Sei sulla pagina 1di 4

25/03/2016

Resenhas

Estaaversoemhtmldoarquivohttp://www.scielo.br/pdf/rbedu/n18/n18a16.pdf.
Googlecriaautomaticamenteversesemtextodedocumentosmedidaquevasculhaaweb.

Page1

Resenhas

Resenhas

ganizarnossasformasdeviver.Tais

aspectosdavida,decifrados,definidos

deslocamentosvosendoapontadosao

eorganizados,sejaumadasmaisim

psmodernidade.RiodeJaneiro:

longodolivronosentidodesituarde

portantespretensesmodernas.Sob

JorgeZaharEd.,1998.Inquietaes

terminadascaractersticasprpriasdo

essaperspectiva,aumentariamconsi

davidacontemporneaesuas

projetomodernoedaquiloquepode

deravelmenteaschancesdeintervir

formasatuaisdeorganizao:uma

ramoschamardepsmodernidade,

mosnomundo(porquetotalmentedes

relaodeimanncia.

noparademarcarlimitesentreume

cobertoeexplicado)edeo

outro,senoparairassinalandoalgu

modificarmosnosentidodelhedevol

masdescontinuidadeshistricasapar

verumaordemque,porexcelncia,

BAUMAN,Zygmunt.Omalestarda

tirdasquaisdiferentesmeiosdego

seriapuraeinquestionvel.Operfeito

umaidiaqueservecomoofioque

vernarmosansmesmoseaos

mundomodernoseriaaquelesobreo

conduzBaumanaescreveracercada

outrosvosendocolocadosemfun

qualpudssemosteromximodecon

quiloquepoderamosconsiderarcomo

cionamento.Emoutraspalavras:no

trolepossvel.Dessaforma,osuces

inquietaes/incmodosdavidacon

setrata,demodoalgum,deumatenta

sodefuturasaes,devidamentepla

tempornea,talvezestaidiasejaade

tivadecompreenderaessnciade

nejadas(levandoemcontaaes

liberdadenoapenasporquetal

umaououtracondio(amodernaea

passadas),estariaassegurado.

temticapostaemdiscussona

psmoderna),descrevendoasapartir

maioriados(senoemtodosos)

deumaseqnciacronolgicadefa

umadaspromessasmodernasdeum

quatorzecaptulosquecompemO

tos,fasesoumudanasdecarterso

mundomelhor,Baumannosalerta:

malestardapsmodernidade,mas

cial,histrico,econmicooucultural.

exatamentecomelaquejnopode

tambm(etalvezprincipalmente)por

Tratase,aoinvsdisso,deenfatizar

mosmaiscontar.Emvezdela,vive

queaprpriaidiadeliberdadeque,

determinadastransformaesnasfor

moscomacompanhiaconstantede

maisdoqueumaambio,setornou

masdeconduzirmosnossasvidaspara

umaprofundaansiedadequesefazto

umaconstanteeindispensvelexign

colocaremquestoalgumascontin

maispresentequantotomaisasten

ciacontemporneaalimentaasin

gnciasdosespaosetemposquens

tativasdeumaseguraapreensodo

quietaespsmodernas,diferente

habitamosequenoshabitamfa

realseintensificam.Dissoresultaque

mentedasinquietaesdeoutrora,

zendodonossomundooquehojee

asntidasdivises,ainflexibilidadee

Liberdade.Sepossvelapontar

Seguranaqueserviucomo

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.scielo.br/pdf/rbedu/n18/n18a16.pdf&gws_rd=cr&ei=Dr1Vp6iB4X4wgT1objoDg

1/4

25/03/2016

Resenhas
quenasciamdodemasiadodesejode
controleeordem.

densmesmosoquehojesomos.
Nessesentido,Baumansalienta

rigidezdisciplinar,asolidezdaestru
turadaordemmoderna,emqueas

queoadventodaeramodernacoinci

aeshumanaspodiamencontrarcer

dualcomocondioedemandaps

diucomaexaltaodaordemcomo

tezaseportosseguros,deslocamse

modernaqueBaumancolocasoban

umadesejvelrealizaocapazde

paraapsmodernasensaoflutuante

lisealgumastransformaesealguns

construirummundoestvel,seguro,

deser.Aincertezaeainseguranaque

importantesdeslocamentosemopera

coerente,limpo,slido,enfim,puro.

ocupamlugarescadavezmaiscentrais

onomundoatual,relativamentes

Daqueadescriosupostamenteexa

nosmodosdevidacontemporneoses

condiessobasquaistratamosdeor

taeaclassificaodatotalidadedos

toprofundamenteconectadasaofato

pelovisdaliberdadeindivi

138

Set/Out/Nov/Dez2001N18

Page2
Resenhas

deque,hoje,aorganizaodosespa

berdadedadaaocapitalacabampor

autorsalientaque,dadaadimenso

oseocontroledaordem(tantono

gerarinmerasdesordensresponsveis

prioritriaqueacompetiodomerca

queserefereaosproblemasdeordem

pelacontnuasensaocontempornea

doassumenasociedadecontempor

coletivaquantodeordemindividual)

deincertezaedesconfianaalguns

nea,aquestodaliberdadeindividual

estopassandoporumcrescenteein

dosmuitosmalestarespsmodernos.

deescolhaganhatambmpropores

tensoprocessodedesregulamentao

Talvezumdosmotivosqueme

quaseilimitadasnessejogoincerto,

eprivatizaoqueBaumanchama

movemaescolhertalobraparasobre

aventureiroecadavezmaisdesigual

deanovadesordemdomundo:oque

elaredigirumaresenhasejaofatode

quesetornouavidacotidiana.Nele,

querquevenhaatomarolugardapo

asanlisesdeBaumanserviremmede

quantomaiorfornossapossibilidadee

lticadosblocosdepoderassustapor

inspiraoemestudosquevenhoreali

flexibilidadedeao,enquantoseres

suafaltadecoernciaedireoetam

zandonocursodemestrado.Tenhode

livresparaescolherdiantedeumava

bmpelavastidodaspossibilidades

confessaraenormeadmiraoquesin

riedadedeopesedecaminhosque

quepressagia(p.33).

toporsuascolocaesacercadasmu

nosapresentada,maiorestambm

danaspelasquaisnossocomplexo

seroaschancesdealiberdadedoca

dastransformaesdaorganizaoda

Oautorenfatizaque,namaioria

mundovempassandoe,emespecial,

pital(custadetodasasoutrasliber

vidaatual,oquesevocrescente

pelaformacomqueasapresenta.Mas

dades)seguirdesenfreadamente

engrandecimentodasforasdemerca

umoutromotivotambmsefazprefe

crescendo.Esteumdosmuitospon

doque,deumaformacadavezmais

rencialmentepresente:consideroim

tosdeOmalestardapsmodernida

intensa,chamamparasi(porquecon

prescindveldivulgarumaobraque,

dequeeudestacocomoparticularmen

ferimosaelas)afunodeconduzira

apesardenotratarespecificamente

teinteressantesdiscussesqueso

ordemdomundo.Eisoparadoxoa

docampoeducacional,emmuitocon

travadasnocampoeducacional.Algu

partirdoqualoautortrabalhacomo

tribuiparaquepossamosentendersob

masanlisestmcontinuamenteadvo

queottulodolivronossugere:ordem

outraperspectivaachamadacrise

gadoemfavordaliberdadecontraa

didiadeumacertafixidez,deuma

pelaqualaeducaoeaescola,con

idiadesermosgovernadosporuma

disposiodascoisascadaumaem

sideradacomolocallegtimodosaber

buscaincessantedocapital,pelocon

seusdevidoslugareseemnenhumou

vempassando.Talcontribuiose

sumodesenfreado,pormeiosdecomu

tromais,umarranjodisciplinarrgido

acentuaselevarmosemcontaofato

nicaosocialedeterminadasinstn

quevisaaobomfuncionamentodas

dequevivemosumapocaemqueo

ciasculturaisquefazemcirculara

coisassegundocertasrelaes.Oque

neoliberalismotemumasignificativa

idiadasupremaciadalgicadomer

acontece,noentanto,nocasodasfor

predominnciasobreoutrasformasde

cado,ouporqualqueroutraformade

asdemercado,queelasestoem

racionalidadepolticaouseja,sobre

governoquesupostamenteimpediriao

constantemovimentoeissosignifica

outrasformasdeefetivaodoexerc

despertardeumaconscinciacrtica

nofazerpartedenenhumlugarespe

ciodegoverno,utilizandosedaedu

capazdenosguiaraumavidalivrede

cficoemfunodesuamobilidade,

cao(institucionalizadaouno)como

todootipodedominao.Nessesenti

novospontosdeconvergnciaapare

umimportantemeiodeproduode

do,taisanlisescaracterizamsepor

cematodoomomento,assimcomo

sujeitosquecorrespondamlgica

defenderaproposio/consecuode

tambmsofacilmentedescartados.

competitivaneoliberal,aomesmotem

determinadosobjetivoseducacionais

Nodeseestranharque,comformas

poemqueindivduoscadavezmais

queprimampelaformaodesujeitos

deordenaoquemudammuitode

neoliberalizadosacabamporprodu

livres,autnomoseresponsveiscomo

pressa,aseguranaquesupostamente

zirsabereseprticasquetambm

algoindispensveleurgenteaopro

setemdiantedeacontecimentosregu

correspondamaessamesmalgica.

cessodetransformaosocial,em

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.scielo.br/pdf/rbedu/n18/n18a16.pdf&gws_rd=cr&ei=Dr1Vp6iB4X4wgT1objoDg

2/4

25/03/2016

Resenhas
lares,precisoseestveisfica,seno

Sedigoquetalobranospossibi

buscademelhoriadascondiesde

completamenteextinta,certamente

litaentenderacriseeducacionaldo

vidadetodaasociedade.Noest

enfraquecida,exatamenteporqueas

nossotemposoboutraperspectiva

emdiscussoaquisetaisintenes

forasdemercadodificilmenteman

precisamenteporquetermoscomo

soounosorealmenteboas.Mas

tmregularidadeseporquetrabalham

emancipao,liberdade,autonomia,

certamentenoterooefeitoespera

comaescassezcadavezmaiordere

entreoutros,sotematizadospor

do,namedidaemquetaisanlises

gulamentosnormativos.Dissoresulta

Baumandeumaformaumtantodife

nolevamemcontaque,emvezde

que,aoadministraraordem,asfor

rentedaquelautilizadapormuitosdis

serooutrodogovernoconstituin

asdemercadoeaincomparvelli

cursoseducacionais.Nessesentido,o

dosecomoumabarreiraaele,ali

RevistaBrasileiradeEducao

139

Page3
Resenhas

berdadeexatamenteummeioatravs

guarda,masdeinspiraoeideaisain

noque,almdeserextremamente

doqualogovernopodeassegurarseus

damodernos.

atraente,cativante,convidativoesim

fins,ouseja,umrecursodogoverno

Temascomoaverdade,afico

ptico,damesmaformatilede

paraqueeleseefetivemaisrpidae

eaincertezapovoamocaptulo9,fa

grandeproveitoatodos/asaqueles/as

eficientemente.Se,noutrasperspecti

zendodele,ameuver,umdosque

queestointeressados/asemumas

vas,aliberdadeapontadacomoele

maispodeminteressaraocampoedu

ria,curiosaeinstigantediscusso

mentoessencialparaqueasociedade

cacionalnoapenasporquetrabalha

acercadealgumasdasmaisimportan

sefaamaisjustaeigualitria

comasnoesdeverdade,razo,cin

testransformaescontemporneas

(emborataistermossejambastante

cia,histriaediferena,mastambm

queso,simultaneamente,operaes

discutveis),aperspectivaapartirda

porque,aofazerisso,passaporques

deeoperadaspornossasformastam

qualBaumantrabalhapeemdiscus

tesreferentesaopapelconferidoao

bmcontemporneasdeviver.Olivro

soaidiadeque,emnossapoca

filsofoetarefaassumidapelafilo

trazcomotemticasdediscussocoi

contempornea,aliberdadenotem

sofiamoderna.

sastoaparentementedistantesentre

feitooutracoisamelhorquesobrepor

Nosoutroscincocaptulosfinais,

simasquecertamenteconvergem,se

camadassociais:aliberdadedeesco

Baumandiscute,respectivamente,o

noemmuitosaspectos,aomenosem

lha,eulhesdigo,delonge,nasocie

conceitodecultura,enfatizandoacri

um:omalestardapsmodernidade.

dadepsmoderna,omaisessencial

separadigmticapelaqualodiscurso

Talvezsejaisso,eaformacomo

entreosfatoresdeestratificao.

culturalestpassando(captulo10)a

Baumancolocaisso,oquedemaisse

Quantomaisliberdadedeescolhase

redistribuiopsmodernadosexo,

dutorencontreinestaobra.

tem,maisaltaaposioalcanadana

revisitandoaHistriadasexualidade,

hierarquiasocialpsmoderna

deFoucault,naqualapontatrsdes

KaryneDiasCoutinho

(p.118).

viosfundamentais,envolvidoscoma

MestrandaemEducao

apartirdestaedealgumasou

revoluoeducacional,etrabalhacom

UniversidadeFederaldoRioGrandedoSul

trasidiasigualmentemuitointeres

aquestodainfnciaedossentidos

santesqueBaumanpeemdiscusso

conferidossuasexualidadenoquese

(preferencialmentenosseisprimeiros

refereorganizaoeremodelaodo

captulosdolivro)aquiloqueelecha

espaoedasrelaessociais(captulo

Identidadestraduzidas:culturae

madeestranhos,destacandoquemso

11)aimortalidadeeosvaloresreli

docnciateutobrasileiroevanglica

osestranhosmodernosequemsoos

giososprmodernos,modernoseps

noRioGrandedoSul.PortoAlegre

estranhospsmodernos,comochegam

modernos,apartirdosquaisfazuma

RS:Edunisc&Sinodal,2000,242p.

aserestranhosesobqueformascada

muitotildiscussoacercadaimpor

sociedadenoapenasoscria,como

tnciaassumidaporespecialistasda

tambmlutacontraeles.Aofazerisso,

almaerestauradoresdapersonalida

oautortambmtrabalhacomasdi

deemnossapocacontempornea,

temticasconsideradasmuitoespecfi

mensesdaincertezapsmoderna(al

que,emsuaspalavras,aeradosur

cassejamdestinadosaumpblico

gumasdelascomentadasanteriormen

todeaconselhamento(captulos12e

maisrestrito,diretamenteinteressado

tenestaresenha),passandopor

13)aorigemeossonhosdoliberalis

naqueletema.Comasinmerasde

questesdeidentidade,diversidade,

moedocomunitarismo,argumentando

mandasqueaquelas/esquesededicam

pobreza,justia,entreoutras.

queapesardetodasasdiferenasde

educaotmcadavezmais,aidia

princpiosqueaparentementepossa

correntequeseacabetendoumaati

haverentreeles,tantoumcomooutro

tudepragmticadeapenasleroque

Diferentesobjetosvosendo
tematizadosaolongodolivro,seguin

MEYER,DagmarE.Estermann.

comumquelivrostratandode

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.scielo.br/pdf/rbedu/n18/n18a16.pdf&gws_rd=cr&ei=Dr1Vp6iB4X4wgT1objoDg

3/4

25/03/2016

Resenhas
doamaneiraenvolventeecriativa

soprojeesdesonhosnascidosda

diretamenteseligaaosprojetosaos

comqueoautornosapresentasuas

contradiorealinerentedifcilsi

quaisseestdedicando.Olivrode

idias.Noscaptulos7e8,Bauman

tuaodosindivduosautnomos

DagmarE.EstermannMeyer,pela

tececomentriosextremamenteinte

(p.245).

temtica,temfortechancedeacabar

ressantesacercadosignificadoconfe

Perantetaistemaseaforma

caindonacategoriademuitoespec

ridoartepsmodernaemsuarela

comosoabordadosedesenvolvidos

fico.Se,aolerottulo,vocest

ocomoModernismo,tomandoo

nolivro,oquemaispossoeudizerde

tendendoacategorizlodestaforma,

comoummovimentoartsticodevan

Omalestardapsmodernidadese

minhaforterecomendao:pense
outravez.Nestelivro,aautoraoferece

140

Set/Out/Nov/Dez2001N18

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.scielo.br/pdf/rbedu/n18/n18a16.pdf&gws_rd=cr&ei=Dr1Vp6iB4X4wgT1objoDg

4/4

Potrebbero piacerti anche