Sei sulla pagina 1di 1

64 Congresso Nacional de Botnica

Belo Horizonte, 10-15 de Novembro de 2013

ANATOMIA FOLIAR DE Vellozia compacta (VELLOZIACEAE) E SUA


RELAO COM OS CAMPOS RUPESTRES
1

Laura D. S. Braga *, Breno Santos , Pedro Csar

Universidade Federal de Minas Gerais, Brasil *dispiritolaura@gmail.com

Introduo
Vellozia compacta uma espcie de hbito arbustivo
endmica dos campos rupestres. Tais ambientes
campestres localizam-se em altitudes superiores a 900
metros, principalmente ao longo da Cadeia do Espinhao
(MG) e so compostos de afloramentos rochosos de
origem pr-cambriana, compostos de solos rasos, cidos
e oligotrficos. Os campos rupestres apresentam
condies ambientais de limitao hdrica, altas taxas de
radiao solar, ventos constantes e oscilaes dirias de
temperatura. Nestes, se destaca a famlia Velloziaceae,
mostrando-se bem adaptada s condies xricas desse
ambiente [1].
O objetivo do presente trabalho foi descrever as
caractersticas da anatomia foliar de Vellozia compacta
que contribuem para sua alta ocorrncia nos campos
rupestres do Parque Estadual da Serra do Rola Moa.
Estudos sobre espcies caractersticas deste ambiente
campestre podem contribuir para conscientizao da
sociedade sobre a peculiaridade desta fitofisionomia e da
importncia de esforos para sua preservao.

Metodologia
Folhas de Vellozia compacta coletadas no Parque do
Rola Moa em junho de 2013 foram fixadas em FAA 50
2
[2]. Fragmentos com 1cm da regio mediana foram
seccionados transversalmente , mo livre, clarificados
em soluo comercial de hipoclorito de sdio e corados
com Azul de Astra e Safranina 0,5%, 1:9. Os cortes foram
montados em gelatina glicerinada.

Resultados e Discusso
A lmina foliar de Vellozia compacta apresenta epiderme
multisseriada com fibras esclerenquimticas e
recoberta por cutcula espessa. Os tecidos vasculares
possuem
dimenses
semelhantes,
organizao
paralelinrvea e esto envolvidos por fibras de
esclernquima, sendo os feixes vasculares colaterais. No
mesofilo, na regio adaxial, h parnquima aqufero e
parnquima palidico, ambos paralelos entre si. Na
regio abaxial, alm de parnquima lacunoso, h
presena de criptas estomticas.
As diversas caratersticas encontradas na anatomia foliar
de Vellozia compacta contribuem para sua alta ocorrncia
nos campos rupestres: as regies de parnquima
aqufero paralelas aos feixes vasculares configuram uma
reserva de gua para manuteno metablica em
momentos de restrio hdrica. Alm disso, as fibras
esclerenquimticas entre os feixes vasculares e a
epiderme impedem o colabamento da folha caso esta

sofra limitao hdrica e tambm oferece resistncia ao


aparelho bucal de certos herbvoros. As criptas
estomticas criam um microclima interno ameno que
diminui a perda de gua excessiva durante a abertura dos
estmatos. A epiderme multisseriada e a cutcula
espessa, principalmente na regio adaxial, reduzem a
transpirao foliar, e consequentemente a perda de gua.

fe

pa

ce
Corte transversal da folha de Vellozia compacta. ce:
criptas estomticas, pa: parnquima aqufero, fe: fibras
esclerenquimticas.

Concluses
As caractersticas da anatomia foliar de Vellozia
compacta comprovam ser esta uma espcie adaptada as
condies de restrio hdrica dos campos rupestres. Sua
dominncia entre os afloramentos rochosos sugere que
esta espcie possui um perfil estrutural relacionado a
esta fitofisionomia. Tal fato sustenta a importncia de
estudos das espcies constituintes da flora dos campos
rupestres para o entendimento das adaptaes
estruturais. Alm disso, estudos da flora dos campos
rupestres podem estimular a conservao deste
patrimnio biolgico.

Agradecimentos
Agradecimentos Rosy Mary dos Santos Isaias,
Fernando Henrique Aguiar Vale e ao Laboratrio de
Anatomia Vegetal - ICB/UFMG.

Referncias Bibliogrficas
[1] Vitta, F.A. 2002. Diversidade e conservao da flora nos
campos rupestres da Cadeia do Espinhao em Minas Gerais. In:
E.L. Arajo, A.N. Moura, E.V.S.B. Sampaio, L.M.S. Gestinri &
J.M.T. Carneiro (eds). Biodiversidade, conservao e uso
sustentvel da flora do Brasil. pp. 90-94. Imprensa
Universitria, Recife.
[2] Johansen DA (1940) Plant microtechnique. Mac Graw-Hill,
New York

Potrebbero piacerti anche