Sei sulla pagina 1di 39

M AT E M T I C A

NOTAES : conjunto dos nmeros naturais : conjunto dos nmeros inteiros : conjunto dos nmeros reais mxn(): conjunto das matrizes reais m x n det(M): determinante da matriz M Mt: transposta da matriz M A \ B: {x: x A e x B} : conjunto dos nmeros complexos i: unidade imaginria, i2 = 1 z: mdulo do nmero z Re z: parte real do nmero z [a, b]: {x ;a x b} [a, b[: {x ;a x < b} ]a, b[: {x ;a < x < b}
k

: anxn: a0 + a1x + a2x2 + ... + akxk, k


n= 0 k

: an: a0 + a1 + a2 + ... + ak, k


n= 0

Arg z: argumento principal de z { \ 0}, Arg z [0, 2[ AC: conjunto (evento) complementar do conjunto (evento) A AB:segmento de reta unindo os pontos A e B ABC: ngulo formado pelos segmentos AB e BC, com vrtice no ponto B. Observao: Os sistemas de coordenadas considerados so cartesianos retangulares.
^

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

Sejam A, B e C subconjuntos de um conjunto universo U. Das afirmaes: I. A \ (B C) = (A \ B) (A \ C); II. (A C) \ B = A BC C; III. (A \ B) (B \ C) = (A \ B) \ C, (so) verdadeira(s) a) apenas I. b) apenas II. c) apenas I e II. d) apenas I e III. e) todas.
Resoluo

I) Verdadeira, pois para x U, temos: x A \ (B C) x A e (x B ou x C) (x A e x B) ou (x A e x C) x (A \ B) ou x (A \ C) x (A \ B) (A \ C) Portanto, A \ (B C) = (A \ B) (A \ C) II) Verdadeira, pois para x U, temos: x (A C) \ B x (A C) e x B x (A C) e x BC x (A C) BC x (A BC C). Portanto, (A C) \ B = A BC C III) Falsa, pois para A = {a; b; c; d}, B = {b; d; e; f} e C = {c; d; f; g}, temos: 1) (A \ B) (B \ C) = {a; c} {b; e} = 2) (A \ B) \ C = {a; c} \ {c; d; f; g} = {a} Portanto, para os exemplos dados, (A \ B) (B \ C) (A \ B) \ C

A soma das razes da equao em , z8 17z4 + 16 = 0, tais que z z = 0, a) 1. b) 2. c) 3. d) 4. e) 5 .


Resoluo

I) z8 17z4 + 16 = 0 (z4)2 17z4 + 16 = 0 z4 = 1 ou z4 = 16 II) z4 = 1 z = 1 ou z = 1 ou z = i ou z = i III) z4 = 16 z = 2 ou z = 2 ou z = 2i ou z = 2i IV) O conjunto verdade de equao z8 17z4 + 16 = 0 {1; 1; i; i; 2; 2; 2i; 2i} V) As nicas razes dessa equao que satisfazem a condio z z = 0 so 1 e 2 e a soma dessas razes 3.

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

Considere a equao em , (z 5 + 3i)4 = 1. Se z0 a soluo que apresenta o menor argumento principal dentre as quatro solues, ento o valor de z0 a) 29. d) 4 3.
Resoluo

b) 41. e) 3 6.

c) 3 5.

I) (z 5 + 3i)4 = 1 (z 5 + 3i)2 = 1 z 5 + 3i = 1 ou z 5 + 3i = i II) Desta forma, as solues da equao dada so: 3 1 z1 = 6 3i e tg [Arg(z1)] = = 6 2 3 z2 = 4 3i e tg [Arg(z2)] = 4 2 z3 = 5 2i e tg [Arg(z3)] = 5 4 z4 = 5 4i e tg [Arg(z4)] = 5 4 3 1 2 III) Como < < < , z4 o de menor 5 4 2 5 argumento e, portanto, z4 = z0 z0 = z4 = 52 + (4)2 = 41

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

4
equao

A soma de todos os nmeros reais x que satisfazem a


x + 1 + 442 x + 1 + 64 = 194 x+1 8

igual a a) 8. b) 12.
Resoluo

c) 16.

d) 18.

e) 20.

x + 1 + 442 x + 1 + 64 = 19 . 4 x+1 8 x + 1 + 44 . 2 x + 1 + 64 = 19 . 2 x+1 2 x + 1 = y > 0, tem-se: Fazendo 2 3 2

y3 19y2 + 44 . y + 64 = 0, em que 4 raiz da equao, pois 43 19 . 42 + 44 . 4 + 64 = 0. As outras duas razes, e , so tais que: + + 4 = 19 e . . 4 = 64 + = 15 e . = 16 ( = 16 e = 1) ou ( = 1 e = 16). Os possveis valores de y sero, portanto, 4, 16 e 1. Assim:
x + 1 = 22 x+1 =2 I) y = 4 2

x+1=4x=3
x + 1 = 24 x+1 =4 II) y = 16 2

x + 1 = 16 x = 15 x+1 = 1 x III) y = 1 2 As razes reais da equao dada so 3 e 15, cuja soma 18.

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

Se os nmeros reais a e b satisfazem, simultaneamente, as equaes

a b =

1 2

e ln(a2 + b) + ln8 = ln5,

a um possvel valor de b 2. a) 2
Resoluo

b) 1.

c) 2.

d) 2.

e) 3 2.

I)

1 1 1 a b = a2b = b = 2 2 16 16a

II) n (a2 + b) + n 8 = n 5 n [(a2 + b) . 8] = n 5 (a2 + b) 8 = 5 8a2 + 8b = 5 III) Substituindo (I) em (II), temos: 1 = 5 16a4 10a2 + 1 = 0 8a2 + 8 . 16a2 1 1 10 6 a2 = a2 = ou a2 = 8 2 32

IV)

1 a2 = 2 a2 1 . b = 16

2 a = a 2 2 = 4 b 1 b = 8 2 a = a 2 4 = b 2 1 b = 2

V)

1 a2 = 8 1 a2 . b = 16

a 2 VI) Um possvel valor de b 2

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

Considere as funes f e g, da varivel real x, definidas, respectivamente, por ax 2 f(x) = ex + ax + b e g(x) = ln , 3b

em que a e b so nmeros reais. Se f(1) = 1 = f(2), ento pode-se afirmar sobre a funo composta g o f que a) g o f (1) = ln 3. b) g o f (0). c) g o f nunca se anula. d) g o f est definida apenas em {x : x > 0}. e) g o f admite dois zeros reais distintos.
Resoluo

I) f( 1) = e( 1) + a . ( 1) + b = e1 a + b = 1 1a+b=0ab=1 II) f( 2) = e( 2) + a . ( 2) + b = e4 2a + b = 1 4 2a + b = 0 2a b = 4 III)


2

2a b = 4
ab=1

a = 3

ab=1
2

b = 2
a=3

e,

desta forma, f(x) = ex + 3x + 2 e ax 3x x g(x) = n = n = n 3b 3.2 2

IV) gof(x) = g[ex


2

+ 3x + 2]

ex + 3x + 2 = n 2

= n ex + 3x + 2 n 2. Assim: gof(x) = x2 + 3x + 2 n 2 V) gof(1) = 12 + 3 . 1 + 2 n 2 = 6 n 2 gof(0) = 02 + 3 . 0 + 2 n 2 = 2 n 2 VI) A equao x2 + 3x + 2 n 2 = 0 possui duas razes reais distintas, pois = 32 4 . 1 . (2 n 2) = 1 + 4 n 2 > 0 2 Como f(x) = ex + 3x + 2 > 0 para todo x real, gof est definida para todo x e tem grfico do tipo

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

Considere funes f, g, f + g : . Das afirmaes: I. Se f e g so injetoras, f + g injetora; lI. Se f e g so sobrejetoras, f + g sobrejetora; IlI. Se f e g no so injetoras, f + g no injetora; IV. Se f e g no so sobrejetoras, f + g no sobrejetora, (so) verdadeira(s) a) nenhuma. b) apenas I e II c) apenas I e III d) apenas III e IV. e) todas.
Resoluo

I) Falsa. Considere as funes f: f(x) = x e g: g(x) = x. Ambas so injetoras e f + g: tal que (f + g)(x) = 0 e no injetora, pois constante. II) Falsa. No exemplo anterior, as duas funes f e g so sobrejetoras, todavia f + g: ( f + g)(x) = 0 no sobrejetora. III) Falsa. Considere as funes f, g, f + g: tais que f(x) = x2 + x + 1 e g(x) = x2 + x + 1. As funes f e g no so injetoras, porm a funo f + g injetora, pois (f + g)(x) = f(x) + g(x) = = (x2 + x + 1) + ( x2 + x + 1) = 2x + 2 e f + g do primeiro grau e estritamente crescente em . IV) Falsa. No exemplo do item (III), as funes f e g apresentadas no so sobrejetoras, porm f + g sobrejetora (na verdade, bijetora).

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

Seja n > 6 um inteiro positivo no divisvel por 6. Se, na diviso de n2 por 6, o quociente um nmero mpar, ento o resto da diviso de n por 6 a) 1. b) 2. c) 3. d) 4. e) 5.
Resoluo

I) Se n > 6 inteiro positivo e no divisvel por 6, ento n = 6k + p, com k *e p {1; 2; 3; 4; 5} II) Como n2 = (6k + p)2 = 6(6k2 + 2kp) + p2, o quociente da diviso de n2 por 6 ser (6k2 + 2kp) acrescido do quociente da diviso de p2 por 6 e o resto ser o mesmo resto da diviso de p2 por 6. III) Como o quociente da diviso de n2 por 6 mpar, o quociente da diviso de p2 por 6 dever ser mpar, pois (6k2 + 2kp) sempre par. IV) Assim, para: p = 1, temos p2 = 1 e 1 6 , cujo quociente par. 1 0 p = 2, temos p2 = 4 e 4 6 , cujo quociente par. 4 0 p = 3, temos p2 = 9 e 9 6 , cujo quociente mpar. 3 1 e o resto 3. p = 4, temos p2 = 16 e 16 6 , cujo quociente par. 4 2 p = 5, temos p2 = 25 e 25 6 , cujo quociente par. 1 4

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

n=0 5

Considere a equao

an xn = 0 em que a soma das

razes igual a 2 e os coeficientes a0, a1, a2, a3, a4 e a5 formam, nesta ordem, uma progresso geomtrica com a0 = 1. Ento

n=0

an igual a 21 c) . 32 63 d) . 32

a) 21.
Resoluo
5

2 b) . 3 an . xn = 0

e) 63.

I)

n=0

a5 . x5 + a4 . x4 + a3 . x3 + a2 . x2 + a1 . x + a0 = 0 II) a0 = 1; a1 = q; a2 = q2; a3 = q3; a4 = q4 e a5 = q5, nesta ordem, esto em progresso geomtrica de razo q. III) A soma de todas as razes 2, ento: a4 q4 1 = 2 = 2 q = 5 a5 2 q
5

IV)

n=0

an = a0 + a1 + a2 + a3 + a4 + a5 =

= 1 + q + q2 + q3 + q4 + q5 = 1 1 1 1 1 63 = 1 + + + + + = 2 4 8 16 32 32

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

10
2. a )
Resoluo

Seja soluo real da equao + 9 + 2 + 17 = 12. Ento a soma das solues z, com Re z > 0, da equao z4 = 32, b) 2 2. c) 4 2. d) 4. e) 16.

I) + 9 + 2 + 17 = 12 2 + 17 = 12 +9 +9 2 + 17 = 144 + + 9 24 + 9 = 136 , com 136 24 576 + 5 184 = 18 496 272 + 2 2 848 + 13 312 = 0 848 816 = = 832 ou = 16 2 II) Para = 16, temos: z4 = 16 32 z4 = 16 z4 = 16 . (cos 180 + i . sen 180) III) As razes quartas de 16 so, portanto: 2 + 2i z1 = 2(cos 45 + i . sen 45) = 2 + 2i z2 = 2(cos 135 + i . sen 135) = 2 2i z3 = 2(cos 225 + i . sen 225) = 2 2i z4 = 2(cos 315 + i . sen 315) = 2 + 2ie IV) Os valores de z tais que Re(z) > 0 so

2 2 i. A soma desses dois nmeros 2 2.

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

11

Seja p uma probabilidade sobre um espao amostral finito 1 . Se A e B so eventos de tais que p(A) = , 2 1 1 p(B) = e p(A B) = , as probabilidades dos 3 4 C eventos A\ B, A B e A BC so, respectivamente, 1 5 a) , 4 6 1 7 c) , 6 12 1 7 e) , 4 12
Resoluo

1 e . 4 3 e . 4 3 e . 4

1 b) , 6 1 d) , 3

5 1 e . 6 4 5 1 e . 6 3

I) Observe, pelo diagrama a seguir, que n (A \ B) = n (A) n (A B) e n (A B) = n (A) + n (B) n (A B) Observe ainda que

AC BC = (A B)C = (A B) n (A \ B) n (A) n(A B) II) P (A \ B) = = = n ( ) n ( ) n ( ) 1 1 1 = P (A) P (A B) = = 2 4 4 n (A B) III) P (A B) = = n ( ) n (A) n (B) n(A B) = + = n ( ) n ( ) n ( ) 1 1 1 7 = P(A) + P(B) P (A B) = + = 2 3 4 12 IV) P (AC BC) = P () P (A B) = 1 3 = 1 = 4 4

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

12

Considere os seguintes resultados relativamente ao lanamento de uma moeda: I. Ocorrncia de duas caras em dois lanamentos. II. Ocorrncia de trs caras e uma coroa em quatro lanamentos. III. Ocorrncia de cinco caras e trs coroas em oito lanamentos. Pode-se afirmar que a) dos trs resultados, I o mais provvel. b) dos trs resultados, II o mais provvel. c) dos trs resultados, III o mais provvel. d) os resultados I e II so igualmente provveis. e) os resultados II e III so igualmente provveis.
Resoluo

I. A probabilidade de ocorrerem duas caras em dois 1 1 1 lanamentos . = 2 2 4 II. A probabilidade de ocorrerem trs caras e uma coroa em quatro lanamentos : 1 3 1 1 1 1 1 C4,3 . . = 4 . . = 2 2 8 2 4

III. A probabilidade de ocorrerem cinco caras e trs coroas em oito lanamentos : 1 5 1 3 1 1 7 C8,5 . . = 56 . . = 2 2 32 8 32 Portanto, os resultados I e II so igualmente provveis.

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

13
1 a) . 6
Resoluo

Considere A M5x5( )com det(A) = 6 e { \ 0}. Se det(AtAAt) = 62, o valor de 6 b) . 6 36 c) . 6


3

d) 1.

216. e)

, temos: Sendo A M5x5 ( )e det (A) = 6 . 2 6 det ( . At . A . At) = . 2 6 5 . det (At) . detA . det (At) = ) = . 2 6 6 5 . ( 1 3 = , pois 6
3 3

1 36 Logo, = = 3 6 6

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

14

Sejam a um nmero real e n o nmero de todas as solues reais e distintas x [0,2] da equao cos8 x sen8 x + 4 sen6 x = a. Das afirmaes: I. Se a = 0, ento n = 0; 1 II. Se a = , ento n = 8; 2 III. Se a = 1, ento n = 7; IV. Se a = 3, ento n = 2, (so) verdadeira( s) a) apenas I. b) apenas III. d) apenas II e IV. e) todas.
Resoluo

c) apenas I e III.

I) Observe que cos8x = (cos2x)4 = (1 sen2x)4 = (1 2 sen2x + sen4x)2 = = 1 + 4 sen4x + sen8x 4sen2x + 2sen4x 4sen6x cos8x sen8x + 4sen6x = 1 4sen2x + 6sen4x = a Assim, 6sen4x 4sen2x + 1 a = 0 II) Para a = 0, temos: 8 4 6sen4x 4sen2x + 1 = 0 sen2x = 12 Logo: n = 0 1 III) Para a = , temos: 2 1 4 2 6sen4x 4sen2x + = 0 sen2x = 2 12 1 1 2 ou sen2x = ou sen2x = sen x = 2 6 2 6 sen x = . Desta forma, a equao possui 6 n = 8 solues no intervalo [0; 2], como se v no ciclo trigonomtrico a seguir:

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

IV) Para a = 1, temos: 6sen4x 4 sen2x = 0 2sen2x (3sen2x 2) = 0 2 sen x = 0 ou sen x = . Desta forma, a 3 equao possui n = 7 solues no intervalo [0;2], como se v no ciclo trigonomtrico a seguir:

V) Para a = 3, temos: 6sen4x 4sen2x 2 = 0 2 4 3sen4x 2sen2x 1 = 0 sen2x = 6 1 sen2x = 1 ou sen2x = (no serve) 3 3 sen x = 1 x = ou x = . 2 2 Portanto, a equao dada tem n = 2 solues. Desta forma, todas as afirmaes so verdadeiras.

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

15

1 Se cos 2x = , ento um possvel valor de 2 cotg x 1 cossec (x ) sec ( x) 3 a) . 2


Resoluo

b) 1.

2. c)

d) 3.

e) 2.

1 1 I) cos 2x = 2 cos2x 1 = 2 2 3 3 3 cos2x = cos x = ou cos x = 4 2 2 cotg x 1 II) Sendo y = , temos: cossec(x ) sec ( x) cos x 1 sen x y = = 1 1 sen (x ) cos ( x) cos x sen x cos x sen x sen x sen x = = = (cos x sen x) 1 1 + sen x . cos x sen x cos x = cos x 3 3 Portanto, y = ou y = 2 2

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

16

Uma reta r tangencia uma circunferncia num ponto B e intercepta uma reta s num ponto A exterior circunferncia. A reta s passa pelo centro desta circunferncia e a ^ intercepta num ponto C, tal que o ngulo ABC seja ^ obtuso. Ento o ngulo CAB igual a 1 ^ a) ABC. 2 2 ^ c) ABC. 3 ^ e) ABC . 2
Resoluo

3 ^ b) 2 ABC. 2 d) 2 ABC .
^

I) OCB = OBC = x, pois o tringulo COB issceles ^ ^ e portanto ABC = + x x = ABC 2 2 II) C AB ngulo excntrico exterior e portanto 2x 2x ^ ^ CAB = CAB = 2x 2 2 Assim:
^ ^ CAB = 2 . ABC 2 2
^

2 ABC + = 2

^ 3 ^ CAB = 2 ABC 2

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

17

Sobre a parbola definida pela equao x2 + 2xy + y2 2x + 4y + 1 = 0 pode-se afirmar que a) ela no admite reta tangente paralela ao eixo Ox. b) ela admite apenas uma reta tangente paralela ao eixo Ox. c) ela admite duas retas tangentes paralelas ao eixo Ox. d) a abscissa do vrtice da parbola x = 1. 2 e) a abscissa do vrtice da parbola x = . 3
Resoluo

I)

Lembrando que, havendo rotao de eixos, temos: x P = xP cos + yP sen ou, o que equivalente, y P = yP cos xP sen xP = x P cos y P sen yP = x P sen + y P cos Para = 45, temos: 2 2 2 2 x = x y e y = x + y 2 2 2 2 II) Substituindo na equao dada, teremos: 2 2 x2 + 2xy + y2 2x + 4y + 1 = 0 x y 2 2

2 2 2 2 + 2 x y . x + y + 2 2 2 2

2 2 + x + y 2 2

2 2 2 x y 2 2

2 2 + 4 x + y + 1 = 0 2 2

(x)2 + (y)2 + (x)2 (y)2 + 2 (x) + + 3 2 (y) + 1 = 0 2 (x)2 + 2 (x) + 3 2 (y) + 1 = 0


I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

1 2 1 y = (x)2 x 3 2 2 3 3 2 1 2 y = (x)2 x 3 3 6

que, no sistema xOy, a equao de uma parbola de vrtice: 1 + 3 1 2 xv = = = e 2 2 2 2 2 . 3

2 2 y . v = 3 4

1 2 . 3 4

= 6

2 = 8 2 2 III) No sistema xOy, o vrtice V ; . 4 8 Esse vrtice no sistema xOy 1 3 V ; , pois: 8 8 2 2 sen 45 = x = . cos 45 4 8

2 2 2 2 1 = . + . = e 4 2 8 2 8 2 2 y = sen 45 + 4 8

cos 45 =

2 2 2 2 3 = . . = 4 2 8 2 8 IV) Toda reta paralela ao eixo Ox do tipo y = k (constante) e o sistema:

y=k x2 + 2xy + y2 2x + 4y + 1 = 0

x2 + 2 (k 1)x + (k2 + 4k + 1) = 0 s admite soluo nica se = 24k = 0 k = 0. Para k = 0, a equao ser x2 2x + 1 = 0 x = 1. A nica reta paralela ao eixo x e tangente parbola o prprio eixo x e o ponto de tangncia (1; 0).

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

V)

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

18

Das afirmaes: I. Duas retas coplanares so concorrentes; II. Duas retas que no tm ponto em comum so reversas; III. Dadas duas retas reversas, existem dois, e apenas dois, planos paralelos, cada um contendo uma das retas; IV. Os pontos mdios dos lados de um quadriltero reverso definem um paralelogramo, (so) verdadeira(s) apenas a) III. b) I e III. c) II e III. d) III e IV. e) I e II e IV.
Resoluo

I) Falsa. Duas retas coplanares podem ser paralelas. II) Falsa. Duas retas que no tm ponto em comum podem ser coplanares e neste caso so paralelas (distintas). III) Verdadeira. Sejam r e s retas reversas, t a perpendicular comum a elas, {A} = t r e {B} = t s Podemos afirmar que: 1) Existe uma nica reta u, e paralela a s, tal que A u. Assim, o plano = p (r; u) perpendicular a t. 2) Existe uma nica reta v, paralela a r, tal que B v. Assim, o plano = p (s; v) perpendicular a t. Os planos e so paralelos (no coincidentes), r e s .

Como o nico plano conduzido por A, perpendicular a t, e o nico plano conduzido por B, perpendicular a t, conclumos que existem dois, e apenas dois, planos paralelos ( e ), cada um contendo uma das retas.

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

IV) Verdadeira. Seja ABCD um quadriltero reverso, cujos pontos mdios dos lados so os pontos M, N, P e Q, conforme a figura seguinte:

No tringulo ABC, contido no plano , temos: AC MN // AC e MN = (I) 2 No tringulo DAC, contido no plano , temos: AC QP // AC e QP = (II) 2 De (I) e (II), temos, finalmente: MN // QP e MN = QP e assim podemos concluir que o quadriltero MNPQ um paralelogramo.

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

19

Um plano intercepta as arestas de um triedro trirretngulo de vrtice V, determinando um tringulo ABC cujos lados 10 , 17 e 5 cm. O volume, medem, respectivamente, 3 em cm , do slido VABC a) 2. b) 4. c) 17 . d) 6. e) 5 10 .
Resoluo

Sendo VA = a, VB = b e VC = c, todos em cm, temos:

a2 + b2 = ( 10) 2 2 2 b +c =5 a2 + c2 = ( 17)
2

a2 + b2 = 10 b2 + c2 = 25 a2 + c2 = 17

Somando membro a membro as trs equaes, temos: 2a2 + 2b2 + 2c2 = 52 a2 + b2 + c2 = 26 Assim, a2 + b2 + c2 = 26 10 + c2 = 26 c = 4; a2 + b2 + c2 = 26 a2 + 25 = 26 a = 1; a2 + b2 + c2 = 26 17 + b2 = 26 b = 3. Logo, o volume V do slido VABC, em cm3, dado por: 1 bc 1 3.4 V = . . a = . . 1 = 2 3 2 3 2

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

20

No sistema xOy os pontos A = (2, 0), B = (2,5) e C = (0,1) so vrtices de um tringulo inscrito na base de um cilindro circular reto de altura 8. Para este cilindro, a razo volume , em unidade de comprimento, rea total da superfcie igual a a) 1. 100 d) . 115
Resoluo

100 b) . 105 5 e) . 6

10 c) . 11

I) O tringulo de vrtices A = (2; 0), B = (2; 5) e C = (0; 1) retngulo em C, pois 1 mAC = e mBC = 2 2

II) Sendo R o raio da base do cilindro de altura 8, temos: AB 5 R = = 2 2 volume Logo, a razo = rea total da superfcie 5 2 . . 8 2 100 = = 5 2 5 105 2 . + 2 . . 8 2 2

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

AS QUESTES DISSERTATIVAS, NUMERADAS DE 21 A 30, DEVEM SER RESOLVIDAS E RESPONDIDAS NO CADERNO DE SOLUES.

21
Para z = 1 + iy, y > 0, determine todos os pares (a, y), a > 1, tais que zl0 = a. Escreva a e y em funo de Arg z.
Resoluo

I) Seja z = 1 + yi = . (cos + i . sen ) com 0 < < , pois y > 0 2 II) Se z10 = a, com a > 1, ento: 10 . [cos (10) + i . sen (10)] = a III) 10 = a e 10 = k2

IV)

10 = k2 0 < < 2

k = 5 0 < < 2

2 = ou = 5 5 V) cos = 1 10 =a

= sec 10 =a

a = sec10

1 VI) y = . sen = sen = tg cos Resposta: 2 (sec10 ; tg ), com = ou = 5 5

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

22
Determine o maior domnio D da funo f : D , f(x) = log
Resoluo
x x 4

(4 sen x cos x 1).

I) O maior domnio D da funo f(x) = log


x x 4

(4 sen x cos x 1) tal que:

x x 0 4 x x 1 4 4 sen x cos x 1 0

II) x x 0 0 x , pois o grfico de 4 4

g (x) = x x do tipo 4

III) x x 1 para qualquer x real, pois a equao 4

x2 x + 1 = 0 no tem razes reais 4 IV) 4 sen x . cos x 1 0 2 sen (2x) 1 0 1 5 sen (2x) 2x 2 6 6 5 x 12 12 V) De (II), (III) e (IV), temos x 12 4 Resposta: D = x x 12 4

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

23
Considere o polinmio P(m) = am2 3m 18, em que a tal que a soma das razes de P igual a 3. Determine a raiz m de P tal que duas, e apenas duas, solues da equao em x, x3 + mx2 + (m + 4)x + 5 = 0, estejam no intervalo ] 2, 2[.
Resoluo

I) A soma das razes de P(m) = am2 3m 18 igual ( 3) a 3, ento: 3 = a = 1 a II) Para a = 1, temos P(m) = m2 3m 18, cujas razes so m = 6 e m = 3 III) Para m = 6, temos: x3 + 6x2 + 10x + 5 = 0 (x + 1) . (x2 + 5x + 5) = 0 5 5 x = 1 ou x = , pois 2 1 6 10 5 1 1 5 5 0 IV) Para m = 3, temos: x3 3x2 + x + 5 = 0 (x + 1) . (x2 4x + 5) = 0 x = 1 ou x = 2 i, pois 1 3 1 5 1 1 4 5 0 V) Para que duas, e apenas duas, solues da equao estejam no intervalo ] 2; 2[, devemos ter m = 6. Resposta: m = 6

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

24
Quantos tetraedros regulares de mesma dimenso podemos distinguir usando 4 cores distintas para pintar todas as suas faces? Cada face s pode ser pintada com uma nica cor.
Resoluo

I) Utilizando apenas uma cor, existem 4 possibilidades. II) Utilizando duas cores, podemos ter: a) trs faces de uma cor e outra de outra cor, como no exemplo a seguir.

Neste caso, existem 4 . 3 = 12 possibilidades b) duas faces de uma cor e as outras duas de outra cor, como no exemplo a seguir.

4.3 Neste caso, existem = 6 possibilidades, 2 pois os tetraedros

so idnticos por uma rotao conveniente. III) Utilizando trs cores, duas faces tero a mesma cor. Observe que as duas configuraes a seguir

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

so idnticas, pois uma rotao conveniente da primeira permite obter a segunda. Neste caso, existem 4 . C3;2 = 12 possibilidades. IV) Utilizando as quatro cores, existem apenas duas possibilidades, pois as configuraes

nunca coincidem. V) Ao todo, existem 4 + 12 + 6 + 12 + 2 = 36 possibilidades. Resposta: 36

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

25
Considere o sistema na varivel real x: x2 x =

x x = .
3

a) Determine os nmeros reais e para que o sistema admita somente solues reais. b) Para cada valor de encontrado em (a), determine todas as solues da equao x x3 = .
Resoluo

a) As razes da equao 1 + 4 1 x2 x = x2 x = 0 so x = 2 1 e so reais somente se 4 Para que pelo menos uma delas seja raiz da equao x x3 = , devemos ter: x x3 = x(1 x)(1 + x) = (x2 x)(1 + x) = (1 + x) = e, portanto, 1 1 + 4 1 + = 2

1 + 4 ) = (3 2 b) Com os valores de encontrados no item (a), conclumos que pelo menos um dos valores, 1 + 4 1 + 4 1 + 1 ou , raiz da equao 2 2 x x3 = . Se r for essa raiz, ento na equao x x3 = x3 x + = 0, por Briot-Ruffini, temos: 1 1 0 1 r2 0 r r 1+

As demais razes dessa equao so as razes de x2 + rx + r2 1 = 0. A saber: r r2 4 . 1(r2 1) 4 3r2 r x = = 2 2 Respostas: 1 a) e = (3 1 + 4 ) 4 2 r + 4 3r2 ; r 4 3r2 b) V = r; , com 2 2 1 + 1 + 4 ou r = 1 1 + 4 r = 2 2

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

26
Considere o sistema nas variveis reais x e y : x sen + 3y cos = a

x cos + y sen = b,

com 0, e a, b . Analise para que valores de 2 , a e b o sistema (i) possvel determinado, (ii) possvel indeterminado ou (iii) impossvel, respectivamente. Nos casos (i) e (ii), encontre o respectivo conjunto-soluo.

Resoluo

i)

D=

sen cos

3 cos = sen2 3cos2 = sen

= 1 cos2 3 cos2 = 1 4 cos2 O sistema ser possvel e determinado quando D 0, independentemente dos valores de a e b. 1 Assim, 1 4 cos2 0 cos2 4 1 cos , pois 0; 2 2 3

Utilizando o Mtodo de Cramer para resolver o sistema, temos: a) Dx = a 3 cos = a . sen 3b cos b sen

a . sen 3b . cos Dx x = = D 1 4 cos2 a = b . sen a . cos b Dy y = b . sen a . cos D 1 4 cos2 b) Dy = Logo: S= sen cos

a.sen 3b.cos b. sen a . cos ; 1 4 cos2 1 4 cos2

ii) Para = , temos: 3

x . sen + 3y . cos = a 3 3 x . cos + y . sen = b 3 3

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

3 3 x + y = a 2 2 1 3 x + y = b 2 2 3x + 3y = 2a 3x + 3y = 2b 3

3x + 3y = 2a
3y = 2b x +

Assim, o sistema ser possvel indeterminado 3 a = b 3 quando = e 2a = 2b 3 Na equao 3x + 3y = 2a, para a = b 3, temos: 3 3y 2b 3y 6b 3 x = = = 2b 3y 3 3 e o conjunto soluo do sistema 3y; y), com y } S = {(2b iii) O sistema ser impossvel para = e a b 3 3

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

Encontre os pares (, ) 0, x 0, que satis2 2 fazem simultaneamente as equaes (tg + cotg ) cos sen 2 cos2 ( ) = 1 e

27

3 sen ( + ) + cos ( + ) = 3.
Resoluo

I) (tg + cotg ) . cos . sen 2 cos2 ( ) = 1 sen cos + . cos . sen cos sen

2 cos2 ( ) = 1 cos . cos + sen . sen 2cos2 ( )= 1 cos ( ) 2 cos2 ( ) = 1 2 cos2 ( ) cos ( ) 1 = 0 1 cos ( ) = 1 ou cos ( ) = 2 = 0 + k . 2, k 2 ou = + k . 2, k 3 = 0 = , pois , 1. quadrante.

II) 3 sen ( + ) + cos ( + ) = 3 1 3 3 . sen ( + ) + cos ( + ) = 2 2 2 cos . sen ( + ) + 6 3 + sen . cos ( + ) = 6 2 sen + + 6

3 = 2

+ + = + k . 2, k 6 3 2 ou + + = + k . 2, k 6 3 + = ou + = , 6 2 pois e 1. quadrante. Assim, temos os seguintes sistemas lineares:

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

{ {

= + = 6 = + = 2

= = 12

= = 4

Resposta:

; e ; 12 12 4 4

)( )

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

28
Determine a rea da figura plana situada no primeiro quadrante e delimitada pelas curvas x (y x 2) y + 2 = 0 e x2 2x + y2 8 = 0 2

Resoluo

I) (y x 2) .

x 2 = 0 y + 2

x y = x + 2 ou y = + 2 2

II) x2 2x + y2 8 = 0 (x 1)2 + y2 = 9, que a equao de uma circunferncia de centro (1; 0) e raio 3.

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

III) Sendo S a rea situada no primeiro quadrante e delimitada pelas curvas (y x 2) . x 2 =0e y + 2

x2 2x + y2 8 = 0, temos:

3.3 1 6.2 9 3 S = + . ( . 32) = = 2 4 2 4 2 3 3 = . 1 2 2 3 3 Resposta: . 1 unidades de rea 2 2

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

29
Em um tringulo de vrtices A, B e C, a altura, a bissetriz e a mediana, relativamente ao vrtice C, dividem o ngulo ^ BCA em quatro ngulos iguais. Se a medida do lado oposto ao vrtice C, calcule: a) A medida da mediana em funo de . b) Os ngulos CAB, ABC e BCA.
Resoluo
^ ^ ^

Sejam: = med(C AB), = med(ABC), 4 = ^ med(BCA) e m a medida da mediana CM. I) No tringulo retngulo HAC, temos: + = = sen = cos 2 2 II) No tringulo retngulo HBC, temos: + 3 = = 3 sen = cos 3 2 2 III) No tringulo CAM, de acordo com a lei dos senos, temos: m m = = sen cos 2 sen 3 2 sen 3 cos m = 2 sen 3 IV) No tringulo CBM, ainda de acordo com a lei dos senos, temos: m m = = sen cos 3 2 sen 2 sen cos 3 m = 2 sen V) Das igualdades obtidas em (III) e (IV), temos: cos cos 3 = 2 sen 3 2 sen 2 sen cos = 2 sen 3 cos 3 sen 2 = sen 6 2 + 6 = , pois 0 Assim: 8 = = 8

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

^ VI) O ngulo BCA reto, pois 4 = . 2 Assim, podemos concluir que o tringulo CAB retngulo em C e sua hipotenusa AB tem medida . Logo, a medida da mediana relativa hipotenusa AB CM = , ou seja, m = 2 2 VII) Como = , ento: 8 3 3 = = e = = 2 8 8 2 8 8 Respostas: a) 2 3 ^ ^ ^ b) CAB = , ABC = e BCA = 8 8 2
^

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

30
Seja ABCDEFGH um paraleleppedo de bases retangulares ABCD e EFGH, em que A, B, C e D so, respectivamente, as projees ortogonais de E, F, G e H. As medidas das arestas distintas AB, AD e AE constituem uma progresso aritmtica cuja soma 12 cm. Sabe-se que volume da pirmide ABCF igual a 10 cm3. Calcule: a) As medidas das arestas do paraleleppedo. b) O volume e a rea total da superfcie do paraleleppedo.
Resoluo

Todas as medidas lineares so em centmetros. a) Sendo AB = x r, AD = x e AE = x + r, temos: x r + x + x + r = 12 3x = 12 x = 4 Como o volume da pirmide ABCF igual a 10 cm3, temos: 1 AB . BC . . BF = 10 3 2 1 (x r) . x . . (x + r) = 10 3 2 1 (4 r) . 4 . . (4 + r) = 10 3 2 16 r2 = 15 r = 1, supondo r > 0 Assim: AB = 4 1 = 3, AD = 4 e AE = 4 + 1 = 5 b) Sendo V o volume, em cm3, e AT a rea total, em cm2, do paraleleppedo, temos: V = 3 . 4 . 5 = 60 e AT = 2 . (3 . 4 + 3 . 5 + 4 . 5) = 94 Respostas: a) 3 cm, 4 cm e 5 cm b) 60 cm3 e 94 cm2

I TA ( 3 D I A ) D E Z E M B R O / 2 0 1 2

Potrebbero piacerti anche