Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
-P
) 1000
V
(P
!
-P
) 1000
V
STV, ng/L ~ ST - STF
dondo:
56 ~ slldos lololos on ng/L
56. ~ slldos lololos Fl|os on ng/L
568 ~ slldos lololos vollllos on ng/L
2 ~ oso do lo csulo roorodo on ng.
2 ~ oso do lo csulo ns ol roslduo soco o 103-105C on ng.
2! ~ oso do lo csulo ns ol roslduo colclnodo o 550 C on ng.
8 ~ volunon do nuoslro lonodo on nL.
10471 - 2
SOLIDOS TOTALES
ST, ng/L
STF, ng/L
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
7. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion o/ c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon, APHA, AWWA, WWCF, 12.
2-54.
SOLIDOS TOTALES
10471 - 3
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
DETERMINACION DE TURBIDEZ
Mlodo Nelelomlrico
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do lo lurbldoz on oguos nolu-
rolos y lrolodos.
2. DEFlNlClON
Lo lurbldoz os uno nodldo do lo rolodod llco quo couso dlsorsln y obsorcln
do lo luz con dlsnlnucln do lo lronsnlsln on linoo roclo. So nldon on unldodos do
lurbldoz noFolonlrlco, (NTU).
3. PklNClPlO DEL METODO
Eslo nlodo osl bosodo on lo conorocln do lo lnlonsldod do lo luz dlsorsodo
or lo nuoslro on condlclonos doFlnldos con lo luz dlsorsodo or uno susonsln
oslndor do roForonclo bo|o los nlsnos condlclonos. Cuonlo noyor soo lo lnlonsl-
dod do lo luz dlsorsodo, noyor sor lo lurbldoz.
4. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
So dobo roollzor lo dolornlnocln on ol dio on quo so roollzo ol nuoslroo. Do lo
conlrorlo, olnoconor lo nuoslro hoslo 24hs on lo oscurldod.
5. EQUlPO5 Y MATEklALE5
5. 1 Turbldinolro: os un noFolnolro con uno Fuonlo do luz oro llunlnor lo nuos-
lro y uno o ns dolocloros Foloolclrlcos con noconlsno do locluro oro lndl-
cor lo lnlonsldod do lo luz dlsorsodo o 0 dol conlno do luz lncldonlo.
5. 2 Tubos oro lo nuoslro: do vldrlo lronsoronlo y llnlos.
5. 3 Molrocos oForodos do 100 nL
5. 4 Plolos oForodos do 5 y 10 nL
5. 5 olonzo onolillco do 1 ng do roclsln.
Cdigo 02074 TURBIDEZ
02074 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
. kEACTlVO5
. 1 Aguo llbro do lurbldoz: so obllono osondo oguo doslllodo o lrovs do un Flllro
do nonbrono do dlnolro do oro do 0.2 un. Poro lodos los soluclonos ullll-
zor oguo llbro do lurbldoz.
. 2 Solucln :
dlsolvor 1.00 g do sulFolo do hldrozlno on oguo doslllodo y dllulr o 100 nL on
nolroz oForodo. Prooror nonsuolnonlo.
. 3 Solucln :
dlsolvor 10.00 g do hoxonolllon- lolroonlno on oguo doslllodo y dllulr o 100
nL on nolroz oForodo. Prooror nonsuolnonlo.
. 4 Susonsln slocl do lurbldoz, 400 NTU:
on un nolroz oForodo do 100 nL nozclor 5.0 nL do solucln con 5.0 nL do
solucln . Do|or roosor 24 hs o 25 3C, luogo onrosor y nozclor. Prooror
nonsuolnonlo.
. 5 Susonsln oslndor do lurbldoz, 40 NTU:
dllulr 10.0 nL do susonsln slocl do lurbldoz on 100 nL con oguo llbro do
lurbldoz on nolroz oForodo. Prooror sononolnonlo.
7. PkOCEDlMlENTO
o)Poollzor lo collbrocln dol oqulo do ocuordo ol nonuol do lnslrucclonos.
Uno voz collbrodo con lo solucln do 40 NTU, rocodor o los locluros do lurbl-
doz do los dlForonlos nuoslros.
b)Sl lo lurbldoz do lo nuoslro os noyor do 40 NTU dllulr lo nuoslro con oguo
llbro do lurbldoz hoslo quo lo lurbldoz colgo onlro 30 - 40 NTU.
Nolo: ol llonor los lubos con nuoslro y oslndoros do|or roosor suFlclonlo llono oro quo oscoon los
burbu|os
. EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
Lo lurbldoz so lnForno on NTU (Unldodos NoFolonlrlcos do Turbldoz)
A V
T
TURBIDEZ
02074 - 2
Turbldoz, NTU
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
dondo:
A : NTU do lo nuoslro dlluido
V : volunon dol nolroz do dllucln, nL
T : volunon do nuoslro lonodo oro dllulr, nL
9. BlBLlOGkAFlA
AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc:Ion
o/ c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon , APHA, 12. 2- - 2-11.
02074 - 3
TURBIDEZ
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
SECCION II
METALES
5ECClON ll
ll A) DEIEkMlNAClON DE MEIALE5
Cod.
33011 Arshico. Ntodo de espectroIotonetrio de obsorcioh otonico por gehero-
cioh de hidruros.(HCAAS).
48001 Codnio. Ntodo FLAAS
*
.
20003 Colcio. Ntodo FLAAS.
2010 Colcio. Ntodo titulontrico coh EDTA.
30004 Cihc. Ntodo FLAAS.
200 Cobre. Ntodo FLAAS.
24002 Crono totol. Ntodo FLAAS.
12002 Noghesio. Ntodo FLAAS.
12101 Noghesio. Ntodo por clculo.
80013 Nercurio. Ntodo de espectroIotonetrio de obsorcioh otonico por vopor
Irio. CVAAS.
28001 Niquel. Ntodo FLAAS.
82001 Plono. Ntodo FLAAS.
1001 Potosio. Ntodo FLAAS.
11003 Sodio. Ntodo FLAAS.
* FLAAS: EspectroIotonetrio de obsorcioh otonico por llono
ll B) CONIkOL DE CALlDAD
Cod.
llB01 Deternihocioh del Linite de Deteccioh y CuohtiIicocioh eh EspectroIotonetrio de Absorcioh
Atonico.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
DETERMINACION DE ARSENICO TOTAL
Mlodo de Especlrololomelro de Absorcin Almico por Generocin
Conlnuo de Hidruros
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so uso oro dolornlnor orsnlco on oguos y oFluonlos lndus-
lrlolos on ol rongo do 0,001 o 0,050 ng/L
*
, os oslblo dolornlnor noyoros o nono-
ros conconlroclonos or dllucln o conconlrocln do lo nuoslro rosocllvononlo.
*NOTA: Los oxlronos dol rongo do conconlroclonos uodon vorlor sogun ol oqulo ullllzodo.
2. kEFEkENClA5
2. 1 Norno lcnlco 01: Dolornlnocln dol linllo do doloccln y do cuonllFlcocln
on EsoclroFolonolrio do Absorcln Alnlco.
3. PklNClPlO
Lo nuoslro os dlgorldo oro roduclr lo lnlorForonclo or nolorlo orgnlco y convorllr
lodo ol nolol o uno Forno llbro dolornlnoblo or EsoclroFolonolrio do Absorcln
Alnlco ( EAA ) o 13,7 nn.
El orsnlco os nodldo rovlo convorsln dol nlsno ol hldruro vollll ( AsH
3
) or
roduccln con borohldruro do sodlo on solucln cldo. Eslo hldruro os lronsorlodo
hoclo uno coldo do cuorzo collonlo dondo os olonlzodo.
Sl oxlslo orsnlco on oslodo do oxldocln V oro gonoror ol hldruro oslo dobo rlno-
ro roduclrso ol oslodo do oxldocln , oslo hoco quo lo sonslbllldod docrozco lovo-
nonlo. Por oslo rovlononlo dobo convorllrso lodo ol orsnlco rosonlo ol oslodo do
oxldocln con loduro do sodlo o oloslo.
El conlonldo do orsnlco so dolornlno nodlonlo uno curvo do collbrocln.
Poro nuoslros do oguos con bo|o conlonldo do slldos on susonsln con uno lurbl-
doz nonor o 1 NTU no os nocosorlo roollzor lo dlgoslln (unlo 7.1).
4. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor on Frosco do ollolllono do ollo donsldod do 1L do coocldod do clorro
hornllco. A|uslor o H<2 con cldo nilrlco (.1). Anollzor onlos do nosos.
Cdigo 33011 ARSENICO
Direccin Nacional de Medio Ambiente
33011 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
ARSENICO
33011 - 2
5. EQUlPO5 Y MATEklALE5
5.1 EsoclroFolnolro do obsorcln olnlco con gonorodor conlinuo do hldruros.
5.2 Ploncho coloFocloro.
5.3 olonzo onolillco do roclsln 10 ng.
5.4 olonzo onolillco do roclsln 0,1 ng.
5.5 Plolos oForodos do 5 - 100 nL.
5. Erlonnoyors do 100 - 125 nL.
5.7 Pool do Flllro llbro do conlzo.
5.8 Molrocos oForodos do 25 - 1000 nL.
NOTA: Todo ol nolorlol do vldrlo ullllzodo dobor lovorso con dolorgonlo y oguo y on|uogorso or lnnor-
sln on uno solucln do HNO
3
ol 5 v/v duronlo lodo lo nocho, o un on|uoguo unlco con uno solucln do
HNO
3
ol 20 v/v. Luogo so on|uogon lros vocos con oguo doslllodo.
. kEACTlVO5
.1 Acldo nilrlco ( HNO
3
) 5 , d~ 1,40 g/nL, o.
.2 Acldo clorhidrlco (HCl) 37 , o.
.3 Acldo sulFurlco (H
2
SO
4
) 5-8 w/V, o.
.4 Solucln oslndor do orsnlco do 1000 ng/L:
Dlsolvor 1,3200 g do xldo do orsnlco (As
2
O
3
) (o, oro Absorcln Alnl-
co) on 25 nL do solucln do hldrxldo do oloslo (KOH, o) 20 w/v. Noulro-
llzor con H
2
SO
4
20 v/v. Dllulr o 1L on nolroz oForodo, con H
2
SO
4
1. Alno-
conor on Frosco do lsllco. Es osloblo or 1 ono.
Puodon usorso soluclonos oslndor oro Absorcln Alnlco conorclolos.
.5 Solucln do borohldruro do sodlo (NoH
4
) 0,4 * :
Dlsolvor 2,5 g do hldrxldo do sodlo (NoOH o) y 2,0 g do NoH
4
(o oro-
Absorcln Alnlco) on 500 nL do oguo doslllodo. El roocllvo lordo sonslblll-
dod con ol llono, roororlo dlorlononlo.
* NOTA: Prooror oslo roocllvo o lo conconlrocln lndlcodo or ol nonuol dol gonorodor do hldruros ullllzodo.
. Solucln do cldo clorhidrlco (HCl) 5 M * :
Dllulr 210 nL do HCl conc. (5.2.2) o 500 nL con oguo doslllodo.
* NOTA: Prooror oslo roocllvo o lo conconlrocln lndlcodo or ol nonuol dol gonorodor do hldruros ullllzodo.
.7 Solucln do loduro do oloslo (K) ol 20:
Dlsolvor 20 g do K (o) on 100 nL do oguo doslllodo.
.8 Aguo doslllodo.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
ARSENICO
33011 - 3
7. PkOCEDlMlENTO
7.1 Dlgoslln do lo nuoslro
o) Honogonolzor lo nuoslro. Sl so dlsono do uno osllnocln dol conlonldo
lolol do orsnlco on lo nuoslro roollzor uno lono con lolo oForodo lol quo lo
solucln Flnol osl on ol rongo do nodldo. Lo lono ninlno o roollzor sor do
5,00 nL, on ol coso do nuoslros nuy conconlrodos dllulrlos luogo do lo dlgos-
lln. En ol coso do osllnor un conlonldo do orsnlco nonor o 0,001 ng/L, y do
sor nocosorlo, conconlror lo nuoslro duronlo lo dlgoslln.
TronsForlr lo lono o un Erlonnoyor do 100 - 125 nL.
Porololononlo so roollzo un blonco do dlgoslln susllluyondo lo nuoslro or
oguo doslllodo.
NOTA: Sl los coroclorisllcos Fislcos do lo nuoslro son lolos quo no so uodo roollzor uno lono rorosonlo-
llvo do lo nlsno con lolo oForodo, so roollzo uno lono on oso.
b) Agrogor 5 nL do HNO
3
. Colonlor on uno loncho coloFocloro lol quo so
oblongo uno obulllcln lovo, conconlror ol nonor volunon lol quo no ocurro
roclllocln. Sl os nocosorlo ogrogor ns cldo y sogulr colonlondo hoslo ob-
lonor uno solucln cloro. No ornlllr quo lo solucln so soquo duronlo ol co-
lonlonlonlo.
Puodo quodor un oquono roclllodo no solublo on oguo quo os luogo Flllrodo.
En coso do quo lo dlgoslln con HNO
3
no soo suFlclonlo, usor nozclo do cldos
(sulFurlco y/o clorhidrlco). En oslo coso lo nodldo so roollzor or odlclonos
oslndor.
c) Lovor ol Erlonnoyor con oguo, sl os nocosorlo Flllror con ool do Flllro lovon-
do obundonlononlo ol roclllodo, y rocogor ol Flllrodo on un nolroz oForodo.
Do|or onFrlor o lonoroluro onblonlo y llovor o volunon con oguo doslllodo,
honogonolzor.
d) Agrogor K 20 (.7) (onlos do llovor o volunon on 7.1.c o o uno olicuolo do
lo solucln oblonldo on oso unlo), lol quo su conconlrocln Flnol soo dol 1,
osoror 15 nlnulos onlos do nodlr.
7.2 Curvo do collbrocln
Prooror soluclonos oslndor onlro 0,001 y 0,050 ng/L do orsnlco o orllr do
lo solucln .4, con ol ogrogodo do HNO
3
lol quo su conconlrocln Flnol soo
ol1. Agrogor lonbln K 20 (.7) lol quo su conconlrocln Flnol soo dol 1,
osoror 15 nlnulos onlos do nodlr.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
ARSENICO
7.3 Dolornlnocln dlroclo
o) Pornolros lnslrunonlolos:
Lnoro do clodo huoco o do doscorgo sln oloclrodo do orsnlco
Longllud do ondo: 13,7 nn
Mognllud nodldo: conconlrocln, olluro do lco o roo do lco (doondo dol
oqulo usodo)
b) Poollzor lo curvo do collbrocln con los oslndoros do 0,001 o 0,050 ng/L.
c) Modlr los nuoslros y bloncos.
7.4 Dolornlnocln or odlclonos oslndor
o) Pornolros lnslrunonlolos:
Lnoro do clodo huoco o do doscorgo sln oloclrodo do orsnlco
Longllud do ondo: 13,7 nn
Mognllud nodldo: conconlrocln, olluro do lco o roo do lco (doondo dol
oqulo usodo)
b) Poollzor uno nodldo oroxlnodo dol conlonldo do orsnlco on lo nuoslro (x).
c) Tonor 4 olicuolos lguolos do lo nuoslro con lolo oForodo on nolrocos
oForodos.En ol nolroz A oForor con oguo doslllodo. Poollzor on los 3 nolrocos-
roslonlos odlclonos do solucln oslndor do orsnlco lol quo lo conconlrocln
on ol nolroz soo ol doblo quo lo conconlrocln on A, on ol nolroz C ol lrllo y
on ol D cuolro vocos lo conconlrocln do A. Tonor on cuonlo quo lo suno dol
conlonldo do orsnlco do lo nuoslro ns lo odlcln no suoro los 0,050 ng/L.
. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE LO5 kE5ULTADO5
8.1 So dolornlno los linllos do cuonllFlcocln (LC) y doloccln (LDM). Vor Norno
lcnlco 01.
8.2 So dolornlno lo conconlrocln do orsnlco on lo dlgoslln do lo nuoslro y blon-
co (C
M
y C
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do As on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do Cd on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do Co on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do Zn on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do Cu on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do Cr on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do Mg on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
/ T
)
Dondo:
Q
M
~ Conlonldo do Hg on lo nuoslro dlgorldo on ng
Q
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do Nl on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do Pb on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do K on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
* FD
) * FC
Dondo :
C
M
~ conconlrocln do No on lo dlgoslln do lo nuoslro on ng/L
FD
M
~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
C
1
: Dosvlocln oslndor do los locluros dol oslndor 1
2
: Dosvlocln oslndor do los locluros dol oslndor 2
M
1
: Modlo oblonldo dol oslndor 1
M
2
: Modlo oblonldo dol oslndor 2
3.2 Dolornlnocln dol linllo do doloccln dol nlodo (LDM)
o) Dolornlnor lo lnFluonclo do lo nolrlz on lo dolornlnocln dol onolllo. Poro
oslo nodlr lo conconlrocln dol onolllo on 2 dlluclonos dlForonlos do lo nuoslro
(x y 10x). En ol coso quo lo conconlrocln do onolllo soo nuy oquono odlclo-
norlo, o uno orcln do lo nuoslro uno conlldod do onolllo oqulvolonlo o or lo
nonos 20-100 vocos ol LD y dllulrlo 10 vocos. Sl lo rolocln do conconlroclonos
oblonldos os lguol o lo rolocln do los dlluclonos (10), lnllco quo lo nolrlz no
oFoclo lo nodldo y so uodo usor ol LD colculodo on 3.1 cono uno buono
oroxlnocln ol LDM.
b) Sl lo rolocln do conconlroclonos oblonldo on 3.2o no so corrosondo o lo
rolocln do dlluclonos (10), rocodor cono on 3.1 roollzondo odlclonos o lo
nuoslro on voz do rooror oslndoros ocuosos. Poollzor los clculos do lo nlsno
Forno o lo roollzodo on 3.1.
3.3 Dolornlnocln dol Linllo do CuonllFlcocln (LC)
Colculor ol LC sogun:
LC ~ 5 * LDM
4. kEFEkENClA5 BlBLlOGkAFlCA5
1 - AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion o/ c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon , APHA, 12. 1.1. 1.12
IIBO1 - 2
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
SECCION III
CON5TlTUYENTE5 lNOkGANlCO5
NO-METALlCO5
Direccin Nacional de Medio Ambiente
5ECClON lll
DETEkMlNAClON DE CON5TlTUYENTE5 lNOkGANlCO5 NO-METALlCO5
Cod.
10112 Alcolihidod. Ntodo titulontrico.
0750 Anohio. Ntodo electrontrico.
002 Ciohuro. Ntodo titulontrico.
00 Ciohuro libre. Ntodo Colorintrico.
000 Ciohuro totol. Ntodo Colorintrico.
17204 Cloruro. Ntodo orgehtontrico.
07308 Nitroto. Ntodo de espectroIotonetrio ultrovioleto.
14103 Silicoto. Ntodo colorintrico del nolibdosilicoto.
1302 SulIoto. Ntodo turbidintrico.
1102 SulIuro. Ntodo electrontrico.
1103 SulIuro. Ntodo potehciontrico.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
DETERMINACION DE ALCALINIDAD
Mlodo lilulomlrico
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do olcollnldod on oguos nolu-
rolos y lrolodos.
2. DEFlNlClONE5
Lo olcollnldod do un oguo os su coocldod oro noulrollzor un cldo. Lo olcollnldod
do un oguo nolurol o lrolodo so dobo rlnclolnonlo o los onlonos blcorbonolos,
corbonolos o hldrxldos.
Alcollnldod o lo FonolFloloino os lo corrosondlonlo o los lonos hldrxldos ns lo
nllod do lo conconlrocln do los lonos corbonolos.
Alcollnldod lolol os lo olrlbulblo o los lonos hldrxldos, corbonolos y blcorbonolos.
3. PklNClPlO DEL METODO
Lo olcollnldod so dolornlno or lllulocln con uno solucln oslndor do un cldo
nlnorol Fuorlo o los unlos sucoslvos do oqulvolonclo dol blcorbonolo y ol cldo cor-
bnlco.
El lndlcodor do FonolFloloino ornllo cuonllFlcor lo Alcollnldod o lo FonolFloloino.
Poro dolornlnor lo Alcollnldod lolol so onloo ol lndlcodor onoron|odo do nolllo.
4. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor lo nuoslro on rocllonlos do lsllco do buon clorro. Monlonor lo nuoslro
roFrlgorodo o 4C. Poollzor lo dolornlnocln donlro do los 24 horos do roollzodo ol
nuoslroo.
5. MATEklALE5
5.1 urolos 10 y 25 nL
5.2 Agllodor nognllco
5.3 Plolos oForodos do 10, 20, 50 y 100 nL
Cdigo 10112 ALCALINIDAD
10112 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 10112 - 2
5.4 Molroz orlonnoyor
. kEACTlVO5
.1 Aguo doslllodo llbro do dlxldo do corbono:
dobo usorso oro lo roorocln do lodos los soluclonos oslndor y slocl. Sl ol
oguo doslllodo llono un H nonor o .0, dobo sor horvldo or 15 nlnulos,
onFrlodo o lonoroluro onblonlo y usodo lnnodlolononlo.
.2 Solucln do corbonolo do sodlo 0.05 N:
socor 3 o 5 g do oslndor rlnorlo No
2
CO
3
o 250C duronlo 4 horos y onFrlor
on dosocodor. Posor 2.5 0.2 g con uno roslcln do 1 ng, lronsForlr o no-
lroz oForodo do 1 L y onrosor. No olnoconor ns do uno sonono.
.3 Solucln oslndor do cldo sulFurlco 0.1N:
dlsolvor 2.8 nL do cldo sulFurlco conconlrodo on 1 L do oguo doslllodo. Eslon-
dorlzor con 20.00 nL do corbonolo do sodlo 0.05 N con oroxlnodononlo 0
nL do oguo.
.4 Solucln oslndor do cldo sulFurlco 0.02 N:
dllulr 200 nL do cldo sulFurlco 0.1 N o 1 L. Eslondorlzor con 10.00 nL do
corbonolo do sodlo 0.05 N.
.5 ndlcodor ocuoso onoron|odo do nolllo 0.5 g/L.
. ndlcodor do FonolFloloino 5 g/L:
dlsolvor 0.5 g do FonolFloloino on 50 nL do olonol ol 5 y onodlr 50 nL do
oguo.
7. PkOCEDlMlENTO
So roconlondo quo so uson volunonos do nuoslro quo nocosllon nonos do 50 nL
do lo solucln lllulodoro, uos so obllono un unlo Flnol ns roclso. Poro nuoslros
do olcollnldod nonor o 20 ng/L lllulor con ol cldo sulFurlco oslndor do 0.02 N.
7.1 Alcollnldod lolol:
So ogrogo 0.1 nL do lndlcodor onoron|odo do nolllo o uno nuoslro odocuodo
(50, 100 nL) conlonldo on un nolroz orlonnoyor do 250 nL. Tllulor con solu-
cln do cldo sulFurlco volorodo 0.1 N hoslo ol vlro|o o color noron|o solnn.
7.2 Alcollnldod o lo FonolFloloino:
So ogrogo dos golos dol lndlcodor do FonolFloloino o uno nuoslro do volunon
odocuodo (50, 100 nL) conlonldo on un nolroz orlonnoyor do 250 nL. Tllulor
ALCALINIDAD
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
10112 - 3
con solucln do cldo sulFurlco volorodo 0.1 N hoslo vlro|o do color.
. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
Lo nornolldod dol cldo sulFurlco oslndor os:
A x
53 x C
dondo:
N ~ nornolldod dol cldo sulFurlco on oq/L.
A ~ g No
2
CO
3
/L do lo solucln do corbonolo do sodlo 0.05 N.
~ nL do solucln do corbonolo do sodlo lonodos oro lo volorocln dol cldo.
C ~ nL do cldo ullllzodos on su volorocln.
G x N x 50000
T
dondo:
G ~ nL do cldo sulFurlco ullllzodos on lo lllulocln.
N ~ nornolldod dol cldo sulFurlco ullllzodo oro lo dolornlnocln.
T ~ nL do nuoslro.
9. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrcc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion o/ c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon , APHA, 12. 2-2 - 2-
27.
ALCALINIDAD
N
Alcollnldod, ng CoCO
3
/L
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
Cdigo 07506 AMONIO
07506 - 1
DETERMINACION DE AMONIO
Mlodo eleclromlrico
1. OIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro dolornlnocln do ononlo on oguo oloblo,
oguos suorFlcolos, oFluonlos lnduslrlolos y donsllcos. So udo dolornlnor ononlo
on conconlroclonos onlro 0.0 o 1400 ng NH
3
-N/L.
2. DEFlNlClON
So consldoro ononlo dlsuollo o lo suno dol ononioco dlsuollo ( NH
3(oq)
) ns los
lonos ononlo (NH
4
+
).
3. PklNClPlO
El oloclrodo ln solocllvo do ononlo oslo consllluido or uno nonbrono hldroFblco
ornooblo o los gosos quo sooro lo solucln roblono do lo solucln lnlorno do
cloruro do ononlo.
Los oqulllbrlos conFornodos or ononlo dlsuollo, ononioco dlsuollo y ononioco gos
so doslozon hoclo lo Fornocln do oslo ulllno con ol ounonlo dol H o 11 con uno
boso Fuorlo. El ononioco ocuoso dlFundo o lrovs do lo nonbrono y conblo ol H
do lo solucln lnlorno. Eslo conblo so nldo con un oloclrodo do H.
4. lNTEkFEkENClA5
4. 1 Allos conconlroclonos do lonos dlsuollos, norcurlo y lolo oFoclon lo nodldo,
no osi ol color nl lo lurbldoz.
5. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor on onvosos do vldrlo o lsllco do un lllro do coocldod. A|uslor o H < 2
con cldo sulFurlco o clorhidrlco conconlrodo. PoFrlgoror o 4C. Anollzor onlos do lo
24 hs do rocoloclodo lo nuoslro.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
. EQUlPO5 Y MATEklALE5
.1 H-nolro con oscolo oxondldo on nlllvolls con uno rosolucln do 0,1 nV o un
onollzodor do ln osociFlco.
.2 Eloclrodo solocllvo do ononlo.
.3 Agllodor nognllco lrnlcononlo olslodo.
.4 orros nognllcos rocublorlos do loFln.
7. kEACTlVO5
7.1 Aguo llbro do ononioco ( doslllodo y doslonlzodo ).
7.2 Hldrxldo do sodlo 10 M:
dlsolvor 40 g do hldrxldo do sodlo (NoOH) on 100 nL do oguo doslllodo.
7.3 Acldo sulFurlco o cldo clorhidrlco conconlrodo.
7.4 Solucln slocl do ononlo, 1.0 g N/L:
dlsolvor 3.81 g do cloruro do ononlo (NH
4
Cl) onhldro, socodo o 100C, on
oguo, y dllulr o 1000 nL on nolroz oForodo.
7.5 Solucln oslndor do ononlo, 10 ng N/L:
dllulr 10.0 nL do lo solucln slocl do ononlo o 1000 nL con oguo.
NOTA: Todos los roocllvos dobon sor colldod uro oro onllsls (o).
. PkOCEDlMlENTO
8.1 Curvo do collbrocln:
o)Prooror soluclonos oslndoros do los slgulonlos conconlroclonos: 1000, 100,
10,1 y 0,1 ng N/L or dllucln do lo solucln slocl do ononlo (7.4) y do lo solu-
cln oslndor do ononlo (7.5), cuondo corrosondo.
b)Colocor 100 nL do codo solucln oslndor on vosos do ohonlo do 150 nL.
Sunorglr ol oloclrodo on lo solucln oslndor do nonor conconlrocln y noz-
clor nodlonlo ogllocln nognllco. Conlrolor lo volocldod do ogllocln lol quo
no so roduzcon burbu|os do olro quo obslruyon lo nonbrono dol oloclrodo.
Trobo|or con lo nlsno volocldod do ogllocln y o lo nlsno lonoroluro duron-
lo lo collbrocln y lo nodldo do los nuoslros roblono.
07506 - 2
AMONIO
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 07506 - 3
AMONIO
c)Agrogor solucln do hldrxldo do sodlo 10 M oro olconzor un H lguol o 11,
gonorolnonlo un nL os suFlclonlo.
Monlonor ol oloclrodo on solucln hoslo oblonor uno locluro osloblo.
d)GroFlcor ol logorllno doclnol do lo conconlrocln do ononioco oxrosodo cono
nllrgono (NH
3
-N) vorsus olonclol roglslrodo on nV. Sl ol oloclrodo Funclono
blon lo ondlonlo do lo roclo sor oroxlnodononlo 5.
Procouslonos:
Choquoor ol oloclrodo do ocuordo o los lnslrucclonos dol Fobrlconlo oro osoguror un
buon Funclononlonlo dol nlsno.
No ogrogor hldrxldo do sodlo onlos do sunorglr ol oloclrodo orquo ol ononioco
so uodo ordor ol olcollnlzor lo solucln.
8.2 Modldo:
Dllulr lo nuoslro, on coso do sor nocosorlo, oro lonor uno conconlrocln do
NH
3
donlro dol rongo do lo curvo do collbrocln.
Colocor 100 nL do nuoslro on un voso do ohonlo y sogulr los osos doscrl-
los on ol nunorol 8.1 b) y c). Agrogor 1 nl do hldrxldo do sodlo 10 M y onolor
ol oxcoso nocosorlo oro oblonor un H do 11.
9. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE LO5 kE5ULTADO5
Anonlo , ng NH
3
-N/L ~ A x x ( 101 + C) / 101
dondo:
A ~ Foclor do dllucln do lo nuoslro
~ conconlrocln do NH
3
-N loido do lo curvo do collbrocln.
C ~ volunon on oxcoso do NoOH 10 M ogrogodo, on nL.
10. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PUPLC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion o/ c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon, APHA, 12. 4-81 - 4-
82.
2- OPON PESEAPCH NCOPPOPATED. AcnucI In::ruc:Ivo coI oIoc:roco :oIoc:Ivo co
cnonIo ncrcc CrIon nocoIo V-J2.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo 06602 CIANURO
Direccin Nacional de Medio Ambiente
DETERMINACION DE CIANURO
Mlodo Tilulomlrico
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco os ollcoblo oro lo dolornlnocln do clonuro llbro on oguos
y oFluonlos lnduslrlolos oro conconlroclonos noyoros o 1 ng/L.
So uodo ollcor lonlo oro lo dolornlnocln do clonuro llbro cono lolol, oro clo-
nuro lolol so dobo roollzor doslllocln do lo nuoslro rovlo o lo dolornlnocln sogun
roForonclo 2.1. Sl duronlo lo doslllocln lo nuoslro so conconlro hoslo 10 vocos, so
uodon dolornlnor conconlroclonos dosdo 0.1 ng/L
2. kEFEkENClA5
Nornollvo lcnlco oro lo dolornlnocln do Clonuro lolol (Cdlgo 000).
3. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor lo nuoslro on onvoso do vldrlo, ollolllono o ollrollono do 1L. A|uslor
o H>12 lnnodlolononlo luogo do oxlroido lo nuoslro. PoFrlgoror o 4C, nonlonor
on lo oscurldod. Anollzor lo onlos oslblo.
4. PklNClPlO
El ln clonuro os lllulodo con uno solucln oslndor do nllrolo do lolo oro Fornor
ol conlo|o solublo Ag(CN)
2
-
. Luogo quo lodo ol ln clonuro ho sldo conlo|oodo, ol
oxcoso do ln lolo os doloclodo or un lndlcodor sonslblo o lo lolo, -dlnolllonl-
no- bonzolrhodonlno.
5. MATEklALE5
# urolo do 10 nL do coocldod.
# olonzo onolillco con uno roslcln do 0.1 ng.
# ! Molroz orlonnoyor do 250 nL.
06602 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
. kEACTlVO5
Todos los roocllvos dobon sor colldod uro oro onllsls (o).
.1 Solucln lndlcodoro
dlsolvor 20 ng do -dlnolllonlnobonzolrhodonlno on 100 nL do ocolono.
.2 Solucln oslndor do nllrolo do lolo, 0.012 M:
socor 5 g do nllrolo do lolo o 150 C hoslo oso conslonlo
2
. Posor 3.247 g
do nllrolo do lolo (AgNO
3
) y dllulr on nolroz oForodo o 1L con oguo doslllodo.
Alnoconor on onvoso do vldrlo color onbor. Eslo solucln oqulvolo o oroxl-
nodononlo 1000 ng/L do clonuro.
.3 Hldrxldo do sodlo 0.04 M:
dlsolvor 1. g do NoOH on 1L do oguo doslllodo.
7. PkOCEDlMlENTO
o) Ploloor on un orlonnoyor do 250 nL un volunon do nuoslro lol quo so
roquloron onlro 1 y 10 nL do lo solucln oslndor do nllrolo lolo (.2). Dllulr
o 100 nL usondo solucln do hldrxldo do sodlo 0.04 M. Agrogor 0.5 nL do
solucln lndlcodoro.
b) Tllulor con ol oslndor do nllrolo do lolo hoslo quo ol color conblo do onorlllo
o solnn. Tllulor un blonco conlonlondo lo nlsno conlldod do hldrxldo do
sodlo quo lo nuoslro.
. CALCULO Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
(A - ) N 5203
V
dondo:
A ~ nL do oslndor do nllrolo do lolo goslodos on lo lllulocln do lo nuoslro
~ nL do oslndor do nllrolo do lolo goslodos on lo lllulocln dol blonco
N ~ nornolldod do lo solucln oslndor do nllrolo do lolo
V ~ nL do nuoslro ullllzodos oro lo dolornlnocln
06602 - 2
CIANURO
ng CN
-
/L
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
9. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion co c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
odlllon. Woshlnglon. APHA, AWWA, WPCF, 12.
4-24.
2- KollhoFF,M , Sondoll,E , Moohon,E. AncII:I: uInIco Cucn:I:c:Ivo. Ed. Nlgor.
lo
odlcln, 17. 823.
06602 - 3
CIANURO
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo 06600 CIANURO TOTAL
Direccin Nacional de Medio Ambiente
DETERMINACION DE CIANURO TOTAL
Deslilocin y Mlodo Colorimlrico
1. OBIETlVO
Eslo norno lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do clonuro lolol on oguos y oFluon-
los lnduslrlolos, on conconlroclonos noyoros do 1 g/L.
2. kEFEkENClA5
2.1 Nornollvo lcnlco oro dolornlnocln do clonuro or lllulonolrio con nllrolo do
lolo.(Cdlgo 002).
3. PklNClPlO
El ln clonuro (CN
-
) uodo onconlrorso on oguos cono ln llbro o Fornondo conlo-
|os lonlo orgnlcos cono lnorgnlcos do vorlodo oslobllldod. Lo dolornlnocln do
clonuro lolol lnllco lo doslllocln rovlo do lo nuoslro on nodlo cldo oro dlso-
clor oslos conlo|os y ollnlnor oslblos lnlorForonclos.
El cldo clonhidrlco, llborodo do lo nuoslro ocldlFlcodo or doslllocln o vocio, os
rocogldo on uno solucln do hldrxldo do sodlo. El lon clonuro on ol doslllodo olcoll-
no, os convorlldo o cloruro do clongono y oslo conuoslo on rosonclo do roocllvo
c. borbllurlco-yrldlno dosorrollo un color rosodo quo so dolornlno colorlnlrlco-
nonlo.
4. lNTEkFEkENClA5
Los lnlorForonclos oslblos son ollnlnodos o roducldos ol ninlno con lo doslllocln.
5. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor lo nuoslro on onvoso do vldrlo, ollolllono o ollrollono do 1L. A|uslor
o H > 12 lnnodlolononlo luogo do oxlroido lo nuoslro. PoFrlgoror o 4C, nonlo-
nor on lo oscurldod. Anollzor lo onlos oslblo.
06600 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 06600 - 2
CIANURO TOTAL
. EQUlPO5 Y MATEklALE5
.1 Equlo do doslllocln (Flguro 1):
nolroz do doslllocln, roFrlgoronlo, lubo rocolor do vooros cldos, lrono do
oguo y lrono do vocio.
.2 Monlo olclrlco.
.3 EsoclroFolnolro o lo longllud do ondo do 580 nn, con coldos do 1 cn do
oso llco o FlllroFolnolro rovlslo do un Flllro ro|o con ol nxlno do lrons-
nllonclo onlro 570-580 nn y oso do luz do 1 cn
.4 Plolos oForodos do 1 - 100 nL.
.5 Plolos groduodos do 5 nL.
. Mlcrololos do 10 o 100 L y do 100 o 1000 L.
.7 Molrocos oForodos con lon do 50 y 100 nL.
.8 Probolos do 100-500 nL.
PoFrlgoronlo
Frosco do
Fondo rodondo
1000 nL
Tubo do
dlsorsln
do gos
Vocio
Monlo do
Colonlonlonlo
38 nn x 200 nn
Tubo rocoloclor
Frosco do
succln
/Igurc J
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
7. kEACTlVO5
Todos los roocllvos dobon do sor colldod uro oro onllsls (o).
7.1 Aguo doslllodo llbro do clonuro.
7.2 Hldrxldo do sodlo 1 M:
dlsolvor 40 g do hldrxldo do sodlo on 1 L do oguo.
7.3 Hldrxldo do sodlo 0.04 M:
dllulr 20 nL do lo solucln do hldrxldo do sodlo 1 M on 500 nL do oguo.
7.4 Solucln do cloruro do nognoslo:
dlsolvor 510 g do cloruro do nognoslo hoxohldrolodo (MgCl
2
.H
2
O) on un lllro
do oguo.
7.5 Acldo sulFurlco (1+1):
dllulr ol nodlo cldo sulFurlco conc. ( 5-7 y d ~ 1.84 g/nL).
7. Corbonolo do lono (PbCO
3
) grodo roocllvo on olvo.
7.7 Acldo sulFnlco (NH
2
SO
3
H) grodo roocllvo on olvo.
7.8 Cloronlno-T:
dlsolvor 1,0 g do cloronlno-T on 100 nL do oguo.
Proororlo sononolnonlo y olnoconor on ol roFrrlgorodor.
7. Solucln slocl do clonuro 1000 ng/L:
dlsolvor 1, g do NoOH y 1,88 g do NoCN on 1L do oguo. Eslo solucln so
voloro sononolnonlo con nllrolo do lolo (roF. 2.1).
7.10 Solucln oslndor do clonuro 10 ng/L:
dllulr 100 vocos lo solucln slocl con hldrxldo do sodlo 0.04 M.
7.11 Poocllvo yrldno-cldo borbllurlco:
osor 15 g do cldo borbllurlco on un orlonnoyor do 250 nL y ogrogor suFlclon-
lo oguo cono oro no|or ol cldo. Agrogor 75 nL do yrldlno y nozclor.
Agrogor 15 nL do cldo clorhidrlco conc., nozclor y onFrlor o lonoroluro on-
blonlo. Dllulr con oguo o 250 nL. Eslo roocllvo os osloblo or un nos, doscor-
lorlo sl ooroco roclllodo.
7.12 uFFor do FosFolo 1 M:
dlsolvor 138 g do NoH
2
PO
4
.H
2
O on 1 L do oguo. PoFrlgoror.
06600 - 3
CIANURO TOTAL
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
CIANURO TOTAL
06600 - 4
. PkOCEDlMlENTO
8.1 Doslllocln:
o) Mozclor odocuodononlo lo nuoslro. Tonor 500 nL do nuoslro o uno olicuo-
lo do nuoslro, lol quo ol conlonldo do CN on lo solucln Flnol osl on ol rongo
do lo curvo do collbrocln. Lo lono so coloco on ol nolroz do doslllocln y so
dlluyo con oguo o oroxlnodononlo 500 nL.
b) Agrogor 40 nL do NoOH 1M on ol lubo do rocoloccln do gos. Sl so sobo
quo so gonoro cldo sulFhidrlco dosdo ol nolrz do doslllocln, ogrogor 50 ng
do corbonolo do lono on oslo lubo oro roclllor ol sulFuro.
c) Arnor ol oqulo do doslllocln sogun Flguro 1, conoclor ol oguo oro roFrlgo-
ror y lo bonbo do vocio lol quo lngroso 2 burbu|os do olro/sog on ol nolrz dol
doslllodor.
d) Agrogor 2g do cldo sulFnlco on ol nolroz o lrovs dol lubo do onlrodo do
olro. Y or nodlo do oslo nlsno lubo odlclonor 50 nL do cldo sulFurlco (1+1).
En|uogor ol lubo con oguo doslllodo, y ornlllr lo onlrodo do olro or 3 nln.
oro nozclor. Adlclonor 20 nL dol colollzodor cloruro do nognoslo or ol lubo
do onlrodo do oguo, y on|uoguor los orodos dol lubo con oguo.
o) Colonlor hoslo obulllcln y roFlu|or or 1 h. Luogo do|or onFrlor 15 nln.
Monlonor slonro ol burbu|oo lnlclol do olro.
Dllulr ol doslllodo o 50 nL, on nolroz oForodo. Lo nuoslro osl llslo oro dolor-
nlnor ol conlonldo do clonuro lolol.
8.2 Curvo do collbrocln:
o) En nolrocos oForodos do 50 nL loloor 30, 75, 100, 250 y 500 L do lo
solucln oslndor do clonuro (7.10), con lo nlcrololo corrosondlonlo, oro
oblonor 0.3, 0.75, 1.0, 2.5 y 5.0 g do clonuro on 50 nL. Adlclonor 20 nL do
hldrxldo do sodlo 0.04 M.
b) Ploloor 4 nL dol buFFor do FosFolo y nozclor. Ploloor 2.0 nL do cloronlno-T,
nozclor y osoror 1 nln. Agrogor 5.0 nL dol roocllvo c. borbllurlco-yrldlno
(7.11). AForor con oguo. Prooror un blonco do roocllvos.
Prosogulr con lo nodldo cono so lndlco on ol nunorol 8.3.c).
6) Prooror lo curvo do collbrocln lodos los dios orquo ol roocllvo do yrldlno-borbllurlco so vo
oxldondo.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
8.3 Dolornlnocln:
o) Ploloor on un nolroz oForodo do 50 nL uno olicuolo dol doslllodo lol quo
lo conconlrocln Flnol osl on ol rongo do nodldo (T
2
). Sl T
2
os nonor do 20 nL
dllulr o oroxlnodononlo 20 nL con hldrxldo do sodlo 0.04 M.
b) Conllnuor con ol dosorrollo do color cono on ol nunorol 8.2.b. Corroboror
quo luogo dol ogrogodo dol buFFor ol H osl onlro 5 y . En coso quo soo
noyor ogrogor ns buFFor o noulrollzor lo olicuolo do lo nuoslro con un cldo
lnnodlolononlo onlos dol ogrogodo dol buFFor.
c) Modlr lo obsorbonclo o 580 nn, do los slndoros y do lo nuoslro, conlro ol
blonco do roocllvos, o los 10-12 nlnulos do ogrogodo ol roocllvo c. borbllurlco-
yrldlno.
9. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
Do lo curvo do Absorbonclo vs g do clonuro, dolornlnor los g do clonuro on lo
olicuolo onsoyodo.
CN
-
(ng/L) A 50
T
1
T
2
Dondo:
A ~ g do clonuro on lo olicuolo onsoyodo dolornlnodos do lo curvo do ob-
sorbonclo vs g do clonuro
T
1
~ volunon do nuoslro doslllodo on nL
T
2
~ olicuolo dol doslllodo on quo so hoco lo dolornlnocln on nL
10. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion co c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
odlllon. Woshlnglon. APHA, AWWA, WPCF, 12.
4-24 - 4-2.
CIANURO TOTAL
06600 - 5
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo 06606 CIANURO LIBRE
Direccin Nacional de Medio Ambiente
06606 - 1
DETERMINACION DE CIANURO LIBRE
Mlodo Colorimlrico
1. OBIETlVO
Eslo norno lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do clonuro llbro on oguos y oFluonlos
lnduslrlolos, on conconlroclonos noyoros o 0.01 ng/L.
2. kEFEkENClA5
2. 1 Nornollvo lcnlco oro dolornlnocln do clonuro or lllulonolrio con nllrolo
do lolo. (Cdlgo 002).
3. PklNClPlO
El ln clonuro llbro os convorlldo o cloruro do clongono y oslo conuoslo on ro-
sonclo do roocllvo c. borbllurlco-yrldlno dosorrollo un color rosodo quo so dolornl-
no colorlnlrlcononlo.
4. lNTEkFEkENClA5
4. 1 Fornoldohido on conconlroclonos noyoros do 0.5 ng/L.
4. 2 SulFoclonuro (SCN
-
) roocclono con cloronlno-T, croondo uno lnlorForonclo osl-
llvo. Poro vorlFlcor lo rosonclo do sulFoclonuro so onnoscoro ol ln clonuro
con Fornoldohido.
4. 3 El ln sulFuro oFoclo nogollvononlo lo colorlnolrio.
5. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor lo nuoslro on onvoso do vldrlo, ollolllono o ollrollono do 1L. A|uslor
o H > 12 lnnodlolononlo luogo do oxlroido lo nuoslro. PoFrlgoror o 4C, nonlo-
nor on lo oscurldod. Anollzor lo onlos oslblo.
. EQUlPO5 Y MATEklALE5
. 1 EsoclroFolnolro o longllud do ondo do 580 nn con coldos do 1 cn do oso
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
06606 - 2
llco o FlllroFolnolro rovlslo do un Flllro ro|o con ol nxlno do lronsnllonclo
onlro 570-580 nn y oso do luz do 1 cn.
.2 Plolos oForodos do 1 - 10 nL.
.3 Plolos groduodos do 5 nL.
.4 Mlcrololos do 10 o 100 L y do 100 o 1000 L.
.5 Molrocos oForodos con lon do 50 y 100 nL.
7. kEACTlVO5
Todos los roocllvos dobon sor colldod uro oro onllsls (o).
7.1 Hldrxldo do sodlo 40 g/L :
dlsolvor 20 g do NoOH on 500 nL do oguo.
7.2 Hldrxldo do sodlo 0.04 M:
dllulr 20 nL do lo solucln do hldrxldo do sodlo 40 g/L on 500 nL do oguo.
7.3 Cloronlno-T:
dlsolvor 1.0 g do cloronlno-T on 100 nL do oguo. Proororlo sononolnonlo y
olnoconor on ol roFrlgorodor.
7.4 Solucln slocl do clonuro 1000 ng/L:
dlsolvor 1. g do NoOH y 1.88 g do clonuro do sodlo (NoCN) on 1L do oguo.
Eslo solucln so voloro sononolnonlo con nllrolo do lolo (roF. 2.1).
7.5 Solucln oslndor do clonuro 10 ng/L:
dllulr 100 vocos lo solucln slocl con hldrxldo do sodlo 0.04 M.
7. Poocllvo yrldlno-cldo borbllurlco:
osor 15 g do c. borbllurlco on un orlonnoyor do 250 nL y ogrogor suFlclonlo
oguo cono oro no|or ol cldo. Agrogor 75 nL do yrldlno y nozclor. Agrogor
15 nL do cldo clorhidrlco conc., nozclor y onFrlor o lonoroluro onblonlo.
Dllulr con oguo o 250 nL. Eslo roocllvo os osloblo or un nos, doscorlorlo sl
ooroco roclllodo.
7.7 uFFor do FosFolo 1M:
dlsolvor 138 g do NoH
2
PO
4
.H
2
O on 1 L do oguo. PoFrlgoror.
7.8 Aguo doslllodo llbro do clonuro.
CIANURO LIBRE
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
06606 - 3
CIANURO LIBRE
. PkOCEDlMlENTO
8.1 Curvo do collbrocln:
o)En nolrocos oForodos do 50 nL loloor 30, 75, 100, 250 y 500 L do lo solu-
cln oslndor do clonuro (7.5), con lo nlcrololo corrosondlonlo, oro oblo-
nor 0.3, 0.75, 1.0, 2.5 y 5.0 g do clonuro on 50 nL. Adlclonor 20 nL do
hldrxldo do sodlo 0.04 M.
b)Ploloor 4 nL dol buFFor do FosFolo y nozclor. Ploloor 2.0 nL do cloronlno-T,
nozclor y osoror 1 nln. Agrogor 5.0 nL dol roocllvo c. borbllurlco-yrldlno.
AForor con oguo. Prooror un blonco do roocllvos.
Prosogulr con lo nodldo cono so lndlco on ol nunorol 8.2.c).
NOTA: Prooror lo curvo do collbrocln lodos los dios orquo ol roocllvo do yrldlno-borbllurlco so vo
oxldondo.
8.2 Dolornlnocln:
o)Ploloor on un nolroz oForodo do 50 nL uno olicuolo do lo nuoslro lol quo
lo conconlrocln osl on ol rongo do nodldo (T
2
). Sl T
2
os nonor o 20 nL,
dllulr o oroxlnodononlo 20 nL con hldrxldo do sodlo 0.04 M.
b)Conllnuor con ol dosorrollo do color cono on ol nunorol 8.1.b). Corroboror
quo luogo dol ogrogodo dol buFFor ol H osl onlro 5 y . En coso quo soo
noyor ogrogor ns buFFor o noulrollzor lo olicuolo do lo nuoslro con un cldo
nlnorol lnnodlolononlo onlos dol ogrogodo dol buFFor.
c)Modlr lo obsorbonclo o 580 nn, do los slndoros y do lo nuoslro, conlro ol
blonco do roocllvos, o los 10-12 nlnulos do ogrogodo ol roocllvo c. borbllurl-
co-yrldlno.
9. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
Do lo curvo do Absorbonclo vs g do clonuro, dolornlnor los g do clonuro on lo
olicuolo onsoyodo.
A
T
dondo:
A ~ g do clonuro on lo olicuolo onsoyodo dolornlnodos do lo curvo do ob-
sorbonclo vs g do clonuro.
T ~ volunon do nuoslro onsoyodo on nL.
CN
-
, (ng/L) ~
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
10. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion co c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
odlllon. Woshlnglon. APHA, AWWA, WPCF, 12.
4-24 - 4-2.
CIANURO LIBRE
06606 - 4
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo 06600 CIANURO TOTAL
Direccin Nacional de Medio Ambiente
DETERMINACION DE CIANURO TOTAL
Deslilocin y Mlodo Colorimlrico
1. OBIETlVO
Eslo norno lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do clonuro lolol on oguos y oFluon-
los lnduslrlolos, on conconlroclonos noyoros do 1 g/L.
2. kEFEkENClA5
2.1 Nornollvo lcnlco oro dolornlnocln do clonuro or lllulonolrio con nllrolo do
lolo.(Cdlgo 002).
3. PklNClPlO
El ln clonuro (CN
-
) uodo onconlrorso on oguos cono ln llbro o Fornondo con-
lo|os lonlo orgnlcos cono lnorgnlcos do vorlodo oslobllldod. Lo dolornlnocln
do clonuro lolol lnllco lo doslllocln rovlo do lo nuoslro on nodlo cldo oro
dlsoclor oslos conlo|os y ollnlnor oslblos lnlorForonclos.
El cldo clonhidrlco, llborodo do lo nuoslro ocldlFlcodo or doslllocln o vocio, os
rocogldo on uno solucln do hldrxldo do sodlo. El lon clonuro on ol doslllodo olcoll-
no, os convorlldo o cloruro do clongono y oslo conuoslo on rosonclo do roocllvo
c. borbllurlco-yrldlno dosorrollo un color rosodo quo so dolornlno colorlnlrlco-
nonlo.
4. lNTEkFEkENClA5
Los lnlorForonclos oslblos son ollnlnodos o roducldos ol ninlno con lo doslllocln.
5. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor lo nuoslro on onvoso do vldrlo, ollolllono o ollrollono do 1L. A|uslor
o H > 12 lnnodlolononlo luogo do oxlroido lo nuoslro. PoFrlgoror o 4C, nonlo-
nor on lo oscurldod. Anollzor lo onlos oslblo.
06600 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 06600 - 2
CIANURO TOTAL
. EQUlPO5 Y MATEklALE5
.1 Equlo do doslllocln (Flguro 1):
nolroz do doslllocln, roFrlgoronlo, lubo rocolor do vooros cldos, lrono do
oguo y lrono do vocio.
.2 Monlo olclrlco.
.3 EsoclroFolnolro o lo longllud do ondo do 580 nn, con coldos do 1 cn do
oso llco o FlllroFolnolro rovlslo do un Flllro ro|o con ol nxlno do lrons-
nllonclo onlro 570-580 nn y oso do luz do 1 cn
.4 Plolos oForodos do 1 - 100 nL.
.5 Plolos groduodos do 5 nL.
. Mlcrololos do 10 o 100 L y do 100 o 1000 L.
.7 Molrocos oForodos con lon do 50 y 100 nL.
.8 Probolos do 100-500 nL.
PoFrlgoronlo
Frosco do
Fondo rodondo
1000 nL
Tubo do
dlsorsln
do gos
Vocio
Monlo do
Colonlonlonlo
38 nn x 200 nn
Tubo rocoloclor
Frosco do
succln
/Igurc J
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
7. kEACTlVO5
Todos los roocllvos dobon do sor colldod uro oro onllsls (o).
7.1 Aguo doslllodo llbro do clonuro.
7.2 Hldrxldo do sodlo 1 M:
dlsolvor 40 g do hldrxldo do sodlo on 1 L do oguo.
7.3 Hldrxldo do sodlo 0.04 M:
dllulr 20 nL do lo solucln do hldrxldo do sodlo 1 M on 500 nL do oguo.
7.4 Solucln do cloruro do nognoslo:
dlsolvor 510 g do cloruro do nognoslo hoxohldrolodo (MgCl
2
.H
2
O) on un lllro
do oguo.
7.5 Acldo sulFurlco (1+1):
dllulr ol nodlo cldo sulFurlco conc. ( 5-7 y d ~ 1.84 g/nL).
7. Corbonolo do lono (PbCO
3
) grodo roocllvo on olvo.
7.7 Acldo sulFnlco (NH
2
SO
3
H) grodo roocllvo on olvo.
7.8 Cloronlno-T:
dlsolvor 1,0 g do cloronlno-T on 100 nL do oguo.
Proororlo sononolnonlo y olnoconor on ol roFrrlgorodor.
7. Solucln slocl do clonuro 1000 ng/L:
dlsolvor 1, g do NoOH y 2,51 g do NoCN on 1L do oguo. Eslo solucln so
voloro sononolnonlo con nllrolo do lolo (roF. 2.1).
7.10 Solucln oslndor do clonuro 10 ng/L:
dllulr 100 vocos lo solucln slocl con hldrxldo do sodlo 0.04 M.
7.11 Poocllvo yrldno-cldo borbllurlco:
osor 15 g do cldo borbllurlco on un orlonnoyor do 250 nL y ogrogor suFl-
clonlo oguo cono oro no|or ol cldo. Agrogor 75 nL do yrldlno y nozclor.
Agrogor 15 nL do cldo clorhidrlco conc., nozclor y onFrlor o lonoroluro on-
blonlo. Dllulr con oguo o 250 nL. Eslo roocllvo os osloblo or un nos, doscor-
lorlo sl ooroco roclllodo.
7.12 uFFor do FosFolo 1 M:
dlsolvor 138 g do NoH
2
PO
4
.H
2
O on 1 L do oguo. PoFrlgoror.
06600 - 3
CIANURO TOTAL
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
CIANURO TOTAL
06600 - 4
. PkOCEDlMlENTO
8.1 Doslllocln:
o) Mozclor odocuodononlo lo nuoslro. Tonor 500 nL do nuoslro o uno oli-
cuolo do nuoslro, lol quo ol conlonldo do CN on lo solucln Flnol osl on ol
rongo do lo curvo do collbrocln. Lo lono so coloco on ol nolroz do doslllocln
y so dlluyo con oguo o oroxlnodononlo 500 nL.
b) Agrogor 40 nL do NoOH 1M on ol lubo do rocoloccln do gos. Sl so sobo
quo so gonoro cldo sulFhidrlco dosdo ol nolrz do doslllocln, ogrogor 50 ng
do corbonolo do lono on oslo lubo oro roclllor ol sulFuro.
c) Arnor ol oqulo do doslllocln sogun Flguro 1, conoclor ol oguo oro roFrlgo-
ror y lo bonbo do vocio lol quo lngroso 2 burbu|os do olro/sog on ol nolrz dol
doslllodor.
d) Agrogor 2g do cldo sulFnlco on ol nolroz o lrovs dol lubo do onlrodo do
olro. Y or nodlo do oslo nlsno lubo odlclonor 50 nL do cldo sulFurlco (1+1).
En|uogor ol lubo con oguo doslllodo, y ornlllr lo onlrodo do olro or 3 nln.
oro nozclor. Adlclonor 20 nL dol colollzodor cloruro do nognoslo or ol lubo
do onlrodo do oguo, y on|uoguor los orodos dol lubo con oguo.
o) Colonlor hoslo obulllcln y roFlu|or or 1 h. Luogo do|or onFrlor 15 nln.
Monlonor slonro ol burbu|oo lnlclol do olro.
Dllulr ol doslllodo o 50 nL, on nolroz oForodo. Lo nuoslro osl llslo oro do-
lornlnor ol conlonldo do clonuro lolol.
8.2 Curvo do collbrocln:
o) En nolrocos oForodos do 50 nL loloor 30, 75, 100, 250 y 500 L do lo
solucln oslndor do clonuro (7.10), con lo nlcrololo corrosondlonlo, oro
oblonor 0.3, 0.75, 1.0, 2.5 y 5.0 g do clonuro on 50 nL. Adlclonor 20 nL do
hldrxldo do sodlo 0.04 M.
b) Ploloor 4 nL dol buFFor do FosFolo y nozclor. Ploloor 2.0 nL do cloronlno-T,
nozclor y osoror 1 nln. Agrogor 5.0 nL dol roocllvo c. borbllurlco-yrldlno
(7.11). AForor con oguo. Prooror un blonco do roocllvos.
Prosogulr con lo nodldo cono so lndlco on ol nunorol 8.3.c).
6) Prooror lo curvo do collbrocln lodos los dios orquo ol roocllvo do yrldlno-borbllurlco so vo
oxldondo.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
8.3 Dolornlnocln:
o) Ploloor on un nolroz oForodo do 50 nL uno olicuolo dol doslllodo lol quo lo
conconlrocln Flnol osl on ol rongo do nodldo (T
2
). Sl T
2
os nonor do 20 nL
dllulr o oroxlnodononlo 20 nL con hldrxldo do sodlo 0.04 M.
b) Conllnuor con ol dosorrollo do color cono on ol nunorol 8.2.b. Corroboror
quo luogo dol ogrogodo dol buFFor ol H osl onlro 5 y . En coso quo soo
noyor ogrogor ns buFFor o noulrollzor lo olicuolo do lo nuoslro con un cldo
lnnodlolononlo onlos dol ogrogodo dol buFFor.
c) Modlr lo obsorbonclo o 580 nn, do los slndoros y do lo nuoslro, conlro ol
blonco do roocllvos, o los 10-12 nlnulos do ogrogodo ol roocllvo c. borbllurlco-
yrldlno.
9. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
Do lo curvo do Absorbonclo vs g do clonuro, dolornlnor los g do clonuro on lo
olicuolo onsoyodo.
CN
-
(ng/L) A 50
T
1
T
2
Dondo:
A ~ g do clonuro on lo olicuolo onsoyodo dolornlnodos do lo curvo do ob-
sorbonclo vs g do clonuro
T
1
~ volunon do nuoslro doslllodo on nL
T
2
~ olicuolo dol doslllodo on quo so hoco lo dolornlnocln on nL
10. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion co c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
odlllon. Woshlnglon. APHA, AWWA, WPCF, 12.
4-24 - 4-2.
CIANURO TOTAL
06600 - 5
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
Cdigo 17204 CLORURO
DETRMINACION DE CLORUROS
Mlodo orgenlomlrico
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln dol ln cloruro on oguos lln-
los quo conlongon conconlroclonos do cloruro onlro 1.5 y 100 ng/L. So odrn
dolornlnor conconlroclonos noyoros or dllucln do nuoslro.
2. PklNClPlO DEL METODO
El cloruro so dolornlno on uno solucln noulro o llgorononlo olcollno or lllulocln
con nllrolo do lolo oslndor, usondo cronolo do oloslo cono lndlcodor dol unlo
Flnol. El cloruro do lolo os cuonlllollvononlo roclllodo onlos do quo soo Fornodo
ol cronolo do lolo do color ro|o.
3. lNTEkFEkENClA5
Suslonclos on conlldodos nornolnonlo onconlrodos on oguos no lnlorFloron.
! Los lonos bronuros, loduros y clonuros son nodldos cono oqulvolonlos do lo
conconlrocln do cloruros.
! Los lonos sulFuros, llosulFolos y sulFllos oFoclon lo dolornlnocln oro uodon
sor ollnlnodos or lrolonlonlo con orxldo.
! ! OrloFosFolo on conconlroclonos noyoros o 25 ng/L, roduco roclllodos do
FosFolo do lolo.
! " Hlorro on conconlroclonos noyoros o 10 ng/L, onnoscoro ol unlo Flnol do lo
lllulocln.
4. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor lo nuoslro on Froscos do lsllco o vldrlo. No os nocosorlo ol ogrogodo
do rosorvonlo.
17204 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 17204 - 2
CLORURO
5. MATEklALE5
5.1 urolos do 2, 10 y 25 nL
5.2 Erlonnoyor do 250 nL
5.3 Plolos oForodos do 100 nL
5.4 Plolos groduodos do 1 y 5 nL
5.5 Molroz oForodo do 1000 nL
. kEACTlVO5
.1 Solucln oslndor do nllrolo do lolo 0.0141N:
dlsolvor 2.35 g do nllrolo do lolo (AgNO
3
) on oguo doslllodo y dllulr o 1000
nL. Guordor on Frosco color onbor y oslondorlzor conlro lo solucln do cloruro
do sodlo (.2).
.2 Solucln oslndor do cloruro do sodlo 0.0141 N:
socor oroxlnodononlo onlro 1 y 2 g do cloruro sodlo (NoCl) o 140C. Posor
oxoclononlo 824.0 ng do NoCl, dlsolvor on oguo doslllodo y dllulr on nolroz
oForodo do 1000 nL.
.3 Poocllvo lndlcodor do cronolo do oloslo:
dlsolvor 50 g do cronolo do oloslo on oguo doslllodo. Agrogor solucln do
nllrolo do lolo, golo o golo hoslo roduclr un llgoro roclllodo ro|o do cro-
nolo do lolo. Do|or roosor duronlo 12 hs, Flllror y dllulr o 1000 nL con oguo
doslllodo.
.4 Susonsln do hldrxldo do olunlnlo:
dlsolvor 125 g do sulFolo do olunlnlo y oloslo dodocohldrolodo
(AlK(SO
4
)
2
.12H
2
O) on 1 L do oguo doslllodo. Colonlor o 0C y ogrogor ogllon
do 55 nL do hldrxldo do ononlo conconlrodo (NH
4
OH). Do|or roosor 1 horo,
lronsForlr o un voso grondo, y lovor ol roclllodo o lrovs do odlclonos sucosl-
vos, nozclondo y doconlondo, hoslo quo ol oguo do lovodo so oncuonlro llbro
do cloruros. Pocln roorodo lo susonsln ocuo un volunon do oroxlno-
dononlo 1 L.
.5 Poocllvo lndlcodor do FonolFloloino:
solucln olcohllco ol 5.
. Solucln do hldrxldo do sodlo 1N.
.7 Solucln do cldo sulFurlco 1N.
.8 Porxldo do hldrgono ol 30.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
7. PkOCEDlMlENTO
7.1 Tllulocln do lo solucln oslndor do nllrolo do lolo
o)Tonor on un orlonnoyor do 250 nL, 20 nL do lo solucln oslndor do cloru-
ro do sodlo (.2). Dllulr o 100 nL. Agrogor 1 nL do solucln lndlcodoro. Volo-
ror lo solucln do nllrolo do lolo hoslo un unlo Flnol do color onorlllo-roso-
do. Voloror dlorlononlo.
7.2 Dolornlnocln
o)Tonor on un orlonnoyor do 250 nL, 100 nL do nuoslro o uno olicuolo dllui
do o 100 nL.
Sl lo nuoslro os ollononlo coloroodo, ogrogor 3 nL do susonsln do hldrxl-
do do olunlnlo, nozclor, sodlnonlor y Flllror.
Sl oxlslo rosonclo do sulFuro, sulFllo o llosulFolo, ogrogor 1 nL do orxldo do
hldrgono y colonlor or un nlnulo.
A|uslor lo nuoslro o H onlro 7 y 10 con cldo sulFurlco o hldrxldo do sodlo.
b)Agrogor 1 nL do solucln lndlcodoro. Tllulor con solucln oslndor do nllrolo
do lolo (.1), hoslo color onorlllo-rosodo cono unlo Flnol.
Tllulor slonro un blonco do oguo doslllodo, on los nlsnos condlclonos.
. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
P x V
58.5 x G
dondo:
N : nornolldod dol nllrolo do lolo on oq/L.
P : noso do NoCl osodo oro lo roorocln do lo solucln oslndor do
cloruro do sodlo, g.
V : volunon do lo solucln oslndor do NoCl lonodo oro lo volorocln do lo
solucln do nllrolo do lolo, 20 nL.
G : goslo do nllrolo do lolo on su volorocln, nL.
(A - ) x N x 35450
V
dondo:
A : goslo do lllulonlo on lo volorocln do lo nuoslro, nL.
: goslo do lllulonlo or ol blonco, nL.
V : volunon do nuoslro lonodo oro ol onsoyo, nL.
17204 - 3
CLORURO
N
Cloruro, ng/L
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
9. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion o/ c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon , APHA, 12. 4-4 - 4-
50.
17204 - 4
CLORURO
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
Cdigo 07308 NITRATO
07308 - 1
DETERMINACION DE NITRATOS
Mlodo de especlrololomelro ullroviolelo
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro uno osllnocln rldo do lo conconlrocln do
nllrolos on nuoslros con bo|os conlonldos on nolorlo orgnlco, cono on oguos no-
lurolos no conlonlnodos y on oguo oloblo.
2. PklNClPlO
Los nllrolos obsorbon lo rodlocln ullovlololo o lo longllud do ondo do 220 nn. Lo
nolorlo orgnlco lonbln obsorbo o 220 nn, or conslgulonlo os nocosorlo roollzor
lo corroccln do lo obsorbonclo nldlondo o 275 nn dondo los nllrolos no obsorbon.
Lo conconlrocln do nllrolo so dolornlno nodlonlo uno curvo do collbrocln.
3. lNTEkFEkENClA5
3.1 Lo nolorlo orgnlco dlsuollo, los surFoclonlos, nllrllos, Crono (+) rosonlon
lnlorForonclos ol nlodo.
3.2 Los onlonos clorllo y clorolo oFoclon lo nodldo, ounquo no os conun quo osln
rosonlos on oguos nolurolos.
4. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor lo nuoslro on onvosos do vldrlo do un volunon ninlno do 200 nL, sln
cnoro do olro y corror hornllcononlo.
Anollzor lon ronlo cono soo oslblo.
Sl no os oslblo onollzor onlos do 24 hs do rocoloclodo lo nuoslro o|uslor o H < 2
con cldo clorhidrlco o sulFurlco y roFrlgoror o 4C.
NOTA: sl lo nuoslro so rosorvo con cldo no so uodon dolornlnor nllrolos y nllrllos cono osoclos lndl-
vlduolos.
5. EQUlPO5 Y MATEklALE5
5.1 EsoclroFolnolro con lnoro UV, o longllud do ondo do 220 nn y 275 nn.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 07308 - 2
NITRATO
5.2 Molroz oForodo do 100 nL y 1L.
5.3 Plolo oForodo do 10 nL.
. kEACTlVO5
.1 Acldo clorhidrlco 1 M.
.2 Aguo doslllodo.
.3 Solucln slocl do nllrolo do oloslo, 100 ng NO
3
-N/L:
socor ol nllrolo do oloslo o 105C duronlo 24 hs. Dlsolvor
0,7218 g on oguo doslllodo. Agrogor 2 nL do cloroForno oro rosorvor lo
solucln y dllulr o 1000 nL on nolroz oForodo. Eslo solucln os osloblo or
sols nosos.
.4 Solucln lnlornodlo do nllrolo do oloslo, 10 ng NO
3
-N/L:
dllulr dloz vocos lo solucln slocl do nllrolo con oguo doslllodo y ogrogor 2 nL
do cloroForno. Eslo solucln os osloblo or sols nosos.
7. PkOCEDlMlENTO
7.1 Curvo do collbrocln:
o) Prooror soluclonos oslndoros do nllrolo on un rongo onlro 0 y 7 ng N/L
or dllucln do lo solucln lnlornodlo do nllrolo (.4).
b) Modlr lo obsorbonclo do los oslndoros o 220 y 275 nn conlro un blonco do
oguo.
c) GroFlcor Absorbonclo corrogldo vs conconlrocln do nllrolo.
VorlFlcor lo curvo orldlcononlo.
7.2 Dolornlnocln:
Lo nuoslro dobo sor cloro, sl os nocosorlo Flllrorlo.
Modlr lo obsorbonclo do lo nuoslro o 220 y 275 nn conlro un blonco do oguo.
. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE LO5 kE5ULTADO5
Lo obsorbonclo corrogldo so colculo cono:
Abs. nllrolos ~ ( Abs
220
- Abs
275
)
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
07308 - 3
Sl ol volor corrogldo os noyor ol 10 do lo locluro roollzodo o 220 nn, oslo nlodo
no dobo sor ollcodo.
Lo conconlrocln do nllrolos so obllono con lo curvo do collbrocln y ol volor do
obsorbonclo corrogldo.
Los rosullodos so oxroson cono ng/L do nllrolo cono nllrgono (ng NO
3
-N /L).
9. BlBLlOGkAFlA
1 - AMEPCAN PUPLC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion o/ c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon, APHA, 12. 4-87 - 4-
88.
NITRATO
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo 14103 SILICATO
Direccin Nacional de Medio Ambiente
DETERMINACION DE SILICATOS
Mlodo colorimlrico del molibdosilicolo
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do sillco roocllvo on oguos
rolollvononlo uros, oro conconlroclonos onlro 1-30 ng SlO
2
/L. Es oslblo dolornl-
nor nlvolos do sillco noyoros or dllucln do lo nuoslro, y nlvolos nonoros usondo un
oso do luz noyor.
2. DEFlNlClONE5
So dononlno sillco roocllvo o lo sillco quo roocclono con nollbdolo oro Fornor cl-
do nollbdoslliclco.
3. PklNClPlO DEL METODO
El nollbdolo do ononlo o H 1.2 oroxlnodononlo, roocclono con sillco y FosFolos
rosonlos Fornondo holoroollcldos. El cldo oxllco doslruyo ol cldo nollbdoFos-
Frlco oro no ol cldo nollbdoslliclco. Lo lnlonsldod dol color onorlllo Fornodo os
roorclonol o lo conconlrocln do sillco roocllvo ol nollbdolo, lo cuol so nldo on
un osoclroFolnolro o lo longllud do ondo do 410 nn. Lo conconlrocln so dolor-
nlno nodlonlo uno curvo do collbrocln.
4. lNTEkFEkENClA5
4. 1 En lo oslblo ovllor ol uso do nolorlolos do vldrlo oro no conlonlnor con sillco.
4. 2 nlorFloron on lo nodldo grondos conlldodos do hlorro, color, lurbldoz, sulFuros.
5. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor lo nuoslro on rocllonlos do ollolllono o ollrollono. Monlonorlo roFrl-
gorodo o 4C cono nxlno 28 dios.
. EQUlPO5 Y MATEklALE5
.1 EsoclroFolnolro o colorinolro, longllud do ondo 410 nn.
14103 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
.2 Plolos oForodos do 25 nL
.3 Plolos groduodos do 1 nL
.4 Molroz oForodo do 100 y do 1000 nL
7. kEACTlVO5
Guordor lodos los roocllvos on Froscos do lsllco.
7.1 Acldo clorhidrlco: solucln 1+1
7.2 Solucln do nollbdolo do ononlo:
dlsolvor 10 g do nollbdolo do ononlo lolrohldrolodo on oguo doslllodo con
ogllocln y suovo colonlonlonlo, y dllulr o 100 nL on nolroz oForodo. Flllror sl
os nocosorlo. A|uslor o H 7- 8 con hldrxldo do ononlo o con hldrxldo do
sodlo.
7.3 Solucln do cldo oxllco:
dlsolvor 7.5g do cldo oxllco nonohldrolodo on oguo doslllodo y dllulr o 100 nL.
7.4 Solucln slocl do sillco 1 g SlO
2
/L:
dlsolvor 4.73 g do noloslllcolo do sodlo nonohldrolodo (No
2
SlO
3
.H
2
O) on oguo
doslllodo rocln horvldo y onFrlodo, y dllulr o 1000 nL. Voloror sogun ol nlodo
grovlnlrlco 4500-Sl C dol Slondorl Molhods For Exonlnollon oF Wolor ond Wos-
lowolor. Allornollvononlo so uodon ullllzor uno solucln slondord conorclol do
Slllclo
7.5 Solucln oslndor do sillco 100 ng SlO
2
/L:
dllulr 10 nL do solucln slocl o 100 nL on nolroz oForodo, con oguo rocln
horvldo y onFrlodo.
. PkOCEDlMlENTO
8.1 Cur vo do collbrocln:
o) Prooror or lo nonos 5 oslndoros con conconlroclonos onlro 0 y 30 ng/L,
or dllucln do lo solucln oslndor do sillco (7.5).
b) Ploloor 25.0 nL do codo solucln oslndor.
c) Agrogor on rldo sucosln 0.5 nL do cldo clorhidrlco (1+1) y 1 nL do
nollbdolo do ononlo. Mozclor or lnvorsln or lo nonos vocos y osoror 5 o
10 nlnulos. Agrogor 1 nL do solucln do cldo oxllco y ogllor vlgorosononlo.
Loor lo obsorbonclo o 410 nn, onlro los 2 y 15 nlnulos dol ogrogodo dol
SILICATO
14103 - 2
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
oxllco.
d) Poollzor lo curvo do obsorbonclo vs ng SlO
2
/L.
8.2 Dolornlnocln:
o) Sl lo nuoslro lo roquloro, Flllror oro ollnlnor color o lurbldoz.
b) Ploloor 25.0 nL do nuoslro o uno olicuolo dlluido o 25.0 nL.
c) Sogulr los osos doscrllos on ol nunorol 8.1 c).
9. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
Sillco, ng SlO
2
/L
dondo:
A : ng do sillco loidos on lo curvo do collbrocln.
V : nL do nuoslro ullllzodo on lo dolornlnocln.
Es convonlonlo lnlorcolor un olrn con codo sorlo do nuoslros oro vorlFlcor lo voll-
doz do lo curvo do collbrocln.
Los rosullodos so oxroson on ng SlO
2
/L.
Linllo do doloccln dol nlodo: 1 ng SlO
2
/L.
10. BlBLlOGkAFlA
AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc:Ion
o/ c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon , APHA, 12. 4-11 - 4-121.
SILICATO
14103 - 3
A x 1000
V
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
DETERMINACION DE SULFATOS
Mlodo lurbidimlrico
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do sulFolo on oguos on oFluonlos
lnduslrlolos y donsllcos oro conconlroclonos onlro 1 y 40 ng/L.
2. PklNClPlO DEL METODO
El ln sulFolo os roclllodo on nodlo ocllco con cloruro do borlo oro Fornor crls-
lolos do sulFolo do borlo do lonono unlForno.
Lo obsorcln do luz roducldo or lo susonsln dol sulFolo do borlo so nldo con un
Folnolro y lo conconlrocln do sulFolo os dolornlnodo or conorocln con lo loc-
luro roollzodo on uno curvo oslndor.
3. lNTEkFEkENClA5
! Molorlol susondldo o color on grondos conlldodos. Ponovor or Flllrocln. Sl
los conlldodos son bo|os so uodo corroglr corrlondo bloncos on los cuolos no
os ogrogodo ol cloruro do borlo.
! Sillco on conconlroclonos noyoros o 500 ng/L.
4. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor lo nuoslro on bolollos do lsllco o vldrlo y nonlonorlo roFrlgorodo o 4C
cono nxlno duronlo 28 dios.
5. EQUlPO5 Y MATEklALE5
5.1 Folnolro:
o) Turbldinolro.
b) EsoclroFolnolro o longllud do ondo do 420 nn con conlno llco 2.5 o
10 cn con lo coldo corrosondlonlo.
c) FlllroFolnolro oqulodo con un Flllro vlololo con ol nxlno do lronsnllonclo
corcono o los 420 nn. y oso do luz do 2.5 o 10 cn.
5.2 Agllodor nognllco: usor volocldod do ogllocln conslonlo.
Cdigo 16302 SULFATO
Direccin Nacional de Medio Ambiente
16302 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
5.3 Tlnor
5.4 Eslulo
5.5 Molroz orlonnoyor do 500 nL
5. Plolos oForodos do 20 y 100 nL
5.7 Molroz oForodo do 1000 nL
. kEACTlVO5
.1 Solucln buFFor A:
dlsolvor 30 g do cloruro do nognoslo (MgCl
2
.H
2
O), 5 g do ocololo do sodlo
(CH
3
COONo.3H
2
O), 1.0 g do nllrolo do oloslo (KNO
3
) y 20 nL do cldo oc-
llco (CH
3
COOH) (), on 500 nL do oguo doslllodo. Llovor o 1000 nL.
.2 Solucln buFFor (nocosorlo cuondo lo conconlrocln do sulFolo do lo nuo s l r o
os nonor o 10 ng/L):
dlsolvor 30 g do cloruro do nognoslo (MgCl
2
.H
2
O), 5 g do ocololo do sodlo
lrlhldrolodo (CH
3
COONo.3H
2
O), 1.0 g do nllrolo do oloslo (KNO
3
), 0.111 g
do sulFolo do sodlo (No
2
SO
4
) y 20 nL do cldo ocllco (CH
3
COOH) (), on
500 nL do oguo doslllodo. Llovor o 1000 nL.
.3 Crlslolos do cloruro do borlo (oCl
2
), 20 o 30 nosh.
.4 Solucln oslndor do sulFolo 100 ng/L:
dlsolvor 0.147 g sulFolo do sodlo onhldro (No
2
SO
4
), on oguo doslllodo y llovor
o 1000 nL on nolrz oForodo.
7. PkOCEDlMlENTO
7.1 Curvo do collbrocln
o) Poollzor uno curvo do collbrocln con conconlroclonos quo conlongon onlro
1 y 10 ng/L o onlro 10 y 40 ng/L do sulFolo o orllr do lo solucln oslndor do
sulFolo, oro quo lo curvo conlongo lo conconlrocln do lo nuoslro.
b) Ploloor 100.0 nL do uno solucln oslndor on un nolroz orlonnoyor do
250 nL. Agrogor 20.0 nL do solucln buFFor A oro soluclonos do conconlro-
clonos noyoros o 10 ng/L, o 20.0 nL do buFFor oro conconlroclonos nono-
ros o 10 ng/L.
c) Agrogor uno unlo do oslulo do crlslolos do oCl
2
y ogllor o volocldod
conslonlo duronlo 0 2 sog.
16302 - 2
SULFATO
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 16302 - 3
SULFATO
Dosus do Flnollzodo lo ogllocln, colocor lo solucln on lo coldo y nodlr lo
obsorbonclo o los 5 0.5 nln, o 420 nn.
d) Poollr los osos doscrllos on los nunorolos 7.1 b) y c) oro los dons
oslndoros. Poollzor un blonco do oguo doslllodo y roocllvos.
o) GroFlcor obsorbonclo vs ng SO
4
~
/L.
7.2 Dolornlnocln:
o) Tonor 100.0 nL do lo nuoslro o uno olicuolo dlluido o 100.0 nL on un
nolroz orlonnoyor do 250 nL. Agrogor 20.0 nL do solucln buFFor A cuondo
so osllno quo lo conconlrocln do sulFolo os noyor o 10 ng/L, o 20.0 nL do
solucln buFFor sl so osllno quo lo conconlrocln do sulFolo os nonor o 10
ng/L.
b) Sogulr los osos doscrllos on ol nunorol 7.1 c).
c) Sl lo nuoslro osoo color y/o lurbldoz nodlr lo obsorbonclo do lo nuoslro
(blonco do nuoslro).
. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
8.1 Modldo con buFFor A
C x 1000
V
dondo:
C : ng/L do lo nuoslro, dolornlnodo con lo curvo do collbrocln, usondo
cono dolo do obsorbonclo: (Abs.nuoslro - Abs. blonco do nuoslro)
V : nL do nuoslro lonodos oro lo dolornlnocln
8.2 Modldo con buFFor
(M - ) x 1000
V
dondo:
M : ng/L ooronlo do lo nuoslro loido do lo curvo do collbrocln
: ng/L dol blonco loido do lo curvo do collbrocln
V : nL do nuoslro lonodos oro lo dolornlnocln
SulFolo, ng SO
4
~
/L ~
SulFolo, ng SO
4
~
/L ~
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 16302 - 4
SULFATO
9. BlBLlOGkAFlA
1-AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc:Ion
o/ c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon , APHA, 12. 4-134.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo 16103 SULFURO
Direccin Nacional de Medio Ambiente
DETERMINACION DE SULFURO
Mlodo Polenciomlrico
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro dolornlnocln do sulFuro on oFluonlos lndus-
lrlolos, on conconlroclonos suorloros o 10 ng/L.
2. PklNClPlO
Lo dolornlnocln lncluyo lodo ol sulFuro rosonlo cono cldo sulFhidrlco, sulFuro cl-
do y los sulFuros nolllcos solublos. Los HS
-
y H
2
S son convorlldos o S
-2
con un buFFor
onlloxldonlo. El ln sulFuro so dolornlno or lllulocln olonclonlrlco con uno solu-
cln oslndor do orclorolo do lono, usondo ol oloclrodo do ln solocllvo do lolo/
sulFuro cono lndlcodor dol unlo Flnol do lo volorocln. Lo nuoslro no dobo conlo-
nor norcurlo, or quo ol sulFuro do norcurlo os nuy lnsolublo.
3. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Pocoloclor lo nuoslro on rocllonlos do lsllco o lnnodlolononlo dllulrlo ol nodlo
con buFFor SAO . Evllor quo quodo cnoro do olro on ol rocllonlo. Prologor do lo
luz. Anollzor onlos do 7 dios.
4. EQUlPO5 Y MATEklALE5
4.1 Eloclrodo lndlcodor do lolo/sulFuro.
4.2 Eloclrodo do roForonclo lolo/cloruro do lolo.
4.3 Modldor do vollo|o on nV.
4.4 Agllodor nognllco.
4.5 Voso do bohonlo do 150 nL.
4. urolo do 10 nL.
4.7 Molroz oForodo do 100-1000 nL.
4.8 Plolos oForodos do 50 nL.
4. olonzo onolillco do roclsln 1 ng.
16103 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 16103 - 2
SULFURO
5. kEACTlVO5
5.1 Aguo doslllodo y dosolroodo:
ol oguo dobo sor doslllodo y dosolroodo oro ovllor oslblos oxldoclonos dol
ln sulFuro. Poro dosolroor colonlor o obulllcln duronlo 15 nlnulos y luogo
nonlonorlo on un rocllonlo loodo.
5.2 Hldrxldo do sodlo 10 M:
dlsolvor 40 g do NoOH on 100 nL do oguo doslllodo.
5.3 uFFor onlloxldonlo do sulFuro (SAO ):
o 00 nL do oguo doslllodo y dosolroodo ogrogor 200 nL do NoOH 10 M, 35
g do cldo oscrblco (o) y 7 g do EDTA dlsdlco (o), ogllor oro dlsolvor
y llovor o 1L con oguo doslllodo. Eslo solucln sor lncoloro o osoor un lovo
color onorlllo lldo-ordo, doscorlor cuondo so lorno norrn oscuro. Guor-
dor on Frosco hornllco oro ovllor oxldoclonos.
5.4 Solucln oslndor do orclorolo do lono Pb(ClO
4
)
2
0,100 M:
dlsolvor 40,10 g do orclorolo do lono (o) on oguo y llovor o 1000 nL on
nolroz oForodo.
So uodo conror lo solucln oslondorlzodo.
5.5 Solucln oslndor do orclorolo do lono 0.010 M:
dllulr 10 vocos lo solucln oslndor do orclorolo do lono.
. PkOCEDlMlENTO
o) Tonor con lolo oForodo 50 nL do nuoslro o lllulor on un voso do boho-
nlo do 150 nL. Colocor ol oloclrodo lndlcodor y ol do roForonclo on ol voso.
Agllor duronlo lo volorocln.
b) Agrogor ol lllulonlo (*) on lncrononlos do 0.5-1.0 nL. Modlr ol vollo|o. Cuondo
ol conblo on ol olonclol or lncrononlo conlonzo o ounonlor osor o ogro-
gor ol orclorolo do lono on lncrononlos do 0.1-0.2 nL y conllnuor hoslo 1.0 nL
dosus dol unlo Flnol.
(*): Sl lo conconlrocln do sulFuro osl onlro 10 y 100 ng/L voloror con los ol ucl n
oslndor do orclorolo do lono (5.5). Sl lo conconlrocln do sulFuro os noyor do
100 ng/L voloror con lo solucln oslndor do orclorolo do lono (5.4).
c) El unlo Flnol do lo volorocln os cuondo so obsorvo un sollo do olonclol
onlro 40 - 100 nV. Anolor ol goslo on nL, do orclorolo do lono corroson-
dlonlo o oso unlo Flnol, G.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
SULFURO
16103 - 3
7. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
Lo conconlrocln do sulFuro on lo nuoslro corrosondo o:
M G 3200
V
Dondo:
M ~ nolorldod do lo solucln do orclorolo do lono lllulonlo on nol/L
G ~ goslo do lllulonlo on nL
V ~ volunon do nuoslro lonodo oro lo dolornlnocln on nL
Nolo: Cuondo lo nuoslro so dlluyo o lo nllod on ol nuoslroo or ol ogrogodo dol buFFor SOA so dobo
nulllllcor lo conconlrocln or 2
. BlBLOGkAFlA
1- OPON PESEAPCH NCOPPOPATED. /n::ruc:Ion AcnucI :uI/Ico Ion oIoc:roco, :II-
vor Ion oIoc:roco. 180.
S
-2
, ng/L
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
SECCION IV
5ECClON lV
DEIEkMlNAClON DE CON5IlIUENIE5 OkGANlCO5
Cod.
0521 Aceites y grosos. Ntodo de Extroccioh Soxhlet.
08202 Denohdo Bioquinico de Cxigeho. Tchico de dilucioh.
08303 Denohdo Cuinico de Cxigeho. Ntodo colorintrico, reIlu|o cerrodo.
CON5IlIUENIE5 OkGANlCO5
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
Cdigo 06521 ACEITES Y GRASAS
06521 - 1
DETERMINACION DE ACEITES Y GRASAS EN EFLUENTES
INDUSTRIALES
Mlodo de Exlroccin 5oxhlel
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do ocollos y grosos on oFluon-
los lnduslrlolos y donsllcos.
2. DEFlNlClONE5
Acollos y grosos so consldoro cuolqulor nolorlol rocuorodo do lo nuoslro ocldlFlco-
do, cono uno suslonclo solublo on lor do olroloo y no volollzoblos duronlo ol onso-
yo. ncluyo odons do ocollos y grosos, olros nolorlolos oxlrocloblos or ol solvonlo.
Los ocollos y grosos quodon doFlnldos or ol nlodo do onllsls ullllzodo.
3. PklNClPlO
Los ocollos y los grosos vlscosos rosonlos, osi cono los slldos, son soorodos or
Flllrocln do lo nuoslro liquldo ocldlFlcodo, nlonlros quo los |obonos nolllcos son
hldrollzodos or lo ocldlFlcocln. Uno voz soorodos do lo solucln, on ol nolorlol
rolonldo on ol Flllro so roollzo uno oxlroccln on un oqulo Soxhlol, ullllzondo cono
solvonlo lor do olrloo. Lo gononclo do oso on ol Frosco do oxlroccln luogo do
ovoorodo ol solvonlo corrosondo ol conlonldo do ocollos y grosos rosonlos on lo
nuoslro.
El nlodo os onlorononlo onirlco y rosullodos dullcodos concordonlos uodon sor
oblonldos solononlo or uno oslrlclo odhoronclo o lodos los dolollos.
El llono y lo volocldod do oxlroccln dobon sor rosolodos con oxoclllud, osi cono
ol llono y lo lonoroluro do socodo dol nolorlol oxlroido.
4. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
4.1 Pocoloclor do 100 o 1000 nL do nuoslro (sogun lo conlldod do ocollos y grosos
quo so osllno rosonlo on lo nuoslro) on un Frosco do vldrlo do boco oncho, con
cnoro do olro. El Frosco dobo sor on|uogodo rovlononlo con ol solvonlo.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
Cdigo 08202 DEMANDA BIOQUIMICA DE OXIGENO
08202 - 1
DETERMINACION DE LA DEMANDA BIOQUIMICA DE OXIGENO
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do donondo bloquinlco do
oxigono on oFluonlos lnduslrlolos, vorlldos donsllcos y oguos conlonlnodos.
2. DEFlNlClON
Lo donondo bloquinlco do oxigono (DO) corrosondo o lo conlldod do oxigono
consunldo oro lo dogrodocln bloquinlco do lo nolorlo orgnlco conlonldo on lo
nuoslro, duronlo un lnlorvolo do llono osociFlco y o uno lonoroluro dolornlnodo.
3. PklNClPlO
Lo nuoslro o uno dllucln odocuodo do lo nlsno, os lncubodo or 5 dios o 20C
on lo oscurldod. So nldo lo conconlrocln do oxigono dlsuollo onlos y dosus do lo
lncubocln, y ol consuno do oxigono corroondo o lo donondo bloquinlco do oxi-
gono.
4. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON DE LA MUE5TkA
Pocoloclor lo nuoslro on onvosos do lsllco o vldrlo. Tonor lo nuoslro y llonor ol
Frosco ovllondo olroor. Llonor ol rocllonlo hoslo ol bordo suorlor sln cnoro do
olro.
Poollzor ol onllsls lnnodlolononlo, sl no os oslblo roFrlgoror lo nuoslro o 4C y
cononzor ol onllsls onlos do 24 horos do lo rocoloccln.
5. lNTEkFEkENClA5
5.1 Muoslros conlonlondo cloro roslduol, nololos o conuoslos orgnlcos lxlcos
no ornllon ol dosorrollo do los boclorlos quo dogrodon lo nolorlo orgnlco.
Tolos nuoslros roquloron un osludlo y lrolonlonlo osoclol.
5.2 El consuno do oxigono or orlo do los conuoslos lnorgnlcos, on los condl-
clonos dol onllsls, quodo lncluido on lo nodldo do DO.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
Cdigo 08303 DEMANDA QUIMICA DE OXIGENO
08303- 1
DETERMINACION DE LA DEMANDA QUIMICA DE OXIGENO
Mlodo especlrololomlrico, rellujo cerrodo
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do donondo quinlco do oxi-
gono on oFluonlos donsllcos o lnduslrlolos y oguos conlonlnodos.
2. DEFlNlClON
Lo donondo quinlco do oxigono (DQO) os lo nodldo do oxigono oqulvolonlo o lo
nolorlo orgnlco quo os suscollblo o sor oxldodo or un oxldonlo quinlco Fuorlo,
on condlclonos osociFlcos do lonoroluro y llono.
3. PklNClPlO
Lo nuoslro so oxldo con uno conlldod conocldo do dlcronolo do oloslo on oxcoso,
on nodlo cldo y con colollzodoros. El dlcronolo do oloslo ronononlo os dolornl-
nodo osoclroFolonlrlconnolo o 00 nn.
4. lNTEkFEkENClA5
4.1 Los lonos lnorgnlcos roducldos lolos cono: hlorro Forroso, sulFuro, nognoslo,
nongonoso, olc, son oxldodos cuonlllollvononlo bo|o los condlclonos do onll-
sls. Poro nuoslros conlonlondo nlvolos slgnlFlcollvos do oslos lonos, suonlondo
quo so oxldon osloqulonlrlcononlo, y conoclondo su conconlrocln lnlclol so
obllono ol volor do lo DQO or nodlo do corrocclonos.
4.2 Los conuoslos ollFllcos vollllos do codono lorgo no son oxldodos, orquo ol
volollllzorso no lonon conloclo con lo solucln oxldonlo.
5. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON DE LA MUE5TkA
Pocoloclor lo nuoslro on onvosos do vldrlo o lsllco, sln cnoro do olro. PoFrlgoror
o 4C, nonlonor on lo oscurldod. Sl no so onollzo lnnodlolononolo luogo do oxlroi-
do lo nuoslro, ocldlFlcor con cldo sulFurlco o H < 2 y roFrlgoror. Anollzor onlos
do 7 dios.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 08303 - 2
DEMANDA QUIMICA DE OXIGENO
. EQUlPO5 Y MATEklALE5
.1 EsoclroFolnolro o colorinolro, longllud do ondo 00 nn. Con odolodor do
coldo (lubos do dlgoslln) do 25 nn do dlnolro.
.2 Dlgoslor: blocl do olunlnlo con huocos oro olo|or lubos do 25 nn do dlno-
lro y quo ooro o 150 2C.
.3 Tubos do dlgoslln: lubos do boroslllcolo con loo do rosco roslslonlo ol color y
conlroloo do loFln, do 50 nL do coocldod y 25 nn do dlnolro.
.4 Molrocos oForodos do 1000 nL.
.5 Plolos oForodos do 1, 2, 3, 4, 5, 10 nL.
. Plolos groduodos do 10 nL.
7. kEACTlVO5
Todos los roocllvos dobon sor colldod uro oro onllsls (o).
7.1 Solucln do dlgoslln:
Agrogor o 500 nL do oguo doslllodo 10.21 g do dlcronolo do oloslo (K
2
Cr
2
O
7
)
rovlononlo socodo o 103C or 2 horos, 17 nL do H
2
SO
4
conc. y 33.3 g do
sulFolo norcurlco (HgSO
4
). Dlsolvor, onFrlor o lonoroluro onblonlo y onrosor
o 1000 nL.
7.2 Solucln do cldo sulFurlco:
Agrogor sulFolo do lolo (Ag
2
SO
4
) o cldo sulFurlco conc. on uno rolocln do
5.5 g/lg do H
2
SO
4
. Esoror 1 o 2 dios onlos do usor oslo solucln oro ornl-
llr lo dlsolucln conlolo dol Ag
2
SO
4
.
7.3 Solucln oslndor do Flololo cldo do oloslo (KHP), 500 ng O
2
/L:
Socor Flololo cldo do oloslo (KHP) hoslo oso conslonlo o 120C. Dlsolvor
425 ng on oguo doslllodo y dllulr o 1000 nL on nolroz oForodo. Consorvor lo
solucln roFrlgorodo o 4C.
7.4 Aguo doslllodo, llbro do nolorlo orgnlco.
. PkOCEDlMlENTO
8.1 Curvo do collbrocln:
o) Ploloor on 7 lubos do dlgoslln: 1, 2, 3, 4, 5, 8 y 10 nL do lo solucln
oslndor do KHP y conlolor un volunon Flnol do 10 nL con oguo doslllodo.
Eslos soluclonos corrosondon o 50, 100, 150, 200, 250, 400, 500 ng O
2
/L
rosocllvononlo.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 08303 - 3
DEMANDA QUIMICA DE OXIGENO
b) Hocor un blonco do roocllvos, loloondo 10 nL do oguo doslllodo on un
lubo do dlgoslln.
c) Agrogor o codo lubo do dlgoslln nL do solucln do dlgoslln (7.1) y 14
nL do solucln do cldo sulFurlco (7.2).
d) Toor blon los lubos do dlgoslln y ogllorlos vlgorosononlo. Colocor los lu-
bos on ol dlgoslor o 150C duronlo 2 horos. EnFrlor los lubos o lonoroluro
onblonlo colocndolos on uno grodlllo. Lo grodlllo dobo sor odocuodo oro no
dolorloror lo colldod dol vldrlo do los lubos, los quo so uson cono coldo on ol
osoclroFolnolro.
o) nvorllr los lubos vorlos vocos y osoror o quo ol slldo sodlnonlo.
F) Doscorlor los lubos do dlgoslln cuyo solucln osoo color vordo. Loor lo
obsorbonclo o 00 nn.
g) GroFlcor lo obsorbonclo vorsus ng O
2
/L y lrozor lo no|or roclo.
Hocor uno curvo do collbrocln or codo lolo do roocllvos roorodos.
8.2 Dolornlnocln:
o) Ploloor 10 nL do nuoslro o uno dllucln odocuodo on un lubo do dlgos-
lln.
b) Sogulr los osos doscrllos on los nunorolos 8.1 c), d) y o).
c) Sl lo solucln dlgorldo osoo color vordo roollr los osos onlorloros con uno
dllucln noyor do lo nuoslro.
d) Loor lo obsobonclo o 00 nn.
9. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
DQO, ng O
2
/L ~ C 10
T
dondo:
C ~ ng O
2
/L do lo nuoslro loidos do lo curvo do collbrocln
T ~ nL do nuoslro lonodo oro ol onsoyo
Los rosullodos so oxroson on ng do oxigono consunldo/L.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
08303 - 4
DEMANDA QUIMICA DE OXIGENO
10. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion o/ c:or cnc c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon DC, APHA, AWWA, WWCF,
12. 5- - 5-10.
2- HACH Tochnlcol conlor For Allod Anolyllcol Chonlslry. /n:rocuc:Ion :o CIonIccI
Cygon Doncnc. oollol N 8. Hoch Conony, U.S.A.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 08202 - 2
. EQUlPO5 Y MATEklALE5
.1 olollos do lncubocln, do 300 nL do coocldod, roForonlononlo con sollo do
oguo. Los bolollos dobon sor lovodos con dolorgonlo, blon on|uogodos y soco-
dos onlos do su uso.
.2 ncubodoro conlrolodo lornoslllcononlo o 20 1C. Exclulr lodo luz oro ro-
vonlr lo oslbllldod do roduccln do oxigono dlsuollo or Folosinlosls.
.3 Eloclrodo do nonbrono solocllvo ol oxigono, con cononsocln oulonllco do
lonoroluro y nodldor orolodo.
7. kEACTlVO5
Todos los roocllvos dobon sor colldod uro oro onllsls (o).
7.1 Solucln buFFor do FosFolo:
Dlsolvor 8.5 g do KH
2
PO
4
, 21.75 g do K
2
HPO
4
, 33.4 g do No
2
HPO
4
.7H
2
O y 1.7
g do NH
4
Cl on 500 nL do oguo doslllodo y dllulr o 1 L. El H dobo sor 7.2.
7.2 Solucln do sulFolo do nognoslo:
Dlsolvor 22.5 g do sulFolo do nognoslo (MgSO
4
.7H
2
O) on oguo doslllodo y dllulr
o 1L.
7.3 Solucln do cloruro do colclo:
Dlsolvor 27.5 g do cloruro do colclo (CoCl
2
) on oguo doslllodo y dllulr o 1 L.
7.4 Solucln do cloruro Frrlco:
Dlsolvor 0.25 g do cloruro Frrlco (FoCl
3
).H
2
O y dllulr o 1 L.
7.5 Soluclonos cldo y olcollno:
Poro noulrollzocln do nuoslros cousllcos o cldos so ullllzon soluclonos 1N.
A) Solucln cldo: ogrogor 28 nL do H
2
SO
4
(cc) lonlononlo y con ogllocln o
oguo doslllodo y dllulr o 1L.
) Solucln olcollno: dlsolvor 40 g do NoOH on oguo doslllodo y dllulr o 1L.
7. Aguo doslllodo, roForonlononlo no usor oguo doslonlzodo or lo oslblo con-
lonlnocln con nolorlo orgnlco.
. PkOCEDlMlENTO
8.1 Proorocln dol oguo do dllucln:
o) Colocor un volunon dosoodo do oguo doslllodo on un rocllonlo odocuodo y
DEMANDA BIOQUIMICA DE OXIGENO
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 08202 - 3
odlclonor 1 nL do los soluclonos: do buFFor FosFolo, sulFolo do nognoslo, cloru-
ro do colclo, y cloruro Frrlco or lllro do oguo. Tornoslollzor ol oguo do dllu-
cln rovlo o su uso o 20C. El conlonldo do oxigono dobo sor rxlno ol do
solurocln o 20C.
b) lonco dol oguo do dllucln: lncubor uno bolollo do DO llono do oguo do
dllucln or 5 dios o 20C con|unlononlo con ol onsoyo do lo nuoslro. Modlr
lo conconlrocln do oxigono onlos y dosus do lo lncubocln. El consuno do
oxigono dlsuollo ol cobo do los 5 dios no dobo sor noyor do 0.2 ng/L y roFo-
rlblononlo no ns do 0.1 ng/L. Un consuno noyor do 0.2 ng/L lndlco conlo-
nlnocln dol oguo con nolorlo orgnlco. Povor ol sunlnlslro do oguo.
8.2 Prolrolonlonlo do lo nuoslro:
o) El H dol oguo do dllucln no dobo sor oFoclodo or dllucln do lo nuoslro.
En coso nocosorlo o|uslor onlro .5-7.5 ol H do los nuoslros con uno solucln
do cldo sulFurlco o hldrxldo do sodlo do lol Fuorzo quo lo conlldod do roocllvo
no dlluyo lo nuoslro on ns dol 0.5.
b) Lo nuoslro dobo oslor o lonoroluro onblonlo (orox. 20C) onlos do rooll-
zor los dlluclonos.
8.3 Tcnlco do dllucln:
o) Poollzor vorlos dlluclonos do lo nuoslro oro oblonor un consuno do oxigo-
no do no nonos do 2 ng/L y un oxigono roslduol no nonor o 1 ng/L, dosus
do 5 dios do lncubocln.
Sl no so cuonlo con un dolo osllnodo do lo DO do lo nuoslro, roollzor dllu
clonos on los slgulonlos rongos:
- 100 o 1000 vocos oro oFluonlos lnduslrlolos no lrolodos.
- 20 o 100 vocos oro oguos sorvldos crudos y lrolodos.
- 5 o 20 vocos oro oFluonlos lrolodos blolglcononlo.
- 1 o 5 vocos oro oguos do rio oluidos.
So roollzorn cono ninlno cuolro dlluclonos or nuoslro quo lncluyon ol volor
do lo DO osllnodo.
Luogo do honogonolzor lo nuoslro rooror los dlluclonos dlroclononlo on los
bolollos do DO, usondo lolo groduodo. Poro los dlluclonos noyoros quo 100
roollzor uno dllucln rlnorlo lnlornodlo on nolorlol volunlrlco groduodo on-
los do roollzor lo dllucln Flnol on lo bolollo.
Llonor los bolollos con ol oguo do dllucln ovllondo olroor y do Forno quo ol
DEMANDA BIOQUIMICA DE OXIGENO
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
08202 - 4
corrorlos so hoyon doslozodo lodos los burbu|os do olro.
8.4 Dolornlnocln:
o) Modldo do oxigono dlsuollo do lo nuoslro (ODn): dolornlnor ol oxigono
dlsuollo do lo nuoslro con ol oloclrodo do oxigono sogun los lnslrucclonos dol
nonuol, ovllondo olroor lo nuoslro.
b) ncubocln: ncubor los bolollos do DO conlonlondo los dlluclonos do lo
nuoslro y ol blonco dol oguo do dllucln o 20 1C, duronlo 5 dios.
c) Modldo do oxigono dlsuollo Flnol: Luogo do los 5 dios do lncubocln dolor-
nlnor ol oxigono dlsuollo on los dlluclonos do lo nuoslro.
9. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
.1 Mlodo grFlco:
GroFlcor lo conconlrocln do oxigono dlsuollo Flnol vorsus volunon do nuoslro
(nL) lonodos oro lo dllucln. Do oslo grFlco so dolornlno lo no|or roclo y so
colculo lo ondlonlo (K).
DO
5
, ng/L ~ - K V - Y + ODn
Dondo:
K ~ ondlonlo do lo roclo
V ~ coocldod do lo bolollo do DO, (300 nL)
Y ~ lnlorcocln do lo roclo con ol o|o do los y
ODn ~ conconlrocln do oxigono dlsuollo on lo nuoslro orlglnol
.2 Mlodo clslco:
Ullllzor oslo nlodo oro nuoslros do bo|o conlonldo on nolorlo orgnlco, cuon
do no os nocosorlo dllulr, o cuondo do los dlluclonos roollzodos so llono un
unlco rosullodo quo cunlo con los condlclonos dol nunorol 8.3o).
DO
5
, ng/L ~ (ODl - ODF) V
T
DEMANDA BIOQUIMICA DE OXIGENO
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Dondo:
ODl ~ conconlrocln do oxigono dlsuollo lnlclol (nodldo luogo do lo dllucln)
ODF ~ conconlrocln do oxigono dlsuollo Flnol
V ~ coocldod do lo bolollo do DO, (300 nL)
T ~ nL do nuoslro lonodos oro lo dllucln
10. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. Slondord Molhods For lho Exonlno-
llon oF Wolor ond Woslowolor. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon DC, APHA, AWWA, WWCF,
12. 5-2 - 5-.
2- HACH Tochnlcol conlor For Allod Anolyllcol Chonlslry. nlroducllon lo lochonl-
col Oxygon Donond. oollol N 7. Hoch Conony, U.S.A.
DEMANDA BIOQUIMICA DE OXIGENO
08202 - 5
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
4.2 AcldlFlcor o H < 2 con HCl (1+1) on ol nlsno rocllonlo on ol cuol Fuo oxlroi-
do lo nuoslro. PoFrlgoror o 4C. Anollzor onlos do los 28 dios.
NOTA: Pocogor uno nuoslro oxcluslvononlo oro lo dolornlnocln do ocollos y grosos. No roollzor con-
oslcln do nuoslros.
5. EQUlPO5 Y MATEklALE5
5.1 Equlo do oxlroccln Soxhlol: nolroz do oxlroccln, onbudo Soxhlol y roFrlgo-
ronlo.
5.2 onbo do vocio.
5.3 Monlo olclrlco do colonlonlonlo.
5.4 EsluFo o 103C.
5.5 Enbudo uchnor.
5. Cono do oxlroccln.
5.7 Pool do Flllro do 11 cn do dlnolro, Wholnon N40 o oqulvolonlo.
5.8 Plodros do obulllcln.
. kEACTlVO5
.1 Acldo clorhidrlco (1+1).
.2 Elor do olrloo con unlo do obulllcln onlro 0C o 70C. El solvonlo ullllzo-
do no dobo do|or roslduos nodlblos on su ovoorocln, on oslo coso doslllor ol
solvonlo rovlo o su ullllzocln.
.3 Tlorro do dlolonoos on susonsln 10 g/L on oguo doslllodo.
NOTA: No usor lubos o rocllonlos do lsllco oro lronsForlr ol solvonlo onlro los dlsllnlos rocllonlos.
7. PkOCEDlMlENTO
7.1 Morcor ol nlvol do liquldo on ol Frosco do nuoslroo oro luogo dolornlnor ol
volunon do nuoslro lonodo. Dononlnor o dlcho volunon on nL cono V.
7.2 VorlFlcor quo ol H do lo nuoslro os nonor quo 2, on coso conlrorlo ocldlFlcor
con HCl (1+1).
7.3 Colocor un ool do Flllro on ol onbudo uchnor y hunodocorlo con oguo dos-
lllodo. Hoclondo vocio osor 100 nL do lo susonsln do llorro dlolonoos o
lrovs dol Flllro y lovor con 1 L do oguo doslllodo.
ACEITES Y GRASAS
06521 - 2
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
7.4 Flllror lo lololldod do lo nuoslro rocogldo y ocldlFlcodo. Usondo lnzos lronsFo-
rlr ol Flllro o un vldrlo rolo|.
Posor un ool do Flllro hunodocldo on solvonlo or ol onbudo uchnor y or
ol Frosco do nuoslroo, osogurndoso do ronovor los oliculos do grosos y no-
lorlol slldo rosonlo. 1unlor onbos Flllros, onvolvorlos y colocorlos on ol cono
do oxlroccln.
7.5 Socor ol cono do oxlroccln on uno osluFo do olro collonlo o 103C or 30 nl-
nulos. Los conuoslos volollllzoblos o 103C so ordorn duronlo oslo rocoso.
7. Posor ol nolroz do oxlroccln conlonlondo orlos do obulllcln. Dononlnor o
dlcho oso cono
1
.
7.7 Colocor ol cono on ol onbudo Soxhlol. Agrogor oroxlnodononlo 200 nL do
lor do olrloo ol Frosco do oxlroccln. Exlroor ocollos y grosos o uno volocl-
dod do 20 clclos or horo duronlo 4 horos, llono lonodo o orllr dol rlnor
clclo.
7.8 Doslllor ol solvonlo dol Frosco do oxlroccln on un bono do oguo o 70C. Cuon-
do so obsorvo quo lo condonsocln dol solvonlo Flnollzo, socor ol Frosco do ox-
lroccln dol bono do oguo, cubrlr ol bono con un soorlo odocuodo y socor ol
Frosco sobro ol soorlo duronlo 15 nlnulos, on ol ulllno nlnulo, osor olro o
lrovos dol roslduo usondo un vocio orolodo.
7. EnFrlor ol Frosco do oxlroccln on un dosocodor or 30 nlnulos y osor. Dono-
nlnor o dlcho oso cono
2
.
. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
ocollos y grosos, ng/L ~ (
2
-
1
) 1000
V
dondo:
1
~ oso dol nolroz con los orlos do obulllcln rovlo o lo oxlroccln on ng.
2
~ oso dol nolroz con los orlos do obulllcln luogo do lo oxlroccln on ng.
V ~ volunon do nuoslro Flllrodo on nL.
ACEITES Y GRASAS
06521 - 3
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
9. kEFEkENClA5 BlBLlOGkAFlCA5
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. 3:cnccrc Ao:Ioc: /or :Io cnInc-
:Ion o/ c:or c::ovc:or. 18
lh
Edlllon. Woshlnglon, APHA, 12. 5-28.
ACEITES Y GRASAS
06521 - 4
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Direccin Nacional de Medio Ambiente
SECCION V
5ECClON V
V A) ANALl5l5 MlCkOBlOLOGlCO5 EN AGUA
Cod.
3013 ColiIornes Iecoles. Tchico de Iiltrocioh por nenbroho.
3002 ColiIornes totoles. Tchico de Iiltrocioh por nenbroho.
3103 Estreptococos Iecoles. Tchico de Iiltrocioh por nenbroho.
3403 Vibrio colero. Tchico de oisloniehto e idehtiIicocioh.
V B) CONIkOL DE CALlDAD
Cod.
VB002 VeriIicocioh de ColiIornes totoles.
VB003 VeriIicocioh de ColiIornes Iecoles.
VB004 VeriIicocioh de Estreptococos Iecoles.
MlCkOBlOLOGlA
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo 36013 COLIFORMES FECALES
Direccin Nacional de Medio Ambiente
36013 - 1
DETERMINACION DE COLIFORMES FECALES
Tcnico de Fillrocin por Membrono
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do collFornos Focolos on oguos
nolurolos suorFlclolos o sublorrnoos, oguos rocrooclonolos y oguos roslduolos, Fll-
lrondo un volunon nodldo do lo nuoslro, o lo dllucln odocuodo do lo nlsno y
oblonlondo rosullodos on 24 horos.
2. kEFEkENClA
2.1 Norno lcnlco cdlgo V003 oro lo vorlFlcocln do CollFornos Focolos.
3. DEFlNlClON
El gruo do boclorlos collFornos Focolos oro lo lcnlco do Flllrocln or nonbrono
so doFlno cono lodos los bocllos gron nogollvos, oorblcos y olgunos onoorblcos
Focullollvos, no Fornodoros do ondosoros, quo cuondo so lncubon on nodlo M-FC
con locloso or 24 hs o 44.5 0.2 C dosorrollon colonlos color ozul.
4. PklNClPlO
El rlncllo do oslo lcnlco conslslo on lo Flllrocln do un volunon nodldo do nuos-
lro o lrovs do uno nonbrono do nllrolo do coluloso y su lncubocln on un nodlo
do culllvo solocllvos o 44.5 C. Eslo nodlo solocllvo y lo lonoroluro do lncubocln
dlsnlnuyon ol dosorrollo do boclorlos no collFornos quo oFoclorion nogollvononlo ol
croclnlonlo do los collFornos Focolos.
5. lNTEkFEkENClA5
Aguos con gron lurbldoz y bo|o donsldod do collFornos lololos, con lxlcos orgnlcos
conolos Fonolos, o cuondo oxlslo uno corgo boclorlono do no collFornos nuy grondo.
. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Lo nuoslro dobo sor coloclodo on Froscos do vldrlo o do ollrollono ouloclovoblo,
do boco oncho oslrllos. No dobo llonorso ol Frosco or conlolo, dobo quodor uno
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
cnoro do olro oro odor honogonolzor lo nuoslro onlos do rocosorlo.
Lo nlsno dobo consorvorso o 4C hoslo sor onollzodo. El oriodo nxlno do con-
sorvocln do lo nuoslro on Frio os do - 8 horos.
Cuondo so lrolo do nuoslros do oguo quo Fuoron clorodos, ol Frosco dobo conlonor
No
2
S
2
0
3
on uno conconlrocln do 100 ng/L do nuoslro oro noulrollzor ol cloro rosl-
duol, sln roduclr oFoclos lnorlonlos sobro los collFornos do lo nuoslro. En un
Frosco do nuoslroo do 120 nL, 0.1 nL do solucln do No
2
S
2
0
3
ol 10, os suFlclonlo
oro noulrollzor 15 ng/L do cloro roslduol.
Cuondo lo nuoslro osoo uno ollo conlldod do nololos osodos, ol Frosco do nuos-
lroo dobo conlonor EDTA o H .5 cono ogonlo quolonlo on uno conconlrocln do
372 ng/L, oro dlsnlnulr lo loxldod do los nlsnos.
Sl lo nuoslro os do oguo do rios, orroyos, logos o rosorvorlo, rocoloclor lo nuoslro
or lo nonos 15 cn or dobo|o do lo suorFlclo y sl os oslblo on conlro corrlonlo.
7. EQUlPO5 Y MATEklALE5
7.1 Equlo do Flllrocln: onbudo y lollno oroso quo so uodon lrobor onlro si y
soon ouloclovoblos, bonbo do vocio, lllosolo do 1 lllro, lrono do oguo onlro
ol lllosolo y lo bonbo do vocio.
7.2 olonzo con uno sonslbllldod do or lo nonos 10 ng.
7.3 ncubodoro do 44.5 0.2 C.
7.4 Equlo do rocuonlo: nlcroscolo blnoculor con un ounonlo do 10 o 15X. (Do
roForonclo).
7.5 Auloclovo
7. Mochoros
7.7 Plocos do Polrl oslrllos do lsllco doscorloblos ( o do vldrlo) do 50 nn do dl-
nolro oroxlnodononlo u olro lonono odocuodo.
7.8 Flllros do nllrocoluloso cuodrlculodos oslrllos do 0.45 0.02n do dlnolro
do oro. Llbro do gllcorlno y sln roos hldroFblcos.
7. Plnzos oro Flllros do ocoro lnoxldoblo sln oxlronldodos rugosos.
7.10 Tubos do onsoyo do vldrlo oslrllos oro dlluclonos con loo do olgodn o do rosco.
7.11 Plolos do vldrlo groduodos oslrllos.
7.12 Molorlolos do vldrlo oro roorocln do los nodlos do culllvo.
7.13 Tornnolros collbrodos oro conlrolor los lncubodoros do collFornos.
COLIFORMES FECALES
36013 - 2
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
. kEACTlVO5
8.1 Aguo olonodo oslrll ol 1 y H noulro.
8.2 Elonol ol 5
8.3 Modlo do culllvo liquldo M-FC
8.4 Agor
8.5 Aguo doslllodo
9. PkOCEDlMlENTO
.1 Proorocln do los locos do Polrl
Sl los locos son do lsllco uodon sor roullllzodos dosus do lovodos, sl so lrolon
con hloclorllo y oslorlornonlo con olonol 70 duronlo 30 nlnulos y luogo so
conruobo su oslorllldod.
.2 Proorocln do los nodlos do culllvo
El nodlo do culllvo dobo sor roorodo cono lo lndlco ol onvoso, sln nocosldod do
sor ouloclovodo, ogrogndolo ogor ol 1.5 y Fundlr. Uno voz Fundldo y lornoslollzo-
do o 45C so roorlo on los locos do Polrl on uno olnsForo osllco, colocondo
oroxlnodononlo 3 nL do nodlo or loco do 50 nn do dlnolro.
.3 Proorocln do lo nuoslro
El volunon do nuoslro o sor Flllrodo so dolornlno do ocuordo o lo donsldod boclo-
rlono osorodo y ol orlgon do lo nuoslro. En coso do sor nocosorlo so rooron los
dlluclonos on oguo olonodo oslrll. So roconlondo Flllror 3 volunonos dlForonlos do
nuoslro on nullllos do 10 o los dlluclonos roollzodos, cono so lndlco on lo sl-
gulonlo loblo.
COLIFORMES FECALES
36013 - 3
no no no no 10 100 1000 10000 Dilucin
Toma
Subterrneas
Desechos colorados
Ros
Recreacionales
Lagos, reservorios
Agua de Aljibe
100 50 10 1 1 1 1 1
X X X
X X X
X X X
X X X
X X
X X
X X
X
X X
X
X
Desechos crudos
Vol umonos do muosrro o do dl l ucl onos suqorl dos oro dl foronros rl os do oquos
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
.4 Flllrocln o lncubocln do lo nuoslro
Dosconlonlnor los onbudos do Flllrocln ol lnlclo dol rocosonlonlo do codo nuos-
lro, hunodoclondo ol onbudo con olcohol y luogo Flonboorlo, uno voz quo ol olco-
hol so consuno hocor osor suFlclonlo oguo oslrll oro lovor ol slslono y onFrlorlo
ns rldononlo.
Colocor un Flllro do nllrocoluloso oslrll con lo suorFlclo cuodrlculodo hoclo orrlbo
sobro ol orloFlllros oroso dol onbudo, ullllzondo lnzos hunodocldos con olcohol,
Flonboodos y o lonoroluro onblonlo. Poslclonor ol onbudo sobro slo y lrobor ol
slslono. Vorlor ol volunon o Flllror y Flllror. Luogo do Flllrodo doslrobor ol slslono,
rollror ol Flllro con lnzos oslrllos y colocorlo sobro lo loco con nodlo do culllvo
M-FC, ovllondo lo Fornocln do burbu|os do olro.
Sl ol volunon o Flllror os oquono ( 1 nL), colocor on ol onbudo oroxlnodononlo
10 nL do oguo olonodo oslrll y luogo lo nuoslro, oro logror uno no|or dlslrlbu-
cln do lo nlsno sobro lo nonbrono ol sor Flllrodo.
So roconlondo rocosor or dullcodo codo volunon o Flllror.
Lo loco do Polrl con ol Flllro so coloco on lo osluFo do lncubocln o 44.5 0.2C on
oslcln lnvorlldo duronlo 24 hs.
.5 Pocuonlo
Los colonlos lilcos do collFornos Focolos dosorrollodos on ol nodlo solocllvo lndlco-
do son do dlsllnlos lonolldodos do ozul.
Los colonlos grlsos, o crono son consldorodos no collFornos, ounquo oxlslon colo-
nlos do - ?E olilcos quo so rosonlon do color crono or lo quo so roconlondo
roollzor lo vorlFlcocln.
Poro ol rocuonlo ullllzor roForonlononlo un nlcroscolo blnoculor con un ounonlo
do 10 o 15X y uno Fuonlo do luz Fluorosconlo oslclonodo Fornondo un ngulo do
0-80 con rosoclo ol Flllro.
10. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
El rocuonlo do colonlos so roollzo on Flllros quo conlongon onlro 20 y 0 colonlos do
collFornos Focolos lilcos.
Lo ocuocln quo so onloo os lo slgulonlo:
Tolol colonlos collFornos Focolos ~ colonlos do collFornos conlodos x 100
nL do nuoslro Flllrodos
36013 - 4
COLIFORMES FECALES
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Los rosullodos dobon oxrosorso or Unldodos Fornodoros do Colonlos (UFC)/ 100 nL.
Poollzor lo vorlFlcocln do los collFornos Focolos sogun lo nornollvo lcnlco quo so
nonclono on lo roForonclo 2.1.
11. BlBLlOGkAFlA
1- AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. Slondord nolhods For lho oxonlno-
llon oF wolor ond. 18 od. Woshlnglon D.C., APHA, AWWA, WPCF,12. -54, -
58.
2- FOPMULAPO PAPA A AVALAAO DE LAOPATOPOS ACTEPOLOGCOS DE
ANALSES DE AGUAS. CETES, SAO PAULO.
3- PULCACON DEL CUPSO DE MCPOOLOGA AMENTAL, Dlrolorlo do
Trolnonlonlo o TronsForonclo do Tocnologlo y Dlrolorlo do Tocnologlo o Quolldodo
Anblonlol, CETES, Soo Poulo, 188.
36013 - 5
COLIFORMES FECALES
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
DETERMINACION DE COLIFORMES TOTALES
Tecnico de Fillrocin por Membrono
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do CollFornos Tololos on oguos
nolurolos suorFlclolos o sublorrnoos, oguos rocrooclonolos y oguos roslduolos Fll-
lrondo un volunon nodldo do lo nuoslro, o lo dllucln odocuodo do lo nlsno y
oblonlondo rosullodos on 24 horos.
2. kEFEkENClA
2.1 Norno lcnlco Cdlgo V002 oro lo vorlFlcocln do CollFornos Tololos.
3. DEFlNlClON
El gruo do boclorlos collFornos oro lo lcnlco do Flllrocln or nonbrono so doFl-
no cono lodos los bocllos gron nogollvos, oorblcos y olgunos onoorblcos Focullo-
llvos, no Fornodoros do ondosoros, quo cuondo so lncubon on nodlo Endo con
locloso or 24 hs. o 35C 0.5C, dosorrollon colonlos color ro|o con brlllo vordo
nolllco.
4. PklNClPlO
El rlncllo do oslo lcnlco conslslo on lo Flllrocln do un volunon nodldo do lo
nuoslro o lrovs do uno nonbrono do nllrolo do coluloso y su lncubocln on nodlo
do culllvo solocllvo o 35C.
Lo lncororocln on los nodlos do culllvo do dolornlnodos coloronlos, ornllon quo
lo roduccln do cldo y oldohido dobldo o lo Fornonlocln do lo locloso soo vlsuoll-
zodo or lo Fornocln do colonlos ro|os con brlllo vordo nolllco, lilcos do collFor-
nos lololos.
5. lNTEkFEkENClA5
Aguos con gron lurbldoz y bo|o donsldod do collFornos lololos, con lxlcos orgnl-
cos cono los Fonolos, o cuondo oxlslo uno corgo boclorlono do no collFornos nuy
grondo.
Cdigo 36002 COLIFORMES TOTALES
Direccin Nacional de Medio Ambiente
36002 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Lo nuoslro dobo sor coloclodo on Froscos do vldrlo, o do ollrollono ouloclovoblo,
do boco oncho, oslrllos. No dobo llonorso ol Frosco or conlolo, do|ondo uno c-
noro do olro oro odor honogonolzor lo nuoslro onlos do rocosorlo.
Lo nuoslro dobo consorvorso o 4C hoslo sor onollzodo. El oriodo nxlno do con-
sorvocln do lo nuoslro on Frio os do - 8 horos.
Poro oguos quo Fuoron clorodos ol Frosco dobo conlonor No
2
S
2
0
3
on uno conconlro-
cln do 100 ng/L do nuoslro oro noulrollzor ol cloro roslduol, sln roduclr oFoclos
lnorlonlos sobro los collFornos do lo nuoslro. En un Frosco do nuoslroo do 120
nL, 0.1 nL do solucln do No
2
S
2
0
3
ol 10, os suFlclonlo oro noulrollzor 15 ng/L do
cloro roslduol.
Cuondo lo nuoslro osoo uno ollo conlldod do nololos osodos, ol Frosco do nuos-
lroo dobo conlonor EDTA o H .5 cono ogonlo quolonlo on uno conconlrocln do
372 ng/L, oro dlsnlnlur lo loxlcldod do los nlsnos.
Cuondo lo nuoslro os do oguo do rios, orroyos, logos o rosorvorlo, rocoloclor lo
nuoslro or lo nonos 15 cn dobo|o do lo suorFlclo y sl os oslblo, conlro corrlonlo.
7. EQUlPO5 y MATEklALE5
7.1 Equlo do Flllrocln: onbudo y lollno oroso quo so uodon lrobor onlro si y
soon ouloclovoblos, bonbo do vocio, lllosolo do 1 lllro, lrono do oguo onlro
ol lllosolo y lo bonbo do vocio.
7.2 olonzos con uno sonslbllldod do or lo nonos 10 ng.
7.3 ncubodoros do 35 0.5C.
7.4 Equlo do rocuonlo: nlcroscolo blnoculor con un ounonlo do 10 o 15X
y uno Fuonlo do luz Fluorosconlo oslclonodo Fornondo un ngulo do 0-80
con lo loco. (Do roForonclo).
7.5 Auloclovo
7. Mochoros
7.7 Plocos do Polrl oslrllos, do lsllco doscorloblos o do vldrlo do 50 nn do dl-
nolro oroxlnodononlo u olro lonono odocuodo.
7.8 Flllros do nllrocoluloso cuodrlculodos oslrllos do 0.45 n 0.02 n do dlno
lro do oro. Llbro do gllcorlno y sln roos hldroFblcos.
7. Plnzos do ocoro lnoxldoblo oro Flllros, sln oxlronldodos rugosos.
36002 - 2
COLIFORMES TOTALES
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
36002 - 3
COLIFORMES TOTALES
7.10 Tubos do onsoyo do vldrlo oslrllos oro dlluclonos con loo do olgodn o do
rosco.
7.11 Plolos do vldrlo groduodos oslrllos.
7.12 Molorlolos do vldrlo oro roorocln dol nodlo do culllvo.
7.13 Tornnolros collbrodos oro conlrolor lo lncubodoro do collFornos.
. kEACTlVO5
8.1 Aguo olonodo oslrll ol 1 y H noulro.
8.2 Elonol ol 5
8.3 Modlo do culllvo liquldo M-Endo
8.4 Agor
8.5 Aguo doslllodo
9. PkOCEDlMlENTO
.1 Proorocln do los locos do Polrl
Sl los locos son do lsllco uodon sor roullllzodos dosuos do lovodos, sl so lro-
lon con hloclorllo y oslorlornonlo con olonol 70 duronlo 30 nlnulos y luogo so
conruobo su oslorllldod.
.2 Proorocln do los nodlos do culllvo
El nodlo do culllvo dobo sor roorodo cono lo lndlco ol onvoso, sln nocosldod do
sor ouloclovodo, ogrogndolo ogor ol 1.5 y Fundlr.
Uno voz Fundldo y lornoslollzodo o 45C so roorlo on los locos do Polrl on uno
olnsForo oslrll colocondo oroxlnodononlo 3 nL do nodlo or loco do 50 nn
do dlnolro.
.3 Proorocln do lo nuoslro
El volunon do nuoslro o sor Flllrodo so dolornlno do ocuordo o lo donsldod boclo-
rlono osorodo y ol orlgon do lo nuoslro. En coso do sor nocosorlo so rooron los
dlluclonos on oguo olonodo oslrll. So roconlondo Flllror 3 volunonos dlForonlos
do nuoslro on nullllo do 10 o los dlluclonos roollzodos, cono so lndlco on lo sl-
gulonlo loblo:
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
.4 Flllrocln o lncubocln do lo nuoslro
Dosconlonlnor los onbudos do Flllrocln ol lnlclo dol rocosonlonlo do codo nuos-
lro hunodoclondo ol onbudo con olcohol y luogo Flonboorlo, uno voz quo ol olcohol
so consuno hocor osor suFlclonlo oguo oslrll oro lovor ol slslono y onFrlorlo ns
rldononlo.
Colocor un Flllro do nllrocoluloso oslrll con lo suorFlclo cuodrlculodo hoclo orrlbo
sobro ol orloFlllros oroso dol onbudo ullllzondo lnzos hunodocldos on olcohol,
Flonboodos y o lonoroluro onblonlo. Poslclonor ol onbudo sobro slo y lrobor ol
slslono. Vorlor ol volunon o Flllror y Flllror. Luogo do Flllrodo doslrobor ol slslono,
rollror ol Flllro con lnzos oslrllos y colocorlo sobro lo loco con nodlo do culllvo M-
Endo, ovllondo lo Fornocln do burbu|os do olro.
Sl ol volunon o Flllror os oco (1 nL) colocor on ol onbudo oroxlnodononlo 10 nL
do oguo olonodo oslrll y luogo lo nuoslro, oro logror uno no|or dlslrlbucln do
lo nlsno sobro lo nonbrono ol sor Flllrodo.
So roconlondo rocosor or dullcodo codo volunon o Flllror.
Lo loco do Polrl con ol Flllro so coloco on lo osluFo do lncubocln o 35 0.5C on
oslcln lnvorlldo duronlo ol llono odocuodo sogun ol orlgon do lo nuoslro.
Los nuoslros quo conslslon on oguos lrolodos uodon lnclulr nlcroorgonlsnos os-
lrosodos quo rosonlon un croclnlonlo ns lonlo y donoron onlro 22 - 24 hs on
nonlFoslor ol brlllo vordo nolllco. Por ol conlrorlo, sl ol orlgon do lo nuoslro son
oguos nolurolos los colonlos lilcos do collFornos uodon obsorvorso onlro los 1 o
18 hs do lncubocln udlndoso ordor ol brlllo vordo nolllco o los 24 horos do
lncubodos.
.5 Pocuonlo
Los colonlos lilcos do collFornos lololos son oquollos ro|os o rosodo oscuro quo
rosonlon brlllo vordo nolllco on lo suorFlclo yo soo cono un oquono unlo o on
lodo lo suorFlclo do lo colonlo.
36002 - 4
COLIFORMES TOTALES
Volunonos do nuoslro o do dlluclonos sugorldos oro dlForonlos llos do oguos
no no no no 10 100 1000 10000 Dilucin
Toma
Subterrneas
Desechos colorados
Ros
Recreacionales
Lagos, reservorios
Agua de Aljibe
100 50 10 1 1 1 1 1
X X X
X X X
X X X
X X X
X X
X X
X X
X
X X
X
X
Desechos crudos
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996 36002 - 5
COLIFORMES TOTALES
Colonlos quo no rosonlon brlllo, udlondo sor rosodos, ro|os, bloncos o sln color
son consldorodos cono no collFornos.
Poro ol rocuonlo ullllzor roForonlononlo un nlcroscolo blnoculor con un ounonlo
do 10 o 15X y uno Fuonlo do luz Fluorosconlo oslclonodo Fornondo un ngulo do
0-80 con rosoclo ol Flllro.
10. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
El rocuonlo do colonlos so roollzo on Flllros quo conlongon onlro 20 y 80 colonlos do
collFornos lilcos y no ns do 200 colonlos do cuolqulor llo.
Lo ocuocln quo so onloo os lo slgulonlo:
Tolol do colonlos do collFornos ~ colonlos do collFornos conlodos x 100
nL do nuoslro Flllrodos
Los rosullodos dobon oxrosorso or Unldodos Fornodoros do Colonlos (UFC)/ 100 nL.
Sl los colonlos crocon unlndoso sobro lo nonbrono so lnForno cono croclnlonlo
conFluonlo con o sln rosonclo do collFornos y so sugloro lo roollzocln do olro nuos-
lroo dol nlsno unlo.
Sl ol nunoro do colonlos lilcos do collFornos Fuoro onlro 20 y 80 oro lo loco
osoo ns do 200 colonlos do cuolqulor llo, so lnForno cono noyor ol rocuonlo
roollzodo y so oconso|o lo roollzocln do olro nuoslroo on oso unlo.
Poollzor lo vorlFlcocln do los collFornos lololos sogun lo nornollvo lcnlco quo so
nonclono on lo roForonclo 2.1.
11. BlBLlOGkAFlA
AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. Slondord nolhods For lho oxonlno-
llon oF wolor ond woslowolor. 18 od. APHA, AWWA, WPCF,12. -54, -58.
FOPMULAPO PAPA A AVALAAO DE LAOPATOPOS ACTEPOLOGCOS DE
ANALSES DE AGUAS. CETES, SAO PAULO.
! GUA PAPA LA CALDAD DEL AGUA POTALE, Orgonlzocln Pononorlcono do
lo Solud, Vol. 3, Publlcocln clonliFlco N 508, 188.
" PULCACON DEL CUPSO DE MCPOOLOGA AMENTAL, Dlrolorlo do Trol-
nonlonlo o TronsForonclo do Tocnologlo y Dlrolorlo do Tocnologlo o Quolldodo An-
blonlol, CETES, Soo Poulo, 188.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo 36103 ESTREPTOCOCOS FECALES
Direccin Nacional de Medio Ambiente
DETERMINACION DE ESTREPTOCOCOS FECALES
Tecnico de Fillrocin por Membrono
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro lo dolornlnocln do oslrolococos Focolos on
oguos nolurolos suorFlclolos o sublorrnoos, oguos rocrooclonolos y oguos roslduo-
los Flllrondo un volunon nodldo do lo nuoslro o lo dllucln odocuodo do lo nlsno
y oblonlndoso rosullodos on 24 horos.
2. kEFEkENClA5
2.1 Norno lcnlco Cdlgo V004 oro lo vorlFlcocln do oslrolococos Focolos.
3. DEFlNlClON
El gruo do oslrolococos Focolos oro lo lcnlco do Flllrocln or nonbrono so
doFlno cono lodos los cocos gron oslllvos quodosorrollon colonlos do color ro|o clo-
ro y ro|o oscuro cuondo so lncubon on nodlo Agor n-Enlorococcus oro oslroloco-
cos Focolos.
4. PklNClPlO
El rlncllo do oslo lcnlco conslslo on ol Flllrodo do un volunon nodldo do nuoslro
o lrovs do uno nonbrono do nllrolo do coluloso y su lncubocln on un nodlo so-
locllvo o 35C.
Lo Fornonlocln do corbohldrolos rosonlos on ol nodlo, con lo ozldo do sdlo cono
ogonlo solocllvo lnhlblondo los boclorlos gron nogollvos, y ol cloruro lrlFonll lolrozo-
llo hoco quo los colonlos oslllvos rosonlon un color ro|o oscuro cono rosullodo
do lo roduccln lolrozllco o un ozocoloronlo cldo.
5.lNTEkFEkENClA5
Aguos con gron lurbldoz y bo|o donsldod do oslrolococos Focolos, con lxlcos org-
nlcos cono los Fonolos, o cuondo oxlslo uno corgo do boclorlos no orlonoclonlos ol
gruo do oslrolococos grondo.
3610 3 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Lo nuoslro dobo sor coloclodo on Froscos do vldrlo o do ollrollono ouloclovoblo,
do boco oncho oslrllos. No dobo llonorso ol Frosco or conlolo, dobo quodor uno
cnoro do olro oro odor honogonolzor lo nuoslro onlos do rocosorlo.
Lo nlsno dobo consorvorso o 4C hoslo sor onollzodo. El oriodo nxlno do con-
sorvocln do lo nuoslro on Frio os do - 8 horos.
Cuondo so lrolo do nuoslros do oguo quo Fuoron clorodos, ol Frosco dobo conlonor
No
2
S
2
0
3
on uno conconlrocln do 100 ng/L do nuoslro oro noulrollzor ol cloro rosl-
duol, sln roduclr oFoclos lnorlonlos sobro los oslrolococos do lo nuoslro.En un
Frosco do nuoslroo do 120 nL, 0.1 nL do solucln do No
2
S
2
0
3
ol 10, os suFlclonlo
oro noulrollzor 15 ng/L do cloro roslduol.
Cuondo lo nuoslro osoo un ollo conlonldo do nololos osodos, ol Frosco do nuos-
lroo dobo conlonor EDTA o H .5 cono ogonlo quolonlo on uno conconlrocln do
372 ng/L, oro dlsnlnulr lo loxlcldod do los nlsnos.
Sl lo nuoslro os do oguo do rios, orroyos, logos o rosorvorlo, rocoloclor lo nuoslro
or lo nonos 15 cn or dobo|o do lo suorFlclo y sl os oslblo, conlro corrlonlo.
7. EQUlPO5 Y MATEklALE5
7.1 Equlo do Flllrocln: onbudo y lollno oroso quo so uodon lrobor onlro si y
soon ouloclovoblos, bonbo do vocio, lllosolo do 1 lllro, lrono do oguo onlro
ol lllosolo y lo bonbo do vocio.
7.2 olonzo con uno sonslbllldod do or lo nonos 10 ng.
7.3 ncubodoro do 35 0.5C.
7.4 Equlo do rocuonlo: nlcroscolo blnoculor con un ounonlo do 10 o 15X, y uno
Fuonlo do luz Fluorosconlo oslclonodo Fornondo un ngulo do 0-80 con lo
loco. (Do roForonclo).
7.5 Auloclovo.
7. Mochoros.
7.7 Plocos do Polrl oslrllos do lsllco doscorloblos o do vldrlo do 50 nn do dlno-
lro oroxlnodononlo u olro lonono odocuodo.
7.8 Flllros do nllrocoluloso cuodrlculodos oslrllos do 0.45n 0.02n do dlno-
lro do oro. Llbro do gllcorlno y sln roos hldroFblcos.
7. Plnzos oro Flllros, do ocoro lnoxldoblo sln oxlronldodos rugosos.
3610 3 - 2
ESTREPTOCOCOS FECALES
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
7.10 Tubos do onsoyo do vldrlo oslrllos oro dlluclonos con loo do olgodn o do
rosco.
7.11 Plolos do vldrlo groduodos oslrllos.
7.12 Molorlolos do vldrlo oro roorocln do los nodlos do culllvo.
7.13 Tornnolros collbrodos oro conlrolor los lncubodoros.
. kEACTlVO5
8.1 Aguo olonodo oslrll ol 1 y H noulro.
8.2 Elonol ol 5.
8.3 Modlo do culllvo Agor n - Enlorococcus oro oslrolococos Focolos.
8.4 Aguo doslllodo.
9. PkOCEDlMlENTO
.1 Proorocln do los locos do Polrl
Sl los locos son do lsllco uodon sor roullllzodos dosus do lovodos, sl so lrolon
con hloclorllo y oslorlornonlo con olonol 70 duronlo 30 nlnulos y luogo so con-
ruobo su oslorllldod.
.2 Proorocln do los nodlos do culllvo
El nodlo do culllvo dobo sor roorodo cono lo lndlco ol onvoso, sln nocosldod do
sor ouloclovodo y oslorlornonlo Fundldo.
Uno voz Fundldo y lornoslollzodo o 45C, so roorlo on los locos do Polrl on uno
olnsForo oslrll colocondo oroxlnodononlo 3 nL do nodlo or loco do 50 nn
do dlnolro.
.3 Proorocln do lo nuoslro
El volunon do nuoslro o sor Flllrodo so dolornlno do ocuordo o lo donsldod boclo-
rlono osorodo y ol orlgon do lo nuoslro. En coso do sor nocosorlo so rooron los
dlluclonos on oguo olonodo oslrll. So roconlondo Flllror 3 volunonos dlForonlos
do nuoslro on nullllo do 10 o los dlluclonos roollzodos, cono so lndlco on lo sl-
gulonlo grFlco:
3610 3 - 3
ESTREPTOCOCOS FECALES
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
.4 Flllrocln o lncubocln do lo nuoslro
Dosconlonlnor los onbudos do Flllrocln ol lnlclo dol rocosonlonlo do codo nuos-
lro, hunodoclondo ol onbudo con olcohol y luogo Flonbondolo, uno voz quo ol
olcohol so consuno, hocor osor suFlclonlo oguo oslrll oro lovor ol slslono y on-
Frlorlo ns rldononlo.
Colocor un Flllro do nllrocoluloso oslrll con lo suorFlclo cuodrlculodo hoclo orrlbo
sobro ol orloFlllros oroso dol onbudo, ullllzondo lnzos hunodocldos on olcohol,
Flonboodos y o lonoroluro onblonlo. Poslclonor ol onbudo sobro slo y lrobor ol
slslono. Vorlor ol volunon o Flllror y Flllror. Luogo do Flllrodo, doslrobor ol slslono ,
rollror ol Flllro con lnzos oslrllos y colocorlo sobro lo loco con nodlo do culllvo
Agor n - Enlorococcus oro oslrolococos Focolos, ovllondo lo Fornocln do burbu-
|os do olro.
Sl ol volunon o Flllror os oquono (1 nL), colocor on ol onbudo oroxlnodononlo
10 nL do oguo olonodo oslrll y luogo lo nuoslro, oro logror uno no|or dlslrl-
bucln do lo nlsno sobro lo nonbrono ol sor Flllrodo.
So roconlondo rocosor or dullcodo codo volunon o Flllror.
Lo loco do Polrl con ol Flllro so do|on roosor or 30 nlnulos y luogo so colocon on
lo osluFo do lncubocln o 35 0.5C on oslcln lnvorlldo duronlo 48 horos.
.5 Pocuonlo
Los colonlos lilcos son oquollos quo dosorrollon un color ro|o cloro u oscuro sobro
ol nodlo do culllvo n- Enlorococcus oro oslrolococos Focolos.
Poro ol rocuonlo ullllzor roForonlononlo un nlcroscolo blnoculor con un ounonlo-
do 10 o 15X, on coso do sor nocosorlo.
3610 3 - 4
ESTREPTOCOCOS FECALES
no no no no 10 100 1000
Dilucin
Toma
Subterrneas
Lagos, reservorios
Agua de Aljibe
100 50 10 1 1 1 1 1
X X X
X X X
X X X
Vol umonos do muosrro o do dl l ucl onos suqorl dos oro dl foronros rl os do oquos
Desechos colorados
Ros
Recreacionales
X X X
X X
X X
X X
X
X X
X
X
Desechos crudos
10000
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
10. CALCULO5 Y EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
El rocuonlo do colonlos so roollzo on Flllros quo conlongon onlro 20 y 0 colonlos do
oslrolococos.
Lo ocuocln quo so onloo os lo slgulonlo:
Tolol colonlos oslrolococos ~ colonlos do oslrolococos conlodos x 100
nL do nuoslro Flllrodos
Los rosullodos dobon oxrosorso or Unldodos Fornodoros do Colonlos
(UFC)/ 100 nL.
Poollzor lo vorlFlcocln do oslrolococos Focolos sogun lo nornollvo lcnlco quo so
nonclono on lo roForonclo 2.1
11. BlBLlOGkAFlA
1 - AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. Slondord nolhods For lho oxonl no-
llon oF wolor ond woslowolor. 18 od. Woshlnglon D.C., APHA, AWWA, WPCF,5.2.
-, -73.
2 - FOPMULAPO PAPA A AVALAAO DE LAOPATOPOS ACTEPOLOGCOS DE
ANALSES DE AGUAS. CETES, SAO PAULO.
3 - EPGEYS MANUAL OF SYSTEMATC ACTEPOLOGY, 5.84, Vol.2, Socllon 12,
1043 - 1071.
3610 3 - 5
ESTREPTOCOCOS FECALES
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo 36403 VIBRIO CHOLERAE
Direccin Nacional de Medio Ambiente
DETERMINACION DE Vibrio cholerae EN AGUAS
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco os ollcoblo oro un conslonlo conlrol slslonllco do VILrIo
cIoIorco lonlo o nlvol do oguos nolurolos (oguo do uso donlclllorlo), suorFlclolos o
sublorrnoos, oguos rocrooclonolos y oguos roslduolos.
2. kEFEkENClA5
2.1 Norno lcnlco cdlgo 3002 oro lo dolornlnocln do CollFornos Tololos or
lo Tcnlco do Flllrocln or Monbrono.
2.2 Norno lcnlco Cdlgo V002 oro lo vorlFlcocln do CollFornos Tololos dolor-
nlnodos or lo Tcnlco do Flllrocln or Monbrono.
3. DEFlNlClON
El gnoro Vlbrlo so oncuonlro donlro do lo Fonlllo VILrIonccoco |unlo con lros gno-
ros ns: Aorononc:, PIo:oLcc:orIun y PIo:Iononc:.
El nlsno oslo consllluldo or bocllos, Gron nogollvos do 0.5 o 0.8 n do dlnolro
y 1.4 o 2. n do lorgo, onooroblos Focullollvos, nvllos y no Fornon ondosoros.
Los coos do VILrIo cIoIorco quo roocclonon con ol onllsuoro sonllco 01 so dono-
nlnon V. cIoIorco 01, los roslonlos sorovorlododos so dononlnon V.cIoIorco no 01,
slondo los rlnoros los cousonlos do lo onFornodod dol cloro.
Donlro do V.cIoIorco 01 hoy dos closos do blollos: ol clslco y El Tor quo so oncuon-
lron soorodos on dos sorollos: Ogowo o nobo y o vocos un lorcor sorollo: Hllo|l-
no.
Exlslo ocluolnonlo un sorogruo donlro do los V. cIoIorco no 01, ol 0 13 quo lon-
bln os cousonlo do lo onFornodod dol cloro.
4. PklNClPlO
Eslo nornollvo so boso on lo ollcocln do dlForonlos lcnlcos do nuoslroo oro lo
obloncln do colonlos olslodos do oslblo V. cIoIorco, y su oslorlor ldonllFlcocln
or ruobos bloquinlcos y sorolglcos.
36403 - 1
VILrIo cIoIorco. Alslonlonlo o ldonllFlcocln.
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
El orFll bloquinlco quo corrosono ol V. cIoIorco sorio ol slgulonlo:
5. MUE5TkEO Y PkE5EkVAClON
Todos los nuoslros, lndoondlonlononlo do su orlgon, dobon sor rocoloclodos on
Froscos o bldonos oslrllos y dobon sor lronsorlodos roFrlgorodos o 4C hoslo ol
nononlo do su onllsls.
En coso do quo so ullllzo ol Hlsoo do Mooro, dobo sor colocodo on bolsos lsllcos
oslrllos o on Froscos do boco oncho, con oguo olonodo olcollno slnlo concon-
lrocln y onvlorso roFrlgorodo ol loborolorlo, no suorondo los 8 horos do oFocluodo
ol nuoslroo on nlngun coso.
Lo nolodologio do nuoslroo o ullllzor, osi cono lo lcnlco do olslonlonlo o onloor,
doondon dol llo do oguo o nuoslroor, slondo lo sollnldod do lo nlsno un Foclor
dolornlnonlo oro lo oloccln do oslo ulllno.
Los lros ollornollvos do nuoslroo son los slgulonlos
A. Enrlquoclnlonlo dlroclo
Conslslo on lo lono do un volunon odocuodo do oguo ullllzondo un rocllonlo lln-
lo y oslrll. Dobon onloorso guonlos doscorloblos quo sorn dosochodos onlro lono
y lono.
Es ollcoblo o oguos do uso donlclllorlo, oguos do nor, osluorlos, rios, logos, oguos
roslduolos,olc., lonlondo on consldorocln oro codo coso ol volunon do nuoslro o
rocosor.
En oguos donlclllorlos, ol volunon o rocoloclor os 1L do nuoslro cono volunon
llno.
Poro rios, logos, oguos roslduolos, olc. nuoslroor 500 nL.
. Flllrocln or nonbrono
Sl lo nuoslro rovlono do oguos norlnos ullllzor un Flllro do nllrocoluloso oslrll do
0.22 n do dlnolro do oro, sl os do olro orlgon onloor ol Flllro do 0.45 n do
dlnolro do oro. En onbos cosos usor un roFlllro oslrll on oquollos nuoslros
36403 - 2
VIBRIO CHOLERAE
0129
150 g
0129
10 g
6
VP LACTOSA SACAROSA T
1
N
1
T
1
N
0
ODC LDC ADH STRING TSI OXIDASA
+ +
A/A -
+ + + + +
-
v + +
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
cuyo lurbldoz dlFlcullo ol Flllrodo.
Poro oguos donlclllorlos, Flllror un volunon do 1 lllro, oro oguos nolurolos Flllror
onlro 4 y 5 lllros do nuoslro.
C. Hlsoo do Mooro
Es uno lcnlco roconondodo rlnclolnonlo oro oguos roslduolos.
Los hlsoos so rooron onrrollondo uno llro o lo lorgo do goso do 0 o 120 cn do
lorgo or 15 cn do oncho, olondo Flrnononlo ol conlro con un hllo quo roslslo lo
oslorlllzocln or ouloclovo 15 nlnulos.
Poro ol osludlo do oguos roslduolos, los hlsoos dobon colocorso rlnclolnonlo on
lo onlrodo do los lonlos do lrolonlonlo, orrlbo do lo corrlonlo on cuolqulor slllo dol
vorlodoro, do|ondoso olli or 24 - 72 horos.
El hlsoo so rocogo con guonlos doscorloblos y so coloco on bolsos lsllcos o rocl-
lonlo do boco oncho.
. EQUlPO5 Y MATEklALE5
.1 Equlo do Flllrocln: onbudo y lollno oroso quo so uodon lrobor onlro si y
soon ouloclovoblos, bonbo do vocio, lllosolo do 1 lllro, lrono do oguo onlro
ol lllosolo y lo bonbo do vocio.
.2 olonzo con uno sonslbllldod do or lo nonos 10 ng.
.3 ncubodoro do 37C - 35 0.5C.
.4 Auloclovo.
.5 Equlo oro nodlr H con sonslbllldod do 0.1 unldodos do H.
. Mochoros.
.7 Plocos do Polrl oslrllos, do lsllco doscorloblos o do vldrlo.
.8 Flllros do nllrocoluloso cuodrlculodos oslrllos do 0.22n o 0.45n 0.02 n
do dlnolro do oro. Llbro do gllcorlno y sln roos hldroFblcos.
. Plnzos oro Flllros, do ocoro lnoxldoblo sln oxlronldodos rugosos, hunodocldo
on olcohol y Flonboodos onlos do su uso.
.10 Tubos do onsoyo do vldrlo, oslrllos con loo.
.11 Plolos do vldrlo groduodos oslrllos.
.12 Froscos do nuoslroo oslrllos.
.13 ldonos oslrllos do 5 lllros oro nuoslroo.
.14 Molorlolos do vldrlo oro roorocln do los nodlos do culllvo.
.15 Tornnolros collbrodos oro conlrolor lo lncubodoro.
.1 ProFlllro oslrll.
36403 - 3
VIBRIO CHOLERAE
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
7. kEACTlVO5
7.1 MEDOS DE CULTVO
7.1.1 Moc Conloy ogor: oro vlsuollzor ol nolobollsno con rosoclo o lo locloso.
7.1.2 TCS: nodlo solocllvo y dlForonclol oro ol croclnlonlo do VILrIo :p. So rooll-
zo 24 hs onlos do su uso.
7.1.3 TSA: so loo roslslonclo o O 12 y Pollnlxlno .
7.1.4 TS: oro nolobollsno do los ozucoros y roduccln do H
2
S.
7.1.5 LA: docorboxllocln do lo llslno y roduccln do H
2
S.
7.1. HA: oro croclnlonlo do coo oro losls sorolglcos.
7.1.7 SC: ullllzocln do cllrolo cono Fuonlo do corbono.
7.1.8 Agor Fonllolonlno: doonlnocln do lo Fonllolonlno con roduccln c. Fonll-
l ruvlco.
7.1. MO: novllldod, docorboxllocln do lo ornlllno.
7.1.10 SM: novllldod y roduccln do lndol o orllr dol lrlloFono do los roloinos.
7.1.11 nosllol: ullllzocln do olros ozucoros oro dlForonclor VILrIo :p.do Aorono-
nc: :p.
7.1.12 Aroblnoso: lguol quo ol lnosllol.
7.1.13 oso do Moollor + orglnlno: docorboxllocln do lo orglnlno. (*)
7.1.14 T
1
N
0
ol T
1
N
10
: Trllono ol 1 y dlForonlos orconlo|os do NoCl hoslo llogor o
10, oro sobor sl os holFllo ol nlcroorgonlsno o no y dlForonclor donlro
do lo osoclo VILrIo :p.
7.1.15 Coldo Nllrolo: ullllzocln dol nllrolo cono ocolor do oloclronos con roduc-
cln dol NO
3
o NO
2
o N
2.
7.1.1 Vogos Proslouor: roduccln do ocoloino do lo Fornonlocln do ozucor.(*)
A los nodlos norcodos con (*) hoy quo odlclonorlos NoCl hoslo uno conconlrocln
Flnol do 1 lonlondo on cuonlo ol NoCl yo rosonlo on ol nodlo do culllvo.
7.2 PEACTVOS
7.2.1 Aguo Polonodo Alcollno slnlo conconlrocln: Polono 10 g, cloruro do so-
dlo 10 g, oguo doslllodo 1000 nL. H ~ 8. 0.2.
7.2.2 Dlscos oro ol losl do cllocrono oxldoso o los roocllvos corrosondlonlos
(PoForonclo 2.2).
7.2.3 Dlscos do vlbrloslllco 012 do conconlrocln 10 y 150 g.
7.2.4 Dlscos do ollnlxlno 50g oro onsoyo do blollo.
7.2.5 Anllsuoros ollvolonlo 01 y 0 13.
7.2. Anllsuoros Ogowo o nobo.
36403 - 4
VIBRIO CHOLERAE
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
7.2.7 Elonol ol 5.
7.2.8 Agor.
7.2. Aguo doslllodo.
. PkOCDlMlENTO
8.1 PPOCESAMENTO DE MUESTPA
A. Enrlquoclnlonlo dlroclo
Uno voz llogodo lo nuoslro ol loborolorlo, so coloco un volunon do nuoslro (500
nL) on un rocllonlo conlonlondo ol nlsno volunon do oguo olonodo olcollno
(APA) o H~ 8. do doblo conconlrocln. ncubor o 37 C duronlo -8 horos.
Allornollvononlo uodon lncuborso 450 nL do nuoslro on 50 nL do APA 10 vocos
conconlrodo, o rolocln 1:4 do nuoslro y APA do slnlo conconlrocln.
. Flllrocln or nonbrono
Lo Flllrocln so roollzo cono osl doscrllo on lo roForonclo 2.1 oro colocondo un
roFlllro oslrll sobro lo nonbrono oro los nuoslros nuy lurblos. Uno voz Flllrodo
so colocon lodos los nonbrono y los roFlllros do lo nuoslro on un rocllonlo con
100 nL do APA slnlo conconlrocln. ncubor -8 horos o 37C.
C. Hlsoo do Mooro
Colocor ol hlsoo on un Frosco do boco oncho con APA slnlo conconlrocln o lncu-
bor o 37C or - 8 horos.
8.2 ASLAMENTO DE VILrIo cIoIorco
ndoondlonlononlo dol nlodo do rocosonlonlo onloodo, oslorlornonlo o lo
lncubocln on APA, sonbror uno onsodo do lo oliculo suorFlclol dol oguo olo-
nodo olcollno on locos do Polrl con nodlo TCS, o lncubor or 24 horos o 37C.
Solcclonor colonlos sosochosos os doclr, colonlos onorlllos, (orquo Fornonlon lo
socoroso), lonos, llgorononlo convoxos, do 2 nn do dlnolro con conlro ooco y
borbos lronslucldos. No lodos los colonlos onorlllos dosorrollodos on oslo nodlo
son do V. cIoIorco. Polcor los colonlos solocclonodos (oroxlnodononlo un nuno-
ro do 8 -10 ) on locos con nodlo TSA o lncubor 24 horos o 37C.
A orllr do TSA roollzor los ruobos do oxldoso, Tlncln do Gron, TS, docorboxllo-
sos (llslno, orglnlno y ornlllno), croclnlonlo on T
1
N
0
y T
1
N
1
, quo ornllon lo ldonllFl-
cocln rosunllvo.
36403 - 5
VIBRIO CHOLERAE
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Sl los bloquinlcos onlos nonclonodos concuordon con los do V. cIoIorco, roollzor los
ruobos bloquinlcos conlononlorlos con los nodlos do culllvo y roocllvos quo Fl-
guron on ol llon 7. EFocluor lo ruobo sorolglco do oglullnocln on loco con los
onllsuoros ollvolonlos 01 y O13. Sl ol rosullodo os oslllvo 01, so hoco oglullno-
cln con los onllsuoros Ogowo o nobo.
El dlognsllco sorolglco rosunllvo so dobo roollzor o orllr do colonlos dosorrollo-
dos on TSA, yo quo los colonlos crocldos on TCS son ogo|osos y dlFlcullon lo oglu-
llnocln.
Flnolnonlo roollzor los onsoyos do loxlcldod o on su doFoclo onvlor lo nuoslro ol
orgonlsno quo los roollco.
9. BlBLlOGkAFlA
1 - AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. Slondord nolhods For lho oxonlno-
llon oF wolor ond woslowolor. 18 od. Woshlnglon D.C.,APHA, AWWA, WPCF,12.
-4, -5.
2 - FOPMULAPO PAPA A AVALAAO DE LAOPATOPOS ACTEPOLOGCOS DE
ANALSES DE AGUAS. CETES, SAO PAULO.
3 - EPGEYS MANUAL OF SYSTEMATC ACTEPOLOGY,184, Vol.1, Socllon 5
51 - 538.
4 - Ellso L. olllol, Chorlos A. Koysnor y col. Molodologio do lo Adnlnlslrocln
do Allnonlos y Modlcononlos do los Eslodos Unldos oro lo rocuorocln, donllFlco-
cln y Enunorocln do los Esoclos Polognlcos do Vlbrlo, lncluyondo V. choloroo,
V.orohoonolyllcus, V.vulnlFlcus y olros osoclos.
5 - ASLAMENTO Y CAPACTEPZACON DE Vlbrlo choloroo. Mlnlslorlo do Solud y
Acclon Soclol, Socrolorio do Solud Publlco, Dlroccln Noclonol do Modlclno Sonllorlo,
nslllulo Noclonol do MlcroblologioCorlos G. Molbron, uonos Alros, 13.
- Loborolory Molhods For lho Dlognosls oF Vlbrlo choloroo.
Conlors For Dlsooso Conlrol ond Provonllon. Pon Anorlcon Hoollh Orgonlzollon.
World Hoollh Orgonlzollon, Morch 13.
36403 - 6
VIBRIO CHOLERAE
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo VB002 COLIFORMES TOTALES
Direccin Nacional de Medio Ambiente
TECNICA DE VERIFICACIN DE COLIFORMES TOTALES
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro vorlFlcor collFornos lololos dolornlnodos or lo
lcnlco do Flllrocln or nonbrono y ovllor oblonor rosullodos Folsos oslllvos.
2. DEFlNlClON
So doFlno cono colonlo do collFornos lololos vorlFlcodo o lrovs do lcnlcos quo ovl-
donclon Fornonlocln do locloso, oquollo quo ovldonclo Fornocln do gos cuondo so
lncubo on Coldo Lourll Trlloso y on Coldo Locloso llls Vordo rlllonlo o 35C du-
ronlo 48 horos.
En ol coso do quo lo vorlFlcocln so roollco o lrovs do lcnlcos bloquinlcos rldos,
so doFlno cono colonlo do collFornos lololos vorlFlcodo oquollo quo rosonlo ol sl-
gulonlo orFll: cllocrono-oxldoso nogollvo y -goloclosldoso oslllvos.
3. PklNClPlO
Eslos rocodlnlonlos do vorlFlcocln do collFornos lololos so boson on lo coocldod
do los nlsnos oro Fornonlor lo locloso, lnhlblondo ol vordo brlllonlo y lo bllls ol
dosorrollo do olros boclorlos. Eslo gruo os doFlclonlo on ornooso oro no on -
goloclosldoso lo cuol roduco lo ruluro do lo locloso on glucoso y golocloso.
4. EQUlPO5 Y MATEklALE5
4.1 olonzo con uno sonslbllldod do or lo nonos 10 ng.
4.2 ncubodoro do 35 0.5C.
4.3 Auloclovo.
4.4 Equlo oro nodlr H.
4.5 Mochoros.
4. Plocos do Polrl oslrllos do lsllco doscorloblos o do vldrlo.
4.7 Tubos do onsoyo do vldrlo oslrllos con loo do olgodn o do rosco, con con-
ono do Durhon.
4.8 Plolos do vldrlo groduodos oslrllos.
4. Molorlolos do vldrlo oro roorocln do los nodlos do culllvo.
4.10 Tornnolros collbrodos oro conlrolor lo lncubodoro.
VB002 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
5. kEACTlVO5
5.1 Modlo do culllvo Coldo Lourll Trlloso.
5.2 Modlo do culllvo Coldo Locloso llls Vordo rlllonlo.
5.3 Dlscos oro ol losl bloquinlco do Cllocrono oxldoso (CO).
5.4 Dlscos oro ol losl bloquinlco do - goloclosldoso (ONPG).
5.5 Modlo do culllvo, no solocllvo, TSA o Agor Nulrlllvo.
5. Elonol ol 5.
5.7 Aguo doslllodo.
Uno sogundo ollornollvo oro lo roollzocln do los ruobos do cllocrono oxldoso -
goloclosldoso os ol onloo do los slgulonlos roocllvos y nolorlolos:
Cllocrono oxldoso
- lolronolhyl orohonylonodlonlno dlhydrochlorldo 1
- ool do Flllro Wholnon N 1 o oqulvolonlo.
- goloclosldoso
- solucln do FosFolo nonosdlco 1.0 M o H 7.0.
- solucln do o- nllroFonll -D- goloclolronosldo (ONPG).
- loluono.
. PkOCEDlMlENTO
So ollco lonlo o colonlos lilcos cono o los olilcos. En coso do quo los colonlos
conlodos o orllr do uno nuoslro do oguo do dosocho soon ns do 50, so roollzo lo
vorlFlcocln ol 10 do los colonlos oblonldos.
El nodlo do culllvo oro collFornos lololos, M-Endo, ocoslonolnonlo uodo roduclr
colonlos do collFornos lololos olilcos do color ro|o oscuro sln brlllo nolllco, or lo
quo os lnorlonlo lo vorlFlcocln lonlo do colonlos lilcos cono olilcos oro logror
un no|or roconoclnlonlo do los nlsnos or orlo dol lcnlco onollslo.
Sl los collFornos o vorlFlcor rovlonon do nuoslros do oguo oro bobor dobo vorlFl-
corso lo lololldod do los colonlos dosorrollodos.
.1 Allernolivo A - Fermenlocin de locloso
Polcor los colonlos ologldos ol ozor oro lo vorlFlcocln o lubos con conono do
Durhon y nodlo do culllvo Coldo Lourll Trlloso. ncubor o 35 0.5C or 48
VB002 - 2
COLIFORMES TOTALES
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
horos. Los lubos oslllvos, os doclr los quo ovldonclon lo roduccln do gos, son
rolcodos o lubos con conono do Durhon y nodlo do culllvo Locloso llls Vordo
rlllonlo lncubndoso 48 horos o 35 0.5C.
Sl so doloclo roduccln do gos on onbos nodlos donlro do los 48 horos, so oxcluyo
lo oslbllldod do rosullodo Folso oslllvo, slondo vorlFlcodos osi los collFornos lolo-
los.
Sl do olguno colonlo rolcodo solo so doloclo roduccln do gos on ol nodlo Coldo
Lourll Trlloso, lronsForlr dosdo ol lubo oslllvo o olro lubo con Locloso llls Vordo
rlllonlo oro loslorlo nuovononlo.
.2 Allernolivo B - Tesl Bioqumicos kpidos
Oblonor colonlos olslodos y uros rolcondo o un nodlo nulrlllvo cono or o|on-
lo, Tryllc Soy Agor (TSA).
.2.1 Tosl do CO:
o) Sl so cuonlo con los dlscos conorclolos:
susondor lo colonlo on un lubo con 0.5 nL do oguo doslllodo oslrll y luogo colocor
ol dlsco. Esoror 30 sogundos oro loor lo rooccln.
Sor un rosullodo oslllvo oquollo colonlo quo dosorrollo un color ro|o lnlonso sobro
ol dlsco.
b) En coso do quo no so cuonlo con los dlscos conorclolos onloncos so roollzo oslo
ruobo do lo slgulonlo nonoro:
rooror uno solucln ocuoso Frosco ol 1 do lolronllll oroFonllondlonlno dlhldro-
cloruro. nrognor uno llrlllo do ool do Flllro con lo nlsno y colocor uno orcln
do lo colonlo o vorlFlcor sobro ol ool do Flllro ullllzondo un onso do lollno, vldrlo,
olc. oro ovllor Folsos oslllvos con ol xldo dol nolol.
Cuondo lo colonlo dosorrollo un color rosodo sobro ol ool do Flllro so loo cono
oslllvo.
.2.2 Tosl ONPG:
o) Sl so cuonlo con los dlscos do ool conorclolos:
colocor 0.5 nL do oguo doslllodo on un lubo do onsoyo, oslorlllzor, susondor uno
onsodo do culllvo, colocor ol dlsco do ONPG o lncubor 30 nlnulos o 37C.
El rosullodo uodo sor loido on un oriodo nxlno do 4 horos, slondo oslllvos
oquollos colonlos quo dosorrollon color onorlllo.
VB002 - 3
COLIFORMES TOTALES
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
b) En coso do no osoor los dlscos conorclolos ol rocodlnlonlo oro ol dosorrollo
do oslo ruobo os ol slgulonlo:
rooror uno solucln do FosFolo nonosdlco 1.0 M dlsolvlondo . g do
NoH
2
PO
4
.H
2
O on 45 nL do oguo, ogogor 3 nL do NoOH 30 y o|uslor H o 7.0.
Dllulr o 50 nL y guordor roFrlgorodo.
Prooror solucln do ONPG dlsolvlondo 80 ng do o-nllroFonll--D-goloclolronosl-
do (ONPG) on 15 nL do oguo o 37C y ogroogor 5 nL do NoH
2
PO
4
1.0 M. Consor-
vor roFrlgorodo. Anlos do usor colonlor o 37C.
Enulslonor uno onsodo do lnculo on un lubo do Fornonlocln, ogrogor uno golo
do loluono y ogllor. Do|or roosor 5 nlnulos on ono do oguo o 35C. Agrogor 0.25
nL do solucln do ONPG o codo lubo y rolncubor. Loor los lubos o los 30, 0 nlnu-
los y 24 horos.
Posullodo oslllvo os oquol lubo on ol quo so dosorrollo color onorlllo.
7. kECUENTO
Dobo o|uslorso ol conloo lnlclol oFocluodo sobro lo nonbrono Flllronlo bosodo on ol
orconlo|o oblonldo o orllr do los vorlFlcoclonos oslllvos do collFornos lololos do
ocuordo ol llon .1 o .2.
. EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
Los rosullodos so oxroson cono Unldodos Fornodoros do colonlo (UFC) do collFor-
nos lololos vorlFlcodos on 100 nL do nuoslro.
9. BlBLlOGkAFlA
AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. Slondord nolhods For lho oxonlno-
llon oF wolor ond woslowolor. 18 od.Woshlnglon D.C., APHA, AWWA, WPCF,12.
-54, .58 y -11.
FOPMULAPO PAPA A AVALAAO DE LAOPATOPOS ACTEPOLOGCOS DE
ANALSES DE AGUAS. CETES, SAO PAULO.
! EPGEYS MANUAL OF SYSTEMATC ACTEPOLOGY, 184, Vol 1, Socllon 5.
COLIFORMES TOTALES
VB002 - 4
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo VB003 COLIFORMES FECALES
Direccin Nacional de Medio Ambiente
TECNICA DE VERIFICACION DE COLIFORMES FECALES
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro vorlFlcor collFornos Focolos dolornlnodos or lo
lcnlco do Flllrocln or nonbrono y osi ovllor oblonor rosullodos Folsos oslllvos.
2. DEFlNlClON
So doFlno cono colonlo vorlFlcodo do collFornos Focolos oquollo quo ovldonclo For-
nocln do gos cuondo so lncubon on Coldo Lourll Trlloso y nodlo EC duronlo 48
horos o 35C.
3. PklNClPlO
Lo vorlFlcocln do collFornos Focolos so boso on lo coocldod do los nlsnos oro
Fornonlor lo locloso, lnhlblondo lo sol blllor rosonlo on ol nodlo do culllvo EC, ol
dosorrollo do boclorlos Fornodoros do ondosoros y boclorlos gron oslllvos.
4. EQUlPO5 y MATEklALE5
4.1 olonzo con uno sonslbllldod do or lo nonos 10 ng.
4.2 ncubodoros oro 35 0.5C y oro 44.5 0.2C.
4.3 Auloclovo.
4. Equlo oro nodlr H .
4.7 Mochoros.
4.8 Plocos do Polrl oslrllos do lsllco doscorloblos o do vldrlo.
4. Tubos do onsoyo do vldrlo oslrllos con loo do olgodn o do rosco, con con-
ono do Durhon.
4.10 Plolos do vldrlo groduodos oslrllos.
4.11 Molorlolos do vldrlo oro roorocln do los nodlos do culllvo.
4.12 Tornnolros collbrodos oro conlrolor los lncubodoros do collFornos.
VB003 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
5. kEACTlVO5
5.1 Modlo do culllvo Coldo Lourll Trlloso
5.2 Modlo do culllvo EC
5.3 Elonol ol 5
5.5 Aguo doslllodo
. PkOCEDlMlENTO
A orllr do lo nonbrono Flllronlo lncubodo on nodlo oro collFornos Focolos (M-
FC), so rolcon or lo nonos 10 colonlos olslodos lilcos y so lronsFloron o lubos
con Coldo Lourll Trlloso con conono do Durhon. So lncubon dlchos lubos o 35C
or 24 horos y 48 horos. So obsorvo roduccln do gos.
Do los lubos oslllvos, os doclr on oquollos quo so obsorvo roduccln do gos so
lronsFloro uno onsodo o lubos con nodlo EC y conono do Durhon, so lncubo
44.5C or 24 horos.
Lo roduccln do gos on oslo nodlo vorlFlco lo rosonclo do collFornos Focolos.
7. kECUENTO
Dobo o|uslorso ol conloo lnlclol oFocluodo sobro lo nonbrono Flllronlo bosodo on ol
orconlo|o oblonldo o orllr do los vorlFlcoclonos oslllvos do collFornos Focolos.
. EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
Los rosullodos so oxroson cono rocuonlo do UFC do collFornos Focolos vorlFlcodos
on 100 nL do nuoslro.
9. BlBLlOGkAFlA
AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. Slondord nolhods For lho oxonlno-
llon oF wolor ond woslowolor. 18 od.Woshlnglon D.C., APHA, AWWA, WPCF,12.
-54, .58.
FOPMULAPO PAPA A AVALAAO DE LAOPATOPOS ACTEPOLOGCOS DE
ANALSES DE AGUAS. CETES, SAO PAULO.
! EPGEYS MANUAL OF SYSTEMATC ACTEPOLOGY,184, Vol.1, Socllon 5.
VB003 - 2
COLIFORMES FECALES
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
Cdigo VB004 ESTREPTOCOCOS FECALES
Direccin Nacional de Medio Ambiente
TECNICA DE VERIFICACION DE ESTREPTOCOCOS FECALES
1. OBIETlVO
Eslo nornollvo lcnlco so ullllzo oro vorlFlcor oslrolococos Focolos, dolornlnodos
or lo lcnlco do Flllrocln or nonbrono y ovllor oblonor rosullodos Folsos oslllvos
ol roollzor ol rocuonlo.
2. DEFlNlClON
So doFlno cono colonlo vorlFlcodo do orlonocor ol gruo do oslrolococos Focolos
oquollo quo rosonlo los slgulonlos coroclorisllcos: gron oslllvo, coco do 0.5 o 1.0
n do dlnolro, cololoso nogollvo, croclondo on ol nodlo llls Escullno Azldo Agor o
35C y on roln Hoorl nFuslon rolh o 45C.
3. PklNClPlO
Los boclorlos gron nogollvos son lnhlbldos or occln do lo ozldo do sodlo, nlon-
lros quo los boclorlos gron oslllvos dlForonlos do los oslrolococos von lnhlbldo su
dosorrollo or los solos bllloros rosonlos on ol nodlo.
Los oslrolococos crocon rldononlo on ol nodlo llls Escullno Azldo Agor o hldro-
llzon lo oscullno, rovocondo lo colorocln norrn dol nodlo, lo quo conslluyo uno
rooccln oslllvo, lndlcondo loloronclo o lo bllls y coocldod do hldrollzor lo oscull-
no.
4. EQUlPO5 Y MATEklALE5
4.1 olonzo con uno sonslbllldod do or lo nonos 10 ng.
4.2 ncubodoros oro 35 0.5C y oro 45 0.5C
4.3 Auloclovo.
4.4 Mlcroscolo.
4.5 Equlo oro nodlr H.
4. Mochoros.
4.7 Plocos do Polrl oslrllos do lsllco doscorloblos o do vldrlo.
4.8 Tubos do onsoyo do vldrlo, oslrllos con loo do olgodn o do rosco.
4. Plolos do vldrlo groduodos oslrllos.
4.10 Molorlolos do vldrlo oro roorocln do los nodlos do culllvo.
4.11 Tornnolros collbrodos oro conlrolor los lncubodoros.
4.12 Porlo y cubro ob|olos.
VB004 - 1
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
5. kEACTlVO5
5.1 Modlo do culllvo roln Hoorl nFuslon Agor.
5.2 Modlo do culllvo roln Hoorl nFuslon rolh.
5.3 Modlo do culllvo llls Escullno Azldo Agor.
5.4 Elonol ol 5.
5.5 Aguo doslllodo.
5. Porxldo do hldrgono ol 3.
. PkOCEDlMlENTO
Polcor colonlos lilcos crocldos on ol Flllro do nllrocoluloso o locos do Polrl con
roln Hoorl nFuslon Agor oro oblonor colonlos olslodos, o lncubor o 35 0.5C
or 24 o 48 horos.
TronsForlr uno onsodo do uno colonlo olslodo on roln Hoorl nFuslon Agor o lubos
con roln Hoorl nFuslon rolh o lncubor o lo nlsno lonoroluro or24 horos.
Do lo nlsno colonlo rooror un Frolls oro colorocln do Gron y on olro orlo ob-
|olos osorclr orlo do lo colonlo quo so osl onollzondo oro roollzorlo lo ruobo do
cololoso. Dlcho ruobo conslslo on colocor uno dos golos do orxldo do hldrgo-
no ol 3 sobro ol roorodo y obsorvor ol dosorrollo do burbu|os dobldo ol dosron-
dlnlonlo do oxigono. Sl so obsorvon burbu|os so loo cono cololoso oslllvo.
Poslorlornonlo lronsForlr, or un lodo, uno onsodo dol lubo con roln Hoorl nFuslon
rolh o uno loco con llls Escullno Azldo Agor o lncubor o 35 0.5C or 48
horos. Por olro lodo, colocor uno onsodo dol nlsno lubo on olro lubo con roln
Hoorl nFuslon rolh o lncubor o 45 0.5 duronlo 48 horos.
7. kECUENTO
So consldoron cono colonlos vorlFlcodos do orlonocor ol gruo do oslrolococos
Focolos oquollos quo son cocos Gron oslllvos, cololoso nogollvos, croclondo lonlo
on llls Escullno Azldo Agor o 35C cono on roln Hoorl nFuslon rolh o 45C.
Dobo o|uslorso ol conloo rollnlnor oFocluodo sobro lo nonbrono Flllronlobosodo on
ol orconlo|o oblonldo o orllr do los vorlFlcoclonos oslllvos do oslrolococos Foco-
los.
VB004 - 2
ESTREPTOCOCOS FECALES
Laboratorio de DINAMA - Edicin 1996
. EXPkE5lON DE kE5ULTADO5
Los rosullodos so oxroson cono rocuonlo do UFC do oslrolococos Focolos vorlFlco-
dos on 100 nL do nuoslro.
9. BlBLlOGkAFlA
AMEPCAN PULC HEALTH ASSOCATON. Slondord nolhods For lho oxonlno-
llon oF wolor ond woslowolor.18 od. Woshlnglon D.C., APHA, AWWA, WPCF,12.
-, -73.
FOPMULAPO PAPA A AVALAAO DE LAOPATOPOS ACTEPOLOGCOS DE
ANALSES DE AGUAS. CETES, SAO PAULO.
! EPGEYS MANUAL OF SYSTEMATC ACTEPOLOGY,184, Vol.2, Socllon 12.
1043 - 1071.
VB004 - 3
ESTREPTOCOCOS FECALES