Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
1
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
2
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
3
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
4
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
Poys eu tanto por voss' amor ey feyto, 3. Roy Queymado morreu con amor
aly hu vos migo talhastes preyto! Roy Queymado morreu con amor
Se me ben queredes, en seus cantares, par Santa Maria!
por Deus, amiga, que m' oy saberedes, por hunha dona que gran ben queria,
se me ben queredes. e por se meter por mays trobador,
por que lh' ela non quis ben fazer,
Por non vĩir a min soa, sinlheyra, feze s' el en seus cantares morrer,
venha convosc' a vossa covilheyra mays resurgiu depoys ao tercer dia.
Se me ben queredes,
por Deus, amiga, que m' oy saberedes, Esto fez el por hunha sa senhor
se me ben queredes. que quer gram ben, e mays vus en dirya:
por que cuyda que faz hi maestria,
Poys m' eu por vós de peydos vaso, enos cantares que fez á sabor
aly hu vós migo talhastes prazo! de morrer hy e des y d'ar vyver.
Se me ben queredes, Esto faz el que xo pode fazer,
5
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
mays outr' omen per ren nono faria. ainda que o home queira buscar,
que o non possan en toda a terra achar,
E non á ja de sa morte pavor, de San Ffagundo atá Ssan Felizes.
se non sa morte mays la temeria,
mays sabe ben, per sa sabedoria, E, don Pedro, os beiços lh' er põede
que vyverá desquando morto for, a esse cuu que fo tam bem barvado,
e faz en seu cantar morte prender, e o granhon ben feito lhi fazede,
des y ar vyv' e vedes que poder e faredes o cuu ben arrufado;
que lhi Deus deu! Mays queno cuydaria! e punhade logo de o encobrir,
ca sse ve-lo don Fernand' Escalho vir,
E se mi Deus a mi desse poder, ssodes solteiro e seredes casado.
qual oj' el á, poys morrer, de viver,
ja mays morte nunca temeria! 3. Sabedes vós: Meestre Nicolao,
Sabedes vós: Meestre Nicolao,
7) Pero Garcia d' Ambroa (3) o que antano mi non guareceu,
1. Ora vej' eu que est' aventurado aquel que dizedes meestre mao,
vedes que fez, per ervas que colheu,
Ora vej' eu que est' aventurado do vivo mort' e do cordo sandeu,
já Pedr' Amigo e que lhe fez Deus ben e faz o ceg' adestrar pelo pao.
ca non desejou do mund' outra ren
se non aquesto que á já cobrado: E direi-vos eu d' outra maestria
hũa ermida velha que achou que aprendeu ogan' en Monpiler:
e entrou dentr' e, pois que hi entrou, non ven a él home con maloutia
de sair d' ela sol non é pensado. de que non leve o mais que poder
e diz: "Amigo, esto t' é mester;
E pois achou logar tan aguisado ven a dar-mi algo d' oi a tercer dia.
en que morasse, por dereito ten
de morar hi; e vedes que lh' aven: Ca bem vi eu ena ta catadura
con a ermida é muit' acordado que és doent' e te queria guarir;
e diz que sempre querrá hi morar e aqueste mal que te tanto dura
e que quer hi as carnes marteirar ora t' o quero eu mui ben departir;
ca d' este mundo muit' á já burllado. se d' est' enverno mi has a sair
ja no 'm guarrás mẽos da caentura.
E non sei no mund' outr' ome nado
que s' ali fos-se meter; e mal sén E outra rren te direi, meu irmão;
faz se o ende quer quitar alguen, se meu consselho quiseres creer,
ca da ermida tant' é el pagado, ou se quiseres que em ti meta mão,
que á jurado que non saia d' i dá-me quant' ás e poderes aver,
morto nen viv', e sepultura hi ca desque eu en ti mão meter,
ten en que jasca quando for passado. serás guarido, quando fores são".
2. Pero d' Armea, quando composestes E non sabemos dê-los tempos d' ante
tan bõo meestre, pois aqui chegou,
Pero d' Armea, quando composestes que tan ben leve seu preç' adeante;
o vosso cuu, que tan ben parescesse, per maestrias grandes que husou,
e lhi revol e conçela posestes, faz que non fal' o que nunca falou,
que donzela de parescer vencesse, e faz de manco que se non levante.
e sobrançelhas lhi fostes põer:
tod' est' amigo soubestes perder, 8) Roi Paez de Ribela (3)
polos narizes, que lhi non posestes.
1. Comendador, hu m' eu quytey
E, don Pedro, ponede-lh' os narizes
ca vos conselh' eu o melhor que posso; Comendador, hu m' eu quytey
e matarei hũu par de perdizes, de vós e vus encomendey
que atan bel cuu com' é esse vosso, a mha molher, perquant' eu sey
que lhi vós fezestes d' amor,
6
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
7
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
8
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
9
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
Esto é sa dereyteza; pero non vẽo eno maio nen vẽo a Pintecoste,
mays nom cuydey en mha vida demos-lhi nós ũa maia das que fezemos no
que Camela se juntasse maio.
con Bodalho, emprenhasse,
demays seer d' el parida. Pois trage reposte e tenda, en que se tenha
viçoso,
2. Os privados que d' el-rey ham, pero non vẽo no maio, por non ficar perdidoso,
demos-lhi nós ũa maia das que fezemos no
Esta cantiga foi feita a Miguel Vivas que foi maio.
enleito de Viseu, e a Gómez Lourenço de Beja.
2. Do que sabia nulha ren non sei,
Os privados que d' el-rey ham,
por mal de muytos, gram poder, Do que sabia nulha ren non sei,
seu saber é juntar aver; polo mundo, que vej' assi andar;
e non-no comen nem o dan e, quand' i cuido, ei log' a cuidar,
mays posfaçan de quem o dá; per boa fé, o que nunca cuidei:
e, de quanto no reyno ha, ca vej' agora o que nunca vi
se compre tod' a seu talam. e ouço cousas que nunca oí.
Porque vẽo ben guisado, con tenda e con Lourenço tu vẽes por aprender
reposte, de min, e eu non ch' o quero negar:
10
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
11
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
mais, pois fiz lealdade, vel por Santa Maria, 21) Fernand' Esquio (1)
soltade-m', ai, senhor,
e jurarei, mandado, 1. A vós, dona abadessa,
que seja traedor. A vós, dona abadessa,
de min, don Fernand' Esquyo,
Per mia malaventura, tive um castelo en Sousa estas doas vos envyo,
e dei-o a seu don' e tenho que fiz gram cousa. porque ssey que ssodes essa
Soltade-m', ai, senhor, dona que as merecedes:
e jurarei, mandado, quatro caralhos franceses,
que seja traedor. e dous aa prioressa.
Per meus negros pecados, tive um castelo forte Poys ssodes amiga minha,
e dei-o a seu dono, e hei medo da morte. non quer' a custa catar,
Soltade m', ai, senhor, quer' eu vus ja esto dar,
e jurarei, mandado, ca non tenho al tan aginha:
que seja traedor. quatro caralhos de mesa,
que me deu hua burgesa,
20) Fernan Garcia Esgaravunha dous e dous ena baynha.
(1)
Muy ben vos ssemelharán,
1. Esta ama cuj' é Joham Coelho, ca sequer levan cordões
Esta ama cuj' é Joham Coelho, de ssenhos pares de colhões;
per bõas manhas que soub' aprender, agora vo-los darám:
cada hu for achará bon conselho, quatro caralhos asnaes,
que sabe ben fiar e bem tecer, enmanguados en coraes,
e talha mui ben bragas e camisa con que caledes orans.
e nunca vistes molher de sa guysa
que mays limpha vida sabha fazer. 22) Afonso Lopez de Baian (1)
Ant' é oje das molheres preçadas 1. Seiaxi Don Belpelho en ũa sa maison
que nos sabemos en nosso logar, Seiaxi Don Belpelho en ũa sa maison
ca lava ben e faz boas quejadas que chaman Longos, ond' eles todos son.
e sabe ben moer e amassar Per porta lh' entra Martin de Farazon,
e sabe muyto de bõa leiteyra. escud' a colo en que sev' un capon,
Esto non digu' eu por ben que lhi queira, que foi ja poleir' en outra sazon;
mays porque est assy, a meu cuydar. caval' agudo que semelha forón,
en cima del un velho selegon,
E sseu marido de crastar verrões sen estrebeiras e con roto bardon;
non lh' achan par de Burgos a Carrhon, nen porta loriga nen porta lorigon,
nen a ela de capar galiões nen geolheiras, quaes de ferro son;
fremosament', assi Deus mi pardon! mais trax perponto roto sen algodon
Tod' esto faz, e cata ben argueyro e cuberturas dun velho zarelhon;
e escanta ben per olh' e per calheyro lança de pinho e de bragal o pendon,
e ssabe muyta bõa escantaçon. chapel de ferro que xi lhi mui mal pon
e sobarcad' un velho espadarron,
Non acharedes en toda Castela, cuitel a cachas, cinta sen farcilhon,
graças a Deus, de que mh-agora praz, duas esporas destras, ca seestras non son,
melhor ventrulho nen melhor morcela maça de fuste que lhi pende do arçon.
do que a ama com ssa mão faz. a Don Belpelho moveu esta razon:
E al faz ben, como diz seu marido: "¡Ai, meu senhor!, assi Deus vos perdon,
faz bon souriç' e lava ben transsido, ¿u é Johan Aranha, o vosso companhon
e deyta ben galinha choca assaz! e vosso alferez, que vos ten o pendon?
Se é aqui, saia desta maison,
ca ja os outros todos en Basto son".
EOI!
12
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
E pois que me non val rrogar a Deus - O jantar está guisado e, por Deus, amigo, trei-
nen aficar nen me queren oyr, nos.
Diz el en est':- E meus narizes color de figos
13
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
14
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
1. Ora faz ost' o senhor de Navarra, Joham Baveca e Pero d' Anbrõa
Ora faz ost' o senhor de Navarra, ar foron outra razon começar,
pois en Proenç' est' el-Rei d' Aragon; sobre que ouverom de pelejar
non lh' an medo de pico nen de marra Joam Baveca e Pero d' Anbrõa:
Tarraçona, pero vezinhos son; sobre la terra de Iherusalen
nen an medo de lhis poer boçon que dizian que sabian mui ben
e riir-s' an muit' Endurra e Darra; Joham Baveca e Pero d' Anbrõa.
mais, se Deus traj' o senhor de Monçon
ben lhis cuid' eu que a cunca lhis varra. Joham Baveca e Pero d' Anbrõa
ar departiron logo no Gram Can;
Se lh' o bon Rei varrê-la escudela e pelejaron sobr' esto, de pran,
que de Pamplona oístes nomear, Joam Baveca e Pero d' Anbrõa
mal ficará aquest' outr' en Todela, dizend': "Ora veeremus quis qual é".
que al non á a que olhos alçar: E leixei eu assy, per bõa fe,
ca verrá i o bon Rei sejornar Joham Baveca e Pero d' Anbrõa
e destruir atá burgo d' Estela:
e veredes Navarros lazerar 32) Pedr' Eanes Solaz (1)
e o senhor que os todos caudela. 1. Non est a de Nogueyra a freyra que
m' en poder ten,
Quand' el-Rei sal de Todela, estrẽa
ele sa ost' e todo seu poder; Non est a de Nogueyra a freyra que m' en
15
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
16
Cantigas de escarnio e maldicir da Antología de la literatura gallego-portuguesa de Alvar e Beltrán
17
Autor Palabras chave
Daian de Cález, libros, San Marcial
Abandono das armas, alacráns
Afonso X
Granada, Veiga, que faroneja? ... maldito seja
vs. Pero da Ponte; Bernal de Bonaval, Vilarreal
vossos meus, soldada, servir, vida vs. morte
Gil Perez Conde comer galiñas
soldada - cabalgada, pousada
Posfacer, ordynhado
Martin Moxa Maestro Acenço, el-rei, Roda
Mundo, esterrar, dona
Cabaleiro, cantares, pobo vs. trobadores e mulleres
Martin Soarez Lopo, couces, garganta, infanzón
Netas de conde, liñaxe, Gueda
María Pérez, perdón, maeta
Pero da Ponte Martín Marcos (parodia do pranto)
Don Xemeno de Aivar: comida
María Negra, tallar, covilleira, se me ben queredes
Pero Garcia Burgalês Xoana, Sancha, María
Roi Queimado, morte e vida, resurrección
Pedr' Amigo de Sevilha, ermida
Pero Garcia d' Ambroa Perdo d' Armea, Fernand' Escalho, cu
Mestre Nicolau, guarir, prezo
Comendador
Roi Paez de Ribela Belenha, Arcos, D. María; Fernand' Escalho, Sevilh' Anrique
ricome, come, fame, sede
Orraca López, vella
Afons' Eanes do Coton
Sueiro Eanes, xograr, rima
Joan Bolo, rocin & mua, criado, rapaz
D. Denis
Provenzais, tempo da flor
Merlin, Martin Vazquez
Estevan da Guarda
Caparon marvi
ledo, pracer, Deus, amiga
Johan Airas de Santiago
vs. agoireiros
escudeiro, comer sol = avol, D. Fernando
Lopo Lias
leito dourado, rimas, infanzón, descort
Camela, Bodalho, natureza, crianzas
D. Pedro de Barcelos
privados de el-rei (conselleiros)
D. Foão, mai@, tenda
Pero Gomez Barroso
vexo, oio o que nunca vin, oín (pasado inmediato mellor)
Johan Vazquez, Portugal, roubar
Lourenço
Rodrigo Eanes, sarillos, vilán
Airas Nunes infanzón, xantar, Xaén, cruzada
Afonso Mendez de
D. Foão, al-/çou, xinetes, guerra, boi / becerro tenreiro / can
Besteiros
Diego Pezelho xurarei, traidor, Sousa, escomungado
Fernan Garcia
Soarez Coelho, ama de cría (vocabulario cotián)
Esgaravunha
Fernand' Esquio abadesa, carallos
Afonso Lopez de Baian (forma de xesta) D. Belpello, EOI, maison
Gonçal' Eanes do Vinhal chorando, el-rei, amigo, D. Anrique
Johan Baveca María Balteira, vella
Johan de Gaia allos verdes, narices, color
Johan Garcia de Guilhade Johan Soarez, Lourenço, donas, amas mamadas
Johan Perez d' Aboim Lourenço, leixar o trobar, asno
Johan Soarez Coelho Picandon, perdon, Sordel, cansó, sirventés, segrel, sinher
Johan Soarez de Pavia Navarra, Endurra e Darra, Todela
Johan Vazquez de
María Pérez, adubar prol
Talaveira
Pedr' Amigo de Sevilha tenzón J. Baveca vs. Pero d' Ambroa
Pedr' Eanes Solaz nogueira, freira
PeroViviaez mal vs. ben, comer, D. Foão, casa
Roi Queimado Johan Garcia, Guiomar Affonso Gata
Vasco Gil D. Afonso vs. D. Vaasco, manto, traxeitador, ladrón
Tezóns
Autor Interlocutor
Johan Perez d' Aboim Lourenço
Johan Soarez Coelho Picandon
Johan Vazquez de Talaveira
Lourenço
Rodrigu' Eanes
Vasco Gil Afonso X
Pedr' Amigo de Sevilha critica a tenzón entre Johan Baveca e Pero Garcia d' Ambroa
Sátiras literarias
Vítima Autor
Fernan Garcia Esgaravunha
Johan Soarez Coelho
Johan Garcia de Guilhade (amas mamadas)
Lopo Lias Martin Soarez
Pedr' Amigo de Sevilha Pero Garcia d' Ambroa
Pero d' Armea Pero Garcia d' Ambroa
Pero da Ponte Afonso X
Roi Queimado Pero Garcia Burgalês
Sueiro Eanes Afons' Eanes do Coton
provenzais D. Denis
xesta (D. Belpelho) Afonso Lopez de Baian
pranto (Martin Marcos) Pero da Ponte
Ataques a soldadeiras
Vítima Autor
Pero da Ponte (maeta)
Maria Balteira Johan Baveca (vella)
Johan Vazquez de Talaveira (adubar prol)
Maria Negra Pero Garcia Burgalês
Orraca Lopez (vella) Afons' Eanes do Coton
Escaseza de comida
Tema Autor
galiñas Gil Perez Conde
D. Xemeno Pero da Ponte
Ricome Roi Paez de Ribela
Escudeiro Lopo Lias
Infanzón Airas Nunes
Mal vs. ben Pero Viviaez