Sei sulla pagina 1di 7

t,\l'v-r.,/ /r:-'!-,'.

mento de un, equilbrio intrapsquico estvel e, tambm. a express6 Co impulso


orientado para a realidade, de orma a no produzir conf litos.

t'
-l
_J_1-):_.i:r

'

Aco ntecimentos traumtcos


i
Uma possvel exceo pare esia regga Eeral sera a neurose.traumiica (neuroe de guerra), na qual o indivcuo submetid macico estmulo ameador
ds rneio ambiente, mais alm c'a epacidade do ego, para integr'lo. Contudo, o

fato de que- outros indlvduos, \postos aos mesmos sresses e acontecinlentos


exenos, da mesma forma coniguredos, no desenvolvem uma neurose traumtica indica que a reaco no pcc: ser entendida simplesmente em termos de
stess e acontecimentos externos. A natureza dos processos intrapsiquicoS do indivfduo que enrenta to grande -i,'sss externo tambm deve ser levada em con'

si'deraco.

A
I

reclidcde e c escolhs do neurose

nirod uco

O mesrno sera verdadeiro Fe:'a os s/esses menos opressivos da realidde,


ccrno o casamento, o nascimenic cje uma criana, a morie, os acicentes, a doena de

un enre querido,-a perda C: :m.oreEo,

as quebras econnricas, a reprQvaco

nuii pioJa" situaces provocecc3s de stre,s ou ql':;;ruer outros fatorer reais


que o indivtluo poss enrenii. ii:r ace a deigrtrin:ca si",uaco, os indvcjuos
podem reaEr de maneiras.dieren::s, de modo qt e a explicao cornpleta ds car* cor"ic::an':ento no pde ser :i:ilplesmente trconirada nc conhecmento da

l'J::i: exp*"ic,; da teo'ia psrcanaltica; a nfase foi colo;ada no papel de'


sempenhado !-':lo g3^ lm manter a adaptaco intrapsquica em s:u relacionamen'

Sirua: 9ierna.

necessrio desenvotver o concgito do papel Ceexterna em todo o equiitbrio dinmico, e


pelcs
realidacie
atores da
sempenhaco
que
a ineraco entre as oras intrepsquicas
com
as
difera;:tes
meneiras
elaborar
e a realiciace inie:na se poCe manifestar.

to com o meio asrbiente. Agora

O impacto da realidacje
A dinmica i"teraco en1.: ealiCade externa e a organizao intapsqu-

Ouando unr acontecimento, ou relacionamenio. exigo nc tenr associaces siEnificatv:s com confiitos intrapsqucos inconsciente:. iaver produzir-se
uma soluo cjo conflito, ou aCaptao, de maneira realista e i'a-o neurtica' As
reaes suhjeliv:: da condrtta do ndivd',,o sero essencialmen-- proporclenais
realidade do accniecimento ou relacionamenio exterior, e a esolha do objeto e
as interaes

con dito ob;eto tendero

ca manifsstada de diferentes

rros ambrn dodem estirnular ou iilensificar impulsos inconscientes do id, levando-os. por sua vez, a exiEir desca;ga 9 satisfao.
..O arnbierl exteno e os ac::::ecimentos da realidade na vi{a do ndivduo

ser orientadas para a raalidade, de acor-

do com o proc?slo secundrio. As reaes emocionais, de naiureza agradvel ou


desagradvel, ccrrrero, mas sero proporcionais natureza do aconiecimentT

umugni iniluenj+o a forma e a n:iueza globais do desenvolvimenio ptcolqianco e da es[utua ntrapsquica f,;;Camental, corno foi descrito em captulos

exteno.
' A energia psquica disponvel e tilizada nessas interacas realistas com o
ambiente extern provm. f undamentalmente, ainda dos impulsos do id' Contudo, o obieto e o propsito desses irnpulsos tero sido mdificados com sucesso
palos vrios mecanismos de integrao do ego. lsto. para perrnitr o estabeleci'

fcr;::s.

A realidade externa propcic;:na objetos para a descarga e greiiicao dos


ir*rprrlsos pr-existentes cjo id, e a:scolha dos ohletc's lnfluenciaia pela natureza Cos impulsos e peas unes Ca integrao e defesa do ego. Os objetos exie'

teriores.

A realidade exlerna tamhn pode acelerar o desenvolvimen io Ca lam?6o


do sinto'ma neurtico. ou pode *rir para reforar ou iniensificar um dgtrbio

88

-,':

i.1.

i{

il

-:_R_i,*'ira+j;*\'*.i .
'- :- l:;,::.;

neurtico j estabeecido. Contudo, uma realidade externa auxiliar e favoi'ecedora pode servir de compensao ou oposiao adaptaa-o neurtica ou ao desenvolvimento de sintomas, permitindo a diminuia-o do impacto total do conflito

_.
' 'i

lheu para marido aquele, entre todos os seus preienc'entes, pelo qua! srtia menos atrao e estmulo sexual.

Uma mulher, muito afeioada a seu Bai, acoolista, havia deccjdo, cons'

A realidade externa pode umbm colaborar corn as funes de deesa, ao


proporcionar objetos e situes'para deslocamento. projeco,-racionalizao.

marido, not?ra que, muitas vezes, ele a deixava em

casa

cedo noite; csmo mo-

di'
rasse em cidade paquena, ouviu comentos de que ele fora visto bebendo em
pment'
fez
de
tais
caso
no
versos bares at tarde da noite- Conscierrtemente,,

acting-out e outros mecanismos Cs defesa do ego, de maneira que a natureza do

:'

conlito bsico permanea inconsciente.


, , Pqi tim, .qgde influencia o uncionamento intrapsquico ao proporcionar

rios nem os discutiu com o noivo, ficando muilo surpreendrda quandO. pouco
depos do casamento, descobru que seu marido sofria de um alcooiisr;lo mode'

ou ciesencorajar o benef cio secuncro da formaco do sinroma nertico.

rado.

O ponto a ser acentuado o indivduo escolher da realidade, coo ela


A

SELEO DO OBJETO

A seleo dos
vados, e o

lsio
ces externas que possam exprimir o conf lito- intrapsquico inconsciente.
pode ocorrer atravs c: rnanifestaco de um derivado do impulso inconsciente,
desloedo para o objei ' :a realidade, de maneira que o impulso seia pailmen'
ie seiisfeito..ou de niartei;a que o objefo possa ser utilizado como auxlbr na de-

obj'etos externos, gratif icantes para os vrios impulsos e deri-

tipo de interao pelo aual o indivduo

se compromete com os objetos


externos, Cepender da natureza e da intnsid:de do imputso e tambm da natureza dos mecanismos do ego pelos quais se consegue a descarEa do impulso.
Por essa razc, o inciivduo :macurecicio tender a fazer escolhas sedlbs de
ol-.jeto. en Ie:!: dc iteraes oaseadai no p:ccesso secuncirio, no juzo de

lado, a existncia de adartaces neurticas intrapsquicas inconscientes obrigar o indivduo procuiar objetos no mundo exterior que sej:r: ::,npatveis com essas edaptaces ou lhes sirvarn de suporie. Nesse caso. a

podem ccorrer ielacionarnentos e interaes a longo prazo, ainda que cgracteri'no


ticarnenie neurticos. As escolhas de objetos externos, quantc mais ba*aoas
aCapa
princpio de realitide, mais sadios e estveis serc os relcionamenosl

escolha Co objeto ser deierminaCa mais pelos fatores int:.apsquicos inconscienies do que pelo orincpio Ce realicade e unes conscieni3s do ego.

taco.

Em outras paiavras, o ego explora continuamente a realidade procura de


objeros para deslocar. ou projei;: os impulsos e derivados, ou para us-los na defesa contra outrcs impulsos. Quanio mais forte for o impulsc inconsciente procura de satisfao, ou qunto rnais intensa for a defesa contra este impulso,

mente.

a nece::;dade d,elazer esta escolha neurica dc objeto no mundo exesses objetos es:o disponvcis, o indivduo tender a tornar-se

llv,r-'Jl"O NO DESENVOLVI!4ENTO

Nos captulos ll e lll, oram descritas algumas foras pelas qu;tqs obje'
tos da realiciade e os ;conecime,rtos da vida do indivduo inluem nodese'tvol'

vimento e naestruturas Ca personalidade' ..:


amiUma grande,variedaia de outros atores da ttlidtdt, alm do gro
r
j
ascr'
tiur, t'nbm moaro e influenciaro o desenvolvimento do indivciuoe
mas pelas quais sorintegradosos conf litos relativos condiao humana'
As interpreta.ces psicarialticas de estudos e dados antropoigicordemonsao
trararn o importante impacto dos fatores culturais nos modelos de adaptao
conflito.-humano. Por exernplo, muitos impulsos infents, que s,, inccttscienes
ituas
em adultos do mundo ocidental, podem ser reconhecidos nos cc5uriS,

terior. Quando

reiteradamente envolviclo com eles ce maneira estereotipaca.


Por exemplo, um pacienta que apresentava forte necessidade maloquista
inconsciente de sofrimento e Ce castigo procurava, teiteradamente, situaes e
pessoas. no ambiente
exteno, que lhe satisfizessem essa necessidade, e se relaci/
nva com elas de maneira que punico
a
ou o deiengano acontecessem repetida-

Ouanto mais a escolha desse o!$eto esti-

proposttcs tnconsctentes (pessoa dependente de algum que necessita & depen.ll:tes, pessoa mesoquista cujocompanhero tem urna personalidaCe sfna, etc'),

i;r' outro

sc;'

e contra a expresso de tais impulsos.

ver baseacla em conflitos inconscienes, ou seja, numa tentativa para eSOIuo


Co cciilito, maiores sero as possibiiiciades de ruptura e distrbio ncs rel':ccna'
menos eXterngs. QuancJo cjOis indvduos u)am um ao Outro para com$Srnenia;

realiCade e nas funces conscienlgs do ego.

nrior

se

apresenta, e das vicissitudes de sua experincia de.vida, aqueles objetor e siua'

't

uma .lovem com qrande conlito sexual sentia-se muio ansiosa e constrangida na companhia
de omens pa!os quais se sentisse ru",jrlr.nt. atrada. Esco-

90'

91

*+j:.ti..,.
'i'

"J;, ::""',il ;?' ; :,:.r!


g. ii,
:.ffi:
e'
tmputso t:''^'::::;^
do
co da expresso
ncouica provoca comporiamentos
l#o.
s ica'

;;'ia
;;
.*.o ;;'" :
Jl : i1ff ;,: :
-o:o"
co m o u so ^''jljl
0,.
:';;lr'.J,
n'u,, o,o.,uu
"''"',
;:i:::'"'r""I
iT
.r"*nu dreta dotror.,t"J;;;-r;r..n,or, ol^.l^,.,,

erabusdassociedades:l;""i"":::"?f

;^,.';ff

filiiffi
:ffi

.rnt"

oci
cionamento entfe

;;i.

o"i' n'uoo *'

:*#*['j***,"'mxi

LL'ff

iltff

so
tais taos de carter

inciivduos

i'i*:Jt'fr
o tnotv trtr,:J..,j:,r::::lilr:"":l'.1;j::

cas sociais sobre

.;;'as,
::il;;;,;"""'"1''::l',:::1:*:1:i.1,
bst

,"."'r,

cuItu'ais e poI t.

craco e adaPtaco'

:::;;;;":-,::*',""T.:':*l:i:rllii",l;'"::::;;
a forma

:;51;'X;,:,,j:ffil.

.orr:cionais ou

de com'
suieitos a tipos

modalos
esses diferenes

:;*;,"

contudo, deve

rao e Para

de tais ccnflitos'

t"u P'in"iPul
'.

o
"' ; ';; :;,: l::i :.j j : :'j,i::il|, J;: : : l' .l1:
s bsica
ad s hurn
,u*1" "^ ig fu
i','.';;;.i": "" !.'' " " " "io ou a falta de astmulo
f
"t;;:':;
"t.ti ol::^,"l*.nto.

0.

:ii,i,

,..n,ruoo, e estabelecico..orro
que todos
ser lembraoo cw

nos
oorrante papel
T':::::", i"i+,.a;,. o clesenvolvmt"t" :tlf-t::.':ente
sro mo.nitl;t,",e,i., o inreresse

ot'otllltlt^.1,

r..

,:'-ffffffi' Hilffi

::"::,"',,:i;#'51:.:::j[':1.::;'::T::1,,l."":L'i:re-

il;;;;';
ct

p ad r e s

ff*

f i1f,:'r,:,,::':':':',4j

:ffil;;;;;;';"."ruar.
culturais deierminaro :::,?i;::f iti':"l '
"u" ';,, direrenes

**;;

er o s

:'

".

r,;"
;;t;tt tt u*ot''u"t't

an a

A ceicir.'.i. .Ju.u.ional

ou

co de senvol"'irn'rnto' !'odem
lflf-"'o.onrecenco ::r
'-t"-''='t
o'l't-"
ego pa:'a c1o'n1'ot"t' 'ttt*'11':-t''JJ;;;
ou racassc c:

:,
::J ::,'J-,',

;., *;,.*.:*:J;
servem como
L"t' tourto'':t'T:::r" de atituc:s
vlid-os co
esPecf icos

:' :

, ;,,'l

;i

..1""

m e n'l o

: l:
i ii
: T :* *ru::
#:,: ;fi i i'
i
f
,','::t:'^;r""i.ro*gn1s
g3ixa
mesma
toteesta
Se
s
prazo.

l*r

,*"

ff

que
"i.
As oras sociais
:#;;::i:::;,:,J:o"::iJil:
'lT;';
'"'"ver
vai-se.tornano:,::
descargadreta
a
rj^;* , fruttrao
.."r.i.* e reforcam
J;
ffi

l l..:::'.,' : 1i : ,: :J" :::: :; "i i *: : : ::';;J i ".;


:

contoe Oo 9v'

pacidade pata alcanar,


^o;r'
levar
irnr . podam, assim'

."

ta'
;;;;;;r ;'esr essivo s de condu
t::"'-':1,::;;;;,

;l m, :':::.,

92

iearzafo

: :; : #: ;hil

de estados de afeto'

"

a'

"''

co

niacim;: 10 ou'

"t"

1'^

:::

ll::: :'::"*:i:#i;

I ; i f.:J::;*l*ru

'..ouc.
iet, .rtimutao: otli-t::;,.*enre, pa:ecer uma respc:^ra

ao stress.e:("e-'ror1crtr-

die'
conscz;r"""'j::;J;;
pode ter sis:riicado
;;;..uu..
::"; ;'; ";' ", : i: ll, i ;"";:: :.,; Jffi
indlv^l:J;,';;;;;
f : JJf f **:'*
ente para oYtro
exterior
o siress
-assocre':r35 '":': "
icas
especf
xes
i" i'
."
"'.:*
il l # trlJ, . .'3 i i' {1';: ::j :i:il:":,i ::
oo, po, u.o n,..'.l. ll::,0;
insignificante:'.^,r.0"'0.r.
pode,

:n

:ilil:;';ln*i:l;g
;:::::,
,":'r.:1":

drios ou

a ecnadu" o'.illl,;,",,apsquico
e fechadura,,, onda

'i*'"'"''*"
:: :J::::li::ff
a conirsurao

i't':':: ::::
atravs

1"'*::1'j::'Ji; ;;;;:''i''n"'i'*."

r eoresenta

iJ::;;;;;

i :'"'u;''

DESENADTADORES '

ae .oniiito inconsci
e a pr-ex:"-rr'-;;;;-;.r"o. m tal situao, a desccnipensaao

au

e, ienio
.,.ro1.to,., do superego
assim' para
transmi''idas'
ttti''ot'u'' que so

quase sempre
nt'-t--t h:m
scciedade ocdental
" '' sucedida n: .::::::tolebem sucedtda
''o'.t*t
de
adapta$o
A
::
* uuo, um aumento da

:ff

ndo u m
o

de s!stemas

irnptica

ACONTECIt!NTOS

* J*, "' .' ":ll ;: ;.,,ii


"0.
como Eaiitho, tt "lttul-u"".ia

.:;es

if t .; :"15 ;;:' ;;

com o estado inr

""'iaiiva

tj-

Freqeniemente,

ndiv

duo ciesconhece eises associar-es inconsc;nis

c;etisia de 39 anos. com uma grave inibicc ao ti-abalho, foi, no obsintd paz de modesta reaizeco cientfica em virtucji ie seu relacicnamenio csfir o

entre o aconiecimento exiei'no e o conri:o intrapsquico, ie ma;ierra que a ieo ao aconiecimenrr cesencadeador foge ao reconhecimento consciente co

I,i

agudas

ou intermiten.:s, dos sitomas

ie

mal artrculados e desoiganizidos, do paciente e, principalmente, a escreve o'inorme cientfico final- Este arranjo permitiu ao pacienie maior conforto e e$3bilidade em sua adapi:co neurtica e uma re$ue-o na incidncia de seus con{itos
neurticos. O mesmo ocorreu nc seu plano financeilo. Graas realidade fato;'
vel de ei pai rico, disposto a rnant'lo com grandes pfesenes em dinheiro. oi
possveN uma forma conortve! ce adaptaco CepsnCente Fassiva., que nfuteriaiido possel se acontecesse o pai ser pobre.
.- A r-ealidade exierna tambm pode proporcionar o veqgl9 pelo qual,t;a'

um distrbio neurtico esrabelecido,

que o pacienie sente como inexplicves.


Uma Enulher de 26 anos queixava-se do retorno de sua Cepresso,
sem uma
"veio quando eu estva pronta para detar, depois de ver televicausa
pareie,.
lnquiriCa acei i:t: : orgr-amai Ce TV, rspondeu que num
o ierna era de
:......;1o ..
violncia e r'va ce
. pessoa que sofria uma agresso, enqunIo o outro trade urna- ientativa iatal de suicidio. Enquanto va esses programas,
ela no
i -.. :aya
,-''- ,'mpreenrlia que ambos ei-am rerevanes pur, ,.r, prp.ios'senirngntos e reeoes,e relec com s:u prprio pai, que iravia.cometido sucdo quando ea era
menina. A scia de seus sentimentos Cepressivos, relacionada
aor rru raaao,
no resolvda, morre do pai fora causaca peta rearidade
externa do contedo
do programade TV.

::

-'

vs de r,rios mecanismos do ego, um distrbio, ou un conf lito inef no inl.1s'


cienre, pcdem ser exieriorizados e, ento, rnanejados cono se o distrbio esi::'nc ose e principal causa de dificulCade. s ve:es, isso pode apeieniat u?3;3.duco dos distrbios intrapsquicos e da formaco neurtica de sintoma. Ccn:ucjo, as re:ces ao coninuo conflito intrapsquico tendero perrnanecar q,'En'
do, ou s:^o aconiecirnnto oustres.s exierior for resolvdo. Por exempio, urrlcn-iern ti* i0 anos quei:<ou'se por muitos anos de irigiCez de sua esposa 3, p::-

Em o';tias situaces, um econtecimenio da rearidade extgn pocie


servir
como fator desencrie3nte de rrna descompensaco neurtic;, pero
brcqueio"ou
interierncia no uso cos rrrecarjinos co t3o que,
anieliorrnste, harjm sico i,.r.
portantes na n:anurenco de un cquir
bric o'innrico, rnas que, ugor=, .rh vriucie
do evento, nab pocjem mais ser utilizaclcp-.
-' ' Por ex:np!c; um hornem'cie ic aios, que
an'terormenie'ha'ia fer'to uso
c'a ext'erna a:iviC:Ce e inCependnc,a cc,::;
u:na formao;e:iiv: c:;rira s:rr ce.
sejo ce depe;rJncia passi'..a, cesenvcv:u u,-r.l narto
cc rniccrcic e, ccmo result.,0, ieve c; ;icar n c3d e ser pes:;,,;,:::iie
cuidado. fstav;. p:ria;::c,

o, de su: alta cie ,ra:o sexuai- A esposa, depos de unl irtamento psicci*-;::co. curcu-se da frigiCez e comecou a fazer exig3;,,.ias:e"'-rais. lJe5e poi'lic, o r3mein des:;rvolveu grave imootncia sexual. (Encuantc ele pde projetar, deib*;
e racionalizar a diiculdade paa sua muher, guJei'a eviar o ccnhecii3nii c:
sau prprl.--, c.,nf lito sexual e sua anseC;de- Cuaido a situaco externa oi ;1:a'
raia e :l: no.pre n-'ais usar zquelas ief+sas,::us pr'prio5 problem3s seri:-j
ic:ata::ae maniesios-) :sa c:nuiaco ajuc:: cJ-.r3reender c3sos srn qr: c

sein

condices ce::; a C:esa aiiierior do eEc.


c;;crmaco i.eati,.,e C: i.:depencncia
exc:ssiva, o c-ue roinpeu seu equil
brio inirapsquico, com ronseq:nie sensaco
d: ansieCade: ciesenvclvirnenio de ouiros
siniomas neurticos.
Conciui-se. portanio, que, depenCando
Ca natureza io impuiso inconsciente, dos deriv;c'os do impurso e, tambm,
ca natureza dos *rcrnir,ncs de defesa e.
integraca-o urilizados pelo
indivcuo, as.;icissitudes da reariciace e s ieracionamenos do inCivduo com
seu meio externo podem, s vezes, desancadear ou re-

inc!":c-o chec: a su:crla uma grance 31.: i;;'r;;;jr.r;i siiuac ia reaiiCace::'"


'-r.: sinioma neuriico nem d;scomcensa*-o (o pr-ision'.l:
t:rn3 sei fc
..:.::,de concentrafo), e eno desenvolve tes transt:ios
da Euer;a ou -.
quencc libert:cjo e a siiuaca-o de realid:de exiei'ne ir';ipiica mencs srrs c'J
rraior s::.sao.

orcar padres de distrbio neurtico.

E-ORESTODIUNO
I

D _ A REALIDADE NOS PROCESSOS


DE

DEFESA

ajucando a manrer um equir brio


;;"
l1o
:r'.u,ico,
's! tduer, por rnto

i;;.r,,.-;;;".""

tempo quanto durar esta stuaco exierna. por exemplo, um

94

'-

Essa

'-i

eiplora{o .p.q realidade exierna, eita'pelo ego, e seu impacto no

equitbric psquico, iustrada peta ocorrncia ie urn resto diurno na orm#a


de um :onho, atravs do trabatho cnrico- Dasmilhares cje p?rcepes e &?'
rincias cc inclivduo no decorrer de um dia, o egc escoihe ma, em 7eri;-r'
formaco do sonho,
Paa I
c;

i
irl

Essa escorha fundamentada na associaco


incoi:sciente entre o acontec
mento Qg a perce.$o externa e o conlto ntrapsquico
manifestado no sonho.
o aconteci'nent xterno torna-se um objeto para o ceslocamento
dos dervados
do mputso ou da' deesas e' como tar, pode ser utirizdo
pero aparerho mentar
na adaptao do conrito intrapsquico. No dia do
sqnho. ,u .rt-r-pol.po, ou
-;.-.aconeimento paricular, n tvesse ocorrido, tera f.,.riOo
qg1.*ploraao
maior de outros variacos acontecimentos, ou percepe1
.
;
,;.t;_". ;-- l,rln",
-.'"'.
outro que pudesse servir mesma funo dinmica
o. ,.rto oiurno. "l

trbios psicopatolgicos tambm existem, embora de fornra


mais brand, enrre
os normais. vs)r.
Dea r'duerr.i,
maneira, mutros
muitos oos
dos mecantsmos
mecanismos de integrao
i
e adaptao.
cujo uso contribui para o depenvorvimento da psicopatoroQia.
logia, podem
oodem r
ser vi<t-.
vistos,
tambm, cono o funcionamento normal da mente, embora
de forma um tanlo

diferente.

'

F _CI BENEFICIOSECUNDRIO

- o't"

rea em que a neuose e a rearidade


interagem o benecio secun-

drio da enfermidade. o benefcio primrio j oi


eraborado .,

**or.

$o.

,.",r"

tivas de resoruo do confrto ntrapsquico atravs


da fcrmao au lon.,pro,nirro
inconsciente e restabeecimento de um equilbro

dinmico.

' o

benef cio *.rnc;rt'elJo inarvr.


duo que simura, conscienremente, vrios sntomas
*r., ffi;..,uru,
,n_

luenciar o ambient: de modo mais favorvel para


si pr;;_io.
No indivduo neurtico, os sintomas desenvolven-se
inconscieniemente,
como foi descrito anterorrnente, e a possibilidade
de b:nef cio secundrio no
fator importante na formao do sntorna
nada mais que um bnus adicona/' coniudo, o benefcio secuncrio tende-a perpetuar
e reforar a formao do
sintoma, estaberecendo-se como resurtante
de outras foi-as nconscientes e dfi_
culrando ao indivduo a renncia da adapuo
neurti* em favor de outra mais
a rnadure
f

cda.

Os fatores na escolha da

Aol

do

neurose

o dessas for
ro

nam en

numa continudade, e que muiios


oo,
96

io pSq-i-nffiTffi

.onttiio,

,.;;;il;

liza-

i;;;.:r::::i,

a compreenso comprea do desenvorvirnento e do contedo


da neurose em

qualquer momento particular ainda deve repousar


no esiabelecimento ca relativ:
importncia dds vrios fatores relevantes para tal caso.

estaberecimento dessa formao pi-imria


ds coi:rpromisro'pod, resurtar.,
subseqentemenie' em infruenciar ou modificar
o ambienta do paciente. ou as
atitudes' em reracalo ao paciente. dosobjetos
com os qu:is ere inte:age. de mane,ra a proporponar maisganhos oL, L:-:l'cros para
o pacisnte. ccmo exempro, poderarnos citar o indivduo que, er vrtud. Ce
ser urn e;iarmo neurtico. recebe
u;,-' iipo oe ateno iJiferente, mis g;"atificanre,
ou est, nc momento. dspensadc Cc execuiar as tarefas desegradvels ou diceis que,
de ortro *"d", d.l. r.
deveria esperar. A forrna mais e::remada de

Desde que a natureza quaritativa dos confritos ntrapsiquicos


e dos meca'.
nismoy'de adaptao no sa-o especficos, no sentdo
de uma gama que v do
normal ao patolgico e, conseqnremene, no sio especificamente
resritos s
-a
..vriai etidades nosolgicas, quesro que.se apresen;, ; ;;;;;
nu."
co,
fatores que determinam a aliernaiiva final da neurose.
Essa arteraiiva da neurose ser a resurtante final
da interao ce uma variedade de forcas genticas e dinniicas. Embora seja possver
arguma generariza-

A _ OS FATOffES CONSTITUCIONAIS

um importanie papel e o dos fatores constiuc;onais, ernbora


se cesconhe-

cam ainda os mecanismos por msio cios quais eles exercem


sua infruncia. i,i,
prmeiro lugar, desempenham um pper guanto s
cierenas na intensidad. ,...
lativa cio iinpurso, Inire os recm-rascitjos h rna;-caries
ci'iei-enas na irr:ensida.
de aparente dos irnpursos. sssirn ccr,o na intensiice u n.,rrra.
da resposta
fi'ustra,o desses impursos. o farc observado de argunrs
crianas ficarem satisfei.

tas corn maior rapidez, enquentc cutras manifesiem espostaS


de frustrao rna-

cia e prorongada e outras, ainda, oarecem mais

capazes de aceitar a frustraco,

demonstrando menor reaco, provavermente ur-n re;rexo


ijas diferencas constitucionais congnitas- Arm disso, constitucionarmenta, pode
haver maior ou me-

nor intensidade

na atividade especifica do impurso,

maniestada.,n,.r*o,

Jrun-

conamento e energia biorgica gerar, ou ainda, dene


os vrios impusos.diferenas especficas em sua ntensideCa.to .por exemplo, parece
haver diferenas
na intensidade congnita entre indivduos e impursos orais,
anaise fricos, conf orme as conseqncias dos faiores
experirnentas
os fatores constituconais so tambm imporranies quanto natureza
das
variadas funces autnomas de seus aparelhos, j que
evoluem durante o seu desenvolvimento. Fatores como mEmria, interigncia, hablidacie
motora, capaci-

2O

Ver nora 15, captulo

lll.
97

'

consiiiucionais. e i,rluenciaro definitivamente a natur?a dog rnecanismos c'.re


o iniivduo povavelmente ir usar e. assirn. o carteda adapEco inal- Mes:::o

menio. Essas experinc.ies incluern o c:er especico das rus:rac5e$ e rri:s:i'


pel qul as criancas 3ci3pim e esolvefi Os conili'
es do irnpulso e a rnanea

*sics sexuais secundrias poCe,rr inluenciar a :Iuriza e aorna dos ccn;iitosque urn indivduo enfrenta, assirn omo os rnec;nismoi de adaptao que enpegi pare lidar com tais confliios-

mis tarde, duian(e a lormao do sintoma neurlicc'

'

-t''i-

t'

As variaes somricas, cu a predisposico para desvios filiolgicos e a;':a-

in.'

rrnicos especicos, nos r.ris sslemas qrgnicos,'podem. do mesmo modo,


tuenciar a natureza das adaptaces tciais psicologicas e ps;cossomticas.--..-..'

Relaes com o

Ua mesp toma pode h3ver- predtsposices constitucionais para rup:J;3


ou p:rturbaco cje naturea esoecfica',n- di.feienies entidades nosolgcas :;i- 'quiiricas Ifatores constitucior.as na esquizo?renia ou psicose manacc-depr:.-siva). Sm iermoi iinmicos, tais fatores constitucionas operariarn mnclusivar:::nt: atravs das distorces ou perturbaes das funces de ntegraco do ego, ou .ia
intensidaCe do irnpulsc, j que estes nluenciam a adapta'co total.
Finalmenle, a naiureza. Co uncinnamento biolgico do prprio. indiv c:c,
sJa suscgtibilidade ou im'-rnidacie para certas molstas a procssos dcgenera r:.'os
biolc;ic".;. inluencicr.-o i-:urcze c: sua adaptaco 'oial e.; alterrrativ: :::
sinicn:'as neurticos, il-t,- . pilCe occre, indiretarnente. atravs das consec.'::n.
cias que

tai; rno!stias ou procgssos


mdloc'os c: adaplaco ciispon vsis.

degenerativor poseam caur s maneir:s

ol

. A natureza das relaes

..

._',.

,_

-.

com o bieto outro imponante faot deiernrl'

prinritivas experincas innan:e na expeincia de vda do.indivduo, em que as


para
relaces
subseqentes com cs Cbjeros co
as
anlis serqsem como prottipo
anbiente externo.
que a s:tisfeo cu a
Cor,ro j foi visto. esses obietos atuan de maneira
da cliSna ccr
relacionemnto
possm
e
o
aconiecer,
ru:iraco dos impulsos
e nas experin'
,Je
vida
subseqentes
ies bjeros tende a reptir-se nas situaes
tanrbnmuitc
so
de
rel:ces
cbjeto
primti.;as
cia; com outros indivduos. As
p3l: sua
pi"opcr'cicle
r
cbj:itts
co
cr-i:i::,
i:
ii;j:o;ian;:s pa;: c ci:sen';olvimento
para o desenvolvinrcnio do prprio ego inlantil e do

:l

ide:*iicau, crriibuindo
e:o na natu:"eza
senso de identidade. Essas identif icaces tero impoitanle ef
e c3c:3resoi--o
de
sa
tentativa
vier
a
uriii::r
que
a cniailca
cos mecarrismos
se:r,!

Ha.'er conseqencas n-ais di:elas. em ocasies en que as perturbac;:-i

. sici:ic::

objeto

a;::tn-ilc;s;,ii:;;'r gi;'-2mene o sis:ema nervio cer:ral (p:

ii-

a do ccnflitcOs cbjatos

::.

primevcs tanrbn-r so irnportantes potqu: .3odan pemiii' cu


ie::ll?
:n;::'alar, cerl;s;c:r:res: cr expressc-c co imp':'rlso ins:inii''c, ec i-'3sino
c?
i3r
q-u pio.'bu. ou.s, pocenco t:mbn': en;orajar ou 3cci:3nsar cgic

sia, erc=:eliie,

e.t::.c;:l::-ose cl:L::.',.ascular, de,rn,:.r s:n;1, eic.). f,les:=: -1.


iir,-'ci ca;;s, a,lEumas d:s r,.lenii:slac5:s de pertur-bac :ero es;ecictmen:: ::,
ierninai:s pelA naiu.-e:,. Co pr:ce;sc :rbjacenie, rnas algumas sero tsmbr -:;-l
slrn::rl. Cs tcCos os ;lores e:(pei:i:rJis a serem elaboradcs.:l

bo ego, enquanto prevna,';r ou cestigt'n o uso c3 curls' D:sse


na
m,jo, os objelcs peternos tambm execsin signiic.arivo eieiio e inilunc.;

fur:o

rje Cefesa

e
de iniegraco, por meio dos quais a cian procjra
ce
tipts
Cs
aiquire adaptaco e ho'eosiase. Corno foi itustrado anteriorrnente,
in:po;'mecanisrno psquicc e a ;rlensicade com que so utiliz;'Jos serc muito
ou
ieni:s, nieit tarde, com relaco eo d9snvo::'imenio dos siniomas nguticoi

ne:::.jieza Cos rnecnismos

FATOfrES D:XF:RI}JCIA

Cc;ro grande grupo de farores implcados na altenatiyafinal o da e>:::rincia;oiatedasituacodeviciadoindivduoduranteodecoredociesgnlclria

2l-i',ioSrupodffatoresconstituc;on;spoAemserinclufdasasdirasCaies

rtaiscts:'4s

iaCol:icasa, cr;s? da me:de da vida e velhice, as principasl. Nestes mornenios. cria-s: :eequilbic dinrerco deviCo ao incremgnto ;nstntivo, ao Ciferene posicionamento exl:,do
plo enb:-:nre exlerno o ego e peles dierantes
aesda rl;dad en cada um destes p::;cdcs

vi'.ais-

Obs:rra'se que nsste: peroCos Ce -iransforrnaao vital onde mais se Cesencadeia= cs


FrccetsosFsiccpe$lgcas. ;el9 inpor:ante ator de reorganizaao que epreseniam.

1l;

cos iacos Ce carter.'


ser
.\ A sreser!a ou ausncia desses objetos' principalmenie os primitivcs'
inal do ego. seperegoes
Ce uita inrilncia com relaco ao desen'rolvimento

ou parCas .rrini.s de tais objetos inffuenciaro o nvel f inal de amaCureclmgndo mesmo


to do ego e os rrjocietos Ce integraco. O indivduo ser inf !uencaCc,
em a'
objelos

-ubsaquentes'
m<jo, a-rravs Ce suas vivncias, pela inteaca:o com
identiiCaes ulte'
e
interaes
Emora
tais
co
desenvolvimento.
psiercres
sei
as ct:se'
:.ic;es ye;.lham a nf luenclar o modelo inaid* aCaptaco e eiusiameniC'

99
s8

,l

tl

:r
.

ir'

irrl

qncias no tero
lr t.ttatt de obieto qtlrnti11t,,^;.d r e s d e i den
;o p' r

0utrogrupodefatoressoasvicissitudesacidentaisdavidaeoimpacto

com
daquelas que podero ter ocorrido

'-i:-:"*"sidade

tero
que podem causar na experincia total do indivduo. Algumas experincias
in'
perturbaes
as
e
a
distor'o
diminuir
e
gstabilidade
tendncia a reorar a

o
:; ;; i"
: :",''_1:.1,': ":-: i:: :11i,.
n,,] Ji' "
1' "' :':: :'.'^': *,::, ::: ::' i:.':n:'
::'i'il;;;",:';;:.1:::::,::::i:::.":J.,:l::,:'"'j,
'.:J.'"t#:
t i r i ca

0,.

grande impacto j;;::,".:'::::::::::::i;::fi


: ::'":;;
l,:,,'1#;
Lo...io^., rnecessrios sa contenio ou
-sous
e. ainda, sobre os mecanismos

i.r.

o;.

,l.O,ro

trapsquicas,podendo,dessamaneira,favoreceradaptaceseintegraesmais
podem tir conseqndias opostas, isto ''de
sadias e mais amadurecidas. Outras
est eiposto, estimulanCo e favorecendo
qual
indvduo
o
ao
au*.ntu, o sress
rupmaiores perturbaces intrapsquicas e total insiabilidade e

4ecificamene

tura do eqriilbrio

dinmico"

resoluo'

Verif icao

da vida
O irauma e as vicissitucies
o carter e a intenna alternativa inal da neurose
Ouiro fator importante

ou
sidadedasdiferenteseinevitveisexperinciasesituacestraunriicassquaiso
que podem provocar diverscs tipos de adaptaao
egt exposto, e

indivduo

"ttt.u,

n? ratamos
ser bem compreendido gut.
interna' de tal experincia' A realidade
psquica'
tambm da realidade

-tlll1;"oi:::l;|to'

exierna, m5

da pess^" 1ra poca da ocor-

11 :1t
i;il;;'r*,-0"'"-tg'jo''""runco
e' portnto' umauno O"
rncia Co contecrrnenroiraumtico

:.H;;;;ie
iraunrtico'

ios an,oientais aiuciaram

T:l:'::]:0"'
a inreg.'ar ou licar ccm o aconieclnltnto.

ct
:^{r^.^rr nnitpm ier dive:-sas consecirrgcos na infncia podem ter Cive:-sas
Por exemplo. processos
compadiretament
ser
motivci'
q.ue no podem' por este
en'
q,:en.i* psicolgca.s'
levar em consiCeraco outros fatores
signrircaoc psquico' sern
radas, em 5eu

UmaformulaccompletadaorigemedossiEnificadosdcssintomasneu.

de todoi os fatores mencionados acirticos requer uma compreenso integrada


cepois de amplo esiuco e investigao
rna. lsto teoricamente possvel apenas
e mesmo enloainda pem:necem grandes
iarn g.rtf ao concluir o tratmento),
lacunas na sua compreenso especfica'

Naprticaclnca,contudo,necessriofazer'::'raquan:iC:ciedegenera-

precoces, visando a alternativar c sgniicaccs rje vrios sin'


lizaes e inferncia.s
ou ormaes de carter, j que a9 presses Ca situaa-o clni'
tomas neurticos,

caete.:Frutic.requerem.rpdasdecisesouinteruenesnoi;.:.':r:ss.;doiraa.

meniodopaciente.Ousodetaisinfernciasegen*alizaes'comoumtaDalho
lliio no conjul,..c e essas infern.
t'ipottico visanclo aiernariva de i,:uiose,

que os dadcs co pacieni: especico as con'


cias so reconhecidas como tais at
firmem ou invalidem.

causar

t'itntuo"n'l' de 2 anos' tal impa-cto provavelmenteou perda


fig"t dos pais' aniasias de abandono
devido *01'*o d'

volvidos. m uma
ansiedade,

anos'
doobieto,etc..jquesoestasasexperinciasintrapsquicasprimriaseosteidade' Numa criana normal' de 5

Leitura

sugerica

po'''-t

Dynamic Psychiatrl' Uni;ersity o Chicago


ALEXANDER, Franz & ROSS, Helen 119521.

"'

fantasy and di:tuances o coiscicus experience"'


ARIOW, Jacob (1969). "Unconscious
PsYchoana!' Ouart' 33.1 '

tritn' dessa
mores supotado'
a sexualidade'
desenvolvimento' com conf ltos sobre
de
edpica
aue est na fase
provavelmentet po fantasias de castrao
um processo cirrgico
"'ponuel'

por *ou-''*
e possver castigo
reagir ao aconteclme
provavelmente
Ca f utanaiu,
e medo co processo ctrur'
;-terna e de coisascomo dor' desconforio

"*u'

:-iI' ll:i :::::

;;;;t;.
gico'

13'lj:.i Jl

ee'^': -significativas conseqncias


PUue'. deixar
traumticos
trautlatruu). podem
Cs Scontecimentos
- ^^-c^. .lo

"" '-;--

':r^-rnristntessituaes'deconflitonoresolvidasepontosdeim'

do ego' que' porr)tru (urrr\


ouls ou ixao
I. uf,rrnu,luu de sintomas neurticos finais'

Press.

"Fantasy..neroyandrealitylcxitu"'Psychoana!'Quan'33':8'

of

PsJchaanatyss' 3- eC'

'--

ted A' Knopf'

HENDRICK. lves (1958). Facts and


-.(1969).
Nova lorque'The sense of realityandv:lusotheanaiystasanecessaryac'
NOVY,Samuel (1966).
Theories

torinPsychoanalysis"'/nt'

F'Psycho'Anal'47'192'

^----rrri,,r,
and Anrroplogy' ln:e;na"or:al Universitie!
ROHEIM, Geza t1950-19till' Psychoanalys;s
TARAcHow,Sidney(1962}.,,lnlerprea..ionandrealityinpsychotarap
Anal.43' 377.

100

Potrebbero piacerti anche