Sei sulla pagina 1di 67

1

AutoCAD ile ÇİZİM

AutoCAD’de çizime başlamadan önce başlangıç ve bitiş noktalarımızı bilmeliyiz. Bu iki noktayı
belirledikten sonra çizimimizi yapmak daha da kolay bir hal alacaktır. Çizimi oluşturmanın bir kaç yöntemi
var:
• Mutlak koordinat girişi: x ve y koordinatlarının, eğer üç boyutlu çalışıyorsak z
koordinatının değerlerini mutlak koordinat olarak girme işi. Örneğin komut satırına 10,15,5
girerseniz, çizginizin başlangıç noktası x’de 10 birim, y’de 15 birim ve z’de ise 5 birim uzaklıkta
oluşan noktadır.
• Göreceli koordinat girişi: bir önceki noktayı orjinmiş gibi varsayarak gireceğiniz yeni
noktanın uzaklığını girme işi.Mutlak koordinat girişinden farklı olarak komut satırında girerken
başına @ işaretini koyuyoruz. Örneğin @3,5,7 girdiğimizde, oluşturacağımız çizginin son
noktasının yeri, bir önceki noktaya göre x’de 3, y’de 5, ve z’de ise 7 birim uzaktaki noktadır.
• Kutupsal koordinat girişi: bir önceki noktayı orjinmiş gibi varsayarak gireceğiniz yeni
noktanın uzaklığını açı ile birlikte girme işi. Burada da @ işaretini komutun önüne yazıyoruz.
Örneğin, @10<30 ifadesi, son girilen noktadan x eksenine göre 30 derece açı ile,10 birim
uzaklıkta oluşan noktaya birleştirilir. Silindirik
koordinatlar: @10<30,5 (r, Φ ,z) ifadesi ise, x ekseni ile 30 derece açı yapan, 10 birim
uzaklıktaki noktanın z eksenine paralel uzantısı ile z=5 doğrusunun kesiştiği noktaya birleştirilir.
Küresel koordinatlar: Bir
başka giriş şeklide, örneğin @10<30<60 (R, θ ,Φ ) gibidir. Bu durumda ise x-y düzleminde x ile
30 derece açı yapan, 10 birim uzunluğunda ki nokta ile x-z düzleminde 60 derece açı ile noktanın
z’ye paralel uzantısının keşistiği noktaya birleştirlir.
• Nesne kenetlemelerini kullanmak: Daha önce değindiğim nesne kenetleme yöntemlerini
kullanarak belli bir noktaya çizginizi birleştirebilirsiniz.
• Mouse’u kullanmak: mouse kullanarakta çizgiler oluşturabilirsiniz. Tabi burada ölçülü
olması biraz zor olabilir. Eğer Grid(ızgara) modunda iseniz ve doğrusal olarak çizim
yapacaksanız tabi ki kullanabilirsiniz. Hem daha da hızlı olur.

Çizim Ayarları

Tools menüsünün altından Drawing Aids’i tıkladığınızda karşınıza dört ayar kutucuğuna sahip
Drawing Aids diyalog kutusu gelir.
• Modes: Nesne oluşturma, seçme ve ekran görünümüne ait bir kısım ayarlar içerir.
 Ortho: imlecin sadece x ve y eksenlerine paralel hareket etmesine izin verir. F8 tuşu ile On,
Off yapabilirsiniz.
 Solid fill: Donut ve Solid nesnelerin içlerinin dolu görünmesini sağlar.
 Quick Text: metinlerin ekranda dikdörtgen kutucuklar içersinde gösterilmesini sağlar.
 Blips: ekranda imleç izlerinin kalmasını sağlar.
 Highlight: seçili nesnelerin belirgin bir biçimde gösterilmesini sağlar.
 Groups: açık olması durumunda, gruplandırılmış nesneler arasından bir nesneyi seçseniz
bile tüm nesneler seçili hale gelir.
 Hatch: açık olması durumunda ilişkilendirilmiş bir tarama dokusunu seçtiğinizde dokunun
sınırını oluşturan nesneyi de seçmiş olursunuz.
• Snap: Ekranda görünmez bir ızgara varmışçasına, imlecin ızgaranın düğüm noktalarına
kenetlenmesini sağlar.
2
 On: Açık olması durumunda Snap’I etkin hale getirir.
 X spacing: x ekseni yönündeki kenetlenme aralığını belirler.
 Y spacing: y ekseni yönündeki kenetlenme aralığını belirler.
 Snap Angle: Kenetlenme ızgarasını döndürmenizi sağlar.
 X Base: Kenetlenme ızgarası için x ekseni yönünde bie temel nokta belirlemenizi sağlar.
 Y Base: Kenetlenme ızgarası için y ekseni yönünde bie temel nokta belirlemenizi sağlar.
• Grid: Ekrana belirli aralıklarla ızgaraya böler.
 On: Izgarayı aktif hale getirir.
 X Spacing: x ekseni yönündeki ızgara aralığını belirler.
 Y Spacing: y ekseni yönündeki ızgara aralığını belirler.
•Isometric Snap/Grid: eksenleri artı, eksi 30 derece eğik hale getirmeye yarar.
 On: Aktif hale getirir.
 Left: y ekseni 90 derece, x ekseni 150 derece olarak düzenlenir.
 Right: y ekseni 90 derece, x ekseni 30 derece olarak düzenlenir.
 Top: x ekseni 30, y ekseni 150 derece olarak düzenlenir.
İKİ BOYUTLU ÇİZİM
Line: Çizgi

Komut: line
Kısayol: L
Belirli iki nokta arasında çizgi çizme işini yapar. En çok kullanacağınız komut budur herhalde.

Komut: line
From point: (çizginin başlangıç noktasını girebilir ya da mouse ile işaretleyebilirsiniz)
To point: (yukarıda bahsettiğim yöntemlerden biri ile çizginin bitiş noktasını girbilir ya da mouse ile
işaretleyebilirsiniz)
To point: (Enter ile çıkabilir ya da başka bir nokta ile devam edebilirsiniz)

Polyline: Çoklu Çizgi

Komut: polyline
Kısayol: pl
Normal çizgiye benzeyen, ancak birbirine eklenmiş çizgi, ve yaylardan oluşan çizgiler topluluğu.
Normal çizgiden farkı, bu birleşimlerin tek bir nesne olarak kabul edilmesidir.

Komut: polyline
From point: (Başlangıç noktasını giriyorsunuz)
Current line-width is 0.0000 (geçerli çizgi kalınlığının sıfır olduğu bildiriliyor)
Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: (Büyük harflerle yazılmış harflerden
birini yazarak onlara geçiş yapabilir ya da çizginin son noktasının koordinatlarını girbilirsiniz)(örneğin “a”
yazarsanız yay çizme komutuna girmiş olacaksınız ve sizden istediği noktaları girmeniz gerekir. İleride yay
konusuna değinilecektir)
Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: (yukarıda birkaç çizgi veya yay
girdiğinizi kabul edelim, ve en son bir çizgiden sonra “c” ye basarsanız, çoklu çizginizi kaldığı yerden
başlangıç çizgisine en kısa doğru ile birleştirir.)
Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: (eğer “w” harfine basarsanız çizginizin
kalınlığını belirleyebilirsiniz,eğer başlangıç ve bitiş kalınlığını farklı değerler olarak girerseniz, çiziginiz veya
yayınızın kalınlığı başlangıçtan bitişe değişerek ilerleyecektir.)

Multiline: Çok Çizgi


3
Komut: mline
Kısayol: ml
İki nokta arasında birbirine paralel çizgiler çizme işini yapar.

Komut: mline
Justification/Scale/STyle/<From point>: (başlangıç noktasını giriyoruz)
(Justification: Sanal çizim hattımızın, çoklu çizginin neresinde kalacağını belirliyor(Top,Zero,
Bottom)
Scale: Çoklu çizginin kalınlık ölçüsünü ayarlamaya yarıyor.
Style: Daha önceden hazırlanmış çoklu çizgileri çağırmanıza yarıyor.)
To point: (ikinci noktayı giriyoruz) devam ederek daha çok nokta belirtebilirsiniz. Eğer klavyeden
“c” harfine basarsanız, close anlamında şeklinizi başlangıç noktasına birleştirir.

Construction Line: Yardımcı Çizgi

Komut: xline
Kısayol: xl
Çiziminizde size yardımcı olacak sanal doğrular çizer. Çiziminizin bir parçası değildir. Mimarlıkta
okuyanlar ya da “Teknik Resim” dersini almış olanlar bilirler. Asıl çizgiyi çizmek için bazen yardımcı
çizgiler çizersiniz. İşte “construction line” da aynen bu işe yarıyor.

Komut: xline
Hor/Ver/Ang/Bisect/Offset/<From point>: (buradaki büyük yazılı olan baş harfleri girerek, size
yardımcı olacak çizgilere girebilirsiniz. Örneğin “h” harfi ile horizontal(yatay) sonsuz bir çizgi çizebilirsiniz.
Artık çizginin başlangıç ve bitiş noktalarını söylemiyorum. Önünüze gelen menüde bunları da girerek
çizginizin nerede görünmesini isterseniz, bunları belirleyebilirsiniz.)
Ver:(Vertical) dikey çizgi
Ang:(Angle) belirli bir noktaya göre verilen açının doğrultusunda çizgi çizer
Bisect:(Bisector) iki çizginin açıortayından geçen çizgiyi çizer.
Offset: Çizginizi bir başka çizgiye göre belirli bir mesafe öteden çizmenizi sağlar.

Ray: Işın
Komut: ray

Construction line dan pek de farklı değil. Aynen doğru ile ışın arasındaki fark gibi. Construction line
her iki tarafta sonsuza uzanan çizgi çizerken, “Ray” komutu ile ise başlangıç noktası belli, diğer tarafta
sonsuza giden bir çizgi çiziyorsunuz. İşte size “ışın”ın tanımı.

Rectangle: Dikdörtgen

Komut: rectang
Kısayol: rec

Adı üstünde; dikdörtgen çizmenizi sağlar.

Komut: rectang
Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width/<First corner>: Dikdörtgenin ilk köşesini giriyoruz.
(Chamfer: Dikdörtgenin köşelerinde iki uzunluğu da ayarlanabilen birer pah kırmanızı sağlar.
Elevation: Çizilecek Dikdörtgenin z eksenindeki yüksekliğini ayarlamanıza yarar.
Fillet: Dikdörtgenin köşelerini belirleyeceğiniz bir yarıçap doğrultusunda yuvarlar. Böylece oval
şekiller elde edebilirsiniz.
Thickness: Dikdörtgenin z eksenindeki kalınlığını ayarlar
Width: dikdörtgeni oluşturan çizgilerin kalınlığını ayarlar.)

Polygon: Çokgen
4
Komut: polygon
Kısayol: pol

Çokgen çizmenizi sağlar. Aman anlamını iyi öğrenin. İlk zamanlarda bu komutu bilmediğimden, bir
beşgen oluşturmak için tek tek bütün çizgilerini çizmiştim. Tabi bunu yapmak içinde aradaki açı, mesafe
falan hepsini hesapalamak zorunda kalmıştım. AutoCAD’in size sunduğu bir kolaylık. Çokgenlerinizi çok
rahat bir şekilde oluşturabilirsiniz.

Komut: polygon
Number of sides <4>: (çokgeninizin kaç kenarlı olacağına kara veriyorsunuz, örneğin bir beşgen
çizmek için, 5 rakamını giriyorsunuz)
Edge/<Center of polygon> (çokgenin içine veya dışına geçecekçemberin merkezini girebilir ya da
mouse ile işaretleyebilirsiniz)
Inscribed in circle/Circumscribed about circle (I/C) <I>: (eğer çokgenimizin çemberin içinde
kalmasını istiyorsak “i”, çemberin dışında teğet olmasını istiyorsak “c” yazıyoruz)
Radius of circle: (çemberin yarıçapını giriyoruz)

Eğer bunlarla uğraşmadan kenarlarla çalışmak istiyorsanız “Edge/<Center of polygon>” esnasında


komut satırına “e” yazarak kenar moduna geçmiş olursunuz. Sizden çokgeninizin bir kenarının ilk noktasını
ve daha sonra ikinci noktasını isteyecektir. Bu bilgileri girdikten sonra kenar uzunluğu esas alınarak çizim
yapılır.

Region: Bölge

Komut: region
Kısayol reg

Çevresi kapalı bir nesne ya da şekli dolu bir alan olarak tanımlayabilirsiniz.

Komut: region
Select objects: (istediğiniz nesneyi seçiyorsunuz, seçiminizi tmamladıktan sonra Enter ile
onaylarsanız, seçtiğiniz bölgeler kapalı alan haline gelecektir.)

Circle: Çember

Komut: circle
Kısayol: c

Değişik çember çizme yöntemleri var. Kullandıkça hangisinin daha çok işinize yaradığını
göreceksiniz. Onu kullanmanızı tavsiye ederim. Tabi çiziminiz için uygun olan yöntemi de.

Komut: circle
3P/2P/TTR/<Center point>: (çemberin merkez noktasını giriyoruz.)
Diameter/<Radius>: (çemberin yarıçapını giriyoruz, “d” seçeneği ile çapını da girebiliriz, tabi
yarıçapını girmek daha akıllıca…)
Yukarıdakilerden diğerlerine geçerek de çemberinizi oluşturabilirsiniz.
3P: Çemberin üzerindeki herhangi üç noktayı işaretleyerek ya da koordinatlarını girerek çemberimizi
oluşturuyoruz. Sizden üç noktayı isteyecektir. Onları girin yeter. AutoCAD sizin için çemberi oluşturur.
2P: Çemberin çapının geçeceği iki noktayı girerek çemberimizi oluşturuyoruz. Biraz zor bir yol.
Ancak iki doğru arasına çember yerleştirmek isterseniz kullanmak akıllıca olur.
TTR (Tan,Tan,Radius): çemberin teğet olmasını istediğimiz iki nesneyi seçiyoruz. Daha sonra
çemberimizin yarıçapını giriyoruz. Çemberimiz en uygun şekilde yerine yerleşmiş oluyor.
Tan, Tan, Tan: diğelerinden farklı olarak komut satırında yer almaz. Yukarıdaki Draw menüsünün
altından circle seçeneğinin altında açılan seçeneklerde yer alır ve üç teğetin arasına yerleşecek bir çember
oluşturur.

Arc: Yay
5
Komut: arc
Kısayol: a

Yay çizme işini yapar. Burada da circle’da ki gibi birden çok seçeneğimiz var.

Komut: arc
Center/<Start point>: (yayın başlangıç noktasını giriyoruz)
Center/End/<Second point>: (Yayın geçeceği ikinci noktayı giriyoruz)
End point: (yayın bitiş noktasını giriyoruz)

Diğer bir seçeneğimiz, Center/<Start point>: komutu sırasında “c” yazarak yayın merkezini
belirleyebiliriz.
Komut: arc
Center/<Start point>: c (Center komutuna giriyoruz)
Center: (yayın merkezini giriyoruz)
Angle/Length of chord/<End point>: (Buradan “a” yazarak yayın açısını belirleyebilir, ya da “L”
yazarak yayın uzunluğunu belirleyebilirsiniz. Seçim size kalmış)

Diğer seçenekleri, Draw menüsünün altındaki Arc seçeneğinin altında karşınıza gelecek
seçeneklerden bulabilirsiniz. Ben sadece isimlerini vereceğim.
- 3 Points
- Start, Center, End
- Start, Center, Angle
- Start, Center, Length
- Start, End, Angle
- Start, End, Direction
- Start, End, Radius
- Center, Start, End
- Center, Start, Angle
- Center, Start, Length
- Continue

Ellipse: Elips

Komut: ellipse
Kısayol: el

Elips çizer. Hani derler ya dünyamız elips şeklinde bir eksende döner diye. İşte artık sizde ekseni
oluşturabileceksiniz.

Komut: ellipse
Arc/Center/<Axis endpoint 1>: (ilk eksenin ilk noktasını giriyoruz)
Axis endpoint 2: (ilk eksenin ikinci noktasını giriyoruz)
<Other axis distance>/Rotation: (diğer eksenin yarı uzunluğunu giriyoruz)

Diğer seçeneklerde , iki eksenle tanımlanan eliptik bir yay çizebilir, ya da diğer seçenekle elipsin
merkezini belirleyip, eksen uzunluklarını girerekte elipsimizi oluşturabiliriz.

Spline: Bütün Eğri

Komut: spline
Kısayol: spl

Size bütünleşik eğriler çizme imkanı verir. Özellikle Elektronikçiler için osiloskopta
oluşturamadığınız voltaj akım grafiklerini, burada oluşturabilirsiniz.
6
Spline’ı seçtikten sonra ekranda çeşitli noktalar işaretleyin. Noktalar arasında eğrilerin
oluştuğunu göreceksiniz. Eğriliğini de tabi noktaları koyduğunuz yere göre oluşturmuş oluyorsunuz.

Donut: Halka
Komut: donut
Kısayol: do

Bildiğimiz simit şekillerini oluşturuyor. Tabi içi dolu olarak…

Komut: donut
Inside diameter <10.0000>: (simidin iç yarıçapını giriyoruz)
Outside diameter<20.0000>: (simidin dış yarıçapını giriyoruz)
Center of doughnut: (simidimizin merkezini giriyoruz. Burda her ne kadar tatlının merkezi dese de…
)
Center of doughnut: ( Başka bir simit çizmeyeceksek Enter ile çıkıyoruz)

Point: Nokta

Komut: point
Kısayol: po

“Bu da ne?” demeyin. Nokta işte. Nokta koyuyorsunuz. Hani tanımları vardır ya:” kalemimizi deftere
deydirip çektikten sonra oluşan şekle nokta denir” diye. İşte aynen öyle nokta. Ancak “style” ile noktanızın
büyüklüğünü değiştirebilir, birkaç özellik verebilirsiniz. Pek işinize yarayacağını düşünmüyorum. Ancak
referans noktalar oluşturmak için kullanılabilir.

Bu aylık bu kadar. Eğer buradaki yazıları bir yere kaydederseniz, AutoCAD için arşiv
niteliğinde bir kaynak oluşturabilirsiniz. İlerleyen aylarda uygulamalı ve resimli örnekleri
ile daha detaylı olarak AutoCAD’i öğreneceğimize inanıyorum. Şimdilik buradaki konuları
anlamaya çalışın (tabi uygulama da öğrenme de vazgeçilmez bir yöntem). Gelecek ay 3
Boyutlu çizim ve kullanıcı koordinat sistemi( UCS ) hakkında bir şeyler yazmayı
düşünüyorum. AutoCAD hakkında merak ettiğiniz konular için bana ulaşabilirsiniz...

Ali ALAN
alialan@mailcity.com

Kaynak: Kim Korkar Bilgisayardan? AutoCAD R14 ‘den yararlanılmıştır…


Gökalp BAYKAL
Pusula Yayıncılık ve İletişim Ltd.
7

AutoCAD İLE ÇİZİM


Bu ay AutoCAD konularına biraz mola veriyoruz. İşte beklediğiniz örnekler yavaş
yavaş geliyor. Hatta geçenlerde sitenin ziyaretçi defteri bölümünde bir arkadaşımız site
resimli olsa daha güzel olur diye bir öneride bulunmuş; güzel bir öneriydi. Bende bu ayki
yazımda biraz “resmi” takılacağım… hepinize iy seyirler…

Line:

Command: l (önce çizgi çizmek için


komutu verdik) (bu arada tüm komutlar
bulunduğumuz yerden devam ediyor)
LINE From point: 0,0(başlangıç
noktasını giriyoruz)
To point: 0,100 (x =0, y=100 noktasına
ilerlemek için)
To point: 50,100 (bulunduğumuz
yerden x=50, y=100 noktasına çizgi
çiziyoruz)
To point: @30,40 ( x yönünde “30”, y
yönünde “40” birim ilerlemek için.)
To point: @40<-90 (“-90” derece
açıyla 40 birim ilerlemek için)
To point: @30<0 (“0” derece açıyla 30
birim ilerlemek için)
To point: 80,70 (x=80, y=70 noktasına
ilerlemek için)
To point: @40<210 (“210” derece
açıyla “40” birim ilerlemek için.)

Komutları yazdıktan sonra “Esc” tuşu ile yada mouse’in sağ tuşuna tıklayarak
çıkabilirsiniz. Yukarıda görülen şekil oluşacaktır. Eğer elinize ölçülü halde çizmenizi
istenen birşey verirlerse, komut satırından çok kolayca çizebilirsiniz. Tabi bazende çizmek
için aklınıza birşey gelmez. Mouse’u oynatarak acayip şekiller ortaya çıkarabilirsiniz… 
Burada komutların yazılımlarına dikkat etmenizi istiyorum. AutoCAD’de ölçülü
çizimin temeli diyebiliriz. Eğer koordinat sisteminde bildiğiniz noktalara ilerlemek için
direk olarak noktayı gireblirsiniz.(örneğin 80,70). Fakat bir noktadan belirli bir açıyla
gitmek istiyorsanız; komut satırının başına “@” işaretini koymanız gerekecek. Daha sonra
gitmek istediğiniz mesafeyi yazdıktan sonra”<” işaretini koyarak açının ölçüsünü
yazıyorsunuz.(örneğin @40<210).
Düşündüm de; konuyu daha önceden anlatmıştık. Burada tekrar anlatmaya
sanıyorum hiç gerek yok. Sadece örnekler. Bakalım bakarak anlayabilecekmisiniz…
8
Polyline:

Command: pline
From point: 0,0

Current line-width is 0.0000


Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: 0,150

Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: w (Çizgi kalınlığını


belirlemek için “w” yazıyorum”)

Starting width <0.0000>: 0

Ending width <0.0000>: 25

Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: a (yay çizmek için “a”


yazıyorum)

Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width/
<Endpoint of arc>: @50<0

Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width/
<Endpoint of arc>: w (ikinci yayın kalınlığını belirteceğim)

Starting width <25.0000>: 25

Ending width <25.0000>: 0

Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width/
<Endpoint of arc>: @50<0

Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width/
<Endpoint of arc>: l (çizgi çizmek için “l” yazıyorum.)

Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: w (çizgi kalınlığını


belirteceğim)

Starting width <0.0000>: 0

Ending width <0.0000>: 15

Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: @20<90

Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: w (ikinci çizgini kalınlığını


belirteceğim)

Starting width <15.0000>: 15

Ending width <15.0000>: 0


9
Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: @20<90

Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: a (başka bir yay)

Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width/
<Endpoint of arc>: w (yay kalınlığı için)

Starting width <0.0000>: 0

Ending width <0.0000>: 0

Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width/
<Endpoint of arc>: @25<-30

Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width/
<Endpoint of arc>: d (yön belirterek bir yay çizeceğim)

Direction from start point: 120,150

End point: 185,40

Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width/
<Endpoint of arc>: r ( çember komtlarını kullanarak bir yay çizeceğim, yayın ağababası
diyebiliriz)

Radius: 185,40 (yayın başlangıç noktasını giriyorum)


Second point: 55,40 (ikinci nokta)

Angle/<End point>: a (yayımı açıyla belirtmek istiyorum)

Included angle: 180

Direction of chord <323>: -40,160 (yayın gideceği yönü bir nokta ile belirtiyorum)

Angle/CEnter/CLose/Direction/Halfwidth/Line/Radius/Second pt/Undo/Width/
<Endpoint of arc>: l (çizgi çizmek için “l” yazıyorum)

Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: c (polyline’ımı kapatmak


için “c” yazıyorum)
10

Polyline; bildiğiniz gibi birden çok nesneyi tek bir nesne gibi kabul eder. Yani eğer bu
noktalardan herhangi birini seçerseniz, tüm elemanları seçmiş olursunuz. Polyline,
çizimlerde yapacağınız aktarmalarda, ya da çiziminizde birçok defa kullanacağınız
yerlerde işinize yarayabilir. Tabi çizgileriniz hep böyle bileşik halde kalmak zorunda değil.
“explode” komutunu kullanarak çizgileri bağımsız hale getirebilirsiniz.

Bu aydan itibaren, her ay birkaç ipucu vereceğim:

Ipucları :

• eğer herhangi iki nokta arasındaki mesafeyi merak ediyorsanız, “Toolbar” lardan
“Inquiry” menüsünü ekrana getirin. “distance” komutu ile bunu öğrenebilirsiniz.
• “Tools” menüsünün altında “Object Snap Settings…” e girerseniz, belli noktalara
mouse’u snap ettirebilirsiniz. Mouse ile çizim için güzel bir yol.
• AutoCAD’in siyah-beyaz ekranı size klasik mi geliyor? O halde renkleri siz belirleyin.
“Tools” menüsünün altında “Preferences” e tıklayın. “Display” menüsünün altında ki
“color” işinizi görecektir.
• Çiziminize yazı ekleyebilirsiniz. Komut satırına “dtext” yazın. Ve görün…

TARAMA, HATCH, BHATCH…

Tarama denilince aklınıza saçınızı taramak gelebilir ilk anda, ama bu o değil…
Dersimiz AutoCAD olduğuna göre; taramak da nesnelerle alakalı birşey olsa gerek. Evet
teknik resim dersi alanlar bilirler; bir nesnenin anlamlı hale gelebimesi için değişik
şekillerde taranması (içinin) gerekir. Hani değişik mobilya resimleri görürsünüz, sağa yatık
çizgiler şu anlama, sola yatıklar bu anlama gelir diye söylerler size, işte tam da
bilgisayardaki de, siz mühendislerin çizimlerinin anlamlı hale gelmesi için yapılmış bir
kolaylık…
Bu kadar geyikten sonra artık başlayalım, ne dersiniz?
11
Hatch: Herhangi olan veya olmayan bir nesnenin içini taramamıza yarar. Bunu
denemek için ekrana bir şekil çizin.
Komut: hatch
Enter pattern name or [?/Solid/User defined] <ANGLE>: ( Burada sizden tarama
dokusunun ismini girmenizi isteyecektir, eğer biliyorsanız ismini girin( ezberlemeye hiç
gerek yok), bilmiyorsanız “?” ile gelecek olan listeden tarama dokunuzu seçebilirsiniz.)
Scale for pattern <1.0000>: 1 (tarama dokusunu için bir ölçek katsayısı girmenizi
isteyecektir.)
Angle for pattern <0>: (Tarama dokusunun açısını girebilir ya da ekrandan
işaretleyebilirsiniz)
Select hatch boundaries or press ENTER for direct hatch option,
Select objects: 1 found (içini tarayacağınız nesneyi seçin)
Select objects: (Enter ile çıkın)

Associative Hatch diye bir şeyde var ki; bunu seçerseniz, tarama dokunuz
nesnenizin boyutlarını ya da şeklini değiştirseniz bile onunla birlikte hareket eder. Aksi
halde tarama dokunuz, sizin şekli değiştirmenize göre değişmeyecek, olduğu gibi
kalacaktır.

Bhatch: Boundary Hatch

Yukarıda bahsettiğim komut (associative hatch) burada devreye giriyor. Burada


çerçeve ile tarama desenini bir anlamda ilişkilendirmiş oluyorsunuz.
Desen seçme hakkında biraz bilgi:
Komutu yazdığınızda karşınıza gelecek listede desenin şeklini görüyor olacaksınız.
Burada birkaç desen seçme yöntemimiz var.
 Predefined: Önceden tanımlanmış olan desenleri kullanmanızı sağlar.
 User-defined: Kullanıcı tarafından tanımlanmış bir çizgi tipi kullanılarak
taramanızı sağlar.
 Custom: “.pat” uzantılı dosyalarda olan desenleri kullanmanızı sağlar.

Desenlerin listesi çok uzun olduğu için burada vermiyorum… merak edenler Kim
korkar Bilgisayardan: AutoCAD R14, sayfa 305 de bulabilirler…

Karşınıza gelen listede birde Advanced.. diye komut göreceksiniz. İşinize


yarayabilir diyerekten buradan bahsetmek istiyorum… diyelim ki içiçe çizlmiş
şekilleriniz var, ve siz değişik versiyonlarda tarama yapmak istiyorsunuz… o halde
burayı kullanacaksınız. Orada göreceğiniz “Boundary Style” bülümünde
taramaların öngörünümünü görebilirsiniz. İşinize yarayacak olan taramayı burayı
kulanarak seçeceksiniz.

Tarama hakkında bu kadar yeter diyoruz… gelecek ay “çizime nasıl yazı eklenir”,
ve eğer yerimiz el verirse “boyutlandırma ve çıktı alma” hakkında birşeyler
yazacağız inşallah. Aralık’ta görüşmek üzere sağlıcakla kalın.

POLYGON, RECTANGLE
12
Bu ayki konumuzda, “polygon”(çokgen) ve “rectangle”(diktörtgen) konuları hakkında
basit birkaç örnek vereceğim. Yanlarına türkçe anlamlarını verdim, çünkü komutun
anlamını bilmek AutoCAD kullanımını basitleştirmek için çok önemli. AutoCAD, çizimi
kolaylaştırmak için bir sürü komut ya da kısayolu kullanımımıza sunmuştur. Ancak bunları
bilmeden AutoCAD’in avantajlarını lehimize kullanmamız olası bir şey değildir. Aksi
taktirde yapacağımız çizimlerin, basit bir çizim programı ya da “paint brush” kullanarak
yapacağımız bir çizimden pekde farkı kalmaz. Size bunu kendimden bir örnek vererek
açıklayayım. Önceden uyarayım, aslında bu bir çözüm bulma politikasıdır ya da zorda
kaldığınızda yapabileceklerinizin sınırlarını zorlamak gibi bir şey... AutoCAD dersini
okulda almaya başladığımız yıl, derse giren hocamız bizi küçük bir quiz yapmak için
sırayla bilgisayarların başına alıyordu. Konu şu an için çok basit; eşkenar bir “beşgen”
çizilecek, yanında da birkaç ufak atraksiyon( çizgilerle). Tabi zamanda kısıtlı. Ne yaptım
dersiniz? “Polygon kullandın” dediğinizi duyar gibi oluyorum. Ama işin aslı öyle değil...
AutoCAD’de böyle bir komut olabileceğini tahmin ediyorumi ancak ne polygon(çokgen)
aklıma geliyor ne de başka bir şey. Üstün matematik bilgimi kullanarak, eşkenar bir
beşgenin iç açılarının ölçüsünü buldum( düşünmeyin: 72 derece ). Tabi sonra klasik
AutoCAD komutlarını kullanarak, bir diğer deyişle, çizgileri birleştirerek beşgeni
oluşturdum. Sonuç aynı, uzaktan bakınca o da beşgen, ancak zaman kısıtlı demiştim ya;
tabi zaman çizimin tamamını bitrmeme müsade etmedi. Bir düşünün böyle bir konumda, şu
“polygon” komutunu bilseydim... işte size kıssadan hisse, AutoCAD ile yapabileceklerinizi
düşünün...

POLYGON:

Command: polygon
Enter number of sides <4>: 5 (çokgenimin kenar sayısını giriyorum)

Specify center of polygon or [Edge]: 7,5 ( çokgenin merkez noktasını x=7, y=5 olarak
giriyorum)

Enter an option [Inscribed in circle/Circumscribed about circle] <I>: (Enter ile geçiyorum,
çokgenimin dışına hayali bir çember çizerek oluşturulacak)

Specify radius of circle: 0.5 (çemberin yarıçapı)

Burada sadece çemberin yarıçapını uzunluk olarak girdiğim için, normal olarak çokgeni
oluşturdu... aşağıdaki örneklere lütfen dikkat edin...
13

Command: polygon
Enter number of sides <5>: 3

Specify center of polygon or [Edge]: 7,5

Enter an option [Inscribed in circle/Circumscribed about circle] <I>: c

Specify radius of circle: 0.5 (yine normal olarak bir üçgen oluşturdu)

Command: polygon
Enter number of sides <5>: 4

Specify center of polygon or [Edge]: 7,7

Enter an option [Inscribed in circle/Circumscribed about circle] <I>:

Specify radius of circle: @0.5<0 (kareyi oluşturdu ancak, burada dikkat edilmesi gereken
nokta; çemberin yarıçapını giriş şekli. Çember, çokgenin dışında olacağı için köşesine
değmektedir. Ve burada verilen açıda, çokgenin köşesinin bulunacağı açıyı belirtmektedir.)
____________________________________________

Command: polygon
Enter number of sides <5>: 5

Specify center of polygon or [Edge]: 8.5,7

Enter an option [Inscribed in circle/Circumscribed about circle] <I>:

Specify radius of circle: @0.5<0 (aynı şekilde burada da beşgenin köşe açısı “0” derece
olarak girilmiştir.)
14
Açıları değişik girerek şeklinizin nasıl oluşturulacağını görün...

RECTANGLE:

Command: rectangle

Specify first corner point or [Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width]: 7,7

Specify other corner point: 8,6

Polygon komutu kullanılarakda basitçe bir dörtgen çizilebilir. Rectangle(dörtgen)


çiziminde, yukarıda gösterilen “Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width” özelliklerini
burada tekrar örneklerle anlatmayacağım. Temmuz ayındaki konumuzda, rectangle
komutunu tanımlarken ne işe yaradıklarını söylemiştim. Oradan yararlanarak kendiniz
denemeler yapabilirsiniz...

Gelecek ay görüşmek dileğiyle...

AutoCAD ile ÇİZİM


AutoCAD’de çizime başlamadan önce başlangıç ve bitiş noktalarımızı bilmeliyiz. Bu iki noktayı
belirledikten sonra çizimimizi yapmak daha da kolay bir hal alacaktır. Çizimi oluşturmanın bir kaç yöntemi
var:
• Mutlak koordinat girişi: x ve y koordinatlarının, eğer üç boyutlu çalışıyorsak z
koordinatının değerlerini mutlak koordinat olarak girme işi. Örneğin komut satırına 10,15,5
girerseniz, çizginizin başlangıç noktası x’de 10 birim, y’de 15 birim ve z’de ise 5 birim uzaklıkta
oluşan noktadır.
• Göreceli koordinat girişi: bir önceki noktayı orjinmiş gibi varsayarak gireceğiniz yeni
noktanın uzaklığını girme işi.Mutlak koordinat girişinden farklı olarak komut satırında girerken
başına @ işaretini koyuyoruz. Örneğin @3,5,7 girdiğimizde, oluşturacağımız çizginin son
noktasının yeri, bir önceki noktaya göre x’de 3, y’de 5, ve z’de ise 7 birim uzaktaki noktadır.
• Kutupsal koordinat girişi: bir önceki noktayı orjinmiş gibi varsayarak gireceğiniz yeni
noktanın uzaklığını açı ile birlikte girme işi. Burada da @ işaretini komutun önüne yazıyoruz.
Örneğin, @10<30 ifadesi, son girilen noktadan x eksenine göre 30 derece açı ile,10 birim
uzaklıkta oluşan noktaya birleştirilir. Silindirik
koordinatlar: @10<30,5 (r, Φ ,z) ifadesi ise, x ekseni ile 30 derece açı yapan, 10 birim
uzaklıktaki noktanın z eksenine paralel uzantısı ile z=5 doğrusunun kesiştiği noktaya birleştirilir.
Küresel koordinatlar: Bir
başka giriş şeklide, örneğin @10<30<60 (R, θ ,Φ ) gibidir. Bu durumda ise x-y düzleminde x ile
30 derece açı yapan, 10 birim uzunluğunda ki nokta ile x-z düzleminde 60 derece açı ile noktanın
z’ye paralel uzantısının keşistiği noktaya birleştirlir.
• Nesne kenetlemelerini kullanmak: Daha önce değindiğim nesne kenetleme yöntemlerini
kullanarak belli bir noktaya çizginizi birleştirebilirsiniz.
15
• Mouse’u kullanmak: mouse kullanarakta çizgiler oluşturabilirsiniz. Tabi burada
ölçülü olması biraz zor olabilir. Eğer Grid(ızgara) modunda iseniz ve doğrusal olarak çizim
yapacaksanız tabi ki kullanabilirsiniz. Hem daha da hızlı olur.

Çizim Ayarları
Tools menüsünün altından Drawing Aids’i tıkladığınızda karşınıza dört ayar kutucuğuna sahip
Drawing Aids diyalog kutusu gelir.
• Modes: Nesne oluşturma, seçme ve ekran görünümüne ait bir kısım ayarlar içerir.
 Ortho: imlecin sadece x ve y eksenlerine paralel hareket etmesine izin verir. F8 tuşu ile On,
Off yapabilirsiniz.
 Solid fill: Donut ve Solid nesnelerin içlerinin dolu görünmesini sağlar.
 Quick Text: metinlerin ekranda dikdörtgen kutucuklar içersinde gösterilmesini sağlar.
 Blips: ekranda imleç izlerinin kalmasını sağlar.
 Highlight: seçili nesnelerin belirgin bir biçimde gösterilmesini sağlar.
 Groups: açık olması durumunda, gruplandırılmış nesneler arasından bir nesneyi seçseniz
bile tüm nesneler seçili hale gelir.
 Hatch: açık olması durumunda ilişkilendirilmiş bir tarama dokusunu seçtiğinizde dokunun
sınırını oluşturan nesneyi de seçmiş olursunuz.
• Snap: Ekranda görünmez bir ızgara varmışçasına, imlecin ızgaranın düğüm noktalarına
kenetlenmesini sağlar.
 On: Açık olması durumunda Snap’I etkin hale getirir.
 X spacing: x ekseni yönündeki kenetlenme aralığını belirler.
 Y spacing: y ekseni yönündeki kenetlenme aralığını belirler.
 Snap Angle: Kenetlenme ızgarasını döndürmenizi sağlar.
 X Base: Kenetlenme ızgarası için x ekseni yönünde bie temel nokta belirlemenizi sağlar.
 Y Base: Kenetlenme ızgarası için y ekseni yönünde bie temel nokta belirlemenizi sağlar.
• Grid: Ekrana belirli aralıklarla ızgaraya böler.
 On: Izgarayı aktif hale getirir.
 X Spacing: x ekseni yönündeki ızgara aralığını belirler.
 Y Spacing: y ekseni yönündeki ızgara aralığını belirler.
•Isometric Snap/Grid: eksenleri artı, eksi 30 derece eğik hale getirmeye yarar.
 On: Aktif hale getirir.
 Left: y ekseni 90 derece, x ekseni 150 derece olarak düzenlenir.
 Right: y ekseni 90 derece, x ekseni 30 derece olarak düzenlenir.
 Top: x ekseni 30, y ekseni 150 derece olarak düzenlenir.

İKİ BOYUTLU ÇİZİM


Line: Çizgi
Komut: line
Kısayol: L
Belirli iki nokta arasında çizgi çizme işini yapar. En çok kullanacağınız komut budur herhalde.

Komut: line
From point: (çizginin başlangıç noktasını girebilir ya da mouse ile işaretleyebilirsiniz)
To point: (yukarıda bahsettiğim yöntemlerden biri ile çizginin bitiş noktasını girbilir ya da mouse ile
işaretleyebilirsiniz)
To point: (Enter ile çıkabilir ya da başka bir nokta ile devam edebilirsiniz)

Polyline: Çoklu Çizgi


16
Komut: polyline
Kısayol: pl
Normal çizgiye benzeyen, ancak birbirine eklenmiş çizgi, ve yaylardan oluşan çizgiler topluluğu.
Normal çizgiden farkı, bu birleşimlerin tek bir nesne olarak kabul edilmesidir.

Komut: polyline
From point: (Başlangıç noktasını giriyorsunuz)
Current line-width is 0.0000 (geçerli çizgi kalınlığının sıfır olduğu bildiriliyor)
Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: (Büyük harflerle yazılmış harflerden
birini yazarak onlara geçiş yapabilir ya da çizginin son noktasının koordinatlarını girbilirsiniz)(örneğin “a”
yazarsanız yay çizme komutuna girmiş olacaksınız ve sizden istediği noktaları girmeniz gerekir. İleride yay
konusuna değinilecektir)
Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: (yukarıda birkaç çizgi veya yay
girdiğinizi kabul edelim, ve en son bir çizgiden sonra “c” ye basarsanız, çoklu çizginizi kaldığı yerden
başlangıç çizgisine en kısa doğru ile birleştirir.)
Arc/Close/Halfwidth/Length/Undo/Width/<Endpoint of line>: (eğer “w” harfine basarsanız çizginizin
kalınlığını belirleyebilirsiniz,eğer başlangıç ve bitiş kalınlığını farklı değerler olarak girerseniz, çiziginiz veya
yayınızın kalınlığı başlangıçtan bitişe değişerek ilerleyecektir.)
Multiline: Çok Çizgi
Komut: mline
Kısayol: ml
İki nokta arasında birbirine paralel çizgiler çizme işini yapar.

Komut: mline
Justification/Scale/STyle/<From point>: (başlangıç noktasını giriyoruz)
(Justification: Sanal çizim hattımızın, çoklu çizginin neresinde kalacağını belirliyor(Top,Zero,
Bottom)
Scale: Çoklu çizginin kalınlık ölçüsünü ayarlamaya yarıyor.
Style: Daha önceden hazırlanmış çoklu çizgileri çağırmanıza yarıyor.)
To point: (ikinci noktayı giriyoruz) devam ederek daha çok nokta belirtebilirsiniz. Eğer klavyeden
“c” harfine basarsanız, close anlamında şeklinizi başlangıç noktasına birleştirir.

Construction Line: Yardımcı Çizgi


Komut: xline
Kısayol: xl
Çiziminizde size yardımcı olacak sanal doğrular çizer. Çiziminizin bir parçası değildir. Mimarlıkta
okuyanlar ya da “Teknik Resim” dersini almış olanlar bilirler. Asıl çizgiyi çizmek için bazen yardımcı
çizgiler çizersiniz. İşte “construction line” da aynen bu işe yarıyor.

Komut: xline
Hor/Ver/Ang/Bisect/Offset/<From point>: (buradaki büyük yazılı olan baş harfleri girerek, size
yardımcı olacak çizgilere girebilirsiniz. Örneğin “h” harfi ile horizontal(yatay) sonsuz bir çizgi çizebilirsiniz.
Artık çizginin başlangıç ve bitiş noktalarını söylemiyorum. Önünüze gelen menüde bunları da girerek
çizginizin nerede görünmesini isterseniz, bunları belirleyebilirsiniz.)
Ver:(Vertical) dikey çizgi
Ang:(Angle) belirli bir noktaya göre verilen açının doğrultusunda çizgi çizer
Bisect:(Bisector) iki çizginin açıortayından geçen çizgiyi çizer.
Offset: Çizginizi bir başka çizgiye göre belirli bir mesafe öteden çizmenizi sağlar.

Ray: Işın
Komut: ray

Construction line dan pek de farklı değil. Aynen doğru ile ışın arasındaki fark gibi. Construction line
her iki tarafta sonsuza uzanan çizgi çizerken, “Ray” komutu ile ise başlangıç noktası belli, diğer tarafta
sonsuza giden bir çizgi çiziyorsunuz. İşte size “ışın”ın tanımı.

Rectangle: Dikdörtgen
Komut: rectang
Kısayol: rec

Adı üstünde; dikdörtgen çizmenizi sağlar.


17
Komut: rectang
Chamfer/Elevation/Fillet/Thickness/Width/<First corner>: Dikdörtgenin ilk köşesini giriyoruz.
(Chamfer: Dikdörtgenin köşelerinde iki uzunluğu da ayarlanabilen birer pah kırmanızı sağlar.
Elevation: Çizilecek Dikdörtgenin z eksenindeki yüksekliğini ayarlamanıza yarar.
Fillet: Dikdörtgenin köşelerini belirleyeceğiniz bir yarıçap doğrultusunda yuvarlar. Böylece oval
şekiller elde edebilirsiniz.
Thickness: Dikdörtgenin z eksenindeki kalınlığını ayarlar
Width: dikdörtgeni oluşturan çizgilerin kalınlığını ayarlar.

Polygon: Çokgen
Komut: polygon
Kısayol: pol

Çokgen çizmenizi sağlar. Aman anlamını iyi öğrenin. İlk zamanlarda bu komutu bilmediğimden, bir
beşgen oluşturmak için tek tek bütün çizgilerini çizmiştim. Tabi bunu yapmak içinde aradaki açı, mesafe
falan hepsini hesapalamak zorunda kalmıştım. AutoCAD’in size sunduğu bir kolaylık. Çokgenlerinizi çok
rahat bir şekilde oluşturabilirsiniz.

Komut: polygon
Number of sides <4>: (çokgeninizin kaç kenarlı olacağına kara veriyorsunuz, örneğin bir beşgen
çizmek için, 5 rakamını giriyorsunuz)
Edge/<Center of polygon> (çokgenin içine veya dışına geçecekçemberin merkezini girebilir ya da
mouse ile işaretleyebilirsiniz)
Inscribed in circle/Circumscribed about circle (I/C) <I>: (eğer çokgenimizin çemberin içinde
kalmasını istiyorsak “i”, çemberin dışında teğet olmasını istiyorsak “c” yazıyoruz)
Radius of circle: (çemberin yarıçapını giriyoruz)

Eğer bunlarla uğraşmadan kenarlarla çalışmak istiyorsanız “Edge/<Center of polygon>” esnasında


komut satırına “e” yazarak kenar moduna geçmiş olursunuz. Sizden çokgeninizin bir kenarının ilk noktasını
ve daha sonra ikinci noktasını isteyecektir. Bu bilgileri girdikten sonra kenar uzunluğu esas alınarak çizim
yapılır.

Region: Bölge
Komut: region
Kısayol reg

Çevresi kapalı bir nesne ya da şekli dolu bir alan olarak tanımlayabilirsiniz.

Komut: region
Select objects: (istediğiniz nesneyi seçiyorsunuz, seçiminizi tmamladıktan sonra Enter ile
onaylarsanız, seçtiğiniz bölgeler kapalı alan haline gelecektir.)

Circle: Çember
Komut: circle
Kısayol: c

Değişik çember çizme yöntemleri var. Kullandıkça hangisinin daha çok işinize yaradığını
göreceksiniz. Onu kullanmanızı tavsiye ederim. Tabi çiziminiz için uygun olan yöntemi de.

Komut: circle
3P/2P/TTR/<Center point>: (çemberin merkez noktasını giriyoruz.)
Diameter/<Radius>: (çemberin yarıçapını giriyoruz, “d” seçeneği ile çapını da girebiliriz, tabi
yarıçapını girmek daha akıllıca…)
Yukarıdakilerden diğerlerine geçerek de çemberinizi oluşturabilirsiniz.
3P: Çemberin üzerindeki herhangi üç noktayı işaretleyerek ya da koordinatlarını girerek çemberimizi
oluşturuyoruz. Sizden üç noktayı isteyecektir. Onları girin yeter. AutoCAD sizin için çemberi oluşturur.
2P: Çemberin çapının geçeceği iki noktayı girerek çemberimizi oluşturuyoruz. Biraz zor bir yol.
Ancak iki doğru arasına çember yerleştirmek isterseniz kullanmak akıllıca olur.
TTR (Tan,Tan,Radius): çemberin teğet olmasını istediğimiz iki nesneyi seçiyoruz. Daha sonra
çemberimizin yarıçapını giriyoruz. Çemberimiz en uygun şekilde yerine yerleşmiş oluyor.
18
Tan, Tan, Tan: diğelerinden farklı olarak komut satırında yer almaz. Yukarıdaki Draw
menüsünün altından circle seçeneğinin altında açılan seçeneklerde yer alır ve üç teğetin arasına yerleşecek
bir çember oluşturur.

Arc: Yay
Komut: arc
Kısayol: a

Yay çizme işini yapar. Burada da circle’da ki gibi birden çok seçeneğimiz var.

Komut: arc
Center/<Start point>: (yayın başlangıç noktasını giriyoruz)
Center/End/<Second point>: (Yayın geçeceği ikinci noktayı giriyoruz)
End point: (yayın bitiş noktasını giriyoruz)

Diğer bir seçeneğimiz, Center/<Start point>: komutu sırasında “c” yazarak yayın merkezini
belirleyebiliriz.
Komut: arc
Center/<Start point>: c (Center komutuna giriyoruz)
Center: (yayın merkezini giriyoruz)
Angle/Length of chord/<End point>: (Buradan “a” yazarak yayın açısını belirleyebilir, ya da “L”
yazarak yayın uzunluğunu belirleyebilirsiniz. Seçim size kalmış)

Diğer seçenekleri, Draw menüsünün altındaki Arc seçeneğinin altında karşınıza gelecek
seçeneklerden bulabilirsiniz. Ben sadece isimlerini vereceğim.
- 3 Points
- Start, Center, End
- Start, Center, Angle
- Start, Center, Length
- Start, End, Angle
- Start, End, Direction
- Start, End, Radius
- Center, Start, End
- Center, Start, Angle
- Center, Start, Length
- Continue

Ellipse: Elips
Komut: ellipse
Kısayol: el

Elips çizer. Hani derler ya dünyamız elips şeklinde bir eksende döner diye. İşte artık sizde ekseni
oluşturabileceksiniz.

Komut: ellipse
Arc/Center/<Axis endpoint 1>: (ilk eksenin ilk noktasını giriyoruz)
Axis endpoint 2: (ilk eksenin ikinci noktasını giriyoruz)
<Other axis distance>/Rotation: (diğer eksenin yarı uzunluğunu giriyoruz)

Diğer seçeneklerde , iki eksenle tanımlanan eliptik bir yay çizebilir, ya da diğer seçenekle elipsin
merkezini belirleyip, eksen uzunluklarını girerekte elipsimizi oluşturabiliriz.

Spline: Bütün Eğri


Komut: spline
Kısayol: spl

Size bütünleşik eğriler çizme imkanı verir. Özellikle Elektronikçiler için osiloskopta
oluşturamadığınız voltaj akım grafiklerini, burada oluşturabilirsiniz.
Spline’ı seçtikten sonra ekranda çeşitli noktalar işaretleyin. Noktalar arasında eğrilerin oluştuğunu
göreceksiniz. Eğriliğini de tabi noktaları koyduğunuz yere göre oluşturmuş oluyorsunuz.
19
Donut: Halka
Komut: donut
Kısayol: do

Bildiğimiz simit şekillerini oluşturuyor. Tabi içi dolu olarak…

Komut: donut
Inside diameter <10.0000>: (simidin iç yarıçapını giriyoruz)
Outside diameter<20.0000>: (simidin dış yarıçapını giriyoruz)
Center of doughnut: (simidimizin merkezini giriyoruz. Burda her ne kadar tatlının merkezi dese de…
)
Center of doughnut: ( Başka bir simit çizmeyeceksek Enter ile çıkıyoruz)

Point: Nokta

Komut: point
Kısayol: po

“Bu da ne?” demeyin. Nokta işte. Nokta koyuyorsunuz. Hani tanımları vardır ya:” kalemimizi deftere
deydirip çektikten sonra oluşan şekle nokta denir” diye. İşte aynen öyle nokta. Ancak “style” ile noktanızın
büyüklüğünü değiştirebilir, birkaç özellik verebilirsiniz. Pek işinize yarayacağını düşünmüyorum. Ancak
referans noktalar oluşturmak için kullanılabilir.

Bu aylık bu kadar. Eğer buradaki yazıları bir yere kaydederseniz, AutoCAD için
arşiv niteliğinde bir kaynak oluşturabilirsiniz. İlerleyen aylarda uygulamalı ve resimli
örnekleri ile daha detaylı olarak AutoCAD’i öğreneceğimize inanıyorum. Şimdilik
buradaki konuları anlamaya çalışın (tabi uygulama da öğrenme de vazgeçilmez bir
yöntem). Gelecek ay 3 Boyutlu çizim ve kullanıcı koordinat sistemi( UCS ) hakkında bir
şeyler yazmayı düşünüyorum. AutoCAD hakkında merak ettiğiniz konular için bana
ulaşabilirsiniz...

Ali ALAN
alialan@mailcity.com

Kaynak: Kim Korkar Bilgisayardan? AutoCAD R14 ‘den yararlanılmıştır…


Gökalp BAYKAL
Pusula Yayıncılık ve İletişim Ltd.

AutoCAD

“Kağıt Düzlemi”

Nedir ve Nasıl Kullanılmalıdır?

İlk defa AutoCAD R11 ile gelen “Kağıt Düzlemi” işlevi, çizimlerin basılı
çıktıları için pafta organizasyonu yapmaya yarayan, fakat pek kullanılmayan
önemli bir AutoCAD işlevidir.

AutoCAD R11’in Türkçe sürümü ile uğraştığımız günlerde, “Paper Space”in Türkçe’sini
Kağıt Düzlemi olarak belirlemiştik. Şu anda R14 ile çalışıyoruz; demek oluyor ki Kağıt
Düzlemi AutoCAD’de 8 yıldır yer alıyor. Ancak gerek kullanıcılarla görüşmelerimiz,
gerekse seminerlere katılanlara sorduğumuz “Kağıt Düzlemini kimler kullanıyor?”
sorusu, bizlere bu önemli özellikten yeterince yararlanılmadığını düşündürdü. Peki
Kağıt Düzlemi neden kullanılmalıdır? Yanıtı basit, yararlı bir özellik olduğu için. Nasıl
20
sorusuna ise, bu yazının geri kalanında yanıt bulacaksınız. Kağıt Düzleminin ne
olduğunu, nasıl kullanılacağını ve değişik disiplinlerdeki uygulamalarını yazacağız.

Model Boşluğu (Model Space) çizimin yaratıldığı yerdir. Kağıt Düzlemi (Paper Space)
ise, çizimin çıktı almak için organize edildiği yerdir. Kağıt Düzlemi, Model Boşluğunda
yaratılan çizimi kağıda yerleştirmek için araçlar sağlar. Kağıt Düzlemi kullanıldığında,
çizimin tek bir görünümünün çıktısını almakla sınırlandırılmazsınız. İstenilen sayıda
görünüm, istenilen yerleşim şekliyle kağıt üzerine aktarılabilir.

Görünüm Alanlarının Özellikleri


AutoCAD’de görünüm alanları iki şekilde olabilir: Döşenmiş (tiled) veya serbest
(floating).

Döşenmiş görünüm alanları (tiled viewports) ile


çalıştığınızda, Model Boşluğunda modelleme ve
çizim yapıyorsunuz demektir. Eğer birden fazla
görünüm alanı varsa, herhangi birinde yapılacak
çizim düzenlemesi diğerlerini de etkiler. Ancak,
bakış açısı, ızgara ve kenetleme ayarları ve zum
oranı, her görünüm alanında farklı olabilir.
Döşenmiş görünüm alanları, çizim ekranının
tamamını kaplarlar. “TILEMODE” sistem
değişkeni, 1 değerindedir.

Serbest görünüm alanları (floating viewports),


Kağıt Düzleminde yer alan ve modelin
değişik görünümlerini içeren
pencerelerdir. Kağıt Düzleminde, serbest
görünüm alanları birer nesnedirler. Konumları
ve ölçekleri ayarlanarak kağıt üzerindeki
yerleşim gerçekleştirilir. Zum komutu ile de
görüntüledikleri çizimlerin çıktı ölçekleri
ayarlanır. “TILEMODE” sistem değişkeni, 0
değerindedir.

Kağıt Düzleminde, serbest görünüm alanları ile çalışılır. Bu düzlemde çizim de


yapılabilir, antet ve notasyon, bu düzlemde yerleştirilir. Kağıt Düzleminde serbest
görünüm alanları birer nesnedir. Bu düzlemde, model üzerinde değişiklik yapılamaz.
Modele/çizime ulaşmak için, Kağıt Düzleminden Model Boşluğuna geçilir. Böylece, kağıt
üzerindeki yerleşimi görürken de model ile çalışma olanağı sağlanmış olur. Serbest
görünüm alanlarında, her görünüm alanı üzerinde ayrı ayrı ayarlar yapılabilir:

• Belirli görünüm alanlarında, seçilen katmanlar kapatılabilir. Örneğin, 3 boyutlu


bakışın çizdirileceği görünüm alanında ölçülendirme nesnelerinin görünmesini
istemiyorsanız, ölçülendirme katmanını bu görünüm alanında kapatabilirsiniz.
• Ayrı görünüm alanları, çıktı alırken ayrı ölçeklerde olabilir. Ölçek ayarı, kağıt
düzlemine göre yapılır.
• Görünüm alanları arasında görünümler hizalanabilir. Örneğin, mekanik ve
mimari uygulamalarda, görünüşlerin ve kesitlerin eksen çizgilerinin birbiri ile
hizalı olması gerekir.
• Çıktı alırken, eğer model 3 boyutlu ise ve bir görünüm alanında yer alıyorsa,
arkada kalan çizgilerin gizlenmesi (hidden line removal) istenebilir. Arkada
kalan çizgilerin gizlenmesi ayarı, her görünüm alanı için ayrı ayrı yapılabilir.

Kağıt Düzlemine Geçiş


Kağıt Düzlemine geçmek ve serbest görünüm alanları yaratmak için birkaç yöntem
vardır:
21
• “View” menüsünden “Paper Space” seçilir veya “TILEMODE” sistem
değişkeni 0 yapılır. Daha sonra “Mview” komutu ile veya “View” menüsünden
“Floating Viewports” seçenekleri ile serbest görünüm alanları yaratılır.
• “MVSetup” yardımcı programı ile, Kağıt Düzlemi ve serbest görünüm alanları
yaratılır. Bu komutla ayrıca antet bloğu, görünüm alanlarının ölçeği ve hizalama
da belirlenebilir.
• Yeni bir çizime başlarken, “Advanced Setup Wizard” çalıştırılırsa, 7. aşamada
Kağıt Düzlemi ayarları ile yeni bir çizim yaratılır. Daha sonra “Mview” komutu ile
görünüm alanları tekrar ayarlanabilir.

Sihirbaz ile
kağıt düzlemi
ayarı

Kağıt Düzlemi ve
Model Boşluğu
ikonları,
birbirlerinden
farklıdır.

Kağıt Düz
ikonu

Model Boş
ikonu

Kağıt Düzleminde çalışırken, model üzerinde değişiklikler yapmak için sık sık Model
Boşluğuna geçmek gerekir.

Kağıt Düzleminden Model Boşluğuna geçiş üç şekilde olabilir:

• AutoCAD ekranının en altında yer alan durum çubuğunda “Paper” yazan yerin
üzerine iki kere tıklanır veya
• “View” menüsünden “Floating Model Space” seçilir veya
• “Mspace” komutu girilir.
• Model Boşluğundan Kağıt Düzlemine geçiş de üç şekilde yapılabilir:
• AutoCAD ekranının en altında yer alan durum çubuğunda “Model” yazan yerin
üzerine iki kere tıklanır veya
• “View” menüsünden “Paper Space” seçilir veya
• “Pspace” komutu girilir.

Yerleşimin Ayarlanması
Çizimin kağıt üzerindeki yerleşiminin ayarlanması, pafta üretiminin önemli bir
aşamasıdır. Çizimde tek model olmasına rağmen, kağıt üzerinde bunun plan, kesit,
22
görünüş, perspektif gibi değişik görünümlerini elde etmek isterseniz,
bunun için Kağıt Düzleminde serbest görünüm alanları yaratmanız gerekir.

Serbest Görünüm Alanlarını Yaratma


Serbest görünüm alanları, “Mview” veya “Mvsetup” komutları ile veya “View”
menüsünün “Floating Viewports” seçenekleri ile gerçekleştirilir. Burada menü
seçeneklerini inceleyeceğiz, diğer komutlar da benzer yöntemle çalışır.

1. “View” menüsünden “Floating Viewports”u seçin. 1, 2, 3 veya 4 görünüm alanı


seçin.
2. Eğer 2 veya 3 seçtiyseniz, görünüm alanının nereye yanaşık olacağını belirleyin.
3. Eğer 1 seçtiyseniz ve görünüm alanının grafik ekranın tamamını kaplamasını
istiyorsanız “Fit” girin.
4. Dikdörtgen bir alan göstererek görünüm alanlarının yaratılacağı yeri belirleyin.

Görünüm Alanlarını Düzenleme


Görünüm alanları yaratıldıktan sonra, gereksinimlere göre düzenlenebilirler. Her
görünüm alanı, aslında Kağıt Düzleminde yer alan ve renk ve katman gibi özelliklere
sahip olan birer nesnedir. Görünüm alanları üzerinde kopyalama, taşıma, silme,
sündürme gibi komutlar çalışır. Ayrıca tutamakları (Grip) ile de düzenlenebilirler.

Görünüm alanı içindeki görünümün ölçeği ile oynamak, görünüm alanının boyutlarını
değiştirmez. Aynı şekilde, görünüm alanının boyutları ile oynamak da, görünümün
ölçeğini değiştirmez. Dolayısıyla, görünüm alanı içinde yapacağınız kaydırma ve zum
işlemleriyle ve görünüm alanının sınırlarındaki düzenlemelerle, çizimin belirli bir
bölümü görüntülenebilir.

İpucu: Eğer görünüm alanı sınır çizgilerinin çıktıda görünmesini istemiyorsanız, bunları
ayrı bir katmana yerleştirip, çıktı sırasında o katmanı kapatabilirsiniz.

Görünürlük Kontrolü
Serbest görünüm alanlarındaki nesnelerin görünürlüğü, birkaç yöntemle ayarlanabilir:

• Her görünüm alanındaki katmanlar, ayrı ayrı dondurulabilir: “Layer” diyalog


kutusundaki “Freeze in Current Viewport” seçeneği ile veya “Vplayer” komutu
ile bu işlem gerçekleştirilir. Örneğin, ölçülendirmelerin bir görünüm alanında
görünmesini, fakat diğerlerinde görünmemesini istiyorsanız, ölçülendirme
katmanını diğer görünüm alanlarında dondurursunuz.
• Görünüm alanları kapatılıp açılabilir: “Mview” komutunun “On” ve “Off”
seçenekleri ile görünüm alanları açılıp kapatılabilir.
• Aktif olacak görünüm alanlarının sayısı sınırlandırılabilir: “MAXACTVP” sistem
değişkeni, aynı anda kaç aktif görünüm alanı olacağını belirler.

Kağıt Düzlemine Göre Görünümlerin Ölçeği


Basılı çıktı almadan önce her görünüm alanı için ayrı ayrı zum ölçeği belirleyebilirsiniz.
Görünüm ölçeği, Kağıt Düzlemine göreceli olarak verilir - hassas ölçekleme, zum ölçek
faktörünün Kağıt Düzlemine göreceli verilmesiyle gerçekleşir.

Kağıt Düzleminde çalışırken ölçek faktörü, çıktısı alınacak çizimle görünüm alanında
görünen modelin gerçek boyutları arasındaki orandır. Bu ölçeği bulmak için, Kağıt
Düzlemi birimlerini Model Boşluğu birimlerine bölün. Örneğin, 1’e 5 ölçekli bir çizim
için, 1 Kağıt Düzlemi birimine, 5 Model Boşluğu birimi karşılık gelir (1:5).

Görünümleri Kağıt Düzlemine göre ölçekleme işi, “Zoom” komutu ile yapılır.
“Zoom/Scale” seçeneğine girilecek 1xp, Kağıt Düzlemi ve Model Boşluğu birimlerini 1:1
ölçeğe getirir. 2xp, görünümü 2 katı büyütür yani, 2:1 ölçeğe çevirir. 0.2xp (1/5xp
olarak da yazılabilir), görünümü 1:5 ölçeğe çevirir.
23
Aşağıdaki resimde, A3
boyutunda bir antetimiz
ve uzunluğu 127 mm olan
bir parçamız var. Değişik
görünüm alanları, değişik
ölçeklerde görüntüleniyor.
Ölçek ayarlama, “Zoom”
komutuna girilen
(değer)xp ile sağlanıyor.
Kağıt Düzleminde çıktı
alırken 1 Plotted MM = 1
Drawing Units ile ölçek
belirlendiğinde, Kağıt
Düzlemindeki A3 antetimiz
kağıda 1:1 ölçeğinde
aktarılırken, görünüm
alanlarının kendi
ölçeklerinde çıktıları
alınacaktır.

Değişik ölçeklerde Kağıt Düzlemine göre zumlama

İpucu: Kolaylık için antetinizi 1:1 ölçekte olacak şekilde ayarlayın, görünüm alanlarınızı
da Kağıt Düzlemine göre ölçekleyin.

Kağıt Düzleminde Çizgi Tipi Ölçeği


“PSLTSCALE” sistem değişkeni ile, Kağıt Düzleminde görünen tüm çizgi tiplerinin, aynı
ölçekte olmasını sağlayabilirsiniz. Bu sistem değişkenine, “Format/Linetype…”
menüsünde “Use paper space units for scaling”i kullanarak da ulaşabilirsiniz. Bu
değişken 1 olduğunda, Kağıt Düzlemindeki tüm çizgi tipleri, görünüm alanlarının
ölçeğinden bağımsız olarak, aynı ölçekte görüntülenir. 0 olduğunda ise, her görünüm
alanının ölçeği, çizgi tipinin görüntülenmesindeki ölçeği belirler.

Görünümleri Hizalama
Bir görünüm alanındaki görünümü, diğer bir görünüme göre hizalamak gerekebilir.
Örneğin, mekanik ve mimari uygulamalarda, görünüşlerin ve kesitlerin eksen
çizgilerinin birbiri ile hizalı olması gerekir. Açılı, yatay ve dikey hizalamalar için bir
görünüm alanındaki görünümü, diğer bir görünüm alanında belirlenen temel noktaya
göre kaydırmak gerekir.

Görünüm alanlarında nesneleri hizalamak için:

1. “Mvsetup” komutuna girin.


2. “Align”ı seçin.
3. Aşağıdakilerden biri ile devam edin:

• “Horizontal” seçeneği, diğer bir görünüm alanındaki temel noktaya göre yatay
hizalama yapar.
• “Vertical” seçeneği, diğer bir görünüm alanındaki temel noktaya göre dikey
hizalama yapar.
• “Açılı” seçeneği, diğer bir görünüm alanındaki temel noktaya göre belirlenen
mesafe ve açıda hizalama yapar.

4. Görünüm alanlarından sabit kalacak olanı güncel görünüm alanı yapın ve temel
noktayı gösterin. (1. Nokta)
5. Hizalamanın yapılacağı görünüm alanını seçin ve sonra hizalama noktasını seçin. (2.
24
Nokta)
6. Açılı hizalamalarda, mesafe ve açıyı ikinci görünüm alanında belirleyin.

İpucu: Doğru bir hizalama işlemi için, nesne kenetleme modlarını kullanmanız gerekir.

Arkada Kalan Çizgilerin Gizlenmesi


Eğer çiziminizde 3 boyutlu nesneleriniz varsa, bunların basılı çıktılarında arkada kalan
çizgilerin gizlenmesini isteyebilirsiniz. Bunun için “Mview” komutunun “Hideplot”
seçeneğini veya “View” menüsünden “Floating Viewports / Hideplot” seçeneğini
kullanın.

Değişik Disiplinlerde Kağıt Düzlemi Kullanımı

Yaptığınız çizimin basılı çıktısını alacaksanız, Kağıt Düzlemi işinizi kolaylaştıracaktır.


AutoCAD, temelde üzerinde çalışan uygulama yazılımlarına yukarıda anlattığımız Kağıt
Düzlemi işlevlerini sunar. Ancak bazı uygulama yazılımları, işleri daha da
kolaylaştırmak için, ek Kağıt Düzlemi işlevleri de içerirler. Şimdi Kağıt Düzleminin,
değişik disiplinlerde ne şekilde kullanılabileceğine bakalım.

Mekanik Uygulamalarda Kağıt Düzlemi


Autodesk Mechanical Desktop, AutoCAD’in sunduğu Kağıt Düzlemi özelliklerini, çok
daha kolay kullanımlı olacak şekilde özelleştiriyor. Kağıt Düzlemi özelliği, MDT ile Model
Boşluğunda oluşturulan parçaların (katı,yüzey ya da tel çerçeve) ve montajların teknik
resim görünüşlerinin kolayca ve otomatik olarak alınmasını sağlıyor.

Autodesk Mechanical Desktop'da Kağıt Düzlemi kullanımı

Modellerin üstten, yandan, izometrik, kesit, detay, eğik vb. görünüşleri çıkartılabiliyor.
Görünüşler çıkartılırken, arkada kalan çizgiler hesaplanıyor ve bunlar istenen çizgi
tipleriyle görüntüleniyor. MDT, bu görünüşler üzerinde önceden tanımlı ve kendisinin
atadığı ölçüleri otomatik olarak yerleştiriyor. Ayrıca, yeni ölçüler kullanıcı tarafından da
kolaylıkla görünüşlere eklenebiliyor. Bunların dışında, Kağıt Düzlemindeki görünüşler
üzerine kaynak, geometrik toleranslar gibi semboller DIN, ISO, ANSI, BS, JIS
standartlarına göre oluşturulabiliyor. Böylece, istenen karmaşıklıkta modeller
tasarlanırken, Kağıt Düzleminde de bunların teknik çizim görünüşleri MDT’nin
25
yetenekleri ile otomatik olarak yaratılabiliyor. 2B görünüşler ve 3B model
birbirlerine bağlı olduklarından birinde yapılan değişiklikler diğerine yansıyor.

Mimari Uygulamalarda Kağıt Düzlemi


AutoCAD Architectural Desktop’da, AutoCAD’in Kağıt Düzlemi özelliklerinden
yararlanılıyor. Mimari çizimlerde Kağıt Düzlemi, plan, kesit ve görünüş gibi aynı anda
bakılması gereken çizimleri pafta üzerinde anlaşılır biçimde sunmak için kullanılıyor.

Autodesk Architectural Desktop'da Kağıt Düzlemi kullanımı

Çizimlere eşlik eden mahal listeleri, lejantlar, metinler ve paftayı çerçeveleyecek antet
de Kağıt Düzleminde yaratılabiliyor. Kağıt Düzleminde projenin kaplama yapılmış
görüntüleri ve fotoğrafları da kullanılarak etkileyici sunum paftaları oluşturulabiliyor.

GIS Uygulamalarında Kağıt Düzlemi


AutoCAD Map, AutoCAD’in Kağıt Düzlemi işlevlerini kullanır. Aşağıdaki örnekte proje
alanı farklı detaylarda ve ölçeklerde görüntülenerek çıktı almaya hazır hale getirilmiş
durumda:
26

AutoCAD Map'de Kağıt Düzlemi kullanımı

Görünüm alanları standart antetli kağıdın üzerine yerleştirilerek gerekli düzenlemeler


yapılmış. Soldaki iki görünüm alanında proje verilerinin olduğu halihazır ve kadastro
paftaları aynı alan için ayrı ayrı gösterilmiş. Sağ üstte aynı alana ait arazi kullanım
sorgulaması ve alt görünüm alanında da halihazır ve kadastro paftalarının birleştirilmiş
halinden bir detay yer alıyor.

Arazi - Topoğrafya Uygulamalarında Kağıt Düzlemi


AutoCAD Land Development Desktop’la üretilen projelerde çizime ait farklı detaylar
aynı pafta üzerine basılmak istendiğinde Kağıt Düzlemi kullanıcıya büyük kolaylık
sağlar. Üzerinde çalışılan proje, kullanıcının belirlediği görünüm alanlarında farklı
açılarda, ölçeklerde veya detaylarda görüntülenebilir.
27

AutoCAD Land Development Desktop'da Kağıt Düzlemi kullanımı

Yukarıda Kağıt Düzleminin nasıl kullanılabileceğine dair bir örnek yer alıyor. Çalışma
alanı farklı detaylarda ve şekillerde görüntüleniyor, eş yükseklik eğrilerini kapsayan
tüm arazi, çalışma alanına yaklaşılarak alınan bir detay görüntü, çalışma alanından
alınan kesit görüntüsü ve arazinin üç boyutlu modeli antetli kağıda yerleştirilerek çıktı
almaya hazır hale getiriliyor.

Duvar Stili Oluşturmak

AutoCAD Architectural Desktop, mimari elemanlar için stil tabanlı "akıllı"nesneler


kullanır. Duvar da bunlardan birisidir. Kullanıcı tarafından oluşturulabilen farklı duvar
stilleri, duvarın fiziksel yapısını ve çizimlerde nasıl görüneceğini belirler.

Gelin, örnek bir duvar stili yaratalım. Duvarımız, iki tarafı sıvalı yarım tuğla bir duvar
olsun ve planda aşağıdaki gibi gözükmesini isteyelim.

"Design"menüsü altında "walls"alt menüsü içinde yer alan "wall styles"komutunu


çalıştırdığımızda karşımıza dosyamızın içinde kullanıma hazır duvar stillerimiz listelenir.
"New"düğmesine basarak kütüphanemize yeni bir duvar stili eklemenin ilk adımını
atarız; duvarımızın adı T-TUĞLA13 olsun. "Edit"düğmesi ile duvarımızı hazırlayacağımız
diyalog kutusuna ulaşıyoruz, öncelikle "Description"bölümüne kısa bir tanımlama
28
yazalım. Örneğin, "iki
tarafı sıvalı yarım tuğla iç
duvar ".

"Components"sayfasında,
duvar kompozisyonu
içindeki her malzemenin
adı (name), öncelik sırası
(priority), yerleşme yeri
(edge offset) ve kalınlığı
(width) belirtilir.

"Priority"değeri duvarların
kesiştiği noktada malzeme katmanlarının nasıl temizleneceğini belirler. Bu değer ne
kadar küçükse o katman o kadar önceliklidir. Örneğin, biri birine saplanan iki duvardan
biri betonarme ve diğeri tuğla ise, sürekli olması gereken betonarme malzeme
olacağından katmanlar içinde en yüksek öncelik değerine betonarme katmanı sahip
olacaktır.

"Edge offset"değeri her katmanın başlangıç yerini, "Width"ise katmanın kalınlığını


belirler. Şimdi ince sıva için bir katman oluşturalım. "Add"düğmesine basarak listeye
yeni bir katman ekleyelim. Listede daha önceden bir katman var ise, onu da seçebiliriz.
Daha sonra bu katman için aşağıdaki değerleri girelim.

name: ince sıva


priority: 80
edge offset: -2
width: 2

Aynı işlemi tuğla katmanı için aşağıdaki değerlerle yapalım:

name: tuğla
priority: 20
edge offset: 0
width: 9

Son katman, yani diğer taraftaki ince sıva için aşağıdaki değerlerle devam edelim:

name: ince sıva


priority: 80
edge offset: 9
width: 2

"Width"ve "Edge Offset"için sabit bir değer verebileceğimiz gibi "BW (base
width)"seçeneği ile bu değeri duvar kalınlığına da bağlayabiliriz. Örneğin, "BW/2"değeri
duvar kalınlığının yarısı kadar olacağını belirler.

Buraya kadar duvarımızın fiziksel özelliklerini tanımladık. Şimdi duvarımızın değişik


görünüşlerde nasıl çizileceğini belirleyelim. Bunun için "Display props"sayfasına
geçiyoruz.
29

Biz burada değişiklikleri


sadece plan bakışı için
yapacağız. "Wall
style"seçeneği yapılacak
değişikliklerden sadece
söz konusu stilin
etkilenmesi içindir. Onu
işaretleyip "Attach
Override"düğmesine
basıyoruz. "Edit display
props…"düğmesine
bastıktan sonra, duvar
katmanlarının (layer),
taramalarının (hatch), plan
düzleminin altında (below
cut plane) ve üstünde
(above cut plane) kalan
çizgilerinin, çizilecekleri
AutoCAD katmanlarını
yöneten diyalog kutusu
karşımıza çıkar.

Duvar içinde yer alan her


malzemenin farklı kalem kalınlığında ve gerektiğinde taramayla çizilebilmesi için kendi
sıra numarasıyla anılan "boundary"ve "hatch"katmanları vardır. Boundary 1, 2 ve 3 için
birer renk seçin. Listenin alt taraflarına gidin, "hatch2"yi açın ve onun için de bir renk
seçin. Bu tuğla malzemenin taranarak belirtilmesini sağlayacaktır.

"Hatching"sayfasına geçerek "hatch2 "nin tarama tipini, sıklığını vb. değerleri seçin. OK
düğmesine basarak ilk diyalog kutusuna dönün.

Diyalog kutularının sol alt köşesinde bulunan ikon, yüzen görüntüleyiciyi açmak için
kullanılır. Duvarınızın istediğiniz gibi görüntülenip görüntülenmediğini buradan kontrol
edebilirsiniz. Örneğin, katman renkleriniz doğru mu?

Yeni duvar stilinizi kütüphanenize eklediniz. Artık istediğiniz uzunlukta, yükseklikte ve


formda defalarca kullanabilirsiniz.

Bhatch: Boundary Hatch......................................................................................................11


30
1.1 Autocad 2000 İçin Gerekli Donanım İhtiyaçları..................................................30
1.2 Çizim Ortamına Geçiş................................................................................................31
Başlangıç Diyalog Kutusu : Start Up...............................................................................31
Advanced Setup ...................................................................................................................33
1.3 Koordinat Sistemleri.......................................................................................................33
1.3.1 2D Koordinat Girişi.....................................................................................................33
Dik Koordinatlar...................................................................................................................33
Kutupsal Koordinatlar.........................................................................................................34
1.4 AutoCAD Ekranını Tanımak..........................................................................................35
BÖLÜM 2............................................................................................................................36
ÇİZİM AYARLARI.............................................................................................................36
2.1.1 Direction Control Diyalog Kutusu..............................................................................37
Seçenekler:...........................................................................................................................39
2.5 Isoplane Komutu........................................................................................................40
Güncel izometrik düzlemi belirtir....................................................................................40
2.6 Durum Satırındaki Çizim Modları.................................................................................41
Snap : Snap modunu açar ve kapatır....................................................................................41
2.7 Dsetttings Komutu..........................................................................................................41
Osnap Modu: Nesne kenetleme ayarlarını denetler. ...........................................................44
BÖLÜM 3........................................................................................................................46
ÇİZİM KOMUTLARI......................................................................................................46
Ellipse Komutu: Elips veya eliptik yaylar çizer...................................................................50
BÖLÜM 4............................................................................................................................54
GÖRÜNTÜ KONTROL KOMUTLARI.............................................................................54
Pan Kısa Yol Menüsü.......................................................................................................56

BÖLÜM 1
AUTOCAD'E GİRİŞ

Amerika Birleşik Devletlerinin en büyük yazılım firmalarından olan Autodesk


Inc.’in ürünü AutoCAD, bilgisayar destekli çizim ve tasarım programıdır. Sürekli
geliştirilen AutoCAD’in çizim dosya uzantısı .dwg, dünya endüstriyel çizim standardı
olarak kabul edilmiştir. AutoCAD genel amaçlı bir tasarım ve çizim programı olduğundan
herhangi bir meslek dalına yönelik olarak oluşturulmamıştır. Gerek 2 boyutlu, gerek 3
boyutlu çalışmaları ile sağladığı avantajlar, kullanım kolaylığı ile mimarlıktan,
reklamcılığa, makine mühendisliğine, elektronik mühendisliğine ve pek çok meslek
dalındaki kullanıcılar tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.
1.1 Autocad 2000 İçin Gerekli Donanım İhtiyaçları
• Pentium 133 veya daha yüksek işlemci
• 32 MB RAM (en az), 64 MB veya 128 MB (tavsiye edilen)
• Windows 95, Windows 98 veya Windows NT 4.0 bir işletim sistem
• Programı ilk defa yüklemek için 4 X CD ROM
• 50 MB sistem klasöründe boş alan
• 64 MB disk swap hacmi (en az)
31
• Fare veya işaretleme cihazları
• 256 renk ve 800 x 600 çözünürlükte ekran kartı
1.2 Çizim Ortamına Geçiş
Başlangıç Diyalog Kutusu : Start Up
AutoCAD 2000 çalıştırıldığında kullanıcı karşısına bir başlangıç diyalog kutusu
çıkar bu diyalog kutusu (Startup) çizim ortamına geçmeden önce kullanıcılara çeşitli
seçenekler sunar.
Open a Drawing
Daha önceden çizilmiş ve kaydedilmiş
çizim dosyalarını açmak için kullanılır. Select a
File listesi en son açılmış dört çizimi listeler ve
istenilen bir çizimi açar. Mevcut başka bir çizim
açılmak istenirse diyalog kutusundan Browse
butonu tıklanmalıdır. Eğer AutoCAD ile
çalışırken mevcut bir çizim açılmak istenirse
File menüden Open’ı seçmek yeterlidir.

Şekil 1.1 Open a Drawing Penceresi


32

Start From Scratch


Herhangi bir ayar yapmadan çizime en baştan
başlamanın yolu Start from Stactch (Baştan
Başla) butonuna tıklamaktır. Bu buton
seçildiğinde yeni çizim sayfası için iki ölçü
sisteminden biri seçilir.
Default Setting ayar kutusundan English
raido butonu işaretlenerek OK butonu seçilirse
AutoCAD, acad.dwt şablonunu esas alır ve
varsayılan çizim sınırları 12x9 inç olarak kabul
eder.
Şekil 1.2 Start from Scratch Penceresi

Defult Setting ayar kutusundan Metric radio


butonu işaretelenerek OK butonu seçilirse
AutoCAD, acadiso.dwt şablonunu esas alır.
Varsayılan çizimin sınırlarını 429x297
milimetre olarak kabul eder.
Use a Template
Başlangıç Diyalog kutusundan
(Startup) Use a Template butonu (Şablon
Kullan) tıklanırsa kullanıcı karşısına daha
önceden oluşturulmuş 50’yi aşkın çizim
şablonu, (Select a Template) her şablon
hakkında tanımlayıcı bilgi (Template
Şekil 1.3 Use a Template Penceresi Description) ayrıca seçilen şablonun küçük bir
görünümü ekrana gelir. Listelenen şablonlar
haricinde bir şablon seçilmek istenirse Browse butonuna tıklamak gerekir.
Mevcut şablonlar haricinde kullanıcı tarafından oluşturulan özel şablonlar da
kullanılabilir. Bunun için file menüden open seçilerek şablon olarak kullanılacak çizim
dosyası açılmalıdır. Daha sonra yine file menüden save as seçilmelidir. Burada kayıt ismi
(Save Drawing As) girilen formun altında kayıt tipi olarak (Save File as Type) AutoCAD
Drawing Template File (∗.dwt) seçilmelidir. Kayıt ismi de girilip OK tıklandığında
kullanıcı karşısına çıkan Template Description diyalog kutusuna şablon için tanıtım
bilgileri girilebilir. OK butonu tıklatılırsa
yeni şablon kaydedilerek Use a Template
diyalog kutusundaki yerini alır.
Use a Wizard
Advanced Setup gelişmiş ayarların,
Quick Setup çabuk veya başka bir tanımla
hızlı ayarların yapıldığı kısımlardır. Bu iki
seçenekte sihirbaz yardımıyla çizim alanı
ve çizim birimleri ile ilgili ayarlar
yapılabilir. Advanced setup'ta quick setup’a
göre daha gelişmiş ayarlar yapılabilir.
Şekil 1.4 Use a Wizard Penceresi
33

Advanced Setup
Advance Setup’ta Units (Birimler) - Angle (Açı) Angle Measure (Açı Ölçüsü) -
Angle Direction (Açı İlerleme Yönü) - Area (Alan) gibi ayarlar yapılabilir.
Units (Birimler); kısmında çizimde kullanılacak ölçü birimi verilir.Burada
Scientific (Bilimsel), Decimal (Ondalıklı), Engineering (Mühendislik), Architectural
(Mimari), Fractional (Kesirli) gibi seçeneklerden istenilen çizim birim seçilebilir. Ayrıca
bu birimlerin hassaslığı Precision kısmından verilebilir.
Angle (Açı); kısmında çizimde kullanılacak açı birimi verilir. Decimal Degrees
(Ondalık Derece), Deg/Min/Sec (Derece/Dakika/Saniye), Grads (Grad), Radians (Radyan),
Surveyor (Arazi Ölçümü) gibi seçeneklerden istenilen açı birimi seçilebilir. Yine Precision
kısmından hassaslık ayarı yapılabilir. Hassaslık ayarı tam sayı veya kesirli sayı (virgülden
sonra en fazla sekiz basamak kullanılabilir) olarak yapılabilir.
Angle Measure (Açı Başlangıcı); kısmında başlangıç açısının (0°) yönü belirtilir.
East (Doğu), North (Kuzey), West (Batı), South (Güney) gibi yönler seçilebilir veya
kullanıcı tarafından başlangıç açısı (0°) Other seçeneği ile verilebilir. Genelde 0 derece
doğu yönünde seçilmektedir ve kabul görmüştür.
Angle Direction (Açı İlerleme Yönü); kısmında girilen açıların hangi yönde
ilerleyeceği tesbit edilir. Counter-Clockwise (Saat Yönünün Tersi) veya Clockwise (Saat
Yönü) gibi iki seçenekten biri seçilerek açının tarama yönü girilebilir.
Area (Alan); kısmında kullanılacak olan çizim kağıdının ölçüleri verilir. Width ile
genişlik ve Length ile uzunluk ölçüleri verilebilir.
Quick Setup
Quick Setup’ta Units (Birimler) ve Area (Alan) gibi ayarlar yapılabilir.Hızlı ayar
gelişmiş ayara göre daha kısıtlıdır. Units ve Area ayarları gelişmiş ayarda yapıldığı gibidir,
ancak bu iki seçenekte gelişmiş ayarda bulunan hassaslık (Precision) kısmı yoktur.
Bu ayarların büyük kısmı AutoCAD’e giriş haricinde AutoCAD menü içerisinde
Format menüden Units seçilerek de yapılabilir. Alan ayarı ise yine AutoCAD içerisinde
Limits komutuyla gerçekleştirilebilir.
1.3 Koordinat Sistemleri
Koordinat girmenin en basit ve temel yolu mutlak koordinatlardır. Mutlak
koordinatlar x,y,z şeklindedir. Mutlak koordinatların kullanımında tüm koordinat
değerlerinin orijin 0,0’a göre ifade edildiği unutulmamalıdır. Bu orijin noktası Limits
komutuyla değiştirilebilir. Diğer bir koordinat girme
Orijin 0,0 biçimi nispi koordinatlardır. Nispi koordinatlar @ x,y,z
şeklindedir. Bu kullanım ile son girilen koordinatın yeni
bir orijin verilir veya 0,0 noktası olması sağlanır. Bu olay
Ç ey rek II Ç ey rek I
-X , + Y +X , +Y girilen koordinatları karışıklıktan kurtarır.
1.3.1 2D Koordinat Girişi
Ç e y r e k I I IÇ e y r e k I V
-X , -Y + X , -Y Dik Koordinatlar
Dik veya dikdörtgen koordinat sistemi, geometriyi
koordinat içinde tam mesafelerinde yerleştirmek için
kullanılır. Bir koordinat genellikle X ve Y diye
Şekil 1.5 Koordinat Bölgeleri
tanımlanan birbirinden virgülle ayrılmış iki sayıdan
34

meydana gelmektedir. Koordinat eksenleri birbirine dik iki çizgiden oluşur. Bu iki
çizginin kesiştiği yer orijin ismini alır. Orijin için kullanılan koordinatlar 0,0’dır. Tüm
pozitif yönler orijinden yukarı ve sağa doğru hareket eder. Negatif yönler ise aşağı ve sola
doğru hareket eder.Koordinat eksenleri 4 çeyreğe ayrılmıştır. Her çeyrekte X ve Y pozitif
ve negatif değerler alabilir. Böylece istenilen yöne uygun olarak pozitif ve negatif değerler
girilerek çizim gerçekleştirilebilir. AutoCAD’te çizime başlandığı zaman ekran görüntüsü
dik koordinat sisteminin 1. çeyreğini yansıtır. 0,0 orijin noktası ekranın sol alt köşesine
yerleşmiştir.Geçerli ekran büyüklüğü ise ekranın sağ üst koordinatı ile ölçülür.
Bu değer açılışta Start Up menüsünden veya çizim ortamında Limits komutu
kullanılarak da değiştirilebilir.
Kutupsal Koordinatlar
Kutupsal koordinatlarda veri girişinde açı önem kazanır. Kutupsal bir koordinat
girmek için açılı parantez (<) ile birbirinden ayrılmış mesafe ve açı değerleri girilir.
Örneğin bulunulan noktadan 10 birim uzaklıkta ve 50 derecelik bir noktayı belirlemek için
@10<50 ifadesini girmek yeterlidir. Varsayılan olarak açılar, saat ibresi yönünün tersinde
artar, saat ibresi yönünde ise azalır. Saat ibresi yönünün tersine hareket etmek için açıya
negatif değer girmek gerekir. Açı yönünün DDUNITS komutu veya ANGDIR sistem
değişkeniyle değiştirebilme imkanı vardır. Ayrıca ANGBASE, sıfır açısının yönünü
ayarlar.
Mesafe < Yön biçimindeki kutupsal koordinat modunu kullanmak için mesafe ve
yönün bilinmesi gerekir. Yön, < sembolünü takip eder ve kutupsal yön olarak izleyen sayı
okunur. Yönü belirtilen açı varsayılan yönden başka bir yön belirlenmemişse saat ibresinin
tersi yönünde artar. < sembolü noktanın 0,0’a göre belirtilen açıda yerleşmesini sağlar.
@ Mesafe < Yön biçimindeki nispi kutupsal koordinat modunu kullanmak için
mesafe ve yönün bilinmesi gerekir. @ sembolü önceki noktayı 0,0 noktası olarak ayarlar
yön, < sembolünü takip eder ve kutupsal yön olarak izleyen sayı okunur. Yönü belirtilen
açı varsayılan yönden başka bir yön belirlenmemişse saat ibresinin tersi yönünde artar. @
sembolü önceki noktayı 0,0 noktası olarak ayarlar.
1.3.2 3D Koordinat Girişi
3 Boyutta koordinat girişi, 2 boyuttaki koordinatların girilmesiyle aynıdır ancak
üçüncü boyut olan Z ekseni ilave edilir. 3 Boyutlu çizim yapıldığında yer koordinat sistemi
(WCS) yada kullanıcı koordinat sisteminde (UCS) koordinatların X, Y ve Z değerleri
girilmelidir.
Silindirik Koordinatlar
2B kutupsal koordinat girişine benzer fakat XY düzlemine dik, kutupsal koordinata
ilave bir mesafe vardır.
Mutlak silindirik koordinatlarda veri girişi Mesafe < Açı - XY, Z - mesafe
değerini belirtir ve ona uygun veri girişi ile uygun noktayı belirler. Mesela 6<70,8
koordinatı, UCS’nin orijininden 6 birim, XY düzlemindeki X ekseninden 70 derece ve Z
ekseni boyunca 8 birim uzakta bir noktayı gösterir.
Nispi silindirik koordinatlarda veri girişi @Mesafe < Açı - XY, Z - mesafe
biçimindedir. Bu ifade ile UCS’nin orijini değil girilen son noktayı orijin kabul ederek
noktayı belirler. Mesela @6<70,8 koordinatı, girilen son noktadan 6 birim uzakta, XY
35

düzlemindeki X ekseninden 70 derecelik bir açıda ve Z ekseni boyunca 8 birim uzakta bir
noktayı gösterir.
Küresel Koordinatlar
3B’ta küresel veri girişi her biri açılı parantez (<) ile ayrılmış o anki UCS’nin
orijinine olan uzaklığı, XY düzlemindeki X eksenine olan açısı ve XY düzlemine olan açısı
verilerek gerçekleştirilebilir.
Küresel koordinat veri girişi Mesafe < Açı- XY, Açı şeklindedir. Mesela 5<45<60
gibi bir gösterimde mevcut UCS‘nin orijininden 5 birim, XY düzlemindeki X ekseninden
45 derece ve XY düzlemimden 60 derece yukarıda bir noktayı gösterir.
Nispi küresel koordinat veri girişi @Mesafe < Açı- XY, Açı şeklindedir ve diğer
işlemler bulunan son noktayı orijin kabul etme durumu haricinde aynı işlemi gerçekleştirir.
1.4 AutoCAD Ekranını Tanımak
AutoCAD çalıştırıldığında AutoCAD penceresi açılır. Bu pencere istenilen tasarım
ve çizimlerin yapılacağı bir alandır. Bu alanın etkin kullanımı için pencere üzerindeki
elemanları tanımak gerekir.

Aktif çizgi tipi Plot stili


Denetim Menüsü
Standart araç çubuğu Aktif renk Boyutlandırma düğmeleri

Menü çubuğu Düşey kaydırma çubuğu


Aktif katman

Draw araç çubuğu Aktif çizgi kalınlığı

Modify araç çubuğu

Koordinat sistemi ikonu İmleç

ÇİZİM ALANI
Koordinat gösterici Alan
Solid editing araç çubuğu Yatay kaydırma çubuğu
Model
sekmesi Mod göstericileri Shade araç çubuğu
Layout sekmesi

Şekil 1.6 AutoCAD 2000 Ekranı


36

BÖLÜM 2
ÇİZİM AYARLARI

2.1 Units (Birimler) Komutu


Koordinat ve açı biçimini kontrol eder ve hassasiyeti tayin eder.
Çizilen her nesne, birimlerle ölçülür. Bu nedenle çizime başlamadan önce birim
değerini belirlemek gerekir. Örneğin çizimdeki bir birim gerçek nesne bir milimetreye
eşittir gibi. Nesne üzerindeki uzunluklar ve açılar için birim çeşidi ve birimde ondalık
kısmı ayıran virgülden (nokta) sonra gelen hane sayısı belirlenir. Çizim birim ayarları,
koordinat ve açı değeri girişlerini AutoCAD’in nasıl yorumlayacağını, koordinat
birimlerin çizim ve diyalog kutularında nasıl görüntüleneceğini belirler.
Çizim birimleri ile ölçülendirme birimleri aynı çeşit ve hassasiyette
ayarlanabilecekleri gibi farklı ölçülendirme birimi değerine de ayarlanabilir. Çizim
birimleri çizim için dosya açarken belirlenmediyse veya belirlenen birim değiştirilmek
istenirse UNITS komutu kullanılır.
Bu komutu kullanabilmek için
• Format Menüden Units
• Komut Penceresinden (Command) Units girilir.
Drawing Units diyalog kutusu ekrana gelir.
Seçenekleri:
Lenght (uzunluk) güncel ölçme birimini ve bu birimin hassasiyetini belirler.
Type (tip); ölçme birimi için
güncel biçimi ayarlar. Ölçü birimi
tipleri ise Architectural (mimari),
Decimal (ondalık), Engineering
(mühendislik), Fractional (kesirli)
ve Scientific (bilimsel)’dir.
Precision (hassasiyet);
güncel birimin ondalık hane sayısını
belirtir.
Angle (açı) güncel açı
birimini ve bu açının hassasiyetini
belirtir.
Type (tip); güncel açı biçimini,
tipini ayarlar.
Precision (hassasiyet);
güncel açı biçiminin ondalık hane
Şekil 2.1 Drawing Units Diyalog Penceresi sayısını belirtir.
37

Clockwise (saat ibresi dönüş yönü); pozitif açıların saat ibresi dönüş yönünde
arttığını gösterir. Varsayılan yön, saat ibresi dönüş yönünün tersi yönüdür.
Drawing Units for AutoCAD DesingCenter Blocks (AutoCAD tasarım merkezi
blokları için çizim birimleri); AutoCAD DesingCenter vasıtasıyla yapılan blok
yerleştirmelerinde kullanılan ölçü birimini kontrol eder. Oluşturulmuş blok birimleri,
burada belirtilen birimlerden farklı ise bu seçenekte belirtilen birimlerle yerleştirilir.
Sample Output (örnek çıktı); birim ve açıların güncel ayarlarının bir örneğini
gösterir.
Direction (yön); Direction Control (yön kontrolü) diyalog kutusunu gösterir.
2.1.1 Direction Control Diyalog Kutusu
Temel açıyı kontrol eder. Temel açı, sıfır derecenin hangi yönden başlayacağını
belirtir.

Base Angle (temel açı); temel açının yönünü


ayarlar.
East (doğu); temel açıyı doğuya ayarlar.
North (kuzey); temel açıyı, 90 derece kuzeye
ayarlar.
West (batı); temel açıyı, 180 derece batıya
ayarlar.
South (güney); temel açıyı, 270 derece güneye
ayarlar.
Other (diğer); pusulanın temel yönlerinden
farklı bir yöne ayarlar.
Şekil 2.2 Direction Control
Penceresi Angle (açı); açıyı ayarlar ancak other
seçeneği seçili iken aktifleşir.
Pick an Angle (açıyı seç); açı, işaretleme cihazı kullanılarak belirtilen iki noktayı
birleştiren hayali hat esas alınarak belirlenir.
2.2 Limits Komutu
Çizimin ve ızgara görüntüsünün sınırlarını ayarlar ve kontrol eder.
Çizim sınırları iki boyutludur, sol alt ve sağ üst koordinat noktasıyla belirlenir.
Çizim sınırları ayarlandığında AutoCAD, girilen koordinatları, çizim sınırıyla kısıtlar.
Çizim sınırlarının belirttiği alan, ızgara noktalarıyla gösterilebilir. Zoom komutunun
seçenekleri kullanılarak bu husus görülebilir. Zoom All seçeneği, çizim sınırlarını ekrana
getirir. Çizim sınırları ile çizdirim sınırları birbirinden farklı olabilir. Çizimden çıktı
alınacağında, çizdirim alanı olarak çizim sınırları da belirtilebilir.
Sınırlar model boşluğunda modelin ölçekli büyüklüğünden biraz daha büyük
olabilir fakat kağıt alanında, kağıt büyüklüğü ile aynı sınırlara sahip olmalıdır.
Kağıt boşluğunda bulunurken LIMITS komutuyla kağıt kenar boşluklarına veya
arka zemine müdahale edilemez. Bu durumda sınırlar hesaplanır ve seçilmiş kağıt
büyüklüğüne göre yerleşim ayarlanır. Kağıt kenar boşlukları ve arka zeminin görüntüsü,
38

OPTIONS komutuyla ekrana gelen Options diyalog kutusunun Display sekmesindeki


Layout elements bölgesinden denetlenebilir.
Limit komutunu kullanmak için
• Format menüden Drawing Limits
• Komut Penceresinden (Command) limits (veya şeffaf kullanım için’limits) girilir.
Command: Limits
Reset Model space limits:
Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>: (Çizimin sol alr köşesini
belirtiniz)
Specify upper right corner <420.0000,297.0000>: (Çizimin sağ üst köşesini belirtiniz)
Limits komutunun seçenekleri:
Lower-Left Corner (sol alt köşe); çizim sınırının sol,alt köşesinin X ve Y
koordinatlarını belirtir.
On (açık); sınır denetimini açar. Sınır denetimi açık olduğunda çizim sınırları
dışına nokta girilmesi red edilir. Çember gibi nesnelerin bir kısmı, sınır dışına taşabilir.
Off (kapalı); sınır denetimini kapatır fakat güncel sınır değerleri muhafaza edilir.
Upper right corner (sağ üst köşe); çizim sınırının sağ üst köşesinin X ve Y
koordinatlarını belirtir.
Çizim boyutlarını A3’ten A4’ e değiştirmek için
Command: LIMITS
Reset Model space limits:
Specify lower left corner or [ON/OFF] <0.0000,0.0000>: 0,0
Specify upper right corner <420.0000,297.0000>: 210,297
2.3 Grid (ızgara) Komutu
Güncel görünüm alanındaki ızgara noktalarını gösterir.
Bu komutu kullanmak için Komut Penceresinden (Command) Grid (veya şeffaf
kullanım için grid) girilir.
Izgara (GRID), LIMITS komutuyla belirlenen sınırlar içerisinde bulunan
noktalardan oluşan bir desendir. Izgara kullanımı, çizimin altına ızgara kağıdı (kareli kağıt.
gibi) yerleştirmeye benzetilebilir. Izgara açık olduğunda güncel görünüm alanı, ızgara
köşelerine yerleşen noktalarla kaplanır.
Izgara, bir başka komut yürülükte iken açılabilir ve kapatılabilir. Izgara, çizim
çıktısında görünmez.
Izgaranın yararları:
• Nesnelerin hizalanmasına ve nesneler arasındaki mesafenin görülmesine
yardım eder.
• Izgara, çizim sınırını görmemizi sağlar.
• Güncel olarak çalışılan çizim alanını ve çizdirme seçeneği olarak çizilecek
alanı tanımlar.
• Çizimin ızgara sınırları dışına taşmasını önler.
39

Seçenekler:
Grid Spacing (X) (ızgara aralığı X yönünde); ızgarayı belirtilen değere ayarlar.
Snap aralığı belirli ise, ızgara aralığı için girilen değeri x izlerse (mesela 2x), ızgara alığı
snap aralığının girilen değer kadar katı olur. Örneğin snap aralığı 10 birim ise grid aralığı
için 2x girilmesi, ızgara aralığını 20 birim yapar.
On (açık); ızgarayı açar, güncel aralıkla görünür yapar.
Off (kapalı); ızgarayı kapatır, görünmez yapar.
Izgara noktalarının açık veya kapalı yapılması F7 veya CTRL+G tuşuna basmakla
veya durum çubuğundaki GRID üzerine tıklamakla sağlanabilir.
Snap (kenetle); ızgara aralık değerinin, Snap (kenetle) değerine eşit olmasını
sağlar.
Aspect (oran); varsayılan olarak ızgara aralığı X ve Y yönünde birbirine eşittir.
Aspect ızgaraya farklı X ve Y aralıkları ayarlar. Aspect değerini x takip ederse bu, çizim
birimi cinsinden tanımak yerine kenetleme aralığıyla Aspect değerinin çarpılacağını
gösterir.
Aspect seçeneği, güncel kenetleme stili, izometriğe ayarlandığında var olmaz.
Izgarayı açmak veya kapatmak, ızgara değerini ayarlamak için Dsettings komutu da
kullanılabilir.
Izgara aralıkları, görüntülenmek için çok yakın ise aşağıdaki mesaj alınır. Bu mesaj,
çizimi Zoom komutuyla büyültme veya küçültme yaptığınızda da alınabilir.
Grid too dense to display (Izgara görüntülenmek için fazla yoğun)
Bu durumda ızgara görünmez, ızgarayı güncel görüntülenen alana uygun bir değere
ayarlamanız gerekir. Daha büyük ya da daha küçük bir değer denemek gerekir.
2.4 Snap (Kenetle) Komutu
İmlecin hareketini tanımlanmış aralıklara dayalı olarak kısıtlar. Kenetleme açık
olduğunda imleç, ızgara noktalarına kenetlenir veya yapışır. Kenetleme ızgarası görünmez.
Kenetleme, bir başka komut yürürlükte iken açılıp kapatılabilir.
Kenetleme aralığı, ızgara aralığıyla aynı olmak zorunda değildir. Mesela grid
aralığı 10 birim, snap aralığı 5 birim olabilir. Tersi durum ve her ikisinin de aynı olması da
söz konusu olabilir. Kenetleme modunun açık veya kapalı yapılması ve kenetleme
noktaları arasındaki mesafenin ayarlanması SNAP komutuyla yapılabilir.
Kenetleme ızgarası döndürülebilir, farklı X ve Y aralıkları verilebilir, standart veya
isometrik ızgaraya ayarlanabilir. Snap (kenetleme) modunun açık veya kapalı yapılması;
durum çubuğu üzerindeki SNAP üzerine tıklanarak, SNAP komutu kullanarak, CTRL+B
veya F9 tuşuna basarak sağlanabilir.
Bu komutu kullanabilmek için
Komut Penceresinden (Command) Snap girilir.
Specify snap spacing or [ON/OFF/Aspect/Rotate/Style/Type] <10.0000>: 5
Seçenekler:
Snap Spacing (kenetleme aralığı); snap modunu girilen değerde aktif yapar.
40

On (açık); snap modunu, güncel çözünürlük, dönme ve kenetleme ızgarası stilini


kullanarak aktif yapar.
Off (kapalı); snap modunu kapatır, fakat güncel ayarlar unutulmaz, saklanır. Aspect
(Oran) Kenetleme ızgarasının yatay (X yönü) ve düşey (Y yönü) aralığını
ayrı ayrı belirtir. Bu seçenek, isometrik kenetleme ızgarası için geçerli değildir.
Rotate (döndür); güncel UCS'nin XY düzlemine paralel dikdörtgen ızgara
istenmediği durumlarda, orijini ve kenetleme ızgarasının dönmesini ayarlar. Dönme açısı,
güncel UCS'ye göre yapılır. -90 iles 90 derece arasındaki değerler girilebilir.
Style (stil); kenetleme ızgarasının standart ya da isometrik seçilmesini sağlar.
Standard (standart); güncel UCS'nin XY düzlemine paralel dikdörtgen ızgara
oluşturur. X ve Y yönündeki aralıklar birbirinden farklı olabilir.
Spacing (aralık); kenetleme ızgarasının aralığını belirtir.
Aspect (oran); kenetleme ızgarasının yatay (X yönü) ve düşey (Y yönü) aralığını
ayrı ayrı belirtir.
Isometric (izometrik); yatayla 30 ve 150 derece açı yapan, ızgara noktalı isometrik
grid meydana getirir. İsometrik kenetleme döndürülebilir.
İzometrik düzlem:Top (üst) ise ızgara noktaları ve çapraz yatayla 30 ve 150
derece, Left (sol) ise ızgara noktaları ve çapraz yatayla 90 ve 150 derece, Right (sağ) ise
ızgara noktaları ve çapraz yatayla 30 ve 90 derecelik açı yapar.
Type (tip); kenetleme tipini belirtir.
Polar (kutupsal) kenetlemeyi, kutupsal izleme açılarına ayarlar.
Grid (Izgara) Kenetleme değerini, ızgara değerine ayarlar.
Kenetlemeyi açmak veya kapatmak, kenetleme değerlerini ayarlamak için
DSETTINGS komutu da kullanılabilir.
2.5 Isoplane Komutu
Güncel izometrik düzlemi belirtir.
Bu komutu kullanmak için
Komut Penceresinden
Command Isoplane
Enter isometric plane setting [Left/Top/Right] <Top>: (Seçenek giriniz veya Enter
tuşuna basınız)
Snap (kenetleme) modu isometriğe ayarlı ve açık olduğunda, ızgara noktaları,
yatayla 30 derecelik açıda yerleşir.
Kenetleme modu açık ve kenetleme stili Isometric'e ayarlı olduğunda isometrik
düzlemde imleç hareketleri standart düzleme göre farklı olur. CTRL+E tuşlarına veya F5
tuşuna basılarak; left, top ve right isometrik düzlemlere geçiş yapılabilir. Isoplane
komutuyla da isometrik düzlem seçimi yapılabilir. İsometrik düzlemde imleç görünüşü,
hareketi ve Ellipse komutunun isometric circle (isometrik çember) seçeneğiyle çizilen
çemberin yönelimi farklı olur.
41

Seçenekleri:
Left (sol mod); snap ve grid hizalamasını 90 ve 150 derece eksenleri boyunca
yöneltir.
Top (üst mod); snap ve grid hizalamasını 30 ve 150 derece eksenleri boyunca
yöneltir.
Right (sağ mod); snap ve grid hizalamasını 90 ve 30 derece eksenleri boyunca
yöneltir.
2.6 Durum Satırındaki Çizim Modları

Şekil 2.3 Durum Satırı


Snap : Snap modunu açar ve kapatır.
Grid : Grid modunuı açar, kapatır.
Ortho : Dik modu açar ve kapatır. Ortho’nun açık olması imleci, güncel koordinat
sisteminin x ve y eksenlerine paralel hareket ettirir. Bu mod sayesinde yatay veya düşey
çizgiler kolayca çizilebilir.
Polar : Kutupsal modu açar, kapatır.
Osnap : Nesne kenetleme modunu açar, kapatır.
Otrack : Nesne kenetleme izlemesi modunu açar kapatır.
Model : Model boşluğu kağıt alanı arasında geçiş sağlar.
Durum satırında yer alan bu çizim modları üzerinde sağ tuş menülerinden On (aç) Off
(kapat) ve Setting (ayar) imkanı sağlanmıştır.
2.7 Dsetttings Komutu
Kenetleme modu, ızgara, kutupsal
ve nesne kenetleme izlemesi için
çizim ayarlarını belirtir.
Bu komutu kullanmak için
• Tools menüden Drafting
Setting
• Kısayol menüsü olarak
durum çubuğundaki Polar
üzerinde sağ tuşu tıklanır ve
settings seçilir.
• Komut penceresinden
(Command) Dsettings
girilir.
Şekil 2.4 Drafting Settings Diyalog Penceresi
Bu komutta AutoCAD
Snap And Grid Sekmesi
Drafting Settings diyalog kutusunu
gösterir. Drafting Settings diyalog kutusunda Snap and Grid sekmesi, Polar Tracking
sekmesi ve Object Snap sekmesi bulunmaktadır.
42

2.7.1 Snap and Grid Sekmesi


Snap On ve Grid On onay kutucuklarının yanında Snap (kenetle) ve Grid (ızgara)
Snap type&style ve Polar spacing bilgilerinin bulunduğu dört bölge bulunur. Snap ve Grid
ayarlarını belirtir.
Snap On : Snap modunu açar veya kapatır. Snap modu durum satırındaki Snap
üzerine tıklanarak, F9 tuşuna basarak ya da Snapmode sistem değişkenini kullanarak açılıp
kapatılabilir.
Snap (kenetle) : Ekranda hayali bir ızgara varmışcasına, imlecin tıklamalarda bu
ızgaranın düğüm noktalarına kenetlenmesini sağlar. Kenetleme noktası ile uyumlu
olmayan bir nokta girildiğinde nokta AutoCAD tarafından en yakın kenetlenme noktasına
konur. Snap On (açık) olduğunda aşağıdaki ızgara ölçülerine göre kenetlenme aktif
durumdadır.
X Spacing (X aralığı); x ekseni yönünde kenetlenme mesafesini belirtir. Değer
pozitif ve gerçek sayı olmalıdır.
Y Spacing (Y aralığı); y ekseni yönünde kenetlenme mesafesini belirtir. Değer
pozitif ve gerçek sayı olmalıdır.
Angle (Açı); kenetlenme ızgarasının dönme açısını belirtir.
X Base (temel X); kenetlenme ızgarası için X ekseni yönünde temel nokta belirler.
Y Base (temel Y); kenetlenme ızgarası için Y ekseni yönünde temel nokta belirler.
Grid On (ızgara açık) : Grid modunu açar veya kapatır. Grid modu durum
satırındaki Grid üzerine tıklanarak veya F7 tuşuna basılarak ya da Gridmode sistem
değişkeni kullanılarak da açılıp kapatılabilir.
Grid (ızgara) : İmlecin belirli aralıklarla hareketi için ekranı noktalarla kafes
ızgaraya böler. Noktalı ızgara, kullanımda referanstır ve çizimin bir parçası değildir. Izgara
izleri silinmese de bu izler yazıcıdan alınmaz. Noktalar arsında X, Y boşluğu
tanımlanabilir.
Grid X Spacing (ızgara X aralığı); x ekseni yönündeki ızgara aralığı girmek için
kullanılır.
Grid Y Spacing (ızgara Y aralığı); y ekseni yönündeki ızgara aralığı girmek için
kullanılır.
Polar Spacing (kutupsal aralık) : Kutupsal ayarları denetler.
Polar Distance (kutupsal mesafe); snap çeşidi polar snap olduğunda kenetlenme
mesafesini ayarlar. Bu değer sıfır ise, kutupsal kenetlenme mesafesi Snap X Spacing için
bu değeri kabul eder.
Snap Type&Style (kenetleme tipi ve stili) : Snap modu ayarlarını denetler.
Grid Snap (ızgara kenetleme); snap tipini gride göre ayarlar.
Rectangular Snap (dikdörtgen kenetleme); Snap çeşidini standart dikdörtgen sanp
moduna ayarlar. Snap tipi, grid snap’a ayarlı ve snap modu açık olduğu zaman imleç,
dikdörtgen snap gride kenetlenir.
43

Isometric Snap (izometrik kenetleme); snap çeşidini izometrik kenetleme moduna


ayarlar. Snap tipi, Grid snap’a ayarlı ve snap modu açık olduğu zaman imleç, isometric
snap grid’e kenetlenir.
Polar Snap (kutupsal kenetleme); snap çeşidini kutupsal snap moduna ayarlar.
Snap tipi, polar snap’a ayarlı ve Snap modu açık olduğu zaman imleç, kutupsal izleme
noktasından başlamaya göre Polar tracking sekmesinde yazılı kutupsal hizalı açılar
boyunca kenetlenir.
2.7.2 Polar Tracking Sekmesi
AutoTrack ayarlarını denetler.
Polar Tracking On (kutupsal izleme açık) : Kutupsal izlemeyi açar ve kapatır.
Kutupsal izleme, F10 tuşuna basılarak veya AUTOSNAP sistem değişkeni kullanılarak da
açıp kapatılabilir.
Polar Angle Settings (kutupsal açı ayarları) : Kutupsal izlemede kullanılan açıları
ayarlar.
Increment Angle (Artış açısı); Kutupsal izleme yollarını göstermek için kullanılan
kutupsal artış açısını ayarlar. Herhangi bir açı girilebilir veya listeden 90, 60, 45, 30, 22.5,
18, 15, 10 ve 5 derecelik açılardan biri seçilebilir.
Additional Angles (ilave açılar); kutupsal izleme için listede mevcut olan açılara,
açı ilave eder.
New (yeni) 10 taneye kadar
kutupsal izleme açısı ilave eder.
Delete (Sil) Seçilmiş ilave açıları
siler.
Object Snap Tracking
Settings (nesne kenetleme izleme
ayarları): Nesne kenetleme
izlemesi için seçenekler kurar.
Track Orthogonally Only
(sadece dik şekilde izle); nesne
kenetleme izlemesi açık
olduğunda kazanılmış nesne
kenetleme noktaları için sadece
dik (yatay/düşey) nesne kenetleme
izleme yollarını gösterir. Bu ayar,
polarmode sistem değişkeniyle de
Şekil 2.5 Drafting Settings Diyalog Penceresi
denetlenir.
Polar Tracking Sekmesi
Track Using All Polar
Angle Settings (tüm kutupsal açı
ayarlarını kullanarak izle); nesne kenetleme izlemesi belirli noktalar üzerinde olduğunda
imlecin kazanılmış nesne kenetleme noktaları için herhangi bir kutupsal açı izleme yolu
boyunca izlemesine izin verir. DİKKAT Durum satırı üzerindeki Polar ve Otrack'ın
tıklanması da kutupsal kenetlemeyi ve nesne kenetleme izlemesini açar ve kapatır.
Polar Angle Measurement (kutupsal açı ölçüsü) : kutupsal izleme açılarının ölçü
esasını ayarlar.
44

Absolute (mutlak); kutupsal izleme açıları için güncel kullanıcı koordinat


sistemini esas alır.
Relative to Last Segment (son parçaya göre); kutupsal izleme açıları için son
oluşturulan nesneyi esas alır.
Osnap Modu: Nesne kenetleme ayarlarını denetler.
Bu moda geçebilmek için
• Object Snap araç çubuğundan Object Snap Settings seçilir.
• Tools Menüden Drafting Setttings seçilir ve Object Snap sekmesi tıklanır.
• Komut (Command) penceresinden osnap komutunu girilir.
• Çizim alanında mouse sağ tuşu basılı iken shift’e basarak Osnap Settings seçilir.
AutoCAD bu komutta Drafting Settings diyalog kutusunun Object Snap sekmesini
ekrana getirir.
2.7.3 Object Snap Sekmesi
Seçenekler:
Object Snap On (nesne kenetleme açık) : Koşan nesne kenetlemeleri açar ve
kapatır. Osnap Snap modes altındaki seçilmiş nesne kenetlemeleri, nesne kenetleme açık
iken aktiftir. Bu ayar Osmode sistem değişkeniyle de ayarlanır. Kısayol olarak çizim
alanında F3 tuşuda bu iş yapar.
Osnap Snap Tracking On (nesne kenetleme izlemesi açık) : Nesne kenetleme
izlemesini açar ve kapatır. İmleç, nesne kenetleme noktalarına dayalı yolları izleyebilir.
Nesne kenetleme izlemesini
kullanmak için bir veya daha fazla
nesne kenetlemeyi açılmalıdır.
Kısayol olarak çizim alanında F11
tuşu da bu iş yapar.
Nesne kenetleme modları ya
da osnap modları, bir noktanın
nesne üzerindeki durumunu belirtir.
Her mod ayrı bir yerleşimi belirtir.
Bu Snap mod kullanıcı tarafından
kapatılıncaya veya başka mod
girilinceye kadar aktif durumdadır.
Drafting Settings diyalog
kutusundaki Object Snap
sekmesinden yapılan seçimler yine
bu sekmeden kaldırılıncaya veya
durum çubuğundan Osnap OFF
yapılıncaya kadar geçerli ve
kalıcıdır. Object Snap’tan yapılan
Şekil 2.6 Drafting Settings Diyalog Penceresi
kenetlemeler yalnızca bir defaya
Osnap Snap Sekmesi
mahsustur.

Object Snap Araç Çubuğu


45

Şekil 2.7 Object Snap Araç Çubuğu


Temporary Track Point; osnap tarafından kullanılan geçici nokta oluşturur.
From; geçici referans noktasından offsetle.
Endpoint; nesnenin veya çizginin en yakında olan ucunu, bitim noktasını veya
köşesini yakalayarak kenetlenir.
Midpoint; Çizgi ve yayların ota noktasını yakalar.
Intersection; iki nesnenin veya çizginin kesiştiği noktayı yakalar.
Apparent Intersection; kesişmeyen ve birbirine paralel olmayan iki çizginin plan
düzlemindeki izdüşümlerinin sanal kesişme noktasını bulur ve yakalar.
Extension; yayların veya çizginin sanal uzantısına kenetlenir.
Center; çember ve yayların merkez noktalarını yakalar.
Quadrandt; çember ve yayların kritik çeyrek noktalarını yakalar (0°, 90°, 180°, 270
°)
Tangent; Bir çember veya yaya teğet oluşturacak noktalardan en yakınını yakalar.
Perpendicular; son işaretlenen noktadan bir nesneye 90 derece saplanan sanal bir
doğrunun varış noktasını yakalar.
Parallel; belirli bir çizgiye paralel kenetlenir.
Node; AutoCAD nesnesi olan noktaları yakalar.
Nearest; bir nesne üzerinde imlece en yakın noktayı yakalar.
None; tanımlanmış Object Snap işlevlerini iptal eder.
Clear All (tümünü temizle) : Tüm nesne kenetleme modlarını kapatır.
Select All (tümünü seç) : Tüm nesne kenetleme modlarını açar.
46

BÖLÜM 3
ÇİZİM KOMUTLARI

Line (Çizgi) Komutu: Girilen iki nokta arasında çizgi çizer. Bu çizgi, 2B
düzleminde veya 3B uzayda olabilir. Bu komut bilgisayar destekli tasarımın en temel
komutudur.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Line
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) line girilir.
Komut satırında çizgi çizebilmek için önce birinci nokta (Specify First Point) sonra
ikinci nokta (Specify Next Point) işaretçi ile yada koordinat kullanarak girilir. Girilen
bilgiler kullanılarak bu iki nokta arasında çizgi çizme işlemi gerçekleştirilir. Bu işlemi
bitirmek için komut penceresine C (Close) yazmak yeterlidir. Eğer birbirini takip eden
çizgiler varsa bir kare gibi, komut penceresine C harfi girilmeden önce sonraki noktalar
verilerek çizime devam edilebilir. Bu sayede böylesi çizimlerde sürekli olarak line
komutunu kullanmak yerine bir defa komutu kullanarak çizim gerçekleştirilebilir.
Polyline (Bileşik Çizgi) Komutu: İki boyutlu bileşik çizgi çizer. En basit tanımıyla
Polyline, Line’a benzeyen ama birbirine eklenmiş çizgi ve Arc(yay) parçalarından
(segmentlerden) oluşmuş bir çizgi topluluğudur.Yalnız normal çizgiden en büyük
farkı, sonuçta kaç parçadan oluşursa oluşsun tek bir nesnedir.Çizim sonucunda bileşik
çizgi seçildiğinde tüm parçaların seçildiği görülür.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Polyline
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) Pline girilir.
Komut girildiğinde seçenekler komut penceresinde görünür.
Arc (yay); bileşik çizgiye bir yay parçası ilave eder. Bu seçimin alt seçenekleri de
bulunmaktadır. Endpoint of Arc ile, yay parçası çizer son noktadan bileşik çizginin önceki
parçasına teğet şekilde başlar. Angle ile, başlangıç noktasından itibaren yayın kapsadığı açı
verilir. Center ile, çizilecek yayın merkezi verilir. Radius ile, yay parçasının yarıçapı
verilir. Close ile, bileşik çizgiyi yay parçası ile kapatır. Direction ile, yayın başlama
yönünü belirtir. Halfwidth ile, geniş bileşik çizginin kenarlarından birine olan genişlik
girilir. Line ile, yay çizim seçeneğinden çıkar ve başlangıçtaki Polyline iletisine geri döner.
Second Pt ile, ikinci noktayı ve üç noktadan geçen yayın uç noktası belirtilir.Undo ile,
bileşik çizgiye ilave edilen en son çizilmiş yayı kaldırır. Width ile, bir sonraki çizilecek
yayın genişliği belirtilir.
47

Close (kapat); bileşik çizginin başlangıç noktasına kapalı bileşik çizgi oluşturan bir
çizgi çeker.
Halfwidth (yarı genişlik); çizgi yarı genişliği girilir.Farklı bir değer girilmedikçe
başlama yarı genişliği varsayılan bitirme yarı genişliği olarak kabul edilir.
Length (uzunluk); önceki parçayla aynı açıda belirtilen uzunlukta çizgi parçası
çizer. Bileşik çizgi parçasının önceki parçası yay ise AutoCAD yeni yayı eskisine teğet
olarak çizer.
Multiline (Çok Çizgi Veya Çoklu Çizgi) Komutu: Birbirine paralel çoklu çizgi
çizer. Multiline iki nokta arasında çizgi çizilirken bünyesinde 16 adete kadar paralel
çizgiyi barındırır. Genellikle temel, duvar, çatı gibi katmanlı yapı elemanlarını çizerken
kolaylık sağlar.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Mulitline
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) Mline girilir.
Bu komutun seçeneklerini komut penceresinden görmek mümkündür.
Justification (hizalama); sanal çizgi hattının çoklu çizginin neresinde olacağını
belirtir. Top çoklu çizginin üstünde, Zero çoklu çizginin merkezinde, Bottom çoklu
çizginin altında gibi üç seçimi vardır.
Scale (ölçek); multiline’nın kalınlık ölçeğini ayarlamaya yarar başka ifade ile çoklu
çizgiler arasındaki mesafenin ayarı için kullanılır. Çizgi ölçeğini etkilemez.
Style (biçim); daha önceden ayarlanan çoklu çizgi biçemlerini çağırmaya yarar.
Listeyi görmek için “?” girmek yeterlidir. Çoklu çizgi biçemi oluşturmak için Format
menüden Multiline Style seçilir veya komut penceresinden mlstyle girmek gerekir.
Böylece kullanıcılar kendi çoklu çizgi biçimlerini oluşturabilir.
Construction Line (Yardımcı Çizgi) Komutu: Sonsuz çizgi çizer. Bu çizgiler
çizimlerde yardımcı çizgi olarak kullanılır. Bu çizgiler hayali olarak sonsuza ulaşırlar
ve çizim içerisinde yapısal bir görev üstlenmezler. Referans amaçlı kullanılırlar
istenildiğinde seçilebilir ve silinebilirler
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Costruction Line
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) xline girilir.
Komut penceresindeki seçenekleri;
Hor (horizontal - yatay); ekranda seçili tek noktadan geçen yatay eksene (x) paralel
doğrultuda sonsuz çizgi çizer.
Ver (vertical - düşey); ekranda seçili tek noktadan geçen dikey eksene (y) paralel
doğrultuda sonsuz çizgi çizer.
Ang (angle - açı); belirli bir noktaya göre verilen açının doğrultusunda sonsuz
çizgi çizer.
48

Bisect (bisector - açıortay); birinci ve ikinci çizginin arasında kalan açının


açıortayından geçen sonsuz çizgi çizer.
Offset (öteleme); sonsuz çizgiyi belirli bir mesafede ötelenmiş olarak çizmek için
kullanılır.
Ray (Işınsal Çizgi/Işın) Komutu: Yarı sonsuz çizgi çizer. Bu yarı sonsuz
çizgilerde sonsuz çizgiler gibi yani construction line gibi yardımcı çizgi olarak kullanılır.
Yarı sonsuz çizgi, başlama noktası belirli olan ve sonsuza uzanan çizgidir.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Ray
• Komut penceresinden (Command) ray girilir.
Herhangi bir seçimi yoktur sadece başlangıç noktası girildikten sonra sıra ile nokta
seçilerek yardımcı yarı sonsuz çizgiler çizilebilir.
Rectangle (Dikdörtgen) Komutu: Dikdörtgen çizer. Bu komut dikdörtgeni bileşik
çizgi kullanarak oluşturur. Bir köşe noktası ve aynı köşenin dikdörtgen üzerindeki
olası köşegenini girerek, kenarları birbirine 90 derece dik bir dikdörtgen çizer.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Rectangle
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) rectang veya rectangle girilir.
Seçenekleri;
Chamfer (pah kır); çizilecek dikdörtgen için pah kırma mesafesini ayarlar.
Elevation (yükseklik); çizilecek dikdörtgenin yükseliğini (Z yönündeki) belirtir.
Fillet (kavislendir/yuvarlat); çizilecek dikdörtgenin kavis yarıçapını belirtir.
Thickness (kalınlık); çizilecek dikdörtgenin kalınlığını belirtir.
Width (genişlik); çizilecek dikdörtgenin bileşik çizgi genişliğini belirtir.
Edge (kenar); Çokgenin birinci kenar uç noktalarının belirlenmesiyle tanımlanan
kenar uzunluğuyla çizilmesini sağlar.
Polygon (Çokgen) Komutu: Çokgen çizer. Polygon eşit uzunluktaki kapalı bir
bileşik çizgidir. Çokgenin kenar sayısı 3’den 1024’e kadardır.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Polygon
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) Polygon girilir.
Seçenekleri;
Center of Polygon (çokgenin merkezi); çizilecek çokgenin merkezi tanımlanır.
Inscribed in Circle (çembere içten teğet); ekranda gelen yarıçap iletisine, çokgenin
tüm köşelerinin içten teğet olduğu hayali çember yarıçapı girilir. Çizilecek çokgen,
yarıçapı girilen çemberin içerisine çizilmesi istendiğinde bu seçenek kullanılır.
49

Circumscribed about Circle (çembere dıştan teğet); ekranda gelen yarıçap


iletisine, çokgenin tüm kenarlarının orta noktalarının dıştan teğet olduğu hayali çember
yarıçapı girilir. Çizilecek çokgen, yarıçapı girilen çemberin dışarısına çizilmesi
istendiğinde bu seçenek kullanılır.
Spline (Eğri Çizgi) Komutu: Belirlenen noktalardan geçen bir eğri çizer. AutoCAD
BSpline olarak bilinen özel bir eğri tipini kullanır. Spline, düzensiz eğri oluşturmak
için kullanışlıdır. Spline komutu özelde NURBS eğriler olarak tanımlanabilecek genelde
spline denilen eğriler üretir. Spline, ardışık verilen noktalar arasında tolerans içerisinde
eğriler uydurur. NURBS (nonuniform rational B-spline) matematiği, bir eğri sınıfını ve
yüzey verisini depolar ve tanımlar.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Spline
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) Spline girilir.
Seçenekleri;
First Point (birinci nokta); eğrinin başlanacağı nokta girilir.
Next Point (sonraki nokta);birinci noktadan sonra girilen noktalar sonraki nokta
olarak adlandırılır ve enter tuşuna basılıncaya kadar ek spline eğri parçaları ilave eder.
Enter tuşundan sonra AutoCAD başlama teğeti belirlenmesini ister.
Close (kapat); birinci nokta gibi birleşme teğeti sağlayan son noktanın
tanımlanmasıyla spline eğri kapatılır.
Fit Tolerance (tolerans uyum); güncel spline eğrinin uyması için toleransı
değiştirir. Eğri yeni toleransa göre uydurularak yeniden tanımlanır.
Start Tangent (teğet başlat); eğrinin birinci ve son noktaları için teğetliği tanımlar.
Object (nesne); 2B veya 3B ikinci veya üçüncü dereceden spline uygun bileşik
çizgiyi eşdeğer bir spline’a dönüştürür ve bileşik çizgiyi siler.

Point (Nokta) Komutu: Nokta nesnesi çizer.


Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Point (Single point)
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) Point girilir.
Seçenekleri;
Pdmode; çizilecek nokta çeşitini oluşturur.
Pdsize; girilecek noktanın büyüklüğünü kontrol eder.
Nokta çeşit ve büyüklüğü Ddptype komutunun yanısıra Format menüden Point
Style diyalog kutusundan da seçilebilir. Bu diyalog kutusundan istenen bir nokta çeşiti
seçilir. Ayrıca bu diyalog kutusunda noktanın büyüklüğü yüzde olarak Point size kutusuna
yazılabilir. Bu büyüklüğün nasıl anlaşılması gerektiği ise iki radio butonundan birini
seçerek verilebilir. Bunlardan Set Size Relative to Screen kutusu seçilirse, nokta
50

büyüklüğü ekrana göre tesbit edilir. Set Size in Absolute Units seçilirse, nokta büyüklüğü
çizim olarak kabul edilir ve sabit kalır.
Circle (Çember) Komutu: Belirli ölçüler içerisinde çember çizer.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Circle
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) Circle girilir.
Seçenekleri;
Center Point (merkez noktası); merkez noktası ve yarıçap
değerlerini alarak çember çizer.
Radius (yarıçap); çizdirilecek olan çemberin yarıçapı verilir.
Diameter (çap); çizdirilecek olan çemberin çapı verilir. Verilen çap
merkez noktadan itibaren geçerlidir.
3P (üç nokta); çizilecek çemberi çevresi üzerinde verilen üç noktayı
Şekil 3.1 referans alarak bu noktalara dayalı olarak çizer.
Center Komutu 2P (iki nokta); çizilecek çemberi verilen iki nokta arasını
Seçenek Kutusu çemberin çapı kabul ederek bu iki noktaya dayalı olarak cizer.
TTR-Tangent, Tangent, Radius (teğet, teğet, yarıçap);
yarıçapı girilen çemberi iki noktaya veya nesneye teğet olacak şekilde çizer.
Bu seçimlerle birlikte altı değişik şekilde çember çizilebilir.
Bunlar Center ve radius (merkez ve yarıçap), Center ve diameter (merkez ve), Tree
point cirles (üç noktadan geçen çemberler), Two point circles (iki noktadan geçen
çemberler), Tangent circles (teğet çemberler), Tangent three point circles (üç noktaya teğet
çemberler) olarak sıralanabilir.
Ellipse Komutu: Elips veya eliptik yaylar çizer.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Ellipse
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) Point girilir.
Seçenekleri;
Axis Enpoint (eksen uç noktası); birinci eksen kendi iki noktası ile tanımlanır. Bu
eksenin açısı elipsin açısını belirler. Bu seçenek altında da seçimler vardır. Distance
(mesafe), ikinci ekseni eliptik yayın merkezinden veya birinci eksenin orta noktasından
belirtilen noktaya kadar mesafe olarak tanımlar. Rotation (dönme), elipsin büyük küçük
eksen oranını, çemberi birinci eksenin etrafında döndürerek tanımlar. Değer büyüdükçe
küçük büyük eksen oranı da büyür. 0 ile 89,4 derece arasında bu açı sıfır olursa çember
otraya çıkar.
Arc (yay); eliptik yay çizer, birinci eksen açısı eliptik yayın açısını belirler. Axis
Enpoint, birinci eksenin başlangıç noktasını belirler. Start Angle (başlama açısı), yayın
51

başlama açısını belirler. End Angle (bitirme açısı), 0 dereceden itibaren yayın bitim açısını
belirler.
Included Angle (kapsanan açı), başlama açısına nispetle ölçülen eliptik yayın
kapsadığı açıyı belirtir. Parameter (parametre), AutoCAD eliptik yayı parametrik vektör
eşitliğini kullanarak çizer. Parameter seçeneği altında diğer seçenekler; Start Parameter
(başlama açısı), başlama açısını parametrik vektör eşitliğini kullanarak tanımlar. Start
Parameter seçeneği Angle modundan Parameter moduna geçiş sağlar. Angle (açı), eliptik
yayın başlama açısını tanımlar. Angle seçeneği Parameter modundan Angle moduna geçiş
imkanı tanır. Bu mod, elipsin nasıl hesaplanacağını belirtir.
Center (merkez); belirtilen noktayı merkez olarak kullanır ve eliptik yay çizer.
Arc (Yay) Komutu: Belirtilen değerlerde yay çizer.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Arc
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) Arc girilir.
Seçenekleri;
Start Point (başlama noktası); yayın başlama noktasını belirtir.
Center (merkez); buradan yayın parçası olduğu çemberin merkezi girilir. Çünkü
yay bir çember parçasıdır.
End (bitim noktası); çizilecek yayın bitim noktası belirtilir.
Chord Lenght (kiriş uzunluğu); kiriş uzunluğu pozitifse küçük yayı,negatifse
büyük yayı saat ibresi yönünün tersi yönünde çizer.

Angle (açı); Başlangıç noktasından merkez noktasını kullanarak belirli kapsanan


açı kadar saat ibresi dönüş yönünün tersinde yay çizer.
Direction (yön); yayı belirtilen yönde başlatır.
Radius (yarıçap); başlama noktasından bitiş noktasına saat ibresi dönüş yönünün
tersi yönünde küçük yayı çizer,yarıçap değeri negatif ise büyük yay çizer.
Draw menüden Arc seçeneği ile yay çizmek için bir çok
yöntem vardır bunlar;
Üç noktadan geçen yay – Başlangıç, merkez ve bitim
noktası – Merkez, başlangıç ve bitim noktası – Başlangıç,
merkez ve taranan açı – Başlangıç, merkez ve kiriş boyu –
Başlangıç, bitim ve yarıçap – Başlangıç, bitim ve taranan
açı – Başlangıç, bitim ve başlama yönü – Merkez,
başlangıç ve uzunluk – Merkez, başlangıç ve taranan açı –
Önceki yay veya çizginin devamı şeklindeki
seçeneklerdir.
Şekil 3.2 Arc Seçenek Menüsü
Trace (İz) Komutu: İki boyutta katı çizgiler çizer.
Bu komutu kullanmak için;
• Komut penceresinden (Command) Trace girilir.
52

Trace’in uç noktaları, çizgi ekseni üzerindedir ve daima dörtgen şeklinde kesilir.


Trace undo seçeneğine sahip değildir. Fill modu açık olduğunda içi dolu, fill modu kapalı
olduğunda içi boş katı çizgi çizer. Daha önceden çizilmiş trace çizgileri için fill modu
değiştirildiğinde çizimi güncellemek için regen komutu girilmelidir. Fill ve regen komutu
command (komut) penceresinden girilir.
Region (Bölge) Komutu: bulunan nesnelerin seçim setinden region nesnesi
oluşturur.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Arc
• Draw araç çubuğundan
• Komut penceresinden (Command) Arc girilir.
Trace (bölge)’ler kapalı şekiller veya döngülerden oluşan iki boyutlu alanlardır.
Döngü, kendi içinde kesişmeyen sınıra sahip düzensel alanı tanımlayan birleştirilmiş
eğrilerdir. Döngüler, çizgi, bileşik çizgi, çember, yay, elips, eliptik yay, 3B yüz, iz ve katı
dolguların bileşimi olabilir. Döngüyü oluşturan nesneler ya kapalı olmalı ya da diğer
nesnelerle uç noktaları paylaşılan kapalı alan biçiminde olmalıdır. Nesneler aynı düzlemde
olmalıdır. Orijinal nesneler taranırsa, ilişkili tarama kaybolur.
Sketch (Serbest El Çizgisi) Komutu: Eskiz çizer. Serbest el eskizleri, bir çok
çizgi parçasından meydana gelir.
Bu komutu kullanmak için;
• Komut penceresinden (Command) Sketch girilir.
Seçenekleri;
Record increment (kayıt adımı); çizgi parçası uzunluğunu tanımlar. İşaretleme
cihazı, çizgi üretmek için adım değerinden daha büyük bir değer kadar hareket
ettirilmelidir. Record increment değeri arttıkça çizgi hassaslığı azalmaktadır. Yumuşak
çizgiler bu değer arttıkça sertleşmektedir.
Pen (kalem); eskiz kalemini yukarı kaldırır ve aşağı indirir.
Exit-Enter (çık); eskizi yapılan geçici çizgilerin sayısını kaydeder ve rapor eder
sonra komutu sona erdirir.
Quit (terket); Sketch komutunun başlamasından veya record seçeneğinin
kullanımından sonra eskizi yapılan tüm geçici çizgileri gözardı eder.
Erase (sil); geçici çizginin herhangi bir kısmını çizer kalem aşağıda ise yukarı
kaldırır.
Connect (bağla); kalemi son eskiz yapılan çizginin uç noktasından veya son erase
işleminden eskize devam etmek için aşağı indirir.
Period (süre); kalemi aşağı indirir ve son eskiz çizgisinin uç noktasından kalemin
güncel konumuna düz bir çizgi çizer ve kalemi yukarı kaldırır.
Donut (Halka) Komutu: İçi dolu çember çizer.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Donut
53

• Komut penceresinden (Command) Donut girilir.


Halka geniş yay parçalarından oluşan kapalı bir bileşik çizgidir. Halkanın içi Fill
komutunun ayarına göre yani açık kapalı durumuna bağlı olarak dolu veya boş olur. Halka
çizmek için iç çap, dış çap ve merkezi belirtmek gerekir. İç çap sıfır olursa içi dolu çember
elde edilir.
Boundary Komutu: Kapalı bir alan veya bileşik çizgi üretilir.
Bu komutu kullanmak için;
• Draw menüden Boundary
• Komut penceresinden (Command) Boundary girilir.
AutoCAD bu komutta Boundary Creation diyalog kutusunu ekrana getirir.
Seçenekler;
Advanced Options (gelişmiş ayarlar); sınırı oluşturmak için kullanılan yöntemler
belirlenir. Bunlar boundary set (sınır seti), Island detection (ada tanımlama), ve object type
(nesne tipi)’dir. Nesne tipi ve ada tanımlama yönteminin iki seçeneği vardır.
Internal Point (iç nokta); kapalı alanı biçimlendiren mevcut nesnelerden sınır
üretir.
Seçenekler ayarlandıktan sonra çizimdeki sınırları oluşturmak için Pick Points
düğmesi seçilir.
54

BÖLÜM 4
GÖRÜNTÜ KONTROL KOMUTLARI

Zoom Komutu: Güncel görünüm alanındaki nesnelerin görünüş büyüklüğünü


değiştirir, büyültür veya küçültür.
Bu komutu kullanmak için;
• View menüden Zoom,
• Kısayol olarak çizim alanında mouse sağ tuşu ile realtime zoom yapmak için
zoom‘u seçmek,
• Komut penceresinden (Command) Zoom girilir.
Birçok çizim boyut olarak küçük ve detaylı olarak çalışmak gerekebilir böylesi
durumlarda zoom komutu kullanılarak detaylar büyütülebilir. Bazı durumlarda ise çizim
çok büyük olabilir çizimin tamamını görmek için çizimden uzaklaşmak gerekir bu
durumlarda ise zoom komutu ile çizimi kullanıcıdan uzaklaştırıyor hissi verilerek çizimin
tamamı görülebilir ancak detayları görmek güçleşir.
Zoom komutu ile içeri zoom yapıldığında nesne yakına gelirken dışarı zoom
yapıldığında nesne kullanıcıdan uzaklaşır. Zoom komut bu işlemleri yaparken çizim ölçeği
ile oynamaz.
Zoom araç çubuğu Şekil 4.1'deki gibidir.

Şekil 4.1- Zoom Araç Çubuğu


Seçenekleri:
Scale (ölçek); büyültme küçültme ölçeğidir. Sayısal değerler
girilerek orijinal boyuttaki çizimi büyültme küçültme imkanı verir.
Mesela bu değer yerine 2 girilirse normal çizim iki kat büyür. Zoom
işlemi bir önceki ekranın merkez noktasını merkez olarak kullanır.
Büyültme veya küçültme işlemi mevcut görüntüye bağımlı olarak
hesaplanır. Zoom işleminde sadece pozitif değerler kullanılır bu nedenle
ekranda küçük görüntü isteniyorsa 0 ile 1 arasındaki değerler
kullanılmalıdır. Mesela girilen değer 0.5 olursa görüntü yarım kat
küçülür.
All (tümü); ekranda çizilmiş olan tüm çizimin değişmesine
neden olur. Eğer çizim görüntü sınırlarını aşarsa All seçeneği sınırların
dışına taşan çizim kısımlarını da ekranda görüntüleyerek tüm çizimi
Şekil 4.2 ekrana sığdırır.
Zoom
Seçenek Kutusu
55

Center (merkez); zoom merkezini tanımlamaya izin verir. Çalışılan birimde bir
değer veya yükseklik girmek gerekir. Girilen bu değerler ile merkez nokta dahilinde zoom
işlemi yapılır.
Dynamic (dinamik);dinamik büyültme küçültme yapma imkanı sağlar. Bu seçeneği
aktifleştirmek için diğerlerinde olduğu gibi zoom alt seçeneklerinde seçeneklerin baş
harfini girmek yeterlidir. Dinamik zoom seçildiğinde mevcut ve mümkün olan ekran bakış
alanı seçimlerini gösteren pencereler sunulur.

Şekil 4.3 Merkezleme Penceresi Şekil 4.4 Dinamik Penceresi


Merkezleme penceresi görüntüyü merkez sayılacak istenilen bir yere taşır, sol
mouse tuşuna basıldıktan sonra dinamik zoom yapma imkanı veren pencere ekrana gelir.
İstenilen büyüklük kadar pencere ayarlanır ve enter tuşuna basarak dynamic zoom işlemine
son verilir.
Zoom In (içeri zoom); ekrandaki görüntüyü merkezini koruyarak iki kat büyütür.
Zoom Out (dışarı zoom); ekrandaki görüntüyü merkezini koruyarak iki kat
küçültür.
Zoom Extents (kapsama zoomla); limits ayarlarına bakmaksızın o ana kadar
çizilmiş görünür durumdaki tüm nesneleri ekrana sığdırır.
Zoom Window (pencere zoomla); çizimin belirli bir alanını seçme penceresi içine
alarak ekran boyuna büyütür.
Zoom Previous (önceki zoom); önceki zoom görüntülerine sıra ile döner. Bu işlem
defalarca tekrar edilebilir.
Zoom Realtime (gerçek zamanlı zoom); çizime imleç yardımıyla yaklaşıp
uzaklaşmayı sağlar. Standart araç çubuğunda bulunan zoom realtime tıklandığında imleç
büyüteç şeklini alır. Mouse yardımıyla ekrana tıklatılarak aşağı yukarı hareket ettirilir.
Yakınlaşma veya uzaklaşmada çizim merkezi esas alınır. Klavyeden iki kez enter tuşuna
basıldığında realtime zoom imlecine ulaşılabilir. Mouse sol butonuna basılarak ekranın alt
kısmına doğru çekilirse çizim uzaklaşır yani küçülür. Tersi bir işlemde yani mouse sol
butonuna basıp ekranın yukarısına doğru çekilirse çizim yaklaşır ve nesne büyür.
Pan (Görüntü Kaydır) Komutu: Güncel görünüm alanında görüntülenen çizimi
hareketlendirir.
Bu komutu kullanmak için;
• View menüden Pan,
• Kısayol olarak nesne seçilmemiş durumda, çizim alanında mouse sağ tuşu
tıklayarak Pan seçilir,
• Standart Toolbar’dan,
• Komut penceresinden (Command) Pan girilir.
56

Pan komutu genelde zoom komutuyla birlikte kullanılır. Kullanıcı daha fazla detay
görmek için büyültme-küçültme yapmak ve aynı ölçekte kalarak kısa bir süre için
büyültme-küçültme ekranını kaydırmak isteyebilir. Pan komutu bunu yerine getirir.
Pan komutu, çizim alanını ekrana göre kaydırır ve çizimdeki nesnelerin yerleşim
koordinatlarında bir değişiklik yapmaz.
Bu komutun Seçenekleri:
Pan Realtime; bu seçim yapıldığında imleç el simgesine dönüşür.
İşaretleme cihazı üzerindeki seç düğmesi aşağı doğru bastırılarak çizimin
güncel yerleşimi güncel görünüm alanı koordinat sistemine göre
sabitlenir. Çizimi farenin sol tuşu ile tıklayıp istenilen yere taşımak
mümkündür. Çizim artık imleçle aynı yönlü olarak hareket eder.
Kaydırma sırasında çizim sınırlarından çok fazla uzaklaştığında,
el imlecinin yanında bir çubuk ve çizim kapsamına erişilecek yeri
gösteren bir ok görünür. Dört farklı durum hakkında yani kapsamın
Şekil 4.5 yukarda, aşağıda, solda ve sağda olduğu hakkında bilgi verir.
Pan Seçenek Pan Point; bu seçimde ekranda iki nokta verilir. Bunlar base
Kutusu point veya displacement ve second point noktalarıdır. Çizim bu iki
noktanın aralığında ve veriliş yönünde kayar. Çizim alanı, ekrana göre
kaydırılır, çizimdeki nesnelerin yerleşim koordinatlarında değişiklik olmaz. Ekranda yer
değiştirme için bir nokta ve ikinci nokta için bir başka koordinat girmek gerekir. Mesafe ve
açı yer değiştirme (Displacement) olarak adlandırılır. AutoCAD mesafe ve açıyı hesaplar
ve Pan işlemini gerçekleştirir.
Pan Left; ekrana bakış için bizi sola ilerletir çizimi ise sağa kaydırır.
Pan Right; ekrana bakış için bizi sağa ilerletir çizimi ise sola kaydırır.
Pan Up; ekrana bakış için bizi yukarı ilerletir çizimi ise sağa aşağı kaydırır.
Pan Down; ekrana bakış için bizi aşağıya ilerletir çizimi ise yukarıya kaydırır.
Pan Kısa Yol Menüsü
Zoom ve Pan fare sağ tuş menüsü;
Pan komutu aktif iken Pan kısayol menüsündeki seçenekler
kullanılarak Pan komutundan çıkılabilir, Zoom veya 3Dorbit komutuna
geçiş yapılabilir. Pan kısayol menüsüne ulaşmak için Pan komutu aktif
olduğunda çizim alanında fare sağ tuşuna tıklamak yeterlidir.
Exit (çık); Pan veya Zoom komutunu iptal eder.
Pan (kaydır); Pan komutuna geçiş yapar.
Şekil 4.6 Zoom; gerçek zamanlı zoom’a geçiş yapar.
Pan Sağ Tuş 3Dorbit (3D yörünge); 3Dorbit komutuna geçiş yapar.
Menüsü
Zoom Window (pencereye zoom); dikdörtgen pencereyle belirtilen
alanı görüntülemek için zoom yapar.
Zoom Original (orijinale zoom); orijinal görünümü yeniden yükler.
Zoom Extents (kapsama zoom); çizim kapsamını görüntülemek için zoom yapar.
57

Pan komutu ile saydam görüntü kaydırma işlemi yapılabilir. Diğer bir komut
hafızada iken komut satırına Pan yazıp Enter tuşuna basılırsa bu işlem gerçekleştirilebilir.
Saydam büyütme-küçültme taşımalarda var olan kurallar saydam taşıma için de
geçerlidir.
Redraw Komutu: Güncel görünüm alanındaki görüntüyü yeniden tazeler.
Bu komutu kullanmak için;
• View menüden Redraw
• Komut penceresinden (Command) Redraw girilir.
AutoCAD çizim alanında çizim yaptıktan sonra çizim alanında küçük artılar oluşur.
Bir süre sonra bu artılar rahatsız edici olabilir. Bu durumda AutoCAD’de, artı şeklinde
gözüken bu pikselleri tamamen temizlemek için redraw komutunu kullanmak gerekir. Bu
komut ekranı siler ve o ana kadar yapılan tüm çizimleri yeniden yerleştirir.
Zoom gibi bazı komutlar redraw komutunu otomatik olarak devreye sokar. Bu
yüzden bu tür komutları kullanmadan önce redraw komutunu kullanmaya gerek yoktur.
Redrawall Komutu: Görünüm alanındaki görüntüyü yeniden çizer, işaretçi piksel
artılarını temizler. Redrawall işlemi tüm görünüm alanlarına redraw komutunun
uygulanmasıdır.
Bu komutu kullanmak için;
• Standart Toolbar’dan ,
• View menüden Redraw,
• Komut penceresinden (Command) Redrawall girilir.
Regen (Yeniden Türet) Komutu: Çizimi yeniden üretir ve mevcut görünüm
alanını yeniler.
Bu komutu kullanmak için;
• View menüden Regen
• Komut penceresinden (Command) Regen girilir.
AutoCAD bu komut çalıştırıldığında çizimin veri tabanını yeniden oluşturur. Tüm
nesnelerin ekran koordinatlarını yeniden hesaplar. Redraw komutundan farklıdır veri
tabanından silinen çizgi, nokta gibi bilgileri temizlemekle kalmayıp aynı zamanda çizgi
bitim noktalarını, taralı alanları yeniden hesaplar. Zoom, pan ve view gibi komutlar
otomatik yeniden oluşturma işlemine neden olurlar. Karmaşık yüzey veya katı modellerle
düzenleme yapılırken hide, shade, render gibi görselleştirme işlemlerinden sonra regen
yapmak gerekir.
Regenall Komutu: Çizimi yeniden üretir, görünüm alanlarını tazeler ve çizim veri
tabanını yeniden indeksler.
Bu komutu kullanmak için;
• View menüden Regen All
• Komut penceresinden (Command) Regenall girilir.
58

Regenall çizimi yeniden ürettiği gibi tüm nesneler için ekran koordinatlarını
yeniden hesaplar. Optimum görüntü ve nesne seçim performansı için çizim veri tabanını
oluşturarak sıralar.
Dsviewer Komutu: Aerial View penceresini açar. Aerial View penceresi, çizim
üzerinde kuş bakışı görünüş alma aracıdır. Aerial View penceresi ayrı bir pencere
içerisinde tüm çizimin görünüşünü gösterir. Aerial View penceresinin açılması ile komut
girmeden zoom ve pan işlemleri yapılabilir böylece istenilen yere girilebilme ve
konumlanabilme imkanı tanır.
Bu komutu kullanmak için;
• View menüden Aerial View,
• Komut penceresinden (Command) Dsviewer girilir.
Aerial View penceresi tüm çizimi kalın çizgili bir dikdörtgen içerisinde gösterirken
bazı seçenekler de sunar.
Aerial View penceresindeki görünüş menüsü olan View Menu seçenekleri:
Zoom In (içeri zoom); Aerial View penceresindeki çizimin büyüklüğü güncel bakış
merkezinde ikilik faktörle yapılan içeri zoomla artar.
Zoom Out (dışarı zoom); Aerial View penceresindeki çizimin büyüklüğü güncel
bakış merkezinde ikilik faktörle yapılan dışarı zoomla azalır.
Global; tüm çizimi ve Aerial View penceresindeki güncel çizimi gösterir.
Aerial View penceresindeki ayarlar menüsü veya seçenekler menüsü olarak bilinen
Options Menu seçenekleri;
Auto Viewport (otomatik görünüm alanı); görünüm alanının model boşluğu
görünümünü otomatik olarak gösterir. Bu seçenek kapalı olduğunda veya seçili değil iken
Aerial View penceresini aktif görünüm alanı ile güncel olarak eşleştirmez.
Dynamic Update (dinamik güncelleme); her bir çizimde Aerial View penceresi
herhangi bir işlem yapmadan kendisini günceller. Ancak bu seçenek kapalı olduğunda
Aerial View penceresine tıklama yapılıncaya kadar kendisini güncellemez.
Güncellemedeki kasıt çizilen bir nesne veya çizginin de anında Aerial View penceresinde
görünmesidir.
Realtime Zoom (gerçek zamanlı zoom); çizim alanı Aerial View penceresi
kullanılarak zoom yapıldığında gerçek zamanlı olarak güncellenir.
59

BÖLÜM 5
NESNE DÜZENLEME İŞLEMLERİ

AutoCAD çizim alanında oluşturulan nesnelerin üzerinde çeşitli değişiklikler


yapma ihtiyacı hissedebiliriz. AutoCAD, bu konuda da birçok kolaylık sağlamaktadır.
Nesneleri düzelemek için başvurabileceğimiz araçlardan bir kısmı, hep ekranda duran
Modify I araç çubuğunda, bir kısmı da sonradan açabileceğimiz Modify II araç
çubuğunda yer almaktadır. Bunların hepsinin aynı araç çubuğunda yer almamasının nedeni
ise, daha az kullanılan araçların, sık kullanılan araçların bulunduğu araç çubuğunda yer
kaplamasını engellemektir.
Üzerinde düzenleme yapacağımız tüm nesneleri öncelikle seçmemiz gerekir.
Nesneyi ya da nesneleri seçtikten sonra girilen komut, bazı iletiler görüntüleyecek ve bu
iletilere cevaplar isteyecektir. Düzenleme işlemlerinde her basamağı enter tuşu ile
onaylamak gerekir. Düzenleme komutunu girmeden önce de nesne seçimi yapılabilir. Bu
sekilde nesne seçildiğinde, nesnenin kritik noktalarında tutamaçlar (Grip) belirecek, bu
tutamaçlardan birisi işaretlendikten sonra düzenleme komutuna girildiğinde AutoCAD,
nesne seçmemizi beklemeyecektir.
Nesneler üzerinde yapılacak değişiklikleri iki ana başlık altında toplamak
mümkündür:
5.1 Geometrik Düzenleme Araçları
Bu başlık altında nesnelerin boyutlarına, açılarına, sayılarına yönelik düzenlemeler
işlenecektir.
Erase (Sil) Komutu: Çizim alanındaki istenmeyen nesneleri siler. Modify I araç
çubuğundan bu komutu seçtikten sonra, nesneyi seçip Enter tuşuna basmamız
nesnenin silinmesi için yeterlidir.

Şekil 5.1 Erase Komutu Uygulaması


Command: _erase (Erase komutunu seçiyoruz)
Select objects: 1 found (Silinecek nesnemizi <B kenarı> seçiyoruz)
Select objects: (Enter tuşuna basarak silme işlemini gerçekleştiriyoruz)
60
Move (Taşı) Komutu: Seçilen nesneleri, bulundukları koordinattan, başka bir
koordinata taşımak için kullanılır. Nesne seçildikten sonra, yer değişimi için bir
temel nokta ve bu temel noktanın yeni yerleşim noktası işaretlenerek taşıma işlemi
gerçekleştirilir.
Command: _move (Move komutunu seçiyoruz)
Select objects: 1 found (Yeri değiştirilecek olan
nesneyi seçiyoruz <A’daki çokgen>)
Select objects: (Enter’a basarak nesne seçme işlemini
sonlandırıyoruz)
Şekil 5.2 Move Komutu Base point or displacement: (Taşıma işlemi için
Uygulaması nesne üzerinde (dışında da olabilir) bir temel nokta
belirliyoruz <A noktası>)
Second point of displacement: (Nesnenin yeni koordinatlarını işaretliyoruz.<B
noktası> (Bu noktaya bir önceki adımda seçilen temel nokta yerleşecektir))
Copy (Kopyala) Komutu: Seçilen nesnenin bir ya da birden fazla kopyasını
belirtilen noktalarda oluşturur.
Command: _copy (Copy komutunu seçiyoruz)
Select objects: 1 found (Kopyalanacak nesneyi
seçiyoruz A’daki çokgen)
Select objects: (Enter’a basarak nesne seçimine son
veriyoruz)
<Base point or displacement>/Multiple: (Temel
Şekil 5.3 Copy Komutu noktayı belirliyoruz <A noktası>)
Uygulaması Second point of displacement: (Temel noktaya göre
kopya nesnenin yerini belirliyoruz <B noktası>)
Nesnenin birden fazla kopyası isteniyorsa, Multiple seçeneği kullanılır.
Command: _copy (Copy komutunu seçiyoruz)
Select objects: 1 found (Kopyalanacak nesneyi
seçiyoruz <A’daki çokgen>)
Select objects: (Enter’a basarak nesne seçme
işlemini sonlandırıyoruz)
Şekil 5.4 Copy Komutunun
<Base point or displacement>/Multiple: Multiple
Multiple Uygulaması
(Multiple seçeneğini seçiyoruz)
Base point: (Kopyalama işleminde esas alınacak
temel noktayı belirliyoruz <A noktası>)
Second point of displacement: (Temel noktaya göre 1. kopyanın koordinatlarını
belirliyoruz <B noktası>)
Second point of displacement: (Temel noktaya göre 2. kopyanın koordinatlarını
belirliyoruz <C noktası>)
Second point of displacement: (Enter’a basarak kopyalama işlemini sonlandırıyoruz)
Offset (Ötele) Komutu: Mevcut nesneden belirlenen uzaklıkta yeni bir nesne
oluşturur. Burada ki öteleme terimi paralel kopyalama anlamındadır.
Command: _offset (Offset komutunu seçiyoruz)
Offset distance or Through <1.0000>: 30 (Paralel kopyanın nesneden uzaklığını
belirliyoruz)
Select object to offset: (Paralel kopyası alınacak
nesneyi seçiyoruz <A’daki çokgen>)

Şekil 5.5 Offset Komutu Uygulaması


61
Side to offset? (Paralel kopyanın hangi tarafta olacağını işaretleyerek belirtiyoruz
<A’daki çokgenin dış tarafı>)
Select object to offset: (Enter’a basarak komuttan çıkıyoruz)

Mirror (Aynala) Komutu: Nesnenin simetrik kopyasını oluşturur. Komut seçildikten


sonra aynalanacak, diğer bir deyişle simetrik kopyası çıkartılacak nesne seçilir.
Daha sonra simetri eksenini oluşturacak hattın iki uç noktasının koordinatları
işaretlenir. Komut satırında görüntülenen “Eski nesneler silinecek mi?” sorusuna “Y”
yada “N” ile cevap verilir. Soruya “Y” (Evet) cevabı verilirse, komut icra edildikten
sonra çizim alanında sadece simetrik kopya; “N” (Hayır) cevabı verilirse simetrik
kopya ve eski nesne beraber görüntülenir.
Command: _mirror (Mirror komutunu seçiyoruz)
Select objects: 1 found (Simetrik kopyası
oluşturulacak nesneyi işaretleyerek seçiyoruz <A’daki
çokgen>)
Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemi
sonlandırıyoruz)
First point of mirror line: '_ddosnap (Simetri ekseninin
Şekil 5.6 Mirror Komutu birinci noktasını işaretliyoruz <1 ile gösterilen nokta>)
Uygulaması Second point: (Simetri ekseninin ikinci noktasını
işaretliyoruz <2 ile gösterilen nokta>)
Delete old objects? <N> (Eski nesneler silinsin mi?
Sorusuna Hayır ile cevap veriyoruz)
Bu işlemler sonucunda nesnenin paralel kopyası oluşturulur.
Array (Dizi) Komutu: Seçilen bir çizim nesnesinin aynısını kopyalamak
suretiyle, Polar (Dairesel) veya Rectangular (Dikdörtgen) dizi oluşturmak için
kullanılır. Array komutu kullanıldığında önce nesne seçilmesi istenir. Daha sonra
“Rectangular or Polar” sorusuyla dikdörtgen ya da dairesel dizi arasında seçim
yapılması istenir.
Rectangular (Dikdörtgen) Array: Seçilen nesnenin satır sütun dizilişinde;
satır sütun sayılarını, satırlar ve sütunlar arasındaki uzaklıkları belirtmemizi istedikten
sonra cismin kopyalarından oluşan dikdörtgen diziyi oluşturur.
Command: _array (Array komutunu seçiyoruz)
Select objects: 1 found (Diziyi oluşturacak nesneyi
seçiyoruz)
Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemini
sona erdiriyoruz)
Rectangular or Polar array (<R>/P): R (Dikdörtgen
dizi oluşturacağımızı belirtiyoruz)
Number of rows (---) <1>: 3 (Oluşturulacak dizinin
Şekil 5.7 Array Komutunun satır sayısını 3 olarak belirliyoruz)
Dikdörtgensel Number of columns (|||) <1>: 2 (Oluşturulacak
Uygulaması dizinin sütun sayısını 2 olarak belirliyoruz)
Unit cell or distance between rows (---): 25 (Dizinin
satırları arası 25mm olacak)
Distance between columns (|||): 25 (Dizinin sütunları arası 25mm olacak)
62
İletiler bu şekilde cevaplandıktan sonra, kopya nesnelerden meydana gelen
3x2’lik matris oluşur.
Polar (Dairesel) Array: Seçilen nesnenin dairesel dizilişinde; dairenin
merkez noktasını, daire üzerine kopyalanacak cisim sayısını, merkez çevresinde kaç
derecelik kopyalama yapılacağını ve kopya cisimlerin daire merkezine göre
döndürülüp döndürülmeyeceğini soduktan sonra cismin kopyalarından oluşan dairesel
diziyi oluşturur.
Command: _array (Array komutunu seçiyoruz)
Select objects: 1 found (Diziyi oluşturacak nesneyi
seçiyoruz)
Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemini
sona erdiriyoruz)
Rectangular or Polar array (<R>/P):P (Oluşturulacak
dizinin dairesel olacağını belirtiyoruz)
Base/<Specify center point of array>: (Dairenin
merjez koordinatlarını işaretliyoruz)
Number of items: 5 (Daire etrafına 5 adet cisim
Şekil 5.8 Array yerleştirilmesini istiyoruz)
Komutunun Angle to fill (+=ccw, -=cw) <360>: (Merkez etrafında
Dairesel Uygulaması 360˚’lik kopyalama yapılmasını istiyoruz)
Rotate objects as they are copied? <Y> (Cismin
kopyalarının merkeze göre dödürülmesini istiyoruz)
Son iletiye “N” (Hayır) cevabı verilirse kopya cisimler daire etrafında
döndürülmemiş olarak kopyalanırlar.
Rotate (Döndür) Komutu: Seçilen nesneleri, temel bir nokta etrafında istenilen
açı kadar döndürür.
Command: _rotate (Rotate komutunu seçiyoruz)
Current positive angle in UCS:
ANGDIR=counterclockwise ANGBASE=0
Select objects: 1 found
(Nesnemizi seçiyoruz)
Select objects: (Enter’a basarak nesne seçim işlemini
sonlandırıyoruz)
Şekil 5.9 Rotate Specify base point: (Döndürme işlemi için temel
Komutu noktayı seçiyoruz)
Uygulaması Specify rotation angle or [Reference]: (Buraya açı
değeri girebiliriz ancak yukardaki örnekte dönüş açısı
mouse ile işaretlenerek belirlenmiştir)
Stretch (Ger/Sündür) Komutu: Bir nesneyi sündürmek için, sündürme temel
noktası ve daha sonra iki yer değiştirme noktası belirtmek gerekir. Bu noktalar
belirlendikten sonra nesnenin belirli bir kısmı herhangi bir doğrultuda çekilip
uzatılabilir ya da kısaltılabilir.

Command: _stretch (Stretch komutunu saçiyoruz)


Select objects to stretch by crossing-window or
crossing-polygon... (Gerilecek olan A,B,C
kenarlarını seçiyoruz)
Select objects: Specify opposite corner: 3 found

Şekil 5.10 Stretch


Komutu
Uygulaması
63
Select objects: (Enter’a basarak nesne seçimini bitiriyoruz)
Specify base point or displacement: (D noktasını seçiyoruz)
Specify second point of displacement: (Mouse’u yukarıya sürükleyip son noktayı
işaretliyoruz)

Scale (Ölçekle) Komutu: AutoCAD’de çizimler, çizim birimi adı verilen


birime göre çizilirler. Bu birime dayanarak belirli ölçekte çizilen bir çizimin ölçeği
Scale komutuyla değiştirilebilir. Seçilen nesnenin ölçeği belirlenen bir temel noktaya
göre gerçekleştirilir. Komut icra edildikten sonra temel nokta eski koordinatlarını
korur. Bu nedenle temel noktanın yeri, nesneye göre
iyi tespit edilmeli, görüntüyü ekrandan dışarı
çıkartmamak için özen gösterilmelidir.
Command: _scale (Scale komutunu seçiyoruz)
Select objects: 1 found (Şekildeki nesneyi seçiyoruz)
Select objects: (Enter’a basarak nesne seçimini
Şekil 5.11 Scale bitiriyoruz)
Komutu Specify base point: (Şekildeki A noktasını seçiyoruz)
Uygulaması Specify scale factor or [Reference]: 0.5 (Çizimin
ölçeğini 0,5 katsayısıyla çarpıyoruz)

Length (Uzat) Komutu: Nesnelerin uzunluğunu ve yayların açılarını


değiştirmek için kullanılır. Lengthen kapalı nesneleri etkilemez. Seçilen
nesnenin yükseltme yönünün, UCS’nin Z eksenine paralel olması gerekmez.
Nesnenin uzatma eyleminden etkilenecek kısmı, değiştirilecek nesneleri seç (Select
object to change) iletisini cevaplarken tıklanan uca yakın kısmıdır. Bu komut
kullanıldığında aşağıdaki seçenekler sunulur.
Object selection: Nesnenin uzunluğunu ya da açısını gösterir.
Delta: Nesnenin uzunluğunu, seçim noktasına en yakın uç noktasından seçim
noktasına ölçülen mesafe kadar değiştirir. Yayın açısını, yayın istenilen uç
noktasından ölçülen aralık kadar değiştirir. Girilen pozitif değer nesneyi uzatır,
negatif değer kısaltır.
Delta Length: Nesnenin uzunluğunu belirtilen aralık kadar değiştirir
Object: Seçilen nesnenin uzunluğunu ayarlar.
Undo: Lengthen ile yapılan son değişikliği geri alır.
Angle: Seçilen yayın açısını belirlenen açı kadar değiştirir.
Pecent: Nesnenin uzunluğunu ve yayların açısını, toplam uzunluğun veya
açının belirtilen yüzdesine ayarlar.
Total: Seçilen nensnenin uzunluğunu, sabit uç noktalarıyla tanımlanan toplam
mutlak uzunluğa ayarlar. Seçilen yayın toplam açısını belirtilen toplam açıya ayarlar.
Dynamic: Dinamik sürükleme modunu açar. Seçilen nesnenin uzunluğunu,
kendi uç noktasının sürüklendiği yeri esas alarak değiştirir. AutoCAD, uç noktasını
istenilen uzunluğa veya açıya taşırken diğer uç sabit
kalır.
Command: _lengthen (Lengthen komutu seçiyoruz)
Select an object or [DElta/Percent/Total/DYnamic]:
(A kenarını uzatmak üzere seçiyoruz)

Şekil 5.12 Lenght


Komutu
Uygulaması
64
Current length: 61.1364 (A kenarının uzunluğu hesaplanıyor)
Select an object or [DElta/Percent/Total/DYnamic]: DE
Enter delta length or [Angle] <20.0000>:50(A kenarının uzunluğunu 50 birim
artırıyoruz)
Select an object to change or [Undo]:(Uzatma işlemini B ucundan itibaren yapmak
için B’ye yakın bir nokta işretliyoruz)
Trim (Buda) Komutu: Kesişen nesnelerde istenmeyen fazlalıkları budayarak
silmek amacıyla kullanılır. Bu komut kullanılırken önce kesen kenarlar (Select
cutting edges...), sonra nesnelerin budanacak kısımları (Select object to trim)
işaretlenir.
Şekil 5.13'te çemberler ve çizgilerin hepsi
birbirini kesen kenar olarak işlem görecekleri için
kesen kenar olarak nesnelerin tümü seçilmiş, daha
sonra çizimde görünmesi istenmeyen kısımlar mouse
ile işaretlenerek budanmıştır.
Şekil 5.13 Trim
Komutu
Uygulaması
Extend (Daya/Yasla) Komutu: Bir nesneyi bir
başka nesneyle temas edinceye kadar uzatarak yaslar. Bu komut yay,
eliptik yay, çizgi, 2D veya 3D bileşik çizgi, ray gibi nesnelere uygulanabilir.
Nesneyi dayamak istediğimiz sınır kenarları tanımlayan nesneleri daha sonra komutu
uygulayacağımız nesnenin uzatılacak kısmını işaretlediğimiz anda komut icra edilir.
Object to Extend: uzatılacak nesnenin dayanacağı sınır nesnesini ifade eder.
Enter tuşuna basılıncaya kadar nesne seçimine devam edilir.
Project: Nesneler yaslandığında AutoCAD’in kullandığı Projeksiyon modunu
belirtir.
None: Projecsiyon belirtmez. 3D uzayda sadece sınır kenarlarıyla kesişen
nesneleri yaslar.
Ucs: Güncel kullanıcı koordinat sisteminin XY düzlemi üzerine projeksiyon
yapar. AutoCAD 3D uzayda sınır nesneleriyle kesişmeyen nesneleri yaslar.Üzerine
projeksiyon yapar. AutoCAD 3D uzayda sınır nesneleriyle kesişmeyen nesneleri
yaslar.
View: Güncel bakış istikameti boyunca projeksiyon yapar.
Edge: Uzatılacak nesnelerin birbirleriyle buluşma şansının olup olmdığını
kontrol etmemizi sağlar.
Extend: Yaslanacak kenarı, yaslanması gereken kenarın sanal uzantısına
doğru uzatır.
No Extend: Nesne uzantısını 3D uzayda, sınır nesnesiyle gerçekten
kesişiyorsa yaslar.
Undo: Extend ile yapılan son değişiklikleri geri alır.
Command: _extend (Extend komutunu seçiyoruz)
Select boundary edges: (Projmode = UCS, Edgemode
= No extend) (Yaslanma kenarını tanımlıyoruz)
Select objects: 1 found
Select objects: (Nesne seçim işlemini bitiriyoruz)

Şekil 5.14 Extend


Komutu
Uygulaması
65
<Select object to extend>/Project/Edge/Undo: (Nesneyi
uzamasını istediğimiz ucuna yakın bir noktadan seçiyoruz)

Break (Kır) Komutu: Bütün olan bir nesnenin belirli bir kısmını silmeye veya
nesneyi kırmaya (İki veya daha fazla parçaya bölmek) yarar. Break komutu;
çizgi, yay, çember, elips, bileşik çizgi, trace, 2D polyline, 3D polyline, donut vb.
birçok nesneye uygulanabilir.
Command: _break Select object: (Break komutunu
seçtikten sonra kırılacak nesne olarak A nesnesini
işaretliyoruz)
Enter second point (or F for first point): f (Kırma
işleminin iki nokta arasında olması için “F” (first)
seçeneğini seçiyoruz)
Şekil 5.15 Break Enter first point: (Şekildeki 1. noktamızı
Komutu işaretliyoruz)
Uygulaması Örneği 1 Enter second point: (Şekildeki 2. noktamızı
işaretliyoruz)
Bazen nesne üzerinde silme yapılmadan sadece bir noktadan kırma işlemi
yapılabilir. Bu işlemi yapmak için nesne kırılacak noktada seçilir, ikinci
noktanın girilmesi istendiğinde birinci noktayı belirlemek amacı ile @
tuşuna basılır. Yandaki şekilde görülen çizgi orta noktasından kırılmıştır.
(Bunu görünür hale getirmek için çizginin sol yarısının çizgi tipi
Şekil 5.16 Break değiştirilmiştir)
Komutu Command: _break Select object: (Break komutunu ve sonra kırılacak
Uygulaması Örneği 2 çizgiyi seçiyoruz)
Enter second point (or F for first point):f(İki nokta seçimi
yapabilmek için “F”’yi seçiyoruz)
Enter first point: (Birinci nokta olarak çizginin orta noktasını seçiyoruz)
Enter second point: @ (İkinci nokta olarak birinci noktayı seçmek için @
tuşuna basıyoruz)

Fillet (Yuvarla) Komutu: Kenar veya köşe oluşturan iki nesnenin, kenar veya
köşelerini yarıçapı belirlenen bir yay ile yuvarlaklaştırır. TRIMMODE sistem
değişkeni 1’e ayarlı ise, Fillet, kavis yayının uç noktalarını kesen çizgileri budar.
Seçilen çizgiler kesişmiyorsa AutoCAD onları uzatır. Fillet komutu aynı zamanda
katıların kenarlarını da kavislendirir. TRIMMODE sistem değişkeni 0’a ayarlı ise
komut uygulandığında kavis yayının uç noktalarını kesen çizgiler budanmaz. Fillet
komutu çalıştırıldığında “R” seçeneği seçilerek kavis yarıçapı ayarlanabilir. Yarıçap
ayarı yapıldıktan sonra Fillet komutu tekrar çalıştırılır.

Şekil 5.17 Fillet Komutu Uygulaması


66

Command: _fillet (Fillet komutunu seçiyoruz)


(TRIM mode) Current fillet radius = 10.0000 (Kavis yarıçapı 10mm. Bunu kabul
etmek için Enter’a basıyoruz)
Polyline/Radius/Trim/<Select first object>: (A çizgisini seçiyoruz)
Select second object: (B çizgisini seçiyoruz)
Chamfer (Pah Kır) Komutu: Birbirini kesen ya da uzantıları birbirini kesen iki
doğru veya kenara açılı pah kırar. TRIMMODE sistem değişkeni 1 ise,
Chamfer komutu uygulandığında pah kırılırken doğru fazlalıkları budanır, 0 ise
doğru fazlalıkları olduğu gibi kalır. Bileşik çizgi, çizgi, eğri, ray, xline ve 3D nesne
kenarlarına pah kırma işlemi uygulanabilir. Birbirine paralel olmayan çizgi çiftlerine
de pah kırma uygulanabilir. Bu çizgiler aynı noktada birleşip köşe oluşturmak
zorunda değildirler. Hatta birbirlerinin üzerinden de geçebilirler. Bir pahın, iki ana
parametresi vardır:
Pahın ilk kenardan kırptığı kısım,
Pahın ikinci kenardan kırptığı kısım.
Command: _chamfer (Chamfer
2. Pah U zunluğu komutunu seçiyoruz)
(TRIM mode) Current chamfer Dist1
1. Pah Uzunluğu

= 30.0000, Dist2 = 20.0000 (Önceden


belirlenmiş pah uzunlukları)

Şekil 5.18 Chamfer Komutu


Uygulaması
Polyline/Distance/Angle/Trim/Method/<Select first line>: (A çizgisini seçiyoruz)
Select second line: (B çizgisini seçiyoruz)

5.2 Nesne Özelliklerini Düzenleme


AutoCAD çizim nesnelerinin bir takım özellikleri vardır. Bu özellikler kalıcı
değildir, kolaylıkla değiştirilebilir. Bu özellikleri değiştirmenin en kolay yolu
Properties (Özellikler) penceresini kullanmaktır. Bu pencere açılıp çizim alanında
herhangi bir yere konumlandırılabilir, istenilen boyutlara getirilebilir. Properties
penceresi açık iken çizim alanında çalışılabilir.
Properties penceresi açık iken, çizim alanında
herhangi bir nesne seçilirse, bu nesneye ait özellikler
görüntülenir.
5.2.1 AutoCAD Nesnelerinin Özellikleri
Color: Nesneler için rengi belirtir. Renk
listesinden Other’ın seçilmesi, Select Color diyalog
kutusunu ekrana getirir.
Layer: Nesnenin güncel katmanını belirtir.
Liste, güncel çizimdeki tüm katmanları gösterir.
Linetype: Nesnenin güncel çizgi tipini
belirtir. Liste, güncel çizimdeki tüm çizgi tiplerini
gösterir.

Şekil 5.19 Properties


Penceresi
67
Linetype Scale: Nesnenin çizgi tipi ölçek faktörünü belirtir.
Plot Style: Lists NORMAL, BYLAYER, BYBLOCK ve bunların yanında
güncel Plot Style Table’da bulunan plot sitillerini listeler.
Plot Style Table: Güncel Plot Style Table’ı belirtir.
Plot Table Attached To: Model boşluğu veya kağıt düzlemine güncel Plot
Style Table’ın iliştirilip iliştirilmediğini belirtir.
Plot Table Type: Mevcut Plot Style Table’larının tipini gösterir.
Lineweight: Nesnenin çizgi ağırlığını belirtir. Liste güncel çizimde bulunan
tüm çizgi ağırlıklarını gösterir.
Hyperlink: Hyperlink’i grafik bir nesneye iliştirir. Tanımlama hyperlink’e
atanmışsa tanımlama, atanmamışsa URL gösterilir.
Thicness: Güncel 3D katı kalınlığını ayarlar. Bu özellik tüm nesnelere
uygulanamaz.
5.2.2 Özellik Eşleştirme
Matchprop komutu bir nesnenin
özelliklerini başka nesne veya nesnelere
kopyalar. Komut kullanıdığında bir nesnenin;
Color (Renk)
Layer (Katman)
Linetype (Çizgi Tipi)
Linetype Scale (Çizgi Tipi Ölçek
Şekil 5.20 Matchprop Komutu Faktörü)
Uygulaması
Thicness (Kalınlık),
Text Properties (Metin Özellikleri)
Dimension Properties (Ölçü
Özellikleri),

Hatch Properties (Tarama Özellikleri) gibi kendine iliştirilmiş özellikleri bir


başka nesneye aynen kopyalanır.
Command: Matchprop (Matchprop komutunu giriyoruz)
Select Source Object: (Kaynak nensne olan elips’i seçiyoruz)
Current active settings = color layer ltype ltscale thickness text dim hatch
Settings/<Select Destination Object(s)>: 1 found (Hedef nesne olan beşgen’i
seçiyoruz)
Settings/<Select Destination Object(s)>: (Enter ile onaylayarak komuttan çıkıyoruz)

Potrebbero piacerti anche