DEPARTAMENTO DE CINCIAS FARMACUTICAS Relatrio de aula prti!a " #u$%i!a Far%a!&uti!a I'(lu&'!ia do p) e p*a 'a Io'i+a,-o de Fr%a!o. THASA RENATA BARBOSA DA SILVA Recife, 2013. UNIVERSIDADE FEDERAL DE PERNAMBUCO CENTRO DE CINCIAS DA SADE DEPARTAMENTO DE CINCIAS FARMACUTICAS Relatrio de Aula prti!a " #u$%i!a Far%a!&uti!a I'(lu&'!ia do p) e p*a 'a Io'i+a,-o de Fr%a!o. THASA RENATA BARBOSA DA SILVA Recife, 2013. Relatrio are!e"ta#o $ %rof& El'a L(cia, refere"te $ a)la r*tica +i"i!tra#a "a #i!cili"a #e ,)-+ica .ar+ac/)tica, co+o re0)i!ito arcial ara o'te"12o #e "ota. Su%rio
Pg. 1. I"tro#)12o ....................................................................................................... 03 2. 4ateriai! e 45to#o! ........................................................................................ 06 3. Re!)lta#o! e Di!c)!!2o .................................................................................. 07 3. 8o"cl)!2o ....................................................................................................... 11 9. Refer/"cia Bi'lio:r*fica ................................................................................... 12 /0 I'trodu,-o O! f*r+aco! o!!)e+ rorie#a#e! f-!ico;0)-+ica! 0)e o#e+ i"terferir #ireta+e"te e+ !)a a'!or12o, #i!tri')i12o, +eta'oli!+o e e<cre12o, al5+ #e !)a i"tera12o co+ o recetor. De"tre ela!, o#e;!e #e!tacar a liofilici#a#e e a io"i=a12o 0)e e!t2o #ireta+e"te li:a#o! $ 'io#i!o"i'ili#a#e e a'!or12o #o! f*r+aco! >%EREIRA et al., 2011?. @+ #o! ri+eiro! arA+etro! 0)e !e leBa+ e+ co"!i#era12o "a io"i=a12o #e )+ f*r+aco 5 o H, C* 0)e 5 )+a rorie#a#e f-!ico;0)-+ica e!!e"cial ara a Bia'ili#a#e #e !i!te+a! 'iol:ico! >SOARES, et al., 2003?. O ter+o H !i:"ifica Dote"cial Hi#ro:e"iE"icoD, 0)e 5 )+a e!cala lo:ar-t+ica 0)e +e#e o :ra) #e aci#e=, "e)trali#a#e o) alcali"i#a#e #e )+a #eter+i"a#a !ol)12o. O H Baria #e acor#o co+ a te+erat)ra e a co+o!i12o #e ca#a !)'!tA"cia. E+ +eio a0)o!o, o e0)il-'rio 0)-+ico e"BolBe"#o *ci#o! e 'a!e!, te+ i+ortA"cia cr)cial C* 0)e !)a at)a12o "o or:a"i!+o 5 i"fl)e"cia#a #ireta+e"te elo H #o +eio 'iol:ico e+ 0)e!t2o. Te"#o;!e co"Feci+e"to #a e0)a12o #e Bro"!te#; LoGrH , 0)e #e+o"!tra o e0)il-'rio e"tre *ci#o e 'a!e >1?, o#e+o! cFe:ar $ e0)a12o #e He"#er!o";Ha!!el'alcF >2?I HI" J H 2 O H 3 O J J I" ; >1? Ka L MH 3 O J N . MI" ; N H L ; lo: MH3OJN Ka L ; lo: Ka MHI"N Ka L H J lo: MHI"N MI" ; N >2? A artir #a e0)a12o 2, #efi"e;!e o Ka co+o !e"#o o Balor #e H #e )+a !ol)12o, "a 0)al a co"ce"tra12o #a e!5cie *ci#a 5 i:)al $ #a '*!ica >o) !eCa, OMHI"NP MI";NQ L 1, orta"to, lo: OMHI"NPMI";NQ L 0? >%REVIDELLO, et al., 2006?. ,)a"to +e"or o Balor #o Ka, +ai! fraco 5 o *ci#o. E 0)a"to +aior o !e) Balor, +ai! forte !er* o *ci#o. A +aioria #a! #ro:a! e"etra "a! c5l)la! or #if)!2o "a for+a "2o io"i=a#a atraB5! #a +e+'ra"a cel)lar, !e"#o 0)e a! 'a!e! fraca! te+ 'oa a'!or12o e+ H alto e o! *ci#o! fraco! 'oa a'!or12o e+ H 'ai<o. A #i!tri')i12o #o f*r+aco "a for+a 03 "2o io"i=a#a 5 i"fl)e"cia#a #ireta+e"te elo Ka #a #ro:a e #o H #o +eio. E!te! fatore! !2o i+orta"te! 0)a"#o !e o'!erBa 0)e o! f*r+aco! o!!)e+ rorie#a#e! f-!ico;0)-+ica! 0)e B2o i"terferir "a !)a far+acoci"5tica. .*r+aco! co+o o Rci#o Acetil!alic-lico 0)e 5 co"!i#era#o )+ *ci#o fraco, 5 +elFor a'!orBi#o "o e!tE+a:o #eBi#o ao +eio *ci#o. A io"i=a12o afeta a rai#e= co+ 0)e o! f*r+aco! er+eia+ +e+'ra"a!, co+o ta+'5+ a #i!tri')i12o "o e!ta#o #e e0)il-'rio e!t*Bel #a! +ol5c)la! #o f*r+aco e"tre o! co+arti+e"to! a0)o!o!, 0)a"#o F* #ifere"1a! #e H e"tre ele!. Te"#o e+ Bi!ta a i+ortA"cia #ireta #e!te! arA+etro! f-!ico;0)-+ico! "a a12o #o! f*r+aco! "o! or:a"i!+o! BiBo!, e!te relatrio Bi!a #e+o"!trar a r*tica reali=a#a "a #i!cili"a #e ,)-+ica .ar+ac/)tica +i"i!tra#a ela %rofe!!ora El'a L(cia, i"tit)la#a co+o SI"fl)/"cia #o H e Ka "a Io"i=a12o #e .*r+aco!T, cita"#o o! roce#i+e"to! reali=a#o! e re!)lta#o! o'ti#o!. 09 10 Materiai. e M2todo. 4ateriai! e rea:e"te! )tili=a#o!I %ieta :ra#)a#a E!*t)la #e +etal T)'o! #e e"!aio S)orte ara t)'o #e e"!aio B50)er 8ailare! %laca cro+ato:r*fica 8A+ara reBela#ora #e @V Rci#o Acetil!alic-lico >AAS? %araceta+ol S)'!tA"cia #e!co"Feci#a Sol)12o H8l >H L 1? Sol)12o Ta+2o >H L 7? Acetato #e Etila .ora+ a#icio"a#o! ao! t)'o! #e e"!aio, o! f*r+aco! e a !)'!tA"cia #e!co"Feci#a e+ 0)e!t2o, ")+a e0)e"a 0)a"ti#a#e ae"a! ara fi"! 0)alitatiBo!. Doi! #o! t)'o! co"ti"Fa+ AAS, #oi! co"ti"Fa+ %araceta+ol e #oi! co"ti"Fa+ a !)'!tA"cia #e!co"Feci#a. A ca#a t)'o foi a#icio"a#o 3+L #e !ol)12o #e H8l >H L 1? o) 3+L #e !ol)12o ta+2o >H L 7? co+ o a)<-lio #e ieta :ra#)a#a, co"for+e #e+o"!tra#o "a ta'ela a !e:)irI TUBO SUBST3NCIA Vol0 4Sol0 )Cl5 p) 6 / Vol0 4Sol0 Ta%p-o5 p) 6 7 Vol0 A!etato de Etila / AAS 3+L ;;; 3+L 1 AAS ;;; 3+L 3+L 8 %araceta+ol 3+L ;;; 3+L 9 %araceta+ol ;;; 3+L 3+L : S)'!t. De!co"Feci#a 3+L ;;; 3+L ; S)'!t. De!co"Feci#a ;;; 3+L 3+L Tabela 1. Distribuio dos compostos e reagentes adicionados aos tubos de ensaio durante o procedimento. %ri+eira+e"te !e a#icio"o) o co+o!to C)"to co+ a !ol)12o #e H L 1 e a:ito);!e at5 co+leta !ol)'ili=a12o #o +e!+o. Da +e!+a for+a roce#e);!e co+ o! co+o!to! !ol)'ili=a#o! co+ a !ol)12o #e H L 7. A! a !ol)'ili=a12o #a! !)'!tA"cia!, a to#o! o! t)'o! a#icio"o);!e o Acetato #e Etila "o! Bol)+e! 06 e!ecifica#o! "a Ta'ela 1. A:ito);!e Bi:oro!a+e"te e a! o reo)!o ocorre) a !eara12o #a! fa!e! or:A"ica e a0)o!a. Lo:o a!, co+ o a)<-lio #e )+ cailar, coleto);!e )+a e0)e"a 0)a"ti#a#e #a !ol)12o re!e"te "a fa!e or:A"ica #e ca#a t)'o e :oteCo);!e e+ )+a laca cro+ato:r*fica >.i:)ra 1?. Figura 1. Esquema representando a separao de fases, a coleta da fase orgnica com o capilar e a aplicao em placa de cromatografia das solues contidas em cada tubo de ensaio. %o!terior+e"te leBo);!e a laca ara leit)ra "a cA+ara reBela#ora #e @V L 293"+ ara o'!erBa12o #a i"te"!i#a#e #a! +a"cFa! e co"ce"tra12o #a! fa!e! #i!!ocia#a e +olec)lar. 80 Re.ultado. e Di.!u..-o 0U 07 A! leit)ra #a laca cro+ato:r*fica "a cA+ara reBela#ora o'!erBo);!e o 0)e e!t* #e+o"!tra#o "a .i:)ra 2I Figura 2: Placa cromatogrfica em cmara reveladora de U ! "#$nm Nota;!e i"te"!i#a#e #e al:)+a! +a"cFa! co+ rela12o a o)tra!. A i"te"!i#a#e #e ca#a co+o!to e!t* e!ecifica#a "a Ta'ela 2I TUBO SUBST3NCIA Vol0 4Sol0 )Cl5 p) 6 / Vol0 4Sol0 Ta%p-o5 p) 6 7 Vol0 A!etato de Etila RESULTADO I'te'.idade da %a'!<a / AAS 3+L ;;; 3+L ( 1 AAS ;;; 3+L 3+L ( 8 %araceta+ol 3+L ;;; 3+L F 9 %araceta+ol ;;; 3+L 3+L F : S)'!. De!co"Feci#a 3+L ;;; 3+L F ; S)'!t. De!co"Feci#a ;;; 3+L 3+L F Tabela 2. %esultado da leitura da placa cromatogrfica em cmara reveladora de U. &f' ! manc(a fraca) &*' ! manc(a escura. %ara #i!c)!!2o #o! re!)lta#o! o'ti#o!, fora+ feito! al:)"! c*lc)lo!, o! 0)ai! !e 'a!eia+ "o! Balore! #e H e Ka #e ca#a !)'!tA"cia ara o'tere+;!e a! co"ce"tra1Ve! #a! for+a! #i!!ocia#a e +olec)lar #e ca#a )+a #ela! "a fa!e or:A"ica >AcOEt?. .r+)laI MA ; N 10 H ; Ka MHAN %ara o AASI O AAS 5 )+ f*r+aco #e car*ter *ci#o. Se) Ka 5 3,9. MA ; N 10 H W Ka MA ; N 10 1 W3,9 MA ; N 10 ;2,9 MA ; N 1 MHAN MHAN MHAN MHAN 10 2,9 MA ; N 10 H W Ka MA ; N 10 7 W3,9 MA ; N 10 3,9 MA ; N 10 3,9 MHAN MHAN MHAN MHAN 1
Se:)"#o o c*lc)lo, o'!erBa;!e 0)e F* )+a rela12o #e 10 ;2,9 +ol5c)la! "2o io"i=a#a! ara ca#a )+a 0)e !e #i!!ocia e+ H *ci#oX e"0)a"to 0)e e+ H '*!ico a rela12o 5 #e 10 3,9 +ol5c)la! "a for+a #i!!ocia#a ara )+a 0)e "2o !e #i!!ocia. E"t2o !e o'!erBa 0)e e+ H *ci#o, F* +aior co"ce"tra12o #a for+a +olec)lar 0)e 5 lio!!ol(Bel. %or i!!o eBi#e"cia+o! !)a +aior co"ce"tra12o "a fa!e or:A"ica >AcOEt?. A! !)'!tA"cia! 0)e !2o *ci#o! fraco! te+ +aior afi"i#a#e ela fa!e or:A"ica e+ H *ci#o, !e"#o 0)e e+ H '*!ico !)a co"ce"tra12o 5 +e"or, o 0)e o'!erBar+o! co+ o Balor #o c*lc)lo "o H '*!ico >e"0)a"to te+o! 10 3,9 +ol5c)la! "a for+a #i!!ocia#a F* ae"a! 1 "a for+a +olec)lar?. I!to #eBeria !er eBi#e"cia#o "a laca cro+ato:r*fica >.i:)ra 2? co+o )+a +a"cFa e!c)ra ara o AAS, or5+ #eBe ter ocorri#o al:)+ erro #e roce#i+e"to e<eri+e"tal 0)e leBo) a )+a +a"cFa clara a! a leit)ra "o @V. %ara o %araceta+olI O araceta+ol 5 co"!i#era#o )+ co+o!to #e car*ter "e)tro. Se) Ka 5 Y,U. MA ; N 10 H W Ka MA ; N 10 1 WY,U MA ; N 10 ;7,U MA ; N 1 MHAN MHAN MHAN MHAN 10 7,U = == = = = = = = = = = = 0Y 10 MA ; N 10 H W Ka MA ; N 10 7 WY,U MA ; N 10 ;1,U MA ; N 1 MHAN MHAN MHAN MHAN 10 1,U Ne!te ca!o, o c*lc)lo "o! +o!tra 0)e ta"to e+ H *ci#o co+o e+ H '*!ico a co"ce"tra12o #e +ol5c)la! "a fa!e +olec)lar reBalece !o're a 0)a"ti#a#e #e +ol5c)la! "a fa!e #i!!ocia#a. I!to !e #eBe ao fato #o araceta+ol !er )+a !)'!tA"cia "e)tra, co+orta"#o;!e #a +e!+a for+a "a! #ifere"te! e!cala! #e H. Na laca cro+ato:r*fica >.i:)ra 2?, i!to 5 eBi#e"cia#o 0)a"#o !e o'!erBa 0)e ta"to "o H L 1 co+o "o H L 7 a i"te"!i#a#e #a +a"cFa 5 a +e!+a. %ara a !)'!tA"cia #e!co"Feci#a, "2o !a'e+o! o Balor #o !e) Ka. %or5+ ao o'!erBar+o! a laca cro+ato:r*fica a! a leit)ra "a cA+ara reBela#ora >.i:)ra 2?, o'!erBa+o! 0)e a i"te"!i#a#e #a! +a"cFa! ratica+e"te !e e0)iBale, a!!i+ co+o aco"tece) co+ o araceta+ol. S)o"#o 0)e "2o Fo)Be "e"F)+ erro #)ra"te o roce#i+e"to, o#e+o! co"!i#erar e!ta !)'!tA"cia co+o !e"#o "e)tra, C* 0)e "2o Fo)Be altera12o 0)alitatiBa ote"cial+e"te releBa"te #e +ol5c)la! "a! for+a! #i!!ocia#a e +olec)lar.
90 Co'!lu.-o = = = = 11 A artir #a r*tica reali=a#a, atraB5! #e roce#i+e"to! !i+le! e #e f*cil e"te"#i+e"to, refor1o);!e a i+ortA"cia #a! rorie#a#e! f-!ico;0)i+ica! #e )+ f*r+aco ara !)a eficie"te a12o "o or:a"i!+o. O! re!)lta#o! 0)alitatiBo! e 0)a"titatiBo! e !)a e!treita rela12o er+itira+ aBaliar 0)e o 0)e foi roo!to real+e"te !e a#e0)a ao 0)e foi e<lica#o e+ teoria, ta"to ara o Rci#o Acetil!alic-lico co+o ara o %araceta+ol. Re!!alta;!e ta+'5+ a i+ortA"cia #o e!t)#o !o're o! fatore! 0)e i"fl)e"cia+ far+acoci"etica+e"te a a12o 'iol:ica #o! f*r+aco!, ara 0)e FaCa +elFor oti+i=a12o #e !e) )!o e #e!e"BolBi+e"to #e "oBa! for+a! far+ac/)tica!. Al5+ #i!!o, e!te! tio! #e e!t)#o !2o #e cr)cial i+ortA"cia ara a for+a12o aca#/+ica #o al)"o co+o rofi!!io"al #a *rea far+ac/)tica. Re(er&'!ia Bi=lio>r(i!a 12 Di!o"-Bel e+I FttIPPGGG.e'aF.co+.'rPco"te"tPABAAAA7H!AAPto<icolo:ia; 'a!ica >Ace!!a#o e+ 30P11P13?. Di!o"-Bel e+I FttIPPGGG.lce.e!al0.)!.'rPar0)i+e#e!PAtiBi#a#e09.#f >Ace!!a#o e+ 03P12P13?. Di!o"-Bel e+I FttIPPGGG.fi!far.)fc.'rPB2P:ra#)acaoPar0)iBoZa)la!Pro"al#oPfatore!ZacaoZfar+ aco!.#f >Ace!!a#o e+ 03P12P13?. %EREIRA, A.V., [ARABELI, A.A., S8H@NE4ANN, [.D., BOR8K, %.8. Deter+i"a12o #a co"!ta"te #e #i!!ocia12o >Ka? #o 8atoril e #a Ni+e!)li#a W E<eri+e"to! #e ,)-+ica A"al-tica ara o c)r!o #e .ar+*cia. #u$%i!a No?a, Bol. 33, . 1, 2001. %REVIDELLO, B. A. .., 8ARVALHO, .. R., TESSARO, A. L., SO@\A, V. R., HIOKA, N. O Ka #e i"#ica#ore! *ci#o;'a!e e o! efeito! #e !i!te+a! coloi#ai!. #u$%i!a No?a@ Bol. 2Y, . 600 W 601, 2006. SOARES, T. A., .ERREIRA, R. Alica12o #a e0)a12o #e %oi!!o";Bolt=+a"" ao c*lc)lo #e rorie#a#e! #ee"#e"te! #o H e+ rote-"a!. #u$%i!a No?a@ Bol. 2U, . 1, 2003.