Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
, 2008
219
ABSTRACT - (Diversity (alpha, beta and gama) of phytoplankton community at four artificial lakes in Goinia city, GO).
The aim of this study was to compared the number of phytoplankton species (diversity alpha) in rainy and dry season at
four urbane lakes in Goinia city, as well was to value the total phytoplankton richness of each lake (diversity gama) and
estimate this richness used extrapolator richness, and still to investigate the changes in phytoplankton compositions between
the lakes (diversity beta). Finally, checked the influence of the abiotic variables on the biological index. During the study
period they 325 species were registered. The four lakes presented different limnological characteristics and high species
richness: Lake of Goinia Botanical Garden (194 taxa), lake of Vaca Brava park (171), Rosas Lake (211) and lake of Bosque
dos Buritis (179) and reduced floristic similarity. High beta diversity (-1) was observed varying from 42 (February of 2001)
to 64 (October of 2001), and reduced floristic similarity.
Key words: eutrophics lakes, species richness, floristic similarity
RESUMO - (Diversidade (alfa, beta e gama) da comunidade fitoplanctnica de quatro lagos artificiais urbanos do municpio
de Goinia, GO). O objetivo desse estudo foi comparar o nmero de espcies fitoplanctnicas (alfa diversidade) em perodos
de chuva e seca de quatro lagos urbanos do municpio de Goinia, bem como avaliar a riqueza total de espcies de cada
lago (gama diversidade) e estimar essa riqueza usando extrapoladores de riqueza, e ainda investigar as mudanas nas
composies fitoplanctnica entre os lagos (beta diversidade). Por fim, averiguar a influncia das variveis abiticas sobre
os ndices biolgicos abordados. Durante o perodo de estudo um total de 325 espcies foram inventariadas. Os quatro lagos
apresentaram caractersticas limnolgicas distintas e apresentaram elevada riqueza de espcies: lago do Jardim Botnico
(194 txons), o lago do Parque Vaca Brava (171), Lago das Rosas (211) e o lago do Bosque dos Buritis (179). Observou-se
baixa similaridade florstica e elevada beta diversidade (-1) variando de 42 (fevereiro de 2001) a 64 (outubro de 2001).
Palavras-chave: lagos eutrficos, riqueza de espcies, similaridade florstica
Introduo
As estratgias para a conservao e conhecimento
da biodiversidade so baseadas principalmente em
composio florstica e riquezas de espcies. Para
Magurran (2004), diversidade alfa () ou diversidade
local o nmero total de espcies em um habitat,
diversidade gama () ou diversidade regional o
nmero total de espcies observado em todos os
habitats, e diversidade beta () a de mudana de
espcies ao longo de um gradiente ambiental. Para
Ward et al. (1999) a beta diversidade prov uma nova
perspectiva para o conhecimento de reas a serem
preservadas. Para o Brasil, at o presente existem dois
trabalhos que relatam o estudo da beta diversidade
1. Universidade Federal de Gois, ICB I, Departamento de Biologia Geral, Laboratrio de Limnologia. Caixa Postal 131, 74001-970
Goinia, GO, Brasil
2. Programa de Doutorado em Cincias Ambientais, Universidade Federal de Gois. Caixa Postal 131, 74001-970 Goinia, GO,
Brasil
3. Autor para correspondncia: nogueira@icb.ufg.br
10.10.08 15:57:08
Material e mtodos
Os lagos rasos artificiais estudados esto situados
em reas de lazer do municpio de Goinia, Gois:
lago do Jardim Botnico de Goinia (1643347S
e 4915120W), lago do Parque Vaca Brava
(164250S e 4916250W), lago das Rosas
(164076S e 4916430W) e o lago do Bosque dos
Buritis (1640285S e 4915618W). As variveis
morfomtricas dos quatros lagos foram efetuadas
a partir de medidas de permetro, comprimento
mximo, largura mxima e profundidade mdia,
alm disso, observaes em campo das caractersticas
paisagsticas encontram-se relatadas nesse trabalho.
O Estado de Gois caracteriza-se por ter um
clima quente, variando de mido a semi-rido, com
at cinco meses de seca (Galinkin 2002). Segundo
a classificao de Kppen, enquadra-se no tipo Aw,
caracterstico dos climas midos tropicais, com duas
10.10.08 15:57:09
221
Resultados e Discusso
As amostragens foram realizadas nos perodos
de seca e chuva, sendo que o ms de novembro de
2001 apresentou o maior perodo de precipitao,
enquanto que os menores ocorreram em junho e agosto
(figura 1). Os quatro reservatrios esto inseridos
na regio metropolitana de Goinia, e apresentam
diferentes caractersticas morfomtricas (tabela
1) e limnolgicas (tabela 2), alguns com elevada
transparncia (Lago do Jardim Botnico), outros
com reduzida transparncia e elevada turbidez (Lago
do Parque Vaca Brava e Lago das Rosas) e outros
ainda com elevados valores de saturao de oxignio
(Lago do Bosque dos Buritis) (tabela 2). Porm de
forma geral, os quatro lagos tenderam a eutrficos,
principalmente devido aos altos valores de ortofosfato
e elevada densidade fitoplanctnica registradas em
diversos perodos amostrais (tabelas 2, 3). ANOVA
revelou que os lagos apresentaram uma densidade
fitoplanctnica significativamente diferente (F =
4,009; p = 0,02; n = 4) e a diversidade de espcies
tambm foi significativamente diferente (F = 4,74; p
= 0,009; n = 4).
Figura 1. Totais pluviomtricos mensais dos anos de 2000 e 2001 em Goinia. As setas indicam os perodos de coleta.
10.10.08 15:57:09
Lago do Jardim
Botnico
2,11
378,34
60,94
918,43
Lago do Parque
Vaca Brava
1,53
171,11
92,91
487,24
Figura 2. Escores derivados da ACP para dados ambientais. Lagos: () Lago do Jardim Botnico; () Lago das Rosas; ( ) Lago do
*
Parque Vaca Brava; () Lago do Bosque dos Buritis. Meses: Ago = Agosto; Set = Setembro; Out = Outubro; Nov = Novembro; Fev =
Fevereiro; Mar = Maro e Jun = Junho. Anos: 00 = 2000 e 01 = 2001.
10.10.08 15:57:10
223
Tabela 2. Valores mdios e desvio padro (entre parnteses) de variveis limnolgicas encontradas nos quatro lagos estudados (n=8).
Lago do Jardim
Botnico
Lago do Parque
Vaca Brava
0,92 (0,09)
0,51 (0,88)
0,50 (0,08)
0,48 (0,12)
24,68 (2,03)
26,07 (1,94)
26,87 (2,53)
26,78 (3,94)
61 (14,06)
64 (13,18)
57,12 (17,19)
51,87 (14,14)
133,41 (13,67)
114,82 (16,34)
125,98 (24,52)
95,23 (14,08)
7,13 (0,42)
7,51 (1,29)
7,43 (1,36)
6,92 (0,74)
2,51(1,01)
2,47 (1,37)
2,82 (1,43)
3,26 (1,94)
DQO (mg L )
19,62 (11,85)
23,75 (14,18)
25,75 (11,69)
33,73 (14,11)
83,06 (21,54)
83,43 (21,54)
87,18 (23,7)
118,12 (64,14)
55 (50,43)
83,75 (54,23)
83,75 (54,75)
80 (64,14)
8,87 (1,48)
2,56 (0,77)
10,31 (13,4)
6,31 (2,67)
89,57 (25,47)
275,85 (362,37)
195,42 (114,82)
160,78 (99,03)
15,71 (4,54)
28,42 (19,35)
31,64 (19,87)
23,28 (10,93)
Transparncia (m)
Temperatura da gua (C)
-1
Condutividade (s cm )
pH
-1
Ortofosfato (g L)
-1
Cloreto (mg L )
-1
Cor (mg L )
Turbidez (UNT)
Lago do Bosque
dos Buritis
Tabela 3. Densidade fitoplanctnica (ind ml-1) e diversidade especfica (bits ind-1) (entre parnteses) registrada em cada lago durante todo
o perodo de estudo. Resumo estatstico e ANOVA (nvel de significncia 0,05) entre os lagos.
Ago/00
Lago do Jardim
Botnico
no consta
Lago do Parque
Vaca Brava
no consta
Lago do Bosque
dos Buritis
no consta
Set/00
24.244 (4,29)
17.494 (3,46)
24.819 (3,41)
45.065 (2,13)
Fev/01
7.454 (4,05)
50.839 (1,12)
7.199 (3,89)
40.005 (2,41)
Mar/01
9.809 (3,76)
50.413 (1,12)
7.676 (3,78)
80.219 (0,97)
Jun/01
42.358 (2,04)
80.914 (2,81)
45.805 (3,41)
118.648 (3,63)
Ago/01
51.516 (3,42)
83.725 (2,83)
51.879 (2,79)
195.209 (2,38)
Out/01
35.222 (4,11)
129.617 (3,33)
10.5519 (3,93)
59.663 (3,54)
Nov/01
33.328 (4,15)
65.206 (2,29)
7.659 (2,83)
12.880 (1,62)
Mdia
28.433 (3,69)
68.833 (2,42)
40.482 (3,43)
89.801 (2,38)
Desvio Padro
17.761 (0,78)
38.369 (0,96)
36.925 (0,47)
59.032 (0,96)
Mximo
51.516 (4,29)
129.617 (3,46)
105.519 (3,93)
195.209 (3,63)
Mnimo
7.454 (2,04)
17.494 (1,12)
7.199 (2,79)
40.005 (0,971)
4.009 (4,74)
0,02 (0,009)
10.10.08 15:57:10
224
Eixo 1
Eixo 2
Profundidade
0,4647
-0,089
Transparncia
0,1993
-0,4766
Condutividade eltrica
0,2945
-0,5281
-0,4707
-0,1926
pH
Saturao de Oxignio
Ortofosfato
Turbidez
0,0658
0,6137
-0,6122
-0,2685
0,2385
-0,0147
Figura 3. Nmero de espcies por lago durante todo o perodo de estudo (diversidade gama), distribudos em classes taxonmicas presentes
em cada lago. Classes: ( ) Cyanophyceae; ( ) Bacillariophyceae; ( ) Euglenophyceae; ( ) Chrysophyceae; ( ) Cryptophyceae;
( ) Chlorophyceae; ( ) Xanthophyceae; ( ) Dinophyceae; ( ) Zygnemaphyceae.
08/10/13 10:31:01
225
) Jardim Bot-
08/10/13 10:31:01
CYANOBACTERIA
Arthrospira jennerii Stizemb ex Gom.
Chroococcus limneticus Lemm.
Chroococcus minor (Ktz.) Ng.
Chroococcus obliteratus P. G. Richt.
Coelosphaerium kuetzingianum Ng.
Gleiterinema amphibium (Ag. ex Gom.) Anagn. & Kom.
Gloeothece membranacea (Rabenh.) Bornet
Jaaginema angustissimum (West & G.S. West) Anagn. & Kom.
Jaaginema geminatum (Menegh. ex Gom.) Anagn. & Kom.
Merismopedia tenuissima Lemm.
Microcystis aeruginosa (Ktz.) Ktz.
Microcystis cf. ichthyoblabe Ktz.
Microcystis protocystis Crow
Microcystis stagnalis Lemm. var. pulchra Lemm.
Microcystis wesenberghii (Kom.) Kom. in Kond.
Planktolyngbya circuncreta (G.S.West) Anagn. & Kom.
Planktolyngbya limnetica (Lemm.) Kom.-Legn. & Cronb.
Radiocystis fernandoi Kom. & Kom.-Legn.
Spirulina gignatea Schmidle
Synechococcus capitatus Bai.-Wat. & Kom.
Synechocystis aquatilis Sauvag.
CHRYSOPHYCEAE
Chromulina cf. mediostigmata Ettl
Chromulina cf. pyrenoidosa Ettl
Chrysococcus elipsoides Ettl
Chrysococcus rufescens Klebs
Chysococcus punctiformis Pasch.
Dinobryon divergens Imhof
Dinobryon sertularia Ehr.
Kephyrion cf. valkanovii Hub.-Pest.
Pseudokephyrion tatricum (Juris) Starm.
TRIBOPHYCEAE
Centritractus belenophorus Lemm.
Ellipsoidion perminimum Pasch.
Ellipsoidion stichococcoides Pasch.
Goniochloris fallax Fott
Goniochloris mutica (A. Br.) Fott
Goniochloris sculpta Geitler
Pseudostaurastrum enorme (Ralfs) Chodat
Tetraedriella jovetii (Bourr.) Bourr.
Tetraedriella polychloris Skuja
Tetraedriella regularis (Ktz.) Fott
Tetraedriella spinigera Skuja
Tetraplektron torsum (Skuja) Dedos.-Sceg.
BACILLARIOPHYCEAE
Achnanthidium minutissimum (Ktz.) Czarn.
Aulacoseira agassizii (Ostenf.) Simonsen
JB
VB
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
LR
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
BB
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
continua
10.10.08 15:57:13
227
Famlia / Espcie
Aulacoseira agassizii (Ostenf.) Simonsen var. malayensis (Hust.) Simonsen
Aulacoseira granulata (Ehr.) Simonsen var. granulata
Aulacoseira granulata (Ehr.) Simonsen var. angustissima (Mull.) Simonsen
Aulacoseira italica (Ehr.) Simonsen
Cyclotella meneghiniana Ktz.
Discostella stelligera (Clev. & Grun.) Houk & Klee
Gomphonema gracile Ehr. emend. V. Heurck
Melosira varians Agardh
Pinnularia doeringhii Freng.
Ulnaria ulna (Nitz.) Comp.
CRYPTOPHYCEAE
Chroomonas nordstedtii Hansg.
Cryptomonas erosa Ehr.
Cryptomonas marsonii Skuja
Cryptomonas obovata Skuja
Cryptomonas pyrenoidifera Geitler
Cryptomonas tenuis Pasch.
Rhodomonas minuta Skuja var. nanoplanctonica Skuja
DINOPHYCEAE
Peridiniopsis thompsonii (Thomp.) Bourr.
Peridinium gatunense Nyg.
Peridinium umbonatum Stein
Peridinium willei Huitf.-Kaas
EUGLENOPHYCEAE
Lepocinclis cf. salina Fritsch
Lepocinclis fusiformis (Carter) Lemm.
Phacus agilis Skuja
Phacus cf. triqueter (Ehr.) Duj.
Phacus suecicus Lemm.
Trachelomonas volvocina Ehr.
Trachelomonas volvocinopsis Swir.
CHLOROPHYCEAE
Actinastrum hantzschii Lager.
Amphikrikos hexacosta (Thomps.) Hind.
Ankistrodesmus bernardii Kom.
Ankistrodesmus densus Kors.
Ankistrodesmus fasciculatus (Lund.) Kom.-Legn.
Ankistrodesmus fusiformis Corda
Ankistrodesmus tortus Hind.
Asteracys cubensis Comas
Asterococcus limneticus G.S. Smith
Botryococcus protuberans West & G.S. Smith
Botryococcus terribiles Kom. & Marvan
Chlorella homosphaera Skuja
Chlorella oocystoides Hind.
Chlorella vulgaris Beij.
Chlorotetraedron incus (Teil.) Kom. & Kov.
Choricystis chodati (Jaag) Fott
Choricystis minor (Skuja) Fott
Coccomyxa lacustris (Chodat) Pasch.
Coelastrum astroideum De Not.
JB
VB
LR
BB
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
continua
10.10.08 15:57:13
Famlia / Espcie
Coelastrum cambricum Arch. var. cristata Kamm.
Coelastrum polychordum (Kors.) Hind.
Coelastrum proboscideum Bohl.
Coelastrum pseudomicroporum Kors.
Coelastrum pulchrum Schmidle
Coelastrum reticulatum (Dang.) Senn
Coenochloris pelagica (Teil) Fott
Coenochloris piscinalis Fott
Crucigenia tetrapedia (Kirch.) West & G.S. West
Crucigeniella apiculata (Lemm.) Kom.
Crucigeniella rectangularis (Ng.) Kom.
Desmodesmus armatus (Chodat) Hegew.
Desmodesmus armatus (Chodat) Hegew. var. bicaudatus (Gugl.) Hegew.
Desmodesmus armatus (Chodat) Hegew. var. spinosus (Fritsch & Rich) Hegew.
Desmodesmus brasiliensis (Bohl.) Hegew.
Desmodesmus denticulatus (Lagerh.) An, Friedl & Hegew.
Desmodesmus hystrix (Lagerh.) Hegew.
Desmodesmus intermedius (Chodat) Hegew.
Desmodesmus lefevrei var. muzzanensis (Hub.-Pest.) Friedl & Hegew.
Desmodesmus maximus (West & G.S. West) Hegew.
Desmodesmus opoliensis (Richt.) Hegew. var. alatus (Dedus.) Hegew.
Desmodesmus opoliensis (Richt.) Hegew. var. carinatus (Lemm.) Hegew.
Desmodesmus pannonicus (Hortob.) Hegew.
Desmodesmus perforatus (Lemm.) Hegew.
Desmodesmus protuberans (Fritsch & Rich) Hegew.
Desmodesmus spinosus (Chodat) Hegew.
Dicloster acuatus Jao
Dictyosphaerium elegans Bach.
Dictyosphaerium pulchellum Wood
Dictyosphaerium tetrachotomum Printz.
Didymocystis comasii Kom.
Dispora speciosa Kors.
Echinosphaeridium nordstedtii Lemm.
Elakatothrix biplex (Nyg.) Hind.
Elakatothrix genevensis Hind.
Elakatothrix linearis Pasch.
Eutetramorus fottii (Hind.) Kom.
Eutetramorus planctonicus (Kors.) Bourr.
Eutetramorus tetrasporus Kom.
Fusola viridis Snow
Golenkinia paucispina West & G. S. West
Golenkinia radiata Chodat
Granulocystopsis coronata (Lemm.) Hind. var. elegans (Fott) Kom.
Granulocystopsis pseudo-coronata (Kors.) Hind.
Kirchneriella aperta Teil.
Kirchneriella diane (Bohl.) Comas
Kirchneriella incurvata Belch. & Swale
Kirchneriella irregularis (Smith) Kors.
Kirchneriella lunaris (Kirch.) Moeb.
Kirchneriella obesa (West) Schmidle
Kirchneriella rotunda (Kors.) Hind.
JB
VB
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
LR
BB
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
continua
10.10.08 15:57:13
229
Famlia / Espcie
Koliella longiseta (Visch.) Hind.
Koliella cf. spiralis Kuosa
Lobocystis planctonica (Tiff. & Ahlstr) Fott
Micractinium pusillum Fres.
Monoraphidium arcuatum (Kors.) Hind.
Monoraphidium circinale (Nyg.) Nyg.
Monoraphidium contortum (Thur.) Kom.-Legn.
Monoraphidium convolutum (Corda) Kom.-Legn.
Monoraphidium griffithii (Berk.) Kom.-Legn.
Monoraphidium irregulare (Smith) Kom.-Legn.
Monoraphidium komarkovae Nyg.
Monoraphidium longiusculum Hind.
Monoraphidium minutum (Nag.) Kom.-Legn.
Monoraphidium nanum (Ettl) Hind.
Nephrochlamys danica Kom.
Nephrochlamys willeana (Printz) Kors.
Nephrocytium agardhianum Nag.
Nephrocytium allanthoideum Bohl
Nephrocytium schilleri (Kamm.) Com.
Oocystis borgei Snow
Oocystis lacustris Chodat
Oocystis naegelli A. Br.
Oocystis tainoensis Kom.
Pediastrum angulosus (Ehr.) Menegh.
Pediastrum biradiatum Meyen
Pediastrum duplex Meyen
Pediastrum simplex Meyen
Pediastrum tetras (Ehr.) Ralfs
Pseudodidymocystis fina (Kom). Hegew & Deason
Pseudokirchneriella danubiana (Hind.) Hind.
Quadricoccus leave Fott
Radiococcus nimbatus (De Wild) Schmidle
Radiococcus planktonicus Lund
Raphidiocelis contorta (Schmidle) Marvan, Kom. & Comas
Raphidiocelis subcaptata (Kors.) Marvan, Kom. & Comas
Scenedesmus acuminatus (Lagerh) Chodat
Scenedesmus arcuatus Lemm.
Scenedesmus bacillaris Gutw.
Scenedesmus bijugus (Turpin) Kutz.
Scenedesmus disciformis (Chodat) Fott & Kom.
Scenedesmus ellipticus Corda
Scenedesmus indicus Phil.
Scenedesmus javanensis Chodat
Scenedesmus magnus Meyen
Scenedesmus obliquus (Turp.) Ktz.
Scenedesmus opoliensis Richt. var. danubialis Hortob.
Scenedesmus opoliensis Richt. var. mononensis Chodat
Scenedesmus ovalternus Chodat var. graevenitzii (Ber.) Chodat
Scenedesmus regularis Svir.
Schroederia spiralis (Printz) Kors.
Selenastrum bibraianum Rein.
JB
VB
X
X
LR
BB
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
continua
10.10.08 15:57:14
Famlia / Espcie
JB
VB
LR
BB
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
10.10.08 15:57:14
231
Tabela 6. Valores de riqueza de espcies do fitoplncton observada (diversidade gama) e riqueza estimada.
Diversidade gama
Sjack1
Sjack2
Schao2
194
171
211
179
275
251
292
261
316
291
329
314
294
265
297
337
10.10.08 15:57:14
Agradecimentos
Agradecemos a Agncia Ambiental do Estado
de Gois pelo auxlio nos trabalhos de campo, e
disponibilidade de uso do laboratrio de fsico-qumico.
A Dra. Maria Helena Rezende (Botnica-Universidade
Federal de Gois) pelo uso do microscpio para anlise
dos txons. A Dra. Maringela Menezes (Museu
Nacional/UFRJ) pela confirmao da identificao
dos fitoflagelados.
Literatura citada
APHA. 1995. American Public Heath Association. Standard
methods for the examination of water and wastewater.
19 ed. APHA-AWWA-WPCF, Washington D.C.
Bicudo, C. E. M. & Menezes, M. 2006. Gneros de algas
de guas continentais do Brasil: chave para identificao
e descries. 2 ed. RiMa Editora, So Carlos.
Bini, L.M., Thomaz, S.M. & Souza, D.C. 2001. Species
richness and -diversity of aquatic macrophytes in
the Upper Paran River floodplain. Archives fr
Hydrobiologie 151: 511-525.
Branco, C.W.C. & Senna, P.A.C. 1996. Phytoplankton
composition, community structure and seasonal changes
in a tropical reservoir (Parano Reservoir, Brazil).
Algological Studies 81:69-84.
Bridgewater, S., Ratter, J.A. & Ribeiro, J.F. 2004.
Biogeographic patterns, -diversity and dominance
in the cerrado biome of Brazil. Biodiversity and
Conservation 13: 2295-2318.
Burnham, K.P. & Overton, W.S. 1978. Estimation of the
size of a closed population when capture probabilities
vary among animals. Biometrika 65: 625-633
Chao, A.1987. Estimating the population size for capturerecapture data with unequal catchability. Biometrics
43: 783-791.
Chazdon, R.L., Colwell, R.K., Denslow, J.S. &
Guariguata, M.R. 1998. Statistical methods for
estimating species richness of woody regeneration in
primary and secondary rain forests of Northeastern
Costa Rica. In: F. Dallmeier & J. A. Comiskey (eds.).
Forest biodiversity research, monitoring and modeling.
The Parthenon Publishing Group, Washington, pp.
285-309.
Clesceri, L.S., Greenberg, A.E. & Trussell, R.R. 1992.
Mtodos normalizados para el analisis de aguas potables
10.10.08 15:57:15
233
10.10.08 15:57:15