Sei sulla pagina 1di 70

Exame da Medula ssea

PROF. ANTNIO ALVES DUARTE


Perspectiva histrica
Rudolf Virchow 1847
Ernest Neumann 1869
Paul Ehrlich 1879 e 1898
Romanowsky 1891
Ghedini 1908
Arinkin 1929



A medula ssea apresenta distribuio corporal varivel
conforme a idade.












formada principalmente por dois nichos, nicho vascular e
perivascular.
Os Nichos da Medula ssea
Exames realizados
Mielograma
Bipsia
Estudo imunofenotpico
Estudo citogentico
Estudo de marcadores moleculares
Indicaes
Leucemias (diagnstico e acompanhamento)

Mielodisplasias

Doenas mieloproliferativas

Anemias de causa desconhecida

Estadiamento de linfomas


Indicaes
Distrbios linfoproliferativos

Trombocitoses e trombocitopenias

Doenas de depsito (Gaucher)

Esplenomegalias a esclarecer

Febre de origem indeterminada (mielocultura)


Indicaes
Doenas genticas

Pancitopenia

Anemia aplstica

Purpura trombocitopenica trombtica

Disproteinemia
Contraindicaes
Hemofilias (sem uso de fatores)
Distrbio servero da coagulao;
Plaquetas menor que 20.000/mm
3

Suspeita de mieloma multiplo - puno esternal.
Bipsia: nunca realizar no esterno
Presena de infeco ou osteomielite.
Local que j foi irradiado.
Locais de aspirao
Espinha ilaca pstero-superior
Espinha ilaca ntero-superior
Esterno
Tero superior da tbia (menores 18 meses)
Trocanter maior do femur (adultos)
Processo espinhoso das vertebras lombares;
Costelas

Hematopoiese no adulto
Medula
ssea
vermelha
Medula
ssea
amarela
Demanda orgnica
Local de aspirao e bipsia

Espinha ilaca ntero-superior
Esterno - local de aspirao da MO
Esqueleto do trax

Locais de puno

2 e 3 espaos

intercostais
Agulhas para mielograma
Agulhas para bipsia e aspirao
Agulha para bipsia de MO

Agulha de Jamshidi
Agulha para bipsia de MO
Agulha de Islam
Caixa de puno da MO - UFU
Caixa de puno da MO
Caixa de puno da MO
Agulha de puno da MO
Agulha de puno da MO
Agulha de puno da MO
Agulha de puno da MO
Caixa para bipsia de MO
Caixa para bipsia de MO
Caixa para bipsia de MO
Detalhes da agulha de bipsia de MO
Detalhes da agulha de bipsia de MO
Comprimento da agulha de bipsia
Como segurar a agulha
Como segurar a agulha
Aspirao e bipsia - procedimento
Escolha do local
Exames a serem realizados
Necessidade de sedao
Presena de assistente
Preparo do material de puno
Realizao do procedimento
Procedimento sedao
Crianas (lorazepam)
Leucemias devido ao nmero de punes
Pacientes muito ansiosos ou que no colaboram
Sedao e analgesia de curta durao (crianas)
Deve ser realizado em local seguro
Tcnica de puno
Tcnica assptica
Anestesia local (geralmente)
Coleta sem anticoagulante para mielograma
Coleta com EDTA para B. Molecular e
Imunofenotipagem
Coleta com Heparina para Citogentica
Fazer o maior nmero de lminas possvel
Material de puno
Caixa de puno aspirativa ou bipsia
Seringas de 20 mL para aspirar
Seringa de 5 mL para anestesia local
Agulha 25/8 para aspirar o anestsico
Agulha de insulina para boto anestsico
Polvidine para antissepsia
Gazinhas e pina para antissepsia
Luvas estreis descartveis
Mielograma

Puno da crista ilaca


Esfregao medular


Contagem de 500 clulas
nucleadas







Esfregao de medula ssea - Romanowsky
Coloraes

Colorao de rotina (Romanowsky)

Colorao para ferro (Azul da Prussia)

Coloraes citoqumicas
Sudan Black
Mieloperoxidase
PAS
Fragmentos obtidos por diferentes agulhas
Colorao de HE de uma bipsia de MO
Laudo de Mielograma
Nome: Numero da lamina:
Local de coleta: Diluio:
Celularidade: Relao G/E:
Blastos: Linfcitos:
Promielcitos: Plasmcitos:
Mielcitos: Moncitos:
Metamielcitos: Pr-eritroblastos:
Neutrofilos bastonetes: Eritoblastos basfilo:
Neutrofilos segmentados: Eritroblasto policromtico:
Basfilos: Eritroblasto ortocromtico:
Eosinfilos:
Macrfagos:
Laudo de mielograma continuao....
Srie granuloctica:
Srie Eritroctica:
Srie Linfomonoplasmocitria:
Srie Megacarioctica:
Blastos :
Citoqumica:
Concluso:
Valores de referncia segundo Barbara Bain
Clulas Variao Mdia
Blastos 0 3 1,4
Promielcitos 3,2 12,4 7,8
Mielcito neutrfilo 3,7 - 10,0 7,6
Mielcito eosinfilo 0 2,8 1,3
Metamielcito 2,3 5,9 4,1
Neutrfilos (homens) 21,9 42,3 32,1
Neutrfilos (mulheres) 28,8 45,9 37,4
Eosinfilos 0,3 4,2 2,2
Basfilo 0 - 0,4 0,1
Valores de referncia segundo Barbara Bain
Clulas Variao Mdia
Eritroblastos
Homens 16,2 40,1 28,1
Mulheres 13,0 32,0 22,5
Linfcitos 6,0 -20,0 13,1
Clulas plasmticas 0 1,2 0,6
Moncitos 0 2,6 1,3
Macrfagos 0 1,3 0,4
M:E homens 1,1 4,1 2,1
M:E mulheres 1,6 5,2 2,8

Modelo de Hematopoiese Revisada
Srie eritride
Estrutura do eritroblasto
Mitocndrias
Sntese da globina
Polirribossomos
Sntese do Heme
Ap. de Golgi
Centrolo

Maturao da srie eritride

2
4
3
1
5
Pr-eritroblasto E.basfilo E policromtico E.ortocromtico Hemcias
Ilhas eritrides
Enucleao do eritroblasto
Sideroblastos em anel
Depsitos de ferro nos eritroblastos corados pelo
azul da prssia
Srie Mielide
Granulopoiese
Proliferao
++ +++ +++ +/- - -
Grnulo 1
- +++ + - - -
Grnulo 2
- - +++ + - -
Grnulo 3
- - - +++ + -
Linhagem neutroflica
Linhagens eosinoflica e basoflica
Srie Linfide
Srie Linfide
Tipos de linfcitos
Linfcitos T (CD3, CD5 e CD7)
Helper ou auxiliador (CD4 +)
Supressor ou citotxico (CD8 +)

Linfcitos B (CD10,19,20,22,23,24)

Linfcitos NK (natural killer) (CD56)

Clulas Dntriticas
Srie Monoctica
Srie Monoctica - Moncitos
Srie Monoctica - Macrfagos
Doenas de depsito dos macrfagos
Doena de Gaucher Doena de Niemann-Pick Sind. Histicito Azul
Srie Megacarioctica
Srie Megacarioctica
Megacaricito maduro
MUITO OBRIGADO!!!

Potrebbero piacerti anche