Sei sulla pagina 1di 88

APOSTILA DE CONHECIMENTOS TEIS PARA A PRTICA DO CANDOMBL O primeiro Eb indicado para quem est com problemas, o de Exu; o segundo,

, Eb Egungun (para afastar Eguns, espritos sofredores, da vida de algum); o terceiro, Eb Iku, p ara afastar a morte... Na dvida, use os ingredientes do Eb Iku, que comea despachan do Exu, passa para Egun e em seguida, Iku... EB IK Se estivssemos falando de uma in iciao, ele seria o segundo eb para o Yao, e nele contm o ato de rasgar toda a roupa da pessoa. No caso de ser umBori, as roupas no precisam ser rasgadas. Esse ato, n a iniciao simboliza o abandono da vida profana e o preparo para uma nova vida. Tam bm conhecido como O Eb De Tudo Que A Boca Come, um dos ebs mais confiveis no tocante ao descarrego de uma pessoa. Seqncia dos Pratos (Obers) 1

Arrumar sempre na seqncia de como cantado o Sir. Como sempre, Es o primeiro: Seqnci os Pratos (Obers) Arrumar sempre na seqncia de como cantado o Sir. Como sempre, Es o primeiro: 1 Ober Pad D'gua 5 Ober Milho De Galinha 9 Ober Feijo Mulatinho 13 Ober e Arroz 2 Ober 3 Ober Pad De Mel Pad De Cachaa 6 Ober 7 Ober Deburu (Pipoca) Feij ber 11 Ober 9 Qualidades De 9 Acaraj Legumes Picados 14 Ober 15 Ober 9 Bolos De Canji 9 Retroses De Linha Branca 4 Ober Pad De Dend 8 Ober Feijo Branco 12 Ober 9 Ekuru 16 ouve Picada

Obs : Ao lado de cada Ober dever estar uma vela acesa. Seguido dos Obers tambm terem os outros elementos como: 1 1 1 7 1 9 1 1 2 1 1 Pedao de morim branco; rim vermelho; Pedao de morim preto; Pregos virgens; Pedao de carne seca; Caixas de fsforos; Pedao de carne vermelha; Frango ou uma galinha; Molhos de couve; Enin (e steira); Quarta com gua.

Como Proceder 1 - A pessoa levada esteira previamente estendida onde se ir fazer o eb. Todas as comidas devem estar ao redor da mesma acompanhada de suas respectiv as velas. 2 - Em voz baixa, pede-se que Oya governe aquele momento. 3 - Comea-se a passar as comidas na ordem acima cantando: Saara r eb k nn, Sacudo-lhe com eb, para pr a morte no caminho (mandar embora) Saara r eb k nn Sacudo-lhe com eb, para pr a mort o caminho (mandar embora) 2

(considero correto, primeiro cantar para Exu... quando se sacrifica um casal de frangos aos ps do pedinte, separa-se em morim preto, vermelho branco, tudo do pri meiro sacodimento, e reserva para levar na encruza... s depois, passa-se para o d e Egum e Iku) Fazendo o Eb Primeiramente se passa toda a comida; Agora se passa o Morim pelo co rpo todo da pessoa; Despeja-se na altura do peito de modo a tocar na pessoa, tod os os fsforos; Ento se passa o retrs de linha desfiando um a um, envolvendo o corpo da pessoa; Passa-se o frango no corpo da pessoa e oferece o mesmo aos ps (quebra r os membros asas e ps); Por fim, passada a Couve no corpo todo da pessoa cantando:

y gbl lr , y gbl me varra sobre a cabea dele, me varra. y gbl lr ra. Gbl, Gbl Kin sr , Varra, varra o que estiver sobre a cabea dele, Ik Gbl lr arra Ik de sobre a cabea dele, varra Ik para que ela v embora do seu corpo. EB EGN Aqui daremos um Eb Egn que poder servir como limpeza para qualquer pessoa, que por algum motivo venha a precisar do ato de bori. Material Necessrio: 1 4 4 4 4 K de farinha de mandioca crua Pad de gua, Mel, Pinga e Dend. K de Feijo Fradinho - T orrado K de feijo Preto - Torrado K de Milho de Galinha Cozido kss Enrolados em folh as de bananeira. Abertos ao passar na pessoa. Velas Brancas Moedas de menor valo r corrente Ovos Brancos 3

4 4 4 Bolas de Farinha Bolas de Arroz K de Canjica cozida K de Pipoca Estourada em are ia Folhas de Pelegun Modo de Fazer: Passar tudo no corpo da pessoa seguindo a ordem acima. A canjica deve ser passada sempre comeando no alto da cabea. As folhas devem ser batidas no corpo da pessoa e posta tambm no cho junto ao Eb. Cantigas de Eb

Saara r eb k nn, Sacudo-lhe com eb, para pr a morte no caminho (mandar embora) Saara r b k nn Sacudo-lhe com eb, para pr a morte no caminho (mandar embora) Cantiga Para a P poca

y gbl lr , y gbl me varra sobre a cabea dele, me varra. y gbl lr ra. Gbl, Gbl Kin sr , Varra, varra o que estiver sobre a cabea dele, Ik Gbl lr arra Ik de sobre a cabea dele, varra Ik para que ela v embora do seu corpo. (costuma-se estourar 3 bonecas de plvora aps esses sacodimentos, que ficam por trs do pedinte a uma distncia segura, havendo quem coloque mais... cerca de 11, que r odeia a pessoa e vai at a porta. Essas bonecas de plvora so feitas com meia colherz inha de caf em p, noz moscada ralada e acar... podendo se adicionar estrume de boi, caso seja muito grave a perseguio dos eguns...) Despache os ebs onde determinar o j ogo de bzios. Mas, o comum despachar o de Exu (e Gira) na encruzilhada aberta... O de Iku no cemitrio... O de Egun em gua corrente, onde se deixa do lado uma canec a de gua com borra de caf, ou tambm no cemitrio, mata, lixo... Vai depender do que If determinar. 4

Na dvida, despache tudo no rio, pois que entidades e orixs comem no momento do sac odimento. EB BRANCO Aqui apresentado um Eb Branco, que os os Boris. Pode ser passado em qualquer pessoa to. Materiais Necessrios: Bolas de Mel 10 Akarajs feitos em Azeite Doce s de Valor Atual (Prata) 10 Bzios Abertos iradas devero ser colocadas em s. 10 Caixa de Eb (Canjica) Um pano para levar o Eb O mesmo e passa o Eb.

pode ser usado como referncia para tod que necessite passar por esse a 10 Pedaos de Morim branco com 10cm 10 Bol 10 Akaas Branco 10 Kiabos Cr 10 Moeda Se for feito dentro do Ax, as partes ret Fsforos 10 Velas Brancas Tamanho Padro posto sobre os ps da pessoa enquanto s

Obs: No se usa mel aos filhos de Od. Assim como no se usa dend em filhos de sl. Modo d Fazer: Estende-se pano no cho. Pede para que a pessoa fique em p sobre ele. Coloc ar em cada lado da pessoa, cinco pedaos de pano. Ir passando tudo no corpo da pes soa, colocando em cada pano, comeando pelos que esto do lado esquerdo. Em seguida colocar tudo no pano do cho juntar tudo amarrar no alto da arvore frondosa em de preferncia que d frutos. Cantigas de Eb

Saara r eb k nn, Sacudo-lhe com eb, para pr a morte no caminho (mandar embora) Saara r b k nn Sacudo-lhe com eb, para pr a morte no caminho (mandar embora) BORI 5

Aps tudo feito hora de levar a pessoa para Enin. Uma pessoa previamente escolhida vai at o lugar que se encontra recolhida a pessoa, e pede para que encoste sua c abea em suas costas e lhe segure pelas mos. Dessa forma a pessoa deve ser levada a t a Enin (Esteira), sempre de cabea baixa e sem nada dizer. Chegando ao local, a p essoa deve fazer meno de se sentar durante duas vezes e sentar-se na terceira vez. Nessa hora todas as comidas (sobre a enin), e temperos (ao lado) devero estar pr ontos para o ato. O Igb Or dever ser posto a frente da pessoa, juntamente com o res tante da mesa. Deve ser passada banha de Or nas seguintes partes: Nos quatro pon os da cabea No corao Nas costas Dedes das duas mos No pomo de Ado Nos braos OBS: S se coloca Indj (Sangue) nos dedo do p direito, se tivermos pai morto, e no e squerdo se me morta, em forma de respeito e agradecimento, pois eles j no esto mais entre ns. J se uniram as suas outras metades, no caso Ori-Orun e Ori-Aiye, tornand o-se uma s pessoa, e s nos basta a reverncia e agradecimentos. POSIO NA ENIN A pessoa a qual ir tomar o Bori dever sentar-se e ficar com as pernas esticadas e deixar a s mos espalmadas sobre os joelhos. Essa a forma de se receber o Ax. Se for usado o apoti, a pessoa dever estar com coluna ereta e ps juntos e suas mos espalmadas vol tadas para cima. Nessa hora colocado o Oj sobre as costas da pessoa, e acesa a ve la do Bori. Essa uma boa hora para explicar sobre o ato de Bori a pessoa. Falar sobre o que significa e o que estar recebendo. Deixe claro que o que acontecer ali , no se trata de feitura ou de se agregar responsabilidades dentro do culto. SAUD AES DURANTE O BORI Comea-se o Bori respingando o cho com gua por trs vezes. A cada vez que se joga a gua ao cho deve ser pronunciado: OMI TN - guas novas NA TN - caminhos n ovos PELE TN - calma novamente 6

Saudaes aos Ancestrais Invoca-se nessa hora os Ancestrais (Ok run) pedindo licena diz endo: AGO MO JUBA GBAGBA Meus respeitos e Licena aos antigos; KOLOBO SE'R Desejamos boa sorte AWA BA SE'R Boas realizaes SAUDANDO O OBI (ZELADOR) Saudaes Com Obi (Seco) Mo Direita Nessa hora o Zelador(a) ainda com o Obi interio, pede ao Obi o que se deseja pessoa: OBI Obi OBI Obi OBI Obi OBI Obi OBI Obi OBI Obi KOSI para KOSI p ara KOSI para KOSI para KOSI para KOSI para IK que no tenhamos morte RN que no tenham os doenas F que no tenhamos perdas J que no tenhamos derramamento de sangue FTB que amos desentendimentos AR IK BBWA que a morte no nos veja Saudaes Com Obi (Seco) Mo Esquerda

OBI NIBI IK Obi para evitar OBI NIBI RN Obi para evitar OBI NIBI F Obi para evitar OB I NIBI J Obi para evitar OBI NIBI DN Obi para evitar OBI NIBI FTB Obi para evitar OBI O Obi tem fora a morte as doenas as perdas derramamentos de sangue obstculos desentendimentos PEDIDOS AO OBI (PESSOA) 7

Depois que o zelador(a) tenha feito os feitos os pedidos, o Obi entregue a pesso a a qual toma o Bori para que faa seus pedidos. Deve-se segurar o Obi prximo a boc a. Nessa hora todos devem cantar: OB KRA LOKN OB COMOVE-NOS PROFUNDAMENTE O CORAO GBR SCANCARADO OB KRA LOKN OB COMOVE-NOS PROFUNDAMENTE O CORAO GBRGDA ESCANCARADO PARTI BI (OF I) Deve-se pedir ag ao Obi e abri-lo. Sacrifique-o, tirando o corao que const a do broto da parte interna. Reza-se: AGO OB LICENA OB OB RE RE O OB DE BOA SORTE KO TO OWO MJ KEBA SAUDAMOS-LHE COM AS DUAS MOS PEDINDO AJUDA Separando as Partes do Ob Enquanto se separa as talas do Ob reza-se: OB NI BI IKU OB PARA EVITAR A MORTE OB NI BI ARUN OB PARA EVITAR A DOENA J OWO EE DI MI OLOFIN SUPRA-ME DE RIQUEZA MEU LEGISL ADOR PARTINDO O OBI (OF I ) Deixa-se a mo esquerda ligeiramente aberta, e com a mo direita toca nos pingos d'gua no cho, batendo na mo esquerda e em seguida tocando n a testada, na fronte, nuca, pescoo e mos sempre tocando antes ao cho. Se tiver pai morto, tocar no dedo do p direito, se me morta, no dedo do p esquerdo. Se a pessoa ti ver os pas vivo, no tocar nos dedes, dizer apenas ALAFIN OR RE, ADP. Com o Obi molhand o com a gua da quartinha, toca-se a testa , fronte , nuca , braos , corao , dedo do p . Sempre dizendo: OBI OR 8

OBI AP OBI OKN Primeira Parte do Ef Or G FN MI OR D-me licena cabea G FN MI ORIS d-me licena Orix G FN MI RISNL acima de todos! E por ltimo:

OR MO KI E PL ! Cabea eu vos sado delicada e gentilmente! G Y OLR, Com licena, s da cabea. G Y ELD! Com licena, Salve o Senhor da Criao (Oldmar). PARTINDO O OBI (OF II ) Segunda Parte do Ef Or Tocando a Cabea G SWJ OR! D-me licena frente da cabea! -se a testa do oficiado. G LHIN OR! 9

D-me licena parte de trs da cabea! Toca-se a nuca do oficiado. G reito da cabea! Toca-se o lado direito da cabea do oficiado. G SI squerdo da cabea! Toca-se a parte esquerda da cabea do oficiado. G cena o topo da cabea, ou d-me licena meio da cabea bea! PARTINDO ra Parte Do Ef Or Passando a Banha Vegetal

TN OR! D-me licen OR! D-me licena lad K OR! OU G RIN O OBI (OF III ) Terce

G SWJ OR! D-me licena frente da cabea! - Nesta hora toca-se a testa do oficiado. G licena parte de trs da cabea! - Toca-se a nuca do oficiado. G TN OR! D-me licena l eito da cabea! - Toca-se o lado direito da cabea do oficiado. G SI OR! D-me licena la esquerdo da cabea! - Toca-se a parte esquerda da cabea do oficiado. G K OR! OU G R licena o topo da cabea, ou d-me licena meio da cabea bea! Toca-se o topo da cabea do niciado. Veja que na terceira parte dizem-se as mesmas palavras, porm desta vez, passa-se a mistura feita de Or e efun. PARTINDO O OBI (OFERENDAS) 10

Apresentando as Oferendas a Or Na mo direita, a quartinha com gua; na mo esquerda, o prato com o ob. O Zelador toca os quatro pontos da cabea, no corao e nas costas. De pois dada para a prpria pessoa encostar o prato e a quartinha nas frontes, morada da alma guardi ancestral. Se Pega os gomos (Obi) com a mo esquerda. Passam-se os gomos para a mo direita com a parte interna para cima, tocando nos pingos de gua q ue esto no cho tocando a fronte da pessoa com mo esquerda. Sada-se o cho e o Or da pes soa 3 vezes. Jogam-se ento os gomos no prato. Cada cada tem uma frase, que serve c omo conselho, sugesto ou advertncia, a ser estudado junto com o consulente. Por el e falam diversos orixs. PARTINDO O OBI (OFERENDAS) Apresentando a Oferendas a Or N a mo direita, a quartinha com gua; na mo esquerda, o prato com o ob. O Zelador toca os quatro pontos da cabea, no corao e nas costas. Depois dada para a prpria pessoa e ncostar o prato e a quartinha nas frontes, morada da alma guardi ancestral. Se Pe ga os gomos (Obi) com a mo esquerda. Passam-se os gomos para a mo direita com a pa rte interna para cima, tocando nos pingos de gua que esto no cho tocando a fronte d a pessoa com mo esquerda. Sada-se o cho e o Or da pessoa 3 vezes. Jogam-se ento os go mos no prato. Cada cada tem uma frase, que serve como conselho, sugesto ou advertnc ia, a ser estudado junto com o consulente. Por ele falam diversos orixs. SOBRE O JOGO DE OBI Nessa parte esteremos estudando cada cada do jogo de Obi de 4 partes. muito importante saber exatamente essas falas. Se faz necessrio decorar cada cada e fala, para que em qualquer ato feito se tenha a certeza de estar tudo correto e de agrado seja ao Or ou rs em questo. SOBRE O JOGO DE OBI - LF Cada : 4 abertos rte interna para cima. "Todos Necessitamos Do Bem, Mas Nem Todos Sabemos Apreci-l o". Grande Sabedoria - Cabea Do Mundo Orixs: Obatal, Xang, Orunmil, Ibeji e Obaluaiye . 11

Resposta : Paz, prosperidade, afirmao. Deve-se repetir a jogada. A cada pode ser bo a ou m, de acordo com a segunda cada. Se o rs estiver satisfeito responde com abertos e 2 fechados). Quer dizer com segurana, sem dvida, de corao. Se na segunda s air Ejife ou Etawa boa. Se sair Oyeku m. Pergunta-se imediatamente o que fazer pa ra anular a resposta m. Se sair Okaran, h um Egun que atrapalha o consulente e no o deixa progredir. Se sair lf novamente muita felicidade, abundncia e bens materiais. Recomendao : No se preocupe com o que falarem de voc. SOBRE O JOGO DE OBI - ETAWA Cad a: 3 abertos com a parte interna para cima e 1 fechado com a parte externa para cima. "Tudo Na Vida Tem Seu Oposto . No H Primeiro Sem Segundo, Nem Segundo Sem Pr imeiro. Orixs: Sango, Od Inle, Osun e Yemonj. Resposta: Possibilidade de resposta p ositiva sendo possvel a necessidade de se fazer Eb ou dar algum presente para um d esses rss ou mais. Perguntar de novo. Se repetir a resposta, a podemos estar seguros : a afirmao confirmada. Investigar os caminhos. Recomendao : Voc tem muita dependncia de Xang. Banho de ervas. SOBRE O JOGO DE OBI EJIF Cada : 2 abertos com a parte interna para cima e 2 fechados com a parte exter na para cima. "Muitos Bens e Grandeza, Muitos Inimigos" Orix: Responde Es, Ogun, O soosi e Osun. Resposta: Se lf respondeu antes dessa jogada pode parar de jogar, pois essa a cada mais firme, com certeza a resposta SIM. Presentear Exu. No se h necessi dade de mais perguntas. A Cada Maior Do Obi 12

No emprestar dinheiro. No sair da cidade sem dar um presente para Ogum Cirurgia. P erigo de vida. Oxossi fala de justia. No fazer trabalhos espirituais. Rezar para o s ancestrais. Recomendao : Fala de um familiar morto, que tem que se fazer algo. SOBRE O JOGO DE OBI - OKARAN SODE Cada: 1 aberto com a parte interna para cima e 3 fechados com a parte externa para cima. Abrir Os Olhos, Tocar A Orelha Direita E Dizer: "Todo O Grande Se Formou Com A Ajuda Do Menor. Todos So Importantes. No Despreze A Ning um. No Se Vive Sozinho." Orixs: Responde Es, Ik, Omol e Aj. Resposta: Diz NO, fala a Morte, dificuldades gravssimas. Algo de mal vai Dificuldade grave Jogar novamente para ver se h um egun Para Ob a pessoa est num sr io aperto. Deve aceitar, para no arriscar a vida Oy diz para no fazer festa ou reun io familiar sem antes rezar para Orisa, e dar oferendas. Nan quer que v a um hospit al 12 quarta-feiras, d esmolas. Tambm Nan diz que seu bem-estar depende de cultuar rs Ibeji. Yewa diz para no colocar a mo na cabea de nenhuma criana, e, No assobiar nem c orrer dentro de casa, pode haver acidente. Recomendao : Cuidado com bebidas alcolicas e doenas venreas. SOBRE O JOGO DE OBI - OY EKU Cada: 4 fechados com a parte externa para cima. O Obi Emudece Maus pressgios. Morte Orixs : Responde Oy, Egun, Ik e Nan. Resposta: Resposta Negativa, muito m, annci o de Morte repentina. 13

Quando cai Alfia - Saudar Obatal. Repete-se a pergunta para ver se cai Etaw ou Ejif. Quando cai Etaw - Saudar Sango e Ogun. Se responder a uma pergunta deve-se pedir confirmao. Quando cai Ejif - Sauda-se os Oluwos, o Baba e os Om If. Pode parar de pe rguntar sobre o assunto. Quando cai Okaran Sod - Ficar alerta, sade a cada. Pergunt ar de novo para ver se um simples NO ou a indicao de alguma dificuldade a caminho. Quando cai Oyeku - Coloca-se os gomos numa tigela com gua para esfriar. Reza-se p ara Oy, e ponha uma cabaa com Omiek (gua com akas diludo) para Egun, pergunta-se quem responde rs ou Egun, e o que fazer para contornar o problema anunciado. Tocar o pei to com 8 pedaos de OBI e coloc-los em gua. Acender uma vela e colocar uma quartinha d'gua para Egun. Pegar os gomos e dizer: 'Obi lf. Jogar de novo para ver se fala Orun mil ou Iku, ou o Egun de algum parente ou amigo prximo que avisa da morte de algum chegado. Perguntar qual o eb que se deve fazer para de imediato para salvar a vid a. Se cair lf, Etaw ou Ejife o Babalrs vai at porta. O consulente segura um obi e ua de OBI na rua. O consulente enquanto isso se deita de bruos na esteira.

Ao levantar-se o consulente diz: Que O Que Vem Para O Bem Seja Para O Bem. Muita Sade. Ningum Gosta Da Morte . Se cair duas vezes seguidas, refere-se a uma pessoa m uito doente e com problemas financeiros, que tem que fazer uma obrigao logo. Faz-s e limpeza com um galo preto grande diante de Exu. Com o esporo confecciona-se um patu que dever ser levado sempre com a pessoa. SOBRE O JOGO DE OBI - OBSERVAES Obser vaes Sobre Algumas Cadas Dois gomos abertos um sobre o outro - Significa din caminho. Montados 2 a 2 - muita sorte, muito dinheiro a caminho. Quando ao joga r um pedao quebra - D-se ao consulente para guardar no bolso. Significa dinheiro. 2 pedaos fechados sobrepostos - Traio, discrdia, questo delicada. Um pedao de lado - m orrer algum prximo. Dois pedaos de lado - essa morte ocorrer em breve. Todos caem amo ntoados - no se l, jogada invlida. SOBRE O JOGO DE OBI - ADURA OBI OBI NI UNBI IKU DANU 14

OBI QUE AFASTA A MORTE OBI NI UNBI ARUN DANU OBI QUE AFASTA A DOENA OBI NI UNBI O FO DANU OBI QUE AFASTA APERDA OBI NI UNBI EJO DANU OBI QUE AFASTA PROBLEMAS DE J USTIA OBI BI IKU DANU LORI WA OBI QUE AFASTA A MORTE EM CIMA DE NS OBI BI ARUN DAN U LORI WA OBI VEM AFASTAR DOENAS EM CIMA DE NS OBI BI OFO DANU LORI WA OBI VEM AFA STAR PERDA EM CIMA DE NS OBI BI EJO DANU LORI WA OBI VEM AFASTAR PROBLEMAS EM CIM A NS OBI BI OSI DANU LORI WA OBI VEM AFASTAR POBREZA EM CIMA DE NS SAUDANDO OR Agor a se na o jogo se mostra lf, todos devem dizer Or O , e faz-se a saudao ao Or. A seg Zelador faz os seguintes gestos e deve ser seguido pela pessoa que est dando o b or: Junta as mos altura do peito e afastando-as por 3 vezes dizendo: AWO OR ; com a s mos juntas e por 3 vezes, Toca-se o peito, dizendo: OR EMI ; 15

No ombro direito, OR AJ ; No ombro esquerdo OR ATO E abrindo os braos, OR LF Aps e continua-se o jogo perguntando-se para onde deve ser levado o carrego, se o Obi oferecido dever ser inteiro na cabea ou s os gomos. Se for determinado que use-se a penas 2 gomos, a pessoa que estiver tomando o Bori dever comer os outros 2 gomos. Depois de feito o jogo, se pega os gomos do ob, tiram-se o fiapo de cada gomo e se o coloca dentro do Igb Or com gua, dizendo-se:

OBIKMAK NADA DE MORTE OBKMARUN NADA DE DOENAS OBKMASJ NADA DE PROBLEMAS, BRIGAS OBK A DE PERDAS OBI AO CORPO Partes do Corpo Onde Colocado Obi O Zelador deve pegar pedacinhos d o Obi partidos e mastig-lo e colocar nas seguintes partes: Na fronte (presos na o relha); No centro da cabea (Or Osu). No dedo do p (se os pais forem mortos). Pega-se sete pedaos do Obi e mais 7 atares e d-se a mo da pessoa que est fazendo o Bori, e pede para que a mesma mastigue e engula junto com 3 goles de gua da quartinha do bori. O restante dos pedaos so distribudos a todos os presente. 16

COBRINDO A CABEA Com um Oj, deve ser coberta a cabea da pessoa. Se Pega a quartinha do prprio Bori, e oferece-se a pessoa, pedindo que tome 3 goles. No caso de ter oferecimento de animais a cabea, a mesma no dever ser coberta ainda. Arruma-se o Ob i mastigado no centro da cabea de forma que no caia. S aps serem oferecidos os anima is que a cabea e coberta. Importante : Assim que todas as comidas forem postas na mesa do Bori (animais sacrificados), a cabea da pessoa deve ser descoberta para que possa comer. Quanto aos Animais Oferecidos - Rezas Todos os animais oferecid os a Or, devero ser encostados (cabea) na fronte da pessoa dizendo: OR MO P JE, OR MO P JE Or, eu o convido a comer, eu o convido a comer; WRE K'O B'RE K'O LOORE Rogamos q ue voc se cubra de bnos e de bondade. INICIANDO O BORI Depois de tudo confirmado atr avs do Obi, dado incio ao ato de Bori. O ncio dado quando evocamos as foras necessri s. Aps a sequncia ao lado devidamente cantada ( Orin rs, Orin jl e Agbnnrgn) louv ando:

OR O OR CABEA, CABEA OR APE'RE OR O A BI YE YE CABEA TRAGA-ME COISAS BOAS, CABE CEU DA MAME OR O LESE IKODIDE LESE RS CABEA AOS PS DO IKODIDE E AOS PS DO RS Aps d-se inco ao Oro Np. INICIANDO O BORI - ORIN RS 17

Invocando a fora dos rss

RS W NI EJ O DIDE MI SO KI N'BO SORI A LE AGO BO LAE-LAE RS W NI EJ O DIDE MI SO YI ON SE W LORE, SE WA LORE BABA A ILE E SIN (S/GN/OD...) RS K A ORO LONI SE AW SE E E SIN Traduo RS VENHA SUPRIR NOSSAS NECESSIDADES PONHA-ME DE P, EU VS PEO SAUDANDOCULTUANDO VOS EM NOSSA CASA ATENDA CUBRA SEMPRE SEMPRE RS VENHA SUPRIR NOSSAS NECE SSIDADES PONHA-ME DE P, EU VOS PEO CULTUANDO NO CAMINHO FAA-NOS FELIZ! FAA-NOS FELIZ ! PAI DE NOSSA CASA, VOS SERVIMOS (S/GN/OD...) QUE CULTUAMOS HOJE VENHA NOS TRAZER FE LICIDADE PAI DE NOSSA CASA VOS SERVIMOS. INICIANDO O BORI - ORIN JL 18

Louvando o senhor que molda as cabeas (jl), o nosso oleiro. Canta-se a seguinte cant iga: JL OR, OR L'W L'W L'W RS QUE MOLDA AS CABEAS, A CABEA EST LINDA, LINDA, R E K VOS AGRADECEMOS, SENHOR SUPREMO, VENHA CABEA, VOS SAUDAMOS E K ORUN, E K DAMOS O SOL, SAUDAMOS A LUA, SAUDAMOS A CHUVA J B IL QUE CAI SOBRE A TERRA IRE OR J, IRE OR FELIZ A CABEA ACORDE, ACORDEM FELIZ A CABEA IRE OR J, J IRE OR FELIZ A CABE DE, ACORDEM FELIZ A CABEA

INICIANDO O BORI - ORIN GBNNRGN Esse o grande mensageiro, muitas vezes chamado de o P orteiro entre o Orun e o Aye, ou seja, entre o Cu e a Terra. Sem ele, Or no pode vi r at o Aye receber as oferendas. Canta-se: MO JB GBNNRGN APRESENTO-VOS MEUS RESPEITOS MO JB GBNNRGN APRESENTO-VOS MEUS RESPEITOS GBNNRGN WA PD L'NN IPRN, IPR MINHOS DO VOSSO POSTO NO CU, WA PD L'NN IPRN, IPRN, 19

VAMOS ENCONTRAR-VOS NOS CAMINHOS DO VOSSO POSTO NO CU, WA MSN RUN KORIN KI RNML, NS MOS NOS NOVE ESPAOS SAGRADOS (CUS) CUMPRIMENTANDO (SAUDANDO) RNML WA TN WO TN W KOR RNML PEDIMOS QUE VOLTEIS OS OLHOS PARA NS QUE CANTAMOS (SAUDANDO) RNML WA OR OFE, O FAZEI NOSSAS CABEAS SALTAREM MUITO ALTO, AT O SENHOR DA CRIAO WA OR OFE, OFE EDMAR FA NOSSAS CABEAS SALTAREM MUITO ALTO, AT O SENHOR DA CRIAO REZAS, COMIDAS, FUNDAMENTOS CANDOMBL ORIKIS COMIDAS KSI KSI KSI KSI KSI KSI KSI KSI KSI

YKU.........QUE NO HAJA MORTE ARUM.......QUE NO HAJA DOENA IJ.........QUE NO HAJA BRI GA EJ...... QUE NO HAJA PROBLEMA OF.....QUE NO HAJA PERDA AJ.......QUE NO HAJA CASTIGO ABMO......QUE NO HAJA TRISTEZA EJ..........QUE NO HAJA SANGUE G.........QUE NO HAJA P ISO 01 ORIKI DIVERSOS: - DE EXU (UMA SAUDAO DIANTE DOS ASSENTAMENTOS, CARREGOS E LOCAI S PARA DESPACHOS): S OTA ORS OSETR L ORUKO BABA MO O ALAGOGO IJA LORUKO YA NPEE S UNRIN IDOLOFIN 20

OLE SONSO SORI ESSE ELESE KOJE KOSI JEKI ENI NJE GBE MI AK LOWO LAI MUTI S KURO AK LAI YO LAI MUTI S KURO ASOTUN SOSI LAI NI ITIJ S APATA OLOMO LENU AI OKUT DIPO IY ALAGEMOO ORUN A NLA KALU PAPA WARA ATUKA MASESA S MASEMI OM ELOMIRAN NI KOSE F S (INVOCAO) AL N KI RINGUN IERI OJINLE AERE KI RAIE MOKUNTELE ARINJINA KI ROJU RO MO RE TOL JE K ARON KARON GBE TIUA GBO JE KARON KARON SORO ARA UA JE KARON KARON GBO TAIE TARA UA ORU K IF O LAPE ORUKO IF O LAPE MO GBAIE PEFA E GBA MIO EGBA MILA AIE TOTO O E DARIJU MIO EIN MOPE KASORIKI IF KASORIKI ES ES BURUKU O, ES OONA ES ABENUGAN, ES ORITA ORUKO GBOGBO IN MI MOPE LA PEPO EJE OIE MI O L ORUKO IYA MI OSORONGA ATOJE NUA TOKAN JE DO EJE OIE MI KALE O - ORIKI PARA ACORDAR EXU: AGIBAL, AGIBAL, AGIBAL. ADACOR, ALAC OR ADACOR, ALACOR ADACOR, ALACOR AGIFALAR (NOME DO EXU) TEMP INL AGIFALAR (NOME DO E EMP INL AGIFALAR (NOME DO EXU) TEMP INL EXU MOP EXU MOP EXU MOP MOJUB, AX (todas as que rezar o oriki, bater pa). EXU:

K S YI TI Y MO JEUN TBI Y SE IGNW TI K NI FI TI EXU SIWJ. (No existe ningum q nstalado com realeza, Sem que haja recorrido a Exu primeiro). 21

- PARA SE FAZER OFERENDA PR EXU: EXU ODARA ONILE KONGUN KONGUN DE RUN B OBIRIN J B UM ONBOD RUN BAB ! W GBMI ! (OU... W GB... NOME DO PEDINTE) G KI R J NN DO PEDINTE...) NR IJ R. EX MAX MI, MAX (NOME...) AG LONN FN WA, XNN (NOME...) N R - ORIKI OGUN OGUN LAKAIYE OSIN IMOLE OGUN, SENHOR DO MUNDO TRABALHA BRILHANTEMENTE OGUN ALADA MEJI OGUN DE DUAS ESPADAS OFI OKAN SANKO ELE USA UMA FOICE OFI OKAN YENA ELE US A UM ANCINHO OJO OGUN NTI ORI OKEBO UM DIA OGUN DESCENDO DO MORRO ASO IN LO UM BO RA ELE SE ENROLOU NUMA ROUPA DE FOGO EWU EJE LOWO E NUMA ROUPA DE SANGUE OGUN ONI LE OWO OLO NA OLA OGUN O DONO DA CASA, DO DINHEIRO, DA ESTRADA OGUN ONILE KONGUN KONGUN ORUN 22

OGUN O DONO DE MUITAS COISAS NO CU OPON ONI SILE FI EJE WE ELE TEM EM GUA EM CASA, MAS PREFERE TOMAR BANHO DE SANGUE OGUN AWO LE YINJU OGUN GOSTA DE MULHERES BONI TAS EGBE LEHIN OM KAN ELE SOME COM AS PESSOAS QUE NO O RESPEITAM OGUN MEJE LOGUN M I OGUN SE DIVIDE EM SETE, MEU OGUN SO SETE - Para Ogum, pedindo um emprego (APUD BENISTE, 1997:218, Orun Aiye, O encontro de dois mundos, Bertrand Brasil. 1997): gn lkiy mo w bb Lti fn mi nis Tor nd n mo nw s odoo re Jw gb temi Ki oj igbe ti b mi o E fr mi l E b mi ws (Traduo: Ogum Lkiy poderoso eu venho sup m emprego Por isso, estou em sua presena Por favor, oua-me No permita que eu me sin ta envergonhado Perante meus colegas Ogum, por favor, oua meu apelo e minhas splic as Proclame minhas necessidades Ajuda-me a encontrar um emprego) - ORIKI OSOSI (Dahom - Oriki Sav) ODE ONIJA SESE LEHIN ASO EE KO PO DE OJU TI O RI EGBIN KO FO OJO PO IY MA BI A KEERE TO GBON SINON ODE KO TO KU AGBANLI O SI IDI BATA LEERI EBE ODE NWO MI ERU NBA MI 23

IJL ODE IJL WU MI NE O SUN IJL NI TEMI ODE LO BI MI D AGBA IJL WU MI NGE O SUN IJ I BI NI LENI IJO EWURE KO NI SI MO R KO RODO AGUNTAN - ORIKI SOPONA (Oriki Ketu) EN IKENI AWA PE LI AGBA BABANIJE ALAJOGUN IYALAYEWU AJOGUN APAKE AWA KO FO ENI KI O M PA ENI JE ROJU NLO NI ELE MIRAN IRAWE OJU OMI WELE NI SE WELE OKOYIKO O GBA ODE ELERAN KI MO UM ERAN ARIKO OJE KI NRO KO AGEGE IDE KI KO OPE AWON TI OBU OKO EN I LI ONA OKO AWA RU OKU E DE BOLI IPO KOSI ENU KO SUN SAKA SIKI GBA OJU ONA ONI WOWO WDO GBA OM LI OGUN DANU - ORIKI OSUMARE (KETU) OSUMARE A GBE RN LI APA IRA ILE LIBI JIN OJO O PON IYUN PON NANA OFI ORO KAN IDAN WO LUKU WO O SE LI OJU OBA NE OLOWO LI AWA RE SE MESI EKO AFAYA BABA NWA LI ODE KI AWA GBA KI AWA TO A PUPO B I RN OLOBI AWA JE KAN YO O DE IGBO ELU KO LI EGUN OKO IJOKU DUDU OJU E A FI WO RAN 24

- ORIKI SANGO (OY) B ETU B WO ILE JEJENE NI UM EWURE BI SANGO BA WO ILE JEJENE NI U M S GBOGBO A RI RU ALA ONINANSO GANGAN NIILE NI IGBO SORO IBOSI A JI KN SN BI OGE ENI RU OKO LAMU TATA OGBE ILE SURU GBE OM SI OKO IBEJI AJA ON POLOWO AWO ORA SERA WA LOWO OLUDUMARE O KO EYI OLO ORO BAWA KURUKURU AJNAKU BO OKE MOLE - ORIKI OY (OY) Y O JIS OBIRIN SANGO ASEPERI O DOGA UM WON LI RN OBIRIN SANGO IYA OJIS TI OYA NI EMI IYO SE GBE OM OLOM BI GBORO A FI AKARABA J BI IDAHOME IRO NI IDAHOME NPE WON KO NI AKA RABA OYA NILE ADELEYE RN WARA BI INA JO OKO BOMIBARA RIS TI GBO EGBE R MO ILE PON MI K I O MA SO MI PON MA SO MI KI NRIN LI RN WARA BI IN JO OKO GBERE OBIRIN SANGO NI YIO WA PON OM ALUSI NI ODODO O PON OM ALUSI TAN O KO O RI R SI ILE OY NI O TO IWO WFON GB - ORIKI YEMOJA (IBADAN) OM FE SE EGB WO YEMOJ YA MI AWOYO MA JE LI EWU YA OMINIHUN OM GBOGBO NIT OLODE A O BO OM R BI O NI JO LE JO ONI YEMOJA OGUN Y KE OLODO YA KI O FI ORI MI BO MI OJARE 25

- ORIKI OSAYIN IB AKODA TI NDA TIRE LORI EREWE IB ASEDA TI NTE TIRE NILE PEPE IB OS ANYIN OLOJA EBORA EWE E GBODO SUN NIGBO EWE E GBODO SUN LODAN PELEBE NI TEWE EWE E E SUN L OKO EWE EE SUN NIJ EWE PELEBE ELEWE OM E JIRE O OJIS ORISA JIRE OLOJA EBORA JIRE OM OLOSANYIN JIRE AS AS AS DE OSSAYN (MAIS UM ORIKI): PELB NITOB EW, PELB NI PLB KUAWA AWAKU, AXU PLB EW PLB NITOB O. - ORIKI NAN BURUKU (ORIKI ABEOKUTA) SES YE NI MO JE NI KI JE TI ARUN EMI WA FORIBALE FUN SESE OLUIDU PE O PAPA ELE ADIE KO TUKA YEYE MI NI BARIBA LI AKOKO EMI A KO NI ALA MO LE GBE AGADA EMI A WA KI O NILE KI ILE BA ILE GBE MI NIKAN BABA MI A JI MO NI JE EJA WA NI JE EJA KE APEJA BABA MI ORUKU O BANU BURUKU MU AWA OM ASIROGUJO OMO OLUSE GBE OLUSEGBE NIKAN ARA EPE O EPE OSULE O ASIGORO AM OLOKA - ORIKI R 26

OJU R IKOKO R OPA OTUN OPA OSI OR PL OR PL PEL R O R PL ATETE MIRAN ATETE BE NI KIB LEENIN R ENI R PL R ABIENIN R BA KI BO B KYO SESE R O - ORIKI EGUNGUN A SARE A JE MOINMOIN SE SASO AGUNGUN ARA OKO ODUN PE AWO ELEJIO OSU OMO ARINNAKO A JODUN WA RO DE AW AROSINKO ODUN LA RATA ODUN LA ROBI ODUN WA DI PEREGUN ODUN NI PER EGUN YE AJODUN WA RO DE AWO AROSINKO EGUNGUN OJE YA WA JIYO WA JEPO ADUDAMADA BI E NI PORI O YO FUN SARA RE LO YIN YAAGBO YAAJU BI OSUN IWERU AGBALAGBA YA WA J IYO W A JEPO ODUN WA DA PEREGUN ODUN NI PEREGUN YE ERIN SESE TI KOWEE E DUN OLOBI MA JE NBI KO WU MI O OLOBI MA JE NBI KO WU MI OMO BII PLUMOKO O OLOBI MA JE NBI KO WU MI - MAIS UM ORIKI DE EGUNGUN (EVITAR FICAR RECITANDO TOA!): BAB LAX X INX IK ALRA K N KDUN A SAGAN NUGN IK ADE RE IK SUDAN DN NUGAN X INSE BBA P IWO IWO GUN ETILERIWO. IW MARI WOMOKOKAN TOTOP IRIW GN ALRA. EGUN ATOPE EGUN IGI IGI DAGLNAN SATA KADUKAN D OT RUKAN KOTOYO KUDN KOTOYO X E KOTOYO SANDE. - ORIKI IBEIJI JR KN JR NBA BI NBA 27

JR NBA BI NBA Y, Y, Y JR KIN ARA ISOKN OM EDUN TI NSEERE R IGI OM T TI NSE N A BE JR KIN ARA ISKN IL ALKIS LO TI KI WON JR SO ALKISA DI ALSO O SO ALGBE DI "KINI O SE"? D OLKK KK OW KK OM BI T Y TINLO NI WJ BE E NI KEHINDE NFI PLP DE LEGBN JR T YLOL NI A RAN NISE PEKI O LO TO AYE W BI AYE DRA BI KO DARA TYLOL O AYE DUN BI OYIN TY KEHINDE MO KI JR KN ARA ISOKUN YNDINYNDIN LOJU OROGN J WR L JR KUN DDE TERTER T YLOS S AJ K SE KEHINDE SAJ TIR GBR AGDGODO K R W GI INFORIBALE FUN SNRN TOSO TAJE NFORIBALE FUN JR JR KN ARA ISOKN ODELE OBA T TAY AFNJ DB TI NJE LAWJO S JR KIN WA TEWO MI BO SN OM OFINJU OM TI NK ORE M JR KN MA SAI BA WON IYA LDO MI - IJUB IF (Rezar todas as vezes que for necessrio c tar If, para no ter interferncias negativas) OLOJO ONI MO JB RE OLUDAIYE MO JB RE MO J MODE MO JB AGBA BI EKL BA JB L IL A LNU 28

K IBA MI SE MO JB WON GB MRNDLGUN MO JB BABA MI MO TUN JB AWON Y MI MO JB A WI LOJO ONI KORI B FUN MI JOWO M JE K D MO N K D MO OHUN TI A BA TI WI FUN OGBA TI LKS NI S LWUJ IGBIN TI EKESE NI NSE LAWUJ W OLOJO ON KOGBA R MI YW YW AS o dia de hoje, sua beno O criador da Terra, sua beno Sua beno crianas, sua beno os m elhos Se a minhoca pede alimento Terra, esta conceder Que assim meu pedido seja c oncedido, Peo permisso aos ancies 16 Odu Que meu pedido seja atendido Sua beno meu pa i Ainda peo permisso a minha me Sua beno runmil Que vive no Cu e na Terra Que o que e isser hoje Assim seja para mim Por favor no permita que meu caminho seja fechado Porque o caminho nunca fechado para magia Qualquer coisa que eu disser para Ogba , ele aceitar O que Ilakose diz a ltima palavra Assim como Ekesee o ltimo da famlia do caramujo O senhor do dia de hoje Aceite minha palavra e verifique-a. - Saudao p ara abertura do jogo, pelo sistema IF

IF OGBO IF OUA OM ENIRE OM ENIRE FILHO DE ENIRE, FILHO DE ENIRE OM EJ MEJI FILHO DE DU S COBRAS 29

T SARE GRANRAN GANRAN LOR EREWE AQUELE QUE CORREU RAPIDAMENTE SOBRE AS FOLHAS AKERE FINU SOGBON O PEQUENO QUE EST CHEIO DE SABEDORIA AKONOLIRAN BI IYE KAN ENI AQUEL E QUE SOLIDARIZA CONOSCO IB AKODA COMO SE FOSSE DE NOSSA PRPRIA FAMLIA IB ASEDA SUA BENO, PRIMEIRO SER CRIADOR NA TERRA OLOJO ONI IB A R O SUA BENO, CRIADOR DO DIA DE HOJ E AS AS AS - PARA SER REZADA A TERMINO DO JOGO, COM O OBJETIVO DE PASSAR A RESPONSA BILIDADE AO CLIENTE, QUANDO ESTE RESOLVE NO TOMAR CONHECIMENTO DO LHE FOI DITO. O RUKO AWON / ORIS IF MIRAN TOU NIKE YORUBA TI O I TO SI RNML MI ABIB / OOBI UNLE OLOK OKUN AWO UO MIPE Obs.: acostumar-se a rezar aps a saudao de abertura, antes de inic iar o jogo, pois com certeza, no ter esquecimento ao terminar, pois muito comum ac ontecer de esquecer. Passe imediatamente a responsabilidade. ORIKI AJILOGBE - pa ra cumprimentar, saudar e comunicar ao OD OGBE, tudo que se far por IF a RNML, e para ue todos os oferecimentos sejam aceitos e se consiga xito em tudo. ESINSIN LO UNP OJU SE ID OT LO BEJO LATN OWO SE ID WEREKE OWO SE ID WEREKE LODIF FUN LADE OYRIJ LA D YRIJ LO NSE AYA, EJI OGBE NIJO TE WON UM EN IMO TI NUON JEN DO SORO R WON N KO RUBO 30

IJ NA N NIOUN BERE SI FENU IMO WI TIRE ATI EWE, ATE AGBA KI F ENU IYE WI TEMI ATEWE , ATAGB (BIS) Saudao para despedir a fase negativa do OD, que dever feita na entrega do eb, no devido local. 1 - STURA WAGBA TETE ODABO 2 - OGUN DABE WAGBA TETE ODABO 3 - WORUN OPIN WAGBA TETE ODABO 4 - WORUN SOBE GBA WAGBA TETE ODABO 5 - OKONRAN O SA KEKI WAGBA TETE ODABO 6 - OTUN ORIKO WAGBA TETE ODABO 7 - OTURUPON OKONRAN WA GBA TETE ODABO 8 - EJIOGBE WAGBA TETE ODABO 9 - OKONRAN YK WAGBA TETE ODABO 10 - * ----------- WAGBA TETE ODABO (* Nome do OD que se entrega eb). - OBATALA (ORIKI IF) OBATALA OGIRY OBA EJIOGBE OBATALA ALA ASE OBA TAPA LODE IRANJE O FUN ENI NI O G BA FUN EENI TI KO NI A DAKE SIRI SIRI DA ENI LI EJO O WO ENI PEPEPE BI ENI KI RI ENI ABI OWO GBOGBO YO OMO LI OFIN O GBA GIRI DANU LI OWO OSIKA ELE JE OHUN AWA FUN NI JE ONI ILE O FI O JE TI LEKUN OBA BI OJ GBOGBO BI ODUN ALA ALA NIKI NIKI OBA GEGE BI OWO IF OBA DA ENI SI AIYE MA GBAGBE O LEDE SI APERE O FO OSIKA BI ENI GBO OKE ORO OKO LA DEPE ORO OKO ABUKE ORO OKO AFIN ORO OKO LASE ATATA BI RAKUN AGBATAN NI ILE OKUNRIN O TU KOKO ALA FUN OMO LORE - ORIKI OXAGUI: 31

Logo a LRSA faz a DR em saudao ao RS TI AFF GNYON DR RS TI GNYON E WA EWA AGBA AWO IBA RS YIN AGBA GNYN

Traduo Orao a GNYON Pai dos ancestrais venha nos trazer boa sorte Belo ancio do mist venha depresa Comedor de ovelhas Belo ancio do mistrio, venha depresa Saudaes Orix es cute-me ancio comedor de inhame pilado Outro Oriki de Oxagui, do mesmo livro: Orixagui O di tapa O di gunu O di m ixe O di kamire O di kija batala ba l orixa Aji kulu Ele ala Ajagun gereke Epa Baba Ele te le j o eke

- ORIKI APAPO ODU MRNDLGUN ESINSIN A MAA KUN ORI IMI WOIN WOIN O DA FODU MRNDLGUN T ERU T O NI OUN KO LENI ESINSIN A MAA KUN ORI IMI WOIN WOIN O DAFODU MERINDILOGUN TO LOJI IWO FA TO NI OUN KO LENIYAN T O BAJE PE TI OUN OUN ORUNMIL ODO A JE KI NWON MAA BA OUN DO IBI TI AGBAGBA BA TI DOJA SI NI EYE OKO TI I NA A IBI TI OGEDE BA TI F I IDI BALE SI IGBO NI I IDA EWON MRNDLGUN I NWON NFARA WON 32

IRE TIHIN WA IRE TOHUN BO AJERE OLONOONA IRE TIHIN WA IRE TOHUN BO AJEERE OLONOONA Reza para OBI / OROGBO Aps esfriar o cho e com o OBI / OROGBO entre as mos. Saudao: AGO AGO AGO OBI AIY MOJB, AGO... RS GBOGBO (RS QUE SE OFERTA) OU R (FULANO) MOJB WA NI DIDE: PAZ, SADE, PROSPERIDADE, ETC... - Descolando o obi, retirando os 4 pedacinhos de cima, dizendo: OBI OBI OBI OBI DO FO DO JO SE TUN MERIN

- Reza do OBI / OROGBO ALA LOPO MOFI WA O ALA OSI MO FI WA E L OPO LOM NL WA NRE KE B A O MEJI KETU OTUN OBI / OROGBO RER LOMO NL OMI OBI / OROGBO ELEDA LOMO (Fulano) OU RS (Nome) Jogar gua OBI NL resp: APA NI (3 vs.) - REZA PARA EBORI: AG FUN MI OR, AG FN MI ORIX AG FUN MI ORIXAL BAB OK (D LICENA CABEA, DE LICENA ORIX DE LICENA GRANDE ORIX MO KII PL ! AG Y OLOR, AG Y ELED (D LICENA...) AG ASIWAJ ORI (LICENA FRENTE (... PARTE DE TRS) AG TUN ORI (... LADO DIREITO) AG S ORI (... LADO ESQUERDO) AG OK (... ALTO DA CABEA) ORI , M P NYIN, W, GB OB W J OBI ( CABEA, EU VOS CHAMO, RECE HA COMER OBI) 33

- OUTRA REZA PARA ORI / EBORI: ORI B OR A PRE MBO B WA TEMI ORI B A D MI WIY MBO B A PRE ORI O D NISE A DA MI WIY OR O D NISE LS RIS - DE OGUM: Ogun alar ni ibaj horro Ogun onir ababo Ogun que come carneiro Ogun ikol ab igbin Ogun que marca o p rio rosto e come caramujo Ogun elemona Ygb exu xu Ogun que sabe o caminho e come i nhame frito Ogun akirun ab iw ab Ogun poderoso que recebe chifre de carneiro Ogun b en ben, ern waun nij Ogun que abre caminho Nije nibo lati pad Ogun? Onde podemos enc ntrar Ogun? Apadere nibi abar j nisn Encontramos Ogun numa corrente de sangue Orix to n togn kotonikn O orix que est no meio da batalha Afoyoj sire nib an laoye Qualqu que queira desafiar Ogun Oro Ogun le w A palavra de Ogun perigosa Em Ogun fi i j sr omer inhame com as mo muitas vezes r Ogun kn go, go, go Na hora da briga, no brinque om Ogun - OUTRA PARA OGUM: LNN S PA , LNN S PA , ON KI WRE, ON KI WA PA. GN RA VS QUE MATAMOS NO CAMINHO, PARA VS QUE NS MATAMOS NO CAMINHO SENHOR QUE NOS ABENO A SENHOR PARA QUEM MATAMOS OGUM, SENHOR DE IR, PARA QUEM SACRIFICAMOS NO CAMINHO, SENHOR QUE NOS ABENOA) - Adr Awon rs - Iyami srng 34

y kr gbo ymi o Pequeninas mes, idosas mes y kr gbohn mi Pequeninas mes, ouam Pequeninas mes, idosas mes y kr gbohn mi Pequeninas mes, ouam minha voz Gbogbo El odas as senhoras dos pssaros quando eu gbm ile Cumprimo a terra y kr gbohn mi Pequen mes, ouam minha voz Gbogbo Elye mo gbt Todas as senhoras dos pssaros da noite gbm i s as vezes que comprimo a terra y kr gbohn mi Pequeninas mes, ouam minha voz 02 REZA ORTES: - REZA PARA SUSPENDER QUALQUER TIPO DE EB: Pegue uma quartinha, v jogando a gua e rezando, durante 3 vezes: Ik nib Itan ik Ik nib Itan ik Ik nib Itan ik Ag m A PARA LOUVAR OS ORISHS, ANTES DO XIR: LILO LRO COR BAB ATI EMUM ATI EMIM BAB O ATIM B LO UN OLORUM COR OGN NH PATACOR AO ANEG OSHOSSI ALAN DUD OD GOLONIN OCUR OTISSALE OBA YI ACH LEBE LE COR O FRANCOLIN, AZOANI QUEREGEBE SHANG MOBONA QUE XRA J XRA OMOLU, OSS IN UMBERUDI ASS QUER QUER. - REZA PARA BZIOS: ODUDU DAD ORUMIL BAB MIM ALARI QUI BAB UMAR BAB MIM BAQUE OX BAR LONAM 35

COU FIE BAB MIM EMIM LO XIR BAB IF BEMIM MOJUBAR IB ORUM MOJUBAR BABALORISH MOJUBAR MOJUBAR ESHU MOGIB ESHU MOGIB ESHU MOGIB (bater o p 3 vezes) O QU OX IF AG. - PARA O AR (O CRIADOR DE TUDO E DE TODOS: DEUS): B OLDMAR B AKD B AXD WA EGB D OXUM RO JE. (Eu sado Olodumar, Deus maior Sado o primeiro homem criado Sado o ltimo deles a ser criado. Ns que cremos em Oxum, saudamos E esperamos que Oxum oua nossa saudao E permita que nossos desejos se realizem). - REZA PARA LOUVAR O DIA QUE NASCE: O LO OJO ONI OBARA MEGI DELOGUM OBARAXE OBARA JI EDEMIM - REZA PARA OFERECER CANJI CA BRANCA PARA OXAL: EB, BAB EB UM AL EB, BAB EB UM AL ORISH TLA BORI EB, TLA B RA A NOSSA ZELADORA: YALORIX NIL WA OJMOMO YALORIX A E YALORIX NIL WA OJMOMO YALORIX OGUM: MN GB OGN ARAY, AIGB OGN SRO. MN GB, MN GB OGN SRO. (Sabemos que Ogum conduz a 36

Sem o apoio de Ogum o caminho difcil). L OMOKAN OGN EW NAM EYGI PAT COLORI JACH. OX ON ARAY ODE A RERE K WA N K D LK DD A PA ERAN, WA N (Rei, senhor da humanidade, nosso bom caador, Ns o chamamos para acima de tudo, ir caar e encontrar a caa). OLOBURU OD GORONIJ HSSI AGOROMIM AUNX KOR OD ABANI AUNX KOR OD. - OMOLU: OMOLU W KOR ATOTO AGIROK. OSSAIM: AGEREMI PELECECAN PELECEMEF ABID MOGUM EU EU. OSHUMAR: ARROBOBOI ABERUM SAG AZABOREGUEG ARROBOBOI BESSN. NAN: SALABA NALUOG NAQUITI NABURUK SALUBA. OSHUN: ORAYEYEW OSHUN IBUANA MEF MILOGUN AFIDERIOMAN ORAYEYEW. YEMONJ: ADOYAMIM ERYA YAOGUNT YASSESSU YATONAN YAMASSEMAL ODOYAMIN ERUY. SHANG:

K D LK DODE E PA ERAN aprender a caar e, AJ EP PAOK KEROD AOK ALUK AFAN ROKONRIN ATO LO

OB KAW KABIECIL AFONJ OP MANJALEKUAN ARAMIM AL Y BAMANI AJ KUIL OTOMOB IKUMOB SIR L AIR UNTIL AIR IBONA SHANG DAW KABIECIL LE AB LEMP OB OLORUM. OSHAL:

OSHAL IBIM AY EPABAB EPABAB EIM EIM ELED BAB OLODUMAR ELED EMIM ABI LHILAI ELED EM 37

- ALGUMAS REZAS COLHIDAS DO LIVRO NA MINHA CASA PRECES AOS ORIXS E ANCESTRAIS, DE J OS FLVIO PESSOA DE BARROS, PALLAS EDITORA, RIO DE JANEIRO, 2003: - Para que Xang d s egurana casa e proteo: wre l, wre l kl, wre l, wre l k ol, wa bo nyin m os e traga boa sorte nossa casa, Que ela no seja roubada, Abenoe-nos e traga boa s orte nossa casa, Que no venham ladres, Ns que o cultuamos, Jamais veremos nossa cas a roubada, Abenoe-nos e traga boa sorte nossa casa, E que no venham os ladres) - Um a reza para despertar o ax, a fora sagrada dos vegetais, animais, minerais, alimen tos e objetos do ritual africano: dndn baba tr re dndn baba tr re Bb terro `le (Odundum, Pai, espalhe sua calma Odundum, Pai, espalhe sua calma Grande esprito, espalhe sua calma Odundum, Pai, espalhe sua calma) Ew ogb rok Ew ogb rok Ew ogb r obj (A folha do rei Irok responde s nossas splicas A folha do rei Irok, Pai, Responde nossas splicas) wa ka wa ka fmn wa ka as as ti as ko lomo ko lomo bi kan ko lom (Em todo lugar louvamos as folhas que nos do filhos Em todo lugar louvamos as fol has que nos do filhos Afom nos permitiu ter filhos Em todo lugar louvamos as folha s que nos do filhos) 38

- REZAS PARA AS FOLHAS: semim semim mal afad bab semmi semim mal as forinkan ori ator i (folha do ip branco) omo il... ************* ew dudu (saio) bab terul ew dudu bab t l bab terul mal terul ew dudu bab terul - Uma prece para ofertar obi cabea de um f santo ( exceo de filhos de Xang, para quem o Obi quizila): A ob kn p`s A ob kn p A ob kn p`s s k r s A obi kn ps Or Or s k r s Or

(Abrimos Ob e chamamos o Orix do Ori (dele) Abrimos Ob e chamamos o Orix do Ori Abri mos Ob e chamamos o Orix do Ori (dele) Abrimos Ob e chamamos o Orix do Ori A saudao a e benefcio para ele, A daudao faz ax benefcio Abrimos Ob e chamamos o Orix (dele)) R MO DOS PRINCIPAIS ORIKIS: Ork Es s ta rs. Ostr ni oruko bb m . Algogo j s s or es els K je, k j k eni nje gb m, A k lw l m ti s kr, A k ly iy. Lgemo run, a nla kl, Ppa-wr, a tk mse s, s mse m, omo elmrn ni o se. Ostr o nome pelo qual voc chamado por seu pai. Algogo j o nome pelo qual voc sua me. Ex dr, o homem forte de dlfin, Ex, que senta no p dos outros. Que no come ite a quem est comendo que engula o alimento. Quem tem dinheiro, reserva para Ex a sua parte, Quem tem felicidade, reserva para Ex a sua parte. Ex, que joga nos doi s times sem constrangimento. Ex, que faz uma pessoa falar coisas que no deseja. Ex, que usa pedra em vez de sal. Ex, o 39

indulgente filho de Deus, cuja grandeza se manifesta em toda parte. Ex, apressado , inesperado, que quebra em fragmentos que no se poder juntar novamente, Ex, no me m anipule, manipule outra pessoa. Ork gn gn pl o ! gn alky, Osn mol. gn ala an ye ona. Oj gn ntk b. Aso in l mu bora, Ewu ej lw. gn edun ol irin. Awnye r onire alagbara. A mu wod, gn si la omi Logboogba. gn lo ni aja oun ni a pa aja fun. O nl ik, Oldd mrw. gn oln ola. gn a gbeni ju oko riro lo, gn gbemi o. Bi o se m, eu te sado ! Ogum, senhor do universo, lorde dos orixs. Ogum, dono de dois faces , Usou um deles para preparar a horta e o outro para abrir caminho. No dia em qu e Ogum vinha da montanha ao invs de roupa usou fogo para se cobrir. E vestiu roup a de sangue. Ogum, a divindade do ferro Orix poderoso, que se morde inmeras vezes. gn Onire, o poderoso. O levamos para dentro do rio e ele, com seu faco, partiu as g uas em duas partes iguais. Ogum o dono dos ces e para ele sacrificamos. Ogum, sen hor da morada da morte. o interior de sua casa enfeitado com mrw. Ogum, senhor do c aminho da prosperidade. Ogum, mais proveitoso ao homem cultu-lo do que sair para plantar Ogum, apoie-me do mesmo modo que apoiou Akinoro. Ork Oss soos. Awo de j p soos gb m o. rs a dn m y. Ode t nje or eran. Elw ss. rs t ngbl im, Of ni mgf bon, O ta of s in, In k pir. O t of s Orn, Orn r ws. Ogbgb t O fi of kan soso pa igba nyn. O d n igb, O fi of kan soso pa igba eranko. A wo eran p ojbo gn lkay, M wo m pa o. m s fi of owo re d mi lr. Od , Od , Od , soos . soos olor t nb oba sgun, O b Aj j, O sgun. soos o ! M b mi j o. Ogn ni o b o. k o k il fn mi w. K o re rr d r. M gbgb mi o, Ode , bb omo k ngbgb om irmo de gn Onr. Oxosse, me proteja ! Orix que tendo bloqueado o caminho, no o desimpe e. Caador que come a cabea dos animais. Orix que come ewa osooso. Orix que vive tant o em casa de barro como em casa de folhas. Que possui a pele fresca. Oxosse no en tra na mata sem que ela se agite. Of a arma poderosa 40

que o pai usa em lugar de espingarda. Ele atirou a sua flecha contra o fogo, o f ogo se apagou de imediato. Atirou sua flecha contra o sol, O sol se ps. salvador, que salva seus filhos ! senhor do mrw pk ! Meu pai caador chegou na guerra, matou du entas pessoas com uma nica flecha. Chegou dentro da mata, usou uma nica flecha par a matar duzentos animais selvagens. Arrasta um animal vivo at que ele morra e o e ntrega no ojubo de Ogum. No me arraste at a morte. No atire sofrimentos em minha vi da, com seu Of. Od! Od! Od! Dentro da mata, Oxosse que luta ao lado do caador pa e ele possa caar direito. Oxosse, o poderoso, que vence a guerra para o rei. Luto u com a feiticeira e venceu. Oxosse, no brigue comigo. Vence as guerras para mim Quando voltar da mata, Colhe quiabos para mim. e, ao colh-los, tire seus talos. No se esquea de mim. Od, um pai no se esquece do filho. Ork Ob Ob, Ob, Ob. Ojw tor ow, O kol s gbogbo ara. Olkk oko. A rn lgnj pl won ay. Ob ansru, aj je roj obe. Ob fiy fn ap oko r. On wun un ju gbogbo ar yk lo. Ob t mo ohn t d x ciumento, terceira esposa de Xang. Ela, que por cimes, fez incises em todo corpo. Que fala muito de seu marido, que anda nas madrugadas com as ay. Ob paciente, que come cabrito logo pela manh. Ob no foi com o marido a Koso, ficou para discutir com Oxum sobre comida. Ob valoriza os braos do marido, diz que a parte de seu corpo q ue ela prefere. Ob sabe o que bom. Ork sun Yy pr ! Obnrin b oknrin n sun A alee. Agb obnrin t gbogbo ay n'pe sn. b Snpnn j ptk. O b algbra ranyanga d mulher com fora masculina. Sua voz afinada como o canto do ega. Graciosa me, senho ra das guas frescas. Opr, que ao danar rodopia como o vento, sem que possamos v-la. S enhora plena de sabedoria, que todos veneramos juntos. Que como ptk com Xapan. Que e nfrenta pessoas poderosas e com sabedoria as acalma. Ork Osnyin Agbnigi, rmode abdi insin abedo knnknni; Kgo egbr irn Akp nigb rn k sunwn Totio tin, gb aso k bo kki ogn gbnigi, ss kosn Agogo nla se erpe 41

agbra gb wn l tn, wn dp tnitni Arni j si kt di ogn my Els kan ti l e es e que tem um rabo pontudo como estaca. Aquele que tem o fgado transparente com o o da mosca. Aquele que to forte quanto uma barra de ferro. Aquele que invocado quando as coisas no esto bem. O esbelto que quando recebe a roupa da doena se move como se fosse cair. O que tem uma s perna e mais poderoso que os que tm duas. Toda s as folhas tm viscosidade que se tornam remdio. gbnigi, o deus que usa palha. O gra nde sino de ferro que soa poderosamente. A quem as pessoas agradecem sem reserva s depois que ele humilha as doenas. rni que pula no poo com amuletos em seu peito. O homem de uma perna que excita os de duas pernas para correr. Ork Lognd Ganagana bi n inu elomi ninu A se okn soro sinsin Tima li ehin yeye re Okansoso gudugu Oda di ohn O ko ele p li aiya Ala aiya rere fi ow kan Ajoji de run idi agban Ajongolo Okunrin Apari o kilo k tmotmo O ri gb t sn li egan O t bi won ti ji re re A ri gbamu ojiji O soso Orunmila a wa kan m dahun O je oruko bi Soponna / Soro pe on Soponna e ni hun Odulugbese gun ogi run Odolugbese arin here here Olori buruku o fi ori j igi odio lodi O fi igbegbe l igi Ijebu O fi igbegbe l gbegbe meje Orogun olu gbegbe o fun o ya li o Odelesirin ni ki o w on sila kerepa Agbopa sn kakaka Oda bi odundun Jojo b i agbo Elewa ejela O gbewo li ogun o da ara nu bi ole O gbewo li ogun o kan omo aje niku A li bilibi ilebe O ti igi soro soro o fibu oju adiju Koro bi eni l o gb a ehin oko m se ole O j ile onile b ti re lehin A li oju tiri tiri O r saka aje o d l ebe O je ow baludi O k koriko lehin O k araman lehin O se hupa hupa li ode olode lo jo p gbodogi r woro woro O p oruru si ile odikeji O k ara si ile ibi ati nyimusi Ole yo li ero O dara de eyin oju Okunrin sembeluju Ogbe gururu si ob olori A m ona ok o ko n l A mo ona runsun rdenreden O duro ti olobi k r je Rere gbe adie ti on ti iy e O b enia j o rerin sn O se adibo o rin ngoro yo Ogola okun k ka olugege li rn Olugeg e jeun si okur ofun O j gebe si orn eni li oni O dahun agan li ohun kankan O kun nu kuwa ninu rere Ale rese owuro rese / Ere meji be rese Koro bi eni lo Arieri ewo ala Ala opa fari Oko Ahotomi Oko Fegbejoloro Oko Onikunoro Oko Adapatila Soso li owuro o ji gini mu rn Rederede fe o ja knle ki agbo Oko Ameri ru jeje oko Ameri Ekn o bi awo fini Ogbon iyanu li ara eni iya ti n je O wi be se be Sakoto abi ara fi ni Traduo Um orgulhoso fica infeliz que um outro esteja contente difcil fazer um co rda com as folhas espinhosas da urtiga Montado de cavalinho sobre as costas de s ua me Ele sozinho, ele muito bonito At a voz dele agradvel No 42

se coloca as mos sobre o seu peito Ele tem um peito que atrai as mos das pessoas O estrangeiro vai dormir sobre o coqueiro Homem esbelto O careca presta ateno pedra atirada certeiramente Ele acha duzentas esteiras para dormir na floresta Acord-l o bem o suficiente Ns somente o vemos e o abraamos como se ele fosse uma sombra So mente em Orunmila ns tocamos, mas ele no responde Ele tem um nome como Soponna / d ifcil algum mau chamar-se Soponna Devedor que faz pouco caso Devedor que anda rebo lando displicentemente Ele um louco que quebra a cerca com a cabea Ele bate com s eu papo numa rvore Ijebu Ele quebrou sete papos com o seu papo A segunda mulher d iz ao papo para usar um pente (para desinchar o papo) Um louco que diz que o pro curem l fora na encruzilhada Aquele que tem orquite ( inflamao dos testculos) e dorm e profundamente Ele fresco como a folha de odundun Altivo como o carneiro Pessoa amvel anteontem Ele carrega um talism que ele espalha sobre o seu corpo como um p reguioso Ele carrega um talism e briga com o filho do feiticeiro dando socos Ele v este boas roupas Com um pedao de madeira muito pontudo ele fere o olho de um outr o Rpido como aquele que passa atrs de um campo sem agir como um ladro Ele destri a c asa de um outro e com o material cobre a sua Ele tem olhos muito aguados Ele acha uma pena de coruja e a prende em sua roupa Ele ciumento e anda "rebolando" disp licentemente Ele recolhe as ervas atrs Ele recolhe as ervas atrs Ele anda "rebolan do" desengonado para ir ao ptio interior de um outro A chuva bate na folha de cobr ir telhados e faz rudo Ele mata o malfeitor na casa de um outro Ele recolhe o cor po na casa e empina o nariz O preguioso est satisfeito entre os passantes Ele belo at nos olhos Homem muito belo Ele coloca um grande pedao de carne no molho do che fe Ele conhece o caminho do campo e no vai l Ele conhece o caminho ruins Ele est ao lado do dono dos obi e no os compra para comer O gavio pega o frango com as penas Ele briga com qualquer um e ri estranhamente Ele tem o hbito de andar como a um bbado que bebeu Sessenta contas no podem rodear o pescoo de um papudo O papudo come no inchao de sua garganta Ele quebra o papo do pescoo daquele que o possui Ele d r apidamente crianas s mulheres estreis Ele guarda seus talisms numa pequena cabaa A no ite coisa sagrada, de manh coisa sagrada / Duas vezes assim coisa sagrada Rpido co mo algum que parte A proibio do pssaro branco o pano branco Ele mexe os braos fantasi osamente Marido de Ahotomi Marido de Fegbejoloro Marido de Onikunoro Marido de A dapatila Bem desperto, ele acorda de manh j com o arco e flecha no pescoo Como um l ouco ele se debate para colocar os joelhos no cho, como o carneiro Marido de Amer i que d medo Leopardo de pele bonita Ele expulsa a infelicidade do corpo de algum que tem infelicidade. Assim ele diz e assim ele faz Orgulhoso que possui um corp o muito belo. Logun-ede - Com Traduo a Cada Linha 43

Ganagana Bi Ninu Elomi Ninu Um orgulhoso fica infeliz se um outro esteja content e A Se Okn Soro sinsin difcil fazer um corda com as folhas espinhosas da urtiga Tim a Li Ehin Yeye Re Montado de cavalinho sobre as costas de sua me Okansoso Gudugu Ele sozinho, ele muito bonito Oda Di Ohn At a voz dele agradvel O Ko Ele P Li Aiya se coloca as mos sobre o seu peito Ala Aiya Rere Fi Ow Kan Ele tem um peito que a trai as mos das pessoas Ajoji De run Idi Agban O estrangeiro vai dormir sobre o co queiro Ajongolo Okunrin Homem esbelto Apari O Kilo k Tmotmo O careca presta ateno ped a atirada certeiramente O Ri Gb T Sn Li Egan Ele acha duzentas esteiras para dormir na floresta O T Bi Won Ti Ji Re Re Acord-lo bem o suficiente A Ri Gbamu Ojiji Ns s omente o vemos e o abraamos como se ele fosse uma sombra Okansoso Orunmila A Wa K an M Dahun Somente em Orunmila ns tocamos, mas ele no responde O Je Oruko Bi Soponn a / Ele tem um nome como Soponna / Soro pe on Soponna e ni hun difcil algum mau cha mar-se Soponna Odulugbese Gun Ogi run Devedor que faz pouco caso 44

Odolugbese Arin Here Here Devedor que anda rebolando displicentemente Olori Buru ku O Fi Ori J Igi Odiolodi Ele um louco que quebra a cerca com a cabea O Fi Igbegb e L Igi Ijebu Ele bate com seu papo numa rvore Ijebu O Fi Igbegbe L Gbegbe Meje Ele quebrou sete papos com o seu papo Orogun Olu Gbegbe O Fun Oya Li O A segunda mu lher diz ao papo para usar um pente (para desinchar o papo) Odelesirin Ni Ki O W On Sila Kerepa Um louco que diz que o procurem l fora na encruzilhada Agbopa Sn Ka kaka Aquele que tem orquite ( inflamao dos testculos) e dorme profundamente Oda Bi Odundun Ele fresco como a folha de odundun Jojo Bi Agbo Altivo como o carneiro E lewa Ejela Pessoa amvel anteontem O Gbewo Li Ogun O Da Ara Nu Bi Ole Ele carrega um talism que ele espalha sobre o seu corpo como um preguioso O Gbewo Li Ogun O Ka n Omo Aje Niku Ele carrega um talism e briga com o filho do feiticeiro dando soco s A li Bilibi Ilebe Ele veste boas roupas O Ti Igi Soro Soro O Fibu Oju Adiju Co m um pedao de madeira muito pontudo ele fere o olho de um outro Koro Bi Eni L O Gb a Ehin Oko M Se Ole Rpido como aquele que passa atrs de um campo sem agir como um l adro 45

O J Ile Onile b ti re lehin Ele destri a casa de um outro e com o material cobre a sua A Li Oju Tiri Tiri Ele tem olhos muito aguados O R Saka Aje O D Lebe Ele acha u ma pena de coruja e a prende em sua roupa O Je Ow Baludi Ele ciumento e anda "reb olando" displicentemente O K Koriko Llehin Ele recolhe as ervas atrs O K Araman Leh in Ele recolhe as ervas atrs O Se Hupa Hupa Li Ode Olode Lo Ele anda "rebolando" desengonado para ir ao ptio interior de um outro jo P Gbodogi R Woro Woro A chuva bat e na folha de cobrir telhados e faz rudo O P Oruru Si Ile Odikeji Ele mata o malfe itor na casa de um outro O K Ara Si Ile Ibi Ati Nyimusi Ele recolhe o corpo na ca sa e empina o nariz Ole Yo Li Ero O preguioso est satisfeito entre os passantes O Dara De Eyin Oju Ele belo at nos olhos Okunrin Sembeluju Homem muito belo Ogbe Gu ruru Si Ob Olori Ele coloca um grande pedao de carne no molho do chefe A M Ona Oko Ko Nl Ele conhece o caminho do campo e no vai l A Mo Ona Runsun Rdenreden Ele conhe ce o caminho runsun redenreden O Duro Ti Olobi K R Je Ele est ao lado do dono dos o bi e no os compra para comer 46

Rere Gbe Adie Ti On Ti Iye O gavio pega o frango com as penas O B Enia J O Rerin Sn Ele briga com qualquer um e ri estranhamente O Se Adibo O Rin Ngoro Yo Ele tem o hbito de andar como a um bbado que bebeu Ogola Okun K Ka Olugege Li rn Sessenta cont as no podem rodear o pescoo de um papudo Olugege Jeun Si Okur Ofun O papudo come no inchao de sua garganta O J Gebe Si Orn Eni Li Oni Ele quebra o papo do pescoo daque le que o possui O dahun agan li ohun kankan Ele d rapidamente crianas s mulheres es treis O Kun Nukuwa Ninu Rere Ele guarda seus talisms numa pequena cabaa Ale Rese Ow uro Rese / A noite coisa sagrada, de manh coisa sagrada / Ere Meji Be Rese Duas v ezes assim coisa sagrada Koro Bi Eni Lo Rpido como algum que parte Arieri Ewo Ala A proibio do pssaro branco o pano branco Ala Opa Fari Ele mexe os braos fantasiosame nte Oko Ahotomi Marido de Ahotomi Oko Fegbejoloro Marido de Fegbejoloro Oko Onik unoro Marido de Onikunoro Oko Adapatila Marido de Adapatila 47

Soso Li Owuro O Ji Gini Mu rn Bem desperto, ele acorda de manh j com o arco e flecha no pescoo Rederede Fe O Ja Knle Ki Agbo Como um louco ele se debate para colocar os joelhos no cho, como o carneiro Oko Ameri ru Jeje Oko Ameri Marido de Ameri que d mdo Ekn O Bi Awo Fini Leopardo de pele bonita Ogbon Iyanu Li Ara Eni Iya Ti Nje Ele expulsa a infelicidade do corpo de algum que tem infelicidade O Wi Be Se Be O rgulhoso que possui um corpo muito belo Sakoto Abi Ara Fini Assim ele diz e assim ele faz Ork Osl Obanla o rin n'eru ojikutu s'eru. Ob n'ille Ifon alabalase oba patap ata n'ille iranje. O yo kelekele o ta mi l'ore. O gba a giri l'owo osika. O fi l 'emi asoto l'owo. Oba igbo oluwaiye re e o ke bi owu la. O yi ala. Osun l'ala o fi koko ala rumo. Ob igbo. Traduo Rei das roupas brancas que nunca teme a aproximao d a morte. Pai do Paraso eterno dirigente das geraes. Gentilmente alivia o fardo de m eus amigos. D-me o poder de manifestar a abundncia. Revela o mistrio da abundncia. P ai do bosque sagrado, dono de todas as benes que aumentam minha sabedoria. Eu me f ao como as Roupas Brancas. Protetor das roupas brancas eu o sado. Pai do Bosque Sa grado. Ork Osl K rs-nl Ol tles, a gbnon ddn l. N Ibod Y, K S sn, B un Gbogbo Dr Kedere Nnu ml Olrun. ynm K Gb Ogn. knlyn un N dyb. dy dos ps, guie-nos aos 48

benefcios da riqueza! Aqui a porta do Cu, nela pode-se entrar de dia e de noite. N ela no h frio, e tambm no h calor. Aqui, na porta do Cu, nada segredo. E nela todas a coisas permanecero claras diante da luz de Deus. Que o destino no nos faa usar remd ios. Que as pessoas adorem de joelhos as coisas do Cu, para encontrar coisas boas na Terra. Que as coisas boas sejam sempre encontradas na Terra. Ork rml Orunmila Aja a Ifa Olokun A Soro Dayo Eleri Ipin Ibikeji Eledunmare Orunmila Akere Finu Sogba n A Gbaye Gborun Olore Mi Ajiki Okitibiri Ti Npa Ojo Iku Da Opitan Ife Orunmila O Jire Loni Tide Tide Orunmila O Jire Loni Bi Olota Ti Ni Nile Aro Ka Mo E Ka La Ka Mo E Ka Ma Tete Ku Okunrin Dudu Oke Igbeti Orunmila O Jire O Ifa Iwo Ni Ara Iwaju Ifa Iwo Ni Ero Ikehin Ara Iwaju Naa Lo Ko Ero Ikehin L'ogbon Ifa Pele O Ok unrin Agbonmiregun Oluwo Agbaye Ifa A Mo Oni Mo Ola A Ri Ihin Ri Ohun Bi Oba Edu mare Orunmila Tii Mo Oyun Inu Igbin Ifa Pele O, Erigi A Bo La Ifa Pele O, Okunri n Dudu Oke Igbeti Ifa Pele O, Meretelu Nibi Ti Ojumo Rere Ti Nmo Wa Ifa Pele O, Omo Enire Iwo Ni Eni Nla Mi Olooto Aye Ifa Pele O, Omo Enire Ti Nmu Ara Ogidan L e Oyin Tori Omo Ro O Sa Wo Inu Koko Igi Ede Firifiri Tori Omo Re O Sa Gun Oke Aj a Orunmila Ti Ori Mi Fo Ire Orunmila Ta Mi Lore A Gbeni Bi Ori Eni A Je Ju Oogun Lo Ifa O Jire Loni O Ojumo Rere Ni O Mo Ojo Ifa Ojumo Ti O Mo Yi Je Ki O San Mi S'owo Je Ki O San Mi S'omo Ojumo Ti O Mo Yii Je O San Mi Si Aiku Orunmila Iba O O Traduo O Testemunho Do Destino O Vice Do Pr-Existente Orunmila, Homem Pequeno, Q ue Usa O Prprio Interior Como Fonte De Sabedoria Que Vive No Mundo Visvel E No Inv isvel O Meu Benfeitor, A Ser Louvado Pela Manh O Poderoso Que Protela O Dia Da Mor te O Historiador Da Cidade De Ife Orunmila, Voc Acordou Bem Hoje? Com Ide Orunmil a, Voc Acordou Bem Hoje? Da Mesma Forma Que Olota Acorda Na Casa De Aro Assim Lou vo Suas Origens Em Ado Quem O Conhece Est Salvo Quem O Conhece No Sofrer Morte Prem atura O Homem Baixo Do Morro Igbeti Orunmila, Voc Acordou Bem? Ifa, Voc A Pessoa D e Frente Ifa, Voc A Pessoa De Trs Quem Vai Na Frente Que Ensina A Sabedoria Aos Qu e Vem Atrs Ifa, Saudaes O Homem Chamado Agbonmiregun Oluwo Do Universo Ifa, Que Sab e Sobre O Hoje E O Amanh Que Ve Tudo, Que Est Aqui E Acol Como Rei Imortal (Edunmar ee) Orunmila, Graas A Seus Muitos Conhecimentos, Voc Quem Sabe A Respeito Da Gestao Do Igbin Ifa, Saudaes! Erigi A Bo La, Que Ao Ser Venerado, Traz A Sorte Saudaes A Ti , Homem Baixo Do Morro Igbeti Ifa, Saudaes A Ti, Meretelu De Onde Vem O Sol. De On de Vem O Melhor Dia Para A Humanidade Ifa, Saudaes! Voc O Meu Grande Protetor Aquel e Que Diz Aos Homens A Verdade Ifa, Saudaes A Ti, Enire! Que Faz Forte O Corpo A A belha, Por Seu Filho, Correu Para Dentro Da Colmeia O Esperto Rato Ede, Por Seu Filhote, Subiu Ao Forro Da Casa Orunmila, Fale Bem Atravs 49

Do Meu Ori Orunmila, Me Abenoe Voc, Que Como O Ori De Uma Pessoa, Assim A Apia Cuja Fala Mais Eficiente Do Que A Magia Voc, Que Sabe O Que Acontecer Hoje E Amanh Oh I fa, Voc Acordou Bem Hoje? Vem O Dia Com Bom Sol Ifa, Neste Dia Que Surgiu FavoreaMe Com Prosperidade Favorea-Me Com Fertilidade Que Este Dia Me Seja Favorvel Em Sad e E Bem Estar Que Este Dia Me Seja Favorvel Em Longevidade Es - Com Traduo a Cada Li nha Iba Es Odara Esu Odara, inclino-me. A Ba Ni Wa Oran Ba O Ri Da Ele procura br iga com algum e encontra o que fazer. O San Sokoto Penpe Ti Nse Onibode Olorun El e veste uma cala pequena para ser guardio na porta de Deus. Oba Ni Ile Ketu Rei da terra de Ketu. Alakesi Emeren Aji E Aji E M(u) gn Aquele a quem se convida e que, to logo acorda, toma um remdio. A Lun ( se) Wa Se Ibini Ele reforma Benin. Laguna Jo Igbo Bi Or Laguna queima o mato como oro. Es Foli F O Fi k Fo Oju Anan Re Esu arr ebenta facilmente os olhos de seus sogros com uma pedra. LA Nyan Hamana Ele cami nha movendo-se com altivez. Ika K Boro Boro O malfeitor no morre depressa. K L K R O B a Ona Oja Ile Su Ele faz com que no mercado nada se compre e nada se venda. Agbo L Ara A Yaba M Pa ( Mo) Abemu Agbo faz com que a mulher do rei no cubra a nudez d e seu corpo. 50

O Se Firi Oko Ero Oja Ele se torna rapidamente o senhor daqueles que passam pelo mercado. Bara Fi Imu Fon Awon Sebi Ok L O Si Quando Bara assoa o nariz, todo mun do acredita que o trem vai partir. Ero Palemo Wara Wara Os passageiros preparamse rapidamente. gn - Com Traduo a Cada Linha Osinmoleba O prximo a Deus Olomi Nile Fi Eje We Aquele que tem gua em casa, mas prefere banho com sangue Olaso Ni Le Aque le que tem roupa em casa Fi Imo Bora Mas prefere se cobrir de mariw La Ka Ay Poder oso do mundo Moju Re Eu o sado Ma Je Ki Nri Ija Re Que eu no depare com sua ira Ib a gn Eu sado Ogun Iba Re Olomi Ni Le Fi Eje We Eu o sado, aquele que tem gua em casa, mas prefere banho de sangue Feje We. Eje Ta Sile. Ki Ilero Que o sangue caia no cho para que haja paz e tranqilidade Ase Oss - Com Traduo a Cada Linha soos. Oxosse ! 51

Awo de j Ptp. orix da luta, Omo y gn Onr. irmo de gn Onr. soos Gb M O que tendo bloqueado o caminho, no o desimpede. Ode T Nje Or Eran. Caador que come a cabea dos animais. Elw ss. Orix que come ewa osooso. rs T Ngbl Im, Orix que v e barro Gbe Il Ew. como em casa de folhas. A Bi w Ll. Que possui a pele fresca. soos o Igb, Oxosse no entra na mata K Igbo M A Tt. sem que ela se agite. Of Ni Mgf bon poderosa que o pai usa em lugar de espingarda. O Ta Of S In, Ele atirou a sua flech a contra o fogo, In K Pir. o fogo se apagou de imediato. O T Of S Orn, Atirou sua fle contra o sol, Orn R Ws. O sol se pos. Ogbgb T Ngba Omo R. salvador, que salva seu s ! 52

On Mrw Pk. senhor do mrw pk ! Ode Bb . Meu pai caador O D Oj Ogun, chegou oso Pa Igba nyn. matou duzentas pessoas com uma nica flecha. O D N Igb, Chegou dentro a mata, O Fi Of Kan Soso Pa Igba Eranko. usou uma nica flecha para matar duzentos animais selvagens. A Wo Eran Pa S Ojbo gn Lkay, Arrasta um animal vivo at que ele morr e o entrega no ojubo de Ogum. M Wo M Pa O. No me arraste at a morte. M S Fi Of Owo Re D Mi Lr. No atire sofrimentos em minha vida, com seu Of. Od , Od , Od , Od! O In Igbo J, Dentro da mata, Oxosse que luta ao lado do caador Wp K De Igb Re. para le possa caar direito. soos Olor T Nb Oba Sgun, Oxosse, o poderoso, que vence a guerra para o rei. O B Aj J, Lutou com a feiticeira O Sgun. e venceu. soos O ! Oxosse, M B O. no brigue comigo. 53

Ogn Ni O B Mi Se O. Vence as guerras para mim B O B Nb Lti Oko. Quando voltar da mata, K O K Il Fn Mi W. Colhe quiabos para mim. K O Re rr d R. e, ao colh-los, tire s bgb Mi O, No se esquea de mim. Ode , Bb Omo K Ngbgb Omo. Od, um pai no se esque Erinl Erinl Aganna gb En j' nmo gnjb gngbolu a b r de Kobaye. y gori l O ijo, Won fi rok se baba nin oko Gbogbo il gbrijo, Won fi Okt se baba nin oko Gbogbo o i nbe nin igb Ajagusi won gbrijo, Won fi Erinl joba nin omi. Baba mi lo I'kun, kun dk lo l's, s m tt y-ol nlo l'kun, kun m lgbelgbe omi oll Osanyin - Com Traduo Abidi Sonso Aquele que vive na arvore e que tem um rabo pontudo como um pinto Es insin Abedo Kinnikinni Aquele que tem o fgado transparente como o da mosca Kgo Egbr I rin Aquele que forte quanto uma barra de ferro 54

Akp Ngb Rn K Sunwn Aquele que invocado quando as coisas no esto bem Toto Tin, esbelto que, quando recebe a roupa da doena, se move como se fosse cair Els Kan J Els Mj Lo O que tem s uma perna e mais poderoso do que tem duas Aro Abi-oho Lili Fraco qu e possui um pnis fraco Ew Gbogbo Kki Ogn Todas as folhas tem viscosidade que se torna m remdio gbnigi, ss Kosn Agbnigi, o Deus que usa palha Agogo Nla Se Erpe Agbra O gra ino de ferro que soa poderosamente O Gb Wn L Tn, Wn Dp Tnitni A quem as pessoas agra sem reservas depois que ele humilha as doenas rn J Si Kt Di Ogn My rni que pula uletos no peito Els Kan Ti L Els Mji Sre. O homem de uma perna que incita o de duas a correr. Obaluay - Com Traduo a Cada Linha Ors Jngbn Orix forte Abt, Ar B Ew A ce exuberante como as folhas da rvore aj Oris T Nm Omo M y Orix que pune a me junta om o filho B Obaluay B M Won Tn Depois que Obalua acabar de castig-los O Tn L Sr L poder castigar o pai Ors B j Orix semelhante a uma feiticeira 55

Obaluay mo Il Os, Mo Il j Obalua conhece tanto a casa do feiticeiro como a da bruxa b Os L'j, Desafiou o feiticeiro Os Kn Fnrnfnrn E este correu desesperado O Pa j K atou todas as bruxas permitindo que apenas uma vivesse Ors Jngbn Orix forte Obaluay A Ni Ton Ton Obalua, que faz as pessoas perderem a voz Obaluay SS Od Re Hn M Obalua, a eu odu para mim K Ndi Olw Para que eu seja uma pessoa prspera K Ndi Olomo Para que eu seja uma pessoa frtil. Osumare - Com Traduo a Cada Linha Osumare A Gbe Orun Li Apa Ira Osumare permanece no Cu que ele atravessa com o brao Ile Libi Jin Ojo Ele faz a chuva cair na terra. O Pon Iyun Pon Nana Ele busca os corais, ele busca as co ntas nana O Fi Oro Kan Idawo Luku Wo Com uma palavra ele examina Luku O Se Li Oj u Oba Ne Ele faz isso perante seu rei Oluwo Li Awa Rese Mesi Eko Ajaya Chefe a q uem adoramos Baba Nwa Li Ode Ki Awa Gba Ki O pai vem ao ptio para que cresamos e t enhamos vida 56

A Pupo Bi Orun Ele vasto como o cu Olobi Awa Je Kan Yo Senhor do Obi, basta a gen te comer um deles para ficar satisfeito O De Igbo Kn Bi Ojo Ele chega floresta e faz barulho como se fosse a chuva Ok Ijoku Igbo Elu Ko Li gn Esposo de Ijo, a mata de anil no tem espinhos Ok Ijoku Dudu Oju E A Fi Wo Ran Esposo de Ijoku, que obser va as coisas com seus olhos negro. Nn - Com Traduo a Cada Linha Okiti Kata, Ekn A Pa Eran M Ni Yan Okiti Katala leopardo que mata um animal e o como sem asslo. Olu Gbo ngbo Ko Sun Ebi Eje Dono de uma bengala, no dorme e tem sede de sangue. Gosungosu n On Wo Ewu Eje MSalpicado com Osun, seu traje parece coberto de sangue KO P Eni Ko Je Oka Odun Ele s poder comer massa no dia da festa, se tiver matado algem. A Ni Esin O Ni Kange Ele tem o cavalo, ele tem o quizo. Odo Bara Otolu Rio Omi a Dak e Je Pa Eni gua adormecida que mata algum sem preveni-lo Omo Opara Ogan Ndanu Filh o de Opara Sese Iba O Orix , respeito Iba Iye Ni Mo Mo Je Ni Ko Je Ti Arun Louvo a vida e no a cabea 57

Emi Wa Foribale Fun Sese Venho prosternar-me diante do Orix. Oluidu Pe O papa Pre sto homenagem aos ancestrais. Ele Adie Ko Tuka Aquele que tem frango, no depena v ivo Yeye Mi Ni Bariba Li Akoko Minha me estava primeiramente em Bariba Emi Ako Ni Ala Mo Le Gbe Agada Eu o primeiro a poder usar a espada. Emi A Wa Kiy Onile Ki I le Venho saudar o dono da terra para que ele me proteja. Oy - Com Traduo a Cada Lin ha Oy A To Iwo Efn Gb. Ela grande o bastante para carrega o chifre do bfalo. Oy Olk Oy, que possui um marido poderoso. Obnrin Ogun, Mulher guerreira. Obnrin Ode. Mulhe r caadora. Oya rr Arj B Oko K. Oy, a charmosa, que dispe de coragem para morrer com rido. Iru niyn Wo Ni Oy Y N Se, Se? Que tipo de pessoa Oy? Ibi Oya W, L Gbin. O loc de Oy est, pega fogo Obnrin W Bi Eni F Igb. Mulher que se quebra ao meio como se fosse uma cabaa Oy t awon t r, Oy foi vista por seus inimigos T Won Tor R Da Igb N S I sustados, fugiram atirando as bagagens no mato 58

Hp H, Oya ! Eeepa He! Oh, Oy! Er Re Nikan Ni Mo Nb O. s a nica pessoa que temo Af l da Morte Obnrin Ogun, Ti N Ibon R N Ki Kn A mulher guerreira que carrega sua arma d e fogo Oy , Oy Tt Hun! Oh, Oy, Oy respeito e submisso! Oy, A P'Agb, P'wo M Ni K s coisas sem demora Kk, Wr Wr L' Oy Nse Ti Rapidamente Oy faz suas coisas A Rn D Ela vagueia com elegncia, como se fosse uma nmade fulani O Titi T Nfi Gbogbo Ar Rn B Esin Quando anda, sua vitalidade como a do cavalo que trota Hp, Oya Olmo Mesan, Ib Re ! Eeepa Oya, que tem nove filhos, eu te sado! Ob - Com Traduo a Cada Linha Ob, Ob, Ob Ob, Ob, Ob. Ojw rs, Orix ciumento, Eket Aya Sng. terceira esposa de Xang. O Tor r ciumes, O Kol S Gbogbo Ara. fez incises em todo corpo. Olkk Oko. Que fala muito de s eu marido, 59

A Rn Lgnj Pl won Ay. que anda nas madrugadas com as ay. Ob Ansru, Aj Jewure. Ob come cabrito logo pela manh. Ob K B'ko D Kso, Ob no foi com o marido a Koso, O Dr, Obe. ficou para discutir com Oxum sobre comida. Ob Fiy Fn Ap Oko R. Ob valoriza os bra s do marido, On Wun un Ju Gbogbo Ar Yk Lo. diz que a parte de seu corpo que ela pref re. Ob T Mo Ohn T Dra. Ob sabe o que bom. sun pr - Com Traduo a Cada Linha sun n N sun Oxum uma mulher com fora masculina. A J Sr B g. Sua voz afinada como o c ga. Yy Olomi Tt. Graciosa me, senhora das guas frescas. Opr j Bri Kalee. Opr, qu opia como o vento, sem que possamos v-la. Agb Obnrin T Gbogbo Ay N'pe Sn. Senhora plen a de sabedoria, que todos veneramos juntos. B Snpnn J Ptk. Que como ptk com Xapa anyanga Dde. Que enfrenta pessoas poderosas e com sabedoria as acalma. sun Iponda Oliri Pa Koko Eni Pon Poderosa, no empurre o povo de Iponda. 60

O Ri Onise Oba Ayi Kase Ela recebe o mensageiro do rei sem respeit-lo O Je Dandan Oloran Ela aceita as palavras do queixoso O Fi Aja W Inu Eke W Com sua sineta ela fura o ventre mentiroso. Omo Olu Igbo Soki Red Omo Ni No se pode carregar debaixo do brao o filho da mata de Iponda. sun Ijumu - Com Traduo a Cada Linha Osun Ijumu O lod Ide Osun Ijumu, dona de um pilo de cobre. OIya Ijumu Alaiye Ma Gun Od Poro Osun Ijumum no monta com vivacidade no pilo Efon Tere M Gun iy POsun pode surgir subitame nte no mundo. Eyn Fe Ki Efon Ki O Na Mi Vocs querem que Osun me castigues. Eyn Fe O Fi Owo Ye Ko Mi M Ara Deixem a criana rodear meu corpo com sua mos Owo Omo Ye Ki D un Eni A mo da criana suave Efon A Ke Ki Dun Enia Osun suave. Efon Li O Ni Igbo Ob i Osun a dona da floresta de Obi. Iwo Li O Ni Igbo Atare A floresta de pimenta p ertence a voc Baba Nwa Li Ode Ki Awa Gba Ki O pai vem ao ptio para que cresamos e t enhamos vida Sango - Com Traduo a Cada Linha 61

Sngiri-lgiri, Que racha e lasca paredes Olgiri-kkk-k Igba Edun B Ele deixou a parede rachada e ps ali duzentas pedras de raio O Jaj M Ni K T Pa Ni Je Ele olha assustadora mente para as pessoas antes de castiglas K Kr, K Kr Ele fala com todo o corpo S' Ol Ele faz com que a pessoa poderosa fique com medo Elyinj In Seus olhos so vermelhos c omo brasas Ab Won J M Jbi Aquele que briga com as pessoas sem ser condenado porque n unca briga injustamente Iwo N Mo S Di O em ti que busco meu refgio. Sango Ona Mogba Bi E Tu B W Ile Se um antlope entrar na casa Jejene Ni M Ewure A cabra sentir medo. Bi Sango B W Ile Se Sango entra na casa Jejene Ni M Osa Gbogbo Todos os Orisa senti ro medo. OYE Oye uma posio sacerdotal nos candombls de nao, pessoas so escolhidas pa exercer determinadas funes para o bom andamento da casa religiosa. Aqueles que pos suem oye so chamados oloye masculino e ajoye feminino. Essas pessoas sero adosu ou no , recebem o cargo na confirmao ou em sua iniciao de acordo com sua 62

capacidade. Essas pessoas no adosu so os verdadeiros ogan e ekedi que nascem com o s sete anos como reza a tradio, h casas que raspam para esses cargos, porm, esses in iciados no possuem status dos antigos e devem contar seu tempo de iniciao tal qual um yw, portanto no de bom senso raspar e sim confirmar, destarte, afirmar que no exis te ogans e ekedis para divindades como caboclos, baianos, exus, etc. Todos oye so para os rs. Os ttulos keto correspondem, sobretudo estrutura da casa com seus funda mentos, por exemplo: o t - culmiera, ise (s opa) - il Omolu e famlia, ibo, etc. A pala vra oloye significa Ol = aquele que possui, oye um titulo e ajoye tambm, as ekedj is so chamadas assim nas casas grandes ou ykoroba. A palavra oloye segundo me Stella do Afonja pode ser traduzido como conselheiro, que est registrado em seu ultimo ensaio Meu Tempo Agora. Observe agora alguns ip e oye das casas antigas e de algu mas casas novas srias atuais que respeitam a tradio afro-brasileira: ylrs ou yls: mesmas funes sendo que a segunda responde na ausncia da primeira, quando h as duas n a casa, geralmente a yls torna - se a segunda. Com o falecimento da ylrs ela prete a assumir seu lugar, e se for o caso receberia a mesma cuia da falecida. Esse oy e s recebe-se no odun meje, ou seja, nos sete anos, uma posio de adosu e no de algum confirmado/a ou uma ekedji. Ajibona: Me criadeira, escolhida pela ylrs para criar yw teriormente esse filho fica responsvel em zelar pelo rs de sua me criadeira quando es te se manifesta. No culto lesse Orumila chama-se ojubona e um cago masculino cuj a funo ensinar o futuro Omo -Ifa. y Egbe: Me da comunidade tem as mesmas responsabili dades da y kker Il, ou seja, da me pequena da casa. Geralmente so escolhidas entre as gbomi mais antigas da casa e so at mais antigas do que a prpria ylrs devido antigui da casa. Lembrando que rs no tem idade inexistente, quem tem idade so as pessoas. 63

Iyabass: Aquela que cozinha para os Orixs e para a comunidade; ymor: Aquela que dana c om a cuia no ritual do Ipade. Casas sem ibs, sem arvores, no devem possuir esse oy e, sobretudo as que no rodam Ipade. No existe ymor de Ogn, Oss, Oy, etc. As Iyamoro dos Esa (falecidos iniciados na casa com postos) e ymi Osoronga. y: Me. Um: Que pega . Oro: Obrigao. Oye s recebido nos sete anos. ydagan : Auxiliar direta da ymor. No e Dagan para o orisa desnecessrio explicar. oye dado aos sete anos tambm. Ajiumida : Posto do culto de Oy. A= aquela Ji = que acorda um = pega = ida = a Cargos Ipos e oyes da nao ketu e subdivises nags: Ogan ( Og em ioruba), protetores civis do terreiro antigamente, hoje passa a exer cer funes religiosas tambm. Entre os Ogans destacamos certas funes importantes e de m ando dentro do terreiro, juntos com os sacerdotes (as) eles administram os terre iros. Alagbe : Chefe da comunidade (morada), o onilu o escolhido para tocar o at abaque denominado run, possui seu otun Alagbe e seu Osi alagbe que tocam os outr os atabaques e cantam os candombls. Pejigan : Zeladores do peji e responsveis pelo il rs. Posto da etnia ketu e no jeje como se equivocam alguns desinformados. Asogun : Sacrifica os animais de quatro ps (eranko) a priori, e os outros tambm quando no h na casa seu otun e seu osi responsveis para isso. Posto proveniente do culto de Ogn na frica e sua comunidade, portanto no de bom senso haver Asoguns de outros rs e im somente filho de Ogn fato a condio de supremacia que esse orisa possui sobre os obs sendo ele mesmo olob, ou seja, o dono da faca e louvado antes de qualquer sacr ifcio para quem procede corretamente. 64

Olob : Que vem a ser um epteto de Esu comum chamar Adbo a esse oye, possui as mesma s determinaes se for feito os atos referentes a Esu dessa condio sacerdotal. Sarapeg be : Era quem transmitia as decises da comunidade, comunicando entre os terreiros , as festas e obrigaes que seriam realizadas. Fazia os convites. Sara= o que corre , p= e comunica, egbe = as coisas da comunidade, geralmente esse posto era dado a os filhos de Ogn. Hoje esta esquecida, sobretudo nas grandes cidades. Apeja: Esqu ecido no Brasil por no haver sacrifcios de ces selvagens como na frica. Elemaso (Ele max): Oye referente casa de Osal, um titulo do prprio Osal como conta seu mito, h oy no culto para situaes que envolvem seu culto como o de baba mi oro, faz-se necessr io que o titulares sejam de Osal. Suas atuaes no se limitam apenas a cerimnia do pilo como muita gente pensa. Akirijeb : Pessoas que freqentam varias casas e no se fixam em nenhuma antigamente eram chamadas de akirijeb, tambm um oye da maior importncia relacionado a entregas de ebs em locais determinados. Eperin : Posto dado aos fi lhos do orisa Oss, (determinado Oss) e refere-se ao seu culto especifico nas casas ant igas de candombl. Oj Oba : Posto dado s pessoas de Sng, seu representante maior foi n osso saudoso Pierre Fatumbi Verger que tinha esse Oye no s do Opo Afonj. necessrio q ue a casa pertena a Sng at mesmo para formar os outros Oye referentes situao da casa, como mogba, maye, etc. Oju Il : O grande anfitrio da religio, sobretudo nas festas onde ficam encarregados de receber os visitantes e acomoda-los, quando se faz ne cessrio ele ajuda em tudo dentro da casa na ausncia dos outros Oye. O oye de Iya E fun : dado s pessoas de Osala e no muito longe para as de Iemanj. O posto de Dagan: dadas s pessoas filhas de Oy independente de ser mulher ou homen, como explicou p ara mim, o Ogan Agba Gilberto. H um outro posto relacionado ao ritual de Ipade ch amado de Agaba Injena e para finalizar vamos esclarecer o posto de Ekeji (l-se Ek edi). 65

Ekeji nada mais que um numeral e significa, portanto segundo/a, ela auxilia a to dos e na ausncia das outras ajoiyes ela assume, algumas se destacam e so chamadas carinhosamente de mes, no s pelo filho do orisa que a suspendeu como por toda a com unidade. As ekedi so confirmadas para casa de ax ou para o orisa que a suspendeu e se for o caso dela ser ekedi do orisa do sacerdote, ele no poder por a mo e sim se u zelador, no pode o orisa confirmar ou raspar ningum, o orisa no vem para o aye pa ra isso desnecessrio explicar um assunto to falado j . As Ekedi podem ser: Iyalaso: Cuida das roupas, Iyale, me da casa, auxiliar direta da Iyalorisa e Iya Kekere, Dej (Dere em jeje), as mais antigas, Ekedi o Ipo (cargo), depois vem o Oye especfi co as condies de cada uma. CONTRA MAU OLHADO: (pegar um galho de vassourinha ou arruda, ir cruzando e dizen do): Salve a paz, salve o reino do cu. Santa Incia, a mais preta e velha santa, qu e cortava o mal com as folhas. Assim, eu, em nome de Santa Incia, tiro o mau-olha do de cima de voc (dizer o nome da pessoa). Rezar um Pai Nosso, uma Ave Maria, um a Santa Maria. ORAO DAS SETE CATSTROFES (PARA AMALDIOAR ALGUM): Cubra, morra, morra. Sangre, corta-te, esvai-te infeliz, desgraa, amaldioado tu s (dizer o nome). Eu te coloco o garfo no peito. Exu teu dono infeliz. Amaldioado agora e sempre. (Rezar as costas da pessoa por 3 vezes). ORAES E REZAS PARA SANTOS: - ORAO AO GLORIOSO SO JO RGE CONTRA TODOS OS PERIGOS E CILADAS DE INIMIGOS Sinal da Cruz. Jesus, adiante paz e guia; encomendo-me a Deus e Virgem Maria, minha me; aos doze apstolos, meus irmos. Andarei neste dia e nesta noite, o meu corpo, cercado pelas armas de So Jor ge. O meu corpo no ser preso nem ferido, nem o meu sangue derramado. Andarei to liv re como andou Jesus Cristo durante nove meses no ventre da Virgem Maria. 66

Meus inimigos tero olhos e no ho de me ver, tero boca e no falaro, tero ps e no me a , tero mos e no me ofendero. Assim Seja. CANTIGAS DIVERSAS: - CANTIGA DE EXU - SHIR: ESHU LAROI KOKOROBIJA KOBALA LAROI EMARABO AMOJUB LEBA COCH EMARABO AMOJUB AMADC IL E ABO AMOJUB ELEGBARA ESHU LON BARA UM BEB TIRIRI LON ESHU TIRIRI BARA UM BEB TIRIRI LO N ESHU TIRIRI AGONGORONG LAROI - CANTIGAS PARA PAD DE EXU: ESHU MARAB MOJUB BACOX AB MOJUB E MABE COE COE MARAB MOGIBRA LEBRA ESHU LONAN BAR ESHU BAR ESHU BER TI N TIRIRI O BEB TIRIRI LONAN TIRIRI

AZIQUIR NI VODUM VODUM CADI CABI AZIQUIR NI VODUM VODUM CABI CABI - CANTIGAS DE OX AL: AJAL MR MR MI AL FRICAN AG FIRIMI (Traduo: JL fez o meu or minha c , al que segura e mantm a minha cabea) BRIC QUI AJAL BAB QU QUIAMR QUI AJAL BR que no sade cumprimente JL . 67

O pai que est no topo, e ns o conhecemos e saudamos JL, no h or que no o faa.) INH HIM A CM INHIM A CM DNGU R INHIM A CM. (Ns somos vossos filhos, orientados com ndade, de vs somos filhos) B BAB B UNJAU, B BB B UNJAU RIX XAL BRI B, , estamos comendo milho branco cozido, Orix que nos cobre com seu manto branco, m ilho branco cozido, Pai, ns estamos comendo milho branco cozido.) AJAGUNAM BIT OL A JAGUNAM BIT OL OL OL LOL BAB B OSHAGUIAN ALOD QUE MI BAB SHIR QUE MI BAB S - CANTIGAS DE YEMANJ: MARAB LAI YEMANJ MARAB LAI YEMANJ YH OD REC OSSY YEMANJ YH OR JOCFY YHA JAU R NI JAU R YH JAU ERE JOCFY YH JAU RE ALOD ALOD LOD UBAUB ALO ANTIGAS DE OXUM: ARID BE OMIR ARA AU MIR 68

OMIM DESCEN DOLORUM MIR ARA AU MIR OSHUN ADOLAIA E MONA DOIM OSHUN ODALAIA IAB E MU IM E A DOSHUN MAG I L OR - CANTIGAS DE OXSSI: FARA R R FIB OD FIB FARA REU AFOX O ARER OK EU ANIX R LOK COMO AFADERAM AGOG MIR OD F MIR COR UM MAL E AGOG AR AR ER L OCIBOD SI BOD AR L OCI BOD SI BOD E LEGIBAM LEGIBAM BAM BAM OD LEGIBAM ODCI MOBONA LEGIBAM BAM BAM OD LEGIBAM E DA BI AU E DO BI AU BAB OD OD OD OD OD OMOROD OMOROD ARER OMOROD MA OMOROD ONI - SASSANHAS DE OSSAIN: ABEB EMB ABEB MEMB 69

ABEB ABEB EMB A BEB MEMB ABEB ATACOLE OJ EU AINAM NA COLE OJU A BOCUM OJ UM A UM A BURURU OSSAIN A LOR A INAM XAU UREPEP VODUM OSSAIM ALAR XAU UREPEP VODUM OSSAIN ALAR - CANTIGAS DE OGUN: EU XIR OGN ER J J EU XIR OGN ERRO J J ERU J J P L PANAM AGN AJ MARI E ATUN NH NH - CANTIGAS DE OMOLU: NIL U AU LESS ORISH ISH OF IL COLOD COLOD SIM SIM SIM SIM COLOD COLOD SIM SIM SIM SIM COLOD OMONILL Q R SAREU A CAAJ 70

- CANTIGAS DE OSHUMAR BESSEN: OSHUMAR A LEL MAL OSHUMAR LEL MEL ARAC LEL MAL OSH COBEGIR COMBEGIR LECIL BEREC UN GUERAN GUERAN LECIL BEREC GUERAN GUERAN - CANTIGAS PAR A LOGUN-OD: LOGUN OD YAMAF LE COTUN AYA LOGUN AB KOIA KOIA LOGUN AB KOIA KOIA ISE ISE FIRIMIA LOGUN AB KOIA KOIA FALA LOGUN FALA LOGUN LOGUN FALA ---------------FER NA PAJUANA XAUNANA FRE FRE NA PAJUANA OD GUER AI LOGUN OD GUER FARA LOGUN-OD - CANTI DE YANS: OI D ARI NIJ CAR LCI JOCOL OI OI OI OI T T T T T T OI T AUAB 71

ELOI BELOI ELOI NICLOI - CANTIGAS PARA OB: AJAMBA ELEC AJ UNC OB ELEC AJ UM CI ALU A OU OB AJAMBA ELEC AJ UNC OLUOJ OLUOJ OLUOJ OLUOJ PAROJ PARAM PAROJ PARAM

- CANTIGAS PARA EWA: EU EU MAAJ EU EU EU EU MAAJ EU EU OI LOJ IR LESSER EU EU NAN OU ANAMBURUCU: MI CORAAJ QUEU AL MONIL CORAJ NANAM INSUR OMONIL CORAJ CORAJ L L CORAJ YA LAAUR A IE TOLOX A MUNHAM MUNHAM JAQUESS NAN AJADER - CANTIGAS PAR NIMAM FINIMAM AIR LAIR FINIMAN BAIZ AIR LAIR FINIMAM BAIZ 72

QUIR QUE IQU XOROD OLUA SOBA IMAN ISSAL ORISH QUINISSEBIU AIR LAIR IR 05 - RESUMO D CIPAIS COMIDAS DOS ORIXS: ABAR:

Um quilo de feijo fradinho Quatro cebolas grandes 250 gramas de camaro seco defuma do Sal a gosto Um pedao de gengibre ralado Uma xcara de ch de azeite de dend Camares frescos (opcional) Folhas de bananeira Quebre o feijo e deixe de molho, retirando a casca. Passe no moinho e reserve o caldo que escorrer para dar liga massa. Ac rescente a cebola ralada, o camaro modo e o sal e bata a massa at ficar bem encorpa da. Ento coloque o camaro fresco descascado, se desejar, o azeite, e continue bate ndo. Enrole a massa em quadradinhos de folha de bananeira (passe a folha no fogo para amolecer) e dobre bem para no vazar. Cozinhe em banho-maria, mas cubra ante s com um pano mido. O abar deve ser oferecido a Ob com pedidos de sorte o amor e vi tria na vida pessoal. talvez a comida mais saborosa do candombl, vale a pena exper imentar. - ACA: Um quilo de milho branco gua Folha de bananeira Deixe o milho de mo lho e d-lhe uma quebrada. Mantenha o milho por mais quatro dias, sempre trocando a gua. Retire a gua, deixe secar e passe o moinho. Peneire para se obter a farinha de milho branco, ou farinha de eb. Pode-se usar essa farinha em flocos, mas nece ssrio deixar de molho antes. Dissolva a farinha na gua e leve ao fogo at se obter u m angu consistente (ec). Enrole em folhas de bananeiras (passadas no fogo para am olecer) e deixe esfriar e enrijecer naturalmente. O aca comida de todos os orixs, f undamental em qualquer ritual do Candombl, principalmente nos sacrifcios. timo acom panhamento para comida de azeite, como peixes assados. Nota: h quem prefira usar farinha granulada de milho e gua, j venda nos mercados. - ACA DE LEITE: 73

Farinha de eb (seguir receita anterior) Leite de cco Acar a gosto Ch de erva doce Fol ha de bananeira s seguir a receita anterior, mas no convm utilizar a farinha de flo cos. O ch de erva doce deve ser forte, para dar um sabor especial. Para retirar o leite do cco, rale e esprema (para tirar o leite grosso). Depois acrescente a gua quente e esprema novamente (para extrair o leite fino). O aca de leite pode ser o ferecido a Oxal e a todos os orixs. No pode faltar na festa do pilo, nem no Olubaj. u ma oferenda que atrai paz e prosperidade. - ACARAJ: Um quilo de feijo fradinho Qua tro cebolas grandes raladas Uma cebola pequena (para colocar no tacho de fritura ) Sal a gosto 250 g de camaro seco socado Azeite de dend. Quebre o feijo, deixe de molho, com uma peneira, retire as cascas e passe no moinho, reserve o caldo que escorre para dar liga. Acrescente sal e cebola ralada e bata com a colher de pau . Adicione tambm o camaro e v batendo at encorpar. Frite os bolinhos, s colheres, em azeite bem quente. Coloque uma cebola inteira no tacho de azeite, e entre um bol inho e outro, passe a colher pela gua. O acaraj deve ser oferecido a Ians com pedid o de vitria e sucesso na vida pessoal. Os primeiros bolinhos devem ser jogados a rua para Exu. - AXOX: Milho vermelho Fatias de cco Escolha e cozinhe bem o milho v ermelho (de galinha), escorra e coloque em um alguidar. Enfeite com as fatias de coco. Oferea a Oxssi com os pedidos de prosperidade e fartura. - BATET: Feijo fradi nho Uma pitada de sal Escolha e lave o feijo. Torre em uma caarola, acrescentando uma pitada de sal para batizar. Oferea a Oxssi, jogando no telhado e no quintal de casa, com pedidos de fartura, prosperidade e dinheiro. Pode ser jogado na copa de uma rvore. - BEQUIRI: 74

Um quilo de feijo fradinho quebrado e modo Azeite de dend gua Doze quiabos Trs cebola s Pimentas variadas Gengibre ralado Sal a gosto Doze acas Folha de taioba Doze ped ras (pequenas) de rio Faa uma sopa com todos os ingredientes e por ltimo, acrescen te as pedras, deixando ferver bem. Forre uma gamela com as folhas de taioba e os acas desmanchados e coloque a sopa por cima. Coloque os doze quiabos ao redor. Of erea a Xang e sirva-se, guardando uma das pedras para usar como amuleto e atrair p rosperidade. Xang aprecia sua comida bem quente. - CARURU: Cem quiabos Quatro ceb olas grandes raladas Gengibre ralado Sal a gosto 250 g de castanha de caju 250 g de amendoim 300 g de camaro seco Azeite de dend Sete quiabos inteiros Corte os qu iabos em cruz e refogue em azeite de dend com cebola e gengibre (coloque tambm qui abos inteiros). Acrescente um pouco de gua e deixe cozinhar. Ento, acrescente o ca maro ( um pouco em p e alguns inteiros) e junte tambm amendoim e a castanha tritura dos ou batidos no liqidificador. Mexa sempre com a colher de pau. D uma correo de sa l e deixe apurar. O caruru deve ser servido nas grandes festas de Ibeji, como fo rma de pagar promessas e agradecer as graas alcanadas. Os pais de gmeos devem ofere c-lo todos os anos. Quem for premiado com um quiabo inteiro no prato deve ajudar no Caruru do ano seguinte. - COMIDA DE EGUN: Meio quilo de farinha de mandioca U m litro de gua Dissolva a farinha na gua e leve ao fogo, mexendo sempre, at adquiri r a consistncia de um mingau. Coloque em uma tigela branca e deixe esfriar, oferea a Bab egun com pedido de vida, sade e prosperidade. - COMIDA DE EW: 75

Pedaos de coco cozido (cortados em cubos) Feijo fradinho refogado Feijo preto refog ado Batata doce cozida e picada Milho de galinha cozido Banana da terra fita em cubos Camaro seco Os ingredientes devem ser preparados separadamente em pequenas pores, depois misturados em um alguidar. Oferea a Ew com os pedidos de felicidade e progresso. - COMIDA DE IY MI: Um quilo de inhame Mel Azeite de dend Descasque e co zinhe o inhame, pise-o o pilo at obter uma massa que deve ser dividida em duas pores . A primeira temperada com mel, a outra, com azeite. Faa duas bolas e coloque em um prato branco, cada uma de um lado. Oferea s Iy mi, aos ps de uma rvore bem frondos a, diretamente na terra. A comida aplaca a ira das grandes mes e afasta doenas do aparelho reprodutor feminino, trazendo fertilidade. - COMIDA DE LOGUNED Meio quil o de milho de galinha cozido Meio quilo de feijo fradinho cozido Azeite de dend Um bagre P de camaro seco Sal a gosto Trs cebolas grandes raladas Folhas de bananeira Refogue o feijo no azeite com o p de camaro e a cebola. Coloque o milho cozido de um lado do alguidar e o feijo de outro. O peixe deve ser temperado com dend, cebol a e p de camaro e assado em forma forrada com folha de bananeira. Coloca-se o peix e sobre a comida, entre o feijo e o milho. Oferea a Loguned com os pedidos de sorte no amor e poder de seduo. - COMIDA DE OGUN: Um inhame do norte Meio quilo de feijo fradinho Meio quilo de milho de galinha Nove jils Nove folhas de fortuna Azeitede-dend 76

Asse o inhame num fogareiro de carvo. Torre o feijo e o milho separadamente. Frite os jils no azeite de dend. Coloque num alguidar o feijo de um lado e o milho do ou tro, no centro coloque o inhame (de p). Coloque os jils a as folhas da fortuna em torno. Oferea a Ogum com uma nota de dinheiro de baixo valor e pea a abertura de c aminho para negcios, dinheiro e prosperidade. Despache em uma estrada de cho, em u ma subida. - COMIDA DE OSSAIM: Um quilo de milho de galinha bem cozido Sete lasc as de fumo de corda Duas cebolas grandes raladas Camaro seco socado Mel Azeite de dend Refogue o milho no azeite com camaro e cebola. Coloque num alguidar com as l ascas de fumo ao redor e regue com bastante mel. Oferea a Ossain na mata, antes d e colher as folhas para seus ebs. Colha as folhas na madrugada, de preferncia. - D OBURU: 250 g de milho alho Areia da praia peneirada (ou branca) Um cco Esquente b em a areia e jogue o milho (no estoure tudo de uma vez). Separe as pipocas mais v istosas e peneire de novo. Repita o procedimento, escolhendo mais pipocas. Desca sque o cco, retire inclusive a pelcula mais fina e corte em fatias. Coloque as pip ocas em uma urupema (peneira de palha tranada) e enfeite com as fatias de cco. Ofe rea a Obaluai com pedidos de sade e cura. Pode-se passar tambm as pipocas no corpo d o doente e despachar num rio. - DOD (BANANA DA TERRA FRITA): Sete bananas da terr a gradas Azeite de dend para fritar Corte as bananas em tiras no sentido do compri mento e frite-as no dend bem quente. Oferea a Oxumar com pedidos de longevidade e r iqueza. - EB: Cascas de inhame gua Quando fizer comidas com inhame, lave-os antes muito bem. Deixe as cascas secarem ao Sol e, quando estiverem bem desidratadas, pise-as no pilo e peneire at resultar em uma farinha. Dissolva uma xcara de ch de fa rinha em duas xcaras de gua e leve ao fogo. Deixe 77

cozinhar em ponto de pilo, que deve ser usado para forrar a gamela do amal de Xang. - EB: Milho ou canjica branca gua Cozinhe bem o milho e escorra a gua. Coloque em uma tigela branca e deixe esfriar bem. Oferea a Oxal com os pedidos de paz, harmon ia, sade, felicidade e prosperidade. Nota: h quem coloque, ainda, mel e cubra a va silha com algodo, dado que Oxal no gosta de sua comida descoberta, nem quente. Nunc a demais lembrar que Oxal no gosta de azeite de dend. Somente se usa azeite de oliv a em algumas de suas comidas. - EB IY (YEMANJ): Meio quilo de milho branco ou escor ridos Camares secos ou defumados Duas cebolas grandes raladas Azeite de oliva Cam ares frescos para enfeitar canjica branca, bem cozidos e Coloque o milho cozido em uma vasilha branca. Faa um refogado de cebola e camares defumados no azeite de oliva, tambm chamado de azeite doce e jogue por cima da ca njica branca sem misturar. Enfeite com camares frescos. Oferea a Yemanj com pedidos de unio e harmonia familiar. (Yemanj come tambm manjar com leite de cco, peixes de g ua salgada e frutas como o mamo. Sua comida sempre branca e sem dend). - EKURU: Ba sta seguir a receita do Abar, mas sem adicionar massa azeite de dend. Pode ser ofe recida Ians, aos orixs funfun (orixs que tm ligao com Oxal: Oxaguian, Oxaluf, Efum e a Bab-egun. - ERAN PETER: Bofe (pulmo) Fgado Tripas (intestino) Rim Passarinha (bao ) Bucho (estmago) Camaro defumado Cebola ralada Sal a gosto Azeite de dend Folha de mamona 78

Afervente todos os midos do boi e pique como se fosse fazer um sarapatel. Ento ref ogue com os outros ingredientes. Faa trouxinhas com as folhas de mamona e oferea e m um alguidar aos ps de Oxssi ou leve a uma mata. - SETE ABARS: Retire os abars das folhas e desmanche-os com as mos. Coloque em um alguidar e oferea a Exu, agradecen do pelos pedidos anteriores. - FAROFA DE AZEITE: Um quilo de farinha de mandioca Uma xcara de azeite de dend Uma cebola grande ralada 150 gramas de camaro seco Sal a gosto Refogue a cebola no azeite e acrescente a farinha com o camaro socado. V mexendo com a colher de pau para absorver o azeite. D uma correo de sal. Coloque em uma tigela de barro e oferea a Ians, pedindo vitria em seus empreendimentos e suce sso em suas batalhas. - FAROFA DE OVOS: Dezesseis ovos cozidos Meio quilo de far inha de milho amarela em flocos Azeite de dend 150 g de camaro defumado Duas cebol as grandes raladas Sal a gosto Refogue no azeite os camares e as cebolas, v acresc entando farinha e mexendo. Esfarele os ovos com as mos e misture num alguidar. Of erea a Oxumar pedindo longevidade, sade e prosperidade. - FEIJO PRETO PARA OMOLU: Um quilo de feijo preto cozido 200 g de camaro defumado Azeite de dend Duas cebolas g randes raladas Sal a gosto Refogue o feijo no azeite com camaro e cebola. D uma cor reo de sal. Coloque tudo em um alguidar e oferea a Omolu, pedindo vida e sade. Esta comida no pode faltar no Olubaj. - INHAME PILADO: Um quilo de inhame Um fio de aze ite de oliva (azeite doce) 79

Wji (ndico) Cozinhe o inhame descascado e cortado em rodelas. Pise com a mo-depilo, acrescentando um fio de azeite de oliva, at obter um pur. Separe duas pores e faa dua s bolas. Coloque uma sobre a outra em um prato branco e faa pintinhas com o wji (d issolvido em algumas gotas de gua). Oferea a Oxagui com os pedidos de paz e harmoni a e vitria em batalhas pessoais. - MANJAR: Farinha de eb (receita de aca) Um litro d e leite de cco Acar a gosto Pitada de sal Misture todos os ingredientes e com a col her de pau, at o ponto buraco. Desenforme em um prato equilbrio psicolgico e clarez a - OMI TOR: gua do cozimento da canjica ou Acas dissolvidos em gua Mel (opcional) Se pare a gua do cozimento da canjica (acrescente mais gua se estiver muito espessa), ou dissolva alguns acas na gua, at obter um lquido pastoso. Acrescente um fio de mel . Pode ser oferecido a Bab Egun e aos orixs funfun na mesa do bori. - OMOLOCUM: Um quilo de feijo fradinho, escolhido (selecione bem os gros), cozido e escorrido Qu atro cebolas grandes raladas Azeite de dend 300 g de camaro defumado Camares fresco s grados para enfeitar 5, 8 ou 16 ovos cozidos Sal a gosto Cozinhe o feijo e escor ra. Refogue com a cebola e o camaro defumado e d uma correo de sal. Afervente os cam ares frescos com sal e frite no dend. Enfeite com ovos cozidos e o camaro. Jogue ta mbm um fio de azeite de dend em cada ovo. Oferea a Oxum em uma tigela de loua. As mu lheres que no conseguem engravidar devem passar antes na barriga e pedir fertilid ade a Oxum. (Nota: h tambm o Ipet-de-Oxum, que mais que uma comida, um verdadeiro r itual. leve ao fogo brando, sempre mexendo de mingau. Coloque em uma forma sem b ranco. Oferea a Iemanj, pedindo de pensamentos. 80

Tal comida somente pode ser preparada aos ps de Oxum (seu assentamento) e constit ui-se de uma pasta de inhame (um pad) temperada com gengibre e camares secos. A pa sta torna-se amarela com o acrscimo do dend e, depois das rezas e de rodar sobre a cabea de Oxum (assentamento), em um lindo balaio enfeitado de objetos e folhas s agradas, torna-se o maior smbolo de riqueza dessa deusa, valendo mais que o ouro. O Ipet volta para a casa de Oxum e s ento dividido, garantindo o seu poder). PAD (F AROFA DE EXU): Farinha de mandioca Azeite de dend Misture com as mos, em um alguidar, a farinha e o azeite. Jogue na rua chamando por Exu e fazendo seus pedidos. Jogue tambm algu mas moedas. Pea que Exu livre seus caminhos dos inimigos, traga boa sorte, client es, boas notcias e afaste a inveja e todo tipo de feitiaria de sua vida. - VATAP: D ez pes dormidos Trs cebolas grandes raladas 300 g de camaro seco 250 g. de amendoim Castanha de caju Um copo de leite de cco grosso Dois copos de leite de cco fino G engibre ralado Duas xcaras de ch azeite de dend Sal a gosto Pique o po e deixe de mo lho no leite de cco fino. Moa um pouco de camaro, amendoim e a castanha. Refogue o s camares e a cebola em um pouco de azeite, depois junte o po peneirado ou batido no liqidificador. No pare de mexer. Rale um pedacinho de gengibre (s pr dar um gosto ). Acrescente amendoim e castanha, sempre mexendo. Coloque o leite de cco grosso e continue mexendo at soltar da panela. Acrescente mais dend e est pronto. UMA COMI DA DE OXUMAR: Batata doce cozida, pilada com mel, um pouco de azeite de dend. Desp achar em um alguidar dando o formato de cobra. Quebre uns ovos no meio, deixando as cascas juntas. As Comidas do Santo Um pequeno resumo: VARIEDADES EX - Farofa - Dend e Pinga. OGUN - Feijo Preto com Cebola ( macund ). 81

OXOSSI - Milho com Coco. OSSAIN - Feijo Preto com Mel e Coco. OBALUAI - Pipocas. X ANG - Quiabo ( Ajob ). OXUMAR - Batata Doce ou Amendoim Cozido com Casca e Mel. OXU N - Ovos Cozidos, Camares, Milho e Coco. IANS - Acarajs. NAN - Folha de Mostarda com Arroz. OB - Divide com Xang o Quiabo ( Amal ). EW - Frutas. IROCO - Verduras e Cebo la. IEMANJ - Arroz com Mel e Manjar Branco. OXAL - Arroz Branco - Inhame Pilado e Cozido. COMIDA PARA EXU Material Necessrio: Farinha Azeite-de-Dend Mel de Abelha M ilho Branco Figado, Corao e Bofe de Boi Cebola Camaro Seco Socado Um Ober Maneira de Preparar: Mi-Ami-Mi : a farofa amarela ( farinha misturada com Azeite-de-Dend ). Pad Branco : a farofa de Mel ( farinha de mandioca misturada com mel de Abelha ) . Aca Branco: O aca feito de milho branco de canjica, modo e enrolado na folha da ban aneira depois de cozido. Eram: Figado, corao e bofe de boi, cortados em pedaos mudos , misturados com Azeite-de-Dend, camaro seco socado e cebolas cortadas em rodelas, num ober. COMIDA PARA OGUN Material Necessrio:InhameAzeite-de-DendMel de Abelha Ma neira de Fazer: Frita-se o inhame na brasa. Depois disso, descansa-se e temperase no Azeite-de-Dend e o mel de abelhas. ERAN - O Eran de Ogn feito com midos de bo i, cortados bem pequenos e cozidos no Azeite-de-Dend. Depois, eles so passados num refogado de cebola ralada e esto prontos. 82

EFUN - Farofa de mel - mistura-se a farinha de mandioca com mel de abelhas e pro nto. Pode-se colocar num Ober, nos ps de Ogun, ou nas estradas, pedindo a Ogun que adoce os seus caminhos e suas estradas. COMIDA PARA OD ou OSHSSI Material Necessri o: Milho Vermelho, Cco, 1 Ober Maneira de Fazer: Axoxn - a comida mais comum de Oshs si - cozinha-se o milho vermelho somente em gua, depois deixa-se esfriar, colocase num Ober e enfeita-se por cima com fatias de cco. COMIDA DE OMOLU E OBALUAYI Dob uru Material Necessrio:Milho Alho ( para pipoca ) ou milho vermelho Areia da prai a Maneira de Fazer: Numa panela quente com areia da praia, estourar o milho e es t pronto o doburu. OUTRAS COMIDAS Material Necessrio:Feijo Preto Cebola K de Camaro Seco Azeite-de-dende Maneira de Fazer: Cozinha-se o feijo preto, s em gua, e depois refogase cebola ralada, camaro seco e Azeite-de-Dend. COMIDA PARA OSANYIN Materia l Necessrio:Batata-doce Cebola Azeite-de-Dend 1 Ober Maneira de Fazer: Cozinha-se a batata-doce s em gua. Depois, descanase e amassa-se feito pur. Ai, mistura-se num r efogado de cebola ralada com Azeite-de-Dend, e coloca-se tudo num ober. 83

COMIDA PARA OSHUMAR Material Necessrio:Feijo Fradinho Milho Vermelho Cebola Azeitede-Dend Maneira de Fazer: Cozinha-se o feijo fradinho em gua. Separado, cozinha-se o milho vermelho tambm em gua. Depois, juntar o feijo e o milho, num refogado de ce bola ralada com Azeite-de-Dend. Nota: Oshumar e Ew comem juntos. Oshumar a cobra mac ho e Ew a cobra, chamados no Jej de Dan-Bessn ou Azaund. Material Necessrio: Milho Ve rmelho Feijo Fradinho Azeite-de-Dend Camaro Seco 1 Ober 1 Inhame ( grande) Ovos Cozi dos 1 Cco 1 Litro de Mel Maneira de Fazer: Cozinha-se o milho s em gua. Separado, c ozinha-se o feijo fradinho, tambm s em gua. Refoga-se o feijo com Azeite-de-Dend, cebo la ralada e camaro seco socado. Coloca-se o feijo em metade de um ober e, na outra metade o milho vermelho. Frita-se um inhame e coloca-se por cima em fatias, em v olta, enfeita-se um ovos cozidos em rodelas, fatias de cco e coloca-se bastante m el de abelha por cima. COMIDA PARA OXUN OMOLOKUN Material Necessrio: Feijo Fradinh o Cebola Camaro Seco Socado Azeite-de-Dend 08 Ovos Cozidos Maneira de Fazer: Cozin ha-se o feijo fradinho s em gua. Em seguida, tempera-se num refogado de cebola rala da com camaro seco socado de dend. Coloca-se em uma tigela e enfeita-se por cima c om 8 ovos, descascados. COMIDA PARA YEMANJ EJ Material Necessrio: Peixe de Qualidad e Vermelho Azeite Doce Camaro Seco Socado Cebola Ralada 84

Maneira de Fazer: Cozinha-se o peixe em refogado de azeite Doce com camaro seco s ocado e cebola. DIB Material Necessrio:Canjica Cozida Azeite Doce Camaro Seco Socad o Cebola Ralada Maneira de Fazer: Cozinha-se a canjica, tempera-se com azeite do ce, camaro seco socado e cebola ralada. COMIDA PARA YASN ACARAJ Material Necessrio:F eijo Fradinho Camaro Seco Socado Cebola Azeite-de-Dend Maneira de Fazer: Coloca-se o feijo fradinho de molho em gua, para descans-lo cru. Depois, moesse o feijo e mist ura-se com a cebola ralada, camaro seco socado e deixa-se a massa descansar, cobe rta por um pano ou uma pedra de carvo no meio. Depois, bate-se bem a massa para d ar ponto, e fritam-se bolos tirados com a colher, no Azeite-de-Dend bem quente. C OMIDA PARA OB Material Necessrio:Feijo Fradinho Cebola Camaro Seco Socado Azeite-deDend Farinha de Mandioca 01 Ober Maneira de Fazer: Cozinha-se o feijo em gua. Depois , mistura-se num refogado de cebola raladas, camaro seco socado, Azeite-de-Dend e g ua. por cima, adiciona-se farinha de mandioca, fazendo um piro e coloca-se num ob er. Nota: Conta-se que Ob a dona do amor e quando se quer solucionar uma questo de amor, oferece-se uma comida desta na beira do lago, com muitas velas e flores. 85

COMIDA PARA ANAMBURUCU DAMBOR Material Necessrio: Folha de Taioba ou Mostarda Cebo la Ralada Camaro Seco Socado Azeite-de-Dend Maneira de Fazer: Cozinha-se bem a fol ha de taioba ou mostarda,e em seguida tempera-se num refogado de cebola ralada, camaro seco socado e Azeite-de-Dend. COMIDA PARA SHANG AGEB ou AGEGB Material Necessri o:12 Quiabos1 Litro de Mel Azeite-deDend gua Carne de Peito Maneira de Fazer: Cort am-se os quiabos em pedacinhos bem pequenos, depois tempera-se com cebola ralada , camaro seco socado e azeite-de-Dend. Cozinha-se bastante e depois misturase com rabada, ou carne de peito cozidos, cortadas em pedacinhos. COMIDA PARA OXAL EB Mat erial Necessrio: Canjica Branca 1 Litro de Mel Algodo gua Maneira de Fazer: Cozinha -se a canjica somente em gua. Depois de bem cozida, coloca-se numa vasilha branca , coloca-se bastante mel de abelhas e cobre-se com algodo. ACA Material Necessrio:Ca njica Branca Folha de Bananeira Maneira de Fazer: Moesse o milho de canjica, coz inha-se at dar at dar o ponto de ficar bem durinho e enrole os bolinhos na folha d a bananeira. 86

INHAME ACAR Cozinha-se o inhame e depois amassa-se feito um pur. Faz-se bolinhos n a mo e coloca-se em pratos brancos. Oferece-se a Oxal. Nota: Todos os Orixs do Cand ombl comem aca branco. Em cima da comida do Orix, antes de oferecer-lhe, deve-se abr ir um aca branco. COMIDA DE CABOCLO Material Necessrio:Alface Farinha de Mandioca M el de Abelha Azeite de Oliva Carne Crua 01 Travessa de Barro Maneira de Fazer: F az-se uma salada de alface, com uma farofa d'gua ou de mel, carne crua e azeite d e oliva por cima, colocase tudo numa travessa de barro. OUTRA COMIDAS Abbora mora nga, assada na brasa, com mel de abelha.Aipim ou mandioca, assado na brasa, com mel de abelha.Eb ( canjica ) com fumo de rolo desfiado e cco.Mingau de milho verme lho com cco e fumo de rolo.Milho vermelho com cco e fumo de rolo desfiado. Amendoi m cozido em gua, com mel de abelhas.Vinho branco, moscatel e cachaa. 87

Potrebbero piacerti anche