Sei sulla pagina 1di 8

EXPRESIONES USUALES

LATINAS

MS

In situ A posteriori In vitro A priori Ipso facto Ad hoc Iunior/senior Agenda Lapsus Alea iacta est Locus amoenus Alias Mare magnum Alter ego Mea culpa Altius, citius, fortius Memorandum Ante meridiem Modus vivendi/modus operandi Auditorium Motu proprio Ave, Caesar, morituri te salutant Numerus clausus Bis Per capita Campus Persona non grata Carpe diem Plus Casus belli Plus ultra Cogito ergo sum Podium Corpore insepulto Post data Corpus Christi Post meridiem Cum laude Quid Curriculum vitae Quisque De incognito Quorum De iure/ de facto Referendum Deficit Requiescat in pace Delirium tremens Rigor mortis Dura lex, sed lex Sine die Etcetera Sine qua non Ex abrupto Statu quo Ex aequo Status Ex professo Sub iudice Grosso modo Sui generis Habitat Superavit Homo homini lupus Ultimatum Homo sapiens/erectus Urbi et orbi Honoris causa Vademecum Idem Vade retro In albis Veni, vidi, vici In dubio pro reo Versus In extremis Viceversa In fraganti Virus In medias res Vox populi In memoriam Se consideran todas las expresiones anteriores de uso general excepto las siguientes que se han seleccionado como especficas de las siguientes disciplinas: Carpe diem In medias res Filologa Locus amoenus De iure/de facto Sine die Derecho Sub iudice Casus belli Modus vivendi Geografa-historia Statu quo

Ciencias

Homo sapiens/erectus

Teologa

Rigor mortis Vademecum Corpore insepulto Urbi et orbi Vade retro

SUGERENCIAS METODOLGICAS CRITERIOS MORFOSINTCTICOS


En este apartado se presentan propuestas de metodologa atendiendo a criterios morfosintcticos y semnticos. Las expresiones pueden repetirse puesto que utilizamos diferentes criterios

SINTAGMAS PREPOSICIONALES Preposiciones de acusativo Preposiciones de ablativo


Ad hoc Ante meridiem In medias res In memoriam Per capita Post data Post meridiem versus A posteriori A priori Cum laude De facto De incognito De iure Ex abrupto Ex aequo Ex professo Honoris causa In albis In dubio pro reo In extremis In fraganti In situ In vitro Requiescat in pace Sine die Sine qua non Sub iudice

PRONOMBRES-ADJETIVOS
ad hoc Alias alter ego Etcetera Idem Ipso facto Casus belli Corpus christi Curriculum vitae Mea culpa Quid Quisque Quorum statu quo vademecum

GENITIVO
Rigor mortis Sui generis Vox populi

FORMAS NOMINALES Gerundio-gerundivo Participios


Agenda Memorandum Modus vivendi/operandi Referendum Alea iacta est Ave, Caesar, morituri te salutant Corpore insepulto De facto De incognito Delirium tremens Ex abrupto Ex professo In fraganti

Ipso facto Lapsus Numerus clausus Post data

FORMAS VERBALES PERSONALES


Alea iacta est* Ave, Caesar, morituri te salutant Carpe diem Cogito ergo sum Deficit/superavit Altius, citius, fortius Iunior/senior Plus Habitat Requiescat in pace Vade mecum Vade retro Veni, vidi, vici Plus ultra A priori/a posteriori

GRADOS DEL ADJETIVO

Sustantivos
Virus Status Podium Campus Auditorium Vox populi Curriculum vitae Urbi et orbi Casus belli Corpus Christi Rigor mortis Homo homini lupus Plus

DECLINACIN NOMINAL Sustantivo-adjetivo


Persona non grata Mea culpa Numerus clausus Mare magnum Motu proprio Grosso modo Delirium tremens Locus amoenus Corpore insepulto Homo sapiens/erectus Dura lex, sed lex

ADVERBIOS
bis

CRITERIOS SEMNTICOS
DE CARCTER TEMPORAL
A priori/ a posteriori Agenda Ante meridiem/post meridiem Bis Carpe diem Ex abrupto In extremis In fraganti Alter ego Corpore insepulto De incognito Delirium tremens Ex professo Homo sapiens/homo erectus In albis Lapsus Auditorium Campus In medias res In memoriam In situ Ipso facto Post data Sine die Status quo Ultimatum Mea culpa Modus vivendi/modus operandi Motu proprio Persona non grata Rigor mortis Status Sub iudice Sui generis In vitro Locus amoenus

APLICADOS AL INDIVIDUO/ A SU ESTADO PERSONAL

DE CARCTER LOCATIVO

Habitat In situ A priori/ a posteriori Ante meridiem/ post meridiem De iure/ de facto Iunior/senior Et cetera Grosso modo Idem Mare magnum Altis, citius, fortior Cum laude Curriculum vitae Ex aequo Numerus clausus Per capita plus Quisque Ad hoc Agenda

Podium

DE CARCTER CONTRAPUESTO/ INTERCAMBIO


Superavit/ deficit Vade retro Versus Viceversa Urbi et orbi Vademecum Virus Vox populi

DE CARCTER DIVULGATIVO

DE CARCTER CONDECORATIVO
Honoris causa In memoriam Podium

DE CARACTER COMUNICATIVO
Quorum Referendum Superavit/ deficit

DE CARCTER OBLIGATORIO/ DISTINGUIDO


Memorandum Quid

FRASES LATINAS
Alea jacta est Ave, Caesar, morituri te salutant Cogito, ergo sum Dura lex, sed lex Homo homini lupus In dubio pro reo Resquiescat in pacem Veni vidi vici

RELACIONADOS CON DERECHO


De iure/ de facto Dura lex, sed lex In dubio pro reo In fraganti Delirium tremens In vitro Alea jacta est Ave, Caesar, morituri te salutant Casus belli Deficit Modus vivendi/ modus poerandi Per capita Quorum Corpus Christi Resquiescat in pacem Urbi et orbi Quorum Sine die Sub iudice

RELACIONADOS CON MEDICINA


Rigor mortis Vademecum Referendum status Status quo Superavit Ultimatum Veni vidi vici

RELACIONADOS CON LA HISTIORIA

RELACIONADO CON LA RELIGIN


Vade retro Corpore insepulto

RELACIONADO CON LA CIENCIA

Habitat Homo sapiens/homo erectus Campus Cum laude Curriculum vitae A priori/ a posteriori Alter ego

In vitro Virus Ex professo Honoris causa Numerus clausus Cogito ergo sum Homo homini lupus

RELACIONADO CON TRMINOS ACADMICOS

RELACIONADO CON LA FILOSOFA Y LA PSICOLOGA

PREGUNTA MODELO Explica el significado y la utilizacin de las siguientes expresiones latinas: carpe diem; honoris causa

COMPOSICIN Y DERIVACIN
I. COMPOSICIN. AUDIBENEBICENTE-CIDIO, -CIDA CUADDECE-, DEC-FERO -FICIO, -FICO -FORME -FUGO MAGNMULTI-NAUTA OMNIOVITRI-VORO II. DERIVACIN. PREFIJOS
a-, adab-, abs-, auante-, anticircum-, circunco-, com-, concontradedes-, dis-, dien-, ementre-, interex-, eextraininfraintraintrone-, necob-, operpost-, pospro- porre-, redsinsobre-, superad a, ab ante circum cum contra de disin inter ex extra ininfra intra intro ne, nec ob per post pro resine super aproximacin, unin, negacin separacin, alejamiento anterioridad, prioridad alrededor con, compaa oposicin procedencia, separacin privacin, separacin interioridad, hacia dentro situacin intermedia fuera, hacia fuera situacin exterior, fuera de negacin debajo, inferioridad, defecto interioridad dentro negacin frente a, por causa de a travs de, intensidad, despus, anterioridad en lugar de, delante de nuevo, repeticin falta, privacin encima, despus

sub-, su-, sosupratrans-, tras-, traultra -ario / -ero -dor / -tor / -dora / tora -nte / -ante / -ente -torio -dad -bil, / -ble -mento, -miento -arius -tor

sub supra trans ultra

debajo, inferioridad encima al otro lado de ms all de, extremadamente SUFIJOS oficio (sustantivos); relacin (adjetivos) oficio, instrumento, agente oficio, el que realiza una accin lugar cualidad posibilidad pasiva, capacidad para recibir una accin abstractos verbales

-(a,e)ns, (a,e)ntis -torium -tas, -tatis -bilis -mentum

III. PREGUNTAS MODELO SOBRE COMPOSICIN Y DERIVACIN.


Escribe dos palabras en castellano derivadas o relacionadas con receptus. Escribe dos palabras compuestas en las que aparezca multi- como primer elemento. Escribe dos palabras en castellano derivadas de pater. En el texto hay varias formas verbales que estn compuestas por prefijos. Selalas, di qu prefijo es e indica, al menos, una palabra castellana que lo contenga. Explica el significado del lexema -fero y forma, al menos, dos palabras castellanas compuestas en las que figure. Explica el significado de la palabra 'omnvoro' a partir de los elementos que la componen. Indique y comente los trminos castellanos que conozca relacionados con los vocablos del texto ..... (Se elegirn de los que estn en el corpus) Habla de los derivados y compuestos castellanos de .... (Se elegir de los que estn en el corpus) Exprese trminos castellanos derivados de o relacionados con las siguientes palabras del texto .... (Se elegirn de los que estn en el corpus) Escriba dos palabras castellanas en las que se encuentren evolucionados los sufijos '-mentum' y '-bilis'.

REGLAS DE EVOLUCIN
DEL LATN AL ESPAOL
1. Los nombres en latn han pasado al castellano a partir del acusativo singular, aunque algunas veces lo han hecho a partir del nominativo. As amicum > amigo; Apollo > Apolo. 2. Los verbos latinos evolucionan al castellano a partir del infinitivo. As aedificare > edificar. 3. Principales cambios. 3.1. Las consonantes finales, en general, desaparecen: ama(t) > ama 3.2. La -m del acusativo desaparece porque no se pronunciaba: terra(m) > tierra 3.3. La -u- del acusativo de los temas en o/e y en u se abre en -o: caelum > cielo; manum > mano 3.4. La -e- del acusativo de los temas en consonante o en i se mantiene o desaparece: nationem > nacin; nauem > nave 3.5. La -e- del infinitivo siempre desaparece: nauigare > navegar 4. Otros cambios. 4.1. Diptongo ae > e o ie; diptongo oe > e 4.2. Diptongo au > o 4.3. Vocal breve se abre o cierra. As: i > < e; u > < o 4.4. o y e breves acentuadas > diptongan en espaol. As: > ue; > ie 4.5. Vocal pretnica o postnica suele caer. 4.6. Consonante sorda intervoclica o ante l o r se sonoriza. As: p > b; t > d; c >g 4.7. Consonante sonora, sobre todo entre vocales, suele caer 4.8. Asimilacin de consonantes: pl, cl, fl > ll; pt > tt > t; ns > ss > s 4.9. Consonantes geminadas se simplifican. 4.10. f- > h 4.11. ph > f 4.12. li + vocal > j; as mismo: grupos c'l, t'l, x intervoclica y, a veces, -ps4.13 i consonntica > j o y 4.14. ti + vocal < ci o z 4.15 s- + consonante > es-; a veces desaparece 4.16. Mettesis: intercambio de algunas de las letras de la palabra. 4.17. -ct- y -lt- > vocaliza la 1 consonante y, a menudo, > -ch4.18. -mn-, -nn-, -gn- o -ni- + vocal > -4.19. -m'n- y -m'r- >-mbr4.20. -g-em > -y (temas en consonante) 4.21. -c-em > -z (temas en consonante)

Potrebbero piacerti anche