Sei sulla pagina 1di 13

LA TERCERA DECLINACIÓN.

En esta declinación, la más compleja de las cinco, se revelan dos bloques


temáticos: temas en consonante (tipo consul, consulis) y temas en -i (tipo hostis, hostis),
que suelen coincidir, respectivamente, con la división usual en imparisílabos y
parisílabos, división más pedagógica que científica, ya que obliga a hablar de falsos
imparisílabos o palabras de tema en -i y, no obstante, imparisílabos, por modificaciones
fonéticas del nominativo (tipo urbs, urbis). Se llama nombres imparisílabos a los que en
el genitivo del singular tienen más sílabas que en el nominativo (leo, leonis); parisílabos
los que en ambos casos tienen igual número de silabas (civis, civis).
Estos dos grupos de temas tenían en su origen una flexión netamente
diferenciada, pero las mutuas influencias analógicas han ido borrando las diferencias y
aproximando las dos flexiones. Sin embargo, aún pueden observarse ciertas diferencias,
si comparamos las terminaciones resultantes de la aplicación normal de las desinencias
de ambos temas:
Singular: Nom.- Voc. o -s -s
Acusativo -em -im
Genitivo -is -is
Dativo -i -i
Ablati o e i
Plural: Nom.- Voc. -es -es
Acusativo -es -is
Genitivo -um -ium
Dati o Ablati o ib s ib s
Consonante en Temas en
consonante -i
Pueden observarse diferencias en el nominativo, acusativo y ablativo del
singular y en el acusativo y genitivo del plural. Pero la influencia de los temas en
consonante ha hecho que los acusativos en -im, -is hayan desaparecido casi por
completo en favor de -em, -es. Y el ablativo en -i también ha sido substituido por -e en
la mayoría de los substantivos de tema en -i.
Queda, pues, como única clave segura para distinguir un tema en consonante de
un tema en -i acudir al genitivo del plural: los temas en consonante lo hacen en -um; los
temas en -i lo hacen en -ium.
Ambos grupos temáticos contienen substantivos y adjetivos; y entre los
primeros, masculinos, femeninos y neutros.
TEMAS EN CONSONANTES.
Incluyen una serie numerosa de nombres, que suelen identificarse de acuerdo
con la consonante final del tema: temas en líquida, en nasal, en silbante y en oclusiva
(labial, dental y gutural).
Temas en oclusiva: labial (-b, -p), dental (-d, -t) y gutural (-c, -g).

1
Todos sus substantivos masculinos y femeninos tienen como característica
desinencias en -s en el nominativo singular.
casos LABIALES DENTALES GUTURALES

SON SOR SON SOR SON SOR

N PLEB-S PRINCEP-S PE(D)-S MILE(T)- LEX(G+S) DUX(C+S)


S
V PLEB-S PRINCEP-S PE(D)-S MILE(T)- LEX(G+S) DUX(C+S)
S
A PLEB- PRINCIP- PED- MILIT- LEG-EM DUC-EM
EM EM EM EM
G PLEB-IS PRINCIP-IS PED-IS MILIT-IS LEG-IS DUC-IS

D PLEB-I PRINCIP-I PED-I MILIT-I LEG-I DUC-I

A PLEB-E PRINCIP-E PED-E MILIT-E LEG-E DUC-E

casos LABIALES DENTALES GUTURALES

SON SOR SON SOR SON SOR

N PLEB- PRINCEP- PE(D)- MILITES LEG- DUC-ES


ES ES ES ES
V PLEB- PRINCEP- PE(D)- MILITES LEG- DUC-ES
ES ES ES ES
A PLEB- PRINCIP-ES PED-ES MILIT-ES LEG- DUC-ES
ES ES
G PRINCIP- PED- MILIT-UM LEG- DUC-UM
UM UM UM
D PRINCIP- PED- MILIT- LEG- DUC-IBUS
IBUS IBUS IBUS IBUS
A PRINCIP- PED- MILITIBUS LEG- DUC-IBUS
IBUS IBUS IBUS
OBSERVACIONES FONÉTICAS.
Temas en dental. Las dentales -d, -t, en contacto con la -s del nominativo,
desaparecen por un proceso fonético de asimilaciones y reducciones, conservándose en
los casos oblicuos: pes (<*peds), pedis; miles (<*miltes), militis. En este último caso,
como caput, capitis; princeps, principis, etc., puede observarse el cumplimiento de la
regla de la apofonía, según la cual toda vocal breve se convierte en -i al pasar a sílaba
interior abierta, excepto ante -r, ante la cual pasa a ser -e.

2
Temas en gutural. Las guturales, -c, -g se funden con la -s del nominativo,
resultando la consonante doble x. El genitivo es el que revela la verdadera consonante
del tema: dux, ducis; lex, legis.
Nombres de flexión especial:
Bos, bovis (buey o vaca). Tiene en el plural un genitivo, boum, y un dativo.ablativo,
bobus y bubus. Se trata de un tema en diptongo -ou sometido a procesos fonéticos
especiales.
Iupiter, Iovis (Júpiter); iter, itineris (camino); senex, senis (anciano). Tienen dos
temas diferentes: nominativo/resto de los casos. Por tanto, es del genitivo de donde
salen los demás casos. Iter es neutro; los otros dos, masculinos.
Vas, vasis (vaso) es neutro, pero cambia de declinación en el plural: vasa, vasorum.
Vis, vis: singular: acusativo: vim, dativo vi, ablativo vi; plural nominativo y acusativo:
vires, genitivo virium, dativo y ablativo viribus.
Nombres griegos. Guardan a veces ciertas ciertas desinencias de origen. Así:
Acusativo singular en -a, en lugar de -em: aer, acusativo aera; aether, acusativo
aethera. O en -en: Socrates, acus. Socraten.
Genitivo singular en -os, en lugar de -is: Thetis, genitivo Thetidos.
Acusativo plural en -as, en lugar de -es: crater, acusativo plural crateras.
Temas en líquida (-l, -r), en nasal (-m, -n) y en -s.
La característica común a estos temas consiste en que sus substantivos
masculinos y femeninos tienen un nominativo singular con desinencia cero, con la sola
excepción del único tema en -m que existe en latín y que tiene desinencia -s: hiem-s,
hiemis (invierno).
En cuanto a los neutros tienen desinencia cero en el nominativo, vocativo y
acusativo, tanto de los temas en consonante como de los temas en -i.
De los temas en r (s) son femeninos: arbor, arboris; tellus, telluris, vis.
De los temas l, r (s) son neutros: las palabras cuyo nominativo termina en us, ur;
y además mel, mellis; ver, veris; cadaver, -eris; iter, itineris; os, oris; os, ossis; aes,
aeris; vas, vasis.
Todos los restantes son masculinos.
casos LIQUIDAS SILBANTES

L R

N CONSUL MULIER HONOS CINIS TEMPUS

V CONSUL MULIER HONOS CINIS TEMPUS

A CONSUL- MULIER- HONOR- CINER- TEMPOR-


EM EM EM EM EM
G CONSUL- MULIER- HONOR- CINER- TEMPOR-
IS IS IS IS IS

3
D CONSUL- MULIER-I HONOR- CINER- TEMPOR-
I I I I

A CONSUL- MULIER- HONOR- CINER- TEMPOR-


E E E E E

casos LIQUIDAS SILBANTES

L R

N CONSUL-ES MULIER- HONOR- CINERES TEMPOR-A


ES ES
V CONSUL-ES MULIER- HONOR- CINERES TEMPOR-A
ES ES
A CONSUL-ES MULIER- HONOR- CINERES TEMPOR-A
ES ES
G CONSULUM MULIER- HONOR- CINERUM TEMPOR-UM
UM UM
D CONSULIBUS MULIER- HONOR- CINERIBUS TEMPORIBUS
IBUS IBUS
A CONSULIBUS MULIER- PED- CINERIBUS TEMPORIBUS
IBUS IBUS

casos NASAL

SINGULAR PLURAL

N FLUMEN FLUMINA

V FLUMEN FLUMINA

A FLUMEN FLUMINA

G FLUMINIS FLUMINIS

D FLUMINI FLUMINIBUS

A FLUMINE FLUMNIBUS
OBSERVACIONES FONÉTICO-MORFOLÓGICAS.
Temas en -r:
Cuando a la -r precedía otra consonante se insertaba entre ellas, en el nominativo, una
vocal de apoyo, e, que falta en los demás casos. De ahí la alternancia e/ entre el
nominativo y los otros casos, sobre todo en varios nombres de parentesco:

4
pater/patris; mater/matris; frater/fratris.
Cuando a la -r precedía una vocal, ésta se conservaba en toda la flexión: mulier,
mulieris.
Temas en -n:
Cuando la -n va precedida en el nominativo de una vocal breve, ésta pasa a -i en los
demás casos, por apofonía, al ir en sílaba interior abierta. De ahí las alternancias
flumen/flumnis; carmen/carminis; etc.
Por otra parte, cuando a la -n precedía una o (-on), desaparecería la -n del nominativo,
por lo que hay que acudir al genitivo para saber que se trata de un tema en -n. Así:
homo, hominis; Apollo, Apollinis; etc.
Temas en -s:
La -s, conservada en el nominativo por estar al final de palabra, se convierte en r en
los demás casos al ir entre vocales, por el fenómeno llamado rotacismo: tempus
(<*tempos), temporis. A veces esta r de los casos oblicuos influye luego en la
conversión en r, también de la s del nominativo, regularizando toda la flexión: honor
(<honos), honoris.
La vocal breve que precede a la -s del nominativo evoluciona a e en los otros casos, al
quedar ante r en sílaba interior abierta: genus, generis: scelus, sceleris. Pero a veces,
por analogía, se mantiene o se restablece la vocal del tema también en los casos
oblicuos, como en el citado tempus, temporis.
Un nombre de tema en -s, rus, ruris, conserva el único resto de caso locativo en la
tercera declinación: ruri "en el campo".
TEMAS EN -I.
Se distinguen, según lo dicho, por tener el genitivo plural en -ium. Comprenden,
como los temas en consonante, substantivos y adjetivos.
Substantivos. Podemos considerar tres tipos, de acuerdo con el estado en que
aparece el nominativo singular:
Substantivos masculinos y femeninos en -is, que son los propiamente
parisílabos: hostis, hostis (enemigo); navis, navis (nave).
Substantivos masculinos y femeninos originariamente parisílabos como los
anteriores, pero que se han convertido, por procesos fonéticos, en imparisílabos. Son los
falsos imparisílabos. El fenómeno común a todos ellos ha sido la síncopa de la -i- del
nominativo singular, pero los resultados difieren, según el tipo de consonante que
preceda a dicha i:
Si es una consonante labial, ningún otro fenómeno fonético sigue a la síncopa:
urbs (<urb(i)s), urbis (ciudad); plebs (<pleb(i)s), plebis (plebe).
Si se trata de una consonante dental o gutural, producida la síncopa de la i, sigue el
contacto de dichas consonantes con la -s, con los mismos resultados que los descritos
para el nominativo singular de los temas en consonante dental y gutural: desaparición de
las dentales, como ars (<art(i)s), artis (arte), y fusión de las guturales, como arx
(<arc(i)s), arcis (ciudadela).

5
Algunos substantivos neutros en -e, -ar y al: mare, maris (mar);exemplar,
exemplaris (ejemplar, modelo); animal, animalis (animal). Los tres nombres coinciden
en su formación originaria, ya que -ar, -al remontan a -are, -ale, con caída de la -e final
en palabras de más de dos sílabas. Por otra parte, mare procede de mari (y -are, -ale de -
are, -ali), el tema puro en -i con desinencia cero, propio de los nombres de esta
declinación.
TEMAS EN -I

CASOS MASC FEM NEUT NEUTR NEUTR

N HOST-IS NUB-E-S MAR-E RET-E ANIMA-L

V HOST-IS NUB-E-S MAR-E RET-E ANIMA-L

A HOST-EM NUB-E-M MAR-E RET-E ANIMA-L

G HOST-IS NUB-IS MAR-IS RET-IS ANIMAL-


IS
D HOST-I NUB-I RET-I RET-I ANIMAL-I

A HOST-E NUB-E RET-E RET-E ANIMAL-


E

TEMAS EN -I

CASOS MASC FEM NEUT NEUTR NEUTR

N HOST-ES NUB-E-S MAR-I-A RET-I-A ANIMA-L-


I-A
V HOST-ES NUB-E-S MAR-I-A RET-I-A ANIMA-L-
I-A
A HOST-ES NUB-E-S MAR-I-A RET-I-A ANIMA-L-
I-A
G HOST-I- NUB-I- MAR-I- RET-I-UM ANIMAL-
UM UM UM I-UM
D HOST-I- NUB-I- MAR-I- RET-I- ANIMAL-
IBUS BUS BUS BUS I-BUS
A HOST-I- NUB-I- MAR-I- RET-I- ANIMAL-
IBUS BUS BUS BUS I-BUS
Adjetivos. Adjetivos de tema en -i son casi todos los que forman el grupo de adjetivos
de la 2ª clase. Pueden tener en el nominativo del singular una, dos o tres terminaciones,
como revelan los siguientes paradigmas:

6
ADJETIVOS

MASC. NEUTRO MASC. NEUTRO MASC. FEM. NEUTRO


FEM. FEM.

Singular
Nom.-
Voc. ingens ingens fortis forte acer acris acre
Acus. ingentem ingens fortem forte acrem acrem acre
Gen. ingentis ingentis fortis fortis acris acris acris
Dat. ingenti ingenti forti forti acri acri acri

Singular
Nom.-
Voc. ingentes ingentia fortes fortia acres acres acria
Acus. ingentes ingentia fortes fortia acres acres acria
Gen. ingentium ingentium fortium fortium acrium acrium acrium
Dat. ingentibus ingentibus fortibus fortibus acribus acribus acribus
OBSERVACIONES.
Los adjetivos de una y tres terminaciones coinciden en todo con los de dos,
exceptuando el nominativo singular.
El nominativo singular de los adjetivos de una terminación se explica
fonéticamente como el nominativo de los falsos imparisílabos (tipo ars, artis). El
nominativo masculino de las tres terminaciones era originariamente como el femenino,
pero luego evolucionó como los nominativos del tipo ager de la 2ª declinación. Los
nominativos neutros forte y acre proceden de un tema puro en -i, lo mismo que mare.
Se declinan como adjetivos de una terminación:
Todos los participios de presente: amans, amantis; audiens, audientis; regens,
regentis; etc.
Los adjetivos en -ax, -ix, -ox, tipo audax, -cis (audaz); felix, -icis (feliz); atrox, -ocis
(atroz).
Los gentilicios en -as, -atis y en -is, -itis: Arpinas, -atis (arpinate, de Arpino); Samnis,
-itis (samnita, de Samnio). Y algunos aislados, como anceps, -cipitis (incierto); par,
paris (igual); simplex, -plicis (sencillo); duplex, -plicis (doble); locuples, -etis (rico).
Tienen tres terminaciones y se declinan como acer: alacer (ágil); celeber
(frecuentado, célebre); celer (rápido); equester (ecuestre); pedester (pedestre); terrester
(terrestre); saluber (saludable).
La mayoría de los adjetivos de tema en -i son del tipo fortis, -e.
Supervivencia de las antiguas formas en -i.
Acusativo singular en -im. Lo conservan algunos substantivos como sitis (sed);
vis (fuerza); tussis (tos); Tiberis (Tíber); Neapolis (Nápoles). Otros alternan -im con -

7
em, como clavis (llave); cutis (piel); febris (fiebre); puppis (nave); securis (segur); turris
(torre).
Ablativo singular en -i. Su presencia en latín es amplia y sistemática. Lo
conservan:
Todos los substantivos neutros (mari, animali..), para evitar la confusión con el
nominativo, vocativo y acusativo.
Todos los adjetivos de dos y tres terminaciones (forti, acri...).
En cuanto a los de una terminación, gran parte de ellos son, como hemos dicho,
participios de presente y otros adjetivos a ellos asimilados (prudens, constans,
sapiens...). Pues bien, tanto los auténticos participios como los adjetivos citados suelen
presentar dos terminaciones en el ablativo: -i y -e, con un reparto bastante sistemático:
Terminación en -i para su empleo adjetival: cum sapinti viro "con un hombre sabio";
cum amanti uxore "con la amante esposa".
Terminación en -e para el empleo substantivado de los adjetivos: cum sapiente
"con un sabio"; y para el empleo verbal de los participios: regante Romulo "reinando
Rómulo".
Los nombres con acusativo en -im: febri, siti, turri, Tiberi...
Acusativo plural en -is. Persiste frecuentemente, al lado de -es, en los
substantivos y adjetivos de tema en -i, hasta la propia época clásica: hostis, fortis,
partis, acris, amantis...
Nombres especiales.
Vis (fuerza, violencia). Se declina como un tema en -i. En singular, además del
nominativo, sólo tiene acusativo vim, y dativo vi. En plural hace vires, virium, viribus
(no confundir con viri, virorum "los hombres").
Nombres de semántica variable. Cambian de significado en el plural: aedes, -is
(templo) / aedes, -ium (casa); finis, -is (fin, frontera) / fines, -ium (territorio); pars, -tis
(parte) / partes, -ium (papel de un actor, partido político).
Nombres que carecen de singular: Alpes, -ium (los Alpes); altaria, -ium (altar);
fauces, -ium (fauces, desfiladero); Manes, -ium (los manes, las almas de los muertos);
moenia, -ium (murallas); Penates, -ium (los Penates, dioses del hogar y de la ciudad).

Declina en singular y plural los siguientes substantivos


de los temas en consonante o imparisílabos:
homo constans eques velox mulier pia miles ferox
caput praeclarum corpus pulchrum tempus praeteritum mons altus
virtus nota

Analiza morfológicamente y traduce los siguientes


sintagma de los temas en consonante:

8
tempore praterito mulieres formosae corpora pulchra equites veloces
hominis constantis caput praclarum montem altum virtutibus notis
mulierum
mulieri formosae equitem velocem
formosarum

Declina en singular y plural los siguientes substantivos


de los temas en -i o parisílabos:
civis praeclarus navis celeris mare caeruleum mensis aprilis
miles fortis hostis crudelis

Analiza morfológicamente y traduce los siguientes


sintagma de los temas en -i:
militum fortium civi praeclaro navibus celeribus mari caeruleo
milites fortes hostis crudelis navem celerem militibus fortibus

Declina en singular y en plural los siguientes


substantivos:
arbor, -oris nox, -ctis salus, -utis

tempestas, -atis civitas, -atis comes, -itis

legio, -onis dux, -cis cacumen, -inis

ars, artis mare, maris nox, noctis

ignis, ignis vulpes, -is ignis, -is

hostis, -is frater, -tris pater, -tris

senex, -is rete, -is ovile, -is

navis, -is miles,-itis inops, -opis

celer, -eris arbor, -oris pectus, -oris

rex, -egis caput, -itis

Declina los grupos siguientes:


niveus dens honestus iudex clarus senator

onerosus labor horrendum scelus nigra nox

9
fortis miles mulier dives vetus templum

tempus breve lupus ferox homo nobilis

iuventus potens eques audax lux levis

liber facilis omnis puella hostis fortis

ignis asper ager utilis frater dulcis

pomum dulce cena mitis puer suavis

dominus gravis caedes magna nubes nigra

mater suavis tempus clemens arbor alta

equus celer asina celeris regina felix

puer princeps ancilla alacris et diligens dominus memor

miles alacer

Analiza morfológicamente y traduce:


animalium hostibus finibus

aedes urbium gentem

mari mentis classis

audaci militi leones feroces hoste acri

puellas suaves armaturarum levium terroris ingentis

facilium vixtoriarum potentem consulem amicis sapientibus

duce mulieribus patris

consulum uxori capita

sorores regem caput

vox ducum ad mulierem

cum uxore post laborem ante consules

mulieribus et sacerdotibus honores militum mulierum sacerdotum


ducumque capita

virorum mulierumque dux ante oculos consulum captu pectusque fratris

oneribus pastorum port mortem fratris ante aras Martis et Dianae


uxorisque

10
per agros silvasque Italiae hostes avium

navi civibus vectigalia

cubilium animali cives

mari animalium dentes magni milites Romanae arcis

cum avibus sacris viri multi in conclavi nautae Romanarum


Romanorum navium

a mari ad urbem magno ponte in flumine collibus vallibusque


lato

per nubes caeli hostium dux et imperator

Ejercicios de la tercera declinación, todos los temas,


substantivos y adjetivos.
1. Consules non fuerunt in fluminibus.
2. Pedites nobiles fuerunt fortes.
3. Leges regibus bonis non sunt molestae.
4. Eques comitem culpa liberat.
5. Ingens multitudo hominum occupaverat hostium naves.
6. Multae legiones erant in fluminibus propinquis.
7. Homines aestate hiemem, hieme aestatem laudant.
8. In bello civili est commmune periculum omnibus militibus.
9. Nautae validi neque imbres crebros neque maria saeva timent.
10. Duces legionum magnarum fuerunt idonei.
11. Cives inermes liberaverant obsides nobiles ex hostibus.
12. Bonorum operum memoria forti viro dulcis erat.
13. Militum clamor causa timoris est agricolis.
14. Ingentes naves portabant cives nobiles et milites inermes.
15. Reliqui milites erunt in agris magnis.
16. Multi regem laudant, reginam culpant.
17. Dux nuntiavit civibus nobilibus mortem consulis.
18. Virgines pulchrae ducis iracundi minas timent.
19. Aquae fluminum magnorum sunt bonae.
20. Ingentes naves portabant cives.
21. Navem rapidam mare avidum vorat.
22. Bella militibus iucunda sunt.
23. Ingentibus navibus portaverat dux plures milites.
24. Multi milites sunt strenui.
25. Milites primae cohortis hostibus iracundis terga dant.
26. Classis plurimum et ingentium navium fuerat in difficilibus angusttis.
27. Consulum iussa causa timoris erant militibus.
28. In magna civitate fuerunt milites pauci.
29. Longun et difficile iter per fines hostium fuerat.
30. Duces aurea calcaria et decora magna equitibus dant.
31. Benigno patri acris filiorum ira molesta erat.

11
32. Consilia fuerunt inutilia et difficilia nobilibus civibus.
33. In conciliis ducum romanorum sunt multi quaestores.
34. Leones multas aestates et multas hiemes vivunt.
35. Omnes homines fuerunt, sunt et erunt diigentes.
36. Iucundum est laudare, culpare iniucundum est.
37. In flumine magno erunt exploratores.
38. Milites portabant arma levia.
39. Gladios breves, longas hastas milites habent.
40. Hostium urbem dux igni ferroque consumit.
41. Principes civitatis sunt viri boni.
42. Timidos nocte multa terrent.
43. Mater alma filiarum tristium poenitentiam laudat.
44. Copia magna peditum superabit equites paucos civitatis.
45. Militum ignavia ducibus claris ingrata est.
46. Nauta navi valida pelagi furorem superat.
47. Pauci milites aedificant pontem magnum.
48. Hostium saevorum feritas atrox cives timidos terret.
49. Principibus pavidis leo molestus est.
50. In civitate sunt multi milites.
51. Homines et animalia timent frigus hiemis.
52. Tempestas atris imbribus et crebro fulmine virgines teneras terret.
53. Exploratores fueunt sunt et erunt in navibus.
54. Brittanorum naves multis urbibus multisque gentibus notae sunt.
55. Rex pauca filio dat, filiae multa.
56. Agmina militum sunt conferta.
57. Senex probus inhonesta morte et turpi fama indignus est.
58. Lapides pedes militum miserorum laedunt.
59. Multitudo obsidum est magna.
60. Ducum certamina prosperis civitatibus saepe causa exitii sunt.
61. Fulmen arbores fructisque et corpora hominum laedit.
62. Hostes superaverunt, et superabunt cohoretes Romanorum in mari.
63. Nautae nocte magnam gruum multitudinem puellis monstrant.
64. Equus ignavus calcar timet.
65. Expugnaviumus et expugnabimus urbes legionibus.
66. Puer anserem timet, patrem et matrem non timet.
67. Carmina sunt poetarum opera.
68. Comparaverunt et comparant milites in nave.
69. Multa genera et animalium et lapidum mare habet.
70. Equites peditem acutis gladiis terrent.
71. Agmina in finibus erant.
72. Papiliones paucas horas, elephantos multos annos vivunt.
73. Morbus capros per totam aestatem consumit.
74. Vulnera corporum magna sunt.
75. Iura belli agricolae timent.
76. Sepulcrum pulchrum multorum amicorum cineres habet.
77. Legiones fines hostium vastaverunt et vastant.
78. Amor patrum et matrum in filios magnus est.
79. Rege bono leges malae indignae sunt.
80. Occupavimus militibus civitatem.
81. Pueri nomen pulchrum erat.

12
82. Mater bona meliore filio digna est.
83. Milites civitatis munitiones oppugnaverunt.
84. Leoni fero equitis comes caprum macrum dat.
85. Capri capita parva, corpora macra, pedes longos habent.
86. Hostes plebi arma dederunt et plebs oppugnavit urbem.
87. Patres laeti meliora dona filiis dant.
88. Verbera iudicibus consulibusque indigna sunt.
89. Multitudo hominum in via erat.
90. Iudicum verba iniusta viris iustis molesta sunt.
91. Poeta sapiens regem insignem tristi carmine delectat.
92. Milites nobiles fuerant implacabiles duci imprudenti.
93. Templum longas trabes, portas magnas habet.
94. Equitum peditumque multitudinem vastam mercatores iure timent.
95. Duces imprudentes cum militibus nobilibus non fuerunt.
96. Rex insignis felici morte dignus est.
97. Milites magno clamore claram consulis vocem superant.
98. In acri bello sunt et fuerant cives et milites diligentes.
99. Noctes obscuras pueri parvi timent.
100. Agricolarum vita salubris est;scribae diligentis labor non est saluber.
101. Proelium ingens fuit acre peditibus.
102. Militum opera oppidorum incolis ingrata erant.
103. Templi trabes longitudinem miram habent.
104. Omnes pedites et nobiles cives fuerant in proeliis acribus.
105. Equus acer certamen equestre amat.
106. Pulchri florum colores virginum oculis grati sunt.
107. Omnibus hominibus sunt communia pericula.
108. Multis hominibus multorum scelerum causa est aurum.
109. Mercatorum divitum vitam miles fortis non amat.
110. Plures milites paraverunt insidias civibus nobilibus.
111. Aestatis memoria militibus grata est.
112. Comites pavidi principe indigni sunt.
113. Omne tempus hominibus est opportonum.
114. Dulce carmen poeta insigni dignum est.
115. Sidera nautis hieme grata erant.
116. Hostes vulneraverunt incredibili crudelitate milites nobiles.
117. Anserem stultum multa terrent.
118. Puer tristis donum melius amat.
119. In bellis civilibus sunt ingentia pericula matribus.
120. Agricolae equi validi sunt.
121. Iniustis iudicis verba bona, facta mala erant.
122. Itinera plura fuerunt difficilia pluribus peditibus.
123. Principes iusti fortibus militibus agros feraces dant.
124. Multa poma aestate terra dat.
125. Legiones nobilibus viris ingentibus viribus parant insidias.
126. Maria varia nomina habent.
127. Regina prudenti animo et audacibus consiliis seditionem superat.
128. Duces prudentes pugnaverunt in locis acribus.
129. Corpori cibum, doctrinam menti Deus dat.

13

Potrebbero piacerti anche