ADOBE ILLUSTRATOR

(Seminarski rad)

Sadraj

1. UVOD...............................................................................................................................................1
2. KRATKA HISTORIJA ILLUSTRATOR-a.......................................................................................2
3. ELEMENTI VEKTORSKE GRAFIKE............................................................................................4
4. MANIPULACIJA OBJEKTIMA......................................................................................................5
5. CRTANJE OSNOVNIH OBLIKA....................................................................................................6
6. TRANSFORMACIJE........................................................................................................................7
7. BOJE.................................................................................................................................................9
8. SLOJEVI.........................................................................................................................................11
9. FILTERI..........................................................................................................................................12
10. TAMPANJE I SEPARACIJA BOJA...........................................................................................13
11. ILLUSTRATOR I PHOTOSHOP.................................................................................................14
12. ZAKLJUAK...............................................................................................................................15
13. LITERATURA..............................................................................................................................16

1. UVOD

Adobe Illustrator je program za rad sa vektorskom grafikom veoma blizak grafikom modelu
programskog jezika PostScript. Illustrator je lan kolekcije DTP softvera firme Adobe, koju ini jo i
paket za obradu rasterskih slika (Photoshop) i program za prelom teksta (InDesign). Snaga
Illustrator-a lei u njegovom jasno definisanom konceptu, kvalitetnoj implementaciji opcija,
uspjenoj integraciji sa ostalim Adobe grafikim aplikacijama i podrici za Web. Kada je u pitanju
vektorska grafika, prosjean korisnik personalnih raunara uglavnom je okrenut programu
CorelDraw. U domenu profesionalne pripreme za tampu, kojim su nekada suvjereno vladali
raunari sa znakom nagriene jabuke, standarde je od samog poetka postavljala firma Adobe, jedna
od pet najveih softverskih kompanija u ovom dijelu galaksije. Danas Adobe oblikuje trendove
grafike industrije putem svojih primarnih PostScript i PDF tehnologija. Od prije nekoliko godina
Adobe nastupa paralelno na tritu Windows i Mac OS sistema. U tom kontekstu se IIlustrator
namee kao idealno rjeenje za produkciju grafikih komgnenti u pripremi za tampu i Web.
Poznavanje rada u Illustrator-u doprinosi lakem snalaenju u multiplatforskom okruenju u kome
koegzistiraju Macintosh i PC raunari. Kada u igru udu PostScript i PDF tehnologije, Illustrator je
na domaem terenu. Ova prednost se moe vjeto iskoristiti usmjeravanjem funkcionalnosti
Illustrator-a ka onim poslovima koji trae maksimalni kvalitet i besprijekornu tampu.

Slika 1.: Adobe Illustrator

2. KRATKA HISTORIJA ILLUSTRATOR-a

Adobe Illustrator se pojavio 1987 godine. Slijedei praksu koja se odrala do dananjih dana,
Adobe nije reklamirao ovu verziju kao prvu, niti je slina oznaka postojala na kutiji paketa, ali se
interno radilo o reviziji 1.1. Pretea dananjih digitalnih crtaa mogla je da kreira samo
monohromatsku grafiku. Njegova upotrebna vrijednost bila je prilino mala, pa se koristio za izradu
logotipa ili jednostavnijih crtea. To je, naravno, bio tek poetak razvojnog puta koji i danas traje.
Sljedea verzija programa nazvana je Adobe Illustrator 88, prema godini u kojoj se program
pojavio. Dodata je podrka za boje, a eksterni program, Adobe separator, mogao je da generie
kolorne separaci-je. Korisnik nije mogao da vidi boje tokom crtanja objekata, ve samo u posebnom
reimu prikaza. Adobe Ulustrator 88 je jo uvijek iskljuivo Macintosh aplikacija, a Microsoft
Windows je tek stidljivo stupao na scenu.
Bilo je potrebno da prou dvije godine, da bi 1990. godine bio promovisan Adobe Illustrator 3.
Jedna od novih mogunosti je kreiranje sloenih putanja kombinovanjem dva vektorska objekta. Na
taj nain je bilo mogue napraviti praznine u objektima kroz koje se vide drugi objekti ili pozadina.
Danas je ova opcija sasvim uobiajena, ali se u to doba za dobijanje slinih efekata morao koristiti
metod tapa i kanapa".
Illustrator 4 je ekskluzivna Windows verzija programa (ujedno i prva za PC platformu).
Gotovo u svemu je slina Illustrator-u 3, ali je donijela veoma vano poboljanje: crteom se moglo
manipulisati i u preview reimu. Time je rad znatno ubrzan, jer nije morao da se mijenja nain
prikaza da bi se, recimo, provjerilo kako izgledaju slivanja. Te 1992. godine, DTP korisnici
Macintosh-a su prigovarali Adobe-u da je poeo da favorizuje Windows trite.
Nakon godinu dana, Adobe se Macintosh populaciji revanirao Illustrator-om 5,
napravljenim iskljuivo za Mac OS. Pored podrke za crtanja u preview reimu dodati su i prelivi,
filteri, viestruki undo, etkice i mnoge druge alatke i opcije. Odjednom su korisnici Microsoft
Windows-a potisnuti u drugi plan, to im i nije teko padalo s obzirom na rastuu popularnost
programa CorelDraw. CorelDraw 4 je 1993. godine djelovao kao znatno ubjedljiviji proizvod od
lllustrator-a 4.
Pojava Adobe lllustrator-a 5.5 je ponovo zakoni-plikovala stvari. Najupeatljiviju novinu
predstavljali su pathfinder filteri, a esto je isticana i mogunost transparencije vektorskih objekata.
Ova pogodnost je realizovana na nain koji bi se mogao nazvati prilino grubim" nije bilo ni
govora o providnosti, ve o efektu koji je omoguavao da presjek dva vektorska objekta automatski
dobije boju koja simulira transparenciju. Primjenom efekta presjek bi postajao zaseban objekat, a o
naknadnim korekcijama korisnici su mogli samo da mataju.
Illustrator 6 oznaava poetak integracije sa programom Photoshop. Ne samo da ste mogli da
u Illustrator uitate TIFF slike, ve ste na njih mogli da primjenite i fillere iz Photoshop-a. Pridodate
su alatke za crtanje zvijezda i spirala koje su zamemle odgovarajue filtere iz prethodne verzije
programa. Gotovo je zapanjujue to da se i dalje radi o programu pravljenom iskljuivo za
Macintosh iako su pojavom Windows-a 95 otklonjeni mnogi sutinski nedostaci Windows okruenja
koji su sprjeavali Adobe da mu pokloni panju u svojim razvojnim projektima.
Dilema je otklonjena tek 1997. godine kada je Illustrator oznaio prekretnicu u Adobe-ovoj
strategiji. Od tada Adobe vrsto stoji na stanovitu da Mac i Windows verzije njihovih programa
treba da se pojavljuju istovremeno i da budu funkcionalno identine. Bez obzira na konceptualne
razlike izmeu operativnih sistema, rad u Adobe programima ne zavisi od platforme. Illustrator 7 je
ubjedljivo demonstrirao ovo opredjeljenje - praktino se nijedna komanda, opcija ili preica sa
2

tastature ne razlikuje na nekoj od platformi. Adobe Illustrator 7 je nainio i veliki napredak u izgledu
korisnikog interfejsa -mnoge komponente su redizajnirane tako da budu usklaene sa
odgovarajuim paletama ili alatkama Adobe Photoshop-a.
Illustrator 8 je korisnicima konano ponudio dinamika slivanja koja je konkurencija ve dugo
imala na repertoaru. Ako taj potez moemo nazvati dostizanjem konkurenata, onda je njihovo
prestizanje olieno u opcijama koje do tada nisu viene u programima za vektorsku grafiku. Tu su
najprije etkice koje su otvorile novu etapu u izgledu i primjeni vektorskih putanja. Najatraktivnija
opcija je gradient mesh, namjenjena fotorealistinom sjenenju vektorskih objekata.

3. ELEMENTI VEKTORSKE GRAFIKE

3

Osnovne alatke su one kojima biramo (selektujemo) jedan ili vie objekata. U najveem broju
sluajeva sve funkcije u Illustrator-u odnose se samo na izabrane objekte. Prva alatka u paleti je
Selection, kojom objekte biramo tako to kliknemo na njih ili uz pritisnut taster mia preemo preko
bilo kog dijela objekta. Na ovaj nain moemo istovremeno izabrati i vie objekata. Alternativa je da
izaberemo jedan objekat a zatim, drei pritisnut Shift, izaberemo slijedei objekat. Alatka za izbor
istovremeno slui i za pomjeranje objekata.
Alatkom Direct Selection moemo da biramo i pomjeramo vorove na putanjama. Ako su
izabrani svi vorovi, dejstvo ove alatke je identino alatki Selection. Ako kliknemo na alatku Direct
Selection i zadrimo taster mia pritisnut, pojavie se i alatka Group Selection, koja bira objekte ili
grupe unutar grupa. Objekte (ili grupe) koji su na taj nain izabrani moemo pomjerati ili
transformisati, ali e oni i dalje ostati unutar svoje grupe.
Objekti koje crtamo se, u zavisnosti od redoslijeda kojim ih crtamo, hijerarhijski rasporeuju
po radnoj povrini. Objekat koji je poslednji nacrtan je uvijek iznad svih ostalih objekata; ako taj
objekat ima popunu, on e prekriti objekte koji se nalaze ispod njega. Ovo je, naravno, mogue
samo ako se objekti preklapaju - ako se nalaze jedan pored drugog, za posmatraa su u istom nivou.
Redoslijed objekata moemo promijeniti opcijama iz Arrange menija Komandom Bring to Front
bilo koji izabrani objekat postavljamo u prvi plan (na vrh), dok suprotno dejstvo ima opcija Send to
Back, koja izabrani objekat stavlja u pozadinu (na dno). Opcije Bring Forward i Send Backward
izabrane objekte podiu" odnosno sputaju" za po jedan nivo. Recimo, ako smo najprije nacrtali
krug, zatim trougao i na kraju pravougaonik, a zatim izaberemo krug i primenimo Send Forward -u
prvom planu je pravougaonik, ispod je krug, i na dnu trougao.

4. MANIPULACIJA OBJEKTIMA

Svi objekti koje nacrtamo se normalno prikazuju u Preview ili Artwork reimu. Ako elimo da
neki dio crtea privremeno uinimo nevidljivim, upotrijebiemo opciju Object / Hide Selection.
Objekat koji je sakriven ne prikazuje se na ekranu, nemogue ga je izabrati niti na njega primjeniti
bilo kakvu transformaciju. Opcijom Show All svi sakriveni objekti ponovo postaju vidljivi (i
istovremeno selektovani). Opcija Lock ima slino dejstvo, ali su objekti koje zakljuamo vidljivi.
Ako neki objekat ne moete da izaberete, pokuajte sa opcijom Unlock All, a ako je objekat i poslije
toga nedodirljiv", najvjerovatnije se nalazi na sloju koji je zakljuan, to emo objasniti kada
budemo opisivali upotrebu slojeva.
Grupisanje dva ili vie objekata olakava organizaciji crtea. Objekti koji su grupisani se,
uslovno reeno, ponaaju kao jedan objekat - istovremeno ih biramo, pomjeramo, transformiemo...
Ako elimo da pristupimo pojedinanom objektu u grupi, upotrijebiemo alatku Direct Selection.
Poto moemo i da postojeu grupu takode grupiemo sa drugom grupom ili objektom i tako do
proizvoljne (u granicama memorije) dubine, efikasna alatka za rad sa grupama je Group Selection.
Kada ovom alatkom kliknemo jednom na bilo koji objekat, on e biti selektovan. Kada kliknemo
slijedei put, biramo grupu kojoj on pripada, slijedeim klikom biramo grupu kojoj ta grupa pripada
itd. Moemo, dakle, precizno pratiti hijerarhiju grupe i njenih lanova.
Standardne mogunosti za meusobno uravnavanje objekata u lllustrator-u prisutne su u paleti
Align. Postoji po est razliitih opcija za uravnavanje i distribuciju. Uravnavanje moe da bude
lijevo, desno, gornje, donje, kao i centrirano po horizontali ili vertikali Vano je prouiti nain na
koji se objekti uravnavaju: ako izaberemo dva objekta i primjenimo lijevo uravnanje, objekat koji je
sa lijeve strane ostaje na svom mestu, a pomjera se samo desni objekat. Obratite panju na ovo,
naroito ako ste navikli na Corel-ov nain uravnavanja objekata, gdje je bitan redoslijed izbora
objekata. Takode, ako izaberemo centralno uravnanje, osa po kojoj se poravnavaju dobija se kao
prosjena vrijednost x ili y koordinata svih izabranih objekata.
Za distribuciju je neophodno da istovremeno budu izabrana barem tri objekta. U zavisnosti od
tipa distribucije, centri objekata (ili njihovi vrhovi, dna, lijeve ili desne ivice) ravnomjerno se
rasporeuju po horizontalnoj ili vertikalnoj osi.

5. CRTANJE OSNOVNIH OBLIKA

Ako ste povrno analizirali neki crte, vjerovatno ste primjetili da se on sastoji iz pravih ili
krivih linija i osnovnih geometrijskih figura. Osnovni zadatak svakog programa za vektorsku grafiku
je da nam omogui crtanje ovih elemenata - grafikih primitiva.
Najjednostavniji oblik koji se moe nacrtati je prava linija. Najprije kliknemo na alatku Pen,
zatim bilo gdje na radnu povrinu ime smo nacrtali poetni vor. Ako sada kliknemo na drugo
mjesto, dobiemo jo jedan vor i izmeu ova dva vora e se pojaviti linija. Moemo da nastavimo
i da nacrtamo jo jedan linijski segment koji se nastavlja na prethodni; ako elimo da zatvorimo
konturu, kliknuemo na poetni vor. Nije neophodno da mukotrpno gaate kursorom poetni
vor: ako se dovoljno pribliite, na kursoru u obliku pera e se pojaviti i krui koji oznaava da e
se narednim klikom automatski zatvoriti kontura. Alatkom Pen moete da crtate i Bezijerove krive,
tako to kliknete, zadrite taster na miu i podeavate kontrolne vorove.

6. TRANSFORMACIJE

Poto nacrtamo neki vektorski objekat, ukazuje se potreba da mijenjamo njegov oblik.
Osnovne transformacije su promjena dimenzija, rotacija, refleksija i iskoavanje. Radi se u
osnovnim PostScript transformacijama koje Illustrator direktno podrava. Za svaku od pomenutih
transformacija postoji jedna karakteristina taka koju zovemo centar transformacije i sve promjene
na objektima deavaju se u odnosu na tu taku.
Osnovne translormacije u Illustratoru-u obavljaju se pomou odgovarajuih alatki koje se
nalaze na paleti. Za precizno unoenje parametara postoji posebna paleta Transform, koja je stecite
svih mogunosti vezanih za transformacije. Ovdje moete zadati koordinate centra i ostale podatke,
ali je esto potreban neposredan rad sa alatkama. U tom sluaju najprije aktiviramo alatku tako to
jednom kliknemo na nju, zatim kliknemo na crte, ime smo postavili centar, i najzad povlaimo
mia na drugu lokaciju i tako interaktivno mijenjamo objekat. Ukoliko tokom runog izvoenja bilo
kakve transformacije, prije otputanja tastera na miu pritisnemo Alt, napraviemo kopiju izabranog
objekta. Transformacija se tada odnosi samo na kopiju, dok originalni objekat ostaje neizmjenjen.
Ako drimo pritisnut taster Alt i kliknemo na crte, postaviemo centar i ujedno aktivirati dijalog
odgovarajue alatke gdje moemo da unesemo precizne numerike vrijednosti. Dvostrukim klikom
na pomenutu alatku postaviemo centar transformacije u centar izabranog objekta i aktivirati
dijalog.

Slika 2: Paleta Transform

Alatkom za promjenu veliine (Scale) mijenjate horizontalnu ili vertikalnu dimenziju objekta
(ili obje istovremeno) u proizvoljnom iznosu. Podrazumjevani poloaj centra ove transformacije
nalazi se u centru objekta (preciznije reeno, centar se nalazi u centru pravougaonika - hounding box
- koji ograniava objekat), to znai da e se objekat, ukoliko ga uniformno skaliramo, koncentrino
iriti ili skupljati. Na ovo treba obratiti panju, pogotovo ako ste se familijarizovali ca Corek-ovim
nainom transformacije objekata. Naravno, u svakom trenutku moemo podesiti da se veliina
7

objekta mijenja u odnosu na taku koja nam odgovara - to, recimo, moe da bude donji lijevi ugao.
Ako tokom upotrebe alatke drimo Shift, promjena veliine je uniformna.
Pomou alatke za rotaciju, izabrani objekat rotiramo za proizvoljan ugao u odnosu na oznaeni
centar; i ovdje je podrazumjevani poloaj centar samog objekta. Ukoliko dva puta kliknemo na
alatku, pojavie se dijalog u kome moemo da unesemo ugao rotacije. Negativan ugao oznaava
rotaciju u smjeru kazaljke na satu, a pozitivan ugao rotaciju u suprotnom smjeru. Ukoliko prilikom
rotiranja objekta drimo pritisnut Shift, ugao rotacije mijenja se u koracima od po 45 stepeni.
Promjena veliine, rotacija i iskoavanje najlake se obavljaju alatkom Free Transform:
dovoljno je da izaberemo objekat i pojavie se uobiajene kontrolne take, kojima je definisan
bounding box, ijim povlaenjem objekat rotiramo ili ga skaliramo znatno jednostavnije, bez
zadavanja referentne take. Alatku Rotate prati alatka Twirl, kojom se objekti uvru oko zadatog
centra: ako pritisnemo Alt, moemo zadati ugao izmeu -360 i 360 stepeni.
Paleta Transform prua korisne mogunosti za precizno podeavanje objekata. Ukoliko smo,
na primjer, nacrtali pravougaonik, ovdje moemo vidjeti njegovu tanu visinu i irinu. Moemo
naknadno unijeti druge vrijednosti i tako promijeniti dimenzije objekta. Prava poslastica je
pozicioniranje: sa lijeve strane palete nalaze se karakteristine take objekta kao to su centar i
ugaoni vorovi. Standardno je aktivirano prikazivanje koordinata centra, ali to moete promijeniti
tako to kliknete na odgovarajuu taku. Na taj nain, u svakom trenutku moete precizno zadati
apsolutne koordinate objekta i tako mu promijeniti lokaciju. Za relativno pomijeranje objekata
koristimo pomenutu opciju Move. Paleta Info (nalazi se uz palete Transform i Align) daje podatke o
poloaju objekta i njegovim dimenzijama. Kada nije selektovan nijedan objekat, ovde moete
proitati tekue koordinate kursora.Za sloene transformacije objekata koristimo opciju Transform
Each.

7. BOJE

Osnovne opcije u vezi sa bojama odnose se na oivienje (Stroke) i popunu (Fill) objekata. Na
dnu palete sa alatkama nalaze se dva preklopljena obojena kvadrata - gornji predstavlja boju popune
8

objekta, a donji boju oivienja. Kada nacrtamo zatvorenu putanju, ona e biti ispunjena i oiviena
tim bojama, a ako kliknemo na ve nacrtani objekat, boje za popunu i oivienje e se promjeniti u
skladu sa tim objektom i ta promjena e vaiti za objekte koje kasnije crtamo. Ako elimo da
mijenjamo boju oivienja kliknuemo na donji kvadrat (ime ga dovodimo u prvi plan). Sa lijeve
strane ovih kvadrata nalazi se njihova umanjena kopija, koja oznaava podrazumjevanu boju popune
i oivienja (Default Fill and Stroke). Kada kliknemo na ovu ikonu, boja selektovanog objekta bie
bijela a oivienje crno, debljine jedne take. Luk sa dvije strelice, koji se nalazi neposredno uz Fill i
Stroke, predstavlja ikonu kojom se aktivira opcija za meusobnu zamjenu boje popune i oivienja
(Swap Fill and Stroke); ako je objekat bio ispunjen crvenom bojom, a oivienje je bilo crno, objekat
e poslije klika na ikonu postati crn, sa crvenim oivienjem.

Slika 3: Paleta color

Mogunost preciznog kontrolisanja boje prua paleta Color. Moemo izabrati odgovarajui
model: na raspolaganju su grayscale, RGB, HSR i CMYK. Ako radimo pripremu za tampu,
najbolje je da boje zadajemo u CMYK procentima. S druge strane, monitor funkcionie u RGB
modelu, tako da ak ni teoretski nije mogue da sve boje koje vidimo na ekranu na isti nain budu
reprodukovane na papiru. Illustrator obezbjeuje izvjesno prilagoavanje, tako da se prilikom izbora
CMYK boja na ekranu prikazuju najpriblinije nijanse, pogotovo ako je monitor dobro kalibrisan
(kalibracija monitora spada u sloene operacije, kojima se neemo baviti u ovom tekstu). Najbolje
rezultate u poetku ete postii ukoliko se ne obazirete mnogo na izgled boja na monitoru i nabavite
kolorne karte sa odtampanim CMYK procentima.
Teko je pronai program za vektorsku grafiku koji ima tako snanu podrku za prelive kao
Illustrator. Prelive je mogue kreirati i podeavati pomou alatke Gradient i istoimene palete (u
sklopu je palete Color) koju u svakom trenutku moete aktivirati pritiskom na F9. U poetku moete
iskoristiti neki od ve ugraenih preliva koji se nalaze na paleti sa uzorcima. Prelivi mogu biti
linearni i kruni, to birate na paleti. Na njenom dnu videete spektar koji prikazuje nijanse
preliva.
Primjetiete dva tipa klizaa ijim pomjeranjem utiete na izgled preliva. Ispod spektra su
klizai kojima podeavate osnovne boje preliva (color stop). Kod najjednostavnijeg linearnog
preliva, koji ide od bijele do crne boje, vidjeemo dva klizaa - jedan oznaava poetnu, a drugi
zavrnu boju. Ako kliknemo na bilo koji od njih, u paleti Color se prikazuju vrijednosti boje.
Pomjeranjem klizaa mijenjamo segment preliva - ako onaj koji oznaava bijelu boju pomjerimo
udesno (u polju iznad se prikazuje procentualno rastojanje), preliv nee poeti od same ivice
objekta. Novu boju dodajemo prelivu tako to kliknemo ispod spektra - pojavie se novi kliza i u
9

paleti Color moemo da zadamo vrijednosti boje. Illustrator podrava maksimalno 32 boje preliva,
to je dovoljno i za najsloenije crtee.

8. SLOJEVI

Upotreba slojeva znaajno ubrzava i olakava rad u Adobe lllustrator-u. To se prvenstveno

odnosi na mogunost bolje organizacije crtea i njegovo efikasnije doterivanje i ispravljanje. Iako se
ponekad dosta toga moe postii i promiljenim grupisanjem objekata, slojevi dodaju novu
10

dimenziju programu za vektorsku grafiku. Slikovito emo ih opisati kao providne folije na koje
postavljamo objekte. Te folije redamo jednu na drugu i one zajedno formiraju crte. U svakom
trenutku moemo neki sloj proglasiti za nevidljiv ili premetati objekte sa jednog sloja na drugi.
Rad sa slojevima odvija se preko palete Layers. Svaki crte u poetku sadri samo jedan sloj,
koji je oznaen kao Layer 1. Radi lake orijentacije na crteu, slojevima se pridruuju boje kada
izaberemo bilo koji objekat, njegovo oivienje e poprimiti boju koja odgovara sloju na kome se
objekat nalazi. Prilikom dodavanja novog sloja, njemu se automatski dodeljuje druga boja, koju po
potrebi mijenjamo. U dnu palete Layers nalaze se ikone za dodavanje novog sloja i brisanje
postojeih. Kada dodamo novi sloj, on e dobiti ime Layer 2, ali je poeljno da se imena slojeva
promjene kako bi nas asocirala na realnu situaciju na crteu. Slojevi se redaju hijerarhijski - ako se
Layer 2 na paleti nalazi iznad Layer 1, svi objekti na tom sloju su na crteu iznad" objekata sa
prvog sloja.

Aktivan sloj je oznaen perom pored imena; svi objekti koje crtamo postavljaju se na aktivan
sloj. Kada kliknete na neki objekat, sa desne strane ikone sloja pojavie se kvadrati koji oznaava
da je barem jedan objekat na sloju izabran. Ukoliko kvadrati odvtiete na neki drugi sloj, svi
izabrani objekti se prenose
na taj. Lijevo od
imena sloja nalaze se dvije Slika 4: Slojevi u paleti Layers
ikone
kojima
kontroliete
osobine
slojeva.
Oi
oznaavaju da je sloj vidljiv
- ako kliknete na ovu
ikonu, oi nestaju i samim tim svi objekti na tom sloju postaju nevidljivi. Sljedea ikona je prazna,
ali se, ako kliknete na nju, pojavljuje precrtana olovka koja signalizira da je sloj zakljuan - nijedan
objekat na njemu ne moe se izabrati niti transformisati. Ponovnim klikom olovka se gubi.

9. FILTERI

11

Filtere moemo najlake zamisliti kao specijalizovane module koji obavljaju sloene operacije
nad objektima. Filteri su realizovani kao eksterni programi (plug-in) i nalaze se u Plug-lns
dircktorijumu (i neke alatke su plug-in programi). Filtere moemo grubo svrstati u vektorske i
rasterske, to je jasno naznaeno u meniju Filter. Ukoliko koristite Photoshop, primjetiete mnoge
poznate rasterske filtere. Illustrator, pored toga to ve sadri nekoliko filtera iz Photoshop-a,
omoguava upotrebu bilo kog Photoshop filtera tako to odgovarajui fajl iskopirate u Plug-ins
direktorijum.
Prva kategorija vektorskih filtera nosi ime Color i u vezi je sa raznim opcijama vezanim za
podeavanje i prilagoavanje boja. Pomou filtera Adjust Color moemo da mijenjamo vrijednosti
primarnih komponenti obojenog objekta. Ovaj filter radi na principu oduzimanja i dodavanja boja i
to u rasponu od -100% do 100% (za CMYK model). Ne mogu se, bez obzira na unijeto poveanje ili
smanjenje, prei granine vrijednosti, svaka komponenta e uvek ostati u intervalu od 0 do 100%
boje. Ovaj filter se moe primjeniti i na boju oivienja i na boju popune, a mogue je i izmijeniti
kolorni model izabranog objekta. Ako kliknemo na preview, biemo u prilici da na objektu pratimo
promjenu boje.
Filteri Convert slue za promjenu kolornog modela. Opcije su Convert to CMYK Convert to
RGB i Convert to Grayscale. Upotrebom ovog filtera moemo takoe konvertovati bilo koju spot
boju u jedan od tri pomenuta modela Filter Invert Colors odraava se samo na prve tri komponente u
kolornom modelu.
Filter Free Distort je pogodan za dodavanje perspektive objektima. Kada ga aktivirate pojavie
se prozor u kome, promenom poloaja etiri kontrolne take, mijenjate oblik putanje. Ovo je mnogo
jednostavnije nego kada bismo istu stvar radili izmjenom pojedinanih vorova. Free Distort se
moe primjeniti i na tekst koji je prethodno pretvoren u konture.
Filter Roughen dodaje izabranom objektu proizvljan broj vorova, a zatim te vorove pomjera
po principu sluajnih vrijednosti. Ovaj filter ete upotrebljavati za brzo kreiranje realistinih efekata
kao to je ivica iscjepanog papira ili rasprsnuto staklo. Kada aktivirate filter, pojavljuje se dijalog u
kome unosite vrijednost za koliko se vorovi pomjeraju u odnosu na prvobitni poloaj. Vrijednost je
u procentima i predstavlja relativno pomjeranje, pri emu se u obzir uzima duina putanje na kojoj
se vorovi nalaze. U sljedeem polju odreujete broj dodatnih vorova po jedinici duine putanje.

10. TAMPANJE I SEPARACIJA BOJA

12

Poto je Adobe Illustrator zasnovan na PostScript-u, najbolje rezultate i najveu mogunost

kontrole imaemo na PostScript tampaima - svi Adobe programi imaju vrhunske mogunosti
tampe i maksimalno koriste potencijale PostSaipt-a. Iako dijalog koji se pojavljuje kada aktiviramo
komandu Print moda djeluje skromno, sve neophudne kontrole su tu. Poto je osvetljavanje filmova
kruna pripreme za tampu, neke opcije emo detaljno opisati.
Ako dokument pripremamo za standardnu ofset tampu, neophodno je da uradimo separaciju
boja i dokument odtampamo u fajl koji e kasnije biti proslijeen osvjetljivau. Za svaku stranicu
crtea dobiemo etiri separacije, po jednu za svaku od CMYK komponenti. Separacije odgovaraju
bojama koje se nanose na papir u tamparskoj maini: ono to vidimo na cijan filmu bie
odtampano iskljuivo cijan bojom. Sa stanovita posmatraa, svi filmovi su u crno-beloj tehnici boje emo vidjeti tek u procesu tampe.
tampanje se pokree sa File / Print; dijalog koji se dobija sadri veoma malo (sasvim
klasinih) opcija. Izborom Separate ili Composite u polju Output odreujete da li e se tampati
separacije.
Najvanija podeavanja koja se odnose na separacije dobijaju se klikom na Separation Setup;
do iste opcije moe se doi i direktno iz menija. Mnoge informacije koje ovde vidimo Illustrator
dobija iz PPD (PostScript Printer Description) fajlova, za svaki instalirani PostScript tampa treba
da postoji odgovarajui PPD fajl, koji sadri podatke o podranim rezolucijama, formatima strana
itd. Ovaj koncept omoguava da se praktino za sve PostScript tampae koristi isti drajver - razlika
je samo u PPD datotekama, iako Windows Me i 2000 imaju sopstvene drajvere za veinu poznatih
PostScript tampaa i osvetljivaa, preporuljivo je instalirati originalne Adobe drajvere koji su
besplatni i mogu se preuzeti sa Adobe-ovog servera. Tako ete biti sigurni da je komunikacija
izmeu Adobe Illustrator-a i osvjetljivaa besprijekorna.

11. ILLUSTRATOR I PHOTOSHOP

13

Illustrator i Photoshop mogu da razmjenjuju putanje direktnim prevlaenjem objekta iz

prozora u prozor; u prethodnim verzijama postupak se oslanjao na opcije export ili copy i paste.
Putanju selektujemo u dokumentu Photoshop-a, odvuemo je u Illustrator i ona e se pojaviti u
neizmjenjenom obliku i veliini. Na raspolaganju je i opcija File / Export / Paths to Illustrator. Treba
imati u vidu da putanje koje se iz Photoshop-a izvezu u Illustrator nemaju popunu i oivienje.
Prilikom njihovog uitavanja moe nam se uinili da smo dobili praznu stranicu, ali promjenom
reima prikaza sve dolazi na svoje mjesto.
Ako selektujete objekte u lllustrator-u i primjenite komandu Copy, a potom Paste u programu
Photoshop, pojavie se dijalog u kome birate metod konverzije. Vektorski objekti se mogu pretvoriti
u piksele na novom sloju, putanje koje e biti dodate paleti, Paths ili oblike na novom shape sloju.
Opcija anti-alias koja je postojala u prethodnim verzijama ovog dijaloga sada je premjetena u panel
Options. Ako se odluite da vektore konvertujete u piksele, stepen kontrole e biti mnogo manji
nego da ste izabrali putanje, to je u skladu sa prirodom vektorskih objekata koju smo istakli.
Prilikom prevlaenja objekata iz Illustrator-a u Photoshop, vrstu konverzije kontroliete
pritiskom na dodatne tastere, ako nijedan taster nije pritisnut dobiete piksele, pritiskom na Ctrl
kreiraju se vektorske putanje, a ukoliko je aktivan shape sloj, putanja e se pojaviti na njemu. Ako
drite i taster Shift, novi objekat se postavlja u centar dokumenta Photoshop-a.

Slika 5: Adobe Photoshop

14

12. ZAKLJUAK

Savladana je teorija i praktino znanje sa profesionalnim alatom Adobe llustrator-om!

Illustrator je moan program za vektorsko crtanje. Koristi se za izradu raznog jednostavnijeg dizajna
(npr. vizitke, naslovnice za knjigu ili asopis). Kombinovanjem ovog programa sa programom
Adobe Photoshop i Adobe Indesign moemo doi do kvalitetnih reeenja. Bitno je da sa jednim ili
kombinacijom programa u to kraem roku izvrimo posao.
Zbog sloenosti programa potrebno je dugotrajno vjebanje i istraivanja mogunosti koje nas
dovode do interesantijih i kvalitetnijih rjeenja.

15

13. LITERATURA

http://hr.wikipedia.org/wiki/Adobe_Illustrator; Adobe Illustrator (10-06-2015)

http://www.adobe.com/ (10-06-2015)

16