Sei sulla pagina 1di 26

SUPERINTENDN CIA DE

REGU L AO ECONM I CA

!
!

"#$%!&'()*(%!)+!,-./01213456/7"668!
9:%;<=*%>!1?!@A!@ABACD:#!@A!0121!

!
!

E*@%;!F$A*;!@A!!
DA);!A!*);$%=%GHA;!@#!
;A$#:!A='$:*(#!
!" #$% $& $ '( ) *)+& (, ) %) *) $-*) '" . #"- *$/ # $0 ') % $ -*
%"* '" 0)1 2$3* #0 ). -! (- -2$ *"*% (- # 0 (4 /( 12 $*% "*
"." 0 '() *"&5 #0 ( ,) *
*

!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"!"
P r i m e i r a

V e r s o

AUDINCIAP B L I CA

!"#$%&'()'%&*$'+(,-(.$-/"&'(.+01/&%'(
Superint endncia de Regulao Econm ica SRE
SGAN 603 / Mdulo I 1 andar
CEP: 70830- 030 Braslia DF
Tel: + 55 61 2192- 8814
Fax: + 55 61 2192- 8679

#$%&'(!

I. DO OBJETIVO....................................................................................................................................................... 1
II. DOS FATOS ......................................................................................................................................................... 1
III. DA ANLISE........................................................................................................................................................ 3
III.1. METODOLOGIA........................................................................................................................................... 4
III.1.1. Pesquisa Internacional .......................................................................................................................... 5
III.1.2. Pesquisa de Fabricantes e Normas Tcnicas...................................................................................... 8
III.1.3. Pesquisa junto aos Agentes.................................................................................................................. 9
III.2. CONSOLIDAO DOS RESULTADOS.................................................................................................... 13
III.2.1. Procedimentos para Consolidao..................................................................................................... 13
III.2.2. Tabela de Vidas teis.......................................................................................................................... 14
III.2.3. Anlises Comparativas........................................................................................................................ 22
IV. CONCLUSES ................................................................................................................................................. 22
V. RECOMENDAES.......................................................................................................................................... 23
VI. ANEXOS............................................................................................................................................................ 24
"

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

!"#$%&'()*($%) %+,-./0102345.6!557%
Em 07 de dezembro de 2010.

Processo n. 48500.004908/2010-68
Assunto: Atualizao das vidas teis dos bens e
instalaes em servio no setor eltrico.

%
89%:;%;<=5&8>;%
A presente Nota Tcnica tem por objetivo apresentar a reviso das vidas teis dos bens e
instalaes do ativo imobilizado dos agentes outorgados do setor eltrico brasileiro, passveis de reverso
Unio, em funo da prestao de servios de energia eltrica, com vistas adequao das taxas de
depreciao aplicveis ao Setor de Energia Eltrica, com observncia das prticas contbeis aplicveis.
2.
Para tanto, detalhada a metodologia aplicada, bem como os resultados obtidos assim como
os dados utilizados. O trabalho contempla a proposta de atualizao das vidas teis dos Tipos de Unidades
de Cadastro - TUC hoje existentes, j revisados pela nova Resoluo Normativa n367/2009, considerando
os tipos de bens que as compem, bem como a proposta de redefinio das respectivas taxas de
depreciao para esses TUC e seus tipos de bens correspondentes, estabelecidas no Manual de Controle
Patrimonial do Setor Eltrico MCPSE, especificamente na Tabela XVI anexa.
889%:;3%?6&;3%
3.
Em conformidade com o disposto no pargrafo 1 do artigo 1 do artigo 168 do Decreto n
41.019, de 26 de fevereiro de 1957, bem como no inciso XLII do artigo 4 do Decreto 2.335, de 06 de outubro
de 1997, compete ANEEL fixar as cotas de depreciao dos bens e instalaes em servio.
4.
A primeira regulamentao produzida pela ANEEL acerca do assunto foi a Resoluo ANEEL
n 002, de 24 de dezembro de 1997, que aprovou as taxas anuais de depreciao e determinou que os
concessionrios do servio pblico de energia eltrica procedessem ao clculo e contabilizao das quotas
peridicas de depreciao, tomando por base os saldos contbeis registrados em Unidades de Cadastro
UC de bens e instalaes. O trabalho foi produzido pelo grupo de trabalho institudo pela Portaria n
333/1995, do extinto DNAEE.
5.
A citada Resoluo foi revisada em 1999, com a publicao da Resoluo ANEEL n
044/1999, de 17 de maro daquele ano. A reviso levou em considerao, em linhas gerais, a adequao de

(Fl. 2 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


vidas teis e, conseqentemente, das taxas de depreciao de ativos em servio no segmento da
transmisso de energia eltrica.
6.
Entretanto, em 2006, a ANEEL identificou que alguns ativos de distribuio e de transmisso,
cujos usos tinham a mesma destinao, ou seja, quando estavam sendo utilizados com a mesma finalidade,
em um mesmo nvel de tenso e possuam caractersticas tcnicas semelhantes, precisavam ter suas vidas
teis e respectivas taxas de depreciao compatibilizadas. Assim, foi publicada a Resoluo Normativa n
240/2006, em 05/12/2006, que estabeleceu a equalizao das taxas anuais de depreciao para os ativos de
uso e caractersticas semelhantes no mbito da Distribuio e da Transmisso de energia eltrica, de modo
que foi revogada a Resoluo ANEEL n 44, de 17 de maro de 1999.
7.
Atualmente, as taxas de depreciao utilizadas pelas concessionrias de energia eltrica so
definidas na Resoluo Normativa ANEEL n 367, de 02 de junho de 2009, tabela XVI do anexo ao Manual de
Controle Patrimonial do Setor Eltrico MCPSE, que substituiu a Resoluo Normativa n240/2006, sem que
fossem atualizados, no entanto, os percentuais associados s taxas de depreciao dos ativos associados ao
servio de energia eltrica.
8.
Desta forma, quando da aprovao da Resoluo Normativa n 240/2006, a Diretoria da
ANEEL concluiu pela necessidade de complementao do estudo aprovado, conforme depreende-se do texto
transcrito abaixo1:
!"###$%
&#%'()*+,-%.%/).0-11.%2-%*+3451-%2.1%2*2.1%-%5+6.)7*89-1%)-6-)52.1:%650.(%-;52-+05*2*%*%+-0-1152*2-%
2-%*<)-<*)% +.;.1% 2*2.1:% *.% /).0-11.:% =(-% /-)75,*7%(7%-1,(2.%7*51% /)-051.:% 0.7/4-,.%-% (+56.)7-%
-+,)-%*1%25;-)1*1%3)-*1%-+;.4;52*1:%)-1<(*)2*2*1%1(*1%-1/-0565052*2-1#%
>?#%'-11*%6.)7*:%*1%1(/-)5+,-+2@+05*1%-+;.4;52*1%2-0525)*7%/-4.%2-1-+;.4;57-+,.%2.1%,)*A*4B.1%-7%
2(*1%-,*/*1C%
%
*$% -=(*45D*8E.% 2*1% ,*F*1% 2-% 2-/)-05*8E.% 2.1% *,5;.1% 2-% 251,)5A(58E.% -% 2-% ,)*+17511E.% 2-% -+-)<5*%
-4G,)50*%=(*+2.%6.)-7%(,545D*2.1%0.7%*%7-17*%65+*452*2-:%-7%(7%7-17.%+H;-4%2-%,-+1E.%-%/.11(H)-7%
0*)*0,-)H1,50*1%,G0+50*1%1-7-4B*+,-1#%
%
A$% 0.+1,5,(58E.% 2-% (7% I)(/.% 2-% J)*A*4B.% +.% K7A5,.% 2*% LMNNO% ;51*+2.% *% *+3451-% -% *% )-*;*45*8E.%
0.7/4-,*%2*1%*,(*51%,*F*1%2-%2-/)-05*8E.:%5+04(5+2.%/)./.1589-1%2-%*4,-)*89-1%2*1%PQ1#"###$R%"<)56.1%
+.11.1$%

9.
No sentido de dar prosseguimento ao comando da Diretoria naquela ocasio, foi proposta a
contratao de uma empresa de consultoria especializada para dar suporte aos trabalhos da Agncia. Para
tanto, foi realizada a Concorrncia n 04/2009, que culminou no Contrato n 34/2010-ANEEL, assinado em
07/05/2010.
10.
O contrato da consultoria com a ANEEL prev a entrega de 05 (cinco) produtos, ao longo de
7 (sete) meses:
! Produto 1: Pesquisa de organismos e rgos reguladores internacionais;
1 Itens 9 e 10 do Voto da Diretora-Relatora do processo de aprovao da Resoluo n 240/2006.

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 3 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


! Produto 2: Pesquisa de fabricantes, normas tcnicas, laboratrios de pesquisa e artigos
tcnicos;
! Produto 3: Pesquisa junto aos agentes outorgados de servio de energia eltrica;
! Produto 4 Relatrio Preliminar; e
! Produto 5 Relatrio Final.
8889%:6%6!@7835%
11.
A determinao da vida til permite avaliar, de forma predita, se economicamente vivel
manter ou substituir um bem.
12.
No entanto, isolar uma causa como determinante da retirada de operao de um bem tarefa
difcil, haja vista a pouca informao existente nas prprias empresas sobre as causas das baixas2 de ativos.
Por outro lado, a compreenso da classificao geral das causas de retiradas de bens auxilia, em muitos
casos, na previso da vida til.
13.
As situaes que levam equipamentos a sair de operao (baixa fsica no controle
patrimonial) podem ser classificadas por:
! Condio fsica dos bens: a baixa que decorre do envelhecimento ou deteriorao natural
dos bens, provocada por agentes ambientais ou condies de operao, tais como atrito,
temperatura ambiente, sobrecarga, intempries, degradao de materiais, acidentes.
Culminam na falha reparvel ou no reparvel do bem;
! Condio de utilidade dos bens: a baixa que ocorre quando o equipamento torna-se
obsoleto ou inadequado ao uso. o caso das substituies de rels e/ou medidores
eletromecnicos, equipamentos com perdas tcnicas elevadas ou operao e manuteno
onerosa; e
! Irrecuperabilidade: a baixa de bens que foram construdos para operar em perodos
especficos, mas seu benefcio ao servio no mais supera em grau significante os altos
custos afundados (sunk costs) passados, o que acaba por determinar o fim da vida til desse
ativo. Isso ocorre quando manter o bem em servio produz mais malefcios do que benefcios,
no justificando mais mant-lo na propriedade, j que mant-lo representaria um acrscimo
de custos aos custos afundados j incorridos no passado.
14.
Das causas citadas, as relacionadas condio fsica dos bens so preponderantes. Por sua
vez o fenmeno da falha no reparvel do bem essencialmente aleatrio, no podendo ser descrito por uma
anlise determinstica. Dessa forma, a predio da vida til de um bem deve incluir uma medida de
variabilidade.

2 Trata-se aqui da baixa fsica dos bens no controle patrimonial. A baixa contbil somente poder ser efetuada quando o bem for
baixado fisicamente, isto , sair em definitivo do patrimnio da empresa. Enquanto isso no ocorrer, devem permanecer registrados
na escriturao o custo de aquisio e a respectiva depreciao acumulada do bem.

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 4 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


15.
A determinao da vida til em laboratrio considera apenas alguns fatores fsicos, sendo os
principais os esforos trmicos e mecnicos e, neste caso, a vida til assim determinada tem aplicaes
restritas. A estimativa da vida til obtida por meio de levantamento estatstico tem a vantagem de considerar
todos os fatores que levam um equipamento a sair de operao.
16.
Existem vrios modelos que podem ser utilizados para a modelagem estatstica da vida til de
uma categoria de bens. Todavia, em casos em que a populao conhecida, desejvel que se utilize a
distribuio real.
17.
No obstante, h casos em que pouco se sabe a respeito do comportamento da varivel
aleatria tratada, a exceo de seus pontos extremos. Nesses casos uma alternativa considerar uma
distribuio uniforme de parmetros. Alm dos pontos extremos da varivel aleatria tratada, um valor de
tendncia central pode estar disponvel e, nesse caso, a adoo de uma distribuio triangular seria mais
adequada para a anlise do que uma distribuio uniforme.
18.
Para fins regulatrios, interessa obter uma faixa de valores dentro da qual deve ser escolhido
um ponto que ser adotado como vida til mdia regulatria para cada tipo de bem.
19.
Neste contexto, os itens a seguir descrevem a metodologia adotada neste trabalho para o
levantamento das vidas teis dos bens e instalaes em servio no setor eltrico, considerando para tal os
Tipos de Unidades de Cadastro TUC, constantes do Manual de Controle Patrimonial do Setor Eltrico MCPSE. Os dados utilizados so apresentados nos Anexos I a IV.
%
%
888919%A5&;:;7;B86%
20.
Inicialmente, apresenta-se a descrio detalhada de cada Tipo de Unidade de Cadastro
TUC constante no Manual de Controle Patrimonial do Setor Eltrico MCPSE, complementada, quando
necessrio, com descritivos tcnicos que melhor caracterizem a unidade de cadastro. O estudo para definio
da metodologia de anlise dividiu-se em quatro sees:
21.
Primeira seo: Pesquisa Internacional - so apresentados os resultados obtidos a partir das
pesquisas realizadas junto aos organismos e rgos reguladores internacionais. Para tanto, tornou-se
necessrio enquadrar cada unidade de cadastro pesquisa internacional realizada, utilizando-se como base
as Tabelas 72 e 73 do Produto 1, reproduzidos no Anexo I. Isso, pois, em muitos casos, a pesquisa
internacional resultou em agrupamento de diversos equipamentos utilizados no setor de energia eltrica,
como, por exemplo, subestaes de distribuio, linhas de transmisso, entre outros.
22.
Segunda seo: Pesquisa junto a Fabricantes e Normas - so apresentados os resultados
obtidos a partir das pesquisas realizadas junto aos fabricantes, normas tcnicas, laboratrios de pesquisa e
artigos tcnicos.
23.
Terceira seo: Pesquisa junto a agentes outorgados do Setor Eltrico so apresentados os
resultados obtidos a partir de pesquisas realizadas junto a agentes outorgados de gerao, transmisso e
distribuio de energia eltrica com finalidade de verificao do processo de gerenciamento dos ativos, na
* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 5 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


rea contbil e de engenharia, considerando as baixas fsicas e contbeis, os estudos tcnicos existentes
sobre manuteno, etc.
24.
Finalmente, a ltima seo apresenta a consolidao dos dados obtidos nas sees
anteriores, de modo a se estabelecer a vida til provvel de cada tipo de unidade de cadastro sob anlise.
88891919%CDEFG*E$%8)#DH)$(*")$I%
25.
A metodologia utilizada para a realizao da pesquisa internacional partiu da avaliao da
legislao especfica para o clculo da vida til e mtodos de depreciao dos ativos nos rgos reguladores
internacionais, observando a estrutura do setor eltrico e funcionamento do mercado em cada pas sob
anlise. A pesquisa foi realizada em 34 pases, contemplando todos os continentes:
&$JDI$%1%K%4DI$LM"%ND%C$OEDE%CDEFG*E$N"E%
P")#*)D)#D%
C$OE%
Africano
frica do Sul
Canad
Americano
Estados Unidos
(Norte)
Mxico
Argentina
Chile
Americano
(Central e
Colmbia
Sul)
Peru
Trinidad e Tobago
China
Coria do Sul
Filipinas
Asitico
ndia
Israel
Japo
Austrlia
Oceania
Nova Zelndia

% P")#*)D)#D%

Europeu

C$OE%
Alemanha
ustria
Blgica
Crocia
Dinamarca
Espanha
Frana
Holanda
Irlanda
Itlia
Noruega
Portugal
Reino Unido
Repblica Tcheca
Romnia
Sucia
Turquia

26.
Inicialmente, considerando as informaes disponibilizadas pelos rgos reguladores
internacionais, foram estabelecidos grupos de similaridade, nos quais os equipamentos poderiam ser
classificados: (i) gerao, (ii) transmisso, (iii) distribuio e, (iv) equipamentos em geral, este ltimo relativo
aos bens no tm uso especfico no setor de energia eltrica. Para cada um dos grupos foram estabelecidos
subgrupos, de forma a melhor detalhar as instalaes do setor eltrico, o que possibilitou o enquadramento
de cada um dos tipos de unidades de cadastro (TUCs). Os grupos de similaridade so apresentados na
Tabela a seguir:
%

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 6 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


%

&$JDI$%/%K%BHGQ"E%ND%E*R*I$H*N$ND%Q$H$%QDEFG*E$%*)#DH)$(*")$I%
BHGQ"E%

Gerao

Transmisso

Distribuio

Geral

3GJSHGQ"E%
Hidreltrica
Trmica diesel
Trmica gs
Trmica nuclear
Trmica vapor
Linha de Transmisso
Cabos / Condutores
Transformadores
Subestaes
Linha de Distribuio
Rede de Distribuio MT
Rede de Distribuio BT
Linhas subterrneas
Cabos / Condutores
Transformadores
Subestaes
Medidores Eletromecnicos
Medidores Eletrnicos
Gerenciamento de Rede
Construo Civil
Software
Equipamentos Eletrnicos
Veculo Transporte

27.
Para cada um dos subgrupos apresentados na Tabela anterior, foram determinados valores
mnimos e mximos por pas, constituindo intervalos capazes de representar e/ou predizer a vida til provvel
dos equipamentos.
28.
De posse dos intervalos disponveis por pas, foi calculada a funo densidade de
probabilidade. Conforme comentrio anterior, neste caso no h conhecimento a respeito do comportamento
da varivel aleatria tratada, a menos de seus pontos extremos. A alternativa foi considerar uma distribuio
uniforme de parmetros, de forma a construir uma funo densidade de probabilidade. A Figura a seguir
apresenta exemplo da anlise para transformadores de distribuio:
!
!

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 7 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


!
!

" "

" !#$"

?*SGH$%1T%?G)LM"%ND)E*N$ND%ND%QH"J$J*I*N$ND%2%#H$)EU"HR$N"HDE%ND%N*E#H*JG*LM"

29.
Adicionalmente, foi construda a funo distribuio acumulada de probabilidade, apresentada
na Figura a seguir, de onde se extrai os valores do interquartil (25% e 75%) que podero ser utilizados como
o intervalo de referncia:
!

"

"

" !#$"

%
?*SGH$%/T%?G)LM"%N*E#H*JG*LM"%$(GRGI$N$%ND%QH"J$J*I*N$ND%2%#H$)EU"HR$N"HDE%ND%N*E#H*JG*LM"

30.
Da Figura acima, obtm-se uma faixa entre 22 e 38 anos. Em resumo, a anlise realizada
pela ANEEL estabeleceu um nico intervalo de referncia atribudo pesquisa internacional, de modo que
foram incorporados os limites mais freqentemente observados entre as diversas informaes disponveis. A
Figura a seguir apresenta o resultado obtido para transformadores de distribuio:

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 8 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).

?*SGH$%+T%:DU*)*LM"%N$%U$*V$%WI*R*#DE%RXV*R"E%D%RO)*R"EY%Q$H$%Z*N$%[#*I%ND%#H$)EU"HR$N"HDE%ND%N*E#H*JG*LM"%

31.
Deve-se ressaltar que esse procedimento foi aplicado sempre que se disps de informao
suficiente para tal anlise. As faixas para cada TUC, bem como os valores obtidos de vida til, esto
apresentados no 6)DV"%8.
888919/9%CDEFG*E$%ND%?$JH*($)#DE%D%!"HR$E%&'()*($E%
32.
A metodologia de pesquisa consistiu na avaliao das informaes disponveis de
fabricantes, laboratrios, artigos tcnicos e normas tcnicas. A pesquisa tambm foi realizada para cada tipo
de unidade de cadastro (TUC), com fins de obteno de dados relativos vida til dos equipamentos e
instalaes do setor eltrico.
33.
Alm da pesquisa realizada em aproximadamente 500 fabricantes e 1.100 normas tcnicas,
abrangendo todos os Tipos das Unidades de Cadastro (TUC), foram consultados 29 laboratrios e
instituies. A relao dos fabricantes, normas tcnicas e laboratrios consultados para cada TUC, bem como
os valores obtidos de vida til, esto apresentados no 6)DV"%88.
34.
Ressalte-se que foram encontradas dificuldades na compilao dos dados, em especial, pela
reduzida quantidade de informaes de fabricantes disponveis por TUC. Em geral, a vida til de um ativo
pode variar em funo de inmeros fatores operacionais, o que impede ao fabricante informar, com preciso,
a durabilidade de um equipamento. Por outro lado, para determinados TUC essas informaes foram obtidas
para os casos de sua operao em condies nominais.
35.
Quanto s normas tcnicas que, em geral, atm-se aos ensaios necessrios para garantir a
vida til, foram levantadas informaes disponveis acerca da durabilidade dos equipamentos. Finalmente, foi
* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 9 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


realizada ampla pesquisa em laboratrios nacionais e internacionais, nos quais foi possvel encontrar
resultados dos ensaios e artigos publicados acerca do tema.
36.
Seguindo o critrio da primeira etapa, a anlise realizada pela ANEEL pautou-se pela
definio de um intervalo de referncia atribudo s pesquisas de fabricantes e normas tcnicas (valores
mnimos e mximos), no qual procurou-se, quando possvel, estabelecer os valores mais freqentemente
observados dentre as informaes disponveis.
888919+9%CDEFG*E$%\G)#"%$"E%6SD)#DE%
37.
A metodologia da pesquisa junto aos agentes outorgados de servios de energia eltrica,
descritas a seguir, consistiu inicialmente na busca das seguintes informaes:
1. Visita junto CPFL Paulista, com finalidade de verificao do processo de gerenciamento dos
ativos, na rea contbil e de engenharia;
2. Solicitao CPFL de lista de unidades de cadastro da distribuio baixadas no ano de 2009,
lista de unidades de cadastro da distribuio em operao em 31 de dezembro de 2009 e
lista de unidades de cadastro da gerao em operao em 31 de dezembro de 2009.
3. Com essas listas, foram classificadas por TUC e feito um tratamento estatstico de modo a
extrair o tempo total de permanncia em servio, aqui interpretada como a vida til mdia
desses equipamentos e instalaes;
4. Atravs do Ofcio Circular n 04/2010-SRE-SFF/ANEEL, de 12 de julho de 2010, foi solicitada
aos agentes de servios pblicos de energia eltrica a disponibilizao das seguintes
informaes e/ou listas tcnicas:
a. Listagem de todos os equipamentos (UC) baixados, considerando:
i. Para equipamentos de redes, linhas e subestaes de distribuio: perodo de 5 anos
(2005 a 2009);
ii. Para equipamentos de linhas e subestaes de Transmisso de energia: perodo de
5 anos (2005 a 2009);
iii. Para equipamentos de Gerao de energia: perodo de 5 anos (2005 a 2009).
b. Estudos da engenharia de operao e manuteno com relao a vida til de
equipamentos e instalaes da concessionria (Gerao, Transmisso e Distribuio).
Exemplos: Estudos comparativos de durabilidade de medidores eletrnicos e
eletromagnticos, estudos de envelhecimento de cabos areos e/ou subterrneos,
estudo de durabilidade x carregamento de transformadores, estudo de durabilidade de
barragens e reservatrios, estudos sobre vida til publicados pelo Agente em
organismos nacionais e internacionais (Congressos, Seminrios, CIGRE, IEEE, etc),
entre outros.
5. A ANEEL solicitou estas informaes para as seguintes empresas:
a. COELCE Companhia Energtica do Cear
b. Eletropaulo Metropolitana Eletricidade de So Paulo S/A
c. AES Tiet Empreendimentos S/A
d. CEB Distribuio S/A
e. Elektro Eletricidade e Servios S/A
* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 10 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


f.
g.
h.
i.
j.
k.
l.
m.
n.
o.
p.
q.
r.
s.
t.
u.
v.
w.
x.
y.
z.
aa.
bb.
cc.

Furnas Centrais Eltricas S/A


Empresa Eltrica Bragantina S/A
Centrais Eltricas do Par S/A
Centrais Eltricas Matogrossenses S/A
Companhia de Transmisso de Energia Eltrica Paulista
Companhia Hidro Eltrica do So Francisco CHESF
CEMIG Distribuio S/A
CEMIG Gerao e Transmisso S/A
Celesc Distribuio S/A
Eletrosul Centrais Eltricas S/A
Amazonas Distribuidora de Energia S/A
Energisa Nova Friburgo Distribuidora de Energia S/A
DME-PC Departamento Municipal de Eletricidade de Poos de Caldas
Companhia Energtica de Pernambuco
Light Servios de Eletricidade S/A
Companhia Energtica do Rio Grande do Norte
Eletronuclear Eletrobrs Termonuclear S/A
Tractebel Energia S/A
Companhia de Eletricidade do Estado da Bahia
Companhia Estadual de Distribuio de Energia Eltrica
Companhia Paulista de Fora e Luz CPFL
Companhia Paulista de Energia Eltrica CPEE
Copel Distribuidora S/A
Eletronorte Centrais Eltricas do Norte do Brasil S/A

6. Tambm foram utilizados dados dos ativos imobilizados em servio, a partir dos laudos de
avaliao da base de remunerao regulatria, das seguintes concessionrias de distribuio
de energia eltrica:
a. Amazonas Energia
b. CEB Distribuio S/A
c. Centrais Eltricas do Par S/A
d. CEMIG Distribuio S/A
e. Companhia Paulista de Fora e Luz CPFL
f. Companhia de Eletricidade do Estado da Bahia
g. Copel Distribuidora S/A
h. Companhia Energtica do Rio Grande do Norte
i. Eletropaulo Metropolitana Eletricidade de So Paulo S/A
j. Elektro Eletricidade e Servios S/A
k. Empresa Eltrica Bragantina S/A
7. Com as informaes dos agentes acima indicados foram realizados clculos estatsticos para
determinar a vida til dos equipamentos por concessionria e por unidade de cadastro.
38.
Dessa forma, foram realizadas pesquisas utilizando dados de 29 concessionrias,
abrangendo todos os ativos baixados nos ltimos 5 anos (2005 a 2009).

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 11 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


39.
O objetivo deste estudo obter o tempo de durao em uso dos equipamentos instalados nos
sistemas de distribuio de energia eltrica a partir de dados operacionais das concessionrias. No entanto,
preciso ter presente a restrio existente nos dados em funo de no ser possvel relacionar para todas as
empresas os motivos de baixas, o que evidentemente distorce o clculo, pois so considerados todos os tipos
de baixas e no somente aquelas por fim de vida til, que o objeto de estudo.
40.
Este tempo de durao em uso foi obtido primordialmente com os dados de ativos das
concessionrias que informam a data de baixa e a data de incorporao ao sistema. Estes dados foram
obtidos para um perodo de 5 anos, ou seja, para cada equipamento retirado do sistema (ou seja, baixado)
neste perodo, foi computado o perodo total de operao definido como a diferena entre a data de
incorporao e data de baixa.
41.
Para cada empresa, foram agrupados os tempos de durao dos equipamentos similares
para que pudesse ser feito um tratamento estatstico. Estes agrupamentos seguiram a metodologia
apresentada no Manual de Contabilidade do Setor Eltrico MCSE para que fosse possvel comparar e
agregar os equipamentos de outras empresas. Para cada tipo de equipamento de uma determinada empresa
foi calculada a mdia, o desvio padro e a mediana.
42.
Para melhorar a informao do tempo de durao dos equipamentos, foram solicitados para
algumas empresas os dados referentes s datas de incorporao de todos os equipamentos atualmente em
operao. Atravs da diferena entre a data atual e a data de incorporao possvel obter a idade mdia
atual de cada tipo de equipamento. Esta idade pode ser utilizada para verificar se a vida til obtida com a
amostra dos baixados maior que a idade mdia dos equipamentos. Se a vida til obtida menor que a
idade mdia significa que o clculo feito atravs dos baixados no est correto ou o tamanho da amostra
pequeno.
43.
Adicionalmente foi feita uma anlise da quantidade de equipamentos hoje em operao que
ultrapassaram a vida til regulatria obtida atravs da taxa de depreciao regulada pela ANEEL.
44.
O objetivo final deste estudo obter um intervalo de vida til que ser depois combinado com
os demais estudos para obteno do valor final a ser adotado de vida til por cada tipo de unidade de
cadastro.
45.
Assim, primeiramente, partiu-se da anlise dos bens baixados, agrupando-se todas as
empresas e avaliando a funo densidade de probabilidade, analisando o seu comportamento. A figura
abaixo mostra um exemplo dessa anlise para o caso do TUC 255.01 - poste de concreto de tenso inferior a
69 kV. Observa-se que ocorrem alguns picos em determinados anos, o que decorre de dados pontuais de
algumas empresas. Idealmente, deveria ser observada uma janela maior de tempo para atenuar esses
problemas, porm com a limitao dos dados necessrio observar outras informaes tambm como, por
exemplo, a idade mdia dos ativos baixados acima da vida til regulatria, bem como os ativos em operao
que esto acima da vida til regulatria.

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 12 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).

"

"$

" "

" &" !#$"

?*SGH$%]T%?G)LM"%ND)E*N$ND%ND%QH"J$J*I*N$ND%2%C"E#D%ND%P")(HD#"%^%,_%`>%

46.
Tambm possvel traar a funo distribuio acumulada de probabilidade para este caso,
apresentada na figura a seguir, de onde se extrai os valores do interquartil (25% e 75%) que podero ser
utilizados como o intervalo de referncia, alm da prpria mediana.
%

" "$

" " " &" !#$"

?*SGH$%aT%?G)LM"%N*E#H*JG*LM"%$(GRGI$N$%ND%QH"J$J*I*N$ND%2%C"E#D%ND%P")(HD#"%^%,_%`>%

47.
No exemplo acima, obtm-se a faixa entre 24 e 31 anos, sendo a mediana de 28 anos. Dessa
forma, neste caso, adota-se essa faixa como referncia.
48.
Contudo, deve-se ressaltar que esse procedimento foi aplicado sempre que se disps de
informao suficiente para tal anlise.

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 13 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


49.
As tabelas resumo dos dados so apresentadas no 6)DV"%888 onde se tem um resumo destes
parmetros agrupando os equipamentos de todas as empresas. Para cada TUC foi calculada uma mdia
gerada a partir das mdias amostrais de cada empresa ponderada pelo respectivo tamanho da amostra.
8889/9%P;!3;78:6bc;%:;3%453d7&6:;3%
8889/919%CH"(DN*RD)#"E%Q$H$%P")E"I*N$LM"%
50.
Para a definio das vidas teis finais utilizou-se das trs fontes de informao disponveis, a
saber: pesquisa internacional, pesquisa de fabricantes e normas tcnicas e pesquisa junto aos agentes.
51.
O procedimento adotado para compilao dos dados referentes s fontes disponveis foi de
encontrar uma faixa referencial para os valores de vidas teis a partir da considerao dos intervalos
anteriormente construdos para cada pesquisa.
52.
A hiptese bsica assumida que para os intervalos anteriormente construdos, os valores
dentro de tais intervalos so equiprovveis, ou seja, tem a mesma probabilidade de ocorrerem. Resta,
portanto, definir o intervalo final que melhor expresse a interseo dos intervalos anteriores.
53.
Para isso, foram adotados alguns critrios para auxiliar na construo do intervalo, conforme
descrito a seguir.
54.
O primeiro critrio para construo do intervalo final o !"#$%$& %$& '()#*$& %(& !+,,+& $-&
'()#*./%(, onde% o valor numrico obtido representa o centro de gravidade da soma das distribuies de
probabilidade. Na prtica, a sada precisa (resposta) obtida calculando-se a mdia entre os elementos
extremos de cada funo ou, neste caso, dos limites inferiores e superiores dos intervalos decorrentes das 3
fontes de informao.
55.
O segundo critrio para construo do intervalo final o !"#$%$&%+ !"%/+&%$,&!01/!$,,
por meio do qual a sada precisa (resposta) obtida calculando-se o valor mdio dos valores mximos da
funo densidade de probabilidade.
56.
Tambm neste caso o objetivo construir uma funo densidade de probabilidade, a partir
dos intervalos disponveis para cada fonte de informao, de forma a extrair um intervalo final. Assim como no
caso da pesquisa internacional e da pesquisa com os fabricantes, no h conhecimento a respeito do
comportamento da varivel aleatria, de modo que se considerou uma distribuio uniforme de parmetros,
para construir a funo densidade de probabilidade.
57.
Na figura abaixo, exemplifica-se os dois critrios, onde se tem trs distribuies com os
seguintes intervalos respectivamente: (20, 45), (17, 35) e (25, 40). O intervalo resultante (25, 35). Pelo
primeiro critrio calcula-se a mdia dos trs intervalos resultando em 30,3. J pelo segundo critrio, obtm-se
o ponto central do intervalo resultante que 30,0.

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 14 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).

"

"'

?*SGH$%,T%5VDRQI"%ND%P")E#HGLM"%N"E%8)#DHZ$I"E%

58.
Uma vez calculado os valores pelos dois critrios, para a escolha entre os dois valores
obtidos, adota-se como referencial o valor mais conservativo, ou seja, mais prximo do valor vigente pela
REH 367/2009.
59.
Adicionalmente, caso o valor obtido apresente uma variao inferior a 5% do valor vigente
(para mais ou para menos), mantm-se o valor vigente.
60.
Os intervalos referenciais, obtidos a partir desta metodologia, bem como os valores propostos
para as vidas teis dos bens e instalaes do setor eltrico so apresentados no 6)DV"%8>.
8889/9/9%&$JDI$%ND%>*N$E%e#D*E%
61.
A tabela a seguir apresenta a relao de todos os Tipos de Unidades de Cadastro (TUCs)
com as respectivas vidas teis propostas e taxas de depreciao a serem utilizadas pelas concessionrias de
energia eltrica. Esta tabela substituir a Tabela XVI do anexo do Manual de Controle Patrimonial do Setor
Eltrico MCPSE, aprovado pela Resoluo Normativa ANEEL n 367, de 02 de junho de 2009.

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 15 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).

&$JDI$%+%2%>*N$%e#*I%D%&$V$%ND%:DQHD(*$LM"%CH"Q"E#$%
&8C;%:5%d!8:6:5%:5%P6:63&;%
Pg:9%
100

:53P48bc;%
ARMAZENAGEM, MANIPULAO E
TRANSPORTE DE COMBUSTVEL
LQUIDO OU GASOSO
ARMAZENAGEM, MANIPULAO E
TRANSPORTE DE COMBUSTVEL
NUCLEAR
ARMAZENAGEM, MANIPULAO E
TRANSPORTE DE COMBUSTVEL
SLIDO
ARMAZENAGEM, MANIPULAO E
TRANSPORTE DE RESDUO
ARMAZENAGEM, MANIPULAO E
TRANSPORTE DE RESDUO
NUCLEAR
BALANA PARA VECULOS DE
CARGA

&8C;%:5%<5A%
Pg:9%

:53P48bc;%

ARMAZENAGEM, MANIPULAO E
100.01 TRANSPORTE DE COMBUSTVEL LQUIDO
OU GASOSO

>*N$%e#*I%
W$)"EY%

&$V$%
:DQ9%
WfY%

25

4,00%

105.01

ARMAZENAGEM, MANIPULAO E
TRANSPORTE DE COMBUSTVEL NUCLEAR

30

3,33%

110.01

ARMAZENAGEM, MANIPULAO E
TRANSPORTE DE COMBUSTVEL SLIDO

20

5,00%

112.01

ARMAZENAGEM, MANIPULAO E
TRANSPORTE DE RESDUO

15

6,67%

115.01

ARMAZENAGEM, MANIPULAO E
TRANSPORTE DE RESDUO NUCLEAR

30

3,33%

120.01 BALANA PARA VECULOS DE CARGA

22

4,55%

20

5,00%

17

5,88%

20

5,00%

17

5,88%

135.01 RGIDO

35

2,86%

135.02 FLEXVEL

35

2,86%

140.01 CALDEIRA

28

3,57%

145.01 CMARA

33

3,03%

145.02 GALERIA

33

3,03%

145.03 TNEL

33

3,03%

150 CANAL DE DESCARGA

150.01 CANAL DE DESCARGA

25

4,00%

155 CHAMIN

155.01 CHAMIN

25

4,00%

33

3,03%

19

5,26%

33

3,03%

19

5,26%

33

3,03%

19

5,26%

FUSVEL RELIGADORA !"#$"%&

33

3,03%

FUSVEL RELIGADORA < 69 kV

19

5,26%

33

3,03%

105
110
112
115
120

BANCO DE CAPACITORES
125
PARALELOS
130 BANCO DE CAPACITORES SERIAIS
135 BARRAMENTO
140 CALDEIRA
145 CMARA E GALERIA

CLASSE DE TENSO IGUAL OU SUPERIOR A


69 kV
125.02 CLASSE DE TENSO INFERIOR A 69 kV
CLASSE DE TENSO IGUAL OU SUPERIOR A
130.01
69 kV
130.02 CLASSE DE TENSO INFERIOR A 69 kV
125.01

160.01

160

CHAVE

SECCIONADORA !"#$"%&

SECCIONADORA < 69 kV
SECCIONADORA COM LMINA DE TERRA !"
69 kV
160.02
SECCIONADORA COM LMINA DE TERRA <
69 kV
FUSVEL !"#$"%&
160.03
FUSVEL < 69 kV
160.04

160.06 DE ATERRAMENTO !"#$"%&

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 16 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


DE ATERRAMENTO < 69 kV

19

5,26%

SECCIONALIZADOR !"#$"%&

33

3,03%

SECCIONALIZADOR < 69 kV

19

5,26%

165.01 COMPENSADOR DE REATIVOS ESTTICO

35

2,86%

160.10
165 COMPENSADOR DE REATIVOS

165.02 COMPENSADOR DE REATIVOS ROTATIVO

35

2,86%

170 COMPORTA

170.01 COMPORTA

38

2,63%

175 CONDENSADOR DE VAPOR

175.01 CONDENSADOR DE VAPOR

23

4,35%

180.01 CONDUTO

35

2,86%

180.02 CANALETA

35

2,86%

185.01 CONDUTO FORADO

40

2,50%

NU INSTALADO !"#$"%&

37

2,70%

ISOLADO !"69 kV

37

2,70%

NU INSTALADO < 69 kV

29

3,45%

29

3,45%

180 CONDUTO E CANALETA


185 CONDUTO FORADO

190.01
190 CONDUTOR

190.02 ISOLADO < 0,6/1 kV

29

3,45%

195 CONVERSOR DE CORRENTE

195.01 CONVERSOR DE CORRENTE

ISOLADO < 69 kV

25

4,00%

200 CONVERSOR DE FREQUNCIA

200.01 CONVERSOR DE FREQUNCIA

10

10,00%

33

3,03%

33

3,03%

50

2,00%

215.09 EDIFICAO - OUTRAS

33

3,03%

220.01 ELEVADOR

25

4,00%

220.02 TELEFRICO

25

4,00%

30

3,33%

230.01 MVEIS E UTENSLIOS


EQUIPAMENTOS MVEIS E PORTTEIS DE
230.05
COMUNICAO
230.10 EQUIPAMENTOS DE SERVIO

10

10,00%

10

10,00%

10

10,00%

230.15 EQUIPAMENTOS DE OFICINAS

10

10,00%

230.18 EQUIPAMENTOS DE LABORATRIOS

10

10,00%

230.20 EQUIPAMENTOS DE ALMOXARIFADO

10

10,00%

230.25 EQUIPAMENTOS DE ESCRITRIO

10

10,00%

230.30 EQUIPAMENTOS DE CONSERVAO E

10

10,00%

205.01 DIREITO
205.02 MARCA
205 DIREITO, MARCA E PATENTE

205.03 PATENTE
205.05 SERVIDES

210 DISJUNTOR

215 EDIFICAO
220 ELEVADOR E TELEFRICO
ENVOLTRIO OU ESFERA DE
225 CONTENO DO EDIFCIO DO
REATOR NUCLEAR

230 EQUIPAMENTO GERAL

205.09 OUTROS
DISJUNTOR DE CLASSE DE TENSO IGUAL
210.01
OU SUPERIOR A 69 kV
DISJUNTOR DE CLASSE DE TENSO
210.02
INFERIOR A 69 kV
215.01 EDIFICAO - CASA DE FORA

225.01

ENVOLTRIO OU ESFERA DE CONTENO


DO EDIFCIO DO REATOR NUCLEAR

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 17 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


LIMPEZA
230.90 OUTROS EQUIPAMENTOS
EQUIPAMENTO GERAL DE
235
235.01 EQUIPAMENTO GERAL DE INFORMTICA
INFORMTICA
EQUIPAMENTOS DA TOMADA
240
240.01 EQUIPAMENTOS DA TOMADA D'GUA
D'GUA
245 EQUIPAMENTOS DO CICLO TRMICO 245.01 EQUIPAMENTOS DO CICLO TRMICO

11

9,09%

10

10,00%

27

3,70%

22

4,55%

250 ESTRADA DE ACESSO

36

2,78%

26

3,85%

250.01 ESTRADA DE ACESSO


POSTE MADEIRA < 69 kV
255.01 POSTE CONCRETO < 69 kV

255 ESTRUTURA (POSTE, TORRE)

28

3,57%

POSTE DE AO < 69 kV

28

3,57%

TORRE MADEIRA !"#$"kV

35

2,86%

255.02 TORRE CONCRETO !"#$"kV

40

2,50%

TORRE METLICA !"#$"kV

40

2,50%

25

4,00%

40

2,50%

22

4,55%

270 FIBRA TICA

260.01 ESTRUTURA DA TOMADA D'GUA


ESTRUTURA DE SUPORTE PARA
265.01
EQUIPAMENTO
ESTRUTURA DE SUPORTE PARA
265.02
BARRAMENTO
270.01 FIBRA TICA

22

4,55%

275 GERADOR

275.01 GERADOR

33

3,03%

280 GERADOR DE VAPOR


INSTALAES DE RECREAO E
285
LAZER
290 LUMINRIA

280.01 GERADOR DE VAPOR

30

3,33%

285.01 INSTALAES DE RECREAO E LAZER

34

2,94%

290.01 LUMINRIA

19

5,26%

295.01 MEDIDOR ELETROMECNICO

25

4,00%

295.11 MEDIDOR ELETRNICO

13

7,69%

295.16 CONCENTRADOR

13

7,69%

295.18 COMPARADOR/FISCAL

25

4,00%

300.01 MOTOR DE COMBUSTO INTERNA

15

6,67%

305.01 PAINEL

28

3,57%

305.02 MESA DE COMANDO

28

3,57%

305.03 CUBCULO

28

3,57%

PRA-RAIOS !"#$"kV

30

3,33%

PRA-RAIOS < 69 kV

25

4,00%

315.01 PONTE ROLANTE

35

2,86%

315.02 GUINDASTE

35

2,86%

315.03 PRTICO

35

2,86%

315.05 DERRICK

35

2,86%

315.10 GUINCHO

35

2,86%

315.20 MONOTRILHO / MONOVIA

35

2,86%

260 ESTRUTURA DA TOMADA D'GUA


265

ESTRUTURA SUPORTE DE
EQUIPAMENTO E DE BARRAMENTO

295 MEDIDOR

300 MOTOR DE COMBUSTO INTERNA


PAINEL, MESA DE COMANDO E
305
CUBCULO

310 PRA-RAIOS

315

PONTE ROLANTE, GUINDASTE OU


PRTICO

310.01

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 18 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


315.30 TORRE DE IAMENTO

35

2,86%

320 PRECIPITADOR DE RESDUOS

320.01 PRECIPITADOR DE RESDUOS

20

5,00%

325 PROTETOR DE REDE

325.01 PROTETOR DE REDE

25

4,00%

330.01 REATOR

36

2,78%

330.02 RESISTOR

36

2,78%

335 REATOR NUCLEAR

335.01 REATOR NUCLEAR

33

3,03%

340 REGULADOR DE TENSO

340.01

REGULADOR DE TENSO !"#$"%&

33

3,03%

REGULADOR DE TENSO < 69 kV

27

3,70%

345 RELIGADOR

345.01 RELIGADOR

28

3,57%

350.01 RESERVATRIO

45

2,22%

350.02 BARRAGEM

45

2,22%

350.05 DIQUE

45

2,22%

350.10 QUEBRA-MAR

45

2,22%

350.15 ADUTORA

45

2,22%

350.20 VERTEDOURO

45

2,22%

350.25 TOMADA D'GUA

45

2,22%

350.30 CANAL DE FUGA

45

2,22%

350.35 ECLUSA

45

2,22%

350.40 CANAL DE ADUO

45

2,22%

350.50 TNEL DE ADUO

45

2,22%

355.01 SISTEMA ANTI-RUDO

30

3,33%

360.01 SISTEMA DE ABASTECIMENTO DE GUA

25

4,00%

365.01 SISTEMA DE GUA DE ALIMENTAO

30

3,33%

370.01 SISTEMA DE GUA DE CIRCULAO

25

4,00%

375.01 SISTEMA DE ALIMENTAO DE ENERGIA

17

5,88%

380.01 SISTEMA DE AMOSTRAGEM PRIMRIO

30

3,33%

385.01 SISTEMA DE AR COMPRIMIDO

21

4,76%

390.01 SISTEMA DE AR E GASES DE COMBUSTO

22

4,55%

395.01 SISTEMA DE ATERRAMENTO DE USINA

33

3,03%

33

3,03%

33

3,03%

33

3,03%

33

3,03%

25

4,00%

330 REATOR (OU RESISTOR)

RESERVATRIO, BARRAGEM E
350
ADUTORA

355 SISTEMA ANTI-RUDO


SISTEMA DE ABASTECIMENTO DE
360
GUA
SISTEMA DE GUA DE
365
ALIMENTAO
370 SISTEMA DE GUA DE CIRCULAO
SISTEMA DE ALIMENTAO DE
375
ENERGIA
SISTEMA DE AMOSTRAGEM
380
PRIMRIO
385 SISTEMA DE AR COMPRIMIDO
SISTEMA DE AR E GASES DE
390
COMBUSTO

395.05
395 SISTEMA DE ATERRAMENTO

395.10
395.15
395.20

400

SISTEMA DE COLETA DE LEO


ISOLANTE

SISTEMA DE ATERRAMENTO DE
SUBESTAO
SISTEMA DE ATERRAMENTO EM
INSTALAO DE COMUNICAO
SISTEMA DE ATERRAMENTO EM LINHA DE
TRANSMISSO
SISTEMA DE ATERRAMENTO EM LINHAS E
REDES DE DISTRIBUIO

400.01 SISTEMA DE COLETA DE LEO ISOLANTE

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 19 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


SISTEMA DE COLETA E
TRATAMENTO DE LIXO
SISTEMA DE COMUNICAO E
410
PROTEO CARRIER
415 SISTEMA DE COMUNICAO LOCAL
SISTEMA DE CONDENSADO PARA
420
PRODUO NUCLEAR
405

405.01

SISTEMA DE COLETA E TRATAMENTO DE


LIXO
SISTEMA DE COMUNICAO E PROTEO
CARRIER
SISTEMA DE COMUNICAO LOCAL
SISTEMA DE CONDENSADO PARA
PRODUO NUCLEAR
SISTEMA DE CONTROLE QUMICO E
VOLUMTRICO
SISTEMA DE REGENERAO E
RECICLAGEM
SISTEMA DE GUA DE REPOSIO

25

4,00%

23

4,35%

20

5,00%

30

3,33%

30

3,33%

30

3,33%

30

3,33%

430.01 ESTAO DE DADOS METEOROLGICOS


SISTEMA DE DADOS
430 METEOROLGICOS, HIDROLGICOS 430.02 ESTAO DE DADOS HIDROLGICOS
E SISMOLGICOS
430.03 ESTAO DE DADOS SISMOLGICOS
SISTEMA DE DESCONTAMINAO
SISTEMA DE DESCONTAMINAO PARA
435
435.01
PARA PRODUO NUCLEAR
PRODUO NUCLEAR
SISTEMA DE DOSAGEM QUIMCA
SISTEMA DE DOSAGEM QUIMCA PARA
440
440.01
PARA PRODUO NUCLEAR
PRODUO NUCLEAR
445 SISTEMA DE DRENAGEM
445.01 SISTEMA DE DRENAGEM

12

8,33%

12

8,33%

12

8,33%

30

3,33%

30

3,33%

30

3,33%

450 SISTEMA DE ESGOTO SANITRIO

450.01 SISTEMA DE ESGOTO SANITRIO

31

3,23%

455.01 SISTEMA DE EXAUSTO

28

3,57%

455.02 SISTEMA DE VENTILAO

28

3,57%

455.03 SISTEMA DE AR CONDICIONADO

28

3,57%

460.01 SISTEMA DE ILUMINAO E FORA

20

5,00%

465.01 SISTEMA DE LUBRIFICAO

33

3,03%

465.02 SISTEMA DE LEO DE REGULAO

33

3,03%

465.03 SISTEMA DE LEO ISOLANTE

33

3,03%

465.04 SISTEMA DE GRAXA

33

3,03%

465.05 SISTEMA DE SELAMENTO/SELAGEM

33

3,03%

470.01 SISTEMA DE MONITORAO DE ATIVIDADE

30

3,33%

470.02 SISTEMA DE MONITORAO AMBIENTAL


SISTEMA DE MONITORAO DE
470.03
VAZAMENTO

30

3,33%

30

3,33%

30

3,33%

480.01 SISTEMA DE PROTEO CONTRA INCNDIO

32

3,13%

485.01 SISTEMA DE PROTEO

33

3,03%

33

3,03%

33

3,03%

33

3,03%

33

3,03%

410.01
415.01
420.01
425.05

SISTEMA DE CONTROLE QUMICO E


425
VOLUMTRICO

425.10
425.15

SISTEMA DE EXAUSTO,
455
VENTILAO E AR CONDICIONADO
460 SISTEMA DE ILUMINAO E FORA
SISTEMA DE LUBRIFICAO, DE
465 LEO DE REGULAO E DE LEO
ISOLANTE OU PARA ISOLAMENTO

470

SISTEMA DE MONITORAO DA
USINA

SISTEMA DE MONITORAO DO
475 CIRCUITO PRIMRIO PARA
PRODUO NUCLEAR
SISTEMA DE PROTEO CONTRA
480
INCNDIO

475.01

SISTEMA DE MONITORAO DO CIRCUITO


PRIMRIO PARA PRODUO NUCLEAR

485.02 SISTEMA DE TELEPROTEO


SISTEMA DE PROTEO, MEDIO E
485
485.03 SISTEMA DE TELECONTROLE
AUTOMAO
485.04 SISTEMA DE TELEMEDIO
485.05 SISTEMA DE AQUISIO DE DADOS

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 20 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


485.06 SISTEMA DE MONITORAMENTO
SISTEMA DE PULVERIZAO DO
490.01
ENVOLTRIO DE CONTENO

33

3,03%

30

3,33%

495.01 ESTAO HF

19

5,26%

495.02 ESTAO VHF

19

5,26%

495.03 ESTAO UHF

19

5,26%

495.04 ESTAO MICROONDAS

19

5,26%

495.05 ESTAO FIBRA TICA

19

5,26%

30

3,33%

30

3,33%

30

3,33%

28

3,57%

520.01 SISTEMA DE VIGILNCIA ELETRNICA

20

5,00%

525.01 SISTEMA PARA GASEIFICAO DE CARVO

15

6,67%

30

3,33%

535.01 SOFTWARE

20,00%

535.02 LICENA DE USO

20,00%

540 SUBESTAO SF 6

540.01 SUBESTAO SF 6

40

2,50%

545 SUBESTAO UNITRIA

545.01 SUBESTAO UNITRIA

28

3,57%

550.01 SISTEMA DE SUPRIMENTO DE GUA

25

4,00%

550.02 SISTEMA DE PR-TRATAMENTO

25

4,00%

550.03 SISTEMA DE DESMINERALIZAO


SISTEMA DE INJEO DE PRODUTOS
550.04
QUMICOS

25

4,00%

25

4,00%

560.01 TRANSFORMADOR DE ATERRAMENTO

38

2,63%

565.01 AREO

25

4,00%

565.02 PEDESTAL, PLATAFORMA OU ESTALEIRO

25

4,00%

565.03 SUBTERRNEO

29

3,45%

565.04 SUBMERSVEL

25

4,00%

SECO

25

4,00%

570.01 TRANSFORMADOR DE FORA

35

2,86%

570.02 AUTO-TRANSFORMADOR DE FORA

35

2,86%

SISTEMA DE PULVERIZAO DO
490
ENVOLTRIO DE CONTENO

495 SISTEMA DE RADIOCOMUNICAO

500
505
510
515
520
525
530

SISTEMA DE REFRIGERAO DE
EMERGNCIA DO NCLEO DO
REATOR
SISTEMA DE REFRIGERAO DO
REATOR
SISTEMA DE REFRIGERAO E
PURIFICAO DO POO DE
COMBUSTVEL USADO
SISTEMA DE RESFRIAMENTO DE
EQUIPAMENTOS
SISTEMA DE VIGILNCIA
ELETRNICA
SISTEMA PARA GASEIFICAO DE
CARVO
SISTEMA DE VAPOR PARA
PRODUO NUCLEAR

535 SOFTWARE

550

SUPRIMENTO E TRATAMENTO
D'GUA

555 TERRENO
TRANSFORMADOR DE
560
ATERRAMENTO

TRANSFORMADOR DE
565
DISTRIBUIO

570 TRANSFORMADOR DE FORA

500.01

SISTEMA DE REFRIGERAO DE
EMERGNCIA DO NCLEO DO REATOR

505.01 SISTEMA DE REFRIGERAO DO REATOR


SISTEMA DE REFRIGERAO E
510.01 PURIFICAO DO POO DE COMBUSTVEL
USADO
SISTEMA DE RESFRIAMENTO DE
515.01
EQUIPAMENTOS

530.01

SISTEMA DE VAPOR PARA PRODUO


NUCLEAR

555.01 DE UTILIZAO GERAL


555.09 DE UTILIZAO COMO PASSAGEM DE LINHA

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 21 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).


TRANSFORMADOR DE CORRENTE !"#$"%&"
(USO EXTERNO)
TRANSFORMADOR DE CORRENTE < 69 kV
575.01
(USO EXTERNO)
TRANSFORMADOR DE CORRENTE < 34,5 kV
(USO INTERNO)
TRANSFORMADOR DE POTENCIAL !"#$"%&"
575 TRANSFORMADOR DE MEDIDA

580

TRANSFORMADOR DE SERVIOS
AUXILIARES

585 TURBINA A GS
590 TURBINA ELICA (AEROGERADOR)

595 TURBINA HIDRULICA

TURBINA A VAPOR (TURBO


600
GERADOR)
UNIDADE DE GERAO SOLAR
605
FOTOVOLTAICA

610 URBANIZAO E BENFEITORIAS

33

3,03%

29

3,45%

29

3,45%

33

3,03%

29

3,45%

29

3,45%

33

3,03%

29

3,45%

575.13 TRANSFORMADOR DE DEFASAMENTO

29

3,45%

575.20 CONJUNTO DE MEDIO (TP e TC)


TRANSFORMADOR DE SERVIOS
580.01
AUXILIARES
585.01 AREO-DERIVADO

29

3,45%

30

3,33%

26

3,85%

585.02 INDUSTRIAL

26

3,85%

590.01 TURBINA ELICA (AEROGERADOR)

20

5,00%

595.01 PELTON

40

2,50%

595.02 FRANCIS

40

2,50%

595.03 KAPLAN

40

2,50%

595.04 MICHELL-BANKI

40

2,50%

595.05 HLICE

40

2,50%

595.06 BULBO

40

2,50%

600.01 TURBINA A VAPOR (TURBO GERADOR)

25

4,00%

UNIDADE DE GERAO SOLAR


FOTOVOLTAICA

25

4,00%

610.05 PTIOS

33

3,03%

610.10 ESTRADAS

33

3,03%

610.15 RUAS

33

3,03%

610.20 PONTES

33

3,03%

610.25 VIADUTOS

33

3,03%

610.30 PASSEIOS

33

3,03%

610.35 CALADAS

33

3,03%

610.40 MUROS E CERCAS

33

3,03%

610.45 RVORES, GRAMADOS E JARDINS

33

3,03%

610.50 AEROPORTO

33

3,03%

610.55 CAMPO DE POUSO

33

3,03%

610.60 HELIPORTO

33

3,03%

TRANSFORMADOR DE POTENCIAL < 69 kV


575.02 (USO EXTERNO)
TRANSFORMADOR DE POTENCIAL < 34,5 kV
(USO INTERNO)
TRANSFORMADOR DE POTENCIAL
575.11
CAPACITIVO !"#$"%&"
TRANSFORMADOR DE POTENCIAL
575.12
INTERMEDIRIO

605.01

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 22 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).

615 VECULOS

610.65 REA DE ESTACIONAMENTO

33

3,03%

615.01 DE USO ADMINISTRATIVO

20,00%

615.02 DE USO OPERACIONAL

20,00%

8889/9+9%6)XI*EDE%P"RQ$H$#*Z$E%
62.
Atualmente, a vida til mdia do conjunto de ativos das concessionrias de distribuio em
torno de 22 anos, variando entre 21 e 24 anos. J para as concessionrias de transmisso a vida til mdia
regulatria de 34 anos, variando entre 31 e 36 anos.
63.
Com a atual proposta, a vida til das distribuidoras passa a situar em torno de 26 anos,
ocorrendo, portanto, um acrscimo de 4 anos na vida til mdia regulatria. A figura abaixo apresenta a
variao mdia para as distribuidoras e transmissoras, considerando as taxas atuais e as propostas.
&

"( ")

?*SGH$%hT%P"RQ$H$LM"%D)#HD%$%Z*N$%[#*I%$#G$I%D%$%QH"Q"E#$%

8>9%P;!P7d3i53%
64.
A ANEEL iniciou, no ano de 2008, a reviso da Portaria DANEE n 815, de 30 de novembro
de 1994, colhendo subsdios das diversas Superintendncias da ANEEL, e realizando reunies com agentes
do Setor Eltrico dos segmentos de gerao, transmisso e distribuio de energia, bem como com
representantes de Associaes representativas desses agentes, cuja participao no processo contribuiu de
maneira significativa para a atualizao e melhoria dos controles patrimoniais do Setor Eltrico brasileiro.

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 23 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).

65.
A instituio do Manual de Controle Patrimonial do Setor Eltrico - MCPSE atendeu, naquele
momento, a necessidade de controle do cadastro e das movimentaes dos bens e instalaes do Setor
Eltrico brasileiro pelas concessionrias, permissionrias, autorizadas. Entretanto, pela tica do rgo
Regulador, o acompanhamento patrimonial e a avaliao dos ativos em servios outorgados de energia
eltrica, tanto para fins tarifrios como para fins de reverso, ainda carecia da anlise revisional das taxas de
depreciao atribudas h dcadas aos ativos em servio no Setor Eltrico.
66.
A evoluo tecnolgica, o surgimento de novos tipos de bens e instalaes nos servios de
eletricidade e a eminente necessidade do rgo regulador manter atualizados os seus critrios
regulamentares, especialmente aqueles atinentes valorao de ativos em servios outorgados, constituem
primordialmente as razes principais para a proposio de reviso regulamentar ora exposta nesta Nota
Tcnica.
67.
Conclui-se, portanto, pela necessidade de reviso imediata da Tabela XVI anexa ao Manual
de Controle Patrimonial do Setor Eltrico MCPSE, considerando a metodologia exposta nos itens anteriores
e a tabela proposta no item III.2.2.
>9%45P;A5!:6bi53%
68.
Recomenda-se a submisso da proposta de atualizao das vidas teis dos bens e
instalaes em servio no setor eltrico ao processo de Audincia Pblica, com um prazo de 60 (sessenta)
dias para o envio de contribuies. Ressalta-se que todas as contribuies devero pautar-se em estudos
tcnicos e dados concretos que possibilitem a adequada anlise e validao das informaes apresentadas
ANEEL.

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

(Fl. 24 da Nota Tcnica no 368/2010-SRE/ANEEL, de 07/12/2010).

>89%6!5j;3%
69.

Acompanham a presente Nota Tcnica os seguintes Anexos:


!
!
!
!

6)DV"%8 Relatrio Tcnico sobre a Pesquisa Internacional.


6)DV"%8 Relatrio Tcnico sobre a Pesquisa de Fabricantes e Normas Tcnicas.
6)DV"%888 Relatrio Tcnico sobre a Pesquisa junto aos Agentes.
6)DV"%8> Resultados Consolidados.

P76d:8;%57863%P64>67k;%
Especialista em Regulao
de Servios Pblicos de Energia
Matrcula: 1496691

7dP86!;%6dBd3&;%:d64&5%Pk5<5475%
Especialista em Regulao
de Servios Pblicos de Energia
Matrcula: 2353697

&k86B;%P;3&6%A;!&584;%P67:5846%
Especialista em Regulao
de Servios Pblicos de Energia
Matrcula: 1560164

A@4P8;%6!:45l%4;35778%
Especialista em Regulao
de Servios Pblicos de Energia
Matrcula: 15001016

%
%
%
A6486%7d8m6%?5445846%P67:n577%
Especialista em Regulao
de Servios Pblicos de Energia
Matrcula: 1496744
%
%
%
:D%6("HN"T%

:6>8%6!&d!53%78A6%
Superintendente de Regulao Econmica

* A Nota Tcnica um documento emitido pelas Unidades Organizacionais e destina-se a subsidiar as decises da Agncia.

Potrebbero piacerti anche