Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
FACULDADE DE TEOLOGIA
ISAGOGIA DO
GREGO BBLICO
INTRODUO
para
uma
normalizao
(os
verbos
em
mi
passaram
minsculas
maisculas
nome
letra
numeral
alpha
beta
gamma
delta
epsilon
dzeta
eta
theta
th
iota
10
kappa
20
lambda
30
mu
40
nu
50
csi
60
omikron
70
pi
80
90
100
sigma
200
sigma
tau
300
ypsilon
400
phi
500
chi
600
psi
ps
700
omega
800
900
CONSOANTES
Orais
sonoras
Oclusivas
surdas
Nasais
aspiradas
Labiais
Dentais
Guturais
g (antes de
gutural)
Aspirantes
Sibilantes
Lquidas
l r
Aspirao
Singular
Plural
eimi,
eu sou
esme,n ns somos
ei=
tu s
este,
esti,n ele/a
vs sois
eisi,$n% eles so
Declinao do Artigo
Singular
Plural
Masculino
Feminino
Neutro
Masc.
Fem.
Neutro
n.
o`
h`
to.
oi`
ai`
ta,
g.
tou/
th/j
tou/
tw/n
tw/n
tw/n
d.
tw/|
th/|
tw/|
toi/j
tai/j
toi/j
a.
to,n
th,n
to,
tou,j
ta,j
ta,
Singular
Plural
n.
lo,goj
lo,goi
v.
lo,ge
lo,goi
g.
lo,gou
lo,gwn
d.
lo,gw|
lo,goij
a.
lo,gon
lo,gouj
2. Vocabulrio
eimi,
ei/pen
e;rcetai( e;rcontai
o`
h`
to,
posio predicativa)
ou
anjo, mensageiro.
o` adelfo,j
ou
irmo.
o` anqrwpo,j ou
o` qeo,j ou
o` kosmo,j ou
o` kurio,j ou
o` lo,goj ou
o` ourano,j ou
cu(s).
o` uio,j ou
filho, descendente.
o` karpo,j
ou
fruto
agaqo,j
agi,oj
kalo,j
o;loj
& ouv
ouvk ouvc
Farisai,oj
fariseu
Ekei/noj
aquele (adjectivo)
Exerccios
1. o` ui`o,j ei/pen eimi, (Mc 14,62)
2. o, ui`o,j tou/ anqrw,pou ku,rio,j esti,n (Mc 2,28)
3. e;rcetai o, adelfo,j o` kalo,j (Mc 3,31)
4. o` anqrwpoj e;rcetai (Mc 6,1)
5. oi, a;nqrwpoi ou,c a;gioi eisin (Mc 1,24)
6. o` qeo,j ei/pen (Mc 2,19)
7. o` a;ggeloj o` a;gioj ou,k e;rcetai (Mc 8,38)
8. o;loj o` ko,smoj kalo,j estin (Mc 14,9)
9. o` ou`rano,j ouv kalo,j estin (Mc 13,31)
10. o` ui`o,j tou/ Qeou/ estin agaqo,j (Mc 3,11)
3. Imperfeito do Indicativo
Singular
Plural
h;mhn
h;meqa
h=j h=sqa
h=te
h=n
h=san
h=men
Singular
Plural
n.
o`,j
h`,
o`,
oi`,
ai`,
a`,
g.
ou-
h-j
ou-
w-n
w-n
w-n
d.
w-|
h-|
w-|
oi-j
ai-j
oi-j
a.
o`,n
h``,n
o``,
ou`,j
a`,j
a`,
O substantivo e;rgon
10
Singular
Plural
n.
e;rgon
e;rga
v.
e;rgon
e;rga
g.
e;rgou
e;rgwn
d.
e;rgw|
e;rgoij
a.
e;rgon
e;rga
Vocabulrio
& eivj
& o`,j
o`,
To, daimo,nion( ou
entranhas, vsceras (cf. Lc 1,78; 2 Cor 6,12; 7,15; Flp 1,8; 2,1;
Col 3,12; Flm 7.20; 1 Jo 3,17).
To, e;rgon( ou
trabalho, feito.
To, euvagge,lion( ou
o`` nao,j
To, ivma,tion( ou
To, shmei/on( ou
sinal
Akou,w
& e;cw
eu tenho, eu possuo.
& le,gei
& prw/ton
primeiro.
& eucaristi,a
Eulogi,a
orao de louvor
11
Exerccios
1. o, ku,rioj ei/pe to, euvagge,lion (Mc 1,14)
2. e;cw ta, i`ma,tia (Mc 2,10)
3. to, shmei/on kalo,n h=n (Mc 8,11)
4. o` e`,teroj a;ggeloj e;rcetai eivj to, kalo,n i`eron (Mc 16,12)
5. ta. i`ma,tia h=n kala, (Mc 9,3)
6. ou,k akou,eij tw/n anqrw,pwn (Mc 9,7)
7. o` ku,rioj ou,k e;stin nekro,j (Mc 9,26)
8. ta, daimo,nia ouk eisi.n agaqa, (Mc 1,34)
9. o` ku,rioj e;rcetai eivj i`eron (Mc 11,11)
10. ei= o` prw/toj o`,j le,gei tou.j lo,gouj (Mc 9,35)
11. ta. e;rga h=n kala, (Mc 14,6)
12. to. iveron kalo,n estin (Mc 11,15)
13. ta. i;dia ivma,tia kala, estin (Mc 22,5)
14. oiv lo,goi ou`,j ei/pen ov ku,rioj agaqoi, eisin (Mc 2,10)
12
4. O Infinito
singular
plural
i;sqi
s tu
e;ste
e;stw
seja ele
e;stwsan sejam
sede vs
singular
plural
n.
zwh,
zwai,
v.
zwh,
zwai,
g.
zwh/j
zww/n
d.
zwh/|
zwai/j
a.
zwh,n
zwa,j
singular
plural
n.
a`marti,a
a`marti,ai
v.
a`marti,a
a`marti,ai
g.
a`marti,aj
a`martiw/n
d.
a`marti,a|
a`marti,aij
a.
a`marti,an
a`marti,aj
13
singular
plural
n.
do,xa
do,xai
v.
do,xa
do,xai
g.
do,xhj
doxw/n
d.
do,xh|
do.xaij
a.
do,xan
do,xaj
Singular
Masculino
Feminino
Neutro
n.
a``,gioj
a``gi,a
a``,gion
v.
a``,gie
a``gi,a
a``,gion
g.
a``gi,ou
a``gi,aj
a`gi,ou
d.
a`gi,w|
a`gi,a|
a`gi,w|
a.
a`,gion
a`gi,an
a`,gion
Plural
n.
a`,gioi
a`,giai
a`,gia
v.
a`,gioi
a`,giai
a`,gia
g.
a`gi,wn
a`gi,wn
a`gi,wn
d.
a`gi,oij
a`gi,aij
a`gi,oij
a.
a`gi,ouj
a`gi,aj
a`,gia
14
adu,natoj( adu,naton)
Singular
Masculino
Feminino
Neutro
n.
avgaqo,j
avgaqh,
avgaqo,n
v.
avgaqe,
avgaqh,
avgaqo,n
g.
avgaqou/
avgaqh/j
avgaqou/
d.
avgaqw|
avgaqh/|
avgaqw|
a.
avgaqo,n
avgaqh,n
avgaqo,n
Plural
Masculino
Feminino
Neutro
n.
avgaqoi,
avgaqai,
avgaqa,
v.
avgaqoi,
avgaqai,
avgaqa,
g.
avgaqw/n
avgaqw/n
avgaqw/n
d.
avgaqoi/j
avgaqai/j
avgaqoi/j
a.
avgaqou,j
avgaqa,j
avgaqa,
caso genitivo
normalmente usado para exprimir a possesso ou a provenincia
o` lo,goj tou/ Qeou/
15
Portugus
.
,
;
:
?
Grego
.
,
. (acima da linha)
. (acima da linha)
;
Vocabulrio
avpo,
evk
h` avga,ph &hj
h` fili,a & aj
terra, pas
vida
h` fwnh, &h/j
voz
h` avlh,qeia &aj
verdade
h` a``marti,a &aj
h` basilei,a &aj
reino
h` ekklhsi,a &aj
assembleia, igreja
h` evxousi,a( &aj
poder, autoridade
h` h``mera( &aj
dia
h` kardi,a( &aj
corao
h` swthri,a( aj
salvao
h` glw/ssa( &aj
lngua (linguagem)
h` do,xa( &hj
glria, esplendor
h` tra,peza( &hj
mesa (trapzio)
amado, querido
cada, cada um
justo
mau
mh.
16
Exerccios
1. o` ui`o,j e;rcetai avpo, tou/ avgaqou/ anqrw,tou (Mc 5,35)
2. e;cw th,n evxousi,an h`, evk tou/ Qeou/ estin (Mc 3,14)
3. h` fwnh, tou/ ui`ou kalh, h=n (Mc 9,7)
4. to, daimo,nion e;rcetai evk tou/ anqrw,pou (Mc 5,8)
5. o` avdelfo,j ouvk h=n di,kaioj (Mc 2,25)
6. to, daimo,nion ponhro,n h=n
17
singular
plural
w=
w=men
h=|j
h=te
h=|
w=sin
O conjuntivo usado a maior parte das vezes no N.T. para exprimir finalidade,
intuito, em oraes subordinadas introduzidas por i`,na ( o`,pwj
Singular
Masculino
Feminino
Neutro
n.
ou=toj
au`,th
tou/to
g.
tou,tou
tau,thj
tou,tou
d.
tou,tw|
tau,th|
tou,tw|
a.
tou/ton
tau,thn
tou/to
18
Plural
Masculino
Feminino
Neutro
n.
ou=toi
au=tai
tau/ta
g.
tou,twn
tou,twn
tou,twn
d.
tou,toij
tau,taij
tou,toij
a.
tou,touj
tau,taj
tau/ta
Singular
Masculino
Feminino
Neutro
n.
evkei/noj
evkei,nh
evkei/no
g.
evkei,nou
evkei,nhj
evkei,nou
d.
evkei,nw|
evkei,nh|
evkei/nw|
a.
evkei/non
evkei,nhn
evkei/no
Plural
Masculino
Feminino
Neutro
n.
evkei/noi
evkei/nai
evkei/na
g.
evkei,nwn
evkei,nwn
evkei,nwn
d.
evkei,noij
evkei,naij
evkei,noij
a.
evkei,nouj
evkei,naj
evkei/na
19
Apstrofre
um sinal usado para indicar a eliso (queda) de uma vogal. o mesmo sinal
utilizado para indicar uma respirao breve (suave). Esta eliso ocorre quando
uma palavra que termina numa vogal perde essa vogal para a palavra seguinte
(que por sua vez comea por vogal). Por exemplo, a expresso apouranou/ (do
cu) resulta da queda do ltimo omicron da preposio apo, pois a palavra
seguinte comea por vogal.
Crase
do grego kra,sij que significa misturar, a fuso de duas palavras numa s.
Este fenmeno involve apenas o som, sem alterar em nada o significado, como
no seguinte exemplo (kagw, = kai. + egw,).
Direse
do grego diai,resij que significa separao, dividir; a leitura de duas vogais
que poderiam eventualmente ser lidas como um ditongo mas que so
distinguidas por forma a serem pronunciadas separadamente. Assim, a palavra
Isai?a pronunciada como tendo quatro slabas em vez de trs. O mesmo
sucede com a palavra Mwu>shj que se pronuncia com trs e no com duas.
Vocabulrio
Evn
su,n
i``,na
o``,pwj
outro, outrm.
20
Exerccios
1. evn evkei,naij tai/j h`me,raij ou=toj o` avdelfo,j h=n pisto,j (Mc 1,9)
2. ai` evkklhsi,ai toiau/tai ouvk avgaqai, eivsin (Mc 6,2)
3. o` a;ggeloj e;rcetai su,n toi/j avnqrw,poij (Mc 8,34)
4. tw/n toiou,twn h=n h` basilei,a tw/n ouvranw/n (Mc 10,14)
5. o` ku,rioj e;rcetai i`,na oi` a;nqrwpoi w=sin a`,gioi (Mc 3,14)
6. a;lloi ouvk h=san en tw/| i`erw/| (Mc 4,36)
7. evn evkei,nh| th/| h`me,ra| shmei/on evk tw/n ouvranw/n (Mc 8,1)
8. o` qeo,j ei=pen to,n lo,gon o`,pwj mh, h` a`marti,a h=| evn th/| evkklhsi,a| (cf. Mc 5,33)
9. a;lloi avdelfoi, eivsi,n evn th/| ekklhsi,a| (Mc 4,36)
10. ou=toi eisin oiv ui`oi, avgaphtoi, (Mc 9,7)
11. evkei,nh h`, evn th/| basilei,a| esti,n a`gi,a estin (Mc 4,20)
12. ou=toj o` avdelfo,j e;rcetai evk tou/ i`erou/ (Mc 7,6)
13. e;cw tau,thn th,n gh,n (Mc 4,5)
21
Singular
Plural
ei;hn
ei;hmen
ei=men
ei;hj
ei;hte
ei=te
ei;h
ei;hsan
ei=en
ei;hsan di,kaioi
Singular
Plural
Singular
Plural
n.
maqhth,j
maqhtai,
neani,aj
neani,ai
v.
maqhta,
maqhtai,
neani,a
neani,ai
g.
maqhtou/
maqhtw/n
neani,ou
neaniw/n
d.
maqhth|/
maqhtai/j
neani,a|
neani,aij
a.
maqhth,n
maqhta,j
neani,an
neani,aj
O pronome pessoal
Singular
Plural
n.
evgw,
h`mei/j
g.
evmou/( mou
h`mw/n
d.
evmoi,( moi
h`mi/n
a.
evme,( me
h`ma/j
22
Eu tenho a glria
O vocativo
Nunca regido por uma preposio, tal como o nominativo. Aparece por
vezes com a interjeio w=. Ocasionalmente, o nominativo com o artigo pode ser
usado em substituio do vocativo
o` qeo,j mou
Meu Deus
Vocabulrio
baptisth,j &ou/( o`
baptista
erga,thj &ou( o`
trabalhador, arteso
vIorda,nhj &ou( o`
Jordo
krith,j &ou/( o`
juz
ladro
maqhth,j &ou/( o`
discpulo
profh,thj &ou( o`
profeta
stratiw,thj &ou( o`
soldado
u`pokrith,j &ou/( o`
yeusth,j &ou/( o`
mentiroso
vAndre,aj &ou( o`
Andr
Messias
neani,aj &ou( o`
rapaz, jovem
evgw,
eu
h``mei/j
ns
w=
oh (interjeio)
kai.
23
Exerccios
1. dia, th/j h`me,raj oi` evrga,tai h=san evn tw/| vIorda,nh| (Act 1,3)
2. dia, tou,touj tou,j lo,gouj o` krith,j h=n avgaqo,j (Mc 7,29)
3. ei;hmen avgaqoi,
4. o` baptisth,j le,gei toi/j avnqrw,poij tou,j th/j alhqei,aj lo,gouj (Mc 1,38)
5. o` Messi,aj e;rcetai evk tou/ i`erou/ (Jo 4,25)
6. su,n tw/| kuri,w| h=san kritai, h`mw/n (Mc 15,27)
7. o` ku,rioj ei=pen toi/j maqhtai/j (Mc 2,16)
8. o` stratiw,thj evsti,n lh|jth,j kai, yeu,sthj (Jo 8,44)
9. o` lh|sth,j h=n su,n tw|/ stratiw,th| (Jo 18,40)
10. o` neani,aj h=n ui`o,j evkei,nou (Jo 8,44)
11. oi` evrga,tai pistoi, eivsin (Mt 9,37)
12. yeu,sthj esti,n kai, o` ui`o,j evkei,nou (Jo 8,44)
13. o` baptisth,j e;rcetai evk tou/ i`erou/ (Mc 3,1)
14. oi` a;nqrwpoi h=san evn tw/| vIorda,nh| (Mc 1,5)
15. w= a;nqrwpe( i;sqi avgaqo,j (Rom 2,1)
16. evgw, ouvk eimi, a`,gioj (Mc 1,7)
17. oi` a;nqrwpoi w=sin evn tw i`erw/| (Mc 5,34)
18. mh, i;sqi u`pokrith,j (Mc 6,4)
19. ouvk esti,n profh,thj pisto,j evn th/| basilei,a|
24
Esta frase pode ser traduzida tambm por uma orao relativa, tal com em
portugus
o` ui`o,j( o[j esti,n su,n tw|/ qew/|( a``gio,j evstin
Particpio presente eimi,
Singular
Plural
Masculino
Feminino
Neutro
n.
w;n
ou=sa
o;n
g.
o;ntoj
ou;shj
d.
o;nti
a.
o;nta
Masculino
Feminino
Neutro
o;ntej
ou=sai
o;nta
o;ntoj
o;ntwn
ou,sw/n
o;ntwn
ou;sh|
o;nti
ou=sin
ou;saij
ou=sin
ou=san
o;n
o;ntaj
ou;saj
o;nta
25
Singular
Plural
n.
su,
u``mei/j
g.
sou/( sou
u``mw/n
d.
soi,( soi
u``mi/n
a.
se,( se
u``ma/j
Vocabulrio
Kata,
o a;rtoj( ou
po, comida
o dou/loj( ou
servo, escravo
o qa,natoj( ou
morte
o lao,j( ou
o no,moj( ou
lei
o oi=koj( ou
o ovfqalmo,j( ou
olho
o o,cloj( ou
multido
o to,poj( ou
lugar
o vIhsou/j( ou
Jesus
su, sou/
tu
ga,r
26
Exerccios
1. ouk h=n shmei/on kata, tou/ Messi,ou (Mc 3,6).
2. h=san ga,r dou/loi (Mc 1,16).
3. o` qa,natoj esti dia, ta,j a`marti,aj (Mc 7,29).
4. e;rcetai o` ku,rioj i[na o` a;rtoj h=| a[gioj (Lc 4,3).
5. o` ovfqalmo,j sou/ ouvk h=n avgaqo,j (Mc 9,47).
6. ou=toi ga,r eivsin oi` no,moi kai, oi` profh/tai (Mc 7,12).
7. ouvk e;stin euvagge,lion kata, vAndre,an (Mc 1,27).
8. e;rcetai o` vIhsou/j eivj evkei/non to,n to,pon (Mc 1,35).
9. evkei/noj o` lao,j ouvk h=n pisto,j (Mc 7,6).
10. su, ei= o` ui`o,j o` avgaphto,j * (Mc 3,11).
11. evkei/noj o` o;cloj e;rcetai eivj to,n oi=kon tou/ qeou/ (Mc 3,20).
12. ou, ga,r este u`mei/j oi` o;ntej avgaqoi, (Mc 13,11).
13. o` vIhsou/j e;rcetai eivj to,n oi=kon tou/ qeou/ (Mc 7,6).
14. dou/loj vIhsou/ esti dou/loj avnqrw,pwn (Mc 10,44).
27
Plural
1.
e;somai
evso,meqa
2.
e;sh|
e;sesqe
3.
e;stai
e;sontai
Feminino
Neutro
n.
evso,menoj
evsome,nh
evso,menon
v.
evso,mene
evsome,nh
evso,menon
g.
evsome,nou
evsome,nhj
evsome,nou
d.
evsome,nw|
evsome,nh|
evsome,nw|
a.
evso,menon
evsome,nhn
evso,menon
Plural
Masculino
Feminino
Neutro
n.
evso,menoi
evso,menai
evso,mena
v.
evso,menoi
evso,menai
evso,mena
g.
evsome,nwn
evsome,nwn
evsome,nwn
d.
evsome,noij
evsome,naij
esome,noij
a.
evsome,nouj
evsome,naj
evso,mena
28
Jesus diz que o Baptista ser justo (literalmente: diz ser o Baptista justo).
Aqui a palavra Baptisth,n colocada no acusativo para ser o sujeito do
infinitivo. A palavra di,kaion est no acusativo porque concorda com Baptisth,n.
No discurso directo Jesus diz: "O Baptistia ser justo".
O adjectivo e pronome pessoal auvto,j serve como a terceira pessoa do
pronome pessoal. Significa enquanto adjectivo o mesmo (quando precedido
de artigo), o tal, o prprio (quando no precedido de artigo).
Singular
Masculino
Plural
Feminino
Neutro
Masculino
Feminino
Neutro
n.
auvto,j
auvth,
auvto
au,toi,
auvtai,
auvta,
g.
auvtou/
auvth/j
auvtou/
auvtw/n
auvtw/n
autw/n
d.
au,tw/|
auvth/|
auvtw/|
auvtoi/j
auvtai/j
auvtoi/j
a.
auvto,n
auvth,n
au,to,
auvtou,j
auvta,j
auvta,
eu estava a v-lo.
Vocabulrio
Meta,
h a;bussoj( ou
abismo
h a;mpeloj( ou
!g:
(Gan: jardim);
Soreq / seruqim
h bi,bloj( ou
livro
h e;rhmoj( ou
deserto
29
!p,g,
(: vinha);
~r,k,
(Krem); e
h nh/soj( ou
ilha
h no/soj( ou
h o`do,j( ou
h r`a,bdoj( ou
basto
de
Exerccios
1. o` maqhth,j h=n meta, tw/n bi,blwn auvtou/ (Mc 1,13)
2. to, daimo,nion e;rcetai evk th/j avbu,ssou (Ap 11,7)
3. o` vIhsou/j le,gei evgw, eimi h` a;mpeloj (Jo 15,1)
4. h` avlh,qeia estin evn tau,th| th/| bi,blw| (Mc 12,26)
5. o` baptisth,j h=n evn th/| evrh,mw| (Mc 1,4)
6. o` stratiw,thj e;rcetai eivj th,n nh/son (Act 27,26)
7. no,soi h=san evn tw/| law|/
8. oi` maqhtai tou/ vIhsou/ h=san evn th/| odw/| (Mc 8,27)
9. o` maqhth,j e;cei th,n r`a,bdon (Mc 6,8)
10. auvto,j ga,r o` qeo,j ei=pen tou,touj tou,j lo,gouj
11. to, daimo,nion e;rcetai evx auvtou/ (Mc 1,26)
12. o` de, vIhsou/j le,gei auvtoi/j peri, auvth/j (Mc 1,30)
13. e;rcetai de, h` h`me,ra tou/ kuri,ou (Mc 2,20)
1. Depois deste dia ns estaremos com o Senhor no seu reino (Mc 8,31).
2. O Baptista vem para o deserto com os seus discpulos (Mc 1,3).
3. Os discpulos estavam com Jesus no caminho (Mc 9,33).
4. Os homens estaro na vinha para que haja vinho (oi;noj)
30
SISTEMA VERBAL
No contractos
(u lu,w)
Tema
a tima,w (honrar)
em
vogal
Contractos
e file,w (gostar)
o dhlo,w (mostrar)
Conjugao
labial gra,fw (escrever)
temtica
(em w)
Em oclusiva
Tema
em
lw agge,lw (anunciar)
consoante
Em lquida
mw ne,mw (distribuir)
nw me,nw (ficar)
rw fqei,rw (corromper)
Conjugao
Tema
Em
Vogal
fhmi,
Ei=mi
(tema i) ir
atemtica
(em mi)
Tema
em
consoante
eimi,
O infinito do verbo = radical + vogal temtica + desinncia (fil e ein > filei/n)
O tema = radical + vogal temtica (fil e)
Em algumas gramticas as desinncias so tambm chamadas morfemas.
31
swth,r( swth/r&oj
rh,twr( rh,tor&oj
Da 3 declinao fazem parte temas em consoante, em &oj( &i( &u( &o( e ditongo
Vocabulrio
peri,
epi,
ble,pw
ver
gra,fw
escrever
diw,kw
perseguir
e;cw
ter
kwlu,w
proibir
le,gw
lu,w
pe,mpw
enviar
h sa,rx
sarko,j
mulher, esposa
h qri,x( trico,j
cabelo
h nu,x( nukto,j
noite
ou=n
32
Exerccios
1. h=n o;cloj peri, to.n vIhsou/n (Mc 9,14)
2. le,gei o` krith,j auvtoi/j peri, auvth/j (Mc 16,19)
3. o` ou=n ku,rioj vIhsou/j e;cei evxousi,an evpi, th/j gh/j (Mc 1,30)
4. ku,rie( o` qeo,j gra,fei toi/j avnqrw,poij (Mc 12,19)
5. h` gunh, e;cei tri,caj kala,j
6. ble,pomen tou,j avnqrw,pouj (Mc 8,24)
7. dia, th/j nukto,j h=n evn th/| evrh,mw/| (Mc 5,5)
8. o` avgaqo,j stratiw,thj e;rcetai kai, lu,ei auvto,n (Mc 11,4)
9. pe,mpousin tou,j avgge,louj meta, salpi,ggwn (Mt 25,31)
10. ouvk e;comen evxousi,an evn evkei,nw/| tw/| to,pw/| (Mc 1,22)
11. diw,kete tou,j profh,taj (Mt 23,34)
12. oi` despo,tai kwlu,ousin tou,j evrga,taj (Mc 9,38)
13. pe,mpeij auvtou,j eivj th,n e;rhmon (Mc 5,12)
14. o` o;cloj le,gei peri, tou/ vIhsou/ (Mc 1,30)
15. peri, tauvthn th,n h`me,ran e;rcetai o` vIhsou/j (Mc 6,48)
16. o` lh|sth,j le,gei kata, th,n sarka, (Jo 8,15)
33
10. Imperfeito indicativo activo e,luon (ej &e &omen &ete &on)
e >h
o >w
ai > h
au > hu
eu > hu
oi > w
e,luon aumento silbico (e) + tema (lu) + vogal de ligao (o) + morfema (n)
Nos verbos compostos o aumento vai entre o prefixo e o verbo.
o` ;Aray( ;Araboj
h` lai/lay( lai,lapoj
tempestade
ai,rw
akou,w
ouvir
auxa,nw
esqi,w
comer
euri,skw
encontrar, descobrir
iscu,w
;Arabaj)
oikti,rw
ter piedade
splagcnizw
onoma,zw
ubri,zw
avlla,
mas
Exerccios
1. oi` stratiw/tai ouvc i;scuon ei=nai avgaqoi, (Lc 16,3)
2. o` Ku,rioj w;|ktire tou,j ;Arabaj
3. avlla, o` Ku,rioj wvno,mazen tou,j maqhta,j avposto.louj (Mc 3,14)
4. oi` dou/loi ai;rousin ta, i`ma,tia auvtw/n eivj o`do,n (Mc 6,8)
5. o` stratiw,thj hvkousqh (= foi ouvido) u`po, tou/ kuri,ou (Mc 1,5)
6. evkei/noi oi` ponhroi, u`,brizon tou,j dou,louj auvtou/ (Mt 22,6)
7. a;nqrwpo,j eimi u`po evxousi,an w;n (Lc 7,8)
8. o` vIhsou/j e;rcetai kai, euvri,skei auvtouj (Mc 14,37)
9. avlla, h` lai/lay hu;xanen evn evkei,nh| th/| nukti, (Lc 2,40)
10. u`mei/j ouvk hvkou,ete( avlla, evle,gete
11. o` vIhsou/j h;sqie meta, tw/n ponhrw/n avnqrw,pwn (Mc 2,16)
12. kai, evkei/noi eivsin oi[ avkou,ousin to,n lo,gon (Mc 4,20)
35
11. O Futuro Indicativo Activo lu,&s&w (&eij &ei &omen &ete &ousin%
Os verbos cuja raz no presente acaba numa palatal (k( g( c) forma o
futuro colocando um x no lugar do sigma. Os verbos cuja raz no presente
termina numa labial (p( b( f) colocam um no local do sigma. Os verbos cuja
raz no presente termina numa dental (t( d( q) colocam um s no local do sigma.
Vocabulrio
u`per
+ genitivo = em favor de
+ acusativo = por cima, mais do que
a;gw
lidar, levar
bapti,zw
doxa,zw
kra,zw
pei,qw
peira,zw
h` evlpi,j( evlpi,doj
esperana
h` lampa,j( lampa,doj
lmpada
pai/j( paido,j
rapaz/rapariga, criana
h` patri,j( patri,doj
o` pou,j( podo,j
h` sfragi,j( sfragi,doj
selo
o,ti
36
Exerccios
1. o` pai/j ouvk ei=ce po,daj (Mt 18,8)
2. oi` a;nqrwpoi e;krazon (Mc 3,11)
3. le,gw o`,ti auvto,j a``martwlo,j evstin o`,ti h`` kardi,a auvtou/ ponhra, esti,n
4. o[j ga,r ouvk e;stin kata, h`mw/n( u`per h`mw/n estin (Mc 9,40)
5. dia, to,n dia,bolon evpei,razon to,n qeo,n (Act 15,10)
6. o` vIhsou/j e;rcetai eivj th,n patri,da auvtou/ (Mc 6,1)
7. auvto,j u`ma/j bapti,sei (Mt 3,11)
8. ouvk e;stin dou/loj u`per to,n ku,rion auvtou/ (Mt 10,24)
9. oi` avdelfoi, e;peiqon auvtou,j (Act 13,43)
10. h` ga,r sfragi,j mou u`mei/j evste (1 Cor 9,2)
11. le,gousin o`,ti evble,pomen to,n Ku,rion
12. a;gousin ou=n to,n vIhsou/n avpo, tou/ oi;kou (Jo 18,28)
13. ouvk e;rcetai o` lh|sth,j meta, lampa,dwn (Jo 18,3)
14. evgw, ouv doxa,sw auvto,n (Jo 8,54)
15. ei=cen evlpi,da eivj to,n qeo,n (Act 24,15)
16. auvto,j a`martwlo,j o`,ti h` kardi,a auvtou/ ponhra, estin
17. o` qeo,j evdoxaze to,n pai/da auvtou/ vIhsou/n (Act 3,13)
37
lu,ete lue,twsan
Vocabulrio
Epi,
o` limh,n( lime,noj
porto
o` poimh,n( poime,noj
pastor
o` braci,wn( braci,onoj
o` gei,twn( gei,tonoj
vizinho
o` dai,mwn( daimonoj
demnio
h` eivkwn( eivko,noj
imagem, cone
o` h``gemw,n( h`gemo,noj
lder, governador
h` ciw,n( cio,noj
neve
o` `,Ellhn( `,Ellhnoj
grego
o` mh,n( mhno,j
ms
o` avgw,n( avgw/noj
o` aivw,n( aivw/noj
idade, poca
o` avmpelw,n( avmpelw/noj
o` ceimw,n( ceimw/noj
inverno
o` citw/n( citw/noj
tnica, manto
evmautou/
de mim prprio
e`autw/n
h;
38
Exerccios
1. oi` gei,tonej e;legon ou=toj estin (Jo 9,8)
2. o` ui`oj tou/ avnqrw,pou e;cei evxousi,an evpi, th/j gh/j (Mc 2,10)
3. ouvk e;comen a;rton meta, e`autw/n
4. to, i`ma,tion auvtou/ h=n evpi, th/j cio,noj
5. e;cete to,n auvto,n avgw/na o`,n eble,pete evn evmoi, kai, nu/n avkou,ete evn evmoi, (Flp 1,30)
6. avpo, seautou/ su, tou/to le,geij* (Jo 18,34)
7. e`,xei zwh,n evn tw/| aivw/ni o`,j e;rcetai (Mc 10,30)
8. oi` stratiw/tai ouvk e;cousin citw/naj
9. dida,skale( epi, avlhqei,aj le,geij (Mc 12,32)
10. evn tw/| ceimw/ni ciw,n evstin
11. o` Cristo,j estin eivkw,n tou/ qeou/ (2 Cor 4,4)
12. o` `,Ellhn e;legen evn e`autw/| (Mc 16,3)
13. evgw, eimi o` poimh,n o` kalo,j (Jo 10,11)
14. meta, tou/ton to,n mh/na e;stai evn tw/| oi;kw/| auvth/j
15. e;rcetai o` a;nqrwpoj epi, tw/| ovno,mati tou/ kuri,ou (Mc 13,6)
16. e;cw upo, emauto,n stratiw,taj (Lc 7,8)
17. epi, h`gemo,nwn e;sesqe (Mc 13,9)
18. o` ku,rioj e;cei avmpelw/na evn evkei,nh| th/| gh/|
19. ouvk h=n limh,n epi, th/j nh,sou
20. ou,k e;cete a;rton meta, e`autw/n
21. meta, braci,onoj h=gen auvtou,j evk th/j gh/j (Act 13,17)
22. e;rcetai eivj ekklhsi,an h;` eivj oi=kon
23. oi` daimonej ouvk h;kouon auvto,n
24. evdi,dasken tou,j `,Ellhnaj (Jo 7,35)
25. ouvk e;cousin a;rton meta, e`autw/n
26. e;rcetai epi, to,n to,pon (Lc 19,5)
39
h|j
h|
wmen
hte
wsin
Vocabulrio
para,
h` gasth,r( gastro,j
ventre
h` quga,thr( qugatro,j
filha
h` mh,thr( mhtro,j
me
o` path,r patro,j
pai
o` anh,r andro,j
o` avle,ktwr( avle,ktoroj
galo
o` r`h,twr( r`h,toroj
orador
o` nipth,r( nipth/roj
bacia
o` ecqro,j( ecqrou/
inimigo
o` swth,r( swth/roj
salvador
avllh,lwn
nu/n
agora
40
Exerccios
1. o` nipth,r e;stai epi, th/j trape,zhj
2. e;rcetai o` ponhro,j a;nqrwpoj para, tw/n kakw/n h`gemo,nwn (Mc 14,43)
3. o` path,r h`mw/n o`,j evn toi/j ouvranoi/j avgaqo,j estin
4. e;stw nu/n evn tw/| oi;kw|/ auvtou/ (Mc 5,34)
5. h` quga,thr mou evn tw/| oi;kw/| estin
6. evn avlhqei,a| ou=toj h=n o` swth.r tou/ ko,smou (Mt 22,16)
7. h=san para, h`mi/n pai/dej avgaqoi, (Mt 22,25)
8. e;rcetai i`,na ble,ph| to,n avdelfo,n auvtou/
9. oi` maqhtai, e;legon pro,j avllh,louj (Mc 4,41)
10. ou=toi, eivsin avdelfoi, mou kai, avdelfai, mou kai, mh,thr mou (Mc 3,35)
11. nu/n h`,n e;ceij ou,k e;stin h` gunh, sou (Jo 4,18)
12. h` mh,thr e;cei pai/da evn gastri, (Mc 13,17)
13. ou=toi, oi, r`h,torej ouvk avgaqoi, eivsin
14. o` oi=koj h=n para, th,n o`do,n (Mc 4,15)
15. h=n avle,ktwr para, to,n oi=kon
41
Vocabulrio
pro,j
h` avna,stasij( avnasta,sewj
ressurreio
h` sunei,dhsij( suneidh,sewj
conscincia
h` gnw/sij( gnw,sewj
conhecimento
h` de,hsij( deh,sewj
splica, petio
h` du,namij( duna,mewj
poder
h` qli,yij( qli,yewj
h` kri,sij( kri,sewj
h` ivscu,j( ivscu,oj
fora, vigor
o` ivcqu,j( ivcqu,oj
peixe
h` po,lij( po,lewj
cidade
o` ovsfu,j( ovsfu,oj
rins, cintura
o` sta,cuj( sta,cuoj
gro
meu, minha
nosso, nossa
teu, tua
vosso, vossa
Cristo,j
Cristo
men
42
Exerccios
1. oi` stratiw/tai e;legon pro,j avllh,louj (cf. Mc 8,16)
2. h=n i`ma,tion peri, th,n ovsfu,n auvtou/ (cf. Mc 1,6)
3. tou=to ga,r estin pro,j th/j h`mete,raj evlpi,doj (cf. Act 27,34)
4. o` men Ku,rioj vIhsou/j e;rcetai eivj to,n ouvrano,n (cf. Mc 16,19)
5. h=san ivcqu,ej evn tw/| nipth/ri
6. e;sontai ga,r ai` h`me,rai evkei,nai qli,yij (cf. Mc 13,19)
7. o` a;ggeloj le,gei pro,j auvta,j (cf. Lc 1,13)
8. e;legen auvtw/| o`,ti su, ei= o` Cristo,j (Mc 8,29)
9. o` qeo,j h;koue ta,j deh,seij auvtw/n (Lc 1,13)
10. oi` maqhtai, tou/ vIhsou/ h;sqion tou,j sta,cuaj (cf. Lc 6,1)
11. h=san de, pro,j toi/j oi;koij a;ndrej kai, gunai/kej (cf. Mc 5,11)
12. h` kri,sij e;stai kata, to,n h`me,teron lo,gon (Act 18,14)
13. a;ndrej avdelfoi,( ei; estin evn u`mi/n lo,goj paraklh,sewj pro,j to,n lao,n( le,gete (cf.
Act 13,15)
14. o` pai/j e;rcetai pro,j auvto,n (cf. Mc 1,40)
15. e,cei o` a[gioj avga,phn pro,j to,n qeo,n evx o`,lhj th/j ivscu,oj auvtou/ (cf. Mc 12,30)
16. ouvk e;sti gnw/sij tou/ vIhsou/ evn evkei,nh| th/| po,lei (cf. Lc 1,77)
17. h` kri,sij h` evmh, dikai,a esti,n (cf. Jo 5,30)
18. e;rcetai o` krith,j eivj th,n po,lin (cf. Mc 14,16)
19. ouv dia, to,n so,n lo,gon pi,stin e;comen (cf. Jo 4,42)
20. oi` e;cqroi tou/ vIhsou/ le,gousin avna,stasin mh, ei=nai (cf. Mc 12,18)
21. e;rcetai o` Messi,aj meta, duna,mewj kai, do,xhj (cf. Mc 13,26)
22. o` vIhsou/j ble,pei th,n pi,stin auvtw/n (cf. Mc 2,5)
23. h`mete,ra esti,n h` basilei,a tou/ qeou/ (cf. Lc 6,20)
24. e;rcetai o` Ku,rioj evn h`me,ra| kri,sewj (cf. Mt 10,15)
1. Jesus vem com os seus discpulos para a cidade para falar ao povo de Deus
2. Jesus v a f da multido e diz que Deus bom.
3. Os discpulos de Cristo tm conhecimento da ressurreio
43
Vocabulrio
Anti,
o` avrciereu,j( e,wj
sumo sacerdote
o` basileu,j( e,wj
rei
o` goneu,j( e,wj
parente
o` grammateu,j( e,wj
escriba
o` i`ereu,j( e,wj
sacerdote
o` bou/j( boo,j
boi, vaca
o` nou/j( noo,j
mente, inteligncia
o` cou/j( coo,j
qe,lw
me,llw
eiv
se
44
Exerccios
1. eiv su, ei= o` Cristo,j le,ge h`mi/n (cf. Jo 10,24)
2. ti,j u`mw/n ouv lu,ei to,n bou/n auvtou/* (cf. Lc 13,15)
3. h`mei/j ou,k e;comen kako,n avnti, kakou/ avpo, tou/ qeou/ (cf. Rom 12,17)
4. oi` pai/dej h;qelon ei=nai gonei/j avgaqoi, (cf. Mc 9,35)
5. o` stratiw,thj h;melle kra,zein
6. ti,na me le,gousin oi` a;nqrwpoi ei=nai* (cf. Mc 8,27)
7. o` cou/j h=n epi, th,n tra,pezan
8. ti,j estin basileu,j tau,thj th/j po,lewj*
9. o` i`ereu,j e;rcetai eivj to, i`ero,n i`,na le,gh| tw/| qew|/
10. e;rcetai pro,j to,n vIhsou/n o` avrciereu,j( o` de, grammateu,j ou,k e;rcetai
11. dia, ti, e;rcetai o` Ihsou/j eivj tou/ton to,n oi=kon* (cf. Mc 2,18)
12. u`mei/j de, nou/n Cristou/ e;cete (cf. 1 Cor 2,16)
13. o` i`ereu,j h;qele bapti,zein tou,j gonei/j tw/n pai,dwn
1. O rei deseja ouvir a trombeta, mas o profeta no quer falar diante do rei.
2. Se o rei quiser ser o primeiro no reino, oua a voz de Deus.
3. Pois o filho do homem estava prestes a ter misericrdia para com a mulher
que tinha esperana (usar o particpio).
4. O sumo sacerdote era um dos parentes daquele sacerdote
5. Na mesa do escriba ele podia comer e estar junto da criana
6. Quem so os teus reis?
7. O juz perseguia os soldados daquele homem com inteligncia
8. O teu boi no podia comer na vinha
9. Jesus estava prestes a falar a verdade em favor daquelas mulheres
10. Os sumos sacerdotes comiam todos os peixes da casa
11. Tu libertavas Cristo para os soldados e para os sacerdotes
12. Quem deseja ter este rei?
13. Vs tendes agora a mentalidade da multido
14. Que sejam bons o teu encorajamento e a tua splica
45
Vocabulrio
Ana,
Ana, meson
atravs de
sangue
baptismo
comida
vontade, deciso
nome
pecado, transgresso
esprito
palavra, evento
semente, descendente
boca
corpo
tij( tij( ti
& ou`,twj
46
Exerccios
1. dia, ti, ou=toj ou`,twj le,gei* (Mc 2,7)
2. vAndre,aj esti,n to, o;noma auvtou/ (Lc 1,63)
3. tou/to, estin to, qe,lhma tou/ patro,j mou (Jo 6,40)
4. e;rcetai o` profhth,j avna, me,son tou/ oclou/ evn ovno,mati tou/ Kuri,ou (Mc 7,31)
5. gunh, tij e;krazen evk tou/ ovclou/
6. o` baptisth,j h`ma/j bapti,sei evn pneu,mati avgi,w| (Mc 1,8)
7. o` stratiw,thj e;rcetai dia, me,sou auvtw/n (Lc 4,30)
8. pa,ntej u`mei/j paraptw,mata e;cete
9. ei=pen o` vIhsou/j tou/to estin to, ai=ma mou (Mc 14,24)
10. oi` profh/tai ei=con sto,ma i`na le,gwsin th,n avlh,qeian peri, tou/ qelh,matoj tou/ qeou/
(cf. Lc 21,15)
11. tou/to to, ba,ptisma ouvk evx ouvra,nou h=n (Mc 11,30)
12. ei=pen o` vIhsou/j tou/to estin to, sw/ma mou (Mc 14,22)
13. e,rcetai o` o;cloj i`,na brw/ma e;ch|
14. u`mei/j e;cete r`h,mata zwh/j ek tou/ qeou/ (Jo 6,68)
15. ta, spe,rmata tw/n pate,rwn uioi, kai, qugate,rej eisin
47
Vocabulrio
Pro,
sal
corno, poder
maravilha
isto
diata,ssw
khru,ssw
tara,ssw
u`pota,ssw
fula,ssw
w`j
Nota
Repare-se que nos verbos apresentados reaparece sempre no fututo a
gutural que est escondida na raz.
48
Exerccios
1. o` neani,aj e;legen \ to.n no,mon efu,lasson
2. ta,de le,gei to, pneu/ma to, a`,gion (Act 21,11)
3. o` de, i`ereu,j pro, th/j po,lew,j estin (Act 14,13)
4. o` Messiaj estin ke,raj en tw/| oikw|/ tou/ basile,wj
5. w`j de, ei=pe tou,touj tou,j lo,gouj o` vIhsou/j ble,pei th,n gunai/ka
6. evdi,wkon tou,j profh,taj pro, h`mw/n
7. o` qeo,j u`pota,xei to,n qa,naton u`po, tou,j po,daj tou/ Cristou/ (Ef 1,22)
8. e;sontai te,rata evn toi/j ouvranoi/j
9. h` lai/lay evta,rasse th,n qa,lassan
10. oi` a;nqrwpoi oi` avgaqoi, e;sontai w`j a;ggeloi evn toi/j ouvranoi/j (Mc 12,25)
11. o` vIhsou/j die,tassen toi/j maqhtai/j auvtou/ (Mt 11,1)
12. u`mei/j este to, a`,laj th/j gh/j (Mt 5,13)
13. meta, tau/ta o` vIhsou/j e;rcetai khru,sswn to; euvagge,lion (Mc 1,14)
14. e,rcontai evk tw/n pera,twn th/j gh/j avkou,sontej to, euvagge,lion (Mt 12,42)
49
Plural
N.
e;qnoj
e;qnh
V.
e;qnoj
e;qnh
G.
e;qnouj
evqnw/n
D.
e;qnei
e;qnesin
A.
e;qnoj
e;qnh
Vocabulrio
e;mprosqen
(+ genitivo) em frente de
raa, descendncia
costume
ano
montanha
escurido
mentira
Exerccios
1. sko,toj h=n epi, o``,lhn th,n gh,n (Mc 15,33)
2. tou/to o`, h;kousan evkh,ruxan epi, tou/ oi;kou
3. e;rcetai o` vIhsou/j e;mprosqen tou/ plh,qouj (Mc 2,12)
4. peri, ga,r emou/ evkei/noj e;graye (Jo 5,46)
5. en tw/| qew|/ esmen\ auvtou/ ga,r kai, ge,noj esme,n (Act 17,28)
6. eiv to, spe,rma tou/ qeou/ h=n( a`,gioj a;n h=n
7. o` a;nqrwpoj evn toi/j o;resin h=n (Mc 5,5)
8. to, yeu/doj ek th/j avlhqei,aj ouvk estin (1 Jo 2,21)
9. eiv evdo,xase to,n qeo,n( evba,ptisa a;n auvto,n
10. plh/qoj e;rcetai pro,j auvto,n (Mc 3,8)
11. ouv kwlu,w auvtou,j oi;tinej e;cousin to, pneu/ma to, a`,gion w`j kai, h`mei/j (Act 10,47)
12. o` vIhsou/j e;rcetai kata, to, e;qoj eivj to, o;roj (Lc 22,39)
13. to, ga,r i`eron tou/ qeou/ a`,gion estin( oi;tinej este u``mei/j (1 Cor 3,17)
14. le,gei o` vIhsou/j\ ouvc e`,xeij me,roj meta, emou/ (Jo 13,8)
15. ta, skeu,h tou,tou tou/ avnqrw,pou h=n evn tw/| oi;kw/| (Lc 17,31)
16. e;rcetai e;mprosqen a;gwn tou,j stratiw,taj (Lc 19,28)
17. ou,k e;rcetai eivj o`do,n evqnw/n (Mt 10,5)
18. oi` go,neij e;rcontai kata, e;toj eivj to,n i`ero,n (Lc 2,41)
19. o` qeo,j h`gi,ase tou,j maqhta,j evn th/| avlhqei,a|
1. O profeta baptizou no deserto para que este discpulo possa ser santo
2. Existiam sinais entre as naes tal como o profeta escrevera.
3. Agora, havia um certo bom homem diante de Jesus
51
O adjectivo pa/j
pa/sa
pa/n
Vocabulrio
evnw,pion
todo, qualquer
um
apolu,w
eggi,zw $eggi,sw%
aproximar ( + dativo)
kaqi,zw $kaqi,sw%
sentar
suna,gw $suna,xw%
u`pa,gw
partir
paracrh/ma
imediatamente
polla,kij
frequentemente
52
Exerccios
1. o` o;cloj evka,qisen epi, th,n gh,n (Mc 11,7)
2. e;stai soi do,xa evnw,pion pa,ntwn (Lc 14,10)
3. o` vIhsou/j polla,kij sunh/ge tou,j maqhta,j auvtou/ eivj evkei/non to,n to,pon
4. ouvdei,j avgaqo,j eiv mh, ei=j o` qeo,j (Mc 10,18)
5. suna,xw pa,ntaj tou,j karpou,j mou (Lc 12,17)
6. pa/j o` o;cloj e;rcetai pro,j auvto,n (Mc 2,13)
7. h` gunh, le,gei tw/| vIhsou/ pa/san th,n avlh,qeian (Mc 5,33)
8. h` gunh, le,gei tw|/ vIhsou/ pa,nta (Mc 4,34)
9. pa,ntej ga,r auvto,n e;bleyan (Mc 6,50)
10. pa,ntej oi` maqhtai, h=san su,n tw/| vIhsou/ (Mt 11,13)
11. pa/sa sa/rx ble,yei to,n swth/ra tou/ qeou/ h``mw/n
12. egw, apolu,w to,n anqrw,pon
13. oi` maqhtai, h;ggisan eivj th,n po,lin (Mt 21,1)
14. a``,pantej ga,r ei=con to,n vIhsou/n o`,ti profh,thj h=n (Mc 11,32)
15. a``,pantej ga,r u``mei/j ei=j este en Cristw/| vIhsou/ (Gal 3,28)
16. o` maqhth,j eba,ptisen auvto,n kai, tou,j auvtou/ a`,`pantaj paracrh/ma (cf. Act 16,33)
17. a;lloi de, e;legon o`,ti profh,thj w``j ei=j tw/n profhtw/n estin (Mc 6,15)
18. u`,page eivj to,n oi=kon sou pro,j tou,j sou,j (Mc 5,19)
19. avpo,luson auvtou,j (Mc 11,14)
20. o` maqhth,j avpe,lusen auvtouj (Mc 6,36)
53
Vocabulrio
ovpi,sw
involuntariamente
voluntariamente
dois
trs
quatro
eivrh,nh &hj h
paz
oivki,a &aj
casa
te,knon &ou
to
filho(a), criana
yuch, &hj
alma, psique
w`ra &aj
hora
dida,skw
ensinar
euaggeli,zw $euaggeli,sw%
evangelizar
pisteu,w
acreditar
sw|zw $sw,sw%
salvar
o`,te
54
Exerccios
1. pisteu,ete en tw/| euvaggeliw/| (Mc 1,15)
2. o`,te evggi,zousin eivj th,n po,lin( le,gei o` vIhsou/j toi/j maqhtai/j auvtou/( U
` pa,gete eivj
to,n oi=kon evkei/nou (Mc 11,2)
3. e;bleya te,ssaraj avgge,louj (Ap 7,1)
4. e;rcetai o` vIhsou/j eivj to,n oi=kon tou/ maqhtou/ i`,na sw,sh| to,n ui`o,n auvtou/
5. kai, oi, trei/j eivj to, e`,n (1 Jo 5,8)
6. o` qeo,j euvhgge,lisen tou,j e`autou/ dou,louj tou,j profh,taj (Ap 10,7)
7. peri, de, th/j h`me,raj evkei,nhj h; th/j w`,raj ouvdei,j le.gei (Mc 13,32)
8. e;sontai oi` du,o eivj sa,rka mi,an (Mc 10,8)
9. nu/n avpolu,eij to,n dou/lo,n sou evn eivrh,nh| (Lc 2,9)
10. e`x, eij avga,phn tou/ qeou/ evx o`,lhj th/j kardi,aj sou kai, ex o`,lhj th/j yuch/j sou (Mc
12,30)
11. e;rcetai o` maqhth,j a;kwn
12. e;rcetai o` maqhth,j e`kw,n
13. evdi,dasken ga,r auvtou,j o` vIhsou/j w`j evxousian e;cwn (Mc 1,22)
14. a;llouj e;swsen (Mc 15, 31)
15. pa/j o` lao,j e;legen( to, ai/ma epi, h`ma/j kai, epi, ta, te,kna h`mw/n (Mt 27,25)
16. a;nqrwpoj ei=cen te,kna du,o (Mt 21,28)
17. e;rcetai o` maqhth,j ovpi,sw tou/ vIhsou/ (cf. Mc 8,34)
55
Singular
Plural
N. euqu,j
eu,qei/a
euqu,
euqei/j
euqei/ai
euqe,a
V. euqu,j
eu,qei/a
euqu,
euqei/j
euqei/ai
euqe,a
G. euqe,wj
euqei,aj
euqe,wj
euqe,wn
euqei,wn
euqe,wn
D. euqei/
euqei,a|
euqei/
euqe,sin
euqei,aij
euqe,sin
A. euqu,n
euqei/an
euqu,
euqei/j
euqei,aj
euqe,a
por causa de
pesado, srio
pequeno, breve
direito, correcto
mulher, feminino
agudo
gentil, manso
rpido, veloz
o` avpo,stoloj( ou
apstolo
h dikaiosu,nh( hj
justia, rectido
h qa,lassa( hj
mar
o kairo,j( ou
tempo favorvel
56
h kefalh,( hj
cabea
to ploi/on( ou
barco
to pro,swpon( ou
rosto
Exerccios
1. evn evkei,nw| tw/| kairw|/ h;kousen o` o;cloj to,n profh,thn (cf. Mt 14,1)
2. kai, o`, a;n qe,lh| evn u`mi/n ei=nai prw/toj e;stw u`mw/n dou/loj (cf. Mt 20,27)
3. o` de, vIhsou/j prau,j estin
4. epi, h`gemo,nwn kai, basile,wn e;sesqe e`,neken evmou/ (cf. Mc 13,9)
5. ou, ga,r ble,peij eivj to, ga,r pro,swpon avnqrw,pwn (Mc 12,14)
6. oi, ga,r no,moi tou/ Kuri,ou barei/j ouvk eivsi,n
7. tw/n de, avposto,lwn ta, ovno,mata, estin tau/ta (Mt 10,2)
8. h` ma,caira (espada) ovxei/a h=n
9. kai, eva,n me,n h=| h` oivki,a avgaqh,( e;rcetai h` eivrh,nh u`mw/n epi, auvth,n (Mt 10,13)
10. paj o` o;cloj pro,j th,n qa,lassan epi, th/j gh/j h=san (Mc 4,1)
11. ble,pei e`,na a;ggelon pro,j th/| kefalh/| (cf. Jo 20,12)
12. h` ga,r kardi,a sou ouvk e;stin euvqei/a e;mprosqen tou/ qeou/ (cf. Act 8,21)
13. e;rcetai o` profh,thj pro,j u`ma/j evn o`dw/| dikaiosu,nhj (Mt 21,32)
14. eva,n de, o` ovfqalmo,j sou ponhro,j h=|( o`,lon to, sw/ma sou evn tw/| sko,tei e;stai (cf. Mt
6,23)
15. evkei,nh h` pai/j bracei/a estin
16. h=n to, ploi/on evn me,sw| th/j qala,sshj (Mc 6,47)
17. e;stw de, paj a;nqrwpoj tacu,j eivj to, avkou,ein
18. ai` de, qh,leiai tau,thj th/j po,lewj bracei/ai eivsi,n
57
genitivo singular
dativo singular
dativo plural
O adjectivo grande
Genitivo singular
Acusativo singular
Nominativo plural
Vocabulrio
cwri,j
comeo
o dida,skaloj( ou
professor
h evntolh,( hj
mandamento
o qro,noj( ou
trono
to sa,bbaton( ou
sbado
h sunagwgh,( hj
sinagoga
h cara,( aj
graa, alegria
dw,deka
doze
kaqw,j
assim como
58
Exerccios
1. tau/ta le,gw u`mi/n i`na h` cara, h` evmh, evn u`mi/n (cf. Jo 15,11)
2. h;;ggisen o` kairo,j tw/n karpw/n (Mt 21,34)
3. e;rcontai pro,j to,n vIhsou/n oi` avrcierei/j kai oi` grammatei/j kai oi` presbu,teroi (Mc
11,27)
4. h=te evn tw/| kairw/| evkeinw| cwri,j Cristou/ (cf. Ef 2,12)
5. oi` de, le,gousin auvtoi/j kaqw,j le,gei o` vIhsou/j (cf. Mc 11,6)
6. vArch, tou/ euvaggeli,ou vIhsou/ Cristou/ ui`ou/ qeou/ (Mc 1,1)
7. le,gei pro,j tou,j loipou,j avposto,louj (Act 2,37)
8. kai, auvto,j evdi,dasken evn tai/j sunagwgai/j auvtw/n (Lc 4,15)
9. h=n ga,r h` pai/j evtw/n dw,deka (Mc 5,42)
10. kai ivdou, fwnh, ek tw/n ouvranw/n le,gousa( Ou=to,j estin o` uio,j mou (Mt 3,17)
11. to, sabbaton dia, to,n a;nqrwpo,n estin kai. ouvc o` a;nqrwpoj dia, to, sabbaton (cf.
Mc 2,27)
12. kai, kra,xaj fwnh/| mega,lh| le,gei Ti, emoi, kai, soi,( vIhsou/ uie, tou/ qeou/ ; (Mc 5,7)
13. to, loipo,n( avdelfoi,( avgaqoi, e;ste
14. ouvk eivmi, w`j oi` loipoi, tw/n a;nqrw,pwn (cf. Lc 18,11)
15. au`,th esti,n h` mega,lh kai, prw,th evntolh, (Mt 22,38)
16. ouvk estin maqhth,j u`pe,r to,n dida,skalon (Mt 10,24)
17. o` ouvrano,j qro,noj estin tou/ qeou/ (cf. Mt 5,34)
59
23. O perfeito indicativo activo le,luka &aj &en lelu,kamen( lelu,kate( lelu,kasin
uma aco passada cujos efeitos continuam no presente, ainda que a
aco se d por concluda. Caracterstico do Perfeito a reduplicao le ou
redobro. No verbo gra,fw temos ge,&grafa. No h vogal de ligao.
Nos verbos comeados com consoante oclusiva aspirada o redobro feito pela
oclusiva surda respectiva + e (quein > te,&qu&ka).
Nos que comeam com duas consoantes ou com consoante dupla (z(x(y) ou por
r o redobro formado por um simples e (ste,llein > e;&stalka).
Vocabulrio
plh,n
mais, muito
h` grafh,
escrita, Escritura
h` evpaggeli,a
aj
promessa
o` li,qoj
ou
pedra
to, paidi,on
ou
menino
h` sofi,a
aj
sabedoria
o` cro,noj
ou
tempo
dexio,j a on
direita
e;scatoj h on
ltimo
maka,rioj a on
mo,noj h
sozinho
on
etoima,zw
preparar
qu,w
sacrificar
xeni,zw
ranti,zw
aspergir
te
to,te
60
Exerccios
1. h`mi/n ga,r estin h` evpaggeli,a kai, toi/j te,knoij h`mw/n (cf. Act 2,39)
2. a;nqrwpoi, tinej evxe,nisan avgge,louj (cf. Heb 13,2)
3. to,te le,gei auvtoi,j o` vIhsou/j( Upa,gete (cf. Mt 4,10)
4. ou,k h=san a;lloi plh,n auvtw/n (cf. Mc 12,32)
5. ei; tij qe,lei prw/toj ei=nai( e;stw pa,ntwn e;scatoj (cf. Mc 9,35)
6. paidi,a( esca,th w`,ra estin (1 Jo 2,18)
7. plh,n ou,c w`j h`mei/j qe,lomen avlla. w`j u`mei/j (Mt 26,39)
8. e`toi,mason th,n o`do,n Kuri,ou (cf. Mc 1,3)
9. th,n bi,blon kai, pa,nta to,n lao,n evra,ntisen (cf. Heb 9,19)
10. kai, edidaskon auvto,n en parabolai/j (cf. Mc 4,2)
11. h` o`do,j tou/ Kuri,ou e`toi,moj esti,n
12. h` pi,stij u`mw/n ouvk e;stin evn sofi,a| avnqrw,pwn alla, en duna,mei qeou/ (1 Cor 2,5)
13. kai, e;rcetai o` vIhsou/j pro,j tou,j maqhta,j auvtou/ kai, ble,pei o;clon polu,n peri,
auvtou,j (cf. Mc 9,14)
14. ta, e;qnh ouv qu,ousin qew/| (cf. 1 Cor 10,20)
15. meta, de, polu, cro,non e;rcetai o` Ku,rioj tw/n dou,lwn ekei,nwn (Mt 25,19)
16. o` maqhth,j epi,steuse th/| grafh/| kai, tw/| lo,gw|/ o`,n ei=pen o` vIhsou/j (cf. Jo 2,22)
17. etoima,sousin tou,j li,qouj oi` evrga,tai
18. maka,rioi oi` ofqalmoi, oi` ble,pontej a`, ble,pete (Lc 10,23)
19. o` vIhsou/j estin en dexia/| tou/ qeou/ (Rom 8,34)
20. h=n ta, ploi/a en me,sw| th/j qala,sshj kai o` vIhsou/j mo,noj epi. th/j gh/j (cf. Mc 6,47)
21. oi` dou/loi sunh/gon pa,ntaj( ponhrou,j te kai, agaqou,j (cf. Mt 22,10)
61
Vocabulrio
me,cri$j%
(+ genitivo) at
injusto
eterno
impuro
infrutfero
fora da lei
infiel, indigno de f
sujeito a, culpado de
deserto
preparado
celestial
avmh,n
Amen, verdadeiramente
pa,lin
novamente, mais
pw/j
como?
62
Exerccios
1. h=n en th/| sunagwgh/| auvtw/n a;nqrwpoj en pneu,mati akaqa,rtw| (Mc 1,23)
2. u`mei/j ouvc e``,toimoi evste
3. o` de, qeo,j th/j eirh,nhj meta, pa,ntwn u`mw/n (Rom 15,33)
4. h=n pisto,j me,cri qana,tou
5. o` qeo,j( ou,k eimi, w`j oi` loipoi, tw/n anqrw,pwn( oi`, a;dikoi kai, amartwloi, eisin (cf.
Lc 18,11)
6. to, ba,ptisma ex ouvranou/ h=n h; ex avnqrw,pwn* (cf. Mc 11,30)
7. oi` de, pa,lin e;kraxan (Mc 15,13)
8. h;meqa en tw| oi;kw| apo, th/j prw,thj h`me,raj me,cri tau,thj th/j w``,raj
9. e;ste pistoi tw/| Cristw/| i``na mh, h=te a;karpoi (cf. Tt 3,14)
10. dia, tou/to ouvk epi,steusan( o`,ti pa,lin ei=pen o` profh,thj (cf. Jo 12,39)
11. khru,ssete to, euagg,elion me,crij ou- o`` Ku,rioj pa,lin h=| meta, h``mw/n
12. mh, i;sqi a;nomoj qeou/ (cf. 1 Cor 9,21)
13. pw/j e;stai tou/to * (cf. Lc 1,34)
14. auvto,j e;noco,j estin aiwni,ou amarti,aj (cf. Mc 3,29)
15. gu,nai( mh, i;sqi a;pistoj
16. o` profh,thj h=n epi evrh,moij to,poij (Mc 1,45)
17. e;nocoj qana,tou estin (Mt 26,66)
63
lelukui/a
leluko,j
plural
lelukui/a
leluko,j
leluko,tej
lelukui/ai
leluko,ta
G leluko,toj lelukui,aj
leluko,toj
leluko,twn
lelukuiw/n
leluko,twn
D leluko,ti
lelukui,a|
leluko,ti
leluko,sin
lelukui,aij
leluko,sin
A leluko,ta
lelukui/an
leluko,j
leluko,taj
lelukui,aj
leluko,ta
O perfeito activo do conjuntivo lelukw,j $&ui/a( &o,j% w=( h||=j( h=|( w=men( h=|te( w=sin
Raz em -
Singular
Plural
es
Masculino feminino
neutro
masculino feminino
neutro
Nominativo
Alhqh,j
Alhqh,j
Alhqe,j
Alhqei/j
Alhqei/j
Alhqh/
Vocativo
Alhqe,j
Alhqe,j
Alhqe,j
Alhqei/j
Alhqei/j
Alhqh/
Genitivo
Alhqou/j
Alhqou/j
Alhqou/j
Alhqw/n
Alhqw/n
Alhqw/n
Dativo
Alhqei/
Alhqei/
Alhqei/
Alhqe,sin
Alhqe,sin
Alhqe,sin
Acusativo Alhqh/
Alhqh/
Alhqe,j
Alhqei/j
Alhqei/j
Alhqh/
Vocabulrio
e`,wj
verdadeiro
mpio
doente, fraco
seguro, preciso
unignito
parente
completo
todo, saudvel
falso, mentiroso
nem......nem
64
Exerccios
1. i;sqi u`gih,j apo, th/j no,sou sou (cf. Mc 5,34)
2. dida,skale( le,gomen o`,ti alhqh,j ei= (cf. Mc 12,14)
3. le,ge mhde, toi/j fi,loij sou mhde, toi/j adelfoi/j
4. o` pai/j e;legen ouvde, toi/j fi,loij auvtou/ ouvde toi/j adelfoi/j
5. qe,lw cw,rij tou/ Cristou/ ei=nai upe,r tw/n adelfw/n mou kai, suggenw/n mou kata,
sarka (cf. Rom 9,3)
6. fu,lasse tou,j pai/daj e[wj auto,j apolu,ei to,n o;clon (cf. Mc 6,45)
7. fu,lasse tou,j pai/daj e[wj ou- apolu,sh| to,n o;clon (cf. Mc 14,32)
8. fu,lasse tou,j pai/daj e[wj a;n apolu,sh| to,n o;clon (cf. Mc 9,1)
9. h=san profh/tai yeudei/j en th/| po,lei
10. o` vIhsou/j plh,rhj h=n pneu,matoj agi,ou (cf. Lc 4,1)
11. e;somai meta, u`mw/n e[wj th/j h`me,raj evkei,nhj (Mc 14,25)
12. ei=cen qugate,ra monogenh/ w`j etw/n dw,deka (cf. Lc 8,42)
13. le,geij auvto,n h`toimake,nai th,n tra,pezan
14. e;legen o` profh,thj peri, tw/n asebw/n anqrw,pwn
15. h;mhn toi/j asqene,sin asqenh,j (cf. 1 Cor 9,22)
16. le,gw tw/| ierei/ tw/| tequko,ti
17. ouvde, ble,pw to, asfale,j (cf. Act 21,34)
65
26. O Presente Indicativo Mdio lu,omai( lu,h|( lu,etai( luo,meqa( lu,esqe( lu,ontai
Este tempo indica uma aco reflexiva realizada pelo prprio sujeito e
em que os efeitos podero recar sobre ele. Em grego existem formas diversas
para distinguir a voz activa da mdia e da passiva. A forma lu,h| resulta da
contraco de lu,esai > lu,eai > lu,hi > lu,h|
No existem no N.T. exemplos do uso reflexivo deste verbo. No entanto,
encontra-se o uso reflexivo do verbo ni,ptw
Vocabulrio
e;xw
+ genitivo = fora de
o` ma,rtuj( ma,rturoj
h` parabolh,
parbola
hj
h` swthri,a aj
salvao
o` fo,boj
ou
medo
h` fulakh,
hj
priso
kako,j h on
mau, mal
mikro,j a
pequeno
o``,soj
tuflo,j h
ape,cw
on
on
on
tanto quanto
cego
ape,xw ape;scon
bapti,zw
baptizar
ni,ptw
lavar
pare,cw
r`anti,zw
era,ntisa
ekei/
ali, acol, l
w-de
aqui
66
Exerccios
1. ouvde,n kako,n eu`ri,skomen evn tw/| avnqrw,pw| touvtw| (Act 23,9)
2. eiv tufloi, h=te( ouvk a;n e;cete amarti,an (Jo 9,41)
3. kalo,n estin h`ma/j w=de ei=nai (Mc 9,5)
4. eiv ouv bapti,zontai ouvk esqi,ousin (cf. Mc 7,14)
5. kai, ouvk e;stin en a;llw| ouvdeni, h` swthri,a (Act 4,12)
6. i;sqi e;kei e`wj a;n a``, le,gw soi (cf. Mt 2,13)
7. a;rcetai o`` vIhsou/j dida,skein auvtou,j polla, (cf. Mc 6,34)
8. auvto, to, bi,blion kai, pa,nta to,n lao,n era,ntisen (Heb 9,19)
9. fula,ssomai apo, pa,shj adiki,aj (cf. Lc 12,15)
10. ape,cete th,n para,klhsin u`mw/n (cf. Lc 6,24)
11. ei` ouv r``anti,zontai ouvk esqi,ousin
12. ea,n ti,j mou akou,sh| tw/n r``hma,twn kai, mh, fulaxh| a;dikoj estin (cf. Jo 12,47)
13. h`` de, kardi,a auvtw/n ape,cei apo, emou/ (cf. Mt 15,8)
14. apeco,meqa ai``,matoj (cf. Act 15,29)
15. o`` vIhsou/j eauto,n pare,cetai h``gemo,na (cf. Tit 2,7)
16. o` qeo,j pare,cei h``mi/n pa,nta (cf. 1 Tim 6,17)
17. oi`` stratiw/tai ouvc eu``ri,skousin auvtou,j evn th/| fulakh/| (cf. Act 5,22)
18. u``mei/j ma,rturej tou,twn (Lc 24,48)
19. kai, edi,dasken auvtou,j evn parabolai/j polla, (Mc 4,2)
20. o` de, vIhsou/j e;xw epi erh,moij to,poij h=n (Mc 1,45)
21. a``,pantej o`,soi ei=con asqenei/j h;gon auvtou,j pro,j auvton (cf. Lc 4,40)
22. o` de, vIhsou/j e,rcetai e;xw th/j po,lewj
23. Ku,rie( su, mou ni,pteij tou,j po,daj * (Jo 13,6)
24. ouv ga,r ni,ptontai ta,j cei/raj auvtw/n o`,te a;rton esqi,ousin (Mt 15,2)
25. e;ti cro,non mikro,n meta, u`mw/n eivmi (Jo 7,33)
67
Singular
Plural
meizwn
vocativo
Mei,zwn
Mei,zwn
genitivo
Mei,zonoj
dativo
acusativo
Mei/zon
Mei/zon
masculino feminino
neutro
Mei,zonej
Mei,zonej
Mei,zona
Mei,zouj
Mei,zouj
Mei,zw
Mei,zonoj Mei,zonoj
Meizo,nwn
Meizo,nwn
Mei,zonwn
meizoni
Mei,zoni
Mei,zoni
Mei,zosin
Mei,zosin
Mei,zosin
Mei,zona
Mei,zona
Mei/zon
Mei,zonaj
Mei,zonaj
Mei,zona
Mei,zw
Mei,zw
Mei,zouj
Mei,zouj
Mei,zw
+ genitivo = at
melhor
menos
maior
mais
pior
h` genea,
gerao, idade
to, qhri,on
aj
ou
animal selvagem
o` nao,j ou
h` timh,
hj
honra, preo
h` crei,a
aj
necessidade
deu,teroj
on
segundo(a)
68
o``,moioj a
on
igual
tri,toj h
on
terceiro
nem......nem
Exerccios
1. mh, i;sqi amartwlo,j i``,na mh, cei/ro,n soi, ti h=| (cf. Jo 5,14)
2. ni,ptou
3. e,stin ga,r w``,ra tri,th th/j h``me,raj (cf. Act 2,15)
4. ouvk eisi,n h``mi/n plei/on h; ivcqu,ej du,o (cf. Lc 9,13)
5. profh,thj en th/| ivdi,a| patri,di timh,n ouvk e;cei (Jo 4,44)
6. eni,pteto tou,j po,daj
7. auvtoi, e;rcontai ouvk eivj to, krei/sson alla, eivj to, h-sson (cf. 1 Cor 11,17)
8. ti,ni eisi,n o``,moioi oi`` a;nqrwpoi tau/thj th/j genea/j * (cf. Lc 7,31)
9. e,rcetai o` profh,thj mh, esqi,wn a,rton mh,te e;cwn oi=non (Lc 7,31)
10. ou-toj o`` pai/j evla,sswn esti,n h; ekei/noj
11. o` de, vIhsou/j e;legen peri, tou/ naou/ tou/ sw,matoj auvtou/ (Jo 2,21)
12. le,gousin mh, ei=nai ana,stasin mh,te a;ggelon mh,te pneu/ma (Act 23,8)
13. auto,j belti,wn esti,n emou/
14. kai, h=n en th/| erhmw| meta, tw/n qhri,wn (cf. Mc 1,13)
15. ku,rie( ou;te oi=kon e;ceij
16. hu;xanen o`` laoj a,cri ou- h=n basileu,j e``,teroj (cf. Act 7,18)
17. meizwn tou,twn a;llh entolh, ouvk e,stin (cf.Mc 12,31)
18. h`` deu,tera entolh, o``moi,a th/| prw,th| esti,n (cf. Mt 22, 39)
19. ou,te ou-toj amartwlo,j estin ou;te oi`` gonei/j auvtou/ (cf. Jo 9,3)
20. a;cri ga,r no,mou amarti,a h=n en ko,smw| (Rom 5,13)
21. h`` genea, au,th genea, ponhra, estin (Lc 1,29)
22. o` Ku,rioj auvtou/ crei,an e;cei (Mc 11,3)
69
Vocabulrio
epa,nw
ela,cistoj h on
kra,tistoj h on
me,gistoj
h on
plei/stoj
h on
largo
h` epiqumi,a aj
desejo
h` qu,ra
porta
aj
to, mnhmei/on ou
tmulo
to, pro,baton
ovelha
ou
fim, objectivo
luz
a;xioj
digno de (+ genitivo)
on
i`kano,j h on
suficiente
kaino,j h on
novo
ovli,goj h on
pequeno, pouco
o``,tan
e;ti
ainda
70
Exerccios
1. ti, e;ti crei,an e;comen martu,rwn * (Mc 14,63)
2. u``mei/j ek tou/ patro,j tou/ diabo,lou este, kai, ta,j epiqumi,aj tou/ patro,j u``mw/n qe,lete
(cf. Jo 8,44)
3. agaqe, dou/le,( o`,ti pisto,j h=j( i;sqi exousi,an e`,xwn epa,nw po,lewn (cf. Lc 19,17)
4. o``,tan en tw/| ko,smw| w=( fw/j eimi, tou/ ko,smou (Jo 9,5)
5. kai, ea,n h=| h`` oivki,a avxi,a( e;rcetai h` eivrh,nh u``mw/n epi auvth,n (cf. Mt 10,13)
6. oi`` a;nqrwpoi e;rcontai epa,nw (cf. Lc 11,44)
7. kai, th/j basilei,aj autou/ ouvk e;stai te,loj (Lc 1,33)
8. ei=pen ou=n pa,lin o`
vIhsou/j(
vAmh,n avmh,n le,gw u``mi/n o``,ti evgw, eivmi h`` qu,ra tw/n
71
kaino,j
Vocabulario
e;xwqen
o` agro,j( ou
campo
o` a;rcwn( ontoj
governante, lder
to, bibli,on( ou
livro
h` diaqh,kh( hj
aliana
h` marturi,a( aj
testemunho
h` orgh,( hj
raiva
h` peritomh, ( hj
circunciso
h` proseuch,( hj
orao
akribh,j( &hj( ej
estrito, preciso
dia,boloj( &oj( on
diablico, mau
pe,nte
cinco
pobre
sbio
hdh,
agora, j
opou/
72
Exerccios
1. ou-toj e;rcetai eivj marturi,an i``na pa,ntej pisteu,swsin dia, autou/ (cf. Jo 1,7)
2. qe,lw de u`ma/j sofou,j ei=nai eivj to, agaqo,n (cf. Rom 16,19)
3. ti,j estin a;rcwn tou,twn tw/n stratiwtw/n*
4. e;xwqen tou/ naou/ h=n o` iereu,j
5. kai, e;rcetai eivj to,n to,pon o`,pou h=n o` profh,thj baptizwn (cf. Jo 10,40)
6. h`` zwh, tou/ profh,tou akribesta,th h=n (cf. Act 26,5)
7. h` peritomh, th/j kardi,aj en pneu,mati, estin (cf. Rom 2,29)
8. o` pai/j h=n e;xwqen
9. maka,rioi oi` ptwcoi, tw/| pneu,mati( o`ti autw/n estin h` basilei,a tw/n ouranw/n (cf. Mt
5,3)
10. kai, e;stai o` oi=koj mou oi=koj proseuch/j (Lc 19,46)
11. ekei/noi e;rcontai eivj to,n i`dion avgro,n (cf. Mt 22,5)
12. oi` maqhtai, autou/ e;legon o`ti E
; rhmo,j estin o` to,poj( kai, h;dh w`ra pollh, (cf. Mc
6,35)
13. o` qeo,j e;grayen to, o`noma auvtou/ en tw/| ai`mati mou (cf. Ap 13,8)
14. tou/to estin h`` kainh, diaqh,kh en tw/| ai`mati mou (cf. Lc 22,20)
15. e;cw ga,r pente adelfou,j (cf. Lc 16,28)
16. dia, tau/ta e;rcetai h` orgh, tou/ qeou/ (cf. Col 3,6)
17. kai, ex u``mw/n ei-j dia,boloj estin (cf. Jo 6,70)
73
Vocabulrio
Pe,ran
o` a;nemoj( ou
vento
to, arni,on( ou
h` didach,( hj
ensinamento, instruo
o` h`,lioj( ou
vento
membro do corpo
o` oi=noj( ou
vinho
h` parrhsi,a( aj
to, poth,rion( ou
clice
h` upomonh,( hj
perseverana, pacincia
possvel
odioso, "inimigo"
w,ste
ouci,
forma enftica de no
mallo,n
74
Exerccios
1. ble,pw de, e`teron no,mon ev toi/j me,lesin mou (Rom 7,23)
2. o` nekro,j a;nqrwpoj a;rcetai le,gein w`,ste pa,ntaj fo,bon
3. ou,ci su, ei= o` Cristo,j* (Lc 23,39)
4. di,kaion estin enw,pion tou/ qeou/ u`mw/n avkou,ein ma/llon h; tou/ qeou/* (cf. Act 4,19)
5. dida,skale( poi,a entolh, mega,lh en tw/| no,mw|* (Mt 22,36)
6. oi` maqhtqai, e;rcontai eivj to, pe,ran ceri,j a;rtwn (cf. Mt 16,5)
7. o` de, vIhsou/j ei=pen autw/|( Pa,nta du,nata tw/| pisteu,onti (Mc 9,23)
8. avlla, ge kai, su,n pa/sin tou/toij tri,thn tau,thn h`me,ran a;gei apo, ou- tau/ta h=san (cf.
Lc 24,41)
9. h=n lai/lay mega,lh ane,mou (cf. Mc 4,37)
10. kai, a;lloj a;ggeloj e,rcetai ek tou/ ouranou/( kai, to, pro,swpon autou/ w`j o` h`,lioj
(Ap 10,1)
11. oi` maqhtai, eu`,riskon to,n vIhsou/n pera,n th/j qala,sshj (cf. Jo 6,25)
12. eiv su, ei= o` Cristo,j( le,ge h`mi/n parrhsi,a| (Jo 10,24)
13. kai, oi` a`,gioi a;nqrwpoi h=san enw,pion agge,lwn agi,wn kai, enw,pion tou/ arni,ou
(Ap 14,10)
14. le,gei h` mh,thr tou/ vIhsou/ pro,j auto,n( Oi=non ouvk e;cousin (Jo 2,3)
15. tou/to to, poth,rion h` kainh, diaqh,kh en tw/| ai`,mati mou (Lc 22,20)
16. w`,ste ku,rioj estin o` ui`o,j tou/ avnqrw,pou kai, tou/ sabba,tou (Mc 2,28)
17. o` Cristo,j e;rcetai i`,na dia, th/j u`pomonh/j kai, dia, th/j paraklh,sewn tw/n grafw/n
th,n elpi,da e;cwmen (Rom 15,4)
18. uie diabo,lou( ecqre, pa,shj dikaiosu,nhj (cf. Act 13,10)
19. ti, estin tou/to * didach, kainh, kata, exousi,an (Mc 1,27)
75
Vocabulrio
a`plou/j( &h( &oun
singular, saudvel
duplo
qudruplo
bronze
dourado
diakoni,a( &aj h
diaconia, servio
dia,konoj( &ou o
dicono
qusi,a( &aj h
kri,ma( &atoj to
juzo, veredicto
ma,caira( &hj h
espada
misqo,j( &ou o
salrio, recompensa
sunei,dhsij( &ewj h
conscincia
fulh,( &hj
tribo
forte
dio
a;ra
consequentemente
76
Exerccios
dio, o` agro,j evkei/noj avgro,j ai`,mato,j estin (cf. Mt 27,8)
h` diakoni,a h`mw/n diakoni,a pro,j to,n Ku,rio,n estin
avrxa,sqwsan fula,ssesqai ta,j evntola,j
Ku,rie( ivdou, ma,carai w-de du,o (Lc 22,38)
u`mei/j este a;xioi diplh/j timh/j (cf. 1 Tim 5,17)
a=ra e;stai h` pi,stij epi, th/j gh/j* (cf. Lc 18,18)
h` calkh/ ma,caira h=n epi, th/j trape,zhj
h` sunei,dhsij auvtw/n avsqenh,j estin (1 Cor 8,7)
le,gw evkei/non to,n evrga,thn a;xion ei=nai misqou/ tetraplou/
h` qusi,a tou/ i`ere,wj ouvk avxi,a h=n evnw,pion tou/ qeou/
evk tou/ sto,matoj auvtou/ e;rcetai avra, epi, to,n qeo,n
h=n to, fw/j to, avlhqino,n (Jo 1,9)
ti,j a;ra mei,zwn esti,n en th/| basilei,a| tw/n ouvranw/n*
e;rcetai de, o` ivscuro,tero,j mou (Lc 3,16)
eva,n ou/n h=| o` ovfqalmo,j sou a`plou/j o`,lon to, sw/ma sou/ evn tw/| fwti, e;stai (cf. Mt 6,22)
o` mei,zwn u`mw/n e;stai u`mw/n dia,konoj (Mt 23,11)
h=n evkei/ o;cloj polu,j evk panto,j e;qnouj kai, evk pa,ntwn fulw/n kai, law/n kai, glwssw/n
(cf. Ap 7,9)
ouvde, e;ceij fobo,j tou/ qeou/( o`,ti evn tw/| auvtw/| kri,mati ei=* (cf. Lc 23,40)
77
Vocabulrio
avrgurou/j( &a( &oun
prateado
feito de ferro
avdelfh,( &hj
irm
avdiki,a( &aj(
injustia
e;leoj( &ouj
to
misericrdia, compaixo
e``orth,( &hj
festa
kw,mh( &hj
vila
musth,rion &ou to
mistrio
pa,sca
Pscoa
to
rico
amigo
ouke,ti
no mais, finalmente
pou
onde?
78
Exerccios
e,rcetai i`,na a;rxhtai le,gein
o` poimh,n e;cei r``a,bdon sidhra/n
a;nqrwpo,j tij h=n plousi,oj o`,j ei;cen dou/lon (cf. Lc 16,1)
e,leoj qe,lw kai, ouv qusi,na (Mt 9,13)
en mega,lh| de, oiki,a| ouvk e;stin mo,non seu,h crusa/ kai, avrgura/ (2 Tim 2,20)
o` vIhsou/j h;ggisen eivj th,n kw,mhn
w`ste ouvke,ti eivsi,n du,o avlla, sarx mi,a (Mt 19,6)
ou-toj avlhqh,j estin kai, avdiki,a evn auvtw/| ou,k e,stin (Jo 7,18)
o` vIhsou/j ei=cen i`ma,tion porfurou/n
kai, ai` avdelfai, auvtou/ ouvci, pa/sai pro,j h`ma/j eivsin* (Mt 13,56)
h=n de, evgu,j to, pa,sca( h` mega,lh e`orth, (cf. Jo 6,4)
ivdou, musth,rion u`mi/n le,gw (1 Cor 15,51)
ti,j evx u`mw/n e`,xei fi,lon (Lc 11,15)
pou/ h` pi,sti,j u`mw/n* (Lc 8,25)
79
asqe,neia( &aj h
debilidade, doena
de,ndron &ou
to
rvore
nefe,lh &hj
nuvem
pornei,a &aj
imoralidade sexual
stauro,j &ou
cruz
ca,rij( ca,ritoj h
graa, gratuidade
ch,ra &aj
viva
cw,ra &aj
regio, vizinhana
deka
dez
escolhido
espiritual
quantos? quanto?
Ouai
ai
sh,meron
hoje
80
Exerccios
kai, poime,nej h=san evn th/| xw,ra| th/| auvth/| (Lc 2,8)
kai, ivdou, fwnh, evk th/j nefe,lhj le,gousa( Ou-toj estin o` uio,j mou o` avgaphto,j (Mt 17,5)
Ku,rie( ti,j epi,steusen th/| avkoh/| h`mw/n* (Rom 10,16)
sh,meron swthri,a tw/| oi;kw/| tou,tw/| esti,n (cf. Lc 19,9)
h=san de,ka de,ndra pro, th/j oivki,aj
eiv ou=n to, fw/j to, wvn soi sko,toj estin( to, sko,toj po,son (Mt 6,23)
ca,rij u`mi/n kai, eivrh,nh apo, qeou/ patro,j h`mw/n kai, Kuri,ou vIhsou/ Cristou/ (Rom 1,7)
dia, de, ta,j pornei,aj e`,kasto,j th,n eautou/ gunai/ka evce,tw( kai, e`ka,sth to,n i;dion a;ndra
evce,tw (1 Cor 7,2)
au`,th h` avsqe,neia ouvk e,stin pro,j qa,naton avlla u`per th/j do,xhj tou/ qeou/ (cf. Jo 11,4)
evkei/noi evsqi,ousin ta,j oivki,aj tw/n chrw/n (cf. Lc 20,47)
i;sqi evxousi,an e;cwn evpa,nw de,ka po,lewn (Lc 19,17)
kai, pa,ntej to, auvto, pneuma,tikon brw/ma h;sqion (1 Cor 10,3)
ouvai, de, tai/j evn gastri, evcou,saij evn evkei,naij tai/j h`me,raij (Mt 24,19)
maka,rioi oi kaqaroi, th/| kardi,a| o`,ti auvtoi, to,n qeo,n ble,yousin (cf. Mt 5,8)
o` stauro,j tou/ vIhsou/ du,nami,j estin
a;llouj e;swsen( swsa,tw eauto,n( eiv ou-toj estin o` Cristo,j tou/ qeou/ o` evklekto,j (Lc
23,35)
81
82
Vocabulrio
avsthr( &e,roj o
estrela
parousi,a &aj h
parusia, a vinda
livre
a;rti
agora, subitamente
euvqe,wj
imediatamente
Exerccios
kai, peri, th,n kefalh,n th/j gunai/koj h=san dw,deka a;sterej (cf. Ap 12,1)
avlla, ouvk e;stai euvqe,wj to, te,loj (cf. Lc 21,9)
pw/j ou=n ble,peij a;rti* (Jo 9,19)
ou`,twj e;stai h` parousi,a tou/ uiou/ tou/ avnqrw,pou (Mt 24,27)
a;ra ge evleuqeroi, eisin oi` uioi, (Mt 17,26)
83
O conjuntivo perfeito mdio le&lu&menoj &h &on w=( h=|j( h=|( w=men( h=te( w=sin
Vocabulrio
cei,r( ceiro,j h
avrgu,rion &ou
to
prata, dinheiro
zw/|on &ou
to
animal
qusiasth,rion &ou
to
altar
koili,a &aj
estmago, ventre
meta,noia &aj
arrependimento, converso
plhgh, &hj
praga
plou/toj &ou
riqueza
sune,drion &ou
to
sindrio, assembleia
cili,arcoj &ou
tribuno, oficial
branco
novo, jovem
mais
w`,sper
como, semelhante a
kalwj
bem
84
Exerccios
egw, e,rcomai i`,na zwh,n e;cwsin kai, perisso,n e,cwsin (Jo 10,10)
e,comen qusiasth,rion evx ou- evsqi,ein ouvk e,cousin evxousian (Heb 13,10)
ouv ga,r ni,ptontai ta,j cei/raj auvtw/n o`,tan a;rton evsqi,wsin (Mt 15,2)
kai, kalw/j le,gete( eivmi, ga,r (Jo 13,13)
o` qeo,j quvtw/n h` koili,a
o` Cristo,j evn u`mi/n evstin to, plou/toj th/j do,xhj tou/ musthriou evn toi/j e;qnesin (Col
1,27)
o` qeo,j( ouvk eivmi, w`,sper oi` tw/n avnqrw,pwn (Lc 18,11)
to, avrgu,rion sou su,n soi, ei;h eivj qa,naton (cf. Act 8,20)
to,n neani,an tou/ton a;ge pro,j to,n cili,arcon (cf. Act 23,17)
kai, ei=pen o` new,teroj auvtw/n tw/| patri, (Lc 15,12)
kai, h=gon to,n vIhsou/n eivj to, sune,drion auvtw/n (Lc 22,66)
ta, de, i`ma,tia auvtou/ h=n leuka, (cf. Mt 17,2)
kai, e;bleya a;llo shmei/on evn tw/| ouvranw/| me,ga( avggelouj e;contaj ta,j evsca,taj plhga,j
(cf. Ap 15,1)
egw, men u`ma/j bapti,zw eivj meta,noian (cf. Mt 3,11)
to, tri,ton zw/|on ei=ce to, pro,swpon w`j avnqrw,pou (cf. Ap 4,7)
to, de, perisoin tou,twn evk tou/ ponhrou/ estin (Mt 5,37)
85
incircunciso
didaskali,a &aj
ensiamento
e`katonta,rchj &ou
centurio
evpistolh, &hj
carta, epstola
peirasmo,j &ou
teste, tentao
telw,nhj &ou
cobrador de impostos
cilia,j( cili,adoj
mil
tessara,konta
quarenta
agia,zw $agia,sw%
basta,zw $basta,sw%
kaqari,zw $kaqari,sw%
purificar
skandali,zw $skandali,sw%
escandalizar
oupw( mhpw
ainda no
panto,te
sempre
Exerccios
kai, h=n evn th/| evrh,mw| tessera,konta h`me,raj peirazo,menoj u`po. tou/ diabo,lou (cf. Mc
1,13)
o` Qeo,j kaqarizei th/| pistei, ta,j kardi,aj auvtw/n (cf. Act 15,9)
o`, te ga,r a`giazwn kai, oi` a`giazo,menoi evx e`no,j pa,ntej (Heb 2,11)
h` didaskali,a tou/ Kuri,ou ouv mo,non dia, r`hma,twn h=n
avlla, ou;pw esti,n to, te,loj (Mt 24,6)
le,gw mh,pw ei=nai to, te,loj
peirasmo,j estin e`ka,stw| avnqrw,pw|
kai, evskandali,zonto evn auvtw/| (Mt 13,57)
h` evpistolh, h`mw/n u`mei/j este (2 Cor 3,2)
pa,ntote ga,r tou/j ptwcou,j e;cete meta, u`mw/n( evme, de, ouv pa,ntote e;cete (Mt 26,11)
e;stw soi w`,sper o` telw,nhj (cf. Mt 18,17)
evn ga,r Cristw| vIhsou/ ou;te peritomh, ti ivscu,ei ou;te avkrobusti,a (cf. Gl 5,6)
makari,a h` koili,a h` basta,sasa, se (cf. Lc 11,27)
cilia,desj avgge,lwn h=san e;mprosqen tou/ qeou/
e`katonta,rcou de, tinoj dou/loj avsqenh,j h=n (cf. Lc 7,2)
87
homem, marido
martu,rion &ou
to
testemunho, evidncia
xu,lon &ou
to
madeira, rvore
ou=j( wvto,j
to
ouvido
pu/r( puro,j
to
fogo
u`,dwr( u`,datoj
to
gua
fw/j( fwto,j
to
luz
u`phre,thj( &ou
servo
skhnh,( &hj
tenda
epta
sete
agora,zw $agora,sw%
comprar, resgatar
apokalu,ptw
desvelar, revelar
douleu,w
servir (+dativo)
qerapeu,w
curar, cuidar de
qeri,zw $qeri,sw%
ceifar, colher
keleu,w
ordenar, comandar
nai
sim, seguramente
omoiwj
da mesma forma
88
Exerccios
h` skh,nh tou/ marturi,ou h=n toi/j patra,sin h`mw/n en th/| evrh,mw (cf. Act 7,44)
a;ra ou=n auvto,j egw, tw/| me,n noi, douleu,w no,mw| qeou/( th/| de, sarki, no,mw| a`marti,aj (Rom
7,25)
o`moi,wj kai, o` deu,teroj kai, o` tri,toj e`wj tw/n e`pta, (Mt 22,6)
h`gora,sqhte ga,r timh/j dio, doxa,sate to,n qeo,n evn tw/| sw,mati u`mw/n (cf. 1 Cor 6,20)
kai, evdou, ei-j tw/n dw,deka e;rcetai kai, meta, auvtou/ o;cloj polu,j meta, macairw/n kai
xu,lwn apo, tw/n avrciere,wn (cf. Mt 26,47)
o`,te ou=n e;bleyan auvto,n oi`, avrcierei/j kai, oi u`phre,tai e;kraxan (cf. Jo 19,6)
polloi, a;ndrej h=san evsqi,ontej cwri,j gunaikw/n kai, paidi,,wn (cf. Mt 15,38)
kai, evqeri,sqh h` gh/ (cf. Ap 14,16)
e,stw de, o` lo,goj u`mw/n nai, nai, ( ou; ou; (Mt 5,37)
ta, de, ima,tia auvtou/ h=n leuka, w`j to, fw/j (cf. Mt 17,2)
maka,rioj ei=( o`,ti sarx kai, ai-ma ouvk avpeka,luyen soi alla, o` pathr mou o` evn toi/j
ouvranoi/j (cf. Mt 16,17)
evgw, men u`ma/j baptizw evn u`,dati eivj meta,noian (cf. Mt 3,11)
evn ga,r th/| avnasta,sei ou=n ti,noj tw/n e`,pta e,stai gunh,* (Mt 22,28)
auvto,j u`ma/j bapti,sei evn pneu,mati a`gi,w| kai, puri, (cf. Mt 3,11)
evn ekei,nh| th/| w`,ra| evqera,peusen pollouj apo, no,swn kai, pneuma,twn ponhrw/n (cf. Lc
7,21)
ei; tij e;cei w=ta avkou,ein avkoue,tw (Mc 4,23)
ble,yaj de, o` vIhsou/j o;clon peri, auvto,n eke,leusen e,rcesqai eivj to, pe,ran (cf. Mt 8,18)
89
necessidade, destino
avpoka,luyij &ewj
avpw,leia &aj
desperdcio
epignwsij &ewj
conhecimento
koinwni,a &aj
comunho
kti,sij &ewj
criao
profhtei,a &aj
profecia
gewrgo,j &ou
agricultor, campons
dw/ron &ou
to
dom, oferta
celestial
antigo, primitivo
completo, perfeito
epei
porque, quando
ide
olha!, eis
90
Exerccios
avlla/ tau/ta ti, estin eivj tosou,touj* (Jo 6,9)
avgaphtoi( ouvk evntolh,n kainh,n gra,fw u`mi/n( avlla, evntolh,n palaia,n h`,n ei;cete apo,
arch,j(
91
nmero
ga,moj &ou
casamento
desmo,j &ou
cadeia, priso
qumo,j &ou
ko,poj &ou
po,lemoj &ou
guerra
pulw,n( wnoj o
porto
ste,fanoj &ou o
coroa, preo
a;fesij( &ewj h
perdo
blasfhmi,a &aj h
blasfmia
oivkodomh, &hj h
construo, encorajamento
vazio
escondido
manifesto
po,qen
de onde?
pote,
92
Exerccios
e;bleya th,n po,lin th,n a`gi,an e;cousan pulw/naj dw,deka (cf. Ap 21,10)
o` me,n ga,joj e`,toimo,j estin (cf. Mt 22,8)
a;gousin auvton pro,j tou,j h`gemo,naj to,n pote tuflo,n (cf. Jo 9,13)
h=n evk tou/ avriqmou/ tw/n de,deka (cf. Lc 22,3)
ti, ko,pouj pare,cete th/| gunaiki,* (cf. Mt 26,10)
o`,tan de, avkou,shte pole,mouj kai, avkoa,j pole,mwn( ou;pw to, te,loj (cf. Mc 13,7)
o` profh,thj h=n khru,sswn ba,ptisma metanoi,aj eivj a;pesin a`martiw/n (cf. Mc 1,4)
eiv ouvk e,stin avna,stasij evk tw/n nekrw/n( keno,n kai, to, kh,rugma h`mw/n( kenh, kai, h`
pi,stij u`mw/n (cf. 1 Cor 5,14)
po,qen tou,tw| h` sofi,a au`,th kai, ai` duna,meij* (cf. Mt 13,54)
i;de nu/n hvkou,sate th,n blasfhmi,na (cf. Mt 26,55)
e;bleya tou,j presbute,rouj kai, epi, ta,j kefala,j auvtw/n stefa,nouj crusou/j (cf. Ap 4,4)
kai, evlu,qh o` desmo,j th/j glw,sshj auvtou/ (cf. Mc 7,35)
dida,skale( i;de potapoi, li,qoi kai, potapai, oivkodomai, (cf. Mc 13,1)
kai, plhrei/j h=san pa,ntej qumou/ evn th/| sunagwgh/| (cf. Lc 4,28)
ouvde,n evstin krupto,n o`, ouv fanero,n e,stai (cf. Mt 10,26)
93
to
banquete
dena,rion &ou to
denrio
plh,rwma&atoj to
plenitude
ca,risma&atoj to
carisma, dom
desmio,j &ou
prisioneiro
zh/loj &ou
zelo, ciume
qhsauro,j &ou o
tesouro
i`,ppoj &ou
cavalo
numfi,oj &ou
noivo
plhsi,on &ou
vizinho, prximo
potamo,j &ou
rio
euvlogi,a &aj
beno, orao
skoti,a &aj
escurido
e`kato,n
cem
evkei/qen
daqui
ou-
onde
94
Exerccios
plh,rwma ou=n no,mou h` avga,ph (Rom 13,10)
kata, de, e``orth,n ape,luen auvtoi/j (cf. Mc 15,6)
oi` de, maqhtai, e;rcontai eivj to, o;roj ou- ei=pen auvtoi/j o` vIhsou/j (cf. Mt 28,16)
kai, e;pemyen a;nqrwpo,j tij to,n dou/lon auvtou( th/| w`,ra| tou/ dei,pnou (cf. Lc 14,16-17)
o`,pou ga,r estin o` qhsauro,j sou( ekei/ e;stai kai, h` kardi,a sou (Mt 6,21)
alla, ouvc w`j to, para,ptwma( ou`,twj kai, to, ca,risma (cf. Rom 5,15)
kai, ti,j esti,n mou plhsi,on* (Lc 10,29)
kai, e;bleya( kai, ivdou, i`,ppoj leuko,j (Ap 6,2)
evk tou/ auvtou/ sto,matoj e;rcetai euvlogi,a
kai, evbapti,zonto evn tw/| vIorda,nw| potamw|/ u`po, auvtou/ (cf. Mt 3,6)
o`, le,gw u`mi/n evn th|/ skoti,a|( le,gete evn tw/| fwti, (cf. Mt 10,27)
e`,n dhna,rion h=n mistqo,j mia/j h`me,raj
o` de, fi,loj tou/ numfio,u cara,n e;cei dia, th,n fwnh,n tou/ numfi,ou (cf. Jo 3,29)
o` zh/loj tou/ Cristou/ me,gaj h=n
meta, de, du,o h`me,raj e;rcetai evkei/qen o` vIhsou/j (cf. Jo 4,43)
ti,j a;nqrwpoj evx u`mw/n e;cei e`kato,n pro,bata* (cf. Lc 15,4)
95
Vocabulrio
Alla,ssw (aoristo forte hlla,ghn)
mudar, transformar
Apalla,ssw
libertar
Apokatala,ssw
reconciliar
cortar, remover
pressionar
Katalla,ssw
reconciliar
Ko,ptw
lamentar
(na
voz
mdia);
esconder
Klepthj( &ou o
ladro
pa,qhma( &atoj
paixo, sofrimento
pe,tra( &aj
pedra
r`abbi,
mestre
r`i,za( &hj
raz
sukh/ &hj
figueira
dio,ti
porque
evggu,j
perto de
96
cortar,
Exerccios
h` pe,tra de, h=n o` Cristo,j (cf. 1 Cor 10,4)
o` Cristo,j e;rcetai i`,na avpalla,xh| tou,touj avpo, tou/ fo,bou tou/ qana,tou (cf. Heb 2,14)
evgu,j h=n o` to,poj th/j po,lewj (cf. Jo 19,20)
e,kkoyon th,n sukh/n tau,thn
eiv ga,r e,cqroi, o;ntej kathlla,ghmen tw/| qew/| dia, tou/ qana,tou tou/ uiou/ auvtou(, pollw/|
ma/llon katallage,ntej swqhso,meqa evn th/| zwh/| auvtou/ (Rom 5,10)
kai, to,te ko,yontai pa/sai ai` fulai, th/j gh/j (cf. Mt 24,30)
o;nta u`po, th,n sukh/n e;bleya se (cf. Jo 1,48)
vIhsou/j de, evkru,bh (cf. Jo 8,59)
dio,ti egw, eimi meta, sou/ (cf. Act 18,10)
r``abbi,( kalo,n estin h`ma/j w-de ei=nai (Mc 9,5)
ouvk a;xia, eisin ta, paqh,mata (cf. Rom 8,18)
evggu,j estin h` basilei,a tou/ qeou/ (cf. Lc 21,31)
evn toi/j ouvranoi/j kle,pthj ouvk evggi,zei (cf. Lc 12,35)
kai, ouvk e;cousin r``i,zan evn e`autoi/j (cf. Mc 4,17)
kai, ei=pen o` vIhsou/j toi/j maqhtai/j auvtou/ peri, ploi,ou i`,na o` o;cloj mh, qli,bh| auvto,n (cf.
Mc 3,9)
h`mei/j pa,ntej avllaghso,meqa (cf. 1 Cor 15,32)
kai, u`ma/j pote o;ntaj evcqrou,j( nu/n de, avpokath,llaxen (Col 1,21-22)
97
Estrutura verbal
Voz activa
Voz mdia
Voz passiva
Presente
Lu,w
Lu,omai
Lu,omai
Futuro
Lu,sw
lusomai
Luqh,somai
Aoristo
elusa
elusamhn
Elu,qhn
Perfeito
Le,luka
Le,lumai
Le,lumai
98
Vocabulrio
elai,a( &aj
oliveira
euvse,beia( &aj
piedade, religio
eucaristi,a( &aj
aco de graas
qeme,lioj( &ou
fundao
klhrono,moj( &ou
herdeiro
lu,ph( &hj
nh,pioj( &ou
criana
oivkoume,nh( &hj
mundo
parqe,noj( &ou
virgem
ska,ndalon( &ou
to
escndalo
trofh,( &hj
alimento, comida
tupo,j( &ou
tipo, padro
conhecido
mh,pote
a menos que
mhketi
no mais
99
Exerccios
kai, khrucqh,setai tou/to to, euagge,lion th/j basilei,aj evn o`,lh| th/| oivkoume,nh| eivj
martu,rion pa/sin toi/j e;qnesin (cf. Mt 24,14)
su, de,( w= a;nqrwpe qeou/( di,wke de, dikaiosu,nhn( euvse,beian( pi,stin( avga,phn( u`pomo,nhn
(cf. 1 Tim 6,11)
ble,pete( avdelfoi,( mh,pote e;stai e;n tini u`mw/n kardi,a ponhra, apisti,aj (cf. Heb 3,12)
gu,nai( apole,lusai th/j avsqenei,aj sou (Lc 13,12)
eiv ga,r oi` evk no,mou klhrono,moi( kenh, h` pi,stij h`mw/n (cf. Rom 4,14)
o` de, maqhth,j evkeinoj h=n gnwsto,j tw/| arcierei/ (cf. Jo 18,15)
ouvci, h` yuch, plei/on estin th/j trofh/j* (cf. Mt 6,25)
o` qeme,lioj tou/ oi;kou ivscuro,j h=n
ivdou, h` parqe,noj evn gastri, e`,xei (cf. Mt 1,23)
le,geij o`,ti plou,sio,j eivmi kai, ouv crei,an e;cw( kai, su, ei= ptwco,j kai, tuflo,j kai, gumno,j
(cf. Ap 3,17)
mhke,ti eivj to,n aivw/na evk sou/ mhdei,j karpo,n evsqi,oi
autai eisin ai` du,o evlai/ai ai`, evnw,pion tou/ kuri,ou th/j gh/j eivsin
kai, o`, ea,n lu,sh|j epi, gh/j e;stai lelume,non evn toi/j ouvranoi/j (cf.Mt 16,19)
o` klhrono,moj pote, nh,pioj h/n (cf. Gl 4,1)
avmh,n( h` eulogi,a kai, h` do,xa kai, h` sofi,a kai, h` euvcaristi,a kai, h` timh, kai, h` du,namij(
tw/| qew h`mw/n eivj tou,j aivw/naj tw/n aivw,nwn( avmh,n (cf. Ap 7,12)
o` de, vIhsou/j ei=pen( `,Upage ovpi,sw mou( ska,ndalon ei= evmou/ (cf. Mt 16,23)
kai, u`mei/j ou/n nu/n lu,phn e;cete (cf. Jo 16,22)
e;graya evpistolh,n e;cousan to,n tu,pon tou/ton (Act 23,25)
100
imperativo
conjuntivo
optativo
particpio
infinito
balei/n
Vocabulrio
Ballw( balw/( e,balon( be,blhka( be,blhmai( eblh,qhn atirar
Ekba,llw
mandar embora
Epiba,llw
pr as mos sobre
Periba,llw
vestir
a;kanqa( &hj
espinhos
avnomi,a( &aj
gra,mma( &atoj
to
dialogismo,j( &ou
pensamento, disputa
u`pakoh,( &hj
obedincia, submisso
co,rtoj( &ou
erva
wsei
como, aproximadamente
nuni
agora
101
Exerccios
oi` de, evpe,balon ta,j cei/raj auvtw/| (cf. Mc 14,46)
h=n de, co,rtoj polu,j evn tw/| to,pw/| (cf. Jo 6,10)
kai, h=n h;dh w`sei, w`,ra e`,kth (cf. Lc 23,44)
ai` a;kanqai ovxei/ai eisin
eiv de, toi/j evkei,nou gra,mmasin ouv pisteu,sete( pw/j toi/j evmoi/j rh,masin pisteu,ete* (Jo
5,47)
gumno,j h;mhn kai, periebalete, me (cf. Mt 25,36)
o` avrciereu,j e,rcetai eivj ta, a`,gia evn ai`,mati avllotri,w| (cf. Heb 9,25)
evk ga,r th/j kardi,aj e;rcontai dialogismoi, ponhroi (cf. Mt 15,19)
nuni, de, me,nei pi,stij( evlpi,j( avga,ph( ta, tri,a tau/ta\ mei,zwn de, tou,twn h` avga,ph (1 Cor
13,13)
kai, h` a`marti,a estin h` avnomi,a (cf. 1 Jo 3,4)
kai, polla,kij kai, eivj pu/r auvto,n e,balen (cf. Mc 9,22)
kai, daimo,nia polla, exe,balen (cf. Mc 1,34)
kai, daimo,nia polla, evxe,ballon (cf. Mc 6,13)
dia ou- e;comen ca,rin eivj u`pakoh,n pi,stewj evn pa/sin toi/j e,qnesin u`per tou/ ovno,matoj
auvtou/ (cf. Rom 1,5)
102
Apa,gw
levar fora
Eisa,gw
Exa,gw
Para,gw
Proa,gw
preceder
Suna,gw
juntar, congregar
evniauto,j &ou
ano
klhronomi,a( &aj
herana
lu,cnoj( &ou
lmpada
makroqumi,a( &aj
pacincia, perseverana
me,tron( &ou
to
medida
sexto
comum
surdo
avlhqw/j
verdadeiramente
pote,
quando?
103
Exerccios
oi` de, o;cloi oi` proa,gontej auvto,n e;krazon (cf. Mt 21,19)
kai, h=n h;dh w`sei, w`,ra e`,kta (cf. Lc 23,44)
to,te o` Ihsou/j avnh,cqh eivj th,n e;rhmon u`po, tou/ pneu,matoj( peirasqh/nai u`po, tou/
diabo,lou (Mt 4,1)
kai, h=n evkba,llwn daimo,nion( kai, auvto, h=n kwfo,n (cf. Lc 11,14)
e`,wj po,te meta, u`mw/n e;somai* (cf. Mt 17,17)
o` de, karpo,j tou/ pneu,mato,j estin avga,ph( cara,( eivrh,nh( makroqumi,a (cf. Gl 5,22)
oi` gonei/j to,n vIhsou/n eivj th,n a`gi,an po,lin avnh,gagon (cf. Lc 2,22)
eiv ga,r evk no,mou h` klhronomi,a( ouvke,ti evx evpaggeli,aj (cf. Gl 3,18)
avlhqw/j qeou/ uio,j h=n ou-toj (cf. Mt 27,54)
kai avph,ggon to,n vIhsou/n pro,j to,n avrciere,a (cf. Mc 14,53)
e`,kastoj e,cei me,tron pi,stewj avpo, tou/ qeou/
dia, ti, oi` maqhtai, sou evsqi,ousin to,n a;rton koinai/j cersi,n* (cf. Mc 7,15)
ou-toj h=n avrciereu,j tou/ evniautou/ ekei,nou (cf. Jo 18,13)
kai, oi` u`phre,tai eivsh,gagon to,n vIhsou/n eivj th,n oi`ki,an tou/ avrciere,wj (cf. Lc 22,54)
kai, idou/ du,o tufloi,( avkou,santej o`,ti vIhsou/j para,gei( e;kraxan (cf. Mt 20,30)
o` ku,rioj evxh,gagen auvto,n evk th/j fulakh/j (cf. Act 12,17)
o` lucnoj tou/ sw,mato,j estin o` ofqalmo,j (cf. Mt 6,22)
kai, sunh,cqhsan pro,j auvto,n o;cloi polloi, (cf. Mt 13,2)
104
Vocabulrio
euaggeli,zomai $euaggeli,somai% anunciar a Boa Nova
e;rcomai( eleu,somai( h,lqon( elh,luqa( & &
ir
ape,rcomai
ir embora
die,rcomai
ir por, atravessar
eise,rcomai
entrar
exe,rcomai
sair
kate,rcomai
descer
pare,rcomai
passar por
proe,rcomai
ir adiante, preceder
prose,rcomai
sune,rcomai
juntar, congregar
o;fij( &ewj
serpente
ovyi,a( &aj
estrangeiro
epau,rion
no dia seguinte
mhti
105
Exerccios
mh,ti ou-toj estin o` cristo,j* (cf. Jo 4,29)
kai, avph,gagon to,n
106
file&ete filei/te
e+o> ou
file&omen filou/men
filw/
Vocabulrio
filw/( filh,sw( efi,lhsa( pefi,lhka( pefi,lhmai( efilh,qhn amar, beijar
gi,nomai( genh,somai( egeno,mhn( ge,gona( gege,nhmai( egenh,qhn tornar-se, acontecer
akolouqe,w
seguir
dei
necessrio
doke,w
pensar, parecer
zhte,w
procurar
lale,w
falar
marture,w
testemunhar, aprovar
peripate,w
andar
poie,w
fazer
thre,w
guardar
fobe,omai
temer
wsautwj
da mesma forma
107
Lupe,w sofrer
Mt 14,9; 17,23; 18,31; 19,22; 26,22.37; Mc 10,22; 14,19; Jo 16,20; 21,17; Rom
14,15; 2 Cor 2,2.4.5; 6,10; 7,8.9.11; Ef 4,30; 1 Tes 4,13; 1 Ped 1,6;
Luph, sofrimento, aflio, dor
Lc 22,45; Jo 16,6.20.21.22; Rom 9,2; 2 Cor 2,1.3.7; 7,10; 9,7; Flp 2,27; Heb
12,11; 1 Ped 2,19
File,w gostar de
Mt 6,5; 10,37; 23,6; 26,48; Mc 14,44; Lc 20,46; 22,47; Jo 5,20; 11,3.36; 12,25;
15,19; 16,27; 20,2; 21,15-17; 1 Cor 16,22; Tit 3,15; Ap 3,19; 22,15
Filanqrwpi,a filantropia Act 28,2; Tit 3,4
Filadelfi,a amizade Rom 12,10; 1 Tes 4,9; Heb 13,1; 1 Ped 1,7
Agaph, amor
Mt 24,12; Lc 11,42; Jo 5,42; 13,35; 15,9.10.13; 17,26; Rom 5,5.8; 8,35.39; 12,9;
13,10; 14,15; 15,30; 1 Cor 4,21; 8,21; 13,1-4; 13,8.13; 14,1; 16,14.24; 2 Cor
2,4.8; 5,14; 6,6; 8,7.8.24; 13,11.13; Gal 5,6.13.22; Ef 1,4.15; 2,4; 3,18.19;
4,2.15.16; 5,2; 6,23; Flp 1,9.16; 2,1.2; Col 1,4.8.13; 2,2; 3,14; 1 Tes 1,3; 3,6.12;
5,8.13; 2 Tes 1,3; 2,10; 3,5; 1 Tim 1,5.14; 2,15; 4,12; 6,11; 2 Tim 1,7.13; 2,22;
3,10; Tit 2,2.10; Flm 5.7.9; Heb 6,10; 10,24; 1 Ped 4,8; 5,14; 2 Ped 1,7; 2,13; 1
Jo 2,5.15; 3,1.16.17; 4,7-10.12.16-18; 5,3; 2 Jo 3.6; 3 Jo 6; Jud 2.12.21; Ap
2,4.19.
Agapa,w amar
Mt 5,43.44.46; 6,24; 19,19; 22,37.39; Mc 7,6; 10,21; 12,30.31.33; Lc
6,27.32.35; 7,5.42.47; 10,27; 11,43; 16,13; Jo 3,16.19.35; 8,42; 10,17; 11,5;
12,43; 13,1.23.34; 14,15; Jo 14,21.23.24.28.31; 15,9.12.17; 17,23.24.26; 19,26;
21,7.15.16.20; Rom 8,28.37; 9,13.25; 13,8.9; 1 Cor 2,9; 8,3; 2 Cor 9,7; 11,11;
12,15; Gal 2,20; 5,14; Ef 1,6; 2,4; 5,2.25.28.33; 6,24; Col 8,12.19; 1 Tes 1,4;
4,9; 2 Tes 2,13;.16; 2 Tim 4,8.10; Heb 1,9; 12,6; Tg 1,12; 2,5.8; 1 Ped 1,8.22;
2,17; 3,10; 2 Ped 2,15; 1 Jo 2,10.15; 3,10.11.14.18.23; 4,7.8.10-12.19.21; 5,1.2;
2 Jo 1.5; 3 Jo 1; Jud 1; Ap 1,5; 3,9; 12,11; 20,9.
Pascw
Mt 16,21; 17,12.15; 27,19; Mc 5,26; 8,31; 9,12; Lc 9,22; 13,2; 17,25; 22,15;
24,26.46; Act 1,3; 3,18; 9,16; 17,3; 28,5; 1 Cor 12,26; 2 Cor 1,6; Gal 3,4; Flp
1,29; 1 Tes 2,14; 2 Tes 1,12; 2 Tim 1,12; Heb 2,18; 5,8; 9,26; 13,26; 13,12; 1
Ped 2,19.21.23; 3,14.17.18; 4,1.15.19; 5,10; Ap 2,10.
Exerccios
1. Se te tornares fiel, sers feliz
2. Que eles no venham a tornar-se infiis
3. Tornei-me sbio atravs da sabedoria de Cristo
108
Vocabulrio
kale,w( kale,sw( eka,lesa( ke,klhka( ke,klhmai( eklh,qhn chamar, convidar (Este verbo
uma excepo, pois apesar de ser um verbo em -ew no obedece s regras
dos verbos contractos. Estas excepes s por memria so distinguidas)
de,w( dh,sw( edhsa( de,deka( de,demai( ede,qhn ligar
epikale,w
chamar
parakale,w
pedir, implorar
ple,w
pne,w
aine,w
aite,w
pedir, ordenar
qewre,w
ver, observar
krate,w
paraite,omai
proskune,w
adorar
epeita
depois, a seguir
kakwj
mal, erradamente
Exerccios
109
48. Vocabulrio
me,nw( menw/( e;meina( meme,nhka esperar (transitivo); permanecer (intransitivo)
ste,llw( stelw/( e;steila( e;stalka( e;stalmai( esta,lhn
enviar
dizer
aposte,llw
examinar, julgar
katakri,nw
condenar
anagge,llw
dizer, pregar
apagge,llw
informar, proclamar
paragge,llw
ordenar
epime,nw
permanecer, continuar
upome,nw
suportar
Exerccios
110
a+e> a
tima&ete
tima/te
a+h
tima&hte
tima/te
tima&omen
timw/men*
a+o> w
tima&w
timw/* tima&ousin
timw/sin
Vocabulrio
Kopiaw( kopia,sw( ekopi,asa( kekopi,aka( kekopi,amai( ekopia,qhn trabalhar
ora,w( o;yomai( ei;don( ew,raka( &( w;fqhn ver
e,cw( e;xw( e,scon( e,schka( &( & ter
agapa,w
amar
ene,cw
epe,cw
kate,cw
mete,cw
prose,cw
sune,cw
envolver, rodear
upere,cw
ultrapassar
genna,w
gerar
eperwta,w
perguntar
epitima,w
erwta,w
pedir, perguntar
qea,omai
kauca,omai
vangloriar-se
tima,w
honrar
au,rion
amanh
oudepote
nunca
Exerccios
dizer, falar
tomar, elevar
epai,rw
elevar
boa,w
chamar
diya,w
ia,omai
curar, restaurar
kla,w
partir
koma,omai
adormecer
merimna,w
ansiar
nika,w
conquistar, vencer
peina,w
plana,w
desviar
prosdoka,w
esperar por
tolma,w
ousar
cra,omai
usar
apax
uma vez
o,qen
112
Exerccios
o+ vogal longa
>
fanero&hte
fanerw/te
o+ vogal breve
>
ou
fanero&omen
fanerou/men
o + ou
>
ou
fanero&ousi
fanerou/sin
faneroij
Nas outras partes do verbo, para alm do presente, a raz alongada para w
Vocabulrio
fe,rw( oi,sw( h,negkon( enh,noca( & ( hne,cqhn levar, trazer, suportar, carregar
egei,rw( egerw/( h;geira( &( egh,germai( hge,rqhn elevar
anafe,rw
diafe,rw
prosfe,rw
sumfe,rw
dikaio,w
declarar justo
qanato,w
matar
koino,w
omoio,w
tornar igual
stauro,w
crucificar
teleio,w
tornar perfeito
uyo,w
exaltar
fanero,w
mostrar
anw/qen
makro,qen
de longe
113
Exerccios
1. Os soldados trouxeram os escravos ao rei
2. Jesus desejava tornar manifesto a glria do Pai
3. Deus elevou o Senhor Jesus dos mortos
52. fanero,w a voz mdia e a voz passiva
Construo perifrstica (particpio + eimi,)
Vocabulrio
lamba,nw( lh,myomai( e;labon( ei;lhfa( ei;lhmmai( elh,mfqhn tomar, receber
apoqnh,skw( apoqanou/mai( ape,qanon( te,qnhka( & & morrer
analamba,nw
apolamba,nw
epilamba,nomai
katalamba,nw
obter, ultrapassar
paralamba,nw
tomar, aceitar
proslamba,nomai
sullamba,nw
agarrar, engravidar
a;ptomai
tocar
eucariste,w
dar graas
qauma,zw
admirar(-se)
mise,w
odiar
upa,rcw
ser, ter
fwne,w
chamar
ei/ta
ento
pri,n
antes
Exerccios
1. Manifesta-te
2. Eu tivera recebido o testemunho do profeta
3. Morreremos, mas no nos afastaremos do Senhor
114
gnw/nai
O aoristo indicativo activo bai,nw e;bhn( e;bhj( e;bh( e;bhmen( e;bhte( e;bhsan
O imperativo aoristo activo
bh/nai
Vocabulrio
ginw,skw( gnw,somai( e;gnwn( e;gnwka( egnw,smai( egnw,sqhn conhecer
bai,nw( bh,somai( e;bhn( be,bhka( & & andar, ir
anaginw,kw
ler
epiginw,skw
(re)conhecer
anabai,nw
subir, embarcar
embai,nw
ir para, entrar
katabai,nw
metabai,nw
deixar, atravessar
asqene,w
adoecer, enfraquecer
blasfhme,w
blasfemar
diakone,w
diaconar, servir
euloge,w
bendizer
kaoike,w
viver em
logi,zomai
perisseu,w
pra,ssw
fazer
deu/te
pwj
de alguma forma
115
Exerccios
Vocabulrio
poreu,omai( poreu,somai( &( &( peporeu,mai( eporeu,qhn viajar, viver em, ir, andar
pi,ptw( pesoumai( e;peson( pe,ptwka cair
oi=da
eisporeu,omai entrar
ekporeu,omai
sair
anapi,ptw
epipi,ptw
aspa,zomai
saudar, congratular
bou,lomai
de,comai
receber
eu,comai
rezar, querer
metanoe,w
arrepender-se
plhro,w
completar
de dentro de
116
APNDICES
Alguns termos teolgicos
NT
TM
Sarx
rfb
Sw/ma
rfb
Kardi,a
bbl
Yuch,
vp,n,
Pneu/ma
xWr
Sunei.dhsij
xWr
Paraptw,mata
hgav lw,[;
Asebh/j
[vr dgb
Kako,j
[r
tajx [v;p,
tajx
tajx
Amartw/loi
~y[vr
A;nomoj anomi,a
[vr !w,a
Euqu,j
rvy
A,dikoj
[vr !w,a
Dikaiosu,nai
wtqdc
Di,kaioj
rvy
Orqo,j
rvy
Alhqino,j
rvy
Ponhro,j
[r
Parano,moi
117
TM
[r;
LXX
Ponhro,n kako,n
Asebei/a
qydIc;
Dikaiosu,nai
[vr
[v;p,
Parano,moi amarta,nonti
Amarta,nw
Amarth,mata
lw,[;
Paraptw,mata
hgav
Paratpw,mata
dgb
Asebw/n parano,moi
Parano,moi
!w,a'
Adiko,j
118
Orao do Pai-Nosso
Mt 6,9 : pa,ter
h`mw/n
119
Av Maria
Cai,re Maria
Cai,re Maria( kecaritwme,nh
O` Ku,rioj meta, sou/
Euloghme,nh su, evn gunaixi/n
Kai, euloghme,noj o` karpo,j
Th/j koili,aj sou/( vIhsou/j
A`gi,a Maria
A`gi,a Maria, mh,ter qeou/
Proseu,cou u`per h`mw/n a`martwlw/n
Nu/n kai, evn th/| w`,ra|
Tou/ qana,tou h`mw/n
Amhn
Doxa tw/| Patri,
Doxa tw/| Patri,
Kai, tw/| Uiw/| kai, tw/| Pneu,mati A`gi,w|
W`j h=n evn arch/|
Kai, nu/n kai, aei/
Kai, eivj tou,j aiw/naj tw/n aiw,nwn
Amhn
120
REGRA 1
akou,w
arabo,j
maqhtw/n
REGRA 2
121
REGRA 3
ACENTOS AGUDOS
Os acentos agudos numa slaba final devem ser mudados para acentos
graves quando no so seguidos por uma palavra encltica (mou moi me sou
soi se eimi esti esmen este eisin), a menos que surja um qualquer sinal de
pontuao. Ou seja, s se mantm agudos se a palavra seguinte uma
encltica.
ACENTO CIRCUNFLEXO
S surgir na penltima slaba se a ltima for breve : pneu/ma.
Consequentemente, se no nominativo temos um acento circunflexo em que a
ltima slaba breve, ento esse acento circunflexo mudar para agudo se a
ltima slaba se tornar longa (no caso da segunda declinao : ekei/noj ekei,nou)
122
ENCLTICAS
REGRA 4
O verbo
REGRA 5
Uma palavra com acento na ltima slaba (quer a palavra tenha uma ou
mais do que uma slaba) recebe nesse mesmo acento o acento de uma
encltica monossilbica que a siga :
adelfoi, mou
(Mc 3,32)
REGRA 6
123
REGRA 7
Um acento agudo na penltima slaba de uma palavra que precede uma
encltica MONOSSILBICIA suficiente para a acentuao de ambas. O
acento da encltica no recai sobre a ltima slaba da palavra que a precede.
Por isso, nunca se encontram acentos agudos em slabas sucessivas da
mesma palavra. Plhsi,on sou (Mc 12,31)
REGRA 8
124
REGRA 9
Um acento agudo na antepenltima slaba de uma palavra que preceda
uma encltica monossilbica ou bissilbica origina a colocao do acento da
encltica na ltima slaba dessa palavra
Sunqli,bonta, se (cf. Mc 5,31)
REGRA 10
Quando uma palavra seguida por mais do que uma encltica, essa
sucesso de enclticas denominada cadeia encltica : a ltima encltica no
tem nenhum acento, e a encltica do centro apresenta um acento agudo na sua
ltima slaba
(cf. Mc 9,1)
kalo,n esti,n se
(cf. Mc 9,45)
(cf. Mc 9,47)
REGRA 11
Existem excepes regra anterior, pois uma encltica pode receber um
acento se imediatamente seguida por sinal de pontuao
e;stin de. (cf. Jo 5,2)
Para alm disso, ainda algumas formas do presente do verbo ser retm
a respectiva acentuao quando sucedem algumas palavras especficas
ou,k eimi.
(cf. Jo 3,28)
PROCLTICAS
Estas so palavras que perdem o seu acento para a palavra seguinte.
As formas mais importantes das proclticas so :
a) as quatro formas do artigo : o` h`
b) as preposies :
c) as conjunes : ei
eij
ek
ex
oi` ai``
en
w`j
d) a negao ou
125
REGRA 12
A acentuao verbal em grego bblico mais regular do que a
acentuao dos substantivos e dos adjectivos.
Os ditongos oi`
ai`
adelfou/).
REGRA 13
O genitivo plural de substantivos da primeira declinao apresenta um
acento circunflexo na ltima slaba, independentemente da posio do acento
no nominativo singular : agaph,
agapw/n
REGRA 14
Os adjectivos femininos da primeira declinao tm um acento
circunflexo na desinncia do genitivo plural, mesmo quando
acento
no
REGRA 15
Na primeira declinao o a da desinncia -aj
(isto , no genitivo
+ apo, agora/j
(cf. Mc 7,4).
126
REGRA 16
Na primeira declinao, se o a do nominativo singular breve, ento o
a do acusativo singular tambm breve. Se no nominativo singular fr longo,
ento tambm o ser no acusativo singular. Assim se explica que o a de
alh,qeia seja breve, o que origina no acusativo singular tambm um a breve
(alh,qeian). Mas o a final de basilei,a
REGRA 17
O a do nominativo e acusativo neutro plural sempre breve : shmei/a
REGRA 18
O a do nominativo e acusativo neutro plural dos adjectivos da segunda
declinao sempre breve, tal como acontece com os substantivos.
a`;gia (1 Cor 7,14). Mas no feminino nominativo singular = a`gi,a (Rom 11,16)
REGRA 19
Nos substantivos da terceira declinao o a do masculino e feminino
acusativo singular e plural sempre breve
sa,rka sa,rkaj *
REGRA 20
Os substantivos como po,lij
127
REGRA 21
Uma palavra monossilbica da terceira declinao, como mh,n , apresenta
acento na ltima slaba no genitivo e no dativo singular e plural. Nos outros
casos o acento permanece na mesma slaba, tal como no nominativo
Mh,n mh,n mhno,j mhni, mh/na mh/nej mhnw/n mhsi,n mh/naj
REGRA 22
A palavra gunh, segue as regras das monossilbicas da terceira
declinao : gunh, gu,nai gunaiko,j
REGRA 23
Os adjectivos contractos da primeira e da segunda declinao tm um
acento circunflexo na ltima slaba de cada forma : diplou/j diplh/ diplou/n
REGRA 24
Nos verbos a acentuao mais regular do que nos adjectivos e
substantivos, e essa acentuao tende a regredir o mais possvel. Todavia,
existem algumas excepes. Uma delas o infinito do aoristo activo. A o
acento permanece na penltima slaba ainda que a ltima slaba seja
considerada breve para fins de acentuao : apolu/sai
REGRA 25
Os ditongos oi
128
REGRA 26
Nos verbos que apresentam aumento, o acento nunca vai para alm
desse aumento. Esta regra muito relevante no caso dos verbos compostos
com preposies : apei/cen ape,cw
REGRA 27
No particpio perfeito activo o acento surge na ltima slaba no
nominativo masculino e neutro, e permanece nesta mesma slaba (isto , na
slaba da raz) ao longo de toda a inflexo do masculino e do neutro.
REGRA 28
No infinito perfeito activo, o acento recai sobre a penltima slaba, ainda
que a ltima slaba seja breve : leluke,nai
REGRA 29
O aoristo passivo conjuntivo tem um acento circunflexo em cada caso.
REGRA 30
REGRA 31
Os particpios perfeitos mdio e passivo apresentam um acento agudo
na penltima slaba em todos os casos.
REGRA 32
No particpio do segundo aoristo recai sobre a ltima slaba no
masculino singular. Tal verifica-se ao longo de toda a declinao no masculino
e no neutro. No feminino o acento aparace na penltima slaba.
O infinito do segundo aoristo activo tem acento na ltima slaba.
129
SINTAXE
O PARTICPIO1
Das trs grandes categorias do particpio, uma est em vias de extino
o particpio predicativo enquanto que o atributivo e o adverbial (ou
circunstancial) tm no grego bblico pleno vigor.
PARTICPIO ATRIBUTIVO2
PARTICPIO SUBSTANTIVO
Friedrich Rehkopf, 14. Vllig bearbeitete Auflage, Gttingen 1976, & 411-425.
2
130
PARTICPIO PREDICATIVO3
131
SEMITISMOS
PARATAXE
Mc 1,13 kai. h=n evn th/| evrh,mw| tessera,konta h`me,raj peirazo,menoj u`po. tou/ satana/( kai.
h=n meta. tw/n qhri,wn( kai. oi` a;ggeloi dihko,noun auvtw/|
Mc 1,5 kai. evxeporeu,eto pro.j auvto.n pa/sa h` VIoudai,a cw,ra kai. oi` ~Ierosolumi/tai
pa,ntej( kai. evbapti,zonto u`pV auvtou/ evn tw/| VIorda,nh| potamw/| evxomologou,menoi ta.j
a`marti,aj auvtw/n
Kai, ege,neto
Estes so ecos do wayeh e do infinitivo absoluto hebraicos.
Kai. evge,neto evn evkei,naij tai/j h`me,raij h=lqen VIhsou/j avpo. Nazare.t th/j
132
En + INFINITO DE TEMPO
Mc 6, 48 kai. ivdw.n auvtou.j basanizome,nouj evn tw/| evlau,nein( h=n ga.r o` a;nemoj evnanti,oj
auvtoi/j( peri. teta,rthn fulakh.n th/j nukto.j e;rcetai pro.j auvtou.j peripatw/n evpi. th/j
qala,sshj kai. h;qelen parelqei/n auvtou,j
Mc 4,4 kai. evge,neto evn tw/| spei,rein o] me.n e;pesen para. th.n o`do,n( kai. h=lqen ta.
peteina. kai. kate,fagen auvto,
Lc 17,11 Kai. evge,neto evn tw/| poreu,esqai eivj VIerousalh.m kai. auvto.j dih,rceto dia.
me,son Samarei,aj kai. Galilai,aj
Lc 20,11
kai. prose,qeto e[teron pe,myai dou/lon\ oi` de. kavkei/non dei,rantej kai.
Este futuro, ainda que seja futuro, exprime sob o modo conjuntivo um
desejo ou uma ordem, tal como acontece em hebraico.
133
Act 23,14
Mc 2,10 i[na de. eivdh/te o[ti evxousi,an e;cei o` ui`o.j tou/ avnqrw,pou avfie,nai a`marti,aj evpi.
th/j gh/j & le,gei tw/| paralutikw/|\
134
Mc 7,25 avllV euvqu.j avkou,sasa gunh. peri. auvtou/( h-j ei=cen to. quga,trion auvth/j pneu/ma
avka,qarton( evlqou/sa prose,pesen pro.j tou.j po,daj auvtou/\
Ei COMO NEGAO
A preposio se (= e) substitui a negao em hebraico :
Mc 8,12 kai. avnastena,xaj tw/| pneu,mati auvtou/ le,gei\ ti, h` genea. au[th zhtei/ shmei/on
avmh.n le,gw u`mi/n( eiv doqh,setai th/| genea/| tau,th| shmei/on (no lhes ser dado....)
Heb 4,13
kai. ouvk e;stin kti,sij avfanh.j evnw,pion auvtou/( pa,nta de. gumna. kai.
tetrachlisme,na toi/j ovfqalmoi/j auvtou/( pro.j o]n h`mi/n o` lo,goj (no entraro...)
135
GENITIVO ABSOLUTO
Mt 6,3 sou poiou/nton elehmosu,nhn mh, gnw,tw h` aristera,
Basileu,swn Herw/dhj en th/| Ioudai>a|
Basileusontoj Herw/dhj en th|/ Ioudai>a|
PROIBIES
QUESTES DELIBERATIVAS
(com conjuntivo)
INFINITO COMPLEMENTAR
i;na = introduz uma orao nominal
du,namai + infinito
me,llw + infinito
136
o nominativo pendens (h po,lij eivj h]n dV a'n eivse,lqhte eij auth,n( evxeta,sate ti,j
evn auvth/| Mt 10,11 D)
o en sociativo ou instrumental
a conjugao perifrstica
137
Aliterao
Repetio sistemtica de um som consonntico no princpio, no meio ou no fim
dos versos (She sells sea shells on the sea shore).
pi,stin parascw.n pa/sin (Act 17,31; cf. 1 Cor 13).
Assonncia
Repetio intencional do mesmo som voclico em vrios locais do discurso.
Refiram-se tambm a rima e a onomatopeia.
Ble,pete tou.j ku,naj( ble,pete tou.j kakou.j evrga,taj( ble,pete th.n katatomh,n (Flp 3,2).
Assndeto
Em grego significa sem conjunes (veni, vidi, vinci). H um assndeto
quando as diversas oraes esto coordenadas entre si mas sem conjunes.
Esta aparente descomposio produz um efeito de muito maior vivacidade.
de,desai gunaiki,( mh. zh,tei lu,sin\ le,lusai avpo. gunaiko,j( mh. zh,tei gunai/ka 1 Cor 7,27
cf. 2 Cor 7,2; Gal 5,4
BNT
Luc 17:28 o`moi,wj kaqw.j evge,neto evn tai/j h`me,raij Lw,t\ h;sqion( e;pinon( hvgo,razon(
evpw,loun( evfu,teuon( wv|kodo,moun\
Polissndeto
o contrrio do assndeto. D-se um polissndeto quando se verifica um uso
reiterado de conjunes a ligar as oraes. Esta figura de retrica muito
visvel devido ao carcter parattico de algum grego do N.T. (kai) 1 Cor 4,11
138
Pi,stei noou/men kathrti,sqai tou.j aivw/naj r`h,mati qeou/( eivj to. mh. evk fainome,nwn to.
blepo,menon gegone,nai
qew/|( diV h-j evmarturh,qh ei=nai di,kaioj( marturou/ntoj evpi. toi/j dw,roij auvtou/ tou/ qeou/(
kai. diV auvth/j avpoqanw.n e;ti lalei/ 5 Pi,stei ~Enw.c metete,qh tou/ mh. ivdei/n qa,naton( kai.
ouvc hu`ri,sketo dio,ti mete,qhken auvto.n o` qeo,j pro. ga.r th/j metaqe,sewj memartu,rhtai
euvaresthke,nai tw/| qew/|\
to.n proserco,menon tw/| qew/| o[ti e;stin kai. toi/j evkzhtou/sin auvto.n misqapodo,thj
7
gi,netai
kateskeu,asen kibwto.n eivj swthri,an tou/ oi;kou auvtou/ diV h-j kate,krinen to.n ko,smon(
kai. th/j kata. pi,stin dikaiosu,nhj evge,neto klhrono,moj
u`ph,kousen evxelqei/n eivj to,pon o]n h;mellen lamba,nein eivj klhronomi,an( kai. evxh/lqen mh.
evpista,menoj pou/ e;rcetai 9 Pi,stei parw,|khsen eivj gh/n th/j evpaggeli,aj w`j avllotri,an evn
skhnai/j katoikh,saj meta. VIsaa.k kai. VIakw.b tw/n sugklhrono,mwn th/j evpaggeli,aj th/j
auvth/j\
o` qeo,j
10
evxede,ceto ga.r th.n tou.j qemeli,ouj e;cousan po,lin h-j tecni,thj kai. dhmiourgo.j
11
Pi,stei kai. auvth. Sa,rra stei/ra du,namin eivj katabolh.n spe,rmatoj e;laben kai.
12
evgennh,qhsan( kai. tau/ta nenekrwme,nou( kaqw.j ta. a;stra tou/ ouvranou/ tw/| plh,qei kai.
w`j h` a;mmoj h` para. to. cei/loj th/j qala,sshj h` avnari,qmhtoj
13
ou-toi pa,ntej( mh. labo,ntej ta.j evpaggeli,aj avlla. po,rrwqen auvta.j ivdo,ntej kai.
avspasa,menoi kai. o`mologh,santej o[ti xe,noi kai. parepi,dhmoi, eivsin evpi. th/j gh/j
14
oi`
15
16
ovre,gontai( tou/tV e;stin evpourani,ou dio. ouvk evpaiscu,netai auvtou.j o` qeo.j qeo.j
evpikalei/sqai auvtw/n\ h`toi,masen ga.r auvtoi/j po,lin
to.n
VIsaa.k
peirazo,menoj
kai.
to.n
monogenh/
17
prose,feren(
o`
ta.j
avnadexa,menoj( 18 pro.j o]n evlalh,qh o[ti evn VIsaa.k klhqh,setai, soi spe,rma(
19
evpaggeli,aj
logisa,menoj
o[ti kai. evk nekrw/n evgei,rein dunato.j o` qeo,j( o[qen auvto.n kai. evn parabolh/| evkomi,sato 20
Pi,stei kai. peri. mello,ntwn euvlo,ghsen VIsaa.k to.n VIakw.b kai. to.n VHsau/
21
Pi,stei
VIakw.b avpoqnh,|skwn e[kaston tw/n ui`w/n VIwsh.f euvlo,ghsen kai. proseku,nhsen evpi. to.
a;kron th/j r`a,bdou auvtou/ 22 Pi,stei VIwsh.f teleutw/n peri. th/j evxo,dou tw/n ui`w/n VIsrah.l
139
23
evkru,bh tri,mhnon u`po. tw/n pate,rwn auvtou/( dio,ti ei=don avstei/on to. paidi,on kai. ouvk
evfobh,qhsan to. dia,tagma tou/ basile,wj
le,gesqai ui`o.j qugatro.j Faraw,(
25
24
qhsaurw/n
misqapodosi,an
27
to.n
ovneidismo.n
tou/
26
Cristou/\
avpe,blepen
ga.r
eivj
th.n
28
pro,scusin tou/ ai[matoj( i[na mh. o` ovloqreu,wn ta. prwto,toka qi,gh| auvtw/n
29
Pi,stei
die,bhsan th.n evruqra.n qa,lassan w`j dia. xhra/j gh/j( h-j pei/ran labo,ntej oi` Aivgu,ptioi
katepo,qhsan
30
31
Pi,stei ~Raa.b h` po,rnh ouv sunapw,leto toi/j avpeiqh,sasin dexame,nh tou.j katasko,pouj
metV eivrh,nhj (Heb 11,3-31).
Anadiplose (reduplicatio)
Repetio de uma mesma palavra no incio e no fim de uma frase ou verso.
stau,rwson stau,rwson (Jo 19,6) sumpo,sia sumpo,sia (Mc 6,39).
aquele que te recebe a mim recebe, e aquele que me recebe recebe Aquele
que me enviou Mt 10,40
Epanalepse
Repetio de uma mesma palavra em vrios pontos do discurso.
140
Paralelismo
Repetio de uma construo sinttica no discurso. Se frequente anafrica.
(ondeia-lhe os cabelos, alisa-lhes a testa, rasga-lhe os olhos, afila-lhe o nariz,
abre-lhe a boca, avulta-lhe as faces....Padre Antnio Vieira). Cf. 1 Cor 15,42-43
ou[twj kai. h` avna,stasij tw/n nekrw/n spei,retai evn fqora/|( evgei,retai evn avfqarsi,a|\
spei,retai evn avtimi,a|( evgei,retai evn do,xh|\ spei,retai evn avsqenei,a|( evgei,retai evn duna,mei\
Quiasmo
Estrutura cruzada de quatro elementos agrupados dois a dois (a-b-b-a)
ta. musth,ria pa,nta kai. pa/san th.n gnw/sin (1 Cor 13,2.4).
Anacoluto
Alterao da construo sinttica no meio de um enunciado. O N.T. est cheio
destas construes que cortam o ritmo e a lgica, muitas vezes, do raciocnio.
uma construo defeituosa por falta de congruncia sinttica. uma frase
quebrada em que alterada a concordncia com outra totalmente diversa
o` pisteu,wn eivj evme,( kaqw.j ei=pen h` grafh,( potamoi. evk th/j koili,aj auvtou/ r`eu,sousin
u[datoj zw/ntoj (Jo 7,38)
Kai. u`ma/j o;ntaj nekrou.j toi/j paraptw,masin kai. tai/j a`marti,aij u`mw/n (Ef 2,1).
Pleonasmo
Repetio desnecessria de uma ideia (subir para cima).
tw/| oivkodespo,th| th/j oivki,aj (Lc 22,11).
141
Litote (simplicidade)
Afirma-se uma coisa negando o seu contrrio (no somos pouco pobres,
querendo com isto dizer que efectivamente somos muito pobres). Esta uma
tcnica frequente na prpria narratologia. Com esta figura retrica tenta-se
atenuar o pensamento por forma a significar mais do que o que se diz.
VAllV ouv pa,ntej u`ph,kousan tw/| euvaggeli,w| (Rom 10,16; cf. 1 Cor 15,10).
Mc 12:34 kai. o` VIhsou/j ivdw.n auvto.n o[ti nounecw/j avpekri,qh ei=pen auvtw/|\ ouv makra.n
ei= avpo. th/j basilei,aj tou/ qeou/ kai. ouvdei.j ouvke,ti evto,lma auvto.n evperwth/sai
Alegoria
um tipo de metfora por se basear num processo de comparao, s que a
alegoria tem um valor mais abrangente.
Eufemismo
Forma de dizer algo desagradvel de maneira mais agradvel
(Cabo da Esperana em vez de Cabo das Tormentas).
Hiprbole
Exagero com o fim de enfatizar um pensamento, podendo recorrer-se
comparao (magro como um esqueleto); cf. 1 Cor 8,13.
kai. su,( Kafarnaou,m( mh. e[wj ouvranou/ u`ywqh,sh| e[wj tou/ a[|dou katabh,sh| (Lc 10,15).
Metfora
Significa transposio de um significado a outra palavra (o mar da vida).
Normalmente uma comparao abreviada, pois d-se o desaparecimento da
142
palavra ou expresso comparativa (o] le,gw u`mi/n evn th/| skoti,a| ei;pate evn tw/| fwti,(
kai. o] eivj to. ou=j avkou,ete khru,xate evpi. tw/n dwma,twn Mt 10,27; Rom 13,11-12).
Perfrase
Substituio de uma palavra por uma expresso mais longa (entregou-se aos
braos de Morfeu, para dizer simplesmente que adormeceu).
Deo,n esti,n em Act 19,36 em vez do mais normal dei/
Anttese
Marca a oposio entre duas ideias, podendo utilizar-se uma palavra com
sentidos contrrios (a=ra, ge ginw,skeij a] avnaginw,skeij Act 8,30).
Cf. Rom 5,14c-21; Gal 5,16-25; Rom 3-4; 1 Cor 1,18-25; 2 Cor 3,6; 12,7-10
Sindoque
Caso particular da metonmia em que se exprime a parte pelo todo ou o todo
pela parte (o mundo portugus; kti,sij), na qual uma palavra recebe algo do
significado de outra. Em 1 Cor 3,6 Apolo substitui qualquer ministro do
evangelho ou qualquer colaborador de Paulo.
Ironia
Quando se quer dizer o contrrio do que se est a afirmar (to sbias
medidas). Est muito prxima da antfrase.
cari,sasqe, moi th.n avdiki,an tau,thn (2 Cor 12,13).
Paradoxo
Pode ser considerado uma forma oximrica, pois apresenta uma formulao
inesperada em que as realidades so como que contrapostas.
eiv u`pome,nomen( kai. sumbasileu,somen\ eiv avrnhso,meqa( kavkei/noj avrnh,setai h`ma/j\ eiv
avpistou/men( evkei/noj pisto.j me,nei( avrnh,sasqai ga.r e`auto.n ouv du,natai (2 Tm 2,12-13)
Oxmoro
Forma de intensificao da catacrese, isto , da oposio (amor fogo que
arde sem se ver, ferida que di e no se sente....Cames); cf. 2 Cor 8,9b.
143
o[stij ga.r e;cei( doqh,setai auvtw/| kai. perisseuqh,setai\ o[stij de. ouvk e;cei( kai. o] e;cei
avrqh,setai avpV auvtou/ (Mt 13,12).
Metonmia
Substituio do nome de uma coisa pelo nome de outra que possua relao
com ela. A metonmia mantm-se prxima da metfora e da sindoque
(comprei umas solas, querendo dizer comprei uns sapatos; bebeu um copo).
Lc 1,66 cei.r kuri,ou por poder de Deus; cf. Col 4,18
Lc 16:29 9 le,gei de. VAbraa,m\ e;cousi Mwu?se,a kai. tou.j profh,taj\ avkousa,twsan auvtw/n
Neste exemplo Moiss e os profetas substituem os seus escritos
Antonomsia
Substituio de um nome prprio por um epteto ou por uma qualidade que o
torne nico e inconfundvel (ele o sbio).
Sinestesia
Fuso de percepes que tm origem em dados sensoriais diferentes
(luz fresca e loira).
Hiplage
Transferncia de uma impresso causada por um ser, para outro ser, ao qual
logicamente no pertence, mas que se encontra relacionado com o primeiro.
Esta uma figura frequente na linguagem impressionista.
(baforava um fumo feliz : no o fumo que feliz, mas o baforido).
Enalage
emprego de palavras com categorias gramaticais prprias (ex: particpios)
Apstrofe ou invocao (abba w a,nqrwpoj path,r).
uma interrupo do discurso para ser invocado algo ou algum
144
Zeugma
Construo em que a um verbo ou a um adjectivo se ligam duas palavras ou
mais que se adaptam de modo diferente a esse verbo ou adjectivo. no fundo
uma elipse mais forte. Um verbo referido a dois objectos, prprio s a um.
(foi o nosso amigo acometido de uma leso cardaca e de uma ideia).
Assim, omite-se uma palavra j expressa num dos membros da frase
avnew,|cqh de. to. sto,ma auvtou/ paracrh/ma kai. h` glw/ssa auvtou/ (Lc 1,64).
Interrogao retrica
Pergunta que no pressupe ser respondida pelo interlocutor. Este o
contexto prprio dos discursos publicitrios (j usou este novo detergente?).
ti, a'n qe,loi o` spermolo,goj ou-toj le,gein (Act 17,18).
Catacrese
Quando se utiliza uma palavra de forma no usual. Neste sentido ela pode ser
considerada um tipo de metfora. A catacrese cria uma nomeao para suprir a
falta do termo (a asa do bule).
Epifonema
Exclamao sentenciosa com a qual se conclui uma parte do discurso ou da
narrao (cf. Rom 7,24-25; 11,36)
145
Prolepse ou antecipao
Deslocao para o incio da frase de um elemento ao qual se quer dar nfase
(os pastores parece que vivem no fim do mundo).
katama,qete ta. kri,na tou/ avgrou/ pw/j auvxa,nousin\ (Mt 6,28).
Paronmia ou paranomsia
Uso de palavras que tm significado diferente, mas que so quase homgrafas
ou homfonas (cf. Is 5; rebelar vs. Revelar; e,dwken pare,dwken).
Proposopeia
Quando num texto h falas de animais, de divindades, ou de seres inanimados
(veja-se o caso da raposa no Principezinho e as tentaes de Jesus em Lc 4).
Sarcasmo
Forma de ironia mordaz (tu que destris o templo de Deus e o reedificas em
trs dias, livra-Te a ti mesmo e desce da cruz - Mt 27,39-40; 1 Cor 4,8-10; Gal
5,15; Flp 3,2).
Silepse
Forma de concordncia que no se baseia na concordncia morfolgica de
gnero e nmero mas numa concordncia de sentido (sois injusto comigo).
Metalepse
Figura em que se toma o antecedente pelo subsequente e vice-versa
Epimone epimonh. (commoratio: estadia, permanncia)
Trata-se de uma forma de repetio que consiste em parar o discurso e
demorar-se longamente sobre o ncleo da mensagem, sobre aquilo que
considerado o mais importante
Mt 7:21-23
21
Ouv pa/j o` le,gwn moi\ ku,rie ku,rie( eivseleu,setai eivj th.n basilei,an tw/n
ouvranw/n( avllV o` poiw/n to. qe,lhma tou/ patro,j mou tou/ evn toi/j ouvranoi/j
22
polloi.
evrou/si,n moi evn evkei,nh| th/| h`me,ra|\ ku,rie ku,rie( ouv tw/| sw/| ovno,mati evprofhteu,samen( kai.
tw/| sw/| ovno,mati daimo,nia evxeba,lomen( kai. tw/| sw/| ovno,mati duna,meij polla.j evpoih,samen
146
23
kai. to,te o`mologh,sw auvtoi/j o[ti ouvde,pote e;gnwn u`ma/j\ avpocwrei/te avpV evmou/ oi`
15
VIwa,nnou( avgapa/|j me ple,on tou,twn le,gei auvtw/|\ nai. ku,rie( su. oi=daj o[ti filw/ se
le,gei auvtw/|\ bo,ske ta. avrni,a mou
16
avgapa/|j me le,gei auvtw/|\ nai. ku,rie( su. oi=daj o[ti filw/ se le,gei auvtw/|\ poi,maine ta.
pro,bata, mou
17
o[ti ei=pen auvtw/| to. tri,ton\ filei/j me kai. le,gei auvtw/|\ ku,rie( pa,nta su. oi=daj( su.
ginw,skeij o[ti filw/ se le,gei auvtw/| o` VIhsou/j\ bo,ske ta. pro,bata, mou
147
ETIMOLOGIA
Processos de adio
Prtese
Acrescento de um fonema no incio de uma palavra (ski > esqui).
Epntese
Acrescento de um fonema no interior de uma palavra (creo > creio).
Paragoge
Acrescento de um fonema no fim de uma palavra (n).
148
Sentido
Exemplos
149
Diminuio,
Pequenez
Profisso
Dignidade
Lugar
Instrumento
Qualidade
Estado
Estatstica
SUFIXOS
-ao, -aa
-ada
-agem
-alha
-o
-ama, -ame
-aria
-edo
-eiro
-ento
-ia, -io
-rio
-ouo
-zo
-acho, -icho
-ato
-ebre
-eco
-ejo
-el
-ela
-eta, -ete
-ico
-culo
-ilha
-inho
-im
-ino
-isco
-(z)ito
-ola
-ulo
-zinho
-ado, -ato
-al
-ia
-dor
-doura
-eiro
trio
-al
-neo
-(a)nte
-ato
-()vel
(i)do
-doiro
-(d)ez
-eidade
-eza
-ia
-ia
-il
-or
-ume
EXEMPLOS
Ricao, mulheraa
Passarada, papelada, telhado
Folhagem, penugem
Muralha, grandalho
Rapago, homenzarro
Moirama, dinheirame, vasilhame
Romaria, livraria, infantaria, gritaria
Arvoredo, mosquedo
Cancioneiro, formigueiro
Sedento
Penedia, rapazio, mulherio
Falatrio, refeitrio, peditrio, foguetrio
Pedrouo, calabouo
Folgazo
Riacho, papelucho
Regato, lobato
Casebre
Livreco, jornaleca, soneca
Animalejo, lugarejo
Cordel, saquitel
Ruela, rodela, viela
Sineta, palacete
Burrico, pequenico
Cubculo
Mantilha
Rapazinho
Camarim
Pequenino
Chuvisco, mosquito
Pequenito, lugarzito
Aldeola
Glbulo
Lugarzinho
Professorado, condado, baronato
Punhal, arrozal
Advocacia, abadia, livraria
Regedor, corredor, regador
Manjedoura
Cinzeiro, paliteiro
Lavatrio, observatrio, dormitrio
Mortal, maternal
Simultneo, conterrneo
Arrogante, pertinente, ouvinte
Sensato, timorato, pacato
Bondade, velocidade
Escurido, frouxido
Casadoiro, sumidoiro, vindouro
Rapidez
Contemporaneidade, instantaneidade
Beleza, destreza
Fidalguia, valentia
Justia
Mulheril, febril, senhoril
Ardor, amargor, frescor
Azedume, negrume
150
151
Sentido
Exemplos
Privao, negao
ar
Ideia de contrrio, repetio
humanidade
vento
Ideia de movimento circular
Contra, em vez de, oposio
humanidade
Privao, sobre, afastamento
melhor
Superioridade, anterioridade
estelar
Reflexo, iniciativa
peso
livro
vida
mau
Unio, contra, para baixo
verde
mundo
Numeral
popular
pele
Numeral dois
Atravs de
fora
Dificuldade
Movimento para fora
Posio interior
Posio interior
Sobre, posio superior
Raa, identidade
Ideia de bem, excelncia
visibilidade
amizade
natureza
som
Superioridade, em vez de, substituir
Posio inferior
Para alm de, mudana
Proximidade, tendncia, contra
volta de
Anterioridade
falsidade
Juno
Unio, simultaneidade
152
SENTIDO
luminosidade
ventre
terra
velho
nudez
santidade
solar
metade
sete
Numenral seis
gua
igualdade
Peixe
igualdade
branco
pedra
comprido
canto
mdio
medida
pequeno
Dez mil
averso
fbula
nico
morte
morte
novo
nervo
Numeral oito
dente
olho
nome
monte
direito
ouvido
agudo
antigo
todos
doena
criana
Numeral cinco
fogo
prostitudo
rio
mil
nariz
ferro
rebento
longe
rpido
estrangeiro
EXEMPLOS
Fotografia
Gastronomia
Geografia
Gerontocracia
Gimnosprmicas
Hagigrafos, hagiologia
Heliocntrico
Hemisfrio
Heptgono
Hexgono
Hidro-massagem, hidrulica
Homogneo
Pisccula, ictiologia
Isotopia, isomorfismo
Leucemia, leuccito
Litogravura
Macrbio
Melodrama, meldico
Mesocarpo
Metrologia
Micrologia
Mirade
Misgino
Mitologia
Monosslabo
Narcotrfico
Necrpole
Neologismo
Neurologia
Octogenrio
Odontologia
Oftalmologia
Onomatologia, onomatopeia
Orografia
Ortodoxia, ortografia
Otoscopia
Oxtono
Paleontologia
Pan-europeu
Patologia
Pedofilia
Pentgono
Pirotecnia
Pornografia
Hipoptamo
Quilmetro
Rinologia
Siderurgia
Talfita
Telescpio
Taquicardia
xenofobia
153
SUFIXOS
-agogos
-bio
-cefale
-cracia
-crata
-cromo
-dromo
-edro
-fagia
-fobia
-fono
-gamia
-glota
-gono
-graf
-grama
-ia
-ico
-ismo
-ite
-logia
-maquia
-morf
-nomia
-ose
-pede
-polis
-scopia
-sofia
-trio
-tomia
EXEMPLOS
Pedagogo
Micrbio
Macrocfalo
Democracia
Democrata
Policromo
Autdromo, kartdromo
Poliedro
Antropofagia, antropfago, zoofagia
Claustrofobia
Telefone
Monogamia
Poliglota
ngulo
Caligrafia
Telegrama, quilograma
Simpatia, diacronia
Sincronia
Nevralgia, hemorragia, neurastenia
Tirnico, titnico, pneumtico, psquico, srquico, somtco
Espiritualismo, reumatismo, neologismo, realismo
Herosmo, servilismo, estatismo
Apendicite, bronquite, gastrite
Teologia, psicologia
tauromaquia
Morfologia, morfema, antropomorfo, zoomorfo
Astronomia, agronomia
Tuberculose, furunculose, dermatose, deuterose
Bpede, velocpede
Metrpole, necrpole
Telescpio, episcopalidade, radioscopia, macroscopia
Filosofia, teosofia
Cemitrio, necrotrio, magistrio, refrigrio
Dicotomia
154
DECLINAO VERBAL
Presente
Futuro
Agallia,w
Aoristo
Perfeito
Perfeito
Aoristo
Mdio-Pass.
Passivo
hgalli,asa
Agge,llw
&Aggelw/
&h;ggeila
$&a;gnumi%
&ea,xw
&e;axa
&a;gcw $ap&%
&h;ggelmai
h;gagon
Aine,w
&aine,sw
&h;|nesa
Aire,w
elw/
Eilon
h.|rhmai
airh,somai
Eilo,mhn
&ei,rhmai
Arw/
h=ra
Aisqa,,nomai
H|sqo,mhn
&aiscu,nw
H|scuno,mhn
Akou,w
Akou,sw
h;kousa
Alei,fw
&alei,yw
H;leiya
Alla,ssw
Alla,xw
h;llaxa
A;llomai
&hgge,lhn
anunciar
&ea,ghn
- partir
&hgmai
h;cqhn
Amarth,sw
h[marton
h=rka
h=rmai
&h|re,qhn
h;rqhn
Akh,koa
h;llagmai
H|scu,nqhn
envergonhar
Hkou,sqhn
ouvir
&hlei,fqhn
ungir
Hlla,ghn
mudar
jorrar,saltar
Hma,rthka
pecar
vingar
Hmfi,esmai
Anh,lwsa
Anoi,gw
Anoi,xw
Ane,wxa
ane,w|ga
$h;noixa%
&anta,w
&anth,sw
&h;nthsa
Apoktei,nw
Apoktwnw/
Ape,kteina
Apo.llumi
Apole,sw
Apw,lesa
aptw
(re)vestir
Anhlw,qhn
destruir
Ane,w|gmai
Hnoi,ghn
abrir
Hne,w|gmai
Hne,w|cqhn
revelar
&h;nthka
encontrar
Apekta,nqhn
Apo.lwla
h,fqhn
h`resa
Arke,w
h;rkesa
Armo,zw
Hrmosa,mhn
matar
perecer
h``ya
Are,sw
pegar
entender
Amfie,nnumi
Analw,sw
preferir
escolher
Hmuna,mhn
Anali,skw
levar
louvar
Hlo,mhn
Amu,nomai
Are,skw
alegrar-se
enfocar-se
a;xw
Amarta,nw
hgallia,sqhn
$ap%hgxa,mhn
a;gw
Ai;rw
Significado
tocar,pegar
agradar
Hrke,sqhn
bastar
condizer
Arne,omai
Arnh,somai
Hrnhsa,mhn
Arpa,zw
Arpa,sw
h[rpasa
A;rcw
A;rxomai
Hrxa,mhn
comear
&hstra,ya
relampejar
Astra,ptw
h;rnhmai
&h;rpaka
Auxa,nw
Auxh,sw
Hu;xhsa
Bai,nw
&Bh,somai
&e;bhn
&Be,bhka
Ba,llw
Balw/
E;balon
Be,blhka
Bapti,zw
Bapti,sw
Eba,ptisa
Hrnh,qhn
negar
Hrpa,sqhn
tirar,tomar
huxh,qhn
155
crescer
(fazer) ir
Be,blhmai
Eblh,qhn
atirar
Beba,ptismai
Ebapti,sqhn
baptizar
Ba,ptw
Ba,yw
E;baya
Be,bammai
Bare,w
Barou/mai
&eba,rhsa
Beba,rhmai
Baskai,nw
Basta,zw
Basta,sw
molhar
Ebarh,qhn
pesar
Eba,skana
enfeitiar
Eba,stasa
levar
bdelu,ssomai
Ebdle,gmai
Bibrw,skw
abominar
Be,brwka
alimentar
Bio,w
Ebi,wsa
viver
Bla,ptw
E;blaya
ferir
Blasta,w
Ebla,sthsa
produzir
E;bleya
olhar
Ble,pw
Ble,yw
Bou,lomai
Eboulh,qhn
Bre,cw
E;brexa
Game,w
Ega,mhsa
Gela,w
chover
Gega,mhka
Egamh,qhn
Gela,sw
Ghra,skw
querer
casar
rir
Egh,rasa
envelhecer
Gi,nomai
Genh,somai
Egeno,mhn
Ge,gona
Gege,nhmai
Egenh,qhn
acontecer
Ginw,skw
Gnw,somai
E;gnwn
E;gnwka
E;gnwsmai
Egnw,sqhn
conhecer
Gnori,zw
Gnwri,sw
E;gnwrisa
Egnwri,sqhn
perceber
Goggu,zw
Gra,fw
Ego,ggusa
Gra,yw
E;graya
murmurar
Ge,grafa
Ge,grammai
Egra,fhn
Dei/
Dei,knumi
escrever
necessitar
Dei,xw
E;deixa
De,deigmai
Edei,cqhn
mostrar
Edeh,qhn
precisar
Eda,rhn
bater
De,degmai
Ede,cqhn
receber
De,demai
Ede,qhn
ligar
De,omai
De,rw
Darh,somai
E;deira
De,comai
De,xomai
Edexa,mhn
De,w
Dh,sw
E;dhsa
Diakone,w
Diakonh,sw
Dihko,nhsa
Dihkonh,qhn
servir
Dida,skw
Dida,xw
Edi,daxa
Edida,cqhn
ensinar
Di,dwmi
Dw,sw
E,dwka
Edo,qhn
dar
Diya,w
Diyh,sw
Ediyh,sa
Di,wkw
Di,wxw
Edi,wxa
Doke,w
Du,namai
De,deka
De,dewka
De,domai
ter sede
Dedi,wgmai
Ediw,cqhn
E;doxa
parecer
Dunh,somai
Du,nw
perseguir
hdunh,qhn
E;dusa
&de,dumai
poder
descer
Ea,w
Ea,sw
Ei;asa
Ei;wn impf
permitir
Eggi,zw
Eggi,sw
H;ggisa
H;ggika
aproximar
Egei,rw
Egerw/
H;geira
$edafi,zw%
Edafiw/
Egh,germai
Hge,rqhn
levantar
arrasar
Eqi,zw
Ei;qismai
156
acostumar
$e;qw%
Ei;wqa
$ei;kw%
eixa
$ei;kw%
ceder a
E;oika
Eile,w
Eimi,
acostumar
assemelhar
Ei;lhsa
-levar
E;somai
ser
Ei;mi
ir
Elau,nw
H;lasa
Ele,gcw
Ele,gxw
H;legxa
Elee,w
Eleh,sw
Hle,hsa
Eli,ssw
Eli,xw
Elh,laka
Hle,hmai
hle,gcqhn
mostrar
Hleh,qhn
apiedar-se
enrolar
$elko,omai%
E;lkw
conduzir,ir
Ei;lkwmai
Elku,sw
chagar
Ei;lkusa
arrastar
Elloga,w
Elpi,zw
reconhecer
Elpiw/
H;lpisa
embrima,omai
enebrimhsamhn
$eme,w%
H;mesa
H;lpika
esperar
enebrimhqhn
criticar
vomitar
Epi,stamai
entender
&e,pomai
seguir
Erau,nw
Erga,zomai
Hrau,nhsa
Erga,somai
$erei,dw%
investigar
Hrgasa,mhn
Ei;rgasmai
Eirga,sqhn
&h;reisa
trabalhar
agarrar-se
$ereu,gomai%
Ereu,xomai
murmurar
$eri,zw%
Eri,sw
discutir
Ermhneu,w
&ermh,neusa
interpretar
E;rcomai
Eleu,somai
hlqon
Erwta,w
Erwth,sw
Hrw,thsa
perguntar
Esqi,w
Fa,gomai
e;fagon
comer
Euaggeli,zw
Euhgge,lisa
Euarste,w
Euare,sthsa
Euqu,nw
Eu;quna
Elh,luqa
ir
Euhgge,lismai
eua,rsthka
Eurh,sw
eu-ron
evangelizar
agradar
fortalecer
Euodou/mai
Euri,skw
Euhggli,sqhn
Eu,rhka
Eufrai,nw
Euodw,qhn
prosperar
Eure,qhn
encontrar
Eufra,nqhn
alegrar-se
eucomai
euxomai
Euxa,mhn
E;cw
exw
E;scon
Za,w
Zh,sw
E;zhsa
viver
&e;zeuza
cintar
$&zeu,gnumi%
rezar,orar
E;schka
ter
Ze,w
Zw,nnumi
ferver
Zw,sw
E;zwsa
&e;zwsmai
157
apertar
Hge,omai
h[kw
Hghsa,mhn
h[xw
h[ghmai
liderar
h[xa
chegar
Hssa,omai
H,tthmai
Hssw,sqhn
derrotar
&qa,llw
E;qalon
Qa,ptw
E;qaya
Eta,fhn
sepultar
Eqauma,sqhn
maravilhar
Qauma,zw
Qauma,sw
Eqau,masa
Qe,lw
Qelh,sw
Hqe,lhsa
$qemelio,w%
Qemeliw,sw
Eqemeliw,sa
Qeri,zw
Qeri,sw
Eqe,risa
$&qigga,nw%
-florescer
querer
Teqemeli,wmai
Eqeri,sqhn
E;qigon
Qli,bw
Te,qlimmai
Qanou/mai
E;qanon
ceifar
-tocar
$qla,w%
Qnh|,skw
fundar
&eqla,sqhn
quebrar
Eqli,bhn
pressionar
Te,qnhka
Qrau,w
morrer
Te,qrausmai
oprimir
Qu,w
Qu,sw
E;qusa
Te,qumai
Etu,qhn
sacrificar
Ia,omai
Ia,somai
Iasa,mhn
i;;amai
Ia,qhn
curar
&i,hmi
&h,sw
&hka
&e,wmai
&e;qhn
enviar
&i,kne,omai
&ei,ka
&iko,mhn
-chegar
Ila,skomai
I,sthmi
Sth,sw
Kaqai,rw
Kaqari,zw
Kaqariw/
E;sthsa
E;sthka
eka,qara
Keka,qarmai
Ekaqa,risa
Kekaqa,rismai
Ila,sqhn
propiciar
Esta,qhn
estar
limpar
Ekaqari,sqhn
Kaqeu,dw
purificar
dormir
Ka,qhmai
Kaqh,somai
Ekaqh,mhn
Kaqi,zw
Kaqiw/
Eka,qisa
Kai,w
Kau,sw
E;kausa
Kale,w
Kale,sw
Eka,lesa
Kalu,ptw
Kalu,yw
Eka,luya
sentar
Keka,qika
Ke,klhka
assentar
Ke,kaumai
Ekau,qhn
queimar
Ke,klhmai
Eklh,qhn
chamar
Keka,lummai
Ekalu,fqhn
encobrir
Kammu,w
Eka,mmusa
ofuscar
Ka,mnw
E;kamon
desencorajar
curvar
Ka,mptw
Ka,myw
E;kamya
Kauca,omai
Kauch,somai
Ekauchsa,mhn
Kekau,chmai
vangloriar
Kei/mai
destinar
Kei,rw
E;keira
rapar
&ke,llw
&e;keila
correr
$kera,nnumi%
Eke,rasa
Keke,rasmai
misturar
Kerdai,nw
Kerdh,sw
Eke,rdhsa
Ekerdh,qhn
ganhar
Kine,w
Kinh,sw
Eki,nhsa
Ekinh,qhn
mover
$ki,crhmi%
E;crhsa
emprestar
158
Klai,w
Klau,sw
Kla,w
E;klausa
chorar
E;klasa
Klei,w
Klei,sw
E;kleisa
Kle,ptw
Kle,yw
E;kleya
Kli,nw
Klinw/
E;klina
Komi,zw
Komi,somai
Eko,misa
Ko,ptw
Ko,yw
E;koya
Ke,kleismai
Ke,klika
Krinw/
Kru,ptw
E;krina
Kth,somai
Ekthsa,mhn
Ktei,nw
Ktenw/
E;kteina
Kti,zw
E;ktisa
Kue,w
eku,hsa $apo%
reclinar
Eko,phn
cortar,velar
Ekore,sqhn
saciar
Ke,kraga
Ke,krika
E;kruya
Kta,omai
fechar
trazer
gritar
Ekre,masa
$krema,nnumi%
Kri,nw
E;kraxa
Eklei,sqhn
Ekli,qhn
Keko,resmai
Kra,xw
destruir
roubar
$kore,nnumi%
Kra,zw
Ekla,sqhn
Ekrema,sqhn
dependurar
Ke,krimai
Ekri,qhn
julgar
Ke,krummai
Ekru,bhn
esconder
adquirir
E;ktismai
Ekta,nqhn
matar
Ekti,sqhn
fundar
dar luz
Kuli,w
&kuli,sw
&eku,lisa
kune,w$pros%
&kunh,sw
&eku,nhsa
beijar,adorar
&ku,ptw
&e;kuya
inclinar
Lagca,nw
E;lagon
sortear
Lake,w
Ela,khsa
irromper
Lamba,nw
Lh,myomai
E;labon
La,mpw
La,myw
E;lamya
Lanqa,nw
Erw/
eipon
Le,gw
Le,xw
elexa
Lei,pw
Lei,yw
E,lipon
$leukai,nw%
Eleu,kana
Lou,w
E;lousa
Elh,mfqhn
E;maqon
brilhar
&le,lhsmai
Ei;rhka
Le,loipa
escapar
Ei;rhmai
Erre,qhn
dizer
Le,legmai
Ele,cqhn
falar
Le,leimmai
Elei,fqhn
abandonar
branquear
Le,loumai
banhar
Mema,qhka
maranqh,somai
&ma,ssw
&e;maxa
Megalu,nw
Emega,luna
&me,lomai
&melhqh,somai
secar
enxugar
Mequ,skomai
Mellh,sw
aprender
Emara,nqhn
Emartura,mhn
Me,llw
tomar
bendizer
martu,romai
Me,mfomai
Ei;lhmmai
rolar
Makariw/
Manqa,nw
Marai,nomai
Ei;lhfa
e;laqon
Le,gw
Makari,zw
&keku,lismai
emegalu,nqhn
engrandecer
Emequ,sqhn
embebedar
estar preste
Emelh,qhn
Ememya,mhn
ocupar-se
acusar
159
Me,nw
Menw/
E;meina
Meme,nhka
Miai,nw
Memi,ammai
&mi,gnumai
Mimnh,skw
ficar
&mnh,sw
Emia,nqhn
contaminar
E;mixa
Me,migmai
&e,mnhsa
Me,mnhmai
Emnh,sqhn
recordar
Emnh,steumai
Emnh,sqhn
desposar
Mnhsteu,w
misturar
Molu,nomai
Emo,luna
Emolu,nqhn
contaminar
Mwrai,nw
Emw,rana
Emwra,nqhn
escarnecer
&enemh,qhn
distribuir
&ne,mw
Ne,fw
Nika,w
E;nhya
Nikh,sw
E;nikhsa
ser sbrio
Neni,khka
vencer
Ni,ptw
E;niya
Nu,ssw
E;nuxa
Nusta,zw
Enu,staxa
Xhrai,nw
Exh,rana
Exh,rammai
Exura,mhn
Exu,rhmai
$xura,omai%
Xurh,somai
oida
Eidh,sw
Oikodome,w
Oikodomh,sw
Oikti,rw
Oikteirh,sw
lavar
Enu,ghn
dormitar
Exhra,nqhn
oida
w|kodo,mhsa
saber
Oikodo,mhmai
Oikodomh,qhn
construir
ter piedade
supor, crer
Oi;comai
&w|;chmai
&o;llumi
&ole,sw
&w;lesa
&ollu,w
&olw/
&wlo,mhn
&o;lwla
passar
destruir
perecer
Omei,romai
desejar
O;mnumi
w,mosa
Omoiw,sw
$oni,namai%
jurar
Wmoi,wsa
Wmoi,wmai
Wmoiw,qhn
Wna,mhn
Ora,w
O,yomai
&orgi,zw
&orgiw/
Orqo,w
&orqw,sw
&w;rqhsa
Ori,zw
&ori,sw
w,risa
ei=don
Oru,ssw
wruxa
$&otru,nw%
&w;truna
assemelhar
lucrar
Ew,raka
w,rismai
w;fqhn
ver
Wrgi,sqhn
zangar-se
&wrqw,qhn
endireitar
Wri,sqhn
designar
Wru,cqhn
escavar
incitar
Ofei,lw
Pai,zw
secar
barbear
Oi,mai
Omoi,ow
perfurar
dever
Pai,xw
E;paixa
Pai,w
E;paisa
Pa,scw
E;paqon
Pata,ssw
Pata,xw
Epa,taxa
Pau,w
Pau,somai
E;pausa
Epai,cqhn
tocar
atingir
Pe,ponqa
sofrer
tocar,bater
Pe,paumai
$pacu,nw%
160
&epa,hn
terminar
Epacu,nqhn
engordar
Pei,qw
Pei,sw
E;peisa
Pe,poiqa
Peina,w
Peina,sw
Epei,nasa
ter fome
$&pei,rw%
&e;peira
perfurar
$peta,nnumi%
&epe,tasa
-estender
$ph,gnumi%
E;phxa
construir
Pia,zw
Epi,asa
Pepi,esmai
Pikranw/
Epi,krana
Pi,mplhmi
E;plhsa
pi,mprhmi
&e;prhsa
Pi,nw
Pi,omai
E;pion
Pipra,skw
Pi,ptw
Pe,plhsmai
Pesou/mai
E;peson
Pe,pwka
Pe,pramai
Platu,nw
Ple,w
E;pleusa
Plhqunw/
Epikra,nqhn
azedar
Eplh,sqhn
encher
Epo,qhn
beber
Epra,qhn
vender
reclinar
Pepla,tummai
e;mplexa
prender
presssionar
Pe,ptwka
E;plasa
Ple,kw
persuadir
incendiar
Pe,praka
$pla,ssw%
Plhqu,nw
Epei,sqhn
Epia,sqhn
Pie,zw
$pikra,nw%
Pe,peismai
Epla,sqhn
moldar
Eplatu,nqhn
alargar
&epla,khn
tecer
velejar
Eplh,quna
Eplhqu,nqhn
aumentar
&plh,ssw
&e;plhxa
&eplh,ghn
ferir, bater
Plu,nw
E;pluna
lavar
Pne,w
E;pneusa
soprar
Pni,gw
E;pnixa
Poie,w
Poih,sw
Epoi,hsa
Poima,nw
Poimanw/
Epoi,mana
Poreu,omai
Poreu,somai
Pra,ssw
Pra,xw
e;praxa
Epni,ghn
Pepoi,hka
Pepoi,hmai
Pe,praca
Popo,reumai
Eporeu,qhn
andar
Pe,pragmai
Epra,cqhn
fazer
Epri,sqhn
serrar
Eprofh,teusa
profetizar
Ptai,w
E;ptaisa
tropear
$ptu,ssw%
E;ptuxa
rolar
&ptu,w
Profhteu,sw
fazer
pastorear
Pri,zw
Profhteu,w
sufocar
&ptu,sw
Punqa,nomai
&e;ptusa
&eptu,sqhn
Epuqo,mhn
inquirir
&rai,nw
Ranti,zw
Erra,ntisa
Rapi,zw
Era,pisa
$re,w%
Reu,sw
Rh,gnumi
Rh,xw
cuspir
Re,rammai
-aspergir
Erra,ntismai
aspergir
(em)bater
jorrar
E;r$r%hxa
cortar
$rizo,w%
&eri,zwsa
Erri,zwmai
Ri,ptw
E;r$r%iya
E;rrimmai
161
&erizw,qhn
enraizar
(a)tirar
Ru,omai
Ru,somai
Errusa,mhn
Erru,sqhn
Rw,nnumai
E;rrwmai
Salpi,zw
Salpi,sw
Esa,lpisa
Sbe,nnumi
Sbe,sw
E;sbesa
ficar sadio
trompetear
Esbe,sqhn
Se,bomai
Sei,w
Sei,sw
&e;seisa
&esei,sqhn
Esh,mana
Sh,pw
E;skaya
&ske,yomai
Sklhru,nw
apodrecer
&e;skammai
escavar
&eskeya,mhn
vigiar
&esklh,runa
endurecer
Sku,llw
E;skulmai
Spara,ssw
dificultar
Espa,raxa
Spa,sw
abalar
significar
Se,shpa
Ska,ptw
Spa,w
suprimir
adorar
Shmai,nw
&ske,ptomai
salvar
agitar
E;spasa
E;spasmai
Espa,sqhn
puxar,tirar
Spei,rw
e;speira
E;sparmai
Espa,rhn
semear
Speu,rw
E;speusa
apressar
labutar
Spouda,zw
Spoua,sw
Espou,dasa
Ste,llw
Stelw/
E;steila
Stena,zw
E;stalka
E;stalmai
Esta,lhn
Este,naxa
enviar
gemer
Sthri,zw
Sthri,xw
Esth,rixa
Esth,rigmai
Esthri,cqhn
reforar
Stre,fw
Stre,yw
E;streya
E;strammai
Estra,fhn
voltar
E;strwsa
E;strwmai
Estrw,qhn
espalhar
E;sfagmai
Esfa,ghn
esquartejar
Strwnnu,w
Sfa,zw
Sfa,xw
E;sfaxa
&schmati,zw
&schmati,sw
&eschma,tisa
Sci,zw
Sci,sw
E;scisa
Sw,|zw
Sw,sw
E;swsa
Tara,ssw
&ta,xomai
E;taxa
Ta,ssw
Ta,xomai
E;taxa
planear
Se,swka
Te,taca
Esci,sqhn
dividir
Se,swsmai
Esw,qhn
salvar
Teta,ragmai
Etara,cqhn
perturbar
Te,tagmai
Eta,ghn
apontar
Eta,cqhn
ordenar
Tei,nw
Tenw/
E;teina
Tele,w
Tele,sw
Ete,lesa
&te,llomai
&Telou/mai
&Eteila,mhn
&tetalmai
&e,temon
&te,tmhmai
&te,mnw
estender
Tete,leka
Tete,lesmai
Etele,sqhn
cumprir
&etmh,qhn
Th,komai
Qh,sw
E;qhka
Ti,ktw
Te,xomai
E;tekon
Tina,ssw
Tre,pw
-cortar
derreter
Ti,qhmi
Ti,nw
acabar
Te,qeika
Te,qeimai
Ete,qhn
colocar pr
Ete,cqhn
gerar
Eti,naxa
abanar
Ti,sw
pagar,sofrer
E;treya
Etra,phn
162
voltar
Tre,fw
E;qreya
Tre,cw
E;dramon
Tri,bw
Tri,yw
E;tucon
&tuli,ssw
&etu,lixa
Pata,xw
Etra,fhn
alimentar
correr
E;triya
Tugca,nw
Tu,ptw
Te,trammai
Te,trimmai
Etri,bhn
Te,tuca
sentar ficar
acontecer
&tetu,ligmai
E;paisa
envolver
Eplh,ghn
Ufai,nw
bater
tecer
Fai,nw
Fanh,somai
E;fana
Efa,nhn
brilhar
Fani,zw
Fani,sw
Efa,nisa
Efani,sqhn
manifestar
Fa,skw
alegar
Fei,domai
Fei,somai
Efeisa,mhn
Fe,rw
Oi;sw
&h,negkon
&enh,noca
Feu,gw
Feu,xomai
E;fugon
Pe,feuga
poupar
Hne,cqhn
fugir
Fhmi,
dizer
Fqa,nw
E;fqasa
Fqe,ggomai
Efqegxa,mhn
Fqei,rw
Fqerw/
E;fqaka
chegar
sussurrar
E;fqeira
E;fqarmai
Fobe,omai
Fore,w
Fore,sw
Efo,resa
Fra,ssw
Fragh,somai
E;fraxa
Frua,ssomai
Fula,ssw
Fula,xw
temer
Efra,ghn
silenciar
Efu,laxa
guardar
Cai,rw
Carh,somai
Cala,w
Cala,sw
Eca,lasa
Cari,zomai
Cari,somai
Ecarisa,mhn
&ce,w
&cew/
&e;cea
Cri,w
Efobh,qhn
irar
Fwti,sw
Crhmati,sw
corromper
Efru,axa
Fwti,zw
Cra,omai
Efqa,rhn
levar usar
Fu,w
Crhmati,zw
transportar
Efw,tisa
Efu,hn
gerar
Efwti,sqhn
iluminar
Eca,rhn
rejubilar
Ecala,sqhn
descer
Keca,rismai
Ecari,sqhn
dar graas
&ke,cumai
&ecu,qhn
derramar
Pefw,tismai
&ke,cuka
Ecrhsa,mhn
Ke,crhmai
Ecrhma,tisa
kecrhma,tismai
usar
ecrhmati,sqhn
E;crisa
avisar
ungir
Croni,zw
Croni,sw
Cwri,zw
Cwri,sw
Ya,llw
Yalw/
salmodiar
$yu,comai%
Yugh,somai
esmorecer
&wqe,w
adiar
Ecw,risa
Kecw,rismai
Ecwri,sqhn
separar
&w,sa
confiar
&ew,sa
-impelir
163
SAUDAES EM GREGO
PORTUGUS
GREGO
Kala. Cristou,genna
Bom dia
Kalhme,ra
Kalhspe,ra
Boa tarde
kalo. Apo,geuma
Boa noite
Kalhnu,cta
Muito obrigado
Eucaristw, polu,
obrigado
Crew,sthj
Por favor
Parakalw,
164
Ponhreu,esqai
~mz
WTT
Dt 19:19
WTT
Sl 15:4
lkn
WTT
Gen 37:18
( Gen 19:7 WTT) Tr` (Gen 19:7 BHT)
165
( Gen 19:7 WTT)
WTT
WTT Sl 5:5
(Psa 5:5 WTT) K l |l-Hpc rea` TT l ygurk r`
(Sl 5:5
LXT)
[
) ( ]
WTT
Jer 42:20
?
?
?
K (hit`tm) [hit`tem] Bnap|tkem K|-aTTem laHTem t el-yhwh(dny)
l|hkem lmr hitPalll Ba`dn el-yhwh(dny) lhn kkl er
ymar yhwh(dny) lhn Kn haGGed-ln w`Sn (Jer 42:20 BHT)
(Jer 49:20
LXT)
ponhri,a
!w,a
wn = maldade, iniquidade
166
ra = ser mau
[[r
h[r
raah = perversidade
hb[wOT
tvah = abominao
ponhro,j
Alm dos significados anteriores, mais outros trs:
Dyae
yd = calamidade
Vyabi
Ld;
bysh = mau
dal = pobre
H
(Gen 41:19 WTT)
whinn e|ba`-Prt Hrt `lt aHrhen Dallt wr`t Tar md wraqqt
BSr l|-rt khnn Bkol-erec micrayim lr` (Gen 41:19 BHT)
(Gen 41:19 LXT)
167
Lio 2
Lio 3
168
Lio 4
Lio 5
lio 6
170
Lio 7
1. no havia um sinal contra o messias
2. eram com efeito servos
3. a morte existe por causa do pecado
4. o Senhor chega para que o po seja santo
5. o teu olho no estava bom
6. estes so na verdade as leis e os profetas
7. no existe evangelho segundo Andr
8. Jesus vem para aquele lugar
9. aquele povo no era fiel
10. tu s o filho amado?
11. aquela multido chega casa de Deus
12. no sois vs, de facto, os que so bons
13. Jesus vem para a casa de Deus
14. um servo de Jesus servo dos homens
Lio 8
1. o discpulo estava com os seus livros
2. o demnio vem do abismo
3. Jesus diz: Eu sou a vinha
4. a verdade est neste livro
5. o Baptista estava no deserto
6. o soldado chega ilha
7. existiam doenas no povo
8. os discpulos de Jesus estavam no caminho
9. o discpulo tem o basto
10. com efeito, Ele, Deus, disse estas palavras
11. o demnio vem dele
12. na verdade, Jesus fala-lhes acerca dela
13. chega o dia do Senhoras
171
Lio 9
Lio 10
1. Os soldados no podem ser bons
2. O Senhor tinha piedade dos rabes
3. Mas o Senhor chamoava os discpulos apstolos
4. Os servos tomam os seus mantos para o caminho
5. O soldado voi ouvido pelo senhor
6. Aqueles maus (homens) insultavam os seus servos
7. Sou um homem que est sob autoridade
8. Jesus chega e encontra-os
9. Mas a tempestade aumentava naquela noite
10. Vs no ouveis mas falveis
11. Jesus comia com os homens maus
12. E aqueles so os que ouvem a palavra
172
Lio 11
1. o menino no tinha ps
2. os homens gritavam
3. digo que ele pecador porque o seu corao e mau
4. todo aquele que no contra ns a nosso favor
5. por causa do diabo tentavam Deus
6. Jesus vem para a sua ptria
7. ele baptizar-vos-
8. no existe um servo acima do seu senhor
9. os irmos tentavam-nos
10. com efeito, o meu selo sois vs
11. dizem que ns vamos o Senhor
12. conduzem ento Jesus de sua casa
13. o ladro no chega com lmpadas (lanternas)
14. eu no o glorificarei
15. ele tinha esperana em Deus
16. ele pecador porque o seu corao mau
17. Deus glorificava o seu menino Jesus
Lio 12
Lio 13
174
Lio 14
Lio 15
1. se s o Cristo diz-nos
2. quem de vs no liberta o seu boi? (cf. Lc 13,15)
3. ns no temos mal por mal da parte de Deus (cf. Rom 12,17)
4. as crianas desejavam ser bons parentes (cf. Mc 9,35)
5. o soldado estava prestes a gritar
175
Lio 16
Lio 17
Lio 18
177
Lio 19
Lio 20
Lio 21
179
Lio 22
1. estas coisas digo-vos, para que a minha alegria esteja em vs (cf. Jo 15,11)
2. o tempo dos frutos aproximou-se (Mt 21,34)
3. os sumo-sacerdotes, os escribas e os ancios vo para junto de Jesus (Mc 11,27)
4. vs estveis naquele tempo favorvel sem Cristo (cf. Ef 2,12)
5. eles dizem-lhes tal com diz Jesus (cf. Mc 11,6)
6. princpio do evangelho de Jesus Cristo Filho de Deus (Mc 1,1)
7. ele fala aos restantes discpulos (Act 2,37)
8 e ele ensinava nas sinagogas deles (Lc 4,15)
9. a criana era, na verdade, de doze anos (Mc 5,42)
10. e eis uma voz vinda do cu que diz: Este o meu filho (Mt 3,17)
11. o sbado por causa do homem e no o homem por causa do sbado (cf. Mc 2,27)
12. e gritando com voz forte diz: o que para mim e para ti, Jesus Filho de Deus?
(Mc 5,7)
13. quanto ao resto, irmos, sede bons
14. no sou como os restantes dos homens (cf. Lc 18,11)
15. este o grande e primeiro mandamento (Mt 22,38)
16. no existe um profeta acima do mestre (Mt 10,24)
17. o cu o trono de Deus (cf. Mt 5,34)
180
Lio 23
181
Fontes
NESTL - ALAND, Novum Testamentum Graece (1898), Stuttgart 271993.
ALAND, K. BLACK, M. MARTINI, C. M. METZGER, B. M. W IKGREN, A., The
Greek New Testament (1966), Stuttgart, United Bible Societies 41994.
TISCHENDORF, CONSTANTIN
VON,
VON
(1852-1914),
182
Concordncias
Dicionrios - Lxicos
ALAND, KURT ALAND, BARBARA REICHMANN, VIKTOR (hrsg.), Griechischdeutsches Wrterbuch zu den Schriften des Neuen Testaments und der
brigen urchristlichen Literatur, New York 61988 [= BAAR].
BAILLY, A., Dictionnaire grec-franais, Paris, Hachette 1950.
BAUER, WALTER (hrsg.), Vollstndiges griechisch-deutsches Handwrterbuch zu
den Schriften des Neuen Testaments (Preuschen 1910; 21928), 31937.
BAUER, W ALTER (hrsg.), Griechisch-deutsches Wrterbuch zu den Schriften des
Neuen Testaments und der brigen urchristlichen Literatur, 41949-1952;
5
1958.
BAUER, W ALTER ARNDT, W ILLIAM F. GINGRICH, F. W ILBUR (eds.), A greekenglish lexicon of the New Testament and other early christian
literature, [= BAG 1957].
BAUER, W ALTER GINGRICH, F. W ILBUR DANKER, FREDERICK W ILLIAM (eds.), A
greek-english lexicon of the New Testament and other early christian
literature (= BAG 1957), Chicago 21979 [= BAGD].
183
H.,
Biblisch-theologisches
Worterbuch
der
neutestamentlichen
WILKE, CHRISTIAN GOTTLOB, Clavis Novi Testamenti philologica I-II, DresdenLeizpzig 1839-1851.
ZORELL, FRANCISCUS, Lexicon Graecum Novi Testamentum (Paris 1911; 31961),
Roma 1990.
Gramticas
Estudos
187
NDICE
Introduo
1. Presente do indicativo do verbo eimi,
-
2. Vocabulrio e exerccios
3. Imperfeito do indicativo do verbo eimi,
-
os substantivos zwh,,
amarti,a
os adjectivos agio,j
agaqo,j
vocabulrio e exerccios
do,xa
Vocabulrio e exerccios
neani,aj
vocabulrio e exerccios
o pronome pessoal
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
o sistema verbal
o substantivo sarx
vocabulrio e exerccios
188
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
os substantivos poimh,n
eikw,n
vocabulrio e exerccios
mh,n
seautou/
aiw/n
eautou/
os substantivos path,r
rhtw,r
vocabulrio e exerccios
swth,r
os substantivos po,lij
icqu,j
vocabulrio e exerccios
hme,teroj
so,j
ume,teroj
os substantivos basileu/j
nou/j
vocabulrio e exerccios
o substantivo pneu/ma
vocabulrio e exerccios
luou/sa
luo,n
lusou/sa
lu/son
pneu/matoj
te,ratoj
vocabulrio e exerccios
189
- o substantivo da 3 declinao
-
a condicionalidade
vocabulrio e exerccios
eqnou/j
pa/sa
o numeral eij
vocabulrio e exerccios
pa/n
ekou/sa
vocabulrio e exerccios
eko,n
euqei/a
euqu,
vocabulrio e exerccios
megalh
mega
vocabulrio e exerccios
polu,
vocabulrio e exerccios
aiwnion
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
leluko,j
vocabulrio e exerccios
190
vocabulrio e exerccios
meizo,n
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
ou/n
o adjectivo argurouj
vocabulrio e exerccios
on
on
ou/n
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
191
on
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
luqei/sa
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
192
luqe,n
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
vocabulrio e exerccios
bai,nw
- vocabulrio e exerccios
54. O verbo oi=da
-
vocabulrio e exerccios
55. Os verbos em m
Apndices
Alguns termos teolgicos mais relevantes
Orao do Pai-Nosso de Mt 6,9-13, Av Maria, e Doxologia
Acentuao
Sintaxe
Semitismos
Figuras de estilo
Etimologia
Prefixos de origem latina
Sufixos de origem latina
Prefixos de origem grega
Sufixos de origem grega
Saudaes em grego
Textos do N.T.
Bibliografia
Fontes
Concordncias
Dicionrios
Gramticas
Estudos
ndice
193