Sei sulla pagina 1di 3

Boletn Santillana

Da de la Conciencia Negra


Pblico meta: Alumnos de Ensino Mdio
Hoja del Alumno

1 Lee este texto de IBGE (Instituto Brasileiro de Geografia e Estatsticas) sobre las estadsticas brasileas
respecto del color de la poblacin y transporta las informaciones al cuadro de abajo.

A experincia brasileira na investigao da cor data do primeiro levantamento censitrio realizado no
Pas em 1872, ainda no tempo da escravido. O recenseado livre podia se autoclassicar dentre as opes:
branco, preto, pardo ou caboclo, e era de sua competncia a classicao dos seus escravos entre duas
categorias: preto e pardo.
No foi realizado Censo de 1880, e o de 1890, o primeiro levantamento realizado aps a abolio da
escravatura (que aconteceu em 1888), baseou-se nas seguintes categorias: branco, preto, mestio ou caboclo.
Nos Censos de 1900 e de 1920, a informao sobre cor no foi objeto de pesquisa, sendo
reintroduzida no Censo Demogrco 1940, com a classicao da populao em trs grandes grupos (pretos,
brancos e amarelos). Sob a designao de pardos foram reunidos, no mbito da divulgao, os que registraram
outra declarao (ndio, caboclo, mulato, moreno, etc.) ou lanaram um trao no lugar reservado resposta.
A incluso da categoria amarela foi em funo da forte imigrao japonesa para o Pas. A populao
brasileira, segundo o Censo Demogrco 1950, foi distribuda em quatro grupos: branco, preto, amarelo e
pardo.
Em 1960, foram utilizadas as mesmas categorias do censo anterior, com a inovao de estarem pr-
codicadas para captao. J no censo seguinte, o de 1970, a categoria no foi investigada. No Censo
Demogrco 1980, a informao foi novamente reintroduzida, ainda com as quatro categorias: branco, preto,
amarelo e pardo.
A classicao utilizada pelo IBGE, no Censo Demogrco 1991, incorporou a categoria indgena. As
categorias investigadas foram nesta ordem: branco, preto, amarelo, pardo e indgena. O Censo Demogrco
2000 manteve as mesmas categorias, assim como a mesma conceituao.

De Tendncias demogrcas uma anlise dos indgenas com base nos resultados da amostra dos Censos
Demogrcos 1991 e 2000 en
http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/tendencia_demografica/indigenas/comentarios.pdf

Censo Demogrfico Color/es de la poblacin Observacin
1872
1880
1890
1900 y 1920
1940
1950
1960
1970
1980
1991
2000

A qu grupo perteneces t? Y tus padres? Y tus abuelos?
Para imprimir y/o fotocopiar Hoja del Alumno 1 de 2
Boletn Santillana
Da de la Conciencia Negra


2 Ya has sido vctima de racismo o ya has presenciado alguna situacin de discriminacin tnica? Conversa con
un/a compaero/a.

3 Lee este trecho de una entrevista de Dbora Bergamasco al jugador del equipo Santos, Neymar. Luego
comntalo con un/a compaero/a.

[...]
Jornalista: Falando nisso, qual a parte chata de fazer sucesso?
Neymar: Ah, no tem parte chata. Eu acho que sempre legal.
Jornalista: J foi vtima de racismo?
Neymar: Nunca. Nem dentro e nem fora de campo. At porque eu no sou preto, n? [...]
Jornalista: Voc alisa mesmo os cabelos a cada 20 dias?
Neymar: Aliso. Nem sei o que eles (cabeleireiros) fazem. S sei que tem um cheiro ruim. Mas fica bom porque
meu cabelo meio enrolado. A tem que alisar para o moicano espetar. E tambm pinto de loiro. Sou meio
maluco, n? [...]

26 de abril de 2010 | O Estado de S.Paulo
http://www.estadao.com.br/estadaodehoje/20100426/not_imp542923,0.php

4 Ahora lee un trecho del discurso de Martin Luther King, de 1963.

[...] 100 aos despus, debemos enfrentar el hecho trgico de que el negro todava no es libre. Cien aos
despus, la vida del negro es todava minada por los grilletes de la discriminacin. Cien aos despus, el negro
vive en una solitaria isla de pobreza en medio de un vasto ocano de prosperidad material. Cien aos despus el
negro todava languidece en los rincones de la sociedad estadounidense y se encuentra a s mismo exiliado en su
propia tierra. [...]

El sueo
Yo tengo un sueo que un da esta nacin se elevar y vivir el verdadero significado de su credo, creemos
que estas verdades son evidentes: que todos los hombres son creados iguales.
Yo tengo un sueo que un da en las coloradas colinas de Georgia los hijos de los ex esclavos y los hijos de
los ex propietarios de esclavos sern capaces de sentarse juntos en la mesa de la hermandad.
Yo tengo un sueo que un da incluso el estado de Mississippi, un estado desierto, sofocado por el calor de
la injusticia y la opresin, ser transformado en un oasis de libertad y justicia.
Yo tengo un sueo que mis cuatro hijos pequeos vivirn un da en una nacin donde no sern juzgados por
el color de su piel sino por el contenido de su carcter.
Yo tengo un sueo hoy!
Yo tengo un sueo que un da, all en Alabama, con sus racistas despiadados, con un gobernador cuyos
labios gotean con las palabras de la interposicin y la anulacin; un da all mismo en Alabama pequeos nios
negros y pequeas nias negras sern capaces de unir sus manos con pequeos nios blancos y nias blancas
como hermanos y hermanas. [...]

5 En grupos, elaboren un discurso en el que hablen de su sueo para Brasil, respecto de igualdad, discriminacin,
respeto, intolerancia. Enseguida, los grupos profieren o intercambian sus discursos.










Para imprimir y/o fotocopiar Hoja del Alumno 2 de 2

Boletn Santillana
Da de la Conciencia Negra


Pblico meta: Alumnos de Ensino Mdio
Hoja del Profesor

Lo que proponemos con esta actividad es una reflexin sobre las etnias que pueblan Brasil y las diferentes formas
como nos percibimos a nosotros y a los dems.

1
Ms lectura http://www.ibge.gov.br/ibgeteen/noticias/frameset.php

Censo Demogrfico Color/es de la poblacin Observacin
1872 Livres: branco, preto, pardo ou caboclo.
Escravos: preto ou pardo.
Escravido
1880 No houve Censo.
1890 Branco, preto, mestio ou caboclo. Aps a Abolio da Escravatura
1900 y 1920 No foi objeto de pesquisa. -
1940 Pretos, brancos e amarelos (pardos: ndio,
caboclo, mulato, moreno etc. e no
declarados)
-
1950 Branco, preto, amarelo e pardo. Forte imigrao japonesa
1960 Branco, preto, amarelo e pardo. -
1970 No foi objeto de pesquisa. -
1980 Branco, preto, amarelo e pardo. -
1991 Branco, preto, amarelo, pardo e indgena. -
2000 Branco, preto, amarelo, pardo e indgena. -

Explcales a los alumnos que el IBGE trabaja con el criterio de entrevistas, en que un entrevistado puede hablar por
todos que viven con l. En el caso del color, dice cul es su color y el color de quienes viven en aquella vivienda.

Si te parece bien, explota el modo como han cambiado las nomenclaturas relativas a color de piel a lo largo del
tiempo. Pregntales si utilizan otras nomenclaturas y cules son.

Sobre la pregunta A qu grupo perteneces t? Y tus padres? Y tus abuelos?, no hace falta que los alumnos
apunten su respuesta ni que la digan en voz alta. Esa respuesta funcionar ms para la reflexin personal.

2
Respuestas personales. Se puede discutir el tema entre todos.

3
Respuestas personales. Se puede discutir el tema entre todos.

Para leer todo el artculo sobre Neymar:
http://www.estadao.com.br/estadaodehoje/20100426/not_imp542923,0.php

4
El 28 de agosto de 1963 Martin Luther King brind su discurso "Yo tengo un sueo" en los escalones del
monumento a Lincoln en Washington D.C. Lee el texto completo de una oratoria histrica:
http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/international/newsid_3188000/3188123.stm

5
Respuestas personales.

Potrebbero piacerti anche