Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
AsfabricHitlersumitodurantelaPrimeraGuerraMundialABC.es
CULTURAL/LIBROS
AsfabricHitlersumitodurantela
PrimeraGuerraMundial
EDUARDOGONZLEZCALLEJA@ABC_CULTURAL
Da07/05/201213.33h
FueHitlerunsoldadovalientedurantelaPrimeraGuerraMundial?EnLaprimera
guerradeHitler(Taurus),ThomasWeberdesmontatodoslostpicosentornoal
Fhrer
ABC
LastrincherasdelabatalladelSomme.Hitler,queparticipenellacuatrodas,estuvoa
doskilmetrosdelfrente
SehadichoqueelfascismonacedirectamentedelaPrimeraGuerraMundial.ElpropioHitlerasegurque
esosaosfueroncrucialesenelaquilatamientodesuideologaantisemitaypangermanista.Atalfin,
reconfigursusexperienciasdeguerraconfinespolticosycomerciales,ysusadeptoselaboraronuna
frondosamitologabasadaensuherosmoysuscualidadesinnatasdeliderazgo.
ThomasWeberrevisatodosestostpicos.AntelacarenciadedocumentacindepocasobreHitler,utiliza
deformacasiexhaustivalosinformesmilitaresdelArchivodeGuerradeMnichylos
testimoniosdesusantiguoscompaerosdearmasparareconstruirlasexperienciasblicasdel
16RegimientoBvarodeInfanteradeReserva(16RIR),llamadoRegimientoListenhonordesuprimer
comandante,cadoen1915.
ElobjetivoesversiHitlerencajaenelparticularmicrocosmodeestaunidadmilitar,yevaluarsilaguerra
radicalizalossoldadososifueronlasexperienciasrevolucionariasdelaposguerralasquedeterminaron
http://www.abc.es/20120504/culturacultural/abcilibroshitlerprimeraguerra201205041053.html
1/3
20/4/2016
AsfabricHitlersumitodurantelaPrimeraGuerraMundialABC.es
sutrayectoriaideolgica.FueHitlerelfrutodirectodelcontextoblicoouncasoexcepcional
desugestinpoltica?Laobranoofreceunarespuestaconcluyente:aunqueniegaelimpactodela
guerraenlamodelacindeactitudesderadicalidadpoltica,destacaelimpactoquetuvieron
acontecimientosfortuitoscomoladerivaradicaldelarevolucinbvarade191819,hastaelextremode
afirmarseque,sisehubieramantenidoelconservadurismoreformistadelamonarquabvaraynohubiera
habidorevolucin,Hitlerhubieraseguidopintandopostalesanodinasparaganarselavida.
Laobraessobretodoelestudiodel16RIR:unregimientonoespecialmentevaloradoporelalto
mando,queestuvopresenteenimportantesbatallas(enlaprimeradeYprsen1914,enNeueChapelleen
1915oenelSommeenelotoode1916),experimentcotascrecientesdedesercineinsubordinacin,y
sufribajas(unodecadacuatrosoldados)mayoresquelamediadelejrcitoalemn(unodecadaseis).
Tierraquemada
Esciertoquehuboconfraternizacinentreenemigosantesqueensaamiento:aunquelas
inicialesmedidasextremascontralosfranctireursfrancesesybelgasrespondieronalasprioridades
alemanasdeunaguerranecesitadadeunavictoriarpidaparaevitareldesgasteendosfrentes,soloconla
asuncindelmandosupremoporHindenburgyLudendorffseacentulabrutalizacindelaguerra
mediantelatcticadetierraquemada.
El16RIRselibrdelabatalladeVerdnysemantuvoenposicincasimarginalduranteladelSomme.
Estaacabporderrumbarlamoraldelregimiento,quetrassufrirmsdel50porcientodebajas
resistisolotressemanasenvezdelamediaponderadadedosmeses.
LosinformesytestimoniosdescribenaunHitlerobsequiosoconsussuperioresydespreciadoporsus
camaradasdetrinchera,quealestarenchufadocomoenlaceenlaplanamayordelregimientocorri
menoresriegosqueloscombatientesdelaprimeralnea.Fueheridodosveces,condecorado(enagosto
de1918obtuvolaCruzdeHierrodeprimeraclase)ypermanecienservicio42delos51mesesque
durlaguerra,perosoloestuvocuatrodasyadoskilmetrosdelfrenteenlabatalladelSomme,yvolvia
estarlejosdelfrentecuandoselibraronlasbatallasmsterriblesdelveranoyelotoode1918.Unataque
congasmostazaenlanochedel13al14deoctubrelealejdefinitivamentedelconflicto.Fuetratado
dehisteriadeguerraenelserviciodepsiquiatradelhospitalmilitar,circunstanciaqueocult
minuciosamentealolargodesucarrerapoltica.
Lasegundapartedellibrodescribeelimpactoquelaexperienciablicatuvoenelascensodel
nazismo,elimperialismohitlerianoylasegundaposguerra.LaconclusindeWeberesquelaguerrano
radicalizensentidoultranacionalistaaloshombresdel16RIR,sinoquefueronlosacontecimientos
posteriores(laproclamacindelaRepblicaenAlemania,elasesinatodeEisnerenfebrerode1919yla
radicalizacindelaRterepublikbvara)losquecondujeronalreforzamientoylegitimacindeladerecha
radicalyaldebilitamientodelospartidossocialdemcratayliberal.
Tiempostumultuosos
HacindoseecodelaHistorikerstreit(eldebatesobrelasresponsabilidadesdelnazismoacaecidoen
Alemaniaenlos80),confirmaqueelantibolchevismonoestabaentrelasprioridadesdelnacional
socialismooriginario.Enesostiempostumultuososlaambigedaddeideasestabaalaordendelda,como
sepuedeconstatarenlaplausibleimagendeunHitlerquesirvialgobiernosoviticobvaroysemostr
cercanoalnacionalbolchevismodeE.Niekisch,lderdelConsejoRevolucionario.Suantisemitismo
vinodelamanodelarevolucinydelaposrevolucin,perosufuturopolticoanestabaabiertoalingresar
http://www.abc.es/20120504/culturacultural/abcilibroshitlerprimeraguerra201205041053.html
2/3
20/4/2016
AsfabricHitlersumitodurantelaPrimeraGuerraMundialABC.es
eneldepartamentodepropagandacontrarrevolucionariadelEjrcito.
Trasvercmosedisolvalacamaraderasoldadescaquehabaactuadohastaentoncescomosufamiliade
sustitucin,enseptiembrede1919ingresenelPartidoObreroAlemn,dondetratderecrearsuhogarde
campaaconbaseenlaplanamayordelregimiento.Perolamayoradesuscompaerosnole
secund:soloel17porcientodelosveteranosdel16RIRmilitenelPartidoNazi.Lamistificacin
autobiogrficadelMeinKampf,queutilizelmitodelaejecutoriasintachadelRegimientoListcomo
anticipodelavisinhitlerianadelacomunidadnacionalsocialista,nopuedeocultarquedurantelaguerra
noexistiniKameradschaftniFrontgemeinschaft,sinocelosyrivalidadentrelosreclutas.
Elmitodelsoldadovalientefueaireadoporlapropagandanazientre1925y1933,apesardelas
denunciasencontraydeladbiladhesinmostradaporsuscompaerosdearmas.
LasconsideracionessobrelaausenciadecontinuidadentrelaviolenciadelaPrimeraGuerraMundialyla
brutalidaddelaSegunda,justificadaporelprotagonismodeunageneracinjovensinexperienciade
combate,tampocoparecenslidas:comoyaplanteG.L.Mosse,laparamilitarizacindelosaosde
entreguerrasactucomoenlaceentrelasexperienciasextremasvividasporambasgeneraciones.
LaGranGuerranofabricnazis,perosveteranoscuyasmemoriasalumbraronlamsticadelfuturo
soldadopoltico.Quizs,comosealaWeber,elpersonajeHitlernofueproductodirectodelaguerra,
perolaguerragenerelmundodelquesurgielmitodeHitler.
LaprimeraguerradeHitler
THOMASWEBER
TraduccindeBelnUrrutia.Taurus.Madrid,2012.508pginas,26euros.Libroelectrnico:12,99
euros.
Consultatodala
programacindeTV
Comentarios:
CopyrightABCPeridicoElectrnicoS.L.U.
http://www.abc.es/20120504/culturacultural/abcilibroshitlerprimeraguerra201205041053.html
3/3