Sei sulla pagina 1di 10

UNIVERSIDADE FEDERAL DO AMAP UNIFAP Bacharelado em Arquitetura e Urbanismo

NATLIA ALVES

TEORIA E HISTRIA DA ARQUITETURA E DO URBANISMO II ARTIGO: ARQUITETURA E URBANISMO NO BARROCO E ROCOC

SANTANA 2013

NATALIA ALVES - 18201104041

TEORIA E HISTRIA DA ARQUITETURA E DO URBANISMO II ARTIGO: ARQUITETURA E URBANISMO NO BARROCO E ROCOC

Trabalho apresentado disciplina de Teoria e Histria da Arquitetura e do Urbanismo II, ministrada pelo professor Elizeu Corra dos Santos, com objetivos avaliativos.

SANTANA 2013

ARQUITETURA E URBANISMO NO BARROCO E ROCOC

Natlia Yolanda Moraes Alves*

RESUMO Nas grandes capitais e cidades europeias surgem dois movimentos que podem ser tomados no mnimo como atraentes, o Barroco e o Rococ, que prevalecem aps ser decretada a fadiga do preceito clssico renascentista, existe a necessidade de inovar e dar um aspecto mais fluido as obras, embasando a verdade na pesquisa tcnica, na adoo de um mtodo objetivo e conciso. Ambos funcionam como grande incentivo para o crescimento das capitais, apesar de possurem divergncias, culminam para a obteno de um resultado semelhante, alavancar e influenciar a evoluo do conceito arquitetnico e urbanstico. atravs dessa necessidade de edificar e constatar o poder atravs de edificaes que aos poucos as cidades vo se expandindo, at o momento em que esse conceito rompido, e as edificaes se tornam de cunho publico, onde cada habitante detentor de meios pode firmar sua residncia, o que constitui e da forma a malha urbana. No decorrer de todo esse processo do surgimento dos movimentos avaliada a passagem de diversos artistas que firmam suas marcas, principalmente em Roma, como o caso de Bernini, ao utilizar-se de profissionais como o arquiteto citado, as cidades conseguem se consolidar de forma mais organizada e coerente, elevando no s o contingente populacional, mas o conceito que ostenta de si.

Palavras-chave: Barroco. Rococ. Arquitetura e Urbanismo.

* Acadmica de Arquitetura e Urbanismo UNIFAP Universidade Federal do Amap E-mail: natiyolanda@gmail.com

INTRODUO atravs do estudo feito, que se torna possvel compreender a influencia que tanto o Barroco quanto o Rococ tiveram na evoluo de grande parte das cidades europeias, influindo no modo como se vive e at mesmo na imagem de soberania e de poder obtida por cada cidade. Os estudos giram em torno de duas obras bem elaboradas, a primeira: Arquitetura Comentada (STRICKLAND, 2003) onde se oferece uma viso da arquitetura Barroca e do Rococ, sendo abordado o quanto ainda predomina a influncia de preceitos clssicos oriundos da Roma Antiga, as caractersticas dos movimentos, seus artistas e particularidades que distinguiam de acordo com a cidade; j a segunda: A Historia da Cidade (BENEVOLO, 1999), aborda o Barroco voltando-se para a anlise de como o mesmo influncia as grandes capitais europeias, desde os ideais da monarquia, em consagrar por meio da arquitetura barroca o seu poder, at a decorrente evoluo da malha e da composio urbana, abordando a sada e entrada dos monarcas do poder. por meio destes, que se viabiliza o entendimento do Barroco e do Rococ, como estilos que surgem com uma finalidade bvia, de quebrar a monotonia estabelecida pela estagnao no renascimento clssico, fazendo com que as cidades cresam de forma notvel, o que justifica e pontua novamente como fundamental estabelecer a anlise do que viabilizou os acontecimentos.

O BARROCO E O ROCOC

comum a ambos os autores estabelecer que os estilos que surgem, denominados como Barroco e Rococ aparecem para dar partida de um ponto em que tudo se encontra em estado de fadiga. Carol Strickland define o estilo Barroco como populista e atraente, com nfase em fortes emoes e efeitos especiais, j Leonardo Benvolo o define como um meio para firmar a verdade das coisas, principalmente atravs de mtodos de pesquisa cientfica, observando como a arte passa a ser o estudo de qualidades no objetivas. J o Rococ classificado pela primeira autora como uma subunidade do Barroco, um estilo pomposo, alegre, radiante, onde predomina uma profuso de ornamentos. O estilo Barroco se manifesta em muitas cidades da Europa, tratando-se da arquitetura e do urbanismo ele se mostra presente e imponente em cidades como Paris, que durante o perodo se transforma em um modelo para a cultura artstica mundial; Viena, com edifcios monumentais de estilo complexo e severo; Turim, que ampliada 3 vezes entre 1620 e 1714; Npoles, a mais populosa cidade italiana, durante o reinado de Carlos de Bourbon passa por uma breve organizao da malha urbana; Amsterd, que se torna centro da atividade bancria e comercial da Europa, projetando uma grandiosa ampliao na cidade; e Londres, que substitui Amsterd como

centro de comrcio e economia a nvel mundial, predominando a presena de pequenas iniciativas, que aos poucos do forma e constituem a cidade, alternando a organizao entre espaos verdes, pblicos ou particulares. Ressalta-se tambm a influencia marcante do estilo Barroco na ustria e na Alemanha, seja nas edificaes quanto nos prprios construtores, nesse momento em que surge sua subunidade, o Rococ, influindo diretamente em quebrar a parte mais rgida da concepo Barroca, trazendo a tona charme, formas sutis e detalhes complexos, dentro da concepo do ambiente interno.

DIVERGNCIAS x CONCORDNCIAS

Tanto o Barroco quanto o Rococ atentam-se para necessidade de impor novas formas, mais sutis e fluidas, empregam cores mais claras. Os estilos possuem a mesma premissa, mas destoam a partir do momento em que se define no Barroco o trabalho com edificaes de grande porte e a construo da malha urbanstica, utilizando nas construes elementos como: colunas em espiral, fachadas irregulares e planos ovais, o que em contrapartida estabelecido no Rococ com o trabalho restrito a ambientes internos, onde se investe em elementos como: iluminao, ornamentos de estuque dourado contra fundo branco e aplicao de cores claras. Outro fator importante de ser ressaltado e que diverge nos estilos, que o Rococ no intimamente ligado religio e a concepo que ela ostenta, diferente do Barroco que ainda estabelece essa relao, no fazendo meno a qualquer temtica ou concepo que possa soar como ofensiva aos preceitos religiosos.

REPRESENTANTES E CARACTERSTICAS MARCANTES

No perodo correspondente ao Barroco, um dos principais artistas que deram fora ao movimento foi Gianlorenzo Bernini (1598-1680), escultor que comea sua carreira precocemente, aos 16 anos j fornecia trabalhos para a famlia Borghese, aos 20 lhe foi solicitado pelo prprio Papa que fizesse um retrato seu. Bernini inicia sua carreira como arquiteto em meados dos anos 1623, e nos 50 anos que decorrem o artista j havia deixado suas impresses por toda a cidade de Roma. Um dos maiores exemplos que pode ser citado ao abordar seu trabalho como arquiteto, a praa fora da Baslica de So Pedro, que fora concebida entre 1656 e 1667, a praa possui a forma de uma grande elipse,
Figura 01 Praa em frente Baslica

emoldurada por duas colunatas de 284 colunas e 88 pilares em quatro linhas (Fig.01). Bernini foi considerado o arquiteto mais reverenciado da poca.

Tratando-se

do

estilo

Rococ as caractersticas que marcam o estilo so: a nfase na utilizao de adornos possvel citar como representante o

engenheiro Balthasar Neumann e o artista Franois Cuvillis, o primeiro foi o maior mestre

barroco na Alemanha, mas em meados do ano de 1735 seus


Figura 02 Palcio Wurzburg

trabalhos j sofriam forte influncia do estilo Rococ, como o caso do Palcio do Bispo de Wurzburg (Fig.02), onde na escadaria notvel o emprego da iluminao, que proporciona um sensao de ascenso, medida que se passa do espao restrito e escuro para a radiante luz utilizada; por sua vez, Franois Cuvillis, produz em Nymphenburg o Pavilho de Amalienburg (Fig.03), classificado como o mais Rococ de todos, consiste em um sala circular, que possui 15 metros de dimetro e revestida por vidros, nela foram aplicadas madeiras esculpidas e filigranas em prata descendo pelas paredes do ambiente, foram tambm ornamentos empregados em diversos como

estuque,

violinos e borboletas, que criam uma atmosfera suave no ambiente, at mesmo a cor clara da sala se porta com delicadeza, o que contradiz e torna inimaginvel o proposito do ambiente, que na realidade cede seu exterior para um posto de caa ao faiso.
Figura 03 Pavilho de Amalienburg

Como ressaltado na imagem, os estilos possuem caractersticas marcantes, que coincidem entre si, como o caso da utilizao de formas em

elipse e de alguns conceitos construtivos oriundos do estilo romano, como as colunas, colunatas e pilares, mas cada um possui ainda uma singularidade que torna possvel distingui-los sem muita dificuldade, o Barroco se utiliza de um efeito dinmico, com fachadas irregulares e imponentes, o Rococ j se apega ao efeito dramtico da iluminao, investindo no uso exagerado de adornos e componentes de decorao interna.

CONSIDERAES FINAIS

Enfim estabelecida a real funo dos estilos, Barroco e Rococ, que vem a tona o quo foram de fato importantes a nvel de historia clssica e principalmente no campo da arquitetura. ento, o Barroco, estilo responsvel pelo surgimento do Rococ, juntos propulsionam no s um novo ideal de concepo artstica, mas inferem de modo fundamental na organizao da malha urbanstica das grandes de cidades europeias, o que no se resume somente a construo de grandes palcios enfeitados, mas a transformao fsica e econmica de pequenos reinos em potncias econmicas e comerciais, que se apoiam no ideal de organizao da cidade, visando edifica-la pensando no sentido da beleza e na definio de mtodos e normas para a construo.

REFERNCIAS BIBLIOGRFICAS STRICKLAND, CAROL. Arquitetura Comentada. 1. Ed. Rio de Janeiro RJ: BENEVOLO, LEONARDO. A Histria da Cidade. 4. Ed. So Paulo SP: Perspectiva S.A., 2005.

Potrebbero piacerti anche