Gerald Epstein

Uzdrowienie
przez
wizualizacj
Wyobrania kluczem do zdrowia
Przeoya Urszula Zieliska

Zysk i S-ka
Wydawnictwo

Tytu oryginau
HEALING VISUALIZATIONS
Creating Health Through Imagery

Copyright 1989 by Gerald Epstein

Ali rights reserved
Published by arrangement with Bantam Books, a division of Bantam
Doubleday Dell Publishing Group, Inc.
Copyright 1996 for the Polish translation by
Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c, Pozna

Redaktor Adela
Skrentni

Wydanie I

ISBN 83-7150-142-0
Zysk i S-ka
Wydawnictwo s.c.
ul. Wielka 10, 61-774 Pozna
fax 526-326,
Dzia handlowy tel./fax 532-751
Redakcja tel. 532-767
amanie perfekt s.c, Pozna, ul.
Grodziska 11, tel. 67 12 67
Druk i oprawa: Zakady Graficzne im. KEN S.A.
Bydgoszcz, ul. Jagielloska 1, fax 21-26-71, zam. 470/96

Dla Racheli...
ktrej imi znaczy baranek

Podzikowania
Chc w sposb szczeglny podzikowa kilku wspaniaym
ludziom, ktrzy przyczynili si do powstania niniejszej pozycji. Po
pierwsze, dzikuj Harrisowi Dientsfreyowi, nadzwyczajnemu
wydawcy, ktry swoim dziaaniem i mdr rad pomg nada tej
ksice ostateczn form. Wspomn w tym miejscu nieyjc ju
Tobi Sanders, ktrej zasug jest powoanie do ycia i
prowadzenie dziau New Age w wydawnictwie Bantam. To ona
wanie poprosia mnie, bym napisa t ksik.
Perle Besserman woya wiele wysiku w opracowanie
tysicstronicowego materiau tak, aby przybra spjn i zrozumia
form, za co jestem jej niezmiernie wdziczny.
Specjalne podzikowania nale si te Mme Colet-te
Aboulker-Muscat, mojej przewodniczce po wyobrani, mistrzyni i
nauczycielce, ktra pozwolia mi zrozumie i przekazywa zasady
wizualizacji.
Ginny Flint wykonaa cik prac, umieszczajc niezbdne w
tej ksice rysunki. Bez Carol Shookhof i Lisy Wood natomiast nie
powstaby w ogle maszynopis.
Dzikuj take Leslie Meredith, ktrej przypado trudne
zadanie przejcia ksiki po mierci pani Sanders i ktra
nadzorowaa proces jej publikacji a do szczliwego zakoczenia.
Jestem rwnie wdziczny Rachel Blu-menthal za jej nieustajce
wsparcie, zacht oraz liczne sugestie.
Dzikuj wszystkim, ktrzy pomogli mi stworzy niektre z
wicze wyobraeniowych, a wic Sheryl Rosenberg, Grecie
Gruber, Jean Kadmon, doktorowi Andrew Gentile, doktor Viviane
Lind oraz moim pacjentom, ktrzy wol pozosta anonimowi.
Doceniam kady pomocny gest wykonany w moj stron i
jestem niezmiernie wdziczny za wsparcie, ktrego udzielili mi
wszyscy, ktrych tu wymieniem.

Wstp

Potga wyobrani

Wczesnym latem 1974 roku spdziem sze tygodni w Jerozolimie,

wykadajc psychiatri w Szkole Medycznej Hadassah. W owym
czasie stosowaem zasady psychoanalizy Freuda. Moje
przygotowanie do tej pracy byo tradycyjne: skoczyem studia
medyczne ze specjalizacj w psychiatrii i skoncentrowaem si na
psychoanalizie. Taka droga bya moim marzeniem, od czasu gdy
ukoczyem dziewitnacie lat, ale dopiero majc lat trzydzieci
siedem zdaem sobie z tego spraw. Gdy przyjechaem do
Jerozolimy, mylaem, e znam wszystkie fakty dotyczce
funkcjonowania umysu oraz najwaniejsze odpowiedzi na pytania
o psychik. Jednak tamtego lata w Jerozolimie moje rozumienie
psychiki i gbokich powiza pomidzy ciaem a umysem ulego
cakowitemu przeobraeniu. Jednym z efektw tego procesu jest niniejsza ksika. U jej podstaw ley pitnacie lat pomylnej
praktyki klinicznej, wykorzystujcej potg wyobrani w leczeniu
dolegliwoci fizycznych i zaburze emocjonalnych oraz w ustalaniu
metod zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia.
W Jerozolimie spotkaem modego czowieka, ktry przeszed
trzy lata intensywnej psychoanalizy pi razy
9

w tygodniu chcc wyrwa si z przewlekej depresji. Ten rodzaj

terapii nie przynis mu jednak ulgi. Po trzech bezowocnych latach
wybra si do kobiety, ktra stosowaa wyobraenia wzrokowe"
lub, mwic bardziej precyzyjnie, terapi snu na jawie". Spotyka
si z ni raz w tygodniu przez cay miesic, po czym uzna, e jest
wyleczony.
Moje freudowskie podejcie nie za bardzo pozwalao mi w to
uwierzy, jednak faktem jest, e po miesicu nowej terapii mody
czowiek wyszed z depresji.
Byem niezwykle zaintrygowany tym przypadkiem, tote
poprosiem o spotkanie z jego terapeutk, pani Colette AboulkerMuscat (jak si pniej dowiedziaem rwieniczk
francuskiego klinicysty Roberta Desoille'a, autora techniki
wizualizacyjnej o nazwie sterowany sen na jawie"). To spotkanie
zmienio moje ycie. Powiedziaem pani Aboulker-Muscat, e
wiem, jak niezwyky sukces odniosa w pracy z tym modym czowiekiem, ale nie znam stosowanej przez ni metody terapeutycznej. Gdy wymienialimy pogldy na temat wizualizacji,
przypomniaem sobie i powiedziaem o tym mojej rozmwczyni
e wyjanienie Freuda, dotyczce wolnych skojarze w analizie,
sprowadza si waciwie do wiczenia wizualizacyjnego. W
przykadzie Freuda terapeuta mwi pacjentowi, aby wyobrazi
sobie, e obaj jad pocigiem: pacjent ma patrze przez okno i
opisywa wszystko, co widzi.
Pani Aboulker-Muscat zareagowaa pytaniem: W jakim
kierunku jedzie pocig?" Byem mocno zadziwiony, bo nie
widziaem tu adnego zwizku z terapi. Odpowiedziaem z
wahaniem w gosie, e pocigi jed zwykle w kierunku
poziomym, a wtedy pani Aboulker-Muscat uczynia gwatowny
ruch rk w gr i zapytaa: A gdyby tak pojechay wedug tej
osi?"
Teraz, po pitnastu latach, nie potrafi w szczegach opisa
wszystkich myli, jakie przemkny mi przez gow. Prawd
mwic, wtedy chyba rwnie nie umiaem
10

ich w peni okreli. Jedyne wraenie, ktrego wwczas byem

cakowicie wiadomy, mona by okreli jako samo-rozpoznanie,
co, co niektrzy nazywaj efektem aha". Do dzi pamitam
pionowy ruch rki pani Aboulker-Muscat, ktry oderwa mnie od
poziomej paszczyzny utkanej z codziennych wzorcw przyczyny i
skutku. Uniosem si ku wolnoci i zrozumiaem, e zadaniem
terapii a jednoczenie czowieczego istnienia jest
wspomaganie denia ku tej wolnoci, przejcie od tego co znane,
do tego co nowe, otwarcie si na ludzki talent do tworzenia i
odnawiania. Dowiedziaem si pniej, e temu wanie suy
wizualizacja.
W cigu kolejnych dziewiciu lat zgbiaem potg wyobrani
pod okiem pani Aboulker-Muscat. Poznaem jedno umysu i
ciaa, psyche i physis oraz techniki terapeutyczne okrelane jako
sen na jawie", dziki ktrym mogem pomc swoim pacjentom
wykorzysta t cielesno-duchow jedno. Terapia wyobraeniami
jest bardzo gbok, wewntrzn podr opart na fragmentach
codziennych rozmw oraz snach. wiczenia wizualizacyjne
zawarte w tej ksice s przedstawione w formie marze, ktre
pozwalaj przeksztaca i tworzy rzeczywisto.
Czym jest wizualizacja? Mwic krtko, jest to zbir myli
przedstawionych w formie obrazw.
Istniej rne rodzaje mylenia. Najbardziej nam znanym jest
rozumowanie logiczne, ktremu ju w siedemnastym wieku
przyznano nadrzdn pozycj, poniewa jest ono podstaw nauki.
Oprcz niego s jednak take inne nielogiczne, intuicyjne
formy mylenia. Wystarczy wspomnie nage olnienie, ktre
wszyscy miewamy, odkrywajc niespodziewanie rozwizanie
problemu, ktry wydawa si nierozwizywalny. Ten rodzaj
mylenia to intuicja. Bez niej zgodnie ze sowami nauczyciela,
Caleba Gattegno nie potrafilibymy wymyli niczego nowego.

11

Wizualizacja, podobnie jak intuicja, to rodzaj mylenia

nielogicznego. Natomiast to, co logiczne i dyskursywne, potrzebne
jest w nawizywaniu codziennych kontaktw i tworzeniu relacji z
tak zwan rzeczywistoci obiektywn. Dziki wizualizacji
docieramy do rzeczywistoci wewntrznej i subiektywnej. Kiedy w
czasie swojej praktyki prosiem pacjentw, by zajrzeli w gb
siebie, to okazywao si, e wyobraenia podstawa wizualizacji
tworz struktur ich ycia wewntrznego.
Jzyk wyobrae jest dla nas najczciej poznawalny przez sny
oraz sny na jawie". Jeli kto mia szans go pozna, to wie, e
mona si nim posugiwa rwnie swobodnie, co jzykiem sw. I
rzeczywicie: umiejtno rozumienia przedstawianych obrazw i
posugiwania si nimi wyprzedza prawdopodobnie zdolno do
operowania sowami. Aby poj natur jzyka wyobrae,
wystarczy jedynie zauway jego istnienie.
Jak wszyscy niebawem si przekonamy, najbardziej niezwyk
cech techniki wyobraeniowej jest fakt, e mog jej towarzyszy
zmiany fizjologiczne. Te korzystne skutki fizyczne nie byyby
takim zaskoczeniem, gdybymy uznawali psyche i physis za dwie
strony tego samego lustra, ktre powinnimy okreli sowem
ciao. Jednake przez trzy stulecia zachodnia medycyna zdoaa
skutecznie oddzieli psychik od fizycznoci. Zaskakujcy jest
niewtpliwie fakt, e w historii medycyny wiatowej nie byo
systemu, ktry prbowaby dokonywa takich podziaw. Nawet
zachodnie szkoy medyczne, poprzedzajce przeomowy wiek
siedemnasty, nie uznaway tego rozrnienia.
Wspczesna medycyna prbuje na nowo zgbi powizania
midzy ciaem a umysem. Rezultatem tych stara jest, na
przykad, medycyna behawioralna oraz psycho-neuroimmunologia.
Studia nad hipnoz udowodniy, e istnieje wpyw psychiki na
fizyczno. Badacze odkryli midzy innymi, e zahipnotyzowane
osoby mog skaleczy si pnczem sumaka jadowitego lub
uchroni przed

kontaktem z nim; mog wywoa oparzenia, albo zlikwidowa

brodawki.
Chocia zachodnia medycyna (a take nauka w tym krgu
kulturowym) niechtnie zgadza si z tez, e umys moe wpywa
na ciao, to jednak wierzy w odwrotn zaleno psychiki od
cielesnoci. Ten zwizek jest zreszt czsto wykorzystywany, a
rodki uspokajajce, znieczulajce i przeciwdepresyjne s tego
przykadem. Skoro jest zatem oczywiste, e ciao moe wpywa
na umys, to czy nie naleaoby rwnie uzna, e si woli lub
wyobrani moemy wpywa na ciao?
Moje pitnastoletnie dowiadczenie kliniczne potwierdza nie
tylko oddziaywanie psychiki na fizyczno, ale take jej
wspierajc rol w uzdrawianiu ciaa. Widziaem niejednokrotnie,
jak potga umysu pomaga zwalcza najrniejsze dolegliwoci i
zaburzenia. Dziki technice wizualizacyjnej udao mi si uzdrowi
pacjentw z reumatoidalnym zapaleniem staww, powikszon
prostat, cyst jajnika, rakiem piersi, wysypk, hemoroidami i
zapaleniem spojwek. Mj przyjaciel natomiast zdoa zwalczy
raka wtroby, wykorzystujc si swej wyobrani. W 1982 roku
lekarze poinformowali go, e nie daj mu szans na przeycie,
nawet przy zastosowaniu chemoterapii. Postanowi wic
zastosowa techniki wyobraeniowe, nie rezygnujc z lekw, a po
dwch latach czu si ju na tyle dobrze, e mg je odrzuci. Nie
przesta jednak wykonywa wicze wizualizacyjnych i wedle
danych z Memoria Cancer Sloan-Kettering Center w Nowym
Jorku (Centrum Bada nad Rakiem) dzisiaj jest jedynym
czowiekiem, ktremu udao si pokona t straszliw chorob.
Istnieje wiele wrcz anegdotycznych zapisw na temat
skutecznoci metody wizualizacyjnej i s to przewanie relacje z
pierwszej rki". Fakty w nich przedstawione maj jednak t sam
warto, co dane zebrane w procesie naukowych studiw. Warto
wspomnie, e wydawane s

12

13

ju dwa powane magazyny naukowe powicone wizualizacji,

mianowicie: The Journal of Mental Imagery" (z Uniwersytetu
Maruette) oraz Imagination, Cognition and Personality" (z
Uniwersytetu Yale).
Trzeba jednak powiedzie, e ta nowa" metoda, za jak
uznano wizualizacj, nie jest wymysem naszych czasw.
Stosowano j bowiem dla celw medycznych w wielu
zakamarkach wiata ju od kilkuset lat (na przykad w Tybecie,
Indiach, Afryce, wrd Eskimosw i amerykaskich Indian).
Take w kulturze Zachodu, poczwszy od czasw staroytnego
Egiptu, poprzez rda chrzecijaskie a do roku mniej wicej
1650, kiedy zaczy dominowa nauki przyrodnicze oraz powsta
wspczesny model mylenia, leczenie fizycznych dolegliwoci
opierao si w duej mierze a niekiedy wycznie na wyobraeniach.
W czasach mniej odlegych, gdy Europ, Angli, a potem
Ameryk opanowaa psychoterapia Freuda, nurt psychologii oparty
na technikach wyobraeniowych pozosta niemal nie zauwaony.
Stosowali go najczciej niezaleni klinicyci a wrd nich Carl
Jung we Francji, Niemczech, Szwajcarii i we Woszech. Byli to
przewanie wyksztaceni lekarze i psychologowie w jednej osobie,
ktrzy stosowali wizualizacj gwnie w leczeniu zaburze
emocjonalnych. Techniki przez nich opracowane otrzymyway
rne nazwy: sterowany sen na jawie" (Robert Desoille),
aktywna wyobrania" (Carl Jung), sterowane afektywne
wyobraenia" (Hanscarl Leuner) oraz psychosynteza" (Roberto
Assagioli). Ich prace utoroway drog do zastosowania technik
wizualizacyjnych w leczeniu dolegliwoci fizycznych.
Mao kto wie, e najbardziej znaczca posta w psychologii
dwudziestego wieku, Zygmunt Freud, tylko raz zastosowa metod
wyobraeniow w leczeniu tiku nerwowego u czternastoletniego
chopca i ta jedna sesja wystarczya, by odnis sukces.
Paradoksem jest jednak, e
14

w adnym z dwudziestu piciu tomw swoich dzie nie odnotowa

on pozytywnego rezultatu w leczeniu metod psychoanalityczn.
By to jego jedyny pomylnie zakoczony przypadek i jedyny, w
ktrym technik terapeutyczn byy wyobraenia, a nie analiza.
Oto, jak Freud zrelacjonowa to wydarzenie w 1899 roku, w
dziele Die Traumdeutung (Interpretacja snw):
Zwrci si do mnie czternastoletni chopiec cierpicy na tik
twarzowy, wymioty histeryczne, ble gowy itp. z prob o
leczenie psychoanaliz. Powiedziaem mu, e jeli zamknie
oczy, zobaczy obrazy i przyjd mu do gowy myli, o ktrych
nastpnie mi opowie. Zrobi to, o co go prosiem, i opisa
ostatnie przed naszym spotkaniem wraenie, ktre odyo w
jego pamici. Gra z wujkiem w warcaby i ujrza przed sob
plansz. Przyszy mu do gowy rne pozycje, korzystne i
niekorzystne oraz ruchy, ktrych nie wolno mu byo zrobi.
Potem zobaczy sztylet, ktry nalea kiedy do jego ojca, a
teraz wyobrania chopca umiecia go na planszy. Potem
chopiec ujrza sierp, a nastpnie kos. W kocu zjawi si stary
wieniak, ktry kosi kos traw przed oddalonym domem
chopca.
Nastpnie Freud przedstawi pacjentowi interpretacj symboli.
Najwaniejsza w tej sytuacji bya jednak technika, ktr
zastosowa psychoanalityk, czyli wizualizacja. Freud stwierdzi, e
po tym jednym spotkaniu znikn nerwowy tik chopca oraz inne
objawy. Najwyraniej jednak zarzuci dalsze stosowanie tej
niewtpliwie skutecznej metody.
Niniejsza ksika po raz pierwszy w historii przedstawia
techniki wizualizacyjne dostosowane do leczenia powszechnych
nieco rzadziej spotykanych dolegliwoci fizycznych oraz
zaburze emocjonalnych. wiczenia

15

tu zawarte pozwol ci uczestniczy w procesie leczenia wasnego

ciaa i ducha. Nie twierdz, e masz przesta odwiedza lekarza
czy odrzuci zapisane lekarstwa, ale proponuj, by skorzysta z
tej wspierajcej metody, ktra pozwoli ci wzi aktywny udzia w
przywracaniu i utrzymaniu zdrowia.
Chc podkreli, e przedstawione tu wiczenia nie su
radzeniu sobie z biecymi dowiadczeniami. Metoda
wyobraeniowa pozwala raczej wyprodukowa nowe. Zamiast
zwyczajnie reagowa na dowiadczenie, lepiej jest je stworzy, tak
jak robisz to w yciu codziennym, wyznaczajc sobie kolejne cele.
Ukad niniejszej publikacji jest prosty i przejrzysty. Najpierw
omawiam przygotowanie umysu do pracy wyobraeniowej, kilka
zwizanych z tym poj oraz niezbdne wiczenia fizyczne. Dalej,
w samym sercu ksiki, przedstawiam uporzdkowane
alfabetycznie wizualizacje, ktre mona zastosowa w okrelonym
(jednym z siedemdziesiciu piciu) rodzaju zaburze
emocjonalnych i dolegliwoci fizycznych. Po tej czci nastpuj
wiczenia z wyobrani, ktre pomog ci wzmocni i zachowa
swoje zdrowie. Na kolejnych stronach znajdziesz osiem wskazwek dotyczcych rozwijania wasnych technik, co dla wikszoci
ludzi jest zupenie naturalnym procesem. W kocu zapoznasz si
take z moim komentarzem na temat szerokich implikacji metody
wizualizacyjnej.
Ksika ta jest w zasadzie podrcznikiem, ktrego zadanie
polega na zapoznaniu czytelnika ze sposobami pozytywnego
oddziaywania na wasne zdrowie oraz utrzymania jego dobrego
stanu.
Chciabym wyjani znaczenie niniejszej pozycji, posugujc
si analogi, ktra moim zdaniem bardzo dobrze tumaczy
podstawowe fakty. ycie kadego z nas jest jak ogrd, o ktry
trzeba dba. Jestemy wic ogrodnikami, ktrym powierzono to
odpowiedzialne zadanie, tote do naszych obowizkw naley
usuwanie
16

chwastw, wysiewanie nasion oraz, oczywicie, zbieranie owocw

pracy.
Jeli w ogrodzie jest peno chwastw, to niwa nie bd dobre.
Chwasty nie dopuszczaj promieni soca do ziaren poytecznych
rolin, przez co te nie mog si zakorzeni i zakwitn. Choroba,
rnorodne zaburzenia i negatywne przekonania to chwasty,
ktrym pozwolilimy wzrasta w naszym zaniedbanym ogrodzie.
Chwastami s rwnie niektre trujce emocje, takie jak niepokj,
depresja, lk, panika, zmartwienie i rozpacz. Negatywne myli i
emocje s cile zwizane z chorob i wszelkimi zaburzeniami. Dla
nikogo, kto uznaje jedno ciaa i umysu, nie jest zaskoczeniem
fakt, e naukowcy stwierdzili istnienie zwizku pomidzy
negatywnymi emocjami a obnion odpornoci organizmu.
Pozytywne myli z kolei wywouj pozytywne uczucia, czyli
rado, szczcie i dobry humor, ktre s nierozerwalnie zwizane
ze zdrowymi reakcjami systemu immunologicznego.
Techniki wyobraeniowe to sposb na oczyszczenie umysu ze
starych, negatywnych myli chwastw i zastpienie ich
nowymi, pozytywnymi przekonaniami ziarnami zdrowych
rolin.
Samouzdrowienie jest moliwe, o ile zaczniesz si troszczy o
ogrd swojej rzeczywistoci.
Zdrowie ma warto zasadnicz dla kadego z nas, dlatego
czsto zastanawiaem si, z jakiego powodu ludzie oddaj trosk o
jego zachowanie w obce rce. By moe czciowo przyczyni si
do tego brak sposobw, abymy mogli zadba o nie sami.
Wizualizacja to jeden z takich sposobw, dziki ktremu moemy
zatroszczy si o wasne zdrowie i przej za nie
odpowiedzialno. Gdy porzucisz bierno na rzecz aktywnoci,
zyskasz wadz nad swoim zdrowiem, przywrcisz sobie nadziej,
a take umocnisz poczucie wolnoci i siy.
A wszystko to za spraw metody, ktr prezentuj w niniejszej
ksice.

Rozdzia pierwszy

Postawienie sobie
pytania o zdrowie
Przygotowanie do wizualizacji

Pewien mj przyjaciel cierpia z powodu ostrego przezibienia.

Czuj si fatalnie, Jerry rzek do mnie. Czy znasz moe
jakie wiczenie, ktre mogoby mi pomc?"
Oto co mu zaleciem i co kady z nas moe zastosowa, chcc
pokona zwyke przezibienie. wiczenie to nazywa si RZEK
YCIA.
Zamknij oczy. Wykonaj trzykrotny wydech, aby si zrelaksowa. Wyobra sobie, e twoje oczy staj si jasne i pogodne.
Potem odwracaj si do rodka i zamieniaj si w dwie rzeki
pynce z zatok do jamy nosowej i garda, a ich wartki strumie
unosi z sob wszystko, co zbdne i co przeszkadza, czyli bl i
uczucie zapchania. Rzeki pyn przez twoj klatk piersiow i
brzuch, a do ng, by w kocu opuci ciao, przybierajc posta
czarnych lub szarych strumykw, ktre kto zakopuje gboko w
ziemi. Widzisz, jak z twoich puc wydobywa si czarne powietrze,
a w dole pojawiaj si odpady. Czujesz, jak rzeki pulsuj
rytmicznie wewntrz twego ciaa i widzisz wiato nad sob, ktre
zaczyna wypenia zatoki, nos i gardo, a wszystkie tkanki
19

jama
nosowa

jzyk

przeyk tchawica

staj si rowe i zdrowe.

Kiedy
poczujesz
ten
rytmiczny przepyw oraz
ujrzysz wiato wypeniajce jam nosowo--gardow, zrb
wydech i otwrz oczy.

Postanowiem rozpocz od przygody mojego przyjaciela z

dwch powodw: po pierwsze dlatego, e przezibienie to jedna z
najczciej wystpujcych dolegliwoci; po drugie ze wzgldu na
to, e sukces mojego przyjaciela jasno ukazuje, jak atwa do
zastosowania jest metoda wizualizacyjna.
Przyjaciele czsto prosili mnie o wiczenia, ktre miay im
pomc w rnych kryzysach, chorobach i przypadociach, a
potem zawsze z zadowoleniem opowiadali mi o ich efektach.
Wizualizacja nie wymaga pilnych studiw ani obszernych
wskazwek.
Niedawno jedna z moich znajomych zamaa nadgarstek.
Ortopeda nastawi jej ko, informujc jednoczenie, e potrzeba
trzech miesicy, aby tkanka si zrosa. Wkrtce po nastawieniu ta
diagnoza oraz prognoza zostay potwierdzone przez drugiego
ortoped. Zaproponowaem wtedy, aby wspomaga zrastanie
koci, stosujc wiczenie SPLATANIE SZPIKU.

Zaleciem mojemu przyjacielowi wykonywanie tych wicze

co trzy godziny, przez trzy do piciu minut do momentu, kiedy
poczuje popraw. Dwa dni pniej powiedzia mi, e powtarza
wiczenia przez jeden dzie i szybko wyzdrowia.
Wielu ludzi podsumowaoby to wydarzenie jednym sowem:
przypadek. Jak to moliwe, zapytaliby, eby obraz rzeki i wiata
mia jakikolwiek wpyw na czysto fizjologiczne przyczyny
przezibienia? A poza tym, czy przezibienia nie mijaj same?
By moe szybki powrt do zdrowia mojego przyjaciela by
istotnie przypadkiem? A zatem przez ponad pitnacie lat byem
wiadkiem takich zadziwiajcych przypadkw, i to w
rnorodnych schorzeniach, z ktrych wikszo miaa znacznie
powaniejszy przebieg.

20

21

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie

kocwki koci w obecnym stanie. Widzisz, jak te dwa koce
stykaj si. Widzisz i czujesz, jak szpik przepywa z jednej czci
koci do drugiej. Zobacz, e biay szpik pynie niebieskimi
kanalikami wiata poprzez czerwony strumie krwi, a ttniczki
skacz midzy dwoma kocwkami koci tworzc splot, ktry
zblia je do siebie. Widzisz, jak koci splataj si ze sob tak
dokadnie, e nie dostrzegasz ju ladu zamania. Uwiadom sobie,
e ko jest znw caa i otwrz oczy.

potraktowa wyobraenia jak produkty naszego umysu, jak nasze

mentalne potomstwo. Powoujemy je do ycia, by stay si
nonikami uzdrowienia, a energia, ktra je wypenia, samoistnie
stymuluje proces leczenia.
Angaujc si w odkrywanie czy budowanie wyobrae,
bierzemy udzia w penym znacze procesie. Powoane do ycia
obrazy s tak realne, jak nasze emocje i tak znaczce, jak sny.
Oczywicie produktem naszej twrczej dziaalnoci jest
rzeczywisto subiektywna, ale niewtpliwie jest to rzeczywisto,
w dodatku wyposaona w moc wpywania na nasze ciao. Dziki
niej moemy si take dowiedzie, kim naprawd jestemy.
W niniejszym rozdziale omwimy sposoby przygotowania
umysu do wizualizacji oraz wykorzystania naszej wewntrznej
rzeczywistoci w procesie przywracania ub utrzymania zdrowia.
Nie jest to wcale dziaanie skomplikowane, opiera si bowiem na
zdolnociach, w ktre wszyscy zostalimy wyposaeni.

Zasugerowaem mojej znajomej, by wykonywaa wiczenie co

trzy lub cztery godziny z wyczeniem nocy, oczywicie
kadorazowo przez trzy minuty. Powiedziaem take, e po
tygodniu lub dwch powinny nastpi znaczce zmiany. Po trzech
tygodniach moja znajoma udaa si do ortopedy, poniewa miaa
wyznaczon wizyt kontroln, a wwczas lekarz stwierdzi, e
ko si zrosa. By tym tak zaskoczony, e powtrnie
przestudiowa zdjcie rentgenowskie, ktre to potwierdzio. W
jego praktyce nie zdarzyo si jeszcze, aby ta wanie ko goia
si krcej ni trzy miesice. Ortopeda nie by w stanie wyjani
tego zaskakujcego rezultatu.
Znajoma powiedziaa mi pniej, e gdy opuszczaa gabinet,
draa z podniecenia, uwiadomiwszy sobie, czego potrafia
dokona.
Wizualizacja praca wyobraeniowa jest prostym
procesem. Oznacza odszukiwanie, odkrywanie lub tworzenie
obrazu w umyle, budowanie pewnej mentalnej formy. Ta
wyobraona, a jednak rzeczywista forma posiada cechy dowolnego
zdarzenia, rzeczy lub sytuacji, ktre mona zaobserwowa w
codziennym, weryfikowalnym wiecie. Rzecz w tym, e w
przeciwiestwie do obiektw realnych, te wyobraone nie maj ani
masy, ani objtoci, czyli mwic krcej nie posiadaj
materialnej treci. Z drugiej jednak strony zawieraj energi.
Moglibymy

Tworzenie obrazw mentalnych jest w sposb cisy i bezporedni

zwizane z celem, czyli dziaaniem umysu ukierunkowujcym
nasz uwag oraz czynnoci. Wszyscy dobrze znamy to pojcie.
Mwimy: Mam zamiar wyjecha na urlop w przyszym miesicu"
i do tego celu dostosowujemy

22

23

PRZYGOTOWANIE UMYSU
Istniej cztery aspekty przygotowania umysu do wytwarzania
uzdrawiajcych form wyobraeniowych. Pierwsze dwa s czci
kadego wiczenia wizualizacyjnego, a ja nadaem im nazwy: cel i
wyciszenie. Pozostae dwa stanowi element dowiadczenia
wyobraeniowego w ogle, a okrelam je jako oczyszczenie i
zmiana.

Cel

nasze plany i starania. Zamiar staje si naszym przewodnikiem w

sprawach duych i maych. Kiedy wczasz telewizor, to twoim
zamiarem jest ogldanie jakiego programu. Cel jest aktywnym
wyrazem naszych pragnie okrelonych i ukierunkowanych przez
system fizjologiczny. Zewntrznym przejawem celu jest czsto
dziaanie: aktywno fizyczna lub psychiczna. Mwic prociej,
cel jest wszystkim, co chcemy osign.
Jaki jest zatem zwizek midzy celem a wizualizacj i
uzdrowieniem? Kiedy przystpujemy do wicze, zawsze
zaczynamy od zdefiniowania i ucilenia naszych celw, czyli
okrelamy, co chcemy osign, wykonujc dane wiczenie. Jeli,
na przykad, masz zamiar wyleczy zaman ko, to przed
wiczeniem stwierdzasz, e bdziesz j spaja. Tym samym dajesz
sobie wewntrzne wskazwki. Moesz potraktowa cel jako rodzaj
komputerowego programu, dziki ktremu twj umys koncentruje
si tylko na tym procesie, na ktrym ci zaley. Jeli powiesz sobie,
e masz zamiar osign okrelony cel, oraz jeli bardzo jasno ten
cel sprecyzujesz, to zwiksz si twoje szanse na sukces w pracy
wizualizacyjnej.
Cel zaley bezporednio od woli, ktra jest si napdow
ycia, pozwalajc czowiekowi dokonywa wyborw. Posiadaj
kady z nas, a jej przejawy s zauwaalne w yciu codziennym, w
kadej czynnoci, poczwszy od momentu podniesienia si z
ka, a skoczywszy na wieczornym studiowaniu niniejszej
ksiki. Wszystkie te dziaania s aktami woli.
Nadajc tej woli okrelony kierunek, przeksztacamy j w
zamiar. Cel jest zatem wol ukierunkowan i ma zasadnicze
znaczenie dla kadego samouzdrawiajcego, sprowokowanego
przez wyobrani dziaania. Stosujc wizualizacj, skierowujemy
nasz wol do wewntrz, dziki czemu odnajdujemy nowe cieki
prowadzce do lepszego zdrowia i bogatszego ycia, ktre
zaczynamy w sposb wiadomy ksztatowa.

24

W rutynowych czynnociach ycia codziennego wykorzystujemy nasz wol gwnie w obcowaniu ze wiatem
zewntrznym: albo usiujemy co od niego otrzyma, albo te
prbujemy na niego wpyn w zalenoci od potrzeb (lub naszych
wyobrae na ten temat). Zapominamy, e t sam wol, t sam
si ukierunkowanych intencji moemy zwrci na siebie, po to, by
zmieni swoje ycie i wiadomie przej nad nim kontrol.
Przebudzona woa, uwiadomiony zamiar ley u podstaw terapii
wizualizacyjnej. Bardzo czsto obowizek udzielenia sobie
pomocy oddajemy w obce rce, poniewa wzrastalimy w
przekonaniu, e nie mona wykorzysta wasnej woli dla
indywidualnych celw. Leczenie wyobraeniami daje moliwo
osignicia wikszej niezalenoci i wolnoci. Niektrzy mog si
waha, czy wolno im skorzysta z tej moliwoci, ale gdy tylko
odczuj korzyci tej metody, przepenia ich rado, a obawy
odsuwaj si w cie. Tacy ludzie powinni pamita, e nikomu, a
tym bardziej sobie, nie czyni krzywdy, korzystajc z wolnoci i
prawa do uycia wasnej wyobrani w procesie przywracania
zdrowia.

Wyciszenie
Drugim warunkiem przygotowania umysu do pracy wyobraeniowej jest stan, ktry okrelam jako wyciszenie.
Po to, by wyobrania moga uczestniczy w procesie leczenia,
konieczne s dwa rodzaje wyciszenia: zewntrzne i wewntrzne.
Cisza zewntrzna pomaga nam skoncentrowa si na wdrwce w
gb siebie, a zakcenia i codzienne kopoty utrudniaj lub
uniemoliwiaj ten proces. Nie musimy szuka klasztoru czy
jaskini, by zaangaowa si w wiczenia wizualizacyjne, ale
naley unika dwikw dranicych ucho i niemiych.
Istniej jednak pewne rodzaje zakce, ktre mog pomc w
wytworzeniu wewntrznej ciszy, na przykad piew ptakw,
odgosy przyrody, a nawet daleki szum ulicznego
25

ruchu. Jeli pewne dwiki nie wyprowadzaj ci z rwnowagi,

lub jeli atwo ci je zignorowa, to mog si one sta czci
wiczenia. Gdyby natomiast musia si bardzo stara, by nie
dopuci do siebie zewntrznych odgosw, wwczas nie bdziesz
w stanie skoncentrowa si na tworzeniu obrazw.
Syszaem, e niektrzy ludzie przeprowadzaj wiczenia
wyobraeniowe w metrze lub autobusie, co dowodzi, e nawet w
najbardziej haaliwym otoczeniu mona si skupi. Wedug mnie
jednak nie s to sprzyjajce warunki, poniewa wwczas praca
wizualizacyjna staaby si czci codziennej rutyny, a przecie jej
rola jest szczeglna. Mimo e wiczenia wyobraeniowe nie
wymagaj zbytniego wysiku, to jednak nie stanowi po prostu kolejnego punktu w rozkadzie zaj. Wyjtkiem jest sytuacja, w
ktrej musisz wykonywa wiczenia tak czsto, jak to moliwe,
poniewa pracujesz nad zaburzeniem, ktre tego wymaga. Nie
zalecam natomiast wykonywania wicze wyobraeniowych tylko
dlatego, e s urozmaiceniem nucej drogi do pracy.
Uzdrawiajce wizualizacje wymagaj spenienia okrelonych
warunkw i s najbardziej skuteczne, gdy maj wyznaczone
miejsce i czas. Wedug mnie najlepiej byoby wykonywa
wiczenia trzy razy dziennie: przed niadaniem, o zmierzchu i
przed snem.
Nieodzownym elementem wyciszenia jest relaks. By moe
zauwaye ju, e dwa opisane wczeniej wiczenia
wyobraeniowe zaczynay si od trzykrotnego wydechu. W dalszej
czci ksiki porozmawiamy jeszcze o najbardziej skutecznym
sposobie oddychania poprzedzajcym kade wiczenie, natomiast
w tym miejscu chciabym zaznaczy, e w przypadku wicze,
ktre zalecam, kilkakrotnie powtrzony wydech wystarcza do
wytworzenia odpowiedniego poziomu relaksacji.
Relaksacja gboka lub medytacyjna nie jest w tym przypadku
waciwa, poniewa moe osabi twoj czujno, a nawet
wywoa senno, co uniemoliwi ci reakcj
26

na przeprowadzane wiczenia. Celem pracy wyobraeniowej nie

jest relaks, ale wywoywanie obrazw i zapamitanie ich, tote
umys musi znajdowa si w stanie penej gotowoci i wykazywa
wzmoon czujno.
W przypadku gdy na og czujesz wewntrzne napicie, a
trzykrotny wydech nie przynosi odprenia, moesz skorzysta z
dodatkowego wiczenia relaksacyjnego umieszczonego w
rozdziale pitym. Pamitaj jednak o tym, e gboki" relaks nie
jest podany.

Oczyszczenie
Trzeci aspekt pracy wyobraeniowej stanowi oczyszczenie i mimo
e nie jest ono niezbdnym elementem kadego wiczenia, to
jednak pozwala wiczcemu sta si spjn caoci.
Ju najstarsze szkoy medyczne wykorzystyway techniki
oczyszczajce. Egipscy lekarze uznawali kpiel za nieodzowny
element leczenia, podobnie jak inni reprezentanci tego zawodu we
wszystkich znanych kulturach staroytnego Wschodu i Zachodu.
Rzymianie synli z rozwinitych metod oczyszczania ciaa i
zaywania kpieli w leczniczych rdach. Wspczesne
uzdrowiska i orodki hydroterapeutyczne w Europie to efekty
wiary w uzdrawiajc moc procesu oczyszczajcego. Staroytni
ydzi ustanowili rytua oczyszczenia nazwany mikvah, ktry mia
nie tylko przypomina o potrzebie zadbania o wasne zdrowie, ale
by take sposobem uczczenia szabatu (dnia oczyszczenia).
Reakcj na oczyszczanie jest najczciej uczucie odcienia,
zdjcia ciaru, ktrego doznajemy take w trakcie zwykej kpieli
czy podczas brania prysznica. Dowiadczenie kliniczne cakowicie
potwierdza to wewntrzne znaczenie oczyszczenia. Wemy
chociaby pod uwag liczne dolegliwoci i stany ducha powizane
z mrokiem" i brudem". Wiele infekcji bakteryjnych, ktre
zdziesitkoway
27

liczne narody wiata miao pocztek w warunkach niehigienicznych i przy pogarszajcym si stanie zdrowia populacji. W
czasach nam wspczesnych chroniczne schorzenia wystpuj
najczciej na obszarach z podwyszonym poziomem
zanieczyszczenia powietrza, wody i ziemi.
Choroby psychiczne, w tym rwnie stany psychotyczne,
charakteryzuj si brudnymi" mylami, np. penymi przemocy
fantazjami seksualnymi lub czynami wywoujcymi poczucie winy
(masturbacja). Osoby znajdujce si w stanie cikiej depresji s
czsto niechlujne w sensie fizycznym, a poniewa przestaj
wykazywa zainteresowanie yciem spoecznym i nie maj do si
fizycznych, aby oczyci swoje ciao, staj si coraz bardziej zaniedbane i brudne. Ekstremalnym, a jednoczenie coraz bardziej
powszechnym przykadem jest sytuacja ludzi bezdomnych,
obcionych workami penymi mieci i ukrytych pod warstwami
brudu uniemoliwiajcych rozpoznanie twarzy, nie wspominajc
ju o pci. W jzyku angielskim pierwotne znaczenie sowa itisaiie
(obkany) byo unclean (nieczysty).
Twierdzc, e oczyszczenie jest konieczne do pracy
wyobraeniowej, mam oczywicie na myli co wicej ni czysto
zewntrzn. Nie chc tu prawi moraw, ale twierdz, e by
zdrowym oznacza zachowa czysto" pod kadym wzgldem.
Musimy zada sobie pytanie, do jakiego stopnia jestemy czyci"
w stosunku do innych ludzi. Wielu z nas uznaje, e prawo do
zdrowia naley si czowiekowi od urodzenia i nie widzc zwizku
pomidzy chorob a nieetycznym zachowaniem oraz wynikajcym
z niego poczuciem winy (cho kary by moe uda si unikn), ci
ludzie oszukuj siebie samych.
Ile to razy syszelimy stwierdzenie, e ciao nie kamie"?
Moje dowiadczenie podpowiada mi, e odnosi si ono zarwno
do zdrowia moralnego i etycznego, jak i do nawykw
ywieniowych, wicze fizycznych oraz do pracy. Kady
nierozwany moralny czy etyczny czyn wywouje
28

w ciele czowieka oddwik i moe niepomylnie wpyn na stan

jego ciaa oraz umysu.
Nieczysto etyczna nie oznacza li tylko, e w sposb
wiadomy kogo oszukujesz lub krzywdzisz. Jest to problem
znacznie bardziej skomplikowany. Moesz oszukiwa rwnie
samego siebie.
Swego czasu zwrci si do mnie pacjent chorujcy na raka. W
jego rodzinie ze strony matki byo to ju czwarte pokolenie
dotknite t chorob i w kadym z tych pokole brat osoby
cierpicej na nowotwr zachowywa si w sposb przynoszcy
rodzinie wstyd, hab i bl. Wszystkie ofiary raka wiedziay o
zachowaniach czarnej owcy", ale wolay zachowa przyczyny
swego smutku i przygnbienia wycznie dla siebie.
W przypadku mojego pacjenta czarn owc" by naogowy
hazardzista, ktry z powodu dugw doprowadzi najblisz
rodzin do ruiny. W tej sytuacji mj pacjent odbiera swojej
rodzinie cz dochodw, poniewa stara si spaci dugi brata.
Ponadto, ukrywajc swoje wsparcie dla niego, oszukiwa
najbliszych, co kcio si z zasadami jego moralnoci (by
uczciwym, powszechnie cenionym czowiekiem).
W czasie naszej wsplnej pracy pacjent uwiadomi sobie, e
powinien poinformowa wszystkich najbliszych o caej sytuacji.
Kiedy to zrobi, oczyci atmosfer panujc w rodzinie, a
jednoczenie doprowadzi do konfrontacji z czarn owc", w
wyniku ktrej naogowy hazardzista rozpocz leczenie i
przyczy si do Klubu Anonimowych Hazardzi-stw.
Mj pacjent natomiast poczu ulg i wkrtce wszed w faz
remisji.
Po to, by si wyleczy, musimy zacz od oczyszczenia
naszych dziaa". Jest ono czci wiadomego wysiku woli
poprzedzajcego otwarcie oka wyobrani"; jest fragmentem
decyzji o gbokim i jasnym spojrzeniu wewntrz siebie i otwarciu
si na informacje wysyane przez nasze
29

ciao i uczucia. Dziki wizualizacji przestaniemy zaprzecza

istnieniu problemu, pozbdziemy si iluzji i dostrzeemy wasne
destrukcyjne zachowania. Dopiero wwczas bdziemy mogli
stawi czoo naszym dolegliwociom i wyleczy si z nich.
Oczyszczenie jest czci uzdrowienia, a oba te elementy stanowi
podstaw nowych, zdrowych wzorcw zachowa oraz
pozytywnego rozwoju w kierunku innego ni dotychczas,
peniejszego istnienia.
Oczyszczajce wiczenie wizualizacyjne jest take doskonaym
sposobem na to, by przygotowa si do rozpoczcia nowego dnia.
Mona je znale w rozdziale pitym niniejszej pozycji.

Zmiana
Sprbuj w tym miejscu wyjani, co mam na myli twierdzc, e
zmiana jest elementem procesu uzdrawiania poprzez wizualizacj.
Wedug zasad wspczesnej fizyki kwantowej oraz zgodnie z
tym, co mwi chiscy mistycy, nasze subiektywne odczucie
czasu, ten ograniczony obraz rzeczywistoci, jest waciwie
nieustannym przepywem zmian. Cay system tradycyjnej
medycyny w Chinach opiera si w gruncie rzeczy na przekonaniu,
e choroba jest rwnoznaczna z zablokowaniem tego przepywu,
czyli oporem wobec zmieniajcej si istoty spraw.
Prbujemy zatrzyma to, co uznalimy za dobry ukad" i coraz
silniej czujemy si z tym zwizani, coraz bardziej zdecydowanie
przeciwstawiamy si perspektywie cierpienia czy braku
przyjemnoci, jednoczenie po uszy zapadajc si w bl, ktrego
przecie chcielimy unikn. Jest rzecz oczywist, e obstawanie
przy tym co zmienne, jak gdyby byo trwae i pewne, musi
doprowadzi do trudnoci. Najczciej przyjmuj one form
fizycznych dolegliwoci.
Wszyscy ci, ktrzy mieli do czynienia z technikami wyobraeniowymi twierdz, e lepsze samopoczucie" pojawia
30

si wraz z wewntrznym rozstaniem" z rzeczami, ideami i

uprzedzeniami dotyczcymi siebie oraz innych, co jest
rwnoznaczne z zaprzestaniem walki o zatrzymanie biegu
wydarze. Nie chodzi jednak o to, by sta si fatalist, usi na
brzegu rzeki i powtarza w kko bdzie, co ma by". Trzeba w
sposb czynny i aktywny poegna si z rozpacz spowodowan
nadmiernym przywizaniem wasnego istnienia do ustalonych,
ograniczonych miejscem i czasem dowiadcze, rzeczy i sytuacji.
Im bardziej si do nich zdystansujesz, tym szybciej odzyskasz
dobre samopoczucie. Wyobraenia s nierozerwalnie zwizane z
poddaniem si strumieniowi przemian.
Wynika to by moe z zalenoci pomidzy lew a praw
pkul mzgow, czyli z faktu, e prawa pkula wydaje si
powizana z intuicj oraz tworzeniem obrazw, podczas gdy lewa
cz mzgu odpowiada za logik, sowa oraz myl. Puszczajc
wodze wyobrani, zezwalajc na bezadne, nie powizane w
sposb przyczynowo-skutkowy powstawanie obrazw, porzucamy
tradycyjne operowanie sowami, dziki czemu atwiej jest podda
si strumieniowi wydarze. Traktujc wyobrani na rwni z
logicznym myleniem, otwieramy si na procesy przemiany i odnowy; stwarzamy warunki do czerpania zadowolenia z ycia tu i
teraz.
Takie nastawienie stanowi zaprzeczenie naszych codziennych
dowiadcze, w ktrych najczciej koncentrujemy si na
przeszoci lub przyszoci, uwydatniajc tym samym brak
cigoci, a ignorujc nieprzerwany strumie wydarze.
Uzaleniamy si od ustalonych, nieruchomych punktw, do
ktrych przywizujemy przesadne i destrukcyjne znaczenie.
Wspominamy, na przykad, e ukoczylimy szko redni 7
czerwca 1953 roku", albo mwimy, e atak na Pearl Harbor
nastpi 7 grudnia 1941 roku", a potem wiemy z tymi
wydarzeniami zbir myli, wspomnie, uczu, wyobrae i
postaw. Wspomnienia staj si drogocennymi
31

pamitkami, ktrymi lubimy si otacza, tworzc wok siebie

rodzaj skorupki chronicej nas przed przepywem ycia.
Gdybymy potrafili zapamita jedynie samo wydarzenie, bez
dodatkowego komentarza, osdw, emocji przyjaznych czy
nieprzyjaznych, uniknlibymy utosamiania uczu", ktre moe
doprowadzi do chorb czy pogry nas w smutku. Nie chodzi o
to, by zapewni sobie wieczn modo i zdrowie, ale by starze
si z wdzikiem, ktrego zazdrocimy witym i bohaterom, a
ktrzy przecie niczym szczeglnym si od nas nie rni:
posiadaj jedynie wiksz zdolno akceptowania zmian, ktre
przynosi ycie.
Gdy ju dostosujemy si do strumienia przemian, bdziemy
mogli dostrzec paradoks, w jakim trwa wikszo z nas.
Przewanie uznajemy si za pozornie niezalenych, penych
inwencji indywidualistw, ktrzy przejawiaj twrczy stosunek do
wasnego losu. Jednoczenie jednak unikamy sytuacji, w ktrych
zauwaono by nasz inno". Cho wic niewtpliwie uznawanie
siebie za istot niezalen jest bardzo satysfakcjonujce, w
rzeczywistoci boimy si nowych sposobw patrzenia na wiat, a
one s przecie podstawowym wyznacznikiem niezalenoci i odrbnoci zapatrywa. Wydaje nam si, e jestemy indywidualistami, i rzeczywicie w wielu przypadkach jest to zgodne z
prawd. Dla niektrych z nas jednak pod tym przekonaniem kryje
si tsknota do zyskania spoecznej aprobaty, a tym samym do
upodobnienia si do reszty ludzi.
W wiecie materialnym prbujemy si wyrnia gromadzc
dobra, dc do bogactwa, ale im wysz zajmujemy pozycj w
hierarchii spoecznej, tym czciej stwierdzamy, e yjemy
zgodnie z zasadami innych bogatych osb. Oczywicie ci, ktrzy
maj pienidze, maj te wicej swobody, by folgowa swoim
kaprysom, a jednak ludzie zamoni mog znudzi si dostatnim
yciem, podobnie jak reszta wiata moe doj do granic
zmczenia z powodu koniecznoci nieustannego zarabiania
pienidzy. Ludzie
32

dokonuj niekiedy powierzchownych zmian w okolicznociach

zewntrznych, ale nie stwarzaj warunkw do gruntownej
przebudowy ycia.
Praca wyobraeniowa jest pocztkiem drogi w kierunku
wyzwolonego, peniejszego ,ja", dziki ktremu moemy
zaakceptowa przeksztacajc si rzeczywisto. Umoliwiajc
nam odejcie od wiata dbr materialnych i pozorw, wiczenia
wyobraeniowe pomagaj pozby si ograniczajcych nas postaw i
zachowa, ktre czsto negatywnie wpywaj na nasze zdrowie.
Wytyczenie celu, wyciszenie, oczyszczenie oraz przemiana
oto co skada si na proces uzdrawiajcy, i jak sam niebawem
bdziesz mg stwierdzi, kada z tych czynnoci wywouje
uczucie satysfakcji. Im bardziej zagbisz si w niniejsz ksik,
poznajc stopniowo sposoby wykorzystania powyszych
elementw do rozwizania problemw czy usunicia dolegliwoci,
tym zdrowszym i swobodniejszym staniesz si czowiekiem, tym
atwiej otworzysz si na nieskoczone moliwoci, ktre ofiarowuje ci ycie.

Rozdzia drugi

Procesy wizualizacyjne
Zwizek ciaa i umysu

W rozdziale tym sprbujemy zgbi istot procesw zachodzcych w naszym ciele i umyle podczas wizualizacji oraz
dowiedzie si, w jaki sposb pozbawione materialnej treci"
zjawiska, jakimi s wyobraenia, mog wpywa na nasz cielesn
posta? Jak ju wczeniej wspomniaem, naukowcy nie zbadali
dotychczas w sposb wyczerpujcy i metodyczny zasad dziaania
terapii
wizualizacyjnej,
chocia
niektre
opracowania
zdecydowanie wskazuj na istnienie wizi pomidzy umysem a
ciaem. Prbujc zrozumie podstawy procesu wizualizacji, moemy zatem wysnuwa wnioski opierajc si jedynie na dowiadczeniu klinicznym, przebiegu ludzkiego ycia oraz
odkryciach na ten temat dokonanych w innych kulturach.

EMOCJE, DOZNANIA I WYOBRAENIA

Kluczem do procesw wizualizacyjnych s zwizki pomidzy
emocjami, wraeniami i wyobraeniami.
Zacznijmy od emocji. Ludzie przyzwyczaili si traktowa je
jako zbir uczu, takich jak szczcie, zo,
34

zadowolenie i smutek. Ja natomiast rozumiem emocje w sposb

szerszy, jako ruch, jako podanie ku bodcom. Sowo emocje"
zinterpretowane w sposb dosowny znaczy ruch od czego" (ang.
emotion, motion = ruch). Dlatego twierdz, e emocje to ruch, a
ruch jest kwintesencj ludzkiego ycia, rdem naszej energii.
Czasami ruch staje si uczuciem, takim jak szczcie, zo,
zadowolenie i smutek, czyli stanem, ktry posiada okrelony czas
trwania i rozbrzmiewa w naszym wntrzu; niekiedy za przyjmuje
form dziaa lub nagych wybuchw bdcych reakcj na
czynniki
zewntrzne
i
powodujcych
natychmiastowe
rozadowanie. Sdz, e ycie bez emocji, czyli ruchu wywoanego
bodcem, jest niemoliwe. Emocje to ycie. Mog zosta
uzewntrznione w postaci dziaania czy reakcji, ale mog take
pozosta we wntrzu czowieka w formie uczu.
Emocje s bardzo cile zwizane z wyobraeniami, poniewa
czasami mog si w tej postaci ujawni. Istnieje prosty sposb,
aby si o tym przekona. Wystarczy, e zechcesz zobaczy"
uczucie, ktre w sobie nosisz. Jeli jeste szczliwy, zapytaj
samego siebie, jak wyglda szczcie; jeli sport daje ci
zadowolenie, sprbuj je sobie zwizualizowa; jeli nie cierpisz
gupoty, wyobra sobie, jak wedug ciebie wyglda" ta cecha.
Zapewniam ci, e w kadym z tych przypadkw zobaczysz obraz
twj obraz. Nikt poza tob nie bdzie mia identycznego odzwierciedlenia tych poj. Wyobraenia nadaj ksztat emocjom.
W cigu pitnastu lat stosowania terapii wizualizacyjnej nie
spotkaem ani jednej osoby, ktra nie potrafiaby wywoa obrazu
swoich uczu.
Wyobraenie to mentalna forma uczucia. Istnieje take jego
posta fizyczna: doznanie. Z uczuciami wi si bowiem
okrelone odczucia fizyczne, jak chociaby w przypadku zoci,
ktrej nierzadko towarzyszy wraenie ucisku w klatce piersiowej.
Gdy ogarnia ci uczucie szczcia,

35

wwczas czsto odczuwasz wszechogarniajc lekko. Podobnie

jest z wyobraeniami: z nimi take s powizane okrelone
doznania.
Podczas wizualizacji wykorzystujemy obrazy, by zmieni
emocje lub fizyczne doznania, co w praktyce sprowadza si do
tego, e dziki nim wpywamy na nasze dowiadczenia i
uczestniczymy w ich kreowaniu. Wyglda to tak: kiedy pracujesz
nad wyobraeniami i przeksztacasz je, jednoczenie zmieniasz i
tworzysz doznania oraz emocje z nimi powizane. Gdy wic
zmienia si wywoany przez ciebie obraz, transformacji ulega
take uczucie i doznanie. Emocje i wyobraenia to dwa skadniki
rwnania, dwie formuy tej samej rzeczywistoci, a fizyczne
doznania towarzysz kadej z nich. Jeli zmienisz wyobraenie,
zmienisz take pozostae skadniki rwnania. Zrozumiesz wtedy,
e twoje wizje rzeczywicie stanowi drog do zdrowia
zarwno fizycznego, jak i psychicznego.

PIONOWA O WIZUALIZACJI
Spotkanie z pani Aboulker-Muscat pozwolio mi zrozumie, e
wizualizacja zachodzi poza mechanistyczn sfer przyczynowoskutkow. W pewnym sensie odbywa si ponad ziemi. Kiedy
pani Aboulker-Muscat poprosia, bym wskaza kierunek jazdy
pocigu, uczyniem gest horyzontalny. W odpowiedzi ona
wykonaa pionowy ruch rk w gr i zapytaa, co mogoby si
wydarzy, gdyby pocig porusza si zgodnie z takim kierunkiem.
Wtedy zrozumiaem, e pocig uwolniby si od zwykego
zwizku przyczynowo-skutkowego. Znalazby si ponad ziemi.
Jestem przekonany, e wizualizacja odbywa si wanie wzdu
osi pionowej.
W zwyczajnym wiecie, funkcjonujcym wedug zasady
przyczyna-skutek, wszystko jest powtarzalne i przewidywalne.
Nowoci nie zdarzaj si. Okrelone dziaa 36

nie wywouje okrelon reakcj. Powizane w pewien szczeglny

sposb biaka zawsze tworz aminokwas. Ustalone iloci
zwizkw chemicznych wchodz w skad cigle tej samej
substancji. Procesy fizyczne opieraj si wic na zwizku
przyczynowo-skutkowym.
Sfera ludzkich przey rni si jednak od krlestwa fizyki.
yjemy w wiecie, ktry sami tworzymy w sensie fizycznym,
emocjonalnym i psychologicznym, wiecie zawieszonym na osi
pionowej. Przeprowadzajc wizualizacje stwierdzamy, e nie tylko
zalenoci przyczynowo-skutkowe rzdz ludzkim yciem.
Posiadamy zdolno tworzenia rzeczy nowych, a take
ksztatowania wasnej cielesnoci. Gdyby czowiek by jedynie
mechanizmem, wwczas tylko mechanik mgby prbowa go
zmieni. Na szczcie jestemy czym wicej i moemy sami
ksztatowa swoje ciao i ducha.
Podstawowym celem wizualizacji jest ustawi ludzk
egzystencj na osi pionowej, tak aby czowiek mg uciec od siy
cikoci oraz ogranicze wynikajcych z przyziemnej egzystencji.
Wykonujc zalecone przeze mnie wiczenia odkryjesz, e
przebywanie na osi pionowej staje si twoim nawykiem. Take
wtedy, gdy zaczniesz rozwija wasne uzdrawiajce wizualizacje,
stwierdzisz, e bardzo czsto wznosisz si w gr, a koczc
wiczenie opadasz w d. Podam tu przykad mojego przyjaciela,
ktry dzwonic do mnie pewnego dnia wspomnia, e cierpi na wirusowe zapalenie spojwek. Zasugerowaem, by wyobrazi sobie,
e wyjmuje gaki oczne z oczodow, myje je w leczniczej wodzie,
a oczodoy wypenia niebieskim wiatem. Kilka dni pniej
rozmawialimy ze sob ponownie. Mj znajomy stwierdzi, e
poczu si lepiej od momentu, gdy zacz wykonywa wiczenie,
ale zapyta take, dlaczego zawsze musi unosi si w gr, aby
dotrze do uzdrawiajcych wd. Odrzekem, e ruch w gr jest
kierunkiem oswobodzenia i uzdrowienia. Mj przyjaciel odkry o
pionow bez niczyjej pomocy. (Powiedzia mi take, e po

37

tym, jak w wyobrani wkada swoje oczy do wypenionych

niebieskim wiatem oczodow, ciemnozielona rolinno wok
uzdrawiajcych wd zamienia si w kwiaty.)
Ze wzgldu na moje dowiadczenie w terapii wizualizacyjnej
nie czuem si zaskoczony odkrywajc, e we wszystkich
kulturach i tradycjach ruch w gr powizany jest z
przekroczeniem granic, z mitami o locie, z zerwaniem wizw
narzuconych przez codzienne nawyki i dziaania oraz z odkryciem
nowych drg, nowych form istnienia.

PAMI O SOBIE
Prowadzc rozwaania o uzdrowieniu, mylimy o stawaniu si
caoci. Sta si caoci oznacza poskada na powrt elementy,
ktre si rozpady, a wanie do takiego rozpadu doprowadza
choroba. Wyleczenie jest wic rwnoznaczne z powrotem do stanu
spjnej jednoci.
Uzdrawiajcy charakter stawania si caoci zosta
potwierdzony ju ponad pi tysicy lat temu w Egipcie. Wedug
staroytnych wierze bg Ozyrys, zamordowany przez brata Seta i
pocity na czternacie czci, ktre pochowano w rnych
regionach Egiptu, zosta przywrcony do ycia przez sw on
Izyd. Izyda zebraa wszystkie szcztki ma, a nastpnie przez
koncentracj na wspominaniu go, w kocu odzyskaa ukochanego.
Pamita oznacza zatem poczy wszystkie elementy postaci,
a wic nie tylko ciao, ale rwnie umys i emocje. Dopiero wtedy
czowiek staje si caoci. Pamita znaczy rwnie przypomnie
sobie dawn spjno oraz zjednoczy ponownie ciao z umysem,
dziki czemu ponownie stajemy si jednoci. Wyobraenia s
mentalnym przejawem pamici i przypominania. Jeli w
wyobrani pojawiaj si obrazy, to s one cakowitymi,
dokoczonymi jednostkami, w zwizku z czym operowanie
wyobraeniami
38

staje si mentaln analogi do wspomnie na poziomie

fizycznoci.
O ile zdrowie i spjno wi si z pamici, to choroba
wynika z zapomnienia. Gdy tracimy spjno i przestajemy by
jednoci, pojawia si zaburzenie, a to jest znak, e zapomnielimy
o sobie. Na poziomie fizycznoci prb powtrnego poczenia
elementw skadowych naszego ciaa jest operacja chirurgiczna
czy zabieg. Na poziomie umysu analogicznym procesem jest
wizualizacja, ktra zreszt moe wpyn na nasz cielesno.
Staroytni filozofowie (np. Platon) uznawali czowieka za
rodzaj miniaturowego wiata, za pomniejszon wersj kosmosu.
Lekarz, zalecajcy terapi wizualizacyjn, musi si zgadza z
takim holistycznym podejciem. Kade zerwanie wizi pomidzy
jednostk a reszt wiata a wic rodzin, czy nawet caym
spoeczestwem wymaga intensywnej, naprawczej pracy. Jeli
czowiek przypomni" sobie wasn histori, wystpuje pozytywny
efekt podobny do rozchodzenia si wodnej fali; rezultatem tego
procesu moe by przebudowa caej ludzkoci.
To wanie w tym miejscu koczy si terapia wizualizacyjna, a
zaczyna proces uzdrawiania polegajcy na spajaniu rozsypanych
elementw. Pacjent" staje si osob" i dy do cakowitej
odnowy, nie poprzestajc na wyeliminowaniu dokuczliwych
symptomw. To wanie w tym miejscu lekarz moe ale ju nie
musi by dla niego przewodnikiem.

TROSKA I UZDROWIENIE
Uzdrowienie oznacza koniec objaww chorobowych. Pierwszy
krok w kierunku wyzdrowienia czynisz wtedy, gdy zaczynasz si o
siebie troszczy. Medycyna oparta na wizualizacji bardzo mocno
podkrela fakt, e moesz sam sobie pomc w procesie leczenia, i
e w pewnym sensie

39

i do pewnego stopnia stajesz si swoim uzdrowicielem.

(Oczywicie, jeli zamiesz nog, to nie wystarcz twoje
wyobraenia, aby przywrci jej normalny stan.) wiczenia
wyobraeniowe maj ci pomc w odkrywaniu i wykorzystaniu
moliwoci, ktre w tobie drzemi; s narzdziem pozwalajcym
ci wspomaga proces leczenia oraz wzmacnia efekty dziaa
zajmujcego si tob lekarza.
Stwierdziem, i najlepiej pomagam swoim pacjentom
wyzwalajc w nich odrobin kreatywnoci oraz pozwalajc im
odnale wasny sposb zachowania rwnowagi. Ja nie lecz
swoich pacjentw oni sami s do tego zdolni. Ucz ich, jak
stosowa wizualizacje, czyli udostpniam narzdzia niezbdne do
tego, by si o siebie zatroszczyli. Tylko oni sami mog
zdecydowa, kiedy i w jakiej formie to lekarstwo wykorzysta.
Jeli powierzasz komu rol przewodnika w wiczeniach
wizualizacyjnych, to wasza wsppraca przypomina troch
rozmow prowadzon za pomoc jzyka obrazw. Pomidzy
pacjentem a przewodnikiem istnieje aktywny zwizek, w ktrym
kady obraz wymaga od przewodnika czynnego uczestnictwa w
jego odbiorze. Rezultatem penego zaangaowania osoby tworzcej
wizje jest zapamitanie zarwno informacji w nich zawartej, jak i
mocy obrazw sucych jako narzdzie uzdrowienia. Wszystko to
mona osign w zwykym stanie wiadomoci, bez jakiejkolwiek
dalszej ingerencji osoby prowadzcej. Pacjenta zachca si, aby
zapamita wyobraenie oraz sugerowane znaczenie do czasu, gdy
zewntrzna sytuacja lub podwiadomy sygna pobudz obraz do
dziaania.
W terapii wizualizacyjnej pacjent zamienia si w uzdrowiciela
w momencie, gdy kocz si instrukcje przewodnika. Podobnie jak
w przypadku wicze fizycznych, wizualizacje s bardziej
skuteczne, gdy wykonuje si je systematycznie. Korzyci s
natychmiastowe, cho niektre pozytywne rezultaty uwidaczniaj
si dopiero po

duszym czasie. W obu przypadkach nastpuje powrt do

rwnowagi zakconej przez schorzenie.
Przestrzeganie nowych zasad, wynikajcych ze stosowania
wizualizacji, jest wycznie kwesti odpowiedzialnoci czowieka.
Twrcza wyobrania oraz zdyscyplinowanie, pozwalajce
wykorzysta wasny potencja w sposb uporzdkowany i
systematyczny, umoliwiaj zachowanie rwnowagi oraz
utrzymanie adu w yciu, chocia oczywicie istniej osoby,
ktre wol pooy si (w sensie dosownym) i czeka na lekarza
czy terapeut. Kady z nas moe nauczy si efektywnie
wykorzystywa techniki
wizualizacyjne. Jeli zbudzisz
wyobrani, potga twoich wyobrae rozjani ci ycie. Odkryjesz
w sobie nadziej oraz zaczniesz wreszcie myle pozytywnie.
Nadzieja, o ktrej tu mwi, nie jest bynajmniej pobonym
yczeniem. Nie ma w sobie adnych negatywnych znacze ani nie
opiera si na zwtpieniu czy niepokoju. Jest realna. Wynika z
trzewej oceny sytuacji i przynosi wewntrzny spokj.
Niektrzy pacjenci nie chc zajmowa pozycji rwnorzdnej w
stosunku do lekarza. Trzymaj si swoich dawnych zalenoci,
poniewa jest im wygodniej polega na pomocy z zewntrz. S
take osoby tak bardzo samotne i wyalienowane, e spotkania z
lekarzem s dla nich jedyn okazj do kontaktw spoecznych.
Odgrywajc rol bezbronnego pacjenta, mog te relacje
podtrzyma. Czuj si bezradni i pozbawieni energii, tote chc,
by to wanie lekarz wykona za nich ca prac. Odmawiaj
przejcia odpowiedzialnoci za wasny los. Terapia wizualizacyjna
pozwala nawet takim pacjentom odkry wewntrzne pokady
energii i si, ktrej istnienia nawet nie podejrzewali.
Wielokrotnie prbowaem udowodni moim podopiecznym,
jak istotne jest dla ich zdrowia, by starali si sami sobie pomc.
Rozumiem, oczywicie, e jeli kto cierpi, wwczas trudno jest
poda cudowne wyobraeniowe

40

41

panaceum. Aspiryna moe szybko zlikwidowa bl gowy, ale po

to, by pozby si blu w wymiarze umysowym i fizycznym,
trzeba mu si przyjrze wewntrznym okiem wyobrani, trzeba
odkry jego ukryte znaczenia. Rezultat takiego wysiku jest
gbszy i bardziej dugotrway ni ten, ktry czowiek osiga
poykajc kolejn tabletk.

ROZCZNO CIAA I UMYSU

W niniejszej ksice czsto bd si odwoywa do pojcia umysu
i ciaa jako caoci (bodymind), cho, jak pewnie wszyscy dobrze
wiemy, wiele osb (w tym take lekarze i naukowcy) nie uznaje
jednoci tych dwch elementw. Od poowy siedemnastego wieku
nauka traktowaa ciao jak autonomiczn jednostk, ktra nie ma
nic (albo ma niewiele) wsplnego z umysem i emocjami. Z takim
podejciem zgadza si nawet Freud, ktry przecie podkrela
potg emocji, a take wspczeni specjalici w dziedzinie
psychologii. Mwic w sposb nieco uproszczony, lekarze
twierdz, e jedynie ciao istnieje; psychologowie za przyznaj, e
licz si emocje, lecz nie widz adnego zwizku pomidzy nimi a
materialn substancj czowieka.
W procesie rozumowego rozczenia umysu od ciaa, kada z
tych jednostek zostaa podzielona na coraz mniejsze fragmenty, co
w rezultacie doprowadzio do powstania bardzo wskich
medycznych specjalnoci, zajmujcych si wycznie uszami,
stopami, mzgiem czy psychik. W rzeczywistoci za taki rozam
midzy ciaem a umysem nigdy nie nastpi i nie nastpi. Ciao i
umys to dwa aspekty tego samego ludzkiego dowiadczenia: ciao
ma wymiar ilociowy, umys jakociowy. Tak wic nawet
wtedy, gdy lekarz nie potrafi zlokalizowa fizycznego schorzenia,
na ktre si uskarasz, i mwi: To wszystko dzieje si w twojej
gowie", to i tak na pewno istnieje w tobie jakie
42

fizyczne zaburzenie. Jeli bowiem doskwiera ci umys, ciao take

cierpi. Midzy jednym a drugim istniej liczne powizania.

LUSTRO ODZWIERCIEDLAJCE
FIZYCZNO I EMOCJE
Koncepcja jednoci ciaa i umysu pozwala nam stwierdzi, e
objawy fizyczne s odbiciem problemw emocjonalnych, e s z
nimi cile powizane. Tak wic ciao posiada aspekt fizyczny i
emocjonalny. Obie czci skadowe s tak nierozerwalne, jak dwie
strony monety, chocia czsto dostrzegamy tylko jedn z nich.
Jeli potraktujesz fizyczno i emocje jak spjn jednostk,
moesz odnie ogromne korzyci, poniewa im wicej si o sobie
dowiadujesz w sensie fizycznym i emocjonalnym tym
szersz zyskujesz nad sob kontrol.
Podam tu przykad mczyzny, ktry zwrci si do mnie z
powodu niewydolnoci wiecowej. Bardzo czsto czu si
zmczony i mia trudnoci z oddychaniem. Przeszed ju operacj
na otwartym sercu i postanowi sobie wwczas, e bdzie odywia
si inaczej i zacznie wiczy. By jednak zaniepokojony. Oprcz
dolegliwoci fizycznych zauway u siebie smutek i przygnbienie.
Kiedy zaczem z nim rozmawia o yciu, przyzna, e martwi si,
poniewa ona go nie kocha i dlatego czuje si tak, jakby mia
zamane serce. To by wanie klucz do problemu. Przygnbienie
nie byo przyczyn choroby serca, ani te kopoty z
niewydolnoci nie spowodoway przygnbienia. Zarwno jego
stan emocjonalny, jak i fizyczny byy wyrazem niepokoju
spowodowanego maestwem i brakiem mioci. Wanie w takim
kontekcie ujawniao si u wspomnianego mczyzny
zmartwienie, ktre byo jedynie skutkiem gbszych zaburze w
jego yciu. Operacja na

43

otwartym sercu usuna tylko jeden ze skutkw. Teraz mojego

pacjenta czekaa konfrontacja z szerokim tem choroby.
Kady fragment ciaa ma swj emocjonalny odpowiednik. Gdy
dostrzegamy ten dodatkowy wymiar, stwarzamy szerszy kontekst,
w ktrym moemy odnie si do swojego ciaa. Oznacza to, e
kady symptom lub syndrom ma swoje rdo, na ktre
powinnimy zwrci uwag. Jeli go nie odkrywamy, to nie
przywizujemy zbyt wielkiej wagi do procesu leczenia. Chcemy
jedynie pozby si dokuczliwych objaww.
Zdarza si te czsto, e w przypadku, gdy objawy nie s zbyt
kopotliwe, w ogle nie zwracamy na nie uwagi, a one po pewnym
czasie same znikaj. Tracimy wwczas moliwo nauczenia si
czego o sobie. Na szczcie lub nieszczcie w zalenoci od
punktu widzenia symptomy powracaj niekiedy z wiksz
intensywnoci, a nasze ciao i umys ponownie pomagaj nam
zrozumie, kim naprawd jestemy.
W rozdziale czwartym, w ktrym umieszczam te list schorze
i dolegliwoci oraz zwizane z nimi wiczenia wyobraeniowe,
sprbuj zasugerowa kontekst i znacz- \ nie kadego symptomu.
Wiele naszych problemw fizycz-no-emocjonalnych mona
poczy z istotnymi w naszym yciu zwizkami, a take z
problemami natury moralno etycznej. Ju sam fakt
uwiadomienia sobie czynnikw sprawczych czsto przynosi ulg.
By moe po wykonaniu kilku zaleconych tutaj wicze
stwierdzisz, e dostrzegasz sporo zaburze w swoich relacjach ze
wiatem zewntrznym. Pozwl sobie na luksus wsuchania si w
swoje ciao i umys. Niech do ciebie przemwi.

Rozdzia trzeci

Skuteczne wizualizacje
Droga do jednoci

Sukces w wiczeniach wizualizacyjnych jest wprost proporcjonalny do umiejtnoci zaniechania koncentracji na

zewntrznym wiecie i skierowania zmysw w stron wasnego
wntrza. Taki wysiek umoliwia powstanie obrazu mentalnego,
ktry moe wpyn na fizyczno czowieka. Wyobraenie
pojawi si samo, o ile tylko skierujesz swoj wol i uwag do
wewntrz, pozostawiajc wiat zewntrzny na boku.

WIZUALIZACJE: OPTYMALNA POZYCJA

Najbardziej efektywn pozycj jest ukad ciaa, ktry nazwaem
POZ FARAONA: naley usi na krzele z oparciem oraz
porczami, wyprostowa plecy, pooy ramiona na porczach i
rozoy donie zwracajc je w gr lub w d to akurat zaley
wycznie od ciebie. Nogi powinny spoczywa na pododze, ale
podobnie jak w przypadku rk nie naley ich krzyowa, ani te
dotyka nimi jakiejkolwiek innej czci ciaa. Taki ukad doni i
stp jest jednym ze sposobw utrzymania koncentracji zmysw
poza wiatem zewntrznym.
45

Chocia POZA FARAONA jest idealna do przeprowadzenia

wicze wyobraeniowych, to jednak zdarzaj si sytuacje, kiedy
techniki wyobraeniowe trzeba wykorzysta natychmiast, na
przykad, gdy ogarnia nas niepokj. Wwczas, oczywicie, mona
przyj pozycj stojc, bez wzgldu na to, gdzie si znajdujemy.

ODDECH W TERAPII
WIZUALIZACYJNEJ

W cigu kolejnych stuleci wadcy narodw mieli zwyczaj

przybiera POZ FARAONA, gdy podejmowali wane decyzje.
Jest to pozycja dogodna dla poszukiwania wewntrznych
wskazwek.
Najlepsze do tego celu jest krzeso z prostym oparciem,
poniewa wyprostowany krgosup pozwala na koncentracj
uwagi. Pozycja leca lub pleca wie si ze snem i osabia
wiadomo konieczn do tworzenia jasnych i wyrazistych
obrazw.
Wyprostowane plecy pozwalaj take swobodnie oddycha:
puca potrzebuj bowiem pozycji pionowej, aby w peni
wykorzysta swj potencja. Zgodnie za z tym, co odkryli ju
staroytni lekarze i uzdrowiciele, wiadomo procesw
oddychania podnosi czujno i wzmacnia koncentracj na
procesach mylowych. Im bardziej uwiadamiamy sobie wasny
rytm oddychania, tym lepiej dostrajamy si do naszego
wewntrznego ycia.
46

Oddychanie odgrywa ogromn rol we wszystkich dziaaniach

skierowanych do ludzkiego wntrza. Odliczanie oddechw pomaga
osobom medytujcym zrelaksowa si i wyciszy. Chiczycy
utosamiaj oddech z umysem. wiczenia jogi, naturalny pord,
podnoszenie ciarw, bieganie lub inne czynnoci wymagajce
skoncentrowania si na celu wykorzystuj rol oddechu.
Czowiek zazwyczaj nie ma wiadomoci oddychania.
Skierowanie uwagi na wasne ycie wewntrzne nie przychodzi
nam atwo. Jestemy istotami niezwykle aktywnymi, ktrych
popycha do dziaania potrzeba opanowania wiata i zdobycie
wadzy nad natur. Jednake w yciu wewntrznym mona znale
lekarstwo na fizyczne oraz emocjonalne zaburzenia, a take
obietnic harmonijnego wspistnienia ciaa, umysu i ducha.
Oddychanie to punkt wyjciowy, pozwalajcy odwrci si od
wiata i skupi uwag na wntrzu; jest to ogniwo, dziki ktremu
moemy odkry moc wyobrae.
Po to, by wzmocni pojawiajce si obrazy, trzeba nakaza
sobie wyciszenie i relaks (taki jest twj cel). Oddychaj miarowo,
wcigajc powietrze przez nos i wypuszczajc je ustami. Wydech
powinien by duszy ni wdech, ktry z kolei pozostaje normalny,
bezwysikowy. Taki model oddychania pobudza gwny,
uspokajajcy nerw w organizmie, czyli nerw bdny. Bierze on
pocztek u pod-

47

stawy mzgu, w rdzeniu przeduonym, przebiega przez szyj,

rozgazia si na puca oraz serce, a niej obejmuje jelita. Bardziej
intensywny wydech sprawia, e nerw bdny wpywa na obnienie
cinienia krwi, zwolnienie ttna, zmniejszenie czstoci akcji serca
oraz czstotliwoci skurczw miniowych jelit i tempa
oddychania. Gdy te funkcje zostaj wyciszone, czowiek moe
bardziej efektywnie skoncentrowa uwag na wizualizacji.
Szczeglnie mocno podkrelam w tym momencie rol
wydechu, poniewa oddychanie, ktrego celem jest uspokojenie
funkcji organizmu, zaczyna si wanie od wydechu, a nie wdechu.
Zwyky sposb oddychania, zgodny z modelem wdech-wydech,
pobudza system wspczulny oraz rdze nadnerczy, wydzielajcy
adrenalin. Z kolei oddychanie rozpoczynajce si od wydechu
wywiera wpyw na system przywspczulny oraz nerw bdny,
ktre pozwalaj organizmowi wyciszy si i zrelaksowa.
Gdy oddychanie przestanie by dla ciebie problemem i
poczujesz gotowo do rozpoczcia wicze, skoncentruj si na
wykonaniu trzech (lub dwch, a nawet jednego) wydechw. Moe
wydaje ci si to dziwne, ale jest to bardzo proste do wykonania.
Najpierw robisz wydech, a potem wdech, potem znw wydech i
wdech, a na kocu wydech, czyli w sumie wykonujesz trzy
wydechy i dwa wdechy. Po tym wstpie rozpoczynasz
wizualizacj i oddychasz ju rwno i normalnie.
Podczas wicze koncentrujesz si na wyobraeniach, a
oddychanie odbywa si samoistnie, bez zaangaowania twojej
wiadomoci. Gdy skoczysz wizualizacj, lecz zanim otworzysz
oczy, moesz wykona jeden wydech.
Do tego odwrotnego systemu oddychania mona si szybko
przyzwyczai i gdy tylko nauczysz si wykorzystywa swoj
wyobrani do tworzenia uzdrawiajcych obrazw, nowy rytm
oddychania stanie si twoj drug natur.

48

POCZTKOWE KOPOTY
Jest rzecz oczywist, e nie dla kadego z nas wywoywanie
mentalnych obrazw jest proste. Chocia w wikszoci
przypadkw jest to proces naturalny, niektrzy pacjenci potrzebuj
nieco wicej czasu na wstpne wiczenia. Przedstawiam wic tutaj
kilka wskazwek, ktre pobudz twoj zdolno do pracy
wyobraeniowej.
Jeeli wiczenia zawarte w tej ksice sprawiaj ci trudno,
popatrz na obrazy czy fotografie znajdujce si w twoim pokoju
przez jedn, dwie lub trzy minuty, potem zamknij oczy i sprbuj
odtworzy te wizerunki w wyobrani. Innym skutecznym
wiczeniem jest przypomnienie sobie jakiej przyjemnej sceny z
przeszoci i skoncentrowanie si na niej z otwartymi oczami.
Potem naley je zamkn i odtworzy w mylach kady szczeg
obrazu. Mona rwnie wykorzysta pozostae zmysy: czasami na
przykad pomocny moe okaza si dwik przypominajcy
skwierczenie oleju przed kolacj wigilijn, albo aplauz
publicznoci po wanym wystpieniu, lub te pobrzkiwanie
kieliszkw podczas toastu. Niekiedy zapach perfum lub
eterycznych olejkw pomaga przywoa obraz z przeszoci.
Jeli nadal wydaje ci si, e masz trudnoci, to by moe nie
potrafisz wykorzysta tych wrae, ktre pojawiaj si w twoim
umyle. Mog to by sygnay suchowe, somatyczne (cielesne)
albo kinestetyczne (pozycja ciaa), ktrych ty z jakiego powodu
nie odbierasz. Odpowiedz sobie na pytanie, ktry ze zmysw jest
najczciej przez ciebie uywany i najszybciej reaguje na bodce?
Jeli, na przykad, jeste suchowcem, skoncentruj si na szumie
oceanu, ktry syszysz i sprbuj wyobrazi sobie to, co si z tym
dwikiem wie. Kiedy wiadomie skoncentrujesz si na
doznaniach, moesz z atwoci przenie si z dowolnego trybu
odbierania wrae w wyobraenia wzrokowe. Wszystkie zmysy s
bowiem ze sob powizane i jeli
49

zechcesz, moesz przeksztaci kady odbierany przez ciebie

sygna na mentalne obrazy.
Niektre osoby maj zwyczaj zamienia odczucia i wraenia
na sowa, czyli preferuj werbalizacj, a nie wizualizacj. Jeli
naleysz do tej grupy, to sprbuj rozejrze si wok przez kilka
minut, unikajc nazywania, kategoryzowania czy etykietowania
tego, co widzisz. Moesz take przyjrze si ilustracji w ksice, a
nastpnie zamkn j i sprbowa wyobrazi sobie to, co
widziae, nie uywajc nazw. Jeli znw odruchowo zaczniesz
nazywa rzeczy, powtrz prb i bez poczucia winy ponownie
przyjrzyj si otoczeniu.
Za kadym razem, kiedy starasz si zwikszy swoj zdolno
do wizualizacji, zrelaksuj si (zamknij oczy i wykonaj trzy
wydechy) i czekaj na pojawienie si obrazw, a kiedy nadejd,
przyjmij je. Wszystko, co zobaczysz, ma warto i moe okaza
si uyteczne, nawet jeli wydaje ci si nielogiczne lub
nieprawdopodobne.
By moe na pocztku bdziesz musia powici troch czasu
na zaktywizowanie wyobrani, ale im wicej bdziesz wiczy,
tym szybciej t sztuk opanujesz.

REZULTATY
wiczenia wyobraeniowe powinny by wykonywane regularnie
albo tak czsto, jak tego wymaga okrelone schorzenie. Nie
przesadzaj jednak w deniu do osignicia natychmiastowych
efektw. Moe trudno bdzie ci zaakceptowa takie liberalne
podejcie, jako e wielu z nas przywizuje zbyt du wag do
wynikw, wychodzc z zaoenia, e s one najwaniejszym
wyznacznikiem ycia. W przypadku uzdrawiania jest zupenie
inaczej. Naley si skoncentrowa wycznie na procesie
wizualizacji oraz na celu. Im bardziej martwisz si o swoje
wyleczenie, tym trudniejszy i duszy jest powrt do zdrowia.
50

Dziaanie uzdrawiajce ma miejsce tu i teraz. Skierowanie

uwagi na przeszo lub przyszo (na wyniki i osignicia)
powoduje wycofanie si z biecych wydarze. Jeli zaczniesz
zastanawia si nad efektami, to nie unikniesz uczucia niepokoju,
przeraenia lub/i przygnbienia, a z kolei rozmylanie o
przeszoci wywouje czsto poczucie winy, depresj i rozalenie.
Kady z tych stanw ducha odwraca twoj uwag od nadrzdnego
celu, a koncentracja na procesie uzdrowienia staje si niemoliwa.
W wiczeniach wizualizacyjnych, podobnie jak w yciu,
musimy wykona przypisane nam zadania, jednak powinnimy
take zostawi miejsce na uczestnictwo wszechwiata w tym, co
czynimy. Co prawda, potrafimy kontrolowa swoje opinie na
temat wasnego miejsca w kosmosie oraz naszych dziaa wobec
niego, ale tak naprawd nie mamy nad nim adnej wadzy.
Moemy jedynie uwanie sucha i cierpliwie czeka na reakcj.
Nawet jeeli cierpisz i rozpaczliwie pragniesz odczuwalnej
poprawy swego stanu zdrowia, nie rozmylaj o rezultatach. Czy
zauwaye, e im bardziej ich podasz, tym wikszy jest twj
bl? Gdy nie speniaj si nadzieje, czujesz rozczarowanie, a
nawet rozpacz, a twj stan zdrowia ulega pogorszeniu. Bd
jednak dobrej myli: jeli efekty pozostawisz w rkach si
wyszych, to w krtkim czasie odczujesz ulg, a moe nawet
cakowicie wyzdrowiejesz. Nie pytaj mnie jednak, ile minie dni
czy tygodni. Zapomnij na razie o efektach, skoncentruj si na
teraniejszoci i rb to, co do ciebie naley.
Jeli natomiast nie potrafisz zawierzy Opatrznoci,
przedstawi ci prosty sposb, eby sobie pomc. Zauwa, w
ktrym momencie pojawia si niecierpliwe oczekiwanie, a potem
wyobra sobie, e odcinasz je noyczkami i wrzucasz do morza
albo, e odlatuje wysoko wielkim balonem, zostawiajc ciebie na
ziemi.
Wyobraenia to najlepszy sposb, eby wzmocni wiar i
zaufanie do samego siebie. Posumy si tu przykadem

51

Jennifer, modej kobiety, ktra zwrcia si do mnie z powodu

niepodnoci. Przeprowadzone testy wykazay, e oba jajowody
byy zdrowe. Zaproponowaem jej, eby wykonaa wiczenia
wyobraeniowe, z intencj zajcia w ci (wiczenie na
niepodno znajduje si w rozdziale czwartym). Miaa
jednoczenie odkry, na czym polega problem uniemoliwiajcy
zapodnienie. Dziki wizualizacji Jennifer stwierdzia, e koniec
jajowodu tu przy jajniku by zaczopowany i pokryty warstw
uszkodzonej tkanki nieznanego pochodzenia. Niemniej jednak,
jeli wyobraenia byy trafne, Jennifer sama odkrya fizyczno
mechaniczn wad jajowodw. Nie wspomniaa o tym swemu
lekarzowi, gdy nie sdzia, by jej uwierzy. Prbowaa sama
oczyszcza" jajowody metod wizualizacji.
W kocu zdecydowaa si podda operacji jajowodu. Gdy
otwarto jam brzuszn, okazao si, e stan jajowodu jest
dokadnie taki, jaki odkrya w czasie wizualizacji, cho adne testy
nawet sonogram tego nie wykazay.
Po zabiegu Jennifer bya zdumiona, lub wrcz przeraona
faktem, e wiedziaa o swoim ciele wicej ni lekarze. Zacza
bardziej ufa intuicji i wierzy w swj osd.
Jest rzecz oczywist, e kady czowiek wie o swoim
organizmie wicej ni ktokolwiek inny. Wszystko, czego nam
trzeba, to odrobina wiary we wasny rozum i moliwoci. W
przypadku Jennifer wystarczyo jedno dowiadczenie z
wizualizacj, eby rozbudzi w niej zaufanie do samej siebie.

DUGO WICZE
Podstawow zasad w terapii wyobraeniami mona by uj
sowami: im krcej, tym lepiej. Znaczy to, e im krtszy jest czas
wizualizacji, tym wiksza jest jej skuteczno.
52

Na wywoanie okrelonych dozna nie potrzeba dugo czeka.

Jeli je zauwaysz i zapamitasz, to wizualizacja odegraa swoj
rol. Jeli za w stosunkowo krtkim czasie nie masz adnych
wrae czy emocji, nie prbuj ich wywoa przeduajc czas
pracy z okrelon wizj: zacznij stosowa inn.
Jakich dozna moesz si spodziewa? To zaley od dwch
czynnikw: osoby oraz rodzaju problemu. Moesz, na przykad,
poczu skurcz, drenie, ciepo, swdzenie, bl, mrowienie albo
usyszysz brzczenie.
Wielu z nas uwaa, e im wicej wysiku woymy w prac,
tym lepsze bd rezultaty, ale wizualizacja opiera si na zupenie
odwrotnej zasadzie. W terapii opartej na wyobraeniach wystarczy
maleki bodziec, by rozbudzi siy drzemice w kadym z nas.
Wikszo wicze prezentowanych w tej ksice zajmuje od
jednej do piciu minut. Wielu pacjentw uwaa, e jest to znacznie
mniej, ni mogliby i powinni robi, szczeglnie, jeli ich
schorzenia s powane. Sdz, e nie wolno im szczdzi wysiku,
podczas gdy w wiczeniach wizualizacyjnych nie potrzeba
angaowa wszystkich si. Kiedy ju przeprowadzimy wstpn
wizualizacj, bdziemy potrzebowa jedynie krtkich sygnaw, by
przypomnie organizmowi o czynnoci uzdrawiajcej. Ten rodzaj
terapii wymaga systematycznej pracy, ale nie powinien sta si
obsesj. Jeden impuls wystarczy, by pobudzi fizjologiczne
mechanizmy wspomagajce odbudowanie zdrowia. Podobnie jak
Paww uwarunkowa psy tak, e liniy si na dwik dzwonka,
tak i my moemy uzaleni proces zdrowienia od pojawienia si
okrelonych mentalnych obrazw. W tej analogii wyobraenie jest
bodcem, czyli odpowiednikiem dzwonka, natomiast proces
zdrowienia podobnie jak wydzielanie liny u psw to
reakcja.
W przytoczonym poniej przykadzie zobrazuj dziaanie
bodca, ktry uruchomi potne siy organizmu,
53

wywoujc zadziwiajce efekty. Z przypadkiem tym zaznajomiem

si podczas pracy w przychodni przeciwalkoholowej w jednym z
nowojorskich szpitali.
Grupa trzydziestu byych narkomanw, uzalenionych niegdy
od heroiny i metadonu, ktrym przez dziesi lat udao si
wytrwa bez naogu, zgodzia si uczestniczy w eksperymencie.
Polega on na tym, e wszyscy mieli pojecha autobusem na Ulic
Sto Dwudziest Pit w Nowym Jorku, gdzie dziesi lat
wczeniej nabywali narkotyki. W chwili, gdy autobus min
naronik ulicy, byli narkomani zaczli odczuwa silne reakcje
organizmu charakterystyczne dla fazy wycofania rodkw
narkotycznych. Bodcem by jedynie widok znanego miejsca, ktry spowodowa niewspmierny, negatywny odzew.
Czynnikiem okrelajcym wielko dawki" wyobraeniowej
moe by take wiek. W miar upywu czasu nasze nawyki coraz
bardziej si zakorzeniaj. Trudniej jest nam wprowadza do ycia
nowe zwyczaje oraz obserwowa, jak reaguje na nie organizm, a
przecie na tym wanie polega naprawianie" samego siebie. Gdy
zmieniamy swoje nawyki, nowe doznania s wskazwk, e w
organizmie zachodz jakie procesy. Moliwe, e im jestemy
starsi, tym duej czekamy na te sygnay, ale wyposaeni w cierpliwo i wiar, na pewno si ich doczekamy.

CZAS NA WIZUALIZACJ
Na og zalecam wykonywanie wicze wizualizacyjnych na
pocztku dnia przed niadaniem, o zmierzchu i przed snem. S to
trzy najistotniejsze punkty przejcia odpowiednio pomidzy snem
a jaw, dniem a noc oraz jaw i snem. W niektrych przypadkach
czas wykonywania wiczenia jest dla okrelonych schorze bardzo
istotny.
Chciabym podkreli, e najlepiej jest koncentrowa si na
wizualizacji przed rozpoczciem codziennych zaj
54

czyli przed niadaniem i wczy je do porannego rytuau.

Wizualizacja o tej porze jest dobrym przygotowaniem do
wydarze i czynnoci przewidzianych na dany dzie. Pozwala
uzyska pozytywne nastawienie do tego, co nastpi.
Stwierdziem, e sposb, w jaki rozpoczynamy dzie, ma
ogromny wpyw na nasze dziaania oraz relacje z ludmi w cigu
nastpnych dwudziestu czterech godzin. Wielu z nas zauwayo
zapewne, e przebudzenie z nieprzyjemnego snu moe bardzo
negatywnie oddziaywa na nastrj i zachowanie w cigu dnia,
poniewa nie potrafimy rozwiza problemw, ktre sen
wprowadzi do naszej wiadomoci. Czasami nie moemy sobie
nawet przypomnie, co dokadnie spowodowao, e wstalimy
lew nog", a w rezultacie cay dzie narzekamy, popeniamy bdy w pracy i kcimy si z najbliszymi. Dziki wizualizacji,
szczeglnie takiej, ktrej fragmenty zaczerpnlimy ze snu,
moemy powrci do stanu rwnowagi oraz okreli swoje
nastawienie do ycia i zachowanie w cigu dnia.

DROGA DO CELU
wiczenia wizualizacyjne umieszczone w nastpnym rozdziale s
pomylane jako pomoc w leczeniu rnego rodzaju chorb i
zaburze, zarwno fizycznych, jak i emocjonalnych.
Nie powinno si ich stosowa zamiast przepisanych lekw czy
wizyt u lekarza. Jeli sdzisz, e jeste chory lub cierpisz z powodu
przedstawionej tutaj dolegliwoci, wybierz si natychmiast do
specjalisty. Gdyby ponadto okazao si, e po zastosowaniu terapii
wizualizacyjnej objawy nie ustpiy, umw si na spotkanie, w
ktrym lekarz oceni twj stan zdrowia. Zdarza si czasami, e
symptomy staj si bardziej dokuczliwe po rozpoczciu
wizualizacji, ale nawet przy zwykej grypie czujemy si niekiedy
znacznie

55

gorzej w dzie poprzedzajcy przeomowy moment choroby. Jeli

objawy nasilaj si przez kolejne kilka dni, czy nawet dwa
tygodnie, nie powiniene si martwi. Na pewno wkrtce nastpi
przeom. Jeli po dwch tygodniach nic si nie zmieni,
porozmawiaj z lekarzem.
Problemy, ktrym powicone s niniejsze wiczenia uoone
zostay w porzdku alfabetycznym. Zamieciem rwnie list
grupujc schorzenia w zalenoci od rodzaju problemu lub ukadu
anatomicznego. By moe wykorzystasz j, szukajc
odpowiednich dla siebie wizualizacji.
Na pocztku kadego wiczenia podaj jego nazw, cel oraz
ilo koniecznych powtrze. Najwaniejsze jest jednak, by
pamita, jak wan rol odgrywaj twoje intencje!
Czsto zalecam, aby wiczenia byy wykonywane w cyklach
21-dniowych z 7-dniow przerw pomidzy nimi. Taki ukad
odpowiada rytmowi biologicznemu, ktremu poddaje si kady
czowiek. Oczywicie jest on najbardziej widoczny u kobiet, ktre
przyzwyczaiy si do trzytygodniowego okresu budowania tkanek
i regulacji hormonalnej zakoczonej zaamaniem w czasie
menstruacji. Interesujcy jest fakt, e naukowcy z laboratoriw
psychologicznych uniwersytetu w Austin, w Teksasie, stwierdzili,
i na zerwanie z nawykiem potrzeba 21 dni. To odkrycie pokrywa
sie z moim dowiadczeniem klinicznym ostatnich pitnastu lat.
Poniewa jednak nie ma stuprocentowej gwarancji, e mona
upora si ze schorzeniem lub naogiem w cigu 21 dni, w
przypadku dolegliwoci o charakterze przewlekym zalecam
czasami dodatkowe cykle wizualizacji. Jeli natomiast osigniesz
cel przed upywem zalecanego terminu, moesz zaprzesta
wicze wyobraeniowych (o ile jest to zgodne z twoimi
intencjami).
Podczas niemale wszystkich wicze powiniene mie
zamknite oczy. Wyjtki s tutaj jasno okrelone. Gdyby
zamykanie oczu na pocztku wywoao u ciebie mieszane

uczucia, pozostaw je otwarte. Dopiero wtedy, gdy bdziesz si

czu cakowicie swobodnie, moesz je zamkn (dzieci oraz
modzie czsto preferuj otwarte oczy w czasie wizualizacji).
W niektrych wiczeniach nie wspominam w ogle o wydechu
i nie jest to moje przeoczenie. Wystarczy wtedy zamkn oczy. Po
jakim czasie sam zrozumiesz, e w pewnych warunkach i w
okrelonych wiczeniach szczeglny sposb oddychania nie jest
potrzebny.
By moe w czasie wizualizacji stwierdzisz, e wprowadzasz
zmiany do wyobrae, lecz nie przejmuj si tym. Pozwl, by
pojawio si wszystko to, co przynosi wyobrania. Jeli znajdziesz
swoje wasne obrazy, wykorzystaj je. Przecie uczestniczysz w
procesie leczenia samego siebie, a wic to, co w sobie odkryjesz,
moe okaza si najbardziej przydatne do osignicia celu.
Moliwe, e w jakim momencie wizualizacji poczujesz
niech, niepokj lub przeraenie, szczeglnie jeli oczami
wyobrani ujrzysz mrok. Gdyby do tego doszo, pamitaj, e
zawsze moesz wyobrazi sobie wiato, ktre pozwoli ci znale
drog w ciemnoci. Wtedy te zniknie niech i niepokj.
Wykonywanie wicze oczyszczajcych przed kad wizualizacj jest zbdne. Oczyszczanie jest odrbnym wiczeniem i
posiada wasny cel.
By moe stwierdzisz, e niektre wiczenia opieraj si na
niezwykle prostych technikach, twoim zdaniem nawet zbyt
prostych, by rozwiza za ich pomoc bardzo zoone problemy.
Pamitaj jednak, e zarwno w terapii wyobraeniami, jak i w
yciu codziennym niewielkie bodce mog wywoa imponujce
reakcje. Nawet wze gordyjski mona czasami szybko i zwinnie
rozwiza. Moje dowiadczenie kliniczne dowodzi, e chocia
wiczenia, ktre zalecam, wydaj si proste, to jednak posiadaj
moc rozsupania skomplikowanych wzw naszych schorze i
zaburze.

56

57

Opisujc niektre problemy, czsto podaj list czynnikw

psychologicznych i socjologicznych, ktre mogy przyczyni si
do wywoania dolegliwoci. Nie prbuj jednak wymieni
wszystkich, ani nie sugeruj, w jaki sposb masz odnale te, ktre
odnosz si do ciebie. Proponuj raczej, eby zachowa czujno,
poniewa twoja wyobrania podpowie ci, co i w jaki sposb
moesz zmieni w swoim yciu.
Instrukcje do wicze moesz nagra na tamie, dziki czemu
twj gos stanie si twoim przewodnikiem. Z upywem czasu
nauczysz si ukada swoje wasne wiczenia i bdziesz
bezgonie wydawa sobie polecenia.
Zauwaysz na pewno, e spora liczba wicze jest odmian lub
rozszerzeniem
wiczenia
nazywanego
EGIPSKIM
UZDROWIENIEM. Wspominam je kilkakrotnie w moim
alfabetycznym zestawieniu. Mona je zastosowa w leczeniu
zewntrznych schorze, takich jak wysypka, zapalenie spojwek,
trdzik, a take wielu dolegliwoci wewntrznych oraz stanw
patologicznych bony luzowej. Jestem przekonany, e to
wiczenie okae si dla ciebie ogromn pomoc w
samouzdrowieniu.

EGIPSKIE UZDROWIENIE
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Potem wyobra sobie, e
stoisz na wielkim polu pokrytym zielon traw. Widzisz, jak
wycigasz ramiona w stron jaskrawego, zotego soca
zawieszonego na bezchmurnym, bkitnym niebie. Widzisz, jak
twoje rce, zwrcone domi w gr, staj si coraz dusze,
rozcigaj si. Promienie soca wnikaj w twoje donie i kr w
nich; kr pod opuszkami palcw tak, e pod kadym z nich
znajduje si promie. Jeli jeste praworczny, to na kocu
kadego promienia umieszczonego na palcach twojej prawej rki
zobaczysz miniaturow rk. Na kocu kadego promienia
umieszczonego na
58

palcach twojej lewej rki zobaczysz oko. Masz wic picioro

miniaturowych rk i picioro oczu. Jeli jeste leworczny, na
promieniach prawej rki ujrzysz oczy, a na lewej donie.
A teraz zwr rce i oczy w stron swego ciaa. Dziki nim
zobaczysz wasne wntrze, bo owietlaj kady zaktek, ktry ci
interesuje. W piciu miniaturowych doniach moesz trzyma
szczoteczk o zotym wosiu, jeli chcesz oczyszcza; sond
laserow, jeli chcesz zaleczy rany; zote skalpele, jeli chcesz
operowa; pojemniki ze zot lub niebiesko-zot maci, jeli
chcesz, by zagoiy si rany, a take zot nitk, jeli chcesz
zaszywa. Gdy skoczysz prac, wyjd ze swego ciaa t sam
drog, ktr wszede. Wszystkie odpady zebrane przez miniaturowe donie, powiniene wyrzuci za siebie. Wznie znw rce w
gr w stron soca i schowaj swoje mae rce i oczy w doniach,
by mg je jeszcze wykorzysta. Teraz otwrz oczy.
Ostatnia uwaga: przedstawione tu wiczenia s wiczeniami
wizualizacyjnymi. Odbywaj si w wyobrani, a nie w
rzeczywistoci. Jeli wiczenie zaleca uycie szczoteczki o zotym
wosiu, to oczywicie uywasz jej tylko w swojej wyobrani. Jeli
instrukcje mwi o umyciu twarzy w czystej, chodnej wodzie, to
rzecz jasna nie czynisz tego w umywalce, ale w swoim
umyle. wiczenia te dotycz twojej wewntrznej, subiektywnej
rzeczywistoci i za jej porednictwem zmieniaj rzeczywisto
fizyczn.

Rozdzia czwarty

Pamitaj, e kady z nas ma zdolno tworzenia wyobrae,

moe zmienia istniejce wiczenia, albo dawa pocztek nowym.
Potrafimy dowolnie wykorzystywa wizje, a dziki nim take
wyraa siebie. Nie ma adnych ogranicze; nie istniej granice
moliwoci.
Klasyfikacja zaburze w zalenoci od rodzaju problemu

Program uzdrowienia
Techniki i skuteczne wizualizacje
zwizane z okrelonymi
problemami

Przygotuj si do rozpoczcia pracy. Jeste gotw!

1. Przyjmij POZ FARAONA (jeli pozwalaj na to
okolicznoci).
2. Sprecyzuj swj cel zwizany z wykonaniem wiczenia.
Wszystko, co postanowisz, jest suszne.
3. Zamknij oczy.
4. Wykonaj wydech tyle razy, ile zaleca okrelone wiczenie.
Pamitaj, e wydech jest powolny i dugi, podczas gdy wdech jest
zupenie normalny. Obie te czynnoci nie wymagaj wysiku.
5. Zacznij wykonywa swoje wiczenie.
Jeli wymaga tego sytuacja, moesz pracowa nad kad
iloci dolegliwoci jednoczenie. Na pewno w trakcie wicze
nauczysz si swego rytmu, szczeglnie wtedy, gdy odkryjesz
wasne wyobraenia. Midzy poszczeglnymi wiczeniami
otwieraj i zamykaj oczy, a take wykonuj wymagane wydechy.
60

Ukad krenia Arytmia

serca Choroby serca
Choroba wiecowa
Hemoroidy
Nadcinienie Obrzk

Stres
Zakoczenie zwizku
Zmartwienie
al

Ukad trawienny Anoreksja

(jadowstrt
psychiczny) Bulimia
Chroniczne zaburzenia
odkowo-jelitowe
Otyo
Schorzenia wtroby
Zapalenie trzustki

Ukad wewntrzwydzielniczo-metaboliczny
Choroby tarczycy
Cukrzyca
Wyczerpanie (stres
nadnerczowy)
Oczy
Daleko- i bliskowzroczno
Jaskra Zama Zapalenie
spojwek

Emocje
Brak celu
Brak wiary w siebie
Depresja
Gniew
Lk
Nag
Natrtne myli
Niepokj
Niepodane emocje
Niezdecydowanie
Panika
Poczucie winy
Przygotowanie do operacji
Rany emocjonalne
Samotno

Oglne
Bezsenno
Bl
Ble gowy
Obrzk (sprawd take: zesp
napicia przedmiesiczkowego) Ze
samopoczucie
Ukad moczowo-pciowy Brak
obrotu podu w macicy Impotencja
Niepodno Nowotwory
niezoliwe Opryszczka narzdw
pciowych Ozibo pciowa
Polipy i nowotwory

61

Powikszenie prostaty Schorzenia

nerek Torbiel piersi Zakaenie
pochwy Zesp napicia
przedmiesicz-kowego

Mononukeoza
Rak
Szkodliwe skutki chemoterapii
Wirus Epsteina-Barr

Zamanie koci Zwichnicie stawu

barkowego System nerwowy
Stwardnienie rozsiane (SM) Zawroty
gowy

System odpornociowy
AIDS
Biaaczka
Immunosupresja

Ukad miniowo-szkieletowy
Artretyzm (zapalenie staww)
Choroby krgosupa Skolioza Skurcz
minia Zaburzenia postawy

Ukad oddechowy Astma

Choroby ukadu oddechowego
Infekcje grnych drg oddechowych

Przezibienie Zaburzenia
oddychania
Skra
Brodawki
uszczyca
Schorzenia skry
Trdzik
Wyprysk

tarczyca
puca
grasica

wtroba
trzustka
odek
ledziona
jelito grube
jelito cienkie

prostata
jajowody
macica
pochwa
-6362

AIDS
AIDS atakuje bezporednio system immunologiczny organizmu
(nie dzieje si tak w przypadku adnej innej choroby). Osoby
chore na AIDS stosuj rne rodzaje terapii niekonwencjonalnej,
aby uly sobie w cierpieniu lub choby zlikwidowa symptomy
choroby. Metody te obejmuj nie tylko wizualizacj, medytacj,
modlitw, odpowiedni diet i rozmowy z uzdrowicielami, ale
take wiar w moc krysztaowej kuli. W jednym z
udokumentowanych przypadkw zastosowanie medytacji zgodnej
z zasadami tybetaskiego buddyzmu, poczonej z wizualizacj
oraz piewem, pozwolio pewnej kobiecie zmieni pozytywny
wynik testw na negatywny, co byo rwnoznaczne z cakowitym
ustpieniem AIDS.
Uwaam, e naley w tym miejscu powiedzie kilka sw na
temat pojcia remisja". Wspczesna medycyna oddziela remisj
od wyleczenia, stosujc ten pierwszy termin w odniesieniu do
chorb, w ktrych czsto zdarzaj si nawroty, a wic uznanych za
nieuleczalne, jak w przypadku AIDS. Ja natomiast wychodz z
zaoenia, e jeli nie ma adnych objaww choroby, to naley
uzna, e pacjent jest wyleczony. Prawd mwic, nawroty
zawsze mog si zdarzy, jeli tylko zaistniej odpowiednie warunki. W przypadku, gdy nie obserwuje si adnych symptomw
choroby, trzeba uzna, e czowiek jest zdrowy. Stosowanie
pojcia remisji zaszczepia w ju wyleczonym pacjencie
przekonanie, e choroba moe lub musi powrci.
Kady pacjent, ktry znajduje si pod moj opiek, szuka
wasnej, niezalenej drogi do wyzdrowienia, bazujc na znanych i
wspomnianych tu wczeniej metodach. Wszystkie samodzielnie
wybrane rodzaje terapii polegaj na znalezieniu i zastosowaniu
odpowiednich i niepowtarzalnych wicze wizualizacyjnych, ktre
s zbyt zindywidualizowane, by je w tym miejscu zaprezentowa.
Doskonae

64

s take wiczenia oglne, przedstawione we fragmencie

dotyczcym wirusa Epsteina-Barr, a take opryszczki narzdw
pciowych i mononukleozy.

ANOREKSJA
Nazwa: PONOWNE NARODZINY Cel: Powtrnie okreli
stosunek do jedzenia. Czstotliwo: Za kadym razem, kiedy
mylisz o jedzeniu, 1-2 minuty, w zalenoci od potrzeb.
Podobnie jak bulimia, anoreksja (gr. an bez; orexis
podanie, apetyt) jest zaburzeniem powizanym z napiciami
czasu dorastania, a szczeglnie z okresem dojrzewania. Osoba ze
wstrtem do jedzenia nie chce wej w kolejny etap ycia, podczas
gdy bulimiczka kpi sobie z niego. Odmawiajc przyjmowania
posikw, anorekty-czka naraa si na mier, lub nawet jej
pragnie (moe si to zdarzy, jeli ciar jej ciaa spadnie poniej
pewnego krytycznego poziomu). Uywam w tym miejscu rodzaju
eskiego rzeczownikw i zaimkw, poniewa przytaczajca
wikszo osb z jadowstrtem to kobiety.
Jeli jeste jedn z nich, to nastpujce wiczenie moe ci
pomc.
PONOWNE NARODZINY
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Widzisz siebie tu przed
narodzeniem, czujesz swoje ciao i swj zapach. Jeste
zadowolona i jest ci dobrze. Zrb jeden wydech i zobacz, jak
gwk wciskasz si w kana rodny. Czujesz, e na nowo si
rodzisz. Gdy znajdziesz si na zewntrz, wykonaj znw wydech.
Widzisz, jak twj ojciec kadzie ci na piersi matki. Wiesz, e
zasugujesz na to, by ci karmili. W ramionach matki wybaczasz
im krzywdy, ktre
65

by moe ci wyrzdzili. Zrb jeszcze jeden wydech. Widzisz i

czujesz, jak matka karmi ci do syta piersi i wiesz, e bdziesz
pani swego ycia. Otwrz oczy.

ci traci nadziei: musisz by wytrway. Jeli bdziesz pilnie

pracowa, wiadomo dozna zjawi si na pewno. Pamitaj: nie
musisz si wcale stara, poniewa im bardziej si starasz, tym
mniej bdziesz czu. Wykonuj po prostu swoje zadania i czekaj na
reakcj organizmu.

ARTRETYZM
OMIORNICA
Nazwy: OMIORNICA i FALA
Cel: Zmniejszy guzki i/lub wyleczy artretyzm.
Czstotliwo: wiczenia te mona przeprowadza rwnolegle:
OMIORNIC tak czsto, jak to potrzebne, przez 30 sekund;
FAL trzy razy dziennie w trzech 21-dnio-wych cyklach z 7dniow przerw po kadym. W pierwszym tygodniu wiczenie
powinno trwa 2-3 minuty, w drugim i trzecim 1 lub 2
minuty. Po trzech penych cyklach oce swj stan. Jeli uznasz,
e trzeba jeszcze popracowa, zastosuj trzy kolejne cykle z 7-dniowymi przerwami. Gdyby nadal wymaga terapii, powtrz
znw trzy cykle.
Artretyzm jest chorob, ktra stopniowo ogranicza swobod ruchu
pacjenta, a tym samym jego wolno. Jest wyrazem jednoczesnych
zaburze ruchu, przemieszczania si i wolnoci w sensie
fizycznym, emocjonalnym i spoecznym. Czsto z artretyzmem
wie si stumiony gniew, a moje dowiadczenie kliniczne
potwierdza tak zaleno. Gniew czsto wymaga fizycznego
ujcia poprzez minie i stawy, a jeli nie jest to moliwe,
wwczas tworzy si w nich napicie i powstaje nawyk
powstrzymywania wybuchw. Stwierdziem, e ponisze
wiczenia maj nieocenion warto w leczeniu tej dolegliwoci.
Nazwaem je OMIORNIC i FAL.
Chc zwrci uwag, e im bardziej jeste wiadomy dozna w
obszarze objtym chorob, tym wikszy bdzie twj sukces.
Oczywicie wszyscy rnimy si od siebie poziomami
wiadomoci i cierpliwoci. Dlatego nie wolno
66

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Widzisz, e twoje ramiona

(nogi lub palce rk czy ng) to macki omiornicy: falujce,
muskularne, wyduajce si przed tob na odlego kilometra.
Zobacz i poczuj, jakie s elastyczne, jak poruszaj si pynnie, a ty
moesz je zgina we wszystkie strony. Otwrz oczy.
FALA
Zamknij oczy i zrb trzy wydechy. Wyobra sobie, e jeste na
piknej play, ktr w przeszoci widziae lub odwiedzie.
Piasek poyskuje zotem, niebo zachwyca bkitem, a soce wieci
jaskrawo. Poszukaj miejsca, gdzie spotykaj si piasek i woda, a
potem po si tam na plecach, zwracajc stopy w kierunku wody.
Przykryj cae ciao mokrym piaskiem, pozostawiajc odkryte
jedynie stopy, twarz i gow. Mieszanka wody i piasku jest rodzajem pumeksu, ktry oczyszcza twoj skr. Widzisz, jak zblia
si fala i przenika przez podeszwy stp. Czujesz, jak spiralne prdy
wymywaj z nich wszelkie odpady, usuwajc toksyny i
rozpuszczajc osad. Potem nastpuje odpyw: nurt zmienia si na
przeciwny i woda powoli wypywa. Widzisz, jak fala unosi ze sob
szare pasemka odpadw.
Fala powraca szybko i znw przenika przez podeszwy stp, a
potem wspina si a do kostek i wymywa z nich wszelkie odpady i
toksyny. Gdy nadchodzi odpyw, kierunek prdu zmienia si na
przeciwny. Czujesz, jak pynie

67

z twoich kostek, poprzez stopy i podeszwy, niosc ze sob szare

lub czarne pasemka odpadw. Nasczony wod piasek dokadnie
oczyszcza zewntrzn stron twoich stp i kostek.
Fala znw powraca i przez podeszwy stp wnika nie tylko w
stopy i kostki, ale take w nogi i kolana, wymywajc z nich
wszystkie odpady i toksyny. Spiralne prdy masuj twoje minie,
rozcigajc cigna i wizada, oczyszczajc czci chrzestne oraz
rzepki, a staj si olniewajco czyste. Kiedy fala zaczyna
odpywa, czujesz, jak spiralne prdy odwracaj si i pyn powoli
przez twoje ydki a do kostek i stp, po czym wydostaj si na
zewntrz przez podeszwy. Widzisz, jak odpady unosz si na fali
w postaci czarnych lub szarych pasemek, a nasczony wod piasek
oczyszcza z zewntrz twoje kolana.
Fala szybko powraca i wnika przez podeszwy do twoich stp,
kostek, ydek, kolan i ud, po czym przedostaje si przez krocze do
dolnej czci brzucha i podstawy krgosupa, i dalej przez brzuch
do klatki piersiowej oraz grnej czci krgosupa, karku i krgw
szyjnych, a wreszcie do barku. Czujesz, jak strumie spywa
ramionami w d przez okcie a do nadgarstkw, wymywajc
wszystkie toksyny, odpady, rozpuszczajc osad, po czym agodnie
masuje koci, cigna, wizada i minie, czyszczc je, a stan
si olniewajco biae, a jednoczenie rozciga je i wydua.
Ponownie zaczyna si odpyw. Spiralny prd zmienia kierunek i
powraca powoli z nadgarstkw i przedramion, poprzez okcie,
ramiona, stawy barkowe i kark do klatki piersiowej, a potem
spywa do jamy brzusznej, krocza, ud, kolan, ydek, kostek i stp,
zabierajc wszelkie odpady, ktre w postaci czarnych lub szarych
pasemek wypywaj na zewntrz. Odpyw fali i powrotna wdrwka strumienia wody przez twoje ciao odbywa si powoli,
natomiast proces wnikania spiralnych prdw jest szybki.
Widzisz, jak pod wpywem strumienia wygadzaj si i
zanikaj guzki. Teraz wsta, zanurz si w oceanie i py

68

w kierunku horyzontu. Widzisz, jak twoje ramiona i nogi staj si

bezgranicznie dugie, a potem wydua si rwnie twj tuw.
Twoje koczyny poruszaj si swobodnie, a ty spokojnie pyniesz
kraulem. Gdy dotrzesz do horyzontu, przewr si na plecy i py
stylem grzbietowym z powrotem do brzegu. Twoje koczyny s
ogromnie dugie, podobnie jak tuw. Gdy znajdziesz si na play,
wyjd z wody i wyschnij na socu. Potem w na siebie lekki
szlafrok, ktry ley na piasku, i usid na krzele. Zrb wydech i
otwrz oczy.
Bd cierpliwy, wykonujc te wiczenia. Wygadzenie guzkw
wymaga czasu. Na szczcie nie jest to choroba zagraajca yciu,
moesz wic spokojnie czeka na rezultaty swojej pracy.

ARYTMIA SERCA
Nazwy: KRYSZTAOWE SERCE, TRJKT MUZYCZNY I
PATKI KWIATU
Cel: Wyregulowa bicie serca.
Czstotliwo: Codziennie, zalenie od potrzeb; za kadym razem
gdy wyczuwasz, e serce bije nieregularnie, do chwili gdy
ttno wyrwna si.
Nieregularno uderze serca jest zjawiskiem powszechnym w
naszej kulturze. Zwykle stwierdza si j w trakcie badania
lekarskiego. Zaburzenia rytmu s czsto w granicach normy, co
znaczy, e nie odzwierciedlaj uaktywnionej choroby serca, cho
mog powodowa dyskomfort. Pewna pidziesicioletnia kobieta,
nazwijmy j Mary, wezwaa mnie do siebie, poniewa wanie
zostaa przyjta do szpitala z powodu ostrej arytmii serca. Kilka
miesicy wczeniej zmar nagle jej m, ktrego bardzo kochaa, a
jej serce reagowao teraz na szok wywoany jego odejciem. Gdy
j zobaczyem, leaa podczona do
69

monitora, dziki ktremu pielgniarki w innym pokoju mogy na

bieco kontrolowa stan chorej. Zamknem drzwi, a Mary
powiedziaa pielgniarkom, e nie chce, aby ktokolwiek jej
przeszkadza w cigu najbliszych 30 minut. Nastpnie wykonaa
opisane niej wiczenie o nazwie TRJKT MUZYCZNY, a po
jego zakoczeniu do pokoju wpada pielgniarka, zaniepokojona
tym, co zobaczya na monitorze. Bylimy oboje zdziwieni.
Pielgniarka wyjania po chwili, e na swoim monitorze
odczytaa dane z elektrokardiogramu, ktre wskazuj na normalne
bicie serca i dlatego postanowia sprawdzi, co si dzieje. Krtko
potem Mary zostaa wypisana ze szpitala. Nadal wykonywaa
wiczenia wizualizacyjne, a jej stan zdrowia pozostawa
niezmienny.
Zwrcie, prosz, uwag na fakt, e wikszo przypadkw
arytmii serca, podobnie jak palpitacji (wraenie, e serce uderza o
cian klatki piersiowej) ma silny zwizek z emocjami. Z arytmi
wie si midzy innymi uczucie niepokoju i alu, tote nie
powinno si jej traktowa w kategoriach wycznie fizycznych.
Oto kilka wicze, ktrych celem jest wyregulowanie pracy
serca.

KRYSZTAOWE SERCE
Zamknij oczy i wykonaj trzykrotny wydech. Widzisz, e twoje
serce to kryszta. Usu z niego wszystkie ciemne plamki,
wykorzystujc do tego celu dowolny, najbardziej dla ciebie
dogodny rodek. Niech spynie na ciebie strumie wiata z gry i
oczyci twoje krysztaowe serce. Teraz widzisz, e pyn wlewa si
do serca, ktre staje si pprzezroczyste, a gdy pyn wylewa si,
serce jest ju cakowicie przezroczyste. Przygldaj si tej zmianie i
pozwl swemu ciau j odczuwa, dopki serce si nie uspokoi.
Potem otwrz oczy.
MUZYCZNY TRJKT
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie trjkt
muzyczny, ktry kadziesz w rodku swego serca. Kady z jego
bokw jest zoty, a kty miejsca ich poczenia s w rnych
kolorach: czerwonym, niebieskim oraz tym. Uderz mikkim,
zocistym motkiem w kady z bokw trjkta. Syszysz
harmonijny dwik i uwiadamiasz sobie, e twoje serce uspokaja
si. Gdy dwik stanie si cakowicie harmonijny, twoje serce
dostosuje do niego tempo uderze. W tym momencie otwrz oczy.
PATKI KWIATU
Zamknij oczy. Wykonaj trzykrotny wydech. Jest wit i soce
wznosi si nad twoim sercem, ktre ma ksztat kwiatu. wiato
soneczne wnika do jego wntrza, a patki zaczynaj si powoli
rozchyla, w miar jak dobroczynne moce wnikaj poprzez odyg
a do korzeni. Teraz czujesz, jak z gbi ziemi dochodz siy
ywotne i przez odygi docieraj do patkw kwiatu, po czym
wypeniaj je. Cay kwiat otwiera si. Potem zapada zmierzch i
zachodzi soce. Kwiat zamyka si z nadejciem nocy. Moesz
otworzy oczy.

70

71

ASTMA
Nazwa: EGZORCYZM
Cel: Wyleczy puca.
Czstotliwo: Codziennie (rano) przez 3 minuty (1 minut za
kadym razem, gdy odczuwasz trudnoci w oddychaniu), w
cigu 7 dni.
Nazwa: LAS SOSNOWY
Cel: Powstrzyma atak astmy.
Czstotliwo: Na pocztku ataku, przez 3-5 minut.
Nazwa: WIATO W JEZIORZE Cel:
Odzyska normalny oddech.
Czstotliwo: W zalenoci od potrzeb, co 15 lub co 30 minut,
przez 2-3 minuty.
Astma jest schorzeniem ukadu oddechowego, ktrego
charakterystycznym symptomem jest wist podczas wydechu.
Schorzenie to wpywa na sprysto puc. W rezultacie tkanka
puc traci rozcigliwo, co prowadzi w kocu do trudnoci w
oddychaniu, niekiedy zakoczonych mierci. Do rozwoju astmy
przyczyniaj si rne alergie, infekcje oraz emocje. Alergia jest
reakcj organizmu na pewne substancje rodowiskowe, podczas
gdy infekcja wie si z wtargniciem bakterii. Przyczyny emocjonalne wynikaj zwykle ze skomplikowanych zalenoci,
szczeglnie tych zwizanych z walk o uwolnienie si od wpywu
matki, chocia czasami czynnikiem negatywnym bywa
uzalenienie od ojca. Moje dowiadczenie potwierdza jedynie
zwizek tych problemw ze stosunkiem wobec rodzicw.
Astmatyczny wist ma zarwno pozytywne, jak i negatywne
znaczenie. Pozytywny aspekt wie si z chci swobodnego
oddychania deniem do uwolnienia si. Negatywny wydwik
jest natomiast wyrazem lku przed nim.

72

Nie powiniene si obawia, e pierwsze wiczenie, EGZORCYZM, spowoduje poczucie winy czy bl. Ta wizualizacja
nie wywouje tego typu uczu, ani te nie jest w adnym stopniu
niebezpieczna.
EGZORCYZM
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
zdejmujesz wszystkie ubrania. Widzisz, e od karku w d jeste
nagi. Prawym palcem wskazujcym (lewym, jeli jeste
leworczny) dotknij w lustrze swojej klatki piersiowej, wciskajc
go w gb i zakrelajc nim koo obejmujce plecy. Teraz dotknij
miejsca, w ktrym odczuwasz najwiksze dolegliwoci i zobacz,
kto nie chce wydosta si na zewntrz wraz z twoim oddechem
czyli, inaczej mwic, czyja twarz pojawi si w tym miejscu. Kto
ogranicza twoje oddychanie? Jaki kolor widzisz? Wykonaj dugi,
powolny wydech i usu z siebie ten kolor wraz z osob, ktr
zobaczye. Na pocztku rb to delikatnie, ale jeli ta osoba nie
chce ci opuci, bd coraz bardziej stanowczy i uyj siy, a jeli
to nie pomoe uyj nawet
73

zocistego skalpela, ktrym odetniesz od siebie t osob. Powiedz

jej (lub jemu), e musi odej z twego ciaa i nie wolno jej si do
ciebie zblia. Nie jest ju mile widziana w twoim ciele i nie
pozwolisz wicej, by w ciebie wesza. Gdy usuniesz t osob,
zobaczysz, e stajesz si bardzo, bardzo wysoki, tak wysoki, e
dotykasz nieba. Bierzesz kawaek soca w swoje donie i
kadziesz go tam, gdzie zjawio si wolne miejsce. Widzisz, jak to
miejsce goi si. Przyjrzyj si sobie i pomyl, jak si czujesz. Potem
w na siebie ubranie, zrb wydech i otwrz oczy. Teraz oddychasz rwno i spokojnie.
SOSNOWY LAS
Zamknij oczy. Wykonaj wydech trzy razy i wyobra sobie, e
jeste w sosnowym lesie. Sta obok pnia sosny i wdychaj jej
aromatyczny zapach. Gdy wykonasz wydech, poczujesz, jak
powietrze wdruje w d przez twoje ciao i ucieka przez
podeszwy stp. Twj oddech wychodzi na zewntrz w postaci
szarego dymu i widzisz, jak zakopujesz go gboko w ziemi.
Otwrz oczy, spokojnie oddychajc.
WIATO W JEZIORZE
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i zejd na dno jeziora,
wdychajc swobodnie powietrze i wydychajc je powoli, w miar
jak zanurzasz si w wodzie. Usid na dnie jeziora, otoczony
zotym wiatem. Nastpnie wyjd z jeziora i usid pod klonem
na brzegu. We w do li klonu, dotknij go i poczuj pod palcami
jego struktur. Potem wejd w li i zjednocz si z procesem
oddychania w liciu. Wreszcie od li i uwiadom sobie, e
twj oddech wyregulowa si. Otwrz oczy.

74

BIAACZKA
Nazwa: WITY CIE Cel:
Wyleczy si z biaaczki.
Czstotliwo: Dwa razy dziennie 1-3 minuty, w cigu 7 dni.
Rak szpiku kostnego dotyka zarwno ludzi modych, jak i starych.
Ostatnio odkryto kilka skutecznych rodzajw chemoterapii, w
zwizku z czym ta odmiana raka jest obecnie znacznie czciej
uleczalna ni inne jego formy. W czasie swoich podry
spotkaem dwie osoby, ktre niezalenie od siebie w sposb
niemal identyczny opisyway swoje dowiadczenia z biaaczk.
Twierdziy, i pewnego dnia, lec w ku, ujrzay nagle, e
opuszczaj swoje ciao i w zwiewnej, nieziemskiej formie wznosz
si w najdalszy grny kt pokoju, po czym mwi swemu pozostaemu w ku ciau, e wszystko bdzie dobrze i nie ma
powodu do zmartwie. Potem nieziemska posta zwracaa si w
gr i prosia Boga o pomoc w uzdrowieniu, a nastpnie wracaa
na swe miejsce. W obu przypadkach w cigu 24 lub 48 godzin
nastpi odwrt choroby. Wkrtce po tym niezwykym spotkaniu
zwrciy si do mnie dwie kobiety, proszc o pomoc dla brata i
ma cierpicego na ostr biaaczk. Mczyzna mia nieco ponad
trzydzieci lat i lea w szpitalu, a lekarz prowadzcy przedstawi
rodzinie raczej mroczn wizj jego przyszoci. Zaproponowaem
onie i siostrze chorego przeprowadzenie wiczenia WITY
CIE i zasugerowaem, e caa rodzina powinna si zebra przy
jego ku. Wszyscy maj sobie wyobrazi, e niematerialna
posta opuszcza ciao mczyzny, wznosi si w grny kt pokoju,
mwi mu, e wszystko bdzie dobrze, po czym prosi Boga o
pomoc w uzdrowieniu i wraca do wntrza ciaa. Poniewa pacjent
nie chcia uczestniczy w wiczeniu, lea wic spokojnie, a
jedynie rodzina przeprowadzaa wizualizacj. W cigu nastpnej
doby i kolejnej
75

stan chorego poprawi si, a po tygodniu cakowicie wyleczony

zosta wypisany ze szpitala.
WITY CIE
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e twoje
ciao niematerialne opuszcza ciao fizyczne i unosi si w grny kt
pokoju, tam, gdzie ciana czy si z sufitem. Ulotna posta
przekonuje ciao materialne, e wszystko bdzie dobrze. Potem
odwraca si i prosi Boga o uzdrowienie, a nastpnie wnika na
powrt do swej fizycznej powoki. Teraz moesz otworzy oczy.

BEZSENNO
Nazwy: ODWRACANIE DNIA, KWIATY NA RZECE i ZACHODZCE SOCE
Cel: Zasn.
Czstotliwo: Przed snem; tak dugo, jak to potrzebne, do
momentu, gdy zaniesz.
Zaburzenia snu polegaj albo na kopotach z zasypianiem, albo na
budzeniu si w rodku nocy. Jeli wystpi trudnoci ze snem,
trzeba przestrzega kilku zasad. Po pierwsze, naley uywa ka
wycznie do spania. Nie powinno si w ku je, oglda
telewizji, czyta, pali ani robi cokolwiek innego. Jeli nie
znajdujesz si w ku, wcz wszystkie wiata. Bezsenno jest
wtargniciem dnia w por snu, a kiedy nie pisz, to niech wszystko
wok ciebie przypomina dzie. Gdy stwierdzisz, e masz ju do
dnia, zga wiata. Druga istotna wskazwka: nie walcz z mylami,
ktre ci nachodz. Pozbdziesz si ich jedynie wtedy, gdy sobie
wybaczysz. Pamitaj, e nastpny dzie jest peen moliwoci, by
wyjani ub naprawi sytuacj. Bezsenno wynika z niemonoci
psychicznego zamknicia dnia,
76

ktra czsto ma zwizek z silnym poczuciem winy lub ciarem

sumienia. Rwnie strach przed mierci powoduje niekiedy
zaburzenia snu, poniewa sen przypomina mier. Bezsenno
bywa take objawem towarzyszcym depresji.
A oto trzy doskonae wiczenia, ktre mog ci pomc.
ODWRACANIE DNIA
Leysz w ku z zamknitymi oczami. Wyobra sobie, e
przeywasz miniony dzie w odwrconym porzdku. Zacznij od
ostatniego wydarzenia i przeyj je w wyobrani raz jeszcze. Potem
wyobra sobie przedostatnie zdarzenie i przeyj je na nowo.
Przypominaj sobie wszystko po kolei, a dotrzesz do momentu,
gdy si przebudzie. Nie spiesz si. Sprbuj poprawi swoje
zachowanie czy postaw w tych sytuacjach, w ktrych miae
kopoty. Sprbuj take zdoby dla siebie co, czego pragne tego
dnia, lecz tego nie otrzymae. Jeli odbye jak trudn
rozmow, przeyj j na nowo, odpamitujc jak najdokadniej to,
co zostao powiedziane. Tym razem jednak twoje sowa wydobywaj si z ust twojego rozmwcy i odwrotnie. To dowiadczenie zrelaksuje ci, poniewa zrozumiesz, co przeywaa
ta druga osoba. (Jeli zechcesz, moesz zadzwoni do niej
nastpnego dnia i przeprosi.) Kontynuuj wiczenie do chwili, gdy
zaniesz.
KWIATY NA RZECE
Lec w ku z zamknitymi oczyma, wyobra sobie, e
znajdujesz si na brzegu wartko pyncej rzeki. Jeste otoczony
kwiatami. Czujesz ich zapach. We jeden do rki i umie na nim
kad drczc ci myl, po czym po kwiat na rzece. Widzisz i
syszysz, jak wartki strumie zabiera kwiat. Wykonuj to wiczenie
tak dugo, a poczujesz, e zasypiasz.

77

ZACHODZCE SOCE
Wsta z ka. Przejd do innego pokoju lub do drugiej czci tego
samego pokoju, po czym zapal wszystkie lampy. Usid na krzele
i zamknij oczy. Wyobra sobie, e jeste na ce, a soce znajduje
si wysoko nad tob. Po si, opierajc gow na mikkiej kpie
trawy i obserwuj zachodzce soce. Widzisz, jak zblia si powoli
do linii horyzontu. Kiedy cakowicie za ni zniknie, wstaniesz i
opucisz k, udajc si do swego ka, po czym zaniesz. W
tym momencie otwrz oczy, wsta z krzesa, wycz wiato i
po si.

BL
Nazwa: BEZBOLESNA PODR Cel:
Zlikwidowa bl.
Czstotliwo: Co 10 lub co 15 minut, przez 3-5 minuty, do chwili
ustpienia blu.
Nazwa: OSWAJANIE BLU Cel:
Zlikwidowa bl.
Czstotliwo: Co 10 lub co 15 minut, przez 2-3 minuty, do chwili
ustpienia blu.
Nazwa: SZKO POWIKSZAJCE, OPANOWANIE BLU
oraz POMOCNY PTAK
Cel: Zlikwidowa bl.
Czstotliwo: Co 10 lub co 15 minut, przez 1-2 minuty, do chwili
ustpienia blu.
Nazwa: RAKIETY W KOSMOS Cel:
Zlikwidowa bl gowy.
Czstotliwo: Co 10 lub co 15 minut, przez 1-2 minuty, do
ustpienia blu.
78

Nazwa: OPRNIANIE ZBODOU Cel:

Zlikwidowa bl zba.
Czstotliwo: Co 5 minut, przez 1-2 minuty, do chwili ustpienia
blu.
Bl jest istotnym mechanizmem w procesie funkcjonowania
naszego ciaa, poniewa sygnalizuje istnienie problemu. W tym
sensie wic nie jest wycznie przeciwnikiem, wrogiem", ktrego
za wszelk cen musimy powstrzyma, ale take posacem,
swego rodzaju nauczycielem, ktry uprzedza o istnieniu
niebezpieczestwa. W jzyku angielskim rdze sowa pain (bl)
oznacza kar" (ac. poena); w sanskrycie za znaczy
oczyszczenie".
Jak ju wspomniaem wczeniej, jeli chcemy przywoa obraz
wyraajcy emocje lub odczucia, zwykle pojawia si on szybko.
Jest to szczeglnie prawdziwe w odniesieniu do pracy nad blem.
Przedstawiam tutaj pi wicze zwizanych z blem w ogle,
jedno eliminujce bl gowy i jedno bl zba. (W tym ostatnim
przypadku powiniene skontaktowa si ze stomatologiem, aby
odkry przyczyn blu. Jeli natomiast bl gowy okae si zbyt
natarczywy, wybierz si do lekarza.)
Wybierz odpowiednie dla siebie wiczenie (lub kilka). Po jego
wykonaniu zostaw sobie rezerw czasow, aby zorientowa si,
czy s jakie rezultaty. W cigu 5 lub 10 minut sprbuj oceni
sytuacj, a ponadto zastanw si nad znaczeniem blu. Czy jest to
wedug ciebie kara, poczucie winy czy informacja? Jeli cierpisz
na bl zba, pomyl, czy nie przeye ostatnio jakiej straty.
Nawet gdyby nic nie stwierdzi, i tak moesz pracowa nad
wyeliminowaniem blu, ale by moe uda ci si odkry jak
prawd, a wtedy bdziesz mg si duo o sobie dowiedzie.
Zaakceptuj informacje przekazywane ci przez ciao i staw im
czoo. Moe si okaza, e musisz podj jak wan decyzj i
rozpocz odpowiednie dzialania, a wtedy nie wahaj si

79

i zrb to, co uznae za potrzebne.

BEZBOLESNA PODR
Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Przywoaj obraz blu. Gdy
go ujrzysz, wyobra sobie, e wkraczasz do swego ciaa ze zot
puszk gorcego, zocistego oleju. Zbli si do miejsca blu.
Przyjrzyj si mu dokadnie ze wszystkich stron, przywiecajc
sobie lamp, ktr ze sob zabrae. Potem wylej gorcy, zocisty
olej na miejsce blu, cakowicie je nim pokrywajc. Widzisz, jak
bl roztapia si i zamienia w maleki, zoty punkcik. Odwr si i
zobacz wychodzce z niego zociste promienie zdrowia i dobrego
samopoczucia, ktre docieraj do wszystkich czci ciaa. Potem
opu swoje ciao t sam drog, ktr wszede, wiedzc, e bl
znikn. Teraz otwrz oczy.
OSWAJANIE BLU
Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Przywoaj obraz blu.
Zobaczywszy go, uwiadom sobie, e moesz go oswoi,
wchodzc w niego i siedzc w jego rodku. Zosta tam i nie
narzekaj na niego (uywajc okrelenia narzeka", mam na myli
stosowanie negatywnych przymiotnikw, w rodzaju: okropny,
straszny, nieznony). Moesz otworzy oczy.
SZKO POWIKSZAJCE
Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Przywoaj obraz blu.
Przyjrzyj mu si z kadej strony przez szko powikszajce, a
potem wyma go, wykonujc ruchy w lew stron. Otwrz oczy.

80

OPANOWANIE BLU
Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Wyobra sobie, e masz
due, silne rce. Tymi wielkimi, silnymi rkoma usu bl i wyrzu
go. Otwrz oczy.
POMOCNY PTAK
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie ptaka.
Popro go, by zabra twj bl. Zobacz, jak uderza w niego
dziobem, po czym odlatuje z kawakami blu, by nie zostao po
nim nawet ladu. Otwrz oczy.
RAKIETY W KOSMOS (przeciwko blowi gowy)
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
umieszczasz fragmenty blu w rakietach, ktre z twojej gowy
wylatuj w kosmos i stopniowo znikaj w kosmicznej przestrzeni.
Otwrz oczy.
OPRNIANIE ZBODOU (przeciwko blowi zba)
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
delikatnie wypychasz zb z dzisa (moesz by rwnie mniej
delikatny, jeli chcesz). Wykonaj jeden wydech i poczuj, jak
powietrze dociera w odkryte miejsce z widocznym dzisem i
fragmentem nerwu. Wykonaj jeszcze jeden wydech i w z
powrotem zb na miejsce, wiedzc, e teraz jest ju zdrowy.
Powtrz wydech i zobacz, jak znika opuchlizna, podczas gdy ty
wykonujesz trzy kolejne wydechy. Potem otwrz oczy.
-

81

BLE GOWY
Nazwa: SREBRNA OBRCZ Cel: Zlikwidowa skroniowy bl
gowy. Czstotliwo: Co 5 lub co 10 minut, przez 1-2 minuty, do
czasu ustpienia blu.
Nazwa: OTWARTE OCZY Cel:
Zlikwidowa ble migrenowe.
Czstotliwo: W przypadku wystpienia blu, przez 2-3 minuty.
Nazwa: JEZIORO MZGU Cel:
Wyeliminowa bl napiciowy.
Czstotliwo: Zalenie od potrzeb, co 5 lub co 10 minut,
maksymalnie przez 3 minuty.
S to trzy najczciej wystpujce rodzaje blw gowy. Rysunek
pokazuje trzy gwne punkty ich umiejscowienia.
Bl gowy wie si zazwyczaj ze stanem emocjonalnym
czowieka. Ble skroniowe sygnalizuj wcieko; ble
migrenowe wynikaj ze zoci; ble napiciowe ze
zmartwienia. Skroniowy bl gowy bywa opisywany jako
omotanie". Wyczuwa si wwczas duy ucisk z obu stron gowy
w okolicy koci skroniowych. Moe pojawi si w sytuacji, kiedy
nie pozwalasz sobie na wyraenie wszystkich swoich myli i
odczu. Ble migrenowe s zazwyczaj skoncentrowane z jednej
strony i pokrywaj w caoci dan cz czaszki. Ich pocztek jest
zwykle sygnalizowany przez wyczucie nieprzyjemnego zapachu
(ktry jednak nie pochodzi z otoczenia) lub pojawienie si aureoli
kolorowych wiate (rwnie nieobecnych w rzeczywistoci). Ten
rodzaj blu jest najczciej odzwierciedleniem gniewu. Ble
napiciowe natomiast s zwizane z napreniem mini i
wynikaj z napi odczuwanych w yciu codziennym.
Umiejscawiaj si zazwyczaj u podstawy czaszki oraz w duych
miniach szyi.

82

SREBRNA OBRCZ (przeciw blom skroniowym)

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie srebrn
obrcz opasujc ciasno twoj czaszk od jednej koci skroniowej
do drugiej i migoczc lekko na kocach. Widzisz i czujesz, jak
obrcz zaciska si wok czaszki, a jej kocwki lekko ugniataj
ko skroniow, po czym szybko zwalniaj ucisk. Po chwili
obrcz znw si zaciska i szybko rozlunia. Potem nastpuje trzeci
ucisk. W tym momencie moesz otworzy oczy majc
wiadomo, e bl znikn.
OTWARTE OCZY (przeciw blom migrenowym)
Nie zamykaj oczu. Spjrz w gr i na bok w t stron, w ktrej
umiejscowi si bl. Wytrzymaj przez 2 lub 3 minuty, a potem
znw patrz prosto.
83

JEZIORO MZGU (przeciw blom napiciowym)

Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Spjrz w d na czubek
swojej gowy. Unie grn cz czaszki tak, jak gdyby usuwa
fragment skorupki ugotowanego na mikko jajka. Zajrzyj do
rodka. Widzisz pyn mzgowy i poruszajce si wkna nerwowe,
ktre wygldaj jak roliny podwodne. Potem pyn odpywa
cakowicie z gowy. Czujesz, jak znika napicie, ktre odczuwae
u podstawy czaszki oraz w karku. Pyn spywa w d krgosupa
a do jego podstawy.Teraz z dou podnosi si wiey pyn i
przesuwa si w gr wzdu krgosupa przez kark, by w kocu
wypeni wntrze czaszki. Przez ten czysty i klarowny pyn
patrzysz na wkna nerwowe. Czujesz strumie wieej krwi,
ktra pynie przez szyj i dociera do kadej czci ciaa. Na z
powrotem wierzchoek czaszki, wykonaj jeden wydech i otwrz
oczy.

BRAK CELU
Nazwa: PIE TKACZA Cel:
Nada yciu kierunek.
Czstotliwo: Raz dziennie, przez 3-5 minut w cigu trzech dni.
Stosowa zawsze, kiedy odczuwasz brak celu.
Wiele osb cierpi z powodu poczucia bezcelowoci i braku
kierunku w swoim yciu. I rzeczywicie uczucie to uroso do rangi
problemu spoecznego, ktry znajduje odzwierciedlenie chociaby
w rosncej liczbie osb bezdomnych oraz tych zdrowych i
zdolnych do pracy ludzi, ktrzy zasilaj szeregi bezrobotnych. (W
1988 roku The New York Times" poda, e 45% zdolnych do
pracy nowojorczykw nie miao zatrudnienia.) Brak celu moe
odczuwa kady z nas w jakim okresie ycia, choby nawet w
niewielkim stopniu. Nastpujce wiczenie, oparte
85

na wiedzy Indian Navaho, na pewno pomoe ci odnale cel.

PIE TKACZA
Zamknij oczy i wykonaj jeden wydech. Widzisz, czujesz i
uwiadamiasz sobie, e jeste przy warsztacie tkackim. Splatasz
wzr swego ycia zgodnie z tym, jak chcesz go widzie. Wybierz
spord tysicy nitek tylko te, ktre ci odpowiadaj. Widzisz
swoje rce, ktre tkaj tkanin niczym ziemia i niebo twoje ycie,
a warsztat nuci pie o wiecznoci. Teraz otwrz oczy.

BRAK OBROTU PODU

Nazwa: OBRT PODU
Cel: Zmieni pooenie podu w macicy.
Czstotliwo: Gdy zaistnieje potrzeba tylko raz, maksymalnie
przez 3 minuty. Powtrzy ponownie, jeli to konieczne.
Lekarze na og zgadzaj si ze stwierdzeniem, e kondycja ciaa
wpywa na stan emocji oraz umysu, czyli e procesy fizyczne
wywouj skutki psychiczne. Opinia ta obejmuje rwnie sposb
leczenia, w ktrym okrelone rodki powoduj zmiany nie tylko w
sferze umysu, ale mog take zlikwidowa zaburzenia
emocjonalne. W sposb oczywisty nasuwa si zatem wniosek o
istnieniu odwrotnej zalenoci, czyli o wpywie umysu na ciao.
W cigu mojej praktyki klinicznej zgromadziem ogromn ilo
przykadw, potwierdzajcych takie odddziaywanie. Dowiadczeniem najbardziej dla mnie frapujcym byo spotkanie
dwch kobiet, ktre dziki wizualizacji wpyny na zmian
uoenia podu. Obie byy w smym miesicu ciy i obie zostay
uprzedzone, e odbd pord poladkowy.

Dziki przedstawionemu tu wiczeniu udao im si dokona tego,

czego nie mogli zrobi lekarze. Wiara pozwala nie tylko przenosi
gry, ale i odwraca dziecko w onie matki. I nie daj si przekona
tym, ktrzy twierdz inaczej.
OBRT PODU
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i dowolnym otworem wejd
do wntrza swego ciaa. Dziki lampie, ktr ze sob niesiesz, bez
trudu znajdziesz drog do macicy. Ostronie wejd przez szyjk
do macicy i odszukaj pd. Potem ostronie i bardzo delikatnie
u pd w odpowiedniej pozycji, tak aby gwka znalaza si u
wejcia do kanau porodowego. Zwr uwag na doznania
towarzyszce temu obrotowi. Jeli poczujesz bl, to znak, e ci si
udao. Nastpnie opu ciao dokadnie t sam drog, ktr
wesza: z powrotem przez szyjk macicy i na zewntrz. Gdy
wyjdziesz, wykonaj jeden wydech i otwrz

86
87

oczy. W cigu kolejnych trzech dni pokonaj w wyobrani t sam

tras i sprawd, czy udao ci si zmieni uoenie podu. Po
tygodniu wybierz si do lekarza na badanie. Jeli pd nie obrci
si, wykonaj wiczenie jeszcze raz tym razem z wikszym
przekonaniem.

BRAK WIARY W SIEBIE

Nazwa: BD SWOIM BOHATEREM Cel: Wzmocni mio
wasn lub wiar w siebie. Czstotliwo: Dwa razy dziennie
przez 1-2 minuty w cigu 21 dni.
Jeli zaniasz niewiadomie swoj warto, to mog si zaoy,
e na pewno z kim si porwnujesz. Jest to powany bd. Nie
zdajesz sobie widocznie sprawy z tego, e jeste
nieporwnywalny. Na wiecie nie ma drugiej takiej jak ty osoby;
nawet twj brat bliniak nie byby dokadnie taki sam.
Przedstawione tu wiczenie jest zupenie proste. Zobacz, co si
stanie, jeli bdziesz je wykonywa przez kolejne trzy tygodnie.
BD SWOIM BOHATEREM
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Bd swoim bohaterem.
Wyobra sobie, e jako bohater pokonujesz wszystkie napotykane
w twoim yciu trudnoci. Potem otwrz oczy.

kolejne dwa 21-dniowe cykle z 7-dniow przerw pomidzy

nimi.
Nazwa: ODWRCONA TWARZ
Cel: Usun brodawki; wyleczy skr.
Czstotliwo: Cztery razy dziennie przez 1-3 minut w cigu 21
dni. Jeli to nie wystarczy, naley powtrzy jeszcze dwa 21dniowe cykle oddzielone 7-dniow przerw.
Wydaje si, e mae, brzowe lub czarno-brzowe wykwity na
skrze s zwizane z obecnoci wirusa i o ile przewanie nie
stanowi zagroenia dla ycia, to jednak niekiedy mog bardzo
przeszkadza. Zwykle wycina je si lub wypala, jednak zdarza si,
e powracaj. Po to, by na zawsze si ich pozby, naley
przeprowadzi odpowiednie wiczenie wizualizacyjne. Brodawki
pojawiajce si na twarzy s uznawane za sygna braku
rwnowagi fizycznej lub emocjonalnej. Powiniene zatem
przyjrze si swoim problemom uczuciowym lub zwrci si do
lekarza w sprawie dolegliwoci fizycznych.
Aby pozby si brodawek na twarzy, czsto zalecam
poczenie dwch wicze: EGIPSKIEGO UZDROWIENIA
(patrz s. 58) oraz ODWRCONEJ TWARZY. Pacjenci powinni
przeprowadzi jeden cykl EGIPSKIEGO UZDROWIENIA (21 dni
wicze, 7 dni przerwy), po nim jeden cykl ODWRCONEJ
TWARZY (21 dni wicze, 7 dni przerwy), a potem powtarza je
a do cakowitego zniknicia brodawek. Jeli brodawki znajduj
si w innych miejscach na ciele, wystarczy przeprowadzi
EGIPSKIE UZDROWIENIE.

BRODAWKI
Nazwa: EGIPSKIE UZDROWIENIE Cel:
Usun brodawki.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie, przez 2-3 minuty w cigu 21
dni. Jeli to nie wystarczy, naley stosowa przez

EGIPSKIE UZDROWIENIE
Zgodnie ze wskazwkami umieszczonymi we wczeniejszym
opisie tego wiczenia (s. 58), zwr picioro oczu
89

88

w stron brodawki (czy brodawek) i przyjrzyj si jej uwanie.

Potem w jednej z miniaturowych doni umie kbek delikatnej,
zotej nitki i zawi j u podstawy brodawki. W drug ma do
w lamp emitujc promie biaego, laserowego wiata.
Skieruj to wiato wprost na brodawk i wyobra sobie, jak
marszczy si, wysycha, a potem odpada. W trzeciej maej doni
trzymasz mikk, zot szczotk, ktr usuwasz spalone resztki
brodawki i wtedy widzisz, jak w tym miejscu pojawia si rowa
skra. W swojej czwartej doni masz zote lustro, dziki ktremu
moesz zobaczy wyleczon skr. Nastpnie wykonaj polecenia
zakoczenia wizualizacji, umieszczone we wczeniejszym opisie
EGIPSKIEGO UZDROWIENIA. Teraz moesz otworzy oczy.
ODWRCONA TWARZ
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e jeste
nad chodnym, krysztaowo czystym, oywczym grskim
strumieniem (albo przy jakimkolwiek uzdrawiajcym rdle
wody), w ktrym widzisz odbicie swojej twarzy (lub innej czci
ciaa pokrytej brodawkami). We to odbicie w rce i odwr na
drug stron, po czym umyj dokadnie w strumieniu. Widzisz, jak
czarne lub szare pasemka zanieczyszcze unosi wartki nurt. Kiedy
twarz (lub inna cz ciaa) zostanie dokadnie wypukana przez
wirujce prdy, rozwie j, aby moga wyschn na socu.
Zobacz, jak goi si od rodka i wyglda teraz zupenie zdrowo.
Nastpnie po twarz na poprzednie miejsce odpowiedni stron
na zewntrz. Widzisz, e wszystkie brodawki znikny. Otwrz
oczy.

90

BULIMIA (spoywanie nadmiernej iloci pokarmw i

chorobliwe przeczyszczanie organizmu)
Nazwa: MLECZNA DROGA Cel: Osabi przymus spoywania
posikw. Czstotliwo: Przed rozpoczciem niepohamowanego
jedzenia, do chwili, gdy brzuch wypeni uczucie nasycenia.
Bulimia to specjalistyczny termin, odnoszcy si do nadmiernego
spoywania pokarmw, w nastpstwie czego pojawiaj si
wymioty. Osoba bulimiczna moe przyjmowa ogromne iloci
poywienia, a mimo to pozostaje chuda, poniewa wszystko
zwraca. Oglnie rzecz biorc, ten zaburzony model odywiania
wie si z zahamowaniami dotyczcymi okresu dojrzewania i
wystpuje gwnie wrd przedstawicielek pci eskiej. Bulimia
jest wic odzwierciedleniem procesw zachodzcych gwnie u
dziewczt w czasie pokwitania, kiedy nastpujce w nich zmiany
emocjonalne i seksualne nie s akceptowane przez ojcw
zaniepokojonych rozkwitajc kobiecoci swoich crek. Reagujc
na postaw swego ojca, dorastajca dziewczyna postanawia ukara
swoje ciao i umys. Po to, by mc w peni wrci do zdrowia (a
nie tylko wyleczy si z bulimii), bdzie musiaa odrzuci
poczucie winy i zaakceptowa swoj doros kobieco. W
przedstawionym poniej wiczeniu koncentrujemy si na
najbardziej pilnym problemie: nadmiernym jedzeniu. Jeli uda si
je nieco ograniczy, to by moe osoba dotknita bulimi bdzie
moga lepiej zrozumie sam siebie, a dziki temu zdecyduje si na
kolejne kroki w kierunku samouzdrowienia. Polecam tutaj wizualizacj, ktra sw istot odnosi si do greckiego rdzenia sowa
bulimia: bous (w, krowa) + limos (gd).
Zanim znw zaczniesz pochania niezliczone iloci pokarmu,
wykorzystaj to wiczenie. Wyobraasz sobie w nim nasz
ogromn galaktyk. Jeli dziki tej wizualizacji odczujesz, e twj
brzuch jest peny, to ju odniosa sukces.
91

Potrzeba ci wiary, by wykona ten pierwszy krok. Musisz take

by przekonana, e twoje otoczenie zmieni si na bardziej
korzystne. Jeli zdecydujesz si na dziaanie, wszechwiat
zatroszczy si o stworzenie ci odpowiednich warunkw.
MLECZNA DROGA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie pasc si
na ce krow, ktra skoczywszy przeuwanie wskakuje na
Mleczn Drog. Widzisz, jak z wymion krowy wypywa strumie
Mlecznej Drogi, a ty stoisz z otwartymi ustami, wznoszc gow
ku niebu. Mleczny potok pynie wprost do twojego garda. Czujesz
si nasycona i zadowolona. Uwiadom sobie to przepenienie i
otwrz oczy.

CHOROBA WIECOWA
Nazwa: BIAY NIEG
Cel: Otworzy zablokowane ttnice.
Czstotliwo: Co godzin w cigu dnia, przez 1-2 minuty,
w cyklach 21-dniowych z 7-dniowymi przerwami, a
do odblokowania ttnic.
Jak ju wyjaniem wczeniej (w czci dotyczcej ARYT-MII
SERCA, s. 69), problemy z sercem s zawsze powizane z
kopotami w mioci. Byoby dobrze, gdyby o tym pamita,
wykonujc ponisze wiczenie. Sprbuj odnale w swoim yciu
rozczarowanie mioci lub smutek, ktry wywouje twoje
cierpienie.
BIAY NIEG
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. W wyobrani spjrz w
lustro i dostrze w nim odpychajcy, poszarpany ele-

92

ktrokardiogram w tozielonej kolorystyce. Potem lustro pokae

ci, jak nierwne zygzaki przeksztacaj si w soneczne,
zanieone pole z wyran, zdecydowan i prost lini horyzontu,
rozcignit midzy wschodem a zachodem. Widzisz, e linia ta
skada si z czarnych, zdrowych i maych jak ziarenka piasku
punkcikw. Czujesz, e twoje ttnice odblokowuj si. Otwrz
oczy.

CHOROBY KRGOSUPA
(oraz dolegliwoci czci krzyowej)
Nazwa: GRA NA KRGACH
Cel: Wyleczy krgosup.
Czstotliwo: Kadego ranka przez 5-10 minut, w cyklu 21dniowym z 7-dniow przerw. Jeli chcesz kontynuowa
wiczenia, przeprowad jeszcze dwa cykle z 7--dniow
przerw.
93

Krgosup to gwny filar ciaa czowieka, jego podstawowa

podpora, i z racji tej funkcji jest naraony na due mechaniczne
obcienie. Na podstawie zgromadzonych dowiadcze
stwierdziem, e niektre problemy zwizane ze schorzeniami
krgosupa dotycz trosk finansowych oraz braku poczucia
bezpieczestwa.
Nieustanny wysiek moe przyczynia si do osabienia
krgosupa. W konsekwencji krgi mog wypaczy si, przez co
zawarta midzy nimi galaretowata substancja, speniajca rol
poduszki, wpukla si. Ju samo odchylenie krgw moe
spowodowa bl i ograniczenie ruchu, a wpuklenie wywouje
ostry bl oraz powane ograniczenie ruchw.

94

Innym problemem jest zjawisko odkadania si wapnia na

koniuszkach krgw, co moe spowodowa zwenie odlegoci
pomidzy krgami, a jest to przestrze niezwykle wana ze
wzgldu na przechodzce przez ni poczenia nerwowe z
pozostaymi organami ciaa. W tym przypadku rwnie moe
pojawi si bl i ograniczenie ruchu. Czsto wystpujc
dolegliwoci jest te rwa kulszowa, a wywouje j ucisk na nerw
kulszowy, ktry przebiega od krgosupa, przez poladki, udo,
ydk, stop a do palucha.
wiczenie wizualizacyjne, ktre przedstawiam poniej, jest
wskazane we wszystkich opisanych tu sytuacjach. To najbardziej
skuteczny ze znanych mi rodkw

95

na ble odcinka krzyowego oraz inne dolegliwoci tej czci

krgosupa. Przed rozpoczciem wiczenia zapoznaj si z
ksztatem oraz iloci krgw. Czowiek posiada siedem krgw
szyjnych, dwanacie piersiowych oraz pi ldwiowych, ko
krzyow i ogonow.
GRA NA KRGACH
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie swj
krgosup. Jeli bl, ktry odczuwasz, jest zlokalizowany w grnej
czci plecw, zacznij to wiczenie od dou (i odwrotnie). Zatem,
jeeli rozpoczynasz od grnych krgw, zobacz i dotknij krg C-l
(C od sowa ceruical, szyjny). Wyobra sobie jego kolor i dwik,
jaki wydaje przy dotyku. Jeeli zabarwienie krgu nie jest biae,
wyobra sobie, e szczoteczk podobn do tej, ktr czycisz
paznokcie szorujesz ten fragment krgosupa, a stanie si
olniewajco biay. Gdyby dwik, ktry syszysz, wyda ci si
faszywy, kciukiem i palcem wskazujcym bardzo ostronie
nastaw krg tak, aby znalaz si na swoim miejscu, a wtedy
usyszysz mi dla ucha melodi. Nastpnie wykonaj jeden wydech
i przejd do C-2. Powtrz dokadnie te same czynnoci w stosunku
do wszystkich krgw. Gdy dojdziesz do koci ogonowej,
przyjrzyj si jej wygiciu. Normalna ko ogonowa jest
zakrzywiona w d i do przodu. Jeli zauwaysz jakie
nieprawidowoci, musisz ustawi ko tak, by usysza
harmonijny dwik. Pamitaj o wykonaniu wydechu po
zakoczeniu pracy nad kadym krgiem, a gdy sprawdzisz i
ustawisz wszystkie, otwrz oczy. Teraz pora zaj si wizadami,
cignami i miniami przy koci ogonowej. Wyobra sobie, e
trzymasz je w swoich doniach, a potem wyduasz i napinasz, a
staj si lnico biae. Potem po jedn do na koci krzyowej,
drug na ogonowej i delikatnie rozszerz odstp pomidzy nimi.
Usu z tego obszaru wszelkie wkienka i zanieczyszczenia.
Poczuj, jak przez minie, wizada
96

i cigna przepywa krew i zobacz, jak wiato wypenia przestrze

pomidzy krgami. Podczas wyduania i rozcigania zwr
uwag na ruch w innych czciach ciaa oraz na ewentualne
doznania. Przesuwajc si w gr krgosupa rozcignij teraz
przestrze pomidzy wszystkimi krgami po kolei, a wic
pomidzy koci krzyow a L-5; L-5 a L-4; L-4 a L-3 i tak dalej.
Ostatnie rozciganie dotyczy krgw C-2 oraz C-l. Po zakoczeniu
pracy nad nimi otwrz oczy. Nastpnie zamknij je ponownie i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie teraz, e grasz na swoim
krgosupie jak na pianinie, zaczynajc od C-l, a koczc na koci
ogonowej. Uwiadom sobie wspaniae uczucie, jakie tej grze
towarzyszy. Otwrz oczy.

CHOROBY SERCA
Nazwy: STRZAY BLU, KOSMICZNE SERCE oraz BRAMA
DO NIEBA.
Cel: Wyleczy serce i umierzy bl.
Czstotliwo: Dwa razy dziennie przez 3 minuty, w cyklach 21dniowych z 7-dniowymi przerwami, a do uzyskania poprawy.
Mwic najprociej, serce jest siedzib mioci. Arytmia serca (s.
69), choroba wiecowa (s. 92) oraz atak serca s zwizane z
problemami dotyczcymi tej wanie sfery uczu. Zwroty w
rodzaju mie rozpacz w sercu" czy zamane serce" wywodz si
bezporednio z dowiadcze miosnych. Czsto czujemy si
odtrceni, porzuceni, doznajemy zawodu, a wszystkie te uczucia
znajduj odzwierciedlenie w naszym sercu. W czasie swojej
praktyki zauwayem, e poznanie tych powiza wspomaga proces uzdrowienia. wiadomo zalenoci pomidzy fizyczn a
emocjonaln stron czowieka moe w sposb zadziwiajcy
ukierunkowa rozwj ze stanu chorobowego

97

STRZAY BLU
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
rozpinasz suwak swojej klatki piersiowej, po czym wycigasz rk
i wyjmujesz serce. Usuwasz z niego wszystkie strzay blu i
wyrzucasz je za siebie. Oczyszczasz bolesne miejsca, w ktrych
tkwiy strzay. Delikatnie masujesz serce i wkadasz je z powrotem
do klatki piersiowej. Zapinasz suwak. Wsuchaj si teraz w bicie
serca i poczuj, jak wzmocniony misie sercowy oywia si.
Otwrz oczy.
KOSMICZNE SERCE

do dobrego samopoczucia. W kadym z leczonych przeze mnie

przypadkw stwierdziem, e stosowanie wizualizacji pozwala nie
tylko odkry zaleno pomidzy mioci, sercem a chorob, ale
przyspiesza take proces zdrowienia. Jednym z przykadw moe
by historia mczyzny, ktry cierpia na dolegliwoci serca
spowodowane przekonaniem, e ona go nie kocha (patrz rozdzia
drugi).
Jeli cierpisz na rozpoznan przez lekarza chorob serca,
ponisze wiczenia mog okaza si przydatne. Wybierz jedno z
nich i wykonuj codziennie a do momentu, gdy poczujesz, e
wszystko wrcio do normy. Jeli chcesz, moesz wprowadza
zmiany w obrazach. W czasie wicze sprbuj si take przyjrze
swoim uczuciom zwizanym z mioci (rozczarowaniu,
smutkowi, rozpaczy) i przyznaj si do ich istnienia. Moesz nawet
komu o nich powiedzie. Najwaniejsze jest, aby niczego w
sobie nie tumi.
98

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Rozepnij suwak klatki

piersiowej. Wycignij rk i wyjmij swoje serce. Oczy je i
delikatnie wymasuj. Teraz podrzu je wysoko w przestrze i
pochwy, gdy spada. Widzisz, e twoje serce jest przezroczystym
krysztaem, odbijajcym wszystkie kolory tczy. Po to czyste
serce w klatce piersiowej i zapnij suwak. Otwrz oczy.
BRAMA DO NIEBA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wejd do swego serca i w
jego wntrzu poszukaj bramy do nieba. Zobacz, co si wydarzy.
Uwiadom sobie reakcj swego serca. Potem otwrz oczy.

CHOROBY TARCZYCY
Nazwa: CZERWONY I NIEBIESKI Cel: Przywrci normaln
funkcj tarczycy. Czstotliwo: Cztery razy dziennie (wczesny
ranek, poudnie, zmierzch, przed snem) przez 2-3 minuty, w ci-

99

gu trzech 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami

pomidzy nimi.
Po takiej serii wizualizacji powiniene si wybra do lekarza, aby
przeprowadzi powtrne badania. Jeli stwierdzi popraw, trzeba
przeprowadzi jeszcze jedn seri trzech 21-dniowych cykli, tym
razem dwa razy dziennie: wczenie rano i o zmierzchu. Jeli
natomiast lekarz nie zauway adnych zmian, a nawet pewne
pogorszenie (co nie jest wcale zym sygnaem), musisz powtrzy
jeszcze trzy cykle z wiczeniami wykonywanymi trzy razy
dziennie (wczesnym rankiem, o zmierzchu i przed snem), a
nastpnie trzy cykle z wiczeniami dwa razy dziennie (wczesnym
rankiem i przed snem). Moe si zdarzy, e przed zdecydowanym
polepszeniem odczujesz pogorszenie stanu zdrowia, ale poprawa
powinna nastpi w cigu 2 tygodni. Jeli jej nie zauwaysz,
wybierz si do lekarza.
Gruczo tarczycy jest najwaniejszym gruczoem wspomagajcym regulacj metabolizmu, a jego funkcj mona by
okreli jako drzwi lub tarcza" organizmu. Jeli pacjent ma
kopoty z tarczyc, zwykle mona zakada istnienie

100

fazy przejciowej w jego yciu i podejmowanie istotnych decyzji,

czyli przechodzenie przez drzwi". Jeden z moich pacjentw
przechodzi przez trudny proces rozwodowy po dugim okresie
maestwa. Nie chcia si pogodzi z zaistnia sytuacj, tote by
to dla niego bardzo trudny czas. Sam zreszt twierdzi, e czuje si
tak, jakby przechodzi przez nie znane drzwi". W tym samym
okresie, gdy prbowa odnale si w sytuacji samotnego,
nieonatego pana w rednim wieku, stwierdzono u niego
nadczynno tarczycy. Cierpienie, wynikajce z przechodzenia
przez faz przejciow, jest zwykle ukrywane" w tarczycy, a ona
przemawia" dajc sygnay, ktre zaburzaj jej funkcjonowanie.
Ponisze wiczenie wizualizacyjne powinno ci pomc przej
przez nowe drzwi" w twoim yciu. wiczenie mona stosowa
zarwno przy nadczynnoci, jak i niedoczynnoci tarczycy.
CZERWONY I NIEBIESKI
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e stajesz
si bardzo wysoki, wyduaj ci si rce, a domi dotykasz
soca. We kawaek soca i w go do tarczycy (patrz rysunek).
Zobacz, jak zociste promienie wiata docieraj do wszystkich
czci ciaa, niosc zdrowie do innych gruczow. Widzisz, jak
czerwone i niebieskie promienie wiata krzyuj si w tarczycy i
uwiadamiasz sobie, e hormony osigny prawidowy poziom.
Przyjrzyj si zygzakowatym liniom wiata, a potem zobacz i
poczuj czerwony strumie hormonw pyncy z przysadki do
tarczycy oraz niebieski strumie pyncy z tarczycy do przysadki.
Gdy ujrzysz, jak rwno i spokojnie pyn oba strumienie,
uwiadom sobie, e twoja tarczyca funkcjonuje prawidowo.
Potem wykonaj jeden wydech i otwrz oczy.

101

CHOROBY UKADU ODDECHOWEGO

(zobacz take ZABURZENIA ODDYCHANIA)
Nazwa: WIETRZENIE DOMU Cel:
Przywrci normalny oddech.
Czstotliwo: Co godzin przez 1-2 minuty, kadego dnia, a do
uzyskania efektw.
Nazwa: WITYNIA EGIPSKA Cel: Przywrci normalny
oddech, wyleczy puca. Czstotliwo: Cztery razy dziennie
przez 3 minuty, w trzech 21-dniowych cyklach z 7-dniowymi
przerwami.
Nazwa: MIECHY
Cel: Przywrci normalny oddech.
Czstotliwo: Sze razy podczas pierwszej sesji, a nastpnie
sze razy co 30 minut przez jedn godzin, tak aby w cigu
60 minut wykona 18 wicze. Sze godzin pniej naley
powtrzy tak sesj, i kolejn po szeciu nastpnych
godzinach. Kady ruch miechem trzeba wykonywa przez 1530 sekund w cigu 21 dni.
Wielu z nas cierpi z powodu rnych zaburze oddechowych.
Zamiast je wszystkie wylicza, podam tutaj kilka skutecznych
wicze, ktre mona zastosowa w kadym z takich przypadkw.
Oddychanie ma zasadnicze znaczenie w yciu czowieka, jest jego
by albo nie by". Kopoty z oddychaniem s wyrazem
dowiadcze zdobytych w wielu sytuacjach yciowych.
Odzwierciedlaj nasze rozdarcie pomidzy ograniczeniem a
wolnoci, yciem a mierci, zami a radoci itp. Niektrzy z nas
bardzo chc si dowiedzie, jaki bdzie nasz ostatni oddech,
poniewa mier od zawsze intryguje czowieka. A jednak
potrzeba zaczerpnicia kolejnego yku powietrza jest silniejsza od
ciekawoci. Podkrelam tutaj ten szczeglny aspekt stosunku
czowieka do ycia, poniewa by moe s wrd
102

nas osoby, ktre raczej zaryzykuj mier ni rzuc palenie, mimo

e rozedma puc uniemoliwia im normalne oddychanie. Jest to
doskonay przykad na istnienie napicia pomidzy dz ycia a
chci umierania. Ponisze wiczenia oka si na pewno
pomocne niezalenie od rodzaju problemu. Moesz take
skorzysta z tych wizualizacji, ktre zaleciem w przypadku
astmy.
Jeli natomiast chcesz zwikszy swoj wydolno oddechow
bez wzgldu na mczc ci dolegliwo, sprbuj wykona
nastpujce wiczenie: oddychaj, odliczajc od 5 do 1 (kady
wdech to jedna liczba). Nastpnie wcignij powietrze jeszcze
jeden raz, liczc od 1 do 0, i wyobra sobie, e zero staje si tob.
Potem wykonaj wydechy, liczc od 1 do 5. Kady wydech jest
kolejn liczb, a ty wraz z nimi rozrastasz si i rozszerzasz.
Ponisze wiczenia mona wykonywa osobno lub w poczeniu z innymi.
WIETRZENIE DOMU
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e twoje
ciao jest domem z oknami. Kady cykl oddechowy to otwieranie
kolejnych okien, przez ktre napywa wiee powietrze. Kiedy
ostatnie okno zostanie otwarte, otwrz oczy.
WITYNIA EGIPSKA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zobacz i poczuj, e
wchodzisz do staroytnej wityni egipskiej. Uwiadamiasz sobie,
e jej wntrze zostao skonstruowane wedug schematu ciaa
ludzkiego. Powitaj stojcego przy wejciu stra. Niech
zaprowadzi ci do sali klatki piersiowej. Znajdujesz si teraz w
dugim korytarzu, a po obu jego stronach widzisz due pokoje,
powoli wypeniajce si wiatem, ktre dochodzi z gry. Czujesz,
co si dzieje

103

CHRONICZNE ZABURZENIA
ODKOWO-JELITOWE
Nazwa: WNTRZEM NA ZEWNTRZ
Cel: Zlikwidowa chorob (tu poda nazw).
Czstotliwo: Dwa razy dziennie (wczesnym rankiem i przed
snem) przez 3-5 minut, w cigu szeciu 21-dniowych cykli z 7dniowymi przerwami. Po trzecim tygodniu, jeli zechcesz,
moesz zapyta lekarza, czy zauway postpy. Nie przerywaj
leczenia bez konsultacji ze specjalist.
Nazwa: SYRENA
Cel: Zlikwidowa chorob (tu poda nazw).
Czstotliwo: Trzy razy dziennie (wczesnym rankiem, o
zmierzchu i przed snem) przez maksimum 3 minuty, w cigu
trzech 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami.
w twoich pucach. Str prowadzi ci z powrotem do wyjcia.
Podzikuj mu i poegnaj si. O ile do wntrza wityni wchodzie
powoli, o tyle teraz opu j szybko. Gdy wyjdziesz, otwrz oczy.
MIECHY
Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Wyobra sobie, e twoje
puca to miechy. Gdy wcigasz powietrze, miechy nadymaj si.
Widzisz i czujesz, jak puca rozszerzaj si, wypeniajc klatk
piersiow. Gdy wykonujesz wydech, miechy zamykaj si,
gwatownie wyrzucajc powietrze. Teraz moesz otworzy oczy.

104

Zaburzenia jelitowe obejmuj dolegliwoci zwizane z funkcjonowaniem odka, jednej z trzech czci jelita cienkiego
(dwunastnicy, jelita czczego oraz krtnicy), a take okrnicy,
odbytnicy i odbytu (patrz rysunek). Wiele spord tych kopotw,
ktre nie stanowi jednak wielkiego zagroenia, wie si ze zymi
nawykami ywieniowymi, a take (lub) z nadmiernym spoyciem
alkoholu. Inne schorzenia, takie jak wrzd trawienny wystpujcy
w odku czy dwunastnicy, maj bardziej grony charakter.
Kady fragment jelita odzwierciedla procesy emocjonalne i ma
zasadnicze znaczenie w naszym yciu. Przeyk, na przykad, ma
znaczenie zdolnoci poykania" w sensie dosownym i
metaforycznym. Funkcja odka wie si z przyswajaniem, a w
kategoriach bardziej oglnych z tolerancj. Dwunastnica i jelito
czcze maj zwizek z kontrolowaniem procesw i odzwierciedlaj
nasze zatroskanie sprawowaniem kontroli nad innymi. W zaburze 105

niach jelita krtego mona si doszuka poczucia niszoci

oraz niepewnoci zwizanej z percepcj wasnego ,ja", a
take pozycj, ktr zajmujemy w yciu. Jelito grube (w tym
odbytnica i odbyt) mwi o gbokiej niechci, nienawici
czy ukrywanej goryczy, a take o dugotrwaej tsknocie do
dawno zakoczonych zwizkw miosnych i przesadnym
opakiwaniu strat.

106

Zapalenie okrnicy to do rozpowszechnione schorzenie jelita grubego. Trudno jest jednak znale skuteczne
lekarstwo (zazwyczaj preparat kortyzonu) na ten
wystpujcy w wielu odmianach chroniczny stan zapalny
dolnego fragmentu jelita. W zalenoci od rozlegoci i
uciliwoci procesu chorobowego uywa si okrele:
spastyczny, wrzodziejcy oraz luzowy. Niezalenie jednak
od postaci, zapalenie okrnicy ma zwizek z niechci do
rozstania si z minionymi sprawami i ludmi, z brakiem
umiejtnoci zapomnienia i odpuszczenia sobie oraz innym,
a take z uczuciami nienawici oraz gbokiej niechci.
Wane jest zatem, aby potrafi wybaczy tym, wobec
ktrych ywisz takie uczucia. Zapalenie okrnicy pojawia
si czsto jako rezultat nieudanej mioci, poniewa jeden z
partnerw ywi uraz z powodu rozpadu zwizku.
Po siedmiu latach cierpienia z powodu wrzodziejcego
zapalenia okrnicy zjawia si u mnie moda kobieta w
wieku okoo 25 lat. Nazwijmy j Linda. W jej przypadku

107-

diagnoza zostaa potwierdzona przez badanie fizykalne,

laboratoryjne i radiologiczne. Lekarz prowadzcy poinformowa j
take, e taki stan czasami koczy si rakiem, co wywoao u niej
dodatkowy niepokj. Prbowaa ju wszystkiego, a u mnie zjawia
si z polecenia chiropra-ktyka. Zaywaa midzy innymi steroid,
ktry zdecydowanie jej nie pomaga, a raczej wywoywa
niekorzystne skutki. Przeszlimy od razu do rda problemu i
rozpoczlimy prac, stosujc dwa opisane poniej wiczenia
(WNTRZEM NA ZEWNTRZ oraz SYRENA). W cigu trzech
miesicy Linda bardzo sumiennie przeprowadzaa zalecon
wizualizacj, a w konsekwencji w jej yciu nastpiy znaczne
zmiany. Przede wszystkim pod moj opiek przestaa zaywa
leki, a badanie radiologiczne udowodnio, e proces chorobowy
zatrzyma si. Staa si bardziej asertywna i pokonaa lk przed
publicznym wystpieniem. Zwizaa si take z modym
mczyzn, z ktrym pniej zamieszkaa. W czasie naszej
wsplnej pracy odkrylimy jej siln zaleno od dawnych, utraconych mioci oraz drzemice w niej pokady nienawici w
stosunku do osb, ktre odeszy. Wystarczyo, e wybaczya i
pozwolia zablini si ranom, a choroba ustpia.
WNTRZEM NA ZEWNTRZ
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e jeste
nad wartkim, krysztaowo czystym grskim strumieniem. Uklknij
przy nim, signij do swego brzucha i wycignij uszkodzon cz
jelit. Przewr je na drug stron i umyj dokadnie w strumieniu, a
zocist szczoteczk o delikatnym wosiu usu wszelkie
zanieczyszczenia i odpady. Widzisz, jak chodny, krysztaowy
strumie wody zabiera ze sob uszkodzone tkanki. Potem wyjmij
fragment jelita z wody i po go na yznej ziemi obok strumienia.
Pozwl mu wyschn na socu. Widzisz, jak

wiato wypenia przestrze wok ciebie. Gdy jelita wyschn, we

zot ig i zot nitk zszyj uszkodzenia. Czujesz, jak krawdzie
poszarpanych cianek jelita cz si ze sob i znikaj wszelkie
lady po zniszczeniach. Naprawiony fragment jelita wyglda teraz
zdrowo i normalnie. Pomasuj go delikatnie mikkimi ruchami w
d i poczuj, jak pynie w nim krew. Powiedz mu, e go kochasz, a
potem przewr go na prawidow stron i w do swojego
brzucha. Nastpnie we odrobin poywnej potrawy i przeknij j,
tak jak w. Czujesz, e pokarm przesuwa si przez twj system
trawienny, ktry cakowicie go wchania. W kocu widzisz, jak
dokadnie strawione substancje opuszczaj twoje ciao w formie
prawidowego stolca. Wiesz ju, e twoje jelita doskonale sobie
radz z trawieniem. Teraz otwrz oczy.
SYRENA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie syren ze
zotymi wosami oraz srebrzystoniebieskim ciaem i ogonem.
Widzisz, jak przesuwa si rytmicznie przez twoje jelita. Teraz
niech dotknie tej czci jelit, ktr uszkodzia choroba. Jelita
powracaj do zdrowia. Teraz syrena kontynuuje swoj podr,
upewniajc si, e wszystko jest w najlepszym porzdku. Gdy
pokona ca dugo jelit, wykonaj wydech i otwrz oczy.

CUKRZYCA
Nazwy: AKROBATA i POWRT DO NATURY Cel:
Unormowa produkcj insuliny w trzustce. Czstotliwo:
AKROBATA: Cztery razy dziennie (przed kadym posikiem i
przed snem) w trakcie trzech 21--dniowych cykli z 7-dniowymi
przerwami. W pierwszym

108
109

tygodniu wykonuj wiczenie przez 2-3 minuty; w drugim przez

1-2 minuty; w trzecim przez 30 sekund do 1 minuty.
Czstotliwo: POWRT DO NATURY: Dwa razy dziennie
(wczesnym rankiem i o zmierzchu) przez 1-2 minuty, powtarzajc
21-dniowe cykle tak dugo, jak to konieczne, aby przywrci
prawidowy poziom insuliny (czasami wystarcza jeden cykl).
Jedn z gwnych substancji regulujcych poziom cukru w
organizmie jest insulina. Wytwarza j trzustka: dugi, owalny w
ksztacie organ, umieszczony za odkiem, w lewej grnej czci
brzucha, pomidzy ledzion a dwunastnic (pocztkowy fragment
jelita cienkiego). Cukrzyca jest chorob powizan najczciej z
zaburzeniami produkcji insuliny oraz metabolizmu glukozy (cukru). (Najnowsze badania wskazuj, e niektrzy cukrzycy s
bardziej wraliwi na przetworzon pszenic lub tuszcze nasycone
ni na cukier rafinowany.) Cukrzyca zazwyczaj odzwierciedla
gorycz ycia i sygnalizuje, e powinnimy osodzi swoj
egzystencj. Mona tego dokona, wyobraajc sobie, e
przechodzimy przez most czcy dawne, gorzkie ycie z nowym,
sodszym. Pokonywanie mostu jest obrazem charakterystycznym
dla tego schorzenia i posiada jeszcze jedno znaczenie: musimy dokona zmian, jeli nie chcemy stan w miejscu i ugrzzn w
goryczy. Po przeprowadzeniu trzech cykli AKRO-BATY oraz
jednego cyklu POWROTU DO NATURY wy-

bierz si na badanie, poniewa by moe potrzebujesz innych (lub

mniejszej iloci) lekarstw.
AKROBATA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
przeprawiasz si przez rzek. Jeste akrobat, ktry skacze, krci
si, wywraca kozioki, a wreszcie dociera na drugi brzeg, gdzie
jest mile widzianym gociem. Wiesz, e w tym momencie twoja
cukrzyca ustpia. Przyrzeknij sobie take, e przynajmniej raz
dziennie bdziesz dla siebie robi co sodkiego", e sprawisz
sobie ma przyjemno.

POWRT DO NATURY
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
znajdujesz si na ce. Usid w samym jej rodku i za
porednictwem swojej wyszej natury pocz si na chwil z
przyrod. Uwiadom sobie i poczuj jej pikno. Wykonaj jeden
wydech. Uwiadom sobie i poczuj sodycz ycia pync z tego
kontaktu. Teraz wiesz, e twj poziom insuliny zosta
unormowany. Gdy to poczujesz, otwrz oczy.

DALEKO- i KRTKOWZROCZNO
Nazwa: D W PORCIE Cel:
Skorygowanie wad wzroku.
Czstotliwo: Rano przez 3-6 minut. Jeli moesz, sprbuj
wykona wiczenie drugi raz, o zmierzchu.
Dalekowzroczno wie si z niemonoci ujrzenia
szczegw, czyli osoba cierpica na ni widzi las, lecz nie
dostrzega drzew. Krtkowzroczno oznacza z kolei
110

lll

a w kocu dociera do rodka koa. Gdy obserwujesz statek, nie

poruszaj gow, lecz kr tylko w wyobrani gakami ocznymi,
dopki jest to moliwe. Potem wyobra sobie, e statek pynie w
twoim kierunku, zawraca i pynie w stron horyzontu. Nastpnie
parowiec znw skrca w prawo i zatacza pene koo, dopywajc z
powrotem na rodek linii horyzontu (tylko twoje oczy ledz ruch
statku). Parowiec znw przesuwa si w twoim kierunku, po czym
zawraca i odpywa. Widzisz, jak z pokadu statku unosi si stado
ptakw, ktre leci w twoj stron. Siedzisz jego tras jedynie
oczami, podczas gdy gow trzymasz cay czas sztywno. Ptaki
nadlatuj i mijaj ci, po czym za twoimi plecami zawracaj i lec
w kierunku statku, a potem dalej w stron horyzontu. Wreszcie
znikaj ci z oczu. Teraz moesz wykona wydech i otworzy oczy.

niezdolno do ujrzenia caego obrazu, podczas gdy szczegy nie

sprawiaj trudnoci (widzisz drzewa, ale nie dostrzegasz lasu).
Astygmatyzm wskazuje na niejasne postrzeganie czego lub kogo
niemono odbierania wyranych obrazw i czsto towarzyszy
daleko- i krtkowzrocznoci. Ponisze wiczenie odnosi si do
krtkowzrocznoci. Jeli zmienisz kierunek na odwrotny, bdziesz
mg je zastosowa w przypadku dalekowzroczno-ci. Gdy nastpi
poprawa wzroku, astygmatyzm take zacznie zanika.
D W PORCIE
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e stoisz w
porcie. W oddali wida parowiec. Patrzysz, jak statek przepywa
na twoj lew stron, po czym zatacza koo wok twojej gowy i
pynie na praw stron,
112-

W przypadku dalekowzrocznoci statek zaczyna podr w

porcie i wypywa w stron horyzontu, po czym zatacza koa w
lewo i w prawo, koczc manewr w centrum portu. Ptaki
natomiast wzlatuj z pokadu i kieruj si ku linii horyzontu, a
potem wracaj w twoj stron, mijaj ci i zanim zrobisz
wydech wracaj na pokad. Otwierasz oczy.

DEPRESJA
Nazwa: KROPLA NADZIEI Cel:
Przywrci nadziej.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie przez 1-3 minuty w cigu 21
dni.
Nazwa: SCHODY YCIA
Cel: Przezwyciy natrtne myli zwizane z depresj.
Czstotliwo: Co dwie godziny, ale nie wicej ni sze

113

razy w cigu dnia, przez 2-3 minuty do chwili, gdy poczujesz

ulg.
Nazwa: ZDMUCHIWANIE CZARNYCH CHMUR Cel:
Przezwyciy przygnbienie.
Czstotliwo: Zalenie od potrzeb, najduej przez minut.
Nazwa: PRZEJCIE PRZEZ MOST Cel:
Pozby si alu.
Czstotliwo: Dwa razy dziennie, przez 2-3 minuty w cigu 21
dni.
Nazwa: POWTRNY POGRZEB
Cel: Zakoczy przeduajc si aob po zmarych, ktrych
kochalimy.
Czstotliwo: Raz dziennie przez 2 do 3 minuty w cigu 7 dni.
Nazwy: OCZYCI MIEJSCE, MALOWANIE PALCAMI
oraz SPIRALA ENERGII. Cel: Odzyska energi lub
dostarczy nowe jej zasoby. Czstotliwo: Trzy razy dziennie
przez 2-3 minuty,
w 21-dniowych cyklach z 7-dniowymi przerwami, a
do uzyskania podanych efektw.
Nazwa: WYJCIE ZE STREFY BEZWIETRZNEJ Cel:
Pokona chandr.
Czstotliwo: Dwa lub trzy razy dziennie przez minut w cigu
21 dni do momentu, gdy minie zy nastrj.
Nazwa: UCIECZKA Z OTCHANI
Cel: Przezwyciy depresj spowodowan wraeniem
znajdowania si w potrzasku".
Czstotliwo: Trzy razy dziennie przez 1-2 minuty w cyklu 21dniowym.
114

Nazwa: POYKANIE TCZY

Cel: Pokona depresj wywoan brakiem nadziei oraz uczuciem
odosobnienia, a take zmianami nastroju nie zwizanymi z
warunkami zewntrznymi.
Czstotliwo: Cztery razy dziennie przez minut w cyklu 21dniowym.
al, rozpacz, melancholia, smutek, zaduma czy zmienno
nastrojw to rne przejawy tego samego bardzo
rozpowszechnionego chronicznego zaburzenia, jakim jest
depresja. W wielu przypadkach jest ona bezporednio zwizana ze
strat oraz z gniewem ukierunkowanym na wasne ,ja". Wikszo
z nas traci" co kadego dnia: osob, idea, rzecz, plan dziaania,
marzenie o sukcesie lub nadziej. W zalenoci od stopnia
wanoci oraz intensywnoci odczuwania straty reagujemy na ni,
popadajc w jeden z wyej wymienionych stanw pogramy
si w smutku, alu czy rozpaczy. Jeeli za taki stan utrzymuje si
zbyt dugo (duej ni trzy miesice), prowadzc do stopniowego
osabienia poszczeglnych funkcji organizmu (utraty apetytu,
chci do ycia, zaniku popdu seksualnego i kopotw ze snem)
mamy do czynienia z w peni rozwinit depresj. Mona take
zaobserwowa wiele innych tendencji czy symptomw, tote
poniej przedstawiam cay zestaw rnorodnych wicze. Kady
moe dla siebie wybra jedno lub dwa, ktre uzna za najbardziej
odpowiednie.
Wszechobecno stanw depresyjnych uwiadamia nam, jak
powszechne jest odczuwanie straty". Wydaje si, e nikt nie jest
wolny od emocji towarzyszcych depresji, a poniewa jest ona
zwiastunem mierci i umierania, trzeba jej powici szczeglnie
duo uwagi. Z mojego punktu widzenia, nic na ziemi nie zasuguje
tak bardzo na nasze troskliwe zainteresowanie, jak depresja, poniewa kady z nas w pewnym momencie ycia na pewno jej
dowiadczy. Trzeba jednak podej do tego problemu

115

spokojnie i bez przeraenia. Strata" dotyka nas wszystkich, ale

dziki niej moemy si pogodzi z kruchoci naszego fizycznego
bytowania.
KROPLA NADZIEI (dwa wiczenia)
1. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
trzymasz szklank czystej, przezroczystej wody. Zobacz, co si
stanie, gdy wpadnie do niej kropla czarnego atramentu. Widzisz,
jak kropla opada w d; syszysz rytm i szmer wody. Woda
przemawia do ciebie, bo zrania j czarna kropla i zaburzya jej
spokj. Co teraz czujesz? Pozwl, by twoje uczucia wypeniy ci.
Potem przemyj swoje wntrze, wypijajc szklank czystej,
przezroczystej wody. Otwrz oczy majc wiadomo, e rozpacz
znikna.
2. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Niech w twojej
wyobrani do czystej, przezroczystej wody wpadnie cika kropla
biaego atramentu. Przyjrzyj si uwanie, jak gboko opadnie.
Widzisz jej powolne spadanie i syszysz rytm i szmer wody.
Posuchaj, jak woda przemawia do ciebie, bo biaa kropla zrania
j i zaburzya jej spokj. Co teraz czujesz? Pozwl, by te uczucia
wypeniy ci. Potem przemyj swoje wntrze, wypijajc szklank
czystej, przezroczystej wody. Otwrz oczy majc wiadomo, e
rozpacz mina.
SCHODY YCIA (w przypadku depresji zwizanej z mylami
natrtnymi)
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
znajdujesz si w paacu. Zobacz, e schodzisz w d tylnymi
schodami. Uwiadom sobie wszystko, co widzisz i czujesz. Potem
wyobra sobie, e wspinasz si na frontowe schody. Zwr uwag
na to, co widzisz i czujesz. Co znalaze na szczycie schodw?
Otwrz oczy.

ZDMUCHIWANIE CZARNYCH CHMUR (w przypadku

oglnego przygnbienia)
Zamknij oczy i wyobra sobie czarne chmury nad gow. Stojc
pod nimi, zaczynasz zdmuchiwa je w lew stron, wypuszczajc
trzykrotnie powietrze (w wyobrani, a nie w rzeczywistoci).
Potem spjrz w gr w praw stron i zobacz, e na niebie
pojawio si soce. Gdy skoczysz, uwiadamiasz sobie, e
przygnbienie mino. Otwrz oczy.
PRZEJCIE PRZEZ MOST (w przypadku depresji zwizanej z
poczuciem alu)
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e tyem
przechodzisz przez most. Poegnaj si z tymi, ktrych kochae i
ktrzy nie zrobili ci krzywdy. Zignoruj tych, ktrzy ci zranili.
Gdy dotrzesz na drug stron, wysad w powietrze most, ktry
czy przeszo z teraniejszoci. Potem odwr si i spjrz na
brzeg, do ktrego dotare. Przejd si po nim, a znajdziesz
miejsce, w ktrym poczujesz si dobrze. Jeli chcesz, moesz
zbada t now siedzib. Potem otwrz oczy.
POWTRNY POGRZEB (w przypadku depresji zwizanej z
aob po ukochanej osobie)
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
znajdujesz si na cmentarzu. Odkrywasz grb ukochanej osoby.
Widzisz wok rodzin i przyjaci, ktrzy przygldaj si, jak
powtrnie zakopujesz ciao, a potem ukadasz kwiaty na grobie.
Odmawiasz krtk modlitw, medytujesz przez chwil, albo w
paru sowach wspominasz zmarego (zmar). Nastpnie
odwracasz si i opuszczasz cmentarz. Jeste szczliwy, pogodny i
powtarzasz sowa modlitwy czy kilka sw poegnania. Teraz
moesz wykona wydech i otworzy oczy.
117

116

Podam teraz trzy wiczenia stosowane w przypadku depresji

zwizanej z utrat energii i motywacji do ycia. Wykorzystuj one
raczej aktywno fizyczn, a nie potg wyobrani. Umieciem je
tutaj, poniewa s atwe w zastosowaniu i skuteczne.
OCZYSZCZENIE MIEJSCA
Wyczy (w sensie dosownym) niewielk powierzchni w swoim
domu: zlewozmywak, lustro, okno, podog, biurko itp. W trakcie
pracy myl o tym, e jednoczenie oczyszczasz swoje wntrze z
przygnbienia, zniechcenia i wszystkich innych negatywnych
stanw oraz uczu.
MALOWANIE PALCAMI
We szkicownik lub gadki biay papier. Palcami zanurzonymi w
tej, pomaraczowej i czerwonej farbie namaluj dowolny obraz.
Czujesz, e twj nastrj poprawia si.
SPIRALA ENERGII
Na kartce papieru narysuj owkiem spiral (patrz rysunek).
Zaczynaj od rodka. Powtrz to dowoln liczb razy. Czujesz, jak
odzyskujesz energi.
WYJCIE ZE STREFY BEZWIETRZNEJ*
(w przypadku depresji zwizanej z uczuciem
przygnbienia i smutku)
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e jeste
na odzi porodku oceanu i opuszczasz stref
* Ang. doldrums strefa bezwietrzna, ma rwnie zastosowanie w idiomie I'm in the doldrums jestem w doku; std te
wizualizacja zwizana z wychodzeniem ze strefy bezwietrznej jest
cile zwizana z drugim znaczeniem sowa doldrums znajdowaniem si w doku psychicznym" (przyp. tum.).
118

bezwietrzn. Jeste panem swej odzi. Wiesz, e gdy j

wyprowadzisz z niebezpiecznego obszaru, poczujesz si lepiej.
Zobacz i poczuj, jak znajdujesz prawidow drog. Potem otwrz
oczy.
UCIECZKA Z OTCHANI (w przypadku depresji zwizanej
z wraeniem bycia w potrzasku")
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e jeste na
dnie przepaci. Wykonaj jeden wydech i zacznij wspina si w
gr. Nie przestawaj do momentu, gdy poczujesz, e odniose
sukces. Wykorzystaj wszystkie dostpne rodki. Pamitaj, e w
wyobrani wszystko moe si zdarzy. Kiedy stwierdzisz, e ju
nie jeste w potrzasku, otwrz oczy.

119

POYKANIE TCZY
(w przypadku depresji zwizanej z brakiem nadziei,
uczuciem odosobnienia lub ze zmianami nastroju,
ktre nie wynikaj z okolicznoci zewntrznych)
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
poykasz tcz. Czujesz i uwiadamiasz sobie, e po kadym
przekniciu twj nastrj podnosi si. Ciesz si tym uczuciem
przez minut. Potem otwrz oczy.

GNIEW
Nazwy: PTLA GNIEWU oraz W CENTRUM GNIEWU
Cel: Zagodzi gniew.
Czstotliwo: Za kadym razem, gdy czujesz gniew; PTLA
GNIEWU przez 3 minuty; W CENTRUM GNIEWU
minut.
Gniew jest najwiksz przeszkod na drodze do pokory, a bez niej
nie moemy si sta prawdziwie uyteczni dla innych. Gniew jest
reakcj tej czci naszego ,ja", ktre jest sob zbyt zaabsorbowane
i przesadnie w siebie zapatrzone. Taka postawa moe prowadzi
do obojtnoci, a nawet nienawici. Tam, gdzie jest gniew,
obojtno i nienawi, nie ma miejsca dla mioci. Gniew staje si
czsto przyczyn denia do zemsty, przez co spirala gniewu
jeszcze bardziej si rozkrca, a negatywne uczucia nigdy nie
znikaj. Zarwno gniew skierowany na drugiego czowieka, jak i
ten wymierzony w siebie samego, jest przewanie przesadn
reakcj na okrelon sytuacj. Jeli pozwolisz mu wymkn si
spod kontroli, to narazisz si na wspomniane tu
niebezpieczestwa, a jednoczenie bezpodstawnie zajmiesz
pozycj arbitra i sdziego w stosunku do innych ludzi.
Nie znaczy to jednak wcale, e kto, kto odczuwa gniew, jest
zy i niebezpieczny. Nie s to wcale naganne emocje,

120

ale trzeba je kontrolowa. Odnosi si to zreszt zarwno do uczu

pozytywnych, jak i negatywnych, co oznacza, e mona je
dowiadcza, ale nie naley si w nich pogra. Przyznaj si do
ich istnienia, a potem rozpraw si z nimi.
Wybaczenie to najlepszy sposb na uczucie gniewu. Najpierw
trzeba wybaczy sobie, a potem tym, w stosunku do ktrych
ywisz negatywne uczucia.
W momencie, gdy poczujesz narastajc zo, zacznij
wewntrzny proces okrelany jako wyznanie serca" (termin
wprowadzony przez Filona, filozofa z I wieku n.e.). Trzeba
przyzna si przed samym sob do bdu i prosi siebie o
wybaczenie (jeli jeste wierzcy, moesz zwrci si do Boga).
Potem naley zwrci si o wybaczenie do osoby, na ktr jeste
zy (wyznanie ust"). Przeprosiny to jedna z form wyraania
proby o wybaczenie.
Warto w tym miejscu zauway, e w jzyku angielskim sowo
anger (gniew, zo) wywodzi si z aciskiego angere (zaciska,
dusi), a indoeuropejski rdze angh- (zacinity, bolesny) wida
take w greckim ankhein (zaciska).
Poniej przedstawiam dwa wiczenia, ktre pomog ci
opanowa gniew.
PTLA GNIEWU
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zdejmij ptl, ktra ci
dusi. Zatrzymaj si przy kadym wle, ktry rozwizujesz (ptla
ma do trzynastu wzw), sprawd, co jest przyczyn twego
gniewu i napraw to. Nie pozwl adnym innym emocjom
przedosta si do tego wiczenia: skoncentruj si wycznie na
gniewie. Po rozwizaniu wszystkich wzw otwrz oczy. Twj
gniew znikn.
W CENTRUM GNIEWU
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e siedzisz
wewntrz swojego gniewu. Wyjd z niego i przyj 121

rzyj mu si uwanie. Zdecyduj, co chcesz z nim zrobi i zrb to:

przekszta go, pozbd si go jest to wycznie twj wybr.
Wykonaj jeden wydech i w miejscu, gdzie dotychczas panowa
gniew, umie obraz o pozytywnym znaczeniu. Wyobra sobie, na
przykad, e siedzisz w rodku kwiatu ry lub swobodnie unosisz
si na kbiastej chmurze. Pamitaj, e najlepiej jest tworzy
wasne wyobraenia, ktre wywodz si bezporednio z twoich
dowiadcze. Nastpnie otwrz oczy, majc wiadomo, e
gniew min.

HEMOROIDY (guzy krwawnicowe)

Nazwa: POMARSZCZONA PORTMONETKA Cel:
Zlikwidowa hemoroidy.
Czstotliwo: Co godzin przez 1-2 minuty w cigu 21 dni, a do
ustpienia objaww.
Guzy krwawnicowe potocznie nazywane hemoroidami to
wewntrzne lub zewntrzne wybrzuszenia naczy krwiononych w
odbycie. Guzy zewntrzne znajduj si pod skr na zewntrz
otworu odbytowego, podczas gdy wewntrzne zlokalizowane s
pod powierzchni wyciki kanau odbytu. Moje dowiadczenie
kliniczne dowodzi, e pojawienie si hemoroidw jest zwykle
reakcj organizmu na nie wyraony gniew, a szczeglnie na tajon
uraz. Pacjenci dotknici tym schorzeniem zatrzymuj w sobie
zbyt wiele uczu. Ponisza wizualizacja powinna ci pomc
uwolni si od hemoroidw.
POMARSZCZONA PORTMONETKA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Widzisz i czujesz, jak
hemoroidy marszcz si jak stara zuyta portmonetka, potem
wysychaj i znikaj. ciany odbytu staj si rowe i gadkie.
Teraz otwrz oczy.
122

IMPOTENCJA
Nazwa: WICZENIE WITEGO JERZEGO oraz WYJCIE Z
LABIRYNTU
Cel: Przywrci potencj pciow.
Czstotliwo: Raz w tygodniu rankiem, tego samego dnia
tygodnia, przez 5-7 minut w cigu trzech tygodni.
Terminem impotencja" okrela si zwykle niezdolno
mczyzny do osignicia czy utrzymania erekcji. Czasami za
rodzaj impotencji uznaje si take przedwczesny wytrysk.
Wrd czynnikw sprawczych impotencji wymieni mona
emocje zwizane z zahamowaniami dotyczcymi ycia
seksualnego, std niekiedy uywa si take terminu impotencja
psychogenna".
Na temat emocjonalnego aspektu impotencji napisano ju wiele
artykuw. Wrd czynnikw sprawczych wymienia si zo w
stosunku do kobiet, a take lk przed kompromitacj. W sumie
trzeba stwierdzi, e w przypadku tego zaburzenia warto bra pod
uwag zarwno to emocjonalne i spoeczne, jak i uwarunkowania
fizyczne (czynniki mechaniczne lub biologiczne).
WICZENIE WITEGO JERZEGO
Zamknij oczy i wykonaj dwa wydechy. Wyobra sobie, e
schodzisz w dolin. Spotykasz tam potwora lub wilkoaka. Jeste
uzbrojony we wszystko, co potrzebne do walki z nim. Kiedy
odniesiesz zwycistwo i zabijesz potwora, zdejmij z niego skr!
Zabierz t skr ze sob i wejd po zboczach doliny na gr. Tam
spotkasz swoj ukochan. We j za rk, podejd z ni do drzewa
i oboje pocie si pod nim. Jestecie wewntrz kokonu z
bkitnego wiata. Obejmijcie si. Teraz otwrz oczy.

123

WYJCIE Z LABIRYNTU
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e jeste w
rodku labiryntu. Tam pomyl o kobiecie idealnej lub tej, z ktr
obecnie jeste. Poszukaj drogi wyjcia z labiryntu, zwracajc
uwag na wszystkie zakrty i lepe uliczki. Musisz si wydosta,
aby dotrze do swego ideau. Kiedy znajdziesz t kobiet, we j
za rk i zaprowad do drzewa, ktre ronie na ce. Tam pocz
swj oddech z oddechem wszechwiata. Widzisz, e oboje
jestecie zamknici w bkitnym kokonie. Pocaujcie si i
kochajcie, podczas gdy ty wszystko obserwujesz i odczuwasz.
Moesz otworzy oczy.

IMMUNOSUPRESJA
Nazwa: ARTYSTA YCIA
Cel: Wspomc leczenie zwikszajc odporno.
Czstotliwo: Sze razy dziennie lub co dwie godziny (jeli nie
moesz tak czsto, to wykonuj wiczenie pi razy dziennie
lub co trzy godziny) przez 3 minuty, w trakcie dowolnej liczby
21-dniowych cykli z 7-dnio-wymi przerwami, do czasu gdy
ustabilizuj si funkcje odpornociowe, czyli do momentu
zlikwidowania symptomw lub/i ustalenia odpowiedniej liczby
biaych krwinek.
System immunologiczny sta si w ostatnich czasach bardzo
wan wartoci w naszej wiadomoci, szczeglnie z powodu
rozgosu wok AIDS oraz raka. Wizualizacja stymulujca system
immunologiczny prawie zawsze podnosi poziom odpornoci w
kadym schorzeniu, w ktrym wystpuje jej obnienie. Wrd
moich pacjentw z AIDS albo ARC (antigen-reacting cells
komrki reagujce na antygen) zawsze po wizualizacji nastpowa
wzrost liczby

biaych krwinek. O ile system odpornociowy niewtpliwie

pomaga nam unikn spustosze wywoanych przez chorob, to
immunosupresja nie jest jej przyczyn. Mona raczej stwierdzi,
e jest to zjawisko odzwierciedlajce chorob, a wic dziki niemu
moemy oceni kliniczny przebieg schorzenia oraz poziom
naszego dobrego samopoczucia. Immunosupresja ma zasadnicze
znaczenie w kadym prawie zaburzeniu, poczwszy od zwykego
przezibienia, a skoczywszy na depresji.
Najwaniejsze organy, ktre odgrywaj rol w wiczeniach
wizualizacyjnych dotyczcych systemu odpornociowego to
ledziona i grasica, a take koci dugie (patrz rysunek poniej).
ledziona jest orodkiem dobrego humoru i miechu. Norman
Cousins w swojej ksice Ana-toiny of an Illness (Anatomia
choroby) opisa sposb, w jaki wyleczy si z bardzo gronej
choroby. Ot jego gwnym lekarstwem by miech wywoywany
ogldaniem zabawnych filmw. W ten sposb wzmocni funkcje
odpornociowe swego organizmu.
Stwierdziem, e ponisze wiczenie wizualizacyjne jest
niezwykle pomocne w zlikwidowaniu procesw chorobowych
wpywajcych w sposb bezporedni na system immunologiczny.
Wymieniam tu komrki T4 oraz T8 dwie gwne grupy
limfocytw (biaych krwinek), ktre maj zasadnicze znaczenie dla
ukadu odpornociowego. Komrki T4 (nazywane take
komrkami-pomocnikami) produkuj antyciaa, ktrych zadaniem
jest wyszukanie w organizmie obcych elementw oraz wywoanie
reakcji prowadzcej do zniszczenia intruzw. Komrki T8 (komrki-zabjcy) bezporednio atakuj napastnikw trujcymi
substancjami chemicznymi.
ARTYSTA YCIA
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wejd do wntrza swego
ciaa dowolnym otworem i odszukaj drog do
125

124

nasz si umiecha. Klaun odpowiada ci miechem. Jego usta

otwieraj si, a wielki, dugi jzyk wysuwa si na zewntrz w
postaci rzeki limfocytw. Czujesz i widzisz, jak limfocyty
przepywaj ze strumieniem krwi do wszystkich czci ciaa,
zwalczajc chorob. Widzisz i czujesz biae krwinki jako iskierki
wiata, taczce w twojej krwi i pochaniajce wszystkie komrki
najedcw. Gdy skoczysz prac przy ledzionie, przenie si do
grasicy. Wyobra j sobie jako pczek kwiatu lotosu o szeciu patkach. Masujesz go delikatnie swoimi przezroczystymi palcami. W
czasie, gdy wykonujesz te delikatne ruchy, kwiat otwiera si, a
ziarenka komrek odpornociowych T4 wypywaj ze rodka i
wdruj przez twoje ciao, po czym w kadej jego czci
zapuszczaj korzenie, wzrastaj i rozmnaaj si, jednoczenie
walczc z nieprzyjacielem i niszczc kadego intruza. Widzisz, e
twj organizm jest dziki nim pobudzony i oywiony. Teraz
zobacz i poczuj, jak hormon grasicy przepywa przez kwiat lotosu i
wydostaje si z niego w postaci czerwonego strumienia, ktry
dociera do koci dugich i pobudza je do produkcji biaych krwinek
T4 oraz T8. Te z kolei przepywaj przez kanaliki krwi w kociach
i przystpuj do dziaania. Syszysz, jak ukryte w twoich organach
i tkankach komrki krwi nawouj wroga i niszcz go. Widzisz,
czujesz i uwiadamiasz sobie, e zwycistwo biaych krwinek staje
si dla ciebie rdem oywczych si. Otwrz oczy.

INFEKCJE GRNYCH DRG

ODDECHOWYCH

ledziony. Wykonaj jeden wydech i wyobra sobie, e jeste

artyst-malarzem, ktry stoi przed ledzion z palet farb i
pdzlem w doni. Namaluj na ledzionie twarz klauna. Wyobra
sobie, e wpatrujesz si w swoje dzieo i zaczy 126

Nazwa: PRZERAAJCA MASKA

Cel: Zlikwidowa infekcj.
Czstotliwo: Zalenie od potrzeb, a do ustpienia objaww;
trzy razy w cigu godziny co dwie lub trzy godziny przez 1-2
minuty.

127

Nazwa: BRZMIENIE ZATOK Cel:

Oczyci i udroni zatoki.
Czstotliwo: 1-2 minuty co p godziny, a do oczyszczenia
zatok.
Infekcje grnych drg oddechowych obejmuj najczciej zatoki,
nos i gardo; rzadziej natomiast dotycz trbki suchowej i grnej
czci drzewa oddechowego. Dolegliwoci grnych drg
oddechowych obejmuj gryp i przezibienie, a take zapalenie
krtani, oskrzeli i zatok. Zauwayem, e wszystkie te schorzenia
maj jedn wspln cech: wi si z odczuwaniem alu. Osoba
cierpica z powodu kataru czy grypy na pewno opakuje utrat
osoby lub rzeczy, albo reaguje w ten sposb na wspomnienie o
kim, kto odszed, i nie jest wykluczone, e przechodzi przez okres
przejciowy w yciu. Rozstanie i odczuwanie straty to gwne
przyczyny smutku, alu, paczu, a take infekcji grnych drg
oddechowych. Jeli zlokalizujesz te przyczyny i otwarcie si do
nich przyznasz, to wpyniesz korzystnie na proces leczenia.
Nieprzypadkowo jedn z najbardziej chorobliwych" pr roku
jest okres pomidzy witem Dzikczynienia [koniec listopada
przyp. tum.] a Boym Narodzeniem, przecigajcy si niekiedy
do poowy stycznia. Jest to czas, w ktrym wspominamy to, co
utracilimy oraz to, czego zawsze pragnlimy, lecz nigdy nie
otrzymalimy. Czujemy smutek, mylc o swojej rodzinie z
czasw dziecistwa, ktrej nie jestemy ju w stanie przywrci, a
take o rodzinie, ktr sobie wymarzylimy, ale ktrej nie udao
si nam stworzy. Wszdzie wok widzimy wielkie witowanie,
ale nie bierzemy w nim udziau. Czas wit przynosi ze sob
aob i rozmylania o pustce ycia, a w dodatku wiat atakuje nas
obniajc si temperatur. Z tych powodw schorzenia grnych
drg oddechowych s w tym okresie szczeglnie dugotrwae i
uciliwe, i z uporem przeciwstawiaj si konwencjonalnej
medycynie.
128

Kopoty z zatokami maj to samo to co inne rodzaje infekcji

grnych drg oddechowych. Osiem zatok tworzy w naszej twarzy
baki powietrza, ktre zwykle pozostaj puste. Gdy pojawi si
infekcja, wypeniaj si pynem lub rop, co powoduje ich
obrzmienie i wywouje bl. Wskazuje to na istnienie luki" w
yciu, na przeycie rozstania w przeszoci lub zagroenie
rozstaniem w chwili zachorowania. Kade z poniszych wicze
mona stosowa zarwno w przypadku zapalenia zatok, jak i
zwykych przezibie.
Przezibienie jest zmor ludzkiego istnienia. Czsto syszymy,
e nie ma na nie lekarstwa, e trzeba je po prostu przetrwa. Na
pocztku rozdziau pierwszego opisaem wiczenie RZEKA
YCIA, ktre na pewno przyniesie ulg. PRZERAAJCA
MASKA powinna rwnie okaza si pomocna.
Jak by moe wiesz, w przypadku infekcji grnych drg
oddechowych naley unika antybiotykw, szczeglnie, jeli nie
pojawia si wysoka temperatura (powyej 38 C). Antybiotyki
powinno si stosowa jedynie w przypadku

129

Jaskra to choroba oczu, polegajca na tym, e wok soczewki, czyli w przedniej i tylnej komorze oka, odsczanie

pynu nazywanego ciecz wodnist oka jest niewystarczajce. Gdy ciecz nie zostaje odprowadzona, powstaje cinienie, ktre moe prowadzi do powanego uszkodzenia
oka, a nawet do utraty wzroku. Warto jest zaznajomi si z
przekrojem oka po to, by zrozumie zadanie kanaw
odprowadzajcych, poniewa stanowi one bardzo istotny
element poniszego wiczenia. Wane jest take, aby zrozumie, i renica oka dziaa na podobnej zasadzie co
przepona, ktra pomaga nam w oddychaniu, z t jednak
rnic, e renica otwiera si i zamyka, a nie kurczy i
rozpra jak przepona. Schorzenia oka w tym rwnie
jaskra mwi zazwyczaj o istnieniu spoecznego lub
emocjonalnego problemu, ktrego nie chcemy dostrzec.
Warto wic zanalizowa swj stosunek do kwestii
emocjonalnych i spoecznych, poniewa trzeba sprbowa
stawi czoo tym problemom.
Pacjent, ktrego nazw Bernard, cierpia z powodu jaskry
przez osiem lat, zanim mnie odwiedzi. Jego cinienie
rdoczne byo regularnie sprawdzane przez okulist, ktry
zaleci mu take zaywanie trzech lekarstw jednoczenie,
aby cinienie utrzymao si w normie. Okulista zgodzi si
take pozosta lekarzem prowadzcym Bernarda i
sprawdza jego cinienie rdoczne w czasie trzytygodniowego programu wizualizacji, ktry zaproponowaem. W
trakcie naszej wsplnej pracy poprosiem Bernarda, aby
przesta przyjmowa lekarstwa, i chocia lekarz nie by z
tego powodu szczliwy, to jednak zgodzi si poczeka na
efekty wicze. Aby wzmocni wizualizacj, Bernard
przypatrywa sie przekrojowi oka, poniewa musia sobie
pniej wyobrazi kady szczeg.
Bernard stosowa KANA SCHLEMMA przez trzy
tygodnie trzy razy dziennie, przez 1-3 minuty. Na kocu
tego cyklu okulista sprawdzi cinienie rdoczne i stwierdzi, e nawet bez lekarstw pozostaje w normie. Pi lat
pniej rozmawiaem z Bernardem. Powiedzia mi, e nadal
stosuje wizualizacj oraz jeden z trzech zapisanych

130

131

stwierdzenia infekcji bakteryjnej (na podstawie hodowli

plwociny, wymazu z garda lub nosa). Najlepiej jest zatem
zastosowa leczenie rodkami naturalnymi, takimi jak
krople do nosa i pukanie garda roztworem soli gorzkiej, co
w poczeniu z wiczeniami wizualizacyjnymi, ktre tu
prezentuj, na pewno przyniesie efekty.
PRZERAAJCA MASKA
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie pokj wypeniony przeraajcymi maskami. Wybierz jedn i
w j. Zobacz, poczuj i uwiadom sobie, e opuszcza ci
demon przezibienia. Widzisz, jak si wycofuje. Potem
otwrz oczy.
BRZMIENIE ZATOK
Oprzyj palce rodkowe lub kciuki na grzbiecie nosa. Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Syszysz brzmienie
blu i zaczopowania w nosie lub w zatokach. Wykonaj trzy
wydechy i wyobra sobie, e dwik pynie przez twoje
gardo. Gdy stanie si w peni melodyjny, otwrz oczy majc
wiadomo, e przezibienie mija.

JASKRA
Nazwa: KANA SCHLEMMA
Cel: Przywrci normalny poziom cinienia rdocznego.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie przez 1-3 minuty w cigu
21 dni. Pniej wiczenie naley wykonywa raz
dziennie do momentu, gdy poczujesz, e w peni panujesz
nad sytuacj.

powoduje falowanie pynu i przepycha strumie cieczy wodnistej

przez kana Schlemma. Fala przepywa przez kana do przylegej
(otwartej) zatoki ylnej, a stamtd do ylnego systemu
odprowadzajcego. Uwiadamiasz sobie, e cinienie rdoczne
powraca do normy. Otwrz oczy.

LK
Nazwa: PSALM 23 oraz ODWRACANIE SIY GRAWITACJI
Cel: Zlikwidowa lk.
Czstotliwo: Zalenie od potrzeb przez 1 lub 2 minuty co 15-30
minut, a lk ustpi.

Ciecz wodnista zostaje prawdopodobnie odsczona z krwi w

naczyniach wosowatych ciaa rzskowego i moe by
rwnie przez nie wydzielana. Po wytworzeniu przepywa do
komory tylnej, stamtd przemieszcza si pomidzy soczewk
a tczwk poprzez renic do komory przedniej, skd
zwykle wdruje do wskiego kanau, ktry przechodzi przez
przedni cz twardwki, czyli do kanau Schlemma. Kana
ten funkcjonuje jako zatoka ylna twardwki, odprowadzajcy ciecz wodnist do licznych yek.

Nazwa: KRL Cel:

Zlikwidowa lk.
Czstotliwo: Zalenie od potrzeb, maksymalnie przez minut co
15-30 minut, a lk ustpi.
Nazwa: SPRZTANIE POKOJU
Cel: Zlikwidowa lk.
Czstotliwo: Cztery razy dziennie (rano, w poudnie,
o zmierzchu oraz przed snem) przez 2 lub 3 minuty
w cigu 7 dni.

lekw i dziki temu utrzymuje stay poziom cinienia

rdocznego. Zwierzy mi si take, e od czasu naszego spotkania
z powodzeniem wykorzystuje wizualizacj rwnie w trudnych
sytuacjach yciowych.

Nazwa: NIE TRA WIARY oraz WYSTRZEGAJ SI LKU!

Cel: Zlikwidowa lk.
Czstotliwo: Zalenie od potrzeb, przez 30 sekund co 15 30
minut, a lk zniknie.

KANA SCHLEMMA

Gwnym wrogiem wiary czy zaufania jest lk, ktry odnosi si

zawsze do kogo lub czego, co znajduje si poza nami, w wiecie
zewntrznym, i w ten sposb rni si od niepokoju (patrz s.
91), znajdujcego swoje rdo

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i poczuj, jak przez renic

twego oka przechodzi powietrze. Gdy wykonujesz wdech, renica
otwiera si, wpuszczajc powietrze; gdy robisz wydech, renica
zamyka si. Czujesz, e powietrze

133
132

w naszym wntrzu. Lk przed mrokiem jest pierwszym i

podstawowym rodzajem lku, a jego pochodne s zwizane ze
strachem przed nie znanym oraz przed mierci (obawy zwizane
z umieraniem pojawiaj si zwykle pomidzy szstym a smym
rokiem ycia). Lk wyolbrzymiony nazywany jest fobi.
Moja praktyka kliniczna wskazuje na to, e lk jest przewanie
konsekwencj myli lub dziaa, ktre uznajemy za moralnie
niewaciwe czy naganne. Prawda jest taka, e to my sami swoimi
przekonaniami doprowadzamy do powstania lku. Pomyl, ktre z
twoich zachowa czy myli wpywaj na zaistnienie lku: jeli
przyznasz si do wspudziau" w jego tworzeniu, bdziesz mg
take zosta autorem jego unicestwienia. Sam powoae lk do
ycia, wic teraz powiniene go zniszczy. I nie zo si, e
czyni ci odpowiedzialnym za to, co czujesz, ale uwiadom sobie,
e jeli chcesz sam decydowa o swoim yciu, musisz aktywnie na
nie wpywa. Pomyl wic, w jaki sposb wpdzie si w niewol
lku, a na pewno znajdziesz drog do uwolnienia si od niego i
poczujesz ulg.
Przeciwstawiem wczeniej lk zaufaniu, poniewa a nadto
czsto zdarza si, e osoby obdarzone spoecznym zaufaniem maj
ogromne kopoty z przezwycieniem lku. W Psalmie 23 Krl
Dawid doskonale okreli sposb na lk mwic: Chociabym
chodzi ciemn dolin, za si nie ulkn, bo Ty jeste ze mn.
Twj kij i Twoja laska s tym, co mnie pociesza. [...] Mj kielich
jest przeobfity"*.
Poniej przedstawiam kilka sposobw zapanowania nad
lkiem. Niektre z tych wicze s do krtkie, ale przecie
podstaw udanej wizualizacji jest zasada: im krcej, tym lepiej".
Dla naszej psychiki i ciaa wiczenie

wizualizacyjne jest wstrzsem, dziki ktremu pobudzamy

wrodzon zdolno do samouzdrawiania. Zawsze, gdy tego
potrzebujesz, moesz wybra jedn wizualizacj lub kilka z nich.
PSALM 23
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e niesiesz
ze sob kij i lask. Laska pomaga ci kroczy prost drog, a kijem
odstraszasz kad przeraliw zjaw, z ktr zetkniesz si na
twojej drodze. Potem wyobra sobie przepeniony kielich. Otwrz
oczy, majc wiadomo, e lk znikn.
ODWRACANIE SIY GRAWITACJI
Zamknij oczy i wykonaj jeden wydech. Czujesz, e za chwil
porwie ci nieznana sia. Wyobra j sobie. Potem odwr
przyciganie i unie si wysoko ponad ni. Czujesz, jak opuszcza
ci lk. Otwrz oczy.
KRL
Zawsze kiedy czujesz lk, zamknij oczy i wyobra sobie twarz
krla, albo innej, odwanej osoby, ktr znasz. Potem pocz si
na chwil z t postaci, wchodzc w jej ciao. Otwrz oczy. Wiesz,
e lk min.
SPRZTANIE POKOJU
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyczy dokadnie osiem
ktw pokoju (cztery na dole, cztery u sufitu). Nie przerywaj
pracy, dopki nie zniknie wszelki kurz. Potem otwrz oczy majc
wiadomo, e lk min.

* Pismo wite Starego i Nowego Testamentu; wyd. trzecie poprawione;

Wydawnictwo Pallotinum; PoznaWarszawa 1980.
134

135

NIE TRA WIARY

Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Przekszta lk w wiar.
Wyobra j sobie i zatrzymaj ten obraz dla siebie. Otwrz oczy.
WYSTRZEGAJ SI LKU!
Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Przestrasz si lku! Potem
przejd od strachu do zadziwienia. Otwrz oczy.

USZCZYCA
Nazwa: ARKTYCZNE USKI
Cel: Zlikwidowa uszczyc.
Czstotliwo: Trzy 21-dniowe cykle z 7-dniowymi przerwami; 3
minuty w pierwszym cyklu, 1-2 minuty w drugim, a w trzecim
30 sekund do minuty. Jeli po tych trzech cyklach twj stan nie
poprawi si, id do lekarza. Jeli zauwaysz, e skra wyglda
cho troch lepiej, stosuj wizualizacj a do osignicia
oczekiwanych rezultatw.
uszczyca jest czsto wystpujcym schorzeniem skry, ktre
dotyka okoo 4% populacji biaych (ludzie czarni cierpi na ni
bardzo rzadko). Czasami wystpuje jedynie w okrelonym miejscu
na ciele, ale moe te obejmowa ca powierzchni skry. Zdarza
si, e chorobie tej towarzyszy stopniowo unieruchamiajcy ciao
artretyzm. Stan ten wynika zarwno z czynnikw emocjonalnych,
jak i spoecznych. Pacjenci dotknici t chorob targani s uczuciami gniewu i alu oraz odczuwaj wielki zamt, zaenowanie i
frustracj z powodu relacji spoecznych. Uczucia te s jednak u
nich gboko zamroone" i wanie na zasadzie takiego stanu
gbokiego zamroenia uczu" po-

136

wstao wiczenie, ktre polecam jako skuteczne w walce z

uszczyc. Nazwaem je ARKTYCZNYMI USKAMI.
Pacjent, nazwijmy go Greg, przyszed do mnie po 4 latach
cierpienia spowodowanego uszczyc. Od stp do gw pokryty
by uszczcymi si patami skry i mia ju pierwsze artretyczne
zmiany w palcach. Wyprbowa wszystkie najnowsze metody
leczenia uszczycy, ktre jednak okazay si bezskuteczne.
Zastosowanie wizualizacji byo dla niego ostatni desk ratunku.
Potem mg jedynie zdecydowa si na leczenie, ktre nie tylko
zatruwao organizm, ale take zwikszao prawdopodobiestwo
wystpienia raka skry.
Greg zastosowa dwie wizualizacje: ARKTYCZNE USKI
oraz WNTRZEM NA ZEWNTRZ. To ostatnie wiczenie
stosuje si gwnie przy schorzeniach ukadu o-dkowojelitowego, jednak stwierdziem, e w przypadku Grega istnieje
zwizek pomidzy uszczyc a odkadaniem si toksycznych
substancji w okrnicy: jego dieta obfitowaa w tuszcze, a
ponadto Greg ywi si gwnie w restauracjach szybkiej obsugi.
Gdy doszo do naszego nastpnego spotkania trzy miesice
pniej, okazao si, e po trzech penych cyklach wizualizacji
Greg zacz bardziej uwanie dobiera sobie potrawy, nie bra
adnych lekarstw i pilnie wykonywa oba wiczenia. W rezultacie
uszczyca znikna w 90%: pozostay jedynie niewielkie plamki.
Powiedzia mi, e nie ma adnych wtpliwoci co do przyczyn
poprawy swego stanu zdrowia: wizualizacja okazaa si skuteczna.
A oto wiczenie ARKTYCZNE USKI, ktre pomogo Gregowi
pozby si uszczycy:
ARKTYCZNE USKI
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e jeste
nagi i poczuj to. Siedzisz na biegunie pnocnym. Masz ze sob
zoty n do amania lodu, ktrym usuwasz wszystkie biae uski
ze swego ciaa. Gdy si ich
137

pozbdziesz i zobaczysz zdrow skr, wejd do lodowatej,

arktycznej wody, a potem umyj si w niej dokadnie i poczuj to.
Nastpnie wyjd z wody. Zobacz i poczuj, e cae twoje ciao
pokrywa cienka warstwa lodowatej, arktycznej wody. W
krlewski, purpurowy paszcz i zobacz, jakie zdrowe jest twoje
ciao, na ktrym nie ma ani jednej uski. Otwrz oczy.

MONONUKLEOZA
Nazwa: BIALI RYCERZE, BLISKI OBROCA oraz BIAY
ORZE (wszystkie pobudzaj system immunologiczny)
Cel: Pozby si mononukleozy.
Czstotliwo: Raz dziennie przez 3 minuty, powicajc siedem
dni na jedno wiczenie razem 21 dni.
Mononukleoza tzw. choroba pocaunkw charakteryzuje si
midzy innymi powracajcymi okresami nietypowego i
nieuzasadnionego zmczenia i wyczerpania. Wydaje si, e wirus
mononukleozy jest przekazywany gwnie w trakcie pocaunku
std jej potoczna nazwa. Wystpuje przewanie wrd ludzi
modych, a objawami przypomina bardziej powane choroby i po
wykluczeniu wszystkich innych moliwoci jest czsto stawian
diagnoz. Waciwie nie ma jednoznacznie skutecznego sposobu
leczenia mononukleozy: najpewniejsze jest spdzenie kilku
tygodni w ku. Poniszy cykl wicze powinien by
przeprowadzony w cigu trzech tygodni.

musz walczy jeszcze raz, poniewa wojownicy kontratakuj i

chc przej posterunki. Gdy skoczy si zwyciska bitwa biaych
rycerzy, otwrz oczy.
BLISKI OBROCA drugi tydzie
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie biae
plamki na skrze lamparta. Zobacz, jak wchodzisz w t skr:
twoje donie i stopy s cakowicie przez ni przykryte. (Ci spord
was, ktrzy przeszli operacj lub byli ranni, mog sobie
wyobrazi, jak zoperowana cz ciaa powraca do normalnego
stanu, a blizny znikaj.) Zobacz i poczuj, a potem napraw i u w
doskonaym porzdku wszystkie biae plamki, ktre maj jakie
wady. Wszystkie musz by idealnie biae i okrge, wic sam
umieszczasz biae wosy w odpowiednich miejscach. Gdy skra
lamparta jest doskonaa, poczuj, e jeste zupenie zdrowy i
wynurz si z niej powoli. Potem otwrz oczy.
BIAY ORZE trzeci tydzie
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Sta si biaym orem
szybujcym po niebie. Widzisz jaki ruch na ziemi. Wiesz, e to
jaguar. Pikujesz w d i zabijasz modego jaguara. Potem wr do
swego gniazda i zanie go swoim orltom. Znw widzisz dwa
mode jaguary na ziemi. Pikujesz w d i wbijasz w nie pazury, a
potem trzymajc obydwa w szponach zanosisz je do swego
gniazda. Kadego dnia musisz zabiera dwa jaguary do gniazda i
ywi si nimi. Potem otwrz oczy.

BIALI RYCERZE pierwszy tydzie

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e biali
rycerze musz walczy z wojownikami, ktrzy zajli twierdz. Po
zwycistwie nad wojownikami biali rycerze

138

NADCINIENIE
Nazwa: KOSTKI LODU oraz UZDRAWIAJCE SOCE Cel:
Przywrci normalny poziom cinienia krwi.
139

Czstotliwo: Przez 3-5 minut trzy razy dziennie i zawsze, kiedy

poczujesz, e twoje cinienie podnioso si.
Nazwa: ZJEDNOCZENIE Z RYTMEM NATURY Cel:
Przywrci normalny lub utrzyma stay poziom cinienia krwi.
Czstotliwo: Przez 3 minuty trzy razy dziennie lub zawsze, gdy
czujesz, e twoje cinienie podnosi si.
Wysokie cinienie krwi bywa zwykle powizane z uczuciem
niepokoju, gniewem lub ambicj. Gdy popychamy samych siebie
do osigania coraz to nowych celw, czujemy si wypaleni". Przy
nadcinieniu wszystko si w nas gotuje" take krew i
musimy znale sposb, aby si ostudzi". W przypadku tej
dolegliwoci istotna jest wnikliwa analiza wszystkich poczonych
czynnikw, ktre obejmuj zarwno nasze emocje, jak i sposb
ywienia. Trzeba take pamita o tym, aby wzi pod uwag
swoj ogln sytuacj yciow. By moe okae si, e to, co i jak
jesz, wpywa bezporednio na stan twojego zdrowia i emocji. Tak
jest na przykad w przypadku soli, o ktrej wiemy, e powoduje
wzrost cinienia, ale poniewa wystpuje we wszystkich niemal
produktach, stalimy si od niej uzalenieni.
W 1986 roku Narodowy Instytut Zdrowia ogosi, e najlepsz
metod leczenia nadcinienia jest medytacja, co oznacza, e zanim
signiemy po leki, powinnimy sprbowa unormowa cinienie
poprzez dziaanie umysu.
Wiele osb z nadcinieniem czsto wyczuwa wewntrznie, e
ich cinienie podnosi si. Kade z poniszych wicze moe by
stosowane zawsze wtedy, kiedy taki stan nadchodzi, ale sprawd
dziaanie wszystkich, aby mg wybra to, ktre najbardziej ci
odpowiada.

KOSTKI LODU
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
podchodzisz do lodwki i wyjmujesz z zamraalnika trzy lub
cztery kostki lodu. Umyj nimi gow, twarz i szyj i poczuj, jak
chd przenika przez wszystkie pory skry, po czym dostaje si do
krwiobiegu w mzgu. Widzisz, jak niebieski i lodowaty chd
wdruje z mzgu poprzez szyj do tuowia, potem przenika do rk
i ng, a wreszcie dociera do koniuszkw wszystkich palcw.
Wtedy, gdy chd dotrze do kocw palcw ng i rk,
uwiadamiasz sobie, e twoje cinienie wrcio do normy. Teraz
moesz otworzy oczy.
Wykonuj to wiczenie powoli. Powiniene poczu przepyw
niebieskiego chodu i zobaczy go w kadej czci twego ciaa.
UZDRAWIAJCE SOCE
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zobacz i poczuj, jak z gry
wnika w ciebie wiato soneczne. Promienie soca przedostaj si
do twoich ramion i ud. Zobacz i poczuj, jak te promienie
przemieszczaj si powoli w d przez kady odcinek twoich
ramion i ud. Czujesz, e ogarnia ci ciepo. Potem wyobra sobie,
e promienie przechodz przez okcie oraz kolana do grnej czci
twoich przedramion i ydek, po czym bardzo powoli lizgaj si w
d. Widzisz je i czujesz. Uwiadamiasz sobie, e twoje cinienie
wraca do normy, ale wdrowanie promieni soca przez twoje
ciao trwa nadal: czujesz i widzisz, jak ciepo spywa do twoich
nadgarstkw i kostek, potem do stp i doni, by wreszcie dotrze
do kocwek palcw ng i rk. Gdy zobaczysz, e ciepo ogarno
wszystkie koniuszki, otwrz oczy.

140
141-

ZJEDNOCZENIE Z RYTMEM NATURY

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
znajdujesz si w takim naturalnym otoczeniu, ktre dziaa na
ciebie uspokajajco. Gdziekolwiek to bdzie, wyobra sobie, e
stajesz si czci natury i dostosowujesz swj rytm do rytmu
natury. Jeli jeste nad morzem, we w rce piasek i przepu go
przez palce. Widzisz nad sob bezchmurne, bkitne niebo i
jaskrawe soce w kolorze zota. Promienie soca ogrzewaj ci.
Czujesz zapach morza i syszysz, jak fale uderzaj o brzeg. Rytm
twojego ciaa dopasowuje si do rytmu wybijanego przez fale.
Wiesz, e twoje cinienie stabilizuje si. Otwrz oczy.

NAG
Nazwa: WYZWOLENIE PRZEZ POWTRNE DOWIADCZENIE
Cel: Znale drog wyjcia z naogu (podaj nazw uzalenienia,
na ktre cierpisz). Jeli masz wicej naogw, pracuj tylko nad
jednym w danym okresie.
Czstotliwo: Przez 3 minuty trzy razy dziennie w trakcie penej
serii, czyli trzech 21-dniowych cykli z 7--dniowymi
przerwami. Jeli nie zauwaasz poprawy, przeprowad
nastpn seri.
Przyzwyczajenie jest drug natur czowieka. Nag za to rodzaj
przyzwyczajenia, ktre przybrao ekstremaln form i nad ktrym
stracilimy kontrol w stopniu wikszym, ni wikszoci z nas si
wydaje. Charakterystyczne dla naogu jest odczuwanie
intensywnego godu".
O ile waciwie wszystko, z czym mamy w yciu do czynienia,
moe wywoa nasze uzalenienie, o tyle jednak wydaje si, e
niektre substancje lub czynnoci maj nad nami wiksz wadz
ni inne i s bardziej destrukcyjne.
142

Nie ma tu potrzeby ich wymienia, poniewa wszyscy jestemy

wiadomi rnorodnoci naogw. Wizualizacja moe by jednym
ze sposobw uwolnienia si od nich.
Oglnie mwic, najbardziej istotnym wraeniem czy
uczuciem zwizanym z naogiem jest bl fizyczny lub umysowy.
Jeli kto ma niski prg blu, to jego stopie uzalenienia jest
wysoki. Ci, ktrzy maj wysoki prg blu mog mimowolnie
popa w nag, poniewa potrzebuj coraz wikszej iloci danej
substancji, aby umierzy bl to wanie takie sytuacje
sprzyjaj leko- i narkomanii.
Poniszy zestaw powizanych ze sob omiu wicze ma na
celu przerwanie naogu. Mona je stosowa rwnolegle z innymi
rodzajami terapii. Wszystkie wiczenia otrzymay nazw
WYZWOLENIE PRZEZ POWTRNE DOWIADCZENIE. Gdy
bdziesz okrela cel swojego wiczenia, powiniene poda nazw
uzalenienia. Zwykle na zerwanie z naogiem i wprowadzenie
nowego nawyku potrzeba 21 dni. Jeli w cigu 7 dni przerwy
nadal bdziesz odczuwa pragnienie, wykonaj kilka wicze hamujcych": przerwij cho na sekund czynno, ktr wykonujesz
machinalnie poczekaj chwil, zanim wczysz wiato lub
odbierzesz telefon, wybierz inn tras do pracy lub zjedz co
niezwykego na niadanie. Im bardziej si zaangaujesz w
wykonywanie tych wicze, tym lepsze bd ich rezultaty.
WYZWOLENIE PRZEZ POWTRNE
DOWIADCZENIE
1. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie i odczuj,
e jeste dzieckiem, ktremu przez dugie okresy lub bardzo
czsto jest zimno. Wykonaj jeden wydech. Poczuj, e jeste
dzieckiem, ktre przez dugi czas odczuwa gd. Zrb jeden
wydech. Teraz poczuj, e jeste dzieckiem, ktre na dugi czas
pozostawiono w odosobnieniu. Otwrz oczy.

143

2. Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Wyobra sobie, e

jeste dzieckiem sfrustrowanym z powodu nieza-spokojenia
innych podstawowych potrzeb. Otwrz oczy.
3. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Sta si na nowo
dzieckiem, ktre jest wiadkiem przeraajcych konfrontacji.
Potem otwrz oczy.
4. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Uwiadom sobie i
odczuj, co stao si w twoim yciu z powodu tumienia tych
bolesnych uczu z czasw dziecistwa. Otwrz oczy.
5. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Odkryj zason, pod
ktr kryje si bl. Otwrz oczy.
6. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Uwiadom sobie i
poczuj, e wszdzie tam, gdzie tumimy bl, zaguszamy take
przyjemno. Otwrz oczy.
7. Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Poczuj, jak mie jest
ycie bez tumienia uczu. Otwrz oczy.
8. Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Poczuj now jako
radoci, ktrej przeywanie jest moliwe dziki temu, e nie
tumisz w sobie pierwotnego blu. Otwrz oczy.

NATRTNE MYLI
Nazwy: POKARM Z MYLI oraz PRZECZNIK Cel:
Opanowa natrtne myli.
Czstotliwo: Przez kilka sekund codziennie, w zalenoci od
potrzeb.
Niektrzy z nas nie potrafi opanowa tego, co wyprodukuje
umys i czsto okazuje si, e toniemy w morzu zwodniczych
myli, ktre wywouj roztargnienie i przeszkadzaj w normalnym
funkcjonowaniu. Taka sytuacja jest w psychologii okrelana jako
natrctwo mylowe. Wydawa by si mogo, e do naszego mzgu
zakrad si jaki may, zoliwy duszek, ktry przej kontrol
144

nad machin mylenia. Poniej zamieciem dwa wiczenia

wizualizacyjne, ktre pomog ci odzyska kontrol nad tym
skomplikowanym urzdzeniem. Zwr, prosz, uwag, e w
adnym z tych wicze nie jest konieczny wydech na wstpie.
POKARM Z MYLI
Zamknij oczy. Wyobra sobie, e kada twoja myl jest
ddownic. Podaj robaka ptakowi, ktry chwyta go w dzib i
odlatuje. Zrb to szybko. Potem otwrz oczy.
PRZECZNIK
Zamknij oczy. Wyobra sobie czerwony przecznik w twojej
lewej pkuli mzgowej. Przestaw przecznik, aby zatrzyma
napyw myli. Otwrz oczy.

NIEPODNO
Nazwa: URODZAJNY OGRD
Cel: Zaj w ci.
Czstotliwo: Przez 2-3 minuty raz dziennie w cigu 7 dni od
dnia rozpoczcia owulacji, niezalenie od liczby odbytych
stosunkw.
Niepodno moe wynika z przyczyn fizycznych, np. niskiego
poziomu produkcji hormonu, lub niemonoci przedostania si
komrki jajowej przez jajowd, ale moe by take zwizana ze
skomplikowanymi czynnikami emocjonalnymi, do ktrych
naleaoby zaliczy ambiwalentny stosunek do posiadania dzieci
oraz napicia midzy maonkami. Ponisze wiczenie uwzgldnia
zarwno czynniki fizyczne, jak i psychiczne.

145

NIEPOKJ
Nazwy: ODDYCHANIE, PUSTYNNA BURZA, INDIANIN
AMERYKASKI, NIEBIESKIE WIATO, KOLOROWA
SPIRALA LABIRYNTU, MUMIA oraz SPOKOJNE WODY
Cel: Wyzby si uczucia niepokoju.
Czstotliwo: Codziennie, zalenie od potrzeb. Wybrane
wiczenie lub kilka z nich wykonuj zawsze wtedy, gdy
poczujesz niepokj, powicajc kademu najwyej 3 minuty.

pochwa

URODZAJNY OGRD
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
wchodzisz do piknego ogrodu. Odszukaj w nim drzewo oraz
strumie czystej wody. Wykp si w nim i pozwl, aby woda
wnikna w ciebie i umya wszystkie komrki jajowe. Potem
wyjd i usid pod drzewem patrzc, jak promienie soca
przedzieraj si pomidzy gaziami. Niebo jest bkitne. Spjrz w
prawo i wyra yczenie lub pomdl si o to, czego pragniesz. Zrb
to szybko. Potem wezwij swego partnera do ogrodu; niech pooy
si przy tobie pod drzewem. Trzymajcie si za rce. Widzisz, jak
bkitne wiato tworzy nad wami kopu. Patrz, co dzieje si z
twoim ukochanym. Pniej wychodzicie z ogrodu, wsplnie
koyszc dziecko. Moesz otworzy oczy.
146

Obok depresji jest to drugi najbardziej rozpowszechniony

niepodany stan emocjonalny, wynikajcy z przyczyn wewntrznych, a nie jak w przypadku lku z powodw
znajdujcych si w naszym otoczeniu. Niepokj powstaje zawsze
w zwizku z upywem czasu, a dokadniej z trosk o przyszo.
Tak naprawd nic o przyszoci nie wiemy: istnieje jedynie
potencjalnie w naszej wiadomoci. Czowiek ma jednak
tendencj, aby traktowa przyszo jako twr rzeczywisty, ktry
mona kontrolowa, przeksztaca lub poddawa manipulacji. To
niefortunne zaoenie, z powodu ktrego cierpi wikszo z nas,
wywouje rozdranienie i zaenowanie charakterystyczne dla
niepokoju. Jest mao prawdopodobne, aby udao nam si tej zasadzki cakowicie unikn. Prdzej czy pniej kady z nas na
pewno pozna to uczucie.
Przedstawiam tutaj siedem wicze, ktre pomog ci szybko
przebrn przez chwile niepokoju. Niektre z nich bd ci bardziej
odpowiaday ni inne. Wybierz te, ktre przynios ci ulg.
ODDYCHANIE
Gdy poczujesz niepokj, skoncentruj si natychmiast na oddychaniu. W sytuacji dla nas niewygodnej czy przeraajcej
147

ulega ono zawsze zmianie. Jeli uda ci si zyska kontrol nad

oddychaniem, opanujesz take niepokj. Zacznij wykonywa
dugie, powolne wydechy przez usta, natomiast przy wdechu
wcigaj powietrze w normalnym tempie przez nos. Kontroluj w
ten sposb oddychanie do chwili, gdy si uspokoisz. Pamitaj, e
nie wolno robi gbokich wdechw, poniewa wpyn one
jedynie na podwyszenie poziomu adrenaliny, a ponadto mog
spowodowa omdlenie.
PUSTYNNA BURZA
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
wchodzisz na pustyni niosc ze sob plecak. W oddali zauwaasz
czarn chmur, ktra zblia si do ciebie. Wiesz, e nadchodzi
piaskowa burza niepokoju. Wyjmujesz wic z plecaka zwinity
namiot, rozkadasz go i ustawiasz, wbijajc w piasek koki.
Wchodzisz do rodka i zamykasz wejcie. Syszysz, jak burza
szaleje wok ciebie, a piasek uderza w dach namiotu. Wiesz, e
kiedy burza minie, zniknie te twj niepokj. Potem otwrz oczy.
AMERYKASKI INDIANIN
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e jeste
nad morzem. Niebo jest bezchmurne. Widzisz i czujesz, e twj
niepokj trwa w tobie jak kamie czy skaa. Czujesz, e woda i
wiatr wymywaj t ska, a silne podmuchy i fale zabieraj
rozkruszony kamie. Gdy skaa zostanie cakowicie zniszczona,
zniknie take twj niepokj. Wtedy moesz otworzy oczy.

i bezchmurnego, bkitnego nieba, a wydychasz szary dym

dwutlenek wgla ktry unosi si w gr i po chwili znika.
Niebieskie wiato kry w twoim krwiobiegu, siga do kadego
zaktka ciaa, uspokajajc ci i wyciszajc. Dociera te do
koniuszkw palcw i wydostaje si przez nie na zewntrz,
otaczajc twoje ciao szafirowoniebiesk un. Zewntrzna
powiata niebieskiego wiata czy si poprzez most twojego ciaa
z krcym wewntrz strumieniem bkitu. Kiedy zauwaysz, e
poczenie nastpio, uwiadom sobie, e niepokj opuci ci.
Otwrz oczy.
KOLOROWA SPIRALA LABIRYNTU
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
wdrujesz przez kolorowy spiralny labirynt. Gdy z niego
wyjdziesz, uwiadom sobie, e twj niepokj min, po czym
otwrz oczy.
MUMIA
Zamknij oczy, wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e jeste
zabandaowan mumi. Zdejmij wszystkie bandae, zwi je i
wyrzu. Wykonaj jeden wydech i odszukaj grot. Wejd do jej
rodka i znajd swj sarkofag. Wejd do rodka i jako ponownie
zabandaowana mumia po si w nim. Zdejmij bandae i
uwiadom sobie, e opuci ci niepokj. Potem wyjd z trumny i z
groty, spjrz na bkitne niebo i otwrz oczy.
SPOKOJNA WODA

NIEBIESKIE WIATO
Zamknij oczy, wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
wchodzisz na przepikn k. Wchaniasz niebieskozo-te
wiato, mieszanin jaskrawego wiata sonecznego

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie i poczuj, e

cae twoje jestestwo staje si gadk powierzchni spokojnego
jeziora, w ktrym odbija si rozgwiedone niebo. Gdy w peni to
odczujesz, uwiadom sobie, e twj niepokj znikn i otwrz
oczy.

148

149

NIEZDECYDOWANIE
Nazwy: WAGA oraz CZARNE SAMOCHODY Cel:
Podj decyzj.
Czstotliwo: Jednorazowo, gdy zaistnieje potrzeba, przez
minut.
Wtpliwoci le u podstaw wikszoci naszych problemw, a
przejawiaj si midzy innymi w tak istotnej dziedzinie ycia, jak
jest podejmowanie decyzji. Wielu z was wie zapewne, jak
bolesnym i dugotrwaym procesem jest zdecydowanie si na
okrelony krok i niezalenie od tego, ile czasu spdzicie na
rozwaaniach oraz ile dodatkowych informacji wemiecie pod
uwag nie zyskujecie wcale tej pewnoci, na ktr liczylicie.
Nie macie adnej gwarancji, e wszystko dobrze si skoczy.
Okazuje si w dodatku, e im wicej rozmylacie, tym bardziej
odlegle staj si konkretne odpowiedzi. Prawda jest taka, e w
wikszoci przypadkw nie mona przewidzie wszystkich
rozwiza. Podejmowanie decyzji opiera si na woli dziaania, a
nie na gromadzeniu coraz to nowych informacji. Jedynie dziaanie
daje pewno. Jednym z moich ulubionych wicze
wizualizacyjnych, uatwiajcych podejmowanie decyzji, jest
Waga. Jeli natomiast musisz wybiera pomidzy dwiema rwnie
atrakcyjnymi (jak ci si wydaje) rzeczami, zjawiskami czy
osobami kochankami, propozycjami pracy czy szkoami
sprbuj zastosowa CZARNE SAMOCHODY.
WAGA

oddzielnej kartce i kad je po kolei na wadze. Nastpnie spisz

na osobnych kartkach korzyci wynikajce z podjcia innej decyzji
i po je na drugiej szali. Zobacz, ktra decyzja przeway szal i
otwrz oczy. Natychmiast wprowad decyzj w ycie.
Jeli nie przeway adna szala, przyjrzyj si jeszcze raz
korzyciom, ktre spisae i pomyl, czy wszystkie zostay
umieszczone na wadze. Jeli tak, to znaczy, e albo nie jeste
jeszcze gotw do podjcia decyzji, albo nie zaley ci na zmianie
sytuacji tak bardzo, jak sdzie.
CZARNE SAMOCHODY
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
spacerujesz rodkiem dwupasmowej, jednokierunkowej jezdni.
Nagle z tyu z obu stron podjedaj do ciebie dwa czarne
samochody. Nie zastanawiajc si, otwierasz drzwi jednego z nich
i wsiadasz do rodka. Patrzysz, kto prowadzi. Teraz otwrz oczy.
Ten, kto siedzia za kierownic, oznacza twoj decyzj.

NOWOTWORY NIEZOLIWE
(patrz: POLIPY I NOWOTWORY)

NOWOTWORY (patrz: POLIPY I NOWOTWORY)

OBRZK (zobacz take: ZESP NAPICIA

PRZEDMIESICZKOWEGO)

Zamknij oczy, wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e stoisz

przy wielkiej, zotej wadze ze zotym pojemnikiem na kadej szali.
We biay notes. Na kartce papieru napisz pozytywny aspekt
okrelonej decyzji i po t kartk na jednej szali. Potem napisz
kolejne korzyci kad na

Nazwa: WYSIEWANIE NASION Cel: Zlikwidowa lub zagodzi

obrzk. Czstotliwo: Zalenie od potrzeb, a do ustpienia obrzku; przez 2-3 minuty co godzin lub dwie.

150

151

Obrzk w terminologii medycznej jest okrelany jako oe-dema".

Jego przyczyn moe by ylakowato, zablokowanie systemu
limfatycznego, infekcja albo uraz. Niezalenie jednak od powodu
pojawienia si obrzku, zalecam nastpujc wizualizacj:
WYSIEWANIE NASION
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e leysz
na bardzo yznym brzegu rzeki (np. brzegu Nilu czy Missisipi).
Okryj spuchnit cz ciaa botem i wy-siej na nim szybko
kiekujce ziarna. Zobacz i poczuj, jak ziarna kiekuj i
wypuszczaj korzenie, docierajc do twojej skry i dalej do tkanki
dotknitej obrzkiem. Korzenie pochaniaj pyn z twojego ciaa.
Widzisz i czujesz, jak ziarna zamieniaj si w roliny, ktre pkaj
od nadmiaru pynu. Widzisz i uwiadamiasz sobie, e twoja
opuchlizna znikna. Usu ze swego ciaa boto i po je na
brzegu rzeki. Widzisz, jak promienie soca osuszaj miejsce, w
ktrym by obrzk. Czujesz ciepo i widzisz, e wszystkie czci
twojego ciaa s cakowicie zdrowe. Wykonaj wydech i otwrz
oczy.

cyklu wykonuj to wiczenie dokadnie w momencie, kiedy

masz rozpocz jedzenie. Seri wizualizacji mona zakoczy,
gdy osigniesz swj cel.
Wydaje si, e problem otyoci jest powizany z kopotami w
sferze emocjonalnej, gwnie ze stumionym poczuciem
nieszczcia wynikajcym z przekonania o istnieniu licznych
brakw i niezaspokojonych potrzeb w yciu. Poniewa
niedostatek" moe prowadzi do godu i mierci, postanawiamy
zadba" o przetrwanie. Czujesz si pozbawiony opieki i nie
mwisz otwarcie o swoich potrzebach, dlatego reagujesz
spoywaniem nadmiernej iloci pokarmw.
Podstawowym warunkiem sukcesu w kadej metodzie
odchudzania jest twj wasny wysiek. Ponisze wiczenie
powinno ci pomc odnale emocjonalne odpowiedniki swojego
niezadowolenia z wasnej tuszy.
Wizualizacje te mona stosowa rwnolegle z innymi
metodami odchudzania lub zupenie niezalenie, szczeglnie, jeli
wszystkie inne sposoby zawiody.
ODBICIE W LUSTRZE

Nazwa: PRZEBUDOWA CIAA

Cel: Schudn.
Czstotliwo: Przez minut, mniej wicej p godziny przed
kadym posikiem w cigu trzech 21-dniowych cykli z 7dniowymi przerwami. W drugim i trzecim

Jednym z wanych elementw odchudzania jest zachowanie w

pamici obrazu osoby, ktr chcesz si sta.
Wyobra sobie swoje szczuplejsze odbicie w lustrze, a potem
wejd do rodka lustra i pocz si z tym obrazem. Zwr uwag
na wraenia, ktrych doznajesz. Wyjd teraz z lustra, sta znw
przed nim i odepchnij swoje odbicie praw rk w prawo. Za
kadym razem, kiedy sidziesz do jedzenia (lub kilka minut
wczeniej), przypomnij sobie ten obraz. By moe zechcesz
narysowa go i powiesi w widocznym miejscu. Moe zabierzesz
go ze sob, jeli wyjedziesz z domu na duszy czas. Jedno krtkie
spojrzenie na swoj szczuplejsz wersj wystarczy, by umocni si
w postanowieniu.

152

153

OTYO
Nazwa: ODBICIE W LUSTRZE Cel:
Schudn.
Czstotliwo: Przez 1 lub 2 minuty, zalenie od potrzeb; zawsze
wtedy, gdy chcesz straci na wadze.

PRZEBUDOWA CIAA
Celem tego wiczenia jest przesunicie uwagi z procesu
chudnicia na zmian ksztatu ciaa. Gdy przebudowujesz ciao,
zwykle tracisz rwnie na wadze. Narysuj sobie przede wszystkim
obraz samego siebie, zaznaczajc, w ktrych miejscach oraz ile
chciaby/chciaaby schudn.
Okoo p godziny przed posikiem usid na krzele i wyobra
sobie, jak skadaj si twoje koczyny. Palce rk i ng zwijaj si
do wntrza doni i stp, a potem do nadgarstkw i kostek; i dalej
do przedramion i okci oraz ydek i kolan; nastpnie sigaj
barkw i bioder, a wreszcie znikaj zwinite w brzuchu pod
przepon. Wszystko to powinno odbywa si bardzo szybko w
trakcie jednego wdechu. Przy wydechu zobaczysz szary dym,
ktry wydostaje si z ciebie i unosi si w powietrzu. Wykonaj to
wiczenie trzy razy: zawsze tak szybko, jak pozwala ci na to
dugo jednego wdechu. Nastpnie wsta z krzesa i sta przy
cianie. Zwracajc si na pnoc, sta na palcach i wycignij
ramiona. Pniej zwr si o jedn czwart obrotu w prawo, sta
na palcach i wycignij swoje prawe rami. Znw wykonaj jedn
czwart obrotu w prawo i sta na palcach, a potem wycignij oba
ramiona. I jeszcze jedna czwarta obrotu: sta na palcach i wycignij lewe rami. Powtrz cay proces jeszcze dwukrotnie i wykonuj
to wiczenie przez tydzie.
W drugim tygodniu kontynuuj wiczenia z pierwszego
tygodnia i dodaj jeszcze nastpujce: gdy usidziesz przy posiku,
okrel zawarto tego, co bdziesz jad. Potem powiedz swemu
ciau, aby przyjo tylko to, co mu potrzebne, odrzucajc zbdne
skadniki. Wykonuj to wiczenie przed kadym posikiem w cigu
nastpnych dwch tygodni.
W trzecim tygodniu docz jeszcze nastpujce wiczenie:
mniej wicej p godziny przed jedzeniem, po zakoczeniu
skadania i rozcigania ciaa, usid na krzele,

154

zamknij oczy, wykonaj wdech i w sensie dosownym zegnij

swoje ciao wp, rozcigajc nogi i wycigajc przed siebie
ramiona. Przy wydechu wyobra sobie, jak twoje ramiona i nogi
wyduaj si i dotykaj jakiej budowli odlegej o kilka
kilometrw (np. jeli jeste na Winogradach w Poznaniu, niech
twoje rce i nogi dotkn gmachu Akademii Ekonomicznej). Teraz
zrelaksuj si i powtrz jeszcze dwukrotnie ostatni cz
wiczenia.
Po trzecim tygodniu przerwij wiczenia na siedem dni i zmierz
czci ciaa, ktre chciae zmieni. Jeli nie jeste zadowolony z
wynikw, powtrz t seri przez dwa 21-dniowe cykle. Moesz
oczywicie kontynuowa wiczenia przez tyle cykli, ile potrzeba
do uzyskania zadowalajcych rezultatw.

OZIBO PCIOWA
Nazwa: NIEBIESKI KOKON Cel: Reagowa
na bodce seksualne.
Czstotliwo: Raz dziennie przez 3 minuty w trakcie 8 dni.
Ozibo pciowa to eski odpowiednik impotencji. Jej cech
charakterystyczn jest brak jakichkolwiek odczu w pochwie lub
niezdolno do przeywania orgazmu. Na temat emocjonalnych
implikacji oziboci napisano ju wiele rozpraw i rzeczywicie
podczas analizy tego problemu na pewno warto wzi pod uwag
aspekty emocjonalne i spoeczne, oraz zaburzenia fizyczne. Tutaj
jednak zajmiemy si wizualizacj, ktra pomoe wam upora si z
oziboci.
NIEBIESKI KOKON
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
wchodzisz do jaskini, w ktrej yje potwr. Widzisz, jak
155

walczysz z nim i go zabijasz. Obedrzyj go ze skry. Cofnij si do

wejcia i opu jaskini, zabierajc skr potwora ze sob. Na
zewntrz spotykasz swojego partnera. Idziesz z nim na k i
siadasz pod drzewem. Niebieskozote wiato bezchmurnego nieba
i jaskrawe promienie soca wnikaj do wntrza was obojga.
Potem widzisz, e jestecie zamknici w kokonie niebieskiego
wiata. Widzisz i czujesz to, co nastpuje. Niebieskie wiato
przenika przez twoje krwinki oraz przez sperm partnera. Moesz
otworzy oczy.

OPRYSZCZKA NARZDW PCIOWYCH

(Herpes genitalis)
Nazwy: POLOWANIE NA WA oraz W CHOROBY
Cel: Wyleczy si z opryszczki.
Czstotliwo: POLOWANIE NA WA dwa razy dziennie, a
W CHOROBY trzy razy dziennie w cigu 21 dni. W
pierwszym tygodniu 2-3 minuty, w drugim 1-2 minuty, w
trzecim 30 sekund do minuty. Po 21-dniowym cyklu i 7
dniach przerwy wybierz si do kontroli i ciesz si odzyskanym
zdrowiem. Jeli nie ma poprawy, kontynuuj wiczenia jeszcze
przez dwa 21--dniowe cykle z 7-dniowymi przerwami. Potem
znw wybierz si do lekarza.
Opryszczka narzdw pciowych to choroba wirusowa wystpujca u obu pci. Niektre kobiety cierpi na ni wraz z
nadejciem miesiczki, inne przez cay cykl menstruacyjny. Dla
przedstawionych poniej wizualizacji istotna jest informacja, e w
terminologii medycznej stosuje si niekiedy okrelenie herpes,
ktre wywodzi si z aciskiego herpes i greckiego shingles, a
oznacza czoganie si". Z kolei angielskie sowo serpent (w)
mona przeledzi a do indoeuropejskiego rdzenia serp- o tym
samym znaczeniu.

156

Wirus opryszczki jest dalekim kuzynem wirusa AIDS, ktrego

zblienie wydrukowano na okadce miesicznika Scientific
American" w 1987 roku. Kiedy zobaczyem to zdjcie, byem
zaszokowany widokiem dwch wy w rodku wirusa, ktre
otacza mur symetrycznie uoonych komrek. Postanowiem
umieci tutaj ten obraz, poniewa by moe uatwi to wam
przeprowadzenie wizualizacji w ktrej upodobnicie si do witego
Patryka (patrona Irlandii, ktry wedug rozpowszechnionej
tradycji uwolni kraj od wy) i w wyobrani wyrzucicie we
ze swego ciaa.
Przedstawiam wam zatem dwa stosowane przeze mnie
wiczenia. Pierwsze, POLOWANIE NA WA, jest rwnie
poyteczne w leczeniu AIDS.
157

t kltw. Znw wykonaj jeden wydech i naladuj ruchy wa

wiedzc, e w ten sposb uwalniasz si od kltwy. Uwiadamiasz
sobie i czujesz, e znw przywrcie porzdek w swoim ciele.
Potem otwrz oczy.

PANIKA
Nazwa: BEZ GRANIC
Cel: Opanowa panik.
Czstotliwo: W przypadku wystpienia paniki przez minut co
5-10 minut.
POLOWANIE NA WA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Masz na sobie specjalny
strj do polowania na we. Trzymasz take swoj zot,
rozwidlon na kocu pak (patrz rysunek). Wejd w labirynt
choroby, niosc ze sob kbek zotej nici, ktr rozwijasz po
drodze, by potem odnale drog powrotn. Wykonaj jeden
wydech i poszukaj drogi do rodka labiryntu, nie zapominajc o
nitce. Gdy znajdziesz si w sercu labiryntu, za pomoc paki zap
wa (we). W go do specjalnego zotego worka z juty i
dobrze zamknij. Znw zrb jeden wydech i odszukaj drog
prowadzc do wyjcia. Gdy znajdziesz si na zewntrz, po
worek na otarzu w wityni lub na otwartym polu (wybr naley
do ciebie) i spal go. Jest to twoja ofiara dla wszechwiata.
Uwiadom sobie, e wszechwiat chtnie t ofiar przyjmuje.
Potem we gar popiou i rzu go za siebie. Otwrz oczy.
W CHOROBY
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e w
twojej choroby peza w twoj stron, aby rzuci na ciebie kltw.
Zrb jeden wydech i odrzu mu z powrotem
158-

Nazwa: TRUMNA UZDROWIENIA oraz WICZENIE

GRECKIEGO BOGA PANA Cel: Opanowa panik.
Czstotliwo: Co 1 lub 2 godziny przez 3 minuty, a minie
popoch.
Panika to reakcja emocjonalna, ktra obezwadnia wielu ludzi.
Paraliuje wszelkie dziaania i sprawia, e czowiek czuje si tak,
jakby za chwil mia si rozpa. W dodatku jest przekonany, e
jeli uczyni jakikolwiek ruch, to spowoduje jeszcze wikszy chaos.
Jest to przytaczajce uczucie strachu, ktre czsto bywa
poprzedzone silnym poczuciem osamotnienia. Inaczej mwic,
nage uwiadomienie sobie wasnej samotnoci jest nierzadko
bezporedni przyczyn atakw paniki, tote jeli nie s ci one
obce, by moe powiniene wykona kilka wicze zwizanych z
wraeniem osamotnienia (patrz: Samotno). Poniej umieciem
kilka wizualizacji, ktre pomog ci we wstpnej fazie paniki lub
nawet pniej.
Na pewno znajdziesz tu odpowiednie dla siebie wiczenie (lub
kombinacj kilku), chocia musz doda, e najlepszym sposobem
na opanowanie paniki jest odrobina humoru.

159

BEZ GRANIC
Zamknij oczy. Zrb bardzo powoli trzy wydechy. Widzisz, czujesz
i uwiadamiasz sobie, e twoje ciao nie ma adnych
biologicznych ogranicze. Podtrzymaj to wraenie przez duszy
czas. Potem otwrz oczy wiedzc, e uczucie paniki znikno.
TRUMNA UZDROWIENIA
Zamknij oczy. Wykonaj bardzo powoli trzy wydechy. Wyobra
sobie, e znajdujesz si w trumnie i jeste mumi. Wieko jest
zamknite. Zaakceptuj swoje uczucia. Zatrzymaj je w sobie przez
dug chwil. Teraz odsu wieko, wyjd z trumny, rozwi
krpujce ci bandae i zwi je w jedn kul. Potem rzu kul w
stron czarnej chmury, ktra si nad tob pojawia i zobacz, jak
chmura rozpada si pod wpywem uderzenia. Zaczyna pada
deszcz, a ty wiesz, e uczucie paniki znikno. Zanim otworzysz
oczy, popatrz jeszcze na krajobraz po deszczu.
WICZENIE GRECKIEGO BOGA PANA
Zamknij oczy. Wykonaj bardzo powoli trzy wydechy. Zobacz w
wyobrani, jak Pan gra na swoich fletniach, a taczce wok
dzieci id za nim w stron pozornie piknego zaktka, ktrym jest
ostra krawd urwiska. Ty jednak postanawiasz zosta z tyu i nie
doczasz do grupy. Zrb wydech. Odwr si i poszukaj drogi na
polan. Tam zbuduj parkan. Tylko ty bdziesz decydowa, kto
moe wej do rodka. Uwiadamiasz sobie, e zapanowae ju
nad uczuciem paniki. Moesz otworzy oczy.

160

POCZUCIE WINY
Nazwa: CZERWONA WSTKA oraz SZCZERA WYPOWIED
Cel: Zlikwidowa poczucie winy.
Czstotliwo: Raz dziennie przez 3-5 minut (SZCZERA
WYPOWIED jedynie do 3 minut) w cigu 7 dni. Jeli
rezultaty nie s zadowalajce, powiniene kontynuowa
wiczenie jeszcze przez 14 dni.
Wiele uczu, ktre targaj czowiekiem, opiera si na odczuwaniu
winy, ktra z kolei zwizana jest bezporednio z posiadaniem
sumienia, chocia nie wszyscy mog si nim pochwali. Sumienie
istnieje po to, aby chroni nas przed dziaaniami, ktre mogyby
okaza si destrukcyjne dla nas samych lub dla otoczenia. To, co
odczuwamy po dokonaniu czynu, ktry kci si z naszym
sumieniem, to wyrzut, ale rwnie czsto syszy si okrelenie poczucie winy". Sumienie chroni nas przed podjciem dziaa, za
ktre musielibymy si wstydzi. Wyrzut sumienia czy poczucie
winy to reakcja na czyn ju popeniony. Jakkolwiek nazwane,
uczucia te hamuj indywidualny rozwj, poniewa pozwalaj
unika odpowiedzialnoci za wasne zachowanie zarwno wtedy,
gdy wykroczymy przeciw wasnemu sumieniu, jak i wtedy, gdy
nie podejmiemy adnych dziaa. Innymi sowy, czujemy si
winni nie tylko wyrzdzonych krzywd, ale i tych czynw, ktrych
nie popenilimy. Jednak w adnej z tych sytuacji nie wolno nam
ugrzzn w przeszoci. Musimy wzi na siebie
odpowiedzialno za to, co robimy i za to, czego nie robimy;
musimy pogodzi si z konsekwencjami naszych czynw, a potem
wybaczy sobie i prosi o wybaczenie tych, ktrych zranilimy.
Jeli jest to moliwe, trzeba wynagrodzi wyrzdzone krzywdy i
y dalej teraniejszoci, postpujc tak etycznie, jak to moliwe.
161

Ponisze wiczenia okazay si dla wielu moich pacjentw

bardzo pomocne w uwolnieniu si od paraliujcego rozwj
poczucia winy. Sprawd obie wizualizacje i wybierz t, ktra
najbardziej ci odpowiada. Dziki tym wiczeniom odkryjesz w
sobie uczucia, ktrych si nie spodziewae.
CZERWONA WSTKA
Zamknij oczy. Zrb trzy wydechy. Wyobra sobie, e widzisz
przed sob czerwon wstk. Napisz na niej cechy, ktrych
chcesz si pozby, w tym take poczucie winy. Zacznij od wad,
ktre s dla ciebie najbardziej istotne. Zawi wstk wok szyi.
Wykonaj wydech i przejd z miasta na pustyni, ktr widziae,
lub o ktrej czytae. Odnajdziesz na niej wodospad, a przy nim
ogromn ska. Wykop obok niej d i zdejmij ze wstki
wszystkie cechy, ktrych chcesz si pozby. Wrzucaj je po kolei
do zagbienia, wykonujc jeden wydech przy kadej nazwie
niepodanej cechy (oczywicie nie na gos, ale tam, na pustyni).
Nastpnie po wstk na skale i spal j. W popi do
zakopanego dou i zasyp go, a potem przesu na niego ska. Zrb
jeden wydech i podejd do wodospadu. Zacznij si wspina na
jego szczyt dokadnie pod strumieniami spadajcej z hukiem
wody. Widzisz i czujesz, jak woda uderza w ciebie i oczyszcza ci
z resztek poczucia winy. Gdy wejdziesz na gr, wznie rce ku
socu i zabierz kawaek wietlistej kuli, po czym po go
gdziekolwiek na twoim ciele lub w jego wntrzu. Czujesz, jak
soce przywraca ci zdrowie i dobre samopoczucie. Zrb jeden
wydech i wyjd spod wodospadu. Promienie soca osusz ci.
W czyst szat i wr na swoje krzeso ze wiadomoci, e
poczucie winy znikno. Teraz otwrz oczy.

SZCZERA WYPOWIED
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
rozmawiasz z osob, z ktr masz napite stosunki, na temat
zachowania wywoujcego u ciebie poczucie winy. Wyraaj si
jasno, nazywajc wprost swoje dziaanie. Potem zamie si z t
osob miejscami i przemawiaj do siebie tak, jakby naprawd by
swoim rozmwc i czu to, co on czuje. Zrb wydech. Wr na
swoje miejsce i powiedz o zoci, ktra kryje si za twoim
poczuciem winy. Zrb wydech. Znw zamie si miejscami i
zareaguj w imieniu swojego rozmwcy na to, co czujesz. Zrb wydech. Sta si znw sob i sprecyzuj dania i oczekiwania, ktre
s przyczyn twojej zoci. Nie prbuj ich ukrywa za zason
pyta lub oskare. Zrb wydech. Znw zamie si miejscami z
rozmwc i zareaguj na przedstawione dania. Zwr uwag na
swoje fizyczne odczucia, kiedy zamieniasz si miejscami z t
drug osob. Co mwisz, bdc swoim rozmwc? Teraz moesz
otworzy oczy.

POLIPY I NOWOTWORY
(zobacz take: TORBIELE PIERSI)
Nazwa: KOMRKA WSZECHWIATA Cel: Zmniejszy
rozmiary nowotworu (lub polipa). Czstotliwo: Dwa razy
dziennie przez 1-3 minuty w cigu 21 dni. Po tym okresie naley
wybra si do kontroli. Jeli potrzebne bd dalsze wiczenia,
trzeba przeprowadzi jeszcze dwa 21-dniowe cykle z 7-dnio-wymi
przerwami. Gdyby w trakcie tej 7-dniowej przerwy pomyla o
swoim nowotworze czy polipie, musisz zakada, e ju go nie
ma.

162
163

Nazwa: UZDRAWIAJCY LASER

Cel: Zmniejszy rozmiary nowotworu (w tym wypadku
wkniakw). Czstotliwo: Trzy razy dziennie
przez 2-3 minuty
w trakcie trzech 21-dniowych cykli z 7-dniowymi
przerwami.
Istnieje bardzo wiele rodzajw nowotworw niezoliwych,
ktre mog wystpowa w kadej czci ludzkiego ciaa.
Przybieraj one form torbieli, tuszczakw lub guzw litych
mini, a take polipw. Kady twr tego typu
niezalenie od miejsca, w ktrym si pojawi sygnalizuje
zaburzenie rwnowagi na wszystkich poziomach naszego
ycia. Na podstawie swoich dowiadcze uwaam, e jeli
czowiekowi udaje si przywrci dawn rwnowag w
organizmie, wwczas tkanka nowotworowa znika. Leczyem
pacjentw, ktrzy dziki wizualizacji doskonale sobie
poradzili z nkajcymi ich torbielami, polipami i
wkniakami. Pewna kobieta w rednim wieku cae swoje
dorose ycie mczya si z polipem w lewym nozdrzu.
Doszo nawet do tego, e rozwina si u niej astma. Podczas
pierwszej wizyty u mnie powiedziaa, e nie pamita ju,
aby kiedykolwiek moga oddycha swobodnie przez nos i e
zwracaa si ju do wielu specjalistw, niestety bez
rezultatu. Zaczlimy pracowa nad jej astm, ale
jednoczenie zaleciem jej wykonywanie wiczenia KOMRKA WSZECHWIATA. Po pewnym czasie polip
zmniejszy si na tyle, e moga swobodnie oddycha przez
oba nozdrza.
Inna pacjentka, u ktrej stwierdzono wkniaki macicy,
postanowia, e zanim podda si zabiegowi chirurgicznemu,
ktry zaleci jej ginekolog, wykorzysta jeszcze moc
wizualizacji. Po trzech cyklach UZDRAWIAJCEGO LASERA nie potrzebowaa ju ani operacji, ani nastpnych
bada i wizyt bya wyleczona.

164

KOMRKA WSZECHWIATA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zobacz i poczuj, jak
twj polip staje si coraz mniejszy, a wreszcie jest tylko
jedn komrk. Czujesz, e caa substancja zostaa wycinita, a komrka jest zupenie sucha. Widzisz siebie
siedzcego w rodku komrki i odczuwasz t sucho. Potem przerwij bon w dowolnej czci komrki, we do rki
porozdzierane fragmenty cianek i ofiaruj je wszechwiatu.
Moesz otworzy oczy.
UZDRAWIAJCY LASER
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
przez dowolny otwr wchodzisz do wntrza swojego ciaa.
Zabierz ze sob latark. Znajd drog do macicy i przyjrzyj
si wkniakom. Zwr uwag na ich umiejscowienie, wielko i kolor. We do rki lamp laserow i skieruj jej niebieskie wiato wprost na wkniaki. Widzisz, jak kurcz si
i wysychaj. Potem we zoty laserowy n i wytnij resztki
wkniakw. Widzisz, jak n zakrela koo wok
podstawy wysuszonej tkanki. Wyrzu j. Nastpnie poszukaj
lampy laserowej o odpowiednim kolorze i skieruj jej wiato
na okaleczone miejsce. Pojawiaj si zdrowe komrki, a cae
wntrze macicy wyglda zdrowo. Upewniwszy si, e
laserowy promie rozpocz proces uzdrawiania, opu ciao
t sam drog, ktr w nie wesza. Gdy znajdziesz si na
zewntrz, zrb wydech i otwrz oczy.

POWIKSZENIE PROSTATY
Nazwa: ZOTA SIATKA Cel: Zahamowa proces rozrostu
prostaty. Czstotliwo: Dwa razy dziennie przez 3 do 5
minut w cigu szeciu 21-dniowych cykli z 7-dniowymi
przerwami.
165

To bardzo rozpowszechnione wrd mczyzn starszego pokolenia

schorzenie przynosi im wiele cierpienia, nie tylko ze wzgldu na
dokuczliwe symptomy (np. zatrzymanie moczu), ale take z
powodu zaburze pooperacyjnych, z ktrych najczstszym jest
niewtpliwie depresja. Moja praktyka kliniczna wskazuje na to, e
powikszenie prostaty pojawia si w zwizku z zaburzeniami
seksualnymi, takimi jak masturbacja czy zdrada, albo w wyniku
chorb wenerycznych. Wszystkim tym schorzeniom towarzyszyo
gbokie, dugo ukrywane poczucie winy. Take dugotrwae, lecz
nieszczliwe zwizki mog przyczyni si do rozrostu prostaty,
szczeglnie, jeli niezadowolenie z relacji z partnerem nie jest w
nim wyraane. Mona by stwierdzi, e w wielu przypadkach
powikszenie prostaty sygnalizuje poczucie nieszczcia.
Gdy bdziesz wykonywa to wiczenie, postaraj si przyzna
przed sob, e popenie bd w swoim zachowaniu i sprbuj
sobie wybaczy, tak jak uczyni to jeden z moich pacjentw.
By to pidziesiciokilkuletni mczyzna cierpicy z powodu
symptomw spowodowanych powikszeniem prostaty, czyli
zatrzymania moczu oraz trudnoci w jego oddawaniu. Lekarz
prowadzcy powiedzia mu, e wymagana bdzie operacja, jednak
on chcia najpierw przeprowadzi wiczenia wizualizacyjne.
Podczas terapii widywaem go raz w tygodniu. Bardzo szybko
udao nam si okreli niezwykle pogmatwan w jego przypadku
sfer ycia, ktra moga przyczyni si do wystpienia schorzenia.
Na szczcie mczyzna potrafi rozwiza swj problem. Po
szeciu miesicach lekarz prowadzcy stwierdzi, e prostata jest
prawidowa i nie ma potrzeby przeprowadzenia operacji. W cigu
nastpnych dwch lat badania nie ujawniy adnych zmian. W
dodatku pacjent stwierdzi, e dziki wizualizacji polepszya si
jako jego ycia.

ZOTA SIATKA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
wchodzisz do wntrza swego ciaa przez dowolny otwr i
znajdujesz drog do prostaty. Gdy do niej dotrzesz, przyjrzyj si
jej ze wszystkich stron. Wyobra sobie teraz, e owijasz wok
niej cienk, zot siatk ze sznurkiem, ktry mocno cigasz.
Widzisz, jak gruczo zmniejsza si pod wpywem ucisku. Teraz
drug rk delikatnie poma-suj prostat. Czujesz, e mocz (czy
nasienie) przepywa swobodnie i rwno przez szyjk pcherza do
cewki moczowej, a potem do koniuszka prcia, skd wypywa nieprzerwanym strumieniem na ziemi. Rwnoczenie czujesz, e
prostata zmniejsza si. Otwrz oczy.

PRZEZIBIENIA
(patrz: INFEKCJE GRNYCH DRG ODDECHOWYCH)

PRZYGOTOWANIE DO OPERACJI
Nazwa: PRZETRWANIE OPERACJI Cel: Dobrze
znie operacj.
Czstotliwo: Kadego ranka w cigu siedmiu dni poprzedzajcych operacj, przez 1-2 minuty.

166

167

Pobyt w szpitalu z powodu koniecznoci przeprowadzenia

operacji zawsze wywouje uczucie niepokoju, niezalenie od tego,
jak mao powany" jest to zabieg. Poniej zamieszczam prosty
sposb na przygotowanie si do operacji.
PRZETRWANIE OPERACJI
Zamknij oczy i wykonaj jeden wydech. Przedstaw sobie taki
obraz: jeste ju po operacji; siedzisz na ku, umiechasz si i
przyjmujesz odwiedziny. Potem wyobra sobie, e ubierasz si i
wychodzisz ze szpitala, trzymajc za rk swego ma czy on.
Otwierasz drzwi frontowe i wsiadasz do samochodu, ktry odwozi
was do domu, albo idziesz tam pieszo. Teraz otwrz oczy.

RAK
Nazwy: DONIE BOGA oraz BYSKAWICE
Cel: Pozby si raka.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie przez 1-2 minuty w cigu
dziewiciu 21-dniowych cykli oddzielonych 7-dnio-wymi
przerwami.

o pomoc do lekarza, ktry zgadza si z istnieniem poza-fizycznych

czynnikw sprawczych. Nie powiniene mie adnych skrupuw,
proszc o pomoc w tej dziedzinie. Pozbd si te poczucia winy,
jeli twj lekarz nie pochwala decyzji o wyprbowaniu innych
rodzajw terapii. Zrb to, co ty uwaasz za konieczne. Twoje
ycie to twj najwikszy skarb. We w swoje rce
odpowiedzialno za swj los.
Poniej zamieszczam dwa oglne wiczenia stosowane w
leczeniu raka, ktre jest w stanie wykorzysta kady, kto cierpi na
t chorob, niezalenie od jej umiejscowienia. Nie mog tutaj
przedstawi wicze szczegowych, poniewa terapia przez
wizualizacj musi by nadzorowana przez lekarza praktyka, a to
dlatego, e jak ju wczeniej wspomniaem dziki
wiczeniom wyobraeniowym umiemy wywoa siln aktywno
fizjologiczn i wobec tego musimy bardzo uwaa, aby przez
przypadek nie przesun komrek rakowych. Dawka oraz
intensywno wizualizacji musz by dostosowane do kadego
pacjenta, natomiast przedstawione tu wiczenia mog wpyn na
popraw stanu oglnego. Pierwsze wiczenie przeznaczone jest
dla osb o religijnych zapatrywaniach.
RCE BOGA

Rak jest chorob, ktrej pojawienie si wynika z wielu przyczyn.

S wrd nich czynniki emocjonalne (strata, al, depresja),
rodowiskowe (zanieczyszczenie wody, powietrza, ywnoci oraz
skutki
promieniowania),
spoeczne
(kryzys
zwizkw
spoecznych, rodzinnych i zawodowych), a take moralno-etyczne
(zachwianie jednoci zachowa moralnych). Uwiadomienie sobie
rnorodnoci elementw sprzyjajcych rozwojowi komrek rakowych jest pierwszym niezwykle istotnym krokiem na drodze do
wyleczenia. Jeli sam nie potrafisz sobie poradzi ze
zrozumieniem wszystkich zalenoci, zwr si

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e jeste

rkoma Boga. Zrb wydech. Twoje rce, ktre s jednoczenie
przedueniem
rk
Wszechmocnego,
dotykaj
miejsca
zaatakowanego przez chorob, delikatnie usuwajc kurz i
zanieczyszczenia oraz przywracajc ad tam, gdzie panowa
nieporzdek (np. splataj wkna ciany okrni-cy). Znw
wykonaj wydech i ujrzyj swoje ciao w doskonaym stanie. Twoja
twarz jest szczliwa i umiechnita, a mzg pracuje prawidowo.
Lubisz siebie. Widzisz, jak z gry spywa na ciebie strumie
promieni sonecznych i obmywa stworzone przez ciebie ciao.
Teraz otwrz oczy.

168

169

BYSKAWICE
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i zobacz, e twoje rce staj
si byskawicami, a potem toruj ci drog do wntrza ciaa.
Docierasz do miejsca objtego chorob. Szybko wdychasz
powietrze i zabierasz stamtd to, co ujrzae. Gdy wyjdziesz na
zewntrz, wyrzu daleko za siebie rce pene byskawic oraz chor
tkank, ktr wyniosy. Widzisz nad sob niewielki wodospad.
Wykp si w nim. Czujesz si cakowicie oczyszczony. Teraz
otwrz oczy.

RANY EMOCJONALNE
Nazwa: PRYWATNA ODYSEJA Cel:
Zaleczy rany.
Czstotliwo: Jednorazowo przez 5-10 minut. Jeli to konieczne,
stosowa raz w miesicu.
Problem ran emocjonalnych nie wymaga dugiego opisu. Wszyscy
przecie cierpielimy kiedy z ich powodu. Wiemy te, e proces
gojenia si takich ran wymaga czasu i e czsto podobnie jak
po ranach fizycznych zostaj po nich blizny. Ponisze
wiczenie moe uatwi leczenie, cho najlepszym uzdrowicielem
w tym przypadku pozostaje czas.
PRYWATNA ODYSEJA
Zamknij oczy i wykonaj wydech. Wyobra sobie, e znajdujesz
si u podna klifu na play. Przypominasz sobie, w jaki sposb
tam dotare. Teraz spjrz na bia cian urwiska i ostrym
kamieniem wyryj w niej nazwy wszystkich negatywnych uczu,
ktre ci mcz. Niech napis bdzie wyrany i gboki. Potem
roz na play biay agiel. We w rk motek oraz due
kamienie, ktre
170

nastpnie rzucasz w stron klifu, rozbijajc w ten sposb

wykonane przez siebie napisy. Nastpnie dokocz sw niszczycielsk prac motkiem. Rozbity na kawaki kamie odpada
ze ciany urwiska, a ty zbierasz gruz i kadziesz go na rozoony
agiel, ktry zawizujesz jak torb. Teraz pozbieraj kawaki
drewna z rozbitych statkw lecych na dnie morza i zbuduj d.
T odzi wyruszasz w podr z najbliszego ci geograficznie
punktu na wybrzeu i pync rnymi szlakami wodnymi
spotykasz ludzi wielu narodowoci. Odnosisz si do nich inaczej
ni zwykle, poniewa niepodane cechy schowae do torby z
agla. W kocu docierasz do Oceanu Spokojnego i zatrzymujesz
si tam, gdzie jest najgbiej. Wyrzucasz torb i widzisz, jak znika
pod wod. Czujesz, e jest ci lej na duszy. Pyniesz z powrotem
przez Pacyfik, zatrzymujc si po drodze, aby pozna i zrozumie
ludzi, ktrych spotykasz. Jeste spokojny. Wracasz na brzeg, z
ktrego wypyne. Spjrz na nie naruszon cian klifu. Ostra
krawd metalu w twojej doni przypomina ci, aby nie prbowa
zniszczy tej nieskazitelnie gadkiej powierzchni. Lekko, ktr
przywioze z podry do oceanu, pozwala ci bez problemu
wskoczy na szczyt urwiska. Znalaze si na ce. Tutaj uspokoisz
si i zrelaksujesz. Potem otwrz oczy.

SAMOTNO
Nazwy: WYLUDNIONA PUSTYNIA oraz BEZLUDNA
WYSPA
Cel: Przezwyciy samotno.
Czstotliwo: W cigu 21 dni dwa razy dziennie, maksymalnie
przez 5 minut.
To powszechnie znane uczucie nie wymaga tutaj dodatkowego
opisu, chocia naley chyba wspomnie, e wynika
171

ono gwnie z przywizania do przey dziecistwa i z braku umiejtnoci poegnania si z nimi, co z kolei oznacza
niezdolno do wejcia w doroso. Samotno bywa powan przeszkod w codziennym yciu, wobec tego musimy
sprbowa si jej pozby.
WYLUDNIONA PUSTYNIA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
wchodzisz na pustyni. Jeste sam, nie masz ze sob adnych zapasw. Zobacz, co si z tob dzieje. Zrb wydech.
Widzisz teraz w oddali posta, ktra zblia si do ciebie.
Przyjrzyj si, kto to jest. Zastanw si, czy chcesz doczy
do tej osoby, czy te wolisz i sam. Jeli zdecydujesz si
wdrowa w towarzystwie, pomyl, jakiej rady udzieli ci ta
osoba? Jeli wolisz by sam, dojd do miejsca, w ktrym
zapragniesz wraca i, nie schodzc ze swojej trasy, zacznij
powrotn wdrwk. Jeli idziesz ze spotkan osob, ktra
udzielia ci rady, rwnie powiniene wrci t sam drog.
Gdy bdziesz zawraca, uwiadomisz sobie, e twoja
samotno mina. Teraz otwrz oczy.

SCHORZENIA NEREK
Nazwa: PTASZARNIA
Cel: Uzdrowi nerki.
Czstotliwo: Dwa lub trzy razy dziennie przez 3 minuty w
cigu 21 dni. Potem powinna nastpi 7-dniowa przerwa.
Jeli problem nie znikn, naley przeprowadzi nastpn
seri wicze w trakcie dwch 21-dnio-wych cykli z 7dniow przerw po kadym.

BEZLUDNA WYSPA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
jeste na bezludnej, opuszczonej wyspie. Masz ze sob
koszul albo kawaek materiau, ktry zaczepiasz na
szczycie bardzo wysokiego drzewa, aby jaki statek mg
zauway twj znak. Wyobra sobie, co robisz, wdrujc
wok wyspy. Gdy skoczysz, zobacz, e nadchodzi ratunek.
Wyobra sobie swj powrt do cywilizacji: podr z wyspy
statkiem lub samolotem a do domu. Gdy do niego dotrzesz,
uwiadom sobie, e twoja samotno znikna. Teraz otwrz
oczy.

172

Nerki to due organy w ksztacie ucha, znajdujce si po

lewej i prawej stronie krgosupa. Problemy z nerkami s
czsto odzwierciedleniem niemonoci podjcia wanej
decyzji w yciu, lub te wynikaj ze stanu permanentnego
niezdecydowania. Im wiksze masz problemy z podejmowaniem decyzji, tym wiksze napicie powstaje w nerkach.
W tej sytuacji mog ci pomc wiczenia dotyczce
niezdecydowania (patrz s. 150), natomiast poniej zamieciem wizualizacj, ktra wpynie korzystnie na stan twoich
nerek.
173

PTASZARNIA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e jeste
w ptaszarni. Nad twoj gow fruwaj ptaki. Teraz widzisz i
czujesz, e stajesz si duym, silnym strusiem ptakiem
naziemnym. Zrb wydech. Poniewa jeste strusiem, znosisz
wielkie jajo, ktre mikko upada na gniazdo. Usid na nim.
Czujesz ruchy tka w rodku, a potem rosnce wewntrz piskl.
Gdy jajo i piskl staj si coraz wiksze i wiksze, czujesz, e
twoja nerka jest wyleczona. Otwrz oczy.

SCHORZENIA SKRY
(zobacz take: TRDZIK)
Nazwa: EGIPSKIE UZDROWIENIE Cel:
Uzdrowi skr.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie przez 3-4 minuty w cigu 21
dni.

nie maj swoje odzwierciedlenie na skrze: wystarczy

wspomnie te zwizane z uprawianiem mioci.
Wanym elementem wizualizacji dotyczcych schorze skry
jest kolor. Po to, by dowiedzie si, ktry kolor bdzie najbardziej
skuteczny w przypadku okrelonej dolegliwoci, naley
przeprowadzi seri prb, ale w momencie, kiedy odnajdziesz
waciwy kolor, na pewno natychmiast si zorientujesz, e dziaa.
Dobrze jest stosowa kolory neutralizujce ten, ktry wystpuje w
danym schorzeniu. Wysypki czy stany zapalne s przewanie
czerwone, dlatego najbardziej skuteczny okazuje si kolor
niebieski (neutralizuje czerwony). Istniej take wysypki suche i
sczce. W pierwszym przypadku naley zastosowa wizualizacj
nawilajc, w ktrej wykorzystuje si moc soku z licia palmy
kokosowej, a w drugim osuszajc, z promieniami soca jako
podstawowymi czynnikami leczniczymi.
Egipskie Uzdrowienie (z pewnymi dodatkowymi wskazwkami) jest najodpowiedniejszym wiczeniem w przypadku
oglnych schorze skry.
EGIPSKIE UZDROWIENIE

Istnieje jedno wspaniae wiczenie wizualizacyjne, ktre jest

bardzo skuteczne w leczeniu wielu schorze skry: zamieszczam
je poniej. Najpierw jednak chciabym przedstawi niektre
emocjonalne i fizyczne aspekty problemw skrnych oraz
zwizanej z nimi wizualizacji. Jest prawdopodobnie rzecz
oczywist, e emocje maj ogromny wpyw na pojawienie si
problemw skrnych. Istniej rwnie w wielu jzykach utarte
zwroty, mwice o powizaniu emocji ze skr (np. gruboskrny
ang. thick-skinned). Czsto rwnie zdarza si, e przeraenie
czy zo nagle wywouje wysypk i nasze ciao w czci lub w
caoci pokrywa si czerwonymi plamami lub biaymi
pcherzykami. Wiele osb uwaa, e zo ujawnia si na skrze w
kolorze czerwonym, a strach w biaym, tworzc gsi skr".
Oczywicie nie musz dodawa, e pozytywne emocje rw-

Postpuj zgodnie z poleceniami umieszczonymi na stronie 58 a

do momentu, kiedy promienie soneczne przenikn do twoich doni
i wyjd z nich przez palce. Na kadym palcu prawej doni pojawia
si miniaturowa do, podczas gdy na kadym palcu lewej doni
pojawia si malekie oko (jeli jeste leworczny, ukad powinien
by odwrotny). Teraz zwr promienie soca na swoj skr,
wiedzc, e kade miniaturowe oko nie tylko wysya wiato, ale
take widzi. Przez te picioro oczu spjrz na obszar skry, ktry
sprawia ci kopoty. W jednej doni trzymasz zot szczotk o
delikatnym, zotym wosiu. Oczy ni powierzchni skry.
Widzisz, e nie ma ladu wysypki i pojawia si zdrowa, czysta
skra. W drugiej miniaturowej doni trzymasz lamp z niebieskim
wiatem. Jest to promie lasera, ktry

174

175

kierujesz bezporednio na oczyszczony fragment, stymulujc w ten

sposb rozwj zdrowych komrek. Widzisz, e cay oczyszczony
obszar pokrywa si zdrow tkank. W trzeciej doni masz soiczek
z niebieskozotym balsamem przyrzdzonym z mieszaniny soca i
nieba. Wcierasz ma w zdrow ju skr, aby j chroni przed
chorob. (Jeli wysypka bya sucha, zamiast tej maci uyj biaego
oleju z palmowych lici). Widzisz i czujesz, e twoja skra
powraca do zdrowia. Gdy skoczysz, wznie ramiona w kierunku
soca. Promienie zwijaj si i wsuwaj w twoje donie, gdzie
przechowujesz te miniaturowe oczy i rce. Teraz zrb wydech i
otwrz oczy.

SCHORZENIA WTROBY
Nazwa: LUSTRO
Cel: Uzdrowi wtrob.
Czstotliwo: Dwa razy dziennie przez 1-2 minuty w cigu
szeciu 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami. Potem
naley wybra si do kontroli, by sprawdzi, czy wtroba
zmniejszya si. By moe lekarz zaleci ci wykonanie
odpowiednich bada. Jeli wyniki nie bd w peni
zadowalajce, trzeba przeprowadzi jeszcze trzy 21-dniowe
cykle z 7-dniowymi przerwami.

Wtroba to miejsce koncentracji gniewu (tak jak serce jest

kryjwk mioci), cho niektrzy uznali j take za siedlisko
wszelkich emocji. Bardzo skutecznym czynnikiem wspierajcym
leczenie schorze wtroby jest wybaczenie. Osoby z
dolegliwociami tego organu powinny opowiedzie szczerze o
swoich uczuciach komu, do kogo maj zaufanie. Ponisza
wizualizacja stanowi pierwszy krok na drodze do zlikwidowania
schorze wtroby.
LUSTRO
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie wtrob
jako gadkie lustro, w ktrym odbijaj si twoje zdawione
uczucia. Wyma je z powierzchni lustra lew rk w lew stron.
Odwr wtrob na drug stron. Na jej spodzie, ktre te jest
lustrem, widzisz swoje odbudowane emocje. Teraz otwrz oczy.

SKOLIOZA (skrzywienie krgosupa)

Nazwa: STJ PROSTO Cel: Usun znieksztacenie krgosupa.
Czstotliwo: zawsze, kiedy sobie przypomnisz, przez sekund,
do czasu, gdy skrzywienie zniknie.
Skrzywienie krgosupa jest schorzeniem wystpujcym u
znacznej czci ludnoci. Zaczyna si we wczesnym dziecistwie,
nie ma ustalonych przyczyn, a lekarze traktuj je jako element
wzrostu organizmu. Ja jednak wyznaj opini, e wada ta ma
zwizek z komunikatem przesyanym przez dan osob na temat
swego zahamowanego wzrostu. W miar upywu lat skrzywienie
krgosupa moe sta si coraz bardziej grone. Wszyscy na
pewno widzielimy efekty nadmiernego skrzywienia czci
grzbietowej krgosupa, czyli garb. Istnieje rwnie

177

SKURCZ MINIA
Nazwy: PRZEZROCZYSTE PALCE oraz LD
Cel: Zlikwidowa skurcz minia.
Czstotliwo: Zalenie od potrzeb: co 15-30 minut przez 2
lub 3 minuty, a do ustpienia skurczu.
Napicie oraz skurcze mini wystpuj bardzo czsto i z
du regularnoci u wielu osb z powodw natury
mechanicznej jak i emocjonalnej. Powiniene si zatem
zastanowi, czy w chwili wystpienia spazmu zaistniao
jakie wydarzenie spoeczne lub przeycie emocjonalne,
ktre mogo na ciebie wpyn. Niezalenie jednak od powodu wystpienia skurczu, trzeba si nim natychmiast zaj.
PRZEZROCZYSTE PALCE

niebezpieczestwo przedniego wygicia krgosupa, czyli

lordozy, dotyczce czci ldwiowej. Wizualizacja, ktra
moe zlikwidowa te (oraz inne) wady, jest stosunkowo
prosta do przeprowadzenia.
STJ PROSTO
Zawsze, gdy sobie przypomnisz, na sekund wyobra sobie i
poczuj, e zakrzywienie twojego krgosupa jest prawidowe
takie, jak na rysunku. Oczy moesz mie w tym czasie
zamknite lub otwarte jak wolisz.
178

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i w wyobrani zacznij

masowa bolesny misie swoimi przezroczystymi palcami.
Czujesz, jak krew przepywa przez masowan tkank i
misie wypenia si wiatem, ktre pochodzi z gry. W
trakcie masowania widzisz, jak misie wydua si, a ty
rozczesujesz wkna i rozwizujesz wzy. Uwiadamiasz
sobie, e gdy wiato wypenio misie, krew moe pyn
bez przeszkd; misie jest dugi i nie ma zgrubie, a skurcz
ustpi. Otwrz oczy.
LD
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
twj misie jest zamknity w bryle lodu. Widzisz, jak ld
topnieje i wiesz, e jednoczenie misie rozlunia si. Gdy
ld cakowicie si rozpynie, otwrz oczy. Uwiadamiasz
sobie, e skurcz min.

179

STRES
Nazwa: STRES BEZ DYSTRESU
Cel: Zlikwidowa stres szkodliwy.
Czstotliwo: Codziennie z uwzgldnieniem potrzeb, powicajc 30 sekund do minuty na kade z powizanych ze
sob wicze.
Stres jest nieodcznym skadnikiem ludzkiego ycia. Towarzyszy
nam przez wikszo penego wydarze dnia, a niekiedy nawet w
nocy, gdy mcz nas koszmary. Jest jedn z podstawowych cech
ludzkiej egzystencji. Nawet zwyke zdania w rodzaju:
Zapomniaem klucza", czy Pada, a ja nie wziam parasola",
albo Boli mnie gowa", s wyrazem odczuwanego napicia.
Sytuacje, ktre nas w ten stan wprowadzaj, zdarzaj si
nieustannie. Nie mamy jednak takiej mocy, aby je cakowicie
wyeliminowa z ycia. Zreszt: nie powinnimy tego robi. W
kocu dziki nim moemy dziaa i zachowywa czujno w
trudnych sytuacjach. Niestety zdarza si te czsto, e wstrzs
wywoany przez okrelon sytuacj jest bolesny. W takich
wypadkach psychologowie mwi o dystresie, czyli szkodliwym
stresie. Powinnimy zatem uczy si opanowywa dystres, a nie
jak sdz niektrzy stres. Zdolno radzenie sobie z tym stanem
jest wprost proporcjonalna do stopnia umiejtnoci przeycia
kadego dnia w sposb w miar zrwnowaony. Nastpujce,
powizane ze sob wiczenia, maj sta si dla ciebie programem
kontroli nad dystresem. Powiniene wykona cay zestaw
poniszych wicze.
STRES BEZ DYSTRESU

3. Zamknij oczy. Wykonaj dwa wydechy. Wyobra sobie, e

robisz wzy z gowy wa. Gdy skoczysz, otwrz oczy.
4. Zamknij oczy. Zrb trzy wydechy. Widzisz, jak wskakujesz
na grzbiet pdzcego smoka. Gdy skoczysz, otwrz oczy.
5. Zamknij oczy. Wykonaj jeden wydech. Wyobra sobie, e
nawoujesz ukrytych mieszkacw jaskini. Potem otwrz oczy.
6. Zamknij oczy. Wykonaj dwa wydechy. Jeste w starym
zamczysku i widzisz przed sob duchy. Potem otwrz oczy.
7. Zamknij oczy. Zrb trzy wydechy. W katakumbach
odkrywasz ducha o wielkiej mocy. Otwrz oczy.
8. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e
prowadzisz dziwne zwierz do ciemnego lasu. Otwrz oczy.
9. Zamknij oczy. Zrb wydech. Spjrz na cel, do ktrego nie
trafie. Co trzeba zrobi? Czy potrzebujesz pomocnika? Otwrz
oczy.
10. Zamknij oczy. Zrb jeden wydech. Zobacz, jak ptak unosi
si wysoko w gr, a przecie ptakom wygodniej jest lata na
niszym puapie. Co czujesz? Otwrz oczy.
11. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Wyobra sobie, e
zmagasz si z fal po to, by mc si cakowicie speni. Otwrz
oczy.
12. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Teraz rozumiesz,
dlaczego moemy by cisi i spokojni po walce. Potem otwrz
oczy.
13. Zamknij oczy. Zrb wydech. Uwiadom sobie, kiedy
najlepiej jest zachowa milczenie, a kiedy trzeba mwi. Otwrz
oczy.
14. Zamknij oczy. Zrb wydech. Wiesz ju, w jaki sposb
zachowa cierpliwo i nie poddawa si, niezalenie od tego, co
dzieje si w naszym spoeczestwie. Otwrz oczy.

1. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e

karmisz olbrzymy. Gdy skoczysz, otwrz oczy.
2. Zamknij oczy. Zrb dwa wydechy. Widzisz, jak nawizujesz
znajomo z wrogimi istotami. Otwrz oczy.
180

181

15. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Rozumiesz ju, e

to, co stworzysz w popiechu, mona szybko zniszczy.
Otwrz oczy.
16. Zamknij oczy. Zrb wydech. Patrzysz w czyst,
przezroczyst i spokojn wod. Widzisz to, co chciaby widzie.
Gdy skoczysz, otwrz oczy.
17. Zamknij oczy. Zrb wydech. Patrzc w czyst, spokojn
wod, zmie swj wygld zgodnie z wasnym yczeniem. Gdy
skoczysz, otwrz oczy.

STWARDNIENIE ROZSIANE
(SM Sclerosis multiplex)
Nazwa: DRABINA WIATE
Cel: Uzdrowi system nerwowy.
Czstotliwo: Co dwie lub trzy godziny (oprcz czasu snu) w
cigu dziewiciu 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami.
W pierwszym tygodniu kadego cyklu wykonuj wiczenie
przez 2-3 minuty, w drugim: przez 1-2 minuty, w trzecim przez
30 sekund.

bodcw wyobraeniowych. Przede wszystkim jednak nie wolno

ci traci nadziei i powiniene wreszcie uwierzy, e parali to
dolegliwo, ktr mona pokona.
Kluczem do koncentracji w wiczeniach wizualizacyjnych
dotyczcych zniszcze w systemie nerwowym jest koncepcja osi
gra-d oraz prawo-lewo. Jeli zatem pacjent ma uszkodzony
nerw w prawej nodze, koncentrujemy si na zdrowych komrkach
w lewym przedramieniu, co znaczy, e zgodnie z osi gra-d
noga jest odzwierciedlona w przedramieniu, a zgodnie z osi
prawo-lewo musimy bra pod uwag przeciwn stron ciaa, czyli
w tym przypadku lew. Miejsce podziau jest zaznaczone
przepon. Gdybymy zatem zoyli ciao na p, traktujc przepon
jako lini rodkow, to okazaoby si, e obie czci: grna i dolna,
s niemal idealnie symetryczne (pasuj do siebie palce ng i rk,
nadgarstki i kostki, okcie i kolana, ramiona i biodra itd.). Zawsze
gdy przystpujesz do przeprowadzenia wizualizacji, musisz
pamita o tych zalenociach.
Poniej zamieciem wiczenie wizualizacyjne dotyczce
stwardnienia rozsianego. Chciabym take, aby wiedzia, e w
przypadku tego schorzenia biae krwinki, atakujce kad
substancj, ktr uznaj za intruza, popeniaj bd i traktuj
mielinow osonk nerww jak wroga, czyli inaczej mwic
atakuj j i niszcz.

Ponisza wizualizacja jest dowodem na to, e techniki

wyobraeniowe mog wpyn na cay system nerwowy. Jeli
uleg on uszkodzeniu, to zniszczona zostaa jedynie pewna jego
cz, natomiast pozostae fragmenty mog normalnie
funkcjonowa. Pracujcy cigle odcinek trzeba stymulowa przez
wizualizacj, poniewa kada aktywno sprowokowana w
zdrowym obszarze wpynie na wzbudzenie aktywnoci w obszarze
zniszczonym. W ukadzie nerwowym istnieje system transmisji,
dziki ktremu impulsy s przesyane z gry na d i odwrotnie, a
take z prawej strony na lew i odwrotnie. Pobudzanie przez
wizualizacj moe pochodzi, na przykad, z promienia wiata
skierowanego na nerw, co wywouje pewne uczucie czy wraenie.
Oczywicie, mona rwnie zastosowa inne rodzaje

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zadaj, aby twoje ciao

(oraz kade lekarstwo, ktre przyjmujesz) wyprodukowao
wszystkie potrzebne substancje lecznicze. Czujesz, jak
uzdrawiajca materia zostaje uwolniona. Wykonaj wydech i
wyobra sobie, e wszystkie komrki nerwowe wchaniaj te
substancje. Wykonaj wydech, a potem zobacz i poczuj, jak
komrki T (biae krwinki bezporednio zaangaowane w funkcje
odpornociowe organizmu) tumacz innym biaym krwinkom, w
jaki sposb odrni przyjaciela

182

183

DRABINA WIATE

Chemoterapia to sposb leczenia raka stosowany w poczeniu z

zabiegiem chirurgicznym lub zamiast niego. Wykorzystywane w
niej rodki chemiczne s niezwykle toksyczne i niemal zawsze
wywouj szkodliwe skutki, bdce naturaln konsekwencj
uaktywnienia si leku*. Chemoterapia moe cakowicie osabi
wol pacjenta, co oznacza, e osoba leczona rodkami
chemicznymi nie potrafi efektywnie skoncentrowa si na
wizualizacji. Nastpujce wiczenie moe okaza si pomocne w
zagodzeniu szkodliwoci lekw, ktre maj zwalczy raka.
RZEKA SOCA

(osonka mielinowa) od wroga (bakterie). Czujesz i widzisz, jak

wszystko to odbywa si wzdu twego krgosupa, poczwszy na
dole, a skoczywszy na grze, w mzgu, podczas gdy przez cae
twoje ciao z drabiny pulsujcych wiate wyskakuj iskierki
energii elektrycznej. Zrb wydech. Zobacz i poczuj, jak wszystkie
komrki nerwowe zarwno te na dole, jak i na grze rdzenia
krgowego zostaj pokryte now mielinowa otoczk. Widzisz
rwnie zocistobiae, spiralne kaskady energii, spywajce wzdu
twojego ciaa. Potem otwrz oczy.

SZKODLIWE SKUTKI CHEMOTERAPII

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e rodki

chemiczne, przenikajce do twojego organizmu, to strumienie
wiata sonecznego. Dziki niemu komrki rakowe zostaj
wypukane z ciaa i zniszczone. Uwiadamiasz sobie, e te
substancje to leki, ktre pomagaj ci wyzdrowie, jednoczenie
zmniejszajc nowotwr. Lek to przyjaciel, ktry chce ci pomc.
Teraz otwrz oczy.

TRDZIK
Nazwa: EGIPSKIE UZDROWIENIE Cel:
Zlikwidowa trdzik.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie przez 3-5 minut w cigu trzech
21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami.

Nazwa: RZEKA SOCA

Cel: Unikn negatywnych skutkw chemoterapii. Czstotliwo:
Kadego ranka przez 1-2 minuty, w cigu 7 dni poprzedzajcych
zastosowanie chemoterapii.

* Szkodliwe skutki chemoterapii s czsto nazywane ubocznymi".

Nie istnieje jednak nic takiego, jak uboczny" efekt stosowania leku.
Kade lekarstwo wywouje okrelone zmiany, ale niezalene" czy
uboczne" skutki jego dziaania nie istniej. Chemoterapia wywouje
okrelone nastpstwa, a jeli niszczc komrki rakowe, przynosi
jednoczenie szkodliwe zmiany w organizmie, to wanie taki jest efekt jej
dziaania (przyp. tum.)

184

185

Wszyscy ci, ktrzy cierpieli z powodu trdziku, wiedz, e dotyka

on znacznej czci modziey. Wymylono niezliczon liczb
lekw na t dolegliwo, ale aden nie okaza si cakowicie
skuteczny. Z pewnym powodzeniem stosuje si od lat witamin A
oraz cynk, a ponadto zaleca si pacjentom, aby unikali tuszczw
nasyconych oraz cukru. Wiele rwnie napisano na temat
psychologicznego aspektu tego schorzenia skry. Na razie jednak
twierdzenia o zwizku trdziku z fantazjami o masturbacji czy z
hamowan zoci nie wydaj si przekonujce. Na podstawie
praktyki klinicznej doszedem do wniosku, e trdzik ma raczej
zwizek z wynikajcymi z zaenowania trudnociami w
nawizywaniu kontaktw spoecznych.
EGIPSKIE UZDROWIENIE
Zamknij oczy, wykonaj trzy wydechy i zgodnie z wiczeniem
EGIPSKIE UZDROWIENIE (patrz s. 58) skieruj pi
miniaturowych doni oraz picioro oczu na obszar skry dotknity
trdzikiem. W jednej z malekich doni trzymasz zot szczotk o
delikatnym wosiu, ktr bardzo ostronie oczyszczasz i
zdrapujesz krosty. Gdy skoczysz prac na caej powierzchni
chorej skry, skieruj na ni niebieski promie laserowego wiata.
Widzisz, jak skra powraca do zdrowia i wyglda zupenie
normalnie. Uwiadamiasz sobie, e trdzik znikn na zawsze.
Trzecia z kolei miniaturowa do suy ci do zaaplikowania maci
z bkitnego nieba i zocistego soca, dziki ktrej skra
pozostanie sucha i czysta. Gdy skoczysz, wznie rce ku socu, a
promienie wiata skurcz si i ukryj w twoich doniach, gdzie
przechowujesz take picioro oczu oraz miniaturowe donie. Teraz
otwrz oczy.

TORBIELE PIERSI
(zobacz take: POLIPY I NOWOTWORY)
Nazwa: KURANTY YCIA
Cel: Zlikwidowa torbiele piersi.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie (wczenie rano, o zmierzchu i
przed snem) przez 3-5 minut w cigu 21 dni. Jeli torbiel nie
zniknie, zrb 7-dniow przerw i przeprowad jeszcze dwa 21dniowe cykle z 7-dniow przerw.
Trudno jest znale odpowiedni i w miar skuteczn metod
leczenia tego czstego wrd kobiet schorzenia. Przed podjciem
kolejnej prby warto przyjrze si bliej czynnikom emocjonalnym
i spoecznym, ktre odgrywaj rol w powstawaniu torbieli.
Naley do nich frustracja spowodowana niezdolnoci do
zapewnienia opieki w danym zwizku lub brakiem troski ze strony
partnera. Badania wskazuj take na fakt, e niebagatelnym
czynnikiem jest dieta: prawdopodobnie powstawaniu torbieli piersi
sprzyja spoywanie czekolady, kofeiny i coli, podczas gdy witamina E i lizyna (aminokwas) mog wpyn na ich zmniejszenie.
Pacjentka, ktr nazw tu przykadowo Ann, z powodzeniem
stosowaa KURANTY YCIA, doprowadzajc do likwidacji
torbieli. Podczas jednej z wizyt powiedziaa mi: Za kadym
razem, kiedy sysz dwik kurantw albo jakkolwiek radosn
muzyk, natychmiast czuj, jak przenika ona do wntrza moich
piersi i staje si rezonujc, uzdrawiajc si. Widz cigle, jak
torbiele zmniejszaj si, pkaj i znikaj, a w moich piersiach nie
ma ju adnych zatorw. Wypenia je niebiesko-biae wiato".
KURANTY YCIA
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e masz na
piersiach ozdobiony klejnotami stanik, a kady

186

187

klejnot jest pprzezroczyst tarcz pozytywki. Gdy koniuszkiem palca wskazujcego lekko uderzasz w kuranty,
syszysz, e ich melodia staje si coraz silniejsza i dwiczniejsza. Czujesz jej uzdrawiajc moc. Kady dwik rezonuje w twoich piersiach; dry kada tkanka i kada
komrka. Widzisz i czujesz, jak znikaj wszelkie zanieczyszczenia, a torbiele pkaj. Widzisz krce w piersiach
niebieskozote wiato, ktrego promienie uwalniaj
wdrujc przez ciebie energi. wiato i dwik staj si
strumieniem, ktry rozbija grudki zanieczyszcze, po czym
niesie je w d twego ciaa i przez podeszwy stp wyrzuca
na zewntrz. Torbiele znikaj wraz z zanieczyszczeniami.
Moesz otworzy oczy.

WIRUS EPSTEINA-BARR
(zesp chronicznego zmczenia)
Nazwa: GRA W POLO
Cel: Zlikwidowa wirus.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie przez 3 minuty w cigu
dziewiciu 21-dniowych cykli z 7-dniowymi przerwami.
Po szeciu cyklach wystarcza jedna minuta na to wiczenie. Badania kontrolne mog by bardzo pomocne, ale
nie s obowizkowe (niektrzy pacjenci nie lubi
uzalenia si psychicznie od rezultatw pomiaru liczby
biaych krwinek).
Pojawienie si tej infekcji wirusowej wywoao znaczne poruszenie, poniewa niektre badania naukowe sugeruj, e
jest to by moe zwiastun pewnych nowych form raka lub
AIDS. Niektrzy naukowcy uznaj wirus Epsteina-Barr za
odmian wirusa opryszczki narzdw pciowych. Pacjenci ze
stwierdzonym wirusem odczuwaj skrajne zmczenie i
osabienie fizyczne. Uwaam jednak, e wirusy, bakterie,
czy inne mikroby nie powoduj choroby, lecz jedynie
188

wykorzystuj dla swego rozwoju odpowiednie rodowisko.

Pacjenci, z ktrymi miaem do czynienia w momencie wystpienia choroby, przeywali bardzo ciki okres w swoim
yciu. W jednym przypadku mody czowiek z wirusem Epsteina-Barr, tak wiele z siebie ofiarowa podczas trwania
zwizku z pewn kobiet, e poczu si zupenie wyczerpany. Zwikszya si wwczas jego podatno na infekcje,
gdy system immunologiczny tego modego mczyzny
zosta osabiony. Pewna kobieta z kolei bya w stanie
skrajnego wyczerpania, poniewa cakowicie powicia si
pracy z nadziej uzyskania awansu. Dziki tym dwojgu
ludziom dowiedziaem si, jakie kroki terapeutyczne naley
przedsiwzi, aby zwalczy infekcj.
Rysunek, ktry widzicie poniej, zosta wykonany przez
jednego z moich pacjentw. Usiowa on sportretowa" wirus Epsteina-Barr. Wyobrazi sobie najedcw zaatakowanych przez armi porzdnych facetw", czyli biaych
krwinek, ktre przedstawi jako aroczne piranie. Niektre
komrki nazyway si BHT (nazwa lekarstwa, ktre w owym
czasie zaywa). Natychmiast po skoczeniu rysunku mj
pacjent poczu si doskonale w sensie fizycznym i
emocjonalnym. Gdy w cigu nastpnych tygodni przyglda
si swemu dzieu, zawsze mia wraenie, e wraca do
zdrowia. Zasugerowaem, aby powiesi ten rysunek w miejscu, gdzie mgby na niego czsto patrze i przypomina
sobie o zadaniu, ktre mia wykona, czyli zniszczeniu wrogich komrek za porednictwem armii komrek obronnych". Metoda stosowania zewntrznego bodca w celu wywoania wewntrznych reakcji bya do czsto stosowana w
medycynie Zachodu przez okoo tysic lat, po czym mniej
wicej trzysta lat temu zostaa zaniechana, by w obecnych
czasach znw powrci do ask wrd lekarzy.
Rysunek to zewntrzny wyraz tego, co dzieje si w rodku. Gdy ju powstanie, mona go wykorzysta do pobudzenia procesw obronnych organizmu, przekazujc wewntrznemu ,ja" nowe informacje. Powstaje szczeglny
189

na tej samej kartce papieru zniszcz, uwi, zamknij lub w

jakikolwiek inny sposb zapanuj nad swoj dolegliwoci po
to, by z ni walczy i w kocu uwolni si od cierpienia.
Skuteczno tej metody pozwoli ci uwierzy w moc
wyobrani.
Powtrz zatem jeszcze raz podstawowe zasady pracy z
rysunkiem:
1. Nadaj zewntrzn form temu, co wewntrzne.
2. Przekszta to, co powstao na zewntrz.
3. Dziki nowej zewntrznej formie przypomnij wntrzu
o najistotniejszym celu.
Wewntrzna aktywno daje nam dobre samopoczucie,
ktre skania nas do tego, bymy ponownie uyli zewntrznej formy i pobudzili wntrze do dziaania. Sposb pobudzenia instrukcja dla naszej jani czciej wyraa
si rysunkiem ni sowami.
Pewna moda kobieta z wirusem Epsteina-Barr wymylia
seri skutecznych wicze wizualizacyjnych, ktre
poczyem z wyobraeniami wspomagajcymi funkcje
immunologiczne organizmu. Przedstawiam tu jedno wiczenie z serii zaprogramowanej przez t pacjentk. Okazao
si ono niezwykle skuteczne w zwalczaniu kadego wirusa
(w tym take Epsteina-Barr), ktry osabia ukad
odpornociowy organizmu.
GRA W POLO

rodzaj sprzenia zwrotnego, ktre wspomaga uzdrawiajc

funkcj wizualizacji, a ta z kolei przypomina pacjentom o
ich deniu do wyzdrowienia.
Niezalenie od tego, czy cierpisz z powodu dolegliwoci
fizycznej czy psychicznej (czy moe obu jednoczenie) i bez
wzgldu na to, jak dobrze (czy le) potrafisz rysowa,
sprbuj zobaczy swoj chorob i narysuj j. Jeli nawet
efekty wydadz ci si mieszne rysuj! Nastpnie
190

Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wejd do wntrza

swego ciaa. Wyobra sobie, e grasz na flecie, jednoczenie
jedc na kucyku z motkiem do gry w polo umieszczonym
na siodle. Grajc na flecie swoje ulubione melodie
wywoujesz wirusy z tkanek, a potem zabijasz wrogie komrki motkiem. Gdy skoczysz, otwrz oczy.

191

WYCZERPANIE (przecienie nadnerczy)

Nazwa: PIRAMIDA NADNERCZY
Cel: Przywrci rwnowag w organizmie; wzmocni siy
obronne organizmu. Czstotliwo: Zalenie od potrzeb przez 12 minuty co
godzin z wyczeniem pory snu.
Gdy czujemy si nadmiernie wyczerpani, chronicznie zmczeni,
draliwi lub wypaleni", to niewtpliwie w naszym organizmie
doszo do przecienia nadnerczy. Gruczo ten o ksztacie
piramidy jest umiejscowiony na szczycie nerek i odgrywa
niezwykle istotn rol w funkcjonowaniu caego ciaa. Produkt
jego pracy to adrenalina: substancja, ktra nas budzi, pozwala
utrzymywa aktywno i stymuluje wydzielanie tzw. sokw ycia.
Nadnercza wytwarzaj take kortyzon, uzdrawiajcy hormon
znany powszechnie jako steroid, ktry wspomaga rozwj tkanek i
mini oraz odbudowuje wyniszczon tkank. Poniej
przedstawiam sposb przywrcenia dawnej aktywnoci nadnerczy,
a take innych organw. Kady narzd w ludzkim ciele ma swego
rodzaju mzg" i moe pozytywnie zareagowa na przejawy
naszej troski.
PIRAMIDA NADNERCZY

wszystkich substancji koniecznych do utrzymania harmonii twego

ciaa. Czujesz, jak hormony wypywaj z gruczou, tworzc w
caym ciele kolorow tcz. Gdy skoczysz, przejd do drugiego
nadnercza, wykonaj trzy wydechy i powtrz to wiczenie. Po
zakoczeniu pracy otwrz oczy.

WYPRYSK (egzema) (zobacz take:

SCHORZENIA SKRY)
Nazwa: PALMOWE PALCE Cel: Zlikwidowa wysypk lub
wyprysk. Czstotliwo: Trzy razy dziennie przez 1-3 minuty w
cigu 21 dni.

Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e niesiesz

lamp, po czym przez dowolny otwr (otworami s rwnie pory
skry) wejd do wntrza swego ciaa. Odszukaj drog do
nadnerczy. Spjrz na jeden gruczo i powiedz mu, e go kochasz i
ju wicej nie bdziesz go naduywa. Nastpnie pogaszcz go
delikatnie, okazujc swoj trosk. Potem wykonaj trzy wydechy i
zobacz, e stoisz na szczycie piramidy nadnercza. Teraz zbiegnij
schodami w dl z jednej strony piramidy i wbiegnij na szczyt po
drugiej stronie, wiedzc, e w ten sposb pobudzasz gruczo do
produkcji

Wyprysk jest schorzeniem obejmujcym niekiedy ogromne

poacie skry. Jest to rodzaj uporczywej wysypki, ktra
odzwierciedla przeycia emocjonalne, a szczeglnie nie
znajdujcy ujcia gwatowny gniew. Wyprysk moe si pojawi
ju we wczesnych etapach ycia i czsto przybiera chroniczny
charakter. Leczenie opiera si zazwyczaj na podawaniu
preparatw kortyzonu, ktre jednak nie s

192

193

szczeglnie skuteczne. Poniej zamieciem opis stosownego

przypadku oraz zalecon przeze mnie terapi.
Pacjenta, ktrego umownie nazw Al, od dwunastu lat nie
opuszczao uczucie wciekoci i cierpia z powodu przewlekego
wyprysku. Wykwity pojawiy si na jego twarzy oraz innych
czciach ciaa. Wyprbowa rne rodzaje tradycyjnych metod
leczenia, jednak nie odnis znacznego a przede wszystkim
dugotrwaego sukcesu. Gdy pojawi si u mnie, stosowa
wanie ma kortyzonow i odczuwa pewn ulg. Zgodzi sie
jednak na trzy tygodnie odstawi lekarstwo, abymy mogli
wykorzysta moc wizualizacji.
Zaleciem mu do proste wiczenie o nazwie PALMOWE
PALCE.
PALMOWE PALCE
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e twoje
palce staj si palmowymi limi. Po te licie na swojej twarzy.
Czujesz, jak pynie w nich woda i mleko, ktre potem staj si
rzek miodu, uzdrawiajc chory fragment skry. Gdy skoczysz,
zostaw na wyleczonej powierzchni kropl oleju palmowego, a
twoja twarz stanie si cakowicie czysta i gadka. Moesz
otworzy oczy.
Al zadzwoni do mnie po tygodniu: zauway znaczn popraw
na twarzy, lecz wykwity nie znikny z innych czci ciaa.
Zasugerowaem, aby wyobrazi sobie, e dziesi jego palcw
zamienia si w licie palmowe, ktre szczelnie otulaj cae ciao.
Powinien wtedy zobaczy, e jego skra wraca do zdrowia.
Po tygodniu Al znw do mnie zadzwoni. Jego ciao byo teraz
wolne od wykwitw, ale odczuwa swdzenie. Zaleciem mu
wizualizacj, w ktrej naley w wyobrani zdj swoj skr
stojc nad strumieniem, po czym odwrci j

194

na drug stron i umy w wartkim potoku, jednoczenie czyszczc

szczotk o zotym, delikatnym wosiu. Nastpnie trzeba
przewrci skr na waciw stron i naoy j na ciao,
uwiadamiajc sobie, e swdzenie znikno.
W tydzie pniej Al powiadomi mnie, e nie czuje ju
swdzenia. Przyzna si take, e przed wizualizacj mia zwyczaj
drapa si, gdy tylko poczu pierwsze oznaki dyskomfortu,
poniewa jak twierdzi lubi si drapa. Drapanie
wywoywao jeszcze wiksze swdzenie, lecz Al w sumie by z
tego zadowolony. Po trzecim zaproponowanym przeze mnie
wiczeniu wizualizacyjnym mj pacjent stwierdzi, e zdoa
zapanowa nad odruchem drapania, ktre pogarszao przecie jego
stan.
W czasie naszej wsplnej pracy Al zrozumia, w jaki sposb
wysypka odzwierciedlaa jego wewntrzne napicia. Wkrtce by
w stanie w sensie dosownym i przenonym zlokalizowa
kolejne miejsca erupcji". Po czterech tygodniach stosowania
wicze wizualizacyjnych Al mia cakowicie gadk skr i
adnych oznak swdzenia. Postanowi si take zmieni i w ten
sposb polepszy jako swego ycia.
Kiedy trzy lata pniej miaem okazj z nim rozmawia,
wyzna, e wizualizacja okazaa si dla niego bardzo pomocn i
skuteczn terapi. aowa jedynie, e nie ma do dyscypliny
wewntrznej, aby regularnie wykonywa wiczenia. Powiedzia
te, e kiedy je zaniedbywa, na jego skrze znw zjawiay si
wykwity.

NIEPODANE EMOCJE (np. zamt,

dezorganizacja, brak koncentracji oraz przeraenie)
Nazwa: SPOTKANIE Z POTWOREM Cel: Pozby si stanu (tutaj
poda nazw zaburzenia). Czstotliwo: Zalenie od potrzeb; co
15-30 minut, przez 1-3 minuty, dopki niepodane emocje nie
znikn.
195

Kopoty emocjonalne s najwyraniej nieodcznym skadnikiem

ycia. Niektre z nich s tak powszechne, e przytrafiaj si
niemal kademu z nas. Prawie wszyscy odczuwamy niepokj i lk,
mamy poczucie winy, przygniataj nas zmartwienia i ogarnia
gniew. Sdz, e wikszo kopotliwych emocji ma zwizek z
czasem: czujemy si bowiem zagroeni i zatrwoeni, kiedy
rozmylamy o przyszoci lub przeszoci. Bardzo trudno jest nam
skoncentrowa si na teraniejszoci, poniewa zbyt wiele jest
czynnikw, ktre nas od niej odcigaj. Gdy tylko opuszczamy
teraniejszo, zaczynamy wchodzi w sfer nieprzyjemnych i
trudnych do opanowania uczu. Poniej zamieciem kilka
prostych wicze wizualizacyjnych, ktre pomog ci odzyska
kontrol nad emocjami.
Podstawowa zasada tego rodzaju wicze brzmi nastpujco:
najlepszy sposb na opanowanie niekorzystnych emocji to podej
do nich, przywita si, poda im rk, wej w nie, przej przez
nie, ucisn lub serdecznie przyj. Koniecznie trzeba uczyni
wysiek i sprbowa zobaczy, jakie obrazy wi si z
okrelonym niepokojcym uczuciem. Wiemy ju przecie, e
wszystkie emocje, ktre mona nazwa, posiadaj swj wizualny
odpowiednik. Pojawi si on zawsze, gdy bdziesz tego chcia.
Udowodni to w latach dwudziestych naszego wieku Paww
(wraz ze swoimi rosyjskimi kolegami-psychologami) podczas
pracy nad odruchami warunkowymi. Iwan Paww zasyn
gwnie z powodu swych eksperymentw dotyczcych wydzielania liny przez psy. Natomiast Iwan Smoleski udowodni w
innym eksperymencie funkcjonowanie podobnych regu.
Smoleski wykaza, e gdy zgicie palca zostanie wywoane przez
impuls elektryczny i uwarunkowane przez 30-sekundowy dwik
dzwonka, wwczas bodziec dwik dzwonka moe by
zastpiony sowem dzwonek", a reakcja i tak bdzie ta sama:
palec bdzie si zgina.
Jedna z moich pacjentek swoje uczucie gniewu zawsze
kojarzya z pomieniami. Poprosiem j, aby usiada

w samym rodku ognia. Oczywicie z pocztku bya bardzo

przeraona, ale w kocu wkroczya w krg pomieni
(prawdopodobnie dlatego, e ufaa mi, a tym samym rwnie
sobie). Gdy siedziaa w sercu ognia, wyobrazia sobie, e
wypeniajca j gorczka zostaje wchonita przez chmury nad jej
gow, ktre w rezultacie staj si cikie, pkaj i zalewaj ogie
deszczem. Ulewa uwolnia j natychmiast od tumionego gniewu.
W mojej praktyce takie zdarzenia zachodz do czsto.
Inna pacjentka nie moga sobie poradzi z uczuciem
przeraenia. Gdy poprosiem, aby sprbowaa je sobie wyobrazi,
zobaczya spowitego ogniem ducha z okropnymi oczami. Nie
cofna si, lecz podesza do tej postaci, a potem przesza przez ni
i znalaza si na piknej, zielonej ce. Nad ni wiecio soce,
drzewa byy zielone, a niebo bkitne. Poczua, e ogarniaj
spokj. Uczucie przeraenia znikno. Powtarzaa t wizualizacj
zawsze, gdy ogarnia j strach. Po dwch tygodniach stwierdzia,
e cakowicie uwolnia si od przeladujcego j uczucia.
Przedstawione poniej wiczenie mona potraktowa jako
najbardziej oglny sposb opanowania niepodanych emocji.
Przede wszystkim nie naley im si poddawa i nie wolno wpada
w panik. Takie emocje s jak mae dziecko, domagajce si
twojej uwagi i opieki. Sposb, ktry proponuj, polega na
cakowitym ignorowaniu ich przez duszy czas, a to znaczy, e
nie otrzymawszy poywki, ktrej si domagaj czyli twojego
posuszestwa i strachu po jakim czasie same gin.
SPOTKANIE Z POTWOREM
Zamknij oczy i wykonaj wydech. Wybierz odpowiedni sposb i
przedstaw sobie obraz odzwierciedlajcy uczucie, ktrego chcesz
si pozby. Podejd do niego i uwiadom sobie, e wszystko, co
stanie si podczas tej konfrontacji, przyniesie ci ulg. Gdy
skoczysz, otwrz oczy.
197

196

ZABURZENIA ODDYCHANIA
(zobacz take: CHOROBY UKADU ODDECHOWEGO)
Nazwa: NAWLEC IG Cel: Przywrci
prawidowy oddech.
Czstotliwo: Zalenie od potrzeb, cztery razy dziennie przez 1-2
minuty na kade z wicze.
Jest rzecz zadziwiajc, e tak wiele niepodanych emocji
(np.niepokj) czy si z zaburzeniami oddychania, cho jest to
zwizek, ktry czasami trudno dostrzec, poniewa przewanie nie
zdajemy sobie sprawy z istnienia problemu. By moe twoja
przegroda nosowa jest odrobin znieksztacona, albo masz wskie
nozdrza, co utrudnia dopyw tlenu, a jeli nie pobierasz
odpowiedniej jego iloci, wwczas stajesz si coraz bardziej
niespokojny. Wiemy doskonale, e rytm oddychania zmienia si w
zalenoci od naszego stanu emocjonalnego. Strach, gniew,
niepokj, a take koncentracja na konkretnym zadaniu wywouje
okrelony rytm oddychania. Oddech to ycie, wobec czego mona
go uzna za fizyczny odpowiednik wiary. Wiara i ycie to pojcia
analogiczne. Zaburzenia oddychania sugeruj, e w yciu a tym
samym w sferze wiary nastpi wyom. ycie trwa, pki
potrafimy oddycha. Wanie ta czynno jest naszym gwnym
rdem energii i regulatorem wiary w siebie. Jeli nauczymy si
prawidowo oddycha, to wtedy, gdy zaistnieje potrzeba, moemy
sami szybko przywrci nasz rwnowag wewntrzn. Poniej
zamieciem zestaw wicze oddechowych. Moesz stosowa
jedno z nich albo kilka jednoczenie.

si przeszkd, ktre nie pozwalay ci swobodnie oddycha.

Czujesz si wyzwolony. Otwrz oczy.
2. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Widzisz i czujesz, e
nie musisz wcale od razu poprawia rytmu swego oddechu, ale
moesz go na pocztek zaakceptowa, nawet, jeli jest
nieprawidowy. Potem otwrz oczy.
3. Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Widzisz i czujesz
wewntrzny ruch wywoany naturalnym oddechem, ktry bez
twojej ingerencji wraca do normy. Wsuchuj si w ten rytm przez
duszy czas, a potem otwrz oczy.
4. Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie i
poczuj swj stan emocjonalny. Zwr uwag, jak zmienia si twj
oddech. Otwrz oczy.
5. Zamknij oczy i zrb wydech. Zobacz i poczuj, jak
negatywne uczucia wpywaj na twj oddech. Co si dzieje?
Potem otwrz oczy.
6. Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Sprbuj poczu i
usysze, jak ulg przynosi ci westchnienie. Zobacz i poczuj, e
kiedy jeste spokojny, czciej oddychasz przeponowe Otwrz
oczy.

ZABURZENIA POSTAWY
Nazwa: WYPROSTUJ SI
Cel: Wyeliminowa wady postawy.
Czstotliwo: Zawsze, kiedy ci si przypomni; przez kilka
pierwszych sesji w cigu 1-2 minut, pniej tylko
przez chwil.

NAWLEC IG
1. Zamknij oczy i zwr uwag na rytm swego oddechu.
Uwiadom sobie, e dziki koncentracji na nim pozbywasz
198

Prawie kady z nas chciaby sta i chodzi prosto, poniewa nasza

postawa odzwierciedla stan naszego umysu. Gdy przygniata" nas
zbyt wiele problemw, albo gdy czujemy si gorsi lub
osamotnieni, mamy zwyczaj garbi si i schyla gow.
Wyprostowane plecy i uniesiona gowa mwi o miaoci oraz
pewnoci siebie.
199

Dodatkow korzyci, jak czerpiemy z utrzymania wyprostowanej postawy, jest wiksza swoboda oddychania, co
ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Poniej
zamieciem atw i bardzo skuteczn wizualizacj, ktrej
celem jest wyrobienie nawyku prostowania si. Gdy
nauczysz si j przeprowadza, bdziesz mg wiczy
wszdzie, nawet z otwartymi oczami. Powtarzajc czsto t
wizualizacj, przyzwyczaisz swoje ciao do nowej, zdrowszej pozycji.

WYPROSTUJ SI
Zamknij oczy. Wykonaj wydech i wyobra sobie, e z czubka twojej gowy wyskakuje prosto w kierunku nieba srebrna
struna. Jednoczenie zobacz, jak podobna struna biegnie od
podstawy twojej czaszki, przez rodek plecw, midzy
nogami, a do ziemi. W tym samym czasie na twoich
plecach pojawiaj si kolejne srebrne struny, wychodzce z
koniuszka opatki i dochodzce pod ktem do podstawy
czaszki. Wyobra sobie teraz, e wszystkie cztery struny
jednoczenie cign ci w gr. Jak si czujesz? Teraz
moesz otworzy oczy.
Zawsze, kiedy bdziesz wykonywa to wiczenie z
otwartymi lub zamknitymi oczami wyobra sobie te
cztery struny i poczuj, jak cign ci przez chwil w gr,
po czym zastanw si nad swoim samopoczuciem i
wygldem. Uwiadom sobie, e jeste zupenie wyprostowany.

ZAMA (katarakta)
Nazwa: WODOSPAD
Cel: Zlikwidowa zam.
Czstotliwo: Co jedn lub dwie godziny (z wyczeniem
pory snu) przez 3 minuty w trakcie trzech 21-dniowych
cykli z 7-dniowymi przerwami. Jeli bdzie trzeba, przeprowad jeszcze trzy cykle z 7-dniowymi przerwami.
Zama polega na zmtnieniu soczewki oka, co spowodowane jest odkadaniem si w niej wapnia. W rezultacie tego
zjawiska wzrok staje si zamglony do tego stopnia, e moe
wystpi lepota. Oczywicie powody tego schorzenia le
zarwno w sferze fizycznej, jak i emocjonalnej ycia
pacjenta. Na podstawie wasnego dowiadczenia klinicznego
mog stwierdzi, e kada osoba cierpica na
200-

201

zam nie chciaa stawi czoa zjawisku lub rzeczy, ktra j

szczeglnie przygnbiaa. Pewien mczyzna na przykad nie
chcia pogodzi si z faktem, e si starzeje.
Nowe techniki operacyjne s skuteczne w leczeniu zamy, ale
pniej czsto wystpuj nawroty choroby. Poniewa jednak jej
postp nie jest szybki, by moe przed zabiegiem chirurgicznym
zdecydujesz si wykorzysta moc wizualizacji.
Ze wzgldu na cel naszego wiczenia wane jest, aby
wiedzia, e katarakta to prg skalny. Pojcie to (a take zwizany
z nim obraz) ma niezwyk warto w tworzeniu wyobraenia,
ktre usunie zmtnienie soczewki.
Sprbuj zrelaksowa si podczas tego wiczenia i nie czekaj z
niecierpliwoci na cud. Twoje schorzenie nie pojawio si w
cigu jednej nocy i dlatego nie moe w cigu tak krtkiego czasu
znikn. Jak ju wczeniej wspomniaem, leczenie wymaga
twojego aktywnego udziau i czasu.

I jeszcze jedna uwaga: by moe zaskoczy ci wykorzystanie w

wiczeniu papki ze liny, ale pozwl sobie przypomnie, e Jezus
Chrystus dokona cudu i przywrci wzrok mczynie,
wykorzystujc wanie swoj lin. Ten sposb leczenia by
powszechnie stosowany przez prorokw z Ziemi witej.
WODOSPAD
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e stoisz
pod wielkim wodospadem i moesz wyj soczewk z oka.
Trzymasz j w doni i widzisz, jaka jest zamglona. W j pod
strumie czystej, przezroczystej wody, ktra wymywa zam i
usuwa wszystkie jej resztki. Zrb wydech. Zanim woysz
soczewk z powrotem do oka, popro jednego z wielkich witych
(jeli jeste wierzcy) lub osob, ktr bardzo kochasz, aby pooy
papk ze liny na soczewk oraz we wntrzu twojego oka w
miejscu zaczepienia soczewki. Dopiero wtedy umie soczewk w
oku. Wiesz, e zama znikna. Otwrz oczy.

ZAKAENIE POCHWY
Nazwa: EGIPSKIE UZDROWIENIE
Cel: Zlikwidowa zakaenie.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie (wczesnym rankiem,
o zmierzchu i przed snem) przez 1-3 minuty w cigu
21 dni.
Zakaenia pochwy mog wynika z inwazji bakterii, wirusw lub
pewnych form grzybw. Czasami bywaj take rezultatem
mechanicznego podranienia lub masturbacji. Niezalenie od
rodzaju infekcji, powinnimy stara si zrozumie przyczyny
emocjonalne i spoeczne, ktre kryj si za tym schorzeniem.
Dotycz one zwykle zahamowa

202

203

doni wskazuje ci drog. Przyjrzyj si cianom pochwy, a potem

mikk, zot szczoteczk usu dokadnie zakaone komrki.
Twoja miniaturowa do kadzie teraz strki wanilii w miejscu,
gdzie byy przedtem chore komrki, a picioro twoich oczu
przyglda si, jak ze cian pochwy wyrastaj pikne, biae
orchidee. W kolejnej miniaturowej doni trzymasz zot konewk z
czyst, deszczow wod. Podlewasz orchidee; widzisz, jak
rozwijaj si patki i czujesz zapach wanilii. Wiesz, e twoja
pochwa powraca do zdrowia. Teraz wyjd z niej t sam drog,
ktr wesza. Zakocz EGIPSKIE UZDROWIENIE zgodnie ze
wskazwkami i otwrz oczy.

ZAKOCZENIE ZWIZKU
w sferze aktywnoci seksualnej lub wrcz przeciwnie jej
nadmiaru. W obu przypadkach infekcja odzwierciedla brak
rwnowagi i harmonii w yciu seksualnym kobiety. Ponisze
wiczenie* pomoe ci t rwnowag odzyska.
EGIPSKIE UZDROWIENIE
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wykorzystujc wiczenie
EGIPSKIE UZDROWIENIE (s. 58), wyobra sobie, e wchodzisz
do wntrza kwiatu wanilii. Czujesz jej zapach. Jedn miniaturow
doni chwytasz strki wanilii i zabierajc je ze sob, wychodzisz
na zewntrz. Teraz dostajesz si do wntrza pochwy, a picioro
oczu na twojej
* Przed przystpieniem do wiczenia warto zda sobie spraw z tego,
e sowo pochwa" ma rwnie botaniczne znaczenie, a termin vagina
(pochwa) w jzyku angielskim wywodzi si z aciskiego uagina, czyli
osona (np. dba). To botaniczne skojarzenie pozwolio autorowi ksiki
wykorzysta w poniszej wizualizacji kwiat i zapach wanilii paskolistnej
nalecej do rodziny storczykowatych (przyp. tum.).
204

Nazwa: PIASEK CZASU Cel: Zakoczy zwizek z okrelon

osob. Czstotliwo: Dwa razy dziennie (wczenie rano i o zmierzchu), przez najwyej 3 minuty, w cigu 7 dni.
Nazwa: ROZSTANIE I ZERWANIE Cel: Przerwa wpyw
okrelonej osoby na twoje ycie; zerwa zwizek. Czstotliwo:
Co rano przez 3-5 minut w cigu 7 dni.
W swojej praktyce klinicznej bardzo czsto spotykam si z
cierpieniem wynikajcym z niemonoci definitywnego
zakoczenia zwizku, ktrego czas min. W takiej sytuacji
konieczne jest zerwanie wizi, lecz dana osoba z rnych
zreszt powodw nie moe si na to zdoby. Przedstawiam
tutaj dwa wyprbowane i skuteczne sposoby, prowadzce do
osignicia tego celu. By moe drugi wyda ci si bardziej bolesny
ni pierwszy, ale wybierz ten, ktry najbardziej ci odpowiada.

205

PIASEK CZASU
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
spacerujesz wzdu play, trzymajc za rk osob, z ktr chcesz
si rozsta. Oboje taczycie i podskakujecie na piasku. Potem pu
rk tej drugiej osoby, powiedz egnam" i cofnij si, idc
dokadnie po swoich ladach, ktre po drodze wymazujesz z
piasku. Widzisz i czujesz efekty swojego wysiku. W kocu
docierasz do linii brzegu. Fale wdzieraj si na pla, zmywajc
wszelkie lady twojego zwizku. Nastpnie wchodzisz do wody i
pyniesz kraulem w stron horyzontu. Widzisz, e twoje ramiona,
nogi oraz tuw wyduaj si. Wdychasz czyste powietrze.
Dopywasz do linii horyzontu, po czym wracasz na brzeg lec na
plecach. Twoje ramiona s wycignite daleko za gow, nogi
sigaj daleko w przd i kopi fale. Cay czas oddychasz czystym
powietrzem unoszcym si nad lini horyzontu. Gdy dopyniesz do
brzegu, wyjd na pla i wysusz si na socu. Potem w czysty
paszcz kpielowy i wr do domu. Teraz moesz otworzy oczy.
ROZSTANIE I ZERWANIE

wypeniony nowymi uczuciami i masz do siebie zupenie nowy

stosunek. Gdy dopyniesz do brzegu, schowaj wiosa i wcignij
d na pla, a potem wr do swojego domu. Teraz otwrz oczy.

ZAPALENIE SPOJWEK
Nazwa: EGIPSKIE UZDROWIENIE Cel:
Zlikwidowa stan zapalny.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie przez 1-2 minuty w cigu 21
dni.
Stan zapalny bony luzowej powieki, najczciej dolnej,
wywouje zaczerwienienie oraz obrzmienie okolicy oka. Moe on
by sygnaem wyczerpania i przemczenia organizmu, niedoboru
witamin, a szczeglnie witaminy C, a niekiedy jest rezultatem
dugotrwaego paczu. Wydaje mi si, e to wanie pacz jest
gwnym czynnikiem sprawczym w zapaleniu spojwek.
Niezalenie od przyczyn schorzenia, niezwykle pomocne w
jego leczeniu okazuje si Egipskie Uzdrowienie (patrz s. 58).

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e jeste na

play. Ley tam osoba, z ktr chcesz zerwa. Przyniose ze sob
zote sznury, na ktrych wczeniej zawiesie oowiane ciarki.
Tymi sznurami obwizujesz przyjaciela czy przyjacik. W
pobliu stoi d wiosowa. Odpychasz j i wsadzasz do niej
uciliw osob, po czym sam wsiadasz i pyniesz do najgbszego
na wiecie Rowu Mariaskiego w pobliu Filipin. Teraz wsta i
podnie zwizane ciao osoby, z ktr si rozstajesz i wyrzu je za
burt, wiedzc, e wanie wyzwalasz si spod wpywu tej osoby.
Patrzysz, jak ciao znika w wodzie. Wiesz, e zaraz dotrze do dna i
nigdy ju nie wypynie. Gdy zniknie ci z oczu, usid w odzi i
wr do swojego brzegu. Jeste

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e jeste na

otwartym polu i zacznij wykonywa wiczenie EGIPSKIE
UZDROWIENIE. Zwr picioro oczu i pi miniaturowych doni
na swoje powieki (powiek), przyjrzyj si im dokadnie, a potem
patrz uwanie, co robi twoje miniaturowe rce. W jednej z nich
trzymasz zote ptasie piro, ktrym usuwasz zaczerwienienie i stan
zapalny ze spojwek. Drug rk skieruj niebieski promie
laserowego wiata na obszar, ktry wanie wyczycie. Widzisz,
czujesz i wiesz, e spojwki goj si. Potem

206

207

EGIPSKIE UZDROWIENIE

zakocz EGIPSKIE UZDROWIENIE zgodnie z wczeniejszymi

wskazwkami (patrz s. 58). Nastpnie wykonaj wydech i otwrz
oczy.

ZAPALENIE TRZUSTKI
Nazwa: UZDRAWIAJCA TCZA
Cel: Wyleczy trzustk i przywrci jej prawidowe funkcjonowanie.
Czstotliwo: Cztery razy dziennie przez najwyej 3 minuty w
cigu 21 dni.
Nazwa: WYNAGRODZI KRZYWDY Cel:
Uzdrowi trzustk.
Czstotliwo: Trzy razy dziennie przez 2-3 minuty w cigu 21
dni.
Zapalenie trzustki jest okreleniem nieco mylcym, poniewa
schorzenie to nie rozpoczyna si bezporednio w trzustce, ale jest
wtrne, co znaczy, e wczeniej wystpuje ostre lub przewleke
zatrucie alkoholowe, schorzenia drg ciowych lub jaka inna,
niesprecyzowana dotychczas dolegliwo. Poniej przedstawiam
krtkie wiczenia wizualizacyjne, ktre mog przynie ulg w
cierpieniu i wesprze proces zdrowienia. Jeli obecnie przechodzisz leczenie w zwizku z zapaleniem trzustki, to wizualizacja
jest doskonaym i skutecznym elementem wspomagajcym. Warto
take wspomnie, e choroby trzustki wi si czsto z
okruciestwem wobec nas samych lub innych osb.
UZDRAWIAJCA TCZA
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e przez
dowolny otwr wchodzisz do wntrza swego ciaa
208

i znajdujesz drog do trzustki. Przygldasz si jej ze wszystkich

stron, co jest moliwe dziki lampie, ktr ze sob wzie. Potem
przystpujesz do utkania tczy ze wiate wok chorego narzdu.
Widzisz i wiesz, e tcza jest najpierw jedynie otoczk trzustki, a
potem wnika do jej wntrza, uspokaja j, naprawia jej ciany i
likwiduje bl. Moesz otworzy oczy.
WYNAGRODZI KRZYWDY
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Zobacz, poczuj i
uwiadom sobie, ile cierpienia musi dowiadcza twoja trzustka.
Zrb wszystko, aby wynagrodzi jej krzywdy. Widzisz, jak
powraca do zdrowia i staje si jasnota. Teraz otwrz oczy.

ZESP NAPICIA
PRZEDMIESICZKOWEGO
(zobacz take: OBRZK)
Nazwa: PIASEK PUSTYNI
Cel: Zlikwidowa obrzki i wzdcia.
Czstotliwo: Od pierwszych oznak napicia do koca
miesiczki, trzy lub cztery razy dziennie przez 1-2 minuty.
Miliony kobiet cierpi z powodu rozdranienia, wzd, obrzkw,
depresji, blu oraz innych dolegliwoci siedem do

dziesiciu dni przed menstruacj. W organizmie kobiety zachodz

bowiem rne fizjologiczne procesy, z ktrych najistotniejszym
jest zatrzymanie wody, prowadzce midzy innymi do obrzkw
oraz utraty wapnia, co z kolei wpywa na zachwianie rwnowagi
emocjonalnej. Ponisze wiczenie wizualizacyjne powinno okaza
si pomocne w zmniejszeniu lub wyeliminowaniu obrzkw,
przez co ten trudny okres stanie si atwiejszy do przeycia.
(Przyjmowanie preparatw wapnia moe wpyn w korzystny
sposb na przywrcenie rwnowagi emocjonalnej. Powinna
jednak zapyta lekarza, jakie dawki s dla ciebie najbardziej
odpowiednie.)
PIASEK PUSTYNI
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e jeste
na pustyni. Przykryj swoje ciao piaskiem. Patrz, jak soce
przypieka piasek, ktry przylepia si do skry. Czujesz, jak
ziarnka piasku pochaniaj zatrzyman w tobie wod, staj si
wilgotne, a soce natychmiast je wysusza. Gdy skoczysz, otwrz
oczy.

ZAWROTY GOWY
Nazwy: SPACER NA LINIE oraz ODZIE Cel:
Zlikwidowa zawroty gowy.
Czstotliwo: Zalenie od potrzeb, przez 1-2 minuty co dziesi
minut, a zawroty gowy nie ustpi.

przewleky i trwaj duej ni trzy miesice, to mog by sygnaem

wad w budowie kanaw pkolistych ucha wewntrznego. W
takim przypadku naley skonsultowa si z laryngologiem.
Powiniene take sprawdzi oglny stan swego zdrowia i zmierzy
cinienie.) Jeli poczujesz rozpoczynajcy si zawrt gowy,
pomyl przez chwil, czy usyszae wanie co, czego nie
chciae sysze lub moe jeste oszoomiony. Sprbuj rozpozna
przyczyn i we si w gar. Poniej przedstawiam dwa
poyteczne wiczenia wizualizacyjne, ktre pomog ci
pohamowa zawroty gowy.
wiczenia te powiniene wykonywa natychmiast, gdy
zauwaysz pierwsze sygnay nadchodzcych zawrotw lub nawet
w czasie ich trwania. Wybierz wiczenie najbardziej dla siebie
odpowiednie. Nie musisz wykonywa obu.
SPACER NA LINIE
Zamknij oczy. Wykonaj bardzo powoli trzy wydechy. Wyobra
sobie, e jeste linoskoczkiem. Wspinasz si po drabinie na
platform. Tam bierzesz parasol, tyczk albo rower. Zanim
wejdziesz na lin, wyobra sobie, e jeste ju po drugiej stronie.
Potem zacznij spacer. Wiesz, e gdy tylko skoczysz ten wystp,
zawroty gowy znikn. Jeli chcesz, moesz mie pod sob
rozcignit siatk. Gdy dotrzesz na drugi koniec, po swj
parasol, rower lub tyczk na platformie i zejd po drabinie w d.
Uwiadamiasz sobie, e zawroty gowy miny.
ODZIE

Zawroty gowy czsto towarzysz rnym stanom emocjonalnym,

a szczeglnie tym, ktre wi si z odczuwaniem niepokoju lub
przeyciem emocjonalnego wstrzsu. Dolegliwo ta moe by
wyrazem naszej prby uwolnienia si od zbyt silnych dozna.
Przewanie cho nie zawsze zawroty gowy trwaj krtko.
(Jeli przejd w stan

Zamknij oczy. Wykonaj bardzo powoli trzy wydechy. Wyobra

sobie, e wysiewasz nasiona lub wsadzasz w ziemi odzie.
Wykonaj wydech i poczuj, e jeste tym nasieniem lub owocem
dbu i roniesz w gr, zapuszczajc w ziemi korzenie. Stajesz si
drzewem. Twoje gazie

210

211

wyrastaj prosto w stron nieba. Wiesz, e jeste dobrze

zakorzeniony w ziemi i twoje zawroty gowy znikny. Otwrz
oczy.

Ci spord moich pacjentw, ktrzy doznali rnych zama,

twierdzili, e po odkryciu zwizku pomidzy fizycznym
zamaniem a psychicznym zerwaniem", szybciej i bardziej
wyranie odczuwali popraw oglnego samopoczucia.

ZAMANIE KOCI

SPLATANIE SZPIKU

Nazwa: SPLATANIE SZPIKU

Cel: Przyspieszy proces zrastania si koci.
Czstotliwo: Co trzy lub cztery godziny (z wyjtkiem pory snu)
przez 3 minuty. Postpy powinny by widoczne ju po
tygodniu lub dwch.

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie kocwki

zamanej koci. Zrb wydech. Zobacz i poczuj, jak biay szpik
przepywa z jednej kocwki do drugiej. Przenosz go promienie
niebieskiego wiata, ktre przenikaj przez czerwony strumie
krwi. Szpik przeskakuje z jednej kocwki koci na drug,
tworzc splot, ktry je do siebie zblia. Widzisz, e oba koce
przylegaj do siebie i nie zauwaasz ju adnego ladu zamania.
Wiesz, e ko zrosa si. Otwrz oczy.

Nazwa: NAKARMI KO
Cel: Przyspieszy proces zrastania si koci.
Czstotliwo: Co trzy lub cztery godziny z wyczeniem
okresu snu, przez 3 minuty. Po tygodniu lub dwch
powiniene zauway postpy.
Nastpujce wiczenia bardzo skutecznie wspomagaj proces
zrastania si koci. Przyjrzyj si dokadnie swoim emocjom oraz
okolicznociom zewntrznym w okresie, gdy nastpio zamanie.
Jak ju wspomniaem na pocztku niniejszej ksiki, moja
przyjacika zamaa ko nadgarstka. Sza wanie na wane
spotkanie i miaa zakomunikowa zerwanie" z organizacj, z
ktr bya dugo zwizana. W podobnej sytuacji znalaz si
rwnie mj inny pacjent, ktry zamierza zerwa" ze swoj
dziewczyn, ale w drodze do niej potkn si i zama nog.
Zamanie koci wie si czsto z istotn zmian w yciu. Aby
szybko powrci do zdrowia, musisz zaakceptowa fakt, e
kontuzja jest konsekwencj transformacji w dotychczasowym
sposobie funkcjonowania. Musisz te zdawa sobie spraw z tego,
e twoje ciao wysya sygnay o nastpujcych zmianach.
212

NAKARMI KO
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Zobacz w wyobrani, jak
wyglda teraz twoja ko. Widzisz zblione do siebie kocwki.
Widzisz i czujesz, jak przepywa midzy nimi szpik. Teraz
wyobra sobie, e jesz rzodkiewki. Czsteczki wapnia i magnezu z
rzodkiewek wdruj prosto do miejsca zamania i wspomagaj
proces zrastania si koci. Widzisz, jak ko wydua si, gdy
kocwki splataj si ze sob cakowicie. Otwrz oczy.

ZE SAMOPOCZUCIE
Nazwa: MIEDZIANY W Cel: Przezwyciy ze
samopoczucie. Czstotliwo: Raz dziennie przez 1-2 minuty w
cigu 7 dni.

213

Wol stosowa okrelenie ze samopoczucie" ni nazw

hipochondria", poniewa to ostatnie sowo sugeruje, e osoba
chora tak naprawd nie odczuwa adnych fizycznych
dolegliwoci. Nigdy jednak nie powinnimy lekceway ludzkich
bolczek, nawet jeli nie moemy znale ich fizycznego
potwierdzenia. Ze samopoczucie to jedna z naturalnych reakcji
organizmu czowieka na wiat, wobec tego trzeba zachowa
tolerancj, zrozumienie i bezstronno w stosunku do niej. Poniej
zamieciem wiczenie, ktre pomoe ci zaakceptowa wasne
przeycia i pozwoli poczu si lepiej.

szczliwi i e wanie szukamy rde szczcia, ale to

poszukiwanie prowadzi nas nierzadko w lepe uliczki, do ktrych
najczciej naley wanie przeszo, przyszo lub hedonizm.
Szczcie, o ktrym mwi, oznacza godne ycie tu i teraz. Po to,
by do tej teraniejszoci dotrze, trzeba usun jarzmo, ktre nas
dawi. Jeli dziki tym wiczeniom poczujesz ulg, to znaczy, e
wypowiedziae wojn zmartwieniu, a gdy dusisz si z powodu
trosk, ponisze wizualizacje uatwi ci t niewol, a moe nawet
cakowicie ci z niej wyzwol.
ZRZUCI JARZMO

MIEDZIANY W
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie miedzianego wa na drzewcu trzymanym przez Mojesza. Spjrz mu
w oczy i uwiadom sobie, e wracasz do zdrowia. Otwrz oczy.

Zamknij oczy. Wykonaj wydech i przyjrzyj si tej rzeczy czy

sprawie, ktra ci dusi. Cokolwiek to jest, rozlunij ucisk, albo
zrzu to z karku. Teraz zauwa, e twoje oddychanie poprawio
si. Czujesz, e twoje zmartwienie znikno. Otwrz oczy.
ZMNIEJSZY CIAR

ZMARTWIENIE
Nazwy: ZRZUCI JARZMO oraz ZMNIEJSZY CIAR
Cel: Zminimalizowa udrk.
Czstotliwo: Zawsze, gdy si martwisz; ZRZUCI JARZMO
przez 30 sekund lub minut; ZMNIEJSZY CIAR przez 12 minuty.
Podobnie jak wszystkie niepodane emocje, zmartwienie ma
zwizek z upywem czasu, nad ktrym nie jestemy w stanie
panowa. Martwimy si przewanie z powodu przeszoci, ktrej
nie zmienimy, lub przyszoci, ktrej nie znamy. Wikszo z nas
yje w bdnym przekonaniu, e przyszo i przeszo s
bardziej istotne ni teraniejszo. To jednak wanie tu i teraz
mona zakosztowa szczcia. Czsto mwimy, e chcemy by

Zamknij oczy i wykonaj wydech. Wyobra sobie, e zrzucasz z

siebie ciary, palisz je, a potem zakopujesz w ziemi popi.
Czujesz, e twoje ciao jest teraz lekkie. Twj oddech staje si
gbszy i swobodniejszy. Wiesz, e zmartwienie znikno. Otwrz
oczy.

ZWICHNICIE BARKU
Nazwa: WSTAWIENIE BARKU
Cel: Wstawi bark.
Czstotliwo: Gdy zaistnieje potrzeba, przez 30 sekund.
Spontaniczne zwichnicia stawu, szczeglnie barkowego, zdarzaj
si wielu osobom i czsto s rezultatem wyto-

214
215

nych wicze fizycznych. Przed rozpoczciem wizualizacji warto

byoby zrozumie znaczenie stawu barkowego, ktre
odzwierciedlaj niektre potoczne zwroty, np.: poczu na swoich
ramionach ciar odpowiedzialnoci". Niekiedy okazuje si, e
ciar jest zbyt wielki i ramiona lub stawy barkowe ulegaj
zwichniciu.
Pewnego razu, gdy jechaem metrem, spotkaem mojego
znajomego: modego mczyzn, ktry mia troch ponad 20 lat.
Zaczlimy rozmawia. Ja siedziaem, a on sta, trzymajc si
uchwytu. Nagle mj znajomy krzykn i upad na podog,
skrcajc si z blu. Powiedzia, e cierpi na nawykowe
zwichnicie stawu barkowego. Poinstruowaem go, jak ma
przeprowadzi wiczenie wizualizacyjne, ktre znaem. Gdy
skoczy, zamruga oczami i stwierdziwszy, e bl min, zacz
porusza swobodnie ramieniem.
WSTAWIENIE BARKU
Gdy zwichniesz sobie bark, lecz jeste w stanie si uspokoi,
zamknij oczy i wyobra sobie, e twoje rami wskakuje" bez
problemu na odpowiednie miejsce i moesz nim swobodnie
porusza. Gdy skoczysz wizualizacj, natychmiast w
rzeczywistoci zrb to, co sobie wyobrazie: wstaw bark. Moesz
sprbowa sam, albo poprosisz kogo, kto si na tym zna, o
pomoc. Pamitaj, e najpierw musisz przeprowadzi wizualizacj!

AL
Nazwa: ZMIANA SERCA
Cel: Pooy kres alom.
Czstotliwo: Co 1 lub 2 godziny z wyczeniem czasu
snu, przez 1-2 minuty w cigu 7 dni lub krcej, jeli
al zniknie szybciej.
216

al jest prawidow, naturaln i czsto konieczn reakcj na strat

lub rozstanie. Prbujemy w ten sposb otrzsn si z szoku
wywoanego nagym zerwaniem wizi. Nie powinnimy si
wstydzi naszych uczu. Zwykle po wybuchu alu wchodzimy w
okres opakiwania i aoby, w ktrym nasze reakcje s bardziej
stonowane. Poniej przedstawiam wiczenie, ktre pomoe ci
przebrn przez ten trudny proces.
ZMIANA SERCA
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Widzisz swoje serce.
Rozsu zamek byskawiczny klatki piersiowej. Wyjmij je i oczy
delikatnie, a potem rzu w gr, w kosmiczn przestrze. Po
chwili pochwy swoje serce i zobacz, e teraz jest krysztaowe.
Popro wszystkich, ktrych kochasz, aby weszli do wntrza twego
serca. Widzisz, jak wchodz, umiechnici i radoni. Wiesz, e
zawsze bdziesz mg tam ich zobaczy. W swoje krysztaowe
serce z powrotem na miejsce, zapnij suwak klatki piersiowej i
otwrz oczy. Wiesz, e twj al znikn.

Rozdzia pity

Zachowanie zdrowia

O zbliajcych si problemach moesz si take wiele

dowiedzie z wasnych snw. W tym przypadku powiniene
zwrci uwag na pojawienie si wyranych, jaskrawych barw.
Ostry
odcie
niebieskiego,
czerwonego,
zielonego,
pomaraczowego lub tego koloru moe oznacza odpowiednio
zbliajce si problemy z tarczyc, naczyniami, pcherzykiem
ciowym, wtrob lub nerkami. Proponowabym, aby uda si
na badania, jeli przyni ci si ktry z tych kolorw. Jedynym
wyjtkiem, ktry nie powinien niepokoi, jest pojawienie si w
snach koloru czerwonego jako sygnau menstruacji.
JEZIORO ZDROWIA

W niniejszym rozdziale przedstawi kilka wicze, ktre pomog

ci zachowa oraz wzmocni zdrowie, a take utrzyma dobre
samopoczucie. Wizualizacje te nie dotycz konkretnych chorb,
ale raczej procesw. Dziki nim moemy stopniowo osiga
peni czowieczestwa, do ktrej wszyscy dymy.

KONTROLA CIAA I UMYSU

Nazwa: JEZIORO ZDROWIA oraz POLE ZDROWIA Cel:
Oceni wasny stan zdrowia.
Czstotliwo: Gdy zaistnieje potrzeba, jednorazowo przez
najwyej 3 minuty.

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e jeste

wysoko w Andach nad jeziorem pooonym okoo 5400 metrw
nad poziomem morza. Zwr si ku tafli jeziora i powiedz mu, e
chcesz zobaczy stan swego zdrowia i prosisz, by odsonio ci
wntrze i zewntrze twego ciaa. Potem spjrz w krysztaowo
czyst, spokojn wod i zobacz swj organizm od rodka. Jeli
jeste zdrowy, ujrzysz czysty kolor zoty, rowy, niebieski lub
zielony. Jeli co ci dolega, w chorym miejscu pojawi si kolor
szary, czarny lub sinorowy. Potem otwrz oczy.
POLE ZDROWIA

Jeli chcesz sprawdzi stan swego zdrowia, to oprcz wizyt u

lekarza mog ci poleci ponisze wiczenia, ktre na pewno
dostarcz potrzebnych informacji. Podstawow zasad w wiecie
wizualizacji jest stwierdzenie, e wyobraenia nie kami. Jeli
zaufasz tej prawdzie, to bdziesz mg take uwierzy w siebie, a
to z kolei pomoe ci w znacznym stopniu oceni stan zdrowia.

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e jeste

generaem na polu, ktrym jest twoje ciao. Stoisz przy namiocie;
obok jest twj trbacz. Na szczycie namiotu powiewa wielka, zota
flaga. We wszystkich wanych punktach pola twego ciaa
znajduj si inne namioty z powiewajcymi flagami, a obok nich
zawsze stoi trbacz. Powiedz swemu trbaczowi, aby da sygna
trbk. Syszysz, jak odpowiadaj inni trbacze. Widzisz
powiewajce flagi i dostrzegasz ich kolory. Otwrz oczy. Jeli
jaki

218

219

dwik brzmi faszywie, albo jeli zobaczye szar lub czarn

flag, w twoim organizmie zachodz zmiany mwice o chorobie.
Proponowabym, aby wybra si do lekarza.

ktr w ten sposb pochowasz, yje jeszcze, cho w kocu ulegnie

rozpadowi. Napisz na liciu, kiedy dokadnie ma to nastpi.
Potem w li w ziemi, zasyp go piaskiem i wr szybko tam,
skd przyszede. Sprawd, czy co zmienio si na ciece. Teraz
otwrz oczy.

ZAKOPA PRZESZO
(zobacz take: OCZYSZCZANIE oraz
POWRT DO PRZESZOCI)
Nazwa: POGRZEB PRZESZOCI Cel: Wyeliminowa wpyw
przeszoci. Czstotliwo: Raz w tygodniu przez 3-5 minut w
cigu 3 tygodni.
Wiele osb stwierdza nierzadko, e nie potrafi rozsta si z
przeszoci. Czuj si przez ni przeladowani, zniewoleni, maj
poczucie winy i rozpaczaj z jej powodu. Ingerencja przeszoci w
teraniejszo uniemoliwia czowiekowi produktywne dziaanie.
Bezustanne powroty do przeszoci nie mog jej zmieni, a
przynosz jedynie wicej cierpienia. Nastpujce wiczenie z
bardzo trafn nazw: POGRZEB PRZESZOCI, pomoe ci
oderwa si od minionych zdarze i zredukuje napicie, w ktrym
yjesz.

OCZYSZCZANIE
Nazwa: EDEN
Cel: Wyrobi pozytywne nastawienie do codziennego ycia.
Czstotliwo: Codziennie wczesnym rankiem, przez najwyej 3
minuty.
Ponisze wiczenie oczyszczajce jest wspaniaym sposobem na
rozpoczcie dnia. Wprawia ci w dobry nastrj i podnosi twoj
barier immunologiczn. Czsto zalecam swoim pacjentom, aby
rwnie w sensie dosownym przeprowadzali oczyszczenie: by
regularnie wyrzucali z domu mieci lub sprztali teren wok
domu, wierzc, e jednoczenie oczyszczaj swoje wntrze.
EDEN

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e idziesz

poln ciek, ktra jest zasypana kamieniami. Usuwasz kamienie,
aby mona byo swobodnie przej. Na kocu cieki ronie
drzewo. Siadasz pod nim. Podnosisz z ziemi li i wypisujesz na
nim wszystkie wydarzenia z przeszoci, przeszkody i smutki,
ktre sprawiaj ci bl i nie pozwalaj i do przodu. Sok z licia
suy ci za atrament. Potem wykopujesz d w ziemi, wiedzc, e
za chwil woysz tam li. Wiesz take, e przeszo,

Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e

opuszczasz dom i wychodzisz na ulic (jeli po drodze napotykasz
schody zejd po nich w d). Przejd przez ca ulic i zobacz,
e schodzisz w dolin, na k lub do ogrodu. W rodku tego
ogrodu (czy doliny lub ki) znajdujesz zot miotek z pir,
szczotk i mae grabie (zaley to od twoich upodoba i rozmachu
w sprztaniu). Wybranym przez siebie narzdziem szybko
oczyszczasz swoje ciao, nie omijajc rk i ng. Zwr uwag, jak
si czujesz i jak wygldasz, majc wiadomo, e sprztne
wszystkie martwe komrki zewntrznej strony twego ciaa oraz
wyrzucie z wntrza zamt i przygnbienie.

220

221

POGRZEB PRZESZOCI

Teraz od swoje narzdzie pracy. Syszysz szum strumienia

dochodzcy z prawej strony. Id tam i klknij przy nim. We w
donie chodn, krysztaowo czyst wod i spryskaj ni twarz,
wiedzc, e usuwasz w ten sposb wszystkie zewntrzne
zanieczyszczenia. Potem znw we krysztaowo czyst, chodn
wod w donie i wypij j powoli. Wiesz, e w ten sposb
wymywasz wszystkie zanieczyszczenia z wntrza swego ciaa.
Czujesz si odwieony, przebudzony i oywiony.
Teraz wsta znad strumienia i odszukaj drzewo, ktre ronie na
skraju ki. Usid pod nim. Nad tob pochylaj si gazie
obsypane zielonymi limi. Potem oprzyj si o pie i wcignij
czysty tlen, zarwno ten wydzielany przez zielone licie, jak i
unoszcy si nad tob w postaci niebieskozotego wiata
sonecznego. Twj wydech to szary dym nasycony dwutlenkiem
wgla. Licie wchaniaj go i zamieniaj w tlen, po czym wysyaj
przez pie do twojego ciaa. Tlen przenika przez pory i dostaje si
do rodka. W ten sposb stajesz si uczestnikiem procesu
oddychania drzewa. Twoje palce rk i ng wbijaj si w ziemi jak
korzenie drzewa i wysysaj z niej energi. Zosta chwil w tej
pozycji, zabierajc ziemi to, czego sam potrzebujesz. Potem wsta
i pomyl, jak si czujesz i jak wygldasz.
Gdy zaczniesz wychodzi z ogrodu, zatrzymaj w sobie obraz
ogrodu i wszystko, co tam odczuwae. Wr do domu t sam
drog, ktr wyszede i usid na swoim krzele. Potem zrb
wydech i otwrz oczy.

DOBRE SAMOPOCZUCIE

Prostym sposobem wywoania zmian fizjologicznych przez

wizualizacj jest bieg w wyobrani, ktry moe stanowi naturalny
dodatek do wicze prowadzonych w rzeczywistoci i moe
przyczyni si do wzrostu ich efektywnoci. Nawet dla tych,
ktrzy nie wykonuj adnych wicze lub uznaj je za zbyt nudne,
bieg w wyobrani moe okaza si korzystny. Niedawno w
jednym z kanadyjskich szpitali przeprowadzono eksperyment: pacjenci odbywajcy rehabilitacj po ataku serca zostali podzieleni
na dwie grupy. Pierwsza grupa wykonywaa tradycyjne wiczenia
fizyczne, podczas gdy drugiej grupie zalecono wykonywanie tych
wicze w wyobrani. Porwnanie rezultatw pracy w obu
grupach wykazao, e grupa prowadzca wizualizacj znacznie
szybciej wrcia do zdrowia.
CZERWONY DRES
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e
wkadasz czerwony dres i czerwone trampki. Widzisz siebie
wychodzcego z domu lub mieszkania i wchodzcego do parku.
Gdy si tam znajdziesz, zaczynasz biega w koo zgodnie z
ruchem wskazwek zegara. Masz wiadomo wszystkich
otaczajcych ci zjawisk. Zwracasz uwag na to, jak si czujesz,
na wiatr, ktry owiewa ci twarz, a take na swj krok i oddech.
Popatrz te na drzewa, traw i niebo. Zakocz bieg wracajc do
miejsca, w ktrym go rozpocze. Wyjd z parku i wr do domu.
Zdejmij dres, we prysznic, wysusz si i wyobra sobie, jak
wkadasz strj, ktry dzisiaj bdziesz nosi. Gdy skoczysz,
otwrz oczy.

Nazwa: CZERWONY DRES Cel:

Utrzyma dobry stan zdrowia.
Czstotliwo: Raz w cigu dnia, codziennie, przez 2 minuty.
222

223

NOWE PODNIETY
Nazwa: EGIPSKIE ODRODZENIE
Cel: Dostarczy nowych podniet; nowego, penego nadziei
spojrzenia na przyszo; sprecyzowa cel i sens ycia.
Czstotliwo: Raz na dwa lata w cigu 5 do 10 minut.
Jest to oglne wiczenie uzdrawiajce, ktre pomoe ci na nowo
cieszy si peni czowieczestwa i okreli nowe cele. Czasami
zdarza si, e ycie staje si zbyt monotonne i nudne, przestajemy
odczuwa satysfakcj z tego, co robimy, a w dodatku tracimy
natchnienie. Ponisze wiczenie pozwoli ci na nowo sprecyzowa
denia i rozway nowe moliwoci.
EGIPSKIE ODRODZENIE
Zamknij oczy. Wykonaj wydech i wyobra sobie, e jeste
skarabeuszem zakopanym gboko w ziemi, u podstawy korzenia,
z ktrego czerpiesz poywienie. Wybierz ziarna z gleby, a potem
urwij kawaek korzenia i ulep z tej mieszanki kul, uywajc liny
i ziemi jako spoida. Zacznij pcha kul przednimi nogami w gr.
Gdy dotrzesz do

224

powierzchni ziemi, poszukaj najbardziej mikkiego miejsca i

wsunwszy kul pod brzuch przednimi nogami przebij skorup.
Wyjd na powierzchni i przez chwil zosta tam. Oddychasz
teraz jak istota naziemna, a nie podziemna. Czujesz, jak twoja
klatka piersiowa i puca rozszerzaj si, a twj pancerz (twarda
skorupa, ktra tworzy twoje plecy) jest wyprostowany i dugi, gdy
tak stoisz w swej zielonej osonie. Potem czujesz, jak twoje
mikkie wntrze porusza si powoli w twardym pancerzu,
wspierajcym si na dugim, prostym krgosupie. Nastpnie,
dziki osadzonym na czukach oczom, ktre mog si obraca we
wszystkie strony, dostrzegasz za sob rzek, a przed sob gr.
Musisz wspi si na t gr, cigle pchajc kul ziemi.
Zrobisz to uywajc przednich ng, ramion, a nawet plecw.
Teraz, w dodatku, do kuli zaczyna si przyczepia trawa, co
sprawia, e twj baga staje si coraz wikszy, a wreszcie
zasania ci cae pole widzenia. Oczywicie, kula staje si take
coraz cisza. Musisz uwaa, aby nie spada, bo bdziesz musia
zacz od nowa. Gdy dotrzesz na szczyt gry, ujrzysz w oddali
cel, ktry chcesz osign. Wtedy pu kul: niech potoczy si w
d i uderzy w twj cel. Widzisz, jak rozbija si na kawaki i rozrzuca wszdzie ziarna. Wiesz, e te nasiona wypuszcz korzenie.
Teraz wsta. Jeste znw czowiekiem i zauwaasz, e twoje plecy
prostuj si.
Zaczynajc od najniszych krgw, dotknij kadego po kolei i
sprawd, czy wszystkie s na swoim miejscu. Jeli nie, to odsu
cienk tkank otaczajc krg, oczy go i rozcignij, a potem
w w odpowiednie miejsce. Przesuwaj palce w gr, a dotrzesz
do krgw szyjnych. Odszukaj krg szczytowy (drugi krg szyjny,
odpowiedzialny za obroty gowy) i wyreguluj go tak, aby mg
wykona cakowity obrt gowy (spjrz na rysunek krgosupa w
wiczeniu dotyczcym CHORB ODDECHOWYCH). Nastpnie
przejd do krgu obrotowego (pierwszy krg szyjny

225

odpowiedzialny za skony gowy w ty i do przodu) i wyreguluj go

tak, aby mg swobodnie wykona cakowity skon, czyli dotkn
podbrdkiem mostka. Po wykonaniu tych czynnoci stwierdzasz,
e stajesz si lub ju si stae niezwykle wysoki.
Gow trzymasz prosto, a twj podwjny podbrdek jeli go
masz jest zupenie paski. Czujesz, e kady staw w twoim ciele
porusza si zupenie swobodnie, poczwszy od palcw stp, przez
koci rdstopia, kostk, kolano, ko biodrow, a do miednicy.
Czujesz, jak wszystkie stawy obracaj si bez przeszkd, a cigna
napraj si wzdu twojego krgosupa. Teraz wycignij swoje
ciao w gr ku socu i we kawaek zotej kuli w rce. Gdy
wspinasz si w stron soca, czujesz, e twoje ramiona rozcigaj
si, a twoje donie staj si czukami. Kawakiem soca, ktry
sobie wzie, spal tuszcz (jeli go masz) ze swojego brzucha i
wymasuj sobie plecy. Potem

spal tuszcz z podwjnego podbrdka (jeli go posiadasz) i ogrzej

socem reszt swego ciaa. Nastpnie po kawaek soca na
splocie sonecznym (okoo 2-5 cm poniej mostka), a ciepo
rozejdzie si po caym ciele. Umyj rce w socu, a potem rzu
wykorzystane promienie soneczne tam, gdzie przynale.
Teraz spjrz na miejsce, w ktrym widziae swj cel. Widzisz,
e wszdzie wyrosy drzewa, kwiaty oraz inne roliny. Wiesz, e
wszystkie cele zostay urzeczywistnione. Zbiegnij w d, do rzeki i
przeskocz przez ni. Znajdziesz si wtedy w jasnej, przezroczystej,
otwartej i rozlegej przestrzeni. Cieszysz si, e tam dotare. Zejd
do rzeki i wykp si w niej. Uwiadamiasz sobie, e wszystko
zostao naprawione. Nie pozostawaj w wodzie zbyt dugo. Wyjd i
usid pod drzewem, eby odpocz. Potem otwrz oczy (w sensie
dosownym) i zobacz rzek, otwart przestrze, gr, drzewa,
kwiaty i owoce. W twoich oczach nie ma smutku. Patrzysz teraz
zupenie inaczej. Wiesz, e w cigu dwch lat osigniesz to, co
zamierzasz.

RELAKSACJA
Nazwa: STA SI BKITNYM WIATEM Cel: Osign
stan wewntrznego odprenia. Czstotliwo: Zalenie od
potrzeb, przez 1-3 minuty.
Ponisze wiczenie mona wykorzysta w sytuacji, gdy zwyke
wydechy nie odpraj nas, albo po prostu wtedy, gdy czujemy
ogromn potrzeb zrelaksowania ciaa i umysu.
STA SI BKITNYM WIATEM
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy i wyobra sobie, e tlen,
ktry wdychasz, jest niebieskozotym wiatem

226

227

utworzonym z mieszaniny bezchmurnego, bkitnego nieba oraz

jaskrawozotego soca, natomiast dwutlenek wgla, ktry
wydychasz, jest smug szarego dymu, ktra unosi si wysoko w
powietrze i w kocu znika. Widzisz, jak wiato przenika do twego
wntrza, przepywa przez serce, po czym bardzo rwno, agodnie i
spokojnie wdruje przez ttnice i naczynia wosowate.
Uwiadamiasz sobie, e twoje ciao jednoczenie odpra si. Gdy
bkitne wiato przejdzie przez cay twj organizm, otwrz oczy.

POWRT DO PRZESZOCI
Nazwa: POWRT DO PRZESZOCI, cz 1 i 2 Cel:
Pozby si wpywu przeszoci.
Czstotliwo: Raz dziennie, po.wicajc 7 minut na kad cz,
przez 21 dni.
Ponisze wiczenie wizualizacyjne stanowi doskonay sposb
na zlikwidowanie wpywu minionych wydarze i dowiadcze na
teraniejszo. Skada si ono z dwch czci. W pierwszej
staramy si naprawi wpyw wiata zewntrznego wydarze i
miejsc na ycie, poczwszy od pierwszych dni dziecistwa a
do chwili obecnej .W drugiej czci korygujemy wpyw wntrza
naszych bdw i przewinie. Wizualizacja ta okazuje si do
skuteczna, jeli chodzi o wymazanie z pamici uporczywych,
negatywnych przekona i dowiadcze.
Mwic o skorygowaniu wydarze, miejsc, przewinie i
bdw, mam na myli napraw twojej postawy lub przekona
dotyczcych minionych przey, albo przeksztacenie samych
dowiadcze. Przesze wydarzenia mona potraktowa jako
przewiadczenia, ktre uparcie zachowujesz w pamici. Niniejsze
wiczenie pomoe ci zlikwidowa skutki przeszoci, zmieniajc
twoje nastawienie czy przewiadczenie z ni zwizane, albo
cakowicie je wymazujc.
228

Bdziesz mg wwczas stworzy nowe opinie, przeywajc

powtrnie przeksztacone wydarzenia, stanowice podstaw
cakiem innej teraniejszoci.
POWRT DO PRZESZOCI, cz 1 i 2
Zamknij oczy i wykonaj trzy wydechy. Wyobra sobie, e patrzysz
w lustro. Widzisz, czujesz, uwiadamiasz sobie i w
chronologicznym porzdku, od najwczeniejszego dziecistwa do
teraniejszoci, na nowo przeywasz wszystkie wane a zarazem
niepokojce wydarzenia z przeszoci; zagldasz do miejsc, ktre
wywary na tobie pitno. Gdy skoczysz ten rozrachunek, nie
otwieraj oczu, lecz wykonaj jeden wydech. Nadal patrzc w lustro
zobacz, poczuj, uwiadom sobie i przeyj na nowo wszystkie te
wydarzenia w odwrconym porzdku chronologicznym, ale tym
razem staraj si je naprawi. Jeli nie bdziesz mg skorygowa
wydarzenia lub miejsca, zmyj je z lustra na lew stron, uywajc
wody ze straackiego wa. Cay czas masz zamknite oczy. Znw
wykonaj wydech. Patrzc w lustro zobacz, poczuj, uwiadom sobie
i przeyj na nowo naprawione wydarzenia oraz zmienion
teraniejszo. Zobacz, jaki bdziesz za rok, za dwa lata czy za
pi. Gdy skoczysz, otwrz oczy.
Nastpnie przeprowad analogiczne wiczenie dla czci 2.
Tym razem nie wspominasz wydarze i miejsc, ale bdy oraz
przewinienia ze swojej przeszoci. Pamitaj o zachowaniu
chronologicznego porzdku. Gdy skoczysz, otwrz oczy.

SAMOODNOWA
Nazwa: ODMODZENIE
Cel: Tchn nowe ycie w swoje ciao, oywi i zregenerowa
siy.

229

Czstotliwo: Raz na tydzie, przez 30 sekund do minuty na

kade wiczenie, w cigu trzech tygodni.
Kiedy czujesz niepokj i potrzebujesz cudownego rodka, by
odzyska werw, albo gdy chcesz si odmodzi czy sprecyzowa
nowe cele, powiniene wyprbowa nastpujce wiczenia.

Rozdzia szsty

ODMODZENIE

Jak rozwin wasne

wizualizacje osiem
wskazwek

1. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Zacznij przekopywa swoje

emocje opat, aby znale w nich co, co zostao ukryte. We dla
siebie to, co znajdziesz. Otwrz oczy.
2. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Zerwij zapalnik bomby.
Otwrz oczy.
3. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Widzisz zbliajce si do
ciebie zwierz na pochylni. Otwrz oczy.
4. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Widzisz, jak zaganiasz
dzikie konie do zagrody. Otwrz oczy.
5. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Sta si w wyobrani
kim, kto nie jest sob. Otwrz oczy.
6. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Jeste a po szyj
zawinity bandaami. Jak si czujesz? Zdejmij bandae i zwi je w
kul. Teraz otwrz oczy.
7. Zamknij oczy. Wykonaj wydech. Przejd tyem par krokw
i wsu si w skr pantery lub lamparta. Zobacz i poczuj, co si
stanie. Potem otwrz oczy.

Gdy zaczniesz wykonywa wiczenia wizualizacyjne, szybko si z

nimi oswoisz i nawet bdziesz mg wykorzystywa obrazy, ktre
nale wycznie do ciebie. Do tej pory przedstawiaem ci
schematy gotowych wicze. Teraz natomiast, chcc pomc ci
stworzy wasne wizualizacje, udziel ci omiu rad, ktre sprawi,
e wyobraenia stan si twoim wasnym, poytecznym i
posusznym narzdziem.
1. Pierwsza wskazwka mwi o tym, e naley zawsze
zaczyna od istoty problemu. Niezalenie od tego, czy jest on
natury fizycznej czy psychicznej, trzeba stawi mu czoo.
Jeden z moich pacjentw tak bardzo cierpia z powodu paniki i
lku wywoanego ciemnoci, e pozostawienie zapalonych
wiate i przetrwanie nocy bez zmruenia oka wydawao mu si
jedynym rozwizaniem. Poniej przedstawiam bardzo skuteczne
wiczenie. Nasz cel w tym przypadku to oczywicie: spokojnie
zasn.

231

ZACHD SOCA
Przed pjciem do ka wcz wszystkie wiata w sypialni,
usid wyprostowany na krzele, zamknij oczy i wykonaj trzy
wydechy. Wyobra sobie, e jeste na ce. Jest zupenie ciemno,
ale ty wiesz, e za chwil wstanie soce. Widzisz, jak mrok
rozrzedza si, soce zaczyna wychyla si zza linii horyzontu i
nadchodzi jasny, soneczny dzie. Nagle czujesz, e spada na
ciebie strumie promieni sonecznych i obmywajc cae twoje
ciao od gowy do stp, wycisza i uspokaja ci. Gdy skoczy si
soneczny prysznic, widzisz, jak kadziesz si na ce, a twoja
gowa spoczywa na kpie aksamitnej trawy. Spjrz na bkitne
niebo. Soce jest wysoko, a potem zaczyna zachodzi. Patrzysz,
jak znika powoli za lini horyzontu i wiesz, e teraz moesz ju
zasn. Potem otwrz oczy, zga wszystkie wiata i id do ka.
Jak widzisz, wiczenie to zaczyna si od konfrontacji z
problemem spotkania z ciemnoci. W pracy wizualizacyjnej
trzeba rwnie zawsze zacz od rzeczywistych dozna danej
osoby. W tym przypadku jest to bezsenno.
Dla osb, ktre boj si podry samolotem, polecam
nastpujce wiczenie:
ODLOT KU WOLNOCI
Zamknij oczy. Wykonaj trzy wydechy. Wycisz i uspokj si, po
czym wyobra sobie, e jeste na ce. Usid na trawie i poczuj
agodny podmuch wiatru. Syszysz szczebiot ptakw. Nad gow
widzisz soce i bezchmurne niebo. Gdy poczujesz spokj,
wyobra sobie, e wsiadasz do samolotu. Masz na sobie dowolne,
wybrane przez siebie zabezpieczenie. Samolot startuje, a ty
odbywasz cay lot w tym ochronnym stroju, wiedzc, e nikt i nic
nie moe ci zrani. Widzisz i czujesz, e jeste odporny

232

na wszystko. Teraz siadasz obok pilota lub stajesz si pilotem i

prowadzisz samolot. Zwr uwag na swoje emocje i wraenia.
Potem wylduj bezpiecznie, zeskocz ze samolotu, sta na ziemi i
zdejmij swj ochronny strj. Wykonaj powoli jeden wydech i
zachowaj dla siebie wszystkie pozytywne wraenia lub
wydarzenia z lotu. Otwrz oczy.
Tutaj rwnie zaczlimy od sedna problemu. Jest to zasada
stosowana w kadym przypadku, nawet w tak powanej chorobie
jak rak. Poprosiem kiedy jedn z moich pacjentek, aby
przedstawia sobie obraz raka. Zobaczya wwczas dwa potwory
wychodzce z jaskini. Zaproponowaem, aby uya kadej
dostpnej broni i nie tylko obronia siebie, ale nawet zacza
walczy ze stworami.
Innym sposobem konfrontacji z problemem na przykad z
blem ucha jest wejcie do wntrza ciaa w miejscu
odczuwania blu i zaakceptowanie wyobraenia, ktre si zjawi.
Potem trzeba tylko zrobi co, co zlikwiduje bl.
2. Druga wskazwka brzmi: Kady obraz, ktry si
zjawi, jest dobry i prawidowy. Nie prbuj ocenia tego,
co tworzy twoja wyobrania; niewane, czy to ma sens
i czy warte jest wyprbowania. Nie staraj si te inter
pretowa obrazw ani odgadywa ich znaczenia.
Czsto okazuje si, e obrazy, ktre tworzymy, opieraj si na
tym, w jaki sposb mwimy o swoich problemach, albo wynikaj
ze snw. Jeli zaczniesz zwraca uwag na te dwie rzeczy, to
odkryjesz doskonae rdo gotowych wyobrae. Pewna kobieta,
bdca w gbokiej depresji, opisaa swj stan mwic: Czuj si
tak, jak gdybym bya na dnie studni". Uywajc sowa studnia",
stworzya podstaw do wizualizacji, dziki ktrej wysza z
depresji.
3. Trzecia wskazwka mwi o tym, e trzeba wierzy
w swoje zdolnoci do wykorzystania wasnych wyobrae.
Gdyby, na przykad, by na miejscu tej kobiety, ktra
czua, e jest na dnie studni, na pewno chciaby si z niej
233

wydosta wspinajc si po cianie, albo korzystajc ze stojcej tam

drabiny. Miaby take wiadomo, e gdy wchodzisz na gr,
twj nastrj poprawia si. Pamitaj, e w wyobrani wszystko
moe si zdarzy, co oznacza, e znalezienie drabiny w studni nie
bdzie adnym problemem. Oczywicie, niektre potrzebne
narzdzia moesz zawsze przynie ze sob.
4. Czwarta wskazwka dotyczy wpywu odczuwanych
zaburze na rytm twego ciaa. Gdy jestemy chorzy, te rytmy staj
si zbyt szybkie lub zbyt wolne. W le funkcjonujcej tarczycy
moe powsta stan nadczynnoci lub niedoczynnoci. Przy
niedoczynnoci nasze ciao staje si ociae i odczuwamy
senno. Gdy cierpimy z powodu nadczynnoci, tracimy na wadze
i mamy kopoty ze snem. Rak to nastpny przykad zmiany rytmu
ciaa: zaatakowany organ przyspiesza swj rytm, a jego komrki
rozmnaaj si z niewiarygodn szybkoci.
Stosujc wizualizacj musisz zwrci uwag na rytm
zaburzenia. Najoglniej mwic, naley stosowa przeciwiestwo
tego, co odczuwasz. Jeli cierpisz z powodu stanu, ktry
charakteryzuje si nadmiernym przyspieszeniem (np. stresu,
niepokoju, szybkiego ttna), zastosuj wizualizacj wyciszajc,
aby zwolni tempo pracy organizmu. Jeli twj problem jest
zwizany ze zwolnieniem rytmu, a wic z pewnymi rodzajami
depresji, zmczeniem, kamic ciow lub nerkow, wykorzystaj
wiczenia przyspieszajce rytm ciaa. Skd masz wiedzie, czy
twj stan wskazuje na zwolnienie czy przyspieszenie? Wystarczy,
e przez chwil wsuchasz" si w swoje schorzenie. Na pewno
poczujesz rytm swego ciaa i bdziesz wiedzia, czy jest on zbyt
szybki czy zbyt wolny. Moesz take porozmawia o tym z
lekarzem.
Przypomnij sobie kobiet na dnie studni. Bya w depresji (stan
zwolnienia rytmu) i musiaa si z niej wydosta, co wymagao
szybkiego dziaania. Z drugiej strony, jeli masz przyspieszone
ttno, powiniene wyobrazi so-

bie swoje serce jako motorwk, ktra w soneczny dzie sunie po

tafli jeziora. Po chwili mgby wyczy silnik, uzyskujc efekt
przeciwny do tego, ktry odczuwasz. Ujrzaby wwczas, jak d
dryfuje po jeziorze i wiedziaby, e twoje serce bije ju wolniej.
5. Pita wskazwka mwi, e zawsze moesz zastosowa
paradoksalne rozwizanie problemu.
Wiem, e ten punkt nie jest tak zrozumiay jak poprzednie.
Rozwizanie paradoksalne oznacza zastosowanie sposobu, ktry
pozornie nie ma sensu w konkretnej sytuacji i cakowicie przeczy
zasadom logiki i zdrowego rozsdku. Jeli, na przykad, czujesz
bl, to na pewno chcesz od niego jak najszybciej uciec. Paradoks
polega na tym, e robimy co zupenie przeciwnego. Trzeba
przyczy si do blu, sta si nim i zamiast nazywa go strasznym", okropnym" i nie do zniesienia", lepiej jest go
zaakceptowa. Ten na pozr bezsensowny sposb pozwoli ci
przej kontrol nad blem, poniewa sam akt poczenia si z
nim pozbawia go prawie cakowicie wadzy nad tob.
Sdz, e dzieje si tak dlatego, e wszystkie tryby odbierania
wrae, emocji, wyobrae czy sw maj form myli.
Niezalenie od sposobu, w jaki analizujesz swoje dowiadczenia,
zawsze operujesz tak wanie form. Kiedy spostrzegasz swj bl,
wchodzisz ju w sfer formy mylowej. Dla niektrych bl jest
zwizany z konkretnym obrazem, a inni go po prostu odczuwaj.
Zawsze jednak, kiedy si do niego zbliasz, przyjmuje okrelony
ksztat. Prawda ta odnosi si do wszystkich dowiadcze
czowieka, zarwno wewntrznych i subiektywnych, jak i
zewntrznych i obiektywnych. Gdy wejdziesz zatem w sfer formy
mylowej, nastpi przeobraenie, ktre albo doprowadzi do
powstania nowej formy (obrazu, uczucia lub wraenia), albo do
unicestwienia formy niepodanej. Niezalenie jednak od tego, co
nastpi, na pewno odczujesz ulg.

234

235

Mona zatem krtko stwierdzi, e gdy czowiek musi stan

wobec zjawiska, ktre go przeraa lub niepokoi, zwykle odwraca
si od niego. Paradoksalne rozwizanie problemu polega na tym,
by stawi mu czoo. Zamiast ucieka, musisz zrobi to, co na
pewno nigdy nie przy-szoby ci do gowy: zwrci si ku
zmorze", ktra ci dawi; powita j i przyczy si do niej.
6. Szsta wskazwka dotyczy przewodnikw duchowych,
ktrzy niekiedy pojawiaj si w trakcie wizualizacji. adne z
wicze zamieszczonych w tej ksice nie wymaga ich istnienia i,
oczywicie, wcale nie trzeba ich spotka, by osign wspaniae
rezultaty w pracy wyobraeniowej. Gdyby jednak podczas
wicze natrafi na takiego przewodnika, nie wahaj si go
wykorzysta: moe okaza si bardzo uyteczny.
By moe syszae lub czytae ju o nich. W kulturze
Zachodu, ktra nadaa im posta aniow, maj bardzo niezwyk i
dug histori. O anioach mwi zarwno Stary i Nowy Testament,
jak i Koran. Angelologia (studia nad anioami) staa si czci
zarwno judaizmu, jak i chrzecijastwa oraz islamu. Wszystkie te
systemy wiary zakadaj, e kady czowiek ma swojego anioa
stra (rnie okrelanego), ktry moe si zjawi zawsze, gdy
zostanie wezwany.
Przewodnicy duchowi przyjmuj tak posta, do jakiej jeste
przygotowany. Mog by zwierztami, ludmi, istotami z innych
wiatw oraz kadym stworzeniem, ktre zaakceptuje twoja
wyobrania. Na pocztku pracy wyobraeniowej moesz wezwa
swego anioa stra, by ci pomg, ale jeli go nie zaprosisz, na
pewno nie przyjdzie.
Z t wskazwk zwizana te jest pewna nieunikniona
zaleno: jeeli wtpisz w istnienie aniow, to raczej mao
prawdopodobne jest, aby je wezwa. Przeszkodzi ci w tym twj
sceptycyzm. Gdyby jednak cho na jaki czas odoy swoje
wtpliwoci na bok, by moe uda ci si

zrobi co, o czym nawet nie nie, a rezultaty twojego wysiku

mile ci zaskocz.
7. Sidma wskazwka dotyczy zwizku pomidzy rze
czywistoci wyobraeniow a yciem codziennym. Cho
dzi bowiem o to, e jeli chcesz odczu korzyci z prze
prowadzonej wizualizacji, to niezalenie od tego, jakie
w niej odkryjesz prawdy, jak usyszysz odpowied i ja
kie otrzymasz instrukcje, musisz zastosowa je w yciu
codziennym, musz sta si twoim realnym dowiadcze
niem. Twoje wewntrzne przekonanie powinno znale
swj zewntrzny wyraz, tak jak stao si w przypadku
mczyzny, ktry podczas wizualizacji odkry" st za
stawiony dorodnymi owocami i warzywami. Zda sobie
wtedy spraw z tego, e musi zmieni diet. Przeszed
na wegetarianizm, co zreszt okazao si bardzo korzy
stne dla jego zdrowia.
Pewna moja pacjentka ujrzaa w swoich wizjach ametyst i
dlatego postanowia kupi jeden kamie. Nosia go na szyi, a po
pewnym czasie zauwaya, e znacznie zmniejszya si ilo
spoywanego przez ni alkoholu. Pniej dowiedziaa si, e w
niektrych kulturach ametyst ju od dawna by stosowany do tych
wanie celw.
W trakcie wizualizacji w naszym umyle pojawiaj si
instrukcje w formie obrazw. Mwi one o naszych utajonych
potrzebach, ktre dobrze pozna ukrywajcy si w nas i sucy
pomoc przewodnik. Wykorzystajmy jego sugestie zgodnie z
wasnymi zapatrywaniami: na pewno oka si przydatne.
8. A teraz ostatnia wskazwka: Nigdy i pod adnym
pretekstem nie porwnuj siebie do innych. Niewane, czy
wrcisz do zdrowia szybciej czy wolniej ni twj kolega,
ktry cierpi na to samo schorzenie co ty. Powiniene skon
centrowa si wycznie na sobie: twoim zadaniem jest
zadba wycznie o siebie i swoje zdrowie.

236

237

Niektrzy twierdz, e wizualizacja jest form zagbienia si

w sobie i pogrenia w wiecie fantazji. Trzeba jednak pamita o
tym, e wiczenia wyobraeniowe pozwalaj raczej doceni
znaczenie stosunkw midzyludzkich, od ktrych przecie w
znacznym stopniu zaley zdrowie czowieka. To wanie dziki
wizualizacji moemy pozna sposoby podtrzymania zdrowych
relacji, czyli takich, w ktrych nikt nie musi si siebie wyrzeka na
rzecz pragnie i de innych ludzi.
Kiedy wic przystpisz do wicze wizualizacyjnych,
zaczniesz take w sposb automatyczny troszczy si o
siebie.
To, do czego prbuj ci tutaj namwi, nie jest wcale adnym
odkryciem: ju w I wieku n.e. rabin Hillel sformuowa istotne
maksymy, ktre polecam twojej pamici:

Rozdzia sidmy

Pozytywna moc
uzdrawiajcych
wizualizacji

Kt si o mnie zatroszczy, jeli nie ja? Czym

jestem, jeli yj tylko dla siebie? Kiedy, jeli
nie teraz?
Wizualizacja moe pomc kademu czowiekowi, poniewa
potrafi wpyn pozytywnie na jego stan zdrowia. Moe take
umoliwi mu lepsze, peniejsze ycie. Chc wanie w tym
miejscu na kocu ksiki powiedzie kilka sw na temat
ogromnego znaczenia wizualizacji.
Pewnego dnia mj przyjaciel wymienia arwk. Gdy
odkrca star, okazao si, e nie mona jej w ogle poruszy.
Postanowi uy wicej siy, a wtedy arwka pka i szko
przecio mu do w kilku miejscach. Szybko dotar do szpitala,
gdzie zaoono mu cztery szwy. Przy okazji wykonano rutynowe
badanie cinienia krwi. Okazao si, e jest znacznie
podwyszone. Mj przyjaciel postanowi, e co z tym trzeba
zrobi. To co" oznaczao pozbycie si 15 kilogramw nadwagi i
cakowit zmian sposobu odywiania.
Przytoczyem t historyjk, poniewa chciaem podkreli
znaczenie dwch wanych faktw dotyczcych zdrowia. Po
pierwsze to, co czasami wydaje si ze", moe
239

przynie dobre" skutki. Pocita szkem do mojego przyjaciela

nie wydawaa si niczym dobrym", ale doprowadzia do bardzo
pozytywnego wydarzenia: okazao si, e konieczna jest kontrola
wysokoci cinienia i pewne radykalne zmiany w diecie.
Po drugie, choroba zazwyczaj uwiadamia nam, e naley
wprowadzi jakie poprawki w sposobie ycia. W pewnym sensie
choroba moe by darem". Uwaam ponadto, e jest to dar
duchowy", wyraz mioci Boga wobec czowieka i niekiedy
trzeba troch pocierpie, aby zrozumie jego znaczenie.
Czsto zdarza si tak, e to wanie cierpienie zmusza nas do
podjcia krokw prowadzcych do zmian. Wiele osb nie potrafi
(czy nie chce) odczyta znaczenia sygnau danego przez Boga i
koncentruje si wycznie na uporczywym przeywaniu blu.
Jeszcze inni uciekaj od cierpienia, nic z niego nie wynoszc, albo
uzaleniaj si od lekw czy podejrzanych praktyk medycznych.
Moim zdaniem samo twierdzenie, e cierpienie jest ze", utrwala
je i uniemiertelnia, a przecie to wanie z nim walczymy. Taki
stosunek do problemu nie pozwala nam odkry jego istoty.
Powiesz pewnie: W porzdku. To, co si stao, miao mnie
czego nauczy, ale jestem zdezorientowany, poniewa nie mog
zrozumie, czego niby miabym si nauczy i wcale nie czuj si
lepiej ni przedtem". Trudno mi si jednak zgodzi z takim
podejciem. Uwiadomienie sobie, e cae dowiadczenie nie jest
cakowicie ze, to pierwszy wany krok na drodze do
samopoznania. Gdy nauczymy si akceptowa fakt, e nowe
wyzwania s dla nas bogosawiestwem, nasze ycie stanie si
znacznie bogatsze. Moja praktyka kliniczna wyranie dowodzi, e
gdy nastpi taka zmiana sposobu pojmowania cierpienia, odpowiedzi na pytanie o sens choroby i jej miejsce w naszym yciu
zjawiaj si same.
Najwaniejsze jest jednak, abycie pamitali, e to my

sami stwarzamy cierpienie, ktre nas bolenie dotyka. Gdy co si

zaczyna psu", to sygna, e umkn nam z pola widzenia
podstawowy fakt, e zapomnielimy o sobie. W zwizku z tym
trzeba koniecznie odkry na nowo wasn tosamo i odbudowa
przekonania.
Jeli nachodz ci jedynie negatywne myli i drcz ci
negatywne emocje produkty negatywnych przekona to
przyjmij je jako dar i bd wdziczny, e si pojawiy. Pamitaj,
e nawet negatywne przewiadczenia mog sta si pozytywn si
w twoim yciu. S one przecie nonikami siy ycia i dlatego
maj moc utrzymania ci w jego nurcie. S tunelem prowadzcym
ku wolnoci, ktra pozwoli ci rozpocz peniejsz i szczliwsz
egzystencj. Negatywne przekonania s sygnaem, e powinnimy
uy swojej woli i rozumu po to, by ponownie si odnale.
Wszyscy znamy cytat z Ewangelii w. Mateusza: Procie, a
bdzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; koaczcie, a otworz
wam" (Mt 7, 7). To niezwykle prawdziwe zdanie naleaoby
rozumie w ten sposb: trzeba przede wszystkim przyj dar
wasnych przekona; po drugie zapyta, co mona z tym darem
zrobi; po trzecie mie wiadomo, e to, czego si nauczymy,
powinnimy wykorzysta we wasnym yciu.
Nie pytaj jednak, dlaczego przeywasz co, co wydaje ci si
ze. Im czciej zadajesz to pytanie, tym bardziej cierpisz i bardziej
czujesz si zniewolony. Doprowadzisz jedynie do tego, e bdziesz
musia stawia czoo coraz to nowym negatywnym
przewiadczeniom. Przyjmij wic to, co si stao, jako cz twojej
prywatnej historii. Pamitaj, e zawsze moesz zmieni swoje
reakcje na wtargnicie przeszych zdarze w twoj teraniejszo.
Wystarczy, e wpyniesz na wasne przewiadczenia, a dokonasz
niezwykych przeobrae w swoich zwizkach z minionymi
wydarzeniami. Wizualizacja pomoe ci spojrze na nie w nowym
wietle uatwi ci to wi-

240

241

czenie POWRT DO PRZESZOCI z rozdziau pitego. Jeli

ju je wyprbowae, by moe na nowo odnalaze nadziej i
poznae inny sposb reagowania na przesze okolicznoci.
Sdz, e wykorzystanie technik wizualizacyjnych oraz potgi
wyobrani jest odzwierciedleniem potrzeb wspczesnego
czowieka uwikanego we wspczesne zalenoci. Nowoczesne
zasady i teorie sprawiy, e poczulimy si cakowicie bezsilni i
niezdolni do zwalczania stresw, ktre niesie ycie. Szczeglnie
obezwadniajce s przekonania zakorzenione w tzw. wiadomoci
masowej, a dotyczce groby wojny nuklearnej, godu oraz totalnej
zagady. Trudno jest uciec od takich pogldw, szczeglnie, jeli
sami przyczynilimy si do ich stworzenia.
Przygldam si tym zjawiskom z pozycji szczeglnej
lekarza praktyka i klinicysty, ktry na co dzie pracuje z ludmi
dotknitymi takimi chorobami jak rak i AIDS. Zbieraem dokadne
informacje na temat tych procesw chorobowych i odkryem m.in.,
e zgodnie z danymi American Cancer Society (Amerykaskie
Stowarzyszenie do Walki z Rakiem), w roku 1988 w Stanach
Zjednoczonych zanotowano ogromn liczb 985 tysicy nowych
przypadkw. W znacznym stopniu przyczyniy si do tego
czynniki rodowiskowe: stany wysoko uprzemysowione maj
najwikszy wskanik zapadalnoci na raka. Sdz, e zwizek ten
nie jest przypadkowy. Musimy sobie bowiem radzi nie tylko ze
stresem wynikajcym z naszych codziennych zada, ale take z
napiciem spowodowanym bezmyln eksploatacj naszej planety
oraz jej skutkami, czyli zanieczyszczeniem wody, ziemi i
powietrza.
Nikt nie jest wolny od winy: wszyscy bierzemy udzia w
procesie niszczenia rodowiska, a opieramy si na przekonaniu, e
produkcja przemysowa jest konieczna dla zapewnienia ludzkoci
dobrego ycia" i podobno ma nas to uchroni przed
niedostatkiem. By moe rzeczywicie uda nam si przed nim
uciec, ale za jak cen? Z drugiej jednak

strony moe si okaza, e na nic pjd nasze starania i wysiki;

mimo wielkiej ceny, jak pacimy za wygodne ycie, i tak w
kocu dopadnie nas gd i ndza.
System immunologiczny czowieka oraz warstwa ozonu nad
Ziemi to dwa ukady odpornociowe, ktre we wspczesnych
czasach s szczeglnie silnie zagroone. Bez przerwy oblone i
atakowane, nie maj szans, by odbudowa system fortyfikacji,
ktre mogyby chroni przed inwazj kolejnych napastnikw
(wirusw i zanieczyszcze). Niektrzy naukowcy twierdz, e
AIDS to tylko pocztek inwazji retrowirusw (wirusw, ktre
atakuj bezporednio system immunologiczny). Podobno bdzie
ich znacznie wicej.
Nie powinnimy jednak poddawa si mrocznym przepowiedniom. Wierz, e wyobrania jest jedn z tych si
sprawczych, ktre mog przywrci nam wiadomo wasnego
czowieczestwa i wolno. Dziki wyobrani znw staniemy si
silni i kreatywni. Jest to dla nas nowa forma edukacji duchowej.
Metody uzdrowienia siebie i naszej planety le tu, w zasigu
rki. Do najbardziej skutecznych i dostpnych naley wanie
kontrolowane wykorzystanie wyobrani. Dziki umysowi, ktry
jest wolny, i swobodnemu myleniu, ktrego nikt nie jest w stanie
ci odebra, twoje moliwoci s nieograniczone. Moesz zrobi
wszystko, co chcesz, dla siebie oraz ogu, nawet wtedy, gdy
zostaniesz fizycznie skrpowany.

242

243

W moim gabinecie ucz pacjentw, jak maj wykorzysta

pomoce (narzdzia), opisane przeze mnie w niniejszej ksice.
Pracujemy bardzo szybko, wobec tego ci, ktrzy zdecydowali si
skorzysta z metody wizualizacji, ju po kilku spotkaniach
przejmuj ster wicze i zaczynaj sami panowa nad swoim
ciaem i zdrowiem. Uniezaleniaj si ode mnie i tylko od czasu
do czasu przychodz do kontroli. Mog z penym przekonaniem
powiedzie, e terapia wizu-

alizacyjna pozwala czowiekowi sta si panem samego siebie i

wasnym uzdrowicielem. Kiedy to nastpuje, pacjent potrzebuje
lekarza jedynie wtedy, gdy oczekuje wsparcia w swoich
uzdrawiajcych dziaaniach.
Wedug mnie choroba oraz negatywne stany emocjonalne to
skutki negatywnych przekona. Co prawda wydaje si, e choroba
jest natury fizycznej, a stany emocjonalne maj rdo w umyle,
lecz oba te zjawiska s odzwierciedleniem naszego stanu
psychicznego, s wytworami naszej psychiki. Jeli potrafisz to
zaakceptowa, albo przynajmniej zastanowi si nad tym, to jeste
na drodze do rozpoczcia nowego rozdziau w swoim yciu.
Rozdziau, ktry sam napiszesz.
Rozejrzyj si, a znajdziesz wok siebie niezliczone iloci
naadowanych negatywnie informacji. Oprcz tego, oczywicie,
musisz znosi uwagi przyjaci i rodziny oraz innych osb, ktre
uzurpuj sobie prawo do wydawania opinii na temat twojego ycia
i powodowane najszczerszymi pobudkami domagaj si
wadzy nad nim. To twoje przewiadczenia stworzyy ten chaos!
To twoje dzieo! Gdy to zrozumiesz, wwczas wkroczysz na drog
ku niezalenoci. Staniesz si panem samego siebie.
Ludzie, ktrzy zdobywaj si na wysiek, by na nowo
pokocha siebie samych i uwolni si od syndromu ofiary, a potem
caemu wiatu pokazuj sw mio i si, stwierdzaj ze
zdziwieniem, e wiat nie pozostaje im duny i odpowiada tym
samym. Wystarczy wic tylko zmieni sposb mylenia.
Wedug tradycji chrzecijaskiej i ydowskiej w kadej chwili
naszego ycia musimy dokonywa wyboru pomidzy yciem a
mierci. y znaczy wic wybiera ycie. Jeli wybierzemy
ycie, decydujc si jednoczenie na pozytywne mylenie,
wwczas zrwnamy swj rytm z rytmem wszechwiata,
zjednoczymy si z jego obfitoci, harmoni i piknem. I nie
powinnimy mie w tym

244

miejscu adnych wtpliwoci. Jest to spenienie obietnicy, ktr

dano nam na pocztku istnienia.
Wizualizacja to system pozytywnych przekona, ktry pozwala
czowiekowi wybra ycie. Jeli dano nam tak moliwo
uzdrowienia, dlaczego nie mielibymy z niej skorzysta?
Moja bliska i droga przyjacika bardzo mdra kobieta
wyjawia mi przed mierci pewn niezwyk prawd. Poprosiem
j, by powiedziaa mi, jaki jest sens ycia. Odrzeka: Nie zwracaj
uwagi na nikogo". Zawsze potrafia powiedzie wiele w
treciwych i krtkich zdaniach, ale poniewa nie do koca j
rozumiaem, poprosiem o wyjanienie. Zgodzia si i znw w
sposb lakoniczny dodaa: Zosta swoim panem". Dla mnie byo
to niezwyke objawienie i nic wicej nie musiaa ju dodawa.
Tobie jednak powiem jeszcze co: Potraktuj swj problem jako
pocztek nowej drogi; przejmij ster swego ycia. Niech
wizualizacja pomoe ci sta si wadc samego siebie i
najwyszym autorytetem. Pozwl, by twoje pozytywne myli byy
zacztkiem pozytywnych dowiadcze, a yciu jak najgoniej
odpowiedz: TAK.

Spis treci

Podzikowania 7
Wstp
Potga wyobrani
9
Rozdzia 1
Postawienie sobie pytania o zdrowie
Przygotowanie do wizualizacji
19
Rozdzia 2
Procesy wizualizacyjne
Zwizek ciaa i umysu 34
Rozdzia 3
Skuteczne wizualizacje
Droga do jednoci
45
Rozdzia 4
Program uzdrowienia
Techniki i skuteczne wizualizacje
zwizane
z okrelonymi problemami
60
Rozdzia 5
Zachowanie zdrowia
218
Rozdzia 6
Jak rozwin wasne wizualizacje

osiem wskazwek
231
Rozdzia 7
Pozytywna moc uzdrawiajcych
wizualizacji
239