Sei sulla pagina 1di 4

Doena do sono

A mosca Aniel Rossi transmite a Doena do Sono Nota: Se procura a doena europeia do sono, veja encefalite letrgica. A doena do sono ou tripanossomase africana uma doena frequentemente fatal causada pelo parasita unicelular Trypanosoma brucei. H duas formas: uma na frica Ocidental, incluindo Angola e Guin-Bissau, causada pela subespcie T. brucei gambiense, que assume forma crnica, e outra na frica Oriental, incluindo Moambique, causada pelo T. brucei rhodesiense, forma aguda. Ambos os parasitas so transmitidos pela picada da mosca ts-ts (moscas do gnero Glossina que so seu vetor de transmisso).[1]

Agente Etiolgico

Reino: Proctista Filo: Euglenozoa Classe: Kinetoplastea Ordem: Trypanosomatida Gnero: Trypanosoma

O T. brucei um parasita eucariota unicelular cujo gnero inclui ainda o T. cruzi, que causa a doena de Chagas. O tripomastgota (comprimento de 20 micrmetros), a forma activa no sangue do Homem, tem ncleo central, uma nica grande mitocndria alongada, que contm o cinetoplasto, zona com o DNA mitocondrial. Tem ainda um flagelo que lhe d mobilidade. A sua membrana celular ondulante (devido aos movimentos flagelares) recoberta de glicoprotenas pouco imunognicas, permitindo-lhe passar despercebido. As formas epimastgota e promastgota (formas na mosca ts-ts) so mais condensadas. Contm ainda glicossoma, grnulos ricos em glicognio. O T.brucei rhodesiense que causa a variante oriental. O T. brucei no causa doena em seres humanos, mas causa a doena nagana em alguns animais domsticos. A glicoprotena que o parasita exprime na sua membrana reciclado continuamente com outros tipos de glicoprotena (codificados pela famlia de mais de mil genes VSSA, dos quais em um momento apenas um est a ser transcrito). A mudana dos antignios externos permite-lhe escapar largamente ao sistema imunitrio, pois quando anticorpos

especficos contra um tipo de glicoprotena j esto fabricados, ele j mudou o gene que exprime e a glicoprotena j outra.

[editar] Ciclo de vida


O parasita existe na saliva das mosca Aniel e injetado quando estas se alimentam de sangue humano. Ao contrrio do seu primo americano, o tripomastigota T. brucei no invade as clulas (nem assume forma de amastigota), alimentando-se e multiplicando-se enquanto tripomastigota nos fluidos corporais, incluindo sangue e fluido extracelular nos tecidos. Uma nova mosca Glossina infectada quando se alimenta de individuo contaminado. Ao longo de cerca de um ms, o parasita assume vrias formas (epimastigota principalmente) enquanto se multiplica no corpo da mosca, invadindo finalmente as glndulas salivares do insecto (as moscas vivem cerca de 6 meses).

[editar] Epidemiologia

Mortes por 100.000 populao devido tripanossomase africana por pas em 2002.[2] A doena do Sono ocorre apenas na frica, nas zonas onde existe o seu vector, a mosca Aniel. No existe na frica do Sul nem a norte do deserto Saara. A subespcie gambiense existe apenas a oeste do vale do grande rift africano, nas florestas tropicais, sendo um problema grave em pases como os Congos (antigo Zaire), Camares e Norte de Angola. A transmisso principalmente de humano para humano, com menor importncia dos reservatrios animais. As moscas transmissoras so as Glossina palpalis, que se concentram junto aos rios, lagos e poos. A subespcie rodesiense existe a leste do grande rift, principalmente na regio dos grandes lagos, nas savanas: Tanznia, Qunia, Uganda e Norte de Moambique. Os antilopes, gazelas e animais domsticos so reservatrios importantes do parasita. Transmitido pelas moscas Glossina morsitans.

Progresso e sintomas
Aps a picada infecciosa, o parasita multiplica-se localmente durante cerca de 3 dias, desenvolvendo-se por vezes uma indurao ou inchao edematoso, denominado de cancro tripanossmico, que desaparece aps trs semanas, em mdia. O inchao no

surge na grande maioria dos casos de infeco pelo T. gambiense e apenas em 50% dos casos de infeco com T. rodesiense. O parasita dissemina-se durante 1-2 semanas (T. gambiense) ou 2-3 semanas (T. rodesiense) da picada pelo corpo do doente. O T. gambiense produz muito mais alta parasitemia que o T. rodesiense. Os sintomas so todos durante as fases de replicao ou parasitemia. Os parasitas multiplicam-se no sangue, a maioria com uma mesma glicoprotena de membrana. No entanto alguns poucos trocam a glicoprotena por outra de dentro do seu leque de 1000 genes para essas protenas, num processo aleatrio. Quando o sistema imunitrio produz anticorpos especficos contra a glicoprotena dominante, a maioria dos parasitas destruida, mas no os poucos que, por acaso j tinham trocado a glicoprotena que usam. Os sintomas cessam, mas os parasitas com a glicoprotena diferente no so afectados pelos anticorpos produzidos e multiplicam-se, gerando nova onda parasitmica e de sintomas. Ento so produzidos novos anticorpos contra a nova glicoprotena dominante, que mais tarde so eficazes em destruir a maioria dos parasitas exceto aqueles poucos que j trocaram novamente a glicoprotena que usam, e assim por diante. O resultado so ondas de multiplicao e sintomas agudos que vo aumentando at originar sintomas do tipo crnico, aps muitos danos. A grande quantidade de anticorpos produzidos leva formao de complexos dessas protenas, que activam o complemento e causam tambm directamente danos nos endotlios dos vasos e nos rins. Os danos nos vasos geram os edemas, e microenfartes no crebro, enquanto a anemia devida destruio acidental pelo complemento das eritrcitos. Os sintomas iniciais e recorrentes so a febre, tremores, dores musculares e articulares, linfadenopatia (ganglios linfticos aumentados), mal estar, perda de peso, anemia e trombocitopenia (reduo do nmero de plaquetas no sangue). Na infeco por T. rodesiense pode haver danos cardacos com insuficincia desse rgo. H frequentemente hiperactividade na fase aguda. Mais tarde surgem sintomas neurolgicos e meningoencefalite com retardao mental. Na infeco por T. gambiense a invaso do crebro geralmente aps seis meses de progresso, enquanto o T. rodesiense pode invadi-lo aps algumas semanas apenas. Sintomas tpicos deste processo so as convulses epilpticas, sonolncia e apatia progredindo para o coma. A morte segue-se entre seis meses a seis anos aps a infeco para o T. gambiense, e quase sempre antes de seis meses para o T. rodesiense. O Trypanosoma brucei um dos parentes do Trypanosoma cruzi (causador da Doena de chagas).

Diagnstico e tratamento
O diagnstico geralmente pela deteco microscpica dos parasitas no sangue ou lquido cefalo-raquidiano. Tambm se utiliza a inoculao do sangue em animais de laboratrio, se a parasitemia for baixa, ou a deteco do seu DNA pela PCR. Na fase aguda, o tratamento com pentamidina eficaz contra T. gambiense, e a suramina contra T. rhodesiense. No entanto a resistncia crescente a estes frmacos. Na fase cerebral, j poder haver danos irreversveis. necessrio usar o txico melarsoprol, que mata sem ajuda do parasita 1-10% dos doentes, ou no caso do T. gambiense, a eflornitina. A doena do sono considerada como "extremamente negligenciada", pela DNDI, basicamente porque afeta principalmente os muito pobres, em reas igualmente pobres.

Preveno
As Glossina, ao contrrio de quase todos os outros insectos que picam humanos, so mais activas de dia, logo dormir com redes apesar de aconselhado, no protege tanto como protege contra malria, cujo mosquito noturno. necessrio usar roupas que cobrem a maioria da pele e sprays repelentes de insectos. O uso de aparelhos elctricos luminosos que atraem e matam as moscas til. A destruio das populaes de moscas eficaz para a erradicao da doena.

Referncias
1. Organizao Mundial de Sade. Comit Regional Africano. Controlo da Tripanossomase Humana Africana: estratgia para a regio africana. Maputo, Moambique, 22-26 de Agosto de 2005. 2. WHO mortality and health data and statistics, acessado em 10 de fevereiro de 2009.

Potrebbero piacerti anche