Sei sulla pagina 1di 121

Catlicos y protestantes:

Cul es la diferencia?
Segunda Edicin
Richard B. Ramsay
CATLICOS Y PROTESTANTES; Cul es la diferencia?
2004 FLET Inc.
14540 S. W. 136 St. Suite 202
Miami, FL 33186
Autor !ic"ar# $. !am%a&
'i%e(o te)tua* E%+eran,a Simon%
-orta#a Arc"i+re%%, Inc.
La uni.er%i#a# FLET e% miem/ro acre#ita#o #e* 0on%e1o #e E#ucaci2n & Entrenamiento a
'i%tancia, 'ET0 3'i%tance E#ucation an# Trainin4 0ounci*5.
'ET0 e% una comi%i2n acre#ita#ora reconoci#a +or e* 'e+artamento #e E#ucaci2n #e *o% E%ta#o%
6ni#o% & miem/ro #e* 0on%e1o #e Acre#itaci2n +ara *a E#ucaci2n Su+erior, 07EA 30ounci* 8or
7i4"er E#ucation Accre#itation5.
To#o% *o% #erec"o% re%er.a#o%, nin4una +arte #e e%ta +u/*icaci2n +ue#e %er re+ro#uci#a, ni
+roce%a#a, ni tran%miti#a en a*4una 8orma o +or a*49n me#io :e*ectr2nico o mec;nico: %in
+ermi%o +re.io #e *o% e#itore%, e)ce+to /re.e% cita% en re%e(a% & #e/i#amente i#enti8ica#a *a 8uente.
-ro#ucto 4<1086
0ate4or=a 0ato*ici%mo
IS$> 0?@8<<?138@?<
Aui%iera #e#icar e%te *i/ro a #o% cat2*ico% Bue &o Buiero
& re%+eto muc"o,
a mi% %ue4ro%
Co%D Eui**ermo -Dre, F*ore%
&
A*icia 0orne1o A*/orno,
Ten4o *in#o% recuer#o% #e nue%tra% con.er%acione% acerca #e *a 8e & #e nue%tro Se(or
Ce%ucri%to. FEracia% +or ace+tarme en %u 8ami*ia, +or %u com+ren%i2n, +or %u "o%+ita*i#a#,
+or %u cari(o,
& %o/re to#o, +or Mar=a An4D*ica,
una e%+o%a "ermo%a,
G+or #entro & +or 8ueraHI
0on muc"o cari(o,
!ic"ar#
0J>TE>I'J
Prefacio
ntroduccin
!. El enfo"ue catlico de la sal#acin
$. Slo por fe: el enfo"ue protestante de la sal#acin
%. &clarando dudas
'. (as consecuencias prcticas
). Slo la Bi*lia
+. Slo ,es-s
.. (os sacramentos y la penitencia
/. (os (i*ros &pcrifos
0. El papado y el go*ierno de la glesia
!1. El purgatorio y las indulgencias
!!. El celi*ato y el di#orcio
Conclusin
Citas paralelas
Bi*liograf2a
3ndice
-!EFA0IJ
-or #o% ra,one%, .aci*D un tiem+o ante% #e e%cri/ir e%te *i/ro. -rimero, +orBue +en%D
Bue +o#r=a +re%tar%e +ara a*imentar *a arro4ancia. A cau%a #e nue%tra natura*e,a ca=#a &
nue%tra% in%e4uri#a#e%, to#o% *uc"amo% con e* #e%eo #e mo%trarno% %u+eriore% a *o% #em;%.
6na manera #e con.encerno% #e Bue %omo% Gme1ore%H Bue *o% #em;% e% creer Bue
conocemo% me1or *a #octrina /=/*ica. 'ar moti.o% +ara *a arro4ancia e%t; *e1o% #e mi
+ro+2%ito. AunBue, #e "ec"o &o a/ra,o *a 8e +rote%tante, e%to no %i4ni8ica Bue #e/iera
%entirme arro4ante acerca #e mi +o%ici2n. Si &o cono,co *a .er#a# acerca #e a*4o, e%
%o*amente #e/i#o a *a 4racia #e 'io%.
En %e4un#o *u4ar, no Bui%iera +ro#ucir m;% con8*icto. La% #i.i%ione% en *a I4*e%ia &a
"an %i#o %u8iciente e%c;n#a*o +ara e* e.an4e*io. La% 4uerra%, *o% in%u*to%, *a% re+re%ione%, &
*o% +re1uicio% "an +ro+orciona#o /a%tante e)cu%a +ara *o% Bue no Buieren acercar%e a*
cri%tiani%mo.
>o o/%tante, tam+oco +o#emo% %im+*emente +a%ar +or a*to *a% #i8erencia% Bue no% "an
%e+ara#o #urante m;% #e cuatro %i4*o% & me#io.
Ten4o en mi% mano% un #ocumento **ama#o GE.an4D*ico% & 0at2*ico% Cunto%, La
Mi%i2n 0ri%tianaG, 8irma#o tanto +or *=#ere% cat2*ico% como *=#ere% +rote%tante%. 36ti*i,o
*o% tDrmino% G+rote%tanteH & Ge.an4D*icoG %in2nimamente en e%te *i/ro, +ero me inc*ino a
u%ar e* tDrmino G+rote%tanteH +orBue tiene m;% ra=ce% "i%t2rica%.5 E* #ocumento recomien#a
e* #i;*o4o & *a coo+eraci2n, e%+ecia*mente en a%unto% mora*e% & %ocia*e%. 'ice G-actamo%
continuar *a /9%Bue#a :a tra.D% #e* e%tu#io, *a #i%cu%i2n & *a oraci2n: #e una me1or
com+ren%i2n #e *a% con.iccione% re%+ecti.a%, & #e una me1or com+ren%i2n #e *a .er#a# #e
'io% en 0ri%toH.
Tam/iDn ten4o #o% art=cu*o% acerca #e una #ec*araci2n **ama#a G0on.icci2n 0on1untaH,
8irma#a "ace +oco +or *uterano% & cat2*ico% acerca #e *a 1u%ti8icaci2n +or *a 4racia. 'ice,
GCunto% con8e%amo% So*amente +or *a 4racia, en 8e en *a o/ra re#entora #e 0ri%to, & no +or
cau%a #e nin49n mDrito #e nue%tra +arte, %omo% ace+ta#o% +or 'io% & reci/imo% e* E%+=ritu
Santo, Buien renue.a nue%tro cora,2n, mientra% no% ca+acita & no% **ama a *a% /uena%
o/ra%H. KAuD Buerr;n #ecir con e%te #ocumentoL K!ea*mente e%t;n #e acuer#o acerca #e
e%te tema Bue 8ue e* +unto #eci%i.o en *a !e8ormaL
7ace uno% +oco% a(o%, *a I4*e%ia 0at2*ica en 0"i*e acor#2 reconocer e* /auti%mo #e una
*ar4a *i%ta #e i4*e%ia% +rote%tante%. KAuD %i4ni8ica e%toL
>o e% e* *u4ar +ara criticar o 1u%ti8icar e%to% #ocumento% & e%ta% #eci%ione%. 0ito e%to%
e1em+*o% +ara mo%trar Bue e* tema e% actua*. FE% un /uen momento +ara re8*e)ionar #e
nue.oI F0ono,c;mono%I
Si u%te# e% +rote%tante, e%te *i/ro *e #e%a8iar; a enten#er a *o% cat2*ico%. E%to&
con.enci#o #e Bue *o% +rote%tante% ten#emo% a %im+*i8icar *a #octrina cat2*ica. En e* intento
#e +re%entar 8ie*mente %u +o%ici2n, "e #eci#i#o u%ar %u +ro+io nue.o Catecismo. Aui%iera
+onerme en e* *u4ar #e* cat2*ico & +re4untarme c2mo **e42 a creer en %u #octrina. -ara
8or,arme a %er 1u%to & re%+etuo%o con e**o%, trato #e a+*icar *a %i4uiente +auta %i a*4o me
+arece ri#=cu*o, #u#o Bue *o "a&a enten#i#o correctamente. Su% te2*o4o% no %on i4norante%,
& tratan tam/iDn #e /a%ar %u teo*o4=a en *a $i/*ia. Su% "om/re% m;% /ri**ante% "an e%ta#o
*uc"an#o #urante %i4*o% +ara e)+re%ar %u en%e(an,a. F0reo Bue merecen m;% Bue uno%
minuto% #e nue%tro tiem+o +ara com+ren#er*o% me1orI
-or otro *a#o, %i u%te# e% cat2*ico, e%+ero Bue e%te *i/ro *e a&u#e a enten#er a *o%
+rote%tante%. F0reo Bue tam/iDn no% "an enten#i#o ma*I -i#o Bue ten4a *a mente a/ierta.
A#em;%, e%+ero Bue a tra.D% #e e%te *i/ro, tanto *o% cat2*ico% como *o% +rote%tante%
entien#an me1or *a% en%e(an,a% #e *a $i/*ia & #e %u +ro+ia i4*e%ia. Muc"a% +er%ona%
+ertenecen #urante a(o% a una i4*e%ia, %in "acer un an;*i%i% m;% concien,u#o #e %u #octrina.
Si u%te# e% +ro+onente #e* ecumeni%mo, %e #ar; cuenta #e Bue "a& #i8erencia% 4ran#e%
Bue tienen Bue %er in.e%ti4a#a%. La uni#a# no %e +ue#e *o4rar %in *a .er#a#. 'e otro mo#o,
%er=a 8or,a#a & %u+er8icia*, como un matrimonio entre #o% +er%ona% Bue nunca "an
con.er%a#o acerca #e %u% con.iccione%.
So*o 'io% e% #ue(o #e *a .er#a#, & to#o% *o% %ere% "umano% #e/emo% e%tar a/ierto% a %er
corre4i#o%. E%to& %e4uro Bue "a& co%a% Bue #e/emo% a+ren#er #e *o% cat2*ico%. Si e**o% me
+ue#en mo%trar Bue %u +o%ici2n acerca #e a*4o e% m;% /=/*ica, entonce% &o cam/iarD #e
o+ini2n. Me %ometo +rimero a 'io% & a Su re.e*aci2n en *a% E%critura%, ante% Bue a
cua*Buier %i%tema #e #octrina con8ecciona#o +or "om/re%.
7e %i#o mi%ionero m;% #e .einte a(o% en 0"i*e, & "e con.er%a#o con muc"o% cat2*ico%.
E%to& con.enci#o #e Bue muc"o% #e e**o% "an naci#o #e nue.o, Bue tienen una 8e .i.a en
Ce%9%, & Bue aman a* mi%mo Se(or Bue &o. 'e/o reconocer tam/iDn Bue "e conoci#o a
+rote%tante% Bue no me +arecen con.erti#o%. Sin a#e*antarme #ema%ia#o a *o% tema%
teo*24ico%, Buiero #ecir Bue no e% *a a8i*iaci2n a una i4*e%ia Bue no% %a*.a, %ino *a 8e Bue
e%t; en e* cora,2n.
Lo Bue me "a moti.a#o a e%cri/ir e* *i/ro e% una +re4unta Bue me "an "ec"o muc"a%
.ece% GK0u;* e% *a #i8erencia entre *o% +rote%tante% & *o% cat2*ico%LH
Mi e%+o%a e% c"i*ena, & .iene #e una 8ami*ia cat2*ica, como ca%i to#o% en AmDrica
Latina. Se "i,o +rote%tante mientra% e%ta/a en *a uni.er%i#a#. 7e a+ren#i#o a amar & a
re%+etar a *o% cat2*ico%. Mi %ue4ro e% un cat2*ico #e.oto, e%tu#ian#o teo*o4=a en *a
uni.er%i#a#. M* *e&2 una +rimera .er%i2n m;% /re.e #e e%te *i/ro, & *o encontr2 ino8en%i.o &
1u%to +ara *o% cat2*ico%.
Fina*mente, Bui%iera #ecir Bue e* amor no #e+en#e #e Bue e%temo% #e acuer#o en to#o.
Si 8uera a%=, Fno +o#r=amo% amar a na#ieI En e%te mun#o, no "a& #o% +er%ona% Bue e%tDn #e
acuer#o en to#o. -or *o tanto, +o#emo% amarno% entre +rote%tante% & cat2*ico%, aunBue no
e%temo% #e acuer#o en nue%tra #octrina.
'e "ec"o, e% +or amor Bue e%cri/o e%te *i/ro. E* amor no% **e.a a #ia*o4ar. Si creo Bue
mi% ami4o% cat2*ico% e%t;n eBui.oca#o% en a*4o im+ortante, #e/er=a #ec=r%e*o. -or otro
*a#o, %i ten4o +or *o meno% un +oco #e "umi*#a#, #e/er=a a#mitir Bue no +o%eo to#a *a
.er#a#, & Bue +ue#o a+ren#er a*4o #e e**o% tam/iDn. FE%+ero Bue e**o% ten4an *a mi%ma
actitu# "acia m=I
I>T!J'600IN>
Ante% #e "a/*ar #e *a% diferencias, %er=a /ueno #e%tacar *o Bue tenemo% en comn con
La I4*e%ia 0at2*ica. E* Credo de los Apstoles & e* Credo de Nicea-Constantinopla re%umen
a*4una% #e *a% #octrina% 8un#amenta*e% Bue *o% #o% con8e%amo%
El Credo de los Apstoles 3cerca #e* a(o 3405
G0reo en 'io%, -a#re To#o+o#ero%o, 0rea#or #e* cie*o & #e *a tierra. 0reo en
Ce%ucri%to, %u 9nico "i1o, >ue%tro Se(or, Bue 8ue conce/i#o +or o/ra & 4racia #e*
E%+=ritu Santo, naci2 #e Santa Mar=a Oir4en, +a#eci2 /a1o e* +o#er #e -oncio -i*ato, 8ue
cruci8ica#o, muerto & %e+u*ta#o, #e%cen#i2 a *o% in8ierno%, a* tercer #=a re%ucit2 #e entre
*o% muerto%, %u/i2 a *o% cie*o% & e%t; %enta#o a *a #erec"a #e 'io%, -a#re to#o+o#ero%o.
'e%#e a**= "a #e .enir a 1u,4ar a .i.o% & muerto%.
0reo en e* E%+=ritu Santo, *a %anta I4*e%ia cat2*ica, *a comuni2n #e *o% %anto%, e*
+er#2n #e *o% +eca#o%, *a re%urrecci2n #e *a carne & *a .i#a eterna. AmDn.H
El Credo Nicea-Constantinopla 3a(o 3815
G0reo en un %o*o 'io%, -a#re to#o+o#ero%o, 0rea#or #e* cie*o & *a tierra, #e to#o *o
.i%i/*e & *o in.i%i/*e.
0reo en un %o*o Se(or, Ce%ucri%to, 7i1o 9nico #e 'io%, naci#o #e* -a#re ante% #e
to#o% *o% %i4*o% 'io% #e 'io%, Lu, #e Lu,, 'io% .er#a#ero #e 'io% .er#a#ero,
en4en#ra#o, no crea#o, #e *a mi%ma natura*e,a #e* -a#re, +or Buien to#o 8ue "ec"oP Bue
+or no%otro%, *o% "om/re%, & +or nue%tra %a*.aci2n /a12 #e* cie*o, & +or o/ra #e* E%+=ritu
Santo %e encarn2 #e Mar=a, *a Oir4en, & %e "i,o "om/reP & +or nue%tra cau%a 8ue
cruci8ica#o en tiem+o% #e -oncio -i*atoP +a#eci2 & 8ue %e+u*ta#o, & re%ucit2 a* tercer
#=a, %e49n *a% E%critura%, & %u/i2 a* cie*o, & e%t; %enta#o a *a #erec"a #e* -a#reP & #e
nue.o .en#r; con 4*oria +ara 1u,4ar a .i.o% & muerto%, & %u reino no ten#r; 8in.
0reo en e* E%+=ritu Santo, Se(or & #a#or #e .i#a, Bue +roce#e #e* -a#re & #e* 7i1o,
Bue con e* -a#re & e* 7i1o reci/e una mi%ma a#oraci2n & 4*oria, & Bue "a/*2 +or *o%
+ro8eta%.
0reo en *a I4*e%ia, Bue e% una, %anta, cat2*ica & a+o%t2*ica. 0on8ie%o Bue "a& un %o*o
/auti%mo +ara e* +er#2n #e *o% +eca#o%. E%+ero *a re%urrecci2n #e *o% muerto% & *a .i#a
#e* mun#o 8uturo. AmDn.H
E% nece%ario e)+*icar uno #e *o% tDrmino% u%a#o% en e%to% cre#o%. 0uan#o e* cre#o
menciona *a I4*e%ia catlica, no %e re8iere a *a in%tituci2n romana, %ino a *a I4*e%ia
universal, e* cuer+o #e *o% cre&ente% en to#o e* mun#o. En e* tiem+o #e e%te cre#o, "a/=a
una %o*a I4*e%ia cri%tiana, & %e u%2 e* tDrmino catlica en e* %enti#o ori4ina* #e *a +a*a/ra,
Bue %i4ni8ica universal. F=1e%e Bue %e e%cri/e con min9%cu*a. S2*o %i4*o% #e%+uD%, comen,2
a u%ar%e e* tDrmino catlica +ara #i%tin4uir *a in%tituci2n 0at2*ica !omana #e otra% rama%
#e* cri%tiani%mo.
Tam/iDn e% nece%ario e)+*icar Bue, #i%tinta a *a .er%i2n #e* Credo de los Apstoles
cita#a arri/a 3.er%i2n %aca#a #e* Catecismo de la Iglesia Catlica, +. 535, *a .er%i2n u%a#a
en *a% i4*e%ia% +rote%tante% no inc*u&e *a +a*a/ra Santa +ara re8erir%e a *a Oir4en Mar=a.
A+arentemente, *a% co+ia% m;% anti4ua% no tienen e%a +a*a/ra. Inc*u%o, *a .er%i2n in4*e%a
#e* mi%mo Catecismo de la Iglesia Catlica u%a una .er%i2n #e* cre#o Bue no inc*u&e *a
+a*a/ra Santa. E% %i4ni8icante o/%er.ar Bue e* otro cre#o, e* #e >icea?0on%tantino+*a,
tam+oco contiene e* tDrmino. En to#o ca%o, aunBue *o% +rote%tante% creemo% Bue e* /e/D
Ce%9% 8ue en4en#ra#o %in +eca#o, & Bue Mar=a 8ue una mu1er #e muc"a 8e, no creemo% Bue
e**a "a&a .i.i#o %in cometer nin49n +eca#o. E%te tema %er; #i%cuti#o m;% a#e*ante.
-ero e* +ro+2%ito #e citar e%to% cre#o% e% e* #e mo%trar to#o *o Bue tenemo% en com9n.
FSon muc"a% #octrina%I F0reemo% en *a Trini#a#, en *a creaci2n, en e* nacimiento .ir4ina*
#e Ce%9%, en *a #i.ini#a# #e Ce%9%, en *a muerte & re%urrecci2n #e Ce%9%, en e* +er#2n #e *o%
+eca#o%, en *a %e4un#a .eni#a #e Ce%9% & en *a .i#a eternaI F'emo% 4racia% a 'io% +or e%ta%
#octrina% tan im+ortante%I
7a& tre% rama% /;%ica% #e* cri%tiani%mo La I4*e%ia 0at2*ica !omana, La I4*e%ia
Jrto#o)a Erie4a, & e* -rote%tanti%mo. La +rimera #i.i%i2n #e *a I4*e%ia %e marc2 en e* a(o
1054, cuan#o *a I4*e%ia Jcci#enta*, con %u %e#e en !oma, & *a I4*e%ia Jrienta*, con %u %e#e
en 0on%tantino+*a, %e e)comu*4aron mutuamente. E* +unto +rinci+a* #e #e%acuer#o 8ue *a
autori#a# #e* -a+a en !oma. Lo% #e* oriente no *o ace+ta/an como autori#a# %o/re *a
I4*e%ia uni.er%a*, & como e* 9nico %uce%or #e -e#ro, %u+erior a *o% #em;% o/i%+o%. La
%e4un#a 4ran #i.i%i2n 8ue *a !e8orma Bue tiene como 8ec"a +rinci+a* e* a(o 151@, cuan#o
Mart=n Lutero +u/*ic2 %u% G>o.enta & 0inco Te%i%H. Lutero 8ue #ec*ara#o "ere1e en *a #ieta
#e Worm%, 1521.
>o con%i#eramo% cri%tiana% *a% sectas Bue %e "an a+arta#o #e *a #octrina cri%tiana
/;%ica, como *a #octrina #e *a trini#a# & *a% en%e(an,a% #e* Credo de los Apstoles, +or
e1em+*o, & Bue "an a4re4a#o otro% *i/ro% %a4ra#o% a *a $i/*ia. Los Mormones 3La Iglesia de
los Santos de los ltimos !as5 & Los "estigos de #e$ov% %on *a% %ecta% m;% conoci#a%.
En ca#a una #e *a% tre% rama% #e* 0ri%tiani%mo "a& #i8erente% ten#encia%. Lo% cat2*ico%
tienen *a% 2r#ene% Franci%cana, Ce%uita, & A4u%tina, +or e1em+*o. Tienen e* mo.imiento
&pus ei, e* mo.imiento Sc$'nstadt, *a "eolog!a de Li(eracin, *o% %e4ui#ore% #e Le
)evre, & muc"o% m;%. Entre e**o% "a& te2*o4o% con%er.a#ore% Bue mantienen *a #octrina
tra#iciona*, & "a& *i/era*e% Bue %e a*e1an muc"o #e e**a. Tam/iDn e)i%ten #i8erencia% entre e*
cato*ici%mo #e un +a=% & otro. -or e1em+*o, "a& m;% Dn8a%i% en e* u%o #e *a% im;4ene%, en
*a% +ere4rinacione%, & en *a Oir4en Mar=a en AmDrica Latina Bue en *o% E%ta#o% 6ni#o%.
Lo% +rote%tante% tam/iDn tenemo% #i%tinta% e%cue*a% #e teo*o4=a, ten#encia% Bue %on
.aria#a%
7i%t2ricamente, *a +rimera #i%tinci2n Bue %e "i,o entre *o% +rote%tante% 8ue entre *o%
G*uterano%H & *o% Gca*.ini%ta%H. La I4*e%ia Luterana **e42 a %er *a i4*e%ia o8icia* #e
A*emania. Lo% ca*.ini%ta% %e a4ru+aron /a1o e* nom/re #e i4*e%ia% Gre8orma#a%H. 'urante
*o% %i4*o% #ieci%Di% & #ieci%iete, e%ta% i4*e%ia% %e 8ormaron e%+ecia*mente en Sui,a, E%cocia,
& 7o*an#a. >orma*mente tienen nom/re% Bue inc*u&en *a% +a*a/ra% pres(iteriana, o
reformada, como +or e 1em+*o La Iglesia Cristiana *eformada, La Iglesia
*eformada de +olanda, & La Iglesia ,res(iteriana en Am-rica.
La% con8e%ione% re8orma#a% m;% conoci#a% %on *a% %i4uiente% El Catecismo de
+eidel(erg, La Confesin .elga, Los C%nones de ort, La Confesin de )e de /estminster,
El Catecismo Ma0or de /estminster, 0 el Catecismo Menor de /estminster. La% +rimera%
con8e%ione% #e *a I4*e%ia $auti%ta eran re8orma#a%, %ien#o a#a+tacione% #e *a% con8e%ione%
ca*.ini%ta%.
En e* %i4*o #ieci%Di%, uno #e *o% +unto% +rinci+a*e% #e #e/ate era acerca #e *a Santa
0ena, & c2mo e)+*icar *a +re%encia e%+iritua* #e 0ri%to en e**a. >o o/%tante, e%a no 8ue *a
9nica #i8erencia entre 0a*.ino & Lutero. En %u #octrina, 0a*.ino +u%o m;% Dn8a%i% en *a
%o/eran=a #e 'io%, en *a tran%8ormaci2n #e *a %ocie#a#, & en e* u%o +e#a424ico #e *a *e& #e
'io%. 6na #e *a% e)+re%ione% m;% %i%tem;tica% & *24ica% #e *a teo*o4=a /=/*ica en to#a *a
"i%toria #e* cri%tiani%mo "a %i#o Las Instituciones #e Cuan 0a*.ino.
'urante e* %i4*o #ieci%Di%, %e 8orm2 *a I4*e%ia Anglicana en In4*aterra, /a1o e* *i#era,4o
#e Tom;% 0ranmer. Lo% in4*e%e% Bui%ieron in#e+en#i,ar%e #e !oma, +ero tam/iDn Bui%ieron
e.itar *o% Ge)tremo%H #e *o% +rote%tante% m;% ra#ica*e%. 0ranmer e%cri/i2 Los Cuarenta 0
os Art!culos 315535, Bue 8ueron a/re.ia#o% en Los "reinta 0 Nueve Art!culos, Bue to#a.=a
%ir.en como e* #ocumento o8icia* #e *a I4*e%ia An4*icana. $;%icamente, e%to% Art!culos
+ro8e%an *a #octrina re8orma#a, +ero *a I4*e%ia An4*icana mantu.o una e%tructura 1er;rBuica
& una *itur4ia /a%tante 8orma*.
6na tercera #i.i%i2n teo*24ica entre *o% +rote%tante% 8ue entre *o% re8orma#o% & *o%
arminiano%. Lo% %e4ui#ore% #e Caco/o Arminio, un te2*o4o "o*an#D%, #i%cre+aron con *a
#octrina ca*.ini%ta #e *o% e8ecto% #e *a ca=#a & #e* +eca#o en e* "om/re, & tam/iDn con e*
en8oBue ca*.ini%ta #e *a +re#e%tinaci2n. La I4*e%ia Metodista, +or e1em+*o, %i4ui2 *a
#octrina arminiana.
6na cuarta #i%tinci2n im+ortante 8ue cau%a#a +or e* mo.imiento cari%m;tico. E%te
mo.imiento /rot2 a* comien,o #e* %i4*o .einte, #an#o ori4en a 4ru+o% como *a Iglesia
,entecostal, & *a Asam(lea de ios. E%ta% i4*e%ia% +onen Dn8a%i% en *a +er%ona #e* E%+=ritu
Santo, & en *o% #one% e%+iritua*e% e)traor#inario%. 3E* tDrmino Gcari%m;ticoH .iene #e *a
+a*a/ra Gcari%maH en e* 4rie4o, Bue %i4ni8ica G#onH.5 E%ta% i4*e%ia% tam/iDn %e caracteri,an
+or %u% cu*to% a*e4re%, con muc"a a*a/an,a, & +or %u tra/a1o incan%a/*e en *a
e.an4e*i,aci2n.
>o o/%tante, *a #i8erencia m;% 4ran#e entre *o% +rote%tante% e% *a #i.i%i2n entre *o%
G*i/era*e%H & *o% Gcon%er.a#ore%H. E%ta% #o% ten#encia% e)i%ten #entro #e *a% mi%ma%
a4ru+acione% +rote%tante% menciona#a% arri/a 3& tam/iDn entre *o% cat2*ico%5. Lo% *i/era*e%
3a%= **ama#o% +or *o% con%er.a#ore%5 no ace+tan *a $i/*ia como in8a*i/*e, & +or *o tanto,
nie4an muc"a% #octrina% tra#iciona*e% como e* nacimiento .ir4ina* #e Ce%9%, *o% mi*a4ro%, &
*a re%urrecci2n *itera* #e Ce%9%, +or e1em+*o. Lo% con%er.a#ore% creemo% Bue *a $i/*ia no
contiene errore%, & ace+tamo% *a% #octrina% "i%t2rica%. 0on%i#eran#o e%ta% #i8erencia%, F*o%
+rote%tante% con%er.a#ore% no% acercamo% m;% a *o% cat2*ico% con%er.a#ore% Bue a *o%
+rote%tante% *i/era*e%I
F7a& tanto% 4ru+o% #i%tinto% Bue mi*e% #e *i/ro% no +o#r=an #e%cri/ir*o%I E* +ro+2%ito #e
e%te *i/ro no e% ac*arar to#a% aBue**a% #i8erencia%, %ino e* #e #ar a conocer *a% creencia%
/;%ica% tra#iciona*e% tanto #e *a I4*e%ia -rote%tante como #e *a I4*e%ia 0at2*ica. La +re4unta
e% Q
1Cu%les son las diferencias entre los protestantes 0 los catlicos2
7a& a*4una% #i8erencia% o/.ia%. -or e1em+*o, *a I4*e%ia 0at2*ica mantiene %u uni#a#
in%tituciona* con *a %e#e centra* en !oma, mientra% *o% +rote%tante% mani8e%tamo% nue%tra
uni#a# %o*amente en acti.i#a#e% 8raterna*e% como cam+a(a% e.an4e*=%tica%, conci*io%
ecumDnico%, & con8erencia%. E* 4o/ierno #e *a I4*e%ia 0at2*ica e% e%trictamente 1er;rBuico,
mientra% *a ma&or=a #e *o% +rote%tante% tiene un %i%tema m;% #emocr;tico & re+re%entati.o.
3Lo% an4*icano% %on una e)ce+ci2n. E**o% tienen un %i%tema 1er;rBuico, +areci#o a* #e *o%
cat2*ico%.5 Lo% +rote%tante% +ermitimo% Bue nue%tro% +a%tore% %e ca%en, +ero *o% cat2*ico% *o
+ro"=/en +ara *o% %acer#ote%. La% *itur4ia% tam/iDn %on #i%tinta%. En 4enera*, *a mi%a
cat2*ica e% m;% 8orma* & %o*emne, re+itien#o una *itur4ia, mientra% Bue e* cu*to +rote%tante
e%, 4enera*mente, m;% in8orma* & a*e4re, #e#ican#o m;% tiem+o a *a +re#icaci2n.
3Tra#iciona*mente, *o% an4*icano% tam/iDn "an teni#o una *itur4ia mu& 8orma*, aunBue no
e% nece%ariamente e* ca%o en AmDrica Latina5. Lo% cat2*ico% +ractican *a con8e%i2n #e*ante
#e un %acer#ote, mientra% *o% +rote%tante% con8e%amo% #irectamente a 'io%, & %o*amente a
otra% +er%ona% cuan#o %e trata #e +e#ir +er#2n a *a +er%ona o8en#i#a. 7a& una #i8erencia
tam/iDn entre *a% $i/*ia% Bue %e u%an. La $i/*ia cat2*ica inc*u&e *o Bue **amamo% *o% *i/ro%
GA+2cri8o%H, mientra% *a $i/*ia +rote%tante no *o% inc*u&e. En *a %e4un#a %ecci2n 3ca+=tu*o%
%iete a* once5, ana*i,aremo% muc"o% #e e%to% +unto% menciona#o%.
-ero ante% #e tratar e%to% tema%, e)aminaremo% en *a +rimera %ecci2n 3ca+=tu*o% uno a*
%ei%5, tre% #i8erencia% #octrina*e% Bue %on aun m;% 8un#amenta*e%.
La% #i8erencia% #octrina*e% 8un#amenta*e% %e +ue#en re%umir en tre% 8ra%e%, en tre%
G%2*o%H. La I4*e%ia -rote%tante #e%taca 15 Bue *a %a*.aci2n %e reci/e slo +or *a 8e, 25 Bue *a
9nica 8uente #e autori#a# e% slo *a $i/*ia, & 35 Bue e* 9nico me#ia#or e% slo Ce%9%. A
.ece% *a% i4*e%ia% +rote%tante% "a/*an #e G%2*o +or 8eH 3sola fides5, G%2*o +or 4raciaH 3sola
gratia5, & G%2*o *a E%crituraH 3sola Scriptura5. >o o/%tante, +re8erimo% unir *o% conce+to%
#e 4racia & 8e /a1o e* mi%mo tema 3%on in%e+ara/*e%P e% #i8=ci* e)+*icar uno %in e)+*icar e*
otro5, & a4re4ar otro tema im+ortante G%2*o Ce%9%H.
6%aremo% +rinci+a*mente e* nue.o Catecismo de la Iglesia Catlica 31<<25 como
#ocumento Bue re+re%enta *a #octrina cat2*ica. E%te Catecismo e% una "erramienta #e
en%e(an,a /a%a#a en *a% 8uente% "i%t2rica% #e *a 8e cat2*ica, inc*u&en#o cita% #e e**a%.
6%aremo% La Confesin de )e de /estminster, & e* Catecismo Menor de /estminster como
#ocumento% Bue re+re%entan *a #octrina +rote%tante. AunBue no to#o% *o% cat2*ico% e%t;n #e
acuer#o con to#o *o Bue #ice e* Catecismo, & no to#o% *o% +rote%tante% e%t;n #e acuer#o con
to#o% *o% +unto% #e La Confesin de )e 0 El Catecismo de /estminster, creemo% Bue, con
re%+ecto a *a% #octrina% #i%cuti#a% en e%te *i/ro, e%to% #ocumento% re+re%entan *a% *=nea%
"i%t2rica% #e* +en%amiento #e ca#a uno.
En *a %e4un#a +arte #e* *i/ro, "a& un a+Dn#ice #e Citas ,aralelas Bue contiene *a% cita%
re*e.ante% #e e%to% #ocumento% cat2*ico% & +rote%tante%, 1unto con *o% +a%a1e% /=/*ico%
re*aciona#o%. E%t;n or4ani,a#a% en tre% co*umna% +ara*e*a%, +ara +o#er com+arar*a%
8;ci*mente. A#em;%, %e a4re4an cita% #e otro% #ocumento% "i%t2rico% im+ortante%, +ara
"acer un e%tu#io m;% com+*eto.
0A-RT6LJ 1
EL E>FJA6E 0ATNLI0J 'E LA SALOA0IN>
La %i4uiente anDc#ota en *a no.e*a +o+u*ar, onde el cora3n te lleve, e% una a*e4or=a
#e *a e)+eriencia re*i4io%a #e muc"a% +er%ona%, tanto cat2*ica% como +rote%tante%
En *a entra#a #e* co*e4io *a% "ermana% ten=an arma#o un 4ran +e%e/re #urante to#o
e* a(o. E%ta/a Ce%9% en %u c"o,a con e* +a#re, *a ma#re, e* /ue& & e* +eBue(o a%no, &
a*re#e#or "a/=a monte% & #e%+e(a#ero% #e cart2n #e +ie#ra, +o/*a#o% %o*amente con un
re/a(o #e o.e1ita%. 0a#a una #e e**a% era una a*umna &, #e acuer#o con %u
com+ortamiento #e* #=a, era a*e1a#a o a+ro)ima#a a *a c"o,a #e Ce%9%. To#a% *a%
ma(ana%, ante% #e ir a c*a%e, +a%;/amo% +or #e*ante #e* +e%e/re & no% o/*i4a/an a mirar
nue%tra +o%ici2n. 'e* otro *a#o #e *a c"o,a "a/=a un +reci+icio mu& +ro8un#o, & era a**=
#on#e e%ta/an *a% m;% ma*a%, con #o% +atita% &a %u%+en#i#a% en e* .ac=o. 'e *o% %ei% a
*o% #ie, a(o% .i.= con#iciona#a +or *o% +a%o% Bue "ac=a mi cor#erito. S no nece%ito
#ecirte Bue ca%i nunca %e mo.=a #e* /or#e #e* #e%+e(a#ero.
Ten#emo% a +en%ar Bue nue%tra #i%tancia #e 'io% #e+en#e #irectamente #e nue%tra
con#ucta. La 4ran +re4unta e%, Kc2mo +ue#o re%o*.er e%te #i*emaL K02mo +ue#o Bue#ar
/ien con 'io%L Aueremo% in.e%ti4ar *a% #i%tinta% 8orma% en Bue ca#a i4*e%ia +*antea *a
#octrina #e *a %a*.aci2n. K0ua*e% %on *a% +o%icione% o8icia*e% #e *a I4*e%ia 0at2*ica & #e *a
I4*e%ia -rote%tanteL
Lo% +rote%tante% creemo% Bue e* "om/re %e acerca a 'io% & %e %a*.a %o*amente +or *a 8e
en Ce%ucri%to. 'e%tacamo% *a o/ra #irecta #e* E%+=ritu Santo en *a% +er%ona%. En cam/io, *o%
cat2*ico% en%e(an Bue *a %a*.aci2n #e+en#e #e *o% %acramento% & #e *o% mDrito% *o4ra#o%
+or e* "om/re en co*a/oraci2n con *a 4racia #e 'io%, a#em;% #e *a 8e. 'e%tacan a *a I4*e%ia
como cana* #e *a 4racia %a*.a#ora #e 'io%. La +o%ici2n cat2*ica no e% tan %im+*e como
a*4uno% +rote%tante% +reten#enP no e% e)actamente la fe 4 las o(ras 5 la salvacin.
E%te tema e% e* m;% im+ortante #e to#o%, +orBue **e4a a* cora,2n #e* e.an4e*io. A*
+rinci+io, *a% #i8erencia% +o#r=an +arecer mu& %uti*e%, +ero en rea*i#a# %on +ro8un#a%.
Tanto *o% +rote%tante% como *o% cat2*ico% a+untan a *a o/ra #e 0ri%to como *a (ase #e
nue%tra %a*.aci2n. E* "om/re e% +eca#or & merece *a con#enaci2n eterna. Ce%9% .ino a .i.ir
*a .i#a +er8ecta & a morir en nue%tro *u4ar. M* reci/i2 e* ca%ti4o Bue no%otro% merecemo%.
La %a*.aci2n #e+en#e #e *a 4racia #e 'io%. En e%to% tema%, am/a% i4*e%ia% e%t;n #e acuer#o,
+or *o meno% en *o Bue en%e(an tra#iciona*mente.
-ero *a +re4unta c*a.e e% K02mo reci(e e* "om/re *a %a*.aci2n Bue Ce%9% con%i4ui2L E%
aBu= #on#e *a% re%+ue%ta% %e #i8erencian. E% #ecir, *a #i8erencia no e%t; en c2mo 'io% logr
*a %a*.aci2n +or no%otro%, %ino Bue e%t; en c2mo *a aplica a no%otro%.
Oeamo% +rimero *a +o%ici2n cat2*ica
La ma&or=a #e *o% cat2*ico% Bue "an con.er%a#o conmi4o tienen *a con.icci2n #e Bue e%
mu& im+ortante %er /auti,a#o +or *a I4*e%ia 0at2*ica & tratar #e .i.ir una .i#a mora*mente
%ana. 0reen en 'io%, en *a $i/*ia, en *a Oir4en Mar=a, & en Ce%9%. 0reen en e* cie*o, en e*
in8ierno, & en *a .i#a eterna.
Frecuentemente *e% "a4o +re4unta% %imi*are% a *a% %i4uiente%, /a%a#a% en *a% +re4unta%
#e Evangelismo e6plosivo.
1. K6%te# tiene *a %e4uri#a# #e %u %a*.aci2nL E% #ecir, %i muriera "o& #=a, K0ree u%te#
Bue ten#r=a *a .i#a eternaL
2. Si tiene e%a %e4uri#a#, K-or BuDL E% #ecir, %i %e +re%entara #e #e*ante #e 'io%, & M* *e
+re4untara, G-or BuD #e/er=a #e1arte entrar a* cie*oLH, KAuD *e conte%tar=a u%te#L
>orma*mente .aci*an en a8irmar Bue tienen *a %e4uri#a# #e %u %a*.aci2n, +en%an#o Bue
%er=a +re%untuo%o e%tar %e4uro. Lo% Bue creen Bue %on %a*.o% 8un#amentan %u %e4uri#a#
%o/re *a /a%e #e Bue "nan trata#o #e .i.ir correctamente, o +orBue "an %u8ri#o muc"o.
0ono,co a un "om/re Bue e% #ue(o #e una tien#a #e *icore%. E%t; %e+ara#o #e %u
e%+o%a, & tiene un +ro/*ema con una +ierna. Lo% mD#ico% *o "an o+era#o m;% #e .einte
.ece%, & *o% re%u*ta#o% nunca "an %i#o *o Bue +rometieron. Oi.e con #o*ore% %e.ero% en %u
+ierna & en %u e%+a*#a. 0amina con #i8icu*ta#, u%an#o un /a%t2n. 7a **e4a#o a *a conc*u%i2n
#e Bue *o% mD#ico% %e "an "ec"o rico% a co%ta #e %u %u8rimiento, & e%to *o "a #e1a#o
amar4a#o. 0uan#o .ino a "a/*ar conmi4o acerca #e %u %ituaci2n matrimonia*, terminamo%
"a/*an#o #e %u re*aci2n con 'io%. Le +re4untD %i cre=a Bue ten=a *a %e4uri#a# #e %u
%a*.aci2n, & me #i1o Bue %=. 0uan#o *e +re4untD +or BuD, %u .o, %e Bue/r2 & D* em+e,2 a
**orar. 0onte%t2, G-orBue "e trata#o #e .i.ir correctamente, & +orBue "e %u8ri#o muc"oH.
A+arentemente, muc"o% cat2*ico% ima4inan una 4ran /a*an,a ce*e%tia*, Bue +e%a *o
/ueno & *o ma*o Bue "an "ec"o. -ien%an Bue cuan#o %e mueran & %e +re%enten #e*ante #e
'io%, *o% ;n4e*e% .an a a+i*ar *a% co%a% /uena% en un *a#o, & *o% #emonio% .an a ec"ar *a%
co%a% ma*a% en e* otro *a#o. 0uan#o +a%a e%ta +e*=cu*a +or %u% mente%, %e .en a %= mi%mo%
tem/*an#o #e mie#o, e%+eran#o e* re%u*ta#o.
KAuD "a& #etr;% #e e%ta actitu#L K0u;* e% *a #octrina o8icia* #e *a I4*e%ia 0at2*icaL
!. El pro*lema del pecado
-rimero, ante% #e "a/*ar #e *a %a*.aci2n, #e/emo% e)+*icar +or BuD %e nece%ita *a
%a*.aci2n. To#o% *o% cri%tiano% e%tamo% #e acuer#o en Bue e* +ro/*ema e% e* +eca#o. Sin
em/ar4o, "a& #i8erencia% #e +er%+ecti.a acerca #e *a e)ten%i2n & *a 4ra.e#a# #e* +eca#o,
a*4o Bue in8*u&e muc"o en *a #octrina #e *a %a*.aci2n.
7u/o un #e/ate teo*24ico en e* Buinto %i4*o entre A4u%t=n #e 7i+ona & -e*a4io, un
mon1e in4*D%, acerca #e *o% e8ecto% #e *a ca=#a, e* +eca#o ori4ina*, & *a 4racia re#entora.
-e*a4io reaccion2 en contra #e* Dn8a%i% #e A4u%t=n en *a nece%i#a# a/%o*uta #e *a 4racia
%o/erana #e 'io%, temien#o Bue e%ta #octrina cau%ara una actitu# +a%i.a en *a *uc"a contra
e* +eca#o. E* mon1e cre=a Bue e* "om/re, aun #e%+uD% #e *a ca=#a, era ca+a, en %= mi%mo,
%in nin4una o/ra %o/renatura* #e 'io%, #e o/e#ecer a 'io% & e.itar e* +eca#o.
Q 6n "om/re +ue#e e%tar %in +eca#o & 4uar#ar *o% man#amiento% #e 'io%, %i #e%ea,
+orBue 'io% *e "a #a#o e%ta "a/i*i#a#.
AunBue A4u%t=n no era tota*mente con%ecuente en to#o% %u% e%crito%, tom2 e* *i#era,4o
en e* #e/ate +9/*ico en contra #e -e*a4io & %u% co*e4a%. In%i%ti2 Bue e* "om/re "a/=a %i#o
tan a8ecta#o +or *a ca=#a, Bue era inca+a, #e a4ra#ar a 'io% %in una o/ra +re.ia, %o/erana &
%o/renatura* #e* E%+=ritu Santo. Se49n D*, e* "om/re ca=#o e% una Gma%%a +eccatiH, una
ma%a #e +eca#o, "a%ta Bue 'io% re4enera %u cora,2n. Ante% #e *a ca=#a era +o%i/*e +ecar o
no +ecar, +ero #e%+uD% #e *a ca=#a, e% im+o%i/*e no +ecar.
La #octrina #e -e*a4io 8ue con#ena#a +or .ario% conci*io% #e *a I4*e%ia #e* oe%te
30arta4o en 412, 416, & 418P M8e%o en 431P Jran4e en 52<, inc*u%o Trento en 15465.
-e*a4io 8ue e)comu*4a#o +or e* -a+a Inocencio I.
Sin em/ar4o, no to#o% e%ta/an com+*etamente #e acuer#o con A4u%t=n. A*4uno% 3como
Cuan 0a%%iano5 a#o+taron una +o%ici2n entre -e*a4io & A4u%t=n 3**ama#a norma*mente
G%emi?-e*a4ianaH, +ero a .ece% G%emi?A4u%tinianaH5, en Bue reconocen ma&ormente *o%
e8ecto% #e *a ca=#a, +ero creen Bue Bue#2 a*49n e*emento +o%iti.o en e* "om/re Bue *e
+ermite acercar%e a 'io%. La 4racia #i.ina e% nece%aria +ara *a %a*.aci2n, +ero e* "om/re
toma *a iniciati.a en /u%car e%a 4raciaP *a 4racia no e% e8ica, "a%ta Bue e* "om/re re%+on#a
+or %u +ro+ia .o*unta#. GE* "om/re e%t; en8ermo +ero no muerto en %u% +eca#o%P no %e
+ue#e %anar a %= mi%mo +ero +ue#e **amar e* #octor.H. AunBue e%te en8oBue tam/iDn 8ue
con#ena#o +or e* 0onci*io #e Jran4e, tu.o 4ran in8*uencia %o/re *a 8utura +o%ici2n o8icia*
#e *a I4*e%ia !omana. Fue e)+re%a#o en *a teo*o4=a e%co*;%tica #e Tom;% #e ABuino & Cuan
'un% E%coto, & +o%teriormente en e* 0onci*io #e Trento.
@
E* Catecismo de la Iglesia catlica *o e)+re%a c*aramente
405 Q La natura*e,a "umana no e%t; tota*mente corrom+i#aP e%t; "eri#a en %u%
+ro+ia% 8uer,a% natura*e%, %ometi#a a *a i4norancia, a* %u8rimiento & a* im+erio #e *a
muerte e inc*ina#a a* +eca#o.
$. (a sal#acin
Miran#o *a %a*.aci2n #e%#e *a +er%+ecti.a +er%ona*, "a& #o% eta+a% +rinci+a*e% en e*
+roce%o #e *a %a*.aci2n en e* %i%tema cat2*ico *a iniciaci2n & *a co*a/oraci2n, o *a
iniciaci2n & *a *uc"a continua. E* cateci%mo "ace una #i%tinci2n entre *o% %acramento% #e
Giniciaci2n cri%tianaH & *o% %acramento% #e Gcuraci2nH.
a. (a iniciacin
-rimero, una +er%ona reci/e *a 4racia inicia* en e* %acramento #e* /auti%mo
3norma*mente como in8ante5. E%to +ro#uce tanto +er#2n como reno.aci2n e%+iritua*. Se49n
e* Catecismo cat2*ico
1213 E* %anto /auti%mo e% e* 8un#amento #e to#a *a .i#a cri%tiana, e* +2rtico #e *a
.i#a en e* E%+=ritu 3vitae spritualis ianua5 & *a +uerta Bue a/re e* acce%o a *o% otro%
%acramento%. -or e* $auti%mo %omo% *i/era#o% #e* +eca#o & re4enera#o% como "i1o% #e
'io%, **e4amo% a %er miem/ro% #e 0ri%to & %omo% incor+ora#o% a *a I4*e%ia & "ec"o%
+art=ci+e% #e %u mi%i2n.Q
1263 -or e* /auti%mo, todos los pecados %on +er#ona#o%, e* +eca#o ori4ina* & to#o%
*o% +eca#o% +er%ona*e%, a%= como to#a% *a% +ena% #e* +eca#o.
>ote Bue .aria% co%a% im+ortante% %uce#en a *a +er%ona a tra.D% #e* /auti%mo 15 %e *e
+er#ona e* +eca#o, 25 nace #e nue.o, 35 **e4a a %er miem/ro #e *a I4*e%ia, & 45 reci/e *a
4racia. J/.iamente e%te %acramento e% c*a.e +ara *o% cat2*ico%. E% e* comien,o #e %u .i#a
cri%tiana, %u ca+acitaci2n inicia*.
E* cateci%mo cat2*ico tam/iDn ocu+a *a termino*o4=a #e *a G1u%ti8icaci2nH +ara e)+*icar
*o% re%u*ta#o% #e* /auti%mo.
1<<2 Q La 1u%ti8icaci2n e% conce#i#a +or e* /auti%mo, %acramento #e *a 8e.
Lo% +rote%tante% tenemo% Bue e.itar una con8u%i2n a* *eer e* tDrmino G1u%ti8icaci2nH.
-ara *o% cat2*ico%, *a 1u%ti8icaci2n inc*u&e tanto e* +er#2n #e *o% +eca#o%, como *a
*i/eraci2n #e* +o#er #e* +eca#o. La +er%ona /auti,a#a e% +er#ona#a & reci/e una in8u%i2n
#e 8uer,a +ara %u+erar e* +eca#o. -ara *o% cat2*ico%, *a G1u%ti8icaci2nH encierra *o% #o%
conce+to% Bue *o% +rote%tante% **amamo% G1u%ti8icaci2nH & G%anti8icaci2nH.
1<8< Q GLa 1u%ti8icaci2n entra(a, +or tanto, e* +er#2n #e *o% +eca#o%, *a
%anti8icaci2n & *a reno.aci2n #e* "om/re interior.H
'e%+uD%, cuan#o *a +er%ona /auti,a#a **e4a a *a Ge#a# #e* u%o #e *a ra,2nH, +artici+a en
*a confirmacin & reci/e *a Eucarist!a. E%to% #o% %acramento% a#iciona*e% 8orman +arte #e
%u Giniciaci2nH, +orBue +re+aran a *a +er%ona a .i.ir una nue.a .i#a en 0ri%to.
0uan#o *o% +rote%tante% *eemo% acerca #e to#o% *o% /ene8icio% #e* /auti%mo, no%
+re4untamo%, GK>o e%t; %a*.a entonce% *a +er%ona, %e49n *o% cat2*ico%L K>o reci/e &a *a
.i#a eterna +or me#io #e* /auti%moLH -ero %e49n e* e%Buema cat2*ico, e* +ro/*ema e% Bue
*a +er%ona to#a.=a tiene *a #e/i*i#a# #e una natura*e,a +ecamino%a 3**ama#a
Gconcu+i%cenciaH5, & cuan#o +eca, +ier#e e* e%ta#o #e *im+ie,a Bue .iene con *o%
%acramento% #e iniciaci2n. En otra% +a*a/ra%, e* /auti%mo cu/re e* +eca#o ori4ina* & e*
+eca#o +er%ona* anterior a* /auti%mo, +ero no *o% +eca#o% cometi#o% #e%+uD% #e* /auti%mo.
405 Q E* /auti%mo, #an#o *a .i#a #e *a 4racia #e 0ri%to, /orra e* +eca#o ori4ina* &
#e.ue*.e e* "om/re a 'io%, +ero *a% con%ecuencia% +ara *a natura*e,a, #e/i*ita#a e
inc*ina#a a* ma*, +er%i%ten en e* "om/re & *o **aman a* com/ate e%+iritua*.
E% como %i *a +er%ona 8uera un .a%o Bue "a %i#o **ena#o #e a4ua +ura, +ero cuan#o *a
+er%ona comete un +eca#o, e* a4ua %e contamina. A"ora tiene Bue +uri8icar e* a4ua #e
nue.o. La .enta1a e%t; en Bue, #e%+uD% #e *a iniciaci2n, *a +er%ona &a tiene e* E%+=ritu Santo
& *a 4racia +ara "acer mDrito%. E%to no% **e.a a *a %e4un#a eta+a #e %u %a*.aci2n.
*. (a cola*oracin
La +er%ona /auti,a#a Gco*a/oraH con *a 4racia #e 'io% +ara o/tener *a .i#a eterna,
e%+ecia*mente "acien#o mDrito% & "acien#o u%o #e *o% otro% %acramento% como *a Eucari%t=a
& *a +enitencia. E%te +roce%o e% nece%ario +orBue e* +er#2n *o4ra#o en e* /auti%mo no era
+ermanente ni com+*eto. 0uan#o e* Catecismo "a/*a #e *a +enitencia, e)+*ica Bue e%
nece%aria +orBue %e +ue#e +er#er G*a 4racia /auti%ma*H.
1446 0ri%to in%titu&2 e* %acramento #e *a +enitencia en 8a.or #e to#o% *o% miem/ro%
+eca#ore% #e %u I4*e%ia, +ara *o% Bue #e%+uD% #e* /auti%mo, "a&an ca=#o en e* +eca#o
4ra.e & a%= "a&an +er#i#o *a 4racia /auti%ma* & *e%iona#o *a comuni2n ec*e%ia*.
'e%#e e* momento en Bue *a +er%ona reci/e *a 4racia en e* /auti%mo 3& e% G1u%ti8ica#aH5,
em+ie,a a cola(orar con *a 4racia #e 'io%, & a "acer m-ritos.
1<<3 La 1u%ti8icaci2n e%ta/*ece *a co*a/oraci2n entre *a 4racia #e 'io% & *a *i/erta#
#e* "om/re. -or +arte #e* "om/re %e e)+re%a en e* a%entimiento #e *a 8e a *a -a*a/ra #e
'io% Bue *o in.ita a *a con.er%i2n, & en *a coo+eraci2n #e *a cari#a# a* im+u*%o #e*
E%+=ritu Santo Bue *o +re.iene & *o cu%to#ia.
E% .er#a# Bue e* cato*ici%mo en%e(a Bue *a %a*.aci2n e%t; /a%a#a 8un#amenta*mente en
*a 4racia 3a&u#a 4ratuita5 #e 'io%. En e* %enti#o e%tricto #e *a +a*a/ra, e* "om/re no merece
na#a.
200@ Frente a 'io% no "a&, en e* %enti#o #e un #erec"o e%tricto, mDrito +or +arte #e*
"om/re.
Sin em/ar4o, e* "om/re no e%t; totalmente #e+en#iente #e *a 4racia, %in tener a*4o Bue
a+ortar. 0omo .imo% anteriormente, *a ca=#a no +ro#u1o una corru+ci2n tota*, %e49n e*
en8oBue cat2*ico. A#em;%, en *o% %acramento% #e iniciaci2n, *a +er%ona reci/e una
ca+aci#a# nue.a +ara coo+erar con 'io% en *a *uc"a e%+iritua*. 7a reci/i#o e%ta ca+aci#a#
+or 4racia, +ero *a +er%ona mi%ma #eci#e c2mo u%ar e%a ca+aci#a#.
En *a +r;ctica, e%ta cola(oracin %i4ni8ica Bue, tanto la ida eterna! co"o las
#endiciones diarias! de$enden de la conducta del %o"#re.
2010 Q $a1o *a moci2n #e* E%+=ritu Santo & #e *a cari#a#, +o#emo% #e%+uD%
merecer en 8a.or nue%tro & #e *o% #em;% 4racia% 9ti*e% +ara *a %anti8icaci2n, +ara e*
crecimiento #e *a 4racia & #e *a cari#a#, & para la o(tencin de la vida eterna7 Los
mismos (ienes temporales, como la salud, la amistad, pueden ser merecidos %e49n *a
%a/i#ur=a #e 'io%. E%ta% 4racia% & /iene% %on o/1eto #e *a oraci2n cri%tiana, *a Bue
+ro.ee a nue%tra nece%i#a# #e *a 4racia +ara *a% accione% meritoria%.
2016 Lo% "i1o% #e nue%tra ma#re *a Santa I4*e%ia e%+eran 1u%tamente *a 4racia #e la
perseverancia final 0 de la recompensa de ios, su ,adre, por las o(ras (uenas
reali3adas con %u 4racia en comuni2n con Ce%9%. 3c8. 0c. #e Trento 'S 15@65
202@ >a#ie +ue#e merecer *a 4racia +rimera Bue con%titu&e e* inicio #e *a
con.er%i2n. $a1o *a moci2n #e* E%+=ritu Santo +o#emo% merecer en 8a.or nue%tro & #e
*o% #em;% todas las gracias 9ti*e% para llegar a la vida eterna, como tam/iDn *o%
nece%ario% /iene% tem+ora*e%.
6n a%+ecto c*a.e #e *a Gco*a/oraci2nH #e* "om/re con *a 4racia #e 'io% e% e* u%o
#e/i#o #e *o% %acramento%. La +artici+aci2n continua#a en *a Eucari%t=a e% e%+ecia*mente
im+ortante +ara reci/ir 8uer,a e%+iritua*.
1068 Q En e8ecto, *a *itur4ia, +or me#io #e *a cua* G%e e1erce *a o/ra #e nue%tra
re#enci2nH, %o/re to#o en e* #i.ino %acri8icio #e *a Eucari%t=a, contri/u&e muc"o a Bue
*o% 8ie*e%, en %u .i#a, e)+re%en & mani8ie%ten a *o% #em;% e* mi%terio #e 0ri%to & *a
natura*e,a 4enuina #e *a .er#a#era I4*e%ia.
10@4 GLa *itur4ia e% *a cum/re a *a Bue tien#e *a acci2n #e *a I4*e%ia &, a* mi%mo
tiem+o, *a 8uente #e #on#e mana to#a %u 8uer,aH Q E% en *o% %acramento%, & %o/re to#o
en *a Eucari%t=a, #on#e Ce%ucri%to act9a en +*enitu# +ara *a tran%8ormaci2n #e *o%
"om/re%.
La con8e%i2n & *a +enitencia tam/iDn %on im+ortante%, +orBue otor4an e* +er#2n #e
+eca#o% cometi#o% #e%+uD% #e* /auti%mo.
1422 GLo% Bue %e acercan a* %acramento #e *a +enitencia o/tienen #e *a mi%ericor#ia
#e 'io% e* +er#2n #e *o% +eca#o% cometi#o% contra M*.QH
E%tu#iaremo% *a +enitencia m;% #eta**a#amente en un ca+=tu*o +o%terior.
KAuD *u4ar tiene *a 8eL La I4*e%ia 0at2*ica en%e(a Bue *a 8e e% nece%aria +ara *a
%a*.aci2n.
161 0reer en 0ri%to Ce%9% & en ABue* Bue *o en.i2 +ara %a*.arno% e% nece%ario +ara
o/tener e%a %a*.aci2n.
-ero *a 8e no e% *o 9nico Bue %e nece%ita. Se nece%itan tam/iDn e* /auti%mo, *o% otro%
%acramento%, & *o% mDrito%.
A#em;%, cuan#o *o% cat2*ico% "a/*an #e *a G8eH, +onen muc"o Dn8a%i% en e* a%+ecto
corporal #e *a 8e. La I4*e%ia e% e* 0uer+o #e 0ri%to & e* #e+2%ito #e *a 8e &, +or *o tanto, e%
e* cana* a tra.D% #e* cua* un in#i.i#uo GcreeH. En otra% +a*a/ra%, cuan#o uno %e "ace
miem/ro #e *a I4*e%ia, com+arte *a 8e #e* 0uer+o entero. 0reer e% un Gacto ec*e%ia*H.
16< La %a*.aci2n .iene %2*o #e 'io%P +ero como reci/imo% *a .i#a #e *a 8e a tra.D%
#e *a I4*e%ia, D%ta e% nue%tra ma#re Gcreemo% en *a I4*e%ia como *a ma#re #e nue%tro
nue.o nacimiento, & no en *a I4*e%ia como %i e**a 8ue%e e* autor #e nue%tra %a*.aci2n.H
Q -orBue e% nue%tra ma#re, e% tam/iDn *a e#uca#ora #e nue%tra 8e.
181 G0reerH e% un acto ec*e%ia*. La 8e #e *a I4*e%ia +rece#e, en4en#ra, con#uce &
a*imenta nue%tra 8e. La I4*e%ia e% *a ma#re #e to#o% *o% cre&ente%. G>a#ie +ue#e tener a
'io% +or -a#re %i no tiene a *a I4*e%ia +or ma#re.H
FE%to e)+*ica *a im+ortancia #e *o% %acramento%I 0uan#o una +er%ona e% /auti,a#a,
+artici+a #e *a 8e cor+ora* #e *a I4*e%ia, #an#o comien,o a* camino #e *a %a*.aci2n. La
I4*e%ia e% %u Gma#reH Buien en4en#ra, a*imenta, & cui#a a %u% miem/ro%. Lo% %acramento%
%i4uen %ien#o *a cone)i2n .ita* con *a 4racia #e 'io%, cana*i,;n#o*a a tra.D% #e* 0uer+o #e
0ri%to, re+re%enta#o +or *a% autori#a#e% #e *a in%tituci2n.
Lo% cat2*ico% "an #e%i4na#o e%ta D+oca "i%t2rica como G*a econom=a %acramenta*H.
10@6 E* #=a #e -enteco%tD%, +or *a e8u%i2n #e* E%+=ritu Santo, *a I4*e%ia %e mani8ie%ta
a* mun#o. E* #on #e* E%+=ritu inau4ura un tiem+o nue.o en *a G#i%+en%aci2n #e*
Mi%terioH e* tiem+o #e *a I4*e%ia, #urante e* cua* 0ri%to mani8ie%ta, "ace +re%ente &
comunica %u o/ra #e %a*.aci2n me#iante *a Litur4ia #e %u I4*e%ia, G"a%ta Bue D* .en4aH
31 0o 11265. urante este tiempo de la Iglesia, Cristo vive 0 acta en su Iglesia 0 con
ella 0a de una manera nueva, la propia de este tiempo nuevo7 Acta por los
sacramentosP e%to e% *o Bue *a Tra#ici2n com9n #e Jriente & Jcci#ente **ama Gla
Econom!a sacramentalHP D%ta con%i%te en *a comunicaci2n 3o G#i%+en%aci2nH5 #e *o%
8ruto% #e* mi%terio +a%cua* #e 0ri%to en *a ce*e/raci2n #e *a *itur4ia G%acramenta*H #e *a
I4*e%ia.
Conclusin
En re%umen, *a #i8erencia +rinci+a* ra#ica en Bue *o% cat2*ico% unen en 8orma
in%e+ara/*e *a 4racia re#entora con *o% %acramento% & con *o% mDrito% "umano%, mientra%
*o% +rote%tante% +onemo% e* Dn8a%i% en *a o/ra #irecta & %o/erana #e* E%+=ritu Santo en e*
cora,2n #e* cre&ente. -ara *o% cat2*ico%, e* in#i.i#uo reci/e *a 4racia inicia* en e* /auti%mo.
'e%+uD%, coo+era con 'io% +ara "acer acto% #e 1u%ticia, a*iment;n#o%e en e%te +roce%o #e
%a*.aci2n +or me#io #e *o% #em;% %acramento%. La I4*e%ia e% e* me#ia#or, e* cana*, +ara
entre4ar *a 4racia re#entora. Es como si ios vertiera Su gracia en un gran (alde, 0
entregara el (alde a las autoridades de la Iglesia, 8uienes deciden cmo proporcionar esta
gracia a sus miem(ros.
A"ora +o#emo% enten#er c2mo *o% cat2*ico% +u#ieron 8irmar *a #ec*araci2n ecumDnica
con *o% *uterano%. !ecuer#e Bue #ice, GSo*amente +or *a 4racia, en 8e en *a o/ra re#entora
#e 0ri%to, & no +or cau%a #e nin49n mDrito #e nue%tra +arte, %omo% ace+ta#o% +or 'io% &
reci/imo% e* E%+=ritu Santo, Buien renue.a nue%tro cora,2n, mientra% no% ca+acita & no%
**ama a *a% /uena% o/ra%H. K02mo *o enten#er;n *o% cat2*ico%L E**o% no tienen nin49n
+ro/*ema en reconocer Bue *a %a*.aci2n comien3a +or *a 4racia, & Bue e%t; fundada en *a
4racia, no en nue%tro% mDrito%. -ero %e49n e**o%, *a 8ra%e Gace+ta#o% +or 'io%H
+ro/a/*emente %i4ni8ica *o Bue %uce#e en e* momento #e* /auti%mo, cuan#o Greci/en e*
E%+=ritu SantoH, cuan#o %u cora,2n e% reno.a#o, & comien,an %u .i#a cri%tiana. 'u#o Bue
+ara e**o% %e re8iera a una ace+taci2n #i.ina 8ina*, e% #ecir *a .i#a eterna.
F=1e%e tam/iDn en *a +eBue(a +a*a/ra GenHP e% mu& im+ortante o/%er.ar Bue *a 8ra%e no
#ice Bue %omo% ace+ta#o% +or 'io% G+or *a 8eH, %ino Gen *a 8eH. 0on e%to, no Bue#a c*aro
cu;* e% e* medio #e reci/ir *a %a*.aci2n.
A#em;%, %e49n *a re.i%ta "ime, e* Oaticano a4re42 muc"a% nota% critican#o e* te)to #e*
acuer#o. Se49n *a re.i%ta, GLa re%+ue%ta #e !oma, %in em/ar4o, %u4iere Bue e* -a+a Cuan
-a/*o II +ue#e .er a*4una% contra#iccione%. Sin ne4ar e* "ec"o #e Bue *a %a*.aci2n %iem+re
comien,a con *a 4racia #e 'io%, *a i4*e%ia re"9%a renunciar a*4una a4encia coo+erati.a #e
+arte #e *a "umani#a# a tra.D% #e, +or e1em+*o, *a +enitencia & *a cari#a#H.
A rie%4o #e %im+*i8icar #ema%ia#o, *a me1or 82rmu*a Bue re%ume *a #octrina cat2*ica #e
*a %a*.aci2n e% el (autismo 4 los dem%s sacramentos 4 la fe 4 los m-ritos 5 la salvacin.
E* /auti%mo .iene +rimero, +orBue #a comien,o a to#o e* +roce%o. 'e%+uD%, *o% otro% tre%
8actore% o+eran 1unto%, a*iment;n#o%e mutuamente. La +er%ona reci/e *a 8e a tra.D% #e *o%
%acramento%, & a *a mi%ma .e,, e% %u 8e *a Bue *a **e.a a continuar +artici+an#o en *o%
%acramento%. Lo% %acramento% *e otor4an *a 4racia +ara "acer o/ra% meritoria%, & a *a mi%ma
.e,, una #e %u% o/ra% e% 1u%tamente %e4uir +artici+an#o en *o% %acramento%.
>o enten#eremo% *a +o%ici2n cat2*ica "a%ta Bue .eamo% *a im+ortancia #e *o%
sacramentos & #e *a I4*e%ia 0at2*ica como institucin. La% autori#a#e% contro*an *a
#i%+en%aci2n #e *a 4racia a tra.D% #e *o% %acramento%. E% +or e%ta ra,2n Bue e* cat2*ico e%t;
amarra#o nece%ariamente a *a in%tituci2n como me#ia#or. >o +ue#e **e4ar #irectamente a
'io%, %ino Bue **e4a %o*amente +or me#io #e *a I4*e%ia.
E%to e% #i%tinto #e* conce+to Bue com9nmente tienen *o% +rote%tante% #e *a #octrina
cat2*ica. 0on 8recuencia *o% +rote%tante% #icen Bue *a 82rmu*a cat2*ica e% la fe 4 la o(ras
5 la salvacin. -ero e%ta 82rmu*a no re+re%enta %u +o%ici2n oficial. M;% /ien, e% una
e)+re%i2n #e *a #octrina popular.
E% 8;ci* com+ren#er c2mo a*4uien +ue#e caer en e%ta %im+*i8icaci2n, +orBue *a
en%e(an,a #e *a I4*e%ia 0at2*ica tien#e a con8un#ir. En *a +r;ctica, e* cat2*ico %iente e* +e%o
#e *a re%+on%a/i*i#a# +or %u +ro+ia %a*.aci2n. Le #icen Bue *a 8uente #e %u %a*.aci2n e% *a
4racia #e 'io%, & Bue e* *u4ar #on#e +ue#e encontrar *a 4racia e% en *a I4*e%ia
3e%+ecia*mente en *o% %acramento%5, +ero D* %a/e Bue D* mi%mo tiene Bue /u%car *a 4racia &
coo+erar con e**a. M* tiene Bue 4anar mDrito% & +er%e.erar +ara *o4rar %u 1u%ti8icaci2n. En *a
+r;ctica, entonce%, D* %iente Bue to#o #e+en#e #e %= mi%mo.
E%to, o/.iamente, trae con%ecuencia% +r;ctica%. En +rimer *u4ar, e* cat2*ico no +ue#e
e%tar %e4uro #e %u %a*.aci2n. -o#r=a %er Bue no "a&a 4ana#o %u8iciente% mDrito% o Bue "a&a
+er#i#o %u %a*.aci2n +or a*49n +eca#o 4ra.e. Oi.e +re4unt;n#o%e, K0u;n /ueno #e/o %er
+ara merecer *a .i#a eternaL
En %e4un#o *u4ar, %i no e%t; 4o,an#o #e /en#icione% tem+ora*e%, como *a +ro%+eri#a# &
*a %a*u#, 8;ci*mente %iente Bue *a ra,2n e% Bue no *a% "a mereci#o. 0uan#o %u8re a*4una
tra4e#ia, %e +re4unta, GKE%to& %ien#o ca%ti4a#oLH Cu%to en e* momento en Bue nece%ita
;nimo, F%e a(a#e cu*+a a %u tri%te,aI Ta* como *a ni(a en *a "i%toria #e* +e%e/re, a menu#o
%e %iente cerca #e* +reci+icio.
0A-RT6LJ 2
SNLJ -J! FE EL E>FJA6E -!JTESTA>TE 'E LA
SALOA0IN>
A"ora e)aminaremo% *a #octrina +rote%tante.
7a& una e%cena conmo.e#ora en *a +e*=cu*a La Misin, en Bue !o/ert #e >iro
inter+reta e* +a+e* #e Men#o,a, .en#e#or #e e%c*a.o% in#=4ena% 3Cuaran=e% #e* %ector #e *a%
catarata% #e I4ua,95 en *o% tiem+o% #e *a co*oni,aci2n. -ara "acer +enitencia +or %u +eca#o,
#e/e %u/ir e* +reci+icio a.entura#o con un %aco **eno #e arte8acto% +e%a#o%. 0uan#o &a no
+ue#e %e4uir m;%, *o% mi%mo% Cuaran=e% Bue D* "a/=a anteriormente .en#i#o como e%c*a.o%
cortan *a %o4a, *i/er;n#o*o. E%to %im/o*i,a %u +er#2n, & Men#o,a e%ta**a en *;4rima%.
E%ta e%cena +ro+orciona #o% en8oBue% #i%tinto%. E* e1ercicio #e +enitencia #e +arte #e
Men#o,a re+re%enta e* e%8uer,o "umano +or *o4rar %u +ro+io +er#2n, & *a *i/eraci2n #e
+arte #e *o% in#=4ena% re+re%enta e* .er#a#ero +er#2n 4ratuito #e 'io% en Ce%ucri%to. Se49n
*o% +rote%tante%, *a #octrina cat2*ica o/*i4a a %u/ir e* +reci+icio con un %aco #e mDrito%,
mientra% *a $i/*ia en%e(a Bue 'io% mi%mo corta *a %o4a, 4racia% a *a o/ra #e 0ri%to. To#o%
%omo% +eca#ore%, inca+ace% #e %ati%8acer *a 1u%ticia #e 'io% o 4anar nue%tra %a*.aci2n +or
nue%tro% +ro+io% mDrito%, +ero 0ri%to "a *o4ra#o to#o +or no%otro%. M* .i.i2 *a .i#a
+er8ecta, muri2 +or nue%tro% +eca#o%, & re%ucit2 .ictorio%amente.
Lo% +rote%tante% en%e(amo% Bue *a %a*.aci2n #e* "om/re #e+en#e totalmente #e *a
4racia #e 'io%, tanto en *a compra #e nue%tra %a*.aci2n, como en *a recepcin #e *a
%a*.aci2n. La /a%e #e *a %a*.aci2n e% *a o/ra #e 0ri%to, & *o 9nico Bue e* "om/re nece%ita
+ara reci(ir *a %a*.aci2n e% creer %inceramente en Ce%ucri%to. La %a*.aci2n e% %2*o +or *a 8e.
La% #em;% co%a% como *o% %acramento% %on +ara a0udar a creer & a crecer. La% /uena%
o/ra% %on consecuencia #e nue%tra %a*.aci2n, no *a causa #e e**a.
Miran#o #e%#e *a +er%+ecti.a #e un in#i.i#uo, *o% +a%o% #e *a %a*.aci2n %on *o%
%i4uiente%
!. (a regeneracin
-rimero, %u cora,2n tiene Bue %er reno.a#o, &a Bue una +er%ona nace como +eca#ora,
merecien#o *a con#enaci2n eterna, & #ema%ia#o a8ecta#a +or e* +eca#o +ara rea*mente
/u%car a 'io% +or %= %o*a. 'io% toma *a iniciati.a, en.ian#o e* E%+=ritu Santo a cam/iar %u
cora,2n, en 8orma #irecta, +ermitien#o Bue ten4a 8e. A e%to *o **amamo% *a regeneracin.
>o #e+en#e #e nin49n %acramento, ni #e nin49n acto "umano. E% una o/ra *i/re #e*
E%+=ritu Santo, "aciDn#o*o c2mo & cuan#o M* Buiere, en 8orma mi%terio%a & %o/erana. E% un
acto #e 'io%, in.i%i/*e a *o% o1o% "umano%.
Ce%9% %e re8iri2 a *a re4eneraci2n cuan#o "a/*2 con >ico#emo
Cuan 33T8
!e%+on#i2 Ce%9% & *e #i1o 'e cierto, #e cierto te #i4o, Bue e* Bue no naciere #e
nue.o, no +ue#e .er e* reino #e 'io%. >ico#emo *e #i1o K02mo +ue#e un "om/re nacer
%ien#o .ie1oL K-ue#e aca%o entrar +or %e4un#a .e, en e* .ientre #e %u ma#re, & nacerL
!e%+on#i2 Ce%9% 'e cierto, #e cierto te #i4o, Bue e* Bue no naciere #e a4ua & #e*
E%+=ritu, no +ue#e entrar en e* reino #e 'io%. Lo Bue e% naci#o #e *a carne, carne e%P &
*o Bue e% naci#o #e* E%+=ritu, e%+=ritu e%. >o te mara.i**e% #e Bue te #i1e J% e%
nece%ario nacer #e nue.o. E* .iento %o+*a #e #on#e Buiere, & o&e% %u %oni#oP ma% ni
%a/e% #e #2n#e .iene, ni a #on#e .aP a%= e% to#o aBue* Bue e% naci#o #e* E%+=ritu.
3>ota La% cita% /=/*ica% "an %i#o %aca#a% #e *a .er%i2n G!eina Oa*era, !e.i%i2n #e
1<60.5
E* +rimer nacimiento e% 8=%ico & e* %e4un#o e% e%+iritua*. 0uan#o Ce%9% "a/*a #e nacer
G#e a4uaH, no e%t; "a/*an#o #e* /auti%mo, +ue% no "a/=a e%ta/*eci#o e* /auti%mo cri%tiano
to#a.=a, & no "a/=a man#a#o a Bue to#o% 8ueran /auti,a#o%. E%o .iene a* 8ina* #e *o%
e.an4e*io% 3Mateo 285. 'i8=ci*mente >ico#emo "a/r=a enten#i#o %u comentario a%=.
-ero KBuD Buiere #ecirL 0omo en muc"o% +a%a1e% #e *a $i/*ia, e%+ecia*mente +or *a
in8*uencia #e* +ara*e*i%mo "e/reo, "a& una %e4un#a 8ra%e Bue e)+*ica *a +rimera, u%an#o
otra% +a*a/ra%. En e%te ca%o, nacer G#e* a4uaH e% %in2nimo #e *a 8ra%e Gnaci#o #e carneH.
K-or BuD "a/*a #e* aguaL -ro/a/*emente %e re8iere a *a% circun%tancia% Bue acom+a(an
e* nacimiento 8=%ico. 3>ico#emo "a/=a menciona#o e* .ientre #e *a ma#re.5 -oco ante% #e
Bue na,ca un /e/D, %e rom+e *a mem/rana Bue contiene e* *=Bui#o amni2tico, & a* nacer, e*
/e/D tam/iDn %a*e mo1a#o. A#em;%, en *a $i/*ia, e* a4ua e% a*4o nece%ario +ara .i.ir
8=%icamente. E% #ecir, #e a*4una manera u otra, e%t; re*aciona#a con *a .i#a 8=%ica, en
contra%te con *a .i#a e%+iritua*.
F=1e%e Bue *a o/ra #e* E%+=ritu e% mi%terio%a, como e* .iento. >o .emo% e* .iento, +ero
.emo% e* re%u*ta#o. E% a%= tam/iDn con *a re4eneraci2n #e* E%+=ritu Santo. To#o e%to a+unta
c*aramente a Bue *a% /en#icione% e%+iritua*e% no %e +ue#en contro*ar a tra.D% #e un
%acramento a#mini%tra#o +or *o% "om/re% o a tra.D% #e nin49n e%8uer,o "umano.
$. (a fe y la 4ustificacin
E* Bue "a %i#o re4enera#o e%cuc"a e* e.an4e*io & cree en Ce%9%. 0ree Bue Ce%9% muri2
+or D*, & Bue %u% +eca#o% e%t;n +er#ona#o%. Tam/iDn e%t; #i%+ue%to a %ometer%e a Ce%9%
como %u #i%c=+u*o. Conf!a personalmente en #ess como su Se9or 0 Salvador. E%ta 8e e% un
#on #e 'io%. >o +o#r=a creer, %i no 8uera +or *a o/ra #e* E%+=ritu Santo en %u cora,2n.
En e* mi%mo momento Bue cree, 'io% *o #ec*ara *i/re #e cu*+a & tran%8iere a %u cuenta
*e4a* *a 1u%ticia #e Ce%ucri%to. E%te acto e% **ama#o *a G1u%ti8icaci2nH. 'io% *o trata como %i
no "u/iera +eca#o nunca. Inc*u&e m;% Bue e* +er#2n, +orBue %u cuenta no Bue#a en /*anco,
%ino Bue tiene un %a*#o +o%iti.o.
En e%te mi%mo momento, e* cre&ente &a tiene la ida eterna. 6na .e, #ec*ara#o %in
cu*+a, 'io% &a no *o .a a con#enar. -or e%ta ra,2n, *o% +rote%tante% in%i%timo% en Bue *a
%a*.aci2n e% G%2*o +or *a 8eH. E% un re4a*o, no a*4o mereci#o +or *o% e%8uer,o% #e* "om/re,
& *o reci/e cuan#o +rimero em+ie,a a creer.
En e* mi%mo momento en Bue cree 3como e%tu#iaremo% en otra %ecci2n5, reci/e tam/iDn
e* +o#er #e* E%+=ritu Santo +ara crecer en *a %anti8icaci2n. Su% /uena% o/ra% %on e.i#encia
#e una 8e .er#a#era, +ero no a+ortan a %u %a*.aci2n. So*amente *a% /uena% o/ra% #e Cristo &
e* %u8rimiento #e Cristo *e otor4an *a %a*.aci2n. La .i#a eterna e% un re4a*o Bue e* "om/re
reci/e +or *a 8e. La 8e e% como una mano a/ierta +ara reci/ir e* re4a*o. S, cuan#o a*4uien e%
1u%ti8ica#o, F&a tiene *a .i#a eternaI
Cuan 524
'e cierto, #e cierto o% #i4o E* Bue o&e mi +a*a/ra, & cree a* Bue me en.i2, tiene
.i#a eternaP & no .en#r; a con#enaci2n, ma% "a +a%a#o #e muerte a .i#a.
Cuan 316T18
-orBue #e ta* manera am2 'io% a* mun#o, Bue "a #a#o a %u 7i1o uni4Dnito, +ara Bue
to#o aBue* Bue en D* cree, no %e +ier#a, ma% ten4a .i#a eterna. -orBue no en.i2 'io% a
%u 7i1o a* mun#o +ara con#enar a* mun#o, %ino +ara Bue e* mun#o %ea %a*.o +or D*. E*
Bue en D* cree, no e% con#ena#oP +ero e* Bue no cree, &a "a %i#o con#ena#o, +orBue no
"a cre=#o en e* nom/re #e* uni4Dnito 7i1o #e 'io%.
!omano% 41T5
KAuD, +ue%, #iremo% Bue "a**2 A/ra"am, nue%tro +a#re %e49n *a carneL -orBue %i
A/ra"am 8ue 1u%ti8ica#o +or *a% o/ra%, tiene #e BuD 4*oriar%e, +ero no +ara con 'io%.
-orBue, KBuD #ice *a E%crituraL 0re&2 A/ra"am a 'io%, & *e 8ue conta#o +or 1u%ticia.
-ero a* Bue o/ra, no %e *e cuenta e* %a*ario como 4racia, %ino como #eu#aP ma% a* Bue no
o/ra, %ino cree en aBue* Bue 1u%ti8ica a* im+=o, %u 8e *e e% conta#a +or 1u%ticia.
E8e%io% 28T<
-orBue +or 4racia %oi% %a*.o% +or *a 8eP & e%to no #e .o%otro%, +ue% e% #on #e 'io%P
no +or o/ra%, +ara Bue na#ie %e 4*or=e.
>ote e%to 'io% *o +*ani8ic2 a%= para 8ue nadie pudiera :actarse. KSe +ue#e ima4inar
una e%cena en e* cie*o #on#e to#o% e%t;n com+aran#o *o Bue "icieron +ara merecer *a .i#a
eterna, 1act;n#o%eL F>o +ue#e %erI La 9nica actitu# Bue tiene *u4ar en e* cie*o e% una #e
"umi*#e 4ratitu# a* Se(or +or %a*.arno%.
La o/e#iencia a *a *e& no no% %a*.a. -ara %a*.arno% +or nue%tra +ro+ia 1u%ticia,
ten#r=amo% Bue %er +er8ecto%. Sa Bue na#ie e% +er8ecto, *a *e& %o*amente #e%taca nue%tra
cu*+a. 'emue%tra *a nece%i#a# #e *a %a*.aci2n.
La *e& e% como un *etrero a+untan#o a Ce%9%. Ima4ine Bue Bueremo% ir a *a *una, & *a
9nica manera e% .ia1ar en una na.e e%+acia*. Su+on4amo% Bue "a& un *etrero Bue #ice,
GABu= a *a *una. Tiene Bue a/or#ar e%ta na.e e%+acia*H. A%= e% nue%tra %ituaci2n. Aueremo%
ir a* cie*o, +ero e* 9nico camino e% +or *a 8e en 0ri%to. La *e& e% como un *etrero #icien#o,
GABu= a* cie*o. Tiene Bue creer en Ce%ucri%to, +orBue u%te# e% +eca#orH. FTratar #e %a*.ar%e
+or /uena% o/ra% %er=a como %entar%e encima #e* *etrero +ara Bue *o **e.e a *a *unaI
!omano% 31<T24, 28
-ero %a/emo% Bue to#o *o Bue *a *e& #ice, *o #ice a *o% Bue e%t;n /a1o *a *e&, +ara
Bue to#a /oca %e cierre & to#o e* mun#o Bue#e /a1o e* 1uicio #e 'io%P &a Bue +or *a%
o/ra% #e *a *e& nin49n %er "umano %er; 1u%ti8ica#o #e*ante #e D*P +orBue +or me#io #e *a
*e& e% e* conocimiento #e* +eca#o. -ero a"ora, a+arte #e *a *e&, %e "a mani8e%ta#o *a
1u%ticia #e 'io%, te%ti8ica#a +or *a *e& & +or *o% +ro8eta%P *a 1u%ticia #e 'io% +or me#io #e
*a 8e en Ce%ucri%to, +ara to#o% *o% Bue creen en D*. -orBue no "a& #i8erencia, +or cuanto
to#o% +ecaron, & e%t;n #e%titui#o% #e *a 4*oria #e 'io%, %ien#o 1u%ti8ica#o% 4ratuitamente
+or %u 4racia, me#iante *a re#enci2n Bue e% en 0ri%to Ce%9% Q
0onc*uimo%, +ue%, Bue e* "om/re e% 1u%ti8ica#o +or 8e %in *a% o/ra% #e *a *e&.
E;*ata% 310T11
-orBue to#o% *o% Bue #e+en#en #e *a% o/ra% #e *a *e& e%t;n /a1o ma*#ici2n, +ue%
e%crito e%t; Ma*#ito to#o aBue* Bue no +ermaneciere en to#a% *a% co%a% e%crita% en e*
*i/ro #e *a *e& +ara "acer*a%. S Bue +or *a *e& nin4uno %e 1u%ti8ica +ara con 'io%, e%
e.i#ente, +orBue E* 1u%to +or *a 8e .i.ir;.
>o %e +ue#e me,c*ar e* conce+to #e *a %a*.aci2n +or 4racia con e* conce+to #e *a
%a*.aci2n +or mDrito%, +orBue %on conce+to% contra#ictorio%. La 4racia e% 8a.or no
mereci#o. Si *a %a*.aci2n .iene +or *a 8e y +or mDrito%, &a no e% 4racia. Si a*4uien +a4a un
%o*o +e%o +or un auto, &a no e% un re4a*o, %ino una com+ra?.enta.
!omano% 116
S %i +or 4racia, &a no e% +or o/ra%P #e otra manera, *a 4racia &a no e% 4racia. S %i
+or o/ra%, &a no e% 4raciaP #e otra manera *a o/ra &a no e% o/ra.
E* error #e *o% 1u#=o% era +en%ar Bue eran %a*.o% +or e* "ec"o #e %er 1u#=o% & +or 4uar#ar
*a *e&. Muc"o% +en%a/an Bue *a circunci%i2n, %e(a* #e %er 1u#=o, 4aranti,a/a %u %a*.aci2n.
Sin em/ar4o, -a/*o *e% mue%tra Bue e* 1u#=o .er#a#ero e% e* Bue tiene 8e.
!omano% 228T2<
-ue% no e% 1u#=o e* Bue *o e% e)teriormente, ni e% *a circunci%i2n *a Bue %e "ace
e)teriormente en *a carneP %ino Bue e% 1u#=o e* Bue *o e% en *o interior, & *a circunci%i2n
e% *a #e* cora,2n, en e%+=ritu, no en *etraP *a a*a/an,a #e* cua* no .iene #e *o% "om/re%,
%ino #e 'io%.
!omano% <31T32
Q ma% I%rae*, Bue i/a tra% *a *e& #e 1u%ticia, no a*can,2 *a *e&. K-or BuDL -orBue no
era +or 8e, %ino +or o/ra%. Tro+e,aron en *a +ie#ra #e tro+ie,o,.Q
E;*ata% 3@
Sa/e#, +or tanto, Bue *o% Bue %on #e 8e, D%to% %on "i1o% #e A/ra"am.
A mi 1uicio, *o% cat2*ico% cometen e* mi%mo error Bue *o% 1u#=o%, cuan#o en%e(an Bue *a
%a*.aci2n #e+en#e #e* /auti%mo. E* /auti%mo +ara e**o% e% como *a circunci%i2n +ara *o%
1u#=o%. -ero %e49n *a $i/*ia, *a circunci%i2n .er#a#era e% *a #e* cora,2n, & e* /auti%mo
.er#a#ero e% e* /auti%mo #e* cora,2n.
E* *a#r2n en *a cru, no +u#o %er /auti,a#o, ni "acer mDrito%. S2*o e)+re%2
arre+entimiento & 8e en Ce%9%, +i#ien#o *a %a*.aci2n.
-a/*o *o e)+re%a c*aramente en %u% e+=%to*a%. In%i%te en Bue tratar #e %a*.ar%e +or
/uena% o/ra% %o*amente **e.a a *a con#enaci2n. K-or BuDL -orBue e% *o o+ue%to #e con8iar
en 'io%, & e% mu& arro4ante en e* 8on#o.
-ien%e en un 1o.en Bue com+ra una ar4o**a +ara %u no.ia. Le #ec*ara %u amor & *e +i#e
Bue %e ca%en. FA"ora ima4ine Bue e**a %aca #inero +ara +a4;r%e*aI K-or BuD *e o8en#er=aL
F-orBue D* Buiere regalarle *a ar4o**aI M* Buiere mo%trar*e %u amor. -ien%e en una 8ami*ia
#urante >a.i#a#. K02mo %er=a %i ca#a uno %acara una ca*cu*a#ora +ara .er cu;nto #e/er=an
+a4ar a *o% #em;% +or %u% re4a*o%L E% una o8en%a aun m;% 4ran#e +ara 'io% cuan#o
tratamo% #e +a4ar a*4o +or nue%tra %a*.aci2n. FLa .i#a eterna e% e* re4a*o m;% *in#o Bue
+u#iDramo% reci/irI 'io% #io a Su +ro+io 7i1o en *a cru, +ara con%e4uir*a. -or *o tanto,
o8recer a*4o +or e**a, en .er#a#, +i%otea Su amor.
7a& una #i8erencia 8un#amenta* entre e* conce+to cat2*ico & e* conce+to +rote%tante #e
*a 1u%ti8icaci2n. Lo% +rote%tante% #e8inimo% *a 1u%ti8icaci2n como un .ere#icto #i.ino Bue
#e1a a* "om/re *i/re #e cu*+a & *o #e1a con *a 1u%ticia #e Ce%9% a %u 8a.or. >o *a .emo%
como una com/inaci2n #e +er#2n & #e reno.aci2n interior, como *a entien#en *o% cat2*ico%.
>o inc*uimo% *a %anti8icaci2n /a1o e* mi%mo conce+to #e *a 1u%ti8icaci2n, %ino Bue *a
%e+aramo% como un a%+ecto #i%tinto #e *a %a*.aci2n. -rimero .iene *a 1u%ti8icaci2n, Bue
e%ta/*ece *a %ituaci2n legal #e *a +er%ona, & #e%+uD% .iene *a %anti8icaci2n, Bue e% un
+roce%o #e crecimiento.
E* Catecismo Menor de /estminster #ice 3-re4unta U 335
KAuD e% *a 1u%ti8icaci2nL
!e%+ue%ta La 1u%ti8icaci2n e% un acto #e *a *i/re 4racia #e 'io%, +or e* cua* D*
+er#ona to#o% nue%tro% +eca#o% & no% ace+ta como 1u%to% #e*ante #e D* ma% e%to
%o*amente en .irtu# #e *a 1u%ticia #e 0ri%to, *a cua* no% e% im+uta#a, & Bue reci/imo%
+or *a 8e 9nicamente.
La Confesin de )e de /estminster #ice
11 A. A *o% Bue 'io% **ama #e una manera e8ica,, tam/iDn 1u%ti8ica 4ratuitamente,
no in8un#ien#o 1u%ticia en e**o% %ino +er#on;n#o*e% %u% +eca#o%, & contan#o &
ace+tan#o %u% +er%ona% como 1u%ta% no +or a*4o o/ra#o en e**o% o "ec"o +or e**o%, %ino
%o*amente +or cau%a #e 0ri%toP no +or im+utar*e% *a 8e mi%ma, ni e* acto #e creer, ni
a*4una otra o/e#iencia e.an4D*ica como %u 1u%ticia, %ino im+ut;n#o*e% *a o/e#iencia &
%ati%8acci2n #e 0ri%to & e**o% +or *a 8e, *e reci/en & #e%can%an en D* & en %u 1u%ticia. E%ta
8e no *a tienen #e e**o% mi%mo% e% un #on #e 'io%.
E* tDrmino imputar %i4ni8ica atri/uir a *a cuenta #e una +er%ona *o Bue e% #e otra.
0uan#o creemo% en Ce%9%, Su 1u%ticia e% imputada a nue%tra cuenta.
>2te%e Bue *a 8e tam+oco e% con%i#era#a un mDrito. La 8e e% un re4a*o #e 'io%. E% un
cana* +ara reci/ir *a %a*.aci2n.
KAuD *u4ar tiene e* /auti%moL KS *o% otro% %acramento%L Lo% +rote%tante% creemo% Bue
*o% %acramento% %on me#io% #e *a 4racia, cuan#o %on acom+a(a#o% +or *a 8e, +ero Bue *a
%a*.aci2n no #e+en#e #e e**o%. Sim+*emente a&u#an a crecer en *a 8e. La Confesin de )e
de /estminster #ice
28 E. Aun cuan#o e* meno%+recio o #e%cui#o #e e%te %acramento %ea un +eca#o
4ra.e, %in em/ar4o *a 4racia & *a %a*.aci2n no e%t;n tan in%e+ara/*emente uni#a% a D* #e
manera Bue no +ue#a a*4una +er%ona %er re4enera#a o %a*.a#a %in e* /auti%mo, o Bue
to#o% *o% Bue %on /auti,a#o% %ean in#u#a/*emente re4enera#o%.
Lo% %acramento% %on me#io% #e 4racia, & 8uncionan #e una manera +areci#a a como
8unciona *a $i/*ia. 0uan#o *eemo% *a $i/*ia, e* E%+=ritu Santo uti*i,a *a% +a*a/ra% Bue "an
%i#o e*e4i#a% +or M*, +ara **e.arno% a creer & crecer. Sin em/ar4o, no e% e* "ec"o #e leer *a
$i/*ia Bue no% %a*.a, %ino e* "ec"o #e creer e* e.an4e*io. 'e *a mi%ma manera, e* /auti%mo
+roc*ama *a% +rome%a% #e* e.an4e*io con %=m/o*o% .i%i/*e%. E* a4ua re+re%enta *a *im+ie,a
#e* +eca#o & e* #erramamiento #e* E%+=ritu Santo. Sin em/ar4o, no e% e* "ec"o #e %er
/auti,a#o *o Bue im+arte *a %a*.aci2n, %ino e* "ec"o #e creer en *a% +rome%a% Bue %on
re+re%enta#a% en e* %acramento.
-or *o tanto, %i a*4uien rea*mente cree en Ce%ucri%to, %in "a/er *e=#o *a $i/*ia
3+o%i/*emente a*4uien *e e)+*ic2 e* e.an4e*io +er%ona*mente5, #e to#a% manera%, &a reci/i2
*a .i#a eterna. A%imi%mo, %i a*4uien rea*mente cree en Ce%ucri%to, %in "a/er %i#o /auti,a#o,
&a reci/i2 *a .i#a eterna. Leer *a -a*a/ra & +artici+ar #e *o% %acramento% %on +a%o% #e
o/e#iencia Bue to#o cri%tiano #e/er=a "acer, +ero %u %a*.aci2n no #e+en#e #e e**o%, %ino #e
%u 8e.
E% im+ortante #e%tacar aBu= Bue *a I4*e%ia cat2*ica no %o*amente "a +ro+ue%to otra
#octrina #e *a 1u%ti8icaci2n, %ino tam/iDn "an con#ena#o e)+re%amente *a #octrina reciDn
e)+*ica#a. E%to Bue#2 c*aro en *o% c;none% #e Trento.
0an. <. Si a*4uno #i1ere Bue e* im+=o %e 1u%ti8ica +or *a %o*a 8e, #e mo#o Bue
entien#a no reBuerir%e na#a m;% con Bue coo+ere a con%e4uir *a 4racia #e *a
1u%ti8icaci2n & Bue +or +arte a*4una e% nece%ario Bue %e +re+are & #i%+on4a +or e*
mo.imiento #e %u .o*unta#, %ea anatema Vc8. @<8, 801 & 804W.
0an. 11. Si a*4uno #i1ere Bue *o% "om/re% %e 1u%ti8ican o +or %o*a im+utaci2n #e *a
1u%ticia #e 0ri%to o +or *a %o*a remi%i2n #e *o% +eca#o%, e)c*u=#a *a 4racia & *a cari#a#
Bue %e #i8un#e en %u% cora,one% +or e* E%+=ritu Santo & *e% Bue#a in"erenteP o tam/iDn
Bue *a 4racia, +or *a Bue no% 1u%ti8icamo%, e% %2*o e* 8a.or #e 'io%, %ea anatema Vc8. @<<
% & 80<W.
0an. 12. Si a*4uno #i1ere Bue *a 8e 1u%ti8icante no e% otra co%a Bue *a con8ian,a #e *a
#i.ina mi%ericor#ia Bue +er#ona *o% +eca#o% +or cau%a #e 0ri%to, o Bue e%a con8ian,a e%
*o 9nico con Bue no% 1u%ti8icamo%, %ea anatema Vc8. @<8 & 802W.
%. (a santificacin
La +re4unta Bue %e no% "ace a menu#o e% Bue %i e%ta #octrina no **e.a a* *i/ertina1e. La
re%+ue%ta e% Bue no. Muc"o% cat2*ico% no% +re4untan, GSi t9 cree% Bue te %a*.a% %o*amente
+or *a 8e, KBuD e.ita Bue .i.a% como te #a *a 4anaL KAuD *u4ar tienen *a% /uena% o/ra%LH
La re%+ue%ta %e encuentra en *a #octrina #e *a santificacin. KAuD e% *a %anti8icaci2nL E*
tDrmino tiene %u% ra=ce% en e* conce+to #e %e+arar a*4o +ara 'io%. En a*4una% oca%ione%, *o%
autore% #e* >ue.o Te%tamento "a/*an #e *o% cri%tiano% como *o% G%anti8ica#o%H o *o%
G%anto%H, "acien#o re8erencia a nue%tra nue.a i#enti#a# en 0ri%to. 31 0orintio% 12 GA *a
i4*e%ia #e 'io% Bue e%t; en 0orinto, a *o% %anti8ica#o% en 0ri%to Ce%9%, **ama#o% a %er %anto%.
Q H5 Sin em/ar4o, 8recuentemente e* >ue.o Te%tamento "a/*a #e *a %anti8icaci2n en
tDrmino% #e un proceso de crecimiento espiritual, un +roce%o #e reno.aci2n en %anti#a#.
3Cuan 1@1@ GSanti8=ca*o% en tu .er#a#P tu +a*a/ra e% .er#a#.H 1 Timoteo 45 G Q +orBue
+or *a +a*a/ra #e 'io% & +or *a oraci2n e% %anti8ica#o.H5 E%te e% e* %enti#o teo*24ico Bue
Bueremo% #e%tacar en e%te ca+=tu*o.
Mientra% Bue *a 1u%ti8icaci2n #e8ine nue%tra re*aci2n legal con 'io%, *a %anti8icaci2n
#e8ine nue%tro caminar diario con M*. AunBue e%to% #o% conce+to% %on #i%tinto%, *a%
e6periencias %on insepara(les en *a .i#a #e* cre&ente. E% #ecir, na#ie e% 1u%ti8ica#o %in
tam/iDn %er %anti8ica#o. Tam+oco e% +o%i/*e %er %anti8ica#o %i no "a %i#o +rimero
1u%ti8ica#o.
En e* ca+=tu*o %ei% #e !omano%, -a/*o mi%mo antici+a *a +re4unta #i8=ci* acerca #e *a
+a%i.i#a# mora*, en re%+ue%ta a %u en%e(an,a c*ara acerca #e *a 1u%ti8icaci2n +or *a 8e en *o%
+rimero% cinco ca+=tu*o%. 3S %i tenemo% *a mi%ma +re4unta #e%+uD% #e *eer ca+=tu*o% uno a*
cinco, Fe%o %i4ni8ica Bue enten#imo% /ien e* ar4umento #e -a/*o en e%o% ca+=tu*o%I5 Su
re%+ue%ta e% Bue D* no +ue#e ima4inar a una +er%ona Bue rea*mente cree en Ce%9%, & #e%+uD%
.i.e como *e #a *a 4ana. Se49n -a/*o, %i a*4uien tiene 8e .er#a#era, e* E%+=ritu Santo *e
a&u#ar; a %u+erar e* +eca#o.
!omano% 61T@
KAuD, +ue%, #iremo%L K-er%e.eraremo% en e* +eca#o +ara Bue *a 4racia a/un#eL En
nin4una manera. -orBue *o% Bue "emo% muerto a* +eca#o, Kc2mo .i.iremo% a9n en D*L
KJ no %a/Di% Bue to#o% *o% Bue "emo% %i#o /auti,a#o% en 0ri%to Ce%9%, "emo% %i#o
/auti,a#o% en %u muerteL -orBue %omo% %e+u*ta#o% 1untamente con D* +ara muerte +or
e* /auti%mo, a 8in #e Bue como 0ri%to re%ucit2 #e *o% muerto% +or *a 4*oria #e* -a#re, a%=
tam/iDn no%otro% an#emo% en .i#a nue.a. -orBue %i 8uimo% +*anta#o% 1untamente con D*
en *a %eme1an,a #e %u muerte, a%= tam/iDn *o %eremo% en *a #e %u re%urrecci2nP %a/ien#o
e%to, Bue nue%tro .ie1o "om/re 8ue cruci8ica#o 1untamente con D*, +ara Bue e* cuer+o #e*
+eca#o %ea #e%trui#o, a 8in #e Bue no %ir.amo% m;% a* +eca#o. -orBue e* Bue "a muerto,
"a %i#o 1u%ti8ica#o #e* +eca#o.
E* +unto e% Bue una +er%ona Bue rea*mente cree en Ce%9% como %u Se(or & Sa*.a#or e%
una nue.a +er%ona. 7a muerto & re%ucita#o en 0ri%to. 7a muerto a* +eca#o. >o %o*amente
"a %i#o *i/era#a #e *a culpa #e* +eca#o, %ino tam/iDn "a %i#o *i/era#a #e* poder #e* +eca#o.
To#o e%to e% +or *a 8e, & con%titu&e *a %a*.aci2n.
!omano% 614
-orBue e* +eca#o no %e en%e(orear; #e .o%otro%P +ue% no e%t;i% /a1o *a *e&, %ino /a1o
*a 4racia.
!omano% 618
; li(ertados del pecado, vinisteis a ser siervos de la :usticia.
-or %u+ue%to, e* cri%tiano to#a.=a *uc"a con e* +eca#o, como e)+*ica -a/*o en !omano%
@, +ero &a no e% dominado +or e* +eca#o. E* cri%tiano e% como un +a=% Bue "a cam/ia#o #e
4o/erna#or. >ue%tro nue.o re& e% Ce%ucri%to, +ero to#a.=a e)i%ten terrori%ta%. 7emo% %i#o
%ana#o% #e una en8erme#a# cancero%a, +ero to#a.=a "a& %ecue*a%. K02mo +o#emo% 4anar *a
.ictoriaL FSo*amente +or *a 8e en Ce%9%I
>o e% Bue "a&amo% reci/i#o una canti#a# #e 4racia con *a cua* +o#emo% *uc"ar %o*o%.
>o e% Bue 'io% "a&a entre4a#o un e%tanBue e%+iritua* con una .;*.u*a Bue +o#emo% a/rir &
cerrar. 'e+en#emo% ca#a momento #irectamente #e* Se(or. E%tamo% en con%tante nece%i#a#
#e %u +o#er %o/re e* +eca#o.
La 8e %i4ni8ica #e%can%ar en M* continuamente. La 8e .er#a#era no e% una 8e muerta,
%ino una 8e .i.a, Bue **e.a a un cam/io .er#a#ero en *a .i#a. En e* mi%mo ca+=tu*o acerca
#e *a 1u%ti8icaci2n, *a Confesin de )e de /estminster #ice *o %i4uiente
11 $. La 8e, Bue a%= reci/e & #e%can%a en 0ri%to & en %u 1u%ticia, e% e* 9nico
in%trumento #e 1u%ti8icaci2nP aunBue no e%t; %o*a en *a +er%ona 1u%ti8ica#a, %ino Bue
%iem+re .a acom+a(a#a +or to#a% *a% otra% 4racia% %a*.a#ora%, & no e% 8e muerta, %ino
Bue o/ra +or amor.
La% /uena% o/ra% %on e.i#encia #e una 8e .er#a#era. E* ca+=tu*o 16 #e *a con8e%i2n #ice
16 $. E%ta% /uena% o/ra%, "ec"a% en o/e#iencia a *o% man#amiento% #e 'io%, %on *o%
8ruto% & e.i#encia% #e una 8e .i.a & .er#a#eraP & +or e**a% mani8ie%tan *o% cre&ente% %u
4ratitu#, 8orta*ecen %u %e4uri#a#, e#i8ican a %u% "ermano%, a#oran *a +ro8e%i2n #e*
e.an4e*io, ta+an *a /oca #e *o% a#.er%ario%, & 4*ori8ican a 'io%.Q
'e nue.o, e% +reci%o o/%er.ar Bue *a I4*e%ia cat2*ica "a con#ena#o e%ta #octrina #e *a
%anti8icaci2n en *o% c;none% #e Trento
0an. 24. Si a*4uno #i1ere Bue *a 1u%ticia reci/i#a no %e con%er.a & tam/iDn Bue no %e
aumenta #e*ante #e 'io% +or me#io #e *a% /uena% o/ra%, %ino Bue *a% o/ra% mi%ma% %on
%o*amente 8ruto & %e(a*e% #e *a 1u%ti8icaci2n a*can,a#a, no cau%a tam/iDn #e aumentar*a,
%ea anatema Vc8. 803W.
Tam/iDn #e/emo% a4re4ar Bue no to#o% *o% +rote%tante% "an %i#o tota*mente #e acuer#o
con e* en8oBue Bue "emo% **ama#o G+rote%tanteH en e%te ca+=tu*o. -or e1em+*o, *a *=nea
teo*24ica **ama#a GarminianaH, %i4uien#o e* te2*o4o "o*an#D% Arminio, %o%tiene una
+o%ici2n G%emi?+e*a4ianaH 3o G%emi?a4u%tinianaH5 acerca #e *o% e8ecto% #e *a ca=#a. En e%e
+unto, e**o% %e acercan a *a +o%ici2n cat2*ica. Sin em/ar4o, *o% arminiano% no e%t;n #e
acuer#o con *o% cat2*ico% en cuanto a* *u4ar Bue #an a *o% %acramento%, & tam+oco en
cuanto a* *u4ar Bue #an a *o% mDrito%. Sim+*emente creen Bue "a& a*4o +o%iti.o en e*
"om/re Bue *e a&u#a a re%+on#er inicia*mente a* **ama#o #e* E%+=ritu Santo.
A#em;%, "a& a*4una% #enominacione% +rote%tante% Bue creen Bue e* /auti%mo e%
nece%ario +ara *a %a*.aci2n, & Bue e* %acramento en %= mi%mo +ro#uce una re4eneraci2n. -or
e1em+*o, a*4uno% 4ru+o% m;% con%er.a#ore% #e *a Iglesia de Cristo in%i%ten en Bue un
cri%tiano #e/e %er /auti,a#o como a#u*to +ara %er %a*.o. -ero tam+oco com+arten *a
#octrina cat2*ica #e *o% #em;% %acramento%, #e *o% mDrito%, o #e *a I4*e%ia como in%tituci2n.
Si *o% cat2*ico% +u#ieran enten#er *o Bue Bueremo% #ecir +or *a 8e %a*.a#ora, no ten#r=an
Bue +reocu+ar%e tanto #e Bue .amo% a .i.ir en *i/ertina1e. -ara no%otro%, rea*mente creer en
Ce%9% %i4ni8ica muc"o m;% Bue ace+tar inte*ectua*mente Bue D* muri2 +or nue%tro% +eca#o%.
E%ta ace+taci2n e% un a%+ecto im+ortante #e *a 8e %a*.a#ora. -ero a9n Satan;% conoce e%to%
"ec"o% #e *a %a*.aci2n, F& no e% %a*.oI K0u;* e% *a #i8erenciaL La #i8erencia e%t; en Bue *a
8e %a*.a#ora e% una con8ian,a +er%ona* Bue inc*u&e %umi%i2n. Si4ni8ica #e%can%ar en M* +ara
nue%tra 1u%ticia, tanto *a 1u%ticia #e *a 1u%ti8icaci2n, como *a 1u%ticia #e *a %anti8icaci2n.
Si4ni8ica con8iar en Ce%9% como Se(or & como Sa*.a#or.
G-ero e%ta 8e e% a*4o Bue creceH, #ir=a a*4uien. GEntonce%, Kc2mo %a/e% %i ere%
rea*mente %a*.oL K0u;nta 8e nece%ita%LH S=, e% .er#a# Bue *a 8e e% a*4o Bue crece. >o
o/%tante, "a& un momento en Bue una +er%ona em+ie,a a con8iar en Ce%9%. Lo Bue e%tamo%
#icien#o e% Bue en e%e mi%mo momento &a tiene *a .i#a eterna. 'e%+uD%, %u 8e comien,a a
crecer, & *a +er%ona e% %anti8ica#a, +ero &a e% %a*.a en e* %enti#o #e %er +er#ona#a &
1u%ti8ica#a en e* momento en Bue em+ie,a a creer. Si %e muere un in%tante #e%+uD% #e creer,
%er; %a*.a. Lo im+ortante e% en BuiDn *a +er%ona "a +ue%to %u 8e, & no *a canti#a# #e 8e Bue
"a +ue%toP o *a 8e e%t; +ue%ta en Ce%9% o e%t; +ue%ta en uno mi%mo. 0uan#o #e1amo% #e
mirarno% a no%otro% mi%mo% & em+e,amo% a mirar a Ce%9% con 8e, %omo% %a*.o%.
7a& un #ic"o cita#o 8recuentemente entre *o% +rote%tante% GSomo% 1u%ti8ica#o% %2*o +or
*a 8e, +ero no +or una 8e Bue e%t; %o*a.H La 8e .er#a#era e%t; acom+a(a#a +or un cam/io en
nue%tra .i#a. Si no "a& cam/io, no "a& 8e .er#a#era. -ero %i no "a& 8e, no "a/r; cam/io.
-a/*o ac*ara en *a intro#ucci2n a %u carta a *o% !omano%
!omano% 11@
-orBue en e* e.an4e*io *a 1u%ticia #e 'io% %e re.e*a +or 8e & +ara 8e, como e%t;
e%crito Ma% e* 1u%to +or *a 8e .i.ir;.
E* men%a1e #e* e.an4e*io e% 15 *a 1u%ticia .iene #e 'io%, 25 *a 1u%ticia .iene +or *a 8e,
#e%#e e* +rinci+io "a%ta e* 8in. 3E* 4rie4o #ice *itera*mente, G#e%#e *a 8e "a%ta *a 8eH.5 E%
como un +uente %o%teni#o +or cuatro co*umna% %2*i#a% #e *a 4racia #e 'io%. Lo% cre&ente%
cru,amo% e* +uente +or *a 8e, #e%#e un *a#o "a%ta e* otro.
E%te .er%=cu*o e% +ro8un#o, & *o #ice to#o. E% mu& c*aro c2mo e%te te)to %ir.e #e
intro#ucci2n a to#a *a carta a *o% !omano%. Lo% +rimero% cinco ca+=tu*o% "a/*an #e *a
1u%ti8icaci2n, & *o% #em;% "a/*an #e *a %anti8icaci2n. La% #o% .ienen +or *a 8e.
-a/*o +one Dn8a%i% en e* mi%mo +unto en *a carta a *o% E;*ata%. Lo% mae%tro% 8a*%o%
"a/=an **e4a#o a Ea*acia, con8un#ien#o a *o% cre&ente% acerca #e *a %a*.aci2n +or *a 8e.
In%i%t=an en Bue 8ueran circunci#a#o% & en Bue 4uar#aran *a *e& #e Moi%D%. En e%te ca%o,
-a/*o *e% +ro"=/e ta1antemente %er circunci#a#o%, +orBue e%o %er=a ne4ar *a cru, #e 0ri%to.
Somo% %a*.o% +or *a 8e, no +or e* cum+*imiento #e *a *e&.
'e%+uD%, e)+*ica Bue *a %anti8icaci2n tam/iDn e% +or *a 8e. Em+e,amo% +or e* E%+=ritu &
continuamo% +or e* E%+=ritu. $u%car nue%tra %anti8icaci2n +or e%8uer,o +ro+io %er=a
Gcontinuar +or *a carneH.
E;*ata% 31T3
FJ", E;*ata% in%en%ato%I KBuiDn o% 8a%cin2 +ara no o/e#ecer a *a .er#a#, a .o%otro%
ante cu&o% o1o% Ce%ucri%to 8ue &a +re%enta#o c*aramente entre .o%otro% como
cruci8ica#oL E%to %o*o Buiero %a/er #e .o%otro% K!eci/i%tei% e* E%+=ritu +or *a% o/ra% #e
*a *e&, o +or e* o=r con 8eL KTan necio% %oi%L K7a/ien#o comen,a#o +or e* E%+=ritu,
a"ora .ai% a aca/ar +or *a carneL
A8irmamo% Bue *a %a*.aci2n inc*u&e tanto *a 1u%ti8icaci2n como *a %anti8icaci2n.
!eci/imo% *a% #o% +or *a 8e, +or 4racia. E* +a%o inicia* e% *a 1u%ti8icaci2n, & cuan#o %omo%
1u%ti8ica#o%, &a tenemo% *a .i#a eterna. -ero *a %a*.aci2n no termina a**=, %ino Bue tam/iDn
inc*u&e *a %anti8icaci2n.
Son #o% co%a% #i%tinta%, +ero in%e+ara/*e%. La% /uena% o/ra% no %on +ara %a*.ar%e, %ino
+ara a4ra#ecer *a %a*.aci2n. Son "ec"a% +or amor, no +or temor, & no +or interD% en reci/ir
recom+en%a%.
E%te conce+to #e *a %a*.aci2n no% "ace #e+en#er con%tantemente #e* Se(or. Mientra% *a
I4*e%ia a#mini%tra *o% %acramento% & +re#ica *a -a*a/ra, e* in#i.i#uo #e+en#e tota*mente #e
'io% en 8orma +er%ona* +ara reci/ir *a 4racia. La I4*e%ia e% %o*amente un cana*, un
me#ia#or, Bue no contro*a *a #i%tri/uci2n o *a e8icacia #e *a 4racia. A*4una% +er%ona%
+ue#en e%cuc"ar *a -a*a/ra & reci/ir *o% %acramento%, +ero %in nin49n /ene8icio, %i e*
E%+=ritu Santo no e%t; o+eran#o en %u cora,2n. -or otro *a#o, una +er%ona +ue#e reci/ir *a
4racia #e 'io% %in *a me#iaci2n #e *a I4*e%ia tam/iDn.
E%te 9*timo contra%ta con *a i#ea cat2*ica, en *a cua* 'io% #errama %u 4racia en *a
I4*e%ia, como a4ua .erti#a en un /a*#e, & *a I4*e%ia #e%+uD% contro*a %u #i%tri/uci2n. E*
en8oBue +rote%tante e% re+re%enta#o +or otra i*u%traci2n, una ca(er=a Bue .a #irectamente #e
'io% a* cre&ente. E% 'io% Buien contro*a #irectamente e* 8*u1o #e *a 4racia.
Jtro e1em+*o +ara i*u%trar *a #i8erencia entre e* en8oBue cat2*ico & e* en8oBue
+rote%tante %er=a ana*i,ar *a #i8erencia entre un "om/re G/u,oH conecta#o #irectamente a*
o)=4eno #e* /arco, & un "om/re GranaH Bue u%a tanBue% #e o)=4eno en %u e%+a*#a. La i#ea
cat2*ica %er=a como e* "om/re GranaH. E* /arco 4ran#e **e.a e* eBui+o & *o% tanBue% #e
o)=4eno. La I4*e%ia %er=a como un /ote m;% +eBue(o, Bue /a1a a* a4ua, **e.an#o a*4uno%
tanBue%. E* cre&ente %er=a como e* "om/re GranaH Bue toma un tanBue & tiene Bue .o*.er a
/u%car m;% o)=4eno #e .e, en cuan#o. E% #ecir, 'io% 3e* /arco5 entre4a e* mane1o #e *a
4racia a* /ote +eBue(o 3*a I4*e%ia5, Bue a %u .e, entre4a e* mane1o a* in#i.i#uo.
La i#ea +rote%tante, en cam/io, %er=a como e* "om/re G/u,oH. E%te "om/re tiene una
*=nea conecta#a con e* /arco 4ran#e. E* /arco 4ran#e mane1a e* o)=4eno #irectamente. E%
#ecir, 'io% %iem+re contro*a *a 4racia, & e* in#i.i#uo #e+en#e %o*amente #e M*. E%ta e% una
.i#a +or 8e.
0A-RT6LJ 3
A0LA!A>'J '6'AS
>o %er=a "one%to #e nue%tra +arte +reten#er Bue no e)i%tan te)to% /=/*ico% #i8=ci*e% #e
e)+*icar #e acuer#o con e* en8oBue +rote%tante. En e%te ca+=tu*o .amo% a ac*arar a*4una% #e
*a% #u#a% Bue %ur4en #e e%to% +a%a1e%.
Santiago $
Encontramo% uno #e *o% te)to% m;% #i8=ci*e% en *a carta #e Santia4o, ca+=tu*o #o%. A*
+rinci+io, +areciera contra#ecir *a en%e(an,a #e -a/*o acerca #e *a 1u%ti8icaci2n +or *a 8e.
>o o/%tante, %i *o ana*i,amo% /ien, no "a& contra#icci2n. Lo% #o% autore% e%cri/ieron
in%+ira#o% +or e* E%+=ritu Santo, & e%t;n en%e(an#o *a mi%ma #octrina #e%#e #i%tinto%
;n4u*o%, con #i%tinto% +ro+2%ito%. Tam/iDn u%an e* .oca/u*ario #e #i%tinta% manera%.
Ana*icDmo%*o
Santia4o 214T26
7ermano% m=o%, K#e BuD a+ro.ec"ar; %i a*4uno #ice Bue tiene 8e, & no tiene o/ra%L
K-o#r; *a 8e %a*.ar*eL S %i un "ermano o una "ermana e%t;n #e%nu#o%, & tienen
nece%i#a# #e* mantenimiento #e ca#a #=a, & a*4uno #e .o%otro% *e% #ice I# en +a,,
ca*entao% & %aciao%, +ero no *e% #ai% *a% co%a% Bue %on nece%aria% +ara e* cuer+o, K#e BuD
a+ro.ec"aL
A%= tam/iDn *a 8e, %i no tiene o/ra%, e% muerta en %= mi%ma.
-ero a*4uno #ir; T9 tiene% 8e, & &o ten4o o/ra%. MuD%trame tu 8e %in o/ra%, & &o te
mo%trarD mi 8e +or mi% o/ra%. T9 cree% Bue 'io% e% unoP /ien "ace%. Tam/iDn *o%
#emonio% creen, & tiem/*an. KMa% Buiere% %a/er, "om/re .ano, Bue *a 8e %in o/ra% e%
muertaL
K>o 8ue 1u%ti8ica#o +or *a% o/ra% A/ra"am nue%tro +a#re, cuan#o o8reci2 a %u "i1o
I%aac %o/re e* a*tarL >o .e% Bue *a 8e actu2 1untamente con %u% o/ra%, & Bue *a 8e %e
+er8eccion2 +or *a% o/ra%L S %e cum+*i2 *a E%critura Bue #ice A/ra"am cre&2 a 'io%, &
*e 8ue conta#o +or 1u%ticia, & 8ue **ama#o ami4o #e 'io%. Oo%otro% .ei%, +ue%, Bue e*
"om/re e% 1u%ti8ica#o +or *a% o/ra%, & no %o*amente +or *a 8e.
A%imi%mo tam/iDn !a"a/ *a ramera, Kno 8ue 1u%ti8ica#a +or o/ra% cuan#o reci/i2 a
*o% men%a1ero% & *o% en.i2 +or otro caminoL -orBue como e* cuer+o %in e%+=ritu e%t;
muerto, a%= tam/iDn *a 8e %in o/ra% e%t; muerta.
K02mo +o#emo% enten#er e%te +a%a1eL
1. En +rimer *u4ar, Santia4o tam/iDn cita EDne%i% 156, ta* como -a/*o, #icien#o Bue *a
8e #e A/ra"am *e 8ue conta#a +or 1u%ticia. E% o/.io Bue no +reten#e contra#ecir a -a/*o ni
e* conce+to #e *a 1u%ti8icaci2n +or *a 8e.
2. En %e4un#o *u4ar, Santia4o +ro/a/*emente e%cri/i2 %u carta #e%+uD% #e *a carta #e
-a/*o, +ara corre4ir un ma*enten#i#o. A*4uno% +en%a/an Bue *a %a*.aci2n +or *a 8e +ermit=a
.i.ir en *i/ertina1e.
3. Santia4o e%t; "acien#o una #i%tinci2n entre *a 8e .er#a#era & *a 8e 8a*%a. La 8e 8a*%a
e%t; muerta, & no +ro#uce 8ruto. La 8e .er#a#era e%t; .i.a, & +ro#uce un cam/io +o%iti.o.
La 8e 8a*%a e% una 8e meramente inte*ectua*, como *a G8eH #e *o% #emonio%. Lo% #emonio%
%a/en Bue "a& un %o*o 'io%, +ero e%to no +ro#uce una %umi%i2n a M*.
4. La i*u%traci2n acerca #e* "ermano nece%ita#o e% e)actamente e%o, una i*u%traci2n. >o
#e/emo% +en%ar Bue Santia4o e%tD en%e(an#o Bue no% %a*.amo% +or a&u#ar a *o%
nece%ita#o%. En cam/io, Santia4o e%t; #icien#o Bue %i a*4uien #ice Bue tiene 8e %in o/ra%, e%
tan contra#ictorio como e%ta i*u%traci2n Si a*4uien no tiene ro+a o comi#a, o/.iamente no
*e a&u#a muc"o #ecir*e, GFAue e%tD a/ri4a#o & Bue e%tD %ati%8ec"oIH E% #ecir, un %im+*e
#e%eo no *e +one ro+a ni *e #a comi#a. A9n m;%, & e%to e% e* +unto #e Santia4o, e* mi%mo
"ec"o #e Bue *a +er%ona %o*amente *e dice Bue e%tD a/ri4a#o & %ati%8ec"o, %in a&u#ar*e
rea*mente, %i4ni8ica Bue tampoco tiene un deseo sincero de a0udarle. La +rue/a #e Bue
rea*mente *e #e%ea /ien e%t; en a&u#ar*e. Si *e a&u#a, %a/emo% Bue tiene una /uena actitu#.
Si no *e a&u#a, %a/emo% Bue %u% +a*a/ra% %on "ueca%.
5. E%to no% a&u#a a enten#er *a re*aci2n entre *a 8e & *a% /uena% o/ra%. La% o/ra% %on
e.i#encia #e *a 8e .er#a#era. Si no e)i%te un cam/io #e .i#a, *a +ro8e%i2n #e 8e %on +a*a/ra%
.ac=a%. Si e)i%ten *a% /uena% o/ra%, no %i4ni8ica Bue e**a% %ean *a /a%e a+ro+ia#a #e *a
%a*.aci2n. -ero %=, in#ican Bue %u 8e e% %incera.
6. A"ora, ca/e #ar una e)+*icaci2n *in4X=%tica acerca #e* tDrmino :ustificacin< Santia4o
*o u%a #e una manera #i%tinta a -a/*o. >o #e/er=a %or+ren#erno%, +orBue *a% +a*a/ra%
%iem+re %e u%an #e #i%tinta% manera%. -or e1em+*o, tomemo% *a +a*a/ra ampolleta. En
muc"o% +a=%e% #e AmDrica Latina, una ampolleta e% un +eBue(o tu/ito #e +rue/a +ara "acer
e)+erimento%, +ero en 0"i*e e% un 4*o/ito +ara "acer *u, 3*o Bue %e **ama (om(illa en otro%
+a=%e%5.
7a& tre% %i4ni8ica#o% /;%ico% #e *a +a*a/ra 1u%ti8icaci2n
1. "acer 1u%to,
2. mo%trar%e 1u%to,
3. #ec*arar 1u%to
0uan#o -a/*o #ice Bue A/ra"am 8ue 1u%ti8ica#o +or *a 8e, e%t; u%an#o e* tercer %enti#o,
"a/*an#o #e un .ere#icto #i.ino, in#ican#o Bue 8ue *e4a*mente #ec*ara#o 1u%to. 0uan#o
Santia4o #ice Bue A/ra"am 8ue 1u%ti8ica#o tam/iDn +or o(ras 3Santia4o 2215, e%t; u%an#o
*a +a*a/ra en e* %e4un#o %enti#o, #icien#o Bue fue considerado :usto, in#ican#o Bue %u%
o/ra% #ieron evidencia #e %u 8e. E% #ecir, %e %a/e Bue A/ra"am e% un "om/re :usto +or %u%
"ec"o%.
-ara ca+tar me1or e%ta #i8erencia, +o#r=amo% *eer *o% te)to% #e !omano% 3 & 4,
tra#ucien#o %iem+re *a +a*a/ra :ustificacin con *a 8ra%e Gdeclarado :ustoH, & *eer Santia4o
2, tra#ucien#o *a +a*a/ra 1u%ti8icaci2n con *a 8ra%e Gmostrado :ustoH. A%= %e #ar; cuenta #e
Bue no "a& contra#icci2n .er#a#era. 'e "ec"o, "a& una .er%i2n #e* >ue.o Te%tamento Bue
tra#uce e* tDrmino a%= en Santia4o 221
K>o 8ue considerado :usto nue%tro ante+a%a#o A/ra"am +or *o Bue "i,o cuan#o
o8reci2 %o/re e* a*tar a %u "i1o I%aacL
3>ue.a Oer%i2n Internaciona*5
>o #e1emo% Bue *a termino*o4=a no% con8un#a. E% mu& com9n Bue #o% +er%ona% u%en *a
mi%ma +a*a/ra con #i%tinta% connotacione%. Inc*u%o *a mi%ma +a*a/ra :ustificacin "o& en
#=a 8recuentemente %e re8iere a dar e6cusas. E* conte)to #e una +a*a/ra e% *o Bue #etermina
%u %i4ni8ica#o +articu*ar.
5ateo $)
7a& un +ro/*ema %eme1ante con +a%a1e% Bue "a/*an #e* 1uicio 8ina*, como Mateo 25.
Mateo 2531T46
0uan#o e* 7i1o #e* "om/re .en4a en %u 4*oria, & to#o% *o% %anto% ;n4e*e% con D*,
entonce% %e %entar; en %u trono #e 4*oria, & %er;n reuni#a% #e*ante #e D* to#a% *a%
nacione%P & a+artar; *o% uno% #e *o% otro%, como a+arta e* +a%tor *a% o.e1a% #e *o%
ca/rito%. S +on#r; *a% o.e1a% a %u #erec"a, & *o% ca/rito% a %u i,Buier#a.
Entonce% e* !e& #ir; a *o% Bue #e %u #erec"a Oeni#, /en#ito% #e mi -a#re, "ere#a#
e* reino +re+ara#o +ara .o%otro% #e%#e *a 8un#aci2n #e* mun#o. -orBue tu.e "am/re, &
me #i%tei% #e comerP tu.e %e#, & me #i%tei% #e /e/erP 8ui 8ora%tero, & me reco4i%tei%P
e%tu.e #e%nu#o, & me cu/ri%tei%P en8ermo, & me .i%ita%tei%P en *a c;rce*, & .ini%tei% a m=.
Entonce% *o% 1u%to% *e re%+on#er;n, #icien#o Se(or, Kcu;n#o te .imo% "am/riento,
& te %u%tentamo%, o %e#iento, & te #imo% #e /e/erL KS cu;n#o te .imo% 8ora%tero, & te
reco4imo%, o #e%nu#o, & te cu/rimo%L KJ cu;n#o te .imo% en8ermo, o en *a c;rce*, &
.inimo% a tiL
S re%+on#ien#o e* !e&, *e% #ir; 'e cierto o% #i4o Bue en cuanto *o "ici%tei% a uno
#e e%to% mi% "ermano% m;% +eBue(o%, a m= *o "ici%tei%. Entonce% #ir; tam/iDn a *o% #e
*a i,Buier#a A+artao% #e m=, ma*#ito%, a* 8ue4o eterno +re+ara#o +ara e* #ia/*o & %u%
;n4e*e% -orBue tu.e "am/re, & no me #i%tei% #e comerP tu.e %e#, & no me #i%tei% #e
/e/erP 8ui 8ora%tero, & no me reco4i%tei%P e%tu.e #e%nu#o, & no me cu/ri%tei%P en8ermo &
en *a c;rce*, & no me .i%ita%tei%.
Entonce% tam/iDn e**o% *e re%+on#er;n, #icien#o Se(or, Kcu;n#o te .imo%
"am/riento, %e#iento, 8ora%tero, #e%nu#o, en8ermo, o en *a c;rce*, & no te %er.imo%L
Entonce% *e% re%+on#er;, #icien#o 'e cierto o% #i4o Bue en cuanto no *o "ici%tei% a
uno #e e%to% m;% +eBue(o%, tam+oco a m= *o "ici%tei%. E ir;n D%to% a* ca%ti4o eterno, &
*o% 1u%to% a *a .i#a eterna.
FE%to e% %erioI F7ace +en%arI K02mo +o#emo% armoni,ar e%to con e* en8oBue
+rote%tante #e *a %a*.aci2nL KE%t; en%e(an#o Ce%9% Bue *a% /uena% o/ra% #eterminan *a
%a*.aci2nL F>JI
-ero *a e)+*icaci2n no e% tan com+*ica#a. Ce%9% e%t; #icien#o Bue *a e.i#encia #e *a 8e
.er#a#era %er; e* 8ruto #e una .i#a cam/ia#a. E* ca+=tu*o 15 #e* E.an4e*io #e Cuan no%
a&u#ar; a enten#er e%to me1or.
(a lustracin 6i#ina7 ,uan !)
Cuan 151T8
So %o& *a .i# .er#a#era, & mi -a#re e% e* *a/ra#or. To#o +;m+ano Bue en m= no
**e.a 8ruto, *o Buitar; & to#o aBue* Bue **e.a 8ruto, *e *im+iar;, +ara Bue **e.e m;% 8ruto.
Sa .o%otro% %oi% *im+io% +or *a +a*a/ra Bue o% "e "a/*a#o. E%ta# en m=, & &o en
.o%otro%. 0omo e* +;m+ano no +ue#e **e.ar 8ruto +or %= mi%mo, %i no e%tu.iere en *a
.i#P a%= ni .o%otro%, %i no e%tu.ierei% en m=. So %o& *a .i#, .o%otro% *o% +;m+ano% e* Bue
e%t; en m=, & &o en D*, D%te **e.a muc"o 8rutoP +orBue %in m= na#a +o#Di% "acer. E* Bue
en m= no e%tu.iere, %er; ec"a#o 8uera como ma* +;m+ano, & %e %ecar;P & *o% co4en, & *o%
ec"an en e* 8ue4o, & ar#en. Si e%tu.ierei% en m=, & mi% +a*a/ra% e%tu.ieren en .o%otro%,
+e#i# to#o *o Bue Bui%ierei%, & o% %er; "ec"o. En e%to e% 4*ori8ica#o mi -a#re, en Bue
**e.Di% muc"o 8ruto, & %e;i% a%= mi% #i%c=+u*o%.
FE%to e)+*ica +er8ectamente *a re*aci2n entre *a 8e & *a% /uena% o/ra%I Ce%9% e% como
una .i#, & *o% cri%tiano% %on *a% rama%. Si no #an 8ruto, %er;n corta#a%. -ero *o% +;m+ano%
no +ue#en "acer na#a %in *a .i#. La re%+ue%ta e% Bue, %i +ermanecen en *a .i#, #ar;n 8ruto.
E* %i4ni8ica#o e% e%te To#o% nacimo% +eca#ore%, como una rama #e%conecta#a #e *a
.i#. 'e%+uD%, no% #icen Bue %i no #amo% 8ruto, %eremo% con#ena#o% eternamente. KAuD
+o#emo% "acerL
Ima4=ne%e una rama #e%conecta#a #e *a .i#, Ftratan#o #e #ar 8rutoI F>o +ue#eI A%= e%
una +er%ona %in 0ri%to. La 9nica %a*.aci2n e% Bue %ea conecta#a, in1erta#a, a *a .i#. 6na .e,
Bue %ea uni#a a *a .i#, reci/ien#o e* a4ua & *o% minera*e% nece%ario%, +ro#ucir; 8ruto.
K02mo %er in1erta#o a Ce%9%L F-or *a 8eI
Si *a rama trata #e +ro#ucir u.a% +ara Bue %ea conecta#a a *a .i#, Fe% ri#=cu*oI FE% a*
re.D%I FLa rama tiene Bue %er conecta#a a *a .i# +ara +o#er +ro#ucir u.a%I E%to e% e* +unto
im+ortante En .e, #e "acer /uena% o/ra% +ara %a*.arno%, #e/emo% %er in1erta#o%
e%+iritua*mente en Ce%9% +or *a 8e +ara +o#er #ar e* 8ruto #e /uena% o/ra%.
La e.i#encia #e Bue una rama e%t; conecta#a a *a .i# e% e* 8ruto. E% a%= con e* cri%tiano.
La +rue/a #e Bue rea*mente tiene 8e en Ce%9% e% %u .i#a cam/ia#a. E* 8ruto no *o %a*.a, +ero
e* 8ruto e% e.i#encia #e Bue e% %a*.o.
La 1u%ti8icaci2n e% +or 8e, & *a %anti8icaci2n tam/iDn e% +or 8e. To#a% *a% /en#icione% #e
*a 4racia #e 'io% %on reci/i#a% +or *a 8e.
E%to no e% Gco*a/oraci2nH, %ino dependencia total #e 'io%. E* "om/re no +ue#e "acer
na#a +ara merecer *a /en#ici2n #e 'io%, ni ante% ni #e%+uD% #e %u con.er%i2n. La ca+aci#a#
Bue tienen *o% cre&ente% +ara "acer /uena% o/ra% no e% #e e**o% en nin4una manera, %ino
com+*etamente #e* E%+=ritu #e 0ri%to.
La Confesin de )e de /estminster #ice
YOI E. >o%otro% no +o#emo%, +or nue%tra% me1ore% o/ra%, merecer e* +er#2n #e*
+eca#o o *a .i#a eterna #e *a mano #e 'io%P a cau%a #e *a 4ran #e%+ro+orci2n Bue e)i%te
entre nue%tra% o/ra% & *a 4*oria Bue "a #e .enir, & +or *a #i%tancia in8inita Bue "a& entre
no%otro% & 'io%.Q
7a& Bue ac*arar otro +unto A*4uien +ue#e +re4untar, GKE%t; #icien#o Bue %o*amente
*o% cri%tiano% +ue#en "acer /uena% o/ra%LH En un %enti#o, no. A9n *o% no?cri%tiano%, #e
to#a% *a% re*i4ione%, "acen co%a% G/uena%H. 6n ciru1ano /u#i%ta +ue#e %a*.ar *a .i#a #e un
en8ermo. 'io%, +or %u 4racia, ca+acita a *a 4ente +ara "acer co%a% mara.i**o%a%. -ero en otro
%enti#o, *o% no?cri%tiano% no +ue#en "acer .er#a#era% G/uena% o/ra%H. 0uan#o inc*uimo% *a
moti.aci2n interior, nin4una o/ra Bue no "a&a %i#o moti.a#a +or *a 8e en M* a4ra#a a 'io%.
7e/reo% 116a
-ero %in 8e, e% im+o%i/*e a4ra#ar a 'io%.
Lo Bue Bueremo% #e%tacar e% Bue, cuan#o una +er%ona %e con.ierte a 0ri%to, %u .i#a
cam/ia. >o #e/emo% com+arar a un cri%tiano con otra +er%ona, %ino #e/emo% o/%er.ar e*
contra%te entre *a .i#a actua* #e un cri%tiano & %u .i#a ante% #e %er cri%tiano. Si no "a& un
cam/io +o%iti.o, no "a& e.i#encia #e Bue ten4a 8e.
-en%emo% en otra i*u%traci2n, una a#a+taci2n #e *a i*u%traci2n #e Ce%9%. Su+on4amo%
Bue to#o% nacimo% como naran1o%, & *o% 9nico% ;r/o*e% Bue %e %a*.an %on *o% man,ano%. En
e* #=a #e 1uicio, e* Se(or e)aminar; e* 8ruto +ara .er BuD ti+o #e ;r/o* %omo%. Si tenemo%
naran1a%, e% o/.io Bue %omo% naran1o%, & %eremo% en.ia#o% a* in8ierno. Si tenemo%
man,ana%, e% o/.io Bue %omo% man,ano%, & %eremo% en.ia#o% a* cie*o. -ero, &a Bue
nacimo% como naran1o%, KBuD +o#emo% "acerL K-o#emo% em+e,ar a +ro#ucir man,ana%
+ara "acer +en%ar Bue %omo% man,ano%L F>oI F>o +o#emo%I La 9nica e%+eran,a e%t; en un
mi*a4ro. Tenemo% Bue %er con.erti#o% en man,ano%. A%= #aremo% .er#a#era% man,ana%.
E%to %uce#e +or *a 8e en Ce%ucri%to. M* no% #a una .i#a nue.a, D* no% con.ierte, +ara Bue
+o#amo% #ar 8ruto 4enuino, e.i#encia #e nue%tra 8e.
Fina*mente, una i*u%traci2n m;%. -ien%e en una /om/i**a 3**ama#a Gam+o**etaH en
0"i*e5. K02mo %e +ro#uce *a *u,L KLa /om/i**a mi%ma *a +ro#uceL >o, rea*mente e% *a
e*ectrici#a#. La /om/i**a e% un mero in%trumento, +ero e* +o#er e%t; en *a corriente
e*Dctrica. >o o/%tante, %i e* 8i*amento 3e* a*am/re +eBue(o5 e%t; ma*o, tam+oco "a/r; *u,. S
a* re.D%, %i no "a& *u,, e% o/.io Bue *a /om/i**a e%t; ma*a. E%to e% una ana*o4=a #e*
cri%tiano. >ue%tra 8e e% como e* 8i*amento #e *a /om/i**a. >ue%tra% /uena% o/ra% %on como
*a *u,. >o cau%amo% *a% /uena% o/ra%. E% e* E%+=ritu Santo Bue *a% cau%a. -ero %i no
tenemo% 8e, no "a& /uena% o/ra%. 3Ta* como, %in e* 8i*amento en *a /om/i**a, no "a& *u,.5
El concepto del pacto 8o alian9a:
Jtro conce+to, uno Bue atra.ie%a to#a *a E%critura, & a&u#a muc"o a e.itar una reacci2n
eBui.oca#a a *a en%e(an,a #e *a %a*.aci2n +or *a 8e, e% e* conce+to #e* pacto =alian3a>. 'io%
"i,o un +acto con >oD, con A/ra"am, con Moi%D%, & con 'a.i#, +or e1em+*o. Su re*aci2n
con I%rae* 8recuentemente %e e)+re%a/a en tDrmino% #e un +acto. E* *i/ro #e 'euteronomio
8ue e%crito en 8orma #e un +acto, con *a% t=+ica% +rome%a%, /en#icione%, #eman#a%, &
ma*#icione%. Inc*u%o, *a $i/*ia entera e% un +acto, con *a +rome%a #e *a %a*.aci2n & *a%
e)+ectacione% Bue 'io% tiene #e Su -ue/*o.
Siem+re "a/=a #o% *a#o% #e* +acto ace+tar *a% +rome%a%, & com+rometer%e a cum+*ir
con cierta% e)i4encia%. 'io% +romet=a e%tar con e**o%, %er %u 'io%, +rote4er*o% & /en#ecir*o%,
+ero M* e)i4=a Bue e**o% tam/iDn cum+*ieran con %u +arte, "onr;n#o*e & o/e#eciDn#o*e.
A/ra"am no +o#=a #ecir*e a 'io% Bue Buer=a reci/ir *o% /ene8icio% %in "acer nin49n
com+romi%o. Siem+re "a/=a un momento en Bue *a +er%ona ace+ta/a e* acuer#o, & #e%#e
e%e momento, &a e%ta/a *e4a*mente .;*i#o, +ero en un %enti#o, *a re*aci2n reciDn
comen,a/a.
E% como e* matrimonio, Bue e% un +acto entre un "om/re & una mu1er. E* amor & *a
con8ian,a mutua **e.an a *a +are1a a unir%e #e +or .i#a. 6na .e, Bue "acen %u% .oto% en
+9/*ico, &a e%t;n *e4a*mente ca%a#o%, +ero %u re*aci2n +er%ona* %i4ue crecien#o.
Suce#e a*4o +areci#o con 'io%. 6na .e, Bue ace+tamo% e* +acto &a %omo% %a*.o%, +ero
*a re*aci2n +er%ona* entre e* cre&ente & e* Se(or contin9a #e%arro**;n#o%e. 6n a%+ecto #e*
+acto #e %a*.aci2n e% una +rome%a #e "onrar a* Se(or con nue%tra% .i#a%P %i una +er%ona no
e%t; #i%+ue%ta a ace+tar e%a% con#icione%, %im+*emente no "a ace+ta#o e* +acto & tam+oco
reci/ir; *o% /ene8icio%.
'io% no% #ice a*4o a%=, G7e en.ia#o a mi "i1o Ce%9% a morir en *a cru,. M* %er; tu Se(or
& Sa*.a#or, %i t9 con8=a% en ML, & %i te com+romete% a .i.ir como %u #i%c=+u*o.H E* cre&ente
#ice, GFEracia% +or en.iar a Ce%9% a morir +or m=, +ara %er mi Se(or & Sa*.a#orI FAce+to *a%
+rome%a% #e* +acto & me com+rometo a .i.ir como #i%c=+u*o #e Ce%9%IH
E%to no #e/e con8un#irno%. >o #e/e "acer +en%ar Bue nue%tra %a*.aci2n #e+en#a #e
nue%tra o/e#iencia. Si 8uera a%=, Fna#ie %e %a*.ar=aI A* contrario, en el mismo momento en
8ue uno acepta el pacto, &a e% %a*.o. K-or BuDL -orBue ace+tar e* +acto e% e* +a%o inicia* #e
*a 8e. 'e%+uD%, "a& un +roce%o #e crecimiento #e *a 8e, +ero e* +acto &a e%t; *e4a*mente
.;*i#o.
0A-RT6LJ 4
LAS 0J>SE06E>0IAS -!Z0TI0AS
Ante% #e ana*i,ar *a% con%ecuencia% +r;ctica% #e *a #octrina, "a4amo% un re+a%o -ara
*o% cat2*ico%, *a %a*.aci2n e%t; *i4a#a a *a I4*e%ia & *o% %acramento%, e%+ecia*mente a*
/auti%mo, & #e+en#e, a* 8ina*, #e *a co*a/oraci2n #e* "om/re con *a 4racia #e 'io%,
"acien#o mDrito%. -ara *o% +rote%tante%, *a %a*.aci2n %e reci/e %o*amente +or *a 8e, & en e*
mi%mo momento Bue a*4uien cree en Ce%ucri%to, &a tiene *a .i#a eterna. La 8e e% +ro#ucto
#e *a o/ra #irecta, %o/erana & mi%terio%a, #e* E%+=ritu Santo. E* "om/re %e %a*.a %2*o +or 8e,
+ero +or una 8e .er#a#era Bue **e.a tam/iDn a *a %anti8icaci2n.
A"ora, Kcu;*e% %on *a% con%ecuencia% +r;ctica% #e e%ta% #i8erencia%L K>o %er; Bue, a*
8ina*, *o% #o% en8oBue% #an e* mi%mo re%u*ta#oL F>oI
1. En +rimer *u4ar, *a en%e(an,a cat2*ica anima a una +er%ona a con8iar en *a I4*e%ia &
en %u% +ro+io% mDrito% +ara %u %a*.aci2n, a#em;% #e con8iar en Ce%ucri%to, mientra% *a
#octrina +rote%tante moti.a a confiar solamente en Cristo. FE%ta e% una #i8erencia enormeI
KEn BuD con8=a u%te# +ara %er %a*.oL
2. En %e4un#o *u4ar, e* en8oBue +rote%tante "ace "ue el creyente pueda estar seguro
de su sal#acin. -ue#e rec*amar *a% +rome%a% #e *a %a*.aci2n +or 8e. E%o no e% arro4ancia,
+orBue %u con8ian,a e%t; en e* Se(or, no en %u% +ro+io% mDrito%. En e* momento en Bue cree
en Ce%9%, #e *a 8orma Bue "a&a **e4a#o a creer 3+or e1em+*o, *e&en#o *a $i/*ia, e%cuc"an#o
un men%a1e en *a I4*e%ia, o +or te*e.i%i2n5, &a tiene *a .i#a eterna. Si %u 8e e% %incera &
.er#a#era, e%to *o **e.a a con8iar en e* Se(or tam/iDn +ara %u crecimiento e%+iritua*.
E* cat2*ico #e/e +re4untar%e, K7a/rD "ec"o *o %u8icienteL K0u;n /ueno #e/o %erL -ara
D*, %er=a arro4ante %entir%e %e4uro #e %u %a*.aci2n, +orBue #e+en#e tam/iDn #e %u% +ro+io%
GmDrito%H.
Ana*ice *o% %i4uiente% te)to% Bue #an %e4uri#a# #e *a %a*.aci2n
Cuan 316T18
-orBue #e ta* manera am2 'io% a* mun#o, Bue "a #a#o a %u 7i1o uni4Dnito, +ara Bue
to#o aBue* Bue en D* cree, no %e +ier#a, ma% ten4a .i#a eterna. -orBue no en.i2 'io% a
%u 7i1o a* mun#o, +ara con#enar a* mun#o, %ino +ara Bue e* mun#o %ea %a*.o +or D*. E*
Bue en D* cree, no e% con#ena#oP +ero e* Bue no cree, &a e% con#ena#o, +orBue no "a
cre=#o en e* nom/re #e* uni4Dnito 7i1o #e 'io%.
Cuan 524
'e cierto, #e cierto o% #i4o E* Bue o&e mi +a*a/ra, & cree a* Bue me en.i2, tiene
.i#a eternaP & no .en#r; a con#enaci2n, ma% "a +a%a#o #e muerte a .i#a.
1 Cuan 512T13
E* Bue tiene a* 7i1o, tiene *a .i#aP e* Bue no tiene a* 7i1o #e 'io% no tiene *a .i#a.
E%ta% co%a% o% "e e%crito a .o%otro% Bue creDi% en e* nom/re #e* 7i1o #e 'io%, +ara Bue
%e+;i% Bue tenDi% .i#a eterna, & +ara Bue cre;i% en e* nom/re #e* 7i1o #e 'io%.
!omano% 828T31
S %a/emo% Bue a *o% Bue aman a 'io%, to#a% *a% co%a% *e% a&u#an a /ien, e%to e%, a
*o% Bue con8orme a %u +ro+2%ito %on **ama#o%. -orBue a *o% Bue ante% conoci2, tam/iDn
*o% +re#e%tin2 +ara Bue 8ue%en "ec"o% con8orme% a *a ima4en #e %u 7i1o, +ara Bue D* %ea
e* +rimo4Dnito entre muc"o% "ermano%. S a *o% Bue +re#e%tin2, a D%to% tam/iDn **am2P &
a *o% Bue **am2, a D%to% tam/iDn 1u%ti8ic2P & a *o% Bue 1u%ti8ic2, a D%to% tam/iDn 4*ori8ic2.
KAuD, +ue%, #iremo% a e%toL Si 'io% e% +or no%otro%, KBuiDn contra no%otro%L
!omano% 838T3<
-or *o cua* e%to& %e4uro #e Bue ni *a muerte, ni *a .i#a, ni ;n4e*e%, ni +rinci+a#o%, ni
+ote%ta#e%, ni *o +re%ente ni *o +or .enir, ni *o a*to ni *o +ro8un#o, ni nin4una otra co%a
crea#a no% +o#r; %e+arar #e* amor #e 'io%, Bue e% en 0ri%to Ce%9% Se(or nue%tro.
FAuD im+ortante +o#er #e%can%ar en e%ta% +rome%a%I FAuD tri%te +ara *o% Bue no
e)+erimentan e* 4o,o #e e%ta %e4uri#a#I
KSe acuer#a #e* *a#r2n en *a cru,L KAuD /uena% o/ra% "i,o D* +ara merecer %u
%a*.aci2nL F>in4unaI KFue /auti,a#oL KSe "i,o miem/ro #e *a i4*e%iaL KA&u#2 a *o%
+o/re%L F>oI -ero, KBuD *e #i1o Ce%9%L
Luca% 2342
S #i1o a Ce%9% AcuDr#ate #e m= cuan#o .en4a% en tu reino. Entonce% Ce%9% *e #i1o
'e cierto te #i4o, Bue "o& e%tar;% conmi4o en e* +ara=%o.
3. En tercer *u4ar, cuan#o a*4uien entien#e Bue *a %a*.aci2n e% un re4a*o, *a moti#acin
para #i#ir una #ida sana es distinta. Sa no "ace *a% co%a% +ara G4anar +unto%H con 'io%,
%ino +ara mo%trar %u 4ratitu#. Sa no *a% "ace +or temor, %ino +or amor.
Si u%te# tiene "i1o%, Kc2mo %er=a Bue *e o/e#ecieran %o*amente +ara e.itar un ca%ti4o o
+ara 4anar un +remioL K>o +re8iere u%te# Bue *e o/e#e,can %inceramente, #e cora,2n,
+orBue *o aman a u%te#L Someter%e & o/e#ecer %o*amente +ara 4anar a*4o, o +ara e.itar un
ca%ti4o, en e* 8on#o e% e4o=%ta, e% mani+u*aci2n. E% a%= con 'io% tam/iDn, M* Buiere nue%tra
o/e#iencia moti.a#a +or e* amor, no moti.a#a +or e* mie#o a un ca%ti4o o +or e* #e%eo #e
4anar un +remio.
Si4uien#o *a ana*o4=a, %i *o% ni(o% con8=an en %u% +a#re%, *e% o/e#ecen. K>o "a +en%a#o
e%to muc"a% .ece%L Su+on4amo% Bue un ni(o +re4unta %i +ue#e aco%tar%e mu& tar#e,
#e%+uD% #e me#ianoc"e. Su% +a#re% %a/en Bue nece%ita #ormir, Bue tiene Bue *e.antar%e
tem+rano +ara ir a *a e%cue*a, & *e #icen Bue no. Su+on4amo% Bue e* ni(o #i%cute e in%i%te
Bue no tiene %ue(o, Bue e%tar; /ien e* #=a %i4uiente, & re"9%a ir a *a cama. Su% +a#re%
+ien%an, GSi %o*amente con8iara m;% en no%otro%, en Bue enten#emo% me1or e%ta% co%a%, no
#i%cutir=a con no%otro%.H E% a%= con 'io%. Si con8iamo% en M*, *e o/e#eceremo%. >ue%tra 8e
no% **e.a a una 1u%ticia 4enuina Bue nace #e* cora,2n.
KOe *a #i8erenciaL 6na +re4unta +ara *o% "om/re% K02mo %e %entir=a %i %u e%+o%a *e
+re+arara %u comi#a 8a.orita, %o*amente +ara con.encer*e a com+rar*e un .e%ti#o nue.oL
A"ora una +re4unta +ara *a% mu1ere% K02mo %e %entir=a %i %u e%+o%o *e **e.ara 8*ore%,
%o*amente con *a intenci2n #e con.encer*e a ir a un +arti#o #e 89t/o* con D*L E%te ti+o #e
mani+u*aci2n, #e G/on#a# intere%a#aH, no tiene *u4ar con 'io%. >o ca/e en e* e%Buema #e
*a %a*.aci2n +or 8e.
4. Fina*mente, la santificacin "ue resulta de la fe nace en el interior, & %e +ro&ecta
"acia a8uera. E% +ro#uci#a +or e* E%+=ritu Santo, no 8or,a#a +or e* "om/re. A%= e% #ura#era
& e8ecti.a.
Muc"a% .ece% tratamo% #e %anti8icarno% a no%otro% mi%mo%. Sa/emo% Bue *o% #em;%
e%+eran una /uena con#ucta #e no%otro%, & no% e%8or,amo% en #emo%trar Bue "emo% %i#o
cam/ia#o% +or 'io%. -ero +o%i/*emente e* #e%eo %incero no e%tD en e* cora,2n. A .ece% %e
reBuiere una tra4e#ia o a*4una %ituaci2n #i8=ci* +ara #e%cu/rir *o %u+er8icia* Bue e% nue%tra
G%anti#a#H. Aui,;% a*4una tentaci2n #i8=ci* "ar; e.i#ente *o +oco 8irme% Bue %omo%. En e%e
momento no% #amo% cuenta #e Bue, en *o +ro8un#o #e* cora,2n, no "emo% cam/ia#o tanto.
To#a.=a "a& "o%ti*i#a#, en.i#ia, re%entimiento, e4o=%mo & arro4ancia. >o% .emo% en un
e%+e1o & +o#emo% i#enti8icarno% con *o% Fari%eo%. S2*o entonce% entre4amo% nue%tro
cora,2n a* Se(or, & *e #e1amo% "acer e* tra/a1o #e %anti8icarno% .er#a#eramente. M* %e
encar4a #e "acer una *im+ie,a +ro8un#a. M* "ace un mi*a4ro en nue%tro cora,2n, "acien#o
8ruto 4enuino, 8un#a#o en e* amor.
0A-RT6LJ 5
SNLJ LA $I$LIA
GLo Bue ten4o Bue "acer e% encontrar una .er#a# Bue e% .er#a# +ara m=, encontrar
*a i#ea +or cu&a cau%a +ue#o .i.ir & morir.H 3S[ren \ier]e4aar#5
GA%=, como %omo% #ema%ia#o #D/i*e% +ara #e%cu/rir *a .er#a# +or e%a %o*a ra,2n, &
+or *o tanto nece%itamo% *a autori#a# #e *o% *i/ro% %a4ra#o%, em+ecD a creer Bue nunca
"a/r=a% con8eri#o a *a $i/*ia tanta autori#a# notoria en ca#a tierra, %i no "u/iera%
Bueri#o Bue 8uera e* me#io +or e* cua* te /u%c;ramo% & cre&Dramo% en ti.H 3San A4u%t=n5
Lo% cri%tiano% .er#a#eramente com+rometi#o% encuentran %u .er#a# en 0ri%to, +or cu&a
cau%a .a*e *a +ena .i.ir & morir. Tam/iDn com+arten 3tra#iciona*mente5 una con8ian,a en *a
$i/*ia como *a -a*a/ra in8a*i/*e #e 'io%, nue%tra ma&or autori#a#. Sin e%a re.e*aci2n,
ten#r=amo% Bue #ecir, GS2*o %D Bue na#a %DH. E% mara.i**o%o +o#er /e/er #e *a% mi%ma%
a4ua% cri%ta*ina% #e *a% E%critura%. Sin em/ar4o, no e%tamo% #e acuer#o con re%+ecto a otra%
+o%i/*e% 8uente% #e re.e*aci2n 8uera #e *a $i/*ia.
E* +rimer +unto #octrina* #e e%te *i/ro era Bue *o% +rote%tante% creemo% Bue *a %a*.aci2n
e% G%2*o +or 8eH. A"ora e)aminaremo% *a %e4un#a #octrina 8un#amenta*, G%2*o *a $i/*iaH.
En un %enti#o, e* +rimer +unto e% e* m;% im+ortante, +orBue tiene Bue .er con *a %a*.aci2n.
-ero en otro %enti#o, e* %e4un#o +unto e% tan im+ortante como e* +rimero, +orBue e%ta/*ece
*a 8uente #e *a .er#a#. Lo Bue creemo% acerca #e to#a% *a% #em;% #octrina% #e+en#e #e e%ta
#octrina.
El enfo'ue cat(lico
Lo% cat2*ico% creen en *a $i/*ia, +ero ace+tan tam/iDn *a GTra#ici2nH como 8uente
#octrina*. E%to no %i4ni8ica *o Bue norma*mente enten#emo% +or Gtra#ici2nH, una
co%tum/re. Tam+oco %i4ni8ica %im+*emente Bue e* -a+a "a4a #ec*aracione% #o4m;tica%
cuan#o Buiera. E**o% creen Bue "a& otra% en%e(an,a% de #ess 0 los apstoles Bue no 8ueron
inc*ui#a% en *a $i/*ia, +ero Bue 8ueron +re%er.a#a% #i.inamente entre *a% autori#a#e% #e *a
I4*e%ia. Fueron tran%miti#a% ora*mente #e 4eneraci2n en 4eneraci2n, "a%ta Bue 8ina*mente
"an %i#o re.e*a#a% a tra.D% #e *a% #ec*aracione% o8icia*e%. A%=, cuan#o e* -a+a "a/*a e6
c%tedra, %u% #ec*aracione% tienen *a mi%ma autori#a# Bue *a $i/*ia mi%ma. 7i%t2ricamente,
*a #octrina #e *a Tra#ici2n no 8ue c*aramente e)+re%a#a "a%ta e* 0onci*io #e Trento.
E* nue.o Catecismo de la Iglesia Catlica, #ice *o %i4uiente a* re%+ecto
@8 E%ta tran%mi%i2n .i.a, **e.a#a a ca/o en e* E%+=ritu Santo e% **ama#a *a Tra#ici2n
en cuanto #i%tinta #e *a Sa4ra#a E%critura, aunBue e%trec"amente *i4a#a a e**a. -or e**a
G*a I4*e%ia con %u en%e(an,a, %u .i#a, %u cu*to, con%er.a & tran%mite a to#a% *a% e#a#e%
*o Bue e% & *o Bue cree.H 3'O 85. GLa% +a*a/ra% #e *o% Santo% -a#re% ate%ti4uan *a
+re%encia .i.a #e e%ta Tra#ici2n, cu&a% riBue,a% .an +a%an#o a *a +r;ctica & *a .i#a #e
*a I4*e%ia Bue cree & oraH 3'O 85.
80 La Tra#ici2n & *a Sa4ra#a E%critura Ge%t;n =ntimamente uni#a% & com+enetra#a%.
-orBue %ur4ien#o am/a% #e *a mi%ma 8uente %e 8un#en en cierto mo#o & tien#en a un
mi%mo 8inH 3'O <5. 6na & otra "acen +re%ente & 8ecun#o en *a I4*e%ia e* mi%terio #e
0ri%to Bue "a +rometi#o e%tar con *o% %u&o% G+ara %iem+re "a%ta e* 8in #e* mun#oH 3Mt
28205.
81 GLa Sagrada Escritura es la pala(ra de ios, en cuanto e%crita +or in%+iraci2n
#e* E%+=ritu Santo.H
GLa "radicin reci/e *a +a*a/ra #e 'io%, encomen#a#a +or 0ri%to & e* E%+=ritu Santo
a *o% A+2%to*e%, & *a tran%mite =nte4ra a *o% %uce%ore%P +ara Bue e**o%, i*umina#o% +or e*
E%+=ritu #e *a .er#a#, *a con%er.en, *a e)+on4an & *a #i8un#an 8ie*mente en %u
+re#icaci2n.H
82 'e a"= re%u*ta Bue *a I4*e%ia, a *a cua* e%t; con8ia#a *a tran%mi%i2n & *a
inter+retaci2n #e *a !e.e*aci2n, Gno %aca e)c*u%i.amente #e *a E%critura *a certe,a #e
to#o *o re.e*a#o. S a%= %e "an #e reci/ir & re%+etar con e* mi%mo e%+=ritu #e #e.oci2nH
3'O <5.
La +o%ici2n e% mu& c*ara. Tanto *a E%critura como *a Tra#ici2n "an %i#o in%+ira#a% +or
e* E%+=ritu Santo. La% #o% #e/en %er reci/i#a% & "onra#a% Gcon e* mi%mo e%+=ritu #e
#e.oci2nH.
La ra,2n +or *a Bue ace+tan *a Tra#ici2n e% %imi*ar a nue%tra ra,2n +ara ace+tar *a
$i/*ia. E% mu& *24ico e* ar4umento. >o%otro%, *o% +rote%tante%, creemo% Bue 'io% 4ui2 a *o%
a+2%to*e% & a *o% +ro8eta% +ara e%cri/ir /a1o in8*uencia #i.ina, & Bue e* E%+=ritu Santo "a
+re%er.a#o %u% e%crito% +ara no%otro% en *a $i/*ia. Lo% cat2*ico% creen Bue *o mi%mo "a
+a%a#o con otra% en%e(an,a% ora*e%. A tra.D% #e *o% a(o%, e%ta% en%e(an,a% "an %i#o +a%a#a%
a *a I4*e%ia, no +or me#io #e *a $i/*ia, %ino +or me#io #e *a% autori#a#e% #e *a I4*e%ia.
A#em;%, %e49n La I4*e%ia 0at2*ica, *a inter+retaci2n correcta #e *a +a*a/ra #e 'io% e%
#erec"o e)c*u%i.o #e *a% autori#a#e% #e *a I4*e%ia.
85 GE* o8icio #e inter+retar autDnticamente *a +a*a/ra #e 'io%, ora* o e%crita, "a %i#o
encomen#a#o %2*o a* Ma4i%terio .i.o #e *a I4*e%ia, e* cua* *o e1ercita en nom/re #e
Ce%ucri%toH 3''O 105, e% #ecir, a *o% o/i%+o% en comuni2n con e* %uce%or #e -e#ro, e*
o/i%+o #e !oma.
El enfo'ue $rotestante
Lo% +rote%tante% creemo% Bue *a $i/*ia e% *a 9nica 8uente autoritati.a #e re.e*aci2n +ara
*a I4*e%ia. -or %u+ue%to Bue 'io% %e "a re.e*a#o a tra.D% #e *o% +ro8eta%, a tra.D% #e
Ce%ucri%to mi%mo, & a tra.D% #e .i%ione% & ;n4e*e%. -ero como 8uente #e re.e*aci2n
inspirada, permanente 0 universal para la Iglesia $o0 en d!a, con8iamo% %o*amente en *a
$i/*ia. Tam/iDn creemo% Bue *a natura*e,a e% una 8orma #e re.e*aci2n 4enera*, +ero no e%
re.e*aci2n .er/a*. >o a+ren#emo% *a% #octrina% #e* e.an4e*io a tra.D% #e *a natura*e,a, %ino
%o*amente +erci/imo% conce+to% 4enera*e% acerca #e 'io%.
0reemo% Bue *o% "om/re% %on 8a*i/*e%, Bue a tra.D% #e *a% #Dca#a% & *o% %i4*o%, a* %er
tran%miti#a% ora*mente, *a% en%e(an,a% #e Ce%9% & *o% a+2%to*e% %er=an #i%tor%iona#a%, a9n
+or "om/re% /ueno%. 0reemo% Bue %o*amente *a ,ala(ra Escrita **e.a *a +rome%a #e
in%+iraci2n in8a*i/*e, & no *a tradicin oral7
Tam/iDn creemo% Bue e% un #erec"o #e to#o% *o% cre&ente% inter+retar *a $i/*ia.
Tenemo% +a%tore% & +ro8e%ore% autori,a#o% +ara +re#icar & en%e(ar, & *a% autori#a#e% #e *a%
i4*e%ia% .i4i*an +or *a %ana #octrina. -ero tam/iDn animamo% a to#o% a *eer *a $i/*ia & a
com+arar *o Bue e%cuc"an en *a i4*e%ia con %u +ro+ia inter+retaci2n.
'urante *a "i%toria, no %o*amente *a I4*e%ia 0at2*ica "a rec*ama#o tener re.e*acione%
e%+ecia*e% #e 'io% %ino Bue tam/iDn otro%. En *o% +rimero% %i4*o%, +or e1em+*o, *o%
4n2%tico% tam/iDn #ec=an Bue ten=an #octrina% Bue "a/=an %i#o +a%a#a% #e%#e *o% a+2%to*e%
a tra.D% #e e**o%. E% #ecir, cre=an tam/iDn en una tradicin Bue "a/=a %i#o 4uar#a#a entre
e**o%. -ero e**o% 8ormaron una %ecta Bue ne4a/a *a encarnaci2n #e Ce%9%. K02mo +o#emo%
#i%tin4uir entre *a% re.e*acione% .er#a#era% & *a% 8a*%a%L 7i%t2ricamente, *o% +rote%tante%
"an in%i%ti#o en Bue *a ,ala(ra Escrita e% *a 9nica 8uente #e re.e*aci2n in%+ira#a +ara *a
I4*e%ia uni.er%a*.
Ace+tamo% *a% en%e(an,a% #e *a% autori#a#e% #e *a I4*e%ia como #ocumento%
im+ortante% Bue re+re%entan e* +en%amiento #e *a I4*e%ia en %u tiem+o, & +or *o tanto
merecen e%tu#io re%+etuo%o. Sin em/ar4o, no *e conce#emo% *a mi%ma G#e.oci2nH Bue a *a
$i/*ia.
E* Catecismo Menor de /estminster, #ocumento Bue re+re%enta e* +en%amiento
+rote%tante a* re%+ecto, #ice
La -a*a/ra #e 'io% Bue %e contiene en *a% E%critura% #e* Anti4uo & >ue.o
Te%tamento e% *a 9nica re4*a Bue "a #a#o 'io% +ara en%e(arno% c2mo "emo% #e
4*ori8icar*e & 4o,ar #e D*. 3-re4unta U25
7a& #octrina% Bue *a I4*e%ia 0at2*ica ace+ta +orBue %on +arte #e *a "radicin, +ero Bue
*o% +rote%tante% no ace+tamo% +orBue no e%t;n en *a .i(lia. -or e1em+*o, *a I4*e%ia 0at2*ica
en%e(a Bue *a Oir4en Mar=a naci2 %in e* +eca#o ori4ina*, no cometi2 nin49n +eca#o en %u
.i#a, & Bue a%cen#i2 a* cie*o %in morir. 3Catecismo, +;rra8o 4115. E%ta% en%e(an,a% no e%t;n
en *a $i/*ia, & +or *o tanto no *a% ace+tamo%.
Ser=a mu& #i8=ci* #e8en#er *a in8a*i/i*i#a# tota* #e* -a+a a tra.D% #e *o% %i4*o%. 'urante
*o% %i4*o% nue.e & #ie,, +or e1em+*o, e* +a+a#o %u8ri2 con8u%i2n & .er4Xen,a. 7a& un ca%o
en e* a(o 8<@ #e un -a+a Bue con#en2 a otro -a+a anterior 3**ama#o Formo%u%5. 6n a(o
#e%+uD% #e *a muerte #e Formo%u%, %acaron %u% re%to% #e *a tum/a con%a4ra#a, *e "icieron
un 1uicio, *o con#enaron, & ec"aron %u% re%to% en otra tum/a entre *o% e)tra(o% e im+uro%.
-oco% me%e% #e%+uD%, Fotro -a+a cam/i2 *a #eci%i2n, %ac2 %u% re%to%, & *e #io un entierro
"onora/*e #e nue.oI J/.iamente Funo #e e**o% e%ta/a eBui.oca#oI La% 0ru,a#a%, *a
con#enaci2n #e Ea*i*eo, & *a% tortura% #e *a InBui%ici2n tam/iDn %on te%timonio% #e *o%
errore% cometi#o% +or *a% autori#a#e% #e *a I4*e%ia.
0ontamo% e%to, no +ara "umi**ar a *o% cat2*ico%, +orBue "a& muc"o% errore% cometi#o%
tam/iDn +or *o% +rote%tante%. S2*o Bueremo% #e%tacar e* "ec"o #e Bue *o% "om/re% %on
8a*i/*e%, aun *a% autori#a#e% ec*e%i;%tica%.
E% +or e%o Bue 'io% +u%o Su re.e*aci2n en 8orma escrita. E% meno% +ro/a/*e Bue %ea
#i%tor%iona#a, e%+ecia*mente #urante un *ar4o +er=o#o #e tiem+o.
S2*o *a $i/*ia .iene a no%otro% con *a +rome%a #e in%+iraci2n #i.ina
2 Timoteo 314T1@
-ero +er%i%te t9 en *o Bue "a% a+ren#i#o & te +er%ua#i%te, %a/ien#o #e BuiDn "a%
a+ren#i#oP & Bue #e%#e *a ni(e, "a% %a/i#o *a% Sa4ra#a% E%critura%, *a% cua*e% te +ue#en
"acer %a/io +ara *a %a*.aci2n +or *a 8e Bue e% en 0ri%to Ce%9%. To#a *a E%critura e%
in%+ira#a +or 'io%, & 9ti* +ara en%e(ar, +ara re#ar4Xir, +ara corre4ir, +ara in%truir en
1u%ticia, a 8in #e Bue e* "om/re #e 'io% %ea +er8ecto, enteramente +re+ara#o +ara to#a
/uena o/ra.
To#a *a $i/*ia e% inspirada +or 'io%. E%to %i4ni8ica *itera*mente Bue 8ue e6$alada #e *a
/oca #e 'io%. -or *o tanto e% in8a*i/*e & con autori#a#. F=1e%e Bue no hay ninguna
promesa parecida acerca de la tradicin oral Bue %e tran%mite #e 4eneraci2n en
4eneraci2n.
2 -e#ro 11<T21
Tenemo% tam/iDn *a +a*a/ra +ro8Dtica m;% %e4ura, a *a cua* "acDi% /ien en e%tar
atento% como a una antorc"a Bue a*um/ra en *u4ar o%curo, "a%ta Bue e* #=a e%c*are,ca &
e* *ucero #e *a ma(ana %a*4a en .ue%tro% cora,one%P enten#ien#o +rimero e%to, Bue
nin4una +ro8ec=a #e *a E%critura e% #e inter+retaci2n +ri.a#a, +orBue nunca *a +ro8ec=a
8ue tra=#a +or .o*unta# "umana, %ino Bue *o% %anto% "om/re% #e 'io% "a/*aron %ien#o
in%+ira#o% +or e* E%+=ritu Santo.
0uan#o -e#ro #ice Bue *a E%critura no e% Gde inter+retaci2n +ri.a#aH, no e%t;
+ro"i/ien#o Bue un in#i.i#uo e%tu#ie *a $i/*ia +ara inter+retar*a. E* conte)to *o e)+*ica G*a
+ro8ec=a no 8ue tra=#a +or .o*unta# "umana, %ino Bue *o% %anto% "om/re% #e 'io% "a/*aron
%ien#o in%+ira#o% +or e* E%+=ritu SantoH. >o e%t; +ro"i/ien#o e* e%tu#io #e *a E%critura,
%ino Bue e%t; "a/*an#o #e* origen #e *a E%critura. La i#ea e% Bue no .iene #e *a mente #e*
"om/re, %ino #e *a mente #e 'io%.
La $i/*ia no contiene nin4una +ro"i/ici2n #e inter+retaci2n & e%tu#io +ri.a#o. To#o *o
contrarioP %e recomien#a.
7ec"o% 1@11
S D%to% eran m;% no/*e% Bue *o% Bue e%ta/an en Te%a*2nica, +ue% reci/ieron *a
+a*a/ra con to#a %o*icitu#, e%cu#ri(an#o ca#a #=a *a% E%critura% +ara .er %i e%ta% co%a%
eran a%=.
Fue a*4o no(le #e +arte #e *o% cre&ente% en $erea e%tu#iar *a% E%critura% +ara
com+ro/ar %i *a en%e(an,a #e -a/*o & Si*a% era correcta. E**o% no eran autori#a#e% #e *a
I4*e%ia, %ino nue.o% cre&ente%.
7a& otro% +a%a1e% Bue a#.ierten contra e* a(a#ir o Buitar #e *a -a*a/ra #e 'io%. AunBue
*o% cat2*ico% no +reten#en a4re4ar na#a escrito a *a $i/*ia con %u "radicin, e* re%u*ta#o e%
+r;cticamente e* mi%mo. >ote *a% a#.ertencia%
'euteronomio 42
>o a(a#ir;% a *a +a*a/ra Bue &o o% man#o, ni #i%minuirDi% #e e**a, +ara Bue 4uar#Di%
*o% man#amiento% #e Ce"o.; .ue%tro 'io% Bue &o o% or#eno.
'euteronomio 1232
0ui#ar;% #e "acer to#o *o Bue &o te man#oP no a(a#ir;% a e**o, ni #e e**o Buitar;%.
A+oca*i+%i% 2218T1<
So te%ti8ico a to#o aBue* Bue o&e *a% +a*a/ra% #e *a +ro8ec=a #e e%te *i/ro Si a*4uno
a(a#iere a e%ta% co%a%, 'io% traer; %o/re D* *a% +*a4a% Bue e%t;n e%crita% en e%te *i/ro. S
%i a*4uno Buitare #e *a% +a*a/ra% #e* *i/ro #e e%ta +ro8ec=a, 'io% Buitar; %u +arte #e*
*i/ro #e *a .i#a, & #e *a %anta ciu#a# & #e *a% co%a% Bue e%t;n e%crita% en e%te *i/ro.
E%ta %e4un#a #octrina e% c*a.e, +orBue #etermina muc"a% otra% co%a%. Si no e%tamo% #e
acuer#o en *a 8uente #e *a% #octrina%, F#i8=ci*mente e%taremo% #e acuer#o en *a% otra%
#octrina%I A#em;%, %i ace+tamo% e* conce+to #e *a Tra#ici2n & e* #erec"o e)c*u%i.o #e *a
inter+retaci2n #e *a .er#a#, Fno +o#emo% cue%tionar nin4una otra #octrinaI E% #ecir, %i no
e%tamo% #e acuer#o con e**o%, FE%tamo% eBui.oca#o% antes de dialogarI
Jtra .e, o/%er.amo% e* mi%mo +rinci+io Bue 8orma e* cimiento #e *a I4*e%ia 0at2*ica
e;igen sumisin a su autoridad. Su #octrina #e *a %a*.aci2n *e% o/*i4a a %u% miem/ro% a
#e+en#er #e e**o% +ara o/tener *a 4racia re#entora, & %u #octrina #e *a re.e*aci2n #i.ina *e%
o/*i4a a #e+en#er #e e**o% +ara o/tener *a inter+retaci2n correcta #e e**a.
(a naturale9a y la ra9n
E%tamo% #e acuer#o con *o% cat2*ico% en con%i#erar Bue *a natura*e,a e% otra 8uente #e
re.e*aci2n 3**ama#a re.e*aci2n G4enera*H o Guni.er%a*H5. A#em;%, como 'io% e% e* autor,
tanto #e *a% E%critura%, como #e *a natura*e,a, e%ta% #o% re.e*acione% no %e contra#icen. Si
inter+retamo% correctamente *a $i/*ia, & tam/iDn "acemo% *a in.e%ti4aci2n cient=8ica
correctamente, no "a/r; contra#iccione%.
15< GFe & ciencia. ^A +e%ar #e Bue *a 8e e%tD +or encima #e *a ra,2n, 1am;% +ue#e
"a/er #e%acuer#o entre e**a%. -ue%to Bue e* mi%mo 'io% Bue re.e*a *o% mi%terio% &
comunica *a 8e "a "ec"o #e%cen#er en e* e%+=ritu "umano *a *u, #e *a ra,2n, 'io% no
+o#r=a ne4ar%e a %= mi%mo ni *o .er#a#ero contra#ecir 1am;% a *o .er#a#ero_H.
30ateci%mo5
E* 9nico +ro/*ema e% Bue e* "om/re %e eBui.oca a* inter+retar *a $i/*ia & a* inter+retar
*a e.i#encia cient=8ica. E%to +ro#uce a+arente% contra#iccione%. -or un *a#o, cuan#o *o%
arBue2*o4o% no encuentran e.i#encia #e a*4o Bue e)i%t=a %e49n *a $i/*ia 3como *a ciu#a# #e
Ceric2, +or e1em+*o5, & nie4an *a .eraci#a# #e* re*ato /=/*ico, conc*uimo% Bue *o%
arBue2*o4o% e%t;n eBui.oca#o% en %u inter+retaci2n #e *a e.i#encia. -or otra +arte, a .ece%
e* error e%t; en e* *a#o #e *a inter+retaci2n /=/*ica. -or e1em+*o, anti4uamente, en e* tiem+o
#e Ea*i*eo, %e cre=a Bue *a $i/*ia en%e(a/a Bue *a tierra era e* centro #e* uni.er%o, "a%ta Bue
*a e.i#encia cient=8ica com+ro/2 Bue no era a%=, & *a I4*e%ia %e #io cuenta #e Bue %u
inter+retaci2n "a/=a %i#o err2nea.
A* "acer e%ta% com+aracione%, e% im+ortante #ar cierta +riori#a# a *a% E%critura%, &a Bue
%on una re.e*aci2n .er/a*. La natura*e,a, %ien#o una re.e*aci2n no-ver(al, %e +re%ta +ara
muc"a% #i%tinta% inter+retacione%. -or e1em+*o, KBuD no% #ice una *in#a +ue%ta #e* %o*L
-o%i/*emente me comuniBue a*4o #e *a pa3 #e* Se(or, +ero a otra +er%ona *e +ue#e
comunicar %u gloria. AunBue *a% +a*a/ra% tam/iDn %e +ue#en inter+retar ma*, *a $i/*ia e%
una comunicaci2n m;% +reci%a Bue *o% #ato% Bue o/%er.amo% con *o% cinco %enti#o%. E%ta e%
*a ra,2n +or *a cua* 'io% e%co4i2 comunicar Su men%a1e #e* e.an4e*io a tra.D% #e *a -a*a/ra
e%crita.
AunBue *a *u, #e *a natura*e,a & *a% o/ra% #e creaci2n & +ro.i#encia mani8ie%tan *a
/on#a#, %a/i#ur=a, & +o#er #e 'io%, #e ta* manera Bue *o% "om/re% Bue#an %in e)cu%a,
%in em/ar4o, no %on %u8iciente% +ara #ar aBue* conocimiento #e 'io% & #e %u .o*unta#
Bue e% nece%ario +ara *a %a*.aci2n. 3Confesin de )e de /estminster, I A5
La #i8erencia entre *o% cat2*ico% & *o% +rote%tante% no e%t; en ace+tar *a natura*e,a como
otra 8uente #e re.e*aci2n +ara*e*aP *a #i8erencia e%t; en *a% "erramienta% Bue u%amo% +ara
inter+retar*a. Lo% cat2*ico% tra#iciona*mente "an con8ia#o m;% Bue *o% +rote%tante% en *a
ra3n $umana +ara *a inter+retaci2n #e *a re.e*aci2n 4enera*.
36 GLa %anta I4*e%ia, nue%tra ma#re, mantiene & en%e(a Bue 'io%, +rinci+io & 8in #e
to#a% *a% co%a%, +ue#e %er conoci#o con certe,a me#iante *a *u, natura* #e *a ra,2n
"umana a +artir #e *a% co%a% crea#a%.H Q Sin e%ta ca+aci#a#, e* "om/re no +o#r=a
aco4er *a re.e*aci2n #e 'io%. E* "om/re tiene e%ta ca+aci#a# +orBue "a %i#o crea#o Ga
ima4en #e 'io%H.
Lo% cat2*ico% tien#en a "acer una %e+araci2n 0uan#o e%tu#ian *a natura*e,a, *a ra,2n e%
un in%trumento %u8iciente, .;*i#o & acerta#o. 0uan#o e%tu#ian *a $i/*ia & ana*i,an tema%
re*i4io%o%, *a ra,2n no e% %u8icienteP %e nece%ita em+*ear *a 8e.
3@ Sin em/ar4o, en *a% con#icione% "i%t2rica% en Bue %e encuentra, e* "om/re
e)+erimenta muc"a% #i8icu*ta#e% +ara conocer a 'io% con *a %o*a *u, #e %u ra,2n Q
38 -or e%to e* "om/re nece%ita %er i*umina#o +or *a re.e*aci2n #e 'io%, no
%o*amente acerca #e *o Bue %u+era %u enten#imiento, %ino tam/iDn %o/re G*a% .er#a#e%
re*i4io%a% & mora*e% Bue #e %u&o no %on inacce%i/*e% a *a ra,2n, a 8in #e Bue +ue#an %er,
en e* e%ta#o actua* #e* 4Dnero "umano, conoci#a% #e to#o% %in #i8icu*ta#, con una
certe,a 8irme & %in me,c*a #e errorH.
K02mo 8unciona e%toL Lo .emo% en *a meto#o*o4=a #e %u te2*o4o +re#i*ecto, %anto
Tom;% #e ABuino. -or e1em+*o, D* ace+ta *a .a*i#e, #e *o% ar4umento% 8i*o%28ico% +ara *a
e)i%tencia #e 'io%, u%an#o *a ra,2n, +ero tam/iDn reconoce Bue %e nece%ita *a 8e +ara creer
Bue 'io% e% triuno. 'e e%ta manera, *a ra,2n no% **e.a +or e* camino a cierta #i%tancia, +ero
cuan#o %e *e aca/e *a 4a%o*ina, tenemo% Bue %u/ir e* /u% #e *a 8e.
Lo% +rote%tante% ten#emo% a #e%con8iar en *a ra,2n, cuando se utili3a en forma
independiente de la fe. La ra,2n e% un in%trumento #a(a#o +or *a ca=#a, Bue +or %= %o*a no%
**e.ar=a +or un camino eBui.oca#o. -or e1em+*o, e* +ro/*ema no e% %o*amente Bue *a ra,2n
no e% suficiente +ara creer en *a #octrina #e *a Trini#a#P *a ra,2n no% **e.ar=a a rec$a3ar *a
#octrina #e *a Trini#a#, & *a #octrina #e *a% #o% natura*e,a% 3#i.ina & "umana5 #e Ce%9%.
E%ta% #octrina% +arecen i*24ica% cuan#o %e ana*i,an con *a ra,2n en 8orma in#e+en#iente #e
*a 8e. 0on%i#eramo% Bue e% nece%ario uti*i,ar *a 8e tam/iDn a* e%tu#iar *a natura*e,a, & Bue e%
+e*i4ro%o %e+arar *a 8e & *a ra,2n, #an#o in#e+en#encia a *a ra,2n.
En *a enc=c*ica Bue 8ue +u/*ica#a en e* a(o 1<<8, GFi#e% et !atioH, e* -a+a Cuan -a/*o
II mani8ie%ta %u +reocu+aci2n +or *a 8orma en Bue *a ra,2n "a %i#o #i%tor%iona#a & "a
#omina#o +or %o/re *a 8e en a*4uno% +er=o#o% "i%t2rico%, +ro#ucien#o a4no%tici%mo &
re*ati.i%mo. Sin em/ar4o, #e8ien#e *a +o%ici2n tra#iciona* cat2*ica, Bue reconoce *a
Grec=+roca autonom=aH #e *a% #o%. 'ice,
GLa 8e & *a ra,2n 3Fi#e% et ratio5 %on como *a% #o% a*a% con *a% cua*e% e* e%+=ritu
"umano %e e*e.a "acia *a contem+*aci2n #e *a .er#a#.H 3+rimer +;rra8o5
G>o "a&, +ue%, moti.o #e com+etiti.i#a# a*4una entre *a ra,2n & *a 8e una e%t;
#entro #e *a otra, & ca#a una tiene %u +ro+io e%+acio #e rea*i,aci2n.H 3%ecci2n 1@5
G>o e% ino+ortuna, +or tanto, mi **ama#a 8uerte e inci%i.a +ara Bue *a 8e & *a
8i*o%o8=a recu+eren *a uni#a# +ro8un#a Bue *e% "ace ca+ace% #e %er co"erente% con %u
natura*e,a en e* re%+eto #e *a rec=+roca autonom=a. A *a +arre%ia #e *a 8e #e/e
corre%+on#er *a au#acia #e *a ra,2n.H 3%ecci2n 485
E%to +arece ace+ta/*e a +rimera .i%ta, & tam/iDn Bueremo% mantener una ami%ta#
re%+etuo%a con *a ra,2n. Sin em/ar4o, e% 1u%tamente *a autori#a# autnoma conce#i#a a *a
ra,2n Bue ine.ita/*emente no% **e.ar; a un con8*icto con *a 8e. >o% 4uiar; a conc*u%ione%
err2nea% acerca #e 'io%.
MiBue* #e 6namuno *o e)+eriment2 en %u +ro+io +ere4rina1e e%+iritua*
G0on *a ra,2n /u%ca/a un 'io% raciona*, Bue i/a #e%.aneciDn#o%e +or %er +ura i#ea,
& a%= +ara/a en e* 'io% >a#a a Bue e* +ante=%mo con#uce.H
La +o%ici2n +rote%tante a#.ierte Bue *a ra,2n "a %i#o tan a8ecta#a +or *a ca=#a Bue no
con.iene con8iar en e**a en 8orma in#e+en#iente, %in 8renar*a & corre4ir*a #e acuer#o con *a
re.e*aci2n 34enera* & e%+ecia*5 & *a 8e. La *24ica no e% a*4o ma*o, & *a 8e no e% irraciona*,
+ero *a mente "umana e% #D/i*. Mientra% *a ra,2n e% m;% "umana, *a 8e e%t; conecta#a con
'io%, & 4uia#a +or e* E%+=ritu Santo. Lo i#ea* e% Bue *a 8e & *a ra,2n e%tDn en armon=a, +ero
a .ece% no e% a%=. -or *o tanto, *a ra,2n #e/er=a %ometer%e a *a correcci2n #e *a 8e a* ana*i,ar
*a re.e*aci2n, %ea *a re.e*aci2n 4enera* en *a natura*e,a o *a re.e*aci2n e%+ecia* encontra#a
en *a% E%critura%.
La 0on8e%i2n #e Fe #e We%tmin%ter e)+*ica e* +ro/*ema
G-or e%te +eca#o nue%tro% +rimero% +a#re% ca&eron #e %u rectitu# ori4ina* &
+er#ieron *a comuni2n con 'io%. -or tanto Bue#aron muerto% en e* +eca#o, tota*mente
corrom+i#o% en to#a% *a% 8acu*ta#e% & +arte% #e* a*ma & #e* cuer+o.H 30a+=tu*o 6,
+;rra8o $5
E% #ecir, no "a& nin49n a%+ecto #e* "om/re Bue no "a&a %i#o #a(a#o +or e* +eca#o. E*
"om/re no e% tan ma*o como +o#r=a %er, 4racia% a *a o/ra #e 'io% en 8renar %u%
inc*inacione% +ecamino%a%. -ero ca#a a%+ecto e%t; a8ecta#o +or e* +eca#o, & merece a*4o #e
#e%con8ian,a. E%to inc*u&e *a ra,2n.
E* +ro/*ema e% +areci#o a *o Bue %uce#e con e* cuer+o & e* e%+=ritu "umanoP cuan#o
a*4uien %e con.ierte, %u e%+=ritu em+ie,a a %er reno.a#o, +ero %u cuer+o no cam/ia. E*
cuer+o no e% ma*o en %=, +ero to#a.=a contiene *a% mi%ma% #e/i*i#a#e% Bue re%u*taron #e *a
ca=#a. En cam/io, e* e%+=ritu "a naci#o #e nue.o, & e%t; meno% %u1eto a* +o#er #e *a
tentaci2n. 'e una manera %eme1ante, *a ra,2n "umana to#a.=a e% m;% +ro+en%a a* error Bue
*a 8e, Bue e% 4uia#a +or e* E%+=ritu Santo.
E%to no #e/e %er inter+reta#o como un **ama#o a a+a4ar e* cere/ro o a inter+retar *a
$i/*ia #e una 8orma m=%tica o irraciona*. To#o *o contrario. 0uan#o %e renue.a e* e%+=ritu,
una #e *a% con%ecuencia% norma*e% e% un entu%ia%mo +or e%tu#iar & enten#er *a -a*a/ra #e
'io%. La 8e #e/er=a +ro#ucir un me1or u%o #e *a ra,2n, reconocien#o %u% *=mite%, & %iem+re
%ometiDn#o*a a *a 8e. Lo% +rote%tante% en 4enera* "an e%ta#o m;% #e acuer#o con *a 8ra%e #e
An%e*mo 3,roslogion5 G>o /u%co enten#er +ara creer, %ino creo +ara enten#erH.
Franci% Sc"ae88er, en %u% *i/ro%, "$e ?od /$o is "$ere 3E* 'io% Bue e%t; a**=5, &
+u0endo de la ra3n, a+unt2 a* +e*i4ro #e +ermitir Bue *a ra,2n 8uncione en 8orma
in#e+en#iente. M* encuentra Bue e* +unto #e +arti#a +ara e* e)i%tencia*i%mo & +ara e*
%ecu*ari%mo mo#erno 8ue *a %e+araci2n #e *a 8e & #e *a ra,2n, & .ue*.e a %anto Tom;% +ara
encontrar *a ra=, "i%t2rica #e e%ta #icotom=a. Santo Tom;% mi%mo trata/a #e mantener *a%
#o% en armon=a. -ero, %in Bue e%o 8uera %u +ro+2%ito, #e12 *a ra,2n con #ema%ia#o +o#er
+ara *o% 8uturo% 8i*2%o8o%.
A*4uno% 8i*2%o8o% u%an *a ra,2n & rec"a,an *a 8e, mientra% otro% reaccionan & .an a* otro
e)tremo retienen *a 8e & rec"a,an *a ra,2n. 'e%carte% +u%o muc"a con8ian,a en *a ra,2n.
'eci#i2 em+e,ar con %u% +ro+io% +en%amiento%, & creer %o*amente *o Bue no *e "ac=a #u#ar.
-ero aunBue D* termin2 cre&en#o en 'io%, otro% Bue eran m;% con%ecuente% con e* mi%mo
+rinci+io raciona*i%ta & %u/1eti.o, terminaron %ien#o ateo%. \ant, +or otro *a#o, ten=a +oca
con8ian,a en *a ra,2n +ara a%unto% re*i4io%o%. -ara D*, *a ra,2n G+uraH 8unciona %o*amente
en e* mun#o 8=%ico. E* mun#o Gmeta8=%icoH, #on#e D* u/ica/a *a re*i4i2n & *a Dtica, e% un
ocDano ne/u*o%o. A**= %o*amente 8unciona *a ra,2n G+r;cticaH. La re*i4i2n entonce%, %e49n
D*, e%t; **ena #e mi%terio. \ier]e4aar#, +recur%or #e* e)i%tencia*i%mo, a/ra,a una 8e
+ara#21ica
GK-ue#e uno a+ren#er #e *a "i%toria a*4o acerca #e 0ri%toL >o. K-or BuD noL -orBue
uno no +ue#e sa(er na#a acerca #e G0ri%toHP M* e% *a +ara#o1a, e* o/1eto #e *a 8e,
e)i%tien#o %2*o +ara 8e.Q >o %e +ue#e %a/er na#a acerca #e D*, %ino %o*amente creer*e.H
A%= *o% +en%a#ore% cam/ian #e un e)tremo a otro, #e* raciona*i%mo a* irraciona*i%mo.
E%tamo% #e acuer#o con e* -a+a Cuan -a/*o II en Bue #e/emo% /u%car una armon=a, %in
rec"a,ar ni *a 8e ni *a ra,2n. Sin em/ar4o, creemo% Bue *a ra,2n nunca #e/e 8uncionar en
8orma in#e+en#iente #e *a 8e, & Bue *a ra,2n #e/e %er .i4i*a#a & 4uia#a +or *a 8e.
0orne*iu% OanTi* "i,o una 4ran contri/uci2n a *a a+o*o4Dtica cri%tiana con %u
a8irmaci2n #e Bue *a .er#a# no e% neutra*, & Bue *a ra,2n "umana no e% o/1eti.a. In%i%te en
Bue %i +reten#emo% %er o/1eti.o%, u%an#o *a ra,2n, .amo% a terminar ne4an#o a 'io%, Buien
e% *a 8uente #e to#a .er#a#. E%t; c*aroP %i %o*o 'io% e% #ue(o #e *a .er#a#, & %i e* "om/re
#e+en#e tota*mente #e M* +ara %a/er a*4o #e *a .er#a#, cua*Buier %i%tema #e +en%amiento
Bue comience con *a mente "umana, F&a %e #e%.i2 #e *a .er#a# ante% #e +artirI La mente
tiene Bue %ometer%e tota*mente a 'io%, #e%#e e* +rinci+io. -ro.er/io% 1@ #ice, GE* +rinci+io
#e *a %a/i#ur=a e% e* temor #e Ce"o.;.H
En 1 0orintio%, ca+=tu*o% 1 & 2, -a/*o no% a#.ierte #e *o% *=mite% #e *a %a/i#ur=a
"umana.
K'2n#e e%t; e* %a/ioL K'2n#e e%t; e* e%cri/aL K'2n#e e%t; e* #i%+uta#or #e e%te
%i4*oL K>o "a en*oBueci#o 'io% *a %a/i#ur=a #e* mun#oL -ue% "a Bue en *a %a/i#ur=a #e
'io% el mundo no conoci a 6ios mediante la sa*idur2a, a4ra#2 a 'io% %a*.ar a *o%
cre&ente% +or *a *ocura #e *a +re#icaci2n. 31 0o. 120T215
S e%tu.e entre .o%otro% con #e/i*i#a#, & muc"o temor & tem/*orP & ni mi +a*a/ra ni
mi +re#icaci2n 8ue con +a*a/ra% +er%ua%i.a% #e "umana %a/i#ur=a, %ino con
#emo%traci2n #e* E%+=ritu & #e +o#er, +ara Bue .ue%tra 8e no e%tD 8un#a#a en *a
%a/i#ur=a #e *o% "om/re%, %ino en e* +o#er #e 'io%. 31 0o. 23T55
-orBue KBuiDn #e *o% "om/re% %a/e *a% co%a% #e* "om/re, %ino e* e%+=ritu #e* "om/re
Bue e%t; en D*L A%= tam+oco na#ie conoci2 *a% co%a% #e 'io%, %ino e* E%+=ritu #e 'io%. 31
0o. 2115
-ero el hom*re natural no perci*e las cosas "ue son del Esp2ritu de 6ios, +orBue
+ara D* %on *ocura, & no *a% +ue#e enten#er, +orBue %e "an #e #i%cernir e%+iritua*mente.
31 0o. 2145
-ue#e +arecer "umi**ante #ar%e cuenta #e Bue nue%tra mente no e% ca+a, #e **e4ar a *a
8e, & Bue nue%tra ra,2n mi%ma e%t; #e8ectuo%a. Sin em/ar4o, e%te reconocimiento e% e*
comien,o #e *a .er#a#era %a/i#ur=a. Ta* como #ice 6namuno
GSo*o e% "umi*#e #e .er#a# e* Bue "umi**a %u ra,2nH.
0A-RT6LJ 6
SNLJ CES`S
G6na co%a Bue Ce%9% me +i#e e% Bue me a+o&e tota*mente en M*. Aue %2*o en D*
con8=e, en 8orma a/%o*uta. Aue me a/an#one a M* %in re%er.a%H.
3Ma#re Tere%a5
G-ara m=, Ce%9% e% mi 'io%.
Ce%9% e% mi E%+o%o.
Ce%9% e% mi Oi#a.
Ce%9% e% mi 9nico Amor.
Ce%9% e% mi To#o.H
3Ma#re Tere%a5
Lo% cat2*ico% con%i#eran a Ce%9% e* #i.ino Se(or & Sa*.a#or. >o tenemo% ma&ore%
#i8erencia% en *a cri%to*o4=a. -ero, ta* como 8ue e* ca%o con *a %a*.aci2n & con *a re.e*aci2n,
*a #i8erencia e%t; en *o Bue e**o% a9aden a e%ta #octrina.
0uan#o mi e%+o%a Mar=a An4D*ica era ni(a, e%tu#ia/a en un co*e4io #e mon1a%. 6na
.e,, cuan#o e%ta/a en *a ca+i**a, o/%er.2 a muc"a 4ente #e ro#i**a% #e*ante #e *a ima4en #e
*a Oir4en Mar=a. Mir2 a* *a#o #e *a ca+i**a & .io *a ima4en #e Ce%9%, F+ero no "a/=a na#ie
con M*I Le #io +ena Bue e%tu.iera tan %o*o, & 8ue a orar #e*ante #e M*.
En e* centro #e Santia4o #e 0"i*e, "a& un cerro **ama#o GSan 0ri%t2/a*H. E% e* cerro
m;% a*to en *a ciu#a#. Arri/a "a& una ima4en enorme #e Mar=a, .i%i/*e #e%#e ca%i cua*Buier
+arte #e *a ciu#a#. M;% a/a1o, muc"o m;% +eBue(o, & muc"o meno% .i%i/*e, e%t; *a ima4en
#e Ce%9%. E%to e% t=+ico en muc"a% ciu#a#e% #e AmDrica Latina, & %im/o*i,a *a% +riori#a#e%
#e *a re*i4i2n +o+u*ar.
AunBue *o% cat2*ico% tDcnicamente reconocen *a %u+eriori#a# #e Ce%9%, en *a +r;ctica e%
mu& com9n Bue *a 4ente atri/u&a m;% im+ortancia a Mar=a, e%+ecia*mente en AmDrica
Latina. Lo% cat2*ico% con8=an en e**a & en *o% %anto% como me#ia#ore%. Jran a e**a & a *o%
%anto%, & "acen cu*to% e%+ecia*e% a *a Oir4en.
A*4uno% a+untan a *a im+ortancia #e *a ma#re como centro emociona* #e *a 8ami*ia
*atinoamericana +ara e)+*icar e* *u4ar #e Mar=a en e* cato*ici%mo *atinoamericano. Jtro%
%u4ieren Bue e* 0ri%to cat2*ico %e .e %u8ri#o, mori/un#o & #D/i*, con tanto Dn8a%i% en *a cru,
& +oco Dn8a%i% en *a re%urrecci2n, "acien#o m;% atracti.a & nece%aria a Mar=a, ma#re &
8uente #e .i#a. E* cruci8i1o u%a#o 8recuentemente +or *o% cat2*ico% tiene a Ce%9% en *a cru,,
+ero *o% +rote%tante% ca%i %iem+re u%an e* %=m/o*o #e *a cru, .ac=a, a+untan#o a *a
con%umaci2n #e *a %a*.aci2n & a *a re%urrecci2n.
K0u;* e% *a +o%ici2n o8icia* #e *a I4*e%ia 0at2*icaL
La $osici(n cat(lica
La *24ica #e %u en8oBue e% c*ara Sa Bue Mar=a e% *a ma#re #e Ce%9%, e**a tam/iDn e% *a
ma#re #e %u 0uer+o, *a I4*e%ia. E%to %i4ni8ica Bue e**a coo+era en *a o/ra #e re#enci2n en
.aria% manera% -rimero, e**a #io a *u, a Ce%9%. Se4un#o, e**a a&u#2 a 8un#ar *a I4*e%ia con
%u% oracione%. Tercero, e**a naci2 %in e* +eca#o ori4ina* & G+artici+2H en *a re%urrecci2n #e
Ce%9% cuan#o e**a 8ue tra%*a#a#a a* cie*o %in morir. E%te "ec"o *a "ace G!eina #e* uni.er%oH.
0uarto, e**a e% e* mo#e*o #e *a 8e & #e *a cari#a#. Fina*mente, e**a contin9a interce#ien#o
#e%#e e* cie*o +ara #arno% G*o% #one% #e *a %a*.aci2n eternaH.
Muc"o% e)+*ican Bue u%an *a% im;4ene% #e e**a %o*amente como una a&u#a +ara a#orar
a 'io%. >o o/%tante, %e49n e* Catecismo, *a I4*e%ia 0at2*ica en e8ecto #e#ica cu*to% a e**a.
Jtro% e)+*ican Bue re,an a *o% %anto% & a *a Oir4en +orBue %e %ienten in#i4no% #e
acercar%e a 'io% mi%mo. Encuentran con%ue*o en *a 8i4ura materna*.
Leamo% *a #octrina cat2*ica acerca #e *a Oir4en Mar=a en e* nue.o Catecismo
<63 'e%+uD% #e "a/er "a/*a#o #e* +a+e* #e *a Oir4en Mar=a en e* mi%terio #e 0ri%to
& #e* E%+=ritu, con.iene con%i#erar a"ora %u *u4ar en e* mi%terio #e *a I4*e%ia. GSe *a
reconoce & %e *a .enera como .er#a#era Madre de ios 0 del *edentor Q m;% a9n, ^e%
.er#a#eramente *a ma#re #e *o% miem/ro% 3#e 0ri%to5 +orBue co*a/or2 con %u amor a
Bue nacieran en *a I4*e%ia *o% cre&ente%, miem/ro% #e aBue**a ca/e,a Q_H
<66 GFina*mente, *a Oir4en inmacu*a#a, preservada li(re de toda manc$a del
pecado original, termina#o e* cur%o #e %u .i#a en *a Tierra, fue llevada a la gloria del
Cielo 0 elevada al trono por el Se9or como *eina del universo, +ara %er con8orma#a
m;% +*enamente a %u 7i1o, Se(or #e *o% Se(ore% & .ence#or #e* +eca#o & #e *a muerteH
Q La a%unci2n #e *a Sant=%ima Oir4en con%titu&e una +artici+aci2n %in4u*ar en *a
re%urrecci2n #e %u 7i1o & una antici+aci2n #e *a re%urrecci2n #e *o% #em;% cri%tiano%
<6@ -or %u tota* a#"e%i2n a *a .o*unta# #e* -a#re, a *a o/ra re#entora #e %u 7i1o, a
to#a moci2n #e* E%+=ritu Santo, *a Oir4en Mar=a e% +ara *a I4*e%ia el modelo de la fe 0 la
caridad.
<68 -ero %u +a+e* con re*aci2n a *a I4*e%ia & a to#a *a "umani#a# .a a9n m;% *e1o%.
G0o*a/or2 #e manera tota*mente %in4u*ar a *a o/ra #e* Sa*.a#or +or %u 8e, e%+eran,a &
ar#iente amor, +ara re%ta/*ecer *a .i#a %o/renatura* #e *o% "om/re%. -or e%ta ra,2n e%
nue%tra Ma#re en e* or#en #e *a 4racia.H
<6< Q 0on %u a%unci2n a *o% 0ie*o%, no a/an#on2 %u mi%i2n %a*.a#ora, %ino Bue
contina procur%ndonos con su mltiple intercesin los dones de la salvacin eterna Q
-or e%o *a Sant=%ima Oir4en e% in.oca#a en *a I4*e%ia con *o% t=tu*o% #e A/o4a#a,
Au)i*ia#ora, Socorro, Mediadora.
<@1 GLa +ie#a# #e *a I4*e%ia "acia *a Sant=%ima Oir4en e% un e*emento intr=n%eco #e*
cu*to cri%tianoH 3M0 565. La Sant=%ima Oir4en Ge% "onra#a con ra,2n +or *a I4*e%ia con
un culto especial. S, en e8ecto, #e%#e *o% tiem+o% m;% anti4uo%, %e venera a *a Sant=%ima
Oir4en con e* t=tu*o #e aMa#re #e 'io%b, /a1o cu&a +rotecci2n %e aco4en *o% 8ie*e%
%u+*icante% en to#o% %u% +e*i4ro% & nece%i#a#e% Q E%te cu*to Q aunBue #e* to#o
%in4u*ar, e% e%encia*mente #i8erente #e* cu*to #e a#oraci2n Bue %e #a a* Oer/o
encarna#o, *o mi%mo Bue a* -a#re, & a* E%+=ritu Santo, +ero *o 8a.orece mu&
+o#ero%amenteH 3LE665P encuentra %u e)+re%i2n en *a% 8ie%ta% *it9r4ica% #e#ica#a% a *a
Ma#re #e 'io% 3c8. S0 1035 & en *a oraci2n mariana, como e* %anto ro%ario, G%=nte%i% #e
to#o e* e.an4e*ioH 3c8. -a/*o OI, M0 425.
La "i%toria #e *a #octrina #e Mar=a no e% un cam+o 8;ci*. 7a& muc"a% re8erencia% a *a
Oir4en #e%#e *o% +rimero% %i4*o% #e%+uD% #e 0ri%to. >o o/%tante, *o% comentario% e%t;n
%u1eto% a #i8erente% inter+retacione%. A*4uno% te2*o4o% "a/*a/an #e Mar=a como *a Gnue.a
E.aH 3Cu%tino M;rtir & Jr=4ene% #e* %e4un#o %i4*o5. En e* 0onci*io #e M8e%o, 431, **amaron
a Mar=a +or +rimera .e, Gt"eoto]o%H, Ma#re #e 'io%. -ero e%ta #ec*araci2n 8ue "ec"a +ara
ac*arar Bue Ce%9% era #i.ino & "umano, con #o% natura*e,a% uni#a% en una %o*a +er%ona,
e%+ecia*mente en contra #e >e%torio. Em+e,aron a ce*e/rar e* nacimiento #e *a Oir4en en *a
I4*e%ia orienta* en e* %i4*o OII, & en *a I4*e%ia occi#enta* en e* %i4*o IY. AunBue a*4uno%
te2*o4o% +ro+u%ieron *a #octrina #e *a inmacu*a#a conce+ci2n anteriormente, no 8ue "a%ta
e* %i4*o YIY cuan#o %e "i,o o8icia*. E* mi%mo Santo Tom;% #e ABuino "a/=a ne4a#o e%ta
#octrina. La #octrina #e *a A%unci2n #e *a Oir4en 8ue ace+ta#a +or *a I4*e%ia 0at2*ica en
1<50.
6
La oraci2n #e* GA.emar=aH e)+re%a *a con8ian,a en e**a, /u%can#o %u a&u#a
e%+ecia*mente en e* momento #e *a muerte.
G'io% te %a*.e, Mar=a, **ena #e 4racia, e* Se(or e% conti4o. $en#ita t9 ere% entre
to#a% *a% mu1ere% & /en#ito e* 8ruto #e tu .ientre, Ce%9%. Santa Mar=a, Ma#re #e 'io%,
rue4a +or no%otro%, +eca#ore%, a"ora & en *a "ora #e nue%tra muerte.H 3Catecismo, 26@6,
26@@5
E* Catecismo e)+*ica +or BuD +ien%an tanto en e**a en *a "ora #e *a muerteP Fe**a *o% **e.a a
Ce%9%I
26@@ Q -i#ien#o a Mar=a Bue rue4ue +or no%otro%, no% reconocemo% como
+eca#ore% & no% #iri4imo% a *a GMa#re #e *a Mi%ericor#iaH, a *a Oir4en Sant=%ima. >o%
+onemo% en %u% mano% Ga"ora, en e* "o& #e nue%tra% .i#a%. S nue%tra con8ian,a %e
en%anc"a +ara entre4ar*e #e%#e a"ora, G*a "ora #e nue%tra muerteH. Aue e%tD +re%ente en
e%a "ora, como e%tu.o en *a muerte en cru, #e %u 7i1o & Bue en *a "ora #e nue%tro
tr;n%ito no% aco1a como ma#re nue%tra 3c8. Cn. 1<2@5 +ara con#ucirno% a %u 7i1o Ce%9%,
a* -ara=%o.
>ote tam/iDn Bue e**a e% **ama#a GSant=%imaH, tDrmino re%er.a#o %o*amente +ara 'io%
en *a $i/*ia.
0on re%+ecto a *o% %anto%, *o% cat2*ico% con%i#eran Bue %on Gte%ti4o%H Buiene% "an
**e4a#o a* cie*o, & Buiene% +ue#en interce#er +or no%otro%.
2683 Lo% te%ti4o% Bue no% "an +rece#i#o en e* !eino 3c8. 7/. 1215 e%+ecia*mente
*o% Bue *a I4*e%ia reconoce como G%anto%H, +artici+an en *a tra#ici2n .i.a #e *a oraci2n,
+or e* te%timonio #e %u% .i#a%, +or *a tran%mi%i2n #e %u% e%crito% & +or %u oraci2n "o&.
0ontem+*an a 'io%, *o a*a/an & no #e1an #e cui#ar #e aBue**o% Bue "an Bue#a#o en *a
Tierra. A* entrar Gen *a a*e4r=aH #e %u Se(or, "an %i#o Gcon%titui#o% %o/re *o muc"oH
3c8. Mt. 25215. Su interce%i2n e% %u m;% a*to %er.icio a* +*an #e 'io%. ,odemos 0
de(emos rogarles 8ue intercedan por nosotros 0 por el mundo entero.
KAuD #e *a% im;4ene%L Lo% cat2*ico% *a% e%timan como e)+re%ione% %im/2*ica% #e*
e.an4e*io.
1160 La icono4ra8=a cri%tiana tran%cri/e me#iante *a ima4en e* men%a1e e.an4D*ico
Bue *a Sa4ra#a E%critura tran%mite me#iante *a +a*a/ra. Ima4en & -a*a/ra %e e%c*arecen
mutuamente.
1161 To#o% *o% %i4no% #e *a ce*e/raci2n *it9r4ica "acen re8erencia a 0ri%to tam/iDn
*a% im;4ene% %a4ra#a% #e *a Sant=%ima Ma#re #e 'io% & #e *o% %anto%. Si4ni8ican, en
e8ecto, a 0ri%to, Bue e% 4*ori8ica#o en e**o%. Mani8ie%tan G*a nu/e #e te%ti4o%H 37/.
1215 Bue contin9an +artici+an#o en *a %a*.aci2n #e* mun#o & a *o% Bue e%tamo% uni#o%
%o/re to#o en *a ce*e/raci2n %acramenta*. A tra.D% #e %u% icono%, e% e* "om/re G*a
ima4en #e 'io%H, 8ina*mente tran%8i4ura#o a G%u %eme1an,aH 3c8. !m 82<P 1 Cn 325,
Buien %e re.e*a a nue%tra 8e, e inc*u%o *o% ;n4e*e%, reca+itu*a#o% tam/iDn en 0ri%to
La ,rofesin de )e del Concilio de "rento *o e)+*ica en 8orma %ucinta
3So%ten4o5 i4ua*mente, Bue *o% %anto% Bue reinan con 0ri%to #e/en %er .enera#o% e
in.oca#o%P Bue e**o% o8recen oracione% a 'io% +or no%otro%, & Bue %u% re*iBuia% #e/en
%er .enera#a%. 'ec*aro 8irmemente Bue #e/en tener%e & con%er.ar%e *a% im;4ene% #e
0ri%to & #e *a %iem+re .ir4en Ma#re #e 'io%, a%= como *a% #e *o% otro% %anto%, & Bue "an
#e tri/ut;r%e*e% e* "onor & *a .eneraci2n Bue *e% %on #e/i#o%.
En otra% +a*a/ra%, *a% im;4ene% %u+ue%tamente cum+*en con *a mi%ma 8unci2n Bue
cum+*en *o% e*emento% #e *o% %acramento% 3e* a4ua, e* +an & e* .ino5 +ara *o% +rote%tante%
+roc*aman en 8orma .i%i/*e *a% .er#a#e% #e* e.an4e*io.
El sincretis"o & la $osici(n de )Cristo so#re cultura*
'e%#e *a co*oni,aci2n, e* cato*ici%mo "a me,c*a#o *a% creencia% in#=4ena% en AmDrica
Latina con *a #octrina tra#iciona*. !o#o*8o $*an] #ice, GMuc"o% mi%ionero% cat2*ico%
*o4raron Bue *o% in#io% #e1aran #e a#orar a %u% .ie1o% =#o*o% & +or *o tanto cre&eron Bue
"a/=an aca/a#o con *a i#o*atr=a. -ero *o Bue +a%2 8ue Bue *o% in#io% %i4uieron a#oran#o a
%u% .ie1o% #io%e% /a1o *a% 8orma% #e *o% %anto% cat2*ico%.H -e#ro #e Eante **e42 a MD)ico,
o/%er.2 *a% #an,a% re*i4io%a% #e *o% in#=4ena%, & en .e, #e reem+*a,ar*a% tota*mente,
%im+*emente cam/i2 *a m9%ica & *a ro+a, & *e% anim2 a %e4uir a#e*ante. E* %i4ni8ica#o era *o
mi%mo, +ero %e "a/=a mo#i8ica#o *a 8orma e)terna.
<
E%te ti+o #e %increti%mo %e .e e%+ecia*mente en re*aci2n con *a Oir4en Mar=a, *o%
%anto%, & *a% im;4ene%. En 0u/a +or e1em+*o, Santa $;r/ara tom2 e* *u4ar #e 0"an4o, e*
#io% a8ricano #e *a tem+e%ta# & *o% re*;m+a4o%. En MD)ico, *a ima4en #e* Se9or de C$alma
reem+*a,2 a* #io% in#=4ena #e J,tocteot*, #io% #e *o% a#i.ino% & curan#ero%. E* G0ri%toH
a%imi*a a*4una% #e *a% mi%ma% caracter=%tica% #e* #io% +a4ano.
>o "a& nin49n %=m/o*o re*i4io%o m;% im+ortante en MD)ico Bue *a Oir4en #e
Eua#a*u+e. Jcta.io -a, #ice, G0uan#o *o% me)icano% &a no creen en na#a, to#a.=a ten#r;n
%u 8e 8irmemente +ue%ta en #o% co%a% F*a *oter=a naciona* & *a Oir4en #e Eua#a*u+eIH E*
%antuario #e e%ta Oir4en %e encuentra en Te+e&ac, #on#e ante% e)i%t=a un tem+*o #e#ica#o a
*a #io%a #e *o% A,teca%, 0i"uacoat*, #io%a ma#re #e *a tierra, mu1er? %er+iente, tam/iDn
conoci#a como Tonant,in. La ima4en #e e%ta Oir4en re+re%enta 4r;8icamente e* %increti%mo
cat2*icoP Mar=a e%t; +ara#a %o/re *a *una, %=m/o*o im+ortante en *a re*i4i2n in#=4ena,
mo%tran#o Bue e**a e% %u+erior, +ero no *a a+*a%ta.
E%te %increti%mo no #e/e %or+ren#erno%, con%i#eran#o *a +o%ici2n tra#iciona* cat2*ica
3e%+ecia*mente #e%#e Tom;% #e ABuino5 acerca #e *a re*aci2n entre e* cri%tiani%mo & *a
cu*tura. En %u *i/ro Cristo 0 Cultura, 7. !ic"ar# >ie/u"r +*antea cinco ten#encia%
"i%t2rica% con re%+ecto a *a re*aci2n entre *o% cri%tiano% & *a cu*tura. 7a& #o% actitu#e%
/;%ica% "acia *a cu*tura Bue e% /uena o Bue e% ma*a. 'e e%ta% #o% +o%icione% %e #eri.an
cinco mo#e*o% 15 0ri%to contra *a cu*tura 3La cu*tura e% ma*a, a%= Bue "u&amo% #e e**a.5, 25
0ri%to en *a cu*tura 3La cu*tura e% /uena, a%= Bue %i4amo% *a corriente.5, 35 0ri%to %o/re *a
cu*tura 3+o%ici2n cat2*ica e)+*ica#a a/a1o5, 45 0ri%to en ten%i2n con *a 0u*tura 3La cu*tura
e% ma*a, +ero no "a& 8orma #e e.itar %u ma*a in8*uencia.5, & 55 0ri%to tran%8orma *a cu*tura
3La cu*tura e% ma*a, +ero 'io% e%t; o+eran#o +ara me1orar*a5.
La +o%ici2n cat2*ica tra#iciona* e% *a tercera, G0ri%to %o/re cu*turaH. Ace+tan e* "ec"o
#e Bue *a cu*tura e% /;%icamente /uena, +ero creen Bue #e/emo% a(a#ir e* a%+ecto cri%tiano
a *a cu*tura. E% #ecir, 0ri%to e%t; en *a cu*tura, +ero tam/iDn .a m;% a**; #e e**a,
%u+er;n#o*a. E* e1em+*o Bue #a >ie/u"r e% #e Tom;% #e ABuino. -ien%e en %u
+*anteamiento #e Bue *a ra,2n %ir.e +ara %a/er Bue 'io% e)i%te, +ero nece%itamo% a(a#ir *a
8e +ara creer en *a Trini#a#. E* %increti%mo con re*i4ione% in#=4ena% e% otra mani8e%taci2n
#e e%te en8oBue.
La $osici(n $rotestante
Lo% +rote%tante% in%i%timo% en Bue Ce%9% e% e* 9nico me#ia#or entre 'io% & e* "om/re.
1 Timoteo 25
-orBue "a& un %o*o 'io%, & un %o*o me#ia#or entre 'io% & *o% "om/re%, Ce%ucri%to
"om/re.
La +o%ici2n +rote%tante e% re+re%enta#a +or e%te +;rra8o #e *a Confesin de )e de
/estminster
La a#oraci2n re*i4io%a "a #e #ar%e a 'io% -a#re, 7i1o & E%+=ritu Santo, & a M*
%o*amenteP no a *o% ;n4e*e%, ni a *o% %anto%, ni a nin4una otra criaturaP & #e%#e *a ca=#a,
no %in a*49n Me#ia#orP ni +or *a me#iaci2n #e nin49n otro, %ino %o*amente a 0ri%to.
Lo% +rote%tante% creemo% Bue a tra.D% #e Ce%ucri%to, +o#emo% acercarno% #irectamente a
'io%, & Bue a* Se(or no *e a4ra#a e* u%o #e im;4ene%. 0reemo% Bue o8en#e a* Se(or e*e.ar a
*a Oir4en Mar=a a un *u4ar i4ua* a Ce%9%.
>o %omo% #i4no% #e acercarno% a 'io% +or no%otro% mi%mo%, +ero %= +o#emo% **e4ar a
'io% +uri8ica#o% +or *a %an4re #e 0ri%to & a tra.D% #e %u me#iaci2n. 0uan#o Ce%9% muri2, *a
cortina #e* tem+*o %e rom+i2 #e%#e arri/a "acia a/a1o 3Mateo 2@515, %im/o*i,an#o e*
"ec"o #e Bue %u muerte no% "a/=a reconci*ia#o con 'io%, #;n#ono% acce%o a M*. 0uan#o
creemo% en Ce%9%, M* no% +er#ona & no% *im+ia, "acien#o +o%i/*e *a oraci2n #irecta a 'io% e*
-a#re.
7e/reo% 101<T22
A%= Bue, "ermano%, tenien#o *i/erta# +ara entrar en e* Lu4ar Sant=%imo +or *a %an4re
#e Ce%ucri%to, +or e* camino nue.o & .i.o Bue D* no% a/ri2 a tra.D% #e* .e*o, e%to e%, #e
%u carne, & tenien#o un 4ran %umo %acer#ote %o/re *a ca%a #e 'io%, acerBuDmono% con
cora,2n %incero, en +*ena certi#um/re #e 8e, +uri8ica#o% *o% cora,one% #e ma*a
conciencia, & *a.a#o% *o% cuer+o% con a4ua +ura.
'e/emo% a#orar %o*amente a 'io%.
Mateo 410
Q A* Se(or tu 'io% a#orar;%, & a D* %o*amente %er.ir;%.
Ce%9% mi%mo no% en%e(2 a orar #irectamente a* -a#re, en %u nom/re
Cuan 1413T14
S to#o *o Bue +i#ierei% a* -a#re en mi nom/re, *o "arD, +ara Bue e* -a#re %ea
4*ori8ica#o en e* 7i1o. Si a*4o +i#ierei% en mi nom/re, &o *o "arD.
Cuan 1624T2@
7a%ta a"ora na#a "a/Di% +e#i#o en mi nom/reP +e#i# & reci/irDi%, +ara Bue .ue%tro
4o,o %ea cum+*i#o. J% "e "a/*a#o #e e%ta% co%a% en 8i4ura%P +ero .iene *a "ora cuan#o
&a no o% "a/*arD m;% en 8i4ura%, %ino c*aramente o% anunciarD acerca #e* -a#re. En
aBue* #=a +e#irDi% en mi nom/re, & no o% #i4o Bue &o ro4arD a* -a#re +or .o%otro%, +ue%
e* -a#re mi%mo o% ama, +orBue .o%otro% me "a/Di% ama#o & "a/Di% cre=#o Bue &o "e
%a*i#o #e *a +re%encia #e 'io%.
En *o% #ie, man#amiento% %e encuentra *a +ro"i/ici2n #e u%ar im;4ene%
M)o#o 204T5
>o te "ar;% ima4en, ni nin4una %eme1an,a #e *o Bue e%t; arri/a en e* cie*o, ni a/a1o
en *a tierra, ni en *a% a4ua% #e/a1o #e *a tierra. >o te inc*inar;% a e**a%, ni *a% "onrar;%P
+orBue &o %o& Ce"o.; tu 'io%.Q
>ote Bue e* man#amiento no #ice Bue %e +ermite inc*inar a *a% im;4ene% %i e% %o*amente
una Ga&u#aH. FSe +ro"=/e "acer*o #e cua*Buier mo#oI 0uan#o I%rae* "i,o e* /ecerro #e oro,
#ec=an Bue era +ara a#orar a #e$ov%, +ero 'io% *o con%i#er2 o8en%i.o.
M)o#o 325 & @
S .ien#o e%to Aar2n, e#i8ic2 un a*tar #e*ante #e* /ecerroP & +re4on2 Aar2n, & #i1o
Ma(ana %er; 8ie%ta para ,eho#. S a* #=a %i4uiente ma#ru4aron, & o8recieron
"o*ocau%to%, & +re%entaron o8ren#a% #e +a,P & %e %ent2 e* +ue/*o a comer & a /e/er, & %e
*e.ant2 a re4oci1ar%e.
Entonce% Ce"o.; #i1o a Moi%D% An#a, #e%cien#e, +orBue tu +ue/*o Bue %aca%te #e *a
tierra #e E4i+to %e "a corrom+i#o.
A .ece% *o% cat2*ico% no entien#en nue%tro en8oBue acerca #e *a Oir4en Mar=a, +en%an#o
Bue Gno creemo% en e**aH, o Bue no *a amamo%. >o e% a%=, +orBue creemo% Bue e**a 8ue una
mu1er mu& e%+ecia*, G/en#ita entre *a% mu1ere%H +or %er *a ma#re #e Ce%9%. E**a e% un
e1em+*o #e 8e & %umi%i2n a* Se(or, #i4na #e %er imita#a. -ero no *a .eneramo% como *o%
cat2*ico%. >o oramo% a e**a & no *e ren#imo% cu*to.
-en%amo% Bue Mar=a mi%ma #ar=a to#a *a "onra a %u 7i1o Ce%9%, %i e%tu.iera en *a tierra.
0reemo% Bue a e**a mi%ma no *e a4ra#ar=a reci/ir nin4una atenci2n Bue Buitara *a .i%ta #e
M*.
Ce%9% tam+oco *e #io un *u4ar tan a*to a Su ma#re +ara %er .enera#a o a#ora#a en 8orma
e%+ecia*. E* %i4uiente e+i%o#io en *o% e.an4e*io% #e1a mu& en c*aro Bue no e% correcto
"onrar*a como %i 8uera un %er e%+ecia*, a*4uien entre "umano & #i.ino.
Mateo 1246T50
Mientra% D* a9n "a/*a/a a *a 4ente, "e aBu= %u ma#re & %u% "ermano% e%ta/an a8uera,
& *e Buer=an "a/*ar. S *e #i1o uno 7e aBu= tu ma#re & tu% "ermano% e%t;n a8uera, & te
Buieren "a/*ar. !e%+on#ien#o D* a* Bue *e #ec=a e%to, #i1o KAuiDn e% mi ma#re, &
BuiDne% %on mi% "ermano%L S e)ten#ien#o %u mano "acia %u% #i%c=+u*o%, #i1o 7e aBu=
mi ma#re & mi% "ermano%. -orBue to#o aBue* Bue "ace *a .o*unta# #e mi -a#re Bue e%t;
en *o% cie*o%, D%e e% mi "ermano, & "ermana, & ma#re.
Tenemo% Bue ac*arar #o% co%a% *a i#enti#a# #e *o% G"ermano%H & e* *u4ar #e Mar=a. Lo%
cat2*ico% nie4an Bue Mar=a "a&a teni#o m;% "i1o% #e%+uD% #e Ce%9%. -ien%an Bue cuan#o e*
autor menciona a *o% $ermanos Bue e%t;n a8uera, no %e re8iere a "i1o% #e Mar=a, %ino a
+ariente% cercano%. >o e%tamo% #e acuer#o con e%a inter+retaci2nP no% +arece m;% natura*
ace+tar e* "ec"o #e Bue Ce%9% tu.o "ermano% en %u 8ami*ia. E* contra%te Bue Ce%9% "ace e%
e%te aunBue tiene "ermano% %e49n *a carne, "i1o% #e %u ma#re, %u% "ermano% .er#a#ero%
%on *o% Bue "acen *a .o*unta# #e Su -a#re, e% #ecir "ermano% e%+iritua*e%. Lo% c;to*ico%
+reten#en +ro/ar Bue Mar=a no "a&a teni#o re*acione% con Co%D, a+arentemente +orBue
+ien%an Bue e%to #e a*4una manera *e Buitar=a "onor. -ero e%to no e% nece%ario, +orBue *a
$i/*ia in#ica Bue *a% re*acione% %e)ua*e% %on %ana% & *e4=tima% #entro #e* matrimonio 3.er
7e/reo% 1345.
E* +unto Bue Bueremo% #e%tacar aBu= e% e* *u4ar #e Mar=a. Ce%9% +one a %u ma#re a un
ni.e* i4ua* a to#o% *o% #em;% Bue %on #i%c=+u*o%. Ce%9% #ice Bue %u .er#a#era ma#re e%
aBue**a Bue "ace *a .o*unta# #e Su -a#re. -or %u+ue%to Bue Mar=a era e%+ecia* en un
%enti#o. Ce%9% *a ama/a & tu.o cui#a#o en #e1ar a Cuan encar4a#o #e e**a +oco ante% #e
morir. A9n a%=, Ce%9% no *a e*e.a a un ni.e* %u+erior a *o% otro% 8ie*e% +ara %er .enera#a +or
e**o%.
0A-RT6LJ @
LJS SA0!AME>TJS S LA -E>ITE>0IA
(os sacramentos
Lo% cat2*ico% tienen %iete %acramento%
e* /auti%mo
*a con8irmaci2n
*a eucari%t=a
*a +enitencia
*a unci2n #e *o% en8ermo%
e* or#en %acer#ota*, &
e* matrimonio.
Lo% +rote%tante% tenemo% %o*amente #o%
e* /auti%mo
*a %anta cena 3*a eucari%t=a5.
Lo% +rote%tante% tam/iDn +racticamo% tre% #e *a% ceremonia% Bue %on %acramento% +ara
*o% cat2*ico%, +ero %in con%i#erar ta*e% ceremonia% %acramento%. En cuanto a *a
con8irmaci2n, a*4una% i4*e%ia% +rote%tante% +ractican a*4o +areci#o con 12.ene% Bue 8ueron
/auti,a#o% como in8ante% 3*o% *uterano%, +or e1em+*o5, & otra% %im+*emente "acen una
rece+ci2n #e miem/ro% a#u*to% en *a i4*e%ia *oca*, +ero e%to no e% con%i#era#o un
%acramento. Jr#enamo% tam/iDn a *o% +a%tore%, & ce*e/ramo% e* matrimonio como +rome%a
+9/*ica en *a I4*e%ia, +ero nin4una #e e%ta% ceremonia% e% un %acramento +ara *o%
+rote%tante%. E%to #e1a #o% %acramento% m;% Bue no tenemo% La unci2n #e *o% en8ermo% &
*a +enitencia. A*4uno% +rote%tante% un4en a *o% en8ermo%, +ero *a co%tum/re no tiene e*
mi%mo %i4ni8ica#o Bue *a unci2n cat2*ica. La +enitencia cat2*ica e%t; re*aciona#a con e*
arre+entimiento +rote%tante, +ero tam/iDn e% #i%tinta. Ana*i,aremo% *a unci2n & *a
+enitencia como tema% %e+ara#o% m;% a#e*ante en e%te ca+=tu*o.
K-or BuD tenemo% %o*amente #o% %acramento%L Lo% +rote%tante% tenemo% #o% criterio%
+ara #e8inir *o% %acramento% 1. 'e/en %er ceremonia% in%titui#a% +or e* Se(or Ce%9% +ara
%er +ractica#a% +or to#o% *o% cre&ente%, & 2. 'e/en %er ceremonia% Bue u%an %=m/o*o%
.i%i/*e% +ara re+re%entar .er#a#e% e%+iritua*e%.
>o inc*uimo% e* matrimonio ni *a or#enaci2n, entre *o% %acramento%, +orBue no "a&
nin49n man#amiento Bue in#iBue Bue to#o% *o% cre&ente% #e/er=an ca%ar%e o %er or#ena#o%.
En cuanto a *a con8irmaci2n, aunBue e% a*4o mu& +o%iti.o, rea*mente no "a& nin49n
man#amiento e%+ec=8ico Bue #i4a Bue to#o% #e/en "acer*o. Tam+oco "a& %=m/o*o%
in%titui#o% +ara *a% ceremonia% #e *a con8irmaci2n, e* matrimonio, o *a or#enaci2n.
-ero %i %e *e% **aman sacramentos o no a e%ta% ceremonia%, e%o no e% *o Bue no%
+reocu+a. Lo im+ortante e% e* *u4ar Bue tienen en *a %a*.aci2n, & e* %i4ni8ica#o Bue %e *e%
atri/u&e.
La #i8erencia m;% 4ran#e e% Bue *a I4*e%ia 0at2*ica con%i#era *o% %acramento%
nece%ario% +ara *a %a*.aci2n. Son +arte #e* +roce%o #e cola(orar con *a 4racia #e 'io% &
"acer m-ritos. La #octrina cat2*ica "ace Bue e* cre&ente #e+en#a #e e**o%, & +or *o tanto Bue
#e+en#a #e *a in%tituci2n cat2*ica, Bue *o% a#mini%tra, +ara %u %a*.aci2n.
KAuD #e* %i4ni8ica#oL Sa "a/*amo% #e* %i4ni8ica#o Bue *o% cat2*ico% #an a* /auti%mo,
/a1o e* tema #e *a %a*.aci2n. -ara e**o%, e% *a ceremonia inicia* Bue im+arte *a 4racia & e*
E%+=ritu Santo.
Tam/iDn *o% cat2*ico% #an un %i4ni8ica#o a *a Eucari%t=a Bue e% #i%tinto a* %i4ni8ica#o
Bue *e #amo% *o% +rote%tante%. En%e(an Bue e* +an & e* .ino rea*mente %e con.ierten en e*
cuer+o & *a %an4re #e Ce%9% en *a /oca #e* cre&ente a* ce*e/rar e* %acramento. A e%te +roce%o
*o **aman *a Gtran%u/%tanciaci2nH.
Lo% +rote%tante% creemo% Bue e%to% e*emento% %on %=m/o*o% #e .er#a#e% e%+iritua*e%. La
$i/*ia contiene muc"a% 8i4ura%. Ce%9% e% menciona#o con muc"o% nom/re%, como +or
e1em+*o, el cordero de ios 3Cuan 1245, agua viva 3Cuan 4145, el pan de vida 3Cuan 6355,
la puerta 3Cuan 10115, la vid 3Cuan 1515. >o +o#emo% inter+retar to#a% e%ta% 8ra%e%
*itera*mente. 0reemo% Bue Ce%9% tam/iDn e%ta/a "a/*an#o en 8orma 8i4ura#a cuan#o #i1o,
GE%to e% mi cuer+oH, & Ge%to e% mi %an4reH. FE% #i8=ci* tomar*o #e otra 8orma cuan#o Ce%9%
mi%mo to#a.=a e%ta/a #e*ante #e e**o% en %u cuer+oI
Tam/iDn creemo% Bue e* Se(or Ce%9% e%t; espiritualmente +re%ente cuan#o ce*e/ramo%
*a Santa 0ena, & no 8=%icamente. Su cuer+o e%t; to#a.=a *imita#o 4eo4r;8icamenteP e%t; a *a
#ie%tra #e* -a#re 0e*e%tia*, & no en to#a% +arte%.
En re%umen, creemo% Bue *o% %acramento% %on %=m/o*o% Bue re+re%entan .er#a#e%
e%+iritua*e%. J+eran #e una manera +areci#a a *a $i/*ia. La $i/*ia contiene +a*a/ra%, +ero
%on +a*a/ra% e%+ecia*e%, +orBue 8ueron e%co4i#a% +or 'io%. Tienen un .a*or & un %i4ni8ica#o
e%+ecia*. 'io% *a% uti*i,a +ara comunicar e* e.an4e*io. Sin em/ar4o, e* e8ecto #e+en#e #e *a
o/ra #e* E%+=ritu Santo & #e *a 8e #e* *ector. 'e *a mi%ma manera, *o% %=m/o*o% #e* a4ua,
+an & .ino %on e%co4i#o% e%+ecia*mente +or 'io% +ara comunicar e* e.an4e*io en 8orma
.i%i/*e. E* "ec"o #e +artici+ar en e**o% no trae nin49n e8ecto en 8orma mec;nica. E* e8ecto
#e+en#e %o*amente #e *a o/ra #e* E%+=ritu Santo & *a 8e #e *o% +artici+ante%.
La unci(n de los enfer"os
E* un4imiento #e *o% en8ermo% con aceite e% una recomen#aci2n "ec"a +or Santia4o
+ara *o% en8ermo%, +ero no 8ue una ceremonia in%titui#a +or Ce%9%. Santia4o *o menciona en
e* conte)to #e otra% recomen#acione% como *a oraci2n & *a a*a/an,a.
Santia4o 513T16
KE%t; a*4uno entre .o%otro% a8*i4i#oL 7a4a oraci2n. KE%t; a*4uno a*e4reL 0ante
a*a/an,a%. KE%t; a*4uno en8ermo entre .o%otro%L L*ame a *o% anciano% #e *a i4*e%ia &
oren +or D*, un4iDn#o*e con aceite en e* nom/re #e* Se(or. S *a oraci2n #e 8e %a*.ar; a*
en8ermo, & e* Se(or *o *e.antar;P & %i "u/iere cometi#o +eca#o%, *e %er;n +er#ona#o%.
0on8e%ao% .ue%tra% o8en%a% uno% a otro%, & ora# uno% +or otro%, +ara Bue %e;i% %ana#o%.
La oraci2n e8ica, #e* 1u%to +ue#e muc"o. KE%t; a*4uno entre .o%otro% a8*i4i#oL 7a4a
oraci2n.
Lo% +rote%tante% con%i#eramo% *a unci2n como a*4o /ueno, +ero no *o con%i#eramo% un
%acramento +ro+iamente. -ara *o% cat2*ico%, *a unci2n #e *o% en8ermo% e% norma*mente
a%ocia#a con una en8erme#a# 4ra.e 3no nece%ariamente cuan#o e%t;n Ga +unto #e morirH,
+ero %= cuan#o e%t;n Gen +e*i4ro #e muerteH5. Se49n e* Catecismo
1514 La unci2n #e *o% en8ermo% Gno e% un %acramento %2*o +ara aBue**o% Bue e%t;n
a +unto #e morir. -or e%o, %e con%i#era tiem+o o+ortuno +ara reci/ir*o cuan#o e* 8ie*
em+ie,a a e%tar en +e*i4ro #e muerte +or en8erme#a# o .e1e,H.
1515 Si un en8ermo Bue reci/i2 *a unci2n recu+era *a %a*u#, +ue#e en ca%o #e nue.a
en8erme#a# 4ra.e, r " eci/ir #e nue.o e%te %acramento.
J/.iamente, +ara *o% cat2*ico%, e%te %acramento a&u#a a +re+arar%e +ara *a muerte, &
aunBue %e +ue#e re+etir, norma*mente %e reci/e una %o*a .e,. >o o/%tante, e* te)to en
Santia4o no menciona *a 4ra.e#a# #e *a en8erme#a#, tam+oco *a 8recuencia. Se49n
Santia4o, en cua*Buier momento #e en8erme#a#, aunBue no %ea 4ra.e, %e +ue#e +e#ir Bue
.en4an *o% anciano% a orar & a un4ir a* en8ermo.
-ara muc"o% cat2*ico%, **e4a a %er una +reocu+aci2n #e%e%+erante *a nece%i#a# #e
reci/ir *a Ge)trema unci2nH ante% #e morir. 'a#o %u conce+to #e *a 1u%ti8icaci2n & *a
%a*.aci2n, Buieren ir%e con e* a*ma +ura & +er#ona#a, & +ien%an Bue e%te %acramento e%
#eterminante +ara %u e%ta#o eterno. En cam/io, e* Bue entien#e Bue &a e% +er#ona#o & %a*.o
+or creer en 0ri%to +ue#e morir tranBui*o, con *a certe,a #e %u .i#a eterna.
La $enitencia
7a& un %acramento cat2*ico Bue #e/emo% e.a*uar en 8orma %e+ara#a *a +enitencia. La
+enitencia cat2*ica inc*u&e contrici2n, con8e%i2n, & re+araci2n #e *o% #a(o% "ec"o%.
3Catecismo, ++. 33<T342, +;rra8o% 1450T14605. E%t; re*aciona#a con *o Bue *o%
+rote%tante% **amamo% arrepentimiento, +ero en rea*i#a# e% mu& #i%tinta.
7a& #o% #i8erencia% +rinci+a*e%
1. -rimero, *a I4*e%ia 0at2*ica conce#e +o#er a *o% o/i%+o% & a *o% +re%/=tero% +ara
+er#onar +eca#o%.
1461 Q Lo% o/i%+o% & +re%/=tero%, en .irtu# #e* %acramento #e* or#en, tienen e*
+o#er +ara +er#onar to#o% *o% +eca#o% Gen e* nom/re #e* -a#re & #e* 7i1o & #e* E%+=ritu
SantoH.
Lo% +rote%tante% creemo% Bue #e/emo% +e#ir +er#2n #irectamente a* Se(or.
1 Cuan 1<
Si con8e%amo% nue%tro% +eca#o%, D* e% 8ie* & 1u%to +ara +er#onar nue%tro% +eca#o%, &
*im+iarno% #e to#a ma*#a#.
Lo% %ere% "umano% +ue#en +er#onar +eca#o% en un %enti#o, +ero no en otro. 0uan#o
a*4uien "a +eca#o contra otra +er%ona, *a +er%ona o8en#i#a +ue#e +er#onar a* o8en%or, +ero
%o*amente a* ni.e* "ori,onta*?"umano. E% #ecir, *e +er#ona *o Bue *e "i,o a D* o e**a. -ero
ca#a +eca#o tiene una #imen%i2n .ertica* tam/iDn. 'io% e% o8en#i#o ca#a .e, Bue %e
comete un +eca#o, e* Bue %ea. -ero nin49n %er "umano +ue#e +er#onar e%te a%+ecto #e*
+eca#o. >a#ie +ue#e +er#onar una o8en%a +or otra +er%ona, Fe%+ecia*mente %i e%a +er%ona
e% 'io%I KAuiDn tiene #erec"o a #eci#ir Bue 'io% "a +er#ona#o a otroL FS2*o 'io% +ue#e
#eci#ir e%oI
E% +or e%o Bue *o% mae%tro% #e *a *e& %e o8en#ieron tanto cuan#o Ce%9% mo%tra/a %u
autori#a# +ara +er#onar *o% +eca#o%
Mateo <1T8
Entonce%, entran#o Ce%9% en *a /arca, +a%2 a* otro *a#o, & .ino a %u ciu#a#. S
%uce#i2 Bue *e tra1eron un +ara*=tico, ten#i#o %o/re una camaP & a* .er Ce%9% *a 8e #e
e**o%, #i1o a* +ara*=tico Ten ;nimo, "i1oP tu% +eca#o% te %on +er#ona#o%.
Entonce% a*4uno% #e *o% e%cri/a% #ec=an entre %= E%te /*a%8ema.
S conocien#o Ce%9% *o% +en%amiento% #e e**o%, #i1o K-or BuD +en%;i% ma* en
.ue%tro% cora,one%L -orBue, KBuD e% m;% 8;ci*, #ecir Lo% +eca#o% te %on +er#ona#o%, o
#ecir Le.;ntate & an#aL -ue% +ara Bue %e+;i% Bue e* 7i1o #e* 7om/re tiene +ote%ta# en
*a tierra +ara +er#onar +eca#o% 3#ice entonce% a* +ara*=tico5 Le.;ntate, toma tu cama &
.ete a tu ca%a.
Entonce% D* %e *e.ant2 & %e 8ue a %u ca%a. S *a 4ente, a* .er*o, %e mara.i**2, &
4*ori8ic2 a 'io%, Bue "a/=a #a#o ta* +ote%ta# a *o% "om/re%.
Ce%9% no #i%cuti2 *a +remi%a #e Bue %2*o 'io% +ue#e +er#onar e* +eca#o. M*
%im+*emente mo%tr2 Bue M* era 'io%, %anan#o a* "om/re.
Lo% +rote%tante% tam/iDn #amo% una autori#a# e%+ecia* a *o% +a%tore% & #iri4ente%, +ero
no +ara +er#onar *o% +eca#o% #e +arte #e 'io%. 0reemo% Bue *o% #iri4ente% #e *a I4*e%ia
tienen *a autori#a# +ara e1ercer *o Bue **amamo% *a disciplina eclesi%stica. -ue#en +ro"i/ir
*a +artici+aci2n en *a %anta cena a una +er%ona re/e*#e, Bue no Buiere arre+entir%e #e %u
+eca#o, o en e* ca%o contrario, #ec*arar a *a +er%ona +er#ona#a %i rea*mente %e "a
arre+enti#o. E%to no %i4ni8ica Bue e**o% ten4an *a autori#a# +ara +er#onar, %ino Bue %e49n
%u criterio, *a +er%ona rea*mente %e "a arre+enti#o, & +or *o tanto "a %i#o +er#ona#a +or
ios. A#em;%, con%i#eramo% Bue e%to% %on ca%o% e%+ecia*e%P no e% una +r;ctica re4u*ar o
8recuente. La #i%ci+*ina ec*e%i;%tica +rote%tante e% mu& #i%tinta a *a +enitencia cat2*ica.
Ce%9% e)+*ic2 *o% +a%o% #e* +roce%o.
Mateo 1815T18
-or tanto, %i tu "ermano +eca contra ti, .D & re+rDn#e*e e%tan#o t9 & D* %o*o%P %i te
o&ere, "a% 4ana#o a tu "ermano. Ma% %i no te o&ere, toma a9n conti4o a uno o #o%, +ara
Bue en /oca #e #o% o tre% te%ti4o% con%te to#a +a*a/ra. Si no *o% o&ere a e**o%, #i*o a *a
i4*e%iaP & %i no o&ere a *a i4*e%ia, ten*e +or 4enti* & +u/*icano. 'e cierto o% #i4o Bue
to#o *o Bue atDi% en *a tierra, %er; ata#o en e* cie*oP & to#o *o Bue #e%atDi% en *a tierra,
%er; #e%ata#o en e* cie*o.
F=1e%e Bue e%te +roce%o e% inicia#o +or *a +er%ona o8en#i#a. Si e* +rimer #i;*o4o no
re%u*ta en arre+entimiento, **e.a a te%ti4o%, & %i no re%u*ta a%=, recurre a *a% autori#a#e% #e *a
i4*e%ia.
KAuD Buiere #ecir Ce%9% con *a %i4uiente 8ra%eL Gto#o *o Bue atDi% en *a tierra, %er; ata#o
en e* cie*o, & to#o *o Bue #e%atDi% en *a tierra %er; #e%ata#o en e* cie*oH. En +rimer *u4ar, e*
te)to no %u4iere nin4una +r;ctica +areci#a a *a con8e%i2n cat2*ica, #on#e e* cre&ente #e/er=a
ir re4u*armente a* %acer#ote & con8e%ar *o% +eca#o% Bue +ue#e recor#ar & reci/ir *a%
+a*a/ra% #e +er#2n #e D*. En %e4un#o *u4ar, e%t; "a/*an#o #e un ca%o #e #i%ci+*ina. La%
autori#a#e% #e *a i4*e%ia a .ece% tienen Bue +ro"i/ir *a +artici+aci2n en *a Santa 0ena a un
+eca#or Bue no %e arre+iente. E%to %er=a como Gatar*oH. -ero %i e* +eca#or %e arre+iente, *a%
autori#a#e% +ue#en #ec*arar*o re%taura#o. E%to %er=a como G#e%atar*oH.
7a& otro ca%o e%+ecia* en Bue *a $i/*ia no% in%ta a con8e%ar nue%tro% +eca#o% a otra
+er%ona, e%o e% cuan#o e%tamo% en8ermo%. E% e* mi%mo +a%a1e en Santia4o 5 cita#o arri/a.
En e%te ca%o, *a con8e%i2n no e% nece%aria +ara %er +er#ona#a, %ino como +arte #e *a tera+ia.
La% #imen%ione% 8=%ica% & e%+iritua*e% e%t;n =ntimamente re*aciona#a%, & nece%itan %anar%e
1unta%. En 4enera*, e% /ueno tener ami4o% =ntimo% o +a%tore%, con Buiene% +o#emo% a/rirno%
& con8e%ar nue%tra% *uc"a% & nue%tro% +eca#o%. E%to a&u#a a %anar%e e%+iritua*mente & a
%u+erar *a% #e/i*i#a#e%. -ero e%to no e% penitencia.
En re%umen, *o% +rote%tante% norma*mente con8e%amo% nue%tro% +eca#o% %o*amente a
'io%. 7a& e)ce+cione% #e/emo% +e#ir +er#2n a una +er%ona Bue "emo% o8en#i#o, #e/emo%
con8e%ar a a*4uien cuan#o e%tamo% en8ermo%, #e/emo% con8e%ar a *o% #iri4ente% #e *a
i4*e%ia en un ca%o #e #i%ci+*ina ec*e%i;%tica +ara Bue no% +ue#an #ec*arar re%taura#o%, & a
.ece% e% /ueno com+artir nue%tra% #e/i*i#a#e% con ami4o% =ntimo%. -ero e%to% ca%o% no
e%ta/*ecen una +r;ctica re4u*ar #e con8e%i2n a un %acer#ote como en *a +enitencia cat2*ica.
La mD#u*a #e* a%unto e% c2mo /u%camo% e* +er#2n & *a certe,a #e e%e +er#2n. Lo%
cat2*ico% Bue#an con *a incerti#um/re, "a%ta Bue e* %acer#ote *o% #ec*are +er#ona#o%. Lo%
+rote%tante% rec*amamo% *a +rome%a #e* +er#2n #irecto #e 'io% mi%mo.
2. La %e4un#a #i8erencia entre *a +enitencia cat2*ica & e* arre+entimiento +rote%tante e%
Bue e* %acer#ote in#ica a* con8e%or cierto% acto% #e +enitencia +ara Gre+arar *o% #a(o%H.
AunBue "a %i#o +er#ona#o, #e/er=a G%ati%8acerH o Ge)+iarH %u% +eca#o% +ara re%taurar %u
%a*u# e%+iritua*. E% #ecir, %i "a "ec"o #a(o a a*4una +er%ona, #e/er=a re+arar*o. 'e *a mi%ma
manera, #e/er=a re+arar e* #a(o "ec"o a %u re*aci2n con 'io%, & re%taurar%e con M*.
145< Muc"o% +eca#o% cau%an #a(o a* +r21imo. E% +reci%o "acer *o +o%i/*e +ara
re+arar*o 3+or e1em+*o, re%tituir *a% co%a% ro/a#a%, re%ta/*ecer *a re+utaci2n #e* Bue "a
%i#o ca*umnia#o, com+en%ar *a% "eri#a%5. La %im+*e 1u%ticia e)i4e e%to. -ero a#em;% e*
+eca#o "iere & #e/i*ita a* +eca#or mi%mo, a%= como %u% re*acione% con 'io% & con e*
+r21imo. La a/%o*uci2n Buita e* +eca#o, +ero no reme#ia to#o% *o% #e%2r#ene% Bue e*
+eca#o cau%2 3c8. 0c. #e Trento 'S 1@125. Li(erado del pecado, el pecador de(e
todav!a reco(rar la plena salud espiritual7 ,or tanto, de(e $acer algo m%s para
reparar sus pecados< de(e @satisfacerA de manera apropiada o @e6piarA sus pecados7
Esta satisfaccin se llama tam(i-n @penitenciaA.
1460 La +enitencia Bue e* con8e%or im+one #e/e tener en cuenta *a %ituaci2n
+er%ona* #e* +enitente & /u%car %u /ien e%+iritua*. 'e/e corre%+on#er to#o *o +o%i/*e a
*a 4ra.e#a# & a *a natura*e,a #e *o% +eca#o% cometi#o%. -ue#e con%i%tir en *a oraci2n, en
o8ren#a%, en o/ra% #e mi%ericor#ia, %er.icio% a* +r21imo, +ri.acione% .o*untaria%,
%acri8icio% &, %o/re to#o, *a ace+taci2n +aciente #e *a cru, Bue #e/emo% **e.ar.
AunBue +areciera Bue "a& cierta *24ica en e%to, tien#e a con8un#ir a* con8e%or. AunBue
#icen Bue no e% a%=, #a *a im+re%i2n #e Bue *o% acto% #e +enitencia %on nece%ario% +ara
ganar %u +er#2n. -ero e%to .a en contra #e* conce+to #e *a gracia #e 'io%. La $i/*ia in#ica
Bue e%ta re%tauraci2n %e rea*i,a a tra.D% #e *a con8e%i2n a 'io%, & na#a m;%. En e* momento
#e %er +er#ona#o, &a e%t; re%taura#o con 'io%. La +enitencia Buita *a .i%ta #e *a
mi%ericor#ia #e* Se(or & +one *a atenci2n en e* e%8uer,o Bue "ace e* con8e%or.
A#em;%, 'io% no e% como otro %er "umano. Si a*4uien *e ro/a a otra +er%ona, #e/er=a
re+arar e* #a(o & #e.o*.er*e *o Bue ro/2. Sin em/ar4o, e%te ti+o #e reparo no e% +o%i/*e con
'io%. E* #a(o Bue "acemo% a 'io% e% e%+iritua*, & nece%ita una re%tauraci2n e%+iritua*.
E* arre+entimiento .er#a#ero **e.a a re%taurar *o% #a(o% & a "acer cam/io% concreto% en
*a .i#a. >o o/%tante, e%to% acto% no *o4ran e* +er#2n #e 'io%, %ino *o *o4ra *a %im+*e
con8e%i2n. La +er%ona arre+enti#a #e/e re%taurar *o% #a(o% +or cau%a #e 1u%ticia, +en%an#o
en *a +er%ona Bue o8en#i2, & no +ara 4anar %u +ro+io +er#2n. Lo "ace +or amor, & no +or
/ene8icio +ro+io. E% como *a 8eP %i e% .er#a#era, +ro#uce 8ruto, +ero no e% e* 8ruto Bue
%a*.a. 'e *a mi%ma manera, %i *a con8e%i2n e% %incera, +ro#uce 8ruto tam/iDn, +ero no e% e*
8ruto Bue o/tiene e* +er#2n.
E* Catecismo cat2*ico #ice Bue *o% acto% #e +enitencia +ue#en in.o*ucrar a*49n
%acri8icio o +ri.aci2n .o*untaria. E%to con8un#e muc"o, +orBue **e.a a *a con.icci2n #e Bue
e* %u8rimiento 4ana e* 8a.or #e 'io%. 0omo con%ecuencia, a*4uno% ni %iBuiera *uc"an en
contra #e* %u8rimiento. Si a%= +ue#en 4anar m;% +unto% con 'io%, K+or BuD re%i%tir*oL Jtro%
inc*u%o /u%can e* %u8rimiento +ara *o4rar Bue 'io% conce#a a*4una /en#ici2n. Jtro% .en a
*o% Bue %u8ren como e%+iritua*mente %u+eriore%. -or e1em+*o, *o% te2*o4o% #e *a *i/eraci2n
"an trata#o #e con.encer a *a I4*e%ia 0at2*ica #e Bue *o% +o/re% %on *o% preferidos #e 'io%.
>o o/%tante, *a $i/*ia en%e(a Bue to#o %u8rimiento .iene #e *a ca=#a, & Bue e* %er
"umano #e/er=a *uc"ar +ara a*i.iar e* #o*or. E% .er#a# Bue 'io% +ermite e* %u8rimiento +ara
nue%tro /ien, F+ero e%o no %i4ni8ica Bue /u%Buemo% e* #o*orI
Propsitos del sufrimiento
La $i/*ia e)+*ica Bue "a& .aria% ra,one% +or *a% cua*e% e* Se(or +ermite e* %u8rimiento.
E% im+ortante notar Bue nin4una #e *a% ra,one% +ara e* %u8rimiento e% +ara 4anar mDrito% o
+er#2n.
1. >o% "ace crecer e%+iritua*mente.
Santia4o 12T4
7ermano% m=o%, tene# +or %umo 4o,o cuan#o o% "a**Di% en #i.er%a% +rue/a%, %a/ien#o Bue
*a +rue/a #e .ue%tra 8e +ro#uce +aciencia. Ma% ten4a *a +aciencia %u o/ra com+*eta, +ara Bue
%e;i% +er8ecto% & ca/a*e%, %in Bue o% 8a*te co%a a*4una.
!omano% 53T4
S no %2*o e%to, %ino Bue tam/iDn no% 4*oriamo% en *a% tri/u*acione%, %a/ien#o Bue *a
tri/u*aci2n +ro#uce +aciencia, & *a +aciencia, +rue/aP & *a +rue/a, e%+eran,a.
2. E% una +rue/a #e nue%tra 8e.
1 -e#ro 16T@
En *o cua* .o%otro% o% a*e4r;i%, aunBue a"ora, +or un +oco #e tiem+o, %i e% nece%ario,
ten4;i% Bue %er a8*i4i#o% en #i.er%a% +rue/a%, +ara Bue %ometi#a a +rue/a .ue%tra 8e, muc"o m;%
+recio%a Bue e* oro, e* cua* aunBue +erece#ero %e +rue/a con 8ue4o, %ea "a**a#a en a*a/an,a,
4*oria & "onra cuan#o %ea mani8e%ta#o Ce%ucri%to.
3. -ue#e %er una 8orma #e #i%ci+*ina #e +arte #e nue%tro +a#re ce*e%tia*.
7e/reo% 12@T8
Si %o+ort;i% *a #i%ci+*ina, 'io% o% trata como a "i1o%P +orBue KBuD "i1o e% aBue* a Buien e*
+a#re no #i%ci+*inaL -ero %i o% #e1a %in #i%ci+*ina, #e *a cua* to#o% "an %i#o +artici+ante%,
entonce% %oi% /a%tar#o%, & no "i1o%.
4. >o% a&u#a a enten#er e* %u8rimiento #e *o% #em;% +ara +o#er con%o*ar*o%.
2 0orintio% 13T5
$en#ito %ea e* 'io% & -a#re #e nue%tro Se(or Ce%ucri%to, -a#re #e mi%ericor#ia% & 'io% #e
to#a con%o*aci2n, e* cua* no% con%ue*a en to#a% nue%tra% tri/u*acione%, +ara Bue +o#amo%
tam/iDn con%o*ar a *o% Bue e%t;n en cua*Buier tri/u*aci2n, +or me#io #e *a con%o*aci2n con Bue
no%otro% %omo% con%o*a#o% +or 'io%. -orBue #e *a manera Bue a/un#an en no%otro% *a%
a8*iccione% #e 0ri%to, a%= a/un#a tam/iDn +or e* mi%mo 0ri%to nue%tra con%o*aci2n.
-ara re%umir e* %e4un#o +unto, *o% +rote%tante% creemo% Bue *o% acto% #e +enitencia o
#e %u8rimiento .o*untario no contri/u&en a nue%tro +er#2n. 0uan#o con8e%amo% nue%tro%
+eca#o% a 'io%, D* no% +er#ona tota*mente. >o "a& na#a m;% Bue "acer +ara reci/ir %u
+er#2n.
0A-RT6LJ 8
LJS LI$!JS A-N0!IFJS
Lo% cat2*ico% u%an /;%icamente *a mi%ma $i/*ia Bue *o% +rote%tante%, e)ce+to +or e*
"ec"o #e Bue *a $i/*ia cat2*ica inc*u&e *o Bue %e **aman *o% *i/ro% GA+2cri8o%H en e*
Anti4uo Te%tamento. Cer2nimo, tra#uctor #e *a Ou*4ata 3400 #.0.5, 8ue e* +rimero en
**amar*o% GA+2cri8o%H, Buerien#o #ecir Bue eran #e autentici#a# #u#o%a. Lo% cat2*ico%
8recuentemente u%an e* nom/re G#euterocan2nico%H +ara e%to% *i/ro%, Bue %i4ni8ica
G%e4un#o canonH, o G%e4un#a *i%taH.
Jri4ina*mente, eran Buince #ocumento%. Siete #e e**o% to#a.=a e%t;n en *a $i/*ia
cat2*ica como *i/ro% com+*eto%
To/=a%,
Cu#it,
Sa/i#ur=a,
Ec*e%i;%tico,
$aruc,
-rimero #e Maca/eo%, &
Se4un#o #e Maca/eo%.
E%to %i4ni8ica Bue +ara *o% cat2*ico%, e* Anti4uo Te%tamento tiene 46 *i/ro%, mientra%
+ara *o% +rote%tante%, tiene %o*amente 3<.
7a& cinco #ocumento% m;% Bue e%t;n inc*ui#o% en *a $i/*ia cat2*ica, +ero como +arte%
#e otro% *i/ro% #e* Anti4uo Te%tamento
A#icione% a* *i/ro #e E%ter
La Jraci2n #e A,ar=a% & *a 0anci2n #e *o% Tre% C2.ene%
Su%ana
$e* & e* 'ra42n
La 0arta #e Cerem=a%
E* +rimer #ocumento e%t; inc*ui#o a* 8ina* #e E%ter, & *o% tre% %i4uiente% e%t;n inc*ui#o%
a* 8ina* #e* *i/ro #e 'anie*. La Carta de #erem!as e%t; a4re4a#a a .aruc.
En re%umen, *a $i/*ia cat2*ica actua* tiene 12 e%crito% Bue no e%t;n en *a $i/*ia
+rote%tante, to#o% en e* Anti4uo Te%tamento. E* canon cat2*ico #e* >ue.o Te%tamento e%
i4ua* a* canon +rote%tante.
Aue#an tre% #ocumento% Bue, aunBue 8ueron inc*ui#o% #e%#e *a tra#ucci2n #e *a
Bulgata, 8ueron e)c*ui#o% +o%teriormente +or e* 0onci*io #e Trento, 1545.
1 E%#ra%
2 E%#ra%
La Jraci2n #e Mana%D%
Lo% +rote%tante% no con%i#eramo% nin4uno #e e%to% Buince #ocumento% como
in%+ira#o%. Lutero, en %u tra#ucci2n a* A*em;n, inc*u&2 *o% *i/ro% A+2cri8o% entre e*
Anti4uo Te%tamento & e* >ue.o Te%tamento, con e* t=tu*o GLi(ros Apcrifos, es decir
li(ros no considerados iguales a las Sagradas Escrituras, pero tiles 0 (uenos para leer.H
La Confesin de )e de /estminster #ice
I 0. Lo% *i/ro% com9nmente **ama#o% A+2cri8o%, +or no %er #e in%+iraci2n #i.ina,
no 8orman +arte #e* 0anon #e *a% Santa% E%critura%, & +or *o tanto no %on #e autori#a#
+ara *a I4*e%ia #e 'io%, ni #e/en ace+tar%e ni u%ar%e %ino #e *a mi%ma manera Bue otro%
e%crito% "umano%.
K-or BuD *o% +rote%tante% no *o% inc*uimo%L En +rimer *u4ar, no e%ta/an en *a% .er%ione%
"e/rea% #e* Anti4uo Te%tamento. E* canon 1u#=o #e* Anti4uo Te%tamento 8ue 8i1a#o +or
E%#ra% m;% #e cuatro %i4*o% ante% #e Ce%9%. Lo% 1u#=o% 8ueron %iem+re e%cru+u*o%o% en
cui#ar & "acer co+ia% #e* te)to %a4ra#o. Lo% +rote%tante% u%an *a *i%ta "e/rea +ara e*
Anti4uo Te%tamento.
K-or BuD *o% inc*u&en *o% cat2*ico%L E* ar4umento +rinci+a* e% Bue e%ta/an en a*4una%
.er%ione% anti4ua% #e *a Septuaginta. E%ta 8ue una tra#ucci2n #e* Anti4uo Te%tamento #e*
"e/reo a* 4rie4o, +ro/a/*emente "ec"a en A*e1an#r=a #e E4i+to a*re#e#or #e 285T246 ante%
#e 0ri%to, %u+er.i%a#o +or e* re& To*omeo II Fi*a#e*8o. Se %u+one Bue tra/a1aron %etenta
tra#uctore%, & #e a**= *e #an e* nom/re Septua4inta. >o e% con%i#era#a una tra#ucci2n
in%+ira#a, ni mu& +reci%a.
A +rimera .i%ta, e* "ec"o #e Bue *a Se+tua4inta inc*u&e *o% *i/ro% A+2cri8o% #e/er=a
"acerno% recon%i#erar *a +o%ici2n +rote%tante. K-or BuDL -orBue *a Se+tua4inta %e u%a/a en
e* tiem+o #e Ce%9%, & *o% e%critore% #e* >ue.o Te%tamento a .ece% *a u%a/an cuan#o cita/an
e* Anti4uo Te%tamento. -o#r=amo% ima4inar Bue +o%i/*emente "a&an teni#o una .er%i2n #e
*a Se+tua4inta com9nmente ace+ta#a #urante e* tiem+o #e Ce%9% 3a*4o como *a !eina Oa*era
en e%+a(o*, Bue "a %i#o *a .er%i2n m;% uti*i,a#a #urante %i4*o%5, & Bue e%ta .er%i2n "a&a
inc*ui#o *o% #ocumento% A+2cri8o% Bue a"ora uti*i,an *o% cat2*ico%. Si 8uera a%=, no% "ar=a
#u#ar #e *a +o%ici2n +rote%tante.
Sin em/ar4o, e%ta ima4en e%t; *e1o% #e *a rea*i#a# "i%t2rica. >o ten=an una .er%i2n #e *a
Se+tua4inta Bue re+re%entara *a .er%i2n cat2*ica #e "o&. E)aminemo% *o% #ato% con m;%
cui#a#o.
-rimero, Kcu;n#o 8ueron inc*ui#o% e%to% #ocumento% en *a Se+tua4intaL Lo% *i/ro%
A+2cri8o% 8ueron e%crito% entre e* a(o 150 ante% #e 0ri%to & 100 a(o% #e%+uD% #e 0ri%to.
A+arecen +rimero como a4re4a#o% a co+ia% #e *a Se+tua4inta. >o 8ueron inc*ui#o% +or *o%
tra#uctore% #e *a Se+tua4inta, tam+oco e%ta/an en *a% e#icione% m;% tem+rana%, %ino Bue
8ueron a4re4a#o% a(o% m;% tar#e.
Se4un#o, Kcu;*e% eran *o% *i/ro% inc*ui#o%L ABu= to#o %e +one con8u%o. La% #i%tinta%
.er%ione% #e *a Se+tua4inta no tienen *o% mi%mo% *i/ro% A+2cri8o%. E* 02#i4o Baticanus
3Si4*o IO, #.0.5, +or e1em+*o, no tiene ,rimero 0 Segundo Maca(eo 3ace+ta#o% +or *a
I4*e%ia 0at2*ica5, +ero inc*u&e 1 E%#ra% 3no reconoci#o +or !oma5. E* 02#i4o Sina!ticus
3Si4*o IO5 no tiene .aruc 3ace+ta#o +or *o% cat2*ico%5, +ero inc*u&e IB Maca(eo 3nunca
ace+ta#o +or !oma5. E* 02#i4o Ale:andrinus 3Si4*o O5 inc*u&e tre% *i/ro% rec"a,a#o% +or
!oma, C Esdras, III 0 IB Maca(eo. En otra% +a*a/ra%, no e)i%t=a una .er%i2n #e *a
Se+tua4inta autori,a#a o com9nmente u%a#a, muc"o meno% una .er%i2n Bue "a&a inc*ui#o
*o% mi%mo% #ocumento% A+2cri8o% Bue uti*i,an *o% cat2*ico% "o&.
-or *o tanto, e* ar4umento cat2*ico no e% con.incente. Si *a Se+tua4inta e% nue%tra
+auta, no %a/remo% BuD .er%i2n #e/emo% u%ar. Si Ce%9% & *o% a+2%to*e% %on nue%tro e1em+*o,
no %a/remo% %i u%ar=an una .er%i2n #e* Anti4uo Te%tamento Bue inc*u=a *o% *i/ro% A+2cri8o%.
Inc*u%o, e% mu& +ro/a/*e Bue Ce%9%, %ien#o 1u#=o, "a&a u%a#o *a .er%i2n "e/rea como
#ocumento autoritati.o, m;% Bue *a .er%i2n en 4rie4o.
La "i%toria ec*e%i;%tica tam/iDn +one en #u#a *a ace+taci2n #e *o% *i/ro% A+2cri8o%. E*
8amo%o 1u#=o #e A*e1an#r=a mi%ma, Fi*o, Bue .i.i2 en e* +rimer %i4*o #e%+uD% #e 0ri%to,
nunca cit2 *o% *i/ro% A+2cri8o% en %u% e%crito%, aunBue cit2 muc"a% .ece% #e *o% otro% *i/ro%
#e* Anti4uo Te%tamento. E* Concilio de Laodicea en e* a(o 363 +ro"i/i2 *a *ectura #e *o%
*i/ro% A+2cri8o%. En e* a(o 400, Buince #ocumento% A+2cri8o% 8ueron inc*ui#o% en *a
tra#ucci2n a* *at=n, *a Bulgata Latina. -ero e% mu& %i4ni8icati.o Bue San Cer2nimo mi%mo,
tra#uctor #e *a Bulgata Latina, %e o+u%o a inc*uir*o% en %u tra#ucci2n. La% autori#a#e%
ec*e%i;%tica% *e o/*i4aron a "acer*o contra %u .o*unta#. A#em;%, El Concilio de "rento, en e*
a(o 1545, mo#i8ic2 e* canon, %acan#o tre% #e e%to% Buince #ocumento%. E%te mi%mo "ec"o
e%+arce #u#a %o/re *a #eci%i2n #e inc*uir a *o% otro% #oce #ocumento% en *a $i/*ia.
-en%Dmo%*o e* ar4umento m;% 8uerte Bue +o#r=a 1u%ti8icar %u inc*u%i2n en *a $i/*ia e% Bue
e%ta/an en a*4una% co+ia% #e *a Se+tua4inta. Sin em/ar4o, a"ora "an %aca#o tre% #e *o%
Buince Bue e%ta/an inc*ui#o% en e%a% .er%ione% #e *a Se+tua4inta. E% #ecir, F&a no con8=an
en e* canon #e *a Se+tua4intaI K-or BuD rec"a,ar *o% tre% & no *o% #em;%L Sa no u%an e*
mi%mo criterio.
Fina*mente, una *ectura cui#a#o%a #e e%to% *i/ro% "ace cue%tionar %u .eraci#a#. Cu#it 11
#ice, +or e1em+*o, Bue >a/uco#ono%or Grein2 %o/re *o% a%irio% en *a 4ran ciu#a# #e
>=ni.eH. E%to e% un anacroni%mo. >a/uco#ono%or rea*mente 8ue re& #e* im+erio
$a/i*2nico, +ue/*o Bue #e%+uD% 8ue conBui%ta#o +or *o% a%irio%. A#em;%, rein2 #e%#e *a
ciu#a# #e $a/i*onia, no #e >=ni.e, ca+ita* a%iria. A*4uno% autore% con%i#eran Bue #udit &
"o(!as %on tota*mente 8icticio%. .aruc +reten#e "a/er %i#o e%crito #urante e* e)i*io
/a/i*2nico 3%ei% %i4*o% ante% #e 0ri%to5 +or e* ami4o #e Cerem=a% **ama#o $aruc, +ero
a*4uno% eru#ito% #icen Bue e* conteni#o a+unta a una 8ec"a #e com+o%ici2n muc"o m;%
tar#e, FBui,;% inc*u%o @0 a(o% #e%+uD% #e 0ri%toI E* autor #e Segundo Maca(eos termina
#icien#o, G'arD 8in a mi narraci2n. Si e%t; /ien & como con.iene a *a narraci2n "i%t2rica,
e%o Bui%iera &oP +ero %i im+er8ecta & me#iocre, +er#2ne%emeH 31538T3<5. FE%to no %uena
como una +er%ona in%+ira#a +or e* E%+=ritu SantoI
Lo% +rote%tante% tenemo% Bue re%+on#er a otra #u#a re%+ecto a *o% *i/ro% A+2cri8o% En
e* >ue.o Te%tamento, Cu#a% cita #e uno #e e**o%
Cu#a% 14
'e D%to% tam/iDn +ro8eti,2 Enoc, %D+timo #e A#;n, #icien#o 7e aBu= .ino e* Se(or
con %u% %anta% #ecena% #e mi**are%.Q
KSi4ni8ica e%to Bue Cu#a% con%i#er2 *o% *i/ro% A+2cri8o% in%+ira#o%L >ote +rimero Bue
e%te *i/ro en +articu*ar, Enoc, no e%t; inc*ui#o en *o% *i/ro% Bue *a I4*e%ia 0at2*ica "a
inc*ui#o en %u $i/*ia, ni ante% ni #e%+uD% #e* 0onci*io #e Trento. -or *o tanto, en un %enti#o,
e* +ro/*ema e% irre*e.ante a *a #i%cu%i2n #e* canon cat2*ico .er%u% e* canon +rote%tante.
>o o/%tante, e* "ec"o #e Bue Cu#a% cit2 un *i/ro A+2cri8o +ue#e cau%ar una #u#a con
re%+ecto a *a +o%ici2n +rote%tante. J Bui,;% e%ta cita no% +ue#e "acer #u#ar #e *a
in%+iraci2n #e *a carta #e Cu#a%. 7i%t2ricamente, 8ue 1u%tamente e%to *o Bue +a%2P a*4uno%
em+e,aron a cue%tionar *a inc*u%i2n #e Cu#a% en *a $i/*ia. Sin entrar en una #i%cu%i2n +*ena
#e e%te te)to, #e/er=a e*iminar *a con8u%i2n e* recor#ar Bue *o% autore% /=/*ico%, /a1o
in%+iraci2n, cita/an a .ece% #e otro% e%crito% no in%+ira#o%. E* "ec"o #e citar a*4o no
%i4ni8ica atri/uir in%+iraci2n #i.ina a* #ocumento. -or e1em+*o, -a/*o cita a *o% +oeta%
4rie4o% en Atena%.
7ec"o% 1@28
-orBue en D* .i.imo%, & no% mo.emo%, & %omo%P como a*4uno% #e .ue%tro% +ro+io%
+oeta% tam(i-n $an dic$o< ,or8ue lina:e su0o somos7
En conc*u%i2n, *o% +rote%tante% no ace+tamo% *o% *i/ro% A+2cri8o% +or .aria% ra,one%
1. E* Anti4uo Te%tamento com+i*a#o +or *o% 1u#=o% no *o% inc*u=a.
2. >o %e +ue#e com+ro/ar Bue Ce%9% & *o% autore% #e* >ue.o Te%tamento *o% "a&an
ace+ta#o o u%a#o como in%+ira#o%.
3. E* +roce%o "i%t2rico Bue **e.2 a inc*uir*o% e% ne/u*o%o & contra#ictorio.
4. E* conteni#o mi%mo e% cue%tiona/*e.
0A-RT6LJ <
EL -A-A'J S EL EJ$IE!>J 'E LA IELESIA
El papado
>unca o*.i#arD *a .i%ita #e* -a+a Cuan -a/*o II a 0"i*e. Fue uno #e *o% acontecimiento%
m;% 4ran#e% Bue "e .i%to. To#o% Buer=an .er*o. So mi%mo 8ui con un ami4o a* -arBue
GFore%ta*H en Santia4o +ara o/%er.ar. 7a/=a tanta 4ente Bue tu.e Bue %u/ir a *a e%+a*#a #e
mi ami4o +ara .er*o. Oo*.= a *a ca%a im+re%iona#o +or *a rece+ci2n Bue *e "a/=an #a#o *a%
mu*titu#e%, como %i 8uera un %emi?#io%.
E* +o#er #e* +a+a#o romano 8ue e%ta/*eci#o #urante e* %i4*o O /a1o e* -a+a Le2n I
3440T4615. 6na #e *a% cau%a% +rinci+a*e% 8ue e* "ec"o #e Bue "a/=an teni#o muc"a%
contro.er%ia% #octrina*e% #urante *o% +rimero% %i4*o%. Tu.ieron Bue #e8inir *a Trini#a#, *a
+er%ona #e 0ri%to, conte%tar e* +e*a4iani%mo, & e%ta/*ecer e* canon /=/*ico, +or e1em+*o.
KAuiDn #etermina/a *a #octrina %anaL A%= %e 8orm2 e* centro ec*e%i;%tico en !oma +ara
a%e4urar *a uni#a# #e +en%amiento & e.itar *a "ere1=a. !oma **e42 a %er a9n m;% +o#ero%a
como centro ec*e%i;%tico cuan#o e* centro ci.i* #e* em+erio %e cam/i2 a 0on%tantino+*a.
Le2n I +*ante2 Bue -e#ro era e* +ortero #e* reino & *a GrocaH %o/re cua* 8ue e#i8ica#a *a
I4*e%ia, & Bue e* -a+a era %u %uce%or. 0on%i4ui2 un e#icto #e* em+era#or Oa*entino III, Bue
man#a/a a o/e#ecer a* -a+a, &a Bue era e* %uce%or #e -e#ro.
E* -a+a Ere4orio OII 37i*#e/ran#5 #e8ini2 c*aramente *a +o%ici2n #e* -a+a en e* %i4*o
YI 310@3T10855, #;n#o*e +o#er %o/re *a% autori#a#e% ci.i*e%. En e%ta D+oca %e +u/*ic2 e*
icatus ,apae, +ro/a/*emente e%crito +or Ere4orio mi%mo, con .einti%iete a8irmacione%.
Inc*u&e *o% %i4uiente% +unto% 1. Lo% +r=nci+e% #e/en /e%ar *o% +ie% #e* -a+a, 2. E* -a+a no
+ue#e %er 1u,4a#o +or na#ie, 3. La I4*e%ia 0at2*ica !omana nunca "a cometi#o nin49n
error, & no cometer; nin4uno en to#a *a eterni#a#, & 4. E* -a+a tiene autori#a# +ara remo.er
a *o% em+era#ore% #e %u trono.
E* Catecismo #e%taca e* "ec"o #e Bue e* -a+a e% e* %uce%or #e -e#ro, e% 0a/e,a #e *a
I4*e%ia, & Bue e% in8a*i/*e cuan#o "ace una +roc*amaci2n o8icia* #e #octrina o mora*.
880 0ri%to, a* in%tituir a *o% 'oce, G8orm2 una e%+ecie #e 0o*e4io o 4ru+o e%ta/*e &
e*i4ien#o #e entre e**o% a -e#ro *o +u%o 8rente #e D*H 3LE 1<5. GA%= como, +or
#i%+o%ici2n #e* Se(or, San -e#ro & *o% #em;% A+2%to*e% 8orman un 9nico co*e4io
a+o%t2*ico, +or an;*o4a% ra,one% e%t;n uni#o% entre %= e* !omano -ont=8ice, %uce%or #e
-e#ro, & *o% o/i%+o%, %uce%ore% #e *o% A+2%to*e%H 3LE 22P c8. 0I0 can. 3305.
881 E* Se(or "i,o #e Sim2n, a* Bue #io e* nom/re #e -e#ro, & %o*amente a D*, *a
+ie#ra #e %u I4*e%ia. Le entre42 *a% **a.e% #e e**a 3c8. Mt. 16, 18T1<5P *o in%titu&2 +a%tor
#e to#o e* re/a(o 3c8. Cn 21, 15T1@5. GE%t; c*aro Bue tam/iDn e* 0o*e4io #e *o%
A+2%to*e%, uni#o a %u 0a/e,a, reci/i2 *a 8unci2n #e atar & #e%atar #a#a a -e#ro 3LE 225.
E%te o8icio +a%tora* #e -e#ro & #e *o% #em;% A+2%to*e% +ertenece a *o% cimiento% #e *a
I4*e%ia. Se contin9a +or *o% o/i%+o% /a1o e* +rima#o #e* -a+a.
882 E* ,apa, o/i%+o #e !oma & %uce%or #e %an -e#ro, Ge% e* +rinci+io & 8un#amento
+er+etuo & .i%i/*e #e uni#a#, tanto #e *o% o/i%+o% como #e *a muc"e#um/re #e *o%
8ie*e%H 3LE 235. GE* -ont=8ice !omano, en e8ecto, tiene en *a I4*e%ia, en .irtu# #e %u
8unci2n #e Oicario #e 0ri%to & -a%tor #e to#a *a I4*e%ia, la potestad plena, suprema 0
universal, 8ue puede e:ercer siempre con entera li(ertadH 3LE 22P c8. 0' 2P <5.
8<0 Q 0ri%to "a #ota#o a *o% +a%tore% con e* cari%ma #e in8a*i/i*i#a# en materia #e
8e & #e co%tum/re%. E* e1ercicio #e e%te cari%ma +ue#e re.e%tir .aria% mo#a*i#a#e%
8<1 GE* !omano -ont=8ice, 0a/e,a #e* 0o*e4io E+i%co+a*, 4o,a #e e%ta
infali(ilidad en .irtu# #e %u mini%terio cuan#o, como -a%tor & Mae%tro %u+remo #e
to#o% *o% 8ie*e% Bue con8irma en *a 8e a %u% "ermano%, +roc*ama +or un acto #e8initi.o *a
#octrina en cue%tione% #e 8e & mora* Q La infali(ilidad +rometi#a a *a I4*e%ia re%i#e
tam/iDn en e* 0uer+o E+i%co+a* cuan#o e1erce e* Ma4i%terio %u+remo con e* %uce%or #e
-e#ro, G%o/re to#o en un conci*io ecumDnico 3LE 25P c8. Oaticano IP 'S 30@45. 0uan#o
*a I4*e%ia +ro+one +or me#io #e %u Ma4i%terio %u+remo Bue a*4o %e #e/e ace+tar Gcomo
re.e*a#o +or 'io% +ara %er cre=#oH 3'O 105 & como en%e(an,a #e 0ri%to, G"a& Bue
ace+tar %u% #e8inicione% con *a o/e#iencia #e *a 8eH 3LE 255. E%ta infali(ilidad a/arca
to#o e* #e+2%ito #e *a !e.e*aci2n #i.ina 3c8. LE 255.
E* +a%a1e /=/*ico cita#o c +ara #e8en#er e* conce+to cat2*ico #e* +a+a#o e% Mateo
1613T20
Oinien#o Ce%9% a *a re4i2n #e 0e%area #e Fi*i+o, +re4unt2 ; %u% #i%c=+u*o%, #icien#o
KAuiDn #icen *o% "om/re% Bue e% e* 7i1o #e* "om/reL E**o% #i1eron 6no%, Cuan e*
$auti%taP & otro%, E*=a%P & otro%P Cerem=a%, o a*4uno #e *o% +ro8eta%. E* *e% #ice S
.o%otro%, KBuiDn #ec=% Bue %o&L !e%+on#ien#o Sim2n -e#ro, #i1o T9 ere% e* 0ri%to, e*
7i1o #e* 'io% .i.iente. Entonce%, *e re%+on#i2 Ce%9% $iena.entura#o ere%, Sim2n, "i1o
#e Con;%P +orBue no te *o re.e*2 carne ni %an4re, %ino mi -a#re Bue e%t; en *o% cie*o%. S
&o tam/iDn te #i4o, Bue t9 ere% -e#ro, & so(re esta piedra edificar- mi iglesiaP & *a%
+uerta% #e* 7a#e% no +re.a*ecer;n contra e**a. S a ti dar- las llaves del reino de los
cielosP & to#o *o Bue atare% en *a tierra %er; ata#o en *o% cie*o%P & to#o *o Bue #e%atare%
en *a tierra %er; #e%ata#o en *o% cie*o%. Entonce% man#2 a %u% #i%c=+u*o% Bue a na#ie
#i1e%en Bue D* era Ce%9% e* 0ri%to.
Lo% +rote%tante% no cue%tionamo% e* "ec"o #e Bue -e#ro "a&a %i#o *a G+ie#raH #e *a
I4*e%ia, %ino Bue o/1etamo% e* e%ta/*ecimiento #e un +a+a#o +er+etuo con tanta autori#a#
como re%u*ta#o #e e%te "ec"o "i%t2rico.
En +rimer *u4ar, en e%te +a%a1e Ce%9% no e%ta/a "a/*an#o #e *a I4*e%ia como una
in%tituci2n, %ino como e* cuer+o #e cre&ente%. 'e "ec"o, Ce%9% nunca e)+*ic2 c2mo #e/er=a
%er *a e%tructura #e *a I4*e%ia. 0uan#o %e "a/*a #e *a GI4*e%iaH en e* >ue.o Te%tamento, %e
re8iere a* cuer+o #e cre&ente% & no a *a in%tituci2n. La GI4*e%iaH en *a $i/*ia e% *a a%am/*ea
#e cre&ente%, e% e* Gcuer+o #e 0ri%toH 31 0orintio% 1212T2@5, *a Gno.iaH #e Ce%9% 3E8e%io%
521T335, e* Gtem+*o #e* E%+=ritu SantoH 3E8e%io% 221T225, & *a 8ami*ia #e 'io% 3E8e%io%
21<5. Ce%9% no e%ta/a e%ta/*ecien#o aBu= una in%tituci2n 1er;rBuica.
En %e4un#o *u4ar, en otra o+ortuni#a#, Ce%9% en%e(a Bue nin49n "om/re #e/e tomar un
*u4ar #e %u+eriori#a# %o/re *o% #em;%. In%i%te Bue to#o% *o% cre&ente% %on "ermano%, & Bue
no #e/emo% e)a*tar a nin49n "om/re a una +o%ici2n #ema%ia#o a*ta.
Mateo 238T12
-ero .o%otro%, no Buer;i% Bue o% **amen !a/=P +orBue uno e% .ue%tro Mae%tro, e*
0ri%to, & to#o% .o%otro% %oi% "ermano%. S no **amDi% -a#re .ue%tro a na#ie en *a tierra,
+orBue uno e% .ue%tro -a#re, e* Bue e%t; en *o% cie*o%. >i %e;i% **ama#o% mae%tro%,
+orBue uno e% .ue%tro Mae%tro, e* 0ri%to. E* Bue e% e* ma&or #e .o%otro%, %ea .ue%tro
%ier.o. -orBue e* Bue %e ena*tece %er; "umi**a#o, & e* Bue %e "umi**a %er; ena*teci#o.
-e#ro mi%mo e%cri/e en %u +rimera carta
1 -e#ro 52T3
A+acenta# *a 4re& #e 'io%, Bue e%t; entre .o%otro%, cui#an#o #e e**a, no +or 8uer,a,
%ino .o*untariamenteP no +or 4anancia #e%"one%ta, %ino con ;nimo +rontoP no como
teniendo se9or!o %o/re *o% Bue e%t;n a .ue%tro cui#a#o, %ino %ien#o e1em+*o% #e *a 4re&.
E%to e*imina e* conce+to #e* +o#er %o/erano #e un %o*o "om/re %o/re *a I4*e%ia.
Entonce%, KAuD Buiere #ecir Ce%9% en e%te +a%a1eL Oeamo% +rimero *a G+ie#raH. Ce%9%
"ace un 1ue4o #e +a*a/ra%. 'ice Bue Sim2n e% G-e#roH, & %o/re Ge%ta +ie#raH e#i8icar; %u
I4*e%ia. E* nom/re G-e#roH 3G+etro%H5 e% una 8orma ma%cu*ina #e *a +a*a/ra G+etraH, *a
+a*a/ra m;% com9n +ara G+ie#raH. J/.iamente Ce%9% *e e%t; #an#o un *u4ar e%+ecia* en *a
I4*e%ia.
-e#ro e% *a G+ie#raH en e* %enti#o #e %er e* +rimer *=#er #e *o% #i%c=+u*o%. E%to no
+orBue -e#ro mi%mo %ea tan fuerte, %ino +orBue e* E%+=ritu Santo o+era/a a tra.D% #e D*.
Sa/emo% Bue -e#ro cometi2 .ario% errore%. En e%te mi%mo conte)to, -e#ro trata #e im+e#ir
Bue Ce%9% .a&a a Ceru%a*Dn +ara morir, & Ce%9% *e reta #icien#o, GFAu=tate #e #e*ante #e m=,
Satan;%IH 3Mateo 16235. Ante% #e %u cruci8i)i2n, -e#ro ne42 a Ce%9% 3Mateo 266<T@55.
A(o% m;% tar#e, -a/*o tu.o Bue re+ren#er a -e#ro +or %u *e4a*i%mo con *o% 4enti*e%
3E;*ata% 211T215. >o o/%tante, +or *a 4racia #e 'io%, -e#ro 8ue *=#er entre *o% a+2%to*e%.
-e#ro a+arentemente #iri4=a *o% +rimero% conci*io% #e *a I4*e%ia 37ec"o% 155. -e#ro #io %u
.i%to /ueno +ara inc*uir a *o% 4enti*e% en *a I4*e%ia 37ec"o% 10T115.
A#em;%, -e#ro 8ue e* +rimer in%trumento u%a#o en *a e.an4e*i,aci2n. -e#ro +re#ic2 e*
+rimer %erm2n en Ceru%a*Dn, & tre% mi* +er%ona% %e con.irtieron 37ec"o% 25.
En .ario% %enti#o%, -e#ro 8ue e* +rimer in%trumento "umano +ara *a 8ormaci2n #e *a
I4*e%ia. -or *o tanto, e% **ama#o +or Ce%9% *a G+ie#raH. 7a& Bue reconocer*o. -ero e%te no e%
e* +ro/*ema.
E* +ro/*ema con *a inter+retaci2n cat2*ica #e *a G+ie#raH e%t; en esta(lecer una
:erar8u!a perpetua, un papado sucesivo. E* "ec"o #e Bue -e#ro 8ue *=#er en *a 8ormaci2n #e
*a I4*e%ia e% in#i%cuti/*e. -e#ro tu.o un 4ran +ri.i*e4io. -ero e% %im+*emente un "ec"o
"i%t2rico. >o e% una +auta +ara *a or4ani,aci2n e%tructura* #e *a I4*e%ia.
A"ora .eamo% *a% G**a.e% #e* reinoH. KAuD %onL Sa/emo% Bue *a% **a.e% a/ren & cierran
+uerta%. A%= %on un %=m/o*o #e *a %a*.aci2n, *a *i/eraci2n #e* +eca#o & #e %u%
con%ecuencia%. -ero *a $i/*ia en%e(a c*aramente Bue nin49n "om/re #eci#e BuiDn %er;
%a*.o. FS2*o 'io% #eci#e e%oI -or *o tanto, e* Bue tiene *a% G**a.e%H %o*amente facilita *a
%a*.aci2n, +ero no contro*a *a %a*.aci2n. La autori#a# #e *a% **a.e% rea*mente %e /a%a en *a
+re%encia #e Ce%9% entre %u% #i%c=+u*o%.
7a& tre% %enti#o% en Bue *o% "om/re +ue#en tener *a% G**a.e%H, en Bue *o% "om/re
+ue#en 8aci*itar *a %a*.aci2n #e otro%. 15 En Mateo 18, Ce%9% e)+*ica Bue *o% #iri4ente% #e *a
I4*e%ia +ue#en re%taurar a +er%ona% Bue e%t;n en e* camino eBui.oca#o 3Mateo 1815T185
3Oer tam/iDn Cuan 20235. E%to% %on ca%o% #e #i%ci+*ina ec*e%i;%tica. 25 Tam/iDn +ue#en
orar +or otra% +er%ona% 3Mateo 181<T205. 35 A#em;%, tienen e* +ri.i*e4io #e +roc*amar e*
e.an4e*io. E%ta% tre% acti.i#a#e% %on manera% #e u%ar *a% G**a.e%H, +orBue *i/eran a *a%
+er%ona% #e* +eca#o & #e %u% con%ecuencia%.
E* Bue tiene *a% **a.e% no e% nece%ariamente e* #ue(o #e *a ca%a. -or e1em+*o, %i una
8ami*ia .a #e .acacione% & +re%ta %u ca%a a otra 8ami*ia, *o% #ue(o% %i4uen %ien#o *o%
#ue(o%. 7an entre4a#o *a% **a.e% +or un tiem+o, +ero *a 8ami*ia Bue e%t; #e .i%ita no #e/e
tomar #eci%ione% im+ortante% acerca #e *a ca%a. >o #e/en remo#e*ar*a, +intar*a, o cam/iar
*o% mue/*e%, +or e1em+*o. E% a%= *a autori#a# Bue Ce%9% entre42 a -e#ro & a *o% #i%c=+u*o%.
Lo% #iri4ente% #e *a I4*e%ia tienen *a% **a.e% en un %enti#o e%+ecia*, +ero en otro %enti#o
m;% am+*io, to#o% *o% cre&ente% tienen *a% **a.e%. Ce%9% e% e* #ue(o #e *a ca%a, *o% +a%tore% &
#iri4ente% %on *o% Gma&or#omo%H, & to#o% *o% cre&ente% .i.en en *a ca%a & tienen Gco+ia%H
#e *a% **a.e%. E% #ecir, e* mi%mo E%+=ritu #e Ce%9% o+era en to#o% *o% cre&ente% +ara Bue
tam/iDn +ue#an %er in%trumento% en *a %a*.aci2n #e otra% +er%ona%.
$;%icamente, e* %i4ni8ica#o #e *a% G**a.e%H e% +areci#o a* %i4ni8ica#o #e *a G+ie#raH.
Ce%9% *e #io a -e#ro *a% **a.e% #e* !eino en e* %enti#o en Bue D* 8ue un in%trumento en *a
8ormaci2n #e *a I4*e%ia. Faci*it2 *a %a*.aci2n #e muc"o%. E% un "ec"o "i%t2rico. -ero no
#e/emo% u%ar e%te "ec"o +ara 8ormu*ar una #octrina #e* +a+a#o, ni %acar conc*u%ione%
acerca #e cu;* e% *a e%tructura correcta #e *a I4*e%ia.
El go*ierno de la glesia
>o +o#emo% "a/*ar #e Gel %i%tema #e 4o/ierno +rote%tanteH, +orBue "a& muc"a%
#i%tinta% 8orma% #entro #e* +rote%tanti%mo. A*4una% i4*e%ia% tienen un %i%tema #e 4o/ierno
re+re%entati.o?#emocr;tico, como *o% +re%/iteriano%. E%te %i%tema e% +areci#o a* 4o/ierno
#e muc"o% +a=%e%, en Bue *o% miem/ro% e*i4en a %u% #iri4ente%, Buiene% #e%+uD% tienen
autori#a# +ara 4o/ernar, %in con%u*tar a *o% miem/ro% +ara ca#a #eci%i2n. Lo% #iri4ente%
e*e4i#o% %e or4ani,an %e49n e%tructura% 1er;rBuica%, +ero *o% mi%mo% miem/ro% +ue#en
cam/iar a %u% #iri4ente%. Jtra% i4*e%ia% tienen un %i%tema Gcon4re4aciona*H, en Bue no "a&
e%tructura% %u+eriore% %o/re *a con4re4aci2n *oca*. Fina*mente, "a& otra% i4*e%ia% cu&o%
+a%tore% cui#an %u re/a(o como un G+atriarcaH, como un Gcau#i**oH, %in con%u*tar ca%i na#a
a *a con4re4aci2n.
Sin em/ar4o, "i%t2ricamente, "a& una #i8erencia c*ara entre e* 4o/ierno +rote%tante & e*
4o/ierno cat2*ico. -ara *o% +rote%tante% e* %i%tema cat2*ico 1er;rBuico e% e)a4era#o. Entre
*o% +rote%tante%, *o% #iri4ente% #e *a con4re4aci2n norma*mente "an %i#o e*e4i#o% +or *o%
miem/ro%. Lo% miem/ro% tam/iDn #eterminan BuiDn %er; e* +a%tor #e *a i4*e%ia & toman
otra% #eci%ione% im+ortante%, como *a a+ro/aci2n #e* +re%u+ue%to. 3Lo% an4*icano% %on una
e)ce+ci2n, +orBue tienen una 1erarBu=a +areci#a a* %i%tema cat2*ico.5 En cam/io, en e*
%i%tema cat2*ico, *o% miem/ro% #e una +arroBuia *oca* no #eci#en BuiDn .a a %er %u
%acer#ote o Buiene% %er;n %u% #iri4ente%. Sino Bue *a% autori#a#e% %u+eriore% %on Buiene% *o
#eci#en.
7a& a%+ecto% +o%iti.o% & ne4ati.o% en e* 4o/ierno cat2*ico. Lo /ueno e% Bue re8*e1a e*
"ec"o #e Bue *a 9*tima autori#a# %o/re *a I4*e%ia .iene #e Garri/aH, #e* Se(or Ce%ucri%to.
Jtro 8actor +o%iti.o e% Bue mantiene *a uni#a# #e *a I4*e%ia. Sin em/ar4o, e* +ro/*ema #e*
%i%tema cat2*ico e% Bue no re8*e1a e* "ec"o #e Bue to#o% *o% cre&ente% tam/iDn %on
"ermano%, Bue %on i4ua*e%, Bue to#o% tienen e* mi%mo E%+=ritu Santo.
E* %i%tema +rote%tante no Buiere +er#er #e .i%ta e* "ec"o #e Bue e* Se(or e% *a 0a/e,a
#e *a I4*e%ia, & Bue M* "a #a#o autori#a# a *o% #iri4ente%. Sin em/ar4o, ca#a miem/ro #e *a
I4*e%ia e% con%i#era#o un i4ua*, con .o, & .oto en *a% reunione%, & ca#a con4re4aci2n tiene
e* #erec"o a **amar %u +ro+io +a%tor. En e* %i%tema +rote%tante %e .e *a autori#a# G#e%#e
arri/aH re8*e1a#a en *o% #iri4ente%, & tam/iDn %e .e *a autori#a# G#e%#e a/a1oH re8*e1a#a en
*a .otaci2n & +artici+aci2n #e *o% "ermano%.
Lo% +rote%tante% tam+oco Bueremo% +er#er #e .i%ta *a uni#a# #e *a I4*e%ia.
Mani8e%tamo% cierta uni#a# +or me#io #e *o% conci*io% & *a% con8erencia%. 0a%i to#a% *a%
#enominacione% tienen %u +ro+ia uni#a# entre %=, con +re%/=tero%, %=no#o% & conci*io%.
>o o/%tante, e%to e% uno #e *o% a%+ecto% m;% #D/i*e% #e* +rote%tanti%mo.
Lamenta/*emente, *a I4*e%ia -rote%tante "a %i#o #i.i#i#a muc"a% .ece%. AunBue a*4una% #e
*a% #i.i%ione% "an %i#o nece%aria% +or moti.o% #octrina*e% im+ortante%, *a 8a*ta #e uni#a# "a
%i#o un e%c;n#a*o +ara e* e.an4e*io.
>o o*.i#emo% Bue *a I4*e%ia 0at2*ica rea*mente tiene tanta% #i8erencia% #entro #e e**a
como *a I4*e%ia -rote%tante. Su uni#a# e% /;%icamente e%tructura* & a#mini%trati.a, a .ece%
8or,a#a. E* a%+ecto m;% im+ortante #e *a .er#a#era uni#a# #e/er=a %er *a uni#a# #e *a 8e, *a
uni2n en 0ri%to mi%mo, & no *a uni#a# a#mini%trati.a. A9n a%=, *o% +rote%tante% tenemo% Bue
a#mitir Bue "emo% #a#o un ma* e1em+*o a* mun#o con tanta% #i.i%ione%.
K02mo era *a e%tructura #e *a I4*e%ia en e* tiem+o #e* >ue.o Te%tamentoL En +rimer
*u4ar, %e a+recia *a +artici+aci2n #e *o% G*aico%H en #eci%ione% im+ortante%, +or e1em+*o en
*a e*ecci2n #e *o% #i;cono%.
7ec"o% 65T6
A4ra#2 *a +ro+ue%ta a to#a *a mu*titu#P & e*i4ieron a E%te/an, .ar2n #e 8e & #e*
E%+=ritu Santo, a Fe*i+e, a -r2coro, a >icanor, a Tim2n, a -armena%, & a >ico*;%,
+ro%D*ito #e AntioBu=aP a *o% cua*e% +re%entaron ante *o% a+2%to*e%, Buiene%, oran#o, *e%
im+u%ieron *a% mano%.
E% intere%ante e* "ec"o #e Bue *o% miem/ro% e*i4ieron a *o% #i;cono%, +ero *o% a+2%to*e% *e%
im+u%ieron *a% mano% +ara nom/rar*o%. E%to re8*e1a tanto *a autori#a# #e *o% #iri4ente%
como *a .o, #e *o% miem/ro%. Tam/iDn e*i4ieron a *o% Ganciano%H. E%te tDrmino 3en 4rie4o
G+re%/=tero%H5 %e u%a/a +ara *o% %u+er.i%ore%.
7ec"o% 1423
S con%titu&eron anciano% en ca#a i4*e%ia, & "a/ien#o ora#o con a&uno%, *o%
encomen#aron a* Se(or en Buien "a/=an cre=#o.
E* tDrmino Gconstitu0eronH e% una tra#ucci2n #e *a +a*a/ra 4rie4a, Gc"eirotonDoH, Bue
%i4ni8ica *itera*mente G*e.antar *a% mano%H, *o cua* in#ica Bue *o% miem/ro% #e *a
con4re4aci2n +artici+aron en e* +roce%o.
En %e4un#o *u4ar, "a/=a cierta uni#a# entre to#a% *a% con4re4acione%. La uni#a# #e *a
I4*e%ia %e mani8ie%ta en e* +rimer conci*io en Ceru%a*Dn
7ec"o% 152
0omo -a/*o & $erna/D tu.ie%en una #i%cu%i2n & contien#a no +eBue(a con e**o%, %e
#i%+u%o Bue %u/ie%en -a/*o & $erna/D a Ceru%a*Dn, & a*4uno% otro% #e e**o%, a *o%
a+2%to*e% & *o% anciano%, +ara tratar e%ta cue%ti2n.
F=1e%e Bue en.iaron a re+re%entante% #e%#e AntioBu=a, & note tam/iDn Bue "a/=a un cuer+o
en Ceru%a*Dn Bue era con%i#era#o con cierta autori#a# %o/re *a% otra% i4*e%ia%, con%titui#o
+or *o% a+2%to*e% & *o% anciano%.
En tercer *u4ar, en *a I4*e%ia 1o.en, "a/=a #o% o8icio% +re%/=tero% & #i;cono%. Lo%
#i;cono% %u+er.i%a/an *o% a%+ecto% 8=%ico?materia*e%, & *o% +re%/=tero% %u+er.i%a/an *o%
a%+ecto% e%+iritua*e%. Lo% +re%/=tero% 8ueron tam/iDn **ama#o% Go/i%+o%H. >o "a/=a otro
o8icio, tam+oco nin4una 1erarBu=a entre *o% #iri4ente%.
Tito 15T@
-or e%ta cau%a te #e1D en 0reta +ara Bue corri4ie%e% *o #e8iciente & e%ta/*ecie%e%
ancianos en ca#a ciu#a#, a%= como te man#DP e* Bue 8uere irre+ren%i/*e, mari#o #e una
%o*a mu1er, & ten4a "i1o% cre&ente% Bue no e%tDn acu%a#o% #e #i%o*uci2n o #e re/e*#=a.
-orBue e% nece%ario Bue e* o(ispo %ea irre+ren%i/*e, como a#mini%tra#or #e 'io%P no
%o/er/io, no iracun#o, no #a#o a* .ino, no +en#enciero, no co#icio%o #e 4anancia%
#e%"one%ta%.
En conc*u%i2n, aunBue *o% +rote%tante% reconocemo% Bue *a I4*e%ia 0at2*ica tiene a*4o
+o%iti.o en %u uni#a#, creemo% Bue %u 1erarBu=a #e autori#a# e% e)a4era#a & no re8*e1a e*
mo#e*o /=/*ico #e +artici+aci2n #e *o% miem/ro%. 'e nue.o, no% encontramo% con e*
+ro/*ema #e una in%tituci2n Bue e1erce #ema%ia#a autori#a# %o/re *o% miem/ro%.
0A-RT6LJ 10
EL -6!EATJ!IJ S LAS I>'6LEE>0IAS
El purgatorio
La I4*e%ia 0at2*ica, #e%#e *o% 0onci*io% #e )lorencia 3143<5 & #e "rento 3cu&a +rimera
%e%i2n em+e,2 en e* a(o 1545, & %u tercera %e%i2n termin2 en 15635, "a en%e(a#o Bue e)i%te
un *u4ar **ama#o e* -ur4atorio. E%te *u4ar e% +ara *a +uri8icaci2n #e *o% Bue %on %a*.o%, +ero
Bue no "an %i#o %anti8ica#o%.
1030 Lo% Bue mueren en *a 4racia & en *a ami%ta# #e 'io%, +ero im+er8ectamente
+uri8ica#o%, aunBue e%t;n %e4uro% #e %u eterna %a*.aci2n, %u8ren #e%+uD% #e %e muerte
una +uri8icaci2n, a 8in #e o/tener *a %anti#a# nece%aria +ara entrar en *a a*e4r=a #e*
0ie*o.
1031 La I4*e%ia **ama ,urgatorio a e%ta +uri8icaci2n 8ina* #e *o% e*e4i#o% Bue e%
com+*etamente #i%tinta #e* ca%ti4o #e *o% con#ena#o%.
La /a%e #e %u #octrina e% un +a%a1e en 2 Maca/eo%, uno #e *o% *i/ro% A+2cri8o%, & e*
te)to #e Mateo 1231T32.
Mateo 1231T32
-or tanto o% #i4o To#o +eca#o & /*a%8emia %er; +er#ona#o a *o% "om/re%P ma% *a
/*a%8emia contra e* E%+=ritu no *e% %er; +er#ona#a. A cua*Buiera Bue #i1ere a*4una
+a*a/ra contra e* 7i1o #e* 7om/re *e %er; +er#ona#oP +ero a* Bue "a/*e contra e*
E%+=ritu Santo no *e %er; +er#ona#o, ni en este siglo, ni en el venidero.
E* ar4umento e% Bue, cuan#o Ce%9% #ice Bue *a /*a%8emia contra e* E%+=ritu Santo no
%er; +er#ona#a Gen e%te %i4*o ni en e* .eni#eroH, e%t; in%inuan#o Bue a*4uno% +eca#o% s!
ser%n +er#ona#o% en e* mun#o .eni#ero. -ara *o% cat2*ico%, e%te "ec"o %u4iere Bue e)i%te e*
-ur4atorio.
>o o/%tante, Ce%9% no #ice na#a acerca #e otro% +eca#o% Bue %er;n +er#ona#o% #e%+uD%
#e *a muerte. Sim+*emente e%t; +onien#o Dn8a%i% en e* +unto #e Bue *a /*a%8emia no %er;
+er#ona#a nunca, en nin49n *u4ar. La #octrina #e* -ur4atorio no %e +ue#e #e#ucir #e e%te
te)to.
Inc*u%o, e* te)to +ue#e %er u%a#o +ara com+ro/ar *o contrario. >ote Bue Ce%9% "a/*a
%o*amente #e #o% *u4are%, Ge%te %i4*oH & e* G%i4*o .eni#eroH. >o menciona un tercer *u4ar.
2 Maca/eo% 1246 #ice Bue Cu#a% Maca/eo "i,o e)+iaci2n +or *o% muerto%, +ara Bue
8ueran *i/era#o% #e %u% +eca#o%. 0omo "emo% e)+*ica#o ante%, *o% +rote%tante% no
ace+tamo% *o% *i/ro% A+2cri8o% como in%+ira#o%. -or *o tanto, no ace+taremo% e%te te)to
como e.i#encia #e* -ur4atorio. En to#o ca%o, e* te)to no menciona e* -ur4atorio como un
tercer *u4ar #e e)i%tencia #e%+uD% #e *a muerte.
La #octrina #e* -ur4atorio +arece %er un e%8uer,o #e e.itar un conce+to #e un 'io%
in1u%to. -ro/a/*emente +ien%an Bue e% m;% 1u%to #e +arte #e 'io% e* #ar una G%e4un#a
o+ortuni#a#H. -ue#e %er un con%ue*o +ara a*4uno% +en%ar, G-o%i/*emente no "a&a %i#o
%u8icientemente /ueno +ara ir a* cie*o, +ero tam+oco mere,co e* in8ierno. 'io% ten#r;
mi%ericor#ia, & +or *o meno% +ue#o ir a* -ur4atorio, & #e%+uD% #e %er +uri8ica#o, irD a*
cie*o.H Sin em/ar4o, e* -ur4atorio +ue#e +ro#ucir muc"o mie#o. FIma4=ne%e +a%an#o mi*e%
#e a(o% a**=, en un *u4ar #e%conoci#oI K02mo %er;L FE% un con%ue*o muc"o m;% 4ran#e
%a/er Bue &a ten4o *a .i#a eterna & +ue#o ir a e%tar con e* Se(or inme#iatamenteI
La E%critura no menciona na#a acerca #e una %e4un#a o+ortuni#a# #e%+uD% #e *a
muerte. FSa "a& muc"a% o+ortuni#a#e% #urante *a .i#aI Lo% +a%a1e% Bue "a/*an #e* 1uicio,
como Mateo 25, no %u4ieren Bue "a&a un tercer *u4ar. S2*o mencionan #o% e* cie*o & e*
in8ierno. A#em;%, e* autor #e *a carta a *o% 7e/reo% in#ica Bue no "a& una %e4un#a
o+ortuni#a#
7e/reo% <2@
S #e *a manera Bue e%t; e%ta/*eci#o +ara *o% "om/re% Bue mueran una %o*a .e,, &
#e%+uD% #e e%to e* 1uicio.Q
E* *a#r2n en *a cru, con Ce%9% "a/r=a %i#o /uen can#i#ato +ara e* -ur4atorio en e*
e%Buema cat2*ico, +orBue no "a/=a reci/o *o% %acramento%, tam+oco "a/=a teni#o tiem+o
+ara "acer +enitencia o /uena% o/ra%, +ero mani8e%t2 8e en Ce%9%. KAuD *e #ice Ce%9%L
GF7o& e%tar;% conmi4o en e* -ara=%oIH 3Luca% 23435 Sa Bue era %u 8e Bue a/ri2 *a +uerta
#e* +er#2n & *a %a*.aci2n, no nece%ita/a a*4o como e* -ur4atorio. FSa e%ta/a +uri8ica#oI
(as indulgencias
!e*aciona#a con e* -ur4atorio & con *a -enitencia, e%t; *a #octrina #e *a% In#u*4encia%.
E%to 8ue *o Bue m;% mo*e%ta/a a Mart=n Lutero en %u D+oca. La +r;ctica #e *a% in#u*4encia%
"a cam/ia#o #e%#e e* %i4*o #ieci%Di%, +ero *a #octrina e% /;%icamente *a mi%ma.
Lo% cat2*ico% en%e(an Bue ca#a +eca#o tiene con%ecuencia% #o/*e%, e* ca%ti4o eterno &
e* ca%ti4o tem+ora*. 0a#a +eca#o tiene %u cu*+a & %u% con%ecuencia%. E* ca%ti4o tem+ora* no
e% .en4an,a #e +arte #e 'io%, %ino %ur4e en 8orma ine.ita/*e #e *a natura*e,a #e* +eca#o.
La% in#u*4encia% *i/eran a *a +er%ona #e e%ta% con%ecuencia% tem+ora*e%. AunBue e* +eca#o
"a&a %i#o +er#ona#o, to#a.=a "ace 8a*ta remo.er e%te ca%ti4o.
14@1 AuD %on *a% in#u*4encia%
GLa in#u*4encia e% *a remi%i2n ante 'io% #e *a +ena tem+ora* +or *o% +eca#o%, &a
+er#ona#o%, en cuanto *a cu*+a, Bue un 8ie* #i%+ue%to & cum+*ien#o #etermina#a%
con#icione% con%i4ue +or me#iaci2n #e *a I4*e%ia Q
To#o 8ie* +ue#e *ucrar +ara %= mi%mo o aplicar por los difuntos.QH
Si a*4uien Buiere o/tener +or %= mi%mo una in#u*4encia, *o +ue#e "acer #e .aria%
manera% G8er.iente cari#a#H, G%o+ortan#o +acientemente *o% %u8rimiento% & *a% +rue/a% #e
to#a c*a%eH, Gen8rent;n#o%e %erenamente con *a muerteH, Go/ra% #e mi%ericor#ia & #e
cari#a#H, *a oraci2n, & acto% #e +enitencia. A#em;%, *o% Bue e%t;n .i.o% +ue#en con%e4uir
*a% in#u*4encia% +ara *o% muerto%, +ara a&u#ar*e% en e* -ur4atorio. La I4*e%ia re%er.a +ara %=
*a autori#a# +ara otor4ar *a% in#u*4encia%.
Ana*icemo% e%te conce+to. E% .er#a# Bue e* +eca#o 8recuentemente trae con%ecuencia%
natura*e%. -or e1em+*o, un #ro4a#icto %u8re #a(o 8=%ico. La% 4uerra% %on con%ecuencia% #e*
e4o=%mo, *a in1u%ticia & e* o#io. -ero no tenemo% nin4una +rome%a en *a $i/*ia Bue #i4a Bue
nue%tro %u8rimiento o nue%tra% /uena% o/ra% +ue#an remo.er e%ta% con%ecuencia%.
Si *a% in#u*4encia% +u#ieran e.itar e* ca%ti4o Gtem+ora*H, entonce% +o#r=amo% e.a*uar *a
.i#a e%+iritua* #e una +er%ona +or *a canti#a# #e %u8rimiento Bue e)+erimenta.
E%+erar=amo% Bue *a 4ente m;% 1u%ta %u8rir=a meno%.
La E%critura in#ica Bue e%to %er=a un error 4ra.e. Oemo% muc"o% ca%o% en *a $i/*ia #e
+er%ona% /uena% Bue %u8ren muc"o. 0uan#o Ce%9% %e acerc2 a* "om/re cie4o, *o% #i%c=+u*o%
*e +re4untaron, GKBuiDn +ec2, D%te o %u% +a#re%LH 3Cuan <25 E* Se(or conte%t2 Bue nin4uno
ten=a *a cu*+a, Bue e%to %uce#i2 G+ara Bue *a% o/ra% #e 'io% %e mani8ie%ten en D*H. 3.%. 35
Co/ 8ue 1u%to, +ero %u8ri2 como una +rue/a. Satan;% #e%a8i2 a 'io%, #icien#o Bue Co/ *e
%er.=a %o*amente +or *o% /ene8icio% Bue reci/=a, & 'io% Buer=a mo%trar*e Bue no era .er#a#.
Lo% ami4o% #e Co/ trataron #e con.encer*e #e Bue "a/=a "ec"o a*4o terri/*e +ara merecer e*
ca%ti4o, +ero Co/ %a/=a Bue no era *a ra,2n, & +e#=a a 'io% una re%+ue%ta m;% c*ara. 'io%
8ina*mente tu.o Bue mo%trar*e a Co/ Bue "a/=a muc"a% co%a% en e%te mun#o Bue no
enten#=a. A+arentemente, 'io% Buer=a **e.ar a Co/ a %acar *a conc*u%i2n #e Bue tam+oco *e
corre%+on#=a %a/er +or BuD %u8r=a. 'io% no Bui%o #ecir*e *a ra,2n. 7a/r=a in.a*i#a#o *a
+rue/a. Co/ ten=a Bue %u8rir, %in %a/er *a ra,2n, & to#a.=a %e4uir %ien#o 8ie* a* Se(or. E%ta
era *a 9nica manera #e +ro/ar*e a Satan;% Bue Co/ %er.=a a 'io% +or amor, & no +or interD%.
Tam/iDn o/%er.amo% 8recuentemente a 4ente mu& +ecamino%a Bue +ro%+era & no %u8re
tanto como *o% #em;%. 'io% *e% tiene mi%ericor#ia, a +e%ar #e %u +eca#o. E* Anti4uo
Te%tamento e%+ecia*mente contiene muc"o% inci#ente% #e +eca#o en I%rae*. Son **ama#o% a*
arre+entimiento, +ero %i4uen ca&en#o una & otra .e,. A9n cuan#o **e4an a *o% ni.e*e% m;%
/a1o% #e a#u*terio e%+iritua*, e* Se(or o8rece reci/ir*o% #e nue.o.
-or e1em+*o, +en%emo% en *a %ituaci2n en Ceru%a*Dn #urante e* cauti.erio /a/i*2nico.
7u/o 1u#=o% Bue +ermanecieron en *a cui#a# #e%+uD% #e %u #errota. 'e/er=an "a/er
a+ren#i#o *a *ecci2n +or *a "i%toria #e %u +a=%. 7a/=an teni#o una %erie #e re&e% ma*o%,
"a/=an teni#o =#o*o% en to#o% *u4are%, & "a/=an e%ta#o mat;n#o%e entre %= mi%mo%. E**o%
"a/=an %i#o tan corru+to% como cua*Buier naci2n +a4ana. A* 8ina*, 'io% *o% "a/=a en.ia#o a*
cauti.erio. -ero no a+ren#ieron *a *ecci2n a9n con to#o e%o. 0uan#o *a ma&or=a 8ue **e.a#a
a* cauti.erio, F*o% Bue "a/=an Bue#a#o em+e,aron a +e*ear & a matar%e entre e**o% otra .e,I
6n 4ru+o #e e**o% Buer=a ir%e a E4i+to. En e* camino, *e +i#ieron a Cerem=a% una +a*a/ra #e*
Se(or, #icien#o Bue i/an a o/e#ecer, *o Bue 8uera. 0uan#o *eemo% e%to, +en%amo%, GFAuD
/uenoI FFina*mente a+ren#ieron & .an a %er 8ie*e%IH Sin em/ar4o, KBuD +a%2L Cerem=a%
conte%t2 Bue 'io% #ec=a Bue no #e/er=an ir a E4i+to. Entonce%, KBuD #i1eronL 'i1eron,
GF>oI FE%t; mintien#oIH 3Cerem=a% 42 & 435 FE%to #e/e %er e* ni.e* m;% /a1o en to#a *a
"i%toria #e I%rae*I Lo incre=/*e e% Bue a9n en e%te momento +atDtico, 'io% mo%tr2
mi%ericor#ia. 0uan#o merec=an %er /orra#o% #e *a 8a, #e *a tierra, e* Se(or +ermiti2 Bue
8ueran a E4i+to. 'e%+uD%, +ermiti2 Bue un remanente .o*.iera a Ceru%a*Dn, & cuatrociento%
a(o% m;% tar#e, man#2 a Su 7i1o Ce%ucri%to a morir en *a cru, +or Su -ue/*o. FE%o e%
E!A0IAI
-en%emo% tam/iDn en *a moti.aci2n #e *a% /uena% o/ra% Bue %u+ue%tamente o/tienen
in#u*4encia%. Se49n e* e%Buema cat2*ico, *a% /uena% o/ra% %er;n e4o=%ta%, +orBue +reten#en
e.itar un ca%ti4o +rinci+a*mente. Se49n *a $i/*ia, #e/emo% "acer e* /ien +ara mo%trar e*
amor, no +ara e.itar e* ca%ti4o o +ara minimi,ar *a% con%ecuencia% #e* +eca#o.
E* conce+to #e *a% in#u*4encia% +i%otea *a 4racia #e 'io%. Tam+oco toma en cuenta *o
+ecamino%o% Bue %omo%, +orBue nin49n acto nue%tro +ue#e +a4ar *a cu*+a. Tenemo% una
%o*a %a*i#a, una %o*a e%+eran,a *a mi%ericor#ia #e 'io%. S2*o M* +ue#e +er#onar & remo.er
*a% con%ecuencia% #e* +eca#o.
Somo% como un "om/re Bue "a ca=#o #e* tec"o, & Bue "a a4arra#o un +a*o con *a% #o%
mano%. 0uan#o otro "om/re %e acerca a a&u#ar, tiene Bue %o*tar una mano +ara a*can,ar *a
mano #e* otro, & #e%+uD% tiene Bue %o*tar *a %e4un#a mano tam/iDn. >o +ue#e %e4uir
%o%teniDn#o%e %o*o, & +ara reci/ir a&u#a, tiene Bue con8iar en e* otro & entre4ar%e a D*. E% a%=
con e* Se(or. M* no% #a *a mano, & no +o#emo% %e4uir a8erra#o%, con8ian#o en otra% co%a%.
Tenemo% Bue entre4arno% & #e1arno% en %u% /ra,o%.
Sa*mo 10311T13
-orBue como *a a*tura #e *o% cie*o% %o/re *a tierra, en4ran#eci2 %u mi%ericor#ia
%o/re *o% Bue *e temen. 0u;nto e%t; *e1o% e* oriente #e* occi#ente, "i,o a*e1ar #e
no%otro% nue%tra% re/e*ione%. 0omo e* +a#re %e com+a#ece #e *o% "i1o%, %e com+a#ece
Ce"o.; #e *o% Bue *e temen.
MiBuea% @18T1<
KAuD 'io% como t9, Bue +er#ona *a ma*#a# & o*.i#a e* +eca#o #e* remanente #e %u
"ere#a#L >o retu.o +ara %iem+re %u eno1o, +orBue %e #e*eita en mi%ericor#ia. E* .o*.er;
a tener mi%ericor#ia #e no%otro%P %e+u*tar; nue%tra% iniBui#a#e%, & ec"ar; en *o +ro8un#o
#e* mar to#o% nue%tro% +eca#o%.
0A-RT6LJ 11
EL 0ELI$ATJ S EL 'IOJ!0IJ
El celi*ato
Lo% cat2*ico% +ro"=/en Bue *o% %acer#ote% %e ca%en. Lo% +rote%tante% con%i#eramo% Bue
e* ce*i/ato e% un #on e%+ecia* +ara a*4una% +er%ona%, & re%+etamo% a *o% Bue "an e%co4i#o
e%te e%ti*o #e .i#a. Sin em/ar4o, creemo% Bue e* matrimonio e% un e%ti*o #e .i#a norma*
+ara *a ma&or=a #e *a% +er%ona%, inc*u&en#o a *o% mini%tro%. 0reemo% Bue e* matrimonio e%
/ueno & "onro%o, & Bue no #e/er=a %er +ro"i/i#o +ara *o% o8icia*e% #e *a I4*e%ia.
Ce%9% "a/*2 #e *o% Bue %e "acen Geunuco%H +or *a cau%a #e* reino #e 'io%. -ero e%to e%
un **ama#o e%+ecia* & un #on +oco com9n.
Mateo 1<11T12
Entonce% D* *e% #i1o >o to#o% %on ca+ace% #e reci/ir e%to, %ino aBue**o% a Buiene% e%
#a#o. -ue% "a& eunuco% Bue nacieron a%= #e* .ientre #e %u ma#re, & "a& eunuco% Bue
%on "ec"o% eunuco% +or *o% "om/re%, & "a& eunuco% Bue a %= mi%mo% %e "icieron
eunuco% +or cau%a #e* reino #e *o% cie*o%. E* Bue %ea ca+a, #e reci/ir e%to, Bue *o reci/a.
-a/*o recomien#a *a .i#a %o*tera +ara a*4uno%, +ero c*aramente in#ica Bue e*
matrimonio tam/iDn e% +ermiti#o. E% +ro/a/*e Bue +ara *a ma&or=a #e *a% +er%ona% Bue no
contraen matrimonio, %e .a a +ro#ucir una 4ran tentaci2n. E* %er "umano nece%ita
com+a(=a, & *a atracci2n 8=%ica +ue#e %er mu& 8uerte. -or *o tanto, %i *a +er%ona no tiene un
#on e%+ecia* #e continencia, e% me1or Bue %e ca%e.
1 0orintio% @1T2
En cuanto a *a% co%a% #e Bue me e%cri/i%tei%, /ueno *e %er=a a* "om/re no tocar
mu1erP +ero a cau%a #e *a% 8ornicacione%, ca#a uno ten4a %u +ro+ia mu1er, & ca#a una
ten4a %u +ro+io mari#o.
1 0orintio% @@T<
Aui%iera m;% /ien Bue to#o% *o% "om/re% 8ue%en como &oP +ero ca#a uno tiene %u
+ro+io #on #e 'io%, uno a *a .er#a# #e un mo#o, & otro #e otro. 'i4o, +ue% a *o%
%o*tero% & a *a% .iu#a%, Bue /ueno *e% 8uera Bue#ar%e como &oP +ero %i no tienen e* #on
#e continencia, c;%en%e, +ue% me1or e% ca%ar%e Bue e%tar%e Bueman#o.
E% +ro/a/*e Bue %u recomen#aci2n #e *a .i#a %o*tera 8ue +or cau%a #e *a +er%ecuci2n #e
*o% cri%tiano% en e%a D+oca. 3Oer *a 8ra%e en 1 0orintio% @26, Ga cau%a #e *a nece%i#a# Bue
a+remiaH.5
-a/*o a+arentemente era %o*tero o .iu#o. -ero *o% otro% a+2%to*e% eran ca%a#o%.
1 0orintio% <5
K>o tenemo% #erec"o #e traer con no%otro% una "ermana +or mu1er como tam/iDn
*o% otro% a+2%to*e%, & *o% "ermano% #e* Se(or, & 0e8a%L
3'o% nota% 1. 0uan#o -a/*o %e re8iere a una $ermana, no e%t; "a/*an#o #e una
"ermana carna*, %ino una "ermana en 0ri%to, una "ermana e%+iritua*. 2. Cefas e% otro
nom/re +ara ,edro, como e% tam/iDn e* nom/re Simn.5
FAun -e#ro, considerado el primer ,apa por los catlicos era ca%a#oI E%to %e #e#uce
#e* "ec"o #e Bue ten=a %ue4ra, a Buien Ce%9% %an2.
Marco% 130
S *a %ue4ra #e Sim2n e%ta/a aco%ta#a con 8ie/reP.Q
0uan#o -a/*o e)+*ica *o% reBui%ito% +ara *o% o/i%+o% & *o% +re%/=tero%, #ice Bue #e/en
tener una %o*a mu1er. E%to no %i4ni8ica Bue to#o% ten4an Bue %er ca%a#o%, +ero %i *o %on,
#e/en tener una %o*a mu1er. L24icamente, e%ta% in%truccione% +ermiten Bue %e ca%en. Lo%
Go/i%+o%H & G+re%/=tero%H eran *o% #iri4ente% +a%tora*e% #e *a% i4*e%ia%, *o% %u+er.i%ore%,
inc*u&en#o a *o% Bue **amamo% %acer#ote% o +a%tore% "o& en #=a.
1 Timoteo 31T2
-a*a/ra 8ie* Si a*4uno an"e*a o/i%+a#o, /uena o/ra #e%ea. -ero e% nece%ario Bue e*
o/i%+o %ea irre+ren%i/*e, mari#o #e una %o*a mu1er, %o/rio, +ru#ente, #ecoro%o,
"o%+e#a#or, a+to +ara en%e(ar.
Tito 15T6
-or e%ta cau%a te #e1D en 0reta, +ara Bue corri4ie%e% *o #e8iciente, & e%ta/*ecie%e%
anciano% en ca#a ciu#a#, a%= como &o te man#DP e* Bue 8uere irre+ren%i/*e, mari#o #e
una %o*a mu1er, & ten4a "i1o% cre&ente% Bue no e%tDn acu%a#o% #e #i%o*uci2n ni #e
re/e*#=a.
Fina*mente, -a/*o "a/*a #e 8a*%o% mae%tro% Bue en%e(an #octrina% err2nea%. Entre *o%
errore% Bue menciona, inc*u&e e* +ro"i/ir e* matrimonio.
1 Timoteo 41T3
-ero e* E%+=ritu #ice c*aramente Bue en *o% +o%trero% tiem+o% a*4uno% a+o%tatar;n #e
*a 8e, e%cuc"an#o a e%+=ritu% en4a(a#ore% & a #octrina% #e #emonio%P +or *a "i+ocre%=a
#e mentiro%o% Bue, tenien#o cauteri,a#a *a conciencia, +ro"i/ir;n ca%ar%e, & man#ar;n
a/%tener%e #e a*imento% Bue 'io% cre2 +ara Bue con acci2n #e 4racia% +artici+a%en #e
e**o% *o% cre&ente% & *o% Bue "an conoci#o *a .er#a#.
La% con%ecuencia% +r;ctica% #e *a +o*=tica cat2*ica %on %eria%. Sin #u#a, muc"o% #e e**o%
+re8ieren e%te e%ti*o #e .i#a, & encuentran Bue no "an +er#i#o na#a, +orBue %u re*aci2n con
'io% e% me1or a%=. Sin em/ar4o muc"o% #e e**o% %e e)+onen a tentaci2n innece%aria.
A#em;%, aunBue %ean 8uerte% +ara re%i%tir *a tentaci2n, muc"o% #e/en %entir una %o*e#a#
"umana. La +o%ici2n cat2*ica *e% +ri.a #e *o Bue +o#r=a %er una .i#a 8ami*iar %ana & 8e*i,.
Fina*mente, tener e%+o%a e "i1o%, o/.iamente a&u#a a *o% mini%tro% a %a/er c2mo cui#ar a
*o% cre&ente% & a 4o/ernar *a I4*e%ia. Su +ro+ia e)+eriencia *e% a&u#a a #ar con%e1o%
+r;ctico% a *o% otro% +a#re%.
E%tamo% .ien#o una cri%i% #e inmora*i#a# %e)ua* en *a I4*e%ia 0at2*ica en *o% 9*timo%
a(o%. Sin em/ar4o, %er=a in4enuo +en%ar Bue e%to% +ro/*ema% %o*amente e)i%ten en nue%tra
D+oca. Tam+oco %er=a correcto a+untar e* #e#o a *o% cat2*ico%, como %i *o% +rote%tante% no
tu.ieran tam/iDn %u% +ro+ia% %ituacione% .er4on,o%a%.
El di#orcio
La I4*e%ia 0at2*ica norma*mente no +ermite e* #i.orcio, %e49n e* Catecismo. -ero "a&
e)ce+cione%.
2383 La %e+araci2n #e *o% e%+o%o% con mantenci2n #e* .=ncu*o matrimonia* +ue#e
%er *e4=tima en cierto% ca%o% +re.i%to% +or e* 'erec"o 0an2nico 3c8. 0I0 can. 1151T
11555.
Si e* #i.orcio ci.i* re+re%enta *a 9nica manera +o%i/*e #e a%e4urar cierto% #erec"o%
*e4=timo%, e* cui#a#o #e *o% "i1o% o *a #e8en%a #e* +atrimonio, +ue#e %er to*era#o %in
con%tituir una 8a*ta mora*.
2384 E* #i.orcio e% una o8en%a 4ra.e a *a *e& natura*. -reten#e rom+er e* contrato,
ace+ta#o *i/remente +or *o% e%+o%o%, #e .i.ir 1unto% "a%ta *a muerte. E* #i.orcio atenta
contra *a A*ian,a #e %a*.aci2n #e *a cua* e* matrimonio %acramenta* e% un %i4no. E*
"ec"o #e contraer una nue.a uni2n, aunBue reconoci#o +or *a *e& ci.i*, aumenta *a
4ra.e#a# #e *a ru+tura e* c2n&u4e ca%a#o #e nue.o %e "a**a entonce% en %ituaci2n #e
a#u*terio +9/*ico & +ermanente.
E* te)to +arece contra#ictorio. Lo 9nico Bue +o#emo% conc*uir e% Bue *a I4*e%ia 0at2*ica
norma*mente con%i#era e* #i.orcio i*e4=timo, +ero +ermite e)ce+cione%. >o o/%tante,
+arece +ro"i/ir contraer un nue.o matrimonio, a9n en *o% ca%o% cuan#o +ermiten e*
G#i.orcioH.
K0u;* e% *a +o%ici2n +rote%tanteL En +rimer *u4ar, *o% +rote%tante% tam/iDn creemo% en
*a im+ortancia #e* matrimonio, & tratamo% #e "acer to#o *o +o%i/*e +ara e.itar %u ru+tura.
0reemo% Bue na#ie #e/er=a rom+er e* +acto con&u4a*. Sin em/ar4o, creemo% Bue, %i una
+arte rom+e *a +rome%a "ec"a, *a otra +arte, *a +er%ona inocente, tiene *i/erta# +ara
em+e,ar una nue.a .i#a.
Ace+tamo% e* #i.orcio 3con *i/erta# +ara contraer un nue.o matrimonio5 +or #o%
moti.o%, como e)ce+cione% 1. La in8i#e*i#a# #e +arte #e* c2n&u4e, o 2. e* a/an#ono #e
+arte #e* c2n&u4e. E% #ecir, %i e* c2n&u4e "a %i#o in8ie*, *a +arte o8en#i#a +ue#e +e#ir un
#i.orcio, o %i *a +are1a *e a/an#ona & no .ue*.e, tam/iDn +ue#e +e#ir un #i.orcio. En *o%
#o% ca%o%, *o% +a%tore%, con%e1ero%, & #iri4ente% #e *a i4*e%ia tratan +rimero #e /u%car una
reconci*iaci2n. -ero %i no e% +o%i/*e, #urante un +er=o#o +ru#ente #e tiem+o, norma*mente
.ario% a(o%, *a% autori#a#e% #e *a i4*e%ia autori,an e* #i.orcio.
Ce%9% mi%mo "a/*2 #e *a +rimera e)ce+ci2n
Mateo 531T32
Tam/iDn 8ue #ic"o 0ua*Buiera Bue re+u#ie a %u mu1er, #e*e carta #e #i.orcio. -ero
&o o% #i4o Bue e* Bue re+u#ia a %u mu1er, a no ser por causa de fornicacin, "ace Bue
e**a a#u*tereP & e* Bue %e ca%a con *a re+u#ia#a, comete a#u*terio.
Mateo 1<<
S &o o% #i4o Bue cua*Buiera Bue re+u#ia a %u mu1er, salvo por causa de fornicacin,
& %e ca%a con otra, a#u*teraP & e* Bue %e ca%a con *a re+u#ia#a, a#u*tera.
Ce%9% %e re8iere a *a% re4u*acione% +ara e* #i.orcio en e* Anti4uo Te%tamento, #on#e
tam/iDn 8ue +ermiti#o
'euteronomio 241T4
0uan#o a*4uno tomare mu1er & %e ca%are con e**a, %i no *e a4ra#are +or "a/er
"a**a#o en e**a a*4una co%a in#ecente, *e e%cri/ir; carta #e #i.orcio, & %e *a entre4ar; en
%u mano, & *a #e%+e#ir; #e %u ca%a.
S %a*i#a #e %u ca%a, +o#r; ir & ca%ar%e con otro "om/re. -ero %i *a a/orreciere e%te
9*timo, & *e e%cri/iere una carta #e #i.orcio, & %e *a entre4are en %u mano, & *a
#e%+i#iere #e %u ca%aP o %i "u/iere muerto e* +o%trer "om/re Bue *a tom2 +or mu1er, no
+o#r; %u +rimer mari#o, Bue *a #e%+i#i2, .o*.er*a a tomar +ara Bue %ea %u mu1er,
#e%+uD% Bue 8ue en.i*eci#aP +orBue e% a/ominaci2n #e*ante #e Ce"o.;, & no "a% #e
+er.ertir *a tierra Bue Ce"o.; tu 'io% te #a +or "ere#a#.
>o e%t; c*aro *o Bue %i4ni8ica Ga*4una co%a in#ecenteH. -o%i/*emente %ea, +or e1em+*o, Bue
*a mu1er no %ea .ir4en. En to#o ca%o, Ce%9% "ace un +oco m;% e%tricta% *a% norma% +ara
+ermitir un #i.orcio.
>2te%e Bue e* +unto +rinci+a* #e Ce%9% en Mateo e% e* #e no rom+er e* matrimonio. E*
e%8uer,o #e/e e%tar en +rote4er & %a*.ar e* matrimonio.
>o o/%tante, "a& una e)ce+ci2n Ga no %er +or cau%a #e 8ornicaci2nH, o G%a*.o +or
cau%a #e 8ornicaci2nH. E%to e% como #ecir, GSi cru,a% e* r=o, te .a% a mo1ar, a no %er Bue
camine% +or e* +uente.H Se entien#e Bue e* re%u*ta#o no e% *o mi%mo en ca%o #e *a
e)ce+ci2n. E% #ecir, %i cru,a% e* r=o +or e* +uente, no te mo1a%.
'e *a mi%ma manera, %i a*4uien re+u#ia 3#i.orcia5 a %u mu1er +or cau%a #e 8ornicaci2n
3in8i#e*i#a# %e)ua*5, en e%e ca%o >J comete a#u*terio cuan#o %e ca%a #e nue.o, & no *e
cau%a a e**a a cometer a#u*terio 3+orBue e**a &a cometi2 a#u*terio & e**a mi%ma e%
re%+on%a/*e +or e%o5.
La *24ica e% a%= >a#ie #e/e rom+er e* matrimonio. -ero %i uno #e *o% #o% e% in8ie*, &a
rom+i2 e* matrimonio. Si &a e%t; roto #e +arte #e *a otra +er%ona, *a +arte o8en#i#a tiene
#erec"o a #i.orciar%e & em+e,ar otro matrimonio.
-a/*o "a/*a #e *a %e4un#a e)ce+ci2n
1 0orintio% @10T15
-ero a *o% Bue e%t;n uni#o% en matrimonio, man#o, no &o, %ino e* Se(or Aue *a
mu1er no %e %e+are #e* mari#oP & %i %e %e+ara, BuD#e%e %in ca%ar, o reconc=*ie%e con %u
mari#oP & Bue e* mari#o no a/an#one a %u mu1er.
S a *o% #em;% &o #i4o, no e* Se(or Si a*49n "ermano tiene mu1er Bue no %ea
cre&ente, & e**a con%iente en .i.ir con D*, no *a a/an#one. S %i una mu1er tiene mari#o
Bue no %ea cre&ente, & D* con%iente en .i.ir con e**a, no *o a/an#one.
Q ,ero si el incr-dulo se separa, sep%reseP +ue% no e%t; e* "ermano o *a "ermana
%u1eto a %er.i#um/re en %eme1ante ca%o, %ino Bue a +a, no% **am2 'io%.
3>ota 'e nue.o, "a& Bue enten#er *o% tDrmino% $ermano 0 $ermana en e* %enti#o
e%+iritua*.5
>a#ie #e/er=a a/an#onar a %u +are1a, & %i a*4uien *o "ace, Bue no "a4a m;% 4ra.e %u
+eca#o +or ca%ar%e #e nue.o. Sin em/ar4o, %i *a otra +er%ona a/an#ona a %u +are1a, *a +arte
a/an#ona#a tiene #erec"o a "acer una nue.a .i#a.
36na nota acerca #e *a 8ra%e, GSo #i4o, no e* Se(orH. E%to no %i4ni8ica Bue -a/*o e%tD
ne4an#o *a autori#a# #e *o Bue #ice. So*amente %i4ni8ica Bue en e* +rimer ca%o, -a/*o "a/=a
reci/i#o una re.e*aci2n #irecta #e* Se(or, & en e* %e4un#o ca%o, no. 0uan#o -a/*o e%tu.o
en Ara/ia, %e %u+one Bue e* Se(or *e entre42 re.e*acione% e%+ecia*e%. >o o/%tante, cuan#o
e%cri/i2 %u% carta%, tam/iDn e%ta/a "aciDn#o*o /a1o *a in%+iraci2n #e* E%+=ritu Santo, aunBue
#e otra manera. En *o% #o% ca%o%, *o Bue -a/*o e%cri/e termina %ien#o +arte #e *a re.e*aci2n
e%crita, in%+ira#a +or 'io% & ace+ta#a +or *a I4*e%ia.5
Si *o +en%amo% un +oco, +areciera in1u%to #e1ar a *a +er%ona o8en#i#a .i.ien#o +or e*
re%to #e %u .i#a con e* +ro/*ema Bue e**a no cau%2. Si e* mari#o, +or e1em+*o, em+ie,a a
%a*ir con otra% mu1ere%, "acien#o un e%c;n#a*o #e %u .i#a, & /ur*;n#o%e #e %u matrimonio,
Fno %er=a 1u%to o/*i4ar a *a mu1er a %e4uir ca%a#a con D*, %in +o#er "acer na#aI A#em;%, %i
una mu1er %e .a a otro +a=% & no .ue*.e en #ie, a(o%, a/an#onan#o a %u mari#o %in nin4una
%e(a* #e Buerer .o*.er, no %er=a 1u%to con%i#erar a %u mari#o Gca%a#oH con e**a, %in em+e,ar
otra 8ami*ia.
En e* Anti4uo Te%tamento, %e +ermit=a e* #i.orcio, & en e* >ue.o Te%tamento tam/iDn %e
+ermite en e%to% #o% ca%o%. >a#ie #e/er=a /u%car*o, +ero %i *a otra +er%ona "a cau%a#o *a
ru+tura #e* +acto matrimonia*, *a +arte o8en#i#a no e% con%i#era#a cu*+a/*e, & e% *i/re +ara
terminar *a re*aci2n & em+e,ar otra.
0J>0L6SIN>
7e Bueri#o %er 1u%to con *o% cat2*ico% en e* e%tu#io #e %u #octrina, & +or e%o "e u%a#o %u
+ro+io *i/ro #e* Catecismo. Si con e%o no "e enten#i#o correctamente %u% en%e(an,a%, FBue
me +er#onen & Bue me e)+*iBuen me1or *o Bue rea*mente creenI
E* e%tu#io #e *a% #octrina% cat2*ica% no% #e%a8=a a re8*e)ionar, e%+ecia*mente en e* ;rea
#e *a I4*e%ia como cuer+o. Lo% +rote%tante% ten#emo% a %er mu& in#i.i#ua*i%ta% en nue%tra
re*aci2n con e* Se(or, %in tomar en cuenta Bue 'io% trata a %u% "i1o% como un +ue/*o
tam/iDn. Tenemo% una /uena tarea e%tu#iar m;% e* a%+ecto cor+ora* #e *a 8e, *a im+ortancia
#e* +ue/*o #e 'io% como comuni#a#, & *a im+ortancia #e *a uni#a# #e *a I4*e%ia. E*
conce+to #e* +acto e% c*a.e +ara e%te e%tu#io, un tema mu& Bueri#o entre *o% +rote%tante%,
+ero un conce+to Bue nece%ita /a1ar a* terreno +r;ctico.
!e%+eto +er%ona*mente a *o% cat2*ico% #e to#o cora,2n, +ero no +ue#o ne4ar mi
#e%acuer#o con *a% #octrina% cat2*ica% e%tu#ia#a% en e%te *i/ro. Lo% +rote%tante% creemo% en
*o% tre% G%2*o%H
1. S2*o +or 8e
2. S2*o *a $i/*ia
3. S2*o Ce%9%
-o#r=a +ro8un#i,ar m;% *o% tema% #e e%te *i/ro, +ero *a intenci2n "a %i#o #e +re%entar *a%
#octrina% m;% im+ortante% en 8orma /re.e & c*ara. E% una mera intro#ucci2n.
Mi +ro+2%ito "a %i#o e* #e com+arar *o% #o% en8oBue%, +ero no %o*amente como un
e1ercicio inte*ectua*. 0reemo% Bue e%ta% #i8erencia% %on im+ortante%, & Bue ca#a uno #e/er=a
e%tu#iar *a% #octrina% +or %= mi%mo. F>o "a& na#a m;% im+ortante Bue %a/er *o Bue uno cree
acerca #e *a %a*.aci2nI 0a#a uno #e/er=a #eci#ir *o Bue cree, & %a/er #e8en#er*o,
mantenien#o e* #e/i#o re%+eto +or *o% #em;%. S2*o +i#o Bue "a4a un e%tu#io cui#a#o%o #e
*a $i/*ia +ara tomar e%ta% #eci%ione%I
Aui%iera terminar con un #e%a8=o +er%ona* a ca#a *ector, %ea cat2*ico o +rote%tante Bue
"a4a una re.i%i2n #e *o Bue cree & Bue con%i#ere *a% con%ecuencia% en %u +ro+ia .i#a.
-ien%e e%+ecia*mente en *a #octrina #e *a %a*.aci2n +or *a 8e. KE%t; u%te# con8ian#o
%o*amente en Ce%9% +ara %er %a*.o, o e%t; con8ian#o tam/iDn en a*4o m;%L
-o%i/*emente %e %ienta como un "om/re Bue %u/e una monta(a, tem/*an#o, con un %aco
+e%a#o en %u% "om/ro%. E%t; can%a#o & a%u%ta#o, a4arra#o a una roca, miran#o ciento% #e
metro% a/a1o a* +ro8un#o ca(2n. E* %aco re+re%enta to#a% *a% co%a% Bue u%te# **e.a con%i4o,
+en%an#o Bue .an a a&u#ar a **e4ar a *a .i#a eterna e* /auti%mo, *o% %acramento%, %u%
+ro+ia% /uena% o/ra%, & %u +ro+io %u8rimiento. E%t; **eno e* %aco, & +e%a muc"o, +ero no
Buiere %o*tar*o. E* +unto e% mientra% no #e1a caer e* %aco, no +ue#e %u/ir. Ce%9% e%t; a %u
*a#o, e%+eran#o a&u#ar*e, +ero tiene Bue /otar e* %aco +rimero, & #e%+uD% tomar %u mano.
En e%e momento, D* *o toma en %u% /ra,o% & *o %a*.a. M* *o **e.a en %u% "om/ro% a *a cima.
K-or BuD muri2 Ce%9% en *a cru,L KAuD *o4r2 a**=L KS2*o una contri/uci2n +arcia* a %u
%a*.aci2nL F>oI FM* com+r2 %u %a*.aci2n com+*etaI FSo*amente tiene Bue con8iar en M*I
KTo#a.=a ima4ina una 4ran /a*an,a ce*e%tia* en e* #=a #e* 1uicioL Le +i#o Bue "a4a una
re.i%i2n tota*mente "one%ta #e %u .i#a & #e %u cora,2n, +ara .er cu;nto% +eca#o% e%tar=an
amontona#o% a* *a#o ne4ati.o. K7a ama#o a *a 4ente como #e/er=aL K7a teni#o %o*amente
+en%amiento% +uro%L K>unca "a trata#o #e contro*ar a *a 4ente +ara *o4rar %u% 8ine%L
K>unca %e "a +rote4i#o en .e, #e #ar%e a *o% #em;%L -ien%e en e* e4o=%mo, *a %o/er/ia, *a
en.i#ia, e* re%entimiento, actitu#e% Bue tienen ra=ce% +ro8un#a% en %u cora,2n. FE%to% %on
*o% +eca#o% +e%a#o%I 0on to#o e%to u%te# no +ue#e 4anar%e *a .i#a eterna. F!=n#a%eI Su
+ro+ia G1u%ticiaH no %e .e mu& /ien a* *a#o #e* 'io% GSanto, Santo, SantoH. FA/an#2ne%e a
Su mi%ericor#ia & a Su 4raciaI FS2*o +ue#e %a*.ar%e con8ian#o en 0ri%to, Buien muri2 en *a
cru,I
RES<5E= 6E (&S 6>ERE=?&S
(@S ARES BSC(@SD
6octrina Posicin protestante Posicin catlica
1. La %a*.aci2n Slo por la fe. 3La% o/ra% %on
e.i#encia & 8ruto #e *a 8e.5
-or e* /auti%mo
d otro% %acramento%
d *a 8e
d mDrito%
2. Autori#a# #octrina* Slo la Bi*lia
La $i/*ia
d Tra#ici2n
3. Me#ia#ore% Slo ,es-s
Ce%9%
d *a Oir4en Mar=a
d *o% %anto%
@tras doctrinas
6octrina Posicin protestante Posicin catlica
1. Lo% %acramento% Son me#io% #e *a 4racia, +ero
%omo% %a*.o% %2*o +or *a 8e.
Son #o%
15 e* /auti%mo
25 *a Santa 0ena
3Eucari%t=a5
Son nece%ario% +ara *a
%a*.aci2n.
Son %iete
15 e* /auti%mo
25 *a Eucari%t=a
35 *a con8irmaci2n
45 *a +enitencia
55 *a unci2n #e *o% en8ermo%
65 e* or#en %acer#ota*
@5 e* matrimonio
2. La +enitencia 0on8e%amo% #irectamente a
'io%.
0on8ie%an a *o% %acer#ote%, &
#e/en "acer re+aracione% con
acto% #e +enitencia
3. Lo% *i/ro% a+2cri8o% >o %on in%+ira#o%. Son in%+ira#o%.
4. E* 4o/ierno #e *a i4*e%ia En 4enera*, #emocr;tico?
re+re%entati.o
Cer;rBuico. E* -a+a e%
in8a*i/*e, con muc"a
autori#a#.
5. E* +ur4atorio >o e)i%te E)i%te
6. In#u*4encia% 'e/emo% con8iar %o*amente
en *a 4racia #e 'io%
+ara e.itar *a% con%ecuencia%
#e* +eca#o.
7a& Bue "acer /uena% o/ra%
+ara e.itar *a% con%ecuencia%
#e* +eca#o.
@. E* ce*i/ato Lo% +a%tore% +ue#en ca%ar%e. Lo% %acer#ote% no #e/en
ca%ar%e.
8. E* #i.orcio 7a& #o% moti.o% *e4=timo%
15 *a in8i#e*i#a#
25 e* a/an#ono
>o %e +ermite.
7a& e)ce+cione%, +ero no %e
+ue#e ca%ar #e nue.o.
>echas cla#e de la historia de la glesia
A-M>'I0E
0ITAS -A!ALELAS
'octrina cat2*ica 'octrina +rote%tante -a%a1e% /=/*ico%
La re+eneraci(n
8en el *autismo:
Constitucin B(umen
EentiumD 8Faticano :
14. E* %a4ra#o 0onci*io +one
ante to#o %u atenci2n en *o%
8ie*e% cat2*ico% & en%e(a,
8un#a#o en *a E%critura & en
*a Tra#ici2n, Bue e%ta I4*e%ia
+ere4rina e% nece%aria +ara *a
%a*.aci2n. -ue% %o*amente
0ri%to e% e* Me#ia#or & e*
camino #e *a %a*.aci2n,
La re+eneraci(n
3o*ra directa de 6ios:
(a Confesin de >e de
Gestminster
10 A. A to#o% aBue**o% a
Buiene% 'io% "a +re#e%tina#o
+ara .i#a, & a e**o%
%o*amente, *e a4ra#a en %u
tiem+o %e(a*a#o & ace+ta#o,
**amar e8ica,mente +or %u
+a*a/ra & E%+=ritu, 8uera #e*
e%ta#o #e +eca#o & muerte en
Bue e%t;n +or natura*e,a, a *a
La re+eneraci(n
8=ota: (as citas *2*licas
han sido sacadas de la
#ersin HReina FaleraIJ
Re#isin de !0+1.:
Cuan 112T13
Ma% a to#o% *o% Bue *e
reci/ieron, a *o% Bue creen en
%u nom/re, *e% #io +ote%ta#
#e %er "ec"o% "i1o% #e 'io%P
*o% cua*e% no %on
en4en#ra#o% #e %an4re, ni #e
.o*unta# #e carne, ni #e
+re%ente a no%otro% en %u
0uer+o, Bue e% *a I4*e%ia, &
M*, incu*can#o con +a*a/ra%
concreta% *a nece%i#a# #e *a
8e & #e* /auti%mo 3c8. Mc.
1616P Cn. 355, con8irm2 a un
tiem+o *a nece%i#a# #e *a
I4*e%ia, en *a Bue *o% "om/re%
entran +or e* /auti%mo como
+uerta o/*i4a#a. -or *o cua*
no +o#r=an %a*.ar%e Buiene%,
%a/ien#o Bue *a I4*e%ia
cat2*ica 8ue in%titui#a +or
Ce%ucri%to como nece%aria,
re"u%aran entrar o no
Bui%ieran +ermanecer en e**a.
30ita#a en ocumentos del
Concilio Ecum-nico Baticano
II, E#icione% -au*ina%,
MD)ico, 1<83, ps7 DEFDG5
E* >ue.o 0ateci%mo
1215 E%te %acramento 3e*
/auti%mo5 e% **ama#o
tam/iDn ^/a(o #e
re4eneraci2n & #e reno.aci2n
#e* E%+=ritu Santo_ 3Tt 355
+orBue %i4ni8ica & rea*i,a e%e
nacimiento #e* a4ua & #e*
E%+=ritu %in e* cua* ^na#ie
+ue#e entrar en e* !eino #e
'io%_ 3Cn 355.
1262 Lo% #i%tinto% e8ecto% #e*
/auti%mo %on %i4ni8ica#o% +or
*o% e*emento% %en%i/*e% #e*
rito %acramenta*. La
inmer%i2n en e* a4ua e.oca
*o% %im/o*i%mo% #e *a muerte
& #e *a +uri8icaci2n, +ero
tam/iDn #e *a re4eneraci2n &
#e *a reno.aci2n. Lo% #o%
e8ecto% +rinci+a*e%, +or tanto,
%on *a +uri8icaci2n #e *o%
+eca#o% & e* nue.o
nacimiento en e* E%+=ritu
4racia & %a*.aci2n +or
Ce%ucri%to, i*uminan#o
e%+iritua* & %a*.a#oramente
%u enten#imiento, a 8in #e
Bue com+ren#an *a% co%a% #e
'io%P Buit;n#o*e% e* cora,2n
#e +ie#ra & #;n#o*e% uno #e
carneP reno.an#o %u%
.o*unta#e% & +or %u +otencia
to#o+o#ero%a, in#uciDn#o*e%
"acia aBue**o Bue e% /ueno, &
tra&Dn#o*e% e8ica,mente a
Ce%ucri%toP #e ta* manera Bue
e**o% .ienen con a/%o*uta
*i/erta#, "a/ien#o reci/i#o
+or *a 4racia #e 'io% *a
.o*unta# #e "acer*o.
10 $. E%te **amamiento
e8ica, e% %o*amente #e *a
*i/re & e%+ecia* 4racia #e
'io% & #e nin4una otra co%a
+re.i%ta en e* "om/reP e* cua*
e% en e%to enteramente
+a%i.o, "a%ta Bue %ien#o
.i.i8ica#o & reno.a#o +or e*
E%+=ritu Santo, e% ca+acita#o
+or me#io #e e%to +ara
re%+on#er a e%te **amamiento
& +ara reci/ir *a 4racia
o8reci#a & tran%miti#a en D*.
.o*unta# #e .ar2n, %ino #e
'io%.
Cuan 33T8
!e%+on#i2 Ce%9% & *e #i1o 'e
cierto, #e cierto te #i4o, Bue
e* Bue no naciere #e nue.o,
no +ue#e .er e* reino #e
'io%. >ico#emo *e #i1o
K02mo +ue#e un "om/re
nacer %ien#o .ie1oL K-ue#e
aca%o entrar +or %e4un#a .e,
en e* .ientre #e %u ma#re, &
nacerL !e%+on#i2 Ce%9% 'e
cierto, #e cierto te #i4o, Bue
e* Bue no naciere #e a4ua &
#e* E%+=ritu, no +ue#e entrar
en e* reino #e 'io%. Lo Bue e%
naci#o #e *a carne, carne e%P
& *o Bue e% naci#o #e*
E%+=ritu, e%+=ritu e%. >o te
mara.i**e% #e Bue te #i1e J%
e% nece%ario nacer #e nue.o.
E* .iento %o+*a #e #on#e
Buiere, & o&e% %u %oni#oP ma%
ni %a/e% #e #2n#e .iene, ni a
#on#e .aP a%= e% to#o aBue*
Bue e% naci#o #e* E%+=ritu.
Cuan 644
>in4uno +ue#e .enir a m=, %i
e* -a#re Bue me en.i2 no *e
tra1ereP & &o *e re%ucitarD en
e* #=a +o%trero.
2 0orintio% 46
-orBue 'io%, Bue man#2 Bue
#e *a% tinie/*a%
re%+*an#ecie%e *a *u,, e% e*
Bue re%+*an#eci2 en nue%tro%
cora,one%, +ara i*uminaci2n
#e* conocimiento #e *a 4*oria
#e 'io% en *a 8a, #e
Ce%ucri%to.
E8e%io% 21T5
S D* o% #io .i#a a .o%otro%,
cuan#o e%ta/ai% muerto% en
Santo 3c8. 7c" 228P Cn 355.
.ue%tro% #e*ito% & +eca#o%, en
*o% cua*e% an#u.i%tei% en otro
tiem+o, %i4uien#o *a corriente
#e e%te mun#o, con8orme a*
+r=nci+e #e *a +ote%ta# #e*
aire, e* e%+=ritu Bue a"ora
o+era en *o% "i1o% #e
#e%o/e#iencia, entre *o%
cua*e% tam/iDn to#o%
no%otro% .i.imo% en otro
tiem+o en *o% #e%eo% #e
nue%tra carne, "acien#o *a
.o*unta# #e *a carne & #e *o%
+en%amiento%, & Dramo% +or
natura*e,a "i1o% #e ira, *o
mi%mo Bue *o% #em;%. -ero
'io%, Bue e% rico en
mi%ericor#ia, +or %u 4ran
amor con Bue no% am2, aun
e%tan#o no%otro% muerto% en
+eca#o%, no% #io .i#a
1untamente con 0ri%to 3+or
4racia %oi% %a*.o%5.
Tito 35T6
no% %a*.2, no +or o/ra% #e
1u%ticia Bue no%otro%
"u/iDramo% "ec"o, %ino +or
%u mi%ericor#ia, +or e*
*a.amiento #e *a
re4eneraci2n & +or *a
reno.aci2n en e* E%+=ritu
Santo, e* cua* #erram2 en
no%otro% a/un#antemente +or
Ce%ucri%to nue%tro Sa*.a#or.
El ,autis"o
El =ue#o Catecismo
405 Q E* /auti%mo, #an#o *a
.i#a #e *a 4racia #e 0ri%to,
/orra e* +eca#o ori4ina* &
#e.ue*.e e* "om/re a 'io%,
+ero *a% con%ecuencia% +ara
*a natura*e,a, #e/i*ita#a e
inc*ina#a a* ma*, +er%i%ten en
El ,autis"o
(a Confesin de >e de
Gestminster
28 A. E* /auti%mo e% un
%acramento #e* >ue.o
Te%tamento, in%titui#o +or
Ce%ucri%to, no %2*o +ara
a#mitir %o*emnemente a *a
i4*e%ia .i%i/*e a *a +er%ona
El ,autis"o
Mateo 281<
-or tanto, i#, & "ace#
#i%c=+u*o% a to#a% *a%
nacione%, /auti,;n#o*o% en e*
nom/re #e* -a#re, & #e* 7i1o,
& #e* E%+=ritu SantoP
Marco% 1616
E* Bue cre&ere & 8uere
e* "om/re & *o **aman a*
com/ate e%+iritua*.
1213 E* %anto /auti%mo e% e*
8un#amento #e to#a *a .i#a
cri%tiana, e* +2rtico #e *a .i#a
en e* E%+=ritu 3vitae spritualis
ianua5 & *a +uerta Bue a/re e*
acce%o a *o% otro%
%acramento%. -or e* $auti%mo
%omo% *i/era#o% #e* +eca#o &
re4enera#o% como "i1o% #e
'io%, **e4amo% a %er
miem/ro% #e 0ri%to & %omo%
incor+ora#o% a *a I4*e%ia &
"ec"o% +art=ci+e% #e %u
mi%i2n.Q 3>ota 115
1250 -ue%to Bue nacen con
una natura*e,a ca=#a &
manc"a#a +or e* +eca#o
ori4ina*, *o% ni(o% nece%itan
tam/iDn e* nue.o nacimiento
en e* /auti%mo 3c8. 'S 15145
+ara %er *i/ra#o% #e* +o#er #e
*a% tinie/*a% & %er tra%*a#a#o%
a* #ominio #e *a *i/erta# #e
*o% "i1o% #e 'io% 3c8. 0o*
112T145, a *a Bue to#o% *o%
"om/re% e%t;n **ama#o%. La
+ura 4ratui#a# #e *a 4racia #e
*a %a*.aci2n %e mani8ie%ta
+articu*armente en e*
/auti%mo #e ni(o%. -or tanto,
*a I4*e%ia & *o% +a#re%
+ri.ar=an a* ni(o #e *a 4racia
ine%tima/*e #e %er "i1o #e
'io% %i no *e a#mini%traran e*
/auti%mo +oco #e%+uD% #e %u
nacimiento 3c8. 0I0 can. 86@P
00EJ can. 681P 686, 15.
1<<@ Q -or e* /auti%mo e*
cri%tiano +artici+a #e *a
4racia #e 0ri%to Q
1<<< La Eracia #e 0ri%to e%
/auti,a#a, %ino tam/iDn +ara
Bue %ea +ara e**a una %e(a* &
un %e**o #e* +acto #e 4racia,
#e %u in1erto en 0ri%to, #e %u
re4eneraci2n, #e *a remi%i2n
#e %u% +eca#o%, & #e %u
ren#ici2n a 'io% +or
Ce%ucri%to, +ara an#ar en
no.e#a# #e .i#a. E%te
%acramento, +or in%tituci2n
+ro+ia #e 0ri%to #e/e
continuar%e en %u i4*e%ia
"a%ta e* 8in #e* mun#o.
28 E. Aun cuan#o e*
meno%+recio o #e%cui#o #e
e%te %acramento %ea un
+eca#o 4ra.e, %in em/ar4o *a
4racia & *a %a*.aci2n no e%t;n
tan in%e+ara/*emente uni#a%
a D*, #e manera Bue no +ue#a
a*4una +er%ona %er
re4enera#a o %a*.a#a %in e*
/auti%mo, o Bue to#o% *o% Bue
%on /auti,a#o% %ean
in#u#a/*emente re4enera#o%.
28 F. La e8icacia #e*
/auti%mo no e%t; *i4a#a a*
+reci%o momento en Bue e%
a#mini%tra#oP %in em/ar4o,
+or e* u%o correcto #e e%te
%acramento, *a 4racia
+rometi#a no %o*amente %e
o8rece, %ino Bue rea*mente %e
mani8ie%ta & %e otor4a +or e*
E%+=ritu Santo a aBue**o%
3%ean a#u*to% o in8ante%5 a
Buiene% corre%+on#e aBue**a
4racia, %e49n e* con%e1o #e *a
+ro+ia .o*unta# #e 'io%, en
%u #e/i#o tiem+o.
Catecismo de Keidel*erg
8Citado de Confesiones de
-e de la I+lesiaJ (iteratura
/auti,a#o, %er; %a*.oP ma% e*
Bue no cre&ere, %er;
con#ena#o.
7ec"o% 238T41
-e#ro *e% #i1o Arre+ent=o%, &
/aut=ce%e ca#a uno #e
.o%otro% en e* nom/re #e
Ce%ucri%to +ara +er#2n #e *o%
+eca#o%P & reci/irDi% e* #on
#e* E%+=ritu Santo. -orBue
+ara .o%otro% e% *a +rome%a,
& +ara .ue%tro% "i1o%, & +ara
to#o% *o% Bue e%t;n *e1o%P +ara
cuanto% e* Se(or nue%tro 'io%
**amare. S con otra% muc"a%
+a*a/ra% te%ti8ica/a & *e%
e)"orta/a, #icien#o Se#
%a*.o% #e e%ta +er.er%a
4eneraci2n. A%= Bue, *o% Bue
reci/ieron %u +a*a/ra 8ueron
/auti,a#o%P & %e a(a#ieron
aBue* #=a como tre% mi*
+er%ona%.
!omano% 63T5
J no %a/Di% Bue to#o% *o% Bue
"emo% %i#o /auti,a#o% en
0ri%to Ce%9%, "emo% %i#o
/auti,a#o% en %u muerteL
-orBue %omo% %e+u*ta#o%
1untamente con D* +ara
muerte +or e* /auti%mo, a 8in
#e Bue como 0ri%to re%ucit2
#e *o% muerto% +or *a 4*oria
#e* -a#re, a%= tam/iDn
no%otro% an#emo% en .i#a
nue.a. -orBue %i 8uimo%
+*anta#o% 1untamente con D*
en *a %eme1an,a #e %u muerte,
a%= tam/iDn *o %eremo% en *a
#e %u re%urrecci2n.
E;*ata% 32@
+orBue to#o% *o% Bue "a/Di%
%i#o /auti,a#o% en 0ri%to, #e
0ri%to e%t;i% re.e%ti#o%.
e* #on 4ratuito Bue 'io% no%
"ace #e %u .i#a in8un#i#a +or
e* E%+=ritu Santo en nue%tra
a*ma +ara %anar*a #e* +eca#o
& %anti8icar*a e% *a 4racia
%anti8icante o #i.ini,a#ora,
reci/i#a en e* /auti%mo.
Profesin de >e del Concilio
de Arento 8LL EcumMnico:
315645
A%imi%mo +ro8e%o Bue "a&,
en .er#a# & "a/*an#o
+ro+iamente, %iete
%acramento% #e *a >ue.a Le&,
in%titui#o% +or Ce%ucri%to
nue%tro Se(or & nece%ario%
+ara *a %a*.aci2n #e* 4Dnero
"umano, aunBue no to#o% *o
%ean +ara ca#a uno e*
/auti%mo, *a con8irmaci2n, *a
eucari%t=a, *a +enitencia, *a
e)tremaunci2n, e* or#en & e*
matrimonio.
30ita#a en La )e CatlicaH
"e6tos octrinales del
Magisterio de la Iglesia, e#.
E. 'umei4e, S.I., E#itoria*
E%te*a, $arce*ona, 1<65, +.
335
E#angMlicaJ 5adridJ !0/%:
.!. PREE<=A&: 6nde
prometi Cristo "ue Nl nos
"uiere limpiar tan
ciertamente por su sangre y
Esp2ritu como somos
la#ados por el agua del
*autismo?
!ES-6ESTA En *a in%tituci2n
#e* $auti%mo, cu&a% +a*a/ra%
%on D%ta% ^I#, en%e(a# a
to#a% *a% 4ente%,
/auti,;n#o*a% en e* nom/re
#e* -a#re & #e* 7i1o, & #e*
E%+=ritu Santo_ 3Mateo
281<5 ^E* Bue cre&ere &
8uere /auti,a#o, %er; %a*.oP
ma% e* Bue no cre&ere, %er;
con#ena#o_ 3Marco%16165.
E%ta mi%ma +rome%a %e re+ite
cuan#o *a% Sa4ra#a%
e%critura% **aman a* /auti%mo
^*a.amiento #e *a
re4eneraci2n & a/*uci2n #e
+eca#o%_ 3Tito 35, 7ec"o%
22165.
6omingo $..
.$. PREE<=A&: Es el
la#amientoJ la purificacin
misma de los pecados?
!ES-6ESTA >o +orBue %2*o
*a %an4re #e Ce%ucri%to & e*
E%+=ritu Santo no% *im+ia &
+uri8ica #e to#o +eca#o.
PREE<=A&: EntoncesJ Por
"uM llama el Esp2ritu Santo
al *autismo el la#ado de la
regeneracin y la
purificacin de los pecados?
!ES-6ESTA 'io% no "a/*a
a%= %in una ra,2n 1u%ti8ica#a,
+ue% M*, no %2*o Buiere
en%e(arno% Bue nue%tro%
E8e%io% 44T@
un cuer+o, & un E%+=ritu,
como 8ui%tei% tam/iDn
**ama#o% en una mi%ma
e%+eran,a #e .ue%tra
.ocaci2nP un Se(or, una 8e,
un /auti%mo, un 'io% & -a#re
#e to#o%, e* cua* e% %o/re
to#o%, & +or to#o%, & en
to#o%. -ero a ca#a uno #e
no%otro% 8ue #a#a *a 4racia
con8orme a *a me#i#a #e* #on
#e 0ri%to.
0o*o%en%e% 211T14
En D* tam/iDn 8ui%tei%
circunci#a#o% con
circunci%i2n no "ec"a a
mano, a* ec"ar #e .o%otro% e*
cuer+o +ecamino%o carna*, en
*a circunci%i2n #e 0ri%toP
%e+u*ta#o% con D* en e*
/auti%mo, en e* cua* 8ui%tei%
tam/iDn re%ucita#o% con D*,
me#iante *a 8e en e* +o#er #e
'io% Bue *e *e.ant2 #e *o%
muerto%. S a .o%otro%,
e%tan#o muerto% en +eca#o% &
en *a incircunci%i2n #e
.ue%tra carne, o% #io .i#a
1untamente con D*,
+er#on;n#oo% to#o% *o%
+eca#o%, anu*an#o e* acta #e
*o% #ecreto% Bue "a/=a contra
no%otro%, Bue no% era
contraria, Buit;n#o*a #e en
me#io & c*a.;n#o*a en *a
cru,.
+eca#o% %e +uri8ican +or *a
%an4re & e* E%+=ritu #e 0ri%to,
como *a% %ucie#a#e% #e*
cuer+o +or e* a4ua, %ino m;%
a9n certi8icarno% +or e%te
#i.ino %=m/o*o & +ren#a Bue
.er#a#eramente %omo%
*im+ia#o% +or e* *a.amiento
interior & e%+iritua* #e
nue%tro% +eca#o%, #e *a
mi%ma manera Bue %omo%
*a.a#o% e)teriormente +or e*
a4ua .i%i/*e
/
.
La .ustificaci(n
Concilio de Arento 8LL
EcumMnico: F sesin
8!)'.:
0a+. @ La 1u%ti8icaci2n #e*
+eca#or & %u% cau%a%.
Ta* #i%+o%ici2n o +re+araci2n
.a %e4ui#a +or *a
1u%ti8icaci2n, Bue no con%i%te
%o*amente en e* +er#2n #e *o%
+eca#o%, %ino tam/iDn en *a
%anti8icaci2n & reno.aci2n
#e* "om/re interior +or *a
rece+ci2n .o*untaria #e *a
4racia & #e *o% #one%, #e
#on#e e* "om/re #e in1u%to %e
con.ierte en 1u%to, & #e
enemi4o en ami4o, +ara %er
G"ere#ero #e *a .i#a eterna
en *a e%+eran,aH 3"it 3@5.
3La )e CatlicaH "e6tos
octrinales del Magisterio
de la Iglesia, e#. E.
'umei4e, S.I., E#itoria*
E%te*a, $arce*ona, 1<65, +.
2@05
0a+. < 0ontra *a .ana
con8ian,a #e *o% "ere1e%.
Aun cuan#o %e #e/e creer
La .ustificaci(n
8ncluye solamente el
aspecto legal:
El Catecismo 5enor de
Gestminster 8Pregunta O
%%:
PuM es la 4ustificacin?
La 1u%ti8icaci2n e% un acto #e
*a *i/re 4racia #e 'io%, +or e*
cua* D* +er#ona to#o%
nue%tro% +eca#o% & no% ace+ta
como 1u%to% #e*ante #e D*
ma% e%to %o*amente en .irtu#
#e *a 1u%ticia #e 0ri%to, *a
cua* no% e% im+uta#a, & Bue
reci/imo% +or *a 8e
9nicamente.
(a Confesin de >e de
Gestminster
11 A. A *o% Bue 'io% **ama #e
una manera e8ica,, tam/iDn
1u%ti8ica 4ratuitamente, no
in8un#ien#o 1u%ticia en e**o%
%ino +er#on;n#o*e% %u%
+eca#o%, & contan#o &
ace+tan#o %u% +er%ona% como
1u%ta% no +or a*4o o/ra#o en
e**o% o "ec"o +or e**o%, %ino
La .ustificaci(n
Cuan 524
'e cierto, #e cierto o% #i4o
E* Bue o&e mi +a*a/ra, & cree
a* Bue me en.i2, tiene .i#a
eternaP & no .en#r; a
con#enaci2n, ma% "a +a%a#o
#e muerte a .i#a.
Cuan 316T18
-orBue #e ta* manera am2
'io% a* mun#o, Bue "a #a#o a
%u 7i1o uni4Dnito, +ara Bue
to#o aBue* Bue en D* cree, no
%e +ier#a, ma% ten4a .i#a
eterna. -orBue no en.i2 'io%
a %u 7i1o a* mun#o +ara
con#enar a* mun#o, %ino +ara
Bue e* mun#o %ea %a*.o +or
D*. E* Bue en D* cree, no e%
con#ena#oP +ero e* Bue no
cree, &a "a %i#o con#ena#o,
+orBue no "a cre=#o en e*
nom/re #e* uni4Dnito 7i1o #e
'io%.
!omano% 41T5
KAuD, +ue%, #iremo% Bue
"a**2 A/ra"am, nue%tro +a#re
%e49n *a carneL -orBue %i
A/ra"am 8ue 1u%ti8ica#o +or
Bue *o% +eca#o% no %e
+er#onan ni 8ueron 1am;%
+er#ona#o% %ino
4ratuitamente +or *a
mi%ericor#ia #i.ina a cau%a
#e 0ri%to, na#ie +ue#e #ecir,
1act;n#o%e #e *a con8ian,a &
certe,a Bue tiene #e* +er#2n
#e %u% +eca#o% & #e%can%an#o
en e**a %o*a, Bue %u% +eca#o%
*e %on o *e "an %i#o
+er#ona#o%. Entre *o% "ere1e%
& *o% ci%m;tico% +ue#e
%uce#er& #e "ec"o %uce#e en
nue%tra D+ocaBue e%ta
con8ian,a .ana & a*e1a#a #e
to#a +ie#a# %ea +re#ica#a con
4ran a"=nco en contra #e *a
I4*e%ia cat2*ica 3n9. 5<45.
Ma% tam+oco #e/e a8irmar%e
Bue aBue**o% Bue "an %i#o
rea*mente 1u%ti8ica#o% #e/en
e%tar in#u#a/*emente
con.enci#o% en %= mi%mo% #e
Bue e%t;n 1u%ti8ica#o%, & Bue
%2*o Bue#a *i/re #e %u%
+eca#o% & e% 1u%ti8ica#o, &
Bue %2*o e%ta 8e rea*i,a *a
1u%ti8icaci2n & *a a/%o*uci2n
3n9m. 5<65, como %i no
creer*o 8ue%e #u#ar #e *a%
+rome%a% #e 'io% & #e *a
e8icacia #e *a muerte &
re%urrecci2n #e 0ri%to. -ue%,
a%= como na#ie Bue %ea
+ia#o%o +ue#e #u#ar #e *a
mi%ericor#ia #e 'io%, #e*
mDrito #e 0ri%to & #e *a
.irtu# & e8icacia #e *o%
%acramento%, a%= tam/iDn
cua*Buiera, a* mirar%e a %=
mi%mo & a %u +ro+ia 8*aBue,a
e in#i%+o%ici2n, "a #e
interro4ar%e con temor &
tem/*or %o/re %u 4racia 3n9m.
5<55, +ue% na#ie +ue#e %a/er
con certe,a #e 8e Bue e)c*u&e
%o*amente +or cau%a #e
0ri%toP no +or im+utar*e% *a
8e mi%ma, ni e* acto #e creer,
ni a*4una otra o/e#iencia
e.an4D*ica como %u 1u%ticia,
%ino im+ut;n#o*e% *a
o/e#iencia & %ati%8acci2n #e
0ri%to & e**o% +or *a 8e, *e
reci/en & #e%can%an en D* &
en %u 1u%ticia. E%ta 8e no *a
tienen #e e**o% mi%mo% e% un
#on #e 'io%. 3>ota 145
Catecismo de Keidel*erg
$!. PREE<=A&: PuM es la
#erdadera fe?
!ES-6ESTA >o e% %2*o un
%e4uro conocimiento +or e*
cua* con%i#ero cierto to#o *o
Bue e* Se(or no% "a re.e*a#o
en %u +a*a/ra, %ino tam/iDn
una .er#a#era con8ian,a
/
Bue
e* E%+=ritu Santo, in8un#e en
mi cora,2n, +or e*
E.an4e*io
#
, #;n#ome *a
%e4uri#a#, #e Bue no %2*o a
otro% %ino tam/iDn a m=
mi%mo 'io% otor4a *a
remi%i2n #e +eca#o%, *a
1u%ticia & *a .i#a eterna, & e%o
#e +ura 4racia & %o*amente
+or *o% mDrito% #e Ce%ucri%to
8
.
+1. PREE<=A&: Cmo eres
4usto ante 6ios?
!ES-6ESTA -or *a %o*a
.er#a#era 8e en Ce%ucri%to, #e
ta* %uerte Bue, aunBue mi
conciencia me acu%e #e "a/er
+eca#o 4ra.emente contra
to#o% *o% man#amiento% #e
'io%, no "a/ien#o 4uar#a#o
1am;% nin4uno #e e**o%
/
, &
e%tan#o %iem+re inc*ina#o a
to#o ma*, %in merecimiento
*a% o/ra%, tiene #e BuD
4*oriar%e, +ero no +ara con
'io%. -orBue, KBuD #ice *a
E%crituraL 0re&2 A/ra"am a
'io%, & *e 8ue conta#o +or
1u%ticia.
-ero a* Bue o/ra, no %e *e
cuenta e* %a*ario como 4racia,
%ino como #eu#aP ma% a* Bue
no o/ra, %ino cree en aBue*
Bue 1u%ti8ica a* im+=o, %u 8e *e
e% conta#a +or 1u%ticia.
E8e%io% 28T<
-orBue +or 4racia %oi% %a*.o%
+or *a 8eP & e%to no #e
.o%otro%, +ue% e% #on #e
'io%P no +or o/ra%, +ara Bue
na#ie %e 4*or=e.
!omano% 31<T24, 28
-ero %a/emo% Bue to#o *o Bue
*a *e& #ice, *o #ice a *o% Bue
e%t;n /a1o *a *e&, +ara Bue
to#a /oca %e cierre & to#o e*
mun#o Bue#e /a1o e* 1uicio
#e 'io%P &a Bue +or *a% o/ra%
#e *a *e& nin49n %er "umano
%er; 1u%ti8ica#o #e*ante #e D*P
+orBue +or me#io #e *a *e& e%
e* conocimiento #e* +eca#o.
-ero a"ora, a+arte #e *a *e&,
%e "a mani8e%ta#o *a 1u%ticia
#e 'io%, te%ti8ica#a +or *a *e&
& +or *o% +ro8eta%P *a 1u%ticia
#e 'io% +or me#io #e *a 8e en
Ce%ucri%to, +ara to#o% *o% Bue
creen en D*. -orBue no "a&
#i8erencia, +or cuanto to#o%
+ecaron, & e%t;n #e%titui#o%
#e *a 4*oria #e 'io%, %ien#o
1u%ti8ica#o% 4ratuitamente +or
%u 4racia, me#iante *a
re#enci2n Bue e% en 0ri%to
Ce%9%.Q
to#o error Bue "a con%e4ui#o
*a 4racia #e 'io%.
3La )e Catlica, ++. 2@2T
2@35
Cnones So*re la
,ustificacin
30onci*io #e Trento5 3YIY
EcumDnico5 OI Se%i2n 3154@5
< Si a*4uno #i1ere Bue e*
+eca#or e% 1u%ti8ica#o +or *a
8e %o*a en e* %enti#o #e Bue
no %e nece%ita m;%
coo+eraci2n +ara o/tener *a
4racia #e *a 1u%ti8icaci2n, &
Bue +or +arte a*4una e%
+reci%o Bue e* +eca#or %e
+re+are & %e #i%+on4a +or un
mo.imiento #e %u .o*unta#,
%e anatema 3n9m%. 560, 56@,
5@05
0an. 11 Si a*4uno #i1ere Bue
*o% "om/re% %e 1u%ti8ican o
+or %o*a im+utaci2n #e *a
1u%ticia #e 0ri%to o +or *a %o*a
remi%i2n #e *o% +eca#o%,
e)c*u=#a *a 4racia & *a cari#a#
Bue %e #i8un#e en %u%
cora,one% +or e* E%+=ritu
Santo & *e% Bue#a in"erenteP
o tam/iDn Bue *a 4racia, +or
*a Bue no% 1u%ti8icamo%, e%
%2*o e* 8a.or #e 'io%, %ea
anatema Vc8. @<< % & 80<W.
!$ Si alguno di4ere "ue la fe
"ue 4ustifica no es ms "ue
la confian9a en la
misericordia de 6ios "ue
perdona los pecados por
causa de CristoJ o "ue esta
confian9a es lo -nico "ue
nos 4ustificaJ sea anatema
3n9m%. 560, 561, 5685
3La )e Catlica, +. 2@85
0an. 24 Si a*4uno #i1ere Bue
a*4uno m=o
#
, %2*o +or %u
4racia, 'io% me im+uta & #a
8

*a +er8eca %ati%8acci2n,
1u%ticia & %anti#a# #e
0ri%to3"5 como %i no "u/iera
&o teni#o
"
, ni cometi#o a*49n
+eca#o, ante% /ien como %i &o
mi%mo "u/iera cum+*i#o
aBue**a o/e#iencia Bue 0ri%to
cum+*i2 +or m=, con ta* Bue
&o a/race e%ta% 4racia% &
/ene8icio% con .er#a#era 8e
1
.
+!. PREE<=A&: Por "uM
afirmas ser 4usto slo por la
fe?
!ES-6ESTA >o +orBue
a4ra#e a 'io% +or *a #i4ni#a#
#e mi 8e, %ino +orBue %2*o *a
%ati%8acci2n, 1u%ticia &
%anti#a# #e 0ri%to, %on mi
+ro+ia 1u%ticia #e*ante #e
'io%, & Bue &o no +ue#o
cum+*ir #e otro mo#o Bue +or
*a 8e
/
.
+$. PREE<=A&: Por "uM no
pueden 4ustificarnos ante
6ios las *uenas o*rasJ
aun"ue slo sea una parte?
!ES-6ESTA -orBue e%
nece%ario Bue aBue**a 1u%ticia,
Bue "a #e a+arecer #e*ante
#e* 1uicio #e 'io%, %ea
+er8ectamente cum+*i#a & #e
to#o +unto con8orme a *a Le&
'i.inaP & nue%tra% /uena%
o/ra%, aun *a% me1ore% en e%ta
.i#a, %on im+er8ecta% &
contamina#a% #e +eca#o
/
.
63. -!EE6>TA Lue4o,
K02mo e% +o%i/*e Bue
nue%tra% o/ra% no mere,can
na#a, %i 'io% +romete
remunerar*a% en *a .i#a
ConcluimosJ puesJ "ue el
hom*re es 4ustificado por fe
sin las o*ras de la ley.
E;*ata% 310T11
-orBue to#o% *o% Bue
#e+en#en #e *a% o/ra% #e *a
*e& e%t;n /a1o ma*#ici2n,
+ue% e%crito e%t; Ma*#ito
to#o aBue* Bue no
+ermaneciere en to#a% *a%
co%a% e%crita% en e* *i/ro #e *a
*e& +ara "acer*a%. S Bue +or
*a *e& nin4uno %e 1u%ti8ica
+ara con 'io%, e% e.i#ente,
+orBue E* 1u%to +or *a 8e
.i.ir;.
!omano% 116
S %i +or 4racia, &a no e% +or
o/ra%P #e otra manera, *a
4racia &a no e% 4racia. S %i
+or o/ra%, &a no e% 4raciaP #e
otra manera *a o/ra &a no e%
o/ra.
*a 1u%ticia reci/i#a no %e
con%er.a & tam/iDn Bue no %e
aumenta #e*ante #e 'io% +or
me#io #e *a% /uena% o/ra%,
%ino Bue *a% o/ra% mi%ma%
%on %o*amente 8ruto & %e(a*e%
#e *a 1u%ti8icaci2n a*can,a#a,
no cau%a tam/iDn #e
aumentar*a, %ea anatema Vc8.
803W.
0an. 32 Si a*4uno #i1ere Bue
*a% /uena% o/ra% #e* "om/re
1u%ti8ica#o #e ta* manera %on
#one% #e 'io%, 8ue no son
tam(i-n (uenos
merecimientos #e* mi%mo
1u%ti8ica#o, o Bue D%te, +or *a%
/uena% o/ra% Bue %e "acen en
'io% & e* mDrito #e
Ce%ucri%to, #e Buien e%
miem/ro .i.o, no merece
verdaderamente el aumento
de la gracia, la vida eterna 0
la consecucin de la misma
vida eterna 3a con#ici2n, %in
em/ar4o, #e Bue muriere en
4racia5, & tam/iDn e* aumento
#e *a 4*oria, %ea anatema Vc8.
803 & 80< %W.
El =ue#o Catecismo
1<8< ^Q La 1u%ti8icaci2n
entra(a, +or tanto, e* +er#2n
#e *o% +eca#o%, *a
%anti8icaci2n & *a reno.aci2n
#e* "om/re interior._
1<<0 La 1u%ti8icaci2n
arranca al $om(re del
pecado Bue contra#ice a*
amor #e 'io%, & +uri8ica %u
cora,2n. La 1u%ti8icaci2n e%
+ro*on4aci2n #e *a iniciati.a
mi%ericor#io%a #e 'io% Bue
otor4a e* +er#2n. !econci*ia
a* "om/re con 'io%, *i/era #e
+re%ente & en *a .eni#eraL
!ES-6ESTA E%ta
remuneraci2n no %e #a +or
merecimiento, %ino +or
4racia.
+'. PREE<=A&: Pero esta
doctrinaJ no hace a los
hom*res negligentes e
imp2os?
!ES-6ESTA >o, +orBue e%
im+o%i/*e Bue no +ro#u,can
8ruto% #e 4ratitu# *o% Bue +or
*a 8e .er#a#era "an %i#o
in1erta#o% en 0ri%to.
(os %0 &rt2culos de Religin
8glesia &nglicana:
8Citados del Li#ro de
Oraci(n Co"/n & 0anual
de la I+lesia An+licanaJ
SantiagoJ ChileJ !0.%:
YI. 'e *a Cu%ti8icaci2n #e*
7om/re.
Somo% teni#o% +or 1u%to%
#e*ante #e 'io% %o*amente
+or e* mDrito #e nue%tro
Se(or & Sa*.a#or Ce%ucri%to,
+or *a 8e, & no +or nue%tra%
o/ra% o merecimiento%P +or *o
cua*, Bue no%otro% %omo%
1u%ti8ica#o% +or *a 8e
%o*amente, e% #octrina mu&
%a*u#a/*e & mu& **ena #e
con%ue*o, como m;%
*ar4amente %e e)+re%a en *a
7omi*=a #e *a Cu%ti8icaci2n
*a %er.i#um/re #e* +eca#o &
%ana.
1<<5 Q La 1u%ti8icaci2n
im+*ica *a santificacin #e
to#o e* %er.
1<<3 La 1u%ti8icaci2n
e%ta/*ece *a co*a/oraci2n
entre *a 4racia #e 'io% & *a
*i/erta# #e* "om/re. -or +arte
#e* "om/re %e e)+re%a en e*
a%entimiento #e *a 8e a *a
-a*a/ra #e 'io% Bue *o in.ita
a *a con.er%i2n, & en *a
coo+eraci2n #e *a cari#a# a*
im+u*%o #e* E%+=ritu Santo
Bue *o +re.iene & *o cu%to#ia.
200@ Frente a 'io% no "a&, en
e* %enti#o #e un #erec"o
e%tricto, mDrito +or +arte #e*
"om/re.
2008 E* mDrito #e* "om/re
ante 'io% en *a .i#a cri%tiana
+ro.iene #e Bue 'io% "a
#i%+ue%to *i/remente a%ociar
a* "om/re a *a o/ra #e %u
4racia.
2010 Q $a1o *a moci2n #e*
E%+=ritu Santo & #e *a
cari#a#, +o#emo% #e%+uD%
merecer en 8a.or nue%tro & #e
*o% #em;% 4racia% 9ti*e% +ara
*a %anti8icaci2n, +ara e*
crecimiento #e *a 4racia & #e
*a cari#a#, & para la
o(tencin de la vida eterna7
Los mismos (ienes
temporales, como la salud, la
amistad, pueden ser
merecidos %e49n *a %a/i#ur=a
#e 'io%. E%ta% 4racia% &
/iene% %on o/1eto #e *a
oraci2n cri%tiana, *a Bue
+ro.ee a nue%tra nece%i#a# #e
*a 4racia +ara *a% accione%
meritoria%. 3>ota 125
2016 Lo% "i1o% #e nue%tra
ma#re *a Santa I4*e%ia
e%+eran 1u%tamente *a 4racia
#e *a +er%e.erancia 8ina* & #e
la recompensa de ios, su
,adre, por las o(ras (uenas
reali3adas con %u 4racia en
comuni2n con Ce%9%. 3c8. 0c.
#e Trento 'S 15@65
202@ >a#ie +ue#e merecer *a
4racia +rimera Bue con%titu&e
e* inicio #e *a con.er%i2n.
$a1o *a moci2n #e* E%+=ritu
Santo +o#emo% merecer en
8a.or nue%tro & #e *o% #em;%
todas las gracias 9ti*e% para
llegar a la vida eterna, como
tam/iDn *o% nece%ario% /iene%
tem+ora*e%.
1068 Q En e8ecto, *a *itur4ia,
+or me#io #e *a cua* ^%e
e1erce *a o/ra #e nue%tra
re#enci2n,_ %o/re to#o en e*
#i.ino %acri8icio #e *a
Eucari%t=a, contri/u&e muc"o
a Bue *o% 8ie*e%, en %u .i#a,
e)+re%en & mani8ie%ten a *o%
#em;% e* mi%terio #e 0ri%to &
*a natura*e,a 4enuina #e *a
.er#a#era I4*e%ia.
106< Q -or *a *itur4ia,
0ri%to, nue%tro !e#entor &
Sumo Sacer#ote, contin9a en
%u I4*e%ia, con e**a & +or e**a,
*a o/ra #e nue%tra re#enci2n.
10@4 ^La *itur4ia e% *a
cum/re a *a Bue tien#e *a
acci2n #e *a I4*e%ia &, a*
mi%mo tiem+o, *a 8uente #e
#on#e mana to#a %u 8uer,a_
Q E% en *o% %acramento%, &
%o/re to#o en *a Eucari%t=a,
#on#e Ce%ucri%to act9a en
+*enitu# +ara *a
tran%8ormaci2n #e *o%
"om/re%.
10@6 E* #=a #e -enteco%tD%,
+or *a e8u%i2n #e* E%+=ritu
Santo, *a I4*e%ia %e mani8ie%ta
a* mun#o. E* #on #e* E%+=ritu
inau4ura un tiem+o nue.o en
*a ^#i%+en%aci2n #e*
Mi%terio_ e* tiem+o #e *a
I4*e%ia, #urante e* cua* 0ri%to
mani8ie%ta, "ace +re%ente &
comunica %u o/ra #e
%a*.aci2n me#iante *a
Litur4ia #e %u I4*e%ia, ^"a%ta
Bue D* .en4a_ 31 0o 11265.
urante este tiempo de la
Iglesia, Cristo vive 0 acta
en su Iglesia 0 con ella 0a de
una manera nueva, la propia
de este tiempo nuevo7 Acta
por los sacramentosP e%to e%
*o Bue *a Tra#ici2n com9n #e
Jriente & Jcci#ente **ama
^la Econom!a sacramental_P
D%ta con%i%te en *a
comunicaci2n 3o
^#i%+en%aci2n_5 #e *o% 8ruto%
#e* mi%terio +a%cua* 0ri%to en
*a ce*e/raci2n #e *a *itur4ia
^%acramenta*_ #e *a I4*e%ia.
1422 ^Lo% Bue %e acercan a*
%acramento #e *a +enitencia
o/tienen #e *a mi%ericor#ia
#e 'io% e* +er#2n #e *o%
+eca#o% cometi#o% contra M*.
Q
161 0reer en 0ri%to Ce%9% &
en ABue* Bue *o en.i2 +ara
%a*.arno% e% nece%ario +ara
o/tener e%a %a*.aci2n.
168 La I4*e%ia e% *a +rimera
Bue cree, & a%= con#uce,
a*imenta, & %o%tiene mi 8e.
16< La %a*.aci2n .iene %2*o
#e 'io%P +ero como
reci/imo% *a .i#a #e *a 8e a
tra.D% #e *a I4*e%ia, D%ta e%
nue%tra ma#re ^creemo% en
*a I4*e%ia como *a ma#re #e
nue%tro nue.o nacimiento, &
no en *a I4*e%ia como %i e**a
8ue%e e* autor #e nue%tra
%a*.aci2n._ Q -orBue e%
nue%tra ma#re, e% tam/iDn *a
e#uca#ora #e nue%tra 8e.
1@2 'e%#e %i4*o%, a tra.D% #e
muc"a% *en4ua%, cu*tura%,
+ue/*o% & nacione%, *a I4*e%ia
no ce%a #e con8e%ar %u 9nica
8e, reci/i#a #e un %o*o Se(or,
tran%miti#a +or un %o*o
/auti%mo Q
181 ^0reer_ e% un acto
ec*e%ia*. La 8e #e *a I4*e%ia
+rece#e, en4en#ra, con#uce &
a*imenta nue%tra 8e. La
I4*e%ia e% *a ma#re #e to#o%
*o% cre&ente%. ^>a#ie +ue#e
tener a 'io% +or -a#re %i no
tiene a *a I4*e%ia +or ma#re._
La Santificaci(n
El Catecismo Catlico
1<<5 Q La 1u%ti8icaci2n
im+*ica *a santificacin #e
to#o e* %er.
1265 E* /auti%mo no
%o*amente +uri8ica #e to#o%
*o% +eca#o%, "ace tam/iDn #e*
ne28ito ^una nue.a creaci2n_
La Santificaci(n
(a Confesin de >e de
Gestminster:
11 $. La 8e, Bue a%= reci/e &
#e%can%a en 0ri%to & en %u
1u%ticia, e% e* 9nico
in%trumento #e 1u%ti8icaci2nP
aunBue no e%t; %o*a en *a
+er%ona 1u%ti8ica#a, %ino Bue
%iem+re .a acom+a(a#a +or
La Santificaci(n
Cuan 1@1@
^Santi8=ca*o% en tu .er#a#P tu
+a*a/ra e% .er#a#._
!omano% 11@
-orBue en e* e.an4e*io *a
1u%ticia #e 'io% %e re.e*a +or
8e & +ara 8e, como e%t;
e%crito Ma% e* 1u%to +or *a 8e
.i.ir;.
Q
1266 La Sant=%ima Trini#a#
#a a* /auti,a#o la gracia
santificante, la gracia de la
:ustificacin Bue
:*o "ace ca+a, #e creer en
'io%, #e e%+erar en M* & #e
amar*o me#iante *a% virtudes
teologalesP
:*e conce#e +o#er .i.ir &
o/rar /a1o *a moci2n #e*
E%+=ritu Santo me#iante *o%
dones del Esp!ritu SantoP
:*e +ermite crecer en e* /ien
me#iante *a% virtudes
morales.
A%= to#o e* or4ani%mo #e *a
.i#a %o/renatura* #e*
cri%tiano tiene %u ra=, en e*
%anto /auti%mo.
16<4 Incor+ora#o% a 0ri%to
+or e* /auti%mo 3c8. !m 655,
*o% cri%tiano% e%t;n ^muerto%
a* +eca#o & .i.o% +ara 'io%
en 0ri%to Ce%9% 3!m 6115,
+artici+an#o a%= en *a .i#a #e*
!e%ucita#o 3c8. 0o* 2125.
Si4uien#o a 0ri%to & en uni2n
con M* 3c8 Cn 1555, *o%
cri%tiano% +ue#en %er
^imita#ore% #e 'io%, como
"i1o% Bueri#o% & .i.ir en e*
amor_ 3E8 515, con8orman#o
%u% +en%amiento%, %u%
+a*a/ra% & %u% accione% con
^*o% %entimiento% Bue tu.o
0ri%to_ 3F*+ 255 & %i4uien#o
%u% e1em+*o% 3c8. Cn 1312T
165.
to#a% *a% otra% 4racia%
%a*.a#ora%, & no e% 8e muerta,
%ino Bue o/ra +or amor.
16 $. E%ta% /uena% o/ra%,
"ec"a% en o/e#iencia a *o%
man#amiento% #e 'io%, %on
*o% 8ruto% & e.i#encia% #e una
8e .i.a & .er#a#eraP & +or
e**a% mani8ie%tan *o%
cre&ente% %u 4ratitu#,
8orta*ecen %u %e4uri#a#,
e#i8ican a %u% "ermano%,
a#oran *a +ro8e%i2n #e*
e.an4e*io, ta+an *a /oca #e
*o% a#.er%ario%, & 4*ori8ican a
'io%.Q
Catecismo de Keidel*erg
/+. PREE<=A&: Si somos
li*erados por Cristo de
todos nuestros pecados y
miserias sin merecimiento
alguno de nuestra parteJ
sino slo por la
misericordia de 6ios Por
"uM hemos de hacer *uenas
o*ras?
!ES-6ESTA -orBue #e%+uD%
#e Bue 0ri%to no% "a
re#imi#o con %u %an4re, no%
renue.a tam/iDn con %u
E%+=ritu Santo a %u ima4enP a
8in #e Bue en to#a nue%tra
.i#a no% mo%tremo%
a4ra#eci#o% a 'io% +or tanto%
/ene8icio% & Bue E* %ea
4*ori8ica#o +or no%otro%
/
.
A#em;% #e e%to +ara Bue
ca#a uno #e no%otro% %ea
a%e4ura#o #e %u 8e +or *o%
8ruto%. S 8ina*mente +ara Bue,
tam/iDn +or *a +ie#a# e
inte4ri#a# #e nue%tra .i#a,
4anemo% a nue%tro +r21imo
!omano% 61T@
KAuD, +ue%, #iremo%L
K-er%e.eraremo% en +eca#o
+ara Bue *a 4racia a/un#eL
En nin4una manera. -orBue
*o% Bue "emo% muerto a*
+eca#o, Kc2mo .i.iremo% a9n
en D*L KJ no %a/Di% Bue to#o%
*o% Bue "emo% %i#o
/auti,a#o% en 0ri%to Ce%9%,
"emo% %i#o /auti,a#o% en %u
muerteL -orBue %omo%
%e+u*ta#o% 1untamente con D*
+ara muerte +or e* /auti%mo,
a 8in #e Bue como 0ri%to
re%ucit2 #e *o% muerto% +or *a
4*oria #e* -a#re, a%= tam/iDn
no%otro% an#emo% en .i#a
nue.a. -orBue %i 8uimo%
+*anta#o% 1untamente con D*
en *a %eme1an,a #e %u muerte,
a%= tam/iDn *o %eremo% en *a
#e %u re%urrecci2nP %a/ien#o
e%to, Bue nue%tro .ie1o
"om/re 8ue cruci8ica#o
1untamente con D*, +ara Bue e*
cuer+o #e* +eca#o %ea
#e%trui#o, a 8in #e Bue no
%ir.amo% m;% a* +eca#o.
-orBue e* Bue "a muerto, "a
%i#o 1u%ti8ica#o #e* +eca#o.
!omano% 614
-orBue e* +eca#o no
en%e(orear; #e .o%otro%P +ue%
no e%t;i% /a1o *a *e&, %ino /a1o
*a 4racia.
!omano% 618
S *i/erta#o% #e* +eca#o,
.ini%tei% a %er %ier.o% #e *a
1u%ticia.
!omano% @5T6
-orBue mientra% e%t;/amo%
en *a carne, *a% +a%ione%
+ecamino%a% Bue eran +or *a
+ara 0ri%to
#
.
0!. PREE<=A&: PuM son
las *uenas o*ras?
!ES-6ESTA `nicamente
aBue**a% Bue %e rea*i,an con
8e .er#a#era, con8orme a *a
Le& #e 'io%
/
, & %e a+*ican
%o*amente a %u 4*oriaP & no
aBue**a% Bue e%t;n 8un#a#a%
en nue%tra% /uena%
intencione% o %o/re
in%titucione% "umana%
#
.
(os %0 &rt2culos
YII. 'e *a% $uena% J/ra%.
AunBue *a% /uena% o/ra% Bue
%on 8ruto #e *a 8e, & %e %i4uen
a *a 1u%ti8icaci2n, no +ue#en
e)+iar nue%tro% +eca#o%, ni
%o+ortar *a %e.eri#a# #e*
1uicio #i.inoP %on, no
o/%tante, a4ra#a/*e% &
ace+ta% a 'io% en 0ri%to, &
nacen nece%ariamente #e una
.er#a#era & .i.a 8eP #e
manera Bue +or e**a% +ue#e
conocer%e *a 8e .i.a tan
e.i#entemente, como %e
1u,4a a* ;r/o* +or %u 8ruto.
*e& o/ra/an en nue%tro%
miem/ro% **e.an#o 8ruto +ara
muerte. -ero a"ora e%tamo%
*i/re% #e *a *e&, +or "a/er
muerto +ara aBue**a en Bue
e%t;/amo% %u1eto%, #e mo#o
Bue %ir.amo% /a1o e* rD4imen
nue.o #e* E%+=ritu & no /a1o
e* rD4imen .ie1o #e *a *etra.
1 Te%a*onicen%e% 43
Q +ue% *a .o*unta# #e 'io%
e% .ue%tra %anti8icaci2nP Q
1 Timoteo 45
Q +orBue +or *a +a*a/ra #e
'io% & +or *a oraci2n e%
%anti8ica#o.
La ,i#lia & la Tradici(n
Profesin de >e del Concilio
de Arento 8LL EcumMnico:
8!)+':
!eci/o & +ro8e%o %in #u#ar
to#o *o Bue "a %i#o
tran%miti#o, #e8ini#o &
#ec*ara#o +or *o% %a4ra#o%
c;none% & +or *o% conci*io%
ecumDnico%, +rinci+a*mente
La ,i#lia & la Tradici(n
Catecismo 5enor de
Gestminster
!e%+ue%ta +ara -re4unta U2
La -a*a/ra #e 'io% Bue %e
contiene en *a% E%critura% #e*
Anti4uo & >ue.o Te%tamento
e% *a 9nica re4*a Bue "a #a#o
'io% +ara en%e(arno% c2mo
"emo% #e 4*ori8icar*e & 4o,ar
La ,i#lia & la Tradici(n
2 Timoteo 314T1@
-ero +er%i%te t9 en *o Bue "a%
a+ren#i#o & te +er%ua#i%te,
%a/ien#o #e BuiDn "a%
a+ren#i#oP & Bue #e%#e *a
ni(e, "a% %a/i#o *a% Sa4ra#a%
E%critura%, *a% cua*e% te
+ue#en "acer %a/io +ara *a
%a*.aci2n +or *a 8e Bue e% en
0ri%to Ce%9%. To#a *a
+or e* %anto conci*io #e
Trento & +or e* conci*io
EcumDnico Oaticano
3e%+ecia*mente %o/re e*
+rima#o #e* +ont=8ice romano
& %u ma4i%terio in8a*i/*e.5.
3La )e Catlica, +. 33.5
Concilio Faticano 8LL
EcumMnico: Sesin
8!/.1:
'e/e creer%e con 8e #i.ina &
cat2*ica to#o *o Bue e%t;
conteni#o en *a +a*a/ra #e
'io%, e%crita o tran%miti#a, &
Bue *a I4*e%ia +ro+one +ara
%er cre=#o como #i.inamente
re.e*a#o, &a %ea +or %o*emne
1uicio, &a %ea +or %u or#inario
& uni.er%a* ma4i%terio.
3La )e Catlica, +. @65
Errores 5odernistas
Condenados por P2o L
8!01.:
22 Lo% #o4ma%, Bue *a I4*e%ia
+re%enta como re.e*a#o%, no
%on .er#a#e% #e ori4en
ce*e%te, %ino una
inter+retaci2n #e *o% "ec"o%
re*i4io%o% Bue *a mente
a#Buiri2 con *a/orio%o
e%8uer,o.
3>ota E%to *o con%i#eran un
error.5
3La )e Catlica, +. 585
Constitucin 6ei Fer*um
8Faticano :
(a Sagrada Aradicin
E%ta Tra#ici2n, Bue #eri.a #e
*o% A+2%to*e%, +ro4re%a en *a
I4*e%ia con *a a%i%tencia #e*
E%+=ritu Santo +ue%to Bue .a
crecien#o en *a com+ren%i2n
#e D*.
(os %0 &rt2culos
OI. 'e *a Su8iciencia #e *a%
Santa% E%critura% +ara *a
Sa*.aci2n.
La E%critura Santa contiene
to#a% *a% co%a% nece%aria% a *a
%a*.aci2nP #e mo#o Bue
cua*Buiera co%a Bue ni en e**a
%e *ee ni con e**a %e +rue/a,
no #e/e e)i4ir%e #e "om/re
a*4uno Bue *a crea como
art=cu*o% #e 8e, ni #e/e %er
teni#a +or reBui%ito +ara *a
%a*.aci2n.
YY. 'e *a Autori#a# #e *a
I4*e%ia.
La I4*e%ia tiene +o#er +ara
#ecretar rito% o ceremonia% &
autori#a# en *a% contro.er%ia%
#e 8eP %in em/ar4o, no e%
*=cito a *a I4*e%ia or#enar co%a
a*4una contraria a *a -a*a/ra
#e 'io% e%crita, ni +ue#e
e)+oner un *u4ar #e *a
E%critura #e mo#o Bue
contra#i4a a otro. -or *o cua*,
aunBue *a I4*e%ia %ea te%ti4o &
cu%to#io #e *o% Li/ro%
Santo%, %in em/ar4o a%= como
no e% *=cito #ecretar na#a
contra e**o%, i4ua*mente no
#e/e +re%entar co%a a*4una
Bue no %e "a**e en e**o%, +ara
Bue %ea cre=#a como #e
nece%i#a# +ara *a %a*.aci2n.
E%critura e% in%+ira#a +or
'io%, & 9ti* +ara en%e(ar, +ara
re#ar4Xir, +ara corre4ir, +ara
in%truir en 1u%ticia, a 8in #e
Bue e* "om/re #e 'io% %ea
+er8ecto, enteramente
+re+ara#o +ara to#a /uena
o/ra.
2 -e#ro 11<T21
Tenemo% tam/iDn *a +a*a/ra
+ro8Dtica m;% %e4ura, a *a
cua* "acDi% /ien en e%tar
atento% como a una antorc"a
Bue a*um/ra en *u4ar o%curo,
"a%ta Bue e* #=a e%c*are,ca &
e* *ucero #e *a ma(ana %a*4a
en .ue%tro% cora,one%P
enten#ien#o +rimero e%to,
Bue nin4una +ro8ec=a #e *a
E%critura e% #e inter+retaci2n
+ri.a#a, +orBue nunca *a
+ro8ec=a 8ue tra=#a +or
.o*unta# "umana, %ino Bue
*o% %anto% "om/re% #e 'io%
"a/*aron %ien#o in%+ira#o%
+or e* E%+=ritu Santo.
7ec"o% 1@11
S D%to% eran m;% no/*e% Bue
*o% Bue e%ta/an en
Te%a*2nica, +ue% reci/ieron *a
+a*a/ra con to#a %o*icitu#,
e%cu#ri(an#o ca#a #=a *a%
E%critura% +ara .er %i e%ta%
co%a% eran a%=.
'euteronomio 42
>o a(a#ir;% a *a +a*a/ra Bue
&o o% man#o, ni #i%minuirDi%
#e e**a, +ara Bue 4uar#Di% *o%
man#amiento% #e Ce"o.;
.ue%tro 'io% Bue &o o%
or#eno.
'euteronomio 1232
0ui#ar;% #e "acer to#o *o Bue
&o te man#oP no a(a#ir;% a
#e *a% co%a% & #e *a% +a*a/ra%
tran%miti#a%, &a +or *a
contem+*aci2n & e* e%tu#io #e
*o% cre&ente%, Bue *a% me#itan
en %u cora,2n 3c8. Lc. 21< &
515, &a +or *a +erce+ci2n
9*tima Bue e)+erimentan #e
*a% co%a% e%+iritua*e%, &a +or
e* anuncio #e aBue**o% Bue
con *a %uce%i2n #e*
e+i%co+a#o reci/ieron e*
cari%ma cierto #e *a .er#a#.
E% #ecir, *a I4*e%ia, en e*
#ecur%o #e *o% %i4*o%, tien#e
con%tantemente a *a +*enitu#
#e *a .er#a# #i.ina, "a%ta Bue
en e**a %e cum+*an *a%
+a*a/ra% #e 'io%.
30ita#a en ocumentos del
Concilio Ecum-nico Baticano
II, E#icione% -au*ina%,
MD)ico, 1<83, +. 1485
El =ue#o Catecismo
@8 E%ta tran%mi%i2n .i.a,
**e.a#a a ca/o en e* E%+=ritu
Santo e% **ama#a *a Tra#ici2n
en cuanto #i%tinta #e *a
Sa4ra#a E%critura, aunBue
e%trec"amente *i4a#a a e**a.
-or e**a ^*a I4*e%ia con %u
en%e(an,a, %u .i#a, %u cu*to,
con%er.a & tran%mite a to#a%
*a% e#a#e% *o Bue e% & *o Bue
cree._ 3'O 85. ^La% +a*a/ra%
#e *o% Santo% -a#re%
ate%ti4uan *a +re%encia .i.a
#e e%ta Tra#ici2n, cu&a%
riBue,a% .an +a%an#o a *a
+r;ctica & *a .i#a #e *a I4*e%ia
Bue cree & ora_ 3'O 85.
80 La Tra#ici2n & *a Sa4ra#a
E%critura ^e%t;n =ntimamente
uni#a% & com+enetra#a%.
-orBue %ur4ien#o am/a% #e *a
e**o, ni #e e**o Buitar;%.
A+oca*i+%i% 2218T1<
So te%ti8ico a to#o aBue* Bue
o&e *a% +a*a/ra% #e *a
+ro8ec=a #e e%te *i/ro Si
a*4uno a(a#iere a e%ta% co%a%,
'io% traer; %o/re D* *a% +*a4a%
Bue e%t;n e%crita% en e%te
*i/ro. S %i a*4uno Buitare #e
*a% +a*a/ra% #e* *i/ro #e e%ta
+ro8ec=a, 'io% Buitar; %u
+arte #e* *i/ro #e *a .i#a, & #e
*a %anta ciu#a# & #e *a% co%a%
Bue e%t;n e%crita% en e%te
*i/ro.
mi%ma 8uente %e 8un#en en
cierto mo#o & tien#en a un
mi%mo 8in_ 3'O <5. 6na &
otra "acen +re%ente & 8ecun#o
en *a I4*e%ia e* mi%terio #e
0ri%to Bue "a +rometi#o e%tar
con *o% %u&o% ^+ara %iem+re
"a%ta e* 8in #e* mun#o_ 3Mt
28205.
81 ^La Sagrada Escritura es
la pala(ra de ios, en cuanto
e%crita +or in%+iraci2n #e*
E%+=ritu Santo._
^La "radicin reci/e *a
+a*a/ra #e 'io%,
encomen#a#a +or 0ri%to & e*
E%+=ritu Santo a *o%
A+2%to*e%, & *a tran%mite
=nte4ra a *o% %uce%ore%P +ara
Bue e**o%, i*umina#o% +or e*
E%+=ritu #e *a .er#a#, *a
con%er.en, *a e)+on4an & *a
#i8un#an 8ie*mente en %u
+re#icaci2n._
82 'e a"= re%u*ta Bue *a
I4*e%ia, a *a cua* e%t; con8ia#a
*a tran%mi%i2n & *a
inter+retaci2n #e *a
!e.e*aci2n, ^no %aca
e)c*u%i.amente #e *a
E%critura *a certe,a #e to#o *o
re.e*a#o. S a%= %e "an #e
reci/ir & re%+etar con e*
mi%mo e%+=ritu #e #e.oci2n_
3'O <5.
85 ^E* o8icio #e inter+retar
autDnticamente *a +a*a/ra #e
'io%, ora* o e%crita, "a %i#o
encomen#a#o %2*o a*
Ma4i%terio .i.o #e *a I4*e%ia,
e* cua* *o e1ercita en nom/re
#e Ce%ucri%to_ 3''O 105, e%
#ecir, a *o% o/i%+o% en
comuni2n con e* %uce%or #e
-e#ro, e* o/i%+o #e !oma.
La 1ir+en 0ar2a &
0ediadores
Profesin de >e del Concilio
de Arento 8!)+':
3So%ten4o5 i4ua*mente, Bue
*o% %anto% Bue reinan con
0ri%to #e/en %er .enera#o% e
in.oca#o%P Bue e**o% o8recen
oracione% a 'io% +or
no%otro%, & Bue %u% re*iBuia%
#e/en %er .enera#a%. 'ec*aro
8irmemente Bue #e/en
tener%e & con%er.ar%e *a%
im;4ene% #e 0ri%to & #e *a
%iem+re .ir4en Ma#re #e
'io%, a%= como *a% #e *o%
otro% %anto%, & Bue "an #e
tri/ut;r%e*e% e* "onor & *a
.eneraci2n Bue *e% %on
#e/i#o%.
3La )e Catlica, +. 335
(a Firgen 5ar2aJ li*re de
pecado
Bula Bnefa*ilis 6eusD de
P2o L 8!/)':
Q 'ec*aramo%,
+roc*amamo%, & #e8inimo%
Bue *a #octrina Bue %o%tiene
Bue *a /iena.entura#a Oir4en
Mar=a 8ue +re%er.a#a inmune
#e to#a manc"a #e* +eca#o
ori4ina* #e%#e e* +rimer
in%tante #e %u conce+ci2n,
+or una 4racia & un 8a.or
%in4u*are% #e 'io%
omni+otente, en atenci2n a
*o% mDrito% #e Ce%ucri%to,
Sa*.a#or #e* 4Dnero "umano,
e% una #octrina re.e*a#a +or
La 1ir+en 0ar2a &
0ediadores
Confesin de >e de
GestminsterJ Cap2tulo $!
$. La a#oraci2n re*i4io%a "a
#e #ar%e a 'io% -a#re, 7i1o &
E%+=ritu Santo, & a M*
%o*amenteP no a *o% ;n4e*e%,
ni a *o% %anto%, ni a nin4una
otra criaturaP & #e%#e *a ca=#a,
no %in a*49n Me#ia#orP ni +or
*a me#iaci2n #e nin49n otro,
%ino %o*amente a 0ri%to.
Catecismo de Keidel*erg
0+. PREE<=A&: PuM pide
6ios en el segundo
mandamiento?
!ES-6ESTA Aue no
re+re%entemo% a 'io% +or
me#io #e a*4una ima4en o
8i4ura, & %2*o *e rin#amo%
cu*to como M* "a man#a#o en
%u -a*a/ra
/
.
0.. PREE<=A&: =o es l2cito
hacer ninguna imagen?
!ES-6ESTA >i +o#emo%, ni
#e/emo% re+re%entar a 'io%
#e nin4una manera, & aun en
e* ca%o #e Bue 8ue%e *=cito
re+re%entar a *a% criatura%,
'io% +ro"=/e "acer o +o%eer
nin4una ima4en #e%tina#a a
%er a#ora#a o em+*ea#a en %u
%er.icio
/
.
0/. PREE<=A&: =o se
podr2an tolerar las
imgenes en las iglesiasJ
como si fuesen li*ros para
La 1ir+en 0ar2a &
0ediadores
1 Timoteo 25
-orBue "a& un %o*o 'io%, &
un %o*o me#ia#or entre 'io%
& *o% "om/re%, Ce%ucri%to
"om/re.
7e/reo% 101<T22
A%= Bue, "ermano%, tenien#o
*i/erta# +ara entrar en e*
Lu4ar Sant=%imo +or *a
%an4re #e Ce%ucri%to, +or e*
camino nue.o & .i.o Bue D*
no% a/ri2 a tra.D% #e* .e*o,
e%to e%, #e %u carne, &
tenien#o un 4ran %umo
%acer#ote %o/re *a ca%a #e
'io%, acerBuDmono% con
cora,2n %incero, en +*ena
certi#um/re #e 8e,
+uri8ica#o% *o% cora,one% #e
ma*a conciencia, & *a.a#o%
*o% cuer+o% con a4ua +ura.
Mateo 410
Q A* Se(or tu 'io% a#orar;%,
& a D* %o*amente %er.ir;%.
Cuan 1413T14
S to#o *o Bue +i#ierei% a*
-a#re en mi nom/re, *o "arD,
+ara Bue e* -a#re %ea
4*ori8ica#o en e* 7i1o. Si a*4o
+i#ierei% en mi nom/re, *o
"arD.
Cuan 1624T2@ 7a%ta a"ora
na#a "a/Di% +e#i#o en mi
nom/reP +e#i# & reci/irDi%,
+ara Bue .ue%tro 4o,o %ea
cum+*i#o. J% "e "a/*a#o #e
e%ta% co%a% en 8i4ura%P +ero
'io% & #e/e %er, +or tanto,
8irme & con%tantemente
cre=#a +or to#o% *o% 8ie*e%.
3La )e Catlica, +. 1885
5ar2aJ part2cipe de la
sal#acin
Enc2clica B&d 6iem llumD
de San P2o L 8!01':
E%tamo% +ue%, mu& *e1o% #e
atri/uir a *a Ma#re #e 'io%
un +o#er +ro#ucti.o #e *a
4racia, Bue .iene 9nicamente
#e 'io%. Sin em/ar4o, +or e*
"ec"o #e Bue Mar=a a to#o%
%o/re+a%a +or %u %anti#a# &
+or %u uni2n con 0ri%to & +or
"a/er %i#o a%ocia#a +or
0ri%to a *a o/ra #e *a
!e#enci2n, no% merece de
congruo, como #icen *o%
te2*o4o%, *o Bue 0ri%to no%
mereci2 de condigno, & e% *a
mini%tra %u+rema #e *a
#i%+en%aci2n #e *a% 4racia%.
M* Ge%t; %enta#o a *a #ie%tra
#e *a ma1e%ta# #i.ina en *a%
a*tura%H 37e/ 135. E**a,
Mar=a, Ge%t; como reina a %u
#ie%traH, re8u4io tan %e4uro &
%ocorro tan 8ie* +ara to#o%
aBue**o% Bue e%t;n en +e*i4ro,
GBue no "a& na#a Bue temer,
na#a #e Bue #e%e%+erar /a1o
%u con#ucci2n, /a1o %u%
au%+icio%, /a1o %u +atronato,
/a1o %u D4i#aH.
3La )e Catlica, +. 1<25
Constitucin B(umen
EentiumD 8Faticano :
. (a Biena#enturada
Firgen y la glesia
62. S e%ta materni#a# #e
Mar=a +er#ura %in ce%ar en *a
enseQar a los ignorantes?
!ES-6ESTA >o, +orBue
no%otro% no #e/emo% %er m;%
%a/io% Bue 'io%, Bue no
Buiere in%truir a %u +ue/*o
+or im;4ene% mu#a%, %ino +or
*a +re#icaci2n .i.a #e %u
-a*a/ra
/
.
(os %0 &rt2culos
LL. 6el Purgatorio
La #octrina !omana
concerniente a* +ur4atorio,
in#u*4encia%, .eneraci2n &
a#oraci2n, a%= #e im;4ene%
como #e re*iBuia%, & *a
in.ocaci2n #e *o% Santo%, e%
una co%a tan 89ti* como
.anamente in.enta#a, Bue no
%e 8un#a %o/re nin49n
te%timonio #e *a% E%critura%,
ante% /ien re+u4na a *a
-a*a/ra #e 'io%.
.iene *a "ora cuan#o &a no o%
"a/*arD m;% en 8i4ura%, %ino
c*aramente o% anunciarD
acerca #e* -a#re. En aBue*
#=a +e#irDi% en mi nom/re, &
no o% #i4o Bue &o ro4arD a*
-a#re +or .o%otro%, +ue% e*
-a#re mi%mo o% ama, +orBue
.o%otro% me "a/Di% ama#o &
"a/Di% cre=#o Bue &o "e
%a*i#o #e *a +re%encia #e
'io%.
M)o#o 204T5
>o te "ar;% ima4en, ni
nin4una %eme1an,a #e *o Bue
e%t; arri/a en e* cie*o, ni
a/a1o en *a tierra, ni en *a%
a4ua% #e/a1o #e *a tierra. >o
te inc*inar;% a e**a%, ni *a%
"onrar;%P +orBue &o %o&
Ce"o.; tu 'io%.Q
M)o#o 325 & @
S .ien#o e%to Aar2n, e#i8ic2
un a*tar #e*ante #e* /ecerroP &
+re4on2 Aar2n, & #i1o
Ma(ana %er; 8ie%ta +ara
Ce"o.;. S a* #=a %i4uiente
ma#ru4aron, & o8recieron
"o*ocau%to%, & +re%entaron
o8ren#a% #e +a,P & %e %ent2 e*
+ue/*o a comer & a /e/er, &
%e *e.ant2 a re4oci1ar%e.
Entonce% Ce"o.; #i1o a
Moi%D% An#a, #e%cien#e,
+orBue tu +ue/*o Bue %aca%te
#e *a tierra #e E4i+to %e "a
corrom+i#o.
Mateo 1246T50
Mientra% D* a9n "a/*a/a a *a
4ente, "e aBu= %u ma#re & %u%
"ermano% e%ta/an a8uera, & *e
Buer=an "a/*ar. S *e #i1o uno
7e aBu= tu ma#re & tu%
"ermano% e%t;n a8uera, & te
econom=a #e *a 4racia, #e%#e
e* momento en Bue +re%t2 8ie*
a%entimiento a *a
Anunciaci2n, & *o mantu.o
%in .aci*aci2n a* +ie #e *a
0ru,, "a%ta *a con%umaci2n
+er8ecta #e to#o% *o%
e*e4i#o%. -ue% una .e,
reci/i#a en *o% cie*o%, no #e12
%u o8icio %a*.a#or, %ino Bue
contin9a a*can,;n#ono% +or
%u m9*ti+*e interce%i2n *o%
#one% #e *a eterna %a*.aci2n.
0on %u amor materno cui#a
#e *o% "ermano% #e %u 7i1o,
Bue +ere4rinan & %e #e/aten
entre +e*i4ro% & an4u%tia% &
*uc"an contra e* +eca#o "a%ta
Bue %ean **e.a#o% a *a +atria
8e*i,. -or e%o *a
$iena.entura#a Oir4en en *a
I4*e%ia e% in.oca#a con *o%
t=tu*o% #e A/o4a#a,
Au)i*ia#ora, Socorro,
Me#ia#ora. Lo cua*, %in
em/ar4o, %e entien#e #e
manera Bue na#a Buite ni
a4re4ue a *a #i4ni#a# &
e8icacia #e 0ri%to, 9nico
Me#ia#or.
3ocumentos del Concilio
Ecum-nico Baticano II, +.
1345
F. Culto de la
Biena#enturada Firgen en
la glesia
=aturale9a y >undamento
del Culto
66. Mar=a, Bue +or *a 4racia
#e 'io%, #e%+uD% #e %u 7i1o,
8ue e)a*ta#a %o/re to#o% *o%
;n4e*e% & *o% "om/re%, en
cuanto Bue e% *a Sant=%ima
Ma#re #e 'io%, Bue inter.ino
en *o% mi%terio% #e 0ri%to,
Buieren "a/*ar. !e%+on#ien#o
D* a* Bue *e #ec=a e%to, #i1o
KAuiDn e% mi ma#re, &
BuiDne% %on mi% "ermano%L S
e)ten#ien#o %u mano "acia
%u% #i%c=+u*o%, #i1o 7e aBu=
mi ma#re & mi% "ermano%.
-orBue to#o aBue* Bue "ace
*a .o*unta# #e mi -a#re Bue
e%t; en *o% cie*o%, D%e e% mi
"ermano, & "ermana, &
ma#re.
con ra,2n e% "onra#a con
e%+ecia* cu*to +or *a I4*e%ia.
S, en e8ecto, #e%#e *o%
tiem+o% m;% anti4uo% *a
$iena.entura#a Oir4en e%
"onra#a con e* t=tu*o #e
Ma#re #e 'io%, a cu&o
am+aro *o% 8ie*e% en to#o% %u%
+e*i4ro% & nece%i#a#e%
acu#en con %u% %9+*ica%.
E%+ecia*mente #e%#e e*
S=no#o #e M8e%o, e* cu*to #e*
-ue/*o #e 'io% "acia Mar=a
creci2 a#mira/*emente en *a
.eneraci2n & en e* amor, en *a
in.ocaci2n & imitaci2n.Q
3ocumentos del Concilio
Ecum-nico Baticano II, +.
13@5
El =ue#o Catecismo
<63 'e%+uD% #e "a/er
"a/*a#o #e* +a+e* #e *a
Oir4en Mar=a en e* mi%terio
#e 0ri%to & #e* E%+=ritu,
con.iene con%i#erar a"ora %u
*u4ar en e* mi%terio #e *a
I4*e%ia. ^Se *a reconoce & %e
*a .enera como .er#a#era
Madre de ios 0 del
*edentor Q m;% a9n, ae%
.er#a#eramente *a ma#re #e
*o% miem/ro% 3#e 0ri%to5
+orBue co*a/or2 con %u amor
a Bue nacieran en *a I4*e%ia
*o% cre&ente%, miem/ro% #e
aBue**a ca/e,a.b _
<66 Fina*mente, *a Oir4en
inmacu*a#a, preservada li(re
de toda manc$a del pecado
original, termina#o e* cur%o
#e %u .i#a en *a Tierra, fue
llevada a la gloria del Cielo
0 elevada al trono por el
Se9or como *eina del
universo, +ara %er
con8orma#a m;% +*enamente
a %u 7i1o, Se(or #e *o%
Se(ore% & .ence#or #e*
+eca#o & #e *a muerte_ Q La
a%unci2n #e *a Sant=%ima
Oir4en con%titu&e una
+artici+aci2n %in4u*ar en *a
re%urrecci2n #e %u 7i1o & una
antici+aci2n #e *a
re%urrecci2n #e *o% #em;%
cri%tiano%
<6@ -or %u tota* a#"e%i2n a *a
.o*unta# #e* -a#re, a *a o/ra
re#entora #e %u 7i1o, a to#a
moci2n #e* E%+=ritu Santo, *a
Oir4en Mar=a e% +ara *a
I4*e%ia el modelo de la fe 0 la
caridad.
<68 -ero %u +a+e* con
re*aci2n a *a I4*e%ia & a to#a
*a "umani#a# .a a9n m;%
*e1o%. ^0o*a/or2 #e manera
tota*mente %in4u*ar a *a o/ra
#e* Sa*.a#or +or %u 8e,
e%+eran,a & ar#iente amor,
+ara re%ta/*ecer *a .i#a
%o/renatura* #e *o% "om/re%.
-or e%ta ra,2n e% nue%tra
Ma#re en e* or#en #e *a
4racia._
<6< Q 0on %u a%unci2n a *o%
0ie*o%, no a/an#on2 %u
mi%i2n %a*.a#ora, %ino Bue
contina procur%ndonos con
su mltiple intercesin los
dones de la salvacin eterna
Q -or e%o *a Sant=%ima
Oir4en e% in.oca#a en *a
I4*e%ia con *o% t=tu*o% #e
A/o4a#a, Au)i*ia#ora,
Socorro, Mediadora.
<@1 ^La +ie#a# #e *a I4*e%ia
"acia *a Sant=%ima Oir4en e%
un e*emento intr=n%eco #e*
cu*to cri%tiano_ 3M0 565. La
Sant=%ima Oir4en ^e% "onra#a
con ra,2n +or *a I4*e%ia con
un culto especial. S, en
e8ecto, #e%#e *o% tiem+o% m;%
anti4uo%, %e venera a *a
Sant=%ima Oir4en con e* t=tu*o
#e aMa#re #e 'io%b, /a1o
cu&a +rotecci2n %e aco4en *o%
8ie*e% %u+*icante% en to#o% %u%
+e*i4ro% & nece%i#a#e% Q
E%te cu*to Q aunBue #e* to#o
%in4u*ar, e% e%encia*mente
#i8erente #e* cu*to #e
a#oraci2n Bue %e #a a* Oer/o
encarna#o, *o mi%mo Bue a*
-a#re, & a* E%+=ritu Santo,
+ero *o 8a.orece mu&
+o#ero%amente_ 3LE665P
encuentra %u e)+re%i2n en *a%
8ie%ta% *it9r4ica% #e#ica#a% a
*a Ma#re #e 'io% 3c8. S0
1035 & en *a oraci2n mariana,
como e* %anto ro%ario,
^%=nte%i% #e to#o e*
e.an4e*io_ 3c8. -a/*o OI, M0
425.
^'io% te %a*.e, Mar=a, **ena
#e 4racia, e* Se(or e%
conti4o. $en#ita t9 ere% entre
to#a% *a% mu1ere% & /en#ito e*
8ruto #e tu .ientre, Ce%9%.
Santa Mar=a, Ma#re #e 'io%,
rue4a +or no%otro%,
+eca#ore%, a"ora & en *a "ora
#e nue%tra muerte._
30ateci%mo, 26@6, 26@@5
26@@ Q -i#ien#o a Mar=a
Bue rue4ue +or no%otro%, no%
reconocemo% como +eca#ore%
& no% #iri4imo% a *a ^Ma#re
#e *a Mi%ericor#ia,_ a *a
Oir4en Sant=%ima. >o%
+onemo% en %u% mano%
^a"ora, en e* "o& #e nue%tra%
.i#a%. S nue%tra con8ian,a %e
en%anc"a +ara entre4ar*e
#e%#e a"ora, ^*a "ora #e
nue%tra muerte_. Aue e%tD
+re%ente en e%a "ora, como
e%tu.o en *a muerte en cru,
#e %u 7i1o & Bue en *a "ora #e
nue%tro tr;n%ito no% aco1a
como ma#re nue%tra 3c8. Cn.
1<2@5 +ara con#ucirno% a %u
7i1o Ce%9%, a* -ara=%o.
2683 Lo% te%ti4o% Bue no%
"an +rece#i#o en e* !eino
3c8. 7/. 1215 e%+ecia*mente
*o% Bue *a I4*e%ia reconoce
como ^%anto%_, +artici+an en
*a tra#ici2n .i.a #e *a
oraci2n, +or e* te%timonio #e
%u% .i#a%, +or *a tran%mi%i2n
#e %u% e%crito% & +or %u
oraci2n "o&. 0ontem+*an a
'io%, *o a*a/an & no #e1an #e
cui#ar #e aBue**o% Bue "an
Bue#a#o en *a Tierra. A*
entrar ^en *a a*e4r=a_ #e %u
Se(or, "an %i#o ^con%titui#o%
%o/re *o muc"o_ 3c8. Mt.
25215. Su interce%i2n e% %u
m;% a*to %er.icio a* +*an #e
'io%. ,odemos 0 de(emos
rogarles 8ue intercedan por
nosotros 0 por el mundo
entero.
1160 La icono4ra8=a cri%tiana
tran%cri/e me#iante *a
ima4en e* men%a1e
e.an4D*ico Bue *a Sa4ra#a
E%critura tran%mite me#iante
*a +a*a/ra. Ima4en & -a*a/ra
%e e%c*arecen mutuamente.
1161 To#o% *o% %i4no% #e *a
ce*e/raci2n *it9r4ica "acen
re8erencia a 0ri%to tam/iDn
*a% im;4ene% %a4ra#a% #e *a
Sant=%ima Ma#re #e 'io% &
#e *o% %anto%. Si4ni8ican, en
e8ecto, a 0ri%to, Bue e%
4*ori8ica#o en e**o%.
Mani8ie%tan ^*a nu/e #e
te%ti4o%_ 37/. 1215 Bue
contin9an +artici+an#o en *a
%a*.aci2n #e* mun#o & a *o%
Bue e%tamo% uni#o% %o/re
to#o en *a ce*e/raci2n
%acramenta*. A tra.D% #e %u%
icono%, e% e* "om/re ^*a
ima4en #e 'io%_, 8ina*mente
tran%8i4ura#o a ^%u
%eme1an,a_ 3c8. !m 82<P 1
Cn 325, Buien %e re.e*a a
nue%tra 8e, e inc*u%o *o%
;n4e*e%, reca+itu*a#o%
tam/iDn en 0ri%to.
El Arre$enti"iento & La
Penitencia
Concilio de Arento 8LL
EcumMnico: LF sesin
8!)!!:
0;none% %o/re e* %acramento
#e *a +enitencia
4. Si a*4uno ne4are Bue, +ara
*a tota* & +er8ecta remi%i2n #e
*o% +eca#o%, %e reBuieren en
e* +enitente tre% acto% como
materia #e* %acramento #e *a
+enitencia, e%to e%,
contrici2n, con8e%i2n, &
%ati%8acci2n, **ama#a% *a% tre%
+arte% #e *a con8e%i2nP o %i
#ice Bue %2*o %on #o% *a%
+arte% #e *a +enitencia, a
%a/er *o% terrore% Bue a4itan
*a conciencia, una .e,
conoci#o e* +eca#o, & *a 8e
conce/i#a #e* E.an4e*io o #e
*a a/%o*uci2n, +or *a Bue uno
El Arre$enti"iento & La
Penitencia
Confesin de >e de
Gestminster
Cap2tulo !)
$. A* arre+entir%e, un +eca#or
%e a8*i4e +or %u% +eca#o% &
*o% o#ia, mo.i#o no %2*o +or
*a .i%ta & e* %entimiento #e*
+e*i4ro, %ino tam/iDn +or *o
inmun#o & o#io%o #e e**o%
Bue %on contrario% a *a %anta
natura*e,a & *a 1u%ta *e& #e
'io%. S a* com+ren#er *a
mi%ericor#ia #e 'io% en
0ri%to +ara *o% Bue e%t;n
arre+enti#o%, %e a8*i4e & o#ia
%u% +eca#o%, #e manera Bue
%e .ue*.e #e to#o% e**o% "acia
'io%, +oniDn#o%e &
e%8or,;n#o%e +ara an#ar con
E* en to#o% *o% camino% #e
%u% man#amiento%.
El Arre$enti"iento & La
Penitencia
Santia4o 513T16
KE%t; a*4uno entre .o%otro%
a8*i4i#oL 7a4a oraci2n. KE%t;
a*4uno a*e4reL 0ante
a*a/an,a%. KE%t; a*4uno
en8ermo entre .o%otro%L
L*ame a *o% anciano% #e *a
i4*e%ia & oren +or D*,
un4iDn#o*e con aceite en e*
nom/re #e* Se(or. S *a
oraci2n #e 8e %a*.ar; a*
en8ermo, & e* Se(or *o
*e.antar;P & %i "u/iere
cometi#o +eca#o%, *e %er;n
+er#ona#o%. 0on8e%ao%
.ue%tra% o8en%a% uno% a otro%,
& ora# uno% +or otro%, +ara
Bue %e;i% %ana#o%. La oraci2n
e8ica, #e* 1u%to +ue#e muc"o.
KE%t; a*4uno entre .o%otro%
a8*i4i#oL 7a4a oraci2n.
cree Bue %u% +eca#o% *e %on
+er#ona#o% +or cau%a #e
0ri%to, %ea anatema 3n9mero%
820T8225
3La )e Catlica, +. 3535
El =ue#o Catecismo
1514 La unci2n #e *o%
en8ermo% ^no e% un
%acramento %2*o +ara
aBue**o% Bue e%t;n a +unto #e
morir. -or e%o, %e con%i#era
tiem+o o+ortuno +ara
reci/ir*o cuan#o e* 8ie*
em+ie,a a e%tar en +e*i4ro #e
muerte +or en8erme#a# o
.e1e,_.
1515 Si un en8ermo Bue
reci/i2 *a unci2n recu+era *a
%a*u#, +ue#e en ca%o #e
nue.a en8erme#a# 4ra.e,
reci/ir #e nue.o e%te
%acramento.
1461 Q Lo% o/i%+o% &
+re%/=tero%, en .irtu# #e*
%acramento #e* or#en, tienen
e* +o#er +ara +er#onar to#o%
*o% +eca#o% ^en e* nom/re
#e* -a#re & #e* 7i1o & #e*
E%+=ritu Santo_.
145< Muc"o% +eca#o% cau%an
#a(o a* +r21imo. E% +reci%o
"acer *o +o%i/*e +ara
re+arar*o 3+or e1em+*o,
re%tituir *a% co%a% ro/a#a%,
re%ta/*ecer *a re+utaci2n #e*
Bue "a %i#o ca*umnia#o,
com+en%ar *a% "eri#a%5. La
%im+*e 1u%ticia e)i4e e%to.
-ero a#em;% e* +eca#o "iere
& #e/i*ita a* +eca#or mi%mo,
a%= como %u% re*acione% con
'io% & con e* +r21imo. La
a/%o*uci2n Buita e* +eca#o,
0. Aun cuan#o no #e/e
con8iar%e en e*
arre+entimiento como una
%ati%8acci2n +or e* +eca#o o
una cau%a #e +er#2n +ara
e%te, &a Bue e* +er#2n e% un
acto #e *a +ura 4racia #e 'io%
en 0ri%toP %in em/ar4o, e% #e
tanta nece%i#a# +ara to#o% *o%
+eca#ore% Bue nin4uno +ue#e
e%+erar +er#2n %in
arre+entimiento.
F. To#o "om/re e%t; o/*i4a#o
a con8e%ar +ri.a#amente %u%
+eca#o% a 'io%, oran#o +or e*
+er#2n #e e**o%P a*
con8e%ar*o% & a* a+artar%e #e
e**o% "a**ar; mi%ericor#ia. A%=
tam/iDn e* Bue e%can#a*i,a a
%u "ermano o a *a i4*e%ia #e
0ri%to #e/e e%tar #i%+ue%to a
#ec*arar %u arre+entimiento a
*o% o8en#i#o%, +or me#io #e
una con8e%i2n +9/*ica o
+ri.a#a, con tri%te,a +or %u
+eca#o. Lo% o8en#i#o%
#e/er;n entonce%
reconci*iar%e con D* &
reci/ir*e en amor.
1 Cuan 1<
Si con8e%amo% nue%tro%
+eca#o%, D* e% 8ie* & 1u%to
+ara +er#onar nue%tro%
+eca#o%, & *im+iarno% #e to#a
ma*#a#.
Mateo <1T8
Entonce%, entran#o Ce%9% en
*a /arca, +a%2 a* otro *a#o, &
.ino a %u ciu#a#. S %uce#i2
Bue *e tra1eron un +ara*=tico,
ten#i#o %o/re una camaP & a*
.er Ce%9% *a 8e #e e**o%, #i1o a*
+ara*=tico Ten ;nimo, "i1oP
tu% +eca#o% te %on
+er#ona#o%.
Entonce% a*4uno% #e *o%
e%cri/a% #ec=an entre %= E%te
/*a%8ema.
0onocien#o Ce%9% *o%
+en%amiento% #e e**o%, #i1o
K-or BuD +en%;i% ma* en
.ue%tro% cora,one%L -orBue,
KBuD e% m;% 8;ci*, #ecir Lo%
+eca#o% te %on +er#ona#o%, o
#ecir Le.;ntate & an#aL -ue%
+ara Bue %e+;i% Bue e* 7i1o
#e* 7om/re tiene +ote%ta# en
*a tierra +ara +er#onar
+eca#o% 3#ice entonce% a*
+ara*=tico5 Le.;ntate, toma
tu cama & .ete a tu ca%a.
Entonce% D* %e *e.ant2 & %e
8ue a %u ca%a. S *a 4ente, a*
.er*o, %e mara.i**2, &
4*ori8ic2 a 'io%, Bue "a/=a
#a#o ta* +ote%ta# a *o%
"om/re%.
Mateo 1815T18
-or tanto, %i tu "ermano +eca
contra ti, .D & re+rDn#e*e
e%tan#o t9 & D* %o*o%P %i te
o&ere, "a% 4ana#o a tu
"ermano. Ma% %i no te o&ere,
toma a9n conti4o a uno o
+ero no reme#ia to#o% *o%
#e%2r#ene% Bue e* +eca#o
cau%2 3c8. 0c. #e Trento 'S
1@125. Li(erado del pecado,
el pecador de(e todav!a
reco(rar la plena salud
espiritual7 ,or tanto, de(e
$acer algo m%s para reparar
sus pecados< de(e
IsatisfacerJ de manera
apropiada o Ie6piarJ sus
pecados7 Esta satisfaccin se
llama tam(i-n IpenitenciaJ.
1460 Le +enitencia Bue e*
con8e%or im+one #e/e tener
en cuenta *a %ituaci2n
+er%ona* #e* +enitente &
/u%car %u /ien e%+iritua*.
'e/e corre%+on#er to#o *o
+o%i/*e a *a 4ra.e#a# & a *a
natura*e,a #e *o% +eca#o%
cometi#o%. -ue#e con%i%tir en
*a oraci2n, en o8ren#a%, en
o/ra% #e mi%ericor#ia,
%er.icio% a* +r21imo,
+ri.acione% .o*untaria%,
%acri8icio% &, %o/re to#o, *a
ace+taci2n +aciente #e *a cru,
Bue #e/emo% **e.ar.
#o%, +ara Bue en /oca #e #o%
o tre% te%ti4o% con%te to#a
+a*a/ra. Si no *o% o&ere a
e**o%, #i*o a *a i4*e%iaP & %i no
o&ere a *a i4*e%ia, ten*e +or
4enti* & +u/*icano. 'e cierto
o% #i4o Bue to#o *o Bue atDi%
en *a tierra, %er; ata#o en e*
cie*oP & to#o *o Bue #e%atDi%
en *a tierra, %er; #e%ata#o en
e* cie*o.
&lgunos propsitos del
sufrimiento:
15 >o% "ace crecer
e%+iritua*mente.
Santia4o 12T4
7ermano% m=o%, tene# +or
%umo 4o,o cuan#o o% "a**Di%
en #i.er%a% +rue/a%, %a/ien#o
Bue *a +rue/a #e .ue%tra 8e
+ro#uce +aciencia. Ma% ten4a
*a +aciencia %u o/ra
com+*eta, +ara Bue %e;i%
+er8ecto% & ca/a*e%, %in Bue
o% 8a*te co%a a*4una.
!omano% 53T4
S no %2*o e%to, %ino Bue
tam/iDn no% 4*oriamo% en *a%
tri/u*acione%, %a/ien#o Bue *a
tri/u*aci2n +ro#uce
+aciencia, & *a +aciencia,
+reue/aP & *a +rue/a,
e%+eran,a.
25 E% una +rue/a #e nue%tra
8e.
1 -e#ro 16T@
En *o cua* .o%otro% o%
a*e4r;i%, aunBue a"ora, +or
un +oco #e tiem+o, %i e%
nece%ario, ten4;i% Bue %er
a8*i4i#o% en #i.er%a% +rue/a%,
+ara Bue %ometi#a a +rue/a
.ue%tra 8e, muc"o m;%
+recio%a Bue e* oro, e* cua*
aunBue +erece#ero %e +rue/a
con 8ue4o, %ea "a**a#a en
a*a/an,a, 4*oria & "onra
cuan#o %ea mani8e%ta#o
Ce%ucri%to.
35 -ue#e %er una 8orma #e
#i%ci+*ina #e +arte #e nue%tro
+a#re ce*e%tia*.
7e/reo% 12@T8
Si %o+ort;i% *a #i%ci+*ina,
'io% o% trata como a "i1o%P
+orBue KBuD "i1o e% aBue* a
Buien e* +a#re no #i%ci+*inaL
-ero %i o% #e1a %in #i%ci+*ina,
#e *a cua* to#o% "an %i#o
+artici+ante%, entonce% %oi%
/a%tar#o%, & no "i1o%.
45 >o% a&u#a a enten#er e*
%u8rimiento #e *o% #em;% +ara
+o#er con%o*ar*o%.
2 0orintio% 13T5
$en#ito %ea e* 'io% & -a#re
#e nue%tro Se(or Ce%ucri%to,
-a#re #e mi%ericor#ia% & 'io%
#e to#a con%o*aci2n, e* cua*
no% con%ue*a en to#a%
nue%tra% tri/u*acione%, +ara
Bue +o#amo% tam/iDn
con%o*ar a *o% Bue e%t;n en
cua*Buier tri/u*aci2n, +or
me#io #e *a con%o*aci2n con
Bue no%otro% %omo%
con%o*a#o% +or 'io%. -orBue
#e *a manera Bue a/un#an en
no%otro% *a% a8*iccione% #e
0ri%to, a%= a/un#a tam/iDn
+or e* mi%mo 0ri%to nue%tra
con%o*aci2n.
Li#ros A$(crifos
Concilio de Arento 8LL
Li#ros A$(crifos
(a Confesin de >e de
EcumMnico: F Sesin
8!)'+:
'e* Anti4uo Te%tamento
cinco #e Moi%D%, a %a/er, e*
EDne%i%, e* M)o#o, e*
Le.=tico, *o% >9mero% & e*
'euteronomioP *o% *i/ro% #e
Co%uD, #e *o% Cuece% & #e !ut,
*o% cuatro *i/ro% #e *o% !e&e%,
*o% #o% #e *o% -ara*i+2meno%,
e* +rimer *i/ro #e E%#ra% & e*
%e4un#o, **ama#o #e
>e"em=a%, "o(!as, #udit,
E%ter, Co/, e* Sa*terio #e
'a.i#:#e 150 Sa*mo%:*o%
-ro.er/io%, e* Ec*e%ia%tD%, e*
0antar #e *o% 0antare%, *a
Sa/i#ur=a, el Eclesi%stico,
I%a=a%, Cerem=a% con .aruc,
E,eBuie*, 'anie*, *o% #oce
+ro8eta% menore%, a %a/er,
J%ea%, Coe*, Am2%, A/#=a%,
Con;%, MiBuea%, >a"um,
7a/acuc, So8on=a%, A4eo,
eacar=a%, Ma*aBu=a%, *o% #o%
*i/ro% #e los Maca(eos,
primero 0 segundo.
'e* >ue.o Te%tamento *o%
cuatro e.an4e*io% Q
Si a*4uno no reci/iera e%to%
*i/ro% en %u inte4ri#a#, con
to#a% %u% +arte%, como
%a4ra#a% & can2nico%, ta*
como %e aco%tum/ran a *eer
en *a I4*e%ia cat2*ica & ta*
como %e contienen en *a
anti4ua e#ici2n *atina #e *a
Ou*4ataP %i #e%+reciare con
+ro+2%ito #e*i/era#o *a%
tra#icione% +re#ic"a%, %ea
anatema.
3La )e Catlica, +. @45
3*a *etra cur%i.a e% una
mo#i8icaci2n #e* autor +ara
#e%tacar *o% Li/ro%
GestminsterJ Cap2tulo !
0. Lo% *i/ro% com9nmente
**ama#o% A+2cri8o%, +or no
%er #e in%+iraci2n #i.ina, no
8orman +arte #e* 0anon #e
*a% Santa% E%critura%, & +or *o
tanto no %on #e autori#a#
+ara *a I4*e%ia #e 'io%, ni
#e/en ace+tar%e ni u%ar%e
%ino #e *a mi%ma manera Bue
otro% e%crito% "umano%.
(os %0 &rt2culos
OI Q Lo% otro% *i/ro%, 3como
#ice San Cer2nimo5 *o% *ee *a
i4*e%ia +ara e1em+*o #e *a
.i#a e in%trucci2n #e *a%
co%tum/re%P ma% e**a, con
to#o, no *o% a+*ica +ara
e%ta/*ecer #octrina nin4unaP
& ta*e% %on *o% %i4uiente%
E* III Li/ro #e E%#ra%
E* IO Li/ro #e E%#ra%
E* Li/ro #e To/=a%
E* Li/ro #e Cu#it
E* !e%to #e* Li/ro #e E%ter
E* Li/ro #e *a Sa/i#ur=a
Ce%9% e* 7i1o #e Sirac
$aruc e* -ro8eta
E* 0;ntico #e *o% Tre%
Mance/o%
La 7i%toria #e Su%ana
'e $e* & e* 'ra42n
La Jraci2n #e Mana%D%
E* I Li/ro #e *o% Maca/eo%
E* II Li/ro #e *o% Maca/Do%
A+2cri8o%5
El Pa$ado & el 3o#ierno de
la I+lesia
Profesin de >e del Concilio
de Arento
!econo,co a *a %anta,
cat2*ica & a+o%t2*ica I4*e%ia
romana como ma#re &
mae%tra #e to#a% *a% i4*e%ia%.
-rometo & 1uro .er#a#era
o/e#iencia a* romano
+ont=8ice, %uce%or #e*
/iena.entura#o -e#ro,
+r=nci+e #e *o% A+2%to*e% &
.icario #e Ce%ucri%to.
3La )e Catlica, +. 335
Concilio Faticano 8LL
EcumMnico: F Sesin
8!/.1:
-or tanto, %i a*4uno a8irmare
Bue no e% +or in%tituci2n #e*
mi%mo Se(or Ce%ucri%to, o #e
#erec"o #i.ino, Bue San
-e#ro ten4a +er+etuamente
%uce%ore% en e* +rima#o %o/re
to#o *a I4*e%ia, o Bue e*
romano +ont=8ice no e%
%uce%or #e San -e#ro en e%te
+rima#o, %ea anatema.
3La )e Catlica, +. 22@5
Cdigo de 6erecho
Cannico 8!0!.:
0an. 1323, U1. 7a& Bue creer
con 8e #i.ina & cat2*ica to#o
*o Bue %e contiene en *a
+a*a/ra #e 'io%, e%crita o
tran%miti#a, & Bue *a I4*e%ia
+ro+one a nue%tra conciencia
como #i.inamente re.e*a#o,
o +or un 1uicio %o*emne o +or
e* ma4i%terio or#inario &
uni.er%a*. E% a* conci*io
El Pa$ado & el 3o#ierno de
la I+lesia
Confesin de >e de
GestminsterJ
Cap2tulo $)
F. >o "a& otra ca/e,a #e *a
i4*e%ia %ino e* Se(or
Ce%ucri%toP ni +ue#e en
nin49n %enti#o e* -a+a #e
!oma %er ca/e,a #e e**a.Q
Catecismo de Keidel*erg
/%. PREE<=A&: PuM son
las lla#es del reino de los
cielos?
!ES-6ESTA La +re#icaci2n
#e* Santo E.an4e*io & *a
#i%ci+*ina ec*e%i;%tica con
*o% cua*e% %e a/re e* cie*o a
*o% 8ie*e%, & %e cierra a *o%
in8ie*e%.
/'. PREE<=A&: 6e "uM
manera se a*re y se cierra l
reino de los cielos por la
predicacin del E#angelio?
!ES-6ESTA 0uan#o 3%e49n
e* man#amiento #e 0ri%to5
+9/*icamente e% anuncia#o &
te%ti8ica#o a to#o% *o% 8ie*e%
en 4enera* & a ca#a uno en
+articu*ar, Bue to#o% *o%
+eca#o% *e% %on +er#ona#o%
+or 'io%, +or *o% mDrito% #e
0ri%to, to#a% *a% .ece% Bue
a/ra,aren con .er#a#era 8e *a
+rome%a #e* e.an4e*io. A*
contrario, a to#o% *o% in8ie*e%
e "i+2crita%, %e *e% anuncia
Bue *a ira #e 'io% & *a
con#enaci2n eterna caer;
%o/re e**o% mientra%
+er%e.eraren en %u ma*#a#P
El Pa$ado & el 3o#ierno de
la I+lesia
Mateo 1613T20
inien#o Ce%9% a *a re4i2n #e
0e%area #e Fi*i+o, +re4unt2 ;
%u% #i%c=+u*o%, #icien#o
KAuiDn #icen *o% "om/re%
Bue e% e* 7i1o #e* "om/reL
E**o% #i1eron 6no%, Cuan e*
$auti%taP & otro%, E*=a%P &
otro%P Cerem=a%, o a*4uno #e
*o% +ro8eta%. E* *e% #ice S
.o%otro%, KBuiDn #ec=% Bue
%o&L !e%+on#ien#o Sim2n
-e#ro, #i1o T9 ere% e* 0ri%to,
e* 7i1o #e* 'io% .i.iente.
Entonce%, *e re%+on#i2 Ce%9%
$iena.entura#o ere%, Sim2n,
"i1o #e Con;%P +orBue no te *o
re.e*2 carne ni %an4re, %ino
mi -a#re Bue e%t; en *o%
cie*o%. S &o tam/iDn te #i4o,
Bue t9 ere% -e#ro, & %o/re
e%ta +ie#ra e#i8icarD mi
i4*e%iaP & *a% +uerta% #e*
7a#e% no +re.a*ecer;n contra
e**a. S a ti #arD *a% **a.e% #e*
reino #e *o% cie*o%P & to#o *o
Bue atare% en *a tierra %er;
ata#o en *o% cie*o%P & to#o *o
Bue #e%atare% en *a tierra %er;
#e%ata#o en *o% cie*o%.
Entonce% man#2 a %u%
#i%c=+u*o% Bue a na#ie #i1e%en
Bue D* era Ce%9% e* 0ri%to.
Mateo 238T12
-ero .o%otro%, no Buer;i% Bue
o% **amen !a/=P +orBue uno
e% .ue%tro Mae%tro, e* 0ri%to,
& to#o% .o%otro% %oi%
"ermano%. S no **amDi% -a#re
.ue%tro a na#ie en *a tierra,
+orBue uno e% .ue%tro -a#re,
ecumDnico o a* -ont=8ice
romano, cuan#o "a/*a e6
cat$edra, Bue incum/e
+ronunciar e%te 1uicio.
3La )e Catlica, +. 2325
El =ue#o Catecismo
880 0ri%to, a* in%tituir a *o%
'oce, ^8orm2 una e%+ecie #e
0o*e4io o 4ru+o e%ta/*e &
e*i4ien#o #e entre e**o% a
-e#ro *o +u%o 8rente #e D*_
3LE 1<5. ^A%= como, +or
#i%+o%ici2n #e* Se(or, San
-e#ro & *o% #em;% A+2%to*e%
8orman un 9nico co*e4io
a+o%t2*ico, +or an;*o4a%
ra,one% e%t;n uni#o% entre %=
e* !omano -ont=8ice, %uce%or
#e -e#ro, & *o% o/i%+o%,
%uce%ore% #e *o% A+2%to*e%_
3LE 22P c8. 0I0 can. 3305.
881 E* Se(or "i,o #e Sim2n,
a* Bue #io e* nom/re #e
-e#ro, & %o*amente a D*, *a
+ie#ra #e %u I4*e%ia. Le
entre42 *a% **a.e% #e e**a 3c8.
Mt. 16, 18T1<5P *o in%titu&2
+a%tor #e to#o e* re/a(o 3c8.
Cn 21, 15T1@5. ^E%t; c*aro
Bue tam/iDn e* 0o*e4io #e *o%
A+2%to*e%, uni#o a %u
0a/e,a, reci/i2 *a 8unci2n #e
atar & #e%atar #a#a a -e#ro
3LE 225. E%te o8icio +a%tora*
#e -e#ro & #e *o% #em;%
A+2%to*e% +ertenece a *o%
cimiento% #e *a I4*e%ia. Se
contin9a +or *o% o/i%+o% /a1o
e* +rima#o #e* -a+a.
882 E* ,apa, o/i%+o #e !oma
& %uce%or #e %an -e#ro, ^e% e*
+rinci+io & 8un#amento
+er+etuo & .i%i/*e #e uni#a#,
%e49n te%timonio #e*
E.an4e*io, 'io% 1u,4ar; a%=
en e%ta .i#a como en *a otra.
/). PREE<=A&: 6e "uM
manera se cierra y se a*re
el reino de los cielos por la
disciplina eclesistica?
!ES-6ESTA 0uan#o 3%e49n
e* man#amiento #e 0ri%to5
aBue**o% Bue /a1o e* nom/re
#e cri%tiano% %e mue%tran en
*a #octrina o en *a .i#a a1eno%
a 0ri%to, & #e%+uD% #e "a/er
%i#o 8raterna*mente
amone%ta#o% en #i.er%a%
oca%ione%, no Buieren
a+artar%e #e %u% errore% o
ma*#a#e%, %on #enuncia#o% a
*a I4*e%ia o a *o% Bue "an %i#o
amone%ta#o% +or e**a. S %i
aun no o/e#ecen a *a
amone%taci2n #e D%to%, +or *a
+ro"i/ici2n #e *o%
%acramento%, %on e)+u*%a#o%
#e *a con4re4aci2n cri%tiana,
& +or e* mi%mo 'io%, #e*
reino #e 0ri%toP & otra .e,
reci/i#o%, como miem/ro% #e
0ri%to & #e %u I4*e%ia, cuan#o
+rometen enmien#a & *o
#emue%tran +or %u% o/ra%.
e* Bue e%t; en *o% cie*o%. >i
%e;i% **ama#o% mae%tro%,
+orBue uno e% .ue%tro
Mae%tro, e* 0ri%to. E* Bue e%
e* ma&or #e .o%otro%, %ea
.ue%tro %ier.o. -orBue e* Bue
%e ena*tece %er; "umi**a#o, &
e* Bue %e "umi**a %er;
ena*teci#o.
1 -eter 52T3
A+acenta# *a 4re& #e 'io%,
Bue e%t; entre .o%otro%,
cui#an#o #e e**a, no +or
8uer,a, %ino .o*untariamenteP
no +or 4anancia #e%"one%ta,
%ino con ;nimo +rontoP no
como tenien#o %e(or=o %o/re
*o% Bue e%t;n a .ue%tro
cui#a#o, %ino %ien#o
e1em+*o% #e *a 4re&.
7ec"o% 65T6
A4ra# A4ra#2 *a +ro+ue%ta a
to#a *a mu*titu#P & e*i4ieron a
E%te/an, .ar2n #e 8e & #e*
E%+=ritu Santo, a Fe*i+e,
-r2coro, a >icanor, a Tim2n,
a -armena%, & a >ico*;%,
+ro%D*ito #e AntioBu=aP a *o%
cua*e% +re%entaron ante *o%
a+2%to*e%, Buiene%, oran#o,
*e% im+u%ieron *a% mano%.
7ec"o% 1423
S con S con%titu&eron
anciano% en ca#a i4*e%ia, &
"a/ien#o ora#o con a&uno%,
*o% encomen#aron a* Se(or
en Buien "a/=an cre=#o.
7ec"o% 152
0omo 0omo -a/*o & $erna/D
tu.ie%en una #i%cu%i2n &
contien#a no +eBue(a con
e**o%, %e #i%+u%o Bue %u/ie%en
-a/*o & $erna/D a Ceru%a*Dn,
& a*4uno% otro% #e e**o%, a *o%
tanto #e *o% o/i%+o% como #e
*a muc"e#um/re #e *o%
8ie*e%_ 3LE 235. ^E* -ont=8ice
!omano, en e8ecto, tiene en
*a I4*e%ia, en .irtu# #e %u
8unci2n #e Oicario #e 0ri%to
& -a%tor #e to#a *a I4*e%ia, la
potestad plena, suprema 0
universal, 8ue puede e:ercer
siempre con entera li(ertadJ
3LE 22P c8. 0' 2P <5.
8<0 Q 0ri%to "a #ota#o a *o%
+a%tore% con e* cari%ma #e
in8a*i/i*i#a# en materia #e 8e
& #e co%tum/re%. E* e1ercicio
#e e%te cari%ma +ue#e re.e%tir
.aria% mo#a*i#a#e%
8<1 ^E* !omano -ont=8ice,
0a/e,a #e* 0o*e4io
E+i%co+a*, 4o,a #e e%ta
infali(ilidad en .irtu# #e %u
mini%terio cuan#o, como
-a%tor & Mae%tro %u+remo #e
to#o% *o% 8ie*e% Bue con8irma
en *a 8e a %u% "ermano%,
+roc*ama +or un acto
#e8initi.o *a #octrina en
cue%tione% #e 8e & mora* Q
La infali(ilidad +rometi#a a
*a I4*e%ia re%i#e tam/iDn en e*
0uer+o E+i%co+a* cuan#o
e1erce e* Ma4i%terio %u+remo
con e* %uce%or #e -e#ro,
^%o/re to#o en un conci*io
ecumDnico 3LE 25P c8.
Oaticano IP 'S 30@45.
0uan#o *a I4*e%ia +ro+one
+or me#io #e %u Ma4i%terio
%u+remo Bue a*4o %e #e/e
ace+tar ^como re.e*a#o +or
'io% +ara %er cre=#o_ 3'O
105 & como en%e(an,a #e
0ri%to, ^"a& Bue ace+tar %u%
#e8inicione% con *a
o/e#iencia #e *a 8e_ 3LE 255.
a+2%to*e% & *o% anciano%, +ara
tratar e%ta cue%ti2n.
Tito 15T@
-or e%ta cau%a te #e1D en
0reta +ara Bue corri4ie%e% *o
#e8iciente & e%ta/*ecie%e%
anciano% en ca#a ciu#a#, a%=
como te man#DP e* Bue 8uere
irre+ren%i/*e, mari#o #e una
%o*a mu1er, & ten4a "i1o%
cre&ente% Bue no e%tDn
acu%a#o% #e #i%o*uci2n o #e
re/e*#=a. -orBue e% nece%ario
Bue e* o/i%+o %ea
irre+ren%i/*e, como
a#mini%tra#or #e 'io%P no
%o/er/io, no iracun#o, no
#a#o a* .ino, no +en#enciero,
no co#icio%o #e 4anancia%
#e%"one%ta%.
1 Timoteo 51@T18
Lo% anciano% Bue 4o/iernan
/ien, %ean teni#o% +or #i4no%
#e #o/*e "onor, ma&ormente
*o% Bue tra/a1an en +re#icar &
en%e(ar. -ue% *a E%critura
#ice >o +on#r;% /o,a* a*
/ue& Bue tri**a.P & #i4no e% e*
o/rero #e %u %a*ario.
E%ta infali(ilidad a/arca to#o
e* #e+2%ito #e *a !e.e*aci2n
#i.ina 3c8. LE 255.
El Pur+atorio
Profesin de >e del Concilio
de Arento 8LL EcumMnico:
8!)+':
So%ten4o con%tantemente Bue
"a& un +ur4atorio & Bue *a%
a*ma% a**= reteni#a% %on
a&u#a#a% +or *a%
interce%ione% #e *o% 8ie*e%.
3La )e Catlica, +. 335
El =ue#o Catecismo
1030 Lo% Bue mueren en *a
4racia & en *a ami%ta# #e
'io%, +ero im+er8ectamente
+uri8ica#o%, aunBue e%t;n
%e4uro% #e %u eterna
%a*.aci2n, %u8ren #e%+uD% #e
%e muerte una +uri8icaci2n, a
8in #e o/tener *a %anti#a#
nece%aria +ara entrar en *a
a*e4r=a #e* 0ie*o.
1031 La I4*e%ia **ama
,urgatorio a e%ta +uri8icaci2n
8ina* #e *o% e*e4i#o% Bue e%
com+*etamente #i%tinta #e*
ca%ti4o #e *o% con#ena#o%.
El Pur+atorio
(a Confesin de >e de
Gestminster
Cap2tulo %$
A. Lo% cuer+o% #e *o%
"om/re% #e%+uD% #e *a
muerte .ue*.en a* +o*.o &
.en *a corru+ci2n, +ero %u%
a*ma% 3Bue ni mueren ni
#uermen5, tenien#o una
%u/%i%tencia inmorta*,
.ue*.en inme#iatamente a
'io% Bue *a% #io. La% a*ma%
#e *o% 1u%to%, %ien#o entonce%
"ec"a% +er8ecta% en %anti#a#,
%on reci/i#a% en *o% m;% a*to%
cie*o% en #on#e contem+*an
*a 8a, #e 'io% en *u, & 4*oria,
e%+eran#o *a com+*eta
re#enci2n #e %u% cuer+o%. La%
a*ma% #e *o% ma*.a#o% %on
arro1a#o% a* in8ierno, en
#on#e +ermanecen
atormenta#a% & en.ue*ta% en
#en%a% tinie/*a%, en e%+era
#e* 1uicio #e* 4ran #=a. Fuera
#e e%to% #o% *u4are% +ara *a%
a*ma% %e+ara#a% #e %u%
cuer+o%, *a E%critura no
reconoce nin49n otro.
(os %0 &rt2culos
YYII. 'e* -ur4atorio
La #octrina !omana
concerniente a* +ur4atorio,
in#u*4encia%, .eneraci2n &
a#oraci2n, a%= #e im;4ene%
como #e re*iBuia%, & *a
in.ocaci2n #e *o% Santo%, e%
una co%a tan 89ti* como
El Pur+atorio
Mateo 1231T32
-or tanto o% #i4o To#o
+eca#o & /*a%8emia %er;
+er#ona#o a *o% "om/re%P
ma% *a /*a%8emia contra e*
E%+=ritu no *e% %er;
+er#ona#a. A cua*Buiera Bue
#i1ere a*4una +a*a/ra contra
e* 7i1o #e* 7om/re *e %er;
+er#ona#oP +ero a* Bue "a/*e
contra e* E%+=ritu Santo no *e
%er; +er#ona#o, ni en e%te
%i4*o, ni en e* .eni#ero.
7e/reo% <2@
S #e *a manera Bue e%t;
e%ta/*eci#o +ara *o% "om/re%
Bue mueran una %o*a .e,, &
#e%+uD% #e e%to e* 1uicio.Q
.anamente in.enta#a, Bue no
%e 8un#a %o/re nin49n
te%timonio #e *a% E%critura%,
ante% /ien re+u4na a *a
-a*a/ra #e 'io%.
Las Indul+encias
(a Profesin de >e del
Concilio de Arento 8!)+':
A8irmo tam/iDn Bue *a
+ote%ta# #e *a% in#u*4encia%
"a %i#o #e1a#a +or 0ri%to a *a
i4*e%ia & Bue %u u%o e% mu&
%a*u#a/*e a* +ue/*o cri%tiano.
3La )e Catlica, +. 335
El =ue#o Catecismo
14@1 KAuD %on *a%
in#u*4encia%L
^La in#u*4encia e% *a
remi%i2n ante 'io% #e *a +ena
tem+ora* +or *o% +eca#o%, &a
+er#ona#o%, en cuanto *a
cu*+a, Bue un 8ie* #i%+ue%to &
cum+*ien#o #etermina#a%
con#icione% con%i4ue +or
me#iaci2n #e *a I4*e%ia Q
To#o 8ie* +ue#e *ucrar +ara %=
mi%mo o aplicar por los
difuntos.Q_
Las Indul+encias
Lo% 3< Art=cu*o%
YYII. 'e* -ur4atorio
La #octrina !omana
concerniente a* +ur4atorio,
in#u*4encia%, .eneraci2n &
a#oraci2n, a%= #e im;4ene%
como #e re*iBuia%, & *a
in.ocaci2n #e *o% Santo%, e%
una co%a tan 89ti* como
.anamente in.enta#a, Bue no
%e 8un#a %o/re nin49n
te%timonio #e *a% E%critura%,
ante% /ien re+u4na a *a
-a*a/ra #e 'io%.
Las Indul+encias
Sa*mo 10311T13
-orBue como *a a*tura #e *o%
cie*o% %o/re *a tierra,
en4ran#eci2 %u mi%ericor#ia
%o/re *o% Bue *e temen.
0u;nto e%t; *e1o% e* oriente
#e* occi#ente, "i,o a*e1ar #e
no%otro% nue%tra% re/e*ione%.
0omo e* +a#re %e com+a#ece
#e *o% "i1o%, %e com+a#ece
Ce"o.; #e *o% Bue *e temen.
MiBuea% @18T1<
KAuD 'io% como t9, Bue
+er#ona *a ma*#a# & o*.i#a e*
+eca#o #e* remanente #e %u
"ere#a#L >o retu.o +ara
%iem+re %u eno1o, +orBue %e
#e*eita en mi%ericor#ia. M*
.o*.er; a tener mi%ericor#ia
#e no%otro%P %e+u*tar;
nue%tra% iniBui#a#e%, & ec"ar;
en *o +ro8un#o #e* mar to#o%
nue%tro% +eca#o%.
El Celi#ato
6ecreto BPerfectael
CaritatisD
12. La ca%ti#a# G+or e* !eino
#e *o% cie*o%H 3Mt. 1<125,
Bue +ro8e%an *o% re*i4io%o%,
#e/e %er e%tima#a como un
%in4u*ar #on #e *a 4racia. E**a
*i/era #e mo#o e%+ecia* e*
cora,2n #e* "om/re 308. 1
El Celi#ato
(a Confesin de >e de
Gestminster
Cap2tulo $$
E. >in49n "om/re +ue#e
"acer .oto +ara e1ecutar
a*4una co%a +ro"i/i#a en *a
-a*a/ra #e 'io%, o Bue
im+i#a e* cum+*imiento #e
El Celi#ato
Mateo 1<11T12
Entonce% D* *e% #i1o >o to#o%
%on ca+ace% #e reci/ir e%to,
%ino aBue**o% a Buiene% e%
#a#o. -ue% "a& eunuco% Bue
nacieron a%= #e* .ientre #e %u
ma#re, & "a& eunuco% Bue
%on "ec"o% eunuco% +or *o%
"om/re%, & "a& eunuco% Bue
a %= mi%mo% %e "icieron
0or. @32T355 +ara Bue %e
in8*ame m;% en e* amor a
'io% & a to#o% *o% "om/re%, &
e%, +or *o mi%mo, %i4no
+ecu*iar #e *o% /iene%
ce*e%tia*e% & me#io a+t=%imo
+ara Bue *o% re*i4io%o% %e
#e#iBuen con a*e4r=a a*
%er.icio #i.ino & a *a% o/ra%
#e a+o%to*a#o. E.ocan a%=
e**o% ante to#o% *o% cri%tiano%
aBue* mara.i**o%o connu/io
in%titui#o +or 'io% & Bue
"a/r; #e tener en e* %i4*o
8uturo %u +*ena
mani8e%taci2n, +or e* Bue *a
I4*e%ia tiene a 0ri%to como
9nico E%+o%o.
3ocumentos del Concilio
Ecum-nico Baticano II, +.
3@<5
El =ue#o Catecismo
15@< To#o% *o% mini%tro%
or#ena#o% #e *a I4*e%ia *atina,
e)ce+tua#o% *o% #i;cono%
+ermanente%, %on
or#inariamente e*e4i#o% entre
"om/re% cre&ente% Bue .i.en
como cD*i/e% & Bue tienen *a
.o*unta# #e 4uar#ar e*
ce*i/ato G+or e* !eino #e *o%
cie*o%H 3Mt. 1<125.
L*ama#o% a con%a4rar%e
tota*mente a* Se(or & a %u%
Gco%a%H 3c8. 1 0o @325, %e
entre4an enteramente a 'io%
& a *o% "om/re%. E* ce*i/ato
e% un %i4no #e e%ta .i#a
nue.a a* %er.icio #e *a cua* e%
con%a4ra#o e* mini%tro #e *a
I4*e%iaP ace+ta#o con un
cora,2n a*e4re, anuncia #e
mo#o ra#iante e* !eino #e
'io% 3c8. -J 165.
a*49n #e/er or#ena#o en e**a,
o una co%a Bue no e%t; en %u
ca+aci#a#, & +ara cu&a
e1ecuci2n no ten4a nin4una
+rome%a #e a&u#a +or +arte
#e 'io%. A ta*e% re%+ecto%, *o%
.oto% mon;%tico% #e *o%
+a+i%ta% #e ce*i/ato +er+etuo,
#e +o/re,a & #e o/e#iencia a
*a% re4*a% ec*e%i;%tica% e%t;n
tan *e1o% #e %er 4ra#o%
+er8ecci2n %u+erior, Bue no
%on %ino %u+er%ticione% &
tram+a% +ecamino%a% en *a%
Bue nin49n cri%tiano #e/e
enre#ar%e.
(os %0 &rt2culos
YYYII. 'e* Matrimonio #e
*o% -re%/=tero%
>in49n +rece+to #e *a Le&
'i.ina man#a a *o% o/i%+o%,
+re%/=tero% & #i;cono% .i.ir
en e* e%ta#o #e* ce*i/ato o
a/%tener%e #e* matrimonioP e%
*=cito, a e**o% tam/iDn, *o
mi%mo Bue a *o% #em;%
cri%tiano%, %i cre&eren Bue a%=
*e% con.iene me1or +ara *a
+ie#a#, contraer a %u
#i%creci2n e* e%ta#o #e*
matrimonio.
eunuco% +or cau%a #e* reino
#e *o% cie*o%. E* Bue %ea
ca+a, #e reci/ir e%to, Bue *o
reci/a.
1 0orintio% @1T2
En cuanto a *a% co%a% #e Bue
me e%cri/i%tei%, /ueno *e %er=a
a* "om/re no tocar mu1erP
+ero a cau%a #e *a%
8ornicacione%, ca#a uno ten4a
%u +ro+ia mu1er, & ca#a una
ten4a %u +ro+io mari#o.
1 0orintio% @@T<
Aui%iera m;% /ien Bue to#o%
*o% "om/re% 8ue%en como &oP
+ero ca#a uno tiene %u +ro+io
#on #e 'io%, uno a *a .er#a#
#e un mo#o, & otro #e otro.
'i4o, +ue% a *o% %o*tero% & a
*a% .iu#a%, Bue /ueno *e%
8uera Bue#ar%e como &oP +ero
%i no tienen e* #on #e
continencia, c;%en%e, +ue%
me1or e% ca%ar%e Bue e%tar%e
Bueman#o.
1 0orintio% <5
K>o tenemo% #erec"o #e traer
con no%otro% una "ermana
+or mu1er como tam/iDn *o%
otro% a+2%to*e%, & *o%
"ermano% #e* Se(or, & 0e8a%L
Marco% 130
S *a %ue4ra #e Sim2n e%ta/a
aco%ta#a con 8ie/reP Q
1 Timoteo 31T2
-a*a/ra 8ie* Si a*4uno an"e*a
o/i%+a#o, /uena o/ra #e%ea.
-ero e% nece%ario Bue e*
o/i%+o %ea irre+ren%i/*e,
mari#o #e una %o*a mu1er,
%o/rio, +ru#ente, #ecoro%o,
"o%+e#a#or, a+to +ara
en%e(ar.
Tito 15T6
-or e%ta cau%a te #e1D en
0reta, +ara Bue corri4ie%e% *o
#e8iciente, & e%ta/*ecie%e%
anciano% en ca#a ciu#a#, a%=
como &o te man#DP e* Bue
8uere irre+ren%i/*e, mari#o #e
una %o*a mu1er, & ten4a "i1o%
cre&ente% Bue no e%tDn
acu%a#o% #e #i%o*uci2n ni #e
re/e*#=a.
1 Timoteo 41T3
-ero e* E%+=ritu #ice
c*aramente Bue en *o%
+o%trero% tiem+o% a*4uno%
a+o%tatar;n #e *a 8e,
e%cuc"an#o a e%+=ritu%
en4a(a#ore% & a #octrina% #e
#emonio%P +or *a "i+ocre%=a
#e mentiro%o% Bue, tenien#o
cauteri,a#a *a conciencia,
+ro"i/ir;n ca%ar%e, &
man#ar;n a/%tener%e #e
a*imento% Bue 'io% cre2 +ara
Bue con acci2n #e 4racia%
+artici+a%en #e e**o% *o%
cre&ente% & *o% Bue "an
conoci#o *a .er#a#.
El 4iorcio
El =ue#o Catecismo
2383 La %e+araci2n #e *o%
e%+o%o% con mantenci2n #e*
.=ncu*o matrimonia* +ue#e
%er *e4=tima en cierto% ca%o%
+re.i%to% +or e* 'erec"o
0an2nico 3c8. 0I0 can. 1151T
1155 Si e* #i.orcio ci.i*
re+re%enta *a 9nica manera
+o%i/*e #e a%e4urar cierto%
#erec"o% *e4=timo%, e*
cui#a#o #e *o% "i1o% o *a
#e8en%a #e* +atrimonio,
+ue#e %er to*era#o %in
El 4iorcio
Confesin de >e de
GestminsterJ Cap2tulo $'
E. E* a#u*terio o *a
8ornicaci2n cometi#o%
#e%+uD% #e* com+romi%o,
%ien#o #e%cu/ierto% ante% #e*
ca%amiento, #an oca%i2n 1u%ta
a *a +arte inocente +ara
anu*ar aBue* com+romi%o. En
ca%o #e a#u*terio #e%+uD% #e*
matrimonio, e% *=cito +ara *a
+arte inocente +romo.er %u
#i.orcio, & #e%+uD% #e D%te,
+ue#e ca%ar%e con otra
El 4iorcio
Mateo 531T32
Tam/iDn 8ue #ic"o
0ua*Buiera Bue re+u#ie a %u
mu1er, #e*e carta #e #i.orcio.
-ero &o o% #i4o Bue e* Bue
re+u#ia a %u mu1er, a no %er
+or cau%a #e 8ornicaci2n,
"ace Bue e**a a#u*tereP & e*
Bue %e ca%a con *a re+u#ia#a,
comete a#u*terio.
Mateo 1<<
S &o o% #i4o Bue cua*Buiera
Bue re+u#ia a %u mu1er, %a*.o
+or cau%a #e 8ornicaci2n, & %e
con%tituir una 8a*ta mora*.
2384 E* #i.orcio e% una
o8en%a 4ra.e a *a *e& natura*.
-reten#e rom+er e* contrato,
ace+ta#o *i/remente +or *o%
e%+o%o%, #e .i.ir 1unto% "a%ta
*a muerte. E* #i.orcio atenta
contra *a A*ian,a #e %a*.aci2n
#e *a cua* e* matrimonio
%acramenta* e% un %i4no. E*
"ec"o #e contraer una nue.a
uni2n, aunBue reconoci#o +or
*a *e& ci.i*, aumenta *a
4ra.e#a# #e *a ru+tura e*
c2n&u4e ca%a#o #e nue.o %e
"a**a entonce% en %ituaci2n #e
a#u*terio +9/*ico &
+ermanente.
+er%ona como %i *a +arte
o8en%ora "u/iera muerto.
F. AunBue *a corru+ci2n #e*
"om/re %ea ta* Bue *e "a4a
e%tu#iar ar4umento% +ara
%e+arar in#e/i#amente a *o%
Bue 'io% "a uni#o en
matrimonio, %in em/ar4o,
na#a %ino e* a#u*terio o *a
#e%erci2n o/%tina#a Bue no
+ue#e %er reme#ia#a, ni +or
*a i4*e%ia ni +or e* ma4i%tra#o
ci.i*, e% cau%a %u8iciente +ara
#i%o*.er *o% *a,o% #e*
matrimonio. En e%te ca%o
#e/e o/%er.ar%e un
+roce#imiento +9/*ico &
or#ena#o, & *a% +er%ona%
in.o*ucra#a% en D* no #e/en
%er #e1a#a% en %u ca%o a %u
+ro+ia .o*unta# & #i%creci2n.
ca%a con otra, a#u*teraP & e*
Bue %e ca%a con *a re+u#ia#a,
a#u*tera.
'euteronomio 241T4
0uan#o a*4uno tomare mu1er
& %e ca%are con e**a, %i no *e
a4ra#are +or "a/er "a**a#o en
e**a a*4una co%a in#ecente, *e
e%cri/ir; carta #e #i.orcio, &
%e *a entre4ar; en %u mano, &
*a #e%+e#ir; #e %u ca%a.
S %a*i#a #e %u ca%a, +o#r; ir &
ca%ar%e con otro "om/re.
-ero %i *a a/orreciere e%te
9*timo, & *e e%cri/iere una
carta #e #i.orcio, & %e *a
entre4are en %u mano, & *a
#e%+i#iere #e %u ca%aP o %i
"u/iere muerto e* +o%trer
"om/re Bue *a tom2 +or
mu1er, no +o#r; %u +rimer
mari#o, Bue *a #e%+i#i2,
.o*.er*a a tomar +ara Bue %ea
%u mu1er, #e%+uD% Bue 8ue
en.i*eci#aP +orBue e%
a/ominaci2n #e*ante #e
Ce"o.;, & no "a% #e +er.ertir
*a tierra Bue Ce"o.; tu 'io% te
#a +or "ere#a#.
1 0orintio% @10T15
-ero a *o% Bue e%t;n uni#o%
en matrimonio, man#o, no
&o, %ino e* Se(or Aue *a
mu1er no %e %e+are #e*
mari#oP & %i %e %e+ara,
BuD#e%e %in ca%ar, o
reconc=*ie%e con %u mari#oP &
Bue e* mari#o no a/an#one a
%u mu1er.
S a *o% #em;% &o #i4o, no e*
Se(or Si a*49n "ermano
tiene mu1er Bue no %ea
cre&ente, & e**a con%iente en
.i.ir con D*, no *a a/an#one.
S %i una mu1er tiene mari#o
Bue no %ea cre&ente, & D*
con%iente en .i.ir con e**a, no
*o a/an#one.
Q -ero %i e* incrD#u*o %e
%e+ara, %e+;re%eP +ue% no e%t;
e* "ermano o *a "ermana
%u1eto a %er.i#um/re en
%eme1ante ca%o, %ino Bue a
+a, no% **am2 'io%.
TAREAS EN GENERAL
E* a*umno
1. Leer; e* te)to Catlicos 0 protestantesH 1cu%l es la diferencia2 Manten#r; un
cua#erno en e* Bue e%cri/ir; *a% re%+ue%ta% +ara *a% +re4unta% #e re+a%o & re8*e)i2n #e ca#a
ca+=tu*o. Entre4ar; e* cua#erno a mita# #e* cur%o & a* 8ina* #e* cur%o, e* cua* %er; re.i%a#o
como +arte #e %u nota 8ina*.
2. !ea*i,ar; *a *ectura a#iciona* #e 300 +;4ina% Bue "a #e %e*eccionar%e #e *a *i%ta #e
*i/ro% recomen#a#o%. Entre4ar; un in8orme #e %u *ectura, u%an#o e* 8ormu*ario a/a1o 3.er
In8orme #e *ectura5.
3. Entre4ar; un +ro&ecto e%crito con e* t=tu*o GK0u;* e% *a #i8erenciaLP un #i;*o4oH Ser;
un #i;*o4o ima4inario con un cat2*ico. Su+on4amo% Bue u%te# tiene un ami4o Bue e%
cat2*ico, & un #=a *e +re4unta, GK0u;* e% *a #i8erencia entre +rote%tante% & cat2*ico%LH
E%cri/a c2mo #e%arro**ar=a u%te# e* #i;*o4o. A%e49re%e #e Bue u%te# e)+*iBue *o% tre%
G%o*o%H. Inc*u&a *a% +re4unta%, *o% comentario%, & *a% inBuietu#e% #e* cat2*ico, & uti*ice
+a%a1e% /=/*ico% #on#e corre%+on#e 3>o e% nece%ario citar +a*a/ra +or +a*a/ra, %ino #ar *a
i#ea #e* +a%a1e.5 Trate #e terminar e)+*ican#o c2mo +ue#e e%tar %e4uro #e %u %a*.aci2n.
=ota: Si e* a*umno e% cat2*ico3a5, +ue#e in.ertir e* #i;*o4o, #e8en#ien#o %u +ro+ia
+o%ici2n en un #i;*o4o ima4inario con un +rote%tante.
E* a*umno #e/e e%cri/ir e* +ro&ecto #e acuer#o con *a% in%truccione%, m;% a#e*ante,
en *a %ecci2n G-auta% +ara e%cri/ir e* +ro&ectoH.
4. !en#ir; un e)amen 8ina*.
=ota: E* e%tu#iante #e/e *eer *a% %eccione% #e* te)to Bue corre%+on#en a *a tarea #e
ca#a *ecci2n 3.er %ecci2n G-ro4rama #e tarea% e%+ec=8ica%H5, antes de contestar las
@,reguntas de repasoA. 'e%+uD%, como una manera #e re+a%ar *a materia, #e/e conte%tar
*a% +re4unta% #e re+a%o.FAue no 8orme e* ";/ito ma*o #e *eer *a% +re4unta% +rimero &
%o*amente /u%car *a% re%+ue%ta%I E%o no %er=a una /uena manera #e a+ren#er. E* e%tu#iante
mi%mo %e +er1u#icar=a. Tam+oco #e/e /u%car *a% re%+ue%ta% a *a% +re4unta% #e re+a%o 3en e*
Manua* +ara e* 8aci*ita#or5, %in /u%car +or %= mi%mo *a% re%+ue%ta% en e* te)to. 'e nue.o, e*
a*umno mi%mo %er; +er1u#ica#o. FAue no crea Bue e%t; +re+ara#o +ara e* e)amen con *a
%im+*e memori,aci2n #e *a% re%+ue%ta% Bue e%t;n en e* Manua* +ara e* 8aci*ita#orI E*
e)amen +ue#e inc*uir otra% +re4unta% #e* te)to, & +ue#e e)+re%ar *a% +re4unta% #e una
manera #i%tinta.
Si e* a*umno e%t; e%tu#ian#o como in#i.i#uo, e* %u+er.i%or o monitor %er; e* encar4a#o
#e a#mini%trar e* e)amen 8ina*. E* a*umno #e/er; e%cri/ir a *a o8icina #e FLET +ara +e#ir
a+ro/aci2n +ara e* %u+er.i%or o monitor Bue a#mini%trar; e* e)amen 8ina*, & +ara +e#ir Bue
en.=en *a co+ia #e* e)amen 8ina* a e%te %u+er.i%or. Su4erimo% Bue e%ta +er%ona %ea *a
mi%ma Bue recomen#2 a* a*umno. Si e* a*umno e%t; e%tu#ian#o en un 4ru+o, e* 8aci*ita#or
%er; e* encar4a#o #e tomar e* e)amen 8ina*
Calificacin
La nota 8ina* %er; ca*cu*a#a #e acuer#o a *o% %i4uiente% +orcenta1e%
0ua#erno #e a+unte% 20f
In8orme #e *ectura a#iciona* 20f
-ro&ecto e%crito 30f
E)amen 8ina* 30f
RESPUESTAS A LAS PREGUNTAS DE REPASO
(eccin !
ntroduccin y cap2tulo !
ntroduccin
1. K02mo %e **aman *o% cre#o% cita#o% Bue ace+tan tanto *o% cat2*ico% como *o%
+rote%tante%L
! E* cre#o #e *o% a+2%to*e% & e* cre#o >icea?0on%tantino+*a.
2. K0u;*e% %on *a% tre% rama% /;%ica% #e* cri%tiani%moL
! La I4*e%ia 0at2*ica !omana, *a I4*e%ia Erie4a Jrto#o)a, & *a I4*e%ia -rote%tante.
3. K0u;* 8ue e* +unto +rinci+a* #e #e%acuer#o Bue cau%2 *a #i.i%i2n #e *a I4*e%ia en e* a(o
1054L
! La autori#a# #e* -a+a en !oma.
4. K0u;* 8ue *a %e4un#a 4ran #i.i%i2n en *a I4*e%iaL
! La !e8orma.
5. K0u;* 8ue *a +rimer #i.i%i2n entre *o% +rote%tante%L
! Luterano% & ca*.ini%ta%.
6. K0u;* e% *a #i8erencia m;% im+ortante entre *o% +rote%tante%L
! Li/era*e% 3mo#erni%ta%5 & con%er.a#ore%.
@. K0ua*e% %on *a% tre% 8ra%e% Bue re%umen *a% #i8erencia% +rinci+a*e% entre *a #octrina
cat2*ica & *a #octrina +rote%tanteL
"! So*o +or 8e, %o*o Ce%9%, & %o*o *a $i/*ia.
8. KA BuD i4*e%ia +ertenece u%te#L ! 3!e%+ue%ta +er%ona*5
Cap2tulo !
1. K02mo %e %iente a* *eer *a "i%toria #e *a e%cena #e* +e%e/reL KSe i#enti8ica con *a autoraL
K-or BuDL
! 3!e%+ue%ta +er%ona*.5
2. K0u;* e% *a /a%e #e nue%tra %a*.aci2n, %e49n +rote%tante% & cat2*ico%L
! La 4racia #e 'io% en 0ri%to.
3. K02mo conte%tar=a u%te# *a% G+re4unta% #e \enne#&HL E)+*iBue +or BuD.
! 3!e%+ue%ta +er%ona*.5
4. E)+*iBue e* +e*a4iani%mo.
! 'octrina #e -e*a4io, a8irma, Bue e* "om/re no e%t; tota*mente corru+to #e%+uD% #e *a
ca=#a. E* "om/re +ue#e +or %= mi%mo e.itar e* +eca#o.
5. E)+*iBue e* %emi?+e*a4iani%mo.
! E* "om/re no e%t; tota*mente corru+to #e%+uD% #e *a ca=#a. Tiene a*4o /ueno Bue *e
+ermite /u%car a 'io%. E* "om/re tiene Bue tomar *a iniciati.a en /u%car *a 4racia.
6. K0u;* e% e* %i4ni8ica#o #e* /auti%mo +ara *a I4*e%ia 0at2*icaL
! En e* /auti%mo, *a +er%ona reci/e e* E%+=ritu, e* +er#2n & *a 4racia. Tam/iDn #icen Bue e%
1u%ti8ica#a.
@. K02mo entien#e *a I4*e%ia 0at2*ica *a 1u%ti8icaci2nL
! Inc*u&e +er#2n & *i/eraci2n #e* +o#er #e* +eca#o.
8. K0u;* e% e* *u4ar #e *a co*a/oraci2n "umana en e* conce+to cat2*ico #e *a %a*.aci2nL
! La +er%ona /auti,a#a Gco*a/oraH con *a 4racia #e 'io% +ara o/tener *a .i#a eterna,
e%+ecia*mente "acien#o mDrito% & "acien#o u%o #e *o% otro% %acramento% como *a Eucari%t=a
& *a +enitencia.
<. K02mo entien#en *o% cat2*ico% *a 8e re#entoraL
! G0uan#o *o% cat2*ico% "a/*an #e *a G8eH, +onen muc"o Dn8a%i% en e* a%+ecto corporal #e
*a 8e. La I4*e%ia e% e* 0uer+o #e 0ri%to & e* #e+2%ito #e *a 8e &, +or *o tanto, e% e* cana* a
tra.D% #e* cua* un in#i.i#uo GcreeH.H
10. K02mo re%ume e* autor *a #i8erencia +rinci+a* entre *a #octrina cat2*ica & +rote%tante #e
*a %a*.aci2nL
! La #i8erencia ra#ica en Bue *o% cat2*ico% unen en 8orma in%e+ara/*e *a 4racia re#entora
con *o% %acramento% & con *o% mDrito% "umano%, mientra% *o% +rote%tante% +onemo% e*
Dn8a%i% en *a o/ra #irecta & %o/erana #e* E%+=ritu Santo en e* cora,2n #e* cre&ente.
11. E)+*iBue *a i*u%traci2n #e* G4ran /a*#e #e 4raciaH +ara e)+*icar e* en8oBue cat2*ico.
! E% como %i 'io% .ertiera Su 4racia en un 4ran /a*#e, & entre4ara e* /a*#e a *a%
autori#a#e% #e *a I4*e%ia, Buiene% #eci#en c2mo +ro+orcionar e%ta 4racia a %u% miem/ro%.
12. K0u;* e% *a 82rmu*a Bue uti*i,a e* autor +ara re%umir *a #octrina cat2*ica #e *a %a*.aci2nL
! E* /auti%mo d *o% #em;% %acramento% d *a 8e d *o% mDrito% g *a %a*.aci2n
13. Mencione #o% con%ecuencia% +r;ctica% #e *a en%e(an,a cat2*ica acerca #e *a %a*.aci2n.
! En +rimer *u4ar, e* cat2*ico norma*mente no e%t; %e4uro #e %u %a*.aci2n. En %e4un#o
*u4ar, %i no e%t; 4o,an#o #e /en#icione% tem+ora*e%, como *a +ro%+eri#a# & *a %a*u#,
8;ci*mente %iente Bue *a ra,2n e% Bue no *a% "a mereci#o.
14. KAuD *a +arece *a #octrina cat2*ica #e *a %a*.aci2nL ! 3-er%ona*5
(eccin $
Cap2tulo $
1. KAuD %i4ni8ica *a Gre4eneraci2nH +ara *o% +rote%tante%L
! E% una o/ra #e* E%+=ritu Santo, reno.an#o e* cora,2n #e una +er%ona +ara Bue +ue#a
tener 8e.
2. KAuD %i4ni8ica Gnacer #e* a4uaH en Cuan 3L, %e49n e* autor.
! E% %in2nimo #e Gnacer #e *a carneH, e% #ecir %e re8iere a* nacimiento 8=%ico. 3La %e4un#a
+arte e% +er%ona*5
3. KAuD %i4ni8ica *a G1u%ti8icaci2nH, %e49n *o% +rote%tante%.
! E% un acto #e 'io% en Bue #ec*ara a* cre&ente *i/re #e cu*+a & tran%8iere a %u cuenta *e4a*
*a 1u%ticia #e Ce%ucri%to.
4. E)+*iBue *a i*u%traci2n #e *a na.e e%+acia* & e* *etrero.
! La *e& e% como un *etrero a+untan#o a Ce%9%. Ima4ine Bue Bueremo% ir a *a *una, & *a
9nica manera e% .ia1ar en una na.e e%+acia*. Su+on4amo% Bue "a& un *etrero Bue #ice,
GABu= a *a *una. Tiene Bue a/or#ar e%ta na.e e%+acia*H. A%= e% nue%tra %ituaci2n. Aueremo%
ir a* cie*o, +ero e* 9nico camino e% +or *a 8e en 0ri%to. La *e& e% como un *etrero #icien#o,
GABu= a* cie*oH.
5. K-or BuD o8en#e a 'io% cuan#o tratamo% #e contri/uir a nue%tra %a*.aci2nL
!. M* #io a Su 7i1o en *a cru, +ara %a*.arno%. J8recer a*4o +ara 4anar *a %a*.aci2n e% una
o8en%a +orBue %i4ni8ica rec"a,ar Su me1or re4a*o.
6. K0u;* e% e* +a+e* #e *o% %acramento% en *a %a*.aci2nL, %e49n *o% +rote%tante%.
! Lo% +rote%tante% creen Bue *o% %acramento% %on me#io% #e *a 4racia, cuan#o %on
acom+a(a#o% +or *a 8e, +ero Bue *a %a*.aci2n no #e+en#e #e e**o%. Sim+*emente a&u#an a
crecer en *a 8e.
@. K02mo entien#en *o% +rote%tante% *a 8e .i.a & .er#a#era 3no una 8e muerta5L
! La 8e %i4ni8ica #e%can%ar en 'io% continuamente. La 8e .er#a#era no e% una 8e muerta,
%ino una 8e .i.a, Bue **e.a a un cam/io .er#a#ero en *a .i#a.
8. K02mo entien#en *o% +rote%tante% *a G%anti8icaci2nHL
! E% e* crecimiento e%+iritua*. Mientra% Bue *a 1u%ti8icaci2n #e8ine nue%tra re*aci2n legal
con 'io%, *a %anti8icaci2n #e8ine nue%tro caminar diario con M*.
<. E)+*iBue *a i*u%traci2n #e* "om/re GranaH & e* "om/re G/u%oH.
! La i#ea cat2*ica %er=a como e* "om/re GranaH. E* /arco 4ran#e **e.a e* eBui+o & *o%
tanBue% #e o)=4eno. La I4*e%ia %er=a como un /ote m;% +eBue(o, Bue /a1a a* a4ua, **e.an#o
a*4uno% tanBue%. E* cre&ente %er=a como e* "om/re GranaH Bue toma un tanBue & tiene Bue
.o*.er a /u%car m;% o)=4eno #e .e, en cuan#o. La i#ea +rote%tante, en cam/io, %er=a como
e* "om/re G/u,oH. E%te "om/re tiene una *=nea conecta#a con e* /arco 4ran#e. E* /arco
4ran#e mane1a e* o)=4eno #irectamente. E% #ecir, 'io% %iem+re contro*a *a 4racia, & e*
in#i.i#uo #e+en#e %o*amente en M*.
10. KEn BuD conci*io *o% cat2*ico% con#enaron *a% #octrina% +rote%tante% #e *a 1u%ti8icaci2n &
#e *a %anti8icaci2nL
! E* 0onci*io #e Trento.
11. KAuD o+ina u%te# acerca #e *a #octrina +rote%tante #e *a %a*.aci2nL
! 3-er%ona*5
(eccin %
Cap2tulos % y '
Cap2tulo %
1. K0u;* e% *a #i8icu*ta# en *a inter+retaci2n #e Santia4o 2L
! -arece #ecir Bue %omo% 1u%ti8ica#o% +or o/ra%.
2. K0u;* e% *a e)+*icaci2n Bue #a e* autor #e e%te *i/ro a Santia4o 2L
! E* autor e%t; u%an#o e* tDrmino G1u%ti8ica#oH en otro %enti#o. E%t; tratan#o #e e.itar un
ma*enten#i#o. E%t; mo%tran#o Bue *a 8e .er#a#era **e.a 8ruto.
3. Mencione #o% #e8inicione% #e *a +a*a/ra 4rei4a G#i]ai2oH u%a#a +or -a/*o en !omano%.
! a. "acer 1u%to, /. mo%trar%e 1u%to, c. #ec*arar 1u%to.
4. KEn cu;* #e e%to% #o% %enti#o% uti*i,a e* tDrmino Santia4o en e* %e4un#o ca+=tu*o,
.er%=cu*o 21L
! En e* %e4un#o %enti#o, mo%trar%e 1u%to, o %er con%i#era#o 1u%to.
5. K0u;* e% *a #i8icu*ta# en *a inter+retaci2n #e Mateo 25L
! -arece in#icar Bue *a %a*.aci2n #e+en#e #e *a% o/ra%.
6. KAuD e)+*icaci2n #a, e* autor #e e%te *i/ro, #e Mateo 25L
! Ce%9% e%t; #icien#o Bue *a e.i#encia #e *a 8e .er#a#era %er; e* 8ruto #e una .i#a
cam/ia#a.
@. 'e%cri/a *a Gi*u%traci2n #i.inaH #e Cuan 15, & e)+*iBue c2mo a&u#a a enten#er *a
re*aci2n entre *a 8e & *a% /uena% o/ra%.
! Ce%9% e% *a .i#, & *o% cre&ente% %omo% *a% rama%. 6na rama no +ue#e +ro#ucir 8ruto %in *a
.i#. 6na rama %e+ara#a #e *a .i# tiene Bue %er conecta#a +ara +o#er +ro#ucir u.a%. En .e,
#e "acer /uena% o/ra% +ara 4anar mDrito% & %a*.arno%, #e/emo% e%tar in1erta#o%
e%+iritua*mente a Ce%9% +or *a 8e +ara +o#er #ar e* 8ruto #e /uena% o/ra%.
8. E)+*iBue *a ana*o4=a #e *o% naran1o% & *o% man,ano%.
! Su+on4amo% Bue to#o% nacimo% como naran1o%, & *o% 9nico% ;r/o*e% Bue %e %a*.an %on
*o% man,ano%. En e* #=a #e 1uicio, e* Se(or e)aminar; e* 8ruto +ara .er BuD ti+o #e ;r/o*
%omo%. -ero, &a Bue nacimo% como naran1o%, *a 9nica e%+eran,a e%t; en un mi*a4ro.
Tenemo% Bue %er con.erti#o% en man,ana% +ara +ro#ucir man,ana%. E%to %uce#e +or *a 8e
en Ce%ucri%to. M* no% #a una .i#a nue.a, D* no% con.ierte, +ara Bue +o#amo% #ar 8ruto
4enuino, e.i#encia #e nue%tra 8e.
<. E)+*iBue *a i*u%traci2n #e *a /om/i**a.
! >ue%tra 8e e% como e* 8i*amento #e *a /om/i**a. >ue%tra% /uena% o/ra% %on como *a *u,.
>o cau%amo% *a% /uena% o/ra%. E% e* E%+=ritu Santo Bue *a% cau%a. -ero %i no tenemo% 8e, no
"a& /uena% o/ra%. 3Ta* como, %in e* 8i*amento en *a /om/i**a, no "a& *u,.5
10. K02mo no% a&u#a e* conce+to #e* +acto a com+ren#er *o Bue e% *a 8e re#entoraL
! Ser %a*.o %i4ni8ica "acer un +acto con 'io%. E%to e% ace+tar %u% +rome%a%, +ero tam/iDn
inc*u&e entre4ar nue%tra% .i#a% a D*.
11. KE%t; #e acuer#o con *a inter+retaci2n #e* autor #e Santia4o 2 & Mateo 25L !
3-er%ona*5
Cap2tulo '
1. 'e%cri/a cuatro con%ecuencia% +r;ctica% #e* en8oBue +rote%tante #e *a %a*.aci2n.
! a. >o% moti.a a con8iar %o*amente en 0ri%to +ara *a %a*.aci2n.
/. -o#emo% e%tar %e4uro% #e *a %a*.aci2n.
c. La moti.aci2n +ara una .i#a %anta no e% temor, %ino amor.
#. La %anti8icaci2n nace #e* interior & no 8or,a#a e)teriormente.
2. K-ue#e u%te# +en%ar en otra% con%ecuencia%L ! 3-er%ona*5
(eccin '
Cap2tulo )
1. KAuD autori#a# #an *o% cat2*ico% a *a Tra#ici2nL K-or BuDL
! Le #an *a mi%ma autori#a# #e *a $i/*ia. E**o% creen Bue "a& otra% en%e(an,a% de #ess 0
los apstoles Bue no 8ueron inc*ui#a% en *a $i/*ia, +ero Bue 8ueron +re%er.a#a% #i.inamente
entre *a% autori#a#e% #e *a I4*e%ia.
2. Mencione cinco ra,one% Bue #an *o% +rote%tante% +or no ace+tar *a Tra#ici2n como
autoritati.a.
! a. 0reemo% Bue *o% "om/re% %on 8a*i/*e%, Bue a tra.D% #e *a% #Dca#a% & *o% %i4*o%, *a%
en%e(an,a% ora*e% #e Ce%9% & *o% a+2%to*e% %er=an #i%tor%iona#a%, a9n +or "om/re%
/ueno%.
/. 0reemo% Bue %o*amente *a -a*a/ra E%crita **e.a *a +rome%a #e in%+iraci2n in8a*i/*e, &
no *a tra#ici2n ora*.
c. 'urante *a "i%toria, no %o*amente *a I4*e%ia 0at2*ica "a rec*ama#o tener re.e*acione%
e%+ecia*e% #e 'io% %ino Bue otro% 4ru+o% como *o% 4n2%tico%. K02mo +o#emo%
#i%tin4uir entre *a% re.e*acione% .er#a#era% & *a% 8a*%a%L
#. 7a& #octrina% Bue *a I4*e%ia 0at2*ica ace+ta +orBue %on +arte #e *a "radicin, +ero
Bue *o% +rote%tante% no ace+tamo% +orBue no e%t;n en *a .i(lia.
e. Ser=a mu& #i8=ci* #e8en#er *a in8a*i/i*i#a# tota* #e* -a+a a tra.D% #e *o% %i4*o%.
3. K0u;* e% e* en8oBue cat2*ico #e *a re*aci2n entre *a 8e & *a ra,2nL
! Lo% cat2*ico% tien#en a "acer una %e+araci2n 0uan#o e%tu#ian *a natura*e,a, *a ra,2n e%
un in%trumento %u8iciente, .;*i#o & acerta#o. 0uan#o e%tu#ian *a $i/*ia & ana*i,an tema%
re*i4io%o%, *a ra,2n no e% %u8icienteP %e nece%ita em+*ear *a 8e.
4. K0u;* e% e* en8oBue +rote%tante #e *a re*aci2n entre *a 8e & *a ra,2nL
! La +o%ici2n +rote%tante a#.ierte Bue *a ra,2n "a %i#o tan a8ecta#a +or *a ca=#a Bue no
con.iene con8iar en e**a en 8orma in#e+en#iente, %in 8renar*a & corre4ir*a #e acuer#o con *a
re.e*aci2n & *a 8e.
5. K0u;* e% e* a+orte #e 0orne*iu% Oan Ti* a *a a+o*o4DticaL
! 7i,o una 4ran contri/uci2n a *a a+o*o4Dtica cri%tiana con %u a8irmaci2n #e Bue *a .er#a#
no e% neutra*, & Bue *a ra,2n "umana no e% o/1eti.a.
6. Mencione un +a%a1e /=/*ico c*a.e Bue "a/*a #e* *=mite #e *a ra,2n "umana.
! 1 0orintio% 1 & 2
@. KAuD o+ina u%te# #e* conce+to cat2*ico #e *a Tra#ici2nL
! 3-er%ona*5
8. KAuD o+ina #e* en8oBue #e* autor acerca #e *a re*aci2n entre *a 8e & *a ra,2nL
! 3-er%ona*5
(eccin )
Cap2tulo +
1. En *a +r;ctica com9n, KBuD *u4ar #an *o% cat2*ico% a *a Oir4en Mar=aL
! AunBue *o% cat2*ico% tDcnicamente reconocen *a %u+eriori#a# #e Ce%9%, en *a +r;ctica e%
mu& com9n Bue *a 4ente atri/u&a m;% im+ortancia a Mar=a, e%+ecia*mente en AmDrica
Latina.
2. Se49n *a #octrina cat2*ica, Ken BuD manera% Mar=a coo+era en *a o/ra #e re#enci2nL
! -rimero, e**a #io a *u, a Ce%9%. Se4un#o, e**a a&u#2 a 8un#ar *a I4*e%ia con %u% oracione%.
Tercero, e**a naci2 %in e* +eca#o ori4ina* & G+artici+2H en *a re%urrecci2n #e Ce%9% cuan#o
e**a 8ue tra%*a#a#a a* cie*o %in morir. 0uarto, e**a e% e* mo#e*o #e *a 8e & #e *a cari#a#.
Fina*mente, e**a contin9a interce#ien#o #e%#e e* cie*o +ara #arno% G*o% #one% #e *a
%a*.aci2n eternaH.
3. K-or BuD *o% cat2*ico% oran 8recuentemente a Mar=a & a *o% %anto%L K0u;* e% *a
e)+*icaci2n Bue #anL
! E)+*ican Bue re,an a *o% %anto% & a *a Oir4en +orBue %e %ienten in#i4no% #e acercar%e a
'io% mi%mo. Encuentran con%ue*o en *a 8i4ura materna*.
4. K0u;* e% *a 8unci2n #e *o% =cono% & *a% im;4ene% +ara *o% cat2*ico%L K02mo *a% e%timanL
! Lo% cat2*ico% *a% e%timan como e)+re%ione% %im/2*ica% #e* e.an4e*io.
5. K02mo *a ima4en #e *a Oir4en #e Eua#a*u+e en MD)ico #emue%tra e* %increti%mo
cat2*ico en AmDrica LatinaL
! En *a ima4en, Mar=a e%t; +ara#a %o/re *a *una, %=m/o*o im+ortante en *a re*i4i2n
in#=4ena, mo%tran#o Bue e**a e% %u+erior, +ero no *a a+*a%ta.
6. K-or BuD no #e/e %or+ren#erno% *a 8orma en Bue *o% cat2*ico% me,c*aron *a% re*i4ione%
in#=4ena% con e* cato*ici%mo en AmDrica LatinaL
! -orBue tra#iciona*mente "an teni#o *a +o%ici2n #e G0ri%to So/re *a cu*turaH. Ace+tan e*
"ec"o #e Bue *a cu*tura e% /;%icamente /uena, +ero creen Bue #e/emo% a(a#ir e* a%+ecto
cri%tiano a *a cu*tura
@. K0u;* e% e* .er%=cu*o c*a.e Bue re+re%enta e* en8oBue +rote%tante #e me#ia#ore%L
! 1 Timoteo 25, ,or8ue $a0 un solo ios, 0 un solo mediador entre ios 0 los $om(res,
#esucristo $om(re.
8. K-or BuD +o#emo% orar #irectamente a 'io%L
! >o %omo% #i4no% #e acercarno% a 'io% +or no%otro% mi%mo%, +ero %= +o#emo% **e4ar a
'io% +uri8ica#o% +or *a %an4re #e 0ri%to & a tra.D% #e %u me#iaci2n.
<. KAuD %e +ro"=/e en M)o#o 204T5L
! 7acer im;4ene% e inc*inar%e #e*ante #e e**a%.
10. K02mo e% Bue Mateo 1246T50 #a una +er%+ecti.a correcta #e Mar=aL
! Ce%9% +one a %u ma#re a un ni.e* i4ua* a to#o% *o% #em;% Bue %on %u% #i%c=+u*o%.
11. K0u;* e% e* *u4ar #e *a Oir4en Mar=a entre *o% cat2*ico% #e %u +a=%L ! 3-er%ona*5
12. KAuD o+ina u%te#L K0u;* e% e* *u4ar #e *a Oir4en Mar=a en *o% e.an4e*io%L ! 3-er%ona*5
(eccin +
Cap2tulo .
1. K0u;*e% %on *o% criterio% +rote%tante% +ara #e8inir un G%acramentoHL
! Lo% +rote%tante% tenemo% #o% criterio% +ara #e8inir *o% %acramento%
a. 'e/en %er ceremonia% in%titui#a% +or e* Se(or Ce%9% +ara %er +ractica#a% +or to#o% *o%
cre&ente%, &
/. 'e/en %er ceremonia% Bue u%an %=m/o*o% .i%i/*e% +ara re+re%entar .er#a#e%
e%+iritua*e%.
2. K0u;* e% *a #i8erencia m;% 4ran#e entre e* en8oBue +rote%tante & e* en8oBue cat2*ico #e
*o% %acramento%L
! La #i8erencia m;% 4ran#e e% Bue *a I4*e%ia 0at2*ica con%i#era *o% %acramento% nece%ario%
+ara *a %a*.aci2n.
3. KAuD en%e(a *a #octrina cat2*ica #e *a Gtran%u/%tanciaci2nHL
! En%e(an Bue e* +an & e* .ino rea*mente %e con.ierten en e* cuer+o & *a %an4re #e Ce%9%
en *a /oca #e* cre&ente a* ce*e/rar e* %acramento.
4. K-or BuD e% tan im+ortante *a Ge)trema unci2nH +ara *o% cat2*ico%L
! 'a#o %u conce+to #e *a 1u%ti8icaci2n & *a %a*.aci2n, Buieren ir%e con e* a*ma +ura &
+er#ona#a, & +ien%an Bue e%te %acramento e% #eterminante +ara %u e%ta#o eterno.
5. K0u;*e% %on *a% #o% #i8erencia% entre e* conce+to cat2*ico #e +enitencia & e* conce+to
+rote%tante #e* arre+entimientoL
! a. -rimero, *a I4*e%ia 0at2*ica conce#e e* +o#er +ara +er#onar *o% +eca#o% a *o% o/i%+o%
& +re%/=tero%.
/. La %e4un#a #i8erencia entre *a +enitencia cat2*ica & e* arre+entimiento +rote%tante e%
Bue e* %acer#ote in#ica a* con8e%or cierto% acto% #e +enitencia +ara Gre+arar *o% #a(o%H.
6. Mencione cuatro +ro+2%ito% #e* %u8rimiento %e49n *a% E%critura%, & anote una re8erencia
/=/*ica +ara ca#a uno.
! a. >o% "ace crecer e%+iritua*mente. Santia4o 12T4, !omano% 53T4
/. E% una +rue/a #e nue%tra 8e. 1 -e#ro 16T@
c. -ue#e %er una 8orma #e #i%ci+*ina #e +arte #e nue%tro +a#re ce*e%tia*. 7e/reo% 12@T8
#. >o% a&u#a a enten#er e* %u8rimiento #e *o% #em;% +ara +o#er con%o*ar*o%. 2 0orintio%
13T5
@. K-ue#e +en%ar en otro +ro+2%ito #e* %u8rimientoL ! 3-er%ona*5
(eccin .
Cap2tulos / y 0
Cap2tulo /
1. K-or BuD *o% cat2*ico% inc*u&en *o% *i/ro% a+2cri8o% en %u $i/*iaL
! E* ar4umento +rinci+a* e% Bue e%ta/an en a*4una% .er%ione% anti4ua% #e *a Septuaginta.
2. K-or BuD *o% +rote%tante% no *o% inc*u&enL 3Mencione cuatro ra,one%.5
! a. E* Anti4uo Te%tamento com+i*a#o +or *o% 1u#=o% no *o% inc*u=a.
/. >o %e +ue#e com+ro/ar Bue Ce%9% & *o% autore% #e* >ue.o Te%tamento *o% "a&an
ace+ta#o o u%a#o como in%+ira#o%.
c. E* +roce%o "i%t2rico Bue **e.2 a inc*uir*o% e% ne/u*o%o & contra#ictorio.
#. E* conteni#o mi%mo e% cue%tiona/*e.
3. K0u;n#o 8ueron a4re4a#o% *o% *i/ro% a+2cri8o% a *a Se+tua4intaL
! Lo% *i/ro% A+2cri8o% 8ueron e%crito% entre e* a(o 150 ante% #e 0ri%to & 100 a(o% #e%+uD%
#e 0ri%to.
4. KAuD o+ina/a Cer2nimo #e *o% *i/ro% a+2cri8o%L
! Se o+u%o a inc*uir*o% en %u tra#ucci2n. Lo% **am2 Ga+2cri8o%H, #e #u#o%a autentici#a#.
5. K-or BuD e% +oco +ro/a/*e Bue Ce%9% & *o% e%critore% #e* >ue.o Te%tamento "a&an u%a#o
*o% *i/ro% a+2cri8o%L
! A*4uno% *i/ro% a+2cri8o% 8ueron a4re4a#o% a *a% .er%ione% #e *a Se+tua4inta +oco ante%
#e Ce%9%, & otro% 8ueron a4re4a#o% inc*u%o #e%+uD% #e Ce%9%. E% mu& +ro/a/*e Bue Ce%9%,
%ien#o 1u#=o, "a&a u%a#o *a .er%i2n "e/rea como #ocumento autoritati.o, m;% Bue *a
.er%i2n en 4rie4o.
6. K0u;n#o ace+t2 *a I4*e%ia 0at2*ica o8icia*mente *o% *i/ro% a+2cri8o% como can2nico%,
e%ta/*ecien#o *a *i%ta #e *i/ro% Bue u%an "o& en #=aL
! En e* Concilio de "rento, en e* a(o 1545.
@. K0ree u%te# Bue #e/emo% *eer *o% *i/ro% A+2cri8o%L ! 3-er%ona*5
8. K0ree Bue #e/emo% inc*uir *o% *i/ro% A+2cri8o% en nue%tra% $i/*ia%L K-or BuDL !
3-er%ona*5
Cap2tulo 0
1. KAuD +ro/*ema "i%t2rico in8*u&2 en e* #e%arro**o #e* +a+a#oL
! 6na #e *a% cau%a% +rinci+a*e% 8ue e* "ec"o #e Bue "a/=an teni#o muc"a% contro.er%ia%
#octrina*e% #urante *o% +rimero% %i4*o%. Tu.ieron Bue #e8inir *a trini#a#, *a +er%ona #e
0ri%to, conte%tar e* +e*a4iani%mo, & e%ta/*ecer e* canon /=/*ico, +or e1em+*o.
2. KAuD +a%a1e /=/*ico u%an *o% cat2*ico% +ara #e8en#er e* +a+a#oL
! Mateo 1613T20
3. K02mo inter+retan *o% +rote%tante% e* "ec"o #e Bue -e#ro 8ue **ama#o una GrocaHL
! Lo% +rote%tante% no cue%tionamo% e* "ec"o #e Bue -e#ro "a&a %i#o *a G+ie#raH #e *a
I4*e%ia 3en e* %enti#o #e %er uno #e *o% +rimero% e.an4e*i%ta% & *=#ere%5 %ino Bue o/1etamo%
e* e%ta/*ecimiento #e un +a+a#o +er+etuo con tanta autori#a# como re%u*ta#o #e e%te "ec"o
"i%t2rico.
4. K02mo inter+retan *o% +rote%tante% e* conce+to #e *a% G**a.e% #e* reinoHL
! E* Bue tiene *a% G**a.e%H %o*amente facilita *a %a*.aci2n 3re%taura, ora, & +roc*ama e*
e.an4e*io5 +ero no contro*a *a %a*.aci2n.
5. K0u;* e% una #e *a% #i8erencia% m;% c*ara% entre e* %i%tema cat2*ico & e* %i%tema
+rote%tante #e 4o/ierno #e *a I4*e%iaL
! Entre *o% +rote%tante%, *o% #iri4ente% #e *a con4re4aci2n norma*mente "an %i#o e*e4i#o%
+or *o% miem/ro%. En e* %i%tema cat2*ico, *o% miem/ro% #e una +arroBuia *oca* no #eci#en
BuiDn .a a %er %u %acer#ote o BuiDne% %er;n %u% #iri4ente%. A* contrario, %on *a% autori#a#e%
%u+eriore% Buiene% *o #eci#en.
6. KEn BuD +a%a1e .emo% en e* >ue.o Te%tamento Bue *o% miem/ro% #e *a con4re4aci2n
+artici+aron en #eci%ione% im+ortante%L
! En *a e*ecci2n #e *o% #i;cono%, 7ec"o% 65T6
@. K0u;* e% una #e *a% #e/i*i#a#e% m;% 4ran#e% #e *a% i4*e%ia% +rote%tante%L
! La 8a*ta #e uni#a#.
8. K02mo +ien%a u%te# Bue #e/e %er e* 4o/ierno #e una i4*e%ia *oca*L ! 3-er%ona*5
(eccin /
Cap2tulos !1 y !!
Cap2tulo !1
1. KAuD e% e* +ur4atorioL, %e49n *o% cat2*ico%
! E% un *u4ar +ara *a +uri8icaci2n #e *o% Bue %on %a*.o%, +ero Bue no "an %i#o %anti8ica#o%.
2. K02mo #e8ien#en %u #octrina #e* +ur4atorioL KAuD +a%a1e% u%anL
! La /a%e #e %u #octrina e% un +a%a1e en 2 Maca/eo%, uno #e *o% *i/ro% A+2cri8o%, & e*
te)to #e Mateo 1231T32. E* ar4umento e% Bue, cuan#o Ce%9% #ice Bue *a /*a%8emia contra
e* E%+=ritu Santo no %er; +er#ona#a Gen e%te %i4*o ni en e* .eni#eroH, e%t; in%inuan#o Bue
a*4uno% +eca#o% s! ser%n +er#ona#o% en e* mun#o .eni#ero.
3. K02mo e)+*ican *o% +rote%tante% e* +a%a1e #e Mateo 12L
! En Mateo 12, Ce%9% no #ice na#a acerca #e otro% +eca#o% Bue %er;n +er#ona#o% #e%+uD%
#e *a muerte. Sim+*emente e%t; +onien#o Dn8a%i% en e* +unto #e Bue *a /*a%8emia no %er;
+er#ona#a nunca, en nin49n *u4ar.
4. E)+*iBue e* conce+to cat2*ico #e *a% in#u*4encia%. K0u;* e% e* +ro+2%itoL
! La% in#u*4encia% *i/eran a *a +er%ona #e *a% con%ecuencia% tem+ora*e% #e %u +eca#o.
5. K0u;* e% *a re%+ue%ta +rote%tanteL
! Si *a% in#u*4encia% +u#ieran e.itar e* ca%ti4o Gtem+ora*H, entonce% +o#r=amo% e.a*uar *a
.i#a e%+iritua* #e una +er%ona +or *a canti#a# #e %u8rimiento Bue e)+erimenta.
E%+erar=amo% Bue *a 4ente m;% 1u%ta %u8rir=a meno%. La E%critura in#ica Bue e%to %er=a un
error 4ra.e. Oemo% muc"o% ca%o% en *a $i/*ia #e +er%ona% /uena% Bue %u8ren muc"o.
6. KAuD o+ina u%te# #e *a #octrina #e* +ur4atorioL
! 3-er%ona*5
Cap2tulo !!
1. K0ua*e% %on a*4una% #e *a% ra,one% Bue *o% +rote%tante% no e)i4en e* ce*i/ato +ara %u%
mini%tro%L K0u;* e% *a +o%ici2n +rote%tanteL
! Lo% +rote%tante% con%i#eramo% Bue e* ce*i/ato e% un #on e%+ecia* +ara a*4una% +er%ona%,
& re%+etamo% a *o% Bue "an e%co4i#o e%te e%ti*o #e .i#a. Sin em/ar4o, creemo% Bue e*
matrimonio e% e* camino norma* +ara *a ma&or=a, Bue e% /ueno & "onro%o, & Bue no #e/er=a
%er +ro"i/i#o +ara *o% o8icia*e% #e *a I4*e%ia. E% +ro/a/*e Bue +ara *a ma&or=a #e *a%
+er%ona% Bue no contraen matrimonio, %e .a a +ro#ucir una 4ran tentaci2n.
2. K0u;* e% *a +o%ici2n cat2*ica acerca #e* #i.orcioL
! La I4*e%ia 0at2*ica norma*mente no +ermite e* #i.orcio, %e49n e* Catecismo. -ero "a&
e)ce+cione%.
3. K0u;* e% *a +o%ici2n +rote%tanteL
! Ace+tamo% e* #i.orcio 3con *i/erta# +ara contraer un nue.o matrimonio5 +or #o%
moti.o%, como e)ce+cione%
a. La in8i#e*i#a# #e +arte #e* c2n&u4e, &
/. e* a/an#ono #e +arte #e* c2n&u4e.
4. KAuD o+ina #e* ce*i/atoL ! 3-er%ona*5
5. K-ien%a u%te# Bue a .ece% e* #i.orcio e% *e4=timoL K0u;n#oL K-or BuDL ! 3-er%ona*5
6. K-ien%a u%te# Bue e% *e4=timo ca%ar%e #e nue.o #e%+uD% #e #i.orciar%eL K-or BuDL !
3-er%ona*5

Potrebbero piacerti anche