Sei sulla pagina 1di 181

Decreto N 8.

938
30 de abr de 2012
HUGO CHAVEZ FRIAS
Presidente de la Repblica
Con e supremo compromso y vountad de ograr a mayor efcaca
potca y cadad revouconara en a construccn de socasmo y
e engrandecmento de Pas, basado en os prncpos humanstas
y en as condcones moraes y tcas Bovaranas, por mandato
de puebo y en e|ercco de as atrbucones que e confere e
numera 8 de artcuo 236 de a Consttucn de a Repbca
Bovarana de Venezuea, y de conformdad con o dspuesto en e
numera 9 de artcuo 1 de a Ley que Autorza a Presdente de a
Repbca para dctar Decretos con Rango, Vaor y Fuerza de Ley
en as Materas que se deegan, en Conse|o de Mnstros.
DICTA
E sguente,
DECRETO CON RANGO VA!OR " FUERZA DE !E"
ORG#NICA DE! TRA$A%O !OS TRA$A%ADORES " !AS
TRA$A%ADORAS
Decreto 8.938 Pg. 2
T&TU!O I
NOR'AS " PRINCIPIOS CONSTITUCIONA!ES
Cap(t)l* I
Disp*sici*nes Generales
Ob+et* de la !e,
Art(c)l* -./ Esta Ley, tene por ob|eto proteger a traba|o
como hecho soca y garantzar os derechos de os traba|adores
y de as traba|adoras, creadores de a rqueza socamente
producda y su|etos protagncos de os procesos de educacn
y traba|o para acanzar os fnes de Estado democrtco y soca
de derecho y de |ustca, de conformdad con a Consttucn de
a Repbca Bovarana de Venezuea y e pensamento de
padre de a patra Smn Bovar.
Regua as stuacones y reacones |urdcas dervadas de
proceso de produccn de benes y servcos, protegendo e
nters supremo de traba|o como proceso berador,
ndspensabe para materazar os derechos de a persona
humana, de as famas y de con|unto de a socedad, medante
a |usta dstrbucn de a rqueza, para a satsfaccn de as
necesdades materaes, nteectuaes y esprtuaes de puebo.
N*r0as de Orden Pblic*
Art(c)l* 1./ Las normas contendas en esta ey y as que
derven de ea, son de orden pbco y de apcacn mperatva,
obgatora e nmedata, prorzando a apcacn de os
prncpos de |ustca soca, sodardad, equdad y e respeto a
os derechos humanos.
#0bit* de aplicaci2n
Art(c)l* 3./ Esta Ley regr as stuacones y reacones
aboraes desarroadas dentro de terrtoro nacona, de os
traba|adores y traba|adoras con os patronos y patronas,
dervadas de traba|o como hecho soca. Las dsposcones
contendas en esta Ley y as que derven de ea rgen a
venezoanos, venezoanas, extran|eros y extran|eras con
ocasn de traba|o prestado o convendo en e pas y, en
Decreto 8.938 Pg. 3
nngn caso, sern renuncabes n rea|abes por convenos
partcuares. Los convenos coectvos podrn acordar regas
favorabes a traba|ador y traba|adora que superen a norma
genera respetando e ob|eto de a presente Ley.
Iguamente se apcaran as dsposcones de esta Ley a os
traba|adores contratados y as traba|adoras contratadas en
Venezuea para prestar servcos en e exteror de pas.
'edidas para 4aranti5ar la aplicaci2n de esta !e,
Art(c)l* 6./ En e|ercco de as atrbucones prevstas en a
Legsacn Labora, as autordades admnstratvas o |udcaes
de traba|o, por mperatvo de a Consttucn de a Repbca
Bovarana de Venezuea, estn facutadas para ograr que sus
decsones admnstratvas o |udcaes resttuyan a stuacn
|urdca nfrngda de carcter abora, y apcarn os correctvos
y meddas tendentes a ograr a e|ecucn de esas decsones
en e mbto de apcacn de esta Ley.
C)erp*s ar0ad*s
Art(c)l* 7./ Ouedan exceptuados de as dsposcones de esta
Ley os membros de os cuerpos armados, pero as autordades
respectvas dentro de sus atrbucones estabecern, por va
regamentara, os benefcos de os que deber gozar e
persona que a presta servcos, os cuaes no sern nferores
a os de os traba|adores y de traba|adoras regdos y regdas
por esta Ley, en cuanto sea compatbe con a naturaeza de sus
abores.
Se entender por cuerpos armados os que ntegran a Fuerza
Armada Nacona Bovarana y os servcos pocaes, os cuaes
se regrn por sus estatutos orgncos o normatvas especaes,
quenes se encuentran drectamente vncuados a a segurdad y
defensa de a Nacn y a mantenmento de orden pbco.
Traba+ad*res , traba+ad*ras al ser8ici* de la
Ad0inistraci2n Pblica
Art(c)l* 9./ Los funconaros pbcos y funconaras pbcas
naconaes, estadaes y muncpaes se regrn por as normas
sobre a funcn pbca en todo o reatvo a su ngreso,
ascenso, trasado, suspensn, retro, sstemas de
Decreto 8.938 Pg. 4
remuneracn, estabdad, |ubacones, pensones, rgmen
|ursdccona; y os benefcos acordados por esta Ley en todo
o no prevsto en aqueos ordenamentos.
Los funconaros pbcos y funconaras pbcas que
desempeen cargos de carrera, tendrn derecho a a
negocacn coectva, a a soucn pacfca de os confctos y a
e|ercer e derecho a a huega, de conformdad con o prevsto
en esta Ley, en cuanto sea compatbe con a naturaeza de os
servcos que prestan y con as exgencas de a Admnstracn
Pbca.
Los traba|adores contratados y as traba|adoras contratadas a
servco de a Admnstracn Pbca Nacona, Estada y
Muncpa, centrazada y descentrazada, se regrn por as
normas contendas en esta Ley, a de Segurdad Soca y su
contrato de traba|o.
Los obreros y obreras a servco de os rganos y entes
pbcos naconaes, estadaes y muncpaes, centrazados y
descentrazados, estarn amparados por as dsposcones de
esta Ley y a de Segurdad Soca.
E tempo desempeado en a admnstracn pbca nacona,
estada y muncpa, centrazada y descentrazada, ser
consderado para todos os efectos egaes y contractuaes como
tempo de servco efectvamente prestado y computado a a
antgedad.
Ser8ici*s pr*:esi*nales
Art(c)l* ;./ Los traba|adores y as traba|adoras que presten
servcos profesonaes medante contratacn por honoraros
profesonaes, tendrn os derechos y obgacones que
determnen as respectvas eyes de e|ercco profesona,
sempre y cuando stas no desme|oren a normatva que debe
regr a reacn abora. En ta sentdo, estarn amparados y
amparadas por a egsacn de Traba|o y de a Segurdad
Soca en todo aqueo que os favorezca.
Los honoraros correspondentes a a actvdad de dchos
traba|adores y traba|adoras se consderarn satsfechos por e
Decreto 8.938 Pg. 5
pago de a remuneracn y dems benefcos dervados de a
reacn de traba|o, savo conveno expreso en contraro.
Acci2n de a0par* a)t2n*0*
Art(c)l* <./ Los derechos y garantas consagrados en matera
abora podrn ser ob|eto de a accn de amparo consttucona
nterpuesta ante os |ueces y |uezas con competenca abora,
de conformdad con a Consttucn de a Repbca Bovarana
de Venezuea, a ey que rge a matera de amparo sobre
derechos y garantas consttuconaes y a ey que rge a
matera procesa de traba|o .
C*0petencias del P*der E+ec)ti8* , !e4islati8*
Art(c)l* =./ La egsacn y reguacn |urdca en as materas
de traba|o y segurdad soca son competenca excusva de
Poder Pbco Nacona, a travs de os poderes E|ecutvo y
Legsatvo de conformdad con a Consttucn de a Repbca
Bovarana de Venezuea. En consecuenca, os estados y os
muncpos no podrn dctar eyes, ordenanzas n prevsn
aguna sobre estas materas. Ouedan a savo as dsposcones
que dchas entdades dcten para favorecer a os traba|adores y
a as traba|adoras que presten servco ba|o su dependenca,
dentro de as normas pautadas por a egsacn abora.
Fac)ltad re4la0entaria del E+ec)ti8* Naci*nal
Art(c)l* ->/ E E|ecutvo Nacona tendr as ms ampas
facutades para desarroar as dsposcones egaes en matera
de traba|o, y a ta efecto podr dctar Regamentos, Decretos o
Resoucones especaes y mtar su acance a determnada
regn o actvdad de pas.
Grat)idad de la +)sticia lab*ral
Art(c)l* --/ La |ustca abora es gratuta tanto en sede
|udca como en sede admnstratva de traba|o. En
consecuenca, no se podrn estabecer tasas, arancees n exgr
o recbr pago aguno por sus servcos. Los regstradores y
notaros pbcos no podrn cobrar tasas, arancees n exgr
Decreto 8.938 Pg. 6
pago aguno en os casos de otorgamento de poderes y
regstros de demandas aboraes.
Ap*,* debid* a l*s :)nci*nari*s , :)nci*narias del
traba+*
Art(c)l* -1/ Para a resttucn de derechos nfrngdos o ba|o
amenaza de sero y en caso de necesdad, as autordades
cves, pocaes y mtares tomarn as meddas que es
socten os funconaros y funconaras de traba|o en e
cumpmento de sus deberes, y dentro de sus atrbucones
egaes.
Pr*0*ci2n , pr*tecci2n de la iniciati8a p*p)lar en el
traba+*
Art(c)l* -3/ En a apcacn de as dsposcones de esta Ley
se proteger y factar e desarroo de entdades de traba|o
de propedad soca, a pequea y medana ndustra, a
mcroempresa, as entdades de traba|o famar, y cuaquer
otra forma de asocacn comuntara para e traba|o
gestonadas en forma partcpatva y protagnca por os
traba|adores y as traba|adoras, con e ob|etvo de satsfacer as
necesdades materaes, socaes e nteectuaes de as famas,
a comundad y e con|unto de a socedad en e marco de a
|ustca soca medante os procesos de educacn y traba|o,
fundamentaes para acanzar os fnes esencaes de Estado.
Idi*0as O:iciales
Art(c)l* -6/ E doma ofca en a Repbca Bovarana de
Venezuea es e casteano, os domas ndgenas tambn son
de uso ofca para os puebos ndgenas y deben ser
respetados en todo e terrtoro de a Repbca Bovarana de
Venezuea, por consttur patrmono cutura de a Nacn y de
a humandad. En consecuenca as rdenes, nstruccones,
manuaes de formacn y capactacn, entrenamento y
formacn abora y, en genera, todas as dsposcones que se
comunquen a os traba|adores y a as traba|adoras, sern en
doma casteano o ndgena segn sea e caso. Cuando por
razones de tecnooga sea necesara a apcacn de un doma
Decreto 8.938 Pg. 7
dstnto, evar e equvaente en doma casteano, o
traducdos a sus domas para uso de os puebos ndgenas.
De l*s tratad*s pact*s , c*n8enci*nes internaci*nales
Art(c)l* -7/ En a apcacn de a presente Ley tendrn
carcter obgatoro, conforme a o prevsto en e artcuo 23 de
a Consttucn de a Repbca Bovarana de Venezuea, os
tratados, pactos y convencones suscrtos y ratfcados por a
Repbca, sempre que sean ms favorabes que a egsacn
abora nacona.
F)entes del derec?* del traba+*
Art(c)l* -9/ Las fuentes de derecho de traba|o son as
sguentes:
a) La Consttucn de a Repbca Bovarana de Venezuea y
a |ustca soca como prncpo fundacona de a Repbca.
b) Los tratados, pactos y convencones nternaconaes
suscrtos y ratfcados por a Repbca.
c) Las eyes aboraes y os prncpos que as nspran.
d) La convencn coectva de traba|o o e audo arbtra, s
fuere e caso, sempre y cuando no sean contraras a as
normas mperatvas de carcter consttucona y ega.
e) Los usos y costumbres en cuanto no sean contraras a as
normas mperatvas de carcter consttucona y ega.
f) La |ursprudenca en matera abora.
g) Apcacn de a norma y a nterpretacn ms favorabe.
h) La equdad, a guadad y e dearo Bovarano, Zamorano
y Robnsonano.
Se4)ridad S*cial
Art(c)l* -;/ Toda persona tene derecho a a segurdad soca
como servco pbco de carcter no ucratvo. Los traba|adores
Decreto 8.938 Pg. 8
y traba|adoras sean o no dependentes de patrono o patrona,
dsfrutaran ese derecho y cumprn con os deberes de a
Segurdad Soca conforme a esta Ley.
E traba|o de hogar es una actvdad econmca que crea vaor
agregado y produce rqueza y benestar. Las amas de casa
tenen derecho a a segurdad soca, de conformdad con a ey.
Cap(t)l* II
Principi*s Rect*res
Principi*s
Art(c)l* -</ E traba|o es un hecho soca y goza de proteccn
como proceso fundamenta para acanzar os fnes de Estado, a
satsfaccn de as necesdades materaes moraes e
nteectuaes de puebo y a |usta dstrbucn de a rqueza.
La nterpretacn y apcacn de esta Ley estar orentada por
os sguentes prncpos:
1. La |ustca soca y a sodardad,
2. La ntangbdad y progresvdad de os derechos y
benefcos aboraes. por o que no sufrrn desme|oras y
tendern a su progresvo desarroo.
3. En as reacones aboraes prevaece a readad sobre as
formas o aparencas.
4. Los derechos aboraes son rrenuncabes. Es nua toda
accn, acuerdo o conveno que mpque a renunca o
menoscabo de estos derechos.
5. Cuando hubere dudas acerca de a apcacn o
concurrenca de varas normas o en a nterpretacn de
una determnada norma se apcar a ms favorabe a
traba|ador o traba|adora. La norma adoptada se apcar
en su ntegrdad.
Decreto 8.938 Pg. 9
6. Toda medda o acto de patrono o patrona contraro a a
Consttucn de a Repbca Bovarana de Venezuea o a
esta Ley es nua y no genera efecto aguno.
7. Se prohbe todo tpo de dscrmnacn por razones de
edad, raza, sexo, condcn soca, credo o aqueas que
menoscaben e derecho a a guadad ante a ey y por
cuaquer otra condcn.
8. Se prohbe e traba|o de adoescentes en abores que
puedan afectar en cuaquer forma su desarroo ntegra. E
Estado os o as proteger contra cuaquer expotacn
econmca o soca.
Irren)nciabilidad de l*s derec?*s lab*rales
Art(c)l* -=/ En nngn caso sern renuncabes os derechos
contendos en as normas y dsposcones de cuaquer
naturaeza y |erarqua que favorezcan a os traba|adores y a as
traba|adoras.
Las transaccones y convenmentos soo podrn reazarse a
trmno de a reacn abora y sempre que versen sobre
derechos tgosos, dudosos o dscutdos, consten por escrto y
contengan una reacn crcunstancada de os hechos que a
motven y de os derechos en ea comprenddos.
En consecuenca, no ser estmada como transaccn a smpe
reacn de derechos, an cuando e traba|ador o traba|adora
hubese decarado su conformdad con o pactado. Los
funconaros y as funconaras de traba|o en sede
admnstratva o |udca garantzarn que a transaccn no
voente de forma aguna e prncpo consttucona de
rrenuncabdad de os derechos aboraes.
I4)aldad , e@)idad de 4Aner*
Art(c)l* 1>. E Estado garantza a guadad y equdad de
mu|eres y hombres en e e|ercco de derecho a traba|o. Los
patronos y patronas, apcarn crteros de guadad y equdad
en a seeccn, capactacn, ascenso y estabdad abora,
Decreto 8.938 Pg. 10
formacn profesona y remuneracn, y estn obgadas y
obgados a fomentar a partcpacn partara de mu|eres y
hombres en responsabdades de dreccn en e proceso soca
de traba|o.
Principi* de n* discri0inaci2n en el traba+*
Art(c)l* 1-/ Son contraras a os prncpos de esta Ley as
prctcas de dscrmnacn. Se prohbe toda dstncn,
excusn, preferenca o restrccn en e acceso y en as
condcones de traba|o, basadas en razones de raza, sexo,
edad, estado cv, sndcazacn, regn, opnones potcas,
naconadad, orentacn sexua, personas con dscapacdad u
orgen soca, que menoscabe e derecho a traba|o por resutar
contraras a os postuados consttuconaes. Los actos
emanados de os nfractores y de as nfractoras sern rrtos y
penados de conformdad con as eyes que reguan a matera.
No se consderarn dscrmnatoras as dsposcones especaes
dctadas para proteger a materndad, paterndad y a fama, n
as tendentes a a proteccn de os nos, nas, adoescentes,
personas adutas mayores y personas con dscapacdad.
En as soctudes de traba|o y en os contratos ndvduaes de
traba|o, no se podrn ncur cusuas que contraren o
dspuesto en este artcuo.
Nnguna persona podr ser ob|eto de dscrmnacn en su
derecho a traba|o por tener antecedentes penaes.
Pri0ac(a de la realidad
Art(c)l* 11/ En as reacones de traba|o prevaece a readad
sobre as formas o aparencas, as como en a nterpretacn y
apcacn de a matera de traba|o y a segurdad soca.
Son nuas de peno derecho todas as meddas, actos,
actuacones, frmuas y convenos adoptados por e patrono o
a patrona en fraude a esta Ley, as como as destnadas a
smuar as reacones de traba|o y precarzar sus condcones.
En estos casos, a nudad decarada no afectar e dsfrute y
e|ercco de os derechos, garantas, remuneracones y dems
benefcos que es correspondan a os traba|adores y as
traba|adoras dervadas de a reacn de traba|o.
Decreto 8.938 Pg. 11
Principi*s de la ad0inistraci2n de +)sticia
Art(c)l* 13/ La egsacn procesa, a organzacn de os
trbunaes y a admnstracn de traba|o, se orentarn con e
propsto de ofrecer a os traba|adores y a as traba|adoras,
patronos y patronas, a soucn de os confctos sobre
derechos ndvduaes o coectvos que sur|an entre eos,
medante una admnstracn de |ustca orentada por os
prncpos de unformdad, brevedad, gratudad, ceerdad,
oradad, nmedatez, concentracn, prordad de a readad de
os hechos, a equdad, rectora de |uez en e proceso, sencez,
efcaca, accesbdad, mparcadad, donedad, transparenca,
autonoma, ndependenca, responsabdad, atendendo e
debdo proceso, sn dacones ndebdas, sn formasmos o
reposcones ntes.
C*rrecta aplicaci2n de esta !e,
Art(c)l* 16/ La correcta apcacn de esta Ley tene como
esenca a concepcn consttucona sobre e traba|o como
proceso soca fundamenta para acanzar os fnes esencaes
de Estado. En correspondenca con eo, debe nterpretarse que
a partcpacn en e proceso soca de traba|o est en funcn
de a construccn de reacones de traba|o |ustas e guataras,
de a produccn de benes y a prestacn de servcos que
satsfagan as necesdades de puebo, generar fuentes de
traba|o, ato vaor agregado nacona, eevar e nve de vda de
a pobacn, consodar a ndependenca y fortaecer a
soberana econmca de pas, con a fnadad de asegurar e
desarroo humano ntegra y una exstenca dgna y provechosa
para a coectvdad.
Cap(t)l* III
Del Derec?* al Traba+* , del Deber de Traba+ar
Ob+eti8* del pr*ces* s*cial de traba+*
Art(c)l* 17. E proceso soca de traba|o tene como ob|etvo
esenca, superar as formas de expotacn captasta, a
produccn de benes y servcos que aseguren nuestra
ndependenca econmca, satsfagan as necesdades humanas
Decreto 8.938 Pg. 12
medante a |usta dstrbucn de a rqueza y creen as
condcones materaes, socaes y esprtuaes que permtan a a
fama ser e espaco fundamenta para e desarroo ntegra de
as personas y ograr una socedad |usta y amante de a paz,
basada en a vaoracn tca de traba|o y en a partcpacn
actva, conscente y sodara de os traba|adores y as
traba|adoras en os procesos de transformacn soca,
consustancados con e dearo bovarano. En consecuenca, e
proceso soca de traba|o debe contrbur a garantzar:
1. La ndependenca y a soberana nacona, asegurando a
ntegrdad de espaco geogrfco de a nacn.
2. La soberana econmca de pas asmando, creando e
nnovando tcncas, tecnoogas y generando conocmento
centfco y humanstco, en funcn de desarroo de pas y
a servco de a socedad.
3. E desarroo humano ntegra para una exstenca dgna y
provechosa de a coectvdad generando fuentes de
traba|o, ato vaor agregado nacona y crecmento
econmco que permta a eevacn de nve de vda de a
pobacn.
4. La segurdad y soberana amentara sustentabe.
5. La proteccn de ambente y e uso racona de os
recursos naturaes.
En e proceso soca de traba|o se favorecer y estmuar e
dogo soca ampo, fundamentado en os vaores y prncpos
de a democraca partcpatva y protagnca, en a |ustca soca
y en a corresponsabdad entre e Estado y a socedad, para
asegurar a pena ncusn soca y e desarroo humano
ntegra.
Derec?* al traba+* , deber de traba+ar
Art(c)l* 19/ Toda persona tene e derecho a traba|o y e
deber de traba|ar de acuerdo a sus capacdades y apttudes, y
obtener una ocupacn productva, debdamente remunerada,
que e proporcone una exstenca dgna y decorosa.
Decreto 8.938 Pg. 13
Las personas con dscapacdad tenen gua derecho y deber, de
conformdad con o estabecdo en a ey que rge a matera.
E Estado fomentar e traba|o berador, dgno, productvo,
seguro y creador.
P*rcenta+e de pers*nal 8ene5*lan*
Art(c)l* 1;/ E noventa por cento o ms de os traba|adores y
de as traba|adoras a servco de un patrono o una patrona,
que ocupen un mnmo de dez, deben ser venezoanos o
venezoanas. As msmo, as remuneracones de persona
extran|ero, no excedern de vente por cento de tota de as
remuneracones pagadas a resto de os traba|adores y de as
traba|adoras.
Se requerr a naconadad venezoana para e|ercer certas
responsabdades, taes como: |efes de reacones ndustraes,
de persona, captanes de buque, aeronaves, capataces o
quenes e|erzan funcones anogas, sn que esto pueda
consderarse como una dscrmnacn.
EBcepci*nes te0p*rales
Art(c)l* 1</ E mnstero de Poder Popuar con competenca
en matera de traba|o y segurdad soca, prevo estudo de as
condcones generaes de os puestos de traba|o y segurdad
soca en e pas y de as crcunstancas de caso concreto, podr
autorzar excepcones temporaes a o dspuesto en e artcuo
anteror, en os casos y condcones sguentes:
1. Cuando se trate de actvdades que requeran
conocmentos tcncos especaes y no exsta persona
venezoano dsponbe. La autorzacn, se condconar a
que e patrono o a patrona, dentro de pazo que se e
seae, capacte y adestre persona venezoano.
2. Cuando exsta demanda de puesto de traba|o y e
mnstero de Poder Popuar con competenca en matera
de traba|o y segurdad soca, compruebe que no se puede
satsfacer con persona venezoano.
Decreto 8.938 Pg. 14
3. Cuando se trate de nmgrantes que ngresen a pas
contratados drectamente por e Goberno Nacona, por
entdades de traba|o contratadas por ste, o en e marco
de Convenos Internaconaes, e porcenta|e autorzado y e
pazo de a autorzacn, se f|arn por resoucn de
mnstero de Poder Popuar con competenca en matera
de traba|o y segurdad soca.
4. Cuando se trate de personas defndas como refugados
por a normatva de Derecho Internacona.
C*ntrataci2n de traba+ad*res eBtran+er*s ,
traba+ad*ras eBtran+eras
Art(c)l* 1=/ Cuando se contrate persona extran|ero se
preferr a quenes tengan h|os nacdos o h|as nacdas en e
terrtoro nacona, o sean casados o casadas con venezoanos o
venezoanas, quenes hayan estabecdo su domco en e pas,
o quenes cuenten con un tempo de resdenca superor a cnco
aos contnuos.
Cap(t)l* IV
De la Pr*tecci2n al Traba+ad*r , la Traba+ad*ra
!ibertad de traba+*
Art(c)l* 3>/ Toda persona es bre para dedcarse a e|ercco
de cuaquer actvdad abora sn ms mtacones que as
prevstas en a Consttucn y as que estabezcan as eyes.
Nnguna persona podr mpedre e e|ercco de derecho a
traba|o a otra, n obgara a traba|ar contra su vountad.
EBcepci*nes a la libertad de traba+*
Art(c)l* 3-/ Soamente cuando se vuneren os derechos de
terceros o prncpos de esta Ley podr mpedrse e traba|o. E
Mnstero de Poder Popuar con competenca en matera de
traba|o y segurdad soca, podr medante resoucn motvada
mpedr:
1. La susttucn de un traba|ador o traba|adora, protegdo
por a namovdad prevsta en esta ey referda a su
partcpacn en un confcto abora tramtado egamente.
Decreto 8.938 Pg. 15
2. La susttucn defntva de un traba|ador o traba|adora,
que e haya sdo certfcada una enfermedad ocupacona o
capacdad reducda no permanente por ocasn de un
accdente de traba|o.
3. La susttucn de un traba|ador o traba|adora que goce de
proteccn especa de Estado, que haya sdo despeddo de
manera rrta.
4. La susttucn defntva de un traba|ador o traba|adora que
haya estado separado o separada de sus abores por
causas de enfermedad no ocupacona, antes de cumprse
e perodo de reposo que se e hubere ordenado de
conformdad con a Ley.
5. La susttucn de traba|adores y traba|adoras en caso de
despdo masvo.
Pr*tecci2n especial para niC*s niCas , ad*lescentes
Art(c)l* 31/ Se prohbe e traba|o de nos, nas y
adoescentes, que no hayan cumpdo catorce aos de edad,
savo cuando se trate de actvdades artstcas y cuturaes y
hayan sdo autorzados por e rgano competente para a
proteccn de nos, nas y adoescentes. E Estado, as
famas y a socedad asegurarn, con prordad absouta, su
proteccn ntegra. E traba|o de os adoescentes mayores de
catorce aos y hasta os decocho aos, se reguara por as
dsposcones consttuconaes y a Ley Orgnca para a
Proteccn de Nos, Nas y Adoescentes.
!ibre trDnsit* ?acia l*s centr*s de traba+*
Art(c)l* 33/ A nade se e mpedr e bre trnsto por
autopstas, carreteras, avendas, veredas o camnos que
conduzcan a os centros de traba|o, n e transporte por eos de
mercancas, n estar su|eto a nngn mpuesto o contrbucn
no prevsto por a Ley.
Acti8idades pr*?ibidas en l*s centr*s de traba+*
Decreto 8.938 Pg. 16
Art(c)l* 36/ Se prohbe a venta y consumo de bebdas
acohcas, sustancas pscotrpcas y estupefacentes, e
estabecmento de |uegos de azar y casas de prosttucn, y e
porte de armas en os centros de traba|o.
Cap(t)l* V
De las Pers*nas en el Derec?* del Traba+*
De:inici2n de traba+ad*r * traba+ad*ra dependiente
Art(c)l* 37/ Se entende por traba|ador o traba|adora
dependente, toda persona natura que preste servcos
personaes en e proceso soca de traba|o ba|o dependenca de
otra persona natura o |urdca. La prestacn de su servco
debe ser remunerado.
De:inici2n de traba+ad*r * traba+ad*ra n* dependiente
Art(c)l* 39/ Traba|ador o traba|adora no dependente o por
cuenta propa es aque o aquea que en e e|ercco de a
actvdad que reaza en e proceso soca de traba|o, no
depende de patrono aguno o patrona aguna.
Los traba|adores y traba|adoras no dependentes o por cuenta
propa estn protegdos por a Segurdad Soca.
Traba+ad*r * traba+ad*ra de direcci2n
Art(c)l* 3;/ Se entende por traba|ador o traba|adora de
dreccn e que ntervene en a toma de decsones u
orentacones de a entdad de traba|o, as como e que tene e
carcter de representante de patrono o patrona frente a otros
traba|adores, traba|adoras o terceros, y puede sustturo o
sustturas, en todo o en parte, en sus funcones.
Traba+ad*r * traba+ad*ra de inspecci2n , traba+ad*r *
traba+ad*ra de 8i4ilancia
Decreto 8.938 Pg. 17
Art(c)l* 3</ Se entende por traba|ador o traba|adora de
nspeccn quen tenga a su cargo a revsn de traba|o de
otros traba|adores o de otras traba|adoras.
Se entende por traba|ador o traba|adora de vganca, quen
tenga a su cargo e resguardo, a custoda y segurdad de
benes.
Pri0ac(a de la realidad en cali:icaci2n de car4*s
Art(c)l* 3=/ La cafcacn de un traba|ador o traba|adora
como de dreccn o de nspeccn, depender de a naturaeza
rea de as abores que e|ecuta, ndependentemente de a
denomnacn que haya sdo convenda por as partes, de a que
unateramente hubese estabecdo e patrono o a patrona o
de a que seaen os recbos de pago y contratos de traba|o.
En caso de controversa en a cafcacn de un cargo,
corresponder a a Inspectora de Traba|o o a a |ursdccn
Labora, segn sea e caso, determnar a cafcacn que
corresponda.
De:inici2n de patr*n* * patr*na
Art(c)l* 6>/ Se entende por patrono o patrona, toda persona
natura o |urdca que tenga ba|o su dependenca a uno o ms
traba|adores o traba|adoras, en vrtud de una reacn abora
en e proceso soca de traba|o.
Representante del patr*n* * de la patr*na
Art(c)l* 6-/ A os efectos de esta Ley, se consdera
representante de patrono o de a patrona toda persona natura
que en nombre y por cuenta de ste e|erza funcones
|errqucas de dreccn o admnstracn o que o represente
ante terceros o terceras.
Los drectores, drectoras, gerentes, admnstradores,
admnstradoras, |efes o |efas de reacones ndustraes, |efes o
|efas de persona, captanes o captanas de buques o
aeronaves, qudadores, qudadoras, depostaros, depostaras
y dems personas que e|erzan funcones de dreccn o
admnstracn se consderarn representantes de patrono o de
Decreto 8.938 Pg. 18
a patrona aunque no tengan poder de representacn, y
obgarn a su representado o representada para todos os fnes
dervados de a reacn de traba|o.
De la n*ti:icaci2n al patr*n* * patr*na
Art(c)l* 61/ La notfcacn a patrono o patrona, se har
medante un carte que ndcara, e da y a hora acordada para
a ceebracn de acto, e cua se entregar a cuaquera de as
sguentes personas: patrono o patrona, drectores, gerentes,
admnstradores, |efes de persona, o cuaquer otro u otra que
e|erza funcones de dreccn, contro, supervsn o de
vganca, pudendo guamente e funconaro o funconara de
traba|o consgnar a copa de carte en a secretara o en a
ofcna de correspondenca s a hubere, debendo de|ar
constanca de nombre apedo, cedua y cargo de a persona
que recb a copa de carte. De exstr negatva por parte de
a persona notfcada de recbr e carte, y de ser mposbe a
notfcacn persona e funconaro o funconara de traba|o
f|ara e carte en a puerta de a entdad de traba|o y a partr de
a fecha de a f|acn comenzara a correr e apso para a
ceebracn de acto. E funconaro o a funconara de Traba|o
de|ara constanca en e expedente de haber cumpdo a
notfcacn.
Tambn podr reazarse a notfcacn, conforme a o
preceptuado en os artcuos 126, en sus apartes, Segundo,
Tercero, y Cuarto y 127 de a Ley Orgnca Procesa de
Traba|o.
Hecha a notfcacn para e prmer acto, as partes quedan a
derecho y no habr necesdad de nueva notfcacn para
nngn otro acto de proceso, savo os casos expresamente
seaados en esta Ley.
Resp*nsabilidad *b+eti8a del patr*n* * patr*na
Art(c)l* 63/ Todo patrono o patrona garantzar a sus
traba|adores o traba|adoras condcones de segurdad, hgene y
ambente de traba|o adecuado, y son responsabes por os
accdentes aboraes ocurrdos y enfermedades ocupaconaes
acontecdas a os traba|adores, traba|adoras, aprendces,
Decreto 8.938 Pg. 19
pasantes, becaros y becaras en a entdad de traba|o, o con
motvo de causas reaconadas con e traba|o. La
responsabdad de patrono o patrona se estabecer exsta o
no cupa o neggenca de su parte o de os traba|adores,
traba|adoras, aprendces, pasantes, becaros o becaras, y se
proceder conforme a esta Ley en matera de saud y segurdad
abora.
Participaci2n en sal)d , se4)ridad
Art(c)l* 66/ Los patronos o patronas estn en a obgacn de
garantzar que os deegados y deegadas de prevencn
dspongan de facdades para e cumpmento de sus funcones,
y que os comts de saud y segurdad abora cuenten con a
partcpacn de todos y todas sus ntegrantes, y sus
recomendacones sean adoptadas en a entdad de traba|o.
Entidad de traba+*
Art(c)l* 67/ Para os fnes de esta Ley se entender por
entdad de traba|o o sguente:
a) La empresa o undad de produccn de benes o servcos
consttuda para reazar una actvdad econmca de
cuaquer naturaeza o mportanca.
b) E estabecmento o a reunn de medos materaes y de
traba|adores y traba|adoras permanentes que aboran en
un msmo ugar, en una msma tarea, de cuaquer
naturaeza o mportanca, y que tenen una dreccn
tcnca comn.
c) Toda combnacn de factores de a produccn sn
personadad |urdca propa, n organzacn permanente
que busca satsfacer necesdades y cuyas operacones se
referen a un msmo centro de actvdad econmca.
d) Toda actvdad que envueva a prestacn de traba|o en
cuaquera condcones.
e) Los rganos y entes de Estado prestadores de servco.
Decreto 8.938 Pg. 20
Gr)p* de entidades de traba+*
Art(c)l* 69/ Los patronos o patronas que ntegraren un grupo
de entdades de traba|o sern sodaramente responsabes
entre s respecto de as obgacones aboraes contradas con
sus traba|adores y traba|adoras.
Se consderar que exste un grupo de entdades de traba|o
cuando se encuentran sometdas a una admnstracn o contro
comn y consttuyan una undad econmca de carcter
permanente, con ndependenca de as dversas personas
naturaes o |urdcas que tengan a su cargo a expotacn de as
msmas.
Se presumr, savo prueba en contraro, a exstenca de un
grupo de entdades de traba|o cuando:
1. Exstere reacn de domno acconaro de unas personas
|urdcas sobre otras, o cuando os acconstas con poder
decsoro fueran comunes.
2. Las |untas admnstradoras u rganos de dreccn
nvoucrados estuveron conformados, en proporcn
sgnfcatva, por as msmas personas.
3. Utcen una dntca denomnacn, marca o embema, o
4. Desarroen en con|unto actvdades que evdencaren su
ntegracn.
Terceri5aci2n
Art(c)l* 6;/ A os efectos de esta Ley se entende por
tercerzacn a smuacn o fraude cometdo por patronos o
patronas en genera, con e propsto de desvrtuar, desconocer
u obstacuzar a apcacn de a egsacn abora. Los rganos
admnstratvos o |udcaes con competenca en matera abora,
estabecern a responsabdad que corresponda a os patronos
o patronas en caso de smuacn o fraude abora, conforme a
esta Ley.
Pr*?ibici2n de terceri5aci2n
Decreto 8.938 Pg. 21
Art(c)l* 6</ Oueda prohbda a tercerzacn, por tanto no se
permtr:
1. La contratacn de entdad de traba|o para e|ecutar obras,
servcos o actvdades que sean de carcter permanente
dentro de as nstaacones de a entdad de traba|o
contratante, reaconadas de manera drecta con e proceso
productvo de a contratante y sn cuya e|ecucn se
afectaran o nterrumpran as operacones de a msma.
2. La contratacn de traba|adores o traba|adoras a travs de
ntermedaros o ntermedaras, para evadr as
obgacones dervadas de a reacn abora de
contratante.
3. Las entdades de traba|o creadas por e patrono o patrona
para evadr as obgacones con os traba|adores y
traba|adoras.
4. Los contratos o convenos frauduentos destnados a
smuar a reacn abora, medante a utzacn de
formas |urdcas propas de derecho cv o mercant.
5. Cuaquer otra forma de smuacn o fraude abora.
En os casos anterores os patronos o patronas cumprn con
os traba|adores y traba|adoras todas as obgacones dervadas
de a reacn abora conforme a esta Ley, e ncorporarn a a
nmna de a entdad de traba|o contratante prncpa a os
traba|adores y traba|adoras tercerzados o tercerzadas, que
gozarn de namovdad abora hasta tanto sean ncorporados
efectvamente a a entdad de traba|o.
C*ntratista
Art(c)l* 6=/ Son contratstas as personas naturaes o |urdcas
que medante contrato se encargan de e|ecutar obras o
servcos con sus propos eementos o recursos propos, y con
traba|adores y traba|adoras ba|o su dependenca.
Decreto 8.938 Pg. 22
La contratsta no se consderar ntermedaro o tercerzadora.
Obra in?erente * c*neBa
Art(c)l* 7>/ A os efectos de estabecer a responsabdad
sodara de e|ecutor o e|ecutora de a obra o benefcaro de
servco, se entende por nherente, a obra que partcpa de a
msma naturaeza de a actvdad a que se dedca e o a
contratante; y por conexa, a que est en reacn ntma y se
produce con ocasn de ea.
La responsabdad de e|ecutor o e|ecutora de a obra o
benefcaro de servco se extende hasta os traba|adores
contratados y traba|adoras contratadas por subcontratstas, aun
en e caso de que e o a contratsta no est autorzado o
autorzada para subcontratar; y os traba|adores o traba|adoras
referdos o referdas gozarn de os msmos benefcos que
correspondan a os traba|adores empeados y traba|adoras
empeadas en a obra o servco.
Cuando un o una contratsta reace habtuamente obras o
servcos para una entdad de traba|o en un voumen que
consttuya su mayor fuente de ucro, se presumr que su
actvdad es nherente o conexa con a de a entdad de traba|o
que se benefce con ea.
S se determna que a contratacn de obras o servcos
nherentes o conexos srve a propsto de smuar a reacn
abora y cometer fraude a esta Ley, se consderar
tercerzacn.
Cap(t)l* VI
De la Prescripci2n de las Acci*nes
Prescripci2n de las acci*nes
Art(c)l* 7-/ Las accones provenentes de os recamos por
prestacones socaes prescrbrn a cumprse dez aos
contados desde a fecha de termnacn de a prestacn de os
Decreto 8.938 Pg. 23
servcos de conformdad con o estabecdo en a Consttucn
de a Repbca Bovarana de Venezuea.
E resto de as accones provenentes de a reacn de traba|o
prescrbrn a cumprse cnco aos, contados a partr de a
fecha de termnacn de a prestacn de os servcos. En os
casos de accdente de traba|o o de enfermedad ocupacona, e
apso de prescrpcn de cnco aos se apcar conforme a o
estabecdo en a Ley Orgnca de Prevencn, Condcones y
Medo Ambente de Traba|o.
Interr)pci2n de la prescripci2n
Art(c)l* 71/ La prescrpcn de as accones, provenentes de
a reacn de traba|o, se nterrumpe:
a) Por a ntroduccn de una demanda |udca, aunque se
haga ante un |uez ncompetente.
b) Por a recamacn ntentada por ante e organsmo
e|ecutvo competente, cuando se trate de recamacones
contra a Repbca u otras entdades de a admnstracn
pbca nacona, estada o muncpa, centrazada o
descentrazada.
c) Por a recamacn ntentada por ante una autordad
admnstratva de traba|o, o por acuerdos o transaccones
ceebrados ante e funconaro o funconara competente
de traba|o, que puderan hacerse extensvos a os
derechos de todos os traba|adores y as traba|adoras.
d) Por as otras causas seaadas en e Cdgo Cv.
T&TU!O II
DE !A RE!ACIEN DE TRA$A%O
Cap(t)l* I
Disp*sici*nes Generales
Decreto 8.938 Pg. 24
Pres)nci2n de la relaci2n de traba+*
Art(c)l* 73/ Se presumr a exstenca de una reacn de
traba|o entre quen preste un servco persona y quen o
recba.
Se exceptuarn aqueos casos en os cuaes, por razones de
orden tco o de nters soca, se presten servcos a a
socedad o a nsttucones sn fnes de ucro, con propstos
dstntos a os panteados en a reacn abora.
Re0)neraci2n de la prestaci2n de ser8ici*
Art(c)l* 76/ La prestacn de servco en a reacn de traba|o
ser remunerada. Toda voacn a esta norma por parte de
patrono o de a patrona, acarrear as sancones prevstas en
esta Ley.
Cap(t)l* II
Del C*ntrat* de Traba+*
C*ntrat* de traba+*
Art(c)l* 77/ E contrato de traba|o, es aque medante e cua
se estabecen as condcones en as que una persona presta sus
servcos en e proceso soca de traba|o ba|o dependenca, a
cambo de un saaro |usto, equtatvo y conforme a as
dsposcones de a Consttucn de a Repbca Bovarana de
Venezuea y esta Ley.
Obli4aci*nes de las partes
Art(c)l* 79/ E contrato de traba|o, obgar a o expresamente
pactado y a as consecuencas que de se derven segn a
Ley, as convencones coectvas, as costumbres, e uso oca, a
equdad y e traba|o como hecho soca.
Decreto 8.938 Pg. 25
RA4i0en s)plet*ri*
Art(c)l* 7;/ S en e contrato de traba|o ceebrado entre un
patrono o una patrona y un traba|ador o una traba|adora no
hubere estpuacones expresas respecto a servco que deba
prestarse y a a remuneracn, stos se a|ustarn a as normas
sguentes:
a) E traba|ador o traba|adora estar obgado u obgada a
desempear os servcos que sean compatbes con sus
fuerzas, apttudes, estado o condcn, y que sean de
msmo gnero de os que formen e ob|eto de a actvdad a
que se dedque e patrono o a patrona.
b) La remuneracn y dems benefcos debern ser
adecuados a a naturaeza y magntud de os servcos y no
podrn ser nferores a saaro mnmo, n a o que se
pague por traba|os de gua naturaeza en a ocadad y en
a propa entdad de traba|o.
E patrono o a patrona no puede modfcar as condcones de
traba|o s mpcan desme|ora para e traba|ador o traba|adora;
s ponen en pegro su ntegrdad, o s van contra a normatva
prevsta en esta Ley, su regamento y dems eyes que rgen a
matera.
F*r0a del c*ntrat* de traba+*
Art(c)l* 7</ E contrato de traba|o se har preferentemente
por escrto, sn per|uco de que pueda probarse a exstenca de
a reacn de traba|o en caso de ceebrarse en forma ora.
Cuando est probada a reacn de traba|o y no exsta contrato
escrto, se presumen certas, hasta prueba en contraro, todas
as afrmacones reazadas por e traba|ador o traba|adora
sobre su contendo.
C*ntenid* del c*ntrat* de traba+*
Art(c)l* 7=/ E contrato de traba|o escrto se extender en dos
e|empares orgnaes, uno de os cuaes se entregar a
traba|ador o traba|adora, mentras e otro o conservar e
patrono o a patrona. Este contendr as especfcacones
sguentes:
Decreto 8.938 Pg. 26
1. E nombre, apedo, cdua de dentdad, naconadad,
edad, estado cv, domco y dreccn de as partes.
2. Cuando se trate de personas |urdcas, os datos
correspondentes a su denomnacn y domco y a
dentfcacn de a persona natura que a represente.
3. La denomnacn de puesto de traba|o o cargo, con una
descrpcn de os servcos a prestar, que se determnar
con a mayor precsn posbe.
4. La fecha de nco de a reacn de traba|o.
5. La ndcacn expresa de contrato a tempo ndetermnado,
a tempo determnado o por una obra determnada.
6. La ndcacn de tempo de duracn, cuando se trate de
un contrato a tempo determnado.
7. La obra o a abor que deba reazarse, cuando se trate de
un contrato para una obra determnada.
8. La duracn de a |ornada ordnara de traba|o.
9. E saaro estpuado o a manera de cacuaro y su forma y
ugar de pago, as como os dems benefcos a percbr.
10. E ugar donde deban prestarse os servcos.
11. La mencn de as convencones coectvas o acuerdos
coectvos apcabes, segn e caso.
12. E ugar de ceebracn de contrato de traba|o.
13. Cuaesquera otras estpuacones ctas que acuerden as
partes.
14. Los dems estabecdos en os regamentos de esta Ley.
E patrono o a patrona deber de|ar constanca de a fecha y
hora de haber entregado a traba|ador o traba|adora e
e|empar de contrato de traba|o medante acuse de recbo
Decreto 8.938 Pg. 27
debdamente suscrto por ste o sta en un bro que evar a
ta efecto, de conformdad con os regamentos y resoucones
de esta Ley. E otro e|empar de contrato de traba|o deber ser
conservado por e patrono o a patrona desde e nco de a
reacn de traba|o hasta que prescrban as accones dervadas
de ea.
'*dalidades del c*ntrat* de traba+*
Art(c)l* 9>/ E contrato de traba|o podr ceebrarse por
tempo ndetermnado, por tempo determnado o para una obra
determnada.
C*ntrat* a tie0p* indeter0inad*
Art(c)l* 9-/ E contrato de traba|o se consderar ceebrado
por tempo ndetermnado cuando no aparezca expresada a
vountad de as partes, en forma nequvoca, de vncuarse so
con ocasn de una obra determnada o por tempo
determnado.
Se presume que as reacones de traba|o son a tempo
ndetermnado, savo as excepcones prevstas en esta Ley. Las
reacones de traba|o a tempo determnado y por una obra
determnada son de carcter excepcona y, en consecuenca,
as normas que o reguan son de nterpretacn restrctva.
C*ntrat* a tie0p* deter0inad*
Art(c)l* 91/ E contrato ceebrado por tempo determnado
concur por a expracn de trmno convendo y no perder
su condcn especfca cuando fuese ob|eto de una prrroga.
En caso de dos prrrogas, e contrato se consderar por tempo
ndetermnado, a no ser que exstan razones especaes que
|ustfquen dchas prrrogas y excuyan a ntencn presunta de
contnuar a reacn.
Las prevsones de este artcuo se apcarn tambn cuando,
vencdo e trmno e nterrumpda a prestacn de servco, se
ceebre un nuevo contrato entre as partes dentro de os tres
meses sguentes a vencmento de anteror, savo que se
Decreto 8.938 Pg. 28
demuestre caramente a vountad comn de poner fn a a
reacn.
E contrato de traba|o se consderar por tempo ndetermnado,
s exste a ntencn por parte de patrono o de a patrona de
nterrumpr a reacn abora a travs de mecansmos que
mpdan a contnudad de a msma.
En os contratos por tempo determnado os traba|adores y as
traba|adoras no podrn obgarse a prestar servcos por ms de
un ao.
C*ntrat* para )na *bra deter0inada
Art(c)l* 93/ E contrato para una obra determnada deber
expresar con toda precsn a obra a e|ecutarse por e
traba|ador o traba|adora.
E contrato durar por todo e tempo requerdo para a
e|ecucn de a obra y termnar con a concusn de a msma.
Se consderar que a obra ha concudo cuando ha fnazado a
parte que corresponde a traba|ador o traba|adora dentro de a
totadad proyectada por e patrono o a patrona.
S dentro de os tres meses sguentes a a termnacn de un
contrato de traba|o para una obra determnada, as partes
ceebran un nuevo contrato para a e|ecucn de otra obra, se
entender que han querdo obgarse, desde e nco de a
reacn, por tempo ndetermnado.
En a ndustra de a construccn, a naturaeza de os contratos
para una obra determnada no se desvrta, sea cua fuere e
nmero sucesvo de eos.
S)p)est*s de c*ntrat* a tie0p* deter0inad*
Art(c)l* 96/ E contrato de traba|o, podr ceebrarse por
tempo determnado ncamente en os sguentes casos:
a) Cuando o ex|a a naturaeza de servco.
Decreto 8.938 Pg. 29
b) Cuando tenga por ob|eto susttur provsona y ctamente
a un traba|ador o traba|adora.
c) Cuando se trate de traba|adores o traba|adoras de
naconadad venezoana que prestarn servcos fuera de
terrtoro de Repbca Bovarana de Venezuea, de
conformdad con o estabecdo en esta Ley.
d) Cuando no haya termnado a abor para a que fue
contratado e traba|ador o traba|adora y se sga
requrendo de os servcos, ben sea por e msmo
traba|ador o traba|adora u otro o otra.
Ser nuo e contrato de traba|o por tempo determnado por
causas dstntas a as antes seaadas, en consecuenca, e
traba|ador o traba|adora se encontrar nvestdo de a
estabdad propa prevsta en esta Ley.
C*ntrat*s de traba+* para prestaci2n
de ser8ici*s en el eBteri*r
Art(c)l* 97/ Los contratos de traba|o ceebrados por traba|adores
venezoanos y traba|adoras venezoanas para a prestacn de
servcos fuera de pas debern extenderse por escrto, ser
autentcados ante funconaros o funconaras competentes de
ugar donde se ceebren y egazados por un funconaro o
funconara consuar de a nacn donde deban prestar sus
servcos. E patrono o a patrona deber otorgar fanza o
consttur depsto en un banco venezoano, a entera satsfaccn
de a Inspectora de Traba|o, por una cantdad gua a monto de
os gastos de repatracn de traba|ador o traba|adora y os de su
trasado hasta e ugar de su resdenca.
Adems, sern parte ntegrante de dchos contratos as
estpuacones sguentes:
a) Los gastos de transporte y amentacn de traba|ador o
traba|adora y todos os que se orgnen por e cumpmento
de obgacones sobre nmgracn u otro concepto seme|ante,
sern por cuenta de patrono o de a patrona.
b) Se apcarn as dsposcones de a egsacn soca
venezoana.
Decreto 8.938 Pg. 30
c) E traba|ador o traba|adora deber recbr de patrono o de a
patrona, antes de su sada, nformacn escrta sobre as
condcones generaes de vda y requstos a que deber
someterse en e pas donde va a prestar sus servcos.
Cap(t)l* III
De la S)stit)ci2n de Patr*n* * Patr*na
De:inici2n de s)stit)ci2n de patr*n* * patr*na
Art(c)l* 99/ Exstr susttucn de patrono o patrona, cuando
por cuaquer causa se transfera a propedad, a ttuardad de
una entdad de traba|o o parte de ea, a travs de cuaquer ttuo,
de una persona natura o |urdca a otra, por cuaquer causa y
contnen reazndose as abores de a entdad de traba|o an
cuando se produzcan modfcacones.
EBcepci2n a la s)stit)ci2n de patr*n* * patr*na
Art(c)l* 9;/ No se consderar susttucn de patrono o
patrona, cuando despus de cerre de una entdad de traba|o,
e Estado reace a adquscn forzosa de os benes para
reactvar a actvdad econmca y productva, como medda de
proteccn a traba|o y a proceso soca de traba|o,
ndependentemente que sean os msmos traba|adores y
traba|adoras y sean as msmas nstaacones.
Las deudas de patrono o patrona con os traba|adores y
traba|adoras, sern canceadas por dcho patrono o patrona, o
descontadas de preco convendo a pagar por e Estado, o
garantzando su pago por ste en acuerdo con os traba|adores
y traba|adoras.
E:ect*s , s*lidaridad
Art(c)l* 9</ La susttucn de patrono o patrona, no afectar
as reacones ndvduaes y coectvas de traba|o exstentes. E
patrono o a patrona susttudo o susttuda, ser sodaramente
responsabe con e nuevo patrono o a nueva patrona, por as
obgacones dervadas de esta Ley, de os contratos
ndvduaes, de as convencones coectvas, os usos y
Decreto 8.938 Pg. 31
costumbres, nacdos antes de a susttucn, hasta por e
trmno de cnco aos.
Concudo este pazo, subsstr ncamente a responsabdad
de nuevo patrono o de a nueva patrona, savo que exstan
|ucos aboraes anterores, caso en e cua as sentencas
defntvas podrn e|ecutarse ndstntamente contra e patrono
susttudo o a patrona susttuda o contra e susttuto o a
susttuta. La responsabdad de patrono susttudo o patrona
susttuda so subsstr, en este caso, por e trmno de cnco
aos contados a partr de a fecha en que a sentenca quede
defntvamente frme.
Derec?* de l*s traba+ad*res , traba+ad*ras
Art(c)l* 9=/ La susttucn de patrono o de a patrona deber
ser prevamente notfcada a os traba|adores, traba|adoras y su
organzacn sndca; a nspector o nspectora de traba|o. La
susttucn de patrono o patrona no surtr efecto en per|uco
de traba|ador o traba|adora.
Hecha a notfcacn, s e traba|ador o traba|adora consderase
nconvenente a susttucn para sus ntereses, dentro de os
tres meses sguentes, podr exgr a termnacn de a reacn
de traba|o y e pago de as prestacones e ndemnzacones
conforme a o estabecdo en esta Ley.
Pa4* Anticipad*
Art(c)l* ;>/ En e caso que se pague a traba|ador o
traba|adora prestacones e ndemnzacones con motvo de a
susttucn de patrono o patrona y contne prestando sus
servcos a a entdad de traba|o, e pago recbdo se consderar
como un antcpo de o que en defntva e corresponda a
termnar a reacn de traba|o.
Cap(t)l* IV
De la S)spensi2n de la Relaci2n de Traba+*
Decreto 8.938 Pg. 32
S)spensi2n de la relaci2n de traba+*
Art(c)l* ;-/ La suspensn de a reacn de traba|o, no pone
fn a a vncuacn |urdca abora exstente entre e patrono o
a patrona y e traba|ador o traba|adora.
S)p)est*s de la s)spensi2n
Art(c)l* ;1/ La suspensn de a reacn de traba|o procede
en os sguentes casos:
a) La enfermedad ocupacona o accdente de traba|o que
ncapacte a traba|ador o traba|adora para a prestacn
de servco durante un perodo que no exceda de doce
meses.
b) La enfermedad o accdente comn no ocupacona que
ncapacte a traba|ador o traba|adora para a prestacn
de servco durante un perodo que no exceda os doce
meses.
c) Lcenca o permso por materndad o paterndad.
d) E cumpmento de deber consttucona de prestar servco
cv o mtar.
e) E confcto coectvo decarado de conformdad con esta
Ley.
f) La prvacn de bertad en e proceso pena, sempre y
cuando no resute en sentenca condenatora.
g) E permso para e cudado de cnyuge o a cnyuge,
ascendentes y descendentes hasta e prmer grado de
consangundad, en caso de necesdad y por e tempo
acordado entre as partes.
h) La cenca concedda a traba|ador o traba|adora por e
patrono o a patrona para reazar estudos o para otras
fnadades de su nters.
) Casos fortutos o de fuerza mayor que tengan como
consecuenca necesara, nmedata y drecta, a suspensn
tempora de as abores, en cuyo caso deber soctarse
Decreto 8.938 Pg. 33
autorzacn a a Inspectora de Traba|o dentro de as
cuarenta y ocho horas sguentes a a ocurrenca de os
hechos que amertan a suspensn, a cua no podr
exceder de sesenta das.
E:ect*s de la s)spensi2n de la relaci2n de traba+*
Art(c)l* ;3/ Durante e tempo que dure a suspensn, e
traba|ador o traba|adora no estar obgado a prestar e servco
n e patrono o a patrona a pagar e saaro.
En os casos de os teraes a) y b) de artcuo anteror, e
patrono o a patrona pagar a traba|ador o traba|adora a
dferenca entre su saaro y o que pague e ente con
competenca en matera de segurdad soca. En caso que e
traba|ador o traba|adora no se encuentre afado a a segurdad
soca por responsabdad de patrono o de a patrona, ste o
sta pagar a totadad de saaro.
E tempo de a suspensn se computar para a antgedad de
traba|ador o traba|adora.
E patrono o a patrona deber contnuar cumpendo con as
obgacones reatvas a:
a) La dotacn de vvenda y amentacn de traba|ador o
traba|adora, en cuanto fuera procedente.
b) Las cotzacones estabecdas por e Sstema de Segurdad
Soca.
c) Las obgacones convendas para estos supuestos en as
convencones coectvas.
d) Los casos que por motvo de |ustca soca estabezcan os
regamentos y resoucones de esta Ley.
e) Prohbcn de despdo, trasado o desme|ora
Pr*tecci2n d)rante la s)spensi2n
Decreto 8.938 Pg. 34
Art(c)l* ;6/ Durante a suspensn, e patrono o patrona no
podr despedr, trasadar n desme|orar en sus condcones de
traba|o, a traba|ador o traba|adora afectado por ea, sn causa
|ustfcada debdamente comprobada medante e procedmento
de cafcacn de fatas estabecdo en esta Ley. S por
necesdades de patrono o a patrona, tuvere que proveer su
vacante temporamente, e traba|ador o traba|adora ser
rentegrado a su puesto de traba|o a cesar a suspensn.
Reinc*rp*raci2n al traba+*
Art(c)l* ;7/ Cesada a suspensn, e traba|ador o traba|adora
tendr derecho a contnuar prestando servcos en as msmas
condcones exstentes para a fecha en que ocurr aquea,
savo que:
a) Por crcunstancas de accdente de traba|o, enfermedad
ocupacona o accdente o enfermedad comn, resutare
dscapactado para desempear as funcones nherentes a
su puesto de traba|o.
b) Otros casos especaes.
En estos casos e traba|ador o a traba|adora ser reubcado por
e patrono o patrona en un puesto de traba|o adecuado a a
nueva stuacn.
Cap(t)l* V
De la Ter0inaci2n de la Relaci2n de Traba+*
Ca)sas de ter0inaci2n de la relaci2n de traba+*
Art(c)l* ;9/ La reacn de traba|o puede termnar por
despdo, retro, vountad comn de as partes o causa a|ena a a
vountad de ambas.
Clases de despid*
Art(c)l* ;;/ Se entender por despdo a manfestacn de
vountad unatera de patrono o de a patrona de poner fn a a
reacn de traba|o que o vncua a uno o ms traba|adores o
traba|adoras. E despdo ser:
Decreto 8.938 Pg. 35
a) |ustfcado, cuando e traba|ador o traba|adora ha ncurrdo
en una causa prevsta por esta Ley.
b) No |ustfcado, cuando se reaza sn que e traba|ador o
traba|adora haya ncurrdo en causa ega que o |ustfque.
Esta Ley estabece a garanta de estabdad en e traba|o y a
mtacn de toda forma de despdo no |ustfcado. Los despdos
contraros a esta Ley son nuos.
De:inici2n de retir*
Art(c)l* ;</ Se entender por retro a manfestacn de
vountad unatera de traba|ador o traba|adora de poner fn a
a reacn de traba|o, sempre y cuando a msma se reace en
forma espontnea y bre de coaccn.
Ca)sas +)sti:icadas de despid*
Art(c)l* ;=/ Sern causas |ustfcadas de despdo, os
sguentes hechos de traba|ador o traba|adora:
a) Fata de probdad o conducta nmora en e traba|o.
b) Vas de hecho, savo en egtma defensa.
c) In|ura o fata grave a respeto y consderacn debdos a
patrono o a a patrona, a sus representantes o a os
membros de su fama que vvan con o ea.
d) Hecho ntencona o neggenca grave que afecte a a saud
y a segurdad abora.
e) Omsones o mprudencas que afecten gravemente a a
segurdad o hgene de traba|o.
f) Inasstenca n|ustfcada a traba|o durante tres das
hbes en e perodo de un mes, e cua se computar a
partr de a prmera nasstenca. La enfermedad de
traba|ador o traba|adora se consderar causa |ustfcada
Decreto 8.938 Pg. 36
de nasstenca a traba|o. E traba|ador o traba|adora
deber, sempre que no exstan crcunstancas que o
mpda, notfcar a patrono o a a patrona a causa que o
mposbte para asstr a traba|o.
g) Per|uco matera causado ntenconamente o con
neggenca grave en as mqunas, herramentas y tes
de traba|o, mobaro de a entdad de traba|o, materas
prmas o productos eaborados o en eaboracn,
pantacones y otras pertenencas.
h) Reveacn de secretos de manufactura, fabrcacn o
procedmento.
) Fata grave a as obgacones que mpone a reacn de
traba|o.
|) Abandono de traba|o.
k) Acoso abora o acoso sexua.
Se entende por abandono de traba|o:
a) La sada ntempestva e n|ustfcada de traba|ador o
traba|adora durante as horas aboraes de sto traba|o,
sn permso de patrono o de a patrona o de quen a ste
represente.
b) La negatva a traba|ar en as tareas a que ha sdo
destnado, sempre que eas estn de acuerdo con e
respectvo contrato o con a Ley. No se consderar
abandono de traba|o, a negatva de traba|ador o
traba|adora a reazar una abor que entrae un pegro
nmnente y grave para su vda o su saud.
c) La fata n|ustfcada de asstenca a traba|o de parte de
traba|ador o traba|adora que tuvere a su cargo aguna
tarea o mquna, cuando esa fata sgnfque una
perturbacn en a marcha de proceso productvo, a
prestacn de servco o a e|ecucn de a obra.
Decreto 8.938 Pg. 37
Ca)sas +)sti:icadas de retir*
Art(c)l* <>/ Sern causas |ustfcadas de retro os sguentes
hechos de patrono o de a patrona, sus representantes o
famares que vvan con o ea:
a) Fata de probdad.
b) Cuaquer acto nmora en ofensa a traba|ador o
traba|adora o a membros de su fama que vvan con o
ea.
c) Vas de hecho.
d) In|ura o fata grave a respeto y consderacn debdos a
traba|ador o traba|adora o a membros de su fama que
vvan con o ea.
e) La susttucn de patrono o patrona cuando e traba|ador o
traba|adora consdere nconvenente a susttucn para sus
ntereses.
f) Omsones o mprudencas que afecten gravemente a a
saud y segurdad de traba|o.
g) Cuaquer acto que consttuya fata grave a as obgacones
que e mpone a reacn de traba|o.
h) Acoso abora o acoso sexua.
) En os casos que e traba|ador o traba|adora haya sdo
despeddo sn causa |usta y, uego de ordenado su
reenganche, o ea decda dar por concuda a reacn
de traba|o.
|) Cuaquer acto consttutvo de un despdo ndrecto.
Se consderar despdo ndrecto:
a) La exgenca que haga e patrono o a patrona a traba|ador
o traba|adora para que reace un traba|o de ndoe
manfestamente dstnta de aque a que est obgado por
Decreto 8.938 Pg. 38
e contrato o por a Ley, o que sea ncompatbe con a
dgndad y capacdad profesona de traba|ador o
traba|adora, o de que preste sus servcos en condcones
que acarreen un cambo de su resdenca, savo que en e
contrato se haya convendo o contraro o a naturaeza de
traba|o, mpque cambos sucesvos de resdenca para e
traba|ador o traba|adora, o que e cambo sea |ustfcado y
no acarree per|uco a ste.
b) La reduccn de saaro.
c) E trasado de traba|ador o traba|adora a un puesto
nferor.
d) E cambo arbtraro de horaro de traba|o.
e) Otros hechos seme|antes que ateren as condcones
exstentes de traba|o.
En todos estos casos e traba|ador o a traba|adora tendr
derecho a recbr, adems de sus prestacones socaes, un
monto equvaente a stas por concepto de ndemnzacn/
No se consderar despdo ndrecto:
a) La reposcn de un traba|ador o traba|adora a su puesto
orgna, cuando sometdo a un perodo de prueba en un
puesto de categora superor se e resttuye a aqu. E
perodo de prueba no podr exceder de noventa das.
b) La reposcn de un traba|ador o traba|adora a su puesto
orgna despus de haber desempeado temporamente,
por tempo que no exceda de cento ochenta das, un
puesto superor por fata de ttuar o de a ttuar de dcho
puesto.
c) E trasado tempora de un traba|ador o traba|adora, en
caso de emergenca, a un puesto nferor, dentro de su
propa ocupacn y con su suedo anteror, por un apso
que no exceda de noventa das.
Prea8is* p*r retir*
Decreto 8.938 Pg. 39
Art(c)l* <-/ Cuando a reacn de traba|o por tempo
ndetermnado termne por retro vountaro de traba|ador o
traba|adora, sn que haya causa ega que o |ustfque, ste
deber dar a patrono o a a patrona un preavso conforme a as
regas sguentes:
a) Despus de un mes de traba|o nnterrumpdo, con una
semana de antcpacn.
b) Despus de ses meses de traba|o nnterrumpdo, con una
quncena de antcpacn.
c) Despus de un ao de traba|o nnterrumpdo, con un mes
de antcpacn.
En caso de preavso omtdo, e patrono o a patrona, deber
pagar a traba|ador o traba|adora, os benefcos
correspondentes hasta a fecha en que prest servco.
I0pr*cedencia del prea8is*
Art(c)l* <1/ Cuaquera de as partes podr dar por termnada
a reacn de traba|o, sn prevo avso, cuando exsta causa
|ustfcada para eo. Esta causa no podr nvocarse s huberen
transcurrdo trenta das contnuos desde aque en que e
patrono, a patrona o e traba|ador o a traba|adora haya tendo
o debdo tener conocmento de hecho que consttuya causa
|ustfcada, para termnar a reacn por vountad unatera.
Inde0ni5aci2n p*r rescisi2n del c*ntrat*
Art(c)l* <3/ En os contratos de traba|o para una obra
determnada o por tempo determnado, cuando e traba|ador o
traba|adora se retre |ustfcadamente antes de a concusn de
a obra o de vencmento de trmno, e patrono o a patrona
deber pagare una ndemnzacn de daos y per|ucos cuyo
monto ser gua a mporte de os saaros que devengara
hasta a concusn de a obra o e vencmento de trmno y a
ndemnzacn prevsta en esta Ley.
Decreto 8.938 Pg. 40
C*nstancia de traba+*
Art(c)l* <6/ A a termnacn de a reacn de traba|o, cuando
e traba|ador o traba|adora o ex|a, e patrono o a patrona
deber expedre una constanca de traba|o, donde se exprese:
a) La duracn de a reacn de traba|o.
b) E tmo saaro devengado.
c) E ofco desempeado.
En dcha constanca no se podr hacer nnguna otra mencn
dstnta de as seaadas en este artcuo.
Cap(t)l* VI
De la Estabilidad en el Traba+*
Estabilidad
Art(c)l* <7/ La estabdad es e derecho que tenen os
traba|adores y traba|adoras a permanecer en sus puestos de
traba|o. Esta Ley garantza a estabdad en e traba|o y dspone
o conducente para mtar toda forma de despdo no |ustfcado,
conforme consagra a Consttucn de a Repbca Bovarana
de Venezuea. Los despdos contraros a a Consttucn y a esta
Ley son nuos.
Garant(a de estabilidad
Art(c)l* <9/ Todo traba|ador o traba|adora tene derecho a a
garanta de permanenca en su traba|o, s no hay causas que
|ustfquen a termnacn de a reacn abora. Cuando un
traba|ador o traba|adora haya sdo despeddo sn que haya
ncurrdo en causas que o |ustfquen, podr soctar a
rencorporacn a su puesto de traba|o de conformdad a o
prevsto en esta Ley.
Traba+ad*res , traba+ad*ras
a0parad*s p*r la estabilidad
Decreto 8.938 Pg. 41
Art(c)l* <;/ Estarn amparados por a estabdad prevsta en
esta Ley:
1. Los traba|adores y traba|adoras a tempo ndetermnado a
partr de prmer mes de prestacn de servco.
2. Los traba|adores y traba|adoras contratados y contratadas
por tempo determnado, mentras no haya vencdo e
trmno de contrato.
3. Los traba|adores y traba|adoras contratados y contratadas
para una obra determnada, hasta que haya concudo a
totadad de as tareas a e|ecutarse por e traba|ador o
traba|adora, para as cuaes fueron expresamente
contratados y contratadas.
Los traba|adores y as traba|adoras de dreccn, no estarn
amparados por a estabdad prevsta en esta Ley.
Pr*cedi0ient* aplicable
Art(c)l* <</ E procedmento apcabe en matera de
estabdad abora ser e prevsto en esta Ley y en a Ley
Orgnca Procesa de Traba|o. La sentenca emanada de
Trbuna Superor de Traba|o competente es defntvamente
frme e rrecurrbe.
Pr*cedi0ient* de estabilidad
Art(c)l* <=/ Cuando e patrono o patrona despda a uno o ms
traba|adores o traba|adoras amparados o amparadas por
estabdad abora deber partcparo a |uez o a |ueza de
Sustancacn, Medacn y E|ecucn de su |ursdccn,
ndcando as causas que |ustfquen e despdo, dentro de os
cnco das hbes sguentes, de no hacero se e tendr por
confeso, en e reconocmento que e despdo o hzo sn |usta
causa.
Asmsmo, e traba|ador o traba|adora podr acudr ante e |uez
o |ueza de Sustancacn, Medacn y E|ecucn, cuando no
estuvere de acuerdo con a procedenca de a causa aegada
para despedro o despedra, a fn de que e |uez o |ueza de
Decreto 8.938 Pg. 42
|uco a cafque y ordene su reenganche y pago de os saaros
cados, s e despdo no se fundamenta en |usta causa, de
conformdad con a Ley. S e traba|ador o traba|adora de|are
transcurrr e apso de dez das hbes sn soctar a
cafcacn de despdo, perder e derecho a reenganche, pero
no as os dems que e correspondan en su condcn de
traba|ador o traba|adora, os cuaes podr demandar ante e
Trbuna de Traba|o competente.
Decisi2n del pr*cedi0ient*
Art(c)l* =>/ E |uez o |ueza de |uco deber decdr de
manera ora sobre e fondo de a causa y decarar con o sn
ugar a soctud de reenganche y e pago de os saaros cados.
E+ec)ci2n :*r5*sa de la decisi2n
Art(c)l* =-/ Defntvamente frme a sentenca de |uez o
|ueza de |uco que decar con ugar a soctud de cafcacn
de despdo ncoada por e traba|ador o traba|adora, se
proceder a su reenganche y a pago de os saaros cados
durante e procedmento y hasta a efectva rencorporacn de
traba|ador o traba|adora a su puesto de traba|o.
E patrono o patrona deber cumpr vountaramente con a
sentenca dentro de os tres das hbes sguentes a su
pubcacn, s no o hcere a partr de cuarto da hb e |uez o
|ueza de Sustancacn, Medacn y E|ecucn, proceder a a
e|ecucn forzosa de a sentenca, embargando, en va
e|ecutva, benes de patrono o patrona para satsfacer e pago
de os saaros cados causados o que se causaren, hasta e
reenganche efectvo de traba|ador o traba|adora demandante.
S e demandado o demandada se negare a cumpr con a
orden |udca de reenganche, ncurrr en e deto de desacato
a a autordad |udca con pena de prsn de ses a qunce
meses. A os fnes de estabecer as responsabdades penaes a
que haya ugar, e |uez o |ueza de Traba|o ofcar a Mnstero
Pbco.
Inde0ni5aci2n p*r ter0inaci2n de la relaci2n de traba+*
p*r ca)sas a+enas al traba+ad*r * traba+ad*ra
Decreto 8.938 Pg. 43
Art(c)l* =1/ En caso de termnacn de a reacn de traba|o
por causas a|enas a a vountad de traba|ador o traba|adora, o
en os casos de despdo sn razones que o |ustfquen cuando
e traba|ador o a traba|adora manfestaran su vountad de no
nterponer e procedmento para soctar e reenganche, e
patrono o patrona deber pagare una ndemnzacn
equvaente a monto que e corresponde por as prestacones
socaes.
I0pr*cedencia * ter0inaci2n del
pr*cedi0ient* de estabilidad
Art(c)l* =3/ S e traba|ador amparado o traba|adora
amparada por a estabdad recbere vountaramente o que e
corresponde por concepto de sus prestacones socaes, ms un
monto equvaente a stas por concepto de ndemnzacn, no
se evar a cabo e procedmento de estabdad.
En caso que a aceptacn de dchos pagos por parte de
traba|ador o traba|adora se hcere en e curso de
procedmento ndcado, ste termnar con e pago adcona de
os saaros cados.
Ina0*8ilidad
Art(c)l* =6/ Los traba|adores y traba|adoras protegdos de
namovdad no podrn ser despeddos, n trasadados, n
desme|orados sn una causa |ustfcada a cua deber ser
prevamente cafcada por e nspector o nspectora de traba|o.
E despdo, trasado o desme|ora de un traba|ador o traba|adora
protegdo de namovdad son contraros a o prevsto en a
Consttucn y en esta Ley.
E E|ecutvo Nacona podr ampar a namovdad abora
prevsta en esta Ley como medda de proteccn de os
traba|adores y traba|adoras, en e proceso soca de traba|o.
La proteccn de a garanta de namovdad de os traba|adores
y traba|adoras amparados por ea, se reazar medante e
procedmento contendo en esta Ley, que es gratuto,
accesbe, transparente, expedto, sn dacones ndebdas y sn
formasmos o reposcones ntes. E msmo expresa a
Decreto 8.938 Pg. 44
autordad de poder popuar en matera de traba|o y segurdad
soca, y sus actos, resoucones o provdencas se e|ecutarn
efectvamente y no sern ob|eto de mpugnacn en va
|ursdccona, sn prevo cumpmento de acto admnstratvo.
Despid* 0asi8*
Art(c)l* =7/ E despdo se consderar masvo cuando afecte a
un nmero gua o mayor a dez por cento de os traba|adores
o traba|adoras de una entdad de traba|o que tenga ms de
cen traba|adores o traba|adoras, o a vente por cento de una
entdad de traba|o que tenga ms de cncuenta traba|adores o
traba|adoras, o a dez traba|adores o traba|adoras de una
entdad de traba|o que tenga menos de cncuenta dentro de un
apso de tres meses, o an mayor s as crcunstancas e deren
carcter crtco.
Cuando se reace un despdo masvo, e Mnstero con
competenca en traba|o y segurdad soca podr, por razones
de nters soca, suspendero medante resoucn especa.
T&TU!O III
DE !A %USTA DISTRI$UCIEN DE !A RIFUEZA " !AS
CONDICIONES DE TRA$A%O
Cap(t)l* I
Del Salari*
Secci2n Pri0eraG Disp*sici*nes Generales
!a ri@)e5a c*0* pr*d)ct* s*cial
Art(c)l* =9/ La rqueza es un producto soca, generado
prncpamente por os traba|adores y traba|adoras en e
proceso soca de traba|o. Su |usta dstrbucn debe garantzar
una vda dgna |unto a su fama, cubrendo as necesdades
materaes, socaes e nteectuaes. La ey estabecer os
mecansmos para savaguardar as condcones en as que esta
se produce.
Decreto 8.938 Pg. 45
Pr*tecci2n de la :a0ilia , el in4res*
Art(c)l* =;/ Para a proteccn de ngreso famar, e Estado
en corresponsabdad con a socedad y as organzacones de
Poder Popuar garantzar a saud y a educacn pbcas y
gratutas; tomar as meddas necesaras y formuar as
potcas tendentes a me|orar as condcones de as famas y a
fortaecer su ngreso.
Derec?* al salari*
Art(c)l* =</ Todo traba|ador o traba|adora tene derecho a un
saaro sufcente que e permta vvr con dgndad y cubrr para
s y su fama as necesdades materaes, socaes e
nteectuaes. E saaro goza de a proteccn especa de
Estado y consttuye un crdto abora de exgbdad nmedata.
Toda mora en su pago genera ntereses.
!ibre estip)laci2n del salari*
Art(c)l* ==/ E saaro se estpuar bremente garantzando a
|usta dstrbucn de a rqueza. En nngn caso ser nferor a
saaro mnmo f|ado por e E|ecutvo Nacona, conforme a a
Ley.
Fi+aci2n
Art(c)l* ->>/ Para f|ar e monto de saaro se tendr en
cuenta:
1. La satsfaccn de as necesdades materaes, socaes e
nteectuaes de traba|ador, a traba|adora, sus famares y
dependentes, que es permtan una vda dgna y decorosa.
2. La |usta dstrbucn de a rqueza como e reconocmento
de mayor vaor de traba|o frente a capta.
3. La cantdad y cadad de servco prestado.
4. E prncpo de gua saaro por gua traba|o.
Decreto 8.938 Pg. 46
5. La equvaenca con os saaros devengados por
traba|adores y traba|adoras de a ocadad, o de aqueos y
aqueas que presten e msmo servco.
!ibre disp*nibilidad del salari*
Art(c)l* ->-/ Los traba|adores y traba|adoras dspondrn
bremente de su saaro. Es nua cuaquer mtacn a este
derecho no prevsta en a Consttucn de a Repbca
Bovarana de Venezuea o a ey.
Pr*?ibici2n de c*br* de c*0isi*nes bancarias
Art(c)l* ->1/ Se prohbe e cobro de comsones bancaras u
obgar a mantener un determnado sado en cuenta a os
traba|adores y traba|adoras, |ubados y |ubadas, pensonados
y pensonadas, con motvo de a apertura, mantenmento de
sus cuentas de nmna por parte de as entdades fnanceras.
Nnguna entdad fnancera podr negarse, abstenerse o
presentar mpedmentos para a apertura de cuentas de nmna
para e pago de saaros, |ubacones y pensones.
Irren)nciabilidad del salari*
Art(c)l* ->3/ E derecho a saaro es rrenuncabe y no puede
cederse en todo o en parte, a ttuo gratuto u oneroso, savo a
os h|os e h|as y a cnyuge o persona con quen tenga unn
estabe de hecho e traba|ador o traba|adora.
Los traba|adores y traba|adoras podrn autorzar a patrono o
patrona que es descuenten de su saaro cuotas ncas o
perdcas en benefco de a organzacn sndca o ca|a de
ahorros a que estn afados o afadas de conformdad con sus
estatutos y a Ley.
Salari*
Art(c)l*/ ->6/ Se entende por saaro a remuneracn,
provecho o venta|a, cuaquera fuere su denomnacn o
mtodo de ccuo, sempre que pueda evauarse en moneda de
curso ega, que corresponda a traba|ador o traba|adora por a
prestacn de su servco y, entre otros, comprende as
Decreto 8.938 Pg. 47
comsones, prmas, gratfcacones, partcpacn en os
benefcos o utdades, sobresuedos, bono vacacona, as como
recargos por das ferados, horas extraordnaras o traba|o
nocturno, amentacn y vvenda.
Los subsdos o facdades que e patrono o patrona otorgue a
traba|ador o traba|adora, con e propsto de que ste o sta
obtenga benes y servcos que e permtan me|orar su cadad
de vda y a de su fama tenen carcter saara.
A os fnes de esta Ley se entende por saaro norma, a
remuneracn devengada por e traba|ador o traba|adora en
forma reguar y permanente por a prestacn de su servco.
Ouedan por tanto excudos de msmo as percepcones de
carcter accdenta, as dervadas de a prestacones socaes y
as que esta Ley consdere que no tenen carcter saara. Para
a estmacn de saaro norma nnguno de os conceptos que
o conforman producr efectos sobre s msmo.
$ene:ici*s s*ciales de carDcter n* re0)nerati8*
Art(c)l* ->7/ Se entenden como benefcos socaes de
carcter no remuneratvo:
1. Los servcos de os centros de educacn nca.
2. E cumpmento de benefco de amentacn para os
traba|adores y as traba|adoras a travs de servcos de
comedores, cupones, dnero, tar|etas eectrncas de
amentacn y dems modadades prevstas por a ey que
regua a matera.
3. Los rentegros de gastos mdcos, farmacutcos y
odontogcos.
4. Las provsones de ropa de traba|o.
5. Las provsones de tes escoares y de |uguetes.
6. E otorgamento de becas o pago de cursos de
capactacn, formacn o de especazacn.
Decreto 8.938 Pg. 48
7. E pago de gastos funeraros.
Los benefcos socaes no sern consderados como saaro,
savo que en as convencones coectvas o contratos
ndvduaes de traba|o, se hubere estpuado o contraro.
Recib* de pa4*
Art(c)l* ->9/ E patrono o patrona otorgar un recbo de
pago a os traba|adores y traba|adoras, cada vez que pague as
remuneracones y benefcos ndcando e monto de saaro y,
detaadamente, o correspondente a comsones, prmas,
gratfcacones, partcpacn en os benefcos o utdades,
bonfcacn de fn de ao, sobresuedos, bono vacacona,
recargos por das ferados, horas extraordnaras, traba|o
nocturno y dems conceptos saaraes, as como as
deduccones correspondentes.
E ncumpmento de esta obgacn har presumr, savo
prueba en contraro e saaro aegado por e traba|ador o
traba|adora sn menoscabo de as sancones estabecdas en
esta Ley.
Pa4* de c*ntrib)ci*nes * i0p)est*s
Art(c)l* ->;/ Cuando e patrono, patrona o e traba|ador o
traba|adora, estn obgados u obgadas a cancear una
contrbucn, tasa o mpuesto, se cacuar, consderando e
saaro norma correspondente a mes nmedatamente anteror
a aqu en que se caus.
CarDcter salarial de la pr*pina
Art(c)l* -></ En os ocaes en que se acostumbre cobrar a
cente por e servco un porcenta|e sobre e consumo, ta
recargo se computar en e saaro, en a proporcn que
corresponda a cada traba|ador o traba|adora de acuerdo con o
pactado, a costumbre o e uso.
S e traba|ador o traba|adora, recbera propnas de acuerdo
con a costumbre o e uso oca, se consderar formando parte
de saaro un vaor que para o ea representa e derecho a
Decreto 8.938 Pg. 49
percbras, e cua se estmar por convencn coectva o por
acuerdo entre as partes. En caso de desacuerdo entre e
patrono o patrona y e traba|ador o traba|adora a estmacn se
har por decsn |udca.
E vaor que para e traba|ador o traba|adora representa e
derecho a percbr a propna, se determnar consderando a
cadad de servco, e nve profesona y a productvdad de
traba|ador o a traba|adora, a categora de oca y dems
eementos dervados a costumbre o e uso.
Principi* de i4)al salari* a i4)al traba+*
Art(c)l* ->=/ A traba|o gua, desempeado en puesto de
traba|o, |ornada y condcones de efcenca tambn guaes,
debe corresponder saaro gua. A estos fnes se tendr
presente a capacdad de traba|ador o traba|adora con reacn
a a case de traba|o que e|ecuta.
Lo anteror no excuye a posbdad de que se otorguen prmas
de carcter soca por concepto de antgedad, asdudad,
responsabdades famares, economa de materas prmas y
otras crcunstancas seme|antes, sempre que esas prmas sean
generaes para todos os traba|adores o traba|adoras que se
encuentren en condcones anogas.
Rec*n*ci0ient* p*r pr*d)cti8idad
Art(c)l* -->/ Los aumentos de productvdad en una entdad
de traba|o y a me|ora de a produccn, causarn una ms ata
remuneracn para os traba|adores y as traba|adoras.
A estos fnes, e patrono o patrona y e sndcato o, cuando no
exsta ste, sus traba|adores y traba|adoras acordarn, con
reacn a os procesos de produccn en un departamento,
seccn o puesto de traba|o, panes y programas orentados a
me|orar tanto a cadad de producto como a productvdad y
en eos consderarn os ncentvos para os y as partcpantes,
segn su contrbucn.
A)0ent*s salariales
Art(c)l* ---/ E saaro debe ser sufcente para satsfacer as
necesdades materaes moraes e nteectuaes de traba|ador o
Decreto 8.938 Pg. 50
traba|adora y de su fama. Se aumentar en correspondenca a
a |usta dstrbucn de a rqueza. Los aumentos y a|ustes que
se hagan sern preferentemente ob|eto de acuerdos.
E E|ecutvo Nacona podr decretar os aumentos de saaro y
meddas que estme necesaras, para proteger e poder
adqustvo de os traba|adores y as traba|adoras. A ta fn
reazar ampas consutas y conocer as opnones de as
dstntas organzacones socaes e nsttucones en matera
socoeconmca.
En e|ercco de esta facutad, e E|ecutvo Nacona podr:
a) Decretar os aumentos de saaro respecto de todos os
traba|adores y todas as traba|adoras por categora, por
regones geogrfcas, por ramas de actvdad, o tomando
en cuenta una combnacn de os eementos seaados.
b) Acordar que a os aumentos de saaro puedan mputarse
os recbdos en os tres meses anterores a a vgenca de
decreto y os convendos para ser e|ecutados dentro de os
tres meses posterores a a msma fecha.
Secci2n Se4)ndaG Clases de Salari*s
F*r0as de estip)lar el salari*
Art(c)l* --1/ E saaro se podr estpuar por undad de
tempo, por undad de obra, por peza o a desta|o, por tarea y
por comsn.
La forma de ccuo de saaro no afecta a naturaeza de a
reacn de traba|o, sea esta a tempo ndetermnado o
determnado.
Salari* p*r )nidad de tie0p*
Art(c)l* --3/ Se entender que e saaro ha sdo estpuado
por undad de tempo, cuando se toma en cuenta e traba|o que
se reaza en un determnado apso, sn usar como medda e
resutado de msmo.
Decreto 8.938 Pg. 51
Cuando e saaro sea estpuado por mes se entender por
saaro daro a trentava parte de a remuneracn mensua.
Se entender por saaro hora a acuota resutante de dvdr e
saaro daro por e nmero de horas de a |ornada durna,
nocturna mxta, segn sea e caso.
Cuando durante a semana vare e nmero de horas traba|adas
a da, e vaor de a hora se estabecer tomando e promedo
de horas daras traba|adas en os das aborados durante a
semana.
Salari* p*r )nidad de *bra p*r pie5a * a desta+*
Art(c)l* --6/ Se entender que e saaro ha sdo estpuado
por undad de obra, por peza o a desta|o, cuando se toma en
cuenta a obra reazada por e traba|ador, sn usar como
medda e tempo empeado para e|ecutara.
Cuando e saaro se hubere estpuado por undad de obra, por
peza o a desta|o, a base de ccuo no podr ser nferor a a
que correspondera para remunerar por undad de tempo a
msma abor.
Salari* p*r tarea
Art(c)l* --7/ Se entender que e saaro ha sdo estpuado
por tarea, cuando se toma en cuenta a duracn de traba|o,
pero con a obgacn de dar un rendmento determnado
dentro de a |ornada.
In:*r0aci2n s*bre salari* a desta+* , a c*0isi2n
Art(c)l* --9/ Cuando e saaro se hubere estpuado por
undad de obra, por peza, a desta|o, por tarea o por comsn,
e patrono o patrona deber hacer constar e modo de
cacuaro, en cartees que f|ar en forma ben vsbe en e
nteror de a entdad de traba|o, y adems deber nformar
medante notfcacn escrta drgda a cada uno de os
traba|adores y traba|adoras, as como a sndcato respectvo.
Pa4* del b*n* n*ct)rn*
Decreto 8.938 Pg. 52
Art(c)l* --;/ La |ornada nocturna ser pagada con un trenta
por cento de recargo, por o menos, sobre e saaro convendo
para a |ornada durna.
Para e ccuo de o que corresponda a traba|ador o
traba|adora por causa de traba|o nocturno, se tomar como
base e saaro norma devengado durante a |ornada respectva.
Pa4* de ?*ras eBtra*rdinarias
Art(c)l* --</ Las horas extraordnaras sern pagadas con un
cncuenta por cento de recargo, por o menos, sobre e saaro
convendo para a |ornada ordnara.
Para e ccuo de o que corresponda a traba|ador o
traba|adora por causa de horas extras, se tomar como base e
saaro norma devengado durante a |ornada respectva.
Pa4* del d(a :eriad* , del d(a de descans*
Art(c)l* --=/ E traba|ador o traba|adora tene derecho a que
se e pague e saaro correspondente a os das ferados o de
descanso cuando haya prestado servco durante os das
hbes de a |ornada semana de traba|o.
Cuando se haya convendo un saaro mensua e pago de os
das ferados y de descanso obgatoro estarn comprenddos
en a remuneracn.
Para e ccuo de o que corresponda a traba|ador o
traba|adora por causa de os das de descanso o de os das
ferados, se tomar como base e promedo de saaro norma
devengado durante os das aborados en a respectva semana.
S se ha estpuado un saaro quncena o mensua, e saaro
que corresponda a os das de descanso o os das ferados ser
e promedo de saaro norma devengado durante os das
aborados en a respectva quncena o mes, segn sea e caso.
Decreto 8.938 Pg. 53
E traba|ador o traba|adora no perder ese derecho s durante
a |ornada semana de traba|o en a entdad de traba|o fatare
un da de su traba|o.
Pa4* p*r traba+* en d(a :eriad* * descans*
Art(c)l* -1>/ Cuando un traba|ador o una traba|adora
preste servco en da ferado tendr derecho a saaro
correspondente a ese da y adems a que e corresponda por
razn de traba|o reazado, cacuado con recargo de cncuenta
por cento sobre e saaro norma.
Salari* para 8acaci*nes
Art(c)l* -1-/ E saaro base para e ccuo de o que
corresponda a traba|ador o traba|adora por concepto de
vacacones, ser e saaro norma devengado en e mes efectvo
de abores nmedatamente anteror a a oportundad de
dsfrute.
En caso de saaro por undad de obra, por peza, a desta|o o a
comsn, ser e promedo de saaro norma devengado
durante os tres meses nmedatamente anterores a a
oportundad de dsfrute.
Salari* base para el cDlc)l* de prestaci*nes s*ciales
Art(c)l* -11/ E saaro base para e ccuo de o que
corresponda a traba|ador y traba|adora por concepto de
prestacones socaes, y de ndemnzacones por motvo de a
termnacn de a reacn de traba|o, ser e tmo saaro
devengado, cacuado de manera que ntegre todos os
conceptos saaraes percbdos por e traba|ador o traba|adora.
En caso de saaro por undad de obra, por peza, a desta|o, a
comsn o de cuaquer otra modadad de saaro varabe, a
base para e ccuo ser e promedo de saaro devengado
durante os ses meses nmedatamente anterores, cacuado de
manera que ntegre todos os conceptos saaraes percbdos
por e traba|ador o traba|adora.
Decreto 8.938 Pg. 54
E saaro a que se refere e presente artcuo, adems de os
benefcos devengados, ncuye a acuota de o que e
corresponde percbr por bono vacacona y por utdades.
A os fnes ndcados, a partcpacn de traba|ador o
traba|adora en os benefcos qudos o utdades a que se
contrae esta Ley, se dstrbur entre e tempo de servco
durante e e|ercco respectvo. S para e momento de ccuo
de as prestacones socaes no se han determnado os
benefcos qudos o utdades, por no haber vencdo e
e|ercco econmco anua de patrono o patrona, ste o sta
queda obgado u obgada a ncorporar en e ccuo de a
ndemnzacn a cuota parte correspondente, una vez que se
huberen determnado os benefcos o utdades. E patrono o
patrona proceder a pago dentro de os trenta das sguentes
a a fecha de determnacn de as utdades o benefcos. En
os casos que no corresponda e pago de partcpacn de
benefcos o utdades, se ncur a acuota correspondente a
a bonfcacn de fn de ao como parte de saaro.
Secci2n TerceraG Del Pa4* del Salari*
F*r0a de pa4* del salari*
Art(c)l* -13/ E saaro deber pagarse en moneda de curso
ega. Por acuerdo entre e patrono o a patrona y e traba|ador
o a traba|adora, podr hacerse medante cheque bancaro o
por rgano de una entdad de ahorro y prstamo u otra
nsttucn bancara, conforme a as normas que estabezca e
Regamento de esta Ley.
No se permtr e pago en mercancas, vaes, fchas o cuaquer
otro sgno representatvo con que quera sustturse a moneda.
Podr estpuarse como parte de saaro, cuando eo coneve
un benefco soca para e traba|ador o a traba|adora, a
dotacn de vvenda, a provsn de comda y otros benefcos
de naturaeza seme|ante.
A)t*ri5aci2n de pa4*
Decreto 8.938 Pg. 55
Art(c)l* -16/ E saaro ser pagado drectamente a
traba|ador o a traba|adora o a a persona que o ea autorce
expresamente en forma escrta. Esta autorzacn ser
revocabe.
Pa4* de *bli4aci*nes :a0iliares
Art(c)l* -17/ E o a cnyuge o a persona en unones estabe
de hecho con e traba|ador o traba|adora y que pueda acredtar
esa condcn con cuaquer medo de prueba, por razones de
nters famar o soca y cuando haya h|os menores, podr
soctar ante os trbunaes de proteccn ntegra de os nos,
nas y adoescentes autorzacn para recbr de patrono o
patrona, o que egamente e corresponda de saaro
devengado por e traba|ador o traba|adora. Esta dsposcn
ser apcabe a pago de prestacones socaes y cuaquer otro
benefco a favor de traba|ador o traba|adora, conforme a a
ey.
Op*rt)nidad de pa4*
Art(c)l* -19/ E traba|ador o a traba|adora y e patrono o a
patrona, acordarn e apso f|ado para e pago de saaro, que
no podr ser, mayor de una quncena, pero podr ser hasta de
un mes cuando e traba|ador recba de patrono o a patrona
amentacn y vvenda.
D(a de pa4*
Art(c)l* -1;/ E pago de saaro deber efectuarse en da
aborabe, durante a |ornada y en e ugar donde os
traba|adores y as traba|adoras presten sus servcos, savo que
por razones |ustfcadas se hubera pactado en sto dstnto,
crcunstancas que debern conocer prevamente os
traba|adores nteresados y as traba|adoras nteresadas. Cuando
e da de pago concda con un da no aborabe, e pago de os
saaros se har en e da hb nmedatamente anteror.
E pago no podr hacerse en ugares de recreo o comerco,
taes como bares, cafs, tabernas, cantnas o tendas a no ser
que se trate de traba|adores de esos estabecmentos.
Decreto 8.938 Pg. 56
Intereses 0*rat*ri*s
Art(c)l* -1</ La mora en e pago de saaro, as prestacones
socaes e ndemnzacones, generan ntereses cacuados a a
tasa actva determnada por e Banco Centra de Venezuea,
tomando como referenca os ses prncpaes bancos de pas.
Secci2n C)artaG Del Salari* '(ni0*
Salari* '(ni0*
Art(c)l* -1=/ E Estado garantza a os traba|adores y as
traba|adoras de sector pbco y de sector prvado un saaro
mnmo que ser a|ustado cada ao, conforme a o estabecdo
en a Consttucn de a Repbca Bovarana de Venezuea. E
saaro mnmo ser gua para todos os traba|adores y as
traba|adoras en e terrtoro nacona y deber pagarse en
moneda de curso ega. En consecuenca, no podr estabecerse
dscrmnacn aguna en su monto o dsfrute, ncuyendo
aqueas fundadas en razones geogrfcas, ramas de actvdad
econmca o categora de traba|adores y traba|adoras. No
podr pactarse un saaro nferor a estabecdo como saaro
mnmo por e E|ecutvo Nacona.
Prevo estudo y medante Decreto, e E|ecutvo Nacona f|ar
cada ao e saaro mnmo. A ta efecto, medante ampa
consuta conocer as opnones de as dstntas organzacones
socaes e nsttucones en matera socoeconmca.
Vi*laci2n al salari* 0(ni0*
Art(c)l* -3>/ E pago de un saaro nferor a mnmo ser
sanconado de acuerdo con as prevsones estabecdas en esta
Ley. E patrono nfractor o a patrona nfractora quedar
obgado u obgada, adems, a pagar a os traba|adores y as
traba|adoras a dferenca entre e saaro mnmo y o reamente
pagado, as como sus ncdencas sobre os benefcos,
prestacones e ndemnzacones, por todo e tempo en que
hubere recbdo saaros ms ba|os que os f|ados, adems de
pagare e monto equvaente a os ntereses que devengara
esa cantdad a a tasa actva determnada por e Banco Centra
Decreto 8.938 Pg. 57
de Venezuea, tomando como referenca os ses prncpaes
bancos de pas.
Cap(t)l* II
De la Participaci2n de l*s Traba+ad*res , las
Traba+ad*ras en l*s $ene:ici*s de las Entidades de
Traba+*
$ene:ici*s an)ales * )tilidades
Art(c)l* -3-/ Las entdades de traba|o debern dstrbur entre
todos sus traba|adores y traba|adoras, por o menos, e qunce
por cento de os benefcos qudos que huberen obtendo a
fn de su e|ercco anua. A este fn, se entender por benefcos
qudos, a suma de os enrquecmentos netos gravabes y de
os exonerados conforme a a Ley de Impuesto Sobre a Renta.
Esta obgacn tendr, respecto de cada traba|ador o
traba|adora como mte mnmo, e equvaente a saaro de
trenta das y como mte mxmo e equvaente a saaro de
cuatro meses. Cuando e traba|ador o traba|adora no hubese
aborado todo e ao, a bonfcacn se reducr a a parte
proporcona correspondente a os meses competos de
servcos prestados. Cuando a termnacn de a reacn de
traba|o ocurra antes de cerre de e|ercco, a qudacn de a
parte correspondente a os meses servdos podr hacerse a
vencmento de e|ercco.
$*ni:icaci2n de :in de aC*
Art(c)l* -31/ Las entdades de traba|o con fnes de ucro
pagarn a sus traba|adores y traba|adoras, dentro de os
prmeros qunce das de mes de dcembre de cada ao o en a
oportundad estabecda en a convencn coectva, una
cantdad equvaente a trenta das de saaro, por o menos,
mputabe a a partcpacn en os benefcos o utdades que
pudera corresponder a cada traba|ador o traba|adora en e ao
econmco respectvo de acuerdo con o estabecdo en esta
Ley. S cumpdo ste, e patrono o a patrona no obtuvere
benefco a cantdad entregada de conformdad con este
Decreto 8.938 Pg. 58
artcuo deber consderarse como bonfcacn y no estar
su|eta a repetcn. S e patrono o a patrona obtuvere
benefcos cuyo monto no acanzare a cubrr os trenta das de
saaro entregados antcpadamente, se consderar extnguda
a obgacn.
Deter0inaci2n de 0*nt* distrib)ible
Art(c)l* -33/ Para a determnacn de monto dstrbube por
concepto de partcpacn en os benefcos o utdades de os
traba|adores y as traba|adoras se tomar como base a
decaracn que hubere presentado a entdad de traba|o ante
a Admnstracn de Impuesto Sobre a Renta. Cuando e
monto de os benefcos resute mayor de o decarado, a
entdad de traba|o estar obgada a efectuar una dstrbucn
adcona dentro de mes sguente a a fecha en que se
determne.
Unidad ec*n20ica
Art(c)l* -36/ La determnacn defntva de os benefcos de
una entdad de traba|o se har atendendo a concepto de
undad econmca de a msma, aun en os casos en que sta
aparezca dvdda en dferentes expotacones o con personeras
|urdcas dstntas u organzada en dferentes departamentos,
agencas o sucursaes, para os cuaes se eve contabdad
separada.
N* i0p)taci2n de pArdidas de e+ercici*s anteri*res
Art(c)l* -37/ Para a determnacn de os benefcos
repartbes entre os traba|adores y as traba|adoras, a entdad
de traba|o no podr mputar a un e|ercco anua as prddas
que hubere sufrdo con anterordad a ese e|ercco.
F*r0a de cDlc)l*
Art(c)l* -39/ Para determnar a partcpacn que
corresponda a cada uno de os traba|adores y as traba|adoras,
se dvdr e tota de os benefcos repartbes entre e tota de
os saaros devengados por todos os traba|adores y todas as
Decreto 8.938 Pg. 59
traba|adoras durante e respectvo e|ercco. La partcpacn
correspondente a cada traba|ador o traba|adora ser a
resutante de mutpcar e cocente obtendo por e monto de
os saaros devengados por o ea, durante e respectvo
e|ercco anua.
Op*rt)nidad para el pa4* de participaci2n en l*s
bene:ici*s * )tilidades
Art(c)l* -3;/ La cantdad que corresponda a cada traba|ador
y traba|adora por concepto de partcpacn en os benefcos o
utdades deber pagrsee dentro de os dos meses
nmedatamente sguentes a da de cerre de e|ercco de as
entdades de traba|o.
Veri:icaci2n de )tilidades
Art(c)l* -3</ La mayora absouta de os traba|adores y as
traba|adoras de una entdad de traba|o, o su sndcato o a
Inspectora de Traba|o podr soctar por ante a
Admnstracn Trbutara e examen y verfcacn de os
respectvos nventaros y baances para comprobar a renta
obtenda en uno o ms e|erccos anuaes.
La Admnstracn Trbutara rendr su nforme en un apso no
mayor a ses meses. Este nforme deber ser remtdo a os y
as soctantes, a patrono o patrona y a a Inspectora de
Traba|o.
Utilidades c*n8enidas
Art(c)l* -3=/ En caso de que e patrono o a patrona y e
traba|ador o a traba|adora hayan convendo en que ste
percba una partcpacn convencona que supere a a
partcpacn ega pautada en este Captuo, e monto de sta
comprender aqua, a menos que as partes huberen
convendo expresamente o contraro. Lo msmo se har en e
supuesto de que e monto de a partcpacn ega egue a
superar e de a partcpacn convenda por as partes.
$*ni:icaci2n de :in de aC* en patr*n*s * patr*nas sin
:ines de l)cr*
Decreto 8.938 Pg. 60
Art(c)l* -6>/ Los patronos y as patronas cuyas actvdades no
tengan fnes de ucro, estarn exentos de pago de a
partcpacn en os benefcos, pero debern otorgar a sus
traba|adores y traba|adoras una bonfcacn de fn de ao
equvaente a por o menos trenta das de saaro.
Cap(t)l* III
De las Prestaci*nes S*ciales
RA4i0en de prestaci*nes s*ciales
Art(c)l* -6-/ Todos os traba|adores y traba|adoras tenen
derecho a prestacones socaes que es recompensen a
antgedad en e servco y os ampare en caso de cesanta. E
rgmen de prestacones socaes reguado en a presente Ley
estabece e pago de este derecho de forma proporcona a
tempo de servco, cacuado con e tmo saaro devengado
por e traba|ador o traba|adora a fnazar a reacn abora,
garantzando a ntangbdad y progresvdad de os derechos
aboraes. Las prestacones socaes son crdtos aboraes de
exgbdad nmedata. Toda mora en su pago genera ntereses,
os cuaes consttuyen deudas de vaor y gozan de os msmos
prvegos y garantas de a deuda prncpa.
Garant(a , cDlc)l* de prestaci*nes s*ciales
Art(c)l* -61/ Las prestacones socaes se protegern,
cacuarn y pagarn de a sguente manera:
a) E patrono o patrona depostar a cada traba|ador o
traba|adora por concepto de garanta de as prestacones
socaes e equvaente a qunce das cada trmestre,
cacuado con base a tmo saaro devengado. E derecho
a este depsto se adquere desde e momento de ncar e
trmestre.
b) Adconamente y despus de prmer ao de servco, e
patrono o patrona depostara a cada traba|ador o
traba|adora dos das de saaro, por cada ao,
acumuatvos hasta trenta das de saaro.
Decreto 8.938 Pg. 61
c) Cuando a reacn de traba|o termne por cuaquer causa
se cacuarn as prestacones socaes con base a trenta
das por cada ao de servco o fraccn superor a os ses
meses cacuada a tmo saaro.
d) E traba|ador o traba|adora recbr por concepto de
prestacones socaes e monto que resute mayor entre e
tota de a garanta depostada de acuerdo a o estabecdo
en os teraes a y b, y e ccuo efectuado a fna de a
reacn abora de acuerdo a tera c.
e) S a reacn de traba|o termna antes de os tres prmeros
meses, e pago que e corresponde a traba|ador o
traba|adora por concepto de prestacones socaes ser de
cnco das de saaro por mes traba|ado o fraccn.
f) E pago de as prestacones socaes se har dentro de os
cnco das sguentes a a termnacn de a reacn abora,
y de no cumprse e pago generar ntereses de mora a a
tasa actva determnada por e Banco Centra de
Venezuea, tomando como referenca os ses prncpaes
bancos de pas.
Dep2sit* de la 4arant(a de las prestaci*nes s*ciales
Art(c)l* -63/ Los depstos trmestraes y anuaes a os que
hace referenca e artcuo anteror se efectuarn en un
fdecomso ndvdua o en un Fondo Nacona de Prestacones
Socaes a nombre de traba|ador o traba|adora, atendendo a
vountad de traba|ador o traba|adora.
La garanta de as prestacones socaes tambn podr ser
acredtada en a contabdad de a entdad de traba|o donde
abora e traba|ador o traba|adora, sempre que ste o haya
autorzado por escrto prevamente.
Lo depostado por concepto de a garanta de as prestacones
socaes devengar ntereses a rendmento que produzcan os
fdecomsos o e Fondo Nacona de Prestacones Socaes,
segn sea e caso.
Decreto 8.938 Pg. 62
Cuando e patrono o patrona o acredte en a contabdad de a
entdad de traba|o por autorzacn de traba|ador o
traba|adora, a garanta de as prestacones socaes devengar
ntereses a a tasa pasva determnada por e Banco Centra de
Venezuea.
En caso de que e patrono o patrona no cumpese con os
depstos estabecdos, a garanta de as prestacones socaes
devengar ntereses a a tasa actva determnada por e Banco
Centra de Venezuea, tomando como referenca os ses
prncpaes bancos de pas, sn per|uco de as sancones
prevstas en a Ley.
E patrono o patrona deber nformar semestramente a
traba|ador o traba|adora, en forma detaada, e monto que fue
depostado o acredtado por concepto de garanta de as
prestacones socaes.
La entdad fnancera o e Fondo Nacona de Prestacones
Socaes, segn e caso, entregar anuamente a traba|ador os
ntereses generados por su garanta de prestacones socaes.
Asmsmo, nformar detaadamente a traba|ador o traba|adora
e monto de capta y os ntereses.
Las prestacones socaes y os ntereses que stas generan,
estn exentos de Impuesto sobre a Renta. Los ntereses sern
cacuados mensuamente y pagados a cumpr cada ao de
servco, savo que e traba|ador, medante manfestacn
escrta, decdere captazaros.
Anticip* de prestaci*nes s*ciales
Art(c)l* -66/ E traba|ador o traba|adora tendr derecho a
antcpo de hasta de un setenta y cnco por cento de o
depostado como garanta de sus prestacones socaes, para
satsfacer obgacones dervadas de:
a) La construccn, adquscn, me|ora o reparacn de
vvenda para y su fama;
b) La beracn de hpoteca o cuaquer otro gravamen sobre
vvenda de su propedad;
Decreto 8.938 Pg. 63
c) La nversn en educacn para , ea o su fama; y
d) Los gastos por atencn mdca y hosptaara para , ea
y su fama.
S as prestacones socaes estuvesen acredtadas en a
contabdad de a entdad de traba|o, e patrono o patrona
deber otorgar a traba|ador o traba|adora crdto o ava, en os
supuestos ndcados, hasta e monto de sado a su favor. S
optare por avaar ser a su cargo a dferenca de ntereses que
pudere resutar en per|uco de traba|ador.
S as prestacones socaes estuvesen depostadas en una
entdad fnancera o en e Fondo Nacona de Prestacones
Socaes, e traba|ador o traba|adora podr garantzar con ese
capta as obgacones contradas para os fnes antes prevstos.
Derec?* de l*s ?ereder*s , ?erederas
Art(c)l* -67/ En caso de faecmento de traba|ador o
traba|adora tendrn derecho a recbr as prestacones socaes
que e huberen corresponddo:
a) Los h|os e h|as;
b) E vudo o a vuda que no hubese soctado u obtendo a
separacn de cuerpos, a a persona con a cua e
traba|ador o traba|adora hubese tendo una unn estabe
de hecho hasta su faecmento;
c) E padre y a madre;
d) Los netos y netas cuando sean hurfanos o hurfanas.
Nnguna de as personas ndcadas en este artcuo tene
derecho preferente. En caso de que as prestacones socaes
de traba|ador faecdo o traba|adora faecda sean peddas
smutnea o sucesvamente por dos o ms de dchas personas,
a ndemnzacn se dstrbur entre todas por partes guaes.
Decreto 8.938 Pg. 64
E patrono o patrona quedar exento de toda responsabdad
medante e pago de as prestacones socaes de traba|ador
faecdo o traba|adora faecda a os parentes que a huberen
recamado dentro de os tres meses sguentes a su
faecmento.
Derec?* de l*s :)nci*nari*s pblic*s
Art(c)l* -69/ Los funconaros o empeados pbcos
naconaes, estadaes o muncpaes, se regrn por o dspuesto
en este Captuo.
F*nd* Naci*nal de Prestaci*nes S*ciales
Art(c)l* -6;/ Medante ey especa se determnar e rgmen
de creacn, funconamento y supervsn de Fondo Nacona
de Prestacones Socaes.
Cap(t)l* IV
De la Pr*tecci2n al Traba+* al Salari*
, las Prestaci*nes S*ciales
Pr*tecci2n del pr*ces* s*cial de traba+*
Art(c)l* -6</ Cuando por razones tcncas o econmcas
exsta pegro de extncn de a fuente de traba|o, de reduccn
de persona o sean necesaras modfcacones en as condcones
de traba|o, e Mnstero de poder popuar con competenca en
matera de traba|o podr, por razones de nters pbco y
soca, ntervenr de ofco o a petcn de parte, a ob|eto de
proteger e proceso soca de traba|o, garantzando a actvdad
productva de benes o servcos, y e derecho a traba|o. A ta
efecto nstaar una nstanca de proteccn de derechos con
partcpacn de os traba|adores, traba|adoras, sus
organzacones sndcaes s as hubere, e patrono o patrona.
Los traba|adores y traba|adoras quedarn nvestdos de
namovdad abora durante este proceso. E regamento de
esta ey reguar a nstanca de proteccn de derechos.
Decreto 8.938 Pg. 65
En caso de exstr convencn coectva, y s resuta acordada a
modfcacn de condcones contendas en , dchas
modfcacones permanecern en e|ecucn durante un pazo no
mayor de que fate para que termne a vgenca de a
convencn coectva correspondente.
Pr*tecci2n de las :)entes de traba+* ,
de l*s p)est*s de traba+*
Art(c)l* -6=/ En os casos de cerre ega, frauduento de una
entdad de traba|o, o debdo a una accn de paro patrona, s
e patrono o patrona se nega a cumpr con a Provdenca
Admnstratva que ordena e renco de as actvdades
productvas, e Mnstro o Mnstra de Poder Popuar con
competenca en matera de traba|o y segurdad soca podr, a
soctud de os traba|adores y traba|adoras, y medante
Resoucn motvada, ordenar a ocupacn de a entdad de
traba|o cerrada y e renco de as actvdades productvas, en
proteccn de proceso soca de traba|o, de os traba|adores,
as traba|adoras y sus famas.
A ta efecto, convocar a patrono o patrona, traba|adores,
traba|adoras y sus organzacones socaes, para a nstaacn
de una |unta Admnstradora Especa, que tendr as facutades
y atrbucones necesaras para garantzar e funconamento de
a entdad de traba|o y a preservacn de os puestos de
traba|o.
La |unta Admnstradora Especa estar ntegrada por dos
representantes de os traba|adores y traba|adoras, uno o una
de os cuaes a presdr, y un o una representante de patrono
o patrona. En caso de que e patrono o patrona decda no
ncorporarse a a |unta Admnstradora Especa, ser susttudo
por otro u otra representante de os traba|adores y
traba|adoras.
Por ntermedo de mnstero de Poder Popuar con
competenca en traba|o y segurdad soca, os traba|adores y
traba|adoras podrn soctar a Estado a asstenca tcnca que
sea necesara para a actvacn y recuperacn de a capacdad
productva. La vgenca de a |unta Admnstradora Especa ser
Decreto 8.938 Pg. 66
hasta de un ao, pudendo prorrogarse s as crcunstancas o
amertan.
De consderaro necesaro, preva evauacn e nforme, y
dependendo de os requermentos de proceso soca de
traba|o, se podr ncorporar a a |unta Admnstradora Especa
un o una representante de mnstero de Poder Popuar con
competenca en a matera propa de a actvdad productva que
desarroe a entdad de traba|o.
Atras* * F)iebra del Patr*n* * Patr*na
Art(c)l* -7>/ Los |ueces o |uezas de a |ursdccn abora
tendrn competenca para a e|ecucn de os crdtos aboraes
y excur con prordad a competenca de |uez o |ueza de
atraso o de a quebra y estos no podrn actuar, n tramtar e
procedmento de atraso o de quebra hasta que haya concudo
e procedmento de e|ecucn forzosa y se haan satsfechos a
pentud todos os derechos de os traba|adores y as
traba|adoras.
Pri8ile4i*s de l*s derec?*s patri0*niales de l*s
traba+ad*res , traba+ad*ras
Art(c)l* -7-/ E saaro, as prestacones e ndemnzacones o
cuaquer otro crdto adeudado a traba|ador o a traba|adora
con ocasn de a reacn de traba|o, gozarn de prvego y
preferenca absouta sobre cuaquer otra deuda de patrono o
patrona, ncuyendo os crdtos hpotecaros y prendaros,
obgando a |uez o |ueza de traba|o a preservar esta garanta.
La proteccn especa de este crdto se regr por o
estpuado en esta Ley.
Las personas naturaes en su carcter de patronos o patronas y
os acconstas son sodaramente responsabes de as
obgacones dervadas de a reacn abora, a os efectos de
factar e cumpmento de as garantas saaraes. Se podr
otorgar medda preventva de embargo sobre os benes de
patrono nvoucrado o patrona nvoucrada.
Decreto 8.938 Pg. 67
Ine0bar4abilidad del salari* prestaci*nes s*ciales e
inde0ni5aci*nes
Art(c)l* -71/ Son nembargabes e saaro, as prestacones
socaes e ndemnzacones, as acreencas por concepto de
enfermedades ocupaconaes y accdentes de traba|o, y
cuaesquera otros crdtos causados a os traba|adores y as
traba|adoras con ocasn de a reacn de traba|o, savo para
garantzar as pensones amentaras decretadas por un
Trbuna con competenca en proteccn de nos, nas y
adoescentes.
EBcepci*nes
Art(c)l* -73/ Lo dspuesto en os artcuos anterores no
mpde a e|ecucn de meddas procedentes de obgacones de
carcter famar y a obgacn de manutencn, y de as
orgnadas por prstamos o con ocasn de garantas otorgadas
conforme a esta Ley.
!(0ite de l*s desc)ent*s
Art(c)l* -76/ Mentras dure a reacn de traba|o, as deudas
que os traba|adores y as traba|adoras contragan con e
patrono o patrona so sern amortzabes, semana o
mensuamente, por cantdades que no podrn exceder de a
tercera parte de equvaente a una semana de traba|o o a un
mes de traba|o, segn e caso.
En caso de termnacn de a reacn de traba|o, e patrono o
patrona podr compensar e sado pendente de traba|ador o
traba|adora con e crdto que resute a favor de ste por
cuaquer concepto dervado de a prestacn de servco, hasta
por e cncuenta por cento.
Estableci0ient*s de 0ercanc(as * 8(8eres
Art(c)l* -77/ E patrono o a patrona no podrn estabecer en
os centros de traba|o economatos, abastos, comsaratos o
proveeduras para vender a os traba|adores y as traba|adoras
vveres u otros productos, savo que sea dfc e acceso de os
traba|adores y as traba|adoras a estabecmentos comercaes
ben surtdos para cubrr sus necesdades a precos |ustos. En
Decreto 8.938 Pg. 68
todo caso, os traba|adores y as traba|adoras son bres de
hacer sus compras donde preferan.
En as convencones coectvas podr preverse e
estabecmento de abastos, comsaratos, economatos o
proveeduras medante contro e|ercdo por os traba|adores y
traba|adoras, a ob|eto de asegurar que su funconamento sea
sn fnes de ucro y se garantce e debdo abastecmento.
En caso que os traba|adores y as traba|adoras organcen
cooperatvas para su servco, se es dar preferenca.
E nsttuto con competenca en proteccn de as personas para
e acceso a os benes y servcos , vear para que os vveres y
mercancas ofrecdos en venta a os traba|adores y traba|adoras
sean de buena cadad, pesados o meddos egamente y a un
preco que no exceda de costo, comprenddo en ste e
transporte.
Capit)l* V
C*ndici*nes Di4nas de Traba+*
C*ndici*nes de traba+*
Art(c)l* -79/ E traba|o se evar a cabo en condcones
dgnas y seguras, que permtan a os traba|adores y
traba|adoras e desarroo de sus potencadades, capacdad
creatva y peno respeto a sus derechos humanos,
garantzando:
a) E desarroo fsco, nteectua y mora.
b) La formacn e ntercambo de saberes en e proceso soca
de traba|o.
c) E tempo para e descanso y a recreacn.
d) E ambente saudabe de traba|o.
e) La proteccn a a vda, a saud y a segurdad abora.
Decreto 8.938 Pg. 69
f) La prevencn y as condcones necesaras para evtar toda
forma de hostgamento o acoso sexua y abora.
C*ndici*nes de traba+* c*n8enidas
Art(c)l* -7;/ Los traba|adores, as traba|adoras, os patronos
y as patronas podrn convenr bremente as condcones en
que deba prestarse e traba|o, sn que puedan estabecerse
entre traba|adores o traba|adoras que e|ecuten gua abor
dferencas no prevstas por a Ley. En nngn caso as
convencones coectvas n os contratos ndvduaes podrn
estabecer condcones nferores a as f|adas por esta Ley.
Pr*?ibici2n de pern*cta , c*0ida en siti* de traba+*
Art(c)l* -7</ Por razones de saud y segurdad abora, os
traba|adores y traba|adoras no comern n dormrn en su
puesto de traba|o, savo en os casos que por razones de
servco o de fuerza mayor, deban permanecer en e msmo.
Pr*8isi2n de 8i8ienda di4na
Art(c)l* -7=/ Los patronos y as patronas que ocupen
habtuamente ms de qunentos traba|adores y traba|adoras,
cuyas abores se presten en ugar despobado donde deban
tener su resdenca, a ms de cncuenta kmetros de dstanca
de a pobacn ms cercana, debern proveer a os
traba|adores, y a as traba|adoras y a sus famares nmedatos
de vvendas dgnas que renan os requstos de habtabdad
segn a necesdad de traba|ador o traba|adora, su fama, y
atendendo a as normas tcncas dctadas por os mnsteros
de poder popuar con competenca en saud y en vvenda.
Pr*8isi2n de transp*rte
Art(c)l* -9>/ Cuando e ugar de traba|o est ubcado a
trenta o ms kmetros de dstanca de a pobacn ms
cercana, e patrono o patrona deber supr a traba|ador o
traba|adora e transporte para r y venr de su resdenca a
ugar de traba|o, gratutamente. A os efectos de cmputo de a
|ornada se apcar o dspuesto en esta Ley.
Decreto 8.938 Pg. 70
!a resp*nsabilidad del patr*n* * patr*na en el
derec?* a la ed)caci2n
Art(c)l* -9-/ E patrono o a patrona que tenga ba|o su
dependenca ms de m traba|adores y traba|adoras, cuyas
abores se presten a ms de cen kmetros de una cudad que
tenga centros de atencn educatva, debern estabecer
nsttutos educaconaes cumpendo con toda a normatva ega
a respecto para que os h|os e h|as de os traba|adores y as
traba|adoras puedan obtener a educacn nca, bsca y
meda genera, cumpendo con as dsposcones y as
autorzacones prevstas por e mnstero de Poder Popuar con
competenca en matera de educacn.
$ecas de est)di*
Art(c)l* -91/ E patrono o patrona que tengan ba|o su
dependenca ms de doscentos traba|adores y traba|adoras
debern otorgar becas para segur estudos; centfcos,
tcncos, ndustraes o prctcos reatvos a su ofco, en centros
de nstruccn especaes, naconaes o extran|eros, para e
traba|ador, a traba|adora, sus h|os o h|as.
Pr*8isi2n de centr*s de sal)d
Art(c)l* -93/ Los patronos y as patronas que ocupen ms de
m traba|adores y traba|adoras cuyas abores se presten en
ugar dstante a ms de cen kmetros de una cudad que
tenga servcos hosptaaros, o a ms de cncuenta, cuando no
pueda recurrrse a esos servcos en caso de necesdad por no
exstr medos de transporte que o permtan, debern sostener
un estabecmento o centro de saud dotado de todos os
eementos requerdos para a atencn mdca, qurrgca o
farmacutca segn o determnen as autordades en matera
de saud, de conformdad con a egsacn respectva.
Ac*s* lab*ral
Art(c)l* -96/ Se prohbe e acoso abora en os centros de
traba|o pbcos o prvados, entendndose como ta e
Decreto 8.938 Pg. 71
hostgamento o conducta abusva e|ercda en forma recurrente
o contnuada por e patrono o a patrona o sus representantes;
o un traba|ador o una traba|adora; o un grupo de traba|adores
o traba|adoras, que atente contra a dgndad o a ntegrdad
bopscosoca de un traba|ador, una traba|adora o un grupo de
traba|adores y traba|adoras, perturbando e e|ercco de sus
abores y ponendo en pegro su traba|o o degradando as
condcones de ambente abora.
Esta conducta ser sanconada conforme as prevsones
estabecdas en a presente Ley, su Regamento y dems que
rgen a matera.
Ac*s* seB)al
Art(c)l* -97/ Se prohbe e acoso sexua en todos os centros
de traba|o. Entendndose como ta e hostgamento o
conducta no deseada y no soctada de naturaeza sexua,
e|ercda de forma asada o medante una sere de ncdentes,
por e patrono o a patrona o sus representantes, contra e
traba|ador o a traba|adora con e ob|eto de afectar su
estabdad abora o de dar, mantener o qutar agn benefco
dervado de a reacn de traba|o.
Esta conducta ser sanconada conforme a as prevsones
estabecdas en a presente Ley, su Regamento y dems que
rgen a matera.
Acci*nes c*ntra el ac*s* lab*ral * seB)al
Art(c)l* -99/ E Estado, os traba|adores y traba|adoras, sus
organzacones socaes, os patronos y patronas, quedan
obgados a promover accones que garantcen a prevencn, a
nvestgacn, a sancn, as como a dfusn, e tratamento, e
segumento y e apoyo a as denuncas o recamos que formue
e traba|ador o a traba|adora que haya sdo ob|eto de acoso
abora o sexua.
Cap(t)l* VI
De la %*rnada de Traba+*
Decreto 8.938 Pg. 72
De:inici2n de +*rnada
Art(c)l* -9;/ Se entende por |ornada de traba|o, e tempo
durante e cua e traba|ador o a traba|adora est a dsposcn
para cumpr con as responsabdades y tareas a su cargo, en
e proceso soca de traba|o.
H*ras de descans* , ali0entaci2n
Art(c)l* -9</ Durante os perodos de descansos y
amentacn os traba|adores y as traba|adoras tenen derecho
a suspender sus abores y a sar de ugar donde prestan sus
servcos. E tempo de descanso y amentacn ser de a
menos una hora dara, sn que puedan traba|arse ms de cnco
horas contnuas.
Tie0p* de descans* , ali0entaci2n i0p)table a la
+*rnada
Art(c)l* -9=/ Cuando e traba|ador o a traba|adora no pueda
ausentarse de ugar donde efecta servcos durante as horas
de descanso y amentacn, por requerrse su presenca en e
sto de traba|o para atender rdenes de patrono o patrona,
por emergencas, o porque abora en |ornadas rotatvas, a
duracn de tempo de descanso y amentacn ser mputado
como tempo de traba|o efectvo a su |ornada norma de
traba|o, y no podr ser nferor a trenta mnutos.
Descans*s , ali0entaci2n en c*0ed*res del patr*n* *
de la patr*na
Art(c)l* -;>/ La duracn de os descansos y amentacn en
comedores estabecdos por e patrono o a patrona no se
computar como tempo efectvo de traba|o.
Tampoco se mputar como tempo efectvo de traba|o, a
duracn de os descansos y amentacn de os traba|adores y
as traba|adoras durante a navegacn martma, fuva,
acustre y area.
Decreto 8.938 Pg. 73
I0p)taci2n a la +*rnada del tie0p* de transp*rte
Art(c)l* -;-/ Cuando e patrono o patrona est obgado u
obgada ega o convenconamente a transporte de os
traba|adores y as traba|adoras desde un sto determnado
hasta e ugar de traba|o, se computar como |ornada efectva
a mtad de tempo que debe durar normamente ese
transporte; savo que a organzacn sndca y e patrono o a
patrona acuerden no mputaro, medante e pago de a
remuneracn correspondente.
%*rnada parcial
Art(c)l* -;1/ Cuando a reacn de traba|o se haya convendo
a tempo parca, e saaro que corresponda a traba|ador o
traba|adora se consderar satsfecho cuando se de
cumpmento a a acuota respectva, savo acuerdo entre as
partes ms favorabe a traba|ador o traba|adora.
!(0ites de la +*rnada de traba+*
Art(c)l* -;3/ La |ornada de traba|o no exceder de cnco das
a a semana y e traba|ador o traba|adora tendr derecho a dos
das de descanso, contnuos y remunerados durante cada
semana de abor.
La |ornada de traba|o se reazar dentro de os sguentes
mtes:
1. La |ornada durna, comprendda entre as 5:00 a.m. y as
7:00 p.m., no podr exceder de ocho horas daras n de
cuarenta horas semanaes.
2. La |ornada nocturna, comprendda entre as 7:00 p.m. y as
5:00 a.m. no podr exceder de sete horas daras n de
trenta y cnco horas semanaes. Toda proongacn de a
|ornada nocturna en horaro durno se consderar como
hora nocturna.
3. Cuando a |ornada comprenda perodos de traba|os durnos
y nocturnos se consdera |ornada mxta y no podr exceder
de as sete horas y meda daras n de trenta y sete horas
y meda semanaes. Cuando a |ornada mxta tenga un
Decreto 8.938 Pg. 74
perodo nocturno mayor de cuatro horas se consderar
|ornada nocturna en su totadad.
Pr*4resi8a dis0in)ci2n de la +*rnada de traba+*
Art(c)l* -;6/ Se propender a a progresva dsmnucn de a
|ornada de traba|o dentro de nters soca y de mbto que se
determne y se dspondr o convenente para a me|or
utzacn de tempo bre en benefco de desarroo fsco,
esprtua, cutura y deportva de os traba|adores y
traba|adoras, segn o estabecdo en a Consttucn de a
Repbca Bovarana de Venezuea.
H*rari*s especiales * c*n8enid*s
Art(c)l* -;7/ No estarn sometdos a os mtes estabecdos
para a |ornada dara o semana de traba|o:
1. Los traba|adores o traba|adoras de dreccn.
2. Los traba|adores o traba|adoras de nspeccn o de
vganca cuando su abor no requera de un esfuerzo
contnuo.
3. Los traba|adores o traba|adoras que desempean abores
que requeran a soa presenca, o con abores dscontnuas
o ntermtentes que mpcan argos perodos de naccn
durante e cua e traba|ador o traba|adora no despega
actvdad matera, n atencn sostenda pero debe
permanecer en su puesto de traba|o para responder a
amadas eventuaes.
4. Los horaros estabecdos por convencn coectva entre
patronos o patronas y os traba|adores o traba|adoras.
En estos casos os horaros podrn excederse de os mtes
estabecdos para a |ornada dara semana, con a condcn
de que a |ornada dara no exceda de once horas daras de
traba|o y que e tota de horas traba|adas en un perodo de
ocho semanas no exceda en promedo de cuarenta horas por
Decreto 8.938 Pg. 75
semana y que e traba|ador dsfrute de dos das de descanso
contnuos y remunerados cada semana.
H*rari*s en traba+*s c*ntin)*s
Art(c)l* -;9/ Cuando e traba|o sea contnuo y se efecte por
turnos, su duracn podr exceder de os mtes daros y
semanaes sempre que e tota de horas traba|adas por cada
traba|ador o traba|adora en un perodo de ocho semanas, no
exceda en promedo e mte de cuarenta y dos horas
semanaes. Las semanas que contempen ses das de traba|o
debern ser compensadas con un da adcona de dsfrute en e
perodo vacacona correspondente a ese ao, con pago de
saaro y sn ncdenca en e bono vacacona.
%*rnadas de traba+* in:eri*res p*r 0*ti8*s de sal)d ,
se4)ridad en el traba+*
Art(c)l* -;;/ E E|ecutvo Nacona podr, en os regamentos
de esta Ley o por resoucn especa, f|ar una |ornada menor
para aqueos traba|os que requeran un esfuerzo excesvo o se
reacen en condcones de resgo para a saud y segurdad de
os traba|adores y traba|adoras.
Cap(t)l* VII
De las H*ras EBtra*rdinarias de Traba+*
De:inici2n , l(0ites de las ?*ras eBtra*rdinarias
Art(c)l* -;</ Son horas extraordnaras, as que se aboran
fuera de a |ornada ordnara de traba|o. Las horas
extraordnaras son de carcter eventua o accdenta para
atender mprevstos o traba|os de emergenca.
La duracn de traba|o en horas extraordnaras, savo as
excepcones estabecdas en a Ley, estarn sometdas a as
sguentes mtacones:
Decreto 8.938 Pg. 76
a) La duracn efectva de traba|o, ncudas as horas
extraordnaras, no podr exceder de dez horas daras.
b) No se podr aborar ms de dez horas extraordnaras
semanaes.
c) No se podr aborar ms de cen horas extraordnaras por
ao.
E E|ecutvo Nacona cuando sea necesaro, preva consuta a
as organzacones sndcaes nteresadas, podr modfcar as
mtacones estabecdas en este artcuo respecto a
determnadas actvdades
Pr*l*n4aci2n eBcepci*nal de +*rnada de traba+*
Art(c)l* -;=/ Excepconamente, se podr proongar a
duracn norma de a |ornada de traba|o en as sguentes
stuacones:
a) Traba|os preparatoros o compementaros que deban
e|ecutarse necesaramente fuera de os mtes seaados a
traba|o genera de a entdad de traba|o.
b) Traba|os que por razones tcncas no pueden nterrumprse
a vountad, o tenen que evarse a cabo para evtar e
deteroro de as materas o de os productos o
comprometer e resutado de traba|o.
c) Traba|os ndspensabes para coordnar a abor de dos
equpos que se reevan.
d) Traba|os exgdos por a eaboracn de nventaros y
baances, vencmentos, qudacones, fnqutos y cuentas.
e) Traba|os extraordnaros debdo a crcunstancas
partcuares, taes como a de termnacn o e|ecucn de
Decreto 8.938 Pg. 77
una obra urgente, o atender necesdades de a pobacn
en certas pocas de ao.
f) Traba|os especaes y excepconaes como reparacones,
modfcacones o nstaacones de maqunaras nuevas,
canazacones de agua o gas, neas o conductores de
energa ectrca o teecomuncacones.
E mnstero de Poder Popuar con competenca en matera de
traba|o estabecer, medante resoucn especa, as abores a
que se refere e supuesto de os teraes a, b y c, de presente
artcuo.
La proongacn de a |ornada ordnara en os casos prevstos
en e presente artcuo se pagar con e recargo contempado
para as horas extraordnaras.
En estos casos, a proongacn de a |ornada de traba|o no
podr exceder de mte estabecdo en os regamentos de esta
ey o en as resoucones de mnstero de Poder Popuar con
competenca en matera de traba|o.
Pr*l*n4aci2n de +*rnada en cas*s de accidentes ,
)r4encias
Art(c)l* -<>/ E mte de a |ornada ordnara podr ser
eevado en caso de accdente ocurrdo o nmnente, o en caso
de traba|os de urgenca que deban efectuarse en as mqunas
o en as nstaacones, o en otros casos seme|antes de fuerza
mayor, pero soamente en a medda necesara para evtar que
a marcha norma de a entdad de traba|o sufra una
perturbacn grave.
E traba|o que exceda a a |ornada ordnara se pagar como
extraordnara.
Pr*l*n4aci2n de +*rnada p*r interr)pci*nes c*lecti8as
del traba+*
Art(c)l* -<-/ Los traba|adores y as traba|adoras podrn ser
requerdos a traba|ar por encma de mte de a |ornada
Decreto 8.938 Pg. 78
ordnara para recuperar as horas de traba|o perddas a causa
de nterrupcones coectvas de traba|o debdas a:
1. Causas accdentaes y casos de fuerza mayor;
2. Condcones atmosfrcas.
En taes casos, a recuperacn se efectuar conforme a as
regas sguentes:
a) Las recuperacones no podrn hacerse sno durante un
mxmo de vente das cada ao y debern ser e|ecutadas
dentro de un pazo razonabe; y
b) La proongacn de a |ornada de traba|o no podr exceder
de una hora dara para cada traba|ador o traba|adora.
Por e traba|o compensatoro de as horas perddas, e
traba|ador o traba|adora percbr a remuneracn ordnara
correspondente a dchas horas.
A)t*ri5aci2n de ?*ras eBtra*rdinarias
Art(c)l* -<1/ Para aborar horas extraordnaras se requerr
permso de a Inspectora de Traba|o.
A sere drgda una soctud para traba|ar horas
extraordnaras, e Inspector o Inspectora de Traba|o podr
hacer cuaquer nvestgacn para conceder o negar e permso
a que se refere este artcuo. E Inspector o Inspectora de
Traba|o comuncar su decsn a patrono o a a patrona dentro
de apso de cuarenta y ocho horas sguentes a recbo de a
soctud.
En caso mprevsto y urgente debdamente comprobado, se
podr traba|ar horas extraordnaras, de acuerdo con as
dsposcones antes ndcadas, sn prevo permso de Inspector
o Inspectora de Traba|o, a condcn de que se o notfque a
da hb sguente y de que se comprueben as causas que o
motvaron.
En caso de aborarse as horas extraordnaras sn a
autorzacn de Inspector o Inspectora de Traba|o, stas
Decreto 8.938 Pg. 79
debern pagarse con e dobe de recargo prevsto en a
presente Ley, sn per|uco de as sancones que resuten
apcabes.
Re4istr* de ?*ras eBtra*rdinarias
Art(c)l* -<3/ Todo patrono y patrona evar un regstro
donde anotar as horas extraordnaras utzadas en a entdad
de traba|o; os traba|os efectuados en esas horas; os
traba|adores y as traba|adoras que as reazaron; y a
remuneracn especa que haya pagado a cada traba|ador y
traba|adora.
En caso de no exstr dcho regstro o de no evarse de
conformdad con o estabecdo en esta Ley, sus regamentos y
resoucones, se presumen certos, hasta prueba en contraro,
os aegatos de os traba|adores y as traba|adoras sobre a
prestacn de sus servcos en horas extraordnaras, as como
sobre a remuneracn y benefcos socaes percbdos por eo.
Cap(t)l* VIII
De l*s D(as HDbiles para el Traba+*
D(as ?Dbiles , d(as :eriad*s
Art(c)l* -<6/ Todos os das de ao son hbes para e
traba|o con excepcn de os ferados.
Son das ferados, a os efectos de esta Ley:
a) Los domngos;
b) E 1 de enero; unes y martes de carnava; e |ueves y e
Vernes Santos; e 1 de mayo y e 24, 25 y e 31 de
dcembre;
c) Los seaados en a Ley de Festas Naconaes; y
d) Los que se hayan decarado o se decaren festvos por e
Goberno Nacona, por os Estados o por as
Muncpadades, hasta un mte tota de tres por ao.
Decreto 8.938 Pg. 80
Durante os das ferados se suspendern as abores y
permanecern cerradas para e pbco as entdades de traba|o
sn que se pueda efectuar en eos traba|os de nnguna espece,
savo as excepcones prevstas en esta Ley.
EBcepci2n a la s)spensi2n de lab*res en d(as :eriad*s
Art(c)l* -<7/ Se exceptan de o dspuesto en e artcuo
anteror as actvdades que no puedan nterrumprse por aguna
de as sguentes causas:
a) Razones de nters pbco.
b) Razones tcncas.
c) Crcunstancas eventuaes.
Los traba|os a que se refere este artcuo sern determnados
en e Regamento de a presente Ley. Oueda tambn
exceptuado de a prohbcn genera contenda en e artcuo
anteror e traba|o de vganca.
E traba|o en os detaes de vveres se permtr en os das
ferados.
En as cudades donde para benefco de os traba|adores y as
traba|adoras sea convenente autorzar a apertura de
estabecmentos de comerco en das ferados, e mnstero de
Poder Popuar con competenca en matera de traba|o podr
dctar, medante Resoucn Especa, as normas necesaras
para su funconamento y se f|arn as meddas compensatoras
para su persona.
En todos estos casos, quenes prestaren servcos durante estos
das ferados o de descanso semana obgatoro, sern
remunerados conforme a as prevsones estabecdas en esta
Ley.
Aplicaci2n restricti8a de las eBcepci*nes
Decreto 8.938 Pg. 81
Art(c)l* -<9/ En genera toda excepcn a descanso
obgatoro en das ferados se entender apcabe
excusvamente:
a) A os traba|os que motven a excepcn.
b) A persona estrctamente necesaro para a e|ecucn de
esos traba|os.
D(as :eriad*s re4i*nales
Art(c)l* -<;/ Los das que so se hayan decarado festvos
por certos estados o muncpos no se consderarn como
ferados respecto de os traba|adores y as traba|adoras de as
entdades de traba|o de transporte que presten sus servcos a
travs de terrtoro de aqueos estados o muncpos y de otros
en os cuaes no se hayan decarado festvos taes das.
Descans* c*0pensat*ri*
Art(c)l* -<</ Cuando un traba|ador o traba|adora hubere
prestado servcos en da domngo o en e da que e
corresponda su descanso semana obgatoro, por cuatro o ms
horas, tendr derecho a un da competo de saaro y de
descanso compensatoro; y, cuando haya traba|ado menos de
cuatro horas, tendr derecho a medo da de saaro y de
descanso compensatoro. Estos descansos compensatoros
deben concederse en a semana nmedatamente sguente a
domngo, da de descanso semana obgatoro en que hubere
traba|ado.
Cuando e traba|o se efecte en os das 1 de enero, unes y
martes de carnava; |ueves y vernes Santos, 1 de mayo y 24,
25 y 31 de dcembre, os seaados en a Ley de Festas
Naconaes y os decarados festvos por os estados o
muncpadades, no habr ugar a ese descanso compensatoro,
savo que aguno de estos das concda con domngo o con su
da de descanso semana.
Decreto 8.938 Pg. 82
Cap(t)l* IH
De las Vacaci*nes
Apr*8ec?a0ient* del tie0p* libre , t)ris0* s*cial
Art(c)l* -<=/ Los patronos y as patronas, factarn en o
posbe, que dentro de tempo de vacacones e traba|ador o a
traba|adora, sus famares y dependentes puedan utzar e
tempo bre, creando programas de tursmo y entretenmento
de carcter soca, deportvo y otros de smar naturaeza.
Se tomarn en cuenta, os acuerdos que se reacen con as
organzacones sndcaes, os conse|os de traba|adores y
traba|adoras, conse|os comunaes y cuaquer otra nsttucn,
que tenga como fnadad factar una me|or cadad de vda a
os traba|adores, as traba|adoras y sus famas.
Vacaci*nes
Art(c)l* -=>/ Cuando e traba|ador o a traba|adora cumpa un
ao de traba|o nnterrumpdo para un patrono o una patrona,
dsfrutar de un perodo de vacacones remuneradas de qunce
das hbes. Los aos sucesvos tendr derecho adems a un
da adcona remunerado por cada ao de servco, hasta un
mxmo de qunce das hbes.
Las vacacones que se nterrumpan por hechos no mputabes a
traba|ador o a a traba|adora, se reactvarn a cesar esas
crcunstancas.
Durante e perodo de vacacones e traba|ador o a traba|adora
tendr derecho a percbr e benefco de amentacn,
conforme a as prevsones estabecdas en a ey que regua a
matera.
Durante e perodo de vacacones no podr ntentarse n
ncarse agn procedmento para despdo, trasado o
desme|ora contra e traba|ador o a traba|adora.
E servco de un traba|ador o una traba|adora no se
consderar nterrumpdo por sus vacacones anuaes, a os
fnes de pago de cotzacones, contrbucones a a Segurdad
Decreto 8.938 Pg. 83
Soca o cuaquera otra anoga pagadera en su nters
mentras preste sus servcos.
Vacaci*nes c*lecti8as
Art(c)l* -=-/ S e patrono o a patrona otorgare vacacones
coectvas a su persona medante a suspensn de actvdades
durante certo nmero de das a ao, a cada traba|ador o
traba|adora se mputarn esos das a o que e corresponda por
concepto de sus vacacones anuaes de conformdad con o
dspuesto en e artcuo anteror. S de acuerdo con esta norma
tuvere derecho a das adconaes de vacacones, a oportundad
y forma de tomaras se f|ar como o prevn as dsposcones
de este Captuo.
S e traba|ador o a traba|adora para e momento de as
vacacones coectvas no hubere cumpdo e tempo sufcente
para tener derecho a vacacones anuaes, os das
correspondentes a as vacacones coectvas sern para de
descanso remunerado y en cuanto excederen e apso
vacacona que e correspondera se e mputarn a sus
vacacones futuras.
Cuando se trate de entdades de traba|o que, por as
caracterstcas de servco que prestan o a naturaeza de sus
actvdades, deban permanecer abertas y en funconamento
durante todo e ao, os traba|adores y as traba|adoras y os
patronos y as patronas podrn convenr un rgmen de
vacacones coectvas escaonadas.
$*n* 8acaci*nal
Art(c)l* -=1/ Los patronos y as patronas pagarn a
traba|ador o a a traba|adora en a oportundad de sus
vacacones, adems de saaro correspondente, una
bonfcacn especa para su dsfrute equvaente a un mnmo
de qunce das de saaro norma ms un da por cada ao de
servcos hasta un tota de trenta das de saaro norma. Este
bono vacacona tene carcter saara.
Decreto 8.938 Pg. 84
Preser8aci2n de c*0idas , al*+a0ient* d)rante las
8acaci*nes
Art(c)l* -=3/ S e traba|ador o a traba|adora recbe de su
patrono o patrona comda o ao|amento o ambas cosas a a vez
como parte de su remuneracn ordnara, tendr derecho
durante su vacacn anua a contnuar recbndoas o su vaor
en ugar de stas, e cua ser f|ado por acuerdo entre as
partes y, en caso de desacuerdo, ser f|ado por e Inspector o
Inspectora de Traba|o, tomando en cuenta e costo de vda, e
monto de saaro y dems factores concurrentes.
Op*rt)nidad de pa4* del salari* en 8acaci*nes
Art(c)l* -=6/ E pago de saaro correspondente a os das de
vacacones deber efectuarse a nco de eas.
Cuando haya de pagarse adems a amentacn o ao|amento,
o ambas cosas, su pago se har tambn a comenzo de as
msmas.
Vacaci*nes n* dis:r)tadas
Art(c)l* -=7/ Cuando por cuaquer causa termne a reacn
de traba|o sn que e traba|ador o a traba|adora haya
dsfrutado de as vacacones a que tene derecho, e patrono o
a patrona deber pagare a remuneracn correspondente
cacuada a saaro norma devengado a a fecha de a
termnacn de a reacn abora.
Vacaci*nes :racci*nadas
Art(c)l* -=9/ Cuando termne a reacn de traba|o antes de
cumprse e ao de servco, ya sea que a termnacn ocurra
durante e prmer ao o en os sguentes, e traba|ador o a
traba|adora tendr derecho a que se e pague e equvaente a
a remuneracn que se hubera causado en reacn a as
vacacones anuaes y e bono vacacona, en proporcn a os
meses competos de servco durante ese ao, como pago
fracconado de as vacacones que e huberan corresponddo.
Dis:r)te e:ecti8* de 8acaci*nes re0)neradas
Decreto 8.938 Pg. 85
Art(c)l* -=;/ E traba|ador o a traba|adora deber dsfrutar
as vacacones de manera efectva y obgatora, esta msma
obgacn exste para e patrono o a patrona de concederas.
En caso de ser necesara a suspensn de as vacacones, a
msma debe ser autorzada por e Inspector o Inspectora de
Traba|o, preva verfcacn de cumpmento de os hechos que
a motvan.
Mentras exsta a reacn de traba|o, e conveno medante e
cua e patrono o a patrona paga a remuneracn de as
msmas, sn conceder e tempo necesaro para que e
traba|ador o a traba|adora as dsfrute, o obga a concederas
con su respectva remuneracn, sn que pueda aegar en su
favor e hecho de haber cumpdo anterormente con e requsto
de pago.
Traba+ad*res , traba+ad*ras al ser8ici* de
d*s * 0Ds patr*n*s * patr*nas
Art(c)l* -=</ E dsfrute de as vacacones anuaes
remuneradas de traba|ador o de a traba|adora que preste
servcos a dos o ms patronos y patronas, deber concederse
a cumpr e ao de servco nnterrumpdo con e de a reacn
ms antgua. Los dems patronos y patronas debern otorgare
e descanso y pagaro con e saaro equvaente y proporcona
a os meses competos que tuvese a servco de cada uno de
eos. En este caso no se computarn dchas fraccones para a
concesn de as vacacones sguentes.
Ac)0)laci2n de per(*d*s 8acaci*nales
Art(c)l* -==/ E goce de una vacacn anua podr posponerse
a soctud de traba|ador o de a traba|adora para permtr a
acumuacn hasta de dos perodos, cuando a fnadad de
dcha acumuacn sea convenente para e soctante.
Decreto 8.938 Pg. 86
Tambn podr postergarse o adeantarse e perodo de dsfrute
de vacacones a os fnes de haceros concdr con as
vacacones escoares.
En caso que e traba|ador o a traba|adora no presente dcha
soctud, e patrono o a patrona deber garantzar e dsfrute
efectvo de perodo de vacaconaes remuneradas.
Op*rt)nidad del dis:r)te 8acaci*nal
Art(c)l* 1>>/ La poca en que e traba|ador o a traba|adora
deban tomar sus vacacones anuaes ser f|ada por conveno
entre e traba|ador o a traba|adora y e patrono o a patrona. S
no egasen a un acuerdo, e Inspector o Inspectora de Traba|o
har a f|acn. Las vacacones anuaes no podrn posponerse
ms a de tres meses a partr de a fecha en que nac e
derecho, savo e caso de acumuacn y postergacn famar
prevsta en e artcuo anteror.
Dis:r)te e:ecti8*
Art(c)l* 1>-/ En as vacacones no podr comprenderse e
trmno en que e traba|ador o a traba|adora estn
ncapactados o ncapactadas para e traba|o o cuaquer otra
causa no mputabe a traba|ador o a a traba|adora.
Inasistencias en el dis:r)te de 8acaci*nes
Art(c)l* 1>1/ No se consderar como nterrupcn de a
contnudad de servco de traba|ador o de a traba|adora para
e dsfrute de derecho a as vacacones remuneradas, su
nasstenca a traba|o por causa |ustfcada.
Los perodos de nasstenca a traba|o sn causa |ustfcada, en
cuanto totacen sete o ms das a ao, podrn mputarse a
perodo de vacacones anua a que tene derecho e traba|ador
o a traba|adora, sempre que e patrono o a patrona e hubere
pagado e saaro correspondente a os das de nasstenca.
Se consderar como causa |ustfcada de nasstenca a traba|o,
para os efectos de este artcuo, a ausenca autorzada por e
Decreto 8.938 Pg. 87
patrono o a patrona, a ausenca debdo a enfermedad o
accdente o a otras causas debdamente comprobadas.
Re4istr* de 8acaci*nes
Art(c)l* 1>3/ E patrono o a patrona evar un Regstro de
Vacacones, segn o estabezca e regamento de esta Ley.
TITU!O IV
DE !AS 'ODA!IDADES ESPECIA!ES DE CONDICIONES
DE TRA$A%O
Cap(t)l* I
Disp*sici*nes Generales
!e,es especiales
Art(c)l* 1>6. Las modadades especaes de condcones de
traba|o se estabecern en eyes especaes, eaboradas en
corresponsabdad y ampa partcpacn de os su|etos de a
reacn abora, partcuarmente os traba|adores, traba|adoras
de cada modadad y sus organzacones sndcaes. Hasta tanto
eo no ocurra se regrn por o estabecdo en este Ttuo.
RA4i0en lab*ral aplicable
Art(c)l* 1>7/ E presente ttuo rge as reacones aboraes en
as modadades de traba|o sometdas a sus prevsones. Lo no
estabecdo se regr por as dems dsposcones de esta Ley,
su Regamento y as normas referdas a as materas
respectvas.
Traba+ad*res , traba+ad*ras residenciales
Art(c)l* 1>9. Los traba|adores y traba|adoras resdencaes, se
regrn por a Ley Especa para a Dgnfcacn de Traba|adoras
y Traba|adores Resdencaes en todo o apcabe a a matera
abora, y por esta ey en cuanto es favorezca.
Decreto 8.938 Pg. 88
Cap(t)l* II
De l*s traba+ad*res , traba+ad*ras @)e reali5an
lab*res para el ?*4ar
I4)aldad de derec?*s
Art(c)l* 1>;/ Los traba|adores y traba|adoras que prestan sus
servcos en un hogar o casa de habtacn o a una persona
determnada para su servco persona o e de su fama, taes
como choferes partcuares, camareros, camareras, cocneros,
cocneras, |ardneros, |ardneras, neros, neras, avanderos,
avanderas, panchadoras, panchadores y otros ofcos de esta
msma ndoe, se regrn por o contendo en esta Ley a todos
sus efectos.
!e, Especial
Art(c)l* 1></ Las normas que rgen as reacones aboraes de
os traba|adores y traba|adoras que reazan abores para e
hogar sern estabecdas en una ey especa, eaborada con
ampa partcpacn de os traba|adores y traba|adoras que
prestan servcos para e hogar, y sus organzacones socaes.
Cap(t)l* III
De l*s Traba+ad*res * Traba+ad*ras a D*0icili*
Traba+ad*r * traba+ad*ra a d*0icili*
Art(c)l* 1>=/ Es toda persona que en su hogar o casa de
habtacn e|ecuta un traba|o remunerado, con o sn ayuda de
sus famares, ba|o a dependenca de uno o varos patronos o
patronas, sn su supervsn drecta, y utza para eo
materaes e nstrumentos propos, sumnstrados por e patrono
o patrona o su representante, y est amparado por as
dsposcones contendas en e presente Captuo. Estos
traba|adores o traba|adoras gozan de as os derechos reatvos
a a segurdad soca.
Una ey especa, eaborada con ampa partcpacn de os
su|etos de a reacn abora, reguar o correspondente a
Decreto 8.938 Pg. 89
traba|o a domco, en e marco de a |ustca soca y de
proceso soca de traba|o.
Patr2n * patr*na de traba+ad*res * traba+ad*ras a
d*0icili*
Art(c)l* 1->/ Se consderar patrono o patrona, a a persona
natura o |urdca que se benefce o contrate drecta o
ndrectamente a traba|ador o a traba|adora a domco y, en
consecuenca, estar obgado a pago de todos os derechos y
obgacones estabecdos en esta ey. E patrono o patrona
deber cumpr con e pago de a remuneracn pactada, pagos
de das domngos y ferados, as como a partcpacn de os
benefcos de a entdad de traba|o, vacacones y prestacones
socaes.
Tambn se consderar patrono o patrona a a persona natura
o |urdca que habtuamente o con certa reguardad sumnstre
o venda, a un traba|ador o traba|adora materaes a fn de que
sta o ste os manufacture o confeccone un producto en su
habtacn, y a camb de eo e entregue una remuneracn
determnada. En este caso a persona natura o |urdca
consderada patrono o patrona responder por as obgacones
aboraes prevstas en esta Ley.
%*rnada de Traba+* , d(as de descans*
Art(c)l* 1--/ Los traba|adores y traba|adoras a domco se
regrn por os mtes de a |ornada abora, y tenen e derecho
a dsfrute y a pago de os das de descanso semana
estabecdos en esta Ley.
Pr*tecci2n del Salari*
Art(c)l* 1-1/ E saaro de traba|ador o traba|adora a
domco no podr ser nferor a que se pague por a msma
abor en a msma ocadad por gua rendmento a traba|ador
o traba|adora que preste servco en a entdad de traba|o o
oca de patrono o patrona.
En os casos en os que e patrono o a patrona contrate
ncamente traba|adores o traba|adoras a domco, para f|ar e
mporte de saaro deber tomarse en consderacn a
Decreto 8.938 Pg. 90
naturaeza de traba|o y a remuneracn que se paga para
abores smares en a ocadad, que en nngn caso ser
nferor a saaro mnmo estabecdo por e E|ecutvo Nacona.
Los patronos o patronas dentfcados en este Captuo, debern
f|ar en ugar vsbe en os centros de traba|o o ugares donde
proporconan o recban e traba|o, os saaros y benefcos que
pagan por esas abores.
C*0pensaci*nes p*r 4ast*s c*neB*s
Art(c)l* 1-3/ E patrono o patrona deber pagar a os
traba|adores y traba|adoras a domco, compensacones por os
gastos reaconados con su traba|o, como os reatvos a
consumo de servcos pbcos y mantenmento de mqunas y
equpos de traba|o.
Re4istr*
Art(c)l* 1-6/ Todo patrono o patrona que contrate
traba|adores y traba|adoras a domco deber evar un
regstro, con ndcacn de os sguentes datos:
1. Nombre, naconadad, estado cv y cdua de dentdad de
os traba|adores y traba|adoras.
2. Nombres y apedos, dentfcacn de os patronos o
patronas, dreccn.
3. Fecha de ngreso a traba|o.
4. Forma, monto y fecha de pago de saaro y benefcos
devengados.
5. Las compensacones por gastos conexos pagados a os
traba|adores y traba|adoras.
6. das y horas para a entrega y recepcn de traba|o.
7. Famares de traba|ador o traba|adora que traba|en con
o ea.
Decreto 8.938 Pg. 91
8. Dsfrute de vacacones.
9. Indcacn de os das de descanso semana otorgados.
10. Case, naturaeza y modadades de servco que presta e
traba|ador o a traba|adora.
11. Frma de patrono o de a patrona y de traba|ador o
traba|adora en os recbos otorgados.
La no eaboracn de este regstro mpca e reconocmento de
os datos que e traba|ador o traba|adora afrme en cuaquer
nstanca como provenentes de a reacn estabecda.
!ibreta
Art(c)l* 1-7/ Todo traba|ador o traba|adora a domco estar
provsto de una breta que deber sumnstrare gratutamente
su patrono o patrona, seada y frmada por e nspector o
nspectora de traba|o que contendr os sguentes datos:
1) Nombre y apedo, cdua de dentdad, sexo, edad, estado
cv de traba|ador o a traba|adora y dreccn donde e|ecuta
e traba|o.
2) Identfcacn de patrono o patrona y dreccn.
3) Das y horas para a entrega y recepcn de traba|o.
4) Forma, monto y fecha de pago de saaro.
La fata de breta no prva a traba|ador o traba|adora de os
derechos que e correspondan de conformdad con esta Ley.
Pr*?ibici2n , Re4)laci2n
Art(c)l* 1-9. E mnstero de Poder Popuar con competenca en
traba|o, cuando consdere que a reazacn de determnadas
abores por e sstema de traba|o a domco resute per|udca a
os traba|adores o traba|adoras, podr, por Resoucones
especaes, adoptar as meddas que estme convenentes.
Decreto 8.938 Pg. 92
Podr tambn, cuando e traba|o a domco sea consecuenca de
nuevos sstemas operaconaes dervados de progreso
tecnogco, dctar uno o varos regamentos especaes apcabes
a as reacones aboraes correspondentes.
!e, Especial
Art(c)l* 1-;/ Las normas que rgen as reacones aboraes de
os traba|adores y traba|adoras a domco sern estabecdas en
una ey especa, eaborada en corresponsabdad y ampa
partcpacn de os su|etos de a reacn abora, partcuarmente
os traba|adores, traba|adoras y sus organzacones sndcaes.
Cap(t)l* IV
De l*s Traba+ad*res , Traba+ad*ras del
Dep*rte Pr*:esi*nal
De:inici2n
Art(c)l* 1-</ Son traba|adores y traba|adoras de deporte
quenes acten con carcter profesona, medante remuneracn y
ba|o a dependenca de una persona natura o |urdca. Se
consderan en esta modadad especa de traba|o, os deportstas,
as deportstas, drectvos tcncos o drectvas tcncas,
entrenadores o entrenadoras, preparadores fscos o preparadoras
fscas, cuando presten sus servcos en as condcones seaadas.
Los traba|adores y traba|adoras de deporte se regrn por as
dsposcones contendas en esta Ley, su Regamento,
Convenos con organzacones deportvas de otros pases que
no codan con e ordenamento |urdco vgente en Venezuea.
As msmo as dsposcones estabecdas en esta Ley no afectan
as normas consagradas en a Ley Orgnca de Deporte,
Actvdad Fsca y Educacn Fsca.
Una ey especa reguar o correspondente a os traba|adores
y traba|adoras de deporte profesona, en e marco de a
|ustca soca y de proceso soca de traba|o.
C*ntrat* de traba+* escrit*
Decreto 8.938 Pg. 93
Art(c)l* 1-=/ En e contrato de traba|o que suscrban os o as
deportstas deber hacerse por escrto y estabecer,
expresamente, todas as condcones pertnentes a a reacn
de traba|o y, especamente, e rgmen de cesones, trasados o
transferencas a otras entdades de traba|o.
Cesi*nes Traslad* * Trans:erencia
Art(c)l* 11>/ Cuando as cesones, trasados o transferencas
produzcan benefco econmco para e patrono o patrona, e
traba|ador o traba|ador de deporte tendr derecho a una
partcpacn equvaente a una cantdad no menor de
ventcnco por cento de benefco estabecdo. E Mnstero de
Poder Popuar con competenca en matera de deporte,
determnar as condcones conforme a as cuaes se e|erce
este derecho.
Op*sici2n a ser trans:erid*
Art(c)l* 11-/ Los traba|adores y traba|adoras de deporte
podrn oponerse a a transferenca cuando exstan causas que
|ustfquen su oposcn
'*dalidad
Art(c)l* 111/ La reacn de traba|o de os traba|adores y
traba|adoras de deporte puede ser por tempo determnado,
para una o varas temporadas o para a ceebracn de uno o
varos eventos, competencas o partdos. A fata de estpuacn
expresa, a reacn de traba|o ser por tempo ndetermnado.
%*rnada
Art(c)l* 113/ La |ornada de os traba|adores y traba|adoras
de deporte estarn su|etos a as modadades y caracterstcas
de a respectva actvdad. E tempo requerdo para e
entrenamento se reputar como parte de a |ornada que no
podr exceder de a prevsta en esta Ley. En caso de que se
exceda a |ornada semana, e patrono o patrona estabecer
compensacones especaes.
Decreto 8.938 Pg. 94
Descans* se0anal
Art(c)l* 116/ Cuando os traba|adores y traba|adoras de
deporte, por a ndoe de sus abores, no dsfrute de su
descanso semana en da domngo, a entdad de traba|o en a
cua presta sus servcos deber concedere e correspondente
da de descanso compensatoro. Por a naturaeza de a abor
que desarroan os y as deportstas profesonaes no se
apcaran, as dsposcones de esta Ley sobre horas extras,
traba|o nocturno y tempo de trasporte.
Traslad* , H*speda+e
Art(c)l* 117/ Cuando as abores de os traba|adores y
traba|adoras de deporte tengan que e|ecutarse fuera de a
sede de a entdad de traba|o, os gastos de trasado,
amentacn, hospeda|e, seguro contra accdentes y otros
nherentes a su actvdad, sern por cuenta excusva de
patrono o patrona.
Salari*
Art(c)l* 119/ E saaro que recban os traba|adores y
traba|adoras de deporte podr estpuarse por undad de
tempo para uno o varos eventos, partdos o funcones para
una o varas temporadas.
EBcepci*nes al Principi* de i4)aldad salarial
Art(c)l* 11;/ No consttuye voacn a prncpo de guadad
saara as dsposcones que estpuen saaros dferentes para
traba|os guaes por razn de a categora de os eventos,
partdos o funcones de os equpos o de a experenca y
habdad de os traba|adores y traba|adoras de deporte.
!e, Especial
Art(c)l* 11</ Las normas que rgen as reacones aboraes de
os traba|adores y traba|adoras de deporte profesona sern
estabecdas en una ey especa, eaborada en
corresponsabdad y ampa partcpacn de os su|etos de a
reacn abora, partcuarmente os traba|adores, traba|adoras
y sus organzacones sndcaes.
Decreto 8.938 Pg. 95
Cap(t)l* V
De l*s Traba+ad*res , Traba+ad*ras a4r(c*las
De:inici2n
Art(c)l* 11=/ Se entende por traba|ador o traba|adora
agrcoa quen presta servcos en una undad de produccn
agrcoa en actvdades que soo pueden cumprse en e medo
rura. No se consderara traba|ador o traba|adora agrcoa a
quen reace abores de naturaeza ndustra, comerca o de
ofcna, aun cuando as e|ecute en una undad de produccn
agrcoa.
'*dalidades
Art(c)l* 13>/ Los traba|adores y traba|adoras agrcoas
pueden ser permanentes, de temporada y ocasonaes, se
entende por:
a) Traba|adores y traba|adoras permanentes aqueos y
aqueas que en vrtud de un contrato de traba|o por
tempo ndetermnado, o por a naturaeza de a abor que
deban reazar, prestan sus servcos en una undad de
produccn agrcoa de manera permanente, o por un
perodo contnuo no menor de ses meses cada ao, sea
cua fuere e nmero de das que en a semana presten sus
servcos y sempre que o hagan con un soo patrono o
patrona.
b) Traba|adores y traba|adoras por temporada, aqueos y
aqueas que prestan sus servcos por apsos que
demarcan a abor que deban reazar, ya sea a cosecha, a
mpa de una undad de produccn agrcoa, u otra
actvdad seme|ante.
c) Traba|adores y Traba|adoras ocasonaes, aqueos y
aqueas que soo prestan sus servcos accdentamente en
a undad de produccn agrcoa en determnadas pocas
de ao, y no estn comprenddos en nnguna de as otras
categoras.
Decreto 8.938 Pg. 96
!(0ite de traba+ad*res , traba+ad*ras a4r(c*las
eBtran+er*s
Art(c)l* 13-/ E noventa por cento por o menos de os
traba|adores o traba|adoras agrcoas a servco de un patrono
o patrona debern ser venezoanos o venezoanas. En tempo
de cosecha, o s hubere escasez de mano de obra, e nspector
de traba|o podr autorzar a contratacn de traba|adores o
traba|adoras agrcoas extran|eros o extran|eras por encma de
porcenta|e ega, por e tempo que se determne.
C*ntr*l de pa4*s
Art(c)l* 131/ E patrono o patrona evar un sstema contabe
o un bro en e que conste e saaro que paga a cada
traba|ador o traba|adora agrcoa, con os correspondentes
recbos de pago. En e bro se especfcarn, adems, as
deudas que os traba|adores o traba|adoras agrcoas contragan
por avances de dnero y os abonos que os traba|adores
traba|adoras agrcoas hagan a sus cuentas respectvas. Los
funconaros o funconaras de Traba|o podrn revsaro cuando
o |uzguen convenente.
S en e arrego de cuentas de os traba|adores o traba|adoras
agrcoas, e patrono o patrona per|udcare a stos, perder su
derecho a cobrares a deuda que tuveren en e expresado
arrego de cuentas.
Derec?* de parcela c)lti8ada
Art(c)l* 133/ Cuando os traba|adores o traba|adoras agrcoas
tuveren parcea cutvada a sus expensas dentro de a undad
de produccn agrcoa, a momento de termnada a reacn de
traba|o tendrn derecho a permanecer en ea. S no hceren
uso de ese derecho, e patrono o patrona pagar a traba|ador
o traba|adora agrcoa e vaor de os productos, cutvos o
me|oras que queden en a undad de produccn agrcoa y
huberen sdo hechos a expensas de traba|ador o traba|adora
agrcoa.
Decreto 8.938 Pg. 97
DaC*s a la )nidad de pr*d)cci2n a4r(c*la
Art(c)l* 136/ En caso que se ocasonaren daos materaes a
a undad de produccn agrcoa por parte de traba|ador o
traba|adora agrcoa, a recamacn de os daos sufrdos se
pantear ante a |ursdccn agrara.
Traba+* en d(a :eriad*
Art(c)l* 137/Cuando e traba|ador o traba|adora agrcoa, por
a naturaeza de as abores que reaza, e corresponda traba|ar
en da ferado, a abor reazada ser pagada conforme a o
estabecdo en esta Ley.
Vacaci*nes re0)neradas
Art(c)l* 139/Los traba|adores o traba|adores agrcoas
permanentes gozarn anuamente de vacacones remuneradas
conforme a esta Ley. Los traba|adores y traba|adoras agrcoas
por temporada tendrn derecho a pago de as vacacones que
e corresponden a trmno de a reacn de traba|o conforme a
esta Ley.
Los membros de una fama que traba|en en una msma
undad de produccn agrcoa tendrn derecho a dsfrutar as
vacacones en e msmo perodo s as o decden.
%*rnada de traba+* a4r(c*la
Art(c)l* 13;/La duracn de a |ornada de traba|o de os
traba|adores y traba|adoras agrcoas no exceder de ocho
horas por da n de cuarenta horas por semana con derecho a
dos das de descanso a a semana.
Para e traba|o en as undades de produccn agrcoa se
consdera como |ornada nocturna a cumpda entre as ses de
a tarde y as cuatro de a maana.
Cuando a naturaeza de a abor o ex|a, a |ornada de traba|o
podr proongarse por encma de os mtes estabecdos con e
pago correspondente de as horas extraordnaras conforme a
esta Ley. Las horas extraordnaras no podrn exceder de dez
horas a a semana.
Decreto 8.938 Pg. 98
En estos casos e patrono o patrona, a requermento de as
autordades de Traba|o, deber comprobar debdamente as
causas que motven a proongacn de a |ornada.
E traba|ador o traba|adora agrcoa que desempee un puesto
de vganca, o de dreccn, y e que desempee abores
esencamente ntermtentes o que requeran a soa presenca,
se regr por o estabecdo en esta Ley para a |ornada de
traba|o.
!e, Especial
Art(c)l* 13</ Una ey especa reguar o correspondente a
os traba|adores y traba|adoras que partcpan en a produccn
agropecuara, entendndose como ta a provenente de as
actvdades agrcoa y pecuara, en e marco de a |ustca soca
y de proceso soca de traba|o. Dcha ey se eaborar
asegurando a ms ampa partcpacn de os traba|adores,
traba|adoras y sus organzacones socaes.
Cap(t)l* VI
Del Traba+* en el Transp*rte
Secci2n Pri0eraG Del Traba+* en el Transp*rte Terrestre
#0bit* de Aplicaci2n
Art(c)l* 13=/ Las dsposcones de esta Seccn, se apcan a
as abores de os traba|adores conductores y as traba|adoras
conductoras y dems traba|adores y traba|adoras que prestan
servco en vehcuos de transporte urbano, nterurbano,
extraurbano, sean pbcos o prvados, de pasa|eros, de carga o
mxtos, quenes se regrn por as dsposcones prevstas en
esta Ley, su Regamento, a Ley de Trnsto y Transporte
Terrestre, su Regamento, as como as convencones coectvas,
os convenos, acuerdos y tratados suscrtos por a Repbca
Bovarana de Venezuea.
Decreto 8.938 Pg. 99
%*rnada de Traba+*
Art(c)l* 16>/ La |ornada de traba|o en e transporte terrestre
se estabecer preferentemente en a Convencn Coectva o
por resoucones con|untas de os mnsteros de Poder Popuar
con competenca en matera de traba|o y transporte terrestre.
Estip)laci*nes del Salari*
Art(c)l* 16-/ E saaro podr estpuarse por undad de
tempo, por va|e, por dstanca, por undad de carga o por un
porcenta|e de vaor de fete sempre que dchas estpuacones
no voen e mte mxmo de a |ornada o nfrn|a normas de
segurdad.
Cuando e saaro se haya estpuado por va|e, s ste sufrere
retardo o proongacn en su duracn por causa que no e sea
mputabe, e traba|ador o a traba|adora tendr derecho a un
aumento proporcona de su saaro, pero no podr
dsmnursee s e tempo de va|e se reduce.
En a prestacn de servco extra urbano e patrono o patrona
deber pagar a traba|ador o a a traba|adora e gasto de
comda y ao|amento que deba reazar.
Aplicaci2n de n*r0as de trDnsit*
Art(c)l* 161/ Los patronos, patronas, traba|adores,
traba|adoras de trasporte terrestre debern cumpr con as
dsposcones egaes y regamentaras en matera de trnsto y
de segurdad.
En nngn caso, e traba|ador o traba|adora podr ser obgado
u obgada a operar e vehcuo sn que este rena as
condcones de segurdad para garantzar a vda y a ntegrdad
fsca de os usuaros, usuaras, de pbco en genera y de os
propos traba|adores y traba|adoras.
En e trasporte terrestre extraurbano de pasa|eros y pasa|eras y
cuya duracn exceda de ses horas daras, e conductor o
conductora deber ser acompaado por un conductor o
conductora de reevo para garantzar y evtar exceso de fatga
que pueda poner en pegro e desarroo de a actvdad.
Decreto 8.938 Pg. 100
Pr*?ibici*nes
Art(c)l* 163/ Se prohbe a os traba|adores y as traba|adoras
de transporte terrestre:
a) La ngesta de bebdas acohcas durante a prestacn de
servco y ventcuatro horas antes.
b) Usar drogas u otras sustancas pscotrpcas dentro y fuera
de sus tareas de traba|o, sn prescrpcn mdca que
acredte que su ngesta no afecta su capacdad de servco.
c) Exceder os mtes de veocdad permtdos por a Ley que
regua a matera de transporte y trnsto terrestre.
d) Exceder e mte de decbees permtdos por a Ley que
regua a matera.
!e, Especial
Art(c)l* 166/ Las normas que rgen as reacones aboraes de
os traba|adores conductores y traba|adoras conductoras sern
estabecdas en una ey especa, eaborada en
corresponsabdad y ampa partcpacn de os su|etos de a
reacn abora, partcuarmente os traba|adores, traba|adoras
y sus organzacones sndcaes.
Secci2n Se4)ndaG Del Traba+* en la Na8e4aci2n
'ar(ti0a Fl)8ial , !ac)stre
#0bit* de Aplicaci2n
Art(c)l* 167/ E traba|o en a navegacn martma, fuva y
acustre de os y as ntegrantes de una trpuacn que presten
servco a bordo de un buque mercante en benefco de un
armador, armadora, fetador o fetadora, tanto durante e
tempo de navegacn como en e que se encuentren en puerto,
se regr por as dsposcones generaes de a Ley que es sea
apcabe en cuanto as de a presente Seccn no as
modfquen. Iguamente, son apcabes a este rgmen especa
Decreto 8.938 Pg. 101
de traba|o, as convencones coectvas, a Ley Genera de
Marnas y Actvdades Conexas, as como os Tratados
Internaconaes que Venezuea haya adoptado y ratfcado, en
esta matera.
Las normas reatvas a os trpuantes de un buque mercante se
apcarn guamente a os de cuaquer case de embarcacn
que trasporte personas y cosas tanto como a os que traba|en
en accesoros de navegacn.
Se prohbe e traba|o de os adoescentes en buques o cuaquer
otro tpo de nave o embarcacn martma, acustre o fuva.
C*ntrat* de traba+*
Art(c)l* 169/ A fata de una convencn coectva, antes que
os traba|adores y as traba|adoras entren a prestar servco en
un buque, debern ceebrar un contrato de traba|o e cua se
formazar ante a Captana de Puerto de ugar de
enroamento. Cuando dcho contrato no se ceebre por escrto,
bastar a ncusn de traba|ador o de a traba|adora en e ro
de trpuantes de buque o e smpe aprovechamento de sus
servcos. Se reputarn como cusuas obgatoras
ncorporadas en e contrato de traba|o, as sguentes:
a) En os casos en que a carga o descarga se reace por a
trpuacn, e traba|o corresponder a persona de
cuberta. S dcho traba|o se reaza fuera de a |ornada
ordnara, as horas empeadas se consderarn horas
extraordnaras, as se hubere pactado a movzacn
tanto de a peza como de a toneada.
b) En os casos en que se movcen exposvos e nfamabes
proceder e pago de un sobresuedo.
c) En os casos de mpeza de a ca|a de combustn y tubos
por os traba|adores y as traba|adoras de mqunas, o de
reparacn de buque en terra por a trpuacn,
corresponder e pago de un sobresuedo a os que
prestaren taes servcos.
Decreto 8.938 Pg. 102
Los contratos de traba|o que deban vencerse en os ocho das
anterores a a concusn de un va|e cuya duracn exceda de
este trmno, podrn ser rescnddos por os y as trpuantes
que tengan nters, sn pago de ndemnzacn, dando avso a
Captn o a a Captana con setenta y dos horas de antcpacn
a a sada de buque.
E cambo de naconadad de buque venezoano ser |usta
causa de termnacn de contrato de traba|o por parte de
traba|ador o de a traba|adora.
Los y as trpuantes contratados y contratadas estarn
obgados y obgadas por a dscpna de abordo.
E E|ecutvo Nacona a regamentar esta Ley especfcar as
mencones que deber contener e contrato de traba|o.
C*ntrat* p*r Via+e
Art(c)l* 16;/ E contrato por va|e abarcar e tempo
comprenddo desde a contratacn de traba|ador o de a
traba|adora hasta a concusn de as operacones de buque en
e puerto que se convenga. Cuando no se haya determnado e
puerto a que deba restturse e traba|ador o a traba|adora, se
tendr preestabecdo e de ugar donde se efecta e contrato
de traba|o.
En caso de que e traba|ador o traba|adora hubere sdo
contratada o contratado por va|e s ste sufrere retardo o
proongacn en su duracn, e traba|ador o traba|adora tendr
derecho a un aumento proporcona de su saaro, pero no
podr dsmnursee s e tempo de va|e se reduce.
Pr*tecci2n del Salari*
Art(c)l* 16</ Los saaros y dems crdtos de os traba|adores
y as traba|adoras a causa de a reacn de traba|o, gozarn de
prvego sobre e buque y se pagar ndependentemente de
cuaquer otro prvego.
Cuando e buque se encuentre en puerto extran|ero e
traba|ador o a traba|adora podr eegr e pago de su saaro en
Decreto 8.938 Pg. 103
e equvaente en moneda extran|era, a tpo de cambo que r|a
para a fecha de pago.
La duracn norma de traba|o en a navegacn martma,
fuva o acustre ser mxma de cuarenta horas semanaes,
pero podr acordarse una |ornada dferente sempre que e
promedo de a duracn de msmo, en un apso de ocho
semanas no exceda de cuarenta horas por semana.
E traba|o en da domngo o ferado deber |ustfcarse y se
remunerar conforme a as prevsones de esta Ley.
T)rn* de G)ardia
Art(c)l* 16=/ Todo ofca o trpuante para hacer turno de
guarda sea en cuberta o maquna deber haber dsfrutado de
un descanso de cuatro horas nmedatamente anterores a a de
entrar en e desempeo de su turno, savo cuando se trate de
a ncacn de contrato de traba|o o de una stuacn de
emergenca.
Descans* diari*
Art(c)l* 17>/ E o a trpuante tene derecho a un descanso de
ocho horas nnterrumpdas dentro de as ventcuatro horas de
da. Se excepta de esta dsposcn a os buques de poco
porte, en os que se podr estabecer e servco en dos turnos.
Ser8ici*s de 4)ardia
Art(c)l* 17-/ Cuando e buque deba permanecer en puerto,
drsena, rada, abrgada o dque, por ms de ventcuatro horas
y s e Captn o a Captana os consdera necesaro, se
organzar e servco de guarda de puerto. Organzado este
servco, se anotar esta crcunstanca en e daro de
navegacn.
Estabecdo e servco, se coocar daramente una sta de
persona de guarda, en ugar vsbe. E persona seecconado a
este fn no podr abandonar e buque ba|o nnguna
crcunstanca.
Decreto 8.938 Pg. 104
!ab*res especiales , de e0er4encia
Art(c)l* 171/ No sern consderadas como horas
extraordnaras y en consecuenca, no darn derecho a
remuneracn especa, as horas de traba|o nvertdas en os
sguentes casos, sn per|uco de os dems que contempen as
eyes pertnentes:
a) Cuando a segurdad de buque, de as personas
embarcadas o de cargamento est en pegro por nebna,
ma tempo, ncendo o naufrago, o por otras causas
consderadas como de fuerza mayor;
b) Cuando a consecuenca de enfermedades, accdentes u
otras causas seme|antes de fuerza mayor, sobrevendas en
e curso de va|e, e persona de buque se encuentre
reducdo.
c) Cuando sea necesaro nstrur a persona en e|ercco de
zafarranchos.
d) Cuando por errores nutcos o neggencas, hubere de
efectuar traba|os extraordnaros, no tendrn derecho a
remuneracn os responsabes drectos de esos errores o
neggencas.
e) Cuando despus de empezado un va|e sea necesaro
efectuar traba|o de recorrda o reparacn en e apare|o de
buque o en e departamento de mqunas, o cuando dchos
traba|os sean ordenados por e Captn o a Captana por
consderaros ndspensabes para a segurdad de buque.
Re4istr* de traba+* eBtra*rdinari*
Art(c)l* 173/ En cada buque se evar un regstro de horas
extraordnaras en e cua se anotarn as msmas, e nombre de
os traba|adores o traba|adoras y as razones que as
|ustfcaron.
D(as adici*nales del per(*d* 8acaci*nal
Decreto 8.938 Pg. 105
Art(c)l* 176/ Adems de derecho a dsfrutar de sus
vacacones anuaes en terra, e traba|ador o a traba|adora
gozar guamente de tres das de descanso remunerado,
ndependentemente de perodo de vacacn anua a que tene
derecho, cuando e buque no permanezca reguarmente ms de
ventcuatro horas en e puerto.
En ambos casos tendr derecho a amentacn y ao|amento o
a su equvaente en dnero.
Deberes patr*nales
Art(c)l* 177/ En e traba|o en e transporte martmo, fuva y
acustre, e patrono o a patrona tene as sguentes
obgacones frente a sus traba|adores y traba|adoras:
a) Proporconares a bordo ao|amento cmodo e hgnco.
b) Proporconares a bordo amentacn sana, nutrtva y
sufcente.
c) Proporconares ao|amento y amentacn cuando e
buque sea evado a puerto extran|ero para reparacones y
os traba|adores o traba|adoras no puedan permanecer a
bordo.
d) Concederes e tempo necesaro para e e|ercco de voto
en eeccones naconaes, estadaes, muncpaes o
sndcaes, sempre que a segurdad de buque o permta y
no se entorpezca su sada a a hora y fecha f|adas.
e) Proporconares atencn mdca, hosptazacn y
medcamentos en caso de accdente o enfermedad, sea
cua fuere su naturaeza, cuando a segurdad soca no os
prevea.
f) Informar a a autordad competente en matera de saud y
segurdad abora os accdentes de traba|o ocurrdos
abordo.
Decreto 8.938 Pg. 106
g) Pagares e equvaente a comda y transporte cuando os
traba|adores y as traba|adoras dsfruten de descanso en
domngo o da ferado en un puerto dstnto a de su
contratacn y no permanezca en e buque. Dcho pago se
har en moneda de curso ega de ese puerto.
h) Repatraros o trasadaros a ugar de enganche.
) Las dems estabecdas por esta Ley, su regamento, as
normas que rgen a matera y por as convencones
coectvas.
Trip)laci2n a b*rd* en 0al tie0p*
Art(c)l* 179/ Cuando e Captn o a Captana de Puerto o a
persona que haga sus veces, en prevsn de ma tempo,
dspusere que a trpuacn de un buque debe estar competa a
bordo, e Captn o a Captana de buque o har saber a os y
as trpuantes por medo de un avso a acance de todos, todas
y anotar esa crcunstanca en e Daro de Navegacn.
Trip)laci2n p*r c)arentena
Art(c)l* 17;/ Toda a trpuacn estar obgada a permanecer
a bordo en os casos en que e buque haya sdo decarado en
cuarentena.
Trip)laci2n 0(ni0a
Art(c)l* 17</ Nngn buque, sea cua fuere su caado, tonea|e
y case de navegacn a que se dedque, podr ser trpuado por
menos de dos personas.
Nngn buque podr sar a navegar cuando a |uco de a
autordad competente o de conformdad con as normas y
costumbres de a navegacn no rena as condcones mnmas
de navegabdad o de saud y segurdad aboraes. En este caso
no podr ordenarse a un trpuante o una trpuante sar a
navegar.
Pre8enci2n de ries4*s
Decreto 8.938 Pg. 107
Art(c)l* 17=/ E traba|ador o a traba|adora deber respetar y
reazar as nstruccones y prctcas destnadas a prevenr
resgos en e mar, as que se efectuarn de conformdad con o
que determnen as eyes respectvas.
Todo trpuante tene a obgacn de asstr a os zafarranchos
de ncendo, abandono de buque y otros e|erccos y manobras
de savamento que ordene e Captn o a Captana sn que esto
pueda ser consderado como traba|o extraordnaro.
Accidentes
Art(c)l* 19>/ Se regrn por as dsposcones de esta Ley y as
dems que fueran apcabes especamente en todo o que no
estuvera prevsto en a Ley Orgnca de Prevencn
Condcones y Medo Ambente de Traba|o os accdentes de
traba|o:
a) A bordo de buques naconaes.
b) A bordo de buques extran|eros, s e accdente ocurrese en
aguas venezoanas.
c) En caso de accdentes ocurrdos en trayecto,
entendndose como ta e trayecto desde e ugar de
resdenca de traba|ador o de a traba|adora a sto de
embarque y vceversa.
En estos casos e Captn o a Captana de buque cumpr as
formadades estabecdas en esta Ley ante a Captana de
Puerto de ugar en que recae, una vez admtdo e buque a
bre ptca.
S e puerto de recaada es extran|ero, esta formadad se
cumpr ante e Cnsu de Venezuea s o hubere en e puerto,
quedando obgado a hacero en todo caso a egar a puerto
venezoano.
Ca)sales de despid* +)sti:icad*
Art(c)l* 19-/ En e traba|o en a navegacn martma, fuva y
acustre, son causas |ustfcadas de despdo, adems de as
Decreto 8.938 Pg. 108
prevstas en a presente Ley, os sguentes hechos de
traba|ador o de a traba|adora:
a) La fata de asstenca a bordo a a hora convenda para a
sada o que presentndose, desembarque y no haga e
va|e;
b) La embraguez a bordo.
c) E uso a bordo de drogas sn prescrpcn mdca que
acredte que su ngestn no atera su capacdad de
servco. Cuando fuere e caso, a subr e traba|ador o a
traba|adora a bordo deber nformar a Captn o a
Captana y presentare a prescrpcn suscrta por e
mdco o a mdca.
d) La nsubordnacn y desobedenca a rdenes de Captn
o a Captana, en su carcter de autordad.
e) La voacn de eyes en materas de mportacn o
exportacn de mercancas.
f) Cuaquer acto de omsn ntencona o neggenca que
ponga en pegro su segurdad o a de os o as dems o
cause dao, per|udque o ponga en pegro benes de
patrono, de a patrona, de terceros o de terceras.
Pr*?ibici2n de despid*
Art(c)l* 191/ Mentras e buque est en e mar o en pas
extran|ero no podr despedrse a traba|ador o a a traba|adora,
savo que haya sdo contratado o contratada en ese pas.
A0arre del b)@)e
Art(c)l* 193/ E amarre tempora de un buque no produce a
termnacn de a reacn de traba|o. So suspende sus
efectos hasta que e buque vueva a servco, savo a duracn
de a antgedad, que permanece naterada.
Repatriaci2n , pa4* de salari*
Decreto 8.938 Pg. 109
Art(c)l* 196/ Cuando e buque se perda por apresamento o
snestro, e patrono o a patrona deber repatrar a traba|ador
o a a traba|adora y pagare e saaro hasta su egada a pas.
E apresamento o snestro que se deba a fata de patrono o de
a patrona, se consderar como causa |ustfcada de
termnacn de a reacn de traba|o por parte de traba|ador o
traba|adora, en e caso que e patrono o a patrona no pueda
proporconar a traba|ador o a a traba|adora coocacn
equvaente en otro buque.
Dele4ad* * dele4ada
Art(c)l* 197/ En os buques de bandera venezoana que
ocupen ms de qunce traba|adores y traba|adoras habr un
deegado o una deegada de estos y estas, eegdo o eegda por
os traba|adores y as traba|adoras e cua gozar de fuero
sndca.
Re4)laci2n p*r el E+ec)ti8* Naci*nal
Art(c)l* 199/ E E|ecutvo Nacona, a regamentar esta Ley o
medante Resoucones especaes, podr estabecer
modadades especfcas en reacn a as condcones de traba|o
de os traba|adores y as traba|adoras.
!e, Especial
Art(c)l* 19;/ Las normas que rgen as reacones aboraes de
os traba|adores y traba|adoras de transporte martmo, fuva
o acustre sern estabecdas en una ey especa, eaborada en
corresponsabdad y ampa partcpacn de os su|etos de a
reacn abora, partcuarmente os traba|adores, traba|adoras
y sus organzacones sndcaes.
Secci2n TerceraG Del Traba+* en el Transp*rte AAre*
#0bit* de Aplicaci2n
Art(c)l* 19</ E traba|o prestado por os traba|adores y
traba|adoras trpuantes en aeronaves cves, tanto durante e
tempo de navegacn como e que permanezcan en terra, se
regr por as dsposcones de esta Seccn, adems de as
contendas en esta Ley que es sean apcabes, en cuanto
Decreto 8.938 Pg. 110
aqueas no as modfquen, y en as eyes especaes,
regamentos, decretos, acuerdos y Convenos Internaconaes
de a Avacn Cv, que Venezuea haya ratfcado, en cuanto e
sean favorabes.
Representante del patr*n* * la patr*na
Art(c)l* 19=/ Se consderar representante de patrono o
patrona, a gerente de operacones, superntendente de vueos,
|efe o |efa de adestramento, |efe o |efa de potos y
cuaesquera otras personas que reacen funcones anogas.
Fi+aci2n de +*rnada
Art(c)l* 1;>/ La |ornada de traba|o de os traba|adores y
traba|adoras trpuantes de transporte areo, adems de o
prevsto en os decretos y resoucones que reguan este
rgmen especa, se estabecer preferentemente en a
convencn coectva o por Resoucn con|unta de os
mnsteros de Poder Popuar con competenca en matera de
traba|o y en transporte areo.
C)rs*s de entrena0ient*
Art(c)l* 1;-/ Cuando e traba|ador o a traba|adora trpuante
hubere de|ado de prestar servco en una aeronave durante un
perodo de trenta das consecutvos deber someterse a un
curso de actuazacn o entrenamento, de conformdad con as
dsposcones egaes o exgencas de a segurdad area, para
que pueda rencar sus actvdades en a aeronave con a
capacdad y perca requerdas.
Pr*?ibici2n de interr)pci2n de ser8ici*
Art(c)l* 1;1/ E traba|ador o a traba|adora trpuante no
podr nterrumpr su servco en un aeropuerto dstnto a de su
destno a menos que vencda a |ornada se requera todava de
ms de tres horas para cumpr e tneraro. E patrono o a
patrona debern utzar trpuantes de refuerzo en os vueos
que excedan reguarmente a mte de a |ornada.
Decreto 8.938 Pg. 111
Pr*l*n4aci2n de la +*rnada
Art(c)l* 1;3/ Los traba|adores y as traba|adoras trpuantes
debern proongar su |ornada de traba|o en os vueos de
auxo, bsqueda o savamento.
Descans* se0anal
Art(c)l* 1;6/ E perodo de descanso semana que
corresponde a traba|ador o a a traba|adora trpuante deber
concdr con un domngo a menos una vez a mes.
Principi* de i4)aldad salarial
Art(c)l* 1;7/ No consttuye voacn a prncpo de guadad
saara e que se estpue un saaro dferente para e servco
que se preste en una aeronave, de categora dstnta a otra, o
en una aeronave de gua categora pero en una ruta o tneraro
dversos, o en atencn a os equpos que se utcen o a a
mayor antgedad de traba|ador o traba|adora trpuante.
ViDtic*s
Art(c)l* 1;9/ Cuando e traba|ador o a traba|adora trpuante
requeran ao|amento, comda y transporte con ocasn de un
vueo, e patrono o a patrona deber proporconare os vtcos
necesaros para e gasto antes de a sada de msmo, excepto
cuando drectamente satsfaga a necesdad de que se trata o
cuando se estabezca una modadad dferente en a convencn
coectva.
N* estD per0itid*
Art(c)l* 1;;/ Se prohbe a os traba|adores y a as
traba|adoras trpuantes:
a) Ingerr bebdas acohcas dentro de as ventcuatro horas
anterores a a ncacn de un vueo que es est asgnado
y durante a prestacn de servco;
b) Usar drogas durante e servco y fuera de . S e
traba|ador o traba|adora trpuante tuvera prescrto e uso
Decreto 8.938 Pg. 112
de drogas, deber poner a patrono o a a patrona en
conocmento de hecho antes de ncar e vueo y
presentare una certfcacn mdca que acredte que a
prescrpcn no atera su capacdad de servco;
c) Efectuar vueos remunerados para otras personas naturaes
o |urdcas cuando tenga convenda a excusvdad de sus
servcos con una persona natura o |urdca.
Obli4aci*nes del patr*n* * de la patr*na
Art(c)l* 1;</ Son obgacones de patrono o de a patrona:
a) Proporconar amentacn, ao|amento y transporte a
traba|ador o a traba|adora trpuante cuando permanezca
fuera de su base por razones de servco, o su equvaente
en dnero, de conformdad con esta Ley.
b) Cumpr as dsposcones egaes sobre segurdad area,
para o cua deber corregr os desperfectos o faas
tcncas detectadas e nformados por e traba|ador o a
traba|adora trpuante a cargo de a aeronave, de
conformdad con os manuaes de operacn.
Obli4aci*nes de l*s traba+ad*res , traba+ad*ras
trip)lantes
Art(c)l* 1;=/ Son obgacones de os traba|adores y
traba|adoras trpuantes:
a) Vear porque en a aeronave a su cargo no sean
transportados pasa|eros o pasa|eras o efectos que no
cumpan os requermentos egaes exgdos.
b) Mantener vgente os documentos requerdos para a
prestacn de sus servcos.
c) Cumpr as normas reatvas a a mportacn y exportacn
de mercancas.
Decreto 8.938 Pg. 113
Obli4aci*nes del traba+ad*r * traba+ad*ra trip)lante
resp*nsable de la aer*na8e
Art(c)l* 1<>/ E traba|ador o traba|adora trpuante
responsabe de a aeronave deber adems por s o por medo
de traba|ador o traba|adora trpuante a quen corresponda:
a) Panfcar y reazar cada vueo acorde con a ofcna
respectva para dar cumpmento a as dsposcones
egaes vgentes.
b) Verfcar, antes de ncar e vueo o su sesn de vueo, que
a aeronave cumpa os requstos de segurdad,
estabecdos en as normas aeronutcas correspondentes.
c) Efectuar os vueos de auxo, bsqueda o savamento en
cuaquer tempo y ugar, cuando se e requera.
d) Hacer anotar, en a btcora de a aeronave, os datos que
se requeran en reacn a vueo, as como toda
contngenca que en se produzca.
e) Rendr os nformes, formuar as decaracones y
manfestacones y frmar a documentacn reatva a
vueo.
f) Informar a patrono o a patrona, a fna de cada vueo, a
cerca de os desperfectos o faas tcncas que hayan
detectado en as aeronaves a su cargo de acuerdo con as
eyes y normas estabecdas en os respectvos manuaes
de operacn.
Resp*nsabilidad en sit)aci2n de ries4*
Art(c)l* 1<-/ En caso que e traba|ador o traba|adora
trpuante responsabe de a aeronave observe a momento de
despegue de a aeronave o en e perodo de permanenca en e
aeropuerto una stuacn que afecte a segurdad de vueo, o
ponga en pegro a a trpuacn, a os pasa|eros y as
pasa|eras, deber abstenerse de operar a msma hasta que as
crcunstancas que afecten a segurdad de vueo sean
soventadas.
Decreto 8.938 Pg. 114
!e, Especial
Art(c)l* 1<1/ Las normas que rgen as reacones aboraes de
os traba|adores y traba|adoras trpuantes de aeronaves sern
estabecdas en una ey especa, eaborada en
corresponsabdad y ampa partcpacn de os su|etos de a
reacn abora, partcuarmente os traba|adores, traba|adoras
y sus organzacones sndcaes.
Secci2n C)artaG De l*s Traba+ad*res '*t*ri5ad*s , las
Traba+ad*ras '*t*ri5adas
Ca0p* de aplicaci2n
Art(c)l* 1<3/ Los traba|adores motorzados y as traba|adoras
motorzadas que prestan servcos ba|o dependenca o por
cuenta propa como mototaxstas, repartdores, repartdoras,
mensa|eros o mensa|eras, o en actvdades smares, estarn
protegdos y protegdas por as dsposcones de esta Ley y de
as dems normas egaes en matera abora aunque sean
propetaros y propetaras de vehcuo en e que reazan sus
actvdades.
'anteni0ient* del 8e?(c)l*
Art(c)l* 1<6/ E mantenmento de vehcuo estar a cargo de
patrono o de a patrona, as como os gastos por concepto de
combustbe necesaro para a prestacn de servco. A fata de
acuerdo entre as partes, por Resoucn con|unta de os
mnsteros de Poder Popuar con competenca en matera de
traba|o y de transporte terrestre se f|ar a estmacn de este
gasto para as dstntas categoras de sector.
Correr tambn por cuenta de patrono o de a patrona e
seguro de responsabdad cv de respectvo vehcuo y de su
conductor o conductora, en a medda y condcones que se f|e
por Resoucn con|unta de os mnsteros de Poder Popuar
con competenca en matera de traba|o y de transporte
terrestre. A estos fnes se podrn contratar pzas coectvas de
seguro que cubran dchos resgos.
Decreto 8.938 Pg. 115
Uni:*r0es e i0ple0ent*s
Art(c)l* 1<7/ Los traba|adores motorzados y as traba|adoras
motorzadas que prestan servcos ba|o dependenca o por
cuenta propa como mototaxstas, repartdores, repartdoras,
mensa|eros o mensa|eras, o en actvdades de smar
naturaeza, tendrn derecho a percbr de patrono o de a
patrona una vez a ao, os unformes, cascos y dems
mpementos de segurdad requerdos para e cumpmento de
sus abores de conformdad con o estabecdo en as
dsposcones pertnentes de trnsto por a autordad
competente y a Ley Orgnca de Prevencn Condcones y
Medo Ambente de Traba|o.
Se consderarn como accdentes de traba|o o enfermedades
ocupaconaes todas aqueas que sufran os traba|adores
motorzados y as traba|adoras motorzadas durante, con
ocasn o como consecuenca de a abor que presten y
tomando en consderacn e resgo especa que corren a
transtar por as vas urbanas y extra urbanas segn se trate.
!e, Especial
Art(c)l* 1<9/ Las normas que rgen as reacones aboraes de
os traba|adores motorzados y traba|adoras motorzadas sern
estabecdas en una ey especa, eaborada en
corresponsabdad y ampa partcpacn de os su|etos de a
reacn abora, partcuarmente os traba|adores, traba|adoras
y sus organzacones sndcaes.
Cap(t)l* VII
De l*s Traba+ad*res , Traba+ad*ras C)lt)rales
!e, Especial
Art(c)l* 1<;/ Las normas que rgen as reacones aboraes de
os traba|adores y traba|adoras cuturaes sern estabecdas en
una ey especa, eaborada en corresponsabdad y ampa
partcpacn de os su|etos de a reacn abora,
partcuarmente os traba|adores, traba|adoras y sus
organzacones socaes y sndcaes. En a ey especa se
Decreto 8.938 Pg. 116
estabecer a proteccn para os traba|adores y traba|adoras
cuturaes.
#0bit*
Art(c)l* 1<</ Todos os traba|adores y as traba|adoras de a
cutura que reacen actvdades propas de su profesn u ofco,
de ta forma que exsta una reacn abora con cuaquer
patrono o patrona sea sta de carcter tempora o permanente,
tendrn a proteccn de esta Ley y de as dsposcones
regamentaras estabecdas.
Cap(t)l* VIII
Del Traba+* de las Pers*nas c*n Discapacidad
Incl)si2n lab*ral de pers*nas c*n discapacidad
Art(c)l* 1<=/ E Estado promover, adoptar y desarroar
potcas pbcas orentadas a desarroo de as condcones de
saud, formacn ntegra, transporte, vvenda y cadad de vda
con a fnadad de acanzar a pena ncusn de os
traba|adores y traba|adoras con dscapacdad, ncorporndoos
e ncorporndoas a traba|o dgno y productvo, en e marco de
proceso soca de traba|o.
Derec?* al traba+* de las pers*nas c*n discapacidad
Art(c)l* 1=>/ Las dsposcones de esta Ley protegern a as
personas con dscapacdad, ben sea esta congnta,
sobrevenda o de cuaquer otro hecho o crcunstanca que
afecte su desarroo fsco, nteectua o que e mpda reazar
actvdades personaes o aboraes en forma dntca a resto de
os traba|adores y as traba|adoras. Profundzando a
unversazacn de os derechos de as personas con
dscapacdad, e ncorporndoas a os procesos productvos.
En nnguna crcunstanca pueden ser excudos o excudas y
todo patrono o patrono est obgado a ncorporar a por o
menos e cnco por cento de su nmna tota a traba|adores y
traba|adoras con dscapacdad, en abores cnsonas con sus
destrezas y habdades, debendo recbr en todo caso un trato
Decreto 8.938 Pg. 117
dgno, e nsertarse en a entdad de traba|o con as msmas
garantas y caracterstcas de os dems de os traba|adores y
traba|adoras.
No se podr estabecer dscrmnacn aguna y se factara e
desarroo de su actvdad en condcones dgnas y decorosas en
benefco de eos y eas, de sus famas y de a socedad.
Traba+* di4n* para las pers*nas c*n discapacidad
Art(c)l* 1=-/ E Estado en corresponsabdad con a socedad
desarroar cooperatvas, empresas de propedad soca,
empresas comunaes, con a ncorporacn y partcpacn de as
organzacones socaes, conse|os de traba|adores y
traba|adoras, conse|os comunaes, garantzando a as personas
con dscapacdad y sus famas una vda productva y
gratfcante, sn excusn aguna, que es permta e peno
desarroo de sus potencadades y capacdades. Los mnsteros
de Poder Popuar con competenca en traba|o y segurdad
soca, y de comunas y proteccn soca, vgarn e estrcto
cumpmento de acceso a proceso de formacn ntegra de as
personas con dscapacdad y su ncorporacn o rencorporacn
a as actvdades soco productvas.
!e, de la 0ateria
Art(c)l* 1=1/ Las normas que rgen as reacones aboraes de
os traba|adores y traba|adoras con dscapacdad sern
estabecdas en a ey correspondente, en todo o que es sea
favorabe.
T&TU!O V
DE !A FOR'ACION CO!ECTIVA INTEGRA! CONTINUA
" PER'ANENTE DE !OS TRA$A%ADORES " !AS
TRA$A%ADORAS EN E! PROCESO SOCIA! DE TRA$A%O
Cap(t)l* I
Disp*sici*nes Generales
Decreto 8.938 Pg. 118
Ed)caci2n , traba+*
Art(c)l* 1=3/ La educacn y e traba|o son os procesos
fundamentaes para a creacn y |usta dstrbucn de a
rqueza, a produccn de benes y servcos que satsfagan as
necesdades de puebo y a construccn de a socedad de
guaes y amante de a paz estabecda en e texto consttucona
de a Repbca Bovarana de Venezuea.
C*ncepci2n
Art(c)l* 1=6/ A os efectos de esta Ley se concbe como
formacn coectva, ntegra, contnua y permanente, a
reazada por os traba|adores y as traba|adoras en e proceso
soca de traba|o, desarroando ntegramente os aspectos
cogntvos, afectvos y prctcos, superando a fragmentacn
de saber, e conocmento y a dvsn entre as actvdades
manuaes e nteectuaes.
!a :*r0aci2n esencia del pr*ces* s*cial de traba+*
Art(c)l* 1=7/ La formacn coectva, ntegra, contnua y
permanente de os traba|adores y traba|adoras consttuye a
esenca de proceso soca de traba|o, en tanto que desarroa e
potenca creatvo de cada traba|ador y traba|adora formndoos
en, por y para e traba|o soca berador, con base en vaores
tcos de toeranca, |ustca, sodardad, paz y respeto a os
derechos humanos.
Finalidad de la :*r0aci2n
Art(c)l* 1=9/ La formacn coectva tene como fnadad e
peno desarroo de a personadad y cudadana de os
traba|adores y traba|adoras, para su partcpacn concente,
protagnca, responsabe, sodara y comprometda con a
defensa de a ndependenca, de a soberana nacona y de
proceso de transformacn estructura que nos conduzca a a
Decreto 8.938 Pg. 119
mayor suma de fecdad posbe, mayor suma de segurdad
soca y mayor suma de estabdad potca.
Orientaci2n de la :*r0aci2n
Art(c)l* 1=;/ La nvestgacn centfca, tcnca y tecnogca
generada desde e proceso soca de traba|o en e marco de a
formacn coectva, estar orentada haca a produccn de
nvencones, e nnovacones y modeos de gestn productva,
vncuadas a desarroo endgeno, productvo y sustentabe en
funcn de optmzar a produccn de benes y servcos que
satsfagan as necesdades de puebo en correspondenca con
a readad regona y nacona, asegurando a |usta dstrbucn
de a rqueza.
Papel del Estad* en c*rresp*nsabilidad
c*n la s*ciedad
Art(c)l* 1=</ Con base a os panes de desarroo econmco y
soca de a Nacn, e Estado, en corresponsabdad con a
socedad, generar as condcones y crear as oportundades
para a formacn soca, tcnca, centfca y humanstca de os
traba|adores y as traba|adoras, y estmuar e desarroo de
sus capacdades productvas asegurando su partcpacn en a
produccn de benes y servcos.
E Estado garantzar e cumpmento de a formacn coectva
en os centros de traba|o, asegurando su ncorporacn a
traba|o productvo, sodaro y berador.
Cap(t)l* II
F*r0aci2n para el Traba+*
F*r0aci2n , p)est* de traba+* di4n*
Art(c)l* 1==/ E Estado a travs de proceso educatvo crear
as condcones y oportundades, estmuando a formacn
tcnca, centfca, tecnogca y humanstca de os traba|adores
y traba|adoras, para asegurar su ncorporacn a proceso soca
de traba|o, en puestos de traba|o dgnos, seguros y
Decreto 8.938 Pg. 120
productvos, que garantcen e benestar de traba|ador, a
traba|adora, sus famas, comundades, y orentados a
desarroo ntegra de a Nacn.
De la +)8ent)d traba+ad*ra
Art(c)l* 3>>/ Los |venes y as |venes tenen e derecho y e
deber de ser su|etos actvos de proceso de desarroo nacona.
E Estado, con a partcpacn sodara de a fama y a
socedad crear, oportundades para estmuar su trnsto
productvo haca a vda aduta y en partcuar para su
educacn e ncusn en e proceso soca de traba|o como
estudante, aprendz, pasante, becaro o becara, traba|ador o
traba|adora.
$ecari*s , becarias
Art(c)l* 3>-/ Son becaros y becaras, quenes partcpan de
proceso soca de traba|o en funcn de ntercambo de saberes
y conocmentos generaes y partcuares vncuados a a
produccn de benes y servcos para satsfacer as necesdades
de puebo, en e marco de texto consttucona y en e|ecucn
de os panes de desarroo econmco y soca de a Nacn.
De:inici2n de Aprendices
Art(c)l* 3>1/ Se consderarn aprendces a os y as
adoescentes, entre catorce y decocho aos de edad, que
partcpan de proceso sstemtco de formacn, actuazacn,
me|oramento y perfecconamento centfco, tcnco y
tecnogco en e marco de proceso soca de traba|o.
D)raci2n de la relaci2n de traba+*
Art(c)l* 3>3/ La reacn de traba|o estabecda con os y as
aprendces se mantendr por e tempo en e que transcurra e
aprendza|e. S as partes decden contnuara, sta se
convertr en una reacn de traba|o por tempo ndetermnado
y producr todos os efectos estabecdos en esta Ley.
Cuando en su proceso de formacn a abor reazada por os y
as aprendces sea efectuada en condcones guaes a as de os
dems traba|adores y traba|adoras, su saaro ser gua a de
os dems traba|adores y traba|adoras.
Decreto 8.938 Pg. 121
Obli4aci2n de c*ntratar aprendices
Art(c)l* 3>6/ E patrono o patrona deber ncorporar e
nmero de aprendces que estabezca e regamento
correspondente o a ey que regue a matera a programas de
formacn tcnca que promueva e E|ecutvo Nacona o
formndoos drectamente con autorzacn de os mnsteros
de Poder Popuar con competenca en matera de traba|o y en
educacn. Los y as aprendces que recban formacn por
parte de patrono o a patrona sern consderados a os efectos
de cumpr con e nmero que estabecen as dsposcones
egaes en a matera.
N*ti:icaci2n del e0ple* de aprendices
Art(c)l* 3>7/ Los patronos y as patronas que empeen
aprendces mayores de catorce aos y menores de decocho
aos debern notfcaro a Conse|o de Proteccn de No, Na
y e Adoescente y a a Inspectora de Traba|o, con
seaamento de sus nombres, edades, ocupacones, horaro de
traba|o, saaro que devenguen y dems datos pertnentes.
De las Pasant(as
Art(c)l* 3>9/ Se entende por pasanta a forma de
partcpacn en e proceso soca de traba|o que reaza un o
una estudante como parte de su formacn. E o a pasante
efecta esta actvdad para apcar os conocmentos adqurdos,
comprobaros y generar nuevos conocmentos ba|o a
orentacn de un tutor o tutora, durante un tempo
determnado y un programa de formacn especfco. No se
consderar reacn de traba|o a estabecda entre e o a
pasante y a entdad que o admte, o que no mpde e
otorgamento de una beca o aporte econmco para factar su
formacn en e proceso soca de traba|o.
Obli4aci*nes del pasante * la pasante
Art(c)l* 3>;/ La reacn entre e o a pasante y a entdad que
o admte no es abora; sn embargo, e o a pasante debe
observar un horaro, cumpr con as normas de dscpna y
Decreto 8.938 Pg. 122
traba|o, segur as nstruccones durante su proceso de
enseanza aprendza|e. Toda pasanta debe transcurrr en un
tempo determnado, a fna de cua e o a pasante presentar
un nforme y recbr una cafcacn de tutor o tutora.
Ad0isi2n de pasantes
Art(c)l* 3></ Los patronos y as patronas, a propuesta de as
nsttucones educatvas, admtrn como pasantes en reas
especfcas a estudantes, a fn de factar su formacn ntegra
e ncorporacn a traba|o productvo, sodaro y berador.
Tie0p* de pasant(a
Art(c)l* 3>=/ E tempo de pasanta o determnar e pan de
formacn de o a pasante. Cuando a entdad de traba|o
despus de cumnada a pasanta, se entender que nc una
reacn abora a efectos de este Ley.
Se4)i0ient* , e8al)aci2n
Art(c)l* 3->/ Los patronos y as patronas que ncorporen
pasantes, mpementarn e sstema adecuado para e
segumento y evauacn de desempeo de o a pasante
remtendo un nforme a a nsttucn educatva de procedenca.
Ap*,* a las 0isi*nes
Art(c)l* 3--/ Las msones desarroadas por e E|ecutvo
Nacona destnadas a a formacn tcnca y escoar de os
traba|adores y as traba|adoras, podrn requerr de os patronos
y patronas a dotacn de espaco y persona para e desarroo
de os panes de formacn drgdos a os traba|adores y as
traba|adoras ba|o su dependenca, sn nterrumpr as abores
productvas de a entdad de traba|o.
Cap(t)l* III
De la Ed)caci2n desde el Traba+*
F*r0aci2n tecn*l24ica
Decreto 8.938 Pg. 123
Art(c)l* 3-1/ E traba|ador y a traba|adora tenen e derecho
a a formacn tcnca y tecnogca vncuada a os procesos,
equpos y maqunaras donde deben aborar y a conocer con
ntegradad e proceso productvo de que es parte. A ta efecto,
os patronos o patronas dspondrn para e traba|ador y a
traba|adora cursos de formacn tcnca y tecnogca sobre as
dstntas operacones que nvoucran a proceso productvo.
Pr*ces* de a)t*:*r0aci2n c*lecti8a
Art(c)l* 3-3/ La case traba|adora los traba|adores y
traba|adoras tenen derecho a organzarse para asumr su
proceso de autoformacn coectva, ntegra, contnua y
permanente fundamentados en os programas naconaes de
formacn de as msones educatvas y as unversdades
naconaes que desarroan a educacn desde e traba|o.
'e+*ra0ient* c*ntin*
Art(c)l* 3-6/ En todas as entdades de traba|o se deben
factar as condcones para a formacn ntegra, contnua y
permanente de os traba|adores y traba|adoras sobre os
procesos productvos. La formacn de traba|ador y traba|adora
no debe mtarse a conocmento de as tcncas y destrezas
necesaras para a operacn de equpos y maqunaras, o a
preparacn de materas prmas e nsumos para a produccn.
Rec*n*ci0ient* de saberes
Art(c)l* 3-7/ E Estado garantzar e reconocmento
acadmco de a formacn de os traba|adores y traba|adoras a
partr de as destrezas, tcncas y conocmentos adqurdos
durante su partcpacn en e proceso soca de traba|o.
Per0is*s para el est)di*
Art(c)l* 3-9/ Los patronos y as patronas, podrn otorgar
permsos a os traba|adores y traba|adoras que cursen
estudos.
Facilidades para la :*r0aci2n en la entidad de traba+*
Decreto 8.938 Pg. 124
Art(c)l* 3-;/ Los patronos o patronas factarn a formacn
de os traba|adores y traba|adoras en a entdad de traba|o, en
e marco de proceso soca de traba|o.
C*n8eni*s ed)cati8*s
Art(c)l* 3-</ A os fnes de nsttuconazar a formacn
coectva, ntegra, contnua y permanente de a case
traba|adora, os traba|adores y as traba|adoras, os patronos o
patronas, as como as organzacones propas de os
traba|adores y traba|adoras, podrn frmar convenos con
nsttucones educatvas para que facten dcho proceso, con
preferenca de aqueas especazadas a nve unverstaro en a
educacn de os traba|adores y as traba|adoras, en e marco
de os panes de desarroo econmco y soca de a Nacn.
Participaci2n de las c*0)nidades
Art(c)l* 3-=/ Cada entdad de traba|o pondr a servco de a
comundad de a cua forma parte, e conocmento de su
proceso productvo como parte de a formacn ntegra para e
desarroo de esa comundad y de con|unto de a socedad.
E pan de formacn que desarroe a entdad de traba|o a ob|eto
de drecconar y organzar a formacn de os traba|adores,
traba|adoras y su comundad, ser consgnado en os mnsteros
de poder popuar con competenca en educacn y en traba|o,
cada dos aos.
Cap(t)l* IV
De las In8enci*nes Inn*8aci*nes , 'e+*ras
F)ente del c*n*ci0ient* cient(:ic*
?)0an(stic* , tecn*l24ic*
Art(c)l* 31>/ E proceso soca de traba|o consttuye a fuente
fundamenta de conocmento centfco, humanstco y
tecnogco, requerdo para a produccn de benes y a
prestacn de servco a a socedad. Las nvencones, nnovacones
y me|oras son producto de proceso soca de traba|o, para
satsfacer as necesdades de puebo, medante a |usta
dstrbucn de a rqueza.
Decreto 8.938 Pg. 125
N*r0ati8a aplicable
Art(c)l* 31-/ Toda produccn nteectua que se genere en e
proceso soca de traba|o se regr por as eyes que reguan a
matera, ben sean: obras de nteecto o actvdades conexas,
nvencones, dseos ndustraes o marcas. Dcha produccn
nteectua deber estar fundada en sdos prncpos tcos,
centfcos, tcncos y tecnogcos para e peno desarroo, a
soberana y a ndependenca de pas.
Clasi:icaci2n
Art(c)l* 311/ Las nvencones, nnovacones o me|oras reazadas
por e traba|ador o traba|adora en e proceso soca de traba|o
podrn consderarse como:
a) De servco;
b) Lbres u ocasonaes.
En ambos casos as nstaacones, procedmentos o mtodos de a
entdad de traba|o en a cua se producen as nvencones,
nnovacones o me|oras, son necesaras para que stas se produzcan.
In8enci*nes inn*8aci*nes * 0e+*ras de ser8ici*
Art(c)l* 313/ Se consderarn nvencones, nnovacones o me|oras
de servco aqueas reazadas por traba|adores contratados o
traba|adoras contratadas por e patrono o a patrona con e ob|eto de
nvestgar y obtener medos, sstemas o procedmentos dstntos.
!ibres ) *casi*nales
Art(c)l* 316/ Se consderarn nvencones, nnovacones o me|oras
bres u ocasonaes aqueas en que predomne e esfuerzo y taento
de nventor o nventora no contratado o contratada especamente
para ta fn.
In8enci*nes inn*8aci*nes , 0e+*ras en el sect*r pblic*
Art(c)l* 317/ La produccn nteectua generada ba|o reacn de
traba|o en e sector pbco, o fnancada a travs de fondos pbcos
que orgne derechos de propedad nteectua, stos se consderarn
de domno pbco, mantenndose os derechos a reconocmento
pbco de autor o autora.
Decreto 8.938 Pg. 126
In8enci*nes inn*8aci*nes , 0e+*ras en el sect*r pri8ad*
Art(c)l* 319/ Los autores y autoras de as nvencones,
nnovacones o me|oras de servco, mantenen sus derechos en
forma mtada y por toda su duracn sobre cada nvencn,
nnovacn o me|ora. Oueda autorzado e patrono o a patrona para
expotar a obra soo mentras dure a reacn de traba|o o e
contrato de cenca otorgado por e traba|ador o a traba|adora a
patrono o a a patrona, pero e nventor o nventora o os nventores
e nventoras tendr derecho a una partcpacn en su dsfrute
cuando a retrbucn de traba|o prestado por ste sea
desproporconada con a magntud de os resutados de su nvencn,
nnovacn o me|ora.
E monto de esa partcpacn se f|ar equtatvamente por as partes
con aprobacn de Inspector o Inspectora de Traba|o de a
|ursdccn y a fata de acuerdo ser f|ada por e |uez o |ueza de
Traba|o.
A trmno de a reacn abora e patrono o a patrona tendr
derecho preferente a adqurra en e pazo de noventa das a
partr de a notfcacn que e haga e traba|ador o a traba|adora
a travs de Inspector o Inspectora de Traba|o o de un |uez o
|ueza Labora.
Pr*piedad de las in8enci*nes libres ) *casi*nales
Art(c)l* 31;/ La propedad de as nvencones bres u ocasonaes
corresponder a nventor o a nventora. En e supuesto de que e
nvento o me|ora reazada por e traba|ador o a traba|adora tenga
reacn con a actvdad que desarroa e patrono o a patrona, ste
tendr derecho preferente a adqurra en e pazo de noventa das a
partr de a notfcacn que e haga e traba|ador o a traba|adora a
travs de Inspector o Inspectora de Traba|o o de un |uez o |ueza
de traba|o.
Derec?*s 0*rales del in8ent*r * in8ent*ra
Art(c)l* 31</ E traba|ador o a traba|adora sempre conservar os
derechos moraes sobre sus obras e nvencones. Esto comprende e
derecho a reconocmento de a autora de a obra o nvencn y e
derecho a preservar a ntegrdad de a msma, es decr mpedr
cuaquer deformacn, mutacn u otra modfcacn o atentado que
cause per|uco a su honor o a su reputacn. Por tanto estos
Decreto 8.938 Pg. 127
derechos sern naenabes, rrenuncabes, nexpropabes,
nembargabes e mprescrptbes.
Derec?*s del traba+ad*r * de la traba+ad*ra n* dependiente
Art(c)l* 31=/ Los traba|adores y as traba|adoras no dependentes
autores de nvencones o me|oras o de obras de carcter nteectua o
artstco cuya propedad es corresponda de acuerdo con a Ley de a
matera, tendrn sempre derecho a nombre de a nvencn, me|ora,
obra o composcn y a una retrbucn equtatva por parte de
quenes a utcen.
T&TU!O VI
PROTECCION DE !A FA'I!IA EN E! PROCESO SOCIA! DE
TRA$A%O
Pr*tecci2n de la :a0ilia
Art(c)l* 33>/ Los procesos de educacn y traba|o se orentaran
a a creacn de as condcones materaes, socaes y cuturaes
requerdas para e desarroo ntegra de a fama y su comundad.
Pr*tecci2n a la 0aternidad
Art(c)l* 33-/ En e proceso soca de traba|o y desde cada
entdad de traba|o, se proteger a materndad y se apoyara a os
padres y as madres en e cumpmento de crar, formar, educar,
mantener y asstr a sus h|os e h|as.
Pr*?ibici2n de eBi4ir eBa0en 0Adic*
Art(c)l* 331/ En nngn caso, e patrono o a patrona exgr a a
mu|er asprante a un traba|o que se someta a exmenes mdcos
o de aboratoro destnados a dagnostcar embarazo, n agn otro
de smar naturaeza, tampoco podr pedre a presentacn de
certfcados mdcos con taes fnes.
Acti8idades pr*?ibidas p*r ra5*nes de e0bara5*
Art(c)l* 333/ La traba|adora en estado de gravdez estar exenta
de reazar cuaquer tpo de tarea o actvdad que pueda poner en
pegro su vda y a de su h|o o h|a en proceso de gestacn.
Decreto 8.938 Pg. 128
Necesidad de traslad* para pr*te4er el e0bara5*
Art(c)l* 336/ La traba|adora embarazada deber ser trasadada de
su ugar de traba|o a otro sto cuando se presuma que as
condcones de traba|o puedan afectar e desarroo norma de
embarazo, sn que pueda reba|arse su saaro o desme|orarse sus
condcones por ese motvo.
Pr*tecci2n especial
Art(c)l* 337/ La traba|adora en estado de gravdez, gozar de
proteccn especa de namovdad desde e nco de embarazo y
hasta dos aos despus de parto, conforme a o prevsto en a ey.
La proteccn especa de namovdad tambn se apcar a a
traba|adora durante os dos aos sguentes a a coocacn famar
de nas o nos menores de tres aos.
Descans* pre , p*st natal
Art(c)l* 339/ La traba|adora en estado de gravdez tendr derecho
a un descanso durante ses semanas antes de parto y vente
semanas despus, o por un tempo mayor a causa de una
enfermedad, que segn dctamen mdco e mpda traba|ar.
En estos casos, conservar su derecho a traba|o y a pago de su
saaro, de acuerdo con o estabecdo en a normatva que rge a
Segurdad Soca.
Pr*l*n4aci2n del descans* prenatal
Art(c)l* 33;/ Cuando e parto sobrevenga despus de a fecha
prevsta, e descanso prenata se proongar hasta a fecha de
parto y a duracn de descanso postnata no podr ser reducda.
Ac)0)laci2n de l*s descans*s pre , p*st natal
Art(c)l* 33</ Cuando a traba|adora no haga uso de todo e
descanso prenata, por autorzacn mdca o porque e parto
sobrevenga antes de a fecha prevsta, o por cuaquer otra
crcunstanca, e tempo no utzado se acumuar a perodo de
descanso postnata.
Los descansos de materndad son rrenuncabes.
Decreto 8.938 Pg. 129
!icencia p*r paternidad
Art(c)l* 33=/ Todos os traba|adores tendrn derecho a un
permso o cenca remunerada por paterndad, de catorce das
contnuos contados a partr de nacmento de su h|o o h|a o a
partr de a fecha en que e sea dado o dada en coocacn famar
por parte de a autordad con competenca en matera de nos,
nas y adoescentes.
Adconamente, gozar de proteccn especa de namovdad
abora contado a partr de aumbramento. Tambn gozar de
esta proteccn e padre durante os dos aos sguentes a a
coocacn famar de nos o nas menores de tres aos.
Descans* p*r ad*pci2n
Art(c)l* 36>/ La traba|adora a quen se e conceda a adopcn
de un no o na menor de tres aos, tendr derecho a un
descanso de materndad remunerado, durante un perodo de
ventss semanas contadas a partr de a fecha en que e sea
dado o dada en coocacn famar.
Vacaci*nes
Art(c)l* 36-/ Cuando e traba|ador o a traba|adora socte
nmedatamente despus de a cenca de paterndad o de
descanso postnata, segn sea e caso, as vacacones a que
tuvere derecho, e patrono o a patrona, estar obgado u
obgada a concedrseas.
C20p)t* en la anti4Iedad
Art(c)l* 361/ Los perodos pre y postnata, de cenca paterna y
e permso por adopcn debern computarse a os efectos de
determnar a antgedad de os traba|adores y as traba|adoras en
a entdad de traba|o.
Centr* de Ed)caci2n Inicial c*n sala de lactancia
Decreto 8.938 Pg. 130
Art(c)l* 363/ E patrono o a patrona, que ocupe a ms de vente
traba|adores y traba|adoras, deber mantener un centro de
educacn nca que cuente con una saa de actanca, donde se
garantce a atencn y formacn adecuada a os h|os e h|as de
os traba|adores y as traba|adoras desde os tres meses hasta a
edad de ses aos.
Dcho centro de educacn nca contar con e persona dneo y
especazado y ser supervsado por os mnsteros de Poder
Popuar con competenca en matera de traba|o y segurdad soca,
y en educacn.
En a regamentacn de esta Ley o por Resoucones especaes,
se determnarn as condcones mnmas para su funconamento.
'*dalidades de c)0pli0ient* del
Centr* de Ed)caci2n Inicial
Art(c)l* 366/ Los patronos y as patronas que se encuentren
comprenddos y comprenddas en a obgacn a que se contrae e
artcuo anteror, podrn acordar con e mnstero de Poder
Popuar con competenca en matera de traba|o y segurdad soca:
a) La nstaacn y mantenmento, a cargo de uno o varos
patronos o patronas, de un centro de educacn nca con
saa de actanca; o
b) E pago de a matrcua y mensuadades en un centro de
educacn nca.
En ambos casos e centro de educacn nca de que se trate
deber estar debdamente certfcado por e mnstero de poder
popuar con competenca en matera en educacn.
E pago de este servco no se consderar parte de saaro.
Descans*s p*r lactancia
Art(c)l* 367/ Durante e perodo de actanca, a mu|er tendr
derecho a dos descansos daros de meda hora cada uno, para
amamantar a su h|o o h|a en e Centro de Educacn Inca o
saa de actanca respectva.
Decreto 8.938 Pg. 131
S no hubere Centro de Educacn Inca con saa de actanca, os
descansos prevstos en este artcuo sern de una hora y meda
cada uno.
N* discri0inaci2n p*r ra5*nes de e0bara5*
Art(c)l* 369/ No se podr estabecer dferenca entre e saaro
de a traba|adora en estado de gravdez o durante e perodo de
actanca y e de as o os dems que e|ecuten un traba|o gua en
a msma entdad de traba|o.
Pr*tecci2n especial en cas* de discapacidad * en:er0edad
Art(c)l* 36;/ La traba|adora o e traba|ador que tenga uno o
ms h|os o h|as con aguna dscapacdad o enfermedad que e
mpda o dfcute vaerse por s msma o por s msmo, estar
protegda o protegdo de namovdad abora en forma
permanente, conforme a a ey.
Asistencia :a0iliar
Art(c)l* 36</ E Estado en corresponsabdad con a socedad
medante as organzacones de Poder Popuar, desarroara
programas de atencn especazada en e marco de a Segurdad
Soca, para brndar apoyo a os traba|adores y traba|adoras en e
cudado y proteccn de nos, nas, adoescentes, personas
adutas mayores y otros membros de a fama, cuando requeran
agn tpo de atencn especa, o cuando no puedan vaerse por s
msmos.
Est(0)l* a la prDctica dep*rti8a la acti8idad :(sica
la recreaci2n , la ed)caci2n :(sica
Art(c)l* 36=/ Los patronos y patronas contrburn con e
fortaecmento de a prctca deportva, a actvdad fsca, a
recreacn y a educacn fsca, conforme estabece a ey que
rge a matera.
Decreto 8.938 Pg. 132
Est(0)l* al t)ris0* s*cial
Art(c)l* 37>/ E Estado en corresponsabdad con as
organzacones socaes de os traba|adores y traba|adoras, as
comundades, y otras organzacones de Poder Popuar,
panfcar y desarroar programas y msones para e tursmo
soca, a cutura y a recreacn que facten e peno dsfrute
de tempo bre, e descanso y as vacacones contrbuyendo a
a saud fsca y emocona de os traba|adores y traba|adoras
|unto a su fama.
'DBi0a pr*tecci2n e incl)si2n s*cial
Art(c)l* 37-/ E Estado en corresponsabdad con as
organzacones de Poder Popuar, desarroar programas y
msones destnadas a a proteccn ntegra de os nos, nas
y adoescentes, as personas adutas mayores, as personas con
dscapacdad y as famas, especamente aqueas que se
encuentran en condcones de pobreza y a fn de superara,
asegurando a mxma ncusn, organzacn, protagonsmo y
partcpacn soca. Las entdades de traba|o a partr de sus
ntegrantes apoyarn, desde e proceso soca de traba|o, as
accones destnadas a ograr a mxma fecdad posbe.
Pree0inencia de la le, especial
Art(c)l* 371/ En todo o no prevsto en e presente Ttuo, se
apcar o estabecdo en as Leyes especaes.
TITU!O VII
DE! DERECHO A !A PARTICIPACION PROTAGONICA DE
!OS TRA$A%ADORES TRA$A%ADORAS " SUS
ORGANIZACIONES SOCIA!ES
Cap(t)l* I
De la !ibertad Sindical
Secci2n Pri0eraG Disp*sici*nes F)nda0entales
!ibertad Sindical
Art(c)l* 373/ Los traba|adores y traba|adoras, sn dstncn
aguna y sn necesdad de autorzacn preva, tenen derecho a
Decreto 8.938 Pg. 133
consttur bremente as organzacones sndcaes que estmen
convenente para a me|or defensa de sus derechos e ntereses,
as como afarse o no a eas de conformdad con esta Ley. Las
organzacones sndcaes no estn su|etas a ntervencn,
suspensn o dsoucn admnstratva. Los traba|adores y
traba|adores estn protegdos y protegdas contra todo acto de
dscrmnacn o n|erenca contraro a e|ercco de este
derecho.
A)t*n*0(a Sindical
Art(c)l* 376/ Todas as organzacones sndcaes tenen
derecho a tener pena autonoma en su funconamento y
gozarn de a proteccn especa de Estado para e
cumpmento de sus fnes. Nnguna organzacn sndca ser
ob|eto de ntervencn o suspensn por parte de otras
organzacones sndcaes.
Derec?*s indi8id)ales de la libertad sindical
Art(c)l* 377/ La bertad sndca de os traba|adores y
traba|adoras comprende e derecho a:
1. Organzarse para a defensa de sus derechos en e proceso
soca de traba|o.
2. Afarse bremente a a organzacn sndca que decda.
No ser obgado u obgada, n constredo o constreda
drecta o ndrectamente a formar parte o no de un
sndcato.
3. No afarse, o separarse de una organzacn sndca a
bre vountad, sn que eo comporte esones o per|ucos
de cuaquer naturaeza.
4. Eegr y ser eecto o eecta como representante sndca.
5. Intervenr actvamente en e proceso de formacn de un
sndcato para a defensa de sus derechos e ntereses en e
proceso soca de traba|o.
Decreto 8.938 Pg. 134
6. Partcpar democrtcamente en a toma de decsones de a
organzacn sndca a que este afado o afada.
7. E|ercer bremente a actvdad sndca.
Derec?*s c*lecti8*s de la libertad sindical
Art(c)l* 379/ La bertad sndca de as organzacones
sndcaes, comprende e derecho a:
1. Consttur federacones, confederacones o centraes
sndcaes, ncuso a nve nternacona, en a forma que
estmen convenente.
2. Afarse a federacones, confederacones o centraes
sndcaes, ncuso a nve nternacona, sn autorzacn
preva y a separarse de as msmas s o consderan
convenente.
3. Redactar sus propos estatutos, organzar su admnstracn
nterna y formuar su pan o programa de accn.
4. Eegr, en e marco de a democraca partcpatva y
protagnca, a su drectva sndca.
5. E|ercer e derecho a a negocacn coectva y e
panteamento de confctos coectvos de traba|o.
6. En e caso de as organzacones sndcaes de traba|adores
y traba|adoras, e e|ercco de derecha a huega, dentro de
as condcones prevstas en esta Ley.
Pr*?ibici2n de prDcticas antisindicales
Art(c)l* 37;/ E Estado vear para que no se e|erza sobre os
sndcatos, federacones, confederacones o centraes, nnguna
restrccn o presn en su funconamento, n dscrmnacn
que atente contra e derecho a a partcpacn democrtca y
protagnca de os traba|adores y as traba|adoras, que
garantza a Consttucn de a Repbca Bovarana de
Venezuea.
Decreto 8.938 Pg. 135
Pr*?ibici2n de in+erencia patr*nal
Art(c)l* 37</ Los patronos y patronas no podrn:
a) Imponer a a persona que socta traba|o abstenerse de
e|ercco de sus derechos sndcaes o formar parte de un
sndcato determnado;
b) Intervenr por s o por nterpuesta persona en a
consttucn de una organzacn sndca de traba|adores y
traba|adoras;
c) Sostener fnanceramente, o de cuaquer otra forma, a
organzacones sndcaes de traba|adores y traba|adoras.
d) Obstacuzar o ntervenr en os actos que reacen as
organzacones sndcaes de traba|adores y traba|adoras en
e|ercco de su autonoma, taes como a eeccn de su
|unta drectva y as deberacones acerca de pegos de
petcones.
e) Dscrmnar a traba|adores o traba|adoras con motvo de su
afacn sndca.
La voacn de estas dsposcones ser ob|eto de sancn de
conformdad con esta Ley.
S*licit)d de a:iliaci2n
Art(c)l* 37=/ No podr negarse a:
a) un traba|ador o traba|adora afarse a un sndcato,
b) un sndcato afarse a una federacn,
c) una federacn o sndcato nacona afarse a una
confederacn o centra
En todos estos casos debern cumprse os requstos de esta
Ley y de os respectvos estatutos. La afacn deber hacerse
efectva dentro de trmno de qunce das hbes a partr de a
soctud.
Decreto 8.938 Pg. 136
Derec?* de as*ciaci2n de patr*n*s , patr*nas
Art(c)l* 39>/ Los patronos y patronas tenen derecho de
asocarse de conformdad con a Consttucn de a Repbca
Bovarana de Venezuea, esta Ley, os convenos y tratados
nternaconaes suscrtos y ratfcados por a Repbca.
Secci2n Se4)ndaG De la Pr*tecci2n de la !ibertad
Sindical
#0bit* de la pr*tecci2n
Art(c)l* 39-/ La bertad sndca, en su dmensn ndvdua y
coectva, se protege frente a actos u omsones de:
a) La Admnstracn.
b) E patrono o patrona.
c) La propa organzacn sndca en desmedro de os
derechos de sus afados y afadas; y
d) Otras organzacones sndcaes.
e) Sern nuas y sn efecto as prctcas o conductas
antsndcaes, cuaquera fuere e su|eto.
PrDcticas antisindicales
Art(c)l* 391/ Se consderan conductas o prctcas
antsndcaes aqueas que causen aguna dscrmnacn o
esn a os derechos de bertad sndca por razn de afacn
o de actvdad sndca. Consttuyen prctcas antsndcaes:
1. Los actos de dscrmnacn en reacn con e traba|o, ta
como mponer a quen socte traba|o, abstenerse de
e|ercco de sus derechos sndcaes o formar parte de un
sndcato determnado;
Decreto 8.938 Pg. 137
2. Despedr a un traba|ador o traba|adora, o per|udcaro o
per|udcara por su afacn sndca, o por e e|ercco de
actvdades sndcaes.
3. Los actos de n|erenca ndebda de patrono.
4. La negatva o dacn n|ustfcada en e regstro de
organzacones sndcaes, o de trmte ante os rganos de
a admnstracn de traba|o de as dversas actvdades
sndcaes.
5. La negatva o dacn n|ustfcada en a afacn de un
traba|ador o traba|adora a un sndcato, o de una
organzacn sndca a una federacn, confederacn o
centra.
6. Otras que mpdan o dfcuten e e|ercco de a bertad
sndca.
Pr*cedi0ient* ante prDcticas antisindicales
Art(c)l* 393/ E Inspector o Inspectora de Traba|o, a tener
conocmento de a exstenca de prctcas antsndcaes
verfcar a exstenca de as msmas dentro de as setenta y
dos horas sguentes de conocdos os hechos. De comprobarse
a exstenca de prctcas antsndcaes, se ordenar
nmedatamente e cese de as msmas y e Inspector o
Inspectora de Traba|o tendr cnco das para emtr a
Provdenca Admnstratva correspondente. E ncumpmento
de a orden ser sanconado conforme a as prevsones
estabecdas en esta Ley y no tendr apeacn ante a nstanca
|udca hasta uego de su cumpmento.
Pr*cedi0ient* ante ne4ati8a de a:iliaci2n
Art(c)l* 396/ S se nega a un traba|ador o traba|adora a
afacn que haya soctado a un sndcato, a de un sndcato a
una federacn, o de una federacn o sndcato nacona a una
confederacn o centra, habendo cumpdo os requstos de
esta Ley y de os estatutos respectvos hayan transcurrdo
Decreto 8.938 Pg. 138
ms de trenta das despus de hecha a soctud sn recbr
respuesta, e nteresado o a nteresada podr recurrr ante a
Inspectora de Traba|o, a fn que se examne s efectvamente
se han cumpdo os requstos para a afacn.
E Inspector o Inspectora de Traba|o notfcar de a soctud a
a organzacn sndca y esta deber presentar sus defensas en
e apso de os tres das hbes sguentes a a notfcacn de a
soctud.
S e Inspector o Inspectora de Traba|o ordena a afacn, e o
a soctante gozar nmedatamente de os derechos que
emanan de ea, y asumr as obgacones correspondentes.
Secci2n TerceraG De las Or4ani5aci*nes Sindicales
Ob+et*
Art(c)l* 397/ Las organzacones sndcaes tenen carcter
permanente y tenen por ob|eto e estudo, defensa, desarroo
y proteccn de proceso soca de traba|o, a proteccn y
defensa de a case traba|adora, de con|unto de puebo, de a
ndependenca y soberana nacona conforme a a Consttucn
de a Repbca Bovarana de Venezuea, as como a defensa y
promocn de os ntereses de sus afados y afadas.
Las organzacones sndcaes no estarn sometdas a otros
requstos para su consttucn y funconamento que os
estabecdos en esta Ley y en sus estatutos, a ob|eto de
asegurar a me|or reazacn de sus funcones y garantzar os
derechos de sus afados y afadas.
Principi* de p)re5a
Art(c)l* 399/ No podr constturse una organzacn sndca
que pretenda representar, con|untamente, os ntereses de
traba|adores y traba|adoras y de patronos y patronas, n que
tenga afados ndstntamente a patronos y patronas y a
traba|adores y traba|adoras. Los traba|adores y traba|adoras de
dreccn no podrn consttur sndcatos de traba|adores y
traba|adoras o afarse a stos.
Decreto 8.938 Pg. 139
Atrib)ci*nes , :inalidades de l*s sindicat*s de
traba+ad*res , traba+ad*ras
Art(c)l* 39;/ Las organzacones sndcaes de traba|adores y
traba|adoras tendrn as sguentes atrbucones y fnadades:
1. Garantzar a formacn coectva, ntegra, contnua y
permanente de sus afados y afadas para su desarroo
ntegra y e ogro de una socedad |usta y amante de a
paz basada en a vaoracn tca de traba|o.
2. Contrbur en a produccn y dstrbucn de benes y
servcos para a satsfaccn de as necesdades de puebo.
3. E|ercer contro y vganca sobre os costos y as ganancas,
para que os precos de os benes y servcos producdos
sean |ustos para e puebo.
4. Promover entre sus afados a responsabdad con as
comundades y e medo ambente.
5. Proteger y defender os ntereses de sus afados y
afadas en e proceso soca de traba|o.
6. Representar a sus afados y afadas en as negocacones
y confctos coectvos de traba|o y, especamente, en os
procedmentos de concacn, medacn y arbtra|e.
7. Promover, negocar, ceebrar, revsar y modfcar
convencones coectvas de traba|o y exgr su
cumpmento.
8. Proteger y defender os derechos ndvduaes y coectvos
de sus afados y afadas, me|orando as condcones
materaes, moraes e nteectuaes y e nters supremo de
traba|o como hecho soca y proceso generador de rqueza
para su |usta dstrbucn.
9. Representar y defender a os traba|adores y traba|adoras
que o socten, aunque no sean membros de a
organzacn sndca, en e e|ercco de sus derechos y a
Decreto 8.938 Pg. 140
proteccn de sus ntereses ndvduaes o coectvos, en
sus reacones con e patrono o patrona y en os
procedmentos admnstratvos. En e caso de os
procedmentos |udcaes podrn e|ercer a representacn
de os traba|adores y traba|adoras, con a debda asstenca
|urdca.
10. Supervsar y defender e cumpmento de todas as normas
destnadas a garantzar a segurdad soca y e proceso
soca de traba|o, a os traba|adores y as traba|adoras,
especamente as de prevencn, condcones y medo
ambente de traba|o, as de construccn de vvendas para
os traba|adores, as de creacn y mantenmento de
servcos socaes y actvdades sanas y de me|oramento
durante e tempo bre.
11. E|ercer especa vganca para e fe cumpmento de as
normas drgdas a garantzar a guadad de oportundades,
as como de as normas protectoras de a materndad y a
fama, menores y aprendces.
12. Crear fondos de socorro y de ahorro y cooperatvas,
escueas ndustraes o profesonaes, bbotecas popuares
y cubes destnados a deporte y a a recreacn o a
tursmo.
13. Reazar estudos sobre as caracterstcas de a respectva
rama profesona, ndustra o comerca o de servcos,
costos y nvees de vda, educacn, aprendza|e y cutura
y, en genera, sobre todas aqueas que es permta
promover e progreso soca, econmco y cutura de sus
asocados; y presentar proposcones a os Poderes Pbcos
para a reazacn de dchos fnes.
14. Coaborar con as autordades, organsmos e nsttutos
pbcos en a preparacn y e|ecucn de programas de
me|oramento soca y cutura y en a capactacn tcnca
y coocacn de os traba|adores.
15. Reazar campaas permanentes en os centros de traba|o
para concentzar a os traba|adores en a ucha actva
contra a corrupcn, consumo y dstrbucn de
Decreto 8.938 Pg. 141
estupefacentes y sustancas pscotrpcas y hbtos
danos para su saud fsca y menta, y para a socedad.
16. Las que seaen sus estatutos o resuevan sus afados y
afadas, para e me|or ogro de sus fnadades, en e
marco de a Consttucn y as eyes.
Atrib)ci*nes , :inalidades de las *r4ani5aci*nes de
patr*n*s , patr*nas
Art(c)l* 39</ Las organzacones sndcaes de patronos y
patronas tendrn as sguentes atrbucones y fnadades:
1. Promover entre sus afados a responsabdad con os
traba|adores y traba|adoras, as comundades y e medo
ambente.
2. Proteger y defender os ntereses generaes de sus
asocados y asocadas.
3. Representar a sus membros en as negocacones y
confctos coectvos de traba|o, y especamente en os
procedmentos de concacn, medacn y arbtra|e;
4. Promover, negocar, ceebrar, revsar y modfcar
convencones coectvas de traba|o;
5. Representar y defender a sus membros y a os patronos y
patronas que o socten, en e e|ercco de sus ntereses y
derechos ndvduaes, en os procedmentos
admnstratvos, |udcaes, sn per|uco de cumpmento
de os requstos para a representacn; y, en sus
reacones con os traba|adores y traba|adoras y sus
organzacones sndcaes;
6. Garantzar a produccn y dstrbucn de os benes y
servcos a precos |ustos conforme a a ey, para satsfacer
as necesdades de puebo, y promover e desarroo
armnco de a economa nacona con e fn de generar
fuentes de traba|o, ato vaor agregado nacona, eevar e
nve de vda de a pobacn y fortaecer a soberana
econmca de pas.
Decreto 8.938 Pg. 142
7. Promover y estmuar entre sus afados y afadas vaores
tcos, moraes, humanstas que permtan una |usta
dstrbucn de a rqueza, una concenca productva
nacona, e desarroo sustentabe a servco de a
socedad, a segurdad amentara de a pobacn y coocar
os supremos ntereses de a nacn y de puebo soberano,
por encma de os ntereses ndvduaes, partcuares o
gremaes.
8. Vgar e cumpmento de as normas destnadas a
proteger os derechos humanos de os traba|adores, as
traba|adoras, a fama, a materndad y a paterndad, y
as normas destnadas a proteger a saud y segurdad en e
traba|o.
9. Reazar estudos sobre as caracterstcas de a respectva
rama ndustra o comerca o de servcos, costos y nvees
de vda, educacn, aprendza|e y cutura y, en genera,
sobre todas aqueas que es permtan promover e
progreso soca, econmco y cutura de sus asocados; y
presentar proposcones a os Poderes Pbcos para a
reazacn de dchos fnes.
10. Coaborar con as autordades, organsmos e nsttutos
pbcos en a preparacn y e|ecucn de programas de
me|oramento soca y cutura y en a capactacn tcnca
y coocacn de os traba|adores.
11. Responder oportunamente a as consutas que es sean
formuadas por as autordades y proporconar os nformes
que es socten, de conformdad con as eyes.
12. Reazar campaas permanentes en os centros de traba|o
drgdas a a ucha actva contra a corrupcn, e uso
ndebdo de estupefacentes y sustancas pscotrpcas y
hbtos danos para a saud fsca y menta, y para a
socedad.
13. Las que seaen sus estatutos o resuevan sus asocados,
para e me|or ogro de sus fnes, en e marco de a
Decreto 8.938 Pg. 143
Consttucn de a Repbca Bovarana de Venezuea y as
eyes.
Atrib)ci*nes sindicales de *tras *r4ani5aci*nes s*ciales
Art(c)l* 39=/ Las cmaras de comerco, ndustra, agrcutura
o cuaquer rama de produccn o de servcos, sus federacones
y confederacones con personadad |urdca, podrn e|ercer as
atrbucones que en esta Ley se reconocen a as organzacones
sndcaes de patronos y patronas, sempre que se hayan
nscrto en e Regstro Nacona de Organzacones Sndcaes y
cumpan con as obgacones estabecdas en esta Ley para as
organzacones sndcaes.
Los coegos profesonaes, podrn e|ercer as atrbucones que
en esta Ley se reconocen a as organzacones sndcaes de
traba|adores y traba|adoras, sempre que se hayan nscrto en
e Regstro Nacona de Organzacones Sndcaes y cumpan
con as obgacones estabecdas en esta Ley para as
organzacones sndcaes.
Derec?* de a:iliaci2n
Art(c)l* 3;>/ Las personas en stuacn de desempeo,
pensonados, pensonadas, |ubados o |ubadas podrn afarse
a organzacones sndcaes de traba|adores y traba|adoras, s
as o estabecen sus estatutos, pero no podrn consttur
organzacones sndcaes propas. Lo estabecdo en e presente
artcuo no mpde que as personas en stuacn de desempeo,
pensonados, pensonadas, |ubados o |ubadas creen
asocacones u otro tpo de organzacones coectvas para a
defensa de sus ntereses.
Clases de sindicat*s de traba+ad*res , traba+ad*ras
Art(c)l* 3;-/ Los sndcatos de traba|adores y traba|adoras
pueden ser de entdad de traba|o, profesonaes, de ndustra o
sectoraes:
a) Son sndcatos de empresa os ntegrados por traba|adores
y traba|adoras de cuaquer profesn u ofco que presten
Decreto 8.938 Pg. 144
servcos en una msma entdad de traba|o, ncuyendo sus
sucursaes, ubcadas en dstntas ocadades y regones.
b) Son sndcatos profesonaes, de artes u ofcos os
ntegrados por traba|adores y traba|adoras de una msma
profesn u ofco, o de profesones u ofcos smares o
conexos, ya traba|en en una o en dstntas entdades de
traba|o. Podrn consttur sndcatos profesonaes as
personas que desempeen profesones u ofcos en forma
no dependente.
c) Son sndcato de ndustra os ntegrados por traba|adores y
traba|adores a servco de varos patronas y patronas de
una msma rama ndustra, aun cuando desempeen
profesones u ofcos dferentes, o a servco de un msmo
patrono o patrona cuando sea e nco exstente en a
rama ndustra.
d) Son sndcatos sectoraes os ntegrados por traba|adores y
traba|adoras a servco de varos patronos y patronas de
una msma rama comerca, agrcoa, de produccn o de
servco, an cuando desempeen profesones u ofcos
dferentes, o a servco de un msmo patrono o patrona
cuando sea e nco exstente en a rama.
Los sndcatos sectoraes o profesonaes podrn crear comts
sndcaes en cada una de as entdades de traba|o donde
tengan traba|adores afados y traba|adoras afadas.
#0bit* territ*rial de act)aci2n
Art(c)l* 3;1/ Las organzacones sndcaes, segn su mbto
terrtora de actuacn, podrn ser ocaes, estadaes,
regonaes o naconaes. Se entende por regn e rea
geogrfca conformada por dos o ms entdades federaes
condantes.
La exstenca de sndcatos naconaes no podr nterpretarse
como excuyente de derecho de os traba|adores de crear o
mantener sndcatos de empresa, estadaes o regonaes en a
rama respectva.
Decreto 8.938 Pg. 145
Los sndcatos naconaes podrn conformar secconaes en cada
entdad federa estabecndoos en sus estatutos.
Federaci*nes , centrales
Art(c)l* 3;3/ Las organzacones sndcaes, segn su
estructura, son de prmer, segundo o tercer grado.
Son organzacones sndcaes de prmer grado os sndcatos
que afan drectamente a traba|adores y traba|adoras o
patronos y patronas, segn sea e caso.
Son organzacones sndcaes de segundo grado as
federacones que afan a organzacones sndcaes de prmer
grado. Las Federacones de traba|adores y traba|adoras podrn
afar otro tpo de organzacones de traba|adores y
traba|adoras. Pueden exstr federacones estada que agrupen
a sndcatos de un determnado estado y federacones
naconaes que agrupen a organzacones sndcaes de una
determnada rama sn que sea contradctoro a afacn de una
organzacn sndca a ambas federacones. Las secconaes de
os sndcatos naconaes pueden afarse a as federacones
estadaes.
Son organzacones sndcaes de tercer grado as
confederacones o centraes que afan a federacones. Las
Confederacones o Centraes podrn afar sndcatos naconaes
cuando no exsta una federacn en a centra a a cu pueda
afarse e sndcato nacona.
Secci2n C)artaG Del Re4istr* de las Or4ani5aci*nes
Sindicales
Re4istr* Naci*nal de Or4ani5aci*nes Sindicales
Art(c)l* 3;6/ E mnstero de Poder Popuar con competenca
en matera de traba|o y segurdad soca, mantendr en
funconamento un Regstro Nacona de Organzacones
Sndcaes, con sede en todos os estados de pas que tendr
carcter pbco, en e cua se har constar o referente a as
organzacones sndcaes.
Decreto 8.938 Pg. 146
%)risdicci2n del re4istr*
Art(c)l* 3;7/ Los sndcatos que aspran organzarse en un
mbto terrtora regona o nacona, as como as federacones
y confederacones o centraes debern regstrarse drectamente
en a sede prncpa Regstro Nacona de Organzacones
Sndcaes.
Los sndcatos cuyo mbto terrtora queda crcunscrto a una
entdad federa debern regstrarse en a sede estada
respectva.
'(ni0* de a:iliad*s , a:iliadas de )n sindicat* de
e0presa
Art(c)l* 3;9/ Vente o ms traba|adores y traba|adoras de una
entdad de traba|o podrn consttur un sndcato de empresa. E
msmo nmero ser sufcente para consttur un sndcato de
traba|adores y traba|adoras agrcoas.
'(ni0* de a:iliad*s , a:iliadas
de )n sindicat* pr*:esi*nal
Art(c)l* 3;;/ Cuarenta o ms traba|adores y traba|adoras de
dstntas entdades de traba|o que e|erzan una msma profesn,
ofco o traba|o smares o conexos, podrn consttur un
sndcato profesona de mbto terrtora oca o estada.
Los traba|adores y as traba|adoras no dependentes podrn
formar sndcatos de mbto terrtora oca o estada con un
nmero de cuarenta o ms traba|adores y traba|adoras de a
msma profesn, ofco o actvdad.
'(ni0* de a:iliad*s , a:iliadas de )n sindicat*
ind)strial * sect*rial
Art(c)l* 3;</ Cuarenta o ms traba|adores y traba|adoras que
presten servco en dos o ms entdades de traba|o de una
msma rama ndustra, comerca o de servco, podrn
consttur, segn e caso, un sndcato ndustra o sectora de
mbto terrtora oca o estada. En e caso de que exsta una
soa entdad de traba|o en toda a rama ndustra no se
Decreto 8.938 Pg. 147
requerr que os y as promotores sean de dos o ms entdades
de traba|o.
'(ni0* de a:iliad*s de )n sindicat* re4i*nal * naci*nal
Art(c)l* 3;=/ Para a consttucn de sndcatos de empresas,
profesonaes o sectoraes, de mbto terrtora regona se
requerrn cento cncuenta traba|adores y traba|adoras de dos
o ms entdades federaes condantes. S e mbto terrtora es
nacona se requerr que os y as promotores sean de cnco o
ms entdades federaes, savo que a entdad de traba|o o a
rama no tengan centros de traba|o en entdades federaes
sufcentes para e cumpmento de este requsto.
'(ni0* de a:iliad*s , a:iliadas de )na *r4ani5aci2n de
patr*n*s , patr*nas
Art(c)l* 3<>/ Dez o ms patronos y patronas que e|erzan en
una msma ndustra o actvdad smares o conexas, podrn
consttur un sndcato de patronos y patronas.
'(ni0* de *r4ani5aci*nes sindicales a:iliadas de )na
:ederaci2n * )na central
Art(c)l* 3<-/ Cnco o ms sndcatos podrn consttur una
federacn y tres o ms federacones y sndcatos naconaes
podrn consttur una confederacn o centra.
D*c)0ent*s para el re4istr*
Art(c)l* 3<1/ La soctud de regstro de una organzacn
sndca se acompaar de:
1. Copa de acta consttutva.
2. Un e|empar de os estatutos.
3. La nmna de ntegrantes promotores y promotoras.
La documentacn debe cumpr con o estabecdo en esta Ley,
y debe r frmada por todos os y as ntegrantes de a |unta
drectva en prueba de su autentcdad.
Decreto 8.938 Pg. 148
En e caso de as federacones y confederacones o centraes, a
nmna de ntegrantes fundadores y fundadoras ser susttuda
por a nmna de os sndcatos o federacones fundadoras,
segn sea e caso, y por as copas de as actas de as
asambeas de estas organzacones sndcaes autorzando a
afacn a a nueva organzacn.
Acta c*nstit)ti8a
Art(c)l* 3<3/ E acta consttutva expresar:
1. Fecha y ugar de a asambea consttutva, conforme a a
convocatora reazada a efecto.
2. Nombres, apedos y nmeros de as Cduas de Identdad
de os y as asstentes a a asambea.
3. Denomnacn, domco, ob|eto, tpo y mbto terrtora de
a organzacn sndca que se consttuye.
4. Nombres y apedos de os y as ntegrantes de a |unta
drectva provsona y os cargos que ocupa cada qun.
5. Lapso de duracn de a |unta drectva provsona.
Estat)t*s
Art(c)l* 3<6/ Los estatutos contemparn:
1. Denomnacn de sndcato, federacn, confederacn o
centra.
2. Domco.
3. Ob|eto, atrbucones y fnadades.
4. S es una organzacn sndca de traba|adores y
traba|adoras ndcar e tpo de sndcato.
5. Ambto terrtora de actuacn.
Decreto 8.938 Pg. 149
6. Condcones de admsn de os afados y afadas.
7. Derechos y obgacones de os afados y afadas.
8. Monto y perodcdad de as cuotas ordnaras y forma de
revsaras; y causas y procedmentos para aprobar cuotas
extraordnaras.
9. Causas y procedmentos para a mposcn de sancones y
para a excusn de os afados y as afadas.
10. Nmero de ntegrantes de a |unta Drectva y otros
organsmos de dreccn, sus atrbucones, duracn e
ndcacn de os cargos que estarn amparados por e
fuero sndca.
11. Forma de eeccn de a |unta Drectva, basada en
prncpos democrtcos, conforme a o ndcada en esta
Ley.
12. Causas y procedmentos para a remocn o revocatora
de mandato de os y as ntegrantes de a |unta Drectva.
Forma de susttucn de os que hayan sdo removdos,
removdas, revocados, revocadas o hayan renuncado a su
cargo antes de vencmento de perodo estatutaro de a
|unta Drectva.
13. Perodcdad y procedmento para a convocatora de
asambeas ordnaras y extraordnaras.
14. Regas para a autentcdad de as actas de asambeas.
15. Destno de os fondos y regas para a admnstracn de
patrmono sndca.
16. Oportundad de presentacn y requstos de as cuentas de
a admnstracn.
17. Subsdos que puedan otorgarse a os afados y as
afadas y reservas que deban hacerse para esos fnes.
18. Regas para a dsoucn y qudacn de sndcato y
destno de os benes.
Decreto 8.938 Pg. 150
19. Procedmentos para a modfcacn de estatutos.
20. Cuaquer otra dsposcn destnada a me|or
funconamento de a organzacn.
Los estatutos de una organzacn sndca no podrn mponer
obgacones a terceros o terceras, no afados o afadas a a
organzacn sndca.
N20ina de a:iliad*s , a:iliadas
Art(c)l* 3<7/ La nmna de os ntegrantes fundadores y
fundadoras contendr as sguentes especfcacones:
a) Nombres y apedos.
b) Cdua de Identdad.
c) Naconadad.
d) Edad.
e) Profesn u ofco.
f) Domco.
En e caso de federacones, confederacones o centraes a
nmna de as organzacones sndcaes fundadoras deber
ndcar e domco y e regstro de cada sndcato o federacn.
Pr*cedi0ient* para el re4istr*
Art(c)l* 3<9/ Los nteresados e nteresadas en e regstro de
una organzacn sndca presentarn os documentos ndcados
ante e Regstro Nacona de Organzacones Sndcaes de
acuerdo a mbto terrtora de a organzacn sndca que se
proyecta.
S a documentacn presenta defcencas u omsones en o que
se refere a o estabecdo en os artcuos precedentes, e
funconaro o funconara de regstro o comuncar a os y as
Decreto 8.938 Pg. 151
soctantes dentro de os trenta das sguentes a a soctud,
orentndoos en a forma de subsanar as defcencas, sendo
sta a nca oportundad de hacer observacones sobre
defcencas u omsones. Los y as soctantes tenen un apso
de trenta das para corregr as defcencas ndcadas.
S a documentacn no tene defcencas o stas son
subsanadas correctamente dentro de apso estabecdo, se
proceder a regstro de a organzacn sndca dentro de os
trenta das sguentes y se entregar a os y as soctantes a
boeta donde consta e regstro.
Abstenci2n de re4istr*
Art(c)l* 3<;/ E Regstro Nacona de Organzacones
Sndcaes ncamente podr abstenerse de regstro de una
organzacn sndca en os sguentes casos:
1. S a organzacn sndca no tene como ob|eto as
atrbucones y fnadades prevstas en esta Ley.
2. S no se ha consttudo e sndcato con e nmero mnmo
de afados y afadas estabecdo en esta seccn.
3. S no se acompaa a soctud de regstro con os
documentos exgdos en a presente seccn s stos
presentan aguna defcenca u omsn no subsanada
correctamente conforme a o estabecdo en e artcuo
precedente.
4. S e sndcato no cumpe con e prncpo de pureza
estabecdo en esta Ley.
5. S a organzacn sndca tene un nombre gua a de otra
ya regstrada, o tan parecdo que pueda nducr a
confusn.
6. En e caso de una federacn, confederacn o centra, s
no estn regstradas as organzacones sndcaes
requerdas para su consttucn.
Decreto 8.938 Pg. 152
7. Cuando en a |unta drectva provsona se ncuyan
personas que durante e tmo ao fueron nhabtadas
para a reeeccn por no rendr cuenta de a admnstracn
de fondos sndcaes.
8. Cuando en a |unta drectva provsona se ncuyan
personas que durante e tmo ao perteneceron a a
|unta drectva de otra organzacn sndca cuyo perodo
se venc y no han convocado a eeccones sndcaes.
La abstencn a regstro de un sndcato deber hacerse
medante Provdenca Admnstratva debdamente motvada,
conforme a os numeraes prevstos en e presente artcuo. E
funconaro o funconara de regstro no podr negarse a
regstro de una organzacn sndca aegando errores u
omsones no ndcadas en su oportundad. Cumpdos os
extremos que se estabecen para a nscrpcn de os sndcatos
en esta Ley, as autordades competentes de Traba|o no
podrn negar su regstro.
La decsn de no regstrar una organzacn sndca ser
recurrbe ante e mnstro o mnstra de Poder Popuar con
competenca en matera de traba|o y segurdad soca y a de
ste o sta por ante a Saa Potco Admnstratva de Trbuna
Supremo de |ustca. E apso para recurrr ante e mnstro o
mnstra ser de qunce das hbes contados a partr de a
notfcacn de a provdenca admnstratva y e apso para
recurrr de a decsn de mnstro o mnstra ser e estabecdo
en a Ley Orgnca de Trbuna Supremo de |ustca.
E regstro de una organzacn sndca dota de personadad
|urdca para todos os efectos reaconados con esta Ley.
Secci2n F)intaG Del F)nci*na0ient* de las
Or4ani5aci*nes Sindicales
Obli4aci*nes
Art(c)l* 3<</ Las organzacones sndcaes estn obgadas a:
Decreto 8.938 Pg. 153
1. Comuncar a Regstro Nacona de Organzacones
Sndcaes dentro de os trenta das sguentes, as
modfcacones ntroducdas en os estatutos y acompaar
copas autntcas de os documentos correspondentes.
2. Remtr, dentro de os tres prmeros meses de cada ao, a
Regstro Nacona de Organzacones Sndcaes, nforme
detaado de su admnstracn de acuerdo a o estabecdo
en esta Ley debdamente aprobada en Asambea Genera.
3. Remtr dentro de os tres prmeros meses de cada ao, a
Regstro Nacona de Organzacones Sndcaes, a nmna
competa de sus afados y afadas, con as ndcacones
seaadas en a seccn precedente.
4. Comuncar a Regstro Nacona de Organzacones
Sndcaes, e acta de totazacn, ad|udcacn y
procamacn de a |unta Drectva emanada de a Comsn
Eectora de a organzacn sndca as como os cambos
que se reacen en a composcn de a |unta drectva,
dentro de os trenta das sguentes a a emsn de a
msma.
5. Comuncar a Regstro Nacona de Organzacones
Sndcaes, a decsn de dsover y qudar a organzacn
sndca de acuerdo a o estabecdo en os estatutos y
acompaar copas autntcas de os documentos
correspondentes; dentro de os trenta das sguentes a a
decsn.
6. Sumnstrar a os funconaros y a as funconaras
competentes de traba|o as nformacones que es socten
en o pertnente a sus obgacones egaes.
7. Cumpr as dems obgacones que es mpongan a
Consttucn y dems eyes de a Repbca.
Asa0blea 4eneral
Art(c)l* 3<=/ Para a vadez de as decsones tomadas en as
asambeas de as organzacones sndcaes, es ndspensabe
que se cumpan os requstos sguentes:
Decreto 8.938 Pg. 154
1. Oue a asambea haya sdo convocada en a forma y con a
antcpacn prevsta en os estatutos.
2. Oue est presente en ea, por o menos, a mtad ms uno
de os membros de a organzacn sndca. S no se
obtene este qurum, podr convocarse a una segunda
reunn, conforme a as dsposcones estatutaras, a que
se consttur con e nmero de membros que concurran,
sempre que no sea menor de vente por cento de os
afados y as afadas.
3. Oue as decsones sean adoptadas por e nmero de votos
prevsto en os estatutos, que no podr ser menor de a
mtad de os y as ntegrantes presentes.
4. Oue se evante e acta de a sesn, autentcada en a
forma prevsta en os estatutos, en a que se exprese e
nmero de os y as ntegrantes concurrentes, un extracto
de as deberacones y e texto de as decsones
aprobadas.
F*r0as alternati8as de decisi2n
Art(c)l* 3=>/ Cuando en razn de nmero de afados y
afadas, a naturaeza de sus actvdades profesonaes, a
dstrbucn de os turnos de traba|o o a dspersn geogrfca,
se dfcute a presenca de stos y stas en una asambea
genera de a organzacn, os estatutos o os regamentos
respectvos podrn prever modadades para a toma de
decsones, a partr de asambeas sectoraes de os y as
ntegrantes.
Las federacones y confederacones o centraes podrn
estabecer modadades para a toma de decsones basadas en
a representacn de as organzacones afadas, sempre y
cuando estas hayan hecho asambeas prevas para vadar dcha
representacn y se respete a proporconadad de os y as
ntegrantes de cada organzacn sndca afada.
Decisi*nes dentr* del 0arc* le4al
Decreto 8.938 Pg. 155
Art(c)l* 3=-/ La asambea o a |unta drectva de una
organzacn sndca no podr tomar decsones en
contravencn a o dspuesto en a Consttucn de a Repbca
Bovarana de Venezuea, en as eyes o en os estatutos de a
propa organzacn.
In:*r0aci2n sindical
Art(c)l* 3=1/ Los traba|adores afados y as traba|adoras
afadas a una determnada organzacn sndca tenen
derecho a dvugar nformacn sndca dentro de a entdad de
traba|o donde traba|an y a recbr a nformacn que e remta
su organzacn sndca, sn que esto perturbe a actvdad
norma de a entdad de traba|o.
In4res* de directi8*s al centr* de traba+*
Art(c)l* 3=3/ Los y as ntegrantes de a |unta drectva de
una organzacn sndca podrn ngresar a os centros de
traba|o donde aboran sus afados y afadas, dentro de os
horaros de traba|o, preva notfcacn a representante de
patrono o patrona, cumpendo a normatva en matera de
saud y segurdad abora, sn que esto perturbe a actvdad
norma de a entdad de traba|o.
Secci2n SeBtaG De l*s Derec?*s de l*s A:iliad*s , las
A:iliadas
Derec?* a la participaci2n
Art(c)l* 3=6/ Todo traba|ador afado o traba|adora afada a
una organzacn sndca tene e derecho a partcpar, ser
consutado o consutada, y a decdr, a travs de a asambea
genera, e referndum o cuaquer otro mecansmo estabecdo
en os estatutos a ta efecto, en reacn a:
a) La modfcacn de estatutos.
b) La remocn o susttucn de os y as ntegrantes de a
|unta drectva.
Decreto 8.938 Pg. 156
c) La rendcn de cuentas sobre a admnstracn de os
fondos sndcaes.
d) La presentacn de un proyecto de convencn coectva de
traba|o o a ceebracn de a convencn coectva de
traba|o.
e) La ntroduccn de un pego de petcones o para acordar
su cerre;
f) La decaracn o suspensn de un confcto coectvo.
g) La fusn, dsoucn o qudacn de a organzacn
sndca.
h) Cuaquer acto cuya decsn nvoucre a coectvo de os
afados y as afadas a a organzacn sndca.
Derec?* a ele4ir , ser ele4id*s
Art(c)l* 3=7/ Todos os afados y todas as afadas a una
organzacn sndca tenen e derecho a eegr y reeegr a sus
representantes sndcaes, as como a postuarse y ser eegdos
o eegdas como ta en condcones de guadad y sn
dscrmnacn aguna. E ncumpmento por parte de os
afados y afadas a os aportes o cuotas sndcaes no mpedr
e derecho a sufrago.
Los traba|adores afados y as traba|adoras afadas a una
organzacn sndca, tenen derecho a ser representados y
representadas en a negocacn coectva por drectvos y
drectvas sndcaes que hayan sdo desgnados y desgnadas
medante un proceso eectora bre y democrtco.
Derec?* a eBpresarse libre0ente
Art(c)l* 3=9/ Todo afado y afada a una organzacn
sndca tene derecho a expresarse bremente y a emtr
opnones sobre e devenr de su organzacn sndca y a
actuacn de os y as ntegrantes de a |unta drectva, sn ms
mtacones que as estabecdas en a Ley.
Decreto 8.938 Pg. 157
Ca)sas para la aplicaci2n de l*s pr*cedi0ient*s
disciplinari*s
Art(c)l* 3=;/ Los afados y as afadas a una organzacn
sndca podrn ser sometdos a procedmentos dscpnaros
por as causas sguentes:
1. Maversacn o apropacn de os fondos sndcaes.
2. Negatva a cumpr una decsn tomada por a asambea
dentro de sus atrbucones egtmas, sempre que e
nteresado o a nteresada a haya conocdo o debdo
conocer.
3. Dvugacn de as deberacones y decsones que a
organzacn sndca haya dspuesto mantener reservadas.
4. Conducta contrara a os ntereses de coectvo de
traba|adores y traba|adoras afados o afadas a a
organzacn sndca.
Aque afado o afada a una organzacn sndca, que haya
ncurrdo en aguna de as causas antes menconadas, tendr e
derecho a debdo proceso. De a decsn tomada podr recurrr
ante os trbunaes de traba|o.
PArdida de la c*ndici2n de a:iliad* * a:iliada
Art(c)l* 3=</ La condcn de afado o afada de un sndcato
so se perder:
a) Por as causas prevstas en os estatutos.
b) En os sndcatos profesonaes o sectoraes, por fata de
e|ercco vountaro durante ses meses consecutvos, de a
respectva profesn u ofco o separacn de a ndustra o
rama econmca respectva. De esta norma se exceptuarn
aqueos membros que ocupen un cargo en a |unta
drectva mentras permanezcan en y hasta por ses
meses despus de su separacn.
c) En os sndcatos de empresa, por cumnacn de a
reacn de traba|o a cumprse tres meses de sta.
Decreto 8.938 Pg. 158
d) Por renunca a a afacn de a organzacn sndca; o
e) Por ngresar en otro sndcato con ob|eto gua o
ncompatbe.
Los estatutos deben estabecer os derechos que correspondan
en as nsttucones de carcter soca a membro que de|e de
pertenecer a una organzacn sndca.
Secci2n SApti0aG De las Elecci*nes Sindicales
Elecci2n de +)nta directi8a
Art(c)l* 3==/ Para e e|ercco de a democraca sndca, os
estatutos y regamentos de as organzacones sndcaes
estabecern a aternabdad de os y as ntegrantes de as
drectvas y representantes medante e sufrago unversa
drecto y secreto.
Elecci*nes p*r la base
Art(c)l* 6>>/ En as eeccones de os sndcatos partcparan
os afados y afadas a sndcato. En as eeccones de a |unta
drectva de as federacones partcparn os y as ntegrantes
de os sndcatos afados. En as eeccones de a |unta drectva
de una confederacn o centra partcparn os y as ntegrantes
de os sndcatos afados a as federacones que a ntegran.
Per(*d* de la +)nta directi8a
Art(c)l* 6>-/ La |unta drectva de un sndcato e|ercer sus
funcones durante e tempo que estabezcan os estatutos de a
organzacn, pero en nngn caso podr estabecerse un
perodo mayor a tres aos.
En as federacones y confederacones o centraes e perodo de
a |unta drectva podr ser de hasta cnco aos.
!i0itaci*nes para +)ntas directi8as
Decreto 8.938 Pg. 159
c*n el peri*d* 8encid*
Art(c)l* 6>1/ Las organzacones sndcaes tenen derecho a
efectuar sus procesos eectoraes, sn ms mtacones que as
estabecdas en sus estatutos y en esta Ley. La no convocatora
a eeccones sndcaes por parte de os ntegrantes de una |unta
drectva a a que se e haya vencdo e perodo para a cua fue
eecta es contrara a a tca sndca, a e|ercco de a
democraca sndca y a o estabecdo en a Consttucn de a
Repbca Bovarana de Venezuea.
Los y as ntegrantes de a |unta drectva de as organzacones
sndcaes cuyo perodo haya vencdo de conformdad con esta
Ley y en sus estatutos, no podrn reazar, ceebrar o
representar a a organzacn sndca en actos |urdcos que
excedan a smpe admnstracn, por ta razn, no podrn
presentar, tramtar, n acordar convencones coectvas de
traba|o, pegos de petcones con carcter concatoro o
confctvo n actas conveno. La organzacn sndca cuya |unta
drectva tenga e perodo vencdo no podr susttur a os
ntegrantes de a |unta drectva por mecansmos dstntos a
proceso de eeccones, n modfcar sus estatutos para prorrogar
e perodo de a |unta drectva.
Esta dsposcn no es apcabe cuando e vencmento de
perodo de a |unta drectva ocurra en e curso de un proceso
eectora para a eeccn de una nueva |unta drectva,
posteror a nco de a tramtacn de una convencn coectva
de traba|o, o un pego de petcones.
N*r0as elect*rales @)e deben
c*ntener l*s estat)t*s sindicales
Art(c)l* 6>3/ Los procesos eectoraes de as organzacones
sndcaes se regrn conforme a o estabecdo en sus estatutos
y regamentos nternos. A ta efecto estos debern ndcar con
cardad:
a) La forma de convocar as eeccones de drectvos y dems
representantes de a organzacn sndca.
b) La forma de desgnar a os y as ntegrantes de a Comsn
Eectora.
Decreto 8.938 Pg. 160
c) Los afados y afadas con derecho a voto.
d) Los requstos para a nscrpcn de canddatos y
canddatas.
e) Un sstema de votacn que ntegre en a eeccn de a
|unta drectva a forma unnomna y a representacn
proporcona de as mnoras.
f) La forma y oportundad de revocatora de mandato de a
|unta drectva o aguno o aguna de sus ntegrantes.
g) Las dems que estabezca os afados y as afadas.
Las normas deben garantzar a partcpacn democrtca de
sus afados y afadas, e secreto de voto, y a aternabdad
democrtca.
P)blicidad de l*s act*s elect*rales
Art(c)l* 6>6/ Las organzacones sndcaes garantzarn a
pubcdad de os actos reaconados con os procesos
eectoraes, a os fnes de savaguardar os derechos e ntereses
de os afados y as afadas. A ta efecto, debern pubcar os
msmos en as carteeras sndcaes, en os centros de traba|o y
en todos os medos que tengan a su acance.
C*n8*cat*ria a elecci*nes
Art(c)l* 6>7/ Las organzacones sndcaes notfcarn de a
convocatora de proceso de eeccones a Poder Eectora y s o
requeren soctarn asesora tcnca y apoyo ogstco para a
organzacn de proceso eectora a os fnes de garantzar os
derechos e ntereses de sus afados y afadas. E Poder
Eectora pubcar en a Gaceta Eectora a convocatora
presentada por a organzacn sndca dentro de os ocho das
sguentes a a notfcacn.
C*n8*cat*ria p*r el Trib)nal del Traba+*
Decreto 8.938 Pg. 161
Art(c)l* 6>9/ Transcurrdos tres meses de vencdo e perodo
para e cua haya sdo eegda a |unta drectva de a
organzacn sndca sn que se haya convocado a nuevas
eeccones de un nmero no menor de dez por cento de os
afados y afadas a a organzacn, podr soctar a |uez o
|ueza con competenca en matera abora de a |ursdccn
correspondente que dsponga a convocatora respectva.
E |uez o a |ueza de con competenca en matera abora
ordenar a convocatora a eeccones sndcaes, estabecendo
a fecha y hora de a asambea de afados y afadas para a
desgnacn de a comsn eectora sndca, y adoptar as
meddas necesaras para garantzar e norma desenvovmento
de proceso eectora.
C*0isi2n Elect*ral Sindical
Art(c)l* 6>;/ La comsn eectora sndca es a mxma
autordad de a organzacn sndca en o que se refere a
proceso eectora y estar encargada de su panfcacn y
desarroo de acuerdo a o estabecdo en sus estatutos.
La comsn eectora sndca evar un regstro de todas sus
actuacones y decsones. De|ar constanca en actas de a
nscrpcn de canddatos, de a nstaacn y cerre de as mesas
de votacn, de os escrutnos y totazacn de os votos, de a
ad|udcacn de os cargos de acuerdo a os resutados
eectoraes y de a procamacn de as nuevas autordades
sndcaes.
Durante e proceso eectora, e poder eectora vear por su
norma desarroo y a soctud de os nteresados o nteresadas,
ntervenr con a Comsn Eectora para soventar stuacones
que puderan afectar e proceso.
A fnazar e proceso de votacn a comsn eectora sndca
entregar a Poder Eectora a documentacn reatva a
proceso reazado, a os fnes de a pubcacn de resutados.
Para recamos de naturaeza eectora, os afados nteresados
y as afadas nteresadas acudrn ante a comsn eectora
sndca qun atender y responder a dcho recamo.
Decreto 8.938 Pg. 162
Rec)rs*s de nat)rale5a elect*ral
Art(c)l* 6></ Ante a negatva u omsn de a comsn
eectora sndca e nteresado o nteresada podr recurrr a
Poder Eectora dentro de os tres das sguentes de efectuado
e recamo ante a comsn eectora sndca.
E Poder Eectora decdr e recurso nterpuesto dentro de os
trenta das sguentes a su nterposcn. La presentacn de
recursos no detendr e proceso eectora.
Las decsones de Poder Eectora podrn ser recurrdas por
ante a Saa Eectora de Trbuna Supremo de |ustca en un
apso de qunce das hbes.
S)stit)ci2n de inte4rantes de la +)nta directi8a antes de
c)l0inar el per(*d*
Art(c)l* 6>=/ En caso de renunca, ausenca absouta o
sancn dscpnara que amerte a separacn de cargo de
uno, una o ms ntegrantes de a |unta drectva antes que
termne e perodo para e cua fue eecto o eecta, su
susttucn se reazar de acuerdo a o estabecdo en os
estatutos.
S os estatutos no estabecen a forma de susttucn, se podr
decdr en una asambea genera de traba|adores y traba|adoras
convocada a ta efecto. E drectvo susttuto o drectva
susttuta e|ercer e cargo por e resto de perodo.
Cuando durante e perodo estatutaro de a |unta drectva
renuncaran, se ausentaran o fuesen removdos ms de as dos
terceras partes de sus ntegrantes, deber convocarse a
proceso eectora de a organzacn sndca.
Re8*cat*ria del 0andat* de la +)nta directi8a
Art(c)l* 6->/ Los estatutos debern estabecer a revocatora
de mandato de a |unta Drectva de a organzacn sndca
medante referndum e cua no podr ser convocado antes de
que haya transcurrdo ms de a mtad de perodo para e cua
fue eecta. En caso de resutar aprobada a revocatora, a
Decreto 8.938 Pg. 163
Comsn Eectora de proceso refrendaro convocar dentro de
os qunce das sguentes a a asambea genera para a
desgnacn de a comsn eectora sndca. En caso de que a
comsn eectora de proceso refrendaro no convocare a a
asambea en e apso prevsto, sta ser convocada por a |uez
o |ueza en matera eectora a petcn de os afados y
afadas.
Secci2n Octa8aG De l*s F*nd*s Sindicales
A)t*n*0(a ad0inistrati8a
Art(c)l* 6--/ Las organzacones sndcaes tenen derecho a
organzar su gestn, admnstrar sus fondos y a su
ndependenca fnancera.
Los afados y afadas tenen derecho a a rendcn de cuentas
sobre a admnstracn de os fondos sndcaes.
Lo reatvo a fnancamento de as organzacones sndcaes,
as como e presupuesto y contraora, sern reguados en os
estatutos.
C)*tas sindicales
Art(c)l* 6-1/ Los patronos y as patronas debern descontar
de saaro de os traba|adores afados y as traba|adoras
afadas a una organzacn sndca as cuotas ordnaras o
extraordnaras que a organzacn sndca haya f|ado de
conformdad con sus estatutos y hayan sdo autorzadas por e
traba|ador o traba|adora.
Las sumas recaudadas as entregar e patrono o a patrona a
os representantes autorzados de a organzacn sndca tan
pronto haya hecho a recaudacn, medante un cheque grado
a nombre de a organzacn sndca. No podrn ser pagadas en
efectvo n en cheques a nombre de personas naturaes o
|urdcas dstntas a a organzacn sndca, en caso contraro
se consderarn como no efectuados y a organzacn sndca
podr exgr e pago correspondente.
Decreto 8.938 Pg. 164
A)t*ri5aci2n p*r el traba+ad*r * la traba+ad*ra
Art(c)l* 6-3/ La obgacn de patrono o de a patrona de
hacer e descuento de a cuota sndca estabecda en e artcuo
anteror, no o facuta a reazar descuentos que no hayan sdo
autorzados por os traba|adores y traba|adoras, as msmo a
cuota sndca autorzada no podr ser entregada a una
organzacn sndca dstnta a a de su eeccn.
La negatva de un patrono o patrona a reazar e descuento de
as cuotas sndcaes autorzadas por os traba|adores y as
traba|adoras, ser consderada una voacn a a bertad
sndca y a organzacn sndca podr demandar de patrono o
patrona a canceacn de os descuentos no efectuados ante os
trbunaes de traba|o.
'*8ili5aci2n de l*s :*nd*s
Art(c)l* 6-6/ Los fondos sndcaes debern depostarse en
una nsttucn bancara a nombre de a organzacn sndca.
Lo recaudado por cuotas sndcaes ordnaras y extraordnaras
deber depostarse drectamente en a cuenta a nombre de a
organzacn sndca.
No podr mantenerse dnero efectvo en a ca|a de a
organzacn sndca una cantdad que exceda de a f|ada por
os estatutos.
Los fondos sndcaes no podrn ser movzados, n puede
efectuarse de eos pago aguno, sno medante nstrumento
frmado con|untamente por tres membros de a |unta drectva
que determnen os estatutos.
Rendici2n de c)entas
Art(c)l* 6-7/ La |unta drectva estar obgada cada ao a
rendr cuenta de a admnstracn de os fondos y benes de a
organzacn sndca en asambea genera de sus afados y
afadas, y pubcar una copa de a cuenta que proyecte
presentar qunce das antes, por o menos, de a fecha en que
vaya a ceebrarse a msma, en as carteeras sndcaes y
Decreto 8.938 Pg. 165
centros de traba|o, para ser examnada por os afados y as
afadas.
Los drectvos y as drectvas sndcaes que de acuerdo a os
estatutos sean responsabes de a admnstracn y movzacn
de os fondos de a organzacn sndca y no hayan cumpdo
esta obgacn, no podrn ser reeectos como drectvos de a
organzacn sndca.
Re8isi2n p*r C*ntral*r(a General de la Repblica
Art(c)l* 6-9/ No menos de dez por cento de os afados y
as afadas a una organzacn sndca, podr acudr ante a
Contraora Genera de a Repbca, a fn de soctar que se
audten as cuentas presentadas por a |unta drectva respectva
o ante a fata de rendcn de cuentas en e perodo
estabecdo.
Il(cit*s en el 0ane+* de :*nd*s sindicales
Art(c)l* 6-;/ Los y as ntegrantes de as drectvas y
representantes sndcaes que abusen de os benefcos
dervados de a bertad sndca para su ucro o nters
persona, sern sanconados y sanconadas de conformdad con
a Ley. Los y as ntegrantes de as drectvas de as
organzacones sndcaes estarn obgados u obgadas a hacer
decaracn |urada de benes.
En e caso de as organzacones sndcaes de traba|adores y
traba|adoras ser ega cuaquer pago por parte e patrono o
patrona a drgentes sndcaes o a sus asesores. Todos os
pagos provenentes de obgacones dervadas de a negocacn
coectva o de causuas sndcaes deben reazarse a nombre de
a organzacn sndca y hacerse de conocmento de sus
afados y afadas.
Secci2n n*8enaG Del F)er* Sindical * Ina0*8ilidad
!ab*ral
De:inici2n de :)er* sindical * ina0*8ilidad lab*ral
Decreto 8.938 Pg. 166
Art(c)l* 6-</ Los traba|adores y as traba|adoras que gocen
de fuero sndca o namovdad abora, de acuerdo con o
estabecdo en este Captuo, no podrn ser despeddos,
despeddas, trasadados, trasadadas, desme|orados n
desme|oradas en sus condcones de traba|o, sn |usta causa
prevamente cafcada por e Inspector o Inspectora de
Traba|o. E despdo, trasado o desme|ora de un traba|ador
amparado o traba|adora amparada por fuero sndca o
namovdad abora, se consderar nuo y no genera efecto
aguno, s no se han cumpdo os trmtes estabecdos en esta
Ley, ndependentemente de as razones esgrmdas para
|ustfcar e despdo, trasado o desme|ora.
La proteccn especa de Estado consagrada en vrtud de
fuero sndca se otorga para garantzar a defensa de nters
coectvo y a autonoma en e e|ercco de as funcones
sndcaes.
Pr*te4id*s p*r :)er* sindical
Art(c)l* 6-=/ Gozarn de fuero sndca:
1. Los traba|adores y as traba|adoras soctantes de regstro
de una organzacn sndca desde e momento de a
soctud, hasta qunce das despus de regstrada a msma
o de haberse negado su regstro.
2. Los traba|adores y as traba|adoras que se adheran a a
soctud de regstro de una organzacn sndca desde su
adhesn, hasta qunce das despus de regstrada a
msma, o de haberse negado su regstro.
3. Los prmeros y as prmeras sete ntegrantes de a |unta
drectva en as entdades de traba|o que ocupen menos de
cento cncuenta traba|adores y traba|adoras desde e
momento de su eeccn hasta tres meses despus de
cese de sus funcones como ntegrante de a |unta drectva
de a organzacn sndca.
4. Los prmeros y as prmeras nueve ntegrantes de a |unta
drectva en as entdades de traba|o que ocupen entre
cento cncuenta y m traba|adores y traba|adoras desde e
Decreto 8.938 Pg. 167
momento de su eeccn hasta tres meses despus de
cese de sus funcones como ntegrante de a |unta drectva
de a organzacn sndca.
5. Los prmeros y as prmeras doce ntegrantes de a |unta
drectva en as entdades de traba|o que ocupen ms de
m traba|adores y traba|adoras desde e momento de su
eeccn hasta tres meses despus de cese de sus
funcones como ntegrante de a |unta drectva de a
organzacn sndca.
6. Los prmeros y as prmeras cnco ntegrantes de a |unta
drectva de a seccona de una entdad federa cuando se
trate de un sndcato nacona que tenga secconaes en
entdades federaes desde e momento de su eeccn
hasta tres meses despus de cese de sus funcones como
ntegrante de a |unta drectva de a seccona.
7. Los traba|adores y as traba|adoras de una organzacn
sndca que reace eeccones sndcaes desde e momento
de a convocatora, hasta a procamacn de a |unta
drectva.
8. Los traba|adores y as traba|adoras que han sdo
postuados o postuadas a una eeccn sndca hasta
sesenta das despus de procamada a |unta drectva.
9. Los traba|adores y as traba|adoras durante a tramtacn
y negocacn de una convencn coectva de traba|o o de
un pego de petcones a partr de da y hora en que sea
presentado por ante a Inspectora de Traba|o, hasta e
trmno de su negocacn o sometmento a arbtra|e.
10. Los traba|adores y traba|adoras durante a tramtacn y
negocacn de una reunn normatva abora hasta e
trmno de su negocacn.
11. Los traba|adores y as traba|adoras durante e e|ercco de
una huega, tramtada conforme a o prevsto en a Ley.
Pr*te4id*s p*r ina0*8ilidad
Decreto 8.938 Pg. 168
Art(c)l* 61>/ Estarn protegdos y protegdas por namovdad
abora:
1. Las traba|adoras en estado de gravdez, desde e nco de
embarazo hasta dos aos despus de parto.
2. Los traba|adores desde e nco de embarazo de su pare|a,
hasta dos aos despus de parto.
3. Los traba|adores y traba|adoras que adopten nos o nas
menores de tres aos, gozarn de namovdad por e
apso de dos aos desde a fecha en que e no o a na
sea dado o dada en adopcn.
4. Las traba|adoras y traba|adores con h|os o h|as con
aguna dscapacdad o enfermedad que e mpda o dfcute
vaerse por s msma o por s msmo.
5. Los traba|adores y traba|adoras durante a suspensn de
a reacn de traba|o.
6. En os dems casos contenddos en esta Ley, otras eyes y
decretos.
I4)aldad de pr*cedi0ient*
Art(c)l* 61-/ Los procedmentos estabecdos en este Captuo
para soctar a cafcacn de fatas o para a proteccn de
fuero sndca se apcarn tambn a os traba|adores y as
traba|adoras que gocen de namovdad abora conforme a o
prevsto en esta ey, otras eyes, decretos o normas, y a os
que determne a convencn coectva de traba|o.
S*licit)d de a)t*ri5aci2n del despid* traslad* *
0*di:icaci2n de c*ndici*nes
Art(c)l* 611/ Cuando un patrono o patrona pretenda despedr
por causa |ustfcada a un traba|ador o traba|adora nvestdo o
nvestda de fuero sndca o namovdad abora, trasadaro o
trasadara de su puesto de traba|o o modfcar sus condcones
aboraes, deber soctar a autorzacn correspondente a
Inspector o Inspectora de Traba|o, dentro de os trenta das
Decreto 8.938 Pg. 169
sguentes a a fecha en que e traba|ador o traba|adora comet
a fata aegada para |ustfcar e despdo, o aegada como causa
de trasado o de a modfcacn de condcones de traba|o ,
medante e sguente procedmento:
1. E patrono, patrona o sus representantes, debern drgr
escrto a Inspector o Inspectora de Traba|o de a
|ursdccn donde e traba|ador o traba|adora presta
servcos, ndcando nombre y domco de o de a
soctante y e carcter con e cua se presenta; e nombre
y e cargo o funcn de traba|ador o traba|adora a qun
se pretende despedr, trasadar o modfcar sus condcones
de traba|o y as causas que se nvoquen para eo.
2. E Inspector o a Inspectora de Traba|o, dentro de os tres
das hbes sguentes a a soctud, notfcar a traba|ador
o a a traba|adora para que comparezca a una hora
determnada de segundo da hb sguente a su
notfcacn para que de contestacn a a soctud
presentada y en este acto or as razones y aegatos que
haga e traba|ador, traba|adora o su representante y
exhortar a as partes a a concacn. La no
comparecenca de patrono o patrona a acto de
contestacn se entender como desstmento de a
soctud.
3. De no ograrse a concacn se abrr una artcuacn
probatora de ocho das hbes, de os cuaes os tres
prmeros sern para promover pruebas y os cnco
restantes para su evacuacn. S e traba|ador o
traba|adora no comparecere se consderar que rechaz
as causaes nvocadas en e escrto presentado. Sern
procedentes todas as pruebas estabecdas en a Ley que
rge a matera procesa de traba|o.
4. Termnada a etapa probatora, as partes tendrn dos das
hbes para presentar sus concusones.
5. Termnado e apso estabecdo en e numera anteror, e
Inspector o Inspectora de Traba|o tendr un apso mxmo
de dez das hbes para dctar su decsn.
Decreto 8.938 Pg. 170
Para este procedmento se consderar supetora a Ley
Orgnca Procesa de Traba|o a momento de a comparecenca
de traba|ador para dar respuesta a a soctud de patrono o
patrona.
De esta decsn no se or apeacn, quedando a savo e
derecho de as partes de nterponer e Recurso Contencoso
Admnstratvo Labora ante os Trbuna Laboraes competentes.
EBcepci2n a la s*licit)d de cali:icaci2n pre8ia
Art(c)l* 613/Cuando un traba|ador o traba|adora haya
ncurrdo en voenca que ponga en pegro a ntegrdad fsca
de otro u otros traba|adores o traba|adoras, de patrono o
patrona o de sus representantes, y que pueda consttur un
pegro a a segurdad de as personas o de as nstaacones y
benes de centro de traba|o, e patrono o patrona podr
separar de manera excepcona a traba|ador o traba|adora que
se trate por un tempo no mayor de cuarenta y ocho horas,
dentro de as cuaes soctar a funconaro o funconara de
traba|o competente, a autorzacn ega correspondente para
mantener esta separacn hasta que se resueva a cafcacn
de despdo. Mentras dure a separacn de traba|ador o
traba|adora de puesto de traba|o tendr derecho a recbr e
saaro y dems benefcos egaes.
Despid* d)rante el pr*cedi0ient*
Art(c)l* 616/ S e patrono o patrona, en e curso de
procedmento de cafcacn de fatas, despdese a traba|ador
o traba|adora antes de a decsn de Inspector o de a
Inspectora, ste o sta ordenar e reenganche nmedato de
traba|ador o de a traba|adora, e pago de os saaros cados y
a suspensn de procedmento hasta que se verfque e
reenganche.
Pr*cedi0ient* para el reen4anc?e , restit)ci2n de
derec?*s
Art(c)l* 617/ Cuando un traba|ador o una traba|adora
amparado por fuero sndca o namovdad abora sea
despeddo, despedda, trasadado, trasadada, desme|orado o
Decreto 8.938 Pg. 171
desme|orada podr, dentro de os trenta das contnuos
sguentes, nterponer denunca y soctar a resttucn de a
stuacn |urdca nfrngda, as como e pago de os saaros y
dems benefcos de|ados de percbr, ante a Inspectora de
Traba|o de a |ursdccn correspondente. E procedmento
ser e sguente:
1. E traba|ador o traba|adora o su representante presentar
escrto que debe contener: a dentfcacn y domco de
traba|ador o de a traba|adora; e nombre de a entdad de
traba|o donde presta servcos, as como su puesto de
traba|o y condcones en que o desempeaba; a razn de
su soctud; e fuero namovdad abora que nvoca,
acompaado de a documentacn necesara.
2. E Inspector o Inspectora de Traba|o examnar a
denunca dentro de os dos das hbes sguentes a su
presentacn, y a decarar admsbe s cumpe con os
requstos estabecdos en e numera anteror. S queda
demostrada a procedenca de fuero o namovdad
abora, y exste a presuncn de a reacn de traba|o
aegada, e Inspector o a Inspectora de Traba|o ordenar
e reenganche y a resttucn a a stuacn anteror, con e
pago de os saaros cados y dems benefcos de|ados de
percbr. S hubese aguna defcenca en a soctud o
documentacn que a acompaa, convocar a traba|ador
o a a traba|adora para que subsane a defcenca.
3. Un funconaro o funconara de traba|o se trasadar
nmedatamente, acompaado de traba|ador o a
traba|adora afectado o afectada por e despdo, trasado o
desme|ora, hasta e ugar de traba|o de ste o sta, y
proceder a notfcar a patrono, patrona o sus
representantes, de a denunca presentada y de a orden
de Inspector o Inspectora de Traba|o para que se proceda
a reenganche y resttucn de a stuacn |urdca
nfrngda, as como a pago de os saaros cados y dems
benefcos de|ados de percbr.
4. E patrono, patrona o su representante podr, en su
defensa, presentar os aegatos y documentos pertnentes.
En a bsqueda de a verdad, e funconaro o a funconara
Decreto 8.938 Pg. 172
de traba|o deber ordenar en e sto y en e msmo acto
cuaquer prueba, nvestgacn o examen que consdere
procedente, as como nterrogar a cuaquer traba|ador o
traba|adora y exgr a presentacn de bros, regstros u
otros documentos. La ausenca o negatva de patrono,
patrona o sus representantes a comparecer en e acto dar
como vadas as decaracones de traba|ador o traba|adora
afectado o afectada. E funconaro o funconara de
traba|o de|ara constanca en acta de todo o actuado.
5. S e patrono o patrona, sus representantes o persona de
vganca, mpden u obstacuzan a e|ecucn de a orden
de reenganche y resttucn de a stuacn |urdca
nfrngda, e funconaro o funconara de traba|o soctar
e apoyo de as fuerzas de orden pbco para garantzar e
cumpmento de procedmento.
6. S persste e desacato u obstacuzacn a a e|ecucn de
reenganche y resttucn de a stuacn |urdca nfrngda,
ser consderar fagranca y e patrono, patrona, su
representante o persona a su servco responsabe de
desacato u obstacuzacn, sern puestos a a orden de
Mnstero Pbco para su presentacn ante a autordad
|udca correspondente.
7. Cuando durante e acto, no fuese posbe comprobar a
exstenca de a reacn de traba|o aegada por e o a
soctante, e funconaro o funconara de traba|o nformara
a ambas partes e nco de una artcuacn probatora sobre
a condcn de traba|ador o traba|adora de soctante,
suspendendo e procedmento de reenganche o de
resttucn de a stuacn |urdca nfrngda. La artcuacn
de pruebas ser de ocho das, os tres prmeros para a
promocn de pruebas y os cnco sguentes para su
evacuacn. Termnado este apso e Inspector o Inspectora
de Traba|o decdr sobre e reenganche y resttucn de a
stuacn |urdca nfrngda en os ocho das sguentes.
8. La decsn de Inspector o Inspectora de Traba|o en matera
de reenganche o resttucn de a stuacn de un traba|ador
o traba|adora amparado de fuero o namovdad abora ser
napeabe, quedando a savo e derecho de as partes de
acudr a os trbunaes.
Decreto 8.938 Pg. 173
9. En caso de reenganche, os trbunaes de traba|o
competentes no e darn curso aguno a os recursos
contencosos admnstratvos de nudad, hasta tanto a
autordad admnstratva de traba|o no certfque e
cumpmento efectvo de a orden de reenganche y a
resttucn de a stuacn |urdca nfrngda.
Secci2n DAci0aG De la Dis*l)ci2n , !i@)idaci2n de las
Or4ani5aci*nes Sindicales
Ca)sas de dis*l)ci2n de )na *r4ani5aci2n sindical
Art(c)l* 619/ Son causas de dsoucn de as organzacones
sndcaes:
1. Las consagradas en os estatutos.
2. E acuerdo de as dos terceras partes de os afados y as
afadas asstentes a a asambea, convocada
excusvamente para ese ob|eto.
3. La decsn de a asambea genera de afados y afadas
de ncorporarse en otra organzacn sndca o de
fusonarse con otra u otras organzacones sndcaes para
crear una nueva organzacn sndca.
4. E funconamento con un nmero menor de membros de
aque que se requr para su consttucn.
5. La carenca de aguno de os requstos seaados en esta
Ley para su consttucn.
6. En os sndcatos de empresa, a extncn de a entdad de
traba|o.
7. Inactvdad o ausenca de actvdad sndca durante ms de
tres aos.
Pr*cedi0ient* para la dis*l)ci2n
Decreto 8.938 Pg. 174
Art(c)l* 61;/ Nnguna autordad admnstratva podr ordenar
a dsoucn de una organzacn sndca. Cuando exstan
razones sufcentes, os nteresados en a dsoucn de una
organzacn sndca podrn soctara ante e |uez o |ueza de
traba|o de a |ursdccn. La decsn de ste o esta podr
apearse para ante e |uez o a |ueza Superor de Traba|o.
La decsn defntvamente frme que ordene a dsoucn de
una organzacn sndca se notfcar a Regstro Nacona de
Organzacones Sndcaes a efecto que se cancee e regstro.
Cuando a dsoucn de una organzacn sndca sea conforme
a os estatutos o por decsn medante asambea de sus
afados y afadas, os y as representantes desgnados y
desgnadas por a organzacn sndca, notfcarn a dsoucn
a Regstro Nacona de Organzacones, para o cua debern
presentar e acta de a respectva asambea genera.
F)si2n p*r abs*rci2n de *tra *r4ani5aci2n sindical
Art(c)l* 61</ Una organzacn sndca puede acordar
dsoverse para ncorporar a sus afados y afadas a otra
organzacn sndca de a msma naturaeza ya exstente, o
que consttuye una fusn por absorcn. La organzacn
sndca que se fusona debe acordar prevamente su dsoucn
en asambea genera de traba|adores y traba|adoras y acordar
a ncorporacn de sus afados y afadas a a otra
organzacn sndca.
E Regstro Nacona de Organzacones Sndcaes cancear e
regstro de a organzacn sndca dsueta y de|ar constanca
de a fusn en su expedente y en e expedente de a
organzacn sndca receptora.
F)si2n para crear *tra *r4ani5aci2n sindical
Art(c)l* 61=/ Dos o ms organzacones sndcaes de a msma
naturaeza pueden acordar fusonarse para a creacn de una
nueva organzacn sndca, o que consttuye una fusn por
creacn. Cada una de as organzacones que se fusonan, debe
acordar prevamente a dsoucn de su organzacn sndca
Decreto 8.938 Pg. 175
medante asambea genera de traba|adores y traba|adoras y
decdr a creacn de a nueva organzacn.
E Regstro Nacona de Organzacones Sndcaes, cancear os
regstros de as organzacones sndcaes que se fusonan y
de|ar constanca en cada expedente de a fusn.
!i@)idaci2n de l*s bienes
Art(c)l* 63>/ La qudacn de os benes de as
organzacones sndcaes dsuetas, se practcar de acuerdo
con as regas contendas en os estatutos. S os estatutos no
estabecen regas para a qudacn de os benes estas podrn
ser estabecdas por a asambea genera que acuerde a
dsoucn de a organzacn sndca. Savo ndcacn en
contraro, e patrmono que resutare despus de cubrr e
pasvo pasar a ser propedad de a organzacn sndca a a
cua estuvere afado e sndcato, de no exstr ta organzacn
sndca e patrmono pasar a a Tesorera de Segurdad Soca.
En os casos de dsoucn dervada de a fusn por absorcn o
creacn, e patrmono de a organzacn sndca dsueta
pasar ntegramente a a organzacn sndca que a absorbe o
a a nueva organzacn sndca creada, segn sea e caso.
Cap(t)l* II
De la C*n8enci2n C*lecti8a de Traba+*
Secci2n Pri0eraG Disp*sici*nes Generales
Derec?* a la ne4*ciaci2n c*lecti8a
Art(c)l* 63-/ Se favorecern armncas reacones coectvas
entre traba|adores, traba|adoras, patronos y patronas, para a
me|or proteccn de proceso soca de traba|o y e desarroo de
a persona de traba|ador o traba|adora y para acanzar os fnes
esencaes de Estado.
Todos os traba|adores y traba|adoras tenen derecho a a
negocacn coectva y a ceebrar convencones coectvas de
traba|o sn ms requstos que o que estabezca a Ley, para
estabecer as condcones conforme a as cuaes se debe
Decreto 8.938 Pg. 176
prestar e traba|o y os derechos y obgacones que
correspondan a cada una de as partes, con e fn de proteger e
proceso soca de traba|o y ograr a |usta dstrbucn de a
rqueza.
E:ect*s de la c*n8enci2n c*lecti8a
Art(c)l* 631/ Las estpuacones de a convencn coectva de
traba|o se converten en cusuas obgatoras y en parte
ntegrante de os contratos ndvduaes de traba|o ceebrados o
que se ceebren durante su vgenca en e mbto de apcacn
de a convencn, aun para aqueos traba|adores y aqueas
traba|adoras que no sean ntegrantes de a organzacn sndca
u organzacones sndcaes que hayan suscrto a convencn.
Las estpuacones de as convencones coectvas benefcarn a
todos y todas os traba|adores y as traba|adoras de a entdad
de traba|o aun cuando ngresen con posterordad a su
ceebracn. Excepto os representantes de patrono o patrona a
quenes e corresponde autorzar y partcpan en su dscusn,
savo dsposcn en contraro de as partes.
Cuando una entdad de traba|o tenga departamentos o
sucursaes en ocadades que correspondan a |ursdccones
dstntas, a convencn coectva que ceebre con a
organzacn sndca que represente a a mayora de sus
traba|adores y traba|adoras, se apcar a os departamentos o
sucursaes.
ClD)s)las retr*acti8as
Art(c)l* 633/ S en a convencn coectva de traba|o se
estpuaren cusuas de apcacn retroactva, as msmas
benefcarn a os traba|adores y traba|adoras actvos a
momento de a homoogacn de a convencn, savo
dsposcn en contraro de as partes.
Pr*4resi8idad de l*s bene:ici*s
Art(c)l* 636/ La convencn coectva de traba|o no podr
concertarse en condcones menos favorabes para os
traba|adores y traba|adoras que as contendas en os contratos
de traba|o vgentes.
Decreto 8.938 Pg. 177
No obstante, podrn modfcarse as condcones de traba|o
vgentes s as partes convenen en cambar o susttur agunas
de as cusuas estabecdas, por otras, aun de dstnta
naturaeza, que consagren benefcos que en su con|unto sean
ms favorabes para os traba|adores y traba|adoras.
Es condcn necesara para a apcacn de este artcuo ndcar
en e texto de a convencn, con cardad, cues son os
benefcos susttutvos de os contendos en as cusuas
modfcadas.
No se consderarn condcones menos favorabes e cambo de
un benefco por otro, aunque no sea de naturaeza smar,
debndose de|ar constanca de a razn de cambo o de a
modfcacn.
D)raci2n de la c*n8enci2n
Art(c)l* 637/ La convencn coectva de traba|o tendr una
duracn que no podr ser mayor de tres aos n menor de dos
aos, sn per|uco que a convencn prevea cusuas
revsabes en perodos menores.
Vencdo e perodo de una convencn coectva de traba|o, as
estpuacones econmcas, socaes y sndcaes que benefcen
a os traba|adores y as traba|adoras, contnuarn vgentes
hasta tanto se ceebre otra que a susttuya. Las partes podrn,
medante Acta Conveno, prorrogar a duracn de a convencn
coectva por un mte que no exceder de a mtad de perodo
para a cua fue pactada.
C*n8enci2n c*lecti8a p*r entidad de traba+*
Art(c)l* 639/ Cuando una entdad de traba|o tenga centros de
traba|o en dstntas ocadades, podr ceebrar convencones
coectvas de traba|o en cada uno de os centros de traba|o o
ceebrar una convencn coectva de traba|o de mbto de
apcacn nacona.
Cuando varas entdades de traba|o pertenezcan a una msma
corporacn, podrn exstr convencones coectvas de traba|o
Decreto 8.938 Pg. 178
con mbto de apcacn en cada entdad de traba|o o una
nca convencn coectva de traba|o con mbto de apcacn
en todas as entdades de traba|o de a corporacn.
Obli4aci2n de ne4*ciar c*n la *r4ani5aci2n sindical 0Ds
representati8a
Art(c)l* 63;/ E patrono o a patrona estar obgado u
obgada a negocar y ceebrar una convencn coectva de
traba|o, o a negocar y acordar un pego de petcones de
carcter concatoro o confctvo con a organzacn sndca
de mayor representatvdad entre os traba|adores y as
traba|adoras ba|o su dependenca y que tenga a |unta drectva
dentro de su perodo estatutaro.
Deter0inaci2n de la representati8idad
Art(c)l* 63</ La representatvdad de a organzacn sndca
para a negocacn de a convencn coectva o su
admnstracn, o para a negocacn de un pego de
petcones, se determnar con base a a nmna de afados y -
afadas que conste en e Regstro Nacona de Organzacones
Sndcaes.
En caso de que no fuese posbe determnaro por esta va se
reazar una consuta drecta a os traba|adores y traba|adoras
nteresados medante a reazacn de un referndum.
S exste una nca organzacn sndca entre os traba|adores
y traba|adoras nteresados en a negocacn coectva esta ser
a organzacn sndca ms representatva.
Op*rt)nidad para *p*nerse a ne4*ciaci2n
Art(c)l* 63=/ Los convocados y as convocadas para a
negocacn de una convencn coectva de traba|o, o aqueos
terceros y aqueas terceras afectados y afectadas por ea, so
podrn formuar aegatos y oponer defensas sobre a
mprocedenca de as negocacones, en a prmera reunn que
se efecte de conformdad con a convocatora. Vencda esa
oportundad no podrn oponer otras defensas.
Decreto 8.938 Pg. 179
Opuestas os aegatos y as defensas, e Inspector o a
Inspectora de Traba|o decdr dentro de os cnco das hbes
sguentes sobre su procedenca. Contra a decsn de
Inspector o de a Inspectora de Traba|o, se or apeacn en
un soo efecto por ante e Mnstro o Mnstra de Poder Popuar
con competenca en matera de traba|o y segurdad soca. E
apso para apear ser de dez das hbes. S e Mnstro o a
Mnstra no decdese dentro de apso prevsto en a Ley que
rge a matera de procedmentos admnstratvos o o hcere en
forma adversa, e afectado o a afectada podr recurrr ante a
Saa Potco Admnstratva de Trbuna Supremo de |ustca
dentro de apso estabecdo en a Ley.
C*0itA de E8al)aci2n , Se4)i0ient*
Art(c)l* 66>/ En as convencones coectvas de traba|o que
acuerden as organzacones sndcaes y os patronos y
patronas, quedar estabecdo un procedmento y un comt de
carcter permanente, para a debda evauacn y segumento
de a apcacn de a Convencn Coectva de Traba|o.
Dcho comt, ntegrado por a partes, se reunr, a menos, una
vez a mes, y asegurar e cumpmento de a convencn
coectva de traba|o y de a egsacn abora, a fn de proteger
os derechos de os traba|adores, as traba|adoras y e proceso
soca de traba|o.
A petcn de ambas partes, o de una de eas, e mnstero de
poder popuar con competenca en matera de traba|o y
segurdad soca podr partcpar de ea o convocar a reunn
de esta nstanca, en e marco de sus competencas.
D)raci2n de las ne4*ciaci*nes
Art(c)l* 66-/ Las negocacones de a convencn coectva de
traba|o no excedern de cento ochenta das contnuos. Las
partes podrn, de mutuo acuerdo, estabecer prorrogas a este
apso, cuando o consderen convenente.
Decreto 8.938 Pg. 180
Secci2n Se4)ndaG De las C*n8enci*nes C*lecti8as de
Traba+* en el
Sect*r Pblic*
N*r0ati8a aplicable
Art(c)l* 661/ Se sometern a rgmen prevsto en a presente
seccn, as negocacones de convencones coectvas de
traba|o en e mbto de a Admnstracn Pbca Nacona,
nsttutos autnomos, fundacones, asocacones y empresas de
Estado.
Las negocacones coectvas que correspondan a gobernacones
o acadas, sus rganos o entes, conse|os egsatvos, conce|os
muncpaes y contraoras, se sometern a este rgmen, en
cuanto e sea apcabe.
!inea0ient*s tAcnic*s , :inancier*s
para la ne4*ciaci2n
Art(c)l* 663/ E Presdente o Presdenta de a Repbca
Bovarana de Venezuea, en Conse|o de Mnstros y Mnstras,
estabecer os crteros tcncos y fnanceros que debern
atender quenes representen en as negocacones coectvas a
Poder Pbco Nacona, sus rganos y entes.
Los crteros tcncos y fnanceros para as negocacones
coectvas que correspondan a os Poderes Pbcos Estada o
Muncpa, sus rganos y entes, sern f|ados por e Gobernador
o Gobernadora, o e Acade o Acadesa, segn sea e caso.
Est)di* ec*n20ic* c*0parati8* e in:*r0e precepti8*
Art(c)l* 666/ S se trata de rganos o entes de a
Admnstracn Pbca Nacona, e proyecto de convencn
coectva de traba|o se tramtar por ante a Inspectora
Nacona, s se trata de rganos o entes de a Admnstracn
Pbca Estada o Muncpa, e proyecto de convencn coectva
de traba|o se tramtar por ante a Inspectora de a |ursdccn
correspondente.
Decreto 8.938 Pg. 181
Admtdo e proyecto de convencn coectva, e Inspector o a
Inspectora de Traba|o envar copa de msmo a a entdad de
traba|o correspondente y e soctar a remsn de estudo
econmco comparatvo, que deber presentar en un apso de
trenta das en base a as normas f|adas por e mnstero de
Poder Popuar con competenca en matera de panfcacn y
fnanzas, evdencando e costo de as condcones de traba|o
vgentes en comparacn a as soctadas en e referdo
proyecto.
Recbdo e estudo econmco comparatvo, a Inspectora de
Traba|o o remtr a mnstero de Poder Popuar con
competenca en matera de panfcacn y fnanzas, para que,
en un apso de trenta das, rnda nforme preceptvo que
ndque os neamentos especfcos para a negocacn de a
convencn coectva de que se trate.
En os casos de rganos y entes de a Admnstracn Pbca
Estada o Muncpa, e estudo econmco comparatvo se
envar a a undad admnstratva responsabe de a
panfcacn y as fnanzas, a cua eaborar e nforme
preceptvo en os trmnos estabecdos dentro de os trenta
das sguentes.
Una vez recbdo e nforme preceptvo e Inspector Inspectora
de Traba|o convocar a a negocacn de a Convencn
Coectva de Traba|o.
Garant(a de le4alidad
Art(c)l* 667/ La Procuradura Genera de a Repbca y e
Mnstero de poder popuar con competenca en a panfcacn
y fnanzas, desgnarn representantes para asstr a os
procesos de negocacn de as convencones coectvas de a
Admnstracn Pbca Nacona, sus entes y rganos, y
garantzarn que os acuerdos acanzados estn enmarcados en
os neamentos tcncos y fnanceros, as como en a
normatva ega vgente.
En as negocacones de convencones coectvas de traba|o que
nvoucren a a Admnstracn Pbca Estada o Muncpa, sus
entes y rganos, asstrn representantes de a Procuradura de
Decreto 8.938 Pg. 182
Estado o a Sndcatura Muncpa, y de as undades de
panfcacn y fnanzas correspondentes.
Resp*nsabilidad le4al
Art(c)l* 669/ E ncumpmento de os neamentos tcncos,
fnanceros y de a normatva ega por parte de os y as
representantes de os rganos y entes de Poder Pbco
nvoucrados, dar ugar a estabecmento de su
responsabdad de conformdad con a Ley que rge a matera
contra a corrupcn, sn per|uco de as responsabdades
admnstratvas, penaes y cves a que hubere ugar.
Op*rt)nidad de aplicaci2n de l*s ac)erd*s
Art(c)l* 66;/ Cuando en vrtud de una convencn coectva
de traba|o se egue a acuerdos que envuevan erogacones de
sector pbco no prevstas en e presupuesto vgente, se
entender que os ncrementos acordados se harn efectvos en
e prxmo e|ercco fsca, a menos que se asegure a
dsponbdad de os fondos requerdos para su cumpmento
nmedato.
La convencn coectva que envueva erogacones que afecten
a otros e|erccos presupuestaros adems de vgente, deber
ser aprobada por e Conse|o de Mnstros y Mnstras.
Cuando os acuerdos correspondan a a Admnstracn Pbca
Estada o Muncpa, sus rganos o entes, deber ser aprobado
por e Gobernador o Gobernadora, e Acade o a Acadesa,
segn sea e caso.
Secci2n TerceraG De las C*n8enci*nes C*lecti8as de
Traba+* en el
Sect*r Pri8ad*
C*n8*cat*ria a ne4*ciaci2n
Art(c)l* 66</ Admtdo e proyecto de convencn coectva de
traba|o, e nspector o a nspectora de traba|o f|ar a prmera
reunn para dar nco a as negocacones de a Convencn
Decreto 8.938 Pg. 183
Coectva de Traba|o dentro de os trenta das sguentes a a
admsn, notfcndoe a patrono o a patrona e ugar, fecha y
hora de a prmera reunn, y remtndoe una copa de
proyecto.
Presencia del :)nci*nari* * de la :)nci*naria del traba+*
Art(c)l* 66=/ La dscusn de un proyecto de convencn
coectva de traba|o se reazar en presenca de un funconaro
o una funconara de traba|o, quen presdr as reunones y se
nteresar en ograr un acuerdo nsprado en a |ustca,
proteccn de proceso soca de traba|o y en a |usta
dstrbucn de a rqueza, conforme a a Ley. Ambas partes
podrn reazar as reunones y acordar as negocacones sn a
presenca de funconaro o funconara de traba|o.
Dep2sit* de la c*n8enci2n c*lecti8a ac*rdada
Art(c)l* 67>/ A os efectos de su vadez, a convencn
coectva de traba|o acordada deber ser depostada en a
Inspectora de Traba|o donde fue tramtada.
Cuando a convencn coectva de traba|o fuere presentada
para su depsto, e Inspector o a Inspectora de Traba|o,
dentro de os dez das hbes sguentes, verfcar su
conformdad con as normas de orden pbco que rgen a
matera, a efecto de mpartr a homoogacn. A partr de a
fecha y hora de homoogacn surtr todos os efectos egaes.
Abstenci2n de ?*0*l*4aci2n
Art(c)l* 67-/ S e Inspector o a Inspectora de Traba|o o
estmare procedente, en ugar de a homoogacn, podr
ndcar a as partes as observacones y recomendacones que
procedan, as cuaes debern ser subsanadas dentro de os
qunce das hbes sguentes.
En caso que os nteresados e nteresadas nssteren en e
depsto de a convencn, e Inspector o Inspectora de
Traba|o proceder en ta sentdo y asentar sus observacones
Decreto 8.938 Pg. 184
en a respectva provdenca admnstratva, homoogando as
cusuas de a convencn que no contraren e orden pbco.
Secci2n C)artaG De la Re)ni2n N*r0ati8a !ab*ral
Ob+et*
Art(c)l* 671/ La convencn coectva de traba|o por rama de
actvdad puede ser acordada en una Reunn Normatva
Labora, especamente convocada o reconocda como ta, entre
una o varas organzacones sndcaes de traba|adores y
traba|adoras y uno o varos patronos, una o varas patronas o
sndcatos de patronos y patronas, con e ob|eto de estabecer
as condcones segn as cuaes debe prestarse e traba|o en
una msma rama de actvdad.
S*licit)d
Art(c)l* 673/ Uno o varos sndcatos, federacones,
confederacones o centraes sndcaes de traba|adores y
traba|adoras, o uno o varos patronos, una o varas patronas o
sndcatos de patronos y patronas, podrn soctar a mnstero
de Poder Popuar con competenca en matera de traba|o, a
convocatora de una Reunn Normatva Labora para negocar y
suscrbr una convencn coectva de traba|o con efectos para
determnada rama de actvdad. La soctud de convocatora
deber contener:
a) La ndcacn expresa de a rama de actvdad de que se
trate y e acance oca, regona o nacona que pretenda
darse a a convencn.
b) Cuando a formuen organzacones sndcaes de
traba|adores y traba|adoras, presentar a nmna de
afados y afadas a as msmas, que prestan servcos en
as entdades de traba|o requerdas a negocar.
c) Cuando a formue uno o varos patronos, una o varas
patronas, presentar a nmna de os traba|adores y as
traba|adoras a servco de os patronos nteresados y
patronas nteresadas.
Decreto 8.938 Pg. 185
d) E proyecto de convencn coectva de traba|o a
negocarse en a Reunn Normatva Labora.
Re@)isit*s
Art(c)l* 676/ E mnstero de Poder Popuar con competenca
en matera de traba|o y segurdad soca, convocar a Reunn
Normatva Labora a verfcar que se cumpen as condcones
sguentes:
a) Oue os patronos y as patronas soctantes representen a
mayora en a rama de actvdad de que se trate en escaa
oca, regona o nacona.
b) Oue as organzacones sndcaes de traba|adores y
traba|adoras soctantes representen a mayora de os
sndcazados y sndcazadas en a rama de actvdad de
que se trate, en escaa oca, regona o nacona.
E mnstero de Poder Popuar con competenca en matera de
traba|o y segurdad soca, podr soctar de as organzacones
sndcaes de traba|adores y traba|adoras y de os patronos y as
patronas, os datos e nformacones que estme convenentes
para a determnacn y comprobacn de os requstos exgdos
en este artcuo.
Cuando en una rama de actvdad exstan convencones
coectvas que ncuyan a a mayora de os patronos y as
patronas, a a mayora de os traba|adores y as traba|adoras de
a rama de actvdad de que se trate, e mnstero con
competenca en matera de traba|o y segurdad soca podr
convocar, de ofco o a petcn de as organzacones sndcaes
de traba|adores y traba|adoras, una Reunn Normatva Labora
con e ob|eto de unformar as condcones de traba|o en esa
rama de actvdad, s a su |uco as o exge e nters genera.
!aps* para c*n8*cat*ria
Art(c)l* 677/ E mnstero de Poder Popuar con competenca
en matera de traba|o y segurdad soca en un trmno de
trenta das contnuos, deber hacer a convocatora de a
Decreto 8.938 Pg. 186
Reunn o negara por consderar que no se cumpen os
requstos egaes.
C*n8*cat*ria
Art(c)l* 679/ S a soctud cumpe con os requstos
exgdos, e Mnstero de poder popuar en matera de traba|o y
segurdad soca ordenar a convocatora de a Reunn
Normatva Labora para a rama de actvdad de que se trate,
medante una Resoucn que se pubcar en a Gaceta Ofca
de a Repbca Bovarana de Venezuea dentro de pazo
mprorrogabe de trenta das contnuos, contados a partr de a
fecha de a pubcacn en a Gaceta. La Resoucn contendr:
a) Da y hora en que se nstaar a Reunn Normatva
Labora y sede de a msma.
b) Lsta de patronos y patronas y de organzacones sndcaes
de traba|adores y traba|adoras que hacen actvdad en a
rama.
c) Rama de actvdad de que se trate.
d) Acance oca, regona o nacona que se proponga dare a
a Reunn Normatva.
e) Anunco de que a partr de a pubcacn se suspender a
tramtacn de os proyectos de convencones coectvas o
pegos de petcones en curso en os cuaes sea parte
aguno de os patronos y patronas convocados y
convocadas y
f) Advertenca de que desde e da y hora de a soctud de a
Reunn, y hasta que esta haya concudo, nngn patrono
o patrona podr despedr, trasadar n desme|orar a nngn
traba|ador sn causa |ustfcada debdamente cafcada por
un Inspector Inspectora de Traba|o.
P)blicaci2n de la c*n8*cat*ria
Art(c)l* 67;/ Dentro de pazo de os trenta das estabecdo
en e artcuo anteror se pubcar una convocatora donde se
Decreto 8.938 Pg. 187
ndque a sede, da y hora en que se nstaar a Reunn
Normatva Labora, a rama de actvdad convocada y se har
referenca a a Gaceta Ofca donde se pubc a Resoucn. La
pubcacn a que refere e presente artcuo se har en un
daro de ampa crcuacn en e mbto terrtora de a
Reunn Normatva Labora.
Presidencia de la re)ni2n
Art(c)l* 67</ En toda Reunn Normatva Labora ntervendr
drectamente e mnstero de Poder Popuar con competenca
en matera de traba|o y segurdad soca, por rgano de
Mnstro o de a Mnstra, o de funconaro o funconara que
ste o sta desgne.
E funconaro o a funconara que presda a Reunn Normatva
Labora, ser competente para decdr todas as cuestones que
se suscten en e seno de ea, de conformdad con os
procedmentos estabecdos en esta Ley.
E:ect*s de la c*n8*cat*ria
Art(c)l* 67=/ La convocatora o e reconocmento de una
Reunn Normatva Labora producr de nmedato, a
termnacn en escaa oca, regona o nacona segn sea e
caso, en a rama de actvdad de que se trate, de a tramtacn
ega de todo pego de petcones en e cua sean parte
patronos, patronas o asocacones de patronos y patronas, o
ben sndcatos, federacones o confederacones de sndcatos
de traba|adores y traba|adoras comprenddos y comprenddas
en a Reunn Normatva Labora.
Op*rt)nidad para *p*nerse a la re)ni2n
Art(c)l* 69>/ So en a oportundad de a nstaacn de a
Reunn Normatva Labora podr cuaquera de as partes o un
tercero o tercera afectado o afectada, oponer aegatos o
defensas de fondo de a soctud tendentes o no a mpedr a
contnuacn de a Reunn por o que a ea respecta. Taes
aegatos o defensas no parazarn e curso de a Reunn y
sern resuetos por e mnstero de poder Popuar con
competenca en matera de traba|o y segurdad soca, dentro
Decreto 8.938 Pg. 188
de pazo mprorrogabe de cnco das hbes; savo s o
aegado a crtero de mnstero dere ugar a pruebas, en cuyo
caso se abrr una artcuacn de cuatro das hbes, vencda a
cua e mnstero decdr dentro de os cnco das hbes
subsguentes.
La decsn sobre os aegatos o defensas, cuando emanare de
funconaro o funconara desgnado o desgnada a efecto por e
Mnstro o Mnstra, ser susceptbe de os recursos
admnstratvos correspondentes.
S a decsn sobre os aegatos o defensas opuestos emanare
de Mnstro o Mnstra, pondr fn a a va admnstratva.
Ad?esi2n
Art(c)l* 69-/ Uno o varos sndcatos, federacones,
confederacones o centraes sndcaes de traba|adores y
traba|adoras, uno o varos patronos, o una o varas patronas,
que no huberen sdo convocados n convocadas a una Reunn
Normatva Labora, podrn adherrse a ea, dentro de su mbto
de actuacn, e cua deber ser concurrente con e mbto de
apcacn de a Reunn Normatva Labora. La soctud de
adhesn deber reazarse medante escrto drgdo a
funconaro o a funconara que presda a Reunn.
Una vez recbdo e escrto, e funconaro o a funconara,
prevo examen de cumpmento de os requstos exgdos por
esta Ley, decdr dentro de os tres das hbes sguentes a
adhesn soctada.
Los y as adherentes a una Reunn Normatva Labora quedan
su|etos y su|etas a as msmas obgacones y derechos que
corresponden a os que hayan sdo egamente convocados y
convocadas.
Obli4aci*nes de l*s c*n8*cad*s
Art(c)l* 691/ Se consderar egamente obgado y obgada
por a convencn coectva de traba|o suscrta en a Reunn
Normatva Labora, a patrono, patrona o sndcato de patronos
y patronas y a os sndcatos, federacones, confederacones y
Decreto 8.938 Pg. 189
centraes sndcaes de traba|adores y traba|adoras que, hayan
sdo convocados y convocadas o que se hayan adherdos de
conformdad con o estabecdo en a presente seccn.
Pr*tecci2n a la pe@)eCa , 0ediana ind)stria
Art(c)l* 693/ Cuando en una rama de actvdad exstan
dferencas sustancaes entre as grandes, y de entdades de
traba|o de a pequea y medana ndustra, a convencn
coectva dscutda en Reunn Normatva Labora, deber
estabecer condcones dferentes para a apcacn de cusuas
a os fnes de protegeras como fuentes de traba|o y de
produccn de benes o servcos.
D)raci2n de la re)ni2n n*r0ati8a lab*ral
Art(c)l* 696/ La Reunn Normatva Labora concur a os
cento vente das contnuos de su nstaacn, pudendo as
partes convenr prrrogas de su duracn. E mnstero de
Poder Popuar con competenca en matera de traba|o, podr
tambn prorrogara hasta por un mxmo de sesenta das
contnuos cuando, a su |uco, hubere a posbdad de que as
partes eguen a un acuerdo defntvo.
'ediaci2n , arbitra+e
Art(c)l* 697/ Cuando a Reunn Normatva Labora no
cumne con un acuerdo defntvo, e mnstero de Poder
Popuar con competenca en matera de traba|o y segurdad
soca someter as dferencas a medacn tomando como base
o estabecdo en a Ley Orgnca Procesa de Traba|o para a
tramtacn de a audenca de medacn.
S no fuera posbe a concacn, e funconaro o funconara
de traba|o, a soctud de parte o de ofco, someter e
confcto a arbtra|e con base a o estabecdo en esta Ley, a
menos que as organzacones sndcaes partcpantes
manfesten a funconaro o a a funconara que presde a
Reunn, su propsto de e|ercer e derecho a huega.
H*0*l*4aci2n de l*s ac)erd*s de la Re)ni2n
Decreto 8.938 Pg. 190
N*r0ati8a !ab*ral
Art(c)l* 699/ La convencn coectva de traba|o por rama de
actvdad acordada en Reunn Normatva Labora, o en su
defecto, e audo arbtra, se e dctar homoogacn, medante
Resoucn emanada de Mnstro o Mnstra de Poder Popuar
con competenca en matera de traba|o y segurdad soca,
dcha Resoucn ser pubcada en Gaceta Ofca. A partr de
momento de su pubcacn surtr todos sus efectos egaes.
Las convencones coectvas que estuvesen vgentes entre os
convocados y as convocadas para e momento de a
homoogacn, sern susttudas por a estabecda en a
Reunn Normatva Labora, savo en aqueas cusuas que
contengan benefcos superores para sus traba|adores y
traba|adoras.
#0bit* de la aplicaci2n
Art(c)l* 69;/ La convencn coectva de traba|o por rama de
actvdad acordada en Reunn Normatva Labora, o en su
defecto e audo arbtra, se apcar a os traba|adores y a as
traba|adoras que presten servcos a os patronos y a as
patronas comprenddos y comprenddas en uno u otro,
cuaesquera que sean sus profesones u ofcos, sn per|uco
que se estabezcan condcones de traba|o especfcas para cada
ofco o profesn o para determnadas entdades de traba|o.
Se podr exceptuar de esta dsposcn a os traba|adores y
traba|adoras de dreccn.
Secci2n F)intaG De la EBtensi2n Obli4at*ria de la
C*n8enci2n C*lecti8a de Traba+*
S*licit)d de eBtensi2n
Art(c)l* 69</ La convencn coectva de traba|o suscrta en
una Reunn Normatva Labora o e audo arbtra que se derve
de ea, podrn ser decarados por e mnstero de Poder
Popuar con competenca en matera de traba|o y segurdad
soca, de extensn obgatora para os dems patronos,
patronas, traba|adores y traba|adoras de a msma rama de
actvdad, de conformdad con o dspuesto en os artcuos
sguentes, a soctud de a propa Reunn Normatva Labora o
Decreto 8.938 Pg. 191
de cuaquera de os sndcatos, federacones, confederacones o
centraes que sean parte en a convencn coectva de traba|o
o audo arbtra.
E derecho a pedr a extensn obgatora de a convencn
coectva de traba|o o de audo arbtra, caducar a
vencmento de a mtad de pazo f|ado para su duracn.
Re@)isit*s para la eBtensi2n
Art(c)l* 69=/ Para que una convencn coectva de traba|o o
audo arbtra pueda ser decarado de extensn obgatora para
toda una determnada rama de actvdad, en escaa oca,
regona o nacona, ser necesaro que se enen os sguentes
requstos:
a) Oue a convencn coectva de traba|o o audo arbtra
comprenda a patrono, patrona, sndcato de patronos o
patronas que, a |uco de mnstero de Poder Popuar con
competenca en matera de traba|o y segurdad soca,
represente a mayora de os patronos y patronas de a
rama de actvdad de que se trate y tengan a su servco a
mayora de os traba|adores y as traba|adoras ocupados y
ocupadas en ea.
b) Oue comprenda a sndcato, sndcatos, federacones,
confederacones o centraes que agrupen, a |uco de
mnstero de Poder Popuar con competenca en matera
de traba|o y segurdad soca, a mayora de os
traba|adores y as traba|adoras sndcazados y
sndcazadas en a rama de actvdad de que se trate.
c) Oue a soctud de extensn por parte de a Reunn
Normatva Labora o de cuaquera de os sndcatos o
federacones de traba|adores y traba|adoras, que sean
parte en a convencn coectva o audo arbtra, sea
pubcada en Gaceta Ofca y en un daro de ampa
crcuacn, empazando a cuaquer patrono o patrona,
sndcato de patronos y patronas y a os sndcatos o
federacones de traba|adores y traba|adoras, que se
consderen drectamente afectados y afectadas por ta
extensn obgatora, a formuar oposcn razonada dentro
Decreto 8.938 Pg. 192
de trmno mprorrogabe de trenta das, contados a partr
de a fecha de pubcacn de avso ofca.
d) Oue de haber transcurrdo dcho pazo, no se hubere
presentado oposcn aguna o as que se huberen
formuado hubesen sdo desechadas por e mnstero, por
mprocedentes o nmotvadas.
A os efectos de o prevsto en este artcuo, cuando
oportunamente se presente a oposcn, e Mnstero a
notfcar a os nteresados y a as nteresadas y abrr una
artcuacn de dez das hbes para que aeguen y prueben o
que crean pertnente. Este trmno empezar a correr desde e
da sguente a aque en que se practc a tma notfcacn,
vencdo e trmno, e Mnstero decdr defntvamente sobre
a oposcn. S sta fuese desechada, expedr a Resoucn
decarando a extensn de a convencn coectva de traba|o o
audo arbtra. La Resoucn podr f|ar condcones de traba|o
partcuares a a entdad de traba|o atendendo a su capacdad
econmca, a as caracterstcas de a regn y a nters genera
de a rama de actvdad respectva.
Cuando a oposcn formuada fuere decarada procedente, e
mnstero de Poder Popuar con competenca en matera de
traba|o, procurar que as partes acuerden as modfcacones
necesaras de conformdad con os fundamentos de a oposcn
y, s stas fueren aprobadas, a convencn coectva de traba|o
o audo arbtra ser decarado obgatoro para quenes
formuaron oposcn, hacndose constar expresamente en a
Resoucn de extensn as modfcacones aprobadas, as que
no surtrn efecto aguno sobre os que suscrberon a
convencn orgna o sean parte en e audo.
Aplicaci2n pre:erente
Art(c)l* 6;>/ La convencn coectva de traba|o o audo
arbtra decarado de extensn obgatora, se apcar sobre
cuaquer dsposcn en contraro contenda en os contratos de
traba|o ndvduaes o convencones coectvas, savo en aqueos
puntos en que as estpuacones de estas tmas sean ms
favorabes a os traba|adores y a as traba|adoras.
Decreto 8.938 Pg. 193
Ad?esi2n p*steri*r a la ?*0*l*4aci2n
Art(c)l* 6;-/ Cuando a convencn coectva de traba|o no
pudese ser extendda por no enar os requstos exgdos,
bastar sn embargo, que uno o varos patronos o patronas y
uno o varos sndcatos de traba|adores y traba|adoras de una
msma actvdad, extraos a aquea convencn coectva, como
resutado de un acuerdo prevo, manfesten ante e Mnstero
de poder popuar con competenca en matera de traba|o y
segurdad soca su vountad de adherrse a esa convencn
coectva para que surta todos sus efectos entre os adherentes,
a partr de as fechas en que manfestaren su adhesn.
S por efecto de posterores adhesones a convencn coectva
de traba|o egase a cubrr os requstos para a extensn, se
podr pedr a extensn, sempre que e trmno respectvo no
hubere vencdo.
Cap(t)l* III
Del C*n:lict* C*lecti8* de Traba+*
Secci2n Pri0eraG De l*s Plie4*s C*n:licti8*s
N*r0ati8a aplicable
Art(c)l* 6;1/ Las negocacones y confctos coectvos que
sur|an entre una o ms organzacones sndcaes de
traba|adores y traba|adoras y uno, una o ms patronos y
patronas, para modfcar as condcones de traba|o, para
recamar e cumpmento de as convencones coectvas, o para
oponerse a que se adopten determnadas meddas que afecten
a os traba|adores y a as traba|adoras, se tramtarn de
acuerdo con o dspuesto en esta Ley.
'ediaci2n para s*l)ci2n paci:ica pre8ia al c*n:lict*
Art(c)l* 6;3/ Los funconaros y as funconaras de Traba|o
procurarn a soucn armnca de as dferencas que sur|an
entre patronos, patronas, traba|adores y traba|adoras, an
antes que as msmas revstan carcter confctvo por hecho
Decreto 8.938 Pg. 194
pbco o por a presentacn de pego correspondente, sn
que eo pueda ser aegado para negar su admsn.
Las organzacones sndcaes evaran a cabo os procedmentos
prevamente estabecdos con mras a a soucn de as
dferencas que sur|an entre as partes, y debern cumpros
antes de a ncacn de proceso confctvo.
Ne4*ciaci*nes pre8ias
Art(c)l* 6;6/ A tener conocmento de que est panteada o
por pantearse una dferenca de naturaeza coectva, e
Inspector de Traba|o procurar abrr una etapa breve de
negocacones entre e patrono o patronos y a organzacn
sndca u organzacones sndcaes respectvas respectvos y
podr partcpar en eas personamente o por medo de un
representante, para nteresarse en armonzar sus puntos de
vsta e ntereses.
En nngn caso se coartar e derecho de a organzacn
sndca a presentar e pego de petcones cuando o |uzgue
convenente.
N*ti:icaci2n a la Pr*c)rad)r(a General
Art(c)l* 6;7/ Cuando se pantee un confcto coectvo
reaconado con un servco pbco u organsmo dependente
de Estado, e Inspector o Inspectora de Traba|o, notfcar de
nmedato a a Procuradura Genera de a Repbca, a a
Procuradura Estada o a a Sndcatura Muncpa, segn se
trate en cada caso.
Ca)sas de )n plie4* c*n:licti8*
Art(c)l* 6;9/ E procedmento confctvo comenzar con a
presentacn ante a Inspectora de Traba|o de un pego de
petcones, en e cua a organzacn sndca expondr sus
panteamentos. Para su admsn, deber cumpr aguna de as
sguentes condcones:
Oue e patrono o a patrona haya de|ado de asstr a a
negocacn de a convencn coectva debdamente convocada
o que hayan cumnado os apsos para a negocacn de una
Decreto 8.938 Pg. 195
convencn coectva de traba|o estabecdos sn que se haya
ogrado acuerdo entre as partes.
Oue hayan cumnado os apsos para a negocacn de una
convencn coectva de traba|o en Reunn Normatva Labora
estabecdos y a representacn de os traba|adores y as
traba|adoras haya rechazado a posbdad de arbtra|e.
Oue se hayan agotado os procedmentos concatoros
prevstos egamente y os pactados en as convencones
coectvas que se tengan suscrtas.
Cuando e patrono o a patrona haya ncumpdo os acuerdos
dervados de a negocacn recente de un pego de petcones.
Pr*?ibici2n de n)e8*s plantea0ient*s
Art(c)l* 6;;/ Una vez presentado un pego de petcones
contentvo de uno o ms panteamentos, durante a dscusn
de msmo y hasta su defntva soucn, a organzacn sndca
presentante no podr hacer nuevos panteamentos y recamos,
savo que se trate de hechos ocurrdos con posterordad a a
presentacn de pego.
N*ti:icaci2n al patr*n* del plie4*
Art(c)l* 6;</ Dentro de as ventcuatro horas despus de
recbdo e pego de petcones, e Inspector o Inspectora de
Traba|o envar copa a patrono, patrona, patronos o patronas.
%)nta de C*nciliaci2n
Art(c)l* 6;=/ Admtdo e pego, e Inspector o Inspectora de
Traba|o soctar de a organzacn sndca, por una parte, y
de patrono o a patrona, por a otra, a desgnacn, dentro de
as cuarenta y ocho horas sguentes, de dos representantes
prncpaes y de un o una supente por cada parte, para
consttur a |unta de concacn, a cua estar presdda por e
Inspector o a Inspectora de Traba|o o a quen ste o sta
desgne, y funconara de acuerdo a o sguente:
Decreto 8.938 Pg. 196
Dentro de as ventcuatro horas sguentes, se nstaar a |unta
de concacn. En caso de ausenca o ncapacdad de uno o
una de os voceros y voceras, ste o sta ser susttudo o
susttuda por su respectvo supente.
Los representantes sndcaes de a |unta de concacn,
debern ser traba|adores y traba|adoras de a entdad de
traba|o o entdades de traba|o contra as que se promueva e
confcto, y os representantes de a entdad de traba|o debern
ser e patrono, a patrona o membros de persona drectvo de
a entdad de traba|o o entdades de traba|o. Ambos podrn
estar acompaados por os asesores y as asesoras que a ta
efecto desgnen.
E funconaro o a funconara de traba|o que presde a |unta
de Concacn, ntervendr en sus deberacones con e
propsto de armonzar e crtero de as partes o medar para
ograr acuerdos.
Los supentes podrn asstr tambn a as reunones, pero no
tendrn derecho a voto, savo que estn reempazando a su
representante ttuar.
En caso de que uno de os membros supentes de a |unta de
Concacn haya tendo que reempazar defntvamente a un
representante ttuar, e funconaro o funconara de Traba|o
que presda a |unta exgr nmedatamente a a parte
respectva que nombre, a a brevedad posbe, otro supente.
Nnguna sesn se podr consttur vdamente sn a asstenca
de un representante por o menos, de cada una de as partes.
Ac)erd* de la %)nta de C*nciliaci2n
Art(c)l* 6<>/ La |unta de Concacn contnuar reunndose
hasta que haya acordado una recomendacn unnmemente
aprobada, o hasta que haya decddo que a concacn es
mposbe. La recomendacn de a |unta de Concacn o en su
defecto, e acta en que se de|a constanca que a concacn ha
sdo mposbe, pondr fn a esta etapa de procedmento.
Decreto 8.938 Pg. 197
La recomendacn de a |unta de Concacn, podr contener
trmnos especfcos de arrego o a recomendacn que a
dsputa sea sometda a arbtra|e. A fata de otra proposcn de
arbtra|e deber hacera e presdente o a presdenta de a
|unta de Concacn.
S se decde que a concacn es mposbe, haya o no ocurrdo
a parazacn de abores por huega, y s os traba|adores y as
traba|adoras rechazaren e arbtra|e, a |unta de concacn, su
presdente o su presdenta expedr un nforme fundado, que
contenga a enumeracn de as causas de confcto, un
extracto de as deberacones y una sntess de os argumentos
expuestos por as partes.
En dcho nforme deber estabecerse expresamente aguno de
os sguentes hechos:
a) Oue e arbtra|e nsnuado por e presdente o a presdenta
de a |unta ha sdo rechazado por ambas partes; o
b) Oue e arbtra|e, aceptado o soctado por una de as
partes, a cua se determnar en e nforme, ha sdo
rechazado por a otra.
A este nforme se e dar a mayor pubcdad posbe.
C*n:lict* de 8arias entidades de traba+*
Art(c)l* 6<-/ Cuando se pantee un confcto coectvo de
traba|o en dversas entdades de traba|o, que forman parte de
una msma rama de actvdad econmca, agrcoa, ndustra,
comerca o de servcos, podr tramtarse e confcto como uno
soo y acordarse a desgnacn de una soa |unta de
concacn.
Finali5aci2n del pr*cedi0ient* c*n:licti8*
Art(c)l* 6<1/ E arrego entre as partes o a decsn de
someter a dsputa a arbtra|e, dar por termnado e
procedmento confctvo.
Decreto 8.938 Pg. 198
Secci2n Se4)ndaG De l*s Ser8ici*s '(ni0*s
Indispensables , Ser8ici*s Pblic*s Esenciales
Ser8ici*s 0(ni0*s indispensables
Art(c)l* 6<3/ Se consderan servcos mnmos ndspensabes
de mantenmento y segurdad, aqueos que sean necesaros
para a conservacn y mantenmento de maqunaras cuya
parazacn per|udque a reanudacn uteror de os traba|os o
as exponga a graves deteroros, y os necesaros para a
segurdad y conservacn de os ugares de traba|o.
Pr*d)cci2n de bienes , ser8ici*s esenciales
Art(c)l* 6<6/ Se consdera esenca a produccn de benes y
servcos cuya parazacn cause daos a a pobacn. E
Regamento de esta Ley estabecer a produccn de benes y
servcos consderados esencaes no susceptbes de
nterrupcn.
En caso de confcto coectvo de traba|o e Mnstro o a Mnstra
de Poder Popuar con competenca en matera de traba|o y
segurdad soca, dentro de as cento vente horas sguentes a
a admsn de pego de petcones, emtr resoucn
motvada ndcando as reas o actvdades que durante e
e|ercco de derecho a huega no pueden ser parazadas por
afectar a produccn de benes y servcos esencaes.
Cas* de ?)el4a
Art(c)l* 6<7/ En caso de huega, os traba|adores y as
traba|adoras obgados y obgadas a contnuar prestando
servcos, sern os y as estrctamente necesaros necesaras de
conformdad con os requermentos tcncos propos de a
actvdad.
La organzacn sndca y e patrono o a patrona acordarn e
nmero de traba|adores y traba|adoras que contnuarn
prestando servco.
Decreto 8.938 Pg. 199
La organzacn sndca podr hacer as observacones que
estme pertnentes, cuando a su |uco se ex|a traba|o a
personas, sn |ustfcacn sufcente.
Los servcos mnmos ndspensabes de mantenmento y
segurdad de as entdades de traba|o, as como a produccn
de benes y servcos esencaes, no podrn ser f|ados con ta
extensn que comprometan a efcaca de a huega y os
ntereses a que est amada a tutear.
Secci2n TerceraG De la H)el4a
C*ncept* de ?)el4a
Art(c)l* 6<9/ Se entende por huega a suspensn coectva
de as abores por os traba|adores y as traba|adoras
nteresados e nteresadas en un confcto coectvo de traba|o.
Se permtr a presenca coectva de traba|adores y
traba|adoras en as nmedacones de ugar de traba|o, una vez
decarada a huega.
E derecho a huega podr e|ercerse en os servcos pbcos
cuando su parazacn no cause per|ucos rremedabes a a
pobacn o a as nsttucones.
Re@)isit*s de la ?)el4a
Art(c)l* 6<;/ Para que os traba|adores y as traba|adoras
ncen a huega se requere:
a) Oue haya sdo presentado un pego de petcones
conforme a esta Ley.
b) Oue hayan sdo f|ados os servcos mnmos
ndspensabes y os servcos pbcos esencaes que no
sern afectados por a parazacn de abores.
c) Oue hayan transcurrdo a menos cento vente horas desde
e momento de a presentacn de pego de petcones.
Decreto 8.938 Pg. 200
H)el4a en transp*rte
Art(c)l* 6<</ Los traba|adores y as traba|adoras que presten
servco en transporte terrestre o en transporte areo no podrn
suspender sus abores en stos dstntos a aqueos donde
tengan su base de operacones o sean termnaes de tneraro
dentro de terrtoro nacona.
Los traba|adores y as traba|adoras que presten servco en
transporte martmo podrn decarar a huega cuando a
embarcacn se encuentre fondeada en un puerto dentro de
terrtoro nacona, prevo cumpmento de os requstos
estabecdos en esta Ley, y abandonarn e buque, excepto
aqueos y aqueas que tenen a responsabdad de custodaro.
Mentras dure a huega, e buque no podr abandonar e
puerto, savo que razones tcncas o econmcas o hagan
ndspensabe.
Pr*tecci2n del e+ercici* del derec?* a ?)el4a
Art(c)l* 6<=/ E tempo de servco de un traba|ador o una
traba|adora, no se consderar nterrumpdo por su ausenca a
traba|o con motvo de a huega en un confcto coectvo.
La entdad de traba|o o entdades de traba|o donde se
desarroa una huega no podrn contratar a traba|adores n a
traba|adoras, n trasadar a traba|adores o a traba|adoras desde
otros centros de traba|o para reazar as abores de os y as
que partcpan en a huega.
Los traba|adores y traba|adoras durante e e|ercco de su
derecho a huega estarn protegdos de fuero sndca conforme
a esta Ley, desde a ntroduccn de pego de petcones.
H)el4a de s*lidaridad
Art(c)l* 6=>/ En caso de huega de traba|adores y
traba|adoras de un determnado ofco, arte, profesn o gremo
que soo tenga por ob|eto ayudar y sodarzarse con otros
traba|adores y otras traba|adoras de msmo ofco, arte,
profesn o gremo en su ucha por condcones de traba|o
|ustas u otras causas en e marco de proceso soca de traba|o
Decreto 8.938 Pg. 201
y a Ley, se tramtar dentro de a |ursdccn de a Inspectora
donde se reazar a huega de sodardad.
TrD0ite de la ?)el4a de s*lidaridad
Art(c)l* 6=-/ Para a tramtacn de a huega de sodardad
se segur e procedmento pautado en este Captuo, en
cuanto sea apcabe y no se oponga a as regas sguentes:
E pego de petcones ser susttudo por una decaracn de
sodardad con os traba|adores y as traba|adoras que sean
parte en e confcto prncpa de que se trate.
La |unta de Concacn se consttur ncamente, adems de
Inspector de Traba|o o su representante, con dos
representantes de os traba|adores y un supente, y dos
representantes de os patronos y un supente, que sern
representantes de con|unto de todos os patronos y de todos
os traba|adores, respectvamente, a quenes afecte a huega
de sodardad. Los patronos y patronas y os traba|adores y
traba|adoras que, por sodardad, se ncorporen sucesvamente
a confcto, estarn representados de peno derecho por as
msmas personas que consttuyen desde e prncpo a
respectva |unta de Concacn.
La |unta de Concacn mtar su actuacn a medar en e
confcto prncpa, coadyuvando con a |unta de Concacn de
este confcto en a soucn de msmo.
La huega de sodardad tendr e carcter de accesora de a
respectva huega, correr as msmas contngencas de sta, y
en ta vrtud deber cesar tan pronto como sea resueta, sea
cua fuere a soucn que tenga.
La huega de sodardad, por su naturaeza de accesora, no
dar ugar a arbtra|e.
Arbitra+e *bli4at*ri*
Art(c)l* 6=1/ En caso de huega que por su extensn,
duracn o por otras crcunstancas graves que ponga en pegro
nmedato a vda o a segurdad de a pobacn o de una parte
Decreto 8.938 Pg. 202
de ea, an cuando a |unta de concacn no haya concudo
sus abores, e Mnstro o Mnstra de Poder Popuar con
competenca en matera de traba|o, medante Resoucn
motvada, dar por termnado e procedmento confctvo y por
tanto a huega y someter e confcto a arbtra|e.
Secci2n C)artaG Del Arbitra+e
%)nta de arbitra+e
Art(c)l* 6=3/ En caso que un confcto coectvo sea sometdo
a arbtra|e, se proceder a a consttucn de una |unta de
arbtra|e, formada por tres membros. Uno o una de eos o eas
ser escogdo o escogda por os patronos y as patronas de una
terna presentada por os traba|adores y as traba|adoras; otro
ser escogdo por os traba|adores y as traba|adoras de una
terna presentada por os patronos y as patronas; y e tercero o
tercera ser escogdo o escogda de mutuo acuerdo. En caso que
no hubese acuerdo para a desgnacn en e trmno de cnco
das contnuos, e Inspector o a Inspectora de Traba|o desgnar
a os y as representantes.
Los y as ntegrantes de a |unta de Arbtra|e no podrn ser
personas drectamente reaconadas con as partes en confcto, n
vncuadas con eas por nexos famares dentro de cuarto grado
de consangundad o segundo de afndad.
La postuacn se acompaar de una decaracn presentada por
os canddatos y as canddatas que aceptarn e cargo en caso de
ser eegdos o eegdas; o msmo se har, de no haber acuerdo en
a desgnacn de tercer rbtro.
Decisi*nes de la +)nta de arbitra+e
Art(c)l* 6=6/ La |unta de arbtra|e consttuda segn e artcuo
anteror ser presdda por e tercer o tercera ntegrante de a
msma y se reunr en a fecha, hora y ugar que ste o sta
ndque.
Las decsones de a |unta de arbtra|e sern tomadas por mayora
de votos.
Decreto 8.938 Pg. 203
Atrib)ci*nes de la +)nta de arbitra+e
Art(c)l* 6=7/ La |unta de arbtra|e tendr a msma facutad de
nvestgacn que un trbuna ordnaro y sus audencas sern
pbcas.
Los y as ntegrantes de a |unta de arbtra|e tendrn e carcter
de rbtros arbtradores y sus decsones sern napeabes.
Oueda a savo e derecho de as partes de acudr a os trbunaes
de traba|o para soctar que se decare su nudad, cuando as
decsones de os rbtros se tomen en contravencn a
dsposcones egaes de orden pbco.
!a)d* arbitral
Art(c)l* 6=9/ E audo arbtra deber ser dctado dentro de os
trenta das sguentes a a fecha en que se haya consttudo a
|unta de arbtra|e. Sn embargo, a |unta podr prorrogar este
apso hasta por trenta das. E audo ser pubcado en Gaceta
Ofca y ser de obgatoro cumpmento para as partes.
Cap(t)l* IV
De la Participaci2n , el Pr*ta4*nis0* C*lecti8* de l*s
Traba+ad*res , las Traba+ad*ras en la Gesti2n
C*nse+*s de Traba+ad*res , Traba+ad*ras
Art(c)l* 6=;/ Los conse|os de traba|adores y traba|adoras son
expresones de Poder Popuar para a partcpacn protagnca en
e proceso soca de traba|o, con a fnadad de producr benes y
servcos que satsfagan as necesdades de puebo.
Las formas de partcpacn de os traba|adores y traba|adoras en
a gestn, as como a organzacn y funconamento de os
conse|os de traba|adores y traba|adoras, se estabecern en eyes
especaes.
C*0ple0entaci2n
Art(c)l* 6=<. Los conse|os de traba|adores y traba|adoras y as
organzacones sndcaes, como expresones de a case
traba|adora organzada, desarroarn ncatvas de apoyo,
Decreto 8.938 Pg. 204
coordnacn, compementacn y sodardad en e proceso soca
de traba|o, drgdas a fortaecer su concenca y undad. Los
conse|os de traba|adores y traba|adoras tendrn atrbucones
propas, dstntas a as de as organzacones sndcaes contendas
en esta Ley.
T&TU!O VIII
DE !AS INSTITUCIONES PARA !A PROTECCIEN "
GARANT&A DE DERECHOS
Cap(t)l* I
De l*s Or4anis0*s Ad0inistrati8*s del Traba+*
F)nci*nes del 0inisteri* del P*der P*p)lar c*n
c*0petencia en 0ateria de traba+* , se4)ridad s*cial
Art(c)l* 6==/ E cumpmento de esta Ley y dems dsposcones
pertnentes corresponder a mnstero de Poder Popuar con
competenca en matera de traba|o y segurdad soca, e cua
tendr as sguentes funcones:
1. Cumpr y hacer cumpr as dsposcones de esta Ley, as
eyes que dervan de ea, regamentos, decretos y
resoucones en matera de traba|o y segurdad soca,
asegurando a partcpacn protagnca de puebo
organzado en e marco de proceso soca de traba|o.
2. Apcar a |ustca en matera de traba|o en sede
admnstratva, con base en os prncpos consttuconaes
garantzando a proteccn de proceso soca de traba|o y
de os derechos de os traba|adores y traba|adoras.
3. Asegurar e cumpmento de a normatva en matera de
segurdad soca y desarroar os panes y msones
necesaras para garantzar a unversadad, a pena
ncusn, proteccn y e efectvo dsfrute de derecho a a
segurdad soca de todas as personas, partcuarmente
quenes ms o necesten, ndependentemente de su
capacdad contrbutva.
4. Recoger y procesar a nformacn necesara para apoyar e
dseo y e|ecucn y de potcas y panes en matera de
Decreto 8.938 Pg. 205
Traba|o; para a reforma o aprobacn de eyes,
regamentos y decretos destnados a fortaecer e traba|o
como hecho soca y proceso fundamenta para acanzar os
fnes de Estado.
5. E|ercer vganca y apcar os correctvos necesaros para
que dentro de a reacn de traba|o no se apquen
mecansmos destnados a smuar a reacn abora en
fraude a a Ley, y se garantce a estabdad abora y a
namovdad abora.
6. Partcpar en e dseo y e|ecucn de panes y msones
reaconados con a formacn de os traba|adores y
traba|adoras; con a promocn, proteccn y desarroo de as
fuentes de traba|o; con a proteccn de os saaros y, en
genera, con e desarroo soca de pas, que adeante e
E|ecutvo Nacona.
7. Supervsar, nspecconar y fscazar os entdades de traba|o
para garantzar e cumpmento de as normas de traba|o,
partcuarmente as reaconadas con as condcones de
traba|o, de saud y de segurdad abora, con especa
atencn a os sectores que, por sus caracterstcas, tenen
modadades especaes de condcones de traba|o, y
contrbur en a eaboracn de eyes que reguen a matera
abora para estos sectores, procurando a mayor
partcpacn de os traba|adores, traba|adoras, sus
organzacones socaes.
8. Asegurar a atencn a os traba|adores y traba|adoras no
dependentes o por cuenta propa, procurando su
ncorporacn de peno derecho a a segurdad soca, y
apoyando as ncatvas destnadas a desarroo de proyectos
organzatvos para a produccn de benes y servcos de
estos traba|adores y traba|adoras en e marco de proceso
soca de traba|o.
9. Pubcar, en coordnacn con e nsttuto con competenca en
estadstcas, dentro de os prmeros ses meses de cada ao,
un nforme correspondente a ao anteror, e cua contendr
as seres estadstcas y dems datos que permtan obtener
nformacn actuazada de a stuacn abora nacona.
Decreto 8.938 Pg. 206
10. Vgar e cumpmento de a normatva destnada a a
proteccn de a fama, a materndad y a paterndad, y
apcar os correctvos necesaros para asegurar e peno
dsfrute de derechos.
11. Propender a me|oramento de as condcones de vda y
traba|o de os traba|adores y de su fama as como a
utzacn de tempo bre, vacacones y tomar as ncatvas
y meddas que fueren procedentes para asegurar, medante
panes especaes y msones, e dsfrute de tursmo soca, e
deporte, a cutura y a recreacn, a partr de as
organzacones de Poder Popuar.
12. Proteger y factar e e|ercco de a bertad sndca, a
organzacn autnoma de traba|adores y traba|adoras, e
derecho a a negocacn coectva, y e e|ercco, por
traba|adores y traba|adoras, de derecho a huega.
13. Asesorar y asstr egamente en forma gratuta a
traba|adores, traba|adoras, grupos de traba|adores y
traba|adoras y sus organzacones en todo o correspondente
a a matera abora;
14. Apcar as sancones estabecdas para os nfractores y as
nfractoras de as normatvas en matera de traba|o y emtr a
sovenca abora, documento que certfca que e patrono o
patrona no tene ncumpmentos en matera abora.
15. Apoyar y coaborar con as ncatvas de os conse|os de
traba|adores y traba|adoras, orentadas a drgr y proteger e
proceso soca de traba|o para a produccn de benes y
servcos que satsfagan as necesdades de puebo,
procurando a |usta dstrbucn de a rqueza producda a
costos y precos |ustos.
16. Apoyar y coaborar con os traba|adores y as traba|adoras en
os procesos de reactvacn productva de entdades de
traba|o recuperadas por e Estado;
17. Mantener ampo dogo, democrtco y partcpatvo, con as
organzacones sndcaes y socaes que se reaconan en e
proceso soca de traba|o.
Decreto 8.938 Pg. 207
18. Presentar proyectos de ey en matera de traba|o y segurdad
soca a partr de a ampa partcpacn de as organzacones
socaes;
19. Las dems que e asgnen a Consttucn y as eyes de a
Repbca Bovarana de Venezuea.
Del 0inistr* * 0inistra del p*der p*p)lar c*n c*0petencia
en 0ateria del traba+* , se4)ridad s*cial
Art(c)l* 7>>/ E mnstro o mnstra de poder popuar con
competenca en matera de traba|o y segurdad soca tendr as
sguentes atrbucones:
1. Dctar as Resoucones y reazar todas as actuacones y
accones que a Ley ndca son de su competenca, y aqueas
que sean necesaras para cumpr y hacer cumpr as
dsposcones de esta Ley, as eyes que dervan de ea, as
eyes atnentes a a segurdad soca, os regamentos,
decretos y resoucones en matera de traba|o y segurdad
soca.
2. Autorzar a ocupacn tempora por os traba|adores y
traba|adoras de una entdad cerrada egamente o
abandonada por sus patronos o patronas, y desgnar
medante resoucn a |unta admnstradora especa en
proteccn de os puestos de traba|o, de proceso soca de
traba|o y de a produccn de benes o servcos para
satsfacer necesdades de puebo.
3. Convocar a reunn normatva abora, presdra o desgnar
a funconaro o funconara de traba|o que a presdr,
homoogar a convencn coectva aprobada por a reunn
normatva abora y decdr sobre a soctud de extensn de
a convencn normatva abora.
4. F|ar, por resoucn, os servcos mnmos ndspensabes en
casos de controversa, y os servcos pbcos esencaes,
para e e|ercco de os traba|adores y traba|adoras de
derecho a huega.
5. Ordenar por resoucn e arbtra|e obgatoro de un confcto
coectvo de traba|o y e renco de as actvdades en os
casos estabecdos por a Ley.
Decreto 8.938 Pg. 208
6. Conocer y decdr sobre os recursos |errqucos nterpuestos
contra as Provdencas Admnstratvas recurrbes de os
Inspectores o Inspectoras de Traba|o y contra a abstencn
de regstro de una organzacn sndca por e Regstro
Nacona de Organzacones Sndcaes.
7. Sustancar y decdr os procedmentos de sancn contra
Inspectores o Inspectoras de Traba|o y ratfcar revocar a
decsn de sancn a un funconaro o funconara de traba|o
cuando sgnfque su remocn.
8. Soctar de Mnstero Pbco su actuacn para os casos de
nfraccones a a Ley que amertan a ntervencn de os
rganos |ursdcconaes.
9. Crear, medante resoucn, as Inspectoras de Traba|o y as
Sub Inspectoras de Traba|o, necesaras para a proteccn
efcaz y efcente de proceso soca de traba|o y os derechos
de traba|adores y traba|adoras determnando su |ursdccn.
10. Crear, medante resoucn, os Centros de Encuentro para a
Educacn y e Traba|o que sean necesaros en e marco de
os panes de de desarroo econmco y soca de a Nacn.
11. Las dems que e asgnen a Consttucn y as eyes.
De l*s :)nci*nari*s , las :)nci*narias del traba+*
Art(c)l* 7>-/ Los funconaros y as funconaras de traba|o no
podrn tener nters, drecto, n ndrecto, en as entdades de
traba|o comprenddas en su |ursdccn.
F)nci*nari*s , :)nci*narias especiales
Art(c)l* 7>1/ E mnstero de Poder Popuar con competenca en
matera de traba|o y segurdad soca podr desgnar funconaros
o funconaras especaes, para ntervenr en a concacn y e
arbtra|e de confctos ndvduaes, coectvos y dems
competencas que se es asgnen.
Act)aci2n de l*s traba+ad*res , traba+ad*ras
Decreto 8.938 Pg. 209
Art(c)l* 7>3/ Los traba|adores y as traba|adoras, as como sus
organzacones socaes, podrn reazar cuaquer trmte o
actuacn ante e mnstero de poder popuar con competenca en
matera de traba|o y segurdad soca o sus dependencas, sn
necesdad de ser asstdos por un abogado o abogada.
Ser8ici* de asistencia le4al 4rat)ita a l*s traba+ad*res ,
las traba+ad*ras
Art(c)l* 7>6/ E mnstero de Poder Popuar con competenca en
matera de traba|o y segurdad soca, tendr en cada Inspectora
Sub Inspectora de Traba|o un servco de Procuradura de
Traba|o, ntegrado por profesonaes de derecho a fn de prestar
de manera gratuta asesora y asstenca ega a os traba|adores,
traba|adoras, grupos de traba|adores y traba|adoras y sus
organzacones, que requeran a asstenca o representacn ega
en sede admnstratva o ante os rganos |ursdcconaes de
traba|o, segn sea e caso.
Centr*s de Enc)entr* para la Ed)caci2n , el Traba+*
Art(c)l* 7>7/ E mnstero de Poder Popuar con competenca en
matera de traba|o y segurdad soca, en e marco de proceso
soca de traba|o, de os panes de desarroo econmco y soca
de a Nacn, y de os programas y msones enfocadas en os
procesos de educacn, saber y traba|o, pondr a dsposcn de
os traba|adores, traba|adoras, sus organzacones socaes y
comundades, patronos y patronas, os Centros de Encuentro para
a Educacn y e Traba|o, a ob|eto de contrbur a:
1. Enazar as necesdades de formacn para e traba|o con as
oportundades que brnda e sstema educatvo en todas sus
modadades, partcuarmente as msones educatvas, as
nsttucones especazadas en a educacn de os
traba|adores y traba|adoras, as como os centros de traba|o
o entdades de traba|o que se presten para a formacn en
determnados aspectos de un proceso productvo especfco.
2. Enazar as oportundades de traba|o dgno, productvo, y
berador con os traba|adores y traba|adoras que se
encuentren en stuacn de desempeo, especamente, os y
as |venes, as como os traba|adores y traba|adoras de
mayor edad y os traba|adores y traba|adoras con aguna
dscapacdad, procurando su ncorporacn a proceso soca
Decreto 8.938 Pg. 210
de traba|o, y brndando e necesaro apoyo y
acompaamento en matera educatva.
3. Enazar a os traba|adores y traba|adoras no dependentes o
por cuenta propa y sus organzacones socaes, con as
ncatvas drgdas a generar redes productoras de benes o
servcos para satsfacer as necesdades de puebo en e
marco de proceso soca de traba|o, asegurando e dsfrute
de os derechos aboraes, cuturaes, educatvos y a a
segurdad soca por parte de estos traba|adores y
traba|adoras.
4. Enazar as organzacones sndcaes, conse|os de
traba|adores y otras organzacones de Poder Popuar,
especamente as drgdas a a produccn de benes o
servcos, con a nformacn sobre oportundades de
educacn y traba|o, as como factar su artcuacn a redes
productoras de benes o servcos.
La cobertura nacona, ubcacn, organzacn y funconamento
de os Centros de Encuentro para a Educacn y e Traba|o ser
determnado por e Mnstero de Poder Popuar con competenca
en matera de traba|o y segurdad soca, en e marco de os
panes, programas y msones desarroadas por e E|ecutvo
Nacona, hasta tanto a ey que rge a matera de empeo o
estabezca.
Cap(t)l* II
De las Inspect*r(as del Traba+*
Inspect*r(as del Traba+*
Art(c)l* 7>9/ En todos os Estados de pas, en e Dstrto Capta,
en as dependencas federaes y terrtoros federaes funconara, a
menos, una Inspectora de Traba|o dependente de mnstero de
Poder Popuar con competenca en traba|o y segurdad soca.
Por crcunstancas especaes, y para factar a atencn de os
traba|adores y as traba|adoras, se podr extender a |ursdccn
terrtora de aguna Inspectora a una zona nmedata de otro
Estado condante a aque donde tenga su sede, tomando como
base a pobacn exstente y ofrecer un servco de atencn
ntegra en matera abora.
Decreto 8.938 Pg. 211
E mnstero de Poder Popuar con competenca en matera de
traba|o y segurdad soca, progresvamente pondr en
funconamento una Inspectora o Subnspectora en cada
muncpo de pas.
F)nci*nes de las Inspect*r(as del Traba+*
Art(c)l* 7>;/ Las Inspectoras de Traba|o tendrn as sguentes
funcones:
1. Cumpr y hacer cumpr as dsposcones de esta Ley, su
Regamento, dems eyes vncuadas y as resoucones de
mnstro o mnstra de Poder Popuar con competenca en
matera de traba|o en a |ursdccn terrtora que e
corresponda.
2. Acopar os datos necesaros para a eaboracn de nforme
anua sobre a stuacn abora que debe eaborar e
mnstero de Poder Popuar con competenca en matera de
Traba|o.
3. Medar en a soucn de os recamos ndvduaes de
traba|adores y traba|adoras y ordenar e cumpmento de a
ey o a normatva correspondente cuando se trate de
recamos sobre obgacones taxatvas de a ey.
4. Inspecconar as entdades de traba|o dentro de su
|ursdccn terrtora para garantzar e cumpmento de as
normas de condcones de traba|o, de saud y de segurdad
abora y as de proteccn de a fama, a materndad y a
paterndad.
5. Vgar e cumpmento de a proteccn de Estado de fuero o
namovdad abora de os traba|adores y traba|adoras que
as eyes, regamentos, decretos, resoucones y convencones
coectvas ndquen.
6. Proteger y factar e e|ercco de a bertad sndca, a
organzacn autnoma de traba|adores y traba|adoras, e
derecho a a negocacn coectva, y e e|ercco, por
traba|adores y traba|adoras, de derecho a huega dentro de
a |ursdccn terrtora que e corresponde.
Decreto 8.938 Pg. 212
7. Imponer as sancones por ncumpmentos a a Ley y a a
normatva abora dentro de su |ursdccn terrtora.
8. Las dems estabecdas en as eyes aboraes y sus
regamentos, as como aqueas que e desgne e Mnstro o
Mnstra de Poder Popuar con competenca en matera de
traba|o y segurdad soca.
Tit)laridad de las Inspect*r(as del Traba+*
Art(c)l* 7></ Cada Inspectora de Traba|o estar a cargo de un
Inspector o Inspectora de Traba|o, quen e|ercer a
representacn de aqua en todos os asuntos de su competenca
y cumpr as nstruccones que e trasmta e Mnstro o Mnstra
de Poder Popuar en matera de traba|o y segurdad soca.
Los Inspectores e Inspectoras de Traba|o, en e e|ercco de sus
funcones y competencas, podrn e|ercer actos o accones que
garantcen a supervsn, dvugacn y e|ecucn de sus propas
decsones.
Obli4aci*nes del inspect*r * inspect*ra del traba+*
Art(c)l* 7>=/ Son obgacones de Inspector o Inspectora de
traba|o para e cumpmento de a ey dentro de su |ursdccn:
1. Dctar as Provdencas Admnstratvas que a normatva
ndque que son de su competenca, y aqueas que sean
necesaras para cumpr y hacer cumpr as dsposcones de
as eyes, regamentos, decretos y resoucones aboraes.
2. Cumpr y hacer cumpr as nstruccones dctadas por e
Mnstro o Mnstra de Poder Popuar con competenca en
matera de traba|o y segurdad soca.
3. Aprobar o negar as soctudes que, con base a as
obgacones estabecdas en a ey, reacen os patronos y
patronas.
4. Decdr y hacer cumpr a norma en os casos de recamos
nterpuestos por traba|adores y traba|adoras por
ncumpmento de a ey.
Decreto 8.938 Pg. 213
5. Intervenr en os casos, de ofco o a petcn de parte, en os
casos donde haya pegro de extncn de a fuente de traba|o
o de modfcacn de as condcones de traba|o conforme a o
estabecdo en a ey y en os casos de cerres de entdades
de traba|o en proteccn de traba|o, de saaro y de as
prestacones socaes.
6. Dctar meddas en proteccn de e|ercco de a bertad
sndca, de derecho a a negocacn coectva y de derecho
de os traba|adores y traba|adoras a a huega.
7. Determnar a organzacn sndca mas representatva en
caso de confcto ntersndca para a negocacn coectva,
medante os procedmentos estabecdos.
8. Sustancar y decdr sobre a cafcacn de as fatas en que
pudera haber ncurrdo un traba|ador o traba|adora.
9. Garantzar e reenganche y susttucn de derechos de os
traba|adores y traba|adoras a quenes se e haya voentado
su fuero o namovdad abora.
10. Intervenr y medar para factar os acuerdos en a
negocacn de a convencn coectva de traba|o, en os
pegos de petcones y en a soucn de os confctos
coectvos de traba|o.
11. Sustancar y decdr en os procedmentos de sancn por
ncumpmento de a Ley dentro de su |ursdccn.
12. Las dems que e asgnen a Consttucn, as eyes y e
mnstro o mnstra de Poder Popuar con competenca en
matera de traba|o y segurdad soca.
S)binspect*r(a del Traba+*
Art(c)l* 7->/ Dentro de a |ursdccn de una Inspectora de
Traba|o, podr funconar una Sub- Inspectora de Traba|o, que
atender os recamos de os traba|adores y as traba|adoras,
e|ercer a supervsn de os centros de traba|o asgnados, y
garantzara a proteccn de fuero y a namovdad abora. Las
Sub- Inspectoras de Traba|o, no podrn emtr provdencas
admnstratvas y estarn subordnadas a a Inspectora de
Traba|o respectva.
Decreto 8.938 Pg. 214
Inspect*r(as Naci*nales
Art(c)l* 7--/ E mnstero de Poder Popuar con competenca en
matera de traba|o y segurdad soca mantendr Inspectoras de
Traba|o con competenca nacona para a negocacn de
convencones coectvas y pegos de petcones, cuyo mbto
exceda a |ursdccn de un Estado.
Inspect*r * Inspect*ra de E+ec)ci2n
Art(c)l* 7-1/ Cada Inspectora de Traba|o tendr Inspectores o
Inspectoras de E|ecucn con a sufcente |erarqua, facutad y
competenca para e|ecutar y hacer cumpr todos os actos
admnstratvos de efectos partcuares, que hayan quedado frmes
y que requeran medos y procedmentos para hacer cumpr e
contendo de os msmas, que garantcen a apcacn de as
normas de orden pbco de traba|o como hecho soca y prote|an
e proceso soca de traba|o.
Sern facutades y competencas de os Inspectores o Inspectoras
de E|ecucn:
a) E|ecutar os actos admnstratvos de efectos partcuares que
e sean apcabes a os patronos y as patronas.
b) Dctar meddas cauteares en os supuestos en que e acto
admnstratvo no se cumpa en e pazo de ey, n acatadas
sus condcones, pudendo ordenar e procedmento de
sancn por rencdenca o rebeda de patrono o patrona.
c) Soctar a revocatora de a Sovenca Labora hasta que se
demuestre e cumpmento de acto admnstratvo de que se
trate.
A os efectos de e|ecutar as prevsones menconadas y en caso
de necesdad, cuando exsta obstruccn por parte de patrono o
patrona o de sus representantes, os Inspectores e Inspectoras de
E|ecucn podrn soctar e apoyo de a fuerza pbca que estar
en a obgacn de prestaro. E Inspector o Inspectora de
E|ecucn podr soctar, adems, a actuacn de Mnstero
Pbco para e procedmento de arresto de patrono, patrona o
sus representantes que obstacucen a e|ecucn de a medda, de
Decreto 8.938 Pg. 215
o cua nformar a mnstro o mnstra de Poder Popuar en
matera de traba|o y segurdad soca.
Pr*cedi0ient* para atender recla0*s
de traba+ad*res , traba+ad*ras
Artic)l* 7-3/ E traba|ador, traba|adora, o grupo de traba|adores
y traba|adoras, podrn ntroducr recamos sobre condcones de
traba|o, por ante a Inspectora de Traba|o de su |ursdccn. Los
recamos nterpuestos sern atenddos por a Inspectora de
Traba|o de acuerdo a sguente procedmento.
1. Dentro de os tres das sguentes a haberse nterpuesto e
recamo por e traba|ador o traba|adora, a Inspectora de
Traba|o notfcar a patrono o patrona para que comparezca
a una audenca de recamo a segundo da hb sguente a
haber sdo notfcado de acuerdo a o estabecdo en esta Ley.
2. La audenca de recamo ser en forma ora, prvada y
presdda por un funconaro o funconara de traba|o, con a
asstenca obgatora de as partes o sus representantes.
Cuando se trate de un grupo de traba|adores y traba|adoras
recamantes, nombrarn una representacn no mayor de
cnco personas.
3. S e patrono o patrona, o su representante no asste a a
audenca de recamo se presumr a admsn de os hechos
aegados por e traba|ador o traba|adora recamante y e
nspector o nspectora de traba|o decdr conforme a dcha
confesn en cuanto no sea contrara a derecho a petcn
de demandante.
4. En a audenca de recamo, e funconaro o funconara de
traba|o deber medar y concar as poscones. S a
concacn es postva, e funconaro o funconara de
traba|o dar por concudo e recamo medante un acta,
homoogando e acuerdo entre as partes.
5. S no fuera posbe a concacn, e patrono, patrona o sus
representantes debern consgnar en os cnco das
sguentes escrto de contestacn a recamo. S e patrono,
patrona o sus representantes no dera contestacn dentro
de pazo seaado se e tendr como certo e recamo de
Decreto 8.938 Pg. 216
traba|ador, traba|adora o grupo de traba|adores y
traba|adoras.
6. E funconaro o funconara de traba|o, a da sguente de
transcurrdo e apso para a contestacn, remtr e
expedente de recamo a Inspector o Inspectora de Traba|o
para que decda sobre e recamo, cuando no se trate de
cuestones de derecho que deben resover os trbunaes
|ursdcconaes.
7. La decsn de nspector o nspectora de traba|o que
resueva sobre cuestones de hecho, dar por cumnada a
va admnstratva y soo ser recurrbe por va |udca preva
certfcacn de nspector o nspectora de traba|o de
cumpmento de a decsn.
Cap(t)l* III
De la S)per8isi2n de las Entidades de Traba+*
Act*s s)per8is*ri*s
Art(c)l* 7-6/ Los Inspectores e Inspectoras de Traba|o y os
Supervsores y Supervsoras de Traba|o podrn, acredtando su
dentdad y e carcter con que actan, vstar os ugares de
traba|o comprenddos dentro de su |ursdccn, en cuaquer
momento dentro de horaro de traba|o, para verfcar e
cumpmento de as dsposcones egaes reatvas a traba|o, sn
necesdad de preva notfcacn a patrono o a patrona, pero
comuncndoe a egar e motvo de su vsta.
En as vstas de nspeccn, e funconaro o a funconara podr
ordenar cuaquer prueba, nvestgacn o examen que fuere
procedente, as como nterrogar a patrono o patrona y a cuaquer
traba|ador o traba|adora sobre cuaquer aspecto reatvo a
traba|o; y exgr a presentacn de bros, regstros u otros
documentos requerdos por a Ley, o a coocacn de os avsos
que sta ordena.
Ordena0ient*s
Decreto 8.938 Pg. 217
Art(c)l* 7-7/ Los supervsores y as supervsoras de mnstero
de Poder Popuar con competenca en matera de traba|o y
segurdad soca, debern poner nmedatamente en conocmento
por escrto a patrono o patrona, a os representantes de os
traba|adores y as traba|adoras, de os ncumpmentos de a
normatva ega que fueren detectados durante a supervsn y as
meddas que deben adoptarse dentro de apso de cumpmento
que f|en.
E acta de a supervsn efectuada deber contener a descrpcn
de os hechos constatados durante a supervsn, a normatva
nfrngda por os hechos descrtos, e ordenamento con as
correccones necesaras para e cumpmento de a normatva
nfrngda y e apso para su apcacn.
En caso de persstr e ncumpmento, transcurrdos os apsos
f|ados, se eaborar un nforme soctando que se nce e
procedmento de sancn por ncumpmento y, cuando
corresponda, a revocatora de a sovenca abora, sn que eo
bere a nfractor o nfractora de a obgacn de dar cumpmento
estrcto a a normatva ega.
#0bit* de act)aci2n del S)per8is*r
* S)per8is*ra del Traba+*
Art(c)l* 7-9/ La actuacn de Supervsor o Supervsora de
Traba|o se extende a todos os su|etos responsabes de
cumpmento de as normas socoaboraes, ya sean personas
naturaes o |urdcas y se e|erce en:
a) Las entdades de traba|o y, en genera, en os ugares donde
se e|ecute a prestacn abora.
b) Los vehcuos y medos de transporte en genera, en os que
se preste traba|o, ncudos os buques de a marna mercante
y pesquera cuaquera sea su bandera; os avones o
aeronaves cves, as como as nstaacones y expotacones
auxares o compementaras en terra para e servco de
aqueos.
c) Los nmuebes de tpo resdenca, donde presten servcos
traba|adores y traba|adoras, con as mtacones estabecdas
a a facutad de entrada bre de os funconaros y
Decreto 8.938 Pg. 218
funconaras, cuando se trate de domco de patrono o
patrona.
d) Las entdades de traba|o cuya vganca est egamente
atrbuda a a competenca de otros rganos pbcos,
contnuarn rgndose por su normatva especfca, sn
per|uco de a competenca de os funconaros y funconaras
de traba|o en a matera abora.
Cap(t)l* IV
De l*s Re4istr*s
Re4istr* Naci*nal de Or4ani5aci*nes Sindicales
Art(c)l* 7-;/ E mnstero de Poder Popuar con competenca en
matera de traba|o y segurdad soca, tendr un Regstro Nacona
de Organzacones Sndcaes, ante e cua os nteresados o
nteresadas tramtarn o concernente a regstro de
organzacones sndcaes de acuerdo a o estabecdo en esta Ley.
C*0petencias del Re4istr* Naci*nal
de Or4ani5aci*nes Sindicales
Art(c)l* 7-</ Son competencas de Regstro Nacona de
Organzacones Sndcaes:
1. E regstro de as organzacones sndcaes que hayan
cumpdo con os requstos de ey.
2. Regstrar as modfcacones de os estatutos debdamente
aprobados conforme a a ey.
3. Regstrar a rendcn de cuentas anua sobre a
admnstracn de os fondos sndcaes por parte de a |unta
drectva de a organzacn sndca conforme a a ey
4. Regstrar a nmna de afados y afadas que anuamente e
remte a organzacn sndca.
5. Regstrar os cambos en as |untas drectvas producto de
eeccones sndcaes o de reestructuracones conforme a o
estabecdo en a Ley.
Decreto 8.938 Pg. 219
6. Cerrar e regstro de un sndcato por dsoucn acordada por
sus afados y afadas conforma a a ey y os estatutos o por
decsn de os trbunaes de traba|o.
7. Regstrar a dsoucn de una organzacn sndca que fue
absorbda por otra organzacn sndca o cuando se fusonan
para crear una nueva organzacn sndca.
8. Recopar os datos y eaborar as estadstcas sobre a
sndcazacn para e nforme anua de mnstero de Poder
Popuar con competenca en matera de traba|o y segurdad
soca.
9. Las dems que e asgnen a Consttucn, as eyes y e
mnstero de Poder Popuar con competenca en matera de
Traba|o.
Re4istr* Naci*nal de Entidades de Traba+*
Art(c)l* 7-=/ E mnstero de Poder Popuar con competenca en
matera de traba|o y segurdad soca, tendr un Regstro Nacona
de Entdades de Traba|o, para evar os datos en matera de
traba|o y de segurdad soca de todas as entdades de traba|o de
pas, y en e cua se har constar todo o referente a as sovencas
aboraes.
F)nci*na0ient* de l*s re4istr*s
Art(c)l* 71>/ E mnstero de Poder Popuar con competenca en
matera de traba|o y segurdad soca, medante Resoucn
regamentar e funconamento de Regstro Nacona de
Organzacones Sndcaes y de Regstro Nacona de Entdades de
Traba|o.
TITU!O IH
DE !AS SANCIONES
RA4i0en sanci*nat*ri* p*r in:racci2n
Art(c)l* 71-/ Las nfraccones a as dsposcones de esta Ley,
sern ob|eto de as sancones estabecdas en este Ttuo, sn
per|uco de as accones admnstratvas, cves y penaes a que
hubere ugar.
Decreto 8.938 Pg. 220
Principi*s del rA4i0en sanci*nat*ri*
Art(c)l* 711/ La sustancacn y decsn de procedmento que
d ugar a a sancn, se efectuar en estrcto resguardo de os
prncpos de egadad, e derecho a a defensa, raconadad,
proporconadad y tpcdad.
In:racci2n en la :*r0a de pa4* del salari*
Art(c)l* 713/ A patrono o patrona que no pague a sus
traba|adores en moneda de curso ega o en e debdo pazo, o
que pague en ugares prohbdos; o que descuente, retenga o
compense de saaro ms de o que a Ley permte, se e mpondr
una muta no menor de equvaente a trenta undades
trbutaras, n mayor de equvaente a sesenta undades
trbutaras.
In:racci2n en l*s an)nci*s s*bre ?*rari*s
Art(c)l* 716/ A patrono o patrona que no f|e anuncos
reatvos a a concesn de das y horas de descanso, o no os
cooque en ugares vsbes en a respectva entdad de traba|o o
en cuaquer otra forma aprobada por a nspectora de traba|o,
que no eve os regstros o bros obgados por esta Ley, se e
mpondr una muta no menor de equvaente a trenta
undades trbutaras, n mayor de equvaente a sesenta
undades trbutaras.
In:racci2n a l*s l(0ites de la +*rnada de traba+*
Art(c)l* 717/ A patrono o patrona que nfrn|a as normas
reatvas a a duracn mxma de a |ornada de traba|o y a
traba|o nocturno, o as dsposcones reatvas a os das hbes,
se e mpondr una muta no menor de equvaente a trenta
undades trbutaras, n mayor de equvaente a sesenta
undades trbutaras.
In:racci2n de las disp*sici*nes en 0*dalidades
especiales de c*ndici*nes de traba+*
Art(c)l* 719/ Cuaquer nfraccn a as dsposcones reatvas
a os traba|adores y traba|adoras con modadades especaes
de condcones de traba|o estabecdas en a presente ey har
ncurrr a patrono o patrona nfractor o nfractora en e pago de
Decreto 8.938 Pg. 221
una muta no menor de equvaente a trenta undades
trbutaras, n mayor de equvaente a sesenta undades
trbutaras.
In:racci2n a las disp*sici*nes s*bre traba+ad*res
eBtran+er*s , traba+ad*ras eBtran+eras
Art(c)l* 71;/ A patrono o patrona que nfrn|a as
dsposcones sobre e porcenta|e de traba|adores extran|eros o
traba|adoras extran|eras se e mpondr una muta no menor
de equvaente a trenta undades trbutaras, n mayor de
equvaente a sesenta undades trbutaras.
In:racci2n p*r ac*s* lab*ral * ac*s* seB)al
Art(c)l* 71</ E patrono o patrona que ncurra en acoso abora o
acoso sexua se e mpondr una muta no menor de equvaente
de trenta undades trbutaras, n mayor de equvaente a sesenta
undades trbutaras sn per|uco de as accones cves y penaes
a que tenga derecho e traba|ador o traba|adora.
In:racci2n a la n*r0ati8a s*bre ali0entaci2n
, centr*s de ed)caci2n inicial
Art(c)l* 71=/ E patrono o patrona que voe a normatva
reaconada con a Ley de Amentacn de os Traba|adores y
Traba|adoras, se e mpondr una muta no menor de equvaente
de sesenta undades trbutaras, n mayor de equvaente a cento
vente undades trbutaras/
In:racci2n a la n*r0ati8a s*bre
participaci2n en l*s bene:ici*s
Art(c)l* 73>/ A patrono o patrona que no pague correctamente
a sus traba|adores o traba|adoras a partcpacn en os
benefcos, o a bonfcacn o prma de navdad que es
corresponda, se e mpondr una muta no menor de equvaente
a sesenta undades trbutaras, n mayor de equvaente a cento
vente undades trbutaras.
In:racci2n a la ina0*8ilidad lab*ral
Decreto 8.938 Pg. 222
Art(c)l* 73-/ E patrono o patrona que ncurra en e despdo,
trasado o desme|ora de un traba|ador amparado o traba|adora
amparada por namovdad abora sn haber soctado
prevamente a cafcacn de despdo correspondente se e
mpondr una muta no menor de equvaente de sesenta
undades trbutaras, n mayor de equvaente a cento vente
undades trbutaras.
Desacat* a )na *rden del :)nci*nari*
* :)nci*naria del traba+*
Art(c)l* 731/Todo desacato a una orden emanada de a
funconara o funconaro de mnstero de Poder Popuar con
competenca en matera de traba|o y segurdad soca, acarrear a
nfractor o nfractora una muta no menor de equvaente a
sesenta undades trbutaras, n mayor de equvaente a cento
vente undades trbutaras.
In:racci2n al salari* 0(ni0* * la *p*rt)nidad de pa4* del
salari* , las 8acaci*nes
Art(c)l* 733/ En caso de que e patrono o patrona pague a
traba|ador o traba|adora un saaro nferor a mnmo f|ado, o no
pague oportunamente e saaro semana, quncena y as vacacones
se e mpondr una muta no menor de equvaente a cento vente
undades trbutaras, n mayor de equvaente a trescentas sesenta
undades trbutaras.
In:racci2n a las disp*sici*nes pr*tect*ras de la 0aternidad
la paternidad , la :a0ilia
Art(c)l* 736/ En caso de nfraccn a as dsposcones protectoras
de a materndad, paterndad y a fama se mpondr a patrono o
patrona una muta no menor de equvaente a cento vente undades
trbutaras, n mayor de equvaente a trescentas sesenta undades
trbutaras.
In:racci2n p*r :ra)de * si0)laci2n
de la relaci2n de traba+*
Art(c)l* 737/ E patrono ncurso o patrona ncursa en hechos o
actos de smuacn o fraude, con e propsto de desvrtuar,
desconocer u obstacuzar a apcacn de a egsacn abora, se e
mpondr una muta no menor de equvaente de cento vente
Decreto 8.938 Pg. 223
undades trbutaras, n mayor de equvaente a trescentas sesenta
undades trbutaras.
In:racci2n a las 4arant(as a la libertad sindical
Art(c)l* 739/ E patrono o patrona que voe as garantas egaes de
bertad sndca ser sanconado o sanconada con muta no menor
de equvaente a cento vente undades trbutaras, n mayor de
equvaente a trescentas sesenta undades trbutaras.
In:racci2n a las 4arant(as a la ne4*ciaci2n c*lecti8a
Art(c)l* 73;/ E patrono o patrona que voe as garantas egaes
de derecho a a negocacn coectva ser sanconado o sanconada
con muta no menor de equvaente a cento vente undades
trbutaras, n mayor de equvaente a trescentas sesenta undades
trbutaras.
Ca)sas de arrest*
Art(c)l* 73</ E patrono o patrona que desacate a orden de
reenganche de un traba|ador amparado o traba|adora amparada por
fuero sndca o namovdad abora; e que ncurra en voacn de
derecho a huega, y e que ncumpa u obstruya a e|ecucn de os
actos emanados de as autordades admnstratvas de traba|o, ser
penado con arresto poca de ses a qunce meses. Esta pena,
tratndose de patronos o patronas asocados o asocadas, a sufrrn
os nstgadores o nstgadoras a a nfraccn, y de no dentfcarse a
stos o estas, se apcar a os membros de a respectva |unta
drectva. E nspector o nspectora de traba|o soctar a
ntervencn de Mnstero Pbco a fn de e|ercco de a accn
pena correspondente.
Arrest* p*r cierre ile4al e in+)sti:icad*
de la :)ente de traba+*
Art(c)l* 73=/ E patrono o patrona que de manera ega e
n|ustfcada cerre a fuente de traba|o, ser sanconado o
sanconada con a pena de arresto de ses a qunce meses por os
rganos |ursdcconaes competentes a soctud de Mnstero
Pbco.
Reincidencia
Decreto 8.938 Pg. 224
Art(c)l* 76>/ En caso de que un nfractor o una nfractora a que se
referen os artcuos anterores rencda en e hecho que se e
mputa, a pena prevsta para a nfraccn se aumentar en a mtad.
In:racci2n a l*s laps*s p*r el :)nci*nari*
* :)nci*naria del traba+*
Art(c)l* 76-/ E funconaro o funconara de Traba|o que no
cumpa sus obgacones dentro de os apsos egaes estabecdos,
aun tenendo os medos para hacero se e abrr e procedmento
admnstratvo que corresponda conforme a a ey.
Pr*?ibici2n de recibir diner* *bse@)i*s * dDdi8as
Art(c)l* 761/ E funconaro o funconara de Traba|o que percba
dnero o cuaesquer otro obsequo o ddvas ser desttudo o
desttuda, de conformdad con e procedmento que corresponde
segn a ey.
Resp*nsabilidad del c)0pli0ient* de la !e, en l*s
2r4an*s , entes del Estad*
Art(c)l* 763/Los funconaros pbcos o funconaras pbcas
que e|erzan cargos de dreccn, y os traba|adores o traba|adoras
de dreccn que tengan como responsabdad e cumpmento de as
normas que esta Ley estabece y que, por accones u omsones y
actuando a margen de a vountad de Estado, voen as
dsposcones destnadas a proteger e proceso soca de traba|o y os
derechos de os traba|adores y traba|adoras, es ser aberto e
procedmento admnstratvo que corresponda para su remocn o
desttucn. E mnstro o mnstra con competenca en matera de
traba|o y segurdad soca ofcar a correspondente ente u rgano
de Estado para que as se cumpa.
In:racci2n a la *bli4aci2n de elecci*nes sindicales * al
derec?* de a:iliaci2n
Art(c)l* 766/ A os membros de a |unta drectva de una
organzacn sndca que no convoquen a eeccones en a
oportundad que f|en os estatutos; o que no afen a sndcato a
traba|ador o traba|adora que o socte, no obstante orden |udca,
se es mpondr una muta no menor de equvaente a trenta
undades trbutaras, n mayor de equvaente a sesenta undades
trbutaras, sn per|uco de as sancones estatutaras que estabezcan
as organzacones sndcaes respectvas.
Decreto 8.938 Pg. 225
Criteri*s para la :i+aci2n de la sanci2n p*r in:racci2n
Art(c)l* 767/ A mponer a muta, e funconaro o a funconara
que a apque estabecer e trmno medo entre e mte mxmo y
e mnmo, pero a aumentar hasta e superor o a reducr hasta e
nferor segn e mrto de as crcunstancas agravantes o
atenuantes que concurran en e caso concreto, debendo
compensaras cuando as haya de una u otra espece.
En todo caso tambn se consderar, a mportanca de a entdad de
traba|o, e nmero de personas per|udcadas y cuaquera otra
crcunstanca que estmare e funconaro respectvo o a funconara
respectva con crtero de equdad.
Inc)0pli0ient* del pa4* de la 0)lta
Art(c)l* 769/ En caso de no poder hacerse efectvas as penas de
mutas estabecdas en este Ttuo, os nfractores o nfractoras
sufrrn a de arresto, entre dez y noventa das. E Inspector o
Inspectora de Traba|o soctar a ntervencn de Mnstero Pbco
a fn de e|ercco de a accn pena correspondente.
Pr*cedi0ient* para la aplicaci2n de las sanci*nes
Art(c)l* 76;/ E procedmento para a apcacn de as sancones
estar su|eto a as normas sguentes:
a) E funconaro o funconara de nspeccn que verfque que se
ha ncurrdo en una nfraccn evantar un acta crcunstancada
y motvada que servr de ncacn a respectvo procedmento
admnstratvo y que har fe, hasta prueba en contraro,
respecto de a verdad de os hechos que mencone.
b) Dentro de os dos das hbes de evantada e acta, e
funconaro o funconara remtr sendas copas certfcadas de
a msma a os presuntos o presuntas nfractores o nfractoras.
c) Dentro de os cnco das hbes sguentes a recbo de a copa
de acta, e presunto nfractor o presunta nfractora podr
formuar ante e funconaro o a funconara os aegatos que
|uzgue pertnentes. S stos se hceren verbamente, e
funconaro o a funconara os reducr a escrto en acta que
agregar a expedente, a cua ser frmada por e funconaro o
a funconara y e exponente o a exponente, s sabe y puede
hacero. S notfcado e presunto nfractor o a presunta
Decreto 8.938 Pg. 226
nfractora, no concurrere dentro de apso seaado en este
tera, se e tendr por confeso o confesa, se dar por
termnada a averguacn y se decdr dentro de os dos das
hbes sguentes.
d) Dentro de os tres das hbes sguentes a vencmento de
pazo prevsto en e tera anteror, os presuntos nfractores o
nfractoras promovern y evacuarn as pruebas que estmen
conducentes, conforme a derecho procesa de traba|o.
e) Dentro de os tres das hbes sguentes a vencmento de
apso prevsto en e tera anteror, y en todo caso,
nmedatamente despus de vencdo aguno de os apsos
conceddos a os presuntos nfractores o nfractoras para hacer
aegatos en su defensa, o para promover y evacuar pruebas, sn
que o hayan hecho, e funconaro o a funconara respectvo
dctar una resoucn motvada, decarando a os presuntos
nfractores o nfractoras responsabes o no de as nfraccones
de que se trate. En e caso que se es decare nfractores o
nfractoras, es mpondr en a msma resoucn a sancn
correspondente, y expedr a pana de qudacn a fn de
que consgne e monto de a muta dentro de un trmno de
cnco das hbes.
f) E mutado o a mutada debe dar recbo de a notfcacn y de
a pana a a cua se refere e tera e) de este artcuo, y s se
negare a eo se e notfcar por medo de una autordad cv, a
cua deber de|ar constanca de este acto, para todos os
efectos egaes.
g) S e mutado o a mutada no pagare a muta dentro de
trmno que hubere f|ado e funconaro o funconara, ste se
drgr de ofco a Mnstero Pbco, para que dcha autordad
ordene e arresto correspondente. En todo caso, e mutado o a
mutada podr hacer cesar e arresto hacendo e pago.
Rec)rs*s le4ales
Art(c)l* 76</ De a sancn mpuesta podr recurrrse:
a) Cuando a haya mpuesto un funconaro deegado o funconara
deegada de una Inspectora, por ante e Inspector respectvo o
Inspectora respectva.
Decreto 8.938 Pg. 227
b) Cuando a haya mpuesto e Inspector o a Inspectora
drectamente, por ante e Mnstro o a Mnstra de Poder
Popuar con competenca en a matera de traba|o.
En todo caso, e recurso ser decddo dentro de cnco das hbes
contados desde a egada de expedente a a azada, pudendo as
partes hacer breves nformes escrtos. A decdrse, podr
confrmarse o revocarse a sancn, o modfcarse su monto.
C*0petencia del 0inistr* * 0inistra
Art(c)l* 76=/ Las mutas a os funconaros o funconaras de
Traba|o sern mpuestas por e Mnstro o a Mnstra de Poder
Popuar con competenca en a matera de traba|o.
C*nsi4naci2n * a:ian5a0ient* de la 0)lta para rec)rrir
Art(c)l* 77>/ No se or e recurso mentras no conste haberse
consgnado o afanzado satsfactoramente e vaor de a muta.
Pa4* de las 0)ltas
Art(c)l* 77-/ Las mutas prevstas por esta Ley sern pagadas a
Tesorera de a Segurdad Soca en sus ofcnas recaudadoras.
Obli4aci2n de den)nciar del :)nci*nari*
* :)nci*naria del traba+*
Art(c)l* 771/ Los funconaros o funconaras de Traba|o que
huberen conocdo de cuaquer nfraccn de esta Ley con ocasn
de e|ercco de sus funcones o de cuaquer otra manera, estarn
obgados a hacer a denunca ante a autordad a que corresponda o
a proceder de ofco s fuere e caso.
Ne4ati8a * re8*cat*ria de la s*l8encia lab*ral
Art(c)l* 773/ A os patronos o patronas que ncumpan as
obgacones que e mpone esta Ley, es ser negada o revocada a
sovenca abora segn a o estabecdo en a ey correspondente.
N*ti:icaci*nes
Art(c)l* 776/ Las notfcacones a que se hace referenca en este
ttuo se reazarn en a forma prevsta en esta ey.
Decreto 8.938 Pg. 228
TITU!O H
DISPOSICIONES TRANSITORIAS
DEROGATORIAS " FINA!
Disp*sici*nes Transit*rias
Pri0era/ En un apso no mayor de tres aos a partr de a
promugacn de sta Ley, os patronos y patronas ncursos en a
norma que prohbe a tercerzacn, se a|ustarn a ea, y se
ncorporarn a a nmna de a entdad de traba|o contratante
prncpa os traba|adores y traba|adoras tercerzados. Durante dcho
apso y hasta tanto sean ncorporados efectvamente a a nmna de
a entdad de traba|o contratante prncpa, os traba|adores y
traba|adoras ob|eto de tercerzacn gozarn de namovdad abora,
y dsfrutarn de os msmos benefcos y condcones de traba|o que
correspondan a os traba|adores y traba|adoras contratados
drectamente por e patrono o patrona benefcaro de sus servcos.
Se4)nda/ Sobre as prestacones socaes:
1. La prestacn de antgedad depostada en fdecomso
ndvdua, o acredtada en una cuenta a nombre de traba|ador
o traba|adora en a contabdad de a entdad de traba|o antes
de a entrada en vgenca de esta Ley, permanecer a
dsposcn de os traba|adores y traba|adoras en as msmas
condcones, como parte ntegrante de a garanta de
prestacones socaes estabecdas en esta Ley.
2. E tempo de servco para e ccuo de as prestacones socaes
de os traba|adores actvos y traba|adoras actvas a momento
de a entrada en vgenca de esta Ley, ser e transcurrdo a
partr de 19 de |uno de 1997, fecha nefasta en que es fue
concucado e derecho a prestacones socaes proporconaes a
tempo de servco con base a tmo saaro.
3. Los depstos trmestraes y anuaes por concepto de garanta
de prestacones socaes estabecdos en esta Ley empezaran a
reazarse a partr de su entrada en vgenca y, a vountad de
traba|ador o traba|adora, podrn ser depostados en e msmo
fdecomso ndvdua o acredtados en a msma cuenta en a
contabdad de a entdad de traba|o.
Decreto 8.938 Pg. 229
4. Los traba|adores y traba|adoras que para e momento de a
entrada en vgenca de esta Ley tuvesen un tempo de servco
menor a tres meses, se es efectuar e prmer depsto de
qunce das por concepto de garanta de prestacones socaes
estabecda en esta Ley a cumpr os tres meses de servco.
Tercera/ Sobre a |ornada de traba|o:
1. La |ornada de traba|o estabecda en esta Ley entrar en
vgenca a ao de su promugacn. Durante este apso as
entdades de traba|o organzarn sus horaros con partcpacn
de os traba|adores y as traba|adoras, y consgnarn os
horaros de traba|o en as Inspectoras de Traba|o de su
|ursdccn, a os efectos egaes correspondentes.
2. E saaro de os traba|adores y as traba|adoras no podr ser
reducdo en forma aguna como consecuenca de a reduccn
de a |ornada de traba|o estabecda en esta Ley.
C)arta/ Sobre as organzacones sndcaes:
1. E Regstro Nacona de Organzacones Sndcaes estabecdo en
esta Ley entrar en funconamento a partr de prmero de
enero de 2013. Hasta esa fecha as actvdades
correspondentes a regstro y documentacn de as
organzacones sndcaes se contnuarn tramtando ante a
Inspectora de Traba|o de a |ursdccn correspondente.
2. Las organzacones sndcaes adecuaran sus estatutos a esta
Ley antes de 31 de dcembre de 2013.
F)inta/ Las Agencas de Empeo se transformarn en os Centros de
Encuentro para a Educacn y e Traba|o en un apso no mayor a
ses meses contados a partr de a vgenca de esta Ley.
SeBta/ Hasta tanto no entre en vgenca una ey especa que
estabezca as formas de partcpacn de os traba|adores y
traba|adoras en a gestn de as entdades de traba|o, os drectores
y drectoras aboraes en as entdades de traba|o pbcas
contnuarn cumpendo sus funcones por e perodo para e cua
fueron eectos.
Decreto 8.938 Pg. 230
SApti0a/ Para a correcta apcacn de esta Ley y su
mpementacn en todo e Terrtoro Nacona y en todas a entdades
de traba|o, e Presdente de a Repbca Bovarana de Venezuea
desgnar un Conse|o Superor de Traba|o, que tendr un
Regamento de funconamento y se encargar de manera drecta de
coordnar todas as accones para e desarroo peno de a Ley
Orgnca de Traba|o, os traba|adores y traba|adoras en un apso de
tres (03) aos contados a partr de a vgenca de esta Ley.
Disp*sici*nes Der*4at*rias
Pri0era/ Se derogan os artcuos de 187 a 192, ambos ncusve,
de a Ley Orgnca Procesa de Traba|o. E procedmento de
Estabdad Labora apcabe es e estabecdo en esta Ley.
Se4)nda/ Se deroga a Ley Orgnca de Traba|o de 19 de |uno de
1997 pubcada en a Gaceta Ofca de a Repbca de Venezuea N
5.152, extraordnara, reformada e 6 de mayo de 2011 pubcada en
a Gaceta Ofca N 6.024, extraordnara.
Disp*sici2n Final
UNICA/ Esta Ley entrar en vgenca a partr de a fecha de
pubcacn en a Gaceta Ofca de a Repbca Bovarana de
Venezuea.
Dado en Caracas, a os trenta das de mes de abr de dos m
doce. Ao 202 de a Independenca, 153 de a Federacn y
13 de a Revoucn Bovarana.
Cmpase,
(L.S.)
HUGO CHAVEZ FRIAS
Decreto 8.938 Pg. 231
Refrendado
E Vcepresdente E|ecutvo
(L.S.)
ELIAS |AUA MILANO
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar de
Despacho de a Presdenca
(L.S.)
ERIKA DEL VALLE FARIAS PENA
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar
para Reacones Interores y |ustca
(L.S.)
TARECK EL AISSAMI
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar para
Reacones Exterores
(L.S.)
NICOLAS MADURO MOROS
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar
de Panfcacn y Fnanzas
(L.S.)
|ORGE GIORDANI
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar
para a Defensa
(L.S.)
HENRY DE |ESUS RANGEL SILVA
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar para
e Comerco
(L.S.)
EDMEE BETANCOURT DE GARCIA
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar de
Industras
(L.S.)
RICARDO |OSE MENENDEZ PRIETO
Refrendado
Decreto 8.938 Pg. 232
E Mnstro de Poder Popuar para
e Tursmo
(L.S.)
ALE|ANDRO ANTONIO FLEMING CABRERA
Refrendado
E Encargado de Mnstero de
Poder Popuar para a Agrcutura y Terras
(L.S.)
ELIAS |AUA MILANO
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar para
a Educacn Unverstara
(L.S.)
MARLENE YADIRA CORDOVA
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar para
a Educacn
(L.S.)
MARYANN DEL CARMEN HANSON FLORES
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar para
a Saud
(L.S.)
EUGENIA SADER CASTELLANOS
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar para
e Traba|o y Segurdad Soca
(L.S.)
MARIA CRISTINA IGLESIAS
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar para
Transporte Terrestre
(L.S.)
|UAN DE |ESUS GARCIA TOUSSAINTT
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar para
Transporte Acutco y Areo
(L.S.)
ELSA ILIANA GUTIERREZ GRAFFE
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar para
Vvenda y Hbtat
Decreto 8.938 Pg. 233
(L.S.)
RICARDO ANTONIO MOLINA PENALOZA
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar
de Petreo y Mnera
(L.S.)
RAFAEL DARIO RAMIREZ CARRENO
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar para
e Ambente
(L.S.)
ALE|ANDRO HITCHER MARVALDI
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar
para Cenca, Tecnooga e Innovacn
(L.S.)
|ORGE ALBERTO ARREAZA MONTSERRAT
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar para
a Comuncacn y a Informacn
(L.S.)
ANDRES GUILLERMO IZARRA GARCIA
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar para
as Comunas y Proteccn Soca
(L.S.)
ISIS OCHOA CANIZALEZ
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar para
a Amentacn
(L.S.)
CARLOS OSORIO ZAMBRANO
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar para
a Cutura
(L.S.)
PEDRO CALZADILLA
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar para
e Deporte
(L.S.)
HECTOR RODRIGUEZ CASTRO
Decreto 8.938 Pg. 234
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar para
os Puebos Indgenas
(L.S.)
NICIA MALDONADO MALDONADO
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar
para a Mu|er y a Iguadad de Gnero
(L.S.)
NANCY PEREZ SIERRA
Refrendado
E Mnstro de Poder Popuar
Para a Energa Ectrca
(L.S.)
HECTOR NAVARRO DIAZ
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar
para a |uventud
(L.S.)
MARIA PILAR HERNANDEZ DOMINGUEZ
Refrendado
La Mnstra de Poder Popuar
para e Servco Pentencaro
(L.S.)
MARIA IRIS VARELA RANGEL
Refrendado
E Mnstro de Estado para
a Banca Pbca
(L.S.)
RODOLFO CLEMENTE MARCO TORRES
Refrendado
E Mnstro de Estado para
a Transformacn Revouconara
de a Gran Caracas
(L.S.)
FRANCISCO DE ASIS SESTO NOVAS

Potrebbero piacerti anche