Sei sulla pagina 1di 9

PSICOLOGIA SOCIAL E SERVIO SOCIAL

Professora Helenrose A. da S. Pedroso Coelho. Tutora Presencial Prof. Alessandra Si ueira.

Acad!"icos#
RA: 384744 - Cleonice R. da Silva RA: 387525 - Fernanda Carmi Armel RA: 378686 - Isabella de O. Assis Rodri !es RA: 3823"# - $%via C. C. A. &asconcelos RA: 3"8737 - 'aria (ore)i R. Rodri !es RA: 36"*#7 - +edro de Almeida ,el +!en)e

Cam-o (rande. 2" de Se)embro de 2#*3.

Introdu$%o O ob/e)ivo do -resen)e )rabal0o 1 re2le)ir sobre as 3!es)4es sociais a-resen)adas no 2ilme 56ro-a de 7li)e8. lan9ado em 2##7 com dire9:o de ;os1 +adil0a. +ar)indo dos -roblemas sociais abordados no 2ilme. 2oi reali<ada !ma an=lise das -ol%)icas sociais. do servi9o social e do -a-el dos assis)en)es sociais den)ro da sociedade brasileira con)em-or>nea. en2a)i<ando os deba)es relacionados ao 2!ncionamen)o e man!)en9:o do sis)ema ca-i)alis)a. das ins)i)!i94es 3!e o com-4e. dos con2li)os en)re r!-os sociais e o crime or ani<ado. a viol?ncia. en)re o!)ros. A-esar de a 0!manidade ser -rod!)ora de c!l)!ra e s!-os)amen)e 5evol!ir8 no )em-o-es-a9o. as rela94es 0!manas den)ro das sociedades s:o c0eias de animosidades. nos 2a<endo em m!i)o assemel0armo-nos aos animais 3!e vivem sob a -er-1)!a lei do mais 2or)e. Sem-re o mac0o ad!l)o no -oder. s!b/! ando os demais membros dire)a o! indire)amen)e. 6oda a nossa com-le@a or ani<a9:o social. ao 2inal. )rabal0a -ara a man!)en9:o de !ma ordem !m )an)o 3!an)o ilA ica e in/!s)a /= 3!e 2avorece a -o!cos e -re/!dica a m!i)os. Ao es)!dar a or ani<a9:o de !m r!-o de animais -ercebe-se 3!e n:o 0= )an)a dis)in9:o en)re a vida -r=)ica 0!mana e a dos animais. O ser 0!mano 1 mais in)eli en)e e cria)ivo. con)!do )odo esse -o)encial 1 !sado. na maioria das ve<es de 2orma errBnea e des)r!)iva. ,es)acam-se dois con2li)os no Filme 56ro-a de 7li)e8. a corr!-9:o @ sis)ema Cviol?ncia -olicial. criminalidade e con2li)o de classesD e 3!al a im-or)>ncia da a9:o do overno. 7s)ado. /!n)o com a assis)?ncia social den)ro dessas com!nidades dian)e da e@cl!s:o social. 6ro-a de 7li)e E CFrasil. 2##7. **8min.D Sob dire9:o de ;os1 +adil0a 1 ins-irado no livro 57li)e da 6ro-a8. de $!i< 7d!ardo Soares. Andre Fa)is)a e Rodri o +imen)el. O enredo da )rama a-resen)a 2a)os 3!e acon)ece no 7s)ado do Rio de ;aneiro den)ro da Se !ran9a -Gblica. na narra9:o do -ersona em -rinci-al ca-i):o Hascimen)o CIa ner 'o!raD. 7le inicia s!a 2ala /!s)i2icando as a94es dos -olicias devido J viol?ncia e@)rema 3!e vai decorrer no 2ilme. O 2oco 1 o )r=2ico de dro as. as armas de !erra. corr!-9:o den)ro da cor-ora9:o. con2li)os sociais. ab!so de -oder. a criminalidade. viol?ncia. l!)a de classes. e )amb1m !m sis)ema com 2al0as. A se3K?ncia inicial do 2ilme revela. -or1m. 3!e os -oliciais 3!e s:o )reinados -ara l!)ar con)ra o )r=2ico de dro as na cidade do Rio de ;aneiro n:o -odem en)rar nas 2avelas !sando a cordialidade e a civilidade. 7 isso n:o se e@-lica somen)e -elo )reinamen)o 3!e recebem. mas. sobre)!do -elo )i-o de si)!a9:o 3!e ir:o en2ren)ar. Os bandidos -oss!em armas de !erra.

2r!)o de ne ocia94es com -oliciais o! 5com-an0eiros8 de -a%ses 3!e es):o e2e)ivamen)e em !erra. Os -oliciais sabem 3!e ser:o recebidos a )iros e. -or)an)o. -re-aram-se -ara a !erra. O Fo-e dei@a claro 3!e os -oliciais en2ren)am a -erda de a!)onomia sobre o -rA-rio cor-o e -assam a ser mani-!lados e a redidos -elos -oliciais de !ma 0ierar3!ia s!-erior. A a ress:o e a viol?ncia 2%sica 2erem a a!)ocon2ian9a dos -oliciais 3!e. br!)ali<ados. -assam a a ir se !ndo a mesma lin !a em a)rav1s da 3!al 2oram )reinados. 7ssa re-resen)a9:o das com!nidades eralmen)e en2a)i<a a e@)rema -obre<a. 2al)a de es)r!)!ra )ra<endo a e@cl!s:o social ca!sada -ela viol?ncia. o 2ilme )amb1m )ra< a )ona. a d!ra realidade de 3!em vive nessa soma de con2li)o. a n:o in)erven9:o do 7s)ado -or meio das -ol%)icas -Gblicas. A 0is)Aria 1 )ensa e ira em )orno das -roblem=)icas 3!e a -olicia Civil e 'ili)ar en2ren)a sem condi94es de )rabal0o. via)!ras 3!ebradas. sem es)r!)!ra -ara e@ercer s!as 2!n94es mos)rando o descaso do overno e sem con)ar com o sal=rio bai@o. ai en)ra a )em%vel 5corr!-9:o8. e )ra< em ?n2ase a vida do Ca-i):o Hascimen)o do Fo-e vivendo em con2li)o en)re a vida -essoal e -ro2issional e !m desenvolvimen)o de !m dis)Grbio -elas -ress4es so2ridas no dia-a-dia. -reoc!-ado com a c0e ada do se! 2il0o e a necessidade de dei@ar o ba)al0:o. mas -rimeiro -recisa ac0ar !m s!bs)i)!)o 3!e )en0a os mesmos ideais. O 2ilme al1m de 2a<er !ma cri)ica a corr!-9:o da -olicia carioca. )amb1m mos)ra a 0i-ocrisia e a 2alsidade da classe m1dia re-resen)ada -or es)!dan)es !niversi)=rios dian)e do !so de en)or-ecen)e. sendo os maiores es)im!ladores ao )r=2ico em s!as 2es)as !niversi)=rias e na -rA-ria Lniversidade.

&esen'ol'i"ento ,e acordo com o )e@)o lido de ,aniel Flasioli ,en)illo nas di2eren9as e i !aldades. o 0omem. a-esar de ser racional. m!i)as ve<es a e de 2orma i !al as dos animais. des)acando a 2orma do se! com-or)amen)oM mas. e@is)e !m -rocesso evol!)ivo )ra<endo al !mas di2eren9as nas nossas a94es. O 0omem 1 !m ser do)ado de in)eli ?ncia abs)ra)a e. -or isso. )em o -oder de )rans2ormar a na)!re<a. -romovendo a cria9:o da c!l)!ra. Con)!do. -ara 3!e o 0omem -ossa criar !ma c!l)!ra. 1 necess=rio 3!e es)e se/a -oss!idor de !ma lin !a em simbAlica. N a lin !a em simbAlica 3!e. de cer)a 2orma. dis)ancia o 0omem do animal. -ois. 1 a -ar)ir dela 3!e o 0omem se envolve de 2orma abs)ra)a com o m!ndo 3!e o rodeia. N a)rav1s da lin !a em -or meio de s%mbolos 3!e os 0!manos -odem dialo ar en)re si e com-reenderem as mensa ens. !ns dos o!)ros. Con)!do. is)o n:o si ni2ica 3!e os animais n:o -oss!am lin !a em. -or1m. es)es n:o 2a<em !so dela no!)ras si)!a94es -ara alem da3!ela onde s!r e. -ois a s!a lin !a em 1 normalmen)e ad3!irida a)rav1s da a-rendi<a em condicionada de !m re2le@o. Se !ndo o e)nAlo o Eduardo Ottoni. -es3!isador do I+-LS+. o 3!e di2erencia a c!l)!ra 0!mana dos n:o-0!manos decorre da -ar)ic!laridade da nossa co ni9:o: C...D Somos ca-a<es de sim!lar os es)ados men)ais de o!)ros indiv%d!os Co 3!e eles dese/am o 3!e eles sabem. o! n:oD e. a -ar)ir dessas sim!la94es. -odemos -rever mel0or o com-or)amen)o de nossos semel0an)es. o 3!e se denomina 56eoria da men)e8 Cal o 3!e -arece ser inci-ien)e em o!)ras es-1ciesD. A c!l)!ra -ode ser com-reendida de diversas 2ormas. 2a<em -ar)es da c!l)!ra de !m de)erminado -ovo as se !in)es a)ividades e mani2es)a94es: mGsica. )ea)ro. ri)!ais reli iosos. l%n !a 2alada e escri)a. mi)os. 0=bi)os alimen)ares. dan9as. inven94es. -ensamen)os 2ormas de or ani<a9:o social en)re o!)ros. 7m eral. a c!l)!ra 1 !ma es-1cie de )ecido social 3!e abarca as diversas 2ormas e e@-ress4es de !ma de)erminada sociedade. a soma de )!do isso se res!me 3!e a c!l)!ra nada mais 1 3!e !m con/!n)o de in2orma94es e 0abilidades 3!e s:o ad3!iridas de maneira com!m. vivendo em sociedade. 7ssas mani2es)a94es c!l)!rais no decorrer do con)e@)o analisado em 56ro-a de 7li)e8 s:o as e@-ress4es da3!ela com!nidade. na cena do baile 2!nO den)ro da 2avela. onde as -essoas es):o 2or)emen)e armadas. ao som de v=rios ri)mos de mGsicas. -ara essa classe 3!e 2re3Ken)a a3!ele ambien)e. )!do 1 normal sim-lesmen)e es):o l= -ra se diver)irem. v=rios es)ilos e cos)!mes di2eren)es. isso re)ra)a a mani2es)a9:o c!l)!ral da3!ele r!-o de -essoas. O!)ra 2orma s:o os !niversi)=rios. al !ns de classe m1dia. o!)ros 3!e moram no morro. cada r!-o

vive em si)!a94es e c!l)!ras di2eren)es. as )radi94es e cos)!mes s:o )ransmi)idos de !m -ara o o!)ro como -assar do )em-o. 7n)ende-se como -rinci-ais mani2es)a94es c!l)!rais. a -obre<a. -os)!ra das 2or9as de se !ran9a no con)e@)o das 2avelas. e@is)e )amb1m. !ma c!l)!ra de 3!e 3!em nasce ali )em randes -robabilidades de en)rar -ara o m!ndo do crime -or es)ar m!i)o -er)o do mesmo e a)1 mesmo serem 2il0os de )ra2ican)es. a)ividade 3!e 1 -assada c!l)!ralmen)e -ara !ma crian9a. ,ian)e dos )ele/ornais. a sociedade in)er-re)a 3!e 3!ando a -olicia -rende e a)1 mesmo assassina !m morador de 2avela. ela sem-re es)= com a ra<:o e ainda sai como 0ero%na da si)!a9:o. en)re)an)o n:o en)ende 3!e a ca!sa da -obre<a 1 o descaso. esse -or ironia do des)ino )amb1m 1 c!l)!ral na realidade -ol%)ica do Frasil. Com )an)as -romessas )en)adoras )ransmi)idas a)rav1s do a-elo ao cons!mismo. m!i)o se il!dem com o crime or ani<ado e acaba indo em b!sca do 5din0eiro 2=cil8. Lm cos)!me )ransmi)ido e 3!e -or sinal acaba se )ornando !ma c!l)!ra )erroris)a 1 a das 2or9as de se !ran9a em se! )reinamen)oM observamos 3!e no 2ilme 56ro-a de 7li)e8 os -oliciais -assam -or !m )es)e -ara en)rarem no FO+7 CFa)al0:o de O-era94es 7s-eciaisD do Rio de ;aneiro e em !m de se!s ri)os de !erra eles can)am 56ro-a de 7li)e. o 3!e 1 3!e voc? 2a<P... e! 2a9o coisas 3!e ass!s)a Sa)an=sQ... 6ro-a de 7li)e. 3!al 1 s!a miss:oP... en)rar -ela 2avela e dei@ar cor-o no c0:oQ8. ,ian)e disso -odemos ver 3!e essa 0eran9a c!l)!ral den)ro das 2or9as de se !ran9a. de 3!e s:o eles 3!em 2a< /!s)i9a J sociedade. )a@ando os moradores de 2avelas como bandidos. Con2li)o Social 1 en)endido como !ma l!)a -elo s)a)!s social. de 2orma conscien)e e -essoal. re-resen)a !ma )ens:o 3!e envolve r!-os de -essoas 3!ando e@is)em )end?ncia o! in)eresses incom-a)%veis. O 2ilme 6ro-a de 7li)e e@-4e 3!es)4es sociais vivenciados diariamen)e -elos cariocas nas 2avelas. 7@is)em con2li)os sociais. econBmicos e -ol%)icos. en)re eles des)aca-se corr!-9:o @ sis)ema. viol?ncia -olicial. criminalidade e adversidade de classe. O 2ilme al1m de 2a<er !ma cr%)ica J corr!-9:o da -ol%cia. )amb1m mos)ra a 0i-ocrisia da classe m1dia. re-resen)ada -or es)!dan)es !niversi)=rios. 3!e cri)icam a viol?ncia -olicial. mas. es)es mesmos s:o cons!midores do )r=2ico de dro as )an)o -essoalmen)e 3!an)o nas 2es)as es)!dan)is e nas -rA-rias !niversidades. 2avorecendo a viol?ncia. A v!lnerabilidade dessas -essoas 3!e residem nas randes 2avelas e -eri2erias. 3!e -or conviverem em !m ambien)e deses)r!)!rado e sob -ress4es es):o 2adados a n:o )er acesso J ed!ca9:o. saGde e se !ran9a -!blica de 3!alidade. sem es)r!)!ra moral e -sicolA ica. Isso 1 a-enas !m re2le@o do con)e@)o social das 2avelas 3!e vivem sed!<idos -elo crime e -elo din0eiro 2=cil. dian)e da -obre<a e@)rema. n!ma condi9:o de de rada9:o e e@-lora9:o 3!e o sis)ema ca-i)alis)a im-4e a rande -ar)e da -o-!la9:o. acabam se envolvendo na

mar inalidade. esses indiv%d!os com sede de -oder se )ornam cada ve< mais violen)os. em b!sca de dom%nio no se! meio social. onde -revalece a lei do mais 2or)e. A-esar de e@is)ir o )rabal0o dos -oliciais do FO+7 e da +' nas -eri2erias e 2avelas. 2a<-se necess=ria a in)erven9:o de o!)ros -ro2issionais -ara -reven9:o e resol!9:o de con2li)os. os 3!ais se 2orem analisados com mais c!idados. v?-se 3!e es):o dire)amen)e li ados J realidade social 3!e vivemos. Os -oliciais )?m o dever de reali<ar a94es -ara aran)ir o bem es)ar e se !ran9a da3!eles o! da3!ilo 3!e os 2or im-os)o asse !rar. comba)er a corr!-9:o. o narco)r=2ico e a criminalidade em eral. +or1m. n:o 1 essa a realidade. -ois ainda com as a94es do Fo-e )an)o a corr!-9:o 3!an)o a mar inalidade -ermanecem as mesmas. Os -ro2issionais do Servi9o Social e da -sicolo ia s:o considerados im-or)an)es na resol!9:o desses con2li)os. -or3!e !sam 2erramen)as e )1cnicas de maneira in)erven)iva visando minimi<ar os -roblemas sociais 3!e ainda s:o vis)os como dis2!n9:o na 0armonia da sociedade. 3!e -ode ser rever)ida a)rav1s de a94es con/!n)as en)re 7s)ado. -ol%cia. com!nidade local. escolas. CRAS e OH(Rs. como -or e@em-lo. a im-lan)a9:o de -ro/e)os 3!e visam -revenir a inser9:o de crian9as e adolescen)es ao m!ndo da criminalidadeM aran)ir 3!e os direi)os es)abelecidos -elo 7CA como. direi)o J vida. J saGde. J alimen)a9:o. J ed!ca9:o. ao la<er. J -ro2issionali<a9:o. J c!l)!ra. J di nidade. ao res-ei)o. J liberdade. J conviv?ncia 2amiliar e com!ni)=ria -ara meninos e meninas. se/am dis-onibili<adas a essas crian9as. Os -rocessos de desi !aldade e e@cl!s:o )?m s!a ori em na dis-aridade en)re as classes sociais. s:o in)r%nsecos ao sis)ema ca-i)alis)a. As mais variadas 2ormas de resis)?ncia J in/!s)i9a social )amb1m s:o e@-ress4es da 3!es):o social. Al1m da )o)alidade. a 0is)oricidade e a con)radi9:o con)rib!em -ara a cons)r!9:o desse en)endimen)o. +or)an)o. o m1)odo dial1)ico-cr%)ico -ode il!minar as lei)!ras da realidade e embasar os assis)en)es sociais a )rabal0arem em 3!al3!er si)!a9:o. com )odas as demandas. 'arcia An ela A !iar, (*"65D. a-resen)a 3!a)ro a)rib!i94es im-or)an)es ineren)es ao servi9o social 3!e -or s!a na)!re<a deve a)!ar sobre as ca!sas dos -roblemas sociaisM +ar)ici-ar das e3!i-es overnamen)ais de -lane/amen)o econBmico e bem-es)ar socialM +reoc!-ar-se com as m!dan9as de men)alidade do -ovo e das cG-!las. -roc!rando a mel0or 2orma9:o do cidad:o e maior a-ro@ima9:o en)re o -ovo e o (overnoM Os -rinc%-ios do Servi9o Social e s!as )1cnicas s:o !niversais. mas s!a a-lica9:o )1cnica e@i e 0abilidade e ade3!a9:o Js si)!a94es. o 3!e -recisa ser mais desenvolvido no Servi9o Social $a)ino Americano.

7s)as a)rib!i94es dei@am claro o -a-el a ser desem-en0ado -elo assis)en)e social. onde -recisa colocar em -ra)ica se! con0ecimen)o )1cnico -ara -ro-or in)erven94es. !)ili<ando s!as 0abilidades -ara 5)ra)ar8 as v=rias 3!es)4es sociais. como a viol?ncia. -obre<a. o desem-re o. a 2al)a de acesso J saGde. J ed!ca9:o. J 0abi)a9:o. com m!i)a seriedade. -ois cada !ma delas deve ser analisada e en)endida -ara sA en):o a-on)ar medidas a serem ado)adas. Hesse con)e@)o social de desi !aldade. e@cl!s:o en)re as classes en)ra a im-or)>ncia da media9:o na =rea do )rabal0o social. se/a como m1)odo -reven)ivo. se/a como m1)odo de en2ren)ar con2li)os e en)ender as rela94es en)re os indiv%d!os. a)rav1s de dialo o. coo-era9:o com o in)!i)o de minimi<ar esses con2li)os e@is)en)es 3!e )em a!men)ado nas !l)imas d1cadas -elo com-or)amen)o diver en)e da nova era9:o.

Considera$(es finais As re-resen)a94es encon)radas e analisadas no 2ilme revelam m!i)o acerca das lA icas ins)i)!cionais e -adr4es c!l)!rais na)!rali<ados 3!e re em as )ens4es e rela94es de -oder en)re a ins)i)!i9:o -olicial. a -o-!la9:o mar inali<ada das 2avelas. os !s!=rios de s!bs)ancias il%ci)as e os criminosos envolvidos com o )ra2ico de dro as na cidade do Rio de ;aneiro. A 6Bnica da viol?ncia br!)al. do desres-ei)o e da 0!mil0a9:o -arece -redominar. -or1m o 2ilme em 3!es):o )ra< !m )i-o de idealismo civil. en3!an)o o -a-el da -ol%cia n!m es)ado democr=)ico de direi)o 1 aran)ir a se !ran9a -Gblica di)a como !m direi)o de )odos. Ao mesmo )em-o. 0= !m en3!adramen)o mili)ari<ado dos con2li)os en)re -oliciais e )ra2ican)es di2ic!l)ando 3!al3!er -ossibilidade de !ma rela9:o moral de valori<a9:o o! recon0ecimen)o do o!)ro CSonne)0. 2##*D. Acrescen)ando 3!e na -ers-ec)iva da -sicolo ia social 2oi e@)remamen)e relevan)e a an=lise do -oder na vida co)idiana. concen)rando nos acon)ecimen)os e@ce-cionais e n:o ro)ineiros. vis:o essa 3!e nos coloca dian)e da im-ossibilidade de -ensar 3!al3!er rela9:o 0!mana sem o -oder e 3!e reme)e! 'ar)%n FarA ao )rabal0o de Fo!ca!l) sobre o 3!e es)e c0amo! de micro 2%sico do -oder C*"7"T*"84D. Hes)a -ers-ec)iva n:o e@is)e a -ossibilidade de colocar de !m lado os 3!e )?m e de o!)ro a3!eles 3!e n:o )?m -oder. Os -oliciais do Fo-e e@ercem !m -oder coercivo !sando m1)odos violen)os de )or)!ras con)ra as -essoas. 5o -oder n:o 1 !m ob/e)o. !ma coisa. mas !ma rela9:o.8 Sendo assim. a a2irma9:o cria )amb1m a necessidade de rom-er com o mi)o de 3!e -oder 1 sinBnimo de al o sem-re ne a)ivo e violen)o. como 1 com!men)e )ra)ado no 2ilme. -rinci-almen)e no n%vel do senso com!m. Os con2li)os ani3!ilados e es)ra)1 icos 3!e a3!i a-arece como res3!%cio de es)ra)1 ias consolidadas e am-lamen)e !)ili<adas no -er%odo da di)ad!ra. )rans2orma esses a)ores em meros alvos. em meios -ara a)in ir a vi)Aria e n:o em seres 0!manos di nos de res-ei)o e -or)adores de direi)os. assim. n:o eliminar o con2li)o 3!e sol!ciona o -roblema. mas re-ensar a s!a na)!re<a. 7ssa analise. nesse con)e@)o mos)ra 3!e a !erra en)re -oliciais e )ra2ican)es n:o se red!< = viol?ncia br!)a e ra)!i)a. ela reinscreve con)in!amen)e as rela94es de 2or9a e -oder 3!e -er-assam a sociedade brasileira. 6odavia !ma coisa 1 cer)a: essa !erra simbAlica n:o dei@a inal)erados os cAdi os ins)i)!cionais e co)idianos 3!e moldam as desi !aldades 3!e se 2a<em vis%veis na lin !a em nas re-resen)a94es e nas iden)idades dos indiv%d!os.

Refer!ncias )i*lio+r,ficas - ;ACUL7S. '. (. C. +sicolo ia Social Con)em-or>nea. Rio de ;aneiro: &o<es. 2#**. Ar)i o Consci?ncia. . V . Acesso Sociedade. &. *5. n. Cien)%2ico n. em: *. em: -. *34. 25 2#*-2*7. 2* 2##3. &ia ,is-on%vel a o. Scielo. a o. ,is-on%vel In)erne): em: 2#*3. em: 2#*3. - ,7H6I$$O. ,. F. Has di2eren9as e i !aldades: lin0as )?n!es se-aram 0!manos e Animais.

- 'AR6IHS. S. 6. F. +rocesso r!-al e a 3!es):o do -oder em 'ar)%n-FarA. +sicolo ia Acesso

- 'ARL;O. S. A. e H76O. $ '. +sicolo ia Com!ni)=ria +osi)iva: Lm e@em-lo de in)e ra9:o -aradi m=)ica com -o-!la94es de -obre<a. Scielo. An=. +sicolA ica WonlineX. 2#*#. vol.28. n.3. --. 5*7-525. ISSH #87#-823*. Acesso em: ,is-on%vel #5 em: 0))-:TTYYY.scielo. -eari.mc)es.-)T-d2Ta-sTv28n3a**.-d2. Ima ens em 'ovimen)o. - '7SULI6A H76O. +AL$O. &iol?ncia -olicial no Frasil: aborda ens )eAricas e -ra)icas de con)role. Rio de ;aneiro: Revis)a. Cidadania. ;!s)i9a e &iol?ncia. 7d. F!nda9:o (e)!lio &ar as. - $ivro de 'aria I n?s R. S. Fierrenbac0 E +oli)ica e +lane/amen)o Social. -SOAR7S. $LIZ 7,LAR,O. 7li)e da 6ro-a. Rio de ;aneiro: Ob/e)iva. 2##6 0))-:TTYYY.scielo.brTscielo.-0-P-id[S#*#3-4#*42##6###3###28Vscri-)[sci\ar))e@) em *5T#"T2#*3. - 0))-:TTYYY.escolaOids.comTdi2erencas-en)re-0omens-e-animais.0)m acesso em *4T#"T2#*3. - 0))-:TT2ilom!ndo.blo s-o).com.brT2#*#T#2Tna)!re<a-e-c!l)!ra-di2erencas-en)re-o.0)ml acesso em *4T#"T2#*3. - 0))-:TTYYY.es-acoacademico.com.brT#82T82maciel\2abricio.0)m O 3!e o Fo-e re-resen)a -ara a brasilidade. -or Fabr%cio 'aciel acesso em #8T#"T2#*3. acesso *""". se).2#*3.

Potrebbero piacerti anche