Sei sulla pagina 1di 98

Transistores

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

TEMAS
(1) Introduo aos transistores Conceitos bsicos Tipos de transistores (2) Transistor bipolar de juno (TBJ) Princpios de operao Modos de operao Polarizao Aplicaes (3) Transistor de efeito de a!po ("ET) Princpios de operao de JFETs e MOSFETs Modos de operao Polarizao Aplicaes

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1 Introduo aos transistores

#on eitos b$si os ist!rico e conceitos Tipos b$si os de transistores Transistor bipolar de "#no $T%J& Transistor de e'eito de ca(po $FET&

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'%ES
) ' (ue ) u! transistor*
*ispositi+o eletr,nico e( -#e #(a pe-#ena corrente el.trica . #sada para controlar #(a corrente (aior e( o#tros dois ter(inais F#nes bsicas ) A(pli'icador ) C/a+e

+ist,ria
01234 dispositi+o e( -#e #(a pe-#ena corrente sobre #(a "#no P5 poderia controlar a corrente sobre #( o#tro eletrodo6 Foi o pri(eiro transistor $T7A5S'er res8STO7& ) Foi a in+eno -#e per(iti# a 9era do con/eci(ento: 01;<4 #( dos pri(eiros circ#itos inte=rados

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'%ES
) Apli a-es
> o co(ponente '#nda(ental de #(a 'onte controlada? do a(pli'icador? ele(entos bsicos da eletr,nica anal!=ica > o co(ponente '#nda(ental de #(a c/a+e l!=ica? -#e . o ele(ento bsico da eletr,nica di=ital

Tipos prin ipais


Transistores %ipolares de J#no $TBJ& e Transistores de E'eito de Ca(po MOS $M'S"ET& MOSFETs so os dispositi+os (ais #tilizados at#al(ente MOSFET @s6 T%J ) T%J . #( dispositi+o bipolar? en-#anto o MOSFET . #nipolar ) O MOSFET 'ornece (aior i(pedAncia de entrada e propicia (enor cons#(o de ener=ia ) O T%J . (ais indicado para operaes e( alta 're-#Bncia e -#ando altas correntes esto en+ol+idas6 Al.( disso? . (#itas +ezes pre'erido -#ando so #tilizados co(ponentes discretos? tendo e( +ista a =rande -#antidade de co(ponentes dispon+eis

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

Analo.ia /idr$uli a si!plifi ada0 TBJ

T%J 5P5

Fl#Co dD=#a na base controla a +l+#la correspondente A +l+#la entre o coletor e o e(issor . controlada pela +l+#la da base A +l+#la entre o coletor e o e(issor per(ite a passa=e( de #( (aior 'l#Co dD=#a O 'l#Co dD=#a na base "#ntaEse ao 'l#Co dD=#a principal no e(issor

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

Analo.ia /idr$uli a si!plifi ada0 M'S"ET

MOSFET canal 5

Presso na porta controla a +l+#la correspondente A +l+#la entre o dreno e a 'onte . controlada pela +l+#la da porta A +l+#la entre o dreno e a 'onte per(ite a passa=e( de #( =rande 'l#Co dD=#a > (ni(o o 'l#Co dD=#a na porta -#e "#ntaEse ao 'l#Co dD=#a principal na 'onte

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

2 Transistor bipolar de juno

1rin 2pios de operao Estr#t#ra e princpios de '#nciona(ento Modos de operao Co(porta(ento e (odelos de T%Js 1olari3ao 7eta de car=a e circ#itos de polarizao Apli a-es T%J co(o c/a+e e a(pli'icador

) ) )

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

Transistores Bipolares de Juno*


) Mas ento por (ue estudar o TBJ*
@ocB precisar 're-#ente(ente entender as propriedades de entrada e sada do circ#ito para conectElos a o#tros circ#itos O T%J . #( !ti(o rec#rso para inter'ace entre C8s e o#tros circ#itos -#e +ocB pro"etar M#itas +ezes o C8 -#e +ocB necessita si(ples(ente no eCiste6 5esse caso? +ocB de+er pro"etar o circ#ito a partir de transistores discretos Tal+ez se"a +ocB -#e( +ai pro"etar tais C8s

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#o!o ) a estrutura de u! TBJ*


) Estrutura
> #( dispositi+o se(icond#tor de F ter(inais co(posto por G "#nes P5 As F re=ies -#e o co(pe( so c/a(adas de e!issor? base e oletor

5P5

P5P

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#o!o ) a estrutura de u! TBJ*


) Estrutura
Analisando as d#as "#nes P5 isolada(ente? JEB e J#B? cada #(a delas representa #( diodo de "#no P5 @ale le(brar nesse (o(ento -#e #( diodo co(#( poss#i F re=ies distintas de operao ) #onduo4 polarizao direta ) #orte4 polarizao re+ersa ) %uptura4 polarizao re+ersa Entre essas F re=ies de operao? e( =eral transistores no so pro"etados para operar na re=io de r#pt#ra

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

5P5

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#o!o fun iona u! TBJ*


) 1rin 2pio de fun iona!ento e! !odo ati4o
Analisando cal(a(ente66 $0& Co(o a "#no JE% est direta(ente polarizada? a re=io de depleo di(in#i e a "#no cond#z $G& Entretanto? de+ido Hs di'erenas de dopa=e( e constr#o? apenas parte dos el.trons pro+enientes do e(issor se co(bina( co( lac#nas na base $F& Esses po#cos el.trons -#e se co(bina( na base 'or(a( a corrente -#e 'l#i pelo ter(inal da base? IB $2& A (aior parte dos el.trons pro+enientes do e(issor acaba por #ltrapassar a JC%? de+ido H ener=ia ac#(#lada pela polarizao de JE% e pela distrib#io dos el.trons na base6 Assi(? co(o o no(e indica? o coletor coleta os el.trons en+iados pelo e(issor6 $;& Ao atin=ir o coletor? os el.trons so atrados pelo ca(po el.trico prod#zido pela polarizao re+ersa da JC% $I& Esses el.trons 'or(a( a corrente do coletor? IC? -#e . be( (aior -#e IB $3& A base at#a co(o re=io de controle do 'l#Co de portadores de car=a do e(issor para o coletor

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

5uais as re.i-es de operao de u! TBJ*


) %e.i-es de operao
Ao controlar as tenses nos ter(inais de #( T%J? pode( ser de'inidas 2 re=ies distintas de operao ) Ati4o4 transistor #tilizado co(o a(pli'icador ) #orte e saturao4 transistor #tilizado co(o c/a+e ) Ati4o re4erso4 po#ca aplicao prtica A tabela abaiCo relaciona as reas Hs tenses obser+adas nos ter(inais do T%J Modo Corte Ati+o Ati+o re+erso Sat#rao JEB 7e+ersa *ireta 7e+ersa *ireta J#B 7e+ersa 7e+ersa *ireta *ireta Tenso apli ada (npn)

@E J @ % K @ C @E K @ % K @ C @E J @ % J @ C @E K @ % J @ C

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#o!o fun iona u! TBJ*


) 1rin 2pio de fun iona!ento e! !odo ati4o
A-#i #tiliza(os #( dispositi+o NPN ) A operao de #( transistor PNP . se(el/ante ) As di'erenas so os pap.is dos el.trons e lac#nas? as polaridades das tenses de polarizao e os sentidos das correntes

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

' pri!eiro !odelo0 o !ais si!ples


Considerando -#e JE% est direta(ente polarizada e -#e JC% est re+ersa(ente polarizada? pode(os ass#(ir o se=#inte (odelo si(pli'icado ) Co(o JE% est direta(ente polarizada? te(os -#e

) O =an/o de corrente de e(issor co(#(? ? co( +alores tradicional(ente +ariando entre GLEGLL? . dado por

) A corrente do e(issor? iE? . si(ples(ente

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

Analisando ir uitos ## b$si os o! u! TBJ


) As respe ti4as tens-es e orrentes so al uladas da se.uinte for!a
Co(o est polarizado direta(ente

Assi(? podeEse calc#lar

e conse-#ente(ente

+isto -#e

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

E6e!plos b$si os de ir uitos ##


) E6e!plo0 NPN
Considerando = 150? calc#le ) IB, IC ) VBE , VCB , VCE

Sol#o

Co(o JE% est polarizada direta(ente? o +alor de VBE . con/ecido e podeEse calc#lar as se=#intes correntes

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

E6e!plos b$si os
) E6e!plo0 NPN
Considerando M 0;L? calc#le ) IB, IC ) VBE , VCB , VCE

Sol#o

As tenses respecti+as so calc#ladas da se=#inte 'or(a

Si!ula-es

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

E6e!plos b$si os de ir uitos ##


) E6e!plo0 saturao
Este transistor est sat#radoN Considere -#e VCE(sat) . 0,2 V

Sol#o ) Pri(eiro? calc#la(os a corrente de sat#rao

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

E6e!plos b$si os de ir uitos ##


) E6e!plo0 saturao
Este transistor est sat#radoN Considere -#e VCE(sat) . 0,2 V

Sol#o ) A=ora? pode(os calc#lar IB e a corrente IC correspondente

) Assi(? +eri'ica(os -#e o transistor est sat#rado

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'utra analo.ia
) ' transistor7!an

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

Al.u!as apli a-es si!ples


) TBJ o!o /a4e
O circ#ito abaiCo pode ser #tilizado co(o #(a c/a+e

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

Al.u!as apli a-es si!ples


) TBJ o!o /a4e

O#ando VBB = 0 ? o transistor est e( corte? pro+ocando VCE = VCC O#ando JE% est polarizado direta(ente e /o#+er corrente na base s#'iciente(ente =rande para prod#zir a (Ci(a corrente no coletor? o transistor estar sat#rado

) A corrente (ni(a na base para =arantir sat#rao ser

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

Al.u!as apli a-es si!ples


) Se.uidor de e!issor

Para -#e ser+e este circ#itoN ) F#nciona co(o #( b#''er? por.( co( #( pe-#eno desloca(ento entre as tenses de entrada e sada

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'8T%'S E9EM1:'S de A&;:ISE ##


) E6e!plo0 = 100

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'8T%'S E9EM1:'S de A&;:ISE ##


) E6e!plo0 polari3ao o! u!a <ni a fonte

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

' se.undo !odelo0 ainda si!plifi ado


Considerando -#e JE% est direta(ente polarizada e -#e JC% est re+ersa(ente polarizada? pode(os ass#(ir o se=#inte (odelo si(pli'icado ) Co(o JE% est direta(ente polarizada? te(os -#e

) O =an/o de corrente de e(issor co(#(? ? c#"o +alor nor(al(ente +aria entre GLEGLL? . dado por

) A corrente do e(issor? IE? . dada por

) Assi(? de'ine?se ta(b.(

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

Al.u!as apli a-es si!ples


) Se.uidor de e!issor
Caractersticas de #( se=#idor de tenso $ buffer & #sando #( transistor NPN

7esistBncia de entrada

) onde

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

Al.u!as apli a-es si!ples


) Se.uidor de e!issor
Caractersticas de #( se=#idor de tenso $ buffer & #sando #( transistor NPN ) *a? co(o

) C/e=aEse a

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'8T%'S E9EM1:'S de A&;:ISE ##


) E6e!plo0 an$lise ##= = 100

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'8T%'S E9EM1:'S de A&;:ISE ##


) E6e!plo0 an$lise ##= > 50

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'8T%'S E9EM1:'S de A&;:ISE ##


) E6e!plo0 an$lise ##= > 50
Considerando que est no modo ativo

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'8T%'S E9EM1:'S de A&;:ISE ##


) E6e!plo0 an$lise ##= > 50
Considerando que est saturado

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'8T%'S E9EM1:'S de A&;:ISE ##


) E6e!plo0 polari3ao o! u!a <ni a fonte Circ#ito e-#i+alente de T/.+enin

) onde

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'8T%'S E9EM1:'S de A&;:ISE ##


) E6e!plo0 polari3ao o! u!a <ni a fonte Circ#ito e-#i+alente de T/.+enin ) Aplicando a lei das (al/as na "#no e(issorEbase? te(Ese

) onde ) e da te(Ese

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'8T%'S E9EM1:'S de A&;:ISE ##


) E6e!plo0 transistores e! as ata

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#8%>AS #A%A#TE%?STI#AS de u! TBJ

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1':A%I@AAB' de u! TBJ
) 1or (uC*
Ao polarizar #( transistor? pode(os estabelecer o ponto de operao CC $o# -#iescente 5& do circ#ito? de (odo -#e o a(pli'icador opere na re=io linear Caso a polarizao 'or inade-#ada? o transistor entrar e( sat#rao o# e( corte e o sinal a(pli'icado ser distorcido

E6e!plo

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1':A%I@AAB' de u! TBJ
) E6e!plo

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1':A%I@AAB' de u! TBJ
) E6e!plo

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1':A%I@AAB' de u! TBJ
) %eta de ar.a ##
Os di'erentes pontos de operao de #( circ#ito co( T%J pode( ser il#strados =ra'ica(ente por (eio da reta de car=a

A partir dela? podeEse deter(inar os pontos de corte e sat#rao do circ#ito Ponto de corte ) 8deal(ente a interseco da reta de car=a co( o eiCo VCE ) Entretanto? de+ido Hs correntes de '#=a no coletor? ICB0? a tenso a partir -#al o circ#ito estar e( corte . li=eira(ente (enor -#e VCC Ponto de sat#rao ) 8deal(ente a interseco da reta de car=a co( o eiCo IC ) Entretanto? /a+er #(a pe-#ena tenso sobre o transistor? VCE(sat)? -#ando e( sat#rao? pro+ocando #( li=eira di(in#io e( IC(sat)

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1':A%I@AAB' de u! TBJ
) E6e!plo0 re.io linear de operao

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1':A%I@AAB' de u! TBJ
) E6e!plo0 re.io linear de operao

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1':A%I@AAB' de u! TBJ
) E6e!plo0 re.io linear de operao

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1':A%I@AAB' de u! TBJ
) E6e!plo0 ponto de operao e !$6i!a orrente na base= = 200

E( pri(eiro l#=ar? podeEse calc#lar o ponto de operao? co(o no eCe(plo anterior

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1':A%I@AAB' de u! TBJ
) E6e!plo0 ponto de operao e !$6i!a orrente na base= = 200

E( se=#ida? pode(os calc#lar a corrente de sat#rao aproCi(ada

*a? pode(os calc#lar a +ariao (Ci(a da corrente no coletor a partir de O

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

1':A%I@AAB' de u! TBJ
) E6e!plo0 ponto de operao e !$6i!a orrente na base= = 200

Por 'i(? podeEse calc#lar a corrente (Ci(a na base correspondente

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

:IMITES de '1E%AAB' de u! TBJ

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

:IMITES de '1E%AAB' de u! TBJ

Transistor %C;2< %C;;1 G5GGG T8PF0

1olaridade

VCE(max) [V] 2; EFL FL 2L

ICE(max) [mA] 0LL EGLL <LL FLLL

5P5 P5P 5P5 5P5 5P5 5P5

0G; a 1LL 0G; a 1LL 0LL a FLL GL a ;L GL a ;L GL a ;L

T8PF0C G5FL;;

0LL <L

FLLL 0;LLL

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S de 1':A%I@AAB' de u! TBJ


) 1olari3ao o! u!a <ni a fonte P(a das opes (ais si(ples para se polarizar #( transistor co( #(a 'onte apenas66

) Proble(as @ariaes e( de+ido H te(perat#ra e (#danas para(.tricas entre dispositi+os do (es(o tipo ) Aplicao Transistor co(o c/a+e

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S de 1':A%I@AAB' de u! TBJ


) 1olari3ao o! u!a <ni a fonte Para (ini(izar e'eitos das +ariaes e( , pode-se acrescentar uma resistncia ao emissor

) 5esse caso

) e dessa 'or(a RE ir co(pensar os e'eitos das +ariaes de

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S de 1':A%I@AAB' de u! TBJ


) 1olari3ao o! u!a <ni a fonte0 di4isor de tenso > #(a das polarizaes (ais #tilizadas -#ando o transistor opera co(o a(pli'icador linear

) A tenso sobre a resistBncia RB2 polariza direta(ente a "#no e(issorE base

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S de 1':A%I@AAB' de u! TBJ


) 1olari3ao o! u!a <ni a fonte0 di4isor de tenso Circ#ito e-#i+alente de T/.+enin

) onde

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S de 1':A%I@AAB' de u! TBJ


) 1olari3ao o! u!a <ni a fonte0 di4isor de tenso Circ#ito e-#i+alente de T/.+enin ) Aplicando a lei das (al/as na "#no e(issorEbase? te(Ese

) onde ) e da te(Ese

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S de 1':A%I@AAB' de u! TBJ


) 1olari3ao o! u!a <ni a fonte0 di4isor de tenso Para #( bo( pro"eto? de+e(os =arantir ) VBB =rande pode le+ar H sat#rao e pe-#eno pode le+ar ao corte ) E'eito sobre a +ariabilidade de Caso a resistBncia RE 'or s#'iciente(ente =rande? i6e?

podere(os ass#(ir

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S de 1':A%I@AAB' de u! TBJ


) 1olari3ao utili3ando u! resistor de reali!entao do oletor para a base Para a(pli'icadores na con'i=#rao e(issor co(#(

RC >> RB / + 1

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S de 1':A%I@AAB' de u! TBJ

Espel/o de correntes

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S de 1':A%I@AAB' de u! TBJ


) 1olari3ao utili3ando u!a fonte de orrente RB pode ser ele+ado para a#(entar resistBncia de entrada? se( a'etar estabilidade

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

'utro E9EM1:'S pontual


) 5ual a utilidade esse ir uito* Indi(ue u!a des4anta.e!D

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#'&"IE8%AAFES B;SI#AS de u! TBJ


) ' (ue so* Os transistores pode( ser li=ados e( F con'i=#raes bsicas E( cada #(a dessas con'i=#raes so de'inidos os pontos de entrada e sa2da do circ#ito? e ta(b.( -#al dos F ter(inais ser a re'erBncia no circ#ito Cada #(a dessas con'i=#raes poss#i caractersticas -#e os 'aze( reco(endados para di'erentes aplicaes 5a constr#o de a(pli'icadores de (Qltiplos est=ios? podeEse (#itas +ezes concatenar di'erentes con'i=#raes

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#'&"IE8%AAFES B;SI#AS de u! TBJ


) #oletor o!u!

Ran/o de corrente Ran/o de tenso 8(pedAncia de entrada 8(pedAncia de sada

Ele+ado S0 Alta %aiCa

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#'&"IE8%AAFES B;SI#AS de u! TBJ


) E!issor o!u!
Ocorre in+erso de 'ase

Ran/o de corrente Ran/o de tenso 8(pedAncia de entrada 8(pedAncia de sada

Ele+ado Ele+ado %aiCa Alta

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#'&"IE8%AAFES B;SI#AS de u! TBJ


) Base o!u!

Ran/o de corrente Ran/o de tenso 8(pedAncia de entrada 8(pedAncia de sada

S0 Ele+ado %aiCa Alta

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

TBJ o!o AM1:I"I#AG'%


) #on eitos
A-#i? tratare(os do #so de transistores bipolares de "#no co(o a(pli'icadores de pe-#enos sinais P( pe-#eno res#(o ) A polarizao de #( transistor? o# se"a? estabelecer #( ponto de operao e( se# (odo de operao ati+o? . #(a operao (era(ente CC ) A partir do ponto de operao estabelecido? podeEse e'et#ar a a(pli'icao de pe-#enos sinais ) Para analisar tal circ#ito? no #tilizare(os apenas o (odelo si(pli'icado #tilizado at. o (o(ento

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

TBJ o!o AM1:I"I#AG'%


) E6e!plo0 u! a!plifi ador linear O di+isor de tenso estabelece o ponto de operao para a(pli'icao de #( sinal capaciti+a(ente acoplado ) Acopla(ento capaciti+o i(pede -#e as resistBncias da 'onte e da car=a a'ete( a polarizao do transistor E( ter(os da tenso VC? a tenso de sada . in+ertida

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

TBJ o!o AM1:I"I#AG'%


) %eanalisando u! ir uito b$si o
Tera(os di'ic#ldade e( analisar o circ#ito abaiCo #tilizando o (odelo de transistor adotado at. a=ora E( #( (odelo (ais co(pleto do transistor? a JE% no . (ais analisada co(o #( si(ples (odelo de -#eda de tenso constante? (as si( co(

Assi(? tere(os a se=#inte e-#aes descre+endo o circ#ito

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

TBJ o!o AM1:I"I#AG'%


) #orrente no oletor e trans ondutHn ia
Considerando -#e a tenso de entrada . representada pelas s#as co(ponentes CC e CA? te(Ese -#e

Assi(? a corrente no coletor ser

O# se"a

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

TBJ o!o AM1:I"I#AG'%


) #orrente no oletor e trans ondutHn ia
Considerando a=ora -#e vbe . #( sinal de pe-#ena a(plit#de? o# se"a? vbe < VT? podeEse aproCi(ar a relao por

Assi(? a corrente total no coletor . co(posta pelo +alor da corrente de polarizao IC e de #( co(ponente de sinal iC

Essa e-#ao relaciona a corrente de sinal no coletor a #( sinal de tenso na JE% correspondente? i6e6

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

TBJ o!o AM1:I"I#AG'%


) #orrente na base e a resistCn ia de entrada na base
Para deter(inar a corrente de base e( '#no de vbe? pri(eiro te(os de a+aliar a corrente total na base iB

O# se"a?

onde
S#bstit#indo IC/VT por gm, obte(os

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

TBJ o!o AM1:I"I#AG'%


) #orrente na base e a resistCn ia de entrada na base
Assi(? a resistBncia de entrada para pe-#enos sinais entre a base e o e(issor? ol/ando para o ter(inal da base? . representada por r e pode ser de'inida co(o

i6e6
*essa 'or(a? r direta(ente proporcional a e in+ersa(ente proporcional H corrente de polarizao IC S#bstit#indo gm por IC/VT e s#bstit#indo IC/ por IB? te(os a se=#inte eCpresso alternati+a para r

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

TBJ o!o AM1:I"I#AG'%


) #orrente no e!issor e a resistCn ia de entrada na base
A corrente total no e(issor iE pode ser deter(inada a partir de

O# se"a?

onde
Se representar(os a resistBncia para pe-#enos sinais entre base e e(issor? ol/ando para o ter(inal do e(issor, co(o re, ela pode ser de'inida co(o

Assi(? a resistBncia de e(issor . dada por

o# se"a

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S E58I>A:E&TES CA
) ' !odelo 7/2brido
As 'i=#ras abaiCo il#stra( #( (odelo e-#i+alente de #( T%J para pe-#enos sinais

$a&

$b&

E( $a&? o T%J . representado co(o #( 'onte de corrente controlada por tenso E( $b&? . representado co(o #(a 'onte de corrente controlada por corrente So e-#i+alentes? +isto -#e

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S E58I>A:E&TES CA
) ' !odelo T
E(bora #se(os? na (aioria das +ezes? o (odelo /brido? / sit#aes nas -#ais #( (odelo alternati+o? c/a(ado (odelo T? . (ais con+eniente E( $a&? o T%J . representado co(o 'onte de corrente controlada por tenso E( $b&? . representado co(o #(a 'onte de corrente controlada por corrente

O (odelo T (ostra( eCplicita(ente a resistBncia do e(issor re, di'erente do (odelo E/ibrido? -#e eCplicita a resistBncia de base

$a&

$b&

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S E58I>A:E&TES CA
) Apli ando os !odelos e(ui4alentes para pe(uenos sinais
A disponibilidade dos (odelos e-#i+alentes do T%J para operao co( pe-#enos sinais 'az da anlise de circ#itos a(pli'icadores co( transistores #( processo siste(tico6 O processo consiste nos se=#intes passos4 $0& *eter(ine o ponto de operao CC do T%J e? e( partic#lar o +alor da corrente CC de coletor? IC $G& Calc#le os +alores dos parA(etros do (odelo para pe-#enos sinais4 gm = IC/VT, r = /gm e re = VT/IE = !/gm $F& Eli(ine as 'ontes CC s#bstit#indo cada 'onte CC de tenso por #( c#rtoE circ#ito e cada 'onte CC de corrente por #( circ#ito aberto6 Ateno ta(b.( aos capacitores de acopla(ento e b!"ass $2& S#bstit#a o T%J por #( de se#s (odelos e-#i+alentes6 E(bora -#al-#er #( dos (odelos possa ser #tilizado? #( deles de+e ser (ais con+eniente? dependendo do circ#ito a ser analisado $;& Analise o circ#ito res#ltante para deter(inar as =randezas de interesse $por eCe(plo? =an/o de tenso? resistBncia de entrada&

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S E58I>A:E&TES CA
) E6e!plo 1
Proble(a ) *ese"a(os analisar o a(pli'icador co( transistor il#strado ao lado para deter(inar se# =an/o de tenso6 S#pon/a = 1006 Sol#o ) O 0T passo da anlise consiste e( deter(inar o ponto -#iescente de operao6 Para isso? +a(os s#por -#e vi = 06 A corrente CC na base ser

) As correntes e tenso no coletor sero

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S E58I>A:E&TES CA
) E6e!plo 1
) Considerando -#e o transistor est no (odo ati+o? pode(os deter(inar os parA(etros do (odelo para pe-#enos sinais

) Para 'azer a anlise de pe-#enos sinais aplicaEse o (odelo E/brido6 Psando o pri(eiro (odelo? c/e=aEse ao circ#ito e-#i+alente abaiCo

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S E58I>A:E&TES CA
) E6e!plo 1
) Obser+e -#e no circ#ito e-#i+alente ao lado no esto representadas as 'ontes CC6 O# se"a? #( n! de circ#ito conectado a #(a 'onte CC pode ser considerado co(o #( terra para sinais ) A anlise do circ#ito contin#a da se=#inte 'or(a

) Assi(? o =an/o de tenso ser dado por

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S E58I>A:E&TES CA
) E6e!plo 2 Proble(a ) *ese"a(os analisar o circ#ito ao lado para deter(inar o =an/o de tenso6 O capacitor C . #( capacitor de acopla(ento c#"a '#no . acoplar o sinal vi ao e(issor e ao (es(o te(po blo-#ear =randezas CC# *esse (odo? a polarizao CC estabelecida "#nta(ente por V+? V? RE e RC no ser alterada -#ando o sinal $% 'or conectado Sol#o ) O 0T passo da anlise consiste e( deter(inar o ponto -#iescente de operao

S#pondo = 100? ento ! = 0,99 e

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S E58I>A:E&TES CA
) E6e!plo 2
) Uo=o? o transistor est no (odo ati+o6 Al.( disso? o sinal no coletor pode eCc#rsionar de -5,4 V at. a tenso de sat#rao da JC% ) Os parA(etros desse (odelo so

) A anlise do circ#ito $ao lado& nos 'ornece o =an/o de tenso

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

#I%#8IT'S E58I>A:E&TES CA
) E6e!plo 2
) Co(o veb = vi ? se 'or dese"ada a operao para pe-#enos sinais $para -#e /a"a linearidade&? ento o +alor de pico de vi de+e ser li(itado a cerca de 10 mV? portanto? ) Assi(? o transistor no entrar e( sat#rao

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

3 Transistor de efeito de a!po ("ET)

1rin 2pios de operao Conceitos bsicos e tipos principais M'S"ET Modos de operao Anlise de circ#itos CC O#tras aplicaes

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'%ES
) Tipos prin ipais
Transistores %ipolares de J#no $TBJ& e Transistores de E'eito de Ca(po $"ET& FET @s6 T%J ) T%Js so dispositi+os bipolares? en-#anto FETs so #nipolares ) FETs 'ornece( (aior i(pedAncia de entrada ) FETs propicia( (enor cons#(o de ener=ia e pode( e( =eral ser constr#dos e( di(enses (enores6 Assi(? so (ais #tilizados e( circ#itos inte=rados $C8s& ) FETs so os dispositi+os (ais #tilizados at#al(ente ) FETs per(ite( a i(ple(entao de '#nes anal!=icas e di=itais se( o #so de resistores o# o#tros co(ponentes ) T%Js 'ornece( (aior densidade de corrente ) T%Js so dispositi+os controlados por corrente? en-#anto -#e FETs so controlados por tenso

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'


) Tipos prin ipais
FET de "#no $JFET& ) Canal P e canal N FET de se(icond#tor de !Cido (etlico $MOSFET& ) Tipo cresci(ento $o# enri-#eci(ento& e tipo depleo ) Canal P e canal N

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'


) Estrutura

JFET canal N MOSFET canal N tipo cresci(ento

MOSFET canal N tipo depleo

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'


) J"ET anal N JFET se(pre opera co( a "#no RS e( polarizao re+ersa Controlando V"#? controlaEse a resistBncia entre o dreno e a 'onte e a corrente I$

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'


) J"ET anal N 7elaes bsicas si(pli'icadas e( (odo ati+o

Analo=ia co( (odelo si(pli'icado do T%J NPN

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'


) J"ET anal N
ECe(plo

*eter(ine as correntes e tenses no transistor

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'


) J"ET anal N

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'


) M'S"ET anal N tipo res i!ento
> #( dispositi+o si(.trico de porta isolada

C/a(ado ta(b.( de nMOSFET ) O MOSFET canal P . ta(b.( c/a(ado de pMOSFET ) A tecnolo=ia CMOS $MOS co(ple(entar& . baseada no #so co(binado de dispositi+os nMOSFET e pMOSFET

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'


) M'S"ET anal N tipo res i!ento
Se(pre opera co( a "#no RS e( polarizao direta

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'


) M'S"ET anal N tipo res i!ento
7elaes bsicas si(pli'icadas e( (odo sat#rao $ati+o&

Modo Corte Triodo $sat#rao& Sat#rao $ati+o&

Tenso apli ada

@RS K @T @RS J @T e @*S K $ @RS @T & @RS J @T e @*S J $ @RS @T &

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

E9EM1:'S GE #I%#8IT'S CC
) E6e!plo (saturao)

*eter(ine as tenses V$# e V"#6 Para tanto? ass#(a -#e VT = 2 V e -#e I$ = 200 mA para V"# = 4 V6

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

E9EM1:'S GE #I%#8IT'S CC
) E6e!plo (saturao) Pro"ete o circ#ito de (odo -#e o transistor opere co( I$ = 0,4 mA e V$ = +0,5 V6 O transistor 5MOS te( VT = 0,7 V? % = 1,6 mA/V2

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

T%A&SIST'% GE E"EIT' GE #AM1'


) M'S"ET anal N tipo res i!ento
7elaes bsicas si(pli'icadas e( (odo triodo $sat#rao&

Modo Corte Triodo $sat#rao& Sat#rao $ati+o&

Tenso apli ada

@RS K @T @RS J @T e @*S K $ @RS @T & @RS J @T e @*S J $ @RS @T &

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

E9EM1:'S GE #I%#8IT'S CC
) E6e!plo (triodo)
Pro"ete o circ#ito da 'i=#ra abaiCo para estabelecer #(a tenso de dreno de 0,1 V6 S#pon/a VT = 1 V e % = 1 mA/V26

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

E9EM1:'S GE #I%#8IT'S CC
) E6e!plo
Analise o circ#ito (ostrado na 'i=#ra abaiCo a 'i( de deter(inar todas as tenses dos n!s e as correntes nos ra(os6 S#pon/a VT = 1 V e % = 1 mA/V26

Transistores

Antnio Padilha L. Bo

Potrebbero piacerti anche