Sei sulla pagina 1di 171

1

1 of 171

siqgur pRswid]

51
mwiG mjnu sMig swDUAw DUVI kir iesnwnu ..
hir kw nwmu iDAwie suix sBnw no kir dwnu ..
jnm krm mlu auqrY mn qy jwie gumwnu ..
kwim kroiD n mohIAY ibnsY loBu suAwnu ..
scY mwrig clidAw ausqiq kry jhwnu ..
ATsiT qIrQ sgl pMun jIA dieAw prvwnu ..
ijs no dyvY dieAw kir soeI purKu sujwnu ..
ijnw imilAw pRBu Awpxw nwnk iqn kurbwnu ..
mwiG sucy sy kWFIAih ijn pUrw guru imhrvwnu .. 12..
(pM n w 135)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, imhr krky bolo siqnwm


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU !!
A~j mkr dI rws 'mwGI' pMjwb myN ijs nMU kihMdy ny[
mukqsr A`j bVw BwrI purb hY, mylw hY[ bVw mhwqm
iliKAw hoieAY, auh A`j sMgRWd hY 'mkr' dI, ijs nMU
'mwGI' kihMdy ny[ dunIAW dy iv~c ieh do sMgRWdW dI
mwnqw bhuq hY 'mwGI' qy 'ivswKI' A`j auh hY [ gurU
goibMd isMG jd c`ly, aus vkq gurU dy pws is~K bhuq
QoVy rih gey sy, dieAw ishMu, Drm ishMu, mwn ishuM ieh
swQ Qy[ auh ijhVy swQ lY ky gey sy donNo pTwx auh vI
muV Awey sy[ dovNy pTwx gurU swihb ny moV 'qy sy ijnHW ny

2 of 171

mMjI swihb cu`kI sI jd au~c dy pIr bxy[ AKIrI jw ky


SmIr, lKmIr qy qKq m`l ieh iqMn BweI sy, ieh
'dInw' ipMf dy sy, brwV (goq dy) sy[ ienHW dw dwdw CyvyN
pwqSwh dw syvk sI[ mhwrwj dI, lVweI iv`c Ehny
bVI m`dd kIqI[ auh ielwky dw QoVy ijhy dw mwlk sI[
bhuq l`kVI, rwSn dw bVw bMdobsq kIqw sI[ A`j
ienHW nMuU vI pqw l`igAw beI swfy ijhVy prMprw gurU ny,
auh Awauxy ny[ ieh gey, ienHW ny gurU goibMd isMG
mhwrwj nMU ikhw 'Awp swfy mkwn myN c`lo'[ aunHW AwiKAw
nW! QuAwnUM pqY dunIAW kYsI hoeI vI AY A`j klH?
muslmwnW dw pRBwv bhuq v`D cu`ikAYgw qy QuAwnMU qklIP
dyxgy, jYsy ngwhIey nMU qklIP aunWH ny id`qI pr ngwhIAw
foilAw nhIN[ AKIrI kpUry (kotkpUry dw rwjw) nMU ikhw
qMU gVHI (Cotw iklw) dy dy, auh POj leI AwauNdYgw vjIdw
(vjId Kwn) auhdy nwl AsIN lVweI krnI AYN, auh
swfy nwl lVweI vwsqy AwauNdw hYgw[ kpUry ny juAwb dy
'qw (nWh kr id`qI)[ kpUrw, AslI 'kOl' nMU mMndw
sIgw[ 'kOl', iprQIey (gurU Arjn dyv dw v`fw Brw)
dw pVoqw sI, ieh gurU Arjn dyv dw vI pVoqw sI[
kOl iprQIey dw pVoqw sI, pr kOl dy idl 'c AYnIN
SrDw ho cu`kI sI, beI AKIrI dI bwq hY jy qW ieh
bKS gy qW bKS gy, nhIN qW bKSx vwlw hor koeI
nhIN[ qy gurU swihb AMqrjwmI, auhdy idl dI jwxdy
sy[ kpUry ny juAwb dy 'qw beI qusIN qW muslmwnW nwl
lVweI krdy EN qy swnMU vI muslmwnW qy eI mrvwauxw
cwhuMny EN[ gurU swihb ny is`K ByijAw kpUry kol, aunHW nMU
juAwb dy id`qw[ gurU swihb EQoN c`l pey[ AslI, kpUry

3 of 171

dw pVdwdw 'B`lx' sI[ Esny pwxIpq Piqh krvwieAw


sI[ AKIrI jd auh Akbr dy pws bYTw sI, swry lok
bYTy sy[ 'eIsy KW' vwilAw dI ijhVI BYx sI, auh ivAwhI
vI sI Akbr nMU[ auh swirAW ny iek`Ty ho ky, ieh bwq
khI, beI! qusIN AjoN vI ihMdUAW nMU au~cw cu`kI jWny EN
[ ieh kpUry nMU qusIN cODr dy 'qI[ ieh Es dyS dw
'B`lx' cODrI bx igAw[ kpUrw, auhdI AOlwd sI[
Ehny auh p`g lY krkyy, Awpxy swLy nMU dy id`qI eIsw KW
vwilAW nMU[ auh 'B`lx' ny au~T ky, EhnMU ijauN c`uikAw
hyTW su`tky, p`g lwh ky Awpxy isr qy bMnH leI[ Es ny
AwiKAw, p`g mYN muKq (muPq) qW nhIN leI, bhwdrI
nwl leI AY, pwxIpq Piqh krwieAw hYgw[ swrI sBw
h`s pI qy Akbr vI h`s ipAw[Ehny AwiKAw, beI qMU
nhIN lY skdw[ auh A`DI p`g pwV ky, Awpxy swLy nMU dy
'qI eIsw KW vwly nMU, qy A`DI B`lx nMU dy 'qI[ ieh aunHW
dI cODr clI AwauNdI sI[ qy gurU swihb ny kpUry nMU mu`KoN
vwk kih id`qw beI qYnMU muslmwn mwrngy Ar qopVw
gMdy dw cwVH ky mwrngy[ gurU swihb dw ieh srwp ho
igAw qy kOl nMU pqw l`igAw[ kOl ny kpUry nMU AwiKAw,
ieh qW gurU AY, eys ny qW swnMU bKSxY[ qYnMU pqw nhIN
sI, AslI gurU eyhI AY, qYN bVI glqI kIqI[ kpUrw
AwieAw, iPr kpUry ny ie`k pVwA qy g`fy ilAWdy,
rwSn ilAWdw[ Awp, auhdw pu`q, poqrw aunHW ny bVw
lMgr lwieAw qy bVw kMm kIqw[ aunHW AwiKAw gurU
swihb ny, jwh AYN ho jygw[ jwh qopVw cVHny sy, qyrw
srIr Apxy Awp Cu`tjygw[ eIsy KW vwilAW ny kpUry nMU
bulwieAw beI AMdr tUMmW (gihxy) qy k`pVy dyKxy ny,

4 of 171

lVkI dw ivAwh AY, qusIN AMdr jw skdy EN[auh igAw


qW AMdr PV ilAw[EhI kMm hoieAw, auh jwn nw
in`kly[ auh kihMdw, ieau qW nhIN in`klxI[ AKy, hor?
Ehny AwiKAw qopVw ilAwau[ auh jd KwlI qopVw
ilAWdw qW kpUry dw srIr Cu`t igAw[ kpUrw, kudrqI
bymu`K ho c`uikAw sI[ jd gurU swihb EQy gey[ kOl ny
imSrI, bdwm, ic`tI puSwk swrw smwn ilAwky, A`gy
r`K ky gurU swihb dy, fMfauq krky crnW qy pY igAw[
gurU swihb ny kOl nMU bKS 'qw[ Ehny (kOl ny) AwiKAw,
jI puSwk hux qusIN ic`tI pw lau [ auh ijhVI mwCIvwVy
puSwk pweI sI nIlI, EhI sI[ gurU swihb ny auh
(puSwk) lwh qI, qy ieh pw lI, qy aunHW nMU AwiKAw ie`k
DUMxW (AgnI dw) lwau, aunHW ny lwieAw[ eys krky, Es
nIlI puSwk dw hvn kr 'qw[ ie`k lIr (k`pVy dw Cotw
tukVw) a~upr qy ifg pI[ auh mwn ishuM ny c`uk ky AYQy
(isr au~qy) tMg leI, auh ijhVI inhMgW dI inSwnI AY[
ie`QoN inhMg c`ly, Awh inhMgW qy bKiSS hoeI[ eys
krky, EQoN jWdy hoey Pyr kpUry nMU pqw l`g igAw[ kpUry
ny is`K ByijAw beI iKdrwxy dI Fwb qy gurU swihb nMU lY
jwau, EQy pwxI AYN[ auh mukqsr A`j klH jIhnMU kihMdy
ny[ auh iKdrwxw sI ipMf, qy iKdrwxy dI Fwb sI[ EQy
jl sI, EQy cly gey[EDr jd auh mJYl (mwJy dy is`K)
bymu`K ho ky phMuc gey qy mwqw Bwgo ny AwiKAw, qusIN gurU
dI m`dd qy gey sI gurU dy vwsqy qy Awpxy qy bKiSS
krwaux vwsqy gey sy[ gurU ny QuAwnMU bKS 'qw? auh
kihMdy, AsI qW bydwvw ilK ky Awey AW[Es ny AwiKAw,
iPr qusI AYN kro, Awh swfy lIVy (k`pVy) pw lau qy sonw

5 of 171

(gihxy) lY lau qy gohw p`iQAw kro qy swnMU Awh rPlW


(bMdUkW) dy idau[ auh keI mweIAW hor vI auhdy nwl ho
geIAW, mweI Bwgo nwl[ auh mweI Bwgo dI jd qrk
l`gI qW swirAW ny AwiKAw ik AsIN bhuq burw kIqw,
bVI glqI kr bYTy AW[ iPr Ehny AwiKAw, hor koeI
aupwA nhIN, jw ky gurU dI Srx pau[ ieh mweI Bwgo nMU
kihMdy, qMU swQ c`l, bKSw idau[ Awey, EDr gurU swihb
vI Aw gey, POj AjW ip`Cy sI QoVI[ auh jo cwlHI mukqy
sy, ku`C ieiqhws qW ijAwdw ilKdY pr auh qW ieiqhwsW
dw kMm hY[ eys krky, aunHW ny jd POj AwaNudI dyKI, auh
kihMdy, hux gurU kol kI c`lxY, gurU qW it`bI swihb bYTy
sI A`gy[ aunHW ny Awpxy cwdry id`qy pw JwVW qy, byrIAW
qy, auh qMbU ijhy bx gy qy rPlW Br qIAW, clwaux l`g
pey, aunHW ny bVI lVweI kIqI[ AKIrI mhW isMhu qy
mweI Bwgo do jxy bcy[ iliKAY, mweI Bwgo dy bvMjw j^m
sI auh DoNdI sI peI peI qy mhW ishuM ipAw sI[ gurU
swihb ny Awauxw sI[ eyny nMU vjIdy ny (kpUry nUM) pu`iCAw
hux d`s? pwxI dw itkwxw nhIN, POj mrdI AY, A`DI qoN
ijAwdw POj mr cu`kI AY, hux krIey kI? kpUry nMU
kihMdy, cODrI! hux qMU d~s? Ehny AwiKAw koeI aupwA
nhIN, A`gy qIh (30) koh qy pwxI AYN, ip`Cy ds (10)
koh qy pwxI AYN[ jlMDr vwly sUby ny AwiKAw, cODrI
iblkul TIk kihMdY gw, jy qW ieh bcwauxy ny qW lY c`l
qy nhIN qW Kqm kr dy[ Ehny AwiKAw, gurU goibMd
isMG qW mr cu`ky ny[ kpUry ny AwiKAw iblkul nhIN[
Ehny AwiKAw, gurU goibMd isMG mrn vwlw nhIN hY, auh
eISrI SkqI dw mwlk hY[ eISr dI smr`Qw jIhnMU

6 of 171

kihMdy ny, jIhnMU BgauqI kihMdy ny, ijs nMU dunIAW dy


iv`c mhW SkqI kihMdy ny, AicMq SkqI kihMdy ny[ auh
pRmySr dI ijhVI SkqI huMdI AY, auh ienHW purSW dy
swQ huMdI AY[ ie`k pTwx kihMdw, jy huMdw ikqy qW d`sdw
nw[ kpUry ny AwiKAw, ieh mYN nhIN kih skdw, ieh
EhI jvwb dyxgy[ gurU swihb ny qIr mwirAw, auh
pTwx dy Aw ky v`ijAw, auh mr igAw[ swry hYrwn ho
gey[ auh kihMdw, kpUrw, d`s 'qw ik nhIN? AKy d`s
'qw[ hux kI krIey? Pyr Ehny iehI inScw kIqw beI
dPnwA hI deIey, ijhVy mry hoey ny[Ehny AwiKAw
rhygw ie`k vI nhIN[ jlMDrIAw sUbw kihMdw, koeI nhIN
rhygw[ jy qW qYN Awh bcwauxy ny qW lY c`l, auh muV
pey[ auh jd gurU swihb Awey, auh qIr aunHW ny auQoN eIN
mwirAw sI[ Esy nMU Awh mwlvy dy muf
M y gwauNdy hud
M y ny au~cy it`by qoN gurW ny qIr mwirAw ruVI jWdI ihMd r`K lI [
EQy gurU swihb dy ijhVy nwl is`K sI, aunWH nMU AwiKAw,
ihMd r`K leIey? AKy, r`K lau[ Pyr auh qIr clwieAw,
auhdy nwl kwPI (bMdy) mry, Pyr lokW nMU inscw ho igAw,
gurU goibMd isMG qW 'hY'[vjIdw POj lY ky muV AwieAw[
Pyr gurU swihb Awey, Aw ky ijMny sy, swirAW dy (mu`KW qy)
rumwl PyirAw qy khI jwx 'ieh myrw pMj hjwrIAw',
'ieh myrw ds hjwrIAw'[ hux qusIN jmunw iknwry
jwgIrdwrW dy jwaugy, auh AMbrsr ijlHy dy hI Awey hoey
ny swry[ aunHW dI vMS auh cldI AY[ (gurU swihb) mhW
isMhu dy pws Awey, mwqw Bwgo dy jd swhmxy Awey, auhdy
qy qW AYsI idRStI kIqI, mwqw Bwgo qW jIvn mukq ho
gI[ auhnMU (ie`k is`K nUM) kihMdy ie`k coLw pw idau, hux

7 of 171

iehnMU ku`C pqw koeI nhIN, rPl (bMdUk) auhdy moFy qy AY,
auvyN jIkx AYN, boldI c`ldI ku`J nhIN[ auh hjUr swihb
q`k geI[ mwqw Bwgo qy Drm ishMu aunHW dI dohW dI smwD
EQy hY hjUr swihb[ qy jd swirAW nMU vr idMdy gey qy
mhW ishMu dy swhmxy gey, auhnMU AwiKAw 'mMg kI mMgdNY?
iqRlokI dw mwlk bxw dIey? auh kihMdw nw jI, tu`tI gMF
lau[ auh ijhVI bydwvy dI ic`TI sI, auh gurU swihb dI
jyb 'c sI, auh k`F ky EhnUM idKwLI, AwhI AY? AKy
AwhI AY[ auhdy swhmxy pwV 'qI[ AKy hux qYnMU r`K
lIey[ kihMdw, nw jI, qusIN swhmxy KVHy hovoN qy myrw
srIr Cu`t jwey[ mhW ishMu dw srIr Cu`t igAw[ auh
ijhVy EQy mukq hoey ny, Es idn qy iehdw nwaNu 'mukqsr'
pY igAw[ A`j Es qIrQ qy bVw BwrI mylw hY[ EQy lok
ieSnwn krdy ny, EQy iliKAw hY jo ieh (ieSnwn)
krygw, auh mukq hojygw[ auhdw nwaNu mukqsr pY igAw[
auh (is`K) swry mukq kr 'qy[ auhdw nwauN 'mukqsr' pY
igAw[ A`j mwGI dI sMgRWd AY [
c`l bol BweI mwiG mjnu sMig swDUAw
mwG dy mhIny jd ieh sMgRWd Awvy, kI kihMdI AY?
gurU swihb pMcm pwqSwh kihMdymwiG mjnu sMig swDUAw
ijhVy r`b dy ipAwry r`b nwl ie`k hoey vy ny, aunHW dI
DUV dy iv`c A`j dy idn ieSnwn krnw cwhIey[ auhdw
A`j mhwqm hY[ qusIN Es pRmySr dy ipAwirAW dy dws
ho ky, aunHW dI syvw krnI, aunHW dI DUV Awpxy m`Qy nMU
lwauxI-

8 of 171

DUVI kir iesnwnu..


..
aunHW dI DUVI dy iv`c jYsy mwG 'c ieSnwn iqRvYxI dw
hMudY gw, EQy vI (ie`k) mhInw mylw lgdY 'prwg-rwj'
dw[ AYsy mhWpurSW dw Awsrw ilau, ijhVy r`b nwl juVy
vy nyhir kw nwmu iDAwie suix
hrI dw nwm iDAwauxw qy hrI dw nwm eIN suxnw[
pihly nwm nMU suxnw Pyr nwm nMU iDAwn dy iv`c ilAw ky
pRmySr dy 'c, auhdw ismrn krnwismir ismir nwmu bwrM bwr ]
nwnk jIA kw iehY ADwr [[
(pMnw 295)
sBnw no kir dwnu..
..
qMU (AwpxI) phMuc (smr`Qw) dy Anuswr ijMnI qyrI
phuMc AY, sBnW nMU dwn dyxw[ iksy dw sMkyq nhIN beI
ie`k nMU dyxw, Plwny nUM dyxw[ dwn dw h`k, rotI Kwx dw,
Bojn dw sB dw hYgw[ eys krky BweI, jo vI qyrI ingHw
'c Awvy, sB nMU dwn dyxw, AwpxI phuMc dy Anuswrjnm krm mlu auqrY
ijhVI jnmW dI mYl l`gI vI AY mwiVAW krmW dI
qYnMU, auh auu~qr jweygI, jd qMU ieh kMm krNygw, nwm
jpyNgw, Apxy iv`q Anuswr dwn kryNgwgurmuiK nwmu dwnu iesnwnu..
(pMnw 942)
..
jd iqMn cIjW qyry 'c Aw gIAW Pyr qyrw BweI ADwr
ho jU, qyry swry pwp ipCly k`ty jwxgymn qy jwie gumwnu..
..
ieh ijhVw qyry AMdr hMkwr AY jwqI dw, mjHb dw,
Plwnw, iDmkw, pRmySr nMU C`f ky, ijs krky qMU jIv

9 of 171

bixAW ivAY[ iehdy nwl jd ieh imilAw qW ieh jIv


bx igAw[ jd iehdy 'c eISrI SkqI Aw gI qW ieh
eISr bx igAw, ieh swry eISr kotI dy AwdmI hMudy
ny[ AsIN eyQy pwxIpq gey vy sy, EQy ie`k sMq rihMdw
sI bwhr[ aunHW ny AwiKAw, beI AYsw hY ieh boldw
cldw bhuq km (G`t) AYN, hor dyS dw hYgw[ mYN vI
cilAw igAw, auh vI gey swry[ auhnMU jd ieh bwq
khI, auh kihMdw, nW ieh eISr kutIAw, auh kotI nMU
kutIAw kihMdw sI ieh qW 'eISr kotI' AY[ ieh ijMny
vI mhWpurS ny ieh swry 'eISr kotI' dy ny qy ijhVw moh
AwdI dy nwl, mmqw 'c hMgqw 'c PisAw ivAw jIv AY,
auhnMU 'jIv kotI' kihMdy ny[ jIv dw jd vI ADwr hoeygw
nwm duAwrw, pRmySr dI ikrpw duAwry eI hoeygw[ eys
krky AYh kMm BweI, mwG dy mhIny gurU swihb kihMdy,
qusIN kirAw kro qW QuAwfw ijhVw ipClw krm hY
swrw, auh k`itAw jweygw[ ijhVw hMkwr, qusIN ieh
AiBmwn kr ilAY, ijs krky qusIN jIv bxy, ieh vI
QuAwfw nws hojygw, quhwnMU pRmySr pRwpq hojygwkwim kroiD n mohIAY
ieh kwm, kroD, loB, moh, hMkwr qYnMU moihq nhIN
krngy jIv! Pyr qYnUM ieh moihq nhIN krngy jd qYN
eISr dw Awsrw lY ilAw Pyr qYnMU moihq nhIN krngyibnsY loBu suAwnu..
..
ieh loB rUpI k`uqw jo hr vkq BONkdw rihMdY, ieh vI
nws ho jygw, ieh vI qyrw KihVw C`f jygwscY mwrig clidAw

gurmuiK nwmu dwnu iesnwnu ..

(pMnw 942)

10

10 of 171

ieh AY s`cw mwrg, 'nwm mwrg'[ qWausqiq kry jhwnu..


..
Pyr swry lok qyrI 'ausqiq' kirAw krngy[ nwmdyv
dI, kbIr dI, DMny dI, jY dyv dI, hux q`k swry jdoN vI
koeI gRMQ bxwaNudY (ilKdY) aunHW dI 'ausqiq' iv`c jrUr
ilKdY, BgqW dIausqiq kry jhwnu..
..
swrw jhwn qyrI ausqqI krU jd qMU is`Dy mwrg dy iv`c
c`l jyNgw ATsiT qIrQ sgl pMun
ATwhT qIrQW dw swrw puMn ho jUjIA dieAw prvwnu..
..
jy qUM ie`k jIv dy au~qy vI dieAw kr deNygw, ATwhT
qIrQW dy ieSnwn dw qYnUM puMn hojUgw[ jIv dI dieAw
kI AY? jIv nUM is`Dy rsqy pw dyxw[ ijqny dunIAW dy
mhWpurS Awey, aunHW ny jIvW nUM is`Dy rsqy pwieAw
cwhy aunHW dw ku`C Apmwn mwVw motw, hoieAw qW glq
pr ho eI igAw QoVw Gxw pr aunHW ny rsqw qW is`Dw hI
d`isAw[ nwm dwn ieSnwn hI d`isAwijs no dyvY dieAw kir
ijs nUM pRmySr pUrx dieAw kry, ikrpw krky ieh
bwq dyvysoeI purKu sujwnu..
..
auh purK 'sujwnu' igAwq, gyA ho jweyNgy[ aunHW purSW
nUM igAwn pRwpq ho jU, eISr dI dieAw dy nwlijnw imilAw pRBu Awpxw
ijnHW nUM Apxw pRmS
y r, Awqmw, pRmwqmw,'Awqmw' nwauN

11

11 of 171

hY Awpxy-Awp dw, pRmwqmw nwauN hY pRmwqmw 'ivAwpk'


dwijnI Awqmu cIinAw prmwqmu soeI ..
eyko AMimRq ibrKu hY Plu AMimRqu hoeI ..
(pMnw 421)
auh qW Amr ho jygw, auh qW AMimRq Pl Kwky Amr
ho jygw auhnMU igAwn rUpI AMimRqqw pRwpq ho jweygInwnk iqn kurbwnu ..
aunHW dy au~qoN dI gurU swihb jI kihMdy pMcm pwqSwh,
kurbwn jWny AW aunHW purSW qoN dImwiG sucy sy kWFIAih
mwG dy mhIny duAwrw, auh s`ucy khy jwxgy, piv`qR khy
jwxgyijn pUrw guru imhrvwnu ..
jIhdy au~qy pUrn gurU dI ikrpw ho geI AY[
c`l jI pVHdyijnw imilAw pRBu Awpxw nwnk iqn kurbwnu ..
mwiG sucy sy kwNFIAih ijn pUrw guru imhrvwnu ..
bolo siqnwmu sRI vwihgurU !
q

12

12 of 171

siqgur pRswid]

52
sUhI mhlw 5 ..
sgl iqAwig gur srxI AwieAw rwKhu rwKnhwry ..
ijqu qU lwvih iqqu hm lwgh ikAw eyih jMq ivcwry .. 11..
..
myry rwm jI qMU pRB AMqrjwmI ..
..
kir ikrpw gurdyv dieAwlw gux gwvw inq suAwmI
.. 11..
wmI..
rhwau ..
AwT phr pRBu Apnw iDAweIAY gur pRswid Bau qrIAY ..
Awpu iqAwig hoeIAY sB ryxw jIviqAw ieau mrIAY .. 2
..
2..
sPl jnmu iqs kw jg BIqir swDsMig nwau jwpy..
..
sgl mnorQ iqs ky pUrn ijsu dieAw kry pRBu Awpy .. 3
..
3..
dIn dieAwl ikRpwl pRB suAwmI qyrI srix dieAwlw ..
kir ikrpw Apnw nwmu dIjY nwnk swD rvwlw .. 4
.. 11
4..
.. 58 ..
(pMnw 750)
swrI sMgq ikrpw, dieAw, imhr krky bolo siqnwmu
sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU !!
sRI gurU Arjn dyv, mhWpurSW, pUrx gurUAW duAwry
r`bI bwxI AweI pr ieh vI QuAwnMU pqw hYgwgur joiq Arjun mwih DrI ..
(pMnw 1409)
gurU rwmdws ny auh gurU 'joiq', gurU Arjn dy iv`c
r`K 'qI, iprQIey 'c nhIN r`KI, mhWdyv 'c nhIN r`KI,

13

13 of 171

auh bVy sy[ ikaNu ? eISrI hukm nhIN sI[ gurU Gr,
hukm dy Anuswr cldY gw[ gurU is`K, ijMny vI mhWpurS
hoey ny, auh swry hukm dy Anuswr eI cldy rhy ny[
QuAwnUM pqw hoaU ieiqhws dw[ AkwlI (PUlw isMG) ny
mhwrwjw rxjIq ishMu nMU swP kih 'qw, eyh hukm nhIN
hY, qyry lVikAW nMU g`dI dyx dw hukm nhIN hY[ jy qyrw
poqw nO inhwl ishMu swnUM l`igAw bKiSAw ivAw qW auhnUM
AsIN g`dI dyvWgy qy qyry nwl nhIN AsIN qurnw, AsIN
hukm 'c c`lxY gw[ AkwlI dy iv`c rUhwnIAq sI[
AKIrI jwky mhwrwjy nMU AkwlI dy crnW qy pYxw ipAw[
bwbw swihb ishMu (bydI) nUM jd mhwrwjy ny ikhw, auh
kihMdw, nW beI mYN qYnUM iqlk id`qY, hukm dy Anuswr
id`qY[ qMU hukm 'c nhIN c`ilAw, qYN Kwlsy nwl pUrw kMm
nhIN kIqw, ijho ijhw cwhIdw sI[ jo AkwlI kihMdY,
kihMdw mYN vI eyhI hW,pr mYN AYnI g`l kihnY gw, AkwlI
qMU jwx dy,jy kMm quirAw c`ly[eys krky, hukm nhIN hY[
AkwlI kihMdw, hukm nhIN hY[ nlUey (hrI isMG) nMU,
bVw sUrmw sI pr auhnUM hukm dw pqw nhIN sIgw,
AkwlI nUM hukm dw pqw sI[ AkwlI dy au~qy bKiSS
hoeI vI sI, ieh Awh hukmgur joiq Arjun mwih DrI ..
(pMnw 1409)
joiq rUip hir Awip gurU nwnku khwXau ..
qw qy AMgdu BXau qq isau qqu imlwXau..
..
(pMnw 1408)

auh joqI srUp, Awp gurU nwnk khw ky, dunIAW dy


iv`c AwieAY, gurU bx ky AwieAY, dunIAW nMU is`iKAw
dyxy vwsqy AwieAY-

14

14 of 171

nwnk AMgd ko bpu Drw ..


Drm pRciu r ieh jg mo krw ..
(dsm gRMQ)
aunHW ny AMgd dw rUp Dwrx kIqw, srIrjoiq Ehw jugiq swie sih kwieAw Pyir pltIAY
..
(pMnw 966)

srIr dw Prk ipAw, ieh kudrq v`loN sIgw pr


'joiq' AOr 'jugiq' EhI sIAmrdws puin nwmu khwXo ..
jn dIpk qy dIp jgwXo ..
(dsm gRMQ)
gurU AMgd dyv ny, Amrdws khw ky auh dIvw swP
Ehw ijhw eI sI[ pihly dUAw sI, jgw 'qw,auh joq gurU
Amrdyv qoN, gurU rwmdws myN geI[ jd ieh bKiSS
hoeI jb brdwin smY vhu Awvw ..
rwmdws qb gurU khwvw ..
iqh brdwin purwqin dIAw ..
Amrdwis surpuir mgu lIAw ..
(dsm gRMQ)
ieh vrdwn purwqn sIgw soFIAW nUM, auh g`dI qy Aw
gy[ auh joq gurU rwmdws dy iv`c Aw gIgur joiq Arjun mwih DrI ..
(pMnw 1409)
gurU rwmdws ny 'joiq' auh gurU Arjn dy iv`c Dr
'qI[ hux ieh gur-g`dI dy mwlk ho gy qy mwlk hoxy sy
ienHW nUM eISrI bwxI AweI, jo eISrI bwxI AweI hux
Es dw ivcwr krdy AW[ QuAwnMU eys bwq dw pqw eI AY
beI sB k`uC hukm 'c AY, hukm dy bwhr qW ku`C nhINhukmY AMdir sBu ko bwhir hukm n koie ..

15

15 of 171

nwnk hukmY jy buJY q haumY khY n koie ..


(pMnw 1)

ijMnW icr ieh hukm nhIN bu`Jdw, EnW icr hMkwr


nhIN dUr huMdw iehdy mn dy iv`coN, Awh bVw du`K hY[ jd
eys nMU auh hukm dI sUJ Aw gI, hMkwr cilAw jwaU,
iehdy AMdr cwnx ho jU, pRgt ho jUsUhI mhlw 5 ..
sUhI rwg dy iv`c pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv
mhwrwj kQn krdy ny sgl iqAwig gur srxI AwieAw
dunIAW dy swry iKAwlW nUM C`f ky, cMgy mwVy jo sIgy
swirAW nMU C`f ky, sRI gurU rwmdws mhwrwj dI Srx dy
iv`c mYN AwieAW[ ieh gurU Arjn dyv AwpxI bwbq
kihMdy ny[ mYN koeI iKAwl nhIN dunIAW dw r`iKAw, eys
nUM, swrI dunIAW nMU im`iQAw smiJAwidRsitmwn hY sgl imQynw ..
(pMnw 1083)
mYnUM pqw l`g igAw jo dyKxy 'c AwauNdY, auh im`iQAw
huMdY, jo dyKxy vwlw huMdY, auh siq huMdY, ieh inXm AY[ jo
QuAwfy AMdr quhwfy iKAwl nUM dyKygw, auh siq huMdY[
qusIN ApxIAW ibrqIAW 'c dyKo, Awpxy iKAwlW 'c
dyKo[ jd iKAwl swhmxy AwaNudY, iKAwl qW jVH huMdY
gw[ auh qW rjo, qmo, sqo iqMnW guxW dw huMdY gw pr jd
auhdy nwl auh dRStw, swKSI imldY, ij~Qy vI ibrqI
jwaU, dyKxy vwlw qW swKSI AY, bu`DI qW jVH hY, ibrqI
qW jVH hY, mn vI jVH hY[ ieh qW swrw sOdw, pRwx vI
jVH ny, ieMdrIey sB ku`C jVH hY[ pr cyqn qW ie`ko eI
AY[ Awh QuAwfy AMdr ijhVw, QuAwfw swKSI rUpyx bYTY

16

16 of 171

gw auh pRmySr hY, swKSI hY, AMqr-Awqmw hY, auhdI


sUJ nhIN AweI AMqr AwqmY bRhmu n cIin@Aw mwieAw kw muhqwju
BieAw ..
(pMnw 435)
qYN, AMdr Awpxy, gurU swihb jI kihMdy, AMqrAwqmw nUM ivAwpk nw jwixAW[ auh swirAW iKAwlW
dw dRStY gw, auh pwrK hY, qYN nw jwixAW qy eys krky
qMU jIv ho ky mwieAw dy ADIn ho igAw[ qMU qW mwieAw
dw mwlk sI pr qMU mwieAw dy ADIn ho igAw[ qMU Bu`l
igAw, qMU auh rsqw Bu`l igAw gurU kw[ eys krky auh
kihMdy, mYN pihly eI ieh swry iKAwlW nUM, im`iQAw nUM
C`f ky, mYN gurU rwmdws pUrx dI Srx AwieAW, mYN sMq
dI Srx AwieAW, 'sMq' gurU rwmdws jI dw nwauN hYgwpRym Bgiq auDrih sy nwnk kir ikrpw sMqu
Awip kirE hY ..
(pMnw
1388)

ikrpw krky pRmySr sMq bxwaNudw huMdY, koeI AwdmI,


pMcwieq nhIN sMq bxwauNdI huMdI[ sMq qW bKiSS nwl
bxdw huMdY, jIhdy qy bKiSS ho jwey auh sMq bx jWdY
gw[ auh AkwlI horW nUM kI Pwiedw sI, koeI jwiedwd
qW nhIN sI k`uC[ auh mhwrwjy dy nIcy sI pr mhwrwjy nUM
ieh pqw sI iehdy 'c rUhwnIAq AY[ hor mhwrwjw qW
bVw isAwxw sIgw auh AkwlI dI g`l nUM nhIN sI
aul`ddw (moVdw) sB dI g`l nUM aul`d idMdw sIgw[ eys
krky, jd q`k ieh rUhwnIAq nUM nhIN smJdw, audoN q`k
iehqoN auho prw mwieAw dI ADInqw nhIN C`fI jweygI,
ieh mwieAw dy ADIn rhygw[ eys krky, iehdw AMqr-

17

17 of 171

Awqmw AsMg hY, ivAwpk AY, prIpUrx hY[ iehdw


Awpw EhI hY[ ieh cyqn hY, jVH qW hY nhIN[ jy jVH hovy
qW iehnUM nw Awpxw igAwn hovy nw dUey dw igAwn hovy[
hY qW cyqn, eys myyN koeI S`k nhIN pr ieh Es nUM
smiJAw nhIN [ kbIr kihMdw smiJ prI qau ibsirE gwvnu ..
(pMnw 478)

ijnI Awqmu cIinAw prmwqmu soeI ..


(pMnw 421)

jIhny Awpxy Awp nUM cIn ilAw, gurU swihb kihMdy,


auh prmwqmw hYeyko AMimRq ibrKu hY Plu AMimRqu hoeI ..
(pMnw 421)

auh AMimRq dw ibRC ho jygw, auhdy swry Pl AMimRq eI


hoxgy[ igAwn qy mokS jrUr huMdI AY[ eys krky AsIN
swrw, ijMnW iqMny gux, pMj q`q, ij`Qy q`k jVH sI, auhnUM
iqAwg ky gurU rwmdws dy crnW dy iv`c Awey[ ieh gurU
Arjn dyv jI kihMdy ny, qusIN vI BweI swry iKAwlW nUM
C`f ky Es pRmySr dI Srx lEsrv Drmwn pirqXjX mwmykM SrxM vRj[
AhM qvw srv pwpyBXo moKSX iSAwim mw Suc:[
(gIqw 18/66)

eyhI (Srx) AKIrI gIqw dy iv`c AMq nUM ikRSn nUM


kihxw ipAw Arjn! swirAW nUM C`f ky Srx pY jw,
sicdwnMd dI Srx qYnMU qwrygI[ mYN qYnMU hux ie`ko eI bwq
d`sdW gw[ eys krky, AsIN Es pUrx gurU rwmdws mhwrwj
dI Srx Awey, ikauN? auhdy iv`c 'joiq' hY, gurU 'joiq' hux
gurU Arjn dy iv`c AY[ auh ik`QNo AweI? auh gurU rwmdws

18

18 of 171

pwsoN AweI[ auh jd 'joiq' AweI qW gurU Arjn dyv, gurU


rwmdws dy crxW qy Juk gy,pY gy, dws bx gyrwKhu rwKnhwry ..
hy pRmySr! hy gurU rwmdws! qusIN r`Kxhwry hoNguru pRms
y ru eyko jwxu] jo iqsu BwvY so prvwxu ..
(pMnw 864)

qusIN EN rwKyrwKw eyku hmwrw suAwmI .. sgl Gtw kw AMqrjwmI

..
(pMnw 1136)

jo swirAW dy ihridAW c AMqrjwmI, inXMqw, auh


sB dw rwKY gw[ qusIN! AYs vkq rwKy hoN, hux mYnUM qusIN
r`K lE[ jo qusIN hukm dyvoNgy, auh mnUMgw[ QuAwnUM pqY?
ieiqhws 'c 'cwr hukm' gurU rwmdws ny id`qy1. 'AMbrsr' qIrQ nUM TIk sMpUrx krnY[
2. 'qrn qwrn' qIrQ bxwauxY[
3. gurU dI ijMnI vI bwxI AYN, BgqW dI, cwhy dUsirAW
dI rUhwnI bwxI,ijqnI vI r`bI bwxI AYN, EsdI
'ie`k bIV' bMnH dyxI AYN[ Awh QuAwfy swhmxy AYN[
4. 'krqwrpur' ie`k qusIN krqwr dy nwauN qy ipMf vI
bxwaNuxY gw, vswauxY[
cwry hukm, gurU Arjn dyv ny pUry kIqy, auh hukm qy
pUrn pihrw id`qw[ eys krky, hux AsIN (gurU swihb)
AwKdy hW, hux swfy qusIN rwKy hoN[ swfw hux rwKw, Awp
qy ibnW koeI nhIN[ ikauN?guru prmysru eyko jwxu .. jo iqsu BwvY so prvwxu ..
(pMnw 864)

19

19 of 171

gurU AOr pRmySr ie`k huMdYbRhm igAwnI kau Kojih mhysur ..


nwnk bRhm igAwnI Awip prmysur ..
(pMnw 273)

qusIN Awp pRmySr hoN[ hux AsIN Awp dI Srx 'c Aw


gy AW, hor swfw koeI iKAwl nhIN hY[ swry iKAwl
AsIN dunIAW dy C`f ky, Awp dI Srx Aweyijqu qU lwvih iqqu hm lwgh
hux ij`Qy qusIN mYnUM hukm dyvoNgy, lwvoNgy mYN EQy l`gUMgw[
mYN swrI AwXU Apxw hukm, ApxI haumY kdy nw A`gy
krUg
M w[ Awp dy hukm qy c`lg
MU w, Awp dy hukm dI AwigAw
qy c`lUMgw[ hux, jo Awp mYnUM AwigAw kroNgy, mYN auh
mnUMgwikAw eyih jMq ivcwry ..
ieh ijhVy jIv ny, jy ieh Awpo Awpxy jYsy ienHW dI
isAwxp hY, jYsy ienHW dI bolI, ieh k`C
u bolx, koeI kuC
`
kry[ ieh kI krngy? mYN qW Awp dy hukm 'c AW[ jo
Awp hukm dyaNu gy, Awp dI Srx hW, Awp dy hukm 'c
AW[ ij`Qy Awp mYnMU lwvoNgy EQy l`gg
MU w[ hux myrw mn, myry
v`s 'c AY, Awp dI ikrpw qy[ ikau?gur joiq Arjun mwih DrI ..
(pMnw 1409)
hux gurU 'joiq' qW AMdr Aw gI, gurU 'joiq' Awauxy sy
mn dI qW koeI g`l c`lxI nhIN, mn qW ku`C kr nhIN
skygw[ gurU 'joiq' qy pihly mn ny krnY, jd gurU 'joiq'
Aw gI, iPr mn dI kI qwkq hYgI? eys krky, ij`Qy
qusIN lwvoNgy, EQy l`gUM[ hux Awp dw jo hukm AYN, mYN Es
nUM inBwaUN, Awp dI ikrpw qy-

20

20 of 171

myry rwm jI qUM pRB AMqrjwmI ..


hy pRmySr! hy gurU rwmdws! qUM myrw rwm hYN, qMU myrw
pRBU hYN, qUM hI myrw AMqrjwmI hYN, qUM pRmySr hYN[ mYN Awp
dw dws hW, Awp dI Srx ipAW[ jo aunHW dy AMdr bwq
sI, aunHW ny swP Sbd dy iv`c pRgt kr 'qI, r`bI bwxI
'ckir ikrpw gurdyv dieAwlw
hy dInW qy dieAw krn vwly! hy gurU! myry au~qy hux
ikrpw kr, hux mYN koeI cIj, ikrpw qy ibnW hor nhIN
mMgdw, mYnUM qW ikrpw cwhIdI AYgux gwvw inq suAwmI .. 11..
..
hy suAwmI! hy mwlk! swrI dunIAW dy mwlk! hy
pRmySr! Awp dy gux gwauNdw rhW[ hux mYN pRmySr dy guxW
qy ibnW hor iksy dy gux nw gwvW[ mYN Awp dw ismrn
krdw rhW ismir ismir nwmu bwrM bwr ..
nwnk jIA kw iehY ADwr ..
(pMnw 295)
jIv dw ADwr eyQy jwky hoxw hYgw[ hux myry au~qy ieh
ikrpw kro, myrw mn, Awp dI ikrpw qy Awp dy ismrn
'c juiVAw rhy, nwm 'c juiVAw rhy, nwm qy Alihdw
myrw mn nw jwvyrhwau ..
'rhwau' huMdY rwgIAW vwsqy beI ieh pMkqI do vwrI
khxIAwT phr pRBu Apnw iDAweIAY
jo Awpxw pRBU, pRmySr AY, A`T pihr auhdw iDAwn

21

21 of 171

krIey, Awpxy pRmySr nUM iCx mwqr nw Bu`lIeysBnw jIAw kw ieku dwqw so mY ivsir n jweI
..
jweI..
(pMnw 2)

jo swrI dunIAW dw dwqw pRmySr AY, auh mYnUM Bu`ly nw


kdy[ auh Bu`lxy sy hI jIv B`uldw hYgw, hor jIv 'c koeI
bwq nhIN[ jd ieh Bu`l 'c AwauNdY gw qW Pyr ieh
Awpxy-Awp nUM Bul
` jWdY qy Awpxy pRmS
y r, ijhVw swirAW
dy iv`c 'Awqmw' rUpyx bYTY AMqr-Awqmw, pRmySr,
ivAwpk, sohM-pRkwS, suqy-is`D, auhnUM nw mYN Bu`lW Es
pRmySr nUM[ hy pRmySr! Awp nUM kdy mYN B`ulW nwgur pRswid Bau qrIAY ..
jy gurU dw 'pRswid' ho jY, qy pUrx 'Bau' pRym ho jY, jy
jIv dy ihrdy iv`c pRmySr dw pUrx pRym ho jY qW Pyr gurU
dw ho jY au~qy 'pRswid' ikrpw, qW jIv qrdY[ jy qusIN
qrnY qW gurU dy au~qyguru prmysru eyko jwxu ..
(pMnw 864)
AYn pUry qOr qy EQy idl nUM KVwA lau ik gurU
AMqrjwmI hY, srb`g hY[ auh ikrpw kr dygw qy qusIN
qrjoNgy, qrn dw aupwA eyhI hYgwAwpu iqAwig hoeIAY sB ryxw
hMkwr nUM ihrdy 'coN k`F dyeIey, sB dI crx DUV ho
jweIey[ swirAW dy ihridAW dy iv`c jo pRmySr bYTw hYGt Gt mY hir jU bsY sMqn kihE pukwir ..
khu nwnk iqh Bju mnw Bau iniD auqrih pwir ..
(pMnw 1427)

jy qYN sMswr qoN pwr hoxY qW swirAW dy ihrdy 'c


AMqrjwmI jo inXMqw pRmySr AY, auhqoN kdy bymu`K nw

22

22 of 171

hoeIN[ Es dI DUV ho ky rhIN qy inMmrqw pURrx r`KIN[


inMmrqw AYsI hovy, hMkwr nw Awvy, hMkwr dI nivrqI qy
iehdw ADwr ho jWdYjIviqAw ieau mrIAY .. 2
..
2..
kihMdy, AYN ijauNdy ijauNdy mokS ho jWdI AY[ 'mrIAY'
dw ArQ AY mokS[ AYN jIv dI ijauNdy ijauNdy dI gurU
Arjn dyv jI kihMdy, BweI! AYN mokS ho jWdI AY[ jy
eyQy cilAw jwey qW iehdI ijauNdy dI mokS ho jWdI hY[
qy Pyr jy mry qy mokS hoeI qW auh qW Pyr auDwrI mokS
AY[ KbrY kI hoeygw? ijauNdy dI AYN mokS ho jWdI AYsPl jnmu iqs kw jg BIqir
jIhdI ijauNdy dI mokS ho geI, jIhnUM 'Awqm-igAwn'
dy duAwrw ikrpw ho ky srUp dI pRwpqI ho gI[ AYN AYs
lot kihMdy ny[ hux Pyr pVH ieh pMkqI sPl jnmu iqs kw jg BIqir
auhdw jgq dy iv`c jnm sPl ho igAw, auhdw mnu`S
srIr sPl ho igAw, auhdw jnm Dwrnw sPl ho igAw[
AYs vwsqy, Awh Sbd hY beI AYN BweI! QuAwfw jnm
sPl hoeygw[ hor jnm sPl hox dw koeI hyqU (kwrx)
nhIN hYswDsMig nwau jwpy ..
swDUAW dy sMg iml ky nwm jipAw kro[ 'swD' Es
purS dw nwaNu AY, ijhVw r`b dy nwl iml igAw[ jIhdy
qy bKiSS ho gI, auh swDU ho jWdY[ pRmySr dI bKiSS qy
swDU vI ho jWdw hYgw, sMq vI bx jWdYkoit mDy koeI sMqu idKwieAw ..
nwnku iqn kY sMig qrwieAw ..
(pMnw

23

23 of 171

1348)

kroVW dy iv`c BweI! koeI sMq vI ho jWdY, bKiSAw


ivAw ijhVw koeI hovy, ikqy koeI bKiSAw jwvy[ koeI
jwqI hovy, koeI mjHb hovy, iehdy 'c koeI iksy dw h`Q
nhIN koeI h`k nhIN[ cwhy rivdws hovy, cwhy bwlmIk
hovy, cwhy nwmW CINbw hovy, cwhy DMnw j`t hovy, cwhy jY dyv
bRwhmx hovy, Srq iehdy 'c nhIN AY? cwhy kbIr julwhw
hovy, iehdy iv`c ieh Srq nhIN hY pr jd auh bKiSAw
jweygw, auhdw jnm sPl ho jygw, auh ijauNdw eI mukq
ho jygwsgl mnorQ iqs ky pUrn
swry mnorQ, ijMny vI auhdy Coty v`fy krm sy auh swry
jl gy, nivrq ho gy[ auhdy swry jnmW dI ijhVI Awsw
sI, pRmySr dI pRwpqI dI, auh pUrn ho gI[ auh hux
pRwpq ho gI, ijhVI vsqU cwhuMdw sIijsu dieAw kry pRBu Awpy .. 3
..
3..
Awp ieh jIhdy qy dieAw kry, jIv Alp`g kI
krUgw? iehnUM kI pqY? iehnUM qW pqw hI nhIN hYgw beI
ik`Dr nUM c`lxY, ikvyN c`lxY[ auhdI dieAw nwl swrw
eI kMm bx jwaUjn nwnk hir Bey dieAwlw qau sB ibiD bin
AweI ..
(pMnw 219)
gurU nOvyN pwqSwh kihMdy, Eey! jy hrI idAwlU ho jy
qyrIAW swrIAW ivDIAW sPl ho jwxgIAW[ qMU ieh g`l
mMn, ie`k kMm kr, qMU hrI nUM Awpxy au~qy idAwlU kr,
qUM AYhw ijhw kMm kr, ijs krky qyry qy pRmySr dieAw
kry, idAwlU ho jY, qyrIAW swrIAW ivDIAW sPl ho

24

24 of 171

jweyNgIAW[ qyrw jnm sPl ho jU[ qUM ijauNdw eI mukq


ho jyNgw[ hMkwr dI nivrqI ho jU[ Awqmw dI pRwpqI hoxy
sy, qUM bKiSAw igAw[ieh Awpy eI swrw kMm qyrw sPl
ho jU pr pRmySr dI dieAw qy hoaUgw, qMU AYhy ijhy kMm
kr, ijs krky pRmySr qyry qy dieAw krydIn dieAwl ikRpwl pRB suAwmI
dInW dy au~qy dieAw krn vwly hy pRBU! hy suAwmI! hy
mwlk!qyrI srix dieAwlw ..
hy idAwlU! mYN Awp dI Srx AwieAW gw[ EhI ij`QoN
c`ilAw sI Srx qoN, EQy hI Pyr Aw gey[ mNY hux Awp,
hy gurU rwmdws mhwrwj! pRmS
y r, AMqrjwmI! gurU Arjn
dyv kihMdy, mYN Awp dI Srx AwieAW[ aunHW dI Srx qy
mYnUM Awh sPlqw pRwpq hoeI, ijhVI QuAwnUM suxweI AYkir ikrpw Apnw nwmu dIjY
ikrpw krky Awpxw nwm dy idau hy pRmS
y r! jd mMg
mMgo qW nwm qy mMg[
o ie`k, auh mwlvy dy muf
M y pVHdy hud
M y ny
it`ibAW iv`c[ mYN pVHdy suixANY, mYN ipAw sI EQy[ auh
bhuqw eI ieh pVHn, swrIAW pMkqIAW lw ky "nwm dwn
dyxw dwqw jI, ikqy jweIey nw jhwn iv`cNo KwlI" aunWH dI
lYA vI hor hud
M I AY[ auh bVI eI sohxI pVHn "nwm dwn
dyxw dwqw jI, ikqy jweIey nw jhwn iv`cNo KwlI", bVw
sohxw lYA nwl pVHn[ ip`CNo Pyr ieh Sbd lwaux, Pyr
eyhI pVHn, aunWH dI Dwrxw sIgI[ mYN vI suixAYN, mYN AwiKAw
beI! bVI sohxI mMg AY ienHW dI[ pr mMg nwm dwn dI
hov,y dunIAW dIAW mMgW ijhVIAW hn, aunWH ny quhwfy nwl
qW qurnW nhIN, nw aunWH mMgW ny kuC
` swrnY [ jy aunWH mMgW qy

25

25 of 171

kuC
` imljy, kMm QuAwfw mokS dw qW vI nhIN inklxw, cwhy
qusIN jor lw ilau[ iskMdr nUM AMq nUM kihxw ipAw, auh
smwn myry swhmxy kr idau Eey, mY igAw, myry swhmxy
smwn krdo[ mY hor nhIN, mY A`KW nwl dyK qW lW, kI
kIqw sI ? auh r`K dIAw[ kihMdw, AgwhW nUM myrw jnwjw
jd k`FNo gy, h`Q bwhr kr idau[ lokW nUM ieh Brm nw rhy
beI iskMdr vI kuC
` nwl lY igAw jWdw hoieAw[ kihMdw,
mYN vI AYvNy ibrQw eI liVAw, byArQ liVAw, byArQ mYN
kIqw, dunIAW nUM duK
` id`qw, glq kirAw[ pr lokW nUM hux
pqw l`g jwey, iskMdr kuC
` lY ky nhIN igAw, ieh qW smJ
jwxgy[ pr Eho ijhy iskMdr qW hor vI bhuq ho gy[ eys
krky, pRmS
y r dI dieAw qy ibnW kMm nhIN bxygw[ pRmS
y r
dI ikrpw qy ibnW BweI! nhIN kMm bxygwnwnk swD rvwlw ..
sRI gurU Arjn dyv jI kihMdy, mYN gurU rwmdws dy
crnW dI DUV hW[ mYnUM gurU rwmdws dy crnW dI DUV
pRwpq hoeI[ Awh swrI pdvI mYnUM AYs krky pRwpq hoeI
AY[
bolo siqnwmu sRI vwihgurU !
q

26

26 of 171

siqgur pRswid]

53
..
DnwsrI mhlw 1 CMq
siqgur pRswid
wid..
qIriQ nwvx jwau qIrQu nwmu hY ..
qIrQu sbd bIcwru AMqir igAwnu hY ..
gur igAwnu swcw Qwnu qIrQu ds purb sdw dswhrw ..
hau nwmu hir kw sdw jwcau dyhu pRB DrxIDrw ..
sMswru rogI nwmu dwrU mYlu lwgY sc ibnw ..
..
gur vwku inrmlu sdw cwnxu inq swcu qIrQu mjnw .. 11..
swic n lwgY mYlu ikAw mlu DoeIAY ..
guxih hwru proie iks kau roeIAY ..
vIcwir mwrY qrY qwrY aulit join n Awvey ..
Awip pwrsu prm iDAwnI swcu swcy Bwvey ..
AwnMdu Anidnu hrKu swcw dUK iklivK prhry ..
scu nwmu pwieAw guir idKwieAw mYlu nwhI sc mny .. 2
..
2..
sMgiq mIq imlwpu pUrw nwvxo ..
gwvY gwvxhwru sbid suhwvxo ..
swlwih swcy mMin siqguru puMn dwn dieAw mqy ..
ipr sMig BwvY shij nwvY byxI q sMgmu sq sqy ..
AwrwiD eykMkwru swcw inq dyie cVY svwieAw ..
giq sMig mIqw sMqsMgiq kir ndir myil imlwieAw .. 3
..
3..
khxu khY sBu koie kyvfu AwKIAY ..
hau mUrKu nIcu Ajwxu smJw swKIAY ..

27

27 of 171

scu gur kI swKI AMimRq BwKI iqqu mnu mwinAw myrw


kUcu krih Awvih ibKu lwdy sbid scY guru myrw
AwKix qoit n Bgiq BMfwrI Birpuir rihAw soeI
nwnk swcu khY bynMqI mnu mWjY scu soeI .. 4
..
4..

..
..
..

(pMnw 687)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, imhr krky bolo siqnwmu


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU !!
DnwsrI mhlw 1 CMq
DnwsrI rwg dy iv`c pihlI pwqSwhI 'CMq' aucwrx
krdI AY[ 'CMq' nwauN huMdY js dw[pRmySr dw js aucwrx
krdy ny, gurU nwnk dyv mhwrwj<>siqgur pRswid ..
ie`k jo pRmySr hY, auh pUrn siqgurU dI ikrpw qy
pRwpq huMdYgwqIriQ nwvx jwau qIrQu nwmu hY ..
qusIN qIrQW qy nHwaux jWny hoN, TIk hY, Awsiqkqw
huMdI AY, SrDw vDdI AY[ pr 'qIriQ' qW gurU swihb
kihMdy BweI! 'nwmu' hY[ gurU kw isDWq ie`ko eI hY gurmuK[
gurmuK auhnUM kihMdy ny, jIhdw nwm dy nwl mn ie`k ho
jY, nwm auhnUM pRwpq ho jY[ mn, nwm dy iv`c lIn ho jY,
auhnUM pUrx piv`qRqw pRwpq ho jygI, pRmySr pRwpq hojygw[
lok bwhj swDn krdy ny, AMqrMg swDn nwm dw AiBAws
hY[ nwm dy nwl jd q`k mn ie`k nhIN huMdw, qd q`k
auh gurmuK nhIN bxygw[ ikauN? gurU swihb ny iliKAYgwqyrw kvxu gurU
(pMnw 942)
qyrw gurU kOx hY ?-

28

28 of 171

sbdu gurU suriq Duin cylw ..


(pMnw 943)
'sbdu' gurU AY, Sbd dy iv`c pRmySr huMdY[ jd QuAwfw
Sbd dy nwl mn ie`k ho jygw, pRmySr dI QuAwnUM pRwpqI
hojygI, ieh sB qy au~cw piv`qRqw dw AsQwn hY[ auh
'nwmu' qIrQ AY BweI! Awpxy mn nUM, nwm dy nwl joVo[
pUrx gurU qy nwm lau, Es nwm nwl mn nUM joVo[ nwm
duAwry QuAwnUM nwmI pRwpq ho jygw[ AYdUM bVI piv`qRqw
hor koeI nhIN hYqIrQu sbd bIcwru
'qIrQu' myyN 'sbd' dw ivcwr kro[ auh Sbd duAwrw
kI ivcwr krnY? auh Sbd ijs nUM siq, ic`q, AwnMd,
ivAwpk, prIpUrx khIdY, Es nUM Awpxy AMdr dyKosBnw jIAw kw ieku dwqw
so mY ivsir n jweI ..
(pMnw 2)
auh swry jIAW dw dwqw ie`ko eI hY, auhnUM kdy Bu`lxw
nhIN[ auh nw Bu`lxw hIGt Gt mY hir jU bsY sMqn kihE pukwir ..
khu nwnk iqh Bju mnw Bau iniD auqrih pwir ..
(pMnw 1427)

jy qUM Es pUry 'qIriQ' qy nwm duAwrw nwmI nUM iml


jYN, auh eISr qyry ihrdy dy iv`c bYTw hY[ gurU swihb ny
iliKAY jo iehu jwxhu so iehu nwih ..
(pMnw 885)
jIhnUM qusIN r`b jwxdy hoN, auh r`b nhIN hYgw[ auh
iqRkutI hY igAwqw, igAwn, gyA, iDAwqw, iDAwn,
DyA[ ieh r`b qW nhIN hYgw, ieh qW rjo, qmo, sqo,
iqMnW guxW dI iqRkutI hY[ igAwqw, igAwn, gyA[

29

29 of 171

iDAwqw, iDAwn, DyA iehdy iv`c r`b qW koeI nhINjo iehu jwxhu so iehu nwih ..
jwnxhwry kau bil jwau ..
(pMnw 885)
QuAwfy AMdr koeI jwnxhwr vsqU vI qW hY, ijhVw
QuAwfy AMdr , s`qw sPurqI cyqn hY, auh QuAwfy ihrdy
'c AY, auh igAwn QuAwfy ihrdy 'c AY[ auh ijhVw
QuAwfy 'c AY, Es qoN bilhwr jwaujwnxhwry kau bil jwau ..
(pMnw 885)
ijhVw swrI isRStI nUM bxwaux vwlw, pwlxy vwlw,
lYA krny vwlw, ijhVw sB nUM jwnxy vwlw jwnxhwrw
dwnw-bInw, auhdy au~qoN dI kurbwn jwau[ auh kI AY?jwnnhwr pRBU prbIn ..
bwhir ByK n kwhU BIn ..
(pMnw 269)
auh siq vsqU AY[ hor qW sB iqMn gux, pMj q`q jVH
hYy[ jVH qW jwnxhwr nhIN huMdw, jwnxhwr ie`k pRmySr
hYjwnxhwry kau bil jwau ..
(pMnw 885)
jwnnhwr pRBU prbIn ..
bwhir ByK n kwhU BIn ..
bwhrly ByKW qy r`b nhIN iB~jdw huMdw[ ByK bxw ky qW
lok T`gI krI jWdy ny, ByK bxw ky qW byeImwnIAW krdy
ny, ByK bxw ky qW rwg-dvYS krdy ny[ bwhrly ByKW
nwl r`b nhIN iB`jdw huMdw[ ijhVy Awh bwhrly ByKW dy
nwl smJdy ny beI r`b iB`j igAw[kihMdy nhIN, beI
auh qW DoKy 'c Aw igAw, auh qW glq cilAw igAw,
auh qW aurHy KVH igAwjwnxhwry kau bil jwau ..
(pMnw 885)

30

30 of 171

QuAwfy AMdr jwnxhwr, s`qw sPurqI dyx vwlw pRmS


y r
AMdr bYTw hYgw[ auh cyqn s`qw nhIN QuAwfy AMdr,
ijhVI sB nUM jwxdI AY? cyqn nUM igAwn kihMdy ny[ auh
igAwn dy au~qy kurbwn ho jwau qusIN, auh hY pRmySr[
vwk duAwry auhnUM smJo, gurU duAwry auhnUM smJo, AiBAws
duAwrw auhnUM smJoAMqir igAwnu hY ..
auh 'AMqir igAwnu' nhIN hY QuAwfy? Gt Gt myN hir
jI vsdY, ijhVw hrI, auh igAwn srUp nhIN hY? auh
AMdr QuAwfy igAwn hY[ qusIN Sbd duAwrw igAwn nUM
PVnY gw[ qusIN pu`g joNgy, isry phuMc joNgy [ bwhrly
ijhVy swDn ny, ieh qW purwxW Awid iv`c ip`CoN ilKy ny,
isMimRqIAW Plwny, iDmky[ auh ijhVw vyd hY, Ehny ie`k
iliKAY[ pRmySr ie`k hY, gurU swihb ny eykw iliKAweykm eykMkwru inrwlw ..
Amru AjonI jwiq n jwlw ..
Agm Aocru rUpu n ryiKAw ..
Kojq Kojq Git Git dyiKAw ..
(pMnw 838 )
auh qW swirAW dy ihrdy 'c AYeISvr: srv BUqwnW ihrdy dySy Arjun iqSTiq[
BRwmXn srv BUqwin XMqRw rUFwin mwXXw[
(gIqw 18/61)

hy Arjn! auh swirAW dy ihrdy dyS myN bYTY gw, Es


eISr dI qUM aupwSnw kr[ Es eISr dy nwl qUM mn nUM
joVgur igAwnu swcw Qwnu qIrQu
gurU dw ijhVw igAwn qYnUM id`qw hYgw, AslI auh

31

31 of 171

s`cw AY[ ieh bVw qIrQ AY, ieh 'Qwnu qIrQu' AY[
AslI qIrQ ieh hYgwds purb sdw dswhrw ..
iPr qyrw sdw dsihrw ho jU[ ds (10) purb ny bVy,
aunHW swirAW dI pRwpqI ho jU qYnUM, ie`k qIrQ dI kI?
auh qyrw dsihrw bxjygw, auh KuSI dw idn bxjygwhau nwmu hir kw sdw jwcau
mYN, gurU swihb kihMdy, ie`k cIj mMgdW gw, hrI dw
'nwmu'[ mYnUM nwm pRwpq ho jY nwmI dw, koeI iPkr nhIN[
b`s! nwm pRwpq ho jYsMqsMig AMqir pRBu fITw ..
nwmu pRBU kw lwgw mITw ..
(pMnw 293)
jd 'nwmu' im`Tw l`igAw, nwm dy nwl mn juV igAw,
nwmI pRwpq hojygw[ eys krky, mYN ie`ko eI cIj mMgdW
dunIAW qy, pRmySr dw nwm, ijhVw mYnUM nwmI dI pRwpqI
dy dvy qy myrw jnm-mrn k`itAw jwvydyhu pRB DrxIDrw ..
hy swrI ipRQvI nUM Dwrx vwly! hy swrI isRStI nUM
Dwrx vwly! pwlx krn vwly! lYA krn vwly! hy
pRmySr! ieh bwq mYnUM ie`k dy do, ieh myrI mMg hY[ gurU
swihb kihMdy, myrI hor koeI mMg nhIN hYsMswru rogI nwmu dwrU
swrw sMswr hMkwr krky mMgIdYhaumY dIrG rogu hY dwrU BI iesu mwih ..
ikrpw kry jy AwpxI qw gur kw sbdu kmwih ..
(pMnw 466)

ie`k, mYN dvweI mMgdW nwm, hMkwr sB nUM icMbiVAw

32

32 of 171

ivAY, iksy nUM iksy pMQ dw, mjHb dw, hor Plwny dw
iDmky dw, swirAW nUM hMkwr icMbiVAw hoieAY[ ijMnW
icr hMkwr icMbiVAw ivAY, ieh jIv AY[ hMkwr jo hY
ieh bVw BwrI rog hYdwrU BI iesu mwih ..
eysy dy iv`c, quhwfy AMqhkrx 'c ie`k iehdI dwrU
vI hY, auh nwm hY[ auh nwm mYN mMgdW gw, auh nwm
pRwpq ho jYmYlu lwgY sc ibnw ..
nwm hY dwrUsrb rog kw AauKdu nwmu ..
kilAwx rUp mMgl gux gwm ..
(pMnw 274 )
ie`k dvweIscu sBnw hoie dwrU pwp kFY Doie ..
nwnku vKwxY bynqI ijn scu plY hoie ..
(pMnw 468)

s`c vI nwl cwhIdY[ jd iehdy AMdr s`c Aw jygw,


s`c AY pRmySrAwid scu jugwid scu ..
hY BI scu nwnk hosI BI scu .. 1..
(pMnw 1)
jd auh iehdy AMdr s`c Aw igAw qy nwm dy nwl
s`c Awauxw hYgw[ do dvweIAW ny gurU gMRQ swihb iv`c,
ie`k nwm, ie`k s`c[ auh jy s`c nw AwieAw qW 'mYN' Aw
jwaU qy mwieAw Aw jweygI[ mwieAw dy Purny Aw jwxgy,
iPr qW mYl l`g jU mn nUM[ auh sMskwr mn dy iv`c rih
jweyNgy iPr qW mn AMnHW ijhw ho jygw, bYhrw (boLw)
ijhw ho jygw[ ie`k siq vI cwhIdY, nwm qy siq pRmySr,

33

33 of 171

ieh do cIjW eys nUM, jIv nUM cwhIdIAW ny Pyr iehdI


mokS ho jygIgur vwku inrmlu sdw cwnxu
hux, ijhVw gurU dw s`cw 'vwku' hYgw nwm pRmySr
sMbMDI, auh sdw cwnx krn vwlw hYgwgurbwxI iesu jg mih cwnxu krim vsY min
Awey ..
(pMnw 67)
gurU dI bwxI jo hY, auh 'cwnxu' hY[ Awh swrI bwxI
cwnx AYN[ cwhy rivdws dI, cwhy nwmdyv dI, cwhy DMny
dI AY, cwhy jY dyv dI AY, cwhy dsW gurUAW dI AY, ieh
swrI cwnx eI cwnx AYNgurbwxI iesu jg mih cwnxu
gurbwxI 'cwnxu' hYkrim vsY min Awey ..
(pMnw 67)
jd pRmySr dI ikrpw hovy qW ieh mn dy iv`c v`sdI
AY qW mn dy iv`c cwnx hoeygwinq swcu qIrQu mjnw ..
ieh s`cw 'qIrQu' AY[ iehdy iv`c roj goqy mwirAw
kro[ 'mjn' nwm AY goqw mwrn dw[ iehdy iv`c roj goqy
mwirAw kro[ eys bwxI nUM smJ ky, Awpxy mn dw goqw
rUp nwm duAwry, nwmI dy iv`c mwirAw kroswic n lwgY mYlu
Es s`c nUM kdy 'mYlu' nhIN l`gdI[ s`cw jo hY AMdr,
cyqn, pRmySr, swKSI[ qusIN jwxdy hoN ie`k iehdy AMdr
cyqn AY, swKSI[ auh swrI dunIAW dy pdwrQW nUM jwxdY[
jd QuAwfw mn, koeI pdwrQ ijhVw QuAwfw hY, koeI vI
pd hY, jd auhdy nwl swKSI juVygw, audoN QuAwnUM igAwn

34

34 of 171

ho jU[ pihly qW auh jVH hY, auh swKSI dy imlxy sy


igAwn ho jygw[ swKSI, cyqn hY, pRmySr hY[ auh swry
ijqny vI dunIAW dy pdwrQ ny, aunHW swirAW nUM jwnx
vwlYdwnw bInw sweI mYfw
(pMnw 520)
dwnw bInw sweI mYfw hY[ auh sweIN hY, Es nUM kdy
mYl nhIN l`gdI huMdIswic n lwgY mYlu ikAw mlu DoeIAY ..
qy hux qIrQW qy ml ky kI DovoNgy? s`c nUM qW mYl
l`gxI nhIN hY[ pRkrx qW eyQoN c`ilAw vw hYgw[ s`c nUM
qW mYl l`gxI nhIN[ ipMfw (srIr) Doxy sy, auh ijhVI
AMqhkrx dI ml, ivKSyp AY, auh vI nivrq nhIN
hoxI[jd nwm duAwrw nwmI dy nwl mn ie`k ho jygw, juV
jygw, qdwkwr ho jygw Pyr QuAwnUM pqw l`g jUAsMgo hXm purSw[
(ibRhdwrxXk aupinSd A: 4, bRw: 3 mMqR 15)

AsMgo n hI sjXqy[
(ibRhdwrxXk aupinSd A: 4, bRw: 2 mMqR 4)

auh purS AsMg hY, AsMg kdy sMbMD vwlw nhIN


hoieAw, auh qW AsMg hYgw[ auh qW nwm Es nUM kihMdy
nysBnw jIAw kw ieku dwqw so mY ivsir n jweI ..
(pMnw 2)

auhnUM Bu`lxw nhIN kdy pRmySr nUMguxih hwru proie iks kau roeIAY ..
jd siq sMqoK AwdI guxW dw 'hwru' qYN pro ilAw, jd
qYnUM Es nwmI dI pRwpqI ho gI, auh swry gux qyry

35

35 of 171

AMqhkrx dy iv`c fyrw lw dyxgy[ Pyr qUM kIhnUM DovyNgw?


hux qW koeI qYnUM Dox dI jgHw eI nw rhI, hux qW qIrQW
dw koeI mqlb nw bwhj dw irhw, hux qW AMqrMg qIrQ
suixAw mMinAw min kIqw Bwau ..
AMqrgiq qIriQ mil nwau ..
(pMnw 4)
hux qW 'AMqrgiq' ijhVw 'qIriQ' AY 'Awqmw', auhdy
iv`c mn lIn ho igAw, ie`k ho igAw, hux qW auh qIrQ
pRwpq ho igAw[ Es dy iv`c mn dw goqw lvwauxY, Es
dy iv`c mn nUM qdwkwr krnY gwvIcwir mwrY qrY qwrY
jy ivcwr duAwrw eys swry AigAwn nUM, hMkwr nUM
mwr dvyN qW Awp vI qryNgw qy lokW nUM vI qwrn vwlw ho
jyNgwaulit join n Awvey ..
Pyr qYnUM jnm iv`c nhIN Awauxw paU, aultw hoky,
pu`Tw hoky ltkxw nhIN peygw[ qyrw jnm-mrn k`itAw
jweygw[ Pyr jnm-mrn nhIN hoeygwAwip pwrsu prm iDAwnI
kihMdy, Awp pRmySr 'pwrsu' AY[ pwrs dy nwl lohw
l`g jwey, ip`ql l`g jwey, qWbw l`g jwey sonw bx
jWdY[ auh Awp 'pwrsu' hY[ auhnUM qusIN 'prm iDAwnI'
kho, jIhdw mn Es pRmySr dy nwl juV igAw, auhnUM
prm iDAwnI kho[ nyqI-nyqI iv`c auh swirAW nUM k`t
deygw[ ieh sQUl pRmySr nhIN, sUKm pRmySr nhIN,
kwrn, AigAwn pRmySr nhIN, ienHW qy jo pry hY, auh
ie`k pRmySr hY[ Es dy nwl jd qyrw mn iml igAw, qMU

36

36 of 171

Awp vI qrjyNgw qy qwrn vwlw vI ho jyNgwswcu swcy Bwvey ..


qyry s`c dy nwl, jd qYnUM scw BwA jwey, jd s`c dy
nwl qyrw mn iml igAw, qYnUM s`cw pRmySr pRwpq ho
igAwAwnMdu Anidnu hrKu swcw
rwqrI idn qYnUM 'AwnMdu' ho jU[ 'hrKu' khIey, AiqAMq
KuSI hojygI[ auh qYnUM 'AwnMdu', qYnUM pRmySr pRwpq ho
jygw[ auh ijhVw bRhm AnMd-srUp AY, auh qYnUM pRwpq
hojygwdUK iklivK prhry ..
ijMny vI du`K sy, Coty v`fy pwp, swry qyry k`ty jwxgy,
jnm-mrn vI k`itAw jweygwscu nwmu pwieAw guir idKwieAw
s`cy 'nwmu' duAwry mYN pRmySr pwieAw, pihlI pwqSwhI
kihMdy[ ieh myry gurU ny, mYnUM ieh pRmySr idKwilAw qy
gurU aunHW dw QuAwnUM pqw hYgw ?
AprMpr pwrbRhmu pRmysru nwnk guru imilAw
soeI jIau ..
(pMnw 599)

AYsw iliKAw hoieAY, gurU gRMQ swihb dy iv`c[ auh


gurU mYnUM Akwl purK pRmySr imilAw[ Sbd, gurU auhdy
koloN imilAw qy mYnUM pRmySr dI pRwpqI AYs rwh (rsqy)
hoeI AY[ nwm duAwry BweI! mYnUM nwmI pRwpq hoieAY[
Es sMq dy sMg nwl, auh mhWpurS pRmySr dy sMg nwlguru prmysru eyko jwxu ..
(pMnw 864)
auh mYnUM pRmySr dw nwm pRwpq hoieAY, nwm dy nwl

37

37 of 171

mYnUM pRmySr pRwpq hoieAYmYlu nwhI sc mny ..


kihMdy, auhnUM koeI mYl nhIN l`gdI[ auh mn dy iv`c
ijhVw s`c hYmn qUM joiq srUpu hY Awpxw mUlu pCwxu ..
(pMnw 441)

auh mn dy iv`c 'joiq' hYmn mih Awip mn Apuny mwih ..


nwnk kImiq khnu n jwie ..
(pMnw 279)
mn dy iv`c pRmySr bYTY gw, ijhVw mn nUM jwxdw qy
dyKdw hYgw[ ieh EhI pRmySr mn dy iv`c hY qy mn auhdy
Awsry hY[ auh ijhVw pRmySr AY, auhdI kImq nhIN
khI jWdI[ auhdI bwbq KolH ky ku`C mn bwxI kih nhIN
skdI[ auh jy pRym 'c ho jY qW s`c nUM pRwpq ho jWdYsMgiq mIq imlwpu pUrw nwvxo ..
ijhVw sMgq dw, ipAwry dI sMgq dw imlwp hY, eyhI
nHwauxY[ ijhVw pUrx purSW dI sMgq krnI AYN qy auhdy
nwl imlwp krnw hYgw, auh pRmySr dy imlwp dy nwl,
iehdw pUrw nHwaux hojUgw[ eys nUM koeI mYl nhIN l`gygI,
ieh S`uD hojygw, iehnUM 'Awqm qIrQ' pRwpq ho jygwgwvY gwvxhwru sbid suhwvxo ..
kihMdy, Sbd bVw SoBnIk AY pr gwaux vwly eI
auhnUM gwauNxgy[ nwm dy nwl jd mn joV ky gwvoNgy,
QuAwnUM vI rs Aweygw qy ijhVy suxngy aunHW nUM vI rs
Aweygwswlwih swcy mMin
pr mn nUM Su`D krky auhdI slwhxw kro[ pihly mn

38

38 of 171

nUM S`uD kro[ jd mn juV jygw, auh mn Su`D hojygw, qy


mn piv`qR hojygw[ Pyr BweI, Es nUM gwaux vwly ho ky
gwieAw kro, Es dw AiBAws kirAw kro, nwm dw
ismrn kirAw kroismir ismir nwmu bwrM bwr ..
nwnk jIA kw iehY ADwr ..
(pMnw 295)
siqguru puMn dwn dieAw mqy ..
jd siqgurU dI dieAw ho jY, auh mqI pRwpq ho jY[
auh mhW puMnW dw Pl hYipr sMig BwvY shij nwvY
jd pqI dy 'sMig' dy nwl mn iml igAw, Pyr iehdw
nHwaux ho jygw, ieSnwn ho jygw, piv`qR ho jygwbyxI q sMgmu sq sqy ..
ieh ijhVw byxI sMgm hY ieVw, ipMglw, suKmnw[
Es dy sMg dy nwl qy Es jgHw qy jd dsmyN duAwr myN
ie`k hoeygw, iehdw ieSnwn ho jygw, Pyr iehdw nHwaux
ho jygw[ auh mn, bwxI, srIr qy pry jo pRmySr hY, Es
dy nwl jd iml igAw nwm sMig ijs kw mnu mwinAw ..
nwnk iqnih inrMjnu jwinAw ..
(pMnw 281)

jd nwm dy nwl iehdw mn iml igAw, auh iqMnW qy


Alihdw jo hY jwgrx, supn qy vI AlihdY gw, iqMnW
AvsQw qy vI AlihdY gw, iqMnW srIrW qy vI AlihdY
gw[ Es dy nwl jd iehdw imlwp ho igAw, ieSnwn ho
igAw qW iehdw nHwaux ho igAw pUrx, A`gy vwsqy piv`qR
ho igAw-

39

39 of 171

AwrwiD eykMkwru swcw


qy kihMdy ny ie`k jo hY nw s`cw, auhdw ArwDn kirAw
kroeykm eykMkwru inrwlw .. Amru AjonI jwiq n
jwlw ..
Agm Agocru rUpu n ryiKAw ..
Kojq Kojq Git Git dyiKAw ..
(pMnw 838)
auh ie`k jo hY swirAW dy iv`c, auh cwr KwxIAW dy
ihridAW 'c ie`k pRmySr hY pr auhdI ie`kqw myN kdy
Prk nhIN ipAw, AMqhkrx iBMn-iBMn ny[ rjo, qmo,
sqo duAwrw ibrqIAW iBMn-iBMn ny, sMswr pMjW q`qW dw
bixAw ivAY iBMn-iBMn AY pr eyky 'c qW Prk nhIN
ipAw[ auh auqpqI, pwlxw, lYA krdw jo ie`k hY, Es
dw ArwDn kirAw kr, ie`k pRmySr dw nwm jipAw
kr, AiBAws kirAw krinq dyie cVY svwieAw ..
qy 'inq' hI qYnUM ieh 'svwieAw' cVH ky pRwpq hovygw[
in`q qyrw au~cy qy au~cw, bVy qy bVw mn qyrw pRmySr nwl
iml ky, au~cy dy nwl iml ky au~cw ho jygwvfw swihbu aUcw Qwau ..
aUucy aupir aUcw nwau ..
eyvfu aUcw hovY koie ..
iqsu aUcy kau jwxY soie ..
(pMnw 5)
auh a~ucy nwl qUM imljyNgwgiq sMig mIqw sMqsMgiq
sMqW dI sMgq krny sy, auh gqI qYnUM pRwpq hoeygI,
auh im`qr sMq qYnUM pUrn imlyNgy, aunHW duAwry qyrI vI

40

40 of 171

gqI hojygIkir ndir myl imlwieAw ..


qy mYnUM ikrpw krky Es pRmySr rUp gurU ny, pRmySr dy
myl dy iv`c, Sbd duAwrw imlwieAY gw[ myl iehdw
Sbd duAwrw eI hoeygw, jd Sbd dy nwl ieh ie`k ho
jygw, iehnUM gurmuK kihMdy ny[ Pyr iehdw nwauN gurmuK
pY jWdY, gurU Gr myNkhxu khY sBu koie kyvfu AwKIAY ..
viKAwnW duAwry sB bVw kihMdy ny pr auhnUM ik`fw ku
bVw khIey, kihxy 'c qW auh AwauNdw nhIN hY, mn bwxI
dw qW auh ivSy nhIN[ biVAW qy bVw, AKIrI bVw kih
skdy hW sB sy bVw BweI, pRmySr hYhau mUrKu nIcu Ajwxu smJw swKIAY ..
AsIN qW mUrK hW, Axjwx hW pr auh is`iKAw
duAwry eI smJ AweI AY[ auh pUrx jd pRmySr gurU
imilAw qW auhdI is`iKAw duAwry swnUM smJ AweI AY[
AsIN qW mUrKW dy mUrK sy qy Axjwx syscu gur kI swKI AMimRq BwKI
auh siqgurW dI jo is`iKAw hY, auh AMimRq duAwrw
iB`jI vI AY[ auh AMimRq dyxy vwlI AY, jIv Amr ho
jWdY[ ieh mn`uS Amr ho jwey jy ieh gurU dI is`iKAw
duAwry c`lyiqqu mnu mwinAw myrw ..
eys dy au~qy sRI gurU nwnk dyv jI kihMdy, myrw mn vI
mMn igAwkUcu krih Awvih ibKu lwdy
ijhVw 'ibKu' dw l`idAw ivAY sI sMswr mn dy iv`c,

41

41 of 171

auh 'kUcu' kr igAw, swrw cilAw igAw, nws ho igAw[


auh im`iQAw inscy ho igAwidRsitmwn hY sgl imQynw ..
(pMnw 1083)
mUeI suriq bwdu AhMkwru..
..
Ehu n mUAw jo dyKxhwru ..
(pMnw 152)
auh ijhVw dyKxy vwlw auh jnm-mrn 'c nhIN
AwauNdw[ AKy, jI! jnm-mrn 'c kI AwauNdY? kihMdy,
im`iQAw, JUT[ ijMnW vI AwkwS qy lw ky sMswr bxwieAw
pRmySr ny, jo aupinSd iv`c iliKAw ivAY, ieh swrw
im`iQAw hY pr iehnUM AsIN htw vI nhIN skdy, eISrI
nUM[ ieh pRmySr dy sMklp nwl bixAw ivAY, auhdw
sMklp AYnW blI AY, AsIN auhnUM htw nhIN skdy[ pr
kI kr skdy AW? im`iQAw smJ skdy AWidRsitmwn hY sgl imQynw ..
(pMnw 1083)
auh 'idRSitmwn' swrw im`iQAw hYgw[ swfI glqI qW
jIv bxn dI ie`ko eI AY[ AsIN ie`k moh dy duAwrw
dunIAW dy iv`c mmqw pw lI, auh mmqw pw ky AsIN
ADIn hogy, mwieAw dy vI ADIn hogy, jIv hogymwieAw mnhu n vIsrY mWgY dMmW dMm ..
so pRBu iciq n AwveI nwnk nhI krMim ..
(pMnw 1426)

AYQy Aw gy[ aupinSd iv`c ieh pRkrx AwauNdY gw,


ieh jIv ikaNu bixAw? mmqw dy nwl bixAw, moh nwl
bixAw, Es nUM icpt igAwsbid scY guru myrw ..
kihMdy, s`cw 'sbid' eI myry gurU ny id`qY gw[ auh myry
kol qW ie`k gurU dw Sbd eI AY gw-

42

42 of 171

AwKix qoit n Bgiq BMfwrI


kihMdy, 'AwKix' A`gy kdy qot nhIN AwaNudI, auhdw
BMfwr BirAw ivAY BgqI dw, auhdw nwm dw BMfwrw
BirAw ivAY, ijMnW qyrI KuSI hY jpI jwBirpuir rihAw soeI ..
auhdw mwlk jo hY 'Sbd' dw 'SbdI' pRmySr, auh
'Birpuir' auh Brky pUrx hoieAw ivAY, pRmySr hYnwnk swcu khY bynMqI
sRI gurU nwnk dyv mhwrwj kihMdy, QuAwnUM AsIN BweI
s`cI bynqI krdy AWmnu mWjY scu soeI ..
jy qusIN Awpxy mn nUM mWj lauN, jy qusIN igAwn
duAwrw, Awpxy mn 'c JwVU Pyr ky, swrw kbwV bwhr
k`F lauN[ kwm, koD, loB, moh, hMkwr qy dUsrw ijhVw
QuAwfy AMdr hY mnorwj, bYTy-bYTy krIN jWny EN beI
Awh krWgy, auh krWgy, jy auh mn nUM qusIN igAwn nwl
mWj dvoN, Pyr kI hovy? pVH Pyr nwnk swcu khY bynMqI mnu mWjY scu soeI ..
jy qusIN mn nUM sw& kr idauNgy, auh ijhVw s`c hY,
QuAwnUM EQoN eI imlU auh s`c QuAwfy mn dy iv`c bYTYGt Gt mY hir jU bsY sMqn kihE pukwir ..
(pMnw 1427)

auh QuAwfy ihrdy 'c nhIN bYTw?


pUjn cwlI bRhm Twie ..
so bRhmu bqwieE gur mn hI mwih .. (pMnw 1195)
rwmwnMd jI kihMdy, mYN 'bRhm' dI pUjw krn jWdw
huMdw sI, bwhr ijhVw mMdr AY[ gurU ny bqwieAw, auh

43

43 of 171

qW qyry mn iv`c bYTY gw, jIhdI qUM pUjw krn jWnY[ jd


mYnUM auh pwRpq hoieAw, myrw jnm-mrn k`itAw igAwpUjn cwlI bRhm Twie ..
so bRhmu bqwieE gur mn hI mwih ..
jhw jweIAY qh jl pKwn ..
qU pUir rihE hY sB smwn ..
(pMnw 1195)
hux ij`Qy jWny AW, jW qW jl imldY jW p`Qr imldy
ny, qy hux qW auh prIpUrx iQAw (l`B) igAwqU pUir rihE hY sB smwn ..
(pMnw 1195)
qUM qW ie`k rs swirAW dy ihrdy 'c pUrx ho irhYN[ jy
mn nUM sw& kr laNu, QuAwnUM auh s`cw pRmySr, QuAwfy mn
dy iv`coN eIN pRwpq ho jY, gurU swihb kihMdynwnk swcu khY bynMqI mnu mWjY scu soeI ..
bolo siqnwmu sRI vwihgurU !
q

44

44 of 171

siqgur pRswid]

54
tofI mhlw 5 ..
ikRpw iniD bshu irdY hir nIq ..
qYsI buiD krhu prgwsw lwgY pRB sMig pRIiq
.. rhwau..
iq..
..
dws qumwry kI pwvau DUrw msqik ly ly lwvau ..
..
mhw piqq qy hoq punIqw hir kIrqn gun gwvau .. 11..
AwigAw qumrI mITI lwgau kIE quhwro Bwvau ..
..
jo qU dyih qhI iehu iqRpqY Awn n kqhU Dwvau .. 2
2..
sd hI inkit jwnau pRB suAwmI sgl ryx hoie rhIAY ..
swDU sMgiq hoie prwpiq qw pRBu Apunw lhIAY .. 3
..
3..
sdw sdw hm Cohry qumry qU pRB hmro mIrw ..
nwnk bwirk qum mwq ipqw muiK nwmu qumwro KIrw
.. 4 .. 3 .. 5
..
KIrw..
5..
(pMnw 712)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, imhr krky bolo siqnwmu


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU!!
Drin ggn nv KMf mih joiq srp
U I rihE Bir ..
Bin mQurw kCu Bydu nhI guru Arjunu prqK hir ..
(pMnw 1409)

pMcm gurU duAwrw, ieh Sbd AwieAw r`bI bwxI dw,


iehnUM hukmnwmw kihMdy ny[ ieh hukmnwmw pRmySr v`loN
AwauNdw huMdY[ hukmI ie`ko eI AY, hukmI kdy do nhIN hoey
A`j q`k[ ie`ko dw hukm swrI isRStI qy cldY gw[ eys

45

45 of 171

krky, auh ijhVw ie`k hY, auh pRmySr hY, eykw (1)
hY[ieh vyd myN iliKAYsdyv somX iedm AgR AwsId eyk myv AdvqIXM[
..
qsmwd sq: sj`wXq
Xq..
(CWdogX aupniSd A 6 K 2 mMqR 1)

gurU swihb ny eykw (1) ilK 'qweykm eykMkwru inrwlw ..


Amru AjonI jwiq n jwlw ..
Agm Agocru rUpu n ryiKAw ..
Kojq Kojq Git Git dyiKAw ..
(pMnw 838)
auh swirAW dIAW b`uDIAW dw swKSI, cyqn, dRStw,
pwrKnwnk pwrKu Awip ijin Kotw Krw pCwixAw ..
(pMnw 144)

jo Koty AOr Kry iKAwlW nMU dyKdY, jwxdY, tYp krdY,


auh sB dy ihrdy dy iv`c pRmySr bYTY gw[ jgq ip`CoN
hoieAY gw, ieh pRmySr pihly sIsdyv somX iedm AgR AwsId eyk myv AdvqIXM[
qsmwd sq: sj`wXq ..
(CWdogX aupniSd A 6 K 2 mMqR 1)

ieh pihly eI siq sI, ieh nvW siq nhIN hoieAw[


ieh siq hI qyry ihrdy 'cGt Gt mY hir jU bsY sMqn kihE pukwir ..
khu nwnk iqh Bju mnw Bau iniD auqrih pwir ..
(pMnw 1427)

eyhI, qyry ihrdy dy iv`c 'hir jU' bYTY, ijhVw pihly


eI siq sI, auh siq qyrw Awpxw-Awp hY, auh qyrw

46

46 of 171

AMqr-Awqmw hYAMqr AwqmY bRhmu n cIin@Aw mwieAw kw muhqwju


BieAw ..
(pMnw 435)
gurU swihb kihMdy, Eey qyrw AMqr-Awqmw pRmySr hY
pr qUM cIinAw (pCwixAw) nhIN[
mwieAw kw muhqwju BieAw ..
qyrw mn, mwieAw dI muhqwjqw myN cilAw igAw,
auh pRmySr dy snmuK nhIN hoieAw[ auh mwieAw dy loB
dy iv`c mn, snmuK nhIN hoieAw[ qusIN dyKdy hoN Awpxy
AMdr, A`TW pihrW 'c ikMnW icr mn pRmySr dy snmuK
huMdY qy ikqnw icr mn sMswr dw mnorwj krdY, ieh qW
QuAwnUM pRiqAkS hYgw[ eys krky, auh qyrw AMqrAwqmw, cyqn, pRmySr, prIpUrx ivAwpk sI pr qUM nw
cIinAwcInq cIqu inrMjn lwieAw ..
khu kbIr qO AnBau pwieAw ..
(pMnw 328)
jd cIn ky ic`q nUM, kbIr swihb kihMdy, inrMjn dy
nwl joiVAw[
khu kbIr qO AnBau pwieAw ..
auh, ijhVw Awpxw-Awp sI auh iQAw (l`B) igAw[
Awpxw-Awp AnuBv eI huMdY, hor ku`C nhIN hMudw[ auh
AnuBv igAwn ijhVw sI, auh Awpxw-Awp kbIr
kihMdw, mYnUM iQAw igAw, mYnMU pRwpq ho igAwijnI Awqmu cIinAw prmwqmu soeI ..
eyko AMimRq ibrKu hY Plu AMimRqu hoeI ..
(pMnw 421)

ijnHW ny Awqmw nUM cIn ilAw, auh prmwqmw eI ho

47

47 of 171

jWdy nyeyko AMimRq ibrKu hY


auh AMimRq dw ibRC AY qy AMimRq ho jweygw ijhVw
auhdy hyTW cilAw jweygw[ nwm dy nwl jIhdw mn iml
jygw, auhnUM nwmI iml jygw, auh pu`g jygw, auhdI mokS
hojygI[ auh sUPI PkIr Awqmw bwry kihMdy huMdy ny qy
bhuq ijAwdw kihMdy huMdy ny[ ie`k vwrI mYN bYTw sI
huiSAwrpur dy ijlHy 'c, ie`k Kyq 'c[ EQy huiSAwrpuroN
do mIeyN Aw gy, bVy sohxy sI lwiek, swP k`piVAW
vwly[ auh mYnUM kihMdy, sMq! ku`C suxw[ mYN aunHW nUM
suxwieAwkwhy ry bn Kojn jweI ..
srb invwsI sdw Alypw qohI sMig smweI ..
(pMnw 684)

ieh Sbd suxwey[ auh ie`k, dUey nUM kihMdw, TIk AY?
auh kihMdw, TIk AY[ mYN AwiKAw, mYnUM qW pqw nhIN kI
TIk AY? auh kihMdw, 'Kud snwSI Kudw snwSI' AY, ieh
aunHW dw m`q hYgw sUPIAW dw[ 'Kud snwSI Kudw snwSI'
AY[ jd q`k Kud dI 'snwSI', qusIN 'isAwx' nhIN kroNgy,
qd q`k QuAwnUM Kudw dI isAwx vI nhIN hoeygI[ qusIN
Awp dyKo, jd vI quhwfw iKAwl koeI auTdY, iKAwl
kho, ibrqI kho, sMklp kho, Es nUM dyKxy vwlw ie`k
cyqn eI huMdY [ hor koeI nhINdwnw bInw sweI mYfw nwnk swr n jwxw qyrI ..
(pMnw 520)

dwnw qy bInw qW sweIN AYN, hor qW koeI hY nhIN[


BweI vIr ishMu ny, ie`k jgHw qy iliKAY gw, AKy auh

48

48 of 171

sweIN sB dy AMdr swKSI-rUpyx ibrwjmwn hY pr lokW


nUM pqw nhIN l`gdw[ swirAW dy AMdr ijhVw swKSI hY,
auh sweIN ibrwjmwn hY[ swKSI qy bRhm do nhIN huMdyswKSI bRhm srUp iek nhIN Byd ko gMD[
rwg dvYS mqI ky Drm qw mYN mwnq AMD[
(inhcl dws,ivcwr swgr 2/12)

ieh b`D
u I dy DrmW nUM ijhVw iljw ky, sMswr dy Awh
ijMny kMm krdY, Bog krdY, aunWH nUM iljw ky r`b dy Gr
vwVdY[nw nw ieh iblkul glq hY[auh jd pRmS
y r QuAwnUM
iQAw jweygw qW QuAwfw Awpxy Awp hI mn swrIAW
vsqW qy ht jygw, Pyr qW qusIN p`g
u gy[eys krky, auh
ijhVw QuAwfy AMdr dyKxy vwlw, jwxny vwlw, pRmS
y r hY,
QuAwfy swry iKAwlW nUM dyKdY qy iKAwlW dy Bwv nUM vI
dyKdY qy ABwv nUM vI dyKdY, iKAwlW dIAW sMDIAW nUM vI
dyKdY, auh QuAwfw Awpxw-Awp, dRStw, swKSI, inrivkwr
pRmS
y r hY eys myN koeI S`k nhIN hY[eys krky, jd q`k
auhdy nwl QuAwfw mn nhIN c`lg
y w qd q`k ieh kMm nhIN
bxygw[ ijMny vI dunIAW dy dws Awey, cwhy kbIr AwieAw,
cwhy dwdU AwieAw, sRI gurU nwnk dyv Awey, DurNo ijMny vI,
eIsw, muhm
M d jo vI Awey, aunWH swirAW ny Kudw d`isAw[
aunWH swirAW ny Akwl purK d`isAw, aunWH swirAW ny
pRmS
y r d`isAw[ auh Awey vI eysy vwsqy pr jigAwsU
A`gy dyKxy vwlw, jwxny vwlw hovy qW auhdy pRqI aunWH ny
d`isAw, auh swP kihMdy ny[
c`l beI pVHtofI mhlw 5 ..
tofI rwg dy iv`c pMcm pwqSwh mhwrwj kQn krdy

49

49 of 171

ny ikRpw iniD bshu irdY hir nIq ..


hy ikrpw dy Kjwny pRmySr! mYN Awp dw dws AW[ myry
ihrdy dy iv`c in`q v`so[ in`q qW qusIN hoN hI pr myry
ihrdy qy kdy gYrhwzr nw hovohwzrw hzUr hY ik zwhrw zhUr hY [ (dsm gRMQ)
eys krky, myry ihrdy dy iv`c hr vkq v`so[ eyhI
myrI mMg hY, hy pRmySr Awp dy A`gy!qYsI buiD krhu prgwsw
Es bu`DI dw pRgws kro[ ikhVI dw? c`l A`gy lwgY pRB sMig pRIiq ..
ie`k pRmySr dy nwl pRIqI l`g jwey, auh b`uDI mYnUM
bKSo qy myrI pRIqI pRmySr nwl l`g jwey swic nwim myrw mnu lwgw .. logn isau myrw
TwTw bwgw ..
(pMnw 384)

ieh pMcm pwqSwh kihMdy, myrw mn pRmySr nwl


l`igAw hovy, dunIAW dw TwTw bwgw (au~prly mnoN ivhwr)
vI krW[ eys myN koeI hrj nhIN hYgw pr pRmySr qy
gYrhwjr ho ky nw krW[ eys krky, jd rivdws ny bVI
bynqI kIqI, auhnUM eISr pRwpq hoieAw[ auh kihMdw
(eISr) hux d`s? qUM qW bVw ivrlwp krdw sI? Ehny
(rivdws ny) swP kih 'qw swcI pRIiq hm qum isau jorI ..
qum isau joir Avr sMig qorI ..
(pMnw 659)
rivdws kihMdw hux myrI s`cI pRIq Awp dy nwl juV
'gI[ mYN swrI dunIAW nwloN qoV ky, Awp nwl joVI

50

50 of 171

AY[hux ik`Qy jwxY gw? hux qW mYN Awp dw dws AWdws qumwry kI pwvau DUrw
ijhVy qyry dws ny, ijMny vI dunIAW dy iv`c, gurU
nwnk swihb, kbIr swihb, dwdU jI ijMny vI dws ny,
aunHW dy mYN crnW dI DUV cwhMunw[ ikauN? aunHW ny mYnUM
pRmySr nwl imlwauxY gwqYfI bMdis mY koie n ifTw qU nwnk min Bwxw ..
Goil GumweI iqsu imqR ivcoly jY imil kMqu pCwxw ..
(pMnw 964)

qyry ij`fw, hy pRmySr! hor koeI nhIN hY, qUM ie`ko eI


hYN, qUM swirAW qy bVw hYN gw[ swirAW dw pUj hYN qy mYN
ie`ko eI Awp dy pws bynqI krdWqYfI bMdis mY koie n ifTw qU nwnk min Bwxw ..
(pMnw 964)

qUM myry mn nUM BwA igAw[ pMjvyN pwqSwh kihMdy qUM


myry mn nUM BwA igAwGoil GumweI iqsu imqR ivcoly jY imil kMqu pCwxw ..
mYN gurU rwmdws dy au~qoN dI kurbwn jwnW, ijs dI
ikrpw qy Awp mYnMU pRwpq hoe[
y eys krky, aunWH dI ikrpw
qy, aunWH dI eI bKiSS qy Awp mYnMU pRwpq hoe[
y pMcm
pwqSwh ny swP iliKAY gwsMqsMig AMqir pRBu fITw ..
nwmu pRBU kw lwgw mITw ..
(pMnw 293)
mYN, sMq gurU rwmdws dI ikrpw qy, Awpxy AMdr r`b
dyiKAw, hux mYN kdy auhnUM Bu`ldw nhIN[ hor qW dunIAW qy
eyho ijhw pdwrQ hY nhIN, ijhVw r`b nUM moh lvy[ koeI
vI bRhm igAwnI nhIN moihAw igAw, kbIr nUM nw iksy

51

51 of 171

ny moh ilAw[ eys krky BweI! ijnHW nUM imlky mYnUM


pRmySr pRwpq ho igAY, mYN aunHW qoN vI kurbwny jwnW[ auh
kOx sy? auh 'sMq' AY sRI gurU rwmdws mhwrwjpRym Bgiq auDrih sy nwnk kir ikrpw sMqu
Awip kirE hY ..
(pMnw 1388)
'sMq'u pMcwieq nhIN bxwaNudI hud
M I[ dunIAW dy rwjy,
mhwrwjy 'sMq'u nhIN bxwaNudy hud
M [
y 'sMq'u pRmS
y r Awp bxwauNdw
hud
M [
Y jd auh bKiSS kr idMd,Y ieh sMq bx jWdYjw kau ApunI krY bKsIs]
qw kw lyKw n gnY jgdIs ..
(pMnw 277)
auh hux lyKy'c nhIN rihMdw hYgw[ eys krky, pRmySr
sMq vI Awp bxwauNdw huMdYbRhm igAwnI sy jn Bey ..
nwnk ijn pRBu Awip kryie ..
(pMnw 272)
bRhm igAwnI vI qW EhI hoxgy, ijnHW nUM pRmS
y r Awp
krygw[ auh sB pRmS
y r dI bKiSS qy kMm hud
M y ny[ mYN, ie`k
dwn mMgdW gw, myry ihrdy 'c rho[ myrI pRIqI, Awp nwl
l`gI rhy, kdy myrI pRIqI nw t`uty[ kdy mYN Awp qy
gYrhwjr nw hovW dws qumwry kI pwvau DUrw
mYN Awp dy dwsW dI crn DUV pwvW[ mYN, gurU rwmdws!
Awp dy dws dy crnW dI DUV pweI qW eyQy phMuicAWmsqik ly ly lwvau ..
mYN Awpxy 'msqik' nUM auh DUV lwaunW gw, myrI swrI
ryKw imt jy gI[ myry swry krm k`ty jwxgy, jd sMq dw
drSn hojY qy sMq dI ikrpw hoj[
Y sMq ie`k h`QW pYrW vwly
r`b nUM eI kihMdy ny[ sMq, swDU koeI inrw k`piVAW nwl,

52

52 of 171

ByKW nwl nhIN hud


M w, auh qW bKiSAw ivAw hud
M Y gwmhw piqq qy hoq punIqw
AsIN, 'mhw piqq' sI, 'punIqw' piv`qR bx gy, Awp
sMq dI ikrpw qy, sMq dy aupdyS qy mhW piv`qR ho gyhir kIrqn gun gwvau ..
hux hrI dw kIrqn krWgy, hrI dy eI gux gwvWgygun gwvq qyyrI auqris mYlu ..
ibnis jwie haumY ibKu PYlu ..
(pMnw 289)
hux mYN Awp dw eI kIrqn krUMgw, Awp dy hI gux
gwaUNgw[ Awp dy gux gwauxy sy, myry swry rog ijMny kwm,
kRoD, loB, moh, mnorwj c`ky jwxgy[ mYN, is`Dw Awp dw
dws ho igAWAwigAw qumrI mITI lwgau

jo quDu BwvY sweI BlI kwr ..


qU sdw slwmiq inrMkwr ..
(pMnw 3)
hux Awp dI AwigAw mYnUM im`TI lgdI AY[ jo vI
AwigAw krdy EN, auh Awp dI AwigAw hux mYnUM im`TI
lgdI AYkIE quhwro Bwvau ..
hux 'hukmI', mhwrwj jo Awp krdy hoN, mYnUM auh
BwaNudY gwsrb BUq Awip vrqwrw ..
srb nYn Awip pyKnhwrw ..
sgl smgRI jw kw qnw ..
Awpn jsu Awp hI sunw ..
Awvn jwnu ieku Kylu bnwieAw ..
AwigAwkwrI kInI mwieAw ..

53

53 of 171

sB kY miD Ailpqo rhY ..


jo ikCu khxw su Awpy khY ..
(pMnw 294)
hukmI dw hukm c`lygw[ hukm dy iv`c ijhVw nU-n`c
krygw, auh Bwxy qoN au~KV jygw, auh Bwxy qoN Alihdw ho
jygw[ ieh bVw AOKw kMm AYN[ ieh pRymw BgqI AY[ ieh
'sMq miq' AY, 'sMq miq' eysy nUM eI kihMdy nyjo qU dyih qhI iehu iqRpqY
jo mYnUM dyvoNgy, mYN Esy qy iqRpq hojMUgw[ mwieAw SkqI
jo AY, ieh swrw kMm krdI AY pr hukmI qy Alihdw ho
ky kdy nhIN krdI, mwieAw qW auhdy hukm 'c AY[ ieh
qW viSSt ny AicMq SkqI qy jor lwieAw[ ieh AicMq
SkqI AY[ ikaNu? iehdw kwrj qW swrw idsdY, ieh
idsdI nhIN hY[ ie`k bohV dw bIj huMdY, auhdy qy ikMnW
bohV bx jWdY, ieh ikMnI AjIb bwq hY[ qy qusIN, ieh
ijMny Awpxy srIr bxy ny, ieh ijhVI cIj qoN bxy ny,
ieh QuAwnUM pqw eI AY[ ikauN? ieh pRmySr dI AicMq
SkqI kMm krdI hY[ pRmySr dI AwigAw qy Alihdw
ieh kMm nhIN krdI qy hukmI dy hukm iv`c kMm krdI
AY[ eys krky, hukmI qy kdy bymu`K nhIN hoxw cwhIdwjo qU dyih qhI iehu iqRpqY
jo Awp mYnUM ikrpw krky bKiSS kroNgy, mYN auhdy
iv`c bVw pRsMn hW, bVw KuS hW[ jo Awp ny id`qw, mYN
auhdy iv`c eI bVw pRsMn hWAwn n kqhU Dwvau ..
mYN, Awp nUM C`f ky, Awp dw drvwjw C`f ky, hor
drvwjy qy nhIN jwaUNgw[ mYN, hy pRmySr! Awp dy dr nUM
C`f ky, hor lokW dy drW qy nhIN jwaUNgw-

54

54 of 171

sd hI inkit jwnau pRB suAwmI


auh sdw rihx vwlw siq-srUp, auh siq, ic`q, AnMd,
hr vkq hwjrw-hjUr, auh ijhVw 'suAwmI' AY mwlk,
Es nUM mYN smJ ilAw[ auh sdw eI AY, auh isRStI qy
pihly vI sI, hux vI hY[ isRStI dy Awid, AMq myN vI
rhygw, mhW-prlo myN vI rhygw[ eys krky, Es pRmS
y r nUM
mYN 'suAwmI' mwlk jwxdW[ auh myrw mwlk AYsgl ryx hoie rhIAY ..
swry jo pRmS
y r dy pYdw kIqy vy ny jIv, aunWH dy crnW dI
DUVI ho ky rhIey[ swirAW dI syvw krIey, jYsy BweI Gn`eIey
ny syvw kIqI, jd dsm pwqSwh ny bKiSS kIqI[ auh
kihMdw, jI mYN koeI syvw nhIN kr skdw? mYN kI krW? auhnUM
kihMd,y qUM mSk c`k lY, grmI dw mhInw hY, ikMnI Dup
` AY,
jl ipAw[ auh ihMd,U muslmwnW, is`KW swirAW nUM ipAweI
igAw[ jd auh pTwx igAw ropV vwlw pMj sO pTwx lY ky,
beI mYN jW qW dsm pwqSwh nUM PV ky ilAwaUNgw qy nhIN mYN
isr ilAwaUN[ auh inXm krky quirAw qy auh AYnW j^mI
hoieAw,auhdy h`Q vI nw ih`lx[ auh kihMdw, pwxI! jl!
pwxI! BweI Gn`eIAw B`j ky AwieAw[ Ehny jd AYN mSk
kIqI, auh kihMdw, myry qW is`Kw h`Q au~Tdy nhIN[ ie`k h`Q
auhdy mUh
M nUM lwieAw qy ie`k mSk dy nwl pwieAw[ auhnUM
jl iplwieAw qy AYnNy 'c aunWH ny iSkwieq kr 'qI sI is`KW
ny gurU pws[ ieh jI koeI KuPIAw hY, ieh jI koeI sUhIAw hY,
Plwnw, iDmkw[ aunWH AwiKAw, ilAwau bulwky[ ijMnW icr
auhnUM pwxI nhIN iplwieAw, auqnI dyr EQoN BweI Gn`eIAw
ih`ilAw hI nhIN[ jd auh gey, aunWH AwiKAw, ikauN BweI!
qYnMU bulwieAw, qUM AwieAw nw? (is`K kihMd)y AKy, dyKo jI

55

55 of 171

hukm AdUlI krdY[ Ehny swrI hwlq d`sI beI Awh hwlq
sI mhwrwj, mYN jl ipAwauNdw sI, Awp dw hukm sI qy mYN
auhnUM pUrw jl ipAwauNdw sI, myrw ie`k h`Q auhdy mUh
M nUM
lwieAw ivAw sI qy ie`k nwl (jl) pwauNdw sI, auh bhuq
jKmI ho igAw sI[ gurU swihb kihMd,y Awh lY ie`k (mlHm
dI) f`bI qy ie`k lY lY p`tI, ijhVw bhuq j^mI hov,y auhdy
mlHm lw ky, p`tI vI bMnH idAw kr, koeI hrj nhIN[ eys
krky, BweI swirAW dI DUV, swirAW 'c pRmS
y r dyKxw, ieh
ie`k bVI au~cI bwq hY[ eyQy jw ky AwdmI pug
` jWdY, swrw
rs pRwpq ho jWdYswDU sMgiq hoie prwpiq
ieh cIj swDU dy sMg qy pRwpq hoeg
y I, ijhVw bKiSAw
ivAY gw[ bKiSAw ivAw eI bKS skdY[ kbIr bKiSAw
ivAw sI, Ehny ikMny bKSy[ gurU nwnk bKiSAw ivAw
sI, ikMny bKSy[ dwdU bKiSAw ivAw sI, ikMny bKSy[
eIsw bKiSAw ivAw sI, ikMny bKSyy[ aunHW swDUAW dI
DUV dy nwl eI, ieh qYnUM pRwpq hoeygIqw pRBu Apunw lhIAY ..
qW BweI, Awpxy pRmySr nUM pRwpq hoeyNgw[qW qYnUM
Awqmw-pRmwqmw pRwpq ho jygw, eyQy jw kysdw sdw hm Cohry qumry
AsIN sdw eI Awp dy Cohry (b`cy) AW, ieh bWgr dI
bolI AY[ Awp dy Cohry AW, Awp dy b`cy AWqU pRB hmro mIrw ..
hy pRBU, hy pRmySr! qUM myrw mwlk hYN, hor myrw mwlk
koeI nhIN[ mwlk qMU ie`ko eI hYN swrI isRStI dw[ ihMdU,
muslmwn, is`K jo vI hY, mwlk (sB dw) ie`k hY, ieh

56

56 of 171

inXm hY[ jy mwlk ie`k nW huMdw qW gurU swihb eykw (1)


nw ilKdy eykw eykMkwru iliK dyKwilAw [
aUVw EAMkwru pwis bhwilAw [ (BweI gurdws jI)
ieh, BweI gurdws ny iliKAweykw eykMkwru iliK dyKwilAw [
mYnUM ie`k DnOly kihMdw, jI Awh gurduAwry dy Awly
duAwly
,
ikauN iliKAY ienHW ny? auh sI
kOminst[ mYN AwiKAw, qYnUM nhIN pqw? auh kihMdw, mYnUM
nhIN pqw[ mYN dyKdW beI ikauN iliKAY ienHW ny[ mYN
AwiKAw, ieh ijhVw eykw (1) hY, ieh qW hY r`b qy
Awh ijhVw Em hY, ieh hY nwm[ gurU swihb ny
AwiKAw hY ieh nwm nUM PVky eyky (1) kol phuMc jIN qy
qUM phuMc igAYN? auh kihMdw, mYN qW hor eI pwsy Ps
igAw[ swP j`t sI k nW POjI[ auh kihMdw, mYnMU qW hor
eI pwsy ienHW ny pRyr ilAw, myry qy bVI glqI hoeI[qy mYN
ikhw qyrw KihVw qW eyky kol jwky C`utxY[ kihMdw hW jI,
eyky kol eI jwky Cu`txY[ mYN AwiKAw, hux? kihMdw, hux
mYN eyky kol hI phucUM, C`f dyaUN swirAW nUM[ eys krky,
nwm nUM lY ky nwmI dy pws phuMcxY[ eyQy jwky iehdy qy
bKiSS hoxI AYN[ iehny pu`g jwxY, AYvyN koeI nhIN pu`gxwnwnk bwirk qum mwq ipqw
gurU Arjn dyv jI 'c ikMnI inMmrqw! kihMdy, AsIN
'bwirk' hW, hy pRmySr! qUM swfw mwqw ipqw hYNmuiK nwmu qumwro KIrw ..
ijhVw Awp ny swnUM nwm dy 'qw, ieh bVw eI im`TY
gw[ KIr sB sy cMgI huMdI AY, du`D sB sy cMgw huMdY,

57

57 of 171

ipAwrw hMudY[ Awp dw nwm, mYnUM bhuq ipAwrw l`igAY,


hux mYN nwm nhIN Bu`ldwnwm sMig ijs kw mnu mwinAw ..
nwnk iqnih inrMjnu jwinAw ..
(pMnw 281)
nwmu sMgI so min n bswieE ..
Coif jwih vwhU icqu lwieE ..
(pMnw 715)
ijhVy pdwrQ C`f ky jwxy ny 'mn' nUM qusIN auhdy nwl
joV ilAw, jIhdy pws jwxw sI, auhnUM Bu`l gey qy moh'c
Aw gy[ eys krky, gurU swihb kihMdy, beI! swfw qW
mwlk vI EhI hY[ swnUM, nwm nwloN im`TI cIj hor koeI
nhIN l`gdI hY[ ie`k PrId dw audwhrx hYN[ jd PrId
AwieAw C`qI (36) swl qp kirAw, Awky bYTw[ auhdI
mwqw ny AYnW ipAwr kIqw, du`D, KMf swrIAW im`TIAW
cIjW r`K 'qIAW[ kihMdI, jMgl 'c kdy imlIAW ny
AYhIAW jyhIAW? qUM jMgl 'c jwnYN[ auh kihMdwPrIdw skr KMfu invwq guVu mwiKEu mWJw duDu ..
sBy vsqU imTIAW rb n pujin quDu ..
(pMnw 1379)

PrId kihMdw, mwqw qYN r`b dw suAwd nhIN dyiKAw[


mYN, Kvwjy dy pws r`b dw suAwd dyK ky AwieAW gw[
ieh swrIAW vsqUAW im`TIAW ny pr r`b ijMnI im`TI
cIj koeI nhIN, nwm ijMnI ipAwrI hor koeI cIj nhIN
hY[ipClI pMkqI pVHdy BweI sdw sdw hm Cohry qumry qU pRB hmro mIrw ..
nwnk bwirk qum mwq ipqw muiK nwmu qumwro KIrw ..
bolo siqnwmu sRI vwihgurU !
q

58

58 of 171

siqgur pRswid]

55
soriT mhlw 5 ..
geI bhoVu bMdI CoVu inrMkwru duKdwrI ..
krmu n jwxw Drmu n jwxw loBI mwieAwDwrI ..
nwmu pirE Bgqu goivMd kw ieh rwKhu pYj qumwrI .. 11..
..
hir jIau inmwixAw qU mwxu ..
incIijAw cIj kry myrw goivMdu qyrI kudriq kau kurbwxu ..
rhwau ..
jYsw bwlku Bwie suBweI lK AprwD kmwvY ..
kir aupdysu iJVky bhu BwqI bhuiV ipqw gil lwvY ..
ipCly Aaugx
u bKis ley pRBu AwgY mwrig pwvY .. 2
..
2..
hir AMqrjwmI sB ibiD jwxY qw iksu pih AwiK suxweIAY ..
khxY kQin n BIjY goibMdu hir BwvY pYj rKweIAY ..
Avr Et mY sglI dyKI iek qyrI Et rhweIAY .. 3
..
3..
hoie dieAwlu ikrpwlu pRBu Twkuru Awpy suxY bynq
M I ..
pUrw sqguru myil imlwvY sB cUkY mn kI icMqI ..
hir hir nwmu AvKdu mu i K pwieAw jn nwnk
suiK vsMqII..
.. 4
..
4..
(pMnw 624)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, imhr krky bolo siqnwmu


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU !! c`l jI -

59

59 of 171

soriT mhlw 5 ..
pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv mhwrwj, r`bI
bwxI jo aunHW nUM pRwpq hoeI AY, Es dw kQn krdy nygeI bhoVu bMdI CoVu inrMkwru duKdwrI ..

Drin ggn nv KMf mih joiq srp


U I rihE Bir ..
Bin mQurw kCu Bydu nhI guru Arjunu prqK hir ..
(pMnw 1409)

auh pRiqAkS hrI dw srUp nysoriT mhlw 5


pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv mhwrwj, r`bI
bwxI dw kQn krdy nygeI bhoVu bMdI CoVu
'bMdI CoVu', kbIr swihb dw nwm vI hY[ 'bMdI CoVu',
sRI gurU nwnk swihb dw nwm vI hY[ 'bMdI CoVu', dwdU dw
nwm vI hY[ ijhVy 'bMdI CoVu' hox, aunHW nUM 'bMdI CoVu'
kihMdy ny[ gurU hrgoibMd swihb jd gvwlIAr dy iklHy
dy iv`c gey[ bwdSwh ny ku`C hor kIqw sI, ho ku`C hor
igAw[ bwdSwh dw mqlb sI beI iklyH dy iv`c mhwrwj
AnUSTwn (ivDIv`q jp) kro, ijs vwsqy swry sMswr dw
Blw hovy pr auhdy AMdr T`gI sI ku`C hor sI beI iklHy
'c cly jweyNgy, swry aup`dr bwhrly imt jweyNgy[ mYnUM
koeI ku`C nhIN khygw pr ault ho igAw[ jd bwdSwh dy
BwA dI bxI, Es ny joqSIAW nUM, mnImW nUM, Awpxy
AihlkwrW nUM d`isAw, rwq myry nwl Awh ibrQw hoeI[
aunHW AwiKAw suPnw huMdY[ suPny keI pRkwr dy huMdy ny[
pr dUsry idn jd jyTw purwxw gey, auh PiVAw qW
auhnUM pu`iCAw[ Ehny AwiKAw, A`j mYnUM mwP kr ida,u

60

60 of 171

mYN Bu`l igAw[ Pyr aunHW ny bulwieAw, auh kihMdy, jI!


vihm huMdY[ auh kihMdw, vihm nhIN hMudw, swKSwq AY[
vihm nhIN eyh hYgw, myry nwl jo bIqI AY, mYN mwPI mMg
ky Cu`itAW[ Es vkq Pyr (bwdSwh) gurU swihb dy pws
gey, AwigAw leI beI Awp mhwrwj jw skdy hoN[
bvMjw (52) rwjy kYd sy EQy[ aunHW dI Kwqr eI gurU
swihb gey sy, eyh guhj bwq nUM mhWpurS jwxdy huMdy ny
[ aunHW dI bVI bynqI sI, Ardws sI eISr A`gy[ hux
Es vkq qW swKSwq eISr dunIAW iv`c EhI sy[ auh
gey qy bwdSwh ku`C hor smiJAw qy auh k`uC hor pRXojn
nUM gey sy[auh (bwdSwh) kihMdw, mhwrwj! Awp vwsqy
ie`k hwQI Aweygw iSMgwirAw ivAw, ie`k sdwgr POj
dw Aweygw[ Awp nUM siqkwr dy nwl iljwieAw jweygw[
auh (52) rwijAW ny AwiKAw, mhwrwj swfw Pyr hux kI
hwl hoaU? ijqnI dyr Awp eyQy rhy,bVw siqsMg
hoieAw,bVy Bojn KwDy, bVw s`uK hoieAw, swfy swry duK
Bu`l gey sy qy hux swfw hwl ? auh kihMdy, QuAwnUM AsIN
nwl lY ky c`lWgy[ jd Pyr bwdSwh v`loN do Aihlkwr
gey, aunHW ny AwiKAw, mhwrwj Awp ikrpw kro[ auhny
(gurU jI ny) AwiKAw, ijqny rwjy ny, swfy nwl jwxgy[
ienHW dI bMdI AsIN k`t ky nwl iljwvWgy[ auhny AwiKAw
'siq bcn'[ ijqny Awp dw lV PVky, Awp nwl cly
jwx, auh swry Awp dy nwl ey jwxgy[ bvMjw rwjy sy qy
bvM j w klIAW (lVIAW) vwlw eI co l w smwieAw
(islwieAw)[ AjW q`k auh 'GufwxI' (ipMf ijlHw
luiDAwxw) ipAw hYgw, AsIN vI dyiKAY, hux qW auh
SISy 'c idKwauNdy ny[drjI nUM ieh ikhw igAw beI

61

61 of 171

bvMjw klIAW vwlw ie`k colw isauN dy[drjI qy glqI


ho gI, pMjwh l`gIAW, do rih gIAW[ jd gurU swihb
c`ly, auh do rih gey[ ie`k iblwspur dw rwjw sI ijs
ny kIrqpur id`qw sI gurU swihb nUM, ie`k hor sI[ aunHW
ny Pyr do klIAW KolHIAW, aunHW nUM PVweIAW[ swirAW nUM
nwl lY ky bVy siqkwr dy nwl auh Awey[Es vkq qy
CyvyN pwqSwh dw nwm 'bMdI CoVu' pY igAw, ikauNik aunHW
ny bMdI qy CuVwey[ Pyr Es rwjy (iblwspur dy) ny aunHW nUM
bynqI kIqI ik kIrqpur Awp nUM mYN Arpx kr 'qw,
myrI irAwsq 'c Tihro, CyvyN pwqSwh nUM kihMdw[ Pyr
CyvyN pwqSwh, kIrqpur Tihry[ 'bMdI CoVu' pRmySr hY[
auh kdI kdI srgux ho ky vI 'bMdI CoVu' ho jWdY[ jYsy
kbIr, gurU nwnk, dwdU, eIsw, muhMmd vgYrw jo r`b dy
bKSy vy ny, auh A`gy bKS idMdy ny[ 'bMdI CoVu' auhnUM
kihMdy ny, jo bMdI CuVweygeI bhoVu bMdI CoVu
jd 'bMdI CoVu' dI Srx pey[ ijhVI clI geI sI
aumr, auh vI vwps Aw geI[ sPl jo ho geI, igAwn
jo ho igAw, mukqI jo ho geI[ jd swfI aus jgHw qy
'bMdI CoVu' dy crx pey, auh swfI geI vI AwXU, ijhVI
byArQ sI iviSAW dy iv`c, auh vI sPl ho gI[ ikauN?
bKSy jo gey, bKiSS ho gI[ eys krky, auh 'bMdI CoVu'
pRmySr dI bKiSS ibnW, jIv Cu`t nhIN skdw[ hor
koeI jIv nUM aupwA nhIN[ cwhy ikqnw eI aupwA kry,
auh glq AY[ jd ieh pRmySr dI Srx pY jygw jo srix AwvY iqsu kMiT lwvY iehu ibrdu suAwmI
sMdw ..
(pMnw 544)

62

62 of 171

Pyr iehdI swrI AwXU sPl ho jygIinrMkwru duKdwrI ..


kihMd,y swry d`K
u W dy k`tx vwlw ie`k inrMkwr hY[ ijMny
iehdy d`K
u ny, swry duK
` W dw k`tx vwlw ie`k inrwkwr
pRmS
y r hY[jd iehdI ibrqI inrwkwr dy nwl ie`k hojg
y I,
jd eys nUM ibbyk hojg
y w beI ibrqI qy lw ky swrw sMswr
im`iQAY qy dRStw, swKSI, cyqn, siq AY, auh AwpY gw qy
Pyr eys dy swry duK
` nws ho jweyNgy krmu n jwxw Drmu n jwxw
mYN krmW DrmW nUM nhIN jwxdw sI, nw mYN krmW
DrmW dy rsqy ipAW[ mYN qW ie`k pRmySr 'bMdI CoVu' dI
Srx pY igAw[ jYsy rwjy, CyvyN pwqSwh dI Srx pY gey
sy swry Aw ky, beI Awp cly jweyNgy, Ab swnUM Cuufwaux
vwlw dunIAW 'c koeI nhIN[ eys krky, mYN ie`k pRmySr
inrMkwr dI Srx leI AYloBI mwieAwDwrI ..
qy mYN loBI vI sI qy mwieAwDwrI vI sIgw[ myrw mn
pihly AYsw sInwmu pirE Bgqu goivMd kw
pr myrw nwm pY igAw sI goibMd dw Bgq, goibMd dw
Bgq myrw nwauN pY igAw sIgw[ goibMd ny myry qy bVI
BwrI ikrpw kIqI qy myrI ijhVI geI vI AwXU sI auh
'bhoVu' (bhuV) muVky Aw gI, ieh sPl ho gIieh rwKhu pYj qumwrI ..
ieh Awp ny hmwrI pYj r`KxI AYN[ ieh myrI ie`jq dw
suAwl nhIN[ ieh Awp hI hmwry rKSk hoN[ mYN Awp dI
SrxwgqI hW[ mYN Awp dw Bgq hW, Awp dw dws hW s`cy

63

63 of 171

idloN[
hir jIau inmwixAw qU mwxu ..
hy hrI jI! mYnUM ieh pqw l`g igAw, jIhdw koeI
mwx krn vwlw nw hovy, auhdw mwx qUM krw idMnYN gw, qyry
iv`c ieh qwkq hY[ jIhdw mwx koeI nhIN sI krdw,
QuAwfy swmHxy ieMdrw nUM kI kihMdy sy, auhI QuAwfy swmHxy
ieMdrw nUM kI kihx l`g gy[ ieh sB pRmySr dI ikrpw
hY[ jd pRmySr dI ikrpw jIv qy ho jY, Pyr auh jIv
sPl ho jWdYincIijAw cIj kry myrw goivMdu
jIhnUM koeI pu`Cdw nw dunIAW dy iv`c hovy, auhnW nUM
auh cIj kr idMdY, ie`k igxqI 'c ilAw idMdY[auhnUM
lok mMnx l`g jWdy nyqyrI kudriq kau kurbwxu .. rhwau..
..
mYN qyrI kudrq dy au~qy kurbwx jwnW, qyrI kudrq 'c
AYnIN qwkq hY[ ieh Awp dI ikrpw duAwry eI sB ku`C
is`D huMdYgwjYsw bwlku Bwie suBweI
ijho ijhw bwlk Cotw ijhw qy suBwvk hI jYsy auhdw
suBwA huMdYgwlK AprwD kmwvY ..
auh mwqw dy D`Py vI mwrdY, auhdy lIVy vI PwVdY, jo
vI, ijMny auh AprwD krdY gw kir aupdysu iJVky bhu BwqI
mwqw, auhnUM aupdyS krdI AY, bhu BWqI iJVkdI
AY[ AYs lot pRmySr bKiSMd hY, auh Bgq dy swry
Aaugux bKS ky Awpxy nwl imlw lYNdY gw-

64

64 of 171

bhuiV ipqw gil lwvY ..


qy auh pRmySr Awpxy nwl imlw lYNdYgw[punHW (Pyr)
auhnUM pRmySr Awpxy nwl imlw lYNdY ipCly Aaugux bKis ley pRBu
pRBU ny swry Aaugx
u ipCly bKS'qy[ kIhdy nhIN bKSy?
sDny ksweI dy, s`jx T`g dy, gnkw dy,Ajwml dyAjwmlu pwpI jgu jwny inmK mwih insqwrw ..
(pMnw 632)

kihMdy, ie`k inmK dy iv`c auhdw insqwr kr dIAw[


swry lok auhnUM pwpI jwxdy sy[ eys krky, jd pRmySr
dI ikrpw ho jY qW swry Aaugux bKSy jWdy ny, auh gl
myN lw lYNdY, nwl imlw lYNdY[ QuAwnUM pqw nhIN? ibDI
cMd ie`k bVw BwrI cor sI, fkYq vI sI[ EQy ie`k is`K
gurU dw bKiSAw vw 'AdlI' sI, Jbwl (jgHw) auhdw
nwaNu hYgw[ EQy ie`k bVw toBw sI, hux qW qlwA bx
igAw[ EQy bih ky Bjn krn l`g ipAw qy bVw lokW nUM
suDwirAw[ kQw krdw sI, dunIAW AwauNdI sI[ auh
ibDI cMd swirAW nUM kihMdw huMdw, lok swry eI kmLy ny,
ikauN swD kol kQw suxn jWdy ny[ mYN nIN jWdw, mYN ie`k
idn nhIN igAw[auh sb`b AYsw bixAw, auh kQw krdw
sI, dunIAW bYTI suxdI sI[ Ehny (ibDI cMd ny) mhIAW
(m`JW) k`FIAW (corI kIqIAW) qy k`F ky jd lY igAw qy
ip`CoN j`t Aw gy[ aunHW j`tW ny nyVy Aw ky jd ibDI cMd
nUM dyiKAw, auh mhIAW (m`JW) C`f ky sBw iv`c jw bYTw[
auh mhIAW toBy iv`c vVgIAW[ jd auh j`t, sMq (AdlI)
kol gey, aunHW ny AwiKAw, jI QuAwfI sBw dy iv`c swfw
cor AY, mhIAW k`F ky ilAwieAY[ Ehny AwiKAw, A`Cw

65

65 of 171

BweI[ auh bVw mhWpurS sI BweI! 'AdlI'[ Es ny


ibrqI sm krky dyiKAw[ auh kihMdw, AYs vkq beI
cor koeI nhIN[ Es smNy auh (ibDI cMd) ijAwdw siqnwmu
jpdw sI CyqI-CyqI, bhuq jpdw sI[ Ehny AwiKAw,
AYs vkq nhIN cor[ auh kihMdy, hY Awp dI sBw 'c[
(sMq kihMdw) QuAwfw kI pRXojn AY? AKy, jI mhIAW
k`F ky ilAwieAY swfIAW[ ik`Qy ny? AKy auh swhmxy
toBy 'c ny[ Ehny AwiKAw, mhIAW lY jwau, swfI g`l
mMn lau[ auh kihMdy beI sMq kihMdy ny, auh (m`JW) lY
gey[ swrI dunIAW (siqsMg 'coN) au~T ky clI geI, auh
nhIN au~iTAw, ibDI cMd nhIN au~iTAw[ sMqW ny AwiKAw,
jwh gurmuKw! ikauN bYTYN gw? auh kihMdw, jI! jW qW
AwauNdw nhIN sI jW hux jwxw nhIN[ mYN, AwieAW kdy
A`j q`k? qy hux jwxw nhIN[ mYnUM qusIN A`j bKiSAY[
auh j`t mYnUM ku`tdy vI, mwrdy vI qy jo ku`C krdy[ Awp
ny bKiSAY, mYN nhIN hux jWdw[ auh kihMdy, qYnUM mYN nhIN
bKiSAw, qYnUM pRmySr ny bKiSAY[qUM nwm pRmySr dw
jpdw sI ik myrw? AKy jI mYN siqnwm jpdw sI swry
jor nwl [AKy Pyr? siq qW pRmySr AY! qYnUM siq
pRmySr ny bKiSAY BweI! AsIN nhIN bKiSAw[ qYN,
auhdw nwm jipAw, nwm jpxy sy qUM bKiSAw igAw[ mYN,
jI! hux eyQy syvw krUMgw, ieh myry au~qy ikrpw kro [
kihMdy, AsIN ieh bKiSS lY ky AweyN AW gurU Arjn
dyv qoN,ieh ikrpw swfy qy aunHW ny kIqI AY[ qUM EQy
cilAw jwh[ ibDI cMd cilAw igAw[ gurU swihb
kihMdy, Aw igAw? AKy, jI! Aw igAw[ kihMdy, swry
lMgr dw Awtw qYN guMnHxY gw[ auh kihMdw, jI siq bcn!

66

66 of 171

bVw Awtw guMinHAw, bVI syvw kIqI, JwVU mwirAw[Es


nUM gurU Arjn dyv ny Pyr bKiSAw, auhdy auqy bVI
bKiSS kIqI[ gurU swihb bwhroN Awey sy, ibDI cMd ny
ip`Cy h`Q krky, gurU swihb dy crnW qy m`Qw lw 'qw[
ikauN? auh Awtw guMnHdw AwieAw sI, Awty vwly h`Q sy[
jd gurU swihb dy crnW qy m`Qw l`igAw, aunHW dI crn
DUV l`g gI[ auh kihMdy, nIvW ho, auh QoVw au~cw sI,
auh hoieAw, aunHW ny ryKw hI imtw 'qI corI dI[ Ehny
bVI syvw kIqI[(CyvyN pwqSwh vyly) GoVy ilAwieAw,
duSwly ilAwieAw qy jd auh lYky AwieAw qW gurU swihb
ny AwiKAw CInw gurU kw sInw [
auhnUM Awpxy gl nwl lw ilAw, swrI bKiSS kr
'qI[ eys krky BweI! jd pRmySr gl nwl lw lvy qW
swrI bKiSS kr idMdY gw[ auh pRmS
y r AYhw ijhw ikrpwlU
dieAwlU hY[ Es qy ibnW hor koeI bKiSMd nhIN hYjw kau ApunI krY bKsIs ..
qw kw lyKw n gnY jgdIs ..
(pMnw 277)
ibnW pRmySr qy bKiSS nhIN huMdI, cwhy auh inrgux
rUp qy kry, cwhy srgux rUp qy kryinrgunu Awip srgunu BI EhI ..
klw Dwir ijin sglI mohI ..
(pMnw 287)
auh bKSxy vwlw pRmySr hYipCly Aaugux bKis ley pRBu
pRBU ny ipCly swry 'Aaugux' bKS 'qy ibDI cMd dyAwgY mwrig pwvY ..
A`gy is`Dy nwm dy mwrg 'c pw 'qw[ nwm nwl, auhdw

67

67 of 171

mn joV 'qw, gurU Arjn dyv nyhir AMqrjwmI sB ibiD jwxY


rwKw eyku hmwrw suAwmI ..
sgl Gtw kw AMqrjwmI ..
(pMnw 1136)
swirAW dy AMqr bYTw jmn krdY (jwxdY) auh pRmS
y r[
QuAwfIAW swrIAW ibrqIAW nUM dyKdY, QuAwfy iKAwlW nUM
dyKdY, qy iKAwlW nUM bdl vI idMdYgw qy tYp vI kr
idMdYnwnk pwrKu Awip ijin Kotw Krw pCwixAw ]
(pMnw 144)

auh Awp pwrK AY QuAwfy mn dw, hor QuAwfy mn dw


koeI pwrK nhIN[ mn QuAwfw vwSnw dy nwl eI cldY,
hor mn nUM clwaux vwlw nhIN[ jyhI ijhI QuAwfI vwSnw
hoeygI, auihAw ijAw hI QuAwfw Purnw hoeygw, ieh qusIN
dyK lYxw Awp[ ijhVI vwSnw QuAwfI hoaU, auhdy Anuswr
eI QuAwfw Purnw hoaU[ auhdI vwSnw hor hY qW auhdw
Purnw hor hoeygw[ QuAwfI vwSnw hor qW Purnw hor
hoeygw[ jd q`k QuAwfy AMdr vwSnw hYvwsnw bDw AwvY jwie ..
(BweI gurdws)
ieh, BweI gurdws ny iliKAY[ qd q`k qusIN ieh nw
ikho beI QuAwfI mukqI hojU[ vwSnW qW AMdr BrIAW
peIAW ny QuAwfy qy mukqI kYsy ho jygI? qy vwSnw qy
Alihdw, pRmySr dI bKiSS eI kr skdI AY[ jd
ieh bKiSS kr dvy qW iehdw nwm dy nwl mn juV
jWdY[ jd nwm dy nwl mn juV jY qW vwSnW nhIN
au~TxgIAW[ mn qW pRmySr dy nwm nwl ie`k ho igAw,
hux vwSnwvW dI QW nwm Aw igAw[ ieh qusIN AMdr

68

68 of 171

iKAwl kirE, jd nwm AMdr Aweygw qW vwSnw koeI


nhIN hoeygI Es vkq[ ieh qusIN Awp iKAwl kirE,
iksy nUM pu`iCE nw[ jd QuAwfw mn, nwm dy nwl ie`k
hojU, QuAwnUM nwmI pRwpq hojU[ auh AYs mwrg pweygw,
auh pRmySr jd QuAwfy qy ikrpw krygw[ auh kI ikrpw
krygw? nwm dy mwrg pw dygw QuAwnUM[ pihlW QuAwfw
mn, vwSnw dy Anuswr c`lygw, qusIN dyKxw Awp[ijho
jyhI vwSnw hoeygI, Ehw ijhw QuAwnUM supnw AwauUgw[ jyho
jyhI vwSnw hoeygI, Eho jyhw eI mn hojU[ jd QuAwfI
vwSnw Sok dI hoeygI, QuAwfw mn vI Sok iv`c fu`b
jygw[ jd QuAwfI vwSnw KuSI dI hovygI, QuAwfw mn vI
KuS ho jygw[ pr ienHW dy iv`c bKiSS qW nhIN hY[ qy
jd QuAwfw mn nwm dy nwl juV jygw, auh ikhVw mwrg
hY? nwm mwrg[ nwm dy nwl mn juiVAw qy nwmI pRwpq
hoieAwnwm sMig ijs kw mnu mwinAw ..
nwnk iqnih inrMjnu jwinAw ..
(pMnw
281)

auh inrwkwr nUM jwx lYNdYgw[ auh swry Aaugux bKS


ky pRmySr, auh nwm dy mwrg dy iv`c iehdy mn nUM lw
idMdY, ieh auhdI ikrpY[ ikrpw dy ibnW kdy l`gdw
nhIN[ qusIN pVHdy hoN ik nw pihlI pauVI, ip`CoN AwauNdYgur pRswid .. jpu..
..

siq nwmu krqw purKu inrBau inrvYru Akwl


mUriq AjUnI sYBM gur pRswid .. jpu..
..
prgur pRswid .. jpu..
..

69

69 of 171

Es EAMkwr, sohM pRkwS nUM, qUM gurU qy smJ kyy 'jpu'[


A`j rwgI ny bhuq A`Cw ikhw,Es pwsy nUM lY igAw, cwhy
iksy idRStWq nwl lY ilAw pr auh l`igAw bVw sohxw[
eys krky, auh 'gur pRswid' huMdw eI nw, jy jIv suqMqr
kr skdw qW iPr gurU dI ikrpw kI? ik`Qy AY? nW gur pRswid .. jpu..
..
qUM, gurU dI ikrpw qy ijhVw qYnUM nwm d`isAY, Es
nwm nUM 'jpu', iehdw ArQ eyhI hY[ gurU dI ikrpw
duAwry jd qUM smJ ky jpyNgw qW nwm dw mwrg qYnUM
pRwpq hojygw, Pyr qyrI mokS hojygI[ hux eyhI pMkqI Pyr
pVH ipCly Aaugux bKis leyy pRBu
pRBU ipCly 'Aaugux' bKS idMdw AY swryAwgY mwrig pwvY ..
A`gy is`Dy 'mwrig' nwm dy pw idMdY[ jd iehdw mn
nwm nwl juiVAwnwm sMig ijs kw mnu mwinAw ..
nwnk iqnih inrMjnu jwinAw ..
(pMnw 281)
b`s! nwm dy nwl jd iehdw mn juVjU, koeI kwmnw
nhIN hoaU,koeI vwSnw nhIN hoaU, koeI Purnw nhIN hoaU[
ieh qusIN Awp dyiKE, qusIN nwm dy nwl mn nUM joVo,
nwm dy nwl kI? jd QuAwfw ibrqI dy nwl mn juV
jwaU, ibrqI ijhVI quhwfy swhmxy AwauNdI AY qy pRmySr
auhnUM dyKdY[ dRStw qW pRmySr AY[jo dyKxy vwlY, auh
QuAwfw AwpY[ auhdy nwl jd QuAwfw mn iml igAw,
QuAwnUM Esy vkq SWqI AwjU[ eys krky, auh nwm dy
mwrg gurU ny pw 'qw, pRmySr ny pw 'qw-

70

70 of 171

guru prmysru eyko jwxu ..


(pMnw 864)
bVI ikrpw kIqI pRmySr nyhir AMqrjwmI sB ibiD jwxY
ieh swrIAW ivDIAW nUM jwxdY, ijhVw AMqrjwmI
AYNrwKw eyku hmwrw suAwmI ..
sgl Gtw kw AMqrjwmI ..
(pMnw 1136)
auh cwr KwxIAW dw AMqrjwmI AYN, auh swrIAW
ivDIAW nUM jwxdY[ dunIAW iv`c lok ivDIAW dsdy ny,
Awh ivDI krIN, ANYY hoaUgw, ieh ivDI krIN, ANY hoaUgw[
tUxy vwly vI ivDIAW dsdy ny[ ieh swrIAW ivDIAW
glq ny[ auh AMqrjwmI swrIAW ivDIAW nUM jwxdY pr
ivDIAW dy nwl kdy iksy dI mokS nhIN hoeI[ mokS,
'nwm' nwl hoxI AYN[ Es ny is`Dy, nwm dy mwrg pw 'qwqw iksu pih AwiK suxweIAY ..
hux, ieh bwq kIhnUM kih ky suxweIey? ieh mn
bwxI dy qW ivSy nhIN pRmySr[ jo vsqU pRwpq hoeI 'nwm'
qy 'nwmI', auh mn bwxI dy ivSy nhIN[hux, ieh bwq
kIhnUM kih ky suxweIey? ieh qW ivsmwd hY, Ascrj
AYkhxY kQin n BIjY goibMdu
ieh qyrIAW kihxIAW qy kQnIAW nwl 'goibMdu' ny
nhIN iB`jxw, pRmySr ny[ auh qW dRStw hYgw, qyrIAW
kihxIAW dw, Awh qyrIAW kQnIAW dw[ auh qW ieh
vI jwxdY, ieh kihMdw kI AY qy iehdw Awcrx kI AY[
ieh kQn kI krdY qy AMdr iehdy kI AY[ kQn qW
krdw hMudY, bVw sohxw boldw hMudY, AMdr qW mwieAw dI

71

71 of 171

Jwk peI huMdI AY[ swrI dunIAW mwieAw dI Kwqr B`jI


iPrdI AY[ koeI Sbd gwauNdY, koeI ku`C krdY[ auhnUM
mwieAw nw idau, dUey idn nhIN Aw ky gwauNdy[ ieh qW
swry mwieAw dy cyly ny, ieh iksy dw Blw kI kr
dyxgy? eys krky, mwieAw dI Kwqr swry krdy ny[ auh
QuAwfIAW kihxIAW, kQnIAW qy nhIN iB`jdw[ nw ienHW
kihxIAW kQnIAW nwl lokW dw Pwiedw hovy[ ieh
mwieAw dI Kwqr qW shury qury iPrdy ny, qUM lokW nUM kI
khyNgw? qUM pRmwrQ qW jwxdw eI nhIN hYgw[ eys krky
kihMdy, kihxIAW nwl, kQnIAW nwl auh iB`jdw nhIN[
auh AkQ kQw hY[ auh jd QuAwfI inrMkwr dy iv`c
ingHw hoeygI, lok quhwnUM pUjx l`g jwxgy[ ijs smyN vI
QuAwfw mn inrMkwr nwl imilAw, ijhVw swhmxy AwaU,
auhnUM vI SWqI Aw jU[ eys krky BweI, auh QuAwfIAW
PokIAW kihxIAW, PokIAW kQnIAW, iehdy nwl goibMd
nhIN iB`jygw[ QuAwfw pRXojn qW mwieAw dY gwhir BwvY pYj rKweIAY ..
jy hrI nUM BwA jIey qW QuAwfI ie`jq rih jU, 'pYj'
nwauN AYN ie`jq dw[ jy hrI nUM BwA igAw nwmdyv, qW
auhdI ie`jq rih gI[ rivdws, hrI nUM BwA igAw qW
auhdI ie`jq rih gI, auhdw idn mnwauNdy ny lok[jd
q`k ieh pRmySr nUM nhIN Bweygw[ kd q`k nhIN Bweygw?
jd q`k Bwxy 'c nhIN KVHw hoeygw, ieh p`kI bwq AY[
jd ieh Bwxy 'c KVHw hojU, BwA jU Pyr qW ieh pRmySr dw
ho igAwjo quDu BwvY sweI BlI kwr ..
qU sdw slwmiq inrMkwr ..
(pMnw 3)

72

72 of 171

ieh CotI ijhI pdvI AY beI pRmySr jo krdY, auh


mYnUM mnjUr AY[ Pyr qW sMklp eI nw irhw[ hux qW nwm
jpx dw vkq Aw igAw, mn vyhlI ho igAw, mn KwlI
ho igAw[ eys krky, BweI! kihxIAW, kQnIAW nwl
ku`C nhIN bxdw hY, eyQy nw PisE[ ijhVw kihxIAW,
kQnIAW nUM jwxny vwlw pRmySr, QuAwfy AMdr AMqrjwmI
bYTYgw, auh bKiSMd hY, auhdw Awsrw lau Avr Et mY sglI dyKI
mNY swrIAW EtW dyK lIAW, gurU Arjn dyv jI
kihMdyiek qyrI Et rhweIAY ..
pr ie`k qyrI Et rih gI sI, mYN auhdy iv`c hux Aw
igAw[ qyrI Et qy pihly, mYN swrIAW EtW (Awsry) dyKy
pr ku`C nw bixAW[ jd Awp dw Awsrw ilAw, Awp
dI Srx pey qW swfI pYj rih gI, ie`jq rih gIhoie dieAwlu ikrpwlu pRBu Twkuru
auh 'Twkuru', mwlk, dieAwlU, ikrpwlU hoieAw Awpy suxY bynMqI ..
auh swrIAW bynqIAW Awpy eI suxdY[ auh koeI boLY
gw? jo qusIN iKAwl krdy EN, auhnUM dyKdw vI AY qy
jwxdw vI AY[ auh dwnw bInY gw[ auh qW suxdY gw sBu ikCu suxdw vyKdw ikau mukir pieAw jwie ..
(pMnw 36)

auh qW swry suxdY qy dyKdY[ auh qy kYsy mu`kroNgy? auh


AYhw ijhw idAwlU 'Twkuru' hY pUrw sqguru myil imlwvY
jd pUry siqgurU, sRI gurU rwmdws dy nwl imly qW

73

73 of 171

aunHW ny swfw myl imlw 'qw pRmySr nwl[ imlwp iliKAw


nhIN gurU Arjn dyv ny suKmnI dy iv`c? beI mYnUM
pRmySr pRwpq hoieAY[ mYnUM AMdroN pRmySr pRwpq hoieAY,
jd mYN gurU rwmdws dy crnIN ipAw[ mYnUM AMdr igAwn
pRwpq hoieAw, pRmySr pRwpq hoieAw[ kI iliKAY Blw
qyeIvIN (23vIN) AStpdI 'c?
sMqsMig AMqir pRBu fITw ..
nwmu pRBU kw lwgw mITw ..
(pMnw 293)
mYN Es sMq gurU rwmdws mhwrwj dy nwl Awpxy
AMdr r`b dyiKAw[ jd mYN aunHW dy nwl imilAw, aunHW ny
myrw myl, pRmySr dy nwl imlw 'qw[ mYN aunHW dy crnIN
ipAw, aunHW ny myry AMdr auh pRmySr id^wl 'qw[ ieh
gurU 'c Ar pRmySr 'c qwkq AY[ gurU, pRmySr imlwauNdw
huMdY qy pRmySr, gurU imlwauNdw huMdY[ gurU qW imlwauNdw huMdY
pRmySr nUM qy pRmySr gurU imlwauNdw huMdY qy gurU dy pws,
pRmySr iljweygw qW auh pRmySr imlw dygw[ eys krky,
myrw myl BweI, gurU rwmdws ny imlw 'qw[ ienHW dy gurU
'rwmdws' sy[ kihMdy, pUry gurU ny myrw myl, BweI! pRmySr
nwl imlw 'qw, mYnUM pRmySr nwl imlw 'qwsB cUkY mn kI icMqI ..
qW swrIAW mn dIAW icMqW c`kIAW geIAW, jd
pRmySr nwl imlgy, bRhm igAwn ho igAw, mokS ho gI[
swfIAW swrIAW icMqW c`kIAW geIAWhir hir nwmu AvKdu muiK pwieAw
hrI dw nwm swfy mu`K dy iv`c AOSDI (dvweI) pw 'qI,
hux ibnW nwm dy hor swfw koeI kMm nhIN hY[ nwm swfw
A`T pihr cldYgw -

74

74 of 171

jn nwnk suiK vsMqI ..


sRI gurU Arjn dyv kihMd,y hux AsIN suK
` -srUp pRmS
y r
dy iv`c vsdy AW[ auh ijhVw Awqmk-su`K, pUrn
Awqmk-su`K hY, auhdy iv`c swfw mn vsdY[ hux swfw
mn sMswr 'coN inkl igAw, Awqmw dy iv`c vs igAw,
swrIAW icMqW c`kIAW geIAW[ aunHW nUM jo pRwpq hoieAw,
auh Sbd dy rwh QuAwnUM swirAW nUM aunHW ny d`s 'qw[
pUrw sqguru myil imlwvY sB cUkY mn kI icMqI ..
hir hir nwmu AvKdu muiK pwieAw jn nwnk
suiK vsMqI ..
bolo siqnwmu sRI vwihgurU !
q

75

75 of 171

siqgur pRswid]

56
DnwsrI mhlw 5 ..
jh jh pyKau qh hjUir dUir kqhu n jweI ..
riv rihAw srbqR mY mn sdw iDAweI .. 11..
..
eIq aUq nhI bICuVY so sMgI gnIAY ..
ibnis jwie jo inmK mih so Alp suKu BnIAY ..
rhwau ..
pRiqpwlY AipAwau dyie kCu aUn n hoeI ..
swis swis sMmwlqw myrw pRBu soeI .. 2
..
2..
ACl ACyd Apwr pRB aUcw jw kw rUpu ..
jip jip krih AnMdu jn Acrj AwnUpu .. 3
..
3..
sw miq dyhu dieAwl pRB ijqu qumih ArwDw ..
nwnku mMgY dwnu pRB ryn pg swDw
.. 4
.. 3
.. 27
..
swDw..
4..
3..
27..
(pMnw 677)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, imhr krky bolo siqnwmu


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU !!
DnwsrI mhlw 5 ..

Drin ggn nv KMf mih joiq srp


U I rihE Bir ..
Bin mQurw kCu Bydu nhI guru Arjunu prqK hir ..
(pMnw 1409)

gur joiq Arjun mwih DrI ..

(pMnw 1409)

76

76 of 171

sRI gurU rwmdws, ieh 'joiq' gurU 'Arjun' myN Dr ky,


Awp bYkuMT myN cly gey[ iprQIey 'c nhIN DrI, mhWdyv
'c nhIN DrI[ ieh (Arjn) Coty sy, ie`ko eI 'joiq' sI[
eISrI inAwey dy iv`c, ieh koeI dunIAwvI sMbMD nhIN
huMdw[ jy dunIAwvI sMbMD huMdw qW iprQIey dw h`k sI,
auh bVw sI[ Esdy bwd Pyr mhWdyv dw h`k sI[ pr
nw, ieh qW eISrI sMbMD hY[aunHW ny auh joq joiq rUip hir Awip gurU nwnku khwXau ..
qw qy AMgdu BXau qq isau qqu imlwXau ..
(pMnw 1408)

auh ijhVI joqI srUp Avqwr Dwr ky dunIAW nUM


qwrx AweI[ QuAwnUM pqY? A`TW (8) nUM igAwn hoieAw
nnkwxy swihb[ m`ulW nUM, pMifq nUM, bIbI nwnkI nUM qy
jd auh viKAwx krn l`g gy qW gurU swihb nUM Awp
aunHW ny sulqwnpur bulwky AwiKAw, QuAwnUM qW pYgwm dyx
vwsqy ByijAw sI, qusI qW dunIAW nUM pqw dyxw sI beI
eys rsqy c`lxY[ QuAwnUM qW rihbr krky ByijAw sI,
qusIN qW dunIAW nUM is`Dy rsqy pwauxw sI[ auh TIk AY jo
qusIN praupkwr krdy EN pr QuAwfw gurU pRcwr dw h`k
qW bhuq bVw hYgw[ Avqwr qW keI pRkwr dy huMdy ny,
qusIN pVHoNgy AMsw Avqwr, gurU Avqwr (vgYrw)[ pr
gurU Avqwr qW audoN AwaNudY, jdoN hnyr m`c jWdY dunIAW
dy iv`c[ eys krky, Pyr aunHW ny cwr (4) audwsIAW
kIqIAW, dunIAW nUM bhuq is`iKAw id`qI[aunHW dy iv`coN
hux ieh 'joiq' pMjvNy jwmNy (srIr) 'c Aw gIjoiq Ehw jugiq swie sih kwieAw Pyir pltIAY ..
(pMnw 966)

77

77 of 171

hux auh 'joiq', pRmySr dI 'joiq', pMjvyN jwmyN 'c Aw


ky, aunHW ny bwxI au~crI hY jo, auh bwxI dy iv`c hY[ hux
suxojh jh pyKau qh hjUir dUir kqhu n jweI ..
ijnI Awqmu cIinAw prmwqmu soeI ..
eyko AMimRq ibrKu hY Plu AMimRqu hoeI ..
(pMnw 421)

kbIr swihb ny qW swP kih 'qw ikAw nwgy ikAw bwDy cwm ..
jb nhI cInis Awqm rwm ..
(pMnw 324)
jd q`k qYN Awpxy-Awp nUM ivAwpk dy nwl ibrqI
iqAwg ky ie`k nhIN kIqw, jd q`k auh sMswrI ibrqI
iqAwg ky ibrqI AYQy nhIN juVI qy rivdws dI juVIswcI pRIiq hm qum isau jorI ..
qum isau joir Avr sMig qorI ..
(pMnw 659)

rivdws ny jd aupwSnw kIqI, audoN jo ku`C hoieAw,


auhdI Bwvnw Anuswr Ehny AwiKAw[ ikauN?
swcI pRIiq hm qum isau jorI ..
auh kihMdw, pry ho jw, qUM cimAwr hYN[ auh kihMdw,
pry ik`Qy ho jW hux?
swcI pRIiq hm qum isau jorI ..
qum isau joir Avr sMig qorI ..
(pMnw 659)
idRsitmwn hY sgl imQynw ..
(pMnw 1083)
jo dyKxy 'c AwauNdY, auh im`iQAY mUeI suriq bwdu AhMkwru ..
Ehu n mUAw jo dyKxhwru ..

78

78 of 171

jY kwrix qit qIrQ jwhI ..


rqn pdwrQ Gt hI mwhI ..
piV piV pMifqu bwdu vKwxY ..
BIqir hodI vsqu n jwxY ..
hau n mUAw myrI mueI blwie ..
Ehu n mUAw jo rihAw smwie ..
khu nwnk guir bRhmu idKwieAw ..
mrqw jwqw ndir n AwieAw ..
(pMnw 152)
jnim n mrY n AwvY n jwie ..
nwnk kw pRBu rihE smwie ..
(pMnw 1136)
nwnk dw pRBU qW ivAwpk AY, nwnk dw pRBU pRiCMn
nhIN hY[ auh kwgjW dIAW mUrqIAW nhIN hY, p`Qr dIAW
mUrqIAW nhIN hY[ nwnk dw pRBU qW ivAwpk hY, Akwl
purK
eykw (1), iliKAw vI eysy krky hYeykw eykMkwru iliK dyKwilAw ..
aUVw EAMkwru pwis bhwilAw ..
(BweI gurdws)
BweI swihb iehdw ArQ krdy ny BweI gurdws jIeykw eykMkwru iliK dyKwilAw ..
eykw, QuAwnUM ilK ky idKwilAw, r`b ie`k AY [
aUVw EAMkwru pwis bhwilAw ..
ieh auhdw nwm hY, 'Em' () auhdw nwm hY pihlw
(snwqn) aupinSd 'c[ eys krky, auh QuAwnUM d`s 'qw
ik ieh (1) iehdw nwm hY qy ieh (E) nwmI hY[ eys qoN
ibnW qusIN dunIAW dy iv`c nhIN vVnw hYgw[ dunIAW dy
ivvhwr qusIN-

79

79 of 171

swic nwim myrw mnu lwgw ..


logn isau myrw TwTw bwgw ..
(pMnw 384)
Awpxy mn nUM joV ky r`Kxw AYQy qy dunIAW dw ivhwr,
'gaux' ibrqI qy krnY gw[ pr dunIAW ny mu`K kr
ilAw ivhwr qy pRmySr nUM kr id`qw 'gaux'[ eys krky,
ienHW nUM AMq nUM D`ky Kwxy pYxgy AMq bwr nwnk ibnu hir jI koaU kwim n AwieE ..
(pMnw 634)

nOvyN pwqSwh kihMdy, 'AMq bwr' BweI, AMq nUM QuAwfy,


ibnW pRmySr dy koeI kMm nhIN Awauxw hYgw[ ieh ijhVw
qusIN dunIAW 'c moh nwl Psy vy EN, auh AYvyN vwDU ijhw
kMm AY gw, ieauN QuAwfw kMm nhIN c`lxw hY gw [ eys
krky, ijMnW icr pRmySr dI dieAw nhIN huMdI, pRmySr
dI ikrpw nhIN hMudI, 'gur pRswid' nhIN huMdw, EnW icr
jIv b`iJAw ivAY jn nwnk hir Bey dieAwlw qau sB ibiD
bin AweI ..
(pMnw 219)

nOvyN pwqSwh kihMdy, jd hrI idAwlU ho jY qW qyrIAW


swrIAW ivDIAW Awpy eI bx jwxgIAW[ qUM pRmySr dy
crnW dy iv`c if`g ky SrnwgqI leIN, Ehny dieAw
krnI AYN[ hy mhwrwj! dieAw kro[ auhdI dieAw qy
'gur pRswid' nwl qusIN qr jwvoNgy[ eys krky, auh
hwjr hY, hjUr hY,jwhr hY, jhUr hY qy hor ikqy nw
iPirE B`jy n`Ty riv rihAw srbqR mY
auh swirAW dy iv`c ivAwpk AY -

80

80 of 171

ibsir geI sB qwiq prweI ..


.. rhwau ..
jb qy swDsMgiq moih pweI .. 11..
nw ko bYrI nhI ibgwnw
sgl sMig hm kau bin AweI .. 1..
jo pRB kIno so Bl mwinE
..
eyh sumiq swDU qy pweI .. 2
2..
sB mih riv rihAw pRBu eykY
pyiK pyiK nwnk ibgsweI .. 3.. 8.. (pMnw 1299)
gurU Arjn dyv kihMdy, gurU rwmdws mhwrwj dI
ikrpw qy ijhVw swry rimAw ivAw ivAwpk sI, mYnUM
pRiqAkS ho igAw[ mYN bVw KuS hW, eys krky, auh
pRmySr swirAW 'c 'riv rihAw' ivAwpk hY mn sdw iDAweI ..
hy mn ! auhdw iDAwn DrIN sdw, dyKIN ikqy dunIAW
dy nwl nw ilpt jweIN[ kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr
ivkwr ny pMj[ qyrw mn jy AYQy icpk igAw, KwlI
PjUl jweygw[ Sbd, sprS, rUp, rs, gMD, pMj ivSy
ny[ jy qyrw mn ienW 'c Atk igAw, qUM ikMnW vI mMg
lIN, r`b qYnUM nhIN imlygw[ eys krky, sdw qUM pRmySr dw
iDAwn krIN, dunIAW dw hrqw, krqw ie`k pRmySr AY[
auqpqI auh krdY, pwlxw auh krdY, lYA auh krdY,
auh mwlk AY sB kwsy (ku`C) dw[ jpujI swihb dy tIky
iv`c Ehny iliKAw (Kvwjw) idl muhMmd ny, hor vI
keIAW ny tIky ilKy ny[ Ehny AwiKAw, Eey, nwnk qW
ie`k (1) dw aupwSk AY, qusIN iqMn ikauN ilK 'qy,
bRhmw, ivSnUM, mhyS[ ieh qW dyvqy ny[ nwnk qW ie`k
dw aupwSk AY, hyTW pMkqI ilK 'qI qy hor qW pqw nhIN

81

81 of 171

l`igAw iksy nUM[ eys krky, qusIN ie`k dy aupwSk EN[


auh ivAwpk hY, auh swry rimAYN gw[ auhdw iDAwn,
Apny mn 'c r`Kxw, Apny mn nUM auhdy nwl joVnw[
qusIN mn dy dRStw hoN, mn QuAwfw dRStw nhIN[ qusIN
roj, mn nUM dyKdy hoN, mn myrw TIk AY ik by-TIk AY[
jy QuAwnUM koeI bulwvy qW qusIN kihMdy EN, mYnUM nw bulw,myrw
mn TIk nhIN[ jd ieh KuS, TIk huMdY qW kihMdw, hux
g`l kr[ eys krky, qusIN mn nUM dyKdy hoN[ QuAwnUM pqY
beI, myrw mn ik`Qy icMbiVAw ivAY[ myrw mn ik`Qy
AtikAw ivAY, ik`Qy juiVAw ivAY[ kihMdy, mn nUM pRmySr
dy iDAwn 'c joV, hor nhIN mn nUM ikqy dunIAW dy iv`c
joVnw[ pRmySr dy iDAwn dy iv`c hI mn nUM joVnw qy ieh
ivAwpk AY, prIpUrx AYN, AMqrjwmI AYNrwKw eyku hmwrw suAwmI]
sgl Gtw kw AMqrjwmI ..
(pMnw 1136)
QuAwfw Blw ievyN hovygw BweI! Awh, gurU swihb jI
dw bcn hYeIq aUq nhI bICuVY so sMgI gnIAY ..
auh 'sMgI' hY ijhVw lok prlok myN kdy iv`CuVy nw
QuAwqy[ jd qusIN sUKSm srIr iv`c jwvoNgy bdl ky dUjy
jnm dy iv`c,EdoN vI pRmySr nwl AY qy hux vI nwl AYnwmu sMgI so min n bswieE ..
Coif jwih vwhU icqu lwieE ..
(pMnw 715)
QuAwfw 'sMgI' AY 'nwmu'[ 'nwmu' QuAwfw rwKYgw[ ieh
qusIN mn 'c nhIN vswieAw 'nwmu'[ qy ieh QuAwnUM pqY?
mn QuAwfy 'c kI ku`C vsdY[ auh QuAwfy swhmxy AYN,
koeI Ehlw qW hY nhIN[ jo QuAwfy mn iv`c vsdY, auh

82

82 of 171

idsdw nhIN QuAwnUM? mn vI idsdw hY qy jo mn iv`c


vsdY, auh vI idsdYgw, auh hY QuAwfw 'sMgI'[ qynwmu sMgI so min n bswieE ..
qy jIv ny, 'nwmu' iehdw 'sMgI' sI, auh mn 'c nw
vswieAwCoif jwih vwhU icqu lwieE ..
ijhVy pdwrQ iehny C`f ky jwxy sy, aunHW nwl moh lw
ilAw qy ieh qW aulty pwsy c`l ipAw[ nwm dy ibnW
ADwr nhIN BweI! nwm ie`k ieho ijhI cIj AY, ieh
nwmI nUM imlw idMdY, nwmnwm sMig ijs kw mnu mwinAw ..
nwnk iqnih inrMjnu jwinAw ..
(pMnw 281)
jIhdw 'nwmu' dy nwl mn mMn jU, auh inrwkwr pRmySr
nUM jwx ly gw[ auhdI mukqI ho jygI[ dyiKE, ikqy Apxy
mn nUM dunIAW 'c joV loN, ieh glq sOdw ho jygwibnis jwie jo inmK mih so Alp suKu BnIAY ..
rhwau ..
ieh aupinSd 'c AwauNdY, jd auh nwrd dy pws
gey, Ehny AwiKAw, qusIN jI mYnUM aupdyS kro[ Ehny
AwiKAw Eey 'BUmw' ivAwpk, pRmySr siq-srUp AY[
ieh ijhVy ivSy ny 'Alp suKu' dy, ienHW iv`c nw aulJ
jweIN ikqy[ eys krky, Awh ijhVw 'Alp suKu' hY nw,
iCn mwqr dw, iehdy iv`c nw jIv aulJ ky ivSy ivkwrW
iv`c Ps jweIN[ mwirAw jwvyNgw, ku`C nhIN qYnUM imlxw[
clwkI qW qUM kryNgw qy clwkI krky lokW nUM vI Krwb
kryNgw[ ieh vI mYN QuAwnUM d`s idAW, pr QuAwnUM surq
hI nhIN ik mYN kMm kI krnYN, g`l qW s`cI ieh hY[bwxI

83

83 of 171

QuAwnUM AwauNdI hI nhIN hY, bwxI dw QuAwnUM pqw hI nhIN ,


bwxI kihMdI kI AY[ jy bwxI nwl qur pauN qW surq Aw
jY[ bwxI nwl qW qur ky dyK lau (r`b nwl) ie`k kr
dU! bwxI nwl qW qurnw nhIN, dUijAW nwl clwkIAW
krnIAW[ mn ny qW clwkIAW nwl hI c`lxY gw[ eys
krky, Pyr pVH BweIibnis jwie jo inmK mih so Alp suKu BnIAY ..
kihMdy, ijhVy ivSy ibns jwxy ny, 'Alp suKu' ny,
QoVHw ijhw s`uK hY[ieh ijhVw 'Alp suKu' hY, iehdy iv`c
nw Ps ijau[ Awqm-su`K iv`c ibrqI joiVE, Awqmw dy
nwl ibrqI joiVE, nwm nwl ibrqI joiVE qy hor
dunIAW dy nwl nw ibrqI joV bYiTE[hux qusIN Awpxy
swKSI Awp EN, ij`Qy QuAwfw mn juVygw, QuAwnUM qW pqY[
ieh Awh isnymy nUM B`jy jWdy ny, ijvy dunIAW dw mINh
vrHdw huMdY, nwly rup`eIey dy ky AwauNdy ny[ ikauN jWdy ny?
iehdw mqlb hY ik ienHW dw mn, 'nwmu' nwl juiVAw
nhIN hY[ jIhdw mn 'nwmu' nwl juV jUgw, auh Ahy jy kMm
nhIN krdw[ rivdws, kbIr, nwmdyv, DMnW auh nw
AYDr cly gey? eys krky, AYvyN dunIAW dy ieh glq
ijhy kMm nypRiqpwlY AipAwau dyie
kihMdy, QuAwfI pRiqpwlxw nhIN krdw pRmySr? QuAwnUM
Kwxw, pIxw, k`pVy nhIN idMdw? ie`k sMq dy pws, ie`k
AwdmI AwieAw, auh kihMdw, jI! mYN bVw duKI AW[ auh
kihMdy, qyry k`pVy qW bhuq vDIAw ny, qYnUM rotI nhIN
imldI? qYnUM rihx dI QW imlI hoeI AY[ Pyr hor
pu`iCAw, kihMdy qYnUM qW rotI, k`pVw cwhIdY, r`b idMdYgw,

84

84 of 171

hor qYN kI lYxY? eys krkypRiqpwlY AipAwau dyie


kihMdy, qyrI pRiqpwlxw krdY pRmySr[ qYnUM Kwxw pIxw
idMdY gw, qyry sMbMDI qyrI syvw krdy ny, auh vI auhdy
bxwey vy ny, iehdI syvw krokCu aUn n hoeI ..
kdy koeI 'aUn n hoeI', sB nUM roj rotI imldI hY[
sB nUM sB ku`C imldw hYgw, pr prmwd hY[ hux SrwbW
qW nhIN r`b QuAwnUM deygw qy APImW nhIN deygw[ ieh
qW qusIN lokW nUM T`g ky KwvoNgy, AYN nw smJo beI ieh
r`b ny quhwnMU ByjxIAW ny, AYvyN qW nhIN r`b QuAwnUM
APImW Byj dygw qy SrwbW Byj dygw[ ieh qW QuAwnUM rotI
Kwx nUM idMdY[ ikMnW AMn l`gdY roj dunIAW dy iv`c, kdy
mukdY? qy ikqny Pl idMdw hY[ ikMnW sB ku`C idMdY[ ieh
sB k`uC auhdw id`qw ivAY qy ku`C aUx nhIN Ehny r`KI[
QuAwnUM Kwxw pIxw, QuAwfy pRwxW dw ADwr idMdY pr qusIN
Es pRmySr dy nwl nhIN l`gdyswis swis sMmwlqw myrw pRBu soeI ..
auh suAws suAws QuAwnUM Xwd krdY, kdy nhIN QuAwnUM
B`uldw[ qusIN auhnMU Bu`l jwaNugy, r`b QuAwnUM nhIN B`uldw
kdy vI[ jy r`b Bu`ly qW QuAwfy krmW nUM tYp kYsy kry?
nwnk pwrKu Awip ijin Kotw Krw pCwixAw ..
(pMnw 144)

ijhVIAW qusIN bVIAW clwkIAW krdy hoN, auh qW


aunWH nUM vI dyKdY[ mYN kurwn suxdw irhW qy Kudw kihMdw, mYN
qW aunWH nUM vI dyKdw hW muhm
M d! jy qYN vI ieaNu kIqw qW
qYnMU vI kihMdw, dojK iv`c is`tg
MU w[ mYN qW qyry AMdr dI

85

85 of 171

swrI bwq jwxdW gw[ ieh qW dunIAW dIAW clwkIAW


ny[ eys krky, auh qYnMU svws svws Xwd r`KdY, qyrI
pwlxw krdY, qyrI pRiqpwlw krdY[ auh AYhw ijhw idAwlU
AY, auh rihm idl AY, auh bVw idAwlU AY pRmS
y rmyrw pRBu soeI ..
auh myrw pRBU hY[ ieh kOx kihMdy? pMcm pwqSwh[
pMcm pwqSwh kihMdy, myrw r`b BweI AYhw ijhw hY,
ijhVw AYh kMm krdY, auh myrw r`b AYACl ACyd Apwr pRB
auh ijhVw pRBU AY auh 'ACl' AY, auhnUM koeI Cl
nhIN skdw, 'ACyd' hY[ auh pRBU sB dw pRr
y k hY, ivAwpk
hY, rKSk hYaUcw jw kw rUp ..
swirAW nwloN auhdw srUp bVw hY, At`l hY[ auh kdy
auqpqI, nws nhIN hoieAwAwid scu jugwid scu ]
hY BI scu nwnk hosI BI scu ]
(pMnw 1)
ieh qW hux QuAwfy swhmxy bwq hY[ jy QuAwfw Awqmw
Amr nw hovy qW qusIN ie`k vwr jMm ky mr jwauNkeI jnm Bey kIt pqMgw ..
keI jnm gj mIn kurMgw ..
(pMnw 176)
ieh AwpxI Bu`l dw mwirAw jnmW 'c D`ky KWdw
iPrdY, AwpxI glqI nwl[ pRmySr dI bKiSS myN koeI
Prk nhINjw kau ApunI krY bKsIs ..
qw kw lyKw n gnY jgdIs ..
(pMnw 277)
auh qW bKiSS kr idMdY gw, qusIN auhdI bKiSS dy

86

86 of 171

pwqr bxo BweI! auhdw nwm ismrn kro, Bwxw mMno,


hMkwr iqAwg idau, auh qW QuAwnUM bKS deygwjip jip krih AnMdu jn
'jip jip' ky 'AnMdu' krdy ny, ijnHW ny nwm jipAw[
kbIr ny, DMny ny, nwmdyv ny, auh AnMd 'c phuMc gy[
aunHW nUM AnMd srUp pRwpq ho igAwAcrj AwnUpu ..
auh pRmySr bVw 'Acrj' hY, aupmw auhdI koeI nhIN[
aupmw qW hovy jy dUsrw pRmySr hor hovy[auh qW AnUp hY,
Ascrj hY, ivAwpk hY, rKSk hY, prIpUrx hY qy bVw
idAwlU hYsw miq dyhu dieAwl pRB
gurU Arjn dyv mhwrwj kihMdy, hy idAwlU! auh
'miq' mYnUM idau, Awp dI 'miq' id`qI hI imlygI[ kbIr
ny iliKAYkih kbIr bu i D hir leI my r I bu i D bdlI
isiD pweI ..
(pMnw 339)

kbIr kihMdw auh pihlI bu`DI myrI r`b ny Koh lI[


AKy Pyr? kihMdw, hor miq dy 'qIbuiD bdlI isiD pweI
jd ieh 'buiD' bdlwA 'qI, mYnUM mokS dy 'qI[ AYhI
ijhI 'miq' id`qI mYnUM ivAwpk nwl ie`k hox dI, myrI
mokS ho gI[ kihMdw, Awh aupkwr kbIr AWhdw pRmySr
ny myry qy kIqw[ gurU swihb kihMd,y auh miq mYnMU idau['sw'
mihny auh 'miq' idau hy pRmySr! qyrI ausqqI hovyijqu qumih ArwDw ..

87

87 of 171

ijs krky mYN QuAwnUM hI ArwDn krUM[QuAwfw eI nwm


jpW, QuAwfw hI iDAwn krW, QuAwfI AwigAw mMnW[ieh
'miq', hy pRmySr! mYnUM bKiSS kr idau, gurU Arjn
dyv jI kihMdynwnku mMgY dwnu pRB
ie`k 'dwnu' gurU swihb jI kihMdy, hy pRBU! hy pRmySr
prIpUrx! mYN ie`k 'dwnu' Awp qy mMgdWryn pg swDw ..
mYN, ijhVy r`b dy bKSy vy ny, aunHW dy crnW dI DUVI
ho jW[ b`s, ijhVy r`b dy bKSy vy ny, aunHW dy crnW dI
DUVI ho jW[auh ijhVy bKSy hoey ny, auh mYnUM vI bKSwA
dyxgyqYfI bMdis mY koie n ifTw qU nwnk min Bwxw ..
Goil GumweI iqsu imqR ivcoly jY imil kMqu pCwxw ..
(pMnw 964)

qyry brwbr dw, gurU swihb kihMdy, mYN koeI nhIN


dyiKAw[ qUM myry mn dy iv`c BwA igAwGoil GumweI iqsu imqR ivcoly jY imil kMqu pCwxw ..
gUrU Arjn dyv kihMdy, gurU rwmdws mhwrwj Es
ivcoly 'rwmdws gurU' ny mYnUM imlwieAw, mYN auhdw vI
dws hW[ mYN gurU rwmdws dw vI dws hYNgw[ pRmySr dw
qW mYN dws hW hI[ auh qW swirAW dw mwlk hY[ mYN, gurU
rwmdws swD dy crnW dI DUVI mMgdW gwsw miq dyhu dieAwl pRB ijqu qumih ArwDw ..
nwnku mMgY dwnu pRB ryn pg swDw ..
bolo siqnwmu sRI vwihgurU !
q

88

88 of 171

siqgur pRswid]

57
soriT mhlw 5 Gr 3 dupdy

siqgur pRswid ..
rwmdws srovir nwqy .. siB auqry pwp kmwqy ..
inrml hoey kir iesnwnw .. guir pUrY kIny dwnw
.. 11..
..
dwnw..
siB kusl Kym pRiB Dwry ..
shI slwmiq siB Qok aubwry gur kw sbdu vIcwry ..
rhwau ..
swDsMig mlu lwQI .. pwrbRhmu BieE swQI ..
nwnk nwmu iDAwieAw .. Awid purK pRBu pwieAw ..
(pMnw 625)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, imhr krky bolo siqnwmu


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU!!
Sbd, hukmnwmw sRI gurU Arjn dyv duAwrw AwieAY[
r`bI bwxI hY qy jIhnW duAwry hukmnwmw AwieAY, auh vI
r`b nyDrin ggn nv KMf mih joiq srp
U I rihE Bir ..
Bin mQurw kCu Bydu nhI guru Arjunu prqK hir ..
(pMnw 1409)

eys krky, jo hukmnwmw AwieAw hY Es dw ivcwr


jYsy pRmySr dI ikrpw qy myrI bu`DI krygI, vYsy krWgysoriT mhlw 5 ..

89

89 of 171

soriT rwg dy iv`c pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv


mhwrwj kQn krdy nyGr 3 dupdy
ieh qIsrI qwr dy iv`c gwauxY gw,do pdW dw Sbd
AY
siqgur pRswid ..
ie`k jo pRmySr hY, auh siqgurU dI ikrpw qy eI pRwpq
hud
M Y
rwmdws srovir nwqy ..
Awp nUM eys bwq dw pqY gweykm eykMkwru inrwlw ..
Amru AjonI jwiq n jwlw ..
Agm Agocru rUpu n ryiKAw ..
Kojq Kojq Git Git dyiKAw ..
(pMnw 838)
jd pRmySr dI, gurU dI pUrn ikrpw huMdI AY qW
swirAW dy ihridAW dy iv`c pRmySr dw pRiqAkS huMdY
gw[pRmySr ivAwpk hY, prIpUrx hY, sB dw Awpw hY
jIhnUM 'Awqmw' kihMdy nyijnI Awqmu cIinAw prmwqmu soeI ..
eyko AMimRq ibrKu hY Plu AMimRqu hoeI ..
(pMnw 421)

Awpxy Awp nUM jwxny sy pRmySr pRwpq ho jWdY gw[


ikauN ? ieh qW qusIN kih nhIN skdy beI pRmySr do hn
qy ieh vI nhIN kih skdy beI auh ie`k pUrx nhINAwid pUrn miD pUrn AMiq pUrn prmysurh ..
ismrMiq sMq srbqR rmxM nwnk AG nwsn jgdIsurh ..
pUrw pRBu AwrwiDAw pUrw jw kw nwau ..

90

90 of 171

nwnk pUrw pwieAw pUry ky gun gwau ..


(pMnw 295)

pUrn pRBU dw, pUrn pRmS


y r dw, jd ieh (jIv) pUrn dy
nwl ie`k ho jWdY, qd hMkwr dI nivrqI ho jU[hMkwr dI
nivrqI sy, iqRSnw AwdI ijqny rog ny, auh swry dUr ho
jWdy ny[ eys krky, eykk
M wr jo pRmS
y r hY, jd pUrn gurU dI
dieAw, imhr hud
M I AY qW iehnUM auh pRwpq hud
M Y gwrwmdws srovir nwqy .. siB auqry pwp kmwqy ..
Awp nUM pqY, BweI bihlo khW jMgl dyS myN bYTw sI
pr auhdI bu`DI mwieAw dy iv`c Aw ky, ku`C iesiQq nhIN
sI rhI[ auh, gurU dI syvw krdw AwieAw sI ipCly
jnmW qy[ qy gurU qW ie`ko eI 'joiq' huMdYjoiq rUip hir Awip gurU nwnku khwXau ..
qw qy AMgdu BXau qq isau qqu imlwXau ..
(pMnw 1408)

ieh ie`ko eI 'joiq' jo huMdI AY, Es dI srb`gqw huMdI


AY[ auh pUrn srb`g 'joiq' huMdI AY, eISr myN kdy
Alp`gqw AweI nhIN[ 'BweI ky PPVy' auhnUM (Es ipMf
nUM) hux boldy ny qy pihlW auhdw nwaNu PPVy sI[ Es jgHw
dw ieh (BweI bihlo) nMbrdwr ho igAw, muslmwnW ny
iehnUM ie`k KUMfI dy 'qI[ Awpxy ivhVy iv`c iehny ie`k
QVHw AsQwpn kr ilAw jIhdy au~qy bYTky auh lokW nUM
vr idMdw huMdw sI[ pr auhdy au~qy gurU dI ikrpw hoeI vI
sI[ mwieAw dw Jolw AwieAw, aunHW dw auh ivroDI syvk
ho igAw[ jd gurU swihb ny ieh inXm kIqw beI
hirmMdr swihb AsQwpn krky, bxw ky, iehdy iv`c
gurU gRMQ swihb AsQwpn krnY, swrI ivDI krnI AYN[

91

91 of 171

BweI bihlo ny bVI syvw kIqI qy auhdy qy ikRpw ho geI[


kihMdw,AsIN pwxI ibnW, jl ibnW, bVy duKI sy qy swfw
swrw ipMf mwl fMgr sB suKI ho gey[ qy hux qlwA
bixAw hoieAY[ lok EQy ieSnwn krdy ny, su`ky b`icAW
dy (ieSnwn) krwauNdy ny[ ieh ie`k bVw mhwqm jgHw ho
geI[ eys krky, syvw krn vwlw vI inhwl ho igAw[
ijhVw EQy SrDw dy nwl, pUrI SrDw nwl nHweygw, auhdy
vI pwp au~qr jwxgy, koeI bVI bwq nhIN[ pRvkqw dw
qwqprj ijhVw hY, auh hor ku`C hY qy nwm sy nwmI pRwpq
huMdY qy Sbd dy AMq myN jw ky d`s 'qw beI AYN nwm iDAw
ky nwmI pRwpq hoieAw qy nwm mu`K hYsuixAw mMinAw min kIqw Bwau ..
AMqrgiq qIriQ mil nwau ..
(pMnw 4)
'AMqrgiq qIriQ' dy iv`c jIv audoN nHwauNdY gw, jdoN
iehdI b`uDI dI mYl swrI au~qr jWdI AY pr Srq ieh
hY beI iehdI pUrn SrDw hovy, iehdy SrDw, ivsvwS
'c koeI Prk nw hovyjw kY irdY ibswsu pRB AwieAw
qqu igAwnu iqsu min pRgtwieAw .. (pMnw 285)
jIv dw ivsvwS nhIN huMdw[ SrDw ivsvwS ho jY qW
pRmySr qW dUr nhIN, ivAwpk hY[ iehdI bu`DI dy iv`c
bYTY, iehdI ibrqI dy iv`c bYT ky ibrqI dw pRkwS
krdY[ iehdy mn dy iv`c bYT ky mn dw pRkwS krdY[ eys
krky, pRmS
y r AMqrjwmI AYN, Eh swrI dunIAW dw rwKYgwrwKw eyku hmwrw suAwmI]
sgl Gtw kw AMqrjwmI ..
(pMnw 1136)
auh swirAW dy ihridAW dw AMqrjwmI hY[ auh ikqy

92

92 of 171

dUr nhIN hY, auh iehdw AwpY gw[ iehnUM dRStw kihMdy ny,
swKSI kihMdy ny, dwnw-bInw kihMdy ny, pwrK kihMdy ny[
eyhI iehdw mqlb hY beI iksy vkq iehnUM ku`C iBxk
EDrlI pY jwvy, ieh Es dyS myN cilAw jwvyauh rsu pIAw ieh rsu nhI Bwvw .. (pMnw 342)
jd eys nUM, auh rs pRwpq ho igAw, ieh rs, eys nUM
nhIN Bweygw[ eys krky, auh pRmySr dy ipAwry jo vI EQy
ieSnwn krngy, auh gurU eISr ny Awp qIrQ bxwieAw[
eysy krky bxwieAw beI jo SrDw BgqI nwl ieSnwn
kryNgy qW aunHW dw kilAwx hoeygw[ AsIN ie`k jgHw sMqW
kol gey[ auh sMq bVy cMgy sy[ aunHW ny jo ku`C EQy kIAw,
puMn qy ieSnwn krnw, hor krnw[ iehdy iv`c ie`ko eI
g`l aunHW ny ieh khI beI BweI ieSnwn bwhr krnY[
piv`qR ho ky, Pyr bVI piv`qRqw nwl ieSnwn krnY, AYs
ivDI nwl krnY qy aunHW nUM SrDw bhuq sI qy eys srovr
dy iv`c jo nHweygw, Es dy pwp dUr ho jweyNgyrwmdws srovir nwqy ..
jo vI gurU rwmdws dy srovr myN nHweyNgy[ ikauN? t`k
(t`pw) gurU rwmdws jI ny lwieAw sI, gurU Amrdyv ny
ByijAw sI, ieh ieiqhws hY[ gurU rwmdws jI dy srovr
iv`c jo vI ieSnwn krygwsiB auqry pwp kmwqy ..
aunHW dy pwp dUr ho jwxgy, aunHW dI bu`DI Su`D hojygIinrml hoey kir iesnwnw ..
BweI, Su`D hoky ieSnwn krnY, AMdroN pUrn SrDw
ivSvwS, bwhroN pUrn S`uDI krky, ieSnwn krky ivDI
pUrbk, Pyr ieSnwn krnY-

93

93 of 171

guir pUrY kIny dwnw ..


ieh gurU, pUrn gurU rwmdws dwn kr gey ny beI jo
eyQy ieSnwn krygw, auhdy pwp nws ho jweyNgy, bVw BwrI
dwn kIqwsiB kusl Kym pRiB Dwry ..
qy swry kuSl qy Kym kilAwx Dwry, jo pRBU dy eys
qlwA iv`c ieSnwn krygw, pUrn SrDw nwlshI slwmiq siB Qok aubwry
swfy ijMny 'Qok' jo vsqU, shI slwmq 'aubwry' bcw
ley, jo swnUM vr id`qy sy, auh pUry ho geygur kw sbdu vIcwry .. rhwau..
..
pr gurU dy Sbd dw ivcwr kro[ gurU dw Sbd jo huMdY,
auh mn nUM pkV krky, nwmI dy nwl myl idMdY[Sbd huMdw
hY 'nwmu' pRmySr dw qy jd nwm dy nwl nwm sMig ijs kw mnu mwinAw ..
nwnk iqnih inrMjnu jwinAw ..
(pMnw 281)
jd nwm dy nwl iehdw mn, mMn igAw qW nwmI dy
nwl ieh ie`k ho igAw qy eys dI mokS ho jweygIswDsMig mlu lwQI ..
ieh sMqW dy sMg krky, gurU rwmdws mhwrwj jI dy
sMg krky, gurU swihb kihMdy, swfI swrI mYl lih gI qy
jo pUrx SrDw nwl 'sMig' krygw, auhdI vI mYl dUr
hojygI[ sB sy bVI mYl 'hMkwr' dI huMdI AY, Es dy mgroN
pwpW dI huMdI hY[ mYlW bVIAW ilKIAW ny[ ijMnW icr
hMkwr dI mYl, jIv dy AMdroN nw jwvy, Ehny auhdw ku`C
nhIN krnw[ eys krky, auh sMqW dy sMg nwl, gurU
rwmdws mhwrwj dy sMg nwl, swfI mYl lih geI AY[

94

94 of 171

Awp hI gurU swihb ny kQn kIqY gwsMqsMig AMqir pRBu fITw ..


nwmu pRBU kw lwgw mITw ..
(pMnw 293)
ieh 'sMq' dy 'sMig' nwl AsIN Awpxy AMdr pRmySr
dyiKAw[Es nwm ny swnUM nwmI dy nwl imlw 'qw[ eys
krky BweI, sMqW dy sMg nwl pRmySr pRwpq ho jWdYpwrbRhmu BieE swQI ..
hux AsIN pwrbRhm dy swQI ho gy[hux swfw mn, hux
swfI pwrbRhm dy nwl ilv l`g gI, ie`k ho igAw[ hux
AsIN pRmySr dy swQI ho gy[ hux dunIAW dw sMg swfw
koeI nhIN irhw[ hux AsIN pRmySr dy swQI ho gynwnk nwmu iDAwieAw ..
sRI gurU Arjn dyv jI kihMdy, jo swnUM nwm sRI gurU
rwmdws mhwrwj jI ny bKiSAw, au h AsIN
iDAwieAw[iDAwn qy ismrn ie`k huMdY, ieh inXm AY
ie`k[ ijMnW icr QuAwfw iDAwn nhIN hoaU, EnW icr
QuAwfw ismrn nhIN cldw, cwhy qusIN jor lw ilau[
kwjI dw nw c`l igAw, qy pTwx dw nw c`l igAw[ jd
q`k QuAwfw iDAwn EQy nhIN itkygw, EnW icr QuAwfw
ismrn nhIN c`lg
y w[ Es gurU dI ikrpw, sRI gurU rwmdws
dI ikrpw dy nwl, AsIN nwm iDAwieAwAwid purK pRBu pwieAw ..
ijhVw swirAW dw 'Awid purK', prIpUrx pRmySr
sI, sRI gurU Arjn dyv jI kihMdy, auh AsIN pw ilAw[
bolo siqnwmu sRI vwihgurU !
q

95

95 of 171

siqgur pRswid]

58
soriT mhlw 5 ..
guir pUrY pUrI kInI .. bKs ApunI kir dInI ..
inq AnMd suK pwieAw .. Qwv sgly suKI vswieAw
.. 11..
..
vswieAw..
hir kI Bgiq Pl dwqI ..
guir pUrY ikrpw kir dInI ivrlY ikn hI jwqI ..
rhwau ..
..
gurbwxI gwvh BweI .. Eh sPl sdw suKdweI ..
nwnk nwmu iDAwieAw .. pUrib iliKAw pwieAw
.. 2
.. 17
..
pwieAw..
2..
17..
(pMnw 628)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, imhr krky bolo siqnwmu


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU!!
Drin ggn nv KMf mih joiq srp
U I rihE Bir ..
Bin mQurw kCu Bydu nhI guru Arjunu prqK hir ..
(pMnw 1409)

sRI gurU Arjn dyv, pMcm gurU nwnk duAwry, ieh


Sbd AwieAY gw r`bI bwxI dw, Es dI ivAwiKAw krdy
AW[ bolo siqnwmu sRI vwihgurUsoriT mhlw 5 ..
sorT rwg dy iv`c pMcm pwqSwh mhwrwj kQn krdy
nyguir pUrY pUrI kInI ..

96

96 of 171

pUry gurU rwmdws mhwrwj ny myrI swrI bwq pUrI kr


'qI, koeI bwkI nhIN C`fI hYbKs ApunI kir dInI ..
gur joiq Arjun mwih DrI ..
(pMnw 1409)
AwpxI bKiSS pUrI kr 'qI, hux auh 'joiq' gurU
Arjn dyv dy iv`c r`K 'qI[ duinAwvI qOr qy qW iprQIey
dw h`k sI, bVw sI[ mhWdyv Cotw sI pr eISrI hukm
nhIN sIgw[ eys krky, pUrx gurU ny myry qy pUrI ikrpw
krky, myry swry kwrj, gurU Arjn dyv kihMdy, pUry kr
'qy, gurU rwmdws nyinq AnMd suK pwieAw ..
auh ijhVw 'inq AnMd' hY Awqm-AnMd, auh 'suK
pwieAw', Awqm-s`K
u pRwpq ho igAw[ hux mYnMU auh pUrxsu`K pRwpq ho igAw pr gurU qy ibnW hor iksy koloN imldw
vI nhIN hYQwv sgly suKI vswieAw ..
swry QweIN hux mYN suKI vs igAw[ AMimRqsr qIrQ
bx igAw, qrn qwrn bx igAw qy ie`k aunHW ny hukm
id`qw sI beI krqwrpur bMnHxw, auh vI ho igAw[ gurU
gMRQ swihb dI bIV b`J gI[ swrw ku`C myrw pUrn ho
igAw, swry jgHw su`K ho igAwhir kI Bgiq Pl dwqI ..
auh ijhVI pRymw BgqI sI Pl dyxy vwlI, auh mYnUM gurU
rwmdws ny bKS 'qI, auh mYnUM pRwpq ho gIguir pUrY ikrpw kir dInI
pUrx gurU rwmdws ny, myry au~qy pUrx ikrpw kr 'qIivrlY ikn hI jwqI .. rhwau..
..

97

97 of 171

pr eys bwq dw pqw nhINguru kuMjI pwhU invlu mnu koTw qnu Ciq ..
nwnk gur ibnu mn kw qwku n auGVY Avr n kuj
M I hiQ ..
(pMnw 1237)

gurbwxI gwvh BweI .. Eh sPl sdw suKdweI ..


auh bwxI bVw sPl krygI QuAwfy jnm nUM qy QuAwnUM
su`K deygI[ eys krky BweI, ieh kirAw kronwnk nwmu iDAwieAw ..
sRI gurU swihb kihMdy, mYN 'nwmu iDAwieAw' ijhVw
nwm mYnUM bKiSAw sI gurU rwmdws ny[ auh nwm mYN
iDAwieAwpUrib iliKAw pwieAw ..
ieh pUrb iliKAw ivAw sIgw myrwsMjogu ivjogu Durhu hI hUAw ..
(pMnw 1007)
ieh pUrb iliKAw ivAw nw huMdw qW auh iprQIey nUM
iml jWdw, mhWdyv nUM iml jWdw[ auh pUrb iliKAw
ivAw sI beI jd gurU rwmdws joqI srUp Awauxgy,ieh
'joiq' qyry iv`c Dr ky Pyr auh guirAweI g`dI dy kyjoiq Ehw jugiq swie sih kwieAw Pyir pltIAY ..
(pMnw 966)

ie`k srIr dw hI Prk kIqw, 'joiq' AOr 'jugiq' jo gurU


rwmdws dI sI, auh donNo gurU Arjn dyv nUM bKS ky cly
gey[ ieh nwm dI qwkq AY, ieh nwm dw prqwp hYnwnk nwmu iDAwieAw ..
pUrib iliKAw pwieAw ..
bolo siqnwmu sRI vwihgurU!
q

98

98 of 171

siqgur pRswid]

59
DnwsrI mhlw 1 ..
coru slwhy cIqu n BIjY .. jy bdI kry qw qsU n CIjY ..
cor kI hwmw Bry n koie .. coru kIAw cMgw ikau hoie .. 11..
..
suix mn AMDy kuqy kUiVAwr ..
ibnu boly bUJIAY sicAwr
.. 11..
.. rhwau..
sicAwr..
..
coru suAwilau coru isAwxw .. Koty kw mulu eyku dugwxw ..
jy swiQ rKIAY dIjY rlwie ..
jw prKIAY Kotw hoie jwie
.. 2
..
jwie..
2..
jYsw kry su qYsw pwvY .. Awip bIij Awpy hI KwvY ..
jy vifAweIAw Awpy Kwie ..
jyhI suriq qyhY rwih jwie .. 3
..
3..
jy sau kUVIAw kUVu kbwVu .. BwvY sBu AwKau sMswru ..
quDu BwvY ADI prvwxu ..
nwnk jwxY jwxu sujwxu..
.. 4
.. 66..
..
4..
4..
.. 4
(pMnw 662)

pihly pwqSwh sRI gurU nwnk dyv mhwrwj duAwrw jo


Sbd r`bI bwxI dw AwieAY gw, Es hukmnwmy dI jYsy
eISr dI ikrpw duAwry ivAwiKAw hoeygI[ Awp swry
ikrpw krky bolo siqnwmu sRI vwihgurU! siqnwmu sRI
vwihgurU !! siqnwmu sRI vwihgurU !!!

99

99 of 171

gurU ky syvk ny (auQwnkw ieh hY igAwnIAW dI ) corI


kr lI sI[ gurU swihb nUM Aw ky AwiKAw, mhwrwj! Es
nUM ikrpw krky Cufw do[ auh kihMdy, nwcor kI hwmw Bry n koie .. coru kIAw cMgw ikau
hoie ..
jd corI krnI cMgI nhIN, AsIN auhdw hWbw (hwmw) kYsy
BrWgy?
cor kI hwmw Bry n koie ..
AsIN vI cor dw hwmw nhIN BrWgy[ Pyr auh jYsy A~gy
hoeI, Pyr auh Cu`t igAw[ Pyr Ehny mwPI mMgI jo ku`C
hoieAw[ pr gurU swihb ny juAwb dy 'qw[ gurU swihb ny
koeI ilhwj nhIN kIqI, isPwirS nhIN kIqIcoru kIAw cMgw ikau hoie ..
corI krnI cMgI nhIN hY[ ijhVw kMm cMgw nhIN, AsIN
auhdw hwmw kYsy BrIey?
guru pIru hwmw q Bry jw murdwr n Kwie ..
(pMnw 141)

gurU, pIr auhdw hwmw Brygw ijhVw prwieAw mwl


nhIN curweygw, DoKw nhIN krygw[ AslI 'guru pIru' ijhVw
soXM-pRkwS, cyqn dw bKiSAw ivAw pRmySr dw, auh kdy
JUT dw hwmw nhIN Brygw[ auh qW JUT, corI, AYbW nUM
Cufwaux AwieAY gw qy hwmw kYsy Br dyvy? eys krky, auh
Sbd AYcoru slwhy cIqu n BIjY ..
jy cor slwhy qW Bly purSW dw ic`q nhIN iB`jdw[
Ehny corI jo kIqI AY[ auhdI koeI SlwGw kry Aw ky ik
auh cMgw AwdmI AYN, auh Blw AwdmI AYN[ mhWpurSW dw,

100

100 of 171

s`cy purSW dw ic`q nhIN auh qy iB`jg


y w[ auh qW srb`g ny,
auh qW jwxdy ny sB ku`C[ hW, SrxwgqI Awey qy, sB nUM
iqAwg ky pRmySr dI Srx Aweygw, gurU dI Srx Aweygw
Pyr Es mhWpurS dw ic`q iB`jygw[ BweI BUmIey qy jd
Es ny bcn mMn ilAw qW gurU dw auhdy qy mn
iB`ijAw[s`jx T`g jd swrI T`gI C`f ky crnW qy pY
igAw s`cy idloN qW gurU kw auhdy au~qy mn iB`j igAw qW
gurU ikAW ny bKiSAw[ cor dI qusIN SlwGw kro Blw kho
pr gurU pIrW dw auhdy au~qy mn nhIN iB`jdw, auh iksy
dI bwq eyhI ijhI nhIN mMndy huMdyjy bdI kry qw qsU n CIjY ..
jy koeI bdI kry qW auhdI bdI nwl Bly purSW dw qsU
mwqr vI ku`C nukswn nhIN huMdw, s`cy purS dw kdy
nukswn nhIN hud
M w[ s`c nUM kdy AWc l`gdI nhIN[ pRihlwd
s`cw sI, auhnUM AWc l`g gI? AgnI ny nw auhnUM jlwieAw[
ikauN? auh s`cw purS sI[ s`cy purSW dw kuC
` nhIN ivgVdw,
s`c dw kdy ku`C nhIN ivgVdw[ bdI krny vwly dw eI
nukswn hoeygw qy aunHW dw 'qsU' mwqr vI nukswn nhIN
hoeygw, s`cy purSW dw[ ieauN qW Pyr s`cy purSW nUM lok
nukswn phuMcw dyx[ pRihlwd nUM nw phuMcw id`qw, nwmdyv
nUM nw phMucw id`qw, kbIr nUM nw phuMcw 'qw, iksy nUM
phuMicAw nukswn? 'qsU' mwqr nhIN aunHW dw ku`C
ivgiVAw[ eys krky, bdI qy frdy kdy qusIN aunHW dI
isPwirS nw kro[ aunHW dI bdI qy frdy kdy aunHW nwl nw
imlo[ A`j klH eyhI Krwb ho igAw k nw kMm, lok ijhVy
bdI krn vwly ny aunHW qy frdy cu`p kr jweyNgy, aunHW nwl
iml jweyNgy[ ieauN qW suDwr hIN nhIN hoeygw, jy bdI

101

101 of 171

krn vwilAW qoN qusIN frky aunHW nwl iml gy, Pyr bdI
v`D jweygI[ qusIN qW s`c nUM jwhr krnY, qusI qW s`c dy
mwrg qy c`lxYscu sBnw hoie dwrU pwp kFY Doie ..
nwnku vKwxY bynqI ijn scu plY hoie ..
(pMnw 468)

QuAwfw auDwr qW s`c ny krnY[ QuAwfy swry pwp s`c


ny KMfn krny ny[ jy qusIN bdI vwilAW qy fr gy, iml
gy aunHW nwl, iPr qW s`c dw gl k`t 'qw qusIN[ qusIN,
s`c dy iv`c iesiQq rihxY gw[ ieauN qW Pyr gurU nwnk
chuM idSW myN gey, iksy qoN fry kdy auh? ikauN? aunHW ny
dunIAW 'c s`c jwhr krnw sI[ aunHW ny Awpxy mu`K qy
ikhwAwid scu jugwid scu ..
hY BI scu nwnk hosI BI scu ..
(pMnw 1)
Pyr aunHW dy eys kQn dw kI mu`l pYNdw jy auh JUT nwl,
corW nwl, bdI vwilAW nwl iml jWdy jW aunHW dI
isPwrS krdy qy Pyr s`c jwhr kYsy huMdw? auh qW s`c nUM
iesiQq krn Awey sy[ auh qW ijhVw rh`sk s`c AY,
Awqmk s`c AY, Es nUM jwhr krn Awey sycor kI hwmw Bry n koie ..
gurU swihb kihMdy, BweI! cor kw hwmw koeI nhIN
Brygw cwhy auh gurU kw is`K bixAw ivAw sI, syvk
bixAw ivAw sI, Ehny corI kr lI[ gurU swihb kihMdy,
nw beIcor kI hwmw Bry n koie ..
cor kw hwmw kdy koeI nhIN Brygw-

102

102 of 171

coru kIAw cMgw ikau hoie ..


jd corI krnI cMgI nhIN hY Pyr kYsy hwmw Br ley?
jd corI krnI cMgI nhIN, gurU pihlI pwqSwhI kihMdy,
AsIN aunHW dw hwmw kYsy Br deIey, cor dw[ aunHW ny
iblkul isPwirS nhIN kIqI, ku`C nhIN kIqw[ auhdI
krnI dw Pl AweygwkrmI Awpo AwpxI ky nyVY ky dUir ..
ijnI nwmu iDAwieAw gey mskiq Gwil ..
(pMnw 8)

krmI qW Awpo AwpxI AYN[ pwr qW ieh jIv nUM


'nwmu' ny lwauxY[ jd q`k ieh krmI 'c AY, BlI burI 'c
audoN q`k qW ieh jIv AY[ qy jIvpuxy dI h`d qW jd
iehdw mn 'nwmu' nwl juVxY, AiBAws duAwrw smwDI'c,
srUp myN phuMcxY qW iehny pwr hoxY gw['nwmu' nwl qW
iehdw mn eI nhIN Ajy juiVAw qy ieh krmI 'c AY[ qy
krmI iehdI eysy nUM eI pRwpq hoeygI cwhy BlI AY, cwhy
burI AY[ krmI qW Awpo AwpxI hY ik nw[ pwr qW nwm
dI mS`kq ny krnY, pwr qW iehnUM nwm AiBAws ny
krnY[ jd mn 'nwmu' nwl juV igAw qy eys ny AiBAws
kIqw qW nwmI pRwpq ho jU, iehdw jnm-mrn k`itAw
jwaU[ eys nUM AslI rUp iml jUgw qy eys krkycoru kIAw cMgw ikau hoie ..
gurU swihb kihMdy, corI krnI cMgI nhIN qy AKy Pyr
cor dw hwmw AsIN gurU swihb kihMdy, kYsy BrIey? ieh
pihlI pwqSwhI dw Sbd hYgwsuix mn AMDy kuqy kUiVAwr ..
hy mn! qUM sux lY ie`k bwq, kI?

103

103 of 171

suix mn AMDy
hy mUrK mn! AigAwnI, sux lY bwqku q y
qUM ku`qw hYNgw, loB dy iv`c Ps ky qUM ieh swry kMm
krdYNkUiVAwr ..
JUTYN, kUiVAwr AYN, qUM JUTw AYN, mn!ibnu boly bUJIAY sicAwr ..
pr qYnUM mn! BulyKw ipAw ivAY ieh qyibnu boly bUJIAY sicAwr ..
auh ijhVw s`c qyry AMdr AY pRmySr, cyqn, ijhVw
'dwnw bInw sweIN mYNfw' AY[ijhVw qyry swry kMmW nUM vI
dyKdY, qYnUM vI dyKdY, qYnUM vI jwxdY, qyry krq`bW, nUM vI
jwxdY[ auh s`c nUM koeI d`sx dI jrUrq AY? eyh AYvyN
lokW nUM BulyKw hYgw[ auh krm ny ij`dx AwauxY, Awpy
iensw& ho jwxYgw[ auh s`c qW ibnW d`sy qy jwxdY[ auhdy
qW 'dwnw bInw' dy swhmxy mn iKAwl krdY, sMklp
krdY jo ku`C, cwhy auh corI dw kry, cwhy auh XwrI dw
kry, cwhy auh JUT dw kry, auh swry qW auhdy swhmxy
krdY[ eys krky, mn nUM iJVikAY gwsuix mn AMDy kuqy kUiVAwr ..
hy mn! qUM sux lY, qUM AMnW AYN qy ku`qw AYN qy 'kUiVAwr'
JUTYN gw[ pr qYnUM ieh nhIN pqwibnu boly bUJIAY sicAwr ..
ieh ibnW boly sy, s`cw pRmySr qyry AMdr sB ku`C
jwxdw nhIN? auh qW dwnw bInYN[ 'dwnw' nwauN hY jwxny
vwly dw qy 'bInw' nwauN hY dyKxy vwlyy dw[ auh qW qyry swry

104

104 of 171

iKAwlW nUM dyKdY, jwxdY qy tYp vI audoN eI krdY[ ieauN


qW nhIN auh krdw beI A`j dyiKAw qW klH nUM tYp
krygw[ nhIN, ausy iCn myN tYp kr idMdY[ jy ieauN kry qW
keI kwgj Koey jwx auhdy qW, jW dUsry idn koeI kwgj,
auhI kwgj c`k ky lY jy, jIhdw hovy[ mn hI Awpxy
kwgj nUM guMm kr dyvy[ nw, nw Ehny qW audoN eI dyiKAw
qy jwixAW qy tYp kIqw, b`s! Esy iCn myN[ auh qW sB
ku`J jwxdY gw[ hy mn ! qYnUM BulyKw AY [ qyry BwA dw koeI
dyKdw nhIN, jwxdw nhIN, mYN iek`lw hI krdw hYNgw[
nhIN, auh qyry ipCly pwsy, s`cw pRmySr bYTw AY, qyrw
swKSI hoieAw, qyrw dRStw hoieAw[ 'dwnw' jwxny vwlw
qy 'bInw' dyKxy vwlw[ auh sB ku`C jwxdY, Ehny tYp mn
nwl kr dyxY[ qUM Awpxy Awp smJ, jy qUM smJ jweyN Pyr
qUM corI kryN eI ikauN? auh gurU swihb kihMdy, iehnUM pqw
nhIN sI, eysnUM Awqmw dw igAwn nhIN sI, eysnUM AslI
igAwn nhIN sI[ ieh s`cy nUM ikqy hor, s`qvyN AkwS myN
jW cOQy AkwS myN mMndw sI[ keI s`qvyN AkwS myN r`b nUM
mMndy ny, keI cOQy myN iesweI mMndy ny, koeI nOvyN AkwS
myN vI ie`k m`q vwly mMndy ny[ hux auh Aweygw Pyr A`goN
inrxw krygw Pyr A`gy tYp krygw[ auh qW igAwqw, auh
qyrw ijhVw igAwqw AY, auh qW qyry pws AY[ auh qW
mn, qYnUM qy qyry swry kMmW nUM jwxdY qy Ehny tYp kr dyxYcoru suAwilau coru isAwxw ..
cor nUM 'suAwilau', kihMdy, cor bVw sohxY qy cor beI
bVw isAwxY gw[ isAwxw qW huMdY pr corI krny myN
isAwxw huMdY, s`cy dy A`gy qW nhIN isAwxw[ lokW dy iv`c
isAwxY gw[ pwV lwaux nUM isAwxw, corI krn nUM isAwxw[

105

105 of 171

Awh suinAwry, GVdy GVdy iv`coN sonw lY jWdy ny auhdy


(gwRhk dy) swmHxy[ pRmySr dy A`gy qW nhIN isAwxy[ auh
qW ieh iKAwl krdy ny beI AYnW sonw AYN kr skdy hW,
auh qW audoN tYp ho igAw jd AYDr if`igAw[ auh qW tYp
ho igAw pr kihMdy, bVw isAwxY[ lok kihMdy, beI eyh
AwdmI bVw isAwxY qy isAwxw kwhdw hYgw? kmLw kho,
jIhny AYhy ijhy kMm krky, tYp krw ley[ aunHW iv`c mn
Ps igAw qy Bogxy vI pey[ jd Bogxgy qW audoN pu`iCE,
beI isAwxw hYgw qUM? auh AwKU, nWh! myrI Ardws kro,
mYN bVy pwp kIqy ny, mYnUM bKSwau! auh isAwxp ik`Dr
geI auhdI? jy qW auh tYp nw hud
M ,y auhnUM nw Bogxy pYNdy qW
qW isAwxw sI[ isAwxw Eho dunIAW 'c AY[ eISr A`gy
kIhdI isAwxp AY? isAwxp qW AsIN eISr qy lY ky
vrqdy AW[ cyqn, Awqmw dw igAwn lY ky qW bu`DI kMm
krdI AY[ jd q`k Awqmw, cyqn, s`qw-sPurqI nw dyvy,
bu`DI kMMm eI nhIN krdI[eys krky BweI! ieh cor nUM
slwhMudY qy cor nUM kihMdw, ieh bVw isAwxYN, ieh glq
AY[ isAwxw dunIAW 'c AY ik eISr A`gy isAwxY? auh
isAwxp qW ijhVI iehny vrqI AY, pRmySr dI s`qwsPurqI nwl vrqI AY qy pRmySr eys nUM jwxdY, auh Esy
smyN iehdy sMklpW nUM tYp krdY[ jy AYsw nw hovy qW mn
dw pwp qW l`gy eI nw iksy nUM[ auh byVIAW vwly kihMdy
ny, BweI! mn dw pwpI nw koeI ciVHE, byVI fu`b jUgI[
qW mn dw pwp bhuq burw hoieAw ik nw? eys krky, auh
isAwxw kihMdy ny qy auhnUM slwhud
M y vI ny beI bVw isAwxY[
A`j klH kihMdy ny bVw isAwsqdwn AY[ auhnUM AwKy
isAwsqdwn nhIN, JUTw bVw kho, clwk, JUTw kho-

106

106 of 171

Koty kw mulu eyku dugwxw ..


hux qW nhIN koeI ksr rhI, auh Koty kMmW nwl Kotw ho
igAw ik nhIN? auh qW corI krny sy, XwrI krny sy,
byeImwnI krny sy, JUT bolxy sy Kotw ho igAw qy Koty dw
mu`l kI huMdYgw? jy rup`eIAw Kotw hovy, auh kihMdw, beI
Awh do pYsy lYxy ny qW lY lY EnIN ku cWdI qW hoeygI iv`c,
EdUM ijAwdw hoeygI[ smJ gey? do pYsy Koty dw mu`l huMdY
rup`eIey dw[ Es purS dw mu`l A`Dw Awnw, AiDAwnI
kih idau[ auh qW solHW Awny auhdw mu`l sIgw, auh qW do
pYsy dw rih igAw[ auh g`l vI krdy ny lok, kihMdy, auh
AwdmI kYsw AY? auh qW do pYsy dw vI nhIN[ auh ievyN eI
kihMdy ny ik auh qW do pYsy dw vI nhIN hY[ eys krky, auh
Koty dw mu`l kdy ipAw solHW Awny? Koty dw mu`l do pYsy kih
do jW AiDAwnI kih idaujy swiQ rKIAY dIjY rlwie ..
jy Koty nUM swQ r`KoNgy qy QuAwfy nwl vI auh rl jU qy qusIN
vI rl jwauNgy[ ijs kol qusIN bYToNgy, auhdy sMskwr
QuAwfy AMdr Aw jwxgy qy QuAwfy auhdy AMdr cly jwxgy
pr pUrx bRhm igAwnI nw hovy[ qusIN jw ky Koty AwdmI
kol bYTo, EhI g`lW QuAwfy 'c vI Aw jwxgIAW[ auhdw
qW sMg krnw vI mwVw hYgw Koty dw qWnwnk mnmuKw nwlo qutI BlI ijn mwieAw moh
ipAwru ..
(pMnw 316)
gurU swihb kihMdy, ijnHW dw mwieAw dy moh iv`c
ipAwr l`igAw ivAY aunHW nwloN tu`tI BlI[ aunHW dy nwloN
jy tu`t jY qW A`gy vwsqy qW A`Cw ho jU[ jy hor kol bYTygw
qW auh kusMg dw Asr Aw jwxY [ siqsMg dw Asr vI

107

107 of 171

AwauNdY qy kusMg dw Asr vI AwauNdY[ siqsMg, siq nwl


joVdY qy kusMg dunIAW nwl joVdY[ eys krky, auhdy swQ
vI BweI nw rho kdy!jw prKIAY Kotw hoie jwie ..
qy jd Pyr auh mhWpurSW dI prK 'c igAw, Pyr auh
Kotw nhIN hojg
y w? jd srwP dy kol Kotw rupe
` IAw jweygw,
auh Kotw su`t nhIN deygw? auh AwKygw, hor idau[ iksy
qoN sOdw lau qy Kotw rup`eIAw auhnUM PVwau auh lY lUgw?
AwKygw nw, lY jw[ auh qW prKxy sy Pyr Kotw ho jwxY[
Koty ny qW Kotw ho eI jwxY[ jd qusIN prK krwauNdy sy
cWdI dy rup`eIAW dI, auh vjw ky d`s nhIN idMdw sI beI
Kotw AY BweI? auh prK 'c Pyr Kotw ho jU[ auh Drmrwj
dy swhmxy jw ky Kotw ho jUjYsw kry su qYsw pwvY ..
kihMdy, ieh jI! ikauN AYsw hoieAw? kihMdy, jyho ijhw
jIv krygw, auhnUM auho ijhw pwauxw peygw[ corI dw Pl
corI imlygw, T`gI dw Pl T`gI imlygw, DoKy dw Pl iehdy
nwl DoKw hoeygw[ eys krky, jyhw ijhw krygwjyhw bIjY so luxY krmw sMdVw Kyqu .. (pMnw 134)
ieh qW krmW dw Kyq AY, srIr[ ijho ijhw krygw
auho jyhw eI eys nUM Bogy gwAwip bIij Awpy hI KwvY ..
ieh qW gurU swihb ny ArQ eI kr 'qw[ Awpxw
bIijAw ieh Awp Kweygw [ Awpxw burw kIqw iehnUM
Awp eI Bogxw peygw[ lok qW AYvyN glq kihMdy ny[ hW
do AwdmIAW dw gMRQW iv`c iliKAY beI gurU, iSS nUM iqMn
vwrI khy ik ieh g`l TIk nhIN[ ipqw, pu`qr nUM iqMn

108

108 of 171

vwrI jrUr khy beI ieh TIk nhIN[ pqI, iesqrI nUM
iqMn vwr jrUr mwPI dyvy beI ieh TIk nhIN[ auhdw
kihx dw h`k hY, dUieAW dw qW h`k hI nhIN ku`C kihx
dw[ eys krky, ijho ijhw auh bIjygw, auho ijhw Kweygw[
iksy nUM auhdw koeI du`K nhIN hY[ krmI Awpo AwpxI jo
hY, ijhVw krygw EhI Brygw, lok Awm kihMdy nyjy vifAweIAw Awpy Kwie ..
jy auh AwpxIAW vifAweIAW nUM Awpy eI Kwey[
AwpxIAW vifAweIAW Awp eI cwhy qy Awp eI kryjyhI suriq qyhY rwih jwie ..
kihMdy, jyhI ijhI auhdI surq AY, auho ijhy eI rsqy
jweygw[ jy auhdI surq, Sbd nwl juVI vI AY qW auh
SbdI pws cilAw jweygw qy jy auhdI surq ivkwrW nwl
juVI vI AY qW ivkwr eI Pl hoeygw qy jy auhdI surq,
iviSAW nwl juVI vI AY qW ivSy eI Pl hoeygw[ jyhI jI
surq hoeygI, rwh Ehw ijhw eI imlygw[ikauN? surq nUM
cwnx pRmySr ny dyxY qy dyxY QuAwfy krmW dy Anuswr, ieh
inXm hY[ Es ny vwDw Gwtw nhIN krnw[ auh qW krm
Pl dw dwqY gw[ PlpRdwqw auh huMdY jd q`k swfy AMdr
hMkwr hovy aunHW krmw dy krky jy AsIN krm krIey
hMkwr sihq qW pRmySr PlpRdwqw ho jygw, bKiSMd nhIN
ho skdw[ bKiSMd audoN hoeygw jd AsIN auhdI SrxwgqI
pYjWgy[ bKiSS qW Srx gey dI huMdI AYijqy Srn jYhY iqiqE rwK lYhY ..
ibnw Srn qw kI nhI AOr EtM ..
ilKy jMqR kyqy pVy mMqR kotM ..
bcygw n koeI kry kwl cotM ..

109

109 of 171

ijqy Srn jYhY iqiqE rwK lYhY ..


(dsm gRMQ)
ijMny Srx Awey cwhy kbIr AwieAw, nwmdyv AwieAw,
DMnw AwieAw, rivdws AwieAw, jYdyv AwieAw swry r`K
ley[ SrxwgqI AwieAw koeI muVky nhIN igAw, auh qW
pu`g igAw, auhdy qy qW bKiSS ho gI, auh qW bKiSAw
igAw qy ijMnW icr iehdy AMdr pRiCMn hMkwr hY EnW icr
iehnUM krm Pl Bogxw paU[ pRmySr krm dy Anuswr eI
PlpRdwqw hoeygw, bKiSMd nhIN hoeygw[ bKiSMd qW
SrxwgqI nUM id`qI[ EnW icr PlpRdwqw AY pRmySr[ Eh
Awpxw kIqw iehnUM Awp Bogxw peygwjy sau kUVIAw kUVu kbwVu ..
jy sO vwr kUV krygwkUVIAw kUVu kbwVu ..
kUV dw vI kbwV iehdy AMdr BirAw jweygw[ Awh,
qusIN iksy nwl g`l kro ijhVw bhuqw JUT boldw hovy, auh
vIh g`lW JUTIAW eI imlw deygw[ ikauN? auhdy AMdr
JUT eI BirAw ivAw huMdY[ jy auhnUM AwKo s`c boly, Eh
bolU? auh qW hwkmW dy swmHxy nhIN boldw jw ky qy iehny
AMdr kbwV BirAw, JUT BirAw, Ehny s`c QoVy BirAw
hY[ auhdy ihrdy 'c AMqhkrx 'c, auhdI bu`DI 'c kUV
kbwV BirAw ipAY[ auh ijhVy krm ny aunHW dy Anuswr
eI auhnUM rsqw imlxY auh qW EDry eI jweygw, kusMgIBwvY sBu AwKau sMswru ..
swrw sMswr AwKy, bVw lwiek AY pr auhdy AMdr qW
kUV kbwV BirAw ivAY[ QuAwfy votW nwl qW nhIN auh
s`cw hojUgw?
scu qw pru jwxIAY jw irdY scw hoie ..

110

110 of 171

kUV kI mlu auqrY qnu kry hCw Doie ..


(pMnw 468)

Pyr ieh qn mn Do ky A`Cw kr leygwscu sBnw hoie dwrU ..


eys dy AMqhkrx nUM s`c ny swP krnY[ JUT ny qW mYlw
krnY, JUT qW kUV kbwV hY[ jYsy kihMdy ny beI Awh kUV
kbwV BirAw ipAY, prHy is`t[
o ieh qW JUT kbwV BirAY
iehny, cwhy swry lok auhnUM AwKx, bVw cMg[
Y auhdy AMdr
qW kbwV AY[ eys krky, gurU swihb kihMd,y ieh bwq hY
BweI, auhnUM rwh eI Eho ijhw imlygwquDu BwvY ADI prvwxu ..
kihMd,y jy qYnMU BwA jIey, pRmS
y r qUM KuS hojNY qW A`DI rotI
vI swnUM prvwx AYN[ Pyr qW A`DI rotI vI prvwx AYN jy
pRmS
y r nUM BwA jweIey[ qy ibdr, iKcVI eI ivcwrw KWdw
sIgw, smJ gey? qy lwlo koDrw eI KWdw hud
M w sIgw qy mlk
Bwgo qW roj pUVIAW eI KWdw sI, smJ gey? pr BwA qW
igAw sI, jy nW BwieAw hud
M w lwlo qy gurU nwnk dyv auhdy Gr
ikauN jWdy, bihMd?
y auh (milk Bwgo) bulwaux AwieAw sI?
jd c`ly ny nnkwxy swihb sy[ EQy gey ny qy ik`Qy bYTy ny? lwlo
dy Gr jwky bYTy ny, auh koDry dI rotI KwDI AY[ jd mlk
Bwgo ny inmMqx
R id`qw, bRhm-Boj kIqw, inmMqx
R dyx gey[
Ehny AwiKAw nw beI! AsIN nhIN jwxw[ Ehny pMj ku
AwdmI Byjy beI jy aUN nI AwauNdy qW AYN (c`k ky) lYky AwE[
mYN vI K`qrI qy auh vI K`qrI[ mYN bRhm-Boj kIqY qy auh SUdr
dy koDrw KWdY bYTw, K`qrI hok[
y jd Ehny AwiKAw mhwrwj!
AsI AweyN AW, auh jbrdsq AY[ jy qusIN swnUM r`KxY qW ie`k
vwr EQy c`lNo qW swfI nOkrI rih jU[ gurU swihb ny AwiKAw

111

111 of 171

c`l[
o aunWH (nOkrW) qy rihm krky gey ny[ Pyr AwiKAw
(milk Bwgo) qusI auh SUdr dy koDry dI rotI KWdy hoN qy myry
bRhm-Boj nUM juAwb idMny EN[ Eh kihMd,y Kwx vwlw nhIN[
AKy iehdI kI inSwnI? AKy jwh lwlo! auh ipAw hoxY tuk
`
(rotI dw tukVw) auh lY Aw[ qy (Bwgo) qUM vI lY Aw, auh swrw
jo bxwieAY[ qy auhdy swhmxy (incoV ky) idKwieAw[ AKy
d`s,o ieh lhU Kwx AwlY? ieh qW duD
` AY, smJ gy? ieh bwq
AY BweI[ A`DI prvwx hY jy pRmS
y r nUM BwA jIey[ qW qW b`s
jyhw ijhw imilAw EhI prvwx AYN[ pr pRmS
y r nUM BwA
jweIey[ pRmS
y r swfy qy KuS ho jY[ BweI lwlo qy pUrw KuS nhIN
sI? bKiSAw nhIN auhnU?
M hW Awp bKiSAw jwkynwnk jwxY jwxu sujwxu ..
AKy, auh pRmS
y r jwxI jwx hY, sujwx hY, srb igAwqw
hY jo srb`g AY auh sB iv`c sB nUM jwxny vwlw, ijs nUM
sDwrx, AsDwrx donNo igAwn ny[ auh pRmS
y r sB jwxdY[
Ehny iksy dy AwKy qy nhIN bKSxw, Ehny qW s`c nUM bKSxY[
auh qW inAwiekwrI hY, ikrpwlU hY, idAwlU AY pr
inAwiekwrI vI hYgw nwl[ eys krky, auh ie`k smwjI
miq hYgw, bWgr myN hY Kwsw[ auh kihMd,y jI jy pRmS
y r
idAwlU AY qW inAwiekwrI nhIN ho skdw[ jy inAwiekwrI
hY qW idAwlU nhIN ho skdw[ jy dieAw krygw qW Pyr
inAwey kYsy rih igAw? auhdy qy dieAw kr 'qI C`f 'qw[
jy inAwey krygw qW dieAwlqw kYsy kr skdY? auhdy
AprwD dI auhnUM krnI pYxI AYN[ ieh aunWH dI SMkY rohqk
ijlHy dI[ mYN AwiKAw nw BweI AYN nhIN[ aunWH AwiKAw,
ikauN? mYN AwiKAw QuAwnUM AsIN ie`ko audwhrx idMny AW Pyr
hor dyvWgy, auh sux lau[ AKy, suxwau[ mYN AwiKAw, gaU jo

112

112 of 171

hud
M I AY, kihMdy hW[ jd auh pihly idn sUd
M I AY, auhdw b`cw
gohy 'c il`bV jWdY, kYhw ijhw hMd
u ?
Y AKy hW jI, if`g pYNdY,
il`bV jWdY auhdy gohy 'c[mYN AwiKAw, auhnUM auh c`t ky ic`tw
nhIN bxwA idMdI? kihMdy , jI bxwA idMdI AY[ mYN ikhw,
auh gohw ik`Qy igAw ijhVw Ehny c`itAw? AKy jI gaU dy
AMdr igAw[ mYN ikhw, qusIN auhdy k`KW nUM gohw lw ky r`K do
jy auh k`K Kw gI qW mYnMU PV ilau[ gaU dw gohw lw do k`KW
nU,M auhdy A`gy r`K do, kdy nhIN KweygI, B`K
u I mr jygI[ pr
Edx auh gohw swrw c`t gI, auhdy AMdr igAw[ auh vI qW
gaU dw hI gohw sIgw, ikauN? b`s auh auhdy qy AYs lot dI
idAwlU sI, auhnUM pqw eI nhIN l`igAw beI auh gohw myry
AMdr igAw ik nhIN[ieauN jd pRmS
y r dieAw krdY, BgqW
nUM auh bKS idMd[
Y Pyr auhdI dieAw, AYn sPl ho jWdI
AY[ jd gaU idAwlU vI ho skdI AY qy inAwiekwrI vI ho
skdI AY[ inAwiekwrI qy auh Awpxw gohw l`igAw k`K
nhIN KWdI[ ieh inAwiekwrI AY qy idAwlU ieh AYN beI
swrw v`Cy dw c`t ky gohw, auhdy AMdr cilAw jwaU, auhnUM
pqw vI nhIN[ eys krky, pRmS
y r BgqW qy AYvNy jIkx
dieAwkwrI vI hY qy inAwiekwrI vI AY, ieh iek`Tw hYgw[
kihMdy hW! g`l qW beI TIk AY[ beI eys krky, pRmS
y r
srb`g hY, sB jwxdY qy Pyr auh idAwlU vI hY qy inAwiekwrI
vI hY[ auh AYhw ijhw pRmS
y r AY, auh Awp eI shI sB kuC
`
kr idMd[
Y Srx AwieAW dy au~qy pUrw idAwlU AY qy hMkwr
vwilAW qy auh pUrw inAwiekwrI AYjw kau ApunI krY bKsIs ..
qw kw lyKw n gnY jgdIs ..
(pMnw 277)
auh ik`Dr igAw hux lyKw swrw jd auh Srx AwieAw,

113

113 of 171

auhdy qy bKiSS kr 'qI[ auhdy swry pwp cly gey[ s`jx


(T`g) dw koeI pwp irhw? sDny (ksweI) dw koeI pwp
irhw? vysvw (gnkw) dw koeI pwp irhw? Ajwml (pwpI)
dw koeI pwp irhw? d`so ik`Qy gey? auh qW bKS qy aunHW
dy pwp kOx Bogygw?
jw kau ApunI krY bKsIs ..
qw kw lyKw n gnY jgdIs ..
(pMnw 277)
auhdw lyKw m`uk jWdY qy ijMnW icr qusIN AwpxI bu`DI
dw, Awpxy mn dw, AwpxI iv`idAw dw, AwpxIAW jwqIAW,
mjHbW dw AiBmwn r`KNo gy, audNo q`k eISr vI inAwiekwrI
AY, auh PlpRdwqY[ QuAwfw krm QuAwnUM eI Bogxw peygw[
ieh bwq AY, auh sB ku`C jwxI jwx hY[ auh iliKAY b`uly
Swh ny 'jwx dIp'[ auh ijhVw jwxdY gw, auhnUM qUM Awpxw
rUp smJ[ EQy Ehny iliKAY, ijhVI auh b`uDI jwxdI AY
sB cIjW nUM, ijhVw auhnUM jwxdY bu`DI nUM, auhnUM qUM Awpxw
srUp smJ[ auh cyqn AYN qyrw Awpxw Awp AY, qyrw
Awqmw hY[ auh hY srb`g[ pVHdy ipClI pMkqIquDu BwvY ADI prvwxu .. nwnk jwxY jwxu sujwxu ..
auhnUM nhIN pqw iehnUM pIV hY? jW iehnUM ku`C cwhIdY[
Ehny rwhy pw dyxY[
bolo BweI siqnwmu sRI vwihgurU!
q

114

114 of 171

siqgur pRswid]

60
soriT mhlw 5 ..
AibnwsI jIAn ko dwqw ismrq sB mlu KoeI ..
gux inDwn Bgqn kau brqin ibrlw pwvY koeI .. 11..
..
myry mn jip gur gopwl pRBu soeI ..
jw kI srix pieAW suKu pweIAY bwhuiV dUKu n
.. rhwau..
hoeII..
.. 11..
..
vfBwgI swDsMgu prwpiq iqn Bytq durmiq KoeI ..
iqn kI DUir nwnku dwsu bwCY ijn hir nwmu irdY
proeI .. 2
.. 5
.. 33
..
2..
5..
33..
(pMnw 617)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, myhr krky bolo siqnwmu


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU !!
soriT mhlw 5 ..
AibnwsI jIAn ko dwqw
nws qy rihq jo pRmySr AY, 'AibnwsI', auh iv`sr nw
jwey[ pRmySr swry jIvW dI auqpqI, pwlxw, lYA krdY
gw[ auh swry, cwr KwxI jIvW dw dwqY gw, swirAW dw
rwKY gwrwKw eyku hmwrw suAwmI ..
sgl Gtw kw AMqrjwmI ..
(pMnw 1136)
jo swirAW dy ihridAW dy iv`c bYTY pRmySr, auh swry

115

115 of 171

jIAW dw dwqw hYgwismrq sB mlu KoeI ..


pr jIv dy vwsqy ie`ko eI krq`b hY, auhdw ismrn
nhIN C`fxw kdy, QuAwfy AMqhkrx dI swrI mYl KoeI
jwaUgI, DoqI jwaUgI[ AMqhkrx Su`D hojygw, S`uD SISy dy
iv`c mu`K Su`D idsygw[ jd S`uD SISy swmHxy Aw jWdY, eys
nUM mu`K ijauN kw iqauN TIk idsdY[ ieh ijhVw mn hY
ibrqI, jd ieh mn Su`D ho igAw qW iehnUM Awpxy srUp
dI igAwq ho jWdI AY[ b`s ie`k aupdyS mwqr eI huMdY[
iehnUM Awpxy srUp dw igAwn ho jWdY[ iehdw S`uD
AMqhkrx AYN mn, auh SISy dI inAweIN ABI ivAMjk
hY[ ABI ivAMjk auhnUM kihMdy ny ijhVw pRgt kry, ABI
ivAMg auhnUM kihMdy ny ijhVw pRgt hovy[ jd SISy swmHxy
AwauNdY, mu`K ijauN kw iqauN ids pYNdY[ eys krky BweI,
qusIN ismrn nhIN C`fxwismir ismir nwmu bwrM bwr ..
nwnk jIA kw iehY ADwr ..
(pMnw 295)
hy jIv! qYN ismrn nhIN kdy pRmySr dw C`fxw, qyrI
swrI mYl DoqI jwaU[ ieh swirAW 'coN au~cI dvweI AYsrb rog kw AauKdu nwm]
kilAwx rUp mMgl gux gwm]
(pMnw 274)
swrIAW ibmwrIAW dI ie`k dvweI AY 'nwm'[ ijMnIAW
vI ibmwrIAW ny kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr, iqRSnw,
ieh swirAW nUM k`t idMdY[ jd iehdw ismrx isry cVH
jWdY pUrx iekwgrqw myN, ie`k A`gy mn dy rih jWdY
pRmySr[ bwkI ieh sB swP ho jWdY pr iehdI kI dvweI
hY? ismrx-

116

116 of 171

gux inDwn Bgqn kau brqin


guxW dw ijhVw Kjwnw pRmySr, BgqW dI auhdy nwl
eI swrI 'brqin' (vrqx) huMdI AY[ jYsy QuAwfI vrqx
hMudI AY, QuAwfy ijhVy njdIkI ny auh ivAwh dy iv`c
AwauNdy ny, auh ivAwh qy QuAwnUM m`dd idMdy ny[ BgqW dI
ie`ko eI 'brqin' (vrqx) AY, hor koeI nhIN hY[ kI?
gux inDwn Bgqn kau brqin
guxW dw jo Kjwnw hYgw 'pRmS
y r', BgqW dI vrqoN auhdy
nwl eI hud
M I AY[ BgqW dy kMm EhI krdw hud
M [
Y Bgq hor
iksy pws kdy PrmwieS nhIN pwauNdy[ nrsI (Bgq) ny
ie`ko eI bwq khI 'Bwq sWvlIAw (ikRSn) Brygw'[ Esy
smy sWvlIey ny auhdI Bwq BrI[ jMgl myN igAw k`K lYx
Jug
` I vwsqy, kul
` I vwsqy[ jd Ehny p`ty auh svyry qRl
y
ijhI peI, AYN dyiKAw kihMdw, beI jd mYnMU d`K
u l`gdY,
duK
` qW ienHW nUM vI l`gdw hYgw[ keI qW bhuqw hI Brm
krn l`g gey pr Pyr auhdI C`prI kIhny bxweI? pRmS
y r
ny[ BgqW dI swrI vrqx pRmS
y r nwl eI hud
M I AYsmY sMq pr hoq shweI[ qw qy sMKXw sMq sunweI[
(dsm gRMQ)

dsmyN pwqSwh jI dw lyK AY, aunHW ny AwiKAwsmY sMq pr hoq shweI[


kihMdy, jd vI smW AwieAw koeI sMq qy, Esy vkq
pRmySr ny shwieqw kIqI[ eysy vwsqy BgqW dI vrqx
guxW dy Kjwny pRmySr nwl hY, aunHW dI hor iksy nwl
vrqoN nhIN[ jy sMswr nwl vrqoN AYN, sMswr dI ie`iCAw
AY qW Bgq eI nhIN[ auhnUM Bgq kOx khU Pyr? Bgq
(nrsI) dI Bwq BrI sWvly ny ik iksy dunIAW dy lokW

117

117 of 171

ny? auh qW mKOl krdy sI[ eys krky BweI, sMqW dI AOr
BgqW dI vrqx pRmySr nwl huMdI AY, eyhI ienHW dy kMm
clweygw[ iksy qy Aws nhIN r`Kdyibrlw pwvY koeI ..
eys bwq nUM koeI ivrlw pweygw, jIhdw pRmySr qy pUrw
Brosw hovy[ ieho ijhw qW nrsI hI sI ijhdI Bwq BrI[
dunIAW dy kroVW ivAwh hoey ny, kdy iksy dI Bwq pRmySr
ny BrI AY? qy nwmdyv dI C`prI bxweI, hor swry Awpy
eI bxwaNudy iPrdy ny[ ieh qW pRmySr qy BweI, koeI
ivrlw hI Brosw pwauNdY[ ijhVw AYs jgHw jwky itikAw,
XkIn vwlw hovy beI krqw, hrqw pRmySr eI AY[ qyrwKw eyku hmwrw suAwmI ..
sgl Gtw kw AMqrjwmI ..
(pMnw 1136)
auh qW koeI ivrlw hYgw[ ie`k Bgq sI dRopdI cOhW
dI Awrq Bgq sI, duKI ho cu`kI sI, Ehny Ardws duKI
ho ky kIqI[ BISm Xwd kIqw, dRox (AwcwrIAw) Xwd
kIqw pr kMm qW koeI nw c`ly[ jd duAwrkw vwsI kihx
l`gI Pyr ikhVw kMm c`l igAw[ jd Ehny Awrq (duKI)
hoky pUrw ikhw 'hy Gt Gt ky AMqrjwmI myrI r`iCAw
kro'[ auhnUM swmHxy ikRSn idisAw, Bgvwn swmHxy KVHw
idisAw! ikauN? auhdw ieSt eyhI sI[ pRmySr nUM ijhVy
ieSt iv`c qusIN dyKogyN, Esy rUp iv`c eI QuAwnUM drSn
deygw, ieh inXm AYN[ eys krky, auh AwauNdY nw rwmwiex
dy iv`cijnH ky rhI Bwvnw jYsI[
pRBu mUrq iqnH dyKI qYsI[
(rwm cirq mwns bwl kWf)

118

118 of 171

qulsI dws kihMdw, Bwvnw dw Pl AY[ rwvx AwdI


auhnUM (rwm nUM) duSmx smJdy sy, lVkIAW ku`C hor rUp
smJdIAW sIAW, swrI dunIAW pr auh ijhVy Bgq sy
auhnUM Bgvwn rUp 'c eI dyKdy sy[ aunHW nUM Es vkq
Bgvwn idisAw qy auhnUM duSmx idisAw qy lVkIAW nUM
ku`C hor rUp idisAw beI ieh jnk dw pRwhuxw hYgw[
qulsI dws ny eyQy PYslw kr 'qwijnH ky rhI Bwvnw jYsI[
pRBu mUrq iqnH dyKI qYsI[
(rwm cirq mwns bwl kWf)

ieh Bwvnw dw Pl AY[ ijs purS dI Su`D Bwvnw hoaU,


pRmySr nUM Esy rUp 'c dyKygw[ BgqW nUM pRmySr Esy rUp 'c
eI idsygwmyry mn jip gur gopwl pRBu soeI ..
hy 'myry mn'! qUM Awh kMm jrUr kr[ Pyr pVHmyry mn jip gur gopwl pRBu soeI ..
Eh gurU rUp pRmySr nUM 'jip'[ 'gopwl' swrI dunIAW
dy mwlk dw nwauN AYN[ auh 'soeI' pr hY EhI[ gopwl vI
EhI hY qy gurU vI EhI hY eys rUp qy qUM pRmySr dw jwp
krINguru pRmysru eyko jwxu .. jo iqsu BwvY so prvwxu ..
(pMnw 864)

qy gurU AOr pRmySr do nw qUM kdy bxw dyNeI[ qUM eys rUp qy
jpIN, hY 'soeI'jw kI srix pieAW suKu pweIAY
ijs dI 'srix' pYxy sy Awqm 'suKu' pRwpq ho jY[ kOfy
rwKS nUM Awqm-s`uK pRwpq hoieAw[ jd Ehny dyiKAw,

119

119 of 171

auhdy gurU dw ie`k sISw id`qw hoieAw sI, ieiqhws iv`c


iliKAw ivAY[ auhnUM, gurU ny ie`k SISw id`qw sI[ auhnUM
srwp ho igAw sI gurU dw[ Ehny AwiKAw, jI A`gy nUM vI
k`uC d`s do[ Ehny AwiKAw, Awh SISw lY lY, jIhdy 'c
mnu`S dw qYnUM mu`K idsy, auhdy crxI pYN jweIN, b`s iksy
g`l dI hor nhIN loV[ jIhdw idsdw sI, hor idsdw sI[
jd Ehny gurU nwnk dy swhmxy kIqw sISw qW auhnUM
idisAw mu`K, mnu`K dw[ auh kihMdw (kOfw rwKS) b`s!
TIk AY, eyhI AY[ auh ie`k dm crnIN pY igAw jd TIk
pqw l`g igAw, pYrW qy pY ky rox l`g igAw, b`s! iCn
dy iv`c 'nwnk ndrI ndir inhwl'[ ieh kMm, myry mn!
qUM krdw rhIN, pRmySr nUM dyKdw rhIN, swirAW dy iv`c,
EhI hY mwlk[ ieh bwq nw qUM C`fINbwhuiV dUKu n hoeI .. rhwau..
..
Pyr qYnUM kdy du`K nhIN hoeygw jnm-mrn dw[ Pyr qYnUM
kdy koeI d`uK nhIN hoeygw jy qyrI Bwvnw eys pwsy dI hY[
swirAW iv`c pRmySr qYnUM ids ipAw[ jIhdI vI syvw
kryN, pRmySr smJ ky krIN qy ijhVw qyrw h`k hY, lY
leIN, rotI qW KvwxI AYN pr syvw pRmySr smJ ky krIN[
jd pRmySr smJ ky kryNgw, auh bKS deygw qYnUM, auh
KuS ho jygw[ duSmx smJ ky syvw nw krIN[ BweI Gn`eIey
vWgx, swirAW dI syvw krIN pr krIN pRmySr smJ ky
auhdy vWgMUGt Gt mY hir jU bsY sMqn kihE pukwir ..
khu nwnk iqh Bju mnw Bau iniD auqrih pwir ..
(pMnw 1427)

eISvr: srv BUqwnW ihrdy dySy Arjun iqSTiq[

120

120 of 171

BRwmXn srv BUqwin XMqRw rUFwin mwXXw[


(gIqw 18/61)

swirAW dy ihridAW 'c pRmySr bYTY[ gIqw kihMdI,


swirAW dy ihridAW 'c pRmySr bYTY qy gurU gRMQ swihb
kihMdy, sB dy ihrdy dy iv`c pRmySr bYTY, qYN Es nUM dyKxY[
jd swirAW 'c vyd, swSqr, gIqw, gurU gRMQ swihb dw
kQn AYN, qYN auhdy nwl c`lxY, qYN dunIAW nwl nhIN
c`lxwvfBwgI swDsMgu prwpiq
iksy bVy BwgW vwly nUM AYhy ijhy swDUAW dw 'sMgu' huMdY[
gurU Arjn dyv jI kihMdy, myry bVy Bwg sy qW mYnUM gurU
rwm dws 'swD' dw 'sMgu' pRwpq hoieAYiqn Bytq durmiq KoeI ..
jd aunHW dw drSn kIqw qy audoN eI KotI bu`DI nws ho
gIiqn kI DUir nwnku dwsu bwCY
mYN aunHW dy crnW dI DUV, gurU Arjn dyv mhwrwj
kihMdy, mMgdW gw[ Es gurU rwm dws sMq dI DUV mYN
mMgdW gwijn hir nwmu irdY proeI ..
jIhnW dy ihrdy 'c hrI 'nwmu' proieAw igAw, jYsy
sUeI 'c Dwgw proieAw huMdY gwsuriq sbid Bv swgru qrIAY nwnk nwmu vKwxy ..
(pMnw 938)

jIhdI surqI Sbd dy iv`c proeI geI qy Sbd qy


surqI ie`k ho gey qy aunHW dI mYN DUV mMgdW, ijnHW dI
ibrqI Sbd nwl juV gI qy Sbd dy iv`c pRmySr bYTY[

121

121 of 171

'nwmu' dy iv`c hY ik nhIN?


nwvY AMdir hau vsW nwau vsY min Awie ..
(pMnw 55)

auh qW nwm dy iv`c bYTY[ jd nwm nwl QuAwfI ibrqI


juV geI qW nwmI hIN idsygw? mYN aunHW dI DUV mMgdw
hYNgwiqn kI DUir nwnku dwsu bwCY ijn hir nwmu irdY
proeI ..
bolo siqnwmu sRI vwihgurU !
q

122

122 of 171

siqgur pRswid]

61
<>siqgur pRswid ..
DnwsrI mhlw 9 ..
kwhy ry bn Kojn jweI ..
srb invwsI sdw Alypw qohI sMig smweI .. 11..
..
rhwau ..
..
puhp miD ijau bwsu bsqu hY mukr mwih jYsy CweI
..
CweI..
..
qYsy hI hir bsy inrMqir Gt hI Kojhu BweI .. 11..
bwhir BIqir eyko jwnhu iehu gur igAwnu bqweI ..
jn nwnk ibnu Awpw cInY imtY n BRm kI kweI .. 2
.. 11..
..
2..
(pMnw 684)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, myhr krky bolo siqnwmu


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU !!
qYfI bMdis mY koie n ifTw qU nwnk min Bwxw ..
Goil GumweI iqsu imqR ivcoly jY imil kMqu pCwxw ..
(pMnw 964)

ieh mhWvwk Akwl purS v`loN, gurU nOvyN pwqSwh


duAwry AwieAY[ krIb ieh pRis`D eI hY, bhuiqAW dy
mn qy huMdY gw[ ArQ qW iehdw swry eI jwxdy ny pr
iksy nUM hux eyQy bolx dI jrUrq nhIN hY[ ieh, gurU
swihb (nOvyN) Drm dy au~qy sIs dyky, Drm dI r`iKAw
krdy ny, ieh swirAW nUM pqY[ ieh bwq kihxI suKwlI

123

123 of 171

(sOKI) AY pr krnI bhuq AOKI AY[ eys krky, kSmIr


dy bRwhmxW nwl koeI sMbMD nhIN sI (gurU jI dw) koeI
SkIrI (irSqydwrI) nhIN sI, koeI mqlb nhIN sI[
auh Awky SrxI pey beI swfy Drm dI r`iKAw kro[aunHW
nUM ieh bwq kih 'qI (gurU jI ny) beI Awh bwq jwky
kih idau bwdSwh nUM beI aunHW nUM qusIN pihly Awpxy
Drm myN lY Awau qy AsIN swry AwjWgy, jwau! auh bwq,
aunHW ny kih 'qIiqlk jM\U rwKw pRB qwkw ..
kIno bfo klU mih swkw ..
swDin hyiq ieqI ijin krI ..
sIsu dIAw pru sI n aucrI ..
(dsm gRMQ)
auh gurU swihb, gurU gRMQ swihb myN ij`Qy Drm dI
bwbq iliKAwsrb Drm mih sRyst Drmu ..
hir ko nwmu jip inrml krmu ..
(pMnw 266)
do bwqW eI ilKIAW ny, inSkwm syvw, inSkwm krm
qy ismrnsyvw krq hoie inhkwmI ..
iqs kau hoq prwpiq suAwmI ..
(pMnw 286)
Kojq Kojq qqu bIcwirE dws goivMd prwiex ..
AibnwsI Kym cwhih jy nwnk sdw ismir nwrwiex ..
(pMnw 714)

ie`k pRmySr dw ismrn hI jIv nUM qwrny vwlw qy


inSkwm syvw AMqhkrx Su`D krny vwlI vsqU hY[ ijs
dy pws ieh do bwqW hYN, auh mn`uS hY, auh dyvqw hY, auh
bVw lwiek hY[ ijs dy pws nhIN hYN, auhdw swrw eI

124

124 of 171

glq ivhwr hY, auh jo ku`C krdYBeI prwpiq mwnuK dyhurIAw ..


goibMd imlx kI ieh qyrI brIAw ..
Avir kwj qyrY ikqY n kwm ..
imlu swDsMgiq Bju kyvl nwm ..
(pMnw 12)

ie`k nwm dw eI ismrn pRmySr nUM imlwaux AwlY gw,


Awp nUM pqY gw[ eys krky, lwvW dy iv`c (d`isAY) ij~Qy
ilv l`gdI AY, EQy AibnwsI pd dI pRwpqI vI ilKI
AY[ eys krky, purS nUM cwhIey pRmySr dw ismrn krnw
qy inSkwm syvw krnI[ ieh Drm 'prm Drm' nUM
imlwaux AwlY gw[ hux bol BweI
siqgur pRswid ..
ie`k jo pRmySr AY, auh gurU dI ikrpw qy pRwpq hMudY[
A`j q`k gurU dI ikrpw qy ibnW, iksy nUM imilAw nhIN
qy hux imldw nhIN qy A`gy nUM imlygw nhINigAwn AMjnu guir dIAw AigAwn AMDr
y ibnwsu ..
hir ikrpw qy sMq ByitAw nwnk min prgwsu ..
(pMnw 293)

jd pRmySr dI dieAw, 'ikrpw' hoeI qW 'sMq ByitAw'


gurU rwmdws mhwrwj, gurU Arjn dyv jI AWhdy ik myry
AMqhkrx dy iv`c igAwn dw pRkwS ho igAw[ AMqhkrx
dy iv`c qW auh pihly eI bYTw sI pr pihly pRgt nhIN
sI, swKSwq pRgt nhIN sIgw[ auh nw pRgt hoxy sy
AigAwn dw eI Ehlw (pVdw) sI[ eys krky, auh gurU
dI ikrpw jd hoeIsMqsMig AMqir pRBu fITw ..

125

125 of 171

nwmu pRBU kw lwgw mITw ..


(pMnw 293)
jd 'nwmu' dy nwl mn juV igAw qW auh Awpxy AMdr
pRmySr dyiKAw ijhVw swirAW dy AMdr AY[ swirAW
dIAW bu`DIAW dw swKSI hY, swirAW dw 'pRqIboD' AYpRqIboD ividqM mqM AMimRqqvm ih ivMdqy[
Awqmnw ivMdqy vIrXm iv`dXw ivMdqy AmRqm ..
(kyn aupinSd KMf 2 mMqR 4)

bRhmwkwr ibrqI sy 'AigAwn' AMDkwr dI nivrqI


ho jWdI AY pr Awqmw qW iehdw 'Amr' Awpxw Awp
pihly eI hY[ auh koeI pihly nw Amr qy hux Amr
nhIN hoxw hYgw, auh qW 'Amr-srUp' hYgw[ auh gurU dI
ikrpw qy imlxY, gurU pRmySr dI dieAw qy imlxY[ jd
pRmySr dI dieAw hoeygI qW gurU pRwpq hMudY[ ijs nUM gurU
pRwpq ho jY, auhdI rihxI bdl jWdI AY[ bwq qW s`c
ieh hYibsir geI sB qwiq prweI ..
.. rhwau..
jb qy swDsMgiq moih pweI .. 11..
..
nw ko bYrI nhI ibgwnw sgl sMig hm kau bin
1..
AweI ..
..1
..
jo pRB kIno so Bl mwinE eyh sumiq swDU qy pweI .. 2
2..
sB mih riv rihAw pRBu eykY pyiK pyiK nwnk
..
ibgsweI
3..
(pMnw 1299)
ibgsweI..
.. 3
auhnUM swirAW dy AMqhkrxW dy iv`c 'ie`k EAMkwr'
( ) ids pYNdYeykm eykMkwru inrwlw ..
Amru AjonI jwiq n jwlw ..
Agm Agocru rUpu n ryiKAw ..

126

126 of 171

Kojq Kojq Git Git dyiKAw ..


(pMnw 838)
auh 'Gt Gt mY hir jU' hY, auh pRmySr AY pr auh
gurU dI dieAw qy pRwpq huMdY, ieh mirXwdw hYgI[ 'gur
pRswid' jd ho jWdY, pRmySr pRwpq ho jWdY[ pRmySr dI
ikrpw qy gurU pRwpq huMdY, gurU dI ikrpw qy pRmySr pRwpq
huMdY pr 'gurU' bRhm igAwnI cwhIey[ c`lIeyDnwsrI mhlw 9 ..
nOvyN pwqSwh sRI gurU qyg bhwdr jI mhwrwjkwhy ry bn Kojn jweI ..
BweI! ikauN 'bn' Kojdw hYN gw? 'bn' ie`k jgHw
'sMkt bn' sMswr nUM vI iliKAY[ hor vI bwhr ijhVw
bn AY[ ikauN bxW (jMglW) nUM KojdNY? ikauN sMswr dy
iviSAW nUM Kojdw iPrdYN gw?
srb invwsI sdw Alypw
auh swry 'srb invwsI' hY qy sdw inrlyp hYqohI sMig smweI .. rhwau..
..
qyrI ibrqI dw swKSI hYeyk smyN hI BWn hoie swKSI Aru AwBws[
dUjo cyqn ko ivSY swKSI svXM pRkws[
(inhcl dws ivcwr swgr 4/116)

inhcl dws jI ny iliKAY, ABws sihq ibrqI,


prqw pRkwS hY pr cyqn soXM pRkwS hY[ auh Awpxw
'Awpw', auh inrlyp AYAsMgo hXm purSw[
(ibRhdwrxXk aupinSd A: 4, bRw: 3 mMqR 15)

AsMgo n hI sjXqy[
(ibRhdwrxXk aupinSd A: 4, bRw: 2 mMqR 4)

127

127 of 171

auh kdy A`j q`k sMg vwlw nhIN hoieAw, inrwkwr,


inrlyp hY[ auh kdy ivkwrI nhIN huMdw[ auh inrivkwr
hY, Su`D hY, auh prIpUrx hY, auh siq, ic`q, AwnMd srUp
hY[ ie`k gRQ
M kwr ny Kwsw lyK iliKAY gw[ Ehny AwiKAw,
siq, ic`q, AwnMd jwx lYxw koeI mhwqm nhIN[ siq,
ic`q, AwnMd Awpxy-Awp nUM idRV inScy kr lYxw hI
igAwn hY[ auh swry ivAwpk hY, auh swry invwsI hY,
inrlyp hY, qyry AMqhkrx dy iv`c, qyrI bu`DI dI ibrqI
dw swKSI hY, dRStw hYdwnw bInw sweI mYfw nwnk swr n jwxw qyrI ..
(pMnw 520)

auh qyrI ibrqI nUM dyKx vwlw qy jwxny vwlw pRmySr


hYpuhp miD ijau bwsu bsqu hY
ieh idRStWq id`qy ny do[ pMifq rwm ishuM jI horIN
ienHW nUM bVw GtwauNdy sy[ Enw vkq qW hux l`g nhIN
skdw[ Eh kihMdy, do idRStWq ikauN id`qy ny? ieh swnUM
vI pu`iCAw, ieh bwqW pu`Cdy huMdy sy (irSIkyS) JwVI
'c[do idRStWq ikauN idMdy ny? ie`k qW inrlypqw myN
id`qw qy dUAw ivAwpkqw myN id`qw[ auh ivAwpk vI hY
qy inrlyp vI hY[ieh do idRStWq iek`Ty, eys krky
id`qy[ hux donoN boldy BweIpuhp miD ijau bwsu bsqu hY
swry P`ul dy iv`c, jYsy sugMDI rihMdI AY[ koeI jgHw
nhIN puSp (Pu`l) dI ij`Qy sugMDI nw hovy[ AYsy pRmySr
swry ivAwpk, prIpUrx hY jYsy swry gihixAW 'c sonw
ivAwpk hY, swry im`tI dy brqnW 'c im`tI ivAwpk hY,

128

128 of 171

swry lohy dy sSqrW 'c lohw ivAwpk AY[ kwrn 'siq'


huMdY qy kwrj 'klipq' huMdY gw, eys krkyAwip siq kIAw sBu siq ..
iqsu pRB qy sglI auqpiq ..
(pMnw 294)
ieh swry pRmySr hY pr auh dyKx vwlIAW A`KW, gurU
pwsoN imldIAW nymukr mwih jYsy CweI ..
'mukr' nwauN AYN SISy dw[ SISy dy iv`c qusIN dyKo,
QuAwfI CwieAw idsdI AY pr auhnUM AYN (aultw) kr
idau, auh SISw PV ky nhIN auhnUM (Aks nUM) lY jWdw[
Ehny qW QuAwfy mu`K dy dwg idKwl dyxy ny[ swSqr ny
vI ijhVy QuAwfy Aaugux ny, AMdr KwmIAW ny, JUT
bolxw, byeImwnI krnI, Cl krnw, auh swry QuAwnUM
idKw dyxy ny, auh QuAwnUM Awp idsxy ny[ auh dyKxy vwlw
dRStw QuAwfy AMdr AYmUeI suriq bwdu AhMkwru ..
Ehu n mUAw jo dyKxhwru ..
(pMnw 152)
auh dyKxy vwlw ijaNudI cIj AY, cyqn AY[ QuAwnUM,
mYnUM swirAW nUM pqY prjwin bUJ kY bwvry qY kwju ibgwirE ..
pwp krq sukicE nhI nh grbu invwirE ..
(pMnw 727)

qYN ieh do cIjW nw C`fIAW[ pKMf nw C`ifAw, loB nw


C`ifAw, koRD nw C`ifAw, ieh ivkwr nw iqAwgy, ku`C
Pwiedw nw hoieAw[ AMqhkrx Su`D nw hoieAw, inrlyp
nw hoieAw qy pRmySr qW pihlW eI Su`D-srUp AY[
AMqhkrx eI S`uD krnY gw, SISw eI Su`D krnY gw-

129

129 of 171

Gt hI Kojhu BweI ..
hy BweI! Awpxy ihrdy 'c eI Kojo[ bwhr nw kdy
Kojo[ auh QuAwfy ihrdy dw, QuAwfI bu`DI dw, QuAwfy mn
dw swKSI hY[ auh srb swKSI AYKSyqRgXM cwip mwM iviD srv KSyqRySU Bwrq[
KSyqR KSyqRgX XorgXwnM Xq`j gXwnM mqM mm[
(gIqw 13/2)

auh swirAW dy ihridAW dy iv`c ivAwpk AY, Bgvwn


ikRSn cMdr kihMdy[ pr aunHW ny srIr nUM nhIN ikhw,
srIr dw KMfn auh s`qvyN AiDAwey myN kr Awey nyAvXkqM vXkqI mwpnM mnXMqy mwmbu`DX:[
prM BwvmjwnMqo mm AvX`m An`uqmm [
(gIqw7/24)

auh AigAwnI hY ijhVw ieh 'srIr' nUM 'Awqmw'


mMndY[ nw! auh mYN Syq`RgX hW, swirAW dy iv`c prIpUrx,
Gt Gt myN ivAwpk hW[ auh swirAW 'c hrI dw rUp
pRmySr ivAwpk AY inrMqr pr ihrdy 'c Kojo[ pihlW
qusIN AwpxI bu`DI nUM Awp eI dyKxY, Awpxy mn nUM Awp
eI dyKxY[ jo mn b`uDI dy iv`c vsqU AY, auhnUM vI qusIN
Awp eI dyKxY[ auh pwrK AYnwnk pwrKu Awip ijin Kotw Krw pCwixAw ..
(pMnw 144)

auh 'pwrKu' AY ijhVw AMdr Koty Kry sMklpW nUM


jwxny vwlw hY, auhnUM pwrK kihMdy nynwnk prKy Awp kau qw pwrKu jwxu ..
rogu dwrU dovY buJY qw vYdu sujwxu ..
(pMnw 148)
pihlW 'pwrKu' nUM jwxo Pyr Awpxy Awp nUM prKo beI

130

130 of 171

swfw Awpxw- Awp jVH hY ik cyqn hY? prqw-pRkwS hY


ik soXM-pRkwS hY? Es nUM, siq srUp nUM, shI AwpxyAwp nUM krobwhir BIqir eyko jwnhu
ijhVw QuAwfy ihrdy dw swKSI AY, swirAW dy
ihridAW dw, EhI bwhr vI hYAMqir bsy bwhir BI EhI ..
nwnk drsnu dyiK sB mohI ..
(pMnw 294)
auh AMdr vI hY 'qy bwhr vI prIpUrx hY[ koeI jgHw
nhIN hY ij`Qy iehdw Awpxw-Awp pRmySr nhIN hY, pr
nySTw (inscw) hoxI bVI muSikl hYiehu gur igAwnu bqweI ..
ieh swfy gurU ny 'igAwnu' bqwieAY[ gurU nwnk dyv
swfy pihly gurU hoey ny, ieh swnUM 'igAwnu' bqwieAY,
iehdw nwauN 'igAwnu' hY pr iv`c ie`k bwq hor vI hY[
pVHdybwhir BIqir eyko jwnhu iehu gur igAwnu bqweI ..
jn nwnk ibnu Awpw cInY imtY n BRm kI kweI ..
pr Brm dI kweI (pVdw) Awpw cIny ibnW nhIN
imtdI[ jd q`k ieh Awpxy Awp nUM swKSwqkwr nhIN
kr lYNdw, shI nhIN kr lYNdw, audoN q`k iehdw Brm
nhIN kdy vI jWdw[ iehdw Brm pihlW qW mwieAw
AwdI 'c PisAw rihMdY[ bVw, ie`k bVw 'mwnu' qy jy
bhuqw eI au~cw cilAw jwey qWmwn munI muinvr gly mwnu sBY kau Kwie ..
(pMnw 1372)

eys nUM Kwx vwly bhuq ny gy[auh Brm ijhVw hY,

131

131 of 171

iehnUM Awpxy srUp dw swKSwqkwr nhIN hox idMdw['Awpw'


cIny (phcwxy) dy bwAd, Brm nhIN rihMdw['Awpw'
Awpxw-Awp hY, Awqmw hY[ Awqmw kho, Awpxw Awp
khoijnI Awqmu cIinAw prmwqmu soeI ..
eyko AMimRq ibrKu hY Plu AMimRqu hoeI ..
(pMnw 421)

Pyr ieh Amr ho jygw, Awpw cIn kyjn nwnk ibnu Awpw cInY imtY n BRm kI kweI ..
bolo siqnwmu sRI vwihgurU!
q

132

132 of 171

siqgur pRswid]

62
sUhI mhlw 4 ..
kIqw krxw srb rjweI ikCu kIcY jy kir skIAY ..
Awpxw kIqw ikCU n hovY ijau hir BwvY iqau rKIAY..
..
.. 11..
myry hir jIau sBu ko qyrY vis ..
Asw joru nwhI jy ikCu kir hm swkh ijau BwvY
1..
rhwau..
iqvY bKis ..
..rhwau
..1
..
sBu jIau ipMfu dIAw quDu Awpy quDu Awpy kwrY lwieAw ..
jyhw qUM hukmu krih qyhy ko krm kmwvY jyhw quDu
Duir iliK pwieAw .. 2
..
2..
pMc qqu kir quDu isRsit sB swjI koeI Cyvw kirau
jy ikCu kIqw hovY..
..
ieknw siqgu r u my i l qU M bu J wvih ieik mnmu i K
krih is rovY..
..
3..
.. 3
hir kI vifAweI hau AwiK n swkw hau mUrKu
mugDu nIcwxu ..
jn nwnk kau hir bKis lY myry suAwmI srxwgiq
pieAw Ajwxu .. 4
..
4..
(pMnw 736)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, myhr krky bolo siqnwmu


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU !!
dunIAW dy iv`c AKIrI SrxwgqI qy Awky, gRMQkwrW

133

133 of 171

ny gMRQW dI smwpqI kIqI[ viKAwnW dI smwpqI vI


keI purS, SrxwgqI qy Awky krdy nyjo srix AwvY iqsu kMiT lwvY iehu ibrdu suAwmI
sMdw ..
(pMnw 544)
ieh inXm AYN pRmySr dw, jo 'srix' Aweygw auhnUM
auh 'kMiT' lw leygw[ Srx dw ArQ mDusUdn suAwmI ny
gIqw dy Awpxy tIky 'c iliKAY, mYN qyrW gw b`s[ Awpxw
qn, mn, Dn iqMny cIjW sB Arpx kr 'qy, mYN qyrW gw,
koeI bwkI vsqU nw rhI[ jd mYN hIN qyrw ho igAw qW sB
ku`C qyrw ho igAw qy qUM myrw AYN, c`l, auhdy kol vI koeI
bwkI nw rhI qy 'qUM AOr mYN' ie`k hW[ AYQy SrxwgqI dI
Ehny bVI iPlwsPrI nwl smwpqI kIqI[ SrxwgqI qy
bwAd bKiSS huMdI AY[ jo Srx AwieAwjo srix AwvY iqsu kMiT lwvY iehu ibrdu suAwmI
sMdw ..
(pMnw 544)
jd jIv pRmySr dI Srx jWdY, auhdy pwp swry,
Awpxy Awp imt jWdy nysrv Drmwn pirqXjX mwmykM SrxM vRj[
AhM qvw srv pwpyBXo moKSX iSAwim mw Suc:[
(gIqw 18/66)

qUM (Arjn) m`q soc krIN! Bgvwn ikRSn AWhdy,


SrxwgqI Aw jw, mYN qyry pwpW dw ijMmyNdwr AW[ Pyr mYN
swry ijMmNydwr hW[ eys krky, ie`k Cotw ijhw idRStWq
hY[ sMgwvwlIey jd Srx Awey, lihxw ishuM qy AjIq
ishuM, qy AprwD krky vI Awey[ pRqwp ishuM qy golI
clweI b`cy qy, qy Syr ishuM qy clweI, ivSvwSGwq kIqw,
im`qr bxky[ auh bwby vIr ishuM dI Srx Awey, Awky

134

134 of 171

bih gey[ bwby nUM kihMdy, AsIN A`j qy Awp dI Srx hW[
Es ny AwiKAw, qusIN bVI glqI kIqI, ieh bwq nhIN
sI krnI[ pr Awky SrxwgqI pY gy qy nhIN Pyr EQoN
ih`ly[ AKIrI jo ku`C hoieAw hIrw ishuM POj lYky igAw,
sB ku`C hoieAw[ iqMn idn POj bYTI rhI beI ienHW nUM
inkwl idau jW qusIN Aw jo[ Ehny AwiKAw nw, ienHW ny
SrxwgqI kih 'qw, ieh Srx pY gy, hux qusIN ieh bwq
nw kro[pr nw hty aunHW nUM SrxwgqI qy nhIN D`ikAw qy
Awpxw srIr Ehny EQy Kqm kr 'qw bwbw vIr ishuM
ny[ SrxwgqI ie`k AYsI cIj AY[ auh Awey s`cy idloN
SrxwgqI[ jy bVy qy bVw AprwD krky, SrxwgqI Aw
jwey[ BweI lwlo, pRmySr (gurU nwnk) dI pihly eI jWdy,
SrxwgqI ho igAw, swrw kMm auhdw ho igAw[ qy s`jx
T`g vI SrxwgqI ho igAw, qy iehdw vI jnm-mrn
k`itAw igAw[ pr BweI lwlo qW Bgq sI[ s`jx T`g ny
qW aunHW nUM (gurU nwnk dyv nUM) mwrny vwsqy, Ehny pRbMD
kIqw sI ik nw[ pr nhIN, jd Ehny dyiKAw, SrxwgqI
pY igAw[Esy vkq auh bKiSAw igAw bVy qy bVw
AprwDI[ BIlxI, mqMg (irSI) dI SrxwgqI AweI[
Ehny, auhnUM nwm dy 'qw pr swry irSIAW ny auhnUM Alihdw
kr 'qw pMgq qoN[ Ehny ies g`l dI koeI pRvwh nhIN
kIqI pr BIlxI nUM qW bKS eI id`qw, nwm dy id`qw[
SrxwgqI ie`k AYsI cIj hY, eys qy bKiSS ho jWdI AYmyry hir jIau sBu ko qyrY vis ..
swrI dunIAW ijqnI auqpqI kIqI AY, auhdI auqpqI,
pwlxw, lYA sB qyry v`s AY[ hy eISr! mYnUM eys bwq dw
igAwn ho igAw, ieh sB qyry v`s AY, gurU swihb jI

135

135 of 171

kihMdy
Asw joru nwhI jy ikCu kir hm swkh
swfy 'c koeI qwkq nhIN, jy AsIN koeI vsqU (bxw
skIey) jW ku`C kr skIey[ AsIN ie`k SrxwgqI Awp dy
Awey hW[ Awp, hmwry qy bKiSS kr idau, AKIrI mMg
eyhI hYgI[ swfy koeI v`s nhIN, ikauN? swfI bu`DI, swfy
v`s nhIN hYjYsI miq dyie qYsw prgws ..
pwrbRhmu krqw Aibnws ..
(pMnw 275)
swfw mn swfy v`s nhIN[ jd q`k swfw mn hMkwr 'c
hY, audoN q`k krmW dy v`s 'c AY[ qusIN AwpxI swrI
qwkq lw lau beI AsIN qVky (svyry) Bjn krnY[ pr
mn, mMndw nhIN Qofw[ ikauN? mn ny qW krm Anuswr,
mn dI qW vwrI krmW Anuswr in`klxI AYN[ ijho ijhw
krm hoa,U auho ijhw QuAwfy mn dw sMklp hoag
U w[ ikauN?
qusIN jo krm kIqy ny, mn Qofw, aunHW dw kYdI hY[ kYd qW
iehdI qW tu`tdI jy QuAwfw mn SrxwgqI cilAw jWdw[
Pyr qWjw kau ApunI krY bKsIs ..
qw kw lyKw n gnY jgdIs ..
(pMnw 277)
bKiSS qW, qW huMdI jy Qofw mn SrxwgqI phuMc
jWdw[ Qofw mn qW krmW dy AiBmwn 'c AY[ jd krm
kIqy, audoN vI Ehny AiBmwn sihq kIqy ny[ mYN Awh puMn
krdW, mYnUM Awh Pl imly, mYN AYsw krdW, mYnUM Awh Pl
imly[ eys krky, mnkrmw aupir inbVY jy locY sBu koie ..
(pMnw 157)

136

136 of 171

gurU swihb kihMdy, BweI! jy qusIN locoN, swrI dunIAW


locdI AY, cwhuMdI AY beI myrw mn pRmySr nwl juV jY,
nwm nwl juV jYkrmw aupir inbVY jy locY sBu koie ..
(pMnw 157)

QuAwfy AMdr qW Ajy hMkwr ipAY gw jwqI dw, mjHb


dw, iv`idAw dw[ auh qW Ajy AMdroN in`kilAw nhIN hY[
hMkwr dw mwirAw jIv B`ijAw iPrdY gw[ kdy r`us jWdY,
kdy mMn jWdY, kdy KuS ho jWdY pr iehdy AKiqAwr ku`C
nhIN, ieh mn dy v`s AY[ieh qW Awpxy mn dy v`s AY[
mn dw sMklp jYsw hoxY, AYsw eI iehny krnw hYgw[ eys
krkykrmw aupir inbVY jy locY sBu koie ..
(pMnw 157)

kd q`k? jd q`k hMkwr hY ihrdy 'cjyhw bIjY so luxY krmw sMdVw Kyqu .. (pMnw 134)
jyho ijhw bIjygw Eho ijhw v`Fygw, iehdy krmW dw
Kyq hY[ krmW dw inbyVw qW SrxwgqI 'c hoxY, Es qy
pihly nhIN huMdw[ hux, ieh jIv nUM ie`k, gurU swihb v`loN
AYsw Sbd AwieAY[ qusIN dyKoNgy, Awh QuAwfw sWies
sMUs, klwkwrI sB iehny KMfn kr dyxy ny, iehdy hyqU vI
dyxy nyijau BwvY iqvY bKis .. rhwauy..
..
AYN kho pRmySr A`gy, ieh pRmySr A`gy s`cy idloN bynqI
kromyry hir jIau sBu ko qyrY vis ..
hy hrI! mYnUM, gurU swihb kihMdy, XkIn ho igAw,

137

137 of 171

swrw sMswr qyry v`s hY[koeI jIv nhIN ijhVw qyry v`s nw
hovy, jb q`k hMkwr hY[ pr myrI Awp dy A`gy ie`k bynqI
hY, myrI Ardws hY[auh kI AY?
Asw joru nwhI jy ikCu kir hm swkh
mYN, pihly eI Awp dy A`gy Ardws krdw hW, myry 'c
koeI qwkq nhIN, koeI jor nhIN hMkwr dw jy mYN ku`C kr
skW[ ieh myry koeI v`s dI bwq nhIN[ mYN, Awp nUM
pihly eI ieh bwq, bynqI, Ardws krdW[ jIv nUM AYsy
Ardws krnI cwhIeyijau BwvY iqvY bKis .. rhwauy..
..
jYsy qYnUM BwauNdw hY, AYsy bKS dy[ b`s! mYN ie`k
bKiSS dy drvwjy qy KVHW qy Awp bKS idau[ hor myry
pws koeI aupwA nhIN[ AKIrI, auh ieiqhws pVHoNgy,
s`jx (T`g) ny jd auhnUM XkIn ho igAw, ieh auh SkqI
AY ijs SkqI nUM koeI dunIAW 'c invw nhIN skdw[ pYrW
qy if`g ky ro ipAw DwhW mwrky, mYN bVw AprwDI hW, jYsy
Awp nUM cwhy, mYnUM bKS[ auh swrw hMkwr au~f igAw qy
gurU swihb ny auhdy qy idRStI kr 'qI qy auh s`cw s`jx
bx igAw[ Awh bynqI kro, hy pRmySr! jYsy qYnUM Bwvy,
mYnUM bKS dy, hor mYN eys qy ijAwdw koeI bwq nhIN
jwxdwsUhI mhlw 4 ..
cOQy pwqSwh sRI gurU rwmdws mhwrwj jIkIqw krxw srb rjweI ikCu kIcY jy kir skIAY ..
jo qusIN kIqw, krxY, qusIN Awp jo kIqy ivEN[ bynqI
qusIN jIv hoky krdyN EN[ bRhm qW bynqI krdw nhIN[
ivAwpk, cyqn qW kdy bynqI krdw nhIN[ ijhVw, Awp

138

138 of 171

eI kIiqAW 'c hY, kIqwkIqw krxw srb rjweI


qyrI rjw dy iv`c kIqy ny krnY, jo ku`C krnY[ kIqw
kOx AYN? jIv[ eys ny jo ku`C krnY, qyrI rjw dy iv`c
krnY[ qyrI rjw qyrI mrjI qy bwhr qW jIv ku`C kr
nhIN skdw[jd vI ieh krygw, hMkwr sihq jIv, pRmS
y r
dy kIqy ivAW 'c eI krygw[ jo kMm krygw kIqy 'c
krygw[ jy koeI cIj bxweygw qW vI pMj q`q pihly bxy
vey ny, aunHW dw eI eyV-gyV krky bxweygw[ koeI iehny
Awpxy nvyN q`q bxwky qW nhIN ku`C kr lYxw?
ikCu kIcY jy kir skIAY ..
pr AsIN, qW ku`C krIey jy ku`C kr skIey[AsIN qW,
ku`C kr eI nhIN skdy[ krqw purS eyk hYibnu krqwr n ikrqm mwno ..
Awid Ajoin AjY AibnwsI iqh prmysr jwno ..
(dsm gRMQ)

dsmyN pwqSwh ny kih 'qw[ibnW krqwr dy, kdy


ikrq nUM nw mMinauN[ AKy, jI auh ikhw ijhY, ijhVw
QuAwfw krqw purS AY?
ibnu krqwr n ikrqm mwno ..
Awid Ajoin AjY AibnwsI iqh prmysr jwno ..
(dsm gRMQ)

auh ijhVw AnwdI, ie`k rs rihx vwlw, jnmmrn qy rihq nwrwiex pRmySr, auhnUM pRmySr mMnoN, auhdI
aupwSnw krokrqw purKu n cyiqE kIqy no krqw kir jwxY ..
(BweI gurdws)

139

139 of 171

iehny krqw purS dw syvn nw kIqw, krqw purS dI


aupwSnw nw kIqIkIqy no krqw kir jwxY ..
(BweI gurdws)
ieh qW kIiqAW nUM, 'krqw kir' jwnx l`g igAw[
ijhVy iehny Awp bxwey sy, AsQwpn kIqy sy, aunHW 'c
iehny pRmySr bu`DI clweI[ pRmySr myN pRmySr b`uDI nhIN
clweI[ eys krky, ibnW krqwr qy krqw purS hor
koeI nhIN[ Es qoN ibnW BweI! syvn nw kirE, Es gurU
dI Srx ilau[ gIqw 'c vI Esy dI Srx, rwmwiex 'c,
gurU gRMQ swihb 'c, swirAW 'c ie`k dI Srx, pRmySr dI
Srx hY[ cwhy Es vkq srgux hoieAw KVHw hovy, qy cwhy
auh inrgux hYinrguunu Awip srgunu BI EhI ..
klw Dwir ijin sglI mohI ..
(pMnw 287)
auh Avqwr ieauN qW nhIN huMdw beI auh Awpxy-Awp
nUM pRmySr nhIN jwxdw[ auh Awpxy-Awp nUM srIr qW
nhIN jwxdw huMdwAvXkqM vXkqI mwpnM mnXMqy mwmbu`DX:[
prM BwvmjwnMqo mm AvXXm Anuq`mm [
(gIqw7/24)

auh qW mUrK ny ijhVw AivAkq nUM 'ivAkqI' srIr


vwlw mMndY[ srIr qW pMjW q`qW dw hMd
u [
Y iksy dw mwieAw
aupwDI hoeygw, iksy dw pMjW q`qW BUqW dw hoeygw[ srIr
qW mwieAw dw eI hoeygw qy iehbRhm igAwnI kw sgl Akwru ..
bRhm igAwnI Awip inrMkwru ..
(pMnw 273)
auh Awp nUM inrwkwr, ivAwpk, swKSwq jwxdw huMdY

140

140 of 171

gw[ eys krky, pRmySr dI SrxwgqI lYxI AYN[ieh kIqw


hoieAw 'jIv' ku`C kr nhIN skdw suqMqr qy pRmySr dI
ikrpw nwl eI kr skdY, jo ku`C kr skdYAwpxw kIqw ikCU n hovY
jIv dw kIqw ku`C nhIN huMdw[ieh Awp cwhy, ku`C kr
ley, iehdw kIqw ku`C nhIN huMdw ijau hir BwvY iqau rKIAY ..
jYsy hrI nUM Bweygw AYsy jIv nUM r`Kygw, iehdy krmW dy
Anuswr[ jd q`k iehnUM hMkwr hY, Awpxy krmW dw
AiBmwn AYN, qb q`k ieh pRmySr dy hukm 'c eI rhygwmyry hir jIau sBu ko qyrY vis ..
hy pRmySr! hy myry Awqmw! prIpUrx pRmySr! sB ku`C
qyry v`s hY, hor iksy dy v`s nhINAsw joru nwhI jy ikCu kir hm swkh
swfw koeI jor nhIN, swfy 'c koeI qwkq nhIN hMkwr
dI, jy AsIN ku`C kr skIey swfy 'c koeI qwkq nhIN[
ieh qusIN swrw hMkwr AMdroN k`F idauijau BwvY iqvY bKis .. rhwau..
..
jYsy qYnUM Bwvy, b`s! AsIN qW ie`ko eI cIj mMgdy AW,
bKiSS[ swnUM hux bKS dy b`s, swfw hor koeI aupwA
nhIN, koeI bwq nhIN[ AsIN qW ie`k bKiSS dy drvwjy
qy KVHy AWsBu jIau ipMfu dIAw quDu Awpy
ieh myrw jIv, ijhVw ABws sihq buD
` I dI ibrqI AYeyk smyN hI BWn hoie swKSI Aru AwBws[
dUjo cyqn ko ivSY swKSI svXM pRkws[
(inhcl dws ivcwr swgr 4/116)

141

141 of 171

Qofy AMdr ie`k AYsI vsqU AY, jIhnUM 'dwnw bInw sweI
mYfw' kihMdy ny[ auh cyqn, Awqmw hY, auh pRmwqmw hY pr
auhdy A`gy ie`k hor vsqU vI hY, 'ABws sihq ibrqI'[
ikauN? vydWq gMQ
R W myN iliKAY 'srb ivhwr dw hyqU ibrqI
hY'[ qusIN iKAwl krnw beI Awh ie`t AYN l`gdI AY,
Awh twkI AYN l`gdI hY, Awh cIj AYN bxdI hY, kMD AYN
bxygI, koeI vI Poto bxwauNgy, AYN bxygw[ pihlW auh
AMdr nkSw lhygw Qofy mn dy iv`c[ cyqn 'c koeI nkSw
nhIN lihMdw hud
M w, auh inrwkwr hY[ Pyr qusIN auh nkSy nUM
dyKNo gy AMdr, qy bwhr Eho ijhw eI bxw doNgy[ eys krky,
auh ijhVI ABws sihq ibrqI AY, swry ivhwr dw hyqU
jIhdy 'c cyqn dw ABws pYNdY, auhnUM jIv kihMdy ny[ qy auh
ijhVw cyqn, pRkwS-rUp, Qofy AMdr 'dwnw-bInw' pRmS
y r
AY, Es nUM swKSI, dRStw, in`j-rUp,Awpxw-Awp,
ivAwpk[ auh swry ivSySx Esy ie`ko hI vsqU dy ny
smJwaux vwsqy[ jd suAwmI SMkrwcwrX sRIngr (kSmIr)
phuc
M ,y EQy mMfn imSr ie`k pMfq sI bVw BwrI, inAwie
dw AcwrX sI bVw[ Ehny Awpxy drvwjy qy ilKky
lwieAw ivAw sI 'prqw-pRkwS'[ikauN? Es nUM srUp dw
igAwn, shI nhIN sI[ prqw- pRkwS kOx AYN? ibrqI
sihq ABws, AYQy auh KVHw sI AnMdmXI koS myN[ Es ny
auh iliKAw ivAw sI 'prqw-pRkwS' hY[ suAwmI
SMkrwcwrX ny jw ky Es dy hyTW ilK id`qw 'suqy pRkwS'[
jd Ehny AMdroN, bwhr in`kl ky dyiKAw qy suAwmI
SMkrwcwrX ipCly pwsy KVH gy[ hux EQy m`T AY, mYN vI
EQy irhW gw kuC
` dyr[Ehny (pMfq) dyiKAw, ieh kIhny
iliKAY? myry swmHxy Awau[ suAwmI jI, ipCly pwisEN Aw

142

142 of 171

gy, kihMdy mYN AW, mYN iliKAY[(pMfq kihMdw) qUM is`D kryNgw?
hW krWgw[ A`Cw, ilAwE miDAsq[ Es kSmIr myN
koeI pMfq miDAsq nw imilAw[ Es mMfn imSr dI
ijhVI supqnI sI, auhnUM miDAsq bxwieAw qy suAwmI
jI nUM Ehny (pMfq ny) p`iu CAw, qYnMU ieh mnjUr AY? AKy,
hW mnjUr hY[ qW 'prqw-pRkwS' qy 'suqy pRkwS' qy EQy
swSqrwrQ aunWH dw hoieAw[ Es ny 'prqw-pRkwS' jIv
r`K 'qw[ABws sihq ibrqI, jIhnUM jIv kihMdy ny, B`l
u I
vI ibrqI hud
M I AY[ A`j QuAwnUM bwq ie`k AsIN ijhVI
sMqW qy is`KI AY, auh d`sdy AW[ Bul
` x ibrqI 'c hud
M ,Y
AB`l
u gurU krqwr hud
M [
Y gurU AOr krqwr AB`l
u hud
M Y qy jIv
B`l
u 'c hud
M [
Y ikauN? jIv Awpxy-Awp nUM ibrqI mMndY[ ieh
Awp swP kihMd,Y hr vkq, mYN socI ik nw ieh g`l, mYN
jwxI ieh g`l, Pyr mYN sMklp kIqw, Pyr mYN iehdy kol
igAw, Pyr mYN bwq kIqI, Awh dyK lY Piqh ho geI[ hux
iehnUM puC
` ,y socxw ibrqI dw Drm , sMklp vI ibrqI dw
Drm, mn dw qy swry qW Drm, mwdw dy ny[qU,M Awpxy-Awp
nUM qW soc! qUM kI vsqU AYN? pr Awpxy- Awp dw pqw
nhIN[ Awp qW 'dwnw bInw' AYgwdwnw bInw sweI mYfw nwnk swr n jwxw qyrI ..
(pMnw 520)

auh 'dwnw bInw' AY gurU swihb ny swP iliKAYjo iehu jwxhu so iehu nwih ..
(pMnw 885)
jo jwnxy 'c AwauNdY, auh pRmySr nhIN, BweI! hux
QuAwfI ibrqI, QuAwnUM jwxny iv`c AwauNdI AY[ jd
iKAwl krdy EN beI myrw ieh iKAwl AY pr ijhVw
iKAwl dw pRkwSk AY, auh qW nhIN qusIN dyiKAw A`j

143

143 of 171

q`k? nw auh idsyidRsitmwn hY sgl imQynw ..


(pMnw 1083)
idRStmwn qW im`iQAw hMudY[ auh qW QuAwfI idRStI 'c
kdy AwieAw nhIN, auh qW dRStw hY[ auh qW dyKxy vwlw
hYgwmUeI suriq bwdu AhMkwru ..
Ehu n mUAw jo dyKxhwru ..
(pMnw 152)
auh qW 'dyKxhwru' hY, auh dyKxy 'c qW nhIN kdy
AwieAw? Es vkq jd aunHW dw swSqrwrQ hoieAw,
auh suAwmI jI ny AwiKAw, auh dRStw, cyqnn hI dRStur idRStyr ivpirlopo ivdXqy AivnwSI
qvwq[
(bRhdwrxXk aupinSd A: 4 bRw: 3 mMqR 23)
auh kihMdw, auh qW AibnwsI AY[ dRStw dI 'idRStI'
A`j q`k nw lop hoeI AY, nw bdlI AY, nw iksy ny dyKI
AY[ 'idRStI' ijhVI ibrqI AY mwdw dI, auh bdldI
AY[ auh ijhVw cyqn AY, auh qW auhdy nwl imilAw
ivAw dRStw hMudY, auh qW nhIN kdy bdilAw? jd
swSqrwrQ hoieAw, auh suAwmI jI ij`q igAw[ auhdI
(mMfn imSr dI) supqnI ny AwiKAw, pqI jI! qusIN
hwr gey[ Srq ieh sI beI ijhVw hwr igAw auh cylw,
ijhVw ij`q igAw auh gurU[Ab, mMfn imSr nUM cylw
bxnw ipAw[ auhdw nwauN bwAd myN siqkwr 'c
SRyStwcwrX r`iKAw[ Ehny bVw BwrI BwS kIqw gRMQW qy,
beI Awp soco beI dyKxy vwlw qy jwnxy vwlwjwnnhwr pRBU prbIn .. bwhir ByK n kwhU BIn ..
(pMnw 269)

144

144 of 171

auh qW jwnxhwr hY, jwnxy 'c Awaux vwlw nhIN[


QofI ibrqI jwnxy 'c AwauNdI AY[ qusIN kihMdy EN ik nw,
myrw beI Aw iKAwl sI[ 'iKAwl' nwauN ibrqI dw hY[
iKAwl kho, sMklp kho[ keI AwKxgy myrw ieh sMklp
AY, koeI AwKU myrw ieh iKAwl hY, koeI AwKU beI myrw
mn qW AYyQy KVHdY gw, auhnUM pu`Co beI (ieh qW) ibrqIAW
ny? hux ibrqI jIhdy Akwr hoxI ANY ivSy dy Akwr,
EhI QuAwfy dyKxy 'c AwauxY[ myrI ibrqI AYQy geI,
Awh vsqU AY, A`KW ny, ibrqI AY, iqMny mYnUM dyKxy 'c
AwauNdy ny[ dyKxy vwlw qW dRStw, cyqn AYN pr iehnUM
ieh nhIN pqw ieh dRStw, cyqn, ivAwpk, prIpUrx
Awpxw Awqmw hY[ eys krky, hux d`so AsIN ku`C kr
skdy AW? jo ku`C qusIN ibrqI nwl socoNgy, auh QuAwfI
ibrqI vI JUTI, QuAwfy nyqr mwdw dy, ieh vsqU mwdw
dI, ieh qW iqRputI AY[iqRputI dw swKSI qW kdy nhIN
bdilAw? auh qW ie`k rs rhygw, Ehny kdy vwDw Gwtw
nhIN krnw[ qusIN kdy, iksy dI koeI vsqU lY lau[ ds
(10) rupey lYky jyb 'c pw lau, auhnUM AwKo pMj (5) ny,
auh AMdr QuAwfy Avwj AweygI, nhIN ds (10) ny[
Ehny qW kdy nhIN bdlnw, dyKxy jwxny vwlw kdy bdldY?
dyKxhwr qy jwnxhwr, ieh nw kdy bdly ny, nw ienHW ny
kdy JUT boilAY[ ieh qW rh`sk s`c ny, AslI s`c AYAwid scu jugwid scu ..
hY BI scu nwnk hosI BI scu ..
(pMnw 1)
ieh Awqmw qW QuAwfw AYhw ijhY, qusIN Awh vsqU hoN
(nw bdlny vwlI)[ Eh (mMfn imSr) hwr igAw 'qy auh
(suAwmI SMkrwcwrIAw) ij`q igAw[ eys krky, hux qusIN

145

145 of 171

hor koeI bwq nw kho[ beI pRmySr sB k`uC qyry v`s AY[
Awpxy mn nUM snmuK krdo pRmySr dy qy swrw kMm in`bV
jygw[ jy qusIN mu`K qy vI khIN jwvoNgy qy mn 'c nhIN
mMnoNgy qW ikhVw kMm bx jwxY Qofw? qusIN qW s`c myN,
QuAwfw qW inbyVw s`c qy hoxY, rh`sk s`c qyscu sBnw hoie dwrU pwp kFY Doie ..
nwnku vKwxY bynqI ijn scu plY hoie ..
(pMnw 468)

ieh rh`sk s`c ny iehdw inbyVw jIv dw, krnY[jIv


qoN bRhm AYQy jw ky bxnY[ pr ieh qW Awpxy AMdr,
Awpxw lkoA (CupwA) krIN jWdY[ ijMnW lkoA krdY,
EnW eI DoKw huMdY[ jy qW lkoA kry iksy hor dy A`gy,
mwdw dy A`gy qW qy kMm pu`g jY[ gurU swihb ny ie`k jgHw
iliKAY gwsBu ikCu suxdw vyKdw ikau mukir pieAw jwie ..
(pMnw 36)

auh kihMdy, jd sB ku`C dyKdw vI AY qy suxdw vI AY,


hux auhdy qy mu`krn dw koeI aupwA eI nhIN irhw[ jo vI
qusIN iKAwl krnY qy mu`K qy Awky bYKrI nwl bolxY, auh
iKAwl qW auhdy A`gy AY, cyqn dy[ auh QuAwfw lukwieAw
ivAw luk jU? pr Es qy byhqr AY, jYsy gurU swihb
kihMdy ny, beI mhwrwj! bKS idau, jYsy qYnUM BwaNudY, AYsy
bKS idau qy bKSx vwlw FMg myrw qW koeI hY nhIN pr
qusIN bKiSMd hoN, bKS idau[ mYN hux bKiSS eI mMgdWsBu jIau ipMfu dIAw quDu Awpy
qYN Awp, Awh srIr id`q,Y Awp eI ABws sihq ibrqI,
jIhnUM jIv kihMdy ny, auh jIv id`qY qy sB kuC
` qYN id`qY gw[

146

146 of 171

ieh iqMn srIr, jo kuC


` id`qw, bwhr pdwrQ ieh sB qyrw
id`qw hoieAYquDu Awpy kwrY lwieAw ..
qy qyrI ikrpw, qyrI s`qw sPurqI nwl mYN 'kwrY' (kMm)
'c l`igAw[ hux QuAwfI ibrqI, sRoqrW (kMnW) duAwry
suxdI AY, pRmySr dI s`qw sPurqI nwl[ bwxI myrI
boldI AY, pRmySr dI s`qw sPurqI nwl qW dohy pwsIN
EhI nw irhw?
Awip aupdysY smJY Awip ..
Awpy ricAw sB kY swiQ ..
(pMnw 279)
qy Pyr iehdy 'c kI bwq jd qyrI ikrpw nwl hoieAY[
hy eISr! hy pRmySr! hy myry Awqmw-pRmwqmw! ivAwpk!
qyrI ikrpw nwl sB ku`C hoieAYjyhw qUM hukmu krih qyhy ko krm kmwvY
qyry hukm dy iv`c jIv krm krdY gw[ hukm, bKiSS
qy pihly pihly hMudY jIv nUM[ bKiSS qy ip`CoN qW ieh
bRhm igAwnI bx jWdY[ auhdw Awpxw-Awp ho jWdY gw[
bKiSS qy pihly pihly, ijhw ijhw qUM hukm kryNgw,
EihAw ijhw jIv krm kmweygw[ qyry hukm dy iv`c
kmweygw, v`D G`t nhIN kr skygwhukmY AMdir sBu ko bwhir hukm n koie ..
nwnk hukmY jy buJY q haumY khY n koie ..
(pMnw 1)

hukmI (pRmySr) dI iehnUM bUJ nhIN AweI[ ij`QoN hukm


AwieAY, Es dI bUJ nhIN iehnUM AweI hYsrb BUq Awip vrqwrw ..
srb nYn Aip pyKnhwrw ..

147

147 of 171

sgl smgRI jw kw qnw ..


Awpn jsu Awp hI sunw ..
Awvn jwnu ieku Kylu bnwieAw ..
AwigAwkwrI kInI mwieAw ..
sB kY miD Ailpqo rhY ..
jo ikCu khxw su Awpy khY ..
(pMnw 294)
mwieAw dy h`k 'c kdy hukm AwieAY? mwieAw qW
eISr dy ADIn AYNAwigAw AwvY AwigAw jwie ..
nwnk jw BwvY qw ley smwie ..
(pMnw 294)
jd ieh Bweygw qW smweygw[ ieh AwpxI bu`DI C`fdw
nhIN jIv[ ieh bwq qusIN soc lau, mYN vI roj dyKdW,
ieh AwpxI bu`DI AhI jhI lVwauNdY, Es dy (r`b dy)
au~qoN dI hoxw cwhuMdY[ iksy nwl g`lbwq kro k nw, auh
AYsI nwl dI nwl ibrqI lVwaU AwpxI, auh ieEN d`s
dU beI mYN qyry nwloN ijAwdw jwxdW[ ieh qusIN iksy nwl
g`lW krky dyK ilau kdy,ievyN jIkx krygw[ Eh AwpxI
AYsI bwq lVwaU ik jwxI, vwh beI vwh! auhnUM pu`Cy qUM
qW ieh bwq lVwauNnYgw[ qUM Es jgHw qy nhIN KVHw hoieAw,
ij`Qy KVHnw sI? qY qW Bwxy 'c KVHw hoxw sI, qY qW hukm
'c KVHw hoxw sI[ hW jI! TIk hY, ho igAw mhwrwj!
pRmySr dw hukm hY c`l qW vI suKwlw (sOKw) ho jWdw[ eys
krky, iehny (jIv ny) ieh glqI krI jy nw krdw qW
AYN ho jWdw[ mYN, iehnUM kih vI cu`ikAW pihly, beI qUM
bcIN, ieh bc nhIN sikAw[ auhnUM AwKy, auh bcx dw
FMg qyry kol AYgw? bcx dw FMg qW iksy hor kol AYgw?
bcwaux vwlw qW hukmI AYN[ auh qW hukmI dy h`Q 'c hY

148

148 of 171

sB ku`C[ qy qyry qW swry iKAwl mwieAw dy ny[ ieh


mwieAw dy ADIn kdy A`j q`k eISr hoieAY?
jo ikCu khxw su Awpy khY ..
(pMnw 294)
jo Ehny kMm kihxw hoaU, auh Awp khygw[ auh hukmI
hY, ieh hukmI dI iehnUM Ajy pUrI pCwx nhIN AweI
AwpW nUM beI, hukmI ie`k AY[auh hukmI jd Pyr ie`k hY
qW swirAW dy ihridAW 'c kYsy?
eykm eykMkwru inrwlw ..
Amru AjonI jwiq n jwlw ..
Agm Agocru rUpu n ryiKAw ..
Kojq Kojq Git Git dyiKAw ..
(pMnw 838)
auh swirAW dy ihridAW 'c vI qW bYTY? auh ijhVw
ie`k EAMkwr (<>) hY, auh swirAW dy ihridAW 'c
nhIN bYTw? auh EQy bYT ky hukm nhIN dy skdw?
Gt Gt mY hir jU bsY sMqn kihE pukwir ..
(pMnw 1427)

auh ijhVw ihridAW dy iv`c bYTY hukmI, auh hukm


nhIN dy skdw? bRhm igAwnI dy ihrdy 'c bih ky, kdy
burw hukm id`qw Ehny?
bRhm igAwnI qy kCu burw n BieAw ..
(pMnw 272)

bRhm igAwnI qy kdy burw hoxw eI nhIN[ ikauN? bRhm


igAwnI, koeI hor cIj qW hY nhINbRhm igAwnI sy jn Bey ..
nwnk ijn pRBu Awip kryie ..
(pMnw 272)
auh qW Awp bYTY, Es ihrdy dy iv`cibnu siqgur iknY n pwieE ibnu siqgur iknY n

149

149 of 171

pwieAw ..
siqgur ivic Awpu riKEnu kir prgtu AwiK
suxwieAw ..
(pMnw 466)
Ehny qW Awp siqgurU dy iv`c, Awpxw Awp r`iKAY
gw[ hux siqgurU dI pihlI bu`DI qW nhIN EQy rhI[ auh
qW Awp nvW, siqgurU ny Awp EQy joqI srUp pRgt kIqY,
Awpxw Awp[ eys krky, ieh jIv hukmI dy hukm 'c
nhIN KVHw huMdw[ jy hukmI dw Qhu Aw jwey qW Pyr ieh
bKiSS vI mMg lvy[ Pyr ieh SrxwgqI vI pY jweyjyhw quDu Duir iliK pwieAw ..
kihMdy, qYN jyhw ijhw DuroN ilK ky pwieAY, jIv nUM
auhdy Anuswr c`lxw peygwpMc qqu kir quDu isRsit sB swjI
qYN, pMjW q`qW dI Awh swrI isRStI bxweI AY[ igx
lau qusIN Awh pMjW qy G`t iksy 'c nhIN hoaU[ swirAW 'c
pMj q`q ny, iksy 'c koeI q`q ivSyS AY, iksy 'c hvw
ivSyS AY jIhnUM aufwaxY, jIhny nhIN au~fxw, 'Bwrw hoxw',
auhdy 'c ipRQvI ivSyS AY[ swrw sMswr pMjW q`qW qy hI,
hy eISr! qYN bxwieAw, gurU swihb kihMdy, cOQy pwqSwhkoeI Cyvw kirau jy ikCu kIqw hovY ..
ijhVw koeI AwKy, mYN vI ieh kMm kr skdW gw,
auhnUM AwKy, CyvW q`q bxw dy, c`l suKwLy (sOKy) ho jWgy[
ie`k q`q koeI hor bxw qW CyvW? auh bxw dU CyvW q`q?
iksy ny A`j q`k CyvW q`q bxwieAw? auh kihMdy, jy AwKy,
mYN AYN kr dUM AwpxI Akl nwl, auhnUM AwKy beI CyvW
q`q bxw dy[ jW pMjy hor bxw dy ds ho jwxgy[ mYN quirAw
AwaunW, dmdmy swihb qy, sMqW dw fyrw AY audwsIAW dw[

150

150 of 171

bohV dy hyTW ie`kTy hoey bYTy ny[ ie`k EQy kOminst bYTw
biTMfy dw, bwkI sMq bYTy ny, hor lok bYTy ny[ auh (kOminst)
swirAW nUM khI jWdw 'r`b nhIN hY'[ AYvNy lokW ny bxwieAw
ivAY[ qusIN dyiKAY? jd AYhIAW ijhIAW bwqW bhuq
krI jWdw sI, mYN vI Aw bYTw[ ie`k j`t pryH qy Aw bYTw,
sI auh piVHAw iliKAw vydWq, mYnUM EQy lY igAw sI[
ie`k rwq mYN, auhdy ipV (Kyq) 'c hI irhw 'bwqW' krky[auh
bhuq AwKy (rho) mYN ikhw, hux nhIN[ auh (j`t) kihMdw,
myrI g`l sux lo pihly[ Ehny AwiKAw, suxw! Ehny qW
ku`C hor eI ikhw (gwlH k`F ky) Ehny AwiKAw, swfI
ipRQvI qoN au~T jw, Pyr g`l krIN[Ehny qW ku`C hor eI
ikhw (gwlH k`F ky) auh mUMh v`l dyKy auhdy kOminst[auh
(j`t) kihMdw, mYN qYnUM jo AwiKAY ipRQvI qoN au~T jw Pyr
g`l krIN[auh kihMdw ikauN, qUM nhIN bYTw? auh kihMdw,
swfy qW bwp dI AY[Awpxy bwp dI vsqU qy p`uqr dw h`k
huMdY qy qUM nhIN mMndw pRmySr nUM, swfy bwp nUM[ qUM swfI
ipRQvI qoN au~T, swfw h`k hY pMjW q`qW nUM vrqx dw[
swfw bwp jo hY pRmySr, AsIN p`uqr hW[ jW qW qUM kih
beI mYN auhdw p`uqr AW, nhIN qW ipRQvI qoN au~T prHW Pyr
qyry nwl g`l krWgy ho KW pry[ auh (kOminst) mUMh v`l
dyKy, auh kmjor sI SihrIAw[ auh sI j`t[ auh swry
h`s py[ mYN AwiKAw, d`s hux kI g`l kryNgw? auhdy mUMh
v`l dyKy Ascrj hoieAw[ auh (j`t) kihMdw, mYN qYnUM
ie`k vwrI ikhw, do vwrI ikhw beI swfI ipRQvI qoN
au~qr jw, Pyr g`l krIN[ auh (j`t) gu`sy 'c jd boilAw,
auh (kOminst) AYN kMby[ mYN AwiKAw dy jvwb, ku`C
deyNgw? kihMdw, mYN kI dyvW[auhnUM pqw sI beI jdoN hor

151

151 of 171

mYN ku`C ikhw qW j`t mYnUM mwrygw[ Pyr nhIN boilAw, cu`p
kr igAw[ auh swry kihMdy, lY beI qYN cu`p krwieAw[
Ehny eyhI ikhw pMj q`q swfy ipqw ny bxwey ny[ swfw
srIr pMjW q`qW dw swfy ipqw ny bxwieAw[ auh (j`t) sI
vydWq piVHAw hoieAw[ Ehny swrI g`l jd d`s id`qI, qUM
mMndw nhIN swfy bwp nUM[ ijhVw bwp nUM nw mMny auh
nlwiek huMdYgw[ au~T! bwhr au~qr jw ipRQvI qoN au~qr
jw, qyrw h`k koeI nhIN hYgw[hux auh bYTy ik`Qy? eys
krky BweI! ieh sB kuC
` pRmS
y r ny pMjW q`qW dw bxwieAY
gw[ijhVw, ku`C Awpxw hMkwr r`KdY, auh CyvW q`q bxwky
gurU swihb kihMdy, idKwvy? ie`k CyvW q`q auh bxw dvyieknw siqguru myil qUM buJwvih
'ieknw' nUM qUM siqgurU nwl imlw ky Awpxw srUp buJw
idMnY, smJwA idMnY[ ieh qyrI ikrpw nwl sB ku`C
bxnY[ ieknw nUM qUM siqgurU imlwaunYN gw qy sB Awpxw
srUp buJw idMnY[ gurU Amr dyv, mYnUM pRmySr ny imlwey,
aunHW duAwry mYnUM Awqmw-prmwqmw buJwieAwieik mnmuiK krih is rovY ..
ie`k mnmuKI krdy ny, mMndy eI nhIN[ pRmySr koeI
nhIN AYgw[ AYsw koeI nhIN qy roNdy vI ny jd jmdUq
PVdy ny, roxw vI qW aunHW nUM eI pNYdY, AKIrI, jnmmrn dy iv`c cOrwsI 'c[ Pyr pVH dy au~cI dy ky[ smJ
Aw jYieknw siqguru myil qUM buJwvih
'ieknw' nUM, qUM siqgurU nwl imlw ky pRmySr nUM buJw
idMnY, smJwA idMnY[ Awqmw-prmwqmw dw AByd inscy
krw idMnY-

152

152 of 171

ieik mnmuiK krih is rovY ..


ie`k mnmuKqw krdy ny, pRmySr nUM nhIN mMndy qy roxw
vI aunHW nUM hI pYNdY cOrwsI dy iv`c[ du`K-s`uK vI aunHW nUM eI
Bogxy pYNdy ny[ aunHW qy bKiSS nhIN huMdIjw kau ApunI krY bKsIs ..
qw kw lyKw n gnY jgdIs ..
(pMnw 277)
kdy vI iksy mnmuK qy A`j q`k bKiSS d`so hoeI hovy?
jd hoeI AY snmuK qy hoeI AY[ jd kOfw rwKS, gurU
swihb dy crnW qy if`g ky roieAw s`cy idloN jwky qW auh
syvk bixAw, qW auh ikrpw hoeI[ eys krky, mnmuK nUM
hmySw roxw pYNdY gwhir kI vifAweI hau AwiK n swkw
gur,U cOQy pwqSwh mhwrwj kihMd,y mYN, hrI dI vifAweI
pUry qOr qy BweI! kih nhIN skdw, ijMnI vifAweI AY[
myrI qwkq nhIN, pRmySr dI pUrI vifAweI kih dyxIhau mUrKu mugDu nIcwxu ..
mYN qW mUrK hW, mugD hW, nIcW dw nIc hW, mYN qW
AYhw ijhw hW[ mYN pRmySr dI vifAweI nhIN kih skdw[
ieh jIv dw, mnmuK dw swrw nkSw bMnHdy nyjn nwnk kau hir bKis lY myry suAwmI
hy myry suAwmI! mYnUM bKS lY[ mYN 'gurU nwnk' dI Srx
AwieAW qy mYnUM bKS lY[ hy mwlk! hy gurU! mYnUM bKSsrxwgiq pieAw Ajwxu ..
mYN iblkul Axjwx AW pr Awp dI SrxwgqI ipAW
gw[ mYN iblkul Axjwx, AigAwnI pr Awp dI SrxwgqI
ipAW gw[ Awp dI Srx AwieAWhir kI vifAweI hau AwiK n swkw

153

153 of 171

mYN nhIN kih skdw hau mUrKu mugDu nIcwxu ..


mYN mUrK AW, mugD AW, nIcW dw nIc AW[ swry
Awpxy guxW dw, iv`idAw dw, sB dI sPweI krky pRmySr
dI Srx pY jwaujn nwnk kau hir bKis lY myry suAwmI
hy myry mwlk! mYnUM nwnk dy ip`Cy bKS lY, mYN nwnk dy
nwl imlky Awp dI SrxwgqI AwieAW[ hy suAwmI! mYnUM
bKS lYsrxwgiq pieAw Ajwxu ..
mYN Awp dI SrxwgqI AwieAW qy Axjwx hW, mYnUM
bKS lY, mYN Awp dI SrxwgqI AwieAW gw[
bolo siqnwmu sRI vwihgurU!
q

154

154 of 171

siqgur pRswid]

63
soriT mhlw 9 ..
mn ry kaunu kumiq qY lInI ..
pr dwrw inM i dAw rs ricE rwm Bgiq nih
kInI .. 11..
.. rhwau..
..
mukiq pMQu jwinE qY nwhin Dn jorn kau DwieAw ..
..
AMiq sMg kwhU nhI dInw ibrQw Awpu bMDwieAw .. 11..
nw hir BijE n gur jnu syivE nh aupijE kCu
igAwnw ..
Gt hI mwih inrjMnu qyrY qY Kojq auidAwnw .. 2
..
2..
bhuqu jnm Brmq qY hwirE AsiQr miq nhI pweI ..
mwns dyh pwie pd hir Bju nwnk bwq bqweI .. 3
.. 3
..
3..
3..
(pMnw 631)

swrI sMgq ikrpw, dieAw, myhr krky bolo siqnwmu


sRI vwihgurU! siqnwmu sRI vwihgurU !!
ieh nOvyN pwqSwh dw Sbd hY ijnHW ny Awpxw sIs
q`k vwrn kr id`qw[ Drm dI r`iKAw AKIrI AYQy eI
jwky hMudI hY, jd sIs q`k Awpxw, Drm dy au~qoN kurbwn
ho jY[ qy lok, Awm ienHW nUM 'Drm dI cwdr' kihMdy ny[
ieh, swry Drm dy rwKy nysrb Drm mih sRyst Drmu ..
hir ko nwmu jip inrml krmu ..
(pMnw 266)

155

155 of 171

ieh, sRI gurU qyg bhwdr mhwrwj, Drm dy rKSkiqlk jM\U rwKw pRB qwkw ..
kIno bfo klU mih swkw ..
swDin hyiq ieqI ijin krI ..
sIsu dIAw pru sI nw aucrI ..
(dsm gRMQ)
ijsny Drm dI Kwqr, AwpxI swrI pUrn kurbwnI
kr 'qI qy aunHW bRwhmxW dy swQ koeI swk (nwqw) nhIN sI
kSmIr idAW nwl, koeI jwqI sMbMD nhIN sIgw, goq dw
sMbMD nhIN sI[ aunHW ny Awky pRwrQnw kIqI beI swfw
Drm, AsIN bhuq dyvI dyviqAW dI aupwSnw kIqI, swfw
Drm bcwE! swfw Drm jWdY gw[ gurU swihb ny aunHW
(bRwhmxW nUM) nUM Awh bwq kih id`qI beI qusIN jwky
bwdSwh nUM kihdo beI muslmwn ie`k aunHW nUM bxw do,
AsIN swry bx jwvWgy[auhnUM (AOrMgjyb nUM) bVI KuSI hoeI
beI Awh qW bVI A`CI bwq AY[ pr ieh nhIN sI pqw
beI hux Drm dI r`iKAw ho ky, pwp dI jVH pu`tI jwxI
hY[ julm jd isry Aw jY, AKIrI Aw jY qW pwp dw nws
ho jWdY[ jd pwp bhuq v`D jY qW Drm ACwdn ho jWdY
(FikAw), Drm nws nhIN huMdw, kdy Drm nws nhIN
huMdw, ACwdn ho jWdY[ eys krky, aunHW ny Es Drm dI
r`iKAw kIqI[hux, aunWH duAwry jo mhWvwk AwieAY Akwl
purS dw, auh suxo soriT mhlw 9 ..
sorT rwg dy iv`c nOvyN pwqSwh ShIdW dy iSromxI,
ieh kQn krdy ny jo Akwl purS v`loN mhWvwk AwieAYmn ry kaunu kumiq qY lInI ..
'ry' Sbd gRMQW dy iv`c iqRskwr dw (sMboDk) hY[ 'ry'

156

156 of 171

iksy nUM khIey qW gu`sw krdw hY[kdy 'ipAwrw mn' vI


khyNgy bhuq jgHw[ jd nwm dy iv`c mn juVygw, gurU
swihb auhnUM 'ipAwrw mn' khyNgy[ ry mn! qYN ikhVI
KotI b`uDI leI? qUM qW KotI bu`DI dy iv`c P`s igAw[ auh
ikhVI KotI bu`DI hY? auh Awp eI gurU swihb jI kQn
krdy nypr dwrw inMidAw rs ricE
prweIAW iesqrIAW qy prweI inMidAw, bwkI swry
a~uqoN lw lYxy, prwieAw Dn bgYrw jo vI hYgw[ ieh
'kumiq' hY, ieh KotI mqI hY, qUM iehdy iv`c hy mn! l`g
igAw[ qYN swrI aumr eyhI kMm kIqw qy prwieAw Dn,
prweI iesqrI, prweI inMidAw, prweI cIj nUM AwpxI
smiJAw[ AwpxI cIj nUM, AwpxI nhIN smiJAw[ jd
eys nUM AwpxI vsqU dw igAwn ho jY, ieh prweI vsqU
nUM iqAwg idMdYgw[ ie`k 'ivcwr swgr' dy iv`c inhcl
dws ny iliKAw hYeyk smyN hI BWn hoie swKSI Aru AwBws[
dUjo cyqn ko ivSY swKSI svXM pRkws[
(inhcl dws ivcwr swgr 4/116)

dunIAW 'c do vsqUAW ny, ie`k purS qy ie`k pRikRqI[


ie`k mwieAw qy ie`k bRhm qy nwnw pRkwr dy swSqRkwrW ny
ilKy A`fo A`fI swirAW ny pr swirAW dw qwqprj ie`k
hoieAw[ ie`k prqw-pRkwS hY qy ie`k suqy-pRkwS hY[ jd
qusIN Awpxy AMdr Awpxy iKAwl nUM, ibrqI nUM, sMklp
nUM dyKdy EN, auhdy iv`c jo sMskwr BirAw ivAY, jy nwm
hY qW qusIN nwmI nwl juV gy[ Pyr qW sumqI iv`c jw
phuMcy[ Es nUM vI dyKdy EN, auh ijhVw dyKxy 'c AwauNdY,

157

157 of 171

auh pRmySr nhIN hYjo iehu jwxhu so iehu nwih ..


(pMnw 885)
jo QuAwfy dyKxy 'c AwauNdY, Eh pRmySr nhIN huMdw jwnxhwry kau bil jwau ..
(pMnw 885)
qy Qofy AMdr koeI jwnxhwr vsqU vI hYjwnnhwr pRBU prbIn ..
bwhir ByK n kwhU BIn ..
(pMnw 269)
auh jwnxhwr pRBU hY[ auh bVw cqur, igAwq, gyA,
srb`g QuAwfy AMqhkrx dy iv`c hY[ QuAwfI b`uDI qy
ibrqI 'c AY, auh 'dwnw bInw sweI mYfw' hYdwnw bInw sweI mYfw nwnk swr n jwxw qyrI ..
(pMnw 520)

auh swirAW qy pry hY, Es nUM jwnxy vwlw, hor koeI


nhIN[ jwnxhwr ie`ko eI hY qy dRStw vI ie`ko eI hY, idRS
nwnw hYNidRsitmwn hY sgl imQynw ..
(pMnw 1083)
ijMnW dyKxy 'c AwauNdY, auh sB JUT hY qy prqw-pRkwS
hY pr dyKxy vwlw ie`ko eI hYmUeI suriq bwdu AhMkwru ..
Ehu n mUAw jo dyKxhwru ..
jY kwrix qit qIrQ jwhI ..
rqn pdwrQ Gt hI mwhI ..
piV piV pMifqu bwdu vKwxY ..
BIqir hodI vsqu n jwxY ..
hau n mUAw myrI mueI blwie ..
Ehu n mUAw jo rihAw smwie ..
khu nwnk guir bRhmu idKwieAw ..

158

158 of 171

mrqw jwqw ndir n AwieAw ..


(pMnw 152)
auh jnm-mrn qy rihq ie`k vsqU AY[ auhnUM soXMpRkwS kihMdy ny, suqy-is`D kihMdy ny[ gurU Gr myN auhnUM
'sYB'M kihMdy ny, sYBM (suqy pRkwS) auh vsqU iehdw AwpY gw
qy hor prqw pRkwS jo hY auh pRikRqI hY, auh idRS hY, auh
dRStw nhIN hY[ dRStw ie`k huMdY, idRS nwnw swmHxy AwauNdy
ny pr eys krky, auh ie`k hY, auh ivAwpk hY, auh 'dwnw
bInw sweI mYfw' hY[ auh swfy swry iKAwlW dw swKSI hY,
auh pRmySr hY[ qYN, auhdy nwl, ivAwpk 'rwm' dy nwl
juVnw sI Pyr qUM sumqI iv`c Aw jWdw[ ieh ijMnI hY swrI
kumqI hY pr-inMidAw, prwieAw Dn, prweI iesqrI[
dUsry dI cIj nUM, ijhVw AwpxI dyKxY gw, myr krnI hY,
auh inMidAw dy Xog eI hY, auh kumqI AY, KotI bu`DI AYpr dwrw inMidAw rs ricE
qy prweIAW iesqrIAW, qy inMdw dy rs dy iv`c qUM rc
igAw qy Anwqm rs dy iv`c qUM rc igAw, ieh rs JUTw
sI[ JUTy rs dy iv`c, qyrw mn rc igAw[ Awqmk rs
dy iv`c ij`dx (ijs idn) rc igAw, Edx (Es idn)
qW ieh pu`g jygw[ Edx qW iehdI KlwsI ho jygI, mokS
ho jygIAwqm rsu ijh jwinAw hir rMg shjy mwxu ..
nwnk Din Din DMin jn Awey qy prvwxu ..
(pMnw 252)

rwm Bgiq nih kInI .. 11..


.. rhwau..
..
qYN qW 'rwm' jormq rwm jnm mrxu invwrY ..
(pMnw 865)
qYN qW, jo rimAw ivAw 'rwm' hY swry prIpUrx, auhdI

159

159 of 171

BgqI krnI sI[ auhdI BgqI AY auhdw ismrn[ qyrw


mn, 'nwm' nwl juV jWdw qy 'nwmI' qYnUM Awpy eI pRwpq ho
jweygwvfw swihbu aUcw Qwau ..
aUcy aupir aUcw nwau ..
eyvfu aUcw hovY koie ..
iqsu aUcy kau jwxY soie ..
jyvfu Awip jwxY Awip Awip ..
nwnk ndrI krmI dwiq ..
(pMnw 5)
auh pRmySr hY[ jd 'nwm' dy nwl ie`k vwr vI mn
juV igAw qW 'nwmI' pRwpq ho jygw[ 'nwm' qy 'nwmI' ie`k
cIj ny gyAwpIn@y Awpu swijE AwpIn@Y ricE nwau ..
duXI kudriq swjIAY kir Awsxu ifTo cwau ..
(pMnw 463)

dUsrI qW kudrq hY, mwieAw hY[ eys krky, nwm qy


nwmI dw AByd hY, auh ie`k hYN[ qYN, Es nwm dy nwl
rcxw sI[ qYN, Awpxy mn nUM, nwm dy ismrn dy iv`c
joVnw sI, qYnUM AibnwsI pd dI pRwpqI ho jWdIKojq Kojq qqu bIcwirE dws goivMd prwiex ..
AibnwsI Kym cwhih jy nwnk sdw ismir nwrwiex ..
(pMnw 714)

'nwrwiexu' Sbd dy bVy ArQ kIqy ny[ Awqm purwx


vwly ny vI igAwrW ArQ kIqy[ AKIrI Ehny AwiKAw,
ijhVw swry nrW dw Awiex, ijhVw iSRstI dw AiDSTwn,
ijhVw isRStI dI auqpqI, pwlxw, lYA krqw, sB dw
mwlk, auh pRmySr ie`k hY[ auhdw nwm jpxy sy, qYnUM Es

160

160 of 171

dI pRwpqI hoeygI['nwm','nwmI' dI pRwpqI krygw pr ieh


vrqmwn myN ie`k iCn vI juV jy qWeyk ic`q ijih iek iCn iDAwieE ..
kwl Pws ky bIc n AwieE ..
(dsm gRMQ)
vrqmwn myN vrqdw rhy[ AqIq nUM nw Xwd kry,
Biv`Kq nUM Xwd nw kry qy vrqmwn myN jo hwjr hYik zwhr zhUr hYN] ik hwzr hzUr hYN ..
(dsm gRMQ)

auhdy nwl, Awpxy mn nUM joVo[ auhdy nwm nwl joVny


sy, nwmI nwl juV jygw[ Pyr ieh sumqI iv`c cilAw
jweygw, ieh sRySt mqI hY[ pRymw-BgqI sB sy au~cI AY[
pRymw-BgqI sMq bxw idMdI AYpRym Bgiq auDrih sy nwnk
kir ikrpw sMqu Awip kirE hY ..
(pMnw
1388)

pRmySr ny pRymw-BgqI duAwry, gurU swihb kihMdy, swnUM


sMq bxw 'qw qy pRym nwl jo nwm dw ismrn hY ie`k rs,
jIhdy iv`c koeI ibGn nw Awvy, auh pRmySr dy pws
iehnUM imlw idMdYgw[ pr auh iCn, ie`k ho jY[ ieauN nhIN
(smyN dI) ie`k iCn, ieh iCn qW bdlnI AYN pr auh
iCn ie`k ho jY, auh Dur q`k ie`k iCn hI bxI rhy, nwm
dy AiBAws dI iCn bxI rhymukiq pMQu jwinE qY nwhin
qYN, mukqI dw rsqw eI nhIN BweI! jwixAW['nwhin',
nhIN jwixAW[ qYnUM pqw eI nhIN l`igAw, mukqI kYsy huMdI
AY[ auh mukqI dw qYN rsqw eI nhIN jwixAWgurU Arjn kilAwx vKwn[

161

161 of 171

Brm BY imty su bRhm igAwn[


(mokS pMQ pRkwS-svYXw 10 )

ieh pMifq gulwb ishuM ilK gy ny[ auh igAwn eI


mukqI dw mwrg d`isAY gw, kilAwx rwg dy iv`c pVH
lE, gurU swihb iehI d`s gy, vyd vI iehI d`s gy[
mukqI dw rsqw sI, mn nUM nwm dy nwl joV ky nwmI dI
pRwpqI[ qyrI ilv l`g jWdI, b`s[ ilv dy iv`c, AibnwsI
pd dI pRwpqI ho jWdI AY[ ieh QuAwnUM pqw hY, qusIN
lwvW pVHdy hoN[ cOQI lWv dy iv`c iehI AwaUgw jd ilv
l`g gI qW AibnwsI pd dI pRwpqI ho gI, auh sI ilv[
pr auh do rsqy ny, ie`k hY ilv qy ie`k hY Dwqilv Dwqu duie rwh hY hukmI kwr kmwie ..
(pMnw 87)

ilv rsqw hYgw mukqI dw, 'Dwq' rsqw hY 'Dwh jwx'


dw[ jo 'Dwh' jwxy 'pdwrQ' ny JUTy, aunHW dy mgr mn
iPrdw rhy, auhnUM 'Dwq' rsqw kihMdy ny, auh hY kumiq[
ieh (ilv) hY sumiqmukiq pMQu jwinE qY nwhin
BweI! qYN mukqI dw rsqw jwixAW nhIN[ qYnUM, auh
qyrI bu`DI 'c nhIN AwieAw, qYnUM smJ nhIN AweIsmiJ prI qau ibsirE gwvnu ..
(pMnw 478)
kbIr swihb jI ny iliKAwkQnI bdnI khnu khwvnu ..
smiJ prI qau ibsirE gwvnu ..
(pMnw 478)
auh smJ qyry ihrdy 'c nhIN AweI hYDn jorn kau DwieAw ..
ikauN nw mukqI dw rsqw imilAw jI mYnUM? qUM Dn

162

162 of 171

iek`Tw krn dy iv`c l`igAw irhw[qYN swrI aumr Dn


joiVAw, qUM Dn dy iek`Ty krn 'c eI l`igAw irhw[ qYnMU
eyDroN, qyry mn nUM ivhl eI nw imilAw[ eys krky, ilv nw
qyrI l`gI, qyrI pRmS
y r nwl ibrqI nw juVI[ nwm nwl,
qyrw mn ie`k nw hoieAw qy nwmI dI pRwpqI nw hoeIAMiq sMg kwhU nhI dInw
qy AMq nUM ienHW ny swirAW ny qyrw sMg nhIN dyxw qy
nOvyN pwqSwh jI ilK gyAMq bwr nwnk ibnu hir jI koaU kwim n AwieE ..
(pMnw 634)

AMq nUM, ibnW hrI dy, hor koeI kMm nhIN Awauxw[AMq
nUM, iehdI hrI ny shwieqw krnI AYN, pRmySr ny shwieqw
krnI AYN qy ienHW ny qyry nwl AMq nUM nhIN jwxwnwm sMig ijs kw mnu mwinAw ..
nwnk iqnih inrMjnu jwinAw ..
(pMnw 281)
jy nwm dy nwl mn mMn jWdw qW inrMjn dI pRwpqI ho
jWdInwmu sMgI so min n bswieE ..
Coif jwih vwhU icqu lwieE ..
so sMicE ijqu BUK iqswieE ..
AMimRq nwmu qosw nhI pwieE ..
(pMnw 715)
qyrw sMgI 'nwmu' sI[ qyrw mn auhdy nwl nw imilAw[
Ehny qYnUM AMq q`k swQ dyxw sI, auh qyrw p`kw sMgI sI[
'nwmu' nwl qyrw mn nw juiVAw qy dunIAW dy pdwrQW dy
iv`c dOVdw irhwibrQw Awpu bMDwieAw ..
auhdy moh dy iv`c, Dn AwdI dy moh dy iv`c, qYN 'ibrQw

163

163 of 171

Awpu bMDwieAw' Awpxw Awp qYN bMnH ilAwimiQAw qnu swco kir mwinE ieh ibiD Awpu
bMDwvY ..
(pMnw 1231)
ieh JUTy srIr nUM, s`cw krky mMn ilAw[ eys krky,
qUM BweI! Awp eI b`J igAw, qYnUM iksy ny bMinHAw nhINswDo iehu qnu imiQAw jwnau ..
Xw BIqir jo rwmu bsqu hY swco qwih pCwno ..
(pMnw 1186)

s`cw qW auh pRmySr hY, hor qW koeI dunIAW dI bwq


s`cI nhIN hY[eys krky, qUM byArQ Dn AwdI dy moh iv`c
Ps igAw[ pihlW qYN iek`Tw kIqw Pyr auhdw moh ho
igAw[ Pyr Awps myN QuAwfI lVweI hoeI, Pyr vMfx
ip`Cy hoeI, Pyr Awps myN DoKy bwjIAW c`lIAW[ auh Dn
ny, qYnUM bMnH ilAw, auh Dn qyry mgr AYsw l`igAw ik
auh Dn dy moh iv`c qyrw mn kYd ho igAw, b`J igAwnw hir BijE n gur jnu syivE
do kMm qYN dunIAW iv`c krny sI, 'hrI dw Bjn' qy
'gurUAW dI syvw'[ pUrn jo bRhm igAwnI gurU sy ijhVy
gurU pRmySr nwl ie`k ho cu`ky ny, auh gurU dy nwl qYN juVnw
sIguru kMujI pwhU invlu mnu koTw qnu Ciq ..
nwnk gur ibnu mn kw qwku n auGVY Avr n
(pMnw 1237)
kuj
M I hiQ ..
hor iksy dy h`Q 'c kuMjI nhIN hY, ibnW 'gurU' qy[ kuMjI
qW pRmySr ny, gurU nUM id`qI hY[ 'gur'U QuAwnUM pqY?
joiq rUip hir Awip gurU nwnku khwXau ..
(pMnw 1408)

164

164 of 171

Ehny Aw ky dunIAW dy iv`c 'nwnk' khwieAw[ lok


aunHW nUM gurU Awpy eI kihx l`g gy qy kOx sI? auh 'joqI
srUp' Awp AwieAw[ auh 'joqI srUp' ny Awky ikMinAW
dy qwly (ijMdry) KolHy[ ik`Qy iSv nwB hY, ik`Qy swls rwey
(jOhrI) hY, ik`Qy kOfw (rw^S) hY, qy ik`Qy s`jx (T`g) AYN,
ikMny ku igxoNgy? auh jo vI TIk sy, swirAW dy qwly gurU
ny KolH id`qy[ auh ivcwly C`fdw c`ilAw igAw, auhnUM pqw
sI[ ieiqhws pVHoNgy qW QuAwnUM pqw l`gygw[ mrdwinAW!
c`l, A`j EQy c`lxYN gw, auh bhuq Xwd krdY gw[ jI
kOx hY? bVy sohxy bYTy sy[ nhIN, c`l! jd gey, jI Bu`K
l`gI AY[ jwh, JMfy bwFI dy kol cilAw jwh, auhnUM kih
deIN, mYnUM Bu`K l`gI AY, mYN rotI KwxI AYN[ auh (mrdwnw)
cilAw igAw[ Ehny (JMfy bwFI ny) AwiKAw, qUM iek`lw
hYN ik koeI hor vI hY? AKy, ie`k hor hY, jIhnUM 'nwnk
qpw' kihMdy ny, auh bwhr AY[ mYN AwieAw hW, mYnUM Bu`K
l`gI hY, auhnUM Bu`K nhIN l`gdI[ Ehny (JMfy bwFI ny)
AwiKAw, rotI mYN EQy hI lY ky AwvWgw, mYnUM jgHw d`s dy[
rotI lYky igAw bVy pRym nwl qy (JMfw bwFI) bVw ipAwsw
(jigAwsU) sI, swrI aumr siqsMg krdy nUM ho igAw sI
pr auh vsqU nhIN sI l`BI auhnUM[jd auh rotI lY ky
igAw, bVI SrDw nwl r`KI, AKy jI! Awp Bojn Ck
lau[ kihMd,y AsIN Ckw ky Ckdy hun
M y AW[ pihlW CkwauNdy
huMny AW Pyr Ckdy huMny AW[auh kihMdw 'siq bcn jI'[
auhnUM aupdyS dyx l`g gey[ qUM ikauN AYnW audws hYN? auh
kihMdw, jI mYnUM auh vsqU nhIN l`BI[ auh vsqU kI AY?
jI, auh vsqU kihMdy ny 'siq' hY[ auh qyry AMdr koeI
siq vsqU hY, ijhVI kdy bdlI nw hovy? qyry AMdr koeI

165

165 of 171

AYhI ijhI vsqU hY, qyry iKAwl bdl jwx pr auh vsqU
nw bdly? auh iKAwl dI auqpqI nU,M iKAwl dI iesiQqI
nUM, iKAwl dy nws nUM, ijhVw swry 'jwnnhwr pRBU prbIn'
hY, auh qyry AMdr nhIN hY? AKy, jI hY[ auh siq nhIN
hY? ijhVw nw bdly auh siq huMdY, ijhVw bdly auh JUTw
huMdY[ auh kdy bdilAY qyrw Awpw? Ehny AwiKAw, nw
jI, bdilAw qW kdy nhIN[ eyhI AwqmY, eyhI pRmwqmY,
eyhI siq hY[ auhdw AMqhkrx Su`D sI, auhdI bu`DI 'c
(ieh igAwn) Aw igAw[ hW jI, TIk! hux myrI bu`DI 'c
Aw igAw iehI 'siq' hY[ A`Cw kih 'siqnwmu'[ Ehny
AwiKAw, jI 'siqnwmu'[ ikauN d`s? kihMdw, jI mYN ikRq
ikRq ho igAw[ eys krky, auh vsqU jo siq, ic`q,AnMd,
ivAwpk, prIpUrn pRmS
y r hY jd auhdy nwl, nwm duAwrw
iehdw mn, nwmI nwl juV jY, iehnUM auh vsqU pRwpq ho
jWdI AY[ pr gurU vI eyhw ijhw cwhIdw hY auh qW swry
idKwl idMdYgweykm eykMkwru inrwlw ..
Amru AjonI jwiq n jwlw ..
Agm Agocru rUpu n ryiKAw ..
Kojq Kojq Git Git dyiKAw ..
(pMnw 838)
ieh pihlI pwqSwhI dw ArQ kIqw ivAY[ aunHW ny
AwiKAw, eyky(1) nUM, aunHW ny eyky (1) v`l auNglI kIqI
beI ieh ie`k pRmySr hY, b`s[ bwkI sB iehdI r`Xq hY,
cyly ny, syvk ny[ie`k pRmySr At`l hY, ieh krqwr hYibnu krqwr n ikrqm mwno ..
Awid Ajoin AjY AibnwsI iqh pRmysr jwno ..
(dsm gRMQ)

166

166 of 171

ie`k krqwr hY, ie`k krqwr dy qusIN pujwrI ENjwgq joiq jpY ins bwsur eyk ibnw mn nYk n
AwnY ..
(dsm gRMQ)
auh 'jwgdI joiq' nUM, qusIN jpxYN gw[ auh 'jwgdI
joiq', swirAW dy ihridAW 'c hYsB mih joiq joiq hY soie ..
iqs dY cwnix sB mih cwnxu hoie .. (pMnw 13)
auh 'joiq', gurU dy swKI hoey ibnW pRgt nhIN hud
M I[ koeI
auh 'joiq', bwhr qW nhIN hY, auh QuAwfy mn 'c eI bYTI hY[
mn nUM vI jwxdI AY, mn dy ijMny iKAwl ny, aunWH nUM vI
jwxdI hY[ auh 'jwnnhwr pRBU pRbIn' QuAwfy AMdr nhIN
gw? auh QuAwfw AwpY gw[ pr auh ijhVw AigAwn dw,
hMkwr dw pVdY gw,auh QuAwnUM id`sx nhIN idMdw[ eys krky,
auh pRmS
y r hY, auh QuAwfy AMdr hY, auh siq hY[ jd 'siq'
dI pRwpqI ho jY, 'Asiq' Awpy eI C`t
u jWdY[ jd iehdw mn
'siq' nwl juV jY, Pyr Asiq nwl nhIN juiVAw kdy iksy
bRhm igAwnI dw[auh bRhm igAwnI dI qYN syvw krnI sI qy
do kMm qNY ieh krny sy, pr qYN nw kIqynw hir BijE n gur jnu syivE
nw qYN gurU jnW dI syvw kIqI qy nw hrI dw Bjn
kIqw, ieh do kMm qYN krny sy[ pihlW qW qYN gurU jnW dI
syvw krnI sI[ gurUAW ny (Amrdws jI ny) pihly bwrHW
(12) swl jl FoieAw qy ip`CoN auh gurU bxynwnk gur qy guru hoieAw vyKhu iqs kI rjwie ..
(pMnw 490)

ieh ieiqhws myN iliKAY[ bwrHW swl auh gwgrW


ilAwauNdy rhy, auh gwgr eI idKwlI jd auh AwieAw[

167

167 of 171

jd Ehny AwiKAw, mYN mokS pRwpq krn vwsqy AwieAW,


irSqy 'c Awp dw kuVm lgdW pr AwieAW dws bxky[
aunHW AwiKAw, Awh gwgr hY[ svyry qYN, pihr dy qVky,
svw pihr rihMdy ilAwauxI AYN[ auh ilAwauNdy rhy[
ieiqhws dy iv`c ie`k bwq hY, jd bwrHW swl pUry ho gey,
auh krIr dy hyTW dm lYNdy sI, jIhdw nwauN hux dmdmw
swihb hY[ BUrI vwly sMqW ny bxwieAw hY auh[ auh
(Amrdws jI) EQy hI roj dm lYNdy sI[ jd pUry bwrHW
swl aunHW dI kmweI ho geI qy EQy iliKAY, ie`k XogI
dI h`fI peI sI, h`T-XogI dI[ Es nUM aunHW dw AMgUTw
l`igAw, auh KVHw ho igAw[ kihMdw, myrI mokS ho gI,
myrI gqI ho gI Awp dw crn Cohxy nwl[ auh kihMdy,
bwrHW swl dw mYN eyQy eI KVHdw sI roj[ XogI kihMdw, qYnUM
pqw nhIN eys bwq dw[ A`j qyry au~qy eISr dI ikrpw,
dieAw, Pjl ho igAw[ qy A`j q`k qyrI qp`isAw pUrn
nhIN sI hoeI, qYnUM A`j Awpy eI pqw l`g jU[ hux auhnUM
jWdy nUM julwhy ny dyiKAw, julwhI nUM pu`iCAw ieh kOx AYN?
auh julwhI ny d`isAw, ieh inQwvW hY, ieh inmwxw hY[
auh gurU swihb ny, Pyr bweI (22) vr id`qy aunHW nUM
(julwhw julwhI nUM) vI bulwieAw qy pihlW eI hukm id`qw
ivAw sI beI A`j dIvwn sjw idau[ A`DI gwgr nwl
ieSnwn krky ikhw, purSw! kr lY ieSnwn[ Ehny kr
ilAw[ jd krky Awey, bih jw g`dI qy[ auh julwhy,
julwhI nUM pu`iCAw, aunHW ny auh swrI bwq d`s 'qI[ aunHW
(gurU rwmdws swihb jI ny) AwiKAw, ieh inmwixAW dw
mwx AY, inQwivAW dw QwauN AY, iniDirAW dI iDr hY[
bweI (22) vr id`qy qy bwby bu`Fw jI nUM hukm dy id`qw,

168

168 of 171

iqlk kr idau[ auh gurU bx gey[ jd auhdI pUrx


kmweI ho gI, auh gurU bx igAw[ cylw bxn dy iv`c bVw
eI AOKw hY[ gurU qW ie`k iCn iv`c bx jWdY, jd cylw
pUrn bx jY, auhdy iv`c koeI dyrI nhIN[ eys krky, qYN do
kMm krny sy[ qYN gurUAW dI syvw krnI sI qy hrI dw
Bjn krnw sI[ ieh do kMm qYN nw kIqy[ eys krky, qUM
kumqI 'c rih igAwnh aupijE kCu igAwnw ..
qy nw qYnUM koeI Awqmk igAwn pYdw hoieAw, nw qYnUM
srUp dw igAwn pYdw hoieAw, nw qYnUM auh mwlk, ijhVw
prIpUrn swirAW dy iv`cGt Gt mY hir jU bsY sMqn kihE pukwir ..
khu nwnk iqh Bju mnw Bau iniD auqrih pwir ..
(pMnw 1427)

auh vI, qYnUM pRwpq nw hoieAw[ auhdI bwbq, pMcm


pwqSwh ny iliKAYibsir geI sB qwiq prweI ..
1.. rhwau..
jb qy swDsMgiq moih pweI ..
..1
..
nw ko bYrI nhI ibgwnw sgl sMig hm kau bin
1..
AweI ..
..1
jo pRB kIno so Bl mwinE eyh sumiq swDU qy
2..
pweI ..
..2
sB mih riv rihAw pRBu eykY pyiK pyiK nwnk
3..
8..
ibgsweI ..
..3
..8
(pMnw
1299)

swnUM, swirAW dy iv`c pRmySr idKwl 'qw[ pRmySr dI


ikRpw qy gurU rwmdws imly, gurU rwmdws mhwrwj ny swnUM,

169

169 of 171

swirAW dy iv`c pRmySr idKwl 'qw[ hux AsIN, bVy hI


iKVy vy AW, bVy hI KuS hW[ hux swnUM, Es mwlk dI
pRwpqI ho geI, ijhVw cwry KwxIAW dy ihridAW dy iv`c,
ie`k pRmySr ivAwpk AYGt hI mwih inrMjnu qyrY
qyry ihrdy dy iv`c hI inrwkwr hY[ 'AMjnu' nwauN hY
mwieAw dw[ EDr surmy nUM kihMdy ny, kwlw huMdY auh[ Eh
qy 'inrMjnu' nwauN hY inrwkwr pRmySr dw, auh qW qyry
ihrdy dy iv`c hY 'Gt hI mwih inrMjnu qyrY' qY Kojq auidAwnw ..
qUM qW jMgl Kojdw iPrdYN gw, qUM qW jMglW iv`c B`ijAw
iPrdYN gw, qUM qW sMswr rUpI vx dy iv`c PisAw ivAYN[
eys krky, qyry ihrdy dy iv`c hY ijhVw, qyry mn bu`DI nUM
dyKxy vwlw dRStw, swKSI, cyqn, dwnw bInw, auh qyry
ihrdy dy iv`c hY[ pr qYN auhnUM nw KoijAw, qUM Kojx l`g
igAw vxW nUM, bwhr clw igAw qy bwhr koeI jwnvr qW
nhIN gw? jW pMCI nhIN hY, auh qW qyrw AwpY gw[ mn
mwhIN ry, mn mwhIN ry, mn mwhINbhuqu jnm Brmq qY hwirE
qUM bhuq jnm Brmdw Brmdw hwr igAwkeI jnm Bey kIt pqMgw ..
keI jnm gj mIn kurMgw ..
(pMnw 176)
qUM keI jnmW dy iv`c Brmdw-Brmdw hwr igAw[ ieh
Brm ny qYnMU AYsw BulwieAw, qUM Brmdw Brmdw keI jnmW
dy iv`c iPirAwAsiQr miq nhI pweI ..
qyrI buD
` I, pRmS
y r dy nwl ie`k nhIN hoeI[ qyrI miq,

170

170 of 171

iesiQq nhIN hoeI[ qyrI buD


` I, iekwgr nhIN hoeI[ iekwgr
ho ky buD
` I ny inruD
` hoxw sI[ 'inruD
` ' Es AvsQw nUM kihMdy ny
jd ibrqI lIn ho jYijau jl mih jlu Awie Ktwnw
..
Ktwnw..
iqau joqI sMig joiq smwnw
smwnw..
..
..
imit gey gvn pwey ibsRwm
m..
nwnk pRB kY sd kurbwn ..
(pMnw 278)
ieh qYN pRwpq krnw sI pr nW qyqy (qYQoN) hoieAwmwns dyh pwie pd hir Bju
hux qYnUM mn`uS srIr pRwpq hoieAY, qyry vwsqy ie`ko eI
kMm AYN[ hux qYnUM, AsIN sumqI dsdy AW[ qYN pRmySr dw
Bjn krnY, eys srIr nUM pwky[ hukm hY pRmySr dw, gurU
nOvyN pwqSwh duAwrw[ mn`uS dyh pwky qYN Bjn krnw sIBeI prwpiq mwnuK dyhurIAw ..
goibMd imlx kI ieh qyrI brIAw ..
Avir kwj qyrY ikqY n kwm ..
imlu swDsMgiq Bju kyvl nwm ..
(pMnw 12)
qYN, kyvl 'nwm' dw ismrn krnw sI, mn`uK srIr dy
iv`chwQ pwau kir kwmu sBu cIqu inrMjn nwil ..
(pMnw 1376)

nwmdyv nUM jd pui` CAw Ehny Awky iqRlc


o n ny, beI! qUM
ieh kI kMm krn l`g igAw? loB dy iv`c Aw igAw[ auh
kihMdw, nwhwQ pwau kir kwmu sBu cIqu inrMjn nwil ..
(pMnw 1376)

171

171 of 171

myrw ic`q, inrMjn nwl juiVAw ivAY[ mYN h`QW pYrW


nwl kMm krdw hW[Ehny AwiKAw, bhuq A`Cw! qUM myry
nwloN vI bVwnwnk bwq bqweI ..
pr ieh bwq gurU nwnk dyv ny bqweI AY[ nOvyN
pwqSwh jI kihMdy, swfy ijhVy pihly, ijnHW ny joiq rUip hir Awip gurU nwnku khwXau ..
(pMnw 1408)

auh nwnk, 'gurU' jIhnUM lok Awm kihMdy ny, Ehny swnUM
ieh bwq bqweI AYmwns dyh pwie pd hir Bju nwnk bwq bqweI ..
ieh bhuq A`CI bwq, swnUM gurU nwnk dyv ny bqweI
AY[ pVH dy ipClI pMkqIbhuqu jnm Brmq qY hwirE AsiQr miq nhI
pweI ..
mwns dyh pwie pd hir Bju nwnk bwq bqweI ..
bolo siqnwmu sRI vwihgurU!

Potrebbero piacerti anche