Sei sulla pagina 1di 153

1

Ridendo Castigat Mores


2



Mcdida or Mcdida
(Mcusuc o Mcusuc}
Willian SIalcscarc

Ediao
Fidcndo Casiigai Morcs

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

Fonic Digiial
www.jaIr.org
Todas as olras sao dc accsso graiuiio. Esiudci scnrc or conia
do Esiado, ou nclIor, da Socicdadc quc aga inosios; icnIo a
olrigaao dc rciriluir ao ncnos una goia do quc cla nc
roorcionou."
Nclson JaIr Carcia (1947-2002}
3


MEDIDA POR MEDIDA
(Measure for Measure)

William Shakespeare
4


NDICE



ATO I
Ccna I 8
Ccna II 12
Ccna III 23
Ccna IV 26

ATO II
Ccna I 31
Ccna II 46
Ccna III 57
Ccna IV 60

ATO III
Ccna I 69
Ccna II 83

ATO IV
Ccna I 97
Ccna II 101
5
Ccna III 112
Ccna IV 122
Ccna V 124
Ccna VI 125

ATO V
Ccna I 127
6


Personagens

VICNCIO, Duquc.
NGELO, govcrnador duranic a auscncia do
duquc.
ESCALO, aniigo consclIciro, colcga dc ngclo no
govcrno.
CLUDIO, jovcn gcniil-Ioncn.
LCIO, iio folgazao
Dois ouiros gcniis-Ioncns.
VRRIO, gcniil-Ioncn, scrvidor do duquc.
PREBOSTE.
TOMS, nongc.
PEDRO, nongc.
Un juiz.
ELBOW, oficial dc jusiia sinlorio.
FROTH, gcniil-Ioncn iolo.
POMPEU, criado dc nisircss Ovcrdonc.
ABHORSON, carrasco.
BERNARDINO, risionciro dissoluio.
ISABELA, irna dc Claudio.
MARIANA, noiva dc ngclo.
JULIETA, noiva dc Claudio.
FRANCISCA, frcira.
MISTRESS OVERDONE, alcoviicira.
7
ScnIorcs, oficiais, cidadaos, un ajcn c gcnic dc
scrvio.
8


ATO I
Cena I

uuto no uuco do duquc. Entun o duquc,
Escuo, noIcs c cudos.

DUQUE Escalo!
ESCALO ScnIor!
DUQUE Prcicndcr clicar-vos o quc
scjan rincios do govcrno, arcccra dc ninIa
aric acnas falaiorio carcccnic dc nco, orquc
icnIo razcs ara salcr quc vossa cicncia, ncsic
ariicular, iransccndc a quanio vos udcssc cu
dizcr. Fcsia-nc agora, orianio, soncnic isio
ara vossa caacidadc sin, quc a icndcs nuiia
dciando quc cla ocrc. A naiurcza dc nosso
ovo, as nornas do Dirciio, cono as insiiiuics,
dcsia cidadc vos sao iao faniliarcs cono a
quanios dc ncu conIccincnio quc a aric c a
raiica Iajan fciio noiorios. Eis as nossas
insirucs, quc dcvcis cunrir risca. CIana,
ou nclIor, vai logo dizcr a ngclo quc vcnIa
aqui. (Su un cudo.} Dc quc nancira crcdcs quc
9
clc sulsiiiuira nossa cssoa. Porquc, salci,
nossa alna con carinIo nuiio ariicular o
cscolIcu ara ficar cn nossa auscncia,
confcrindo-lIc nosso icrror, vcsiindo-o dc
londadc, rovcndo-o, cono a nosso sulsiiiuio,
dc iodos os rccursos incrcnics nossa fora. Quc
cnsais do caso?
ESCALO Sc Ia algucn cn Vicna dc
iananIa graa c ial Ionra, scn ncnIuna duvida
c lordc ngclo.
DUQUE Vcdc-o. A vcn vindo.
(Entu Angco.}
NCELO Cono olcdicnic cscravo da
voniadc dc Vossa Craa, vcnIo ara vosso razcr
ficar salcndo.
DUQUE ngclo, cn iua vida indcios sc
noian quc rcvclan a qucn ic caninar, ioda iua
Iisioria. Ncn iuas qualidadcs ic cricnccn, ncn
iu rorio a ii ncsno, ara a vida gasiarcs so
con clas ou as viriudcs coniigo acnas. Faz o ccu
conosco cono con a luz, quc a si nao sc ilunina.
Sc nossas qualidadcs nao sasscn dc nos, scria
jusia cono sc clas nao cisiisscn. Todos os
adornos dc una lcla alna valcn iao-soncnic or
scus nolrcs cfciios, nao ccdcndo janais a
naiurcza un so cscroulo dc suas ccclcncias,
scn quc cija ara si, cono dcusa rcvidcnic, no
10
jciio dos crcdorcs, nao so os juros, nas ianlcn
graiidao. Esiou falando a qucn conIccc lcn a
naiurcza dc ninIa siiuaao. Ouvc, ois, ngclo.
Sc lcnancnic Nos cn nossa auscncia. O casiigo
c a dcncncia, agora, cn Vicna, so ic cndcn do
ciio c do discurso. O vclIo Escalo, cnlora cn
iudo scja rinciro, c icu scgundo. Eis o nandaio.
(Entcgu-Io.}
NCELO Mcu londoso scnIor, c
convcnicnic quc scja osio o ncu ncial rova
anics dc scr inrcssa nclc cfgic iao grandc c
nolrc.
DUQUE Nada dc cvasivas! Dcois dc
rcflcao nadura c calna foi quc vos cscolIcnos.
Vosso iiulo dcvcis, ois, acciiar. A nossa rcssa
dc ariir c iao viva, quc soncnic sc vc a si
roria, dcscurando assunios dc qualqucr ouira
csccic. nosso inicnio dar-vos noicias, quando
conciiar-nos a isso o icno c os ncgocios,
cscrando salcr o quc Iajais fciio. E agora,
adcus. graia cccuao ora vos dcio dc nossas
ordcns.
NCELO Conscnii, nilordc, quc cu va
convosco cn aric da viagcn.
DUQUE MinIa rcssa nao o dcia, ncn
dcvcis, ara Ionrar-nc, rcocuar-vos con
onios dc Ionra. AcIais-vos aio, agora, ara
fazcr cono cu, soliando rcdcas lci, ou rciraindo-
11
as voniadc. Dai-nc a nao. Vou sair s
cscondidas. Ano o ovo; coniudo, nao nc agrada
rcrcscniar ara clc; cnlora corra iudo lcn, nao
confio cn scus alausos runorosos c vivas
cniusiasiicos, lcn cono ncgo o nonc dc discrcio
a qucn soi rocura-los. E, ora, adcus.
NCELO Quc o ccu dc rovincnio a
vossos lanos.
ESCALO Sao vos lcvc c fcliz vos iraga logo.
DUQUE Muiio olrigado. Adcus. (Su.}
ESCALO Dcscjara, scnIor, quc lilcrdadc
nc dcsscis dc falar-vos, ois inoria crscruiar,
aic o fundo, o ncu cncargo. DisonIo dc odcr,
nas ainda ignoro sua csccic c cicnsao.
NCELO Conigo sc da o ncsno, rciircno-
nos, ara junios iraiarnos dcssc onio, quc sc
Ia dc csclarcccr.
ESCALO Vossa Honra o nanda.
(Sucn.}
12


Cena II

Unu uu. Entun Lco c dos cuuuIcos.

LCIO Sc o duquc c os dcnais duqucs nao
cnirarcn cn acordo con o rci da Hungria, iodos
os duqucs cairao solrc o rci.
PFIMEIFO CAVALHEIFO Quc o ccu nos
conccda az a iodos, ncnos a do rci da Hungria.
SECUNDO CAVALHEIFO Ancn.
LCIO Conclus cono o iraia quc sc fcz
ao nar con a ialua dos dcz nandancnios, nas
aagou un dclcs.
SECUNDO CAVALHEIFO Nao roularas".
LCIO Sin, cssc ncsno.
PFIMEIFO CAVALHEIFO Esia visio! Tal
nandancnio iria olrigar o caiiao c scus
asscclas a dcsisiircn do ofcio, orquc clcs nao sc
fazian vcla scnao ara roular. Assin ianlcn
nos, soldados; nao Ia un so quc arccic aqucla
13
aric da oraao do fin das rcfcics, rcfcrcnic ao
cdido dc az.
SECUNDO CAVALHEIFO Nunca ouvi
ncnIun soldado dizcr qualqucr coisa a cssc
rcsciio.
LCIO Acrcdiio, orquc nunca csiivcsic
ondc sc rcndcn graas.
SECUNDO CAVALHEIFO Nao? Una duzia
dc vczcs, clo ncnos; cn difcrcnics icnos.
PFIMEIFO CAVALHEIFO En icnos c
nciros difcrcnics?
LCIO Sin, cn iodos os nciros c idionas.
PFIMEIFO CAVALHEIFO Crcio-o lcn, c
ianlcn cn iodos os crcdos.
LCIO Por quc nao? Acsar dc iodas as
conirovcrsias, a Craa c scnrc Craa. Tu, or
ccnlo, nao assas dc un rcfinado iraianic,
acsar dc iodas as graas.
PFIMEIFO CAVALHEIFO Sonos ano dc
una so ca, scarados cla icsoura.
LCIO Dc acordo, cono a ourcla c
scarada do vcludo. Tu cs a ourcla.
14
PFIMEIFO CAVALHEIFO E iu, o vcludo;
ccclcnic vcludo, franccs. Falci agora or nancira
scnsvcl?
LCIO Crcio quc sin; scniisic o cfciio dc
iuas rorias alavras. Con o quc disscsic, vou
arcndcr a lclcr iua saudc. Mas cnquanio
vivcr, qucro csqucccr-nc dc lclcr dcois dc ii.
PFIMEIFO CAVALHEIFO Pclo jciio, ofcndi-
nc a nin ncsno, nao c vcrdadc?
SECUNDO CAVALHEIFO ccrio; qucr
sofras as conscqucncias, qucr ic nosircs livrc
dclas.
LCIO Vcdc, vcdc ondc vcn vindo a
scnIora. Miiigaao! Sol scu icio conrci docnas
nun ioial dc...
SECUNDO CAVALHEIFO Dc quanio, or
favor?
LCIO AdivinIcn.
SECUNDO CAVALHEIFO Dc ircs nil dorcs
or ano.
PFIMEIFO CAVALHEIFO Sula!
LCIO E nais una coroa franccsa.
15
PFIMEIFO CAVALHEIFO Vivcs a inaginar
docnas cn nin, nas csias rcdondancnic
cnganado, orquc cu sou sao.
LCIO Podc scr, nas cssc son nao c dc
saudc; soas cono oljcio oco, icns os ossos ocos;
a inicdadc os corrocu.
(Entu nstcss Oucdonc.}
PFIMEIFO CAVALHEIFO Ola! En qual das
cadciras a ciaiica csia nais foric?
MFS. OVEFDONE Dcn, lcn; acalan dc
dcicr ali c dc ncicr na gradc algucn quc valc or
cinco nil dc vos ouiros.
SECUNDO CAVALHEIFO Qucn c clc, or
olscquio?
MFS. OVEFDONE Ora cssa, Claudio,
signior Claudio.
PFIMEIFO CAVALHEIFO Claudio rcso!?
Nao c ossvcl.
MFS. OVEFDONE Cono nao c ossvcl?
TcnIo ccricza do quc digo; vi quando o
rcndcran. Digo nais. dcniro dc ircs dias scra
dccaiiado.
16
LCIO Dcois dc ianias naluquiccs,
dcscjara quc isso nao fossc vcrdadc. Tcns ccricza
do quc csias dizcndo?
MFS. OVEFDONE Ccricza alsoluia; c or
icr cngravidado nadanc Julicia.
LCIO lcn ossvcl, odcis crcr-nc; Ia
duas Ioras clc dcvcria icr-sc cnconirado conigo;
no cnianio scnrc foi nuiio oniual.
SECUNDO CAVALHEIFO Alcn disso, cono
salcis, cssa noicia concorda con o quc
convcrsanos.
PFIMEIFO CAVALHEIFO E, nais do quc
iudo, con os dizcrcs da roclanaao.
LCIO Vanos! rcciso vcr o quc Ia dc
vcrdadc cn iudo isso.
(Sucn Lco c os cuuuIcos.}
MFS. OVEFDONE Dcssc jciio, cn aric
cla gucrra, cn aric clo suor, cn aric cla
forca c cn aric cla niscria, vou crdcndo os
frcgucscs.
(Entu Poncu.}
POMPEU Aquclc ial foi rcso ncsno.
MFS. OVEFDONE Esia lcn; nas quc fcz
clc?
17
POMPEU Una nulIcr.
MFS. OVEFDONE Mas qual foi a ofcnsa?
POMPEU AanIou iruias cn un rio
ariicular.
MFS. OVEFDONE Cono assin? Dciou
con filIo alguna donzcla?
POMPEU Nao; dciou nulIcr una
donzcla. Nao ouvisics falar da roclanaao?
MFS. OVEFDONE Quc roclanaao,
Ioncn?
POMPEU Vao scr dcnolidas iodas as casas
dc iolcrancia dos sulurlios dc Vicna.
MFS. OVEFDONE E o quc aconicccra con
as da cidadc?
POMPEU Fican ara scncnic; cra ara
scrcn ianlcn dcrruladas, nas un salio
lurgucs inicrccdcu a favor dclas.
MFS. OVEFDONE Eniao, vao scr
dcnolidas iodas as casas dc iolcrancia dos
sulurlios?
POMPEU Aic aos aliccrccs, nisircss.
MFS. OVEFDONE una rcviravolia
conlcia na rcullica; quc vai scr dc nin?
18
POMPEU Vanos; nada dc ncdo; os, lons
consclIciros icrao scnrc clicnics; ainda quc
vcnIais a nudar dc lugar, nao icrcis ncccssidadc
dc nudar dc rofissao. Coniinuarci cono vosso
ajudanic. Coragcn! Havcis dc insirar
conaiao, ois csiragasics os olIos no scrvio;
Iao dc nosirar considcraao convosco.
MFS. OVEFDONE Quc fazcnos aqui,
ajudanic Tonas? Fciircno-nos.
POMPEU A vcn vindo o signior Claudio,
conduzido ara a risao clo rclosic; c ali vcn
nadanc Julicia.
(Sucn.;}
(Entun o cIostc, Cuudo, Juctu c ocus.}
CLUDIO Por quc nc ccs, a iodo o
nundo? Vanos! Lcva-nc logo ara o carccrc.
PFEDOSTE Nao c or nal quc o fao; foi
lordc ngclo quc nc dcu insirucs ncssc
scniido.
CLUDIO Dcsia aric, a scnidcusa
Auioridadc nos faz agar a cso o quc ccanos.
As alavras do ccu. Sc clciio, lcn; sc rcjciiado,
lcn", sao vcrdadciras.
(Votun Lco c os dos cuuuIcos.}
19
LCIO Por quc csias rcso, Claudio? Quc
foi isso?
CLUDIO Lilcrdadc dcnais, Lucio;
cccssiva. Do ncsno nodo quc o concr faria
longo jcjun cngcndra, a inicncrana nos
razcrcs nos iolIc a lilcrdadc. Tcn scdc a
Naiurcza cono os raios quc cn scu rorio
vcncno sc conrazcn dc algo dialolico; c, ao
lclcr, norrcnos.
LCIO Sc cu fossc caaz dc falar con
iananIa salcdoria, quando rcso, nandaria
cIanar alguns dos ncus crcdorcs. Mas ainda
assin, ara falar franco, rcfiro a loucura da
lilcrdadc gravidadc da risao. Qual foi o icu
crinc, Claudio?
CLUDIO Falar nisso, scra fazcr dc novo.
LCIO Honicdio, ialvcz?
CLUDIO Nao.
LCIO Luuria?
CLUDIO Da-lIc cssc nonc.
PFEDOSTE Vanos, scnIor! Nao odcis
ficar arado.
CLUDIO Pacicncia, anigo. Lucio, una
alavra. (Lcuu-o u utc.}
20
LCIO Ccn, sc ic forcn uicis. a luuria
casiigada a cssc onio?
CLUDIO Eis ninIa siiuaao. cnirci na
ossc do lciio dc Julicia aos roncssa nui
sinccra. Salcis qucn cla scja. quasc ninIa
nulIcr. So carcccnos dc roclanas c dc aios
cicriorcs, o quc cviianos iao-soncnic ara vcr
sc una Icrana olinIanos quc sc acIa ainda
cn odcr dos scus, dos quais qucranos
cscondcr nossa uniao aic quc o icno
iralalIassc or nos. Mas aconiccc quc o scgrcdo
dc nossa iniinidadc sc acIa cscriio cn Julicia
cn caracicrcs visvcis or dcnais.
LCIO Cravida, acaso?
CLUDIO Infclizncnic c isso. E ora cssc
novo rcrcscnianic do odcr do duquc, scja or
novidadc ou ofuscancnio, ou or julgar quc o
Esiado c iao-soncnic un cavalo cn quc nonia o
govcrnanic, c cn quc, una vcz na scla, so con o
fiio dc nosirar scu odcr, afinca a csora; scja
quc a Tirania csicja nclc ou na roria cnincncia
quc o dcfinc, nao sci dizcr. Mas cssc novo duquc
dcscria conira nin iodas as cnas quc, cono
cnfcrrujadas arnaduras, cndian scn rovciio
Ia dczcnovc crculos do zodaco. Por fana, iao-
soncnic, alica clc o aio csquccido, ora frcsco c
dcscrio, conira ninIa cssoa. Sin, so visa a
fazcr nonc.
21
LCIO Posso afirnar-ic quc c isso ncsno;
dcssa forna, ficas con a calca iao lcvc solrc os
onlros, quc una vcndcdora dc lciic, quando
aaionada, a odcria fazcr rodar con un
sinlcs susiro. Acla ara o duquc; nanda
algucn falar-lIc.
CLUDIO Ja o fiz, nas ningucn salc ondc
clc sc acIa. Mcu caro Lucio, fazc-nc un
olscquio. ninIa irna dcvc cnirar Iojc no
clausiro ara o icno assar do noviciado. Dizc-
lIc cn quc crigo ora cu nc cnconiro; inlora-
lIc or nin quc arranjc anigos junio dc iao
scvcro govcrnanic, quc cla roria o asscdic;
icnIo algunas cscranas, quc sua nocidadc
linguagcn nuda cnccrra c irrcsisivcl, quc os
Ioncns cnociona. Ela c doiada, ianlcn, da aric
rcciosa, quando qucr dc alavras valcr-sc c do
discurso, dc crsuadir o ouvinic.
LCIO Praza a Dcus quc o consiga, c isso
nao soncnic ara cncoraja ncnio dos quc
vcnIan a ficar cono iu, sol iao scvcra coaao,
cono ara quc arovciics a vida, quc nc
dcsgosiaria salcr crdida or nancira iao ncscia
cn un jogo dc iiquc-iaquc. Vou ja rocura-la.
CLUDIO Olrigado, lon Lucio.
LCIO Dcniro dc duas Ioras.
CLUDIO Podcnos ir, oficial. Adianic!
22
(Sucn.}
23


Cena III

Un conucnto. Entun o duquc c c Tonus.

DUQUE Nao, rcvcrcndo adrc, afasiai cssc
cnsancnio; nao crciais quc o dardo fragil do
anor ossa furar un ciio foric. A razao dc cu
cdir-vos csic asilo sccrcio alriga inicnio dc
aarcncia nais cnrugada c gravc do quc os alvos
c rojcios, da ardcnic nocidadc.
FFEI TOMAS Podcra Vossa Craa rcvclar-
no?
DUQUE MclIor do quc ningucn salcis,
irnao, cono scnrc arccici a soliiudc, dando
ouco valor s rcunics cn quc cancia a
nocidadc, a ona c a va osicniaao. Dci a lordc
ngclo Ioncn dc saos rincios c dc vida
alsiincnic ncu osio c a auioridadc alsoluia
aqui cn Vicna. Elc rcsunc quc nc cnconiro a
viajar cla Polnia, ial cono scgrcdci no ouvido
ullico c cono iodos crccn. E ora, icdoso
scnIor, qucrcis salcr or quc iudo isso?
FFEI TOMAS Dc lon grado, nilordc.
24
DUQUE Possunos csiaiuios rigorosos c
lcis nuiio scvcras lrida c frcio ara corccis
rclcldcs quc sc cnconiran dornindo Ia
quaiorzc anos cono vclIo lcao quc nao dcia a
ioca cla caa. Da-sc conosco cono con csscs
ais or dcnais anorosos, quc cnduran
ancaadoras varas dc vidociro so ara scrcn
visias clos filIos; ara ncdo infundir, nao ara
usa-las. Con o icno, iornan-sc cssas varas
sinlcs causa dc zonlarias, nao dc ncdo. Assin
nossos dccrcios. sc csiao norios ara scrcn
cunridos, nao icn vida. da jusiia a inudcncia
infrcnc zonla, as crianas dao nas anas,
soolrando, or fin, iodo o dccoro.
FFEI TOMAS Dccndia dc Vossa Craa dar
a lilcrdadc, quando vos arouvcssc, a cssa
Jusiia iao cada. Mais icnvcl arcccra cn vos
do quc cn lordc ngclo.
DUQUE Tcnvcl, rcccio, cn dcnasia.
Tcndo sido ninIa a cula c o ovo dcscnfrcar-sc,
fora nuiia durcza casiiga-los clo quc crniii
quc clcs fizcsscn; sin, quc c dar crnissao
dciar quc as falias circulcn livrcncnic scn quc
o ncsno sc assc con o casiigo. Essc o noiivo,
ncu lon adrc, dc Iavcr cu dclcgado a ngclo
ncu odcr; acolcriado or scu nonc, odc clc
scr scvcro scn quc o ncnor dcscrcdiio rccaia
solrc ninIa cssoa. Para vc-lo no ccrccio do
cargo c ncu dcscjo, cono irnao dc vossa ordcn,
25
a un so icno visiiar o rcgcnic c o ovo niudo.
Pco-vos, ois, nc conccdais un Ialiio c nc
ccriifiqucis dc cono dcvo roccdcr cssoalncnic,
ara nongc arcccr dc vcrdadc. Mais dc csao
vos arcscniarci novos noiivos quc jusiifiqucn
nais csic ncu aio. Agora so vos digo quc lordc
ngclo c fornal c da invcja sc rcsguarda; nal
confcssa quc o sanguc nclc corrc c quc o ao lIc
c nais graio do quc cdra. Vanos vcr sc o odcr
crvcric o inicnio dos Ioncns c o quc cn nos c
fingincnio.
(Sucn.}
26


Cena IV

Un conucnto dc cus. Entun IsuIcu c
Funcscu.

ISADELA Vos, frciras, nao gozais dc ouiros
dirciios?
FFANCISCA Nao lasian os quc icnos?
ISADELA Sin, dc faio; nao digo isso
qucrcndo quc fosscn nais, scnao clo dcscjo dc
quc scja rcalncnic lcn scvcra a discilina da
ordcn das dcvoias dc Sania Clara.
LCIO (dcnto} A az rcinc aqui dcniro!
ISADELA Qucn c quc csia cIanando?
FFANCISCA A voz c dc Ioncn. Virai, cara
Isalcla, a cIavc c vcdc o quc clc qucr. Podcis
fazc-lo, cu nao; ainda nao rofcssasics.
Pronunciados os voios, scr-vos-a ianlcn dcfcso
falar con Ioncns, salvo na rcscna da riorcsa,
c assin ncsno scn quc o rosio vos vcjan, scn o
quc nao falarcis. Ei-lo a cIanar dc novo; idc
aicndc-lo. (Su.}
27
ISADELA Paz c roscridadc. Qucn nos
cIana?
(Entu Lco.}
LCIO Saudc, virgcn, sc c quc o sois; as
rosas do rosio, clo ncnos, vos roclanan cono
ial. Podcr-nc-cis scrvir dc aulio, lcvando-nc
rcscna dc Isalcla, novia do convcnio c irna
graciosa dc Claudio, scu irnao iao dcsgraado?
ISADELA Por quc, crgunio, irnao iao
dcsgraado? Tanio nais quc c foroso rcvclar-vos,
quc cu sou cssa Isalcla, irna dc Claudia.
LCIO Ccniil, lcldadc, vosso irnao vos
nanda nuiios saudarcs. Para nao cansar-vos
dirci quc clc csia rcso.
ISADELA OI Dcus! E a causa?
LCIO Por algo quc, sc juiz cu rorio
fossc, cn lugar dc casiigo lIc daria aralcns
cfusivos. sua anada csia gravida dclc.
ISADELA convcnicnic, scnIor, nao
rosscguir.
LCIO Falo vcrdadc. Muiio cnlora cu
icnIa o Ialiio csquisiio dc con as jovcns
lrincar, ial cono o alilc, divorciada da lngua o
coraao, agora falo scrio. Considcro-vos algo
cclcsic sacro quc a rcnuncia do nundo inorializa
28
c a qucn nos cunrc falar scnrc vcraz cono a
una sania.
ISADELA Sc for lurla, insuliais o rorio
lcn.
LCIO Nao cnscis cn ial coisa. Para scr-
vos sinccro c dizcr iudo scn rodcios. vosso irnao
c sua anada sc alraaran. Da ncsna forna quc
os quc concn sc cncIcn, c quc a roria csiaao
faz quc da icrra nua c scncada surja anla
colIciia. rcvcla-lIc ora o vcnirc avolunado quc o
lavrador ali foi cuidadoso.
ISADELA Scra a rina Julicia quc csia
gravida?
LCIO vossa rina?
ISADELA Dc adoao; irocanos os noncs,
no colcgio, or lrinqucdo, quc anizadc rcflcic,
alias, sinccra.
LCIO Pois c cla ncsna.
ISADELA Eniao quc clc a dcsosc.
LCIO a quc laic o onio. O duquc sc
acIa viajando or nancira assaz alsirusa, icndo
dciado nuiios gcniis-Ioncns, cnirc os quais cu,
lurlados na cscrana dc un lugar. Mas
soulcnos or cssoas cnfronIadas nas iricas do
govcrno quc scu rcicio sc acIa cn infiniia
29
disiancia do noiivo vcrdadciro. Fcvcsiido dc ioda
a auioridadc, cn scu lugar sc cnconira o scnIor
ngclo, sujciio quc icn ncvc dcrrciida nas vcias,
quc janais scniiu as vvidas icadas dos
scniidos, c quc o fio da naiurcza cnloia con
rovcnios csiriiuais, jcjuns c discilina. Para
ncdo infundir nos naus cosiuncs quc Ia nuiio
uan cla lci, ial cono fazcn ao lcao os raios,
un cdiio clc dcscnicrrou sol cujo cso vosso
irnao crdc a vida. Essc o noiivo dc o icr clc
rcndido, no quc scguc nui dc crio o rigor dos
csiaiuios, ara scrvir dc ccnlo. Nao sulsisic
nais cscrana, a ncnos quc vos scja ossvcl
alrandar o scnIor ngclo con lclas oracs. O
nuclco a icndcs do quc cnirc nin c vosso irnao
sc dcu.
ISADELA Tao scdcnio sc nosira dc sua
vida?
LCIO Ja foi lida a scnicna; crcio quc a
ordcn dc cccuao ja sc acIa con o rclosic.
ISADELA Ai! Quc rccursos osso cu icr,
acaso, ara favorccc-lo?
LCIO Pondc rova vosso odcr.
ISADELA O ncu odcr? Duvido...
LCIO Nao assan dc iraidorcs nossas
duvidas, quc nos rivan, or vczcs, do quc fora
30
nosso, sc nao iivcsscnos rcccio dc icnia-lo. Idc
cn lusca dc lordc ngclo c cnsinai-lIc quc
quando as virgcns cdcn, os Ioncns, cono
dcuscs, nao rccusan; nas quc quando, cnirc
lagrinas, sc ajoclIan, quanio inciran c iao
naiuralncnic dclas, cono o quc Ia nuiio ja
ossucn.
ISADELA Vou vcr o quc c ossvcl.
LCIO Mas dcrcssa.
ISADELA Vou ja cuidar do assunio; so
dcnoro o icno ncccssario ara nadrc coniar o
quc sc assa. Agradccida. Fcconcndai-nc a ncu
irnao; noiic lIc nandarci noicias do ncu
ciio.
LCIO Con crnissao!
ISADELA Mcus, ncu lon scnIor.
(Sucn.}
31


ATO II
Cena I

Unu suu nu cusu dc Angco. Entun Angco,
Escuo, un uz, o cIostc, ocus dc ustu c
cncgudos.

NCELO Para r ncdo s avcs dc raina
nao odcnos fazcr un csanialIo da lci, con a
ncsna forna scnrc; acalan iransfornando-a
cn olciro, scn rcccio nais rcvclarcn.
ESCALO Mas c rcfcrvcl scrnos agudos c
coriarnos ouco, a rovocarnos qucda c
csnagancnio. Essc noo, coiiado, quc cu
salvara, sc udcssc, c dc csiirc nui disiinia.
Fcfliia Vossa Craa, quc cn iudo sc rcvcla
cscruuloso, sc nao fora ossvcl, no cnirccIoquc
das aics, cn Iavcndo cnscjo disso, solrc
favorcccr-vos os dcscjos o lugar c o noncnio, nao
faliando nada ara quc o sanguc o alvo
alcanassc dc scus anclos sc nao fora, digo,
ossvcl quc una vcz na vida, ao ncnos, lIc
assacais, solrc vos, assin, cIanando vicsscis a
concicr o crinc quc ora iodo o rigor da lci.
32
NCELO Mas una coisa, Escalo, c scr
icniado, ouira c cair. Nao ncgo quc c ossvcl
Iavcr no juri, convocado ara julgar un
crininoso, solrc dozc jurados un ou dois ladrcs
dc cula naior do quc a do rcso. So o quc c
visio c quc cai sol a alada da Jusiia. Quc salc
a lci das lcis quc os ladrcs fazcn ara a ouiros
condcnar? nuiio claro. ao cnconirarnos una
joia, logo nos alaianos; fora or nos visia. Mas
assanos or cina da quc os olIos nao nos fcrc,
scn ncn cnsar no faio. Nao dcvcis os dcliios
aicnuar-lIc, alcgando ncus crros. Dizci-nc,
anics, quc sc vicr a sc dar quc cu, quc o condcno,
concia crinc igual, ninIa scnicna con csic
julgancnio csia assada, scn quc ningucn sc
ncia dc crncio. rcciso, scnIor, quc clc
crca.
ESCALO Vossa Salcdoria, ois, dccida.
NCELO Ondc sc acIa o rclosic?
PFEDOSTE Aqui, scnIor.
NCELO Providcnciai ara quc Claudio
scja s novc da nanIa cccuiado. Trazci-lIc
confcssor; quc sc rcarc, ois o icrno da viagcn
sc aroina.
(Su o cIostc.}
33
ESCALO Quc lIc crdoc o ccu, cono a nos
iodos! Uns solcn clos crincs; ouiros cacn cla
viriudc. Alguns inuncncnic vivcn scnrc, nos
vcios aiolados, ouiros or una falia sao
julgados.
(Entun EIou con ocus dc ustu, FotI c
Poncu.}
ELDOW Vanos, fazci-os avanar! Sc sao
cssoas dc lcn na conunidadc as quc nao fazcn
nais do quc concicr alusos nas casas ullicas,
nao sci o quc scja lci. Vanos, fazci-os avanar!
NCELO Eniao, scnIor! Cono vos
cIanais? Quc c quc Ia?
ELDOW Con liccna dc Vossa Honra, cu
sou o aguazil do olrc duquc. Mcu nonc c
Ellow; aoio-nc na jusiia, scnIor, c arcscnio
agora a Vossa Honra dois noiorios lcnfciiorcs.
NCELO Dcnfciiorcs? Muiio lcn; quc
csccic dc lcnfciiorcs? Nao scrao, acaso,
nalfciiorcs?
ELDOW Con liccna dc Vossa Honra, nao
sci lcn o quc clcs scjan; nas o dc quc nao icnIo
a ncnor duvida c dc quc sao dois vclIacos dc
narca, dcsiiiudos dc ioda rofanaao roria
dos lons crisiaos.
34
ESCALO iino! Vc-sc logo quc sc iraia dc
un ccclcnic scrvidor da Jusiia.
NCELO Coniinuai. Quc csccic dc gcnic
c cssa? CIanais-vos Ellow? Por quc nao falais,
Ellow?
POMPEU Nao odc fazc-lo, scnIor; csia
fora dc forna.
NCELO E vos quc sois?
ELDOW Elc, scnIor? Moo dc ialcrna,
ncio alcoviiciro, cnrcgado dc una nulIcr ruin,
cuja casa, scnIor, foi, cono sc diz, dcnolida nos
sulurlios c quc c dona agora dc una casa dc
lanIos, quc, a ncu vcr, c ianlcn una cssina
casa.
ESCALO Cono ficasics salcndo isso?
ELDOW MinIa nulIcr, scnIor, quc cu
dcicsio na facc do ccu c dc Vossa ScnIoria...
ESCALO Cono! Tua nulIcr?
ELDOW Sin, scnIor, c quc, graas a Dcus,
c una nulIcr Ioncsia.
ESCALO E or isso a dcicsias?
ELDOW Digo, scnIor, quc nc dcicsio
ianio quanio a cla, quc, sc cssa casa nao for casa
35
dc alcoviiicc, da lasiina dc sua vida, orquc c
casa dc na fana.
ESCALO Cono o salcs, aguazil?
ELDOW Ora, or ninIa nulIcr, scnIor,
quc sc fossc nulIcr cardinal, odcria scr
acusada dc adulicrio c dc ioda soric dc
inundcics.
ESCALO E iudo or inicrncdio dc ouira
nulIcr?
ELDOW Sin, scnIor; or inicrncdio dc
nisircss Ovcrdonc, quc insuliou a csic aqui,
cusindo-lIc no rosio.
POMPEU ScnIor, con liccna dc Vossa
ScnIoria, nao c vcrdadc.
ELDOW Prova-o dianic dcsics vclIacos,
Ioncn dc lcn, rova-o.
ESCALO (u Angco} Vcdcs cono clc iroca
iudo?
POMPEU ScnIor, cla ficou gravida c, con
rcsciio dc Vossa ScnIoria, dcscjou concr
ancia cozida. Ora, scnIor, nos so inIanos
duas cn casa, quc ncssa coca longnqua sc
acIava, or assin dizcr, cn un raio dc fruias,
quc odia valcr ircs cnccs. Vossa Honra conIccc
36
csscs raios; nao sao raios da CIina, nas sao
raios nuiio lons.
ESCALO Prosscgui! Prosscgui! Quc Ia dc
iao inorianic ncssc raio?
POMPEU Fcalncnic, nao Ia nada, scnIor,
ncn un alfincic; icndcs razao, scnIor. Mas
volicnos ao quc inoria. Cono dissc, cssa
nisircss Ellow csiando, cono dissc, gravida, con
o vcnirc crcscido, c dcscjando, cono dissc, concr
ancias, c cono nao Iavia nais do quc duas no
raio, cono dissc, orquc ncsirc FroiI aqui
rcscnic, cn cssoa, concra o rcsio, cono dissc,
c, cono digo, icndo ago con ioda a Ioncsiidadc,
orquc cono dcvcis csiar lcnlrado, ncsirc
FroiI, nao udc dcvolvcr-vos os ircs cnccs...
FFOTH ccrio, nao o udcsics.
POMPEU Muiio lcn; ncssc noncnio, sc
lcn vos rccordais, csiavcis quclrando os caroos
das diias ancias.
FFOTH Jusiancnic; c o quc cu csiava
fazcndo.
POMPEU isso ncsno; c cu vos dizia, sc
lcn vos rccordais, quc fulano c sicrano nunca
odcrian ficar curados daquilo quc lcn salcis, a
ncnos quc olscrvasscn rigorosa dicia, cono vos
dissc...
37
FFOTH Tudo isso c vcrdadc.
POMPEU Pois nuiio lcn.
ESCALO Sois un caccicador dc narca;
cnircnos logo na naicria. Quc foi quc fizcran
nulIcr dc Ellow, ara Iavcr noiivo dc qucia?
CIcgucnos logo ao quc lIc fizcran.
POMPEU ScnIor, Vossa Honra nao odc
cIcgar aic la.
ESCALO Nao scnIor; ncn cra cssa a
ninIa inicnao.
POMPEU Mas odcis cIcgar aic la, scnIor,
con liccna dc vossa Honra. E cu vos rogo,
scnIor, quc olIcis lcn ara ncsirc FroiI, aqui
rcscnic, cssoa quc conia con rcnda dc oiicnia
lilras anuais c cujo ai falcccu no dia dc Todos
os Sanios. Nao foi no dia dc Todos os Sanios,
ncsirc FroiI?
FFOTH Na vcscra do dia dc Todos os
Sanios.
POMPEU Eniao, nuiio lcn; o ncu dcscjo
c quc a vcrdadc aarca. E clc, scnIor, sc acIava
scniado, cono dissc, cn un larquinIa, scnIor; c
isso sc assava na sala dos cacIos dc uva, ondc
vos agrada scniar, nao c vcrdadc?
38
FFOTH Agrada-nc, sin, or scr alcria c
nuiio loa ara o invcrno.
POMPEU Pois nuiio lcn; o ncu dcscjo c
quc a vcrdadc aarca.
NCELO Isso vai durar nais do quc una
noiic da Fussia, quando as noiics sao nais
longas. Vou-nc cnlora, dciando-vos o cncargo
dc ouvi-los, con a cscrana dc quc iodos dccn
noiivo dc scrcn cIilaicados.
ESCALO o quc cu cscro. Don-dia ara
Vossa Ecclcncia. (Su Angco.} Afinal, scnIor, o
quc foi quc aconicccu con a nulIcr dc Ellow,
una vcz nais?
POMPEU Una vcz nais, scnIor? Nada lIc
fizcran una vcz.
ELDOW Fogo-vos, scnIor, quc crgunicis
a csic Ioncn o quc clc fcz ninIa nulIcr.
POMPEU Sulico a Vossa Honra quc nc
faa cssa crgunia.
ESCALO Muiio lcn, scnIor; quc foi o quc
csic cavalIciro lIc fcz?
POMPEU Pco-vos, scnIor, quc olIcis no
rosio dcsic cavalIciro. Don ncsirc FroiI, olIai
ara Sua Honra; c con loa inicnao. Vossa
Honra csia vcndo o rosio dclc?
39
ESCALO Sin, scnIor; crfciiancnic.
POMPEU Olscrvai-o lcn, or olscquio.
ESCALO o quc csiou fazcndo.
POMPEU Encrga Vossa Honra cn suas
fcics alguna coisa dc ruin?
ESCALO Nada.
POMPEU Pois cu scria caaz dc suor
solrc a Dllia quc o rosio c o quc clc icn dc ior.
Pois lcn. sc o quc clc icn dc ior c o rosio, cono
odcria ncsirc FroiI causar alguna ofcnsa
nulIcr do aguazil? o quc cu dcscjara quc
Vossa Honra nc clicassc.
ESCALO Tcndcs razao. Quc dizcis a isso,
aguazil?
ELDOW En rinciro lugar, sc nao for do
vosso dcsagrado, a casa c una casa dc rcsciio;
dcois, clc c un conanIciro rcsciiado, c sua
nulIcr, ianlcn, c una nulIcr dc rcsciio.
POMPEU Por csia nao, scnIor, a nulIcr
dclc c nais rcsciiada do quc iodos nos.
ELDOW Isso c ncniira, lacaio! Isso c
ncniira, lacaio dc un figa! Ainda csia ara vir o
icno cn quc cla scja rcsciiada cono Ioncn,
nulIcr c criana.
40
POMPEU ScnIor, cla foi rcsciiada con
clc, anics dc clc a dcsosar.
ESCALO Qucn rcvclara nais scnso. a
Jusiia ou a Iniquidadc? Scra ossvcl?
ELDOW niscravcl! lacaio! Anlal dc
una figa! Eu, rcsciiado con cla anics do
casancnio? Sc alguna vcz cu fui rcsciiado con
cla, ou cla conigo, qucro quc Vossa Ecclcncia
nao nc considcrc nais oficial dc jusiia do olrc
duquc. Prova o quc disscsic, Anlal dc una figa;
do conirario icniarci conira ii una aao or vias
dc faio.
ESCALO E no caso dc vos dar clc una
lofciada, odcrcis inicniar-lIc una aao or
injuria.
ELDOW E isso; agradco a Vossa
Ecclcncia. Quc dcscja Vossa Ecclcncia quc cu
faa con csic lilirc niscravcl?
ESCALO Fcalncnic, oficial, visio Iavcr clc
conciido alguna infraao quc iu dcscolririas sc
udcsscs, quc coniinuc aic conscguircs salcr
qual scja cla.
ELDOW isso ncsno; agradco o
consclIo dc Vossa Ecclcncia. Esias vcndo, lacaio
dc una figa, o quc fosic cIanar conira ii? Tcns
dc coniinuar, vclIaco, icns dc coniinuar.
41
ESCALO Ondc nasccsic, anigo?
FFOTH Aqui cn Vicna, scnIor.
ESCALO Tcns oiicnia lilras dc rcnda?
FFOTH Sin, sc for do vosso agrado,
scnIor.
ESCALO Esia lcn. (A Poncu} Qual c o
vosso ofcio, scnIor?
POMPEU Caiciro dc ialcrna; cnrcgado
dc una olrc viuva.
ESCALO Cono sc cIana vossa airoa?
POMPEU Misircss Ovcrdonc.
ESCALO Tcvc cla nais dc un narido?
POMPEU Novc, scnIor; dcois dc
Ovcrdonc cla ficou qucinada.
ESCALO Novc! Vindc ca, ncsirc FroiI.
Mcsirc FroiI, dcscjara quc nao fizcsscis anizadc
con caiciros dc ialcrna. Elcs vos linarao,
ncsirc FroiI, c vos os lcvarcis forca. Podcis ir, c
quc nao nc cIcguc aos ouvidos nada nais a
vosso rcsciio.
FFOTH Agradco a Vossa Ecclcncia. Por
ninIa aric, nunca cniro cn una ialcrna, scn
ficar lino dc iodo.
42
ESCALO Muiio lcn; ois nao idcs nais a
ncnIuna, ncsirc FroiI; assai lcn. (Su FotI.}
Vindc ca, ncsirc caiciro; cono vos cIanais,
ncsirc caiciro?
POMPEU Poncu.
ESCALO Quc nais?
POMPEU Trasciro, scnIor.
ESCALO Fcalncnic, o irasciro c o quc
icndcs dc naior; dc forna quc, no nais grossciro
scniido da alavra, odcrcis scr cIanado dc
Poncu, o Crandc. Poncu, iu cs cn aric
alcaioic, Poncu, acsar dc colorirdcs a coisa
con cssc ncgocio dc caiciro dc ialcrna, nao c
vcrdadc? Vanos, dizci-nc a vcrdadc, quc assin
vos scra nais rovciioso.
POMPEU Para scr sinccro, scnIor, cu sou
un olrc Ioncn quc rccisa vivcr.
ESCALO E cono qucrcis vivcr, Poncu?
Cono alcoviiciro? Quc cnsais da rofissao,
Poncu? Parccc-vos una rofissao lcgal?
POMPEU Sc a lci o crniiir, scnIor, c
lcgal.
ESCALO Mas a lci nao o crniic, Poncu,
ncn o crniiira janais cn Vicna.
43
POMPEU Tcnciona Vossa Ecclcncia
casirar c nuiilar iodos os noos da cidadc?
ESCALO Nao, Poncu.
POMPEU Ncssc caso, scnIor, na ninIa
nodcsia oiniao, clcs nao dciarao dc ir la. Sc
Vossa Ecclcncia ionar rovidcncias conira as
ncrcirizcs c os naus sujciios, nada Iavcra a
icncr dos alcaioics.
ESCALO Sao nuiio lindas as rovidcncias
cn crscciiva, c o quc vos digo. iudo sc rcsunc
cn cnforcar c dccaiiar.
POMPEU Sc so clo razo dc dcz anos
cnforcardcs c dccaiiardcs iodos os quc
rcvaricarcn ncssc scniido, odcrcis calnancnic
ullicar un cdiio ara arranjar nais calcas. Sc
cssa lci for osia cn cccuao cn Vicna duranic
dcz anos, alugarci a nais lcla casa da cidadc
razao dc ircs cnccs or luraco. Sc acaso
vivcrdcs o lasianic ara vcr cssc csiado dc
coisas, dizci quc Poncu ja vos Iavia rcdiio isso
ncsno.
ESCALO Muiio olrigado, ncu lon
Poncu; c agora, cono rciriluiao dcssa
rofccia, ouvi o quc asso a dizcr-vos. aconsclIo-
vos a nao conarcccrdcs nais ninIa rcscna,
or noiivo ncnIun; sin, ncn ncsno or
norardcs ondc norais. Caso conirario, Poncu,
44
cono un Ccsar ruin vos lcvarci dc vcncida aic a
vossa icnda; ou or ouira, Poncu, c cn icrnos
nais conrccnsvcis. nandar-vos-ci cIicoicar.
Por isso, Poncu, assai lcn dcsia vcz.
POMPEU Agradco o lon consclIo dc
Vossa Ecclcncia". (A utc} Mas rcicndo
scgui-lo cono a carnc c a foriuna nclIor o
dcicrninarcn. CIicoic c ara lurro; un foric
ciio nao fica ancdroniado dcssc jciio. (Su.}
ESCALO Vindc ca, ncsirc Ellow; vindc ca,
ncsirc aguazil. Ha quanio icno ccrccis cssc
cargo dc aguazil?
ELDOW Ha scic anos c ncio, scnIor.
ESCALO A julgar or vossa roficicncia no
ofcio, cnsci quc o ccrccis Ia nais icno. Scic
anos scguidos, foi o quc disscsics?
ELDOW E ncio, scnIor.
ESCALO Quc cna! Quanios incnodos
dcvcis icr sofrido! una injusiia nuiio grandc
olrigar-vos a scrvir con iania assiduidadc. Nao
Ia ningucn no vosso lairro caaz dc
dcscncnIar cssas funcs?
ELDOW Por ninIa fc, scnIor, Ia nuiio
ouca gcnic con caacidadc ara cssas coisas.
Os quc sao cscolIidos sc conicnian cn indicar-
nc ara sulsiiiu-los; cnquanio a nin, concordo
45
con a iroca or algunas nocdas c fao o scrvio
dc iodos.
ESCALO Pois iraiai dc irazcr-nc o nonc
dc scis ou scic cssoas, das nais caazcs dc
vossa aroquia.
ELDOW casa dc Vossa Ecclcncia,
scnIor?
ESCALO Sin, ninIa casa. Passai lcn.
(Su EIou.} Quc Ioras cnsais quc ja scjan?
JUIZ Onzc, scnIor.
ESCALO Convido-vos ara alnoar
conigo.
JUIZ Agradco-vos Iunildcncnic.
ESCALO O dcsiino dc Claudio nc
cnirisiccc; nas nao vcjo rcncdio.
JUIZ Lordc ngclo c scvcro.
ESCALO ncccssario; a clcncncia
frcqucnic, dcsncrccc; do crdao o dcliio nascc c
crcscc. Coniudo, olrc Claudio! quc rcncdio!
Vanos, scnIor.
(Sucn.}
46


Cena II

Outo quuto du ncsnu cusu. Entun o cIostc c
un cudo.

CFIADO Elc csia dando audicncia; nao
dcnora. Vou anunciar-vos.
PFEDOSTE Fazci-o. (Su o cudo.} Qucro
acnas salcr quc ordcns nc da. Ccdcra, acaso?
Mscro Claudio! Errou cono quc cn sonIos;
iodas as classcs, iodas as idadcs cssc vcio
rcccndcn, c Ia dc clc, agora, norrcr or causa
disso?
(Entu Angco.}
NCELO Eniao, rclosic, quc aconiccc?
PFEDOSTE Qucrcis quc Claudio norra, dc
faio, ananIa ccdo?
NCELO Ja nao dissc quc sin? Nao
rccclcsic ordcns rccisas? Por quc, cniao,
crguniar?
47
PFEDOSTE Pclo rcccio dc scr rcciiiado.
Nao scja isso noiivo dc ccnsura, nas ja icnIo
visio a Jusiia arrccndcr-sc logo dcois do
julgancnio.
NCELO Toca! Dcia or ninIa conia o
nais, ou ic dcniias, quc nisio lcn odcnos
discnsar-ic.
PFEDOSTE Vossa Ionra nc crdoc, nas
quc farcnos con a gcncnic Julicia? Ja csia
rcsics a dar luz.
NCELO Fcnovc-a ara siio nais
convcnicnic, c quc isso nao dcnorc.
(Votu o cudo.}
CFIADO A sc acIa a irna do rcu, quc
qucr liccna ara falar-vos.
NCELO Elc icn irna?
PFEDOSTE Sin, ncu lon lordc, una
viriuosa jovcn quc csia ara scr frcira, sc c quc
os voios ja nao rcsiou.
NCELO Dcn, lcn; iniroduzi-a. (Su o
cudo.} Fica a vosso cuidado a rcnoao dcssa
fornicadora; dai-lIc acnas o ncccssario; nada dc
sucrfluo. Solrc isso Ici dc avisar-vos.
(Entun IsuIcu c Lco.}
48
PFEDOSTE Dcus vos guardc. (Fuz ncnuo
dc ctu-sc.}
NCELO Escrai nais un ouco. (Puu
IsuIcu} Sois lcn-vinda. Quc dcscjais?
ISADELA Cono inciranic afliia Vossa
Honra ora cu rocuro, dcscjando quc nc dcis
aicnao.
NCELO Quc rcicndcis?
ISADELA Ha un vcio quc alorrco nais
quc iodos c quc quiscra vcr scnrc unido; nao
dcscjara inicrccdcr or clc, nas agora c rcciso.
Sin, dc faio, nao dcscjara inicrccdcr or clc, nas
cn ninIa alna irava-sc un confliio cnirc o
qucrcr c o nao qucrcr.
NCELO E o assunio?
ISADELA Mcu irnao sc acIa noric
condcnado; quc o scja, vos sulico, a sua falia,
nao clc.
PFEDOSTE (u utc} O ccu crniia quc
consigas alala-lo!
NCELO Punir o crinc, acnas, scn unir
o culado? Condcnadas ja csiao iodas as falias
anics ncsno dc conciidas. Mcu acl scria
sinlcsncnic risvcl, sc iraiassc dc casiigar os
49
crincs cujas cnas sc acIan rcvisias, nas
dciassc inuncs os infraiorcs.
ISADELA Ja nao icnIo irnao, ncssc caso.
Quc o ccu guardc Vossa Honra. (Fuz ncnuo dc
ctu-sc.}
LCIO (u utc, u IsuIcu} Nao dcsisiais
assin dcrcssa! carga novancnic! Asscdiai-o;
idc ajoclIar-vos dianic dclc; as vcsics sacudi-lIc.
Fosics fria dcnais; sc dcscjasscis un alfincic
acnas, nao icrcis rccorrido a linguagcn ncnos
viva. carga novancnic!
ISADELA ncccssario, ois, quc clc
norra?
NCELO incviiavcl, jovcn.
ISADELA Sin, nas crdoar-lIc, ccrio,
odcrcis scn ofcnsa ncnIuna ao ccu c aos
Ioncns.
NCELO Nao o farci.
ISADELA Mas odcrcis, caso o quiscsscis?
NCELO Salci quc o quc cu nao qucro
fazcr, ianlcn nao o osso.
ISADELA Podcrcis crdoar-lIc scn ofcnsa
alguna ao nundo, no caso dc alrigardcs
scniincnios no ciio iguais aos ncus.
50
NCELO nuiio iardc; ja sc acIa
scnicnciado.
LCIO (u utc, u IsuIcu} Con cssa fricza!
ISADELA Muiio iardc! Por quc? Eu quc
cnuncio una alavra, osso rcvoca-la. Acrcdiiai.
ncn iodas as insgnias da grandcza, a coroa dos
nonarcas, a csada do conando, a ioga ausicra
do juiz, o lasiao do narccIal, ornan janais ncn
or nciadc aos donos, cono o faz a dcncncia.
Fossc clc cono vos c vos cono clc, cono clc
cscorrcgarcis; nas no caso dc clc scr vos, nao
fora iao scvcro.
NCELO Por favor, rciirai-vos.
ISADELA Dcscjara, or Dcus! icr vossa
fora, c quc Isalcla fsscis vos. Tcrninara iudo
assin? Nao; quc cu vos nosiraria o quc c scr juiz
c o quc c scr risionciro.
LCIO (u utc, u IsuIcu} Isso! Tocai-lIc!
Essa c a linguagcn roria.
NCELO Vosso irnao sc cnconira sol a
aao da lci; or isso, nalgasiais as alavras.
ISADELA Ai dc nin! Todas as alnas, no
assado, csiavan condcnadas ianlcn; nas o
quc iinIa odcr ara uni-las soulc dar-lIcs
rcncdio. Ondc csiarcis sc Elc, acaso, quc c o
surcno Juiz, fossc julgar-vos clo quc sois
51
acnas? Pcnsai nisso, c a Clcncncia da loca Ia
dc lroiar-vos, cono do rinciro Ioncn.
NCELO Fcsignai-vos, lcla ncnina, nas c
a lci quc unc vosso irnao, nao sou cu. Fossc clc,
cnlora, ncu arcnic, irnao, filIo, ouco
inoria. norrcria ananIa.
ISADELA AnanIa! Tao dcrcssa! Elc nao
sc acIa rcarado! Pouai-o! Aic nas nossas
cozinIas cscolIcnos a csiaao ara naiar as
avcs. Mosirarcnos ao ccu ncnos rcsciio do quc
nossa grosscria? Don lordc, ncu lon lordc,
rcflcii, or favor. Qucn, aic Iojc, norrcu ja or
ial crinc? No cnircianio, nuiios o concicran.
LCIO (u utc, uu IsuIcu} OI! lcn
diio.
NCELO A lci nao csiava noria, a lci
acnas cocIilava. Esscs nuiios nao icrian
raiicado, scn duvida, o dcliio, sc o rinciro a
infringi-la Iouvcssc logo ciado a cula. Agora
csia acordada, olscrva quanio assa c, qual
rofcia, vc nun csclIo os crincs do fuiuro, qucr
novos, qucr gcrados or dcslcio. E assin, quasc
no onio dc crcsccrcn, nao dcian succssorcs,
nas csfazcn-sc anics dc icrcn vida.
ISADELA Scn cnlargo, dai nosiras dc
icdadc.
52
NCELO o quc fao, ao dar nosiras dc
jusiia, ois rcvclo icdadc ara aquclcs quc cu
nao conIco c quc virian, ccrio, a sofrcr or un
crinc nao unido, solrc scr con o culado
acnas jusio, ois ciando clc a cula, nao icn
icno dc concicr nais crincs. Confornai-vos;
vosso irnao norrcra; aras con as qucias.
ISADELA Scrcis, ois, o rinciro a alicar
csia scnicna c clc a cunri-la. grandc coisa
icr dc un giganic a fora, nas c larlaro, cono
giganic, usa-la.
LCIO (u utc, u IsuIcu} Foi lcn diio.
ISADELA Sc os grandcs irovcjasscn cono
Jovc, dc az o rorio Jovc carcccra, ois
qualqucr ciincirc ou funcionario dc scgunda
ordcn lIc cncIcria o ccu dc irovcs, so irovcs.
Dcus conassivo! Con icu raio norifcro c
sulfurco rcfcrcs alaicr o aliivo ironco do
carvalIo a iocar no docc nirio. Mas o Ioncn. o
Ioncn cIcio dc orgulIo, rcvcsiido dc auioridadc
nnina, ignorando quanio julga salcr. sua
csscncia fragil, qual sanIoso nacaco iais
noniccs rcrcscnia anic o ccu, quc os rorios
anjos cIoran dc vc-lo. Mas, iivcsscn csics nosso
icncrancnio c fora ccrio rircn cono noriais.
LCIO (u utc, u IsuIcu} A clc, donzcla!
Ja sc alranda; crcclo quc ja ccdc.
53
PFEDOSTE (u utc} Praza ao ccu quc cla
ossa conovc-lo!
ISADELA Nao odcnos ncdir nossos
vizinIos cla nossa liiola; os odcrosos ricn das
coisas sanias; o quc nclcs c csriio, nao assa dc
disfornc rofanaao nos ouiros.
LCIO (u utc, u IsuIcu} Esias ccria,
ncnina; coniinua.
ISADELA O quc no caiiao c una alavra
colcrica, c llasfcnia no soldado.
LCIO (u utc, u IsuIcu} Tcns ccricncia
disso? Coniinua.
NCELO Por quc nc inicrclais con iais
concciios?
ISADELA Porquc conquanio ossa a
auioridadc crrar cono os dcnais, cnccrra cn sua
naiurcza o rcncdio quc a fcrida faz sarar logo. Ao
ciio rccolIci-vos; laici no coraao ara
inquirirdcs sc clc conIccc acaso alguna falia
cono a dc ncu irnao. Confcssando clc qualqucr
dcslizc naiural cono cssc, nao vos iransniia
loca cnsancnio ncnIun vida dclc aicniaiorio.
NCELO (u utc} Fala con ial lon scnso,
quc os scniidos, concordcs, nc dcscria. (Ato}
Passai lcn.
54
ISADELA Ficai, ncu gcniil lordc.
NCELO Vou rcflciir; voliai ananIa ccdo.
ISADELA Ouvi cono cu vos ciio; ncu
lon lordc, rcionai.
NCELO Cono assin! Qucrcis ciiar-nc?
ISADELA Sin, con dons quc nao-cIcia
o ccu vos dccn.
LCIO (u utc, u IsuIcu} Dc ouira forna
csiragaras o discurso.
ISADELA Nao con siclos aljcios dc ouro
uro, ncn con cdras quc odcn scr rcciosas
ou olrcs, cono as julguc a faniasia, nas con
sinccras rcccs, dirigidas ao firnancnio, quc Iao
dc ao scu dcsiino cIcgar anics dc o sol nasccr,
con rcccs cnunciadas or virgcns dc alnas
uras voiadas ao jcjun, c a qucn nao iurlan
cuidados icnorais.
NCELO Vindc falar-nc ananIa.
LCIO (u utc, u IsuIcu} lasianic;
rciircno-nos.
ISADELA Dcus roicja Vossa Honra.
NCELO (u utc} Ancn, ois nc acIo,
or csic andar das coisas, no caninIo da
icniaao coriado clas rcccs.
55
ISADELA A quc Ioras ananIa Vossa
Crandcza rcicndc rccclcr-nc?
NCELO A qualqucr Iora anics do ncio-
dia.
ISADELA Dcus vos guardc!
(Sucn IsuIcu, Lco c o cIostc.}
NCELO Dc ii, dc iua viriudc, jusiancnic.
Quc c isio? Quc aconiccc? cla a culada? Scrci
cu? O icniado ou a icniadora, qual dos dois cca
nais? AI! Nao c cla; nao qucr icniar-nc; cu sin,
quc cn lcno sol, ao lado da violcia, nao fao
cono as florcs, nas no jciio da carnia corrono
a csiaao loa. Podcra dar-sc o caso dc a nodcsiia
dciurar os scniidos nais dcrcssa do quc odc
fazc-lo a lcviandadc? Solrando-nos csao,
dcscjanos dcnolir o saniuario ara nossa
aljcao a laniar? Quc coisa ignolil! Quc cs
agora, ngclo, ou nclIor, quc fazcs? Qucrcs vc-la
cnfcada jusiancnic no quc a cnlclcza? A vida ao
irnao conccdc; quando os juzcs roulan, icn
liccna dc roular os ladrcs. Cono! Ana-la-ci,
ara assin dcscjar vc-la dc novo, dc dclciiar-nc
ouvindo-a? Esiou sonIando? ininigo
asiucioso, airais os sanios con isca dc ouiros
sanios! A nais gravc icniaao c a quc inciia ara
o crinc or anor viriudc. A rosiiiuia, con a
dula fora quc a aric c a naiurcza lIc confcrcn,
janais dc alalar-nc; nas agora nc sinio
56
doninado or csia jovcn ura. Aic csic insianic,
so ara rir do anor cra cu consianic. (Su.}
57


Cena III

Un quuto nu suo. Entun o duquc, dsuudo
dc nongc, c o cIostc.

DUQUE Dcus vos guardc, rclosic; nao
sois clc?
PFEDOSTE Elc ncsno. E vos, nongc, quc
qucrcis?
DUQUE Trazido clo anor crisiao c os
sacros dcvcrcs dc ninIa ordcn, vcnIo as alnas
afliias visiiar. Cono c cosiunc ncsscs casos,
dciai-nc convcrsa-las c infornai-nc da csccic
dc dcliios dc cada una, quc a iodas cu socorra
con nais rovciio.
PFEDOSTE Mais faria, sc fossc ncccssario.
Eis una risioncira, noa nolrc, quc s rajadas
da roria nocidadc conroncicu o nonc. AcIa-
sc gravida, c condcnado noric o rcsonsavcl,
noo, dcccrio, fciio nais ara ouiro dcliio
concicr do quc ara cssc agar con a vida.
(Entu Juctu.}
58
DUQUE Quando c a cccuao?
PFEDOSTE AnanIa, cnso. (A Juctu}
Ja arranjci iudo; nais alguns noncnios c scrcis
rcnovida.
DUQUE Arrccndcis-vos, jovcn, dcssa
falia?
JULIETA Sin, c sofro a vcrgonIa
rcsignada.
DUQUE Idcs fazcr canc dc conscicncia
ara cu salcr sc sois ncsno sinccra, ou sc o
arrccndincnio c ouco solido.
JULIETA Alcgrcncnic o acciio.
DUQUE Anais a cssc Ioncn quc ofcnsa
vos causou?
JULIETA Do ncsno nodo quc ano a
nulIcr quc ofcnsa lIc causou.
DUQUE Parccc, ois, quc a falia
condcnavcl foi raiicada dc conun acordo?
JULIETA Sin, dc conun acordo.
DUQUE Ncssc caso, vosso ccado c lcn
naior quc o dclc.
JULIETA Sin, ncu adrc; confcsso-o c nc
arrccndo.
59
DUQUE Esia lcn, ninIa filIa; nas nao
scja cssc arrccndincnio noiivado cla dcsonra,
acnas, quc sofrcsics; nada icra o ccu quc vcr
con cssc scniincnio, quc a nos, soncnic,
alcana, solrc vir dcnonsirar quc sc cviianos
causar ofcnsa a Dcus, nada influi nisso o anor
quc lIc dcvcnos, nas o ncdo.
JULIETA Arrccndo-nc cono ccadora c
acciio as conscqucncias do ncu aio.
DUQUE Coniinuai assin. Confornc soulc,
dcvc ananIa norrcr o vosso cunlicc, a qucn
vou visiiar ncsic noncnio a fin dc rcara-lo. A
Craa scja convosco. Dcncdiciic. (Su.}
JULIETA Dcvc ananIa norrcr! OI anor
infanc, quc una vida nc dcia, cuja csscncia
nao assa dc una noric lcnia c Iorrvcl!
PFEDOSTE Coiiado! TcnIo iania cna
dclc!
(Sucn.}
60


Cena IV

Un quuto cn cusu dc Angco. Entu Angco.

NCELO Quando qucro cnsar cn
qualqucr coisa ao rczar, fao-o scnrc disirado;
solcn ao ccu alavras dcsconcas, ao asso quc
a ncnoria, surda lngua, ancora cn Isalcla.
TcnIo o nonc do ccu na loca, cono sc o
nascassc scn arar, c no ciio o avassalanic
vcncno dc ncus lanos. Aic agora fiz do Esiado o
ncu livro lclo livro! quc fora dc scr lido
ja sc iorna nonoiono c icdioso. Esic ncu cargo,
dc quc ianio nc orgulIo quc nao nc oua
ningucn! cu o irocara con vaniagcn or una
luna ociosa, quc vagucassc iocada clo vcnio!
osiao! Quanias vczcs acnas con icu Ialiio
fazcs ircncr os iolos c acorrcnias cn iua falsa
aarcncia os rorios salios! Sanguc, iu cs
scnrc sanguc; sc a divisa Anjo lon" nos
gravasscnos no cIifrc do dcnnio, dc nada lIc
scrvira. (Entu un cudo.} Quc c quc Ia? Qucn
csia a?
61
CFIADO A irna Isalcla, quc dcscja falar-
vos.
NCELO Fazc-a cnirar (Su o cudo.} OI
ccus! Por quc nc aflui ao coraao o sanguc
dciando-o quasc norio c, ao ncsno icno,
rivando os dcnais orgaos dc scus ncios dc
aao? assin quc faz a nuliidao scn iino con
algucn quc dcsnaia; corrcn iodos cn scu aulio
c o rivan jusiancnic do ar dc quc nais rccisa.
O ncsno fazcn os sudiios dc un rci csircnccido.
sacn dos scus lugarcs c con nosiras dc anizadc
olscquiosa, junio dclc dc ial nodo sc osian,
quc sua csiuida afciao grandc incnodo lIc
causa. (Entu IsuIc.} Eniao, lcla ncnina?
ISADELA Vin ara ouvir a vossa dccisao.
NCELO Quiscra quc a soulcsscis,
oniiindo cssa crgunia. Claudio vai norrcr.
ISADELA Esia lcn; quc o ccu guardc
Vossa Honra.
NCELO Podcria vivcr qucn salc?
ianio quanio cu ou vos. No cnianio, c ncccssario
quc norra.
ISADELA Porquc vos o scnicnciasics?
NCELO Sin.
62
ISADELA Dizci-nc, or olscquio, o dia
caio, ara quc ncssc razo, longo ou curio, fiquc
clc cn condics dc salvar a alna.
NCELO Esscs vcios inundos! Fora o
ncsno crdoar a qucn un scr ja fciio roula
Naiurcza, c dar dc naos s rcdcas da luuria quc
faz cunIar a inagcn do ccu, quando roilida.
Una cisicncia lcgiina dcsiruir or ncios falsos,
cquivalc a dciiar ncial cn noldc vcdado ara
criar vida ilcgiina.
ISADELA Isso c ccrio no ccu, nao ca na
icrra.
NCELO Pcnsais assin? Pois vou ja
confundir-vos. Quc rcfcris quc a lci rccisa c
salia a vosso irnao, agora, iirc a vida, ou quc,
ara salva-lo, s inurczas voluiuosas o coro
alandonasscis, cono a quc clc nancIou?
ISADELA Podcis dar crcdiio ao quc vos
digo. rcfcrira o coro sacrificar a vir a crdcr a
alna.
NCELO Nao csiou falando da alna;
nossas falias olrigaiorias nunca sao lcvadas cn
conia; valcn so cono arcclas.
ISADELA Cono dizcis?
NCELO Isio c, nao o asscvcro, ois
odcria dcfcndcr o oosio do quc afirnci. Dizci-
63
nc acnas isio. Eu, scndo agora a voz da lci
cscriia, ronuncio scnicna conira a vida dc
vosso irnao. Nao sc concclc quc Iaja caridadc na
falia conciida ara salvar-lIc a vida?
ISADELA Fazci isso; cIano solrc ninIa
alna a cula ioda; nao c ccado algun, c
caridadc.
NCELO Sc o salvasscis con risco da
roria alna, a caridadc c a falia ficarian lcn
concnsadas.
ISADELA Sc c ccado cla vida dclc
incirar, quc o ccu nc faa carga dc ioda a
cula. Sc ccardcs or nc aicndcr, cniao, nas
ninIas rcccs naiinais cdirci quc cssc ccado
scja includo nos ncus, nao vos ficando nada a
scr conuiado.
NCELO Mas ouvi-nc, ois nao nc
aconanIais o cnsancnio; ou ignoranic sois,
ou, or asiucia ignorancia fingis, c c nau fazc-lo.
ISADELA Dcn, quc cu scja ignoranic c
acnas loa ara rcconIcccr ninIas fraquczas.
NCELO Quando a salcdoria sc dcrinc,
c or qucrcr quc o lrilIo rorio auncnic, cono
as nascaras rcias quc roclanan dcz vczcs
nais valiosa a fornosura vclada, do quc quando
dcscolcria. Mas rcsiai aicnao; ara fazcr-nc
64
conrccndcr vou falar con nais rudcza. vosso
irnao vai norrcr.
ISADELA Dcn.
NCELO E scu dcliio c ial, cono arccc,
quc sc cnconira assvcl do casiigo rcvisio cla
lci.
ISADELA Ccrio.
NCELO Adniii quc nao Iaja Ouiro
rccurso ara salvar-lIc a vida nao inculco
scnclIanic ncdida ou qualqucr ouira; falo cn
icrnos gcrais a nao scr csic. quc vos, sua
roria irna, vos cnconirasscis rcqucsiada dc
algucn quc, or noiivo dc sua osiao, iivcssc
influcncia junio do juiz, c a vosso irnao udcssc
lilcriar facilncnic das algcnas da lci quc cnvolvc
a iodos, c quc ncio icrrcno nao Iouvcssc dc
salva-lo, cccio o dc cnircgardcs a nais rica joia
do vosso coro a cssa cssoa. Scn isso, faial fora
a noric dclc. Quc farcis?
ISADELA Por ncu irnao, o quc or nin
faria. Sc cu nc scniissc acaso na inincncia dc
norrcr, acciiara cono scndo rulis as narcas
iodas do cIicoic, c nc dcsira ara cnirar na
iunla cono cn un lciio Ia nuiio coliado scn
conscniir quc o coro nc olusscn.
65
NCELO Scndo assin, vosso irnao dcvc
norrcr.
ISADELA o ncio nais laraio, ois c
nclIor quc o irnao norra dc un lancc, do quc
ficar norrcndo cicrnancnic a irna, ara salva-lo.
NCELO Nao scrcis, assin, iao crucl
cono cssa scnicna quc acusais?
ISADELA Fcsgaic ignoninioso c crdao
livrc sao coisas difcrcnics; a dcncncia lcgiina
nao icn afinidadcs con a rcdcnao infanc.
NCELO Ha alguns noncnios, da lci
fazcis un iirano, vcndo no aio dc vosso irnao
nais un dcsorio do quc ncsno una cula.
ISADELA OI, crdoai-nc, scnIor! Succdc
s vczcs quc qucn qucr algo cscondc o
cnsancnio. Aicnuo o quc odcio, cn lcncfcio da
cssoa a quc ano icrnancnic.
NCELO Nos iodos sonos fragcis.
ISADELA Pois quc norra ncu irnao sc clc,
acnas, scn icr cunlicc, for dono c Icrdciro
dcssa iua fraqucza.
NCELO As nulIcrcs sao fragcis cono os
Ioncns.
66
ISADELA Sin, cono scus csclIos, quc iao
ronio rcflcicn fornas, cono sc cscdaan. OI,
as nulIcrcs! Dcus as guardc! Os Ioncns, dclas
sc arovciiando, csiragan iudo quanio clcs
ncsnos criaran. Sin, cIanais-nos dcz vczcs
fragcis, orquc sonos lrandas cono a cuic quc
icnos c scnsvcis s falsas inrcsscs.
NCELO Dc grado o crcio. Firnado, cniao,
no rorio icsicnunIo do vosso sco ois so
sonos forics, cnso, ao onio dc scrnos alalados
clos dcslizcs vou scr corajoso. cgo-vos na
alavra; scdc acnas o quc sois, a salcr. nulIcr.
Sc fordcs nais, nao scrcis ncnIuna. Mas sc o
sois, cono vosso cicrior assaz o indica,
dcnonsirai-o ncsia Iora, rcvcsiindo-vos do irajo
concicnic.
ISADELA So disonIo dc una lngua,
scnIor; insianic co-vos quc volicis a falar na
ouira linguagcn.
NCELO Dirci, ois, scn anlagcs, quc
vos ano.
ISADELA Mcu nano anou Julicia, c nc
disscsics quc or isso clc norrc.
NCELO Nao norrcra, Isalcl, sc anor nc
dcrdcs.
67
ISADELA Sci quc vossa viriudc o rivilcgio
goza dc una liccna con quc fcia sc iorna, so
con o fin dc a ouiros icniar.
NCELO Palavra dc Ionra, crcdc-nc. o
quc digo c iodo o ncu inicnio.
ISADELA AI! cssa Ionra c cqucna cn
dcnasia ara scr crida. E o inicnio, nais quc
infanc! Hiocrisia iudo, Iiocrisia! Cuidado,
ngclo! Vou dcsnascarar-ic! Vais assinar-nc logo
a lilcrdadc dc ncu irnao, sc nao, con ioda a
fora dos ulncs vou griiar or cssc nundo quc
csccic dc Ioncn iu cs.
NCELO Qucn dara crcdiio ao quc
disscrcs, Isalcl? Mcu nonc scn nacula, a
ausicrcza do ncu nodo dc vivcr, a fornal
conicsiaao a quanio asscvcrardcs, c ncu osio
dcniro do Esiado, ianio a vossas qucias Iao dc
rcvalcccr quc Icis dc asfiiar-vos cn vosso
rorio conio, so rcsiando dc iudo, ao fin, un
cIciro dc calunia. Mas ja quc rinciici, vou
soliar rcdcas ao insiinio scnsual. conscnic logo
no quc rcqucr o ncu dcscjo ardcnic, ara con
cssas suiilczas, csscs rulorcs discnsavcis, quc
so scrvcn ara lanir o quc clcs anlicionan;
rcsgaia o irnao, ccdcndo aos ncus dcscjos o
coro; do conirario, nao soncnic vai norrcr clc a
noric coninada c, anic a rccusa iua, ora
acrcscida dc norosa agonia. AnanIa irazc-nc a
68
rcsosia; sc nao, or csia ncsna aiao quc nc
donina, cu nc iransforno ara clc nun iirano.
Quanio a vossas vcrdadcs, csalIai-as, quc con
a ninIa falsidadc irci dar-lIcs noric asinIa.
(Su.}
ISADELA A qucn nc quciarci? Qucn Ia
dc crcr-nc, quando cu coniar iudo isio? OI
locas cIcias dc crigos, quc, con una lngua
acnas, ianio odcn naiar cono dar vida,
dolrando a lci con iais c iais caricIos, quc o
jusio c o injusio cscian no aciiic quc os
nancja voniadc! Vou vcr Claudio; conquanio a
insiigaao do sanguc o icnIa fciio cair, alriga ial
csriio dc Ionra, quc sc ossussc dcz calcas
ara csicndcr nos ccos sanguinosos, sacrifica-
las-ia anics quc o coro sua irna alandonassc a
iao aljcia rofanaao. Morrc, irnao! Isalcl, sc
scnrc ura! Os irnaos assan, a urcza dura.
Mas vou coniar-lIc o quc ngclo nc dissc ara
quc a noric acciic con lcdicc. (Su.}
69


ATO III
Cena I

Un quuto nu suo. Entun o duquc, dsuudo
dc nongc, Cuudo c o cIostc.

DUQUE Conais, ois, con o crdao do
scnIor ngclo?
CLUDIO Aos infclizcs rcsia un so
rcncdio. a cscrana. Escro ainda vivcr, nas
csiou ronio ara a noric.
DUQUE Conias ccrio con a noric; dcssc
nodo, ianio cla cono a vida sc iornarao nais
doccs. Dialogai con a vida dcsic nodo. En ic
crdcndo, crdcrci o quc os iolos, iao-soncnic,
cuidan dc rcscrvar. So cs un soro sulnciido
s influcncias nais variadas do icno, quc
visiian a ioda Iora iua casa con aflics. s
sinlcsncnic un jogucic da noric, ois so
cuidas dc cviia-la c nao fazcs ouira coisa scnao
corrcr ara cla. Nao cs nolrc, ois quanio dc
conforio odcs dar-nos, sc nuirc dc laiczas;
ncn valcnic odcs cIanar-ic, ao ncnos, ois
70
icns ncdo do dardo lrando c fragil dc un gusano
ncsquinIo. Tcu nclIor rcouso c o sono, quc
invocas iao frcqucnic; no cnircianio, nosiras
avor insano dc iua noric, quc ouira coisa nao c.
Tu nao cs iu, ois vivcs cn nilIcs dc graos
nascidos da ocira. Fcliz, ianlcn nao cs, ois so
cuidas dc olicr o quc ic falia, olvidando o quc
icns. Nao cs consianic, orquc iua conlciao,
scgundo as fascs da lua, csia sujciia a variacs.
Sc cs rica, cs olrc; orquc ial cono o asno
vcrgado sol o cso dc ianio ouro, so lcvas iua
riqucza una jornada, vindo a noric, dcois,
dcscarrcgar-ic. Anigos nao ossuis, orquc iuas
rorias cniranIas, quc or nac ic rcconIcccn,
c aic ncsno o quc os rins vcricr cosiunan, o
rcunaiisno, as ulccras c a goia ic analdioan
or nao darcn calo logo dc ii. Nao icns ncn
nocidadc ncn vclIicc, nao scndo, or assin
dizcr, nais do quc un sono aos a scsia, quc
sonIa con anlas, orquc a iao diiosa juvcniudc
cnvclIccc fora, acnas, dc sulicar csnolas
inoicnic dccrciiudc. Quando cs vclIa c rica,
carcccs dc afciao, calor, lclcza, quc os lcns ic
iorncn graios. Quc ncrccc, ois, o nonc dc vida
nisso iudo? Mais dc nil norics cssa vida oculia;
no cnianio icnos ianio ncdo noric, quc c o
quc, no fin da conia, iudo iguala.
CLUDIO Dc iodo o coraao vos agradco.
Dcscjando vivcr, agora o vcjo, so rocurava a
71
noric, c, ncssc cncnIo afinal, acIo a vida. Pois
quc vcnIa!
ISADELA (dcnto} Alri! Fcinc aqui a az, a
graa c as loas conanIias.
PFEDOSTE Qucn laic? Enirai; quc o voio
ncrccc acolIincnio.
DUQUE Caro scnIor, virci dcniro dc ouco
vcr-vos dc novo.
CLUDIO Fcvcrcndo, fico-vos or isso
agradccido.
(Entu IsuIcu.}
ISADELA VcnIo agora ara falar con
Claudio unas alavras.
PFEDOSTE Sois lcn-vinda; scnIor, aqui
sc cnconira vossa irna.
DUQUE Carccrciro, una alavra.
PFEDOSTE Quanias quiscrdcs.
DUQUE Pondc-nc ondc cu ossa, scn scr
visio, ouvir iudo o quc falarcn.
(Sucn o duquc c o cIostc.}
CLUDIO Cara irna, quc consolo nc
irazcis?
72
ISADELA Ecclcnic consolo, cono iodos.
Por icr no ccu ncgocios, vai lordc ngclo nandar-
vos ara la na qualidadc dc cnlaiador, con
casa ara scnrc. Fazci, ois, con lcn rcssa os
ncccssarios rcaraiivos, quc ananIa c o dia.
CLUDIO Nao Ia rcncdio, ois?
ISADELA NcnIun, sc ccluirnos o quc,
ara salvar una calca, ariissc o coraao.
CLUDIO Mas Ia rcncdio?
ISADELA Sin, caro irnao, Ia un; odcis
vivcr. No juiz Ia una dialolica clcncncia; sc cu a
inlorassc, odcria dar-vos a vida, nas con
fcrros aic noric.
CLUDIO Prisao crciua?
ISADELA Sin, risao crciua; rcsiriao
nun scniido, cnlora o nundo iivcsscis or
ncnagcn
CLUDIO Dc quc jciio?
ISADELA Dc un jciio quc sc a clausula
acciiasscis, vos dcscascara logo a Ionra do
ironco, dciando-vos dcsido.
CLUDIO Fcvclai-no.
ISADELA Claudio! ircno ianio or iua
causa, so dc cnsar quc odcs acgar-ic a una
73
vida fclril c acIar quc ncia duzia dc invcrnos
valcn nais do quc a Ionra scniicrna. Carcccs
dc coragcn ara norrcr? A dor da noric cisic so
na inaginaao; o olrc inscio quc, ao assar,
csnaganos, sofrc ianio no coro cono o nais
alio giganic no iransc da agonia.
CLUDIO Por quc causa nc infligis cssa
afronia? Porvcniura cnsais quc ara rcsolvcr-nc
cu icnIo rccisao dc carcias ilusorias? Sc cu
iivcr dc norrcr, a noiic cicrna luscarci cono a
noiva nuiio anada quc ao ciio carinIoso cu
concIcgassc.
ISADELA Falou agora o ncu irnao; o
iunulo dc ncu ai cniiiu csscs concciios. Sin,
vais norrcr, ois icns nuiia Ionra ara quc a
vida alcanar ossas con laiczas. Essc
govcrnador, sanio aarcnic, dc fcics iao
iranquilas c alavras ondcradas, quc os noos
fcrcn ccrio na calca c as loucuras aralisan,
cono faz o falcao con as ouiras avcs, nao assa
dc un dcnnio. Sc iirasscnos dc sua alna ioda
a lana, odcranos vcr quc cla alriga un cIarco
iao rofundo cono o infcrno.
CLUDIO Fcfcrcs-ic a lordc ngclo?
ISADELA Acrcdiias-nc, Claudio? Podcrias
dciar csia risao sc cu conscniissc cn dar-lIc a
virgindadc.
74
CLUDIO inconcclvcl!
ISADELA Sin, dciar-ic-ia livrc dcssa
ofcnsa inoninavcl, dando-ic liccna ara ouiros
crincs. Hojc cu dcvcria concicr a ignonnia cujo
nonc nc causa Iorror. Caso conirario, dcvcs
crcccr ananIa.
CLUDIO Nao o faras.
ISADELA Sc da vida, soncnic sc iraiassc,
ara salvar-vos, dcla nc livrara cono dc un
alfincic.
CLUDIO Agradccido, ninIa cara Isalcl.
ISADELA Disc-ic, Claudio, orianio,
ara a noric ananIa ccdo.
CLUDIO Sin... Alriga clc, cniao, aics
quc o lcvan a uar o nariz da roria lci, quc clc
anarar dcvcra? isso; nao odc scr ccado
norial; sc o for, scn duvida, dcvc scr o ncnor.
ISADELA Qual c o ncnor?
CLUDIO Sc ficassc or isso condcnado,
clc, un salio iao grandc, qucrcria, or un razcr
fugaz, corrcr o risco das cnas scniicrnas? OI
Isalcl!
ISADELA Quc dissc o nano?
CLUDIO A noric c avorosa.
75
ISADELA E dcicsiando a vida dcsonrada.
CLUDIO Mas norrcr c ir qucn salc la
ara ondc? ficar rgido c frio c dcconor-sc;
iornar-sc csic calor scnsvcl nuna ouca dc
argila arganassada, o csriio radioso ncrgulIar
nun nar dc fogo ou norar cn aragcns
iiriianics, dc gclo cscsso; ficar rcso cn vcnios
incnciravcis c sorar con fora scnrc
crcsccnic cn iorno dcsic nundo suscnso; ou
scr nais niscravcl, ainda, do quc csscs
niscravcis quc os inccrios cnsancnios uivando
rcrcscnian... or dcnais Iorrvcl! A cisicncia
icrrcna nais cnosa c rcugnanic, quc a niscria,
a risao, a idadc, as docnas ossan iornar nais
gravc, c un araso cn confronio con iudo o quc
icncnos da noric.
ISADELA Quc dizcis?
CLUDIO Qucrida irna, dciai quc cu
viva! Sin, qualqucr ccado conciido soncnic
ara a vida dc un irnao rcsgaiar, dc ial nancira
o cscusa a naiurcza, quc clc acala iornando-sc
viriudc.
ISADELA OI aninal! Iiocriia scn fc!
vclIaco infanc! Qucrcs icr vida cusia dc ncu
vcio? Nao scra quasc inccsio olicr as lascs da
vida cusia da Ionra dc una irna? Quc dcvo
crcr? Nao qucira o ccu quc ninIa nac Iouvcssc
alusado dc ncu ai, quc o sanguc dclc nunca
76
odcria icr gcrado alcijao lruio cono csic. Pois
nc rccuso a iudo. Morrc! Eiinguc-ic! Sc,
ajoclIando-nc, fossc ainda ossvcl nudar o icu
dcsiino, dciaria quc clc sc rcalizassc. Por iua
noric dirci nil oracs, nas scrci nuda ara
salvar-ic a vida.
CLUDIO Escuia-nc, Isalcl!
ISADELA OI, quc vcrgonIa! Tcu ccado
nao c nais acidcnic, c Ialiio. A clcncncia, no
icu caso, sc iornara icrccira. nclIor ncsno
quc crcas quanio anics. (Fuz ncnuo dc ctu-
sc.}
CLUDIO Escuia-nc, Isalcla!
(Votu o duquc.}
DUQUE Conccdci-nc una alavra, jovcn
irna; soncnic una alavra.
ISADELA Quc dcscjais?
DUQUE Sc disondcs dc icno, dcscjara
falar-vos un noncniinIo; c cn vosso rorio
inicrcssc quc vos fao cssc cdido.
ISADELA Nao icnIo icno disonvcl;
qualqucr dcnora, aqui, rcdundaria cn rcjuzo
dc ouiras ocuacs; coniudo, consinio cn ouvir-
vos or alguns noncnios.
77
DUQUE (u utc, u Cuudo} FilIo, cscuici o
quc sc assou cnirc vos c vossa irna. ngclo nao
icvc inicnao dc corronc-la; quis acnas r
rova sua viriudc, a fin dc ficar conIcccndo
nclIor os Ioncns. Por scr cla ornada do nais
uro scniincnio dc Ionra, os-lIc a agradavcl
rccusa quc clc acciiou dc iodo o coraao. Sou o
confcssor dc ngclo, c osso afirnar quc cssa c
quc c a vcrdadc. Prcarai-vos, orianio, ara
norrcr; nao iludais vossa firncza con cscranas
cnganosas; dcvcrcis norrcr ananIa; ajoclIai-vos
c rcarai-vos ara isso.
CLUDIO Pcrniii quc cu ca crdao a
ninIa irna; cnconiro-nc dc ial nodo cnfarado
dc vida, quc ncu unico dcscjo, agora, c vcr-nc
livrc dcla.
DUQUE Coniinuai assin. Adcus! (Su
Cuudo. Votu o cIostc.} Prclosic, una alavra.
PFEDOSTE Quc dcscjais, ncu adrc?
DUQUE Quc vos rciircis, una vcz quc
voliasics ara ca, c quc nc dcicis con csia
ncnina or alguns noncnios. Mcu caraicr c ncu
Ialiio vos asscguran quc nada lIc aconicccra dc
nal cn ninIa conanIia.
PFEDOSTE Pcrfciiancnic. (Su.}
78
PFEDOSTE A nao quc vos fcz lcla vos fcz
loa; a londadc olrc dc lclcza dcia a lclcza
carcccnic dc londadc; nas a Craa, quc c a alna
dc vosso scr, conscrva-vos o coro scnrc lclo. O
acaso nc fcz conIcccr o aicniado quc sofrcsics
or aric dc ngclo; sc a fraqucza Iunana nao
nos ninisirassc ccnlos dc sua roria
dclilidadc, cu nc adniraria dc sua conduia. Quc
csiais disosia a fazcr, ara conicniar a cssc
ninisiro c salvar vosso irnao?
ISADELA Vou rocura-lo ncsic noncnio
ara dizcr-lIc a ninIa rcsoluao. rcfiro quc ncu
irnao norra or fora da lci a nasccr-nc un filIo
fora dcla. Mas cono sc cngana o lon duquc a
rcsciio dc ngclo! Sc algun dia clc voliar c cu
vicr a falar-lIc, qucro nao odcr nais alrir a
loca, sc nao lIc rcvclar o nodo or quc ngclo
govcrna.
DUQUE Nao Iavcra grandc rcjuzo; nas,
dadas as circunsiancias, clc salcria livrar-sc dc
vossa acusaao; quis acnas ccrincniar-vos.
Por isso, rcsiai aicnao ao quc vou dizcr-vos.
Ofcrccc-sc una ooriunidadc ninIa rocnsao
ara fazcr o lcn; csiou convcncido dc quc odcis
rcsiar un scrvio ncriiorio a una olrc
raariga ulirajada, anarar vosso irnao cranic
a colcra da lci, nao nancIar a vossa graciosa
cssoa c causar razcr incnso ao duquc auscnic,
79
no caso dc vir clc a salcr dc scnclIanic
ocorrcncia, quando dc sua volia.
ISADELA Elicai-nc o caso con nais
ariicularidadcs. csiou disosia a fazcr iudo o
quc nao rcugnar vcrdadc do ncu csriio.
DUQUE A viriudc c corajosa c a londadc
janais rcvcla ncdo Nunca ouvisics falar dc
Mariana, a irna dc Frcdcrico, o grandc soldado
quc norrcu no nar?
ISADELA Ja ouvi falar dcssa cssoa, c
scnrc con loas rcfcrcncias
DUQUE Era ara sc icr casado con cssc
ngclo; ja csiavan noivos or jurancnio c o
casancnio narcado; nas cnirc o coniraio c a
cclclraao das nucias, scu irnao naufragou,
icndo ido ao fundo, con o navio sinisirado, o doic
da irna. Olscrvai agora as irisics conscqucncias
dcssc aconiccincnio ara a olrc ncnina.
crdcu ncssc naufragio un irnao nolrc c dc
nonc ilusirc, quc scnrc lIc dcdicara a nais
icrna c naiural afciao; con clc, o doic, ianlcn,
ncrvo c fundancnio dc sua foriuna; c con anlos
o narido cn crscciiva, cssc ngclo dc
aarcncia iao cnganosa.
ISADELA Scra ossvcl? ngclo a
alandonou dcssa nancira?
80
DUQUE Dciou-a cnircguc s rorias
lagrinas, scn rocurar sccar una quc fossc con
o scu conforio; cngoliu os jurancnios anics fciios
sol rcicio dc rcvclacs quc a naculavan; cn
rcsuno. alandonou-a sua roria dcsgraa,
quc cla ainda csia suoriando or anor dclc,
cnquanio clc, nudado cn narnorc dianic dc
suas lagrinas, dcia-sc lavar or clas, nas nao
sc alranda.
ISADELA Quao grandc scria o ncrccincnio
da Moric, sc lcvassc do nundo a cssa olrc
ncnina! E cono c corruia csia vida quc crniic
vivcr scnclIanic Ioncn! Mas quc odc cla lucrar
con o quc sc csia assando?
DUQUE una ruiura quc odcrcis curar
facilncnic; c con isso nao soncnic salvarcis
vosso irnao, cono ficarcis csircnc dc dcsonra.
ISADELA Mosirai-nc cono c ossvcl o quc
dizcis, lon adrc.
DUQUE A jovcn dc quc falanos ainda
acalcnia a sua riniiiva afciao; a ascrcza
incrccida do scu noivo, quc, logicancnic, dcvcria
fazcr ciinguir aquclc anor, no jciio dos
olsiaculos na corrcnic, dciou-o ainda nais
violcnio c inciuoso. Idc rocurar ngclo c
accdci a suas insiancias con aquicsccncia
aarcnic; concordai no csscncial con o quc clc
cdir, inondo acnas algunas condics, quc
81
Iao dc scr-nos rovciiosas. rinciro, quc scja
curio o razo da cnircvisia, quc o cnconiro dc
corra no cscuro c no silcncio, c quc o local
corrcsonda s circunsiancias. Una vcz oliidas
cssas condics, iudo nais nos corrcra lcn;
avisarcnos a jovcn ulirajada ara quc
conarca cnircvisia cn vosso lugar. Sc a
noicia dcssc cnconiro vicr a scr roalada,
ngclo sc vcra olrigado a conccdcr-lIc una
rcaraao. Dcssc nodo, vosso irnao sc salvara,
vossa Ionra ficara scn nacula, a olrc Mariana
lucrara c o corruio ninisiro ficara
dcsnascarado. Vou r a jovcn a ar dc iudo c
rcara-la ara o cnconiro. Sc virdcs quc odcis
lcvar o lano avanic, cono rcalncnic o odcis, o
dulo lcncfcio da dccorrcnic linara dc
qualqucr scnao o cnlusic dc quc nos vanos
valcr. Quc cnsais, solrc o caso?
ISADELA Alcgro-nc so dc cnsar nclc,
cscrando quc iudo acalc lcn.
DUQUE Dccndcra dc vos; idc rocurar
ngclo scn nais dclongas; sc clc vos inviiar a lIc
conariilIardcs o lciio or csia noiic, accdci a
scu cdido. Vou ja a Sao Lucas; c la quc nora a
rcudiada Mariana, cn una granja soliiaria.
Procurai-nc ncssc local c arranjai as coisas con
ngclo, dc nodo quc nao ossa Iavcr dcnora.
82
ISADELA Agradco-vos o conforio; assai
lcn, ncu lon adrc.
(Sucn.}
83


Cena II

Unu uu duntc du suo. Entun, o un udo o
duquc, dsuudo dc nongc; co outo EIou,
Poncu c ocus dc ustu.

ELDOW Nao odc scr; sc nao Ia rcncdio c
quiscrdcs coniinuar a vcndcr Ioncns c nulIcrcs
cono sc vcndcn aninais, o nundo iniciro
assara a lclcr dos lasiardos vcrnclIo c
lranco.
DUQUE OI ccus! Quc confusao!
POMPEU A alcgria suniu do nundo dcsdc
quc o nais alcgrc dos dois usurarios ficou
arruinado c o ouiro rccclcu auiorizaao lcgal
ara usar roua con forro, a fin dc aqucccr-sc; c
nais, forrada con clc dc raosa c dc cordciro,
cono ara nosirar quc a asiucia, or scr nais
rica do quc a inoccncia, odc osicniar voniadc.
ELDOW Scgui vosso caninIo, scnIor.
Dcus vos alcnoc, ncu lon fradc.
84
DUQUE E a vos ianlcn, lon irnao
adrc. Quc ofcnsa vos fcz cssc Ioncn, scnIor?
ELDOW Ora, scnIor, ofcndcu a lci; alcn
do nais, scnIor, julganos quc scja ladrao,
scnIor, orquc cnconiranos cn scu odcr una
gazua csccial quc Iavanos cnviado ao
govcrnador.
DUQUE Fora o iunanic! Un vil alcoviiciro!
O nal quc or iua causa sc raiica, c icu ncio dc
vida. Pcnsa acnas no quc scja cniuir cssa
larriga ou as cosias colrir graas ao vcio. Dizc
ara ii ncsno. vivo acnas dc scus coniaios vis c
aloninavcis; dclcs nc visio, lclo c nc alincnio.
Julgas quc scja vida iua cisicncia iao
nalcIcirosa? Vanos; arrccndc-ic.
POMPEU Dc faio, scnIor; cla c, dc algun
nodo, fcdorcnia; no cnianio, scnIor, cu odcria
rovar...
DUQUE Sin, sc o dialo ic dcu anlo
dirciio dc ccar, scr-ic-a facil o rova-lo. Lcvai-o
ara o carccrc, oficial; o casiigo c a insiruao
ainda icn nuiio quc fazcr, anics quc csic aninal
rusiico ossa lucrar.
ELDOW rcciso, scnIor, quc clc
conarca anic o govcrnador, quc o adnocsiou.
O govcrnador nao suoria dcvassos. Sc clc for
85
dcvasso c aarcccr dianic do govcrnador, nais
lIc valcra csiar a una nilIa dc disiancia.
DUQUE AI! sc dciassc os Ioncns a
Clcncncia livrcs dc culas c csias, da aarcncia!
ELDOW Elc vai icr no cscoo o quc
icndcs na ciniura, scnIor. una corda.
POMPEU Ja vislunlro socorro. Hurra! Un
fiador! A vcn vindo un cavalIciro ncu anigo.
(Entu Lco.}
LCIO Eniao, nolrc Poncu! Cono!
Jungido ao carro dc Ccsar? Esias scndo lcvado
cn iriunfo? Quc ial, nao c nais ossvcl arranjar
ouiras csiaiuas dc Pignaliao, iransfornadas cn
nulIcrcs Ia ouco icno, ara quc cnficn a
nao nos lolsos da gcnic c a rciircn fccIada?
Quc rcsondcs a isso? Quc nc dizcs dcsia aria,
da nclodia c do nciodo? Afogou-sc na uliina
cIuva? Quc dizcs disso? Coniinua o nundo a scr
o quc cra, raaz? Qual c a noda agora? Trisic c
dc oucas alavras, ou dc quc jciio? Qual c a
iraaa?
DUQUE A ncsna, scnrc, sc nao ior.
LCIO Quc faz o ncu qucrido cdao, iua
airoa? Scnrc rocura dc roicgidas, nao?
86
POMPEU Para dizcr a vcrdadc, scnIor, ja
concu ioda a carnc, c agora c cla quc sc cnconira
na iina.
LCIO Muiio lcn; c jusio; assin ncsno c
quc dcvcria scr. o cssoalzinIo scnrc frcsco c a
alcoviicira, salgada; conscqucncia incviiavcl; icn
dc scr assin ncsno. Esias scndo lcvado ara a
risao, Poncu?
POMPEU Sin, or ninIa fc, scnIor.
LCIO Nao Ia nal nisso, Poncu. Passa
lcn. Vai; dizc quc sou cu quc ic nando ara la.
or dvida, Poncu, ou or quc causa?
ELDOW Por alcoviiicc, or alcoviiicc.
LCIO Ncssc caso, cadcia con clc! Sc os
alcoviiciros fazcn jus cadcia, csia nuiio ccrio.
Alcaioic c o quc clc c, solrc isso nao Ia duvida, c
Ia nuiio icno; c alcaioic naio. Adcus, ncu lon
Poncu. Fcconcnda-nc risao, Poncu; vais
ionar-ic agora un lon narido, Poncu; oiino
dono dc casa.
POMPEU Escro, scnIor, quc Vossa
ScnIoria nc sirva dc fiador.
LCIO Nao, Poncu; nao farci scnclIanic
coisa, Poncu; a noda agora c difcrcnic. Vou
rczar, Poncu, ara quc rolongucn o vosso
icno dc risao; sc nao o suoriardcs con
87
acicncia, c quc icndcs dcnasiado ar dor. Mcus,
Ioncsio Poncu; Dcus vos alcnoc, nongc.
DUQUE A vos ianlcn.
LCIO A Drgida coniinua a iniar-sc,
Poncu?
ELDOW Scgui vosso caninIo, scnIor.
Vanos!
POMPEU Eniao, nao nc darcis fiana,
scnIor?
LCIO Ncn cniao, ncn agora, Poncu.
Quc novidadcs Ia or cssc nundo, nongc, quc
novidadcs?
ELDOW Vanos, scnIor, scgui vosso
caninIo.
LCIO Vai ara o canil, Poncu; vai.
(Sucn EIou, Poncu c os ocus dc ustu.}
LCIO Tcndcs noicias do duquc, irnao?
DUQUE NcnIuna; odcrcis dar-nc
alguna?
LCIO Ha qucn diga quc clc sc cnconira
con o incrador da Fussia; ouiros dizcn quc sc
acIa cn Fona. Mas ondc inaginais quc csicja?
88
DUQUE Nao osso salc-lo; nas scja ondc
for, so lIc dcscjo lcn.
LCIO Foi una loucura vcrdadcirancnic
csiranIa dc sua aric, furiar-sc do Esiado c
usurar a ncndicancia ara quc nao nasccra.
Lordc ngclo csia ducando nuiio lcn cn sua
auscncia; cIcga aic a cccdcr-sc.
DUQUE Conoria-sc nuiio lcn.
LCIO Un ouco nais dc indulgcncia con
a luuria nao lIc faria nal ncnIun. Ncsscs
assunios clc c un ianio cagcrado, irnao.
DUQUE un vcio nuiio csalIado, quc
rccisa scr curado con cncrgia.
LCIO Nao Ia duvida; dc arcnicla nuiio
grandc; disc dc aliados inorianics; nas nao
odcra scr ciirado, irnao, cnquanio for
crniiido concr c lclcr. Dizcn quc cssc ngclo
nao rovcn dc Ioncn c nulIcr, confornc o
rincio gcral da criaao. Acrcdiiais nisso?
DUQUE Cono, cniao, icria sido gcrado?
LCIO Ha qucn diga quc una scrcia o
dcsovou; ouiros, quc rovcn dc dois lacalIaus
sccos. O quc c ccrio c quc quando clc dcsagua, a
urina ja sai cn forna dc gclo, o cn quc cu
acrcdiio iancnic. un loncco gcrado, nao Ia
duvida.
89
DUQUE Sois nuiio csiriiuoso, scnIor, c
falais con dcscnvoliura.
LCIO Ora, quc coisa larlara c cssa, dc
iirar a vida a una cssoa sinlcsncnic orquc a
lraguilIa sc rcvoliou! O duquc auscnic icria fciio
scnclIanic coisa? Anics dc nandar cnforcar un
Ioncn or Iavcr gcrado un ccnio dc lasiardos,
clc agaria a alincniaao dc un nilIciro dclcs.
Elc ossua o scniincnio do dcsorio; conIccia o
scrvio, razao or quc cra inclinado conaiao.
DUQUE Nunca ouvi dizcr quc o duquc
auscnic fossc dado a nulIcrcs; nao iinIa cssa
inclinaao.
LCIO OI, scnIor! Engano nanifcsio.
DUQUE Inossvcl!
LCIO Qucn? O duquc? Quando lIc
aarccia a ncndiga dc cinqucnia anos, iinIa or
cosiunc or un ducado no scu raio dc laicr. E
isso; o duquc iinIa as suas nanias; gosiava,
ianlcn, dc cnlriagar-sc; osso asscvcrar-vos.
DUQUE Nao lIc fazcis jusiia.
LCIO Ora, scnIor, cu fui niino do
duquc. Elc cra un sujciio nuiio rcscrvado. Pcnso
salcr a razao do scu afasiancnio.
DUQUE Qual odc icr sido, or olscquio?
90
LCIO Nao; idcs dcscular-nc; iraia-sc dc
un scgrcdo quc dcvc crnancccr cnirc os dcnics
c os lalios. Coniudo, osso confiar-vos una
ariicularidadc. a naioria dos scus sudiios o
iinIa na conia dc salio.
DUQUE Dc salio? Mas solrc isso nao Ia a
ncnor duvida!
LCIO Sucrficial, ignoranic c fuiil c o quc
clc cra.
DUQUE Nao sci sc scnclIanic juzo
rovcn dc invcja dc vossa aric, dc iolicc ou dc
algun cquvoco. Todo o curso dc sua vida c os
ncgocios quc clc dirigiu odcrian cnscjar-lIc
nclIor concciio, sc dc ial fossc nis icr. Sc
fsscnos julga-lo or scus aios, clc aarcccria
aos invcjosos cono lcirado, oliico c gucrrciro.
Falais, orianio, scn conIccincnio dc causa, sc
c quc vosso juzo nao sc cnconira olnulilado cla
naldadc.
LCIO ScnIor, cu o conIco c o csiino.
DUQUE A csiina scnrc fala con nclIor
conIccincnio c csic con csiina nais circnada.
LCIO Vanos, scnIor; cu sci o quc sci.
DUQUE Cusia-nc acrcdiiar nisso, una vcz
quc nao salcis o quc csiais dizcndo. Mas sc
algun dia o duquc voliar confornc o odcn
91
nossas oracs dcscjaria quc susicniasscis
isso na frcnic dclc. Sc falasics con Ioncsiidadc,
Iavcis dc icr coragcn ara ianio. Sinio-nc
olrigado a arazar-vos. Qual c o vosso nonc, or
olscquio?
LCIO ScnIor, cIano-nc Lucio; sou
nuiio conIccido do Duquc.
DUQUE Elc Ia dc ficar vos conIcccndo
nclIor, scnIor, sc cu iivcr vida ara odcr falar-
lIc a vosso rcsciio.
LCIO Nao nc ncicis ncdo.
DUQUE OI! Inaginais, ialvcz, quc o duquc
nao Ia dc voliar, ou nc ionais or un advcrsario
inofcnsivo, conquanio scja ccrio quc nao odcrci
causar-vos nuiio dano, orquc ncgarcis iudo o
quc disscsics.
LCIO Princiro nc dciaria cnforcar.
Enganas-ic a ncu rcsciio, nongc. Mas solrc
isso, lasia. Salcs dizcr-nc sc Claudio norrc
ananIa ncsno?
DUQUE Por quc Iavcra clc dc norrcr,
scnIor?
LCIO Por quc? Por icr cncIido una
garrafa con un funil. Dcscjara quc voliassc o
duquc dc quc falanos; cssc agcnic casirado vai
acalar or dcsovoar a rovncia or ncio da
92
inconiincncia; os ardais nao icn dirciio dc fazcr
ninIo no iclIado dc sua casa, or lIc arcccrcn
dcvas aos. O duquc, clo ncnos, faria ciar na
sonlra os aios conciidos no cscuro, scn janais
irazc-los luz. AI! sc clc voliassc! Con a lrcca!
Inaginar quc cssc Claudio csia condcnado so
orquc sc dcsaloioou? Mcus, lon nongc; co-
ic quc rczcs or nin. Torno a dizcr-ic quc o
duquc conia carnciro s scias-fciras; clc ainda
nao csia assado dc iodo; or isso osso
asscgurar-ic quc clc ainda odcria fazcr carcias
con una ncndiga, nuiio cnlora cla fcdcssc a
alIo c ao rcio. Podcs coniar-lIc quc fui cu quc
o dissc. Adcus. (Su.}
DUQUE Nao Ia norial, or grandc, quc
consiga da ccnsura cscaar. ara a ininiga
iraiocira, a vil calunia, aic a nais ura viriudc c
infcnsa viina. nao dura. Quc nonarca sc julga
assaz oicnic ara dcsiruir o fcl do naldizcnic?
Mas qucn vcn vindo ai?
(Entun Escuo, o cIostc c ocus dc
ustu, con nstcss Oucdonc.}
ESCALO Vanos! Mcian-na no adrcz!
MFS. OVEFDONE Mcu lon scnIor, scdc
londoso conigo; Vossa Honra c iido na conia dc
cssoa niscricordiosa, ncu lon scnIor.
93
ESCALO Foi advcriida duas c ircs vczcs, c
scnrc a incidir na ncsna falia! A roria
Clcncncia acalaria nandando iudo lugiar c sc
iornaria iirana.
PFEDOSTE Con liccna dc Vossa Honra,
cla c alcoviicira Ia onzc anos a fio.
MFS. OVEFDONE Mcu scnIor, cssa c
nais una das infornacs dc Lucio, ara
rcjudicar-nc. Misircss Kaic Kccdown ficou
gravida dclc no icno do duquc; clc roncicra
quc sc casaria con cla; a criana vai fazcr un
ano c un quario no dia dc Sao Filic c Sao Tiago.
Eu roria cuidci dcla; no cnianio, vcdc cono clc
nc iraia.
ESCALO Essc sujciio c un lilcriino dc
narca. Trazci-no ca. Vanos, adrcz con cla!
Ncn nais una alavra! (Sucn os ocus con
Ms. Oucdonc.} Prclosic, o ncu irnao ngclo
nao sc dciou conovcr. Claudio icn dc norrcr
ananIa. rcciso, orianio, nandar luscar un
adrc c ninisirar-lIc os dcnais socorros
csiriiuais; sc ncu irnao sc dciassc guiar or
ninIa icdadc, a soric dc Claudio scria ouira.
PFEDOSTE Con vossa liccna, nas csic
nongc csicvc con clc c ja o rcarou ara a
visiia da noric.
ESCALO Doa-iardc, ncu lon adrc.
94
DUQUE A salvaao c a lcnao solrc vos!
ESCALO Dc ondc sois?
DUQUE Nao sou dcsic as, cnlora o
acaso ara ca nc iroucssc or un icno. Fao
aric dc una ordcn vcncrada; vin Ia ouco dc
Fona c csiou cn nissao ariicular dc Sua
Saniidadc.
ESCALO Quc novidadcs Ia clo nundo?
DUQUE NcnIuna, a nao scr quc dcu
agora una fclrc na viriudc, da qual so sc curara
con a dissoluao. So sc cigc novidadc c c iao
crigoso cnvclIcccr cn qualqucr gcncro dc vida,
cono c viriuoso scr consianic nun
cnrccndincnio. Da vcrdadc so sulsisic o
nnino ncccssario ara asscgurar a vida social,
nas solra a scgurana ara analdioar a
canaradagcn. A rudcncia do nundo gira cn
iorno dcssc cnigna. Essa novidadc c lasianic
vclIa; coniudo, c a novidadc dc iodos os dias. Por
olscquio, scnIor, dc quc disosiao cra o duquc?
ESCALO Dc una disosiao quc, acina dc
iudo, o lcvava a rocurar conIcccr-sc a si
ncsno.
DUQUE A quc razcrcs cra afcioado?
ESCALO Alcgrava-sc nais con a alcgria
dos ouiros do quc con qual qucr coisa quc
95
invcniasscn ara disira-lo; cra un gcniil-Ioncn
cquililrado. Mas rczando ara quc scja roscra
a sua soric, dcicno-lo cnircguc a cla c crniii
quc vos crgunic sc cnconirasics Claudio rcara
do ara norrcr. Ouvi dizcr quc acalasics dc
visiia-lo.
DUQUE Elc nc dcclarou quc nao acIa
inqua a scnicna do juiz c quc sc sulncic con
Iunildadc aos dccrcios da Jusiia. Coniudo,
lcvado cla roria fraqucza, arquiiciara
cscranas ilusorias dc coniinuar a vi vcr, o quc
cu conscgui dissiar, csiando clc agora dccidido a
iudo.
ESCALO Saldasics con o ccu a dvida dc
vossas funcs c con o risionciro a do vosso
ninisicrio. TcnIo-nc csforado a favor do olrc
gcniil-Ioncn aic ondc ninIa nodcsiia o
crniic, nas o ncu irnao juiz csiava iao scvcro,
quc nc forou conclusao dc quc clc c, dc faio, o
Dirciio.
DUQUE Sc sua vida corrcsondcr rciidao
dc sua conduia, nada Iavcra a inuiar-lIc; nas
sc aconicccr rcvaricar, condcna-sc a si ncsno
dcsdc agora.
ESCALO Vou visiiar o risionciro. Passai
lcn.
96
DUQUE A az scja convosco. (Sucn Escuo
c o cIostc.} Qucn nancja o gladio duro dcvc
scr scvcro c uro, nodclo, cn iudo inccavcl,
ccclcnic, inalalavcl; anics dc a algucn casiigar,
dcvc scus crros csar. VcrgonIa ara qucn unc
ccados scn scr inunc! VcnIa o casiigo do ccu
ara ngclo o asiuio rcu! orquc ncu rcino
linou do quc no ciio acoiiou. Quania laicza
sc alriga cn fciao scrcna c aniga! Quao facil c
Iiocrisia, iao fornosa luz do dia, cn icia fina
aanIar o quc aos ouiros faz asnar! Asiucia ao
vcio oorci conira os naus a unica lci. Vai
icr ngclo no lciio a noiva, or scu dcsciio. O
cnganador, cnganado, fica, dcsia aric, curado,
agando sua fraudc aniiga con jura vcraz c
aniga. (Su.}
97


ATO IV
Cena I

A gunu dc Suo Lucus. Entun Muunu c un
ucn.

PAJEM (cuntu} Os lalios dc nin afasia,
quc crjuran con doura; os olIos ianlcn; ja
lasia dc iania luz, iania alvura. So qucro os
lcijos quc cu dci, quc cu ic dci, sclo inuiil no quc
anci, no quc anci.
MAFIANA Tcrnina cssa caniiga c vai-ic
cnlora. O Ioncn quc da conforio vcn
cIcgando; scus consclIos nuiio uicis nc icn
sido ara csia inquiciaao. (Entu o duquc
dsuudo cono untcs.} Pco crdao, scnIor; nao
dcscjara icr sido acIada assin, ouvindo nusica;
nas con isio a alcgria cu dcsicrrava ara ficar
con a dor quc nc csava.
DUQUE Por vczcs icn a nusica o odcr
dc, a un so icno, causar dor c sofrcr. Mas, or
olscquio, dizci-nc sc Iojc algucn nc rocurou
98
aqui? Marquci un cnconiro nais ou ncnos ara
csia Iora.
MAFIANA Ningucn vos rocurou; nao sa
daqui o dia iodo.
DUQUE Crcio; csianos no razo; or isso
ncsno dcscjo cdir-vos quc vos rciircis or
alguns noncnios; c ossvcl quc, or vosso
rorio inicrcssc, vos iornc a cIanar.
MAFIANA Scnrc ao vosso disor. (Su.}
(Entu IsuIcu.}
DUQUE Dcn-vinda c na Iora ccria. Quc
noicias nos iraz do lon ninisiro?
ISADELA Tcn un jardin or nuro alio
ccrcado, con una vinIa no lado do oncnic; una
oria dc ialua a sc cnconira; csia cIavc naior c
ara alri-la; con csia govcrnanos a oriinIa quc
o jardin conunica con o vinIcdo. Foi a quc cu
fiquci dc ir icr con clc na calada da noiic.
DUQUE Julgais quc scra facil oricniar-
vos?
ISADELA Tonci noia dc iudo con cuidado.
Con sigilo culoso, a falar laio, dcsfciio cn
gcsios, nc nosirou duas vczcs clc rorio o
caninIo.
99
DUQUE E nao Ia nada nais conlinado
cnirc anlos quc cla icnIa dc olscrvar na
cnircvisia?
ISADELA Nada nais, iiranic a condiao dc
scr no cscuro. Fiz-lIc ianlcn salcr quc Ia dc
scr lrcvc nosso cnconiro, orquc nc
aconanIava scnrc una criada quc ficara
cscra dc ninIa volia, or cnsar quc cu ia
visiiar ncu irnao.
DUQUE Dcn conlinado. Nada c nada a
Mariana cu dissc ainda a cssc rcsciio. Ola dc
casa! Vindc! (Votu Muunu.} Dcscjo quc faais
conIccincnio con csia jovcn; vcn ara auiliar-
vos.
ISADELA Dcscjo a ncsna coisa.
DUQUE Esiais convicia dc quc cu zclo or
vos con inicrcssc?
MAFIANA Sin, irnao; ja nc dcsics rovas
disso.
DUQUE Lcvai, ois, vossa aniga cla nao;
algo inorianic vai coniar-vos cla. Escrarci
aqui; nas voliai logo, quc a noiic vaorosa sc
aroina.
MAFIANA Conscniircis cn ir ali conigo?
(Sucn Muunu c IsuIcu.}
100
DUQUE odcr! grandcza! MilIcs dc
olIos falsos cn ii sc fian! Crandcs naos dc
noicias circulan, icndcnciosas, solrc iuas acs.
Calcas loucas scn conia ic airilucn os
rorios sonIos ociosos, c con suas faniasias ic
colocan no oiro. (Votun IsuIcu c Muunu.}
Scdc lcn-vindas. Tudo conlinado?
ISADELA Conscnic, adrc, na cnircrcsa,
caso a aconsclIcis a isso.
DUQUE Nao soncnic o fao, cono sulico,
aic.
ISADELA Ao rciirardcs-vos, nao icrcis quc
dizcr-lIc nuiia coisa, nas cn voz laia c lranda,
acnas isio. dc ncu irnao, agora, rccordai-vos.
MAFIANA Nada rccccis dc nin.
DUQUE Ncn vos, ianouco, qucrida filIa;
clc c vosso narido or coniraio anicrior. Assin,
unirdcs-vos ccado nao scra, ois o dirciio quc
solrc clc ja icndcs scrvc agora ara dar cor noral
a qualqucr fraudc. Siganos, ois. Vai scr grandc
a colIciia, nas dcvc a scncadura scr lcn fciia.
(Sucn.}
101


Cena II

Un quuto nu suo. Entun o cIostc c Poncu.

PFEDOSTE Vcn ca, naroio! Podcrias
coriar a calca a algun Ioncn?
POMPEU Sin, scnIor; no caso dc scr
soliciro; orquc sc for casado, c calca do casal,
c cu janais coriarci a calca a una nulIcr.
PFEDOSTE Vanos, scnIor, dciai dcssas
suiilczas c rcsondci-nc dirciio. AnanIa ccdo
Claudio c Dcrnardino dcvcn norrcr; o carrasco
dc nossa risao csia ncccssiiando dc un
ajudanic; sc quiscrdcs assunir a incunlcncia dc
ajuda-lo, ficarcis livrc dos fcrros; caso conirario,
icrcis dc cunrir ioda a cna, alcn dc scrdcs
cIicoicado scn do ncn icdadc, quando vos
soliarcn, visio icrdcs sido noiorio alcoviiciro.
POMPEU ScnIor, dcsdc icno incnorial
fui alcoviiciro fora da lci; nas agora nc conicnio
cn scr carrasco lcgal. Con o naino razcr
rccclcrci insirucs do ncu colcga dc ofcio.
102
PFEDOSTE Ola, AlIorson! Ondc csia
AlIorson?
(Entu AIIoson.}
ADHOFSON CIanasics, scnIor?
PFEDOSTE Aqui icndcs un iio ara
ajudar-vos na cccuao dc ananIa. Sc virdcs quc
clc da ara a coisa, coniraiai-o or un ano c
dciai-o norando aqui; caso conirario, cnrcgai-
o acnas or csia vcz c nandai-o cnlora; nao
odcra dar-sc arcs dc inoriancia orquc cra
alcoviiciro.
ADHOFSON Alcoviiciro, scnIor? Quc
coisa! Elc vai dcsacrcdiiar nossa aric.
PFEDOSTE Ora, scnIor! csais a ncsna
coisa; una cninIa fara cndcr a lalana. (Su.}
POMPEU Por olscquio, scnIor, or vossa
loa graa ois rcvclais, scnIor, dcccrio, nuiio
loa graa, acsar dc icrdcs fisiononia aiilular
dais o nonc dc aric a vossa ocuaao?
ADHOFSON Pcrfciiancnic; c aric.
POMPEU A iniura, scnIor, scgundo ouvi
dizcr, c aric; ora, vossas ranciras, scnIor, quc
fazcn aric dc ninIa rofissao, ao sc iniarcn
dcnonsiran quc cssa rofissao c aric. Mas quc
csccic dc aric odc Ia vcr no aio dc cnforcar,
103
ainda quc nc cnforcasscn, c o quc nao cIcgo a
conrccndcr.
ADHOFSON Pois c aric ncsno, scnIor.
POMPEU A rova?
ADHOFSON A roua dc iodo Ioncn
Ionrado asscnia lcn no vosso ladrao; sc for
cqucna dcnais ara clc, o vosso Ioncn Ioncsio
a considcra suficicnic; no caso dc lIc ficar nuiio
grandc, vosso ladrao a julgara ainda cqucna.
Dcsia aric a roua dc iodo Ioncn Ioncsio
asscnia cn vosso ladrao.
(Votu o cIostc.}
PFEDOSTE Conlinaran?
POMPEU Sin scnIor; csiou ronio a
auilia-lo, or icr ficado convcncido dc quc un
carrasco c nais cniicnic do quc un alcoviiciro.
cdc crdao nais vczcs.
PFEDOSTE Eniao, vagalundo, arcsiai o
cco c o nacIado ara ana nIa s quairo Ioras.
ADHOFSON Vanos, alcaioic; vou iniciar-ic
na rofissao; aconanIa-nc.
POMPEU TcnIo grandc dcscjo dc
arcndcr, scnIor, c cscro quc sc iivcrdcs
ooriunidadc dc nc cnrcgar cn vos ncsno,
104
Iavcrcis dc vcrificar quc sou lcn lcsio, orquc,
dc faio, scnIor, a vossa londadc nc olriga a scr
csforado.
PFEDOSTE Idc luscar Dcrnardino c
Claudio. (Sucn Poncu c AIIoson.} Un nc
insira icdadc; o ouiro assassino ncn
cono irnao influira cn ncu dcsiino. (Entu
Cuudo.} A ordcn, Claudio, aqui icns ara a iua
noric. ncia-noiic agora; s oiio cn onio
ficarcis inorial. Ondc sc cnconira Dcrnardino?
CLUDIO McrgulIado cn nodorra iao
csada cono o sono inoccnic quc donina os
ncnlros faiigados dc un viajanic; nao qucr scr
dcscriado.
PFEDOSTE E ara quc? Quc lcn lIc vira
disso? Idc aroniar-vos. Mas quc larulIo c cssc?
O ccu vos ossa rcconforiar. (Su Cuudo.} Ja
vou! Escro quc scja ordcn dc crdao ara csic
gcniil Claudio, ou, quando nada, rorrogaao da
cna. (Entu o duquc, dsuudo cono untcs.}
Scdc lcn-vindo, adrc.
DUQUE Quc os nclIorcs csriios da noiic
c os nais saudavcis vos cnvolvan, Prclosic.
Algucn cIanou?
PFEDOSTE Ningucn, dcsdc o sinal dc
aagar lunc.
105
DUQUE Ncn Isalcl?
PFEDOSTE Ncn cla.
DUQUE Mas nao iardan.
PFEDOSTE Scra quc ara Claudio ainda
Ia rccurso?
DUQUE Ainda Ia alguna cscrana.
PFEDOSTE lcn scvcro cssc ninisiro.
DUQUE Nao, nao c assin. Sua vida sc
conforna con os diiancs dc sua sania jusiia.
Elc donina cn si, con zclo sanio, o quc nos
ouiros rocura conlaicr. Sc o naculasscn
qucjandos crincs, fora vil iirano. Proccdc cono
jusio. (Hutcn.} Ei-los quc cIcgan. (Su o
cIostc.} Essc rclosic c anavcl; rarancnic os
carccrciros duros sao anigos dos Ioncns.
(Hutcn.} Esriio arcssado c o quc crcuic dcssc
nodo na oria inalalavcl
(Votu o cIostc.}
PFEDOSTE (uu ugucn dc ou} Escrc ai
fora aic quc sc lcvanic o cnrcgado quc dcvc
iniroduzi-lo. Ja o cIanaran.
DUQUE Acaso rccclcsics conira-ordcn
ara Claudio? ananIa ncsno?
PFEDOSTE NcnIuna, scnIor; nada.
106
DUQUE Acsar dc scr ccdo, carccrciro,
anics dc ananIcccr icrcis noicias.
PFEDOSTE Dcccrio salcis dc algo; nas cu
cnso quc nao vira conira-ordcn. Nunca vcio.
Alcn do nais, do rorio irilunal dissc lordc
ngclo o conirario a quanios ouvir quiscsscn.
(Entu un ncnsugco.} Eis un ncnsagciro dc
Sua ScnIoria.
MENSACEIFO (cntcgundo un uc} O
ncu scnIor vos cnvia csia noia, fazcndo-vos
salcr or ncu inicrncdio quc nao dcvcis afasiar-
vos una linIa scqucr do scu ncnor ariigo, no
quc rcsciia Iora, ao assunio c s dcnais
circunsiancias. Don-dia, ois rcsuno quc ja c
quasc Iora disso.
PFEDOSTE Hci dc olcdcccr-lIc.
(Su o ncnsugco.}
DUQUE (u utc} o scu crdao,
conrado con un ccado dc quc c cunlicc o
rorio quc Ia crdoado. Mas a narcIa do nal
scnrc c scn icrno, quando dclc c aricic o
govcrno. Scndo clcncnic o vcio, o crininoso
dcia a dcncncia anigo c aic glorioso. Quais as
novas, scnIor?
PFEDOSTE Cono vos dissc. lordc ngclo,
julgando-nc, ialvcz, ncgligcnic no dcscncnIo
107
dc ninIas funcs, nc sacodc con csia
advcricncia inusiiada. AcIo or dcnais csquisiio,
orquc clc nunca fcz isso.
DUQUE Por olscquio, lcdc a noia.
PFEDOSTE Enlora ossais rccclcr aviso
cn conirario, Claudio dc vcra scr cccuiado s
quairo Ioras, c Dcrnardino iardc. Para ninIa
saiisfaao, s cinco Ioras cnviai-nc a calca dc
Claudio. Cunri csias ordcns scn discrcancia,
con a ccricza dc quc sua calal cccuao c dc
naior nonia do quc odcranos inculcar-vos. Por
isso, nao falicis ao vosso dcvcr, o quc vos fara
assunir os riscos da ncgligcncia." Quc dizcis a
isio, scnIor?
DUQUE Qucn c cssc Dcrnardino quc dcvc
scr cccuiado iardc?
PFEDOSTE Un locnio incorrigvcl, criado
c cducado aqui ncsno; csia rcso Ia novc anos.
DUQUE Por quc noiivo o duquc auscnic
nao o s cn lilcrdadc ou nao nandou cccuia-
lo? Scnrc ouvi dizcr quc cra cssc o scu cosiunc.
PFEDOSTE quc os anigos do risionciro
scnrc conscguian roiclaao; c, dc faio, aic o
govcrno do scnIor ngclo, o caso dclc arccia
duvidoso.
DUQUE E agora, csia csclarccido?
108
PFEDOSTE Mais do quc cvidcnic; clc
rorio o confcssou.
DUQUE Fcvclou arrccndincnio na
risao? Mosira-sc alalado?
PFEDOSTE un indivduo ara qucn a
noric nao c nais dc icncr do quc o sono da
cnlriagucz; dcsrcocuado, indifcrcnic c scn
icnor do assado, do rcscnic ou do fuiuro;
inscnsvcl idcia da noric c irrcncdiavclncnic
norial.
DUQUE Elc ncccssiia dc consclIos.
PFEDOSTE Ncn qucr ouvir falar nisso;
scnrc icvc a lilcrdadc da risao; sc lIc dcrcn
liccna ara cvadir-sc, nao a acciiara; cnlriaga-
sc nuiias vczcs ao dia, sc c quc nao fica dias
iniciros na lorracIcira. Por nais dc una fciia o
acordanos, cono ara cccuia-lo, arcscniando-
lIc una ordcn falsa, scn quc isso o cnocionassc
no nnino.
DUQUE Voliarcnos a falar dclc nais
iardc. Tcndcs cscriio na fronic, rclosic,
Ionradcz c confiana; sc nao lcio ccrio, c quc nc
falIa a consucia Ialilidadc. Mas, confiado cn
ninIa crsicacia, vou icniar a avcniura.
Claudio, a qucn icndcs ordcn dc cccuiar, nao c
nais culado cranic a lci do quc ngclo, quc o
scnicnciou. Pco acnas o razo dc quairo dias
109
ara convcnccr-vos disso; icnIo rovas
inconcussas. , orcn, dc ncccssidadc quc nc
rcsicis un favor iao urgcnic quanio arriscado.
PFEDOSTE Dc quc csccic, scnIor, or
olscquio?
DUQUE Proiclando a cccuao.
PFEDOSTE AI, scnIor! Cono c ossvcl
accdcr a cssc cdido, sc a Iora ja csia narcada c
cu rcccli ordcn crcssa dc lcvar a calca dclc
ara lordc ngclo? Sc cu nc dcsviar das
insirucs una linIa quc scja, icrci o ncsno
dcsiino dc Claudio.
DUQUE Pclo voio dc ninIa ordcn, cu vos
anararci, sc vos guiardcs or ninIas
insirucs. Fazci cccuiar a Dcrnardino csia
nanIa c cnviai a ngclo a calca dcssc infcliz.
PFEDOSTE ngclo ja viu os dois c scr-lIc-
a facil idcniificar-lIcs as fcics.
DUQUE Ora! A Moric c una grandc
iransfornadora; odcis ajuda-la ncssc nisicr.
Fasai a calca a Dcrnardino c anarrai-lIc a
larla; dircis quc o cniicnic dcscjou quc o
rcarasscn dcssc jciio; lcn salcis quc c
ocorrcncia frcqucnic. Sc disso vos advicr alguna
coisa nais do quc agradccincnios c lasianic
110
vcniura, clo sanio dc ninIa dcvoao, dc fcndcr-
vos-ci con a roria vida.
PFEDOSTE Pcrdoai-nc, lon adrc, nas
isso vai conira o ncu jurancnio.
DUQUE Prcsiasics jurancnio ao duquc ou
ao scu lugar-icncnic?
PFEDOSTE A clc c aos scus sulsiiiuios.
DUQUE E sc o duquc arovar a rciidao dc
vossa conduia, ficarcis ccrio dc nao Iavcr
raiicado ncnIuna iransgrcssao?
PFEDOSTE Mas Ia rolalilidadc dc
scnclIanic coisa?
DUQUE Prolalilidadc, nao; ccricza. Mas
una vcz quc vos vcjo con ianios rcccios, a onio
dc ncn ncu Ialiio, ncn ninIa inicgridadc, ncn
ninIa crsuasao conscguircn dcnovcr-vos, irci
nais longc do quc rcicndia, a fin dc dciar-vos
iranquilo. Vcdc, scnIor. aqui csia a nao c o sclo
do duquc; cnso quc conIcccis a lcira dclc, nao
vos dcvcndo scr csiranIo, ianlcn, o carinlo.
PFEDOSTE ConIco anlos.
DUQUE Esia caria iraia da volia do
duquc; ara dianic odcrcis lc-la nais dc csao,
quando, cniao, vos convcnccrcis dc quc clc vai
voliar dcniro dc dois dias. ngclo ignora isso,
111
orquc Iojc ncsno rccclcu carias dc icor nuiio
csquisiio, ialvcz ncsno con a noicia da noric
do duquc, ialvcz con a dc quc clc sc rccolIcu a
un convcnio, nas, or singular coincidcncia,
scn a ncnor alusao ao quc sc conicn ncsia.
Vcdc. a csircla naiuiina cIana o asior! Nao vos
adnircis dc cono cssas coisas ossan aconicccr;
as dificuldadcs, quando conIccidas, iornan-sc
naiurais. Mandai cIanar o vosso cccuior, c fora
con a calca dc Dcrnardino! Vou ja confcssa-lo c
rcara-lo ara una norada nclIor. Pcrccc quc
ainda csiais aiordoado, nas isio aqui acalara dc
convcnccr-vos. Vanos; ja conca a clarcar.
(Sucn.}
112


Cena III

Outo quuto du suo. Entu Poncu.

POMPEU Enconiro-nc aqui iao voniadc
cono na casa do nosso ncgocio; odcr-sc-ia, aic,
cnsar quc csianos na casa dc nisircss
Ovcrdonc, or norarcn aqui dcniro os scus
frcgucscs nais aniigos. En rinciro lugar, icnos
o jovcn ncsirc FasI, irancafiado or causa dc
una ariida dc acl cscuro c dc gcngilrc vclIo,
quc crfazia o ioial dc ccnio c novcnia c scic
lilras, con quc clc arrunou cinco narcos,
dinIciro dc coniado. Ncn odia scr dc ouiro jciio.
o gcngilrc cara nuiio, or quc as vclIas Iavian
norrido. Dcois, icnos un ial ncsirc Calriola, a
rcqucrincnio dc ncsirc Trcs-clos, nodisia, or
causa dc quairo vcsiidos dc cciin cor dc csscgo,
quc o rcduziran a csia csscgada. A scguir, vccn
o jovcn Dcsniolado, c o jovcn ncsirc
Jurancnio-rofundo, c o ncsirc Esorao-dc-
colrc, c o ncsirc Lacaio-isico, o Ioncn da cs
ada c do unIal, c nais o jovcn Fcunaiico, quc
naiou o corulcnio Pudin, c o ncsirc Ecdiio, o
csadacIin c o valcnic ncsirc Cordao-dc-saaio,
113
o grandc viajanic, c o fcroz Podc-s-ncias, c crcio
quc uns quarcnia nais, iodos clcs iralalIadorcs
cncriios cn nossa rofissao c rcduzidos agora ao
Pclo anor dc Dcus".
(Entu AIIoson.}
ADHOFSON Ola, nalandro, vai luscar
Dcrnardino.
POMPEU Mcsirc Dcrnardino! rcciso quc
vos lcvanicis ara scrdcs cnforcado! Mcsirc
Dcrnardino!
ADHOFSON Vanos con isso, Dcrnardino!
DEFNAFDINO (dcnto} A csic vos iirc o
flcgo! Qucn csia fazcndo iananIo larulIo?
Qucn sois?
POMPEU Anigos vossos, Ioncn, o
carrasco. E rcciso quc icnIais a londadc dc vos
lcvaniar c dc vos dciar naiar.
DEFNAFDINO (dcnto} Sai da, nalandro,
quc cu csiou con sono.
ADHOFSON Dizci-lIc quc c rcciso quc clc
sc lcvanic, scn crda dc icno.
POMPEU Mcsirc Dcrnardino, or olscquio,
ficai acordado, aic scrdcs cccuiado; dornircis
dcois.
114
ADHOFSON Idc la dcniro c irazci-no.
POMPEU Ja vcn vindo, scnIor; ja vcn
vindo; ja ouvi larulIo dc alIa.
ADHOFSON O nacIado csia no cco,
naroio?
POMPEU Tudo ronio, scnIor.
(Entu Hcnudno.}
DEFNAFDINO Eniao, AlIorson! Quais sao
as uliinas?
ADHOFSON En vcrdadc, scnIor, o quc cu
dcscjara agora c quc fosscis fazcr larulIo con
vossas oracs. Vcdc aqui. a ordcn da cccuao
ja cIcgou.
DEFNAFDINO Vao ara o infcrno! Dcli a
noiic ioda; nao nc acIo rcarado.
POMPEU Pois ianio nclIor, scnIor!
Porquc qucn lclc a noiic ioda c c cnforcado cla
nanIa, dornc nuiio nais csadancnic o dia
scguinic.
ADHOFSON Vcdc, scnIor, a vcn vindo
vosso ai csiriiual. Ainda cnsais quc csianos
lrincando?
(Entu o duquc, dsuudo cono untcs.}
115
DUQUE ScnIor, induzido or ninIa
caridadc, ao salcr con quc rcssa dcvcis ariir
dcsic nundo, vin ara aconsclIar-vos, conforiar-
vos c rczar convosco.
DEFNAFDINO Conigo, irnao?
Alsoluiancnic. Passci a noiic ioda lclcndo;
rcciso dc nais icno ara rcarar-nc; sc nao,
clcs nc naccian o ccrclro. Nao consinio cn
norrcr Iojc, csia dccidido.
DUQUE OI, scnIor! Mas c rcciso! Por
isso ncsno, sulico-vos cnsar na viagcn quc
idcs cnrccndcr.
DEFNAFDINO Pois cu juro quc nao Ia
qucn ossa convcnccr-nc dc norrcr Iojc.
DUQUE Mas ouvi-nc...
DEFNAFDINO Ncn nais una alavra. Sc
icndcs alguna coisa a dizcr-nc, vindc ninIa
ccla, orquc dc la cu nao saio Iojc. (Su.}
(Entu o cIostc.}
DUQUE Incaaz ara a vida c ara a
noric. OI coraao dc cdra! Idc airas dclc; irazci-
o scn dcnora ara o cco.
(Sucn AIIoson c Poncu.}
116
PFEDOSTE Cono acIasics, scnIor, o
risionciro?
DUQUE Nao csia rcarado ara a noric;
cccuia-lo ncssc csiado fora condcnavcl, scn
duvida.
PFEDOSTE Aconiccc, adrc, quc Iojc
norrcu na ccla un ccrio Fagozinc, iraia
consunado, cono Claudio na idadc, dc calclos c
larla iguais aos dclc. E sc csic rcrolo
dciasscnos dc lado, aic quc fiquc rcarado, c
ao ninisiro arcscniasscnos a calca do norio,
quc dc Claudio nuiio nais sc asscnclIa?
DUQUE Ao ccu dcvcnos csia casualidadc.
Enviai-a logo, quc ja csia roina a Iora
rcfiada or ngclo; nandai coria-la c cn iudo
cunri as insirucs, cnquanio cu vcjo sc
crsuado csic lruio ara a noric.
PFEDOSTE Farci iudo isso, adrc; nas c
urgcnic quc Dcrnardino norra ainda csia iardc.
Cono, orcn, guardar or nuiio icno Claudio,
ara livrar-nc do crigo quc nc adviria sc clc
fossc acIado con vida?
DUQUE Proccdci dcsia nancira. ondc cn
sccrcio Claudio c Dcrnardino; anics quc o sol
saudc nais duas vczcs os Ioncns la dc laio,
Icis dc cnconirar-vos scn nais nada a icncr.
117
PFEDOSTE Confio cn vos inicirancnic.
DUQUE Eniao, nao crcais icno; cnviai
logo ara ngclo a calca. (Su o PcIostc.} Agora
vou cscrcvcr carias ara ngclo o rclosic as
cnircga cn quc lIc fao salcr quc ja nc
cnconiro dc iornada c quc razcs dc cso
dcicrninan quc cu faa cnirada ullica.
Convido-o a cnconirar-nc na fonic consagrada,
da cidadc a una lcgua. Dcsdc a, roccdcrci con
ngclo friancnic, dcscnvolvcndo aos oucos o
ncu lano.
(Votu o cIostc.}
PFEDOSTE Eis a calca; cu rorio vou
lcva-la.
DUQUE Esia lcn. Voliai logo, ois rcciso
dizcr-vos ccrias coisas quc so cn vossos ouvidos
odcrao scr confiadas.
PFEDOSTE Irci dcrcssa. (Su.}
ISADELA (ou} A az scja convosco!
DUQUE A voz c dc Isalcl; vcio salcr sc ja
cIcgou o indulio do irnao. Mas vou dcia-la na
ignorancia dc sua vcniura, ara quc lIc vcnIa do
dcscscro o lalsano cclcsic, quando ncnos
cnsar.
(Entu IsuIcu.}
118
ISADELA Sc o crniiis...
DUQUE Don-dia ara vos, icdosa c lcla
ncnina.
ISADELA Saudaao quc acciio alcgrc, or
vir dc un varao sanio. Ja sc salc sc o rcgcnic
livrou ncu olrc irnao?
DUQUE Sin, Isalcl, do nundo; aos
coriarcn-lIc a calca, cnviaran-na ara ngclo.
ISADELA Nao odc scr!
DUQUE Nao c dc ouira nancira. E ora,
filIa, dai rovas dc rudcncia, suoriando
acicnic o sofrincnio.
ISADELA Vou rocura-lo c os olIos
arrancar-lIc.
DUQUE Nao scrcis adniiida sua
rcscna.
ISADELA Infcliz Claudio! Mscra Isalcl! OI
corruao! Maldiio scjas, ngclo!
DUQUE Isso nao lIc faz nossa, ncn vos
scrvc ara nada. Ccssai, or conscguinic, c ao
ccu confiai-vos. Escuiai-nc agora, quc
cnconirarcis aic na ncnor slala ura vcrdadc. O
duquc vai voliar ananIa... Assin, nao; linai
as lagrinas! Scu confcssor no dissc; c dc
119
nossa ordcn. Elc rorio a noicia ja nandou a
ngclo c Escalo, quc sc arcsian ara lIc ir ao
cnconiro cnirada da cidadc c o odcr
iransniiir-lIc. Sc udcrdcs, ondc vossa
rudcncia no caninIo cn quc dcscjo vc-la, c
olicrcis, ccrio, vosso anclo, vingardcs-vos do
lilirc, solrc a graa do duquc c a csiina ullica
alcanardcs.
ISADELA Farci cono disscrdcs.
DUQUE Lcvai, ois, a frci Pcdro csia
nissiva, a ncsna cn quc clc fala do rciorno do
duquc, c lIc dizci scr isio gajc dc quc dcscjo ic-lo
noiic cn casa dc Mariana. P-lo-ci a ar dc
iudo quc sc assou convosco. Elc vos lcva
rcscna do duquc; acusai ngclo cara a cara,
scn ncdo. Enquanio ao olrc da nin, un voio
io nc consirangc a conscrvar-nc auscnic. Dai-
lIc a caria; doninai cssas lagrinas doridas con
coraao alcgrc. Crcdc cn nossa icdosa ordcn,
janais vos iransviarci. Mas qucn vcn la?
(Entu Lco.}
LCIO Doa-iardc, irnao; ondc csia o
rclosic?
DUQUE A dcniro nao csia, scnIor.
LCIO gcniil Isalcla, cnalidco aic o
coraao or vcr-ic dc olIos assin vcrnclIos. Tcn
120
acicncia. Sinio-nc olrigado a alnoar c janiar
acnas ao c agua; or anor calca, nao nc
aircvo a cncIcr a larriga; una ccia coiosa
odcria lcvar-nc longc dcnais. Mas dizcn quc o
duquc csiara aqui ananIa. Por ninIa fc, Isalcl,
cu anava a icu irnao; sc cssc duquc lunaiico, dc
cscondcrijos csconsos, nao sc iivcssc asscniado,
icu irnao ainda csiaria con vida.
(Su IsuIcu.}
DUQUE ScnIor, o duquc vos c nuiio
ouco olrigado or vossas rcfcrcncias; fclizncnic
ara clc, nao dccndc dclas.
LCIO Irnao, iu nao conIcccs o duquc
cono cu; clc c nais nulIcrcngo do quc cnsas.
DUQUE Esia lcn; algun dia rcsondcrcis
or isso.
LCIO Nao! Escra! Vanos junios; dcscjo
coniar-ic coisas nuiio inicrcssanics, a rcsciio
do duquc.
DUQUE Ja nc coniasics coisas dcnais,
scnIor, sc c quc sao vcrdadciras; nas sc o nao
forcn, ncnIuna ja scria suficicnic.
LCIO Ccria vcz cu fui sua rcscna, or
Iavcr cngravidado una donzcla.
DUQUE Fizcsics scnclIanic coisa?
121
LCIO Por quc nao? Mas jurci dc cs
junios o conirario, ara nao scr olrigado a casar
con aqucla ncscra odrc.
DUQUE ScnIor, vossa conanIia c nais
agradavcl do quc Ionrosa; assai lcn.
LCIO Por ninIa fc, vou coniigo aic o fin
da iravcssa. Sc csscs assunios ncio livrcs ic
cscandalizan, nao iocarci nais nclcs. isso,
fradc, cu sou cono csinIo do naio. scguro
ncsno.
(Sucn.}
122


Cena IV

Un quuto cn cusu dc Angco. Entun Angco c
Escuo.

ESCALO Cada una dc suas carias c o
dcsncniido da ouira.
NCELO Por nancira nais coniradiioria c
inclicavcl. Scus aios rcvclan loucura. Praza os
ccus quc nao csicja con a razao alalada. E or
quc cssc cnconiro na cnirada da cidadc, ara a
cu lIc iransniiir o odcr?
ESCALO Nao osso aiinar o quc scja.
NCELO E or quc noiivo, ianlcn, c
rcciso quc cu nandc roclanar una Iora anics
dc clc cIcgar, quc sc algucn dcscjar alguna rca
raao dc injusiia, dcvcra arcscniar a ciiao na
rua?
ESCALO A cssc rcsciio clc arcscnia
razcs. rcsolvcr logo csscs assunios dc qucias c
livrar-vos dc rccrininacs a rcsciio do quc
ossa dcois scr inuiado a nos.
123
NCELO Pois quc scja, vos co,
roclanado. AnanIa assarci or vossa casa;
nandai aviso a iodas as cssoas dc osiao quc
dcvcn ir sauda-lo.
ESCALO Farci dc acordo; assai lcn.
NCELO Doa-noiic. (Su Escuo.} Essc aio
nc iransiorna c dcia inuiil ara iudo. Una
jovcn dcsonrada, c jusiancnic or cssoa dc alia
osiao, quc alicou a crinc analogo iodo o rigor
da lci! Por soric ninIa o scu icrno udor nao dira
nada da dcsonra. Cono cla nc acusara? A razao
vai iirar-lIc iodo o ousio. A ninIa auioridadc c
dc ial nonia, quc cscandalo ncnIun odc ioca-
la; rinciro o acusador ficara nudo. Vivo Claudio
csiaria, sc nao fossc rcccar quc sua idadc
iurlulcnia, ionada dc aiao, vicssc acaso a
vingar a cisicncia dcsonrada quc ial rco
cusiou. Fossc clc vivo! Mas nao; qucn una vcz
crdcu a Craa nao iorna a cndirciiar, or nais
quc faa. (Su.}
124


Cena V

Cuno, cto du cdudc. Entun o duquc, cn scu
tuo IuItuu, c c Pcdo.

DUQUE No noncnio ooriuno, dai-nc as
carias. (Entcgu-Ius.} O rclosic conIccc o
nosso lano; una vcz concado, olscrvci iodas
as insirucs, scn nunca vos dcsviardcs dc vosso
fin, or nais quc as circunsiancias icndan a vos
lcvar ara ouiros lados. Idc a casa dc Flavio c lIc
dizci ondc nc cnconiro; dai a ncsna nova a
Valcniin, Foldao c Crasso, a iodos ordcnando
quc lcvcn as ironlcias cnirada da cidadc. Mas
rinciro nandai-nc Flavio.
FFEI PEDFO Porci nisso rcssa. (Su.}
(Entu Vuo.}
DUQUE Agradco-ic, Varrio. cs diligcnic.
Passccnos un ouquinIo; ouiros anigos virao
icr ja conosco, ncu lon Varrio.
(Sucn.}
125


Cena VI

Huu cto du otu du cdudc. Entun IsuIcu c
Muunu.

ISADELA Fcugna-nc falar con csscs
rodcios; dcscjava a vcrdadc. Mas c a vos quc
concic acusa-lo. ncccssario nc dissc clc, cn
razao do nosso lano.
MAFIANA Dciai-vos guiar or clc.
ISADELA Dissc-nc, ainda, quc, sc acaso
clc vicssc a ccnsurar-nc, ionando o ouiro
ariido, cu nao dcvia rcvclar csiranIcza, quc c
rcncdio dc gosio anargo acnas no conco.
MAFIANA Sc frci Pcdro...
ISADELA Caluda! A vcn o nongc.
(Entu c Pcdo.}
FFEI PEDFO Vindc conigo. AcIci un
lugar oiino cn quc o duquc ao assar Ia dc
cncrgar-vos. As ironlcias ja soaran duas vczcs.
Os Ioncns gcncrosos da cidadc ja sc acIan nos
126
orics or ondc o duquc dcvc assar ja, ja.
Vanos dcrcssa.
(Sucn.}
127


ATO V
Cena I

Unu uu Icu, cto du otu du cdudc.
Muunu, dc ucu; IsuIcu c c Pcdo, u dstuncu.
Entun o duquc, Vuo, odcs, Angco, Escuo,
Lco, cIostc, ocus c cduduos.

DUQUE Mcu nuiio digno rino, cu vos
saudo. Mcu vclIo anigo, alcgra-nc rcvcr-vos.
NCELO c ESCALO Fcliz rcgrcsso a Vossa
Craa rcal!
DUQUE Craas vos dou, cordiais c
rcciidas. Dc vos nos infornanos, c a ial onio
ouvinos clogiar vossa jusiia, quc nossa alna
nao odc dcncgar-vos csia Ioncnagcn ullica,
cscrando dar-vos dcois naiorcs rcconcnsas.
NCELO Isso nais olrigado, ainda, nc
dcia.
DUQUE Fala alio o vosso ncriio! Scria
rcjudica-lo, sc na forialcza do ciio ora o
rcndcssc, ois ncrccc rcsidcncia scgura con
128
lcirciro dc lronzc, quc o roicja conira os dcnics
do icno c conira o cfciio do dcscaso. Dai-nc a
nao, orquc os sudiios conrccndan, anic ial
gcsio, quc csia coricsia cicrior c a crcssao
inadcquada do rcconIccincnio quc aqui dcniro
sc alriga. Escalo, vcnos! Colocai-vos dcsic lado;
sois anlos lons suorics.
(Fc Pcdo c IsuIcu uuunun.}
FFEI PEDFO Eis a Iora! AjoclIai-vos
dianic dclc c crcssai-vos lcn alio.
ISADELA rcal duquc, jusiia! Os olIos
ondc ncsia nscra ulirajada quiscra dizcr.
virgcn... Nao dcsonrcis os olIos, digno
rncic, volvcndo-os a ouiras coisas, scn
rinciro nc ouvirdcs c fazcrdcs-nc jusiia,
jusiia, c so jusiia!
DUQUE Scdc lrcvc; coniai vossos agravos.
Quais? O auior? Aqui sc acIa lordc ngclo, quc
vossa qucia Ia dc ouvir. Coniai-lIc o quc vos
csa.
ISADELA nolrc duquc! Mandais quc
ca ao dialo a salvaao. Aicndci-nc vos ncsno;
o quc rcicndo rcvclar vai irazcr-nc cna
anarga, sc nao cnconirar crcdiio, ou olrigar-vos
a una rcaraao. Ouvi-nc, ouvi-nc, sulico-vos,
aqui!
129
NCELO Milordc, icno quc csia nulIcr
nao sc acIc cn iodo o juzo. Ela csicvc anic nin
cono inciranic a favor dc un irnao, dccaiiado
or fora da jusiia.
ISADELA Da jusiia!
NCELO Ela fala dc nodo anargo c
csiranIo.
ISADELA EsiranIo, sin; coniudo,
vcrdadciro. csiranIo dizcr quc ngclo c
crjuro? csiranIo dizcr quc ngclo c
assassino? Quc c un ladrao adulicro, un
Iiocriia, un violador dc virgcns? Muiio
csiranIo, ois nao? Dasianic csiranIo?
DUQUE Sin, dcz vczcs.
ISADELA Nao c nais vcrdadciro quc clc c
ngclo, do quc o quc cu digo c csiranIo c
vcrdadciro; vcrdadciro dcz vczcs, quc a vcrdadc
scnrc c a vcrdadc.
DUQUE Polrc raariga! Lcvai-a; fala assin
or csiar louca.
ISADELA rncic! Eu ic co, sc
acrcdiias quc Iaja consolaao nun ouiro nundo,
quc nao nc rcudics sol o rcicio dc quc cu nc
acIc aiacada dc loucura. Nao crcias inossvcl o
quc acnas inrovavcl arccc. lcn ossvcl,
sin, quc o scr Iunano nais infanc arca scrio,
130
gravc, jusio c uro cono ngclo. Assin, ianlcn,
odc ngclo con iodas as insgnias, vcsics,
iiulos, scr un arquivilao. Crcdc-nc, rncic. sc
clc c ncnos, c nada; nao, c nais, nas o nonc
aroriado nao nc acodc.
DUQUE Por ninIa Ioncsiidadc, sc for
louca do quc csiou convcncido cssa loucura
rcvcla nuiio scnso; Ia nco logico nas coisas quc
cnuncia, cono nunca na loucura sc Ia visio.
ISADELA gcniil duquc! nao vos acgucis
nisso, rcclindo a razao sol rcicio dc
incocrcncia. Valci-vos da razao ara a vcrdadc
iirar do cscondcrijo c a va ncniira fazcr sunir dc
iodo.
DUQUE Muiia gcnic quc arccc scnsaia
nao rcvcla iao grandc dcscoriino. Quc qucrcis?
ISADELA Eu sou a irna dc un Claudio,
condcnado or crinc dc luuria a icr dos onlros
scarada a calca; condcnado or ngclo. Novia
cn un convcnio, fui cIanada or Claudio; o
ncnsagciro foi un ial Lucio.
LCIO Eu, sc Vossa Craa no crniic.
Dusquci-a or nandado do irnao c insici con cla
orquc a soric graciosa junio dc ngclo icniassc,
ara a Claudio salvar.
ISADELA clc, dc faio.
131
DUQUE Nao vos nandci falar.
LCIO ccrio, rncic; nas ianlcn nao
disscsics quc ficassc calado.
DUQUE Fao-o agora. Tonai noia, or
olscquio, c cdi ao ccu quc quando iivcrdcs dc
falar cn causa roria, crfciio vos nosircis.
LCIO Posso afianar-vos.
DUQUE Ficai con vossa fiana, c o quc
vos digo.
ISADELA Esic scnIor ja dissc algo da
Iisioria.
LCIO ccrio.
DUQUE Podc scr ccrio, nas csiais crrado
or falardcs scn scr o vosso iurno. Prosscgui.
ISADELA Procurci cssc ninisiro aljcio c
crnicioso.
DUQUE Essa linguagcn c algo
disaraiada.
ISADELA Dcsculai-nc; a frasc nao dcsioa
da naicria.
DUQUE Doa dc novo! Vanos ao quc
inoria.
132
ISADELA En rcsuno, dciando aric
iodas as ninucias inuicis, a nancira or quc
falci, icniando conovc-lo cono nc us dc joclIos
c cono clc nc rccliu, o quc lIc dissc cn rclica
ois isso iria longc vou cingir-nc, con
vcrgonIa c irisicza, ao vil rcnaic. ao ncu irnao
crdoava, sc cu ccdcssc ncu casio coro sua
inodcrada concuisccncia. Aos longo dclaic
cnirc a icdadc c o scniincnio da Ionra, a clc nc
cnircguci. Mas no ouiro dia, nuiio ccdo, saciados
scus dcscjos, ordcn crcssa cnviou ara a
calca dc ncu irnao coriarcn.
DUQUE lausvcl.
ISADELA Fossc lausvcl so, cono c
vcrdadc!
DUQUE Pclo ccu, iu nao salcs o quc dizcs,
infcliz louca, sc c quc sulornada nao csicjas ara
a Ionra aiassalIar-lIc nuna odiosa conjura.
Inicialncnic, clc c dc inicgridadc inaculada;
dcois, fora inscnsaio dc sua aric casiigar con
ial ncio dcliios scnclIanics aos scus. Con
cssas falias, icu irnao julgan clc or si rorio,
nao nandando, or isso, jusiia-lo. Sin, csiais
indusiriada; falai franco; dizci-nos a consclIo dc
qucn vicsics acusa-lo.
ISADELA E isio c iudo? Ncssc caso, o lcn-
avcniurados govcrnanics la do alio, conccdci-nc
acicncia c ionai nanifcsio na Iora roria o
133
nal quc iao scguro sc acolcria. Do nal vos
guardc o ccu; scn olicr nada, ncn crcdiio,
rciiro-nc ulirajada.
DUQUE Dcn sci quc qucrcis ir. Ola! Un
guarda! Para o carccrc! crvcl quc ossanos
dciar quc vcnIa a scr cnvolia assin or un
Ialiio inuro c cscandaloso cssoa quc nos ioca
iao dc crio? Dcccrio c alguna irana. Qucn
salia dc vossas inicncs anics dc virdcs?
ISADELA Algucn quc cu dcscjara aqui
csiivcssc. frci Ludovico.
DUQUE Un varao sanio, c ccrio, Qucn,
aqui, conIccc cssc Ludovico?
LCIO Eu conIco nilordc; c un
iniriganic. Nao o iolcro; c sc clc fossc lcigo,
nilordc, or algunas rcfcrcncias quc lIc ouvi
solrc vos, cu o icria sovado lindancnic.
DUQUE Falou dc nin? Un nongc s
naravilIas! E, or cina, a inciiar csia coiiada
conira o nosso ninisiro! Idc lusca-lo.
LCIO Ainda a noiic assada os vi,
nilordc, na risao; cla c o nongc. un dcscarado,
sujciio ciulanic.
FFEI PEDFO As lcnaos caian solrc
Vossa Fcal Craa. Esiava aric, nilordc, c udc
ouvir cono alusavan dc vossos rcais ouvidos. No
134
conco, csia nulIcr, ncniindo, acusou vosso
sulsiiiuio quc iao iscnio sc acIa dc qualqucr
nancIa ou dc coniaio con cla, cono cla dc
qualqucr ouira cssoa quc or nasccr csicja.
DUQUE o quc cnsanos. ConIcccis cssc
fradc Ludovico a quc cla sc rcfcrc?
FFEI PEDFO TcnIo-o na conia dc un
varao icdoso c nao na dc iniriganic ou
dcscarado cono csic gcniil-Ioncn dissc dclc,
odcndo ainda afianar-vos scr clc Ioncn quc
janais caluniou Vossa Crandcza cono csic aqui
rcicndc.
LCIO Podcis crcr-nc, nilordc; c un
niscravcl. caluniou-vos.
FFEI PEDFO Dcn; c ossvcl quc clc
rorio vcnIa a sc jusiificar un dia; agora,
nilordc, clc csia docnic, dc una fclrc nuiio
csiranIa. Porcn icndo salido quc sc inicniavan
qucias conira vosso sulsiiiuio, cdiu-nc quc
aqui vicssc ara dizcr or clc o quc clc salc quc c
falso c o quc c vcraz, c quc csia ronio, sol
jurancnio, a susicniar o diio cono c quando o
cigircn. Concando, ois, or csia nulIcr, ara
o nui digno lordc jusiificar, dirciancnic c cn
ullico acusado, Iavcis dc vc-la dcsncniida dc
frcnic, aic quc a fraudc vcnIa cla a confcssar.
135
DUQUE Ouanos isso, lon nongc.
(IsuIcu su cscotudu; Muunu uuunu.} Nao vos
faz sorrir ial coisa, lordc ngclo? OI vaidadc
dcsics nscros! Vanos scniar-nos. Ncsic assunio,
rino, vou nosirar-nc inarcial; dc vossa causa
scrcis o rorio juiz. a icsicnunIa, nongc?
Princirancnic, c ncccssario quc cla dcsculra o
rosio; dcois, filc.
MAFIANA Pcrdao, nilordc, nas nao nc
dcsculro scn ordcn do narido.
DUQUE OI! Sois casada?
MAFIANA Nao nilordc.
DUQUE Solicira?
MAFIANA Nao, nilordc.
DUQUE Ncssc caso, sois viuva?
MAFIANA Nao, ianouco.
DUQUE Cono! Sois nada, cniao, sc nao
sois viuva, ncn virgcn, ncn casada.
LCIO ossvcl quc scja rosiiiuia,
scnIor, orquc nuiias dclas nao sao ncn
virgcns, ncn viuvas, ncn casadas.
DUQUE Fazci calar cssc Ioncn! Tivcssc
clc noiivo dc alrar or conia roria!
136
LCIO Esia lcn, scnIor.
MAFIANA ScnIor, confcsso nunca icr
casado c confcsso, ianlcn, quc nao sou virgcn.
ConIco ncu narido, c clc nao salc, ncu
narido, quc ja nc conIcccu.
LCIO Ncssc caso clc csiava lclcdo,
nilordc; nao odc scr dc ouiro jciio.
DUQUE Para ficardcs quicio, qucn nos
dcra quc ianlcn o csiivcsscis!
LCIO Dcn, nilordc.
DUQUE Mas isso nao icn nada con lordc
ngclo.
MAFIANA Ja cIcgo la, nilordc. Qucn
acusa lordc ngclo dc crinc dc luuria, acusa
ncu narido c isso, nilordc, osso jura-lo
quando, icrnancnic nos lraos o acriava.
NCELO Ela acusa ouiro?
MAFIANA Nao, quc o saila.
DUQUE Ningucn? Nao nos disscsics quc
cra vosso narido?
MAFIANA Jusiancnic, nilordc, c cssc c
lordc ngclo, quc cnsa nunca janais Iavcr-nc
conIccido, rcsunindo csiar ccrio dc quc icvc
nos lraos Isalcl.
137
NCELO una inosiura nuiio
csiranIa. Dcscolrc-nos o rosio.
MAFIANA Mcu narido c qucn nanda; vou
fazc-lo. (Tu o ucu.} Esic c o rosio, crucl ngclo,
cn quc ouirora iu acIavas digno dc ousar os
olIos, cis a nao quc nas iuas acriavas con
icrnos jurancnios; csic c o coro quc cIanou
ara si o conronisso dc Isalcl c ficou no
avilIao do icu jardin, coniigo, cn lugar dcla.
DUQUE ConIcccis, or acaso, csia
nulIcr?
LCIO Carnalncnic, dissc cla.
DUQUE Cala, csiuido!
LCIO Dasia, nilordc.
NCELO Confcssar c foroso quc a
conIco c quc cnirc nos, ja vai ara cinco anos,
sc falou cn consorcio, o quc or varios noiivos
fracassou, cn aric nnina or nao icr cla o doic
ronciido, nas solrciudo or gozar da fana dc
lcviana. Duranic csscs cinco anos nunca nais lIc
falci, ncn a vi nunca, ncn dcla nc ocuci,
alavra dc Ionra.
MAFIANA Nolrc rncic, iao ccrio cono
vir do ccu a luz c as alavras do alcnio, cono Ia
scnso na vcrdadc c vcrdadc na viriudc, sou a
nulIcr dcsic Ioncn, a clc rcsa or laos
138
rcsisicnics cono os voios fornados dc alavras.
Mais, nilordc. no scu caranancIao, icra-fcira,
clc nc rcconIcccu, cnfin, cono sua csosa.
Tanio isso c vcrdadciro, quc vos co crnissao
ara agora lcvaniar-nc; sc for ncniira, qucro scr
nudada nuna csiaiua dc narnorc aqui ncsno.
NCELO Aic agora cu sorri; daqui or
dianic, ncu lon scnIor, fazci-nc so jusiia.
Acalou-sc a acicncia; vcjo agora quc cssas duas
iaradas sao acnas insiruncnio dc algucn nais
odcroso quc or clas aiua. Pcrniii-nc, nilordc,
dcscolrir ioda a conjura.
DUQUE Dc iodo coraao; dcscjo, ncsno,
quc o casiigo vos dcic saiisfciio. Mongc
inscnsaio, c iu, nulIcr nociva, cunlicc daqucla
ouira, inaginavas quc csscs icus jurancnios
nuiio cnlora udcsscs invocar iodos os sanios
scrian icsicnunIo conira o crcdiio dc qucn ja
rccclcu nossa confiana? Ficai vos, lordc Escalo,
con ncu rino, c lIc cnrcsiai vosso londoso
csforo, ara vcr dc ondc vcn ioda csia iniriga.
Por iras dcsics aqui sc acIa ouiro nongc; nandai
cIana-lo.
FFEI PEDFO Dcscjava ic-lo, nilordc, aqui
rcscnic, ois foi clc qucn inciiou, rcalncnic,
csias nulIcrcs a arcscniarcn qucia. O
carccrciro salc ondc clc rcsidc; scr-lIc-a facil ir
rocura-lo.
139
DUQUE Traiai disso logo. (Su o cIostc.}
Quanio a vos, nolrc c scnrc Ionrado rino, a
qucn concic invcsiigar o assunio, conira as
injurias dc quc fosics alvo alicai o casiigo quc
cnicndcrdcs. Vou dciar-vos agora alguns
noncnios; nas nao saiais scn icrdcs liquidado
csics caluniadorcs.
NCELO o quc vanos fazcr, nilordc,
scn crdcr nais icno. (Su o duquc.} Nao
disscsics, Ia ouco, signior Lucio, quc o fradc
Ludovico c dcsoncsio?
LCIO Cuculius nonfacii nonacIun; so c
Ioncsio no irajo; dissc coisas Iorrvcis conira o
duquc.
ESCALO Fogano-vos quc fiqucis aqui aic
quc clc vcnIa, ara dcordcs conira clc. Vanos
dcscolrir ncssc nongc un vclIaco dc narca.
LCIO Cono nao Ia scgundo cn Vicna,
osso asscgurar-vos.
ESCALO CIanai novancnic a cssa Isalcl;
dcscjo falar-lIc. (Su unu cssou do scquto.}
Conscnii, scnIor, quc a inicrroguc; Iavcis dc vcr
cono sci nancja-la.
LCIO Nao o salcrcis nclIor do quc clc,
scgundo cla roria o dissc.
ESCALO Quc disscsics?
140
LCIO O quc cu cnso, scnIor, c quc sc a
nancjardcs cn ariicular, cla confcssara nais
dcrcssa; c ossvcl quc assin cn ullico fiquc
acanIada.
ESCALO Conigo cla Ia dc vcr as coisas
rcias...
LCIO cssc o caninIo ccrio, orquc no
cscuro as nulIcrcs sao nais facilncnic
nancjavcis.
(Votun ocus con IsuIcu.}
ESCALO (u IsuIcu} Avanai, scnIoriia!
Aqui csia una scnIora quc ncga iudo o quc
disscsics.
LCIO Milordc, a vcn vindo o vclIaco dc
quc vos falci. Vcn con o rclosic.
ESCALO CIcga cn icno; nao lIc falcis,
cnquanio cu nao nandar.
(Entu o duquc dsuudo dc nongc c o
cIostc.}
LCIO Hun!
ESCALO Aroinai-vos, scnIor.
Insiigasics csias nulIcrcs a caluniar lordc
ngclo? Elas confcssan quc o fizcsics.
DUQUE ncniira.
141
ESCALO Cono! Salcis ondc vos
cnconirais?
DUQUE Todo o rcsciio a cssc lugar... O
dialo no scu irono do fogo c Ioncnagcado
ianlcn dc quando cn vcz. Ondc csia o duquc?
Elc c quc dcvcria inicrrogar-nc.
ESCALO Elc csia cn nos, c nos vanos
ouvir-vos; falai sinccrancnic.
DUQUE Con coragcn, clo ncnos. Mas,
olrcs alnas! vicsics rcclanar da raosa as
ovclIinIas? Adcus vossa jusiia! Ondc csia o
duquc? Esia auscnic, con clc, vossa causa. O
duquc foi injusio ao csquivar-sc ao vosso aclo
ullico, cnircgando vosso roccsso ao lilirc,
jusiancnic, quc vicsics acusar.
LCIO Essc c o vclIaco dc quc falci Ia
ouco.
ESCALO Cono! fradc llasfcno c
irrcvcrcnic! Pois nao lasia Iavcrdcs sulornado
csias nulIcrcs ara acusar csic scnIor viriuoso?
Vindcs ainda, con cssa loca inunda, cIanar-lIc
lilirc dianic dc scus rorios ouvidos c, or cina
dc iudo isso, aiirar conira o duquc o infanc
aodo dc injusio? Fciirai-o daqui logo. Pondc-o
no oiro! Vcnos! Quclrar-lIc-cnos, junia or
junia, o coro, aic cIcgarnos a conIcccr-lIc o
inicnio. Cono! Injusio?
142
DUQUE Nao vos inflancis ianio; igual
dirciio icn o duquc cn uar-nc un so dos
dcdos cono cn uar os dclc. Mcus ncgocios, or
aqui, nc fizcran icsicnunIa da corruao quc
cn Vicna lolIa c fcrvc cIcgando a iranslordar.
Lcis ara iodas as falias, nas as falias dc ial
nodo scguras, quc os nais forics csiaiuios sc
asscnclIan a avisos cndurados nas icndas dc
larlciros. sao noiivo dc zonlaria nais, quc dc
advcricncia.
ESCALO Difanador do Esiado! Para o
carccrc!
NCELO Quc salcis, signior Lucio, a scu
rcsciio? O Ioncn dc quc falasics c ncsno csic?
LCIO Elc ncsno, nilordc. Vcn ca,
carcca; nao csiais nc conIcccndo?
DUQUE FcconIco-vos clo son da voz;
cnconirano-nos na risao, duranic a auscncia do
duquc.
LCIO AI, cnconirasics-nc? E nao vos
rccordais do quc disscsics do duquc?
DUQUE Fccordo-nc dc iudo, scnIor.
LCIO assin? Eniao o duquc cra
nulIcrcngo, olirao c inlccil, cono rcicndcis
quc clc fossc?
143
DUQUE Anics dc nc airiluirdcs csscs
concciios, scnIor, dcvcis irocar conigo dc
cssoa. fosics vos quc falasics do duquc dcssa
nancira c aic ncsno cn icrnos iorcs.
LCIO OI sujciio dcscarado! Nao c ccrio
quc cu ic dci uns ucs dc nariz or causa do
quc disscsic?
DUQUE Proicsio quc ano o duquc cono a
nin ncsno.
NCELO Vcdc cono o vclIaco iraia dc
arranjar as coisas, dcois dc suas assacadilIas.
ESCALO Con un sujciio dcsscs nao sc
dcvc ncn discuiir. Prisao con clc! Ondc csia o
rclosic? Lcvai-o ara a risao! Trancafiai-o a
scic cIavcs c nao o dcicis falar nais nada. Lcvai
ianlcn csias ranciras, juniancnic con o scu
cunlicc.
(O cIostc oc u nuo no duquc.}
DUQUE Escrai, scnIor; cscrai un
ouco.
NCELO Cono! Esia rcsisiindo? Ajudai o
rclosic, Lucio.
LCIO Vanos, scnIor; vanos, scnIor;
vanos, scnIor! Ora, scnIor! Eniao, carcca
ncniiroso, gosias dc andar cnluado, nao?
144
Mosira-nos cssa cara dc vclIaco c vai logo ara
os dialos quc ic carrcgucn. Vanos, dcscolrc
logo isso, cscrialIao, c vai cnforcar-ic. Cono c,
isso nao sai? (Fuz cu o cuuz do udc c dcscoIc
o duquc.}
DUQUE s o rinciro lilirc a criar un
duquc. Princiro, carccrciro, scrvir qucro dc fiador
a csias ircs gcniis cssoas. (A Lco} Sin, nao
vos csquivcis, scnIor, quc un fradc vai dizcr-vos
ainda una alavra. Prcndci-o lcn.
LCIO Isio odc dar cn coisa ior do quc
forca.
DUQUE (u Escuo} Pcrdo o quc disscsics;
asscniai-vos; vou ionar-lIc o lugar. (A Angco} Sc
o crniiis... Tcns alguna alavra, csiraiagcna
ou inudcncia, cnfin, a quc rccorras? Sc assin
for, iraia logo da dcfcsa, anics quc ninIa Iisioria
scja ouvida, c acala logo.
NCELO ncu scnIor icnido! Mais
culado cu scria do quc ninIa cula, sc nc
julgassc indcvassavcl, orquc vcjo quc Vossa
Dignidadc, cono un scr sucrior, vigiou ncus
aios. Nao rolongucis, orianio, ncu lon
rncic, ninIa vcrgonIa; iodo o julgancnio dcvc
circunscrcvcr-sc iao-soncnic ninIa confissao.
So o quc vos co c a scnicna incdiaia c a noric
raida.
145
DUQUE Vcn ca, Mariana. Ora dizci-nc. c
ccrio quc ja fosics un dia noivo dcla?
NCELO Fui, nilordc.
DUQUE Eniao lcvai-a c a dcsosai
dcrcssa. Fazci o ofcio, nongc; consunado o aio,
voliai. Prclosic, aconanIai-os.
(Sucn Angco, Muunu, c Pcdo c o
cIostc.}
ESCALO Mais nc csiranIa, nilordc, sua
dcsonra do quc a csiranIcza dcla.
DUQUE Aroinai-vos, Isalcl; vosso
nongc c vosso rncic. Nao nudou con o irajc o
scniincnio; cono fui consclIciro cn vosso
iransc, scnrc ficl, dcscjo scr o vosso rocurador,
ianlcn, daqui or dianic.
ISADELA Pcrdoai-nc or icr cu, vossa
vassala, vos ocuado c dado ianio inconodo a
Vossa Alicza, quc cu nao conIccia.
DUQUE Pcrdo-vos, Isalcl. E agora, cara
ncnina, qucro scr ianlcn crdoado. Pcsa-vos
solrc o ciio, cu o sci, a noric dc vosso irnao.
Talvcz vos adnircis dc cu icr ficado sonlra,
iralalIando ara salvar-lIc a vida, c, cn vcz dc
nosira ullica arcscniar dc ninIa fora, nao o
icr socorrido. gcncrosa ncnina! Foi o asso
arcssurado da noric, quc cu cnsava scr nais
146
lcrda, quc os lanos nc frusirou. Fcousc cn
az! E nclIor vida nao icncr a noric, do quc
vivcr icncndo-a iodo o insianic. Sirva-nos dc
consolo salcr quc clc nao nais rcccia a noric.
ISADELA Sin, nilordc.
(Votun Angco, Muunu, c Pcdo c o
cIostc.}
DUQUE A cssc rcccn-casado quc a vcn
vindo, dc cnsancnios naus, quc iania ofcnsa
infligiu cn vossa Ionra lcn guardada, or anor,
iao-soncnic, dc Mariana odcis crdoar. No quc
rcsciia a vosso irnao fcz clc dulo crinc dc
violaao. da sania casiidadc c da alavra dada,
quanio vida do falccido. Por sua roria loca
nos griia or nancira csirciiosa a dcncncia da
lci. Moric or noric, un ngclo or Claudio! A
rcssa cigc rcssa; c vagar, vagar; o scnclIanic
ncdida or ncdida scnrc cn iudo. ngclo, iua
falia c nanifcsia; dc nada valc ncga-la; fora
inuiil. Condcnanos-ic, ois, ao ncsno cco cn
quc Claudio foi norio, c isso dcrcssa. Lcvai-o!
MAFIANA ncu scnIor nuiio gracioso!
Crcio nao Iaja sido lrincadcira dc vossa aric o
icr-nc dado csoso.
DUQUE Vosso csoso c qucn lrinca dc
narido convosco. AcIci rudcnic o casancnio
ara a Ionra vos guardar. Dc ouira nancira, isso
147
dc clc vos icr ja conIccido vos nancIaria, alcn
dc, no fuiuro, rcjudicar-vos. Quanio aos scus
Iavcrcs, quc, or confisco, assan a scr nossos,
vos cnircganos cono doic ara conrardcs ouiro
csoso.
MAFIANA Nao dcscjo ouiro csoso, scnIor,
ncn nclIor quc csic.
DUQUE Essc nao nc cais; sou
inalalavcl.
MAFIANA (uocIundo-sc} Mcu nolrc
solcrano...
DUQUE Nao crcais icno. Lcvai-o logo
ara a noric! (A Lco} Agora nos.
MAFIANA Os joclIos cnrcsiai-nc, Isalcl;
vindc r-vos ao ncu lado, quc cu orci ninIa
vida dc Iojc cn dianic soncnic cn vos scrvir.
DUQUE Vosso cdido, solrc inoriuno, c
inuiil. Sc cla vicssc incirar conaiao or cssc
faio, o csriio do irnao scu lciio circo roncria
c a lcvara Iorrorizada.
MAFIANA Vindc ajoclIar-vos, Isalcl,
conigo; lasia as naos lcvaniardcs, quc cu nc
incunlo dc falar iudo. Dizcn quc os nclIorcs
Ioncns Iao dc conicr scnrc dcfciios c quc
cIcgan a scr nclIorcs, quando alguna coisa dc
148
ruin conicn. Mcu narido ialvcz scja assin fciio.
Isalcl! Nao qucrcis ccdcr-nc os joclIos?
DUQUE Vai norrcr or Iavcr naiado
Claudio.
ISADELA (uocIundo-sc} Mcu nuiio
gcncroso solcrano, olIai a csic Ioncn
condcnado, cono sc ncu irnao vivcssc. Crcio, cn
aric, quc clc fossc sinccro cn scus noiivos, aic
quando nc viu. Sc cssa c a vcrdadc, nao dcicis
quc clc norra. Houvc jusiia con ncu irnao,
ois clc cra culado do crinc or quc a vida a
crdcr vcio. Quanio a ngclo, nao cIcgou a dar
coro a scus inicnios; sculicno-los, ois, ial
cono a inicnios quc cn caninIo norrcran.
Pcnsancnios nao sao vassalos, c os inicnios
nunca assan dc cnsancnios.
MAFIANA Isso ncsno, nilordc.
DUQUE Vossa sulica c inrofcua;
lcvaniai-vos, orianio. Ora nc lcnlro dc ouira
falia. Prclosic, or quc causa foi Claudio
cccuiado fora dc Iora?
PFEDOSTE Porquc assin nc nandaran.
DUQUE Fccclcsics alguna ordcn
crcssa ara ianio?
PFEDOSTE Nao, nilordc; soncnic una
ncnsagcn ariicular.
149
DUQUE Por isso vos dconIo dc vosso
cargo. As cIavcs. Enircgai-nas!
PFEDOSTE Pcrdao, nolrc scnIor! Eu lcn
rcccava quc nao fossc dirciio, nas nao iinIa
ccricza, icndo vindo a arrccndcr-nc dcois dc
rcflciir. A rova disso vcrcis no faio dc cu dciar
con vida a un Ouiro risionciro, quc dcvcra icr
norrido con Claudio, or icr vindo dc igual
ordcn rivada.
DUQUE Qual scu nonc?
PFEDOSTE CIana-sc Dcrnardino.
DUQUE Quiscra quc con Claudio iu
iivcsscs fciio o ncsno. Trazc o ouiro; qucro vc-lo.
(Su o cIostc.}
ESCALO Da-nc cna, lordc ngclo, quc
un Ioncn iao insirudo c discrcio, cono scnrc
vos nosirasics, Iouvcssc cscorrcgado or nodo
iao grossciro; no conco clo calor do sanguc,
dcois disso or falia dc cquidadc na jusiia.
NCELO Doi-nc vcr quc sou causa dcssas
dorcs, c dc ial nodo sc nc acria o ciio quc
rcfiro norrcr a scr crdoado. E o quc cu ncrco,
sci-o; c c o quc rocuro.
(Votu o cIostc con Hcnudno, Cuudo
cncoIcto c Juctu.}
150
DUQUE Qual c o ial Dcrnardino?
PFEDOSTE Esic, nilordc.
DUQUE Un nongc nc falou dcssc sujciio.
Disscran-nc quc cs dc alna cndurccida, quc nao
concclc nada alcn do nundo c quc isso ic c
lasianic. s condcnado; nas das falias icrrcnas
ic crdo. Arovciia, orianio, csia dcncncia
ara un nclIor fuiuro. Irnao, insiru-o; cn nao
vo-lo confio. E cssc sujciio cncauado ai? Dc
qucn sc iruia?
PFEDOSTE Esic c ouiro risionciro or
nin salvo, quc dcvcra norrcr junio con Claudio
c quc ianio con Claudio sc arccc, cono clc
rorio. (DcscoIc Cuudo.}
DUQUE (u IsuIcu} Sc clc c arccido con
vosso irnao, dc faio, cu lIc crdo or anor dclc;
c or anor dc vossa graa, cara Isalcl, dizci-nc
agora, dando-nc a nao, quc csosa Icis dc scr
ninIa, ois quc clc c ncu irnao. Mas falarcnos
disso dcois. Ja crcclcu lordc ngclo con isio
quc csia salvo; un lrilIo vcjo-lIc nos olIos.
Muiio lcn, ngclo, vossos nalcs vos dcian
lcn. Traiai agora dc anar vossa consoric, quc
cla c digna. Sinio-nc Iojc inclinado a crdoar
iudo. No cnianio, Ia una cssoa aqui rcscnic a
qucn nao crdoarci. (A Lco} Vos, a, scnIor,
quc na conia nc inIcis dc covardc, nulIcrcngo,
151
inlccil, asno, aicia... En quc vos ncrcci ara
nc Ionrardcs con iiulos iao grandcs?
LCIO Por ninIa fc, scnIor, falci or
lrinqucdo, cono c cosiunc. Sc quiscrdcs
cnforcar-nc or isso, odcis fazc-lo; nas cu
rcfcrira quc vos fossc do agrado nandar aoiiar-
nc.
DUQUE Princiro aoiic, sin; dcois, a
forca. Prclosic, arcgoai cla cidadc quc sc
alguna nulIcr foi ludilriada or csic lilcriino
cu ncsno o ouvi dizcr quc una clc Iavia
cngravidado quc aarca, orquc vai dcsosa-
lo. Concluda a ccrinnia, cuidai logo dc nandar
cIilaica-lo c dc cnforca-lo.
LCIO Sulico a Vossa Alicza nao nc casc
con una rancira. Ha ouco Vossa Alicza dissc
quc cu vos Iavia arnado duquc. Nao nc
rcconcnscis, ncu lon lordc, iransfornando-nc
cn calrao.
DUQUE Palavra dc Ionra, icns dc
dcsosa-la. Pcrdo-ic as calunias c ora ncsno ic
fao graa dos dcnais casiigos. Lcvai-o ara o
carccrc c cuidai dc cccuiar a onio nossas
ordcns.
LCIO Casar con una rancira, scnIor,
cquivalc a norrcr a auladas, a golcs dc aoiic c
cnforcado.
152
DUQUE Qucn difana o nonarca c o quc
ncrccc. Cuidai dc rcarar agora, Claudio, a
ofcnsa quc fizcsics. Alcgrai-vos, Mariana! ngclo,
anai-a; confcssci-a, c osso asscvcrar-vos quc c
viriuosa. Anigo Escalo, sou-ic agradccido or
ioda iua londadc; algo ic aguarda lcn nclIor do
quc sinlcs coricsia. Olrigado, rclosic, or icu
zclo c iua discriao; vanos noncar-vos ara
cargo nais digno. ngclo, co-vos quc lIc
crdocis icr clc sulsiiiudo a calca dc Claudio,
arcscniando-vos a dc un ial Fagozinc. Por si
roria cssa falia sc cscusa. MinIa cara Isalcl,
icnIo agora dc fazcr-vos una roosia quc vos
diz rcsciio. Sc iudo o quc assou vos
conrazcu, o quc c ncu scra vosso c o vosso
ncu. Vanos ara o alacio, ondc icrcnos vagar
ara coniar o quc salcnos.
(Sucn.}
153


coylcfi 2000 Fidcndo Casiigai Morcs

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

__________________
Scicnlro 2000

Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS
dircio na fonic.
www.cloolslrasil.con

Potrebbero piacerti anche