Sei sulla pagina 1di 7

I declinazione: genitivo AE II declinazione: genitivo I III declinazione: genitivo IS IV declinazione: genitivo US V declinazione: genitivo EI

I Declinazione Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo Ablativo Rosa Rosae Rosae Rosam Rosa Rosa La rosa Della rosa Alla rosa La rosa O, rosa Con, dalla, per la rosa Rosae Rosarum Rosis Rosas Rosae Rosis Le rose Delle rose Alle rose Le rose O, rose Con, delle, per le rose

Particolarit I declinazione Genitivo singolare in as: familia preceduto da pater, mater, filius e filia Genitivo plurale in um: amphora, drachma, caelicola. terrigena, Graiugena Dativo e ablativo in abus: filia, dea , liberta , equa. Mula Pluralia tantum: Athenae-arum, divitiae arum, epulae-arum, minae-arum, nuptiae-arum, insidiae,-arum, Canne-arum, Cumae,-arum, deliciae-arum Diverso significato singolare e plurale: copiae-ae, littera-ae, opera-ae, vigilia-ae Forme arcaiche: Genitivo singolare non in ae ma in as o ai oppure nominativo plurale in as non in ae divitias Verbo sum Sum Es Est Sumus Estis sunt Io sono Tu sei Egli Noi siamo Voi siete Essi sono Ero Eras Erat Eramus Eratis Erant Io ero Tu eri Egli era Noi eravamo Voi eravate Essi erano Ero Eris Erit Erimus Eritis erunt Io sar Tu sarai Egli sar Noi saremo Voi sarete Essi saranno

a) Copula: unisce soggetto che lo precede con la parte nominale (nome o aggettivo) che lo segue, formando il predicato nominale. Nome va al nominativo conservando genere e numero ( Dia est dea, Pirata est causa ruinae). Aggettivo concorda in caso, genere e numero (Puella est bona)

b) Predicato verbale: verbo sum significa esistere, trovarsi (iustitia est, Rosa est in mensa) Verbi latino I coniugazione: Laudare II coniugazione: Monere (e lunga) III coniugazione Legere (e breve) IV coniugazione: Audire Presente Laudo Laudas Laudat Laudamus Laudatis laudant Moneo Mones Monet Monemus Monetis Monent Lego Legis Legit Legimus Legitis Legunt Audio Audiis Audit Audimus Auditis Audiunt

Imperfetto Laudabam Laudabas Laudabat Laudabamus Laudabatis Laudabant Monebam Monebas Monebat Monebamus Monebatis Monebant Legebam Legebas Legebat Legebamus Legebatis Legebant Audiebam Audiebas Audiebat Audiebamus Audiebatis Audiebant

Futuro Laudabo Laudabis Laudabit Laudabimus Laudabitis Laudabunt Monebo Monebis Monebit Monebimus Monebitis Monebunt Legam Leges Leget Legemus Legetis Legent Audiam Audies Audiet Audiemus Audietis Audient

dono *dnas, donavi, donatum, dnre+ curo *cras, curavi, curatum, crre+ aro *ras, aravi, aratum, rre+ deleo *dles, delevi, deletum, dlre+ timeo *tmes, timui, tmre+ noceo *nces, nocui, nocitum, ncre+

mitto *mittis, misi, missum, mittre+ defendo *dfendis, defendi, defensum, dfendre+ condco *condcis, conduxi, conductum, condcre+ udio *audis, audii, auditum, audre+ impdo *impdis, impedii, impeditum, impdre+ advenio *advnis, adveni, adventum, advnre+; pervenio *pervnis, perveni, perventum, pervnre+

Congiunzioni coordinative pi frequenti Et = e, nec = e non, neque = e non, aut, vel = o, sed = ma, autem = ma, pero; tanem = tuttavia; nam = infatti; enim = infatti Complemento di mezzo e complemento di causa Introdotto da con, di, per mezzo di Ablativo semplice se si tratta di una cosa o di un animale Araneae muscas tela captant Per e accusativo se si indica una persona Musa per poetas cantat Complemento di Causa Introdotto con per causa, a causa di Ablativo semplice, ob ed accusativo, prae con ablativo se la causa indica un impedimento Catilina ira ardet (ob, propter iram) Complemento di argomento Introdotto da: di, su, intorno De con ablativo De pugna incolae disputant, Sermo de amicitia Complemento di moto a luogo Dentro, presso In ed accusativo

In casa perveniunt Ad ed accusativo Ad casam perveniunt Complemento di moto da luogo Da, dalla Ablativo con a, e , de. Complemento di moto per luogo Attraverso, per Per con accusativo Complemento di moto in luogo circostritto In, nella In con ablativo Complemento di compagnia e di unione con Cum con ablativo Complemento di modo Introdotto da: Con, in , a Cum con ablativo Complemento di vocazione Vocativo II declinazione Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo Ablativo Ventus Venti Vento Ventum Vente Vento Venti Ventorum Ventis Ventos Venti Ventis

Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo

Puer Pueri Puero Puerum Puer

Pueri Puerorum Pueris Pueros Pueri

Ablativo

Puero

Pueris

Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo Ablativo

Bellum Belli Bello Bellum Bellum Bello

Bella Belli Bellis Bella Bella Bellis

Particolarit II declinazione Nome deus Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo Ablativo Deus Dei Deo Deum Deus Deo Di Deorum Dis Deos Di Dis

Nomi al nominativo in ius ed ium possono avere il genitivo contratto in i oltre quello in ii (Filius =fili; consilium= consili). Genitivo plurale in um anzich orum Modius ii = Modium Nummus ii = Nummum Sestertius ii = Sestertium Talentum ii = Talentum Vir Viri = Virum Faber Fabri = Fabrum Socius ii = Socium Solo Singolare: Aurum = oro; Argentum = argento; plumbum = piombo; pontus = mare Solo Plurale: Fasti orum; hiberna orum; sata orum; poster orum; spolia orum; inferi oru; liberi orum. Significato diverso singolare e plurale:

auxilium ii; castrum i; ludus i; rostrum i; locus i Forme arcaiche: os al nominativo singolare anzich us; om allaccusativo anzich um; om al genitivo plurale anzich orum. Complemento di tempo determinato e continuato: Determinato: ablativo semplice Autumno pomi maturant Continuato: accusativo semplice o per con accusativo Multas horas pugnabant (per multas horas) Proposizione Causale: Congiunzione quod (quia, quoniam) e lindicativo: Stultus es, quia erras = Sei stolto, perch sbagli Proposizione temporale: Con Congiunzioni: Cum, ubi, ut, dum, antequam, postquam con indicativo. Cum copiae pugnant = Quando le truppe combatterono Dum copiae pugnant = Mentre le truppe combattevano Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo Ablativo Bonus Boni Bono Bonum Bone Bono Bona Bonae Bonae Bonam Bona Bona Bonum Boni Bono Bonum Bonum Bono

Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo Ablativo

Boni Bonorum Bonis Bonos Boni Bonis

Bonae Bonarum Bonis Bonas Bonae Bonis

Bona Bonorum Bonis Bona Bona Bonis

Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo Ablativo

Pulcher Pulchri Pulchro Pulchrum Pulchri Pulchro

Pulchra Pulchrae Pulchrae Pulchram Pulchra Pulchra

Pulchrum Pulchri Pulchro Pulchrum Pulchrum Pulchro

Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo

Pulchri Pulchrorum Pulchris Pulchros Pulchri

Pulchrae Pulchrarum Pulchris Pulchras Pulchrae

Pulchra Pulchorum Pulchris Pulchra Pulchra

Ablativo

Pulchris

Pulchris

Pulchris

Aggettivi pronominali di prima classe: Si declinano come gli aggettivi ad eccezione del Genitivo singole in ius e il dativo singolare in i Alius, alia, aliud: un altro Alter, altera, alterum: laltro Neuter, neutera,, neuterum: n luno n laltro Nullus, nulla, nullum: nessuno Ullus, ulla, ullum: nessuno Solus, sola, solum: solo, da solo Totus, tota, totum: tutto Unus, una, unum: uno, unico Uter, utera, uterum: Quale ? Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo Ablativo Totus Totius Toti Totum Tote Toto Tota Totius Toti Totam Tota Tota Totum Totius Toti Totum Totum Toto

Nominativo Genitivo Dativo Accusativo Vocativo Ablativo

Toti Totorum Totis Totos Toti Totis

Totae Totarum Totis Totas Totae Totis

Tota Totorum Totis Tota Tota Totis

Aggettivo sostantivato: Boni : i buoni Mali: i mlavagi Bonus (vir): luomo buono Malus (vir): luomo malvagio Casi retti del neutro (nominativo e accusativo) Verum: il vero; iustum: il giusto; bona: le cose buone; bonum: il bene

Potrebbero piacerti anche