Sei sulla pagina 1di 6

A MERCANTILIZAO DO MEIO AMBIENTE

6+'/*0#3%7+'%*#8(''(&'+#9&.)*

"#! $%&'()*! +)! ,-.)*! +)! /)..,*! %0+12)0,*! 34.,$! /4$,+,*!


)! 5)0+%+,*! ,4*! 6.,0-4*7! 8$! 9":#;! ,! <=>.)$,! ?4./)! +4*!
@<A! +%**)! B=)! ,! /4$,+,! +)! C&,-D! E%&&*! 5%4&4=! /.,/,+4*!
-4$!4*!<%4=F7!G4/,0+4!-4$!,!$,%4.%,!4!H=%I!C&,-D$=$!
+%**)! J@$! -,*4! >%4.! +)! -4$>4./,$)0/4! +)*40.4*4!
>.45,5)&$)0/)! 0=0-,! ,-40/)-).K! 0,! 04**,! '%*/L.%,M7!
N,*! 4! O.%6=0,&! *)! .)-=*4=! ,! +)54&5).! ,! /)..,! ,4*! <%4=F!
)! +)/).$%04=! 4! >,2,$)0/4! +)! =$,! -4$>)0*,PQ47! O
>.R$%4;!04!5,&4.!+)!$,%*!+)!@S!T##7###7###;##!U*)%*-)0/4*!
$%&'()*! +)! +L&,.)*V;! 0=0-,! 34%! .)-&,$,+4! ,/W! '4X) os
<%4=F!0Q4!-40-4.+,$!)$!+)*%*/%.!+)!C&,-D!E%&&*7!@$!&4-,&!
-40*%+).,+4!*,2.,+47!UO.)-'4!.)/%.,+4!+4!Y&$)Z!80/)..)$!
$)=!-4.,PQ4!0,!-=.5,!+4!.%4V7

!"#$#%&'(&)*#+,-&(.)+/#0&,-1/&2*

,+4PQ4!+)!=$,!-40-)>PQ4!%0/)2.,+,!+4!$)%4!,$6%)0/);!,!
%0*/%/=-%40,&%I,PQ4!+4*!+)5).)*!3=0+,$)0/,%*!,$6%)0/,%*;!
)!4!,2%.!%0/)2.,/%54!+,!,+$%0%*/.,PQ471
]! >.%0-1>%4! +,! .)*>40*,&%I,PQ4! %0/)2.,&;! >,.,! /).!
)Y-K-%,! )! -40-.)/=+);! +)5)! /.,I).! )$6=/%+4! =$,! 3=0PQ4!
>.)5)0/%5,;!*46!>)0,!+)!4!+%.)%/4!,$6%)0/,&!+)/).!,>)0,*!
3=0PQ4! *%$6L&%-,;! 2,.,0/%0+4! ^! *4-%)+,+)! =$,! >.4/)PQ4!
*=>).Y-%,&!)!,./%Y-%,&!+4!$)%4!,$6%)0/)7
[4**4! 4.+)0,$)0/4! X=.1+%-4! ,**=$)! 2.,0+)! .)&)5_0-%,!
na implementao de um Estado de Direito Ambiental,
0,!$)+%+,!)$!B=)!*)!6=*-,!,!)3)/%5,PQ4!+4*!-4$,0+4*!)!
>.%0-1>%4*!)&)0-,+4*!04!,./7!``a!+,!?40*/%/=%PQ4!b)+).,&7!

80/.)/,0/4;! 04**4*! &)2%*&,+4.)*! /R$! -,$%0',+4! )$!


4!8*/,+4!+)!\%.)%/4!A$6%)0/,&!+)5)!%$>).,.! *)0/%+4!-40/.K.%4!,4!)*/,6)&)-%+4!0,!?40*/%/=%PQ4!b)+).,&7!
=$!4.+)0,$)0/4!X=.1+%-4!B=)!-40-.)/%I)!4! c,=/,+4*! >4.! 2.,0+)*! %0/).)**)*! )-40d$%-4*;! -,+,! 5)I!
>.%0-1>%4!+,!>.)5)0PQ4;!-4$!,!>.)5%*Q4!+)! $,%*! >.4-=.,$! -405)./).! 4*! +%5).*4*! -4$>40)0/)*! +4!
=$! *%*/)$,! +)! .)*>40*,6%&%I,PQ4! %0/)2.,&!
>4.!+,04*!>.,/%-,+4*!,4!$)%4!,$6%)0/)7!
9! ! ?A[]OefE];! H4,B=%$! H4*W! g4$)*7! 8*/,+4! ?40*/%/=-%40,&!

?,04/%&'4! ,>40/,! -4$4! >.)**=>4*/4*! )**)0-%,%*! ,4!


processo de construo do Estado de Direito Ambiental: a

70 !MPMG Jurdico Especial

8-4&L2%-4! )! +)$4-.,-%,! *=*/)0/,+,7! InZ! b)..)%.,;! E)&%0%! <%&5%0%h! f)%/);!


H4*W!i=6)0*!N4.,/47!30)+%*#%(#4&'(&)*#5,-&(.)+/: tendncias, aspectos
-40*/%/=-%40,%*! )! +%,20L*/%-4*7! i%4! +)! H,0)%.4Z! b4.)0*)! @0%5).*%/K.%,;!
`##j;!>7!kl9#7

$)%4! ,$6%)0/)! )$! 5,&4.)*! $40)/K.%4*7! m=,&B=).! >).+,! por danos ambientais, antes de se fomentar a elaborao de
,$6%)0/,&! W! /4&).,+,;! 6,*/,! B=)! ',X,! >,2,$)0/4! +,! $)/4+4&42%,*!)!/W-0%-,*!+)!5,&4.,PQ4!>)-=0%K.%,!+4!$)%4!
.)*>)-/%5,!-4$>)0*,PQ47!
,$6%)0/)7!w!0)-)**K.%4;!,%0+,;!YF,.!-&,.,$)0/)!4*!x&%$%/)*!
+4! %0+%*>4015)&q! +)0/.4! +)! -.%/W.%4*! B=)! >.%5%&)2%)$! ,!
A!6=*-,!+4!-.)*-%$)0/4!)-40d$%-4!,!/4+4!-=*/4!-.%4=!=$! sustentabilidade do meio ambiente e de cada um de seus
$4+)&4!+)!*=>4*/4!+)*)054&5%$)0/4!B=)!5%4&,!4!-4$,0+4! -4$>40)0/)*! )$! &4024! >.,I4;! 4! B=)! *%20%Y-,! /,$6W$!
-40*/%/=-%40,&!)!+)*5%./=,!4!>.%0-1>%4!+,!.)*>40*,6%&%I,PQ4! +)Y0%.! 4*! &%$%/)*! +4! B=)! W! -4$>)0*K5)&Z! 4=! *)X,;! *)! 0Q4!
%0/)2.,&;!%05)./)0+4!,!4.+)$!+)!>.%4.%+,+)*!0,!>.4/)PQ4! W!>4**15)&!-4$>)0*,.!+)/).$%0,+,!>).+,!,$6%)0/,&;!0Q4!
,4! $)%4! ,$6%)0/)7! A! -4$>)0*,PQ4! >,**4=! ,! *).! ,! .)2.,! *).%,! /,$6W$! >4**15)&! ,=/4.%I,.! ,! %0/).5)0PQ4! B=)! &')!
,!04./),.!,!,=/4.%I,PQ4!+)!,/%5%+,+)*!)!)$>.))+%$)0/4*7
+,.%,!4.%2)$7
[)**)!*)0/%+4!*)!$,0%3)*/,!,!6.%&',0/)!)F>4*%PQ4!+4!Y&L*434;! [,! >).*)-=PQ4! +)! =$! 8*/,+4! +)! \%.)%/4! A$6%)0/,&j, a
X=.%*/,!)!)*-.%/4.!6)&2,!b.,0P4%*!]*/2:
?40*/%/=%PQ4! b)+).,&! +)! 9"::! %0-=$6%=! ,4! N%0%*/W.%4!
cv6&%-4!,!+)3)*,!+,!4.+)$!X=.1+%-,;!+4!.)2%$)!+)$4-.K/%-4!
A!%$,2)$!+,!X=*/%P,;!,**4-%,+,!,4*!/.R*!*1$64&4*!+4!2&K+%4;! )!+4*!%0/).)**)*!*4-%,%*!)!%0+%5%+=,%*!%0+1*>4015)%*;!/)0+4!
+,!6,&,0P,!)!+,!5)0+,;!>4+)!*).5%.!,B=%!+)!,.B=W/%>4!+)! como funo institucional a proteo do meio ambiente
/4+4!4!+%.)%/47!O4$)$4*!4!2&K+%47!8&)!&)$6.,!,!)F%*/R0-%,! U,./*7! 9y;! 9`k! )! 9`";! %0-7! eeeV7! c4./,0/4;! ,! +)Y0%PQ4! +)!
+)! %0/).)**)*! ,0/,2L0%-4*! )! +)! -40n%/4*;! ,! >.)*)0P,! +4!
$)/4+4&42%,*! +)! 5,&4.,PQ4! +4! $)%4! ,$6%)0/)! %0/).)**,!
)..4!)!+4!%0,-)%/K5)&;!,**%$!-4$4!,!0)-)**%+,+)!+)!-4./,.7!
c4.! 4>4*%PQ4! ,! =$! =0,0%$%*$4! )02,0,+4.! Uo/4+4*! *Q4! diretamente ao Parquet na aplicao do princpio da
,$%24*! +4! ,$6%)0/)pV;! 4! +%.)%/4! 0Q4! .)-=,! +%,0/)! +,! .)>,.,PQ4! %0/)2.,&;! >4.! $)%4! +,! .)*4&=PQ4! )F/.,X=+%-%,&!
$,0%3)*/,PQ4! +)! -40n%/4*7! c,.,+4F,&$)0/);! *)! )&)! )F).-)! +4*!-40n%/4*!,$6%)0/,%*7
=$! >,>)&! >,-%Y-,+4.! 0,! *4-%)+,+)! W! >4.B=)! >).$%/%=;!
>.%$)%.4;! B=)! 4*! ,0/,240%*$4*! *)! $,0%3)*/,**)$7! AB=%;!
,! &%02=,2)$! +4! +%.)%/4! +%*/%02=)l*)! +,! &%02=,2)$! +4!
+%0')%.4!)!+,!&%02=,2)$!+,!%$,2)$7!]!+%0')%.4!%0+=I!=$!
$4+)&4!+)!.)2=&,PQ4!2).)0-%,&;!B=)!-40+=I!^!0)24-%,PQ4!)!
ao compromisso: 4!+%0')%.4!W!)**)!o)B=%5,&)0/)!=0%5).*,&p!
que permite comprar tudo e compensar tudo, enquanto
B=);!>)&4!$)04*!)$!,&2=0*!-,*4*;!4!+%.)%/4!YF,!4*!&%$%/)*!
+4!%0+%*>4015)&7

="#>&0)(,+#?7'@%&2*#%+#'(0A*.0+-&/&%+%(#2&B&/

A4! +%.)%/4! ,$6%)0/,&;! +,! $)*$,! 34.$,! B=)! 0,*! .)2.,*!


+,! /)4.%,! 2).,&! +,! .)*>40*,6%&%+,+);! ,>&%-,l*)! ,! /.1>&%-)!
.)*>40*,6%&%I,PQ4;! -4034.$)! +%*>()! 4! ,./7! ``a;! z! sy;! +,!
?40*/%/=%PQ4! b)+).,&Z! xA*! -40+=/,*! )! ,*! ,/%5%+,+)*!
-40*%+).,+,*! &)*%5,*! ,4! $)%4! ,$6%)0/)! *=X)%/,.Q4! 4*!
O direito ambiental, especialmente o sistema jurdico da infratores, pessoas fsicas e jurdicas, a sanes penais e
.)*>40*,6%&%+,+)!-%5%&;!-,*4!,>&%-,+4!+)!34.$,!)B=%54-,+,;! ,+$%0%*/.,/%5,*;! %0+)>)0+)0/)$)0/)! +,! 46.%2,PQ4! +)!
,-,6,.K! >4.! )F).-).! =$,! 3=0PQ4! $).,$)0/)! Y2=.,/%5,;! .)>,.,.!4*!+,04*!-,=*,+4*q7
operando de maneira simblica diante da necessidade de
=$,!)3)/%5,!>.4/)PQ4!+4!$)%4!,$6%)0/)7
[4! B=)! -40-).0)! ^! .)*>40*,6%&%I,PQ4! -%5%&;! ,>)*,.! +,!
>.)5,&R0-%,! +4! ,*>)-/4! >.)5)0/%54;! )*/,! 0)$! *)$>.)! *)!
?4$4! *,&%)0/,! H4*W! i=6)0*! N4.,/4! f)%/)3: Essa $4*/.,!>4**15)&7!A**%$;!+%5).*,*!*Q4!,*!*%/=,P()*!)$!B=)!
$,0%3)*/,PQ4!.)>.)*)0/,/%5,!+4!*%*/)$,!X=.1+%-4l,$6%)0/,&! *)! +)>,.,! -4$! +,04*! ,$6%)0/,%*! XK! $,/).%,&%I,+4*;! 0Q4!
-.%,! =$,! 3,&*,! %$>.)**Q4! +)! B=)! )F%*/)! =$,! ,/%5,! )! .,.4!+)!$,0)%.,!%..)5).*15)&7
-4$>&)/,!,**%*/R0-%,!)-4&L2%-,!>4.!>,./)!+4!8*/,+47!?4$!
%**4;!>.4+=Il*)!=$,!.),&%+,+)!Y-/1-%,;!0,!B=,&!,!*4-%)+,+)! ?4$! )3)%/4;! 0,! *),.,! ,$6%)0/,&;! 'K! +=,*! 34.$,*! +)!
W!$,0/%+,!-40Y,0/)!)!/.,0B=%&,!)$!.)&,PQ4!,4*!>,+.()*!+)! composio do dano: a recuperao do meio ambiente
*)2=.,0P,!)F%*/)0/)*q7
&)*,+4!U,*>)-/4!.)>,.,/L.%4V!4=!,!>).-)>PQ4!+)!%0+)0%I,PQ47
@$!)F)$>&4!B=)!.)>.)*)0/,!6)$!)**,!>.4/)PQ4!Y-/1-%,!W!
4! &%-)0-%,$)0/4! ,$6%)0/,&7! C,*/,! ,4*! )$>.))0+%$)0/4*!
46/).)$!,*!&%-)0P,*!)!>,2,.)$!,*!-4$>)0*,P()*!&)2,&$)0/)!
)F%2%+,*!>,.,!B=)!/)0',$!*,&54l-40+=/4!>,.,!)F).-).!*=,*!
,/%5%+,+)*;! %0)F%*/%0+4! -40/.4&)! )3)/%54! +4! -=$>.%$)0/4!
+)!*=,*!-40+%-%40,0/)*;!>4%*!4!B=)!*)!5).%Y-,!W!,!%0)Y-K-%,!
+4! -40/.4&)! >L*l&%-)0-%,$)0/4;! *46.)/=+4! 0,! 3,*)! +)!
.)045,PQ4!+,*!&%-)0P,*7!
A**%$;! 3,Il*)! 0)-)**K.%,! ,! )F,/,! -4$>.))0*Q4! +4*!
>.%0-1>%4*! B=)! 04./)%,$! 4! *%*/)$,! +)! .)*>40*,6%&%I,PQ4!
`! !]<O;!b.,0P4%*7!5#.+)7'(:+#;#,+'<(,#%+#/(&#r!A!)-4&42%,!^!>.45,!+4!
+%.)%/47!e0*/%/=/4!c%,2)/;!>7!9"l`#7
s! ! f8eO8;! H4*W! i=6)0*! N4.,/4h! AtAfA,;! c,/.u-u! +)! A.,vX4;! op. cit.,
>799Tl99k7

A>)*,.!+)!,$6,*!*).)$!>4**15)%*;!)0/.)!)&,*!'K!%0)B=154-,!
'%).,.B=%,;! +)-4..)0/)! +,! .)&)5_0-%,! +4! 6)$! X=.1+%-4!
/=/)&,+47
c4./,0/4;! 04! $)*$4! *)0/%+4! )$! B=)! ,! >.)5)0PQ4!
>.)3).)! ^! -4$>4*%PQ4;! 4! ,*>)-/4! .)>,.,/L.%4! +)5)!
sempre predominar em relao ao ressarcimento, j que
,! %0+)0%I,PQ4;! )5%+)0/)$)0/);! 0Q4! /)$! 4! -40+Q4! +)!
.)-=>).,.!4!+,04!*4-%,&!-,=*,+47

j! ! x8$! &%0',*! 2).,%*;! 4! 8*/,+4! +)! \%.)%/4! A$6%)0/,&! >4+)! *).!


-4$>.))0+%+4! -4$4! >.4+=/4! +)! 045,*! .)%5%0+%-,P()*! 3=0+,$)0/,%*!
+4! *).! '=$,04! )! >,./%-=&,.%I,+4! >)&,! R03,*)! B=)! -403).)! ^! >.4/)PQ4!
,$6%)0/,&q7! f8eO8;! H4*W! i=6)0*! N4.,/4h! AtAfA;! c,/.u-u! +)! A.,vX47!
4+.*# 5,-&(.)+/7! \4! %0+%5%+=,&! ,4! -4&)/%54! )F/.,>,/.%$40%,&7! s7! )+7!
8+%/4.,!i)5%*/,!+4*!O.%6=0,%*;!>7!sk7

MPMG Jurdico Especial !71

\)*/,! 34.$,;! *Q4! 46X)/%54*! +4! +%.)%/4! ,$6%)0/,&;! )$! ! [)**,! 045,! >).*>)-/%5,;! 4! /.,/,$)0/4! +%*>)0*,+4! ^*!
4.+)$!+)-.)*-)0/)!+)!%$>4./_0-%,;!,!>.)5)0PQ4!+4!+,04;! ,/%5%+,+)*! >4/)0-%,&$)0/)! +)2.,+,+4.,*! .)5)*/)l*)!
+)! +)*-40Y,0P,! ,4! %05W*! +)! *).)$! 5%*=,&%I,+,*! -4$4!
,!.)>,.,PQ4!)!,!46/)0PQ4!+)!%0+)0%I,PQ47
%0)5%/K5)%*!>,.,!4!-.)*-%$)0/4!)-40d$%-47!]!$,%4.!+)*,Y4!
8$! -40*)B=R0-%,;! 0Q4! *)0+4! >4**15)&! ,! .)*/,=.,PQ4! 4=! >.4>4*/4!>)&4!,$6%)0/)!W!X=*/,$)0/)!,!%$>4**%6%&%+,+)!+)!
recuperao ambiental, como instrumento subsidirio, .)-4$>4*%PQ4!+)!+%5).*4*!+,04*!^!0,/=.)I,;!,-,..)/,0+4!
-42%/,l*)! ,! -4$>)0*,PQ4! )-4&L2%-,7! A**%$;! *)$>.)! B=)! >.)X=1I4*!%0)*/%$K5)%*!>,.,!4!>,/.%$d0%4!,$6%)0/,&7k
0Q4!34.!>4**15)&!.),6%&%/,.!4!6)$!,$6%)0/,&!&)*,+4;!+)5)l
*)!>.4-)+).!^!*=,!*=6*/%/=%PQ4!>4.!4=/.4!3=0-%40,&$)0/)!
)B=%5,&)0/)!4=!,>&%-,.!,!*,0PQ4!$40)/K.%,7!!
[,! )*3).,! +,! .)*>40*,6%&%+,+)! ,$6%)0/,&;! ,! *,0PQ4! -%5%&!
/)$! /,$6W$;! ,&W$! +4! ,*>)-/4! .)>,.,+4.;! =$,! 3=0PQ4!
>.)5)0/%5,! 2).,&! )! )*>)-%,&7! A! >.)5)0PQ4! )*>)-%,&! 0Q4!
6=*-,! ,! %0/%$%+,PQ4! +4! 2.=>4! *4-%,&;! 5%*,0+4! ,>)0,*!
^B=)&)!%0+%51+=4!%03.,/4.;!>,.,!B=)!0Q4!54&/)!,!/.,0*2.)+%.!
,*! 04.$,*! X=.1+%-4l,$6%)0/,%*7! [,! >.)5)0PQ4! 2).,&;! ,!
*,0PQ4! %$>4*/,! ,4! ,=/4.! +4! +,04! ,$6%)0/,&! .)n)/)! 0,!
*4-%)+,+);!-4%6%0+4!,!>.K/%-,!+)!0454*!,/4*!&)*%54*7
80/.)/,0/4;! >,.,! B=)! 4! 4.+)0,$)0/4! X=.1+%-4l,$6%)0/,&!
2,.,0/,! ,! >.)5,&R0-%,! +,! 3=0PQ4! >.)5)0/%5,;! $%*/).! *)!
3,I! =$! *%*/)$,! +)! .)*>40*,6%&%I,PQ4! -%5%&! B=)! /.,2,! ,!
-)./)I,!+)!B=)!,!*,0PQ4!*).K!%$>4*/,!+)!34.$,!.%24.4*,!,4!
,2)0/)!-,=*,+4.!+4!+,047![)*/)!,*>)-/4!.)**=.2)!,!2.,0+)!
.)&)5_0-%,! +)! *)! )*/,6)&)-).)$! /W-0%-,*! B=)! >4**,$! *).!
=/%&%I,+,*! >,.,! ,! 5,&4.,PQ4! +)! /4+,*! ,*! +%$)0*()*! +4*!
+,04*!,4!$)%4!,$6%)0/)7!
A**%$;!+)!,-4.+4!-4$!C)0X,$%0;!*Q4!-40*%+).,+,*!3=0P()*!
,! *).)$! -=$>.%+,*! >)&,! .)*>40*,6%&%+,+)! -%5%&! 0,! K.),!
,$6%)0/,&Z!x,V!-4$>)0*,PQ4!+,*!51/%$,*h!6V!>.)5)0PQ4!+)!
,-%+)0/)*h! -V! $%0%$%I,PQ4! +4*! -=*/4*! ,+$%0%*/.,/%54*! +4!
*%*/)$,h!+V!.)/.%6=%PQ4q7a

C"#9+<+.%*#-(, #D7(#,+/#)(,E
?4$4! +)$40*/.,+4;! 4! *%*/)$,! X=.1+%-4l,$6%)0/,&! +)!
.)*>40*,6%&%I,PQ4! -%5%&! 6,*),+4! 0=$,! 3=0PQ4! >.)5)0/%5,!
3,I! -4$! B=)! *)! 5%*&=$6.)! 0454! '4.%I40/)! >,.,! ,! /=/)&,!
+4! $)%4! ,$6%)0/);! B=)! >,**,! &402)! +)! *).! ,! 6=*-,! +,!
.)>,.,PQ4!>)-=0%K.%,!+4!6)$!&)*,+47
?4034.$)! b).0,0+4! AD,4=%;! x\)! 3,/4;! W! >.%0-1>%4! /K-%/4!
B=)! *)! )F/.,%! +,! ?b! U,./7! ``a;! caput;! z! 9y;! zz! `y! )! syV! 4! +,!
>.%$,I%,! +,! .)>,.,PQ4! )*>)-1Y-,! +4! +,04! ,$6%)0/,&;! 4=!
*)X,;! )F%*/)! =$,! ,6*4&=/,! >.%4.%+,+)! +)! .)/4.04! +4! 6)$!
lesado ao status quo ante7! \,! $)*$,! 34.$,;! >4+)$4*!
/%.,.! +4*! >.%0-1>%4*! U,./7! `y;! %0-7! GeeV! )! 46X)/%54*! U,./7! jy;!
%0-%*4*!Ge!)!GeeV!+,!c4&1/%-,![,-%40,&!+4!N)%4!A$6%)0/);!
%0*/%/=1+,!>)&,!fb!T7"s:;!+)!s97#:79":9q7T

]-4..)! B=);! ,/=,&$)0/);! 4! *%*/)$,! X=.1+%-4l,$6%)0/,&! +)!


.)*>40*,6%&%+,+)! -%5%&! *43.)! +=>&,! 5%4&,PQ47! c.%$)%.4;!
>4.!-40/,!+4!c4+).!f)2%*&,/%54;!B=);! >4.! +%5).*,*!5)I)*;!
%05)./)! ,! 4.+)$! +)! >.%4.%+,+)*! )! %$>()! ,! -4$>)0*,PQ4!
-4$4! 34.$,! >.%0-%>,&! +)! 2,.,0/%,! +,! /=/)&,! ,$6%)0/,&7!
c4.! 4=/.4! &,+4;! 4! c4+).! H=+%-%K.%4! 5)$;! .)%/).,+,$)0/);!
.)-40')-)0+4! ,! -',$,+,! x/)4.%,! +4! 3,/4! -40*=$,+4q;!
)*/,6)&)-)0+4;! )$! *10/)*);! B=)! /=+4! W! >).$%/%+4;! +)*+)!
B=)!*)!)F%X,!-4$>)0*,PQ47

a! ! C8[HANe[;! A0/40%4! E).$,07! G7! A7! F(0A*.0+-&/&%+%(# 2&B&/#


A(/*# %+.*# +,-&(.)+/# .*# %&'(&)*# -'+0&/(&'*# (# +0# /&GH(0# %*# %&'(&)*#
comparado7!
\%*>4015)&!
)$!
o'//>Z{{6+X=.7*/X724576.{+*>,-){
6%/*/.),${`#99{:Ts`{s{A|i)*>40*,6%&%+,+)|?%5%&7>+3p7!
A-)**4!
)$Z`"7#j7`#997
T! ! A}A]@e;! b).0,0+4! i)5).)0+4! G%+,&7! Compromisso de
5?70)+,(.)*# %(# 6*.%7)+# 5,-&(.)+/7! 8+%/4.,! i)5%*/,! +4*! O.%6=0,%*;!
>799:7

72 !MPMG Jurdico Especial

k! ! f8eO8;! H4*W! i=6)0*! N4.,/4h! AtAfA;! c,/.u-u! +)! A.,vX4;! op. cit.,
>79sk7

C"# !"# 6*,A(.0+GH(0# A'(B&0)+0# .+# /(<&0/+GI*#


+,-&(.)+/
]! ,./7! sT! +,! f)%! 07y! "7":a{##;! B=)! %0*/%/=%=! 4! <%*/)$,!
[,-%40,&!+)!@0%+,+)*!+)!?40*).5,PQ4!r!<[@?;!-.%4=!=$,!
forma de compensao sui generis para empreendimentos
+)!*%20%Y-,/%54!%$>,-/4!,$6%)0/,&7

=$! $)%4! ,$6%)0/)! )-4&42%-,$)0/)! 2,.,0/%+4! )$! *=,!


'%2%+)I7!a7!e0-40*/%/=-%40,&%+,+)!+,!)F>.)**Q4!J0Q4!>4+)!
*).!%03).%4.!,!$)%4!>4.!-)0/4!+4*!-=*/4*!/4/,%*!>.)5%*/4*!
>,.,! ,! %$>&,0/,PQ4! +4! )$>.))0+%$)0/4M;! 04! z! 9y! +4!
,./7! sT! +,! f)%! 0y! "7":a{`###7! ]! 5,&4.! +,! -4$>)0*,PQ4l
-4$>,./%&',$)0/4!W!+)!*).!YF,+4!>.4>4.-%40,&$)0/)!,4!
%$>,-/4! ,$6%)0/,&;! ,>L*! )*/=+4! )$! B=)! *)! ,**)2=.)$!
4! -40/.,+%/L.%4! )! ,! ,$>&,! +)3)*,7! c.)*-%0+%6%&%+,+)! +,!
YF,PQ4!+)!>).-)0/=,&!*46.)!4*!-=*/4*!+4!)$>.))0+%$)0/47!
T7!APQ4!>,.-%,&$)0/)!>.4-)+)0/)7!U<Ob;!A\e[!s7sk:lT!\b;!
i)&7!N%07!?,.&4*!C.%/4;!#"{#j{`##:V7!U2.%34!04**4V

A compensao ambiental pela implantao do


)$>.))0+%$)0/4!W!)F%2R0-%,!%0*/%/=1+,!>)&4!4.+)0,$)0/4!
X=.1+%-4!>K/.%47!<)=!-=$>.%$)0/4!0Q4!>4+)!*).!+%*>)0*,+4!
>)&4!L.2Q4!,$6%)0/,&!04!-=.*4!+4!>.4-)+%$)0/4!+)!,0K&%*)!
+4! &%-)0-%,$)0/4! +)! 46.,*! 4=! ,/%5%+,+)*! >4/)0-%,&$)0/)!
-,=*,+4.,*!+)!*%20%Y-,/%54!%$>,-/47
]=/.,! 34.$,! +)! -4$>)0*,PQ4! 34%! >.)5%*/,! 04! \)-.)/4!
07y! T7Tj#{`##:;! 04! B=)! *)! .)3).)! ,4*! %$>,-/4*! 0)2,/%54*!
%..)5).*15)%*! )$! -,5%+,+)*! 0,/=.,%*! *=6/).._0),*!
-&,**%Y-,+,*! -4$! 2.,=! +)! .)&)5_0-%,! ,&/4! )! $W+%4;!
$)+%,0/)!&%-)0-%,$)0/4!,$6%)0/,&7
A! f)%! 07y! 997j`:{`##T;! B=)! +%*>()! *46.)! ,! =/%&%I,PQ4! )!
>.4/)PQ4! +,! 5)2)/,PQ4! 0,/%5,! +4! 6%4$,! N,/,! A/&_0/%-,;!
>.)5R! +=,*! 34.$,*! +)! -4$>)0*,PQ4! 04*! *)=*! ,./%24*! 9k!
)!s`7
A! i)*4&=PQ4! ?40,$,! 07y! sT"{`##T;! B=)! +%*>()! *46.)! 4*!
-,*4*!)F-)>-%40,%*;!+)!=/%&%+,+)!>v6&%-,;!%0/).)**)!*4-%,&!4=!
6,%F4!%$>,-/4!,$6%)0/,&;!B=)!>4**%6%&%/,$!,!%0/).5)0PQ4!
4=! *=>.)**Q4! +)! 5)2)/,PQ4! )$! .),! +)! c.)*).5,PQ4!
c).$,0)0/)!r!Acc;!)*/,6)&)-)=!)$!*)=!,./7!ay!,!)F%2R0-%,!
+)!$)+%+,!-4$>)0*,/L.%,7
[4!_$6%/4!+4!8*/,+4!+)!N%0,*!g).,%*;!,!-4$>)0*,PQ4!34%!
)*/,6)&)-%+,! >)&,! f)%! 07y! 9j7s#"{`##`;! B=)! +%*>()! *46.)!
,*! >4&1/%-,*! n4.)*/,&! )! +)! >.4/)PQ4! ^! 6%4+%5).*%+,+)! 04!
8*/,+4;! .)&,/%5,*! ,4! &%-)0-%,$)0/4! +)! )$>.))0+%$)0/4*!
$%0).K.%4*! -,=*,+4.)*! +)! *%20%Y-,/%54*! %$>,-/4*!
,$6%)0/,%*7
i)-)0/)$)0/)! 4! <=>.)$4! O.%6=0,&! b)+).,&! +)-&,.4=!
-40*/%/=-%40,&!4!,./7!sT!+,!f)%!07y!"7":a{##;!0)*/)*!/).$4*Z! w! 0)-)**K.%4! .)**,&/,.! B=)! ,! %$>4*%PQ4! +,*! .)3).%+,*!
medidas compensatrias na fase do licenciamento ou
A~]! \ei8OA! \8! e[?][<OeO@?e][Afe\A\87! ,=/4.%I,PQ4! 0Q4! *%20%Y-,! B=)! 4! )$>.))0+)+4.! +)/W$! 4!
AiO7! sT! 8! <8@<! zz! 9y;! `y! 8! sy! \A! f8e! [y! "7":a;! \8! 9:! +%.)%/4!+)!>4&=%.7!c)&4!-40/.K.%4;!-,*4!*)!5).%YB=)!B=)!,*!
\8! H@fE]! \8! `###7! ?][<OeO@?e][Afe\A\8! \A! ,/%5%+,+)*!-,=*)$!+,04*!,$6%)0/,%*!%..)5).*15)%*;!*).K!4!
?]Nc8[<A~]!\8Ge\A!c8fA!eNcfA[OA~]!\8! ,2)0/)!46.%2,+4!,!-4$>)0*Kl&4*;!%0+)>)0+)0/)$)0/)!+,*!
8Nci88[\eN8[O]<! \8! <eg[ebe?AOeG]! eNcA?O]! -4$>)0*,P()*!YF,+,*7
ANCe8[OAf7!e[?][<OeO@?e][Afe\A\8!cAi?eAf!
\]! z! 9y! \]! AiO7! sT7! 777! j7! e0)F%*/)0/)! +)*.)*>)%/4! ,4!
>4*/=&,+4! +,! .,I4,6%&%+,+)7! Compensao ambiental
B=)! *)! .)5)&,! -4$4! %0*/.=$)0/4! ,+)B=,+4! ^! +)3)*,! )!
>.)*).5,PQ4!+4!$)%4!,$6%)0/)!>,.,!,*!>.)*)0/)*!)!3=/=.,*!
2).,P()*;! 0Q4! ',5)0+4! 4=/.4! $)%4! )Y-,I! >,.,! ,/%02%.!
)**,! Y0,&%+,+)! -40*/%/=-%40,&7! N)+%+,! ,$>&,$)0/)!
compensada pelos benefcios que sempre resultam de

MPMG Jurdico Especial !73

3.2. A teoria do fato consumado8

C"C"# 5# .(2(00&%+%(# %(# &.B('0I*# %(# B+/*'(0# .+#


+.L/&0(#%(#B&+-&/&%+%(#%(#&.)('B(.GH(0#.*#,(&*#
?4$4! 04*! )0*%0,! A0+.W! +)! G,0-40-)&4*! \%,*9: jamais ambiente
34%! 34.$=&,+,! =$,! J/)4.%,! +4! b,/4! ?40*=$,+4M7! O.,/,l
*);! 0,! 5).+,+);! +)! =$! =0%5).*4! +)! +)-%*()*! X=+%-%,%*!
B=);!2=,.+,0+4!)0/.)!*%!*%$%&%/=+)*;!>).$%/)$!+%*/%02=%.!
*)=*! 46X)/%54*! 6K*%-4*;! >4*/4! B=)! *46! 4*! $,%*! +1*>,.)*!
3=0+,$)0/4*q7

\)! $,0)%.,! 2).,&;! 04! C.,*%&;! >.)5,&)-)! 04*! L.2Q4*!


,+$%0%*/.,/%54*;! )$! >.4-)**4*! ,=/4.%I,/%54*! +)!
%0/).5)0P()*! 04! $)%4;! ,! ,=*R0-%,! +)! =$,! -=&/=.,! $,%*!
,$>&,! +)! ,5,&%,PQ4! +)! 5%,6%&%+,+);! -40*%+).,0+4! ,*!
+%5).*,*!>).+,*!,$6%)0/,%*!r!$=%/,*!5)I)*!%..)5).*15)%*!r!

c)&,! x/)4.%,! +4! 3,/4! -40*=$,+4q! ,! X=.%*>.=+R0-%,!


.)-40')-)! B=)! x*%/=,P()*! 3K/%-,*! -40*4&%+,+,*! >)&4!
decurso do tempo, amparadas por deciso judicial, no
$).)-)$!*).!+)*-40*/%/=1+,*q79#
b,/4! W! B=);! ,/=,&$)0/);! )F%*/)! 0,! X=.%*>.=+R0-%,! ,!
/)0+R0-%,! +)! *)! .)-40')-).;! -4$! 3=0+,$)0/4! 0,! x/)4.%,!
+4! 3,/4! -40*=$,+4q;! ,! >4**%6%&%+,+)! +)! -40*4&%+,PQ4! )!
-405,&%+,PQ4!+)!*%/=,P()*!3K/%-,*!4.%2%0,+,*!0,!%&)2,&%+,+)!
)!)$!>.)X=1I4!,4!$)%4!,$6%)0/)7!
[)**)!*)0/%+4!+)-%+%=!4!O.%6=0,&!i)2%40,&!b)+).,&!+,!j!
i)2%Q4Z
ci]?8<<@Af! ?eGef7! AgiAG]! \8! e[<Oi@N8[O]7!
A~]! ?eGef! cCfe?A7! A@<[?eA! \8! \8be[e~]!
A?8i?A!\A!?AcOA~];!A\@~]!8!OiAOAN8[O]!
\8! g@A! cAiA! ACA<O8?eN8[O]! e[\@<OieAf7!
?][?8<<]! \8! fe?8[~A! ANCe8[OAf! \8!
e[<OAfA~]!r!<eO@A~]!bOe?A!?][<]fe\A\A7!
?40Y.$,l*)!,!+)-%*Q4!>.43).%+,!)$!,PQ4!-%5%&!>v6&%-,!B=)!
-40-)+)=! ,! &%-)0P,! ,$6%)0/,&! +)! %0*/,&,PQ4! ^! %0+v*/.%,!
,2.,5,+,! B=,0+4;! )3)/%5,$)0/)! -=$>.%+,;! >.4+=I!
*%/=,PQ4!3K/%-,!-40*4&%+,+,;!%03,-/15)&!+)!.)5).*Q47

O4+,5%,;! /)0+4! )$! 5%*/,! ,! ,6*4&=/,! >.%$,I%,! B=)! 04**4!


*%*/)$,! X=.1+%-4l,$6%)0/,&! +)! .)*>40*,6%&%+,+)! -%5%&!
-403).)!^!.)-=>).,PQ4!+4!$)%4!,$6%)0/);!34.P4*4!-40-&=%.!
*).! %0,-)%/K5)&! ,! x-40*4&%+,PQ4q! +4! +,04! ,$6%)0/,&;!
mantendo inclume o empreendimento que se instalou ao
,..)>%4! +,! &)%! )! -405)./)0+4! ,! 46.%2,PQ4! +)! .)-=>).,.! 4!
+,04!)$!%0+)0%I,PQ4!>)-=0%K.%,711
<46! /,&! >).*>)-/%5,;! 0Q4! *)! 5%*&=$6.,! ,! >4**%6%&%+,+)! +)!
%054-,PQ4;!>)&4!>,./%-=&,.;!+4!x3,/4!-40*=$,+4!,$6%)0/,&q! )$!.)&,PQ4!,4*!2,0'4*!)-40d$%-4*!)!*=,!.)>,./%PQ4!-4$!,!
-4$4! 34.$,! +)! *)! 3=./,.! ^! .)-=>).,PQ4! +4! ,$6%)0/)! *4-%)+,+)7
+)2.,+,+4!r!-4$!5%*/,*!,4!status quo ante!r;!*=6*/%/=%0+4l4!
>)&,!-4$>)0*,PQ4!4=!%0+)0%I,PQ4!,$6%)0/,&712
[,!+)-%*Q4!+)!5%,6%&%+,+)!,$6%)0/,&!+)!)$>.))0+%$)0/4*;!
+)5).%,!*).!&)5,+4!)$!-40*%+).,PQ4!=$!6,&,0P4!)0/.)!,*!
>).+,*! )! 2,0'4*! ,$6%)0/,%*{)-40d$%-4*{*4-%,%*;! )! 0Q4!
*4$)0/)!,!)F%*/R0-%,!+)!&%$%/,P()*!&)2%*&,/%5,*!,4!)F).-1-%4!
+)!+)/).$%0,+,*!,/%5%+,+)*7

:! !G).!)F-)&)0/)!,./%24Z!xN)%4!,$6%)0/)!)!3,/4!-40*=$,+4q7!A0+.W!+)!
G,*-40-)&4*!\%,*7!9*/@)&2+#J+2&*.+/#%*#K(&*#5,-&(.)(7!`a!,04*!+,!f)%!
07!T7"s:{9":9;!>7!9kal`#j7
9

idem

9#! !Idem7!<OH;!i)*>7!07!aa7sTT;!i)&7!N%07!\)0%*)!A..=+,;!9!O7;!X7!`79`7`##j;!
\H!9k79`7`##j;!>7!j`a7
99! !\eA<;!A0+.W!+)!G,*-40-)&4*7!N)%4!,$6%)0/)!)!3,/4!-40*=$,+47!e0Z!
9*/@)&2+#J+2&*.+/#%*#K(&*#5,-&(.)(7!`a!,04*!+,!f)%!07!T7"s:{9":9;!>7!
9"s7
9`! !\eA<;!A0+.W!+)!G,*-40-)&4*7!op. cit.;!>7!`#`7

74 !MPMG Jurdico Especial

i4-')&&)! H)&%0)D! g,.-)I13 destaca que no sistema de


licenciamento ambiental brasileiro est colocada a
>4**%6%&%+,+)!+)!=$,!+)-%*Q4!0)2,/%5,!>4.!>,./)!+4!c4+).!
9s! !gAi?8;!i4-')&&)!H)&%0)D7!f%-)0-%,$)0/4!,$6%)0/,&!)!=.6,01*/%-4!
>,.,!4!>,.-)&,$)0/4!+4!*4&4!=.6,047!e0Z!C8[HANe[;!A0/d0%4!E).$,0!
+)!G,*-40-)&&4*!)!U4.2V7!9+&0+<(, #.+)7'(:+#(#%&'(&)*M/+.%02+A( #.+)7'(#
+.%#/+N;!G4&=$)!`7!<Q4!c,=&4Z!e0*/%/=/4!]!\%.)%/4!>4.!=$!c&,0)/,!G).+);!
`##a;!>7!sT:7

Pblico sobre um empreendimento que no atente para O"#6*.2/70I*


,*!$10%$,*!-40+%P()*!+)!5%,6%&%+,+);!*=*/)0/,6%&%+,+)!4=!
,+)B=,PQ4!,$6%)0/,&;!04*!*)2=%0/)*!/).$4*Z
8$64.,! 4! 4.+)0,$)0/4! X=.1+%-4l,$6%)0/,&! 6.,*%&)%.4!
possua instrumentos que no se limitam ao controle
m=,0+4! .)-)6)! 4! >)+%+4! +)! &%-)0-%,$)0/4! ,$6%)0/,&;! 4! +,! >.4+=PQ4! )! +,! >.4&%3).,PQ4! +)! .%*-4*;! .)**,&/,l
L.2Q4!-4$>)/)0/)!)*/K!5%0-=&,+4!^*!04.$,*!-40*/%/=-%40,%*! se a necessidade de afastar o Direito Ambiental da
+)!+)*)054&5%$)0/4!)-40d$%-4!)$!-4$>,/%6%&%+,+)!-4$! %..)*>40*,6%&%+,+)!4.2,0%I,+,!)!+)*5%0-=&Kl&4!+,!%0/)0PQ4!
,! >.)*).5,PQ4! +4! ,$6%)0/)! )! *=,! $,0%3)*/,PQ4! *46.)! 4! +4!)F).-1-%4!+)!=$,!3=0PQ4!$).,$)0/)!*%$6L&%-,9j7
?40Y.,l*)!,!+4=/.%0,!+)!C)0X,$%0Z
[Q4! %$,2%0)$4*;! /4+,5%,;! B=)! ,! =/%&%I,PQ4! >)&4! +%.)%/4!
,$6%)0/,&! +)! =$,! .)*>40*,6%&%+,+)! -%5%&! .)5%/,&%I,+,!
.)*4&5).K;!+)!5)I;!,!+)2.,+,PQ4!+4!>&,0)/,7!e0%-%,&$)0/);!W!
64$!&)$6.,.!B=)!,*!/W-0%-,*!+)!>.4/)PQ4!+4!$)%4!,$6%)0/)!
*Q4! U)! >.)-%*,$! *).V! -4$>&)$)0/,.)*! )0/.)! *%! )! +)5)$!
3=0-%40,.! +)! $,0)%.,! %0/)2.,+,;! +,! .)*>40*,6%&%+,+)!
-%5%&;!>)0,&!)!,+$%0%*/.,/%5,!,4!>&,0)X,$)0/4;!,=+%/4.%,*!
)!%0*/.=$)0/4*!)-40d$%-4*79a

<)2=0+4!N4.,/4!f)%/);!
]! $)-,0%*$4! +,! -4$>)0*,PQ4! )-4&L2%-,;! -4$4! 5%*/4;! W!
=$,! .)*>4*/,! )-40d$%-,! ^! B=)*/Q4! +4! +,04! ,$6%)0/,&7!
O.,/,l*);! >4./,0/4;! +)! =$,! *4&=PQ4! ,%0+,! >.)-K.%,! ,4!
>.46&)$,! +,! -.%*)! ,$6%)0/,&;! >4%*! 0Q4! 342)! $=%/4! +,!
.,-%40,&%+,+)! =/%&%/,.%*/,;! B=,0+4! +)5).%,! >.4-=.,.!
$,%4.!-4$>.4$)/%$)0/4!W/%-4!-4$!4!6)$!,$6%)0/,&!)!,*!
2).,P()*!3=/=.,*79T

[)**)! -40/)F/4;! ,! 5,&4.,PQ4! +)! +,04*! ,$6%)0/,%*! +)5)!


5%*&=$6.,.! ,! >.)5)0PQ4! 2).,&;! 4=! *)X,;! B=)! ,! $)+%+,!
-4$>)0*,/L.%,! YF,+,! )! )F%2%+,! +4! -,=*,+4.! +4! +,04!
&)5)! )$! -40*%+).,PQ4! ,*! 2).,P()*! 3=/=.,*;! ,**%$!
-4$4! 4*! >.%0-1>%4*! +,! )B=%5,&R0-%,;! .,I4,6%&%+,+)! )!
>.4>4.-%40,&%+,+)7
Para que a responsabilidade ambiental aprimore seu
,*>)-/4! >.)5)0/%54;! W! >.%$4.+%,&! B=)! *)! +)Y0,! +)! B=)!
34.$,!3=0-%40,.K!-4$4!*%*/)$,!%0/)2.,+4!-4$!4*!+)$,%*!
instrumentos de comando e controle do Estado, sobretudo
-4$! 4! )*/,6)&)-%$)0/4! +)! $)/4+4&42%,*! )! /W-0%-,*! +)!
>)+%+4! 0Q4! %$>&%-,! +%*-.%-%40,.%)+,+)! ,+$%0%*/.,/%5,! 5,&4.,PQ4!+4*!+,04*!,$6%)0/,%*7
04!*)0/%+4!+)!-405)0%R0-%,!)!4>4./=0%+,+)!+,!%0*/,&,PQ4!
+4!)$>.))0+%$)0/4;!$,*!*%$!+%*-.%-%40,.%)+,+)!/W-0%-,!
,/.,5W*! +)! >,._$)/.4*! /W-0%-4*! )! -%)0/1Y-4*! 46X)/%54*7!
[Q4!'K!=$,!,/=,PQ4!&%5.)!+,!A+$%0%*/.,PQ4;!$,*!4!>4+).!
+)!/4$,.!,!+)-%*Q4!$,%*!,+)B=,+,!,4!Y$!>v6&%-4!B=)!,!
&)%!%$>()7

Assim, nos casos de licenciamento de empreendimentos


+)!*%20%Y-,/%54!%$>,-/4!)$!B=);!0,!,0K&%*)!+,!5%,6%&%+,+)!
,$6%)0/,&;! *)! 5).%YB=)! B=)! 4! 6)$! ,$6%)0/,&! 0Q4! W!
-4$>)0*K5)&;! *)X,! >)&,! %$>4**%6%&%+,+)! +)! 5,&4.,PQ4;!
-4$4! 0,*! '%>L/)*)*! +)! >4/)0-%,&! )F/%0PQ4! +)! )*>W-%);!
*)X,! >)&,! %05%,6%&%+,+)! )-40d$%-,! )$! 3,-)! +4! .),&! -=*/4!
,$6%)0/,&;!0Q4!+)5)!4!&%-)0-%,$)0/4!*).!,=/4.%I,+47

9j! ! f8eO8;! H4*W! i=6)0*! N4.,/4h! AtAfA;! c,/.u-u! +)! A.,vX4;! op. cit.,
>799k7
9a! ! C8[HANe[;! A0/40%4! E).$,07! i)*>40*,6%&%+,+)! -%5%&! >)&4! +,04!
,$6%)0/,&7! F(B&0)+# %(# 4&'(&)*# 5,-&(.)+/;! 54&7! ";! <Q4! c,=&4;! X,07! 9"":;!
>79#7
9T! !f8eO8;!H4*W!i=6)0*!N4.,/4h!AtAfA;!c,/.u-u!+)!A.,vX4;!op. cit.;!>7!
`9j7

MPMG Jurdico Especial !75

Potrebbero piacerti anche