Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
PARASITOLOGIA HUMANA
Aulas Prticas
Aluno (a)
Turma: ________
2008
EXAME
PARASITOLGICO
DE FEZES (EPF)
COPROCULTURA
ESFREGAO DE
FEZES
TCNICA DE
GRAHAM OU DA
FITA DUREX
ESFREGAO
SANGUNEO
(CAMADA
DELGADA)
TCNICA DA
GOTA ESPESSA
XENODIAGNSTICO
RADIOLGICO
SOROLGICO
HISTOPATOLGICO
Parte I. Helmintos
1. Filo Platyhelminthes
1.1. Classe Cestoda - Ordem Cyclophyllida
Famlia Taeniidae Taenia solium, T. saginata, Echinococcus granulosus
Famlia Hymenolepididae Hymenolepis nana e H. diminuta
1.2. Classe Trematoda - Subclasse Digenea Ordem Schistosomatida
Famlia Schistosomatidae - Schistosoma mansoni
Famlia Fasciolidae Fasciola hepatica
2. Filo Nematoda Classe Secernentea
Superfamlia Ascaridoidea - Famlia Ascarididae - Ascaris lumbricoides
Superfamlia Oxyuroidea - Famlia Oxyuridae Enterobius vermicularis
Superfamlia Trichuroidea - Famlia Trichuridae Trichuris trichiura
Superfamlia Ancylostomatoidea - Famlia Ancylostomatidae
Necator americanus, Ancylostoma duodenale ,
A. caninum, A. braziliense
Superfamlia Rhabdiasoidea - Famlia Rhabdiadidae Strongyloides stercoralis
Superfamlia Filarioidea -Famlia Onchocercidae Wuchereria bancrofti
Verme adulto
Caractersticas:
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Habitat: _________________
Caractersticas: _____________________
Caractersticas: _____________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Caractersticas: ________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
Habitat: _______________________________
______________________________________
Echinococcus granulosus
Mecanismo de transmisso da hidatidose: ________________________________________________
Principais sintomas :__________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Adulto
Habitat: ___________________
Cisto hidtico
Caractersticas:
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
Hymenolepis nana
Mecanismo de transmisso: ___________________________________________________________
Principais sintomas da himenolepiose : ___________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Esclex
Caractersticas: _______________
Caractersticas: ______________________________
_____________________________
____________________________________________
_____________________________
____________________________________________
_____________________________
____________________________________________
Ovos
Preparao: Exame parasitolgico de fezes
corado por lugol
Caractersticas: ________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
Taenia solium
Hosp. definitivo
Hosp.
intermedirio
Doena no
homem
Tamanho do
verme adulto
Esclex
Proglote
maduro
Proglote
grvido
Larva
Ovos
Outras
observaes
T. saginata
Echinococcus
granulosus
Hymenolepis
nana
H. diminuta
Habitat: ____________________________
Corte transversal do parasita adulto.
Preparao: Corte histolgico de fgado
corado por HE
Caractersticas:
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
8
Granuloma esquistossomtico
Preparao: Corte histolgico de fgado
corado por HE
Descrio do granuloma: _______________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Ovos
Preparao: Exame parasitolgico de fezes
corado por lugol
Caractersticas: ______________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Cercrias
Preparao:
Obtidas
de
caramujos
infectados expostos luz. Coradas por lugol
Caractersticas: ______________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Fasciola hepatica
Verme adulto
Habitat: ____________________________
Ovos e miracdios
10
Descrio: __________________________
Concha de Biomphalaria
___________________________________
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Concha de Lymnaea
___________________________________
___________________________________
Concha de
Physa
___________________________________
___________________________________
11
2. Filo Nematoda
Ascaris lumbricoides
Mecanismo de transmisso : __________________________________________________________
Principais sintomas da ascaridiose: _____________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Corte transversal
Habitat : ______________________
12
Enterobius vermicularis
Mecanismo de transmisso : __________________________________________________________
Principais sintomas da enterobiose : ____________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Habitat : ______________________
Ovos
Ovos
Caractersticas: _______________________
Caractersticas: _________________________
_____________________________________
_______________________________________
_____________________________________
_______________________________________
13
Trichuris trichiura
Mecanismo de transmisso : __________________________________________________________
Principais sintomas da tricurose : ______________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Habitat : ______________________
Ovos
Preparao: Exame parasitolgico de
fezes corado por lugol
Caractersticas: _______________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
14
Ancilostomdeos
Mecanismo de transmisso : _________________________________________________________
Principais sintomas da ancilostomose : _________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Caractersticas: _______________________
Caractersticas: _______________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
Caractersticas: _______________________
Caractersticas: _______________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
15
Fmea
Habitat : ______________________
Ovos de ancilostomdeos
Preparao: Exame parasitolgico de
fezes, corado por lugol
Caractersticas: _______________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
Larvas de ancilostomdeos
16
Strongyloides stercoralis
Mecanismo de transmisso : ___________________________________________________________
Principais sintomas da estrongiloidose : __________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Larvas
Larva Rabditide
Larva Filariide
S. stercoralis
17
Wuchereria bancrofti
Mecanismo de transmisso : _________________________________________________________
Principais sintomas da filariose: _______________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Microfilria
18
Cistos
Entamoeba histolytica
Trofoz. 20-40 m
Cisto: 10-20 m
1-4 ncleos
corpo cromatide: extrem. arredondadas
cariossoma central
cromatina perifrica regular
Entamoeba coli
Trofoz. 15-50 m
Cisto: 10-35 m
1-8 ncleos
corpo cromatide: em feixe ou agulhas
cariossoma excntrico
cromatina perifrica irregular
Iodamoeba btschlii
Trofoz. 4-20 m
Cisto: 6-16 m
1 ncleo
vacolo de glicognio tpico
cariossoma grande, irregular, s vezes
rodeados de pequenos grnulos
Endolimax nana
Trofoz. 5-12m
Cisto: 5-12 m
1-4 ncleos pequenos
cariossoma central volumoso
sem cromatina perifrica
Outras amebas do trato intestinal:
Dientamoeba fragilis
somente forma trofozotica
Entamoeba polecki
semelhante E. histolytica
com cistos uninucleados
19
20
1. Filo Sarcomastigophora
Entamoeba histolytica/E.dispar
Mecanismo de transmisso: __________________________________________________________
Principais sintomas da amebase intestinal:_______________________________________________
__________________________________________________________________________________
Trofozoto
Cisto
Caractersticas:
Caractersticas:
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
21
Entamoeba coli
Trofozoto
Preparao: Esfregao de fezes corado
por Hematoxilina frrica
Principal caracterstica:
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
Cisto
Caractersticas:
Caractersticas:
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
22
Endolimax nana
Cisto
Iodamoeba btschlii
Cisto
23
Giardia intestinalis
Mecanismo de transmisso: ___________________________________________________________
Principais sintomas da giardiose : _______________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Trofozoto
Preparao: Cultura, colorao
MayGrunwald-Giemsa (Pantico)
Caractersticas:
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
Cisto
Caractersticas:
Caractersticas:
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
24
Trypanosoma cruzi
Principal mecanismo de transmisso: _____________________________________________________
Principais sintomas da Doena de Chagas : ________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Amastigota
Preparao: Corte histolgico, msculo
cardaco, colorao HE / Mallory
Hospedeiro onde encontrada:
_________________________________
Caractersticas:
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
Tripomastigota
sangcola
25
Leishmania
Mecanismo de transmisso: __________________________________________________________
Formas clnicas e principais sintomas de cada uma: ________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Amastigota
Amastigota
(L. enriettii)
Promastigota
Preparao: Esfregao de cultura,
colorao MayGrunwald- Giemsa
Caractersticas:
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________
26
Trichomonas vaginalis
Mecanismo de transmisso: ____________________________________________________________
Principais sintomas da tricomonose: _____________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Trofozoto Trichomonas sp.
Caractersticas: ______________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
27
Plasmodium falciparum
Trofozoto
jovem
Trofozoto
maduro
Esquizonte
Mercito e
merozotos
Macrogametcitos
Microgametcitos
Plasmodium vivax
Plasmodium malariae
28
2. Filo Apicomplexa
Plasmodium sp.
Mecanismo de transmisso: ____________________________________________________________
Principais sintomas da malria: ___________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Preparaes: Esfregao de sangue (camada delgada) corado por Giemsa
Plasmodium vivax - trofozoto jovem
Caractersticas: _________________________
Caractersticas: _________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
Caractersticas: _________________________
_______________________________________
_______________________________________
Caractersticas: _________________________
_______________________________________
_______________________________________
29
Preparaes: Esfregao de sangue (camada delgada) corado por Giemsa
Plasmodium falciparum - gametcito
Caractersticas: _________________________
Caractersticas: _________________________
_______________________________________
_______________________________________
______________________________________
_______________________________________
Plasmodium malariae
Pigmento malrico
30
Toxoplasma gondii
Mecanismos de transmisso:____________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Principais sintomas da toxoplasmose:______________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Taquizotos
Caractersticas: ________________________
Caractersticas: ________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
Cryptosporidum
Mecanismo de transmisso: _____________________________________________________________
Principais sintomas da criptosporidiose: ____________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Oocistos
Preparao: Esfregao de fezes corado pela
tcnica de Ziehl-Nielsen modificado
Caractersticas:
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
31
1. Classe Insecta
1.1. Ordem Diptera
A. Subordem Cyclorrapha
Famlia Cuterebridae
Famlia Sarcophagidae
Famlia Calliphoridae
Famlia Muscidae
2. Classe Arachnida
2.1.Subclasse Acari
A.Ordem Parasitiformes
Subordem Ixodides
Famlia Ixodidae
Famlia Argasidae
B. Ordem Acariformes
B. Subordem Brachycera
Famlia Tabanidae
C.Subordem Nematocera
Famlia Culicidae
Famlia Psychodidae
Famlia Simulidae
Famlia Ceratopogonidae
1.2. Ordem Hemiptera
Famlia Reduviidae
Famlia Cimicidae
1.3. Ordem Siphonaptera
Famlia Pulicidae
Famlia Tungidae
1.4. Ordem Anoplura
Famlia Pediculidae
Famlia Pthiridae
Subordem Sarcoptiformes
Famlia Sarcoptidae
32
Famlia Calliphoridae
Adulto
Larva
33
Mosquitos
Famlia Culicidae
Tribo Anophelini
Adulto
Larva
Tribo Culicini
Adulto
Larva
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
34
Flebotomneos
Rhodnius
Triatoma
Panstrongylus
35
Aparelho bucal
Hematfago (triatomneos)
Caracterstica: ________________________
_____________________________________
_____________________________________
IMPORTNCIA:
___________________________________
___________________________________
Fitfago
Caracterstica: ________________________
_____________________________________
_____________________________________
Predador
Caracterstica: ________________________
_____________________________________
_____________________________________
36
Famlia Pulicidae
Caractersticas: __________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Xenopsylla cheopis
Ctenocephalides sp.
Pulex irritans
Famlia Tungidae
Tunga penetrans
Fmea
Importncia: _____________________
________________________________
________________________________
________________________________
37
Fmea
Macho
38
2. Classe Arachnida
Carrapatos
Famlia Ixodidae - Amblyomma cajennense
caros
Famlia Sarcoptidae Sarcoptes scabiei
Caractersticas
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________