Sei sulla pagina 1di 4

SOCIEDAD

VIDA&ARTES

No imprta q este scrito asi


Eldesaliadotextodelosmensajesdemvilnoesmsqueunusoldicoyrebelde
UnestudioenFranciaindicaquenoinfluyeenlaortografa
ELSAGARCADEBLAS/JUANPECES 19MAR201423:27CET

148

Archivadoen: Escritura Smartphone Ortografa VidayArtes Nios Telefonamvilmultimedia Castellano Lingstica Infancia Telefonamvil Tabletas Idiomas
Lengua Gadgets Telefona Porttiles Tecnologa Ordenadores Telecomunicaciones Informtica Sociedad Cultura Comunicaciones Ciencia Industria

Mihijoescribemal.Suswhatsappson
casiininteligibles:sinvocales,sin
tildes,sinhaches,contodotipode
emoticonosquesustituyenalas
palabras.Estempeorandosu
escritura?
Tranquilidad.Nosignificaqueporeso
vayaacometermsfaltasde
ortografacuandoseenfrenteaun
textoformal.Inclusopuedeque
dominemejorlasreglasdellenguaje
quelosquenomanipulantantolas
Ungrupodeniasseafananconlosmensajesensustelfonosmviles./GETTY/KEVINDODGE
palabrasensusmensajescortos.Un
estudiodetresuniversidadesfrancesas,auspiciadoporelCentroNacionaldeInvestigaciones
Cientficas(CNRS)francsypublicadoestemartes,concluyequeloshbitosdeescriturade
losalumnosensusmensajesnocambianloquesaben(ono)deortografa.Losmensajespor
elmvilSMS,sostiene,nolesinfluyen.Unaconclusinaplicable,porextensin,alos
mensajesdeWhatsApp,quehansustituidoprogresivamentealosSMS.Losexpertos(la
mayora,porquetambinhayvocesencontra)aaden:suhijojuegaconellenguajeysabe
distinguircundo(yconquin)puedejugarycundono.Yrevelan:laescrituraininteligiblees
unadiferenciageneracionalquehaceapropsito.Queustednoleentiendeporquelno
quierequeleentienda,vaya.
Losadolescentessehacenconuntelfonomvilaedadescadavezmstempranas,asque
aprendenaescribirenlaescuelacasialmismotiempoqueaescribirmensajescortosde
texto.Laformaenlaquesecomunicanmedianteaplicacionesdemensajerapreocupaalos
padresyaloseducadores,constataelestudiodelasUniversidadesdePoitiers(CeRCA
CNRS),ParisOuestNanterreyToulouseIIy,aveces,essealadacomolacausadelas
dificultadesdeaprendizaje.Lainvestigacin,tituladaCmoescribenmensajesdetextolas
personasdotadasymenosdotadasparalaortografa?ypublicadaenlarevistaespecializada
eneducacinytecnologaJournalofcomputerassistedlearning,haanalizado4.542
mensajesenviadosalolargodeunaoensituacionescotidianaspor19estudiantesde11y
12aosdeedad.

Ejemplodelenguajeabreviado./ULYMARTN

Ningunodelosparticipanteshabausadoantesdelestudiountelfonomvil.Losalumnos
fueronclasificadossegnsuniveldecompetenciaenlaescrituraconvencional,paralocual
seusaronpruebasdeevaluacinestndarylasnotasdelaescuela.Despusseanalizaron
losmensajesmvilesqueenviarondurante12mesesparaverificarsihabavariadosunivel
deescriturayortografadespusdeincorporarasushbitosdiarioslosmensajesdetexto.
Losalumnosqueparticiparonenelestudioerantodosdeclasemediaydelenguafrancesa
nativa(locualpodrasuponerunsesgoderepresentacinfrenteaalumnosdefamilias
inmigrantesodediferentesestratossociales)y,paramejorarlafiabilidaddelainvestigacin,
recibieronmvilesconlaopcindetextopredictivodesactivada(lassugerenciasdeescritura)
ysinaccesoaldiccionarioonline.
Culfueelresultado?Losinvestigadoresfrancesesconcluyenquelosalumnosno
modificaronsuniveldecompetenciaenortografaenelperiodoanalizado,conindependencia
desushbitosdeescriturademensajes(mayoromenorcantidaddemensajesydeusode
textismosopalabrasenlenguajewhatsappoSMS).Ycitantresimplicacionesacadmicas
delestudio:Losprofesoresnotienenmotivosparapercibirlamensajeracomounpeligro.
Lasevaluacionesdeclasedelenguafrancesafueronconsistentesconindependenciadela
produccindemensajesporpartedelosalumnoslosmensajessonunamaneranovedosa
parapracticarlaescrituraparalospreadolescentes,ylosSMSpuedenserentendidoscomo
unaliadodelaprendizajeenlaescuela,porelentusiasmoqueleponen,elbajocostedela
herramientayelhechodequeningnestudiohademostradounvnculonegativoentrelos
SMSyeldominiodelaescrituratradicional.
Vincularcualquierempeoramientodelacompetencialingsticaala Los SMS no
escriturademensajesdetextoesunerror,sostieneJosieBernicot,
suponen un
investigadoradelaUniversidaddePoitiersycoordinadoradel
peligro en la
estudio.Esms,ellasealaque,segnlasobservacionesdesu
equipo,losalumnosconmayornivelortogrficofueronlosquems escuela sino un
faltascreativasdeescrituracometieron,entendiendocomotaleslas aliado
querequierendeunaciertainventivaocapacidaddeabstracciny
demanipulacindellenguaje.Hacefaltatenerunabuena
capacidadcognitiva,dice,paradominardeterminadosusoscreativosdelaescrituramvil.
Bernicotformapartetambindeunproyectointernacionalde15universidadesllamado
sms4sciencequeestudialosusoscomunicativosdelosSMSysuimpactoenla
comunicacin.Esainiciativarecogi90.000SMSendiferentespasesparasuestudiodesde

diferentesenfoquesdelashumanidadesylascienciassociales.Losresultadosdeese
estudiosociolingsticoyelcorpusdemensajesserndifundidosen2014.
EnlamismalneaquelosinvestigadoresfrancesesopinaJosAntonioMilln,lingista
expertoencomunicacindigitalyautordeManualdeurbanidadybuenasmanerasenlaRed,
dondereflexionasobreellenguajeonline.Observoelfenmenosingranpreocupacin,
apunta.Esabsurdopensarquelosalumnosqueusanabreviaturasojuegoshaganlomismo
conotrotipodetextos.Loshablantessabendiferenciarlosdistintosregistros.Millnrelativiza
lasnormasdellenguajeentodotipodesituaciones:Vivalalibertadortogrfica!,exclama.
Loimportanteeselcontexto.MeparecerahorriblequeELPASseescribieraconesas
reglas,porqueloquehaceescomunicacinpblica,perolacomunicacinprivadanoest
sujetaalasmismasnormas.Ensituacionesdejuego,amistad,afectividad,esasvariantesson
vlidasporqueutilizanrecursosexpresivosyafectivos.

Noeseconomade
tiempo,loque
ganaelqueescribe
sepierdeal
descifrar

EllingistahacereferenciaasucolegaydivulgadorirlandsDavid
Crystal,quepublic,en2008,unlibrotituladoTxtng:TheGr8Db8
(queencastellanowhatsapppodratraducirsecomo:Lgrndbat)con
unainvestigacinsobreelusodelosmensajesenlaquesostena
quenohaypruebasdequeestosenseenalagenteaescribircon
malaortografa.Msbienlainvestigacinmuestraqueesms
probablequeloschicosquemandanSMSfrecuentementeseanlos
msletradosylosquemshabilidadesortogrficastienen,porque
sabencmomanipularlalengua.Sinosabesescribirunapalabra,nosabesrealmentesi
molaescribirlamal.Loschicostienenunaideamuyprecisadelcontexto:ningunodeaquellos
conlosquehehabladosoaranenescribircomoSMSenunexamen,sabenquelesbajara
lanota,explicaMilln,queaadequeestasvariantesdellenguajesontambinunsignode
vitalidaddelalenguaescrita.LasreglasdelaRAEnosonlastablasdelaley,apunta.En
Catalua,porejemplo,sehahechoostentacindelasabreviaturasqueutilizanlosjvenesen
catalncomounamuestradelabuenasaluddesulengua,porqueconunalenguamuertano
jueganadie.
Otroestudio,elaboradoen2010eneldepartamentodePsicologadelaUniversidadde
Coventry(ReinoUnido),avanzabaqueelregistrowhatsapppodratenerefectospositivos.
Segnsusautores,laescrituradeSMSnotieneefectosadversoseneldesarrollode
habilidadesdeescrituraenlosniosdeentre9y10aos,pero,adems,elusode
textismosalahoradeintercambiarmensajestieneunarelacinproporcionalconlasmejoras
endichashabilidades,enespecialenlaortografa.
LainvestigadorafrancesaBernicotreflexionasobreelpapeldeloseducadoresrespectoal
fenmeno:losdocentes,cree,debenreapropiarsedelmedio,ycitaelestudiorealizadoporla
UNESCO,en2010,sobrelasoportunidadesdeaprendizajeenplataformasmLearning
(aprendizajeenentornosmviles).Paralosadolescentesesunaformanaturalde
comunicarse,ynodebemosestigmatizaresaprctica,asegura.Siinsertamosesaformade
comunicacinenlasprcticaspedaggicas,podramosobtenerresultadossorprendentes.
Loquetienequehacerelsistemaeducativoesreforzarelaprendizajedeenqucontextos
sedebeusaruntipodelenguajeuotro,aadeMilln.
Peronotodosseapuntanalentusiasmoporellenguajewhatsapp.
Los alumnos de
LeonardoGmezTorrego,investigadordelCSICymiembrodel
ms nivel son los
consejoasesordeFundu,discrepadelestudiofrancs,ydelaque
que ms juegan
parecelacorrientemayoritariaentreloslingistas.Diferenciados
gruposdevariantesdellenguajeenlaescriturademensajesde
con este lenguaje
texto.Porunlado,sitaalasabreviaturas,quesehanhecho
siempre(altomarapuntesdeclase,porejemplo),juntoconla
frmuladeeliminarpartculas,comovocales,paraahorrarcaracteres(maanapormn)yel
usodeelementosldicos,comonmeros(salu2).Enesegruponoveproblemas.Peroenel
otroladocolocalasfaltasdeortografa.Cuandoseconfundenlasletras,seescribeconyelo
quedebeirconelle,oconbeenlugardeuve,seeliminanlastildes,lashaches,resume.
Enesecasonoestoydeacuerdoconquenoocurranada,esaideadequetodovale...pues

no.
GmezTorrego,quehasidotambinprofesordeLenguaensecundariayenlauniversidad,
creequelosmensajesqueseescribenlosadolescentesstienenrepercusionesensu
aprendizaje.Elproblemaesparalosquetienenlaortografavacilante,estoes,sinasentar,
porqueestnaprendiendo,comolosadolescentesde12o13aos,queel80%deloque
leenesesetipodetextos,seala.Lamemoriavisualesmuyfuerteenelaprendizajedela
ortografa,sitodoelratoestnleyendotextosmalescritosestninteriorizandofrmulasque
lesvaacostarnoasumir,indica.Tengomisdudasdequenolesafectetodoestedesalio
quehayenelmundodelosmviles,esnocivosobretodoparaelquerecibeelmensaje.
Cundoseentiendequelaortografaestasentada?Esunprocesopaulatino,seest
aprendiendohastallegaralauniversidadyomeheencontradoalumnosdecuartocursode
carreraquecometenfaltasdeortografa,contestaelasesordelaFundu.Creoquees
necesarioensearenlaescuelaaescribirenlosmviles,queseesmerenenlosacentos,en
lossignosdepuntuacin,porquesinonovanaaprendernunca.
Ellingistatambinabogaporcuidarellenguaje:Lacomunicacinesmuchomsrica
cuandoestmejorescrita.Nosetratasoloderecibirlaideafundamental,sinodepercibirlos
matices.YnocreequetodoseanventajasenlasfrmulasSMS.Sedicequeseescribeas
poreconomadetiempoconestelenguajetalvezganetiempoelqueescribe,perolopierde
elquelee,quetienequedescifrarloqueledicensiesconfuso.

Sehavueltoal
sujeto,verboy
predicado,alaba
unexperto

Elcastellano,adems,evolucionaconelusodelosmensajesyla
escrituraenredessociales.LoconstataronenlaFunduenun
estudioquedirigielperiodistaespecializadoenmediosdigitales
MarioTascn,tituladoEscribirenInternet.Guaparalosnuevos
mediosylasredessociales.Porejemplo,conlatendenciacadavez
mayoraescribirdeformasinttica.Sevuelvealaoracindesujeto,
verboypredicado,queseestabaperdiendo,porquelosusuarios
eliminanlassubordinadasparaahorrarespacio,relataTascn.Otrosfenmenos:Seha
producidounresurgirdelasonomatopeyas,delasmaysculas,delossignosde
exclamacin.Ylaspalabrasseincorporanantesalalengua(comotuitear,quelaRAE
aceptmuyrpidoporqueenseguidavioconsenso,apuntaelperiodista)yseextiendena
todaprisaporlospaseshispanohablantes:Escracheesunapalabraargentinaqueentry
seinstalrapidsimoenEspaa.Almismotiempo,sucedenotrascosasalasqueno
prestamosatencin.Todalaescrituraporordenadoropordispositivosestacabandoconla
caligrafa,resaltaTascn.Anteseraimportanteparaelmundolaboral,ahorahadejadode
serunadisciplinavital.
Losadolescentes,alfinal,nohacenmsquetraducirsuperiododerebeldaenlaescritura.
Lakaesunaletrareivindicativa,unsignoparadiferenciarse,diceTascn.Losdocentes
tambinlequitanhierroalasunto.PepHernndez,profesordeLenguaensecundariaenel
colegioElValle,enMadrid,escuchalasquejasdemuchospadres.Mihijohablamal,me
dicen.Yyolescontesto:no,estjugandoaponerdiferenciasgeneracionales.Loquequieren,
alfinyalcabo,esmantenerunajergaquelesdiferenciedelosadultos.

EDICIONESELPASS.L.

Potrebbero piacerti anche