ODABRANA DJELA ALEXANDRA DUMASA

NAPOLEON
Naslov originala
ALEXANDRE DUMAS
NAPOLEON
ALEXANDRE DUMAS
Preveli A. MAKSIMOVI i B. KACANSKI


NAPOLEON BONAPARE

Pe!naes!og a"g"s!a #$%&. ro'i se " A(a))i" *A(a+o, (e'no 'i(e!e- .o(e /o
ro'i!el(i0a 'o1i i0e Bona/ar!e- a na .r2!en(" Na/oleon.
Prvi 'ani n(egove 0la'os!i /ro!e.li s" " ono0 gro3ni+avo0 ne0ir" .o(i /ra!i
revol")i(". Kor3i.a- .o(a (e ve4 /ola vi(e.a san(ala o ne3avisnos!i i 'o5iv(ela 'a (e
/ola 1"'e /o.oreno a /ola /ro'ano- oslo1o'ila se 6enovs.og ro/s!va- 'a 1i
o'0a7 3a!i0 /o!/ala /o' 8ran)"s." vlas!. Paoli- /o1i(e6en .o' Pon!eN"ova-
/o!ra5io (e- sa svo(i0 1ra!o0 i svo(i0 ne4a)i0a- "!o+i2!e " Engles.o(- g'(e 0" (e
Al9eri /osve!io svoga i0oleona. :ra. 2!o ga (e novoro6en+e "'isalo 1io (e
3agri(an 0r5n(o0 gra6ana- a 3vono .o(e (e o1(avilo n(egovo .r2!en(e (o2 (e 'r7!alo
o' 3von(en(a na "31"n".
Karlo Bona/ar!e- n(egov o!a)- i Le!i)i(a Ra0olino- n(egova 0a(.a- o1o(e /le0i4.og
/ori(e.la- a ro'o0 i3 onoga 'ivnog sela SanMinia!a .o(e se "3'i5e na' ;iren)o0-
1i(a7" Paoli(evi /ri(a!el(i- no /o2!o s" na/"s!ili n(egov" s!ran."- /o.ori2e se
8ran)"s.o0 "!(e)a(". a.o i0 ni(e 1ilo !e2.o 'a 'o1i(" /re/or"." gos/o'ina
Mar1oe"8a *Mar1e8,- .o(i (e .ao g"verner 'o2ao na o!o. na .o(i se /ri(e 'ese!
go'ina is.r)ao .ao general. :a7val("("4i !o( /re/or")i 0ogao (e 0la'i Na/oleon
s!"/i!i " vo(n" 2.ol" " Brienne" *Bri(an,. Mol1a (e 1ila /ri0l(ena i na.on ne.og
vre0ena Ber!on- /o0o4ni. "/ravi!el(a 3avo'a- 3a/isao (e " svo(i0 .n(iga0a ov"
1il(e2."<=Danas- >?. a/rila #$$&- s!"/io (e " Kral(evs." vo(n" 2.ol" "
BrienneleC7a!ea"" *Bri(an@a!o, Na/oleon Bona/ar!e- s!ar 'eve! go'ina- osa0
0(ese)i i /e! 'ana.A
Nova(li(a (e 1io Kor3i.ana)- !o (es! 'o2ao (e i3 3e0l(e .o(a se (o2 i 'anas s !a.o
silno0 "s!ra(no24" 1ori /ro!iv )ivili3a)i(e- 2!o (o( (e o+"valo .ara.!er ia.o (o( ni(e
0oglo o+"va!i i ne3avisnos!. On (e govorio sa0o nar(e+(e0 svoga ro'nog o!o.aB
/"! 0" (e 1ila .ao " gor2!a.a. o (e 1ilo vi2e no 2!o (e 1ilo /o!re1no 'a /o1"'i
ra'o3nalos! n(egovi7 'r"gova i 'a "31"r.a n(i7ov" "ro6en" neo1"3'an" naravB
(er- '(e+(a ra'o3nalos! (e /o'r"gl(iva i ne 3na 3a 0ilos!. Ne.i /ro8esor- i0eno0
D"/"is *Di/i,- gan"! s!an(e0 (a'nog "sa0l(eni.a- /ri7va!io se 'a 0" 'a(e
/ose1ne sa!ove i3 8ran)"s.og (e3i.a. I- !ri 0(ese)a .asni(e- 'i(e!e (e " (e3i." !oli.o
na/re'ovalo 'a (e 0oglo /o+e!i s "+en(e0 osnovni7 ele0ena!a la!ins.og (e3i.a.
Ali 'o. (e 0ali2an " sa0o0 /o+e!." /o.a3ao o'vra!nos! /re0a 0r!vi0 (e3i)i0a-
.o(" 4e 3a"vi(e. 3a'r5a!i- " is!o vri(e0e .o' n(ega se- ve4 o' /rvi7 sa!ova- ra3vi(a
s0isao 3a 0a!e0a!i.". U !o0e se !oli.o is!a.ao 'a (e- .a.o (e !o ve4 "o1i+a(eno "
3avo'i0a- r(e2avao svo(i0 'r"govi0a 0a!e0a!i+.e 3a'a!.e- a oni s" n(e0"-
3a"3vra!- i3ra6ivali !e0e i /ri(evo'e .o(i s" 0" 1ili !oli.o o'vra!ni.
Usa0l(enos! " .o(o( se ne.o vri(e0e nala3io 0la'i Bona/ar!e- a .o(a (e /roi3la3ila
i3 ne0og"4nos!i 'a i3ra3i svo(e 0isli- /o'igla (e i30e6" n(ega i n(egovi7 'r"gova
ne." vrs! /regra'e- .o(a se ni.a' ni(e 0ogla /o!/"no ".loni!i. Ova( /rvi "!isa.-
.o(i (e " n(egovo( '"2i os!avio 0"+n" "s/o0en"- nali. na 0r5n("- /rerano (e o'
n(ega s!vorio +ov(e.o0rs)a i /ri0orao ga 'a !ra5i "sa0l(eni+.a 3a'ovol(s!va- "
.o(i0a s" ne.i 7!(eli 'a vi'e /roro+ans.e snove (e'nog geni(a na /o0ol".
Uos!alo0- 0noge o.olnos!i .o(e 1i " 5ivo!" 1ilo .oga 'r"gog os!ale ne3a/a5ene-
'avale s" ne." osnov" /ri+a0a oni7 .o(i s" 0islili 'a 5ivo!" neo1i+nog +ov(e.a
0ora /re!7o'i!i i neo1i+no '(e!in(s!vo. Mi 4e0o naves!i 'vi(e o' n(i7.
Je'na o' na(o1i+ni(i7 3a1ava 0la'og Bona/ar!ea 1ila (e "re6ivan(e (e'nog 0alog
vr!a ogra6enog .ol(e0- .a0o se o1i+no /ovla+io " slo1o'no vri(e0e. Je'noga
'ana- (e'an o' n(egovi7 0la'i7 'r"gova- .o(i (e 7!io sa3na!i 2!a 1i !o Bona/ar!e
!a.o "sa0l(en 0ogao ra'i!i " svo0 vr!"- /o/eo se na ogra'" i s/a3io ga .a.o se
/o0o4" .a0en+i4a igra vo(ni.a- o're6"("4i i0 +inove /re0a veli+ini. Na 2"0 .o(i
(e i3a3vao ra'o3nala)- Bona/ar!e se o.rene- /a vi'e4i .a.o ga 'r"g /ro0a!ra-
3a/ov(e'i 0" 'a si6e. Ali ova(- "0(es!o 'a /osl"2a- /o+e 'a se /o'r"g"(e 0la'o0
s!ra!eg"- .o(i- neras/olo5en 3a 2al"- 'o7va!i na(ve4i 2l("na.- .o(i 0" (e
/re's!avl(ao vo(s.ovo6"- i n(i0e "'ari /osre' +ela /o'r"gl(iv)a- a ova( se- o/asno
ran(en- o'0a7 sr"2i.
Posli(e 'va'ese! i /e! go'ina- 'a.le " vri(e0e n(egova na(ve4eg "s/ona- (avi2e
Na/oleon" 'a (e'na oso1a .o(a se /re's!avl(a 3a n(egova 2.ols.og 'r"ga- 5eli
govori!i s n(i0. Ka.o s" se ve4 vi2e /"!a .o(e.a.vi s0"!l(iv)i sl"5ili ovi0 na+ino0
'a 'o6" 'o n(ega- Na/oleon 3a/ov(e'i a6"!an!" 'a !og +ov(e.a "/i!a 3a i0e. No
!o i0e " Na/oleonov" s(e4an(" ni(e /o1"'ilo ni.a.v" "s/o0en".
C Vra!i!e se C re+e on C i 3a/i!a(!e !og +ov(e.a 0o5e li naves!i ne.e o.olnos!i
.o(e 1i 0e 0ogle /o's(e!i!i na n(ega.
A6"!an! is/or"+i /or"."- a on'a se vra!i i sao/4i 'a 0" (e 0oli!el(- "0(es!o
o'govora- /o.a3ao (e'an o5il(a. na +el".
C A- sa' se s(e4a0 C re+e )ar C !o0e sa0 s (e'ni0 svo(i0 vo(s.ovo6o0 ra31io
glav"D ...
:i0i i30e6" #$EF. i #$EG. /ao (e !a.o viso. sni(eg 'a (e 1ilo .a.va ra3ono'a
na/ol(" 1ila ne0og"4a. Bona/ar!e (e 1io /risil(en 'a " 1"+ni0 3a1ava0a svo(i7
nes!a2ni7 'r"gova !ra!i vri(e0e- .o(e (e ina+e /rovo'io 3a1avl(a("4i se " svo0
vr!"- /a /re'lo5i ne.i0a 'a o'" na i3le! !e lo/a!a0a i /i(")i0a " sni(eg" na/rave
!vr6av" .o(" 4e (e'ni na/a'a!i a 'r"gi 1rani!i. Pri(e'log 1i(a2e !a.o /ri0a0l(iv 'a
se ni(e 0ogao o'1i!i. Bona/ar!ea- .o(i (e i3nio /ri(e'log- ra3"0i(e se- i3a1ra2e 3a
vo6" (e'ne o' 'vi(" s!rana.a. Hra' 2!o ga (e o/s(e'ao Na/oleon- /osli(e 7ero(s.og
o!/ora 1ranila)a- na .ra(" (e i/a. 1io osvo(en. S"!ra'an sni(eg se ras!o/io- ali (e
ova nova 3a1ava os!avila '"1o. !rag " s(e4an(" "+eni.a. Ka' s" /os!ali o'rasli
l("'i- gleI'a("4i .a.o /re' Na/oleono0 /a'a(" 3i'ine !oli.i7 gra'ova- s(e4ali s" se
!e '(e+(e igre i sn(e5ni7 1e'e0a .o(e (e ne.a'a /ro1i(ao Bona/ar!e.
@!o (e 1ivao s!ari(i- " Bona/ar!e" s" sve vi2e sa3ri(evale i'e(e .o(i7 s" se 3a0e)i
(avili (o2 " na(rani(e 'o1a- nagov(e2!ava("4i /lo'ove .o(e 4e (e'nog 'ana 'oni(e!i.
N(e0" (e 1ila 0rs.a i sa0a /o0isao na !o 'a (e Kor3i.a /o.orena o' ;ran)"s.e-
(er ga (e /o's(e4ala- n(ega- (e'inog Kor3i.an)a- 'a (e sa0 /o1i(e6eni 0e6"
/o1(e'ni)i0a. Je'noga 'ana na r"+." .o' o)a Ber!ona- /ro8esori- .o(i s" ve4 "
vi2e navra!a o/a3ili veli." na)ionaln" os(e!l(ivos! svoga "+eni.a- 'ogovori2e se 'a
na0(erno r"5no govore o Paoli(". R"0en o1li li)e 0la'i4a- .o(i se vi2e ni(e 0ogao
s"3'r5ava!i- !e re+e< =Paoli (e 1io veli. +ov(e.- .o(i (e- .ao i s!ari Ri0l(ani- volio
svo(" 3e0l("- i ni.a'a ne4" o/ros!i!i svo0e o)"- .o(i (e 1io n(egov a6"!an!- 2!o (e
/ri'onio /ri/a(an(" Kor3i.e ;ran)"s.o(. re1alo (e 'a sli(e'i s"'1in" svoga
generala i 'a /a'ne 3a(e'no s n(i0.A
Me6"!i0- /osli(e /e! go'ina- 1io (e 0la'i Bona/ar!e na +e!vr!o( go'ini. :nao (e
0a!e0a!i." .oli.o i n(egov nas!avni. o!a) Pa!ra"l! *Pa!ro,. Sa'a (e ve4 1io "
go'ina0a .a' se /rela3ilo i3 1ri(ans.e " /ari2." 2.ol"< 3a'a4ni)e s" 0" 1ile
'o1re- i gos/o'in Keralio- ins/e.!or vo(ni7 2.ola- /oslao (e .ral(" L("'evi!" XVI
ova.av i3v(e2!a( < =Hos/o'in Bona/ar!e *Na/oleon,- ro6en #?. a"g"s!a #$%&-
viso. +e!iri s!o/e- 'ese! /ala)a i 'ese! lini(a#- svr2io (e +e!vr!" go'in"B 'o1re (e
.ons!i!")i(e- o'li+nog 3'ravl(a- s0(ernog .ara.!era- +as!an i /le0eni!. Vla'an(a (e
vrlo 'o1rog- "vi(e. se o'li.ovao s/oso1no24" i 0arl(ivo24" " 0a!e0a!i)i- /rili+no
3na 7is!ori(" i geogra9("- ali
Dvanaes!i 'io /al)a.
" li(e/o( .n(i5evnos!i i la!ins.o0 (e3i." 3nan(e 0" (e ne'ovol(no- !e (e (e'va
'o!(erao 'o +e!vr!e go'ine. Bi! 4e o'li+an 0ornar. :asl"5"(e 'a 1"'e /ri0l(en "
vo(n" 2.ol" " Pari3".A
Na !e0el(" ove sv(e'o'51e 0la'i (e Bona/ar!e /ri0l(en " vo(n" 2.ol" " Pari3". I-
na 'an n(egova o'las.a- " .n(iga0a (e 3a/isana ova na/o0ena< =#$. o.!o1ra
#$EGJ i3i2ao (e i3 Kral(evs.e 2.ole " Brienne" gos/o'in Na/oleon Bona/ar!e-
/le0i4- ro6en " gra'" A(a))i" na o!o." Kor3i)i #?. a"g"s!a #$%&- sin /le0i4a
Karla Mari(e Bona/ar!ea- i3aslani.a /le0s!va Kor3i.e- .o(i 5ivi " s/o0en"!o0
gra'" A(a))i"- i gos/o6e Le!i)i(e Ra0olino- /re0a a.!" /rilo5eno0 regis!r" *NK
F#, /ri0l(en (e " ova( 3avo' >F. a/rila #$$&. go'ine.A
Bona/ar!ea s" o/!"5ivali 'a se 7valio i30i2l(eni0 /le0s!vo0 i 'a (e .rio svo(e
go'ine. O1(e o/!"51e o1aIra(" nave'ene is/rave.
Bona/ar!e (e " /ri(es!olni)" s!igao .o+i(o0 i3 Nogen!s"rSeinea.
Ne2!o 2!o naro+i!o o1il(e5ava Bona/ar!eov 1orava. " vo(no( 2.oli " Pari3" (es!
(e'na o1avi(es! .o(" (e /oslao svo0 neg'a2n(e0 ins/e.!or"- o)" Ber!on". Mla'i
3a.ono'ava) "o+io (e " organi3a)i(i ove 2.ole ne'os!a!.e /re.o .o(i7 ni(e 0ogla
/ri(e4i 2"!.e n(egova "ro6ena s/oso1nos! 3a "/ravl(an(e0. Je'na o' /ogre2a.a-
na(o/asni(a o' svi7- (es! ras.o2 .o(o0 s" 1ili o.r"5eni "+eni)i. Bona/ar!e se
o'l"+no /ro!ivio !o( ras.o2i.
=U0(es!o C .a5e on C 2!o 'r5e veli.i 1ro( /osl"5i!el(a o.o "+eni.a- "0(es!o 2!o
sva.o'nevno 'a(" /o 'va (ela- 2!o /ara'ira("- .a.o " o'nos" na .on(e !a.o i "
o'nos" na (a7a+e- veo0a s."/o0 2.olo0 (a7an(a- ne 1i li 1ilo 1ol(e- 1e3 1o(a3ni
'a 4e se /ore0e!i!i !o. n(i7ova "+en(a- na"+i!i i7 'a se sa0i /osl"5"("- a 'a sa0o
."7in(a 1"'e os!avl(ena 'r"gi0aB 'a i0 3a (elo 'a(" 'vo/e. ili .a.av 'r"gi sli+an
.r"7B navi.ava!i i7 'a sa0i +e!.a(" svo(a o'i(ela i +is!e svo(e )i/ele i +i30eL
B"'"4i 'a s"siro0a2ni i na0i(en(eni vo(no( '"5nos!i- !o (e (e'ini o'go( .a.av !re1a
'a i0 se 'a(e. Ka' 1i se navi.li na (e'noIs!avni(" 7ran" i sa0i se 1rin"li 3a svo("
o'(e4"- /os!ali 1i sna5ni(i- ne 1i se 1o(ali vre0ens.i7 ne/ogo'a- /o'nosili 1i
7ra1ro ra!ne 3a0ore i "li(evali 1i /o2!ovan(e i sli(e/" o'anos! /o!+in(eni0
vo(ni)i0a.A
Bona/ar!e" (e 1ilo /e!naes! i /o go'ina .a' (e /re'lo5io ove re8or0e- a 'va'ese!
go'ina .asni(e osnovao (e vo(n" 2.ol" ;'n!aine1lea" *;on!en1lo,.
Ho'ine #$E?- /osli(e i3vrsno /olo5eni7 is/i!a- Bona/ar!e (e /os!avl(en 3a
/o!/or"+ni.a " ;ers.o0 /"."- +i(i (e garni3on 1io !a'a " Da"/7ine" *Do9ne,.
Po2!o (e 1io ne.o vri(e0e " Hreno1le"- g'(e o' n(egova "3gre'nog 1orav.a ni(e
os!alo ni.a.va !raga osi0 (e'ne a/o.ri8ne "3re+i)e o "reni- s!alno se nas!ani "
Valen)e" na R7oni. Ov'(e s" ne.e s(a(ne 3ra.e 1"'"4nos!i osvi(e!lile !a0" " .o(o(
se (o2 !a'a nala3io ne3nani 0la'i4. Bona/ar!e (e- .ao 2!o se 3na- 1io siro0a2an-
ali (e i/a. s0a!rao 'a 1i 0ogao /o0o4i svo(o( /oro'i)i- !e (e /o3vao " ;ran)"s."
svoga 1ra!a Lo"isa- .o(i (e 1io 'eve! go'ina 0la6i o' n(ega. O1o(i)a s" s!anovala
.o' gos/o6i)e Bon- " Veli.o( "li)i 1ro( G. I3na' Bona/ar!eove s/ava4e so1e- na
!avan"- s!anovao (e 0ali Lo"is. Sva.oga ("!ra- v(eran svo(i0 3avo's.i0 navi.a0a
.o(e (e .asni(e !re1alo /re!vori!i " vo(ni+." vrlin"- Bona/ar!e (e 1"'io svoga 1ra!a
"'ar)e0 /ali)e " s!ro/ i 'avao 0" sa!ove i3 0a!e0a!i.e. Je'noga 'ana 0la'i
Lo"is- .o(i se s veli.i0 na/oro0 /rivi.avao ova.vo0 na+in" 5ivo!a- 1(e2e
3lovol(an- !e gore os!a'e '"5e nego o1i+no. Bona/ar!e (e l"/ao " s!ro/ sve 'o.
o.a2n(eli "+eni. ni(e si2ao.
C E 'o1ro C re+e Bona/ar!e C .a.o se os(e4a2 ("!rosL Mini 0i se 'a s0o 'anas
/rili+no !ro0iD
C A7- 1ra!e C o'govori '(e+a. C san(ao sa0 !a.o li(e/ sanD
C @!a si san(aoL
C San(ao sa0... 'a sa0 .ral(.
#N
C A 2!a sa0 on'a 1io (aL CarL C re+e 0la'i /o!/or"+ni.- sli(e5"4i /ri !o0
ra0eni0a. C Oa('e0o na /osaoD
Bona/ar!e (e s!anovao /re.o /"!a (e'ne .n(i5are- " ."4i .o(a (e sagra6ena #?FN.
go'ine i .o(a (e (e'an o' 1isera renesanse. " (e /ro!e.lo go!ovo sve vri(e0e "
.o(e0 s" ga n(egova vo(ni+.a sl"51a i sa!ovi 2!o i7 (e 'avao 1ra!" +inili ne.o0
vrs!i gos/o'ara. Ovo vri(e0e ni(e 1ilo ni/o2!o i3g"1l(eno- .ao 2!o 4e se !o .asni(e
/o.a3a!i.
Se'0og o.!o1ra #ENE. Na/oleon (e 'avao r"+a. " Er8"r!". N(egovi "3vani)i 1ili s"
)ar Ale.san'ar- .ral(i)a ves!8als.a- .ral( 1avars.i- .ral( vir!en1er2.i- .ral(
sa.sons.i- veli.i vo(vo'a Kons!an!in- .ne3 /ri0as- .ral( Pil7el0 Pr"s.i- vo(vo'a
o' Ol'en1"rga- .ne3 0ag'en1"r2.i- va(0ars.i vo(vo'a i .ne3 allevran'
*al(eran,. Pove'e se ra3govor o 3la!no( 1"li .o(a (e 'o osnivan(a Ra(ns.og save3a
sl"5ila .ao "re'1a 3a 1iran(e ri0s.i7 )areva i .o(a (e o're6ivala 1ro( i oso1ine
1ira+a. Kne3 /ri0as "2ao (e " ne.e 'e!al(e ove 1"le /ri +e0" (e !vr'io 'a ona
/o!(e+e i3 #GN&. go'ine.
C Uv(eren sa0 'a se vara!e C re+e s0i(e2e4i se Na/oleon. C B"la o .o(o( vi
govori!e /ro.la0irana (e #FF%. go'ine- 3a vla'e )ara Karla IV.
C o (e is!ina- Sire C o'govori .ne3 /ri0as C i (a se sa'a s(e4a0B ali o'a.le Va2e
Veli+ans!vo 3na !a.o !a+no ove s!variL
C Ka' sa0 1io o1i+an ar!il(eri(s.i /or"+ni.... C re+e Na/oleon.
Pri ovi0 ri(e+i0a /ri/ov(e'a+ /ri0i(e!i o/4e 3na.e +"6en(a 0e6" viso.i0 gos!i0a
i ne7o!i)e 3as!ane- ali /osli(e (e'nog !ren"!.a- s0i(e2e4i se- nas!avi<
C Ka' sa0 i0ao +as! 'a 1"'e0 o1i+an /or"+ni. " ar!il(eri(i- os!ao sa0 !ri go'ine
" garni3on" " Valen)e". Malo sa0 volio svi(e! i 5ivio sa0 veo0a /ov"+eno.
Sre!ni0 sl"+a(e0 s!anovao sa0 1li3" (e'nog o1ra3ovanog i vrlo "sl"5nog
.n(i5ara. Dva /"!a sa0 /ro+i!ao n(egov" 1i1lio!e." 3a !e !ri go'ine i nisa0 ni2!a
3a1oravio- +a. ni
##s!vari .o(e nis" i0ale ni.a.ve ve3e s 0o(o0 s!r".o0. Priro'a 0e (e "os!alo0
o1'arila s/oso1no24" 'a /a0!i0 1ro(eve. De2avalo 0i se vrlo +es!o 'a sa0
svo(i0 0inis!ri0a navo'io s!anovi!e /o(e'inos!i i "."/ne svo!e n(i7ovi7 na(s!ari(i7
ra+"na.
o ni(e (e'ina "s/o0ena .o(" (e Na/oleon sa+"vao i3 Valen)ea.
Me6" 0ali0 1ro(e0 oso1a s .o(i0a se Bona/ar!e vi6ao " Valen)e" 1io (e i
gos/o'in ar'iva- o/a! sa0oIs!ana sve!og R"8a- +i(i (e re' ".in"! ne.o vri(e0e
/ri(e !oga. On (e .o' n(ega sre!ao gos/o6i)" Hregoire 'e Colo01ier *Hregoar 'e
Kolo01(e,- " .o(" se i 3al("1io. Poro'i)a ove 0la'e '(evo(.e s!anovala (e na
(e'no0 /ol(s.o0 i0an(" .o(e (e 1ilo "'al(eno /ola 0il(e o' Valen)ea i 3valo se
Bassia" *Basi(o,. Mla'o0 /or"+ni." 'o3vol(en (e /ris!"/ " ."4" /a i0 (e vi2e /"!a
i2ao " /os(e!". Me6"!i0- /o(avio se sa s!rane ne.i /le0i4 i3 Da"/7inea- gos/o'in
'e Bressie"Q *Bresi(e,. Bona/ar!e (e s7va!io 'a (e vri(e0e 'a se i3(asni a.o ne4e
'a 1"'e /re'"7i!ren. :1og !oga (e na/isao gos/o6i)i Hregoire (e'no '"ga+.o
/is0o " .o0e (e i3ra3io svo(e os(e4a(e- 0ole4i (e 'a !o sao/4i svo(i0 ro'i!el(i0a.
Ovi /a.- na2av2i se " ne'o"0i)i 'a li 'a 'a(" svo(" .4er vo(ni." 1e3 1"'"4nos!i ili
'o1ro0 /le0i4" .o(i i0a ne.o i0an(e- na/osl(e!." i3a1ra2e /le0i4a. Bona/ar!e (e
"l("'no o'1i(en- a n(egovo 0" (e /is0o vra4eno /o ono( is!o( oso1i .o(a se
/ri7va!ila !oga 'a ga /re'a. Ali Bona/ar!e ne 7!(e'e 'a ga /ri0i.
C M"va(!e ga C re+e on !o( oso1i C ono 4e (e'nog 'ana 1i!i sv(e'o+ans!vo 0o(e
l("1avi i +is!o4e 0o(i7 os(e4a(a /re0a gos/o6i)i Hregoire.
Pis0o (e 3a'r5ano i !a ga /oro'i)a (o2 i 'anas +"va.
ri 0(ese)a .asni(e gos/o6i)a Hregoire se "'ala 3a gos/o'ina 'e Bressie"Qa.
Ho'ine #EN%. gos/o6a 'e Bressie"Q /ri0l(ena (e " 'vor 3a )ari+in" /o+asn"
'a0"B n(en 1ra! /oslan (e "
#>
orino 3a o.r"5nog na+elni.a- a n(en 0"5 i0enovan 1ar"no0 i /os!avl(en 3a
"/ravni.a 'r5avni7 2"0a.
Dr"ge oso1e s .o(i0a (e Bona/ar!e 'r"govao 3a vri(e0e 1orav.a " Valen)e" 1ila
s" gos/o'a 'e Mon!alive! *Mon!alive, i Ba)7asson *Ba.ason,- o' .o(i7 (e (e'an
/os!avl(en 3a 0inis!ra "n"!ra2n(i7 /oslova a 'r"gi 3a na'3orni.a o/s.r1e "
Pari3". Ne'(el(o0 s" se ova !ri 0la'a +ov(e.a 2e!ala go!ovo "vi(e. i3van gra'a i
!a0o s" se /o .o(i /"! 3a"s!avl(ali 'a gle'a(" /les na o!voreno0 3a .o(i (e sva.i
/lesa+ /la4ao 'va s"a 3a (e'n" .a'ril". a( (e /les 'avao (e'an gra's.i !rgov+i4-
.o(i (e "(e'no 1io i svira+. Bio (e !o ne.i 1iv2i vo(ni.- .o(i se- is!"/iv2i i3 vo(s.e-
nas!anio " Valen)e"- !a0o se o5enio i !a.o " 0ir" vr2io svo(a 'va 3ani0an(a. Ali
.a.o 0" (e !o (o2 "vi(e. 1ilo ne'ovol(no- on (e !ra5io i 'o1io- .a' s" 1ili osnovani
'e/ar!0ani- 0(es!o /re/isiva+a sl"51eni7 a.a!a " .an)elari(i glavne "/rave. Sa
!og 0(es!a /o2ao (e go'ine #$&N. s /rvi0 1a!al(oni0a 'o1rovol(a)a.
O' !og 1iv2eg vo(ni.a- !rgov+i4a- svira+a i /re/isiva+a /os!ao (e /osli(e ne.oli.o
go'ina 0ar2al Vi)!or- vo(vo'a 'e Bell"ne *'e Belin,.
Bona/ar!e (e na/"s!io Valen)e os!aviv2i !ri 8ran.a i 'ese! s"a '"ga .o' svog
slas!i+ara Coriola *Koriol,.
Ne.a se +i!ao)i ne +"'e a.o o/e! !raga0o 3a sli+ni0 aneg'o!a0a. Ka' se /i2e
1iogra9(a o (e'no0 J"li(" Ce3ar"- Karl" Veli.o0 ili Na/oleon"- Diogenova
sv(e!il(.a ne sl"5i vi2e !ra5en(" +ov(e.aB 1"'"4nos! o!.riva +ov(e.a- i on se
/o(avl("(e " o+i0a svi(e!a s(a(an i "3vi2en. o (e 'a.le /"! .o(i (e on /re2ao /ri(e no
2!o se /o/eo na /i(e'es!al /re0a .o0e (e !re1alo i4i. I ".oli.o s" sla1i(i !ragovi
.o(e (e os!avl(ao na i3v(esni0 0(es!i0a svoga /"!a- "!oli.o s" oni ne/o3na!i(i i-
/re0a !o0e- 0a0e ra'o3nalos!.
Bona/ar!e (e s!igao " Pari3 " is!o vri(e0e .a' i Paoli. Us!avo!vorna s."/2!ina
sas!ala se 'a /ri3na i na Kor3i)i (e'na." val(anos! 8ran)"s.i7 3a.ona. Mira1ea"
#F*Mira1o, (e s govorni)e o1(avio 'a (e vri(e0e 'a se vra!e o'1(egli ro'ol("1i .o(i
s" 1ranili ne3avisnos! o!o.a- i Paoli se vra!io. Bona/ar!ea (e s!ari /ri(a!el( n(egova
o)a /ri0io .ao sina. Mla'i i'ealis! na6e se li)e0 " li)e sa svo(i0 ("na.o0. Ovoga
/a. /os!avi2e 3a na0(esni.a i vo(nog .o0an'an!a Kor3i.e.
Bona/ar!e (e 'o1io o's"s!vo i !o is.oris!io 'a /ra!i Paoli(a i 'a /os(e!i svo("
/oro'i)"- .o(" (e na/"s!io /ri(e 2es! go'ina. Ro'ol("1ivog generala /ri0i2e
o'"2evl(eno sve /ris!ali)e ne3avisnos!i. I 0la'i /or"+ni. /ris"s!vovao (e slavno0
!ri("08" i3gnani.a. O'"2evl(en(e (e 1ilo !a.vo 'a (e Paoli (e'noglasni0 /ris!an.o0
/os!avl(en " is!o vri(e0e i na +elo na)ionalne gar'e i 3a /re's(e'ni.a o.r"5ne
"/rave. " (e os!ao ne.o vri(e0e " /o!/"no( slo3i sa 3a.ono'avni0 !i(elo0. Ali
(e'an /ri(e'log a11ea C7Rirriera *@ari(e,- .o(i (e /re'lagao 'a se Kor3i.a "s!"/i
vo(vo'i o' Par0e " 3a0(en" 3a Pia)en3" *Pia+en)a, .o(" (e /a/a 'o1io .ao
na.na'" 3a g"1i!a. Avignona *Avin(on,- 1io (e 3a Paoli(a 'o.a3 .oli.o (e glavno0
gra'" 0alo s!alo 'o in!eresa n(egove 3e0l(e. Ovo se 'oga6alo " vri(e0e .a' (e
engles.a vla'a- .o(a (e /ri0ila i3gnanog Paoli(a- "2la " /regovore s novi0
/re's(e'ni.o0.
;ran)"s.o( "/ravi Paoli (e /re!/os!avl(ao engles."- !e o!a'a 'a!ira ras)(e/ i30e6"
0la'og /or"+ni.a i s!arog generala. Bona/ar!e (e os!ao 8ran)"s.i gra6anin- a
Paoli (e o/e! /os!ao .or3i.ans.i general.
Bona/ar!e se vra!io " Pari3 /o+e!.o0 #$&>. a0o (e na2ao Bo"rriennea *B"ri(an,-
svoga s!arog 2.ols.og 'r"ga- .o(i (e 'o2ao i3 Be+a /o2!o (e /ro2ao Pr"s." i
Pol(s.". Ni(e'an o' 'vo(i)e 2.ols.i7 'r"gova ni(e 1io sre!an. Oni o'l"+i2e 'a
3a(e'ni+.i snose svo(" 3l" s"'1in" ne 1i li (e s0an(ili. Je'an (e !ra5io sl"51" "
vo(s)i a 'r"gi " 0inis!ars!v" van(s.i7 /oslova. B"'"4i 'a se ni (e'no0e 5el(a ni(e
is/"nila- /o+eli s" san(a!i o !rgova+.i0 2/e."la)i(a0a- ali i7 (e nov+ana os."'i)a
s/re+avala 'a svo(e 3a0isli /rove'" " '(elo. Je'no0 se o'l"+i2e 'a "30" " 3a."/
#G
ne.oli.o ."4a " "li)i Mon!7olon- /a 'a i7 3a!i0 i3'a(" /o' na(a0. No- 3a7!(evi
vlasni.a +inili s" i0 se !a.o /re!(erani 'a s" 1ili /risil(eni 'a na/"s!e ov"
2/e."la)i("- i3 is!i7 ra3loga i3 .o(i7 s" os!avili i 0noge 'r"ge. Ka' s" i3i2li i3
gra6evinarove ."4e- o1o(i)a /ri0i(e!i2e 'a ne sa0o 2!o nis" r"+ali nego 'a
ne0a(" ni 2!o 'a (e'". Bona/ar!e (e 3alo5io svo( sa! !e se i3v".o2e i3 !e ne/rili.e.
Me6"!i0- 'o2ao (e 'va'ese!i ("na- 0"+na /re'igra 'ese!og a"g"s!a. Dva 0la'a
+ov(e.a 3a.a5" sas!ana. " (e'no0 res!oran" " "li)i Sain!Oonore *Sen!Onore,. Pri
.ra(" o1(e'a /riv"+e n(i7ov" /a5n(" veli.a gala0a s "3vi)i0a< =Ca iraD Sivio
naro'D Siv(eli san.ilo!i#D Dol(e ve!oDA o (e 1ila go0ila o' 2es! 7il(a'a l("'i- .o(" s"
/re'vo'ili San!erre i 0ar.i3 'e Sain!O"r"g"es *Sen!Irig,- i .o(a se s/"2!ala i3
/re'gra6a Sain!An!oine *Sen!An!oan, i Sain!Mar)ea" *Sen Marso, " /rav)"
S."/2!ine.
C Oa('e0o 3a ovo0 r"l(o0 C re+e Bona/ar!e.
I 'va 0la'a +ov(e.a "/"!i2e se o'0a7 /re0a "ileri(a0a i 3a"s!avi2e se .o'
!erase- /ore' o1ale. Bona/ar!e se nasloni na (e'no 'rvo a Bo"rrienne s(e'e na
(e'an nis.i 3i'.
O'a!le nis" 0ogli vi'(e!i 2!o se 'e2ava ali s" 3a!o la.o 0ogli /ogo'i!i. O!vorio se
(e'an /ro3or o.ren"! /re0a vr!" i na n(e0" se /o(avio L("'evi! XVI s )rveno0
.a/o0 na glavi .o(" 0" (e /re!7o'no na vr7" .o/l(a /r"5io (e'an +ov(e. i3
naro'a.
C Hl"/ane- gl"/aneD C 0r0l(ao (e svo(i0 .or3i.ans.i0 nar(e+(e0 0la'i
/or"+ni. .o(i (e 'o!le s!a(ao ni(e0 i ne/o0i+an.
C @!a 1i /o !vo0 0i2l(en(" !re1alo 'a ra'iL C "/i!a Bo"rrienne.
C re1alo (e C o'govori Bona/ar!e C 'a +e!iri ili /e! s!o!ina o+is!i !o/o0- a
os!a!a. 1i se ra31(e5ao.
# San.ilo!i- i0e e.s!re0ni7 re/"1li.ana)a i3 #$&F- .o(e s" i0 'ali ro(alis!i 3a!o 2!o
s" 'o!a'a2n(e 7la+e 'o .ol(ena 3a0i(enili '"gi0 7la+a0a.
#?Ci(eloga 'ana on (e govorio sa0o o !o( s)eni .o(a ga (e !oli.o i0/resionirala-
s)eni .a.v" ni.a'a ni(e 'o5ivio.
Bona/ar!e (e vi'io .a.o se /re' n(egovi0 o+i0a o'vi(a(" /rvi 'oga6a(i 8ran)"s.e
revol")i(e. On (e /ris"s!vovao .ao o1i+an /ro0a!ra+ s!ri(el(an(" #N. a"g"s!a i
/o.ol(i0a >. se/!e01ra. :a!i0- vi'e4i 'a ne 0o5e 'o1i!i sl"51"- o'l"+i 'a /onovo
o!/"!"(e na Kor3i.".
Paoli(eve in!rige s engles.o0 vla'o0 ra3vi(ale s" se " Bona/ar!eovo( o's"!nos!i-
!a.o 'a se vi2e ni(e 0oglo s"0n(a!i " n(egove na0(ere. Je'an sas!ana. 2!o s" ga
0la'i /or"+ni. i s!ari general i0ali .o' g"vernera Cor!e 3avr2en (e ras.i'o0. Dva
s!ara /ri(a!el(a se ras!a'o2e 'a 1i se vi'(eli !e. na 1o(no0 /ol(". Is!e ve+eri ne.i
las.ava) 7!(e'e 'a ogovara Bona/ar!ea.
C Ps!D C re+e general /rinose4i /rs! "s!i0a. C a( 0la'i +ov(e. ro6en (e 3a s!ari
vi(e..
Us.oro Paoli /o'i5e 3as!av" /o1"ne. >%. ("na #$&F. /ris!a2e Engle3a /os!avi2e
Paoli(a 3a vr7ovnog s!ar(e2in" i /re's(e'ni.a vi(e4a " Cor!i- ali ga (e #$. ("la
Naro'ni .onven! s!avio van 3a.ona. U !o vri(e0e Bona/ar!e (e 1io o's"!an. On (e
na/o.on 'o1io sl"51" .o(" (e !oli.o /"!a !ra5io. Pos!avl(en 3a .o0an'an!a
Naro'ne vo(s.e- na2ao se na la6i To!e a'0irala r"g"e!a *rige!, i 3a !o vri(e0e
osvo(io (e !vr6av" Sain!E!ienne *Sen!E!(en,- .o(" s" /o1(e'ni)i "1r3o 0orali
na/"s!i!i. Ka' (e Bona/ar!e 'o2ao na Kor3i."- na2ao (e o!o. /o1"n(en. Sali)e!!i
*Salise!i, i La)o01e Sain!Mi)7el *La.o01 SenMi2el,- +lanovi Konven!a .o(i0a (e
s!avl(eno " 3a'a!a. 'a /rove'" o'l".e 'onesene /ro!iv o'0e!ni.a- 1ili s"
/risil(eni 'a se /ov"." " Cal vi *Kalvi,. Bona/ar!e i7 (e !a0o na2ao i s n(i0a
/o'"3eo na/a' na A(a))io- ali (e 1io o'1i(en. Is!oga 'ana i31io (e /o5ar " gra'".
Poro'i)a Bona/ar!e (e gle'ala .a.o gori n(i7ova ."4a- a "s.oro 3a!i0 1"'e
os"6ena na 'o5ivo!no /rogons!vo. Po5ar (" (e os!avio 1e3 .rova na' glavo0- a
/rogons!vo (" (e li2ilo 'o0ovine. a'a oni "/ri(e2e o+i " Bona/ar!ea- a ova( "
;ran)"s.".
#%
i
Ci(ela /rognana /oro'i)a ".r)ala se na (e'an sla1i 1ro'- .o(i0 (e .ren"o 1"'"4i
Ce3ar- 2!i!e4i svo(o0 s"'1ino0 +e!voro 1ra4e- o' .o(i7 4e !ro(i)a /os!a!i .ral(evi- i
!ri ses!re- o' .o(i7 4e (e'na 1i!i .ral(i)a.
Poro'i)a se 3a"s!avila " Marseille" !ra5e4i /o0o4 o' one ;ran)"s.e 31og .o(e (e
1ila /rognana. Vla'a se ni(e ogl"2ila o ov" 0ol1". Jose/7 i L")ien 'o1ili s" sl"51"
/ri vo(no( "/ravi. Lo"is (e /os!avl(en 3a /o'o9)ira- a Bona/ar!e (e /re2ao .ao /rvi
/or"+ni.- !o (es! "na/ri(e6en- " IV regi0en!" /(e2a'i(e. Ne'"go 3a!i0- /o /rav"
go'ina sl"51e- "na/ri(e6en (e " +in .a/e!ana " Dr"go( +e!i is!oga ro'a- .o(a (e
!a'a logorovala " Ni)i.
Nas!"/ila (e 'eve'ese! !re4a- go'ina s .rvavi0 'a!"0i0a. Je'na /olovina
;ran)"s.e 1ori se /ro!iv 'r"ge. Is!o. i ("g s" " /la0en". LUon (e "/ravo osvo(en
/osli(e o/sa'e o' +e!iri 0(ese)a. Marseille (e o!vorio svo(a vra!a Konven!"- a
o"lon /re/"s!io svo(e l".e na 0ilos! i ne0ilos! Engle3i0a.
Vo(s.a o' FN.NNN l("'i- sas!avl(ena o' !r"/a .o(e s" /o' Keller0annovi0
3a/ov(e'ni2!vo0 o/s(e'ale LUon- !o (es! o' ne.oli.o regi0en!i al/s.e i !ali(ans.e
vo(s.e .o(i0a s" 'o'ani svi vo(ni)i 2!o s" 0o1ili3irani i3 s"s(e'ni7 o.r"ga- /o2la (e
na i3'ani gra'. Bor1a o!/o+e " oli"ls.i0 .lan)i0a. Heneral D"!7eil *Di!e(,- .o(i (e
!re1alo 'a "/ravl(a ar!il(eri(o0- 1io (e o's"!anB general Do00ar!in *Do0ar!en,-
n(egov 3a0(eni.- i31a+en (e i3 s!ro(a (o2 /ri /rvo0 s".o1". Prvi o9)ir 1io (e
Bona/ar!e. Ovoga /"!a sl"+a( (e i2ao na r"." geni(" /re!/os!avl(a("4i /ri !o0 'a
3a geni(a sl"+a( ne 3na+i /rovi'nos!.
Bona/ar!e (e /ri0io i0enovan(e- o!i2ao " 2!a1 g'(e (e "ve'en general" Car!a"Q"
*Kar!o",- +ov(e." !a2!" i " 3la!" o' glave 'o /e!e- .o(i ga "/i!a 31og +ega (e
'o2ao. Mla'i o9)ir 0" /re'o+i 'e.re! .o(i0 0" se nare6"(e 'a /o vlas!i!o0
na7o6en(" "/ravl(a ar!il(eri(s.i0 o/era)i(a0a.
> Na/oleon
#$C Ar!il(eri(aD C re+e 7ra1ri general. C Ni(e na0 /o!re1na. Mi 4e0o (o2 ve+eras
3a"3e!i o"lon na 1a(one! i s"!ra 4e0o ga s/ali!i.
Me6"!i0- 0a .a.vo 1ilo "v(eren(e glavnog .o0an'an!a- o"lon se ni(e 0ogao
3a"3e!i 1e3 /re!7o'nog i3vi6an(a- !e se s!r/l(ivo +e.alo 'o s"!ra'an. S"!ra'an
general Car!a"Q /o3ove svoga a6"!an!a D"/asa *Di/a, i 0a(ora Bona/ar!ea "
svo(a /ol(s.a .ola 'a /a5l(ivo /regle'a(" /rve o8en3ivne ras/ore'e. Na
Bona/ar!eove /ri0(e'1e- on (e- 0a'a !e2.o- o'"s!ao o' na/a'a /rsa o /rsa i
vra!io se ar!il(eri(i. Pre0a !o0e- 3a/ovi(e'i (e 'avao i3ravno glavni .o0an'an! C
/a (e 3a!o 'o2ao 'a i7. sa0 /rov(eri i 'a i0 osig"ra "s/(e7.
e. 2!o s" i3a se1e os!avili visove s .o(i7 se 0ogao vi'(e!i o"lon- sa.riven .ao "
ne.o0 is!o+n(a+.o0 vr!" .o(ega s" /o'no5(e 3a/l("s.ivali 0ors.i valovi- general
sa 'va 0la'a +ov(e.a si6e s .ola i i3g"1i se " (e'no0 vinogra'". " (e " 3a.lon"
1ilo sa.riveno ne.oli.o !o/ova. Bona/ar!e se osvr!ao o.o se1e 2!o se 3a/ravo
'e2ava. Heneral (e !ren"!a. "5ivao " i3nena6en(" svoga 0a(ora. :a!i0- o.ren"v2i
se sa 3a'ovol(ni0 os0i(e7o0-- re+e svo0e a6"!an!"<
C Jes" li !" na2e 1a!eri(eL
C Da- generale C o'govori ova(.
C A na2e !o/ni2!voL
C Na +e!iri .ora.a o'av'e.
C A "5arena !ana'L
C Usi(ava se " o1li5n(i0 ."4i)a0a.
Bona/ar!e ni(e v(erovao svo(i0 o+i0a- ali (e 0orao v(erova!i svo(i0 "2i0a. M(erio
(e "'al(enos! o.o0 i3v(e51ana s!ra!ega i "s!anovio 'a o' 1a!eri(e 'o gra'a i0a
na(0an(e 0il(a i /o. U /o+e!." (e 0islio 'a general- .a.o se !o .a5e 3avo's.i0 i
vo(ni0 r(e+ni.o0- is."2ava svoga 0a(ora. Ali .a' vi'(e .a.o Car!a"Q nas!avl(a
o31il(no ras/ore6ivan(e- ni !ren"!.a vi2e ni(e 1io " ne'o"0i)i.
#E
a'a /a5l(ivo i3ra3i s"0n(" 'a 4e !ana' 'os/(e!i 'o gra'a.
C Misli2L C "/i!a Car!a"Q.
C S"0n(a0- generale C o'govori Bona/ar!e. C Uos!alo0- 0oglo 1i se- /ri(e
no 2!o i0a'ne0o ne/rili.a s "5areno0 !ana'i- /o."2a!i sa 7la'no0 i "v(eri!i se o
n(i7ov" 'o0a2a(".
Car!a"Q "vi'(e 'a (e i'e(a 'o1ra i nare'i 'a se na/"ni i o/ali (e'an !o/. I 'o. (e
gle'ao .a.vo 4e 1i!i '(eIlovan(e na gra's.i0 1e'e0i0a- Bona/ar!e 0" /o.a5e-
go!ovo na !is"4" 0e!ara is/re' n(ega- .a.o !ane lo0i 0aslinova s!a1la- 1ra3'a
3e0l(" i o's.a+e o' n(eB .a.o /ola.o /a'a- o's.a+e i (e'va 'os/i(eva na !re4in"
"'al(enos!i .o(" (e /re'vi'io general.
Do.a3 (e 1io (asan- ali se Car!a"Q ni(e 7!io /re'a!i i re+e< =o s" aris!o.ra!i i3
Marseillea /o.varili 1ar"!.A Me6"!i0- 1io 1ar"! /o.varen ili ne- !ane ni(e 0oglo 'a
'o1a)iB !re1alo (e "3e!i ne." 'r"g" "'al(enos!. Vra!i2e se " glavni s!an.
Bona/ar!e 3a!ra5i /lan o"lona- ra2iri ga na s!ol" i /o2!o (e ne.o vri(e0e i3"+avao
/olo5a( gra'a i ra3na "!vr6en(a .o(a ga 1rane- o' glavnog 2an)a /o'ign"!og na
vr7" 1ri(ega ;arona .o(i 'o0inira gra'o0 'o "!vr6en(a La0alg"e *La0alg, i
Mal1o"sV"e! *Mal1"s.e,- .o(a 1rane n(egov" li(ev" i 'esn" s!ran"- 0la'i 0a(or
"/re /rs!o0 na (e'an novi 2ana) .o(i s" sagra'ili Engle3i i re+e 1r3ino0 i
o'l"+no24" geni(a.
C Ov'(e (e o"lon.
B"'"4i 'a Car!a"Q ni(e 0ogao !a.o 1r3o /ra!i!i n(egove 0isli- s7va!io (e 'oslov)e
Bona/ar!ove ri(e+i- o.ren"o se svo0 v(erno0 D"/as" i re.ao 0"<
C ini se 'a .a/e!an o/ ni(e 1a2 (a. " geogra9(i. o (e /rvi Bona/ar!eov
na'i0a.- a .asni(e 4e0o viI'(e!i .a.o (e nas!ao ona( 0ali .a/lar.
U !o0 !ren"!." "6e naro'ni 3as!"/ni. Has/arin *Has/aren,. Bona/ar!e (e o n(e0"
+"o govori!i ne sa0o .ao o is!ins.o0- /o2!eno0 i +asno0 ro'ol("1" ve4 i .ao
#&
o2!ro"0no0 i /a0e!no0 +ov(e.". Ma(or /o6e ravno /re0a n(e0".
C Pre's!avni)e gra6ana- (a sa0 ar!il(eri(s.i 0a(or
C re+e 0" on. C B"'"4i 'a (e general D"!7eil na 'o/"s!" a general Do00ar!in
ran(en- ova vo(s.a (e /o' 0o(i0 3a/ov(e'ni2!vo0. :a7!i(eva0 'a se ni!.o ne
0i(e2a " 0o(e /oslove- ina+e ne o'govara0 ni 3a 2!o.
C A !.o si !i 'a 1i 0ogao 3a ne2!o o'govara!i C "/i!a naro'ni 3as!"/ni.-
3a+"6en- vi'e4i 'a 0" +ov(e. o' >F go'ine govori !a.vi0 !ono0 i s !a.vi0
sa0o/o"3'an(e0.
C .o sa0 (aL C /onovi Bona/ar!e- i /o2!o ga (e o'veo " (e'an ."!- /o+e 0"
!i7o govori!i< C Ja sa0 +ov(e. .o(i 3na svo( 3ana!- 1a+en 0e6" one .o(i ga ne
3na(". ra5i!e o' glavnog .o0an'an!a ra!ni /lan i "v(eri! 4e!e se (esa0 li " /rav"D
Mla'i o9)ir (e govorio !a.o sig"rno 'a se Has/arin ni (e'nog !ren"!.a ni(e
'vo"0io.
C Henerale C re+e /rila3e4i Car!a"Q" C naro'ni 3as!"/ni)i 5ele 'a i0 3a !ri
'ana /o'nese2 ra!ni /lan.
C Ne4e2 +e.a!i ni !ri 0in"!e C o'govori Car!a"Q
C i (a 4" !i ga 'a!i.
Dois!a- general s(e'ne- "30e /ero i na/i2e na (e'no0 lis!" /a/ira ona( +"veni
ra!ni /lan .o(i (e /os!ao "3ora. svo(e vrs!e. On glasi<
=Ko0an'an! ar!il(eri(e sr"2i! 4e o"lon 3a !ri 'ana- a /osli(e !oga 4" ga (a na/as!i
sa !ri .olone i 3a"3e!i.
Car!a"QA
Plan (e /oslan " Pari3 i /re'an na o)(en" s!r"+no0 o'1or". O'1or (e vi'io 'a (e
/lan vi2e s0i(e2an no /aI0e!an. :a!o (e Car!a"Q o/o3van- a na n(egovo 0(es!o (e
/oslan D"go00ier *Digo0(e,.
Ka' (e novi general /ris/io- "s!anovio (e 'a (e sve osnovne /ri/re0e i3vr2io
n(egov 0la'i 0a(or. o (e 1ila (e'na o' oni7 o/sa'a g'(e " /o+e!." snaga i
7ra1ros! ne 0og" ni2!a "+ini!i- i g'(e !o/ i s!ra!egi(a o'l"+"(" o
>N
sve0". Ni(e 1ilo ni (e'ne .o!e g'(e se ne 1i s".o1ila ar!il(eri(a s ar!il(eri(o0.
Hr0(elo (e sa svi7 s!rana- .ao .a' 1i se 3a vri(e0e veli.e ol"(e ".rs!ile 0"n(e.
Hr0(elo (e s viso.i7 /lanina i s viso.i7 1e'e0a- gr0(elo (e " ravni)i i na 0or".
Je'no0 ri(e+i- is!ovre0eno i 1"ra i v"l.an. Usre' ovog /la0enog .aosa 7!(eli s"
naro'ni 3as!"/ni)i i3vr2i!i ne.e i30(ene o.o 1a!eri(e .o(" (e /os!avio Bona/ar!e.
Po.re!an(e (e ve4 1ilo o!/o+elo .a' 'o6e 0la'i 0a(or i nare'i 'a 1a!eri(a os!ane
na s!aro0 0(es!". Naro'ni 3as!"/ni)i 7!(e'o2e s!avi!i ne.oli.o /ri0(e'1i.
C Bavi!e se vi svo(i0 /re's!avni+.i0 /oslo0- a 0eni /re/"s!i!e 0o(. Ova
1a!eri(a (e na 'o1ro0 0(es!" i (a 3a n(" (a0+i0.
O/4i na/a' o!/o+eo (e #%. O/sa'a (e sa'a /re!vorena " ne/re.i'an na/a'. #$.
"("!ro o/s(e'a!el(i 3a"3e2e Pas'eLei'e! *Pa'eLa('e, i CroiQ;aron *Kroa;aron,B "
/o'ne is!(era2e save3ni.e i3 2an)a Sain!An're *Sen!An're,- i3 "!vr'a Po0e!a i i3
o1a "!vr6en(a Sain!An!oine *Sen!An!oan,. Na/o.on- "ve+e- o1as(ani " is!o
vri(e0e i ne1es.i0 i !o/ovs.i0 0"n(a0a- re/"1li.an)i /ro'ri(e2e " engles.i
2ana). I !"- /os!igav2i svo( )il( i s0a!ra("4i se gos/o'aro0 gra'a- Bona/ar!e-
ran(en 1a(one!o0 " 1"!in"- o1ra!i se general" D"go00ier" .oga s" ranila 'va
0e!.a C (e'an " .ol(eno a 'r"gi " r"." C !e (e /ao o' is)r/l(enos!i i "0ora<
C O'0ara(!e se- generale- 0i s0o 1a2 sa'a 3a"3eli o"lon i s"!ra 4e!e se ve4
0o4i o'0ara!i " n(e0".
Osa0naes!oga 3a"3e!a s" "!vr6en(a 9g"ille!!e *Egi(e!, i Balagnier *Balani(e, i
1a!eri(e se "s0(eri2e na o"lon. Ka' save3ni)i vi'(e2e ne.oli.o ."4a " /la0en" i
3a+"2e 3vi5'an(e !ana'i 2!o (e 1ra3'ala "li)e- 0e6" n(i0a i31i nesloga. a'a
o'(e'no0 o/s(e'a!el(i- .o(i se 1(e7" 3agle'ali " gra' i /ris!ani2!e- o/a3e /o5ar
.o(i se /o(avio na vi2e !a+a.a .o(e oni nis" na/a'ali. o s" Engle3i- o'l"+iv2i
o's!"/i!i- 3a/alili arsenal- 0ornari+.a
>#I
s.la'i2!a i 8ran)"s.e la6e .o(e nis" 0ogli o'v"4i sa so1o0. Ka' "gle'a2e /la0en-
3aori o/4i gn(evni "3vi.. Mi!ava vo(s.a (e 3a7!i(evala na/a'- ali (e ve4 1ilo
/re.asno. Engle3i s" se- ia.o /o' va!ro0 8ran)"s.i7 1a!eri(a- ".r)ali- os!avl(a("4i
" 3na. 3a7valnos!i one .o(i s" i0 i3'ali ;ran)"s.". U!o /a'ne no4. Va!ra .o(a se
1ila /o(avila na vi2e 0(es!a ga2ena (e "3 veli." gala0". o s" ro1i(a2i s gali(a
ras.in"li svo(e o.ove i gasili /o5ar 2!o s" ga /o'0e!n"li Engle3i.
S"!ra'an- #&- "2la (e re/"1li.ans.a vo(s.a " gra' i "ve+e (e glavni .o0an'an!
s/avao " o"lon" .ao 2!o (e /re'vi'io Bona/ar!e.
D"go00ier ni(e 3a1oravio "sl"ge .o(e 0" (e "+inio 0la'i 0a(or. I- 'vanaes! 'ana
/osli(e 3a"3i0an(a gra'a- Bona/ar!e (e "na/ri(e6en " +in 1riga'nog generala.
O!a'a on /os!a(e 7is!ori(s.a li+nos! i os!a(e !a.av 3a sva vre0ena.
Mi 4e0o sa'a !a+no i 1r3o /ra!i!i Bona/ar!ea .ro3 n(egov 5ivo!B vi'(e! 4e0o
n(egov 5ivo!ni /"! .ao glavnog .o0an'an!a- .on3"la- i0/era!ora i na .ra(" .ao
/rognani.a. :a!i0- /o2!o 1"'e0o vi'(eli .a.o se .ao 0e!eor /o(avio i 3as(ao
(e'an !ren"!a. na /ri(es!ol("- o!/ra!i! 4e0o ga na ona( o!o. g'(e (e /roveo svo(e
/osl(e'n(e 'ane- .ao 2!o s0o i 3a/o+eli oni0 o!o.o0 na .o0e (e ro6en.

II
HENERAL BONAPARE

ao 2!o s0o ve4 .a3ali- Bona/ar!e (e 1io i0enovan 3a ar!il(eri(s.og generala
vo(nog o're'a " Ni)i- " 3na. nagra'e 3a "sl"ge .o(e (e "+inio re/"1li)i /re'
o"lono0B !" se "/o3nao s Ro1es/ierreo0 *Ro1es/(er, 0la6i0- .o(i (e 1io naro'ni
3as!"/ni. /ri !o( vo(s)i. Ka' ovoga /o3va2e " Pari3- ne2!o /ri(e &. !er0i'ora-
/o."2avao (e on na sva.i na+in nagovori!i 0la'og generala 'a 3a(e'no /"!"("-
o1e4ava("4i 0" ne/osre'n" 3a2!i!" svoga 1ra!a- ali se Bona/ar!e o'l"+no o'"/re
(er (o2 ni(e 'o2lo vri(e0e 3a n(egov" a.)i(".
Mo5'a ga (e 3a'r5ao i .a.av 'r"gi ra3log- ili (e i ova( /"! sl"+a( 2!i!io geni(aL A.o
(e 1ilo !a.o- on'a se ovo0 /rili.o0 sl"+a( ".a3ao " o1li." (e'ne 0la'e i li(e/e
/re's!avni)e naro'a .o(a (e /ra!ila svoga 0"5a " 0isi(i /ri vo(s)i " Ni)i.
Bona/ar!e (e os(e4ao /re0a n(o( veli." na.lonos!- .o(" (e i3ra5avao s 0nogo
vo(ni+.e .avalir2!ine. Je'noga 'ana- 'o. se 2e!ao s n(o0 /o o.oli)i !(esna)a
en'ea *an'a,- 0la'o0e general" /a'e na "0 'a /re' svo(o0 li(e/o0
/ra!ili)o0 i3ve'e .ao ne.i 0ali ra!- !e 3a/ov(e'i 'a se na/a'ne /re's!ra5a<
'vanaes! l("'i /alo (e .ao 5r!va !e igre. Kasni(e- na Sve!o( Oeleni- Na/oleon (e vi2e
/"!a /ri3nao 'a ga 31og !i7 'vanaes! l("'i- "1i(eni7 1e3 s!varnog ra3loga i i3
+is!og 7ira- gri3e sav(es! vi2e nego 31og %NN.NNN vo(ni.a .o(e (e /osi(ao /o
sn(e5ni0 s!e/a0a R"si(e.
U !o vri(e0e naro'ni 3as!"/ni)i /ri !ali(ans.o( vo(s)i 'oneso2e ov" o'l"."<
>F=Heneral Bona/ar!e ne.a i'e " Henov" *Wenov", 'a 3a(e'no s o!/ravni.o0
/oslova ;ran)"s.e re/"1li.e /regovara s Wenovs.o0 re/"1li.o0 o /re'0e!i0a
i3lo5eni0 " n(egovi0 "/"!s!vi0a.
O!/ravni. /oslova Wenovs.e re/"1li.e /ri0i! 4e ga i /re's!avi!i svo(o( vla'i.
Loano- >?. 0essi'ora II go'ine re/"1li.e.A
Pravi )il( ove 0isi(e 1io (e 'a 0la'i general vlas!i!i0 o+i0a o)i(eni "!vr6en(a
Savone i Henove- 'a 0" se 'a /rili.a 'a 'o6e 'o 2!o ve4eg 1ro(a /o'a!a.a o
ar!il(eri(i i 'r"gi0 vo(ni0 o1(e.!i0a- i na(3a'- 'a 0" se o0og"4i /ri."/l(an(e svi7
+in(eni)a .o(e 1i 0ogle o!.ri!i na0(ere 6enovs.e vla'e s o13iro0 na save3.
Do. (e Bona/ar!e i3vr2avao ova( 3a'a!a.- Ro1es/ierre (e o!i2ao na s!ra!i2!e- a na
0(es!o !eroris!i+.i7 3as!"/ni.a 'o2li s" Al1i!!e *Al1i!, i Sali)e!!i. Mi0 s" 'o2li "
Bar)elonne!!" *Barselone!,- oni o'0a7 'oneso2e ov" o'l"."- .o(a (e !re1alo 'a
1"'e nagra'a .o(a (e o+e.ivala Bona/ar!ea na /ovra!."<
=Naro'ni 3as!"/ni)i /ri al/s.o( i !ali(ans.o( vo(s)i- s0a!ra("4i 'a (e general
Bona/ar!e- glavni 3a/ov(e'ni. ar!il(eri(e " !ali(ans.o( vo(s)i- sasvi0 i3g"1io
n(i7ovo /ov(eren(e- a naro+i!o /"!ovan(e0 " Wenov"- o'l"+"(" sli(e'e4e<
Da se 1riga'ni general Bona/ar!e- glavni 3a/ov(e'ni. ar!il(eri(e " !ali(ans.o(
vo(s)i- /rivre0eno "'al(i sa '"5nos!i- 'a ga se- /o' na'3oro0 glavnog
3a/ov(e'ni.a s/o0en"!e vo(s.e- "7a/si i s 'o1ro0 i /o"3'ano0 /ra!n(o0
/re've'e Ko0i!e!" 3a o/4e 'o1ro " Pari3"B 'a se 3a/e+a!e svi n(egovi /a/iri i
s!vari- o +e0" 4e sas!avi!i 3a/isni. .o0esari .o(e 4e na li)" 0(es!a /os!avi!i
naro'ni 3as!"/ni)i Sali)e!!i i Al1i!!e- a svi oni /a/iri .o(i 1"'" s"0n(ivi 'a se
/o2al(" Ko0i!e!" 3a o/4e 'o1ro.
I3'ano " Bar)elonne!!i- #&. !er0i'ora II go'ine ;ran)"s.e Re/"1li.e- (e'ne-
ne'(el(ive i 'e0o.ra!s.e.
Po!/isi < Al1i!!e- Sali)e!!i- La/or!e.
>G
V(ernos! /ri(e/isa /o!vr6"(e 3a/ov(e'ni. !ali(ans.e vo(s.e-
Po!/is < D"0er1ion.A
O'l".a (e 1ila i3vr2ena< Bona/ar!ea o've'o2e " 3a!vor " Ni)i g'(e (e /roveo
+e!rnaes! 'ana- /osli(e +ega s" ga /rivre0eno /"s!ili na slo1o'"- na.on (e'ne
'r"ge o'l".e .o(" s" /o!/isali is!i l("'i.
Me6"!i0- Bona/ar!e se i3v".ao i3 (e'ne o/asnos!i 'a 1i "/ao " 'r"g". Doga6a(i "
0(ese)" !er0i'or" 'oveli svi 'o /reo.re!a " .o0i!e!i0a Konven!a< (e'an s!ari
.a/e!an- i0eno0 A"1rU *O1ri,- na2ao se na +el" Ra!nog .o0i!e!a i na+inio nov
ras/ore' " vo(s)i /o .o0e (e on /os!ao ar!il(eri(s.i general. @!o se !i+e
Bona/ar!ea- " na.na'" 3a +in .o(i 0" (e o'"3e! /os!avili s" ga 3a /(e2a'i(s.og
generala " Van'e(i. Bona/ar!e- s0a!ra("4i 'a (e /o3orni)a gra6ans.og ra!a " !o0
."!" ;ran)"s.e veo0a s."+ena- o'1io (e 'a s!"/i na '"5nos!- /a (e (e'no0
o'l".o0 Ko0i!e!a 3a o/4e 'o1ro i31risan s lis!e a.!ivni7 generala.
Bona/ar!e (e v(erovao 'a (e veo0a /o!re1an ;ran)"s.o( /a ga (e ova.va
ne/rav'a '"1o.o /o!resla.
Me6"!i0- .a.o (o2 ni(e s!igao 'o one !a+.e " 5ivo!" s .o(e se 0o5e sagle'a!i +i!av
/"! .o(i (o2 val(a /ri(e4i- on (e (o2 ga(io na'e- ali- is!ina- ni0alo /o"3'ane na'e.
Sa' s" !e na'e 1ile s.r2ene- (er (e s0a!rao 'a (e on- .o(i (e san(ao o slavno(
1"'"4nos!i- os"6en na '"g- ia.o ne v(e+an nera'- i !o " 'o1a .a' sva!.o !.o 0isli
na 1"'"4nos! i'e na/ri(e' svo0e )il(". Privre0eno (e "3eo /o' na(a0 so1" "
(e'no0 7o!el" " Mels.o( "li)iB svo(e .on(e i .ola /ro'ao (e 3a %NNN 8rana.a- 2!o (e
'o'ao ono( 0alo( svo!i .o(" (e i0ao- i o'l"+io 'a se /ov"+e na selo. :anesen
0a2!o0- sva.og 'ana ("rio (e i3 (e'ne .ra(nos!i " 'r"g". Ka' (e /ro!(eran i3
logora- Bona/ar!e osi0 sel(a+.og 5ivo!a ni2!a 'r"go ni(e vi'io /re' so1o0. B"'"4i
'a ni(e 0ogao 1i!i Ce3ar- 7!io (e 'a /os!ane Cin)ina!.
>?a'a 0" na "0 /a'ne Valen)e- g'(e (e /roveo !ri i !"5ne i vesele go'ine. I sa'
se "/"!i na ov" s!ran" " /ra!n(i svoga 1ra!a Jose/7a .o(i se 1io vra!io " Marseille.
U 1li3ini Mon!eli0ar!a *Mon!eli0ar!a, 3a"s!avi2e se o1a /"!ni.a. Bona/ar!e" (e
o'govarala .li0a i /olo5a( gra'a !e se ras/i!a i0a li " o.oli)i gra'a .a.vo (e8!ini(e
i0an(e .o(e 1i se 0oglo ."/i!i. U/"!ili s" ga 'r5avno0 3as!"/ni." gos/o'in"
Hrasson"- s .o(i0 oni "govore sas!ana. 3a s"!ra'an. re1alo (e 'a /os(e!e (e'no
0alo /ol(s.o 'o1ro- 3vano Bea"serre! *Bosere,- +i(e sa0o i0e- .o(e na on'a2n(e0
nar(e+(" 3na+i 0iloli.- 'o.a3"(e n(egov /ri(a!an /olo5a(. I 3ais!a- Bona/ar!e i
Jose/7 /os(e!i2e ovo /ol(s.o 'o1ro. Bilo (e "/ravo ona.vo .a.vo s" 5el(eli- ali
vi'e4i 'a (e i0an(e veli.o i 'o1ro o+"vano- 1o(ali s" se 'a )i(ena ne 1"'e s"vi2e
viso.a. U/i!ali s" 3a )i(en". I3nosila (e FN.NNN 8rana.a C .ao /o.lon(enoD
Bona/ar!e i Jose/7 vra!i2e se " Mon!eli0ar! 'a se /osav(e!"(". N(i7ova 0ala-
"'r"5ena sre's!va 'o/"2!ala s" 'a "/o!ri(e1e ov" svo!" 3a na1av" 1"'"4eg
sa0o!nog /re1ivali2!a. O're'ili s" sas!ana. 3a s"!ra'an. Bea"serre! i0 se !oli.o
svi'io 'a s" 7!(eli o'0a7 "re'i!i s!var. Hos/o'in Hrasson i7 (e /onovo o!/ra!io
ona0o. Sa' s" i0an(e /regle'ali /a5l(ivi(e nego /rvi /"!. Na(3a' Bona/ar!e-
+"'e4i se 2!o 0" se 'a(e !a.o li(e/o i0an(e 3a !a.o ne3na!n" svo!"- "/i!a ne
/os!o(i li .a.av !a(ni ra3log 31og .o(ega (e )i(ena !oli.o nis.a.
C Da C o'govori gos/o'in Hrasson C ali !o 3a vas ni(e va5no.
C Sve(e'no C o'govori Bona/ar!e C 5elio 1i7 'a 3na0.
C " (e /o+in(eno (e'no "1o(s!vo.
C Ka.voL
C Sin (e "1io svog o)a.
C U1o(s!vo o)aD C "3vi.ne Bona/ar!e i /ri !o0 /ro1li(e'i vi2e nego o1i+no. C
Oa('e0o o'av'e- Jose/7. C I "7va!iv2i svog 1ra!a 3a r"."- i3le!i i3 s!ana i "s.o+i
>%
" 'vo.oli)e. Ka' (e /ris/io " Mon!eli0ar!- 3a!ra5i o' /o2!e .on(e i vra!i se is!og
!ren"!.a " Pari3. Jose/7 (e i/a. nas!avio /"! " Marseille. a0o se v(en+ao
.4er.o0 1oga!og !rgov)a Clarv(a *Klari,- .o(i (e .asni(e is!o !a.o /os!ao !as! i
Berna'o!!" *Berna'o!,.
Me6"!i0- Bona/ar!e- .oga (e s"'1ina o/e! 'o!(erala " Pari3- !o /o/ri2!e veli.i7
'oga6a(a- o!/o+e o/e! ona( 0ra+an i /ov"+en 5ivo! .o(i ga (e +inio !oli.o
nesre!ni0. a'a- 1"'"4i 'a vi2e ni(e 0ogao /o'nosi!i nera'- "/"!i vla'i (e'n"
0ol1" " .o(o( (e i3lo5io .a.o (e " in!eres" ;ran)"s.e 'a " !ren"!." .a' r"s.a
)ari)a s.la/a save3 s A"s!ri(o0 "+ini sve 2!o o' n(e 3avisi 3a (a+an(e vo(ni7 snaga
"rs.e )arevine. :1og !oga se n"'i vla'i 'a 3a(e'no sa 2es! ili se'a0 o9)ira
ra3ni7 ro'ova or"5(a o'e " Carigra' i 'a !a0o na"+i vo(ni+.i0 v(e2!ina0a
0nogo1ro(n" i val(an"- ali vo(evan(" nev(es!" s"l!anov" vo(s.".
Ov" /on"'" vla'a +a. ni(e "'os!o(ila ni o'govora i Bona/ar!e (e os!ao " Pari3".
Ka.o 1i 'anas i3gle'ao svi(e! 'a (e ne.i o' +lanova 0inis!ars!va s!avio na .ra("
ove 0ol1e ri(e+ o'o1reno C !o sa0o 1og 3naD
Me6"!i0- >>. a"g"s!a #$&?. go'ine /ri7va4en (e Us!av o' III go'ine. :a.ono'av)i
.o(i s" ga sas!avili /os!avili s" "v(e! 'a 'vi(e !re4ine +lanova Naro'nog .onven!a
"6" " novo 3a.ono'avno !i(elo. o (e 1io ne"s/(e7 " na'a0a o/o3i)i(e .o(a (e
o+e.ivala /o!/"no o1navl(an(e i31ora- 'a 1i " .onven! "v".la nov" ve4in" .o(a 1i
3as!"/ala n(eno 0i2l(en(e. Ov" o/o3i)ion" s!ran." naro+i!o s" /o!/o0agale
/ari2.e se.)i(e .o(e s" i3(avile 'a ne4e /ri7va!i!i "s!av !a.o '"go 'o. se ne
/oni2!i i31or 'vi(" !re4ina. Konven! (e 0e6"!i0 "svo(io "s!av ona.o .a.o (e 1io
'onesen- 1e3 i.a.vi7 i30(ena- i se.)i(e s" se /o+ele 1"ni!i. Ne.oli.o 3na.ova
/o1"ne /o(avilo se ve4 >?. se/!e01ra. Na/o.on- na 'an G. o.!o1ra *#>.
van'e0i(era,- o/asnos! /os!a'e !a.o veli.a 'a (e Konven! "vi'io /o!re1" o
/o'"3i0an(" o2!ri7 0(era- !e s!oga "/"!i general"
>$AleQan're" D"0as" *Ale.san'r Di0a,- glavno0 .o0an'an!" al/s.e vo(s.e-
.o(i (e !a'a 1io na o's"s!v"- sli(e'e4e /is0o- +i(a .ra!.o4a ".a3"(e na 7i!nos!<
=Heneral AleQan're D"0as ne.a se o'0a7 vra!i " Pari3 'a 1i /re"3eo .o0an'"
na' or"5ano0 silo0.A
:a/ovi(e' (e o'nesena " 7o!el =Mira1ea"A *Mira1o,- ali (e general D"0as !ri 'ana
/ri(e !oga 1io o!/"!ovao " VillersCo!!ere!s *Vi(erKo!re,- g'(e (e /ri0io /is0o #F.
"("!ro.
:a !o vri(e0e o/asnos! (e rasla i3 sa!a " sa!. Ni(e 1ilo 0og"4e sa+e.a!i 'ola3a.
generala D"0asa. Pre0a !o0e- " !o." no4i- 3a glavnog .o0an'an!a vo(s.e "
"n"!ra2n(os!i /os!avl(en (e naro'ni 3as!"/ni. Barras *Bara,. N(e0" (e 1io
/o!re1an /o0o4ni.. I on 1a)i o.o na Bona/ar!ea.
Kao 2!o se vi'i- s"'1ina 0" (e o!vorila /"!. O's"'an !ren"!a.- .o(i- .ao 2!o se
.a5e- .")ne (e'no0 " 5ivo!" sva.og +ov(e.a- 'o2ao (e i 3a n(egaB #F. van'e0i(era
3agr0i !o/ " /ri(es!olni)i.
Se.)i(e .o(e (e "ni2!avao 'ale s" 0" na'i0a. =Kar!e+A- a Konven! .o(i (e
s/a2avao 'ao 0" (e !i!"l" glavnog .o0an'an!a vo(s.e " I!ali(i.
Ali ova( veli.i 'an ni(e 1io sa0o 3na+a(an 3a Bona/ar!eov /oli!i+.i 5ivo!B on 4e
"!(e)a!i i na n(egov /riva!ni 5ivo!. Ra3or"5an(e se.)i(a 1ilo (e i3vr2eno sa
s!rogo24" .a.v" s" 3a7!i(evale /rili.e- .a' se (e'nog 'ana " 2!a1" /o(avi ne.o
'i(e!e o' 'ese! 'o 'vanaes! go'ina- /re.lin("4i generala Bona/ar!ea ne.a vra!i
0a+ n(egova o)a .o(i (e 1io general re/"1li.e. Bona/ar!e- gan"! 0ol1o0 i
0la'ena+.o0 I("/.o24" .o(o0 (e ona i3re+ena- nare'i 'a se /o!ra5i 0a+ i- /o2!o
s" ga na2li- vra!i 0" ga. Ka' (e 'i(e!e s/a3ilo !o svi(e!lo or"5(e 3a .o(e (e 0islilo 'a
(e i3g"1l(eno- /la+"4i /ol("1i 'r5a. .o(i (e !a.o +es!o s!is.ala o+eva r".a. Henerala
'irn" ova sinovl(eva l("1av- !e /re0a '(e!e!" /o.a3a !oli." na.lonos! 'a (e
n(egova 0a(.a s0a!rala o1ave3o0 'a s"!ra'an /os(e!i Bona/ar!ea i 'a 0" se
3a7vali.
>E
Di(e!e (e 1ilo E"gene *E5en,- a n(egova 0a(.a Jose/7ina *Jose9na, C 1"'"4a 5ena
Na/oleonova.
>#. 0ar!a #$&%. Bona/ar!e (e /o2ao " I!ali(" nose4i " svo(i0 .oli0a 'vi(e !is"4e
l"('ora. o (e 1ilo sve 2!o (e 0ogao s."/i!i- s(e'in("("4i /ri !o0 i0"!a. svo( i svo(i7
/ri(a!el(a s nov+ano0 /o0o4i Dire.!ori(a. S ovo0 svo!o0 /o2ao (e " osva(an(e
I!ali(e- a !a svo!a (e 1ila se'a0 /"!a 0an(a o' one .o(" (e /onio Ale.san'ar .a' (e
/o2ao 'a 3a"30e In'i(".
Ka' (e s!igao " Ni+"- na2ao (e vo(s." 1e3 'is)i/line- 1e3 0"ni)i(e- 1e3 7rane i 1e3
o'i(ela. Mi0 (e 'o2ao " glavni 2!a1- nare'io (e 'a se generali0a na i0e /o0o4i "
ra!no0 /o7o'" ra3'i(eli svo!a o' /o +e!iri l"('ora. :a!i0 (e vo(ni)i0a /o.a3"("4i
na I!ali(" re.ao<
=Dr"govi- va0a svega ne'os!a(e "sre' ovi7 s!i(enaD Pogle'a(!e one 1oga!e
ravni)e 2!o se /ros!ir" is/o' va2i7 nog". o /ri/a'a na0aD Oa('e0o 'a i7
"30e0oDA
Bio (e !o go!ovo is!i govor .o(i (e !is"4" i 'eve! s!o!ina go'ina /ri(e Oani1al o'r5ao
svo(i0 vo(ni)i0a. I 3a vri(e0e o' !is"4" i 'eve! s!o!ina go'ina- .oli.o (e /ro!e.lo
i30e6" ova 'va +ov(e.a- sa0o (e (e'an (e'ini +ov(e. 1io 'os!o(an 'a se "s/ore'i
s n(i0e< C Ce3ar.
Vo(ni)i .o(i0a (e Bona/ar!e "/"!io ove ri(e+i i .o(i s" /re' so1o0 i0ali >NN.NNN
l("'i na(1ol(i7 !r"/a Cars!va# i Pie0on!a- 1i(a7" os!a!a. one is!e vo(s.e .o(a se
.ro3 'vi(e go'ine s 0".o0 1ranila " ne/lo'ni0 s!i(ena0a 6enovs.e 'oline.
Bona/ar!e na/a'e ov" ogro0n" sil" s (e'va FN.NNN l("'i i 3a (e'anaes! 'ana
/o!"+e (e /e! /"!a< .o' Mon!eno!!a *Mon!eno!e,- Millesi0a *Mile3i0a,- Degoa-
Vi)oa *Vi.oa, i Mon'ove. :a!i0 (e- (e'no0 r".o0 o!vara("4i vra!a gra'ova a
'r"go0 1i("4i 1i!.e- osvo(io !vr6av" Coni *Koni,- or!on"- Alessan'ri(" i Cev"
*Mev",. :a (e'anaes! 'ana A"s!ri(an)i s" ra3'vo(eni o' Pie0on!e3a. Provera (e
3a"3e!a- a sar'ini(s.i .ral( /risil(en 'a /o!/i2e /re'a(" " vlas!i!o( /ri(es!olni)i. a'a
A"s!ri(a
>&Bona/ar!e /o6e na gorn(" I!ali("- i /re'vi6a("4i na osnov" /ro2li7 "s/(e7a
1"'"4e "s/(e7e- na/isa Dire.!ori("<
=S"!ra i'e0 na Bea"lie"a *Bol(e,. Prisili! 4" ga 'a /ri(e6e ri(e." Po. Ja 4" /ri(e4i
o'0a7 3a n(i0. Osvo(i! 4" Lo01ar'i(" i /ri(e nego /ro6e 0(ese) 'ana 1i! 4" "
!irols.i0 1r'i0a. a0o 4" na4i ra(ns." vo(s."- i " s/ora3"0" s n(o0- /reni(e!i ra!
" Bavars.".A
I 3ais!a- Bea"lie" (e 1io /rogon(en. U3al"' se 'ovi(ao .a.o 'a s/ri(e+i /ri(ela3
/re.o Poa. Pri(ela3 (e 1io i3vr2en. a'a se s.lonio i3a lo's.i7 3i'ova- ali ga
!rosa!na 1or1a is!(era i o!"'a. :a!i0 se s/re0i 3a 1i!." na li(evo( o1ali ri(e.e
A''e- 1rane4i svo0 svo(o0 ar!il(eri(o0 /ri(ela3 /re.o 0os!a .o(i ni(e i0ao
vre0ena sr"2i!i. ;ran)"s.a vo(s.a svrs!a se " 31i(en" .olon"- nale!i na 0os!-
o1ori sve 2!o (o( (e 1ilo na /"!"- ras/r2i a"s!ri(s." vo(s." i- ga3e4i /re.o !(elesa-
nas!avi svo( 0ar2. a.o (e /o.orena Pavi(a. Pi33ig7i!one i Cre0ona /a'n"-
0ilans.a !vr6ava o!vori svo(a vra!aB .ral( Sar'ini(e /o!/isa 0irB vo(vo'a o' Par0e
i gos/o'a o' Mo'ene sli(e'ili s" n(egov /ri0(er- a Bea"lie" (e (o2 (e'va i0ao
vre0ena 'a se 3a!vori " Man!ov".
Prili.o0 s.la/an(a s/ora3"0a s vo(vo'o0 o' Mo'ene Bona/ar!e (e 'ao /rvi
'o.a3 svog ne.oris!ol("1l(a- o'1i(a("4i +e!iri 0ili("na " 3la!"- .oli.o 0" (e " i0e
svoga 1ra!a n"'io vo(vo'a o' Es!e- ia.o ga (e Sali)e!!i- .o(i (e 1io vla'in .o0esar
/ri vo(s)i- "/orno nagovarao 'a !o /ri0i.
Na !o0 /o7o'" Bona/ar!e (e 'o1io i /o/"larni na'i0a. .o(i 0" (e #E#?. go'ine
o/e! o!vorio vra!a ;ranI)"s.e. A evo " .a.vi0 o.olnos!i0a se !o 'ogo'ilo. Ka' (e
/re"3eo vr7ovn" .o0an'" vo(s.e n(egova 0la'os! (e !oli.o 3a'ivila s!are ra!ni.e
'a s" se 'ogovorili 'a 4e 0" oni sa0i /o'i(eli!i na(ni5e +inove- .o(i7 ga (e- +ini se-
vla'a 1ila /o2!e'(ela. Posli(e sva.e 1or1e s."/l(ali s" se 'a 1i 0" 'ali (e'an +in. I
.a' 1i "2ao " logor- 1io 1i /o3'ravl(en o' na(s!ari(i7 1r.a(li(a novo0 !i!"lo0. a.o
FN
se 'ogo'ilo 'a (e .o' Lo'i(a 1io /roi3ve'en 3a .a/lara. O'a!le i na'i0a. 0ali
.a/lar- .o(i 4e ne/res!ano /ra!i!i Na/oleona.
Me6"!i0- Bona/ar!e se sa0o (e'an/"! 3a"s!avio i na !o0 3as!an." s"s!igla ga (e
3avis!. Dire.!ori(- .o(i (e " /re/is)i vo(ni.a o!.rio /oli!i+ara- /o1o(ao se 'a
/o1(e'ni. ne /os!ane neograni+eni gos/o'ar I!ali(e i o'l"+io (e 'a 0" /o2al(e
Keller0anna. Bona/ar!e (e !o sa3nao i na/isao i0<
=Pri'r"5i!i Keller0anna 0eni- 3na+ilo 1i sv(esno sve "/ro/as!i!i. Ja ne 0og" sl"5i!i
/ore' (e'nog !a.vog +ov(e.a .o(i se s0a!ra na(1ol(i0 !a.!i+aro0 " Evro/i.
Uos!alo0- (a s0a!ra0 'a (e'an lo2 general vri(e'i vi2e nego 'va 'o1ra. Ra! (e-
.ao i "/ravl(an(e- s!var !a.!a.A
:a!i0 (e sve+ano "2ao " Milano- g'(e se s/re0ao 3a osva(an(e gorn(e I!ali(e- 'o.
(e Dire.!ori( " Pari3" /o!/isivao "govor o 0ir"- o .o0e (e na !orins.o0 'vor"
/regovarao Sali)e!!i i 'o. s" se 3a/o+e!i /regovori s Par0o0 1li5ili .ra(" a
o!/o+in(ali s Na/"l( e0 i Ri0o0.
Kl("+ N(e0a+.e- !o (e Man!ova. Da.le- 0ora na(/ri(e osvo(i!i Man!ov". S!o /e'ese!
!o/ova 3a/li(en(eni7 " Milan" 1ilo (e "/ereno na ova( gra'. I o!/o+e o/sa'a.
a'a 1e+.i .a1ine!- os(e!iv2i sv" !e5in" /olo5a(a- /o2al(e " /o0o4 Bea"lie"" >?
NNN l("'i /o' Hvo3'anovi)e0 i F? NNN /o' P"r0sero0. Je'an 0ilans.i 2/i("n
'o1io (e 3a'a!a. 'a /ro're " gra' i na(avi 'ola3a. ove /o0o4i.
@/i("n nai6e na no4n" i3vi'ni)" .o(o0 (e 3a/ovi(e'ao a6"!an! Der0on)o"r!
*Der0on."r, i 1i o've'en general" D"0as". Pre!ra5ili s" ga- no "3al"' C .o'
n(ega nis" ni2!a na2li. re1alo (e sasvi0 0alo /a 'a ga /"s!e na slo1o'"- .a'a-
.ao /o 0ig" s"'1ine- general D"0as /ogo'i 'a (e 2/i("n /rog"!ao o1avi(es!i .o(e
s" 0" /ov(erene. Ova( (e !o /ori)ao- ali general D"0as nare'i 'a ga se s!ri(el(a i
!a'a (e ova( sve /ri3nao. U7o'" /re'a'o2e na +"van(e a6"!an!" Der0on)o"r!"
.o(i /o0o4" sre's!ava 3a /ovra4an(e 2!o 0" i7 (e 'ao 0a(or.ir"rg 'o6e 'o
F#(e'ne ."gli)e o' vos.a veli+ine /il(.a o' ilova+e. U n(o( (e 1ilo P"r0serovo
/is0o- /isano na /erga0eni. Ovo /is0o sa'r5avalo (e 'e!al(ne /o'a!.e o
o/era)i(a0a ne/ri(a!el(s.e vo(s.e. Pis0o (e /oslano Bona/ar!e". Hvo3'anovi4 i
P"r0ser i2li s" ra3'vo(eno. Prvi (e i2ao na Bres)i" *Bre2a, a 'r"gi na Man!ov".
Is!o0 gre2.o0 1ile s" ve4 i3g"1l(ene Provera i Argen!an. Bona/ar!e os!avi #N NNN
vo(ni.a is/re' gra'a- a sa >? NNN /o5"ri /re0a Hvo3'anovi4"- .o(ega (e- /o2!o ga
(e /o!".ao .o' Saloa i Lona!a- na!(erao " !irols.e .lan)e. :a!i0 se o'0a7 o.rene
/re0a P"r0ser" .o(i (e sa3nao 3a /ora3 svoga 'r"ga !e. i3 /ris"s!va
ne/ri(a!el(s.e vo(s.e. Ses!o.o0 8ran)"s.o0 na/a'" /o'le5e i on .o' Cas!iglionea
*Kas!il(one,. :a /e! 'ana A"s!ri(an)i s" i3g"1ili >N NNN l("'i i /e'ese! !o/ova.
Posl(e'n(a 1or1a 'ala (e Hvo3'anovi4" vre0ena 'a se /ri1ere. Bona/ar!e o/e!
/o6e na n(ega- /o!"+e ga .o' San Mar)a- Serravalla i Rovere'aB 3a!i0- /osli(e
1or1e .o' Bassane- Ri0olana i Cavaloa- vra!i se o/e! 'a /o 'r"gi /"! o/s(e'a
Man!ov"- .a0o se s os!a)i0a svo(e vo(s.e 1io s.lonio P"r0ser.
Do. (e o.on+avao ova( ogro0ni 3a'a!a.- o.o n(ega s" se 8or0irale nove 'r5ave.
Osnovao (e Cis/a's." i rans/a's." re/"1li."B /ro!(erao (e Engle3e s Kor3i.e i
1"'no /a3io " is!i 0a7 na Henov"- Vene)i(" i Sve!" S!oli)"- ne 'a("4i i0 'a
/o'ign" glav". Usre' ovi7 0nogos!r".i7 /oli!i+.i7 .o01ina)i(a sa3nao (e 3a
/ri1li5avan(e nove )ars.e vo(s.e /o' Alvin3i(evi0 *Alvin)i, 3a/ov(e'ni2!vo0. No
3la s"'1ina goni sve ove l("'e. Alvin3i (e /o2ao !rago0 svo(i7 /re!7o'ni.a< "+inio
(e is!" /ogre2." .o(" s" i oni rani(e +inili C /o'i(elio (e svo(" vo(s." na 'va 'i(elaB
(e'an- .o(i (e 1ro(io FN NNN l("'i i .o(i (e on sa0 /re'vo'io- !re1alo (e 'a /ri(e6e
/re.o Verone i 'a 3a"30e Man!ov"- 'r"gi- /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 Davi'ovi4a-
!re1alo (e 'a 'o/re 'o E+a.
Bona/ar!e /o6e " s"sre! Alvin3i(" s .o(i0 se s".o1io .o' Ar)ole *Ar.ole,. S n(i0
se !ri 'ana 1orio /rsa
F>
o /rsa i os!avio ga !e. !a'a .a' 0" (e sravnio sa 3e0l(o0 ?NNN l("'i- 3aro1io
ENNN i 3a/li(enio !ri'ese! !o/ova. :a!i0- (o2 3a'i7an o' 1i!.e .o' Ar)ole- 1a)i se
na Davi'ovi4a i P"r0sera. Prvoga- .o(i 1(e2e si2ao i3 irola- na!(era " n(egova
1r'a- a 'r"goga- .o(i 1(e2e i3i2ao i3 Man!ove- nagna na!rag " n(egov gra'. Na
1o(no0 /ol(" 'o3na 'a Alvin3i i Provera na0(erava(" 'a se s(e'ine- /a na!(era
Alvin3i (a " 'ivl(i 1i(eg .o' Rivoli(a- a Provera (e- /osli(e 1i!a.a .o' San Hiorgia i
;avori!a- 0orala /olo5i!i or"5(e. Na(3a'- oslo1o'iv2i se svi7 svo(i7 /ro!ivni.a- vra!i
se 'o Man!ove- o/.oli (e- s!egne i /risili 'a se /re'a- 1a2 " !ren"!." .a' (e /o'
3a/ov(e'ni2!vo0 (e'nog na'vo(vo'e 'ola3ila /e!a ar0i(a- o'vo(ena o' ra(ns.e
re3erve. A"s!ri(" (e +a.ala (o2 ve4a sra0o!a C /ora3i0a n(eni7 generala /ri.l("+io
se i /ora3 +lanova vla'ars.e ."4e. #N. 0ar!a #$&$. /o!"+en (e /rin) Karlo na
/ri(ela3" /re.o aglia0en!a *al(a0en!o,. Ova /o1(e'a o!vorila (e ;ran)"3i0a /"!
" vene)i(ans.e 'r5ave i !irols.e .lan)e. Posli(e ovoga ;ran)"3i s" go!ovo !r.o0
na/re'ovali /"!e0- .o(i i0 (e sa'a 1io o!voren. Oni !ri("09ra(" " Lavis"- ras0is"
i Cla"3en" *Kla"3en",- "la3e " rs!- 3a"3i0a(" arvisio- Hra'i2." i Villa)7 *;ila7,B
s!ra2no gone na'vo(vo'"- .o(ega os!avl(a(" sa0o 'a 1i 3a"3eli /"!ove .o(i vo'e "
/ri(es!olni)" A"s!ri(e- i na/o.on 'ola3e na !ri'ese! 0il(a /re' Be+.
Bona/ar!e se ov'(e 3a"s!avio 'a 1i sa+e.ao /arla0en!ar)e. e. (e go'ina 'ana
o!.a.o (e na/"s!io Ni+" i- " !o." !e go'ine- "ni2!io (e 2es! ar0i(a- osvo(io
Alessan'ri("- orino- Milano i Man!ov"B i3v(esio (e !ro1o(n" 3as!av" na
/i(e0on!s.i0- !ali(ans.i0 i !irols.i0 al/a0a. O.o n(ega s" /o+ela 1lis!a!i i0ena<
'e Massena *Masena,- 'XA"gerea" *O5ero,- 'e Jo"1er! *S"1er,- 'e Mar0on!
*Mar0on, i 'e Ber!7ier *Ber!(e,. S!vara se /le(a'aB sa!eli!i se o.re4" o.o svo(e
3vi(e3'e- ne1o se ve'ri na' )ars!vo0D
F Na/oleon
FFBona/ar!e se ni(e /revario. Parla0en!ar)i 'o6o2e. :a 0(es!o vo6en(a
/regovora i3a1ran (e Leo1en. Bona/ar!e ni(e vi2e 0orao !ra5i!i ovla2!en(e o'
Dire.!ori(a. Sa0 (e vo'io ra!B sa0 4e 3a.l("+i!i 0ir. Sa0o (e na/isao< =S o13iro0
na s!an(e s!vari- /regovori i sa sa0i0 )are0 /os!ali s" /osve vo(ni+.a o/era)i(a.A
I/a. se ova o/era)i(a /rili+no o'"govla+ila. Di/lo0a)i(a (" (e "vila i "!egla "
sva.o(a.a l".avs!va. Ali 'o2ao (e 'an .a' lav ni(e 0ogao vi2e os!a!i " svo(o(
0re5i. Usre' (e'ne 'is."si(e on "s!ane- 3gra1i 'ivni /or)"lans.i /osl"5avni.-
slo0i ga na .o0a'e i 1a)i /o' noge. :a!i0 se o.rene /renera5eni0
/"no0o4ni)i0a i re+e i0<
C Ova.o 4" vas sve " /ra2in" /re!vori!i- (er !o sa0i !ra5i!e.
Di/lo0a!i /os!a'o2e /o0irl(ivi(i< /o+e +i!an(e "govora. U /rvo0 +lan" )ar
*a"s!ri(s.i, i3(avl("(e 'a /riI3na(e ;ran)"s." re/"1li.".
C Bri2i!e !a( +lan C "3vi.ne Bona/ar!e C ;ran)"s.a re/"1li.a (e .ao s"n)e na
ne1". Sli(e/i s" oni .o(e n(en s(a( ni(e 3as(enioD
a.o (e Bona/ar!e " svo(o( 'va'ese! /e!o( go'ini 'r5ao (e'no0 r".o0 0a+- .o(i0
(e 'i(elio 'r5ave- a 'r"go0 vag"- .o(o0 (e 0(erio .ral(eve. Dire.!ori( 0" (e
o1il(e5io /"! .o(i0 (e !re1alo 'a i'e- ali (e on i2ao svo(i0
C ia.o (o2 ni(e 3a/ovi(e'ao- ni.oga vi2e ni(e sl"2ao. Dire.!ori( 0" /i2e 'a i0a na
"0" 'a (e P"r0ser e0igran!
C P"r0ser /a'a " r".e Bona/ar!e"- .o(i i0a /re0a n(e0" sve o13ire .o(i se
'"g"(" 3lo( s"'1ini i s!aros!i. Dire.!ori( /os!"/a "vre'l(ivo /re0a /a/i- Bona/ar!e
0" "vi(e. /i2e s /o2!ovan(e0 i na3iva ga sve!i0 o)e0. Dire.!ori( /rogoni
sve4eni.e- Bona/ar!e nare6"(e svo(o( vo(s)i 'a i7 /a3i .ao 1ra4" i 'a i7 /o2!"(e
.ao sl"ge 1o5(e. Dire.!ori( /o."2ava 'a aris!o.ra)i(" "ni2!i " .ori(en"-
Bona/ar!e /i2e 6enovs.o( "/ravi i .ori (e 3a nasil(a .o(a ona +ini /re0a /le0s!v"
i s!avl(a (o( 'o 3nan(a< a.o
FG
7o4e sa+"va!i n(egov" na.lonos!- ne.a /o2!"(e s!a!"" Dori(a.
#?. van'e0i(era- VI go'ine- /o!/isan (e Ka0/o8or0i(s.i 0ir. Pre0a ovo0e 0ir"
A"s!ri(a- .o(o( se os!avl(a Vene)i(a- o'ri+e se svo(i7 /rava na Belgi(" i svo(i7
/re!en3i(a na I!ali(". Bona/ar!e (e oslo1o'io I!ali(" 3a ;ran)"s.". I- #?. 8ri0era is!e
go'ine *?. 'e)e01ra #$&$,- on s!i5e " Pari3.
Bona/ar!e (e 1io o's"!an 'vi(e go'ine i 3a !o vri(e0e 3aro1io (e #?N.NNN l("'i-
o!eo #$N 3as!ava- ??N !o/ova- %NN /ol(s.i7 !o/ova- /e! /on!ona- 'eve! la6a sa %G
!o/a- 'vanaes! 8rega!a sa F> !o/a- 'vanaes! .orve!a i osa0naes! gali(aB osi0
!oga- .ao 2!o s0o .a3ali- i3 ;ran)"s.e (e /onio svega 'vi(e 7il(a'e l"('ora- a " vi2e
navra!a /oslao (e go!ovo /e! 0ili("naB /ro!ivno svi0 s!ari0 i s"vre0eni0
!ra'i)i(a0a C vo(s.a (e 7ranila svo(" 'o0ovin".
U 3a.l("+en(" 0ira Na/oleon (e vi'io svr2e!a. "s/ona " svo(o( vo(ni+.o( .ari(eri.
Ne 0ogav2i os!a!i na 0ir"- /ri5el(.ivao (e (e'no 0(es!o " Dire.!ori(" i3 .o(ega s"
'vo(i)a is!"/ila. Na 5alos!- 1ilo 0" (e sa0o 'va'ese! osa0 go'ina. I 1"'"4i 'a 1i
!o 1ila veo0a veli.a i veo0a 1r3a /ovre'a Us!ava i3 III go'ine- ni(e se "s"6ivao !o
ni /re'lo5i!i. On se /ov".ao " svo(" ."4i)" " "li)i C7an!ereine *@an!ren,- 1ore4i
se .o01ina)i(a0a svoga '"7a /ro!iv ne/ri(a!el(a s!rasni(eg o' svi7 oni7 s .o(i0a
se 'o !a'a 1orio C /ro!iv 3a1orava.
C U Pari3" C govorio (e on C sve se /re'a(e 3a1orav". A.o os!ane0 '"5e
1es/oslen- (a sa0 i3g"1l(en. U ovo0 veli.o0 Ba1ilon" (e'na slava 3as(en("(e
'r"g"B i a.o 0e ne 1"'" vi'(eli na /o3orni)i vi2e o' !ri /"!a- ne4e 0e vi2e ni
gle'a!i.
:1og !oga (e 0islio 'a 4e 1i!i 1ol(e a.o- 'o. 1"'e +e.ao- /ora'i 'a ga i0en"(" 3a
+lana Ins!i!"!a.
Na/o.on (e- >&. (an"ara #$&E. go'ine- re.ao svo0e se.re!ar"<
F?C Bo"rienne *B"ri(an,- (a ne4" ov'(e os!a!i. B"'"4i 'a oni ne 5ele ni2!a +"!i-
ov'(e ne0a 2!a 'a se ra'i. Vi'i0 'a 4"- a.o os!ane0- /ola.o /o!on"!i. Sve se
ov'(e .vari i 3a 0ene ne0a vi2e slave. Ova 0ala Evro/a ne 0o5e 0e 3a'ovol(i!i
C !o (e o1i+an .r!i+n(a.. Veli.i7 'r5ava i veli.i7 revol")i(a 1ilo (e sa0o na Is!o."-
g'(e 5ivi %NN 0ili("na l("'i. re1a i4i na Is!o.- o'a.le /o!(e+" svi slavni l("'i.
a.o 'a.le- 1ilo 0" (e /o!re1no 'a na'0a2i sve slavne veli+ine. On (e ve4 'o sa'a
"+inio vi2e o' Oani1ala i "+ini! 4e .oli.o Ale.san'ar i Ce3ar- a n(egova i0ena
ne0a (o2 na /ira0i'a0a na .o(i0a s" 3a/isana !a 'va veli.a i0ena.
#>. a/rila #$&E. Bona/ar!e (e /os!avl(en 3a vr7ovnog 3a/ov(e'ni.a Is!o+ne
vo(s.e.
Kao 2!o se vi'i- !re1alo (e sa0o 'a 3a!ra5i /a 'a 'o1i(e. Po 'olas." " o"lon
'o.a3ao (e 'a !re1a sa0o 'a 3a/ovi(e'i /a 'a 0" se /o.ore.
Je'an osa0'ese!ogo'i2n(i s!ara) os"6en (e na s!ri(el(an(e 'va 'ana /ri(e n(egova
'olas.a " ova( gra'. #%. 0a(a #E&F. Na/oleon (e na/isao sli(e'e4e /is0o ra!no(
.o0isi(i Deve!e 'ivi3i(e- .o(a (e "s!anovl(ena na osnov" 3a.ona o' #&. 8r".!i'ora.
=Sa3nao sa0- gra6ani- na 5alos!- 'a se se'a0'ese!ogo'i2n(i i
osa0'ese!ogo'i2n(i s!ar)i- sla1e 5ene i 0a(.e ne(a.e '(e)e- s!ri(el(a(" 'a 1i se
!o1o5e s/ri(e+ilo isel(avan(e.
:ar (e- 'a.le- i2+e3lo i3 n(i7ovi7 sr)a ono 0ilosr6e .o(e s" i0ali " 1o(evi0aL
:a.on o' #&. 8r".!i'ora /re'vi'io (e 0(ere o (avno0 /ore!.". Na0(era 0" (e 1ila
'a /ogo'i 3av(ereni.e- a ne sla1e 5ene i ne0o4ne s!ar)e.
Na/o0in(e0 va0- gra6ani- a.o 3a.on 'ove'e " va2 s"' s!ar)e i3na' 2e3'ese!
go'ina ili 5ene- 'a i3(avi!e 'a
F%
s!e "sre' 1o(eva /o2!ovali s!ar)e i 5ene svo(i7 ne/ri(a!el(a.
Ra!ni. .o(i i3ri+e s0r!n" /res"'" oso1i nes/oso1no( 'a nosi or"5(e C ni!.ov (e.
BONAPARE.A
Ovo /is0o s/asilo (e 5ivo! (e'no0 nesre!ni.". Me!vr!og 'ana Bona/ar!e se ".r)a.
a.o (e n(egov /osl(e'n(i /o3'rav ;ran)"s.o( 1ilo i3vr2en(e (e'nog .ral(evs.og +ina
C /o0ilovan(a.
Mal!a (e 1ila (o2 rani(e /o!."/l(ena. Bona/ar!e (e sa'a " /rola3" /ri0io /re'a(". #.
("la #$&E. s!"/io (e na egi/a!s.o !lo- 1li3" !vr6ave Mara1o"! *Mara1",- ne'ale.o
o' Ale.san'ri(e.
M"ra!1eg- .oga (e ne/ri(a!el( .ao .a.vog lava "/ravo !ra5io " n(egovo( /e4ini- +i0
(e 3a !o sa3nao- /o3vao (e svo(e 0a0el".e- /"s!io ni3 Nil (e'n" To!il" ra!ni7
'5er0ova- .anga i 2al"/a- i nare'io 'a i7 o1alo0 ri(e.e /ra!i (e'no o'(el(en(e o'
#>NNC#?NN .on(ani.a- s .o(i0a 4e se DesaiQ *De3e,- .o0an'an! 8ran)"s.e
/re!7o'ni)e- s".o1i!i .o' sela Sala0a. o (e 1ilo /rvi /"! /osli(e .ri5ars.i7 ra!ova
'a s" se Is!o. i :a/a' na2li li)e0 " li)e.
S".o1 (e 1io s!ra2an. O.i4ena 3la!o0- 1r3a .ao v(e!ar- /ro5'rl(iva .ao /la0en- ova
vo(s.a sli(e/o ("rn" na 8ran)"s.e .are +i(e (e /"2+ane )i(evi s(e.la sa1l(a0a
.al(eni0 " Da0as."B a .a' i3 n(i7 .ao i3 ne.og v"l.ana- s".ne /la0en- ona se
o'0o!a /o/"! .a.ve 0ara0e o' svile i 3la!a- o1i6e " !r." sve +eli+ne "glove- o'
.o(i7 (o( sva.a s!rana /o2al(e svo( /lo!"n- i .a' vi'(e 'a (e sva.i /ro1o( ne0og"4-
"!e+e .ao veli.o (a!o /o/la2eni7 /!i)a- os!avl(a("4i 3a so1o0 (o2 /o.re!an /o(as
o' "na.a5eni7 l("'i i .on(a- i o'e 'a se " 'al(ini /res!ro(i i s/re0i 3a novi na/a'-
ne.oris!an i s0r!onosan .ao i /rvi.
F$O.o /o'neva o."/i2e se /osl(e'n(i /"!. Ali- "0(es!o 'a na/a'n"- oni o'o2e
/re0a /"s!in(i i i2+e3o2e " vi7or" /i(es.a.
M"ra!1eg (e " Hi3e7" sa3nao 3a 2e1re(s.i /ora3. Jo2 is!og 'ana /oslao (e glasni.e
" /"s!in("- . Sai'" i ;a("0". Sa svi7 s!rana 1egovi- 2ei)i i 0a0el")i 1(e7"
/o3vani /ro!iv 3a(e'ni+.og ne/ri(a!el(a. Sva.i (e 1io '"5an 'a 'o6e sa svo(i0
.on(e0 i or"5(e0.
Posli(e !ri 'ana M"ra! (e i0ao "3a se %.NNN .on(ani.a.
Ci(ela ova vo(s.a .o(a (e 'o("rila na ra!ni /o.li+ svoga vo6e "logori se " nere'" na
o1ali Nila- na'o0a. Kair" i /ira0i'a0a- i30e6" sela E01a1e7a- na .o(e se
naslan(alo 'esno .rilo- i Hi3e7a- o0il(enog M"ra!ova 0(es!a 'o.le (e 'o/irala
svo(i0 li(evi0 .rilo0. @!o se !i+e sa0og M"ra!a- on (e ra3a/eo svo( 2a!or is/o'
(e'nog ogro0nog '"'a- +i(a 1i s(ena 0ogla /o.ri!i /e'ese! .on(ani.a. U ova.vo0
/olo5a("- /o2!o (e i3'ao ne.e 3a/ovi(e'i svo(o( vo(s)i- M"ra! (e +e.ao 8ran)"s."
vo(s." .o(a (e nas!"/ala Nilo0.
U svan"4e >F. DesaiQ- .o(i (e "vi(e. nas!"/ao .ao /re!7o'ni)a- /ri0i(e!i (e'n"
+e!" o' /e! s!o!ina 0a0el".a /oslani7 " i3vi6an(e- .o(i se o'0a7 /ov".o2e 'a ne
1i 1ili /ri0i(e4eni. O.o +e!iri sa!a "("!ro M"ra! 3a+" sna5no .li)an(e< !o (e
8ran)"s.a vo(s.a /o3'ravl(ala /ira0i'e.
U 2es! sa!i ;ran)"3i i 0a0el")i na2li s" se (e'ni /re0a 'r"gi0a.
:a0isli!e sa0o !o 1o(no /ol(eD Bilo (e !o .ao .a' (e Ka01i3- 'revni osva(a+- .o(i (e
'o2ao s 'r"gog .ra(a svi(e!a- i3a1rao Egi/4ane 'a i7 2a!re. O!a'a (e /ro!e.lo 'vi(e
7il(a'e +e!iri s!o!ine go'inaB Nil i /ira0i'e (o2 "vi(e. s" na svo0 0(es!"B grani!na
s9nga .o(o( s" Per3i(an)i "na.a3ili li)e /o0al(ala (e i3 /i(es.a (o2 sa0o svo("
ogro0n" glav"B Kolos o .o0e /ri+a Oero'o! "!on"o (e- Me09s (e i2+e3ao- a Kairo
/oni.ao. Sve !e "s/o0ene- 5ive i (asne " '"7" 8ran)"s.i7 vo6a- neo're6eno s"
le1
FE
'(ele na' glava0a vo(ni.a /o/"! oni7 ne/o3na!i7 /!i)a .o(e ne.a' /reli(e4" /re.o
1o(i2!a i /rori+" /o1(e'".
Po/ri2!e 1or1e 1ila (e /ros!rana /(e2+ana ravni)a .a.va se !ra5i 3a .on(i)"B selo
Be.ir "3'i5e se " sre'ini !e ravni)e- a /o'al(e is/re' Hi3e7a +i!av !a( /ros!or
o0e6en (e (e'no0 0alo0 r(e+i)o0. M"ra! i n(egova .on(i)a naslan(ali s" se na
Nil- !e i0 (e Kairo 1io 3a le6i0a.
Po /olo5a(" 3e0l(i2!a i svoga ne/ri(a!el(a- Bona/ar!e "vi'(e ne sa0o 'a (e
0og"4e 'a /o1i(e'i ne/ri(a!el(a ve4 i 'a ga "ni2!i. On ra3vi svo(" vo(s." "
/ol".r"g- /res!ro(iv2i svo(e 'ivi3i(e " ogro0ne .are " sre'i2!" .o(i7 (e 1ila
"!vr6ena ar!il(eri(a. DesaiQ- .o(i (e o1i+no i2ao na/ri(e'- 3a/ovi(e'ao (e /rvo0
.aro0 .o(a (e 1ila "!vr6ena i30e6" E01a1e7a i Hi3e7a. :a!i0 s" 'ola3ile 'ivi3i(a
Regnier *Ren(ie,- 'ivi3i(a Kle1er .o(a (e os!ala 1e3 svoga vo6e ran(enog "
Ale.san'ri(i- !e (e n(o0e "/ravl(ao D"g"a *Diga,B /a 'ivi3i(a Meno" *Mn",- .o(o0
(e 3a/ovi(e'ao VialB na/o.on- .ao .ra(n(e li(evo .rilo- 1ila (e 'ivi3i(a generala Bona
.o(a se naslan(ala na Nil i 1ila na(1li5a E01a1e7".
re1alo (e 'a se sve .are " is!i 0a7 s!ave " /o.re!- 'a /o6" na E01a1e7 i 'a
selo- .on(e- 0a0el".e- o/.o/e C 'a sve 1a)e " Nil.
Ali M"ra! ni(e 1io +ov(e. .o(i 1i svog ne/ri(a!el(a +e.ao i3a ne.oli.o go0ila /i(es.a.
Je'va 2!o s" se .are ra30(es!ile- 0a0el")i i3i6o2e i3 svo(i7 o/.o/a- i ne 1ira("4i-
ne ra+"na("4i- " ne(e'na.i0 go0ila0a nasrn"2e na one .o(e s" i0 1ile na(1li5e.
o s" 1ile 'ivi3i(e DesaiQa i Regniera.
Ka' s" se /ri1li5ili na /"2.o0e!- na/a'a+i se /o'i(elise " 'vi(e .olone< /rva
nas"0)e nasrne na li(evo .rilo Regnierove 'ivi3i(e- a 'r"ga na 'esno DesaiQove.
Kare i7 /"s!i2e 'a se /ri1li5e na 'ese!a. .ora.a- a 3a!i0 os"2e va!r". Kon(i i
.on(ani)i 0orali s" se 3a"s!avi!i /re' !i0 /la!neni0 3i'o0. Prva 'va re'a
0a0el".a /a'o2e .ao 'a se 3e0l(a /o' n(i0a 3a!reslaB os!a!a. .olone- (o2 "
F&!r."- 3a"s!avl(en +eli+ni0 i va!reni0 3i'o0- ne 0ogav2i i ne 5ele4i se vra!i!i
na!rag- ne 3na("4i 2!o se 'e2ava- nale!i na Regnierov" 8or0a)i("- ali i7 ova
va!ro0 o'1a)i /re0a DesaiQovo( 'ivi3i(i. Ova se sa'a na2la i30e6" 'va vala l("'i
i .on(a .o(i s" le!(eli o.o n(e .ao vi7or. Prvi re' 3a'r5a na/a' 1a("ne!a0a- a 'r"ga
'va re'a o!vori2e va!r". :a !o vri(e0e .rila s" se ras!avl(ala /ro/"2!a("4i grana!e
.o(e s" nes!r/l(ivo +e.ale 'a se "0i(e2a(" " ova( .rvavi /ir.
Nas!"/io (e !ren"!a. .a' s" o1(e 'ivi3i(e 1ile /o!/"no o/.ol(ene i .a' s"
"/o!ri(e1l(ena sva sre's!va 'a se o!vore ove neos(e!l(ive i s0r!onosne .are.
Ma0el")i s" se /ri1li5avali na 'ese! .ora.a "s/r.os 'vos!r".o( ar!il(eri(s.o( va!ri.
:a!i0- gonili s" svo(e .on(e .o(i s" se /la2ili 1a("ne!a 'a i'" na!ra2.e- 'r5ali i7 i
/revr!ali se na n(i0aB a .on(ani)i- /os.i'ani s .on(a- 'ovla+ili s" se .ao 30i(e i
/resi(e)ali .olane 8ran)"s.i0 vo(ni)i0a. a s!ra7ovi!a s(e+a !ra(ala (e go!ovo +i!av
sa!. Pri ova.vo( 1or1i- a.o se ovo 0o5e na3va!i 1or1o0- ;ran)"3i nis" vi2e "
svo(i0 /ro!ivni)i0a gle'ali l("'e- ve4 s" 0islili 'a i0a(" /osla s 8an!o0i0a- 6avo
li0a- 'e0oni0a. O'(e'no0- .ao 'a (e sve vi7or o'nio- nes!a'e i31e3"0l(eni7
0a0el".a- l("'s.e vi.e- r3an(a .on(a- /la0ena i 'i0a. I30e6" 'vi(e 'ivi3i(e
os!a'e sa0o .rvavo ra31o(i2!e- /re.riveno or"5(e0 i 3as!ava0a- /o.riveno
0r!vi0a i !e2.o ran(eni0a- .o(i s" (a".ali i (o2 se !" i !a0o /o'i3ali .ao nes!i2ani
valovi /osli(e 1"re.
U !o0 !ren"!."- sve .are " /ravilno0 0ar2" .ao na .a.vo( /ara'i /o6o2e
na/ri(e'- 3a!voriv2i " svo( +eli+ni .r"g E01a1e7- .a' i3nena'a sa svo(e s!rane
o!vori va!r" 1egova lini(a< !ri'ese! i se'a0 1ron+ani7 !o/ova i31a)i svo(e /la0ene
30i(e /re.o ravni)e. ;lo!ila (e /os.a.ivala /o Nil"- /o!resana 1o01ar'iran(e0- i
M"ra!- na +el" !ri 7il(a'e .on(ani.a- /ole!i 'a /o."2a ne 1i li 0ogao /ro'ri(e!i "
ove /a.lene .are. U!o .olona- .o(a (e /rva s!"/ala " 1or1" i .o(a (e i0ala (o2
!oli.o vre0ena 'a se
GN
/res!ro(i- /re/o3nav2i ga /o("ri o/e! na svo(e /rave i s0r!ne ne/ri(a!el(e.
Mora 'a (e !o 1io +"'nova! /ri3or 3a orla .o(i (e le1'io i3na' 1o(nog /ol(a .a' ovi7
2es! 7il(a'a .on(ani.a- na(1ol(i7 na svi(e!"- na .on(i0a +i(e noge ne os!avl(a("
!raga na /i(es."- s!a'e .r"5i!i .ao ro( o.o !i7 ne/o0i+ni7 8or0a)i(a .o(e s" si/ale
va!r"- s!e5"4i i7 svo(i0 .r"5en(e0 i nas!o(e4i i7 "g"2i!i- .a' ve4 nis" 0ogli
/ro'ri(e!i " n(i7. Ras!"rali s" se- o/e! se sre6ivali 'a 1i se /onovo ras!"rili-
0i(en(ali s" i3gle' .ao valovi /osli(e "'ara o o1ale. :a!i0- vra4a("4i se o/e! "
(e'no0 re'" /o/"! .a.ve ogro0ne 30i(e .o(o( 1i se /o.a!.a' vi'(ela glava-
/re'vo6eni ne"0orni0 M"ra!o0- "s!re0ili 1i se /onovo na .are. O'(e'no0- "
"2an+eni0 1a!eri(a0a 'ogo'i se ne2!o nes7va!l(ivo. Ma0el")i 3a+"2e gr0l(avin"
svo(i7 vlas!i!i7 !o/ova i vi'(e2e .a.o i7 n(i7ove vlas!i!e grana!e 'i5" " 3ra.. ;lo!ila
i0 se 3a/ali i o'le!i " 3ra.B 'o. (e M"ra! lo0io svo(e .an'5e i 3"1e o 8ran)"s.e
.are- !ri na/a'a+.e .olone 1(e7" 3a"3ele o/.o/e- i Mar0on!- .o0an'an! ravni)e-
s visova E01a1e7a /o+e 'a .osi 0a0el".e .o(i s" /o0a0no na/a'ali ;ran)"3e.
a'a Bona/ar!e nare'i 'a se i3vr2i (e'an novi 0anevar< .are se o!vori2e- ra3vi2e
se- /ri1li5i2e (e'na 'r"go( i s/o(i2e se .ao /rs!eni na lan)". M"ra! i n(egovi
0a0el")i na6o2e se i30e6" svo(i7 vlas!i!i7 o/.o/a i 8ran)"s.e "1o(ne lini(e.
M"ra! "vi'(e 'a (e 1i!.a i3g"1l(enaB /ri."/i os!a!.e svo(i7 l("'i i- /o' 'vos!r".o0
va!ro0- na svo(i0 .ao v(e!ar 1r3i0 .on(i0a- /ole!i nas"0)e na o!vor .o(i (e
os!avila DesaiQova 'ivi3i(a i30e6" se1e i Nila- /ro6e .ao vi7or /o' /osl(e'n(o0
va!ro0 8ran)"s.i7 vo(ni.a- i3g"1i se " sel" Hi3e7"- /o!o0 se (e'nog !ren"!.a
/o(avi gore i3na' sela- /ovla+e4i se /re0a Horn(e0 Egi/!" sa 'vi(e 'o !ri s!o!ine
.on(ani.a- (e'ini0 os!a!.o0 svo(i7 snaga.
Na 1o(no0 /ol(" os!avio (e !ri 7il(a'e l("'i- +e!r'ese! !o/ova- +e!r'ese! !ovarni7
'eva- svo(e 2a!ore- .on(e i ro
G#1ove. Os!avio (e ov" ravni)" /o.riven" 3la!o0- in'i(s.i0 2alovi0a i svilo0-
/o1(e'ni+.i0 vo(ni)i0a .o(i s" se 'o.o/ali ogro0nog /li(ena. Jer svi s" 0a0el")i
1ili /oni(eli svo(" na(1ol(" 1o(n" o/re0" i i0ali na se1i svo(e na(l(e/2e 3la!ne i
sre1rne ".rase.
Bona/ar!e (e !e no4i /reno4io " Hi3e7"- a s"!ra'an .ro3 Vra!a /o1(e'e "6e "
Kairo.
e. 2!o (e osvo(io Kairo- Bona/ar!e san(a ne sa0o o .oloni3a)i(i 3e0l(e .o(e se
'o+e/ao nego i o osva(an(" In'i(e /re.o E"8ra!a. Dire.!ori(" (e "/"!io (e'n" no!"
.o(o0 (e !ra5io /o(a+an(a- or"5(e- .o0or"- .ir"rge- a/o!e.are- li(e+ni.e- liv)e-
gl"0)e- vr!lare- !rgov)e l"!.a0a 3a naro' i o.o /e'ese! ;ran)"s.in(a. Poslao (e
(e'nog glasni.a "//o Sae1"# 'a 0" /re'lo5i save3 /ro!iv Engle3a. :a!i0-
"l("l(.ivan 'vos!r".o0 na'o0- /o+eo (e /rogoni!i I1ra7i0a- 1ega .o(i (e /osli(e
M"ra!a i0ao na(vi2e "!(e)a(a- /o!".ao ga .o' Sa7elei7a- i 'o. (e "5ivao " ovo(
/o1(e'i- (e'an glasni. 'onese vi(es! 'a 0" (e )i(ela To!a "ni2!ena. Nelson (e
"ni2!io Br"evsa *Bri(esa,- To!a (e i2+e3la .ao " 1ro'olo0". Sa' vi2e ni(e i0ao
ve3" s ;ran)"s.o0 i n(egova na'a 'a osvo(i In'i(" /ro/a'e. Preos!alo 0" (e ili 'a
os!ane " Egi/!" ili 'a i3 n(ega i3a6e veli.- /o/"! 'revni7 veli.ana. Y
Bona/ar!e se /onovo vra!i " Kairo 'a /roslavi /ra3ni. M"7a0e'ova ro6en(a i
osnivan(e re/"1li.e. U (e." sve+anos!i i31i(e /o1"na- i 'o. (e ar!il(eri(a .osila s
vr7a Mo.a!a0a- sl"+a( 0" /ri!e.ne " /o0o4 i /o2al(e ol"(". :a +e!iri 'ana sve se
s0irilo. Bona/ar!e o!/"!"(e " S"e3. O!io (e vi'(e!i Crveno 0ore i s!"/i!i nogo0 na
!lo A3i(e C " is!i0 go'ina0a " .o(i0a (e ne.a' s!"/io Ale.san'ar. Malo (e !re1alo
/a 'a /ogine .ao 8araonB s/asio ga (e (e'an vo'i+.
Sa' (e "/ravio /ogle' na Siri(". Vri(e0e is.r)avan(a " Egi/!" (e /ro2lo i !re1alo (e
+e.a!i sli(e'e4i ("li. No- !re1alo se /la2i!i .a.vog /o7o'a /re.o Ha3e i ElAri7a-
In'i(s.i .ne3 .o(i se ne"0orno 1orio /ro!iv Engle3a
G>
(er se D(e3ar/a2a- 3vani Krvolo.- s/re0ao 'a 3a"30e ElAri7. re1alo (e 'a "ni2!i
ov" /re!7o'ni)" o!o0ans.e Por!e- 'a sr"2i 1e'e0e JaZe- Ha3e i A.re- 'a o/"s!o2i
3e0l(" i "ni2!i sva n(e3ina o1ra01ena sre's!va- !a.o 'a se one0og"4i /ri(ela3
vo(s.e /re.o /"s!in(e. E!o !og /o3na!og /lana. Sa0o- ne s.riva li on 0o5'a (e'n"
o' oni7 gigan!s.i7 e.s/e'i)i(a- s .o(i0a (e Bona/ar!eov '"7 "vi(e. 1io
3ao."/l(enL Vi'(e! 4e0oD
Bona/ar!e (e /o2ao na +el" 'ese! 7il(a'a l("'i- /o'i(eliv2i /(e2a'i(" na +e!iri
.or/"sa .o(i0a (e 3a 3a/ov(e'ni.e /os!avio Bona- Kle1era- Lannesa *Lan, i
Regniera. Kon(i)" (e /ov(erio M"ra!" *Mira,- ar!il(eri(" Do00ar!in"- a in5en(eri("
Ca8arelliD"8alg" *Ka8areliDi8alg,. ElAri7 (e na/a'n"! i 3a"3e! #. ven!osea. Se'0og
(e 3a"3e!a Ha3a 1e3 o!/ora- #$. (e na ("ri2 3a"3e!a JaZa i )i(eli n(en garni3on .o(i
(e 1ro(io /e! !is"4a l("'i nes!ao (e " /o.ol(". :a!i0 (e nas!avio svo( !ri("08alni /"! i
3a"s!avio se is/re' Sv. Ivana o' A.re. FN. is!og 0(ese)a 3a/o+e 1i!.a s .o(o0
/o+in(" ne"s/(esi.
M(es!o0 (e 3a/ovi(e'ao ;ran)"3- s!ari Na/oleonov 'r"gB o'ga(ani 3a(e'no " vo(no(
2.oli- /oslani s" is!og 'ana " svo(a o'(el(en(a. Privr5eni. ro(alis!i+.e s!ran.e-
P7eli//ea"Q J*;eli/o, (e i2ao na r"." SU'neUS0i!7" *Si'ne(@0i!, 'a /o1(egne i3
3a!vora " e0/l"- o!/ra!io ga " Engles." i s n(i0 o!i2ao " Siri(". Ova glava vi2e (e
1rige 3a'avala Bona/ar!e" nego 1e'e0i A.re. Na /rvi /ogle' 0oglo se vi'(e!i 'a
o1rano0 r".ovo'i s/oso1an +ov(e.B o/sa'a (e 1ila ne0og"4a- !re1alo (e osvo(i!i
gra' na ("ri2. ri "3as!o/na ("ri2a os!ala s" 1e3 "s/(e7aB 3a vri(e0e (e'noga o'
n(i7 /ala (e (e'na 1o01a /re' Bona/ar!eove noge. Dva grena'ira ga o'0a7
o/.oli2e- svo(i0 r".a0a 3a.loni2e 0" glav"- a !i(elo svo(i0 !i(eli0a. Bo01a se
ras/rsn"- i .ao ne.i0 +"'o0- n(eni s" .o0a'i /o2!ovali v(ernos! i /rivr5enos! !e
ni!.o o' n(i7 ni(e ran(en. Je'an o' grena'ira 3vao se Da"0esnil *Do0enil,B #EN&.
go'ine 1i! 4e general- #E#>. .o' Mos.ve i3g"1i! 4e
GF(e'n" nog"- a #E#G. /os!a! 4e .o0an'an! Vin)ennesa *Vensan,.
:a !o vri(e0e D(e3ar" (e /ri'ola3ila /o0o4 sa svi7 s!rana. Siri(s.e /a2e s(e'inile
s" svo(e vo(s.e i /o2le na A.r"D SU'neUS0i!7 (e 'o/lovio s engles.o0 To!o0.
Na(3a' i ."ga- !a( /o0o4ni. s!rasni(i o' svi7 os!ali7- /ri!e.ne " /o0o4 siri(s.o(
vo(s)i. re1alo se na(/ri(e oslo1o'i!i vo(s.e i3 Da0as.a. Bona/ar!e- "0(es!o 'a (e
sa+e.a ili 'a se /re' n(o0 /ov"+e- /o6e (o( " s"sre! i 1i /o!"+en .o' 1r'a a1ora.
On'a se vra!i 'a /o."2a (o2 /e! novi7 ("ri2a- is!o !a.o 1es.orisni7 .ao 2!o (e 1io i
ona( /rvi. Sv. Ivan o' A.re 1io (e 3a n(ega /ro.le!o 0(es!o- a 3ao1i4i ga ni(e
0ogao.
Svi s" se +"'o0 +"'ili 2!o se !oli.o o.o0io na !o s!(enovi!o gni(e3'o i /i!ali se-
3a2!o sva.o'nevno s!avl(a svo( 5ivo! na .o)." i g"1i svo(e na(1ol(e o9)ire i
na(7ra1ri(e vo(ni.e. Svi s" 0" 3a0(erali 31og ovog .rvo/roli4a .o(e se +inilo
1es)il(no. Cil( (e i/a. /os!o(aoB on ga (e sa0 o1(asnio /osli(e (e'nog o' oni7
1es/lo'ni7 ("ri2a " .o0e (e 1io ran(en D"ro) *Diro.,B os(e!io (e /o!re1" 'a veli.a
sr)a .ao 2!o (e n(egovo sa3na(" 'a on ne igra 1es0islen" igr".
C Jes! C re.ao (e on C (a vi'i0 's) 0e ovo gni(e3'o s!o(i 0nogo l("'i i o'"3i0a
0i 0nogo vre0ena. Ali- o!i2lo se !a.o 'ale.o 'a se 0ora /o."2a!i (o2 (e'no0.
A.o "s/i(e0- na4i 4" " gra'" /a2ino 1lago i or"5(a 3a !ris!a 7il(a'a l("'i. Po1rin"!
4" se 'a naor"5a0 Siri(" ogor+en" 31og o.r"!ne vla'avine D(e3ar/a2e- .o0e
naro' /ri sva.o0 ("ri2"- 0ole4i 1oga- 5eli s0r!. O!i4i 4" na Da0as. i Ale/.
Pro'iran(e0 " 3e0l(" "ve4a! 4" svo(" vo(s.". Oslo1o'i! 4" naro' o' ro/s!va i
!irans.e /a2ine vla'e- /ris/(e! 4" " Carigra' s ogro0no0 vo(s.o0 i sr"2i!i "rs."
)arevin". Osnova! 4" na is!o." novo- veli.o )ars!vo .o(e 4e 0i ov(e.ov(e+i!i i0e "
7is!ori(i. a'a 4" se /re.o Je'rena i Be+a- /o2!o "ni2!i0 a"s!ri(s." 'inas!i("- vra!i!i
" Pari3.
GG
:a!i0- "3'a7n"v2i- nas!avi<
C A.o /a. ne "s/i(e0 " /osl(e'n(e0 ("ri2"- o'0a7 4" o!/"!ova!i. Vri(e0e 0e
goni. U Kair" ne4" ni.a.o os!a!i 'o /olovine ("na. a'a s" v(e!rovi /ovol(ni 3a
"la3a. " Egi/a! sa s(evera. Carigra' 4e /osla!i !r"/e " Ale.san'ri(" i Rose!!"
*Ro3e!a,B /o!re1no (e 'a 1"'e0 !a0o. @!o se /a. !i+e vo(s.e i3 "n"!ra2n(os!i- ona
4e 'o4i .asni(e. N(e se ne 1o(i0- 1ar 3a ov" go'in". U+ini! 4" sve 'a (e "ni2!i0 na
i3la3" i3 /"s!in(e. :a 'vi(e go'ine one0og"4i! 4" sva.i /ora3 svo(e vo(s.eB ne
0o5e se 5iv(e!i " r"2evina0a.
Na .ra(" (e i/a. 1io /risil(en na /ovra!a.. Vo(s.a se /ov"+e na JaZ". Bona/ar!e (e
!a0o /os(e!io o1ol(ele o' ."ge. o 4e 1i!i 0o!iv na(l(e/2e .o0/o3i)i(e sli.ara
Hrosa. Sve ono 2!o se 0oglo /reni(e!i- /reneseno (e 0ore0 /re.o Da0ie!!e i
.o/no0 /re.o Ha3e i ElAri7a. O.o 2e3'ese! l("'i .o(i ne4e vi2e 5iv(e!i ni (e'an
'an- ve4 4e 3a (e'an sa! /as!i " r".e "ra.a. Ona is!a sr+anos! .o(a (e 1ila
/o!re1na 'a se i3vr2i /o.ol( " (a8s.o0 garni3on" 'o2la (e i ovo0 /rili.o0 'o
i3ra5a(a. A/o!e.ar R... ra3'i(elio (e- /ri+a se- 1olesni)i0a ne.i li(e.< 'a "0(es!o
0".a .o(e s" i0 /ri/re0ali "r)i "0r" 1lago0 s0r4".
Na/o.on (e >%. /rairiala- /osli(e '"gog i !e2.og 0ar2a- vo(s.a "2la " Kairo. A 1ilo
(e ve4 i vri(e0e. M"ra!1eg- .o(i (e i30a.ao Desa1!"- /ri(e!io (e i3 Don(eg Egi/!a.
Po 'r"gi /"! (e +e.ao ;ran)"3e " /o'no5(" /ira0i'a. Bona/ar!e (e nare'io 'a se
sve /ri/re0i 3a 1i!.". Ovoga /"!a on (e 3a"3eo /o3i)i(e 0a0el".a i naslonio se
na ri(e.". S"!ra'an "("!ro M"ra!1eg (e i2+e3ao. Ovo (e veo0a i3nena'ilo
Bona/ar!ea. Ali ve4 is!og 'ana sve 0" (e 1ilo (asno. ;lo!a .o(" (e on nasl"4ivao
is.r)ala se " A1".ir" !a+no " vri(e0e .o(e (e on /rore.ao. M"ra! (e "'ario
/re+a)e0 i s(e'inio se s !"rs.i0 logoro0.
Ka' (e /ris/io- na2ao (e /a2" "v(erenog " /o1(e'"- (er s" se 8ran)"s.e +e!e- sla1e
3a 1or1"- /ov".le 'a 1i se sre'ile.
G?C Vi'i2 li C re+e M"s!a8a/a2a 0a0el"+.o0 1eg"
C ovi /la2l(ivi ;ran)"3i- +i(e /ris"s!vo nisi 0ogao i3'r5a!i- /o1(egli s" +i0 sa0 se
/o(avio.
C Pa2o C o'govori M"ra!1eg C 3a7vali /roro." 2!o (e ;ran)"3i0a /alo na "0 'a
se /ov"."- (er a.o se vra!e- nes!a! 4e !e .ao /ra2ine is/re' ol"(e.
M"ra!- /"s!in(s.i sin- !a+no (e /re'vi6ao. Ne.oli.o 'ana na.on !oga Bona/ar!e se
vra!io i /osli(e !rosa!ne 1or1e "r)i o's!"/i2e i /o1(ego2e. Pa2a (e .rvavo0 r".o0
/re'ao svo(" sa1l(" M"ra!" *Mira,. S n(i0 se /re'alo 'v(es!a l("'i. Dvi(e !is"4e s"
os!ale na 1o(no0 /ol("- 'ese! !is"4a se "!o/ilo- a 'va'ese! 1ron+ani7 !o/ova-
2a!ori i /r!l(aga C sve (e !o /alo ;ran)"3i0a " r".e. U!vr'a A1".ir (e 3a"3e!a.
Ma0el")i s" o'1a+eni " /"s!in("- a Engle3i i "r)i /o!ra5ili s" "!o+i2!e na svo(i0
la6a0a.
Bona/ar!e (e /oslao (e'nog glasni.a na a'0irals.i 1ro'- g'(e (e !re1alo 'a
/regovara o vra4an(" 3aro1l(eIni.a- (er (e Bona/ar!e" 1ilo ne0og"4e 'a i7 +"va- a
'a i7 s!ri(el(a .ao " Ja[- !o 1i 0" sa0o na2.o'ilo. U0(es!o svega 'r"gog- a'0iral
(e /oslao Bona/ar!e" vina- vo4a i =;ran.8"r!er :ei!"ngA o' #N. ("na #$&&. go'ine.
Jo2 o' ("na go'ine #$&E- !o (es! vi2e o' go'in" 'ana- Bona/ar!e (e 1io 1e3 i.a.vi7
vi(es!i i3 ;ran)"s.e. On 1a)i /ogle' na novine- 1r3o i7 /regle'a i "3vi.ne<
C Sl"!n(e 0e nis" /revarileB I!ali(a (e i3g"1l(ena. re1a 'a o!/"!"(e0D
I 3ais!a- ;ran)"3i s" 1ili " s!an(" " .a.vo0 (e 5elio 'a i7 vi'i. U n(e0" s" gle'ali
s/asio)a a ne slavo/o()a. Han!7ea"0e *Han!o0,- .o(ega (e /o3vao- 'o6e o'0a7.
Bona/ar!e 0" nare'i 'a /ri/re0i 3a /"! 'vi(e 8rega!e C =M"ironA *Miron, i
CarrereA *Karer,- i 'vi(e 0ale la6e
C =Revan)7eA i =;or!"n"A sa 7rano0 3a +e!iri 'o /e! s!o!ina l("'i 3a 'va
0(ese)a.
>>. a"g"s!a i3'ao (e vo(s)i ova( /roglas< =Vi(es!i i3 ;ran)"s.e /o3iva(" 0e 'a
o'0a7 o!/"!"(e0. Vr7ovn" .o0an'" os!avl(a0 general" Kle1er"-
G%
a vo(s.a 4e "s.oro +"!i 3a 0ene. Vi2e va0 ni2!a ne 0og" re4i. e2.o 0i (e 2!o
os!avl(a0 vo(ni.e s .o(i0a sa0 !i(esno ve3an- ali !o 4e 1i!i sa0o 3a .ra!.o
vri(e0e. Heneral /o' +i(i0 vas o.ril(e0 os!avl(a0 i0a i 0o(e i va2e /ov(eren(e.A
Ve4 s"!ra'an ".r)ao se na 8rega!" M"iron. Han!7ea"0e (e 7!io 'a se o!isne na
0ore- ali se Bona/ar!e "s/ro!ivi i re+e<
C Oo4" 'a /lovi!e- .oli.o (e !o 0og"4e- a8ri+.o0 o1alo0. Ovi0 4e0o /"!e0 i4i
sve 'o. ne s!igne0o ("5no o' Sar'ini(e. Ja i0a0 0al" /osa'" i ne2!o ar!il(eri(e.
Po(ave li se Engle3i- is.r)a! 4" se na o1al"- 'o4i 'o Orana- "nisa ili .o(eg 'r"gog
/ris!ani2!a- i !" /o!ra5i!i na+in 'a se /onovo ".r)a0.
Dva'ese! i (e'an 'an is!o+ni i s(everois!o+ni v(e!rovi vra4ali s" Bona/ar!ea o/e! "
/ris!ani2!e i3 .o(ega (e !e. 1io /o2ao. Na/o.on se /o(avi /rvi 4"7 ("5nog v(e!ra.
Han!7ea"0e (e ra2irio sva (e'ra i 3a .ra!.o vri(e0e /ro2li s" .ra( 0(es!a g'(e (e
ne.a'a 1ila Kar!agaB o1i6o2e Sar'ini("- +i(a (e 3a/a'na s!rana 1ila /ris!"/a+na. #.
o.!o1ra Bona/ar!e (e "2ao " /ris!ani2!e A(a))io. " (e /ro0i(enio #$ NNN 8rana.a "
!"rs.i0 )e.ini0a 3a 8ran)"s.o sre1ro C !o (e 1ilo sve 2!o (e Bona/ar!e /onio i3
Egi/!a. Na/osl(e!."- $. is!og 0(ese)a- ra3a/eo (e (e'ra- na/"s!io Kor3i." i .ren"o
" ;ran)"s."- 'o .o(e (e 1ilo sa0o se'a0'ese! 0il(a. Uve+e E. o.!o1ra /o(avi se
(e'na es.a'ra o' +e!rnaes! la6a. Han!7ea"0e /re'lo5i 'a o.ren" 1ro' i 'a se
vra!e na Kor3i.".
C Ne C "3vi.n" 3a/ov(e'ni+.i Bona/ar!e C ra3a/ni!e sva (e'ra- sva!.o ne.a (e
na svo0 0(es!" i ne.a se i'e sa0o s(evero3a/a'no.
Ci(ela no4 /ro2la (e " s!re/n(iB Bona/ar!e ni(e na/"2!ao 0os!. Nare'io (e 'a se
/ri/re0i veli.i +a0a) i 'a " n(e0" 1"'e 'vanaes! 0ornaraB svo0e se.re!ar"
nare'io (e 'a /o."/i na(va5ni(e /a/ire i 'a "30e 'vaI'ese! i /e! l("'i s .o(i0a 4e
o!i4i na Kor3i.". U("!ro- sav
G$!a( o/re3 /o.a3ao se .ao ne/o!re1an. S!ra7 (e i2+e3ao. ;lo!a se "/"!ila na
s(everois!o.. E. o.!o1ra- " svan"4e- /ri0i(e!ili s" ;re("s *;re5is,- a " osa0 sa!i "2li
s" " /ris!ani2!e. O'0a7 se /ronio glas 'a se na (e'no( o' 'vi(" 8rega!a nala3i
Bona/ar!e. More (e 1ilo /re.riveno +a0)i0a. Naro' (e 3a1oravio na sve sani!arne
0(ere .o(e (e Bona/ar!e /re'lo5io- a on (e "3al"' sve +inio 'a i7 sa+"va o'
o/asnos!i .o(a i0 /ri(e!i.
C Vi2e voli0o ."g" nego A"s!ri(an)e C 1io (e o'govor.
Bona/ar!ea s" o'v".li i o'ni(eli na r".a0a " /ris!ani2!e. Bila (e !o sve+anos!-
ova)i(e- !ri("08. Na/o.on- "sre' !og o'"2evl(en(a- /o3'rava- "31"6en(a- Ce3ar
s!avi nog" na 3e0l(" " .o(o( vi2e ni(e 1ilo ni (e'nog Br"!a.
Posli(e 2es! !(e'ana ;ran)"s.a vi2e ni(e i0ala Dire.!ori(- ali (e 3a!o i0ala !ri
.on3"la- a i30e6" n(i7 (e'noga- .o(i- .a.o .a5e Sieves *Si(e,- sve 3na- sve +ini i
sve 0o5e.
Do2li s0o o' #E. 1r"0airea.

III
BONAPARE PRVI KON:UL

o2!o (e Bona/ar!e 3a"3eo na(vi2i /olo5a( " 'r5avi .o(a se (o2 /"2ila o' .rvi
/rolivene " gra6ans.o0 ra!" i na s!rani i 1ila sasvi0 is)r/l(ena vlas!i!i0
/o1(e'a0a- /rva 1riga 0" (e 1ila 'a /o."2a "s/os!avi!i 0ir na +vrs!i0
osnova0a. Pre0a !o0e- ?. nivosea VIII go'ine- ne o1a3ir"4i se na sve one
'i/lo0a!s.e 8or0e " .o(e vla'ari o1i+no "vi(a(" svo(e na0(ere- /isao (e sa0
ne/osre'no .ral(" Heorg" III /re'la5"4i 0" engles.o8ran)"s.i save3. Kral( se na
!o ogl"2io- a Pi!! (e /re"3eo na se1e 'a 0" o'govoriB 'r"gi0 ri(e+i0a C save3 (e
o'1a+en.
Bona/ar!e- o'1i(en o' Heorga III- o1ra!i se Pavl" I. Po3nava("4i vi!e2.i .ara.!er
ovoga vla'ara- 0islio (e 'a /re0a n(e0" !re1a 'a se i vi!e2.i /ona2a. R"s.e
!r"/e- 3aro1l(ene " Oolan'i(i i @vi)ars.o(- /ri."/io (e i 'oveo " "n"!ra2n(os!
;ran)"s.e. On'a (e nare'io 'a se o'(en" " nova o'i(ela i /oslao i7 " n(i7ov"
'o0ovin"- ne !ra5e4i ni ra30(en" ni o'2!e!".
Bona/ar!e se ni(e /revario .a' (e ra+"nao 'a 4e ovi0 .ora.o0 o'o1rovol(i!i Pavla
I. Jer (e ova(- +i0 (e sa3nao 3a /os!"/a. /rvog .on3"la- /ov".ao !r"/e .o(e (e 'o
!a'a 'r5ao " N(e0a+.o( i o1(avio 'a is!"/a i3 .oali)i(e.
;ran)"s.a i Pr"s.a 5iv(ele s" " /ri(a!el(s!v"- i .ral( ;rie'ri. Vil7el0 'o si!ni)a (e
/a3io na !a+.e "govora o' #$&?. Bona/ar!e (e . n(e0" /oslao D"ro)oa .a.o 1i ga
ova( /rivolio 'a ra3vi(e .or'on svo(i7 !r"/a 'o 'on(e Ra(ne- 'a 1i lini(a .o(" 1i
!re1alo 1rani!i 1ila 2!o sla1i(a.
G Na/oleon
G&Pr"s.i .ral( (e na !o /ris!ao i o1e4ao 'a 4e "!(e)a!i na Sas."- Dans." i @ve's."
'a os!an" ne"!ralne.
Os!ale s"- 'a.le- Engles.a- A"s!ri(a i Bavars.a. No- ove !ri sile nis" 1ile s/re0ne
'a /onovo o!/o+n" ne/ri(a!el(s!va. Ne g"1e4i i7 i3 vi'a- Bona/ar!e (e- 'a.le- i0ao
vre0ena 'a /osve!i /a5n(" i "n"!ra2n(i0 /rili.a0a.
Nova vla'a i0ala (e s(e'i2!e " "ileri(a0a. Bona/ar!e (e s!anovao " .ral(evs.o(
/ala+i- i 0alo/o0alo o1novi2e se s!ari 'vors.i o1i+a(i " oni0 is!i0 o'a(a0a i3
.o(i7 s" i7 ".lonili +lanovi Konven!a. Uos!alo0- !o naro+i!o !re1a is!a4i- /rvo /ravo
.r"ne C /o0ilovan(e C Bona/ar!e (e ne/rave'no /risvo(io. Hos/o'in De8e"
*De8e,- 8ran)"s.i e0igran! .o(i (e 1io 3aro1l(en " irol"- 'ove'en (.e " Hreno1le i
os"6en na s0r!. Sa3nav2i 3a ovo- Bona/ar!e (e 3a/ov(e'io svo0e se.re!ar" 'a
na/i2e na (e'no0 lis!i4" /a/ira<
=Prvi .on3"l nare6"(e 'a se o1"s!avi i3vr2en(e /res"'e na' gos/o'ino0
De8e"o0.A
Po2!o (e /o!/isana- ova la.ons.a nare'1a /oslana (e general" ;erin)"- i De8e"
1i(a2e s/a2en.
U1r3o se .o' n(ega /o(avila (e'na nova s!ras! .o(a (e 3a"3i0ala 0(es!o o'0a7 i3a
s!ras!i 3a ra!o0. o (e s!ras! 3a gra6evina0a i s/o0eni)i0a. U /o+e!." se
3a'ovol(io ".lan(an(e0 'a2+ara o.o !"ileri(s.og 'vor)a. Us.oro /a.- l("! 2!o (e
/re.in"!o gra6en(e \"ai 'XOrsava- g'(e se Seina i3livala sva.e go'ine i o0e!ala
sao1ra4a( s /re'gra6e0 Sain!Her0ain *SenSer0en,- na/isao (e ove ri(e+i<
=Ke( .o' Pliva+.e 2.ole i0a 'a se 'ovr2i 'o .ra(a go'ine.A
Ovo (e /oslano 0inis!r" "n"!ra2n(i7 /oslova .o(i (e /o7i!ao 'a i3vr2i nare6en(e.
Sva.o'nevno /revo5en(e +a0)i0a 0no2!va l("'i /re.o Seine i30e6" Lo"vrea i
.ole'5a Oa!reNa!ions- na0e!alo (e /o!re1" 'a se na !o0 0(es!" sagra'i 0os!.
Prvi .on3"l (e /o3vao gos/o'" Per)iera *Persi(e, i ;on
?N
!ainea *;on!en,. Pon! 'es Ar!s /r"5io se- sagra6en .ao .a.vo0 +aroli(o0- s (e'ne
o1ale na 'r"g". S Ven'o0ea ".lon(ena (e s!a!"a L("'evi!a XIV. N(" (e 3a0i(enio
(e'an s!"/ saliven o' !o/ova .o(i s" " !ro0(ese+no0 /o7o'" 3aro1l(eni o'
A"s!ri(ana)a. Si!no /ris!ani2!e .o(e (e 1ilo i3gor(elo /onovo (e sagra6eno.
Sagra6en (e .e( s (e'nog .ra(a /ri(es!olni)e na 'r"gi C '"ga+a. go!ovo +i!av"
0il(". Ri(e.a (e vra4ena " svo(e .ori!o. Vr2ene s" /ri/re0e 'a se sagra'i /ala+a
3a 1"r3". Invali's.a )r.va 1i! 4e vra4ena svo(o( /rvo1i!no( na0(eni C 'a 3a1lis!a
oni0 is!i0 s(a(e0 .o(i0 (e- ne.a'a- /rvi /"! 3a1lis!ala /o' vla'avino0 L("'evi!a
XIV. Me!iri gro1l(a- .o(a 4e /o's(e4a!i na .airs.e ne.ro/ole- 1i! 4e /os!avl(ena na
+e!iri glavne s!rane Pari3a. Na/o.on- a.o 0" 1og 'a vre0ena i snage- 1i! 4e
/ros(e+ena (e'na "li)a .o(a 4e se /ro!e3a!i o' Sain!Her0ainrA"Qerroisa
*SenSer0enO.seroa, 'o Pla)e 'e rone. Bi! 4e 2iro.a /e! i /o s!o/a- /o/"!
1"levara 3asa6ena 'rve4e0 i oivi+ena ar.a'a0a .ao "li)a Rivoli. No- 'a 1i se
sagra'ila ova "li)a- !re1alo (e (o2 /ri+e.a!i. re1alo (e 'a !o 1"'e )ars.a "li)a.
U !o 'o1a C /rvi7 go'ina XIX vi(e.a C /ri/re0ani s" 3na0eni!i ra!ovi. Regr"!ni
3a.on /ri7va4en (e o'"2evl(eno- nova vo(na sila ve4 (e 1ila organi3irana. L("'i
o1"7va4eni regr"!a)i(o0- /os!e/eno .a.o se ona vr2ila- /ri."/l(ali s" se i30e6"
6enovs.e o1ale 'o 'on(e Ra(ne. Re3erva se /ri."/l(ala " 'i5ons.o0 /ol(" i 1ila
"glavno0 sas!avl(ena o' 7olan's.i7 vo(ni.a- .o(i7 (e 3a'a!a. 1io 'a "0ire
Van'e(".
Ne/ri(a!el(i s" i/a.- sa svo(e s!rane- na ove /ri/re0e o'govorili sli+ni0
/ri/re0a0a. A"s!ri(a (e "5"r1ano /ri/re0ala vo(s."- Engles.a (e "3ela " na(a0
'vanaes! !is"4a Bavara)a- a (e'an o' n(eni7 agena!a- i !o na(v(e2!i(i- vr1ovao (e
na(a0ni.e " @va/s.o(- ;ran.oni(i# i O'enval". Na(3a'- 2es! 7il(a'a Vir!e01er5ana-
2vi)ars.e regi0en!e
N(e0a+.a /o.ra(ina *Bavars.a,.
?#i o'(el(en(e /le0i4ae0igrana!a- /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 vo(vo'e 'e Con'ea
*Kon'ea,- is!"/i i3 sl"51e Pavla I i s!"/i " sl"51" Heorga III. Sve ove !r"/e !re1alo
(e 'a '(el"(" na Ra(ni. A"s!ri(a (e /oslala svo(e na(1ol(e vo(ni.e " I!ali("- (er s"
save3ni)i na0(eravali 'a !a0o 3a/o+n" o/era)i(e.
#$. 0ar!a #ENN. go'ine- 3a vri(e0e ra'a na "+vr24ivan(" 'i/lo0a!s.i7 2.ola- .o(e
(e osnovao allevran'- Bona/ar!e se- s o+evi'ni0 os(e4a(e0 ra'os!i- o1ra!io
svo0e se.re!ar" i "/i!ao ga<
C H'(e 0isli!e 'a 4" !"4i MelasaL#
C Ne 3na0 C o'govori 3a+"6eno se.re!ar.
C Ra3vi(!e " 0o0 .a1ine!" veli." .ar!" I!ali(e 'a va0 /o.a5e0.
Se.re!ar (e 1r3o i3vr2io nare6en(e. Po2!o se sna1'io igla0a s glava0a o' )rnog i
)rvenog vos.a- Bona/ar!e se na'nio na' ogro0n" .ar!" i on'a o1il(e5io svo(
1or1eni /lan 3a1a'an(e0 )rni7 igala " svi0 !a+.a0a g'(e ga (e o+e.ivao
ne/ri(a!el(- a )rveni0 igla0a o1il(e5io (e lini(" .o(o0 (e na0(eravao /oves!i svo(e
!r"/e. :a!i0 se o.ren"o se.re!ar" .o(i (e 2"!e4i /ra!io n(egov ra'.
C A sa'L C "/i!a ga Na/oleon.
C Ni sa'a C o'govori ova( C ne 3na0 ni2!a vi2e.
C Vi s!e 1"'ala. Pa3i!e sa'D Melas (e " Alessan'ri(i- g'(e se nala3i n(egov glavni
2!a1. On 4e os!a!i !a0o sve 'o. se Henova ne 1"'e /re'ala. U Alessan'ri(i on i0a
1olni)e- s.la'i2!a- ar!il(eri(" i re3erv".
:a!i0- /o.a3"("4i /ri(evo( sve!og Bernar'a- nas!avi<
C Ov'(e /rela3i0 Al/e- na/a'a0 n(egov" /o3a'in" /ri(e nego 2!o on i /os"0n(a
'a sa0 " I!ali(i. Pres(e4i 4" 0" ve3" s A"s!ri(o0- s".o1i!i se s n(i0 " s.rivi(s.o(
ravni)i i */ri !o0 3a1o'e )rven" igl" .o' San Hi"liana, ov'(e 4" ga /o!"4i.
= Mi)7ael ;rie'ri)7 Bene'i.! von Melas- a"s!ri(s.i general- .o(i (e 3a/ovi(e'ao
a"s!ri(s.o0 vo(s.o0 " I!ali(i.
?>
Plan .o(i (e !o0 /rili.o0 o1il(e5io /rvi .on3"l- 1io (e /lan 1i!.e .o' Marenga. On (e
/osli(e +e!iri 0(ese)a /rove'en 'o na(0an(i7 si!ni)a. Al/e s" 1ile 3a le6i0a-
glavni 2!a1 (e 1io " San Hi"lian"- Melas (e o's(e+en- i (e'ino 0" (e /reos!alo 'a se
"/"s!i " 1or1". Bona/ar!e (e is/isao svo(e i0e /ore' i0ena Oani1ala i Karla
Veli.og.
Prvi .on3"l govorio (e is!in". Po/"! lave sr"+io se s vr7a Al/a. >. ("na 1io (e /re'
Milano0- " .o(i (e "2ao 1e3 o!/ora- i o'0a7 (e o/.olio !vr6av". Is!og 'ana /oslao
(e M"ra!a " Pia)en3" *Pi(a+en)", a Lannesa *Lana, " Mon!e1ello. O1o(i)a s" /o2la
" 1or1" i ne san(a("4i (e'an
N .r"ni a 'r"gi o vo(vo's!v".
S"!ra'an /o "las." " Milano Bona/ar!e" se /ri(avi (e'an 2/i("n .o(i 0" (e sl"5io "
/rvi0 1i!.a0a /o I!ali(i. Heneral ga (e o'0a7 /re/o3nao. Sa'a (e 1io " sl"51i
A"s!ri(ana)a C Melas ga (e /oslao 'a "7o'i 8ran)"s." vo(s.". Ali ova( (e 7!io
na/"s!i!i svo( 3ana! i !ra5io (e !is"4" 3la!ni.a 'a i3'a Melasa- osi0 !oga !re1alo (e
'a svo0e general" o'nese ne.oli.o !a+ni7 o1avi(es!i.
C Ni(e !o ni2!a C re+e /rvi .on3"l. C Ni 1riga 0e ni(e a.o se "/o3na 0o(a snaga i
0o( /olo5a(- sa0o a.o
# (a 'ovol(no sa3na0 o sna3i i /olo5a(" svoga ne/ri(a!el(a. Re)i 0i ne2!o 2!o (e o'
va5nos!i i i0a! 4e2 !is"4" l"('ora. a'a 0" 2/i("n re+e 1ro( o'(el(en(a- n(i7ov"
(a+in" i /olo5a(. Dal(e< i0ena generala- n(i7ov" vri(e'nos! i .ara.!er. Do. (e on
govorio- Bona/ar!e ga (e /ra!io na .ar!i 3a1a'a("4i " n(" igle. Uos!alo0-
Alessan'ria ni(e sna1'(evena 7rano0- Melas ne4e s0(e!i 'a sa+e.a o/sa'"B i0a
0nogo 1olesni.a- a ne0a sani!e!s.og 0a!eri(ala. U na.na'" 3a sve ovo- Ber!7ier
(e 'ao 2/i("n" go!ovo sasvi0 !a+an i3v(e2!a( o /olo5a(" 8ran)"s.e vo(s.e. Prvi
.on3"l (e !a.o !a+no 3nao Melasov /olo5a(- .ao 'a ga (e 1og ra!a /onio i i3'igao
na' s.rivi(s.o0 ravni)o0.
?FE. ("na- no4"- /ris/io (e i3 Pia)en3e (e'an glasni. C /oslao ga (e M"ra!- a nosio
(e (e'no "7va4eno /is0o. o (e 1ila Melasova /or".a "/"4ena Cars.o0 vi(e4" "
Be+"- .o(o0 (e ova( (avl(ao /re'a(" Henove. Masse (e s!egao Henov"- i o/s(e'n"!i
s" se /re'ali G. ("na- /o2!o s" /o(eli i svo(e .on(e sve 'o se'ala.
Bona/ar!ea s" /ro1"'ili " /ono4- /o n(egovo( nare'1i< =Os!avi!e 0e na 0ir" .a'
s" 'o1re vi(es!i- a 1"'i!e 0e sa0o .a' s" lo2e.A
C Ba7D C re+e o'0a7 svo0e se.re!ar". C Vi ne 3na!e n(e0a+.i.
:a!i0 (e "s!ao- ra'o3nao 'a sa3na (e li 0" ova( re.ao is!in". Os!a!a. no4i /roveo
(e " i3'avan(" nare'1i i slan(" glasni.a. U osa0 sa!i sve (e 1ilo s/re0no 'a se
o'"/re v(ero(a!ni0 /osl(e'i)a0a ovoga i3nena'nog 'oga6a(a.
Is!oga 'ana glavni 2!a1 /resel(en (e " S!ra'ello- g'(e (e os!ao 'o #>. i .a0o (e ##.
is!og 0(ese)a s!igao i DesaiQ. rinaes!og- i'"4i na S)rivi("- /rvi .on3"l /ri(e6e
1o(no /ol(e .o' Mon!e1ella i na6e )r.ve (o2 "vi(e. /"ne 0r!vi7 i ran(eni7.
C Do 6avolaD C re+e on Lannes" C i3gle'a 'a (e ov'(e 1ilo vr"4e.
Na/o.on- #F. "ve+e- /rvi .on3"l s!i5e " orre 'i Holi8olo. Ma'a (e 1ilo .asno i
0a'a (e 1io is)r/l(en o' "0ora- i/a. ni(e 7!io 'a legne 'o. se ne "v(eri i0a(" li
A"s!ri(an)i 0os! /re.o Bor0i'e. U (e'an sa! "("!ro- o9)ir .o0e (e 1ilo /ov(ereno
'a !o /rov(eri- vra!io se i ra/or!irao 'a ne /os!o(i ni.a.av 0os!. Ova( i3v(e2!a(
"0irio (e /rvog .on3"la. Po2!o (e /ri0io /osl(e'n(i i3v(e2!a( o /olo5a(" !r"/a- legao
(e ne v(er"("4i 'a 4e s"!ra'an 1i!i s".o1a.
;ran)"s.e !r"/e 3a"3i0ale s" ove /olo5a(e< Har'anneova i C7a01erlia)ova
*@a01erli(a., 'ivi3i(a +inile s" .or/"s generala Vi)!ora i logorovale s" na i0an("
Pe'ra Bona- is/re' Marenga- /o'(e'na.o "'al(ene o' sela i o'
?G
ri(e.e. O'(el(en(e generala Lannesa nala3ilo se is/re' sela SanHi"liano- 'esno o'
veli.og !or!ons.og 'r"0a- !is"4" i 'v(es!a 0e!ara o' Marenga. Kon3"lova gar'a
1ila (e " re3ervi i3a !r"/a generala Lannesa- "'al(ena o!/rili.e !is"4" 0e!ara o'
n(i7. Kon(i+.a 1riga'a- /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 generala Keller0anna- i ne.oli.o
es.a'rona 7"sara i lova)a +inili s" li(evo .rilo i is/"nili /ra3nine " /rvo0 s!ro("
Har'anneove i C7a01erlia)ove 'ivi3i(e. Dr"ga .on(i+.a 1riga'a- /o'
3a/ov(e'ni2!vo0 generala C7a0/ea"Qa *@an/o,- +inila (e 'esno .rilo i
/o/"n(avala /ra3nine " 'r"go( /(e2a+.o( lini(i generala Lannesa. Na/o.on- #>.
7"sars.a regi0en!a 7"sara i >#. lova+.a regi0en!a- o'vo(ene o' M"ra!a- 3a"3ele
s" /o' 3a/ov(e'niI2!vo0 generala Riva"'a *Rivo, !(esna) .o' sela Sala g'(e (e
1ilo .ra(n(e 'esno .rilo glavnog /olo5a(a.
Sva ova .oso ras/ore6ena o'(el(en(a 1ila s" " 0e6"so1no( ve3i- !vore4i e8e.!iv"
o' osa0naes! ili 'eve!naes! !is"4a /(e2a.a i 'vi(e i /o !is"4e .on(ani.a.
Ovo( gr"/a)i(i !re1alo (e 'a se s"!ra'an /ri'r"5e 'ivi3i(e Mo"niera *M"n(e, i
Bo"'e!a *B"'e,- .o(e s"- /o 3a/ovi(e'i generala DesaiQa- 3a"3ele " /o3a'ini- na
'ese! 0il(a o' Marenga- sela A)V"i *A.i, i Cas!eln"ovo.
#F. ("na general Melas- sa svo(e s!rane- 3avr2io (e s /ri."/l(an(e0 !r"/a generala
Oa''i.a- Kai0a i O!!a. Is!oga 'ana /re2ao (e anaro i "logorio se is/re'
Alessan'ri(e sa !ri'ese! i 2es! !is"4a /(e2a.a- se'a0 !is"4a .on(ani.a i sna5no0
ar!il(eri(o0 .o(a (e i0ala 'o1r" 3a/reg" i /osl"g".
U /e! sa!i !o/ovs.a /al(1a /ro1"'i Bona/ar!ea.
U !ren"!." .a' (e 'ovr2avao o1la+en(e- 'o("ri a6"!an! generala Lannesa i (avi 0"
'a (e ne/ri(a!el( /re2ao Bor0i'"- 'a (e /ro'ro " ravni)" i 'a se !a0o vo'i 1or1a.
Heneral2!a1ni o9)ir ni(e 1io !a+no o1avi(e2!en (er (e na ri(e)i i/a. /os!o(ao 0os!.
Bona/ar!e (e o'0a7 "3(a7ao .on(a i /o7i!ao !a0o g'(e se 3a0e!n"la 1i!.a.
Ne/ri(a!el(s.a vo(s.a 1ila (e
??ras/ore6ena " !ri .olone. Je'na- ona s li(evog .rila- sas!avl(ena o' .on(i)e i la.e
/(e2a'i(e- "/"!ila se Cas!el Ceriol" *Meriola,- /"!e0 3a Sal- 'o. s" se )en!ralna
.olona i ona na 'esno0 .ril"- sas!avl(ene o' /(e2a'i(s.i7 o're'a generala
Oa''i.a i Kai0a i o' re3erve grena'ira .o(i s" 1ili /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 generala
O!!a- "/"!ile !or!ons.i0 i 8ragarols.i0 /"!e0- i'"4i "3 Bor0i'".
O'0a7 na /o+e!." ove 'vi(e .olone s".o1ile s" se s !r"/a0a generala
Har'annea- .o(e s"- .ao 2!o s0o vi'(eli- 1ile s0(e2!ene na i0an(" Pe'ra B"ona.
Bona/ar!ea (e 'a.le /ro1"'ila !o/ovs.a ri.a i i30a0ila lava na 1o(i2!eB 1ro(na
ar!il(eri(a .o(a (e i2la is/re' .olone si/ala (e /a.len" va!r"- a 3a n(o0 s" i2li
1a!al(oni 1ro(no !ri/"! (a+i o' oni7 .o(e s" na/a'ali.
On (e s!igao na 1o(i2!e " !ren"!." .a' se ra31i(ena Har'anneova 'ivi3i(a /o+ela
/ovla+i!i i .a' (e general Vi)!or /o'"3eo 0(ere 'a (o( /o7i!a " /o0o4
C7a01erlia)ova 'ivi3i(a. :a2!i4ene ovi0 .re!an(e0- Har'anneove !r"/e /ovla+ile
s" se " na(1ol(e0 re'" i s.lonile se " selo Marengo.
a'a a"s!ri(s.e !r"/e /res!a'o2e 'a i'" " .olona0a i- .oris!e4i se !ereno0 .o(i se
/re' n(i0a /ro!e3ao- ras/ore'i2e se " /aralelne re'ove. No- i/a. s" 1ili 1ro(no
na'0o4ni(i o' !r"/a generala Har'annea i C7a01erlia)a. Prvi o' !i7 re'ova 1io (e
/o' 3a/ov(e'ni2!vo0 generala Oa''i.a- 'r"gi /o' li+no0 .o0an'o0 generala
Melasa- a grena'irs.o o'(el(en(e- /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 generala O!!a- s0(es!ilo
se " /o3a'ini- 'esno o' sela Cas!el Ceriola.
Je'na .ao 2ana) i3'"1l(ena (ar"ga +inila (e /ol".r"g o.o Marenga. " (e general
Vi)!or s0(es!io Har'anneov" i C7a01erlia)ov" 'ivi3i("- .o(e 4e- .a.o se +inilo- 1i!i
/o 'r"gi /"! na/a'n"!e. e. 2!o s" se ove !r"/e /ri/re0ile 3a 1or1"- Bona/ar!e
i0 (e i3'ao nare6en(e 'a 1rane Marengo 2!o (e 0og"4e '"5e. Hlavni .o0an'an!
(e s7va!io 'a 4e 1i!.a 'o1i!i i0e /o !o0 sel".
?%
:a (e'an !ren"!a. /onovo (e o!/o+ela a.)i(a na lini(i 8ron!a. S!ri(el)i s" ga6ali sa
sva.e s!rane (ar"ge- a !o/ovi- (er (e "'al(enos! 1ila 0ala- 0orali s" !"4i .ar!e+o0.
:a2!i4en ovo0 s!ra2no0 ar!il(eri(s.o0 va!ro0- ne/ri(a!el(- 1ro(no (a+i- i0ao (e
sa0o 'a se ra3vi(e i 'a o/.oli 8ran)"s.e !r"/e. Heneral Riva"' *Rivo,- .o(i (e
3a/ovi(e'ao .ra(n(i0 'esni0 .rilo0 Har'anneove 'ivi3i(e- .rene na/ri(e'- na
o!voreno0 /ol(" i3van sela os!avi (e'an 1a!aI(on vo(s.e /o' na(5e24o0
ne/ri(a!el(s.o0 va!ro0 i 3a/ov(e'i 0" 'a ra'i(e svi i3gin" nego 'a "s!"/e i (e'n"
s!o/". Ovo 0(es!o 1ilo (e !a+.a ga6an(a 3a a"s!ri(s." ar!il(eri("- a sva.a grana!a (e
/oga6ala. Ali- " 0e6"vre0en"- general Riva"' sa."/io (e svo(" .on(i)"- s!vorio
.olone- 3ao1i2ao 3a2!i!ni 1a!al(on i na/ao !ri 7il(a'e A"s!ri(ana)a- .o(i s" na
1a("ne! /ro'irali na/ri(e'- o'1io i7- i 0a'a (e 1io ran(en- i/a. i7 (e- ras/r2iv2i
n(i7ove !r"/e- /risilio 'a se /ov"." i3a svo(e lini(e 'a 1i se /onovo /res!ro(ili.
:a!i0 se vra!io na 'esno .rilo 1a!al(ona .o(e (e s!a(alo +vrs!o /o/"! 1e'e0a.
U!o is)r/l(ena Har'anneova 'ivi3i(a 1"'e o/e! 1a+ena " Marengo- /o2!o (e
)i(eloga 'ana sva ne/ri(a!el(s.a va!ra 1ila "s0(erena na n(". Honio (" (e /rvi re'
A"s!ri(ana)a- 'o. (e 'r"gi re' s/re+avao C7a01erlia)ov" 'ivi3i(" i Riva"'i(ev"
1riga'" 'a (o( /ri!e.n" " /o0o4. Uos!alo0- i sa0e o'1i(ene- one s" 1ile "s.oro
/risil(ene 'a se /ov"." sa svo(i7 /olo5a(a. I3a sela s" se o/e! s(e'inile. Heneral
Vi)!or i7 (e /res!ro(io- i /o's(e4a("4i i7 na !o .oli." va5nos! /rvi .on3"l /ri'a(e
3a"3i0an(" Marenga sa0 i0 se s!avi na +elo i .ro3 one "li)e .o(e A"s!ri(an)i nis"
i0ali vre0ena 3a1ari.a'ira!i /ro're " selo i 3a"30e gaB i3g"1i ga 3a!i0- /a ga
o/e! i /o 'r"gi /"! 3a"30e. Na/o.on- 31og 1ro(+ane /re0o4i ne/ri(a!el(a- 1io (e
/risil(en 'a ga /osl(e'n(i /"! na/"s!i- i /o!/o0ogn"! 'v(e0a 'ivi3i(a0a generala
Lannesa- .o(i 0" (e 'o2ao " /o0o4- ra3vio (e svo( 8ron! /aralelno s
ne/ri(a!el(s.i0. Ne/ri(a!el( i3i6e i3 Marenga i ra3vi se " ogro0n" 1or1en"
?$lini(". Heneral Lannes- vi'e4i 'a s" se 'vi(e 'ivi3i(e generala Vi)!ora s/o(ile i 'a
s" s/re0ne 'a i3'r5e /onovn" 1or1"- ra3vi se "'esno 1a2 " !ren"!." .a' se
+inilo 'a 4e ga A"s!ri(an)i o/.oli!i. Ovi0 0anevro0 na2ao se nas"/ro! !r"/a0a
generala Kai0a .o(e s" !e. 1ile 3a"3ele Marengo. Dva o'(el(en(a- (e'no
o'"2evl(eno nagov(e2!a(e0 svo(e /o1(e'e- a 'r"go o.ri(e/l(eno o'0oro0- 1i(esno
se s"'ari2e. I 1or1a- .rvavi(a nego i.a'a- .o(a (e 3a .ra!.o vri(e0e 1ila /re.in"!a-
/onovo o!/o+e '"5 )i(ele 1o(ne lini(e.
Posli(e (e'nosa!ne 1or1e 1a("ne!a0a /rsa o /rsa .or/"s generala Kai0a /o/"s!i i
/ov"+e se. Heneral C7a0/ea"Q- na +el" /rve i os0e 'rag"ns.e regi0en!e-
na/a'ne ga i /ove4a nere' n(egove vo(s.e- 'o. i7 (e general Pa!rin *Va!ren, sa %-
>>. i GN. /ol(s.i0 /".o0 /o+eo goni!i- i o'1a)io i7 na 'va .ilo0e!ra s one s!rane
/o!o.a Bar1o!!e. Ali ova( 0anevar o'vo(io ga (e o' ar0i(e i 'ivi3i(a generala
Vi)!ora- /a se +inilo 'a s" one n(egovo0 vlas!i!o0 /o1(e'o0 1ile i3lo5ene
o/asnos!i. S!oga (e 1io /risil(en 'a se vra!i i 3a"30e /olo5a( .o(i (e na+as os!avio
o!.riven.
U !o0 !ren"!." Keller0ann (e na li(evo0 .ril" "+inio ono is!o 2!o (e general Pa!rin
"ra'io na 'esno0 .ril". N(egova !e2.a .on(i)a /ro1ila (e ne/ri(a!el(s.i s!ro(- ali (e
/osli(e ovoga nai2la na 'r"gi- i ne "s"6"("4i se 'a se "/"s!i " 1or1" 31og 1ro(ne
na'0o4nos!i ne/ri(a!el(a- i3g"1ila (e /lo'ove ove !ren"!ne /o1(e'e.
U /o'ne- ova( s!ro(- .o(i se .ao /la0ena 30i(a gi1ao na +i!av" 0il(" '"5ine- 1io (e
ra31i(en " )en!r"- /o2!o (e /re!7o'no /o."2ao sve 2!o (e " l("'s.o( 0o4i. Vo(s.a
/o+e 'a se /ovla+i- ne /o1i(e6ena ve4 s0rvl(ena ar!il(eri(s.o0 va!ro0-
/rori(e6ena i is)r/l(ena 1ro(ni0 s"'ari0a. Ova( glavni 'io os!avl(ao (e /ri
/ovla+en(" ne3a2!i4ena .rila /a s" i ona 1ila /risil(ena 'a se /ovla+e 3a(e'no s
!r"/a0a " sre'i2!". Heneral Pa!rin- s (e'ne s!rane- i Keller0ann s 'r"ge- i3'ali s"
svo(i0 (e'ini)a0a nare6en(a 'a se /ov".".
?E
Povla+en(e (e /o(e'ini7 o're'a 3a/o+elo o'0a7 i i3vr2eno (e /o' va!ro0
osa0'ese! !o/ova .o(i s" 1ili /re!7o'ni)a a"s!ri(s.i7 1a!al(ona. U 2irini o' 'vi(e
0il(e- )i(ela ar0i(a- i3re2e!ana grana!a0a- 'ese!.ovana .ar!e+o0- sa!rvena
1o01a0a- /ovla+ila se a 'a ni(e'an +ov(e. ni(e na/"s!io svo( re' 'a 1i /o1(egao-
0anevrira("4i /o 3a/ovi(e'i0a /rvog .on3"la !a.o /ravilno i 7la'no.rvno .ao na
/ara'i.
Kao 2!o s0o ve4 re.li- /rva a"s!ri(s.a .olona 1ila se "/"!ila Cas!el Ceriol". Ona 'o
!a'a ni(e nig'(e s!"/ala " 1or1"- i " ovo0 !ren"!." se /o(avila- o/.ol(ava("4i
8ran)"s.o 'esno .rilo. Bona/ar!e o'l"+i 'a is.oris!i .on3"ls." gar'" .o(" (e sa
'vi(e regi0en!e grena'ira +"vao " re3ervi. :a/ov(e'io (o( (e 'a o'e na 2es!
s!o!ina 0e!ara o' .ra(n(eg 'esnog .rila i 'a .ao grani!ni 1e'e0 3a"s!avi Elsni!3a
*Elsni), i n(egov" .olon". a'a (e general Elsni!3 "+inio /ogre2.". U0(es!o 'a
0i0oi6e ovi7 'eve! s!o!ina l("'i .o(i nis" 0ogli /re's!avl(a!i o/asnos! 3a
/o3a'in" (e'ne /o1(e'ni+.e vo(s.e i o'e " /o0o4 generali0a Melas" i Kai0"- on
se "s!re0i na !" 2a." 7ra1ri7 vo(ni.a. Ovi s" 1ili is!ro2ili sv" svo(" 0"ni)i("- ali s"
sa0i os!ali ne/ovri(e'eni. Ka' i0 (e nes!alo 0"ni)i(e- 'o+e.ali s" ne/ri(a!el(a
vr2)i0a svo(i7 1a("ne!a.
Me6"!i0- ni ova 2a.a 7ra1ri7 l("'i ni(e se 0ogla !a.o '"go o'r5a!i. U/ravo .a' i0
(e Bona/ar!e 7!io i3'a!i 3a/ovi(e' 'a se i oni /ov"." s os!ali0 (e'ini)a0a- i3a
/osl(e'n(eg 8ran)"s.og s!ro(a /o(avi se (e'na o' DesaiQovi7 'ivi3i(a- i !o ona
.o(o0 (e 3a/ovi(e'ao Mo"nier. Bona/ar!e "3'r7!a o' ra'os!i. o (e 1ila vo(s.a .o("
(e o+e.ivao. O'0a7 (e i30i(enio ne.oli.o ri(e+i s generalo0 D"/on!o0 *Di/on,-
2e8o0 2!a1a. Heneral D"/on! s!avio se na +elo 'ivi3i(e- "3i0a("4i .o0an'" "
svo(e r".e. U (e'no0 !ren"!." na2ao se o/.ol(en .on(i)o0 generala Elsni!3a- ali
se /ro1io .ro3 n(egove re'ove i s!ra7ovi!o na/ao Kai0ov" 'ivi3i("- .o(a (e /o+ela
na/a'a!i 'ivi3i(" generala Lannesa. O'1a)io (e ne/ri(a!el(a 'o Cas!el Ce
?&riola. a0o (e os!avio (e'n" o' svo(i7 1riga'a /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 generala
Carra Sain!CUra *Kara SenSir,. Ova( (e ras!(erao s /olo5a(a !irols.e s!ri(el)e i
na/a'o0 .o(i (e i3nena'a i3vr2io 3a"3eo n(i7ov /olo5a(. D"/on! 0" (e " i0e /rvog
.on3"la nare'io 'a !" on i svi n(egovi l("'i /ri(e i3gin" no 2!o 1i "30a.n"li. :a!i0-
'o1iv2i na /ovra!." 'o3vol" 'a "30e 1a!al(on .on3"love gar'e i one 'vi(e
regi0en!e .o(e s" se /re' o+i0a +i!ave vo(s.e !a.o 'ivno 1orile C /ri'r"5io se
o/4e0 /ovla+en(" .o(e (e naIs!avl(eno is!i0 re'o0 i is!o0 /re)i3no24" .ao 2!o (e i
3a/o+e!o.
Bila s" !ri sa!a /osli(e /o'ne. O' 'eve!naes! 7il(a'a l("'i- .o(i s" o!/o+eli 1i!." "
2es! sa!i "("!ro- os!alo (e (e'va C na /ros!or" o' 'vi(e 0il(e C osa0 7il(a'a
/(e2a.a- 7il(a'" .on(ani.a i 2es! neo2!e4eni7 !o/ova. Me!vr!ina vo(s.e 1ila (e
ones/oso1l(ena 3a 1or1"- a vi2e o' (e'ne +e!vr!ine- " ne'os!a!." /ri(evo3ni7
sre's!ava- 1ilo (e 3a"3e!o !rans/or!o0 ran(eni.a- (er (e Bona/ar!e 3a/ov(e'io 'a
i7 ne os!ave na 1o(no0 /ol(".
Sve se /ovla+ilo i3"3ev generala Carra Sain!CUra- .o(i (e- o'si(e+en " sel" Cas!el
Ceriol"- 1io vi2e o' (e'ne 0il(e "'al(en o' glavnine !r"/a. Na.on /ola sa!a- .a' (e
sva.o0e 1ilo (asno 'a 4e se /ovla+en(e /re!vori!i " 1e3o13iran 1i(eg- /o(avio se
a6"!an! .oga s" 1ili /oslali " s"sre! DesaiQovo( 'ivi3i(i- o .o(o( (e ovog !ren"!.a
ovisio ne sa0o is7o' 1i!.e nego i s"'1ina ;ran)"s.e- i (avio 'a se +elo DesaiQovi7
.olona /o(avilo i3na' San Hi"liana. Bona/ar!e se o.rene i .a' (e /ri0i(e!io
/ra2in" .o(a (e nagovi(e2!ala DesaiQov 'ola3a.- 1a)io (e le!i0i+an /ogle' na )i(eli
8ron! i "3vi.n"o<
C S!o(D
Ova 0agi+na ri(e+ (e /o/"! s!r"(e /ro("rila )i(eli0 1or1eni0 /ore!.o0. Sve se
3a"s!avilo.
DesaiQ (e /ris/io +e!vr! sa!a /ri(e svo(e 'ivi3i(e. Po.a3"("4i 0" ravni)" 3a!r/an"
le2evi0a- Bona/ar!e ga "/i!a 2!a 0isli o 1i)i. DesaiQ (e o'0a7 sve s7va!io i
o'govorio<
%N
C Misli0 'a (e i3g"1l(ena. :a!i0- va'e4i sa!- nas!avi<
C Ali- !e. s" !ri sa!a- i0a (o2 vre0ena 'a 'o1i(e0o 'r"g".
C o (e i 0o(e 0i2l(en(e C la.ons.i o'govori Bona/ar!e.
:ais!a- i3gle'alo (e 'a 4e se ov'(e o'igra!i 'r"gi +in- ili 1ol(e re4i- .a.o (" (e i
DesaiQ na3vao- 'r"ga 1i!.a na Mareng".
Bona/ar!e (e i3i2ao na +elo 8ron!a .o(i se sa' o.ren"o o' San Hi"liana /re0a
Cas!el Ceriol".
C Dr"govi C "3vi.n"o (e "sre' grana!a .o(e s" ra3rivale 3e0l(" /o' n(egovi0
.on(e0 C 'os!a s0o i2li na!rag. Do2ao (e !ren"!a. 'a /o6e0o na/ri(e'. S(e!i!e se
0o(e s!are navi.e 'a voli0 no4i!i na 1o(no0 /ol("D
U3vi)i =Sivio Bona/ar!eD Sivio /rvi .on3"lDA "3'i3ali s" se sa svi7 s!rana i
i2+e3avali " l"/i 'o1o2a .o(i s" na(avl(ivali na/a'. O'(el(en(a ar0i(e 1ila s" ova.o
ras/ore6ena<
Heneral Carra Sain!CUr 'r5ao (e (o2 "vi(e. selo Cas!el Ceriolo- s!o5er )i(ele ar0i(e-
"s/r.os s!alni0 /o."I2a(i0a .o(e (e ne/ri(a!el( /o'"3i0ao 'a ga /onovo osvo(i.
Posli(e n(ega 'ola3ila (e 'r"ga 1riga'a Mo"nierove 'ivi3i(e- grena'iri i .on3"lova
gar'a .o(a se 'va sa!a 1orila sa0a /ro!iv )i(elog glavnog ar0i(s.og 'i(ela /o'
Elsni!3ovi0 3a/ov(e'ni2!vo0.
:a!i0 s" 1ile 'vi(e Lannesove 'ivi3i(e.
:a ovi0a Bo"'e!ova 'ivi3i(a- .o(a (o2 ni(e s!"/ila " 1or1" i na +el" .o(e (e 1io
general DesaiQ- .o(i (e " 2ali govorio 'a 4e 0" se 'esi!i nesre4a- (er ga a"s!ri(s.e
grana!e vi2e ne /o3na(" /o2!o (e 'vi(e go'ine /roveo " Egi/!". Na(3a' 'vi(e
'ivi3i(e- Har'anneova i C7a01erlia)ova- .o(e s" " !o." 'ana na(gore /ro2le i o'
.o(i7 (e os!alo (e'va 7il(a'" /e!s!o l("'i.
Sve ove 'ivi3i(e 1ile s" ras/ore6ene 'i(agonalno (e'na i3a 'r"ge.
%#Kon(i)a (e 1ila " 'r"go0 re'"- s/re0na 'a /o/"ni /ra3nine i30e6" /o(e'ini7
o'(el(en(a. Briga'a generala C7a0/e"Qa naslan(ala se na !or!ons.i /"!- a 1riga'a
generala Keller0anna 1ila (e " )en!r" i30e6" Lannesova .or/"sa i Bo"'e!ove
'ivi3i(e.
Me6"!i0- A"s!ri(an)i- .o(i nis" /ri0i(e!ili 'a (e ;ran)"3i0a s!iglo /o(a+an(e-
"v(ereni 'a (e /o1(e'a na n(i7ovo( s!rani- nas!avili s" i 'al(e 'a i'" na/ri(e'. Je'na
.olona o' /e! 7il(a'a grena'ira- .o(o0 (e 3a/ovi(e'ao general :a)7 *Ca7,- i31i(e
na veli.i 'r"0 i /o6e na Bo"'e!ov" 'ivi3i(" .o(a (e 2!i!ila San Hi"liano.
a'a Bona/ar!e nare'i 'a se o' !e. /ris/(eli7 /e!naes! !o/ova na+ini (e'na
1a!eri(a .o(" (e 3a.lan(ala Bo"'e!ova 'ivi3i(a. :a!i0- "3vi.o0 .o(i se +"o na 0il("
'ale.o- 3a/ov(e'i )i(elo0 8ron!" 'a /o6e na/ri(e'. o (e 1ila o/4a 3a/ovi(e'.
A evo i /ose1ni7<
Carra Sain!CUr na/"s!i! 4e selo Cas!el Ceriolo- sr"2i! 4e sve 2!o 0" 1"'e s0e!alo
i 3a"3e! 4e 0os!ove na Bor0i'i 'a 1i A"s!ri(an)i0a /res(e.ao o's!"/ni)".
Heneral Mar0on! o!.ri! 4e ar!il(eri(" !e. .a' ras!o(an(e 1"'e veo0a 0alo C na
(e'an /"2.o0e!. Keller0ann 4e sa svo(o0 sna5no0 .on(i)o0 o!vori!i "
/ro!ivni+.o0 s!ro(" /ro1o(e .a.o !o sa0o on 3na- a DesaiQ 4e sa svo(i0
o'0oreni0 !r"/a0a "ni2!i!i grena'irs." .olon" generala :a)7a. Na(3a'-
C7a0/ea"Q 4e s!"/i!i " a.)i(" sa svo(o0 la.o0 .on(i)o0 +i0 se !o1o5n(i
/o1(e'ni)i /o+n" 1rani!i " /ovla+en(".
Mi0 s" 3a/ovi(e'i i3'a!e- o'0a7 s" se /o+eli ravna!i /o n(i0a. ;ran)"s.e s" !r"/e
(e'ni0 (e'ini0 /o.re!o0 o/e! /re2le " o8en3iv". D"5 )i(ele 1or1ene lini(e
o'(e.ivala (e /"2+ana /al(1a i gr0l(avina !o/ova. U3 3v".ove Marsel(e3e
o'(e.ivao (e s!ra2ni 0ar2. Sva.i s!ar(e2ina- +i0 1i /re2ao !(esna)- "/"!io 1i se
o'0a7 " ravni)". O!.rivena Mar0on!ova 1a!eri(a rigala (e va!r". Keller0ann (e
nale!io sa svo(o0 !e2.o0 .on(i)o0 i /ro1io 'va
%>
I
ne/ri(a!el(s.a re'a. DesaiQ /res.a+e ogra'e- rovove- 'ola3i 'o (e'nog 1re5"l(.a i
/a'a " !ren"!." .a' se o.ren"o 'a vi'i i'e li 3a n(i0 i n(egova 'ivi3i(a. N(egova
s0r!- "0(es!o 'a osla1i 5es!in" n(egovi7 vo(ni.a- (o2 (" (e "'vos!r"+ila. Heneral
Bo"'e! 3a0i(enio (e DesaiQa i ("rn"o na grena'ire .o(i s" ga 'o+e.ali na 1a("ne!.
U !o0 !ren"!." o.ren"o se Keller0ann- .o(i (e- .ao 2!o s0o .a3ali- /ro1io 'va
ne/ri(a!el(s.a re'a i vi'io Bo"'e!ov" 'ivi3i(" /ri!i(e2n(en" ono0 ne/o.re!no0
0aso0 .o(" ni(e 0ogla o'1i!i. Keller0ann !a'a na/a'ne /ro!ivni.a s 1o.a- /ro're
" n(egove 0e6"/ros!ore- ra3'vo(i ga- ras!r5e i ra31i(e. :a 0an(e o' /ola sa!a /e!
7il(a'a grena'ira 1ilo (e ra31i(eno- o1oreno- ras/r2eno. Oni s" i2+e3li .ao 'i0-
s0rvl(eni i "ni2!eni. Heneral :a)7 s +i!avi0 2!a1o0 1"'e 3aro1l(en.
a'a (e ne/ri(a!el( 7!io "1a)i!i svo(" ogro0n" .on(i)". Ali ne/re.i'na /(e2a'i(s.a
va!ra- /ro5'rl(ivi .ar!e+ i s!ra2ni 1a("ne! 1r3o s" (e 3a"s!avili. M"ra! (e 0anevrirao
na 1o.ovi0a s 'va la.a !o/a i (e'ni0 0er3ero0 .o(i (e si(ao s0r!. U!o (e
A"s!ri(an)i0a e.s/lo'irao (e'an san'". 0"ni)i(e- 2!o (e (o2 vi2e /ove4alo 0e!e5 "
n(i7ovi0 re'ovi0a. Heneral C7a0/ea"Q .ao 'a (e na !o +e.ao. J"rn"o (e sa
svo(o0 .on(i)o0- v(e2!i0 0anevro0 /ri.rio 0alo1ro(nos! svog o're'a i /ro1io se
'"1o.o " ne/ri(a!el(s.e re'ove. Har'anneova i C7a01erlia)ova 'ivi3i(a- .o(e (e
/e.lo 2!o s" se )i(eloga 'ana 0orale /ovla+i!i- nasrn"2e s osve!ni+.i0 1i(eso0 na
ne/ri(a!el(a. Lannes (e s!ao na +elo svo(a 'va .or/"sa i- /o's!i+"4i i7 'a i'"
na/ri(e'- "3vi.ivao<
=Mon!e1elloD Mon!e1elloDA
A Bona/ar!e (e s!i3ao sv"'a.
I !a'a (e sve /o+elo 'a /o/"2!a- 'a i30i+e- 'a 1(e5i< a"s!ri(s.i generali s" "3al"'
/o."2avali 'a s/ri(e+e /ovla+en(e. Povla+en(e se i/a. /re!vorilo " /ani+an 1i(eg.
;ran)"s.e 'ivi3i(e /re2le s" 3a /ola sa!a ravni)" .o(" s" +e!iri sa!a 1ranile s!o/"
/o s!o/".
%FNe/ri(a!el( se 3a"s!avio !e. .o' Marenga- g'(e se o/e! /res!ro(io /o' va!ro0
s!ri(ela)a .o(e (e general Carra Sain!CUr /re1a)io i3 Cas!el Ceriola 'o /o!o.a
Bar1o!!e. Ali Bo"'e!ova 'ivi3i(a- .ao i Har'anneova i C7a01erlia)ova- gonile s"
ne/ri(a!el(a i3 "li)e " "li)"- s 0(es!a na 0(es!o- i3 ."4e " ."4". Marengo (e
osvo(en. A"s!ri(an)i s" se /ov".li na /olo5a( Pe'ra B"ona- g'(e i7 s (e'ne s!rane
na/a'o2e !ri 'ivi3i(e .o(e s" 1(eso0"+no ("rn"le na n(i7- a s 'r"ge s!rane
/ol"1riga'e Carra Sain!CUra. U 'eve! sa!i "ve+e Pe'ra B"ona (e 3a"3e!a i
Har'anneova i C7a01erlia)ova 'ivi3i(a o/e! s" 3a"3ele svo( ("!ro2n(i /olo5a(.
Ne/ri(a!el( (e /ole!io /re0a 0os!ovi0a 'a 1i /re2ao Bor0i'"- ali (e !a0o nai2ao
na Carra Sain!CUra- .o(i (e !a0o s!igao /ri(e n(ega. a'a (e ne/ri(a!el( /o!ra5io
ga3i2!a i- /o' va!ro0 )i(elog 8ran)"s.og 1or1enog 8ron!a- /re2ao ri(e." " 'ese!
sa!i "ve+e. Os!a)i a"s!ri(s.e ar0i(e o/e! s" se vra!ili " svo( logor " Alessan'ri(i.
;ran)"s.a vo(s.a logorovala (e " o/.o/i0a is/re' 0os!a.
a( 'an s!a(ao (e A"s!ri(an)e +e!iri i /o 7il(a'e 0r!vi7- osa0 7il(a'a ran(eni7-
se'a0 7il(a'a (e 3aro1l(eno- a 3a/li(en(eno (e 'vanaes! 3as!ava i !ri'ese! !o/ova.
Ni.a'a se 0o5'a ni(e ra!na sre4a (e'nog is!og 'ana /o.a3ala !a.o ra3li+i!o0. U
'va sa!a /osli(e /o'ne !o (e 1io /ora3 sa svi0 svo(i0 /osl(e'i)a0a- a " /e! sa!i
'o2la (e /o1(e'a 'os!o(na ar.ols.e vo(s.eB " 'ese! sa!i I!ali(a (e o/e! 3a"3e!a
(e'ni0 (e'ini0 "'aro0- a 8ran)"s.o /ri(es!ol(e 1ilo (e " i3gle'".
S"!ra'an "("!ro /o(avio se .ne3 Li)7!ens!ein .o' /re's!ra5a i 'onio /rvo0
.on3"l" /ri(e'loge generala Melasa. i /ri(e'lo3i nis" se svi'(eli Bona/ar!e"- /a (e
on i3'i.!irao svo(e- .o(e (e .ne3 o'nio " 3a0(en"< vo(s.a generala Melasa 0o5e
slo1o'no i sa svi0 ra!ni0 /o+as!i0a o!i4i i3 Alessan'ri(e- ali /o' "v(e!i0a /o
.o(i0a (e )i(ela I!ali(a i0ala 'a /o!/a'ne /o' 8ran)"s." vlas!.
Kne3 Li)7!ens!ein vra!i se "ve+e. Uv(e!i s" se +inili is"vi2e !e2.i Melas"- .o(i (e (o2
" !ri sa!a 0islio 'a (e
%G
/o1(e'a sig"rna- /a se vra!io " Alessan'ri(" na o'0or- /o2!o (e generali0a
/re/"s!io 'a 'o.ra(+e s 8ran)"s.o0 vo(s.o0. Ali /ri /rvi0 /ri0(e'1a0a
i3aslani.a- Bona/ar!e ga /re.ine ri(e+i0a<
C Hos/o'ine- (a sa0 va0 sao/4io svo(" /osl(e'n(" vol(". Sao/4i!e (e svo0e
general" i vra!i!e se 1r3o- (er (e 0o(a vol(a ne/o.ole1l(iva. re1a 'a se s(e!i!e 'a
(e 0eni /o3na!a va2a si!"a)i(a is!o .ao i va0a- (er ne ra!"(e0 o' ("+er. Vi s!e
o/.ol(eni " Alessan'ri(i- i0a!e 0nogo ran(eni7 i 1olesni7- ne0a!e 7rane ni
li(e.ova. :ale6e sa0 va0 3a"3eoB " 0r!vi0a i ran(eni0a i3g"1ili s!e )vi(e! va2e
vo(s.e. Mogao 1i7 3a7!i(eva!i (o2 i vi2e- na !o 0e ovla24"(e i 0o( /olo5a(- ali (a
i/a. "1la5ava0 svo(e 3a7!(eve i3 /o2!ovan(a /re0a si(e'i0 vlasi0a va2ega
generala.
C Uv(e!i s" is"vi2e !e2.i- gos/o'ine C o'govori .ne3 C naro+i!o ona( o /re'a(i
Henove- .o(a (e na.on !a.o '"ge o/sa'e /ala !e. /ri(e /e!naes! 'ana.
C Ne.a vas !o ni na(0an(e ne "3ne0irava C o'govori /rvi .on3"l /o.a3"("4i
.ne3" "7va4eno /is0o. C Va2 s"veren ni(e ni 'o3nao 3a /a' Henove (er 0" !o
ni!.o ni(e 0ogao sao/4i!i.
Is!e ve+eri svi "v(e!i .o(e (e /os!avio /rvi .on3"l 1ili s" /ri7va4eni i Bona/ar!e (e
na/isao svo(i0 'r"govi0a<
=Hra6ani.on3"li- 'r"goga 'ana /osli(e 1i!.e na Mareng"- general Melas (e
3a0olio /re's!ra5e 'a 0" se 'o3voli 'a /o2al(e generala S.ala. Is!oga 'ana
3a.l("+en (e "govor .o(i (e /rilo5en "3 ovo /is0o. Ugovor s" ve+eras /o!/isali
general Ber!7ier i general Melas. Na'a0 se 'a 4e 8ran)"s.i naro' 1i!i 3a'ovol(an
svo(o0 vo(s.o0.
BONAPARE.A
a.o se is/"nilo ono 2!o (e /ri(e +e!iri 0(ese)a /rvi .on3"l /rore.ao " /ris"!nos!i
svoga se.re!ara " svo(e0 .a1ine!" " "ileri(a0a.
Bona/ar!e se vra!io " MilanoB na2ao (e gra' osvi(e!l(en i " na(ve4o( ra'os!i. a0o
ga (e 'o+e.ao Massena-
? Na/oleon
%?.o(ega ni(e vi'io (o2 o' /o7o'a na Egi/a!. O/e! (e 'o1io 3a/ov(e'ni2!vo na'
!ali(ans.o0 vo(s.o0- .ao nagra'" 3a i3vanre'n" o1ran" Henove.
Prvi .on3"l vra!io se " Pari3- g'(e ga (e naro' /o3'ravio o'"2evl(eni0 .li)an(e0. U
/ri(es!olni)" (e s!igao no4". Ali- .a' s" s"!ra'an Pari5ani sa3nali 3a n(egov
/ovra!a.- /o+eli s" se " 0asa0a o."/l(a!i /re' "ileri(a0a i s!ali .li)a!i s !oli.o
o'"2evl(en(a 'a (e 0la'i /o1(e'ni. sa Marenga 1io /risil(en 'a se /o(avi na
1al.on".
Ne.oli.o 'ana .asni(e ovo o/4e vesel(e (e "!i2ala "5asna vi(es! 'a (e Kle1er
/ogin"o o' 0a+a Soli0anel Ale1i(a " Kair"- is!oga 'ana .a' (e o' a"s!ri(s.i7
0e!a.a " 0aren2.o( ravni)i /ao DesaiQ.
Ugovor .o(i s" /o!/isali general Ber!7ier i general Melas- " no4i /osli(e 1i!.e-
'oveo (e 'o /ri0ir(a .o(e (e 3a.l("+eno ?. ("la- /re.in"!o ?. se/!e01ra i o/e!
o1novl(eno /osli(e 'o1ivene 1i!.e .o' Oo7enlin'ena.
:a !o vri(e0e .ovale s" se 3av(ere. Cera))7i *Mera.i,- Arena- o/inoLe1r"n
*Le1ren, i De0erville *De0ervi(, /o7va!ani s" " O/eri " !ren"!." .a' s" se
/ri/re0ali 'a 0"+.i "1i(" /rvog .on3"la. Pa.lena 0a2ina (e e.s/lo'irala " "li)i
Sain!Ni)aise *SenNi.e3,- na 'va'ese! /e! .ora.a i3a Bona/ar!eovi7 .ola- a
L("'evi! XVIII /isao 0" (e /is0o 3a /is0o0 'a 0" vra!i /ri(es!ol(e.#
# Prvo /is0o- 'a!irano >N. 8e1r"ara #ENN. go'ine- glasilo (e ova.o<
L("'i .ao 2!o s!e vi- gos/o'ine- ni.a'a ne 3a'a(" 1rige- 0a'a van(s.e o.olnos!i
govore /ro!iv n(i7. Vi s!e 3a"3eli viso. /olo5a(- i (a va0 na !o0e 3a7val("(e0. Vi
1ol(e nego i!.o 3na!e 'a !re1a snage i 0o4i '0 1i se "sre4io (e'an veli.i naro'.
]
S/asi!e ;ran)"s." n(enog vlas!i!og 1i(esa i is/"ni! 4e!e 3el(" 0oga sr)a. Vra!i!e (o(
.ral(a i 1"'"4i nara2!a( 1lagosil(a! 4e va2" "s/o0en". Va2e s/oso1nos!i 1i! 4e
'r5avi "vi(e. /o!re1ne- i (a )" 0o4i- /ov(erava("4i va0 o'govorne /olo5a(e- vra!i!i
svo( '"g i '"g svo(i7 /re'a.a.
:a ovi0 /is0o0- na .o(e ni(e 'o1io o'govora- /oslao (e 'r"go<
Ve4 o'avno- generale- 0ogli s!e se "v(eri!i 'a s!e s!e.li 0o(e /o2!ovan(e. A.o
s"0n(a!e " 0o(e /ri3nan(e- o3na+i!e sa0i svo( /olo5a( i o're'i!e s"'1in" svo(i7
/ri(a!el(a. @!o se !i+eR 0o(i7 na+ela- (a sa0 ;ran)"3. Blagona.lon /o .ara.!er"-
1i! )" i /o ra3"0". Ali ne- /o1(e'ni. sa Lo'i(a- Cas!iglionea- Ar)ole- osva(a+
%%
Na/o.on- #N. 8e1r"ara #&N#- /o!/isan (e "govor " L"neville". N(i0e s" /o!vr6ene
sve .la"3"le "govora " Ca0/o;or0i(" i /onovo /re/"2!ene ;ran)"s.o( sve 'r5ave
na li(evo( o1ali Ra(ne- "!vr6ena .ao grani)a a"s!ri(s.i7 /os(e'a ri(e.a A'ige- a
a"s!ri(s.i )ar /risil(en 'a /ri3na )isal/ins.e re/"1li.e- Ba!avs." i @vi)ars."
re/"1li."- i 'a /re/"s!i ;ran)"s.o( os)an".
Re/"1li.a (e s.lo/ila 0ir sa )i(eli0 svi(e!o0- osi0 sa Engles.o0- svo(i0 s!ari0 i
v(e+i!i0 ne/ri(a!el(e0.
Bona/ar!e (e o'l"+io 'a (o( "li(e /o2!ovan(e (e'no0 veli.o0 'e0ons!ra)i(o0.
Dv(es!a 7il(a'a l("'i "logorilo
I!ali(e i Egi/!a ne 0o5e is!ins.o( slavi /re!/os!avi!i !a2!in". Me6"!i0- vi g"1i!e
'rago)(eno vri(e0e. Mi 0o5e0o osig"ra!i slav" ;ran)"s.e. Ka5e0 0 i- (er (e 0eni
3a !o /o!re1an Bona/ar!e- .ao 2!o ni on sa0 ne 1i 0ogao !o i3vr2i!i 1e3 0ene.
Henerale- Evro/a "/ire o+i " Vas- slava Vas +e.a- a (a nes!r/l(ivo o+e."(e0 'a
vra!i0 0ir svo0e naro'".
L("'evi!.
Evo Bona/ar!eova o'govora o' >G. se/!e01ra< Pri0io sa0- gos/o'ine- Va2e
/is0o. :a7val("(e0 Va0 na viso.i0 /o+as!i0a .o(e s!e 0i " n(e0" is.a3ali. Ne
!re1a 'a 5eli!e 'a se vra!i!e " ;ran)"s."- (er 1i !re1alo 'a 31og !oga /ri(e6e!e
/re.o s!o 7il(a'a le2eva. Sr!v"(!e svo( in!eres ra'i sre4e i 'o1ro1i!i ;ran)"s.e C !o
4e Va0 7is!ori(aR /ri3na!i. Ja nisa0 neos(e!l(iv /re0a 3lo0 "'es" Va2e /oro'i)e- i
1i! 4e 0i 0ilo .a' 'o3na0 'a s!e o.r"5eni svi0 oni0 2!o 1i 0oglo "1la5i!i Va2"
"sa0l(enos!.
Bona/ar!e.
Da 1is0o 'o/"nili /ovi(es! ovi7 /regovora- s.re4e0o /a5n(" na +"veno /is0o
.o(i0 (e /osli(e !ri go'ine L("'evi! XVIII 1ranio svo(e /re!en3i(e na 8ran)"s.o
/ri(es!ol(e<
=Ni.a.o ne 0i(e2a0 gos/o'ina Bona/ar!ea sa 'r"gi0a .o(i s" 0" /re!7o'ili. Ja
)i(eni0 n(egov" vri(e'nos!- n(egov vo(ni+.i !alena!. :na0 'a n(e0" !re1a 'a se
3a7vali 3a 0noga "re6en(a- i 'o1ro .o(e 1"'e "+inio 0o0e naro'" "vi(e. 4"
)i(eni!i. Ali- on se vara a.o 0isli 'a 4e 0e /rivoli!i 'a se o're.ne0 svo(i7 /rava.
@!avi2e- on sa0 4e i7 (o2 1ol(e "!vr'i!i a.o i7 i 'al(e 1"'e os/oravao .ao 2!o !o
+ini " ovo0 !ren"!.". Ne 3na0 .a.ve s" 1o5(e na0(ere /re0a 0eni i 0o0e
/o!o0s!v"- ali 3na0 '"5nos!i .o(e 0i (e on na0e!n"o /olo5a(e0 " .o0e 0e (e
'ao na svi(e!. Kao .r24anin- is/"n(ava! 4" !e o1ave3e 'o svog /osl(e'n(eg +asa.
Kao sin L("'evi!a Sve!og- 3na! 4"- sli(e'e4i n(egov /ri0(er- /ri1avi!i se1i
/o2!ovan(e i " o.ovi0a. Kao nasl(e'ni. ;ran))oisa I- 7!io 1i7 'a 0og" re4i< =Sve
s0o i3g"1ili- sa0o ne +as!.J *Bil(e2.a /is)a,
%$se " Bo"logni- a ogro0an 1ro( o!voreni7 s/lavi C na0i(en(en !rans/or!" ove
vo(s.e C 1io (e /ri."/l(en /o svi0 /ris!ani2!i0a s(everne ;ran)"s.e. Engles.a se
/re/ala i >?. 0ar!a #EN>. /o!/isan (e A0i(ens.i "govor.
:a !o vri(e0e- /rvi .on3"l se go!ovo ne/ri0(e!no /en(ao /re0a /ri(es!ol("- i
0alo/o0alo Bona/ar!e (e /os!a(ao Na/oleon. #?. ("na #EN>. go'ine /o!/isan (e
.on.or'a! s /a/o0B >#. (an"ara #EN>. 'o1io (e naslov /re's(e'ni.a )isal/ins.e
re/"1li.eB >. a"g"s!a #ENF. i0enovan (e 3a 'o5ivo!nog .on3"la- a >#. 0ar!a
#ENG. /o n(egov" nalog" s!ri(el(an (e vo(vo'a 'XEng7ien *'XEni(en,.
o (e 1ilo /osl(e'n(e (a0s!vo 'a!o revol")i(i. :a!i0 (e o'0a7 ;ran)"s.o(
/os!avl(eno ovo veli.o /i!an(e<
Da li 'a Na/oleon 1"'e i0/era!or ;ran)"s.eL
Pe! 0ili("na glasa+a o'govorilo (e /o!vr'no i Na/oleon (e 3a"3eo /ri(es!ol(e
L("'evi!a XVI.
Me6"!i0- !ri +ov(e.a "s/ro!ivila s" se !o0e " i0e na".e- .o(a ne0a Ce3ara i ne
/ri3na(e Na/oleone.
a !ri +ov(e.a 1i(a7"< Le0er)ier- D")is i C7a!ea"8)rian *@a!o1ri(an,.

IV CAR NAPOLEON

osl(e'n(i 'ani Kon3"la!a 1ili s" "/o!ri(e1l(eni 'a se s0r4" i 0ilo24" /oravna("
/"!ovi .o(i vo'e /ri(es!ol(". A .a' (e (e'no0 'o2ao na /ri(es!ol(e- Na/oleon se
/osve!io novo( organi3a)i(i )arevine.
S!aro nasl(e'no /le0s!vo (e i2+e3lo. Na/oleon (e /o'igao (e'no novo i3 naro'a.
Ne.a'a2n(i vi!e2.i re'ovi /ali s" nis.o 'o /re3ren(a. Na/oleon (e osnovao Legi("
+as!i. Ve4 /ri(e 'vanaes! go'ina generals.i +in 1io (e na(ve4e vo(ni+.o
o'li.ovan(e. Na/oleon (e osnovao (o2 i 'vanaes! 0ar2als.i7 0(es!a.
Ovi7 'vanaes! 0ar2ala oli+avali s" na/or i !r"'B ro6en(e i na.lonos! nis" 3na+ili
ni2!a /ri n(i7ov" i31or". Ma(.a svi7 ovi7 0ar2ala 3vala se 7ra1ros!- a o!a) C
/o1(e'a. i /rvi i3a1rani)i C .o(i7 na .ra(" ni(e 1ilo 'vanaes! nego osa0naes! C
3vali s" se< Ber!7ier *Ber!(e,- M"ra! *Mira,- Mon)ev *Monsi,- Jo"r'an *S"r'en,-
Massena *Masena,- A"gerea" *O5ero,- Berna'o!!e *Berna'o!,- So"l! *S"l,- Br"ne
*Brin,- Lannes *Lan,- Mor!ier *Mor!(e,- NeU *Ne(,- Davo"s! *Dav",- Bessieres
*Bes(er,- Keller0ann- Le8evre *Le8evr,- Perignon *Perin(on, i Serr"rier *Seriri(e,.
Posli(e !ri'ese! 'eve! go'ina- o' n(i7 s" os!ala " 5ivo!" sa0o !ro(i)a- .o(i s" vi'(eli
.a.o se ra6a s"n)e Re/"1li.e i .a.o !rne 3vi(e3'a )ars!va. U !ren"!." .a'
is/is"(e0o ove re'ove- /rvi o' !e !ro(i)e (e g"verner Do0a Invali'a *Mon)ev,-
'r"gi /re's(e'ni. Minis!ars.og sav(e!a *So"l!,- a !re4i .ral( @ve's.e *Berna'o!!e,-
/osl(e'n(i os!a)i )ar
%&s.e 3v(e3'ane /le(a'e. Prva 'vo(i)a os!ala s" na svo(o( s!aro( visini- a !re4i se
"3'igao (o2 'ale.o vi2e.
Na 'an >. 'e)e01ra #ENG. o1avl(ena (e sve+ana .r"ni'1a " )r.vi No!reDa0e.
Pa/a Pio VII naro+i!o (e 'o/"!ovao i3 Ri0a 'a novo0e )ar" svo(o0 r".o0 s!avi na
glav" .r"n". U /ra!n(i svo(e gar'e- " .o+i(a0a sa 3a/rego0 o' osa0 .on(a-
Na/oleon se s Jo3e9no0 o've3ao " .a!e'ral". Pa/a- .ar'inali- na'1is."/i i
1is."/i sa svi0 viso.i0 /re's!avni)i0a 'r5avni7 vlas!i- o+e.ivali s" ga "
.a!e'rali- na +i(i0 s!e/eni)a0a se i on 3a'r5ao ne.oli.o !ren"!a.a 'a sasl"2a
/o3'ravni govor i 'a sa0 o'govori sa ne.oli.o ri(e+i. :a!i0 (e "2ao " )r.v" s
.r"no0 na glavi i 5e3lo0 " r")i i s!ao /re' /ri(es!ol(e .o(e (e 1ilo na+in(eno 3a
n(ega.
Pre0a "!vr6eno0 )ere0oni(al"- .a' (e 'o2ao o're6eni !ren"!a.- /ri6)2e 0"
(e'an .ar'inal i (e'an 1is."/ 'a ga /o3ov" i 'a ga o!/ra!e 'o /o'no5(a ol!ara.
:a!i0 0" /ris!"/i /a/a i 'o. 0" (e glav" i r".e /orna3ivao sve!i0 0i8o0-
i3govarao (e glasno sli(e'e4e ri(e+i<
=Bo5e sve0og"4i- !i .o(i si Oa3aela /os!avio 'a vla'a Siri(o0- !i .o(i si Je7ov"
"+inio .ral(e0 I3raela i .o(i si o!.rio svo(" vol(" na "s!a /roro.a Ili(e- !i .o(i si is!o
!a.o /o0a3ao .ral(evs.i0 sve!i0 0iro0 +elo Sa"lovo i Davi'ovo r".o0 /roro.a
Sa0"ela- i3li 0o(o0 r".o0 1lago !vo(e 0ilos!i i !vo(ega 1lagoslova- na sl"g"
svoga Na/oleona- .o(ega 0i ne'os!o(ni 'anas " i0e !vo(e /osve4"(e0o 3a )ara.A
Posli(e !oga /a/a (e lagano i veli+ans!veno o/e! o!i2ao i /o/eo se na svo(e
/ri(es!ol(e. Novo0 )ar" 'oneso2e sve!o evan6el(e. On 0e!ne r"." na evan6el(e i
/olo5i )ars." 3a.le!v" .a.va (e 1ila /ro/isana Us!avo0. Po svr2e!." 3a.le!ve-
3a/ov(e'ni. glasni.a "3vi.n" gro0oglasno<
=Na(slavni(i i na("3vi2eni(i )ar ;ran)"s.e o.r"n(en (e i sve+ano "s!oli+enD Da 5ivi
)arDA
Ci(ela )r.va 3aori is!i0 "3vi.o0B na/ol(" o'govori2e salve- a /a/a 3a/(eva =e1e
1oga 7vali0o.A
$N
oga !ren"!.a 1ilo (e svr2eno s re/"1li.o0B Revol")i(a (e /os!ala +ov(e..
Ali (e'na .r"na ni(e 1ila 'ovol(naB !a( 'iv- .o(i (e- /o/"! Heriona- i0ao s!o!in" r"."-
.ao 'a (e i0ao i !ri glave. #$. 0ar!a #EN?. 'o6e gos/o'in Mel3i- /o!/re's(e'ni.
Dr5avnog sav(e!a )isal/ins.e re/"1li.e 'a 0" /on"'i s/a(an(e .ral(evine I!ali(e s
8ran)"s.o0 )arevino0- i >%. 0a(a Na/oleon (e /o2ao " Milano- i !"- " .a!e'rali
.o(o( (e .a0en !e0el(a) /os!avio Halea33o Vis)on!i- .o(i (e " !o( .a!e'rali /re0a
/re'a(i !re1alo 'a i3va(a vlas!i!o0 r".o0 i /osl(e'n(e .a0ene ".rase- s!avio na
svo(" glav" 5el(e3n" .r"n" 'revni7 lo01ar'i(s.i7 .ral(eva- .o(" (e ne.a'a nosio
Karlo Veli.i- i !o0 /rili.o0 (e i3re.ao ove ri(e+i<
C Bog 0i (e 'ao ov" .r"n"- !e2.o ono0e !.o (e se 'o!a.neD
Po2!o (e E"gena i0enovao vi)e.ral(e0- Na/oleon (e i3 Milana o!i2ao " Henov"-
.o(a ni(e /ri3nala n(egov" vlas!- a +i(a (e 3e0l(a- /ri/o(ena )arevini- /o'i(el(ena "
!ri o1las!i< Henov"- Mon!eno!!" i A/enine. Ovo0 /rili.o0 on (e o' re/"1li.e L".e
na+inio .ne5evin" Pio01ino. Na/oleon- .o(i (e svoga /as!or.a "+inio vi)e.ral(e0 a
svo(" ses!r" /rin)e3o0- /o'"3eo (e sve 'a svo(" 1ra4" "+ini .ral(evi0a.
Ba2 "sre' !og o1navl(an(a r"2evina- Na/oleon (e 'o3nao 'a (e Engles.a- 'a 1i
osig"rala svo(a /ris!ani2!a- nagovorila A"s!ri(" 'a /onovo o1(ave ra! ;ran)"s.o(.
No- ni !o ni(e 1ilo sve. Pavle I- !a( vi!e2.i save3ni. ;ran)"s.e- 1io (e "1i(en.
Ale.san'ar (e nasli(e'io 'vos!r"." .r"n" svoga o)a C i .ao glavar )r.ve i .ao )ar.
Prvi 'r5avni+.i +in n(egove vla'avine 1io (e 'a 3a.l("+i save3ni+.i "govor s
1ri!ans.o0 vla'o0 na 'an ##. a/rila #EN%B !o0 save3" .o(i (e " Evro/i s!vorio
!re4" .oali)i(" /ri2la (e &. a"g"s!a i A"s!ri(a.
I ovoga /"!a save3ni+.i vla'ari /risilili s" Na/oleona 'a os!avi 5e3lo i 'a ga- .ao
general- 3a0i(eni 0a+e0. >?. se/!e01ra Na/oleon se /o(avi " Sena!" 'a 1i
is7o'io 'a
$#se /o3ove /o' 3as!av" osa0'ese! 7il(a'a vo(ni.a- i /o2!o (e !o /os!igao-
o'0a7 'r"goga 'ana o!/"!"(e. #. o.!o1ra ve4 (e 1io /re2ao Ra(n"B %. o.!o1ra
s!igao (e " Bavars."- #>. oslo1o'io Miin)7en- >N. 3a"3eo Ul0B a ve4 #F.
nove01ra i Be+ (e 1io " n(egovi0 r".a0a. >&. nove01ra Na/oleon se sas!ao s
!ali(ans.o0 vo(s.o0- a >. 'e)e01ra- na 'an go'i2n(i)e svo(e .r"ni'1e- nala3io se
" ravni)a0a A"s!erli!3a- nas"/ro! R"si0a i A"s!ri(an)i0a.
Ve4 "o+i !oga 'ana Na/oleon (e "o+io /ogre2." svoga /ro!ivni.a- .o(i (e sv" svo("
1or1en" snag" 1io s.on)en!rirao o.o 0(es!a A"s!erli!3a- " na0(eri 'a 3ao1i6e
8ran)"s.o 'esno .rilo i on'a i7 na/a'ne s le6a.
O.o /o'ne Na/oleon (e " /ra!n(i 0ar2ala So"l!a- Berna'o!!a i Bessieresa /ro(a7ao
.ro3 re'ove /(e2a+.e i .on(i+.e gar'e .o(a (e na @la/ani+.o( ravni)i s!a(ala
s/re0na- /o' or"5(e0- a o'a!le (e o'(a7ao +a. 'o /re's!ra5a M"ra!ove .on(i)e-
.o(a (e ve4 1ila o!/o+ela /"2.aran(e s ne/ri(a!el(e0. O'an'e (e on- "sre' .i2e
0e!a.a- /ro0a!rao .re!an(e ra3ni7 .olona- i o'(e'no0 " (e'no0 !ren"!."
i3nena'nog na'a7n"4a- svo(s!veno0 n(egov" geni("- /re' n(i0 is.rsne +i!av /lan
K"!"3ova. og is!og !ren"!.a " n(egovo( /re'o'51i K"!"3ov (e 1io /o!"+en. I .a'
se vra!io svo(o( 1ara)i- .o(a (e /o n(egovo( 3a/ovi(e'i /o'ign"!a na (e'no(
visoravni 2!o (e na'visivala )i(el" ravni)"- re.ao (e- o.ren"v2i svoga .on(a 'a (o2
/osl(e'n(i /"! 1a)i /ogle' na ne/ri(a!el(a<
C S"!ra- /ri(e no 2!o 3a6e s"n)e- )i(ela ova ar0i(a 1i! 4e " 0o(i0 r".a0a.
O.o /e! sa!i /osli(e /o'ne vo(s.a (e 'o1ila ova.av /roglas<
=Vo(ni)i- r"s.a vo(s.a nala3i se /re' va0a 'a 1i osve!ila /ora3 A"s!ri(ana)a .o'
Ul0a. o s" oni is!i 1a!al(oni .o(e s!e !".li .o' Oolla1r"nna i .o(e o!a'a
ne/re.i'no goni!e. Na2 (e /olo5a( i3vanre'an- i 'o. ne/ri(a!el( 1"'e
$>
/o."2avao 'a o1i6e 0o(e 'esno .rilo- o!.ri! 4e na0 svo( 1o..
Vo(ni)i- (a 4" sa0 /re'vo'i!i va2e 1a!al(one. Bi! 4" 'ale.o o' va!re sa0o " sl"+a("
'a vi svo(o0 "o1i+a(eno0 7ra1ro24" "nese!e /"s!o2 i 3a1"n" " ne/ri(a!el(s.e
re'ove. Ali- a.o 1i na2a /o1(e'a sa0o na !ren"!a. 'o2la " /i!an(e- va2 4e se )ar
!a.o6er i3lo5i!i /rvi0 na/a'i0a. Jer na2a /o1(e'a ne s0i(e 1i!i nei3v(esna-
na(0an(e /a. onoga 'ana .a' (e " /i!aXn(" +as! 8ran)"s.e /(e2a'i(e .o(a (e
/ri'oni(ela slavi na)i(e.
Ne.a ni!.o ne na/"2!a lana) /o' i3govoro0 'a nosi ran(eni.e- a sva.i o' vas
ne.a 1"'e /ro5e! 0i2l(" 'a ovi na(a0ni)i Engles.e .o(e is/"n(a !oli.a 0r5n(a
/re0a na2e0 naro'" 0ora(" 1i!i /o1i(e6eni.
Ova /o1(e'a "+ini! 4e .ra( ovo0e ra!" i 0i 4e0o !a'a 0o4i .ren"!i na 3i0ovni.-
g'(e 4e0o se na4i s novo0 vo(s.o0 .o(a se sa'a o."/l(a " ;ran)"s.o(. a'a 4"
0o4i 3a.l("+i!i 0ir .o(i 4e 1i!i 'os!o(an 0oga naro'a- 'os!o(an vas i 0ene.A
P"s!i0o sa' Na/oleona ne.a sa0 govori<
=Na 'an FN. nove01ra ne/ri(a!el( (e logorovao " Oog(e'i)". oga 'ana (a sa0 na
.on(" /ro.rs!ario +i!av /re'ioB vi'io sa0 'a sa0o o 0eni ovisi 7o4e li 0o(e 'esno
.rilo 3a"3e!i 'o1ar /olo5a( i 7o4e li 0i "s/(e!i 'a os"(e!i0 ne/ri(a!el(ev" na0(er"
'a 3a"30e /olo5a( 1ol(i o' na2eg. A.o visoravan Pra4en- /o+ev o' San!ona /a 'o
Kre3novi)a- /os(e'ne0 (a.o0 silo0- 3a'r5a! 4" ne/ri(a!el(a na 8ron!". Ali na !a(
na+in s".o1 1i o1(e0a s!rana0a /r"5ao /o'(e'na.e i3gle'e- a (a sa0 5elio ne2!o
vi2e. Save3ni+.a na0(era 'a o1i6e 0o(e 'esno .rilo 1ila (e (asna. Ja sa0 0islio 'a
4" 0o4i i3ves!i sig"ran "'ara) a.o i7 /"s!i0 'a ra3vi(" svo(e li(evo .rilo- /a sa0
s!oga /os!avio sa0o (e'no o'(el(en(e .on(i)e na Pra)ens.i0 visovi0a.
#. 'e)e01ra ne/ri(a!el( /o+e 'a nas!"/a o' A"s!erli!3a i /os!avi se 'ois!a na
/olo5a(i0a o.o Pra4ena- /o2!o (e svo(e li(evo .rilo /ro!egao 'o A"(e3'a.
Berna'o!!e- .o(i
$F(e s!igao i3 Me2.e- ".lo/i se " lini("B Davo"s! (e s (e'ni0 svo(i0 'ivi3iono0
s!igao 'o sa0os!ana Raigerna- a H"'inov 'ivi3ion se "logorio .o' Ni.ols1"rga.
Svi i3v(e2!a(i o .re!an(" ne/ri(a!el(s.i7 .olona .o(i s" 0i s!i3ali s ra3ni7 s!rana
"!vr6ivali s" 0e " 0o(e0 "v(eren(". O.o 'eve! sa!i "ve+e /ro(a7ao sa0 .ro3
0o(e re'ove 'a 1i7 sa3nao /rava) ne/ri(a!el(s.e va!re- a i 'a 1i7 o7ra1rio svo(e
!r"/e. U/ravo sa0 'ao 'a i0 se /ro+i!a /roglas " .o(e0 i0 se ne sa0o o1e4ava
sig"rna /o1(e'a ve4 sao/4ava i na+in .a.o 4e se ona /os!i4i. o (e 1e3 s"0n(e
/rvi /"! 'a (e'an general o!.riva )i(elo( vo(s)i svo( /lan .a.o na0(erava 'o4i 'o
/o1(e'e. Ja se nisa0 1o(ao 'a 4e ne/ri(a!el( o !o0e 1ilo 2!a sa3na!iB on +a. ne 1i
" !o /ov(erovao. Ova( o1ila3a. 1io (e /ovo' (e'no( o' na('irl(ivi(i7 s)ena " 0o0
5ivo!". Mo(e /ris"s!vo /re' 8ron!o0 )i(ele vo(s.e 3a/alilo (e /la0en o'"2evl(en(a
.o(e se o' /rvi7 re'ova- 0"n(evi!o0 1r3ino0- 2irilo sve 'al(e- 'o na('al(i7-
.ra(n(i7 lini(a. Je'ni0 s/on!ani0- o/4i0 /o.re!o0 sve 'ivi3i(e /o'igo2e "vis
'"ga+.e 0o!.e na .o(i0a s" /la0!(eli sve5n(evi /rive3ane sla0e- /a 0i !a.o
/rire'i2e va!ro0e!. a( 'ivan i neo1i+an /ri3or i0ao (e " se1i ne+eg
veli+ans!venog. Bio (e !o 'an go'i2n(i)e 0o(e .r"ni'1eD
Ova( /ri3or /o's(e!io 0e na sno/ove /r"4a .o(i0a (e ne.a'a Oani1al /revario
Ri0l(ane i na ligni+.e ra!ne logore .o(i s" s/asili ;ri'ri7ov" vo(s." (er s" se Da"n i
La"'on 'ali /revari!i. Ka' sa0 /rola3io /ore' !r"/a- o'3van(ao (e "3vi.< Sivio )arD
I !a( "3vi.- .o(i (e /onavl(ala +e!a 3a +e!o0- .a.o sa0 /ore' .o(e /rola3io- 'avao
(e ne/ri(a!el(" sig"rne 'o.a3e o o'"2evl(en(" 0o(e vo(s.e. Ni.a'a ra!ni /ri3or ni(e
/r"5ao sve+ani(i "!isa.- i sva.i vo(ni. 1io (e "v(eren 'a (e '"5an 'a 0i i3ra3i
ova.v" o'anos!.
Ova lini(a- .o(" sa0 /ro(a7ao 'o /ono4i- /r"5ala se o' Ko1eni)a 'o San!ona.
So"l!ov .or/"s sa+in(avao (e n(eno 'esno .rilo. Pos!ro(en i30e6" So.olni)a i
P"n!ovi
$G
)a- on se !a'a nala3io 1a2 nas"/ro! ne/ri(a!el(s.o0 )en!r". Berna'o!!e se
"logorio i3a :i2.ovi)a- M"ra! li(evo o' !oga sela- a Lannes s (e'ne i 'r"ge s!rane
'r"0a .o(i vo'i 3a Brno. Re3erva se 1ila /os!avila i3a So"l!a i Berna'o!!a. B"'"4i
'a sa0 svo(e 'esno .rilo .o(i0 (e 3a/ovi(e'ao So"l! /os!avio nas"/ro!
ne/ri(a!el(s.o0 )en!r"- !o (e- ra3"0i(e se- n(e0" /ao " 'io i na(!e5i 3a'a!a. 1i!.e.
Ali 'a n(egov na/or ne 1i /ro0a2io 5el(eni "s/(e7- !re1alo (e v(e2!i0 0anevro0
"'al(i!i o' n(ega ne/ri(a!el(s.e !r"/e- .o(e s" se ra3vi(ale a"s!erli+.i0 /"!e0
/re0a Blaso^i)". Car se v(ero(a!no nala3io s glavni0 2!a1o0 " A"s!erli!3"B 'a.le-
/ri(e svega- 0orao se !" i3vr2i!i na/a'- 'a 1i se o'0a7 3a!i0- /re0(e2!an(e0
8ron!a- o.ren"lo n(i7ov" li(evo0 .ril"- .o(e 1i ovi0 0anevro0 1ilo o's(e+eno o'
)es!e 3a Olo0o").
S!oga sa0 o'l"+io 'a na(/ri(e sa svo(o0 gar'o0 i re3ervo0 grena'ira
/o!/o0ogne0 .re!an(e Berna'o!!ova .or/"sa na Blaso^i)e- .a.o 1i7 !i0e
/o!isn"o ne/ri(a!el(s.o 'esno .rilo- /a 'a se on'a o.rene0 /ro!iv li(evog- .o(e se-
2!o se vi2e "'al(avalo o' elni)a- i3lagalo sve ve4o( o/asnos!i.
Jo2 sino4 0o( /lan 1io (e go!ov- /a sa0 ga i sao/4io svo(i0 vo(ni)i0a. Sa' (e
glavna s!var 1ila 'a se /ogo'i /ravi !ren"!a.. No4 sa0 /roveo " logor"- a svi
0ar2ali nala3ili s" se o.o 0ene 'a /ri0e /osl(e'n(e 3a/ovi(e'i.
O.o +e!iri sa!a "("!ro "3(a7a7 .on(a. M(ese) (e ve4 1io 3a2ao- no4 (e 1ila 7la'na i
/rili+no 0ra+na- /re0'a (e 1ilo ve'ro. Bilo (e va5no 'a 'o3na0 ni(e li ne/ri(a!el(
/o'"3i0ao .a.va no4na .re!an(a .o(a 1i 0ogla /ore0e!i!i 0o( /lan. Pregle'ao
sa0 sve i3v(e2!a(e- i svi s" se slagali " !o0e 'a sle +"lo sa0o .re!an(e sa 'esnog
.rila /re0a li(evo0- a va!ra se vi2e 2irila " /rav)" A"(e3'a. U svan"4e- la.a
0agla 1ila (e 0alo 3a.lonila 7ori3on!- naro+i!o /re0a /o3a'ini. Ali- o'(e'no0
0agla se 'igne- a s"n)e /o+e svo(i0 3ra.a0a /o3la4iva!i vr7ove 1regova- 'o. (e
lagani o1la. /are (o2 "vi(e. /ri!is.ivao 'oline. Mogli s0o
$?sasvi0 (asno ra3a1ra!i visove Pra4ena. Done'avna /o.riveni !r"/a0a- sa'a s"
s!a(ali /"s!i- na/"2!eni o' ne/ri(a!el(s.og li(evog .rila. Bilo (e (asno 'a (e
ne/ri(a!el(eva na0(era 1ila 'a 1or1en" lini(" /ro!egne s one s!rane elni)a.
Me6"!i0- /ri0i(e!io sa0 i (e'n" gr"/" .o(a se /o.re!ala o' )en!ra /re0a 'esno0
.ril"- " /rav)" Ooli1i)a. Bilo (e (asno 'a (e ne/ri(a!el( svo( ne3a2!i4eni )en!ar sa0
i3lo5io svi0 na/a'i0a .o(e 0i /a'n" na "0 'a i7 /o'"30e0. Bilo (e osa0 sa!i
i3("!ra. So"l!ove !r"/e nala3ile s" se 31i(ene " 3ale6ini P"n!ovi)a- /os!ro(ene "
'vi(e lini(e " 1a!al(ons.i0 "'arni0 .olona0a. U/i!ao sa0 0ar2ala< =Koli.o va0 (e
vre0ena /o!re1no 'a s!igne!e na Pra)ens.e visoveLA On 0i (e o'govorio 'a 4e
1i!i !a0o 3a 0an(e o' 'va'ese! 0in"!a. =Pri+e.a! 4e0oA- o'govorio sa0. =Sve
'o. ne/ri(a!el( +ini /ogre2ne /o!e3e- ne !re1a ga " !o0e /re.i'a!i.A
Us.oro 3a!i0 " /rav)" So.olni)a i elni)a /"2+ana va!ra /os!a'e 5ivl(a. Je'an
a6"!an! 'o2ao (e 'a 0i (avi 'a ne/ri(a!el( o!"'a na'ire /ri(e!e4o0 snago0. Na !o
sa0 i +e.ao. Da'o7 3na.- i M"ra!- Lannes- Berna'o!!e i So"l! "'ari2e is!og
!ren"!.a. I (a "3(a7a7 .on(a 'a o'e0 . )en!r". Prola3e4i .ra( 0o(i7 !r"/a- nanovo
sa0 i7 o1o'rio ri(e+i0a< =Ne/ri(a!el( se- evo- " svo(o( gl"/os!i sa0 i3lo5io va2i0
na/a'i0a. :avr2i!e ova( /o7o' (e'ni0 gro0ovi!i0 "'aro0DA U3vi. =Sivio )arDA
'o.a3ivao 0i (e 'a s" 0e ra3"0(eli- i !a( "3vi. (e "/ravo 1io 3na. 3a na/a'. Ali
/ri(e nego 2!o /o+ne0 ovo o/isiva!i- 'a vi'i0o 2!a se sve 'oga6alo " save3ni+.o(
vo(s)i.
A.o se 0o5e v(erova!i Vevro!7erov" *Vo(ro!er, /lan"- n(i7ova na0(era 1ila (e 'a
/o is!o0 /lan" .o(i s" na(/ri(e 7!(eli i3ves!i s!ra!e2.i0 0anevro0 sa' i !a.!i+.i
/os!"/e- !o (es! oni s" 7!(eli 'a svo(i0 /o(a+ani0 li(evi0 .riR0 "7va!e 0o(e
'esno .rilo- 'a 0i /resi(e." /"! /re0a Be+" i 'a 0e /o!"+ena /o!isn" /re0a
Brn". Ia.o 0o(a s"'1ina ni(e 1ila ve3ana 3a !a( 'r"0- ia.o sa0 (a- .ao 2!o sa0 i
rani(e /ri0i(e!io- /re!/os!avl(ao 'r"0 .o(i vo'i " Me
$%
2."- i/a. (e van sva.e s"0n(e 'a (e !a( /lan /r"5ao save3ni)i0a vi2e /ovol(ni7
i3gle'a. Ali 'a 1i on "s/io- li(evo .rilo- .o(e (e 1ilo o're6eno 3a glavn" a.)i("- ni(e
se s0(elo o's(e4i- nego- na/ro!iv- glavna (e s!var 1ila 'a 0" se 0alo/o0alo
)en!ar i 'esno .rilo- .o(i s" se 0orali ra3vi(a!i " is!o0 /rav)"- /ri1li5e i 'a ga
sli(e'e. PeUro!7er (e 0anevrirao- .ao i rani(e .o' Rivoli(a- sa o1a .rila- ili- a.o 0"
!o ni(e 1ila na0(era- on (e 1ar /os!"/ao !a.o 'a se !o 0oralo v(erova!i.
Li(evo .rilo /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 B"Q7o^'ena *B".s7a"'en, 1ilo (e sas!avl(eno
o' Kien0averove *Kin0a(er, /re!7o'ni)e i o' !ri r"s.a 'ivi3iona- Do7!"rova-
Langerona i Pr3U1Us3e^s.og C svega !ri'ese! 7il(a'a l("'i. re1alo (e 'a nas!"/a
s Pra)ens.i7 visova " !ri .olone /re.o A"(e3'a na elni) i So.olni)- 'a /ri(e6e
/o!o. .o(i se s li(eve s!rane i3livao " 'va (e3era i 'a se o.rene /re0a "ras.o(
2"0i.
Me!vr!a .olona- /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 Kolovra!a- "3 .o(" se nala3io i glavni 2!a1-
sa+in(avala (e )en!ar. re1alo (e 'a nas!"/a /re.o Pra4ena /re0a Ko1eni)". Bila (e
sas!avl(ena o' 'vanaes! r"s.i7 1a!al(ona /o' Milora'ovi+e0 i /e!naes! a"s!ri(s.i7
1a!al(ona /osl(e'n(eg /o/isa.
Pe!a- .o(a (e 1ila sas!avl(ena o' osa0'ese! es.a'rona- /o' 3a/ov(e'ni2!vo0
.ne3a Li)7!ens!eina- !re1alo (e 'a na/"s!i )en!ar i3a .o(ega (e 1ila /reno4ila- /a
'a /o!/o0ogne 'esno .rilo " n(egov" .re!an(" " /rav)" 1rns.og 'r"0a.
A na .ra(n(e0 'esno0 .ril" 1ila (e Bagra!ionova /re!7o'ni)a- sas!avl(ena o'
'vanaes! 1a!al(ona i +e!r'ese! es.a'rona- +i(i (e 3a'a!a. 1io 'a s veli.og 1rns.og
'r"0a na/a'ne visove San!ona i Boseni)a.
Se'0" .olon" sa+in(avale s" +e!e veli.og .ne3a Kons!an!ina. Ona (e 0orala 'a
.ao re3erva os!ane na 1rns.o0 'r"0".
Vi'i se 'a (e ne/ri(a!el( na0(eravao o/.oli!i 0o( 'esni 1o. 3a .o(i (e 'r5ao 'a se
/r"5a sve 'o Melni)a- 'o. (e
$$0o(a ar0i(a- s/re0na na sva." even!"alnos!- s!a(ala 31i(ena i30e6" @la/ani)a
i 1rns.og 'r"0a.
Pre0a ovo0 ras/ore'"- B"Q7o^'en (e /ri(e svi7 'r"gi7 .olona .ren"o na/ri(e'-
0a'a (e iona.o 1io is/re' os!ali7. I Li)7!ens!einova (e .on(i)a !a.o6er nas!"/ala
o' )en!ra /re0a 'esno0 .ril"- !a.o 'a s" Pra)ens.i visovi- !a( .l("+ )i(elog
1o(i2!a- 1ili sasvi0 o!.riveni.
U !ren"!." .a' sa0 'ao 3na.- .ren"2e sve 0o(e .olone. Berna'o!!e (e /ro2ao
.ro3 5i5.ovi+.i .lana)- i nas!"/ao (e /re0a Blaso^i)"- 3a2!i4en M"ra!ovi0 li(evi0
1o.o0. Us/ore'o s n(i0 nas!"/ao (e Lannes s o1(e s!rane 1rns.og 'r"0a. Mo(a
gar'a i re3erva sli(e'ile s" na s!anovi!o0 o's!o(an(" Berna'o!!eov .or/"s< one s"
1ile o're6ene 'a na/a'n" ne/ri(a!el(s.i )en!ar +i0 se " n(e0" /ri0i(e!i
.on)en!ra)i(a snaga.
Kao 0"n(a So"l! (e is.o+io i3 .o1eni+.e i /"n!ovi+.e .lis"re na +elo
Sain!Oilaireovi7 i Van'a00eovi7 'ivi3iona- a 2!i!ila ga (e Levasse"rova
*Levaserova, 1riga'a. Dr"ge 'vi(e 1riga'e Legran'ova 'ivi3iona os!ale s" "
/o3a'ini .a.o 1i B"Q7o^'en" 3a.lonile !elni+.i i so.olni+.i .lana)- i 'a 1i ga
1ranile. Po2!o se sa sig"rno24" 0oglo s0a!ra!i 'a 4e i7 B"Q7o^'en 3a"3e!i-
0ar2al Davo"s! 'o1io (e 3a/ovi(e' 'a sa ;rian!ovo0 *;ri(an, i Bo"r)ierovo0
'ivi3i(o0 'ragi0a .rene sa Raigerna- /a 'a /rve re'ove r"s.i7 .olona 3a'r5ava
sve 'o!le 'o. ne 'o6e /ovol(an !ren"!a. 3a o31il(an na/a'.
e. 2!o se So"l! 1io "s/eo na Pra)ens.e visove- .a'- i ne sl"!e4i- nai6e na (e'n"
Kolovra!ov" .olon" *+e!vr!", .o(a (e i3a !re4e na'irala /re0a )en!r"- i " "v(eren("
'a (e n(o0e 3a2!i4ena .re!ala se " .oloni " /o(e'ini0 +e!a0a. Car Ale.san'ar-
K"!"3ov i n(egov general2!a1 .re!ali s" se 3a(e'no s n(o0. Sve se !o 'ogo'ilo
neo+e.ivano i i3a3valo (e " glavno0 2!a1" 3a/re/a2!en(e i i3nena6en(e.
Milora'ovi+- .o(i (e /re'vo'io .olon"- (e'va (e i0ao vreR 0ena 'a /os!ro(i svo(e
1a!al(one (e'an 3a 'r"gi0 i 'a i7 /ove'e " 1or1". Ali "na!o+ !o0e sve (e !o 1ilo
ra31a)ano-
$E
a is!o se 'ogo'ilo i A"s!ri(an)i0a .o(i s" i2li 3a n(i0. Car Ale.san'ar (e 'ao 'o.a3a
o svo(o( 7la'no.rvnos!i i i3lagao se li+no( o/asnos!i 'a 1i /ri."/io svo(e ra2!r.ane
!r"/e. Ali- 3a7val("("4i PeUro!7erov" gl"/o0 ra30(e2!a("- on ni(e i0ao /ri r")i ni
(e'n" (e'in" 'ivi3i(" .o(" 1i 0ogao "/o!ri(e1i!i .ao re3erv". Save3ni+.e !r"/e 1ile
s" gon(ene sve 'o Hos!iera'e.a. Ka0ins.v(eva 1riga'a- .o(a (e /ri/a'ala !re4o(
.oloni i 1ila na/a'n"!a na svo0e 'esno0 1o."- "'r"5ila (e svo(e na/ore s
K"!"3ovl(evo0- /a (e 3a !ren"!a. 0ogla 'a /ovra!i re'. Ali ova /o0o4 ni(e se
0ogla o'"/ri(e!i "'r"5eni0 na/a'i0a Sain!Oilairea- Van'a00ea i Levasse"ra.
Kolovra!ova .olona- .o(o( (e /ri(e!ila o/asnos! 'a 1"'e na!(erana " 0o+varne
'oline .o' Birn1a"0a- /o+ela se- .a.o (o( (e nalagao ras/ore'- /ovla+i!i /re0a
Vi!avi- a /ri !o0 /ovla+en(" )i(ela ar!il(eri(a !e .olone- .o(a se '"1o.o 3agli1ila "
/ol"s0r3n"!" ilova+"- /a'e na0 " 2a.e .ao ra!ni /li(en- !e !a.o /(e2a'i(a-
i3g"1iv2i svo(" ar!il(eri(" i .on(i)"- ni(e 0ogla ni2!a vi2e "+ini!i /ro!iv
/o1(e'onosnog So"l!a.
Is!ovre0eno- .a' se 'ogo'io ova( o'l"+ni "'ara)- 1i(e7" se ".rs!ile .olone
'esnog .rila .o(i0a (e 3a/ovi(e'ao B"Q7o^'en- i !a.o s" .o' So.olni)a sa0e se1i
3a!vorile /"!. Pa i/a.- "s/r.os na/ori0a Legran'ove 'ivi3i(e- one s" i 'al(e
na/re'ovale. Sa0 B"Q7o^'en (e (e'na.o na'irao /re.o elni)a- a +e!iri 1a!al(ona
.o(a s" i2la /ro!iv n(ega- nis" 1ila " s!an(" 'a ga 3a'r5e.
U !o0 !ren"!." o' Raigerna s!i5e Davo"s!- a ;rian!ova 'ivi3i(a /o!isne
ne/ri(a!el(s." /re!7o'ni)" /re0a elni)". Ali- 1"'"4i 'a (e 1or1a .o' So.olni)a
/ri(e!ila 'a "30e o31il(an o1ra!- Davo"s! (e .o' elni)a os!avio sa0o Bo"r)ierove
'rag"ne- a on sa0 s ;rian!ovo0 'ivi3i(o0 /o6e gore "3 /o!o.. " se ra3vi
ogor+ena 1or1a. So.olni)- i /o 'r"gi /"! 3a"3e!- os!a'e ne.o vri(e0e " r"s.i0
r".a0a. Langeron i Pr3U1Us3e^s.i- 2!avi2e /ro'ri(e2e +a. 'o 0ar.s'or8s.i7
visova- 'o. s" na2e !r"/e- ras/ore6ene " vi'" /ol"0(ese)a- "s/(e2no i3vr2ile
ne.oli.o
$&/o1o+ni7 na/a'a. Ali )i(ela ova- ia.o .rvava- 1or1a- i0ala (e s/ore'an 3na+a(.
Bilo (e 'ovol(no 'a se ne/ri(a!el( 3a'r5i- (er ni(e 1ilo /o!re1e 'a se s"31i(e na/a'.
Na(3a'- ne 1i ni2!a 3na+ilo ni .a' 1i 0" se 'o/"s!ilo 'a /ro're i ne2!o '"1l(e.
Do. s" s!vari na na2e0 'esno0 .ril" 'o1ivale /ovol(an o1ra!- 0i s0o i " )en!r" i
na li(evo0 .ril" !a.o6er i0ali 3na!ne "s/(e7e. Ov'(e se veli.o0 .ne3"
Kons!an!in" i n(egovo( gar'i 'esilo is!o 2!o (e 0alo /ri(e 3a'esilo glavni 2!a1 i
+e!vr!" .olon". re1alo (e 'a 1"'e re3erva- a 1ili s" /rvi na/a'n"!i.
Bagra!ion (e /ro'"5io svo(e 'esno .rilo sve 'o Dvaro2ena- 'a 1i 3a"3eo /olo5a(e
.o' San!ona. Li)7!ens!einova .on(i)a- .o(a (e sa )en!ra 1ila /o3vana 'a 0"
/o0ogne- ".rs!ila se s 'r"gi0 .olona0a- !a.o 'a se veli.i - .ne3- .o(i (e sa
svo(o0 gar'o0 /ri(e n(e s!igao /re' Kr"g- 3a !ren"!a. na2ao " /rvo( lini(i- g'(e s"
nas!"/ali Berna'o!!e /re0a Blaso^i)"- a Lannes s o1(e s!rane 1rns.oga 'r"0a.
" se o'0a7 3a0e!ne 5es!o.a 1or1a.
Kne3 Li)7!ens!ein- .o(i (e /osli(e /o'"5e 2e!n(e na/o.on s!igao 'o 'esnog .rila
veli.og .ne3a- !a0an (e 7!io nas!"/i!i- .a' se r"s.i gar'i(s.i "lani- /oneseni
s"vi2e rano 1or1eni0 o'"2evl(en(e0- 1a)i2e i30e6" Berna'o!!eove i Lannesove
'ivi3i(e- 'a 1i 'os!igli Keller0annov" la." .on(i)" .o(a se is/re' n(i7 /ovla+ila.
a.o /os!a'o2e 5r!va svo(e va!renos!i. M"ra!ova re3erva "'ari na n(i7 i na!(Xera i7
/o' va!r" na2i7 'vi(" /(e2a'i(s.i7 lini(a.
:1og na2i7 "s/(e7a .o' Pra4ena K"!"3ov (e 1io /risil(en /o3va!i Li)7!ens!eina .ao
/o(a+an(e " )en!r"- a ova(- /o'(e'na.o " o/asnos!i i s li(eve i s 'esne s!rane- ni(e
3nao .oga 'a /osl"2a i .o0e na(/ri(e 'a /o6e " /o0o4. Na(/ri(e (e /oslao +e!iri
.on(i+.a /".a- .o(i s" "/ravo s!igli na vri(e0e 'a 1"'" sv(e'o)i Kolovra!ovog
/ora3a. Heneral S"vorov sa !ri'ese!a. es.a'rona 1io (e /os!avl(en i30e6"
Bagra!iona i veli.og .ne3a- a os!a!a. .on(i4e /os!ro(en (e na n(egov" 'esno0
.ril".
EN
Ali- +i0 (e veli.i .ne3 vi'io 'a 8ran)"s.e /(e2a'i(s.e .olone na'ir" /re0a
Blaso^i)" i 'a se o!"' ra3vi(a("- o'l"+io (e 'a si6e sa visova ni5e- !e 'a i0 "2!e'i
/olovin" /"!a. U+inilo 0" se 'a (e ovo .re!an(e n"5no .a.o 31og n(egove vlas!i!e
sig"rnos!i !a.o i 'a 1i )en!r"- +i(i (e /olo5a( 'avao /ovo'a 3a "3ne0irenos!-
o0og"4io 'a la.2e 'i2e.
Do. se vo'ila s!ra7ovi!a /(e2a'i(s.a 1or1a i30e6" r"s.e gar'e i Erlonove 'ivi3i(e-
veli.i .ne3 (e 3a/ov(e'io gar'i(s.o0 .on(i+.o0 /"." 'a "'ari na Erlonov 'esni
1o.- .o(i (e sa+in(avao +e!vr!i /(e2a'i(s.i /".- /os!avl(en 'a 1rani o's!o(an(e o'
Van'a0eove 'ivi3i(e. Na ova( /"! nasrn"li s" r"s.i vo(ni)i i ra31ili (e'an 1a!al(on.
Ali- oni s" 5ivo!i0a na(7ra1ri(i7 /la!ili +as! 2!o s" !o0 1a!al(on" 3a/li(enili n(egova
orla. Ova o'vo(ena +ar.a- sa0a /o se1i- ni(e 1ila o/asna- ali .a.o nisa0 3nao
7o4e li ne/ri(a!el( nas!avi!i na/a'i0a- s0a!rao sa0 'a (e /o!re1no 'a !a0o
"/"!i0 0ar2ala Bessieresa s n(egovo0 gar'i(s.o0 .on(i)o0. Ovo( .o0e'i(i
0orao se 2!o /ri(e "+ini!i .ra(- /a sa0 i3'ao nare'1" 3a na/a'. Posli(e na(+asni(e
o1rane- r"s.a lini(a 1ila (e /risil(ena 'a se /ov"+e is/re' Berna'o!!eovi7 i
Bessieresovi7 "'r"5eni7 na/a'a. Har'i(s.a /(e2a'i(a- .o(a (e ve4 1ila is)r/l(ena-
0orala se /ov"4i na!rag na Kresnovi). Kon(i+.a gar'a- .o(a (e !og !ren"!.a s!igla
o' A"s!erli!3a- "3al"' (e se1i las.ala 'a 4e /os!i4i /ovol(an o1ra! si!"a)i(e. Ovo0
"gle'no0 /"." 1ilo (e ne0og"4e 'a i2!a "+ini. Mo(i .on(i+.i grena'iri- .o(e sa0
/o' Ra//ovi0 3a/ov(e'ni2!vo0 /oslao ona0o- 1a)i2e se na n(i7- !e !a.o )i(eli
)en!ar .rene /re0a A"s!erli!3".
:a !o vri(e0e M"ra! i Lannes na/a'ali s" s "s/(e7o0 Bagra!ionov .or/"s i
S"vorovl(ev" .on(i)"- a na2i o.lo/ni)i /ro1ili s" li(evi 1o. ovog .or/"sa- .o(i s"
S")7e!ova i CaZarelli(eva *Ka8areli, 'ivi3i(a 1ile /ri!i(esnile. Na svi0 s!rana0a na2i
na/ori 1ili s" o.r"n(eni /o1(e'o0.
U "v(eren(" 'a s" ov'(e Berna'o!!e- Lannes i M"ra! vi2e nego 'ovol(ni 'a svr2e s
ne/ri(a!el(e0- (a se sa svo(o0
% Na/oleon
E#gar'o0 i s O"'ino!ovo0 *U'ino, re3ervo0 o.ren"7 na 'esn" s!ran"- 'a se
/r"5i /o0o4 So"l!"- +i(e (e li(evo .rilo 1ilo /ri!i(e2n(eno s le6a i .o(e (e- nala3e4i se
"3 !o i30e6" 'va (e3era- 1ilo i3lo5eno o/asnos!i. Bila s" 'va sa!a .a' (e So"l!-
oso.ol(en na2i0 /ri1li5avan(e0- "(e'inio 'vi(e 'ivi3i(e- Sain!Oilaireov" i
Legran'ov"- 'a 1i 3a"3eo So.olni) s le6a 'o. s" ga Davo"s!ove !r"/e na/a'ale s
+ela. Van'a00e (e o/e! /o("rio /re0a A"(e3'"B 0o(a gar'a i 0o(i grena'iri
sli(e'ili s" i7 'a 1i /re0a /o!re1i /o!/o0ogli !e ra3ne na/a'e.
Divi3i(a Pr3U1Us3e^s.oga- o/.ol(ena " So.olni)"- /re'ala (e or"5(e. Sa0o ne.oli.o
1(eg"na)a o'ni(elo (e vi(es!
N !o( nesre4i. Langeron- !a.o6er /o!isn"!- ni(e 1io ni0alo sre!ni(i i sa0o /olovina
n(egovi7 !r"/a "s/(ela (e 'a se /ri'r"5i B"Q7o^'en". Ova(- i3g"1iv2i /e! ili 2es!
sa!i s .olono0 Do7!"rova " (e'no0 ne/o!re1no0 o.r2a(" /re0a elni)"- "0(es!o
'a se o.o 'ese! sa!i o1ori na So.olni)- s0a!rao (e 'a (e na/o.on 'o2lo vri(e0e 'a
0isli na svo( vlas!i!i s/as. O.o 'va ili !ri sa!a on .rene na!rag /re0a A"(e3'" 'a 1i
se i3v".ao i3 0i2olov.e " .o(o( se na2ao /ri.li(e2!en i30e6" 1r'a i (e3era. N(egova
.olona !e. 2!o (e i3a2la i3 sela- .a' Van'a00e svo0 snago0 "'ari na n(egove
1o.ove i /ro're " A"(e3' /res(e.av2i .olon" na'vo(e. B"Q7o^'en- .o(i vi2e ni(e
0ogao na!rag- nas!avio se sa svo(a /re'n(a 'va 1a!al(ona /ro1i(a!i /re0a
K"!"3ov".
Me6"!i0- Do7!"rov i Langeron- s /reos!ali7 'va'ese!
# osa0 1a!al(ona- na6o2e se ".li(e2!eni " .lis"ri i30e6" (e3era i visova .o(i s" 1ili
/os(e'n"!i Sain! Oilaireovo0 i Van'a00eovo0 vo(s.o0 i 0o(o0 re3ervo0.
Pre'n(i 'i(elovi .olone .o(i s" na/re'ovali /re0a A"(e3'"- " /ra!n(i !o/ova-
/o."2ali s" /o1(e4i .anali0a .o(i s" nas!ali is"2ivan(e0 (e3era- ali o' !o/ovs.og
!ere!a 0os! se sr"2i. a'a na(7ra1ri(i vo(ni)i- 'a 1i s/asili os!a!a. !oJ /ova-
/o."2a2e /ri(ela3 /re.o 3ale6enog (e3era. Ali le' .o(i (e /o.rivao (e3ero- i3re2e!an
na2i0 ."gla0a i /o' !e
E>
5ino0 0ase .o(a (e /re.o n(ega /rela3ila- /o/"s!i i /o/")a- !a.o 'a /o!on"2e i
l("'i i .on(i i !o/oviB !" (e na2lo s0r! /re.o 'vi(e 7il(a'e vo(ni.a. Sa0o (e (o2 (e'an
(e'ini i3la3 /reos!ao Do7!"rov"< 'a se /o' na2o0 va!ro0 /rovla+i '"5 (e3ers.e
o1ale 'o elni)a- /a 'a se 'o.o/a nasi/a .o(i ra3'va(a !elni+.o o' 0elni+.og
(e3era. U3 ogro0ne g"1i!.e on (e na/osl(e!." "s/io 'a "0a.ne " Sa!s)7a"n
*:a)2a"n,- .o(i (e 1io 3a2!i4en Kien0averovo0 .on(i)o0. Ovo se /o.a3alo .ao
vrlo .orisno. O!"'a .ren"2e 3a(e'no /re.o /lanine /re0a Me(+"- 'o. s" i7 na2i
in!en3ivno gonili. I ono 0alo ar!il(eri(e .o(" (e ne/ri(a!el( 0ogao s/aIsi!i i3 )en!ra i
s li(evog .rila /ro/alo (e /ri ovo0 /ovla+en(" .o(e se o'igralo /o "5asno0- "sli(e'
("govine i "sli(e' .i2a o' /ro2log 'ana go!ovo ne/ro7o'no0 /"!".
Ne/ri(a!el(ev /olo5a( 1io (e 1e3na'an. Ja sa0 0" 3a!vorio /"! 3a Vi!av"- .o(i0 se
on "os!alo0 ne 1i 0ogao /osl"5i!i (er (e 1io sasvi0 "ni2!en- a os!a)i n(egova
li(evog .rila ne 1i 1ili " s!an(" 'a ga 'os!ign". S!oga (e 1io /risil(en 'a se /ovla+i
/re0a Ma6ars.o(B ali Davo"s!- +i(a (e (e'na 'ivi3i(a s!igla " Ni.ols1"rg- 0ogao (e
(e'ni0 1o+ni0 0anevro0 'a ga /re!e.ne .o' Ha'inga- 'o. s0o ga 0i 5es!o.o
/o!is.ivali s le6a. Ci(ela ova silno osla1l(ena vo(s.a- .o(a (e i3g"1ila s!o osa0'ese!
!o/ova i 'va'ese! /e! 7il(a'a 0r!vi7- ran(eni7 i 3aro1l(eni7- ne ra+"na("4i one
0nogo1ro(ne ra2!r.ane- nala3ila se sa'a " na(ve4e0 nere'" i ras"l".A
Ova.o glasi Na/oleonov vlas!i!i i3v(e2!a(. On (e (asan- (e'nos!avan i o31il(an- .ao
2!o i /rili+i ova.vo0 'oga6a(". N(egove /re!/os!av.e nis" ga o10an"le ni 3a
(e'an !ren"!a.B 1i!.a se ra3vi(ala .ao na 2a7ovs.o( !a1li i (e'an (e'ini gro0ovi!
"'ar- .a.o (e sa0 re.ao- ra31io (e !re4" .oali)i(".
re4ega 'ana 'o2ao (e a"s!ri(s.i )ar li+no 'a 3a!ra5i 0ir .o(i (e sa0 nar"2io. O1a
)ara sas!ala s" se .o' (e'ne vo'eni)e .o(a (e le5ala .ra( glavnog 'r"0a- /o'
ve'ri0 ne1o0.
EFC Sire C re.ao (e Na/oleon- i'"4i " s"sre! ;ran(i II C (a vas /ri0a0 " (e'ino(
/ala+i " .o(o( s!an"(e0 ve4 'va 0(ese)a.
C a.av s!an 'onio va0 (e !oli.o .oris!i 'a va0 se 0ora 'o/a'a!i C o'govori
;ran(o.
Prili.o0 ovog ra3govora s"glasi2e se o /ri0ir("- a "!vr6eni s" i glavni "v(e!i 0ira.
R"si0a- .o(i s" 0ogli 1i!i "ni2!eni 'o /osl(e'n(eg +ov(e.a- 1ilo (e 'o3vol(eno 'a
"+es!v"(" " /ri0ir("- i !o sa0o na 0ol1" )ara ;ran(e i na o1e4an(e )ara
Ale.san'ra 'a 4e se /ov"4i i3 N(e0a+.e i i3 a"s!ri(s.e i /r"s.e Pol(s.e. S/ora3"0
(e /ri7va4en i on (e o'0a7 s"!ra'an /o+eo s /ovla+en(e0.
Po1(e'a .o' A"s!erli!3a 1ila (e 3a )ars!vo is!o 2!o i /o1(e'a .o' Marenga 3a
.on3"ls!vo< /o!vr'a 3a /roI2los!- na'a 3a 1"'"4nos!.
Kral( ;er'inan' Na/"l(s.i- 1"'"4i 'a (e " !o." /osl(e'n(eg ra!a /oga3io "govor .o(i
(e i0ao s ;ran)"s.o0- i3g"1io (e .r"n" o1i(" Si)ili(a- a na n(egovo 0(es!o 3a .ral(a
(e /os!avl(en Jose/7- na(s!ari(i Na/oleonov 1ra!. Ba!avs.a re/"1li.a- .o(a (e 1ila
/o'ign"!a na s!e/en .ral(evine- /ri/ala (e Lo"is". M"ra! (e 'o1io veli.o
vo(vo's!vo Berg- 0ar2al Ber!7ier /os!ao (e .ne3 o' Ne")7a!ela- a gos/o'in
allevran' *al(eran, C .ne3 o' Beneven!a. Dal0a)i(a- Is!ra- J"li(s.a Kra(ina-
Ca'ore- Conegliano *Konel(ano,- Bell"na- reviso- ;el!ro- Bassano- Vi)en3a
*Vi+en)a,- Pa'ova- Rovigo C sve !e /o.ra(ine 1ile s" "3'ign"!e na s!e/en
vo(vo's!va- !e (e !a.o veli.a )arevina- sa 3avisni0 .ral(evina0a- Ra(ns.i0
save3o0# i 2vi)ars.i0 /o.ra(ina0a- 3a 0an(e o' 'vi(e go'ine 'os!igla on"
!eri!ori(aln" veli+in" .o(o0 (e ne.a' vla'ao Karlo Veli.i.
Sa'a Na/oleon ni(e 'r5ao " r")i sa0o 5e3lo ve4 +i!av glo1"s.
# Ra(ns.i save3 s.lo/l(en (e #EN%. go'ine /o' Na/oleonovi0 /o.rovi!el( s!vo0.
EG
Mir (e !ra(ao o!/rili.e go'in" 'ana. :a !o vri(e0e Na/oleon (e osnovao )ars.i
"niver3i!e! i /os!avio !e0el(e gra6ans.og /rava *Co'e )ivil,. Ova( ra' na "re6en("
"/rave 1io (e /re.in"! ne/ri(a!el(s.i0 'r5an(e0 Pr"s.e- .o(e (e vo(na snaga "sli(e'
ne"!ralnos!i sa+"vane " /ro2lo0 ra!" os!ala ne!a.n"!a- /a 4e !a.o Na/oleon 1i!i
"s.oro /risil(en 'a se s"/ro!s!avi i +e!vr!o( .oali)i(i. Ka' (e .ral(i)a L"(3a /o's(e!ila
)ara Ale.san'ra 'a s" na gro1" ;ri'ri7a Veli.og s.lo/ili nera3ri(e2iv save3 /ro!iv
;ran)"s.e- )ar Ale.san'ar 3a1oravl(a 'r"g" 3a.le!v" s(e4a("4i se sa0o one /rve i
Na/oleon 'o1i(e "l!i0a!"0- /o' /ri(e!n(o0 o1(ave ra!a- 'a /ov"+e svo(e !r"/e sa
Ra(ne.
Na/oleon /o3va svog vo(nog 0inis!ra Ber!7iera 'a 0" /o.a5e /r"s.i "l!i0a!"0.
C Po3iva(" nas C re+e on C na sas!ana. +as!i. Je'an ;ran)"3 !o ni.a'a ni(e
o'1io. A 1"'"4i 'a (e'na li(e/a .ral(i)a 5eli 1i!i sv(e'o. ove 1or1e- !re1a 'a
1"'e0o "l("'ni- /a- 'a ne 1i na nas '"go +e.ala- /o6i0o 1e3 o'lagan(a " Sas.".
Ovog /"!a- 'a "'ovol(i /ravili0a e!i.e!e- (o2 (e i na'0a2io 1r3in" .re!an(a /ro2log
/o7o'a. Bor1a s Pr"si0a .o(" s" $. o.!o1ra #EN%. 3a/o+eli .or/"si M"ra!a-
Berna'o!!a i Davo"s!a- nas!avila se sli(e'e4i7 'ana 1i!.a0a .o' S)7el!3a i
Saal8el'a- a 3avr2ila se #G. 1i!.o0 .o' Jene. #%. o.!o1ra +e!rnaes! 7il(a'a Pr"sa
/olo5ilo (e or"5(e .o' Er8"r!7a- a ve4 >?. 8ran)"s.a vo(s.a "2la (e " Berlin. Se'a0
'ana 1ilo (e 'ovol(no 'a .ral(evs!vo ;ri'ri7a Veli.og /ri(e6e " r".e veli.o0
vo(s.ovo6i .o(i (e Bavars.o(- P"r!!e01erg" *Vir!e01erg, i Oolan'i(i 'ao .ral(eve- i
.o(i (e is!(erao B"r1one i3 Na/"l(a- a Lorens." ."4" i3 I!ali(e i N(e0a+.e.
>$. o.!o1ra Na/oleon (e i3 svog glavnog 2!a1a " Po!s'a0" "/"!io svo(i0
vo(ni)i0a sli(e'e4i /roglas- .o(i0 (e 1io o1"7va4en +i!av ova( /o7o'<
=Vo(ni)iD
E?Vi s!e o/rav'ali 0o(e o+e.ivan(e i na 'os!o(an na+in o'govorili na /ov(eren(e
.o(e (e 8ran)"s.i naro' " vas /olagao. Vi s!e os."'i)" i /a!n(e snosili is!o !a.o
7ra1ro .ao 2!o s!e se i " 1or1a0a /o.a3ali ne"s!ra2ivi i 7la'no.rvni. Do.le go'
!a( '"7 1"'e vla'ao 0e6" va0a- ni2!a va0 se ne4e 0o4i o'"/ri(e!i. Kon(i)a se
!a.0i+ila s /(e2a'i(o0 i ar!il(eri(o0- !a.o 'a 3ais!a ne 3na0 .o(e0 1i7 or"5("
0ogao 'a!i /rvens!vo. Do1ri s!e vo(ni)i C sviD C Evo- +"(!e .a.vi s" "s/(esi na2i7
!r"/a< Je'na o' na(0o4ni(i7 evro/s.i7 sila- .o(a se (o2 ne'avno "s"'ila 'a na0
/o'nese sra0ni "l!i0a!"0- "ni2!ena (e- 2"0e i .lan)e 8rana+.e- Saal" i El1"-
/re.o .o(i7 na2i o+evi ne 1i /re2li ni 3a se'a0 go'ina C 0i s0o /o.orili 3a se'a0
'ana i (o2 s0o- " 0e6"vre0en"- i3'r5ali +e!iri 1or1e i (e'n" veli." 1i!.". U
Po!s'a0 i " Berlin /o7i!ali s0o " slav" na2i7 /o1(e'a. :aro1ili s0o 2e3'ese!
7il(a'a vo(ni.a- 3a/li(enili 2e3'ese! i /e! 3as!ava- 0e6" n(i0a i 3as!av" gar'e
/r"s.og .ral(a- 3a/li(enili 2es!o !o/ova- osvo(ili !ri !vr6ave i 3aro1ili /re.o
'va'ese! generala. Pa i/a.- (a 3na0 'a /olovina o' vas 5ali 2!o ni(e is/alila ni
(e'an 0e!a.D Sve /r"s.e /o.ra(ine 'o O're " na2o( s" vlas!i. Vo(ni)iD R"si se
ra30e4" 'a 4e nas na/as!i. Mi 4e0o i0 i3i4i " s"sre! 'a i0 "2!e'i0o 1ar /olovin"
/"!a. Usre' Pr"s.e oni 4e 'o5iv(e!i (o2 (e'an A"s!erli!3. Dr5ava .o(a !a.o 1r3o
3a1oravl(a veli.o'"2nos! .o(" s0o (o( "+inili /osli(e ove 1i!.e- /osli(e .o(e n(en
)ar- n(en 'vor i r"2evine n(ene vo(s.e i0a(" 3a7vali!i 3a svo( s/as sa0o
"s!"/)i0a .o(e s0o i0 "+inili- (e'na !a.va 'r5ava ne 0o5e se s "s/(e7o0 1ori!i
/ro!iv nas. Uos!alo0- 'o. 0i 1"'e0o i2li R"si0a " s"sre!- nova vo(s.a- .o(a se
ve4 s."/l(a " "n"!ra2n(os!i )arevine- 'o4i 4e na na2e 0(es!o C 'a 1i sa+"vala
na2e !e.ovine. Sav 0o( ogor+eni naro' 'igao se /ro!iv /oni5ava("4eg "l!i0a!"0a
.o(i s" na0- " svo0 l"'il"- /o'ni(eli /r"s.i 0inis!ri. No- /o na2i0 'r"0ovi0a i "
na2i0 /ograni+ni0 0(es!i0a sve vrvi o' nova(li(a- .o(i gore o' 5el(e 'a 2!o /ri(e
/o6" va2i0 s!o
E%
_
/arna. U1"'"4e ne4e0o /ri7va!i!i !a.av i3'a(ni+.i 0ir- i ne4e0o os!avi!i or"5(e
'o. ne /risili0o Engle3e- !e v(e.ovne ne/ri(a!el(e na2eg naro'a- 'a se (e'no0 3a
svag'a o're.n" svo(i7 nasr!a(a na evro/s.i 0ir i svo(e vla'avine 0ori0a. Vo(ni)i-
(a svo(e ras/olo5en(e ne 0og" i3ra3i!i 1ol(e- nego (e'ino "v(eren(e0 'a " svo0
sr)" /re0a va0a ga(i0 l("1av .o(" i vi 0eni sva.o'nevno ".a3"(e!e.A
Do. (e /r"s.i .ral(- na osnov" 3a.l("+enog /ri0ir(a o' #%. nove01ra- /re'avao
;ran)"3i0a sva ona "!vr6en(a .o(a s" (o2 1ila 3aos!ala " n(egovi0 r".a0a-
Na/oleon (e 3as!ao i o.ren"o se /re0a Engles.o(- .o(" (e /o1i(e'io (e'ni0
/is0eni0 a.!o0 " ne'os!a!." 'r"gog or"5(a. Veli.a Bri!ani(a /rogla2ena (e
o/s(e'n"!o0. Sva.a !rgovina i /re/is.a sa 1ri!ans.i0 o!o)i0a 1ila (e 3a1ran(ena.
Ni (e'no /is0o na engles.o0 (e3i." ni(e se 0oglo /osla!i /o2!o0. Sva.i /o'ani.
.ral(a Heorga .o(i 1i se na2ao " ;ran)"s.o( ili " 3e0l(a0a 3a/os(e'n"!i0
8ran)"s.i0 !r"/a0a ili vo(s.o0 n(eni7 save3ni.a- s0a!rao se 8ran)"s.i0
3aro1l(eni.o0. Sva.a ra'n(a- sva.o i0an(e- sva ro1a .o(a (e 1ila svo(ina Engle3a-
/os!ala (e 'r5avno0 svo(ino0. rgovina ro1o0 i3 Engles.e ili n(eni7 .oloni(a 1ila
(e 3a1ran(ena. I na/osl(e!."- ni(e'na la6a .o(a (e 'ola3ila i3 Engles.e ili i3
engles.i7 .oloni(a ni(e s0(ela "4i ni " .o(e /ris!ani2!e.
Po2!o (e Na/oleon .ao ne.i /oli!i+.i /a/a 1a)io ana!e0" na )i(el" (e'n"
.ral(evin"- i0enovao (e generala O"llina *Ilen, 3a g"vernera Berlina. Kne3"
Oa38el'" /re/"s!io (e gra6ans." "/rav"- a on'a (e /o2ao " s"sre! R"si0a- .o(i s"
1ili /o7i!ali svo(i0 save3ni)i0a " /o0o4- ali s"- .ao i on'a .o' A"s!erli!3a- s!igli
.a' s" ovi ve4 1ili /o!"+eni. Na/oleon (e (o2 sa0o i0ao vre0ena 'a /o2al(e "
Pari3 0a+ ;ri'ri7a Veli.og- n(egov" len!" )rnog orla- n(egov generals.i /o(as i
3as!av" .o(" (e n(egova
E$gar'a nosila " slavno0 se'0ogo'i2n(e0 ra!". :a!i0 (e- na/"s!iv2i Berlin >?.
nove01ra- .ren"o " s"sre! ne/ri(a!el(".
Pre' Var2avo0- M"ra!- Davo"s! i Lannes s".o1i2e se s R"si0a. Na.on (e'nog
0an(eg o.r2a(a- Benigsen (e na/"s!io /ri(es!olni)" Pol(s.e " .o(" "6o2e ;ran)"3i.
Ci(eli /ol(s.i naro' 1io (e "3 ;ran)"3e- s!avl(a("4i i0 na ras/olagan(e svo(a i0an(a-
svo(" .rv i svo(e 5ivo!e- !ra5e4i 3a"3vra! sa0o svo(" ne3avisnos!. Na/oleon (e /rvi
"s/(e7 'o5ivio " Po3nan"- g'(e se 3a"s!avio 'a 1i i0enovao .ral(a. o (e 1io s!ari
i31orni sas.i .ne3- +i(" (e .r"n" on "!vr'io.
Ho'ina #EN%. 3avr2ila se 1or1a0a .o' P"l!"s.a i HolU0ina- a go'ina #EN$. /o+ela
(e 1i!.o0 .o' Evla"a- !o0 neo1i+no0 i neo'l"+eno0 1i!.o0 " .o(o( s" R"si
i3g"1ili osa0 !is"4a a ;ran)"3i 'ese! !is"4a l("'i- " .o(o( (e sva.a s!rana
/ri/isivala se1i /o1(e'"- !a.o 'a (e r"s.i )ar 1io nare'io +a. i 'a se sl"5e 0ise
3a7valni)e- 0a'a (e os!avio /e!naes! 7il(a'a 3aro1l(eni.a- +e!r'ese! !o/ova i
se'a0 3as!ava. Me6"!i0- ovo (e 1ilo /rvi /"! 'a se 0ogao 0(eri!i s Na/oleono0.
On se !a'a o'r5ao na svo0e 0(es!" i ve4 sa0i0 !i0 1io (e /o1(e'ni..
Me6"!i0- ovo /onosno "v(eren(e .ra!.o (e !ra(alo. >%. 0a(a 3a"3e! (e Dan3ig.
Ne.oli.o 'ana /osli(e !oga- R"si s" 1ili /o!"+eni .o' S/an'a"a- .o' Do0i!!ena-
.o' Al!.ir)7ena *Al!.ir7en,- .o' Pols'or8a- .o' H"!s!a'!a *H"!2!a!, i .o'
Oeils1erga *Oa(ls1erg,. Na/o.on- #F. ("na "ve+e- o1(e ne/ri(a!el(s.e vo(s.e s!a(ale
s" " 1o(no0 /ore!." (e'na /re0a 'r"go( is/re' ;rie'lan'a. S"!ra'an i3("!ra
o!/o+ela (e !o/ovs.a /al(1a- i Na/oleon (e /o2ao " s"sre! ne/ri(a!el(" s "3vi.o0<
C Danas (e sre!an 'an- 'anas (e go'i2n(i)a MarengaD
I 'ois!a- i ova 1i!.a- .ao i ona .o' Marenga- 1ila (e o'l"+"("4a. R"si s" 1ili
/ora5eni. Ale.san'ar (e os!avio 2e3'ese! 7il(a'a l("'i na 1o(i2!"- 2!o "!o/l(eni7 "
Ali 2!o 3aro1l(eni7. S!o 'va'ese! !o/ova i 'va'ese! /e! 3as!ava
1ili s" !ro8e(i ove /o1(e'e- a ra30rvl(eni os!a)i /o1i(e6ene vo(s.e- i ne /o0i2l(a("4i
na !o 'a 1i se 0ogli 1rani!i- 1(e5ali s" 1e3o13irno- 7i!a("4i 'a se 3a.lone /rela3e4i
Pregel na .o0e s" /or"2ili sve 0os!ove.
No- ova 0(era o/re3a ni2!a i0 ni(e /o0ogla. ;ran)"3i /ri(e6o2e ri(e." i o'0a7 se
"/"!i2e N(e0en"- !o( /osl(e'n(o( /re/re)i- .o(" (e !re1alo /ri(e4i 'a 1i se ra! /renio
na r"s.i !eri!ori(. Car (e 1io /renera5en. Mar 1ri!ans.i7 o10ana 1io (e i2+e3ao- a
on se na2ao " is!o0 /olo5a(" .ao i ne.a'a .o' A"s!erli!3a- 1e3 na'e na i.a.v"
/o0o4. a.o se on i /o 'r"gi /"! o'l"+io na /oni5en(e. Ona( 0ir- .o(i (e ona.o
"/orno o'1i(ao sve 'o. (e 1io " 0og"4nos!i 'a 0" 'i.!ira "v(e!e- 0orao ga (e
sa'a 0ol(a.a!i i /ri0i!i ona.o .a.o 0" (e 3a/ovi(e'ao /ro!ivni.. Na 'an >#. ("la
/o!/isano (e /ri0ir(e- a >>. vo(s)i (e "/"4en sli(e'e4i /roglas<
=Vo(ni)iD
?. ("na na/ali s" nas R"si "sre' na2eg logora. Ali- ne/ri(a!el( se /revario " o)(eni
na2eg 0irovan(a. On (e s"vi2e .asno sa3nao 'a (e na2 o'0or 1io o'0or lava.
Sa'a se .a(e 2!o (e !o 1io 3a1oravio.
U 'ani0a H"!s!a'!a- Oeils1erga- " ne3a1oravni0 'ani0a ;rie'lan'a- ".ra!.o "
'ese! 'ana na2eg /o7o'a 3a/li(enili s0o s!o 'va'ese! !o/ova- se'a0'ese!
3as!ava- "1ili- ranili i 3aro1ili 2e3'ese! 7il(a'a R"sa- a ne/ri(a!el(s.o( vo(s)i
3a/li(enili sve n(ene 3ali7e- /ol(s.e 1olni)e- 1ro'ove- 3a"3eli !vr6av" Konigs1erg-
3a/li(enili 0"ni)i(" 3a s!o 2e3'ese! 7il(a'a /"2a.a .o(e s" na2e0 ne/ri(a!el(" 1ili
/oslali Engle3i i .o(i0a s" 1ili na/"n(eni 1ro'ovi " /ris!ani2!".
Br3ino0 orla s!igli s0o s o1ala Visle na N(e0en. Vi s!e o' A"s!erli!3a /roslavili
go'i2n(i)" .r"ni'1e- a ove go'ine !re1a 'a /roslavi!e go'i2n(i)" Marenga- .o(i (e
"+inio .ra( 'r"go( .oali)i(i. ;ran)"3i- vi s!e 1ili 'os!o(ni i se1e i 0ene. O.i4eni
lovoro0- /os!igav2i 0ir .o(i " se1i nosi (a0s!vo 'a 4e '"go !ra(a!i- vi se vra4a!e "
;ran)"s.".
E&Ve4 (e vri(e0e 'a na2a 'o0ovina /o3ivi " 0ir"- 3a2!i4ena o' 3lo.o1nog
engles.og "!(e)a(a. Mo(a 'o1ro+ins!va 'o.a3a! 4e va0 0o(" 3a7valnos! i veli+in"
l("1avi 2!o (e os(e4a0 /re0a va0aDA
>G. ("na .o0an'an! ar!il(eri(e La Ri1oissiere *Ri1oas(er, nare'io (e 'a se na
N(e0en" sagra'i (e'na s/lav- na .o(o( (e /o'ign"! 2a!or 3a sas!ana. )areva.
re1alo (e 'a sva.i o' n(i7 'o6e s o1ale .o(" (e 3a/os(eo.
S"!ra'an o.o !rinaes! sa!i Na/oleon (e os!avio li(ev" o1al" ri(e.e i- " /ra!n(i
M"ra!a- veli.og vo(vo'e o' Berga- 0ar2ala Ber!7iera i Bessieresa- generala
D"ro)a i veli.oga 2!i!ono2e Ca"lain)o"r!a- o!i2ao " ve4 /ri/re0l(eni 2a!or.
Is!ovre0eno (e s 'esne o1ale /o2ao i )ar Ale.san'ar- " /ra!n(i veli.og .ne3a
Kons!an!ina- generala Benigsena- .ne3a La1anova- generala S"vorova i
generala6"!an!a gro8a L(evena.
O1(e 1ar.e s!igo2e " is!i 0a7. Ka' se /o/e2e na s/lav- o1a )ara se 3agrli2e.
Ova( 3agrl(a( 1io (e /re'igra il3i!s.oga 0ira .o(i (e /o!/isan &. ("la #EN$. go'ine.
Pr"si s" /la!ili ra!n" o'2!e!". Kral(evina Sas.a i Ves!8ali(a 1ile s" /os!avl(ene .ao
'vi(e !vr6ave 'a /a3e na n(i7. Ale.san'ar i ;ri'ri7 Vili0 sve+ano s" /ri3nali
Jose/7a- Lo"isa i Jero0ea 3a svo(" o.r"n(en" 1ra4". Prvi .on3"l Bona/ar!e s!vorio
(e re/"1li.e- a )ar Na/oleon "+inio (e o' n(i7 nasl(e'ne .ral(evine. Kao nasl(e'ni.
!ri(" 'inas!i(a .o(e s" vla'ale ;ran)"s.o0- on (e 7!io 'a (o2 /ove4a ne.a'a2n(e
/os(e'e Karla Veli.og- a Evro/a (e 1ila /risil(ena 'a 0" 'o3voli 'a !o i3vr2i.
>$. ("la is!e go'ine na.on 2!o (e ova( s(a(ni /o7o' 3avr2io (e'ni0 1lagi0 /o!e3o0-
Na/oleon se vra!io " Pari3. Vi2e ni(e i0ao ni (e'nog ne/ri(a!el(a osi0 Engles.e-
.o(a (e- (o2 "vi(e. "s!ra("4i " svo(o( 0r5n(i- 1ila !e2.o /ogo6ena /ora3o0 svo(i7
save3ni.a- 0a'a (e (o2 "vi(e. +vrs!o 'r5ala svo(e /o3i)i(e na 'v(e0a .ra(n(i0
!a+.a0a .on!inen!a- " @ve's.o( i Por!"gal".X
&N
Berlins.o0 o're'1o0 .on!inen!alne 1lo.a'e- Engles.o( s" o'"3e!a sva /rava "
Evro/i. R"si(a i Dans.a 3a!vorile s" (o( /ris!ani2!a " S(everno0 0or"- a ;ran)"s.a-
Oolan'i(a i @/ani(a na O)ean" i " Sre'o3e0no0 0or"- /o2!o s" se sve+ano
o1ave3ale 'a s n(o0e ne4e vo'i!i ni.a.v" !rgovin". Os!ale s" (o(- 'a.le- sa0o (o2
@ve's.a i Por!"gal. Na/oleon (e (e'ni0 'e.re!o0 o' >$. o.!o1ra #EN$. go'ine
o'"3eo ."4i Bragan3a /ravo 'a vla'a- a Ale.san'ar se >$. se/!e01ra #ENE.
go'ine o1ave3ao 'a 4e /oves!i ra! sa H"s!avo0 @ve's.i0.
M(ese) 'ana .asni(e ;ran)"3i s" 1ili " Lisa1on".
:a"3e4e Por!"gala 1ilo (e sa0o "vo' 3a osva(an(e @/ani(e " .o(o( (e vla'ao Karlo
IV- ne 3na("4i .o0e 'a se /ri.loni- svo0 l("1i0)" Ho'ov" *Ho'o(,- ili ;er'inan'"-
/rin)" o' As!"ri(e. L("! 2!o (e Ho'oU /o+eo s."/l(a!i vo(s." " ne3go'no vri(e0e- !o
(es! " vri(e0e /r"s.og ra!a- Na/oleon (e 1a)io le!i0i+an i ne/ri0(e!an /ogle' na
@/ani("- /ogle' .o(i 0" (e o!.rio 'a 4e 2/an(ols.o /ri(es!ol(e "s.oro 1i!i slo1o'no.
I !e. 2!o s" n(egove !r"/e 1ile 3a"3ele Por!"gal- /ro'ri(e2e na I1ers.i /ol"o!o..
Po' i3li.o0 1lo.a'e i /o0ors.og ra!a na(/ri(e s" 3a"3eli /ri0or(eB 3a!i0
3a/os(e'n" glavna 0(es!a i !a.o o.r"5e Ma'ri' (e'ni0 /rs!eno0- .o(i (e !re1alo
sa0o 0alo (a+e s!egn"!i /a 'a 3a !ri 'ana /os!an" gos/o'ari /ri(es!olIni)e. U
0e6"vre0en" i31i(e /o1"na /ro!iv 0inis!ra- !e !a.o /rin) o' As!"ri(e 1"'e /o'
i0eno0 ;er'inan'a VII /os!avl(en 3a .ral(a na 0(es!o svoga o)a. Na/oleon ni(e
vi2e ni2!a ni 5elio.
;ran)"3i o'0a7 "6o2e " Ma'ri'. Car /o7i!a " BaUonne *Ba(on,- sa3ove 2/an(ols.e
.ne3ove- /risili ;er'iInan'a VII 'a vra!i .r"n" svo0e o)"- a n(ega .ao 3a!o+eni.a
/o2al(e " Valen)i(". Us.oro se s!ari Karlo IV o're.ne /ri(es!ol(a " .oris! Na/oleona
i /ovii+e se " Co0/iegne *Ko0/i(en(,. Kr"na /ri/a'ne na(s!ari(e0 Na/oleonov"
1ra!" Jose/7". Ovo0 /ro0(eno0 os!alo (e 1e3 vla'ara na/"l(s.o /ri(es!ol(e .o(e (e
Na/oleon "s!"
&#/io svo0e 3e!" M"8a!"- !a.o 'a (e sa'a " n(egovo( /oro'i)i 1ilo /e! o.r"n(eni7
glava ne ra+"na("4i n(egov".
Ali- ".oli.o (e Na/oleon 2irio svo(" 0o4- "!oli.o se 2irilo i n(egovo 1o(i2!e.
Oolan'i(a- +i(i s" in!eresi 31og 1lo.a'e 1ili veo0a "gro5eniB A"s!ri(a- .o(a (e 1ila
iona.o /oni5ena s!varan(e0 Bavars.e i Vir!en1er2.e .ral(evineB Ri0- .o(i se
os(e4ao /revaren " svo(i0 na'a0a 'a 4e 0" 1i!i vra4ene /o.ra(ine .o(e s" 0"-
/o' Dire.!ori(e0 1ile o'"3e!e i /ri/o(ene )isal/ins.o( re/"1li)i i- na .ra("- @/ani(a
i Por!"gal- .o(e s" 1ile "5asno /ovri(e6ene " svo(e0 na)ionalno0 /onos" C svi s"
se o'a3ivali i /ri7va4ali .ao (e." ra!ni+.i /o.li. .o(i (e ne/re.i'no gr0io i3
Engles.e. U svi0 se 3e0l(a0a " is!o vri(e0e organi3irao sna5an o!/or- 0a'a !a(
/ro!""'ara) ne4e 1i!i 3a'an sv"'a " is!o vri(e0e.
Ri0 (e 'ao /ri0(er. Pa/ins.i lega! na/"s!i Pari3 >. a/rila- a " is!o vri(e0e general
Miolis *Mioli, 'o1i 3a/ovi(e' 'a 3a"30e Ri0. Pa/a (e /ri(e!io vo(s)i 'a 4e (e
is.l("+i!i i3 )r.ve- a !r"/e s" 0" na !o o'govorile 3a"3i0an(e0 An)one *An.ona,-
Ur1ina- Ma)era!e *Ma+era!a, i Ca0erina *Ka0erino,.
:a n(egovi0 /ri0(ero0 /ovela se @/an(ols.a< " Sevilli (e /o.ra(ins.a 7"n!a
/ri3nala ;er'inan'a VII 3a svoga .ral(a i /o3vala sve 3a"3e!e /o.ra(ine 'a se
'ign" na or"5(e. I one se sve lis!o0 'igo2e. Heneral D"/on! *Di/on, 1io (e
/risil(en /olo5i!i or"5(e- a Jose/7 (e 0orao na/"s!i!i Ma'ri'.
On'a 'o6e na re' i Por!"gal. Par!"gal)i se 'igo2e #%. ("na " O/or!"B J"no! *Sino,-
.o(i ni(e i0ao 'ovol(no vo(s.e 'a 1rani 2!o (e 1io 3a"3eo- 0orao (e- /re0a
"govor" s.lo/l(eno0 " Cin!ri- na/"s!i!i 3e0l(" .o(" (e /osli(e n(ega 3a"3eo
Peling!on sa 'va'ese! i /e! 7il(a'a vo(ni.a.
Na/oleon (e s0a!rao 'a s" ovi 'oga6a(i veo0a o31il(ni 'a i3is."(" n(egov"
/ris"!nos!. Is!ina- on (e 3nao 'a se A"s!ri(a /o!a(no naor"5ava- ali (e is!o !a.o
3nao
&>
'a ne 0o5e 1i!i s/re0na /ri(e go'ine 'ana. :nao (e i !o 'a se Oolan'i(a 5ali 31og
/ro/as!i svo(e !rgovine- ali sve 'o!le 'o. se ona 1"'e ograni+avala sa0o na !o 'a
se 5ali on (e o'l"+io 'a o n(o( ne vo'i ra+"na. Na !a( na+in i0ao (e vi2e vre0ena
no 2!o 0" (e 1ilo /o!re1no 'a /onovo osvo(i @/ani(" i Por!"gal.
Na/oleon se- sa osa0'ese! 7il(a'a ve!erana .o(i s" se 1orili " N(e0a+.o(- /o(avi
na grani)a0a Navare i Bis.a(e. Osva(an(e B"rgosa 1io (e 3na. n(egova 'olas.a.
Posli(e !oga 'o2la (e /o1(e'a .o' "'ele. On'a s"- na 1a("ne!- 3a"3e!i /olo5a(i
So00a SierreB a G. 'e)e01ra Na/oleon (e ve4 slavio svo( sve+ani "la3a. "
Ma'ri'- .o0e (e /re!7o'ila sli(e'e4a /ro.la0a)i(a<
=@/an(ol)iD
Ja va0 ne 'ola3i0 .ao gos/o'ar ve4 .ao oslo1o'ila). Ja sa0 "ni2!io in.vi3i)i("-
/ro!iv .o(e s" /o'igli glas i ova( vi(e. i Evro/a. Ne.a se sve4eni)i 1rin" o '"2a0a
v(erni.a- ali ne s0i(" 'onosi!i ni.a.ve s"'s.e /res"'e- ni!i vr2i!i sv(e!ovne ili
!(elesne .a3ne na' gra6ans!vo0. Ja sa0 ".in"o 8e"'alna /rava- i o' 'anas
sva!.o 0o5e o!vara!i gos!ioni)e- /e.arni)e- 0linoveB 0o5e se 1avi!i ri1olovo0 i
lovo0 na !"ne- i "o/4e 1avi!i se svi0 /oslovi0a.
Se1i+nos!- 1oga!s!vo i 1lagos!an(e (e'nog 0alog 1ro(a l("'i 2.o'i va2o(
3e0l(ora'n(i vi2e nego e.va!ors.a 5ega. Kao 2!o (e sa0o (e'an 1og- !a.o i "
'r5avi !re1a 'a 1"'e sa0o (e'an 3a.on. Sva ona /ose1na /rava /rigra1l(ena s"
nasilno i 1ila s" na 2!e!" naro'a. Ja sa0 i7 "ni2!io. Dana2n(i nara2!a( 0o5e i0a!i
'r"ga+i(e 0i2l(en(e- s!ras!i s" s"vi2e (a.o "31"r.ane- ali (a sa0 "v(eren 'a 4e 0e
va2i "n")i 1lagosil(a!i .ao svoga /re/oro'i!el(a. Oni 4e " 3na+a(ne 'ane "1ra(a!i
ove 2!o sa0 i7 (a 0e6" va0a /roveo- i oni 4e /re's!avl(a!i /o+e!a. na/re!.a va2e
3e0l(e.A
Osvo(ena @/ani(a os!a'e ni(e0a- a in.vi3i)i(a o'govori ovi0 .a!e.i30o0<
&FC Re)i 0i- 'i(e!e 0o(e- !.o si !iL
C @/an(ola)- 0ilo24" 1o5(o0.
C .o (e ne/ri(a!el( na2e sre4eL
C ;ran)"s.i )ar-
C Koli.o on i0a /riro'aL
C Dvi(e< l("'s." i 6avols.".
C Koli.o i0a 8ran)"s.i7 )arevaL
C Je'an /ravi i !ri la5na.
C Ka.o se 3ov"L
C Na/oleon- M"ra! i Man"el Ho'oU.
C Ko(i (e o' n(i7 na(goriL
C Sva !ro(i)a /o'(e'na.o.
C O' .oga /o!(e+e Na/oleonL
C O' /oro.a.
C M"ra!L
C O' Na/oleona.
C A Ho'oUL
C O' .ri5an(a !e 'vo(i)e.
C Ka.av (e '"7 /rvogaL
C Hor'os! i 'es/o!i3a0.
C Dr"gogaL
C O!i0an(e i gro3o!a.
C A !re4egaL
C Po7o!a- i3'a(s!vo i ne3nan(e.
C @!o s" ;ran)"3iL
C Oni s" o'0e!n"!i .r24ani.
C Je li gri(e7 "1i!i ;ran)"3aL
C Ni(e- o+e 0o(. Mov(e. 'ola3i " ra( .a' "1i(e .o(ega o' !i7 1e31o5ni7 /asa.
C Ka.v" .a3n" 3asl"5"(e @/an(ola) .o(i ne vr2i svo(" '"5nos!L
C S0r! i sra0o!" i3'a(s!va.
C .o 4e nas oslo1o'i!i na2i7 ne/ri(a!el(aL
C Me6"so1no /ov(eren(e i na2e or"5(e. Me6"!i0- @/ani(a (e /rivi'no 1ila 0irna i
sasvi0 se
/o.oravala svo0 novo0 .ral(". Ali ne/ri(a!el(s.e /ri/re
Y&G
0e A"s!ri(e /o3vale s" Na/oleona " Pari3. Mi0 (e /ris/io- on (e- ve4 >F. (an"ara
#EN&. go'ine- 3a!ra5io o1(a2n(en(e o' a"s!ri(s.og /oslani.a. Ono 2!o 0" (e ova(
sao/4io +inilo 0" se neis!ini!o- a na.on 'va 'ana sa3nao (e 'a (e a"s!ri(s.a vo(s.a
/re2la ri(e." Inn i na/ala Bavars.". Ovoga /"!a A"s!ri(a ga (e /re'"srela i 1ila (e
s/re0na /ri(e nego ;ran)"s.a. Na/oleon se !a'a o1ra!i Sena!".
Sena! (e o'o1rio n(egov 3a7!(ev 'a se +e!r'ese! 7il(a'a vo(ni.a /o3ove /o'
3as!av"- a ve4 #$. nove01ra Na/oleon se sa svo(o0 vo(s.o0 nala3io "
Dona"^or!7" *Dona"ver!",. >N. (e 'o1io 1i!." .o' anna- >#. .o' A1ens1erga-
>>. .o' Egg0"7la *Eg0il,- >F. .o' Regens1"rga- a >G. "/ravio (e svo(o( vo(s)i ov"
/ro.la0a)i("<
=Vo(ni)iD
Vi s!e o/rav'ali 0o(a o+e.ivan(a. Svo(o0 7ra1ro24" o'ol(eli s!e 1ro(+ano
na'0o4ni(e0 ne/ri(a!el(" i /o.a3ali .a.va (e ra3li.a i30e6" Ce3arovi7 legi(a i
go0ile naor"5ani7 Kser.sovi7 lar0a'5i(a. :a +e!iri 'ana 0i s0o /o1i(e'ili- "
1i!.a0a .o' anna- A1ens1erga i Egg0"7la i " 1or1a0a .o' Lan's)7"!a i
Regens1"rga. S!o 3a/li(en(eni7 !o/ova- +e!r'ese! 3as!ava i /e'ese! 7il(a'a
3aro1l(eni.a- !o s" /lo'ovi va2eg 1r3og na/re'ovan(a i va2e 7ra1ros!i. Ne/ri(a!el(
(e- +ini se- 3ave'en (e'ni0 v(erolo0ni0 .a1ine!o0- /o!/"no 3a1oravio !.o s!e vi<
n(egova (e 3a1l"'a 1ila .ra!.o!ra(naB vi s!e 0" se /o(avili s!rasni(i nego i.a'a. e.
2!o (e /re2ao Inn i na/ao o1las! na2eg save3ni.a- ve4 1(e5i /o!"+en- "/la2en i "
nere'". Mo(a /re!7o'ni)a ve4 (e /re2la /re.o Inna. Ne4e /ro4i ni 0(ese) 'ana i 0i
4e0o 1i!i " Be+".A
Ve4 >$. Bavars.a i P8al3 1ili s" o+i24eni o' ne/ri(a!el(aB F. 0a(a A"s!ri(an)i s"
i3g"1ili 1i!." .o' E1ers1erga- a &. nove01ra Na/oleon (e 1io /o' 3i'ina0a Be+a.
##. nove01ra Be+ (e o!vorio svo(a vra!a- .ro3 .o(a (e #F. nove01ra Na/oleon
/o1(e'onosno "2ao " gra'.
E!o- i3 ovoga se vi'i 'a s" /roro+ans!va " !o vri(e0e (o2 ne2!o va5ila. O.o s!o
7il(a'a vo(ni.a /o' 3a/ov(e'
&?ni2!vo0 /rin)a Karla /ov".lo se na li(ev" o1al" D"nava. Na/oleon se 'a'e "
/o!(er" 3a n(i0a i >#. i7 s!igne .o' Esslinga- g'(e (e Massena svo(" vo(vo's."
!i!"l" 3a0i(enio .ne5evs.o0. U !o." 1or1e- 1"(i)a (e o'ni(ela sve 0os!ove na
D"nav"B ali- ve4 /osli(e +e!rnaes! 'ana- Ber!ran' (e /os!avio !ri nova. Prvi 0os!
1io (e '"ga+a. 2e3'ese! lana)a- a 1io (e !oli.o 2iro() 'a s" /re.o n(ega "s/ore'o
0ogla /ro4i !ro(a .ola. Dr"gi- .o(i (e 1io na .ol)i0a- 1io (e 2iro. osa0 s!o/a. re4i
(e /o'ign"! na /on!oni0a. Bil!en o' F. ("la- /oslan i3 Be+a- (avl(a 'a D"nav vi2e
ne /os!o(i- .ao 2!o (e ne.a'a L("'evi! XIV o1(avio 'a vi2e ne0a Pirene(a.
I- 'ois!a- G. ("la /ri(e6o2e D"nav- a ?. s" 'o1ili 1i!." .o' Engers'or8a. Na/o.on $.
("la A"s!ri(an)i s" na 1o(no0 /ol(" .o' Pagra0a os!avili +e!iri !is"4e 0r!vi7 i
'eve! !is"4a ran(eni7- a 'ese! 3as!ava- +e!r'ese! !o/ova i >N !is"4a 3aro1l(eni.a
/alo (e " r".e /o1(e'ni.a.
II. ("la .ne3 Li)7!ens!ein /o(avio se .o' /re's!ra5a 'a !ra5i o1"s!av" va!re. On (e
na2 s!ari 3nana). S"!ra'an /osli(e 1i!.e na Mareng" ve4 (e 'ola3io " (e'n" sli+n"
0isi(". #>. (e " :nai0" 3a.l("+eno /ri0ir(e. O'0a7 3a!i0 o!/o+eli s" i /regovori o
0ir". i s" /regovori !ra(ali !ri 0(ese)a. :a sve !o vri(e0e Na/oleon (e s!anovao "
S)7on1r"nn"- g'(e (e .ao ne.i0 +"'o0 "0a.ao no5" !irin2.og sve4eni.a S!a/sa
*@!a/s,. Na/o.on- #G. o.!o1ra- 3a.l("+en (e 0ir.
A"s!ri(a (e "s!"/ila ;ran)"s.o( sve 3e0l(e na 'esno( o1ali Save< o1las! Hori)" i
Mon!e8el!ro- rs!- Kran(s." i o.r"g Villa)7 *;ila7,. Pri3nala (e /ri/a(an(e ilirs.i7
/o.ra(ina ;ran)"s.o(- a is!o !a.o i sva ona 1"'"4a /ri/a(an(a !ali(ans.i7-
2/an(ols.i7 i /or!"gals.i7 o1las!i- 'o .o(i7 1i 'o2lo ili /"!e0 osva(an(a- ili /"!e0
'i/lo0a!s.i7 .o01ina)i(a. U is!o vri(e0e- ona se 3a"vi(e. o'ri+e save3a s
Engles.o0 i /ri7va4a .on!inen!aln" /oli!i." sa svi0 n(eni0 3a7!(evi0a.
&%
Kao 2!o se vi'i- sve se 1ilo 'iglo /ro!iv Na/oleona- ali (o2 "vi(e. ni!.o ni(e 0ogao
'a 0" s!ane na /"!. PorI!"gal se 1io sasvi0 /ri'r"5io Engles.o(. Na/oleon ga
3a"30e. Ho'oU (e " @/ani(i nes/re!ni0 s."/l(an(e0 vo(s.e /o.a3ao svo(e
ne/ri(a!el(s.o ras/olo5en(e. Na/oleon (e 31og !oga /risilio Karla IV 'a a1'i)ira.
Pa/a (e Ri0 "+inio sre'i2!e0 3a s."/l(an(e engles.i7 agena!a. Na/oleon (e /a/"
!re!irao .ao i sva.og 'r"gog sv(e!ovnog vla'ara /a ga (e svrgn"o. Priro'a (e
o'1ila Jo3e9ni 'a Na/oleon" 'a /o!o0s!voB on se !a'a o5enio Mari(o0 L"(3o0-
.4er.o0 a"s!ri(s.og )ara- .o(a 0" /o.loni (e'nog sina. Oolan'i(a (e- "na!o+
svo(i0 o1e4an(i0a- /os!ala s.la'i2!e engles.e ro1eB on svrgne Lo"isa
Bona/ar!ea- a n(egov" .ral(evin" /ri/o(i ;ran)"s.o(.
Sa' (e 8ran)"s.a )arevina 1ro(ila s!o !ri'ese! 'e/ar!0ana. Ona se /ros!irala o'
A!lan!s.og o)eana 'o gr+.og 0ora- o' a(a 'o El1e- a s!o 'va'ese! 0ili("na
s!anovni.a /o.oravalo se (e'no( (e'ino( vol(i- (e'no( (e'ino( sili- 1ilo "s0(ereno "
is!o0 /rav)" i .li)alo (e na osa0 ra3ni7 (e3i.a< =Sivio Na/oleonDA
Heneral (e 1io na 3eni!" svo(e slave- a )ar na vr7"n)" svo(e sre4e. Dosa' s0o ga
gle'ali sa0o .a.o se /en(e i "3'i5e. U ovo0 !ren"!." on se 3a"s!avio- i /"n"
go'in" 'ana os!a! 4e na vr7"n)" svo(eg "s/ona. Jer- !re1alo (e 'a se o'0ori 3a
s/"2!an(e.
Na 'an #. a/rila #E#N. go'ine Na/oleon se o5enio Mari(o0 L"(3o0- a"s!ri(s.o0
na'vo(vo!.in(o0. Na.on (e'anaes! 0(ese)i- gr0l(avina i3 s!o i (e'nog !o/a o1(avi
svi(e!" ro6en(e /ri(es!olonasl(e'ni.a.
Kao /rva /osl(e'i)a Na/oleonove ve3e s 7a1s1"r2.olorens.i0 'o0o0 1ilo (e
3a!e3an(e o'nosa i30e6" n(ega i r"s.og )ara- .o(i (e 7!io- a.o se 0o5e v(erova!i
'o.!or" OXMeari- 'a 0" /on"'i 3a 5en" svo(" ses!r" An". O' #E#N. go'ine
Ale.san'ar (e- vi'e4i .a.o se Na/oleonova vlas! /o/"! /li0e o)eana sve vi2e 2iri i
/ri1li5ava n(egovo( 3e0l(i- /o+eo /ove4ava!i svo(" vo(n" sil" i o1novio ve3e
`a/oleon
&$s Veli.o0 Bri!ani(o0. Ci(ela #E##. go'ina /ro!e.la (e " 1es/lo'ni0
/regovori0a- .o(i s"- /re0a na+in" na .o(i s" vo6eni- 1lis.i ra! +inili sve
v(ero(a!ni(i0. S!oga se o1(e /ro!ivni+.e s!rane /o+e2e "5"r1ano s/re0a!i (o2 /ri(e
no 2!o (e ra! 1io o1(avl(en. Pr"s.a (e- /re0a "govor" o' >G. 8e1r"ara- 'ala
Na/oleon" 'va'ese! 7il(a'a- a A"s!ri(a- /re0a "govor" o' #G. 0ar!a- !ri'ese!
7il(a'a vo(ni.a. I!ali(a i Ra(ns.i save3 s"'(elovali s" " !o0 veli.o0 /o!7va!"- /rva
sa 'va'ese! /e!- a 'r"gi sa osa0'ese! 7il(a'a l("'i. Na/o.on (e o'l".o0 Sena!a
1ila /o3vana naro'na gar'a i /o'i(el(ena " !ri /o3iva. O' ovi7 (e /rvi /o3iv- .o(i (e
o're6en 3a a.!ivn" sl"51"- osi0 glavne ar0i(e .o(a se nala3ila " N(e0en"- s!avio
na ras/olagan(e )ar" s!o 'o1rovol(a+.i7 o'(el(en(a C sva.o o' /o 7il(a'" l("'i.
Na/oleon (e o!/"!ovao i3 Pari3a &. 0ar!a- /o2!o (e nare'io vo(vo'i o' Bassana 'a
2!o (e 0og"4e '"5e o!e5e s i3'avan(e0 /"!ni7 is/rava r"s.o0 /oslani." .ne3"
K"ra.in". Ova 3a/ovi(e'- .o(a (e 'avala /rivi'n" il"3i(" 'a 4e se 0ir o'r5a!i- "
s!vari ni(e i0ala ni.a.av 'r"gi )il( nego 'a Ale.san'ra 2!o '"5e 'r5i "
nei3v(esnos!i " /ogle'" /ravi7 na0(era n(egova /ro!ivni.a- !a.o 'a 1i ga ova(
0ogao i3nena'i!i na/av2i n(egov" vo(s." na /re/a'. Na/oleon se go!ovo "vi(e.
'r5ao ove !a.!i.e- .o(a 0" (e i sa'a- .ao i "vi(e.- /ola3ila 3a r".o0. :a!o se lis!
=Moni!e"rA 3a'ovol(io o1avi(e24" 'a (e )ar o!/"!ovao i3 Pari3a 'a /regle'a svo("
gole0" vo(s." .o(a se o."/ila na Visli- i 'a 4e ga 'o Dres'ena /ra!i!i i )ari)a- .o(a
i'e 'a /o7o'i svo(" "3vi2en" /oro'i)".
Po2!o se !a0o 3a'r5ao +e!rnaes! 'ana- i /o2!o (e /o3vao al0" i gos/o6i)" Mars
'a igra(" /re' /"1li.o0 sas!avl(eno0 o' .ral(eva- .ao 2!o i0 (e !o rani(e o1e4ao "
Pari3"- Na/oleon (e os!avio Dres'en- i >. ("na s!igao " orn- a >>. (e o1(avio svo(
/ovra!a. " Pol(s."- sli(e'e4o0 /ro.la0a)i(o0- sas!avl(eno0 " glavno0 2!a1" "
Vil.ovs.o0<
&E
=Vo(ni)iD
R"si(a se 1ila 3a.lela ;ran)"s.o( 'a 4e s n(o0 os!a!i " v(e+i!o0 save3"- a "
ne/ri(a!el(s!v" s Engles.o0. Ona (e 'anas /oga3ila svo(" 3a.le!v" i ne4e 'a na0
'a o1(a2n(en(e o !o0 svo0 neo1i+no0 /ona2an(" sve 'o. se 8ran)"s.i orlovi ne
/ov"." sa Ra(ne- /a 'a na !a( na+in /re/"s!i0o na2e save3ni.e n(eno( sa0ovol(i.
:ar oni 0isle 'a s0o se 0i i30e!n"liL Na0a (e os!alo 'a 1ira0o i30e6" 1e2+a24a
i ra!a. Ne0a s"0n(e .a.av 4e 1i!i na2 i31or. Na/ri(e'D Pri(e6i0o N(e0en i
/renesi0o 1o(i2!e na r"s." 3e0l("D a0o 4e 8ran)"s.a vo(s.a /o5n(e!i /lo'. Mir
2!o 4e0o ga 3a.l("+i!i- /os!avi! 4e grani)e 2!e!no0 "!(e)a(" 2!o ga 0os.ovs.i
.a1ine! ve4 /ola vi(e.a vr2i na evro/s." /oli!i.".A
Vo(s.a .o(o( (e Na/oleon "/"!io ove ri(e+i 1ila (e na(1ol(a- na(1ro(ni(a i na((a+a o'
svi7 .o(i0a (e 'osa' 3a/ovi(e'ao. Bila (e /o'i(el(ena " /e!naes! .or/"sa. Sva.i
.or/"s /re'vo'io (e /o (e'an vo(vo'a- .ne3 ili .ral(. a vo(s.a /re's!avl(ala (e
ogro0n" 0as" o' +e!iri s!o!ine 7il(a'a /(e2a.a i se'a0'ese! 7il(a'a .on(ani.a- sa
7il(a'" !o/ova.
ri '"ga 'ana 1ila s" /o!re1na 'a ova sila /ri(e6e /re.o N(e0enaB !o (e 1ilo >F-
>G. i >?. ("na.
Na li(evo( o1ali ove ri(e.e- g'(e 0" se )ar Ale.san'ar /ri(e !ri go'ine 3a.leo na
v(e+no /ri(a!el(s!vo- Na/oleon (e 3as!ao ne.o vri(e0e- s!a(ao (e ne/o0i+no i 2"!io-
o1"3e! veli.i0 0isli0a. a'a- /rela3e4i ri(e."- re+e<
C :la .o1 na'vila se na' R"se. Ne.a se i3vr2i 2!o (e s"'1ina 'os"'ilaD
Prvi .ora)i ovoga /o7o'a- .ao i "vi(e.- 1ili s" gigan!s.i. Posli(e 'vo'nevnog-
"1r3anog i 'o1ro sra+"na!og 0ar2a- r"s.a vo(s.a 1ila (e i3nena'a na/a'n"!a i
ra31i(ena- a (e'an )i(eli ar0i(s.i .or/"s 1io (e o' n(e o'Is(e+en.
Ale.san'ar (e !a'a /or"+io 'a 5eli s!"/i!i " /regovore- 1"'"4i 'a (e /o "5asni0-
1r3i0 i energi+ni0 na/a
&&'i0a /onovo "o+io o/asnos! .o(a 0" /ri(e!i- /o' "v(e!o0 'a Na/oleon na/"s!i
o1las!i .o(e (e 3a"3eo i 'a se /ov"+e na!rag /re.o N(e0ena. Na/oleon (e ova(
.ora. s0a!rao !a.o ne"0(esni0 'a (e "0(es!o sva.og o'govora "2ao s"!ra'an "
Viln". " (e os!ao 'va'ese! 'ana- i0enovao /rivre0en" vla'"- 'o. se- 0e6"!i0-
" Var2avi sas!alo naro'no vi(e4e 'a ra30o!ri /i!an(e o1nove /ol(s.og .ral(evs!va.
Na.on !oga nas!avio (e s /rogono0 r"s.e vo(s.e.
Na.on 'va 'ana /ro'iran(a " r"s.i !eri!ori(- Na/oleon se- "5asn"!- i3nena'io
sis!e0o0 Ale.san'rove o1rane. Sve 2!o s" 0ogli- R"si s" "ni2!avali /ri svo0
/ovla+en("< "s(eve- gra'ove- sela i .oli1e- !a.o 'a (e vo(s.a o' /e!s!o 7il(a'a l("'i
i2la .ro3 /rav" /"s!o2- .o(a ne 1i 1ila " s!an(" 'a is7rani ni oni7 'va'ese! 7il(a'a
@ve6ana .o(e (e ne.a'a vo'io sa so1o0 Karlo XII.
O' N(e0ena 'o VVili(e na/re'ovalo se .ro3 /re'(ele osvi(e!l(ene /o5ari0a- /re.o
le2eva i 3gari2!a. Posl(e'n(i7 'ana ("la vo(s.a (e s!igla 'o Vi!e1s.a- 3a'ivl(ena
ovi0 (e'ins!veni0 na+ino0 ra!ovan(a- 1"'"4i 'a nig'(e na !o0 '"go0 /"!" ni(e
nai2la na ne/ri(a!el(aB i3gle'alo (e .ao 'a i0a(" /osla sa0o s 'e0ono0
/"s!o2en(a. I sa0 Na/oleon- .ao 2!o ve4 re.os0o- 1io (e 3a/re/a2!en !i0 ra!ni0
/lano0- .o(ega ni(e 1ilo " n(egovi0 /re'vi6an(i0a. Pre' so1o0 ni(e vi'io ni2!a
'r"go 'o (e'n" /"s!o2 .o(e (e .ra(n(" !a+." 0ogao 'ose4i !e. /osli(e go'in" 'ana-
g'(e ga (e sva.i "+in(eni .ora. sve vi2e "'al(avao o' ;ran)"s.e- o' n(egovi7
save3ni.a i o' svi7 i3vora /o0o4i. Ka' (e s!igao " Vi!e1s.- sav "!"+en 1a)io se "
(e'an naslon(a+- 'o3vao o'0a7 gro8a Dar"(a *Dari, i re.ao 0"<
C Ja os!a(e0 ov'(e. Oo4" 'a 'o6e0 . se1i- 'a se /ri1ere0. Ov'(e 7o4" 'a
/ri."/i0 svo(" vo(s."- 'a (o( 'a0 0alo o'0ora i 'a organi3ira0 Pol(s.". Po7o' o'
#E#>. 3avr2en (e. Ona( o' #E#F. "+ini! 4e ono 2!o (e (o2 /reos!alo 'a se "+ini. @!o
se vas !i+e- gos/o'ine- /os!a
#NN
ra( !e se 'a ov'(e 0o5e0o 5iv(e!i- (er 0i ne4e0o /onavl(a!i 1"'ala2!ine Karla XII.
:a!i0 se o.rene M"ra!" i re+e<
C Prenesi0o ova0o svo(e orloveD Ho'ina #E#F. na4i 4e nas " Mos.vi- a #E#G. "
Pe!rogra'". Ra! s R"si(o0 !ra(a! 4e !ri go'ine.
Na/oleon (e- +ini se- 'ois!a 1io o'l"+io 'a !a.o "+ini. Ali sa' 0" (e Ale.san'ar-
.o(i se !a.o6er 1io "/la2io nea.!ivnos!i- na/o.on /o.a3ao svo(e R"se- .o(i s" 0"
'osa' i30i)ali /o/"! .a.vi7 8an!o0a. Kao 2!o .o).ara "vi(e. 'ra5i i /rivla+i 3la!o-
!a.o i Na/oleon ni(e 0ogao vi2e i3'r5a!i- /a (e /o2ao 3a n(i0a. #G. a"g"s!a
'os!igao i7 (e i /o!".ao .o' Krasno( aB #E. i7 (e is!(erao i3 S0olens.a- .o(i (e
os!avio " /la0en"- a FN. (e 3a"3eo V(a30"- " .o(o( (e na2ao sva s.la'i2!a
"ni2!ena. O' !ren"!.a .a' (e s!"/io na r"s.o !lo- sve (e o'avalo 'a se !" vo'i
(e'an veli.i 'o0ovins.i ra!.
Na/oleon (e na/o.on 'o3nao 'a (e r"s.a ar0i(a 'o1ila novog vo(s.ovo6" i 'a se
s/re0a 1i!.a na (e'no( /o3i)i(i .o(" s" na 1r3" r"." "!vr'ili. Car Ale.san'ar (e s
o13iro0 na (avno 0i2l(en(e .o(e (e sve 'o!a'a2n(e ra!ne ne'a4e /ri/isivalo
/ogre2no0 i31or" generala- glavno 3a/ov(e'ni2!vo /ov(erio general" K"!"3ov"-
/o1(e'ni." na' "r)i0a. A.o se 0o5e v(erova!i (avno0 0n(en("- Pr"s P8"7l 1io (e
"3ro. /rvi0 ra!ni0 ne'a4a0a- a s!rana) Bar)lav 'e ollU- svo(i0 v(e+ni0
sis!e0o0 /ovla+en(a .o(e se Mos.ovl(ani0a "+inilo s"0n(ivi0- "+inio (e ne'a4e
(o2 ve4i0. U (e'no0 'o0ovins.o0 ra!" sa0o (e /ravi R"s " s!an(" 'a s/asi
'o0ovin"- i svi s" se- /o+ev o' )ara /a 'o /osl(e'n(eg 0"3i.a- slo5ili " !o0e 'a
(e /o1(e'ni. i3 R"2+".a i /regovara+ i3 B"."re2!a (e'ini " s!an(" 'a s/asi R"si(".
Novi vo(s.ovo6a- "v(eren 'a o'anos! vo(s.e i naro'a 0o5e sa+"va!i sa0o /o'
"v(e!o0 'a /ri7va!i 1i!." /ri(e nego 2!o /"s!i ;ran)"3e 'a "6" " Mos.v"- o'l"+io
(e 'a (e /ri7va!i na /olo5a(" na .o(e0 se "/ravo nala3io- .o' Boro'ina- g'(e
#N#0" se G. se/!e01ra /ri'r"5ila nova- !e. organi3irana vo(s.a i3 Mos.ve- o'
'ese! 7il(a'a l("'i.
Is!oga 'ana- M"ra! se i30e6" H5a!s.a i Boro'ina- s".o1io s generalo0
Konovi)ino0- .o(i (e o' K"!"3ova 'o1io nare'1" 'a 1rani (e'n" visoravan-
3a.lon(en" 2iro.o0 .lis"ro0. Konovi)in (e 'oslovno s7va!io 3a/ovi(e' i s!a(ao
ne/o0i+no sve 'o. ga ni(e 'vos!r".o (a+a sila o'g"rn"la- 3a/ravo na!(erala na
/ovla+en(eB sli(e'e4i n(i7ov .rvavi !rag- i2lo se 'al(e sve 'o "!vr6enog 0anas!ira
Kolos!.o(a. " oni /o."2a2e /r"5i!i o!/or. Ali- /re/lavl(eni sa svi7 s!rana- 1ili s"
/risil(eni 'a se /ov"." /re0a Holovin"- .ro3 .o(e s" sa0o /ro2li. ;ran)"s.e
/re's!ra5e i31ile s" i3 !og sela go!ovo i30i(e2ane s r"s.o0 /o3a'ino0. ren"!a.
.asni(e 'o2ao (e Na/oleon na .on(" i s (e'ne "3visine /regle'ao +i!av" ravni)".
Sela /re!vorena " go0ile /e/ela- /rega5ene n(ive- 2"0e .o(e s" .o3a)i "ni2!ili C
sve 0" (e !o 'o.a3ivalo 'a (e K"!"3ov i3a1rao ov" ravni)" 3a svo(e 1o(i2!e. I3a
ove /rve lini(e na '"5ini o' (e'ne 0il(e nala3ila s" se !ri sela. Pros!or i30e6" n(i7-
is/resi(e)an (ar"ga0a i o1ra2!en 0la'o0 2"0o0- vrvio (e vo(ni)i0a /o/"!
.a.vog 0ravin(a.a. " (e +e.ala sva r"s.a vo(s.aB a is/re' n(enog li(evog .rila-
.o' sela @var'ina- 1io (e /o'ign"! i (e'an veli.i rov.
Na/oleon (e )i(eli ova( /ros!or o1"7va!io (e'ni0 /ogle'o0. Ve4 sa!i0a on i'e
(e'no0 i 'r"go0 o1alo0 Kal"ge. On 3na 'a !a ri(e.a .o' Boro'ina s.re4e "li(evo-
ia.o ne vi'i visove .o(i (e sile na ovo .riv"'an(e- on i7 i/a. nasl"4"(e i 3na 'a se
!" nala3i glavni /olo5a( r"s.e vo(s.e. Ali !a ri(e.a- .o(a 3a.lan(a ne/ri(a!el( evo
.ra(n(e 'esno .rilo- os!avl(a )en!ar i li(evo .rilo ne3a2!i4eneB i sa0o na !o0e
0(es!" on (e ran(ivB !" ga- 'a.le- !re1a "'avi!i. Ali- /ri(e svega- !re1a ga is!(era!i i3
rova .o(i 1rani n(egovo li(evo .rilo .ao .a.av gr"'o1ran. O'a!le 4e se !e. 0o4i
n(egov /olo5a( 1ol(e sagle'a!i. a.o (e general Co0/ans *Ko0/an, 'o1io
nare6en(e 'a 3a"30e !a( rov. ri /"! ga (e na/a'ao i 3a"3i0ao na ("ri2- i !ri /"!
#N>
1io o'1i(en- ali ga (e- ia.o (e'va- /osli(e +e!vr!og /ro'ora i/a. "s/io 3a"3e!i.
O!"'a (e Na/oleon 0ogao vi'(e!i 'vi(e !re4ine 1o(i2!a. Os!a!a. 'ana /rove'en (e "
0e6"so1no0 os0a!ran(". Na o1(e s!rane vr2ile s" se /ri/re0e 3a o'l"+n" 1i!.".
R"si s" se /ri/re0ali 0ole/s!vi(e0 3a /o1(e'" svoga or"5(a- /ri3iva("4i " svo(i0
0oli!va0a " /o0o4 Ale.san'ra Nevs.og. ;ran)"3i- navi.n"!i na 3a7valni)e a ne
na 0ol1e- /ri."/l(ali s" i 31i(ali svo(e +e!e- 'ovo'ili " re' svo(e or"5(e i
ras/ore6ivali svo(" ar!il(eri(" na o're6ena 0(es!a. Bro(na snaga o1i(" s!rana 1ila
(e go!ovo ravno0(ernaB R"si s" i0ali s!o !ri'ese! !is"4a vo(ni.a- a ;ran)"3i s!o
'va'ese! /e! !is"4a.
Carev 2a!or 1io (e ra3a/e! i3a !ali(ans.e vo(s.e- li(evo o' glavne )es!e. S!ara
gar'a o1ra3ovala (e .ar" o.o )areva 2a!ora. Va!re s" 1ile "/al(ene. R"s.e va!re
1ile s" s0(e2!ene " 2iro.o0 i /ravilno0 /ol".r"g"B 8ran)"s.e s" 1ile sla1e-
ne(e'na.e i ra2!r.ane. Ne.i0 o're'i0a (o2 ni(e 1ilo o're6eno 0(es!o 3a
logorovan(e- a ni(e 1ilo ni 'rva. Ci(ele no4i si/ila (e 7la'na- si!na .i2a. Po+in(ala (e
(esen. Na/oleon (e (e'anaes! /"!a 1"'io .ne3a o' Ne")7a!ela i i3'avao 0"
nare'1e- /ri +e0" 1i ga "vi(e. /i!ao- 2!a 0" se +ini C na0(erava li ne/ri(a!el( (o2
"vi(e. /r"5i!i o!/orL Po0isao 'a 1i 0" R"si 0ogli "0a4i vi2e /"!a ga (e 1"'ila i3a
sna (er 0" se /ri+in(alo .ao 'a +"(e 2"0 n(i7ova o'las.a. On se- 0e6"!i0- varao.
e. (e 'an(a sv(e!los! "!rn"la o'1l(esa. va!ri " ne/ri(a!el(s.o0 logor". O.o ? sa!i
i3("!ra Na/oleon (e "3(a7ao .on(a i o1i2ao )i(el" ne/ri(a!el(s." lini(" na o's!o(an("
o' (e'nog /"2.o0e!a- 3a.lon(en /o0r+ino0 i /ra4en 0alo0 /ra!n(o0.
R"si s" 1ili 3a"3eli sve visove i "/ravo 3a.r+ili )es!" 3a Mos.v" i .o!lin" Hor.e-
.o(o0 (e !e.ao 0ali /o!o+i4. Bili s" ".li(e2!eni i30e6" s!arog s0olens.og 'r"0a i
ri(e.e Mos.ve. Bar)lav 'e ollU *Bar.la( 'e oli, sa svo(a !ri /(e2a+.a i (e'ni0
.o3a+.i0 .or/"so0 sa+in(avao (e 'esno .rilo- .o(e se /ro!e3alo o' veli.og rova /a
'o ri(e.e Mos.ve. Bagra!ion (e 1io na li(evo0 .ril" sa se'
#NF0i0 i os0i0 .or/"so0- o' veli.og rova /a 'o 2"0ar.a .o(i se /r"5ao i30e6"
Se0(onovs.a(e i Us!i)e.
Koli.ogo' (e ova( /olo5a( 1io (a.- !oli.o (e 1io i ne/o!/"n. o (e 1ila /ogre2.a
generala Benigsena- .o(i (e- .ao glavni 1ranila) sre'i2!a ar0i(e- sv" svo(" /a5n("
"sre'o!o+io na 'esno .rilo- iona.o 3a2!i4eno /riro'o0- 'o. (e li(evo .rilo
3ane0ario- 2!o (e i 1ila sla1a s!rana ovog /olo5a(a. Do'"2e- /olo5a( (e 1io
3a.lon(en sa !ri rova- ali se i30e6" n(i7 i s!arog 0os.ovs.og 'r"0a nala3io
/ros!or o' (e'nog .ilo0e!ra '"5ine .o(i (e 1io /os(e'n"! ne3na!ni0 1ro(e0
lova)a.
Evo Na/oleonova /lana<
Kra(n(e 'esno .rilo- /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 Ponia!ovvs.oga- 3a"3e! 4e 0os.ovs.i
'r"0B /res(e4i 4e na'vo(e ne/ri(a!el(s." vo(s." i 'o. NeU- Davo"s! i E"gene 1"'"
3a'r5avali ne/ri(a!el(s.o li(evo .rilo- on 4e )en!ar i 'esno .rilo /o!isn"!i /re0a
ri(e)i Mos.vi. o (e 1io is!i /lan .ao ona( .o' ;rie'lan'a. Sa0o 2!o se .o'
;rie'lan'a ri(e.a nala3ila i3a ne/ri(a!el(a- /a (e s/re+avala o's!"/ni)"- 'o. (e
ov'(e Mos.va !e.la /ore' 'esnog .rila- /a 1i ne/ri(a!el( " sl"+a(" "30a.a i0ao
/ovol(an !eren 3a /ovla+en(e. Plan ove 1i!.e " !o." 'ana /re!r/io (e (e'n"
i30(en". U0(es!o Berna'o!!ea- !re1alo (e sa'a 'a E"gene na/a'ne )en!ar.
Ponia!o^s.i (e sa svo(o0 .on(i)o0 0orao 'a se "v"+e i30e6" 2"0e i veli.og
'r"0a- i 'a na/a'ne .ra(n(e li(evo .rilo s 1o.a " is!o vri(e0e .a' ga Davo"s! i
NeU 1"'" na/ali s +ela. Ponia!o^s.i (e " !" svr7" 'o1io (o2 'va 'ivi3iona
Davo"s!ovog .or/"sa. O'"3i0an(e (e'nog 'i(ela n(egovi7 !r"/a veo0a (e
o3lo(e'ilo Davo"s!a- (er (e i on 1io /re'lo5io (e'an /lan 3a ov" 1i!."- .o(i (e 1io
o'1a+en- ia.o (e /o n(egov" 0i2l(en(" 1io 1e3 0ane. a( se /lan sas!o(ao " !o0e
'a se /ri(e na/a'a na rovove /ro0i(ene /olo5a(i /a 'a se /os!ave o.o0i!o /re0a
.ra(n(i0 ne/ri(a!el(s.i0 !a+.a0a. Ova( 0anevar 1io 1i 'o1ar- sa0o o'vi2e s0ion
1"'"4i 'a 1i R"si- /ri0i(e!iv2i 'a i0 /ri(e!i o/asnos! 'a 1"'"
#NG
o's(e+eni- 0ogli " !o." no4i 'a se /ov"." sa svo(i7 /olo5a(a /"!e0 .o(i vo'i "
Mo5a(s.- /a sli(e'e4eg 'ana ;ran)"3i ne 1i na2li ni2!a 'r"go 'o /"s!o na/"2!eno
1o(i2!e i /ra3ne rovove- a Na/oleon se 1a2 !oga i 1o(ao- 0o5'a is!o !oli.o .oli.o i
/ora3a.
O.o !ri sa!a- Na/oleon (e /onovno i3(a7ao 'a se "v(eri nis" li se 'esile .a.ve
/ro0(ene. a.o se is/eo na 1oro'ins.e visove- sa .o(i7 (e 'ogle'o0 /onovo
os0a!rao /olo5a(. Ma'a (e " /ra!n(i i0ao 0alo l("'i- i/a. s" ga /re/o3nali. Je'no
!o/ovs.o !ane- (e'ino .o(e (e " !o." 'ana is/al(eno sa ne/ri(a!el(s.e s!rane-
/rolo0i !i2in" i ras/rsn" se na ne.oli.o .ora.a o' )ara.
O.o +e!iri i /o )ar se vra!i na!rag " svo( logor- g'(e (e 3a!e.ao gos/o'ina 'e
Bea"sse!a *Bose,- .o(i 0" (e 'onio /is0a Mari(e L"(3e i sli." Ri0s.og .ral(a-
Herar'ovo '(elo. Sli.a (e /os!avl(ena is/re' Na/oleonovog 2a!ora a o.o n(e se 1io
o."/io .r"g 0ar2ala- generala i o9)ira.
C U.loni!e !" sli." C re+e Na/oleon C 1ilo 1i is"vi2e rano 'a /ro0a!ra 1o(i2!e.
:a!i0 (e "2ao " svo( 2a!or i i3'ao sli(e'e4e 3a/ovi(e'i <
=U !o." no4i 'a se /o'ign" 'va rova nas"/ro! ne/ri(a!el(s.i0 .o(i s" " !o." 'ana
"o+eni.
Li(evi rov !re1a naor"5a!i sa +e!r'ese! i 'va- a 'esni sa se'a0'ese! i 'va !o/a.
U osvi! 'ana 'esni rov ne.a o!/o+ne /al(1"- a li(evi +i0 +"(e /al(1" 'esnog rova.
Vi)e.ral( 4e !a'a i3ves!i na ravni)" 3na!an 1ro( s!ri(ela)a- .o(i 4e os"!i 'o1r"
/"2+an" /al(1".
re4i i os0i .or/"s /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 0ar2ala NeUa !a.o6er 4e /osla!i ne2!o
s!ri(ela)a.
Kne3 o' Egg0"7la os!a! 4e na svo0 0(es!".
Kne3 Ponia!ovvs.i- s /e!i0 .or/"so0- .ren"! 4e /ri(e svan"4a- !a.o 'a 'o 2es!
sa!i i3("!ra 3ao1i6e ne/ri(a!el(s.o li(evo .rilo.
#N?Ka' 1i!.a 1"'e o!/o+ela- )ar 4e i3'ava!i 'al(a nare6en(a /re0a 3a7!(evi0a
/olo5a(a.A
Os!a("4i /ri ovo0 /lan"- Na/oleon (e ras/ore'io svo(e !r"/e !a.o 'a ne i3a3ove
ne/ri(a!el(ev" /a5n(". Sva!.o (e 'o1io "/"!e. Rovovi s" /o'ign"!i- ar!il(eri(a (e
3a"3ela svo(a 0(es!a. U osvi!- s!o 'va'ese! !o/ova os"lo (e va!r" na ne/ri(a!el(s.e
rovove- /ri/re0a("4i nale! 'esno0 .ril".
Na/oleon (e i0ao vre0ena 'a /ros/ava !e. (e'va (e'an sa!. Sva.i +as (e /i!ao (e
li ne/ri(a!el( (o2 !". Ra3ni /o.re!i .o(e (e ne/ri(a!el( /o'"3i0ao 'ali s" /ovo'a
0i2l(en(" 'a se on /ovla+i. No- o' svega !oga ni(e 1ilo ni2!a. R"si s" sa0o
is/ravl(ali svo(" rani(" gre2."- na .o(o( (e Na/oleon i 3asnivao +i!av svo( /lan.
K"!"3ov (e /re0(es!io na svo(e li(evo .rilo "+.ovl(ev .or/"s i !a.o "!vr'io sva
sla1i(a 0(es!a.
O.o +e!iri sa!a Ra// (e "2ao " )arev 2a!or- i na2ao ga .a.o (e naslonio glav" na
o1(e r".e. Car ga "/i!no /ogle'a<
C No- Ra//eL C "/i!a on.
C Sire- (o2 s" !".
C o 4e 1i!i "5asna 1i!.a. Ra//e- 0isli!e li 'a 4e0o /o1i(e'i!iL
C Da- Sire- ali /osli(e .rvave 1or1e.
C o i sa0 3na0 C o'govori 0" Na/oleon C ali (a i0a0 osa0'ese! !is"4a l("'i.
Dva'ese! !is"4a 4" i3g"1i!i- a sa 2e3'ese! 4" /o4i na Mos.v". a0o 4e na0 se
/ri'r"5i!i vo(ni)i i31a+eni i3 s!ro(a i 0ar2evs.i 1a!al(oni- /a 4e0o o/e! 1i!i (a+i
nego /ri(e ove 1i!.e.
Vi'i se 'a " svo(e 1or1ene snage Na/oleon ni(e "1ra(ao ni svo(" gar'" ni svo("
.on(i)". On (e 1io o'l"+io 'a i 1e3 n(i7 'o1i(e 1i!."B !re1alo (e- 3na+i- 'a !o 1"'e
1or1a ar!il(eri(e.
U !o0 !ren"!." o'(e.ne o/4i ra'osni "3vi.< =Sivio )arDA Ka' s" se /o(avili /rvi
s"n+evi 3ra)i- vo(ni)i0a (e
#N%
/ro+i!ana )areva /ro.la0a)i(a- (e'na o' na(l(e/2i7- na(is.reni(i7 i na(sa5e!i(i7
Na/oleonovi7 /ro.la0a)i(a- .o(a (e glasila<
=Vo(ni)iD
Evo va0 na(3a' 1i!.e .o(" s!e !a.o 5el(no o+e.ivali. O' sa'a /o1(e'a 3avisi (e'ino
o' vas. Ona (e /o!re1na- ona 4e na0 'oni(e!i svega " i3o1il("- 'o1ra 3i0s.a
/reno4i2!a i 1r3 /ovra!a. " 'o0ovin". B"'i!e vo(ni)i .a.vi s!e 1ili .o' A"s!erli!3a-
;rie'lan'a- Vi!e1s.a i S0olens.a- 'a na('al(e /o!o0s!vo- .a' 1"'e govorilo o
va0a- .a5e< Bio (e "+esni. " veli.o( 1i)i /o' 3i'ina0a Mos.ve.A
Mi0 s" /res!ali "3vi)i- NeU C !a( va3'a nes!r/l(ivi NeU C 3a!ra5i 'o3vol" 'a
/ri(e6e " na/a'. Svi s" se s0(es!a la!ili or"5(a. Sva!.o se /ri/re0ao 3a veli."
1i!." .o(a (e !re1alo 'a o'l"+i s"'1ino0 Evro/e. A6"!an!i s" .ao s!ri(ele le!(eli "
svi0 /rav)i0a.
Co0/ans- .o(i (e (o2 /ri(e 'va 'ana !a.o 'o1ro 3a/o+eo- !re1alo (e 'a se /rov"+e
.ro3 2"0ara. i 'a o!/o+ne 1or1" 3a"3i0an(e0 rova- .o(i (e .ra(n(e0 r"s.o0
li(evo0 .ril" sl"5io .ao 3a.lon- a Davo"s! (e 'o1io 3a'a!a. 'a ne/ri0(e!no .rene
3a n(i0 .ro3 is!i 2"0ara.. ;rian!ov 'ivi3ion os!ao 1i .ao re3erva. Mi0 Davo"s!
3a"30e rov- NeU (e !re1alo 'a /o6e na/ri(e' i 'a "+ini ("ri2 na Se0(onovs.o(e.
N(egove 'ivi3i(e veo0a s" s!ra'ale .o' Val"!ine i (e'va 'a s" 1ro(ile /e!naes!
7il(a'a 1ora)a. Dese! 7il(a'a Ves!8ala)a o're6eno i0 (e .ao /o(a+an(e .o(e !re1a
'a o1ra3"(e 'r"gi lana)- 'o. 1i !re4i i +e!vr!i lana) /ali " 'io s!aro( i 0la'o( gar'i.
M"ra! (e !a.o6er ras/ore'io- svo(" .on(i)". Li(evo o' NeUa- nas"/ro!
ne/ri(a!el(s.o0 )en!r"- i0ao (e 'a se na6e Mon!1r"nov *Mon1rin, .or/"s.
Nanso"!i *Nans"!i, i La!o"rMa"1o"rg *La!"rMo1"r, 3a"3e! 4e /olo5a(e .o(i 4e i0
'o3vol(ava!i 'a sli(e'e 8ran)"s.o 'esno .rilo. Na/o.on- Hro")7U *Hr"2i, 4e /o0o4i
vi)e.ral("- .o(i 4e- /o!/o0ogn"! 'ivi3ioni0a Moran'a i Herar'a- 3a"3e!i Boro'ino-
!a0o os!avi!i Del3onsov 'ivi3ion- a sa os!ala !ri /ri(e4i /re.o Kal"ge- na .o(o(
#N$s" (o2 3oro0 1ila /o'ign"!a !ri 0os!a- i na/as!i veli.i rov )en!ra- .o(i se
nala3io na 'esno( o1ali ri(e.e. Pola sa!a 1ilo (e 'ovol(no 'a se i3'a(" sva ova
nare6en(a. Bilo (e /e! i /o sa!i "("!ro. Desni rov (e o!/o+eo /al(1"- a li(evi 0" se
o'0a7 o'a3vao. Sve se "s.o0e2a- sve /o.rene- sve na're na/ri(e'.#
Davo"s! sa o1(e svo(e 'ivi3i(e ("rne " 1or1". E"geneovo li(evo .rilo- .o(e (e
!re1alo os!a!i .ao /ro0a!ra+ i 3a'ovol(i!i se 'a .asni(e 3a/os(e'ne Boro'ino-
/oneseno ra!ni0 3anoso0 "s/r.os /ovi)i0a svoga generala- /ro6e .ro3 selo- i na
visovi0a Hor.og s".o1i se s R"si0a- .o(i ga na/a'n" s +ela i s 1o.a i s"31i(".
a'a Deve'ese! 'r"gi /". /o7i!a " /o0o4 S!o 2es!o0- /ri."/i os!a!.e i i3ve'e i7
o'av'e- ali na/ola "ni2!ene- i 1e3 vo6e- (er i0 (e general /ogin"o.
U !o0 !ren"!." Na/oleon- 0isle4i 'a (e Ponia!o^s.i i0ao 'ovol(no vre0ena 'a
i3vr2i svo( 0anevar- /re1a)i Davo"s!a na /rvi rov. Pra!ile s" ga Co0/ansove i
DesaiQove 'ivi3i(e- g"ra("4i /re' so1o0 !ri'ese! !o/ova. Mi!ava ne/ri(a!el(s.a
lini(a s!ala (e riga!i va!r" .ao .a'
se "/ali 1ar"!.
;ran)"s.a /(e2a'i(a .rene na/ri(e'- ne is/aliv2i ni(e'an 0e!a.. Ona (e 7i!ala 'a se
sr"+i na ne/ri(a!el(a i 'a ga "2"!.a. Co0/ans /a'ne ran(en. Ra// /o5"ri 'a ga
3a0i(eni i /o("ri s na!a.n"!i0 1a("ne!o0. U !ren"!." .a'
# Sa0 Na/oleon /o'vrgao (e ova( /lan sli(e'e4o( .ri!i)i< =Ova( /rvi ras/ore' 1io (e
o31il(na gre2.a i "3ro. o1ra!" ove 1i!.e. Davo"s!a- sa +e!iri o' n(egovi7 'ivi3i(a-
!re1alo (e 1a)i!i " .o!lin" i30e6" rova li(evog .rila i "s!i+.e 2"0e. :a n(i0 (e
!re1alo 'a /o6e M"ra! sa )i(elo0 svo(o0 .on(i)o0. N(ega (e !re1alo 'a
/o!/o0ogn" NeU i n(egovi Ves!8al)i- .o(e (e !re1alo vo'i!i " /rav)" sela
Se0(onovs.o(e- 'o. 1i 0la'a gar'a i30e6" o1(e na/a'a+.e .olone /os!e/eno
/ro'irala na/ri(e'- a Ponia!o^s.i- "'r"5en s Davo"s!o0- !re1alo (e 'a 3ao1i6e
"+.ovl(evo 'esno .rilo " "s!i+.o( 2"0i. re1alo (e 'a 3ao1i6e0o i li(evo .rilo- !e
'a ga neo'ol(ivo0 silo0 /ri0ora0o 'a /ro0i(eni /olo5a( i 3a"30e rron! /aralelno
s 0os.ovs.i0 'r"0o0 i s ri(e.o0 Mos.vo0- .o(i s" 1ili i3a le6a. U !o( .o!lini- /a.-
nala3ila 1i se sa0o +e!iri sla1a /".a lova)a- sa.rivena " 2"0i- !a.o 'a 1i "s/(e7
1io van sva.e s"0n(e...A *Bil(e2.a /is)a,
#NE
(e s!igao 'o rova- /a'e /ogo6en ."glo0B !o (e 1ila n(egova 'va'ese! 'r"ga rana.
re4i 3a"30e n(egovo 0(es!o- /a i on /a'ne. Davo"s!ov .on( /a'e /ogo6en
!o/ovs.i0 0e!.o0. Kne3 o' Eggii7la s.o!rl(a se " 1la!oB ve4 s" /o0islili 'a (e
/ogin"o- ali on se o/e! /o'i5e- /o/ne se /onovo na .on(a i "'al(i 31og /ovre'e
.o(" (e 'o1io /rili.o0 /a'a.
Ra// (e 3a/ov(e'io 'a ga o'nes" /re' )ara.
C @!a- Ra//e C "3vi.ne Na/oleon C 3ar o/e! ran(enL
C O/e!- SireD Vi 3na!e 'a (e !o 0o(a navi.aD
C Ka.o (e !a0o goreL
C M"'aD Ali 'a se s!var svr2i /o!re1na (e gar'a.
C oga 4" se 'o1ro +"va!iD C o'govori 0" Na/oleon s i3ra3o0 .o(i (e li+io na
s!ra7. C Ne4" 'o/"s!i!i 'a (e sa!r". I !a.o 4" 'o1i!i 1i!.".
Sa'a NeU- sa svo(e !ri 'ivi3i(e- ("rne " ravni)" i na/re'"("4i " ra30a)i0a- .rene
na +el" Le'r"ove *Le'ri, 'ivi3i(e- na ona( .o1ni rov .o(i (e Co0/ansov" 'ivi3i("
s!a(ao 5ivo!a !ri(" generala. On ga (e osva(ao s li(eve s!rane- 'o. s" oni na(7ra1ri(i-
.o(i s" o!/o+eli na/a'- sa'a na/a'ali s 'esne s!rane.
NeU i M"ra! /ove'o2e Ra3o"!ov" *Ra5", 'ivi3i(" na 'r"ga 'va rova. U/ravo .a' s"
1ili na /"!" 'a i7 osvo(e- na/a'ne i7 r"s.a .on(i)a. Nas!a'e !ren"!a.
nei3v(esnos!iB 0e6"!i0- /(e2a'i(a (e 3as!ala- ali ni(e "s!".n"la. Br"vereova .on(i)a
/ri!e.ne i0 " /o0o4. R"s.a .on(i)a 1ila (e o'1i(ena. M"ra! i Ra3o"! /o("re
na/ri(e' i na ("ri2 3a"30" rovove.
O' /o+e!.a !i7 ("ri2a /ro!e.la s" 'va sa!a. Na/oleon se +"'io 2!o ne +"(e !o/ove
Ponia!o^s.og i 2!o .o' ne/ri(a!el(a ne /ri0(e4"(e ni.a.vo .re!an(e. Me6"!i0-
K"!"3ov- .o(i (e la.o 0ogao /ri0i(e!i!i veli.e o're'e .o(i s" " /ri/ravnos!i +e.ali
'a na/a'n" n(egovo li(evo .rilo- /oslao (e !a0o Bagavo"s!ov .or/"s. Je'na o'
n(egovi7 'ivi3i(a .ren"la (e /re0a Us!i)i- a 'r"ga /re0a 2"0i. U!o
#N&se vra!i Ponia!o^s.i (er ni(e 0ogao na4i /"! .ro3 2"0"- i Na/oleon ga /o2al(e
na Davo"s!ovo .ra(n(e 'esno .rilo. Me6"!i0- li(evo .rilo r"s.e lini(e 1"'e i/a.
savla'ano- i ravni)a (e s!a(ala o!vorena. Ona !ri rova nala3ila s" se " r".a0a
NeUa- M"ra!a i Davo"s!a- sa0o (e Bagra!ion (o2 "vi(e. 3a"3i0ao /ri(e!e4i /olo5a( i
'o1ivao /o(a+an(e 3a /o(a+an(e0. re1alo ga (e 2!o /ri(e /o!isn"!i i3a
se0(onovs.e .lis"re- ina+e 1i o/e! 0ogao /o'"3e!i
na/a'.
Sve 2!o se o' glo0a3ni7 !o/ova 0oglo 'ov"4i " rovove- 1ilo (e 'ov"+eno 'a se
3a2!i!e /o.re!i 8ran)"s.i7 !r"/a. NeU (e ("rn"o na/ri(e'- a 3a n(i0 /e!naes! 'o
'va'ese! 7il(a'a l("'i.
Ali- "0(es!o 'a ga 'o+e.a- Bagra!ion- 1o(e4i se 'a ovi0 na/a'o0 ne 1"'e
/o!isn"!- o'("ri na +elo svo(e lini(e i /o6e 0" " s"sre! s "/ereni0 1a("ne!a0a.
O1(e se 0ase s".o1i2e- nas!a'e neo/isiva g"5va " .o(o( se vo(ni. 1orio s
vo(ni.o0 /rsa o /rsa. Bio (e !o 'vo1o( +e!r'ese! 7il(a'a vo(ni.a. Bagra!ion (e !e2.o
ran(en- a n(egova vo(s.a- os!av2i 1e3 vo6e- 3a !ren"!a. 'a'e se " 1i(eg. Ali-
Konovi)in i31i na +elo- /ove'e vo(s." i3a se0(onovs.og .lan)a i /ri0ora svo(o0
'o1ro /os!avl(eno0 ar!il(eri(o0 8ran)"s.e .olone 'a se 3a"s!ave. M"ra! i NeU 1ili
s" is)r/l(eni. O1o(i)a s" "+inila na'+ov(e+ans.e na/ore- /a s" 3a0olili Na/oleona
3a /o(a+an(e. Car 3a/ov(e'i 'a .rene 0la'a gar'a. Ali- !og is!og !ren"!.a- .a' (e
1a)io /ogle' na Boro'ino- /ri0i(e!iv2i 'a (e ne.oli.o E"geneovi7 /".ova
s"31i(eno- /o0isli 'a se +i!av .or/"s vi)e.ral(a nala3i " o's!"/an("- !e s!oga
3a/ov(e'i 0la'o( gar'i 'a se 3a"s!avi. U0(es!o n(e- M"ra!" i NeU" /oslao (e "
/o0o4 re3ervn" ar!il(eri("B s!o !o/ova o'("rilo (e " galo/" 'a 3a"30e /olo5a(e na
osvo(eni0 visovi0a.
Na E"geneov" .ril" s!vari s" se o'vi(ale ovi0 !o.o0<
Po2!o (e +i!av (e'an sa! ne/ro0i2l(eno 3a'r5avao
Pla"sonneov" *Plo3on, 1riga'"- vi)e.ral( (e /re2ao Ka
##N
l"g"- na +e!iri 0os!i4a .o(a (e na 1r3" r"." /o'igla in5en(eri(a. Pre2av2i na 'r"g"
s!ran"- s.ren"o (e na'esno- 'a osvo(i veli.i rov .o(i se nala3io i30e6" Boro'ina i
Se0(onovs.og i 2!i!io ne/ri(a!el(s.i )en!ar. Moran'ova 'ivi3i(a- .o(a (e /rva i31ila
na visoravan- /oslala (e ri'ese!i /". 'a i'e na rov- a ona (e " '"1o.i0 .olona0a
i2la 3a n(i0 .ao /o!/ora. U !i0 .olona0a 1ili s" sa0i s!ari vo(ni)i .o(i s" "
na(5e24o( va!ri 1ili 0irni .ao na /ara'i. Nas!"/ali s" s /"2.a0a na go!ovs- i ne
is/aliv2i ni (e'nog 0e!.a- /ro'rli s" " rov- "na!o+ /a.leno( va!ri /rve lini(e /o'
Bas.evi+e0. Ali (e ova( !o /re'vi'io- !e 'r"gi0 1o(ni0 re'o0 "'ari na 1o.ove
.olone- 'o. (e Jer0olov s (e'no0 gar'i(s.o0 1riga'o0 7i!ao 'a 0" /o0ogne.
Mi0 (e ne/ri(a!el( vi'io 'a s!i5e /o0o4- n(egova li(eva lini(a /ro0i(eni 8ron!- !e se
!a.o Moran'ova 'ivi3i(a na6e " (e'no0 va!reno0 !ro"gl". On .rene na!rag- a "
rov" os!avi generala Bona0i(a i ri'ese!i /".. " /a'e i Bona0i i /olovina
ri'ese!og /".a. U !o0 !ren"!." Na/oleon- vi'(e2i- 'a se ne.oli.o /".ova vra4a
na!rag /re.o Kal"ge- /o0isli 'a 0" (e o's!"/ni)a " o/asnos!i- i svo(" 0la'"
gar'" o/e! 3a'r5i.
Do!le (e K"!"3ov is.oris!io !ren"!a. .ole1an(a .o' NeUa i M"ra!a. Do. s" se oni
na/re3ali 'a 3a'r5e svo(e /olo5a(e- on (e /oslao )i(el" re3erv"- /a i sa0" r"s."
gar'"- " /o0o4 svo0e li(evo0 .ril". :a7val("("4i !o0 /o(a+an(" Konovi)in- .o(i (e
3a0i(enio Bagra!iona- 0ogao (e /res!ro(i!i svo(" lini(". N(egovo 'esno .rilo
naslan(alo se na veli.i rov .o(i (e na/a'ao E"gene- a li(evo .rilo 'o'irivalo 0" (e
2"0". Pe'ese! 7il(a'a l("'i sa+in(avalo (e (e'n" .linas!" go0il" .o(a (e ("rila
na/ri(e' 'a s"31i(e ;ran)"3e. N(i7ova ar!il(eri(a (e gr0(ela- /lo!"ns.a /al(1a (e
o'(e.ivala- a 2ra/nele i ."r2"0i ra3'irali s" 8ran)"s.e re'ove. ;rian!ovi vo(ni)i-
.o(i s" s!a(ali " /rvo( lini(i- na/a'n"!i !"+o0 .ar!e+a 1ili s" 31"n(eni !o0
i3nena'no0 navalo0- a /".ovni. se vr!io na .on(" sve 'o. na/o.on ni(e
3a/ov(e'io /ovla+en(e. Ali M"ra! C
###!a( M"ra! .o(i (e 1io sv"'a i na sva.o0 0(es!" C s!vori se ne.a.o i3a n(ega-
3a'r5i ga- "7va!i 3a ogrli)" i- s!ri(el(a("4i ga /ogle'o0- "/i!a<
C S!a !o +ini!eL
C Vi i sa0i vi'i!e 'a se ov'(e ne 0o5e os!a!iD C o'govori 0" /".ovni.-
/o.a3"("4i 3e0l(" .o(a (e 1ila /o.rivena n(egovi0 vo(ni)i0a.
C Pa 2!aL On'a 4" (a os!a!iD C o'vra!i 0" M"ra!.
C Do1roD C re+e /".ovni.. C Vo(ni)i- na/ri(e'D Oa('e0o " s0r!D
I on sa svo(i0 /".o0- /o' /l("s.o0 .ar!e+a- 3a"30e svo( /re6a2n(i /olo5a(.
U !o0 !ren"!." 8ran)"s.i rovovi 1l(esn"2e " va!ri. Osa0'ese! novi7 !o/ova /o+ne
riga!i va!r". S!iglo (e /oI(a+an(e .o(e s" M"ra! i NeU o+e.ivali- 'o'"2e " 'r"go0
o1li."- ali 3a!o (o2 s!ra7ovi!i (e.
No i /ore' svega !oga g"s!a ne/ri(a!el(s.a 0asa nas!avl(a svo(e na'iran(e. Jasno
se vi'(elo .a.o 8ran)"s.a !o/ovs.a 3rna os!avl(a(" /".o!ine " n(i7ovi0 re'ovi0aB
sve(e'no C oni s" i2li na/ri(e'. Ali- /osli(e !o/ovs.i7 ."gli /o+e si/a!i .ar!e+.
S0rvl(eni ovi0 +eli+ni0 or.ano0- ne/ri(a!el(s.i re'ovi /o."2ali s" se /res!ro(i!i-
.a' se s0r!onosna .i2a "'vos!r"+i. Oni se 3a"s!ave ne "s"6"("4i se vi2e i4i
na/ri(e'- ali nis" 7!(eli "30a.n"!i ni 3a .ora.. Oni ili nis" +"li .o0an'e svo(i7
generala- ili s" /a. !i generali 1ili nes/oso1ni 'a "/ravl(a(" !a.o ogro0no0
0aso0 /a s" i3g"1ili glav". Ka.o 1ilo 'a 1ilo- !e. !i7 +e!r'ese! 7il(a'a l("'i os!a'e
!" 'va '"ga sa!a- 'o3vol(ava("4i 'a i7 sa!ire ogan(. Bilo (e !o s!ra7ovi!o
.rvo/roli4e C (e'an 1es.ra(an /o.ol(. Na(3a'- NeU" i M"ra!" (avi2e 'a nes!a(e
0"ni)i(e. Po1(e'ni)i s" se /rvi 3a0orili.
NeU /onovo ("rne na/ri(e'. N(egova 'esna lini(a /o!/o0ogn"!a Davo"s!o0 i
M"ra!o0 ra3vi(ala se .a.o 1i o/.olila li(evo ne/ri(a!el(s.o .rilo.
Ba("ne! i /"2.a 'o.ra(+ili s" ono 2!o (e i30a.lo ar!il(eri(i i r"s.a (e ar0i(a os!ala
1e3 svog li(evog .rila.
##>
Po1(e'ni)i .o(i glasni0 "3vi)i0a 3ov" " /o0o4 gar'"- o.re4" se /re0a )en!r" i
7i!a(" " /o0o4 E"gene". Sve (e s/re0no 3a na/a' na glavn" "!vr6en" lini(".
Mon!1r"n- +i(i se .or/"s nala3io "/ravo nas"/ro! ne/ri(a!el(s.o0 )en!r"- .rene na
("ri2 na/ri(e'. e. 2!o (e 1io /revalio +e!vr!in" /"!a- (e'no !o/ovs.o !ane ras/olovi
ga /o/ola. :a0i(eni ga Ca"lain)o"r! *Kolen."r,. On s!a'e na +elo Pe!og .on(i+.og
/".a i ("rne na "!vr6en" lini(" .o(" is!ovre0eno- sa !ri s!rane- na/a'n"
M"ran'ova- Herar'ova i Bo"rierova 'ivi3i(a- /o!/o0ogn"!e o're'i0a .o(i s"
s"'(elovali " 1i)i na Visli. Mi0 (e /ro'ro " rov- i on /a'e s0r!no ran(en. U !o0
is!o0 !ren"!." n(egova 7ra1ra /".ovni(a .o(o( (e /ri(e!ila o/asnos! 'a 1"'e
sasvi0 "ni2!ena o' Os!e0annove /(e2a'i(e i r"s.e gar'e .o(e s" se nala3ile i3a
rova- 1i /risil(ena na /ovla+en(e- i /ov"+e se na!rag 'a se /o' 3a2!i!o0 8ran)"s.i7
.olona /res!ro(i. Ali sa'a i E"gene- na +el" svo(e !ri 'ivi3i(e- ("rne na rov- 3a"30e
ga i 3aro1i generala Li7a+eva. Do. se (o2 "!vr6ivao " rov"- /re1a)i Hro")7v(ev
.or/"s na os!a!.e Do7!"rovl(evi7 /".ovni(a. R"s.a gar'a i gar'i(s.a .on(i)a
/ro1i2e se 'o 8ran)"s.i7- !e (e Hro")7v 1io /risil(en 'a se /ov"+e. Ali ova(
0anevar 'ao (e Belliar'" *Beli(ar, vre0ena 'a 'ov"+e !ri'ese! !o/ova i organi3ira
1a!eri(" is/re' rova.
a'a se R"si svo(o0 /o3na!o0 "/orno24" o/e! /res!ro(e i n(i7ovi generali /onovo
i7 /ove'" " 1or1". PriI1li5avali s" se " 31i(eni0 .olona0a 'a /onovo 3a"30" rov
.o(i s" ;ran)"3i !a.o s."/o /la!ili. E"gene i7 (e /"s!io 'a 0" se /ri1li5e na
/"2.o0e!. a'a- o'(e'no0- /o.a3a svi7 svo(i7 !ri'ese! !o/ova- .o(i- svi " is!i 0a7-
os"2e va!r". R"si se 3a !ren"!a. "s.o0e2a2e. a'a /onovo sas!ave svo( lana) i
ovoga /"!a 'o/r" 'o is/re' sa0i7 !o/ovs.i7 5'ri(ela C 'a i7 nes!ane " ogn(" i !ri
(e2.". E"gene- M"ra! i NeU slali s" Na/oleon" ."rira 3a ."riro0- naval("("4i 'a i0
/o2al(e gar'". A.o i0 (e /o2al(e-
Na/oleon
##F1i! 4e "ni2!ena )i(ela ne/ri(a!el(s.a ar0i(a. Na n(ega s" is!o !a.o naval(ivali i
Belliar'- Dar" i Ber!7ier.
C A a.o 1is0o s"!ra i0ali nov" 1i!." C re+e Na/oleon C !.o 1i (e !a'a /ri7va!ioL
Po1(e'a i 1o(i2!e /riI/a'a(" na0a- ali ne 0o5e0o goni!i ne/ri(a!el(a .o(i se /ovla+i
/re' na2o0 va!ro0- ne /res!a("4i sa svo(o0- 'a se 3a!i0 3a"s!avi na ne.o0
'r"go0 /olo5a(" i !a0o "2an+i.
Na/oleon "3(a7a .on(a i /o("ri /re0a Se0(onovs.o0- /a /ri(e6e )i(elo 1o(i2!e
/re.o .o(ega (e /reli(e!alo (o2 /o .o(e 3al"!alo !ane. :a!i0 /o3ove Mor!iera
*Mor!(e, i 3a/ov(e'i 0" 'a 0la'" gar'" /o0a.ne na/ri(e'- ali 'a ne /rela3i nova
"!vr6en(a .o(a s" ga ra3'va(ala o' ne/ri(a!el(a. :a!i0 se vra!i " svo( 2a!or.
No4"- o.o 'ese! sa!i- M"ra!- .o(i se ne/re.i'no !".ao (o2 o' 2es! sa!i i3("!ra-
'o(a7a i (avi 'a ne/ri(a!el( " nere'" /rela3i ri(e." Mos.v"- !e /ri(e!i o/asnos! 'a
i0 o/e! "0a.ne. On /onovo 3a!ra5i 'a 0" se 'a gar'a .o(a (e +i!avog 'ana 1ila "
re3ervi- i o1e4a 'a 4e "3 n(en" /o0o4 s!i4i R"se i 'o!"4i i7. Ali- Na/oleon (e i ovog
/"!a o'1io !a( 3a7!(ev i 'o3volio 'a 0" "0a.ne !a vo(s.a .o(o( (e !a.o 5"rno i2ao
" s"sre!. S"!ra'an ona (e sasvi0 i2+e3la- i Na/oleon (e os!ao neos/orni gos/o'ar
ovog s!ra7ovi!og 1o(i2!a- .a.voga ni(e 1ilo o!.a.o (e svi(e!a i vi(e.a. Na n(e0" (e
le5alo 2e3'ese! 7il(a'a l("'iB o' !oga !re4ina ;ran)"3a. Deve! 8ran)"s.i7 generala
1ilo (e "1i(eno- a !ri'ese! i +e!iri ran(eno. ;ran)"s.i g"1i)i 1ili s" nei30(erni i "
nesra30(er" s /o1(e'o0 .o(a (e i3vo(evana.
Na 'an #G. se/!e01ra 8ran)"s.a vo(s.a "6e " Mos.v". Ali- " ovo0 /o7o'" sve (e
1ilo 0ra+no- /a +a. i !ri("09. ;ran)"s.i vo(ni)i 1ili s" navi.li "la3i!i " /ri(es!olni)e-
a ne " gro1l(a. Mos.va (e i3gle'ala .ao .a.va 1es.ra(no veli.a gro1ni)a. K"' se
o.rene2 C /"s!o- g'(e se o1rne2 C !i2ina. Na/oleon (e o's(eo " Kre0l("- a vo(s.a
se ra2!r.ala /o gra'". a'a nas!"/i no4.
##G
Usre' no4i Na/oleona /ro1"'i /o5arna "31"na. Krvava sv(e!los! 1a)ala (e svo(
o's(a( na n(egov" /os!el(". On /ri!r+a /ro3or". Mos.va (e 1ila " /la0en".
Ros!o/+in- !a( "3vi2eni 7eros!ra!- ov(e.ov(e+io (e svo(e i0e i s/asio svo("
'o0ovin".
Ovo0 /la0eno0 o)ean" .o(i (e na'ola3io .ao /li0a !re1alo (e "0a4i. Na/oleon (e
#%. se/!e01ra- o/.ol(en r"2evina0a i va!ro0 .o(a (e /ri(e!ila 'a i n(ega /rog"!a-
1io /risil(en 'a na/"s!i Kre0l( i 'a se /ov"+e " Pe!rovs.i. " (e 'o2lo 'o
nes"glasi)a i30e6" n(ega i generala .o(i s" 0" sav(e!ovali 'a se /ov"+e 'o. (o2
i0a vre0ena i 'a o'"s!ane o' svo(eg .o1nog osva(an(a. Na ova(- n(e0" s!ran i
neo1i+an /ri(e'log- on se 3a0isli- 1a)a("4i svo( /ogle' +as /re0a Pe!rogra'" +as
/re0a Pari3"< o' Pe!rogra'a ga (e 'i(elilo s!o /e'ese!- a o' Pari3a osa0s!o sa!i.
I4i na Pe!rogra' 3na+ilo 1i /o!vr'i!i svo(" /o1(e'"- .ren"!i na!rag " Pari3- 3na+ilo
1i /ri3na!i svo( /ora3.
Me6"!i0- sve se vi2e /ri1li5avala 3i0a- .o(a ne sav(e!"(e ve4 3a/ovi(e'a.
Bolesni)i s" 1ili !rans/or!irani #?- #%. i #E. o.!o1ra /re.o Mo5a(s.a i S0olens.aB
>>. Na/oleon na/"2!a Mos.v"B >F. Kre0l( (e o'le!io " 3ra.. Je'anaes! 'ana
/ovla+en(a (e i2lo 1e3 ve4i7 !e2.o4a. Ka'- o'(e'no0- $. nove01ra- 5iva "
!er0o0e!r" naglo /a'ne sa /e! na osa0naes! s!e/eni is/o' n"la- a 'va'ese! i
'eve!i ra!ni i3v(e2!a( o' #G. 'onio (e " Pari3 vi(es!i o ne+"veni0 s!ra7o!a0a- "
.o(e ;ran)"3i ne 1i v(erovali 'a nis" 'ola3ile o' n(i7ova )ara. O' !oga 'ana na
8ran)"s.o0 ne1" /o(avila se .o1na 3vi(e3'a- .o(a (e na'0a2ila sav s(a( 8ran)"s.i7
/o1(e'a. Sve (e /o's(e4alo na Ka01i3a .o(i (e s.a/ao " /"s!in(s.o0 /(e2+ano0
0or"B na Kser.sa .o(i (e na (e'no( 1ar)i 1(e5ao /re.o Oeles/on!aB na Vara .o(i se
vra!io " Ri0 s os!a)i0a svo(e vo(s.e. O' se'a0'ese! 7il(a'a .on(ani.a- .o(i s"
/re2li N(e0en- 0ogla s" se s 0".o0 sas!avi!i +e!iri es.a'rona o' /o s!o /e'ese!
.on(ani.a- .o(i s" i0ali /ra!i!i Na/oleona. o (e 1io /osve4eni 1a!al(onB " n(e0" s"
o9)iri /os!ali
##?o1i+ni vo(ni)i- /".ovni)i s" 1ili /o'o9)iri- a generali .a/e!aniB " !o0 1a!al(on"
(e'an 0ar2al s/ao (e na "log" generalaB a a0ane! .o(i (e 1io /ov(eren n(i7ovo(
1ri3i 1io (e (e'an )ar.
A 7o4e!e li 'a sa3na!e 2!o (e 1ilo s os!a)i0a vo(s.e .o(a se nala3ila " !i0
1es.ra(ni0 s!e/a0a i30e6" ve'rog ne1a .o(e i0 (e vi(alo sni(eg " li)e i 3ale6eni7
(e3era +i(i (e le' /")ao /o' n(i7ovi0 noga0aL On'a +"(!e<
=Henerali- o9)iri i vo(ni)i C svi s" i2li " ra2!r.ani0 go0ila0a- ne 3na("4i ni sa0i
."'a. S!ra7ovi!a 1i(e'a i3(e'na+ila (e sve +inoveB .on(i)a- /(e2a'i(a i ar!il(eri(a C
sve (e !o 1ilo sa0o (e'na nesre6ena go0ila.
Ve4ina n(i7 nosila (e /o (e'n" vre4" 1ra2na na le6i0a- a sa s!rane- o /o(as"- visile
s" i0 o "3i)a0a /or)i(e. Dr"gi s" v".li- 'r5e4i i7 3a "3'e- s(ene o' .on(a .o(i s"
1ili na!ovareni /ri1oro0 3a ."7an(e i (a'ni0 os!a)i0a na0irni)a.
i is!i .on(i sl"5ili s" i 3a 7ran"- "!oli.o /o'esni(" 2!o i7 ni(e !re1alo nosi!i .ao
os!ale na0irni)e- nego s" i7- .a' 1i s.a/ali- o'0a7 'rali i s/re0ali 3a (elo. Nis"
+e.ali ni 'a i3'a7n"- ve4 1i se 1a)ali na n(i7 +i0 1i se s"rvali na 3e0l("- /a 1i o'
n(i7 s(e.li ono 2!o s" s0a!rali na(1ol(i0.
Ve4i 'io vo(s.e 1io se ras/ao. I3 n(i7ovi7 r"2evina o1ra3ovale s" se 0noge
go0ili)e o' osa0 'o 'ese! l("'i- .o(i s" i2li 3a(e'no i 0e6"so1no se /o0agali.
Ne.e o' !i7 go0ili)a i0ale s" svog .on(a- .o(i i0 (e v".ao /r!l(ag- /os"6e i
na0irni)e. Ina+e- sva!.o (e nosio /o (e'n" vre4".
Ove 0ale go0ili)e- /o!/"no o!)i(e/l(ene o' )(eline- vo'ile s" naro+i!- 3ase1an
5ivo!- i sva.oga !.o ni(e /riI/a'ao n(i7ov" 'r"2!v" g"rale s" o' se1e. Mlanovi
!a.ve 3a(e'ni)e 1ili s" nera3'vo(ni i 1ri5l(ivo s" se +"vali 'a i7 ne "vrs!e i ne
s(e'ine s glavnino0 vo(s.e. e2.o ono0e !.o (e i3g"1io svo(" +e!i)"D a( nig'(e ne
1i 0ogao na4i +ov(e.a .o(i 1i se i na(0an(e 3a n(ega /o1rin"o- ili
##%
.o(i 1i 0" ".a3ao i na(0an(" /o0o4. a.voga s" ne0ilosr'no !(erali +a. i o'
va!re- ni na n(" ni(e i0ao /ravo- /a 0" nis" 'avali ni 'a se ogri(e- a is!o !a.o
gonili s" ga o'asv"' g'(e 1i /o!ra5io s.loni2!e. Ovo gon(en(e ni(e /res!a(alo sve
'o!le 'o. !a( nesre!ni. ne 1i na2ao svo(e s!aro 'r"2!vo. Na/oleon (e svo(i0 o+i0a
gle'ao .a.o /rola3i ova 3ais!a nev(ero(a!na 0asa 1(eg"na)a i l("'i .o(i s" se
/ovla+ili 1e3 i.a.va re'a.
Pre's!avi!e se1i- ".oli.o (e !o 0og"4e- s!o 7il(a'a 1i(e'ni.a- na!ovareni7
vre4a0a- 1i(e'ni.a 2!o se /o2!a/a(" '"ga+.i0 1a!ina0a- o'(eveni7 "
na(+"'nova!i(e 'ron(.e- /"ne ga'a i ne+is!o4e- i3lo5eni7 svi0 "5asi0a gla'i i
nei0a2!ine. Do'a!e li !i0 'ron()i0a- .o(i s" 1ili 'o.a3 na("5asni(e 1i(e'e-
i31e3"0l(ene 93iono0i(e !i7 nesre!ni.a- /re's!avi!e li se1i ova 1li(e'a- 1la!o0
"/rl(ana i o' 'i0a /o)rn(ela l("'s.a li)a- "/ali7 o+i("- go!ovo "ga2ena /ogle'a-
ra31ar"2ene .ose- '"ge /rl(ave 1ra'e- !o 4e o/e! 1i!i sa0o 1li(e'a sli.a /ri3ora
2!o ga (e /r"5ala ova vo(s.a.
Mi s0o se 0"+no /ro1i(ali- /re/"2!eni sa0i se1i- .ro3 sn(e5ne /"s!in(e- (e'va
/ri0(e!ni0 /"!ovi0a- /re.o s!e/a i 1es.ra(ni7 1orovi7 2"0a.
" s" nesre!ni)i- .o(e (e ve4 o'avno 1ila i3n"rila gla' i 1oles!- /a'ali savla'ani
!ere!o0 1i(e'e- i i3'isali " s!ra2ni0 0".a0a i na(s"rovi(e0 o+a(". a0o s" o/e!
nasr!ali 1i(esno na .a.vog nesre!ni.a .a' 1i /os"0n(ali 'a 4e .o' n(ega na4i
5ive5ni7 na0irni)a- !e s" 0" i7 o!i0ali- "s/r.os n(egovo( o1rani i s!ra2ni0
.le!va0a.
a0o- o/e!- +"lo se .a.o /")a(" ve4 ras.o0a'ani le2evi /o' .on(s.i0 .o/i!i0a ili
!o+.ovi0a .ola- .o(a s" /rela3ila /re.o n(i7 i 0rvila i7B na 'r"go( s!rani +"lo se
s!en(an(e i 3a/o0agan(e 5r!ava- .o(e (e i3'ala snaga /a s" le5ale na /"!" 1ore4i
se /osl(e'n(i0 snaga0a s "5asno0 s0r4"- "0ir"4i 'ese! /"!a /ri(e no 2!o
i3'a7n".
On'(e /a.- o.o .on(s.e s!rvine- o!i0ale s" se i !".le /o5"'ne go0ile .o(e se nis"
0ogle nago'i!i o.o /o'(ele
##$!i7 s0r'l(ivi7 os!a!a.a. Do. s" (e'ni s(e.li 0eso- 'r"gi s" se 'o /o(asa
3avla+ili " .on(s.i le2 'a 1i i3 n(ega i2+"/ali (e!r" i sr)e.
Na sve s!rane "5asn"!a li)a- /ro0r3la i "na.a5ena 0ra3o0D Je'no0 ri(e+i C
sv"'a sa0o 3a/re/a2!enos!- s!ra7- gla' i s0r!D
Da 1i se i3'r5ali svi "'ar)i ovi7 s!ra7ovi!i7 nevol(a .o(e s" nas sa!irale- !re1alo (e
i0a!i vanre'n" snag" '"7a i ne/o.ole1l(iv" 7ra1ros!. Neo/7o'an "v(e! 1io (e 'a-
".oli.o s" o.olnos!i 1ivale o/asni(e- "s/ore'o s n(i0a ras!e i 0oralna snaga.
Do3voli!i 'a nas "5asni /ri3ori 'irn" i ovla'a(" na0a- 3na+ilo 1i i3re4i sa0o0 se1i
s0r!n" .a3n". Mov(e. (e 0orao 3a!vori!i svo(e sr)e 3a sva.i os(e4a( sa5al(en(a. .o
(e 1io 'ovol(no sre!an 'a " se1i sa0o0e na6e 'ovol(no snage /ro!iv !oli.i7 3ala-
!a( (e /o.a3ivao na(7la'ni(" 1e3os(e4a(nos! i neo'ol(iv" +vrs!in".
a.ve l("'e vi6ali s" .a.o "sre' svi7 ovi7 gro3o!a 0irno i ne"s!ra2ivo /o'nose
sve /ro0(ene svoga /oloI5a(a- .a.o /re3ir" sve o/asnos!i i .a.o se- 1e3
/res!an.a gle'a("4i " s0r! .o(a se (avl(ala " na(o'vra!ni(i0 o1li)i0a- navi.ava("
'a 1e3 i na(0an(e s!ra7a !o( s0r!i slo1o'no gle'a(" " o+i.
Hl"7i na sve "3vi.e 1ola .o(i s" 'o/irali sa svi7 s!rana- oni s" se- .a' 1i .a.av
nesre!ni. /ore' n(i7 /o'leIgao- o.re!ali o' n(ega- i 1e3 na(0an(eg '"2evnog
"31"6en(a /ro'"5avali svo( /"!.
a.o s" ove nesre!ne 5r!ve os!a(ale na/"2!ene na sni(eg"- 'i5"4i se 'o. s" (o2
i0ale snage- 3a!i0 1i /a'ale ne +"v2i ni o' .oga 0a i (e'n" "!(e2n" ri(e+- ne
naila3e4i ni na .oga !.o 1i s0a!rao svo(o0 '"5no24" 'a i0 0a " +e0"- 0a.ar i "
na(0an(o( si!ni)i- /ri!e.ne " /o0o4. Mi s0o ne/res!ano i2li .r"/ni0 .ora)i0a-
ni(e0i- 1e3 i(e'ne ri(e+i- o1orene glave- /ogle'a "/r!og " 3e0l(". I !e. .a' 1i /ala
no4- !a'a 1is0o se 3a"s!avl(ali.
##E
Savla'ani gla6" i "0oro0- ni !a'a se nis0o 0ogli o'0ori!i. re1alo (e /o2!o/o!o
na4i- a.o ne s!an a ono 1ar .a.av 3a.lon o' 7la'nog v(e!ra. Ula3ilo se " ."4e- "
2"/e- " 'vori2!a i /o' sva.i .rov .o(i 1i 1io /ri0i(e4en. :a ne.oli.o !ren"!a.a !" 1i
nas se nag"ralo !oli.o 'a vi2e ni!.o ni(e 0ogao ni "4i ni i3a4i. .o ne 1i 'o1io
0(es!a "n"!ra- !a( 1i se s0(es!io neg'(e is/re' vra!a- /re' ."4o0- is/o' 3i'a ili
neg'(e " 1li3ini. Prva 1riga 1ila (e 'a se na1ave 'rva i sla0a. :1og !oga- /en(ali
1is0o se i na .rovove o1li5n(i7 ."4a- /a 1is0o s n(i7 /rvo s.in"li sla0"- a .a' ni
!o ne 1i 1ilo 'ovol(no- on'a 1i 'o2ao re' na 'as.e i gre'e- ili 1i na .ra(" .ra(eva
1ila ra3orena )i(ela ."4a 'o /o'a- 0a'a s" se oni .o(i s" " !a.vi0 ."4a0a
/o!ra5ili s.loni2!e o/irali !o0e- /a +a. i 1ranili ."4" 93i+.o0 snago0. .o ne 1i
1io na !a( na+in is!(eran i3 !i7 ."4i)a " .o(i0a (e !ra5io "!o+i2!e- /ri(e!ila 0" (e
o/asnos! 'a ga /rog"!a /la0en- (er se +es!o 'oga6alo 'a (e oni .o(i nis" "s/(eli
/ro'ri(e!i " ."4" 3a/ale C .a.o 1i na !a( na+in one "n"!ra /risilili 'a i3a6". Ovo se
na(+e24e 'oga6alo .a' s" se vi2i o9)iri 7!(eli s0(es!i!i " !a.ve ."4e- a nis" 0ogli
is!(era!i one .o(i s" ve4 1ili "2li.
U !a.vi0 sl"+a(evi0a ni(e /reos!a(alo ni2!a 'r"go nego 'a se /reno4i /o' ve'ri0
ne1o0. Osi0 !oga- 'ovi(ali s" se i na !a( na+in 2!o s" r"2ili ."4e 'o !e0le(a- /a !"
gra6" 'i(elili i30e6" se1e i o' n(e /ravili sv"' nao.olo s.loni2!a. Ka' 1i na+inili
s.loni2!a- 3avisno o' /rili.a lo5ili 1i va!r"- i sva.i +lan ove +es!i)e /o7i!ao 1i 'a
/o0ogne " /ri/re0an(" ve+ere.
Do. s" (e'ni ."7ali .a2"- 'r"gi s" 0i(esili !i(es!o .o(e 1i /osli(e 3a/re!ali " 5ar.
On'a 1i i3 svo(i7 vre4i)a va'ili .o0a'e .on(s.og 0esa .o(e 1i "s/"! /o."/ili- /a
s" ga /e.li na 5ar".
Ka2a (e 1ila sva.o'nevna 7rana. Ali- .a.va li (e sa0o 1ila !a .a2aD Ka.o (e 1ilo
ne0og"4e na1avi!i +is!" vo'" (er s" svi i3vori i sve 1are 1ili 3ale6eni- " .a3ane s"
!r/ali sni(eg- !o/ili ga na va!ri i !o i0 (e sl"5ilo "0(es!o vo'e.
##&U !" )rn"- 1la!n(av" vo'" s!avl(ali s" 0an(e ili vi2e 1ra2na i ."7ali ga sve 'o.
s0(esa ne 1i /os!ala .a2as!a. :a!i0 1i (e osolili ili- a.o nis" i0ali soli- "s"li " n("
'va!ri 92e.a- /a (o( na !a( na+in o'"3i0ali 1l("!avos!. a.o (e ova .a2a /o svo(o(
!a0no( 1o(i /o's(e4ala na )rn" ("7" s!ari7 S/ar!ana)a.
Do. s" (e'ni /ri/re0ali ov" )rn" .a2" .o(a (e 1ila sli+na li(e/."- 'r"gi s" /osi/ali
1ar"!o0 i3 92e.a 0eso .o(e (e 1ilo na va!ri. Posli(e ova.ve ve+ere- svi 1i "1r3o
3as/ali '"1o.i0 sno0- savla'ani "0oro0 i !ere!o0 ra3novrsni7 nevol(a- 'a 1i
'r"goga 'ana i3nova 3a/o+eli is!i 0"+ni 5ivo!.
Mi0 1i osvan"la 3ora- svi s" "s!a(ali ia.o ni!.o ni(e 'avao ni.a.av 3na. 3a
/ola3a.. I +i!ava 0asa s/on!ano 1i na/"2!ala /rivre0eni logor i .ren"la 'al(e.. .AJ
a.o (e /ro!e.lo 'va'ese! 'ana. :a !o vri(e0e vo(s.a (e na /"!" os!avila 'v(es!a
7il(a'a l("'i i /e! s!o!ina !o/ova- 'a 1i se na .ra(" "!o/ila " Bere3ini .ao .a'
/lanins.a ri(e.a nes!ane " '"1ini /onora.
Na 'an ?. 'e)e01ra- 'o. (e os!a!a. vo(s.e go!ovo i3'isao " Vilni- Na/oleon (e- na
naval(ivan(e na/"l(s.og .ral(a- !ali(ans.og vi)e.ral( a i svo(i7 glavni7 vo(s.ovo6a
o!/"!ovao i3 S0orgoni(a na saoni)a0a 3a ;ran)"s.". U !o vri(e0e 7la'no4a (e
'os!igla 'va'ese! i se'a0 s!"/n(eva is/o' n"le.
#E. 'e)e01ra Na/oleon se " (e'ni0 lo2i0 .oli0a 3a"s!avio /re' vra!i0a "ileri(a-
.o(a s" na(/ri(e o'1ili 'a 0" o!vore (er s" svi 0islili 'a (e (o2 " Vilni.
Dr"gi 'an /o n(egov" /ovra!."- na(vi2e 'r5avne vlas!i /o3'ravi2e ga
'o1ro'o2li)o0.
#>. (an"ara #E#F. go'ine Sena! (e 0inis!r" vo(s.e 'ao na ras/olagan(e !ris!a
/e'ese! 7il(a'a l("'i.
A #N. 0ar!a s!i5e glas 'a se Pr"s.a o!)i(e/ila.
I3v(e2!a( Ren4a Bo"rgeoisa.
#>N
:a vri(e0e '"ga +e!iri 0(ese)a- )i(ela ;ran)"s.a +inila se .ao (e'no veli.o
vo(ni+.o 31ori2!e.
#?. a/rila Na/oleon /onovo na/"s!i Pari3 na +el" svo(i7 0la'i7 legi(a.
Ve4 #. 0a(a 1io (e " Lii!3en" *Li+en",- s/re0an 'a sa svo(i7 'v(es!a /e'ese!
7il(a'a vo(ni.a na/a'ne r"s.o/r"s." vo(s.". Dv(es!a 7il(a'a ;ran)"3a- sa /e'ese!
7il(a'a Sasa- Bavara)a- Ves!8ala)a- Vir!e01er5ana i Ber5ana .rene o/e! /o'
n(egovo0 3as!avo0. Div 3a .oga s" 0islili 'a (e savla'an- o/e! (e /o'igao glav"<
0a(.a3e0I(a o/e! (e novo0 snago0 na/o(ila An!e(a.
Kao i "vi(e.- i sa'a s" n(egovi /rvi "'ar)i 1ili s!ra2ni i o'l"+ni. Save3ni+.a ar0i(a
(e na 1o(no0 /ol(" .o' Lii!3ena os!avila !rinaes! 7il(a'a vo(ni.a- 2!o 0r!vi7 2!o
ran(eni7- i "3 !o (e /alo " r".e ne/ri(a!el(" 'vi(e 7il(a'e 3aro1l(eni.a. Ovi 0la'i
regr"!i (o2 /ri /rvi0 s"'ari0a /o.a3ali s" se .ao ve!erani- 'o. se Na/oleon
i3lagao .ao .a.av /o!/or"+ni..
Dr"goga 'ana on "/"!i svo(o( vo(s)i ov" /ro.la0a)i(" <
=Vo(ni)iD
Ja sa0 s va0a 3a'ovol(an< i3vr2ili s!e ono 2!o sa0 o' vas o+e.ivao. Bi!.a .o'
Lii!3ena na'0a2ila (e 1i!.e .o' A"s!erli!3a- Jene- ;rie'lan'a- /a i sa0e Mos.ve.
:a sa0o (e'an 'an vi s!e "ni2!ili i3'a(ni+." 3av(er" svo(i7 ne/ri(a!el(a. Mi 4e0o !e
a!are o'1a)i!i " n(i7ove ga'ne .ra(eve i3 .o(i7 se ne4e s0(e!i ni 0a.n"!i< ne.a
os!an" " svo(i0 le'eni0 /"s!in(a0a- " !o0 gni(e3'" ro/s!va- 1ar1ars!va i na(ni5e
/o.varenos!i- g'(e se +ov(e. sro3ao 'o 5ivo!in(eD Va2e 3asl"ge 3a /rosvi(e4en"
Evro/" s" veli.e. Vo(ni)iD ;ran)"s.a- I!ali(a i N(e0a+.a i3ri+" va0 svo("
3a7valnos!DA
Po1(e'a .o' Lii!3ena o!vorila (e /onovo vra!a Dres'ena sas.o0 .ral(". Na 'an E.
0a(a /re' n(i0 (e "2la 8ran)"s.a vo(s.aB &. (e )ar nare'io 'a se /o'igne 0os!
/re.o El1e- i3a .o(e se 1io /ov".ao ne/ri(a!el(B >N. on
#>#ga (e s!igao i savla'ao na n(egovi0 "!vr6eni0 /olo5a(i0a .o' Ba"!3ena
*Ba")en,B >#. nas!avio (e /o1(e'onosni /o7o'- i " !a 'va 'ana Na/oleon (e i3veo
na(savr2eni(e 0anevre ra!ne v(e2!ineB R"si i Pr"si i0ali s" osa0naes! 7il(a'a
0r!vi7 i ran(eni7 a !ri 7il(a'e (e 3aro1l(eno.
Sli(e'e4eg 'ana- " (e'no0 lo2e i3ve'eno0 /o3a'ins.o0 o.r2a("- general Br"vere
*Bri(er, i3g"1i o1(e noge- a .on(i+.i generali Kirgener *Kir5ner, i D"ro) /ogin" o'
is!og !o/ovs.og !ane!a.
Save3ni+.a vo(s.a nala3ila se " /o!/"no0 o's!"/an("< /re2la (e Neisse *Na(s,-
\"eiss *Kva(s, i Bo1er i /osli(e 1i!.e .o' S/ro!ave- g'(e (o( (e Se1as!iani 3a/li(enio
'va'ese! 'va !o/a- osa0'ese! !ere!ni7 .ola i /e!s!o l("'i- nas!avila se (o2 1r5e
/ovla+i!i. Na/oleon (" (e gonio " s!o/"- i ni(e (o( 'ao ni !ren"!.a /re'a7aB g'(e s"
oni logorovali ("+e C !" (e on 1io 'anas.
>&. gro8 @"valov- a6"!an! r"s.og )ara- i /r"s.i general Kleis! *Kla(s!, (avi2e se
/re's!ra5a0a 'a 3a!ra5e /ri0ir(e.
S"!ra'an (e o'r5an " 'vor)" " Liegni!3" sas!ana.- ali 1e3 "s/(e7a.
A"s!ri(a (e ve4 /o0i2l(ala 'a is!"/i i3 save3a. Da 1i os!ala 2!o (e 0og"4e
ne"!ralni(a- ona se /on"'i 'a /oIsre'"(e- i n(ena /on"'a 1i /ri0l(ena. Plo' !og
/osre'ovan(a 1ilo (e /ri0ir(e 3a.l("+eno " Pleissvvi!3" *Pla(svi), G. ("na.
O'0a7 3a!i0 sas!a se .ongres " Prag" 'a /regovara o 0ir"- ali (e 0ir 1io
ne0og"4. Save3ni)i s" !ra5ili 'a grani)e )arevine 1"'" Ra(na- Al/e i ri(e.a Me"se.
Na/oleon (e !a( 3a7!(ev s0a!rao "vre'o0- i /regovori se /re.in"2e. A"s!ri(a
/ri(e6e na s!ran" .oali)i(e- i ra!- (er se (e'ino n(i0e 0oglo 'o4i 'o .ona+nog
r(e2en(a- /onovo o!/o+e.
Ne/ri(a!el(i s" se o/e! na2li na 1o(no0 /ol(". ;ran)"3i s" se nala3ili na 'esno(
o1ali El1e- " sr)" Sas.e- 2a !ris!a 7il(a'a vo(ni.a- o' .o(i7 (e +e!r'ese! 7il(a'a
o!/a
#>>
'alo na .on(i)". Save3ni+.i s"vereni ras/olagali s" sa /e!s!o 7il(a'a- ra+"na("4i !"
i s!o 7il(a'a .on(ani.a- !a.o 'a s" o'0a7 0ogli .ren"!i " !ri /rav)a C na Berlin-
@les." i Me2.".
Na/oleon se ni(e 31"nio !oli.o0 1ro(+ano0 na'0o4no24" ne/ri(a!el(a- ve4 (e
"o1i+a(eno0 1r3ino0 s0(es!a /re2ao " o8en3iv". Svo(" vo(s." /o'i(elio (e " !ri
gr"/e. Je'na (e !re1alo 'a /o6e na Berlin C /ro!iv R"sa i @ve6ana- 'r"ga (e os!ala
'a 'r5i /olo5a(e .o' Dres'ena i 'a /ra!i .re!an(e r"s.e vo(s.e " Me2.o(- a s
!re4o0 (e sa0 /o2ao /ro!iv Blii)7era *Bli7er,- /o2!o (e " Li!avi os!avio i3v(esn"
re3erv".
Blii)7era (e s!igao i /o!isn"o- ali 3a vri(e0e !og nas!"/an(a 3a ne/ri(a!el(e0
Na/oleon (e sa3nao 'a s" save3ni)i sa s!o osa0'ese! 7il(a'a vo(ni.a na/ali
2e3'ese! 7il(a'a n(egovi7 l("'i .o(i s" os!ali .o' Dres'ena. O' svog ar0i(s.og
.or/"sa- on o'vo(i !ri'ese! /e! 7il(a'a vo(ni.a i /ove'e i7 sa so1o0. Do. s"
save3ni)i s0a!rali 'a (e Na/oleon (o2 " /o!(eri 3a Blii)7ero0- on i0 se /ri1li5avao
.ao 0"n(a- s0r!onosan .ao gro0.
Na 'an >&. a"g"s!a save3ni)i /onovo na/a'o2e na Dres'en- ali 1"'" o'1i(eni.
I'"4eg 'ana /onovi2e na/a' )(elo."/no0 svo(o0 vo(s.o0- .o(a 1i slo0l(ena i
ra31i(ena. Sva !a vo(s.a .o(a se 1orila /re' o+i0a sa0og )ara Ale.san'ra 1ila (e
(e'nog !ren"!.a " o/asnos!i 'a 1"'e /o!/"no "ni2!ena- i 0ogla se s/asi!i (e'ino
/o )i(en" +e!r'ese! 7il(a'a l("'i .o(i s" os!ali na 1o(i2!".
U !o( 1i)i Morea" *Moro, (e i3g"1io o1(e noge o' /rvog !ane!a .o(e (e i31a)ila
)ars.a gar'a. o/o0 (e ni2anio sa0 Na/oleon. Sa'a se /onovilo ono 2!o (e 1ilo
"o1i+a(eno " !a.vi0 /rili.a0a. Sli(e'e4eg 'ana na.on ovog s!ra7ovi!og
.rvo/roli4a- " Dres'en 'o6e (e'an a"s!ri(s.i agen! s /ri(a!el(s.i0 i3(ava0a. Ali-
!e. 2!o s" /regovori 3a/o+eli- s!i5e glas 'a (e @les.a vo(s.a .o(a (e gonila Blii)7era
i3g"1ila 'va'ese! i /e! 7il(a'a l("'i- a ona /o' Berna'o!!eo0- .o(a (e i2la na
Berlin s!ra7ovi!o
#>F/o!"+enaB na/o.on- 'a (e go!ovo )i(eli .or/"s generala Van'a00ea- .o(i (e
gonio R"se i A"s!ri(an)e- a .o(i (e 1io 3a !re4in" sla1i(i o' ne/ri(a!el(s.e vo(s.e-
/o!isn"la ova ne/ri(a!el(s.a 0asa- .o(a se na !ren"!a. 3a"s!avila " svo0 1i(eg" i
/ri0i(e!ila svo(" na'0o4nos!.
a.o (e 3a/o+eo ova( +"veni /o7o' i3 #E#G. go'ine- " .o0e (e Na/oleon
/o1(e6ivao g'(e go' se /o(avio- a 1io /o1i(e6en na sva.o0 0(es!" g'(e ni(e 1io
/ris"!an.
Na ove vi(es!i /regovori s" /re.in"!i. e. 2!o se Na/oleon o/oravio o' 1oles!i 3a
.o(" se 0islilo 'a (e /ro"3ro.ovana !rovan(e0- /o2ao (e na Mag'e1"rg. Na0(era
0" (e 1ila 'a s 1o.a "+ini (e'an s.o. na Berlin i 'a ga- /re2av2i El1" .o'
Piir!!e01erga osvo(i. Prvi .or/"si 1ili s" ve4 s!igli 'o Piir!!e01erga- .a' s!i5e
(e'no /is0o vir!e01er2.og .ral(a- .o(i0 on (avl(a 'a (e Bavars.a /re2la na
/ro!ivni+." s!ran"- i 'a s" se- 1e3 o1(ave ra!a i 1e3 /re!7o'nog sao/4en(a- o1(e
vo(s.e- a"s!ri(s.a i 1avars.a- .o(e s" logorovale na o1ala0a Inna- s(e'inile. Osi0
!oga- osa0'ese! 7il(a'a l("'i /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 generala Vre'ea na/re'"(e
/re0a Ra(ni. I na/o.on- 'a (e Piir!!e01erg- ia.o " sr)" v(eran svo0e save3"- ali
/o' /ri!is.o0 !e na'0o4ne 0ase- 1io /risil(en 'a (o( /ri'r"5i svo(" vo(s.". U !o."
/e!naes! 'ana s!o 7il(a'a vo(ni.a o/.olilo (e Main3 *Ma(n),.
A"s!ri(a se /rva o'0e!n"la- a n(e3in /ri0(er sli(e'ili s" i os!ali.
a.o (e- 3a (e'an sa!- i30i(en(en Na/oleonov /lan- .o(i (e on s0i2l(ao /"na 'va
0(ese)a- /lan 3a +i(e i3vr2en(e (e on 1io sve /ri/re0io. U0(es!o 'a save3ni.e
/o!isne i30e6" El1e i Saale- /o' 3a2!i!o0 "!vr6eni7 0(es!a i s.la'i2!a " orge""-
Mag'e1"rg"- Pi!!e01erg" i Oa01"rg"- "0(es!o 'a ra! /renese na 3e0l(i2!e
i30e6" El1e i O're- g'(e (e 8ran)"s.a vo(s.a ve4 i0ala " r".a0a Hlogo"- Ciis!rin i
S!e!!in- Na/oleon o'l"+i 'a se /ov"+e /re0a Ra(niB ali 1ilo (e /o!re1no 'a na(/ri(e
/o!"+e "(e'in(ene ne/ri(a!el(e 'a 1i i7 na !a( na+in s/ri(e+io 'a ga
#>G
gone " n(egov" /ovla+en(". S!oga- "0(es!o 'a se /ov"+e is/re' n(i7- on i0 /o6e
" s"sre! i s".o1i se s n(i0a .o' Lei/3iga *La(/)ig,. ;ran)"3i i save3ni)i na6o2e se
o/e! li)e0 " li)e. ;ran)"3i sa s!o /e'ese! 7il(a'a 1ora)a i 2es!o !o/ova- a
save3ni)i sa !ris!a /e'ese! 7il(a'a i ar!il(eri(o0 'va/"! (a+o0 o' ;ran)"s.e.
Jo2 is!oga 'ana 3a/o'(ene se 1or1a .o(a (e !ra(ala osa0 sa!i. ;ran)"s.a vo(s.a
/o1(e6"(e- ali (e'an ar0i(s.i .or/"s .o(i (e !re1alo 'a 'o6e i3 Dres'ena i 'a
osig"ra /ora3 ne/ri(a!el(a- ni(e s!igao. Pa i/a.- ;ran)"3i /reno4i2e na 1o(no0
/ol(".
R"s.a i a"s!ri(s.a vo(s.a 'o1i2e #$. /o(a+an(e- a #E. na/a'o2e.
Me!iri sa!a 8ran)"s.a vo(s.a 1orila se s "s/(e7o0. Ali- na(e'an/"!- !ri'ese! 7il(a'a
Sasa- .o(i s" 3a"3i0ali (e'an o' na(va5ni(i7 /olo5a(a- /ri(e6e na s!ran" ne/ri(a!el(a
i "/eri 2e3'ese! !o/ova na ;ran)"3e. Ova i3'a(a 1ila (e !oli.o ne+"vena- i ova
/ro0(ena !a.o s!ra2na- 'a se +inilo 'a (e sve i3g"1l(eno.
Na/oleon 'o("ri s /olovino0 svo(e gar'e i na/a'ne Sase. O'0a7 i7 /o!isne
is/re' se1e- o!0e i0 (e'an 'io ar!il(eri(e- /a i7 s!a'e !"4i n(i7ovi0 vlas!i!i0
!o/ovi0a- .o(e s" oni sa0i 1ili na/"nili. Save3ni)i se /ov"."- (er s" 3a !a 'va
'ana i3g"1ili s!o /e'ese! 7il(a'a l("'i. I ov" no4 8ran)"s.i s" vo(ni)i /roveli na
1o(i2!".
e2.a ar!il(eri(a- ia.o ni(e 0ogla "s/os!avi!i /o!/"n" ravno!e5"- 1ar (e "0an(ila
ona( veli.i nesra30(er- /a (e !re4a 1i!.a /r"5ala /ovol(ni(e i3gle'e. Me6"!i0-
Na/oleon" (avi2e 'a i0a (o2 sa0o 5e3'ese! 7il(a'a 0e!a.a 0"ni)i(e- (er (e 3a
/osl(e'n(e 'vi(e 1i!.e is/al(eno 'v(es!a 'va'ese! 7il(a'a 0e!a.a. :a!o (e !re1alo
/o0i2l(a!i na /ovla+en(e. Re3"l!a! 'vi(" /o1(e'a 1io (e i3g"1l(enB "3al"' (e
5r!vovano /e'ese! 7il(a'a l("'i.
O.o 'va sa!a "("!ro o!/o+elo (e /ovla+en(e /re0a Lei/3ig". re1alo (e 'a se
ar0i(a /ov"+e i3a Els!era- 'a
#>?s!"/i " ve3" s Er8"r!o0 o'a.le (e !re1alo 'a s!igne /o!re1na 0"ni)i(a. Ali-
o's!"/an(e se ni(e 0oglo i3vr2i!i !a.o ne/ri0(e!no a 'a !o ne /ro1"'i ne/ri(a!el(a.
On (e " /o+e!." 'r5ao 'a se /ri/re0a na/a'- /a se i sa0 s!avio " /ri/ravnos!.
No- "s.oro (e sa3nao /rav" is!in". Po1(e'onosni ;ran)"3i se- 'a.le- /ovla+eD Oni
nis" 3nali 3a2!o !o +ine- ali s" i/a. 7!(eli 'a !o is.oris!e. Ka' (e /o+elo svan(iva!i-
save3ni)i na/a'o2e 8ran)"s.e 3ala3ni)e i s n(i0a "6o2e " Lei/3ig. ;ran)"s.i
vo(ni)i na+as 3as!a'o2e- a 3a!i0 se vra!i2e i /os!avi2e 8ron! /re0a ne/ri(a!el("B
1orili s" se .ora. /o .ora.- 'a 1i na !a( na+in svo(o( vo(s)i 'ali vre0ena 'a /ri(e6e
(e'ini 0os! na Els!er" .o(i (e os!ao 3a o's!"/an(e. Na(e'an/"!- 3a+" se "5asna
e.s/lo3i(a- sve se "3ne0iri- i na.on ras/i!ivan(a s!i5e i3v(e2!a( 'a (e ne.i nare'ni.-
1e3 i.a.ve nare'1e svoga s!ar(e2ine- 1a)io 0os! " 3ra.. Na !a( na+in +e!r'ese!
7il(a'a ;ran)"3a- .o(e (e gonilo 'v(es!a 7il(a'a R"sa i A"s!ri(ana)a- 1ilo (e
o'vo(eno o' svo(e ar0i(e (e'no0 valovi!o0 ri(e.o0B oni s" 0orali ili 'a se
/re'a(" ili 'a 'o/"s!e 'a i7 sve /o1i(". Je'an 'io ove vo(s.e "!o/io se " ri(e)i- a
'r"gi (e na2ao s0r! /o' r"2evina0a /re'gra6a Rans!a'.
;ran)"s.a vo(s.a s!i5e >N. " Peissen8els *Va(sen8els,- i Na/oleon (e !e. !" sa3nao
3a svo(e g"1i!.e. Kne3 Ponia!o^s.i- general Vial *Vi(al,- D"0o"!ier *Di0"!(e,- i
Ro)7a01ea" *Ro2a01o, "!o/ili s" se ili /ogin"liB 0os.ovs.i .ne3- vo(vo'a
Mar0on!- generali So"7an *S"an,- Co0/ans- La!o"rMo"1o"rg i ;rie'ri)7 1ili s"
ran(eni- /rin) E0il o' Dar0s!a'!a- gro8 Oo)71erg *Oo71erg,- generali La"ris!on
*Loris!on,- Del0as- Ro3nie).v *Ro3n(e).i,- Krasins.v- Valorv- Ber!ran'- Dorsenne-
Colo0v *Kolo0i,- Broni.o^s.U- Sivovi!3 *Sivovi),- Mala.ovs.v- Ra"!ens!ra")7
*Ra"!en2!ra"7, i S!o).7orn *@!o.7orn, 1ili s" 3aro1l(eni. Na 'n" Els!era i /o'
r"2evina0a /re'gra6a ;ra"enrisen os!avili s" 'ese! 7il(a'a 0r!vi7- /e!naes!
7il(a'a 3aro1l(eni7- /e!s!o !o/ova i /e!s!o .ola.
#>%
@!o se /a. !i+e os!a!a.a !r"/a Ra(ns.og save3a- on se ra31(e5ao na /"!" o'
Lei/3iga 'o Peissen8elsa. Ka' (e s!igla " Er8"r!- a !o (e 1ilo >F- 8ran)"s.a vo(s.a
1ila (e sve'ena na 8ran)"s.e +e!e- na o!/rili.e osa0'ese! 7il(a'a vo(ni.a.
Na/oleon (e s!igao " S)7lii)7!ern *Sli7!ern, >E. i !" (e 'o1io sig"ran i3v(e2!a( o
.re!an(" a"s!ri(s.o1avars.e vo(s.eB ona (e i3vr2ila "1r3ani 0ar2 i /ris/(ela na
Ma(n".
Na 'an FN. o.!o1ra ona (e s!a(ala " 1o(no0 /ore!." /re' Oana"o0 'a 1i
Na/oleon" /re/ri(e+ila /"! 3a ;ran.8"r!. Na n(" (e nai2la 8ran)"s.a vo(s.a- s"'arila
se s n(o0- /o!".la 2es! 7il(a'a l("'i- i ?- %. i $. nove01ra /re2la /re.o Ra(ne.
&. nove01ra Na/oleon se vra!io " Pari3.
" ga (e s!i3ao "'ar 3a "'aro0. U!(e)a( i3vana /renosio se i na "n"!ra2n(os!B
/osli(e R"si(e N(e0a+.a- /oIsli(e N(e0a+.e I!ali(a- /osli(e I!ali(e C ;ran)"s.aD
Bi!.a .o' Oana"a 'ala (e /ovo' 3a sa3ivan(e nove .on8eren)i(e. Bar"n
Sain!Aignan *Sen!En(an,- .ne3 Me!!erni)7 *Me!erni7,- gro8 Nesselro'e i lor'
A1er'een *A1er'in, sas!ali s" se " ;ran.8"r!". Na/oleon" (e o1e4an 0ir /o'
"v(e!o0 'a na/"s!i Ra(ns.i save3 i 'a se o're.ne Pol(s.e i la1s.i7 /o.ra(ina.
;ran)"s.a (e i0ala os!a!i " svo(i0 /riro'ni0 grani)a0a- i30e6" Al/a i Ra(ne.
Na/o.on- i " I!ali(i 4e se o're'i!i grani)e .o(e 4e ;ran)"s." 'i(eli!i o' a"s!ri(s.e
0onar7i(e.
Na/oleon (e /ris!ao na ove "v(e!e- !e (e Sena!" i S."/2!ini /o'nio /ro!o.ol
/regovora- i3(aviv2i 'a (e vol(an 'a "+ini !ra5ene 5r!ve. :a.ono'avno !i(elo-
ne3a'ovol(no 2!o 0" (e Na/oleon na0e!n"o /re's(e'ni.a- a ni(e 0" /re!7o'no
/o'nio lis!" .an'i'a!a- (e'va (e 'o+e.alo ov" /rili."- /a (e i0enovalo .o0isi(" o'
/e! +lanova- .o(a (e !re1alo 'a /ro"+i ova( /ro!o.ol /regovora. Mlanovi .o0isi(e-
/o3na!i .ao /ro!ivni)i )ars.og sis!e0a- 1ili s" gos/o'a Laine *Lene,- Hallois
*Haloa, i ;la"gerg"es *;lo5erg,- Ravno"ar' *Ra(n"ar, i Maine 'e Biran *Men
#>$'e Biran,. Oni s" 1ili sas!avili (e'n" /e!i)i(" i " n(o( s/o0en"li ri(e+ slo1o'a-
.o(a se ni(e s/o0in(ala /"ni7 (e'anaes! go'ina. Na/oleon (e ra3'erao !" /e!i)i(" i
ras/"s!io 3a.ono'avno !i(elo. Do. se ovo 'oga6alo- " ;ran)"s.o( s" i31ile na
vi'(elo /rave na0(ere save3ni+.i7 vla'ara- .o(e nis" 1ile " s.la'" s n(i7ovi0
la5ni0 /ro!o.oli0a. Is!o .ao i ne.a' " Prag"- oni s" i sa' i2li 3a !i0 'a 'o1i(" na
vre0en". a.o s" /re.in"li .on8eren)i("- "3 o1e4an(e 'a 4e se o/e! "s.oro sas!a!i
novi .ongres " C7a!illon" na Seini. o (e " is!o vri(e0e 1io i i3a3ov i "vre'a.
Na/oleon (e /ri7va!io /rvo i /o+eo 'a se s/re0a 3a ovo 'r"go. >?. (an"ara
os!avio (e Pari3- os!aviv2i svo(" 5en" i sina 3a2!i!i o9)ira naro'ne gar'e.
Carevina (e 1ila na/a'n"!a sa svi7 s!rana. A"s!ri(an)i s" 1ili /ro'rli " I!ali("B
Engle3i s" /re2li Bi'assoa *Bi'asoa, i /o(avili se na gre1eni0a Pirene(aB
S)7^ar!3en1erg *Svar)en1erg, (e /ro'irao .ro3 @vi)ars." s vo(s.o0 o' s!o
/e'ese! 7il(a'a l("'iB Bl")7er (e sa s!o !ri'ese! 7il(a'a Pr"sa /ro2ao .ro3
;ran.8"r!- Berna'o!!e (e 3a"3eo Oolan'i("- i sa 'ese! 7il(a'a @ve6ana i Sasa
/ro'ro " Belgi(". I se'a0 s!o!ina 7il(a'a 1ora)a /re.al(eni7 svo(i0 vlas!i!i0
/ora3i0a " veli.o( 2.oli na/oleonovi7 ra!ova /ro'iralo (e " sr)e ;ran)"s.e- sa
(e'no0 (e'ino0 lo3in.o0< =Pari3D Pari3DA
Na/oleon (e s!a(ao sa0 /ro!iv )i(elog svi(e!a. Sa s!o /e'ese! 7il(a'a vo(ni.a 1io (e
(e'va " s!an(" 'a 0" se s"/ro!s!avi. Ali- on (e o/e! na2ao- ia.o ne s!aro
/ov(eren(e- a ono 1ar '"7 svo(i7 0la'i7 'ana< /o7o' o' #E#G. 1i! 4e re0e.'(elo
s!ra!egi(e.
Je'ni0 svo(i0 /ogle'o0 on (e sve "o+io. Maison" *Me3on, (e nare'io 'a 3a'r5i
Berna'o!!a " Belgi(iB A"gerea" *O5ero, 4e /o4i " LUon- " s"sre! A"s!ri(an)i0aB
So"l! 4e 3a'r5a!i Engle3e i3a Loire- a on sa0 "3eo (e na se1e 'a se ogle'a sa
Blii)7ero0 i S)7^ar!3en1ergo0.
Sa svo(i7 2e3'ese! 7il(a'a vo(ni.a on se 1a)io i30e6" n(i7 'vo(i)e- ("rio (e o'
(e'ne vo(s.e 'o 'r"ge- Blii)7era
#>E
8e)
(e "ni2!io .o' C7a0/a"1er!a *@a0/o1era,- Mon!0iraila *Mon0ira(a, i
C7a!ea"7ierrv(a *@a!o(eri(a,. U 'ese! 'ana Na/oleon (e i3vo(evao /e! /o1(e'aB
save3ni)i s" i3g"1ili 'eve'ese! 7il(a'a l("'i.
Sa'a o!/o+e2e novi /regovori " C7a!illon" na Seini- ali s" save3ni+.i s"vereni
/os!avl(ali sve ne0og"4i(e "v(e!e i !ra5ili sve vi2e. :a7!i(evali s" ne sa0o 'a se
Na/oleon o're.ne osvo(eni7 3e0al(a nego i 'a se grani)e re/"1li.e sve'" na
grani)e ne.a'a2n(e 0onar7i(e.
Na/oleon i0 (e na !o o'govorio oni0 lavovs.i0 s.o.o0 .o(i (e 1io svo(s!ven sa0o
n(e0". S.o+io (e i3 MerU(a na Seini " Craonne *Kraon,- i3 Craonnea " Rei0s- i3
Rei0sa " Sain!Di3ier *SenDi3(e,. H'(e (e go' nai2ao na ne/ri(a!el(a- on ga (e
o'agnao< ov'(e ga /o!isn"o a !a0o "ni2!io. Ali- ne/ri(a!el( se /onovo /ri."/l(ao
i3a n(egovi7 le6a- i 0a'a ne/re.i'no !"+en- on (e i/a. /ro'irao na/ri(e'.
H'(e ni(e 1ilo Na/oleona- ni(e 1ilo ni n(egove sre4e. Engle3i s" 1ili "2li " Bor'ea"Q
*Bor'o,B A"s!ri(an)i s" 3a"3eli LUonB 1elgi(s.a ar0i(a- "'r"5ena s os!a)i0a
Bl")7erove vo(s.e- /onovo 0" se /o(avila 3a le6i0a. N(egovi generali 1ili s"
3a0oreni i !ro0i. U.ra2eni or'ens.i0 len!a0a- /ri!isn"!i !i!"la0a i "'avi(eni "
3la!"- 1ili s" i3g"1ili vol(" 3a 1or1". ri /"!a s" i0 i30i)ali Pr"si- .o(i s" !a.o re4i
1ili " n(i7ovi0 r".a0a< /rvi /"! na li(evo( o1ali Marne- 31og naglog 0ra3a .o(i (e
1ar"2!ine i 0o+vare " .o(i0a 1i 0orali 'a /ro/a'n" 3ale'io i "+inio /rola3ni0aB
'r"gi /"! na ri(e)i Aisne *En,- 31og /re'a(e Soissonsa *Soason,- .o(i i0 (e o!vorio
/rola3 " !ren"!." .a' vi2e nis" 0ogli na!ragB na/o.on .o' Craonnea- 31og
Mar0on!ove ne0arnos!i- .o(i (e 'o/"s!io 'a 0" " (e'no0 no4no0 /re/a'"
o'nes" 'o1ar 'io ra!ne s/re0e.
Ovi 0ra+ni /re'3na)i nis" i30a.li Na/oleonov" o."B on (e os(e!io 'a ;ran)"s.a-
"na!o+ svi0 n(egovi0 na/ori0a- .li3i i3 n(egovi7 r".". I3g"1iv2i na'" 'a 4e " n(o(
sa+"va!i svo(e /ri(es!ol(e- on (e 5elio 'a 1ar " n(o( i3vo("(e
& Na/oleon
#>&svo( gro1- i +inio (e sve 0og"4e .o' Ar)iss"rA"1ea *ArsisirO1, i .o'
Sain!Di3iera 'a ga /ogo'i ne/ri(a!el(s.o 3rno. Ali "3al"' C 0e)i i !o/ovi 1ili s" 0"
save3ni)i.
Na 'an >&. 0ar!a (avi2e 0" " roves- g'(e (e 1io " /o!(eri 3a ne/ri(a!el(e0- 'a
R"si i Pr"si " 3a!voreni0 .olona0a i'" na Pari3.
On s0(es!a .ren"- i #. a/rila s!i5e " ;on!aine1lea"- i 'o3na 'a (e Mar0on!- 'an
rani(e- o.o /e! sa!i "ve+e- .a/i!"lirao- i 'a se save3ni)i o' ("!ros nala3e "
/ri(es!olni)i.
Na/oleon" s" os!ala !ri i31ora.
I0ao (e (o2 /e'ese! 7il(a'a vo(ni.a- na(7ra1ri(i7 i na(o'ani(i7 na svi(e!". Da
osig"ra se1i n(i7ov" o'anos!- !re1alo (e sa0o 'a s!are generale- .o(i s" 0ogli
sa0o 'a sve i3g"1e- 3a0i(eni 0la'i0 /".ovni)i0a- .o(i s" i0ali i3gle'a 'a sve
'o1i(". Na n(egov (o2 i sa' 0o4an /o3iv 0ogao 1i 'a se /o'igne naro'- ali on'a
1i 1io 5r!vovan Pari3- (er 1i ga ne/ri(a!el(- /ri /ovla+en("- 3a/alioB sa0o (e'an
naro' /ris!ao (e 'a se s/asi !a.vi0 sre's!vi0a< !o s" 1ili R"si.
Dr"gi /"! 1io (e 'a /ri'o1i(e I!ali("- "(e'iniv2i 'va'ese! /e! 7il(a'a A"gereanovi7
vo(ni.a s osa0naes! 7iIl(a'a vo(ni.a generala Hreniera *Hren(e,- /e!naes! 7il(a'a
0ar2ala S")7e!a *Si2e, i +e!r'ese! 7il(a'a 0ar2ala So"l!a. Ali ova( i3la3 ne 1i
'oveo ni 'o .a.vog re3"l!a!a. ;ran)"s.a 1i i 'al(e os!ala /os(e'n"!a
ne/ri(a!el(e0- a i3 !oga (e 0ogla /roi3a4i na(ve4a nesre4a.
Os!a(ao 0" (e i !re4i /"!B 'a se /ov"+e i3a Loire i 'a /ove'e gerils.i ra!.
Ali- save3ni)i /ri!e.o2e " /o0o4 n(egovo( neo'l"+nos!i i3(avo0 'a (e )ar
Na/oleon (e'ina s0e!n(a o/4e0 0ir".
Ova i3(ava os!avl(ala 0" (e 'a 1ira i30e6" 'va o!vorena /"!a< 'a svr2i sa
5ivo!o0- .ao Oani1al- ili 'a si6e s /ri(es!ol(a- .ao S"la.
#FN
On (e i3a1rao- .ao 2!o .a5"- ona( /rvi< ali Ka1anisov o!rov 1io (e ne0o4an.
a'a 0" ni(e /reos!alo ni2!a 'r"go 'o 'a /ri6e 'r"go0e B na (e'no0 .o0a'"
/a/ira- .o(i se /osli(e i3g"1io- on na/isa ove re'ove- 0o5'a na(3na+a(ni(e o' svi7
.o(e (e r".a (e'nog sa0r!ni.a i.a'a 1ila na/isala<
=B"'"4i 'a s" save3ni+.e sile i3(avile 'a (e )ar Na/oleon (e'ina s0e!n(a 3a
"s/os!avl(an(e 0ira " Evro/i- )ar Na/oleon i3(avl("(e- /o' 3a.le!vo0 .o(e 4e se
v(erno /ri'r5ava!i- 'a se o'ri+e 8ran)"s.og i !ali(ans.og /ri(es!ol(a- " i0e svo(e i
svo(i7 nasl(e'ni.a- 1"'"4i 'a ne0a !e 5r!ve- /a 0a.ar se ra'ilo i o 5ivo!"- .o(" on
ne 1i "+inio 3a ;ran)"s.".A
Mi!av" go'in" 'ana +inilo se 'a (e svi(e! /ra3an.

V
NAPOLEON NA OOKU ELBI

a/oleon (e 1io .ral( o!o.a El1e. Ka' (e ve4 i3g"1io )ars!vo na' svi(e!o0- is/rva
ni(e 7!io 3a'r5a!i ni2!a 'o svo(e nesre4e.
C Je'an 0ali '".a! na 'an i (e'an .on( C re.ao (e C !o (e sve 2!o 0i !re1a.
a.o (e- "0(es!o I!ali(e- os.ane i Kor3i.e- .o(e (e 0ogao 'a "30e na naval(ivan(e
oni7 .o(i s" ga o.r"5ivali- 1a)io svo( /ogle' na ova( ."!i4 g'(e ga sa'a vi'i0o.
No- 'o. (e !a.o 3ane0arivao svo(e li+ne in!erese- on (e vo'io "/orn" 1or1" 3a
/rava svo(i7 /ra!ila)a. o s" 1ili generali Ber!ran' *Ber!ran, i Dro"o! *Dr"o,- /rvi
veli.i 0ar2al 'vora- a 'r"gi n(egov a6"!an!B on'a general Ca01ronne *Ka01ron,-
0a(or /rvog /".a gar'i(s.i7 lova)aB 1ar"n Jer0ano^s.U *Ser0anovs.i,- 0a(or
/ol(s.i7 .o/l(ani.aB vi!e3 Male! *Male,B ar!il(eri(s.i .a/e!ani Corn"el *Korniel, i
Rao"l *Ra"l,B /(e2a'i(s.i .a/e!ani Lo"1ers *L"1er,- La0o"re!!e *La0"re!,- O"rea"
*Iro, i Co01i *Ko01i,B na(3a'- .a/e!ani /ol(s.i7 .o/l(ani.a Balins.v i S)7"l!3
*@"l),.
Ovi o9)iri 1ili s" na Mel" +e!iri s!o!ine o'a1rani7 grena'ira i /(e2a+.i7 lova)a
s!are gar'e- .o(i0a (e 'oI3vol(eno 'a svoga )ara 0og" /ra!i!i " i3gnans!vo. :a
sl"+a( n(i7ova /ovra!.a " ;ran)"s."- Na/oleon (e "govorio 'a i0 se /ri3na(" sva
gra6ans.a /rava.
F. 0a(a #E#G. " 2es! sa!i nave+e "si'rila se " /ris!ani2!" Por!o;erraia *Por!o
;era(o, 8rega!a =7e Un'a"n!e'A.
#F>
Heneral Dales0e *Dale0,- .o(i (e (o2 !" 3a/ovi(e'ao " i0e ;ran)"s.e- o'0a7 (e
o!i2ao na 1ro' 'a Na/oleona na(/oni3ni(e /o3'ravi 'o1ro'o2li)o0.
Hro8 Dro"o!- .o(i (e 1io i0enovan 3a g"vernera o!o.a- i3i2ao (e na .o/no 'a
3a"30e svo( novi /olo5a( i !vr6av" Por!o;erraio. Bar"n Jer0ano^s.U ga (e /ra!io
'a 3a"30e 0(es!o .o0an'an!a- 'o. (e vi!e3 Baillon *Balon,- .ao "/ravni. 'vora-
i0ao 'a /ri/re0i s!an 3a N(egovo Veli+ans!vo.
Jo2 is!e ve+eri )ar (e na 8rega!i /ri0io /re's!avni.e vlas!i- sve4ens!vo i
na("gle'ni(e gra6ane- .o(i s" " i0e s!anovni2!va 'o2li 'a ga /o3'rave.
S"!ra'an- G. i3("!ra- (e'an o're' vo(ni.a o'nio (e " gra' nov" 3as!av" .o(" (e )ar
i3a1rao. o (e 1ila 3aIs!ava !oga o!o.a< sre1rna osnova- o1r"1l(ena )rveno0
!ra.o0- na .o(o( s" 1ile "!.ane !ri 3la!ne /+ele. N(" s" o'0a7 i3v(esili na !vr6av"
E!oile- "3 !o/ovs.e salve- .o(i0a se /ri'r"5ila engles.a 8rega!a i svi 1ro'ovi .o(i
s" se nala3ili " /ris!ani2!".
O.o 'va sa!a Na/oleon (e sa svo(o0 /ra!n(o0 si2ao na .o/no. U !ren"!." .a' (e
s!"/io na o!o.- 1io (e sa !vr6ave /o3'ravl(en s!o (e'ni0 !o/ovs.i0 /")n(e0- na
2!o (e s engles.e 8rega!e o'govoreno sa 'va'ese! i +e!iri !o/ovs.a /")n(a- "3
/o3'ravno .li)an(e svi7 .o(i s" se nala3ili na 1ro'".
Car (e na se1i i0ao /".ovni+." "ni8or0" s!ri(ela)a gar'i(s.e .on(i)eB na svo(o(
.a/i nosio (e .o.ar'" " 1o(i !oga o!o.a *)rveno i 1i(elo,- .o(o0 (e 3a0i(enio
!ri.olor".
Na "la3" " gra' 'o+e.ali s" ga /re's!avni)i vlas!i- sve4ens!vo i na("gle'ni(i
gra6ani na +el" s /re's(e'ni.o0 o/4ine- .o(i 0" (e- na (e'no0 sre1rno0 /la'n("-
/re'ao .l("+eve Por!o;erraia. Harni3ons.e +e!e- " sve+ano0 o'i(el" i /o'
or"5(e0- 1ile s" /os!ro(ene sv"'a ."'a (e !re1alo 'a /ro6e. I3a ovi7 !r"/a !is.ala
se 0asa- ne sa0o s!anovni.a glavnoga gra'a ve4 i 'r"gi7 0(es!a- .o(i s"
#FF
Ji1ili 'o2li i3 na("'al(eni(i7 .ra(eva o!o.a. Oni s" 7!(eli 'a svo(i0 o+i0a vi'e- (er
nis" 0ogli /ov(erova!i 'a 4e oni- siro0a2ni ri1ari- i0a!i 3a svoga .ral(a +ov(e.a-
+i(a (e sila- +i(e (e i0e i +i(a s" '(ela is/"nila svi(e!. Na/oleon (e 1io 0iran- l("1a3an
i go!ovo veseo.
Po2!o se 3a7valio /re's(e'ni." o/4ine- on (e sa svo(o0 /ra!n(o0 o!i2ao " sa1orn"
)r.v"- g'(e (e o'r5an e De"0. I3 )r.ve (e o!i2ao " o/4in"- g'(e (e !re1alo 'a se
/rivre0eno s0(es!i. e ve+eri- na o/4i 3a7!(ev gra6ana- )i(eli gra' i /ris!ani2!e 1ili
s" sve+ano osvi(e!l(eni.
Is!oga 'ana- general Dales0e o1(avio (e sli(e'e4i /roglas .o(i (e sas!avio
Na/oleon<
=S!anovni)i o!o.a El1eD
Pro0(enl(ivos! l("'s.og 5ivo!a 'ovela (e " va2" sre'in" )ara Na/oleonaB on sa0
i3a1rao (e vas 'a va0 1"'e gos/o'ar. Pri(e nego 2!o (e "2ao " va2 gra'- va2 novi
vla'ar "/ravio 0i (e ri(e+i- .o(e 7i!a0 'a va0 sao/4i0- (er s" 0i (a0s!vo 3a va2"
1"'"4" sre4"<
C Henerale C re.ao 0i (e )ar C (a sa0 svo(a =/ravaA 5r!vovao in!eresi0a
'o0ovine- a 3a se1e sa0- .ao 'r5av" i svo(in"- 3a'r5ao o!o. El1". Na !o s" sv!e
sile 'ale svo( /ris!ana.. Ka' "/o3na!e s!anovni.e s ova.vi0 s!an(e0 s!vari- re)i!e
i0 'a sa0 (a ova( o!o. i3a1rao 3a svo(e 1oravi2!e 31og n(i7ove 1lage naravi i
1lage .li0e< "v(eri!e i7 'a 4e oni "vi(e. 1i!i /re'0e! 0o(eg 5ivog in!eresa.
S!anovni)i El1e- ovi0 ri(e+i0a ne !re1a !"0a+en(a< one s" 'ovol(ne 'a va0
'ones" sre4". Car vas (e 'o1ro o)i(enio< (a sa0 '"5an 'a va0 !o /ri3na0- i (a !o-
evo- ra'o +ini0.
S!anovni)i o!o.a El1e- (a 4" vas "s.oro na/"s!i!i i !a( ras!ana. 1i! 4e 0i !e5a.B ali-
/o0isao na va2" sre4" "1la5i! 4e gor+in" !og ras!an.aB i- 0a g'(e 1io- (a 4"
sa+"va!i "s/o0en" na vrline s!anovni.a o!o.a El1e.
Dales0e.A
#FG
>%. 0a(a /ris/(elo (e +e!iri s!o!ine grena'iraB >E. 0a(a general Dales0e sa s!aro0
/osa'o0 na/"s!i o!o.- .o(i !a.o sasvi0 /ri(e6e " r".e novog s"verena.
Na/oleon ni(e 0ogao os!a!i '"go 1es/oslen. Po2!o se /rvi7 'ana na.on 'olas.a
/o3a1avio na(n"5ni(i0 /oslovi0a .o(i s" se o'nosili na /re"3i0an(e o!o.a- on #E.
0a(a "3(a7a .on(a i /o6e " o1ila3a.. Selio (e 'a se li+no "/o3na sa s!an(e0
/ol(o/rivre'e i sa svi0 os!ali0 2!o (e o!o." 'onosilo ve4i ili 0an(i /ri7o'- .ao 2!o
s" !rgovina- ri1olov !e /roi3vo'n(a 0ra0ora i r"'ni)i 5el(e3a. S naro+i!o0
/a5n(o0 /regle'ao (e .a0enolo0e i r"'o.o/e.
Po2!o (e o1i2ao i /regle'ao sve 'o na(0an(eg seo)e!a i sv"' "s/"! 'ao gra6ani0a
'o.a3e o svo(o( 1ri3i- vra!i se " Por!o;erraio- g'(e (e /o+eo ra'i!i na "re6en("
svoga 'vora- "/o!re1l(ava("4i (avne 'o7o!.e sa0o 3a na(n"5ni(e /o!re1e. Ovi
'o7o)i 'ola3ili s" glavni0 'i(elo0 o' r"'ni.a 5el(e3a- .o(i s" go'i2n(e 'onosili o.o
(e'an 0ili("nB 3a!i0 o' ri1olova- .o(i (e 'avan /o' 3a."/ 3a svo!" o' +e!iri 'o /e!
s!o!ina !is"4a 8rana.aB o' solana- .o(e 1i- .a' 1i se "s!"/ile .a.vo0 'r"2!v"-
'avale is!o !oli.oB na(3a'- o' /ore3a na 3e0l(i2!e i o' ne.i7 )arins.i7 /ri7o'a. Sve
!o- "3 ona 'va 0ili("na- .o(a (e 1io re3ervirao 3a se1e- 0oglo (e 'a 'a go'i2n(e
1li3" +e!iri i /o 0ili("na.
Na/oleon (e +es!o govorio 'a (o2 ni.a'a ni(e 1io !a.o 1oga!.
I3 o/4ins.og 'o0a /reselio se " (e'n" li(e/" gra6ans." ."4"- .o(" (e /o0/o3no
na3vao svo(i0 'vor)e0. Ova ."4a 1ila (e /o'ign"!a na (e'no( s!i(eni- i30e6"
!vr6avi)a ;al)one i E!oile- na 1e'e0" .o(i se 3vao Mlins.i Be'e0B ona se
sas!o(ala o' glavne 3gra'e i 'va /avil(ona .o(i s" 1ili s n(o0 /ove3ani. S n(eni7
/ro3ora vi'(eli s" se gra' i l".a- !a.o 'a ni2!a ni(e 0oglo i31(e4i n(egov" o.".
N(egov l(e!ni.ova) nala3io se " SanMar!in". Pri(e n(egova 'olas.a 1ila (e !o ne.a
s!ara ."4a- .o(" (e on o1novio i veo0a "."sno na0(es!io. Me6"!i0- )ar " n(o( ni(e
ni.a'a no4ioB sl"5ila 0" (e sa0o 'a " n(o( o's(e'ne /rili
#F?.o0 svo(i7 i3le!a. L(e!ni.ova) (e le5ao " /o'no5(" (e'nog viso.og 1r'a. Is/re'
n(ega (e 5"1orio gors.i /o!o.- a o.o n(ega s" se 3elen(ele liva'e. I3 'vor)a se
/r"5ao 'ivan /ogle' na gra'- .o(i (e 1io s0(e2!en a09!ea!ralno- i na l"."- .o(a se
s0(es!ila na n(egov" /o'no5("- i3na' .o(e se /ogle' g"1io na' 0agli+as!"
0ors." /ovr2in"- " /rav)" !os.ans.i7 o1ala.
Posli(e 2es! !(e'ana- na o!o. El1" 'o6e )ari)a 0a(.a- a /osli(e ne.oli.o 'ana i
/rin)e3a Pa"lina. Ona (e 1ila 'o2la sa )are0 " ;re("s i 5el(ela (e 'a se 3a(e'no s
n(i0 ".r)a 3a El1"- ali (e !a'a 1ila !oli.o sla1a 'a (o( (e li(e+ni. 3a1ranio
/"!ovan(e. a'a (e .o0an'an! engles.e la6e o1e4ao 'a 4e se .asni(e vra!i!i /o
n(" i 'a 4e (e o'ves!i na o!o.. Po2!o (e "govoreni 'an /ro2ao a 8rega!a ni(e 'o2la-
/rin)e3a (e is.oris!ila (e'an na/"l(s.i 1ro' 'a se n(i0e /reve3e na o!o.. Ona (e
os!ala sa0o 'va 'ana- a 3a!i0 (e o!/"!ovala 3a Na/"l(. Ali- #. nove01ra vra!ila se
na!rag na 1ri." =LXIneons!an!A- 'a se vi2e ni.a' ne ras!ane o' )ara.
Ra3"0l(ivo (e 'a (e Na/oleon- .o(i (e i3 na(ve4e a.!ivnos!i /re2ao " /o!/"no
0irovan(e- os(e4ao /o!re1" 3a ne.i0 s!alni0 3ani0an(e0. Nas!o(ao (e 'a ra'o0
is/"ni sva.i !ren"!a.. Mi0 1i svan"lo- "s!ao 1i i3 /os!el(e i o!i2ao " svo("
1i1lio!e.". " 1i se 3a!vorio i 'o osa0 sa!i ra'io na svo(i0 ra!ni0 0e0oari0a.
On'a 1i i3a2ao 'a /regle'a (avne ra'ove- 3as!a(ao 1i 'a "/ravi /one.o /i!an(e
ra'ni)i0a .o(i s" go!ovo svi 1ili n(egovi vo(ni)i. O.o (e'anaes! sa!i 'or"+.ovao 1i
sasvi0 s.ro0no. :a vri(e0e na(ve4i7 5ega- naro+i!o a.o (e 0nogo 7o'ao ili
0nogo ra'io- o1i+no /osli(e 'or"+.a- /ros/avao 1i sa!'va- i on'a- re'ovi!o o.o !ri
sa!a- i3a2ao 1i na .on(" ili " .oli0a- " /ra!n(i veli.og 0ar2ala Ber!ran'a i generala
Dro"o!a. Us/"! 1i sasl"2ao 0ol1e .o(e 1i 0" "/"4ivali i ni.a'a ni.oga ne 1i
os!avl(ao ne3a'ovol(ni0. O.o se'a0 sa!i vra4ao 1i se na!rag- ve+erao " 'r"2!v"
svo(e ses!re- .o(a (e s!anovala na /rvo0 .a!"- a +es!o 1i na r"+a. /o3ivao ili
gos/o'ina Bal1iani(a-
#F%
ili .o0orni.a Van!ini(a- ili /re's(e'ni.a 0(esne o/4ine- ili /".ovni.a naro'ne
gar'e- a /one.a' i /re's(e'ni.a o/4ina i3 Por!oLongonea i Ri( a.
@!o se !i+e )ari)e 0a(.e- ona (e s!anovala " (e'no( 3ase1no( ."4i- .o(" (o( (e 1io
"s!"/io .o0orni. Van!ini.
Me6"!i0- o!o. El1a /os!ao (e /rivla+na !a+.a 3a sve ra'o3nale Evro/l(ane i "s.oro
(e navala s!rana)a 1ila !a.o veli.a 'a s" se 0orale /o'"3e!i ne.e 0(ere .a.o 1i
se i31(egle !e2.o4e i ne/rili.e. Jer- 0e6" s!ran)i0a (e 1ilo i 0nogo s"0n(ivi7
/"s!olova .o(i s" na0(eravali !" /o!ra5i!i sre4". Priro' o' o!o.a ni(e 1io vi2e
'ov/l(an 3a /re7ran" s!anovni2!va- /a s" se na0irni)e 0orale na1avl(a!i sa
.on!inen!a. :1og !oga se !rgovina " Por!o;errai" /o+ela 3na!no ra3vi(a!i 2!o (e
/o'i3alo o/4e 1lagos!an(e.
a.o (e Na/oleon " svo0 /rogons!v" /os!ao i3vor na/re!.a 3a o!o. na .o0e (e
5ivio. N(egov 1lago!vorni "!(e)a( os(e!ili s" i oni na(ni5i slo(evi s!anovni2!va. O'
n(egova 'olas.a na o!o." se os(e4ala ne.a nova a!0os8era.
Me6" s!ran)i0a na(vi2e (e 1ilo Engle3aB +inilo se 'a i0 (Gs na(vi2e s!alo 'o !oga
'a vi'e i +"(" )ara. Na/oleon i7 (e "vi(e. 1lagona.lono /ri0ao. Mnoga gos/o'a
viso.og engles.og /le0s!va *lor' Ben!in.- lor' Do"glas, /oni(ela s" so1o0 "
Engles." na(1ol(e "s/o0ene o na+in" na .o(i s" 1ili /ri0l(eni.
O' svi7 /os(e!ila)a .o(e (e )ar /ri0ao na(0ili(i s" 0" 1ili oni 0nogo1ro(ni o9)iri
svi7 naro'nos!i *ali(ani- ;ran)"3i- Pol(a)i- Ni(e0)i, .o(i s" 'ola3ili 'a 0" /on"'e
svo(e "sl"ge. On i0 (e o'govarao 'a i0 ne 0o5e 'a!i ni /olo5a( ni +in.
C Pa 'o1roC o'govarali s" 0" oni C 0i 4e0o va0 sl"5i!i .ao vo(ni)i.
I on i7 (e- go!ovo "vi(e.- "3i0ao 3a svo(e grena'ire. Ovo "va5avan(e n(egova
i0ena Na/oleon" (e na(vi2e las.alo.
Do2ao (e #?. a"g"s!a- )arev ro6en'an. On (e /roslavl(en sa 3anoso0 .o(i se ne
0o5e o/isa!i- 2!o (e 1io sasvi0
#F$nov 'o5ivl(a( 3a Na/oleona- 'o!a' navi.la sa0o na sl"51ene sve+anos!i. Hra'
(e )ar" i n(egovo( gar'i /rire'io veli.i 1alB na glavno0 !rg" 1io (e /o'ign"!
/ros!ran i 'ivno ".ra2en 2a!or- a Na/oleon (e 1io 3a/ov(e'io 'a sve s!rane !oga
2a!ora os!an" o!vorene- .a.o 1i sav naro' 0ogao s"'(elova!i " sve+anos!i.
U/ravo (e nev(ero(a!no 2!a se sve /o'"3i0alo na sve s!rane gra'a i o!o.a. Dva
!ali(ans.a ar7i!e.!a- Bargini *Bar6ini, i3 Ri0a i Be!!arini i3 os.ane- /ravili s"
na)r!e- ali i7 (e Na/oleon go!ovo "vi(e. 0i(en(ao /re0a svo(i0 3a0isli0a- !e !a.o
i sa0 /os!ao /ravi gra6evinar. I30i(enio (e !ras" 0nogi7 3a/o+e!i7 )es!a-
/rona2ao (e (e'an i3vor +i(a 0" se vo'a +inila 1ol(o0 o' one .o(a se /ila "
Por!o;errai"- /a (" (e s/roveo " gra'.
Ma'a se 0oglo /re!/os!avi!i 'a Na/oleon svo(i0 orlovs.i0 o.o0 /ra!i evro/s.e
'oga6a(e- i3vana se +inilo .ao 'a se on sasvi0 /o0irio sa svo(o0 s"'1ino0.
@!avi2e- ni!.o ni(e ni /os"0n(ao " !o 'a 4e se on vre0eno0 navi.n"!i na !a( novi
5ivo! " .o0e (e 1io o.r"5en l("1avl(" oni7 .o(i s" 0" 1ili 1lis.i C .a' se
save3ni+.i s"vereni /o1rin"2e sa0i 'a /ro1"'e lava .o(i v(ero(a!no ni(e ni s/avao.
Ve4 (e vi2e 0(ese)i .a.o Na/oleon 5ivi " svo(e0 0alo0 )ars!v" nas!o(e4i 'a ga
"l(e/2a svi0 oni0e +i0e ga (e 0ogao na'a7n"!i n(egov 5ivi- s!varala+.i '"7- .a'
(e'noga 'ana 1"'e /o!a(no o1avi(e2!en 'a se vo'e /regovori o n(egov"
"'al(ivan(" s o!o.a.
;ran)"s.a (e /re.o lis!a gos/o'ina allevran'a "/orno 3a7!i(evala o' Be+.og
.ongresa !" 0(er" .ao neo/7o'n" 3a svo(" sig"rnos!- is!i+"4i .oli.o (e o/asno 3a
vla'a("4" 'inas!i(" 2!o se Na/oleon nala3i " 1li3ini !ali(ans.e o1ale i Provanse.
Ona (e naro+i!o s.re!ala /a5n(" Kongres" na ovo< A.o slavno0 /rognani." 'osa'i
n(egovo i3gnans!vo- 0ogao 1i on 3a +e!iri 'ana 1i!i " Na/"l("- a o'a!le- "3 /o0o4
svog 3e!a M"ra!a .o(i (e !a0o (o2 "vi(e. vla'ao- s!avi!i se na +elo (e'ne vo(s.e i
/ro'ri(e!i " ve4
#FE
iona.o ne3a'ovol(ne /o.ra(ine gorn(e I!ali(e- .o(e 1i se na /rvi n(egov /o3iv
/o1"nile- /a 1i !a.o /onovo 3a/o+eo "1ila+.i ra!- .o(i !e. 2!o (e o.on+an.
Da 1i se o/rav'alo .r2en(e "govora .o(i (e 1io 3a.l("+en " ;on!aine1lea""- 1ila (e
o1(avl(ena /re/is.a generala EQ)el0ansa *E.sel0ana, s na/"l(s.i0 .ral(e0- .o(a
(e 1a2 !a'a 1ila "7va4ena i .o(a (e /o1"6ivala s"0n(" " ne.a.v" 3av(er" +i(i s"
.on)i vo'ili na o!o. El1". Ova s"0n(a 1ila (e "s.oro /o!.ri(e/l(ena (e'no0 'r"go0
3av(ero0- .o(a (e 1ila o!.rivena " Milan"- a " .o(" (e 1ilo "0i(e2ano 0nogo vi2i7
o9)ira s!are !ali(ans.e vo(s.e.
Ni A"s!ri(a ni(e 0irni0 o.o0 gle'ala na ovo o/asno s"s(e's!vo. Vla'in lis!
=A"gs1"rger :ei!"ngA i3ra5avao (e !o o!vorenoB " n(e0" (e o1(avl(ena sli(e'e4a
o1avi(es!<
=Ma .oli.o 1ili "3ne0ir"("4i 0ilans.i 'oga6a(i- !re1a 'a nas "0iri /o0isao 'a 4e
oni 0o5'a /ri'oni(e!i 'a se- 2!o (e 0og"4e /ri(e- "'al(i +ov(e. .o(i sa s!i(ena o!o.a
El1e 'r5i " svo(i0 r".a0a .on)e ovi7 3la!o0 /o's!i)ani7 /o1"na. Jer- sve 'o. on
1"'e " 1li3ini !ali(ans.i7 o1ala- s"vereni ovi7 3e0al(a ne4e i0a!i 0ira " svo(i0
3e0l(a0a.A
I/a.- "s/r.os o/4e0 "v(eren("- Kongres se ni(e "s"'io 'a na osnov" !a.o sla1i7
'o.a3a 'onese o'l"." .o(a 1i 1ila " /o!/"no( s"/ro!nos!i s /rin)i/i0a
"1la5avan(a 0e6"naro'ni7 o'nosa .o(e s" save3ni+.i 0onarsi ona.o sve+ano
is!i)ali. Da ne 1i i3gle'alo 'a s" /ovri(e6eni /os!o(e4i "govori- Kongres (e 'onio
o'l"." 'a se Na/oleon" "+ine /re's!av.e i 'a ga se /o."2a naves!i 'a
svo(evol(no na/"s!i o!o. El1"- a 'a se "/o!ri(e1i sila sa0o a.o 1i se on !o0e
"s/ro!ivio. O'0a7 se /ovela ri(e+ o ne.o0 'r"go0 0(es!" .o(e 1i 1ilo n(egova
re3i'en)i(a. Bila (e /re'lo5ena Mal!a. Ali- Engles.a (e !o s0a!rala ne3go'ni0. NaI
/oleon 1i la.o 0ogao (e'noga 'ana o' 3aro1l(eni.a /os!a!i veli.i gos/o'ar.
Ona /re'lo5i Sve!" Oelen".
Na/oleon (e 0islio 'a !e glasine /o!(e+" o' n(egovi7 ne/ri(a!el(a .a.o 1i ga
i3a3vale na .a.av o+a(ni+.i .ora.-
#F&.o(i 1i i0 !a'a 'o3volio 'a /oga3e 'a!a o1e4an(a. :1og !oga on o'0a7 /osla
" Be+ (e'nog /ov(erl(ivog- s/re!nog i o'anog agen!a s nalogo0 'a /rov(eri (es" li
is!ini!e vi(es!i 2!o i7 (e 'o1io. Ova oso1a 'o1ila (e /re/or"." 3a /rin)a E"gena
Bea"7arnaisa *E5en Boarne,- .o(i se !a'a nala3io " Be+" i 1io " /risno0
/ri(a!el(s!v" s )are0 Ale.san'ro0- /a (e !a.o 0orao 3na!i 2!a se ra'i " Kongres".
Agen! (e 1r3o 'o1io /o!re1ne o1avi(es!i- .o(e (e o'0a7 /oslao )ar". Osi0 !oga- on
(e organi3irao i ve3" /"!e0 /isa0a- !a.o 'a (e Na/oleon 1io re'ovi!o
o1av(e2!avan o sve0" 2!o se 'oga6alo.
Osi0 sa Be+o0 Na/oleon (e o'r5avao i ve3" sa Pari3o0- i sva.i glas .o(i (e o!"'
'ola3io /o.a3ivao (e 'a ne3a'ovol(s!vo /ro!iv B"r1ona ras!e i3 'ana " 'an. U !o0
'vos!r".o0 /olo5a(" .o(i ga (e /risil(avao na o'l"+nos!- 'o6o2e 0" /rve 0isli 3a
(e'an 'ivovs.i /lan- .o(i "1r3o /o+e 'a i3vr2ava.
Na/oleon (e /o'"3eo i " ;ran)"s.o( ono 2!o (e ve4 1io /o'"3eo " Be+". Ra3aslao
(e glasni.e 'a "!vr'e is!in" i 'a- a.o se /r"5i 3go'na /rili.a s!"/e " ve3" s
n(egovi0 s!ari0 /ri(a!el(i0a i vo(s.ovo6a0a- .o(i s" 0" os!ali v(erni i s oni0a .o(i
s" 1ili na(vi2e 3a/os!avl(eni i 31og !oga na(ne3a'ovol(ni(i.
Ka' se !i glasni)i vra!i2e- /o!vr'i2e 'a s" is!ini!e vi(es!i " .o(e se Na/oleon ni(e
"s"'io /ov(erova!i. Osi0 !oga- "v(erili s" ga 'a " naro'" i vo(s)i /o!a(no sve vri
o' ne3a'ovol(s!vaB 'a ogro0an 1ro( ne3a'ovol(ni.a "/ire o+i /re0a n(e0" i 5eli
n(egov /ovra!a.. Pre0a !o0e- "s!ana. (e nei31(e5an- i B"r1oni se ne4e 0o4i
'"go o/ira!i o/4o( 0r5n(i .o(" (e i3a3vala n(i7ova nes0o!rena i neis."sna
vla'avina.
Da.le- vi2e ni(e 0oglo 1i!i s"0n(e. Ov'(e (e /ri(e!ila o/asnos!- !a0o ga (e
"/"4ivala na'a. Ov'(e C v(e+no s"5an(s!vo na s!i(eni "sre' o)eana- !a0o C
vla'avina svi(e!o0.
#GN
Uo1i+a(eno0 0"n(evi!o0 1r3ino0 Na/oleon s!vori o'l"."B 3a 0an(e o' osa0
'ana " n(egov" '"7" 1ilo (e sve ri(e2eno. re1alo (e (o2 sa0o 'a se i3vr2e n"5ne
/ri/re0e a 'a se ne i3a3ove s"0n(a engles.og .o0esara- .o(i (e- s vre0ena na
vri(e0e- 'ola3io na o!o. El1" i /o' +i(i0 (b na'3oro0 1io sva.i .ora. 1iv2ega
)ara.
Ova( .o0esar 1io (e /".ovni. Ca0/1ell *Ke01el,- .o(i (e i 'o/ra!io )ara /rili.o0
n(egova 'olas.a. N(e0" (e s!a(ala na ras/olagan(" (e'na 8rega!a s .o(o0 (e
ne/re.i'no .rs!ario o' Por!o;erraia 'o Henove- o' Henove 'o Livorna i o' Livorna
'o Por!o;erraia. Ona se ov'(e 3a'r5avala o1i+no /o +e!rnaes! 'ana- 3a .o(e 1i
vri(e0e /".ovni. i3la3io na o!o. 'a 1i navo'no o'ao /o+as! Na/oleon".
Osi0 !oga- !re1alo (e o10an"!i i !a(ne agen!e- .o(i 1i se 0o5'a na2li na o!o."- i
o'vra!i!i /a5n(" o2!ro"0nog s!anovni2!vaB ".ra!.o C /o!/"no sa.ri!i svo(e
na0(ere.
:1og !oga (e Na/oleon 5ivo nas!avio sa 3a/o+e!i0 ra'ovi0aB nare'io (e 'a se
3a/o+ne sa gra'n(o0 novi7 /"!ova- .o(i 1i /resi(e)ali o!o. " ra3ni0 /rav)i0a- 'a
se /o/ravi i os/oso1i /"! .o(i vo'i i3 Por!o;erraia " Por!oLongone .a.o 1i n(i0e
0ogla i4i .ola- i- na(3a'- 1"'"4i 'a (e na o!o." 1ilo veo0a 0alo 'rve4a- 'a se sa
.on!inen!a 'ones" '"'ovi i 'a se 3asa'e sa o1(e s!rane /"!ova. :a!i0 se
/o1rin"o 'a 0" se 'ovr2i l(e!ni.ova) " SanMar!in". U I!ali(i (e nar"+io .i/ove i
va3e- ."/io (e 0la'i)e narana+a i (o2 0nogo 'r"gog ri(e!.og 'rve4a. U.ra!.o-
+inilo se .ao 'a (e sva n(egova 1riga "s0(erena na !a( o!o. .ao na 0(es!o " .o(e0
na0(erava '"go 1oravi!i.
U Por!o;errai" (e nare'io 'a se /or"2e s!ari 3i'ovi .o(i s" o.r"5ivali n(egov 'vor- a
is!o !a.o i (e'na '"ga+.a gra6evina- .o(a (e sl"5ila o9)iri0a 3a s!anovan(e- i 'a se
'vori2!e /ro2iri !oli.o 'a se " n(e0" 0o5e vr2i!i s0o!ra. Je'na s!ara na/"2!ena
)r.va 1ila (e /re/ravl(ena " .a3ali2!e 3a gra6ane- .a0o (e !re1alo 'a 'ola3e
na(1ol(i gl"0)i i3 I!ali(e. Sve "li)e 1ile s" /o/ravl(ene. P"! .o(i (e vo'io .ro3 vra!a
erre- 1io (e /ro7o'an (e'ino 3a 0a3ge- /a s"
#G#ga /ro2irili i /o0o4" (e'ne !erase on (e /os!ao "/o!re1l(iv 3a vo5n(" .oli0a.
:a !o vri(e0e- 'a 1i ola.2ao svo( /lan- 1ri. =LXIn)ons!an!A- .o(i (e sasvi0 /risvo(io
i !ro(e'ren(a. =LXE!oileA .o(i (e 1io ."/io- +es!o (e slao 'a /love " Henov"- Livorno-
Na/"l(- +a. 'o a8ri+.i7 o1ala i 'o sa0e ;ran)"s.e- 'a 1i na n(i7ov" /lovi'1"
/rivi.ao 8ran)"s.e i engles.e .rs!ari)e. I 3ais!a- !e n(egove la6e- /o' 3as!avo0
El1e- /os(e!ile s" vi2e /"!a o1ale Sre'o3e0nog 0ora- a ni(e'no0 nis" 1ile
s/ri(e+ene ni!i "3ne0irene " svo(o( /lovi'1i. Na/oleon (e 1a2 !o i 7!io.
Sa'a on o!/o+e o31il(ni0 /ri/re0a0a 3a svo( o'la3a.. Nare'io (e 'a se no4" i "
na(ve4o( !a(nos!i na 1ri. /renese ve4a .oli+ina or"5(a i 0"ni)i(eB 'a se /o/ravi i
'ove'e " re' r"1l(e- o'i(elo i o1"4a n(egove gar'eB 'o3vao (e Pol(a.e .o(i s"
+"vali !vr6av" " Por!oLongone" i na 0alo0 o!o." Piano3iB na(3a' (e "1r3ao
organi3a)i(" i "v(e51avan(e lova+.og 1a!al(ona- " .o0e s" "glavno0 sl"5ili vo(ni)i
sa Kor3i.e i i3 I!ali(e. Prvi7 'ana 8e1r"ara 1ilo (e ve4 sve s/re0no 'a se is.oris!i
/rva /ogo'na /rili.a- /re0a vi(es!i0a .o(e s" se o+e.ivale i3 ;ran)"s.e.
Kona+no- s!igo2e i !e vi(es!iB 'onese i7 ne.i /".ovni. i3 s!are vo(s.e- .o(i o'0a7
o!/"!ova " Na/"l(.
Po nesre4i- 1a2 " !o0 0o0en!" nala3io se " l")i sa svo(o0 8rega!o0 /".ovni.
Ca0/1ell. Na/oleon (e 1io /ri0oran 'a /ri+e.a ne /o.a3"("4i ni na(0an(e 3na.a
nes!r/l(en(a- /a (e /".ovni.a s"sre!ao s "o1i+a(eno0 /a5n(o0 3a sve vri(e0e
n(egova 1orav.a na o!o.". Je'va (e'no0- >G. 8e1r"ara /osli(e /o'ne- /".ovni.
3a!ra5i /ri(e0 .o' )ara< 1io (e 'o2ao 'a se o/ros!i i 'a ga "/i!a i0a li .a.av nalog
3a Livorno. Na/oleon ga (e /ri ras!an." o!/ra!io 'o i3la3a- i oni .o(i s" se !oga
'ana nala3ili " )arevo( sl"51i 0ogli s" +"!i /osl(e'n(e n(egove ri(e+i<
C :1ogo0- gos/o'ine /".ovni+e- 5eli0 va0 sre!an /"!D Do vi6en(aD
#G>
No- sa0o 2!o (e /".ovni. i3a2ao- Na/oleon /o3ove svoga veli.og 0ar2alaB 'io
'ana i )i(el" no4 /roveo (e s n(i0- 3a!voren- i !e. /osli(e !ri sa!a "("!ro legao (e 'a
0alo o!/o+ine- a ve4 rano "("!ro 1io (e na noga0a.
Mi0 (e 1a)io /rvi /ogle' na /ris!ani2!e- /ri0i(e!io (e 'a engles.a 8rega!a ra3vi(a
(e'ra 'a o!/"!"(e. O' !og !ren"!.a .ao 'a 0" (e ne.a 0agi+na sila /ri.ovala
/ogle' "3 !a( 1ro'- vi2e ni(e s.i'ao /ogle' sa 8rega!e. Vi'io (e .a.o ona (e'no 3a
'r"gi0 ra3vi(a svo(a (e'ra- .a.o 'i5e si'ro i3 0ora- .a.o /o+in(e 'a se .re4e- .a.o
/o' /ovol(ni0 ("gois!o+ni0 v(e!ro0 i3la3i i3 /ris!ani2!a i .a.o se /o' ra2ireni0
(e'ri0a "'al("(e " /rav)" Livorna.
:a!i0 se /o/eo na !eras" i 'ogle'o0 nas!avio 'a /ra!i 8rega!" .o(a se sve vi2e
"'al(avala. O.o /o'ne- ona se (e'va /ri0(e4ivala .ao 0ala /(ega- 'o. se o.o
(e'nog sa!a ni(e sasvi0 i3g"1ila.
O'0a7 /osli(e !oga Na/oleon (e i3'ao svo(e 3a/ovi(e'i. Je'na o' na(va5ni(i7 1ila
(e 'a svi 1ro'ovi 2!o s" se nala3ili " /ris!ani2!" 0ora(" os!a!i !ri 'ana " .aran!eniB
+a. ni na(0an(e 1ar+i)e nis" 1ile oslo1o6ene ove nare'1e.
O'0a7 3a!i0 3a.l("+eni s" "govori sa vlasni)i0a !rgova+.i7 1ro'ova- o' .o(i7 s"
i3a1rana !ri+e!iri na(1ol(a i na(1r5a- (er 1ri. =LXIn)ons!an'A i (e'ren(a. =LXE!oileA
nis" 1ili 'ovol(ni 3a /ri(evo3. Is!e ve+eri na1avl(eno (e sve 2!o (e 1ilo /o!re1no i
1ro'ovi s" s!a(ali s/re0ni )ar" na ras/olagan(e.
No4" i30e6" s"1o!e i ne'(el(e- o' >?. na >%- Na/oleon (e sa3vao glavne
/re's!avni.e vlas!i i na("gle'ni(e gra6ane- o' .o(i7 (e sas!avio ne." vrs!
/rivre0ene vla'e. P".ovni.a naro'ne gar'e La/i(a i0enovao (e 3a .o0an'an!a
o!o.a- s!anovni2!v" (e /ov(erio o1ran" 3e0l(e- i /re/or"+io svo(" 0a(." i ses!r".
:a!i0 (e- ne .a3"("4i i0 /ravi )il( ovog svog /o!7va!a- nagovi(es!io /ris"!ni0a
"s/(e7 .o(i ga o+e."(e. O1e4ao i0 (e 'a 4e- " sl"+a(" ra!a- /osla!i o!o." or"5an"
/o0o4 3a o1ran" i nare'io 'a se
#GFo!o. ne /re/"s!i ni.a.vo( s!rano( sili- osi0 " sl"+a(" 'a on sa0 !o nare'i.
U("!ro i3'a (o2 ne.e nare'1e " /ogle'" svo(e ."4e- /a se o/ros!i sa svo(i0a i
3a/ov(e'i ".r)avan(e.
U /o'ne o'(e.n" general0ar2.
O.o 'va sa!a sli(e'io (e 3na. 3a /o.re!. Na/oleon i3a6e /re' vo(s." i o1(avi svo(i0
s!ari0 ra!ni0 'r"govi0a 3a .a.ve i7 (e nove /o'vige /o3vao. Pri s/o0en"
;ran)"s.e i .a' (e nagovi(es!io 'a 4e se "s.oro vra!i!i " 'o0ovin"- o'(e.n"2e
gro0oglasni "3vi)i o'"2evl(en(a i /o!e.o2e s"3e. Vo(ni)i /ore0e!i2e svo(e re'ove-
/o+e2e se grli!i- s!a'o2e ("ri!i .ao 1(eso0"+niB svi /ris!"/a7" Na/oleon" i /a'a7"
/re' n(i0 na .ol(ena .ao /re' 1ogo0.
O'o3go- sa svo(i7 /ro3ora- )ari)a 0a(.a i /rin)e3a Pa"lina /ro0a!rale s" ova(
'irl(iv /ri3or /a s" i sa0e /la.ale.
O.o se'a0 sa!i ".r)avan(e (e 1ilo 3avr2eno. O.o osa0 Na/oleon se i3ve3ao i3
/ris!ani2!a na (e'no( 1ar)i. Ne.oli.o 0in"!a .asni(e 1io (e na /al"1i 1ri.a. U
!ren"!." .a' (e s!"/io nogo0 na 1ro'- o'(e.n" !o/. o (e 1io 3na. 3a /ola3a..
Ova 0ala To!ila o'0a7 (e ra3vila (e'ra- i gon(ena sv(e5i0 3a/a'ni0 v(e!ro0
"1r3o (e os!avila 3al(ev- /a (e o.ren"la s(evero3a/a'no i na s!anovi!o0 o's!o(an("
nas!avila /lovi!i "3 !ali(ans." o1al".
Is!oga !ren"!.a .a' (e ona o!/lovila- i3 /ris!ani2!a El1e /o6o2e i 1ar.e 3a Na/"l( i
Milano- 'o. (e'an vi2i o9)ir o'vesla /re0a Kor3i)i 'a /ri/re0i sve- .a.o 1i )ar- "
sl"+a(" ne"s/(e7a " ;ran)"s.o(- !a0o na2ao sig"rno "!o+i2!e.
U 3or" >$. sva!.o (e i3a2ao na /al"1" 'a se "v(eri .oli. (e /"! /ri(e6en " !o."
no4i. :a/re/a2!en(e (e 1ilo veli.o .a' s/a3i2e 'a s" /revalili (e'va 2es! 0il(a. e.
2!o s" /ro2li r! Sv. An'ri(e- a v(e!ar /o+e 'a 1iva sla1i(i- i 0alo .asni(e nas!a'e
o+a(na 1ona)a.
#
Ka' s"n)e o1as(a vi'i.- !a0o na 3a/a'"- na o1ala0a Kor3i.e- /o.a3a2e se 'vi(e
8ran)"s.e .rs!ari)e< =La ;le"r 'e LisA i =Mel/o0enaA.
o i3a3ove s!ra7 na svi0 1ro'ovi0a. Na 1ri." na .o0e se nala3io )ar
3a/re/a2!en(e (e 1ilo !a.o veli.o- /olo5a( se +inio !a.o o/asni0 i nesre4a !a.o
1lis.a 'a se na0e!alo /i!an(e ne 1i li 1ilo 1ol(e 'a se o'0a7 vra!e " Por!o;erraio i
'a !" sa+e.a(" /ovol(ni(i v(e!ar. No )ar o'0a7 "+ini .ra( neo'l"+nos!i-
3a/ov(e'iv2i 'a se nas!avi /"!- /re'vi6a("4i 'a 4e 1r3o nes!a!i 1ona)e i 'a 4e
nas!"/i!i /ovol(ni(i v(e!ar. I 'ois!a- .ao 'a 0" (e v(e!ar 1io /o.oran- o.o (e'anaes!
sa!i o!/o+e 'a '"va- a ve4 o.o +e!iri sa!a nala3ili s" se " visini Livorna- i30e6"
Ca/raie i Horgone.
Ali sa'a )i(el" To!il" o1"3e nova- 0nogo o31il(ni(a "3ne0irenos! o' one /rve.
Na(e'an/"!- s(everno- " /rav)" v(e!ra- na 'al(ini o' o!/rili.e /e! 0il(a- o/a3i2e
(e'n" 8rega!". a0o- na o1ala0a Kor3i.e- ".a3a se i 'r"ga- i- na/o.on- " 'al(ini
s/a3i2e i !re4"- .a.o /o' /ovol(ni0 v(e!ro0 /lovi ravno na 8ran)"s." To!il".
Sa' se vi2e ni(e s0(elo o.li(eva!i. re1alo (e s0(es!a ne2!o /o'"3e!i. No4 se
/ri0i)ala- i /o' 3a2!i!o0 !a0e 0oglo se "0a4i 8rega!a0a- ali se ra!ni 1ro'
/ri1li5avao sve vi2e i 0oglo se la.o ras/o3na!i 'a (e !o ne.a.av 8ran)"s.i 1ri..
Prva 0isao .o(a (e sve o1"3ela 1ila (e 'a (e /osri(e'i i3'a(a i 'a 4e 'o4i 'o s".o1a.
Je'ino (e )ar !vr'io 'a s" se ova !ri 1ro'a na2la !" /".i0 sl"+a(e0 i 'a (e'an sa
'r"gi0 ne0a(" ni.a.ve ve3e- a sa0o i3gle'a 'a i0a(" ne/ri(a!el(s.e na0(ere. On
(e 1io "v(eren 'a (e'na e.s/e'i)i(a- /ri/re0l(ena !a.o /o!a(no .ao ova- ne 0o5e
1i!i !a.o 1r3o o!.rivena 'a 1i se 3a n(o0 0ogla /osla!i " /o!(er" +i!ava es.a'ra.
I/a.- "na!o+ !a.vo0 "v(eren("- Na/oleon (e nare'io 'a se /ri/re0e svi !o/ovi- (er
(e 1io o'l"+io 'a 0"- " sl"+a(" na/a'a- /o6e " s"sre!- " "v(eren(" 'a 4e sa svo(i0
#GG
#N Na/oleon
#G?ve!erani0a 3aro1i!i ne/ri(a!el(s.i 1ri.. Me6"!i0- (o2 "vi(e. " na'i 'a (e ova !ri
1ro'a 'oveo /".i sl"+a(- 3a/ov(e'io (e 'a svi +lanovi /osa'e .o(i 1i 0ogli /o1"'i!i
s"0n("- si6" s /al"1e- a signali3irao (e i os!ali0 svo(i0 1ro'ovi0a 'a !o !a.o6er
s0(es!a "+ine.
O.o 2es! sa!i "ve+e- o1a 1ro'a na6o2e se " ne/osre'no( 1li3ini na o's!o(an(" na
.o0e se 0oglo 'ovi.iva!i. Ma'a (e ve4 /o+elo 'a se s0r.ava- i/a. se 0ogao
ras/o3na!i 8ran)"s.i 1ri. =:e/7irA .o(i0 (e "/ravl(ao .a/e!an An'rie"Q *An'ri(e,.
Uos!alo0- /re0a n(egov" 0anevriran(" 0oglo se o'0a7 3a.l("+i!i 'a s" 0"
na0(ere sasvi0 0irol("1ive- !a.o 'a se )areve /re!/os!av.e /o.a3a2e !a+ni0a.
Ka' s" se 1ri.ovi /re/o3nali- /o3'ravi2e se na "o1i+a(eni /o0ors.i na+in- i "
/rola3" i30i(eni2e ne.oli.o ri(e+i. Ka/e!ani s" /i!ali (e'an 'r"goga .a0o /love.
Ka/e!an An'rie"Q (e o'govorio 'a /"!"(e 3a Livorno. Sa =LXIn)ons!an!aA /a.
o'govori2e 'a /"!"(" 3a Henov" i 'a 4e ra'o /ri0i!i /or".e. Ka/e!an An'rie"Q
3a7vali na /on"'i- a on'a 3a/i!a .a.o (e )ar. Na/oleon ni(e 0ogao o'ol(e!i 5el(i 'a
se "0i(e2a " !a.o 3ani0l(iv ra3govor- /a "3e !r"1" i3 r"." .a/e!ana C7o!ar'a
*Ko!ar, i o'govori<
C I3vrsnoD
Posli(e i30(ene ovi7 ri(e+i- o1a 1ri.a /ro'"5i2e svo( /"! i "1r3o se i3g"1i2e " no4i.
Plovilo se svi0 (e'ri0a i "3 /ovol(an- sv(e5 v(e!ar- !a.o 'a s" 'r"gog 'ana- >E-
/ro2li /o.ra( r!a Kor3i.e. Is!oga 'ana /ri0i(e!i2e /onovo na /"+ini (e'an ra!ni 1ro'
sa se'a0'ese! +e!iri !o/a- .a.o /lovi " /rav)" Bas!i(e. On ni(e i3a3vao ni.a.vo
"31"6en(eB (/2 " /o+e!." 1ilo (e (asno 'a ni on ne0a ni.a.vi7 lo2i7 na0(era.
Pri(e no 2!o (e os!avio El1"- Na/oleon (e sas!avio 'vi(e /ro.la0a)i(e. Ali .a' i7 (e
7!io 'a!i 'a se /re/i2"- ni!.o i7 ni(e 0ogao /ro+i!a!i- /a ni on sa0. On i7 1a)i "
0ore- /a s!ane 'i.!ira!i 'r"ge 'vi(e. Je'n" (e na0i(enio
#G%
vo(s)i- a 'r"g" 8ran)"s.o0 naro'". Svi .o(i s" 3nali /isa!i- /os!a'o2e /isariB sve
2!o se 0oglo C 'o1o2e- .l"/e i .a/e C /re!vorili s" " /isa4e s!olove i sva.i
/rion" na ra'.
:ao."/l(eni !i0 /oslo0- "gle'a2e o1al" An!i1esa *An!i1, !e (e /o3'ravi2e
"3vi)i0a o'"2evl(en(a.

__VI
SO DANA

rvoga 0ar!a " !ri sa!a To!ila se "si'ri " 5ians.o0 3al(ev"B " /e! sa!i Na/oleon
si6e na .o/no i "logori se " (e'no( 0aslinovo( 2"0i)i- " .o(o( (o2 i 'anas /os!o(i
'rvo is/o' .o(ega (e s(e'io Na/oleon. Dva'ese! /e! grena'ira i (e'nog gar'i(s.og
o9)ira o'0a7 /osla2e " An!i1es C 'a /ri'o1i(" garni3onB ali oni- /oneseni
o'"2evl(en(e0- "6o2e " gra' sa "3vi)i0a< =Sivio )arDA " se (o2 ni(e 3nalo o
Na/oleonov" 'olas." /a s" svi 0islili 'a s" ovi l("'i /ol"'(eli. Ko0an'an! gra'a
nare'i 'a se 'igne 0os!- !e !a.o ovi7 'va'ese! i /e! ("na.a /os!an" 3aro1l(eni)i.
Ova.av 'oga6a( 1io (e /o!/"n ne"s/(e7. Ne.i o' o9)ira /re'lo5i2e Na/oleon" 'a
/o6" ravno na An!i1es i 'a ga silo0 osvo(e. a.o 1i se i31(eglo 'a gra' /r"5i
or"5ani o!/or- 2!o 1i 0oglo i3a3va!i lo2 'o(a0 " (avnos!i. Na/oleon i0 (e
o'govorio 'a s" oni /o2li na Pari3 a ne na An!i8aes- i .a.o (e on "vi(e. ri(e+i
/rovo'io " '(elo- +i0 (e i3a2ao 0(ese)- nare'i 'a se 'i5e logor.
Jo2 " !o." no4i sa svo(o0 0alo0 vo(s.o0 s!igao (e " Cannes *Kan,- o.o 2es! sa!i
i3("!ra /ro2ao (e .ro3 Hrasse *Hras,- i on'a se 3a"s!avio na !o( "3vi2i)i- .a' sa
svi7 s!rana 'o6o2e s!anovni)i i o.r"5i2e ga- (er s" ve4 'o3nali 3a n(egovo
neo1i+no is.r)avan(e. On i7 (e /ri0io ona.o .a.o 1i i7 /ri0io " "ileri(a0a-
sasl"2ao (e n(i7ove 5al1e- /ri0io n(i7ove 0ol1e i o1e4ao i0 /rav'". Car (e 0islio
'a 4e " Hrasse" na4i ve4 'ovr2en" )es!" .o(" (e /o n(egovo( 3a/ovi(e'i o' #E#F.
!re1alo sagra'i!i. Ces!a 0e6"!i0
#GE
ni(e (o2 1ila sagra6ena. Morao (e- 'a.le- svo(a .ola i +e!iri 0ala !o/a os!avi!i "
gra'". S!oga /o6o2e 1r's.i0 s!a3a0a .o(e s" (o2 1ile /o.rivene sni(ego0- a
"ve+e s!igo2e na /reno4i2!e " selo Cerenon- /o2!o s" /re!7o'no /(e2a+ili
'va'ese! 0il(aB F. 0ar!a s!igo2e " Bare0e *Bare0,- G. " Digne *Din(,- a ?. " Ha/.
U !o0 gra'" 3a'r5ali s" se .oli.o (e 1ilo /o!re1no 'a se o'2!a0/a(" /roglasi- .o(e
s" s"!ra'an na !is"4e 'i(elili /"!e0.
Me6"!i0- )ar (e 1io "3ne0iren. Do sa'a (e i0ao /osla sa0o s naro'o0 " +i(e se
o'"2evl(en(e ni(e 0oglo s"0n(a!iB ali- e!o- ni (e'an vo(ni. ni!i organi3irani o're'
ni(e se (o2 /ri'r"5io ovo( 0alo( vo(s)i- a vi2e e' svega- Na/oleon (e o+e.ivao i
5elio 'a vi'i /re' so1o0 /".ove .o(i 1i 1ili /oslani 'a ga s/ri(e+e i vra!e- a na .o(e
4e n(egova li+nos!- 0islio (e on- i0a!i "!(e)a(a. a( !ren"!a. .o(i (e !a.o 5elio i .oga
se " is!o vri(e0e !oli.o /la2io na(3a' (e nas!"/io i30e6" La M"rea *Mire, i Vi3illa
*Vi3i(,. Heneral Ca01ronne *Ka01ron,- .o(i (e 1io sa svo(i7 +e!r'ese! grena'ira "
i3vi'ni)i- nai6e na (e'an 1a!al(on i3 Hreno1lea- .o(i (e 1io /oslan 'a 0" /re/ri(e+i
/"!. Vo6a !oga 1a!al(ona "s!e3ao se 'a /ri3na generala Ca01ronnea- !e ova(
/o2al(e glasni.a 'a o !o0e i3vi(es!i )ara.
Ka' 0" s!i5e ova vi(es!- Na/oleon se nala3io na /"!" " ne"'o1ni0 .oli0a .o(a s"
1ili na1avili " Ha/". On o'0a7 3a/ov(e'i 'a 0" 'ove'" n(egova .on(a- /a o'("ri
" galo/" i na6e se go!ovo na s!o .ora.a is/re' /os!ro(eni7 vo(ni.a- .o(i 0" nis"
"/"!ili ni (e'an (e'ini "3vi. o'"2evl(en(a- ni (e'an /o3'rav " +as! n(egova 'olas.a.
Nas!"/io (e !ren"!a. 'a se igra 'o1i(e ili 'a se i3g"1i. Priro'a !erena na .o0e s"
se nala3ili ni(e 'o3vol(avala "30a.< s li(eve s!rane /"!a "3'i3ao se s!r0ovi! 1ri(eg-
a 'esno (e'na 0ala- (e'va !ri'ese! s!o/a 2iro.a liva'i)a i3a .o(e (e 1io /onorB /re'
so1o0 i0ao (e 1a!al(on " /ri/ravnos!i .o(i (e 3a"3eo )i(eli /rola3 o' /onora 'o
1ri(ega.
Na/oleon 3as!a'e na (e'no( 0alo( "3vi2i)i- na 'ese!a. .ora.a o' (e'nog /o!o+i4a
.o(i (e /ro!(e)ao liva'o0. a'a
#G&se o.rene general" Ber!ran'"- .o0e 1a)i "3'e svoga .on(a i re+e<
C Prevari2e 0e- ali ne 0ari- na/ri(e'D
Po2!o !o i3govori- on s(a7a- /ri(e6e /o!o. i "/"!i se ravno na 1a!al(on- .o(i (e (o2
"vi(e. 1io ne/o0i+an- i 3a"s!avi se na 'va'ese!a. .ora.a is/re' n(ega- 1a2 "
!ren"!." .a' (e a6"!an! generala Mar)7an'a- .o(i (e vo'io 1a!al(on- is".ao sa1l(" i
nare'io 'a o/ale.
C @!a- /ri(a!el(i 0o(i C 'ovi.n" i0 Na/oleon C 3ar 0e ne /o3na(e!eL Ja sa0 va2
)ar. A.o 0e6" va0a i0a i (e'an vo(ni. .o(i 1i 7!io "1i!i svoga generala- 0o5e-
evo 0e.
Je'va 2!o (e i3govorio ove ri(e+i- .a' i3 svi7 grla o'(e.n" o/4i "3vi.< =Sivio )arDA
A6"!an! i /o 'r"gi /"! 3a/ov(e'i 'a /")a("- ali n(egov glas 3agl"2i !is"4" "s.li.a. I
'o. +e!iri /ol(s.a .o/l(ani.a /o6o2e 3a n(i0- vo(ni)i /ole!(e2e i3 s!ro(a- /o("ri2e
na/ri(e' i o.r"5i2e Na/oleona- /a'o2e 0" /re' noge- /o+e2e 'a 0" l("1e r".e-
/os.i'a2e 1i(ele .o.ar'e !e i7 3a0i(eni2e !ro1o(ni0a C sve !o sa "3vi)i0a ra'os!i
i o'"2evl(en(a- 2!o na!(era s"3e na o+i n(i7ov" s!aro0 general". No- "s.oro 3a!i0-
on se s(e!i 'a ne s0i(e g"1i!i ni !ren"!.a- /a .o0an'ova =na'esnoA- s!a'e na
+elo .olone i nas!avi /"!. Is/re' n(ega (e i2ao Da01ronne sa svo(i7 +e!r'ese!
grena'ira- a 3a n(i0 )i(eli 1a!al(on- .o(i (e 1io /oslan 'a 0" /re/ri(e+i /"!B i !a.o
/ris/(e2e na vi3i(s.i 1ri(eg. Sa !oga 1ri(ega Na/oleon (e vi'io 'a (e a6"!an! s!igao
'ol(e- na (e'no /ola 0il(e is/re' n(i7 'o gra'a- gon(en ono0 +e!vori)o0
.o/l(ani.a- is/re' .o(i7 (e- evo- "0a.ao sa0o 3a7val("("4i svo0e 'o1ro0 .on("<
3a+as (e nes!ao " gra'"- ali se 0alo .asni(e /o(avio na n(egov" 'r"go0 .ra("- !e
(e "s/io /o1(e4i /o/re+ni0 /"!e0- ."'a ga .o/l(ani)i nis" 0ogli 'al(e goni!i 31og
is)r/l(enos!i svo(i7 .on(a. Me6"!i0- o9)ir .o(i se 'ao " 1i(eg i ona +e!iri vo(ni.a
.o(i s" ga gonili i .ao 0"n(a /role!(eli "li)a0a Vi3illa- ve4 s" o'ali )i(el" s!var. og
is!og ("!ra vi'(eli s" a6"!an!a .a.o /rola3i na
#?N
+el" svoga 1a!al(ona- a sa'a se- evo- vra4a sa0- " !r."- i !o /rogon(en. Da.le-
is!ina (e< Na/oleon 'ola3i- /ra4en l("1avl(" svoga naro'a i svo(e vo(s.eD Sve 5ivo
is!r+a na "li)e- /ole!(e2e /i!an(a- a 3a n(i0a i o'"2evl(en(e. O'(e'no0 /ri0i(e!i2e
vo(s." na gre1en" 1ri(ega La M"rea. L("'i- 5ene- '(e)a C svi 0" /o("ri2e " s"sre!-
+i!av gra' ga (e o.r"5io (o2 /ri(e no 2!o (e s!igao /re' n(egova vra!a- 'o. s"
sel(a)i sila3ili sa svo(i7 1regova s.a+"4i .ao 'ivo.o3e- a o' s!i(ene 'o s!i(ene
o'(e.ivao (e "3vi.< =Sivio )arDA
Na/oleon se 3a'r5ao " Vi3ille". Vi3ille (e 1io .oli(ev.a 8ran)"s.e slo1o'e- a go'ina
#E#G. ni(e 7!(ela 'a i3nev(eri #$E&.#- (er (e !" )ara 'o+e.alo s!anovni2!vo- .o(e
.ao 'a (e 1ilo o/i(eno o' ra'os!i. Ali- Vi3ille (e sa0o 0ali gra'i4- 1e3 or"5(a- 1e3
1e'e0a i 1e3 garni3onaB !re1alo (e i4i na Hreno1le. Je'an 'io gra6ana /o6e 3a
Na/oleono0.
Na (e'an sa! "'al(enos!i o' Vi3illea "gle'a2e (e'nog /(e2a'i(s.og o9)ira .a.o
'ola3i sav " 3no(" i /ra2ini. Kao ona( s!ari Hr. /re' Mara!ono0- i on sa0o 2!o ni(e
/ao o' "0ora< 'onio (e 'rago)(ene vi(es!i.
O.o 'va sa!a /osli(e /o'ne- Se'0a /(e2a'i(s.a /".ovni(a- .o(o0 (e 3a/ovi(e'ao
/".ovni. La1e'overe *La1e'oa(er,- 1ila (e /o2la i3 Hreno1lea /ro!iv )ara. Ali- na
/ola 0il(e o' gra'a- /".ovni. .o(i (e (a7ao /re' svo(i0 /".o0- o.rene se i
3a/ov(e'i 'a se 3as!ane. a'a 0" /ri6e (e'an 1"1n(ar i /r"5i 0" svo( 1"1an(.
P".ovni. "v"+e r"." " 1"1an( i i3 n(ega i3va'i orla. I !a'a- 'a 1i ga svi 0ogli
vi'(e!i- /o'i5e se na s!re0eni0a i re+e<
C Vo(ni)iD Pogle'a(!e ovo slavno 3na0en(e .o(e (e no2eno " 1es0r!ni0 na2i0
'ani0a. On .o(i nas (e ona.o +es!o vo'io " slavni0 /o1(e'a0a- e!o 'ola3i 'a
osve!i na2e /oni5en(e i na2" nesre4". Do2lo (e vri(e0e 'a se o."/i0o /o'
n(egov" 3as!av" .o(a ni.a'a ni(e /res!ala 'a 1"'e na2a. .o 0e voli ne.a /o6e 3a
0no0D Sivio )arD
#$E&. go'ine 3a/o+ela (e ;ran)"s.a revol")i(a.
#?#Ci(eli /". /o6e 3a n(i0.
Ona( o9)ir 7!io (e 'a 1"'e /rvi .o(i 4e !" vi(es! sao/4i!i )ar"- /a (e s!oga o'("rio
na/ri(e'- ali +i!av /". /oI("ri 3a n(i0.
Na/oleon o1o'e svoga .on(a i nas!avi /"!- a sva n(egova 0ala vo(s.a- "3 "3vi.e
o'"2evl(en(a- /ole!i 3a n(i0. Ka' s!igo2e 'o (e'nog 1re5"l(.a- Na/oleon o/a3i
La1e'overeov /". .a.o 7i!a "1r3ani0 0ar2e0. Mi0 s" ga /ri0i(e!ili- o'(e.ne
(e'no gro0oglasno. =Sivio )arDA Ova( "3vi. +"2e ("na)i s o!o.a El1e i o'a3va2e
0" se. Sa'a vi2e ni!.o ni(e " svo0 re'"- svi se g"ra(" na/ri(e'. Na/oleon 'o(a7a
" sre'in" go0ile- vo(ni)i ga o.r"5iva2e sa svi7 s!rana- La1e'overe s.o+i s .on(a i
o1grli Na/oleonova .ol(ena. Ova( ga 3agrli- /ri!isne ga na svo(e gr"'i- /a 0" re+e.
C P".ovni+e- vi s!e 0e /onovo /o/eli na /ri(es!ol(eD
La1e'overe sa0o 2!o ni(e /o0a7ni!ao o' ra'os!i. a( 3agrl(a( s!a(a! 4e ga 5ivo!a-
ali 2!a on'aL Pro5ivio (e +i!avo s!ol(e4e !.o (e +"o !a.ve ri(e+i.
O'0a7 nas!avi /"!- (er Na/oleon ne0a 0ira sve 'o. se ne na6e " Hreno1le".
Hreno1le (e i0ao /osa'" .o(a (e- .a.o re.o2e- 1ila s/re0na 'a /r"5i o!/or. U3al"'
s" vo(ni)i (a0+ili 3a svo(e 'r"goveB )ar (e- /rave4i se 'o'"2e .ao 'a " !o v(er"(e-
i/a. 3a/ov(e'io 'a se /o6e na gra'.
O.o osa0 sa!i "ve+e Na/oleon (e s!igao /o' 3i'ove Hreno1lea.
Be'e0e s" 1ili /os(eli re4a in5en(ers.a /".ovni(a- .o(a se sas!o(ala o' 'vi(e
!is"4e vo(ni.a- Me!vr!a ar!il(eri(s.a /".ovni(a- " .o(o( (e ne.a' sl"5io Na/oleon- sa
'va 1a!al(ona Pe!e 0(esne /".ovni(e i 7"sari0a Me!vr!e /".ovni(e. Uos!alo0-
)arev 'ola3a. 1io (e !oli.o neo+e.ivan- 'a (e on s!igao .a' (o2 nis" 1ile 3avr2ene
sve /ri/re0e 3a o!/or. Ni(e vi2e 1ilo vre0ena ni 'a se /o'ign" 0os!oviB ali
gra's.a vra!a 1ila s" 3a.l("+ana i .o0an'an! se /ro!ivio 'a i7 o!vori.
#?>
Na/oleon (e "vi'io 'a (e 'ovol(an (e'an !ren"!a. 'a ga "/ro/as!i. No4 (e
"s.ra4ivala 0agi+no '(elovan(e n(egova /ris"s!vaB sig"rno (e 'a ga sve o+i !ra5e-
ali ga ni!.o ne vi'i. a'a on nare'i La1e'overe" 'a /o."2a nagovori!i ar!il(er)e- i
/".ovni. se /o/ne na (e'n" "3visin" i "3vi.ne gro0.i0 glaso0<
C Vo(ni)i- 0i va0 vra4a0o ("na.a 3a .o(i0 s!e i2li " !oli.o 1i!a.aB na va0a (e 'a
ga /ri0i!e i 'a s na0a /onovi!e ona( s!ari "3vi. /o1(e'ni.a Evro/e< =Sivio )arDA
I 'ois!a- !a( 0agi+ni "3vi. " is!i 0a7 o'(e.ne ne sa0o gore na 1e'e0i0a ve4 i na
svi0 .ra(evi0a gra'a. Sve /o("ri /re0a vra!i0a- ali ona s" 1ila 3a!vorena- a
.l("+evi s" 1ili .o' .o0an'an!a. :a !o vri(e0e- vo(ni)i .o(i s" /ra!ili Na/oleona-
'o6o2e 1li5e.
Sa'a o!/o+e ra3govor i30e6" oni7 i3vana i oni7 i3n"!ra- /i!an(a- o'govori-
r".ovan(a .ro3 re2e!.e ... Ali- vra!a se nis" o!varala. Car (e 2.rg"!ao 3"1i0a o'
nes!r/l(en(a i "3ne0irenos!i. Na(e'an/"!- 3a+" se "3vi.< =M(es!aD M(es!aDA o s"
1ili gra6ani /re'gra6a resCloi!re *reKloa!r,- .o(i 'o6o2e sa gre'a0a 'a /ro1i("
vra!a. Svi se /os!avi2e " re'ove- i /ol"ge "+ini2e svo(e- vra!a 3a2.ri/e- /o/")a(" i
sr"2e se- a 2es! !is"4a l("'i /o("ri na i3la3.
o vi2e ni(e 1ilo o'"2evl(en(e- !o (e 1ilo l"'ilo- 1(esnilo. Svi(e! (e navalio na
Na/oleona .ao 'a 4e ga ras!rIga!i. U (e'no0 !ren"!."- "3 /o0a0n" vi." i
ra'osno .li)an(e- s.in"2e ga s .on(a- 'igo2e ga na r".e i /oneso2e. Ni.a'a (o2- ni
" (e'no( 1i)i- ni(e 1io i3lo5en !oli.o( o/asnos!i. Svi s" 'r7!ali 3a n(egaB on sa0 1io
(e (e'ini .o(i (e 0ogao ra3"0(e!i 'a (e ova( val .o(i ga (e /onio so1o0 sa0o +is!a
l("1av.
Na/o.on se 3a"s!avi2e /re' (e'no0 ."4o0- n(egov general2!a1 'o6e i o/.oli ga.
e. 2!o s" 0alo o'a7n"li- 3a+"(e se nova gra(aB ovo s" sa'a s!anovni)i gra'a- .o(i
s" 0" 'onosili +i!ava gra's.a vra!a- .a' 0" ve4 nis" 0ogli 'oni(e!i n(i7ove
.l("+eve.
#?Fa no4 1ila (e /ro'"5en(e sve+anos!iB vo(ni)i- gra6ani i sel(a)i 1ra!i0ili s" se
(e'ni s 'r"gi0a. Na/oleon (e o'0a7 nare'io 'a se o'2!a0/a(" novi /roglasi. O.o
osa0 sa!i !re1alo i7 (e nali(e/i!i /o "li)a0a i ra3'i(eli!i. Na sve s!rane 1ili s"
"/"4eni i glasni)i 'a ras!"re /roglas i 'a ra3glase< 3a"3e! (e glavni gra'
Da"/7inea- a "s.oro 4e se "0i(e2a!i A"s!ri(a i na/"l(s.i .ral(. e. " Hreno1le"-
Na/oleon (e 1io sig"ran 'a 4e /ro'ri(e!i 'o Pari3a.
I'"4eg 'ana 'o6o2e sve4ens!vo- general2!a1- /re's!avni)i s"'s.i7- gra6ans.i7 i
vo(ni7 vlas!i- 'a /o3'rave )ara. Na.on 3avr2ene a"'i(en)i(e- Na/oleon (e i3vr2io
s0o!r" na' 2es! 7il(a'a vo(ni.a .o(i s" sa+in(avali /osa'" gra'a- i .ren"o o'0a7
" LUon.
S"!ra'an- /o2!o (e i3'ao !ri /ro.la0a)i(e " .o(i0a (e o1(avio 'a (e )ars." vlas!
/onovo "3eo " svo(e r".e- nas!avio (e /"! i /reno4io " Bo"rgoin" *B"rgoen",.
Ho0ila naro'a .o(a ga (e /ra!ila s!alno se /ove4avala- .ao 2!o (e raslo i n(eno
o'"2evl(en(e- !e (e i3gle'alo .ao 'a ga /ra!i )i(ela ;ran)"s.a i s n(i0 /ro'ire
/re0a /ri(es!olni)i.
Na /"!" .o(i (e vo'io o' Bo"rgoina 3a LUon- Na/oleon (e sa3nao 'a s" vo(vo'a
Orleans.i- gro8 'XAr!ois *Ar!oa, i 0ar2al Ma)'onal' *Me.'onal', o'l"+ili 'a 1rane
gra' i 'a na0(erava(" sr"2i!i 'va 0os!a *0orans.i i gi(o!(ers.i,. On se nas0i(ao
na ov" vi(es! " .o(" ni(e ni /ov(erovao- 1"'"4i 'a (e /o3navao ro'ol("1l(e LUona)a-
/a 3a/ov(e'i Me!vr!o( 7"sars.o( /".ovni(i 'a "'ari na H"illo!iere *Hi(o!(er,.
P".ovni(" 'o+e.a.a2e "3vi)i0a< =Sivio )arDA Ova( gro0oglasni "3vi. 'o2ao (e +a.
'o Na/oleona- .o(i (e i2ao 3a /".ovni(o0 na ra3'al(ini o' o.o +e!vr! sa!a. On
o'0a7 o1o'e svoga .on(a- i sa0 sa0)a!- /"n sa0o/o"3'an(a- s!i5e " vri(e0e
.a' s" 0" se na(0an(e na'ali- 0e6" !a( naro' +i(" (e ra'os! n(egova /ris"!nos!
/re!vorila " /ravi 'eliri(.
U is!o0 !ren"!." vo(ni)i i s (e'ne i s 'r"ge s!rane navali2e na 1ari.a'e- .o(e s" i7
ra3'va(ale- i !a.0i+e4i
#?G
se " ra'"- ra3ori2e i7 3a +e!vr! sa!a a on'a /ole!(e2e (e'ni 'r"gi0a " nar"+(e.
Vo(vo'a Orleans.i i 0ar2al Ma)'onal' 1ili s" /ri0orani 'a se /ov"."B gro8
'XAr!ois /o1(egne- a 3a n(i0 /o6e sa0o (e'an (e'ini ro(alis!- 'o. s" ga os!ali
na/"s!ili.
U /e! sa!i )i(ela /osa'a /o7i!a 'a se /o.loni )ar". :a (e'an sa! Na/oleonova
vo(s.a 3a"30e gra'.
U osa0 sa!i- Na/oleon "6e " 'r"gi glavni gra' .ral(evine.
:a sve vri(e0e n(egova +e!vero'nevnog 1orav.a- 0asa o' 'va'ese! 7il(a'a l("'i
1e3 /res!an.a (e s!a(ala /o' n(egovi0 /ro3ori0a.
#F. )ar os!avi LUon i /reno4i " Ma)on" *Ma.on,. O'"2evl(en(e (e sve vi2e raslo.
Sa'a ga is/re' gra's.i7 vra!a nis" 'o+e.ivali sa0o /o(e'in)i ve4 s" i3la3ili i
/re's!avni)i vlas!i.
#$. 0ar!a /o3'ravio ga (e " A"Qerre" *O.ser, gra's.i na+elni. C /rvi vi2i 'r5avni
+inovni. .o(i se "s"'io 'a /o3'ravi i /ri3na )ara.
Is!e ve+eri /ri (avi2e i 0ar2ala NeUa. Pos!i6en 31og nelo(alnos!i .o(" (e /o.a3ao
go'ine #E#G. i 31og 3aI.le!ve .o(" (e 'ao L("'evi!" XVIII- on (e 'o2ao 0oli!i 'a ga
)ar "vrs!i " re'ove svo(i7 grena'ira. Na/oleon ga 3agrli- na3ove ("na.o0 na'
("na)i0a- i sve 1i 3a1oravl(eno.
Jo2 (e'an s0r!onosni 3agrl(a(.
>N. 0ar!a- o.o 'va sa!a /osli(e /o'ne- Na/oleon s!i5e " ;on!aine1lea". Ova(
'vora) (e " n(e0" i3a3vao "5asne "s/o0ene- (er (e " (e'no( o' !i7 so1a 0islio 'a
4e i3g"1i!i 5ivo!- a " 'r"go( (e i3g"1io )arevin". Ov'(e se 3a'r5ao (e'va .o(i
!ren"!a.- /a (e o'0a7 /ro'"5io svo( !ri("08alni /o7o' na Pari3.
U Pari3 (e s!igao .ao i " LUon i Hreno1le- /re've+e- /osli(e na/ornog 0ar2a- na
+el" !r"/a .o(e s" 1ile o're6ene 'a +"va(" /re'gra6a. A 0ogao (e- 'a (e 7!io- " n(
"4i sa 'va 0ili("na l("'i.
#??O.o osa0 i /o "ve+e "2ao (e " 'vori2!e "ileri(a. I !"- .ao ono " Hreno1le"-
/o!r+a2e 0" " s"sre!- 7il(a'e r"." /o.ren"2e se 'a ga 'o7va!e- i /oneso2e ga o'
go0ile 'o go0ile- "3 neo/isive "3vi.e ra'os!i. Ho0ila (e 1ila !a.o veli.a 'a (" (e
1ilo ne0og"4e o1"3'a!iB !o (e 1ila 1r3a /lanins.a 1"(i)a .o(a (e 0orala /ro("ri!i
svo(i0 !o.o0. Na/oleon" (e /reos!alo sa0o 'a /onavl(a ove ri(e+i< =Pri(a!el(i 0o(i-
!a vi 4e!e 0e "g"2i!iDA
U o'a(a0a 'vor)a Na/oleon (e 3a!e.ao sasvi0 'r".+i(" go0il"- go0il" .o(a (e
s!a(ala " 3la!" i s!ra7o/o2!ovan("- go0il" 'vorana- veli.o'os!o(ni.a- generala i
0ar2ala. Ova ni(e /ri(e!ila 'a ga "'avi- ova se sa0o /re' n(i0 '"1o.o .lan(ala.
C Hos/o'o 0o(a C re+e i0 )ar C ne.oris!ol("1ivi l("'i 'ove'o2e 0e na!rag "
0o(" /ri(es!olni)"B !o s" "ra'ili /o'o9)iri i vo(ni)iB naro'" i vo(s)i !re1a 3a sve 'a
3a7vali0.
Jo2 !e is!e no4i- Na/oleon /o+e sve reorgani3ira!i. :a 0inis!re s" i0enovani<
Ca01a)eres *Ka01aser, (e i0enovan 3a 0inis!ra /rav'e- vo(vo'a o' Vin)en3e
*Vin+en)e, 3a van(s.e /oslove- 0ar2al Davo"s! 3a vo(s."- vo(vo'a o' Hae!e 3a
9nan)i(e- De)res *De.re, 3a 0ornari)"- ;o")7e *;"2e, 3a /oli)i("- Carno! *Karno,
3a "n"!ra2n(e /oslove- vo(vo'a o' Bassana o/e! (e i0enovan 3a 'r5avnog
se.re!ara- gro8 Mollien *Molian, o/e! 3a "/ravni.a ri3ni)e- vo(vo'a o' Roviga 3a
vr7ovnog .o0an'an!a 5an'ar0eri(e- Mon!alive! /os!a'e in!en'an!- Le!or! *Le!or,
i La1e'overe /os!a'o2e generali- Ber!ran' i Dro"o! 3a'r5ani s" na svo(i0
/olo5a(i0a- /rvi .ao veli.i 0ar2al 'vora- a 'r"gi .ao general0a(or gar'eB
na/o.on- svi s!ari .o0orni)i- 2!i!ono2e i 2e8ovi )ere0oni(ala i3 #E#G. go'ine o/e!
s" vra4eni na svo(a 0(es!a.
>%. 0ar!a- sva vi2a 'r5avna !i(ela /o3vana s" 'a Na/oleon" /olo5e 3a.le!v".
#?%
S"!ra'an- +inilo se .ao 'a B"r1oni ni.a'a nis" ni /os!o(ali- )i(elo0 naro'" +inilo
se .ao 'a (e !o 1io sa0o sanD
I 3ais!a- revol")i(a (e i3vr2ena 3a (e'an 'an i ni(e s!a(ala ni .a/i .rvi< ovo0
/rili.o0 ni!.o ni(e 0ogao /re'1a)i!i Na/oleon" 3a s0r! o)a- 1ra!a ili /ri(a!el(a.
Je'ina vi'na /ro0(ena 1ila (e 1o(a na 3as!ava0a .o(e s" vi(orile na' 8ran)"s.i0
gra'ovi0a- i "3vi.< =Sivio )arDA .o(i (e o'(e.ivao s .ra(a na .ra( ;ran)"s.e.
Me6"!i0- naro' (e 1io /onosan 31og veli.og s/on!anog '(ela .o(e (e "/ravo
i3vr2io. Veli+ina '(ela 2!o ga (e naro' !a.o 'ivno i3veo +inilo se .ao 'a (e svo(i0
gigan!s.i0 "s/(e7o0 31risala nesre4e /osl(e'n(i7 !ri(" go'inaB naro' (e os(e4ao
3a7valnos! /re0a Na/oleon" 2!o se o/e! /o/eo na /ri(es!ol(e.
Na/oleon (e na/o.on 0ogao is/i!a!i i o)i(eni!i svo( /olo5a(.
Pre' n(i0 s" 1ila 'va /"!a.
Ili 'a /o."2a sve 'a 1i se o'r5ao 0ir- a 'a se- 0e6"!i0- s/re0a 3a ra!- ili 'a
3a/o+ne ra! (e'ni0 o' oni7 svo(i7 ne/re'vi6eni7 0"n(evi!i7 "'ara)a- .o(i s" 1ili
"3ro. 'a s" na n(ega gle'ali .ao na J"/i!ra C gro0ovni.a Evro/e.
Sva.i o' ova 'va /"!a i0ao (e svo(i7 ne'os!a!a.a.
U+ini!i sve 'a se o'r5i 0ir- 3na+ilo (e 'a!i save3ni)i0a vre0ena 'a se /ri1er".
A.o oni /o+n" /re1ro(ava!i svo(" vo(s." i "s/ore6iva!i (e s ;ran)"s.o0- na4i 4e
.o' se1e "/ravo !oli.o ar0i(a .oli.o ;ran)"s.a i0a 'ivi3i(a. O0(er snaga 1io 1i
/e! /re0a (e'an " n(i7ov" .oris!. Ali 2!o on'aL Nis" li 8ran)"s.i vo(ni)i /o1(e6ivali
i " !a.vi0 sl"+a(evi0aLD
Po+e!i o'0a7 ra!- 3na+ilo 1i 'a!i /ravo oni0a .o(i s" !vr'ili 'a Na/oleon ne 5eli
0ir. :a!i0- Na/oleon (e ras/olagao sa (e'va +e!r'ese! !is"4a l("'i. Is!ina- !o (e 1ilo
'ovol(no 'a se /onovo 3a"30e Belgi(a i 'a se "6e " Br"Qelles. Ali- " Br"Qelles" 1i
se !a'a na2ao o.r"5en
#?$"!vr6eni0 gra'ovi0a- .o(e (e !re1alo osva(a!i (e'an 3a 'r"gi0- a Maes!ri)7!
*Mas!ri7,- L"Qe01"rg i Anvers nis" gra'ovi o' /i(es.a .o(e 1i +ov(e. 0ogao
osvo(i!i (e'ni0 /o!e3o0. U3 !o- os(e4alo se vren(e " Van'e(i- vo(vo'a o'
Ango"le0ea i2ao (e na LUon- a Marsel()i na Hreno1le. re1alo (e na(/ri(e "g"2i!i
ova( "n"!ra2n(i /o5ar- .o(i (e /ri(e!io ;ran)"s.o(- 'a 1i se 0oglo i3i4i /re'
ne/ri(a!el(a sa svo0 svo(o0 snago0 i 0r5n(o0.
Na/oleon (e- 'a.le- i3a1rao /rv" 0og"4nos!. Mir- .o(i (e on o'1io #E#G. go'.
na.on ne/ri(a!el(s.og "/a'a " ;ran)"s."- 0o5e 1i!i /ri7va4en #E#?- na.on
/ovra!.a s o!o.a El1e. Ka' se +ov(e. /en(e- 0o5e se 3a"s!avi!i g'(e 7o4e- ali
ni.a.o ne i .a' /a'a.
Da 1i /re' naro'o0 /o.a3ao svo(" 'o1r" vol("- on (e evro/s.i0 .ral(evi0a "/"!io
sli(e'e4" o.r"5ni)"< =Hos/o'ine 1ra!e-
Vi s!e " !o." /osl(e'n(eg 0(ese)a 'o3nali 3a 0o( /ovra!a. na o1ale ;ran)"s.e- 3a
0o( "la3a. " Pari3 i 3a o'la3a. /oro'i)e B"r1ona. Va2e0 Veli+ans!v" !re1a 'a (e
/o3na!a /rava /riro'a ovi7 'oga6a(a< !o (e '(elo (e'no'"2ne vol(e (e'nog veli.og
naro'a .o(i /o3na(e svo(e '"5nos!i i svo(a /rava. Ono o+e.ivan(e .o(e 0e (e
navelo na na(ve4" o' svi7 5r!ava 1ilo (e i3nev(erenoB s!oga sa0 'o2ao na!rag- i o'
!ren"!.a .a' (e 0o(a noga s!"/ila na 8ran)"s." o1al"- l("1av 0oga naro'a nosila
0e sve 'o Pari3a. S!oga (e 0o(a /rva 1riga 'a !a.o veli." o'anos! nagra'i0
+asni0 0iro0. Po2!o (e o1navl(an(e )ars.og /ri(es!ol(a neo/7o'no 3a sre4"
;ran)"s.e- 0o(a (e na(ve4a 5el(a 'a ono "(e'no /osl"5i i "+vr24en(" evro/s.og
0ira. Dos!a (e 1ilo ra!ne slave- .o(a (e nai30(en)e .rasila 3as!ave ra3li+i!i7
naro'aB 'os!a (e 1ilo i /ro0(enl(ive s"'1ine .o(a (e ne"s/(e7e 3a0(en(ivala
!ri("090aB /osli(e veli.i7 "s/(e7a 'ola3ile s" veli.e ne'a4e- !a.o 'a (e ve4 'os!a
!e /ro0(enl(ive sre4e< 'anas se vla'ari0a o!vara 'r"ga+i(a /o3orni)a- i (a na n("
s!"/a0 /rvi.
#?E
Po2!o s0o svi(e!" /r"5ili /ri3ore veli.i7 1or1i- 1i! 4e 0nogo "go'ni(e 'a se o'sa'
na!(e+e0o sa0o " o+"Ivan(" 1lago'a!i 0ira- a (e'ina 1or1a .o(" 4e0o vo'i!i ne.a
1"'e sve!a 1or1a 3a sre4" naro'a. ;ran)"s.a s0(elo o1(avl("(e ov" .ra(n(" !e5n("
svi7 svo(i7 s!re0l(en(a. S!re/e4i 3a svo(" ne3avisnos!- ona .ao osnovni /rin)i/
svo(e /oli!i.e is!i+e na(ve4e /o2!ovan(e ne3avisnos!i 'r"gi7 naro'a. A.o s" ovo- a
(a v(er"(e0 'a (es"- os(e4a(i i Va2eg Veli+ans!va- on'a (e o/4i 0ir osig"ran 3a
'"go vre0ena- a sa0a /rav'a " 'r5ava0a 1i! 4e 'ovol(na 'a 2!i!i n(i7ove
grani)e.A
Ovo /is0o " .o(e0 se /re'lagao 0ir +i(i 1i osnovni /rin)i/ 1io /o2!ivan(e
ne3avisnos!i 'r"gi7 naro'a 3a!e.lo (e save3ni+.e vla'are .a' s" /regovori o
/o'(eli Evro/e 1ili " /"no0 (e.". U ovo( veli.o( 2a7ovs.o( igri s naro'i0a- " ovo(
(avno( !rgovini s l("'i0a- R"si(a (e "3ela 3a se1e Veli.o vo(vo's!vo Var2avs.o-
Pr"s.a (e /rog"!ala (e'an 'io .ral(evine Sas.e- (e'an 'io Pol(s.e- Ves!8ali(e i
;ran.oni(e- /r"5a("4i se /o/"! ogro0ne 30i(e .o(a svo(i0 re/o0 'o'ir"(e Me0el
a glav" (e is/r"5ila na li(ev" o1al" Ra(ne- sve 'o 7ionvilla *ionvila,. A"s!ri(a (e
o/e! 7!(ela ona( 'io I!ali(e .o(i (e i0ala /ri(e "govora " Ca0/o;or0i("- i sve os!alo
2!o (e n(en 'voglavi orao 'r5ao " svo(i0 .an'5a0a /ri(e s.la/an(a "govora "
Po5"n" i Be+". Na0(esni. Oolan'i(e- .o(i (e 1io /o'ign"! na s!"/an( .ral(a- !ra5io
(e 'a 0" se /ri3na s(e'in(en(e s Belgi(o0 i 'a 0" se 'a(" .ao nasl(e'ne 'r5ave
o1las! Liege i Veli.o vo(vo's!vo L".se01"rg. Na(3a'- .ral( Sar'ini(e !ra5io (e 'a se
Henova s/o(i s n(egovi0 3e0l(a0a- .o(i0a ni(e vla'ao ve4 /"ni7 /e!naes! go'ina.
Sva.a o' veli.i7 sila 7!(ela (e 'a "30e 3a se1e /o (e'n" 0al" .ral(evin"- /a 'a (e
'r5i .ao 2!o 0ra0orni lav 'r5i ."gl" " svo(o( 2a/i. R"si(a (e 3a7!i(evala Pol(s."-
Pr"s.a Sas."- @/ani(a Por!"gali("- A"s!ri(a I!ali(". A Engles.a- .o(a (e snosila
!ro2.ove svi7 !i7 /reo.re!a- 3a7!i(evala (e 'vo(e "0(es!o (e'nog< Oolan'i(" i
Oannover.
#?&Kao 2!o se vi'i- !ren"!a. (e 1io lo2e o'a1ran. Pa i/a.- ova( )arev /ri(e'log
0o5'a 1i i0ao "s/(e7a 'a Kongres ni(e 1io na o."/"- i 'a s" se /regovori 0ogli
vo'i!i /ose1no sa (e'ni0 /a s 'r"gi0 vla'aro0. Ali- 1"'"4i 'a s" svi +lanovi
Kongresa s(e'ili (e'an /o.ra( 'r"goga- i gle'ali (e'an 'r"go0e " li)e- n(i7ovo
sa0ol("1l(e (e na'vla'alo- !e !a.o Na/oleon ne 'o1i o'govora na svo(e /is0o.
Car ni(e 1io ni na(0an(e i3nena6en ovo0 2"!n(o0- on (e !o "os!alo0- /re'vi6ao-
/a se navra!nanos s/re0ao 3a ra!. I 2!o (e vi2e is/i!ivao 8ran)"s.e o1ra01ene
snage- sve (e vi2e se1i +es!i!ao 2!o ni(e /o2ao 3a svo(i0 /rvi0 ras/olo5en(e0. U
;ran)"s.o( (e vla'alo /o!/"no ras"loB (e'va 'a (e os!ao s.ele! o' vo(s.eB a 2!o se
!i+e ra!ne s/re0e- 1ar"!a- /"2a.a i !o/ova- i3gle'a 'a (e sve 1ilo "/ro/a2!eno.
Ve4 /"na !ri 0(ese)a Na/oleon ra'i /o 2esnaes! sa!i 'nevno. Na n(egov"
3a/ovi(e'- " ;ran)"s.o( ni+" !vorni)e- ra'ioni)e i !alioni)eB sa0o ra'ioni)e or"5(a
glavnoga gra'a /roi3vele 1i /o !ri 7il(a'e /"2a.a 3a 'va'ese! i +e!iri sa!a- 'o. s"
.ro(a+i 3a is!o vri(e0e i3ra6ivali !is"4" /e!s!o 'o !is"4" osa0s!o vo(ni+.i7 o'i(ela.
Sas!av /(e2a+.i7 /".ovni(a /ove4an (e is!ovre0eno o' 'va 1a!al(ona na /e!- a
.on(i+.e s" 1ile /o(a+ane sva.a sa 'va es.a'ronaB organi3irano (e 'v(es!a
1a!al(ona naro'ne gar'e- 'va'ese! 0ornari+.i7 /".ovni(a- a +e!r'ese! /".ovni(a
0la'e gar'e "/o!ri(e1l(eno (e 3a a.!ivn" sl"51"- 'o. s" s!ari isl"5eni vo(ni)i- .o(i
s" se nala3ili na o's"s!v"- /o3vani /o' 3as!av"B "nova+eni s" o1ve3ni)i o' #E#G
C#E#?. go'ine- a vo(ni)i i o9)iri " os!av)i rea.!ivirani s". ;or0irano (e 2es!
ar0i(a< S(everna- Mo3els.a- Ra(ns.a- J"rs.a- Al/ins.a i Pirene(s.a- 'o. se se'0a-
/o' na3ivo0 re3ervne ar0i(e- s."/l(ala /o' 3i'ina0a Pari3a i LUona- gra'ovi0a
.o(e (e !re1alo "!vr'i!i.
I 3ais!a- sva.i ve4i gra' 0ora i0a!i osig"ran" o1ran". Jer- 3na se 'a (e vi2e nego
(e'no0 s!ara L"!e)i(a 3a
#%N
svo(e s/asen(e i0ala 3a7vali!i svo(i0 1e'e0i0a. Da se Be+ #EN?. go'ine 0ogao
1rani!i- 1i!.a .o' Ul0a ne 1i 1ila o'l"+"("4a. Is!o !a.o- 'a (e Berlin #EN%. go'ine
1io "!vr6en- vo(s.a 1i se- ia.o /o!"+ena .o' Jene- " n(e0" o/e! /ri."/ila i
s(e'inila s r"s.o0 ar0i(o0. I 'a (e Ma'ri' #ENE. go'ine 1io " s!an(" 'a se 1rani-
8ran)"s.a vo(s.a- "na!o+ /o1(e'a0a .o' Es/ino3e- "'ela- B"rgosa i So00a
Sierre- ne 1i se "s"'ila i4i na /ri(es!olni)" os!avl(a("4i i3a se1e engles." i
2/an(ols." ar0i("- .o(e s" i2le " /rav)" Sala0an.e. I na/o.on- 'a se Pari3 #E#G.
go'ine 0ogao 1rani!i sa0o osa0 'ana- save3ni+.e ar0i(e 1ile 1i /rign(e+ene i
"g"2ene i30e6" 3i'ova Pari3a o' oni7 osa0'ese! 7il(a'a vo(ni.a .o(e 1i Na/oleon
/ri."/io .o' ;on!aine1lea"a.
Heneral" in5en(eri(e OaQo" 1ilo (e /ov(ereno i3vo6en(e ovog veli.og '(elaB on (e
i0ao "!vr'i!i Pari3- a general LerU !re1alo (e 'a !o is!o "+ini " LUon".
Da.le- a.o ga save3ni)i os!ave na 0ir" sa0o 'o #. ("na- 1ro(no s!an(e n(egove
vo(s.e /o/e! 4e se o' 'v(es!a !is"4a na +e!iri s!o!ine i +e!rnaes! !is"4a. A.o ga
os!ave na 0ir" 'o #. se/!e01ra- ne sa0o 'a 4e se ova 1ro(.a "'vos!r"+i!i ve4 4e
i svi gra'ovi 'o )en!ra ;ran)"s.e 1i!i "!vr6eni- i sl"5i! 4e " ne." r"." .ao
/re!7o'na "!vr6en(a. a.o se go'ina #E#?. !a.0i+ila s go'ino0 #$&F- i Na/oleon
(e /os!igao is!o !oli.o .oli.o on'a Ko0i!e! (avne sig"rnos!i- sa0o 1e3 "/o!re1e
gil(o!ine.#
Ni(e s0io g"1i!i ni(e'an !ren"!a.< save3ni)i- .o(i s" se slo5ili o.o Sas.e i Pol(s.e-
+e.ali s" s/re0ni i s or"I5(e0 " r")i.
Pa'o2e +e!iri 3a/ovi(e'i i Evro/a o/e! /o6e na ;ran)"s.".
Pelling!on i Blii)7er sa."/ili s" 'v(es!a 'va'ese! 7il(a'a l("'iB Engle3i- Pr"si-
Oanover)i- Belgi(an)i i Bra"n2va(gov)i s!a(ali s" i30e6" Liegea i Co"r!rava *K"r
# Al"3i(a na /o+e!a. revol")i(e- .o(a (e 3a/o+ela #$&F- go'ine. ## Na/oleon!re(,-
Bavar)i- Ba'en)i i Vir!e01er5ani 7i!ali s" /re0a P8al3" i S)7^ar3^al'"
*@var)val',B A"s!ri(an)i s" "1r3ani0 0ar2e0 i2li " s"sre!B R"si s" se .re!ali /re.o
;ran.oni(e i Sas.e- i na(.asni(e 3a 'va 0(ese)a s!i4i 4e i3 Pol(s.e na o1ale Ra(ne.
Vo(s.a o' 'eve!s!o !is"4a l("'i 1ila (e s/re0na- a !re1alo (e 'a (o( s!igne (o2 !ris!a
!is"4a. Koali)i(a (e /o3navala Ka'0ov" !a(n"#B na n(en /o3iv vo(ni)i .ao 'a s"
i3la3ili i3 3e0l(e.
Me6"!i0- ".oli.o s" se ne/ri(a!el(s.e ar0i(e vi2e /ove4avale- Na/oleon (e sve
vi2e os(e4ao /o!re1" 3a oslon)e0 " naro'"- .o(i 0" (e go'ine #E#G. ne'os!a(ao.
Je'noga !ren"!.a on se .ole1ao 'a li 'a se o're.ne )ars.e .r"ne- i o/e! "30e "
r".e 0a+ /rvoga .on3"la. Ali on- .o(i (e 1io ro6en " revol")i(i- "(e'no se n(e
/la2ioB on se 1o(ao onog naro'nog 1i(esa 3a .o(i (e 'o1ro 3nao 'a ga ni2!a ne
0o5e ".ro!i!i. Naro' se 5alio 'a ne0a slo1o'e- !e on na"0i 'a 'o/"ni Us!av.
Ho'ina #$&N. i0ala (e svo(" 8e'era)i("- go'ina #E#?. ne.a i0a svo(e =0a(s.o
/ol(eA B> 0o5'a 4e se na !a( na+in "!i2a!i slo1o'o"0ne !e5n(e. Na/oleon (e i3vr2io
revi3i(" "s!ava- a #. ("na na ol!ar" na Marsov" /ol("- /olo5io (e 3a.le!v" na
v(ernos! novo0 Us!av". Is!oga 'ana o!vorio (e Naro'n" s."/2!in".
O'0a7 3a!i0- oslo1o'iv2i se !e /oli!i+.e .o0e'i(e .o(" (e !a.o nera'o i3igravao-
Na/oleon (e /ri7va!io svo(" /rav" "log" C "log" generala. On (e sa'a i0ao s!o
osa0'ese! !is"4a vo(ni.a na ras/olagan(" 'a s n(i0a o!/o+ne ra!. Da.le- 2!a 'a
ra'iL Da li 'a /o6e AngloPr"si0a " s"sre!- i s".o1i se s n(i0a .o' Br"Qellesa ili
# Ka'0o- sin 8eni+.og .ral(a Agenora i ele8ase- 1ra! Enro/a- osniva+ ro(e. U
/o!ra3i 3a svo(o0 "gra1l(eno0 ses!ro0- "1io (e 30a(a i /osi(ao n(egove 3"1e- a i3
n(i7 ni.o2e naor"5ani l("'i .o(i se s!a'o2e "3a(a0no "1i(a!i.
> -Ma(s.o /ol(eX *C7a0/ 6e 0ai,- /oli!i+.e s."/2!ine 3a vri(e0e .arolin2.i7
vla'ara. Po' !i0 i0eno0 /o3na!a (e i s."/2!ina o' #. 0a(a #E#?. .o(" (e sa3vao
Na/oleon ra'i /rogla2en(a 'o'a!ni7 +lanova " "s!av".
#%>
Na0"raL Ili 'a save3ni.e +e.a /o' 3i'ovi0a Pari3a i LUonaL Da li 'a 1"'e Oani1al
ili ;a1i(eL#
A.o 1"'e +e.ao na 'ola3a. save3ni.a- i0a! 4e vre0ena 'o a"g"s!a i on'a 1i
n(egova 0o1ili3a)i(a 1ila /o!/"na i sve /ri/re0e 'ovr2ene. a'a 1i se 0ogao
svi0 sre's!vi0a 1ori!i /ro!iv (e'ne vo(s.e .o(a 1i 1ila osla1l(ena 3a 'vi(e !re4ine-
(er 1i 1ila /risil(ena 'a !oli.o svo(i7 .or/"sa os!avi " /o3a'ini.
Ali- /olovina ;ran)"s.e .o(a 1i !a'a /ala ne/ri(a!el(" " r".e ne 1i ra3"0(ela
0"'ros! ovog .ora.a. Is!ina- +ov(e. 0o5e 1i!i i ;a1i(e .a' " svo(i0 r".a0a 'r5i
/olovin" 3e0l(ine ."gle .ao Ale.san'ar- ili .a' se- .ao Pelling!on .re4e na
3e0l(i2!" s!rane 'r5ave. Uos!alo0- !o .ole1an(e ni(e 1ilo svo(s!veno )ar".
S 'r"ge s!rane- on se na'ao 'a 4e svo(i0 1r3i0 "/a'o0 " Belgi(" 31"ni!i
ne/ri(a!el(a- .o(i (e "v(eren 'a Na/oleon ni(e " s!an(" 'a i3a6e na 1o(i2!eB
cVVelling!on i Blii)7er 0og" 1i!i /o!"+eni- ra31i(eni i "ni2!eni /ri(e nego 2!o
os!a!a. save3ni+.e vo(s.e 1"'e i0ao vre0ena 'a i0 'o6e " /o0o4. a.o 1i 'o1io
Br"QellesB na o1ala0a Ra(ne 0a2ili 1i se o/e! or"5(aB I!ali(a- Pol(s.a i Sas.a 1i se
'igle- i .oali)i(a 1i se ras/ala ve4 " sa0o0 /o+e!."- a.o 1i !a( /rvi "'ara) 1io
'o1ro i3ve'en.
Is!ina (e 'a 1i " sl"+a(" ne"s/(e7a ne/ri(a!el( 0ogao "4i " ;ran)"s." (o2 /o+e!.o0
("la- !o (es! 'va 0(ese)a rani(e nego 2!o (e na0(eravaoB ali 0o5e li Na/oleon
/osli(e svog !ri("08alnog /o7o'a o' An!i1esa 'o Pari3a s"0n(a!i " svo(" vo(s."- i
"o/4e /re!/os!avi!i /ora3L
O' svo(i7 s!o osa0'ese! !is"4a l("'i )ar (e 0orao o'vo(i!i (e'n" +e!vr!in" 'a
"!vr'i Bor'ea"Q *Bor'o,- o"lo"se *"l"3,- C7a01erv *@a01eri,- Be8or! *Be8or,-
S!ras1o"rg *S!ras1"rg, i 'a 'r5i " /o.ornos!i Van'e("-
# ;a1i(e- Kvin! Ma.si0- ri0s.i vo(s.ovo6a- .o(i (e " Dr"go0 /"ns.o0 ra!"
i31(egavao o'l"+an s".o1 s Oani1alo0- .o(ega (e svo(o0 vo(s.o0 sli(e'io. O!"'a
0" na'i0a. C"ne!a!or- !(. O.li(evalo.
#%F!" ra.ran" ;ran)"s.e- ran" .o(" s" lo2e is(e.li Oo)7e# *Oo2,- i Kle1er. a.o 0"
(e os!alo svega s!o 'va'ese! i /e! !is"4a l("'i .o(e (e !re1alo ras/ore'i!i i30e6"
P7ili//evillea *;ili/vil, i Ma"1e"gea *Mo1e5,. Is!ina- on (e /ro!iv se1e i0ao 'v(es!a
!is"4a ne/ri(a!el(s.i7 vo(ni.a- ali a.o /ri+e.a (o2 2es! ne'(el(a- i0a! 4e na vra!"
+i!av" Evro/". #>. ("na Na/oleon (e o!/"!ovao i3 Pari3a- #G. (e /re0(es!io svo(
glavni 2!a1 " Bea"0on! *Bo0on,- g'(e se "logorio sa 2e3'ese! !is"4a l("'i- o'
.o(i7 (e 'ese! !is"4a 1a)io na svo(e 'esno .rilo /re0a P7ili//eville"- a +e!r'ese!
na li(evo .rilo /re0a So1re" na Sa01ri. U !o0 /olo5a(" Na/oleon (e i0ao /re'
so1o0 Sa01r"- 'esno Me"se- li(evo i 3a le6i0a 2"0e avens.e- 2i0e(s.e i
5e'ins.e.
Ne/ri(a!el( se nala3io i30e6" Sa01re i Es)a"!a *Es.o,- na /ros!or" o' 1li3"
'va'ese! 0il(a.
Pr"s.osas.a vo(s.a- /o' Blii)7erovi0 3a/ov(e'ni2!vo0- /re's!avl(ala (e
/re!7o'ni)". Ona (e 1ro(ila s!o 'va'ese! !is"4a l("'i sa !ris!a !o/ova. Bila (e
/o'i(el(ena " +e!iri .or/"sa< /rvi0 (e 3a/ovi(e'ao general :ie!7en *Ci!en,- a
glavni 0" (e 2!a1 1io " ;le"r"s" *;leri, i C7arleroi" *@arlroa,- i +inio (e )en!arB
'r"gi0 (e 3a/ovi(e'ao general Pirs)7 *Pir2,- a logorovao (e " o.oli)i Na0"ra
*Na0ir,- !re4i0- .o(i se nala3io na o1ala0a Me"se- " o.oli)i Dinan!a- general
7iel0ann *il0an,B +e!vr!i0- .o(i (e 1io /os!avl(en i3a /re'n(a !ri- a glavni 2!a1
0" (e 1io " Liege"- 3a/ovi(e'ao (e general Biilo^.
U !o0 /olo5a(" /r"s.osas.a vo(s.a i0ala (e o1li. /o!.ove- +i(i s" se .ra(evi- .a.o
ve4 re.os0o- 'o'irivali< (e'an C7arleroi a 'r"gi Dinan!- a o' 8ran)"s.i7
/re's!ra5a /rvi (e 1io "'al(en !ri sa!a a 'r"gi sa! i /o.
# La3are Oo)7e- 8ran)"s.i general *#$E%C#$&$, 'o1io (e 3a vri(e0e revol")i(e
3a'a!a. 'a /o.ori Van'e("- .o(a (e 1ila ro(alis!i+.a. C Jean Ba/!is!e Kle1er-
8ran)"s.i general- !a.o6er (e s"'(elovao " /o.oravan(" Van'e(e i ra31io .o'
C7ole!a van'e(s." vo(s.".
#%G
Engles.o7olan's.a ar0i(a# s!a(ala (e /o' glavni0 3a/ov(e'ni2!vo0 Pelling!onaB
1ro(ila (e s!o +e!iri !is"4e i 'v(es!a l("'i- ras/ore6eni7 " 'ese! 'ivi3i(a .o(e s" 1ile
/o'i(el(ene " 'va veli.a /(e2a+.a i (e'an .on(i+.i .or/"s. Prvi0 /(e2a+.i0
.or/"so0 3a/ovi(e'ao (e /rin) 'XOrange *'XOran5,- +i(i (e glavni 2!a1 1io "
BraineleCo0!e" *BrenleKon!,B 'r"gi0 generalla(!nan! Oill- sa glavni0 2!a1o0 "
Br"Qelles"- i na/o.on- .on(i)o0- .o(a se nala3ila o.o Hra00on!a *Hra0on,-
3a/ovi(e'ao (e lor' UQ1ri'ge *I.s1ri'5,- 'o. se veli.i ar!il(eri(s.i /ar. nala3io "
Han'" *Han,.
Dr"ga ar0i(a i0ala (e /olo5a( sli+an /rvo(B sa0o 2!o (e ov'(e /o!.ova 1ila
o.ren"!a- i "0(es!o .ra(eva- ov'(e (e 8ran)"s.o0 8ron!" na(1li5e 1ilo sre'i2!eB
ina+e- /r"s.osas.a vo(s.a sasvi0 (e o'va(ala 'r"g" ar0i(" o' 8ran)"s.e vo(s.e.
#G. "ve+e Na/oleon se /ri1li5io ne/ri(a!el(" na sa0o 'va sa!a "'al(enos!i- a 'a
ova( ni(e ni2!a 3nao o n(egov" .re!an(". Ci(el" no4 (e /roveo na'nesen na'
(e'no0 .ar!o0 ovoga /re'(ela i o.r"5en "7o'a0a .o(e s" 'ola3ile !o.o0 )i(ele
no4i i 'onosile 0" sig"rne /o'a!.e o /o(e'ini0 /olo5a(i0a ne/ri(a!el(a. Po2!o (e
!a+no ra30o!rio /olo5a(e- on (e svo(o0 "o1i+a(eno0 o2!ro"0no24" o'0a7 "o+io
'a s" oni !oli.o ra3vili svo(" lini(" 'a s" i0 /o!re1na !ri 'ana 'a se o/e! s(e'ine.
Da.le- a.o i7 i3nena'a na/a'ne- 0o5e o's(e4i (e'n" ar0i(" o' 'r"ge- i !a.o
/o!"4i sva." 3a se1e. On- /ri(e svega- sas!avi " (e'an .or/"s 'va'ese! !is"4a
.on(ani.aB !o 4e 1i!i sa1l(a .o(a 4e ne/ri(a!el(s." 30i(" /res(e4i na'vo(e- a 3a!i0 (e
on s0rvi!i (e'n" n(en" /olovin" 3a 'r"go0.
Po2!o (e na/ravio /lan 1i!.e- Na/oleon ra3asla svo(e nare'1e " ra3ni0 /rav)i0a-
nas!avl(a("4i i 'al(e s /ro"+avan(e0 3e0l(i2!a i is/i!ivan(e0 "7o'a. Sve ga (e

# Po novi(i0 /o'a)i0a *Le!ovVor1es., Pelling!onoUa ar0i(a sas!o(ala se o'
!ri'ese! 2es! !is"4a Ni(e0a)a- !ri'ese! i 'vi(e !is"4e Engle3a i 'va'ese! i /e!
!is"4a Oolan6ana.
#%?"!vr6ivalo " "v(eren(" 'a savr2eno /o3na(e /olo5a( ne/ri(a!el(a- 'o.-
0e6"!i0- ne/ri(a!el( ni2!a ne 3na o n(egov"- .a' i3nena'a 'o("ri " galo/" a6"!an!
generala Herar'a *Serar,. On 'onese vi(es! 'a s" generalla(!nan! Bo"r0on!
*Bor0on, i /".ovni)i Clo"e! *Kl"e, i Pillo"!reU *Vil"!re(, i3 Me!vr!og .or/"sa /re2li
na s!ran" ne/ri(a!el(a. Na/oleon !o sasl"2a 0irno- .ao +ov(e. .o(i (e navi.ao na
i3'a(e- /a se o.rene NeU"- .o(i (e s!a(ao /re' n(i0- i re+e<
C No- +"li s!e- 0ar2aleL o (e va2 l("1i0a) 3a .o(ega nisa0 7!io ni +"!i- a vi s!e
0i (a0+ili 3a n(ega- /a sa0 ga "3eo sa0o i3 o13ira /re0a va0aB a e!o- sa' (e
/re2ao ne/ri(a!el(".
C Sire C o'govori 0" 0ar2al C o/ros!i!e 0iD ali (a sa0 v(erovao 'a (e on !a.o
o'an 'a 0og" o'govara!i 3a n(ega .ao 3a se1e sa0oga.
C Hos/o'ine 0ar2ale C o'vra!i Na/oleon "s!a("4i s 0(es!a i s!avl(a("4i 0" r"."
na ra0e C !.o (e /lav os!a(e /lav- a !.o (e 1i(el os!a(e 1i(el.
:a!i0 /onovo s(e'ne i o'0a7 " svo( /lan "nese i30(ene .o(e (e 3a7!i(evala ova
nova /ro0(ena /olo5a(a.
U osvi! 3ore !re1alo (e 'a .ren" n(egove .olone. Pre!7o'ni)a n(egova li(evog .rila-
sas!avl(ena o' /(e2a+.e 'ivi3i(e generala Jero0ea Bona/ar!ea- 1iv2eg ves!8als.og
.ral(a- i0ala (e 3a'a!a. 'a /o!isne /re!7o'ni)" .or/"sa /o' generalo0
:ie!7eno0 i 'a osvo(i 0os! .o' Mar)7iennesaB 'esno .rilo generala Herar'a
!re1alo (e 'a na vri(e0e 3a"30e 0os! .o' C7a!ele!aB 'o. (e la.a .on(i)a generala
Pa(ola *Pa5ol,- .o(a (e 1ila /re!7o'ni)a )en!ra- i0ala 3a'a!a. 'a /o!/o0ogn"!a
re4i0 .or/"so0 /ro're na/ri(e' i 'a 3a"30e 0os! .o' C7arleroia. O.o 'ese! sa!i
!re1alo (e 'a 8ran)"s.a vo(s.a /ri(e6e /re.o Sa01re i 'a se na6e na
ne/ri(a!el(s.o0 3e0l(i2!".
Sve (e i3vr2eno .a.o (e Na/oleon 3a/ov(e'io. Jero0e (e /o!".ao :ie!7ena
3aro1iv2i 0" /e!s!o l("'i- Herar' (e na ("ri2 osvo(io 2a!els.i 0os! i o'1a)io
ne/ri(a!el(a
#%%
3a +i!av sa! s one s!rane ri(e.eB sa0o (e Van'a00e o.li(evao- i (o2 ni " 2es! sa!i
i3("!ra ni(e na/"s!io svo(e logori2!e.
C On 4e nas s!i4i C re+e Na/oleon. C Pa(ol- sa' na/a'ni!e vi sa svo(o0 la.o0
.on(i)o0.
Pa(ol o'e i ra3("ri sve 2!o 0" (e 1ilo na /"!". Je'an /(e2a+.i o're' 7!io 0" se
o'"/ri(e!i- ali general Des0i)7els *De0i2el, na +el" G. i &. lova+.og 1a!al(ona-
("rn"- /ro1i ga- ra3'vo(i i ras.o0a'a- !e 0" 3aro1i ne.oli.o s!o!ina vo(ni.a. Pa(ol-
" !r."- .ose4i sa1l(o0- s!i5e /re' C7arleroi i "6e " n(B 3a n(i0 (e i2ao Na/oleon. U
!ri sa!a /o(avi se Van'a00esB (e'an ne+i!l(ivo na/isan 1ro( 1io (e "3ro. n(egov"
3a.a2n(en("B on (e 1ro( +e!iri 3a0i(enio sa 2es!. a gre2.a .a3nila (e " /rvo0 re'"
n(ega sa0oga- (er ni(e "+es!vovao " 1or1i.
Jo2 is!e ve+eri )i(ela 8ran)"s.a vo(s.a /ri(e6e /re.o Sa01reB Blii)7erova vo(s.a
/ovla+ila se na!rag " ;le"r"s- !e (e !a.o i30e6" se1e i engles.o7olan's.e vo(s.e
os!avila /ra3an /ros!or o' +e!iri 0il(e.
Na/oleon (e o'0a7 "o+io ov" /ogre2." i /o7i!ao 'a (e is.oris!iB i3'ao (e NeU"
"s0en" 3a/ovi(e' 'a sa +e!r'ese! 'vi(e !is"4e vo(ni.a /o6e 1risels.i0 'r"0o0
/re0a C7arleroi" i 'a se 3a"s!avi !e. " sel" \"a!reBras *Ka!rBra,- va5no( !a+.i
g'(e se si(e." /"!ovi .o(i vo'e " Br"Qelles- Nivelles *Nivel,- C7arleroi i Na0"r. "
(e !re1alo 'a 3a'r5i Engle3e- 'o. (e Na/oleon sa svo(i7 se'a0'ese! 'vi(e !is"4e
vo(ni.a !re1alo 'a /o!"+e Pr"se. Mar2al o'0a7 .rene.
Na/oleon- .o(i (e s0a!rao 'a s" n(egove 3a/ovi(e'i i3vr2ene- "("!ro #%. ("na .rene
'al(e i na6e /r"s." vo(s."- s/re0n" 3a 1i!."- i30e6" Sain!A0an'a *Sen!A0an, i
So01reZea nas"/ro! Sa01riB ona (e 1ila sas!avl(ena o' !ri .or/"sa .o(i s" 1ili
s0(e2!eni " C7arleroi"- Na0"r" i Dinan!". Ne/ri(a!el(s.i /olo5a( 1io (e lo2 (er (e
svo(i0 'esni0 .rilo0 1io i3lo5en NeU"- .o(i (e /re0a 'o1iveno( 3a/ovi(e'i " ovo0
!ren"!." 0orao 1i!i " \"a!reBras"-
#%$!o (es! na 'vi(e 0il(e i3a ne/ri(a!el(a. Pre0a !o0e Na/oleon (e i3'avao svo(e
3a/ovi(e'i. Svo(" vo(s." ras/ore'io (e " is!o( lini(i sa Blii)7erovo0- 'a ga na/a'ne
s/ri(e'a- a NeU" (e o'0a7 /oslao (e'nog /ov(erl(ivog o9)ira s nalogo0 'a "
\"a!reBras" os!avi sa0o (e'an i3vi6a+.i o're'- a on 'a se na(ve4o0 1r3ino0
o.rene /re0a BrU(" i 'a na/a'ne Pr"se s le6a. Dr"gi o9)ir o'("rio (e is!oga
!ren"!.a 'a 3a"s!avi .or/"s gro8a Erlona- .o(i (e /re's!avl(ao re3erv"- !e se /re0a
!o0e sa'a 0orao nala3i!i !e. " VillersPer"in" *Vi(erPerien,B on (e i0ao s.ren"!i
"'esno i "/"!i!i se !a.o6er " BrU. Ova nova nare'1a /oI0a.n"la (e 'oga6a(e 3a
+i!av sa!- ali (e /r"5ala 'vos!r".e i3gle'e- (er a.o (e'an i3os!ane- ona( 'r"gi 4e
sig"rno s!i4i- a a.o /re0a "/"!s!vi0a o1o(i)a s!ign" is!ovre0eno- )i(ela /r"s.a
vo(s.a (e i3g"1l(ena. Prvi !o/ovs.i 0e)i- .o(e Na/oleon 1"'e +"o i3 BrU(a ili i3
Vagneleea *Van(le,- i0ali 1i 1i!i 3na. 3a na/a'. Po2!o (e "+inio !a( ras/ore'-
Na/oleon s!ane +e.a!i.
Me6"!i0- vri(e0e (e /rola3ilo- a ni2!a se ni(e +"lo. Pro6o2e 'va- !ri- +e!iri sa!a
/osli(e /o'ne< (o2 "vi(e. ona is!a !i2ina. Dan (e 1io o'vi2e 'rago)(en 'a 1i se
0ogao sa0o !a.o i3g"1i!i. Ve4 s"!ra2n(i)a 0ogla (e 'oni(e!i s(e'in(en(e
ne/ri(a!el(s.e vo(s.e- i !a'a 1i Na/oleon 0orao /ravi!i 'r"gi /lan- 'a 1i /ovra!io
sre4" .o(a 0" (e 1ila " r".a0a. On 'a'e 3na. 3a na/a'- v(er"("4i 'a 4e 1or1a
!oli.o 3ao."/i!i Pr"se 'a se ne4e ni osvr!a!i na NeUa- .o(i 4e se nes"0n(ivo
/o(avi!i /ri /rvo0 !o/ovs.o0 /")n(".
Na/oleon (e o!vorio 1or1" o/4i0 na/a'o0 na li(evo .riloB na'ao se 'a 4e !i0e
ve4i 'io ne/ri(a!el(eve 1or1ene sile o'v"4i na !" s!ran"- !e ga !a.o "'al(i!i o'
n(egove o's!"/ne lini(e " !ren"!." .a' NeU 1"'e 'ola3io. :a!i0 4e nas!o(a!i 'a
/ro1i(e ne/ri(a!el(s.i )en!ar- .a.o 1i na((a+i 'io ne/ri(a!el(s.e vo(s.e 3a!vorio "
5el(e3ni !ro."! .o(i (e /os!avio 'an rani(e. Bor1a (e 3a/o+ela i !ra(ala (e 'va sa!a a
'a ni(e 1ilo ni.a.vi7 vi(es!i ni o' NeUa ni o'
#%E
ErlonaB oni s" 0orali 1i!i o1avi(e2!eni 'o 'ese! sa!i /ri(e /o'ne- a (e'an (e 1io
"'al(en sa0o 'vi(e 0il(e a 'r"gi 'vi(e i /o. Na/oleon (e 1io /ri0oran 'a sa0
i3vo("(e /o1(e'". On i3'a 3a/ovi(e' 'a se i re3erva "1a)i " 1or1" i 'a 3a/o+ne
.re!an(e /re0a )en!r" .o(e (e i0alo o'l"+i!i o "s/(e7" !oga 'ana. U !o0 !ren"!."
(avi2e 0" 'a se na E/in(i2.o( ravni)i /o(avila (e'na (a.a ne/ri(a!el(s.a .olona- .o(a
/ri(e!i n(egov" li(evo0 .ril". Ka.o se !a .olona 0ogla /rov"4i i30e6" NeUa i
ErlonaL Ka.o (e Blii)7er 0ogao i3vr2i!i 0anevar- .o(i (e 3a0islio on- Na/oleonL o
ni(e 0ogao 'a /o(0i. Ne 0ari- on 3a"s!avi svo(e re3erve 'a i7 s"/ro!s!avi !o0
novo0 na/a'"- a .re!an(e /re0a )en!r" 1"'e o1"s!avl(eno.
Me!vr! sa!a /osli(e !oga on 'o3na 'a (e !a .olona Erlonov .or/"s- .o(i (e "0(es!o
'a .rene /"!e0 3a BrU "'ario /"!e0 3a Sain!A0an'. On !a'a nas!avi svo(
/re.in"!i 0anevar- /o6e na LignU *Lin(i,- 3a"30e ga na ("ri2 i /risili ne/ri(a!el(a
na /ovla+en(e. Ali- no4 se /ri0i)ala- a )i(ela Blii)7erova ar0i(a 0ar2irala (e .ro3
BrU- .o(i (e !re1alo 'a 1"'e /os(e'n"! sa 'va'ese! !is"4a vo(ni.a Nevove vo(s.e.
I/a.- !oga 'ana /o1(e'a (e 1ila na 8ran)"s.o( s!rani< +e!r'ese! !o/ova /alo (e "
r".e ;ran)"3a- 'va'ese! !is"4a vo(ni.a ones/oso1l(eno (e 3a 1or1"- a /r"s.a
vo(s.a nala3ila se " !a.vo0 s!an(" 'a s" o' se'a0'ese! !is"4a vo(ni.a- .oli.o (e
1ro(ila- o.o /ono4i generali (e'va 0ogli s."/i!i FN NNN l("'i#. I sa0 Blii)7er 1io (e
/ao s .on(a- ali (e .oris!e4i se 0ra.o0- sav 3gn(e+en- "0a.ao na .on(" ne.og
'rag"na.
U !o." no4i Na/oleon (e 'o1io vi(es!i o' NeUaB /ogre2.e i3 #E#G. go'ine-
/onovl(ene s" i #E#?. U0(es!o 'a -(e- /re0a Na/oleonovo( 3a/ovi(e'i- 3oro0
.ren"o /re0a \"a!reBras"- .o(i (e 1io /os(e'n"! sa (e'va 'ese! !is"4a
# =S n(i7ovo0 vo(s.o0 'ogo'ilo 1i se is!o 2!o se 'ogo'ilo s 0o(o0 #E. "ve+eA-
.a5e sa0 Na/oleon " svo(i0 Me0oari0a- ='a sa0 i7 (a gonio 3a vri(e0e no4i. Ja
sa0 1io 'ao 'o1r" /o"."- ali i oni s" 0ene /o"+ili 'a no4no gon(en(e- .oli.o
i3gle'a o/asno 3a /o1(e'io)a !oli.o i0a i svo(i7 .orisni7 s!rana.A *Bil(e2.a /is)a,
#%&

Oolan6ana- !e 'a (e 3a"3eo !o 0(es!o- NeU (e !e. o.o /o'ne /o2ao i3 Hosseliesa
*Hosli,- !a.o 'a (e " \"a!reBras s!igao !e. o.o !ri sa!a /osli(e /o'ne- i "0(es!o
'ese! !is"4a 3a!e.ao (e !ri'ese! !is"4a vo(ni.a- .o(i s" se !" s."/ili o' /o'ne 'o !ri
sa!a- 1"'"4i 'a (e Pelling!on !o 0(es!o o're'io 3a 31ori2!e svo(i7 .or/"sa. Mar2al
.o(i (e " o/asni0 /rili.a0a "vi(e. 'o1ivao svo(" /o3na!" energi("- "v(eren 'a 3a
so1o0 i0a 'va'ese! !is"4a vo(ni.a gro8a Erlona- ni(e se ni !ren"!.a .ole1ao- ve4
(e o'0a7 na/ao. N(egovo i3nena6en(e 1ilo (e veli.o .a' (e vi'io 'a 0" ne 'ola3i "
/o0o4 .or/"s na .o(i (e ra+"nao i 'a- /o!isn"! na'0o4no0 silo0- ne 0o5e 'o4i
'o svo(e re3erve. :1og !oga (e 0orao /osla!i svog a6"!an!a " /o!rag" 3a n(o0 s
i3ri+i!i0 nare6en(e0 'a .rene /re0a n(e0". Ali- " is!o0 !ren"!." on (e sa0 'o1io
o1avi(es! o' Na/oleona. Bilo (e s"vi2e .asno< 1or1a (e 3a/o+ela- !re1alo (" (e
i3'r5a!i. I/a. /onovo /o2al(e svoga a6"!an!a " s"sre! gro8" Erlon" 'a ga ovlas!i
'a nas!avi /"! 3a BrU- a sa0 se s (o2 ve4o0 5es!ino0 o1ori na ne/ri(a!el(a. U!o
Engle3i0a /ris/i(e novo /o(a+an(e o' 'vanaes! !is"4a vo(ni.a /o' Pelling!ono0- i
NeU (e 1io /risil(en 'a se /ovla+i /re0a ;rasnes"- 'o. (e 3a !o vri(e0e ar0i(s.i
.or/"s gro8a Erlona- .re4"4i se +as ova0o +as ona0o- l"!ao )i(eli 'an na rela)i(i
o' !ri 0il(e- i30e6" 'vi(e .anona'e- ne .oris!e4i ni NeU" ni Na/oleon".
Ia.o /o1(e'a- 'a se i 0ogla /os!i4i- ne 1i 1ila o'l"+na- i/a. 1i 1ila ne.a /o1(e'a.
Pr"s.a vo(s.a " svo0 /o!/"no0 /ovla+en(" */ovla+ila se nali(evo, sasvi0 (e
o!.rila engles." ar0i(" .o(a (e sa' 1ila na(1li5a. Da 1i i0 one0og"4io s(e'in(en(e-
Na/oleon /o2al(e na n(" generala Hro")7v(a sa !ri'ese! i +e!iri 7il(a'e l("'i- s
nare6en(e0 'a (e goni 'o "ni2!en(a. Ali Hro")7U "+ini is!" /ogre2." .o(" (e "+inio
NeU< /osl(e'i)e !e /ogre2.e 1i! 4e .a!as!ro8alne.
Ma'a (e 3a/ov(e'ni. engles.e vo(s.e 1io navi.n"! na 1r3e Na/oleonove "'are-
i/a. (e v(erovao 'a 4e s!i4i "
#$N
\"a!reBras- 'a se !" s(e'ini sa Blii)7ero0. I 'ois!a- #?. " se'a0 sa!i "ve+e- lor'
Pelling!on /ri0i 8el'0ar2alova ."rira- .o(i 0" sao/4i 'a (e sva 8ran)"s.a vo(s.a "
/o.re!" i 'a s" 1or1e ve4 " !o.". Me!iri sa!a /osli(e !oga- 1a2 .a' (e 7!io "3(a7a!i
na .on(a- 'o6e 0" glas 'a s" ;ran)"3i gos/o'ari C7arleroia- 'a n(i7ova vo(s.a- "
(a+ini o' s!o /e'ese! !is"4a l("'i- i'e ravno na Br"Qelles i 'a (e ve4 3a"3ela )i(eli
/ros!or i30e6" Mar)7iennesa- C7arleroia i C7a!ele!a. Ka' (e !o +"o- on s0(es!a
.rene- i3'av2i 3a/ovi(e' svi0 !r"/a0a 'a os!ave svo(e logore i 'a /o6" "
\"a!reBras- .a0o (e on- .ao 2!o s0o re.li- s!igao " 2es! sa!i 'a sa3na 3a /r"s.i
/ora3. Da (e 0ar2al NeU i3vr2io 'o1ivene 3a/ovi(e'i- VVelling!on 1i ov'(e sa3nao
3a n(e3in /o!/"ni slo0#.
Uos!alo0- s0r! 1i(a2e i3vr2ila "5asn" ra30(en"< vo(vo'a o' Br"ns^i).a /ogin"o
(e .o' \"a!reBrasa- a general Le!or! .o' ;le"r"sa.
Polo5a( !ri(" ar0i(a " no4i i30e6" #%. i #$. 1io (e ova.av<
Na/oleon (e os!ao na 1o(i2!"B re4i .or/"s ne2!o is/re' Sain!A0an'aB Me!vr!i
is/re' Vi)7U(aB .on(i)a 0ar2ala Hro")7U(a 1ila (e " So01re8"B gar'a na visovi0a
Brv(aB @es!i .or/"s i3a LignU(a- a la.a .on(i)a na )es!i 3a Na0"r- g'(e s" se
nala3ile /re's!ra5e.
Blii)7er- .oga (e Hro")7U 0alo /o!isn"o ali ga (e /osli(e (e'nosa!nog gon(en(a
i3g"1io i3 vi'a- i3vr2io (e svo(e /ovla+en(e " 'vi(e .olone i 3a"s!avio se i3a
He01lo"Qa
# =Da (e NeU 1io ona( is!i NeU i3 rani(i7 go'inaA- .a5e Na/oleon " svo(i0
Me0oari0a- =on 1i (o2 " 2es! sa!i i3("!ra 3a"3eo /olo5a( \"a!reCBras i "ni2!io 1i
ili 3aro1io )i(el" 1elgi(s." 'ivi3i("- /a 1i 3ao1i2ao /r"s." ar0i("- /o2ao na0irs.i0
'r"0o0- /"s!io 'a (e'no o'(el(en(e- .o(e 1i ne/ri(a!el(s." 1o(n" lini(" na/alo s
le6a- /ro're na/ri(e'- ili 1i- /ro'ir"4i 0"n(evi!o )es!o0 3a Je00a/es- i3vr2io
/re/a' na Br"ns^i).ov" 'ivi3i(" i Pe!" engles." 'ivi3i("- .o(e s" i2le i3 Br"Qellesa-
i o!"'a 1i /o2ao " s"sre! Prvo( i re4o( engles.o( 'ivi3i(i- .o(e s" 'ola3ile nivels.i0
'r"0o0- a .o(e- ni (e'na ni 'r"ga- nis" i0ale ni .on(i)" ni ar!il(eri("- a 1ile s"
0r!ve "0orne- !e 1i i7 'o nog" /o!".ao.A
#$#*San1l",- g'(e (e na2ao Me!vr!i .or/"s- .o(i (e /o' 3a/ov(e'ni2!vo0 generala
Biilo^a s!igao i3 Liegea.
Pelling!on se nala3io .o' \"a!reBrasa i /os!e/eno /ri."/l(ao i30e6" #?. i #%-
+i!av 'an #%. i go!ovo )i(el" no4 i30e6" #%. i #$.
O.o 'va sa!a /o /ono4i Na/oleon /osla (e'nog a6"!an!a 0ar2al" NeU"B )ar (e
/re!/os!avl(ao 'a 4e engles.o7olan's.a vo(s.a /o+e!i 'a se /ovla+i 3a
/r"s.osas.o0- !e s!oga 3a/ov(e'i 'a /onovi svo( na/a' na \"a!reBrasB general
Lo1a" *Lo1o,- .o(i se "/"!io na0irs.o0 )es!o0 sa svo(e 'vi(e 'ivi3i(e- sa svo(o0
la.o0 .on(i)o0 i !e2.o0 .on(i)o0 generala Mil7a"'a- /o!/o0o4i 4e ga- a 3a ova(
na/a' on (e 1io 'ovol(no (a.- 1"'"4i 'a 4e- /o svo( /rili)i- i0a!i /osla sa0o s
ne/ri(a!el(s.o0 re3ervo0.
Mi0 (e /o+elo svi!a!i- .rene 8ran)"s.a vo(s.a /o'i(el(ena na 'vi(e .olone< (e'na (e
1ro(ila 2e3'ese! osa0 !is"4a l("'i i n(o0 (e 3a/ovi(e'ao Na/oleon- .o(i (e i2ao na
Engle3eB 'r"ga (e 1ro(ila !ri'ese! i +e!iri !is"4e- a vo'io (" (e Hro")7v sa 3a'a!.o0
'a goni Pr"se.
NeU (e (o2 "vi(e. 1io " 3a.a2n(en("- i Na/oleon s!i5e /rvi /re' \"a!reBras- g'(e
"gle'a (e'an .or/"s engleIs.e .on(i)e. Da 1i is."2ao n(i7ov" (a+in"- on /o2al(e na
n(ega (e'no o'(el(en(e o' s!o 7"sara- .o(e ne/ri(a!el( sna5no o'1i(e. a'a
8ran)"s.a vo(s.a 3as!ane 'a se s!avi " 1o(ni /ore'a.. Kon(i)a generala Mil7a"'a
ra3vi se na 'esno0 .ril"B la.a .on(i)a 3a"30e li(evo .rilo " /aralelni0 re'ovi0aB
/(e2a'i(a 3a"30e sre'in" i 'r"gi re'B ar!il(eri(a (e nas!o(ala is.oris!i!i neravno
3e0l(i2!e /a (e /re0a !o0e /o'esila svo( ras/ore'.
NeU se (o2 ni(e /o(avio. Na/oleon- 1o(e4i se 'a ga ne i3g"1i- .ao 2!o (e !o 1ilo
/ro2log 'ana- ni(e 7!io /o+e!i 1e3 n(ega. Pe! s!o!ina 7"sara o'("ri " /rav)"
;rasnesa- g'(e (e !re1alo 'a 1"'e NeU- 'a 1i 'o2li " ve3" s n(i0. Dos/(ev2i 'o
'eli!s.e 2"0e- .o(a se nala3i i30e6" na0irs.e )es!e i )es!e 3a C7arleroi- oni 3a
(e'an o're' )rveni7 .o/l(ani.a i3 Le8evreDesno"e!!esove 'ivi3i(e /o
#$>
0isli2e 'a s" Engle3i- !e o!vori2e /"2+an" /al(1". Posli(e +e!vr! sa!a /re/o3nali s"
(e'ni 'r"ge i s!var se ra3(asnila. NeU se nala3io " ;resnes"- .ao 2!o (e Na/oleon
/re!/os!avl(aoB 'va o9)ira o'o2e 'o n(ega i nagovore ga 'a /o6e na \"a!reBras.
O"sari se vra!i2e i 3a"3e2e /olo5a(e na li(evo0 .ril" 8ran)"s.e vo(s.e- a )rveni
.o/l(ani)i os!a2e na svo0 /olo5a(". Da ne 1i g"1io vri(e0e- Na/oleon 3a/ov(e'i
'a (e'na 1a!eri(a o' 'vanaes! !o/ova o!vori va!r"B o'govori2e i0 sa0o 'va !o/a<
nov 'o.a3 'a (e ne/ri(a!el( " !o." no4i o!i2ao i3 \"a!reBrasa i 'a (e !a0o os!avio
sa0o ne." re3erv"- .o(a 1i 2!i!ila n(egovo /ovla+en(e. Uos!alo0- 0oglo se sa0o
naga6a!i i /re!/os!avl(a!i- 1"'"4i 'a (e .i2a .o(a (e li(evala .ao i3 .a1la
ograni+avala vi'i. na sasvi0 0ali /ros!or.
Posli(e .anona'e .o(a (e !ra(ala (e'an sa!- 3a .o(e vri(e0e ni(e s.i'ao o+i(" sa
;rasnesa- Na/oleon "vi'(e 'a se 0ar2al (o2 "vi(e. "s!e5e- !e 0" /o+e sla!i
3a/ovi(e'i (e'n" 3a 'r"go0. U!o 0" (avi2e 'a se na/o.on /o(avio gro8 Erlon sa
svo(i0 .or/"so0. Ka.o 'o sa'a ni(e "+es!vovao ni " (e'no( 1i)i- ni .o'
\"a!reBrasa ni .o' LignU(a- Na/oleon 0" nare'i 'a /o6e " /o!(er" 3a
ne/ri(a!el(e0. Ova( se o'0a7 s!avi na +elo .olone i " ("ri2" /o6e na \"a!reBras.
I3a n(ega ".a3a se i 'r"gi .or/"s. Na/oleon o1o'e svoga .on(a i " .as"- " /ra!n(i
svega !ri'ese!a. l("'i- /ri(e6e /ros!or i30e6" 'vi(e )es!e i s!igne 'o 0ar2ala
NeUa 'a ga /re.ori ne sa0o 31og ("+era2n(e s/oros!i- nego (o2 vi2e 31og ove
'ana2n(e- ra'i .o(e (e i3g"1io /"na 'va 'rago)(ena sa!a- a 3a !o vri(e0e 0ogao (e
/ri!i(esni!i- a 0o5'a i sasvi0 ra31i!i ne/ri(a!el(s." vo(s."- .o(a (e 1ila "
/ovla+en("B 3a!i0- ne sl"2a("4i 0ar2alove is/ri.e- /o("ri na +elo vo(s.e g'(e na6e
(e'an 'io vo(ni.a " gli1"- a 'r"gi " vo'i 'o /o(asa. O'0a7 (e o)i(enio 'a i
engles.o7olan's.a vo(s.a i0a 'a se 1ori s is!o0 ne'a4o0- i 'a (e "3 !o i3lo5ena i
svi0 ne/rili.a0a .o(e /ra!e /ovla+en(e. On i3'a 3a/ovi(e' la.o( ar!il(eri(i 'a
/o7i!a na )es!" i 'a ni 3a !ren"!a.
#$Fne /res!a(e s va!ro0- /a 0a.ar !o 1ilo sa0o ra'i !oga 'a 1i /o.a3ivala svo( i
ne/ri(a!el(s.i /olo5a(. O1(e ar0i(e nas!avl(ale s" svo(e .re!an(e .ro3 ove 0o+vare
/ri!isn"!e 0aglo0- .re4"4i se /o gli1" .ao 'vi(e ogro0ne a5'a(e i3 /re!/o!o/nog
'o1a- riga("4i (e'na na 'r"g" va!r" i 'i0.
O.o 2es! sa!i .anona'a (e 1ila /o(a+ana. Ne/ri(a!el( (e o!.rio (e'n" 1a!eri(" o'
/e!naes! !o/ova. Na/o.on (e /ogo'io 'a (e n(i7ova re3erva 'o1ila /o(a+an(e i 'a
VVelling!on- .o(i sa0 0ora 'a se nala3i .o' soan(s.e 2"0e- na0(erava is/re' n(e
3a"3e!i /olo5a( 3a ov" no4. Car (e 7!io 'a se " !o "v(eri- !e nare'i .on(ani)i0a
generala Mil7a"'a 'a !o1o5e i3vr2e na/a' /o' 3a2!i!o0 +e!iri 1a!eri(e la.e
ar!il(eri(e. Sa' ne/ri(a!el( o!.ri(e +e!r'ese! !o/ova .o(i 3agr0(e2e " (e'an 0a7.
Ni(e 1ilo s"0n(e- !" (e 1ila )(elo."/na ar0i(aB !o (e Na/oleon i 7!io sa3na!i. On
/o3ove na!rag svo(e .on(ani.e .o(i 4e 0" 1i!i /o!re1ni 3a s"!ra- 3a"30e /olo5a(
is/re' Plan)7enoi!a *Plan2noa,- svo( glavni 2!a1 s0(es!i na /os(e'" Caillo" *Ka(",-
i nare'i 'a se " !o." no4i /o'igne (e'na /oviso.a os0a!ra+ni)a- s .o(e 1i i'"4eg
("!ra 0ogao /ro0a!ra!i )i(el" ravni)". Pre0a svi0 i3gle'i0a- Pelling!on /ri7va4a
1i!.".
U !o." ve+eri 'ovo'ili s" /re' Na/oleona vi2e engles.i7 .on(i+.i7 o9)ira- .o(i s"
1ili 3aro1l(eni " !o." 'ana- ali Na/oleon ni(e 0ogao o' n(i7 ni2!a 'o3na!i.
O.o 'ese! sa!i Na/oleon /osla Hro")7v("- 3a .o(ega (e 0islio 'a (e " Pavre"-
(e'nog o9)ira 'a 0" (avi 'a is/re' se1e i0a sv" engles.o7olan's." ar0i("- .o(a
(e 3a"3ela /olo5a( /re' soan(s.o0 2"0o0- oslan(a("4i se svo(i0 li(evi0 .rilo0 na
3asela. La Oaie *E, 'a 4e on- /re0a svi0 i3gle'i0a- s"!ra 3a/o+e!i 1i!."B /re0a
!o0e 3a/ov(e'i 0" 'a (o2 /ri(e 3ore i3 svog logora "/"!i (e'n" 'ivi3i(" o' se'a0
!is"4a l("'i sa 2esnaes! !e2.i7 !o/ova /re0a Sain!La01er!" *SenLa01er,- 'a 1i
se 0ogla /ove3a!i s 'esni0 .rilo0 glavne vo(s.e- i o/erira!i /re0a
#$G
li(evo0 .ril" engles.o7olan's.e vo(s.eB a on- +i0 1"'e sig"ran 'a (e /r"s.osas.a
ar0i(a os!avila Pavre- 1ilo 'a 1i /o2la na Br"Qelles- 1ilo 'a 1i .ren"la " ne.o0
'r"go0 /rav)"- ne.a na're s na(ve4i0 'i(elo0 svo(i7 !r"/a " is!o0 /rav)" "
.o(e0 i 'ivi3i(a .o(a 4e 0" sl"5i!i .ao /re!7o'ni)a i 'a nas!o(i 'a sa svo0 svo(o0
silo0 s!igne o.o 'va sa!a /o /o'ne- " !ren"!." .a' n(egova /ris"!nos! 1"'e
o'l"+"("4a. Uos!alo0- Na/oleon 4e 3a/o+e!i 1or1" !e. /re' /o'ne- 'a svo(o0
!o/ovs.o0 /al(1o0 ne 1i /riv".ao Pr"se.
e. 2!o (e ova nare'1a 1ila /oslana- s!i5e (e'an a6"!an! 0ar2ala Hro")7v(a s
i3v(e2!a(e0 i3 He01lo"Qa- /isani0 " /e! sa!i "ve+e. Mar2al (e 1io i3g"1io
ne/ri(a!el(" !ragB on ne 3na (e li o!i2ao /"! Br"Qellesa ili /"! Liegea /a (e /oslao
i3vi'ni)e na o1(e s!rane. Ka.o (e Na/oleon 1io i3a2ao 'a /regle'a /olo5a(e- !e. (e
/o svo0 /ovra!." 'o1io ova( i3v(e2!a(. On o'0a7 /osla glasni.a s 'r"go0
/or".o0- sli+no0 ono( .o(" (e 1io /oslao " Pavre- i !e. 2!o (e glasni. o'0a.ao-
'o(a7a 'r"gi a6"!an! s novi0 i3v(e2!a(e0- /isani0 " 'va sa!a i3("!ra- is!o !a.o i3
He01lo"Qa. Hro")7v (e 'o3nao- o.o 2es! sa!i "ve+e- 'a se Bl")7er sa svo0
svo(o0 silo0 "/"!io " PavreB /rva 0" (e na0(era 1ila 'a !a0o /o6e is!og
!ren"!.a- ali s" se n(egove !r"/e ve4 1ile "logorile i /ri/ravl(ale s" ve+er"B s!oga
4e .ren"!i !e. s"!ra "("!ro. Na/oleon ni.a.o ni(e 0ogao s7va!i!i ov" !ro0os!
svo(i7 generala- .o(i s" o' #E#G. 'o #E#?. go'ine i0ali 3a o'0aran(e +i!av"
go'in". On /o2al(e 0ar2al" !re4" 3a/ovi(e'- (o2 7i!ni(" o' 'vi(" /re!7o'ni7.
a.o s"- " !o." no4i i30e6" #$. i #E- /olo5a(i +e!iri(" ar0i(a 1ili ova.vi<
Na/oleon sa Prvi0- Dr"gi0 i @es!i0 /(e2a+.i0 .or/"so0- sa la.o0 .on(i+.o0
'ivi3i(o0 generala S"1erviea- s !e2.o0 .on(i)o0 i 'rag"ni0a Mil7a"'a i
Keller0anna i na/o.on sa )ars.o0 gar'o0- "."/no sa 2e3'ese! osa0 !is"4a l("'i
i 'v(es!a +e!r'ese! !o/ova- "logorio se
#$?i3a i is/re' Plan)7enoi!a- /o/re+no na glavno( )es!i o' Br"Qellesa 3a
C7arleroi.
VVelling!on sa svo(o0 engles.o7olan's.o0 ar0i(o0- .o(a (e i0ala /re.o
osa0'ese! !is"4a l("'i i 'v(es!a /e'ese! !o/ova- i0ao (e svo( glavni 2!a1 "
cVVa!erloo" *Va!erlo, i s0(es!io se na vr7" (e'nog 1re5"l(.a BraineLale"'a
*BrenLale, 'o 3aseo.a La Oaie.
Blii)7er (e 1io " Pavre"- g'(e (e /onovo /ri."/io o.o se'a0'ese! /e! !is"4a l("'i-
s/re0an 'a se na6e svag'(e g'(e !o 1"'e /o!re1no.
I na .ra("- Hro")7v se nala3io " He01lo"Q"- g'(e se o'0arao- 1"'"4i 'a (e 3a
'va 'ana /re2ao 0nogo 0il(a.
a.o /ro6e no4. Sva!.o (e sl"!io 'a se nala3i "o+i 1i!.e .o' :a0eB sa0o se (o2
ni(e 0oglo /re'vi'(e!i !.o 4e 1i!i S)i/ion- a !.o Oani1al.
U /rvo svan"4e- Na/oleon "3ne0iren i3a6e i3 svog 2a!ora- (er se 1o(ao 'a
Pelling!ona ne4e 3a!e4i na n(egov" ("+era2n(e0 /olo5a(". On (e 0islio 'a 4e
engles.i i /r"s.i generali is.oris!i!i no4 'a se s(e'ine /re' Br"Qelleso0 i 'a ga
o+e."(" na i3las." i3 soan(s.i7 .lana)a. Ali- 1a)iv2i /rvi /ogle'- "0iri se.
Engles.o7olan's.e !r"/e i sa' s" se nala3ile na lini(i 1re5"l(a.a- na /olo5a(i0a
.o(e s" ("+er 3a"3eleB " sl"+a(" /ora3a n(i7ovo o's!"/an(e 1ilo 1i ne0og"4e.
Na/oleon sa' 1a)i sa0o (e'an /ogle' na svo( ras/ore'B !a'a se o.rene svo0e
/ra!io)" i re+e<
C S"'1ina 'ana2n(eg 'ana 3avisi o' Hro")7v(aB a.o i3vr2i 0o(e nare'1e- na2i
i3gle'i s!o(e .ao 'eve'ese! /re0a 'ese!.
O.o osa0 sa!i i3("!ra se ra3ve'rilo- i ar!il(eri(s.i o9)iri- .o(e (e Na/oleon 1io /oslao
'a is/i!a(" ravni)"- vra!i2e se s i3v(e2!a(e0 'a se 3e0l(a /o+in(e s"2i!i i 'a 4e .ro3
(e'an sa! ar!il(eri(a 1i!i " 0og"4nos!i 'a se s!avi " /o.re!. Na/oleon- .o(i !e. 2!o
(e s(eo 'a 'or"+."(e- o'0a7 "s!ane- "3(a7a .on(a i o'e " BelleAllian)e *BelAlians,
'a os0o!ri ne/ri(a!el(s." lini(". Ali- ne v(er"("4i svo(i0 o+i0a- nare'i 'a se 0ar2al
OaQo *A.so, 2!o
#$%
(e 0og"4e 1li5e /ri0a.ne sel" .a.o 1i se "v(erio ni(e li se ne/ri(a!el( 3a.lonio
.a.vi0 rovo0- /o'ign"!i0 " !o." no4i. Posli(e /ola sa!a general se vra!iB on i3(avi
'a ni(e /ri0i(e!io ni.a.vo "!vr6en(e i 'a (e ne/ri(a!el( 3a2!i4en sa0o /riro'ni0
/olo5a(e0 0(es!a. Vo(ni)i 'o1i2e 3a/ovi(e' 'a 'ove'" " re' i is"2e svo(e or"5(e.
Na/oleon (e na(/ri(e 0islio 'a "'ari na 'esno .riloB ali- o.o (e'anaes! sa!i- NeU-
.o(i (e i0ao 3a'a!a. 'a is/i!a !a( 'io !erena- i3vi(es!i ga 'a (e (e'an /o!o. .o(i
/ro!(e+e .ro3 .lis"r" "sli(e' ("+era2n(e .i2e !oli.o na1"(ao 'a ga /(e2a'i(a ne 1i
0ogla /ri(e4iB s!oga se i3 sela 0ora .re!a!i /o(e'ina+no " +e!a0a. a'a Na/oleon
i30i(eni svo( /lanB on (e 0islio 3ao1i4i !" /re/re."- "s/e!i se na /o'no5(e .lis"re i
ne/ri(a!el(s." vo(s." /ro1i!i " sre'iniB svo(" .on(i)" i ar!il(eri(" 1a)io 1i na
1risels." )es!"- !a.o 'a /o sre'ini ras)i(e/l(eno( ne/ri(a!el(s.o( vo(s)i ne os!ane
ni.a.va o's!"/ni)a- 1"'"4i 'a 1i (e'no( /olovini /res(e.ao /"! Hro")7v- .o(i (e
0orao s!i4i 3a 'va ili !ri sa!a- a 'r"go( .on(i)a i ar!il(eri(a- .o(e 1i 3a!vorile
1risels." )es!". Pre0a !o0e- )ar (e sv" svo(" re3erv" "/ravio /re0a sre'ini.
:a!i0- 1"'"4i 'a (e sva!.o 1io na svo0 0(es!"- +e.a("4i sa0o nare6en(e 3a
/o.re!- Na/oleon /o!(era svoga .on(a " .as i "3 3v".ove vo(ni+.og 0ar2a i
ra'osno .li)an(e vo(ni.a o1i6e )i(el" 1or1en" lini(". Ova( o1i+a( .o(i (e sa0o0
/o+e!." sva.e n(egove 1i!.e 'avao i3gle' ne.e sve+anos!i 1io (e " 'ire.!no(
s"/ro!nos!i s 7la'no4o0 ne/ri(a!el(s.e vo(s.e- " .o(o( ni(e'an .o0an'an! ni(e
"5ivao !oli.o /ov(eren(e i !a.v" na.lonos! 'a i3a3ove ova.vo o'"2evl(en(e. S
'ogle'o0 " r")i- naslon(en na (e'no 'rvo na s/ore'no0 /"!"- is/re' .o(ega s"
n(egovi vo(ni)i s!a(ali " 1or1eno0 /ore!."- Pelling!on (e 1io sv(e'o. ovog
veli+ans!venog /ri3ora (e'ne vo(s.e .o(a se " (e'an glas 3a.lin(ala 'a 4e /o1i(e'i!i
ili "0ri(e!i.
Na/oleon se vra!i na!rag na roso0s.e visove s .o(i7 (e 0ogao /regle'a!i )i(elo
1o(i2!e. I3a n(ega (o2 s" "vi(e.
#> Na/oleon
#$$o'(e.ivali "3vi)i i 0"3i.a- 2ire4i se .ao "/al(ene 0ine o' (e'ne 'o 'r"ge-
3a!i0 sve "!one " on" sve+an" !i2in" .o(a "vi(e. /re!7o'i /o+e!." sva.e 1i!.e.
Us.oro- ova !i2ina 1"'e /re.in"!a /"2+ano0 /al(1o0- .o(a (e 'ola3ila s
8ran)"s.og .ra(n(eg li(evog .rila- a .o(e se 'i0 'i3ao i3na' go0ons.e 2"0e< !o s"
1ili Jero0ovi s!ri(el)i- .o(i s" 'o1ili nare6en(e 'a 3a/o+n" 1or1" .a.o 1i na0a0ili
Engle3e na !" s!ran". I 'ois!a- ne/ri(a!el( o!.ri(e svo(" ar!il(eri(" i gr0l(avina
!o/ova "s.oro na'vla'a 9(". /"2+ani7 3rna. Heneral Reille *Re(, /"s!i 1a!eri("
;oveve 'ivi3i(e 'a i3a6e- a Keller0ann o'("ri na/ri(e' sa svo(i7 'vanaes! !o/ova
la.e ar!il(eri(eB " is!o vri(e0e- "sre' o/4e ne/o.re!nos!i os!a!.a lini(e- ;oUeva
'ivi3i(a .rene " /o0o4 Jero0e".
U !ren"!." .a' (e Na/oleon 1io 3a'"1l(en " /ro0a!ran(e ovog /o.re!a- (e'an
a6"!an!- .o(ega (e /oslao 0ar2al NeU- +i(i (e 3a'a!a. 1io 'a sa 1risels.e )es!e
na/a'ne ne/ri(a!el(s.i )en!ar na i0an(" La OaieSain!e- 'o("ri " .as" i (avi 'a (e
sve s/re0no i 'a 0ar2al o+e."(e sa0o 3na. 3a /o+e!a.. I 'ois!a- Na/oleon (e
/re' so1o0 vi'io !r"/e o're6ene 3a !a( na/a' ras/ore6ene " g"s!e re'ove- i
"/ravo (e 7!io i3'a!i nare6en(e 3a na/a'- .a' o'(e'no0 1a)iv2i le!i0i+an /ogle'
na +i!avo 1o(i2!e- /ri0i(e!i .ro3 0agl" .ao ne.i o1la.- .o(i se .re4e " /rav)"
Sain!La01er!a *SenLa01er,. On se o.rene Mar0on!"- .o(i (e s!a(ao "3a n( .ao
general0a(or- i "/i!a ga 2!o 0isli o ovo( /o(avi. Dogle'i +i!avog general2!a1a
o.ren"2e se o'(e'no0 na !" s!ran". Je'ni s" !vr'ili 'a (e !o 'rve4e- a 'r"gi 'a s"
l("'i. Na/oleon (e /rvi ras/o3nao 'a (e !o (e'na .olona .o(a se .re4eB ali- 'a li (e !o
Hro")7U ili (e Blii)7er. o ni(e 0oglo 'a se 3na. Mar2al So"l! 0islio (e 'a (e !o
Hro")7U- a Na/oleon (e (o2 s"0n(ao- .ao 'a (e ne2!o /re'os(e4ao. On /o3ove
generala Do0ona- i nare'i 0" 'a o'0a7 .rene " /rav)" Sain!La01er!a sa
svo(o0 'ivi3i(o0 la.e .on(i)e i sa 'ivi3i(o0 generala S"1erviea- 'a o7ra1ri 'esno
.rilo i 'a 2!o 1r5e s!"/i "
#$E
ve3" s vo(s.o0 .o(a 'ola3i- a.o !o 1"'e Hro")7U- a 'a (e 3a'r5i a.o 1i !o 1ila
Blii)7erova /re!7o'ni)a.
:a/ovi(e' (e i3vr2ena is!oga !ren"!.a. ri !is"4e .on(ani.a o'("ri " .as" i ra3vi se
/o/"! .a.ve 1es.ra(ne !ra.e- .riv"'a("4i (e'an +as .ro3 re'ove 8ran)"s.e vo(s.e-
3a!i0- "'al(iv2i se o' 8ran)"s.og .ra(n(eg 'esnog .rila- o'("ri 'al(e- i .ao na
.a.vo( /ara'i o/e! se s/o(i na o's!o(an(" o' o!/rili.e 2es! .ilo0e!ara.
e. 2!o (e i3ve'en ova( /o.re!- .o(i (e 1io !oli.o /rivla+an 'a (e 3a ne.o vri(e0e
s.ren"o /a5n(" sa go0ons.e 2"0e- o'a.le (e ne/res!ano gr0(ela ar!il(eri(a- .a'
(e'an o9)ir 'ove'e /re' Na/oleona /r"s.og 7"sara- .o(eg (e 1ila 3aro1ila (e'na
na2a le!e4a i3vi'ni)a i30e6" Pavrea i Plan)7enoi!a. On (e nosio /is0o generala
Biilo^a Pelling!on"- .o(i (e ovo0e (avl(ao o svo0 'olas." !ra5e4i o' n(ega 'al(n(a
nare6en(a. Osi0 ovog i3v(e2!a(a .o(i (e nes"0n(ivo "!vr'io +i(a (e ono 0asa .o(a
(e /ri0i(e4ena- 3aro1l(eni. (e 'ao i 'r"ge /o'a!.e .o(i s" "s/r.os svo(o(
nev(ero(a!nos!i 1ili is!ini!i. On (e is/ri+ao 'a se (o2 !ri .or/"sa /r"s.osas.e vo(s.e
nala3e " Pavre"- g'(e i7 Hro")7U ni(e ni na(0an(e "3ne0irivao. " "o/4e ne0a
ni(e'nog ;ran)"3a- 1"'"4i 'a se (e'na /a!rola n(egova /".a 1a2 !e no4i .re!ala
'o na 'va sa!a is/re' Pavrea- a ni na .oga ni(e nai2la.
Na/oleon se o.rene 0ar2al" So"l!" /a re+e<
C J"!ros s" na2i i3gle'i 1ili 'eve'ese! /re0a 'ese!B 'olas.o0 Biilo^a 0i s0o
i3g"1ili !ri'ese!- ali (o2 "vi(e. s!o(i0o .ao 2e3'ese! /re0a +e!r'ese!- i a.o
Hro")7U /o/ravi svo(" "5asn" /ogre2."- .o(" (e ("+er "+inio- 'a se 3a1avi "
He01lo"Q"- a.o 1r3o /o2al(e svo(e o'(el(en(e- 1i!.a 4e 1i!i (o2 o'l"+ni(a- (er 1i
Biilo^ sa svo(i0 .or/"so0 1io sasvi0 i3g"1l(en. Ne.a 'o6e (e'an o9)ir.
O'0a7 'o6e (e'an general2!a1ni o9)ir< !re1alo (e 'a on o'nese Hro")7U("
"7va4eno Biilo^o /is0o i 'a ga /o3ove 'a 2!o 1r5e 'o6e ova0o. Pre0a ono0e
2!o (e sa0 1io re.ao- on se " ovo0 !ren"!." 0orao nala3i!i
#$&/re' Pavreo0. re1alo (e 'a o9)ir i'e 3ao1ila3ni0 /"!e0 i 'a 0" 'o6e s
le6aB !o 3na+i- !re1alo (e /ri(e4i +e!iri 'o /e! 0il(aB o9)ir (e i0ao 'o1rog .on(a i
o1e4ao (e 'a 4e 3a sa! i /o 1i!i na li)" 0(es!a. Is!og !ren"!.a s!igao (e a6"!an!
generala Do0ona i /o!vr'io vi(es!< !o s" /re' n(i0 1ili Pr"si- a on (e 1a2 sa'a
/oslao ne.oli.o na(1ol(i7 /a!rola 'a 1i "s/os!avio ve3" s generalo0 Hro")7v(e0.
Car 3a/ov(e'i general" Lo1a"" 'a sa 'vi(e 'ivi3i(e /ri(e6e glavn" )es!" .o(a vo'i
i3 C7arleroia- i 'a o'e na 'esno .rilo i /o!/o0ogne la." .on(i)"< 'a i3a1ere !a.o
'o1ar /olo5a(- .o(i 4e 0" o0og"4i!i 'a sa 'ese! !is"4a vo(ni.a 3a'r5i !ri'ese!
!is"4a. a.ve s" 1ile nare'1e .o(e (e 'avao Na/oleon .a' (e /o3navao one .o(i0a
i7 (e 'avao. Ova( /o.re! (e o'0a7 i3vr2en- a Na/oleon "/ravi /ogle' na 1o(i2!e.
S!ri(el)i s" "/ravo o!/o+eli va!r" na )i(elo( lini(i- /a i/a.- (o2 se ni(e 'esilo ni2!a
o31il(no i3"3ev 1or1e .o(a se s nes0an(eno0 5es!ino0 nas!avl(ala " go0ons.o(
2"0i. I3"3i0a("4i (e'n" 'ivi3i("- .o(" (e engles.a vo(s.a 1ila o'vo(ila o' )en!ra 'a
o'e " /o0o4 gar'i- )i(ela engles.o7olan's.a lini(a 1ila (e ne/o.re!na- a na
n(eno0 .ra(n(e0 li(evo0 .ril" o'0arale s" se /os!ro(ene !r"/e generala Biilo^a-
+e.a("4i svo(" ar!il(eri(" .o(a (e (o2 1ila na /"!". U !o0 !ren"!." Na/oleon /o2al(e
3a/ovi(e' 0ar2al" NeU" 'a o!/o+ne va!r" i3 svo(i7 1a!eri(a- 3a!i0 'a /o6e na La
OaieSain!e- 'a ga 3a"30e na 1a("ne!- os!avi " n(e0" (e'n" 'ivi3i(" /(e2a'i(e- i 'a
se o'0a7 1a)i na ona 'va i0an(a- Pa/elo!!e i La Oaie- i 'a o'a!le o'agna
ne/ri(a!el(aB na/o.on- 'a engles.o7olan's." vo(s." ra3'vo(i o' B"lovvl(eva
.or/"sa. A6"!an!- nosila) !e /or".e- o'e- /ri(e6e 0al" ravan .o(a (e ra3'va(ala
Na/oleona i 0ar2ala i i3g"1i se " 31i(eni0 re'ovi0a .olona .o(e s" +e.ale 3na.
3a na/a'. Posli(e ne.oli.o +asa.a- osa0'ese! !o/ova 3agr0i " is!i 0a7 i o1(avi 'a
4e 1i!i i3vr2ena 3a/ovi(e' glavnog .o0an'an!a.
#EN
Hro8 Erlon /o6e na/ri(e' sa svo(e !ri 'ivi3i(e- 2!i4en ovo0 s!ra7ovi!o0 va!ro0 .o(a
(e /ro1i(ala engles.e re'ove- .a' o'(e'no0- /rola3e4i (e'no0 'olino0- ar!il(eri(a
se 3agli1i " 1la!o. Pelling!on- .o(i (e s (e'ne "3vi2i)e vi'io ova( 'oga6a(- 7!(e'e 'a
ga is.oris!i- i /o2al(e na n(i7 (e'n" .on(i+." 1riga'"- .o(a se ra3'i(eli " 'va
o'(el(en(a i 0"n(evi!o0 1r3ino0 na/a'ne Mar)ogne!ov" 'ivi3i("- .o(a (e 1ila o!i2la
!a.o 'ale.o 'a (e os!ala 1e3 i.a.ve /o!/ore. U ne0og"4nos!i 'a se .re4e- ne
sa0o 2!o (e /res!ala na/a'a!i- ve4 ni(e 0ogla ni 'a se 1rani< s"vi2e 31i(ena
/(e2a'i(a 1ila (e /ri!i(e2n(enaB 'vi(e 3as!ave s" 3a/li(en(eneB ar!il(eri(a s0rvl(enaB
!o/ovs.o re0en(e i .on(s.e "3'e is(e+eni. Ve4 se'a0 !o/ova 1ilo (e
ones/oso1l(eno ... .a' Na/oleon /ri0i(e!i ov" 31r.". On 3a/ov(e'i !e2.o( .on(i)i
generala Mil7a"'a 'a /o("ri " /o0o4 svo(o( 1ra4i. Ova( 5el(e3ni 3i' se /o.rene-
/ra4en Me!vr!i0 /".o0 .o/l(ani.a- i engles.a 1riga'a .o(" 3a!e.o2e na '(el"-
nes!a'e /o' ovi0 "5asni0 nale!o0... Dvi(e 'rag"ns.e /".ovni(e sasvi0 i2+e3n"<
!o/ovi s" /onovo 3a"3e!i- a Mar)ogne!ova 'ivi3i(a oslo1o6ena.
Ova( ("ri2- ova.o neo1i+no i3ve'en- /re'vo'io (e sa0 Na/oleon- .o(i se s!avio na
+elo re'ova- "sre' .i2e 0e!a.a i grana!a- o' .o(i7 /ore' n(ega /a'e 0r!av
general Deva"Q i 1i ran(en general Lalle0an' *Lal0an,.
Do!le (e NeU- 0a'a 1e3 ar!il(eri(e- nas!avio 'a i'e na/ri(e'B i 'o. (e !a( .o1ni "'ar-
ia.o !a.o naglo /oI/ravl(en- /a'ao na 'esn" s!ran" /"!a i3 C7arleroia 3a
Br"Qelles- on (e i3veo- glavni0 /"!e0 i /re.o li(eve s!rane- 'r"g" .olon"- .o(a (e
na/o.on 'o/rla 'o La OaieSain!ea.
"- /o' va!ro0 )(elo."/ne engles.e ar!il(eri(e- .o(o( 8ran)"s.a ar!il(eri(a (e'va 'a
(e 0ogla o'govori!i- 1ila (e "sre'o!o+ena sva 1or1a. NeU- .o0e se 1ila vra!ila
n(egova s!ara snaga- o.o0io se na ova( /olo5a( !oli.o 'a ga (e na/osl(e!." "s/io
osvo(i!i- ne 0ogav2i 'al(e .ro+i!i o' silni7 ne/ri(a!el(s.i7 le2eva. ri 2.o!s.a /".a
le5ala s" !" (e'an /ore' 'r"goga- " is!o0 /olo5a(" "
#E#.o0e s" se 1orili- a Dr"ga 1elgi(s.a i 'vi(e engles.e 'ivi3i(e- Pe!a i @es!a-
os!avile s" !" !re4in" svo(i7 vo(ni.a. Na/oleon /o2al(e 3a 1(eg"n)i0a ne"0orne
.on(ani.e generala Mil7a"'a- .o(i s" i7 gonili " s!o/" sa sa1l(a0a " r")i- 'o sa0e
sre'ine engles.i7 re'ova- 0e6" .o(e "neso2e /"s!o2. S "3visine na .o(o( (e
s!a(ao- )ar (e gle'ao .a.o se ra!na s/re0a- .ola i engles.a re3erva "'al("(" s
1o(nog /ol(a i 7i!a(" 1risels.i0 /"!e0. Bi!.a (e 'o1ivena- a.o 'o6e Hro")7v.
Na/olen (e 1e3 /res!an.a "/ravl(ao /ogle' /re0a Sain!La01er!"- g'(e s" Pr"si
na/o.on 3a0e!n"li 1i!." i g'(e s" i7- "na!o+ n(i7ovo( 1ro(no( na'0o4nos!i-
3a'r5ale 'vi(e i /o !is"4e Do0onovi7 i S"1ervierovi7 .on(ani.a i se'a0 !is"4a
Lo1a"ovi7 /(e2a.a- .o(i s" 0" sa'a 1ili !a.o /o!re1ni 'a /o!/o0ogn" n(egov
na/a' na )en!ar 1"'"4i 'a ni(e ni +"o ni vi'io ni2!a o !oli.o o+e.ivano0 'olas."
generala Hro")7v(a.
Na/oleon /o2al(e 3a/ovi(e' 0ar2al" NeU" 'a /o sva." )i(en" 3a'r5i svo( /olo5a(.
Bilo 0" (e /o!re1no 'a na !ren"!a. (asno /ro0o!ri svo(" 2a7ovs." /lo+".
Na .ra(n(e0 li(evo0 .ril" Jero0e (e 1io osvo(io (e'an 'io 2"0e i 3a0a. Ho"0on!-
o' .o(ega (e'va 'a s" os!ala +e!iri 3i'aB )i(eli .rov 1io (e /or"2en grana!a0aB ali
Engle3i s" se (o2 "vi(e. 'r5ali na "'"1l(eno0 /"!" /ore' vo4n(a.a< !o (e- 'a.le-
3na+ilo sa0o /ola /o1(e'e na !o( s!rani.
Pre0a n(i0a i sre'i2!"- 0ar2al (e 1io 3a"3eo La OaieSain!e- i !" se 'r5ao "na!o+
Pelling!onovo( ar!il(eri(i i n(egovi0 .on(ani)i0a- .o(i s" se 0orali 3a"s!avi!i is/re'
s!ra7ovi!e va!re 8ran)"s.i7 0"2.e!ira. Ov'(e (e /o1(e'a 1ila /o!/"na.
Desno o' 'r"0a- general D"r"!!e *Diri!, 1io (e na /"!" 'a osvo(i 0a("re Pa/elo!!e
i la OaieB i !" i0a i3gle'a 3a /o1(e'".
Na(3a'- na .ra(" 'esne s!rane- Pr"si generala Biilolo^a- .o(i s" na/o.on s!"/ili "
1or1"- /os!ro(ili s" se
#E>
nas"/ro! 8ran)"s.o0 'esno0 .ril"B !ri'ese! 7il(a'a l("'i i 2e3'ese! !o/ova i2lo (e
/ro!iv 'ese! !is"4a l("'i generala Do0ona- S"1erviea i Lo1a"a. Da.le- 3asa' (e
ov'(e is!ins.a o/asnos!.
O/asnos! se (o2 /ove4avala i3v(e2!a(i0a .o(i s" "/ravo s!igli< i3vi'ni)e generala
Do0ona vra!ile s" se a 'a nis" na2le Hro")7v(a. Ali "s.oro s!i5e vi(es! o' sa0og
0ar2ala. U0(es!o 'a .rene i3 He01lo"Qa 3oro0- .a.o (e !o /ro2log 'ana " /is0"
o1e4ao- on (e .ren"o !e. " 'eve! i /o sa!i /ri(e /o'ne. Me6"!i0- sa' s" +e!iri i /o
/osli(e /o'ne- a !o/ovi gr"va(" (o2 o' /e! sa!i. Na/oleon se na'ao 'a 4e se on-
/o.orava("4i se ra!no0 3a.on"- ravna!i /re0a .anona'i. On 0o5e s!i4i na 1o(i2!e
o.o se'a0 i /o sa!i< 'a.le- /o!re1no (e 'a se "'vos!r"+e na/ori- a naro+i!o 'a se
3a'r5i na/re'ovan(e oni7 !ri'ese! !is"4a /o' Biilo^o0- .o(i 4e se na4i i30e6"
'vi(e va!re- a.o se na/o.on /o(avi Hro")7v.
Na/oleon 3a/ov(e'i general" D"7es0e" *Di(e0, .o(i (e 3a/ovi(e'ao 'v(e0a
'ivi3i(a0a 0la'e gar'e- 'a /o6e na Plan)7enoi!- " /rav)" .o(ega (e Lo1a"- /o'
/ri!is.o0 Pr"sa- vr2io /ovla+en(e. D"7es0e .rene sa 'eve! !is"4a l("'i i 'va'ese!
+e!iri !o/a- .o(i s" s!igli " .as"- 8or0irali se " 1a!eri(e i o!/o+eli va!r" " !ren"!."
.a' (e /r"s.a ar!il(eri(a .ar!e+o0 orala 1risels." )es!". Ovo /o(a+an(e "s/ori
naglo .re!an(e Pr"sa- 2!avi2e (e'nog !ren"!.a +inilo se 'a 4e i7 /o!isn"!i.
Na/oleon (e is.oris!io ova( !ren"!a+ni 3as!o(< NeU" (e o'0a7 i3'ao 3a/ovi(e' 'a
na ("ri2 na/a'ne )en!ar engles.o7olan's.e vo(s.e i 'a ga /o!isneB Mil7a"'ova
!e2.a .on(i)a 'o1i 3a'a!a. 'a i3vr2i /ro1o(B 0ar2al (" (e sli(e'io i "s.oro 3a/os(eo
visoravan svo(i0 vo(ni)i0a. Ci(ela engles.a lini(a nala3ila se " /la0en"B
Pelling!on 1a)i os!a!a. svo(e .on(i)e na NeUa- 'o. (e /(e2a'i(" /res!ro(io " .are.
Sa'a Na/oleon- "vi'(ev2i 'a (e /o!re1no 'a /o0ogne ovo .re!an(e- /o2al(e
nare'1" gro8" Val0v(" 'a sa svo(e 'vi(e 'ivi3i(e !e2.e .on(i)e o'e na visoravan 'a
/o(a+a 'ivi3i(e Mil7a"'a i
#EFLe8evreDesno"e!!esa 1ile s" se 3a7val("("4i !o0e o/e! s(e'inile s/re0ne 3a
na/a'B !ri !is"4e .on(ani.a i !ri !is"4e gar'i(s.i7 'rag"na- !o (es! na(1ol(i7
8ran)"s.i7 vo(ni.a- .ren"2e " .as" i "'ari2Xe na engles.e .are- .o(e se o!vori2e
riga("4i va!r"- /a se o/e! 3a!vori2e. Ali ni2!a ni(e 0oglo 3a"s!avi!i s!ra7ovi!i nale!
8ran)"s.i7 vo(ni.a. Engles.a .on(i)a /o!isn"!a '"gi0 0a+evi0a o.lo/ni.a i
'rag"na- /ovla+ila se /os!e/eno 'a 1i se " /o3a'ini /res!ro(ila /o' 3a2!i!o0 svo(e
ar!il(eri(eB " !a( 0a7 !e2.a .on(i)a i 'rag"ni nale!(e2e na .are- o' .o(i7 ne.e
na(3a' 1"'" /ro1i(ene- ali "0ira7" ne o's!"/a("4i ni .ora.a. Sa'a o!/o+e "5asno
.lan(e /re.i'ano s vre0ena na vri(e0e o+a(ni+.i0 na/a'i0a .on(i)e- /ro!iv .o(e
8ran)"s.i vo(ni)i 1(e7" /ri0orani 'a se o.ren"- !e 3a !o vri(e0e engles.e .are
0alo o'a7n"2e i /res!ro(i2e se- 'a o/e! 1"'" /ro1i(ene. Pelling!on ("ri o' .are 'o
.are- na o+i 0" 'ola3e s"3e o' 1i(esa- gle'a("4i .a.o ne/ri(a!el( /re' n(egovi0
o+i0a "1i(a 'vanaes! !is"4a n(egovi7 na(1ol(i7 l("'iB ali on 3na 'a !a vo(s.a ne4e
"s!".n"!i ni 3a (e'n" s!o/"- !e (e sra+"navao .oli.o (o2 vre0ena !re1a 'a /ro6e
'o n(enog /o!/"nog "ni2!en(a ... i on i3va'i sa! i re+e oni0a .o(i s" 1ili o.o n(ega<
C I0a i7 (o2 3a 'va sa!a- a /ri(e (e'nog sa!a nas!"/i! 4e no4 ili Blii)7er.
a.o (e /ro!e.lo !ri +e!vr! sa!a.
a'a- sa 1re5"l(.a o'a.le se /r"5ao /ogle' na )i(elo 1o(i2!e- Na/oleon o/a3i .a.o
se /"!e0 i3 Pavra /ri1li5ava ne.a g"s!a 0asa ... Je'va (e'no0- /osli(e !oli.o
+e.an(a- 'ola3i Hro")7v- is!ina .asno- ali i/a. (o2 na vri(e0e 'a 'ovr2i /o1(e'".
Mi0 (e s/a3io ovo /o(a+an(e- o'0a7 (e /oslao glasni.e " svi0 /rav)i0a 'a (ave o
Hro")7v(ev" 'olas."- .o(i 4e "s.oro s!"/i!i na 1o(n" lini(". I 'ois!a- !a 0asa se
/os!e/eno ra3vi(ala i s!"/ala na 1o(i2!eB 8ran)"s.i vo(ni)i "'ari2e "'vos!r"+eno0
5es!ino0.
#EG
"v(ereni 'a i0 (e /reos!alo (o2 sa0o 'a 3a'a(" /osl(e'n(i "'ar. O'(e'no0- is/re'
novo'o2li7 3agr0i "5asna ar!il(eri(a- a 3rna- "0(es!o 'a se "s0(ere na Pr"se-
31risa2e +i!ave re'ove ;ran)"3a. Svi .o(i s" 1ili o.o Na/oleona /ogle'a2e se
/renera5enoB )ar se "'ari r".o0 /o +el"< !o ni(e Hro")7v- !o (e Blii)7er.
Na/oleon (e na /rvi /ogle' o)i(enio svo( /olo5a(< on (e 1io s!ra2an. @es! !is"4a
o'0oreni7 vo(ni.a- na .o(e on ni(e ra+"nao- navali i3nena'a na n(egove !r"/e-
sa!rvene " os0osa!no( 1or1iB (e'ino (e (o2 )en!ar /r"5ao /ovol(ne i3gle'e- ali vi2e
ni(e i0ao 'esnog .rilaB /o."2a( 'a se ne/ri(a!el( ras/olovi 1io 1i sa'a 1es.oris!an
i o/asan. Car (e !o s7va!io !e nare'i 'a se i3ve'e (e'an o' na(l(e/2i7 0anevara- o
.a.vo0 ni(e san(ao ni " svo(i0 na(s0(eli(i0 s!ra!e2.i0 .o01ina)i(a0a< on se
sas!o(ao " .oso( /ro0(eni 8ron!a /re.o sre'ine- +i0e 1i se na2ao o.ren"! o1(e0a
vo(s.a0a. Uos!alo0- vri(e0e /rola3i- a no4 .o(a 'ola3i Engle3i0a 'ola3ila (e i
n(e0".
a'a i3'a nare'1" svo0 li(evo0 .ril" 'a 3a so1o0 os!avi go0ons." 2"0" i ono
ne.oli.o Engle3a .o(i s" se (o2 'r5ali /o' 3a2!i!o0 /or"2eni7 3i'ina 3a0.a- i 'a
3a0i(eni Prvi i Dr"gi .or/"s- .o(i s" /re!r/(eli !e2.e g"1i!.e- oslo1a6a("4i
is!ovre0eno Keller0annov" i Mil7a"'ov" .on(i)"- .o(a se is"vi2e 3alo5ila na
visoravni Mon!Sain!Jean *MonSen:an,B Lo1a"" i D"7es0e" nare'io (e 'a nas!ave
/ovla+en(e i 'a se /os!ro(e i3na' Plan)7enoi!aB general" Pele!" *Ple", /onovo (e
nare'io 'a se +vrs!o 'r5i " svo0e seo)e!" !e 'a /o!/o0ogne .re!an(eB )en!ar 4e
se o.ren"!i o.o svo(e osiB is!ovre0eno- (e'an a6"!an! 'o1i nare6en(e 'a o1i6e
lini(" i (avi 'ola3a. 0ar2ala Hro")7U(a.
Na !" vi(es! sve o5ivi /oneseno novi0 3anoso0B 3a!alasa se )i(ela 1es.ra(na lini(aB
NeU- .o(i (e /e! /"!a 1io 31a+en s .on(a- nanovo se la!i 0a+aB Na/oleon se s!avi
na +elo svo(e re3erve i /o("ri 'r"0o0. Ne/ri(a!el( (e i
#E?'al(e /o/"2!ao " )en!r"B n(egova /rva lini(a 1ila (e /ro1i(enaB gar'a (e /ri(e6e i
3aro1i (e'n" 1a!eri(" 1e3 3a/rege. Ali- sa'a nai6e na 'r"g" lini("- .o(e (e sas!av
1io "/ravo s!ra7ovi!< !o s" 1ili os!a)i /".ovni(e .o(e (e 8ran)"s.a .on(i)a /rega3ila
/ri(e 'va sa!a- i .o(i s" se o/e! 1ili /res!ro(iliB !o s" 1ile engles.e 1riga'e-
C7asseova 1elgi(s.a /".ovni(a i Br"ns)7^i).ova 'ivi3i(a. No- ni2!a 3a!oD Kolona se
ra3vi(a .ao na .a.vo0 0anevr"B ali na(e'an/"!- na /"2.o0e! 'al(ine- o'(e.n"
'ese! !o/ova i sasvi0 (e o1e3glavi- 'o. i7 'r"gi7 'va'ese! /la!neni7 grla 'o+e.a
sa s!rane i os" o'o3go /al(1" na 0as" nago0ilan" o.o 0a("ra Belle Allian)e-
!a.o 'a (o( .re!an(e os!a'e ne3a2!i4eno. Heneral ;rian! (e ran(enB generali Mi)7el
Ja0in i Malle! /a'o2e 0r!viB 0a(ori A"gele!- Car'inal i Agnes /ogi1o2eB general
H"Uo! /ri os0o0 ("ri2" na +el" svo(e .on(i)e 1"'e /ogo6en sa 'va 0e!.a-
Nevova "ni8or0a i 2e2ir i3re2e!ani s" 0e)i0aB 3a !ren"!a. na )i(elo( lini(i nas!"/i
3as!o(.
U !o0 !ren"!." Bl")7er (e s!igao na 0a("r La Oaie- i i3 n(ega is!(erao 'vi(e
/".ovni(e .o(e s" ga 1ranile< ove 'vi(e /".ovni(e .o(e s" se 1orile /ola sa!a /ro!iv
'ese! !is"4a l("'i /o+e2e se /ovla+i!iB ali Bl")7er /o2al(e na n(i7 2es! !is"4a
engles.i7 .on(ani.a- .o(i s" 2!i!ili Pelling!onovo li(evo .rilo- i .o(i s" !" /os!ali
ne/o!re1ni o!.a' s" na li(evo .rilo 'o2li Pr"si. Ovi7 2es! !is"4a .on(ani.a i30i(e2a
se s ono0 go0ilo0 .o(" s" gonili i na+ini s!ra7ovi! /rolo0 " sr)" sa0e vo(s.e.
a'a se Ca01ronne s Dr"gi0 1a!al(ono0 Prve s!rel(a+.e /".ovni(e 1a)i i30e6"
engles.e .on(i)e i gon(eni7 i ra3vrs!a se " .a0 2!i!e4i /ovla+en(e os!ali7
gar'i(s.i7 1a!al(ona. Ova( 1a!al(on /ri0io (e na se1e sav "'ar- o/.ol(en- /o!isn"! i
na/a'n"! sa svi7 s!rana... Ca01ronnea /o3va2e na /re'a("- ali on o'govori ne
.i!n(as!o0 8ra3o0- .ao 2!o 0" se !o /ri/is"(e- ve4 sa0o (e'no0 ri(e+i C is!ina- i3
r(e+ni.a !(elesne gar'e- ali .o(a ni na(0an(e ne "0an("(e veli+in" n(egova
("na2!va- i go!ovo " is!o0 !8en"!." sr"2i se
#E%
sa svog .on(a- o1oren .o0a'o0 grana!e .o(i ga (e /ogo'io " glav".
Is!og !ren"!.a Pelling!on (e nare'io 'a nas!"/i n(egovo .ra(n(e 'esno .rilo .o(e
0" (e +i!avo 1ilo na ras/olagan(" 1"'"4i 'a "sli(e' 8ran)"s.i7 /o.re!a ni(e vi2e
1ilo ra3'vo(eno- !e se- /re2av2i " o8en3iv"- /o/"! 1"(i)e sr"+i o'o3go sa visoravni.
Ova .on(i)a 3ao1i6e gar'i(s.e .are .o(e se ni(e "s"'ila na/as!i- s.rene na'esno i
/ro1i(e 8ran)"s.i )en!ar is/o' La OaieSain!ea. a'a se /ro+"(e 'a (e Biilo^
/rega3io 8ran)"s.o .ra(n(e 'esno .rilo- 'a (e general D"7es0e o/asno ran(en i-
na/o.on- 'a Hro")7U- na .o(ega se +e.alo- ni(e 'o2ao. P"2+ana /al(1a i !o/
3a!"!n(e na /e! s!o!ina 7va!i i3a ;ran)"3a< Biilo^ i7 (e o/.olio. :a+"2e se "3vi)i<
Ne.a se s/asi !.o 0o5eD Nas!a'e o/4e ras"loD Ba!al(oni .o(i s" se (o2 'r5ali
ras!ro(eni s" vo(s.o0 .o(a (e 1(e5alaB Na/oleon- " !ren"!." .a' 7!(e'o2e 'a ga
o/.ole- "le!i " Ca01ronneov" .ar" sa NeUo0- So"l!o0- Ber!ran'o0- Dro"o!o0-
Cor1inea"o0- ;la7a"!o0- Ho"rga"'o0 i La1e'oUereo0- .o(i s" os!ali 1e3
vo(ni.a. Kon(i)a "'vos!r"+i svo(e na/a'eB engles.a (e ar!il(eri(a- s vr7a "3visine-
3asi/ala )i(el" ravanB 8ran)"s.a ar!il(eri(a- .o(a (e os!ala 1e3 l("'i- os!a(ala (e
ni(e0a. o vi2e ni(e 1ila 1or1a- !o (e 1io /o.ol(.
U !a( 0a7 o1la)i se 0alo ra3ve'ri2eB Bl")7er i Pelling!on- .o(i se 1i(a7" sas!avili
.o' 0a("ra BelleAllian)e- is.oris!i2e ov" /o0o4 ne1a !e svo(" .on(i)" /osla2e "
/o!(er" 3a 8ran)"s.i0 !r"/a0aB snaga .o(a (e "/ravl(ala .re!an(e0 ovog
gigan!s.og !i(ela 1ila (e slo0l(ena- vo(s.e vi2e ni(e 1iloB !" (e (o2 1ilo sa0o
ne.oli.o 1a!al(ona gar'e .o(a (e "0irala.
Na/oleon (e "3al"' /o."2avao 3a"s!avi!i ovo ras"lo< (e'ni0 gar'i(s.i0 /".o0 i s
'vi(e 1a!eri(e os!avl(ene 3a re3erv" i3a Plan)7enoi!a /o."2ao (e 3a'r5a!i
1(eg"n)e- ali- /o nesre4i- 0ra. (e s/re+avao 'a ga vi'e a gra(a 'a ga +"(". On
!a'a s(a7a s .on(a- !r5e 0a+ i "/a'e "sre' (e'ne .are< Jero0e /o6e 3a n(i0-
re.av2i<
#E$C I0a2 /ravo- 1ra!e- ov'(e !re1a 'a /a'ne sve 2!o nosi i0e Bona/ar!e.
Ali ga 3a"s!avi2e n(egovi generali i o9)iri general2!a1a- a vra!i2e ga n(egovi
grena'iri- .o(i s" ra'o 7!(eli "0ri(e!i 3a n(ega- ali nis" 7!(eli 'a n(i7ov )ar "0re s
n(i0a < o/e! ga /o/e2e na .on(a- (e'an o9)ir 'o7va!i "3'e i o'v"+e ga " .as"B
!a.o (e /ro2ao i30e6" Pr"sa- .o(i0a (e 1io o/.ol(en go!ovo na /o 0il(e. Ni ."gle-
ni .ar!e+ ne 7!(e'o2e 'a ga o.r3n". Na/o.on (e s!igao " Je00a/es *Se0a/,- !"
se 0alo 3a'r5ao /o."2ava("4i 'a /onovo /ri."/i svo(" vo(s."- ali ga " !o0e
s/ri(e+i2e no4- 3a1"na- o/4e ras"lo- a na(vi2e /o0a0no gon(en(e o' s!rane Pr"sa.
I "v(eriv2i se na/o.on 'a (e sa' i /o 'r"gi /"! sve svr2eno- .ao ne.a'a /re'
Mos.vo0- i 'a se sa0o " Pari3" 0o5e /ri."/i!i vo(s.a i s/asi!i ;ran)"s.a- on
nas!avi svo( /"!- 3a'r5i se 0alo " P7ili//eville" i >N. s!igne " Laon.
Pisa) ovi7 re'ova vi'io (e Na/oleona sa0o 'va/"! " svo0e 5ivo!"- i !o " ra30a."
o' osa0 'ana< /rvi /"! gle'ao ga (e " sv(e!los!i s"n)a- a 'r"gi /"! " !in(a("4e0
sv(e!l" 5i2.aB /rvi /"! "sre' o'"2evl(eni7 /o3'rava go0ile- a 'r"gi /"! "sre'
0r!ve !i2ine naro'a.
O1a /"!a- Na/oleon (e s(e'io na is!i0 .oli0aB o1a /"!a /ogle' 0" (e 1io is!i-
neo're6en i "/ravl(en " 'aIl(in" B o1a /"!a i3ra3 n(egova li)a 1io (e is!i- 0iran i
ravno'"2anB (e'ina ra3li.a 1ila (e " !o0e 2!o 0" (e /ri /ovra!." glava 1ila ni5e
o1orena na gr"'i no /ri 'olas.".
Da li (e !o 2!o 0" ni(e 'alo 'a s/ava 1ila 1riga ili 1ol 3a i3g"1l(eni0 svi(e!o0L
>#. ("na Na/oleon s!i5e " Pari3.
>>. ("na Horn(i i Don(i 'o0 'oni(e2e o'l"." 'a 'r5avn" vlas! "3i0a(" " svo(e
r".e- i /roglasi2e 3a i3'a(ni.a 'o0ovine sva.oga !.o /o."2a 'a !" o'l"." /oni2!i
ili 'a i7 ras/"s!i.
Is!oga 'ana- Na/oleon (e a1'i)irao " .oris! svoga sina.
#EE
E. ("la L("'evi! XVIII vra!io se " Pari3.
#G. ("la Na/oleon- /o2!o (e o'1io /on"'" .a/e!ana Ba"'ina- .o(i (e 7!io 'a ga
/reve3e " S(e'in(ene Dr5ave- ".r)a se na 1ro' =Bellero/7onA i na/isa engles.o0
/rin)" regen!"<
=Kral(evs.o Viso+ans!vo-
I3lo5en s!ran.a0a .o(e s" ra3'i(elile 0o(" 3e0l(" i ne/ri(a!el(s!v" veli.i7 sila
Evro/e- (a sa0 3avr2io svo( /oli!i+.i /"!. Sa'a 'ola3i0 .ao e0is!o.lo 'a se
nas!ani0 na ogn(i2!" 1ri!ans.og naro'a. S!avl(a0 se /o' 3a2!i!" n(egovi7 3a.ona-
.o(" !ra5i0 o' Va2eg Kral(evs.og Viso+ans!va- .ao o' svog na(0o4ni(eg-
na(/os!o(ani(eg i na(/le0eni!i(eg ne/ri(a!el(a.
Na/oleon.A
#%. ("la =Bellero/7onA o!/lovi " Engles.".
>G. ("la s/"s!i si'ro " or1av" *or1e(,- g'(e Na/oleon sa3na 'a general
Ho"rga"'- .o(i (e !re1alo 'a o'nese n(egovo /is0o- ni(e 0ogao i3a4i na .o/no-
ve4 (e 1io /risil(en 'a i3'a /or".".
>%. "ve+e =Bellero/7onA "6e " /ris!ani2!e Plv0o"!7a *Pli0"!,. " se /rvo
/roni(ela vi(es! 'a 4e ga o'ves!i na Sve!" Oelen". Na/oleon ni(e 7!io " !o
v(erova!i.
FN. ("la (e'an .o0esar sao/4i Na/oleon" r(e2en(e o n(egov" o'vo6en(" na Sve!"
Oelen". Na/oleon- ogor+en- 'o7va!i /ero i na/isa<
=Ja sve+ano /ro!es!ira0 ov'(e /re' li)e0 ne1a i l("'i /ro!iv nasil(a .o(e se na'a
0no0 vr2i- /ro!iv /ovre'e 0o(i7 na(sve!i(i7 /rava- (er se nasilno /os!"/a /re0a
0o(o( li+nos!i i 0o(o( slo1o'i. Ja sa0 se svo(evol(no ".r)ao na =Bellero/7onA B (a
nisa0 3aro1l(eni.- (a sa0 gos! Engles.e. Ja sa0 'o2ao ova0o na /o3iv .a/e!ana
.o(i (e !vr'io 'a o' svo(e vla'e i0a 3a/ovi(e' 'a 0e /ri0i i 'a 0e s 0o(o0
/ra!n(o0 o've'e " Engles."- a.o 0i (e !o /o vol(i. Do2ao sa0 'a se s
/ov(eren(e0 s!avi0 /o' 3a
#E&2!i!" engles.i7 3a.ona. Mi0 sa0 s!"/io na =Bellero/7onA nala3io sa0 se na
ogn(i2!" 1ri!ans.og naro'a. A.o (e vla'a- 'a("4i 3a/ovi(e' .a/e!an"
=Bellero/7onaA 'a /ri0i 0ene i 0o(" /ra!n("- 7!(ela 'a 0i na!a.ne 3a0." na
vra!- ona (e "/rl(ala svo(" +as! i osra0o!ila svo(" 3as!av".
A.o ovo '(elo 1"'e i3ve'eno- "3al"' 4e Engle3i "1"'"4e govori!i o svo(o(
lo(alnos!i- o svo(i0 3a.oni0a i svo(o( slo1o'i< 1ri!ans.o /ov(eren(e 1i! 4e
sa7ran(eno " gos!o/ri0s!v" =Bellero/7onaA.
Ja /ri3iva0 7is!ori(". Ona 4e .a3iva!i 'a (e (e'an ne/ri(a!el( .o(i (e '"go vre0ena
vo'io o!voren" 1or1" s engles.i0 naro'o0 'o2ao slo1o'no " svo(o( nesre4i 'a
/o!ra5i "!o+i2!a /o' 3a2!i!o0 n(egovi7 3a.onaB (e li 0" 0ogao 'a!i ve4i 'o.a3
svog /o2!ovan(a i /ov(eren(aL Ali .a.o o'govori2e " Engles.o( na !a.v"
veli.o'"2nos!L U+ini2e se .ao 'a /r"5a(" gos!o/ri0n" r"." !o0e ne/ri(a!el("B a
.a' se on- v(er"("4i i0- /re'ao- /rini(e2e ga na 5r!v"D
Na/oleon.
Na 1ro'" -Bell4ro/7onX- na 0or".A
Una!o+ ovo0 /ro!es!"- Na/oleona /risili2e 'a $. a"g"s!a na/"s!i =Bellero/7onA i
'a /ri(e6e na 1ro' =Nor!7"01erlan'A *Nor!a01erlen',. Pre0a vla'ino0
nare6en("- Na/oleon" (e !re1alo o'"3e!i 0a+B ali- a'0iral Kei!7 *Ke!, s!i'io se
ova.ve 3a/ovi(e'i- i ni(e 7!io 'a (e i3vr2i.
U /one'(el(a. $. a"g"s!a #E#?. go'ine =Nor!7"01erlan'A 'igne si'ro i o!/lovi na
Sve!" Oelen".
#%. o.!o1ra- se'a0'ese! 'ana /osli(e svog o'las.a i3 Engles.e a s!o 'ana na.on
o'las.a i3 ;ran)"s.e- Na/oleon s!"/i na !a( s!(enovi!i o!o. sa .o(ega se- 5iv-
ni.a'a vi2e ne4e vra!i!i.
S!o se !i+e Engles.e- ona (e na se1e /ri0ila sv" /or"g" svoga i3'a(s!va< i o' #%.
o.!o1ra #E#?. go'ine .raIl(evi s" i0ali svog Kris!a a naro'i svoga J"'".
#&N
VII
NAPOLEON NA SVEOJ OELENI

R (e /roveo /rv" no4 " ne.a.vo( gos!ioni)i- g'(e se veo0a lo2e os(e4ao.
S"!ra'an- o.o 2es! sa!i i3("!ra- on na .on("- " /ra!n(i veli.og 0ar2ala Ber!ran'a i
a'0irala Kei!7a o'e " Long^oo' *Longv"',- " ."4" .o(" (e a'0iral Kei!7 i3a1rao
.ao na(/o'esni(" 3a n(egovo s!anovan(e. Vra4a("4i se- )ar 3as!a'e .o' (e'nog
/avil(ona .o(i (e /ri/a'ao ne.o0 l(e!ni.ov)"- svo(ini (e'nog !rgov)a .o(i se 3vao
Bal)o01e. o (e !re1alo 'a 1"'e n(egov /rivre0eni s!an- 'o. Longvvoo' ne 1"'e
" s!an(" 'a ga /ri0i. On se /ro2le ve+eri os(e4ao !a.o lo2e 'a se ni(e 7!io vra!i!i
na!rag " gra'- 0a'a ova( /avil(on ni(e 1io ni0alo "'o1an.
Nave+e- .a' (e Na/oleon 7!io le4i- vi'(e2e 'a (e (e'an /ro3or nas"/ro! n(egovo(
/os!el(i 1e3 o.na- .a/a.a i 3av(esa. Las Cases i n(egov sin 3a!isn"2e ga 2!o s"
1ol(e 0ogli- /a o'o2e " !avans." so1"- g'(e s" legli sva.i na (e'an (as!".B so1ari-
"0o!ani " svo(e ogr!a+e- /r"5i2e se /re' vra!i0a.
S"!ra'an- Na/oleon (e 'or"+.ovao 3a s!olo0 1e3 s!oln(a.a i "1r"sa os!a!.e r"+.a
o' /ro2log 'ana.
o (e 1ila sa0o /re'igra 1i(e'e i os."'i)e 2!o s" ga +e.ale " Long^oo'".
I/a.- 0alo/o0alo- s!an(e se /o/ravl(alo< sa =Nor!7"01erlan'aA 'oni(eli s" 1i(elo
r"1l(e i sre1rno /os"6eB /".ovni. @e3'ese! !re4e /".ovni(e /on"'i 0" (e'an
2a!or- .o(i na0(es!i2e " /ro'"5en(" )areve so1e. O!a'a- Na/oleon (e s0i2l(ao .a.o
'a ras/ore'i svo(e vri(e0e.
#&#U 'ese! sa!i /o3ivao (e Las Casesa 'a s n(i0 'or"+."(e. Posli(e 'or"+.a i /ola
sa!a ra3govora- Las Cases (e +i!ao ono 2!o 0" (e /ro2loga 'ana Na/oleon govorio.
Po 3avr2eno0 +i!an("- Na/oleon (e nas!avl(ao 'a 'i.!ira 'o +e!iri sa!a. U +e!iri
sa!a o1".ao 1i se i i3a2ao- 'a 1i 0ogli "re'i!i n(egov" so1". O1i+no 1i sila3io "
vr!- .o(i 0" se veo0a 'o/a'ao- " 2a!or- g'(e (e s(e'io 3a.lon(en o' s"n)a. O1i+no
1i s(e'ao " !a( 7la'- i !" s" 0" 'onosili s!ol i s!oli)eB !" 1i 'i.!irao (e'no0e o'
svo(i7 /ra!ila)a .o(i 1i i3 gra'a 'ola3io s/e)i(alno 31og !oga. o 1i !ra(alo 'o
sa0oga r"+.a- .o(i (e 1io o're6en 3a se'a0 sa!i. Os!a!a. ve+eri +i!ali 1i 0" ili
Ra)inea ili Molierea- (er ni2!a nis" i0ali o' Corneillea< ov" 3a1av" Na/oleon (e
na3ivao o'la5en(e0 " .o0e'i(" ili " !rage'i(". Na(/osli(e- o'la3io 1i na s/avan(e
2!o (e 0ogao .asni(e- (er a.o 1i rano legao- 1"'io 1i se " /o no4i- i ne 1i 0ogao
/onovo 3as/a!i.
I- 3ais!a- .o(i 1i Dan!eov gre2ni. /ris!ao 'a svo(e is/a2!an(e 3a0i(eni nesani)o0
Na/oleonovo0L
Posli(e ne.oli.o 'ana on os(e!i 'a (e "0oran i 1oles!an. S!avi2e 0" na
ras/olagan(e !ri .on(a- i on- s0a!raI("4i 'a 4e 0" 2e!n(a .oris!i!i- "'esi 3a
s"!ra'an sa generalo0 Ho"rga"'o0 i generalo0 Mon!7olono0 2e!n(" na
.on(i0aB ali- " !o." 'ana 'o3na 'a (e (e'an engles.i o9)ir /ri0io nalog 'a ga ne
g"1i i3 vi'a- !e s0(es!a /o2al(e .on(e na!rag- re.av2i 'a (e sve " 5ivo!" ra+"n- i 'a
1i 3lo o' /ris"s!va n(egova !a0ni+ara 1ilo ve4e nego 'o1ro .o(e 1i 0" +inila
2e!n(a- /a (e (asno 'a 0" (e 1ol(e 'a os!ane .o' ."4e.
Car (e ova.v" 3a1av" 3a0i(enio no4ni0 2e!n(a0a- .o(e s" !ra(ale ne.a'a 'o 'va
sa!a i3("!ra.
Na/o.on- " ne'(el(" #N. 'e)e01ra- a'0iral i3vi(es!i Na/oleona 'a (e n(egova ."4a
" Long^oo'" go!ova- i is!oga 'ana )ar se "/"!i !a0o na .on(". Pre'0e! .o(i 0"
(e 0e6" novi0 na0(e2!a(e0 "+inio na(ve4e 3a'ovol(s!vo 1io (e (e'an "0ivaoni.
o' 'rve!a- .o(i (e /o a'0iralovo( 3a/ovi(e'i i3ra'io ne.i 0(esni s!olar /re0a
n(egov" na
#&>
)r!"- 1"'"4i 'a (e !a( /re'0e! 1io " Longvvoo'" savr2eno ne/o3na!B is!oga 'ana
Na/oleon se n(i0e /osl"5io.
I'"4eg 'ana- )areva /osl"ga /o+e 'a se ras/ore6"(eB 1ila (e /o'i(el(ena " !ri
vrs!e< " /osl"g" so1n"- /osl"g" 3a /ri(e0 i /osl"g" 3a s!o i ."7in("< sas!o(ala se
o' (e'anaes! oso1a.
@!o se !i+e 'vors.og oso1l(a- go!ovo sve (e 1ilo "'e2eno ona.o .ao i na El1i< veli.i
0ar2al Ber!ran' ov'(e (e vo'io na'3or i "/ravl(an(e- Mon!7olon (e i0ao 'a
"/ravl(a /osl"go0- general Ho"rga"' .on( "sni)o0- a Las Cases 'a na'gle'a
"n"!ra2n(" a'0inis!ra)i(".
@!o se !i+e /o'(ele 'ana- 1ila (e go!ovo is!a .ao " Briars". U 'ese! sa!i )ar (e
'or"+.ovao " svo(o( so1i na (e'no0 s!oli4"- 'o. s" veli.i 0ar2al i n(egova /ra!n(a
(eli 3a (e'ni0 s!olo0- 3a .o(i s" 0ogli /o3va!i i naro+i!e "3vani.e. Ka.o ni(e 1ilo
o're6enog vre0ena 3a 2e!n("- (e'no 31og veli.e vr"4ine /re.o 'ana i 31og s!alne
i veli.e vlage "ve+e- a 'r"go 2!o .on(i i .ola- .o(e (e "vi(e. !re1alo 'o1avi!i i3
Ca/a- ni.a'a ne s!i3a7"- )ar (e ra'io (e'an 'io 'ana 1ilo sa Las Caseso0 1ilo s
generalo0 Ho"rga"'o0 ili generalo0 Mon!7olono0. I30e6" osa0 i 'eve! sa!i
o1(e'ovalo 1i se na 1r3" r"."- (er se " 1lagovaoni)i (o2 "vi(e. os(e4ao )ar"
nesnosan 0iris 1o(eB 3a!i0 s" /rela3ili " salon- g'(e (e s!a(ao s/re0l(en 'eser!. "
s" +i!ali Ra)inea i Molierea- sve vi2e 5ele4i Corneillea. Na/o.on- o.o 'ese! sa!i-
/os(e'ali 1i 3a s!ol 'a igra(" rever3ini- o0il(en" )arev" igr"- /ri .o(o( 1i os!a(ali
o1i+no 'o (e'an sa! /o /ono4i.
Ci(ela 0ala .oloni(a s!anovala (e " Longvvoo'"- osi0 0ar2ala Ber!ran'a i n(egove
/oro'i)e- .o(i s" s!anovali " O"!Xs Ha!e" *Oe!sHe!",- " (e'no( !ro2no( ."4i)i- .o(a
(e 1ila "3 gra's.i /"!.
Carev s!an sas!o(ao se i3 'vi(e so1e< o1(e s" 1ile /o /e!naes! s!o/a '"ge-
'vanaes! 2iro.e i o!/rili.e se'a0
#F Na/oleon
#&Fviso.e< /rev"+ene nan.ino0# "0(es!o !a/e!a0aB (e'an lo2 /ros!ira+ /o.rivao
(e /o'.
U s/ava4o( so1i nala3ila se 0ala /ol(s.a /os!el(a- na .o(o( (e )ar s/avao- /ore' n(e
(e'an naslon(a+- " .o(e0 se o'0arao /re.o 'ana- o.r"5en .n(iga0a- .o(i0a (e 1io
/re!r/anB sa s!rane- (e'an 0ali s!oli4- na .o0e (e )ar o1i+no 'or"+.ovao- a na
.o0e (e "ve+e s!a(ao 0ali svi(e4n(a. sa !ri .ra.a- /o.riven veli.i0 s(enilo0.
I30e6" 'va /ro3ora- nas"/ro! vra!i0a- s!a(ao (e (e'an or0ar sa )arevi0 r"1l(e0 i
na n(e0" /ri1or 3a !oale!".
Ka0in- i3na' .o(ega (e 1ilo (e'no veo0a veli.o ogle'alo- 1io (e ".ra2en s vi2e
sli.a. Desno- 1ila (e sli.a Ri0s.oga .ral(a .a.o (e "3(a7ao ovnaB li(evo- 'r"ga sli.a
Ri0s.oga .ral(a .a.o s(e'i na (as!"." i ogle'a /a/"+eB "sre' .a0ina s!a(alo (e
0ra0orno /o/rs(e .ral(evs.og '(e!e!aB 'va svi(e4n(a.a- 'vi(e 1o)e i 'vi(e 2ali)e
o' /o3la4enog sre1ra "3e!e i3 )areva /ri1ora 'o/"n(avale s" !" garni!"r".
Na/o.on- ne'ale.o o' naslon(a+a i !a+no nas"/ro! )ar" .a' 1i se " n(e0"
o'0arao- 2!o 1i +inio ve4i 'io 'ana- s!a(ala (e sli.a Mari(e L"(3e- .a.o 'r5i svoga
sina " 3agrl(a(" *ra' Isa1eva,.
Osi0 !oga- li(evo o' .a0ina- /o'al(e o' sli.a- s!a(ao (e veli.i sre1rni sa! ;ri'ri7a
Veli.og- ("!arn(a 1"'ili)a- "3e!a " Po!s'a0"- i /re0a n(o( /o'e2en )arev vlas!i!i
sa!- ona( .o(i (e o!.")avao sa!ove " Mareng" i A"s!erli!3"- /o3la4en sa o1(e
s!raneB na n(e0" (e 1ilo slovo =BA.
Dr"ga so1a- .o(a (e sl"5ila 3a ra'- i3 /o+e!.a ni(e i0ala ni2!a 'r"go o' na0(e2!a(a
osi0 /oli)a o' o1i+ni7 'asa.a na .o(i0a (e 1io veli.i 1ro( ra31a)ani7 .n(iga i
ra3ni7 r".o/isa- .o(e s" /isali generali ili se.re!ari .a.o i0 (e )ar 'i.!iraoB 3a!i0-
i30e6" 'va /ro3ora- s!a(ao (e (e'an or0ar 3a .n(igeB na s"/ro!no( s!rani /os!el(a-
sli+na
# Nan.in */o .ines.o0 Nan.ing",- /a0"+na !.anina o1i+no 5"!e 1o(e- .o(a se
/rvo1i!no i3ra6ivala " Nan.ing".
#&G
ono( /rvo(- na .o(o( se )ar ne.a'a o'0arao /re.o 'ana- /a i no4"- .a' 1i os!avio
/rv" /os!el(" 3a vri(e0e svo(i7 +es!i7 i '"gi7 nesani)a. Na/o.on- " sre'ini (e 1io
ra'ni s!ol- s o're6eni0 0(es!i0a- .o(a s" o1i+no 3a"3i0ali )ar- .a' (e 'i.!irao- i
Mon!7olon- Ho"rga"' ili Las Cases- .a' s" /isali.
Me6"!i0- "s/r.os 'nevno( 5egi i ve+ern(o( vlagi- /ore' sve os."'i)e "
na(/o!re1ni(i0 /re'0e!i0a 3a 5ivo!- )ar 1i s!r/l(ivo /o'nosio sva ova o'ri)an(a-
'a ga nis" na'3irali i 'a s n(i0 nis" /os!"/ali ne sa0o .ao sa 3aro1l(eni.o0
ovoga o!o.a nego i n(egove ."4e. Bilo (e nare6eno- .ao 2!o s0o ve4 (e'no0 re.li-
'a ga s!alno /ra!i (e'an o9)ir- .a' go' i3a6e na .on(". Na/oleon (e s!oga o'l"+io
'a vi2e ne i3la3i. Ali- n(egovo 'os!o(ans!vo na/o.on (e "0orilo n(egove !a0ni+are-
!e /ov".o2e ov" nare'1"- /o' "v(e!o0 'a se .re4e "n"!ar o're6eni7 grani)aB ali
na !i0 grani)a0a 1ili s" /os!avl(eni s!ra5ari. Je'noga 'ana- (e'an o' ovi7
s!ra5ara nani2ani na )ara- i general Ho"rga"' (e (o2 s!igao 'a 0" is!rgne /"2." "
!ren"!." .a' (e ova(- v(ero(a!no- 7!io o/ali!i. Ova( o3na+eni .r"g .re!an(a ni(e
'o3vol(avao vi2e o' /ola 0il(e 7o'a- i .a.o )ar ni(e 7!io /rela3i!i o're6en"
grani)"- 'a 1i "2!e'io /ra!n(" svo0e +"var"- on (e /ro'"5avao 2e!n("- sila3e4i
(e'va /ro7o'ni0 /"!ovi0a " !a.o '"1o.e !(esna)e 'a (e "/ravo nev(ero(a!no
.a.o se ni(e 1ar 'ese! /"!a s!r0oglavio.
Una!o+ svo( ovo( /ro0(eni svo(i7 navi.a- )arevo (e 3'ravl(e 3a /rvi7 2es! 0(ese)i
1ilo /rili+no 'o1ro.
Ali- nare'ne 3i0e- vri(e0e (e /os!a(alo sve gore- vlaga i .i2a /ro'irale s" "
'o!ra(ali s!an " .o(e0 (e s!anovao- !a.o 'a (e +e24e /o+eo /o1oli(eva!i- 2!o se
vi'(elo /o n(egovo( !ro0os!i i ".o+enos!i. Uos!alo0- Na/oleon (e 3nao 'a (e !"
3ra. .ra(n(e ne3'rav i 'a (e na ovo0 o!o." !e2.o sres!i +ov(e.a .o(i (e 'o5ivio
/e'ese!" go'in".
U 0e6"vre0en" 'o6e novi g"verner- .o(ega a'0iral /re's!avi )ar"< !o (e 1io
+ov(e. o.o +e!r'ese! i /e! go'ina-
#&?sre'n(ega ras!a- 0r2av- o31il(an- )rvena li)a i ri6e X.ose- .osi7 o+i(" i
neis.rena /ogle'aB ri(e!.o .a' (e gle'ao ravno " o+i- o1rve s" 0" 1ile /lave-
g"s!e i na.os!ri(e2ene. :vao se O"'s7on Lo^e.
N(egovi0 'olas.o0 /o+e2e nova 0"+en(a- .o(a s" sva.i0 'ano0 /os!a(ala sve
ne/o'no2l(ividXa. N(egov /rvi .ora. " sl"51i 1io (e 'a /o2al(e )ar" 'va /a0Te!a
/ro!iv n(ega. :a!i0 (e is/i!ao sv" /osl"g"- 'a o' n(e 'o3na 'a li oni /o svo(o( vol(i
s!an"(" sa )are0. Ove nove ga'os!i "s.oro s" /ro"3ro+ile (e'n" o' oni7
nelago'nos!i .o(e s" /osli(e sva.i0 'ano0 sve vi2e n(i0e ovla'avaleB n(egova
sla1os! !ra(ala 1i /e! 'ana- a 3a sve !o vri(e0e ni(e i3la3ioB ali 3a!o ni(e /res!ao
'i.!ira!i o svo0e /o7o'" na I!ali(".
Us.oro- g"vernerova 0"+en(a se (o2 /ove4a2eB on 3a1oravi i na na(o1i+ni("
/ris!o(nos!- i (e'noga 'ana /o3va . se1i na r"+a. generala Bona/ar!ea- 'a ga
/o.a5e (e'no( o!0(eno( Engles.in(i .o(a se 1ila 3a"s!avila na Sve!o( Oeleni.
Na/oleon ni(e o'govorio na ova( /o3iv. Progan(an(e se "'vos!r"+i.
O' sa'a ni!.o ni(e s0io /osla!i /is0o sa o!o.a a 'a /re!7o'no g"verner" ne
sao/4i n(egov sa'r5a(- a sva.o /is0o na .o(e0 (e Na/oleon" 1io 'an naslov )ara
1ilo 1i 3a/li(en(eno.
On'a /or"+i2e general" Bona/ar!e" 'a s" n(egovi !ro2.ovi s"vi2e veli.i- 'a vla'a
/ris!a(e 'a 0" /la4a "3'r5avan(e i 7ran" 3a +e!iri oso1e na(vi2e- (e'n" 1o)" vina
'nevno 3a sva." oso1" i /o (e'an r"+a. ne'(el(no 3a n(egove "3vani.eB a.o 1i
1ilo !ro2.ova /re.o ovoga- 0ora! 4e i7 general Bona/ar!e i +lanovi n(egove
/ra!n(e sa0i /la!i!i.
Car (e 1io /ri0oran 'a se o're.ne svog sre1ra /a ga /o2al(e " gra' na /ro'a("B
ali 0" g"verner /or"+i 'a ga 0o5e /ro'a!i sa0o +ov(e." .o(ega 0" on 1"'e
/oslaoB !a( +ov(e. /la!io 0" (e 2es! !is"4a 8rana.a 3a sve sre1ro- 2!o (e 1ilo (e'va
!re4ina n(egove vri(e'nos!i ra+"na("4i ga sa0o /o !e5ini.
#&%
Car se ."/ao sva.oga 'ana< re.o2e 0" 'a se 0ora 3a'ovol(i!i (e'ni0 ."/an(e0
ne'(el(no- (er 'a " Long^oo'" i0a 0alo vo'e. U 1li3ini se nala3ilo ne.oli.o
s!a1ala- .o(a s" 'avala 0alo 7la'a na /ros!or" .o(i 0" (e 1io 'o3vol(en 3a 2e!n("B
g"verner nare'i 'a i7 /osi(e."- a .a' se )ar 5alio na !" ne+ov(e+nos!- g"verner
0" o'govori 'a ni(e 3nao 'a (e general" Bona/ar!e" s!alo 'o !og 'rve4a- ali .a'
ve4 5ali 3a n(i0- nare'i! 4e 'a se /osa'i 'r"go.
a.o (e Na/oleon +es!o 'ovo6en " /olo5a( 'a se 3a1oravi. Ova( 'oga6a( i3a3va ga-
i on re+e<
C Na(1e3'"2ni(e o' engles.i7 0inis!ara ni(e vi2e !o 2!o s" 0e ova0o /oslali- ve4
2!o s" 0e /re'ali " va2e r".e. Ja sa0 se !"5io na a'0iralaB ali on (e 1ar i0ao
sr)a- a vi- vi sra0o!i!e svo( naro'- i 1a)a!e l(ag" na svo(e i0e.A
Na/o.on- /ri0i(e!ilo se 'a 0eso .o(e se 'onosilo na )arev s!ol ni(e o' 3a.lane ve4
o' )r.n"!e s!o.e. ra5ilo se 'a se s!o.a 2al(e 5iva- ali !a( 3a7!(ev 1io (e o'1i(en.
O' !oga vre0ena 5ivo! Na/oleonov 1io (e sa0o lagana i 0"+na agoni(a- .o(a (e-
0e6"!i0- !ra(ala /"ni7 /e! go'ina< 'a.le- (o2 '"gi7 /e! go'ina !a( (e novi
Pro0e!e( os!ao lan)i0a /ri.ovan 3a s!i(en"- g'(e 0" (e O"'son Lo^e .l("vao sr)e.
Na(3a'- >N. 0ar!a #E>#. go'ine- na go'i2n(i)" svoga slavnog /ovra!.a " Pari3-
Na/oleon (e rano i3("!ra os(e!io (a.e 1olove " 5el")" i ne.o 3a0orno g"2en(e "
gr"'i0aB "s.oro (e os(e!io o2!ar 1ol " gorn(e0 'i(el" !r1"7a- /o' li(evo0
sla1ino0- .o(i se 2irio na gr"'ni .o2 'o li(eve /le4.e. Us/r.os li(e.ovi0a- gro3ni)a
se nas!avl(ala- 0ali !r1"7 (e na 'o'ir 1io sve 1olni(i- a !r1"7 (e na!e.ao. O.o /e!
sa!i /osli(e /o'ne- 3lo se "'vos!r"+ilo- "3 le'en" 'r7!avi)"- naro+i!o " r".a0a i
noga0a- i 1olesni. se 5alio na gr+eve. U !o vri(e0e 'o2la (e gos/o6a Ber!ran' 'a
ga /os(e!iB Na/oleon se "s!r"+avao 'a se /o.a5e /ora5en- 2!a vi2e- !r"'io se 'a
/o.a5e 0alo veselos!iB ali- "s.oro na'vla'a n(egovo 0elan.oli+no ras/olo5en(e<
#&$C re1a 'a 1"'e0o s/re0ni na .o1n" os"'"< va0a- Oor!en3i(i# i 0eni
s"6eno (e 'a !r/i0o na ovo( 3lo( s!i(eni. Ja 4" o!i4i /rvi- vi 4e!e /osli(e 0ene- a
Oor!en3i(a 4e 3a va0a. Ali- sve !ro(e sas!a! 4e0o se !a0o gore.
Po!o0 (e 'o'ao ova +e!iri s!i7a i3 =:aireA.#
Pari3 ne4" vi2e vi'(e!i ni.a'a- Jer /ri/ravan s!o(i0 3a /"! 0e6" 0r!ve- O' .ral(a
.ral(eva 'a /o!ra5i0 sa'a Nagra'" 3a sve 3a n(ega /o'nesene 5r!ve.
No4 .o(a (e 'o2la 1ila (e ne0irna- si0/!o0i s" /os!a(ali sve o31il(ni(iB sre's!vo 3a
/ovra4an(e "+inilo (e 'a i7 !ren"!no nes!ane- ali se "s.oro o/e! (avi2e. Bio (e
o'r5an li(e+ni+.i sav(e!- go!ovo /ro!iv Na/oleonove vol(e- i30e6" 'o.!ora
An!o0ar)7i(a i garni3ons.og .ir"rga ovoga o!o.a- Arno!!a . Ova gos/o'a na6o2e
'a (e /o!re1no 'a na /re'io !r1"7a /ri0i(ene 2iro. ve3i.a!or- 'a 'a(" ne.o
sre's!vo 3a +i24en(e- i 'a s vre0ena na vri(e0e na!a/a(" 1olesni.ovo +elo o)!o0.
I/a.- 1oles! se i 'al(e naglo ra3vi(ala.
Je'ne ve+eri- (e'an sl"ga i3 Long^oo'a /ri+ao (e .a.o (e vi'io .o0e!. Na/oleon (e
!o +"o- i !a( ga /re'3na. /o!rese.
C Ko0e!D C "3vi.ne on. C Ko0e! (e 1io /re'3na. Ce3arove s0r!i.
Je'anaes!oga a/rila noge s" 0" 1ile neo1i+no 7la'ne. Li(e+ni. (e /o."2ao 'a !"
7la'no4" o's!rani "vi(an(e0 nog".
C Sve (e !o 1es.orisno C re+e Na/oleon C !" ni(e ni2!aB glavno (e " !r1"7"- "
(e!ri- !" (e 3loB vi ne ras/oIla5e!e sre's!vi0a /ro!iv va!re .o(a 0e sa5i5eB ne0a
s!vari- ni li(e.a- .o(i 1i 0ogli "gasi!i va!r" 2!o 0e /ro5'ire.
# Oor!en3i(a- .4i gro8a Ber!ran'a
# =:airaA- Vol!aireova !rage'i(a ins/irirana S7a.es/eareovi0 =O!7ello0A.
#&E
Pe!naes!og a/rila /o+eo (e sas!avl(a!i svo(" o/or"."- !oga 'ana /ris!"/ " n(egov"
so1" 1io (e 3a1ran(en sva.o0e- i3"3ev Mar)7an'" i general" Mon!7olon"- .o(i s"
os!ali .o' n(ega o' (e'nog i /o sa!a 'o 2es! sa!i "ve+e.
U 2es! sa!i "6e li(e+ni.B Na/oleon 0" /o.a5e svo(" 3a/o+e!" o/or"." i sva.i
.o0a' i3 svoga nesesera sa /rili(e/l(eno0 )e'"l(i)o0 na .o(o( (e 1ilo i0e oso1e
.o(o( (e na0i(en(en.
C Kao 2!o vi'i!e C re+e li(e+ni." C (a se s/re0a0 3a /ola3a..
Li(e+ni. ga 7!(e'e ra3"v(eri!i- ali ga Na/oleon /re.ine.
C Be3 il"3i(a C re+e 0" C (a 3na0 2!a (e- i (a sa0 se s !i0e /o0irioD
Deve!naes!i (e 'onio 3na!no /o1ol(2an(e- 2!o (e vra!ilo na'" svi0a- osi0
Na/oleon". Svi (e'an 'r"go0e +es!i!a7" na ovo( /ro0(eniB Na/oleon i7 /"s!i
ne.a govore- /o!o0 i0 re+e s os0i(e7o0<
C Vi se nis!e /revarili< 0eni (e 'anas 1ol(eB ali (a i/a. ne os(e4a0 0an(e 'a se
0o( 5ivo! 1li5i .ra(". Ka' (a 1"'e0 0r!av- sva.i o' vas i0a! 4e sla!." "!(e7" 'a
se 0o5e vra!i!i " Evro/". Je'ni o' vas o/e! 4e vi'(e!i svo(" ro'1in"- 'r"gi svo(e
/ri(a!el(e. A (a- (a 4" svo(e ("na.e na4i na ne1" ... Jes!- (es! C 'o'a on o'"2evl(eno
i /o'i5"4i glas s ne.i0 naglas.o0 na'a7n"4a C (es!- Kle1er- DesaiQ- Bessieres-
D"ro)- NeU- M"ra!- Massena- Ber!7ier- svi 4e 0i i3i4i " s"sre!. Oni 4e 0i govori!i o
ono0e 2!o s0o 3a(e'ni+.i "+inili- a (a 4" i0 /ri+a!i /osl(e'n(e 'oga6a(e svoga
5ivo!aB .a' 0e vi'e- .o' n(i7 4e o/e! /lan"!i sva l"'os! o'"2evl(en(a i slave. Mi
4e0o govori!i o na2i0 ra!ovi0a sa S)i/ioni0a- Ce3ari0a i Oani1ali0a- i !o 4e 1i!i
"5ivan(e ... Sa0o- a.o se !a0o gore C 'o'a s0i(e2e4i se C ne /re/a'n" .a' vi'e
!oli.e ra!ni.e 3a(e'no.
Ne.oli.o 'ana .asni(e Na/oleon /o2al(e /o svoga .a/e!ana Vignali(a *Vin(ali,.
#&&C Ja sa0 ro6en " .a!oli+.o( v(eri C re+e on C i 5eli0 'a is/"ni0 '"5nos!i
.o(e ona nala5e i 'a /ri0i0 sa.ra0en!e .o(e ona nare6"(e. Vi 4e!e sva.oga 'ana
o'sl"5i!i 0is" " s"s(e'no( .a/eli i i3lo5i! 4e!e sve!o o!a(s!vo 3a vri(e0e o'
+e!r'ese! sa!i. Ka' 1"'e0 0r!av- na0(es!i!e svo( ol!ar vi2e 0o(e glave- " 0o(o(
so1i- /a +i!a(!e 0oli!ve 3a /o.o(ni.e. Vi 4e!e i3vr2i!i sve o'1re'e /re0a o1i+a(" i
0oli! 4e!e se 1og" 'o. ne 1"'e0 sa7ran(en.
Posli(e sve4eni.a /o3ove li(e+ni.a.
C Dragi 0o( 'o.!ore C re+e 0" C /osli(e 0o(e s0r!i- .o(a vi2e ni(e 'ale.o- (a
5eli0 'a o!vori!e 0o( le2B ali 3a7!i(eva0 'a ni (e'an o' engles.i7 li(e+ni.a ne
'o'irne svo(o0 r".o0 0o(e !i(elo. Seli0 'a i3va'i!e 0o(e sr)e- 'a ga s!avi!e "
2/iri!- i 'a ga o'nese!e 0o(o( 'rago( Mari(i L"(3i. Re4i 4e!e (o( 'a sa0 (e n(e5no
volio i 'a (e ni.a'a nisa0 /res!ao vol(e!iB is/ri+a! 4e!e (o( sve 2!o s!e vi'(eliB
is/ri+a! 4e!e (o( sve /o(e'inos!i 0o(e s0r!i. Ja va0 naro+i!o /re/or"+"(e0 'a
'o1ro is/i!a!e 0o( !r1"7- i 'a o !o0e sas!avi!e !a+an i /o'ro1an i3v(e2!a(- .o(i
4e!e /re'a!i 0o0e sin". Posli(e- i3 Be+a- i'i!e " Ri0B /o!ra5i!e 0o(" 0a(." i 0o("
/oro'i)"B is/ri+a(!e i0 sve 2!o s!e ov'(e s!varno vi'(eliB re)i!e i0< Na/oleon- ona(
is!i .o(ega (e svi(e! na3ivao Veli.i0- .ao Karla Veli.og i .ao Po0/e(a- "0ro (e "
na(5alosni(e0 s!an("- os."'i(eva("4i " sve0"- /re/"2!en sa0o0e se1i i svo(o(
slavi. Vi 4e!e i0 re4i 'a (e on na i3'isa(" os!avio " nasl(e6e svi0 vla'a("4i0
'o0ovi0a "5as i sra0 svo(i7 /osl(e'n(i7 !ren"!a.a.
Dr"goga 0a(a- gro3ni)a se (avila " na(ve4e0 s!e/en"B 1ilo (e "'aralo 'o s!o /"!a
" 0in"!i- i )ar (e 1"n)ao< !o (e 1io /o+e!a. agoni(e. Ali- !a 1i agoni(a 3a ne.oli.o
!ren"!a.a /res!a(ala. U !i0 !ren")i0a svi(es!i- Na/oleon se ne/res!ano vra4ao na
/re/or".e .o(e (e /ov(erio li(e+ni.".
C Is/i!a(!e 1ri5l(ivo C govorio 0" (e C ana!o0s.i 0o(e !i(elo- naro+i!o !r1"7.
Li(e+ni)i i3 Mon!/eliera re.li
>NN
s" 0i 'a (e 1oles! /ilor"sa nasl(e'na " 0o(o( /oro'i)iB n(i7ov (e i3v(e2!a(- 0isli0- "
L"(3ini0 r".a0aB /o!ra5i!e ga i "s/ore'i!e ga s oni0 2!o sa0i 1"'e!e na2li< 1ar
'a svo(e 'i(e!e s/asi0 o' !e s!ra2ne 1oles!iD ...
No4 (e /ro!e.la /rili+no 'o1roB ali s"!ra'an 1"n)an(e se (avilo s novo0 snago0.
Me6"!i0- o.o osa0 sa!i /os!alo (e ne2!o sla1i(eB o.o !ri sa!a 1olesni." se o/e!
vra!ila svi(es!. On (e is.oris!io ova( !ren"!a. 'a /o3ove i3vr2io)e o/or".e i
/re/or"+i i0 'a " sl"+a(" a.o 1i on /o!/"no i3g"1io svi(es! ne 'o3vole 'a 0" se
/ri1li5i 1ilo .o(i o' engles.i7 li(e+ni.a osi0 .ir"rga. :a!i0 nas!avi- /o!/"no /ri
svi(es!i<
C Ja 4" "0ri(e!iB vi 4e!e se vra!i!i " Evro/"B (a sa0 '"5an 'a va0 'a0 ne.e
sav(e!e o va2e0 'r5an(". Vi s!e sa 0no0 /o'i(elili 0o(e /rogons!vo- vi 4e!e os!a!i
v(erni 0o(o( "s/o0eni i ne4e!e "+ini!i ni2!a 2!o 1i (e /ovri(e'ilo. Ja sa0 /o!vr'io
sva na+ela- (a sa0 i7 i3nio " svo(i0 3a.oni0a- " svo(i0 '(eli0a. Na nesre4"-
o.olnos!i s" 1ile !ego1ne B (a sa0 1io /rin"6en 'a /os!"/a0 s!rogoB 'o2li s"
"'ari- (a nisa0 0ogao /o/"s!i!i- i !a.o (e ;ran)"s.a os!ala 1e3 li1eralni7
ins!i!")i(a- .o(e sa0 (o( (a 1io na0i(enio. Ona 0i !o o/ra2!a- ona vo'i ra+"na o
0o(i0 na0(era0a- ona voli 0o(e i0e i 0o(e /o1(e'eB /os!"/i!e .ao ona. B"'i!e
v(erni na+eli0a .o(a s!e 1ranili- slavi .o(" s0o 3a'o1iliB i3van !oga sve (e sra0o!a
i s0"!n(a.
Pe!oga i3("!ra- 1oles! (e 'o2la 'o svoga vr7"n)aB 5ivo! 1olesni.ov 1io (e sa0o
1olno vege!iran(eB 'isan(e (e /os!a(alo sve sla1i(eB o+i- /o!/"no o!vorene- 1ile s"
".o+ene i "ga2ene. Pone.a neo're6ena ri(e+- /osl(e'n(i /o.re! n(egova 0o3ga "
1"nil"- s vre0ena na vri(e0e 3a0irala 1i na n(egovi0 "sna0a. Posl(e'n(e ri(e+i
.o(e s" +"li 1ile s" glava i vo(s.a. On'a se glas i3g"1io- sva svi(es! i3gle'ala (e
0r!va- i sa0 'o.!or /ov(erova 'a (e !a( 5ivo! "ga2en. Me6"!i0- o.o osa0 sa!i-
1ilo /os!a'e (a+eB sa0r!ni gr+ .o(i (e 3a!varao "s!a "0ir"4e0 +inilo se 'a (e
/o/"s!io- i ne.oli.o '"1o.i7 "3'isa(a i3i6e i3 n(egovi7
>N#gr"'i. U 'ese! i /o sa!i 1ilo se (e'va nasl"4ivaloB " (e'anaes! i ne.oli.o 0in"!a
)ar 1i(a2e 0r!av ...
Dva'ese! i +e!iri sa!a /osli(e s0r!i svog "3vi2enog 1olesni.a- 'o.!or An!o0ar)7i
/ris!"/i o!varan(" !i(ela- .a.o (e Na/oleon 3a7!i(evaoB 3a!i0 (e i3va'io sr)e- .o(e
(e- /re0a 'o1iveno( nare'1i- s!avio " 2/iri!- 'a ga .asni(e /re'a Mari(i L"(3i. Ali "
!o0 !ren"!." i3vr2io)i o/or".e 'o6o2e s i3(avo0 'a O"'son Lo^e ne 'o3vol(ava
'a se sa Sve!e Oelene o'nese ne sa0o !i(elo nego ni (e'an n(egov 'io. re1alo (e
'a os!ane na o!o.". Le2 ni(e s0io 'a se o'nese sa s!ra!i2!a.
a'a s" se 'ali na /osao 'a i3a1er" 0(es!o 3a )arev" gro1ni)"- i i31or (e /ao na
(e'no 0(es!o .o(e (e Na/oleon sa0o (e'no0 vi'io- no 3a .o(e (e "vi(e. govorio 'a
0" se 'o/a'a. O"'son Lo^e /ris!ane 'a gro1 1"'e is.o/an na !o0e 0(es!".
Po2!o (e i3vr2ena a"!o/si(a- 'o.!or (e sa2io ra3'vo(ene 'i(elove- o/rao !i(elo i
/re'ao ga so1ar"- .o(i ga (e o1".ao " o'i(elo .o(e (e )ar nosio- !o 4e re4i< " 7la+e
o' 1i(elog .a20ira- svilene 1i(ele +ara/e- '"ge +i30e s 0ali0 0a0"3a0a- 1i(eli
/rsl".- 1i(eli ovra!ni. sa )rno0 0ara0o0- veli." len!" Po+asne legi(e- .a/"!
/".ovni.a gar'i(s.i7 lova)a ".ra2en or'eni0a Po+asne legi(e i Sel(e3ne .r"ne i
na(3a' !rorogi 2e2ir. a.o o'(evena- Na/oleona /reni(e2e %. 0a(a- " /e! sa!i i !ri
+e!vr!- i3 sale " s/ava4" so1"- .o(a (e 1ila /re!vorena " .a/el". R".e s" 0"
os!avili slo1o'neB 1io (e /olo5en na svo(" /ol(s." /os!el("B n(egov 0a+ 1io 0" (e o
1e'ri0aB (e'no ras/elo /o+ivalo 0" (e na gr"'i0a- a /lavi ogr!a+ sa Marenga 1io
0" (e /re1a+en /re.o nog". a.o i3lo5en os!ao (e 'va 'ana.
Os0oga- i3("!ra- )arevo !i(elo- .o(e (e !re1alo 'a se sa7rani na o!o."- 'o. (e
n(egovo sr)e !re1alo 'a se /o2al(e Mari(i L"(3i- s!avi2e " (e'an .ov+eg o' li0a- .o(i
(e i3n"!ra 1io /o's!avl(en ne.o0 vrs!i (as!".a i (e'ni0 "3glavl(e0- /rev"+eni0
1i(eli0 a!laso0. @e2ir- .o(i 31og 0aloga /ros!ora ni(e 0ogao os!a!i na glavi-
0e!n"2e
>N>
is/o' nog". O.o n(ega ra31a)a2e orlove i ravnovrs!an nova)- .ovan sa n(egovi0
li.o0 3a vri(e0e n(egove vla'avineB !" 0" 0e!n"2e i n(egov s!olni /ri1or- n(egov
no5 i (e'an !an("r s n(egovi0 gr1o0. Ova( .ov+eg 1i s!avl(en " 'r"gi .ov+eg o'
0a7agoni(a- .o(i 'o6e " !re4i o' olova- a !a( na/osl(e!." 1"'e s0(e2!en " +e!vr!i
.ov+eg o' 0a7agoni(a- sli+an 'r"go0e- sa0o ve4iB 3a!i0 s" .ov+eg i3lo5ili na
is!o0 0(es!" na .o(e0 (e 1ilo i3lo5eno !i(elo.
U 'vanaes! i /o sa!i- " /o'ne- vo(ni)i garni3ona /o'igo2e .ov+eg i o'ni(e2e ga 'o
glavne ale(e " vr!"- g'(e s" ga +e.ala 0r!va+.a .ola< !" ga /o.ri2e l("1i+as!o0
!.anino0- /re.o .o(e /re1a)i2e ogr!a+ sa Marenga- i /ogre1na /ovor.a .rene
sli(e'e4i0 re'o0<
A11e Vignali- " sve4eni+.o( o'(e4i- a .ra( n(ega 0la'i Oenri Ber!ran' nose4i
sre1rn" 2.ro/ioni)" sa 2.ro/ioni.o0 B
Do.!or An!o0ar)7i i 'o.!or Arno!!B
Oso1e o're6ene 'a /ra!e .ola- sa 3a/rego0 o' +e!iri .on(a- .o(e s" vo'ili
.on("2ariB sa o1(e s!rane /o 'vanaes! grena'ira 1e3 or"5(a- .o(i s" i0ali nosi!i
.ov+eg na svo(i0 ra0eni0a " sl"+a(" 'a 31og lo2eg /"!a ne 1i .ola 0ogla i4iB
Mla'i Na/oleon Ber!ran' i Mar)7an'- o1o(e /(e2i)e i3a .olaB
Hro8ovi Ber!ran' i Mon!7olon- na .on(i0a- o'0a7 i3a .olaB
Je'an 'io )areve /ra!n(eB
Hro9)a Ber!ran' sa svo(o0 .4er.o0 Oor!en3i(o0- " .o+i(a0a sa 'va .on(a- .o(e
s" vo'ile sl"ge i i2le "3 /rovali(" B
Carev .on(- .o(ega (e vo'io n(egov 0o0a. Ar)7a01a"' B
O9)iri 0ornari)e- /(e2.e i na .on(i0aB
O9)iri general2!a1a- na .on(i0a B
Heneral Co[n *Ko8en, i 0ar.i3 'e Mon)7en" *Mon2ni,- na .on(i0aB
>NF
Kon!raa'0iral i g"verner- na .on(i0aB
S!anovni)i o!o.aB
Harni3ons.e !r"/e.
Hro1 (e 1io is.o/an na 'al(ini o' +e!vr! 0il(e- 1li3" O"!XsHa!ea. Kola se 3a"s!avi2e
/o.ra( ra.e- i !o/ /o+e 'a /")a /o /e! /"!a " 0in"!i.
i(elo s/"s!i2e " gro1. Do. (e Vignali +i!ao 0oli!ve- Na/oleonove s" noge 1ile
o.ren"!e Is!o."- .o(i (e 1io osvo(ioB glava 0" (e 1ila o.ren"!a :a/a'"- .o(i0 (e 1io
vla'ao.
Je'an gole0i .a0en- .o(i 4e sl"5i!i n(egovo( novo( ."4i- 3a/e+a!i n(egovo
/osl(e'n(e 1oravi2!e- i on /ri(e6e " v(e+nos!.
a'a 'oni(e2e (e'n" sre1rn" /lo+i)"- na .o(o( (e 1ilo "re3ano sli(e'e4e<
NAPOLEON
Ro6en " A(a))i"- #?. a"g"s!a #$%&. U0ro na Sve!o( Oeleni- ?. 0a(a #E>#.
Ali " !ren"!." .a' 7!(e'o2e 'a (e /ri."(" na .a0en- sir O"'son Lo^e /ri6e i i3(avi-
" i0e svo(e vla'e- 'a se na gro1 ne 0o5e s!avi!i ni.a.av na!/is 'o ova(<
HENERAL BONAPARE
SADRSAJ
I Na/oleon Bona/ar!e...... ?
II Heneral Bona/ar!e....... >F
III Bona/ar!e /rvi .on3"l....... G&
IV Car Na/oleon......... %&
V Na/oleon na o!o." El1i...... #F>
VI S!o 'ana.......... #GE
VII Na/oleon na Sve!o( Oeleni......