Optyka falowa

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

11.
12.
13.
14.

Na czym polega zjawisko fotoelektryczne zewntrzne?

W jaki sposb mona spolaryzowa wiato? Co to jest kt Brewstera?
Wyjanij budow i zasad dziaania lasera.
Podaj postulaty Bohra dotyczce budowy atomu wodoru.
Podaj teori de Brogliea.
Jak mona wzbudzi atomy?
Podaj i opisz dowody na to, e wiato wykazuje natur falow.
Co stanie si z wizk wiata monochromatycznego przechodzcego przez
siatk dyfrakcyjn? Jakie mona wysnu wnioski z tego dowiadczenia?
Dugoci fal wietlnych zawieraj si w granicach od 3,8 10-7 m do 7,8 10-7
m. W jakim zakresie zawieraj si energie fotonw wietlnych? c = 3 108 m/s,
h = 6,63 10-34 Js
Wiedzc, e energia atomu wodoru w stanie podstawowym rwna si 13,6 eV
oblicz dugo kwantu wiata emitowanego przez ten atom, gdy elektron
zmienia orbit z trzeciej (n = 3) na pierwsz (n = 1). 1 eV = 1,6 10-19 J; (staa
Rydberga R = 1,1 107 1/m)
Jak jest zbudowana i jak dziaa fotokomrka?
Na czym polega analiza widmowa? Jakie znasz rodzaje widm, jak one
wygldaj i powstaj?
Jaka powinna by maksymalnie praca wyjcia z metalu, aby zbudowana z niego
fotokomrka moga by czua w caym obszarze widzialnym ( w zakresie od
0,4 m do 0,7 m)?
Jak dugo fali naley przypisa czstce o masie 1 mg, poruszajcej si z
prdkoci 1 cm/s? c = 3 108 m/s, h = 6,63 10-34 Js

15.
15.

16.

44. Na siatk dyfrakcyjn o staej a=2.5.10-6 m pada prostopadle wizka fal o

dugoci =560nm. Ile wynosi maksymalny rzd widma, ktre jeszcze
moemy zaobserwowa?
45. Pod jakim ktem nad horyzontem znajduje si Soce, jeeli promienie
odbite od powierzchni stawu s cakowicie spolaryzowane? Wspczynnik
zaamania wody n=1.33.
46. Wizka wiata pada na powierzchni cieczy, dla ktrej wspczynnik
zaamania n=1.4. Promie odbity jest cakowicie spolaryzowany. Jaki jest
kt zaamania promieni?
47. Promie wietlny pada prostopadle na pytk szklan o gruboci x=4cm i
wspczynniku zaamania n=1.5. Ile wyniesie czas przejcia promienia
wietlnego przez t pytk? Prdko wiata c=3.108 m/s.
48. Kt padania wiata przechodzcego z diamentu do szka wynosi 30 O.
Wspczynniki zaamania wiata dla diamentu i szka wynosz
odpowiednio 2.4 i 1.5. Ile wynosi sinus kta zaamania wiata w szkle?
49. Przejciu wiata z prni do pewnej cieczy towarzyszy zmiana fali o 1/4 jej
dugoci w prni. Ile wynosi wspczynnik zaamania tej cieczy?
50. Czstotliwo fali wietlnej wynosi f=5.1014 Hz. Jaka jest dugo tej fali w
szkle o wspczynniku zaamania n=1.51 wzgldem prni? Prdko
wiata w prni c=299792 km/s.
51. Z jak szybkoci porusza si wiato w szkole o bezwzgldnym
wspczynniku zaamania
52. n = 1,5? Jaka jest dugo fali tego wiata w szkole, jeli w prni dugo
jego fali wynosi = 600 nm? ( = 400 nm)

17. W atomie wodoru nieoznaczono pooenia elektronu jest rwna promieniowi jego orbity w stanie podstawowym, czyli
okoo 5,3*10-11 m. Oblicz niepewno pomiaru wartoci pdu w tym stanie.
18. Katoda fotokomrki owietlana jest wizk wiata laserowego o dugoci fali 330 nm. Charakterystyk prdowonapiciow tej fotokomrki przedstawiono poniej na wykresie:

a. Korzystajc z wykresu oblicz prac wyjcia elektronw z tej fotokomrki.

b. T sam fotokomrk owietlamy wiatem o innej dugoci fali. Zapisz, jaki warunek musi by speniony, aby po
przyoeniu odpowiedniego napicia przez fotokomrk popyn prd?
c.

19. Wzbudzony atom wodoru emituje promieniowanie zwizane z przejciem elektronu z powoki trzeciej na drug. Oblicz
energi wyemitowanego kwantu i dugo fali uzyskanej linii widmowej. Zapisz, czy linia ta wypada w zakresie wiata
widzialnego, jeli wiato widzialne zawiera fale w przedziale od 380 nm do 760 nm. Energia stanu podstawowego atomu
wodoru E = -13,6 eV.
20. Louis de Broglie przewidzia, e czstki elementarne wykazuj wasnoci falowe czstka o pdzie p jest fal o dugoci
h/p. Oblicz dugo fali powolnego neutronu o energii kinetycznej E = 1,6*10 -21 J. (Pomi efekty relatywistyczne).
21. Na powierzchni metalu, dla ktrego praca wyjcia wynosi W = 1,8 eV, pada:
a. 500 fotonw o energii 2 eV kady;
b. 1000 identycznych fotonw o energii 1,7 eV kady.
Oblicz, ile elektronw zostanie wybitych w kadym z podanych przypadkw oraz jaka bdzie energia kinetyczna kadego
z nich. Odpowied krtko uzasadnij.
22. Powstanie obrazw badanych prbek w mikroskopach elektronowych jest
a. wynikiem przekazywania energii kinetycznej elektronw atomom prbki;
b. dowodem na istnienie zjawisk optycznych jeszcze nie do koca wyjanionych;
c. potwierdzeniem istnienia fal materii (dualizm korpuskularno-falowy);
d. wynikiem przeksztacenia si czci elektronw na fal wietln.
23. Zasada nieoznaczonoci Heisenberga stwierdza, e
a. im dokadniej ustalimy warto pdu czstki, tym dokadniej znamy jej pooenie;
b. im dokadniej ustalimy warto pdu czstki, tym mniej dokadnie znamy jej pooenie;
c. im mniej dokadnie znamy warto pdu czstki, tym mniej dokadnie moemy ustali jej pooenie;
d. nie ma zwizku pomidzy dokadnociami ustalenia pdu i pooenia czstki.

24. wiato emitowane przez laser pada na ciao doskonale czarne (pochaniajce 100% padajcego na nie promieniowania).
Oblicz liczb fotonw w impulsie wiata laserowego, jeeli pochonita energia jest rwna 0,5 J. W obliczeniach przyjmij,
e dugo fali wietlnej emitowanej przez laser w prni jest rwna 700 nm.
25.

26. Podczas odczytu za pomoc wizki wiata laserowego informacji zapisanych na pycie CD wykorzystywane jest zjawisko
a. polaryzacji,
b. odbicia,
c. zaamania,
d. interferencji.
27. Dlaczego polaroid polaryzuje wiato?
28. Na siatk dyfrakcyjn, ktra ma 200 rys na 1 mm, pada prostopadle wiato dugoci fali 600 nm. Jaki najwikszy rzd
widma moe by obserwowany w tych warunkach?
29. Elektron ma energi kinetyczn rwna 1 eV. Porwnaj dugoci fali materii tego elektronu z dugociami fal drugiego
elektronu o energii kinetycznej 1 keV oraz neutronu o energii 1 keV.
30. Czy istnieje moliwo rwnoczesnego, bardzo dokadnego pomiaru prdkoci i pooenia czstki obserwowanej pod
mikroskopem? Odpowied uzasadnij.
31. Oblicz warto prdkoci elektronu bdcego na pierwszej orbicie atomu wodoru. Jak zmianie si ta warto w zalenoci
od numeru orbity? Promie pierwszej orbity 0,53*10-10 m, masa spoczynkowa elektronu 9,1*10-31 kg.
32. Na pytk metalow pada fala o dugoci 200 nm. Wybite z metalu elektrony maj wartoci prdkoci dochodzce do 1000
km/s. Oblicz prac wyjcia elektronu z metalu.
33. Laser o mocy 0,1 W emituje w prni monochromatyczn wizk wiata o dugoci fali 633 nm i koowym przekroju.
Oszacuj liczb fotonw zawartych w elemencie wizki wiata o dugoci jednego metra. Oblicz warto siy, jak
wywieraaby ta wizka laserowego padajca w prni prostopadle na wypolerowana metalowa pytk. Do oblicze
przyjmij, e w cigu jednej sekundy na powierzchni pytki 10 17 fotonw. Za, e pytka odbija w caoci padajce na ni
promieniowanie.
Oblicz te rzd widma, jaki mona zaobserwowa po skierowaniu tej wizki prostopadle na siatk dyfrakcyjn posiadajc
400 rys/mm.
34. Elektrony w mikroskopie elektronowym przypieszane napiciem 100 kV uzyskuj prdko rwn 0,6c. Oblicz dugo
fali de Brogliea tych elektronw. Potrzebne dane we z tablic.
35. W pracowni fizycznej wykonano dowiadczenie majce na celu badanie zjawiska fotoelektrycznego i dowiadczalne
wyznaczenie wartoci staej Plancka. W oparciu w wyniki pomiarw sporzdzono poniszy wykres. Przedstawiono na nim
zaleno maksymalnej energii kinetycznej
uwalnianych elektronw od czstotliwoci wiata
padajcego na fotokomrk.

a.

b.

c.

Odczytaj z wykresu i zapisz warto

czstotliwoci granicznej promieniowania
dla tej fotokatody.
Oblicz, korzystajc z wykresu, prac
wyjcia elektronw z fotokatody. Wynik
podaj w elektronowoltach.
Oblicz warto staej Plancka,
wykorzystujc tylko dane odczytane tylko z
wykresu oraz zaleno

36. Millikan zmierzy zaleno napicia

hamowania
od
czstotliwoci
padajcego
wiata
dla
dwch
fotokomrek, z ktrych jedna miaa
fotokatod z cezu, a druga z wolframu.
Wyniki jego pomiarw przedstawia
wykres obok.
Jak warto staej Plancka otrzyma
Millikan, posugujc si wartociami
odczytanymi
z wykresu?

cez

Uh, V 2

wolfram

1,5
1
0,5
0
4

10

11

12

13

14

15

16

, 1014 Hz

37. wiato przy odbiciu od powierzchni

szka ulega take polaryzacji liniowej. Cakowita polaryzacja liniowa zachodzi dla okrelonego kta padania B. Przedstaw
na rysunku warunek wystpienia cakowitej polaryzacji (zaznacz kt B) i wyka, e bezwzgldny wspczynnik zaamania
szka mona obliczy z zalenoci n = tg B.
38. Rysunek przedstawia schemat ukadu pomiarowego z fotokomrk, przy uyciu ktrego mierzono wartoci napicia
hamowania. Napiciem hamowania nazywamy napicie, przy ktrym nie pynie prd w obwodzie fotokomrki, pomimo
owietlenia jej katody swiatem powodujcym przy wyszym napiciu przepyw prdu w obwodzie. Warto dziaki
elementarnej woltomierza U wynosi 0,01 V.
a. Narysuj przykadow charakterystyk prdowo-napiciow fotokomrki i zaznacz
na niej napicie hamowania Uh.
b. Owietlajc katod fotokomrki wiatem o rnych dugociach fali, uzyskano
wyniki przedstawione w pierwszym i czwartym wierszu poniszej tabeli. Oblicz i
zapisz w pustych miejscach brakujce wartoci.
(nm)
405
436
536
584
f*1014 (Hz)
Uh (V)
1,15
0,93
0,42
0,24
eUh (eV)
c. Warto iloczynu adunku elektronu i napicia hamowania jest rwna maksymalnej energii kinetycznej fotoelektronw E kmax.
Sporzd wykres zalenoci wartoci E kmax od czstotliwoci padajcego wiata na podstawie danych w tabeli. Zaznacz
odcinki niepewnoci pomiarowej Ekmax.
d. Katoda fotokomrki uytej w dowiadczeniu jest wykonana z cezu, dla ktrej warto pracy wyjcia wynosi W = 1,97 eV.
Oblicz, jaka co najmniej musi by czstotliwo wiata padajcego na katod tej fotokomrki, aby zachodzio uwalnianie
elektronw z powierzchni metalu.
39. Oblicz dugo fali materii elektronu poruszajcego si z prdkoci o wartoci u = 0,6c. Uwzgldnij efekty
relatywistyczne.
40. Aby wyrwa elektron z powierzchni cezu naley wykona prac wyjcia W = 1,6*10-19 J. Oblicz energi kinetyczn i
maksymaln prdko wylatujcych elektronw, jeeli cez jest owietlany wiatem tym o dugoci fali = 589 nm.
41. Na siatk dyfrakcyjn pada te wiato o dugoci fali 550 nm. Na ekranie umieszczonym w pobliu siatki wida prek
drugiego rzdu pod ktem 600 w stosunku do obrazu centralnego. Oblicz sta siatki. W opisanym przypadku nie mona
zobaczy prka trzeciego rzdu. Dlaczego?
42. Ponisza tabela przedstawia dugoci fal wiata, ktre powstaj przy przeskoku elektronu z orbity n na poziom
podstawowy n = 1 (seria Lymana). Oblicz w eV (elektronowoltach) rnic energii pomidzy poziomem podstawowym a
poziomem 4.
Numer pocztkowej orbity
Dugo fali (nm)
2
121,6
3
102,6
4
97,0
5
94,9
43. Po lekcji o budowie i zasadzie dziaania fotokomrki nauczyciel fizyki poleci uczniom zaprojektowa ukad, ktry
wczaby owietlenie, kiedy zapada zmrok i wycza, kiedy zaczyna si dzie. Adam zaprojektowa I ukad, a Alek II
ukad. Poniszy rysunek przedstawia oba ukady.
Opis przy ukadzie I dotyczy take ukadu II.
a. Napisz, ktry z ukadw dziaa zgodnie z
zaoeniami. Opisz dziaanie obu ukadw, gdy wiato
wieci na fotokomrk i gdy przestaje wieci.
b. Katoda fotokomrki pokryta jest cezem,
dla ktrego praca wyjcia elektronu wynosi 2 eV.
Wyka, e wiato o dugoci fali < 600 nm ( a wic
wiato
widzialne)
spowoduje
dziaanie
tej
fotokomrki.