Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
QU MI CA
01) Calcular os nm eros de m oles exist ent es em : a) 180 g de H2 SO4 ; b) 150 g de Al2 ( SO4 ) 3 10H2 O . Dados: H = 1 ; O = 6 ; S = 3 2 ; Al
= 27.
Soluo:
a) A m assa m olecular do H2 SO4 sendo igual a 98, um m ol desse cido igual a 98 g; port ant o, em 180 g de cido sulfrico puro exist em :
02) Qual a m olaridade de um a soluo que cont m 160 g de H2 SO4 em 620 cm 3 de soluo? dada a m assa m olecular do cido sulfrico,
igual a 98.
Soluo:
A soluo encerra
Soluo:
Um a soluo 1,52 m olar deve cont er 1000 cm , 1,52 m oles de subst ncia; em 318 cm dever cont er x m oles, o que se calcula im ediat am ent e por proporo:
3 3
Sol 1,52 m olar 1000 cm 3 1,52 m oles de CuSO4 . 5H2 O Sol 1,52 m olar 318 cm 3 x =
A m assa de CuSO 4 . 5H2 O , port ant o,
04) Que volum e de soluo 0,1 m olar se pode obt er dissolvendo 5,5 gram as
de ferrocianet o de pot ssio em gua dest ilada? Massas at m icas: Fe = 56; C = 12; N = 14; K = 39.
Soluo:
Para que a soluo obt ida sej a 0,1 m olar, 1000 cm
3
da m esm a devero
cont er 0,1 m oles de Fe( CN) 6 K 4 , ist o , 0,1 . 368 = 36,8 g . Com 5,5 g de sal conseguir- se- a do problem a ant erior, t em - se:
Sol 1 m olar 1000 1 m ol Sol 0,1 m olar 1000 0,1 m ol = 36,8 g Sol 0,1 m olar v 5,5 g 5,5 . 1000 v = = 149, 45 cm 3 36,8 05) Calcular os equivalent es- gram as das subst ncias seguint es, ut ilizando a
t abela de pesos at m icos:
a) cido oxlico, ( COOH) 2 2H2 O , dest inado a reaes de neut ralizao; b) cido t art rico, COOH . CH2 . CH2 . COOH ; c) cidos derivados do fsforo, H3PO4 , HPO3 , H4P2 O7 , H3PO3 , HPO2 , H4P2 O5 ;
d) dos seguint es cidos derivados do enxofre, H2 S ; H2 SO4 ; H2 S2 O7 ; H2 S2 O3 ; e) alm en de crom o, Cr2 ( SO4 ) 3 . K 2 SO4 . 24H2 O , em relao ao crom o; f) bicrom at o de pot ssio, dest inado a reaes de dupla t roca; g) sulfat o crm ico, dest inado a reaes de dupla t roca; h) t et raborat o de sdio, Na2B 4 O7 . 10H2 O ; i) fosfat o bicido de sdio, H2NaPO 4 , em relao ao hidrognio, em relao
ao sdio e em relao ao nion PO 4 ;
3
j ) ferricianet o de pot ssio, Fe( CN) 6 K 3 ; k) fosfat o m onocido de clcio, CaHPO4 , em relao ao clcio, em relao
ao hidrognio e em relao ao PO 4 ;
3
l) fosfat o t riclcico, Ca3 ( PO4 ) 2 ; m ) hidrxido de alum nio, Al( OH) 3 ; n) hidrxido de clcio, Ca( OH) 2 ; o) cloroplat inat o de am nio, ( NH4 ) 2 Pt Cl 6 . Soluo a) cido oxlico: m ol = 126 g ; b) cido t art rico: m ol = 118 g ; basicidade = 2 ; por t an t o E = 118 = 59 g . 2 basicidade = 2 ; por t an t o E = 126 = 63 g . 2
c) H3PO4 : m ol = 118 g ;
118 = 59 g ; 2 80 = 80 g ; HPO3 : m ol = 80 g ; basicidade = 1 ; E = 1 178 = 44,5 g ; H4P2 O7 : m ol = 178 g ; basicidade = 4 ; E = 4 82 = 27,33 g ; H3PO3 : E = 3 64 = 64 g ; HPO2 : E = 1 146 = 36,5 g . H4P2 O5 : E = 4 basicidade = 2 ; E =
392 = 65,33 g . 6
h)
i) EH+ = j)
329 = 109,66 g . 3 136 136 = 68 g ; EH+ = 136 g ; EPO3 = = 45,33 g . 4 3 2 m) 78 = 26 g . 3 444 = 222 g . 2
k) ECa+2 = l)
310 = 51,66 g . 6 74 = 37 g . 2
n)
o)
06) Quant os equivalent es- gram as h em : a) 180 g de H2 SO4 ; b) 71 g de HCl ; c) 16 g de NaOH ; d) 33 g de Fe2 ( SO4 ) 3 ; e) 35 g de HNO3 ; f) 10 g de Na3PO4 ; g) 15 g de Al2 ( SO4 ) 3 ?
Nenhum a dest as subst ncias dest ina- se a reaes de xido- reduo.
180 = 3,67 E . 49 b) EHCl = 36,5 g ; em 71 g desse cido exist em , c) ENaOH = 40 g ; 16 g de soda encerram , d) EFe2 ( SO4 ) 3 = 71 = 1,94 E de HCl . 36,5
16 = 0, 4 E . 40
f) ENa3PO4 = =
g) EAl2 ( SO4 ) 3 =
15 = 0,263 E . 57
07) Dissolvem - se 35,6 g de cido clordrico em gua dest ilada de m aneira a 3 serem obt idos sucessivam ent e 50 , 100 , 150 , 200 e 250 cm de
soluo. Calcular a norm alidade de cada um a das solues obt idas.
Soluo:
Usando a disposio de clculo indicada no problem a 04 e lem brando que a prim eira soluo encerra:
35,6 = 0,975 E em 50 cm 3 , ou sej a, 36,5 1000 0,975 . = 19,5 E 1000 cm 3 , result a: 50 Sol n Sol x 1000 1000 1E 19,5 E
port ant o, a prim eira soluo 19,5 n ; A segunda soluo, encerrando 0,975 . ser, port ant o, 9,75 n . Analogam ent e, a t erceira soluo ser 0,975 .
08) Que quant idade de carbonat o de sdio deve ser dissolvida em 240 cm 3 de gua dest ilada a fim de que a soluo obt ida sej a 0,1 n ? Desprezar o
volum e do sal com parado com o volum e de solvent e ut ilizado.
Soluo: ENa2CO3 =
port ant o:
106 = 53 g , 2 1000 1000 240 53 g 5,3 g 5,3 . 240 = 1,272 g de Na2 CO3 . 1000
09) Que quant idade de Al2 ( SO4 ) 3 . 10H2 O deve- se dissolver em 320 cm 3 de gua dest ilada para se obt er soluo 0,23 n de sulfat o de alum nio?
Desprezar o volum e do sal com parado com o do solvent e.
Soluo: E= 522 = 87 g , 6 1000 1000 320 87 g de sulfat o de alum nio 0,23 . 87 = 20,01 g 20,01 . 320 = 6, 4032 g. 1000
10) Calcular o volum e de cido nt rico concent rado necessrio para preparar 100 cm 3 de soluo norm al para reaes de neut ralizao, sabendo que a densidade do cido concent rado igual a 1,455 e que seu t t ulo 78,6% . Soluo: a) Clculo da m assa HNO3 necessria para a preparao de 100 cm 3
de soluo norm al:
Sol n Sol n
1000 100
1E = 6,3 g .
63 1
c = 1, 455 . 0,786 = 1,143 g cm 3 c) Clculo do volum e de cido concent rado necessrio: 1 cm 3 de cido concent rado encerra 1,1436 g de HNO3 e, port ant o, um volum e v encerrar as 6,3 g necessrias para preparar a soluo desej ada: 1 cm 3 v 1,1436 6,3
11) Com 20 cm 3 de cido sulfrico de densidade 1,8405 , cont endo 95,95% de H2 SO4 em peso, preparam - se 250 cm 3 de soluo
diluda. Qual a norm alidade da soluo obt ida?
20 cm 3 encerraro 1,7659 . 20 = 35,318 g . c) Clculo norm alidade da soluo: Sol n Sol n Sol x 1000 250 1E = 98 = 49 g 2
49 = 12,25 g 4 35,318 g
12) Calcular a norm alidade de um a soluo de soda cust ica preparada com 50 cm 3 de um a soluo de densidade 1,530, cont endo 50,1% de NaOH em peso, diludos a 500 cm 3 . Soluo: a) Clculo da concent rao da soluo inicial: sendo = 1,53 e = 0,501 , result a: c = 1,53 . 0,501 = 0,7665 g cm 3 b) Em 50 cm 3 dessa soluo h 0,7665 . 50 = 38,325 g .
c) Clculo da norm alidade: 3 3 Diluindo os 50 cm de soluo concent rada a 500 cm result a um a soluo diluda cont endo 38,325 g de soda no volum e t ot al de 500 cm 3 . A norm alidade ser x . Sol n Sol n Sol n 1000 1E = 40 g 1
13) Tem - se um a soluo 0, 4 n de um cido que se desej a t ransform ar em soluo 0,5 n pela m ist ura com um a soluo 2 n do m esm o cido. Calcular o volum e de soluo 2 n que se deve em pregar para obt er 200 cm 3 de soluo 0,5 n . Soluo:
O volum e v de soluo 2 n que se deve acrescent ar soluo inicial t al que o nm ero de equivalent es- gram as acrescent ados, m ais o nm ero de equivalent es- gram as j exist ent es na soluo 0, 4 n , sej a igual ao nm ero de equivalent es- gram as que se deve t er nos 200 cm da soluo final. Calculem - se separadam ent e cada um dest es nm eros.
3
a) Em 200 cm 3 de sol 0,5 n : Sol 0,5 n Sol 0,5 n 1000 200 0,5 E 0,1 E = a
b) Nm ero de equivalent es- gram as acrescent ados com os v cm 3 de soluo 2 n : Sol 2 n Sol 2 n 1000 v 2E 2 . E. v =b 1000
Sol 0, 4 n Sol 0, 4 n
1000 200 v
0, 4 E 0, 4 E 200 v = c 1000
0, 4 200 v E 1000
ou
80 0, 4 v + 2 v = 100 v = 12,5 cm 3 . 14) A 500 cm 3 de soluo 0,25 n de um sal adiciona- se cert o volum e de soluo 2 n do m esm o sal e sua norm alidade t orna- se 1,5 n . Calcular o
volum e da soluo result ant e.
Soluo:
O volum e final ser 500 + v , onde v o volum e de soluo 2 n acrescent ado aos 500 cm ant eriorm ent e, result a:
3
a) Nm ero de E nos 500 cm 3 iniciais: Sol 0,25 n Sol 0,25 n 1000 500 0,25 E 0,25 E=a 2
c) Nm ero E na soluo final: Sol 1,5 n Sol 1,5 n 1000 500 + v 1,5 E 1,5 500 + v E 1000
=c
1250 + 500 = 1750 cm 3 15) Duzent os e cinquent a cent m et ros cbicos de um a soluo 0,82 n de
cido clordrico so diludos a 1300 cm . Calcular a norm alidade da soluo diluda result ant e.
3
Soluo:
De acordo com a frm ula da diluio deve- se t er:
vN = v ' N' ,
onde v = 250 cm , N = 0,82 n , v ' = 1300 cm Subst it uindo result a:
3 3
e N' desconhecido.
N' = N
16) Com o deve ser diluda um a soluo 2,3 m olar de cloret o de m agnsio a fim de se obt er um a soluo 0,1 n dest e sal? Soluo: a) Clculo da norm alidade da soluo inicial:
A soluo de cloret o de m agnsio, sendo 2,3 m olar, encerra 2,3 m oles lit ro . Mas o equivalent e- gram a do cloret o de m agnsio :
EMgCl2 =
m ol 2
Nest as condies, a soluo inicial encerra 2,3 . 2 E lit ro , sendo port ant o 4,6 n .
b) vN = v ' N'
onde:
v' = v
N , N'
v' v N N'
= = = =
volum e final volum e inicial norm alidade inicial = 4,6 n norm alidade final = 0,1 n
v' = v
4,6 = 46 v 0,1
3
I st o , o volum e final deve ser 46 vezes m aior que o inicial. Cada cent m et ro cbico da soluo 2,3 m olar fornecer, port ant o, 46 cm aps diluio. de soluo 0,1 n