rf:

y..

-.'

^w'^
>

r>

-^'

-3j

<^

^^^

EX BIBLIOTHECA
FRANCES
A.

YATES

'%.

e"~.

"fe>.

%3
(1

Digitized by tiie Internet Arciiive

in

2010

witii

funding from
Institute

Researcii Library,

The Getty Researcii

http://www.archive.org/details/philosophiamoysaOOflud

philosophia;

MOYSAICA.

'

Hieroglyphica Pigunefeu Emblematis oppojiti defcriptio.

A,
Tfji.13s.12. Pfji.Sr.

yXEnotat Deum

quarenus Alepli8nenebrorum

quam Lucidum

\ Cabaliflis

Lucioccultaac latcnte X>-^di(flitarur, VJdclicet in proprietateluatcnebrofa <^3 manifefta parente. Vnde Plaltes : Sicut tencbrjc ejus ita lux ejus : Atque ita di-

&

&

&

Tini'*-^'*'''

citurSolgrariam&gloriamdans: Etipfe ponittencbras in circuitufuolatibulum. Deniquc ii vult revelat naturam fuam lucidam feu gratiam fuam praebet mundo ^' "O" ^"'"^ creantur tenebr^, juxta iftud Prophct2e:Ego Dominus formans Lucem,
'

rfji.is.ii.

creans tcnebras
"B,

faciens

bonum

creans

malum

& caec

i.iolun.r.

Sap.7.

i.ioh:n.r,

Efji.

44

2.).

Timj.

sap.ii.is.

Cen ^i^''^'
2.pet.j.
pfti'-"*

iV'

Tenebrxfueruntfuperfaciemabyffi. Gen.i. EtHermcs- Erat Vmbrainfinitain abyiTo, aqua aurem &Spiritus cenuis in abyifo ineranc cjec Et David : Fecic cenebras locum fuum fecretum : di^' Hic , Deus (qui eft lux in qua non func cenebraj ulls) revelac fc ex tenebris cituriftaemanacioa fapicnce, Candorlucis iecernse emanatio qujedam claritatis omnipotentis Dci fincera , quse fplendorc eft ipfo fole preciolior fupcr omnera difpofirionem ftellarum lucc comparata invcnitur prior In hoc ftaCu pro effentia feu adu divinoperfe hoceft fine ulla cum maceria mundana mixtione accipicur,dicicurque a Cabaliftis Aleph in Lucidum a cenebrofo mutacum : de quo Apoftolus 5 Teneverum lumen omnia illuftrans jamlucet : In hoc verbo lucibrsE jam tranficrunt, do erac omnium rerum vica. Hoc omnia fecit, cxcendic caclos folus, ftabilivit cerram cum eo nullus. luce five alu divino unicus ad imaginem 1>.E, Vbi ex tenebris fcu potentia divina monadis divinx conflatur mundus: Nam ex immenla tcnebrarum abyffo. B. egreflie Spinrus ejus funtaqua-juxta iftud Hermetis. Vmbra infinita in abyffo,aqua aucem cst , ex qua aqua mundi cxiftcnin abyffb ineranr, floruic aucem fplendor fandus tia elt orra.ut e regione ex fonte incomprehenfibili. C. derivata cft ilia eflenria qrje aqueam mundiexiftenciaminformac. Vndetexcusfacer : Manusomnipotentiscreaeducit^^^ mundum ex materia informL Et alibi. Revelac fundamenca e tenebris inlucem VmbramLechalcm^EcMoyfcs.SpiricusDeifcrebacurfuperaquas. Denique Apoftolus- Coclieraiicprius&cerradcaqua&pcr Aquam afliftenteverbo:Hoc

&

&

&

&

&

&

&

&

&

&

\ui^)X-

enim excendic lehova coelos ftabilivit tcrram/privativse & tenebrofffipfiuspiopriepofitivsedics , ipfe auroram lokm etl fabrietfedus eii nox lucidae vero catus & in eo pofuit fuum tabernaculum. Gnodurnumdupliccsillos f. Deniqiie denotans diurnum mundi hemifphziiurp arguunt cffedus contrarios quos Deus unicus fub duobusnominibubinmundum hunc typicum producic nam juxta myfticam Orphei , Hefiodi,. Euripidis aCque/Efchvli theologiam (quorum erat fabulis myfteria qux k divinisperfonis didiccruntin voiverc. Solin Ar*.hecypo divinus (aquoomnis ornatus& pulchrirudo, numerofam Vita:harmoniam comprehendens,derivacur)dicicurhabere in dexcra pietatem benevolcntiam infiniftra faeveriratem &punitionem. Hincfolemhunccreatum feu mundanum ( in quo ilk archetypicus pofuic cabernaculum J vocarunt uno rcfpetatis
,

&

&

&

&

fanicatcm, infinictu Apollincm , quem fingunt habcre in dextra gratiam , vicam fagittam : at alia ratione eum Bacchum Dionyfium ftra vero Portare arcum dixerunt. Sub nomine Apollinisdiurnam ipfi proprietatem aflignarunt,cujuse(t om-

&

&

&

nia cx feptcm partibus conflare eaque praefervare,hinc inde

multiplicationis

& fanitatis authorcm imtimantes.

,

ipfum viiae generationis, Per nomen Dionylij nocituram

cjjsnaturami.uendunc
ruprionis,

in

qua creaturasex feptempartibusdiurnotcmporeabA-

pollineconflatasdeftruit, dilacerat atquedifllpat, hincargucntesipfummortisjcor.

f fiim 104.
lob. 34.13. *

Deut.23.
il^i.^^j^e;.
''

& dccrementieffecaufam. Ob iftamrationemeum vocaruntAtheniennomine Apollinis Alcxicacon ideft mali pulfatorem , & vetercs Apellin loco Apcllinisquafi malorum difcuffbrem, & Homerus Vlion hcccftfanitatisauthorem: Et David Deo dante creaturis vicam colligunt: recipicnte Spiritum eorum expirant, cmitccnce Spiricum fuum recreantur. Etlob: AdhominemapponitDcusflatum ^iJum , quem fi reciperct expiraret omnis caro. Ego occidam ( ait Dominus) & ego vivcrefaciam- EtSalomon-Vits&mortis habetDcus poteftatem qui deducitad portas mortis & reducit : Dcnique ait Deus. Ego Domnius & non eft altcr,formans luccm, crcans tenebras, faciens bonum & crcans malum, Ego Dominus faciens hzc
fes fub

omnia. Pro Vlceriori hujus Emblematis defcripcione vide in Principio Mcdicinae meae
Cachollcse.

^m^i^m^ Ju^tf.
a^^r-e^ V^*i^,e^TX/?M

S^m^vcf/y4UAi\. ,-ftr
:

K^

HI L 0>

K^^*^i^

PHILOSOPHIA
M O Y
S

A.

In cjua

Sapicntivi

& fcieni ia creationis & creaturarum Sacra vereque Chriftiana (vt pote
cujus bafis five Fundamentum eft unicus
ille

Lapis Angularis Icfus Chriftus)

ad amuffim

& enudeate explicaDur.

FTH

K^E,

ROB. FLVD,
&

alias

DE FLVCTIBVS,
&

Arraiiiero Sc iu Medicina Dodlorc Oxonienfi.

in ipfo condita Chrifit/seft imaap Deiinvifibilis ,primo ^enitus omnis creaturie^quoniam 'Dominattonef, invifibilia,five Throni.five in terra vijibilia furit untverfa in ccelis in ipfo crcatafHtit: fti e TrwcipuustfivepoteBates-, Omnia per ipfum

&

ipfe csl

Mte omnes cr omnia

tn i^fo conftant. Coloff.

j.i

<S.

G,0 V D

.,

'EyiO\xdchxi?etrusI{amma7^cmus,WM\o^oU.

AnnG.

M.

DC

XXXVIIL

PHILOSOPHI^ MOYSAlCyC.
Sedtio Priina.

In qua

Vera
fis

& fyncera Philofophise Moyfaicse baAngularis unicus , qui

elt radicaiis

five iapis

uium

Exifteutise

& Eflentije

ratio atque

creaturarum om^ myfterium doce;

tur ,

vivoque facrarum literarum teftimonio confirmatur dum e regione fpuria & imaginar:a illa Ethnicorum
:

Philofophia;
tur,

Fundamenta deteguj:itur, evertan-

& in nihilum redigantur-

AVTHORE,
J^O

TD: alias Z) 5. Armigero , eJ Medicim Dociore Oxonitnfi.

FL

FLVCTIBVS,

?'o..2&
j.cor.3.19. 20.

J d:
I

Eus dat fapientiam

& ex ore ejus pruDeum

,Deasnovit

dentia&rcieniiaProverb.2.(5. Sapientia hujusmundi ftultitiaeft apud

i.cor2i2.
13.
*

cogitationesfapientumquodfuntvanse i.Cor.3. 19.20. Nos non fpiritum hujusmundi accepimus ,iedfpiritum,qui ex Deo eft, utfciamus,quiEdDeo donatafintnobis,qu2e3cloquimur,non ex dodis humanse lapienti2everbis,fedindo(firinaSpiritusj Spiritualibus fpirituaha comparantes animalis autemhomononpercipitea, qusfuntSpiritusDei: StultitiaeDimeftilli&nonpoteftino
:

telhgere. i.Corinth.2.12.13.
'^*

'

In Chriftofunt oraues thefauri fi.pientis fcicntise abfconditi, in ipfo ambulati radicati luper^edificare in ipfocoiifirmatifide: Videie, ne quis vos decipiat , per phiiofophiam inanem fallaciam ; fecun-

&

&

&

dum
tis
i.corwth.3.

traditionera

hominum& lecundumelementa mundii&non

,

fecundum Chiiftum quia

in ipio habitat

omnis plenitudo diviuita-

corporahter. Colofr.2.8.9.
,
,

Secundum gratiam 1l)q\ ,qua; m ihi data eft,ut fapiens A rchite<5tus fundameutum pofui alius autem fuper ^dificat unus quisque videat,
quomodofupersedificetiEundamentumenimaHudnemopoteft ponere,praeter id, qnod pofitum eft,quod eft Chriftus lefus. Siquis autem fuper jedificet fuper hocfundamentum Aurum.Argcntum, Lapides pretiofos, lignura, foenum, ftipulam, uniuscujufque opus
nifefturaerit
:

ma-

Diesenim Dominideclarabit,quiainigncrevelabitur,& uuiuscujufqueopus,quale fit,ignis probabit; ficujuscpus

mauferit,quodfuper edificabit,mercedem accipiet,- ficujusopus detrimentumpatietur. Ifrael defervitoraculura Dei , quodeft fons fapicnti^ adexquircndam artem,fcientiam & intelhgentiam ingentibusalienis&iuterEthx nicos, qui nefciverunt veram fapientiam , ficut tecerunt Agareni &
arferit,
B.iruch.3.

if.i.^T.

quierantinTheman. Baruch. 3. Quare 6 Ifracl fcieutia tua haec deccpit

te: Ifai 47.

KriV

iob.33.4.

Hicexiltitfpiendor GloriaeDei&charadtcrfubftantiseilHus.quiportatou.niavcrbovirtutisfux. HicLapisangularis ,quemltrudores flJrevcrunt qui eft caput anguli cujus libet Creatoris. lehova hiceit, eftque rairabilis inocuHs noltris Superiftudfunda^
:

raentumfitaeft terra& menfuraejufdem. Colofri.13.

Deniuue
loh.l,

in fapientia ifta

Deusfecitomnia&omnia

funt

& confiftunt

in ea,

& fuper eam & fine ca omnia uihil.

PROEMIVM.

PROEMIVM.
Nammo meo efi, quodneminiadfiego Medicinx ?rofeffor in l*a^ treni mei Theo-Philofop/jia dMedici, divi nimirum Lucce imitationem,Sa^ crarumliterarum teflimonio cumeffi,caciffimis ceterna illius Sapientice ru-

Spiritus SacrofanUi conduUu decer-^

nere queat ?

V erfumjive injuriofum

videretur,

An ne Agarenos

GJ'

illos,

qui erant in

Theman imitandofontem
,

totius Sapientice relinquemus

utvc

ram Sapientiam, ubtnoneji invenien^ da, inquiramus} Et tame nihilominus abfit, ut quis intentiotiemjive mentem
medhocin operefimftr^ interpretetur,
aut temereputet,quod leges i3 ftatuta Theologice Jacrce ab Antiquts Ecclefice patnbus Jiabilita atqueordina, ta aut violare aut oppugnare contendam: Fertimfciatveltm , qu6d,ut unus ( idem in Sacra Scriptura texy
tus duplicem folet fenfum
fibi

dimentis [utpote qute

eft

unicum illud

fundamentum [eu Lapit Angularis, fuper quem creatura omnis fundatur)

adveram (3
fophiam
,

ejfentialem Mojfis philo-

fuftinendam utar. Szjcalee lacobi effet officium , ut mediante ea, tam Animce quam Angeli d terra in
ccelum afcenderent ,adque itidem a cos'
lo in

vendi-

bus tam Elementari

terram defcenderent,idque gradi^ quam coclejti naturce correfpondentibus ,vel [tit Poeta
myftice loquendo habet)fi

care, videlicet internumfive Spiritu^

tnen

Natura ca-

alem,^ externumfeu iiteralem,^ ta^ horum uterque eji verus , ut cun^ que quodammodo vtdentur in aliquo
,

tena fuum annulum luperiorem pedi (athedrce hvis in Ccelo babeat affixu,

refpetlu ab invicemfeparari at difcre^ pare haudaliter qudmjub nomine C^

ntiannulus ejujdem infimus terrceeft

aliigatus
,

quomodo nobis creatuiis

imaginibus divinis

perfona tintus ejufdemque hominis,na^ tura gemina , vtdelicet Aiiima Spiritualts

terreis velpottus

materiale corpus intelligi-

tabernacula lutea inhabitantibus poffibile eji

mus; ita etiamprceter myjiicam illam

tnterpretationem,quain textus Scrip-

ut d confufo creaturce chao, ejus externo , verjus fplendtdam quafi Breatorit kjfenttam in ejus centro la.
,

turarum

contitiet,ipJe extrtnjece tales

realttates creatas exprimere

dell-

titantem , adverce Japientiee myijeria perquirenda ^ invejtiganda afcenda^ muf, nift in terream ipfus ctrcumferentiamfive manfionem oculis Linceis
iHprimisintrofpiciamus ?

nearepoteji

qucc inprimis ad verum

Ejfentialtffimce

Philofbphice fubjeceji

tum attinent. Porro ttiam

Jedulo

Et tumpo^

Confiderandum,quodfubjeclum ^ Methodus pertraiiandi (3 procedendi tn

utrifque profeJfiontbus,nimirum 'Theologia (3 Philofophia vera, ab invicem

gradatim defcendendo ad tandem divinitatis feu Lacentralem pidis vere Angularisfedem paulatim pertingamus fuper cjuemfundata Gf

ped

altius

cjuodammodo dtfferant; cum illa, nempeTheologta fynceram ac nudam divitice

\

Jiabilita ejt qucsltbet creatura, quippe

EJfentice
,

naturam

diretie

hoc

verbumfme quo nihil,boc ejiin^ corruptibilis Dei Spiritus , qui ineft emm rei,illave Divimtas fumma,quce
quiejl
vivificat omnia,

efl

demonjiratione a priore indicet,

haudaliter,qudmad Circuli exiflen^ tiam probandam ,initium inqutfitionis

facit: Illa

omnia ejfe ^ dentqueformarum

Entium Ens,^ Omnia in

factmusd Centroformali , feupunB:o medio, atqueitapaulatim adcircum^ , Omnibus.Si ferentiam per Jemidtametri gradus
exifiere

quce eji

igitur Deus /n ejus verbo ceterno i3 per tlludcreaturas omnes fecerit eat vivificaverit , (3 earum quamlibet e, tiam adhunc ufque diem tn fua fpecie
,

defcendimus: Hcecfcilicet Philofopliia

aciione (3 metlwdo contraria in fua in^
qutfitione pergit, quippe quce

d crea^

turce feu organi creati circumferetitia,

prajervavit, quis[oifecro]Phtlofopho-

rum utcunque peritus ,

myfteria Crea^ tortsin Creatara enucleare , aut cum

feu sxterna quafi demonflrationeapOy fteriori verjus ejus ejfentiam centra-

judicto mentalt Creatoremin creatura

ftne literarumfacrarum documentis

lem afcendit , ut hacfua indujtrid ra dicalem interni illius Spiritum invef-

&

tigemus

qui agit

^ operatur

inea.

Nonns

P
Sip.i3.i.

R O E M

V M.

Nonne a Sapiente admonemur ,ut opi^

ficium nohis incognitum atque abf^ conditumpcr ejus opera addijcamus,fi nolumuspro vams haheri? tioc ejt, ut

divinam ceternamque caufamper cre-

atos ? temporalis ejufdem effeclus apprei]endamus?vel ut Vhilofopbus il- Jundit , eamque cum mundo temporali lefacer Divus Paulus habet,ut videa^ feu manlione inferiori communicat , ut

2? hunc temporale hahet,ita quide im^ mediatu cum utrifque extremis nexum ac relationem habet , utpote quifuam lucem (3 vitam fcucjfentiam formalem immediate reciptt ab ceternitate cujus tumpojted portione deorfum ef-

mus
Rom.l.io.

intclligamus invifibilia Dei;

ipfe cu creaturts fuis extnde crearetur

e? vivificaretur Fnde fequitur, quod utforma mundi temporalis fit Angeli'cafive eeviah's,ita anima & vita mun"
:

jempiternam etiam virtutem ac divinitate ejusper ea, qutcfa^afunt: Scilicet in creaturis (3

per creaturas e-

jus.Haut aliter, quam interna & centralis circult monasfivc pun^us in,

di (cvialis

ejl

divinafeu (Cterna: lui-

bus manijejtum redditur, quodnatura

five proprietas angelorum
logia fuhjeUo
ejt

quifttione faH:a dcircumferentia per

necdlheo^
,

femidiametrorum partes feu punilus defcendcndo invenitur: ficcerte feimviergit verus Phtlofophus in creatu-

excludenda

quippe

quie de divino luminefvefplendida e?

ram progrediendo ,at ejus externaqua^

Ji circumferentia in centrum ufque, in

fulgtda divinitatis prefcntia participat: neque d Philojophice Jubjtantia

eximipoteft
\

quo

lapis ipfius angularis delitcjcit-,

3'

fit
lis

anima

(3

quatenuslux Angelica vita naturte tempora

ut verce

^uodcum ita fit

cumpaginajanila

i3 conjequenter necejffe ejt,

ftutrtusque harum profejjionum feu pln(ofophi(e expertus agnojcat JcienJcientiarum demonftratiomhus plena, tiam (uam feu fundamenta Jiia Philo' fiducia inea eJt,quod neminividebitur Jophue radtcaiiter procederc ah ceter^ alienum , fi axiomatibus Gf teftimo- no Deoper Spirilus fuos aviales feu nijs Bihliorum fummce veritatis ad Angelicos in creaturis fuis temporaliFhllofGphiam iftam facram ftatumi^ bus [tntelligojiellas, ventos , Llemeniiajidam utar. ^luodautem textus fa^ cer per integrum ipfius ferefilum,tam
ta,
ta.)

Meteora

? corporaperfctle nj:)^

Phdofophice
ret,

quam

"Theofopbice

Jub-

jeciuin delineat,in eojat liquido appa.

Itque ideo quatenus fubjeiluin Philofophicum ab infiuentijs angelicis antmatur ,necejfe hahemjis crtdere,
quodiiituituvTentali in lucem illam

quoniam acius

(3 operationes
,

tam
ele-

viundi ccvialis feu Angelici

lius temporalis

atque iL

ceternampenetret , qucc tam tcmpora^

les,

cum

cwlejtis

tum

mentaits,

quam

csterni

&

divinitatis
con-

ras vivificat ultra

quam ceviales Jpiritusfeu creatuqudm nihil vel

Copioje defcnbit.

Sed evidtnter

flat

quod mundus cvternus

[quiiiec

imaginationevel mentali apprebenfione decerni auc excogitari queat.

principium habet tiecfinem) cumfitfo^ la 'Majejtate divina repletus exifiat prcecipuum acfblidijfimii illutfunda^

Hcec

eft

ergo tnpartita dla menfu'

,

ra fcalce lacohi

quamipjein famnia

fuovidit ,dum caput locopulvinarisfu^

mentum

fuper quodfita e? collocata cjl Theologia,ut ex alteraparte mun^ dus temporalis, feu inferior, qm habet
,

per lapidem repojuijjet, in cujus Longitudtne

,

latitudine^ prbfunditate

trium pr(ediS:orum mundorum imagines Jeu characleres fuerunt delineati

cumPrincipium,tumfinem,atque ctid
vifibiliter

cum

creaturis ejufdem in

five depiUi: atque hac decauja Lapis

cwlum

i^

terram dijtinguitur ejt uni^

ce,

cum

vcrte Phiiofophtcvjuhjeclum Jive

bajis.

Pro mundo verd Angelicojeu

V7ali,qui habetprincipiumjed

nuUum

domusfeu tabernaculum Dei dicehatur.Vnde certu eJt,quod,ut lapis ille fuum externum s' tnternum bahehat, ita Patriarcha in divino hoc fuo Jumille

fincm,

^ d Dcopro fpirituum Angelie?

nio angelos d terra [quce eji Jcabelium

corum

Animariim heatarumfede ac

peduvi Dei) quafreXterno

rali

C? corpo^

receptaculo ordinutur, ut ipjejitum i3 poftionem fuam inter prediUos mun-

permundumccvialemjeu An> , gclicum ad mundum ceternum quafi

centrum (3 maxime internum , in quo
ejt

doscxtremos, nimirum illum ceternum

^
P R

V M.

ejlejusthronus^ttfcevdeuteiatqueite

ritumfuum,recreahuntur

^ renova-^

(tterniiatts per

Tum per eofdem gradus d locvjeu fede bit factem terrec i3 ccet. Etquodper idem medium ceviale ipjumutiiverfafntcreata in cceto (3
coioici.ia,

temporalem defcendentes tn terra,vifbilia(3 invifibilia , jive iTituebotur. Simih etiam modo eum Throni,fiveDominationes,five Frin^ Propheta E^echiele[idque vijione ma^ cipatus,five J otcjlates,omnia peripfH gis externa)decernere ac concipere po- (3 in tpfo creatafunt,Et quad ipfe jtt tejt Philofuphus verus, myfhrium non ante omnes, qubd (3 omnta in tpfo con.'
in regionem
effen, fhnt &c: Obferva ,obfecro ,quomodo A,fedetiam pofiolus his verbis paucis tresprcediths afpeRu adhuc magis interno G? men- mundos ad vivum depinpat. Kurfus ^ J ' ^ J ^t n talt illud I^tce in medio Tutarum,vide ait.quodCljrtJtusJit omnta (3 tn omnt-

modo

rotte in rota^ fivecevialis

titein tcmporaliex7Jiintia

CoIclTj.II. Hcbre.1.3.
10^.38.!*

motorem centralem (3 fpiritum bus:Et quodportet omniaverbo vir aternum in (tviali,mediante quo tem^ tutisfu{e:Et quodin eofintomnes theporalis feu Corporea creatura immedi- fauri fa^ienttce aLfconditi:(3 quodfalicct

ati vivtficatuT
queamtis
Efhef.4.8.

(3

ogitatur

^ibus

pientta efus faciat aeripondut

(3

a-

[fcripturis facris
,

imiitentes]inferre quas appendat in memfura,(3

cffentialiter fuerit pluvtjs legem (3

quodpo*
pruceltis

quod Deusfit

vtam

l.Cor.i II ilTii.6. 13

unum G? omnia GJ quodimpleat omnia: tonanttbus.' Etquod refpondeat ipfe Et quodipfeoperetur omnia in omni- lobo in turbine.Et quodipfeper ver bus. luodvivificet omnia: Et quode- bum fuum det nivetn fcut lanam (3
,

loMr''
tvi>l{.t^6.

jus ffiritus incorrupttbilis infit omni-

pruinam

ficut cineres difpcrgat, (3

p^'*'^^''^'

Rom
i

bus:Et quodverbo ejtisomniafintfac- quod glaciemproijciat fcut buccellas, ta C? fine eo nihii. Et quod in verbo ef- (3 qubdantefactemfrigoris cjus nemo ludith. 1(5.17. , ! ^ n rr r jfii.42.5-. jet vita,^ illa ejjet iux nominum. Et durarepoJfit:Et qubdfmulac ewit-^
ii.3(S.
I

10224.

quy(ljpj'g ^gf^.i^ajji
(3

omnia.

Et quod

moveamur
per omnia

injpirationem tit verbum fuutn liquefaciat ea,(3 fvivamtis, mulacflet venttis ejus, fluant aqtice: ftmus.Et quodipfe, fit Et quodflatite Deococrefcitgelu (3c.
inipfo
,

^^

^^

Pateromnrjjn

qui eflfupir omnia

(3 ia ipjb

& in omnibus nubis:Et quod

,
\

Infinitosquaf alios locos e Biblij facri thefauro producere queam adconfir

ab ibfo,per ipfum
(3 in ipfofitit

omnia.

Et

per ipfum mandos a^us univerfales operationesquod mijerit que mirabiles (3 potentes,quce ab ef

Jpiritum fuum

(3 creaventomnia. Et fentiaUjfima(3 ceterna illa DeiJaquoddet flatum populo qui ejl fuper pientia afftdue efficiuntur, quce , uti terTam(3 fpiritum calcantibus eam, diximus, efl effetitialis illa Bafisfeu Et quod omnia in fapientia fecerit: lapis Jngularis,fuper quempuia e?

(3 impletajit terra poffeffione ejus.Et fyncera phtlofophia cedtficatur

Sed

quod dante
rietite

eo creaturii colligant,ape^

quoniam de ipfit

altbi in Philofophia

manum ejusomnia replebuntur feu Meteorologia mea facra copiofh bonitate,avertentefaciemJuamtur^ egi , atque ettam in ifta prcefenti babuntur creatura at auferente Jpiri- letiioneplura dicam,vot ad ea brevi-^
tum eorum deficient
(3

in

pulverem tatis caufd

refero.

fuumrevertentur,emittenteverofpi.

(*)4

SECTIO-

SECTIONIS PT^IMj^ CONTENT^:

f Primus Inftrumentum five Machinam experimentalem defcribet.dijiaenti cujus obfervatione , quxlibet PhilofophiK noftrs Moyfaic^
particula

dcmonftratur& contrafalfam Ethnicorum Dodrinam Suftinetur. Secundus Sapientiam genuinam& vcramafpuria&falfa, confequenter Philofophiam cflentialem, Sacrofandam ab illa Ethnicorum adulterina & inventione humana produda, diilinguit.

&

/Tenebras

feu Materia prlm^;

iCap.i.2.
CPrimaria
funt.

Aqua: quse funt Materia

re-

rum omnium qux {

Cap.j.&4.
Luxdivina, qus
illa

fccunda,
efteflentia

centraliflima

omnia

creans, informans, vivifi-

cans,movens.Cap. j ,& 4.

fExplicat

rerum cm-^

nium
cipia.

prin1

fAdiva
Tertius.

^Frigiditas,"'

Sccun-

^'^^"'^^c Caliditas,
Pafliva

daria.^
I

Sedio hjc Prima in

Libros

^ Humiditas.'

(.quiefunt^^Siccitas.

quinque
dividitur

Veram plenitudinis & vacuitatis conditionem adverfus vetl rum Philofophorum fententias petradat & aperit.
Condenfationis. Rarefadionis.

quorum
Myfticam tum.

Rationem

docet-

Ouartus
'

"{
]

Corruptionisortum atqueetiamRcgcncratioGenerationis nisatque Refurredionis myfterium detegir.cap.tf. Ethnicorum opinionem , quse Deum neceflitatein hoc mundo
agere contendit, refutat penitas. cap.7.

&

.'

rVentorum cap.2.3 .&4. JNubium&pluviaj.cap.y.^.

(

'Qulntusmyfterium
j

& 7.
Fontium & fluminum. cap 8.p.&io.
f

Advcrfus Ethnico-

^Nivis.cap^I

rum Philofbphorum mentes

enucleat.

Fulguris
I

& TQnitrui.cap.x

12.& i}.

Viri in myfterijs Dci ac Natur profiindiflimi operibus extrada editur, quse PhiJofophije Moy'(aic.-ecccEllenciamprK alijsomnibuscxtoUit &magnanimiterdefendit.

Ac 5n fine five conclufione Appendix qu^dam ex

SECTIO'

SECTIONISPRIM^, L R M R
I

B E

S.

DE INST]{yMENTO EX P E I^IMENTJ LI
SirS DEMONSriiATIFO,

HVIVS LIBRI ARGVMENTVM.

JLiber hic

I,Cot,I.22.

primus,quieft quafiprooemium &pr2eparatio adcseteros quatuor requentes,declarat,qu6d cum hominura muudanorum aniini pro hodieruo die ad Ujmraum ufque infidelitatis culraen Imt ita eredti atque elevati , uc more ludxorum fine fignis & de monftrationibuscrederenolint: ludaei fignapetunt (dicit Paulus) &Greciiapientiara &c Author huj us tradtatus prjecipuum fore vidoria: me^ dium in hoc coniliiitu Herculeo , qui iuter duos inimicos & agoni llas fortiirimos veritatem & fahicatem , hoc eft, fapientiam Dei & illam muiidanam eft taciendus , exiftimavit , fi vulgare & bene no:

tura

potuifTer,

ahquod expenraentumfivepradticuminftrumentuminvenire quod coelefti noftro Athletse, fcilicet veritati loco mafTae fivefuftis tierculeiad monftrum illuddeforme & horreudum,nerape Infidelitatem domandara & exterrainandam iufervire queac, quodtam pertinaciter ad fui Uomini nirairum erroris & tenebrarumprincipis itatutuatqueprivilegia fuftiuenda exponit: cum taIes,quireali pradtica atqueoculari demonftrationenoluncad cen^

acconduci, magis irregulares &^politis&a quadratis rationis regjlis errabundi merito iunt cenfendi , quim beftiae five aniraalia bruta,ut potequexperientia(ftuItoruraob iftam rationera raatre di(Sta) gubernatie, illud folent eiigere, quod ab ipfis probatura elt bonura j quod verb fibi malum invenerunt, fummopere evitanc Propcer hanc igitur caufam & adhunceffedtura machinam quandam fpiritalem,nomiue fpeculi Calendarij diifitara clegit, quam ipfe vocatinftramentumfuumexperimentalefivederaonftrativum ut per ocularia & pradtica ej ufdera experi menta fa-

trum

veritatis dirigi

pientise

&

philofophia: raundanae falfitatemdelineare& veritatera

polltt

vita, veritas

originera fuara ducensa i'atre Lurainis eft , qu per quem omnis atque verus Lapis angularis in quo creatura conftat, & in fuo eife pr^efervatur.

defendere

&

CAPVT.
Hic author rationem

I.

exprimit , cur in ifliui difcurfus philofophiciintroitti feu initiofabricam, pruprietates G? ufum maehina feu injirumenti cujufdam experimentalis proponat,

Ateor , rem

efTe

com-

atque fuftinere, fed quoniam fubtiles

<iue

iftius

mendatione dignam propolitionem phirorophicam, acucis argumentis quafi

j
'

fpecieiinquiritiones<Scob]ecliones(utcun-

&

tclis
l'^?!^

pharetra

ex rationis naturalis, fele<ftis probare

primo intuitu probabilcs&verifimi er, tamen in conclufione faUa: roris plenx plerunque inveniuntur) ideo
les funt

&

taleSj

qui inviolabili icripturarum facraram

vericati

SECTIONIS PRIM^
veritatifunt devoti meliorifidc inijsftabiliennu- , inodo ii authoritas ihiida cum

LIE.I.

cuieisme inprimis muniam ,Namut Apoftolusconcra bcftias Ephefi in iimilicudine

cKtcris convcniat- Et tamctii

duo

itliuf-

hominum

pugna\'ic

ita

cgO adverfus iUas

inodi

tctlimonia ad

omne dubium
,

five

fcrupulum in vcriratis lapicntibus confirmationc vidcantur fuiTicicntia tamen canta obttinacix tervore arttuare videcur hujus

mundi

num
tiaiS:

imo vcro & tanta aftuiubcilicaseciam in hominum nonnulincrcdulitas

,

&

pra-cipue

communium homi-

lorum haud mediocritcr erudirorum Ipirimagis lcnlii pra(ftico,quam fJDiriniali Ipcculatione ducuntur , ut nifi
tus irreplit; qui

Arhena: videlicec Protci formcs Peripateticorum philofophos conrendcrc aggredior- Quare mihipropofui inlocopriori arma Iblidacx ratronibusefecretioreNaturx thefauro cudcre , illaque facrarum livirtute temperarc> tcrarum Authoritatc ac tandem ocularem producam experientiam five demonftrationem , mediarte qua loco mafta: feu fuitis Herculei irrationabile

&

illud

monttrum

incredulitatem

facilius

cum Divo Tlioma

videant

& manu conOb

domem
(tis.

&

fubjugem.quippe quanonctl;

trcdent,aut lalcem fignum aliquod evidens intueancur , fidcm quandoqucrei ut-

perniciofior

& ferocior generi humano hout mclius ad finem dcfidera-

Quod

cunque veras.adhibcrenoluntigicur rationcm

cum

illam cgoipfe folusinpa-

littnam philofophicam 'advcrfus illosphilofophos ethnicos , qui mundanalapicncia freci philofophiam Hnxerunt humanam, iric confcram, ncccirc habeo, ut armis Her-

, inttrumeiuum qucddam Expcrimencale > mundo vulgaricer nocum hic in lucem produco, quo oculi infidelium inviam vericacis dirigantur, a dictisphi-

cum perducam'

&

lofophise tpurise

Ibphiftica ad veritatis divertantur.

&

metam

CAPVT.II.
^uodinjlrumentum vulgd [peculum Calendarium diBum, falfd
ii

qutbujdam nojhijeculi hominibusfibimet ipfis arroga' tur^ utpote, quiillud propriam fuam inventio^

nem ejjfefalfi gloriantur.

GLorlse
ma;
ut

tam impenfe avidus atque fa-

re

& rcputationis cupidus eft homoj

,

Non enim
Moyfi

JEquam atque honeftum elTc exiftimo: erit mihi dedecus iftius mes
principia

quomQdo, quave rationc illam acquirat, nimjrum an fit directc velindire(fte',parum refert. Ilta Ibla erat caufa ob quam
Ethnici philofophi
principia

philofophix

prxceptori

meo

afcribere ,ut potequi ipta etiam di-

more

ea philofophise furreptitio afcripferunc,

fibi ipfis

qusfummo

jurefapienci divinoquephilofopho Moyfi pertinebant , nominibusque

fivc titulis novis illam

vino digito formata atque delignata accepit, neque jurc mihi fabricam hujus inftramenti primariam arrogare aut vendicare qucam, quamvis illoin nacurali Macrocof' mi , mei hittoria alibi ad veritatem ar-

&

fuam latrociniam ve-

labant

& quati cieaurabant,uthacratione

oftentarent ea proprijsfuisinventionibus,
fuiflb Itabilita (ut infra diceturlatius) fimili

oumenti mei philofophici demonftrandam (licec in alia rorma) fum ufus ; agnofco> me illud in veteri quingentorum faltcni

&

annorum
ce'

antiquitatis manufcriptographi-

plane.racione inttrumentum fivefpecu-

fpecificatum, atque geometrice delinca,

lum hoc nottrum experimentale,plurimos,

habet inventores fpurios feu adulterinos, qui ; quoniam typi formam aliquantulum immutarunt , ipfius inventionem a feipfis prius excogitaram gloriancur. Quod ad

tum invenitTe, Primo icaquc formam fub qua illud in monumento prardicfto antiquo inveni vobis exponam Deiipde ejus figuram aCque pofitionem , quod vulgaritec
, ;

me attinet, cuilibct quod fuum erit tribue-

inter nos elt coguitumatqueufitatumhic defcribam.

Ex

DEPHILOSOPHIAMOYSAYCA.

F0I.2:

Ex

modo

riarcrNam bum concavum

ciunt
,

quibus videre licet ifta duofolumnon narura interfevainfigui-a radij folares caiore fuo in glo-

&

capicis,

A. opcrantes

fa-

ut inclulus aer
i^ltulam

eorum adu

rareta-

A. B. in ollam aqux defper iuperficiem aqux in forma ccndat bullamm egrediatur-, occidente vero fole iterum noaeque frioidaappropinquante , a.que condenfa, contrahitur conoelatur

locum priorem rcpellet. AtquC hxcincondenfatione ac rarefadione, alteratio femper eodem modo plus minufve fehabebit, proutSolnobis vicinioraut remotior erit , aut juxta venti in eleinenco fpirantis five frigiditatem Cve caliditaderat , in
ita

dus per

&

tem.

tur "^er

ille incluilis

qui pridie Solis prs-

Idem etiamaeri fecundo fpeoilo inclucontingec , globus enim five pila in fumfo mitate vitri, plenuseftaeris atque exade in quxlibet reipedu , plumbeoreferturpi.

aaioneerat rarefentia calidaquc ejufdem fiftu fphxra plumbea fadus. At quia in

la:

&

rcda , qua: ex aqua afccnadjungitur, exade fiftuls dit, capitique

,

fic ut fiftula

la fat aeris

non

cft

ad hujufmodi condenfa-

tionem in debita proportioneefficiendam,

curvse prioris comparatur plumbea luperius erigatur

fiat

ade6 ut fi pila
,

quoniam

pars ejus (ut didum eft) pridie eratexhalata, ideo ut evitetur vacuum.tan-

ac fiftula curva reda, ut ex aquseolla afccndat,perpen,

tum aquaeex olla C.

in fiftulam

plumbeam

exiligitur,quanram aeris in rarefaciendo Sol proxieft exhalatum. Rurfus , quando

plumbeam fphx-ram , cum formam five finuUa guram prims & fecundamachinx vel in.
diculariter in
erit differentia inter

Itrumenti

iuodie oritur, aerinvitri globo&fiftula conclufus iterum rarefiet , nc tunc feipfum dilatando, aquamjqua: iii fi(balam confcen-

eandem

ut unufquilque difccrnec, conditioeffe utriufque in efFedu

,

ita

nem acufum.

A2

CAPVT. Ut

SECTIONIS PRIM^LIB.
CAPVT.
III.

I.

Htcfabrica organifeu injlruwenti hujus , quod vulgusfpeculum calendarium vocat , cum prcvparatione vitri ^ adaptatione orificij vel nafi ejufdem in vaspervum aqun plenum , exprimitur i ybi etiam opiniones eorum,quj putant aquam invitri feu matratij colltim per ca~
,

liditatem exfugi

^ elevari

merith confutantur.
efl inprimis , qu6d expctimcntale hocnoltrum inltiumcntum, cx tribus conflatur partibus ; quarura DucV funtnaturjemachina; propria: , vide-

OBfcrvnndum

enim collum ejus perpendiculariter pofitum, ita in vafculum five pcluem aquse ple-

nam eft adaptandum,bt ejus orificium fun-

dum ejus attingat- Dcinde a fuperficie five

fummitate aqus , furfumque per collum vitri ad globum ejufdcm ufque afcendendo mcnfurare debemus , donec ad ipfam pilam, five illa fit longa five ovalis perveniamus, illudque collum in partcs i y- dividere , in quarum media.nimirum in iUa inter
,

licet

Matratium five vitrum vas inferius aqua plenum , in quod vitri nafus feu orifi-

&

cium

intrare debet

alia

vero accidentalis

inagis eft, atque ita ordinata , ut vitrum fua politionc perpcndicubri fuftentet-

Ad matratium five vitrum quod fpedtat,

illud

debet caput

fatis

fpatiofum vcl rotun-

caputejus

&

aqus

fuperficie

qua:eftin-

dum vel ob longum habcre cum coUo longo&; angufto,cujus oriftcium feu os reliqao coUo proportionari & duplicimodo
prxparari atque adaptari dcbet. Inprimis

fundo , figuram I. defcribo , deinde deorfumab I. dcfcendendo atque itidemadl.

afcendendo numero , defcribo i.2'3. 4- y- <5. 7. Exempligratia,

&

Hyemis Dominium,

s
4.

hxrct Sph

JEqualitatis.

\Z\

f4j4

S^.l

uEftatis

Dominium.
Qjiod

DE PHILOSOPH lA MOYSAICA.
Q_uod ad aqux vafculumftedar,illud
cciam
tis,

F0I.3.

fublimabitur

fecundum majus velminus

cum

proportionc

vicri

fivcMarratiJ

frigoris in aere

cxternodominium:Nam

filtuls vclcolliin in didla figura

filtula

fundumeiusdcfcenden-

dcpidum habctis.
Klanatij fcu vitri ita in

lamquc
rc dcbetis

partesdivifa,vitrum prxparareac diiponehoc modo , ut magneticum

acrpoft cjusatcenuationemin vitroremanens, ab intcnfo frigore condcnfabitur , condennicione tantumaquas fccumrapict in altum attollec , quancum atiris prioris

&

&

&

in dilarationeex

attradivum frigiditate , acque expulfivum

feu dilacativum' caliditatcefficiacur Accipiatis crgo, vclim , orificium macracij in

aqus fuperficieexpir.avic; quo manifcftc apparet, deccptos fuifle eos,

manibus
fitfcovale

&
,
:

capurcjus (ive fit rocundum, ignidonec valdc incalcfcac ex-

qui calorcm artradionis aqua:furfumoccafionem fuiire cogltant , cum demonftratione ilta ocuIari'patcr , quod fit caloris adus , qui eam pcllic dcorlum ; e rcgione

Calor cnim ignis rarcfacicc aecfficietquc,ucbona , cjufdcm rarcfidi portio cx orificio vicri cvolet , ac in eo ftacu rcmanebit , quamdiu
tendatis

vcr6 conftac
aqua: caufa
li,
:

quod

frigus

fic

afcenfionis

rem

vitro inclufum

Vccunque impoftores nonnulqu6 rem admirandam magisefficianc,

vicrum
ftanci
,

in illo caloris
fi

gradu mancr , quo in-

liquorcm fivcfpiritum efle fecretum iplis folummod6 mocuin, prsdicant

vitro inclwfus arcana

& ab
,

qui

repenrc

ftrumcnci aquam ut Matracium fngefcit

fpcculi
dct.

naltim in vafis inponatis, percipictis,qu6d

fiitula:
,

quadam
:

proprietate
,

fic

coUum paulatim ,

etiam aqua in furfum , afcen-

aquam quandoque in vitrum afcendere & quandoque defcendere faciat quam aftutiam ut melius tegant aquam inclufam vcl
,

Obfcrvandum quoquecIt,quodquo

viridi aere vel fimilibus tingere alTolcnc.

calidius vitrum fadurn ett, eo altius^ppropinquantefrigore in collum vitri afcendet,

cujus rei ratio cft, quia , quo magis in vitro rarefcit aer caloris virtute , eo minor erit per con fequens co maj or acris proportio

Quod ad accidenralcm hujus machina: partem pertinet, illa variformiter feu in quacunque forma vel figura nobis placeaf
,

&

prsparari Sc fabricari poteft : Meamautemejusdem fabricandi racionemhicde'

vel minor

aqux

proportio in vitri collum

pinxi.

CAPVT.

iiir.

Jn quo diverfie injlrumentihujui demonjlrativiproprietates (3 ufus exprimuntur.

TAm quam

proprictas

hujus

inftrumcnti,

ufus conlideratur vel univcrfali-

concrahi aut condenlari poceft fine frigo re,cujusorigofunt tenebrze. Proprietates

tcr vel particularitcr. Proprictas cnim ejus gencralis clt,vcl contrahcre condenfare,

&

autemhujusinltrumenti particulares cum ipfarum ufibus funr iftK^ Primura per ma-

nimirum, cumacr inclufus perfrigusexternum animatur vcl dilatare ac rarcfacerc, quando lcilicct aiir inclufus a calore externo excicacur : Acqueide6pernaruram
,

chinam iltam aeris exrerni five catholici Elementi temperamencumin caIore& frigore rcvelarur Qu6enimalrius aquain
:

coUofive

fiitula

conftringenrem dilacancem, rationem fine conditione acris mundi univerfaQua quidem oblis difcerncre poffumus
ejus

&

Matracij fcandit,eoforti.

us arguitfrigoris in

aercm Dominium:Ad

eo ut hoc modo quotidie dc frigoris in aijreaugumento vel decremenro indicare

Icrvatione facillimceftfpeculandum, nihil cile in toto nacurce impcrio, quod auc rarefieriaut fubriliari queac,

queamus

&confequcnccrperaqusinfifcire facilium

ftuladefcenfumcalorisinaere feu Spiritu

nifimediacione&

mundano proportionem
eric.

adu caloris, five fic

qui
eft

vifibilisjfive invilibilis,
,

efFedus lucis

uteregione

uihil

Expriraenta quasdam notatu digna ex fpeculi

hujufmodi obfervatione coUeda.

SI aqna qu:e faris alte in fpeculi feu inItrumenri coUo fcu filtula erar clara fu,
,

poftNotum vel fubfolanum fpiret Boreas, leu vcntus frigidus occidentalis, tum aqua
manifcftc exaltabitur. Si aqua ad gradum in collo Matracij L attingat aerem arguetefle temperiemo^

bit6 per aliquot gradus

jam

defidati fig-

num

erit

indubicatum pluvia; five imbris

immediate fubfcquentis. Siuniusnodis fpacio aqna elevatarefidet , pluviam non mulcara provencuram
arguit.

deracum

in calore

& frigore

haudalicer,

quam fc habet aer,dum Sol per xquinodi-

um cranfear vcrnalc.
Qu6dfialriusafcendataqua,tumarguit

SiAufteraurEurusflet immediate poft

AquiIonem,velFavonium,aquaob(ervabitur per gradus nonnullos cadere; At ver6 fi

aerem per rotgradus ad

|

difpofitio nern fri,

gidam fcptentrionalan vergere

per quoc fupra

. .

SECriONlS
fupi-al.elevatur:

PJMM
lis:Sive

LIB.T.
caloris

quod

Na conCdcrare debcmus, gradu i .ad fuperiorcm 7.ad hxmif-

calidum arguit primum

fijper frigus

Dominij

gradumfiadj.def-

pliKrium hyemalepei-tinet: &pcrconfequcns oradus multiplicationis frigoris importat^lpatium iltudiita,ut fi aquaad^, aroumentum cft, quod frigus fupcret caliduai
in aere per

ccndat vcl 4. majere in aere caliditate demonltrat Si ufquc ad j. aut 6. cadat aqua,

aercm declarat impcnfe calidum: Verum

aqua ad

fi

gradum unicum :
vel- J.
=

perduos: Siad^-

Si ad 3 arguitpruinam:

Ad<5.magnamglaciem
illa civitate londinenfi

Ad ^.glaciesin
,

figuram 7. dctrudatur , extremum intenfum indicat in aerecalorem, ita, ut rationc cjufdem fulmina COnitrua in eo cfficiantur.

imam

&

&

adeo e(t magna currus liiper fiumen dura , ut homincs Thamefin tranfirefoleant. H rcgionc ver6:fi aqua lubfidat h i .ad 2

&

&

illa,

Quibus videre vas eft quantafit relatio qux facta elt: inter aerem externum fi,

bannilphxry inferioris

oi-dinis feu sltiva-

vc univcrlalem ,elementumfpiritualefub lunare , atque illum fpcculo inltrumentali inclufum : De liis in capitc fequenti plura.

CAPVT,

V.-

Hhevidenter probatur, non objlante ulla objeHione, qubdfieri poit in contrariiim , qubdorganum hoc expenmentale relationcm habeat non modb admundum magnum, veiiim uiam^
qubd fpiritus injirumento huic inclufus abillo machinis mumft regatur (3 gubernetur.

Ed priufquam

ulteriori

inter fpiritum in parvulo

comparatione hoc noltro tyeo

,

fiderataejus magnitudinc) elle quantitate,

mcnfura

& pondere proportionatum ad

il-

po feu machina contentum,& proprietates

agentium

& paticntiumin
& relbluta

cumillis
eft,

ma^nimundiprocedami nccellarum
utprimo cujdam dubio,
qua: fieri
nifi

lum mundi majoris:Teftatur enim experientia , qu6d in fingulis anni parcibus calidum & frigidum proporrionaliter Dominium habcnc,tum
in acre lent
in Ipiritu fpeculi
,

objedioni, poteft, reipondcam,qua:quidem,

five
fit
,

quam

remota

relatio leu com-

eofdem in utroquo fom.undano produccrecftedus tam in rareiadio-

&

paratio hujufmodi,ignorantibus aut inepta

ne,

quam

in condcnfatione aeris
:

uciin

fcu

omnimo impoffibiiis videatur-Scio igi-

prxdictis eit declaratum

tur haud paucos objccturos elTe,qu6d nuila

comoaratio convcniens inter parvani hanc notlram machinam artificialem, atque natur.alem illam mundi fabricam feu organum fieri poffit:Quandoquidem fpiritus fneculo nottro ubique claufus , leu vaii fuo itrideiaclufuselt , atqueide6 aerle^undumfpecuUformam leu figuram, vimovcre cogitur: At longe alitcr rcs fcfe habet cum fpiricu illo , qui valtam mundi cavitatcm occupat , ut potc in quo aer feu Ipiritusquohbetimpulfu hucacque illuc libere

quo maeo ois calor abundatinaeremundano etiam magis depriniitur iiqua in coUo in,

Nam

Itrumenti,

&

perconfequensaerindidto

rarcfaituseft : e collo inclufus diiatacur contra quo magis frigoris inclemci.na vi-

&

get in aere externo , eo plus aqua in tlftulam inttrumcntielevamr: Quious evidci^s

clt
,

qu6d prsedidumdubium

five fcrupu-

lus penitus auferatur.

Hoc ergo

relpedtu

obfervaturmovere

licuc in

ventomma

iingulismundi plagis obfcrvatione quotidia^na fumus inltructi Cui relpondeo,qu6d

ipfacademelt motionis ac rclationis ratio in craiia five den-anatura ad tenuiorem, fimiker i tenuiori ieu rariori ad craffam ccnfam, in fubjecto parvo qus in majori, iimbd6 fimiles habeanturrelpectus, idque

vellem ut quilibet Icdcrconfulcus &fibi conltans iiuelligat, qu6d ,qaandohujufce inftrumenti nacuram five condicionem intucatur , obfervare quidem poteft actiocondcnfatione nem in rarefadione mundi cujufd.mi minoris ,quiinomnire videtur mundo majori conlentire cor-

&

&
&

&

refpondere
bet

utpote

qui fuum harmifphx-

riumtam aquilonare.quam Auttraleha,

qua linea per fignum i.tranfeunte

aliter

haud
I

ab invicem
:

diftinguuntur,

in squali

ponderc

nnli cdoris

&

menfura proportiofrigoris. Im6 quidera auda-

&

quam

squinoclialem

cter airfirmo,qu6dtotusmundus
plctc

tam coiii-

cum

fpiwcu fivc acre eft refertus,

per Imeam Duos eciamvideturtropicos cum polis fuis habere foIummod6 Auftraiem polum feu ha:milphxriumcaiUa in

mundo majore

qu^,m clt vas hoc noltrum experimentale:

lidum

elTe

putamus

refpectu noltriam,

Q_u6d fi non cfict , Icquerecur pcr confequcns qu6d vacuum admicceremr in revum nacura quod quidem , ut quifpiam
, ,

tpi fpiraculo ab co procedens a Sole eft, quirelpcctu nolti-um auftralicer difponitur.

Philofophorum credcrct, abfurdum forec. Quarc audatftcr concludo , fpiritum in cavitatehujus inftrumcnti contentam (con-

Acque ide6 polum huncleuhsmif-, phxrium hocsltivum, uteregionealre-

rum hyemale dicimus arquc demonftravimus,quod gradus i. in fiilds initru:

mcnti

DE FHILOSOPHIA MOYSAICA.
recnti mcditullio xq;iatoris ledi
,

F0I.4.

direde

sftivalisTropicusfitbarB.altcnuslvianguli, cujusconus definitin ccntroTropici Borealis , neceile eib, ut ubi per triangulos

refpondcat

Quoniam ,fi Tropicus Aquifupponatur cflebalis

ioniu-isleu hycaiaJib

unius trianguli , lujus conus in centro trt)piL! ^itivihnict , S^ urllis , ii Auib-alis lcu
i

hofcc imaginariosfaclaeft iatcrfeclio

media , ibi cXquator tranfcat-

Exewpli gratia.

Polus

Hyemalis.

Polus ^s tivalis
c^

^4

Atque

SECTIONIS
Atqueiftum
c-cquinodialis

R I M /
pro oculari

LIB.

I.

locum

fphse-

verfus Peripatcticos

mundanos ccrtamine

ram

squalitatis appcllamus , quoniam quo temporc Sol exiftit in Aricte vcl Libra , in

dcmoniiiratione loco clavse

:

vernali fcilicet
diidis

&

autu mnali

lina:

/Equino-

fedione , dies nodefque funt squales, arqueetiam utraquelixmilphxria tunc tcmporis ajquali caliditatis ac frigiditatis temperie folent convenire. TaUter etiam
revera res fe habet in macrocofmo, videlicet squalitas temperiei in utroque hsmifphxrio. Atque ita fiifficienter vobis inftrumenti

Hcrculex inferviat Cumdeniquerationibus ex profunda veritatis pharetra deexperta; armaturae promptis,qux fecur^e vices iubcant, lim ftipatus, ctimque iftaarmatura fit inftar teftudinis five clypei facrarum literarum authoritatibus munita , quo veritatis utque fyncers fapientixmajori magnanimitate caufam fuftineam, cur(obfecro) inimicorum meorum multitudinem cxtimefcerem ? Si Deus nobiscum , quis

&

hujuce expcrimentaUs tam fabricam,quam proprietat?m dcfcripfi , utmihi in ifto ad-

contra nos ? Cum ipfa veritas , qus omnia vincit pro mej fat fcio, pugnabit.
.

S EC'

SECTIONJS PI^IM^

hber

MOrSAlCM

P HILOSOVIJIjE

Secundus.

Hujus libri Argumentum,

In libro hoc primb probatur PhilofophiamEthnicorumefleaduhe^ rinam Sc falfam.tum quia fuper fapientiam mundanamfundaturj

Apoftolo , elt mera in ocuhs Dei ftultitia , tum quatenus eftveritati contradidioria&confequenter non defcendens ^ Patre Luminis,qui eft in coelo, fed ^ principe tenebrarum,qui fedem fuam in regioue obfcuritatis & ignorantise habct Quare ilta fapientia feu .yo//;/ab Apoftolo dicitur terrena,animaIis,diabolica Hinccrgo ab eximio illo Theo- Philofopho D.PauIo admonemur, ut per Philofophiam ejusmodivanam, quaeeftatraditioue hominum&fecundum Elementa mundi hujus inventa, &nonhabeC profecurofuo
qu^E
,

tefte

fundamento Lapidem Angularem lefum Chriftum,minirad decipiamur,

CAPVT,
faa. V(^r<^v,

I.

Vhilo[ophi<s Etijmologia, Definitio

t

& diviiio.
haud erit
:

RiusquaminabyfTum
Philofophixeffentialiffimse

Ab Etymologise iftius fenfu

ficile

(3if-

itA

-VA

jjl;

naturam

& definitionem elicere

Ni->

profundiffimam

mcrgam
eft

imcujus fundatio

me

mirum,qu6dfitamorreu ftudium
tias

fapien-

ardens fervenfque animi adipfamin-

vera Sophia feu fapientia

,

divina
ficilisexfecutionis
,

quse eft res

tam

dif-

quirendam atque apprehendendam applicatio, quatenus vocabulum importat,quid

fit

ut nihil prsterquairi

hominis animaad exitum felicem valeat perducere ; operje rationi haud diffentaneum exipretium ftimavi , ut in primo loco vocabuli Stf^^* Etymologiam confideremus^cujus naturam nudam tam avidc venamur , fitique Tantalea affcAamus , quo tum poftea mecertiori intelleduad ipliori methodo fius effentiam five definitionem perveniamus , ac denique firmioriconfidcntiain
velox
alata

& agiliter

&

amor fapientice fyncerus. Evidenter er* go ex iftis apparct , completum philofo-' phix fubjedum eflefapientiam, cujus perfeda cognitio eft fummum vitx mortameta illa amabilis, adverlium bonum,

&

fus

quam fapientes cujuslibct

feculi in pri-

mis , collimaverunt- Verijm ut a rerunl primordio erat in rcbus diftincftio differentiaque oppofita , nimirum inter lucem tenebras , bonum malum juftitiam

&

&

&

fubje(fti divifiones ac differentias

damus , ut
tiiis

tali

defccnprogreffu veritatem direc,

depingamus
fit

eamque

melius h

filfitate &

crrore diftinguamus.
eft in

Ciim

igi-

&injuftitiam, ac (utuno verbo concludam omnia ) inter realia vera Dei atque prseftigiola , vana imaginaria Diaboli hominumque mundanorum quibus eft ipfe Dux feu potius feduftori ita etiam ex-

&

&

tur Philofophia
,

trad:atus hujufce noltri

ncgocium fcicndum
ipfa generaliter
at

primis,qu6d

tremum eft inter veram fapientiam quas eft a Deo & illam falfam ac phantafticam,
;

pro

ilipientia accipiatur^

five

humans inventionis

atque traditionis

vero

in fcnlu feu fignificatione

magis
)

effccftum difcrimenjcujus patcreftDia-

propria
,

&

pcculiaruntcrprctantur Amo(

bolus

rcm feu amicum & ut alij vocant ftudium fapientia::Nam vocabalu Thilofophk
componitur ex- 7>hilos,quod eft amicus Sopht.t hoc eft , ftpientia , quafi amor feu ftudium lapientix. Liquet ergo , quod a Grc-ecis fic vocatur , quatenus comprehen,

&

dit in fe
'

amorem

fapientix

fcii

quia in
ipfius

tradlando fipientiam

homines ad

amorem
tiquis

incicanturatquealliciuntur.

An-

i quippe qui eam hominum Ethnicorunxconceptibus ac pbantafijsjchimeris impreffit , ut etiam eledos (fi eflet poflibi, le)fubtilibus atque callidis liiis fallacijs decipiat.Hinc ergo tanta feminara eft a mundiorigine inter philofophiamatqueeffentialem , illamfalfam fcu adulterinam difcordia : hinc tantus philofophorum philofophix a mundanis contemptusNonne hoc totum h pagina finftahabe-

&

&

temporibus didta erat hsc fcientia Sophia,Ceu fapicntia tantum, at Pythagoras cgregius illc philofophus vocabulii Thilos tum poftea addidit , ut pote , qui fe maluit potius pro Philofopho , hoc clt , fapientix amatore, feu Itudiofo haberi ,quam titu-

mus fufficienter confirmatum ? Non in Sapientia carnali (ait Apoftolus) fed in gratia

Dei

verfati
;

fumusin hocmundo- Atque

2.Cot r,i2.

iterum

Prudentia carnis Mors eft , quoniam fapicntia carnis eft inimica Dei^ Prudentia ipiritus eft vita pax.Et alibi lucu-

&

lum

lapientis

fibi

impudenter arrogare.

lentius.-

Pra:dicatio raea

non

eftin perfua-

fionibus

SECTIONIS
& humanae fapienriseverbis/cd in oilenfione fpiricus & vericaris fapientiam
fionibus
:

PRIM.fi LIB.h.
Sapientia ver6 dc furfum defcedens eft de Dco :quibus 1 iquet,quod ut j uxta intcgram pagina: fancts harmonia , fadiabolica
:

loquimur mtcr perfedos ; iapientiain autc non hujus mundi, fcd loquimur Dci Sapictiam in Myltericquarabfconditaeft^quam
I.Cor.2.4.
fuii &c: Quibus verbisdocemur primu, quod orationcs oratoru mundanoru fuaves & mcllifluje, qui fblo fermone & non reali virtute

Dcusrcvclavicclcclis pcr fpiritum

picntiaaccipitur , nimirumproterrena& mundana.que ett fpuria, hoc ett ,ab invenrionehumana, nec non fccunduclementa mundi parta (uti didum elt) ita ctia eft fapicntia vera
i]la,qu3e
,

pura atque eifentialis nimirii

tuum ortum feu radicem habetin

funt fapietes,philofophique lbphifticri,qui

linguis mujca pollicentur,effcGl:u

tame paplanc

Chrilto feu verbo Dei juxta illud fapientis: Verbum Dei altiflimi e(t fapientis fons.

runi aut nihil prxftare poiTunt

feu dlcntiales verba virtute
a

fint

venti inanes, cu viceveria philofophi reales

Quod cum ita fic , non cum canto fervore feu vehementia a nobis Chriftianis adoranda atque ampledtanda
adulterina
vcrifTima
eft

Ecclef.1.7.

&

poteftatc

Philofophia illa

munita cdcrc foleat. Sccund6,quod fcrmo vero potenti philofophoprolatus, fit fruduofus florcfcens,quippe qui a^tcrniracis fiipietia non illa hu us mundi ftatuminatur ,qure lapidis Lydij examinatione folumodo potes invenitur. Tertio, quonia

&

mendax, cjue ab infideliii figmentis origincm fuam ducif, ut illaomniii

&

&

& clficaciflima.ut pote fuper fun,

&

verura Chriftum lefum unicu lapidem Angularem in contemptu haberetur, pro nitiiloplane penderetur, quippe'

damentum

&

fapiecia cccleftis

humano

generi

eft

myftiIblis

& no humana tradicione revelata,uf pote in potcftate divina folummodo &

cc
fanclis atqueclccftis

cujus Ibiius cft implere,fu(tcntare vivificare omnia: in ita faciendo Itultos

&

Nam

&

dcteda leu manifcfta

temerarios imitabimur Ifraelitas , de quibus Propheta Baruch inhoc lenfu:SapieticE

Baruch.3.

& per confeques Ethnicis fapietibus atque

intidelibusincognita:& tameiftifuntpraecipui philofophi^ Chriftianorum compolitores, qua ipfi , vcrs ac divin^ philofophi^ leges rclpucntes vel falte ignorantes , tan-

fontem reliquit Ifrael

hoc cft,ncglexit fa-

fa tiducia

& conamine vcncratur atque in&

fequuntur,ac fi divinitas a cccloelTet nobis

Coloff2,S,

hominibus dcmiira- Cum niliilominus nos cx Apofroli verbis colligimus,quod ipfifit fallax, vana fbphiftica,quatenusortaeft cx traditionc hominii fecundij clementa hujus mundi fabricata non a Chrifto vcro lapidc angulari ,in quo habicatplcnitudo Divinicacis corporalicer: Hinc ergo ide alicer:Nos non fpiricum hujus mundi accepinius, fed fpiricum, qui cil ex Deo, qui ab eo donacus fuic nobis loquimur , non in dodis humana: fapiencix vcrbis , fed in

prudenciam in excraneis gentiliii nationibus quererent,in quibus non erat invcnicnda, licuc fecerunt Agareni illi , quifuerunt , in Therna, qui hac via ad ver.^ fapientise perfedionem attingcre haud'poruerunt:N6nne in tali philotbphi^ verie negledtu Prophcrisdivin? prsceptii violabilnus?Quod i"em.io.2, ett,ut vias gentiliu minimc dilcamus: quo-

pientia veram, ut artes, fcicnria

&

&

& &

niam leges populorum funt

vanse-

Et Apo-

ftolus hitce paucis nobis innotcfcere vide-

&

tur extremam illam varietate dillbnanriam,quie ett,inter duas iltas tapientis fpecies. Sapicntiam(inquit)gritci qu3:rebant; Iuda:i figna,nos Chriftum crucifixij prxdi-

&

i.coi.1.22.

camus &c

Quo quidem fermone arouere

doclnna
j.cor 2.12.

fpiricus

fpiricualibus fpiricualia

c6parantes:Animalis cnim homo,non percipit ea qui^ funt fpiritusDci^Stultitia enim cltilli&nonpotcttintelligerc&c. Atque iterum Sapicntia hujus mundi eft ftulcicia
:

videtur,contemplacivam grxcoru phSofopliiam,qu2 ex craditione hominum &fola imaginarione ttipata eft orta, cujus patroni
erant Peripaterici
,

Itoici

& Epicurasi.

Ac

philofbphia practica erat illa,quam afFecerunt luda;i ( noluerunt enim crcdcre finc
pradticis philofophix cffcdibus ac in ulti-

i,cor.3. 15.

apud Deu Deus enim novic cogitationes lapicncu, quod fhilca* fint &c. Q^ibus ctia dccernerc potliimus, qubd fic fapictia falt"6
.

mo
Ctii,

phia:

loco nominare vidctur vcra- philofbmedullam, fivc ttudium fapicntia: re-

fapientia: conquarc tlulta ab Apottolo d"i(fi:itatur j atqueidco conccptus ieu imaginationestalium fapientum feu Philofophorum cum tuisDifcipulis(utcunqueopnmede fe ipfisfcnciancjtunc revcra ttultx nuUius
fic

doda Sc in eftedu vera;

:

traria

&

qu? confiftitinlcfu Chrilto crucifixo, quc ex tolo Deo eft,quatenus fapicria hujus philolbphif ab ore lehovc eft cgreffa^quo- Ecclef.24. j. nia cjus fos(ut didtu)eft verbum Dci Hinc
in fua propria pcrfona fic loquituriapienria
ifta vera:

&

icttimationis

coram Deo- Dehujufmodi

verb philofophis Propheta hxc: Ve,qui di-

if.iio-.io.

& bonum malum, facietcs & luce tenebras, ponentes amarum in dulce, & dulce in amarum- Vae,
citis

malu bonu

tcnebra'; lucem,

ab orealciffimi prodij &c- Atque hacdccaufaApoftolus diftcrcnriam inccr philofbphiam Gr^corum , que erat fpuria, imaginana phantaftica , atque iftam veram realem of tendcns , hanc nobis pro-

&

&

ponit cautela:

Vt

(inquir)conlblcturcorda
,

Coicff.2.2.

qui tapientcs cltis in oculis veftris coram vobifmet ipfis prudcntcs, Nonneetiam affignat p.Iacobus, infigne inter has fapientias difcrcpantiain ? Sapiencia(inquic)

&

ipfbrum

inttrudti in charitatc

& in omChrifci,

ncsdivicias plcnitudinis inceilcctus inag-

nicionc myfccrij Dei Pacris

in tjuo
cie
|

&

letij

con

funcomncs chcfauri

fapieci^

&

fcie-"

bcob.

;.i5.

tradicens verirati

non elt de furfum dcfce-

abfcondici.Hoc dico,ut

nemo vosdeciergo acccpiltis

dcns apatrcluminis, fcdterrcna,animali$;

piac in lubliinitate fcrinonii.- ficut

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
Chriftum Dominum noftrum, in iplb ambulate, radicati Sc abundances in grntiarum adionc. Videre,ne quis vos deinanem fallacia cipiat pcr philofophiam
pitliislefum

Fol.fJ.
realis

& confcqaenter eos in verz 8c

Phi-

&

lofophi? fundamentis, inltruxiflet) eorum nonnulIireplicaveruntdicentesQuid vult ^^ fcminiverbius hic dicerc?Alij ver6,d:Emo-

j_ ^g^

fccundum tradicione hominum &fecunnon fecundum dum clemcnta mundi

&

niorum vidctur ifte annunciator: Quibus tandem refpondct philofophus vere Chri^
itianus in

Chriftum Icfum quia in ipfo habitat om;

verbahxc: Viri Athenienres, pcr

nisplcnitudoDivinitatis corporaliter , eftis in illo repleti , qui cft caput Principatus

Prxteriens enim & videns fimulachra ve& potcftatis&c: exquibusverbisres ftra inveni & aram in qua fcriptum erat IGNOTO DEO- Hunc ergo quem ignoift? notatu dignf funt rcfpiciend? & cum
, ,

&

omnia

quafi fuperfticiofiores vos vidco:

diligentia obfervandf.

Prima

clt

qaod

rantes colitis

hunc ipfum annuncio vobis

omnis

intelligenti?

&

fcientie plcnitudo

&c.Noca

hic obicer,qu6diftofermone ar- Aa.t7.22.

confiftit in revelatione

& fcicntia myfterij

lefuQuoniam
(ut

Dei
aic coloffi.j,

& Filij &

cjusChrifti

Apoftolus ) in Chrifto folo confiftit fafcicntig Thefaurus; Vndc Chripicntie

ftus inharc

guicipfos verum fyncer^ philofophig fundamentum ignoraffe ; ut potc , qui verum DcQ, qui eft ver^ fapientig fcaturigo haud cognoverunt. Tunc in hunc modum progrcditur:

verba:Qu:erite regnum Dci

&

Deus

(inquit)qui fecit

mundum,

cstera adijcientur vobis.Et per conlequcs

inmera ftultitiaad veram fcientiam tclledum atque fapientiam inquircnda ab ipfis, qui eam nonnabcnt. Secunda , quod
eft

&

omnia,queineo funtihiccoeli
fit

& terrse Aa.i;.24,

&

cum

Dominus,non in manu fadis teni,

plis habitat,

melliftui oratores Sc dolofi

phiftae

& fallaces fofint

nec manibus humanis colitur, nec in diget aliquo cum ipfe dct omnibus omnia &c. Aufculinlpiratione vica

vanique iftius mundi philofophi

& tate &

&

&

lummopere evitandi & nullo modo crededii quippe quorum docftrina lcu vcrba funt
vix probabilia,quatenus rei fupertiv:ialia veritate pro fua in ftrudura baii nihil aliud

obiervate(obfecro)fapientisiftiu9 philolbphi excellencia,qui his verbis philo-

&

habent,

quam figmentum

inanc

& imagi-

qu6d fit Philofophia & confcquenter fapicncia quiedam quseinicium fjum ducit ab invetione feu tradii.ione hominum & fecundum elemcnta huj us munnon lecundum Chriftum, acque idc6 di omni conatu h verisChriftianis evitanda ac propulfanda vel falce non tanca fyncencatc obfervanda, ac fi k quadam divinitatc eflet
nariu.Tertia,
,

Ibphos hofce mundanos fapiencia divina per confequens philofophiam Eflentialc perfpicue docct^Nam per textum iftum indicat qu6d Spiritus Dei , qui eft Chriftus lefus templa artificialia non inhabitet, fcd rem quam libet creata faciat fuum fandua,

& inter omnes alias creaturas ipliim homine templum fuum carncum facit per
rium,
fuperexcellenciam
ritus fapientia:
,

&

ur in

exdem contextu

liquet, atque ide6 affirmar,

deccelis in terram emiflIIi.Quirra,qu6d ilper conleques laficphilolbphia fyncera,

&

fecundum Chrilti natura,quippe in quo omnis perfeda fcientia& cognitionis atque fapientis Thefauri funtfiti: atqueiftadodrinafabricatur non juxta hominum dodrina feu traditiones, ncc fccundum mundi elementa , quseft
fapientia vera
,

qux

eft

quod idem fpifandus dctomnicreatura: omnia. Quarc fi vitain,& inlpirarione omni rei tunc nulla reftat res in inundo, quj non animatur ab eo,quippe liiam vita, in ifta diexiftentiam ab rcipirationc

&

&

&

vinafapientiahauriens,&proptcrirtamra-Jr r J Jtione h fcripturis Lapis haud immcrito didicatur Angularis, quatenus fcilicet fuper in ipiaomnis creaturi^ fabrica conipfa

>

1011.1.4.!?,

&

tcrrena animalis

j^iabolica

& contradi-

cens veritati ; fed fecundum eara , quce ^ Deo, PatreLuminum defcendit, uti ab A
1 )b.3.i;.

radicaliterinnicitur.Quareevi- Tim 6.i^ des eft,qu6d ipfe folus fit mundi Iux,in qua r.cor ij.aji. ' ColoU.I.IO. ,.7,1 ,, r/^L eft vita ula,qu^ vivificat omnia ; Et qui ett i.coi. la.i-io omnia in omnibus: In ipfo condita lunt ufiftit,ciquc

poftolo lacobo docemur-Super huj us ergo

fapientis humanse feu

niverfa in ccclis

mundana:

bafes ere-

fibiIia,omnia per

d:a eft(uti diximus)ea fapientia Grscorum (quxcft prxcipua philofophia: Chrilliana

Et

ipfc eft
:

& in terris vifibilia & invi& in ipfo creata funr ante omnes & omnia in ipfo
ipfii

hodicrno die columna) HocqueproEro ari videtur in eo ; primum , quia ApoftolusPaulus ncgat ipfam efle veram philofophiam, quatenus fuper Lapide Angularcm Chriftum lefum non xditicatur : cjuemad' modumcxfermonibusejus,phiIoibphisAtheiiiefibus prolatis.liquido llttiscxplicatur.

conltant lUe implet omnia, operatur orania in omnibus.Nonne videtur etiam Salo-

mon huic rei aftipulari, dum alferit, Spiritum Dei incorruptibilem

:

inctfe

omni

rei? sap.i^d.

ProcTdit autcm Apoftolus in iftiufmodi orationis filo Fecitque (ait)exunoomne

Nam quando fcdse Epicursoru & ftoicorum colloquium cum co habuiffcnt (poft-

Sam rationibus divins philofophiaeipfos

,

Idololatria& deorum falforu atqueignotorum vcneratione difiuafiflct ipfisque fapientia: vcra: lefu Chrifii Icges,futuram-

que a mortuis refurredionem prxdicalTer,

genus humanum inhabitare fuper univer- ^^-^7'^^ lam facicm terrze,dcfiniens ftatuta tempoterminos habitationis coru, qusrere ra, Deum 5 fi fortc attradent eum ,aut inveniant quamvis non longc lit ab unoquoque noltrum: in ipfo "enim vivimus, movemur fumus ficut quidam vcftrorum poetarum dixerunt &c. En ecce admirabilem Lapidis divini iftius virtutem&

&

&

&

&

ftupendaS

SECTIONIS PRIM>
(^upendiis illius
in creaturis operationcs! Et

LIB.II.

nota

quod lcmpcr inpotcftatehominis

pcr confcqucns omne in omni.Quod cbm ita fitjapertis vidcre licct oculis, quam lon-

pulfiitione cft, ut iplius inouifitione , polTit :id luam ralutcm acquiri. Hic eft in-

&

gc

k vcritate Pliilofophia
;

illa

Grscanica

diftcc

atquc hac de caufa minime'a pijs

illa

& incxplicabile vere Philofophis fubjccflum & fummum verorum philofoeffiibilc

,

Chriftianis cft

amplcdenda, fed potius

phorum bonum quod tantis laudibus a veteri & novo Tcftamentis exaltatur & ebuccinatur. Quarc non inconfultc dixit
,

injEternum relegandaexilium: ciimkfacris fcripturis via magis rcdta , completa perfcda ad fapicntis xtemz myfteria dignofcenda vereque philofophiae arcana

&

Cloff.^.J.

inloco prffdidtoApoftoIus : InChrifto fapicntix funt omncs Thefauri fcientix abfconditi &'c: Qiiibus infcrre vidctur A-

invcftiganda
patct

&

, delineatur. Deniquein eo quod Graecorum Philofopnia atquc , ideo raundana five humana illa fapientia,

poftolus,qu6d nullafit vera philofophia, quxnon habet fpiritualcm iftam fundationcm,nimirum lefum Chriftum , in quo cft
qui plcnitudo , diviniratis corporaliter , fupcrioris Nadt capuc tam Angelica: turar , quam Crcaturarum inferiorumi

fuper

quam

ftruitur talis philofophia fic

& diabolica,& fapientia: & philofophiae verae contradicat, atque ob

terrcna, animaiis

&

&

iftam rationem necelTeeft ,qu6d fit falfa fpura in fequcntibus aperte demon-

&

&

ftrabitur.

CAPVT.

II,

In quo, qaid fitfapientui humana , ^ quis homo animalis-^ ac repione, quidSapientia divtna, C? quis hemofpi^
titualis, enucleati difcutitur.

difcurfu progrcdiamur, opera: crit pretium,ut mundoinprimis ortus feu originis

SEd

priusquam

ulterius in

hoc noftro

tam

fipicntije

humana:

five

mundanae

&

hominis animalis ( de quibus fcripturs plurimus in locis)quim illius divinae atquc hominis ipiritualis rationem aperiamus. Scicndum cft ergo quod fuprcma fapientiafitipfius anima: guftus , intelligentia
,

ejus vifio
quifitio

mcnsejus oculus, ratioejus

in

riarum rerum fenfibilium five prKfentium five ablencium imprefTionem recipic, ex varijs rerum fenfibiiium rcalium fpeciebus fimilcs laborat fpccics in conccptu excrahere , Ec (cum ulcra reproducere rum nacuralium , fenficivarum, fubftantiarum corporearum cognicionem cranl^ cendere non poflic)impofribilc(inquam) eft, quin anims feuincclligencixnocioncs cales lenfibiles rcpriefencec , quas objeda

&

&

&

alpcdus, atquc ipfa ratiocinacio objefti

,

ut , nbi intelligentia non accipiat

ejus (pecialiaeiafiignanc : Hincergoev^nic, quod animus fcu incelligencia in per0gibiles

guftum
cio
falli

'iapicntia

laporem liium primarium i luprema,ibi fa:picule in fuo judiatque decipi folet, nec eft fatis , ut
feu

habcat
viiio
,

mcntcm pro oculo , cujusadufit quippc quse verlatur tam in infcrio-

rum, quam in Iliperiorum intuitu : Sed neccire cit, ut reda judicium ;i fapiencia proccdac. Eft ergo inrelligencia nofcic
illa

animae fa-

cultas leu potcftas,quanomopercipic,cog-

piendo redc juftc res quaflibccincellicognofcendo difcerncndo decipicuciidque e6 prsfertim magis quo phantafia ad conccptum aliquem alicujus rci intelligibilcs imaginarium,arcbus quibufdam lcnfibilibus extrahere acquc clicerc conacur : Nam in Cali adione incclligencia feu animus(ad moduin ab ipfa phancafia fcdudus)facillimecirca calem rcm in difcer,

&

&

& difcernic rcs omnes incelligibilcs:

nendo
nus res

& pcrcipiendo decipi queac:quace^

illa incelligibilis fic ipiricualis
,

Acqueintelligcredcbcmus , quodvifioifciuli-nodiHattnbusmodis , nimirum vel pcr afTiftcntiam fcnfuum cxceriorum cunc vcrliicur mcdiance phanCafia circa corpora lcnfibilia, qusfolcncquandoque, imo vero plcrunquc, hominis nacuralis intcUcdum arquc racionemdirigcre& affifterc : vcl pcr folum phancafia: ipiricum, Sc tunc verliitur circa corporum fpiricualiumfimulacraimaginaria :acquein amba. bus iftis vidcdi fpeciebus incellecflus facilc

ac fu-

pernacuralis

&

& per confcquens circulum

capacicacis humansc racionis exccdic : VerbigraCia,cummenciohomini nacuralifive animah fiac de Dco Excrcicuum , cunc efH-

gies ftatim in fpiricu cjus phantattico alicujus fcnfibilis&corporciPoCencacus , feu

&

Imperacoriseminentisfuisprincipibusmunitusdepingitur. Porro fi SpiritumSan-

dum arguere velit

minemus
lus

impreflionem coluni-

baevcllinguasardentcsfiflas
ipfc

& hujusmoconcadus ia
,

corumpacur,& racionc phancafix mediace qua cognicio rerum corporaliu inCelligibilium conducicur & ofterturrarioni.actande inrclledlui i-fcduci queac: Nam impoffibile cft , quin phancalia (cum fic inccrior iiiculcas fenficiva,qux ptofundam in fe va-

dialiaprxleferct. Etiamfi feraphin no,

cwm

fcx alis

fpiricu phancaftico apparebic

uc

diaalacusin eo vidcbitur , igncus bolus cornutus , pcdibusfifli5& in cffigie terribili more phantaftico lu eoprarlcn-

&

& Ange&

&

tftbitur

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
tabitur &c: At fi immediatc a fefibus in fpi-

F0I.7.
in

ricum phantalticum vcniat ico, tunc etiam objccl;um tale vilioncm incellcdualcm fallit. Exempli gratia : Baculus redusin aquapofitus, apparcbitvifui curvus , <Sc morccali- Dc pingctur in fpiricu phantamonccs vidcftico- Arborcs, civicates , buntur navigancibus movcri:Poftis vel co-

aquam projcdum calia murmura & ftrepicusfacere animadvercunc &c.Quare evides cft, quod duabus iftiusmodi in phancafia vifionibus nimirum a fcnfibiUbus fcnfuura
,

niam ipfum ferrum candcns

corporeis

&

&

ipia imprelfis

abimaginibus fpiricualibusin , ucacur ille hominis animalis

,

animus fcu incelHgcncia , qux inccriora

centraHa, hoc cft
iliperiora

lumna apparcbit phantafia:, nodurno tcmpore

& divina

&

ve-

homo

fimiiicer audicui fonus

bom-

ipfiuspulverisacCcnfilplcnbardae, uc fulgurc habcbuntur dor pro tonitru

&

raque negligendo adexccriora& fupcrficialia intuendapenicuscft addidta: Vnde

feqHitur , qu6d ejus raciocinatio larpiculc circa objecta,qu2 inquiric, faliacur, ica^ UE pia;rumque vix probabilia pro vcris acci-

&

uc&ululacus fclis pro clainore puerili &c:Porro qtiam phancafia reimaginacioni

:

prxfencacfalfiifimulachra tamin fomno quam vigiHjs pcr fe,uri in dcHrio vcl phrcnitide vel

quoniam nociones,quas a' lcnfibilium in phancafia impreffionibus inquiiic,incer

piac:

mania
,

correpcis videre hccc:

Imb vero & quandoque fingic ea, qu:e nec

unquam
eciameft
fucrunt
,

funt auc erunc.

Hinc

tx lunt.-quavenus imagines cam prarfcnciu, quam prxccricorum tSc fucurorumin ejus Ipiritu morc imaginario dclincaca majorc
cx parce funcfidta:

quod

tot errores irrcpferint in

& imaginarix, cales niquales

rei vcricacc

mundum, quibushominis animaHs fenfus

atque intcllccftusfoHsfimilicudinibus veritacis loco ipfius reaHs vericacis duftus

mirum apparcnccs,

non

&

func.Hujulmodi cft igicur hominis nacuralisfivc animaHs condicio;hujufmodi (in-

mera

probabiiitate innitens dicipicur

& in

quam j

liipiencje

humanre

leu

mundanx ra-

femicam concrariam feducitur , nihilque inteUigere videtur , prxrerquam corpora,

qus a lcnfu phantaftico ofteruntur:

Spirituphantafiae

vclin

dix acque fundamencum,quippc cujusanimus non incelligit five incuecur oculis fpiricuaHbus a lapiccia; guitu inftructus,

&

mere imaginario perfe

quorum
liint

eft

ea relpicere , qua: ncc corpora

ereantur,

Hinc orta eft fapientia illa mun-

danaleu humana &confequenrerphilofophia illa Ethnicorum vana, qus ex traditione hominum &leLundum elemenra ["lu-

nec corporum forma^habenc , cujufmodi Dcus,Mens,Verbum,Sapicntia, ,Iuftitia,Vericas ellencialcs anima- aftcdioncs

&

ucoh-}.

tu

bona;-

Dehujufmodiergo liipicncia

incen-

jusmundi & non fecundumlefumChriItum veramfapientiam ab Apoftolofpecificacam proceffit.Ex iftiusmodi vifione intclligenci3Efallai.i
,

dit Apoltolus, ubi air.

Quod lapicncia.quse
j

eltdcinfrafit ccrrena
bolica-

, animalis& DiaVndeliquct, quodhomoanimalis

^0?

iniagmantur&Ibmni-

non

poffit (juxca divipauli lcnccciam)pcr,

anc peripateticicum fuo principcElementorum terr, aqus &c : ccclorum , Aitro-

cipcrcca
cui lunc

qua; funcdc Spiricu

j

Dci ,quippc
eft
,

illa itulcia

ncc poffibile
,

uc ab

rum acqueipfiusmundi KCernitacem fortuna^ hnxerunt in mundo Dominium,deu

,

coulbmodoincclligancur
lis

uc

pocequK
Ipiricua-,
lii-

Ipiricualicer lijncdiicerncnda.

Ac

corrupcioad generacione, nc agcre dicunt,loquuncur de Vacuo,quod in lubftantia mundana poffintimagmari, Iphasras ccclcites credunc cfiemoturapto
neceffitace

&

icrum lccrccio non

clt nacunilc lird

pcr naturalc fidci opus, quacenus non a notionibus lenfibilibus , lcd a cognicionc lilpernaturali Ipiricualiccr

inanimam illumi-

& violcnco primi mobilis vetftas: Meceoia a furnis & vaporibus a terra & aquis elevatis ficri,

nacam

infufa alTurgic

& per antipcriltafin invice coacer-

vari,eofque ab atcradtiva vi folis

&c:

in

, Aitroru alcum fublimariexiftimant:TerrK

Ac vero e rcgione in ccrcia intclligcntia: animx vifionis fpccie ,in quaipla mentisacie, inferiora negligcdo rcjpcctum fuum ad fuprcmam fapicnciam divific.qua; clt ejus gultus

, a vencis cerrs vifccribus volunt fonccs a vaporibus tcrra venis condcnfacis gencrari : Nubes ab ipfis in alcum elevacis mediante Antipcriftafi infpiflfatis procreari:Hocque ideo a fenfu colligunc in phanCafis (piricu imprimuncquoniam oblervancin deltillacionibus vapores exolla vcl cucurbica in fummicacem Alembici afcendences.in guctas excrcfcere &coagulari. Porrovencos

motum fingunc
inclufis caulari

& alma nucrix, in qua Iica ctt in,

&

fallibilisomnium rcrum nocio,ipia nec fal-' li , auc dcludi vel lcduci potclt acque pei; ittam vifioncm;, qcx res incuccur, quae nec
corporca: func , nec corporum formas habcnc , (quas iLipcrius recenfuimus ) porclt

&

animus lcu incclligencia ad veram anima? agnicionem pcrvenire, &nullomodoper

imaginaciones, quaccnus ha: pocius fallunt animum, fa^ ciunt, quod ubi illa vidcantur, qua: rcvera non funt. Pcr rcccflum igitur a lcnfibus corporum fimulacris adlui iplius&Dei,
priorcs vidclicec fcnliis

&

ab exhalacionibus h terra afcendencibus ab eorum repercuffionibus ab alijs defcendencibus

'afccnfu h
fieri

&

&

&

aiTerunc

quoniamfumum

vel carbonum accenforum in iiao vcnco in aerc defccndcnce laceraliccr pclli obfervanr. Tonicrua cciam abignis in aqua murmure fieri exiftimant, quo-

liquorum

cjulquelapicncixatqucangclorumcognitioncm pertingcre lolct , homo intcrnus fcu fpiritualis rcccdendo (inquam) afen;

libus

animumque fuum

;{

mulcicudine

unicancm

SECTIONIS PRIM^
njiitntcm veiTus difl:rahcndo,hoc cft,i-cvo-

I.IB.
:

II.

lcgatis pcr inftindum Spiritus San5:i

mun-

candoradiosfuos cxtrinfccus diflicrfosad fccofquc in fe retinedo: Nam fcnfibus impcdituranimaneccrncrefcipfam crcaturam valcat-Sicrgoanimaverfatur circa Dcum,tunc cxultat gaudet in fuo bono,

&

&

quippcquodbonum anim^
livcrliuur circa

eft Deus At mundana, tunc J^tari videbitur in cxterioribus & in hono carnis: Aiccndcrc autcm ad Dum , hoc eft , guftare dc luprcma fapicntia,cftintrarein fe ipfum

Eilquein omnibusPhilofo^ ab hominibus animaliphix mundanK bus tradita; contradidoria. Agnofcit enim hxc vera PhilofophiajDeum tlTc purum incomprchenfibilcm fpiritum in phantafias marginibus minimc comprchcnfum , nec
dorevclata

&

&

non

& verbum ejus

ac sternam ipiius fa-

&

&- ad intima fui pcnctrarE. Qui crgoita in alrum fpcculatur , ut tranfccn^at ic ipfum, dc fuprcma fipicntia fiipiat ,ille vcrc ad

picntiam.Angclos facitSpiritus divinonumini atqucetiam Da:moncs infervicntes, ab intellcdu hominis naturalis minimein fua dlentia concipiendos, multo magiseffentialiter in ejus phantafia , pro ut revera cxiftunt defcribendos. Fatcturetiam contra

Dcum afccndit.

H^'cergo
,

eft

vitaanim?

Ethnicorum

lcges,
,

& cordis hominis

:

dum Dcum fuum convivit in

fcquenterterram

mundum & confeaquam& cjeteraelee,

templatur:Nam qui

quafi clVe coonofcit,cire ipfum

Deo, ille fuum Dcu Dei

ta,atque ccclum,ftellas

& cxtera in mun-

&

do

Vcrbu VndeaitMercuriusTrifmcgiftus: crcdc quod in tc vidit & audit Vcrbu Dei:

Ioh,I.

kdivino vcrbo creatas : &per confequens non ab xterno (ut ipfi falfo ofuiiTc

pinantur)

EtEuangelifta: Inverbocratvita , &illa vita lux hominum Et alibi: Voscftis Templum Spiritus landi membra Chritti.

Fortunam Pcripatetiam in mundo locum nullumhabefe concludit, neque

agendi necellitatem Deo imponit , fed ipfum fecundum voluntatem fuam in hoc

&

O quam nohilis cxiftit fpiritus

ra;

ille

qui ve-

mundo operari teftatur. Dc vacuitate fubftantiae

lapientis guftu
,

dudus oculis fpirituali-

mundana:non loquitur ,

fed

men-

cxluce Sc vita creatu efle: Nani fpiritus dcprehendcns fe ipfum exviluce compofitum ad vitam rurfus ta
bus percipit
ic

tionemfacit deinanitate feuabfentiaSpi-

&

&

lucem tranfcendct. Hac igitur ratione ani-

omnia informantis, cujus prseomnia dicuntur plena. Ccclos in non primi mobilis coadione aterna
ritus divini

fentia

&

ma

leipfam tranfcendens fepro libituad

infcriora

& fupcriora delatat & ad cognofSz contcplandum

fcndum
feipfum

Dcum fupra (e,

,

in fci

& angclos juxta fe & quic-

mediante fapientia converfi afTcrunt: Meteora non e fumis vaporibus fieri, fed ex xfflatu divino ex ccclo quod cft ejus arca thefauraria, produci narrant, idque finc ul-

&

quidcccli ambitu continctur: infra fe divinitusilluminatur-Tunc ipla in hac fua conditionc mediante fenfu,corpora fine errore
l'pcculatur
^

Itellarum attradione: quipproprietas,non attrahere fcd difcutcrc potius. Terrar motus kpoteftate

la aut folis aut

pe quarum

cft

imaginatione corporum fimi-

litudincs.ratione

eorum

naturasiintelled\u

fpiritum crcatum

& intclligentiaillum inintelli,

crcatum

Nam difccrncre potcft

gcntia poft fumma: fapicntix guftum intcr verum falfum quando fenfus informat imaginationem imaginatio rationem, exindefliciatfcicntiam illam,qux prudentia dicitur (^uttum poftca rationcm

occultaangelica&nonaventis terr^ inclulis caufari volunt ; Nubcs non a vaporibus, led aiiris condenfatione , mcdiante fapientise adu produci ftatuunt Ventos ex thefauris Dei dcrivari non ab cxhalatio:

&

&

nibus imaginarijs generariajunt:

Tonitm

&

non ex nubium

& cxhalationum coUifionc &

&

inltruat divina prxfcntia ac flipicntia ve-

rum
qua

producat- Atque hxc eft vera

& unica
,

hominis

fpiritualis mcnte ercdli vifio, iilam fapientiam ipeculatur , qus dcf,

&

oriri fcribunt : Cum fit vox Ichovse : Nec procedunt fulgura ex exhalationum accenthrono Dei. Atque ita lione , fed ex ore in cra:tens. Rxc funt fapientix vers inftituta facrarum literarum authorirate ftatu-

minata.
tia
fit

Vnde

evidens

eft,

quid fit fapien-

cendit dcfuper
tu-cabfconditi

qua: eft Icfus Chriftus

thefaurifapietix

in

humanafeu mundana:nimirum illa,que

quo funt omnes

,

& fcien-

quam homo

animalisfive

fcnfibili
,

nat uraiis comprcncnderc nequcat , fcd ipiam(te(t:cApoftolo)pro ftultitia seftimat-

Verba

viriiitius fpiritualis funtifta.

Non

cx vifione intcUigcntis exteriori leu apparitionenotionum corporalium feu corporum fenfibus exterioribus fubjedorum vcl fimulacrorum in corporum Spiritu phantafis impreflbrum,ex qua

&

"ipirirum

hujusmundi acccpimus, fcd fpiri-

tum, qui cx

Dco cft,ut fciamus,quae k Deo

,

ortaelt Phiiofophia humana fcu extradi" tione hominum fcu ex elementis hujus

Donaca fin: nobis , quje& loquimur non indoclis huinana: fapicntia: vcrbis jfedin
dodrina fpiritus , fpiritualibus fpiritualia comparantes Animaliscnimliomonon
:

mundiparta
ex
les
iftis

Etpcrconfcquens quid
,

fic

homo animalis fcu naturalis

ius ultcrius,quhm

facilim.u eric

difcutcre: Videlicet intelligetia,cu-

ad

res

mundanas fenfibi-

I.Cor.2.I2.
13-

pcrcipit ca, qu.x funt Spiritus

Dci

ftultitia

enim

clt

illi

& non potclt intelligcre &c.

& phantafticas percipere nequitiQuip&

Supcr illam igitur fapicntiam cft^philofoj-hia vcra Moyfaica fundata , Ji viris fpiritualibu? thco didadis in Biblijs facris al-

tis

pe cui de fapictia iuprcma guftare vel meideales verbf acicm ad Spiritualcs

iftis

divini notioncs convertere ncfcit:Similiter

&

^ regione ex

coUigcrs fas

eft

quid fic
vsra

DE PHILOSOPHIA MOYSAYCA.
vcra fapientia ,nimirum illa>qus dcfccndit

FoI.S.

abalto^PatreLuminum,vidclicet,qua:ab
intelligentia five

riora

&

animo cft orta qox infeicnfibilia negligedo intuitu luum

,

ubique in fcripturis funt intellci^a , in ipfo etiam microcofmo funt intelligenda : Vt fpicnim terra, aqua , aer , ignis , JEthcr ritus cmpyreus, intelledus ,ratio,mens,

&

fixum ad fuperiora habct, hoceft, corpora

Sc eorum fimulachra refpuedo, in ea luminis fui aciem flcdtit , qua: nec corpora nec

fapientia,

comprehenduntur

vcrbum & Deus in microcofmo ita etiam ifta omnia proportionalirer ita in microcofmo com

corporum fimilitudines funt , fed nud^ atque intallibilis veritatis idese Nam fi ad

prehenduntur,ut nonfintabillisin micro-

cofmo magis , quam radij Solares k foledivifa. Veriim,uteft in naturahumana quandoque ad mundi inferiora refpicere , quod

verbi feu fapientix fuprcma: feu Chrifti fpiritualis exiftcntiam vifus fui aciem fi-

dentcr dirigat , ibi illum , qui eft omnia in confequcnter omnia omnibusinvcniet, omnia fine fallacia aut decepin eo, qui eft

&

eftnominis animalis five naturalis munus nonnunquam adfuperiora verterefuse

&

tione fpeculabitur;

Nam cujus Spiritus uni-

cusetl: Chrifto, ejus fpiritus unuseritfaftusin ipfo,&per confequens omnia ci

contemplationis aciem , quodcfthominis Ita redditur quidem fpiritualis affcdio homo in genere pronior vel ad fapicntiara confequenter ad philofo humanam ;
:

&

fmedubitationis aleafcircnon eritdiffici le : Nec tibi Ledori hoc videatur mirum,

phiam mundanam inveniendam

dam

cum omnia in mundo majore fecundum proportionem debitam in microcofmo retineantur : Nec equidemeft ea incrcata divinitas, qua:

inaqujeeft falfa , ur pote ftultitia nitas coram Deo j vel ad illam divinam in
,

& fingen&

utroque

mundo euangelizandam &rtatu,

iniplet

& omnia in mundo hominemque centraliter & per irmundum

minandam qux cft jufta & acceptabilis apud Deum. His igitur cum diligcntia
confideratis ,ur

omnis fcrupulus ab hujus

in philofophi^ hujuice

totum occupat ab invicem'divifa Quare certum e{t,qu6d ea, qux de Deo, Verbo, ^terna fapientia, alijs in microcofmo luftitia, Virtute,
racliationem k centro

mundi

literarijs

noftraeinquifitione dcmatur , in

hunc mo-

dum progrediemur.

&

CAPVT.
In quo

III.

veree fapientiie C? plnlofophice origo ac ejfentiah

principtum explicatur , naturaque (3 pote^ jtasipfius reaiiter-.idquepaU'

cis detegitur.

Vi

'Tmethodicc proccdamus

in

rcftat

hoc noftro negocio jam , ut in luco

quam quicquam

faceret , i principio , ab sterno ordinataeft- Concepta erat,ciim

Prov.s.is

f)riori Sapientiae

philofophixque elTentiais originem, fontem ac lcaturiginem cum diligentia exliterarum facrarum teftimonijs perquiramus ; definitionem naturam-

nondum

erant abyffi. Et Syriacus aic Sapientia k Deo profeda eft prior omnium eft creata. Atque iterum Ex ore al:

Eccld^i^^j. sap.^.iOi

&

que ipfi maxime convenientem tum poftek

majorecum facilitatecxprimanus^Dcinde oftendamus qu6d fit reale non modo phi,

lofophise vcrscumScientijs ex eadepen-

primo genita ante omnenl creaturam, Et Salomon Sapientia co:Iitus mictitur de fandis coelis , ut mccum fit mecum laboret, Et alibi tempus eledionis, ipfius modum exaltationis, & viam feparatiffimi

prodij

&

dentibus

fundamentum ; fed etiam myfte-

tionis veritatis ipfius a falfitate feu

figmen-

55^,(5.24.

arcanorum omnium abditorum im6 vero rcrum cundarum , t m prsteritarum, quam futurarum revelarrix atque detcdrix. Ad originem autem hujus fapientise facrofandx quod fpedat , tcftimonio confenili pagina: facrse probabo, quod ilHus fonsfit ipfcDeus, qui eftLuriorum
;

five

to, in hispaucis
;

fed.plane aureis enucleat

Salomon Sapicntiam Dei ab initio nativitatisinvcfrigabo ponam inlucem,nec Hifce quidem pr^ceribo veritatem &c

&

&

(quos brevitatis gratia omittam) patet,qu6d fapientia , ex cflrentiales philofoqua dcpendct vcra
locis
alijs

& maltis
,
fiti

&

Saruch.i.

niinisPatcr: Vndepatct,qu6dfitlapicntiE

phia

omnium

puriffima

&

fimpli-

Daniei2.2i.

mundans omnino
eftterrena
pientia:
bi
:

&

oppofita,quippe qua animalis.Hinc Apoltolus: fa:

quatenus initium fuum h Patre luminum ducit uti etiam expreffe nos dociffima
,

lob.i2.i2. riovcrb.2,6.

& inventor Deus eft & & fortitudo Domini funt. Et Iob:Sapicntia in antiquiseft & in multo
dacor
ali-

fapientia

cetD.Iacobus. SequiturjamjUt
ifta
,

Quid

fit

Sapientia

&quomodo
:

a Divinitate fitparta,

tcmporc prudentia. Et vir fapiens- Sapicnriamdat dominus,ex ore ejus prudentia fcientia. Et alibi Sapientiam poflidct Dcusinprincipio viarum furarum , antc-

&

fecundum didi Sapientis mcntem expli-' cpmus Sapientia inquit ) eft vapor vir^ tutis Dei & candor Lucis asternx fpeculum fine macula Dei Majeftatis imago
(

& &

'^'

''^^^*

B 4

JDsnitatij

SECTIONIS P RIM^LIB.
bonltatisillius.Et Apoftolus: Chriftaseft
i

II.
<

cffblgentia gloris
Ktb.1.3.

&

charader perfonce

Dei.quifuftinetoinniaverbofuopotcnti:

>

ftatuebatambituminfuperficieabyfG:cura fortificarct fupcriores nubcs lupernc:quando roborabat fontes aby fTi : Cum ftatueret

Quibus difcernere qucamus,quam immanis fit diffcrentiainter falfam feu munda'nam Sc fapientiam terrcnam Ethnicorum. eircntiaatqueillamveram , f^nccram Icm cujusradixcftDcus , quatcnusejus fons eft verbum feu vox Patris luminum.

fundamenta
nis

terrse

erat fapientia
:

apud

eum cuncta componens &c Quo fermotilo,primum antiquitatcm iltius fapienfacrofands depingic tum poftea docet , iplam fuifi"c cceli terrie , contias

&

&

&

&

fequenter cujufiibet reicrcatx , five

fibilis
,

fit

invi-

Ecdef.i.d.

Sapientije fons(ait textus)eft

celsis
:

& ingreirus
,

illius

verbum in exmandata xterna.

five vifibilis compofitrix.

totum cum
phi facri
agnofi.it

Exiftis igiturluculentcr fatis vere fapicnti-

opinione philofoMoyfis convenit, ucpote qui

,

fenfu

&

Hoc

busliquet

quid

fit

fapicntia illaaterna.
ipfius
'

inprimoordine

Abyfiumfijifte

lam verooperam dabo, ut mirabiles

virtutis operationefque

catholicas vobis

fineforma. In fecundo narrat , materiam hujus abyfTi fuifle informem atquc inanem
prsefentia iltius Spiritus divini^Elohim

ta univcrlaliter

quam particulariter dete-

Ru-

gam

quibus agit&opcraturper totam

j

ach univerfaliter

fuifle

informatam

& aifti-

machinam mundi inquecreaturisejufde: Obirtametiam rationemdicluseftChriftus (qui eft vera Sapkntia) fuftinereomnia
Hcb.1.3-

quarum nomine infignitam:

In ferie tertia

oitendit,quomodo operationc

& adu

vcrbo virtucis ihx. Veriim hsc omnipotens ipsius potcntia in fuperomniaper exccllentia hifce Philofophi Theofophi

&

&

Pauli verbisenucleatur. Chriftus (inquit)

usSpiritusDivini&ellentialis five Vocis fcuVerbi FIAT ab omnipotcntcprolati, eificacifTimailla creaturaLux.quafi forma creata,eilet ab originc in aquarum maiTam produdta Quarioioco docct, quod fpaoy-

imago Dei invifibilis , primogenitus omnis creaturs: Quoniam in ipfo condita

eft

funt univerfa in ca-iis

& invifibilia^ five Throni five Dominationes; five Principatus, five Poteftates
nia per
,

& in terra

vifibilia

fecunda vice edici vircuce,aqujefuperiorespcr interpofitioijeui firmamenti ab intcrionbus cilent divila: , atque itaper ferica

cundu FIAi

(tacuci iunt cceh,

queadmoemiflic

om-

dum illo ipfo Dei vcrbo t^ rcia ferie

:

ipfum

omnes & omnia in iplb conftant. etc:Qus Apoftoli Doftrina admodum aeft ante

& in ipfo creatafunt ,& ipfe

illis

aqua^infenoresinElementa cflcnt difpo(ics Velpotiusunicummundiinfcrioiis

Elementum aqucum
quadruplicem

quadrifarie

feu in

procul dubio videbitur,qui PhilofophiseEthnico-

lienafiveextranea Academicis

rum rudimentisnimium confidunt,quippe qus fapientiam nullam talem , nimirum cceleltem five Dei verbum, nec quod mediante eo calum , terra & Incelligenca: Angelica: fint creata;, agnovit, aut quod in eo & per illud cunda fuerunt & aa huc iii
fuoftatu exiftunt: Sednobis prse fupponit permultas naturas efficientes fubalternas

vcntorum nacuram alceracum , quas naturas in uno codemqueelemento feu Spiritu aquco fic alfpiritus fcu

nimirum illasintelligentiarum jftellarumj elcmencorum , meteororum fimilium, quas volunt operari omnia tam lupenus

&

teratasEthniciEIcmentadicticarunc:Nonne vidctur pfaltes hoc idcm hifcc verbis paucis aflevcrare ? Verbo (aic) Dominifirmati funt ca-Ii fpiritu aboreejus omnis virtuseorum ? Atque iterum In lapientia omnia fecilti. Et D- Petrus Cceli eranc prius terra cx aqua in aqua exiitentcs Verbo Dci- fimiliter D. lohannes Ab eo fine eo fadum erat n iomnia fun t fada hil Mundus nimirum ab ipfo fpiritu lumi-

rfii.^^.s.

&

&

&

2.?eJ.^?!f'*'
'

1'"

'

&

quam infcrius ex

femet

ipfis

& mundum

(tatuunt elle xtcrnu, hoc eft,finc principio

tine : cum c regione vera Sc facra ifta Philofophia doceamur, quud Deus omnia verbo feu Sapientia fua creaveric,quod ipfe

nolbfaduseft&mundusnon novic eum. Et Salomon: Sapientia Deus fundavit ccelos,ftabiIivit

&

opereturomnia in omnibus , &quodfit omnia in omnibus : Nam textus prsdidus

exprefle ait
coioir.2.

prudcntia^Denique lacra: (quara hocin loco recitare longum nimis forct ) boc idem expreffe videcur confirmare , videlicet,quod rei cujuscunque natura- five conin

terram

f 10^,3.19.

tota harmonia

pagins

quod omnia in ipfo conftanr. Sedad propofitum:Pra;cedens antiquitate

,

ditionisciretfacta, dilpofira,& completa,

& virtutcm hujus fapientis textus

rrov.8.22.

videtur

confirraarehoc.-Sapientia(inquit) pofGdebac lehova Principio vis luaeante operam

iltam divinam cujus radix clt

per,& mcdiante virtucc.live emanacionem , qux elt divinus illc adus,

verbum

Ex ipfo (aitdivus

Paulus)per ipfum

&

in iplb funtcrrinia:

fua ante ullu tcpus anteullum fecuIia;Cum nullxeirentabyffi , edita erat cum nulli

ellent fontes, abundantes aquis.-ante montes fundati ellent.-cum nondum feceratle-

Cum aptaret ccelos ibi crat: Cum ftatuerctambicumin fuperficie abyfhova terram
ii
:

Sedquoniam nonnulli(fat lcio) hujus inundireplicabunt , quod etiarafi fit verum, quod Deus divino fuo fpiritu fineverbo creaverit omnia , tamennon fequituripfum immediate agere & eflentialiter exiltcre in requalibet: verum poftquam fpiri,

cum fortificaret fuperiores

nubcs fuper.

tus iftexternxfapicnti^c creaturs cuilibet

nc:Quando roborabat fontes abyfTi-quandoponebatmariftatutum fuum

:

Quando

virtucem increationepcculiiircm aflignaffeti tunc refbtjUt creatura agat per fe, hoc
cfr.

DE PHILOSOiPHIA MOYSAICA.
ffat,

F0I.9.

quodam

utCTCaturaagacpci-fe,hoccft,iibcro arbitrio fcu voluncatc propria,

Divinitatis- Hifcc

| j I

Salomon)

eft

vapor

virtutis

Dei&fjnce

rusfluxusa gloria Omnipotcntis

& Iplen

qucedividitur abiblutc& diftinguitur pla-

ncab immcdiato adu

fibi

malcconftantibus

juxta fundatas no-

ftras in

Divinitatc rcgulas livc canones

dor a luce an:crna &c. Quidr An virtiitcm vel fplcndorcm iftum a lucc a-tcrna procedcntem dicemos accidens ciim fit fpiricus fapicncie (andus, ut fatctur (apiais } Ilinc
,

rcfpondco, quodelTcntiadivinnfcindiviQipre evidcnscft , quod Dcusnon folcac adum ullum cfTentialcm jcujufmofundiones cxindc dcdi eft anima , vita pendentes cuiquam crcaturarum impartirc , qus ab ipfius natura difcontinuari aut

ctia divus Paulus loco antca citato

dua

In ipfo condica funt univcrfainca-lis& in terra, tam vifihilia, quam invifibiliaomniainip

'

'^-

,^'|,''f

&

fo

& pcr ipfum crcata lunt & omnia conli&c.Quibus pitct.qubd cxtra
fic

ftunt in iplb
illum,fpiricu

nihihEt lohannes

In vcr-

fcparariqueat, juxta a.xioma iJlud

dcditDeus,nunquam
iftara

dimifit-

quod Atque ob
=

bo cratvita &c. Et per conlcquens liqueC, quodcreatura fit continuata &anncxadivinitati pcr vinculum divins iltius naturje, hoc cft,per unQ eundc fpiri;um Vit^,qui

rationcm Chrittus ,quicftxccrnus ftpicntia; fpiritus ,dicituromnia implcreImover5(rcplicabicmundanusiftiusfeculi

&

<

inelt ei: fine

quo nexu,unione
:

vcl relatione

lapiens) qui

homines

a fimplici vcritatc

diftind-ionibus vanis diftrahere asrgrcdi-

tur

ifta

prxlentia divinitatis ineftomni

rci virtualirer

ftantialitcr.

non cirentialiter fcu fubCui cgo libenter fcirc vehm

&

ad invice impofTibile cft, ut creatura poffit cemporis exiftcre llincigitur dicitpfalmifta Rcgius: Omncs crearursin tecxpcdarione habent,ut dcsefcamipfis in temporcfuo Tcdanteipfis, colligunti

momenro

Tfai.134.24.
*"^^

cjusmodi academicas pro nihilo exiftimans) Nam D.Paulus mandat Timotheo fi quis , ait doceat do(ftrinam aliam non accedac ad fermones fanos Domini noftri Icfus Chrifti Sc ad dodri(diftinclioncs
;

apcrientc

tua fariuntur bono: Abfcondentcfacicm tuam conturbancur, rcci-

manum

&

nam limoris Dei is eft qui fe extollit Sc cum nihil fciat , fed infirmus cft circa dif, , ,

picnte fpiritum corum expirant,Emittcnte fpiritum tuum, rccreancur bono &c. videre liceat,qu6d fit adns iftius lapicntiae iminediatus , qui facir crcaturam viverc&

Quo

exiltcre

& quod &

fit

ca

putarionem
quibusric
centia

& fufpitio mala

,

& quxftionem verborum cx invidia & contentio & maledi, :

nia

Nam

fcriptura: te(i:ancur

qu^ operatur omquod Dcus

, ,

Etattritio,filio-

corrupta mcnselt, &; deiUtuuntur veritatc putant , quid quaiftns fit revcrenria Dei.Tu autem elonga teabiftis : Libentcr (dico) vclim fcire, anvirtus Dei non fitcjuscircntia,autan una ab akcradiftinguiaut fcparari queat? Si autem refpondeat ,quod virtus divina non ficeftencia , fcd accidens, procerco credendum cft .talcrefponfum eile crro-

rum hominis quorum

omnia.-Ec qubd in co vivimus, movemur fumus, non modo nos fed etiam omnis caro in gencrc, uci ex hoc ipfb
vivificat

&

&

texcu colligimus Acquc cciam cx iito Ic;bi tcftimonio: Si Dcus appcncns adhominc
:

animafuam, fpiticum five fiacum

ejus

ad

fe

rccipcrec,dcficercc& expirarccoinnis caro ^^'''U-Hfimul&homo incinere revcrcerccur&c. Eccc ergo lapide Angularcm , iuper qucm xdificacur omnis caro , finc quo ipfa in

&

nihilu redigicur.Porro

Propheta,Dcus dat

Cum fic manifeftum atque ipfis eciam ludxis gcnrilibusnotum, qubd Deus ab omni accidente fit libcr , quippe
neum.

f^acum populo, qui elt fupcr tcrram,

j

&

& Ipi-

ritumcalcanribuscam&c.Qiiomodo(vos
obfecro)poflibile cft,qubd iitc vir;c fpintus
fic in

qui eft elTentia

omnium
,

circntialifrima in

& cum omnibus prsfens

atquc idcb

fc&per

fc cxiftcns

nuUi accidcnriob-

clTcntialitcrin

omni rc,& tamc a fua adio-

noxia.Porro ubi adus cjus eflcntialis adeft, ibi eriam eft ejus virtus,& ubi ejus virtus, ibi pantcr adcftejuseflenria: Quod

nc inmediata ceflarct
fit in fc

& rcquicfceret, cum omnium vclocifTimus, maximcquc

'

agilis

& mobilis, ut a Salomonc docemur?

Sap.;

quidcm

ni

efl^et

verbumDeifivcadus
;

divinus, cujuscftomnia vivificarc

om-

ncmque crcaturam rcddere agilem atque

mobilem, vidcrecur cflc
fbX.-i3.6.

nihil

nifi

mcrum

Qubd iltc fpiritus fit om.nibus prxfens , in co liquec^quatenus omnia agunt , movcntur , vivuntin ipfo pcr ipfum Nam ^^^'^^tcxtus fupcrior habet Omnia in ipfo con- ^.'rctu.^.s-.

&

&

accidens, imb vcrb accidens a divina ciTentia di vifum

:

quod quidcm quam forct ab:

Nam

furduin,radicis ipfius immortalitas arguit: David textu prsdido habet fpiritu

ab ore cjus omnis virtus corum , nimirum cctlorum &c^ Crcdo ncminem eflTe adeb mcntis inopcm , ut virtutcm iftam pro accidcncehabeat : Scquitur crgo , quod virtusdivina fitidcm,quod elfcncia divina, per confequcns in ipfo Deo a Dco,

Et alibi;ip(e opcratur omnia in omniEt D.Pctrus ; Cqcli tcrra confequeter omnia, qua: crat cx aqua confiftunt VerboDei. Et Salomon Incorruptibilis Dci fpiricus.in eft omni rei Acque Jpiricus diicipline fandus.impietterrarum orbcm. Et plaltes.- Qub ircm a fpiritu tuo, aut qub a facic tua fugcrcm ? Si afcendcrcm
ftat.

p"/;' -'

bus.

&
:

&

''^'^'

ccclos

&

illic
,

&

pulchro
ror.x

cs , aut Itratum poncrem in (ccccc adcs : Si alTumcrcm alas au-

sjn.-.

2)-.

26.

hoccft, h fpiritu divino nunquam divila. Scd quid plura ? Cum hoc exprelTc a fcrip*
turii

habitaturus in extremirate maris,

ctia illuc

manus

confirmatam habcmus : Spiritus

(aic

hcnderet

me

tua dcduccrcr mc picdexcra tua : Sin autem dicc-

&

:cin.

EC

T O N IS
I

R I M > LI B.

I r.

Tcm,utiquetencbrx vclut crcpufculoobvoluant n'ic,atque nox clUux circamc,

ita obtenebrare polTunt, quin tu pra:vidcas ; fed nox u t dies illuilrat &c. Quamobrcm manifeltumeil, quod

afTignavit^ut ampliori ipfius prjefentia 5c poilefrione ca:tera animantia excellerec

tencbrajquiciem

Integrum hujus ncgocij philoibphict fcopum fcriptis, oti a fcriptqris cxpreile aperte' recitatur , mandare nimis forctla-

&

fit realis

ipiritus

Dci

& non

aliqua virtus

borioflim

Nam

fi

introfpiciamusopera

accidcncalis (uti nonnulli falfo imaginantur) qui impict

liaias hasc
:

Moyfis , libros lofua:

hiitoviam

& ludicum lcgamus,

omnia.

Dc quo propbcta
; :

Rcgum & Chronicorum obfer,

Iciem.23,:4.

rr1l.104.24.

EfcielT.1,10.

Coclum eil fedcs mea tcrra autem fcabcllum pedum mcorum Et leterram nunquid imremias Ccclum pleo- lam vero ut fciatis quomodo hoc fiat , fcdulo verbo Davidis Regi aufcultetis velim , dicentis In iapientia omnia fecilH replcta cil terra poireiTione tua &c: hoc eit, fpiritu tuo, qui implctomnia , informat & in aclum reducit omnia. Vnde etiam filiusSyrach: (Iipientiam fuam effudit Dcus iiiper omnia opera fua&fupcr omnem carnem juxta datum iijum , Ac fi dixiilet, quod ipiritus lit iecundumplus v-el minus in omni re,nimirum juxta illam
:

vemus

&
;

Narrationem lobi auicultcmus, , Pfalmos Davidis provcrbia Ecclefiallen,Canticum Canticorum Sapientiam Salomonis perquiramus:monumenta Prophetarum , fubjeftum Ecclefiaftici atque MaccabtTorum fcrutemur, ac tandem, re-

&

&

lationes ac

dida

cum
tia,

diligentia

Chrifti Apoftolorum animadvertamus ; pcrci,

&

piemus evidcnrer
tibus

quod

ifta facra

iapicn-

cum efifentialibus ipfius virtutibus, ac-

& efFcdtibus
cam

in vaiba totius

ram

fu-

perni,quam inferni mundicaritateficbafis fundamencum tocius dodrin^e

&

&

fcienciffi,

in rcbus nacuralibus
,

quam

huic iive
aiTent
Sap.S.J,
,

proportionem, quam Creatori placuit,vel illi creaturxcam ailignarc.Atque iilaeil ratio, qu6d Salomon inalioloco
iapientiam operari omniajjuxta

fupcrnaturalibus , feu potius

qus

concer-

etiam Apoftoli iiipra didum : Dcus operatur omnia in omnibus : Qu6d cum ita fic , quid quastb obibt quin audader inferamus , quod ipiritus ifte iit prsientia]icer& ellcnrialiter ubique,&perconfequcns in omni re ? Quid plura , nonne nos docct Moy fes egrcgius lUe noilcr in philolbpbia iacra prsccptor , qu6d ibatutis coclorum Elcmentorum fundamentis quslibet creatura ex ipfis confiata, &in ipfismovens ac vivens,tam cxiitentiam, quam pr^fervationem fuamab illounico
illud
,

nunt adus Dei in tabernaculis fuis creatis, feu aqueis tcgumentis , qux ipfe vel induic vel exuit iecundum voluntatem fuam, uti fcripta illa iacra ubique fere loci teftantur,

lam vero

relidis generalibus
,

ad parti,

cularia defcendiim

& oftendam &

quomo-

do fit Sapientia
nium
:

ifta

xterna ccntralis fons

& Lapis Angularis,

fcilicct

inprimisartiumom-

&

Ipiricu acciperet

vidclicec,

quod Sol , Lu-

& catera cccli fydcra,& iemina rerum, & arbores & hcrb.-e & omnia alia in gena
,
,

Thcologu-e Mcdicinse, Aftronomia:, Mufices, Arichmcticje, Geometris , Rhctorica:, ac tum poilea , quomodoicictia Ivkteorologica in ipliusadu virtute dependcat Dcinde quaratione fcientia Ethica fcu Moralis Gubcrnatio politica ab inftrudionibus diredionibus ipfius oriantur: Ac tandem declarabo,

&

&

&

quomodo omnes adus iccreti

ficiantur; illum

nere vegetabilia , atque ex animali rcgno reprilia quadrupedia , volatilia atque

, revclationes myiticje atque miraculofa; ab ipla per-

&

confirmandolocum
:

fcrip-

etiam

homofuerintab uno eodemquc Spiritu crcata : Verum cnim vcro Deus majorcm fpiritusfui portionem homini
ipfc

turx

ubi dicitur

Cjeterx fcientix funt

ancillx hujus-

De hiicc ergo omnibusor-

dinein iequcntibus.

CAPVT.
Iii

IV;

hoe capiteprobatur

jnentum omnium artium

qubd verajophia feu fapientia (itbafis Sfunda^ ;^ per confequens ,qubd li ipfa homini debita inqaifitione reveletur ille ab ea quafi unicafa' pentijfima ^ effentialiffima magifra lioceri atque erudtri boteji.
, ,

Colnff.J.^. \ 101.2.6.

INChrifto
diti
:

ait

Apoftolus

funtomnes
abicon-

thefauri fipientiie

&

icientia:

, docebit vos omnem veritatem- Efdras gultavitde fapientia iltaci-

tusveritatis

Ecc;f.24.4(5.
Ii^h.
loii.

142(5.
16.13,

EtSalomon. Sapientiam datDomiexorecjusprudcntia& icientia : Ecclcfiaiticus: Thciauri zabit fuper virum fcicntiam & intcllecftum juititia:. Atque iccrum:Ego doctrinam, quafi prophctiam
nus,

fentiali,

induta veit^ raatcriali,nimirum in

&

formapoculi cujufdam ignei.cujus hauftu adc6 fpiritu divino erat rcplctus.ut volumi na fipientia: pcr integros quadraginta dies dictarct:quorum omniom ca fcriptis mandantes rccordati iunt ejus fcriba-. EtSaloSip.7,7.

efftindam rclinquam illam qusrcntibus lapicntiam: Etverbum incarnatum , leu Cnriilus Icius ait:Spiricus fandus vos docc bitomnia, Etalibi: Cumvencritillefpiri-

&

monait

Sapientiamoptavi ,&datuse<l
invocavi

mihilcnlljs

&

vcnitin

mc fpirilofi

tus fapicntisc-

ScdnciiUusraundi fcrupu-

DE PHrLOSOPHIA MOYSAYCA.
]i;fid!cant
,

Fol.ic.
nificum.qui

quoclverbaiftaSalomonis in
,

minemcnimdiligitDeus

lcniunliointclliganrur

quam illa carum

cum fapientia habitat.Iterum alibi.-Sapicntiam cmittit Deus e fandtis ccelis, k throno glorise fuse mictit illam homini, ut prsefens verfctur fccum inlabore , ut cognofcat, quid gratum fit apud ipfum Illa enim novicomnia.Ob hanc etiam racionem inquit
:

fcientiarum , quae fub philofophia naturali con-iprehunduntur Moiico ergo talcs , ut

Sip.7.1,7.

pro mcJiuri ipforum dircclione ad fapientis documenta fuas convertantmentes,qui fatisapertehifccdubitationem dclerc aggredicur:Spiritu(inquit)fapicntia: mihi datumeft, uc cognofcerem conftitutionem Principium, mundi vim Elemcntorij medium finem tcmporum, fol fliciorum varietatcs temporum feu mutationes , tempeftatum , anni circuitus , (tellarumfitus , &naturasanimantium&ani-

Efclcf.z^^)-

fapientia:

in

Domino. Et alibi
:

Ego illuminabo onines fperantes Ego fum libcr vita:,

:

Ecclef.24. 52^

& &

&

teftamentumalciffimi

& agnicio veriraris.

& &

&

mos feuiras beftiaru , & vcntorii ieu fpirituum vim, & cogitationes hominum ,
difFerentias
tcs
:

plancarum radicum facultaEtiam cognovi , qujccunque func oc-

&

&

Et Salomon Sapienrix concupifccntia conducit ad regnum perpetuum. Atque iterum Sapientia dodrix eft difciplin^ Dei&eled:rixopcrum illius, Eralibi : Per sap.^.ir, fapienciam habebo immorcalicaccm &c. ^slp' I.I3.

Animo tjcdiumforet
fortaffe fliperfluum
,

&Ie(ftori videretur

fiplures

Theologicx
ifto fpi-

dodrinJE confirmationes , quae ab

ritu indicantur

culta

& manifefta

mc docuit fapicntia

omniumenimartifex &c. Ex quibus colligi-

& manifeftantur,hoc in fo-

mus, quod hujuscc fpirirus divini revelacione , rex ifte fapicntifHmus ad rerum fcientiarum omnium cognitionem pcrve-

&

neric

Nam cum fapiencia fic radix centraAngularis

,

lis,five lapis

omnium,quomod6

eft pofEbile

ut ad cencri noticiam pcrcin-

gamus, cum circumfercnrix arcana ignoremus,idque prxfcrcim ciim circumferentia feu externura rei fic nihil , prsecerquam illud folum , quod ordinatur& difponitur acencro. Et ob iftam caufam fpiricus iite divinus haud immenc6 k profundiffimo PhilofbphoHermctedicitur ccntrum cujuflibecrei
bi, at
,

, quod ifte efCarneo Apoftolis fuis 5 qui fecit eorum organa corporealinguas vidclicet loqui , mannusque plumas mandare fcripcis cocamiilam Thcologicam dcdrinaai fapienciam, quce i novo teftamento continetur Atque ctiam cratifte fpiritus , quifcrmones in veteri Teftamento quafi oracula divinitatis per plenaPatriarcharum Proohetarum ora

co enumerarem ^Paucis dico

fetSpiritusillein Chrifto

&

&

&

&
,

edidic.
tes

Quare opus eft

uc

acl

ea quafi fon-

cujuscircumferenciaeft nuUi-

nihilominusomncsin fe comprchcndit circumferentias.Ex prsdicto igitur Salomonis fcrmone addiicere pofTumus inprimis quod fapientia
ipfi

Theologi^e litcrales rctrofpiciamus, quippe fub quorum typicis fcu griphicis inftrudionibusoccultus fpiricus hujus fecrcci lenfus delicefciCiqui mediancibus myfticK Theologije precepcis extrahi atqus
enwcleari poteit.

Procedamjamfccundolocoad
amillam,

faenti- Mun?o\i^.
fiELico.

haud

alirer,

quam habere bafin cum Theolo-

quamMoyfiabftrufa illa myfteria , qux concernunt mundi fabricam revelarit: Secund6,qu6d ipfumnaturam &poteftatem Elcmencorum cu occulco adu&miracu* lofa generacione& propriecacibusmeteororum , qua: fabricaca funt ex materia eleir.cntari d.ocueric Terci6 qu6dracionem
:

gia probabo , qua: ad mundum svialc fpccoloiTjigf dac:In ipfo (aic DPaulusloco antch cita- E[her,iV?4 to)condica func univcrfa in ccelis,five Do-

minationcs

fivc Throni,five Principatus,

five Poteltates.

&

Et alibidn Chrilto habica-batomnisplenicudodivinicacis corporaliter,qui cft caput omnis Principatus po-

modum

orcus

&

&

produdionis venco-

teftatis-

Acqueiterum Chriltus confricui:

rum,& Aftronomic.TS anni divifionis , fitus tive poficionis ftellarum in ccelo atque
nicurarum earum aftrologicarum
bueritei pra:-

&

turaddextramDeiinccclcftibus

&

fupef
te-

omnem Principacum & potelcaccm & virtucem

& L ominacionem &c. Quibus

alijs

Quarto,qu6d myfteria arcis medi, ['c

candi Prc-ccipua apcrucric^Nam facccur

a fua magiftra fapientia nacuras omnium creaturarum condiciones beftiarum ,

permultis ex facra pagina coIiedis(qux brevicacis caufaomicco) probacur , quodnulluminyfceriumfccrerura incer

fcimonijs atque

&

ditfcrentias

plancarum

&

&

angelorum fbciccaccm compre-

facultates radi-

cuni didicifle. Quint6 narrat, quod mediante ifl:o fpiricu parciccps eflec fadus re-

fpcdat ad ipforum crearionem, five eflentiam , five proprietates virturcsfivedenominationes , qu^non

liendacurjfive illud

&

rum omnium occulcarum

&
0"^.*^^'

fcu ab dicarum

funt in Ipiritus
teitatCj

iftius

fupercxcellentis po-

confequencis Myiteriorum Anoelorum; im6 ver6 arcanorum ipfius Dei.

&

& foicntia noo cxiftat,a quo etiam

,

^'^ Theologiam autem quod accinet, Dc mundo conltac ipfam a veiboT/jfwDcus Loqos xuKo. fcrmo derivari , quafi lermo de Deo. Ha:c

&

& per qucm revclacur illud hominibus; Nec quidem eifmirum, fi in ipfius velle fic omnc in omnidctegere : chm notum fif a
iapicncibus,

aka fciencia fuper divinas hafce cciam bafcs

ipfum eife omnia in omnibuslam ver6 ad proximum fcala: fciencia-astro.vO-'

^^[t'-

fundatur,undc fapicns Spiritus fapicn ti^ trans ferct fcipfum in animas Sanctas
:

rum gradura defcendam , qui eli: Aftronoi

sip.7.37.

&amicosDci,&prophetasconilituic:Ne

miacuiusnaturacflentialis lliper iftius fapiencillirai fpintus alas volare& ejusBafl

i>tera=ia

five

'

SECTIONIS PRIM^
nnirnio temporaii fcicn
cia.

LIB.IT.

five fundainentoinnitividetur. Vndefili-

folltitiorum ,do(ftrina iltius fpiritus

nilcientis intclligcret
fi

om-

usSyrach:Sapicntiain coulis fecit.utorireverifimile eft tur indehciens luinen &c.

ergo Aftronomia:
altrologiac fiinda-

&

profeiTor

iftnad

verum

Eccleir,:4(5.

(juxtraProphetx rcgij airerrione) quod ipiritus ifte tabcrnaculum fuum pofuerit in folc: utcunque nonnulli haud fibi conftannihil teslocum iituminaHum fcnfum fcrc ad propofitum interprctari videntur:

mentum non habeat , omnes procul dubio

ejus prxdidtiones erunt falls

&

fabulofc, vellaltem ^utplurimum) incertse&mendacesjut inAitrologis vulgaribus videre

licet-

&

Nam illc ipfe fpiritus in (ua propria perfona

loqucndo
Eccief.!^'?.^.
,

dicit

ccL-licircuminifola:

Ego Ac fi dixiffet

fapientia
,

gyrum Ego in

Sequitur , ut de fcientijs ad inferiorem mhteoro. mundi temporalis regionem fpedantibus loga in tcm verbain loco proximo ftciamuSjquora-?""^^^^"'

mco tabcrnaculo folari

numcvat mukitudinem

per cccli circuitum

ambulavi. Etpfaltcs:Dcusm fapicntia fua

lircllarum,

&om-

nibus ijsaffii^nac nomina. Magniis Dominus nolter , magna virtusejus lapienti.x

&

cjusnon eft numerus &c ; Quaremanifeftum cit , quod fi infapientiafud feuper iftum fuum Ipiritum ilcllse numerarenrur,

tionem operarionis fpirirus iftius Cathoad meteororum multiformium productionem in Catholico Elementari regnooitendamus. operatione iftius acrerni Pro aAu mororis in Acre , Aqua actoris rerra quafi in uno Catholico elemento feu fpirilici

&

&

&

& nommibus proprijs vocarentur,fcquitur ctia, quod caru vututcs, curfus & proprietates in ipifo fint

humido , ad meteorum produdionem- Hacc criam alibro facrofan(fto : Deus Sapienria fua aptat pondus acri,
tu fublunari

optimc cognitse

quippe

& appendit aquasin menfura, &facitpluviseltatuta

,

aquofuerunt ab originccreatie , ordinatas, in eodem, quo nunc cxiftunt ftatu pre-

&viam

fulgitro tonitruum

&

rfi'm.32.6.
4.,fdr.<}. I^.

fcrvatc-E^Nam

David Rex confirmat, quod

filoarguit lob, quod'^''-^^.;;. hic fpiritus aeternus , in quo eft tam contradlionis
rarionis

&c. Quofermonis
,

Knruch.3. 34. io-lUjh.iO.U.

quarhbet in ca;lo virtus ab ifto Dei fpiritu procedat. Et Eiciras^Stellse fundatse funt in verbo Dei qui nouit numcrum l\ellarum:
,

& condenfarionis quam dila& rarefadionis vigor & poreftas:

,

In hoc etiam refpecRu Propheta Baruchi ftelladederunt lumen in cultodijs fuis&

Porcit pro voluntate fua aerem vel fpifliorem ponderofiorem condenfatione confequenrer in nobis confiftenriam red-

&

&

Miih.27.4y.

jiidic.y.20r

ad juiTum Dei. Atc]uc hinc fpiricus ifte pro lofua pugnarct , Iblum fccerit fixe in coelo pef aliquot horas itare. Porro cciam fplendorem (blis in tcncbras paticntc Chriito convertebat Ad hujus ctiam julfum ftcllae advcrfus Sifaram pugnaverunt &c. Vndeiiitclls erant in prinquet, qaod, ut cceli cipio abiito fpiritu. creati&animati , ut pi-Q organis ad mundum inferiorem feu fublunarcm ad miniftrandum infervirent: itaetiam ulrra communem Naturse microcof nic^ curfum feu modum , poffunt imperio iltius fpiritus pro voluntate omnipotentis (quiagit inijs haudaliter, quam animain corpore)apropria& conla'tata: lunc

erat

qu6d,cum

dere, vel eum in fubftanriam renuiorem fubtiliorem dilatando feu rarefaciendo in formam fulguris five corrufcationis reduce re.Quare fciendu eft , quod in omnibus

&

itliurmodi mutationibus

formx hujus , varietatc abadtore five alteratore ifto accipiat ; idque juxta voluntatem ipfius , qui
eit

&

&

rerum omnium difpofitor five ordina: Atque ita nubes , fulgur Tonitru, comera, Gelu, Nix Grando, glacics &c.id genus alia affidue ab iftius fpiritus adtu creantur in hoc mundo fuplunari producuntur. Nonne h^c omnia k facra fcriprura habemus confirmata? SapientiaDci
tor
,

&

fucca fua adtione diverri

vidclicec

ram

(airSapicns) eruperuntabyffi.&nubisrore ^"^^J-^. concvcfcunt. Et Syriachus in pcrfona didtifpintus : Egolapientia , ticutnebula

mocum fuum
influentialis
Job.^S.a.JI.

quam

lucis

&

fpirirus fni

tcxiomncmterram. Itcrum
tiffimis habitavi

adivicacem' alterando- Ad ftcibs vero fixas quod actinec , lob in perfona iltius fpiricus hsc. Nunquid ligare poccrismanious cuis fructus delicacos vergiliarum fcu Pleiadum , vcl fcrotinos fructui Orionis apcrire facies ? Nunquid exire facies

thronus mcus e(t columna iiubis. Et lob : Deus nubes cffecit fapientia. Et David : ipfc cducit nubcs ab extremo tcrrse , fulgura in pluviam facit,

&

Ego

in;U- |^^'[^+^'
icb.28."2y.
rl^,'"';'.^"*',^ r&i. 147.1)"'

porefuo

Malaroth , feu figna cculelta temArdurumcumftcllis minoribusvclutifilijs fuis duce5?Nunquidnofti

Producii ventos de thefauris f uis. Er alibi: Verbo fuo quam celerrimc excurente& fcrmone iho in tcrra emillb , edit Deus ni-

&

vem,
fiftat?

ficut

lanam
,

& pruinam

ficut cine-

res difpergit

Coram furore cjus quis con-

ttacutacccli ?
ejus in

Nunquid poncs dominium terra? &c : Ac fi quis diccrct, quod

ncnib valeat curfum ftellarum dircdrJ proccrto intclligere , aut poteitatem virtucem inflnericiarum difcernere fine
fpiricus iitius
.sjp.7.10.

& &

&c : Sunt profecto multa centcna aliorum locorum , qux ex libro veritatis citari queant &d probandum , quod omnis mctcorologia vera fundatur fuper iltum fpirituni: Sed quoniam uberius libro hujus

ultimo de hoc fubjedto agcmus , in quo fapiencilBmi affiftencia vcram Ivleteororum hiltoriam non modo mdicationc. Ob hanc ergo rationemvidetur Salcmon gloriari,qu6d curfum anni irecitavimus , fed etiam Mcteorologia falfitates deregimutationcs Ariltotclicx arores difpofitiones Itcllarum

&

&

&

&

mus

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA*
plurade ijs non dicam. Deniquc cum hiic Salomonis confeffione membrum hoc concludam. Novi (inquic) virtutes EinBs<?c

ne mundi pro curacione hommum ordinaca:ac cunc poftea,

quod adius in

ipfis faluci.
fic

feruseis^lpiricuifto incorrupcibili
percicus
rei
:

im-

lcmentorum ccmpeilatum
vircs
Sip.7. 17.

& varietaces cemporum ivc & ventorum feu fpirituum

f

Quippe qui dicicur

ineffe

omni

Nam omnium

artifex

me aocuit &-

pientLa.

Vndc manifeftum eft , quod ipfa,

meteororum
fabricatrix

operari in ijsomnia , tamecfi , varieformicernoceturinipfisagere, ucApoftolus loco ance cicaco videtur affevera-

&

quae erat

&

per

confequens in naturarum ipforum inprimis cognitione eft vcrfata , ipfa (dico) Sa-

re,confirmans przedidam fapicntis afferci- Sap.t(S.l2 onem, quje eft, quod Deus verbo fuo fanac omnia- Si ergo verbum fanet omnia, tunc
nihil fanare poteft,

lomonem in eorum myfterijs in ftrueret.

RcftatnuncutdeMedecina fivecuranMEDlaNA.
Ecd.38.2.

quam mediantc verbo

didtum) fed

fivefpiritu fapienfias, cujus fons eftVer-

dicamus : Ad iftam fcientiam prxftantiffimam quod percinct,fapiens didi arte pauca

cic:

bum (uti antea

fit

eft

cum

incor-

ruptibilis ifte fpiritus fit in

omni re, & cum

SJp.I2.t.
sai'.7-a4

ADeoeftomnismedcla&c
ita fic,

Quod
itl:o

omni
;

cum
Tfal.lQ6.20. 9ap.l6.1I,

evidens eft

quod prxcipuus in
immcdiace ab

lior

re hujus mundi agilior & mobi& cum relpedu fug puritatis per om-

arte curandi
fpiricu,

adus

fic

quarePropheca Regius: Mific vcreripuit eos de , eorum. Ec Salomon: Neque inccricionibus

nia penetret,& per confequens in omnibus operetur : Quid , obfecro , me aut ullum

bum fuum & fanavit eos

&

herba,neque malagma fanavit eos,fed cuus domine , fermo', quifanac omnia &c. Obferva bene, Vcrbum feu fermo tuus
qui fanat omnia: At divinum iftud verbum eft radix five fons iftius fpirifundaconfequenter bafis tus acterni ,
(ait

cexcus

Chriftianum impcdiet, dicere , qu6d Deus operetur oinnia in omnibus , mediante confequenVerbo per fe immediate , ter , quod nulla creatura agere poteft ex fe per fe ip lam : uci ablLirda eft iila Peipfo ripateticorum dodlrina , nos fallo (corda fyncerorum Chriftianorum k veritate crea-

&

&

&

&

&

toris feducentes)

inftruit.

Nam

erroncis

tio curationis

tur

qu6d
:

ipfo:unde fequiomnis curandi virCus procedat

,

confiflic in

hujufmodi
qui
eft

illius

rudimentis hominespios
,

allicere tcntat, ut k

ab co

eciam hoc idem cum lenfu Apoftoli convenit: Difcrimina , feu divifiones,ait,funt gratiarum,fed idem fpiritus: Diviiiones operationumi idem vero Deus,
Alij quiqui opcratur omnia in omnibus dem per fpiritum datur fermo fapientis;

Nam

Deo omnia creante & omne in omni , derogent, quo crea-

turae (quE fine verbi pracfentia plancnihil per fe agcndi funt) fibi abfolutam

&

&

operandi poteftatem arrogent , quod quidem, uc melius prxftare qucar , multarum

effentialium

&

diftindorum fubalternaco-

alij

vero fermo fcientix fecundum eun;

I.Cot.I2.4.9

Alij fides pereundem fpiri&Cj alij dona fanacionis per eundc fpiritumi lam vero, quod fpiritus ifte omnipo-

dem fpiricum

rum agenrium meminic (uc ancca didum eft) qu^ omniaadiones & opcrationes harius

tu

bere fingit per fe, hoc eft , iine ope alteoperentur; exiftant , agant , quod

&

tcns &omneoperansficille, qui vicamacProver.2.-. Piover.3.16.

cujufinodi funt Sol, Scella:, venti,

ta,fcu potius

tribuat creacurse,

ex mulcis facrse fcripcurae locis confirmarur.-Nam inquic fapiens : Sapicncia cuftodiec falucem. Ec icerum:In fapicncicE dexcra eft longicudo dierum Eft lignum vitzE omnibus,quiapprehendcrunt eam &c. Atque hoc tam de animo, quam dccorporeeltintelligendum : Quemad

tiformiter
,

ElemenElementum Catholicum mulcreatura; cam informacum ,

&

perfede quam imperfedcmixcas. Cercc in hoc faciendo dcludit mundum , ipfum

efficiens

mentum

credere,qu6d organum feu inftmnon agat eflencialiccr per fe divinims orca virtus , qua: eft centralicer

&
,

modumincurationibusaChrifto
ftolis
Ir9y.8.3J.

& Apo-

cjus

feliciter

peradis apparebat,

Sap.10.9. Sp.9.i9'

quieas mediante fpiritu ifto complebaritPorro, lapicntiam (ait falomon) qui invenict , inveniet vitam hauriet lalutem k Domino. Ecalibi:Ipft hos quife oblervanc

fundamencum & infummi philofophoniai boni charafignis der five meca , adverllis quam verx philocujus libec creacurze

&

fophif amacor coUimac.

tio)
fuis

H^c

ergoeftra-

&

quod Salomon jProphet^,

& Chriftus

a doloribus
runtcibi,

liberabic.

Atque iccrum : Per

cum fandis nesexhortancur,ucfincver5 fapiencig amatores

Apoftolis Chriftianosom-

, quicunque placue6 Domine, aPrincipio&c: Im6 vcro quiliber prudens ledor confiderare

fapicnriam naci func

dubecnullumeire animal , vegecabile , aut minerale in medicinse arte, ufurpacum,

Eccl.j&^.

quod adlum fuum

ate ab ifto
fpiricu

curacivu non

immedi-

utpote in qua eft omnis adus tam ad mentem humanam ad fapienci? culmen fublimans, fcienti^ quam macerialis nimirum ille , qui operacur ad vivificationem , vegecacionem , mulciplicacionem- Sed de ifto alibi lacius,
,

inteUedualis

&

&

Sap.7. a iOi

habeac receperic. Proptcrhanc crgo caufam Syrachus Altiffimusdeterracreavirmedicinam vir prudens non abhorrebit eam.Quo contextu oblervandum eft , primum quod arbores, hcrbae ,radices acque ctiam mincralia,

&

concludendo hujus capitis membrum cum ifta confeffione Salomonis : Naruras , air,
iras beftiarum &c. diffcrenvirruces radicum atque virgulcoram funcocculta manifeftata mieriamqu

&

animalium
cias

&

&

&

hi pacetecic

omnium

arcifex

fapiencia&c
herbis
,

cumfiuc tertigenafuerinc aD.:o ab origi-

Quibus

arguic

quod fapiencia

ani-

mili-

SECTIONISPRlMyC
tr.alibus
,

LIB.IT.

& inincrnlihus virUitcs corum

,

tnm occukas
Vcrit
,

quhm

appnvcntcs imperti-

ille

dico

, f jririrus

luprcmus, qui eft

omnia in oi\inibus,& pcr conlequeiTs potd1:docerc&

(5mi;e in

omni

&; opcracur

cmundat concordlatcjhe harmonicapate ieu amorc i)mphoniaco pacifica liia virtute adornat: atquehinc cftj quod fpiritus ilte a lapienti myltico
a difcordia

rnm

&

&

philolbpho
cordia

dicitiir

cflevinculumfeulioa-

ni {l-merc pcr revelationcm in crcatura: interno s,^it

,

extcrnam,quid

mcntum Elcmcntorum,mcdiante quo dif^

mundi &microcofmifivehominis Elcmcnta in haririoniam decentem uni-

Sc qua virtute in
fola

qivJibetcrcatura opcratur.Etquam visPlii-

&

JorophiccMedici Ethnici ab cftectu

prnxi pcrccpto

&

obferratione
^ poftcriore

fenfibili,
,

qiiaii cicaioiiftratione

occul-

tas plaiTtan.;m proprictatcs invencrint, excpii gratia

Qvierciniim , Ljeonia: Epilcpfiam curcnt . herba

,

quod

Tilia

& Vilciis

&

rupturam Herniam dictam Cunde fuum nomcn acccpit) ut ctiam tuffiJago (quatcnus curarc fulcat tulnm} quod Kuphrafia oculomm caUgini confei-at, inter animalia quod Bufto iillatfanouincm , pcsAlftEi lv rana:volcant , ad morbum caducum, c]u6d lcorpioncs curcnt
IIcrni?.ria rclpiciat

conitringunturatque rcdiguntur : Ad imitationcm ergo iflius mundanx confonantix Muficcs externae concentus nimirum illius tain vocalis quan? inltrumentalis typicceftbrmatur , qux refpedu vcrz fyncers iftius SpiritusSymphonLx fe habct ut umbra ad iubjedum il,

onem quictain

&

&

&

icluin Scorpionum ts;c. Tamcn,quiafundamentis centralibus fympathia; anti-

&

pathia:, qua^confiilunt ui voluntate

luntate unius
rur, ni:llam

& cjufdcni ipiritus dcitimun,

& No-

uliam hamm rcrum mirabilium &abih-u(amin rationcm rcdderepoiTunt,

lud, cujus cit umbra aut ut imago ad realem perlbnam, cujus cft imago. lain venimus ad Arithmeticam & Geo- a Ri t Hmetriam ,quas vir fapicns in iftoiuofer- metica. ^" mone videmr includcre : Omnia menfiira, t b,a^ numero & pondcre difpofuilti icu tempe- sip.u-zz. raitiubi per menlura intelligit progreifus rei in longitudinem , latitudinem&profunditatem , ad Arichmeticam , CofTicam fpedantes Quhm menluram ipirims iitc omnipotens in fua cmanatione tacit a
; :

prcjterquam , quod fint proprictatis occu[in finc nihil ultcrius dc hac reinfcrrc tx polliuit, prxtcrquani , quod finttalia , quia
,

pundo in lincam & a quadramm & tandem

;

linea five radicc in

a quadrato ad cu-

&
;

buin

quafi h punfto lcu

,

tcrmino k quo ad

fupei-ficiem

& kfupcriicicad corpusfeu

talia
iitis

atquc

ita

pro concluiioncabcmditis

hujufir.undi

DoAonbus

nihilaccipi-

raus,

niiilgnorum pcrlgnotius.

MV

A-

vir(^Jviod cciam hujus Ipirims adio ru'^ in omni Muficc Ipccie verlcmr , nimi-

&

rum tam
in

in vulgari illa

& artiliciali
,
,

quam

magis elTcntuJi

& myiiiica

five

1k raa-

crrcolmica llvc microcolinica non modo obfcrvaticne communi, Jed ctiam inlpcclionc magis intcrna clicercfascft : Ad

tcrminum ad qucm. Per numeros intclligic Arithmcticas illas dimeniioncs in progrclfione Arithmetica , quibusfpiritusilteab unitatein multitudinem eitegreHus:Verbi gratia ab i . in lo, quaii ab a:terno omnium remra centro in itatum a:vialein live An gelicum , qua: quidcmprogrcfrioeratprimus&omnium limpIicifDmus compoliti> onislcumixtionisgradus. Deindca lo ad 100 , quiprogreiiusmultiplicativusdcno-

harm.aniam vcro mundanam quod ipeclat, &:?.drationcm .quoraodo quod libetElc-

tandcm

raentum

liiblunare

& qujclibet ipha:ra fu-

compolitioncm mundi temporalis : ac k ioo,feu Ccntcnarioad iooo:Atque hrec prcgreffio arguit crcaturas ab cletat

quadam concordia: iym.patheticx ipccie dif^x)nunair , tota lcripturanim icrics vidctur confirmare : niper iunavis cllcntiali
'-r.i^.ij.

mentis leuex varijs Elcm.cnti Catholicialterationibus compofitionem. Ita , ut quilibet Chi-iitianus ex iltis viderc qucat , quo-

rairum quod ipia mediante Spii'itus divini adtu pcriiciarMr- Et privcxtcris Siilomon admirabilciltius Spiritus ctrcdum inharmt^nia mundnna tcitaair in his verbis: In ie Elciucnta dum convcrtuntiu", iicut in organo qualitatis immutaair, omnia fuum ib-

modo Deus iit omnia in omnibus & tamea

extra omnia, atqucfut in
in
ir.ari, in

texm eitjin
ifta

ccclo,

abyllo

& inferis. Ob iitam cauprinci,

famPythagoriciomniaintria
quibus
tcria::
I

piaArithmetica 1.2. 3. includehant

attribuemnt"'

c.x

&

Dco

in abitrufa fua

num (.uitodiunt. Sed Apoltolus

ttvm
ir.ajori excellcntia

lioc

totum

& cfficacia expriomniavifibilia

mitjdicens: InChriito conditaiuntunivcrlain ccclis

& in tcrra &;

pcr
,

& inviiibilia
liint
,

ipium&

inipibcrcata

mamundi catholic.x : Sub iitis ergo tribus rcs omnes funt comprchcnik:De liisautemubcriorcm cfRciam (Dco favente ) mcntioncm in fccTiione fccunda,
cxiftentia.2 refcrcbant ominium reram

&3

form^-e

iplc cft

antc omncs

& omnia in ipfo

per

ubi dccircnti.ilibusfym.pathix
thisecfiiciam

&

Anripa^^*

conftant :Inipib coplacuitomneplenitur.<-ior:;Mp,

mcntionem. Vir
:

P.itiens in

dine Divinitacis
coriciliari

in l:abitare,&

eum re-

pcrfonalchovcElicloquitur

Vbinam cras, ^-''

Annuntia
fi"

omniain

ipfo, paciticans pcr fan-

quando fluidabam tcrram

guinc cnicis

cjus.five qua- in co-h^s iivequ.-e

noiti intclligentiam. Quisdilpoiiaitmcnfuras cjus, aut quis extcndit fuper

i n tcrris &c Eccc hic pcrfccl:u &:CatholicLi Amoris Sympadiia: Harmoniarque fbntcm, & ill.cqui non modo tcUit dilcordantia mundi pa-car.i, lcd ccram ca-Ium tcr, ,

eam line,

&

Supcr quo bafcs ejus defixa: funt aut quisjccitlapidcmejus Angul.ircm.Quibus arguit , quodlpirifusiIte,quieltlapisAneularis

am ?

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
oularisfeuomftiumrerumBafis (nam fme tonihilcftradumaur^fxiltcrepotell: , ut lchanncs tdtatur j non modo terra fitBm , dimenfionem pofitionem geoinehabuifle
te,

F0I.12.

, tametfi partim tcmporis vetuftapartimque invidia atqueignorantia hominum fint pro hodicrno die confpurcatac

&

& comraaculata:.
Pro artibus mechanicis fciendum, quod ,,^. T,^/' iplaruminvenno origo (utdiximus) tue- n i c a. ric ab infpiratione iltius fpiriais Verbi graria. Ars Sarroria five conveiticoria ab
''

tricam habuir

fedetiamSol Ca-ledis
,

&

Luna&

Stellx

&

omnia tam

in ccxlo

&

quaiinterralijapondcra,proportiones&
iiia^nitudines

& fitus in hoc mundo acqui-

runt.Imo quidem ipfeaer fecundummenproportiones varias in charaderes furas feu imagines meteorologicas multiformcs cffingitur N;rm lacer texrus habcr Deus appcndit lapienria aprar pondus aifri ,

&

&

inftrudione hujufraodi fpiricus procedebac:Iiinc lehova ad Aloyfem: Loqueris cundis fapiencibus corde , quos replevi fapiencix fpiricu , uc facianc vettes Aaroni,in quibus fandificatus minifti-at. Porrooperis

Eiod.2S.

Exod.^r,

facit pluviieftaaita(S: aquasin menfui-a viam fiilgetro tonitraum, 5cc. potentiam ejus Sequitur, ut virtutem

&

Aurifabrilis

&

geramariorum

artificij

&

& fabrilignarij S: tculptoris lignei invenris

ab illo iplb fonce initium duxicquare dixic lehova Moyfi Ecce vocavi Bezaliel im:

RHETORt- infcicnriaRhetorica & arte Oraroria exCA.. ORATORlA piicemus probabimus paucis , iplam elTe illis docendis magiilrara, exadiiEmam atque etiam eiientidillimam in animabus leu fpiritibus hominum motricem, ut pote barbari cujus adu , homines plane muti efficaciter perliiaredduntur cloquentcs

&

&
,

plevi

eum cum Ipiriai Dei,Sapienria (Sc in,

&

&

telligencia (& fciencia in omni operc (Sc ad excogicandum quicquid fabrifieri poteft; cx auro, argenro iSc xre, marraore gemmis 8c diverfitate lignorum , dedique ei fociumOoliab Ik in corde omnis eruditi

&

quou ampluis eil.iple clt elTentialis illein oratorumvo.e& verbislpiritus , quo mediante ixuditorum animi ad attentionem & ad hdem li:rraonibus eorum attrahuntur: adhibcndam alhciuncur Nam Mo)'les coUoquium cumdivinoilto
dcntcs
,

(Scc

potiii

fapientiam

ut faciant

cunda

qua;

prsecepi tibi (Scc^Quibusevidensett,quod

&

ipirituhabens:
necjue

Non lam, ait, vir facundus,

unquam aucein tuic, ne quidem ex ciuo lo^urus es cum lervo ruo, fed impcdiro ore <Sc hngua fum. Tunc dLxit lehova ad iilum Quii Itaaiit os liorainum aut quis
:

mechanica fcientia fic Dei,in cujus fola poccttate eft doccre homines omnia. At hoc totum alibi planius cxprimimr DickenimMoyfes filijs Itrael , Ecce vocavit Dorainus Bazaleel , iinplevitque euni fpiricu Dei , lacujufliDet vera artis

infpiricu

ts.0d.3f.jo,

pientia

& intelligcntia Sc fcicncia

>Sc

omni

dodrina ad excogitandum
opus in auro
rio-

Sc faciendum

itaaiere potcit aut luruuiu aut

mutum ?

(&; argento Sc aere ferro, lculpendifque lapidibus Sc opere carpenta-

&

Nonne ego, qui fum lchova ? Nun^ itaque )Co & cgo aatio on tuo, & doccbo re.qua:
te loqui convenir

dic

Quicquidfabreadinveniripocelt ,deincorde ejus :Ooliab quoque ambos

,

&e.Quo doccmur:qu6d
Deo

erudivit lapientia

cioquentia
lentcntia;

& apca verborum dtlpofitio oc rij,polymicarij atPlumarij & lermows^raminrnecorico, & Purpura Coccoque bis
liint

uc faciac opera abieta-

de Hyacincho, tindo ,S: byflb

quam in

oratore

cujus lohus

(S:

texant omnia dzc. Pra:tcrea lcCTimus,

elTct in
:

eitia^undiara dare ^ut adimere pro placito luo.Qyare ait Euangelitta eruncoranes

quodNoe
iapientia

Arcx Itructura^bilto

Ipiritu inltrudus

Nam tcx.tus ait: Sanavit

^'^*'^'*'

dccti a Dlo. Ec PropliLta: univerli tihj cui lunc dodi a ichova. Veriim ChriLtus cx-

terrampcrcontemptibilelignum

prmiic hoc

omne
,

verbis

prcffis:Spirims

inquic

adhuc magis ex, landus,qucra

mictccFacer,iJle vos doccbic omnia , fuggcrec vobis omnia , qua:cur,que dixero

voDis.

&

jultum gubernans. Mediante ea ars Mufica erac revclata Tubali : Texcus enira habec: Tubal fuic Pater Canentium Cirba-a organo. EtTubal : Cain erac primus ope-

&

rum ferreorum
Ada. lubal

lam vcro quod

,

hi.

Ipiiuuslicarccr-

nailla lapientia

qui

etiicir

6cexcicaciun-

dioncmiltam

lNjictoricaraacc]Lie Oracori,

am in
guas
rach.

hominibus
(

tcripcura; alibi docenc:

j

A peruit

aic

Sapiens

os mucorum

S: liii-

miantum

tecitdilcrtas-

tc tihusSy-

sreorura inventor, Er Talxrnaculorum artis paitorahs Pacer author : Concludimus, quod nulla fic vera ars mechanica qua: fuam abilto omnipotente Ipiritu non habetortum, cujus eit tblius docereomnia. Porro ctiam , quod vera Moralis philo- e t h i c a.
erac

&

&

'

Tanquam
(Scc.

imbres mittic cloquia la-

fophia

pientia lapientis

& in oracione conhccbiair

fit inilta lapiencia radicaca ex toto l^acrarum fcripcurarum lirndarum filo cft
:

Domino

Pollem hoc loco permulta

oblervandum
ais elTenriahs
,

Erat enira vox

iitius fpiri-

aliaex lavta pagina protcrre exempla , ad

qua;

mundum Chriftianuiii

iltam meara auertioncm contirmand-aii-^'

kilicetad probandum
cloqucncia
fit

quod Rherorica

per os (S: hnguam Clirifti doccbat , ut lequeretur bonum evitaret malum. Ex ore

&

abonoitto fapicncia: fpiricu: fedcabrcvitacisgracia jam omiccam ,ucad arces mechanicas trankam , quarura omnium invenciones probabo a boni iitius cond-uctuorcumiuura fpinaisinitindu

ttiam iapicntisha-c: Sapiencia fervatfemitas juititixjvias

landorum cultodiens Per

:

^"''2'''

Ciun intelligcs juttitiam

& judicium, sequibonam fi

,

&

tatem Sc omnera lemitam vcric cor tuum concilium

,

intra-

cuftodiet te,

(j.

pradentia

&
S
mala: Cullodict
tranca.
te
:

ECT

CN

S
falutifera in rcmpublicarB gubcrnatrix quod ubi vix diredrix : ejus a rcge dclpiciantur in rcpcblica , ibi cpus cft crederc , qcod talis gubernatio, uc potc aSapicntiamundanaparta, dcbctefte rerrcna,mala diabolica ,<Scnon lccundivir.a fit fola

pi\;dcnti'a fen-abic tc
J-rov T.f.'

Et alibi rantiara, prudentiam , jcftitiam

, pcr eatn erucris a via prudcntia i inuliere cxSapicntia docct ten^pc-

& &

&

& forticu-

Ssp.a-.

bcminiEt iterum pSapicntia cftconcilium, fortitudo &c-qui^quitas prudcntia

,

dincm quibus
bus,
,

utilius nibii in vita

&

&

dum

lcgcs

& rcgulas divinas.

bus vcrbis virtutes quatuorcardinalcsrecitantur, qujcfuntfortiilim.xtotiuspbilo-

fbphia:
(

moraHs columnje
eft

Nam in concilio

lamcjuccapur litudcum miraculcfis& miracvl/ illis eftcdibus , quos pro- ^ *"! he"^'^' d-ucitlpiritusiftcadmiiabilis, concludam.
fupernacuralibus
InitrucLlione bujus Ipiritus
les

tcmpcrantia
filius

ritiuftitia,prudentia

& tunc ade& fortitudo :ltcrum Syracn: In Sapientia elt dccor vits &
conlidcrandai

adus admirabi-

& lupra captum & rationcm humanam

:

qui opcrantur in ea
iccien:<5.3.

non pcccabunt &cfittrans-

lam lcicndum^quod peccatum

greflio lcgis,5c lcx

Moy iaica fundatur cam

N.un, qui de di, iplamque fus naturx valet adaptarc,isprcculdubioin ea& pcr cammirabilia corambcminihus
in

muncum pioducuntur
ifta eficntia

vina

participat

luper moralcsciviliracisiliius canoncs,quiE alium homidebent effc intcr unum ncm , quam in debita Dei oblervantia timore.Et Salomon: Cum Sapientia vcneinnumerabilis i-unt mihi omnia bona

pra:ftare potcft

Dicitur cnim
in

&

pientia

intraverit

animam

feivi

quod laDci

s.ip.io.i(S.

&

Mo)fis,ita ut ftetcrit coram regibus potentibus horrcndis in portcntis lignis.

&

&

&

Tranftulit Ifraclcm per

ininiicos demerfic.

marc ruhrura
:

&

honeltaspcr mhnusillius.

Vcrum hxclu-

Ec alibi Sapicntia mul-

culcntius ad huc ad vivum magis cx primitur nobis in tcxtu antea citato : Sapicn-

&

tiplicem experientiam docct:

pra^terita,

Nam fcit illa Sjp.S.8.

icit vcrlutias
;

de fuoiris xftimat,
foluciones

magnas habct vircuccs, fobrieprudcntiam jultltiam tasfm enim virrutem docct souibusin vita nihil hominibusucilius. Quibus tdlimonijs cnm mille alijs (quie hoc in loco recitare non clt opusj evidens cll, quod unica morab's phitix labores

iermonum &

xnigmatum

fig-

&

&

na monitra , antequam fiant ,pra:lagit, cventus quoque tcmporum lcculorum (Scc Mediance iita etiam Daniel fomnium

&
:

&

regis expoliiit

raonis
turis
,

lolephus vilioncm FhaHujus rcvclatione propheta: de fli,

&

lofophisB magiftra
picnti:^ fpiritus
,

doclrix lit ille Saqui defcendir h Patre Lu-

&

Proplietarunt- Chr)ftu.s &Apoftoli

atquectiam Elias
:

& Eli(a.-us argrctos cura-

minisr OLiTiA,

^^ gubcrnationem ver6 politicam(qua:

ad rcgcs
,

principes

&

magiftratus hujus
,

vcamt dcIperatos.& mortuos ad vitam reititucrunt da:moncs cx coiporibus humanis cjcccmnt ,ac]uamin vinum transmnt arunt,

tcrra: fpcctatj

quod

attinet

invenimus

quinque n

ille

homincs quinque pa,

;

2.cliron.i.io irov.s.ij.

ctiam ex iitcrarum facrarum veritate,qu6d originem iSc radiccm fuambabeat in Ipiritu prxdicto Sapicntia; feudifciplina^fancto. Hinc crgo ait unus textus Sapientia facit rcgcra , vt digne rcgnet in populum. EtSalcmon : Sapicntia Rcges rcgnant Jegumconditores jufta decernunt : Itcm. Sapientia principes imperant , &: potcntia
;

nibus

& duot;uspifcibus nutricrunt & la-

rinam acque oleum mulciplitavCTunc arcj nos holtium lcrmoncs inrcntioncs de-

&

cexerunr
c

&

pcr iltum Ipiiinim aloco:idIoi tnn mi:'abilircr \'cdilunt: vcr;tos corapefcuit per eura Chrillus iiiper ac]uis ambu-

&

lavit,amortuisreluiTexit
ciaufis januis, in

intravicportam

monre crat transtiguiatus,

Ercif(r.9.i8.

Eccicfli^. j5.

decernunt juftitiam. Etalibi : Sapientia mclior cft, quhm arma bellica- Itcrum: Sapicntiam qui audit , judicabit gentcs: Et
Sapicntiaminiftrabit in mcdio Magnatum ($c in confpcdlu prxfidis apparcbitEt Salcmon : ob (apientiara b.abcDam claritatem apud turbas & honorem apud fcalibi:

terra: morus tactus clthorribilisj&Soi prxter natura: communis leges eft lumine orbanis. Scd procedamus: Spintus iite i.cor.2.10(ttftcApoftoloj lcnitatur omnia , ctiam ^;"""-,' >'"'

&

proiunda Dci. Et tcxtus

Chriltus per Paulum.

aiibi

figna

&

prsftigia in virtute Spiritus landiVftccit

Per hunc Ipiritum

contincijdi

niorcs

juvenis acutus inveniar judicio

in

:' r.s.'^. 'ap-9.12.

confpedtu potentum admirabilis ero. Itcrum;per fapicntiam difponam populos , nationes mihi crunt iubdica:- Atque itcrum Sapicntem timcbunt audicntcs regis horrendi Ob fapicntiam multitudini vidcbitur bonus. Et alibi : Sapientia dcducit
:

omnia: Et Propheta Daniel hax : Ipierevelatprofundum abfconditaj&novit^intene-

Adam habuit virtutcm

&

bris conftituta

& lux cum co

cft-

Quod
iit

'

cum ira
vera
nifcfta

iit,

perfjiicucliquct, C]u6dnui!afit
f ive

& gcnuina ars fcu icicntia,

,
,

ma-

fiveabftrufa&myftica, qua^ab
fapicntia:dodrina non clt deri-

mc

ut difponam

populumtuum

juftc.

iftius \'CTx

Hifce ergo &: multis alijs hic brcvitatis taufa cmittendis apparet , quod Sapientia

vata
|

ut pocc fine

qua

nihiil

realc leu ef-

fcntialc potcft in arte velfciri vel acquiti.

CAPVT.

V.

DEPHILOSOPHIAMOYSAYCA.
CAPVT,
V.'

F0L13.

Defaptentiafal[a,fpurUphilofoplnA,pfnlofopho^ueadultenno cum chara^eribus eorundem*

ver6 cfim vcrxfapientitc confePhilofophi puri naturamfeuaflcntiamfatis lucdenter explicavcrim , convenienserit,utfalfam& adulterinam hujus mundi fapientiam cum Philofophia , qu^E fundatur fuper cam defcribam , fimul atquc Ggna charadteres non mod6 hujufe fapientis& Philofophise immundse , fed etiam Philofophi, qui in ea &abeaquafifpuriasenutritur educatur. Apottolus ait , qu6dverafapientiaj qua: a Patrc luminis oritur.ett pura, paciiica, benigna , fuafibiUs , mifericordije frudusboni plena ^non judicaSjfinejemulatione aut hyprocrifi: At e regione afierit, qu6d illa fapientia.qux cfi:ab infra,& non a Patre Luminis,fit terrena, animalis,Diacontradicens veritati : bolica Confequenter cft liirgiofa,immodelb,non fualibilisj bono frudu dcftirata atque sm.ulati'

Am

I:quenter philofophis
.

&

&

qu.T fuper

tali bafi.tali lapide, inquam,Angulari erigitur difprobare nefciet: Quibus

evidens eft ,
in ifto

qu6d dupliccm Philof^iiam Textu intendit , &quodcauteIam,

,

quam dedit Coloffionibus in evitanda philofophia&vanafallacia

&

folummodoillam indicavit Athenicnfium,qua:ex tradione hominum fecundu elemcnta mun-

&

&

di eft parta.

Verum eam approbarc videba-

tur,qu3efuper Chriltu eratftabilita.Quare

ait Textus (& non fccundum Chrilfum &c:)& ibidem rationcm, cur talis Philofo-

bc.3.17.;

&

phia

fit

Quia, inquit
quensipfa
nis

imprimis ampledenda oftendit: , in eo habitat plenitudo om,

nis Divinitatis corporaliter

ait illa lapicntia
,

&

&

defcendens

: per confe\ Patre Lumifuper qua fundata eft om-

&

onis

contentionis

& dilputationis plena:

fundamenrum poltc-

ergo , uc is , quicft Theophitos, feu Chrilti Philus fit verus Philofophus, quoniam ipfe cft verk illa fapientia.qua; revera eft radix

nis creaturai fequitur

Vtcrgobafisfeufundatio prioris philofophiseftlefus Chriftus; utpote quielt vera

]apientia:Ita quidem
rioris, eft

& bafis rerum om-

hominum mundanorum traditio

& inventio prxftigiofis Diaboli fuggeftionibus animata , ut hac via lites, dilputatiores , &oppofitionemfaceretinhocmun-

Senfus ergo hujufce loci Apoltoli elt, quod Vox Phiiofophia,ci^m eirer vocabulum juxta Ethnicorum inventionem, ide6 reijcienda erat relpedu rudimento-

nium.

rum

&

rcgularum ejufdera erronearum:

erat juxta
tra-

Quatenustada&fabricata
dicionem
genciles
Itianos ipfos
in

eoloff. 2.7.S.

do: Hinc dlxit divinus ille Philofophus in ponendo difterentiam intcrduo iltaoppofita:InChrifto funt omnesThelauri fapientse&fcientixabfconditi &c: Qua verbo-

hominum infidclium,qua: Chri-

& mult6 magis Ethnicos live errores & a vera Dei cogni-

rum

ferie afleverare videtur

D.

PauJus,

qu6d omnis fapientia

& fcientia & conle-

, quam ut eos in viam ventatis&divinorumfcientiamdirigat : Etob hanc caufam, multi farix Idololatria: con-

tione deducit

quenterPhilolophia vera,fcientia;que omin ea nes ijncerK , quse ab ea derivantur funt comprchunduntur , continentur quxrenda: & inveniendse in Chrilto , qui efta;temailb(apientia , &lapis vereAngularis, qui implet , informat , vivificat

& &

&

qua^utcaufaeft neolcdus Im6 ver6 contemptus nominis ejus : adc6, ut ad venerationem cultum creaturarum loco creatoris,perquemipfx vivunr& cxiltunt, incicentur.Hinc ergo eft,qu6d admonemur.
,

ditioeftorta

veri cultus creatoris.

&

&

omnia , & nulla hominum indultria na mundi Ethnicorum ILientia

in va-

&

&

ut ejufmodi philofophiam fummopere evitemus-De hujufmodi ergo Philofophis,

la-

picutia inveltiganda

lax

&

quippe,qua:elttaivix probabilitatis facie ornata , qua,

qui fuam fcientiam fuperlapide Anoulari non pofuerunt , Chriftianis talibus", qui

&

tenus obfcuris
prxceptis

& non Chrifti fpiricualibus ordi-

& erroncis

mundanorum

nationibus innixa-Et propter iltam ratione

Apoftolus condemnat Philolbphiam verbis generalibus , agnofcit infpcdione ma-

Echnicorum figmentisinnituntur. Apoltolus idcm hc-ec : Rcvelatur ira Dei de cttlyfuperomnemimpietatem injuftitiam hominum eorum ,qui veritacem Dei
talibus

&

ininjultitiadetinent

Quia quod notum

:

Dei, manifeftum

qu6d amor vera: lapicntiie, atque ide6 ipfius Amator fit refpiciendus
gis peculiari
,

cft

illis

Deus enim illis

& honorefummoafapietibus reverendus.

Quare certum cft,quod
intelli^at mundanc-e

per Philofophiam

rcvelavit:Invifibiliacnimipfius ^ creatura mundi per ea quK fada func inteda , con- ^^- '^^fpiciuncur: Scmpiternaquoque ejus veritas

& divinitas.ita ut fint in excufabilcs

fapicntix ftudium-

Chriitum elTe veut potc in quohabitat omnisplenicudo Divinitatis corporaliter. Quarc fequitur,qu6d talis Sapicntia: ama-

Nam

niam ciim
in

ibi loci confitctur,

,

Dcum cognovcrunt, ipfum non

quo-

ram Sapientiam

glorificarunt , aut

ipli dedcrunt gratias fed dicendo , qu6d efient fapientcs cvanue-

toicm
dcc
,

feu

& per confequentiam Philoibphiam,

amicum fummo opcrecollau-

runtin imaginationibusfuisiNTam mutaveruntgloriamincorrupti Dei mfimilitudinemhominis avium, quadrapedum

&

&

&Ierpentium &c. Quibus

intiinat

D.

Paulus.,

S
,

EC TI

O N I S TR M ^
I

LIB.

1 1.

Paulus quniua fir in illius mundi fnpicntibus feu Philofophis iniquitas,qui vcritatcin di\-inam , imo vero Divinitatem incorrupribilcm , qcx incll cuiHbet creatura: eamque faliis hominum invcntionibus ita h
,

tamcn nos

Chriftiani volumuspotiusam- 'ob.S-iT.

pkdi

fpiritum
,

fallacijs

f hilolophiam jurgijsi dilputationibus contentiofis

&

&

ambignicacibus deformatam- Sapientia er-

govcra, cumfitpacifica&nullaambignitdte frcta , difputationihus

imindanis abfcondunc , ac fi dixiffct, quod falfi hujus mundi Philofcphi cmnimode conanturfidis fuis dclufionibus ab ethni-

&

cavillationi-

bus

litigiofis

non habet opus , ncc requirit

humanse non comprehendant vitam five luccm illam cfientiaccclitus dimiflamcreaturarumac lem Praxipuehominis quslucetintenehris, tameclifas non fit ijsiftamdivinitatemin
cis partis,ut tencbra:

&

creaturis difcernere-

De hifce

etiaraSalo-

adejus invcftigationem diltindiones infi, aut quidditaces vanas cx inventione humana partas , quae potius difcipulum ra> tione fua mulciplicitatis in ignorantiam ducit.quomutcum in nudae veritatislumen introducat ctim e regione fapientia falfa tam abundat diftindionibus , tot fcatct
nitas

sap.13.1.

mon: Vani funt homincs omnes a natura in quibus inell ignorancia Dei , quiex ijs,

&

evafionibus fubtilibus , ica obnoxia eft difputationibus fophifticatis contentiofis,

&

quK (peAantur bonis, eum, qui ell'

intclli-

gerc non potucrunc , neque ex operibus confideratis , ipfum arcificem agnoverunt

Sap.U.t.

&c. Quod aucem Spiricusilleciivinusfic in omni creatura in eo aHbi arguit afiirmando, fpiritum Dei incorruptibilem incflTe omni rci &c. Hoc cciam confirmatur
multis
alijs locis,ut

antea

efi;

didum Qualic

in condufione tam difficilis eft , frudu bono vacua,ut loco grani veri eflrenrialis veritatis nihil praeter aceres , verba , dico, loco realitatis in venerimus, (ut verbo dicam) apparct , fed non eft reale. Corpus videtur , ciim reverafit meraumbra. Qucd etiam Apoftolus fic confirmac PrKdicacio

tanta muJtiplicicate eft conflata

&

&

&

&

re opus habetquilibet Chriftianus, ut

in

mca non cft in

tise

perfuafivis

humanje fapienfpiritus

_
Gait.3.^.

legendo philolbphire Ethnicorum caucus, ut fibi optime conftet, fecumque itcrum irerumqucduorum prxdiclorum philofophorum iententias idque ferio ponderet. SedprcEcipue prxccptoruni prioris eorum (D- nimirum Pauli)rccordctur,qui,quando mundanos Achena: Philofophos ignocum

verbis,fed oftenfione

&

& veri- ixo/.u.iz

tatis.

Et

alibi

ligna apoftolatus
,

mci fada

funt fuper vos in

virtutibus

&

prodigijs.

omni potentia in fignis, Atque iterum :

qui tribuitvobis fpirirum& operaturvirtutes feu miracula in vcbis &c. Ecce ergo,

Dcum
Aa.i7.lS.

adorantcs invenilTet

philolbphiam cognitam , Icfum vidchcet Chriltum pra:dicabat , quar quidem Dodrina videbatur illis aliena, ira ut irabundi in hsec verba prorumpcret: Qiiid vuk feminiverbius hic dicere ? Alij vcro novorumdxinoniorum videtut eflc annuntiator , quia lefum ejus refurredioncm amnuntiabat: Qutbusfat liquido conftat,qu6d vcra fapientia nec adauies coiTim pervenerit , ncc in corde eoru

&

novam ipfis fapientiam ijs omninoin

,

quomodo fapientiaifta Chriftianorum'fecum fcrre folet potentiam & virtute , quas

D.Iacobus in textu ancca citato appellat bonos frudus : Ciim c contrario , D.Paulus

vocat philofophiam Paganorum

falla-

ciam inanem,& confequenter bonisfrudibusorbatamfivedc{titutam:Vndeconcludere videntur , quod nulla fit philofbphia frudificans aut philofophus bcne frudificatus, prseterquarri illa, qure in vera eflTentiali fapientia lefu Chrifto verfatur. Haec nos Chriftiani vidcmuseflrevera,&

&

&

radiccmhabLierit,unquain.

Imo confideret

tamen

vclim,quod de fpurijs iftis Philofophis cum iplbrum fapiencia feu Philofophia Apoltolus intcIlcKcricin locoantea cicato , ubi, Videccnequis vosdecipiatperPhiloait Ibphiam inanem fallaciam &c : Hoc eft, ut Achenis doccbatur Videlicet cuin vanis
:

caduco (in quo Satan habere dominium ) philofophia pr2edidavana& terrena,qua: eft prjeftieiofa confufione obfufcata , tantam habet inmundo ifto acftimationcm ,qu6dChriin ifto feculo

videtur

&

ftoas, qui ctt: vera fapientia affidue inter philofophicos ejus cultorcs ob eorum igno-

fallacijs,fubtiliiatibus

& contcnciofis cavil-

lacionibus

&

Proteoticis diftindionibus:

rantiamcrucifigitur,& fcpclitur innebuobfcura abyffo philofophiae iftius lis feu

Ethnicat:
,

utpotc quibus philofophus talis inftar Protcifcnfum fuumin quamcunqucfignificationem fivcveram fivefaldun convertere
porcft
:

quam

ipfi

tanta vcncratione vi-

vnde

fit

ur homines

tali

dodrina

dubijs implcancur,quatenus viam dodri-

nx Ilipientiarque vcric planam

per fuos lab^rinthos
>?:

relinquendo

& inccrtas
phia:

&

femitas nebulofas

dentur adorare fervotc infigoi tanta devotione amplcdi Ariftotclemquc ejus inventorem fequi , ac fi clTetalterleius Chriftus , qui a ccclis ad terram pro falute populi ad apcriendum generihumano fcientiarum &(apientis vera: thefaurum

&

&

&

f ac!;"c

inquificiones:

Nonnedo-

defccndifict.

Sed obfervctis obfecro, qui-

ccmur. quud

Ipiritus, qui eft vera: philofo-

fundamcntum
:

live

Ilibjcdum uni-

bas charadcribus ac coloribus Apoftolus iltiufmodi philofophos vanos cum eorum

cum

& fimplex & per confequens in omni

quarrendus
?
,

conrentionibus
cribit
:

&

fophifticationibus dcf,

fiinpliciratc

Nunne

dicitur,

Siquis, inquit

alitcrdocet

&non

quod fit modtf tus ,

rii^nus
,

Juavis

pcrlpicuus , be-

acquiefcitin fanis lermonibus

ftri

Domini noelt

pacificus

fine JEmulatione ?

Et

lefu Chrifti,

& qui fecundum pietatcm

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA
efl:

Fol.r^.

dodriiia.*, fuperbus

cil:,

nihil fciens, fed

i.Tim.tfj.

pugnas verlanguens circa tiiixftiones borum , ex quibus criantur invidiae , contentiones , blafphemia.*
,

&

fufpiciones

mal^,

&c. erunt homines feipfbs amantcs , cupidi , clati , fuperbi &c, femper difcentcs & nunquam ad fcientiam Veritatis pervenicntes-, quemadmodum autem lamriculofa

conflidationcs hominum mente .corrupqui veritatc privat^ funt, exiftitorum talimantium qua:ftum eifc pictatcm

nes& Mambres
te

reftiterunt Mo)'fi;ita

&

&

hi refiftunt vcritati,homines corrupti

menma-

& rcprobri circa fidcm & ultra non per:

busfepara tc&c- Vchcmcnter opto , ut quilibct Pcripatcticus Chriftianus , qui Juum tempus fecundumAriftotelis leges

ficient

Infipicntia eniin
,

eorum

erit

nifeita

omnibus

ficut illorum fuit,

morcm in vanis difputationibus &

tionihus conterit,

&

Tu au-

tem aflecutus cs mcam dodrinam &;c.Ian1

vero certum cft:,quoddodrina ejuscirca veram vcrfabatur phiIofophiam,cu jus fundamentum erat lefus Chriftus ; veram, dico , fapientiam lapidcm Angularem, qui univerfam creatura: fabricam fuftinec

cavilla-

&

fcipfum infipicntcm

tali conatuad fummum illud philolbphorum pertingere fperat ipfum, in-

cogitat

&

quam,opto&admoneo,ut
(omni
ii

iftapatienter

partialitate

jcrcr,

& invidiafepofitis)con- & ineftomne in omni & implct fua virtu& icrio lecum cogitct quod nuUa teefTentiali omnia ac denique operatur
, , ,

fit tahs in Ecclefia Dci, hoc eft circa quam philolbphia vera vcrfatur, vcra: Sophia; ta-

omniain omnibus: Quse quidemdodrina

eft intentioni
,

&

rudimentis Ethnico-

bcrnaculis

vd

(fi vultis)

in fyncera philo-

do

(bphiafeu fapientiJeverje domo confuetuuti nos docet Apoftolus : Nam ifta ,

rum contraria qui infinita ftatuunt in ifto mundo (ut dictum eft) agentia cujufmo,

di funt Angeli,
ta,

multiformis inventionis humanx fapientia , tam diffonans eft a vera illa , unica simplici Dei , qui infinirx hujus mundi

&

Da:mones, StelIa:,ElcmcnMeteora, I^nis, Aqua, calidum & frigi:

dum Homo, Dcftia

CJetera
,

philoibphiK rcligiones ab

illa

vera

& uni-

, Plantx, mineralia'& quosomnesvoluntlocofubaltcrnarum caufarum agentium fe haberc: Hos

ca , quae

eft k

Deo

dilTcntientes fint ort^.

enimex

feipfis

& finenuminiscujufpiani
&

Hinc crgo eft , quod tot finr nimirum philofophia: iflius fcd:aedifFerentes,Peripatetica
,

Stoica

Epicura:a

&c. quarum quxli-

putant : cum tamen nihilominus certum fit, a facra pagina dccrctum, qubd non fit prstcr unicum agcns
affiftentia operari

bct iniinitis dilpntationibus litigiofis cavilktionibus lliam .fcdtam ftatuminare

&

Catholicum
tis

Eft^entia

indivifibile in

& quafiinfinitis hujus orbi^manfioni&

mul-

& fuftincre eft aggreila.

illa

Ha;c etiam erat

,

caufa errorum tantorum in Ecclcfia

,

Dei

t.un inter Chrif tianos

:

quhm Turcas

bus feu organicis velhiculis,qu6d in illis operatut omnia in omnibus fupra omnia. Et h^c corum dodrinatantoignorantia:

&

ludseos

Nam

intcr Chrillianos erat

multorum fchifmatum ha:refium origo, quas omnes nihilominus ad unius veri Dei (qui cft xtema unitas) & ipfius fapientise
fimpLcis inquifitioncm sftimare vidctur.

&

& erroris
adha^rcnt

vencno intoxicavit Chriftiani mundi philofbphos, qui firmitcr ejus feda:

;

ut diftinguendo dicant

Dcum

tCoi

II.

1(5.

^^'"'^^'0 D.PauIus
bis in Ecclefia
,

Convenientibus vo-

fi

quis vidcturcontentiofus

nos talem confiietudincm in Ecclefia non habemus &c. At fcicndum eft , qubd fan&x fapicntis domus ett Ecclefia : utpote, qua: cf t Chrifti domus. Concludimus ergo quod tot fint in Chrittiano hoc mun,

pr.Tfenrcm virtualiter fcd non fubttantialicer fcueflentialiter ,quafi ver6 Dei virtus poffit efl^c fine ipfius effentia, ut abipfius Divinitate, qua;cftindivifibilis, poflic feparari:atque ita fomniare videntur , accidentia efl^ in Dco , qua: ab ipfius
cite

ubique

eflentia poflTunt dividi: velfaltemditlin-

guunt

principaliccr

do

deceptionis vise ratione evafionum

,

& &

& dicunt,quod ipfe operetur omnia & mediacc, hoc ut prima

eft,
:

rerum caufa

atque

inquiunt

infinicse

diltindionum

atquc fophifticationum Ariftotclicarum , qua: morealteriusProtei fubjedum argumcnti in fcnfum varium

funt caufs fecundari,utanteadiximus,

qux ex fe
iita

&

eorum

afleveratio

perfe foleant operari. Sed fl fit vera , admiror

mukiformem

tranlinutare folent

ut fa:pi-

culc vcritatcm prreitigiofo falfitatis velo

ego , quomodo Deusdicipoffitimplere omnia operari omnia in omnibus , fi fic

&

2.Tim.3.i.

cccukare nitantur , ita ut veritatem (qu^e fimplex) qaafi nafum ex pcr fe eft nuda cera eflbrmatu quocunque pro libito voin fpeciem variam mulunt, convertant tent. Hic ergo non modo violatur vcri tas, bonx voluntafed ctiam homo fimple:c in malum loco boni fedutis dcluditur citur. Apoilolushoc hujufcefeculiphilofophorum a:nigmaricorum feu fophiltarum genus , quod inftar Thrafonum glorioforum in luis imaginationibus clevantur) vivis hifcc coloribus depingit : In novifj^i^i5,ait;, cJicbusinftabunttcmporapc-

&

&

folummodu primdria feu efficiens caufa caufarum, & non caufaomnium adionum mundanarum univerfalis , mediafiteejus
verbo feu fpiritu , quem mifit in mundum: At voluntatem fuam tam in coelo,quam in terra prxftantiam? Quidpluribus opus efl verbis ? Cum Apoftolus expreflTe nos doceat
:

&

&

Quod

fint

coelo fivc in terra

(fi

ti domini mulci) Nobis tamen eft unus Deus Pacer, ex quo omnia & nos in ilIo,& unus Dominus lefus Chriftus, perquem omnia & ncs per ipfum fed non in omni:

&

qui dicuntur Dij five in quidem funt Dij mul-

'Coi-S.jf

D2

bus

SECTIONIS P RJM^
bus eftbjec
fcicntia.

LIB.

IT.

Hscille

Quo Theo-

runt gratia tecumlos (uos

Quo

vidctnr difcipu-

philofophi fermone quilibet fagax Chri(banus decernerc queat , quam adverfus

ipfc
fit virtuti

imaginarix aauiqueimme-

prffmcneic , ut Ibphifticis philofcphi^' mundan^ alkdtationibusminimc capiantur vel decipiantur , quippe quje eft
veritati contradidtoria,nec cft pacifica,fed perturbationibus vcrbofis vanis difputacxprefie intimat, talem, tionibus plcna,

intcUigentiarumj diato aut Daemonum aut rtellarum cum influxibusearum , aut qualitatum clcmentorum , aut ventorum

&

&

&

& aliorum meteororum

aut aliarum crea-

turarum juxta decretum Petipateticorum, cum ejus verbo impprtant , quod omncs adus, iive fint mediati five immediati funt a Dco Patre per Filium lefum Chrillum. Et quam vis ejulmodi creaturx apparcant in externa demonftratione , quod per fe fine aliquo agento magis interno iSc cenoperantur tamen philolbtrah agunt phus ilte nolter lacernos docet pcr Regulas fux phiioibphia; (cujus baiis ett vera lapientia lelus Chriltus) qu6d iple caufam nullam aliam agcntem vere elTentialem apprchcndcrc polfit prster unam ex qua

&

&

non rei veritati dePhilofbpniam fallo berc pro fcientia haberi, non minus , quam alixlcicntiajfpuriK , quasexinde dcpendcnt- Porro ctiam infinuare videtur fiais difcipulis, qubd tales Chriltiani, qui nimia fcrvore eam profitcntur, fint dcvotione fallaci ejufdem mcdiante aftutia ipfius fuavitateintrodudiinerrores infignes in refpcdu fidci , qus a:ternae iftius fapientias ani-horaE firme adhxret. Porro etiam ifta coIon;2.S.

&

&

&

in

eodem fenfu dat Coloffienfibus

fuis dif-

cautelam antea a me citatam:Cavetc(inqait) ne quis vos dccipiat per Philofocipulis

phiam
ta

&

vanam

fallaciam fecundum tra-

aliam , per quam funt omfunt omnia ; nia . quas nihilominus ambas perfonas agnofcit elTein eilentianon nifiunam : cum unumagens noniitnifi cmanatioal-

&

Nam

& iecundum Elemen.hujusmundi,& non fecundumChriltum lefum &c : Quibus nos Chriitianos jubet,
ditioncm homiinum
ut rclinquamus falfam Athcn.tPhilofbphi-

terius;& pcr conlequens nullo cHentia abterius magis divifus ,

dius Solis a Sole,
li

modoab quam ra-

am

& ut ampledamur illam veram quse

& Jedificati in ipfb &c. Quo
cfle

non

eit

equidem mirum,

eftfecundum Chriftum. Etobhancrationc ait, in codem Textu : In Chrifto ambulate radicati

iplc folus in bina proprietate operetur

in

Sap.Ii.I,

omnibus haud mutataElIentia, idque prxcipue,quoniam ineit omnibus eilcntialitcr (ut Salomon habct) Hxc eit hrmilfima , i:>c vcriffima purx philolophicc

omnia

arguit,Chrittum
rc

unicu lapide Angula-

aircveratio

Quarc quicquid

philolbphi
,

mundani fcu
litate fallaci

Ariitotclilci dicunt

& lliDti-

quod

nobis pcrlijadere videntur, ett vcrx philolbphia axiomatibus

: Quatemus omnes creatura: ; inio verb univerfus mundus ipfum pro exiltetis & eflctie lua: (qusfuntPhilolbphiiie fubjcdum) fundamento habeant. Et confequentcr liquct, qabd fiindatio PhilofbphixEthnicse fit are-

& bafin

vers Philofophise

&

oppoiitum , illi quidem nuilo modo credcre d^bcmus. Atque huic rei videturD.
Paulus illiulinodi lcrmonis filo allipulari. Miror, qubd tam citb transferemini ab eo, qui vos vocavit ad gratiam Chrilli in aliud

nofa five fabulofa nullius proinde valoris, vigorisaut exiftimationis- Hincalibi D- Paufus Fundamentum aliud ncmo po-

&

Euangclium
bant',

. Sunc aliqui , qui vos conturvolunt convertere Euangelium Chrilli fed licet nos aut Angclus de coelo Euangelizct vobis , prseccrquam quod

&
-.

Gaht.I.S.

cuangelizavimus,anathema fit &c. Quare lapientia fit ciam Arillotclis dodrina magna ex paric pofitionibus rudimentis philofophi puri oppofita, verx iapientia; non decet , pium aliquem Chriilianumfidcm eiadhibere,quacenus(juxta Dlacobi fententiam ) contradicit veritati&dodrinx Bibliorum lacrorum elt contraria. Quare talis dodlrina fcu fapientia fpuria dii. itur ab ipfo elie terrena animalis,diaboli^a. Atque hinc elt, quod D.PauIus dif-

&

&

ponere pr^eter id quod pofitum eft, quodeftlefus Chriftus : Atjam, qubd hoc talfis gentilium fundamentis opponitur, idemApoftolusficprobat. Hoc dico , ne ambulecisiicut&gentesambulant in vanitute fenfus fui , tcnebris obfcuratum habentes intelledum , alienati^ vitaDei per ignorantiam , quae eft in illis propter cxcitatem cordis eorum &c: Ac fi diccret- Nc ambulate fecundum vanitatem philofotefl

jP''*'*^''''

&

gentium & Ethnicorum,quoniam ipfi intellcdum tenebris obphia: Icu fapientiac

,

fufcatum habent, hoc imaginaria ducuntur

ett,

fapientia fiji a

&

&

per confequensa

vijs vera: fapientix lefus Chrifti alienantuc

propter fuam ignorantiam. Reftat jam, ut in proximo loco ad crrores particulares falfafque philofbphix Ariftotelicspofitiones aperiendas

i.Tim.6.20.

cipulo fuo Timothco ha:c lcribit. OTimotiice depolitum cultodi , evitans profanas vocum novitates , oppofitio-

& enucle-

&
,

ncs

falfi

nominis

llienti^e

quani qui-

andas pervcniamus , ,ut eos hac via mundo judiciofo per comparationem , vanitatem, perfcdiofalficatem illius cum boiiitate

&

dam

pruniittcntes

circa fidem excide-

nealterius clarius& luculentiusexponam.

CAPVT.

VI.

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
CAPVT. V
I.

Fol.i;,

In qu9 do^rina, Eihnicorum Philojophorumfalfa ac erronea; ac illa prcecipuh l^eripateticorum explicatur ubi etiam
:

probatur, quafdam ob rationes^quodillafitfuperhujus mundi fapientiie bafes Cs? nonjuper illas fapientice a
Deodefcendentitcedificata.
inoenio acutioresiam nunc (utmihi vioetur) aicentes audio : Quomodo rcplicantes poteft vir ifte verbofus probare , quodfa-

n;
ca:

fOn

nullos Ariftotelicorum

&

poteft ponere,prxter id, quod pofimm eft, quod eftChriftus lefus.Si aute replicant hujus feculi fophiftae, qu6d forte Ariftoteles

ad Chrifti cognitionem aliquo

modo

per-

pientia illa,qu eft philofophise peripateti-

venerit, vel faltem in fapientiam Moyfis

&

fundamentum non
,

fit

de fupra, hoc eft,

Prophetamm ,

i.cot.i.20. i.cor.3.19.

de Deo quieft luminis Pater. Adobjedioncmiftamdifcutiendam,ne^^:^^ ^^^ ^^ ^^^^ jjj^g fapientias ab Apoftolo propofitas ad invicem conferamus. In^

primis
nujus

D.

Paulus ait.

Deus

ftultam fecit

de longinquo infpexerif, hifce refpondeo, quod.ut Ariftotelis xtas verbiincamationem prxcederet , ita etiam manifeftum redditur , quodindod:rina Moyfaica , quje in creatione ordinationemundiperfpagyricum divini verlicet

&

mundi lapientiam. Et alibi: Sapientia mundi eft ftultitia apud Dcum: Deus enim novit cogitationes fapientum quod ftuloEfunt. Atque ob iftam caufam Apohujus
,

adum confiftit quatenus fcriptis fuis mundum ab a:terno fuilTe tradidit parum
bi
,
,

aut nihil

omnino

intellexit.

Fateor Plato

i.Cor.2,ii.

{^qius hjec alibi

Nosnon

fpiritumhujus

mundi accepimus, (cd fpiritum,qui ex Deo

eft,

& quae k Dco donata funt nobis,loqui,

nem, qui huic erat magifter , magis in fapientisveraEfubjedofuifTeverfatum , uti ex illius fcriptis colligere fas eft. Verum ejus difcipulus Ariftoteles , vana gloria elatus

mur non
bis, fed in

in dodlis

humanx fapientise verfpiritus

,

dodrina

fpiritualia fpi-

per quandam immanem k difciplina , Stoica feu Platonica deviationem unice in

ritualibus

comparantes:Anima!is enim hoiunt

illi

mo non percipit ea, quse (unt Spiritus Dei:

Stulta rc

inundo Sapientisnomenfibi arrogarecupiens,novam fapientiam feuPhilolbphiam

enim
:

& non poteft intellige-

His Apoftoli verbis bene ponderatis, inquirendum ett inprimis , an Ariftotelcs eiTet homo animalis nec ne. Si vero inveniatur talis , quid ab ipfo eft ex pedlandij prxter fapientiam mundanam cum Philofophia tali , quam D. lacobus vocat anima Diabolicam , quxexfe lem, terrenam

&c

mundanam, quam poftmodum Peripateticam (ipfam ab alijs diftinguendo feque e,

jufdem principem

elTe ebuccinat)

nomian-

&

ipfanihileftjnilimeraftultitia

Cumani:

vit,atque itaPhilautia infigniinflatusvefalfitatibus infinitis ritatem figmentis ab imaginatione feu conceptu propiio partis eo inquinavit. Hinc orta eftPhilofophia Ariftotelica ex malo bonoque i falfo , inquam,& vcro ex fapientia; modico ftul-

&

&

maIishomo(utejusvcrbisutar)nonpercipiat
ria

titix

plurimo conflata

Cum e regionefa-

Stultiillas res, qua; funt Ipiritus Dei enim eftilli.Abhujus modi ergo Philo,

pientia pura

conftituta

fimplex ex fola veritate (It quippe a folo fpiritu Dci ordifi

&

fophia jubet nos Apoltolus cavere

quoni-

nata- Praetera k
ftoica
,

docSrina Peripatctica

am fundatur fuper traditionibus hominum

& elementis hujus mundi & no fuper Chrifto.

aut Epicurca fuifTet perfecfta &. fecunduminftitutionesvers fapientix lefu

Chrifti; cur tanto odio

directe

Vertimfapientiamgraecanicam magis fic explicat , eamque ab illa Iud:eo-

verum & facrum illum philofophum D.Paulum perfecuti funt ***^'

fpurij Athenjefapientes,

rum

& Chriftianomm diftinguit

Sapicn;

quandoipfis vequalis
fic

i.Gor.i. 22.

coiofT.i.p.

tiam grsci qua:runr ; Iuda:i figna nos Chriftu crucirixum prxdicamus &c: Quii^yg arguit.quod grseciquxrunt fiipientiam mundanam, quajprscipue consiftit in Ipeculatione feu contemplatione, ut e regione illa ludsorum verfatur in praxi,nimirum in fignis ocularibus demonftrationibus , ut pote fine quibus fidem adhibere nolunt: Ac tandem tcrtiam nominat Sapientiam nimirum veram,Iefum Chriftum,in quo erat

ram fapientiam Chriftumlefum prxdicaret ? Hifce

illa

ergo colligere fas eft

fapientia, fuper

quam

Ariftotelcs

fuam

&

i.Cot.3,11.

plenitudodivinitatis corporaliter.

Atque

nsc eft illa rcalis ac fyncera dc furfum a PatreLummis fapicntia.quse a Chriftianis eft
omnidiligentiainquirenda, quippe fupcr quaquililDetverus Philofophus fux Philofophix fundamcncum , juxta hoc Apoftoli ponere dcbet : Fundamentum aliud nemo

Philofophiam,nempc ex fe ipfa inventa&tradita,&perconfequensmunnon illa fyncera , quae dana &humana , eft de Deo. Verum utpropiusEnucleo tenus quafi ad rem ipfam accedam Ambas fapientias ab Apoftolo lacobo propofitas aainvicemcomparabo , utexindeinccllihpijs homigatis,qujeearum fitdignior nibus magis amplexanda: In quit locobus: Sapicntia contradicens vcritaci non eft ^
jedificavit

&

iicob.3,1/,

&

Patre Luminis, nec eft pacifica, nec modeDiabohca. At fta, fed terrena, animalis fapicntia Philofophia Ariftotclica ; cft difhujulmodi, quippe qus eftligitiofa,

&

&

&

pura-

SECTIONIS PRIM^
purationum
,

LIB.IT.

fal!ad;-iriim

cavillaticnum

nuis, quamcontrariafapientiaGraccomm
fit illi

ac controvcrfian.im plcna:Quae cmnes ipj)usproprictatcsnaturx& Conditioni verje

2.i'j.2.23.

Apoftoloru. Vndc ht.ut D.Paulus addiflipulu

montTC videttir

fuumTimothe-

fapientic-c

opponunturHinc crat, quod Timothcusamagirirofuo Pauloerat admonitus, ut fe a focicratc eorum fcpararet,qui

,

um, ut evitct profana

& vana jurgia & op

j

pofitioncmfcienciarumfalfbiic dictarumi:

dodrinam a vera fapientia diflcrcnrcm docenr.afiirmando

quod ipfi,

qui ita faciunt

,

fuperbia fint elati qucltioncs vanas

talis

& nihil fciant fcd circa & conccntioncs vcrbofas,

vcrfantur,cxquibus crirurlitigium &c.At clt Ariltotclicorum Chriftianorum

&

dodrina ac Philofopbia, ut pore cujus nios confuctudo cit fcmpcr in quxftionibus,

diipurationibus
,

& cavillationibus vcrlari;

didum
eft)

Qt!amdumaliquifuntprofcffi,eiTaverunt circa fidem. Quarc om.ncs Chriftiani , qui habent fuam fidci anchoram nimis firmicer phikfophi^ Ariitocclic^ affixam , dcbcnt lerio fccum pondcrare , quod magifter eorum fupereminensD.Paulus canto fcrvore zclo ipfos vidctur prcmonere , nimis diligcntcm obfervationem philofophi? Ethnicf , (qu^ consiftit in litibus , qu^itionibus, sive dubijs, verbosicace vana oppo-

Timtf-a.

&

&
,

Atquehcec

c(t ratio (ut

tantx

sicione fcientiarum)efie in caufa

quod

diftinclionum multitudinis, qua: viam ftruunt tam ad falfitadcfetes, quam ad vcritarcs luftincndas
acquivocationis

&

Chriliiani zclosi sine inrcllccftu decipiantur,

&rcfpcdu

fidei in verafapientiaerra-

&

vcrint, uc tcftatur Apoftolus.

dendas : Vnde

ortic funt inter

homincs tot

Pr^tcrch Apoftolus dicit: Sapicncia con- ntob.j.

tradiccns veritati
tciTena;aninialis

non modo

(ut fiipra declaravimus} Philo-

noneftde lupernis,fed
quilibet fidelis Chri-

lbphorum,vcrumctiaRcligionu atque opi-

& Diabolica &c: lani ve-

cnium

fcctK, cx quibus diljjutationes

,liti-

rb certus
ftianus

fum , qubd

giolk contcntiones non modo in Acadcmii'>rumftholis , fcd ctiam inter diffcrentes

vulgi in religione fadioncs: Ac vcro, fi eorum Philofophia aut fapicntia cffct fupcr

ftrenuc defenaat

&

fuftincbic ia-

crum Biblion
ftotclici

cfie ipfius vericatis

fonccm.

Quod cura ica sic, quid refpondebunc AriChriftiani

,

si

planc

& expreffc

Icfum Chriltum lapidcm unicum Angula-

rem

eredta (qui, ut cft

omne in omni

ita

quidcm,

cft clfentiaunica

& fimplex) con,

probavero , dodrinam Ariftocelicam cflb Ibkdo facrarum liccramm fenfui&mcnti i^ontrariam contradidoriam ? Commu-

&

venircnt procul dubiotam fcholarcs dodi, quam homincs imicrisvel minorisconditionis in unitate luiica cu ipfo

nis cft intcr Sophiftas elegantes afieverare,

qui eft
:

non

nifiunus&idcmin nobisoninibus
in ipfo
,

Nam

ciim aliqua contradidio inveniatur inter philofophiam Gr^canicam afiTertionem lacram quod vci um eit fccundum philo-

&

& pcr ipfum facti fiimus fratrcs, at-

fophiam

que ctiam hi\;rcdcs cum ipfo regni a:terni : Atquc itcrum cum ipfb vivanius , mohabcamus noftram exiftenveamur ,

verum infcripturis aliterlonge invenitur Quibus refpondeo, quod si aiij

quii invcniatur in contcntis rius difciplinj differcntia, ibi

&

unius&alteprocul dubio
iltarum

^^

,.^

tiam

uc

nc

ulla

D. Paulus teftatur ) Dcbcmus fiquxltione aut difputatione nof,

magnus reperiendus

eft crror in

cere

illud fumnium bonum in nobis , mct iffis quod iapienrcs vcri cujufiibet fe-

aliqua&per confequens una cftcontradiftoria alteri , fcquitur crgo qubd harum doctrinaram unica dcbeat ortum fuumk
,

culi.tanta Deligcntia qujefiuerum

titu
!_,._.,_ ,,_
i,cci.<3.n. ly.

appeTantaleo artedtarunt:Nonne nos docet Philoibphia Chriltiana,qubd rcgnum Dei

fitintranos?

&

fiipientia terrcna

& mundana haberc.

lam

vchm

cum, diligentia pcrpcndat, an Dei vcrpo ad hx,

ut quilibct Chriftianus pius

Etquodinnobisiitomnium

rcre potius convcniatjquod eft liimma,veritas,

mirabilium opcrator: quod fimus Templum Dci& SpiritusSandi Etqubdfimus mcn-jbra Chrifti? Qubd ciim ita fit,cur intcr nos orcrcntur contentiones, dilputatiocavillationes vanx circa qujeftioncs

&

quam aut
,

afiumacionibus
,

& aiTeitioAlij di-

nibus

Ariftocelicis

qui

fuam fapientiam

^ patre

mendaciorum

dcrivavit-

cunt,qubd homincs fc cam profundc

&

in narur^ lecrecis feu philofopnia naturaliim-

ni:m multitbrmium vcrborum ambignitatcs? Autcurfenfusnoftros maturiores ftohdis corrumpcrcmus pcrturbaremus uiltinclionibus, ab inventionibus humanis

&

mcrgant , ut cx

Chriltianis Athciftf fiant,

&

ftulta ac Diabolica hujus mundi fapicntiaabVniiatcderivatis rcccdimus Ciim

-

&

in itafaciendojin

abyifum mukicudinis,feu

utpote qui(uc ajunc)nullam voluncdivinitacem agnofcere. Neccffc habemuscrcdere, quod de philofophia Grgca &non deilla lefu Chriftiincelligant, utpocequ? fpiritum hominis intelleaualem airigit conducit ad Thronum fcdem majcltacis

&

&

Kamfblum

barathrum ignorantix nos immergamus? unicumveritatisconamen cft , ut in via rcda pcr obfcuras erroris ne-

divine, ipsique afTiduc fuadcc

rclinquac pcflimamhujufce

uc cvirccac

&

mundimultitudinem,ut ad unionem beatam concrahaqua fui fpirituseiTcntia erac ab originc cxrracta- Tcrcia hominum fpecies anicur, h
,

bulas (in quibus Itulta hujus mundi fapientia Philofophia fuper ipftm fundaca , in-

&

tellcdus ndtros mifere involuit) ad fbnHipicntiii

temuni:atis&concordi.T tpx eft erna nos conducac. Hincergo vide-

vidcntur infeftari graviccr ferre, quod philofophus aliquis dilcurfum de divinitacc habeat i iii5u verb crcdunc , eile in

mo

&

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
pra:fumptioncm quopiam audaciam haudexiguam , axiomata fcu telHmonia
caufas philofcripturarum ad principia foptiis veraeconiirmandasallegare , au-

T0I16.

&

&

dader, fed inconlulte

Biblia facra

fatis aiicverantes:
,

hominem folummodo quid

fitadejus falvationem conveniens,dotere, hoc eft , ut timcan-!us Deum ac proximos diligamus , quafi vero fcripturx lacr^e ali-

quid in vanum

fcripfiffent

:,Ettamenex-

prefle&aperteex ijs intelhgimus Quod fcientia: omnis Thcfaurus fapienti^ Et alibi : a me abfcondatur in Chrifto. Spiritus atque iterum diicetis omnia Sandus vos docebit omnia. Porro etiam

&

bernaculum : Et qu6d locutus fit a co-lo Et qu6dfcrmonem habuiflcc cum lobo in turbine, Et quod fpiret h Septcntrione Auftro, Et qu6d fitubique. Etiam didum cft , quod fpiritus ejusin forma columba: defcenderetacoclo,atque ctiamin forma linguarumignitarum : quod implcat tcrram &q'u6d hominemfecifictfuumtcmplum &quod fit in omni re Et ut vcrbo dicam , fcripturjE mentionem faciunt de Deo in nulla
in tonitru,

ic^b-zzif.

&

2.Reg?22.a.

^^--^rriini^i^V.ici
rf'ji.i59-7.

&

Sifi.'^'.'

i.cot.^.r^.
^^r*-'-"'

aha re
tus in

qu^m

cflfentiahbus hujufcc fpiri-

omnicreaturaoperationibus.Qciare affirmare mihi hceat vcra philofophia, cju6d,quatenus ejus fundatio fanda eic,
difciplins fpiritus,fit nihil aUud in eftedu,

ex ijs eUcerc tas eft , tria illa principia, ex quibus Dcus creavit omnia , nimirum tenebrdfum abyllum , quafi materiam primam , h qua primordialiter omniaj Ipiritum foraquas,ex quious omnia , maliffimum Dci ,per quem omnia Exea ctiam ehcimus veram 5c infalhbilem meteororum gcnerandorum rationem , rarefadionis myfterium, condefationis generationis &corcaufam internam adionis acque paffionis omniruptionis umque aliarum rerum,qux in fcientia phi-

quam Theologia

nihilominus dillin, dionis cujufdam caufa diccre hceat , quod

philofophia eflentialis inquifitioncm faciac

&

&

de

fummo bono, movcnda a circumferen-

&

&

&

&

externo verfus centrum vel internu ad inveniendem vel enuclcandam etcrnam iJIameiTentiamjquseftomniumcrcaturarum centrum cujus circumferentia cft nullibi eft folum bonum in omnibus
tia aut
, :

&

&

ador atquc ica procedit (ut alibi cft didum) a demonltrationc a pofteriori^hoc
rcbus
,

lofophica excogitari poirunt , qu:e omnia Ariltotehci vocanc naturaha : Ha:c , dico

eft

a vifibih crcatura adinvifibilem crca:

torem juxta D. Pauh

citata prxcepta
fibilia
,

& Salomonis antea

:

omniadirede,plane,fine uUa Ibphilticatione in pagina lacra pertradancur Atque etiam lcientia illa , qus ad morahtatan Sc gubernatione pohcicam Ipedatjcum cete

quorum prior dicit inviDei acreacura mundi perca,qus fa-

Ro^i-'^

da funt , intelleda confpiciuntur , fempiterna quoque ejus veritas&divinitas&c:

Poftcrior : Vani funt hominis omncs narura,in quibus eft ignoratia Dei,& qui ex js,
i

ns fcientijs tum hberahbus , tum mechani-

cis,quemadmodum ellante dcclaratumQuid, Anne erant hac vane & inanicer a fpintu veritatis exprefla ? Minimc profeito, fed hos fcrupulofos

& inceiiectu dcltiprxfumant-

qusfpedancur bonis, cum, qui elt, incehigerenon potuerunt^Nequeex operibuscofideratis,ipfum opificem agnovcrunr. At Tlicologia videtur pcrviamoppofitamo-

sap.i-.t.

tutospotius culparedebemus, quiminime' fcripturarum lcnlum percipientes , tanta

temeritate de co indicare

vcre

bilitate

Nam

nimirum aradiculi centro feu invifiDei acque incerno adu creacurar,

fi iltiufmodi curiofi cum diligentia confiderare vclintjquod philoibphia in fenfu fuo originali importec Ibphiam feu ia-

quafi dcmonftratione a priori ad circumfc-

renria fcu creatur^e externum.

Quibus

vi-

dere

iiceat,

quodutraque

fcicntia ad

pienciam , agnofcerent protcdt:6

terenrur
,

& confi-

unam

metam five f1ne,hoc cft,ad unum fummum

bonuni coUinet: Et tamefunc nonnulli hujusmundiacademici.quiultralimirescrcamra: in fua inquificione
fe

quod

vera Sc elTentiaiis philofo-

phia leu Ibpiiia , fit nihil aliud , quam facra Uta fapicntia, five fpintus dilcipHna; fanctus , qui prxcipuum elt utriulque
teltamenci lacrolandtifubjedum
;

clevant , hoc eft

,

& con-

fpiritum iitum ultra fphxram Luna:

imo

vcro
te'

& ultra
;

mundi

concavitatis

magincs

fequencer tam philolbphias vcrx , qukm Tlieologix fundamenmra. Vnde ctiam apparebic , quod facra philofophia fic quafi radix , ex qua Theologja oricur : ciam fic exprefIioDiviniracis6cadionum

qusrunt atque hoc

mod6

ipfum abVolu-

a creatura dividere

&

diftingucre co-

ejusdemincreaturis ginafacra repericur

Nam

nulhbi in pa-

quodDeuseiTctunquam a icnpturis nominacus nifi quatenus confiderabatur in hoc mundo qucm

,
,

.2.

creavit

&

creaturas ejufdem. Ira dicitur

quod inducret lumen quali veltimentum Et quod fit ignis conlumcns Et quod implcat ccclos , quod faciat terram fcabellum pedum fuorum Et quod
: :

&

nantur : quaipforum imaginatione progreflu fcalam fine gradibus afcendere tcntant : volunt (inquam) ad fummum rerum cacumenfeu fattiglum fcandere nulla confideratione ad inrimum cjus gradum hafapienciam Eererbica,in eo>qu6d Deum nam fine ullo ad crcacuras refpedu mveltigato aggrediantur , cum a Texru facro initruamur, qu6dfpiritus iile non fit a quolibetnoflrum remotus : per conlcquens, opus non cft, utillum, ultra ignis fpharram

&

&
&

a a,i/.

pofuerit liaum cabernaculum in Sole

,Et
ta-

aut in ca-Hs fuperius inquiramusi cum propinquior fic nobis Quiim quis imaginari
,

quud

feceric

lencbrofam nubem fuum

queac (ut divi Pauli vcrbis utar

At non elt mirum.

SECTIONIS PRIM.LIB.
miram quod Academicorum noltrorum
,
1

IT.
fiveimmcdiateTineac

immccliiUcf,& conrcquentcr,qu6d creatura

poffit

nunnulli ^pbilofophixPeripatccica! fpatio

agerepcr

fe

7.annorum vel ulcerius addidi, faliis iplius rudimcntis adeo corrumpantur, & tam pa-

tus divine affittetia.

Ac fiquis diceret,divinam effencia fivc virtutc pofle elTe divifibile, vel

rum de

eflentiali Divinitatis in creaturis

natura intclligunt,ut cum ipfo(expirato illo tcmpore ) ad altiorem promoveantur

naturam divinadebereidc6ellepar, quonia cltindiverfisorganis. PofTum ergoaudatibilc

& adivina radice feparabile

fundionem five profcffionem^Thelogiam nimirum, reddatur ijs adverliffimi qui my(terium divinitatis in crcaturis agnofcunt; Et quamvis fcripturas pluribus in locis,

der concludere & omnibusnotum facere, quod fi fcholaitici Chriltiani 7.illos annos,
quos ad philefophixAriitotelicxdifciplifacra: na aflequenda conterunt in verx dodrina addifcenda,impencognitione dercnt, noluiflcnt procul dubio tam immatot quarftiniter more gentilium errare
,

&

vcrbum Dci feu ipiritum incorruptibilcm, tame afleverarc animadvertunc diitindiojiibus

&

Academicis, quas ex philolbphis plaagilibus atque oblcquiofis corum commcncatoribusaccipiunt.ita nudam Sc iimplicem veritatem nobulisa: cpi vocationum involuunt, ut eam profundioambignitacis abyilb,quam fuit jrisdubij
nii ethnicis

&

&

onibus, difputationibus,contradidionibus

&jurgijs verjE fapienria prsecepta &leges

taimmaniterin
nare
;

tine illius teporis.oppug-

fcd e regione aptiores feu paratiores

&

tum poltcii redderentur ad procedendum

in ftrida

antcaimmcrgant: Vcrbigratia, cumintc-

& diredta inquifitionis & acquimyitics

via
,

quod Deus iicinomnibus & liapcr omnia & quod Ipiricus dilciplins lancUislic in omni re : ipforum Itacim nonnuUi diltinguendo refgcr Bibli] divini coni.cntus
iic
,

fitionis lapientis illius

quam

Deus

(telte Apoltolo)patefecit atc^ue ordi-

nondent (uti lijpra eltdeclaracum) c]u6d in omnibus llt virtualitcr led non ellentialiter Quaii vero ipiius virtus a lij.i eiientia
, :

optime h Deo merentibus fuo tempore revclarctur , quo tande in fandtasillius inquifitionis fine juxtaApoftovirorum land:orumExempla,tam lorum
navit, ut elcdis

&

&

di{tingui queat. Itcrum

ubi dit itur

quod

in omnibus. Verum quatenus caufa prin. ipalis cit primaria : led ^inquiunt) funt multa lecunlubalcerna agencia, quse fine prima daria

Deusoperecuromnia
(

potcftate deveniant, potcnccs in virtute quam in vulgari ifto Itacu fuo verbis folis fineeffentialialiquoefiedtuevidenti , vi-

&

dicunt

&

&

rerum caufa pcr fe dc in le agunt : ut lunC Angeli , Stelix tlementa , Mcteora creaturce compolitse &c. Atque ita Arilto, ,

&
h

telicis iltiuiinodi fophilticacionibus

rei

denturin hoc mundopollere : Nam bono quivcram lapientiam concoillofrudu mitare folet erronea feducentis fui magiftri dodrina privantur. Scd ni crederent Academici noitri Ariftotelici , verba mca cffe vana aut publicarent, anc replicarent dodrinam iftam peripatcticam majorem
, ,

qus fimpliciter & plano fa-mone dicunt, qu6d Deusoperetur omnia in omnibus commaculare aggrediuntur Nam ii Deus cum,
lcripturis tcltiticata: veritateiTi,quippe
:

illis

frudum & utilitatcm

quam ulla alia,

quxexTextufacroeiicitur ,afferrequeat: Liceat mihi in primis frudus illoshocirj loco cnumetare,quos philolbphia noltra facra

jn

fuum eflentialem implec omnia, neceile habemus credere, quod Ipiritus iile operctur omnia in omnibus & in

& per Ipiritum

creatura
,

mundo conferre potctt ,& tunc

poftci

omni

immcdiate' implet: idquefme uUa crcatursaffiltentia , ucpoce quK nihil habet , qu6d non a creatorc accepcrit
;

quam

vidcant iftiufmodi philofophi mundani, an ellentialcm cx TextuAritam realem ftotelico utilitatem cxcrahcrc valeant : Sin

&

minus ; conticeant, velim

& laudcs atque

honorem fapicntia: digniori concedant ,&

dctcriorcm inexilium Icmpiternum ex horoinum memoria relcgcnt, hoc clt.diUgcntia

Quod

lcparari
bile elt

autcm a Dco accepit, a Deo non pocett Nam quomod6 poin , ut organum crearum poffit uUo
=
,

liioadu creatorem fuuraadjuvare qui ipin ipfo tancummod6 agit Sc fum implet quando vult ? Ego (ait operatur quid

am

fummameliorem IcquanturPhilofophieamque feria vencratione Chriftiana

,

&

ampledantur.Pro frudu,utilitate, viitute

&

& potcntia,qua: fapics philofophus ex philofophia fua vera leu lapientia ciTetiali haurire potcft hsc excontextufacro coUigi-

irai.44.24.

propheta ) fum Dominus faciens omnia folus&nullus mccum- Neque viderctur hoccuipiam alienum , cum ipik Icriptur^ tcltentur , qu6d ipfe lit omnia in omnibus.

5a:'.i2.r.
6olofl'.I,l(5,

Atque iterumfut antea)Incorruptibilis Dei Spirituselt in oir.ni re. Et idem alibi In Chrilto omnia funt condita per Chriltu in Chrilto omnia funt creaca.omnia in ipfo conltanc, ipfe elt in omnibus primacu Cenes &c. Non incelligit , iltam Dci prarlcntiam
:

mus.Sapientixprctiu non novit homo, qui icb.28, cam confequitur,beatus : Nam melior ett cjus acquilitio auro,& pr^ecifior carbunculis,

& omnia delcdamenta tua non poiTunt

dierumin dcxtra
clt, prov,3.

&

^Tquari ei:Longicudo
in finittra ejus divitiae

n.

& honor. Via-ejus funt via: amoenitatis & omnes fcmita: ejus
pacis:Arbor vitx eftprehendentibus eam. Deniquetenentibus eam beatus quifque*
Ejuseruditiopecunijs

cfle

pcraccidens

fed eifentialitcr.

Quod

ctim ita fit , fequicur , quod i(ta Diltindio cum omnibusalijscjuidcm farina: litfalfa, qutedicit Deumoperari mcdiat'i,fednon

& auroeftblTo cleNam melior elt ipfa

poffunt
rrov.s, 14-

diffimo prceferenda
Carbunculis
,

&omniadelcdamentanon

DE PHILOSOPHIA MOYSAYCA.
nta-quarici- Ejuscfl: confilium pofTur

Fol.rr.
l'ov.i4a.i-f

Scx-

ipfa rcquiefcit in

animo pradcntis: Non in,

quitas

& prudentia& fortitudo & robur,

,

greditur in

dominatores dcper cam Kcgcs regnant honos penes ccrnunt judicium, Divitix eam lunt.Mclior cit frudus ejus auro cfFof-

&

bitat in corpore

&

animam malitiofam neque haquod fubjedtum elt pec- j^^

,

cato:Ipiir flicile confpicitur

ab ijs , qui diU,

gunt eam

& inveniturab

ijs

quiqujmint

^^^-^-^h

focSrpurgatiflimo

, &provenmsipfiusargcnto lediiTimo. Pcr fapientiam multi-

plicabunturdicstui &adijcientur tibi anni vicK. Sapicntia ipiritus prarfercndus eil

fceptris

& Thronis

nec comparanda: funt

divitise ei,

ncclapidcs prctiofi

& aurum re,

ipcducjuscil.utarena-, &argcntum , ut Lutum:Ipiiic(tthcfaurushominibus , qui

Sap.7.ai;

cum , quo qui umntur Deo contrahunt ^unicitiam Ipia cum fit artifex omnium, docetomnia, ctiamfa^
runquam dcticir
,

cit

homine cognofcere tamocculta.quam

manifefia , atque etiiun cogitationes hominum-Ncmincm diliget Deus, nifieum,qui

cum iapientia habitat

Ible
:

Eft ipia fpcciofior

Ipla docet

prudentiam , tcmpcranti-

ipfam : Imo dignos circumeundo quaerit,atquc in vijs fe benevole illis oftendit,atque in omni cogi- jcdef.j^.^j, tatione occurrit eis.Ipfa dicit: Acccdite ad me,qui cupitis me frudtibus mcis, quos gigno , implcmini.Dcnique pro modo acquirendi taiis thefiuri, dccemura Chrilto, puliemus,ut aperiatur nobis , atque qusramus moredebito, utinveniamus:Et Ec- tccicTM. clefiafticus multis in locis& prxcipuecapite 2. a verfu i .nos modiim ad iapientiam qujerendam docet. Imo vcro quilibct ferc Textus facri locus , fi myftice, hoc eft , Ipiritualitcr intelligatur , atquc ctiam fenfus cjus moralis licct typicc aliquo modo nos aditum theducit atque dirigit ad viam
occurrit cupicntibus. Ipfafe

&

&

am

juititiam

& fortitudinem

quibus

fauriiftiuspretiofiinveftigandum
egofidelitcr

quam

hominibus- Per ipfam habcbit homo immortalitatem memoriam aternampoiterisrelinquit : Emitutilius nihil cit in vita

&

& ex animo iequar,dcprecorillum fapientia: concefTo-

que

fummum

titurillaa
.9.10.

DeoeiandiscarUs

Throno

gloria:, utprjefens vcrfctur

cum homine in

labore, ut cognofcac

, quid gratum fit apud enim novit atque intelligit omnia:Ipla homincs fervati f-uerunt:Hccc con-

ipium:

Illa

rcm, ut mihi concedat gratiam ut ad optatara hujus fummi boni metam in hac vitn pertingam. Vertim enim ver6, fat fcio,alius adhuc fcrupalus mundanis ex ilto noftro difcurfu exfurget. Replicabunt , noneffe hoc tempore opus, ut fint miracula, utpote
qua: figna

Sop.io.

fcrvavit

Adamum
,

& potentiam dedit

ei

folummod6 in Ecclefia

primiti-

Sap.I0.2I

dominandi omnibusrcbus : Ipfamutoram

os aperir

& linguas infantum diiertas redomncsfapientia: iftius

,

dit. Infinirum foret,

facultates in Textu iacro allegatas

tcs
<Sc

virtu -

va efTent neceffaria, ut mediantibus illis infideles ad fide Chriltianam convcrterecur. Sed accedam jam propinquius ad probaquibus oftendam evidentiones meas
,

potentias recitare

Cum legamus,
j

ter,

quoddoctrina Ariftotelisfitapcrtus

&
lac.j,

fanctos per

cam dxmonia ci
,

eciiTc ,

omnes

oppofitiiFimus facrs veritati advcrfarius:

morbos curafle

& mirabilia ac ftupcnda

,

prsfticifle&c. Reftatjam

utPeripatetici
fua;

tiae

cnumerent virtutes 6c adus

liumana: fapientix
,

fids (cu

&

Vnde fit, quod ab Apoftolo pro illofapienramo condemnerur, qucm vocat cerrenum,animalem , Diabolicum & veritati

obfervet quilibet

an quid reale aut ullius momenti mcdianteca queant producere. Profedo mtrasumbrasinvenient pro fubftantia figmenta pro realibus rcpa-ient. At dicent, fat fcio , multa narras dc tua illa fapicntia, Ibdqua rationeeft ipfainvcnienda? Anne cui quam pro hodierno die datij elttalem invcnire iapicntiam ? Quarc igitur de imlagax
,

&

poiFibilibus loqueris ?
]?aracis

Debite

&

ritepra:-

contradicentcm, Hifce ergo apparct pcrfpicue ex facro veritatis teitimonio inferius ulterius cxplicabitur,qu6d virtus illamediate qua Deus manifeltc in hoc mundo aut per contradti onem a circumferentia ad centrum,aut pef cxpulfionem feu dilationem h ccntro verfus circumfcrentiam operatur. Nam in myiterio hujufmodi actionis contraris in una effentia , tamcondenlatio,quamrarefad:io,

&

refpondeo, qu6d Philofophia: iitius

ciuibus cocliJ, terra

iitis

& omnia

dcrivantur ex

divins fcrutatoribus proculex iacrarum literarum profundis ad ipfam inquirendam

videlicet compofita corpora,

tam me-

& comparadamproponitur: Nec cnim debilior

riuis iltius

& fegnior, aut malevolentior eft fpibenigni & clementis virtus &
quam in fecuhs prscede:

adtus lioc noltro,

rrov.8.i4-

tibusjin quibus (e benigniter iuis patefecit:

Hoc copiofe a facris fcriptis exprefTum habemus. Ego(ait

ifta

fapientia)amantes

mei

amo,
irov.8.22.

& Itudiole quxrentcs me inveniunt

teoroIogica,quam quxinfua compofitione icu perfedte mixta funt, copleta perficiuntur. Atque iterumper iitas propnctates cptrarias opcratur in mundoDeus aut fympatheticc,hoc eft, per concupifcibilem attrad:ionem,autAntipathetice nimirii perodibilem expulfione, uci iecftione hujus fubjed:i fecunda declarabirur.Cii igitur res omnes hujus mudi vel attradtionc fu'e contra(Sione, vel expulfione autdilatationefianti

rwv.p.y.

: Nam dcHcia: mea: vel delettationes meaeiunt cum fihjs hominum^Venite, vefcimini cibo meo,bibite de vino meo, quod milcui : Sapientiaquxrcnti deriibriea non

me

videamus obfecro quxnafit illa Ariftotelis opiniode caufa primaria,im6 quideimrnediataattractioni?

;

ac

tum

pc4tek inquira-

extatjicientia

autem prudenti facilis eft:Ip-

raus

num

ipiu ciim lenfu veritatis lacrss

coave-

SECTIONIS PRIM^
convenunt necne. Peripacetici omnes in hoc convcniunc, videlicct, quod venti, fulgura Tonitrua , Cometa: , nubes & hujuf,

LIB.

II.

ab attractiva folis atque aliarum Itellarum virtute , quippe mediante qua vapores exhalaticnes ex Tcrra aquis in fuperiores aeris regiones actrahi atque elevari dicunt. Hinc ergo Vekurius lecundum mentem cpinioalia

modi

meteora

fiant

ad Inftxumenti noft^i expcrimcntalis,feu vitri calendari expcrientiam rcferam , qua quC)d omnis atoculari mtuitu invenietis tradio a circumfercncia ad Cencrum (quae
,

propriearcradiodicicur) cfficiacur a frigore

&

& non a calore: Nam videmus,qu6d

,

tri-

&

goris virruce aqua vicroinclufa

collo vafis clcvccur,&

furfum in
in fpif-

qu6d hcc fiac

&

facione aeris

& rcdudione

ipfius in fpatiu

Vekur.criiti. phiGc.3.1ib,

nem Aril1otelisph)fices
mentatcr
,

cujus erat

com-

vitri anguftius

c.y.

Prout vapores magis minufve funt cahdi , ita altius humihufveelevantur furfum a fohs calore aliorumque altrorum , ficut videmus in fole bibenait
,

quod fi

Ac e rcgione obfervamus, manus horoinis fumicace vicri percingac , eamque calefaciat,

Ibl vel ignis vel

At ego derem nabere, efficiamque, ut quilibet humano fenfu prjetc

:

& attrahente aquam &c

,

monrtrabo

longe aUter

fe

tuncaerinclufus dilacabic&lubico acaloris adione evolabic ; imo quidem cam longe abeil:, uc aer arcraharur a calore , uc aquam ancea congelativa infpilTativa fri-

&

goris ficultate attradam,fuperius per non-

ditus

facihme

&

apertis

ocuhs dccernat,

nuUos gradus prxcipitcc

quod calor feu virtus nec fohs necftellarum, nec ignis nec creatura: cujufpiam animahs , quicquam fibi attrahendi faculcatem fed a fe pellendi atque difcutiendi po,

deprimat. confiderent vclim Peripatetici Chriftiani , fedulo animadver-

&

Quod cum ita fit

tant male

&

tius habeat.

Exemph

gratia

: ,

Si inignis

poteftate

fit

atcrahere vapores

ad

fe

tunc

non pcrmitteret fumos hgnorum & carbonum terreftrium tam leviter ab cjus amplexu recedere : At expericntia teftatur contrarium : Quippe qua docemur, qu6d integium ignis officium fit denfa vaporum

ianam magiftri fuidifciphnam, quam ram fande tanta cum aftedione inhuncuique dicmfcquuntur , lecum paucis coUigant , qu^m immaniter more groflb ipfe in pr^cipuo Meceorologis

&

&

&

fu^argumentoerraverit.
riusab eo eft
ipfius fabrica perfc

Quid ergo uTte,

cxpedandum
,

quinuttoca
ifte

in oculis fapienciura

corruac?Brevicerdico
caufa

quod

& exhahtionum fubjeAa &

modo atcrabat Nam
:

&
,

per-

rarefacere

ea-

mulcialij ipfius errores palpalibes

func in

que fubtiha , penetrando partes compadas dividendo atque dilatando reddere,&: fumos ita genitos ad fe non ut vapores
ullo

&

, ut varij mente faniores ejus difcipuU in quam plurimis ab illius animo & len-

tentia dilTentiant

Videlicet in opinione

ocularitcr vide-

C)us dc vcntoruin.Tonitrus, fontium

&

ali-

qubd eos,ipfius actu procreatos difcutiat & per cxpanfum mundi fpiritum diflipet Etiam, fihnteumahquod aqua madcfedum igni apponamus , percipiemus quidem quod fucftantia in eo aquea in vaporem fumofum virtute ignis covertetur: At vero tam longe abeft, fumus ille ut ab igne
nius
:

orum metcororum origine: Nam lohannes Fregius vir dodus & in difciphna Ariftotehs

admodum

vcrfatus

quique naturae

myfterijs juxta Peripatcticoru

inquirendis,opera haud

documentu minima dedit(quc-

admodum
contcntis
CcC
bit-

ex largi vcluminis ab ipfo editi

attrabatur, ut ipfum undiquc per loci cavi-

cuinomen eftqusftionesphyii, apparet) haec in eodem volumine fcri-

tatem fine uUa cvidenti ignis attradione expandi arque dif^pari animadvertsmus.
SiiTiihplanemodoacciditin cperativa fohs natura : Nam ipfe fuo calore aquam rem humidaiii fubftantiamque aliquam fpifl^am five groflam combullibilem Ibb-

Qyanquam,ait,tctadifputatiodeven- FrcgmstiS.j *"" plenaeftadmira- ' ""^^ bihum operumDei.quorum nulL-ehmis

tis.ficuc dealijsmeceoris

&

&

fufficiecesin

nacuracaufxprofcrripolTunt,
i

tamcn prodeft vidcre

ratio progredi poflit.

quoufquehumana

I|

tihat feu raretacit

& & rarefaciendo dilatat:

:

Qtiod autan

ducla furliim tendat

humida in vaporem re, hoc non fit ab attradive ahqua in fole & ftelhs facultate Sed naturahiUoappctitu&inclinatione , qua
res

Sacrx quidcm licerae dicuntjDcum ventcsproduccredc chclauris fuis , undc ipforum tlatus audimus , fed
undeveniat,autqu6vadancnefcimus:Ha:c
ille:

Margst.Phu;
lib.^.cad.zo.
t

Ex alcera parce MargaricaPhilofophia;

(opus,quidemi

magnx fainx atque jeftimarcf-

'

lcvia elavari iblent in altum.

tur

Quare fequiquod aquain vaporemfubtihata aut

tu-

tionisctiam inter iplbs Peripatecicos

fohidumaut unctuofum qu!ppiam,in

pedufucciilliusAnftotelici , quemcomprchendit ) poft ftridam inquifiticnem ab

mum

lcu exh;ilationem

redudum non ab
,

pliqui^ externi

agcncis coadlione

fed

fponte&pcrfc adlocum
ftinatum afcendat
:

ipfia Naturadchaudahter quam e regioncquodgrave cft ponderofum, motum fuum ex propria fua inclinacione dcorfumfacit Scdutclariusad hucipfo,

&

rum

elucefcat errcr

haJacionum g terra

&

Qui vaporum & exmari

in fuperiorcs
,

rc^ionesjattradionefolari ftatuunc

vos

Tcnitrui fccundum Pcripaceticcrum normam fadam: Eccuin rationibusab Ariitocelc.de tonitrus& tulguris ortu prclatis,propter dcfedum atque imbecilhtatcm earumad invenicndutanci in natura miraculi m.yfterium, nullo modo elTetcontentaautfatisfaCta : Adiitudiccrctum enucleandum coactus eit Iibmm verselapienti^Ercfpicere , quippc a qua Salomontatetur , fevim ventorum muea in naturarulguris

&

&

taciuuem

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
sjp.%^ iob.2S.2y.

FoIaS.

tationem elcmcntorum agnoviflc/I^am apappcnditaquasin mcntatpondusaed &facitpluvixltatuta&viamfulgifura , troTonitruum. Vndc Philofophia ifta a

&

Erittcmpus.cumfanam dodrinam non fuitincbunt, fedad fuadcfideriaconacervabunt,

iibi

magiftros prurientes auribus

&a
i.Tim^.j.

peripatetico dilTcntiens coatfta cll inhacc

veritatequidcmauditumavertcnt , adfiibulas autem convertenmr , &c. Quofer-

vcrba loqui:

Quidam Philofophorum (in-

quit) confidcrantes mirabilcm fulminis opcratione,iplum non opus naturx fcd fum-

mone intclligitfpurios magiftros.erroneos Dodores & precipue adultcrinos philofophos

:

miDcieflfcdum immcdiatu arbitrati funt. oriIterum , ad fontium procrcationcm ginequod fpcdiat: lohanncsvcl Curio.qui

patcticos

Nempe Epicuraros Itoicos, & periquomm dodrina:& Philofo,

&

temporis

mukum in Peripaterica

Philoib-

phia,ut fecundum traditiones hominum fecundum elementa mundi , &non fecundum veram fapicntiam,Chriftum Icfum.fe

&

phia contrivit , tametfi commentarium fuper phyficam Arillotclis feciiret,tamen videtur

velciir.comLip.5; cap.
<5,

habent, pro

Itultitia,

vanitate

& fabulahaQuare

bcnmr corain Deo & ejus

fandis.

magiltri affertioni in fontium gencrationc diffidcre Quare ait. Non confui

=

Apoltolus in pra^dida fua orationc Chriftianos procul dubio tales fcculorum fucu-

fenriunt plane facrae literx

cum philicis de
,

rorum

indigicat, qui

ortu rontium

& numinum

qua: ex mari

fapicnciam Chrifti , Propherarum

veram dodrinam fcu Apo-

&

per varios alvcos meatusque riucre ac ad

liiosfontesrcflucredicunt. Ecclcfiaftcs i.
teltatur diceris ,omniaflumina intrant in mare & marc.non rcdundat, adlocum,unde cxeunt flumina revertuntur , ut iterum
fluant.

ftolorum relinquentes,

fc

inconfideratc

tal-

ibrum

dodomm & Philofophorum

:

difciifte

plinis addicant

Ireram Philofophus
, ,

lacer prazfagire videtur

quod erunt quam

qui vana gloria

plures in fcculis futuris

& &

Cxterum Ariitoteles &phyfici Pe-

materiam iftorum effc pavaporem refolutu in aquam liquefadum:\frigore&calore fimul intratcrripatetici dicunt
riter

amore fui elati , confilia aliorum uccunque (iina contemnent fi in ulla re a fundatis
,

&

radicatis fuis opinionibus diffonantia inveniatur. Textuseft talis: Innoviilimisdiebus inftabunt tempora pcriculofa &erunt hominesfeipfos|amantes,cupidi elati , fu- i.Tim.j.a.
,

nun. Ex illis igitur , lcdor confulte ,patet Cx confeflionc difcipulorum quafi pe-

&

diflcquarum Anltotelis, qqam contraria 5c planecontradidoriafit opinio Ariftotclica

vcra; fapicntismltitutis.

pcrbi&c

Semperdifccntes&nunquam adveritatem pervenientes quemadmo:

Quare aufculta,
:

dum

autera lamnes

&

Mambres reftire-

quaefo vcrba
Tac. 5.

ifta

Apoftoli

Sapicntia , quje

runtMoyfiita&hirefiftuntveritari

contradii-it veritaci,

Gii.1.9.

de fupra , fed cftterrcna, animalis Diabolica Vnde eriam D. Paulus, fi quis vobis Euanoelizaeft

non

&

, homines corrupti mence reprobi circa Edcm ultra non proficicnt &c: Ex quibus

&

&

verbis colligimus inprimis

quod nonnulli

vcritpra;tcridquodacccpiftis
iit.

anathema

lam vcro quod ilte princcps Pcripateticorum fitin liia doctrinacrroncus & difciplinazlimdx
nis

m .aufis primarijs gcneratio,

mctLoroium advcrfisfimus mundocxifti-

prcilc (Sc coloribus vivis in libro ultimo

ustradatusdcpingam, inquoipfum mundi Chrilbani deceptorem impoitorem egrcgmm tuiiie dcmonftrabo, ut pote qui

&

adco fua: hocclt, Philofophix mundana: in quafunrabinitio infticuti, eruntaddidi,utquicquid fyncen-c veritacis ipiis fueric oblatum, fi fuis intentionibus rudimentis videamr adverfum, cum derifione contcmptu rcfpuent. Secundbin
in ulcimis hifce dicbus
,

homines

propria:dodrina:
,

&

&

fuftlcientiLmi

lauonibus prxitigioiis vix probabilitate ftipatis ad metcorologiam fuam ft:.ituminandumuritur:quippt' qu:e in veritate& cffcdu,hoc eit rclpcdu vcri trudus,quam vera fapicntia producit, nihil lunt mili mera;fallaciaE

&

dodrina; Philofbphi^E illius,qiiam ampledunrur,cxprimere videtur:

,

&

Namdicit

qubd iint femper difcentes

Hoceft
,

&

nunquamad
pervenienccs.
teit;atem,

veritacem fcu perfedionem

nunquam perrin-

gentcs ad fupremam illam virrutem

& po-

quam

vera fapicntia fuis difcipu-

&

Ibphiiinata.

Quibusomni-

lispromictit- Tcrtib videcur, quodintclli-

busvirisdodis bcne ponderatis

& juitiriajtrutinislibratis, mirabile & admodum a,

:

git

mundanam philofophiam
qua: facit dc lamncs

per exempla

lila,

& Alambres,qua'

, quod tam dui per iltas nugas Ariitocclicus deceptus Imoquidem

lienumproculdubioillisvidebitur

in prsftigiofa

/Egyptiorum philofophia

&

mundus

Chriftianus fuir

fapientia

humana erant admodum

verfati,

cujus vircuce nihilominus vera; Moyfis Sa-

admodum
quod
voti,
illi

videbitur

intelligcntibus

&

"mentc arrcdis
ipli
,

novum acque eciani durum,

qui zclo Cliriitiano funt de-

fontem totius fapientise relinquerent,

ut arccs
cis

intelledum ab Ethni, fciencias qua:ramus ficut fecerunt Agarcni illi,

&

&

qui crant in
itaiucU.3.

Theman

a quibus vera fcien-

tia non clt habcnda : Dc hujufmodi Chriftianisramhu]us,quampra'tcriti feculi vidccui-Apoltolus in ois verbis Prophetilare:

haud pocucrunt- Ac deniquc intimare videtur, qubd ipfi,qui tam frrmitctcr ad ha:rent fapientis fpuriae fint ab ea corrupti& inquinati in inlaginationibusfuis , itaut coganturerrareinpundis fidei. Quare non erir mirum,fi Chriftiana ha:c mea admonitio fit h pluribos iftius firina: hominibus rejeda in contemptu habita , licct fat fciam , nonnuUos effe, qui veritacis virtute modcrancur , obcam
piencise rcfiftere

&

&

2.

rario-

ECT

ON

S r

R M - Ll B.
I
i

I T.

rationc c;Torcs philofophis Ariftotelis ab

inf-allihili ftcrx lcriptura: vcritate diltinjudicia Itia tamrede &f)ncerc' <n:cre cliJponerc qucant , ut facrofanda unius fa-

picntiardignitasniiUumabEchnicis&non iancliricatis alrcrius adionibus &aireverationibuspatiaturdcirimcntuni.

&

C A P V T, V

I r.-

In o uo Deus nofler omnipotens lehova ffuricm hujus mundifapientiam(3 [apientes fivepbilofopbos tn qrtteflionem profalfa^ ^rtonea eorum , de caufis rerum mundi exiflentice^^
orinnis ac tandem de 'Meteororum ortu, docirina , vocare videtur^

NOn
pequi

crnt pro nihilo

quod
,

Ariftotcles

rc.

a Gra:cis

Cacodazmon

quali fpiritus

elatus

Prxfumiretiam vir tonitruorum

iftc

nimiaphilantia
,

& fulminum

caufas

mali^nus

fcduccn? nuncupetur- Quipibiijbtilibus fuis invcntionibus

&

intelligere, ipfa etiam per accidenspariter

&

philmatibus , mundum , non modo in illo leculo, fcd etiam in fcculisfequentibusdccepit,& quafiignc quodamfatuopcrfeignorantis a via veritatis mitas crrcris

cxteris fieri exiltimans, videiicct a concurfu vaporum exhalarionibusmixtorumcuminfinitis alijs iftiufmodi figmen-

cum

&

feduxit.

Nam

fophiita hic rationibus fuis

,

fallacibus

magis quam probabilitatis , ve,

& & loco realis & centralis ipfius veritatis afpedus,obvelavit.

tis frivolis vix verifimilibus : quas omnes verbis mellifluis fubtilibus led planc extcrnis fuperficiaiibus probabilitatibus

&

ritatifquefacieob duidis
accidcntia ciTe&fortuito

fingitres

illas

five Caili ortas,

Sed omnipotens Dcus cceli

cft iblus

& terrs, qui

,

pcr conlequens cjua: revera iunt de fupra divinitasalpiritufacrofaneiTcntialitcr

&

horum

omniij author

& opcrator, &

&

&eacmnia immediate

cto

parta:.

Etiam juxta

ipfius

dodrinam,

ca-lum , terra , ilclJ;'^ atquc clcmcnta fucnon crcata atque iftam runc ab xterno

itatem virtutem fuam arternam ipla ex thefauris fuis ubi quando placuerit,

&

format pcr pote-

&

&

emittit. Ipfe (niquam)quieitit.]mmushu-

fuam alTcitioncm vidctur rationibuse fid.T luK philofophia: pharethra & inventionibus a proprio cerebro depromptis,

manarum adionum judex

ciorum invcntorcm cum
ipfis

iitum

mendaillis

fuus aiTecIis

verbis deridcre videtur, quibus

lobum
lob.sS.!.

ibtuminarc: dicendo, qucd cx nihilo nihil Porro ctiam rationcm reddit humanam vits motus, afngnat limites ma fiac.

&

&

ri, ilio

fas

fingit rerum omnium caum.ore: iccundum phantailam fuam , proque

&

placito fuo aifignat occafioncm generatiocorruptionis reram. Dc priraa matcnis

(ipfum ob erroneas fuas imaginationcs objurgando)eit allocutus- Quis eit iite involvcns iententias fermonibus impcritis? Accinge ficut vir lumbos tuos:Intcrrogabo te reiponde mihi , uhi eras cum ponerejii fundamenta terrs, Indica mihi.fi iiabcs t:i.-

&

&

picntiam
per

& intelligentiam.
?

Qjais pofuit

4'
r-'

ria

& rerum
,

tionem

intcrnas

forma naturalium fircit, menearum ciTentias peiiitus

fuo fcnfu ,tametfi ignorct , caufas nivis, Gelu.Glacici, grandinis, pluvia: , nubium, nebularum, fulgurum &c: nos irrationabipcrconjcduram folam docere liter fatis conatur ,dicendo, quod moreadvcntitio cxhalationibus iurfum cacx vaporibus Stcllarum cx terra aqua exlorc Sclis

&

&

&

&

? Vel quisKndic fuSupcr quo b.alcs illius folidata: funt? Aut quis dcmifit lapidcm cjus angularem &c:Qjaid,6 Pcripatetice-.Fuit' nc terra sterna iine principio, ut tu proprio tuo feniii dudus aflcverare haud erubefcis? Deindepergitfic. Quis conclrJit marc oftijs,quando erumpeb.it , quafide vulva procedens ? Nunquid aperta; tibi

menfuras,ejus,fi nolti

eam lineam

^\

&

^'-^*

in mediam acris rcgioncm attraxradis dis ab accidcntali lociiiliusfrigorcconin talcs formas quas habcnt rc-denfatis, xiaclis gencrentur. Alulcas ex prOpria invcntioneproducirfubftantiasprobationciquc dcbilcs quibus ollcndit lc in talibus

&

iiint
(ti

portjc morcis

& oitia tenebroia

vidi-

&c.(Qu6d tu tam tcmereactantacon-

&

fidenria ac lecundum imaginacionis tu.x leges gcnerationis corrupcionis racione ai-

&

lignas?Xunquid ingrclTus
paravi in tepus holtis

cs chefauros nivis autthclaurosgranciinis afpcxiiti qux prxin die pugna: ? &c: (quod tu fccundum invcntione& mentem

fuis

opinionibus

minime

ciTc

dcccptum,

&

iidduciteciam ,ventosfortc forruna&pcr accidens ficri , nimirum accradione cle-

&

tuam fingas caru

fc

ortus lcu generationes cf-

vationc exhalationum cnlidarum&ficcanim virtute pra:didorum agentium,dicirqucquod illa: exhalationes poftquam in

per accidens, ipfiique principia adventitia alTigncs) An nolti.ubinam fit via,in qua
dividitur cxhalatio
,

2425".

qua: Ipargitventum

aicendcndo ad mcdiam

percinganc , a loci irerum pcllantur& rum pciLta in ipfarum,

xicfccniii alijs cxhalationibus alccndentiiiusoccurraur jco^ancur lateraliccrcc-ndc-

rcgioncm illius frigore dcorium

aiiris

fupcr tcrram &c

Quis dcdit vchementif-

viam fonantis tonifimo imbri curfum tru?Anne ador aliquis accidcntalis, qualis clt friguSjmediSEaeris rcgioniscondcnfans per antiperiltafin acva^otes iii nubcs cendens

&

&

DEPHILOSOnil A MOYSAICA.
cendens
28.
cxl-.alaciones in

FoI.i9>

nubc indufo)

Quisdtpatcr

pluvia: aucquisgenuitltit

2p.

lasrorisJ&c: Annccrcdis , ("clis&ltellarumcalore vapores furfum attrahcntc cfadorcs , ut tu feiilius negotij , authorcs fallo aircvxrarehaudeiubclcis ? Excujus gelu dc coclo utero cgrella ell glacics quis genuit ? &c : Eltne frigiditas mcdia: aifris regionis ,uttudicis? Nunquidcon-

&

ris meis ; imo ver6 Chimjereorum acci' dcntium operarionibus afcribere. Nunquid qui contendit cum Deo tam facile conquicfcit ? In ha;c vcrba magnus Dcus lehova videtur Ariftotclem ejufdem fa-

&

iob.39.j2i

&

rina:

philofophos cfle allocutus , qui nimi-

&

um fuis proprij s conccptibus elati tanta audacia& temcritate fuper fuam fipientiam
terrcnam
filtere

& animalc
a

pra;(umunt , ut etiaai
re-

juncercvalcbis micantcs {tcUas Plcjadas,

,j
'

ipfi vcritati

Deo orta: contradicere &

32. 3
j

autgyium arcturi porcris diffiparc? Nunquid producis Lucifcrum in tempore fuo veipcrum fupcr tiHos tcrrs conlurgere facies? Nunquid nolliordinem ca-li? Et poncs rationem ejus in terra ? Scc Etquare non? Num ui pcr Philolbphiam tuamperipateticam caulas omnium rcrum tam

audeanr.

Optoigitur cxprofundo

&

cordis mei , ut philofophi ilti mundani fc ipfosab humanaillaEthnicorum fapientia

declinantcs,humilitcr ad veram fipicntiam

philofophiam convertant,qua; fundacam Nam in ita facicni,io k coram.folocali terra; crcatore humiliatur fupcr

&

CQckftium
profiteris ?

quam terrcftrium
At
ille
,

intelligere

bunt,

& & cum viro tam patiente quam parefpondebunt lehov^s dicentes:

qui cognofcit rerum

nitcnte

omnium
tert
:

myfteria mirabiha pra^llare po-

34.

Nam hac rationc fervus meus loluah folem in coclo fivcftare:& pro amore Ht^^ckia: Spiritus meus fecit folcm retromovcre in ca*lo. Nunquid ifta mediante
fccit

Ecce contcmptibilcs fumus,quid refpondebimus tibi?Manus noftrasimpofuimus Hh^^l^i' oribus noftris : Scimus quod omnia potcs,

&

n^ulla te latet

cogitatio , ideo infipicnrct

ipfi

locutifumus,

& qua: ultra modum exccde,

tua fapientia potes prxltare

vabis in nebula vocem

quarum operiat te
ra 3 5"'
:

? Nunquid elctuam ut impetus a? Nunquid miues fulgu,

rent fcientiam noftram

nos reprehcn-

dimus

& agimus panitcntiam in fiwilLi &

: , ,

& ibunt & revertentia tibi -diccnt adSi bafcs & fundamenta tus fumus occ Philofophia: fint elTentialia & fubitantialia,
?

cinere Agnofcendo jam nullam elTc vcram fapientiam, prffccrquiun illam qu.x h

hxcomnia

,g,

&: longc majora cfficere potcris-Nam viri nonnuUi a mc cledi mediante fpirinimco ha:c omnia pra;ftiterunt:Vcrbi grati.ipoteftlongam a pluvia abltinentiam,E!ias apparere fccit nubes in ccelo.quibus terra nimis ficca crat irrigata : Et ProSamuel illa ip(a virphcta mcus Moylcs fulmina hortute produxerunt Tonicrua renda in terrorem inimicorun-i.EIias vocalofua grandincs Itiivic ignem ab alco pcnclas) quis pofuit in vifceribus hominis

&

tce(t,quies luminis Patcr.cujus virtutc mirabilia ,operaris. Quapropterfatcmur, quod fapientia hujus mundi fitmera ftul-' titia, quod taies mundani, qui fcci addicunt,decipiantur, quatcnus divinan^ fapientiam , Chriitum lefum negligunt,in quo eft Thcfiurus fcientia; fapicntice abfconditus, ut nos docet Apoftolus

&

&

Atque itavobis

&

(;ipicnt!a:duplicicatcm

&

cumvarijsipfiusefFedibus , &perconfequens nacuralis philofbphia- duplicem cxprcffimus , docuimus rationcm , qua Chriltianiomncs boni (contraiftiusxtati'?

&

lapientiam
cir.m.

aut quisdedit cordi intilligen,

Et tamen aufuscs tu

frivolis

& va-

nofti-sconfuetudincmjdcbcantunamcum fuprcma reverencia amplcdi ; aliam vcro

nistuxinventionisefFedibusfretus , qua: fiandatur (iiper hujus mundi elementis ,& non fupcr meo fpiritu ,qui elt vera fapicntia opera meu qua: (iim unicus folus
, ,

magna cum prudentia evitare atque effiigere. lam verolibro ittofcquentiprincipia

&

Moyfaica proponam , quibus

integr.i

philofophise facrx tabrica ftataminr.cui:.

omnium rrum creator & genitor crcatu-

SECTIO.

SECTIONIS

Ti

LIB.

III.

Philofo^ht(e Moyfaicie liber tertius, in quo verev Phi-

lofopbix principia enucleantur.

ArovimentumlibriO

Inlibroprjelenti authorvera &efrentialia divinjephilofophijeprinci, piagenerahter pertrad;at,&quam inconftantes &difierentesphi^ lofophi Ethnici in fuisde rerura omnium principijs opinionibus tberint ,particulariter exprimit, ubi etiam probat qu5d Grsecorum Philolophorum feu Naturaliftarum prseftantiores iua: philofophise fundamenta feu principia k vero&lacro philofopho Moyfemore

furreptitioacceperint j cujus philofophia digitpDei erat imprelfa fivedelineata,utpote cujus chradieres ignei in tenebrofa hyia per
piili

verbura divinumfeu fapientiara eternamerantquafifculpti&deiimulque oftendit ,qu6d, tametfiphilofophi ifti Athenienfes, hiEc Moyfis principia ad luam condendara philofophiam ufurparint, & fibi ipfis ferd vendicaverint,& ut immanem iftrafmodi fuam rapi* nam i mundo tegerent, nova ipfis noraina impofuerint , tamen quia
: ,

necad profuudam& centraIeraipforuraintelle(Stumpenetrarefive cum pertingere nec fapientia; fand:e ieu verbi myfterium redte j udicio maturo coucipere apprehendere potuerunt , ideo non nifi adulterinam fuper malecognita illafundamentafeuprincipiaftrud:uram five phiiofophiam erexerunc vanam nimirura &fallacem virtutis fcofapientiam rauudanaro^qua; non ex efTentiali veritatis pulo feu rupe exfcienditur, nec ChriftounicoLapidi Angulari innituur, fedextraditione hominuraprocedic &fecundura hujusmundi Eleraeata eiBagitur Haud aliter , quara fi arcera ex ftraraine utcunque fuper fcopulum aedificatara,ventis undique obnoxiam atque tempeitate agitatam vidimus. Poft hsc author orani turbine vera principia Moyfaica explicac, efle Tenebras, Aquas , Lucem. Deiude docet, quod oranis plenitudo vacuitas confiftat in prajfen-

&

&

&

&

&

&

&formalis Dei Spiritus. Ac denique quomodo dua^ propietates a6tiva;,fcilicet Frigidum & calidura imraediate ex pr^didtis principijs, nerapetenebris & Luceoriantur, ut d regio^ nedua^natura; mundipa.1ive,nimiruraHuraidum &ficcum , fuas.^
tia vel abfentia lucidi

dictis

duabusattivisorigines videutur

fibi

vendicare.

CAPVT.
In quo Philofopborum Gnecorum

I.

,tque

Arabum

in fuis

depnncipijs naturalibus inccrtitudo atqtie

znconjlantia explicatur.

"^^T^
^i^Pf-^vj^j
^^^

Videns eft Argumen^ tum quod pliilofophi Eth

,

^imkj^s^^^^iiit^inon eirent in prindpij: ]t!AJ!P} nicmon enent inprjncipijs

;-^/ iua- philolbphia; benc conHrniati

,

^djj^

fed in caufis fuje na-

Et ob iftam ctiam caufim Anaximander cxiftimavit , aerem litum Catholicum fuifie Deum : Et alia partc Zoroaftcr vult, omnia fuum ortum habere abigne luce: Vt etiam ipfi Pythagorici , qui affirmant,
:

um

&

'"^^'CK.^*' turx

primarijs
:

admodum

univerfalcm

effe

ignem in omnibus &

fu-

va^abundi quatcnus intcr inconftantes quandoquamlibet eorum lcftam varia que contraria inllirgcbat de rcrum primorctijs ovigo. Verbi gratia , Tiialcs Milefius, qui in fcptcm, Grarcorum (iapientum habebacur numero putavit , aquas fuiilc omniiim rerum initium Sed Anaximincs cum

&

&

pcr omnia. Et certe quxlibcr iftarum opidcbito modo confidenionum , fi recte retur ad veritatcm Moyfaicam appropin-

&

quare videbitur Nam ignis fivc lucis Divina; ex profundo tcncbrofs abyiTiegre:

diencis virtute

&

pra:(cntia revelatiE

&

liiis

difcipulis dixit

aereminfinitumfuiile

manifeltata: luntaqu^e invifibileSrqnarura fubtilior portio in vaitum acris fpiritum

eft convcrla-

primam caufam

feu fciicurigincm

omni-

Hac ergo decaufa tamThales

quain

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
qiium Anaxiniines videnriir quodammodoinuno eodemque fubjccSoconvenire: Vertim cnim vero fi aliquantulum profundius in

FoUo.

tiam

cognitioncm fuam augerent multiplicarent Quod fine dubio decernerent tametfi delonge' quafi in nebu: ,

&

&

&

ncgotium iltud penctremus percipicmusquidem .quoditli duo philofophi non nifi unico folo Principio illo nimirum
,

veriim lumen natura humida quafi vcftimentoindutum : intcralios traditur,de Platone , atque etiam hoc idcmex nonnulla

&

materiali i"eupaffivo infillercnt

ium
.

tcrra

& omnis

alia rcs

a quo cccfuam habet

,

lis

ipfius fcriptis eft

eliciendum plane,qu6d

ipfe notitiam ac vifionem habuiflet

Dci

fubftantiam fivc materialemexillentiam: E rcgione vero zoroaller non inconfulte aut fine ratione ignem pro primario fuo rerum omnium principio elcgit, utpote

qui

procedebat
,

&

in

adu

apparebat,

antequam

Aqux

feu

natura

humida

fuerunt rcvelats : haud aliter , quam adlio paffioncm fcu caulii eftedlum praecedere obfervatur : Et tamen nihilominus videtur
in eo errafle in ilb fua aflertione , quod principium adivum poffitHuIIo modo rede confiderari , nifi quatenus relationem babeatad principium aliquod paffivum. Zeno ItoKUS vidctur cseteris aliquantulum cautior , afieverando , quod lubttantia ignis mcdiantc aere in aquam converfo priraaria eflet

Moyfis legilTct , qu6d admodtim profundc in mylterijs divinitatis effct verfatus ; quare ab ipfis Chri(tianis Divinusvocaair- Similietiammodo philofophus ille infignis Mercurius TrismegiftusperfcriptafuaDivinaarguere videtur fe LibrosMoyfisperlegifleatque etiam in arcanis Dci fccretis in fpedtionem haud minimam habuifle , quemadmodum ex (ermonibus ipfius profundis fub Pimandri nomine editis colligcre fas cft, quippc in quibus videtur fandtam Trinitatem agnolcere , atqueetiam rationem
, I

vcrbo

& quod libros

&

creationis

mundi

&

Elementorum more
,

omnium rerum caufa. Veriim

certiorem adhuc vlam tentat Empedoclcs, quam Zcno,quippe qui pro radicalibus fuis principijs ekgic quatuor Elementa , quo-

Moylaico ibidem apprehcndere quam fateturefle per verbum Dci fadtam completam. Quare liifce duobusinteromnes alios philoiophos mihi liceat Divinitatis portionem alcribere. In hoc tamen unico poirum neque Trismegiltum neque Plato-

&

rum duo
tia.

fecic

Agentia 6c totidem patien-

lamque pra;cipuus ittorum philofoerror in pra:didtis fuisopinioni-

phorum

nem commendare , videlicet , quod pofl:. Moyfaicarum librorum Icdtionem, quorum fubjedtum Spiritus Divinus Moyfi di*
dtavit tametfi

busde principijs rcrumerat, quodminimc conlidcrabant divinam potcntiam feu verbum lacrum fuiilc majorisanuquitatis, quam aliquod ex praenominatis ipibrum
principijs:

dodtrinam

&

veritatem,

quam ex ipfis de principijs rerum extraxerunt , proieffi finc ; tamen noluerunt magiftrum fuuin in fuis fcriptis agnofcere fed principia ipfius mutatis eorum nominibus libi fuisque philofophis ufurparunt.Verum
,

Nam
,

U hocjudKio maturiori
rerum unitatc feu el-

intcUexillcnt

conhcercncur procul dubio

rationibus ab aetci na
lenciali

cencro prolacis inltructi ,qu6ddi-

ut Plato cum (uo magiltro Moyfe inhupianitcr Sc. ingrate hac in re ageret , ita
iple eodem planc modo a difcipulo fuo Ariftotcle duricer erat tradtatus, ut pote qui percipiens , quod tria Moyfis

vina Lux leu emanatio lantta (quam lcripturx facrolandti Ipirkus titulo nominant) ciiet actualis crcaturarum omnium ongo fcu principium , utiniiulominus huicprscedebat alia propnccas clivina in una ea-

quidem

&

&

principia a magiftro fuo Platoneeflent fub

novis

titulis velata

& occultata.ut pro proimicando ipfum eodem nummo

dida elt potentia Divipa, qua: ibum actumlcu emanaciune prxcedic non aliccr quam Patcr tam relpedtu tcmporis.quam ordinis&exiltcntise: haud

dcm eirentia

qua:

prijsfuis haberentur^etianiipfe

magiftrum (uum

perlblvendo nomina
alteravit

&

cinilos principio-

rum Platonicorum novo fuco obvelando

fibi ipfi tandem vendicavit , uc fuper ea philofophiam noviter a fe inven-

injuria dicitur, exiitere ante FUium aut crcator ante crcaturam. Atque Linc ait lapiens : Omnium prior creata elt lapientia.
ecc1cD;i.4.

&

Nihilominus'camen elt ccrtum,qu6d nonnuUicGriCcanicis Sc ^gyptiacis philoibE) thagoras inter phis, nimii-um Plato Gra;cos,& HcrmcsTrismcgiitus ex ^gyptijs , adeo tucrunt mentibus fuis eredti atque exaltati , idque partim obfervatione dodtrins pra;dccclibrum fuorum par-

tam conderet. Quibus videre licet , quam male & haud fecure philofophia ab humana traditione parta, fundamentis bonis
Itatuininata
:

&

fic

Haud
,

aliter

quhm

fi

domus
durum

ftraminea vel ex re
bili

alia fragili

& non dura-

conltrudta
,

effct luper fcopulu

&

xdifi^ata

qux nihilominus

relpedtu infir-

mitatis

&

tim ratione expcnentice , quam in itineribus&peregnnationibus fuislongis tami fapiencibus /tl jopis 6c ;Egypti , quam Hebrsis, Armcnicis, Arabibus ,Bab)ionicis atqueetiam Indicis acqaifiverunt:Nam abauthoribustide dignis accepimus l-^Iaconem,Pychagoram, Hippocratem alios
,

fabricata,

nus ejus damliijE bafis heterogenea Sc perconfe-

imperfedtionis rei , ex qua efl: non poteft effe diuturna , quatemateria clt ad fubftantiam foli-

quens malc compadta cuilibet venco aut turbini obnoxja : Haud fecus ac tam
fpuria

&

&

heterogenea, viliter difpofitaeft philofophis iftius Ari(totelic2E ftrudtura

relpedtu principiorum illorum eiTentialiQ,

&

pcriltas regiones tccilie itincra

ut fcien-

E 4

fupe?

SECTIONIS PRIM/C
foper qusfupei-xdificatiir^vit vcl

LIB.III.

minimum

omncs
ILis
,

quidem

vcritatis fcu fapicntisfyncera^fla,

funt conflata: eflet informis abyffive Chaos f ine forma ; quod pet

&

tum perd urarc nccpcat

5c in nihilum redigetur
S.Cpf
3.5.10.

fed facile corruet

:

Apoftolus hocidcm ex

damcnaim, ait, nem id, quod pofitum elt , quod eft Chriftus leliis.

vidctur innucrc funpoteft ponerc, prxter

illis
:

Nonne

confcqucns initium fux informationis haberct a Patre lucis EirentialilTimse omnia

vivificantis

& informantis.
&

Scd ut vobis furtum horum philofophorum egregium poflimus dircdtius magis

fpecialiterindicare,lciatis,velim,illudprin-

Si quis aute iupersdificet fuperfunda-

rncntiJ hoc,-aui-um,

tiofos, fccnum,ftipula, uniuicujulque

argentum, lapides prcopus

jnanifeftum crit : dics enim Domini declauniufcurabit, quia in igne revelabitur ,

&

cipium , quod Moyfes vocat tencbras feu tencbrofam abyflTum five Principium potentiale , quatenus nondum in actum reducebatur , Ariftoteles vocat matcriam fuam

jufquc opus, qualefit.ignis probabitHifce

ergo quilibet (agaxChnftianus animadvert-ercpoteft

,

quomodo philolbphi Ethnico-

primam, quam dicit cflTc aliquid folummodo in potentia quoniam nondum in formatur Atque iterum videturilludvocare
, :

Sz majoris inter mundanos principia fua ex fcriptis Moyjcftimationis faicis acccperint vel redlius furripuerint,

rum peririores

privationem , fed inconfultc fatis, quatenus nuila praxcdebat matcris pr!m.a;pofi-

quatcnus ea
("uum

fibi ipfis

ufurpantes magiif rum

Moylem

in fcriptis luis

minimc ag-

Ex altera parte Piato videtur hoc principium vocare fuam hylen feu hylam, quae pro nihilo habetur; quatetio five informatio.

noverunt , qui totam luam dodrinam fcicntiam ipiricui Divino tribuitfivearrocjuldem principia feu fundamenjavit , ta more pradico ex apparitione Dei fuper

&

&

niontcm Sinai expreflit: Nam fuper horum

principiorum bales (trium ,dico , unius
ientia:)philofophi veri
ef-

informe quid atque nuselt invifibile ctiam alibi comparat id corpori cbfcuro refpedtufuEanima:&fpiritus. Mcrcurius rimanli. Tnfmegiftus illud umbram vocat horrendam, quas nihil erat, ncc apparcrct , priuf:

&

quam lux divina e renebris eftulfit. Py thagoras facit illum fuam X^^nitatcm Symbolicam : Nam in hoc ftatu potentia divina ad nihil refpicit , prx:terquam ad fe ipfam: Hippocratcs ipfum vocat Chaos intormc: Ad fecundum principium , quod fpectat,

& myftici vel,fi ma&

vultis,Thcolbphi pij annuntiavcrunt,qu6d Lex tam externa fcu Moyfiica ,quaminternafiveilla

Icfij

Chriftieftentasdificats,
ipfius

qux quidcm ad

aurcs Ariftorclis

pcdiflequanim Ethnicorum nunquam pervencrunt , utcunque vidcantur (ua fapicnfi legum iilarum myfteria tunc procul dubio fuper Lanon inpidcm iftum angularem debito con" ruo more lubjedtum philofophiaf fua; per confequens idoncosfua; crexiflent,

tiapeviti.

Nam
,

paffivum unicum inicium , cx quo cmnium rcrumexiftcntiafuum orrum habuit, quod Moy fcs nominc aquaeft illud

materialis

intellexiffent

rum infignivit At Ariftorclcs mutando Sc

=

&

abfcondendo rcm

matcriam fecundam

&

Cipientia;

frudus collegiiient : Et quamvis

a magiftro fuo diviniori eilent inftrufti,

tamen ex ipforum fcriptis apparet , ipfos in centrali rerum veritate fuifle rudcs ignaQuare mera erat in ros atque incultos.
,

nuncupat, quoniam ex prima: materix vifceribus orta eft. Plato autcm illud vocat principium ,Spiritum : ut Sc Hermesfeu Mercurius Trismcgiftus naturam humidam : Et Hippocrares cum Anaximine vaiir.merfum hujusmundi acrem: ftum Py thagoras Symbolice illud pcr numerum

&

Ariftorelc ftultitia.qui pro philofophorum

facile principe a mundanis habebatur

&

inagnificabatur- Privationem efficere, feu

Binarium feudualitatisindigitat , utpote, quicftindicium imperfcdionis : Namvidctur indicare impcrfedtam matcrise per fe

ubi nuUum eratalicujus prxcedentis pcfitionis feu informacionis cum eflct vcftigium, idque prslcrtim
potius efRngerc
, ,

&in feconditionem,niminim
nem numerus
pientibus
phis

fiab

adu
fa-

divino non informetur,&obiftamratioTcrnarius ab omnibus

philolbphis

chaos antequam
,

ulla

res

crat explicitc

tam

quam Theolbnu:

producfla.

Sed non

opinatus

fit,

cft mirum,cum iple mundum omnefque in eo fpe-

& Cabaliftis pro radice.omnium

Ijabetur

merorum pcrfcctorum

Deniquc

ab sterno , hoc cft , fine principio &; fine : Quod quidcm li ita cflct , non nifi vcritatcm protuliflet , dicendo , quod tenebrofa abyfius fcu ciiaos relpectu fua: cxiftcntia: fine fonna, cflec privatio alicujus at^us , aut adualispra; cxiltcntis matcri^c , lcd quod hoc fit falliim , concentus, facrarura liccrarum confirmat, quatcnus in
cics fuilfc

omnia animansprinciillud vivificans pium, quod Moy fcs vocat Lucem, qua: cft purus adus immcdiate a Ruah-Elohim cmanans ab iplb minime divifus, Arifto-

&

&

tclesfine aliaagnitione facit fuumprinci-

pium formale : Plato illud vocat Adum icu Animam mundi : & PythagorasSymboliccfcuHieroglyphiccpernumerumternarium Hippocrares id pro immortali calido accipit , qu6d cum omnia in princi' pio.a litigioeltenc perturbata, in fuprema rtgioncm cvolavir quam vctercs a:chera dixcruntNonne elt ergo illud infignis qua;dam rapii;a: literaria- fpccies inter eleSoscx
:

lcgimus,qu6d Deus crcaverit mundum h. matcria f ine forma fi ve in formi . Et quod CCL-Ium terra cflTet prius de aqua pcr aquam confiftens Dci vcrbo. Et quod uterus primarius ex quo aqua: crant extrada: Iqux erant maflk illii materialis , ex qua rcs
ijs

&

&

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
iftos cx philofophis Ethnicis illafalfo fibi niutatis nominiDus afcribere , qua: erant

FoUr;
Nobis tamcrj

viderar

Vndeait
,

Dij funt, quidicuntur

:

fiveinccelo

fiveinterra

quafi prophctae fando Moyfi a fpiritu pcrdigitum Dcidefcripta atque rcvclatai idquc prscipue , ncn modo ut fe in oculis

&

unus Dcus Pater , k quo omnia , nos in illo , unus Dominus , Chriftus lefus, per qaem omnia nos per ipfum &cj

&

&

&

ecntilium led etiam Chriftianorum rcdeminentcs ? Et tamen derent magnos non* pofium quodammodo non excufare

&

, qu6d neque Angeli,nequcdjemones Cve intelligentis, ncque ftclla: neque creaturse reliqua: , qui-

Quibus

aflTeverare videtur

i.cot.3,t4

Platoncm

&

Hcrmetcm cum

videntur, idque exprcfle

hi ambo cum Magiilro fuo

bus, quafi Dijs, delufioneDiaboli

& fedu&

dtione

hominu ignari mundani oblationes

,

piaiMid.i,ac 3

Moyfeineoconvcnirc : Vidclicet , quod tcrra eflcnt crcati, matcria , cx qua cceli cifct natura humida , fcu fpiritus univerfalis madidus, &quodinternaillaformafeu adus qui illum in varieformem diipofuit figuram effigiem,eflct vcrbum divinum, quemadmodura in operibus tam Platonis, qnam Hermetis Trifmegift:i fat liquido

&

&

Chriftianorum pofllunE confequenter adliones crcaturarum iftarum funt a Deo imihediate in adum rcducuntur pcr lefum Chriftum Dominum noftnuTi ubique immediate opcrantcm, cjuippe qui eft centrumcuiuflibetrei, cuin oculis

ofFerunt

per fe aliquid agere , fcd ait, omnia

&

ius circumferentia eftnulliDi

vcl

utalij

decIaratur.Vcrtim inter reliquos nimis alte invcntionislucc fuper imaginationis

&

&

nabent,eftcentrum circumfercntia, vcl, utApoftolus, omniain omnibus. Hicclt

veruslapisilleAngularis
,

&

pcnnas cft fuWimatus Ariftotclcs. Quippe

qui mundanze fuarftpietise feu philolbphia:

qui fuftentat fa-

fuperformam principiorum Moyfaicorum nonrcameretypicamfculy-mbolicam lem pofuit:Hinc inde cogitando, ut hac ra-

&

tione

&

nomcn & famam cxquifite dodi abfolute fapicntis intcr mundanos acfibi

bricam cujuflibet creaturx quam fecit, finc quo lapide fundamcntali omnia in nihi-' lum redigentur. Eft ergo adtus omnium illiusexfecutio rit per vcrbum feu a Dco fpiritum divinum Icfum Chriftum il-

&

&

quircrct: Tamctfi in conclufione longe aliccr apparcat in oculis

Dei

& eledorumi

lum adxim edere folct ille Spiritus pcr infinita mundi organa , qux crcavit. Finali^ tcrDeus agit per fuum verbura in creatura quafi mediante organo vulc
ipfa
,

im6

ver6 omnium piorum qui fibi coneflTentialcspartiftant , quippe qui aaus

&

ubi

& quando

quicquid

ei placucrit.

Scd ad

culares

adioncs folummodo que ad Deum

propofitum
fijbtilis

Nam de hoc alibi latius. Hrcc

quodmundus

pertinct afcribitcreaturis--

Imo ver6 perti-

dodrina fpuria inventione hominis

parta , eft in caufa,

nacia

& confidcntia dudlus, nefcio qua, afhauderubefcit , qu6dres naturales

firraare

fineimmediato Dei aduper agant : Cum bonis Chriftianis liquet ubique in facra fcriprara confirmarar, quod Dcus opcretur omnia in omnibus, idquc immediate (uti nobis videtur Apocflcntialitcr
fc

invcrbidivinicognitioneerraverit , quatenus operationcs proprietates Divini

&

Spiritus in creaturis rationc

fus ignoranti^e

&

non perceperitihno quide nonnulli ex philofophis Chriflianis ratione hujus debitam

in creaturx tamvifibilis

quam

invifibilis

ftolus

ciim integra facri'BibIij harmonia

arcanis

& divinx Spiritus adionibus

:

intimarc.)
tori

Atque liarc cft ratio qu6d mun)

glexerunt inquifitionem
obftinacia

Im6 vcr6

nctanta

dus non affignat

(

uti par cft

Dco fcli reru omniii creacujuflibct in ifto mundo

adionis gloriam,fcd potius nararK creatae, nimiru aut Angelis, aut fteUis, aut Elementis, aut Metcoris , aut creaturis compofitis : Quae omnes a fpiritu fcu verbo Dei funt fadts fuftcntatae atque infuoefTe prxfervatcC. Hinc inde ergo multiplicis IdoIoIatriE origo , videlicct venerationis fblis , Lunae ftcUarum facrificiorum atque oblationum Idolis , dijsque falfis dxmonibus dcludcntibus. Hinc

tam fcri6 , dico , Chriftiani, Philofophiae Ariftotelicx pro hodierno die funt addidi , ut oculos fuos nefcier
quo furore
fcientia
,

&

inftigati a vera

Mcteororum
,

qua verae
facris
,

fapientize funt fontcsj

in fcripturis

publicata

Iibenter

&

avertunt

ad incertam

&

&

&

impia

Ifidis

&
,

Oly-ridis veneratio

falfa-

que Saturni

lovis

Martis

vcneris

&

Hinc immolationes holo caufta profana ad ccclum , veftam , Cercrcm , Proferpinam. Vulcanum , Plutonem Neptunum , pcrSlercurij adoratio-

&

cft ratio , quodipfinoil agnofcent aut faltem mjnimtf admittcnc uDam vcram Philofophiam mcteorologicam poflc ger Spiritus Sandi docUnienta in pagina Sanda recordata doccri , fed ea loIummod6, qujE ad falutem animse humana: exinde Ipedant pofle

lem dodrinam tant- Atque hsc

vix probabiPcripateticam fe conver-

&

&

tnulti alij in

mundo

errores

& abulbs ab-

&

crcdunt:cum nihilominusfiteviqu6d fint paginae intcgrae.tam in hbris Moyfisjobi , Plalmorum , Prophetarum,quam tclbmenti novi.quae inprimis
hauriri
,

dens

quibus viri ignari a vcra omnipoSpiritus ejufdem cognitione divertuntur : Vti infra oftendetur clafurdi
,

tcntis E)ei

&

Chriftianosad verae Meteorologiae myfteria enucleanda ad immediatos in ipfis

&

adores cognofcendos, quo ipfishonorera

regia

rius.&tamen Apoftolus nuilos ex iftis in mundo, aut adionum effedus agnofcere

& revercntiam fumraam praebeamus via uUq doloaut tuco invitant, &
,

fir.c

uchaif

SECTIONIS PRlMyLlB.
ut hac ratione opera rriirabilia crcatoris taminca-lis , qiam intcrraadmircn-ur, 3U3 idc6 a mundiorigine adhunc ulqiie

Iir.

ex ijs ftupendsm fpiritus fui ffterni in creatuns pottflatcm hc minibus dcclarct

rvm de

iltis

iem

& Prxcipue in mundo ilto

: Vehbro hujus quinto copicfius

fublunari

atqueluculentius.

mirabiliter mediante fuo verboproducit,ut

CAPVT, IL
^tefuerint Principia Moyfaica.hoc efi omnium rerumprimor dia: ^uomodd exnihilo ijjent extraUa (3 produHa, Deinde quidfer hoc vocuhulum IS 1 1 L intelhgatur: Ac

denique Princtpiumpotcntiale, quod ejt tenebrofa atyjfus feu Chaos informe,fatis efficaciter hoc in loco

defcribitur.

PRincipia Moyfaica

funt plana atque

nis

& fecuris

flatuminatus columnis afTe-

evidcntiaijs, qui fapienter verba excellcntiflimi Philolbphi Moyfis in

ro,qu6d,

fialiqui aut pisfumptioneali-

primo cap.

quaaut ignorantia nonnuiJadidiin cam

, qucd in his veibis: Deus creavitcm.niacx Nihilo vccabudebcat Ibmi pro nilum N I H I L V hilo ncgativo feu ablbluto nihijo illo, quod non cadit fub intellcdum > fcucapicitatem humana: raticnis , iplbs certiorcs jam facio , qu6d hujulinodi Nihili fpecics

gcn.
tione
illius

cxprcflTa

quam
,

contcmplantur : Nampriufmcntio ulla de IJDagyrica iila lcparaqucE virtute verbi

incidunt opinioncm

Dei

lcu Spiritus,

divini

nis opcre erat

Elohimin fcxdicrumcrcatiofada didum cfl , quod te,

ncbrie elTcnt fuper facicm abyffi , quod terra clTct inanis vacua. Quitusliquer,

&

&

quod coclum

& terra

nondum cflcntin ac,

nunquam pro prima

cfTet inrellcda

rrcationis matcria

rcdada , fed mancrcnt unum quid informe hoc ett, rudis, unica indigcitaque moles : Atqueita omnia complicite erant in unica tcncbrola aliylib comprchcnla qux quidcm erat adhuc cxplicite nihil. Excmpli gratia vide[cu

tum

formam

eflcntialem

aut a flipientia

uUo tcm-

poreacccpta
fallibi facri

apparcns cfltaminBiblij fcnlu , quam Ijnccro

:

Nam

inNaturjE luminc ,,;qu6d&matcriaom-

nium in iplo Dco &ciim Dco unum& idem ab letcrno manercnt : atquc hoc ex
prclx^bo : Ait Moyfic PrincipioDcuscreavitccelum terram : In quo fermore Principium ncn eft pro n,egativo Nihilofumendum: n?m fcripmrx nosdocentverbis fatisclu-

mus quod magna arbor , cum radice fija, corpore, ramis, folijs frudu complicite in nuclco five fcmine contineaiur: cimvero cxplicite nihil tale , prjEtcrqukm in fola
,

&

divino fonte
:

fes

in

&

'^'"'''

imagmatione compenamus. D- Auguflinuscomparat iflud Moyfaicum NIHIL fcu quid informecumlermonealiquopotentiaii, qui dumctt infolamcntclocutoqu: ris , vidctur ci qui cll auditor nihil hoc
,
,

'"'-"-3'i.

cidatis
jnfo
'

qu6d cx ipfb & pcripfum&in funt cmnia : Quare fi cir,nia pro,

efl,

aliquid in fola potentia exftit

fed

nit:il

adu-

At quando fermo ille viva voce editur, tuncillud , quod crat prius complicitc in animo lcquentis, jfmcxplicitcab
auditcre apprchcnditur. PJato iliud in hoc

Crcarore , qui omnium fum.ma , fcquitur , qu6d materia cocli tcns atque etiam Lux ominia in formans non proccdant a Negativo Nihilo. Itcrum Sapiens Omrcdanr a ccdant t

Dco
cft

Entitatum

&

nipotens

Domine
,

manus

tua crcavit

crbcmterrarrm

vcl

(urHicronymusha:

Nullitatis itatu vificni in

rat,

fcmniocompaa

bctjmundum

cx matcria infoimi

ut^^pn-iS.

qiK quando hcmo cxfufciratur

(cm-

no, nihil apparet pra;tcrimaginationcm. Scd, quoniam ifk fermo: Dcus crcavit cmnia cx Nihilo, mcntcs multorum ctiam dodiflimorum virorum pcrturbavit,atquc in ipfius intcllcdu , fcu icnlu gcmino ipfos
haud parum hafitare fccit. Mihi propofltum c(t de ipfo Nihilo pauca profcrre cpx nam fit animi mei de eo fcntentia,lioc
,

Trcmellius interprctatur , vcl , ut Hieronimus exponit , cx materia invifa fine fcrma. Quare fcquirur , qu6d noii cfTet abiblutum aliquod nihil, ex quo mundus crat crcatus- Etiam fcriptura: ahbi:

&

&

Dci ,

Fideincclligin-.us,aprata cfTc Iccula vcrbo ut ex vifibilibus invilibilia ficrent

,

&

Hebr.ir.?.

in loco brcviter explicarc. Inquit Periparcticorum Princcps

confcqucntcr non ex ablbluttf Nihilo. Pnctcrch fi Dcus non produxifTct creailct omjnia cifentiaiitcrcx feiplb,fedex

&

Ex

Nihilo

nihil hr.

Doda

quidcm

fententia,

axiomaque infallibile in pcrfona tanta eruditioneindata.fi vocabdiNihili fenfiisuno

nihilo Ncgativo , tunc crcatio,non pertinercc adDeum,ncque adeum jure rcferri pi-tcit : hocclt , fi cmnia non
fuilTent ciTetialiter in

mero & vano

eo,& initiij
,

codcmque modo

luu ab ip-

fcmpcrintdligcndusatque intcrprctandus : Vertim ego bociTct

fo acccpiflentitunc revera Icquerctur,qu6d

omnia non elTent ab eo fada

jed

fuam Effcntiiim

DE FHILOSOPHIA MOYSAICA.
Ikrcnt

FoUo.

fentiamrcciperentaNihilo , ncqucconfiin eo , fed in Nihilo : Vertim apparcnselt , quibdresie habcat longcalitcr: Nam creatio eft opusDci,& per confequcs

nonopus

& fubjedij Nihili abfoluti-- Ipfe

omnium vivcntiu,
,

eftEntitas Entitatu vita

Principium Pnncipiorum

&

aquarum
nihil

omnium fons &

lum

fcaturigo

Ex quibus cccDenique

& tcrrre
,

erant creata.

venitunquamincxiftcntiam

am

, autciTcntihabuit in alio , fed ab ipfo folo , per

&

chaosfeutenebrola abyflb contlnerenturi apparet per prxfentiam aquarum , fuper quas Ruah-Elohim feu Spiritus Domini fercbatur.jUtiinfradccIarabitur, Ita, utper iftatcftimonia decernerepofrimus , quid primum rerum omnium principium matcriale five potentialis exiftcntia eflet , nimirum Tenebrofa abyiTus.Terra vacua inanis Moyfis. Nihilum,inane vacuum,&umbra lethalis lobi. Matcria inviia informis Salomonis-Potentia divina ante omnia cre-

&

Gcn.I.
Iob.I2.22. Sjp.II.l8.

&

4.Efdias 6.

ipium folum, nec poffibilc eft

cxiftar, fed in ipfo folo.

utahciuid

ata Efdrje

Quarc concluden,

qux erat fons & initium omnium. Vmbra horrenda & infinita in abyiTo
,

rim.?.
Rcuclin.lib,3.

dum cft,qu6dDeus genuerit

fcccrit

produxcrit,

& crcaverit nuiil

quod non erat 2.

&potentiadivinaHermctis feu Mcrcurij Trifimegifti.AIeph tenebrofum Cabaliftarum,

vidctur confirmare. In Chrifto

ternum in ipib: Quod ctiam Apoftolus fic iLint omnia

& utverbodicam
ille

eratmyfticus
,

&
Odo.abb.lib.

complicitus

numerus omnium

qui ab

condita five vifibilia five invifibilia , ipfe om.nia in ipfb conftant, Anantc omnes gelijThroni, Poteftates,Dominationes per in eo funt creata, qui e(t Principium:Sed 2. Libri quoniam qusftio iftain Cap.i. primi fcdionis hujus fccundx planius clarius difcutitur , plura de eo ifto in loco

&

odone Abbatediciturefle principale inanimo conditoris condendorum exemplarutomncsreseiTentcompIiciteinpotcntia divina priulquam Monas asterna fuam ad mundi creationem emifilTct monadem lcu fpiritum, omnia informantem: Ac
Ita
,
,

dcnum.Tctnstio.

&

&

&

nondicara
vertat-

feddiredcadpropofitumre-

adivaSpirirus iftiusemiffi virtute omnia abocculta complicita conditione in na.-

&

Vt ergo tenebrjE Moyfaicse rcftediditanturpotentia divina, itaquidemluxilla,

qux ab Ruah-Elohim dum ferebatur, fuper

aquas emicabat, nuncupataeft adus divinus , quas duas Cabaliila: per Aleph tenebrofu d" lucidu explicant, uti in locis antea citatis Libri primi fcdionis hujus tradatus

turam exiftentiam explicitam funt redada. Quod etiam Hcrmcs arguitiniftis: Cantabonelaudestuasin ijs , quazinluccm e tenebris eruifti ? Aninijs,qua:krcntad huc arcanofinu rcconditi? Quia ejus hy mni particula arguit,
fibilia

&

rim.y.

quod tam ea,

qua: invi-

funt

& in obfcuro Chao,fed compli,

citc

fecundxLatius dccIarabitur:Atque hxc de

;.iii.

caufa fcripturx alibi affirmant

fit

quod Deus

omnia in omnibusDico igitur , qu6didem,qu6d intclligi8c

& & incomprchcnfibilis unitacis qui eft Dcus & Dominus tam eorem qua: vinifefta,exiftant

comprehenfa , quam ea, quar funt maunum idem in oculis ab,

ftrufs

turper tenebrofam abyfTum

vacuam Moyfis , tur umbra ]cthalis,ut pote qux eft forma vita deftituta. In quo etiam icnfu alibi dicit: A quiionem extcndit Deus fuper inane vacuum & fufpendit tcrram iuperNihilum. Quibus videre licet , quod non ciTec Negativum Nihilum , fed materia qua;dam in potentia ad adum , quas erat ad hucomni forma dcftituta. At forma dat nomcn&eiTe. Vndefcquitur, qu6dcum prima ifta materia eifet in formis, haud immeritoNihilumeftdidata quatenusncque nomine, nequeexiftentia aliqua ciTentiali crat prxdita : Erat enim Iblummodo

nem

terram inak lobo nuncupa<Sc

iftere

dcnturin dcbili noftra capacitate , nonexpro Nihilo haberi , quam illorum,

&

& &

qua: nobis per Spiritum ejusfuntrcvclata fcnfibus noftris perfpicua rcdduntur.

Quarc
ipla lux

Proplicta ait:Tcnebra: funt

:

ei, ficut

IGI.13S.II,

&

Dco non

& idcm, in quo omnia arcana quafi in Creacoris finu func recondica

Ac fi dixilTec Omnia func coram nifi unum qui femper eft unum ,
: Vr Hcrmes in Qiiod cciam cocum

Texcu ancea
fatis

cicaco air:

eleganter in locofeauenti difcribit:

cunda dependent,Principium ex unofolo Principium movecur, ut rurfumextetPrincipium, ipfumtamen unum prsftat , nec recedit ab unicace, Plura non dicamhoc inlocodeifto Prin-

Principio, inquic,

&

aliquid in potentia

per confcquens in , adunihil. Atque ob iftam rationcm dicituraTrifmegiltoPotentia divina- Atque iterum dicit,qu6d in inftanti feu momento
apparitionis luminis appareret in

&

forma

Vmbrs

Preterea ut Moyfcs dixit. Tenebra: fueruntfuper facicm Abyffi. ItaHermes aIibi;Eratumbra intinita in
:

horrendse

Quoniainlibro&capicibusfecuncicacis, plenioremdeeo feci mencionem : Defcendam ergojam ad Principium Moyfaicum fecundum , maceriam fcilicec fecundam , qux eftaqua ab uCcrolicigiofoipfius Chaos feu Tencbrofse Abyffiparca&revelata QusejuxtaDodrinam ProphetiE Moyfis ApoftoIiPed^fedionisancea

cipio.

&

aqua infuper&fpiritustcnuisintcliedualis per divinam potentiam Chao inerant &c:Quo fuo fcrmonc videtur cum Moyfc exade convenire. lam vero quod aqua: atque Spiritus igncus complicitein
,
,

abylTo

tri,erat
itantia
,

communis

illamateria, fivefub-

ex qua ccclum

icquens cocus
in

mundus & omnia quxfunc

,

& tcrra & per con-

eofuam habuilTenc e.Kiftencian),

CAPVT,

lll-

'

SECTIONIS PRIM^LIB.IIT.
CAPVT.
ritus
III.

De fruclu fcu prindpio fnaterioli,

divini i tenebrofce

qtwdpreefcntia j^i^

jinu fiu utero Chaos erat prius zn mhndi creationcm quomodo p/bjtantiaeditum,
c.hyjjt

&

lis

mundi machina ex ipfo

Jitfal/ricata.

o
'

Mnia crgo

in principio cowplicite in

divina potcntia comprchendebantiir

{viti

cft

dcmonftratumjqus rcfpcdlu hiima<Sc

raecapacitatiserat informis,inanis
cua, quatcnus in una informi

va-

& invifibili a&

fenfualicrum Scribitur , Inquitjinlibro Batur : Niliilcftprincipium , nifi fapienhsc cft infinitudo ipfa trium lumtia, marum Cabalifticje arbons numerationum ,quasvostresindivinisPeribnasap

&

ReacUn.rib,

quaium miafta contintbatur, qua: ob iftam femen rationcm Elcmentorum Mater

pellare confueviftis

quKeftabfolutiffima DcAit.caj
vel

EfTentia

quae cumfitin abyflTo tenebra-

omnium erat diditata

Qucmadmodum

rum rctrala& immanensotiofaqud,

(utajunt)adnihilrelpicicns
Niliil
>

vidcmus quod tota planta lcu arborinpar vulo defoimi femine feu nuclco includitur , &nullomodo perrationcm fcufenfumhominis apprchendi potcft,priufquam
cxplicitc e tcrrx fuperficie appareat. Ita etiam Squa primordialis erat invifibilis

X? AI
finis

idcft,
,

fivc

non. Ens ac non

quia

nostam tenui erga res divinas ingcnij paupcrtate multati , de ijs , qux non apparent,
naudfecus acdeijs , qua:non funt At ubi l"e ifta oftendcrit camus.
aliquid
tur cjus
, ,

judiut
fic

&

fmeforma&

figura, utpotc tcnebris de

& revera iubfiftat

in
cft

tbrmibus obvelata : Nam tencbr^ fuc^ runtfjpcr faciem abyffi , qua: diccbatur Ivlatciia prima,que nullum in fc adum formalem ii captu humano confiderandum poflidebat , "5: hanc ob caulam in fola potctia cxtitilTc diccbatur. Quida crgo philofophus proiundus,& in n-i)fticis creationis opcribus admodu vcrfatus in ha:c vcrba loquitur. Prima materia,cx qua aquas egre-

ncbroibm
:

tumAlcphTeAlcph Lucidum convcrti,

Scriptum enim
,

ficut

ita

lux cjus.

Hsc

ille.

Tcnebrac Patetergo,

tametfi tcncbra; invifibilitas appareant fcnfibus noflris cffe Nihil , in reipcdu. eorum , quse mcdiante luce videmus : Tamen funt cmnia realia Eflen-

quod

&

&

tialia

fcu

coram Dco. Quare illud vacuum deformc rcfpcdu

N I H I L,
imbccilli..
j

dicbantur,cratNihil , ex quocxtradaeft matcria aquarum , fcd hoc non dcbet intel-

tatis <Sc capacitatis

Ijoifccundum intcUcdum fcu fenfumhu manum , icilicct,qu6dDcuscrcavcritatamen verbaillaafcripquascxnihilo

&

nofba: , cx quo Aqus (quae funt matcriale omnium rerum principium , fucrunt imaginaliter extia&x) videtur materialis exiftcntia ci , in cujus potcntia divina rcfcrvabatur , quo-

turisfunt rcd^e prolata.-quoniam in prineipioNihil eratviiibilc- Scdfi lapicntesvo-

niam

nihil potcft efic in

,

Deo quod non

,

Rcrr..ii.3

cftcffcntialisrealitas

autaliquidcxiftcns,
[

captum vulgarcm clevare ut aquaium origincm perfpeculationem dcbitam invcnirnt , tuncquidcm quod ante aquarum nepare voluificnt
lucrint m.cntcs luas fupcr
,

ut cx ipfo pcr
uti a

ipkm & in ipfo iimt cmnia,

|

Tcxtu iiicro docemur. Quare tam m^atrix rcrtm tcncbroia , fcu aquarum
utcrus dcformis
,

quam

infans aqueus,

creationcm tikt

qiadrm
iive

m.atcria in lufi-

prcmo
ve
erat

iriyilerio

potentia divina
,

icuNatuia humida , qua: paulatim a Tentbrola Ab)fio icu chaodcformi virtute

verbi icu Spiriius
bat
,

Tentbrofa

&

inform.i abjfio

Hcbr.

II. 3,

Catholica fcu onivcrlalis arta Thcfauraria , cx qua aqta- in crcaticrc einanarunt. Atque hoc cx multis Biblij Hebra:orum locis confirmatur : Nam Apcftolus Paulus lcco antt: citato ait : Fide intelligin-us apta cft lccula veibo Dci,

quK Dci

f ucrunt

rcaliter in
,

E L O H I M icaturieDco , antcquam
in

ccrrparuerint, hcctft

Potentia cmni'
in

potcntis peimanfcrunt

&

voluntatis

ejus diJptfiticne hai:d alitcr cxiftcrcnt,

quam cm.nium rcrum condendarum numcius f uit primi in aniir.o Ccnditoris. Qucd auttm irundus cx materia hujufiv.cdi fine

ut cx niviiibilir.Ls vifibilia ficrcnt : Vnde patct , qucd rcs , qtx trant vifibiles , fucrint originalitcr cx rebus in vifibilibus fada:.

forn a

tflct

primituscreata , te-

Ex quibus manifcftum cft, quod rcsqua: cadunt lub Jtnium h.imanum, non apparcrcnt priir.ordialitcr itn-

hac fapicntis vcrba antck relata: Gmnipotcns, manustuacreavit mundum

ftantur

^^

^,

cx m.ateria infoimi (juxtaTremclIij tranflatior.tm

tur)
:

vcl

(utHiercnymus interpretainvifaillud

l.cor.28.

pcr tcniequens aftimabantur in liai judicio noftro 5 at finon tilcnt. Itcrum Deusckgitea , quze nonfunt, illcalibi : utca, CjuaMuntdtibutrct. Hincctir.m ait

&

cx matcria
,

conftat

quod

Quarc Jat liquido Vocabulim NihiJum

capichaturproirateriainfoimi-&perconicqucns erat fine ncminc&cflcntia,cum

corcgius o
3

illc

cabalifta Kcucluius cx con-

foimajdare Iblcatncmen

&

efle

Vel pro r
:

DEPHILOSOrHlAMOYSAYCA.
pro rc
invifihiii,

F0I.25.

quoniam non apparct

quxnon vidctur eflc ide5, lcnlui, lam vcro,

(quhm egohaud
,

injuria

ElementumCa*

quod gcncralis iitamateria clkntAqua:, quas prarfcntia fpiritus Elohim modo gercrali informavit <Sc in adiim rcdegit, ipfis nomcn Shamaim imponcndo ,&: quod elTcnt primordiale principiura materialc,
ex qua mundi
exiilcncia
,

thoiicum voco) in alias diftinguitur fplixras fcu orbcs quos mundi literati vocant

nomine clcmentorum
nihil fint aliud
,

cum

rei veritate

quam

quadriformis ele-

mcnti Catholici feu aquarum inferiorunj

avarie-formi Spiritus Divini afflatuflida
alteratio , uti infra latius. Videmus ergo ex prxcedentibus , quomodo Spiritus HIo him univerfam mundi fabricam ex natura

haud

alitcr,

quam

ex rudi
,

& deformi luti mafla domus

effingitur

Textus Magiftri mei Moylis

confirmare. Primum, quod facit mcntioncm de aquis fuper quas Spiritus Domini fcrcbatur , idque imme-

vidctur liquido

iftahumidafcuAquisfabricaverit. Qiiod etiam luculenter ex iftis Apoftoli probatur

:

^*

"'^'^*

cocli

inquit

erant prius

diate poit nominationcmabyffiTencbrovacua; ; hocquc prxTcrra; inanis fe, cipuepriufquam ulla creatura erat explici-

de aqua

&

&

&
:

&

terra

pcr

Dei

&c
,

aquam confiftcns Verbo Sed mundus componitur foccelo

lummodo ex
quitur
cjus

& ex terrai qnare fe-

formata,& antcquam Spagyrica primi Diei feparatio cffet fada. Quoarguitur pcrfpicue, quod aqux cffent Principium
te

mundus riat rcfpedu materiK deaqua &pcr aquam , at quoad ejus formam fwe ciTentiam hanc
totus
a

quod

materiale

omnium rcrum

ctim a Spiritu

Verbo Dei

feu Spiritu

Elohim haber,

Elohim cffent informatx feu inadluats: Nam nomine proprio Aquarum erantinprimi Diei opus- Secund6, quod effetidcm fpiritus Elohim qui partem quafi obftetricis agcns , uterum de formem illum i"uum foctum dare fiveedere fecit , ipfique formam , adum , vitamque imperrivir- Iterum ex eodem Moyfis Capite addifcimus quod aqu fuerint omnium illarum fcparationum iubjedum,
fignita; ante
,

qui (ufait Auguftinus) igneam aquis vir-

tutem feuvigorem impeVtivit. lamvero

ciim
ftella:

xitimantur effe nihil

prxcer
,

denfiores portiones fuorum

orbium

at-

que etiam quslibet regni Elementaris creatura exmatcria clcmentari componitur , debet neceffario lequi quod tam , itella: firmamenti , quam creatur^ inferioris

mundi
,

five mixtionis

five fint Metcorologics, magis perfedta: , ut funt A-

quse in tempore crcationis a fpagyrica feu

nimalia

Vegctabilia

&

Mineralia fiiam

ignca cjufdemSpiritus feu Verbi Dei virtute effcda eft, Tcrtio , quod coeh , qui in regione mundi fuperioreerantdifpoiiti ex puriori , limpidiori Sz digniori Aquarcgio Elcmentaris inram portione

&

habeant exiftentiamab aquis, qux,uc in lucem , mediante verbo Dei , edcrentur, ita etiam xternum confiftunt , in cftcntiaatque exiftcntia fuafuftinentur&pr^cfervantur , a vcrbo fcu Spiritu a;terno Elo-

&

ferior cx groffiori

ipiffiori

obfcuriori,

him

quemadmodum

perfpicuc vobis in
illius

Si viliori

camm

fubftantia effct conflata:

confiftcntia

capite lequenti explicabitur.

&qu6d

cilctquxdam eorum

Venio jam ad

principij
eft

Cuholici

intcrmedia Firmamenti nomineinffgnita, deutroque extremo participansjcuiusofficium erat

,

defcriptionem, cujus

dare vitam

non mod6
^encre
las
,

& effe

dividere porcionem fubtilio-

aquarum portioni in fedeciam omni creatura ex ipcuilibet

rcm

five

feriori,

fupcriorem h groffiori five inTunc infima Aquarura portio

conflata.

CAPVT.
^omodo CathoUcum
(3

IV.

Confequenter cwlum

Trincipiumformale,perquodaqueegenerales QS regio Eletmntaris atqueetiamres

omnes particulares effntfailte , informatte in aUum Jpecificumfeu efentiam formalem redaUx , atquc in fua fpecie a Dco immediate ad huncuf que diem prcejervatce , ortumfeu
initium

fuum duce
rent.

VObis in praecedentibus recitavi,quod

dodiffimorum Rabinoru feu dodo-

abyffo retrada) refpedu exilis noftr^ capacitatis

rum

pro Ain hoc

efl

Cabalifticorum cpinioeffet, ipfam fapientiam a^ternam.quc-ectt radicalisomniu

quafi otiofa

Ente
iftud

& non fine 2ftima'retur

f

Nihilo feu non

,

&tamen

origo, quando mancret adione evidenci ( ac fi

& fine

elTet in tenebrofa

Ain nobis more mirabili tam pofte^ revelabatur , quatenus emanatio fpkndor veabea emifluserat omniain omnibus&
,

jf

Eamea

SECTIONIS PRIM^
tAinen cxtra

LIB.III.
eft

omnia

Eft

enim

virtus

illa,

&in
una

qua mcdiante univcrfe aquacquxfunt refuo fonte lcu puteo ):u omnium exiftcntia c

Tenebrofo hauricbantur

rudi

nimirum

chaos feu abylTo , vel , ut antea eft; dcmonftrafum jCatholicaradiorum fpiritualium,

formalis virtutis cmiirio , qux feu igncx cireiitiam cuilibet rci impcrtit: Vnde li-

&

ipfafempec cjuldcm Identitatis fu2e altcratione. Scd vcnio ad pro- 1.C01.1.J4, politum : Apoftolus loqucndo de xterno ifto Chrifto dicit , Chnltus eft Dei virtus Sapientia Dei &c. Et jam vobis dicain, iicut antea per os fapietis annuntiavi , quid
fe

contrahat , tamen

& eadem
,

in fe finc ulla

&

fitifta fapicntia

divina : Sapientia

ait

Sa-

quet quod tam cxternum

,

five

pafTivum

lomon.eft
qui eft

omnium

hujus mundicreaturarum,quam

fandus, vapor virtutis leu potentix Dci

ipiritus intclligcntia:

&

internum earum five adlivum ab aeterno ortum feu I H I L hoc , quo ad nos , initium ducunt, qu6dnihilominusrefpedufui eftomnia (ut didumcft)inomnibus , ut pote in cujus oculisTcnebrx&

tluxus fcu eraanatio

quaedam claritatis om

Sap.7.2f.

Lux,vifibilitas&invifibilitas,atqucade6
potcntiale noftrumNihilfeu

Primamate-

Dci fyncera , candor feufplendorlutis sternaz& fpcculumfive macula imago bonitatis illius Dci Majcftatis &c. Quibus patct quod Apoftolus & iapiens iiie in eodcm convcniunt : Atque quod ex confcnlij utriulque liquet qu6d
nipotcntis

&

ria&

aliquid aduale

funtunum&idem

Ipiritualis Chriltus, Sapientia,

ritas
,
,

Virtus

Cla-

in effcntia fine ulla

diftindionc aut diifein

rentia.

Propter hanc caufam zetcrna hxc

,

Candor Iplendor & verbum omnipotentis. lam vcro qu6d ipiritusiitecileC

principale in creatione agcns
tct
:

infinitudo

hoc omne

Omni&lupra

ex hilcepaColofTl.

omnia
ph.4(5.
Afclep.7.

recftc

deicribitur, primum ab Apo-

ftolo ac

tum a Philofopho Diviniore Hermcte hoc modo Vnus Deus Pater omni:

um (ait D.Paulus)
omnia

qui fupcr omnes

& per

omnibus. tt Hcrmes : Dcus erat Circulus intclleduaiis , i-ujus centrum eftomne illud.quod cft circumferentia vero extra omnia. Atquealibi cumvocat
in
i

&

omnia funt creata. Atque iterum :Ex ipib pcripfum liint omnia: Et D-Iohannes: Verboomnia iunt fada line eo nihil , jn co crat vita- Et Salomon tlarius : Sapientiam pof-

In eo, dicit D.Paulus,

&

Rom.II.
loh.l.

&

rrov, 9.

2:

fidcbat lehova principio vita; luae

opera

pium

, ante ante ulium tcmpus , ante princi,ante primordium tcrrx , cum nulli

iiia

locum

quo mundus rendoper hoc illud quod

,

in

continctur

infe-

ellent ab}

fTi ,

edita erat

cum nulii

cilcnt
:

fcriptura: pluri,

fcntes, antequa

bus in locis

annunciaverunt

nimuumi

Ecdef.l.l6.

&om, 12.22.

quod implcat omnia & tamen cxtra omnia in fe , in illa cadcm Vnitatis natura manet, in qua erat antc mundi creationcm quandopro Nihilo fccundum Captum noftrum habcbatur. Et alibi : Qi^od omnia in co
,

fint

condita.pcr

eum

&

in

eocrcatafunt

omnia , omnia in ipfo conftant , & ipfe eli: in omnibus primatum tencns : Et alibi:

Ex ipfo per ipllim & in ipfo lunt omnia: Ac ita in multisalijstextusiacri locis-Et
,

quamvis ad mundi conftitutioncm Divinitasifta a:terna e

montcs fundati cftent Cu aptaretca-los ,ibicrat,cum itatueretambitum in iuperficie ab) ffi, cum fortificarec liiperiores nubcsllipernc, quandoponcbac mari itatntum cum ilatucrct funclamenca terra;, erat apud eum vcluti alumnus, cunda componcns, erat Istificans ludens coram eo. Quo orationis hlo narrat Apoltolus,qu6d Chriitus leu verbumiculapientia, quam vaporem virtutis ieu cmanationem potentis definivit Salomon Et Apoltolus virtutcm& lapicntiam Dci cftct ille qui erat ante omne aevum aut ullum
:

&

&

Tenebris efiullerit
vilibilia

& requam
atque

creationis vcitigium in occultis

cum Deo:

velatione abditas iux lapientias five Virtutis Eflcntialis

,

Deinde
dcrato
,

narrat

qu6d

cfict principale in

omnia tam

iviundi crcatione agcns.

lic

Quo bene conii-

invifibilia formaliter exiftcrc fccerit,

ita

TenebrolumCabaliftarum Alcph, leu Alcph lucidum crat converfom: Tamen nihilominus illc idem manct Ipiriunitas in

pergo. Ex pra;aidis crgo redditur manitcltum, qu6d mutationc tornitc

& proprietatis principij primi, quod in tencbris erat quaii

vcrbum

in

pruicipioab

tusiftein Seipfo

non rccedens^limitibus fuseuniformitatis. Sed hoc apcrte in mentis

humanae difpofitione , qua: cft clTcntiadivini radius

,

Alcph Tcnebrolb in Alcph lucidum (quod tunc didum eit fluxus icu cmanatio qusdam claritatis Omnipotentis)hoc eft emiliione iitius Ipiritusarcerni
,

lis fpiritus

declaratur

Nam

ignis fcu Lucis,

ipfa clt

perpetuo

ftabilis

& finc alterarione

fit,

Aqua:,que
tu nihili in

m viii:eribus Tcnebrola:Abylti

in le:

& tametfi

ej

us proprictas

aliquan,

continebantur, tiaerunt rcvelatje,

& ex ita-

do negativa, fcu privativa vidclicet quando pctenti non vult dare in quo ftatu vi,

conditionem Realis Entitatis

rcdadx

detur ejus adus nihil in effcdu

tere raaios fuos pofitivos
;

five

omit-

ac tum poltea admirabili ipiius adivitate motioneque penetratione in:

&

afHrmativa fcu pofitiva , tcnci iliam conccdit pcticioncm,five radios fua; bonitatis emittcrc fit dignata. Simili plane modo, fiveDivina infinitas c tcnebtis elucefcat
,

quandoque nimirum ctim pe-

&

tatigabili

clt

cnim

hic Spiritus

omni

re
Sp.7.24.

mobilior,& attingere ubiquc poteft proptcrfuam iijbtilitatcm munditicmj Pri-

&

mvim

tencbras h luce diltinguebat

& fepaac

quafi a

Centro verfus

cir-

rabat: Deinde Aquas iuperiorcs fplendiobicuris Tum poftea coedas .\ grolfis

&

cumferentiam ,

llve radios fuos centraliter

los dilpofuit in Iphseras fcu orbes

tum

diviuc

DE PIHLOSOPHI A MOYSAICA.
divifit

F0I.24;

aquas grolTas (ive

Elementum Ca-

tenchrofa abyftb funt rcvelats

tholii.um iublunare in proprias rcgiones,

tx

quas veccrcs Elcmenca nuncuparunt : uti ex veibis primi Capicis genefcos acque cciam ex primo Pimandri Herm.ecici lermone collioimus. Sed uc de i(tis magis ad-

& omnes creaturx ex vificantur,animantur, &

,

& informafpeAa.17.2j-,

ijs

compadx vi>

fecundum
:

Vndeccftacur pagina facra alibi, quod ipfe det vitam, infpiracionem omnia : ideoque non per
cics fuas

exNihilo creantur

&

huc parcicularitcr dillurrere queamus,quo immorcaIiaopera,qu3: gloriofbs acflus Ipirirus ifte divinus primiim incrcatione adhuc fcmper per genemundi cfFecir rationem in fpccierum prsfervatione ScaC-

adum mcdiatum
fed

utPeripatecici volunt,

&

&

immcdiatum , neque per operationcm minus principalem & fecundariam , fcd principalem primariam Nam fi Dcus

&

efTuderit iftumSpiritum

fupcromniacjus

fidua

Mcceororum novorum crcacione

&

sa''n';V*'^'

opera

fi
:

ifteincorruptibilisfpiricusfitin

sap.j.z^^

, obfervccis velim ex facra pagina colledlos Sapienria fua Dcus mundum ex materia informi creavif. revelavit fundamenta& obfcondita, novit in tenebris conftituta& lux eft cum eo. Revelavic fundamenta c educit in luccm umbram hortcncbris rendam Aquiionem extendit fuper inane vacuum fufpendit terram fuper nihilum : Nam fapiencia ab ore ejus prodeunte fotunditatem ccclorum circumeunte Ibla in profundo Abyfli ambulante omnia fccit Deus. Aderat ipfa quandoprsparavit

furtencatione operatur
fcri6 locos iftos

omni re atque etiam fi ilte Spiricus fic mamobilisomnialiare, quid , obfecro, impedirepoceft , quod ipfe nonopererur immediatc abfolute'per fe
gis agilis acftivus

&

&

in

omnibus ? Quare diltindiones prardidK,queab humana inventionc funt partae

debent
caufje
efle nullius refpedtu a^ftionis divi,

&

nx momenti
adivx

&
&

&

&

per confcqucns

omnes

feu efficicntes fubalcernacs

in exiliurn,

debent a fapientibus rclcgari

cum

fit ipfe

Solus

ccclum quando certa lege gyro velavit abyflbs, ipla aderat cundla componens.Ipfa flindavic terram ftabilivit coclos erupit Abyftbs, nubes rore concrefcere facit: Aptat pondus aeri appcndit aquas in menfuTa facit pluvia: Itatuta viam fulgetro tonitruum;Ca'Ioscreabat extendebat eos.iirmabac tcrram,& qnx germinant exea. Sapientia creavitterram , &ftabi5 , , , ,

&

& & agic ad prKfervationem omnium immediate & per fineope alicujusfus
omnibus ,
vificat
fe

qui operatur omnia in per confequens , animat , vi,

creatura:: uti fuperiuseftdemonftratum.

Vnde Propheta: Egolehovafaciensomnia folus & nullus mecum. Etalibi:Ego fapientia circuivi rotunditatem calorum
&e: Eft ergo Dcus Pacer qui agit pct fuam fine ullius creaturs,five fic Angelus,five Da:mon, five Sydera, five venci, five Mcteora , five creacurs compofita:, adminiculo : juxtaillud fjcpius.fed non inutiliterhme aIIegacu:Licet
fola
,

iri4.}.i.f,

tccl,24.8.

&

&

filium feufapientiam

livicca-losprudcntia

facit, utoriaturlu-

mcn
gic

in calis indcficicns

& ficut nebula teanni curfus

omncm

terram

facit

&

multi fint, qui dicuntur Dij

five'in calo,fii.coi.S.j.

tonibtuicdifpcfitioncsftellarum,fecicAr-

Convertit manein Tentbras.diem in nodemmucat, vocat aquas maris efflindit eas fuper faciem terrs,prxparavit terram in seterno cempo

durum

&

Orioncm

&

vc in terra,nobis tamcn unus Deus Pater.ii quo omnia nos in illo , unus Dominus lelus Chriftus , per qucm omnia nos per ipfum, Sed non in omnibns cit fcicntia

&

&

&

re

&

repleniteambipcdibus&quadrupe-

dibus, ipfa efFudit

cjus

&
:

fuper

datum

Dcus iuper omnia opera carnem fecundum Per ipfam denique Deus operatur

&c: ac fidixifTec Non funt crcaturK, qux per fe quicquam faciunt,fcd cft Dcus, qui per fpiiitum fuum arrernum lefum
,

omnem

cmniainomnihus,mcdianceipfavivificac animatomnia- Deniquein ipfaomnia

&

fecit llve creavit

replcta cft terrapolTef-

fionecjus&c: In principio fundavitter-

ram & opera manuum ipfius funt cali. Qidbus locis evidens cft , quod hic fpiritus divinitus ad mundum oreandum revelatusihzEC fapiencia artcrna ,quxcftemanatio claritatis Omnipotcntis Dci,hoc ver-

Chriftum mcdiantibus creaturis operatur immediate in hocmundo. CcncludimuS igitur , qubd fpiritus ifte h Deo cmiirus unicum f ic elTentiale primarium atque eciam poftremum' in mundo agens Eflr Omega , principium adienim Alpha vum cencralis animse mundanje adtus,

&

&

creaturarum

omnium

lapis

Angularis,

earum

fabricas animans, fultcntans

:

& prae-

bum myfticum
illud

&

mirificum,ficradicale
creans,

principium

adivum omnia

neque novi ego aliam in facra mea philofophia ifta naturam elTentialem , prarcerquarn folum Creacorem iftum in creatura feu facrofandum mundanum
fervans
lo

omnia informans,omnia componens omnia in hoc mundo fuftentans & prarfcrvans. Vndcfcriptumeft- Deoferviacomnis creatura,
fifti

&

opificem in operibus fuis , ut cum ApoftoSalomone loquar : Atque hoc modo

&

quia dixifti

& fadx funt, mi-

habemus formale omnium rerum creaturaram principiumrationi mundanse , fatis

luculenter

Spiritum

dixilTec:

&c : Quafi Emanatione tua fanda aqus

creacjc func

&

&

graphice pro

exili inocnij

&

mei captu defcriptum.

F4

CAPVT,

V,

SECTIONIS
])e Pleno

PRIM-^LIB.III.
V.

CAPVT.
qua

& vacuo, quidfit tera fhnitvdo i3 vatuitas^ ^

ratione Fhjlojnpbi Ethnici injua cifca ea
in^uifittone erraverint.

IAm vero cxplicatis duoriiti principiorum ccnftitucntium &ccrcpcncntium

raturis
,

adcratNitiil
hil aliud

vacua, , 5c tcrra crat inanis atque idco in co refpcdujcrat Vacuum, ni,

&

quorum prius

cft cxiftcntia

rcrim
;

quam
:

ablcntia fpiritus iftius om

fons

altcrum Ellcntia: formalis origo

nia anim.antis
tia

& vivificantis & fua prsefen-

rcccfle eft, ut

Plcni& vacuiproprictates

ordinc proximo,idque juxta Philofcphirm vcrrm Chriftianrm intcllig?mus, Scd priulquam in iftius rei cxphcationis medullsm mc irrmergam , c pus eft, ut Eihni-

&

corum Fhilofcphoitm de hoc fubjcdo

cpinioncs
ftianis in

cum illis Thco-philofophisChri-

informantis Vnde didla cft Tcncbrofa Ab)flus,potenda divina confequenter vacua,quatnus cm.ni adu orbata:Hinc Moyfes : Terraerat inani^^ vacua. Etloharnes : Dcus Aquilcnemextenditfupcr fufpendit terram fuper ich.26.7, vacuum inanc nihili m, hcc eft , in AbjfTo vacua inani,

&

&

&

&

primo loco ccnfcram. Vt crgo vidctis ex prKcedcntitus,qu6d fit urivm principium ad cxiftentias materiales retum aliudi ipc(3ans,quod Aquas diximus:

&

quodad earumeflcntias formalcs attinet, ita quidcm duas de Plcno&Vacuoinvenicmus opinioncs, quarum prior eft Ethnicorum, utpote quorum eft lcntcntia, c:u6d omnisPlenitudo Vacuitasdcbctelie in

ut pote tcncbris cbruta Deus fapicntia terram : luxta illud fua fecit coclLm etiam Moyfis Inprincipio crcavitDeus tcrram ubi pcr principium, coelum mjfterium illud Ab>fli infinitum intelliguntnonnulliexdc<^ioribus. Vndeetiara In principio erat verburo-' JD. lohannes Erat enim ex ifto ptincipio tenebrofo,
;

&

&

*
'

&

reipcdlu matcrise feu fubftantise, qua rcple-

batur inane

mundi cauitas : Vndc illud dicunt vacuum quod non rcpletur aliqua matcriali exiftentia Quare ubicft nihilexiftentise
tur
, ;

quod fecundum captum humanum vide, vacuum & planc'Nihil , licet Deooptime' notum qu6dSpiritusiftelucidus eft ad mundi crcationcm egreflus, uc
,

inpluribus facrarum literarum locis patct-

'

aquarum ihi \ acuum cfle concludunt : Hi ergo nec dolium , nec putcum volunt efle vacuum tamctfi fcnfibili corpore non fint
,
,

Et Mercurius Trismegiftus ait Erat um

ihnjiii^.

iifi-'.

quatenus ipfo acre , qucm corpus efle agnollunt, repleantur: Imo ver6acrcm dicunt idc6 vacuum in mundo impedire plcnltudincm fcmpitcrnam omnia luccm prcdudx &omnia Luceefientiali implere ,quatcnus ipfius iubtile corpus pe- a Jbiritu ifto cmifla funt creata , juxta illud ubique permundum dif- lobi : Revelat lundamenta e' tenebris nctrct cmnia , currcns rcpleat fua exiftcntiaomnia : qua- educit in lucem umbram lethalcm : acfi re utcunque ullus locus dicitur t-acuus , cfl; dixiflTet , ^ conditione vacui nihili retamcn undique rci veritate aere plenus. duxit Aquas , quae funt materialia omnium Hifce crgo fic refpondeo , quod fruftra fit rerum fundamcnta , in plcnitudincm difputatio de illisrcbus,quKnecfuntnec rcalem exiftentiam convertit nihilum fuciTint , aut erunt unquam : Nam ctm vacuum virtute plenimdinis adlivs&luaqua: eflcnt principium illud materialc, Ji cidae, cmiiTa: k fpiritu, in quo habitat,tefle quo c mnia habucrunt fusm exiftentiam, Apoftolojomnisplcnitudodivinitatiscorntpotc a quibus , per qiias in quibus coeporaliter. Hinc dixit.idque haud infulfc^"'' lum tcrra , ex quibus omnia conftant, Poeta : lovis omnia plena. Et alibi : lupierant fabricata , ut teftarur Apoftolus, ter eft, quodcunque vidcs, quocunque mocpus cft crcdere , quod cccli prius terra veris : Nonne etia dicunt fcripturae, Deum dcficicnt , ac denique tota aquarum crca- omnia implcre ? Et iterum: Ipfum eflfe ubitarum moles per conlcquens materiale que ? Atque iterum : Ipfum efle omnia in rerum principium in nihilum redigctur, omnibus ? Hic ergo arguitur , quod vacuipriufquam verum aliquod tale , quale Eth- tas , Inanitas , Nihil tenebrac fintunum nici lomniaverunt , in mundo reperietur. idem , nimirum abfentia adualis inQuarc dico , frivolam fieri quarftioncm formantis prsfentiae virtutis divina: : quocirta illud, quod nec fuit,ncc eritunquam: niam omnis plenitudo fcu repletio confiAt vcroercgione fcripturae lacrxviden- ftit in immediata virtutis divinx adione
rcpleta
,

fpiriaqua infiiper tus intelledualis, pcr divinam potentiam in Chaos inerant &c. Liquct eigo , quod apparitione iftius fpiritus cx tenebrofo Mjfterio , tencbrse erant fugatac , aquse in Tob.12.22,

bra infinita in ab) (To

&

&

&

&

&

&

&

&

&

&

**

&

&

&

&

&

Plcnum Vacuum interwderc, nimirum illa qus ad principium formale

tur aliud
,

&

& proprietate.
um

Gen.t.

five Eilentiale pcrtincnr

Nam

ubiSpiri-

Ruah-Elohim ante rcrum primordium non apparcrct , & aquastcncbris obrutas , non informarcc, ibi, uti didum dt,
tus fcu

Sed Dcus per fpiritum funondumctenebris admundi creationem efTulfit. Quare conftat , qu6d prima informis mundi materia omni quoad infornos , gratia inaduante , crcante mantc eflTct vacua deftituta; Vnde vacua

&

&

&

feo

DE PIHLOSOPH lA MOYSAICA.
vacua&Tenebrorafivein formiseratdida ; ut ex ante didis Moyfis
feuinanis,
verbis patet.Tcrra,inquit,crat inanis
ritus fui
vit, fuftentavit
,

Fol.zfo

emanantis omnia ex Nihilo crca-

& praefervaviti igitur evi& &

& va-

cua jhoccftj
dinis Spiritu

nondum defummxplenituomnia informante guftavit:

Nam tcnebrs fuerunt

Sen.i.io. 11.

fupcrfacicm abyffi; Evidensprofc(3:6argumcntum,qu6dfpiritusifte nondnm comparucrit Sed poft apparationem plenitudinis Spiritus Elohim, inanis , fed terranon erat amplius vacua rationeparticipationis plcnitudiras&bonitatis divinx, dicit Textus, Deum vidilfe, quodopusiftusdieiclTetbonum , hoceft,
:

dentetliquet,nihiIeneinhocmunao,qu6d jam eft abfoIute'inanc vacuum: Tamecfi ante Principium mundi tenebrofa AbyfTus materia acformis coeli terra; eflet talis: Vti Moy (cs lob habcnt: Manifeftum ergoeft^quamvana&impoflibiliafintva-

&

&

&

plcnum fccunaum intcntiones cuum Philofophorum Peripateticorum,refpelu illorum qu:E^ fcripturis intelliguntur: Nam vacuum &PIcnuiTi ,Moyfaica funt
,

&

Potcntia

& adus

undeperredudionem

plenum bonitatis,divina:,quippe cujus virtutetumpoftea terra germinaret herbam virentem, facientem femen,& lignum poraiferumfociensfrudum juxta gcnusfu-

potentiae, quafi Nihili in

adum
,

mediante
.-

vacuam & Inanein plenitudinemconvertitur Noneft

ipiritusEIonim ptxfentia

quidemmirum
nitatis

fi

Ariftotclcs dciftaina-

um

& protulitherbam virentem

:

facicn-

& feu V3cuitatis& Plenitudinis fpe&

Et vidit Deus, qu6d eifet bonunv.Hincindeargucndo , quodterra, quteante.aeratinanis&vacuajam falutari fonn.T Spiritus ef prxfentia iftius vkx

tem femen &c

cienecogitavcritunquam,cdminunoloco ait:Ex Nihilo nihil fit.Et in alio loco affirmat:Lucem efife merum accidens, per confequensnonapparebatfenfuicjus,quod
accidens potuiiTct inanitatem (eu Vacuitatem auferre , feu eam in plenitudinem rati-

&

fct p!ena,hoc cft,igne divino

& Spiritu Dei

incorruptibili
sp.I.
.ip

redundans

juxtaiiludSalo

I2.I,

.phef.4.10.

Spiritusdif.ip_lina:fandusimplet monis crbcmterrarum :Etalibi. Incorruptibilis Deifpiritusincftomni rei. Et Apoftolus: Chriftus omniaimplct Quibu^videre poffunu;s quod omnis plenitudofit a divino
=

one fuae efTentiae conferte. Scd ego Chriftianos Peripateticos proprijs jam aggredior armis, telo ab ipforu pharetra dcprompto , talem ipforum afTercionem fic oppugno- Commune cft incer ipfbs axioma: Qu6d Accidencis cfTe fic ineiTe. Ego igi-

&

adu feu elTentialiSpiritusDivini prxfentia,

cuin e regione vacuitas dicitur adeile , ubi vitaillaformalisafpirimconceira , aquis
abcft,

quod quidcm

totaliter accidere ne-

quit finc abfoluto fubjccT:!

tia ficprivati intcricu

ab ejus prsfenin parte

,

tur ipfis me iftiufmodi fjllogifmo opponam:Si Lux fit accidens , tunc ejus efle eft inefTefiveinhxrercfubjcdo: at Lux fine uUaadaliquod fubjedum ad harfione exiflere poteft.

& in ftatum nihilireut

fpiritus ifte,

Ergo non

eft illa

accidens,

dadione. Accidit nihilominus

quandoque a creatura recedat

lal1n.IO4.2I
I-",

,^

vidclicetinmomentomorcisfeu corrupti' ,. r -Li t onis creatura: Ipcecihcat : Quemadmodu ex pfaltis Regij verbis conftat Deo dante
.

fedpotiusfubftanciaomnium puriflima eflTenrialiflima: Majorprobatur conceditur exverbis Ariftorelis, nimirum, qu6d

&

&

accidentis efTe fit inefle

tur authoritate Moyfis

Nlinor confirma-

utpotc dicentis,

abfcondente facie fua pcrturbantur, recipiente fpiritufuumexpirant revertuntur in pulveres fuos ; emittcntefpiritumfuum , rccreanturbono&c: Hisergopatet , quodfitSpiritusDcipr^fentia , qux implct htimincm creaturas
creaturis, recipiunt
,

&

quod Lux efTet primo die ante omnem aliam crcaturam produda five creata & per
confequens nullam habuit prscxiftentem
materiain,cui inhasreret Prsetere a eft ultra captum humanuin , ut Dcus crearet Accidentia tempore ordine ante' fubftantias
'^'^'^^3'

&

Vits bono

& quod ipfius abfentia

humano
:

&

loiu'.''^'
s^P-7'

fit vita:

five creaturas efTentiales-

vacuitas in Ipintu

Sed ifta vacui-

taspropriedicicurprivatio,quatenusad;um pofitivum prajcedentem lequitur. Hxc cft igiturratio , cur vacuum inanefittam horribilcin rerum natura : Quatenus fcili-

&

cetextrema

& abfoluta emanationis a:ter-

rx abfcntia,five h Spiritu Aquarum mundi ablatio,minimcpotcft tolerari : Namres quxlibct cx aquis conflata fummo naturas
fuxappetitucupitinformari. Quarc abominabile eft in natura,ab omni exiftentiaprivari. Sequitur ergo quod , nili Deus rcs omnes hujus mundi impIeviiTet fuo Vita: fpiritu,

Porro etiam Deusfonsorigo pater Luminis nuncupatur,utfcripcura: tradunt:& (piritus fcu verbumejusdcfinicur efleLux , in qua non funt tenebra: ulls. Eticcrum Spiritus fapientxdiciturefleclaritas feu fplendor& virtus emanans ab omnipotenti Deo.ConcIudimusergo,qu6d verum plenitudinis

&

&

vacuicacis

mjftenum

efletPeripateticispe-

vacuitas, Inanicas,

ubique per mundum regnarent , per confequens omnia manerent in ftatu NihiiiiSedquoniam Deus prsfentia lucida fpi-

& deforir.itas &

, quippequierantverse faqux(utApo(l:oIus teftaturjdefcendit a Patre Luminis , penitus ignari; Hocque apparet in eo manifeftius quatenus eiTentialem lucem feu fplendorem fandum , qui eft cflTentialis ftrudurae cujuflibet creatura bafis lapis Angularis , efle

nitusignotum
picntia;
,

&

meram

qualitatem five fuperficiale acci-

dcns, falfo tradiderunt.

CAPVT.

VI,

SECTIONIS PRIM^LIB.III.
CAPVT.
^odmodo dua
VI.
ejfentiales proprietates a^ivte, invicem condi^

tione oppofitie, ac tumpojleatotidemnaturcepajjiva

expredi^is duobus primanjs rerum principus orerentur, ^ qua rationeomnes in mun^

do fublunari mutationesfive alterationes virtutibus ea-

rum
eft
,

efficiantur.

meo IN animoin primis hoc loco partus & origines duarum nacurarum
acSivarum feu virtutum eflentialium refcrre 5 quae k duobus rcrum omnium principijs antea recitatis proccdunc , &rumpoileh conditiones fcu proprietates duas pafiivas
, qus a duarum virtutem adivarum efFedibus oriuntur,explicare paucis .Scien-

quietomorcfomnolentse fuxmatri
nebris vidclicet

Te-

&

privationi infervirc>

quarum
quies
,

foboles , uti diximus funt fixatio, qua: guafi dormiences .adhjcrent

centro , illudqueinhabitant , atqueidco eftcontra earum voluntatcm intueri cir-

dum eftergo, quod.ut potentialefive tenebrofum

in proprietare

cumferentiam , nifi violcntia cxcitentur: Et revera frigiditas eft adus eflentialis, qui proccdit a potentia Divina , cui prsecipueinfuaadioneinlcruit : NampotentiaDivina circa centrum magis vcrlata,iri
iftafua prcpriecate contrabit 'radios luos k

fua

cfTentiali

eil:

emanationi Spiritus adtuali five principio lucido ^ontrarium ita etiam quodlibet eorum fobolem fivc proprietatem eflentialem conditione fibi invicem contrariam repugnantcm in mundum produxe,

circumfcrentia in fe iplam luxta illud Mercurij Trifmegifti Monas generat

:

&

Monadem
Acfi
divina,

& in fe iplam reflexit ardoran:

:

runt

nimirumFrigiditatem&Calidibrationemyfticaproduharuin virtutumfive proprietatum

dixiflj^t

Monas

ifta qu<ifi

potentia rlmmd.j.

tcm

:Demodo&

n-ionis

hoc capite agam in primo loco profundum frigidicatis ortum vobis pro captus mei exilitate enuclear? cofuecinifte

&

emictcnsemanationem fijam ,qu2e erataltera monasunius ejufdem eflcntiie& in fe ipfam, hoceltad pundum cen-

&

trale

quoemifitMonadem

reflexitil-

nabor.

lam, ut ibi quiefccrct: Atquc ita hoc modo ante ullam mundi typici crcationcm pro-

Evidcnter liquet exijs, qu2efunt,anad huc clarius hbro primo , fedionis hujus fecunds dicetur , quod tencbrsfintefFedlusimmediati divinit Votea relata

dudus

&

erat mundus archctypicus. Cui etiamaftipularividctur R.ibbiBair , Ca- ^ncc!t baliftaegrcgius : Sapicntia air, ciimef,

luntatis

five Divinitatis latentis five in fe

contradx:

& confequenterprivativx Dei

,

proprietatis five Potencia: divinaj

eft Privationis
tatis
, ,

qus

Mortis , Vacuitatis, InaniDcformitatis hujufmodi aharum

fetinAbylloccncbrarumrecrada, immancns otiolaque ad nihil rclpicicns Ain quafiNilnldicirur in hoc ejus ftacw Aleph tencbrolum diditaair. In hoc contrado lcu potius fcqueitiato privato
,

&

&

&

unicatisDivina;ftatu

vidctur opcrari fe-

impcrfcdionumMater
naturaliter acquiefcerc

Namproprietas
fixari

deformisNihili five Tcnebrofa; abyffi eft

,

cundum proprictaccm fiiam negacivam mediance agence fuo Frigido, cujus unicus
conatusctt cfficere
' '

&

nuUo

uc aqua: quiefcant.
,

modo agere aut operari

Ratio, quoniam inipfiusappetitucftconverfationem liiam

:

Atquehoccjusagensineoprobacur
cfle

non
-

accidens

uc vana Peripacccicorum

in&circacentrumhabere
cftmotiofivcadio
ferentiam dilatet
,

, in quonullo quafeverfuscircumuteregione , Spincus

,

Dei lucidus

fivc

Dcus

in fua voluntatc

dodrina docct) quatcnus clt certum , nul lum in Deo reperiri poffe accidens , ut pote,quieftfumma , puriflima & abfbluta fimplicitas eflencia mcrc formalis,

&

five nacura patcnte verfatur circa

adioncs mocus , quiaccntroadcircumferentiam tendunt. Ob iftam ergo rationcm, principium Tcnebrofiim fibi,idquc naturaliinclinationevendicat, quictcm , oti-

infe&perfcexiftens
vinicas

&

abaccidcncibuslibcra.

non

fit

, ,

nifi

confcquens , ctimdiuna cifentia , po-

& pcr

Quare

um,&fixationem

Atqueiftaproprictas generatfcuproducit virtutcm eilentialcm luxproprixconditionis , nimirumFrigiditatcm qux ur pro Agonilta fcu Athlcta ad rcfiftcndos iiii oppofici,videliccc cali , ,

hoc elt , a fiia fimpliproprietatcmquamcunque cilencialcm a fija divinicatc hauJ divilam pioduccre : Atque hac de cautens efl ex fe
ci natura proplacico
fa

Sapicncia Divina dicicur Spiritus uni- u^.y.zi,

,

cus

multiplcx
,

unicus dico

rcfj^^cdu

fiixcilcncia;

&

mulciplex rcfpcdtupro,

ditatis inliiltus eligitur

cx cujus (bcictate

priecatum eflcncialium
grcdiuntur.

qux ab copro^
cilcncialisprofit

funtmocJo&Adio
agicctur

itaquidcm,nifiipfa
pacifice

Quod

aucum

&

incircturagili calorisadione,
,

priccas (ive natura Frigoris

formale

il-

pon movetur

lcd videtur

&

lud agcns,quo Deus in o..culto

& putencialifuo

DE PIHLOSOPHIA MOYSAICA.
oppugnanli fuo ftatu ad compefcendos dosholtiles caliditatis &ipriusadionis& ad ad dcftruendos motionis infultus
,

FoI.2(f.

&

obremevidenter patet , qiiod fitefrcntialis virtusinDivinapotcntiaTerti6,qu6ddebeat effc adus Monadis five Vnitatis in ipprivariva natura; quia res claras lucidas perfpicuas reddit obfcuras opacus; tu quia motu.agilitate vita auferre vidctur ab aiire, qui antek calore elTentiali incitate movcbatur,
fius

&

&

nihilum rcdigcndos illos affedlus,quos ipfe

tenebrofa, abftrufi

&

& pofitiva fua natura virtute caab affedu & experienliditatis produxit
in patenti
,

tum

tia

dcmonftratur.

Nam quod Spiritus fa-

&

&

&

&

pientix in revelata

& manifcftata

fua pro-

prietate afflaru ilio calido

ab Auftro vcl

agebat

& vivebat: Ac dcnique,quia omnicaloris,quidivinitati

infcrvit.

plaga Orientali cft operatus ( quippe qua ejusacflione , rarefacitaquasdenfasinae-

n6 opponitur adioni
emananti
to
,

&

vivificanti

Qj.iar-

quod erat grofTum fubtile , & quod erat opacum & tenebrofum Diaphanum & perlpicuum im6 vcro

rem

faciendo illud

qu6d effedus

frigoris ftdu revelatx

Sc invifibile) illudSpiritusiilelatcntcm fu-

am induendo naturam

mediante fuofri-

natur^Dei, hoc elt, per cjus verbum cmiffum,de[truantur& in nihjlum redigantur; Nam textusdicit:EmitticVcrbum liquefacic ilta , videlicetnivcs glacicm
,

&

in fpegore, iterum dcformat , diftruit', cicmcontrariam tranfmutat : NamSpiri-

&

&

tustaliproprietate prjeditus

&

ab Acpi-

lonelpirans condenfac

&

infpiffiit

aercm

pruinam. Quinto , qu6dcontraricTilb'j aCtiones ab uno eodemque Spiritu in clfcntia,fed mulciplici in condicioneperfiJancur admandata illius complenda , qui il-

antek rarcfadum ,illumque a ftatu fuo invifibili ad ftatum vifibilitatis reducit. At-

lum emittic. Porroeciam,qu6d virtusfrigidainvenco fic effentialis privans aut

,

que etiam illud opacum , quod difiipatiofubtiliatione partium fadum erat ne

&

tranfpares feu Diaphanum,

frigida

jam virtute fua

congclans , mortificans contrahcns adus Dei, ex hifce pagina: facrae indicacu! Deus fortis edit glaciem flatu fuo , flantc
concrefcic gelu- Concludo igicur, quodfrigiditasfit adus circncialis poccn-

&

'"''^^^'

& contradiva
adu
,

proprietatis fepten-

Deo

trionalis

Sc operatione a flatu divino

emilla
le

in corpus
:

opacum

Sc

rum redigitur

Ita, ut illud,

denfum itequod erat agi-

tisdivina:

autxcernxlapientix velote-

nebrarum involuts , atqua: ide6 divinam

voluntarem in tali fuo Itatu icu conditione , nofcimus per effedus illos quos producit ; in eo fcilicet , quod evidcnti l"uo
,

vivum , virtute caloris adve, mobile nientisjamfadumeft ftupidum , fixum, mortuum , quietum per invafionem fri-

&

&
,

quod crat leve nuUius fcnponderis , contrahitur in grave ponderofum corpus five confiitcntiam.
goris: Illud
iibilis

&
,

&

contrahit a circumferentia vcrfus ob iitam rationem ifta Dci , virtus elt caufa congelationis , infpifilicio-

adu

centrum
nis;

&

Qucmadmodum

videmus

quod vento
:

contradionis conftridionis
,

fixatio.f
,

:k.37.9.

nivem, grandines,gelu, pruinam&c lam vero quodnonfit, nifiunius ejufdemque ciTenqui ambos litos eftedus aditia- fpiritus one ieu ipiritu contrario pariat,ex iftis Proplietx didis conltat : Veni fpiritus , ait ^ quatuorventis& inlutfla interfcdos iftos
,
,

ipu-ante Boreali, aer convertatur in

nisfeuimmobilicatis.pondcrofitatis
tis

quic-

& otij

obccnebracionis

mortirica-

tionis, privationis, itupei^idionis

& fimili,

um.
In concraria propric:acedivina

ncmpe

infpiricus iltius nacurapaccnte,manifcita

& pofitiva, atquc in

Cabaliftis

illo ttatu

qui dicitur
,

&c Quo vcrborum filo arguit quod non

: ,

fit nifi

unicus Ipiritus (dicounicus fimplex

:

in clTentia

At mukiplex in operatione, uc

Aleph feu- Vnitaslucida in quo movet , opcracurautemanatacentrocircumferentuimverfus , feipfum revclac

&

fapiens loco antea citato ait) At ver6, uc ea, qux a nobis funt propofita efficiamus adi.i47. .iy.

iLiperfaciemtenebrol": AbyiTi

cfficicndo
,

inviiibilenonEnsautPotentialcNihil
=

ut
.

ad verbaPropheta;: Velocitcrcurritfermolehovx, qui emictit nives ficut lanam, pruinam

,aulcultetis velim
ficut cineres difpergic
,

huc perfpicuiora

apparcataduinformaaquarum In hac, inquam , proprietate ejus dicitur a lapicnte eiTe omnibus mobilibus mobilior,
ubique penetrans feu accingens propccr

deijcit gelu tan-

coram frigore cjus quis con liltac? Emictens verbum , liquefacic iita, fi mulacefflac vencurafuum , effluuncaqux
frulla
,
-

quam

&c

Ex quibus quam
:

plurimas res notacu

dignas oblervamus

Quarum prima elt,

quod Dcus

occulto latenci fuo ftacu pcreircntialem iuam proprietatem friaoris, res antea verfus circumferentiam dilatacasjjamcencrijverfus concrahic- Secunin

&

immundiciemejus, ica^ uc , quemadmodumprivacivaleu Borealisejus prupriccas producebac quiecem ccllatiootium nem ab operatione per contradionem five attradionem a Circumferentia ad ccntrum Ita in ilta pofitiva aut Aultrali Orientali proprietate per viam dilatatio,

&

&

nis fcu emiffionis radios iuos a centro cir-

cumferentiam verfus, motum

do

quod propriecas
adione
,

& adionem
,

frigoris accribuicur

feu allribicur Spiritui

nali ejus

Dei

in Septentrio, leu ocverba iunt: -

five in privativa

medianceeflenciali caloris agilitate procreare folet ; ut pote , qui calor operatur affidue fuper eftcdus frigoris refiftendo,

cultata fua conditione.

Nam

diftblvendo
fis

Qaram frigore ejus quis confiltac ? Quam

attenuando faciendo peripicua

&

levia

ex grof-

&
2

traniparentia

ex

SECTIONIS
ex opacis
,

RIM^LIB.
ret nobis
,

III.
a centro circtimferenlliaeperfe-

& tenebrofis cfficiendo &c

ifte

Ita

agere

&

Lucis Agonifta , vidclicet motu immcdiate procalor, alucis adu duclus bellutn gcrat perpetuum adverfus
ut formalis

tiamverilis

movere , radiofque

&

frigidum , cuftodem tenebrarum : Nam unus dominium habere nequit , quoufque altcr panlacim cxtinguatur,&in exilium
qiiafi relegctur.

dionis undique per aquas ejaculare , fuamque naturam vivificam creaturis hac ratione communicare Atque ita patet , qu6d
:

Deus fit radicale omnium principium,^ conditione quo principio duo , Natura

&

QLiamobrem, ut Lux cum

,
,

oppofica,exiftunt,ipfo nihilominus

unum

omnibusliiis focijsvel adhserentibus dicitur eife pofitionis adlus plcnitudinis, motus, vita;

& idem immobile,non alterabile, idem &

permanenter exiftens.Duo ergo confiftunt
in

informationis,

falutis

& caloris

uno Principio a principijs

& cum prineflentiales

:

etiam calor operatur fecundumnaturam difpofitionem in fatigabilemper operantis fux genetricis, lis in nihinempeLucis ad fubvertcndos
genitrix
;

ita

cipijs du3j proprietates

adivx

&

cxfurgunt, h quibus om.nia exiihint

Vnde

&

&
,

lum convertcndos Tenebrarum&

ooris eftedlus
:

fuifri-

quemadmodum videmus
cahdorum nimirum

redc dicitur Deus a Scripturis Vnum omnia in omnibus & fine ipfo omnia centrum omnium , cujus circumnihil : ferentia eft nuUibi : Et in omnibus & fuper

& &
:

&

in naturis Ventorum

Orientahs :^am , ut venti Occidentales plus miSeptentrionales nufvc congregant , contrahunt , indurant,
Auftrahs

&

&

omnia&c. Ex his ergo luculenter intellexiftis,qu6d dus iftse virtutes , videlicet Frigiditas &
Caliditas (ut

cunque funt in operatione fcu

condenfant ,ponderofum

efficiunt

tixant

immobilem faciunt, atque opacum redduntnon modo aerem fed etiam res alias tam homogeneas , quam heterogeneas : ita
,

&

a(ftuoppofit3e)abunoeodemqueDivinitaEflentia originem duxerint, tis Spiritu cuin fontibus duobus ab invicem itidem

&

cconverfo

venti pra;dicli cahdi folent ae-

&
in

conditione diftindis, exquibusemanant, qu6d Spiritus Dei mediantibus iftis

rem diflipare, dilatarc, rarefacere feu atteruare, mollem reddere, illuminare feu pertranfparentem,volatilem atque fpicuum agilem five mobiiem facere , quem anteh
venti praididi frigidi

duabus proprietatibus , via duplici , rarefa-

dione

fcilicet
:

& condenfatione operctur

obfcrvatur in Eleracnto

&

mundo Nam

mundi

fublunaris Catholico, oppofitos pa-

more prxdido alte-

raverunt- Atque totum hoc radicaliterk fpagyricofcu feparativo Spiritus feuverbi divini adu perficitur. Idque arguitur ex
vcrbis Prophctx inprsdidto textu
rfal.i47.i(5.
:

rere eftcdus ad voluntatem Creatoris in terra, aqua atque aere fivc Elemcnto generali
,

uti inferius ft^lo ampliori declara-

bitur.

Emit,

jgj^5^

verbum fuum , liquefacit ifta fimulacefflat ventumfuum .effluuntaquae,

gjj.^

fuum cquitans fuper alas ventoru , & qu6d vircute adiva&calida illius Verbi Nives,
Glacies
toli fua
,

&c Ac
:

fi

dixiifet

quodemifilTet

Verbum

Pminsque
,

fiierunt diflblutje
,

&

h fixa , opaca

groila

ponderofa

,
,

& morperfpi-

difpofitione in

mobilem

P&l 14^

aeris concuam, tenuem,& levem aqua; fiftentiam redada-. Atquc itaillud,quod Deus verbo fuo operatus eft in proprictate frigida : Nam Texfecreta, contradiva tus ait: Velociter currit fermo lehovae , qui emittit nives , ficut lanam &c Hoc inquam , totum per verbumejus , fimulac

&

&

ctflavit

ventum fuumloco &N3tur2eop-

pofitum con vcrtic, in aerem agilem, tranftenuem. Ex iftis ergo parentcm levem

&

perfpi^juc indicatur, tutcs

quomodo hx dua: vir-

oppofitx,nimirum Calidum&Frigidum ortum fuum habcant ab uno eo-

dcmque
formis

Spiritu in radicali effcntia

qui in

latence fua natura vices agit principij in-

Natura duarum Reftat jam,ut de ortu proprietatum paffivarum dicamus pauca, quippe , qux vidcntur habere fuas generaprogreffiones h proprietanbus eftiones fentialibus adivis,nimirum k mutua adiooppofirione Frigidicatis& Caliditane tisiqu3E,utididumeft,radicesfuashabenc privativa exiftentia divel in Noluntate pcficiva vinx naturae , aut in Voluntate emanacione ejufdem Vnde liquet , qu6d harum paffivarum naturarum exiftentia dependet ab adivis.Et primum vobis animi mei fententiam , Humiditatis partum five generationem explicabo , ac tum pofteh verba de Siccitatis origine faciam. Imaginari debemus , quod quando nulla edet Lux formalis , ad informandam five in adum reduccndam Abyfium tenebroper confequens fam five Chaos inane, faciendam innullus calor ad agendam Tenebras divifionem , tunc ter lucem opacum ad ficcitatem Chaos informe inclinarct , utpote frigoris in eo adhuc occulti adione quafi congelatum , uti in

&

&

&

&

&

&

&

&

&

Vnde Aleph TeneDivina dicitur,in quo ftatuvidetur quoadnos quiefcere , &circa Abyffi centrum otiofus manere : At c contra iii patenti fua difpofitione , naturam in;

& tenebrofi

&

glacic
clt
,

&

pruina videmus
frious

Nam

certum

brofum

feu Potentia

qu6d

dominium
,

fcu potefta-

tem

infinitatn nabet
:

ubi Calidicasom-

nin6 abeft
in

Quemadmodum

fub

Sole

Septetrionali vidcre licet, ubi

omnes aqujc
;

duic Principij activi

di,

informantis

& Lucidi-

molem frigida &

coloris Solaris

ficcam ratione ablen-

Vndc jam Aleph Lucidum & aclus

:

vinusdidicatnr

Atquein iftoftatuappa-

conglomerantur Contrarioplane^raodopubiSolaut Venti calitia:

difua

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
di fua caloris fpiracula diredlc cmittunt,ibi in exilium relegatur frigus
,

FoU;,

fcntia

Paulatim decrefcente
Frigiditas

ficcitas re-

omnes
,

ipfius

ceditjlocumdando paulatim humididati,

ita, ut, nifi adfit

adioncs fcu etedtus deltruuntur

inaiTamficcam
,

&

in

cum caliditate,
:

ficcitatetn vertuntur natura terrs, ita ut in

Humiditas apparere non

fpiria
,

poffit

Sic nifi re-

& fpongiofam redigantur: Haud alitcr & pcreandcm

fitibundam

fpiciant Auitrini flatus Septentrionis ia-

nubcs
in

& pluvias haud producercnt:

,

f>lane rationcm(nam tam Frigiditas Sc Caficcitas mundi, iditas, quam Humiditas

Sic flatus Occidcntales

quatcnus partici-

&

pant

&

medio funt

inter

Meridicm ca-

fuas ad-ioncs

&

paffiones k principalibus

lidum-,

& fcptentrionem Frigidum, humi,

prxdidishabuerunt) proprietates noftrae

eflentialcs in matcrijsprincipalibusoperantur : Nam Chaoscratconftifa quxdam&

diores folent producere temperies: Scd hujus fluxibilitatis ratioefthujufmodi. Vide-

frigida atquc ficca moles

quoufque Lux

mus ex prsedidis quod frigiditas extrcma redditaerem & aquam immobilem &fix-

divinae tencbris apparcbat inaquarum congclatarum maiiam operabatur : Etiam

&

am
late

Per confequens
,

eft

fignum evidcns,

quod ventus aliquis incipiat maflx congepraedominari

,

Lux in
<3:uad

ic

confiderata

nimirum
,

fine refpe-

quandoillaincipithu:

adionem ad maflam

paffivam, erat

conditionisignea;, utpote
calor
rinil

inquaadus,
in efFed:u e(l

medari moveri quam fundionem

& refufcitari
nihil

Quippe

puxccrquam calor

& ficcitas deprehendebantur: Quare

,

fequitur

quod , ut frigiditas
ejus

pra:terquam potentije divina^ ad:us,

,

Prsftare queat:Simili plane modo in creaomnia creans Spiritus Lucis , operatus tus eft in tenebrofa AbyiTo , dum fuper fa-

&

& quod

adus & Dominium redditur

ciemejusinformem ad aquarum

creatio-

abfentia Caloris manifeftum

& notabile:
,

nern ferebatur , fecirque tenebrofamillam

Itacnimficcitaseftnihilaliud
tura paffivaapparens

qukm nacum duabus prjedidis

funtin gradibus
ftatu

molem

aquis potentialibus frigore anteJi

adivisvirtutibus
fuxitjtenfionis
,

dum

in

quo adivorum

Humiditas perpetuo ab eft : Verbi gratia in extremo frigore , quandb omnia funt
egrcgie congclata
,

adell ficcitasomnino

deftcicnte humiditate.

E regione

ubi fer-

vor folis atque ventorum Orientalium fpiracula prster modum cakfaciunt terram, ibi etiam minime reperienda eft humiditas.

ob calidi abfcntia congelatis plenam , gradatim liquefcere , & tunc ^ Moy fe nomine aquarum apertc,adualium & realium, func vocate, & ab Hcrmete, nomine funt vocatse Naturx humidaz, atque in codem Itatu, ad huncufquediem manent Cum certum qua fit, quod tam aqus fubtiles feuaerex groifx&fpiflse, utfuntmiria , fontcs& flumina, funt humidi & fluidx, uccunque affidue , fic volenteomniumrerumCrea:

Ad Humiditatem autem qubd fpedat,

,

tore,ab una natura in aliam mutancur

terantur:
di inferioris Catholico, mutationes

& al"

dicimus

iplain elTe

naturx quafi adulte-

Qux quidemin Elemcnto mun-

rina:,vclpotius , quod loco Hcrmophroditasfehabet , quatenusex duabusnaturisadiviseftparrafivederivata , itautde ipfarum utraque participare videatur in ortu fuo:Hinc ell; , qu6d proprietas ifta pafliva fit intermedia conditione inter illas du
-

& con-

AnVenrorum alas moventes hunt,quippequorum eitefficereaquas,ur

verfioncs diuturnas per miniftros fuos

gelicos fuper

as.

Xljuareinfervitadfufcipiendas impref-

fionesadionum utriufque extremi. Atque hoc totum oculari obfervatione tali probamusatquedemonftramus. Ventus Borealis fuo dominio convertitacris exiftentiam iii nivcs,grandines,pruinam,glaciem: Hoc cit eum mutat a calida humida in frigidam ficcam fubftantiam : Sed ubi
,

&

ab una in aliam rotent naturam , hoc ett, ab unius in alteram formam transformentur: Sed obfervemus oportct Aquas vifibiles omnia vifibilia , five finr meteora, five alia compofita ex aquisfuifle feriusab aquis invifibilibus fada &conflatu fccundum dodrinam Pauli ancea cicatam: Ec cerram , qua: fueMoyfes agnofcic mare runc prima vifibilia ex aquis inferioribus,

&

&

&

quafi

Aere Catlx)lico

eiTe

formatam

&'

vcnti Auitrales

& orientalcs

incipiunt ha-

bere Dominium , tunc ipfbrum fpiramina paulatim in duras prsdidas mafTas fcu molespenetrant, ipfafquediitrahendoinfubftantiam humidam five madidam mutant:

ibidemterrse ,quafitotius maiTx aquarum fxcem feu hypoitafin poft fpagyrican) mundi per verbi adum divifionem ip-

&

Secundum fenfum Vcrborum Textus fupra didi : Emittente lehova verbum fuum,liqucfcuntnives ,glacies&c
ac
eitlac
:

fabricx mundanse complementum videtur ftatuere, Scd, ut myftica iftiufmodi creationis arcana clarius adhuc vobis innotefcant illud
fius

Simul

ventum fuum ,

eifluunt aqua:
:

&c:

Hoc elt ex rebus ficcis fiunt humida

apparet

Quo

, quod Humiditas fitnihilaliud, quammixtiofrigoris&Calidi in fubllanciaaliquaaerea feu aquea , frigore prius

concrcta

qux

eft fluxibiiis in potentia:

&

totum, quod racionibuspartim ex facris lipartim exadiflimis verx philofoceris phix regulis extradis antea probavimus, jam expreffius demonltratione ocularj confirmaboi quo fides diligentiumledophilofbphia; verje amatorum Zelo rum fidcntiori ad ea , qux dida func credenda

& &

tunc frigiditate excrcma calorisprs-

augeatur.

Gi

Demoa-

SECTIONIS PRIM^

LIB.

III.

Demonftriitio ocularis fingulos proprietatum cfTtntialium fupra didarum orrus & operationes Lcdori ad airiUfEm indicans.

P
erit

Riufquam ad ocularem noftram iftam

-cmonltrationem proi.edamus , qux per experimentale noftrum in

&

particulari, qui eft intra vitrum : Quarc ut Sol,venci calidi,ignis,acquecalor.creaturx naturalis proprietatcm fuam dilatati-

ftrumentum facta,inprimis confiderare de-

vam ab emanante &

mante

Spiritus iftius infor-

bcmus quod Catholicus

,

a'er

feu gcnerale

virtute habent,

reoionis lublunaris Elcmentum,litlubtilior

&

magis

fpiritualis

Aquarum

infra

facit

Firmamencum porrio,de quibus Moylcs mencionem Quare certum eft,quod

:

, vcntorum aquarum a difpcfitione privativa adferant: itaquidcm fcquicur , quod tam dilatatioj

&

&

potcftate ipfius

temperic frigida aeris

&

quam

contradtio acris inftrumenti vitro

quxlibet ejufdem acris particula correfper conlcquens aer pondeat ejus toti ,

conclufi proccdat
tivae vel

abimmcdiatovelpofiproprietatis Ipiritus
iltefpi-

&

privativas

inclufus in Inftrumenti hujus vitro eft ejuf-

iftiusadu:Nam quandoSpiritus
rat

dcm

naturs

&

condicionis

cum acre Ca-

tholico mundano- Vnde liqucc , quod ratione concinuitatisipforum, ut aer generalis mundi lublunai-is in liaa dilpofitione fe

ab Aquilone vel Occidente , aerplus minufve contrahitur in locum vitri angu-

habet

ita
,

inclula

qui cit Catholici pars

ut Spiritus
ipfas fua

etiam ejus aerparcicularis vitro , fe habet

qu6dhocfitvcrum,probamus in eo, qu6d aqua; Dominio frigoris in Elemento Catholico altius in vitri colio
trahuncur five elevancurproptercontigui-

Itiorem. Atque

ircrum

Ruah-Elohim ,quife,

tatcm aquc
conftat
,

& aeris inclufi.

Atque iterura
fic

rcbatur fuper aquas

prslentia
ita

qu6d aer

in vicro contcntus

animavit , vivificavit , informavit , eafque

dando
ipfius

ijs

niotioncm
,

dilatavit

quidem

tanto magis contradus, quanto frigus Boreale Dominium habec in externo aere:

abfencia fcu

adus

&

emanationis
activitatis

quod in eo apparet,quoniam
gis

in

locum ma:

agilis ccfiacione
iua: in

leu

radiorum

ter funt contradtx

Icipfum contradlione , aqua: fimili, condenfatx , obfcura-

ardum liveanguttum colligicur, qukm erat ante aquae in vitro dcvanonem Ex

altera ver6 parte
xltivalis fervor
,

fi

venti calidi aut Soli

fe

immobiles atque quieta: facta: : Vti tx ex condicione Vcnti Borealis indicatur,

procedit a privativa fcu concradtiva Spiritus iftius virtute. Sed, ut aquse fui exiItentia cavitatem amplam mundireplent, itactiam fpirirusomniainformans agnofcitur poffidere
Saf.7.

&

aerem externum accendat,

ipfum dilatabic

tunc acr inclufus etiam

qus

&

in fua dilatatione largius facit proliia

exiftentia Ipatium-

Quod
in

auccm aerita

& inelTe cmni ipfarum par-

ticuls

ut fcripturse reltantur locis antea

eodcmonltratur evidentcr, quia aqua vafi inclula gradatim magis deorlum pellitur , quam tuit antea. Iterum , fiquis nudam fuam manum fupra
a calore dilatetur
,

allegatis.

Qtiare, utfpiritus ilteopcratur

concavam globofam
ponar , aqua

vitri

fummitaccm
;

omnia
diverla

in oninibus, tamecfi in propriecate

(

in collo Macracij lcu vicri Juf-

unde dicicur multiplex) itaquioperatur in aquis

in afflatu
iftis

penfamagis dcorfum ccndct

clufus fubito dilatabicur.
fpiritus vivificans
,

namaerin,

dem quandgque
fcrioribus
in

in-

proprictate feu virtute fua

qui

lam vero quod iftam vits tam hu-

Privativa,

nimirum

fuoab Aqui-

lone

nus

& occidcnte fecundum plus vclmi& nonnunquam in pofitiva fua ^iatu5

mana; , quam alterius animalis affignavic calorcm lit retcrnus ille Ipintus, qui omnia, utait Apoftolus,vivifii.at,lcripcuriE con^
firmant pluribus in locis tam antea
poftea in hoc Tradatu affignatis
_

ra , videlicet

quando

fpirat a

Meridic&

quam
Atque

Oriente. In prima proprietace concrahit frigiditatc fua a circumferentia ad ctntrum, ut Ilipra, in ultima nempe fua virtutc calida a ccncro circumferentiam verfus diJatat-

itcrum ,ifte eft fpiritus ille, qucm Propheta vocat a quatuor vencis, uc vua- fpintum,

carncm

& ofia interfedis

,

refticuat.

Qui-

Cum

igiturAqux funtCatholicum

palTivum, cxquo, utpotc

communiom-

nium rerum liibjccfto figura mundi & reruminco omnium fuitexcifa &graphice'
fculpta

bus manifcltum redditur ocularitcrdemonltratur , quod Frigidum contrahita circumferencia ad Centrum , quod ingrofiat

&

& infpiffataercm inclulum: qui aer

&

& dcpicta

ut nosdocet D.Petrus:

inclulus

& inlpiflTatus
,

licct ccularitcrdif,

&cuma:ccrnusomnia inaduans& informans Spiritus Domijii, fit Catholicus actor

cerni nequeat

tamcn in eo probatur quo-

&motor (utMoyles
in

tcftacur)facitomnia

niam aqua apparct cculis altius in vitro frigoris prxdominio elevari : Vnde neceffe elt, ut corpulcntia acris conftringatur in

omnibus
infinitis

in aquis,

bus

Stfliaribus

&

in mediantiorganis , nimirum Angelicis, Vcntofis; necclfeeft,utfe-

idquc

&

per conIequens,quod fpatium anguftius, acr rcddacur magis contradus&denlus-

&

in

quacur,qu6d ipfe folus fitradicaleagens contradione& dilatationegcneralibus, qus fada* liint tam in aere univc rfali , qui
,

Ex

altcra parte

quod cal!dirasdilatat&

diftipat
lidis
,

inclufum acrem in tcmporibus tapatct ex pofiticjnc manus fuper vitri

5

cftextra vitrum inlbrumenti

quamin illo

culmcn

c}uani aquse deprcilio fequitur.

Nota

DE PHILOSOPHIA MOYSAYCA.
Nota (vos oro , qui non parce Peripatcticorum parci) crrorcs eorum palpahiles cx diligenti hujus inftruvulcis cire niinis
,

Fol.ig
affertiovi-

cx

fiftcntiam congregatu per congclationcm

frigoris-

Quare etiam eorum

falia, qua: dicit
,

detur eire

quod Frigiduni

mcnci c>;perimentalis obfervatione dete-

folummodo

foleat heterogenea congre-

dos ex quorum, prior manifcftatur in illo corum axiomatc diccnre 5 quod calidum
congrcgcthomogcnca. Atpercipietis hic ocularitcr demonllratum quod calidum tiperctur contrariunr.Nam vidcmus ipfum
,

gare. Altcr eorumerrorimmaniscft ,ubi

dicunc Solcm , Stellas ignemvc

Sc calorcm

im6 ver6

omncm

attrahere ad fe vapo-

difiiparc

depcllcrc aerem, qui cll homogcncus in fc , quatcnuseftexfmiplicibus cjufdem naturx partibus conflatus , pcr tonfcqucns non congrcgat homogenca, fcd e rcgione cft Frigidum , quod congregat,Iigat,inlpifrat coardat ca : Nam

&

&

res, cxhalationes hujufmodi alia At invcnimus hujufmodi oculari expcrimento, rem longc aliter fe habere,quatenus ab ip(b colligimus calorcm Solis , ventorum ; ignis illum naturalcm animaliumaercm diflipando , expcUere pcr confequens

&

&

&

vapores Sc fumos omncs a

pulfare
,

fe

potius pro-

oculanter patct,

quod contrahit & contra-

&

qu^m

alhcere.

Atque hoc in co

demonftratur, quod prsfcntia caloris aqua

vitri coUo peUitur deorfum : Vnde liquec, qu6d qua via tendit aqua, cadem eciam via

hcndo conc;rcgat dilacatum aerem in anguftiorem locum , atquc ctiam cxtra vitrum vidcmusj aerem in nivis & gelu con-

movetur aerinclufus.

Forma Inftrumenti

Hyemis Dominium,

jEJiatis

Dominium.

Atque

ita in ifto libro prjefenti

trium

omnium rerum

principiorum conditiones
,

&

proprietates, idque fecundum Antiftitis Moyfis fententiam

:

fatis apert^,

ut opinor

tedas atquc enuclcatas habetis quas non ita copiofe exadein eo traAavi , quoniam ampliorem luculentiorcm de ipfis difcurfum in libro fcdionis hujus fecunds efficiam* iibi de profundilTuno rerum omnium fympathias Antipathije myfterio Deo volenter

&

de-*

&

&

difcurrara.

SECTIO-

2H1L0S0?HI:
SECTIOISIIS

^l

Or S A IC JE,

Prima LIB. IV.

Huj us libri Argumentum.

In ifto libroauthor univerfum rarefadtionis & condenfationis myfte-' rium radicitus &pro ingenio , quod in eo eft , enucleare rentat Vbi etiara primum eorum caufe limul atque efteitus mirabiles in mundi creationein genere exprimuntur Atque tumpofteirecitatormagis particulariter , qua ratione mediantibus ipfis mundi fabrica eflet ereda, coelorum crbes atqueftellse in ipfis rutilan[esftabilitce,ac tandem Catholicum mundi SublunarisElementum in regiones quatuor ab invicem diftiu(3;a5 & modo debito ordinat,
-.

CAPVT,
Hhcommimisfive Catholica

I.'

Condenfationis (3 T^refanionis caufa fivt o^ensje^oris confulti obfervationi iterumobijcitur: Namproba-^ tur, qubddute Proprietates feu virtutesefentiales, illa mmi"

Tum Tenebrarum, quie ejl Frigiditas,h hcec Lucis, quce eji caliditas,fint prcecipua ^ immediata in am^
babus prcediilis in tlemento Catholico

aquarum

alterationibus

agentia.

;Obis in prscedenti,

tibus

autem exprefE

quod
,

efletsterna

bus rnanifcli;um evidens (ut opinor) idque tam vetcrum philcfophoruin tcltimonJjs& fapientixxtcrna:
auihoritate
,

&

fplendoris fandi emanatio

ratur

quxamundi

origine ufque ad hoc prxfcns tempus opc-

^c^^"^^fe?

quhm demonftratione ccukrieil fadumjquod cummune omnium rerum fubjectum fit materiale
aquarum
,

omnia in omnibus , atque etiam tempore futuro omnia operabitur , quK in mundo de fuper in terra fubter cfficiuntur:Secundum illud Apoit:oH: Deus operaturcmniain omnibas. Et Pialtcs Regius:

&

\
I.Cor.l2.6.
Flil

104.2J

Sap.S.f.
Ke!ir.i.3.

qua: ex Tenehrofa

AbylTo prarfentia

&

&

informi

virtutediviniRuah-

Infapientiaomniafecifti. Et illudftpientis Sapienria operatur omnia. Atqueite:

l.Ieti.j.

Elohim fuerunt antc omnia extracts & in aclum reducl^. Quod cum ita fit, & quoniam omnis Raretadio & Condenfacio
necelTario verfantur circa cxiltenriam
ali-

rumilludD. Pauli:Chriftusportat omnia

virtute verbi fui.Et Apoltolus Petrus^Coe-

Eph.4.10. C0Ioir3.11
Siip.7.24,

quam materialem

utpote fine qua

tales

aftiones prxftari nequeant. Sequiturergo, alceracio quod fola materia , qux aftus

&

lierantprius& terra de Aquis pcr aquas confiftentes verbo Dei: Porroetiam dicit, qu5d Chriltus fit in omnibus impleat omnia. Etalibi : Chriftus elt omnia&in omnibus. lam vero ifte fapicntix fpiritus

&

&

ncs rales patitur , debet cfTe aqua aut humi-

dicicur

omnibus mobilibuscfte
,

mobilior--

dafivemadida iltiufmodi fubfiantia

ut-

& per confequens necelle eft

iiium placitum
fius fit,
:

ut ipfe agat
,

pote quK eft unicum illud fubjedum materiale , quod amplam mundi cavitatem per confequens materiahs illa implet ,

&opcreturomniainomnibus
Iterum

fccundura

cum

voluntate ip-

D Petrifcnten tiam) coeli erantprius & Terra & res omnes in cctlo & terra creatse. Catholica ercondenfacionis & go aquarum maffa
exiftentia
,

&

exqua

(juxta

radios fuos effentiales emilTosinle ipfum retrahere feu a rei circumferencia cenrrum verliis concrahere , videtur quali

quiefcere

& otiofus

manere

& in momen-

efl:

to concradionis vicas radiorum in fe,Crea-

rarefadtionis

fubicdum, quibus medianti-

busrcs

inmundouna ab alrera tam forma

fubftanris exiftentia efficiair dif

quam
fura a

crepare,

omniapondcre.numero & meDivino Spiricu di(]-)onuntur atque

,

&

-proprijs in

mundo ftacionibus ordinanturcollofitu

hoc c(t coru nonnulla regione altiori

cancur&quxda imiore
tenca.Communis
igicur

fccundu con,

dirioncsijsacreatoreaflignatas

funt re-

Condenfacionis&

Rarefadionis materiiijam cognita , reltat, ut in fecundo loco adorem in opere pra:dido radicalcm inquiramiUS. In pra:cedcn-

turs vita ab adione ceflar, unde mors immediata fequitur: Nimirum vita fua operationeprivatur. Iamver6 ciim ipfefitomnibusmobilibusmobilior , virtusquidem caliditatis fcmper concomitatur motionem fusLucis , atque ctiam ambjeelTentialiter ipfi adori uniuntur:Haud aliter acin fble videmus (quem Sydrachus fapiens Divinicac Trins affimulavit , dicendo corpus folar referrePatrccjus radijosfeucmanaadi vam ipfiiis virtutem tioncm Filiem , Icalidam , qux progreditur ad urroque Spirituura Sandii)qu6d radius concinuus corpori

&

&

DE PHILOSOPH lA MOYSAICA.
poriSolari , utiemanatio (Iinfta eft una individuacilentia cumaiterno Luminis fonte
,
,

F0I.29
elemcntum,

mirum fubtilis cujufmodi eft Catholicum

aeris five

mundi
,

inferioris

&

virtus calida
,

exicns

cl

Sole

& ra-

dijs ejus
tia a

ell:

paritcr inlcparabilis in Eiren

quod iltiufmodi operatione, videlicet condenfatione fit vel cometa , vel nebula
vel nubes, vel

prxdidis duobus
Spiritus
fit

quemadmodum
(andus k Patre

aqua pluvialis , vel nix , vel

vel terra , ut in lapide
fitig-

vidcmus,guod
Filio emillus ,

pruina
nis

vel

grando ,
,

unus eflentia cum ambobus : Ob itbm ergo rationem Mercurius Trifmcgiftus : Mens ab eirentia Dei ne-

Cerannio apparct ; vel rarefadione

,

vel fulgur
:

vel ventus

vel corufca-

quaquam

divifa

fed

illi

potiuseomodo

connexa,quo
re evidens elt

Solis
,

corporilumen-

Qua-

origo tam PriAgentis eft velNoluntas vel Voluntas , hoc eil: , aut negativa
tio

&c

Denique fons
pofitivi

&

vativi

,qu^m

quod Caloris virtus infit in lucecflentialiter, haud aliter, quam motus ab emanatione Lucida aberfe non poteft. Concludo ergo , quod rarefadio fit nihilaliud,quam exilkntiz aquarumdilatatio , caloris virtute perada , qua: antea erant fngons adu contradiK. Eregione vcro condenfatio elt lubltantise aquarum contradio five in molem unicam virtute
,

aut affirmativa folius unitatis a:ternse

eft ille

qu^e

omnia informans
omnibus

tus

qui agit,
in

& accomplec voluntatem

& & Elemcntaribus quse & Natura interno & centrali adu ab
,

& operans fpiri-

fuam

fuper omnia : idque raediantibus fuis organis tam Angclicis,

qukm

cceleftibus

fecundum
diverfitatcs

fuas in difpofitione

ab

frigoris congregatio

antea fuit virtuteralida dilatata& actenuata,itautpa,

qua

advcUcCreatam privativum , quam pofitivumini hocmundo cxequendum leri6 movcntut

fpiritu ijs aflignato
toris

eodem

tet,qu6d liibjedum commune,inquod tum Condenfatio , tum Rarefadtio operatur , eft aqua mundi Catholica , aqua ni-

atque
tur.

cum

fervore agitanmr

utin capite

fequcnti luculencius

&

latius explicabi-

CAPVT.II.
^uomodo Spiritut Divinus^hoc
fuis organis Jeu fninijiris
eji
,

l^ah-Elohim , cum [it

,

Epntia unust quadnjoTmiternihilominusmcdiantihus

tam Angclicis quam.
Ajiralibus in

mundo iftofublunariope'

rari obfervatur

TCTcrnusSpiritus fapientiae,qui eft raomnium rerum principium , in quo pcr quem (uci Apoftolus docet) Angeli , Tnroni , Potcftatcs Domina^-dicale

&

&

&

ideo contracftiva feu attracSiva a circumfc!' rentia ad centrum , confcquentcr Con ... dcnfationis cono;eIacionis cftcclor ; Pcr in ejufmodi ergo virtutes Angelicas Spiricus

&

&

tiones erant crcati

folet in Catholico

divinusprivacivos fuos cftectus producir,

mundi

inferioris

Elemcnto mediantibus

nimirum

Angclis contraria: fortitudinis , cftedus Condenfationis RareHidtionis operari. Arquc hoc ex facris fcriptisficconfirma-

&

illos infpiflationis, fixationis& conditionis tcrrcltris in Elementoliibkinari : Sed c contra animadvertimus,qu6d

mus. Legimus inprimis,qu6dfpiritusiite unicus fic fupremus dominus princeps quatuor Vencorum Quod quidem ni ellct Propheta ex mandato Dei non dicerer : A quatuor ventis veniSpiricus&

&

mediantibus Spiricibus Angelicis ex plagis Auitrali &oricncall (piumcibus, poteitas illa a.-tcrna rarefadioncm atcenuationcmin aquis inferionbiispcrCalidita-

&

tis

adtum producit. Acquc ob iitam ratioventi dcitruunt

nem pradidi

infuffla fupcrinfcctos litos

& revivifcant.

& pclHin-

lam ver6 quod

,

hic unicus Spiritusopera-

turinOrganis Spiricqalibus &Angclis& mediancibus ijs , ex verbis Apocalyplcos

videre licet. Vidi , inquic , quatuor Angelos Itantcs fuper quatuor angulos tcrrae, tenentts quatuor ventos terrs.ncflarent fupcr tcrram nec fuper mare , nec lupcr ul-

danteorum rarefadione,cotum iI!ud>quod frigidum Scpccntrionale per viam congelationis effccit : Hincergoeit ,quodpotcns
praefidens

& Princeps Angclus a Cabaliftis & gubernator Solis coeleltis

ille
,
,

lam arborem
eft
,

Quibus manifcftum quod quatuor ilti Ventorum pra::

&c

iilumque vocant Chael , hoc elt Dcus? De quoinfra copiofius. Similiter quod ad organa ipfius Angelica fpedat,qua:quacuor angulisterraedicundicitur

quis ficut

Cdes

tuillcnt

miniftri

pcr quaj verborum aut emitterentur aut in locis fuis recinerentur juxta voluntatem fpiricus iitiusOm,

&

&

tur ftare

de

ipfis

alibi.

Quod

FiliusM.1t1h.24.

organa in quatuor flatus

honiinis fcu fpiritus

ille

potens emittet an-

gelos

(iios

a quatuor ventis cceli

tereh invcnimus in
'

&c: Pra:Textu antca allegato,

nipotentis

pro voluntate fua dominacur. At nos invenimus quocidiana ob,

qui

ipfis

quod Angclus fiveSpiritus ifteimperialis, quiomnia viviiicat & inanimat (unde k

quatuor ventisad olfamortua refufcitanvivificanda vocatus erac) ab angulo Oricntali allendcret fu- Apo^-"-^'
da, incarnanda

fervationc

dodi quod virtus cITentialis in

,

vento Sepceutrionali

&

fit

frigiditas atque

&

prcmo

SECTIONIS PRIMiE
prcmomore imperaveritquatuor Angelis, qui iiabebant Dominium fupra quatuor
ventos : Nam Textusfequenseft-.Etvidi alium Angelum afcendentem ab ortu folis, clamavit vohabentem fignum Dei vi vi ce magna quatuor Angelis , quibusdatum

LIB.

IV.

in mundotam privacivc , qu^m pofitivcexequcndas emitcit. I linc ait David Angeli Dci rfai.103,

quos pro placito advoluntates fuas

:

validiffimirobore,efficiences

verbum

ejus,

&

aufcultantesvociejus.miniftriejusfaciencesplacitum. Atque iterum:Qui facis Angelos tuos ventos

cftnocereterrse&mari : Dicens : Nolite mari neque arboribus,quonocere terrs fignemus fervos Dei noftri in adufque

&
,

miniftros tuos

ignem
;

&

urentem

Vcntos (inquit)
vencus
,

nam

Al

Ruach

eft fpiricus

flatus.

Quibus

confirmare froncibus eorum &c : videtur locus hic , quodquatuorgubernatores

tia

Quo

conltat

ventorum magno

illi

Angelo

fubijciantur,qui eft potensillaintelligen-

Iblem coeleftem, fed etiam

movet non modo res omnes alias, vircure verbi fuftentat. Atque ille Angelus
,

qux gubemat

&

, quod ^eternus afflatus fit illud, quod animat Angelos , Angeli perillum alBatum fibi communicatum infundunt virtutem & vigorem Aftris , aftra fpiritum iftum deorfum ventistrans fundunt ; venti

operantibus Angelis quatuor vencis imperancibus raulciformicer

commune a'eris Ede

ftatu in

Omnipotenseratproculdubioifte , cujus videtur revelator primo capite fux rcvelationis meminiffe : Qui dixit ei : Ego fum Alpha Omega. lam vero quod fol vir-

lementum
convertunt
radicis five

altcrant

{,

ftatum

&

quadruplicicer

fecundum

&

tuteiftiusfpiricusOmnipotentisjCUJusor-

oanum o
Eccl!i;i.3.
Pfal.

immediatum Angelicum erat Michael , fpiritum a'ereum tam fuperioris, quam inferioris mundi gubernet , videcur
fapienshifceagnofcere Sol inquic, luftranscundtaincircuitupergitfpi:icus:At
: ,

vircusiftaxcerna pofuic tabernaculum fu-

Propheta David. Vnde liquet^quod quatuor Angeli ventorum guordinentur ab interno agente bernencur informancc in fole. Atque hsec eft ratio,
in fole
,

um

tefte

&

&

cur Philofophi veteres Ethnici ventos Titanisfilios

nuncupaverint. Apparet igitur,

,

quod fpiritus increatus qui fupereminenter operatur & movetur in Creatura AngelicaMicha'el(quareEl five Deus fortis
ipfiannexuseft)elt Princeps
ille

fpiricusk

Propheta Ezechiele nominatus , ut antea, qui potcnter inhabitat tabernaculum Micha'clis, qui afcendens ab Oriente quatuor ventorum Angelis imperavit: Vnde manifcftum eft , quod omnes Angeli fuos hapotentias efTenciales ipfis imbent adus

Angeli venti prsedominantis naturam inforraant varia in eo meteora juxta ventorum flantium naturas producerefolent. ;>cd uc poffim magis pertinenter de ifto negocio difcurrere , fimul atque difficultates fcrupulos haud paucos conccrnentes tabernaculum principale fpiritus iftius Omnipotencis in mundo difcutere, qui philofophos Theofophos hujus noItnlcculi haudp.arum perturbarant, priufquam ulcerius in difcurfu ifto de Condenlatione Raretadione progrediar, meam deitali dubio opinionem , idque verbis haudpaucisaperiam,quoniam liquida rci tanti momentienuclcacionon parCumrequirit fermonem , quatenus ad inregrum Rarefadtionis fubciliacionis ; im6 ver6 condenfationis myfterium aperiendum revelandum inprimis coducit Nam ilte Ipiritus inprincipalifuo Tabernaculo non Ibliim mundi percondenfationem &Rarefadionem creationis in gcnere fed eti-

&

&

&

&

& &

&

am fupremae Ipiritus mundani gubernationis

&

tionis caufa

& formilis in meteoris producendis ra& orioo eft immediata.

inediacc a fpiritu ifto Catholico aflignatos,

CAPVT.
^!e fuerint interhujtis atatis do^os
omnia informantis ,generantis

III.

de princij)ali Spiritus ifliut Catholici,

G? muliiplicantis in iflo

mundo fitu^Jede,

tabernaculo opiniones: Hic etiam probatur ,quod illa Hieronimi tn-

terpretatiofuperTextumillumDavidis: Pofuit Tabernaculum fuum in Sole; Sitfecundum verumjcripturarum fenfum Jc tandem errorum in recentiorum
:

tranflatione ratiojioc in locofecun^

du m Autboris capaCitatem
explicatur.
rci.i3.<s.
, magnamfuifleinter hujus ledodtos controvcrfiam feu difputationem , anHeronimi feu Tremelli) Pagnini , nec non quorundam aliorum

FAteor
culi

um

&

in Sole. Pagninus ver6 illum a fcripto originaliforraflealceracum corruptum hoc modo Hiebreum in latinum fer-

&

fuper

Textum
fit

(eu verltis 8. Pfalmi iS.

inrerprccatio

potius

h.

mundi

literatis

recipienda : Nam Hieronimus (qui erat majoris Antiquitatis ca'ceris , inhuncfen-

monem mucat : In ccelis pofuit foli tabernaculum : Et Tremcllius confentiens Pagnino. Soli difpofiiit tenrorium in ijs. VerCim enim vero fi omnia rei veritare, prout

funt confideremus

fum

invenietia

transferr.

Pofnit Tabernaculnm fu-

mus

qu6dvelTextuscemporis ignoran-

DE PIHLOSOPHIA MOYSAICA.
tia poffic elTe

corniptus

manufcripco

ab originali , quodpvocul dubio Hicroniaut

ilti-us

&

jedum
tur
,

Creatoris in creaturis cccleftibus

vide-

divinicatem digito quafi indicare

prinit
lari

mus poiridebacalienatus,
verendi authoritas
,

viri re-

& confequenter per excellentiam exipfam

in f plendidifljiixo

dodrina&

dignicas

corpore fo-

debec neceflari6 in quxitionem pro errore

iiihabicare:Quid enim aliud vult primi

:

tam grolTo

& palpabili vocari.

Ad

perfo-

verfus fcnfus.qui dicit

Cceli cnarrancgloejus annuncirfil.is.r-.

vero cjus quod fpecflat , vcrifimile clt , quodunivcrfaEcclcfiaChrillianaviin lingua Herum mediocris fcienria: braica verfati , ad opus feu negotium communi cocius Ecranci momenti qualc erac BibHj clefix Cachohca: Bono

nam

riam Dci

& opera manuum

&

&

ac firmamcncum Quibus innuere videcur, quod gloria creacoris qusinetl creaturx revclat nobis Creatorem in creacura. Ac ubi gloria cfl pr^fens , ibi eflc'nt;ia non abelr. Vnde fequitur,t]u6d ifte Creator,qui
,

facrofandi ex

Hcbrxo idiomate in Latinum tranflacio obcundum ehgcre noluiffcc : Noluit, inquam homini cam exigui
in

t3E

cum

hngua Hcbraica , cummifteri^ s

di-

folem coclcttem fua gloria influentia vilucis implevit , fe ipfum in univerfa mundi fabrica in fole mediante fole , atque a fuo tabernaculo folari perfpicue reve-

&

&

&

vinisjudicij innici.

Quare ex

irta

confi-

lavic,

quemadmodum pcr cffccftus ejus naoftavo explicatis exprcfl^e

vcrbis

dcracione Perfonx , cujus dihgencis cura: tantum opus cll commilTum , fufficientiacontlat
,

&

turales in ordine

declarabitur.

Nonne hoc idem

,

A'

&per

confequens frudus

Rohi,l,26i

poftoli colhgitur: Invifibilia(ait)Dei h cre-

nuUo modo cum ilhs aut Pagnini aut Tremelhj funt

laboris ipfius in julticix trutinis

atura

mundi per ea

qua; fada func intel,

ledta confpiciuntur

ponderandi aut compararidi. Porro eciam ncmo negare poccfl , quod Papa incegra RomanarEcclefixcurbaipfiin hoc negotio aflifterenc , ei anciquse manufcripca prarbentes, qu ipfum in vera interpretandivia&fenfudirigerent , ita utantiqujE authoritatis confenfus minimeilh dceflTet

ejusvirtus
tefcit
,

&

fcmpiterna quoque divinitas&c. Quibusinnoquod fempiterna Virtus, imo vero

&

& divinitas Dei confpiciantur in creaturis & multum magis in (ole, quoniara ipfe etl omni alia creatura luce plcnior & clarior
:

At D. Auguftinus

ait
,

aliquid lucis in fe habet

quant6 plus tantum magis

,

in fua intcrpretatione

quo inter verum Sz corruptum textumdifcernerepotuit Atqueideo ut ncquc interpretes recentiores pro (ua cranflatione accufemus , neque h labonbas mcricis Hierpnimi quicquam derogcmus ut pote qus scerno lau,
:

Dei fibi vendicare videtur

Nonne

habc-

Ecdef.41. 16,

mushoctotum
plicatum
nia refpexit

a fapientc luculentius cxgloria

? Sol, inquic,

&

&

illuminans per omDomini plcnum etl

eftcflTentia

opusejus&c: Hocett plcnus

dis

monumenco infculpuntur,dcbemus po,

crrorcm curruprioni vel adulcerationi Tcxtus Hcbra:ici alcribere quam iplbrum cuiquam : Idqueprxcipuc, quoniam fcripfubjedum turarum harmonia in genere rotias iftius Pftlmi, in quo Textus illc recitatur in Ipccie magis ad Hieronimi , quam ad illorum interprccarione inchnari,quemadmodum magis particularicer his argutius

divina feu fpiritu Domini : Non tamcn intendicur', divinitatem cflTe inclufivcin fole, quntenus ipfa etiam eft cxclufive in

&

&

qu;!m fpiritus humani languinis dicitur haber- cor pro prin cipali fuo cabcrnaculo , tamcn ineit omfupcr
;

omnia Non

aliter

ni cocius fpiricus

& & corporis parciculs- Ice-

rum
ret

apparccexiltis vcrbis

fapiencia: tpiritus

, quodseternuj folem Ccelettem clige-

menrisfequentibuscomprobabo:Quorum

primum fiimiair a
in

radicah capitis fubjcdlo,

pro vafe feu fubjecfto puriflimo , uc ad creacurarum omnium vivificacionem , animacionem mulciplicatiin ipfo

&

quo hiec vcrba ( pofuit Tabernaculura iuum in fole) rcperiuntur Atque ctiam ab
:

onem
igitur
ait
:

ageret five operaretur

Ob

hanc

Ecclen^^/v

caufam

ipfa in propria fua perfona

ahjs

paginx fanclx locis:Secund6 k myttica& Cr.balitticavocabuhHebraici fblem fignificantis:Terti6 aRefolucione Thcologorum,cu.m alijs circumftantijs adea pcrtinencibus;Quarc6 ab Attronomica obfervatione acque cciam a dignitate&excellentia folaris creatura:.

Ex ore

Altiffimi prodij primogeni-

, utoreretur lumen inueHifce arguit Catholicus hujus mundi agens , quod fol movetur in

ta

in ccelis feci

ficiens

&c

&
in

Quinco ab Arithmetica confideratione : Sexto a pundo Circulo in geometric Septimo a majoris inMufica lcuharmonia perfedionis confonantia:Oclav6 a Ph) fico feu naturali refpedu. : Ac in poftremoloco a fapicnciflimorum ac diviniffimorum Theo-PhilolbafTeveratione , qui phorum confenfu ctiam exade cum fcriptura: ficrx (ymphoniaconvcniunt- Dc ilLorum quolibet luo ordine- Ad primum quod fpcdat , evidenter pacct;qu6d radicale Pialmi 1 8. fub-

&

&c : Vnde alibi : Sol alpedtu annuncians in exicu vas admirabile , Excelfi opus : Magnus Do^"'^ minus , qui fecit illum , in fermonifuper ipfum

&

&

'^^'-^'

bus ejus fettinavit iter &c : Ac fi dixiffolem divino verbo fuum efBcere , iter : Ec liquisbene iftius capitis fapientis fenltim animadvertere veht , ilfet

lum cum
feniiec

&

Pfalmo Davidis optimc Pro fecundo arpumenco , c^uod in Cabaliltica Elementorum vocaliuli Hebraici ISJpW hoc elt, fol , expoficione conliibr: Invenimusin eo dupkx ly feu fchin quod Cabaliit^s
ifto

convenire.

ta-

SECTIOHIS
faciunt

PR
tum

M^
,

LIB

V.
didti folis

cvpreflionem

fcu
,

charafterem
i^

poftca

mediante igneo

Jymbolicum ignis five Lucis ut rcgionc ^2 in vocabuli mcdio confiftcns quod

,

laqux exiftentiam arguit.Ac fi per vocabuli eiTentiam intendercmus naturam corlorum humidam in centro contradlam ,
,

terram diffeminantur; Nonnc etiam ratione gloria vafis feu organi iilius Coelcftis , comparat fapicns
fpirjculo

fuper

tlaritacem
nationis
dinis

fblis increati five

,

divinsemaait

&

cum co
fulgoris
folis

ratione fua- pulchritu-

duplici proportione lucis feu emanutionis,

fancla; a numeratione CabaliiHca Tiphcreth, quafi pulchritudine

&
,

Nonne

itidem

Sy-

'^' '"

'

riachus

fabricam efle gloria Domini

&

iplendorc dcf-

cendencisi!luminatam.Quoaocerur,qu6J mairaillacoeleilisaquefl , feuexpurilBm.a sthcrca fobllantia globolb more contrapraparatafitpro Tabernala, adaptata culo folisSpiritualis , quieft puriiiima& eircntialifTima Lux illa , in qua non funt teiiebrs ulte Non quod in eo utidiximus, includatur.fed (utdicunr fcriptura:, quod

plenam ? Sed plura de his , ubi argumentum octavum difcutiemus. Quinrum docet , quarationemore Arithmeticoprobatur , Divinitatem iiifignem debere inefle Tabernaculo folari ni,

&

mirum
k

uteft unica fbla virtus ftellaris,

qua omnis flellarum Cccleftium raul,

=

formalem Lucematqueinfluentiamdeducunt
aliter
,

titudo fuam cfTentiam

feu

Non

Dci Sandus elfet in Chrillo cartam abundanter , unde verbum didus feu quod caro eflct verelt incarnatum bum tacftum ) & famcn verbum fcu fpiritus ille non eratab ulla crcaturarum ab. fens , quatenus omnia eflentialiter & prs(cntialicer implet Namfpiritus ifte Dei in cft omnibus , ut fcriptum facrura fparfpiricus
nali
,

quam ab Vnitate Arithmetica

,

omnes numeri

quicunqae dcrivantur:

Nam binarius

habet

formam

Vnitaris bis

conceptjc ; Vnitas tcr concepta jjroducic ternarium , atque ita in intinicum. Vel ut una candela accendit alreram , ut fe-

&

cundam &tertiam ficininiinitum^Sic candela iftainfonnat luminefuo innume^

tamen fuam propriam , unitatem intadtam fine ullo dignitatisaut glorix aut virtutis detrimento refervac. Quid denique tot cfTentialcs virtutes , tocgratias&ornamentaStellisimpertire queat quodnon citDivinitatelocuplcs ? Autquidpcrfedtionispoteftdare quod non habec,au a tanta Divinicate noii
ras cccli ftellas

&

lim habet.

&

Tertium qu6d attinet in libro cui TituluscltRefoIutioThcoIogorum inveni,

&

musex Theologorum omnium confenfu, qucd lux illa quae ubique per ccelorum &
,

mundicaviratem anteqaartum creacionis diem cllct expanfi & in tribus ejufdem

dicbus , bco folis infcrviebat , cllctdie quarta in corpus folare contradla congregata : At lux ifta , quse fic erat diiperfa,

&

accepit?

immediatus adlus feu emanatio illius Ipiriquiferebatur fuper tns feu Ruah Elohim
,

Ad fextnm Argumentum , quod in Geometria vertacur. Cum ergo refpedlu Geomecrico Ibl flc corpus fphariLum , neceileeft
tu3
, ,

aquas

& per

confcquens

illa

lux

qvx

utpundofiioccncraliiit praedivirtus ejus illumi-

eil in folc participat procul

dubio abun-

in

quo potciias feu

: ,

dantcr cum Divinitacc , ut

ftratibur.

in odlavi feu ul-

nans conlittit
eftaliud
h

timiArgumcntidifcufBone dare demon-

Quiacircumfei"entianihil quam quxdam femidiametralis

dilatatio exiflencia:
>

& eflentia-pundluaiis
I

Quartum

quod ex ccelefti feu Aftro:

nom.ica dignitate elicitur

Evidens

elt,

ccnuo ad cirvumfcrentiam. Acquc quod Philofophi 'pro hoc hoc idem clt
,

quod folaris manfio in fe Divinitatis haud parum comprehendat , quoniam , quantum magis perfedionis aliquid habet in
fe
te,
,

co*rum axiomate intendunt.

vericas.

N M EDIO CONSISTIT VIRTVS &

lam verb fi admirabilis pulchrivirtus fplcndida in (ble non efiet tudo ab cjus Centro verfus circumferentiam

& csteris antcccUit gloria &

dignita-

&

tant6 magis Divinitati acccdcre videtur : Namab Hermcte doccmur (inhoc baud a Chrifti dodlrina diflenticntc) quod

cmifla

, fequeretur, quod intcrno non proccderct ,

illa

&

aPrincipio per confe-

Bonum & Perf cdlum

funt folius Dei. lam pervcro folis macrocofmici dignitas fedio facile' in co difcernitar quod rcgalis ifte Phcebus ignco Ibo curru pcr ccelo-

&

rum Centrum
aureis

fivc m.editullium vchitur,

Lunx aliquem , extrinfeum requirercc : Sed quod hoc longe aliter habeat , in eo dcclaratur , quoniam nullum in mundo univcrfo corpos
quens alium
,

quod

ipfe

more

illuminatorcm

comis cflblgcns , fuper emincns fccptrum guhcrnacionem mundi qua{iimperatorfuprcmustenet : Vipote fub cujus ditione & imperio , virtutcs&aciiones omnium aliorum corporumca-Icfti-

etl

huic claritate

&

iplcndore iucido
arguitur

&

coafquandum.

Quo

plane,

quOQ corpus hocfplendoris &glori2e fua^initium a qutdam Divinicate Centrali leu virtute Dei lucida & apparente habeac, quxinftar aniir.x in creatura; cen-

um ccnfiftunt:Vt Lnm bilichus & multi alij

docti alTerunt
:

Et Produs dicit

quod
,

omnis ftellarum poteftas feu potentia ad

trovivihcat& inadluat, movendoa centro, circumfGrenriam ejufdem vertiis At:

^peclum folis in unum congragetur qus

que ita corporis IbUris fuperficiem feu afpedlum^

DE PIHLOSOPHI A MOYSAICA.
j^cclutn rCLlikndo

roi.3r.
,

igncum , lucidum uc fecundum centralis arcntis infinitatem radiantcm, luam cmanacionem ad omncs valti orbis mundani Hinc limitcs transfundat five cmittac ideo dicitur , quod Deus fit Ccntrum circumfcrcntia : Nec cuiquam videatiir alienum , quod lucem incrcatam ab eftecolonuum
:

&

crocofmicum
pancftus
five

necefTc cft

ut niediu9
extenfje,

FtP.cit

chords /cmidiamecer k

fimimo ca:Io ad imam terram

fit

&

clu

boc

elt

rcfpedu ad tabernaculum

ejus fularc habito, viiibilem faciam: Quoniam fcripturs multis locis teftantur,

confonancix fummx pcrfedionis fedes, quaEunifonocorrefpondcc ,ucununl ad duo , hoccft , in proportionc dupla. Sequitur ergo per effedum patct , quod fol (quieit Dci Tabernaculum pofitionem liaam habeat in loco ifto mundi ccntrali 5 qui rcfpondcttoti nvundi fcniidia-

&

confumens alibi Spiquod fit Aftra Luce ritus fapientia: folcm claritate exccUere dicitur : Atque itcrum, quod lumine tanquam veftimcnto induitur : Ac fi quis diceret , lucidum folare corpus cHe quafi veftimentum vel ut in Tabernaculum Divinitatis: Tcxtu cft
ignis
:

&

&

&

metro , (ive Monochordi iTiundani chor* dx,ut i.ad 2.H0C etiam confirmant Aftronomi , dicentes , folcm habere luam fedem in centro cceli, lam vcro obfervevclim , quomodo conlbnantia five concordia ha:c perfccta m) ilica cx Divina& radicali unitate fcu unifono , qui
tis

fonavit five edidit

Dcnique fons Sc Pater luminis vocamr Deus, & confcquentcr , nuHapotcfteiTe

Luxfivefitvifibilisfiveinvifibilis
irto
,

FACTVMEST
Vnitas dixit Fiac
,

verbum
,

FIAT &
,

fuiflcc
ita

acque

formata. unifonus pro-

qua:ab

duxitemanationemDivinam

numci-um

fonte lucido

invifibili

ortum luum
,

non habeat : Nonne agnofcit Apoftolus, quodpcrfidemficcredendum quodea,

qua: funt
bilibus ?
viiibilia
,

fiierint priusabinvifi-

Quare fequitur, quod Lux

in fo-

binarium arguentem , atque ifta emanatio eundem habuit rcfpedum ad Vcritatem, undccgrcftacft , ut Diaptifon feu perfedio ad Vnilbnum : Vcrtim cmanatio ilta fplendidiffima, a qua omnia funt creata,

&

le corporali vifibilis fic, a luce folis fpiricu-

bili,

alisniinirum a Spiricu Divinitatis invifiqux lux invifibilis eft cotinua in ciTenrla

formarainveraHarmonia , procul dubio in ifto mundo locum regalis fui adcreaafpcdus pcrfediffimum in pundo quieft perpccuo in mcdiounifoni , pcr conicquens in t;entro Ccclorum ; fcd apparcc cciam oculis noftris , quod Ibl k fcmmo Crcacorc difponacurin mediofeptem Planecariim AtqueitcrumevidenseftexDivina i!!a gloria,quje emicat ab eo , quidfic fedcsDiviniffima: pcrfcctionis Uxz cigo crat
turas

cum illa lucis tam invifibdis

quam vi-

diapafontiscligebat

fibilis

portionibus , quas a'eaturis omnibus

&

impertivir.

Septimum Argumentum
iii

quod

Spiri-

tus ijivinus Pofuerit Tabernacnlum

Sele
,

junm

oblervatione Mufica ex folis in coelopofitioneconfirmatur : Nam fi nobifcuni rcputare velimus , quod Deus , ut

per
re

fe exiftere dicitur

reputatur k fcrip-

turisincoelocceloiumfedem fuam habetamcn ad coelum refpicere non de,

&

qu6d Plaronici iint imao-fnaci, Iblarem orbcm five fplikrram cfie mundi Anima: ledem. lam vcro i;t rc"aracio
,
,

Poirumusquidemipfumcomdignatur parare unifono in ]Vlufica(fi facra cum pro:

lis

ifta

confonanria
illam

Diapafcn

compreDiaccfia-

hcndic infc aliasMufi.a^confonancias duas,

tanis

componere fas fit) Nam

fi

chorda in,

nimirum

Diapence

&

ftrumcnti Muficcs apeitc pulfctur fonabitunifonum a pontefeubafiinftrumcnti adejuscaput. Simili rationc , fiimagine-

ron (namexiltis duabus ccnfiacur Dia^ pafon ) Vcrifimile cft , qu6d tota coe-

lorum
verfi

harmonia

&

confequcnter uni-

mur chordam

a coelonim fummitare uf-

Nam

que ad centrum fcu tcrram ciietxtenfam: totum hoc fpatium rcpletur Divinitate:Non aiitcr , quam chorda inftrumentipercuilaibnatsqualitera capice ad

mundi ad adum in ilto oroano creato redigitur , cujus ador fcu Muficus agens elt SpiritusKternus, quiomni minuto cdit crcaturis abifto gloriofo or^afilutis tonos no vitK virtutcs impcrtit illis vivificantes, multiplicantes& pr3Efervantcs:Namhoccft unicum Chrifti feu verbi a:terni in hoc mundo offi' cium , ut pote inquo(tefteD. lohanne)

&

&

pontem inftrumcnti. Iterum, fichordani

illam , inftrumenti direcVe in medictace feu punflo centrali lineaeprcmamus , pro-

ducet pcifcdtiilimam confonantiam diapafbn : Nam fi aliqua chordce mcdietas per fc pulfetur , Ibnabit Diapaibn ad totum. Quibuspatet, qu6dinunifonicentroconliilitfivc
fita clt

'"'''

eftvita.

Argumentura odtavum probatur phyfica

live

naturali confideratione

Nam

totius perfectio:

nos atque etiam cxccra animalia obler-

NamquamiUbec
porcio
,

chorda: a:qualicerdivifa:

vamus

imo quidcm
terrs
fo!e

&

ipfa:

herbx

&

confonantiam pcrfcaiffimam , ad totum adsquabiturica, uciftud m.edium aflignabic ccncrum ad circulum , cujus Diameter cric chorda illa integra. Pari etiaai rcbcione ad Monochorduin Mar-

vcgctabilia

vidcncur

agnofcere,

quod

in

confiftat vivificationis

&

mukiplicacionis The/aurus : Vnde facis liquidum redditur , qu6d fole nobis

appropvinquante

hcrbs &: Arborcs,

qu3B

SECTIONIS PRIM^
qu2e tempore hyemali vidcbantur quafi mortua:) incipiant jam refurgerc , vivificari,

LIBIV.
,

mobilior

& agilior
fi

firesomnes pcnetret
,

rarione lua: puritatis

& virides luas velles de novo induen,

Ac

dcnique
iibi

omnes

ut Salomon habet. hse proprietaces in

,

do refloretcere aninxidvcrtuntur. Eregione vero recedente Sole, ukra lineam xquinoAialem exuunt non modo fuos florcs, qaafi amidulugubri obSo6cfemina lis receirum feu elongationem ab ipfis funt veftitje : At ait D.faulus : Deusvivificat omnia : fequitur ergo , quod fi Sol fui prae-

virtute Solari inveniantur

Quid homi-

&

conttantc dilfuadere poteft, Textumillum Hebreicum Davidis non redo fuillc ab Hicronimo intellcdtum in itta fua
incerprctacione Polliit

nem

'

Tabernacuium

fu-

um in Sole ? Hoc
neccftariura

profecto erat

admodum

fentia aflerat

mundo

Elementari

vivLfica-

tionem, manifeftum. eft, c]u6d ipfe hoc acquirat donum ab illo Dci Ipiraculo,qui eit vitx Spiritus , quem Deus affluenter in iftud vafLulum fua gloria plenum eftbndens , ipfum redditorganumidoncumad
tales aftus

, ut liorao incelligeret ; cura quidc ad hanc ulque horara non lint raulci, qui agnotccre velint Spiritura Dei imme-

diate operari in

Organum

organo liio Solari per Solare, quippequi fedudido,

&

dnni

Ethnica multa admittunt agentia

qua: pcrfc
fi-

& caufas lubalternas adivas

vivificos

creaturis

t
'

inferioribus liberaliter
,1

mundanis impluendum. Non-

''

'

10626.13.

neaitTextus ,qu6dhunclpiritumeftlideDcus fupcr om.nia opera fuaiecundum darumfuum ? Cur igiturquxibonemaut fcrupulum efficerct quifpiam de habitatione Spiritus iftius in Sole ? Hoc ergo eft prxcipuum Pialmi hujufce 18. Subje(Sum : hxc llimma ejus intentio,ut Mortalibus narrer cum D. Paulo Rom- i.iSc Salomone Sap- 13.1- qu6d gloria atque Divinitas Dei appareat ex &: in creaturis cctlcitibus homini , hoc cit ex ipfa crcatura fcu organo folari Spiritus a:ternus effulgeat , gloriamque lliam nobis revelat cx ijs. Quod etiam confirmare videturlob:
rit

ne ulla relatione ad Spiritum divinum operari credunt- Hinc ergo erat , cpod quam plurimi creaturas pro Creatore adoraverunt ; im6 vero Soli cceletti, cultum adhibuerunt fuperttitiofum , accipiendo creaturam pro crcatore in creatura : in quem errorera /tgyptij mala difciplinadiitra-

'

di incidctunc:

Nam ipfi illurainatara crea-

turam pro ipfo illuminatore adorantes Templum Civitatem dedicaverunc in honoreSolis Acque hincerat , qu6d equi currus Solis, quos ludsei ignorantes ante portam Tcmph vcri Dei lufpendi fece-

&

&

ifii.ip.ia

runt , jultc apijserant petrundaci penitus aboUti. Ilte error,qui in huncdiem

Ariftotelice dodis adhsrer, fuispropnjs Lharaderibus a D-Iohanno delincatur-- Vita,

&

CckIos
ris

inquir ornavit
,

Dcus
qui

Spiricufuo.
fui

Atque hic
cxteris

elt Spiritus ifte,

fplcndo-

inquit, cltin
erat in

Vcrbo ,
,

admirabilis prarfcntia
ftcllis

Solem reddidit pulchritudine em:nentio1

Lux

roundo

fadus,

rcm

ob ilbm rationcm h Platonicis (qui inhoc divinum Orpheafuntimitati) iTiundi oculus diclitatur , quippe in quo

&

& mundus non novit illud, fcd quitic

,

& hoc verbum feu & mundus ab eo eft

^'''"'

cunque cum reccperunt , hoc clt, agnoverunt,nimirum quodab eo omnia lunt fa'

&

pcr quera , tanquam

rnanifcita.

in claro
,

& pofiro fpe-

culo omnia funt detccla

reddunturque

omne in omni funr numeDci &c. Scd pauci lunt, inquam , Anltotcli^a dodnnadiltradi , qui
rati interfilios

da & quod

lofophus

Atque itcriim Herachtus PhiSi Solcm c mundo luftuleris,

hoj agnolcere volunt,unde D.PauIus: Dij

funt, qui dicuncur live in ca'Io ra
,

iive in ter-

noftrum corpufculum , fi dcfit anima ? Nulia ibi contrcctatur vena pulfatilis,nulius in eo vitalishabitus autrcfpiraKac etiam dc cauia appellatur fons tio
quid
eft
-

nobis tamen (ac fi dixiftet Chriitianis) unus Dcus Pater , h quo omnia nos in

illo

&

&

qucm

ianguinis,qui irngat
;

& humccl;at alia cor-

unus DominusIefusChriftus,peri.cor.8.j. omnia nos per iplum , icd in om-

&

pons membra Ita ctiam ab eftedtu patet, quod vircus vcgetationis confcrvationis rcrum tam inferiorum quam fupcriorum

nibus noirett fcientia 1t:ec &c : Quafi dixiflTet pauci funt, propterSapiencia;munda-

&

kSole oriarur: quatenus ipfe impertit infpiratfuolumine vitam calorem infe-

&

&

nx ignorantiam , qui hoc fciunt. Eroo lohannes : .Mundus per ipfum ett fadus,
fed

rioribus
rioribus.

& luccm formalem affignatfupe,

lamque Lux iftacftfimplexquidara adus qui in lc mcdiante calore vivifico & calorc innato convertit omnia.omniaque penetrat,& eorum virtutcs pcr omnia conducic
,

mundusnon novic eum. Quo fermone nos docet,qu6d fitfolus Spintus Dei& non creatura , qui cpcratur omnia per confequens conLludere poflTumus , quod
:

&

Spiritus

Dei

fit

eirenrialiterin Creaturis,

fimul atque tenebras

& obf-

quareopus eft, utipfum fimplicicer confideremus agnolbamus inoperibusejus: Nara ille qui fe Chnttianum profitecur,

&
,

curitatcs diffipat

&

expellic.

Quibusfat

acque

itta

non novic non

,

eit nifi

nomine
lo^'

]iquid6 conltat
in

quod fi vita in gcnere fit

Chriitianus
ferabilis
,

& confequenrer vanus & miSalomonin

,
:

tusvita: vivificat

vcrbo , ut D.Iohannes ait : Si llte Spiriomnia- Vt D.PauIus&

ut tcttari videtur
citaco
,

ludithaffirmanc Si Spiritus Sapientisfit fpkndorMajcitatis&SolelucuIentior, fiinulatque purus Spirirus , qui eft omni re

co antea homines

dicens Vani lunt omnes in quibus non fubelt fcientia

dehis,qu videntur bona , non Dci: potuerunt intelligcreeum , qui ett , neque
openbus

&

DE PHILOSOPHI A MOYSAICA.
operibus attcndcntes agnoverunt, quis effct artifex
|

F0I.31.

ifta

ut mihi videtur
,

eftfana

& vera dovivificam

&c Ac fi dixiffet ipfa Creatoris

:

drina qux

omnem adionem

'Ja''"'

Divinitasa vero Chrilliano'debct in creaApoftolus ,ucfuturadecerni. Quare pra : Invifibilia Dei a creatura mundi , per ca , qus fadla funt , intelleda confpiciun -

&

tur

fempitema quoque ejus

tales
,

virtus

& Di-

tam immediatam , quam juxta mundi dodrinam illam mediatam, fiqua fit, ei SoU, qui folus agit & operatur, afcribere & non creaturiE organicas in quo & per quod
:

creator

vinifas.

Quare revelaturiraDeifuperhoqui veritatem

:

mines
tia

Dei

in injufti-

effedor operari folet. Ad tranflationes vero Pagnini &Tremcllij quod fpedat : Nempe Soli pofuit
in
ijs
, :

& omnium

dctinent

&c Ac fi dixiifet tales homi,

Tentorium
falutis

fi

talis

revera cflct Tex-

mundi dodli qui injuftis Philofophorum Erhnicorum documentisignarosmundanos a veritatediverteretentant kDeo ftridle punientur quoniam veritas
nes hujus

tus originalis

quid qujefo inftrudionis, auccommodi nobis hominibusad?

ferre poceft talis interpretacio

tranfiatio

Prima

(yncera eft virtus

&

Divinitas

Dei,quK

debet ab hominibus apprehendi : Non enim illa Philofophia eft amplededa, quae fecunex hominum traditione conftat

&

dum Elementa mundi

i!oC2.8.

fe habec,fedilla,
,

qu2e eft

fecundum Chriftum

in

quohabi-

tat plenitudo Divinitatis corporahter: ipfe

ergoeft Philofophije &fubjediejusfundamentum,ut teftatur Apoftolas: Hifce ergo arguitur, quod Divinitas in Creatura
poflit decerni
:cle(r.i,

in& perafpedumCreatui

fx: AtSapiens ait Sapientiam

dit fuper

omnia opera

fua

Deus efFufecundum da-

nos docet ,qu6d Spiritus Domini fic in lucidiffima cceli creacura: inde nos admonendo , qu6d laudem gloriam pro beneficijs fuis afcriberemus ei , qui fccic tale organum pro creacurarum falute , qui operatur ineo, non crcatura: , fcu Tabernaculo ejus : quemadmodum Echnici fecerunt,quiSoIcm orientem pro Dco adorarefolebant. Quare maxima cftnobis utilitas,ut exinde doceamur ,evitare Antiquorum Echnicorum Idololatriam* Deinde , uc per fupcrcxcellcntiam agnofcamus Divinitatem regnare in creacuris: E regione ver6expofitiofccundavidecur

&

&

&

tum fuum. Hoc eft uni creatura: majorem & altcri minorem illius portionem impertivir.

cffe rcs

Poflumus ergo Creaturs phyfio-

tam exigui momenci tam parum ad falutem hominum conducens ut non facis videacurdignum aututile,uta digico
,

&

1cl.42.i6.

gnomia rcfpicere &pereamdedoniportioncaDeoei aflignato judicare : At ait Textus Opus Creaturx Solariseftgloria Domini plenum Sequicur crgo , quod Dcus maximara fus dignitatis portionem aflignaverit Corpon Solari incer Ccele:

SpiriCus

Dei incer monumcnca falutis lcri;

bcrecur

& per confequens

quid novi ho-

miriibus afterre potuic

ifta incerprccario:

ftia

ut Chrifti corpus pro vafe fuo

feu myrothecio intcr

eledo homines elegir ,ut in

DeusSoIi pofuit Tabernaculum incoclis? Quis cnim ignorac , aut quem lacere potuit, folcm fedemfuam habuifleinccclo? Nonne hoc intelligic qailibccrudiiintelleftus puer,ocuIari

folummododcmonadmonicione Proiita
ii

eo pretiofam fuam Divinitatem pro ho-

ftracione dircclus fine

minum falute reconderet.

6IJ1.1.

pheca;? In quo^qurctb, cft

/tcrpretatio
^

Concludimus crgo ,qu6d redlccecinit vates rcoius: Ccclienarrant oloriamDei opera manuum ejus annuntiat hrmamentum At fi cceli creatura: omnes enarrantgloriamDei, mult6magis& perexcellentiam corpus Solare , quodeft Gloria Dei plenum Quare fic pergit : In Sole pofuic Tabcrnaculum fuum h6ceft,ip-

&

iiim elegit pro loco regio fuo in ccclo in terra Dominij. Quare dico, quodifte Spi-

&

adTcxtumpra:cedencempercinens:CoeIi enarrant Gloriam Dci &c. Cur mjencionem fecic immediate de Sole ? Anne bene fcquitur,qu6dDeusfecerirTcncoriumSoli?MinimcgenCrum,fed uc inccUigercmus, quod ccelorum pulchritudo gloria lucida proccderec a fpiricu illo fplendido, qui fecic Solem fu;:m Tabernaculum , quod ab ipfo afflucnter influcncia; fuavcs& be-

'^'^*

&

&

nevola; creacuris
lencur

mundi

inferioris diftil-

qui Sole loco Tabemaculi utitur , cx co creaturis , forms, vicx, vegetationis

ritus,

& impluantur.
,

& multiplicationis
tius
,

donadiftrribuit:
,

men non agnofcam cum Ariftotcle Sol & homo generent hominem Sed po:

&taquod

lam ver6in locoulcimo ad Argumentum pofterius accedam in quo oltendam vobis, quomodo illa Hieronimi interprecaciofit

quod

Spu-itus

ille

potcns

qui vivifi-

nibusftipaca
libet

varijsTheophilofophorum opinio: Dicitunus , cui etiam D.

,

cat omnia,eftilIe folus in omnibus,qui potenter illam vics vim nacuralis calorislpiraculum tam homini, quamcxteris

&

clementcr fuavitcr ubiquc, fed prarcipue ex palatio fuo Solari afflare

creaturis

&

qu6dqu3Eresrancum fibiDei vendicec, quantummagis capaxeitluminis : AtSolcft

Auguftinusaftipularividetur

omnium hujus mundi crearurarum^clarior

Multi ergo Philofophi con: vcniuntinhoc:Inlumine(inquiunc)numen innuminelumen. Et Piatoaic:NeIoquai-is
fulgentior

& concedere folct & quod viram mulriplicatione & calorem innacam illisaffig:

natum

a Solaris Tabernaaili plenitudine impluir , qua tum poftea creacura: fuftineancur ac prsierventur in luo cifc Ac
:

&

deDcofine lumine. Nonnehoctotuconfirmant fcriptura: ? Deus(aiunc}veftitur lumine quafi vcftimcnto: Atque etiam didus

4.

cft

SECTIONIS PRIM^LIB.IV.
cft alibi Ignis

confumens. Et alibi; eft Lux,

Rarcfadionis

&

condenfationis procedat

non funr tenebra; ulla:- Concludo joicurD. Hieronimum fecilTc interprctationem iuam in vero fenfu Sc per confein qua

quens exinde colligere poflumus veriffiConradicalem Rarefadionis mam denfationis rationcm : Quippe quarum

&

&

folummod6 h Spiricu in fole exiftentei cijm idem etiam fpiritus fit praefenstam in regione Elementari,quam Athereai& habet poteftatem vits & virtutis ventorum qua mediante tam in in fuo Dominio
;

prior ^ folis Prxfentia five adlivitatc viva pofterior ab ipfius h fpiritu in fole ;

inyEftate auc exaltatauc dcprimit aquas in vitro per conlequens

,
,

Hyemc

quam

per confequens k majori vel abfentia , minori ceiTatione incalore acftivo-folis;

&

&

&

eft caufa

immediata condenfationis

& Ra-

refa<ftionis acris

tam

in vitro

quam extra

Ha:c inquam , funt caufsalterationum in Catholico mundi infcrioris Elemento. Atque hoc totum in inftrumento experimentali facile' deprehenditur : Nam quo magis fol nobis appropinquat , uti in a;ltate acci magis aer in vitrodiIatabitur,quod dit, eo quidem in eo manifeftatur , quia in xftivo temporeaquapriEcipitari folet : Econtra quo magis fol recedit k nobis , -Sc qu6 magisinhycmaliprofundo immergitur , eo magis condenfatur aer in vitro ; idque per aqua^ in collum vitri elevationem manife,

vitruminftrumenti : Et hoc modo efScic diurnam mutationem quadruplicis conditionis in generalibus aquis Elentemaribnt Hiblunaribusfeu elemento Naturae humidffi

Cacholico

illudmultiformitermutando

deNaturaJnNaturam , quasin illo Elemento mutationes Veteres, quos Noftrates

fequuntur, vocaverunt Elementa;Vti infra

Demonftrabitur clarius : Sed prius accedamus ad coelorum fabricandorum rationem , quod opus per Condenfationem Rarefadtionem operante Ruach Elohim, eratcompletum,uci capite fequentidecla-

&

ftatunNcc quidem dicimus, quo tota ratio

rabitur^

CAPVT.

IV.

^Jaa rationc istemus ^uach-Elohim , five Spiritus Domini, qui ferchatut juper aquas, ccelos ex ysper jR^refaclionem effot"
rnaverit ac di{pofuerit
,

i3

quomodb

ipfejhll/is per

via/n condenfationisinijs produxerit.

.P:tri.3.4.

cquidem Apoft-oli Petri aflcrtio, qu6d cceli erant prius tcrra de Apcr Aquas confiftens Verbo Dei. quis Quofermoncelicimustam caufam materialem,cxquamundus pcr confcqucns cceli crant creati , nimirum aquas quam caufim cfficientem feu Divinum arcificem

Eft

ifte

&lecundum fuum placitum in

;
,

orbes

&

&

feu rcgiones ocfto diltinxit

videlicct in

&

& &

in

illo

opcrc ftupendo

vidcIicctVcrbum

feu

Ruach-Elohim , per qucm zedificatio contalis mcdiante aclu rarefadionis

&

denfacioniselt facta atque fultentata:

Nam

ccelum, quod dicicur firmamentum quod ordinavit tum poltea pro ftellarum fixarum fede : Et in coclum feu orbem facurni, illum lovis Sc Martis folis veneris Mercurij luna;. Quos omnes orbcs (eulphxras ita rarefacftiva ilia virtate difpofuit, ab in vicem diftare ac difFerre fecit , ut fingularum ftellarum proprictatibus aDco ipfis per magnum fuumAngelum

&

&

&

&

per viam condenfationis aqua: tenues invifibilcs , ac tum aqua: illa: groife vifibilesin terram vifibilcm

&

conccffis five inflatis

optime tam loco,

funtcontradx.quje

Natura: convenirenc. Hoc modo crac mundus .^chereus in rcgiones tenuio-

quam

omnia aftlatu fuofrigido effecit.Divifis er-

go aquis fubcilibus

a groflis

modo

adluic

confulb,SpiritusDomini leu Verbum,ccclorum fabricam ratione Raretacftionis vcl majoris vcl minoris eft aggrelTus: Nam inprimis afrlatu fuo viviffimo , agillimo lucidiffimofubtiliavic aquas fuperiores digniorem carum porcioncm rariorem

&

& &

mulcipIiciRuach-Elohim Hcrmcs optimcdenotat in iitis : Diltindis, ait,libracisque rebus , qus igneo fpiritu vehebantur , emicuit ca-Ium fcptem in circulos : Vbi fignificat , quod eflet igncus fpiritus{quem Paulo antc vocavic fplcndorem fanctum ) qui fuftinebac elevabac
res vel dcnfiores

aftlatureda(ftus:quod etiam

rimjnd,

&

affignavic cceli

Empyrei fabricx

ipfa.m-

circulos feu (phsras coeleites infuislocis

deitinatisifta,

que ita fuo fpiricu igneo animavit informavit, ut perpetuo in ftatu illo virtute verbi permaneret , propter fpiritus iftius

&

Et

alibi

narrat ,quodmateria

&

Divirii in

feu

Empyreum acque

patur.

eo Do.minium ccclum igneum incellecfluale nuncuQuare locus iite bcatus obcopio,

elemencafuncfacta, alibiaquasin AbyfToumbr.ainfinita velatas vocat Porro D.Petrus in locoanteh cicatofatetur, cojIos conliltcrc vircute Verbi. Hinc ergo
cccli

ex qua eiTetNatura

&

humida,&

&

fam Dei in illo prarfcntiam affignatur Angclurum bonorumatqucanimarum beatarummanfioni. Dcindeinfimam harumaquarum fuperiorum porcioncm minori
Rarciaclionis viitute aggreditur fpiricus

Sapiens:

omniamenfura,numero& pon:

sap.ii,*:

dere difpofuilli fcu remperaiti

ordinavit

hoceft,

& liiftinuit fpiritus Elohim cce-

Elementa in diltinda menfura , los levicace, proportione in ponderolitate

&

&

&

&in

DE PHILOSOPHI A AIOYSAICA.
5c:ndebitoacconveniente numeto
,

F0I.33.
puritate lu-

ni-

tradtaquintaEfllentia, five purior eflTcntia,

materialis tocius chaos,

mirum

in cctrlum

Empyrcum,Firmamen;

cum

tumatqucfeptcmdinitinftos orbes
infiniciscorporibnscondenfatis

cum Namta,

minis
e(t
,

qu6d

k Spiritu creante egrelTum

;

unita

erat altericati Angelicse

am-

metfi ca-li fint ex acre igne conflati, hoc cfl, ex portione Spiritus ignei , quem a
Spiritu lucido

&

hx hx

naturae in figura unius malTa; ex

Tenebrof^e Abyffi viiceribus exfurgentes,

,

Elohim

accepit,

& portione & in coelorum centrum fublimatx

lem
ibi loci
:

Rega-

Ar.ii.j.

unde^ther quafi igneus acr di(Sitatur Tamen ab axiomate D. Pauli dicentis quod rcsvifibiles elTentprius^ rebusinvifibilibus, inftruimur, qu5dtam corpora vifibilia in ca;lo, atque ctiam omtenuis

aqux
: ,

Thronum Pha:beum fibi venifta

dicant

Atque

mafTa fpharrica

&

lueft;

minofa

folis cccleftis

Titulo infignita

cujusofficiumeft , mediante luce ei ^ Deo aflignata illuminare ftellas cocli casteras,

neslucesvifibilesefl[entprius ab invifibili-

Sc elementa atque Elementata

vivificare
:

inferiora

bus aquis

& invifibili formali luce,

qux (ucrea:

Ita

utpoftquamVniverfale

am in Deo primaria unitate omnium

corum numerorum habet radicem

feu

expanfum, per fpiritum mundanum lu:

Atque

ideo , ut Ariftotelcs ait , (tellx funt denliores fuorum orbium portioncs ; ita cgo

&

dico, quod iubfliancia cceli

tione fua: raritatis
:

fit

invifibilis ra{tellas

men, eflfet die creationis quartoin corpus folare contradum Ulud eft ordinatum capitale illud vits 8c vegetationis in mundo ftellari organum quod influentias
,

Econtra

funt vi-

feu fpiracula ignea vicx confcrvationis,

Cbiles racionc (ux dcnfitatis : Erat enim condenfitio qux elt vifibilitatis cfFedlrix 5: Rarefaclio , qua; c(t invifibilitatis caufa, Et tamen nihilominus non concludimus
,

vegetationis

&

multiplicationis emifitac-

cum Ariltotelc quod flrella: fint denfiores

,

&

que impluebat affluenter Terrx atque Elemento fublunari Aqueo. Habetis ergo rationem condenfationis Rarefadionispaucis tamcn fatis lu-

&

partes

fuorum orbium

fed potius lumina,

culenterexprefTara

quibustaminvifibilis

Abyni

qua: includebantur in fpiritu Tencbrofa: qui quidem fpintus in feparatione ;

coelorum fubftantia,

qu^m corpora comn-

dem

furfum virtuce lucis five igncjE natura; inclufa; tendebac , atque ita fccundum proporti jnc:n ignis a:terniforlucis a tcnebris

: Atque hoc n-efowit, non videtur ^podorum Theologorum, r^^alv^n.z nimirum Bafilij Damufceni opinioni- Deopere pribus diflTentire : Videlicet , qu6d fpedat ad '"''^'''''

vifibilia

fuerant fadta

&

malisinclufi

qucm

in

hunc ufque dicm

modum
qu5d
li,

locolapidis Angularis retinetin lede elevacionisipfi appropriaca , fuftinetur : Haud

acftionis Divini illius Spiritus in condenfetione&rarefadtione antefolisin

ccElisapparitionem

Quippe.qui volunt,

quamigncmillamarcifidalemPyrobolus lcu fuius didum fccundum proportioncm pulveris Bombardalis fcii ignis artificialis ad pondus iui corporis vel alalir:;r
,

diei rarefadio, aurclarihcatioco;-

ab cmiflionelucis^SpiricusDiviniaclii ordinata effct ; fcdnodturnam condcnfa-

titis

vel depreilius in aiiie elevari cerni,

nius
VIX.X

ibique

manct

durantc corruptibilis

tioncm opaca condcnfata in ccelo corporacreduntk tenebrarum contactione fieri, juxra ordinacioncm ctiam Spirin^.s
facri,

&

&

Cux igiKx Vircuce , qua deficiente, iterum dcorlum c;;dic:Scdlux ftcllaris,corpus(piricuale,cuiincft

t.im alrc afcendit
,

Vidcmuscrgo ex fapientiorum Pa-

tram Ecclefis conlcnfu , qua: nam fit caufa

nodtisj&quiscaliador. Priufqukm fpiritus igneus per mundi cavitatcm delacus Tabernaculum folare eflct congregatus , qui ex deformibus tenebrofa:
di
frigidas condenfantis

a cenebris eleva-

tum (ccundum proportioncm lucis inclufx

,

& rarefacientis
m

diei

ac inagiliipfiuspote-

ftatc cil, conlideraco ftellanscorporispon-

atque ita pcrpctuo pcndetinschere in certa a centro diltantia: Quoniam ignis

dere
,

Abyinfeuumbrajhorrendsaquis

feuluxipfius e(t incurrupcibiiis

& xccrns
,

deor-

fumfimulcum
trum
que
dctrufis

condicionis
illa

iSc
:

non

deficiet

unquam

ut

cenebris tertio die in cen, fpagyrica faparativ^

&

Pyroboli
1

Hoc totum

expreffiiis in

verbi Divini virtutc extradus erat.

ifta igitur

Trad-

lib.

j.cap. 3. phyficas

mexMa-

debet

efle racio

crocofmiHiftoris ,reperietis , quarevos ad librum iftum rcfero, lam vero , ut omncs vigores illuminantes
,

cujuflibet

condenfationis
:

&

Atprscipua rarefadiofpiritus

nisadhuncufque diem
in

Nam ut

5c vircuces five

flamma;animanccs, qu3.'aquis univerfUibus imperciuncur

,

ijs

a fplendido i(to fpiri:

tu fcu cmanatione ibnc daut

Ita

quidcm

nullafuntexiitisluminibus
funta(pir!tusiftiusdrentia
:

qua;(eparata

Hincergoeit

(Nam quodlibctlume
proportioneformalis

habuit divcrfitacc in

claritatis

& menfura

folelongc^nobis exiftens , radios fuos in fe ipium quafi refpedu noftri contrahens , vcl pociiis faciem fuam ^ noflro h^jmifphxrioavertens Vndefic , utnod:es&cenebra:cunctemporis fint long^, &diesacluxfint breves in calore debiles : Ita ctiam commune fublunare E

&

&

^ea menfura corpulentias)

ccelcllc ab alio diftcrat
ciaricacis
, ,

quod unu corpus tam litu & vircute

.-

qiiain

mocu & influencia ab alio

creacoris

fccundum volunt.itcm

Scd ex-

lcmentum condenfationi incraflationicftob noxium , ifta de caufa cogitur feu contrahitur aer dilatatus in confiftcnciam nivis , grandinis glaciei , nubium , imbriuinque frigidorum &c:Iccrum, I ciim

&

&

HCTI

ON
&

PRIMy

LIBIV".

ciimiblnobis appropinquat elementiiin iUud ita contradtum iterum dilatat fe:Nam calore aquce frigidae deejusprxfentia in cavcniunt calidje , dies augentur lore fortificantur. Tunc Cinquam) aer invenitur Raretadioni aptus, unde tam faci-

ritibusDivinis) convertitur.

Hsec pro calorum

& cceleftium per viRarefedtionis ftru-

&

am condenfationis
dura,
fufficient:

&

um feu

lam ver6 ad febricse orbireoionum regni Elementaris ratio-

nem, mediantibus condenfatione

fadlione defcendam.

!e

inflammatur

& in naturam fulguris

&

Rare-

co-

rufcationis

& fimilium (mediantibusSpiCAPVT.

V.
,

luomodbaquainfeTioTes

five

Elementum CathoUcum

aqueum^

Jublunarefuerint in fplmras dijlinilas [quas

mundam vc

cant Elementa) bivino Condenfationis

fa^ionis

^ rarefa.
:

a^u dijiintla atque

difpofita.

CVm monftratum, quod

Gtn.l.

per prscedentia fit evidenter deuniverfa machinae

quadriformiteralteratum

Quoniamevi-

denseftex pracdidis

qu6d'CathoIicus

rmindana; fubftantia non effet , nifi ex unica fola materia , quse erat ex potentialis Tenebrofx Aby (li vifceribus , per fpagy ri-

fublunaris aer eft radicale lubjedum materialis fubftantia illarum rerum , quas

&

i.rct-3.4.

cam verbi Divini virturem extrada,quam Moyfcs (ut relatum eft) vocavit aquas ; Hermcs , naturam humidami ex quibus perquas(uti tamMoyfes , qukm Petrus terra per verbum-ajunt) ccjcli erant prius Neceffe cft , ut fequatur qu6d ex ifta Ca-

teratur ab

& &

mundus vocat Elementa Atquc ifte ae r aluno in alterum ftatum per verbum feuRuah-Elohim. lamque nobifcum
confideremus , quomod6 potens
ilte (piri-

tus tranli-nutationes fuas Proteoticas in

una

&

eadem homogenea invifibili aqua & tenui, humida natura aut aere pcrficiat: Quo evidentius apparet unius naturx in alteram ro; qux quidem natur^ fic diftercntes ide6 dicuncur a veteribus Elcmcnta.

holicaaquarum malfa, univerfale Elementumfu!:)lunare tam coromuniter aerisnomine infignitum ,qukm illa humida;natueilct prira; portio qua: dida cft 2;ther mordialiter dcrivata : lam ver6 Generale hoc Elemcntum per Spiritum Ruach-Eloa forma in forhim quotidie alteratur
,' ,

tatio

portetergo

utinloco priori confiderevjvificus iUe fpiritus,

^""^-37.
s

mus,qu6difte eHet
:

&

mam transformatur: Nam aquarum vifibilium maifa erat prius ab aere mvifibili condenfatione cxtrada atque fcparata Atque iterum iita aqua vifibilis erat in terram eodcm ad u rautata:Nonne confirmat hoc Apoftolusloco anteacitatodicens : Perfidem agnofcimus , quod feinper ita atftum fit cum mundo pcr Vcrbum, ut ex ijs , qux
:

quem Prophcta invocavit a quatuor ventis, dicens V eni ipirims i quatuor ventis & in
lufflainterfedosiItos,utrevivilcat&c:un. de patet , qu6d ilte unicus Ipuitus

Ruach-

Eluhim
perator
erat
toiis,

elict
,

& conlequenterin ejas poteftate

dila-

regalisquatuor vcntorum im-

aerem mcdiannbus organis iuis vencontrahere, atque iterum ipibm

tare.

Quare erat

procul dubio hic fpiritus

He''r.ir. j.

videri

non potcrant ,

fierent ea

qua: pof-

&nullusalius , quianimasdivcrfasleudiverfarum dilpohtionum jufferat quatuor

vetos.

funtvideri? Porro Salomon dicit , mundum fijifte ex materia invila fiidum feu creatum,& perconfcquens aquam atque

Angehcofque eorum prxfides (quo-

rueftlubipiogubernare)agitat ad aerem
invifibile

m fpecies varias vifibilcs

fcu

me.

tcrram. Scd quid opus eft Authoritate land:a,cum communis nos docet experiennutia, quod aer condcnfams fit nubes
,

teoroIogicas,ubi& quandoei placucrit.Et

&

bes fit aqua pluvialis,

& glacies, quae eft de

quod terra
aqua eopatet,quia arboeffet

natura tcrra;

Bcrealicondenfationefit ex
,

aqua. Porro ctiam

primuadadumipfiusgeneralem ad verasiob .2. aereCathohcoeffigieseffomiandas;quod Ipedat : Aer , dicit lob , fubit6 cooctur in nubcs venms uanfiens fugabit^as. Et Propheta:Dante eo voccm mulnplicantur i"cmji. i

&

aqua effet aiir, in magnae, aduftione in vaporofum fiaconiequenterin aiirem vcrtuninum , tur , dcnique acr in ignem attenuatione ninda mutatur, Qjaibus certum eft , terram aquas fijilfe priusa re invifibili extradas ninurumabacre Catholico per confequcns probatur , quod Catholicus mundi
illa

&

aqux

rcs

&

in ca;lo , qui Icvat nubes ab extremo terrs fulgura in pluviam tecic& produxit
,

ventum de Thefauris fuis: Ac fi dixiiret verbo vel fpiricu Ichova: aer condcnlhndo
re-

&

ducitur in aquas,& fulgura tranlcunt in naturam pluvue. EtIob:L)eus (apientia aptat

&

pondus acn,
ligat denlas

& appenditaqu.is in mcnfura,

,

lob 28.

2^

nubes , ut non rindancur

aer

qucm Hcrmcs naturam humidam

,

vo-

pluvia: ftatuta

& viam fulgetro tonitraum.

,

facic

cavit fit Catholicum mundi fublunaris Elcmentum, cujus mutationibus varijsqua-

Quibusomnibusnotareatqueelicere poffuinus,
ale

qu6d aerelemcntaris

vifibilisfitre-*
I

driformis illanatura proJucitur,qua:communitcr Elemcnta quacuor dicuntur , quae

xeveranihilllint
,

& radicalc fubjedum

in quodfpiritus

niuunum Elcmcntum

Dei in hoc mundo fublunari ad ettcdus prsdidos vifibiles in adum producendos

cpera-

J
|

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
operatur: Idque folummod6 per viam conrarefadionis , quodquidem denfadonis

F0I.34.
videlicec

ratab Aquilone

contrahitcommuheillud
,

&

Elementumincorpusterreum
Gelu,

infinuatur ex verbis prsdidis

ubi dicitur,

Nivem ,grandinem,glaciem. Vn^*'47-4.

lapientiam Deidare pondus aeri : Nam condenlatione primi gradus convertitin-

vifibilemaereminvifibilesnubes , &"tunc per profundiorem condenfationis gradum nubes illse in pluvias rediguntur , atque

: Deoemittentefermonem fuuminterram , quam celerrime excurrit Verbumejus , quieditnivem , ficut la-

dePfakes

nam, pruinam ficut cineres difpergit, deijcic gelu tanquam frufta , coram frigore
ejusquis confiftat
quefacit ifta
,

magis undluofa nubis porcioin craflior lapidem durum terreum digeritur : Ita , ut cx aere invifibili tres vifibiles fubftantise gradusproduci cemamus , videlicet nubera , aquamfivepluviam &denfaatque ponderolaterra , qu eft malTa illa Lapis Cerauniusdida ', quicumTonitruifonitu fcu voce eil e nube per fpiritum illura editus
,

&

Emiccens verbum

li-

fimul ac efflac ventum fuum,

Ex quo fermone inprimis elicerepoflumus, qu6d fit nonnifiunitum verbum , feu unicus Dei Spiritus , qui tam
effluunt aquas.

videlicetinilloconflidu

quifitin-

BoreaU contradione, mediante fuo frigore (uc Prophera ait) mutat fublunave Elementum in naturam conditionem cerream , nimirum in duram vifibilem confi-

&

ter

naturam liquefadivam ignis

&

&

con-

ftentiam per fcptentrionalem Spiritum.

gelationem aquse gelidse difpofitionemIterum ex alteraparte aer per rarefadionem inignem convertitur , nimirumin
fiilguris ieu

Quareaitlob; AbArduro egreditur frigus ; Flacu fuo edic Deus forcis glaciem lacicudinem aquarum coardacrQuam eti-

&

'^- 3'''

fulminis exiftentiam : Atque bas ouincs mirabiles fuas cransformacio,

am

Auftrali dilatatione liquefacit ac deillos

fbruit terenos

cffedus ,quosafflacu

nes

de fp.cie in fpeciem alterationes k

in aere habitante

fuo Boreali produxic

Cathobco actore ubique

M^cipir. Ita
,

jedum,

, ut ex iitis percipiatis totum quod veteres Philolbphi dixerunt, ckmenta clle nihil aUud , quam quadrupiicemunius& ejufdem Elcmentiieu naturs humidse Catholii.2e mutationem cui HiementOjleLundum quod in fuis alceratio-

jllud

: Secund6,qu6d fubquo operabatur ille Spiritus effet aer , quali CachoUcij Elemcntum,qu6d per flatum fuum Borealem mutavic a fuo Itatu cenero feu moUi , levi,voIacili , cranfparenri,cenui&invifibiU induram afperam,gravem fixam , opacam.denlam, acqueinvifibilem maffam;Terci6, quod Ver-

in

nibus apparet varie

varias &divcrlasfibi

appcildtiones pro fua varietate acquirit, ni-

bumibiloci fumicur pro EiTcntiali Spiritu feumotore invencis omnibus.Quarcvittusejusunica

,

mirum Elemcnti ignis, Aeris , vel aquac vel fi tcrra: ; Haud alicer , quam eadem aqua
,

mutacaproprictace,tdmin

adu condenfationis & contradionis.quam

Rarefadionis

calclcat dici poteft ignis

at ih nacura
liia

& vaporolus
,

aer,

& Dilatacionis verfacur. Vc&

atque ulteriori congelatione glacies vel gelu vcl nix vel pruina, vel lapis velterra. bc tamen

immucaca aqua

rum
ta

officicnda,organislius Angelicisutitur ,inquibus pcr quKJux-

adiita

omnia

ilta

omnia in

rei veritate nihil aliud origi,

nalicer fua exiftentia fuerunt

quam aqua

tenuis,invifibiiis,exquaca:ceraquafivilibilia varia k CachoUco mvilibili prmiordialiter elTent teftimonio Apoftoli antea

voluncaccm Rum operacur in ccc-lo in a e terra.Vnde David: Angcli Dci taciunc vcrbum. Iterum , cum a Meridie cmitdc Spiritumfuum , tuncGenerale feu CathoU-

&

p^

cum iltud Ekmentum reddicur madidum , calidum & facilc

fu

vaporofu,
a concur,

citato

produda

Hincverificaturvetusil-

foiticudinis

feptentrionalis
in

utcun-

lud Philofophorum : AquaeftMater tlementorum , (.uin revera fir unum Catholi-

que in minima quantitate , moias convcrtctur Nam

:

cum Elementum
prmcipalia organa
lipiritus ilte

in
,

quo omnia lamque

:

per qux
,

& in quibus
CathoUcum

tate diverla

Divinus mutat

mecUantc Proprievariac

&

itlum aiirem fubjedum in naturam quadruplicem , hoc elt , ab una conditione natura in aliam: Sunt venci Angelici , quos ica ordinavit ac difpofuit in hoc mundo, ut

&

dionaUs naturae eft ftruerecfFedus ; Atque ica mutua intet iltos ventos oppofitos concurfu five adione,natura mediafiveoccidentalis ^nimira aquea apparebit in ElemencoCacholico,nimirum condicio aquea five pluvise frigida, qus fe l:iabec intcr aerem rerram : Quemadmodum Occidenris poficionem vide-

nubes fuflatus Merifepcencrionales de-

&

a quatuor quartis feuangulis terrs in proprietate divcria fpirent

:

mus incer poIum.Mcridionalem & fepcentrionale

:

Nam ut in prace-

Sed flacus aufh-alis natura,cft caUfe haCacholico aeris Elemenco in fim.*

;

i'P.7..

dcntibus eft didum fecundum DodrinamSalomonis , quodSpiritus ilte SanduselTetunicusinelTentia , at Mukiplex

in

da

& humida, hoc efl in eodem ftatu

cum
nacura

bec

plici fua

quod quidem

ni cfTet.ver-

proprietace aut operatione , itaquidem non nifi unicus exiftens Spiritus (Nam

bum ab illo angulo emiirum, noluit tam faBoreae eftcdus liSpiiitus feu afilatus Dei,qui ab Auftrocmittirur , Elemenrum Catholicum variefbrmiter fed
cile frigidos

& ficcos
,

aech.37.9.

Prophetadixit

E R R A.

Veni Spiricusk quatuor vencis) operacur in mundo quadrifaric mediancibus quatuor ventis Angelicis in CathoUco aeris elemcnto : Nam quando fpi:

quefacere. Praetere^

quod

more Spiricuali afficiac,Textus ifte Propi'.ct I 2

SECTIONIS
tsBconfirmat
Aia.3.3-_
:

PRIM/ELIB.IV.
tunc in naturam vaporofim aeris alteratuf humiquippe fumofo more calidum (dum rcdditur. Vnde Elcmenti acris vices agit:Sivcnti Angelici Occidentales ineo Dominium habucrint , ttmc vertitur in

Dcus ab Auftro venir, cpe-

tuitca:losgloria ejus
cft tcrra
:

&

laudis ejus plena

&

Splaidor, ut lux erit,ante faciem ibitMors. Et cgredietur Diabulus vcl(ut

effccTiis invifibilcSjnimi-

Pagninushabet}peftisadpedescjus. QiiO
arouere videtur

fimplicisaquxcomplexionem

rum corruptionem

& infectionem Catho-

lemcntiaqusnominemanet
rcum.

<Sc lubE, Acdenique

CNI

s.

liciaerisElemcnti , quem (piritus iftein malevolentia emittit ab AuLbro. luaira Vcrum ciim per oroana fua vcntofa Oric-

venti Borcalis Ipiracula ipfum rcddunt ter*

&

Ex iftis ergo immane

illud

-Sc

labyrinthicum

tis

opcratur, imprclfioncs in CatholicoElc-

mento igneas feu xftuofasgenerat : Ejus enim exiitentia in natura & difpofitionem
ionis alterat,

& tunc Elementi ignei Titu-

dubium , quod inftar alterius nodi Cordonij tam diu mentes Peripateticorum pcrturbaverit , nec ab ipfisfuitunquam ad hunc ufque diem refolutum , potell facillimc

afcribuntPhiloIbphi. Hoc cx pluribus Texaisfacri locis confirmarc poOuinus:Nam, Prxcepit Dominus (utait Hie-

lum

ipfi

per iftam noftrara dilcipliVidclicet di'

ifta

nam dillolvi atquc enuclcari:

vinarepoflTumus
,

quxnam
:

fitformaElenoftra
fit

ronimiis in fuo tranflativo

joi)j5.4.8.

E?ec)i.i(5.

vento calido urcnti , vcl (ut Tremellius intcrpretatur) Paravit Eurum fikntcm , ut percuteret fblcaputlon^E, adeo, ntJeftuarer, &petijt animsE fua: , utmorerctur- Et alibi: Vcntus urensfeu Eurus deficcabit frudus
)

&

mcntorum

elTentialis

Nam

Philofophia docemur, qu6d

virtus qua*

dam Angelica
lo in

elTentialis

Campum
,

ventofo vemcuElemcnti Catholici apervultis

)

tum emilTa

feu

(fit

elTentialis vcnti

flacus live Ipiritus

Gen.4j.
Amos.4.'i>,

rami ejus erunt marcore contta: Vcntus Eurus adurct fpicas. Et alibi dicit lehova in fua ira : PcrcufTi vos in vcnto urcnti icc : Atqueitcrum Poftquam vcniente Euro , vento
ejus
(^ti.

&

communem,

k Spiritu Dei in acrera five humidam paflivam natu-

Atquc iterum

rea emilTus, ad ipfam alteranda

& mutan,

dam fecundum voluntatem ipfius eum emifit ab una conditione in

qui

aliam.

lehova; a dcferto afcendente cxaruitfcaturigocjus

HozcT,
2.

<Sc

ficcatus crit fons cjus-

Et

Porro etiam Catholicus acr ita diverfiformiter animatus producere folet raeteora multarum conditionum : VerbigratiaEIe-

18.

His^.2. iS.

prophcta Haga : Pcrcufli vos vento urentc <S:c : QuibuspatetjtiuudflantevcntoOricntali lcu Euro Elcmentum humidie naturs Catholicum deveniat aituoliim intemperic igncum , ita ; ut inflammet calida pcrturet corpora crcaturarum <Sc Vegetabilia deficcando <Sc addurendo deftruit. Ex oppofiti denique latere : Venti

mentum Oricntaliter mutatum profert fobolcs fibi fimilcs

:

Vidclicct Metcora igni,

tajUt corrufcationcs
niti<Scc
:

fulgura

cometae

ig-

&

Sccundum naruram
,
:

fcminario-

&

rumilliusfpiraculi

quod ipium dc novo

,

jam informavit
pariet vapores
<Sc
,

Hementum raeridionale
nubcs a:ftuofas
<Sc

fulmina

tonitrua
<Sc

Elcmentum occidencalc pluquafi nivealcs

:

occidcntalcs mvcniuntur cxperientia

el-

vias

imbrcs gclidos
:

fcnatura libus : Namipfifolcnt Elementum Cathohumidam licum in naturam frigidam .iqua; vifibilis reduccre : Vnde pkivias <Sc imbrescalidosprofcrunt : Ita,utexiftis

&

conditioneoppofitiOrienta-

refolutioncs

nives,gelu,

Ejemcntum leptcntrionalc glacicm <Scc Denique pro pla-

&

niore dubij pra:didi enucleatione fcicn-

dum eft

quod Deus vivificat omnia per

.

videreliceat
^!<>f---i.

quod

formalis adusin t]uoh-

bct quatuor angulorum tcrrs AngeIo(quoj.|jj^ jncminit Apocalypfis ) habeat virtu-

Iblum Chriftum Icfum Dominum noItrum, pcrquemomnia Iple creavit organa Angelica , quos inipiravit fpiritu
luo
lis
,

cflcntiali vita;

quifpirituscfientia-

tem

eirentialcm ci fpcciiJiter i
,

Dco fccun-

xlum voluntatcm fuam

idquc in inftanti

Angclis cum fit de ciTcntia Divina, a Divinitate feparari ncquit- llta ergo
in

fux crcationis five informationis aflignalam, atque idco incadcm proprietatc opcratur creatura illa Angclica in communi Elemento aquarum inferiorum, in qua voluntas fpiritus creantis propric erat , quan-

eflfenriacuilibctAngelo alfignaca
rctinct

eandem

voluntatem
.-

<Sc

dilpofitionem,

quam Spiritus habuit in adtu refpirationis in illum Quoniam nulla eft creatura, quam ipfe ncfnfecerit propter fincm iplJ
Creatori optime
ut ; nimiruio , hac vel illa proprietate complerct. Hinc ergo clt , quod non fit Angelus , qui habcat Dominium fuper hunc vel illum ventum cardinalem fed divinus fpiritus in Aneeloquafiorgano, qui Elcmentum Cathohcum in hac vcl

do illam informavit : lca ut commune leu, Catholicum Elementum quotidie de novo iib actu circntiali vcnti Angelici tunc temporis

notum
in

fuam voluntatcm

cum Dominio in co

Ipirantis infor-

Verbigratia, fi vcntus Angelicus Oi icntalis informat illud de novo , tunc in Elcmentum igncK conditionis migrat; QuoniaracaIefa<.it <!<; deficcatpcr exccL lcntiamratione nimia: Rarefadionis acris:
ir.ctur:

illa

virtuteelTcntificainformat

& vivificat.

.Siveiovcnti Angehci Aultrales fua fumola fpiracula in illud

clcmcntum cmittant,

Catholici Elementi inforinatio quotidiana elt virtus feu unius adtusDivinitatisab organo Angclico per vehi-

Quare certu eft, qu6d

DE PHILOSO.PHIA MOYSAICA.
vehiculuni

Fo!.3y
fpiritus

vcntofum in commune eleircntum emiffus .Sc per confequens Ele-

tcm&

dilatantem
,

illius

cjufdem

in eflentia

fed multiformis in proprietate

aAus

inenciformacft efientialis& vivificusDci ei ab Angelico illius quarta: , in qua fpirat ventus prxfidcinfpiratus: Quodautcm interna Angcli forma fit immediatus

adionis,& per confequens

dcm fpiritus adu

&

, ut acir ab eotranstormatur in aquam, aqua in tcrram ,per gradusconacnla-

tionis frigoris

ita

etiam

adu

contraria

fpiritusDivini vcrbi vcl afflatusjlitera: fan-

cjufdem
in

Spiritus,

Exod.

^^

asenos doccnt multis in locis: Vndelehova Moyfi Ecce mitto Angelum meum ante te, ne cxacerbes eum , non enim fcret defcdiones vettras , quoniam nomen meum eft in co Porro dicuntur fpecula politiffima luccm Dei fufcipientia. Atquc ninc cft,qu6d nomina corum terminantur cum El , ut Michacl , Rapha-el , Vri-el , Ga:
=

fadionis terra acrem ; idque varijs caloris gradibus. Quod quidein nifi cfiet , quomo"d6 , qua:-

nimirum pcr viam Raremutatur in aquam & aqua

fo , elTct poffibile , ut tot aquae k nubibus cadentes.non indics cfficercnt , ut maria tumefcerent mirabilitcr angerentur in

quantitate ,
ribus

& & acr c contra afiiducdccreP

? Si

ceret?Aut cur confumptis ignc totarbo-

bri.elj&c.

&

carbonibus fofTilibus non dimi-

At vcr6 ad Elcmcntum noftrum Catholicum quod attinet , fcio , qu6d h mundi iltius fapietibus obijcietur-Si

nueretur terra

non

cflbt

afHduum fup -

non

fit.nifi

aquam

plementum per tranfmutationcm aeris in. & aqus in tcrram : quam quidcirj

facies

unu Elementu, quod Catholicu dicis, quid dc aqua feu mari quid de Terra

&

natura divina
efficiat
,

alterationem feu natura: rotationcmhccc more fccicto infenfibili

&

putas

Nonne funtifta Ekmenta diftinda,

,

qus taha ab originecxtiterunt?Hifceergo refpondco quod terra crat prius de

Tcfte Apoftolo Petro. evidens eft,qu6d aqua tempore prxcedebant terram : atque iterum cccli tberunt fadi ante terram. Quare videtur,
aquis
:

cet

tamen cxpcncntia quotidiana dorem ita fe habcrc Nam quando li:

& per aquas

Quare

quod

terra

non eftet nifi aquarum inferio-

carbones ab ignc rcfolvuntur 6'c gna confumuntur , invcnicmus quidcm quod tota tcrreftris corum corpulentia abip ia fiamumaqueum feic & in vaporofumacrem mutata crit. Ataxioma Phiiofophicum eft , quod rcs quaelibet in primam
,

&

rum

fpagyrica verbi virtute leparatarum fedimentum , ut ex difciplina quafi tax

&

Moyfis apparct. Porro , quod aqux vifibilcs cflent ex aere invifibili per condenfaprodudse. Teftatur tionem formata:

/uam materiam feu principium cefolvatur. Quare manifcftum cft quod tam aqua, qukm fumus acrcus,exquibustcrr.calig,

norum
liter ic

'
''
'

&

& carbonum
&

compofitioelt

fad';!,
ifta ta, (

cflet prius acir inviiibilis.

Irerum

li

Apoftolusloco iupcrius citato. Qijareliquet , quod mutationes rerum omnium

non habcbant , fulphui illud

lapides quocidie a ca-lo
}

puiteite

vcres

tam vifiDilium quam inyifibilium efRciuntur pcr proprietatem fivc facultatem con-

Scriptura

dcfccndentcs magis magiique

dcnfantem

contrahentcm fpiritus Dei multiformitcr agcntis,& quod rcdudio

a Itatu vifibilitatis in invifi-

&

j
j

Scdpropaomitccndo pradi* daomniaexinftfumtnti mci cxperimentiones iftas Jpeculativas

talis

indies augercnt tcrraMnolcm.

eorumitcrum

obfervatioile liquido fat vobis d;-

bilitatem efficitur

per

adum

rarefacien-

monltrare

& confirmarc aggrediar.

Demonllratio ocubris.
Obfervamus quod illa tota Inftrumenti fcu vitri Calcndanj portio , qux ab infima
,

Auftralis flet.tunc ctiamdilabiturai.rinclulijs

,

fed

non

in

gradu ignis fcd

acris Ib"

cjusvitri coliolead

ejusfummitatemfive
invifibili re-

lummodo &
aquam

per confequcns non depeliet

caput cxtendit , eft folo aere

pleta
:

frigore in colium vitri elevatairj

At

in iito acris inclufi

modico va-

mutationes haudpauadu quatuor ventorum in cas virtute aiircaperto fpirantium inveniuntur : Nam
rias alterationes

&

&

cum Vcntus Orientalis cum Dominio fpiifte inclufus feipfum in colio aquam atque extendit , in ipfa frigoris virtute elevatam dcorfum ad plus mmufve pro racione Dominij caQuo liquct , quod diloris deprimit.

: Vertim fi ventuj Occidentaiis Dominium in acre libero ha* bet.tunc acr vitro incluliis fe feddet adhuc ob iftam rationem aquam.irj fpiffiorem, colioexaltata non mulcum detrudit ; quo*

pcr rotgradus deorllim

&

ret

tunc aer

vitri dilatat

&

niam frigiditas habet fufficientem poteftatem in iilo vento & per confequensaerern magis condenfac, qu^m dilatat. DeniqUc fi Venti Septcntrionales in aere mundano
gubernant
,

latanstalis venti fpiritus facit

acrem apcr:

tum ad naturam igneam inchnarc

quatc-

contrahecur coardabitur , perconfcquens minus requiret fpacium pro fua

&

tunc acr inciulbs c6 magip

&

nus ignis dignolcitur nihil aliud , quiim acr cxcrcmc dilatatus \ tametfi rcvcra fit exuberans formae lucidit pra;fcntia , qua:

manfione

rum

illorum adus.

quant6 frigidior crit vcnto Fioc in eo arguicur^

percaiiditatemejusmotumperpctuo concomitantem ita dUatat ; At vcrO fi vcntus

, qu6 frigidior eft ventus , e6 clcvabicuraquaincoliovitri ; Vn-' de conltat , quod qu6 magis aer contr?'

quoniam

alcius

I i

bitur

SECTIONIS PRIMiELIB.
conhituf ,eb etiam magis condenfamr, fequenter ponderofior redditur , confide-

IV.
in

&

Hic habemus progreflioncm

1

mundi

creatione niore Arithmecico defcripium.

rando proporcionem

loci

in

quo exillit:
,

.0 denotat Vnitatem illam, quaeeratan-

J^am aer

qui in fuadiJatationetantum
in

te

omnia , qus

unitas

dum in

fe ipfa fine

'ponderavic

fpatio fcmiulnac

tantum

etiam ponderaredebetin fpatiumduomm pollicum contradus , Vt ex inftrumento

noftro experientali colligere fas eft. Atque ex iftis decernere poffumus,qu6d

non

fit

in veritate

&

radicaliternifiuni-

emanatione maneret acftivam fuam quaproprietatem in potentiatenebrofa fi nihilo refervavit , atque ide6 pro ninilo quoad nos sftimabarur : tametfi in feeffet omnia complicice:Tunc fecunda feries2.00 arguit emanationera adualem inulla

&

cum Catholicum

fublunare Elementum,

quod affidue mutari & Protei morc trans-

mutari folet fecundum Angelici (piritus tunctemporis abaliquo terrjeangulofpiproprietatem : Vndelirantis naruram quet , qu6d quadrupliciter fecundum quatuor ventorum Cardinalium virtutes alterecondiriones de novo informetur

&

&

creatx lucis cx unitate feu potentia divina, cujus prxfentia humida natura ex Tenebrofa Abyffo nempe. i . o apparebat in forma aquarum : ita ut lux aqua quafi a<ftipaffivum Cathohca ordinantur in vum fcrie unitati proxima. Tunc per fpiritum icmeum seterni amoris unitatis, ills duse

&

&

&

&

riaturse

tur

Quasquidem inunoElementonM,

tationes quatuor

uti

diximus

diftinda

fecerunt veteresElemetajequalia tempore ordine exiftentije, quae partus feu ortus

conjunguntur fimul,ad calorum naturam producendam in unam compofitionem: Nam ibi confideratur lux per le Aqua: per fe, ac mixtum perfedum ex his,

&

&

nimirum aether,quafi igneusaer: feulux

reram omnium finxcruntprincipia primaria. Sed apparet ex iftis,qu2einobisfunt dida , quod ifta Philofophorum Sc precipuc Peripateticorum pofitio eft incongrua c a veritate diffentiens , utcunque inter homines tam dodos quam ignaros difciplina; Ethnicorum innitentes frequens

& aer inexiftentia ca;li

=

quas a nonnuUis

dicitur Quintaeffentia, atque fimplex ifta

exfunplicibusmixtio dicitur ^ Platonicis

Anima mundi Nam ut Elementum CathoUcum fublunare effet formatum poft

ccelorum creationem coeli animare vel per
vultis
,

ita

ctiam dicuqtuc

&

Solis acftus
:

velme-

communis fit illa opinio. PolTum ctiam mundi creationis myfterium pcr viamprogreffionis Arithmeticas hoc modo demonftrare.

diantibus ventis Angelicis illud

Vel , ij quatuor Elementa multiformiter: quare feries ita ftat j o o o, quafi lux, aqua coelum: Vltima fcala in progreffeu aer fione ad creationcm mundi fic ftat. 4. o o o o , qua; importat qaadruplicem Elementi Catholici alterationem,perDei verbum in quatuor piundi ventis die creationis tertia cffedam : Erat enim elemcntum
.

&

illud

Catholicum

nihil aliud

qakm

aq^uae

regionis fublunaris generales quadritor-

miter alteratx, vel, fi vultis ftent 4. o o o pro quatuor Elementis.

30

o, .,,.,., o

40

Ifteigiturfuitmundiftatus increationc in cadem platjc conditione manct in hunc ufque diem , in futuro manebit , quoufque igneo examine in ultimo

mundi

&

&

pereat, depurabitur.

CAPVT,
In quo veragenerationis

VI;
atque etiam regenera-

(3 Corruptionis

tionis e? reJurreUionis myfleria [ecundum literarum

facrarum rudimenta atque difciplinam pertraUantur.

VT

paucis fuccinde principium obfcurum privativum vobis in prxcedcntibusexpofui ; nimirum illud , quod ante ullum principium effetfineforma ;

&

fpirituale veftris confiderationibus

obtuh;

nimirum Lucem e tenebrisjamefftilgentem.quod eft illud folum, quod informat,

vivificat
,

&

mukiplicat
,

& animat

omnia:

per confequens eratcaufa; radicalis mortis

Dixi vobis
cffenr
,

qu6dambo ifta

principia
:

non

Eftenim refpedunoftri (uti diximus) fine ulla exiftentia: quoniam lux adiva vivificans nondum e tenebris cffulfit, fed in cen tro adhuc delitef ceret : Itaquidemaliud vpbisprincipium

fcuprivationis vitx:

&

unica effentialis unicas Nam tres perfonae divinae conveniebant in unitate eflenticB , atque ide6 ijla Lux erac c}
nifi

tencbrae ei quafi Lux: tanquam tencbrs Et per coniequens patec, qu6d ille cilct,

&

principium

DE 1'IHLOSOPHIA MOYSAICA.principium principiorum , hoc eft , tam corruptionis, principiunv privacionis gencrationis ; quarum quam poflcionis unum eft acftus radicalis vits , nimirum Lux : aliud eft padivum tam vitae,quam videlicec Aquae , quatenusipfae mortis
navic
,

Vo\.s<S.
a

earumque

fpecies

tam diu
,

&

morte
ludkh.id.i/. Aft.17.

&

&

corruptione prxfcrvavit

quam ipfe

more vivifico in ipfis agit. Hinc dicit Textus:

&

Deo ferviat omnis creatura, quia dixifti & fads funt mififti fpiritum & creats
,

funt.

Et Apoftolus Dcus nonaliquoindi:

fuerunt

e'

cenebris revelatx

Vnde
ijs

fit,

qu6d

ratione renebrarum ex

partici-

gens,datomnibnsvitam,infpiracionem& omnia. Er Propheta Dcus dac flarum populo,qui eft fuper terra
nevolencia lehovx

irni.^i.j'.

pant in fua paflione tam de privacivo,quam obhanc racionem de pofitivo principioadlor in ucroque extremo eft ipfe Deus, qui eft unitas : qui abftrahendo fpiritum fuum vivificum ab exiftentia aquea creatura,reducit eam fub dominium privativi corrupcio fequivride Mors principij

&

& fpiricum calcaif-

(ilm4|:
'

tibuseam.EtPfalcesRcgius:Vicaadeftbe- &S7.7.
:

'

virx reftauracor eft

rf-iui. 90.17

lehova : Vics meje fonres omnes a lehova: Virse prolongatio e(t benignicas lehovas

&c: Quibus apparet qu^dlit fpiricus

,

B>i

&

vini prsefencia

qua

facic getieracioncm,

tur

E contra

vero per continuationem

&

vicam

multiplicationcm

& prxfervatiolob.io.iz.

praefentiam fpiritusincorruptibilisin creatara ,ipfa manet virtutc ipnusfine corrup-

nem. Quareeciam lob: vificariocuaconftrvac ipiricum

meum

regionever6

ut Deus , poftquam fuum fpiritum k creacura , effi ciCjUC moriacur ; ica quidem , remittente eo creaturx illi eundem vits fpiritum , fatione.

Porro etiam

abftraxerit

citut revivifcat5& k mortuis refurgacHsec

erat ratio refurredtionis Servatoris noftri in

ejufdem (piritusablentiaamafla creatura: aquea eft caufa primum morbi, ac ran Jem mortis corrupcionis. Vnde Moyfes: Dcut.31.17 Deus malos reliquic abfconditfacicin fuamabimpijs ,ucobveniancijsmalamulta angultia Verum cnim ver6 rationes

&

&

&

uno fenfu , qui propter hanc caufam

,

pri-

fpeciales generationis atque vitx,

tis

m^evus Refurredtionis dicebatur:

fenfu erat in caufa

& in alio

& mur

feu corrupcionis ac eciam Regcneratio-

qu6d

Elias k mortuis*

nis

vidus

filium relcvaret,

& quodolTaEhzei
relurgere;

Refurredionis luculentius adhuc per pr ^ iftum Prophetx regij fermonem eliciua:

&

'"^'
'

"'*'

fecerint

Amalek interfedum

tur

Quam

magniHcaca func operatua,

in (apientia fecifti,im:

acque etiam,quod Chriftus Lazarum mortuum revivifcerec , uci in fequentibus latius.

Domine, omnia
illis

pleta cft tcrra poilelfione tua

Dante

ce
23. i9'

,coiligent

aperiente te

manumtuam

lam vero oftendam teftimonijs varijs Scnpturarum ftipacus ; Inprimis qu6d, uC aqu3:pafliv3E func ucrique extrcmo nimirum tam privacioni,quam poficioni ob, ,
,

noxicE

ita

Solus

Dcus

eft radicalis
;

agens
vide-

in ucraque corporis aquei paflTione

omnia implebuntur bonicate , avercentc aucem ce facietn,turbabuncur,aufei-cntc fpiritum corum dehcient & in pulvcrcm luum rcvcrtcntur emittence fpiricurn tuum recreabuntur & rcnovabis fiicicm terra; &c:Ecce hic caufam Generationis
, ,

h jct tam in morte

vica

& corruptioiie, quam in

:

& geiieracione

Ac tum poftea expli,

j

cabo rationem fcu modum quomod6 unaeademque in effcntia Vnitas more tam oppofito operecur in aqueo omnium , rerum fubjcdo , nimirum pcr privacionemmediante frigore per pofitionem operance ca-

cormptionis cirentialcm radicalem expreifam exaCLe,abunn.o lb!o tonce xcerno fcarurientem : Vbiagnollerc.inprimis videtur , omne creaturam a lapientia cecernaeife

&

&

fadam
(

ibique dcnctac

quOdDi--

vini iftius Spiricus pra;lcncia crcacurs vi^

&
:

vanr
ris
,

Deo

inquic Texcus

dance creacubonitate (hoc

lore.
)b.T.iS.

Adprimumergo quod fpeclacfcrip-

colligunt

& implentur

curxdicunt
percutit

ieut.32,39.

&
:

Deus vulnerat & medeturi manus ejus fanabunt : Atin

que icerum

dam

& ego vivere faciam

:

perfona lehovje : Ego occi: percuciam

eft vivunt) Avercence faciem fuam (hoc cftvivuinfuifpiritusalpcdum;perturbantur hocelt, fiin partc avertit alpeduin
(

&

fcu fpiritum

fuum

a creaturis

sgrotant

&

ego fanabo Et aUbi

tu es

Domine ,qui

cdefi'"
'

duuis vita; mortis habes poteftatem , reduds acquc icerum: ad porras morcis maluma Deo ^''^ *^ "^^''^ ' b'^"'^'^ funt.Quibus evidenseft, quod eadem unitas in eiientia fit ad;orfolusin utroqueho' rum extremo : Videhcet ad mortem feu ad vicam& adgeneracorruptioncm tionem acque etiam a morcuis refurredionem. Pro meUoriaucemhujusrciintelledu fcire vellem,qu6defier SpiricusDei lucidus omnia inaduans emanacio : ieu

&

&

infirmantur) Aufercnte fpiritum earum (hoc eltjfi penitus incorrupcibilem in fe recipianc vicae radium)deficienc (hoc eft^mo-

&

riencur

At fi emittat iterum vitsfpiri: renovabis faciem recreabuntut, terrje (hoc eft per remilfioncm Spiritus intura
,

&

corrupcibilisrevivifccnc,
pracfentia

&

& de novo ad vieftergo,

Spiritus

tam refurgenc.Manifcftum

adionc bcnigna

qu6d Dei

incorruptibilis vita adeft continuatur in crcatura: Et vice vcrla totali ipfius abfencia

&

&

mors inrroducitur. At
tione
tia

partiali ipfius .ibla-

fplcndor Majcftacis xzetnz ( ut Salomon habet ) vel , uc Hcrmes fplendor fandus, qui mundum omnemque creaturam ejus
,

& concradione ipfius acircumfcren,

ad cencrum
:

perturbatur &i^gr(

.tat

ipfa

Nam

mori nequit,quamdiu

"aliqua

informavitjijfque vicam feu

animam alfig-

Ipiritus

Dei incorrupnbilis portio iiieltci, I 4 &in

SECTIONIS
&in
cit

R1M

iE

L I B.

IV.

eaopcrntur

Dcniquefi vevertetur

fpirituspoltcjus h Creatura recclTumjfa-

diance Spiritu Dci incorruptibilipofTit ad vitam Kternam refurgere : qus quidem

purificacio feu mundificatiofitdifpoficio-

ipfam revivifccrc,bomincmque a mortuis refurgcre : qucmadmocium accidcbat Lazaro , Amalakito , in fcpulchrum Elizei

ne

&

folucione nodi feu vinculi Elemenci

,

alcerabiJis

vel

fecundum vos Elemento,

injedo. Quibus liquet , qu6d mors fivc corruptio niliil fitaliud,quhm totalisfpiritusincorruptibilis fiveforma: eflcntialis
abfentiA,vcl extrema&privativa ipfiusk creaturajCircumferentiaad cenniim contradio:

rum murabilium

&

hac via liberando

partem corporex commixtionis Sz nobiliorcm h fua capcivicace,utdeveniatpura

& munda.
tur
,

Quod cum fit fadum

,

(equi-

ut pcr fpiricus vivificantis unionemi in

fpirituale
:

Vnde fcc|uitur quod adus forma,

jcternum deveniac

juxta illud

lis efTentialis feu radicalis vita: fpiritus eft

DPauli

Dicetaliquis.ait

quomodore-

non ab uUa natura , imaginaria , quam fomniavcruntPeripatetici: idque cvidentcrex loco ifto fcriptuGa.(5.3.

immediatc a Dco

&

furgunt mortiii?Qualinf corpore veniunt? Iniipiens m,quod leminas non vivificatur, ntfi prius moriatur. Et quod feminas,

rarum probabo Nonpermanebit(ait Dominus ) Spiritus mcus in homine in acter:

num

quia caro

eft

eruntque dies ejus

ccntum viginti annorum 8cc : Quo arguitar, quod lit Spiritus Dci , qui facit hominem vivere Scd quoniam funt nonnulli hujus mundi fcruoulofi , qui nolunt iftam
:

non corpus, quod fucurum elt feminas,fed nudum granum , ut puta tritici , aut alicujus ca:terorum: Dcus autem dat illi corpus, ficut vult : Non omnLs caro eadem ca-

ro,&
ftria:

corpora crrlcltia

&

i,cor.ij.

corporaterrc-

35-

fed alia quidcm coclcftium gloria.alia refurredtio morautem terreftrium : fic

&

Texrusiliius Ilicronimi intcrprctationem

lob.

tuorum , feminatur
in incorrupcione
:

in corruptione

furgit

admittere illum confirmabo verbisiftis cx lobo allatis. Si Deus apponensadhominem animum (iium,fpirirum aut flatum
:

feminatur in ignobilica:

ce

furgit in gloria
,

fa-ninatur in infirmi:

cace

furgic in viituce

Seminacur corpus

'animale, furgic corpus fpiricuale &c:Quo homo in arguere videtur , quod corpus debeat mocincrem rcvertctur &c. Ita ut lucidc pa- ri,ut eomodo ctjrruptionem exuat , boc eft, corruptibilem impurorumelementoteat fpiritumcftc Dei,quivitamdatnon
ejus ad fe reciperet, veltraheret &; expirarct omnis caro : fimul
,

deficeret

&

mod5
""

hominibiis, fcd ctiam omnialtcri

rum portionem dcponat,utiIlohoc modo

fpirituali

creaainv- Et alibi pro hominis vitae autho

^
"*

reddito poffit aeterno unitacib

lob ) fccit me inipiratio omnipotcntis vivificavic me. Ex illis ergo omnibus conftat , quod caula vivificatione immediate in gencratione agens fit Spi n tus Dei in ad i va feu poiiti va per confcquensejusabfua proprictate fentia lcii privatio, eil caufi ruinx , mortis
rc
:

Spiritus

Dci

ait

&

&

vinculo in unum ligari , atque ita a re conditione animali infirma &corruptain itatum (piritualem , vircuofaui naturam incorrupcibilcm migrare. Propcer iftam

&

&

&

eciam racionem facecur

fanguis

alibi,

quod caro &

&

regnum ccelomm

icu corruprionis

Nam

quando

Spiritus

Domini rcmovetur
cadavcre
,

a malia corporea leu

illud relinquit
,

quafi informe chaos

informatum feuTerrainanis&

&

vacua relpedlu fpecieipra:ccdentis,femper viam Corruptionis pcr decrcfccndo vetrogrcdiendo in pundum Nihili , k quo proccdcbat ab originc; quatcnus jam nunc

queanc : Quoniam carifubijciuncurcorrupcioni& perconfequens nequeunc inhabicare locum incorrupcibilem : Sed elt purus Spiritus tam fan guinis,quam carni3,qoi lurgunc , poftquam depofuerunc groi^a fua'cabemacul3
Ipiricu incorruptibilianimaci, qui facic vi-

inhabicare nein nacura fua elemen.

&

fpiricu fuo pofitiva

Sc incorruptibili eft privatus : Nam (piritus ilte , vel penitusdeccdit , vel totaliter ad centrum fe contrahit , manctquc quoad nos otiofus quiefcens& nihil circumfercntcragens. lam vcro diffcrentia inter refurredionem a mortuis, vel falcem b. morte mortali
,

cam cemperacara in creacuris tempor.Jibus feu momentaneis hoc eft , rebus ex Elemento quadriformialterabili compadis: At vero corporibus (piritualizatis & dcpuratis vitam & elTeconcedicajternum qu^
,
,

temporalem (nam verba Chrifti dc Lazaro mortuo crant , quod dormicbac) & illam in vitam a:cemam eft ifta: Nam ut cit nihil quod mortem magis imin vitam
,
,

con ibidem Apoftolus^Nam per purificationem mutatur a corpore Elemcntari in coelclte (eu fpiricuale. Nonnc videmus juxta illud exemplum , quod gratraria: uti tcftatur

vira corpori nacurali feu animali eft

numtritici adeoexaltctur in vircuce, poll-

quam corrupcionem fu(tinueric a groffis Elcmenci ligamcntis immunefic.utinaltum ultra terrs fuperficiem
elevetur ?
licacis in

&

pediat

quam
;

actualis prarfentia ipiritus

cccliim vcrfus

incorruptibilis

itaetiameltnihil

quod

Im5 vero fcintilla incorrupcibieo regnantis furium ad patriam fi a matcria Elementari non im;

i.cor.i;.
3<S-

&

magis obcft , quam corpus corrupcibilc auc corpus morri corruptioni obnoxium: Quare neccife cft, ut corpus illud moriacur uc hac ratione pcnirus deponat impuricatem corrupperpctuitati vivcndi

&

tcnderet
ejus

pediretur

&

tamen nihilominus

ita

poft

corruprionem cxaltatur granum hoe

tionem,

& & induat incorruprionera

ut me-

utvirtute multiplicitum poiteh abundet: Quemadmodum ex multiplicatione fux

fpecici

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
fneciei ratione abundantia: illius fpiritus,

F0I.37

unius

quem

inducit

colligere tas eft.

,

Ad aliam

iimpliccm

nimirum Ariftotelicorum , quam & planam explicationem akeMoyiaici invenicmus.

liw.-c-

vere refurrcdionis (pcciem

poralis,

quae eft tcmnon fit a^tema quia corpus nondum corrumpitur , hoc cft

rius, vidclicet illius

quod

attinct

illa

Nam ipfi gencrationem dcfiniunt elTe mu- veicur.

tationem materis a forma fubftantiali pri- "^\.p' ftina in aliam formam fubftantialem Et e contra corruptionem faciunt rautationem five amiffionem formse fubftantialis , quae
:

^'"'

vinculi Klementoruni illius compoiiti adhuc non fit folutio qua corpus in eo fpiri,

tuale pofsit purificari

taribus

k fxcibus Elemencomplctc qua: ex aquis inferiori,

&

prius inerat materi:e,fed

hus cliciuntur ,fcparari

rituale

ita

ut corpusfpi-

cidem

nunc nonineft; Atqueita videtis.ipfosnominarc undc

radicaliteroria-

fuisliberari

occultum non pofsit a compedibus ,quo vits fpiritus iterumftridius , comprehendatur , &vinculiscum coa:ternis uniatur :Hujus fpeciei refurre^ionis crat illa , quam Cbriitus perfecit in

quandam formam fubftantialcm^Sedquid

non
reifit illaforma,

C.7.14.

Filiovidu2E,cuidixit. Adolefcens.tibidico , furge. Et refedit , qui erat mortuus:

Etiamtalcmrcfurrcdionemfecit in Filia gubcrnatoriscujufdam fyagogse , claman-

tur,aut quomodo ingrediatur corpora ad proccuranda generationem', &quarationeiterum ab ijs recedat ad producendam corruptionem ; hsec, inquam, omnia prorfusignorant ; confcquentcr tali luadodrina nihil, nifi ignotum per ignotius col-

&

ligiraus:cum rei veritate fccundum dodri-

do :

Filia furge &: Spiritus

:

Huic ctiam vita; vexit Lazarus ^ mortuis itemm mediante oratione Elirc Filius viduae mortuusadvitam tempoialcm refurrexit:NamTcxtus ait : revcrratur, obfecro ,anima pueri huvcnit
:

iterum in illam temporali refur-

nam Moyfaicam fit Spiritus lcu vcrbii Dci,

quodinformat
fua prsfentia

& vidficatomnia, efiiciens & benevolentia tam Genera,

tionemab

jusinviiceracjus
[.es.

&exaudivitDominus
:

17.21.

vocem
intra

Eliae
,

&

reverfa eft

eum

& revixit &c

anima pueri In quo lermone

Ariftotele confufo moreebuccinatam , Refurrcdionem , quam nunquam per mundanam fuam fapicntiam auc virtutem fallacis fute Philofophijc dctegere' aut decernere potuitiqukm corruptioncm,

&

privatione
ifta

& morte lua abfcntia: Ita, ut in

duo veniunt notatu digna : Pi;imum, quod

ifta

fent corrupta

corpora niaiirumElcmcntatanonel', hoc cft , partcs compofitioniscorumnon cfTcntpcrrcfoIutionemdi,

vila:

licct fornia Ipeciei eiTct

alterata.

Quare,tamctfi Ipiritus reverfusfitinijs, tamcn vitam ijs non nifi tcmpbralem affignavit. Et quamvis quis obijcere potdt , corpus Chrilti non tuilTe cormptum, tamcn a mortuis ad vitam Kternam reRcfpondco , quod Textus it: furrexit

mutatione creaturs ab uno ftatu in alium,& ab una forma in aliam,inveniremus, quod , ut ipfa erat fada fecundu fuam exiltentiam,ex Tcnebrofa , potentiali fcu uniformi materia, nimirum aquis , quas Spiritus divinus feu fplendor landus lua luce aduali ijs vigore vitalcm inpertiendo , informavit : itactiam ablcntia lucis iftius di-

&

'^i.kS.io.

Non ncm

dabis

fandum tuum

videre corrup-

tionem ;

& ob iftam rationem refurrcd.iomortem,

vinxomnia formantis,cunda deveniunc obfcura,mortua,& forma:eirentialis deftituta, quoufque novum lumen,fcu nova vitx virtus fe irjanifcftct ; quod lumen alic-

natfubjedum aqueum h forma&figura,

liabuit die tertio poft ejus

erat (inc peccato , proinde ultcriore purificatione haudopus Elia habuit : Nam aliter cum Moyfe

quoniamcorpus ejus

&

quam habuit ante:Ita quidcm corpusmorcadaver eft in ftatu dcformis chaos, co, quodfolitam fubftantialem hominis fitui feu

&

non apparuillct in monte transfiguratus. Secund6obicrvaredebemus,qu6dfitpr2'

guram fcu ad:um amifit; haud aliter, qu^m ii Deus fuftulifTct fpiritum fuum a mundo, omnia itcrum in nihilum feu ab eoram
adivitate in potcntiam divinam feu tenebrofam ahyfTum revcrterentur , qualia fucrunt prius in complicita fua natura: Sed quando adus nov:e forma; erumpic k cadavere mortuo , efficiens , ut tota

lcmia Spiritus vivificantisDei,quiefficit gcncrationem Rcfurredionem a mortais : atque iterum cft ejus abientia , qua; corruptioncm inducit : Nam mortcm fcriptur:^ dicunt loco antca citato , quod eilet anima pucri,quae revcrfaeftin cjus vifcera. Et in alio loco ut antea , Spiritus

&

&

filiarinillamrevenit&refurgebat- Quare rcde lob loco antca notato , fi Deus Spi-

ritum liium feu atflatum fuum ab hominc

lOJ.
f-1.

103.;29-

Et David, fi aufe, expu-aret. Spiritum crcaturx feu hominis,expirat ; remittente ver6 te fpiritum tuum recrcatur,feurefurgitdenovo , feurenovarcciperet
res

ejufdcm maflTa deveniat verminofa , tunc poiTumus diccre , quod corruptio unius eft gencratio altcrius , quod lemper elt verum , quando materia Elementaris ad* eft. Liquetcrgo , quod privatio fit me-f dium inter Gencrationcm corruptioquafi vacuum , ncm , inane quoddam,feu Niliil nonEntitasinterduas

&

&

&

&

formalitates.

tur.

lam ver6 reftat , ut myftcrium Generafi

lam ver6

iftud generationis.& cor-

tionis

& corruptionis hoc modo

K

videli-

ruptionis principium cura illo Peripateti-

cct progrcffione Arithmecica demonftre-

corum comparaverimus

tam magnam

mus

procul dubio confufionem in cnucleatione

quatuor

Circa pr^ccdentis capitis finem, fuilTe progresfionis gradus , fea

fcries

S
icrics in

EC

TION

S P

R M .
I

LIB

V.

rnnndi crearione cxpreffinnusi quaruno prior i . o. imporrac tenebrofam Ab\ lliim (eu potenriam Divinam , in qao

magno mundo , quod fimplex Elemcntum, nimirum Catholicusaer ,apparec externe

Pari fiquidem relpcdu videmus in

ihtu omnia eranc complicitam Deo : Secunda erat 2.00. denotans produdioncmlucis&aquarum , nimirum Vniverfalia
,

limplex in iua ex'iltenria quaaliquod invilibile , nihil expli<.ice camen complidcein fecomprebendic nuplaiius
fi

&

&

&

acri^^

& paflivaipfis

Terria

3.000

de-

bem
feu

pluviam

feu

aquam

ignera

pingit iubitanriam JEtheris

cKluce^aqua
Quarra
Elemenlunc
-

nixram

niinirum duo iimplicia&pri-

mum

ex

compolitum.

fdgur lapides ponderoios cum Sa* le&c: Quaomnia cxpUdtcvircuteqciacuor vencorum apparenc , ira ut vapor
tencat

&

4.000

cxplicat Catbolicum

primam

generationis ieriem

ni-

tunsSublunarcleu aqunsinferioreSjquadriformiter alteratuin

:

Atque iib
,

Cmplicia mundi polici oinnia in

membra ex quibus tum mundo componuntur

mirura ordinera in Triangulari fcala cuincum ; nubes Ibcrum , fiirgura cum pluvia lapis Ceraunius leu fiilfepcimum ,

&

minaris

odavum

arguens exactara ro-

Arqueiilud raembram in ilto rusexiltenti;3e(tatu ulque ad ulrimum PcreatperduTabic : Hic crgo bales omnium creaturarum compoiitdrum habemus : Nam fuper fundaincncum 4- eooo reipedu ius fubitantis collocantur
Spiritu
,

ut

fbnnam

liiam k

omnia inrbnTiante

& nbique pne-

Efficiam igitur Progrefa Generarione a fimplid Elemcnto > quadruplicicer per diverfos graius alrerato ad complcmencum pertcc^e mixci : Nam , ut inter terminum a

fente acquirunc.

tionem

meam

carionem quacuor formarura feu nacurarum vencolarum in unam mixcionem At ver6 , ciim horainis c.idaver reverritur ad corruprionem , tunc neceiTe clt, uc ejus parces procedanc rctro in relblurione per eoldem gradus , perquasprocedebanc ad perfectam compofirionem , nimirum k perfeda difpoficione 8. ad 7. &:a7.ad 6. S:a6. ad^. uci rcvercirur in muccilaginera Ipermari haud diffimilem,
acque in Kacuram Elenwntarem dilp
cur
,

rrgi-

aqua

prius

dtortura

acque

ibi in-

qua ad quem , necelTe eft inrercedat imdium quod ell in %ia ad perf^cftionem, fednondum pcr\'cnicad ilhrametam ira quidem iiiud medicm ob eam caufara mud.improprie imperfbdJ mixcum dictirapur
,

dpic novam inducere tbrraara

Cve ge, nerarionera fecundam facere in alia tor-

ma

Xam

Spiricus

omnia
,

operanris eft

nunquam
rolara
illud

efie

ociofuni.

lapis relblvicur in

aquam
:

Panter eriam aqua in vapo-

ucpoce,cujuslicusdtincerfLm,

nubem

& nubes in
Qui
iSc

pjex
rara
:

Elemencum
feu
,

x^arieforrairer alcera-

prius eil deriv.aca

li

vulris 4.

Elemenca

qui fun:

Elemencuni
pstec
,

aerem ^ quo imples per confequens non

aer ei^

mixra. Conltac ergo, qu6d in ^na generarionis incer Eleraenta pcrfecte mixtuin , necdfe ell , ut corpori MetcorologicE nacurz occurramus:
iiraplicia S: abibluce

requiric ulteriorem rcfolurionem.

Qui-

bus
nis

quod opus
median:^bus

Gcnerarionis

&

pergit praxipue per gcidus condeniario,

quibus

confirmatur
:

E.veuipli graria

Generarione borainis i prLa..ip:um ipfius , quod fuDdatur fupra rucuram Eiementalera aqueam ,
:

in

\-inculu:n comp&urionis Eleraencaris

'

Ac-

&

locum fuum in priraa generarionis lerie vi-,

nabet iplum lperma:quippe, qucdeil aquea leu fluida fubitanria non nideli. cc quinta
fi

que eriara exinde reddinir rnanifeltirp, quod idera Cacholicum raedicamenram progredicur per viam generarionis de forma in formara , de re in rcm : Ec quod opus corruption:s fiac per viam

&

parum

alteraca

aqua inccgra mundi fabrica

& quemadmodum in & (emina ora-

Rareradionis
cici S; pruinas

niniiruiu

reiblvendo:
,

Qucmadmodum

autem

in nivis

gla-

nium rerum complicitc conrinencur , taraen nihil excerne' prseter aquam apparet
:

&

Ipermate , caraecfi nihiJ nppareac in prima fcrie explidcc pnecerlperica in

ma
oifa

, ,

tamcn
caro
,

tocus

bomo
,

videlicec ejus
:

fabricands rarione bt ventis Seprentrionalibus , eorura irerum in aquas oc vapores reiblurione per afflatus contrarios eit explicatuzn. Atque ita Progreffionem materialem hoc eft' , alcera-

&

fanguis

nervi

&c

func

com-

plicice in eo comprehenia , volunc gradatiir.exeo apparere explicirc , nimirura in lcxta ferie : alterabitur ab hu-

&

tionem materia: aquex feu aereje deltacu in Itacuin feu de conliitencia in ccjnfiItei-.tiam habetis.

Xam

lam vcrofciendura, qubd

que hoc opere Arrifrx
^jpiritusDci
:

folusin utro-

"

more ad (bliditatera cura cerca diitindione crium principaliura racmbrorum, nempe Cordis , Cercbri , & Hepacis : In fepcnr.a icrie maoebic in forma Embryonis;Etoda\-aferics coinpIebicCubura^ad

fsu oper^ror

dt

N;:::";

ingenerarioneera.it-

radicem Secunda-n 2. ilve Quadrari 4. ^qaod in Eleirento Gicholico depingicur per imprcffiones quacuor vencomin) adcomplemencum perfede mixci in crea
tura huraana.

tit radios fuos k Ca3x)lid Elcmenti cencro feu fpermaris intcmo , illudcue movet ad perfedionein , &: feraper pcrieverat in lua adione , qub ulquepcrfcdushorao producarur. Atque habemus a

lobo

fic

confirraatura
,

Kcnne

ficuc lac'<^'=*-'

fudiri ine

&

ficut

caleum coagulalti
ni^nita-

me? Cure 5: cime tcxiiti me,cum vitse be-

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA;
nignitatem exercuifti erga me,
tua confervavit Ipiritum

Fol.3!5

& vifitatio

cefcat

meum?Econtra

, qu6d fuit priusl Vbi iterum Spiritus idem, illam aquxfub-

& revertatur ad id
ita

cum Dei

fpiritus radios fuos vivificos a

ftantiam

genito detrahit , eosque in fe , hoc eft , in cencrum refled:it,& defijt vifitare fpiritum Crcatur3e,necefie elt, utcreatura mar-

tionem

in

Atque ita

refolutam pcr novam generaconvertit creaturam: natura divina quiefcit nunquam,

novam

fcd femper eft in adione in

hoc mundo.

Demonftratioprscedentiumordinum eft talis.

dana;, ubi 2.

Simplex Trigonus compofidonis munhoc eft, Lux aqua eft radix

&

Progreflio k quadrato Elemento-

rumulquc ad cubum compofitioni&j

Sc 3 . Vnio amborum in

animam raundi.

O
t

O. ,..0 2

o... .0...0
.

.0 2
*

* *

'".

A.0...0,..0...0 4
Piiacipiumgeneiitioais.
.

Bi

O
.0
3

..

0...0 O ..6

O..0..0..O
4B.

A.O
Bafis Trianguli compofitionis
C.

O
o
*

-.O ....0..0..
runcipiuii)

0-.O..O
,

coiiuptionis.

tnundanxjquieeft radixgenerationis 5 quje cft k quatuor Ele-

..

. .

2
.

6..0..6

..

OD.
incipit

A lerie C. D.
3

mentis feu Elemento quadrupliciteralterato.

.

O ....0*....0
.

inotus corruptionis def-

InRhomboideifta
gradus generationis 6c corruptionisin unica fcala clarius explicantur ; in qua quatuor Elementa manet ineademfimplicitate

'?

* '^

cendendo gradatim vel

'^

per quatuor gradus uf-

0....0 ..o *. .o .. .' O ' o ... o. ...o ... . o.' o. .. O

quead fimplicitatem Elementi quadruplicis- A B. ubi cellat motus corruptionis incipit de

&

.. '

-- o... o o... "-

.

"<=>

"-^
'.

fubltantis,qJacreata^ . "^-o funt complicite jn natura aquea feu Ele-

novonovse generationis motus ; progrediendo k ^, , furfum A.B. e ^"^^"'"A.B. feorfuma^

.

-o " O' ' o-- O.-.o

..

oD.CD.utanteh.

mentoCatholicodi&.0 aere : Eft origo A- B- radix k qua generatio furgit ufque ad periodum perfectje

o;---o---0--"O.... 0. o.-. o
o....o....o.'>.o....o...o
. .

0....0..'. .O....0....O
.

compofitionis,qui

eftin

numoroC.D.

A.

o....O.^..O.-.0 4^.
O-...

idque per quatuor gradus alterationis, qux feries ex 8- eft inirium conuptionis,
ut fupra.

0....0

....

>

o
I

CAPVT,

VII;

^^uod Deus contra Jriftotelis aliorumque philofephorum a^ertionei mnagat necejjitate coaUus in boc mundofedexproprio fuo velle (3[ecundumbenignam[uam
inclinationem.

ILlud
quod

proprie'
aliter fe

vocamus

NeceiTarium, habcrenequitjexaltera

1 1

aliter fe

habcre poteft. lam ver6

mzona

orta, eft inter Philofop^os Ethnicosdif-

vero parte

iliud

cam voluntariura, quam

l
I

putatio,utrumDeusopereturinhocmun-

cafu fortuiw contingens *eltiraamus,qu6d

do voluntaric,vel neceflitate quafi coadusK Majoc

SECTIONIS PRIM^LIB.W.
usiicccffitatc

M;ijof aiTtcm corunn pars fcntit , quod Denon motione aliquavolun-

&

rebus hujufmundi crearis , gcnitis&corruptis depcndeat in voluntate libero

&

cariaaCTat&opereturinhocmundo , tam benein rerum generatione& confcrvatione quamint-arumcorruptione&ruina: Quodquidcmfiitacflet , lequerctur nccclTario', quc^d adus talis in Dco involunalia tarius procederet ab ruterno a Naf ura
, ,

mandato illius, quieas crcavit Hoc autem

: !l

Sap.i6.

fonte vcritatis habemuslic confirmatummitefcit, ne comburerct,

Ignem

modo ig-

ncm ille facit ardere inter

aquas.

Quo

li-

quct , qu6d Dcus non agat luper igncm Sc

in C|3 necesfitate coadus , led fecundum placitum luum. Porroetiam , quando trcs ler\'i Dei non obftance i^nis violencia in fornace igncaincadi iSc iiiie Isefione ambulaverint , ibi Deus exhbera lua bencvolcntia eft contra aut neceflitatis per quindecim horologij gradus , aut confuecudinis

Deo

potentiori

cumipfo , quod ab aliqua fua creacura eflec ad hoc vel illud contra voluniatcin fuam pcrficicn-

qu;e fuit aut co?eta-na auteipracxiftcns , aptfaltcm,

,

dum coaclus atque exagitatus. Qyod omne

,

quam fit erroncum atque

, :

h vcritatis

ccnn-alis regulis extravagans

ego vobis
,

legcs opcratus.

paucis cnarrabo
^Etcrnun-i ?

Nam in loco priori

Deo

quid

{oblecro)eftip{b

antiquiusauteico-

Nonnc ipfius cil ante omnia cxticilTc? Anne quicquam in Gcometria ten> poreaurordincante pundumautin mcnliira

Porro ctiam folcm fecit in ca;IohxcftaretcmporeIofu3e , atque iterum in fuo motu retrogredi regnante Hezekiacontranararscurfum &per confequens non cx neccfTitate , ncccoadbus- Ec
admirabilis totalis
illa folis

Eclipfis

quse
ac-

ipfo minus? Ecquis

omnium Arithmc-

tcmpore
cidcbat
,

pasfionis

Salvatoris

mundi

ticcs

numcrorum aliquis nnitatc vctuftior? Vnde ncccilari6 fequitur, qu6d Deusfic liber&voluntariusinfuisadinonibus , ciim femper fueritcx Sc in femcc ipfo, exiftcntiam fuam habuit ab jeterno finc ullo ad aliquod vel prxcedens vel coxternum principium relpctflu , atqueide6erac ex fe ipfoibfficiens ad operandum In

caexpedationem NaturaliftaAftrologorum pacitatem

pr;cter

&

&

ipie fit

&

rum evenicbat: Vt pote incujus inftante Luna nec in capitCjnec in cauda Draconis rcperiebatur : Vti teftatur magnus ille Aitrologus Firmicus--Vnde evidcns cft,qu6d
illud via

&

&

perficicndum , pcr

fe

finc

ope

alteruis

ab

omni a^tcrnitace. Verijm rationcs opinicnum iilarum Ethniccrum lc habcnt bifariam

:

non naturali aut neccsfitate ad mundi naturam prxfcrvandam aut fuftcntandam fijifTet ladum Hi (inquam) cfFedus omncs nullo modo produci potuilTcnr, fiDcusnccesfitateadhujus mundi guber:

qu6d Dcus virtute <Sc cHcntia propria & non acquifita aliqua poteftate opcrctur: Dcindc ,quiacft'cdus in hoc mundo videnturcHencceflarij.atquehinc indc concludunt , qu5d nonpollint provenireab aiiqua caufa Eortuitd contingentc, vel voluncariaalicujus alcerius:Ad

Nam

in loco priori

fcicndum,

nationcm cgiiTcc

Vnde manifcfl:um

cft,

quodDcuslecundumliberum fuum arbitrium opcretur in hoc mundo & non coadus. Scd acccdito & aufcukate parum (vani 6 vos Philofophi, qui Dcum actorem
5c ordinatorcm

cmnium
,

cflTe

lcgibus &:

vinculis ncccsfitatis

pnmum quod

quam

obfecro

obligatum creditis) gloriam aut honorem eJ

,

fpcCtac , arguunt (ut mihi videtur) in co contra fe ipfos:Nam, ut ille agit in fua pro-

potcfthomopro

fua fapientia

]uititia&;

clementia attribucre , fi elTet contra voluntatem fuam ad ca prsftanda quse facit copria ciTentia vcl perfonalicer , evidens cft, adus?VideIicet fi necesfitate nefcio qua res per confequens quod a lcipfo moveacur omncsfivecrearefive Gcnerare fivc quipimpulfu non ab uUa cxccrna coadionc piam aliud fecundum hanc vcl illam effigifeu necelficace incerna : Praeterek unitatis em formarc , fcd ctiam Ens riutrirc& praelacicudo nullam admiccic corapulfionem, fcrvareatque ipfas finalirer ad corruptioauc concra voluncatem mocum , quoniam nismetam perducere,urgeretur ? Quas, unicas paci non poceft. Porro cciam non cft inquam gratias, aut quem vultum,autadoac Dcus ad opcrandum mediantc poilibUe rationcm ipfi dcberemus , li quid faciet in aliquo extraneo vcl alicno cfficience urgcaex impuffionc?Atcur hoc mundo coadc tur, quatcnus ipfe ab origine manens tixus, nos monct Ariftotelesipfe (fi hoc elTct juxfirmusjin fc <i^ per fe folus opcraconltas ca ejus iniencionem verum) qu6d lacrificia tur quafioriginalisomniu rerufonsidquc radicibus narurs offcrremus?Aut quid nopcr !e ipfuml emittcns radios vitaeformaksfecundum placicum luum , cofqueite- bis mortalibus utilitatis afteret preces ruminfevel contrahendo iive ablbralicn- fupplicationcs noftras quotidianas coram dojubi&qunndovult. Ad fecundum di- Deo pro hoc vel illo beneficio fiaturo effuco^qubd cfteclus neceflarij nuUomodo fo- dere?(quod nihilominus officiu Plato,Por,

&

&

&

&

&

lcnc neccflitatem in

prima

efficicnte caufa
,

phyrius
per

includcrc

Quia caufx fecundaria;

alijs

quas

Placo

vocat Ancillas Sc fervas, ordine nceirario e>:cqui tentanit.ad illudopus abeo agitatje,quieft conlcqucnomnis multidudinis unitas ,

cum

mandata

ipfius

&

ter

omnia

in

omnibus

ita ucneceflitasin

Proclus docenc efle lamblicus necelTarium ) fi prccibus propiplacari nequeac in iiia iracundia tiari uc poce qui (fi ipfis crcdcre fas fic) necefSconcra voluncacem fuam agit ? Aut tate Pythagoras (qui cur Iblebant Socrates juxta graculi teftimonium eranc feculi eo,

&

quam

&

&

&

ruoB

DE rHILOSOPHIA MOYSAlCA,
rum
fapientiorcs
)

FoI.3j',

Dciim quotidie orarc,

fiipfcageretomnia coadus &nonfecuadum voluntatem fuam ? Autcurpublicavit Propheta : quod Deus fic folus inclamandus deprccandus ; f; ulla in Dco cflct neceflicas, ut operareair in Generatione

cordia afEcicndum. Verum hoc adh'jc planius hilcein verbis cxprimitur : Deusjuxta

&

& confervacione

rcrij ?

Im5 quidem pcr-

fpicuc cxiftis ,qu:c

didafunt declaratur, quod Deus mediantibus hominuin orationibus communiccr ad mifcricordiam inclinetur
,

&qu6d

iit

in libero ipfius arbi-

trio vcl in feveritace vel in clcmencia age-

rccum ilbomundo

&

creacuriscjufdem,

&

per confequens parct , qu6d minime ad bos vtl illos in mundum cffedus vel creatione vel gencracione vel corruptione pro-

du-cndos neceffitaceagirecur ucifalfo niorc plane Adieillico tradiderunc non:

&

voluntacem fuam facit tam in cccli virtucibus,quam in habitatoribus terrs Quibus arguit propheta qu6d qua^libet in hoc "^'"'^' ^ mundo operacio juxta volantatcm atquc in pcr verbum omnipotentis pcrnciatur : atquc ideo non neceflitate , ix Ariftoteles 5 Galenus multi alij ex Ethnicis ad derogationem Virtuds Divinae &i'dirainutionem Omnipotentix ipfius.Sed.quod fit Ncceffitas indubitata in caufis organiin effedibus,qui procedunt ab adi* cis, bus Divinis , nihil in mundo planius , nihil in rerum natura ceitius. Vnde Prophcta Baruch : Deo obediunt per omnia Sol, ^''"'^'' ?' Luna j fydera , ful^ur , ventus , nubcs &c:
,

&

&

&

Hoc eft a Verbo ipfbs inhabitantc incicantur

neceffitatc rapiunturadfacienduni placitum divinum- Non ergo fequitur, qu6diple, qui radicalitcr imperat , pofsit ullo modo cogi , ut in imperio vel Dominio fuo fic vel ita agat,ut pote qui pnmordialiter agit, hoc eit, primus unicus exiftit in mundo motor : Non enim alium vel ante le vel ipfi| coa:qualem habct agentem: confequenter voluntaric ex libero fuo arbitrio operatur : Atque hinc ait Apoftolus : Voluncati Dei quis reilftitpEc Prophcta : confilinm meum ftabic cm.nis voluntas mca fict. Et lob : quodcunque voluitjhcc facir. Quarc m.anifcftum eft , quod ipfe non operetur involuntaric autcx NeceffitatCj fed fccundumplacitum

rolh Philofophi Ethnici , interquos unum ex difcipulis Ariftotelis mundo &pra:cipuc medicis (quippe medicorum facile principeminterEchnicos ) opcimcnocum, iiimirum Galenum nomino,qui fatisinconfuke in itla verba loquicur , Moyfes arbicracurDeum omniapoife facere,eciam C ex cincribus bovcm aut cquum facerc vclic Nos autem non ita fentimus , fed

&

&

&

&

conlirmamus, qusdam Nacuram facere non pcffe , eaque Dcum ne aggredi omnino.led ex his,quie faccre pocett, quod melius
efl:,

j^,^, ^ ifsi.fi.sj.

&

eligere.

lam vcr6 ciim pilos in pal:

pcbris ftatuilicc scqualcsfempereircmag-

nitudine
fuiile,

&

numero non ipium quidcm

hocvoluille affirmamus , illos

ir.an-.ulquc,
ii

moxtados
,

ncque enim id facere potuiffcc afSrmillies voluiflct

,

nunquam tamcn cales tucurcs ex Ente moUi produdi fuiirent &c Ecce quam Athciiticd
:

fuum. Concludimus ergo , qiiod , ut necelurium fit illud, quod aiiter evenire nequcat-, feddebct ica eife cxnccefsicacc, itaillud,

vir iik temerarius loquacur, &quomod6 Dei omnipocenciam reitringerc, adionei-

queiplius Hmicibus; terminare ,intolerabi-

lcque Ncceffuatis jugumatqueimpotenti^i;

quod clt concingens poteftahtcr accidcre & effici. Ac vero voluncarium eft neucrum ex iltis cxtremis : lam ver6 , qu6d adus Dei iri hoc mundo funt voluntarij & conlequenter vinculis necefsicacis minimeli' gaci, in eo probacur quoniam res aliter fe
:

notam ei imponcre velit. Suntcamen nonnuUiaHj Philofophi,qui modeftius adhuc in iilo ncgocio fc gcrunc:

Nam Avicenna affirmac

qu6d ifts in Deo

adiones neque ncccffitace ncque more violenco aut coadione hant, fed in mediocritate incer ea confiftanc: acque idco con-

cludic,qu6dfic in voluntace agentis: In quaejus relblutione vidctur non mulcum

a
Tob.i3.j-.

icripcurae facrs fenfu variare

quje in

j-^^nc

cadic fencentiam:

Quod Dcus cafti,

gavcrit nos proprer iniquitates noftras

ipfe falvabit nos proptcr

&

fuam.

Quo

arguitur

mifericordiam quid fit libera in

Deo voluntas

ad puniendum

& ad miferi-

haberc pocefi:,qukn in ftacu nacurx conIdcuco: uc,quando voluntasDei effecquod Sol ad perpetuum motum dcftinatus iii ccelo fixe pro aliquo temporis fpatio maneret ; qu6d ipfe (nulloEpicyclo prsditus , fed ut jEternum in via fua progredereturordinacus) in itinerc,fuo retrogredcretur,aut utEcIipfin ultra naturx rationcm pateretur , Luna (dico) a linea: Ecliptica vel feptentrionaliter vcl Meridionaliter aberrantc.hoc cft, in nullo annalium interfedionum puiido , nimirum ncc in capite nec in Cauda Draconis eJoftcnte, &c.

&

^3

PHILO-

philosophijE ^i r s a I c m, SECTIONIS P7^iMy,LlB. V.

Hujus libri Argumentum.

PoftquamAathorradicalemduarumeffentialiumproprictatum , videlicet caloris & Frigoris naturam expreffiiTet, & partim rationibus &partimdePhilofophicis atquefacrarum literarum teftimonio probafTet condenfationem & Rarefadionem monftrationeoculari fuifle evidentes earum effedus , quibus mediannbus cotli orbes atque Elementi inferioris regiones erant fabricatse , & locis decentibus difpofitae Progreditur ipfej am in libro hoc praefenti ad impreffiones illas Metcorologix defcribendas , qua: primi funt compofitio,
:

gradus,indicando,qu6d ipfarum fabricandi ratio confiftit in Spiritus DiviniinElementc communifublunariadibus:Et confequenter probare aggreditur,qu6d eorum caufs non i fontibus Merdadventitijs &principijsexternisoriantur , utiPeripatetici falfoimaginautur: Propter iftam etiam rationem ipfeMeteorologicamA riftofinaiiter reducentelis Dodtrinam cum illa Biblij facri comparat , doipfiusdeimpreffionibusaerisPhilofophiam , ad Lapidis Lydij feu veritatis examen , ipfum metallum falfum & fpurium ; imo ver6 non nifi mcram metalli fpumamatque fsecem refpedu aurese venta^ tis deprehendir,
nis

&

CAPVT.
In iflo

I.

capite difcurfus prxcedentis repetitionem paucis inve-

metis,atque equidem etiam vocabuli Meteori expo/itionem habetis. Porro etiam metl]odum,quam

Aatborin

ifto libello

intendit
eft.

ex

eo elicere fas

1N dircurfu meo prxcedenciprincipia folummodo

k mutua przdidaru proprictatum calidi

&

um

iiveprimariasrerumomniradices in dicavi , hoc eft , tcnebrofam

,

frigidi praefentia fcu abletia habuilTent origincs : Et in ultimo loco ratione moduque

dam atque adtualcmi & dixi vobis,

& potentialem unitatera ,atquei]lamlucihas duef-

aduu

condefationis rarcfadionis expofui fimul atque indicavi,qu6d fubjedum com-

asunitatesnoncfTcnilirem unicam in
tenebrje
:

mune,

fentia,quatenuslux erat aterna: unitati ,ut

& vice verfa

:

Itrae capacitati

, tametii debili noProprietate invicem oppo-

in quod operantur,cifet aqua-,Adorem ver6 quem in tali operatione radicalem expreifi furlTe vcrbum fcu Spiritum Dci quiagit primiim in organis fuis An,

fits videantur

Tunc

dixi

qu6d unitas

gelicis per (tellas

& prxcipue Iblcm & ven-

Tencbrofa virtute fua lucida faceret , ut aquxexNihilocomparuerint : Inde argupcr irtam uniendo, qu6d ab ifta unitate fuein ifta unitate efTenc , fint catcm

&

&

&

Elemcnto iublunari, juxta voluntatcm fuam , iUud alterando quadriformitcr fecundum formalcs quatuor ventorum proprietates Idque vcl per viam
tos, in Generali
:

rint

omnia

ciTent

Deinde probavi , quod aquae principiuiTi omnium rcrum pafli:

vum

feumatcriale,uteregionc illuminans illcfpiritus , erat inaftuansfiveinformans

cujuflibcteffcntiscinitium :-Etqu6d
principia ifta ab unica
leu 0:irpc

condenfationisvclRarefadionis in varias fpecies, figuras difpofirioncs. lam ver6 inifto libro vobis modumac viamverifli-

&

mam(ut pote, quac convcniec cotalirer cum

hiltoriafacrajapcriam
,

ambo
radice
j

quomod6 Verbum

folummodo

originem fuam deduxerunt, quae obhanccaufam riccdicitur omniain omnibus:Port hxc narravi , qu6d Frigus ciTct
ciTcntiale Privativx quicci

adhsrcns

qu6d clfct fobolcs & Agonilta fortifllma Tcnebrarum Vt c contra qu6d Calor clTct lilius & Adilcra magnanimus motui &
:

&

adioni lucis EiTcntialis,adcjus mandata pra;(bnda fcmpcr paratus. Ex prefnctiam

vobis,

quomodo Huraiditas

& ficcitasfuas

facrofandum leu bcncdidus Dei Spiritus corpora omnia Mctcorologica in Elemento aeris Catholico virtute adu condenfationis Rarefadionis produxerit : Sed priufquam in iltum mcum difcurfum def ccndam ; operx pretium forc exiitiiiK) , ur dcclaremus , quid Philolophi pcr Meteori lllx apparitiovocabulum intcllexerint ncs, qu videntur in aerc, dicuntur i GrxcisMcccora, non quide refpedu efTentiarij fuarii led ranonc li..blimi:acis ipforum in

&

&

pofi-

DE rHILOSOPHI amoysaica:
Poficionc: Alij
illa

F0L40:

nominant myfteriura tam magnum , accft fcientia imprciriones,quatenus fuperius imprimun- Spiricus Dei Metcorologica enuclcare atformantur in Elemento Catholico quc intclligcre , vosqucelutofo Philofotur phis Ethnicorum cceno,cui mundus Chriaeris. Sed relpedlu exiftcntix eorum maftianus per tot fecula prsterita , atque etigis ad huc propric dicuntur corpora imperfede mixta Idqucautrationegenera- am in hunc ufque diem non nifi fummo iptionis ipforum inexpcdlats fubito appafius dedecore tenaciter in hxrct. Quod rcnt &procreantur Autquia eorum comquidcm, ut mclius perficiam, falfs Pcripapoficio non videtur eflejuxta mutationem teticorum Philofophis errorcs ac abfurinagis propric

&

lubltantias, auc altcrationcm qualitatis: Aut

ditates

cum

infallibili textus facri vericace

quatenus non Ibnt tam exad;e , ac funt csetera corpora animata , qua: funt perfedc mixta i aut denique impreffiones didiitan<

perincegrumtradatus hujusce mci filum comparabo.ut cxindc quilibetfibi conftans

Chriftianus trutinis fcu lancejuftitix pon-

quatenusformamadhuc completam minimc acceperunt , nec magna videtur

tur
,

derans
inter

illas

contradidiones immanes,qu2

unam atque aliam invcniuntur, poffic

ei3b in

tah mixtione alteratio partium,qua-

tenus
talia

membra Elemcnti fic alterati funt ad

invicem confufa. Vt cunque apparet,qu6d nomina hujuimodi impreflionibus fecundum placitum Sc intcntionem Philofophi aflignantur , cura rei veritacc fint magnalia Dei , feu corpora myllica digito Dei infublunari Elemento ad voluntatem divinam in terra formata fabricaca , five ad judicium five admifericordiamperficien-

poftci virtute clariori oculifque fui intclledus apertioribus Dodrinam meliorem difccrncre , eamqus cum lynceritate fequi : Deteriorcm ver6 evitare in ^ter-

tum

&

num

exilium ab eorum memoria relegare: Se totum , inquam , veritaci fcripturarum facrarumaddicere& prxftigiolam Philo-

fophiaePeripatcticje

fummo

&

opereeffuge-

re,&(utverbo

dam:Quemadmodum infra lacius declarabitur

:

tpente pura lerentiam decernat

&

quod velim aperiam ) uc ereda magnam illam dif,

,

qus clt inter fapienci-

lca

ut in

hoc fenlu haud in juria vo-

am
hil

iftius

mundi ab inventione humana

cari poffint charadteres aut figna vel benignicatis& mifericordisE, vel vindida: feveritatis nuncupari queant : Propofitum

parta

&

per confcquens tefte fcriptura ni, prxter meram ftultitiam atquc illam a
,

&

crgo meum

ett in Hiftoria

Meteorologica

tialis veritas:

Dco procedentcm qux cft rcalis & cffcnAtque ex iftis paucis meam iii

mea,ut vos in veram viam fapientije (yncera:dirigam , quo cerciori judiciopoffitis

hoc libro intentionem , ordinem

duralucidepercipere poteftis.

& mccho-

CAPVT.
Hoc
in capite

II.

integrum ventorum myjlerium juxta Spiri^

:

tus divini intentionem enucleatur

c2?

e regionejpi.

ritusfalfus atque pnefligiofus ^rijiotelisac

Penpateticorum Chrijiianorumde jubjeUo, detegitur atque ex^ plicatur mundo.

co

VT

diffcrentiam illam

falfam fapientiam

&

quseftinter Pnilofophiam

pulideijs fentiant. Philofophorum Peripatecicorura eft opinio, quod ventus fic caiida

veram,& cffentialem,luculencius Explicarequeam mihi in priori loco eftpropofitum feds PeripateticK opinioncs exprimere & tum poftea cas Inpide Lydio Divi,

&

ficca exhalatio difficulter inflam-

mata ex tcrra ad mediam aeris regionem ufque afcendens aquatumpoftei immediatc , deorfum , virtutc impulfiva frigoris
,

ni vcrbi five fcriptura: facrs examinare, ut exinde colligamus,utrum Dodrina eorum fit fana rcalis nec ne. lam vcr6,quoniam

loci repercuffa
,

atquc itcrum nitcndo fur-

fum tendere parcim rclpedu fuse lcvitatis

parcim racionc aliarum exhalationum afcendentium , quihus in motu fuo deor-

&

&

cft)quacuor venci Cardinales cum fuis Prsfidencibus Angelicis func adores organici in Elcmento Cacholico,
(uci

didum

fum occurric

laccralicer in
:

infima aeris re-

gione moveri cogitur

fius

Quem quidcm ae-

fiveaquisfublunaribus.utpote, qui

ipfas

denaturainnacuram , de ftacu in {tacum mucanc ; opers prctium fore exiftimo hi,

rem vencilac & agicat,ne proptcr motus ipdefedum pucrefccrec. Hic eft inccger

opinionis ipforu de vcncorum gcneracione

ftoriam feudifcurfum iltam

rio incipcre

meum ^ pro-

fundiffimoventorum Generalium myfte: Quatenus ipfi obfervantur effeomnium aliorum Meteororura campi

Quareego huic defcripcioni Peripaccticorum de venco in fiftam. Primum

fenfus.

quoniam fpurij Philolbphi Chriftiani, ac fi cffrena quafi dcmencia effenc pcrcici ,mcli ipforum conamine iftam, Ariltotclis opinioncm cam in fcholis fuis publicis pnvatis ncgotiationibus,quim fcriptis maori
,

aerci live Elemcnci Catholici principia. Etprimoordirjcexplicabo quid Penpa,

tetici

Ethnici

&

&

Chriftiani

eorum

diici-

turio-

SECTIONIS PRIMy^LIB
tuiioribustantaconfidentia

V.
myfterijs verx
,

audaciadetcndcreacfuftincre conantur , ac fidTet Divinirjs niundanis annuntiata^aut a facro veriratis oraculoedita acpublicara. Secundo, quia locus, in quo imaginariaiftaexhalatio dicitur gcnerari eil Terra,& fcdes, ad

&

hinccft

quod quidam in

natura: profundis, verfati, afTerunt

extcr-

num AngelorumeiTeaerem
ternum

feu fubtilem

humidam mundi naturam:Eorum ver6inlcu portioncm form;ilem agnofcunt ciTe Divinum igncm i atque propter iltam racioncm Dionyfius vocat Angelos

3ua juxta iplbrij Doctrina afcendit.cft meia aeris

regio, in

quam

ratione intcmperi-

eiejufdemirigidiv non permittitur pcnetrare-' At vero medium, in quo movemr naper compulfioncm decuralitcr furfum i

&

fpecula politiffima, AIgamatha,hoceft qu3e recipiunt fplendorcm five luccm Divinam : Vnde dicitur.quodimaginemcrcatoris rcpra;fentcnt- QuareProphetaloco
,

orfum fcu contra naturam, ac tandem per refiftentiam aliarum exludationcm halationum afccndcntium, lateralitcr hoc cit, verfus dextram vclliniftram movctur,

antea citato dcfcribere videtur

&

cft infima aeris regio.

Tertio , quia aileve-

fuam dclcriptionem, quod agcns,motor feu caufa cfficiens iitius exhalationis, qua mediante , ipfa tum furfum exaltatur , tum deorfum pellitur,
rare videntur per illam

ventum tam occultum,qukmvifibilem ;arguitque ignea eorum pars , qus manifeite apparct in fonria Fulguris , efte Angelicum Ipiritum Divino igne,feu lucida Dei animationeanimatum. Quibus recte confideratis aut oportet noe concludere, quod fpiritus e naribus fcu ore lehovs fit calida Ccca

&

exbalatio

paffionibus prxternaturalibus

tandemquecollateraliter cogitur , fittriplexcalor fobris Aftralis attra(ftivus,qui

&

cam elevat medix acris regionis Frigiaitas, qua; eam pcllit deorfum Tcrramver,

ob noxia e terrse vifceribus orta (quod quidem ex ore Chriftiano prolatum pijs apparebit profanum) aut qu6d iftud Pcripatetica: defcriptionis

&

membrum

fit

fal-

lus

&colIuctatioaliarum exhalationum, affiduc e terra afccndentium.qux fumo ita dcvirfum pulfo occurrentes, faciant, ut ipfe
,

iiim
rius

& errabundum
ex

Sedhoctotum

cla-

membrorum fequcntium examina'

definitionis

tionc patebit.

latcralitertendar

dicantquequodcxna-

Per fecundum ejufdem

rum exhalationum tam afcendentism,

quiim dcfccndentium lutftatione
tcntioncjfimul atque

membrum intimare
patetici
,

nobis videntur Perigeneratur, %

,

&

con-

quod locus , inquo exhalatio illa,

fit

motu laterah fit ille in

,

qux
ad

eft caufa venti marcrialis

aereapertoltrcpirus

qui vocatur sxntus.

& a quo dcrivatur,

tur

ipia terra

fed iedes

Atque hoc cft ventofum illud Pcripateticorum figmcnrjm , quod debita cxaminattoneprxe unte, apparebitnon nillaqua: bulla i imo quidcm quippiam vento lcvir.s,hoc cft, mertf vcrba fine lubftantia:

quam tcndic eft media aeris regio , 6c qu6d medium five fpatium in quo move,

tam furfum & deorfum tjuam latcrali' ter eft infima aeris regio : In quaquidem
,

lam

ilbus Ethnici Philofophi EiTcrtione

evi-

verocaufafinalis

cur eorumnatura has ventofas motiones in aere conftituerit eil: (uri cx ipforam defcriptione conftat) ut
,

mcdiantet<ili ventilatione aer poffitpurificari

groilbs abdirdenter probabo varios dos reperiri errores : Sed, ut inquifitionem iitam noltram magis ftiidc atque efficacierit ( ut mihi videtur) netcr perficiamus
,

&

&

a putredincprjefervari. , Scdquicunquefidem Ethnics huicdefini-

purgari

&
,

ceflarium

,membrum

fiveclaufulamiftam

in trespartes diftinguere:In

quarum

priori

tion: adhibebit

prsfertimfi

iit

vcrx

fapi-

cntiaramator, ^pfum moneo, ut quodlibct

parciculare ejufdem

membrum
,

examinet

fedulo confiderare dcbemus, an caufi ventorum materialis extrahatur ex terra ncc ne. Secunda , an illa fubftantia fbnofa fola

prius

quo meliusdifcemat
cc

anverazfa-

pientitE

rationis lcgibus conveniant

tendat fjrlum,viamque fuam ad concavam rcgionis medix acris fuperficiem folum-

nec nc.
Inferieigiturprioricum diligentia obfervari debet , an in primo dclcriptionis praeccdentis membro ulla veritatis probabilitasfit rcpericnda.

modo faciat. In
locus,

pofteriori veltertia,utrtim

inquoventusmovetur ,fittantuminfima aeris regio.

modo

Ad

priorem

quxftioncm
ris

Ex ea docetur qu6d
,

ailcveramus coniidentcr. qu6d aut facra: fcripturs (qux funt veritafontes) funt erroncx
,

matcrialis vcntifubftantia

fic

calida

&

fic-

ca Exhalatioeterrs vifceribus exurgens: Sed a pagina lacra (cui in primis Sc lliper

congras

veritati haud autquod iftafecunda membri

f.ilfa

&

particula debet clk

tati dilTentanca
:

&
,

omnino

%-eri^*'

omnia crederc dcbent

Chriftiani) inftrai-

Nam D-

loharwies habet: ^"'^"

mur qu6d vcntus

,

habeat fuum ortum five

Exod. ly. lo.

inb. j-^.io.

lch.iS.2s.

originem a fpiritu feu fpiraculo lehovse. A Haru narium raarum (inquit Moyfes) coacervata:'.untaqna: , flavilti fpiritutuo& operuit cas marc.Et Icb:Glaciem cdit Deus vento fuo, flante Deo concrefcit gclu. Eta!ibi:Deusfcc!tvcntispondus. EtPfaltcsRcyius : Qui facit Angelos vcntos6c

voccm ejusa^iidis , fcd nefcis , unde veniat aut quo vadat &c Qua; quidcm Euangelifta: vcrba , fi
Spiritus ubi vult fpirat
:

&

rcdte

& cum diligentia h

f^pientibus exavi-

minentur ac pondercntur, concludcre

derertur,

qu6d Ariftoteles, qui crat infidelis Sc Ethnicus , profundius m Divinis Dei

,

acnatursemyfterijs eiTet verfacus

quam

rfjUii.

103-4 jxiiniftros fuos

ignem

ureniera.

Aique

Euangclilta

qui crat verus ac fyncerus Ghri-

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
Chrifl-3tms,&tunc fcqucretur, qu6daut

FoI.4r,

Ariftotclc longc dodlior huic qircftiohi

iic

D.

lolianncs ertet in fua difciplina

erraaffir-

refpondit
,

Venti viam, ait, ignorar hoEccicfCn

.s^.

bundus
cus
,

&

inendax

quod quidera (

marenOnmod6
fcd

in Chrillianoforetdcde-

Dci , qua via faciat hasc omnia At Ariftoteles fuit hoino imo veopus
:

mo

ipfius

maxima 5c profana impictas)

Aut

ro

homo Ethnicus
:

&

per confcqucns c6
abilrufis

debet eile falla , ut pote omninocontradidoria. Ariltoteveritati les dicit , quod matcria venti movetur furfumatcrra &afcendit ufquc ad mediam aeris regionem , a qua virtute frigoris deorfumpellitur.Scd D. lohannes ait , quod
Ariftotelis affertio

indirecftius potuit

de rebus tam

judicare

Quare lehovaaudaciamiftiuf-

modifapientismundani deridcns , ipfum quafi pro arrogantia fua reprchendens

fic

&

in perlbna

fu;i

dixit-

Noftinc

ubifit iob.38.24.

tua,in
git

ventus non coaftione ieu violento motu cxterno moveatur , nec ab accidentali

quo dividitur, cxhalatio , qux fparventum fuper terram ? Inde argucn-

&

do

aliquo impiilfu agitetur , fcdvoluncaric& fecundum l'uum placitum five appetitum:

, qu^m erat impoffibile pro viri raundani capacitate talia concipere aut intel-

ligere

>

nifiper SpiritumDilciplinx SanSic

Nam

fpiritus (ut ait) fpirat ubi vult

&c:
,

Ifta Evangcliftica

Dodrina

qux tam imva-

maniter a fententia Ariftotelis differt

rijs alijs Biblij facri

tcftimonijs ftatumi-

natur
'

Nam
efle

Pfalres
:

Rcgius

cum Prophe,

enim cdoctus erac multi alij , ut inlibro fapientiae invenitur : Et tamen Ariftoteles , videtur Deo fatis impudentcr refpondere dicendo. Ego viam or-

dtum doceatur : Adam , Salomon

&

&

ta leremia dicit

Depromit venros e Thetcr-

fau ris fuis.

At alibi probant fcripturse

ram non

arcam Dci Thefaurariam: Scribiturenim: Aperiettibilehova Thefaurum oprimum ca:Ios , dando pluviam
terra:fuo

tum venti intclligo Nam orrus ipfius ell dc terra'furfum mcdiam ufque aiiris rC' gionem , a cujus frigore itcrum dcor:

liim pellitur
I

& obveniendo in via delcen,

fus fui alijs exhalatonibus fucccffive

al-

tcmpore&c
:

Non

dicitterram

fedcoclos

Ifa, utinterhnrcduofittanta

difcrepantia,quanta inter

no6tem diem. Quarcevidenseft, quodcoelum fiveCa-

&

cendentibus compellicur movcre lateralitcr fuper faciem terra: : Vcrunii ego huiusrationisimpo/fibilitacem perca, qua;in polterum immediacc funtdicenda,oltcn-

thoii>;umacrisElemcntumfit fecreta arca Dci , ia qua omnia Meteorologica Dei Magnalia aut mirabiiia Mcteorciiogica reconduntur reicrvantur. Arque hinc alibi:IanuascoclorumaperuicDeus , plucns

dam.
tertiam hujus claufuAd fecundam l2:partcsdico,qu6dmcdium , pcrquod vchunrar , ctt iungj vcnti movcntur
vaftius
,

&

& &

&

largius

quam
:

eftillud, ci

y.7Ii9-

mannam &c

Pretcreieft res tam diff.cilis promortaHlumine , qui fpuitu fapicntis

:

non iiluminatur ad arcanum iftnm Thefaurum Dei inveniendumac dctcgendum: Qu6d lehova lobam ctiam -pfum virum jultum Deum timentem , muko maqui gis vanos iltius mundi Pnilofophos

Nam vcnC'.;> ab Ariftotele affignatum non fpirac tantum in infima acris rcgione , fcd ctiam in mcdia atquc ctiam liiprcma. Si crgo vcncus flct in m.^dia acri? regione , tunc quidem Difinicionis ilu
pociiis defcripcionis Ariltocclis

&

&

vigor au-

ferecur

Quippe
,

cujus cfficacia in

ho;
talis

verbum Divinum
niltine in

pcnitus ignorarunt,
:

prarcipuecltiira

nimirum
,

qu6d

indigitansinhisverbisalloquirur

Perve:

exhalatio calida
rialisventicaula
trare

& ficca
,

qux e(t matc-

Thefauros nivis

&

in Tiicfauris

'P9.iy-

? &c Hinc quod, nifiSpirirusejusei revelafiet Thefiiurum fuum , impoffibile elTet, ut eum cognofceret : Arque hanc ob caufam Salomon : Corpus in rccum cor-

grandinis infpedionem habcs

non pcrmitcicur pencmcdiam acris regioncm , fed itc,

indearguendo

rum

a frigiditate loci pcr Antipcriltalin

facilc prxcipit.atur five revcrberatur
:

au(fta

dcorfum lam vcro media aifris regione

ventus

fi
,

aliquis

lit

cam

in

quhm

in infima

ruptioneaggravatanimam ac vixconijcimusca , quxin terrafunti qua: autem

,

in coelis funt

quis inveftigavic

nifi

tu de-

, tunc ilta quidem venti caufa abrogabitur procul dubio : Qujniam tunc exhalacio ifta non rcpclletur dcor-

deris fapienriam
eftfalfus
,

&c

lam ver6 Salomon

fum

in

infimam

aeris

regioncm ,

in

qua

fe

cognoviircviresElemcnto-

rum
p.7.a.I7-

& potcftates ventorum&perconfe,

quensradicalemipforum originem
lapienria

inquic
:

-Nam omnium artifex me do

-

debet alijs exhalationibus occurrere , ut mediantibus illis lateralitcr movcacur difpergatur fuper faciem terrae , taci-

&

cuit fapientia

At

fpuria Ariftotelis

Arina

ejufque Etnnica
,

&

Domundana fa-

ensventum cit vcntum

Nam

exbalatio
aeris
,

qus

fa-

in

media

rcgione non
led lemper

prjecipitabitur a

frigore

picncia arguit

ipfum ad fapientis Theliiurum, qui eil de Deo atrigiire nunquam. Sed procedamus ad fecundum dubium, quodcft , anjaxtaintentionem Ariftotelismateriavcntiradicalis fic de terra ,

obfervatur nubes hinc atque illinc movere > tonitrua provacare in iUa rcgione : Imo vero oculis humanis quo-

&

tidie'

fere m.anifeftacur
,

&

quod tam nu-

bes fuperiorcs
voe
,

qua: funt candids

utruin primus ipfius motusfit aTerrafurJum. Vir fiquidem in Myfterijs nauirs

&

liac

de caufa lucidiores
ipiarum

& & fubfla-

ciliores ratione igneae

claritatis.

SECTIONIS PRIM^
quhm
illae

LIB. V.

in feriores

quxfuntgrofliores,

adum
num
vehitur

formam
,

&

Principium inter-

6: obfcuriorcs k ventis ab aliqua mundi quadra ad ejus oppofitum agitenrur ac

infe
,

adcujus
auc

motum moverur
in
,

&
joh.
3. 5.

impcllantur

Na

nifi

venti eflcnt in

illa

re-

gioneprzefcntcs, impoffibilc foret,ut fuper vencoru quafi alas volantes in tali forma fine uUa laterali fuper tcrram afperfione

eo motor volucrit. (Nam Tcxtus ait utantea ) Spiritus fpirat ubi vult , atque ita
interna voluntare
cft prsdicus-

quo

quando primus

Quibus

videre licet

qukm

extravagans

&
,

erra-

moverentur.
zontis angulo

Nonne etiam obfervamus,

,

quod venrus Auftralis flet ab Auftralis Ori-

bunda fit ratio Peripateticorum de hac re , quippe qux nullam internam aut efentialem in ventis
ipfos
facit

& alcer

vencus ab Hori-

formam

admirtit
,

fed
,

zontis Bifrealis pundo cmittitur , ita ut ambo venti hi Dominium habcant uno eo

res

mere accidenrales verbi

arrrahunr
fibi,

gracia

ttellae
,

fuo calore
ifte

demque tempore in ucroque Horizonce? Vnde ut plurimum accidic , uc magnas & obfcur^e nubes a quacuor mundi oppoficis
movenres,virrurefpiriruu didlorum con-

hoc

eft

furfum levant fumofas exhala,

riones a rerra

fumus five exhalario al,

rum

perenSjloci frigore peflundarur

&
ab

in fuo

mocu ad deorfum
alijs

iaceralirer

trariorum , concurranr fimul in urriufque Horizoncis pundo , acqueica immenfum nubium denfarum mare ibi congregacur,

exhalarionibus
tur.

afcendenribus cogi-

Vos obfccro , qui jufti eftis

,

& haud ex

parre Pcriparcricorum parci, mihi fidchrer oftendaris velim

quod loco rabernacuIimagnofpiricui,mirabilium

quodnam

illorum ex-

&

omnium

Vnde

ftilgura

&

operacori infervic: tonicrua rremenda per

ternorum accidentum in iftiufmodi vencorum procrearione polfir pro inrerno

eiTenriali illo Princioliabcri
,

&

concurfum narurarum Angclicarum oppofitarum fequuntur

funt nuntij
,

quod volun-

qui naturas venrofiE

&

miniftrl, qui efficiunt

,

Omnipotenris

vocem quod quidem nunquam

pocuir fieri,nifi venri,unus nimirum adverfus alium , juxca voluncacem omnipocentis,

curfum more imperuofo in media aeris regione feciiTenr. Atque hoc eriam to-

tarem feu volunrarium moaun in venris procreare aur ullum actum Angelicum in aere fcu Elemenco, Cacholico producere queac. Nam Texcus aic : Spirirus fpirac, ubi vulr. Nonne reftatur Pagina fanda, vencumelTecrcacumPEcce, aic ,formans monccs , creansvenrumDeusExcrciruum
,

rumk
;:,?.42.22.S.

facrisfcriprurisficconfirmarum ha-

nomen

ejus. Siergocrearusfir

habcr pro-

ribus Ichovx

bemus. Afcendir fumus (airTexrus)cnafunc ab eo, , carbones accenfi

inclinavic ccelos

fub pedi bus ejus

& dcfccndit & caligo & afccndic fuper cherubin

,

incemum Creacursr. Nihil enim creare folec Deus ab excernis accidencibus. Quare li nulla fir ralis vocul dubio Principium

luncas eflencialis leu inccrnum

&

centrale
,

&voIavicfeuIapfus eft fuperpennas venlacibuti , pofuirrencbrasin circuicu fuo nubibus ccelorum, Ium,cribrans aquase prse fulgore in confpedu ejus nubes accen-

fxfunr

ronabardeco^Io Dominus &c:

agens in figmcnco Ariilorclis vencolb aur inveniendum , aur realicer cxcogicandum, vanus mundo procuJ tunc cam abfurdus dubio incelligcnci videbitur ejus Spiricus, qui talem difciplinam adultcrinam publi-

&

Ex quo fermone colligimus , quod non foItonnubes&ronirruaacquefulgura a miniilris

cac,

illedocec, eftfalla&prslfigiofa.
babilitas in caufa

quam Philolophia Ariltocelica quam Nonne

,

Dei vencofis moveancur

,

Sedeciam

erac iitius aiiertionis Ariftotelicac

,

impro-

Diviniras ipfa quippe qux nubibus in meopacis circumdiaaerisregionedenfis acrcum cherubin , duda, vehicur fuper ucicur vencofis fuis organis in liio mocu.

quod nonnulliexprje-

&

ftancioribusejus difcipulisipfi diffidences,

&
-

Nam Texcus habec

Alcendic fuper cheru volavic fuper alas feu pennas venri. hin Quibus quilibcr fapiens faciUime decer:

&

lepenicus a magiftri fui de vencis opinione vanam illam exiltimances averterunc? Incer quos lohann. Fregium fecundavice commemoro , virum , inquam , inPhilofophia Ariftocelis

nereporeit

qu6d mundana Periparerico-

Hic

poftquam
,

admodura verfacum. Meceororum caufarum

confcquencer PhilofophiaPeripacerica firmcra ftulricia rcfpedu

rum

fapicncia

&

meminiflct

animum fuumllatiminvenFre?iu5lib l'-'."in auii

iftius,qux eil a Deo Quatenus ipla mundo per fuadere velir quod adores rales ef: ,

fenciales

rum

quales func vcnci Angelici (quoincerna eflenria eftlucidus Dei Spiri,

ab Ariitocelis opinione dcclinac : Vndc in verba baec prorumpic Quemadmodum coca difpucacio ficut dc alijs Mcteoris plede vcntis na eft admirabilium opcrum Dei , quoinquificione

corum

&

ventor.

tus) finraccidenralirer

produdi

&qu6d
fapieca:

rum nulla&

fufficientcs in natura

cau-

violentianefcioquacxrerna ,ad movendu

excicatur.Cum e regione per verae

,

{x profcrri poilunt , tamen prodeft vidcre , quoufque humana ratio progredi

Sacra:quideuilirer3Edicunt , Devcntos producere dc Thefauris fuis, unde veniant , aur qu6 vadanr nefciAr cgoad huc me mus. llxc Frcgius
poflit-

Dodrina evidencer liquec quod ipfi eilentialiffimo

&
,

vivafiflimo incerno agence

um

fmc piardici
diiitam

& per confequens juxta prx-

D. lohannis lencenciam ex leiplis m.ovencur , quando & ubi volunr. Luce ergo clarius apparet , qu5d ventus hibeac

PauI6 proftindius in iftam inquifirionem iromeroam. Ariftocelcs curo Peripacc-

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
patctici'! fuis difcipulis affirmat
,

F0I.420
aeris

qu6d ven-

tempeftuolus didus Ecncphia, atquectiam ipfeturbo , fintquidem repcntini fubitand venti , qui violenrer e nubibus cmittuntur : tamen admittcre non vult ; qu6d calidx ficcse
tus
illc

curbulcntus

&

Aftrorum
nis
,

&

frigore

medis

rcgio-

&

atque etiam ludatio exhalationum invicem in defccnfu afcenfu occurrcn-

&

ium

&

per
,

ifta

(ait) exhalatio
ira

lateraliter

&

exhalationes poffint

mcdiam

aeris regio-

ventus procreatur, Quare verbis expreffis (nulla de interno aUquo Principio mentione fada ) concludic venti

&

movetur

nem
Sed
,

penetrarc ratione frigoris ejufdem: ut profundius in abfurditatis ipfius

generationem non

eflentialicer

fed concingenter
fuperficiali fieri

&

modo
,

cxterno lcu

abyflum defccndam : Fatetur quiciem, quod Mcteororum ignitorum ut comcta,

rum&hujunnodialiorum
,

caufa

fit

calida
,

& ficca exhalatio quaseft terreftris crafpinguis & undluofa & ideoaptainflammari & accendi lam vero affignat ipfe fupremam aeris regionem pro loco &
fa
, :

Qiiam aureum & corufcansefthocmendacium haud equidem antiquorum Poetarum figmentis diffimile : AflTertio, inquam quseprimoin,

tuituvideturpukhra
quafi

Sed

in veritate eft

umbra

feu inane quid

& fubftantia

iedcgencrationis Mcteororum tahum, nimirum comerarum , &tamen tranfitum

reaU ddtituta : Nam iltiufmodi alfeveratione videtur ventum nihil aliud facere , nifi quid per accidcns , ciim e contrario ab ore veritatis hoc plune concra' dicitur , utpote , quod ventum primiOrdialiter h i^ivino Dci Spiricu fivc halicu provenire teftacur Imo ver6 ab ipfo dicitur Angdus , qui dilatatur ubique emittitur ad voluntatem ipfius obeun

mediam aeris rcgionem illisexhalationibus quK

in
,

videtur negare

ventospariunt,
,

quasnonliantinflammationiobnoxia:
in !ua fubftantia tenues

&

&

leves.

Anne

quifquam adeo mentis inops effedbuum naturaUum ignarus eire poteft ut non per,

&

&

^"'^''*3'^"

cipiat

quod Frigiditas potius refiftet

illa

ODcritrci inflammabili

& & de naturaignea

qua:
efficit

aduah ,quahseftcxhalatio

cometas,quarcifeuexhalationi, qux nec eft adualicer inflammabilis aut ignca in le, videlicet fumus ille qui dicitur eife ventorumorigo- Iterum apparet ex defcripcione cometarum , quod materialis ipforum exiftcntia eft gravior , magis terrcftris, grcfla&compada , quamcft- illa ventorum , atque ob hanc rationem eft minus
,

, quieumanimavit & infpiravic viHinc fyriacus : In voluncace ipfius fpirat Nocus. Et David : Qui facis Angeks ventos hoc cft , qui animat eos eikntiaUter per Spiritum luum , eofque qualinuntiosLmictit ad faciendum placi-

dam
:

ta

rfit.icj.^,

dem

cumliium. Hincergoidem PropbetaibiAngeii Dei efficiunt verbum. Ec :

:

ProphecaBaruLh
Dei. Etaiibi
ignea,
:

Vencustatitmandacum
effici-

Bamch.j-.^i

Vencusprocellofus,

ensverDumDei, Et

penetrandum: afcendendum Quafcnus res graves ex proprialuainclinationetenduntdeorfum , quam illaven(ubtorum, utpote quxcftmagiskvis
apta ad

&

&

venti

cxalcace

eum
ad

tres lervi in fornace bcnedicite Domino luper omnia in perpetuum

,

rf3l.i43.3,

&

Quid

&

relpondenc Chnftiani noltri Periilta ?

patecici

Quid

tilis,

& confcquenter apta

Anne

putanr,

ut iiarfum ten,

dat.

Quare cflec imposfibile

uc grosliorts

qu6d , li venci eiknc res accidencales cam lupcrhcialis momenti , ac ipforum

Magiftcreosinlpuna fua Philofophia publicavu,qu6d Deusipfosad verbum fuum
cfficienaumcmicteret
,

&

fumi, qui fiiccrent comet;is,afcendeienc i>c media: rcgionis iicris di^phragma penetrarent ; imo quidem in tertiam feu fuperiorem regiorem fe exaltarcnt,tam bcne ratione caloris fui inflammabilis
,

auc

fi

incerno Sc

quam liibCtim e

ftancis groffitici

& ponderofitatis:

cflenuali principio tffcnt dellicuci Anne Domini Hc crearoris fui laudes mundu

ebuccinareaur

ipfi

non accendibiles in rcgione tenuiores fuoadfuperioratranfitu a mcdia atris re^ione impediancur. Quare evidcns clt,

&

benedi^ere pocuiflenc?

Autjuxta voluncacem ad mandatum iplius, quieosemiccit , perfickndum moverenc?

Munmcproted6
prcffis

quam

infirma

fic ifta

&. trivola

& nulla

Verumhocetiamex-

lacr^ Pagina: locis fic confirmamus,

,

probabilicace ftipaca Ariftocelis in delcnp-

probando

quodinternusinventismotor

tione pra:dida aireitio.

Sed venio ad tcrtiuln ejus dcfcriptiomembri examinacionem , tanjccii ahquid in pra:cedenci inquificione de eo dixerim tamen conveniens erit , ut exiftimo, verba de ifto ampliora facere , quoniam multum ad mundana: hujufce fapientis, erroris detedionem confcrt. ftultitiaz Inifto igitur membro cria ad venci generationem agentia defcribit , quae omnia tanis
,

licinlpiracioOmnipoccncis. In fpirirufuronscuitongregata;iuncaqua:, aflacuna- Exod.iy.g,

riumtuarumcoacervacsefuncaqua: , flaviIti vento tuo , 6c operuit cos mare : Et lob-Flante

gius is
:

^"'
i

ob,
'"

Dto concrekit gclu. Ec Pfalces ReDeusemiccens vcrbumejusliquefa-

^ ^''" ^*^-

&

tU gelu, EtPlaltesRegius : Deusemitcens

veroum ejus lique tacic nives ,

& glacicm;

cit accidentia:

Ac fiquis diccret,qu6d venti

non moveantur ab interno

aliquo Principio
,

&

eirentiali

(ed pocius ab externis

folis

Simulacettlacvencum fuum , ettiuuncaqux. Prxterea qu6dventifuntDivinitus Apoc.M, animati&vicaperfeda,imo vero& inrdUgenciaDivinaprxdici evidcntcrliquct per Angelos 4 qui funt pra^fides luper
,

accidentibus

nimirum calore

6c

quacuor ventos. 'Iclte Apocalypfi . Etper L 2 Spi-

Ezklrf.j?,

SECTIONIS PRIM^LIB
oi5,

V.

finritum iftum Vnivcrfalcm , phcta Ezekiel ex mandaco Dominivocavir a vcncis terrocut inccrfectos infpirarct.

cjucm Pro-

tcrunicam folam agnofccre: Atqueidco

in

Et per Ipintum Sapientix Divinum , qui aptac pcMidus ventis : Er per Chcruhin, qui eit Angclus acreus , ut Seraphin ig2- s
'"
,

mcteororum in communi mundi naprodudione , dicitur , quod Deus Scptcntrione : Et , quod ipfe Spiflcc
tura
h.

glaciem : Sc vocc fua tonat de cslis : peus , fuper quem Ichova deilendens a c^uod dante eo vocem , multiplicancur ietcin.;i.i4 tunc lapfiis clt lupcr aqua: &: fulgura in pluviam facic : cochs ailendcbat pennasvcnti: Hinc indcarguendo,qu6d qu6d , liquetacit denias nubcs in pluvianimarcturabAngelo am : Et quod mittit fulgurak fuoThroventus movercc carboncs ignccs ab ore ejus , 8c Cherubin , qui cit Spiritusc nentialifTi- no : illo Quare Dcusinli- quod tacit dcnlas nubes tugurium ejus: naturs aiiris mus dens iuper Cherubin acr , per animatio- Ec quod venit ab Auftro in tonitru : Et ncm did i Angeli fadus clt vcntus : Vnde quod vox lehovae faciatCcdros hbanife hccdos more abortivo parJiquet qu6d venti externum fit aer ; in- inclinare , qu6d iple fit ignis confutcrnum vcro natura Angelica. Et tamen anire :
llio

ntu

producic nivcs

&

quod

iple

&

& &

&

&

&
,

non

obltantibus

iltis

princcps

ille

Philo-

mens
frigori

& & & qu6d

nemo

pofTit rcfiftere

rophorum Ethnicus non erubefcit dicere, qu6d ventus fit res mere adventitia , & acftum fuum liabeat ab quod motum non ab intcrno exprimis principijs , ccntrali illo agente , qui elt ad:or& conlcquenter cperator in omnibus , non pctuit iprarc , ubi vult , nec audi'

&

&

&

&

Dei : atque fic in infinitis alijs tam in novo , quam in veteri Tcftamento- Et , uc poffimusunicoTextuconcludere , Dcus elt ille folus , qui operatur omnia in omnibus , qui vivificat omnia &c Sed Philofbphi noftri Peripate*

&

tici

re

& intclHgere vocem Domini per Pro,

pondere

diitindione fuafcholarividcnturref' natura ilia infinita, , qu6d iit

,

phcram
ventis
,

niii eilentialiter

quando vocatus crachquatuor a Spiritu Ange-

caufacfficicnsprincipalis
caufa: fecundaria:
fe

& fubaltcrnas,queper
&
&

fed varis funC

lico ciTct inl"piratus. Iple l'ecundum ima-

operantur.

ginationis fua:

tigmentum narrat
,

quod

Quibus cgo (ut in pra;cedentihus)qH6ci

vcritas eit in fua cllcntia fimplex

exiltcntia vcnti clict ex tcrra

exhalatio

a tcrra vi Solis

&

(tellarum extrada:

quando c rcgione Scriptura: ditunt , quod Spiritus ,qui animat ventos , fit omni re mobiHor&vivacior dicuntque : Deum
,

per conlcquens cilcntia; adus duplicitatem udio habet. Quare opus clt , uc veri Chnftiani ipfam unitate fimplici-

&

tate

intcllcdus imitcncur
,

Quod
fallaciar

qui-

eduxilTe ipfos ex Thefauro l"uo : Namin hoc tam Propheta lercmias , quam David

demeffi-erencqucant
altutaPhilolbphiae
tiplicitate diltrahanc

niti

vanaxpe
,

conlcnciunt : Sed in iito definitionis fua mcmbro concludere vidctur , quod

lateralis

ab muldc qua D.Paulus

mcntes
fuas
;

vcntorum motus

efficiacur

ra-

nos jubet cavere , quoniam in multitudine infinitas delitcfcunt errores Sedin

unitate conliftit unica
elt fapientia vera.
illa

tione rcfiitentia: ilHus , quK fit ex conInanc trariocxhalarionum concurlii. exile profcd6 philofophi tam potentis argumcntum , ac fi motio illa vcntofa,

verit.^s

quac

&

Cur ergo

cogitatio-

neshominum
fu

qua; conilantcr
verfus
certa
ii

fpirat h
,

Septentrionali

h fimpHcifcripturarumfenpcr multiplicicaccm diltindionum divertercmus , qua: illum , inltar nafi cerffi mille vijs torqucre vidcntur ? Scripturse
B.<,m.ii,

Meridiem

poifir per

mancrc tam

dircda in fuo adu, conflans , variabili conduagcnte tam inccrto

&

dicunt

&

cerctur,qualis cft conflidus feu contcn-

Ex co pcreum & in eo funt omnia: Et,qu6d fpiritus difciplinjefandus implet orbem Et qu6d incormp: ,

^'?-^-

Epher.4.'

i.Timoth.
'

tioduarum exhalationum , nimirum unius altcrius defccndentis. Diafccndentis catis , velim ( Peripatctici mei acutif-

&

limi
latio
iickicl.
3. 7.

)
,

qu;E

c terra cxfurgeret exhaaut quis conflidus cflet inter cx-

nam

tibilis Dei Spiritus ineft ominibus : Et, qu6dChriitusimpleatomnia : Et , quod ipfc vivificct omnia Et qu6d operetur omnia in omnibus qu6d dat vitam, inlpirationem omnia , qu6dom: :

Xft"?. i.corg.
hcKi."'' Ephef,^.

&

&
:

defcendenhalationcm afccndentem -tcm in illa Spiritus cmiffione , qua: cvcnicbac , diccnte Prophcta : k quatuor vcncisveniSpiritus ? Vidcntur mihi afleclx five dilcipiJi Ariitotciis Chriltiani
in hujus dubij refolutione plane' muti iinguis, quibus ratione relpondeant jdeftituti

&

nia funt a Patre

& omnia
&
:

&

per

FiHum

fu-

um

lefum Chriftum
,

funt in Chriito
fibilia

Et , qu6d omnia pcr Chriftum tam vi,

quam

invifibilia

&

ipfe in

om-

&

Et qu6dportat &fultentatomnia virtute Verbi Et qu6d DcusfitPanibus.

ter

omnium

qui cft fuper omnia

& in

tum

refpondercnc , hunc venfivc Spiritum fuiile miraculofum

:

At

fi

&

non naturakm ; hil"cc ego rcplico , me nuUam aliamcaufun clTentialiterefficienteni in natura

Si,

omnibus. Atque infinitas alias fcripturarum authoritatcs profcrre pofTumuSjquae omiics confirmant , effentiam Divinam
cile

omnia

in

omnibus

excra naturam

prx-

verlalitcr operari fine exccptionc-

omniaque uniEt rame

Peripate-^

DE PHILOSOPHI A MOYSAICA.
Pcriparcrici nobis perfuadebunt, quodcreamrx actus itadividacuraba<3:u Dei , ut

FoI.4j,

nus h Deo percipit jac in illis verbis reprchenditur , Num gloriatur (ccuris contra
fet:

per ie , mediantc viicute adiva ijs k Deo aflignata,agercqucarjt ; quam nihilomitjus virmtcm negant ullum jam cum Deo

eum

qui fccat

&c

Ac

fi

dixif-

An

gloriabitur
,

baberecommcrcium

rum aiieveratio

li

cllet

Qua;quidemillovera , immanis ex-

qui agit in eo
jus

aut dicct

organum contra ipfum, ; ego feci hoc,

cumfit internum

inde fequeretur abfurditas : Nam fequerctur , quodeiTcntia DivinaeiTetdivLfibilis

motum

rapitur

& reale agens & movetur

,

adcu

quando

quod Axioma Theologix verje permitcct nunquam 5 ut pote qu conclu,

Sc ubi placuerit motori &c : Inquic etiam leremias : Sufcitavit Dominus fpiri-

dic.

Trinitatcm

Sandam ciTe

individuam

SCiper confequens adus ille, quem creator ^ Deo acccpit non dividitur k datore , nc-

tum regum Medorum contra Babylonem. Quo arguit , regesMedorum nori fuifle aftores , fed Or^^ana per qua: Deu3 egit ad ultionem. Sed ad rem revertamur. Quam furda , imo quidcm etiara
abfurda
fi

queopuselt
illius

utdividatur

tucis illius formalis diftributor eil

quoniamvirrcipedu

fuiflfet

illa

Salomonis invocatio,
fuilfeE

elTentia
,

&
,

vita
illa

ventorum non

doni lcmper cum creatura Sc in creak dono illo vita: haud fcpatura prxfens, rabilis ; Sc per confequcns operaturomnia obillam t.auio ommbus immediatc , fam dicitur k divino Hcrmete efle centrum

alia

&

qu^m

ab Ariftotelc publica,

ta.

Evigila
fter

&

inquit

Aquilo

&

vefni au--

ac perfla hortum

meum. Denique fl
Ariltotelis

venti fuiflent
ati
:

more

procrc-

cujuflibet rei, cujus circumfercntia eft nullibi

:

Quare evidenseft,quodfitinomni

, fedquatenus cftpartium omnium compoficor ipfarum dircdor-

re, fcdnonutparsalicujus

&

Vnde" oritur , qu6d quibbet vcntus varia induatur proprictate eflentiali; quiope quorum unus cfl: calidus hu-

midus
calidus

Alter frigidus
;

Quarc fufficiat velim Peripateticis,quod

creaturse finc caufe organicje
Spiricus
,

& ficcus & quartus & humidus. Impoffibile crat

les inccr
fi

&

&

ficcus

tcrtius

frigidus

quod

Ca-

in quibus

Dei Cacholicus
ejus

agic

fecundum
,

ventos dif!erentis reperirentur, omnes vcnti ratione unica informaren^

,

varietatem proprictatum iplius

luntati

quae vo-

tur Sc crcarentur

hoc

elt

fi

ortum

fu-

func

anncxae.

Quocirca

um

motu
fic

allaterali

evidens cft , quod ipfe operetur eis per eas, idque immediate abfolutc : Atque in hoc fcniu crat , quod Apoftolus dixerit : Deus operatur omnia in omniNondico creaturaoperarur per fe, bus fed Deus in ea Sc per eam quaii ejus or-

&

&

coado
,

Porro

hoc

eflet

vcrum

haberenr. tunc idera

ventus modo latere dextro , modo finiftro ac in conclufione inconftanter flarc,

quod quidcm
rientia.
teticae

cfTe

falfum tcftatur cxpeulrimi 'inquifirio-

Venio jam ad membri Peripadefcriptionis

^'^

ganum

Veriim totum uoc exprcffius declarat Propheta in iftis : VaeAlTur,

agic.

"""

7.

virga furoris mci nu ejus indignacio

fic

& br.culus ipfe eft,in mamca

:

caufam finalcm produS"'^ dionis (eu gencrationis ventorum fpcdat- Opinio Ariftotclis elt , quod na.'

Ipfe

autem non

3.

cor ejus non ica exiftunabit : Dixit enim : In fortitudinc fapientia mca inmanus mea; feci
arbitrabitur
,

&

&m

tura iftiufmodi ventilationem produxeric ratione purgationis , purihcationiS ac prsfervationis aeris. Vertm nos ex-

cermmos populorum &c: Nunquid gloriabicur fccuris concra eum, qui fccat ea? Aut exaltabitur (erra con. tra eum k quo trahitur ? Quomodo eletellcxi
abrb.ili

&

docemur , quod ifta ipfius afnon fit vera Quoniam nos cum Galeno&Hippocrate obfervamus , quod
perientia
lertio
:

vctur virga contra elcvantem fe exaltctur baculus , qui utique lignum elt ? &c : Qyibus innuere videWr Fropheta,
,

&

quod

& agitarc

ciTet voluntas Dei movere regem AiTyrix adverius ludxos , in qua adione Rex ille non eiTet, nificreatura fcuorganum , in quo Spiritus Dei ad voluntatcm fuam complendam
,

cum

contagiofi pequatenus aerem rcddunt den> fum , putridum ac corruptum fuo caloremaligno humiditace laxa fpongiofa- Hoc etiam k Textu fando conHrmatur : Ne timete , ait David , k lue
(tiferi
,

venri Auftrales func

&

&

&

feupefte
ridie.

vel dsmoniovaftante in me, Et Abakuk Deo h Meridie veni:

rfj,in,j-

Abakak..^

ente

pra:ceffit vel

anteivit

eum

pcftis

movebatur

ipfe nihil per fe

lcd

om-

atque Anthrax ad pedes ipfius. Im6 quidem omnes ventiin genere , atque eti-

nia virtutc Divina ad exitum

fecundum velle Domini produxit : Perado tamen ncgocio , Rexillc , qui non erat , nifi mera caufa orgnnica leu inftrumentalis
fibi

am

alia

coeli

fiagellum

vationcm
dinancur

& poenam quam ad prxfer& fanitatem creaturarum or,

meteora a creatore cam ad

gloriam

&

iapicntiam

& potcliatem

ud ex plurimus fcripturarum , locisdecIaratur.Quare fequitur , qu6d Ariftoteles

tis

actionis illius Deo foli in eo adori apgertinentcm infipienter arrogando , mi-

toto ca-loinjudiciofuodeven-

crravcrit.

SECTIONIS PRIMiE
Ex
tnus
,

LIB.

V.

prsedi^tis

ergo concludere pofludefcriptio Philo,

qu6d dcfinitio fivc

e terra fcaturiente conflatae. Sed ut Zacha rias nos docct, funt creata: ac animats per

fophihujus Peripatetici quem Chnitiani tanta veneratione fequuntur , eft omnino crronea ac infufficiens : Quoniam venti

Spiritum

Angehcum

mino
teftate
fe

totius terrx

& (tantcoram Do& ablconduntur inpo, ,

& Thefauro fui Domini

ex quo ip-

funtcreaturs magis effentiales &eminentes, atque divinitatepleniorcs.quhmaut

Ariftotcles autaliquis ipfius pediflequain-

eos pro placito fuo vocat ad mandata in terra atque in mari perfilija in coclo

&

cienda

five fint

advindidam &punitio-

tcUexit

unquam

ut

potequs non funt res

,

nem

five

ad mifericordiam
,

& benignita-

interno lumine

&

eifentia deftituta:

&

tcm creaturis praLbendam

hitius.

utinfiradicetut

cunfcquenter , non ab externis agentibus accidentahbus mediante fumofa exiftentia

CAPVT.
Vera ventorum

III.

definitiofive defcriptio varieformiter,[ecun-

dum

Scripturce facrwfenjum atque intentionem

hocin eapite exprimitur.

ver6 IAm fedam (ut mihi videtur) fadionem fcu Peripatcticorum adverfus
antea cft
cunrur,

didum Angeli
) ,

D.Dionyfio
:

Algamatba

id

eli:,

fpccula clariflima direcipiunt

me murmurantcm
dio. Si (inquiunt)
tio

& ita replicantcm audcfini-

quslumen Dei

dida Ariftotehs
,

etiam exprefle a Pfalte regio dicitur,

Nonnc quod

non

(it

Dona
,

uti

ex tuis rationibus polfi

Angelos tuos feceritventos?VbiperAn-

hceri videris

afligna

poflis,

mcHorcm

Dicas ergo magis eilentialitcr vehmus, quid nam revera rei fit ventus, vel quomodo rede eum fccundum Paginx facrs do-

ihrono: Atque iftaecum

gelos intelliguhtur emiffiones ejus a fuo fintaereincor-

poratse, dicunturnatura: AngeliccE-

Atquc

drinam
dco

defcribere queas. Hifce relpon-

iterum lehova dixit de Angclo ,quem mi^ fit coramlfiraclitis in itinere fuoper dcfer-

mukis mcdisfubunacaprxftari : Et in loco priori iplum haud impertinentcr pofliimus in hunc m.cdum defcnbcre-'
,illud pofie

dcmquc nihilominus eifentia

Vcntus

eft Spiritus

aercus , mcdiocris

confiftentix, infpiratione feu Spiritu le-

hov2E animatus,
lauris fuis
,

quem de promit e Theeumque ad voluntafem lliam

&mifericordie

five fitpcr

viam malcdidionis vcl vindicmittit.

ds, iive bencdiclionis

exiequendam

Qua-libet hujus definitionis particula ex convenierrtibus lacra; icripturxlotisprobatur

tum. Nohexacerbarc eum, nam non feret E^pa ^^. defediones veftras , quoniam nomen me- Eccieff.9. um eft in eo &c: ac fi dixiflct , Lucida verbi mei imprefTiocrt in ipfo: Nam filius Syrach dixit, qu6d fapicntia prsiret Ilraelicis in columna nubis dic ad prsfcrvandum eos h magno calore : Ob iftam ergo rationem idem Angelus vocatur in multis didi libri locis lehova, rclpcdu adus fui imcrni ini.reati ,& quandoquc Angelus rcfpcdu flije in compofitionc alteritatis nimirLm, quattnus confiatur exduobus^uterat crca,

tura.

Quarc

ut

Dcus

tft

Identitas , vide-

Et primum , quod vcnti externum fit aer mediocris confiltentije , in eo mani:

fcftatur,

quod vocabula aer , ventus &

Ipi-

ritus in multis

facrarum literarum locis

per unum idcmque vocabulum Hebraicum

terna

RuaLh exprimuntur. Secundo, qu6dm& ccntralis anima feu adus ipfius fit

componatur cxuniformiinfpiratione Dei atque humida&aereanaturamundi,hoc elt,acreato fpiritu,fcu aere crcato quod fctit Davidcm(utfupra) alTcverare, qu6d feterit Angelos ventos& miniltrosfuosignemurcntcm.Nonlicet,ut ipfe
:

Spiricus divinus, feu infpiratio

Omnipo-

tentis,facillimc ex locisantcacitatis indicatur.

lob.

A fiatu narium cuarum (inquit Moy

ne etiam ponit Prophcca vcntos in numero Angelorum , ctm dicit , qu6d quatuor venti^ochcgrediantur ftcntcoramdominatore umnis terrx ?

&

zh.<5>J'

fcs)coaccrvat2 fiint aqus , flavilH vcnto tuo &operuit eos marc. Et lob glaciem

la

Pro proxima hujus dcfinitionis claufuqux eft: quod Dcus vocat ventos fuos
,

Deus
ravit

fortis cditflatu iuio

fiante

Dco con-

Angclicos,ex Thcfauro fuo ad voluntatem

fiiam complendam , hanc habemus teftileremiaz monijs Prophetarum , Davidis pci p^R, confirmatam Dcus (inquiunt) producit ierem.;iIO.i ventum de Thefauris fuisDenique,quod ad vcntorumufumfcu caufam linalem artinet: caufiifinalis ,cur

crelcit gelu

&c: ac fi dixiflct , Deus infpiacrem fuo lpiritu,ita ut nulla appareat aercm diintcr Angclicam creaturam vinitus infpiratum difcrepancia Namaer dicitur cxtcrnum manifeltum Angeli tam boni quam mali , animatus a Deoad facicndum placituni fuum fivelitinpuniendo ,fivead benignitatem&clemcn,

&

&

&

emiffi,lutulentcra venti eflcnt crcati ftripto facro fparfim cxplicatur: Vcnti (m'

&

quod

manifcttandam : Vnde pacet, eft immediatainfpiratioDei: atqueproptcr hanccaulam(ut

tiam
ipiiUs

quit Textus unus) fai.iunt

cjus

inccmum

tt

alius

Spiritus procellarum
:

vcrbuin. Lt alibi

mandataDei. fai.ir Dci Angeli Dti validiffimi

robore

DE
IriVs^*'
].L

PHILOSOPHIA MOYSAICA.
& facientes plaAngelos
'

F0I.44.

robore cfficicntcs verbum

^'"^"'"
^J""'-

102.20.

ventos

&

hiHlT

^^ ^^^

'

& rcverrentia tibi diccnt

^F' ^^'^'^ miniftrostuos ignem urentem. F"'S'^''^ nunquid mittit , Sc ibunt,

,

^'^^''""'

adfumus

Vbi

per fulgura intelligit Angclos , qui rcvelant fua occulta : Vnde antea didi funt jgncs urentes ; Sc in hoc etiam refpedtu Deus, qui ciliftorum omnium operator, dicitur ignis confumens. Porro etiam alibi agnofcit , quod ventus , glacies , rurbo,
pruina
fulgura fint miniftri ad , nubes placitum ejus in quocunque negocio prx:

ritusanima ignea k Dco more Angelico infpirata indutus qui huc atque illuc alis invifibilibus ad placitum Creatoris complendum vehitur atque agitatur. Nam dicitur : Ichova afccnditiliperCherubin, volavit fupcr pennas feu alas venti : lam vero Cherubin eft Angelus feu fpiritus aereus, utSeruphin eft ignens Ipiricus
,

&

feu intelligentia, ut antea.

&

KDeus&
1 1,5.1.2.

Itandum paratiffimi
fuper terram
,

Sic

ventum

emifit

ut aquse diminueren-

tur cataradie coeli clauderentur- Et ventus egrediens ^ Domino detulit coturnices.

Velinformaifta. Ventus eftcreatura qusdam Angelica ex aere fecundum cjus exiltentiam &luceeffentiali feuformali agitanteei alehova infpirata produda quam e Thefauris fuis , vcl ad mortalium flagelpoenam vel confolationem lum benevolentiara emittit.

&

&

&

ttventus Aquiloexpirarur,addifcriltalli

Velfic.

fipandas pluvias. EtventiAquilonisfrigiII

Ventus
culte

eft Spiritus
,

quidam Angclijuxtavoluncatem
,

t'm.ii.31.
j.ver.

diafBatufitglacies inftar
niinus fecit

:EtDo-

cus aere indutus

qui invifibiliter ac oc-

2^.23

ventum

flare

ab Oriente ad

hucacque

illuc,

auferendas locuftas a terra. Et DomiI ld^i^2i. nus, flante vento urente tota node, vertit

ejus

quieum
,

creavit,m.ovetur ,cujus

vox

feu ftrepitus licet audiatur

tamcn

mare in ficcum , divifaque eft aqua Scc : Denique in definitione feu defcriptione
prieceaenti explicui in primis
cflet caula venti
,

locus
Spiritus
rat
,

aquo

venit

& ad quem tendici

j^,,
:

qux nam
:

mortalibus ignoracur. (dicitD.Iohannes) ubivult.fpi-

materialis.nimirum aerea

& vox ejus auribus percipitur

,

Vnde

fubftantia exiftentix mediocris

expreffi
tialis in
,

Deinde

quod forma
eo aclus

puriffima

& effen-

eflet infpiratio feu fpira-

autem veniat aut qu6 tendat , ignorant mortales. Et alibiSapiens , ignorac homo opus ipfius Dei , qua via faciat hsec omnia.

culum Omnipotentis , qui fua in Cherubinico Angelo prxfentia animat, agitatSc movet aerem materialem : Tertio , quod
iocus ,in quovenrircfervantur,quoufque Creatori placeat iplbs ufui alicui applicare,
effet

Vel

ifto

modo magis

fuccinde

, i

jque
EcckCii.f,

juxtafententiamSalvarorisnoftri.

Ventus eft fpiritus,qui fpirat ubi vulr,

&
Ac
fi

vocem

ejus audit

homo

fed nefcic

lauraria, in

coelum feu aer qui eft: arca ejus Thequa Magnaiia ipfius recondun,

unde veniar

& quo vadat.

Deo creatus,

dixiifet. Eft fpirirus ^

tur: ac in ultimoloco,qu6dufuseorum fitad voluntatem ipfius,qui creavitillos, complendam ; idque vel in aereo luo ftatu
,

interno principio lcu voluntateprsedicus. Vel fic fecundum verba Davidis antea
citata';

in

quo non cernuntur , velin ignea feu

,

interna fua conditione

in

qua oculis

in

Ventifunt Angcli Domini , validi in poteftate , qui efficiunt verbum Dei

cientes placitum cjus.

&
pfii.io5.4.

forma fulguris apparenti ut ex praecedenti

PfaltisTextu manifefte explicatur. Propter iftas ergo rationes, didis teftimonijs ftipatvis,has fequentes ventorum

aufcultant voci ejus, miniftriejus,fa-

&

Qui
tus.,

facis

Angelos tuos ventos feuSpiri-

&c:

& Angeli Dei validiffimi robore

Verbumejus
,

'''"^^'^"

defiiiitiones

haud incongruc cumpofui. eft invifibilis aer , a Divino Spiritu feu Verbo lehova ,animatus vivificatus atque ad voluntatem ejus,
Ventus

efficicntes

aufcultantes voci

ejus,miniftri ejus, facientes placitum ejus.

&
&

Hifce crgo videre licet

quam

Ethnico-

rum Philoiophia
Fhilofophise
,

tam

in ca;lo defuper , quam in terra aquis iubtcr effiaendamemiflTus.

,qu2e bafes fuashabetfuper fapientiam hujus mundi , fit huic vcrs

& Ikpientis

qaz

oritur

&

Velfic.

extrahitur a fonteiacro,oppofita.
eft

Vnde

Ventus
cus
,

quidam Spirims Angeli,

qui igneo Spiritu lehovs infpiratur atque animatur , apparens quandoque vifibiliter in forma
fulguris vel corulcationis,&

aut fubtilisaer

etiam Sapientibus apparere potelt , qukm fitimpoflibile ChriftianoPhilofopho, qui firmiter documentis Ariltotelis adhxret,
radicalitcr in vera fide Catholica verfari:-

quando,

que

invifibiliter

quando

& occulte:nimirum, auditur & non viderur qui ab & &

aliquo terrs angulo ad mandara emilToris , five fint in proprietate pofitiva benigna,five privativa deftrudiva fa-

poflumus (aic Salvator mundi j duobus infervire magiitris : propcer hanc rationem Apoftolus ut antea, nos monet, ut Philolbphiam vanam fallaciam evitemus, qua:fundaturfuper rraditionesho-

Non

&

&

minum

&

Elementa mundi
,

& non (iipra

ciendaremittitur,

Velfic.

Ventuseft

invifibilis

& occultus Spi-

Chriftum, inquoeft omnis plenitudo Divinitatis corporalitcr qui eft caput Dorainationum Poteftatum,& confequen-

&

4.

tec

SECTIONIS PRIM/
tcr vira

LIB.

V.

& animator
cft
,

omnium

Spirituom

feuvcntormn Angelicorum- Quarecon-

quod falfa ilb Ariftotciis prsecipuum Diaboliorganum ad diftrahendum mentes mundanorum a vcra cognitione Dei , utpotc , quae partimaltutijsfuis Sophill:icis , partimque
cludere fas
Philofophia
fit

fedlanda flve infiftenda. Ciim fit caufa praecipua , qu6d homines etiam iftius noftra.' artatis (utcunque radij Divini participcs) fua; originis excelfs, generisve Divini immcmores (utpote ignorantia privativa obvelati)

tibus lcientifque veris

non modo tamrudes&artam ignari deve-

alijs

dclufiombus

&

vanis

tentationibus

niant, fed etiam in Tiicofophize rudimentis

omni

viatcntat intentiones Chriftianorum

tam manci

& exilcs redduntur

non

ut
,

De-

f}'ncera illa fympathia bonas a vera Jvmphonia, qus debet effe inter Dcum crcaturas ejus,diftrahere uteos ad falfam Harmoniam Antipafuam dodrinam thcticam alliciat : Nam ex pra:cedcntibus per ca qux fefat Uquid6 dcclaratur , quuntur luculentius adhuc indicabitur,
,

&

& &

um

&

&

aut opificcm unicum per fua opera(utibonis Chriftianis convenit ) difcernant ; per coniequens in creaturarum Dei myfterijs verfari nefciunt , quarum lapis Angularis eft fplendor adorlucidus Omnipotenintelligant

in opcribus fuis

&

tis

& omnia

&

creantis Verbi Dei--

Vndek

S'Pi?t.
""''*

quod mundana ifla fapientia feu Philofoquse a phia fit omnino Sapientis verse
,

Salomone proclamatur,iftiufmodihomia S. Apoftolo minas aunes efle vanos ; diunt maledidionibus, Verfim ego majoremiftius noftri de ventis difcurliisportionem dcmonftratione oculari in capite

&

Deo

Patre iuminis (ut D.Iacobus habet) oppofita defccndit , contradiftoria Quare ipfam in hoc rcfpedlu vocat terre,

&

nam ,animalem

&

Diabolicam

Atque

fequenti indicare aggrediar

femperque
actinftru(Sc

propter iftam rationem a Chriftianis prudentia pr2ditis,mmime eft fcrvore tam

ardenti
<Sc

me

in ifta

mea demonftratione

menti noftri experimentalis ufum

fervacionera conltringam.

ob-

devotionetamfuperftitiofain-

CAPVT.

IV.
ra-

HiC authororiginis ventorum MeridionaliumannuaUum

tionem, Demonjiratione quadamocularidocet.

nonnullis Chriltianis
cribcntibus
,

TErum

cnim vero, quoniam praecedens ha:c noilra rdatio Peripateticis

vcl

bi

minimcfidcm eiafrem non effe ita intellierronca hujufcecon-

: Dcus pofuit Tabernaculum fuomin Solc:Quo patct,qu6d ellet voluntas Creatoris omniuiii, quod vas iltud Solare abun-

dare fuo

vita: Spiritu

gendam,acin
mantibus
,

fcripturis loquantur exilti

Harmoniam vitx pcr

qui ex ipfius ccntro perfctilfimam con-

videatur fabulofa
(fat fcio) elle

&

(nam quofdam
tcs)

ditionis homines, ubique

gentium verfan-

Exiltimo fore ncceffanum ,ea omnia, vel faltcm majorem iplbrum partem, qua: a me de vencis funt difta vobis oculari quadam dcmonllratione exlnftrumento leu Spcculo meo expcrimcntali colleda, indicarc : in quam priulquam me confe-

fonantiam Diapalon emittit , ut mundum tam fuperiorem , quam inferiorem fctundum annualem ccelorum curfum atque temporalem rerum difpolitionem gubernaret,vivificaret,elementumquc 6c Elementata inferius varieformitcr perorgana ventofa juxta voluntatem Spiiituseum infpirantis tam per modum gencrationis,

ram monco lcdorem , ut cum diligentia

,

& attentione eorum, qux antck funt dida,

recordccur,

quam corrupcionis altcrat : Nam venti agente Sole radicitus aerem mucant , animant infpirant , ut ipfi ibidtm Angeli

&

& breve prooemij

hujufcefe-

ventofi a Sole ieu potiiis k fpiritu Catholi-

qucncis lubjcctum animadvercet. confideDebcmus fedulo rccordari

co Domini in Sole animantur , iliuminantur atque informantur

:

&

Vnde
:

(ut

didum

rare,quod Lux Cacholica informans,quam Spiricus Elohim,qui fercbatur fuper aquas,

ijsimpcrtivic

elt)Titanis

cuntur

aurora:filijhaudinjuriadiHinc Syriachus Sol cft gloriae

&

quod

ifie

(nam Augultinus agnolcit, Spiritus igncum aquis vigorem

Domini ,hoc elt virtutis &eirentia;divinx plenus. lam vero , quod ipiritus iftc
leu virtus

impcrcivcrit)
fec

Lux int]uam
,

ilta

Ji

vivifico

inSoIedivina,gubernetacrem,

Dci Spiricu emanans ,poitquam informaf,

eumque
fentiali

Spiritu Angelico fcu principio ef-

illuminaffet

& animallet Catholicam

contrada : Atque ob

interno animat ac movere facit fe,

mundi materiam , omni omnium Pacrum

Thcclogia; confenfu die crcationis quarta
r^^ioj!'
"' "^orpus folare erat

cundum motum motoris

nis verbis

exiftis

Salomo-

doccmur. Sol
,
,

luftrans univerfa zcdeCt.6

in circuitu
fiios

pergit fpiritus

&

in circulos

ifjUS.ir

iitam racionem haud improprie dixic Sapicns , qu6d gloris omini plcnum cft

revertitur; vel

uc Fr: Vatabl: inter-

pretacur.

Subinde circumeundo pergic

lnhocide6 fenfu intelligi potelt hoc Davidis Deus induicuc luininc quafi vcitimenco. Et aliilkiftrantis.
:

cpus Solis omnia

vencus

,& ad circuicus fuos revercitur ven-

tus:Inde argucndo, quod acr animatus ^ fpiiitu Solari, venti nomen fibi acquirit Sc
iehabet.

DE PHILOSOPHIA MOrsAlCA.
fe

F0I.4;.
c regio-

habct

jus

cxternum

ut Angclicacreatura ,quippe cueft acr ; intcrnum vero Spi-

gcmifcere ac lugere

At ver6

nctam

cito

qukn Rcgiu;

folisimpera-

igneus , kquohabetdiam mobilitatcm 5c aptitudinemad

ritus foliscentralis feu

tor huic noftro ha;mifpherio appropinquat, incipitque per fcrrugineas igneas

&

motum gratia fux attenuationis Nec tamen intelligatis velim me univcrfum Dei
: ,

Arietis januas in
trionale

HsmiJphxi-ium feptenpenctrare ( quod quidem verno

Spiritum in Iblc includi cxiftimare , fcd uti

in fcripturis

didlbm

cft

Chriftum

fuiftc

la:

tcmpore accidere folct)tunc crcatura^ilfemimortua: frigore Borcali conge-

&
,

repletum Sc locupletem Spiriru Dei ; ita quidem Deus iropertivit Tabernaculo liiofolariSpiritus fui illuminantis , gcnerantis , vivificantis atqye etiam corrumnihilominus rei pentis abundantiam ,

latsrevivifcere
incipiunt
,

diesgradatim angefcerc

frigoris inclcmentia grata ca-

loris praslentia

magis magifquc indiesdi-

&

minuirur, Spiritus&humorcsin vegetabilibus frigore fixati ac congclati,Tiquef-

cuilibet
Soiritus

alij

in
,

mundo

eirentialiter adeft

cunt

& mobilesac
,

fliiidi

jam redduntur.
ac

ilTe

proprictatis

&

fed non in una eodemque eirentis proportione : Nam

lamque aves gaudia

vibus ebuccinant

fua cantilcnis fua-

aerque ftupidus

juxta communem mundi curlum , quem ordinavitad difponendamatque regulandam tcmpericm partium anni , ubi lol, fcu

humidus paulatim reficitur , ac alis levibus volatuque celeri regionem Meridionalcm

propterrationcsinterius allegatas vifitare
geftit.

Tabernaculum

iftud
,

Dei

remotitis diftat,

Et tamen non obftante aduolifinSoIeabfen-

&,privativus Spiricus Dei plus minufve operatur. Exempli oratia , quando fol abefth noftro Hsmifpnsrio, nimirum , ctimeft fub tcrra , tencbra: , frigus , ftupiditas
JbipotentiaDivina
five frigidus

limi
tia,

& lucidiffimi Spiritus

&

non fequitur, quin , qo6d unus & idcm (piritus, utpote, quiimpletomnia , pof' nt proprietatem fuam privativam alterare , quando ubi voluerit : Namvidemus pla:runque contra communem &z fpiffinido aiiris adefte obfervantur: Porro etiam fole ultra /Equinodlialem ufualemanniconftitucionem , quod meca:tera lineam verfus Tropicum Capricorni fe ha- diante eo tonitrua , fulgura atqueetiamvcnti maois bente frigiditas, pruina, nix, glacies , nu- meteoraignita bes denfxjdierumquebrevitas nobis Eu- adivi , nempe Orientalis & Meridionali atquectiaminflnituaerisquanropxis fe ofFerunt , atque ctiam venti temporc Meridionales nobis (unt fre<iuentcs : Nara doque frigidiffimo gcncrentur: Qujc om-

&

&

.,

tunc temporis privativa

in

Dei

proprictas

niaperficiunturabeo

qui in fole pofuit

mundo

feptcntrionali
,

Vndeherba:
nudae

plantae

& vita
&

&

rcgnarc geftit: arborcs apparent

,

Tabcrnaculum ftcundum placitum.liium, cujuseftopcrariomniainomnibus , quo-

quafi deftitutje

quoniam
terra fua

modo

aut quibus organis

in

atque ctiam

Spiritus

humores congelanmr Sc fere

<Sc

quando

& ubi placucrit His crgoDcnc pri

,

mortuic videntur. Similitcr

fterilis

us pondcratis

ftatum Demunftrationis

viriditate confueta,eft deftituta

ac

inflar

mcs jam defcendam.

ac defolats viduae incipit quafi

Demonflratiofeuprolatio , ^aa dtcemur , quomodo venti annuales moneantut feu generentur , partimfervivificum , pofitivumfive a^ualem illum.

Spiritum , qui abunaanter regnat injole

tivo ( potentiali

^ partim inpriva-

ejufdemaBu feu proprietatecircapolos mundi operantis^

,

qu6d EGo prxcedentibus dixi mundi totus divina; adionis humida

in

in

infe-

rioris natura

effedus in congelatione

Rarefadione confifteret , qu6d earum proprietatum prior communiteraprivativo <Sc Boreali SpiritusDei adtu procedcbat, qui per frigidicatem operatur,& pofterior opcrationcpofitivaagit.quas k calorc gubernatur:Iam vero ut ifts duae Dominium fibiin aere feuElemcnto CathoIico,vclratione prxlentije vel abfentis folis acquirunt : Ita quidem aer univerfalis eft vel
frigidior,fpiffior,opacior

&

&

t Obferva crgo ex his proprictates aeris in vitro leu Inftrumento noftro Experimentali inclu* fi i memento,qu6d non fit , niii unus idem SpiritusinEirentia, qui operarur tim

gis mobilis redditur acr

&

&

privative
inclufo
,

qukm

pofitive in aCre

tam

&
re

Erat enim unua idem Spiritus , qui per Prophctam )k quatuor ventis , nimirum k quarta Boreali Auftrali invocabatur &c : Qua-

rqukm exclufb

&

certum

eft

quod

fic

ifte

Spiritus,

qui gubernat univerfum aerem fubluna-

fegnior,quandofoleftremotior abeo Atquciterum, qu6 ipfe eft Propinquior,e6 calidior , fub

&

remtam
pofitiva
;

in proprietate privativa

qukm

Et qukmvis fpiritus ifte Ct copiolus in Tabernaculo fuo folari , k quo

in quo- vivaccs proprietatisfja:adtuo-

tilior,claiior,traufparencior;aoilior

& ma- &

fss

S
fa?

ECT
:

ON

S P

R M^ LIB
I
,

V.
,

sffccSus declarat

Tamen nihilominus
exiften* valet

ipfitis

prsfcntia creatur

aer radijs ipfius

^fe ubique

przfentialiter

lucidilTimis calctit
rarior

omni tempore

& loco fe ipfum in utraque

jamad deiftius

& pcr calefadtioncm & fubtilior reddimr & rationc ralocum

,

proprietatc ex primere. Vcnio

inonftrationis mc:E

refadionis amplius pro fua exiftentia rcquirit fpatium leu

metam.
libri

Verbi gratia:

feIn primo capite primi clionis primx lat vobis liquido declaravi , qu6d aerin vitro Inftrumenti ncftri pxpermientalis inclufiis , haheat in omni

Retortam nafumque feu orificium ejus Recipienti rmplo adaptamus , lutoque optime obducimus & oblibras duas Vitrioli in

Ponimus
vitrcam

bene lutatam

rclpcdu rclationem ad acrcm fcu Elementum mundi inferioris Catholicum : Vbi ctiam probatur , quod aerea humida natura,tamcxadc'mundi concavitatem imaqua non funt , nc pleat , ubi terra

turamus , ne ulla fiat Spirituum per junduras expiratio : Tunc ignis gradibus Spiritus.e Vitriohmole cxtrahirrius : At
experientia
ritus

dodi probamus

quod

fpi-

&

cxiftentiiE
i.iea
:

alicujus

vacuitas invenirctur

Haudalitcr , qukm videmus aercm vitro inftrumenti inclufum omnem per confeipfius cavitatcm occupare ; qucns 5 utaervitroinclufus,facultatefo-

ardae vitriob maffxinclufi , jam perignis adlivitatem dilatati , in recipiens immifli amplifli-

olim modicze

&

&

mum
capax
teria

ubi illud

non

eft

inventum
,

fatis

&

& amplum ad cos eparvulo corpore

;

expiratos recipiendum
illa

undefit

utaoa-

lis

prxfentis dilatativa

alterabitur

ni-

fpintualis

locum ad huc magis

mirum xftivo tcmpore

quando acr ex-

ternus calefcit : Ita etiam eodem plane modo , acr externus irtius Borealis hjeinr{pha:rij dilatabitur
,

quandofolfuisra;

dijs

magis particularibus eum falutat

im6
,

certc

qu6 propinquiornobis
,

aderit fol

eo

majoreritaerisgeneralis
alteraparte

& confequen:

teraerisparticularisinclufirarcfatio
,

Ex

fpatiolumprofua exiftcntia quffrens , viillud in multa fruftula violenter cum magno fragore rumpit , ac acrcm apertum multitudine fuorum fumorum replet Vnde manifeftum redditur, quod res condenfata non nifi parvum occupabitfpatiumi fedpoftquamdilatetur , amplum pro fua exiftentia , requirct conti-

trum

&

quando

fol

Hxmifphcerium

nens.

Borcale relinquens lineam /tquinofliaplagam- Meridionaiem lcm dividit ,

&

Hoc profed6 tum evidcnter infW umento ifto experimentaU demonftratur: Namubifol eltaeri inclufo prsfens vel
,

intuctur

tunc communis dicti Haemifphxrijacrfrigefcctac condenfabitur , cum eo acr etiam ille particularis vitro intlufus fimiliter in cadem proportione
,

&

ventus calidus Dominium habct protinus plus minufve dilatabitur

iple

& rarefiet fccundum SpiriDjm folarium & venfpatium pro fuo continente
requiret
,

&

contrahctur& infpiflabitur dem ex eo conftat , qu6d

vitriobfervatur
lias

Quod

qui-

torum calidorum tunc temporis fbirantium vigorem : Sed ifte acr jam ailatanis
eo amplus
:

acjua in collo

altitis

pertot gradusver,

qu6 magis
:

dilatatur
,

Atquc

vitri

caput afcendilTe
aeris

quemadmorarefacftio

tlum vice verfa

ejufdem

patct , ex aquae ejufdcm incollo vitri deprcfHone- Iftis ergo h vero perito bene

quia aqua in coUo vafis adlu frigoris elevata jam caloris prsfentia per tot gradus deorlum pellitur , per quot acr in raritate cxcellit.

hocficprobatur

Nimirum

conceptisfiveintelledis, videlicet
t^ionis in aere
fit

qu6d

caala ii^iufmodi dil.itationis five rarefa-

bernaculo folari
pinquitas
,

&

Divini hujufce in Taatftus , prxfcntia proqu6d ratio condenfa-

Quoliquet , qu6d{ola ratio qua magis magiique deorfum

tia

&

am
tia.

caloris prscipitetur , cft acr plus minufve dilatacus

rur aprsfenquoni;
fibi

lo-

tionisillius fit adlus

cjufdem Spiritus Di-

cumprarparat ampliorem profuaexiften-

vinitus emanantis abfentia five remotio,

&
iJti

pcr confcquens prxfentia Divinxpo-

His ergo

rite cognitis
,

notare debe-

tentis

qu32cftTcncbrisinvoluta:Nam, diximus , caloris abicntia eft frigo,

mus
buit

qu6d

fole
,

recenter vcniente in

ris prarfencia

qu6dcftEircntialis in po

tcntia

Divina operator
,

Atque iterum
:

quo Hycms fuum haatque idc6 , ubi fi-igiditas loci aerem condenfavit : Verbi
Haemifphcrium
in
,

Dominium

caloris prarfentia

qui eft adtus Divini

agonifta
patet
,

eft

frigoris abfentia

Vnde

quod abfentia

pofitivse lucis con-

tipit privativas tenebras

&

abfentia pri-

vativarum tenebrarum importat prxlcntiam pofitivar lucis. His , inquam , rite

conlideratis

ventorum Meridionalium tam incernam , quam externam ratio-

nem
-i

&

quomodo
:

acr vivifico fpiritu

,

fole

emifTo animctur

facillime collicft

gere poiVumus

Animadvertcndum

cxoo

qu6d

cumi61nobisadeft,a:lbs

, quando fol Hemitph3criam noftrum relinqucns in illud nieridionalemigrat , convcrtendum aertm ejufdem , oiim hyenialcm, in conditionemxftivalem, incipit immcdiate agere ad acris iliius mundiloci, rarcfadionem : Atqucilleaec ita rarefadus , quafi radijs folaribus animatus devenit agilis plumifquc levibus videturindui ; Vndefit, quod ipfe lucis (olaris Spiritu fic animatus a plaga Meridionali , in qua dihtatur, ad locuin capacitJte ampliore evolat , ut pote qui con-

j^ratia

&

cinens

DE
tinens

PHILOSOPHIA MOYSAICA.
tenebra: funt ei ac ipfa lux
,

FoI.4(J.

Medionale invenit ad ipfum in ftaruofuorarefadto continendum : Infufficicnsergoipfe.fpiritufolari

fic

pheta Regius.
folet

Ob

ut ait Proiftam igitur rationcm

fpirare

animatus,
vifitet,

lineam <quino(3:iaiem
iitSeptentrionale
craffitei

tranfire cogitur,

quandoque in fua iracundia ab Aquilone tam cum fulgure ,

nicru
,

&

to-

Hxmifphxrium

qukm cum

nivibus

pruina

&
&

in cujus ingreflu Eicit

llrepitum ,rarione
aeris

Sc

refiftentije frigiditatis

hycmalis in plaga feptentrionali : Atque divino adu in fole jfte acr fic animatus ab auftro verfus Aquilonem cum tanto

&

glacie&c : Vnde Propheta : Ecce turbotzek.r. venit ab Aquilone nubes magna igne involuta &c : tamen , tam nix frigi(Ja cum grandine atque etiam fulgure calore liquefaciente procedunt ab uno

&

&

ftrcpitu evolans

eft

ventus

ille

quem

Auftralcm fcu Meridionalem vocamus, qui proptcr eam rationem nobis tam frequenter Principio Hycmis , videlicetimmediate , poft quamSolZodiaci libram, Cve jequinoAium autumnale tranfiendofuum in fcorpionem fecerit ingref-

eodemque Spiritu in EfTcntia : Vtcun-^^^'''?' 3ue in proprictate fua fit multiplex ( ut i(5lum eft) unde Propheta ( ut antea cita-

tum
bus.

tum) vocavit unum eundcmque Spiriidem verbum , nimirum unum

&

in Eflentia a 4. Ventis virtute difterenti-

fum. Hinc,inquam,cft,qu6d menfibus 0lobris

*
,

Quod
Einittente

etiam

Pfaltes

Rcgius in

hiss

Novcmbris

&

Decembris venti

jitiufmodifuntadeo inter nos frequentes; unde tot imbribus Mcridionalibus ab ijs falutamur : Nempe , quia frigus feptentrionale condcnfat aerem Meridionalem fugitivum in nubes : Atque iterum nubcs
propter calorem Meridionalcm ijs inclufum fiKilis funt folutionis , uti vobis in

fermonem fuum in terram qukm celerrime , ex currit verbum ejus, qui.edit nivcm ficut lanam , pruinam ficut cineres difpcrgit
,

deijcit gelu tan-

quam
ifta
,

frufta

coram

frigore cjus quis

confiftat ?

Emictens verbum liquefacir

Nubis defcriptione cxplicabitur planiusFIoc tocum ocularitcr demonftratur Inftrumenti noftri Experimentalis obfervatione : Nam folius manus humans fuper caput vitri impofita:contrad;u,aerincIufus rarefit

fimuIacefBatventumfuum , effluunt aqu. Quibus cvidens eft , qabd Deusfit femperunum idem in fe ipfo ubicunque adeft , nimirum in feptcn'-

&

trione, ubioperaturprivativc*
le
,

autinfo-

inquogloriamfuam
:

acftivam expri-

mit

quod

eft ejus

Ettamenejusvoluntaselt idem ei* Noluntas , hoccft , tam

& dilatatur : Vndefugit adPolum oppofitum , videlicet ad tcgioncm aqux trigidx , quam ob ittam rationem
praecipitat

pofitiva ejus proprietas

qukm

privariva

&

deorfum compellit

Quo

af^uicurjquodaerfrigore contradus caviam facit ad loris conta(Su dilatatur partem oppofitam , quae eft frigids feu

&

unitatem fux effentia; concomitantur , refpe6lu illius , licet refpecftu noftri , qui patimur , vidctur dilcrepare : Sic eciNoluntas homini conceam voluntas denti vel neganti petitioncm funt idem; Licet petenti videancur omnimodc' con-

&

Borealis naturae. Ex altera parte venti Borcales

cics

traria aequ^ ac
,

& glail-

bonum & malum

Exem-

pli

&

Nix

qus

funt hyemali tempore

gratia negativa ejus in poficiva fu3 proprietate dilcernebatur , quando moriente corpore falvatoris
,

frequentiores , cfEciuntur ab afflatu lo , quiemittitur k Deo in potentiali

privativa fua natura
,

&

folis

fplendofe

rem

gloriam luminofam
ipfius
,

&

radiosin

quam

in ifto

mun-

ad corporis

centrum contra
aut

om-

do cxercet , feu fecundum voluntatem fuam exfeauitur , tunc videlicct tempoquando arca virtutis fu2 adivteTncris
,

nem Ethnicorum

Philofophantiuti an-

um
hoc

aut;
eft

Aftronomorum imaginationem,
,

contra naturx curliim

lauraria, eft

remotior

Propter hanc

eti-

ain rationem pofuit circa polos

frigoris
'379.
,.

mundifui
qui remo-

Demonftratum ) contraxit , adc6 ut fol tam niger tenebrofus appareret ac

tck eft

&

Thefauros

ut pote
frigus

fi cflTct

pix. igitur
,

tius

ab /Equinoftijsdiftant. Hincdicitur
,

Concludo
at

,g

in fcripturis

quod

ab Aquilonc

prietas Divini Spiritus potentialis

qu6d quando promoveccntrum

,

veniat
cielt43.22.

rct gelu

Et , quodflante Deo concrefce: Et , qu6d frigidus ventus A-

aut agat in aere

acr contrahitur vei

quafi
,

aliicitur verfus

polum
,

at-

quod Chriquiloflaverit&gelaverit , ftallus ab aqua fuper omnem congregationem aquarum rcquiefcit

rica induit fe aquis.
,

&

queitain nives

& ficut lo-

Atque iterum : Venifti ne in Thefaurum nivis , aut in Thelaurum grandinis infpedionem habes? Et tamen lux fcu proprietas Dci adualis Sc dilatativa non diftinguitur aut dividitur ab eo , quamvis ab Aquilone juxta voluntatem fuam fpirct in potcntiaU feu privaciva fua difpofitione : Quacenus

grandines Sc cxtcratranfmutatur&c : In quo tempo-' ris Ipatio Inftrumentum noitrum expcrimencale nacuram prodit priecedentj contrariam : Nam fccundum mutationem
aeris exclufi
ferioris
,

pruinas

hoc eft , Catholici mundi in-

elemcnti , aer inclufus contrahitur , caput vitri rarquam ad polum ar(fticum frigidum ekvatur. Acque boc denotat , quod Cacholicus fcu excernuj e vitro exclufus aer , fimili pknif racione

&

3.

In

SECTIONIS PRIMiB
In

LIB. V.
,

mundo operctar Apparet igitur , qu5d

ifta

Dei myfteria

dignis revelare fovirtutes

mtio fpicituum iftorumcmiflorum nemini noftrum qui in profundo culta ignorantis abyfTo famus immerfi , teve-

fitoc-

Iqux: lct

Nam
&c

vcrba ejus funti Sapientiame

&

docuit

vim ventorum &

:

Elcmen-

-?-7-2o.

torum

Scd ukeriorem
in

& ftridiorem
MeteorologirE
,

hta

Sed folummod6
,

ijs ,

qui verae
,

fa-

ad huc inquiiltioncm
Ariftotelica:

pientiffiDodrinafuntinftmdi

quamSare-

lomon confitetur

efle

veram omnium

mcdullam efficiam quid ipfe de nubium & pluvi^ generatione co,

&

rum

realem atque folum cperatricem raod6 fapientemartificern feu magiftram,

&

gitet

jam paucis aperiara.

CAPVT.

V.
(i

^uhd j4riJloteh's Dohhina de mbium

tiie infiitutis

guttarum pluvia

generatione inveniatur omnimode verafapiencontradi^oria.

tcmperiescxtrcmcfrigida mediatilHus regionis: Ita,

autem NVncmcteorisad
de
,

fcientia: Ariftotelicas

aquaticis examinatio-

utduo
,

aflignare videatur ad
fcu

nem accedimus.
larum

Et, quoniam caufa: ncbu-

nubis

gencrationem

confiftentiam

ut pote qux funt nubes tenues , fub

agentia externa

conditione ad invicem

communinubiumTituIo comprehunduntur,mihi ftatutum, loco priori,generali nubis defcriptioni infiftere. In primis ergo
Ariftotelis dejslubibus

ca:contraria , nimirum calorcm folis terorum aftrorum frigorum mcdis aeris regionis : Intcrnam ver6 nubis caufam

&

&

opinionem citabo,
litera-

actumpofteaipfamcum facrarum

per confeagentcm afcribitnullam , quens eam pro re quafi mortua & inanima-

&

....
^ defai"! tlo
nufcis

Ari-

<*<""

accidentaliterprovcniente concludcrumdeijsfententiacomparabojUtmedian- ta te iftiufmodi ad invicem relatione difcer- re videtur. Propter iftam igitur rationem namus , utrum Peripatctici de cflentia nu- variafeofFeruntcuilibet fagaci confiderationiin pracdifta defcriptione Ariftotelica bis propofitum cum vcritate confentiat nec acutiori mentis ne Opinio ergo Ariftotelisjquam Philofo- dubia , qua: penitiori dephi Chriftiani pro hodicrno die fcquuntur, humana: acumine funt refolvenda vaporis cujufdam k ter- terminanda , priufquamipfadirc(ftc'deea cft,qu6d Nubcs fit ra (Sc aqua in mediam aSris rcgionem vi judicarcpotcft : Qtiorum priuseft, anulla ftcllarum attracii,& in nubis confi- fit in calore folari atque Aftrorum virtus golis attra<fliva ad furfum in mcdiam acris regiitentia virtute extremi frigoris loci, cononcm , vapores e tcrra aqua pro nubium tradlioiive congelatio , qua: tum poftek partim poteft^te generatione elcvandos ncc nc- Sccundum, partim caloris Iblis ventorum huc atque illuc per mediam acris an medij aeris frigiditas fit caula tfticiens rcgioncm fcrtur : Ecce.hsc eft perpulchra condenfationis vaporis fublimaci in nubem. Tertium, an Nubcs extcrnis folumilla Peripateticorum de Nubis generatione modo caufis cfficientibus , nimirum mediintentio. vcntis moveantur, lam ver6 , ut melius iftius negotij veri- antibus motu folari

&

&

&

&

&

&

an Ariftoteles fit vctatcm intelligamus, vus in cjufmodi nubis defcriptiohe vates, vcl falfus feu fpurius Prophcta , colligamus , oportet nos inprimis confiderare, quid Textus facer de genuina Nubis genequomod6 cumpraEratione nosdoceat,

&

& & an principijs intcrnis

,

quibus agitantur

fintdcftitutae

vcl potifis

ab internoaliAriftotclis

quo agente ad verfus mcntcm

animetur. Hifce tribus qusftionibus ordine idquc brcvitcr refpondcbo. Adpri-

&

mam crgo Dicimus

dicit
,

quod affertio illa Pe-

di(fls

defcriptionis

Ariftotclicx

fenfu

ripatcticorum cft erronea

&

falfa

qu

convcniat : Quodquidem , utMethodo meliori difccmatis , ipforamdidaadinviccm comparabimus , qu6 mclius quilibet mediocriter literatus dc re ifta determinare queat. In definitioneejus praEcedenti caufam procreantcm facit nubis efficientem

qu6dSoI

Stellac, vel

ignis,vircu'

&

Ariftctclcs calorem fivc

adum folis & ftel-

in le habeant, confequcntcr , qu6d attrahant furcxhalationes ^ terra lijm vaporcs aqua in mcdiam aeris regionem : Nam experientia probatur , qu6d potius vapores cxhalationes ^ fe pellant five propulfent , hoc cft , res cmorc rarefa-

tem aliquam attrahcndi

&

&

&

&

alTeverarc videtur , quod virtutc corum, vaporcs furfum attrahente feu clcvantc , nubesinmcdiaacrisregionefi-

larum:

Nam

das

diffipcnt

&

eos ullo trahant

modo

cxpandant , qu^m ut ad fe alliciant vel at-

anti fimulatqueaffirmat, ipfas huc atquc illuc in mcdia aeris regione , partimmotu partim vencis moveri : Porru folari cciam opinatur , quod caufa vaporis contiadionis iftius in nubis confiftentiara fit

perconicquensillud , qu6d > plxrique homines imaginantur , eft fal-

&

fum

&

fum

attrahat

Videlicet , aut ,

quod Sol fumos furquod igtiis vaporcs

:

Sed diaqua: attenuatx alliciat ad fe cimus , qudii ipforum officium fat rarefacere

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA:
humidiorem faccre 8c {ubtiliare aquas ttrrs fubftantiain in exiftentiam vaporofsm rcducerc ; &tuncaffirmamus , qu6d talcs fubftantix in vaporum exiftentiam finc ope alterircdada',poffiutper fe

Fol.47*
:

&

torum

qu^maqueorum
,

Namconden-

facione ipfius faila eft nebula

confiftentia

&

Nubi?

qua:

tum poftek

in pluvi-

am- majore adhuc condcnfatione

&

&

re-

us furfum tendere
ti:u

Nam,

ut gravia appe,

folutione convertitur : At fi aer nimiuni rarcfiat in conditione fulguris mutatur

:

innato tendunt dcorfum

ita

qui-

Nec dico'quidem adum

efl^e
,

ipfius ful-

dera e rcgionc , quod leve eft naturali inftindu lurfum pctit. Verum totum hoc perfpicue pcr Initrumenti noftri Experirnentalis obfervationem

guris

aercm

fed potitis e(t lux ad-

mirabilis

qus
mira

veftitur aere quafi vefti-

mento
tus
,

domonftratur:

Nam , fi inanum fuper globofam ejus fummitatem impofueris , aer vitro inclufus dilatabitur liibito

prsedidie fapienta: virqua: fe multiformitcr in aiirc manifeftat , ut alibi eft didum 5 Namubi
,

ejus
tur.

adio

pofitiva

&

magis viget

ibi aer

in fua dilatatio:

magis

corufcans

&

fulgureus

reddi-

ne ab agente raretacientc evolabit Mult6 minus materiam furaofam ad fe trahec.

Quibus evidcns

eft

quod

tametfi in

'

ocuUs nuindanorum , vapores feu fumi furfumpeterevideantur , ac proinde concludunt , quod ipforum k terramotusad furfiim debeat ab attradiva folis cSc aflxorum virtute procedere j tamen ifta eorum aflertio probatur oculari experimento cflc falfa : Quacenus cxperientia do-

lam ver6 , quod acr fit materiale Meteororum Aquaticorum fubjedlum , Textus prscedens his didis importat: Deus lapientia fua aptaC pondus adri , hoc efti condenfar pro fuo placico in Nebulas Nubcs : Nam verba fequenria hoc idcra arguunt : Appendit ( ait Textus ) aquas feu nubcs in menfura &c : Aut eas actenuat in fulgura , ut ex Textu refiduo colligimus , femper fapientise Spiritus

&

'

cemur
lius cft

quod natura
,
, ,

lucis

&

&

caloris

fic

attracSioni contraria

ut pote cujus fo-

rarcfacere

&

in ifto veniculo fc in varias fpe^ cies inftar alterius Protci convertit. Dcadefl:
,

rarefaciendo dif-

ctim e regione attradio feu contradiofit nihil aliud , qukm condcnfatio feu congrcgatio qusdam ^ proprietate Frigoris effeda : Quemadmodum fpeculo feu Inflrumento noExperimcntali perfpicuc dcmonilni
lipare feu difcutcrc
.

nique ex dido Tcxtu clicimus invifibilis aer alteratur in pohdere

&

qu6d men-

iiratur-

Sed jam probabo fundamenta Ariftotelis , qo^ volunt , quod nubes finc ex vaporibus h. terra ad mediam acris regionem elevatis , procreatas , eire

omnimode
tet

vcritati diflentanca.

Opor
,

fura in confiftentiam vifibilcm nubium* quajtumpofte^ in pluvias liquefcunt , tulgurum , quae compreffionc apparent ocuJis. Porroetiam , qu6dncqucfitTerra nec aqua , fed folus aer h quo nubis lubftantia orirur , ex iftis apparct. Aceriet lohova tibi (inquic Moyies) Thclaurum fuum optimum ca-Ios ,dando pluvi- ""f^?* ^h am tcrra: tua: fuo tempore. Ex quibus obferyamus in primis quod per ccelos intel-

&

ergo

in

primo loco confiderarc

facri
clie

fen-

ligitacrem
tur
,

Naminacrenubcsprocrcan:

fum

lciipti

membro plane contrarium

3UO

huic definitionis : Vt potc , cx

atque icerum

Acrvocatnrccelurain

multis fcriptursIociSjUt volatilia cccli

&c:

colligimus , quod fide fit intelligcnum , apcata cHc iecula verbo Dei , ut

Vnde concludimus , qu6d ipfe fic arca Dei

exquaipfe juxta placitum, efibrmat nubcs , quaii vifibilia cx re invifibili. Sccund6 , quod aer vocetur Thefaurus ejus optimus , per confequens utpoteex quo Deus non
,

Thefauraria

ex invifibilibus vifibilia fierent &c.Qi;are certum cft , quod neque terra ncc aqua vifibilcs fint nubium origines, fed potius fimplex aeris feu Elementi
Catholici fubftantia , cppoficis vencorum fiatibus in nubis conliftcntiam conden-

fuum producit

&
,

&

mod6
trahit

crcaturas fuas Meteorologicas ex,

fed etiam fapientesnonnullifum:

Atque hoc etiam ex vaiiis alijs fcripti facri locis confirmatum halsemns: Nam lob : Deus fapientii aptat pondus appendit aquasin menfura , liacri
fata
:
,

&

gat eas in Denfis nubibus

itatuta

facit pluvix

&

viam

fulgetro

Tonitruum.

expedanc- Pran:erc5t PropterekapercifuntThe- EwlelT^j,!?, fauri evolaruntnubes nebuJ^ ficut avcs. Sed hocadhuc evidentius fennone lob.j^.jiiito redditur. Subit6 acr condcnfabitur in nubes , vcntus tranfiens fugabit eas,
alibilegimus

mumcoram bonum

&

&

&

Quibus confirmat primiim vir patiens, quod Deus Pater Ct radicalis iibus operis

ille

Meteorologici author , scternufque cfficiens , quo mcdiante operatur-

arguit cxpreflc , qu6d aer fir arca Dei Thelauraria , ex qua nubes condenfatione cliciuntur , qu6d ccclum lic

Quo

&

EO: ejus fapientis Spiritus. Quod etiani concotdat cum ifto Apoftoli Textu : Nobis eft unus DcusPater , ex quo

unicusThefaurus , ex quoipfx extraliuntur : per confequens nec terra ncc aqua,

&

uc Ariltocelespucavit:
eirec

omnia
itus
,

&

Quod quidem C verum , animadvertans' vclim , qukm

per

unus Dominus lefus Chriquem omnia. Secundo quod

igni-

aer

fit

lubjedumtam Metcororum

abfurda impoffibilitas fequerctur : Nam tunc , cum fol Iblet aquas sftivo tempore attcnnare acrem maximc recdcres

SECTIONIS PRIMyLIB.
tunc vaporum multitudine fpilTum , inajor adhuc irrcgularitas fubinde orere%ux ad fubvertendam rationcm Ariftotelis de nubium generatione ; Namfi hoceiret pluviae coverum j majorcm nubium

V.

&

nubis denfz confiftcntiam redada , qux tandcm in pluviam eft refoluta,& toto boc tcpore, acr erat undique , excepto illo fcopuli latere,
lin ferc

&

nimirum ab ejus faftigioad baufque clarus &ncbulisacnubibus

piam expcdaremus
mali tempore , utpote

seftivali
,

qukm hye-

immunis. Primo certe rei novitate admiratus

quo

fpatio vapores

fum , rcmque mecum feri6 confideillud in

magis redundant ex ftagnorum , torrenfluminum exhalationepcr pr.xfentium fiam SoJarem: At hoc effedu probatur falfum. Acdenique non eft calor Solaris nec fyderum fcd a;ternus IchovjE fpiritus , qui habet Doininium in vcntos mundi Angeopelicos in quibus organicc moverur rntur ornncs iftas alterationcs Meteorologicas, in acre per aerem , uti infra de-

rando tandem ex curru defcendi , gramen-

&

quc digitis arripiendo

acrem aper-

&

tumprojcci,utvcnti viam exinde difcerncrcm Inveni autem ejus Ipiracula dircdc adverfus illud montis lupereminentis latus dcdiife- Quo ftatim colligebam , quod gradus in progreffione k vaporis acreiin
nebulae
cflent k

& i nebulain nubis confiftcntiam

majori vel minori,communis&

&

ciarabitur

Vnde didum

erat
,

ut fupra,

Sapicntia fccit pondus aeri

& nubes ap-

Catholici aeris comprcffionceffedi: qu6d ventus aerem fiigiente profequens,

&

veniojamad iecundum dubium. Pro refolutione fecunds qusftionis dipendit in menfura&c-" Sed

folummodo aens portioncm appo&comprelEoneparumpoftparam eoagulaverit,cujus fueam fcopuli refiltenillam

fitione
tis

co , qu6d

fit alius

modus

condenfationis

proceritas impediebat , atque hac ratioaeri additus in ftatu invifibili

vaporis invifibilis five aeris in

nubem>
:

neaer
nui in

quam
ubi
nis

eft ille

ab Ariftotele effidus

Nam

qu6d iftiufmodi infpiflatiomedix acris rcgionis frigore fiat , admiratione dignum vcnit,cur effectus ifte nonetiam alijstemporibusevcniat , nempe cum venti fpirant
ille alferit
b.

formam vifibilem & denfam alterabatur: Vnde primijm nubecula, dcinde nubes fecundum anteriorem montis effigicm generabatur,qu:E tandem calore Solis in pluviam eft refoluta, toto alio acrc manenteclaro.

& te-

adus

contraftivo

a liiis terrs quartis fivc plagis:

Nam, quan-

cepi

Quo quidcm oculis aoertispcrqu6d nubes non eflent more ab Ari-

doventiAuftralcsdominiumhabent,tunc nubes obfcrvamus multiplicari , pluvias abundan:cr cadere : fcire inquam velim

ftotclc defcripto procreatx,

&

porceterra

& aqua
&

nimirum k vaelcvato,fcdin(pifla-

ab

iltis

Peripatcticis

fluentcrc terra

&

cur vapores tam afaquaillopraefertim tem,

tione tenuis ac invifibilisaerisinNcDuJas confiltentiam , ab iUa in nubem a nubecula per unum denfitatis

pore,
plus,

dum vcnti

iftiufinodi/pirarefolent,

tem.

Qua

gradum differenquidem oblervatione perccpi

alTcvcrationem confirmatam
''' 37.21.

quam alio, in quo ipfi dominium non

lobi iftam
dicentis:

habent ad nubes tam copiofas in aere pro

creandas afccndant, aut cur vaporcs taliter afcendcntcs magiscoagularet feuconden-

qu6d fubit6aer condcnlabitur in

nubcs, tranficnsventusfugabiteas; Veriim enim ver6 , haud parum ad huc in co

hxfitabac fpiritus meus , conlidcrando, quod montes & proceri fcopuJi elJent ubique,quo acrem fugientem impediantin omni loco reperiendi : at Nubes c contra

&

farctm.edis aeris rcgionis frigiditas illo, quam alijstemporibus , cum nubes calidaz acrue fpiifusjradijscalidisloci mixtus ,qui

jequinodio pelluntur debeant potius media: regionis frigora momitigare. Scio profea6 ipfos, derari quid rcipondcanr, penitus ignorare: Quare eos ulterius in hac re non premam : Scd ut m.elius eliciatis vcritatcm , qua aerin nubes condenlatur,cxpcrimcntum k me

Borcaliter ab

&

etiamin defertisplenis.atqucin mari apcrtOjubimontes acfcopulinon funtapparere ac movere cernimus. Quod mecum feri6 &^ ficpe revoluens
rientia

tandem alia expcedodus opinione illa mea aliquantulum profundiiis eram radicatus ; Nam
,

ipfo

expcrtum,quo in nebularum &nubium generationis myftcrio eram inftrudus,vobis paucisexplicabo.In itinere meo k Civitare Venctiana Augultam Vindeli-

mccum
lum
eife

haud inconfuJtccogitabam,nul-

ventum

in ccclo

cum Dominio.

Spirantcm , qui non habct ventum alium vcl oppofitum vel coIlateralcm,quiciin

corum verfus

fcopulos , ut inter montes Alpinos viam feci quodara die , toto Horizontis ca-lo etiam claro admodum fine ullius nubis macula apparente , per conlcquens Sole liberos luosradiosundiquc, fineuUo nebulofo impedimentocjaculanrc,in montis admodum ac prs cxreris proceri ac prxcipitis fummitate , idque prjecipuc cx unico ejuldcm larere contra quod

&

Elcmento communi
concurrit
:

&

feu Catholico non utcunque non difcernitur ob venti potcntioris dominium,qui non aliter

&

obfcurat adtiones minoris vcnti

quam

praefentia Solis lolet candels accenlaelu-

men- lam vero quod vcnti duo unocodcmque tempore Ipircnt, experientia ilta
,

fui

nihilommus Solis radij fericbantfortiter, ncbulam gradatim crefcere&augerianiojadverti , quoulquc taivdem illa crat in

inltrudus : EgofspiuspcrMariainve, obfervavi , qu6d , cum ventus pra: dominans decrefcerc aliquantulum in luo
dtus
biJiter

vela navis non nif i dcvigore per vices , urgeret , vontus ci oppofitus fuos patcfe-

&

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
piitcfeccrit flatus

Fol.

48.

quippe quorum virtute vela contraric movebantur,quoufque ven,

Zacharias , ifti quatuor equi funt quaruor venti,qui egrediuntur& itantcoramdor

tus prior in aere r^fijrgens fortiorque eva-

dens , vela iterum , ut antea , fuis viribus implcret,nofque ad metam nobisdefideratam conducerct.Porro etiamipfasfcripturas habemus ad tcftificandum, qu6d duo

minatore omnis carnis. Quibus manife(tum redditur , quod non unus vel duo venti, led etiam plures fimul in ccelo fpirare queant : Nam exfpiraculis fuis oppofitis
vcltranfverfis nubes, Turbines, tempeftates, fiilgura

uno codemque tempore crebr6 (pirent : Nam inprimis idem (piri.tus a quatuor vcntorum plagis ab EzeKiele eratinvocatus ; EtDaniel: Eccequatuor venti ccelipugnabant in Mari magno : Et
vel plures venti

& tonitrua funt communitcr

efFeda.

Poeta ille profundifBmus Homerus hifce agnofcere videtur, qus a Gnccanico in Latinum fermonem
fic

Quod omne

transferuntur.

Tantus ccelefii rumor percrebutt auld,

Cumfevaatterniruerent inpralia Divi:

Neptunum contra bellabat Phwbus ^pollo:

Adver[us Martem certabat Pallas Athena:,
Vbi per divos intclligit
licos
,

Spiritus

Ange-

dentalis prxfidem

qui

eft condrtioni?

qui h ventorum prjefidibus fimul cmittuntur , qui per eorum in Campo aeris aperto ooncurfum more contentiofo juxta
ter fe

aquex j
talem
,

& per Phoebum pr.xfidem Orien^

cujus fpiracula funt ignea: Per
:

prxdidum Prophetse Danielis

contendunt

&

fenium, inludant : Nam per

Martem intendit fulgura &c At Ovidius iftam in aifre pugnam luculentius fic defcribit , ubi Boreas videtur habere Dominium.

Neptunum arguere

videtur plagas occi-

Idem

ego,

dum Fratres coelofam naUus aperto,

Nam mihi can^siseji, tanto molimineluclori

Vt mediusnofinsconcujjibusinfonet yEther^
Exiliantque cavis elifi nubibus ignes.
Vbi per Fratrcs Boresevideturintelligere ventom Auftralem cocteros Cardinales, qui , dum Borcas flatcum Dominio,
generatione elTe falfam erroneain. ultimi dubij refo^ lam ver6 ad Tertij lutionem venio , quod elt, an nubes folum-

&

&

&

more fluduofo contendunt in aere , raod6 fuperficialiter &abextcrno,niminon mod6 nubes , verbm etiam TempC' rum ventorum tranfeuntium & caloris Softates in Elemento aperto pariunt- Quare laris adu (uti cft opinio Ari(tocelis) & non ukeriori dubio non eram diftradlus , lcd ab interno centrali aliquoagente mopro certo ftatuebam , qu6d aut duo aut veatur nec-ne cujus mandacis non modo plures venti fimul five more oppofito five venci obcdiunt , fed & nubcs parcim Spiritranfverfali flare poflint: Quorum concurtu interno movence partim ventis ab il,

&

&

&

& in NebuIcC nubifve fubftantiam

,

fu a'cr in vifibilis intermedius comprimitur

redigitur, quac nubcs nihilominus abillo pellicur

&fugatur vento qui majus habet in coclo Dominium,juxta prsdidum illud lobi:
Subic6acrconden(abiturinnubes,&ventus tranliens fvigabit cas : Ita, ut de facili fit coiligendum ,qu6d nubes tbrmetur , quo ad ejus exiftentiam abaiire in huncmodura : Acr integram coclorum cavitatem implens, per confequens mundus fublu-

etiam ipiritu animatis huc atque illuc feruntur- Refpondeo , qu6d nubes contra vanamillam Peripateticorum alTcrtionem fuo interno agente fruatur , qu6d eam vocat , hoc eft , ad placicum fuum perficienlo

dum

, incitat : hoc inquam priiicipium nubisinternum,camqua(i vehiculum (uuin

dirigit,qu6

& quomod6

ei

placuerit:

Nam

&

naris

juria dicendus

ElementumCathoIicumhaudin, cogitur violenter coram venti unius (piramine movere acfucrere: Sed in fuo motu feu fuga ^ vento priori tum fitu , tum natura concrario , utcunque
virjbus imbccillioriimpeditus,per aflidu-

&

uta^enshocelt Catholicum , icaquidcm illud non abeft h fpiricu venti qni etiam prjefens eft cuin nubc , utpote, qux fapienti^e fpiritu conflatur atque animatur:Nam, cumdictus fpiritus agensficprxfens.cum in fpiritu venti , ip(e in mediante fpiritu Angelico venci operacur ccncraliter in
,

&

&

acre,&

faculcacelua congregaciva acrera

contrahit in fpeciem nubis

(teh facit

am partium appofitionem & compreffioncm concrelcit & coagulatur paulatim,

uci in

juxta niontcm eft diduin, h (liblbntia aerea&invifibili in nebulx vel nubis confiftentiam : His ergo
rice confideratis,

obfervatione

mea

, quam tum pofuum Tabcrnaculum & afcendens fuperfpiritum Angelicum & volans fuper alas vcnti , facit fuum tabernaculum
,

cum vento movcrefecunduin voluntaJtiu

denfis obtegit

nioncm

cvidencer conftar.opiillam Peripaceticoruni de nubis

fuam Hinc, inquiuntfcnprurar Nubibus Deus ccxlos- qui comparcnt:

:
:

cerr:EpIuviara,quifaciCjUtpro(crantmon-

M 4

tesfcjenum

SECTIONIS PRIM^LIB.
rr^im,i4-.8 tcs
idh.zz.

V.

Hum.ii.ij'.

dcnt juincntis cibum. Et foenum lob : Dcnfe nuhcsTugurium ejus : Et David: Nubcm cxpandit Dcuspro teg^Jmcnto Et Mojfcs : Defccndit Domilocutus cltadcum. Sed nu5 in nube 5
:

&

in

ijs

agentis. Quarc.tamctfi in praeceden-

tibus probavi

denfatus

qu6d acr eiret nubes con&ventus tranliens fugaret eas,

,

&

juxtalobifcntcntiamitamenillcquimandat iftiufmodi nubium gencrationem mediantibus vcntis eft unicus

,

rotum
2.Rfg,22. S.

illud,

quod k nobis eft ante^ didum

& ccntrah's

ille

Cx iitisrcquentibusluculcntiflimc cxplicadefccndit tur : InclinavitlchovacGL-los

&ca]igo fobpedibus

ejus

& & afccndit fu-

agens motor ta in nubibus.quhm ventis> quijuxta,voluntate fccitminiftrosfuoseii

&

volavit fcu lapfus eft ix'.pcr Clicrubin pcr pennas venti. Pofuit tencbras in circuitu (uo latibulum , cribans aquas de nubibus ca-Iorum prsefulgorc in confpedu ejus nubcs accenfx funt&c In quo Textu totum illud antca h mc allegatum confir:

&

movere & portare ,ubi vcl qu6 ei placebit: Hinc ergo Salomon : Sapientia ejusabyffiruperunt fe cceli deftillant rorem. Ec

&

lob : Flante Dco concrefcit gelu

Sapientiaaptatpondusacri

& ahbi: & appendita:

fjb'?'^'*'^

quasinmenfura&c

Audadcrergocon-

cludcre poirumus,tam adverfus Arillotelis,

mari vidctur

Nam primiim dicitur, quod quhm

quo verbum Domini mo-

DeusfupcrCherubin afcendcrct , qui eft per confequcns ventofus ipiritus acreus

&
,

aliomm Ethnicomm Dodrmam, ^^ j qu6d nec terra nec aqua funt radicales nubium fontes, fed cccli five aer fublunaris,ut
pote, qui funt arca
eft frigoris in

iive AngcIuSjin

vcbat

& tunc in & mcdiante ifto vcntofo

Dci Theiauraria : ncque med-a aeris rcgione inclc-

tugurium fibi obfcurum efFormahat-Nam dicitur: Pofuit tcnebras in circuiTfifm.lc^. 3. tufuolatibulum&c :Sivecurrum: Nam, Nubcs denfx vehiculum "i!t David hahet Tfj!m,5-. 17. fcu curms Dei qui itat fuper alas venti. Et , alibi dicitur-- Mons Dei coagulatus, in quo
fpiritu

mentia a Terra

qucevaporesaliquosimaginario condenfat : Sed centralis illc ipiritus animans vivificans, labens fuper das vcnti, qui refidet, fed non inclufivc,innubc , qui mediantibus mini,

& aqua elevatos

&

ftris fuis

bcneplacitum

eft

Deo

in habitarc

Ita

ut

luculcntcrconftet, qu6dSpiritus
vcat SpiritiJ Angclicu
:

Deimo-

Cum,

quafi orga-

ncm primi ordinis, fpiritus, informat atquccxcitat acrcm cum natura ventofa , ut potccujus motu five aclu incoaertranfmutaturiti naturam ventofam : Vnde Propheta , ut antea : Qui facis Angclos vcnrcs. Tuncilleacrabuna eadcmquc Divinitr.tcanimatus

&

ventofis five ventis Angchcis, nubcs crcare folet, ut fibiinmultisinlerviat : Vnde liquec , qu6d nubes non agat SfcjiiQveatur pcr calorcm Solarcm, (ed Ewino illo adtu lucido , qui ei incft occultc : quafi imperator fum-

&
,

mus inBdet Chembinis

&

qui funt' aerei

,

vcntofi Spiritus feu Angeli

uti Scra-

acrem

communem

innu-

bcsrcducit, quxlococurruumei infervit, qui cft unicus in iftis omnibus operator, mcdiantibus varijs organis : Quorum unum cft in alio magis ccntralc , per con-

&

fcquc;-iS

dignitatc prius

Nam

quo magis

intcrn.umeftorganum,e6praEftantius,nopotentius , ut pote propinquius bilius

&

movetur; liiper alas vcnti , qucm Spiritus Chcrubinicus animat , ita ut in pcr organum fuum ventofum dicatur flarc n-!ovcre,ubi& quando bonum ci videbitur. Patetergo quod Divinitus agat in Angclo Chcrubin , Angelus per Spiritum IJci movetur, animat , agitat movere facit vcntum; ventus le nebulofo a'cri immifcens, eum rapit, ubi primus unicus totius machina;
ita

phinfuntignci

atque

&

&

&

&

accedensadDivinitatis fedem , qux verin centro agit& operafatur in ccntro, tar omnia. Quod Dcus eft motor unicus

nebuloia: fabricator delidcrat; qui inifto

in

&

intonitribus, quodloquaturexturbine quod fit pro vcUe fuo ignis confur.ubC)

&

ncgociooperaturomnia Nonaliter,quhm machina rotis movcnte obfervamus, qu6d rota ccntralis movcit roram fccun: ,

&
,

dam

mcns
omnia

&qu6d
ifta

agatcentraliterinventis,

'Nubibus,nivibus

tcmpcftatibus;& quod mediante fpiritu fapientis perficiartur , ubiquc fparfim teftflntur fcripturxfacrae
:

&

organumprimi ordinis illa fccunda moveat tertiam;|tertiaquartam. Et tamen videmus , quod intcgra agendi
quafi
,

&

virtus atque eflcntia

fit

in centrali rota

&

Quarc in
,

confultc

fatis

conclu-

confequenter cxterje rotx exteriores func organa , qua: per fe mortua funt , quief-

ferePcripatetici

nubcs folummod6 h folis

calore aut a vento,quafi externis folis prin-

cipijsanimatasmioverei Cumhifce , qua: dida funt, liquet, qu6d nubes fit Tabernaculum , Tugurium curms sterni illius

&

Ipiritus , cujus cqui (ut Propheta Zacharias habct)funt quauior vcnti fcu potiiis (piritus

primo unico illo motore excitcntur. Concludimus igitur , quod fit omnipotens& omniacrcans Spiritus,qui cft gcneralis ador formalis motor in metcoris , cui miniltri Angclici , qui fcmpcr ftant coram facic dominatoris terrs
cunt,
nifi

&

&

&

Chcrubinici , qui ventis prxfunc , eofque animant. Quare cvidcns cft , quod volun-

(ut Zacharix verbis utar) affiftunt, ut orga* na leu caufx inftrumentales ad fuam voluntatem k re qualibet, exequendam. Eft,

Principium motionis, infit venti funt miniftri fcu Sed Angcli organici motorcs qui movcre eam folent lccundum voluncatem priini centralis
tas five ccntralc

inquam
fos
,

Spiritus ifte eirentialis

nubi

&
,

qui

flac

h ccntro nubis per fuos Angelos vento-

qui

teftc

&

facientcs placitimi cjus.

Davide ) funt miniftri, Denique ex iftis

.

videre

DE PFilLOSOPHr AMOYSAICA.
videre licet , qtiod Philofuphia ifta Ariftotelis non lit dc dcliipcr h Patrc Luminis,fed

F0I.49,

dus

, ciim revera Chriftianos h. divinae cffentis in fuis operibus cognitionc, omniii6

terrena, animalis& Diabolica,juxtaApottoliairertioncm, quatenus veritati fitcontradidoria. Q^uarc extrema videtur in Philofophis Chriltianis demcntia , viri hujus Etlinici doiftrinam , tanto fervore infequi,ac
fi

diftraliic

Quatenus

ipfe falfo afteverarc

hauderubefcit, non fineimmenfa h divinitate derogatione , quod res tanti momentii

quales funt nieteora,tam in coclo
,

qu^m iii

terra&aquis

varijsmodis& moreacci-

Theodidadius

,feu

aDco eilbt do-

dentali procreanturj

CAPVT.
r^ra

VI.
capitejuxta

(3 eJfentiaUs rtuhis definitio^feupotim defcriptio, hoc in

fcripturarumfacTarum fenfum explicatur.

ASfigncs

igitur, nitfcio (replicabunt

Peripatctici noll:ri)fi pofiis defini-

minieram feu arcam Dei Thefaurariam, ex qua materia feu conliftentia nubis extrahitur
,

tioncm Nubis magis cirentialem, idque fe-

vidclicet ccelos

candum veram tuam fipicntiam & Textus facri fenfum, quem tanta devotione videris

qui funt Thefaurus

Dei. Denique caufa

tur ,
five
eflrc ,

finalisinibi declara-

ad efl^edus voluntatis Creatoris,

Quibusegomead undum paratum efie.

fequi.
,

iftud opus obe-

Nubes , eftfpiritusinundani in arca Dci Thclauria hoc eft , in ejus carlis occultati
,

benignos falutarcs , five feveros infalubres producendos. lam vero ad priorcm defcriptionis ha-

&

&
'"''-^-''>

fapicntia divina centraliter ope-

rate, minilbrilque cjus vcntofiscxtrinfe-

cusDei nutu acra coprimcntibus,reveIatio

: ,

ram portionem defendcndam acque comprobandam , ait fapienso: Deus fapientia fua aptac pondus acri appendit aquas inmenfura&c Qyibustam caufa nubis

&

Hoc eft vifibilisaeris invifiblis in materialis , qukm illa efficiens dctegirur: cumulum ncbulofum , flatudivinocoa- Nam adione Divini in acre fpiritus aer quam Ichova pro tegumento difponiturindenfiorem vel fpifliorem atccrvatio
,

fuo expandit,
lo
,

pro tugurio feu vehicuad voluntatem fuamtam in ccclis,

&

que in leviorem aut ponderoliorem con fi(l:entiam:Nam,verbaexpreflafunc : Aptatpondus

terialis
,

quam in terris complendam, habet.

Vclfic

aeri

Quareaer
,

eftcauia ma-*
Eccl^fn^--.,

Nubes eft acr,in vaporis denfi fcu nebulscgradumprius, atqueabillo paulatim in ipiffiorem atque obfcuriorem .confiftcntiam , duorum ventorum fivc oppofitorum five trans verfalium flatibus Deo fic volente ccntralicer ad luam voluntatcm complendam operan
,

agens

eft unicus , conlequens nubium&pluvixauthor. Et Sytiachus : Acr condenfabitur in nubes , ventus traneflentialis

&

fpiritus lapientise^

&per

&

fiensfugabiceas

Hicergocaufamatcria,

lis.vidclicetaeriatque Formalis

nimirum

&

tc.comprcfius atquc condenfi^tus.

condenfacioin nubcsdefcribitur. tx alibi: Congregatio Spiricus afpergit nivemAd caufam autem cfficicntem quod fpe-'

Vcl

fic.

dac
cft

eam
:

anteadefcripficire fpiritum la-

denfa aeris vaporofa ^ congeries,quam fapicntia divina ubique pcr mundi ipiritum' expanfa , ex nihilo quafi fecit , hoc eft , cx invifo atque incognito aiiris facrario fcuarca Thefaurariaadfuam voluntatem tamin coelis,

Nubes

&

pientisE

Dcus fapientia liia aptatpondus

^.ii.M^S

aeri.&appendicaquasin menluia , ucantea. Etalibi : NubibusdenfisobtegicDeus coelos,

& pluribusalijslccis.
:

qukm
tecit

in terris

excquendam

vifibilem

Pro caufa Finali , ait iob Pfo irrigationefacigacDeusdenfam nubem & difpergit luccm nubis fuae, quod cunque prscipic
illis

lob.j?. 40,.

& in lucem vulgarem produxic*

&

In hujufmodi definitonibus , caufa matevaporofa aeris congeries, rialis eft,denfa caufeu cumulus nebulofus,in qua etiam

&

faciendum in terra , fivead flagellum ad faciendambeneficentiam,efficict, ut prxfto fit. Et Baruch : Chm nubibus mandacum eft i Deo , ut obeant totum orfive

Biruch./j.^a.

fa formalis.

depingitur

Habemus etiam

bem habitabilem
ratum
eft.

perficiunc

quod iir.peitta

caufam ctficientem feu centralcm,niextermirum fapienciam divinam , ut

in ea

Ita ut

videmus magnalia

&

Dci

k fccrctis

& invifibilibus fuis habitatiip-

nam & fuperficialem

fapientia: ventofos
,

videlicet miniftros

comprimcntes aeiem,
:

onibus feu facrarijs cxtrahi.ad placitum fius faciendumqui ea creavit.

dque

in

motu

affiftences

Habemus

&

CAPVT.

SECTIONIS PRIM^,
CAPVT.
,

LIB.

V,

V;II.

^hiomodo nuhium componentlarum ratio , exinjlrumenti nojlri expcrimentalis obfervatione oculariter demonjiretur , atque etiam nivis dtfimtio falfa ^ vera, oculis intuentium exponantur.
vcro squum cft, IAm in cceIo, Oppofirout modum.quo nuventorum duorum
videlicetcx AuIlridominio&: inreniibili Bores afflatu , gcnerantur , oculari experientiademonltrcm. Prxdixi vo,

detur aflevcrare,nivem

cfle

nubem

frigore
fit

bes (biramine

intenfillimo congelatam,qux,antequam

vaporofa difpolitione difloiuta, in niveam fubftantiam convcrti-

completc
:

in

aquam

bis cap. 4. lib. 4, feclionis hujus

cju6d , ut
fe dila-

tur In qua ejus definitione, quoniam cum non minuserrabundum ac in prxcedenti-

aer vitro inlb-umenti experimentalis inclufus

,

folo

manuscalidascontaclu
,

ei

tabat in
labat a

coUoejufdem

& dilatationeevo,

prscipue in nubis origine , invenio, fidcm exhibebo nuUam : Pra-terea fcripturx facrx intcntionem leges , iftiufmobus

&

&

infrigidam rcgionem aqux (quod ineoprobatur , quia aqua antca elcvata in collo vitri , jam lubito prscipitatur) ita etiam aer groiTus

manu

tangentis

di fua defcriptione tranfgreditur

Nam ip-

hyemalib
le

in Ilarmifphi-rioAuftrali, tran-

lamNivemegoaliter idque juxta Paginx findx ftatuta, fic definio. Nix eft Meteorij, quod Deus ab arcano fuo Thcfauro, fcu arca Dci Thefauraria
,

feuntc fole per

,

/Equinodium Autumna:

in forivra

lanx extrahit, ad volunta-

prajfentia folis calidi dilatatur

Sf.,

quoniam hemifpha:rium illud , noncftad totum illum fpiritura ita dilatatum comprehendendum iufficiens,fugit veloci motu,ab adivitate Iblari

tem fnam efficiendam in terra , Ilve ad pa-nam & flagellum, five ad beneficentiam
Vclfic.
ca,fcu

& benignitatcm.
,

nodialem,

in
,

Ardicum
tia

, trans lineam xquih^emifpharium Hyemale feu ut ibi locum profuaexillen:

magis fpaciofum invcniat

At

fpiritus

Nix eft crcatura ex abftrufa acris arThefauroDei ,mcdiantefrigido Spiritus Divini fpiraculo,in forma lanx, ad placitum fuum divinum pci-ficien-

ille volatilis

& dilatatus

inveniens con-

dum

produdla.
Eccieir.^^

lociaerem , ob folis abfentiam frigorc Boreali contradlam , ibidem fubitocondenfiturinnubes: Atqueha:ceft ratio , quod ubi flatus Boreahs nullus evi-

Ibntcm
:\

illius

Inqua caufam materialem obfervamus cflTe

ipfumaerem.autfubftantiam ca;lorum,unde Textus facer : Congrcgatiofpiritusafpergitnivem. EtIob:Perveniftiin Thefauros nivis?eo Pfaltes Regius:Dcus verbo fuo
emittitnives
,

^^^

p(-_,[_

dcntcr perfentitur

ibi

venti Auftrales

copiam nubium
Ibleant
:

&

pluviarum producere

rKutlanam,coramfrigore
?

iob.27.9.

Ita

ut manifcftum reddatur,

ejus quis confiftat

t lob

Flante

Dco

quod

fpilTus

BoreaHs Hajmifphsrij aer,

,

concrcfcirgelu.
Patcr,a

Borcahbus

flatibus agitatus
,

&

acre ca-

ciensnivis leprodit

ab Hxmilphxrio oppopauei reliftit , 41to emilTo occurens

hdo

lubtiiiato

Quibus ctiamcaufa effinimirum ipfe Deus quoomnia per fpiritum (apicntix,

&

latim in nubis exiftcntiam reducit : Hoc, inquam totum ,obfervatione debita aeris
vitro machina: inclufi, cxplicatur,uti antea
cft

Porro caufa formahs in eo dcfcribitur, quodemittiturinftar lanx. Ac dcniquehnis eft , utvel vindicetfuum Dominium advcrfus impios, vel bencfaciat ipfis qus
,

indicatum.

Deus in
fpicit.

fua mifericordia

& bcnignitate re-

Denique dcfinitiones Ariftotelicas pruinae,grandinis, glaciei& fimiliumMeteororum,hoc in loco cxplicare , eafque facrx
fcriptura: fenfui eontradidorias eifc
,

pro-

Plurade ventorum , Nubium , Nivis CcCtcrorumque Metcororum Myfterio in Tradatu feu volumine mcodc Mcteorolo-

barc nolo, quonia ampla de iftis,in Mcteoroiogia cofmica mea , feci mentionem : proinde vos ad ipllim rcfero. Sed nivis ib-

giaCofmicafumlocuais
tis

Qj.iarc brevita-

&

caufa vos adillius difcurlus

medulbm

refero.

lius definitioni jam infiftam- Ariftoteles vi-

^tvnam fit

Arijlotelis de fontium

CAPVT. VIII. ^ fiuminum origine feu gentratione fenne.

orta

tentia, G?

an ipfe in ea Divince fapientiie ventati conveniat nec

de ventorum

CVm

ergofit apparens,qu6d

Ariftotclis

&

Dodrina nubium

tatis, dei

gencratione eirentia fit impura,fallax vericati contradiccns,mihi in ifto loco propofui opinioncm ipfius , de fontium fluviorum origine , ad LydiJ lapidis examem
proferrc.
Pcripatetici
,

&

&

&

cum

Chriftiani,

tum

Ethnici

tam in fontium

& fluuainum

Metcoris czteris ^ me reci, atque ideo fcda: corum princcps (re xquis juftitis trutinis ponderata)dcbct a quohbetfyncero Chriitiano promundideccptore fcu impoftora^ haberi , '& confcquenrerejus dcfubjeclo Meteorologico dudnna debct repudiari atquedelen,
,

quam in

ipiuntur

Arifto-

DE PHILOSOPHI AMOYSAICA.
Arirtoteles

Fol.p.

& cjus fedje reliqui funt de opi&

tum

pofte^

nione , quod tcrra venter , varijs cavitatififluris impleatur , per bus > meatibus quas neceiTe eft , ut vapores i terrje centro ad vacui evitationem , furfum afcendant,

pabilis

&

efEngic , reddetur palmanifefta , f1 confideremus,

fieri

motu lateribus concavitatuum, meatuum & venarum terrse adhaerentes, in aquam refolvantur,qui gutqui in fuo
fiflurarum feu

quod guttse ita fadac , paratiores erunt ob earum ponderofitatem tendere atque revertere deorfum in terrs vifcera, per eofdem meatus , ^ quibus funt in formafumi elevata , quam , utmoveantur allateraliter. Quare verifimile eft , qu6d
.

tatim diltillando efficiunt fontes , quibus tum poftea flumina oriuntur : In quaeo-

rum fontium

defcriptione

concludunt,
,

autfaltemmajorejus por^ quo venit in forma vaporis rccideret. Sed omittendo pro tem,

aquaficfada
,

tio

in

locum

materiam eorum

nihil effe aliud

qukm va,

poris pauxillo iftas rationcs

porem e terrs vifceribus afcendenccm & in aquam tum poftea in tranfitu , ratione
frigoris atque

examinabo

&conferam hoc ejus defcriptionis membrum cum Biblij facri Auchoritate & veritate,

etiam caloris loci condenfen-

qu6

meliiis

an inter

fe in

hac re con-

fantur:

Haud aliter,qukm juxtaeorum

^vaporeprimumcondenfato

veniant nec ne.difcernamus.

fit

ium/iubes, pluviae , nives

untur

& grandines ori&

,

tum poftea liquetado. At fi quamlibet iftius membri

tionem
illudque paul6
accuratiiis

defini-

Invenimus in primo loco , qu6d non accidentale imaginarium , aut frigusautcalidumin tcrr^ vifceribus , qua: iftius Meteori gcnerationem cfficiunc,

&

oculis acutioribus introlpiciamus,

led

examinemus, percipiemusquidem, quod ad fontium ortum requirant non mod6 matenam duplicem , verijm etiam formam a^entem ncnainam Fingunt enim , quod maceria re:

Deus , qui operatur aur per Angelicosventorum fpiritus , aut k palatio fuo folari ad iftius negotij complemencum. Et tametfi in fua adione tam privativa,

qu^m

pofitiva frigidicas

&

caliditas
(

fe

ipfas loco

miniftrorum exprimanc
:

mota fit vapor , tunc niateriam propinquaimaginanturefleguttasaqu^, qu^eex vaporis congelationehunt Etiam duplices
fuas caufas efficientes frigus Sc calorem,

&

Nam
,.

Textus habet
confiftat.)

pofitivus

Coram frigore ejus quis Tamen eft Catholicus ejus adtus ^''^' , in fole & ventis calidis , quem
,

e Tabernaculo fuo folari

calidis extendit

Itatuunt

Nam

inquiunt, eft frigoris

offi-

cium condenfare coagulate vaporem afcendentem in confifteniiam aquge : Ac

caloriseft

&

& ex ventis fuis & privativa feu contra&

&

frigidifimul

utreddanta-

quam mobilem 8c

fluxibilem.

Mihi ergo,

Ledorescoufulti, liccathifce Philofophis PeripatetKis cum fuo proprio Axiomate confequenter eos armis rclpondere ,

ejus vircus , quam manifeftat per longinquitatem feu abfentiam lucidi fui Tabernaculi k regione affignaca , atque etiampoladsfedis Propinquitas , ventorum frigidorum prsefentia ; quse an-

diva

&

nuatim alterant , varieformiccr tranfmutant creatum Elemencu. Atque ide6 eft,

ipfe Deus,qui mediantibus organis fuis fpirituaIibus,taminca'Iodefupcr , qukmir terra aquainferius ,operacur omnia& incer cscera producit ac generac fontes, ex quibus tum poftea fiunt flumina : Ec per confequens e(t adus illius Spiritus, qui , telte Salomone , implet orbem ter-

&

fuis

proprijsevincere. Fruftra

inquiunt,

fitperplura
ra
:

, quod fieri poteft pcr paucioorilam vero , fi opus hoc radicale

&
,

&

ginale
iit

in

foncium generationc

pof-

convenienter per unum idemque aquae fubjedum , a natura , fine ulla ipfius in vaporem refolutione , acque tum poftek in aquam fecunda vice , condenfatione praeftari tunc non dubito , quin mecum
;

omnes mirabiles in ea efFerarura , dus operatur. Quod etiam Pfalces in his

verbis confirmat
:

&
,

concludacis

iftud fuse definitionis

mem-

imaincongruum , vanum ginarium : Sed hoc in fequentibus , idque oculari demonftratione reddam apparcns manifeftum Nimirum , quodin curfu namrx fi: poffibile , ut aqua fine uUa ibx

bram

effe

&

Qui

emittis fontes

sip.i.

montes ai^nbulcnr , potum prjebeant omnibus animantibus

per valles
ut inter gri,ut frangant onagri ficim fuam.

&
arfai.id4.1a,

Quare

&

confiftenti^e

alteratione

poflit

fecretis

videmus, quod folus agens Cacholicus , atque ideo fontiumprocreator,fit (piricus ille divinus : Icerum hic caufam finalem , ob

venis atque mearibus

terias

in

altum,

quam fontescreati iunc,exprcffaminvenie,

,

etiamad montium procerorum cacumina, tis nimirum ad irrigandam terram ad fek terrx maris profundo clevari , portminum , fruduum herbarum & graminis ad pocu animantibus quamipfa inocculcofuo,perarenofam multiplicationem, porofam cerra: fubftantiam tranficu , natu- agri prjebedum. Verum Peripatetici noftri ram fuam fallam depofuerit. Quo quidem ireplicabunt, fe nihil novi adhucpro opini-

&

&

&

fac liquido

apparente

invcncionis Ariftoinventionis,

onis

iftius, Ariftotelicae,

videlicet, maccriae

telica: vanicas

fubico cuilibet fapienci dece-

gccur. Prscer

hsc
,

fterilitas

Cve rationis

ipfius

quae vapores lateribus

,

fontium ab ipfo affignacx confutatione,ex fcripturis accepifle : Sed,uc iftius objedionis medulla auferam,cfficia equidem, uc rei
veritate
,

cavemarum terrje aquam converti

adhserentes
c in fontes

debere in
flumina

&

antur:fi huic

idque fine perfpicilUs clare incueSalomonis affertioni, accuratain^ 2

SECTIONIS
intentione animos flumina , inquit , intrant in

PRIMy, LIB.
Bodinus
fons
,

V.
aquarum omniuns

fuos inclinant.

Omnia

nam

aer eft

mare , & mare non redundat , ad locum , undc cxeunt ,re-

& Spiritus.

E<i:!of.r.

vcrtuntur , ot iterum fiuant : Qyo fermone exponit fapiens nobis , rcalemfontium matcriam feu caufam materialcm,

Quarta opinio eft , illa antiquifiima tam intcr Philofophos Grscanicos , nimiram Platonem ; imo ver6 ipfijm Tha

letcm

qui

omnium
,

primus in Graecia

qua: longc antea , ab vaporem. Aitenim' Philofophus crat fandtiffimis Hebrxoipfis doctiffimis cxpreffis verbis , cfle non nifi unam candemque aquam , quae circulationem fuam rum literis crant confignata : nimiruni, perpetuam facit a mariper(terrx vifcera, quod originem fuam juxta Ecclefiaftes domcdiantibus fontibus &fluminibus inma- drinam ducant a mari , idque duabus con-

dTeaquam

&non

&

re. Palpabilisiltcin

Ariitotcleerror

erat

quod non m.odo quhn plurimi dodiorum tam antiquommquam rccenin caufa
,

tiorum

fed cciam nonnulli cx fideiibus

firmant rationibus , primum , quia nuUum ahud corpus pra;ter amplifllmum mare tantx copix aquarum, quanta: fcatcnt fontcs , fufficiat : Secund6 , quod tanca aqua-

difcipulis
MSer.lib.2.

ab co hac in

revidentur difantiquioribus
alij

rum copia

quotidie in mare fiucnce ipfum

obfequentiflimis
ipfius

crepare.

Ex Philolbpbis

tamen non augefcat.

meteor.

Agricol. de ortufubier.

volunt , quod tota aquarum copia , qua fontes perennes uberrime fcaturiunt , ab aquis ccclcrtibus fcu pluvijs colligunvidetur feneca evcrterehilcerationibus: Primiim , quia
tur
:

Ex
(vir in

difcipujis
:

Ariftotelis

Nam

lohannes Velcurius

Philofophia

mundana

vcrfatifli-

At hanc opinionem

mus

Sc qui in myfterijs Philofophise

A-

Lih.vquift.
n.itur.

riftotelicje

enudeandis multum temporis

,

nuUa pluvia ultra decem pedcs tcrram pemadefacere , obfervavit ex vinetrare nearum foffionibus. Secundo , quoniam montcs nudis rupibus pleni,atque ideo plu-

confumpfit
pra:ceptoris

&

commentarium

fupcr fui

&

Phyfica compofuic) quando venit ad tradtatum ejus de fontium generatione , videtur prseceptoris in hac re

viam non admittcntcs , faciunt fontes quandoque magnos &perennes : Terti6,

quia ficciilimis locis , putci in altum per trecentos pedcs adi inveniuntur : Quo intelligere fas elt
,

infcitiam

hisverbis

hunc non

fieri a coriedti-

Cveimperitiam , explicare in Non conveniunt inquic , facra fcripturac cum Phyficis de ortu fluminum acfontiumdocent,quippefiumina ex mariper varios alveos meatufquc flucre, ac
, :

vo humorc,fed

k viva aqua.

ad fuos fontes
dicens
:

refluere. Eccl. i. tcftatur, Lib.^com,

^''J'-"?'*

Alij putant, fontes generari

in tcrra: viiccribus copia

ex aquarum inter quos Sene-

ca cxedit

aquam tranfinutata produci , quacenus omnia Elemenca liint mucu6 tranfmutabilia : At

,

fontes e terra in

flumina intrant in mare, mare non rcdundat , ad locum unde exeunt , revetuntur , ut iterum fluanc. Cseterom Phyfici dicunc , maccriam elle Hquefavaporem refoiucum in aquam

Omnia

&

&
,

iftaopinio fineulla aliarefutationeab improbabilitate condemnatur.

Met.l.C.n. l.ib,2. dclub

dtum
ram.
aut

k frigore

& calore fimul

:

incracer,

Hascifle
difcipulus

Vnde

Opinio Arillotelis cft , qu6d ex acris vaporibus in terrse mcatibus conclufis

frigore condenfatis,proveniant,uti
clt,

ifte

colligimus prseceptorera

quod fuum

&

didum
,

Conti-a

quem inprimis Cardanus af

haud injuria pro falfa ifta doftrina rcprehendac , aut judicium Salomonisprocrroneo intelligat : Nam , fi difciplina
unius
fit illi

lercndo , cile incredibile ab acre tantam aquK quantitatem tam perennem polTe gigni. Quare Scahger cum Cardano, mento coofutat eam opinionem , qus putat, fluviosex aeregcnerari, idque priefertim, cum dccupla vel amplicr acris proportio concurrerc debeat ad generationem unius parcis aqux : quare non tannim in terra

altcrius contradidtoria
;

cli-

&

gcnda

eft prwftancior

deterior ver6 k

Chriftianis repudianda,

Quis autem Sa:

pientumfententiam Salomonis rcijciendo, aut quis lUud Ariltotclis ampledabimr honoris aut dignitatis Ariftoteiis viri Ethprxfervandx nici infidelis falvandx caufa , Salomonem virum Theodidadtum
,

&

&

fpacium concavumpro tam immcnfa acris

quantitate reperitur, quje tantam aqux copiam proferre qucat : Prseterek tanto aere

promendace aur

fallace x:ltimabit? Sedfi

Peripatetici noltri

Chriltiani
,

obitinacia

conliimpto,neceife elt , ut vacuumintus rcperiatur. Harc Scaliger. Bodinus ver6 adhucacrius adverfus iltamopinioneminj.s.i.

Salomonis airercioni credere nolunr , efficiam mcdiance Experimenco oculari capite fequentiexplicato,
nefcio qua indudi
ut

Salomonem mentem
,

illam Ariftotelis

de fontium origine dcTheQpinioncm derilam iacereait Fierienim

liltens,iltam Ariltocclis
;

'

non pocclt auc cogicari

tate corrumpacur
,

uc acr tanta celeri-

libcntcr fcquantur. deferendo , fponte Concludo ergo exBiblij facri Authoritate, quod iltiufmodi fontium definitio feu

&

quanca fiuuncaquz, nec

id fierct cotus

defcriptio

fit

facienda,

tamen in moincnto
raris acr
,

Elemen-

rarilfimus

quippe qui eltinfuafubftantia non fufficerct ad cam , quare

qua:

aquarum

tiam produccndara

uno die fluunt abundan; Sed fallitur hac in re

,

Fontes funt coiuinui aquse fluxus per venas, quia mari incipientes , meatus terrx undique claufos filfuras tranfeuntcs , ad vallium fuperficie montiumque cacumina ufque , adudivino

&

&

tam

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
tam
pofitivo qiiam privativo cogente, afcendunt , ad foenum &herbasruper ad parandum terram procrcandas ,
fine

Fol.yr.

&

Inquibusdefinitionifeus, aqua fimplex, uUa fus fubftantize aut artenuatione aut condcnfatione aut figurje altcratione
vidctur efTe caufa fontium materialis.
fa

potum pro bcltijs acdcinde utadmare

leu locuin Veliic.

Cau-

unde cxeunt revertantur , ut

vero

cfficiens eft Spiritus divini virtus in

iterura fluant,

proprietate duplici , ut capitc lcqucnti declarabitur latius. Atque liinc dicit Salc- rro.8.a.M.
,

'

Fontes innr aqujc marina: portio a labuloftm porofam terrse fubilannam cxpurgata:,qu2evirtute Spiritus divini terram implentis, furfum per occultas tcrr;^ venas feu meatus ad ejus iupcrficiem ufque fcandens, flumjnaque ad graminis multiplicationem pro animantium terreftriumufu gcncrans , ad mare properat ut iterum orcularem eundem per tcrram tranfitum perpetu5 efficiat.
iua falfedine pcr

&

mon alibi : Sapientia erat apud lehovam in principio via: fus , cunda componcns,
quando roborabat fontes
abyfli ponebat mariftatutum.PorroDavid: Verbum Domini congregat ficut in urre aquas maris, ponens in Tnefauris abyllbs: Denique caula finalis,

&

rfaT.32.7,

rfii.io^.io,

&

ut

David loco antea citato,e(t, Flumina ficfada potum praebcantomut ait

Deutei.j8,u*

nibus animantibus agri : Et, ut Moy fes habet de pluvis benehcio , ad inigandum

terram &c.

Veniinusjam ad demonftrationem noftram ocularera.

CAPVT.IX.
Jh quo Salumomsdefontium^fiuminum
demonfiratione
C? partim

origine ajjertio partim dcuiari

ratiombus a verce Pbilofophiie fonte produUit, approbatur atquefufiinetur.

plantartim moftificatio

Lcdor, TE, eruditeccrtioremin prseccdcnti meo difcurfu quod

fcci
,

&c.

Spiri-

mafua
erit
,

illarum

rcgionum
fui

vificatione

Sol in proxiquai
,

tus

Dei

annuatira in Elemento roundi

,

dum

Borealis

Hyems nobifcum

rcg-

infimi Catholico

virtute duplici agati

nabit , proprietate
rabit

Spiritus rarefadivaj

quarum una

cft dilatans feu

,

rarefaciens,

dilatativa dc vivificativa dclbuct

,

& alte-

tjua: in cjus policiva

manifefta , ludda, calida difpofitione perficitur, adiva , arca Thefauraria , cujus prjecipuum eft

&

convertcndo acrcm fpiifum in fubtilem , fontes decHfum , verfus terrec vifccra

deprimendo qu3e hyeme

,

in altumllib'

palatium ieu Tabcrnaculum Solare , Divinitatis plcnum ; altera eft conttadi-

fccreta fuadifpofi- Jixis tranfparcntia, va , qua: in privativa opacis inobilia fixa,cujus nimirum aquas , facict : Spiritus arborum, lionc eft tcnebrofa , frigida lcdcs Sc Thefaurusprzecipuuseltcircapo- plancarum, herbarum , ratione congelaciolos mundi : ut pote , qu^ecumfit incffenis femimortuos revivificabit , corpora co-

&

limabantur , diflblvendo nives , pruinas, glacicm , grandines ; cx corporibus

&

&

& &

du

priori fivcadivje iIiicontraria,Lo-

rum mocfta

& quafi lugcntia

,

vcftimentis
,

cum fuum in mundi

vificus
,

quartis
:

kSoleremo-

viridibus induer

floribus ca adornabit

ac

rioribus fibi vcndicat

ita,utSpiritusvi-

tandemfrudus
viter
,

falutiferosproducet. Bre-

qui fuam in Tabernaculo Solari

nihil cft

fcdcm habet
dilatando

&

pra:fcntiafolummod6 in exilium relegando frigora

,

iiia

abfentia Solis dominacur in uno

phserio
,

quo Polaris illa Frigidita^/ Hxmilop-

in cujus fiinile Solaris regionis

,

Borealia in

communi Elemcnto

operatur,

pofita a:ftas

adufqucBorcalcs , per viam Raretadionis delcruit ; ita etiam per Solis abfentiam, frigidus Pclaris proprietatis Spiritus , dominium habebit in illa Elcmcnti Catholici
portione &pcr viamCondenfatioOisomncs lubtiles illos eftcdus in nihilumrediget quos Lucis calor vjrtus Solaris pro,

contrario
eflTet
,

cadcm proportione more non agit Quod quidem ni

in
:

neccffe forct

mundum

quolibec

annodebuilTe autlux fubftancia: augmcntationem aut diminutioncmpati.hoccft, quan* ut quandocjue inajor in quantitate

&

&

Excmpli gratia , totum illud , quod temporc Hycmali in rcgionibus Mendioduxit.

doque minor exiftcrct- Sed,ut Salomon affirmat, quod mare non obftanteafliduo fiuminum in illud fluxu non redundat : ita,
etiamfifontesin
afliirgant
,

unomundi
,

hsemifphserio

nalibusjhoc cft ulrralineam/Equinodialcm ab Ardico iVigore (Sole tunc tempoa:ris in Hxmifpha:rio Borcali manente ftatem nobifcum faciente ) in Catholico Elcmentoproducitur .nimirum aiiriscondcnlatio , fontium clevatio , &aquarum multiplicacio,nivium,gIaciei grandinis producTiio , hcrbarum , fruduura Sc
,

ncceftc eft

ut in Hsemifpha:-

rio oppofito pari proportionedefcendani;

&

&

diminuantur. Similiter, taterram mctfiaer mediante illa attenuatione ,qus per Domini Spiritum fit in Elemento Catholico fublunari , evolare folet , ab HscmiiphxriOitftivaliin Hycmale ; Tamen necefle eft , ut ille aer ita rarefadus ia
in

&

alid^

: :

ECTI
,

ONIS
&

R I M y, L I B.
trahet

V.

calido fcu seftivali loco

eadem proportio-

titiaer inclufus fe ipfum immcdiatc coi-

condcnfetur in frigido ne contrahatur rafeuhyemali qua erat antea dilatata refada, Porro etiam , fiultrahneam &quinodialem magnae feu copiofx accidant
,

&

&

corjftringet in loci

m augultio-

,qu6daerdenfior& groflior reddatur, perfpicuum eft. Et quod

rem,
res fe ita

& confcqucnter

pluvix tempore Hyemali , fequeretur necdlkri6 jutincontraria proportione magna ficcicas abundaret in Hajmifphxrio Boreali
,

elevationc, dcmonftratur

habeat, ex aqusinvitricollum : Nam nexus ille

tempore eodem sltivah. Prjeterek,

adelt
,

naturalisincer acrcm & aquam clt cam firmus uc , fi ille fe concrahat in locum ftridiorcm hcec ut racione fuae conciguica, , ,

quando nobis
fpario
illis

ulcra

maximus calor jeltivo Uneam ;quinoctialem,

maximumadericfrigus,

cis

fequatur

& furfum immcdiace elevetur,

inhyemaU

ftacu,

fempcrobfervando eandem in condicioniproportionem. Similiccr, bus mcnfuram fi nobis adeft , Sole exiftence circa xquinonodtes func cemctialia in quibus dies proporcione squales, cunc iUis etiam poris

&

&

aderit

lore menfura.

caejufdem temperici in frigore, Acque hoc femper eit more

iftis

&

reciproco in Hsmiiph:erijs

oppoiiris

necelfeeft. Vnde redditur evidens,qu6d contradiva feu accradiva Spiricus Borealis fcu poccntiz divinse vircus,quacinfrigore manifcftacur,primum aercmdilacacondenfac,acqueicaille cum concrahic aer contradus attrahit aquasad le,eafque inaltum clevat,idque fine uUa alterationc aquse.qua: erat infra in inftrumenti profundo , ica , uc in concluCone non fic nifi unica eadem aqua. Ecce ergo cx hoc demon-

&

cxpedtandum , nimirum , quM mundus, idcm perpetuo reperiatur , hoc conitans

&

ftracum habetis

&

& probatum

quod

fit

in

diminuatur , ut neque redundet , nequc aucin quancicaceauc qualicace. Acque etiam pocenna divina fuos in Haemilphsrio luo
eft

natura poffibile, quod aqua illa poffit in altum kjcerrje cavernis ecia ad montiij cacumina elevari,qua: ^ mari nucricur,idque via

eftectus & adus

& racione
mucacione
tur
,

nacurali
,

fine aqua: in

vaporem
:

in fede oppolica

eadem

uc Ariftoteles vanc imagina-

proporcione aflidue producic : Nam quant6 magisSpiricus feu acr vel aqua eft in uno loco accenuaca , tanc6 magis opus eit , ut in alio condenfccur. Hifce ergo, judicio maturiore in loco priori confideracis , ad con-

contra Axiomacis iftius fenfum

Fru-

ftrafic per

ciora.
ti

E
,

pluraquod fieri poceft per pauregione videmus.inlnftrumen-

vitro

qu6d

tis calidis

, fi virtus aut in Sole aut venrarefadiva fcu dilatativa, fummi-

clufioncm

meam pradicam

fic

procedo

Ec nacuraUs mea de hac re oblervaci j eft, quod acr Inltrumenti Experimencalis vitro inclulvis,fic hyemalis.feu in naturam hyemis convcrtitur dominio fngoris

primtim ejus caput feu fummitas ampla frigoris externi contadumperfen-

Nara

ut

tatcm vitri calcfaciat, aut acrem externum reddat sltuofum , tunc aer intra vitrum fe aquam in vitri collum ipfum dilatabic frigorisadu elevatam, fua dilatatione pra:cipitabit: atque etiam delccnfus aquje aeris inclufi rarefadioncm denocat.

&

CAPVT.

X.

fhiod aUiones ContraUionis i dilatationis (^ confequenter yfttra^ionis (^ expulftonis aeris, infirumento Experimentalis vitro incluf, cum effeiiibus Elevationis (3 deprejjioms aqute , quce ex ijs
derivatur
,

convenienter aeri

^ aquts MaVnde ade6 arduS

fui

crocofmicis appiicari queant.

Ibphos tam veceres, quam nosjdilputationcsdcpofEbilitace&racione afccnfus aqus e ccrra: pcnccralibus , pcr
ejus venas ad

VAris profedo ortaefuntinterPhilo* modermoncium cacumina

videtur
clt,
,
:

mcntoallegarevidetur : videbatur AriftotcU ilta

tentia, ut

magiltri fcn-

tium

&

ipfamrepudiando,novamfonfluviorum procreandoram ratio-

incer

nem invenerit dicendo , qu6d

quas una ab
fine,
fi

alia difiencire

Ac in

rcm ferio, prouc

confidcrcmus,

nulla ad finem defideracum , vcl ad conplccam hujus Mylterij enucleacionem pervenic PlacoinPhsdroexSocratismen-

carum

te concludic
terrse vencre

& credit

maximum

eire in

hiacum fine fundamcnco firmamenco aqua immcnfa pleno , perpetuo furfum & dcorfum agicata: Itaque eam
,

&

in varios canales ccrra; , in utroquc Hxmifphxrio percingcnces urgeri ad fonces ufque manare : Ac ver6 ipfe in hac fua affertione nullam caufam pro hoc fuo fig-

&

vapores af; cendentes in aquam convertancur fontes generent. Piinius duas aflignat caufas, curaquaper cerrxvenas difcurrensefummitace monciumerumpac: quarumprima eft , quod fpiricu agacur occulco : fecunda, qu6dterr2e ponderccxprimacur. Hujufcc opinionis cciam lunc Sencca , qui facic Pnilofophum Thalecem fuum auchorcm, acque ex recencioribus Bodinus : Sed , mirum eft,quomodo hoc pofsic eflTe poffibile, cum aqua ficfuper terram pofica , non e

&

Lib.2.c.6j.

&

contrario

Vnde non eft verifimile , qu6d

potiiis

aquapofEt i tcrraepondere coaiprimi , fed

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
potius tcrra

Fol.;.

aqux gravidine onerari. Scaligcr cx modcrnis, putat , hanc aquarum exinakumelcvationcmficria preflioncm maris compreffione : Quoniam expcrientiainvcnit, aquam compreflione pondcris alicujus lapidis in altumclcvari atqueextendi, aitquc mare eflecminentiusfonti,

(tro Boreali

&

ita,ut volatilis &dilatatus aer tranfiens Ji Mcridie,frigoreSeptcntrionali, in nubes condcnfetur. Quare evidens
:

crt,qu6d aquafontes inSeptcntrionenutricns

,

fit

continuata
,

cum

illa

mcridieil
vi-

haud aliter
tri

qu.^im

aqua ad fummitatem

bus-

Quod

necvcrifimilc videtur.

Quo-

niam ti mare ^equc altuin eirct ac montcs, univerfam terram fubinergeret: Alij aqoas furfum vi Itellarum trahi atque fublimari cxiftimant. Albertus Magnusputat , vapo
rcs in tcirx cavcrnis clevatos

Inftrumenti clcvata, eft continua plane eadem cum illa, in imo vafis,qus ortum fuum habet a magno vafe in initrumenti

&

fundo, quod cum mari comparamus.Concludimus igitur in hunc modum. Cum fervidus Solis Ipiritus in^ltatis profundo , aerem more intenfo in harmifphxrio Boreali
rarefacit
. tunc acr ille ita rarcfadlus locum ubique fpatiofiorem quxrens, pro dilatato

& reflcxos,

anrnhere ad feaquam- Quidam volunt, quod tcrra fit fpongiofa ac ob iftam rationcmcam aquas ad liipcrioraattollerefunt opinati. Deniquc funt nonnulli , quicredunt venasterrx haud aUteraquasSpiritu quodam ad furlbm movere , quam fanguis in vcnisanimaliumfurfum (Scundiqueagitari cernimus- In hne videmus , quotquot quafi Philofophi , tot de motuaquccfontanxfurfum fentcntix ; quarum haudaliqua, vcritatis rationemi imo quidem vix probabilitatis faciem prae fe ferre videtur : quoapertam illarum fuarum niam gcnuinam opinionum rationem reddere baud queunt. Qu.t: autem fit mea hac in re lententia, paucis aperiam , quam ideo in publicum
,

fuolpiritu(utiin extradione Spiritusfive Olei Vitrioli videmus, quod rumpitur qua-

doque
aliter

recipiens

ut fpatium largius
,

pro

fpiritu dilatato recipiendo

deprimit realium aquam , quam aer vitro inclufus femel dilatatus , deorfum obfervatur aquam in vitri collum exaltatam , detrudere ac
praecipitare.
,

&

non prscipitat fontiumBooperiatur)

&

Ex altera parte frigus quod eodem tempore ratione abfentia;SoIisin

Hsmifphsrio
trahit

Auftrali

&

prxdominatur,at.
illis

attollit
,

aquas fontium in

re-

gionibus furfum
ci

cgo(Iicct ApoftoIorumPhilofophorumque

& contraaionem
frigora externa

idqueper aeris Catholiin locum auguftiorem condenfationem

:

Haud

alitcr

ac in In-

minimus) proferre haud erubelco , quoniam ipfam non mod6 rationibus a veritatis pharctra de promptis fed etiam oculari experientia probare acdemonftrarecona,

ftrumento noftro Experiinentali videmus,

bor.

aerem vitro inclufum, , contrahere , in cujus contradionc feu centrali attradione aqua vafis infundoclevatur furfum. Vnde liquet , qu6d duo fe of, tam ad fontes dcprimendos, quam eos exaltandos media : Nam, ut fpiritHS ca-

Dcbcmus ergoconfiderare,

ut prius eft

ferant

dictBm,qu6dCathoIicusmundiacr&aqua impleat vaftam cavitatem mundi: haud aliter

lidus xftivalis in

uno Hsmifphitrio per rafontium Hyemalis

aer vitro Initrumenti inclufus concava ipfius vifcera replet. Ita ut aqua
,

quam

refadionem
inferius
;

aeris detrudit aquas

fic

Spiritus frigidus

fbntana hujusmundijemari unico fcaturicns, in terra; vifccra penetrare &ipfius vcnas implere ibu meatus gencrales videtur per quos attrahitur &clcvatur ufque
, ,

Hsmifphasrij oppofiti ipfas elevat attrahitin altum : ita utex parte xltivali aqua:

&

ijfdcm medijseademque virtute, quibus aqua vitro Inltrumenti inclufa,ad fummitaccm ufque matratij fcu Quibus etiamconftat, vitnlublimatur.

ad montium

falligia

fontium repellantur deorfum ab acre irarcfado coganturque fuam viam perterra: vifcera verfiis partcm hyemalem facere> atque etiam ad opus illud faciliiis ci, ,

&

perficiendum , frigus partis Hyemalis furfum ad fe trahit fontium aquas , quas in

tius

Hxmifphsrio oppofito sltivali Denique adjuvat fontcs quoniam in prjecedentibus indicafrigus Hyemale ad fontium elevationem tur qu6d aer Auftralis nimirum iUe ,qui, per aeris contradionem , atque c regione ultralineam./Equinodialemfehabet.con- adjuvat calor sftivalis ad corum depreffio; tinuatur in fua confiftentia homogenea, nem in terrs vifccra repercuffionemelfc
,

relationem

quam proximam

inter

Ilarmifphsrij Borealis
:

&

parte, feu

illius

Auttralis

deprefiit acr dilatatus-

&

cum acre ifto

qui eft in Haemifphaerio no-

Hiijus reidemonitratioocularisperlnftrumentuai.

Irtqua

SECTIOKIS PRIM^,LIB.V.
^J^^
SoUs p-iesentuL.

Boreas Polus Arfticus

Sepcencrio,
E,

Aaftet Polus

Antardia ^Meridics.

g;

In qua figura E.F. G. funtHsmifphaerium Septentrionale , in quoSoleftremo*

tiffimus

confero.

Ex
,

altera parte

tcmpore

jeftivo

& quafi abfens

in

utpote in Capri-

corno.undefit ,ut

&
to

eo habitetHyems, in aere , feu Catholico ejufdem elemen,

Dominium

habet frigus Boreale. E.

,

H- G. funr Haemifphsrium meridionale,

cui Sol eft praefens
jrilatis

atque Orientali , hjemifphxriumE. H- G. Vbifoladeft, aerCatholiaeris dilatatio circa cus rarefadus eft fonteseorum , aquasgradatimpraecipitat in aquac dudum feu venam ejus Meridionalem verfus tcrrie vifcera B vel C. punvelAuftrali

&

&

confequenter elt

dum. Vnde plaerunqueaccidit, quodfontes aeftatis

fedes

ut pote in cujus aere calor

tempore ferventiffimi &

ficciffi-

habet dominium. E. G. eftlinea/Equinodialis , qux diftinguit Hsmilpharrium Boreale

mi inveniuntur, aut penitus ficci

aut admo-

dum

ab Auftrali : A. B. funt orificia yens feu meatus Generalis interra.duosfontes arouentia, quae vena communicare videtur cum utroque Hsmifphasrio : Nam continuuseft aborificiofeufonte, plagaBorealis A- tranfeundo per terrasvifcera D. aqua viam marina a ialfedine purgata plena , adplagam leu fontem Mefuamfaciendo

depreffi. Denique I. K. L. M. Defignant fluminum a fontibus fadorum. inmare rcgreffum , ut iterum fluant. lam vero dico , quod rationedepreffionisaqua-

&

rum in a:ftate Meridionah per attcnuationem nimiam aeris,aquasexillapartcdeorfum detrudentis

elevationis carum in plaga frigida,pcr fortem acris fpiffi condenfati attradionem, aqua eft aptior plus

&

&

&

ridionalcm B- Eft ergoD.aquamarisper porofam terrs fubftantiam , in concavum

tcrrsE

minufve abundare in regionc Hyemah , e regione diminui in illa xftivali fecundum

&

k fallcdinc centrum quali cribrata mundata, quxcommunicat^tamcum fonteScptentrionali A- quhm illo Meridionali B. Concludo igitur , quod, ciim Elemcntum HasmifphcEnj Borcalis E. F. G. Ca-

&

majorem
inijs

vel

minorem

frigoris (Sccaloris

dominationem. Hoc totumexvitri

Experimentalis obfervatione fat liquid6 demonftracur nimirum ,qu6ddilatatione

aeris

tholicum feu aer eft frigidus, a frigore ftacontradione ad fe tim contrahitur , trahit atque elevat aquam in vcna feu meatuterrx A.B. D. Comprehenlam : Cujus aqua marina D. nihilominus lcatuiigo Hoc(ut dixi)in Inftrumcnto experimentaU peraqus in vitro elevationcm praefentia frigoiis dcmonftratur : Nam quando fdgidus externus acr, contraxerit per con-

majore vcl minore , aqua plus minufve deorlum verllis inltrumenti fundum pellitur.

&

At fccundum proportioncm fngoris dominantis in acre cxtcrno aquaplusminufvc in altum atcollitur : Sed oltendam ti
-

&

biahud cxemplum oculare hocidcmconfirmans, videlicet ratione exaltationis aqua:

ex una parte pcr attradionem

nis

& dcprcffio-

ejulucm

ex

altera

pcr compreffio'

collo ingelationem aerem vitri capici cluliim (quod caput collum comparo ad vcnam.mcntum, lcucanalem in tcrra , qua; claufa clle debct , ut nullomodo cxpiac)

&

&

nem. Imagincmur Syringam aliquamduplicem,ad invicem m oriHcijs conjundam,

incujus Oiificiorum unionc Globulus adelt undique pcrforjcus utnque orificio

tuncaquainairum attoUetur a vafta olLi, aqua plena,in fundo inftrumcnti contenra, qu.i cgo aqus marina: purgatse cribraca:

communis.atquc
tavitatis uiidique

ilte

Globalus in medio

aqua plens

&

&

exomni
Hyerc?

parte cxadt' daufa;.

DE PH L O S O P H A M O YS A C A.
I

roi.j^.

3^^

Sflis jrtes entia.

A. R.

eft fy ringa

Hycmalis fcu Borcdlis.

,

B.Krum oriHcia conveniunt & fecure adaptaneft fyriiiga aeftivalis

quarum amba-

Sed>utiftam Ariftotelis opiniotieili adhucpauloexadiiis examinemus,qu6 vohi? luciilentius abfurditatcs ejufdem cxpona-

tur in orificijs ad globulum perforatum K.

mus

Sifontismateriaeiret vapore cerrE^

,

qui in mcdio concavi D. D. aquapleni undique exacSc claufi exiftit. Dicimus erco,qu6djQ in eadem proporcione compreflor feu lingua Syrings Meridionalis I. M. fyringa: Boredctrudatur deorfum k B. alislingnaeL.N. furfum attrahatur vcrfus A- tunc neceffe eft , ut aqua duplici virtute infoncem A. Ha:mifpha:rij Hyemalis elevetur,nimirum pcr attradioncm A. furfum per dcpreflionem B. dcorfum : Et tunc adcft D- D. quafi ciftcrna communis aqua plena , qua: ell: origo utriufquc fontis , ut

&

vifceribus expirata

tunc necelle

eft^

ut calis

converfio aqux centfalis in vaporcrri , debeat , ^ calorc ingenti , terra; vifceribus

inclufo
,

procedere

&

feu congeries tanta

tatur

fine quo AbyflTuS , aquarum frigidarunl

in vaporeiti rcfolvi ncqueat,

,

ignem

fcilicet

Sed fi admitingentem in cerrs^

-.

vifceribus accendi,obfcrvetis vclim, quaata fequeretur

ex inde abfurditas
,

Nam,

&

prim^m
res effe
,

fatetur

fontes arftate frigiuio=s

,

qu^m hyeme

quoniam

mus

aeftaris

calor inciudic
terra:
,

&

cxcrcper antipc-

pote , qux ipfis pabulum aqueum porpetuo adminiftrat: Nam(uci fupra diximus) operatur frigus qua proportione regnat in Hycmalis ha^milJDhxrij Elemento , ea

frigidam con, ut ex fontium frigore tempore hycmali apparet. Tunc pcr hanc eandem ritionem, etiamregnat&operatur calor in sftivalis frigushocinterraaudtum , fcu fortificata ha:mifphsrij aere : Et proinde feqaitur, dcbet etiam sftivo tcmpore retinere , pr^quod quali proporcione detruditur aqua in fervare roborare calorem illuiii in cencro Meridie , taJi eciam elevatur in Septentrio- terr^conclufum, quieft immediata illius pcr confequens dcprimitur in merivaporisfontemprocreantiS)Caufa:obfervene, tis, obfecro ,concIufionem : Nam ii ita fic, die. Acque ita e contrario , quando hyems
riftafin

propriecatem

fervar

& auget-

Quod cum ica fit

&

&

&

adcft

inmeridie&

Jeftasin Seprentrione.

quod calor
fit

in terra centralis

xftivo fpatio

ergo videmus cvidenter.quod fenindubitaca: tentia Salomonis eft vera

Ex

iftis

&

Kimiru,qu6domniaflumina,&confequemare non retcr fontcs, incrant in mare dundat ad locum unde exeunt revercun tur , ut itcrum Suanc, idque fine ulla formx aquarum mutatione. Sunt quidem multa

&

major , tunc vapores magis tunc tcmporis obundarent: Nam, quo major cft ignis, fumus aquae erit grandior. e6 vapor Atqueiterum rationemagni frigorisin tcr-

&

rjecavemis Sc
illi cititis

filTuris

contradli

vapores

&
,

facilius in

guctas condenfa-

alia

experimenta oculis apparentia , quibus probatur , aquam poiTe fine fuae exiftencise alteratione , a vafis fundo,in altum elevari:

rentur : Vnde fequeretur , uc sltivali tettiaqua pore fontes fierenc eminentiores

&

plcniores

atqueidedfluminafrequentiris
,

tempore cftivali
fua excederent

Quorum
lib.

artificia

duo eandem rem

i.

pro2.

bantia cap, i2. feil.

Port, 4- part.

3.membri2. Hiftorixmca: Meceorologicae : Vbi de Metcoris aqucis e terra in forma liquida fcatunentibus vel in terra rcfidcncibus dcpida invenictis.
,

qukm hyemali limites atque inundationcs facerent : Attotumhoceflrevcritatidiffentaneum teftaturexperientia. Scd obijcietui*
,

(fat fcio

quod
,

ftagna

&

lacus

&

fimilia
seftiva^
eft.

loca
li

humida obfcrvencur calore

Sc

cxficcari

quomodo

poiTibilc

SECTI ONI
ut hoc ficrct furfum,
in vapores
fi
,

PRJM^,

LIB. V.

virtute folis

aquam

quo.infcdis, vidcrehcet, qui cxtra ufcm

mutante
,

Refpondeo pritntni
ncnattrahit

non attraherentur. utantck , quodSol

&

tunc rcs

rarcf;.<fla

fcd raiefacit folun.trjodo, per fe& cx propria

fi

mcdicirakmquandcquefunt, ptoptereorum cLiT)i.quiscxtraneis cc rr mercium Sc adukeraticncm. Atlcqucrcgode fontibusaqiacvivae , quortm vcna; funt ade6 clauliE &: r.baquispluvialibtsfecuia , ut aquascxtrancas pertena; poros infpiratas

inclinatione tendit furlcm. Sed

valis

Scl aili-

humiditcte

cmnium lacuum

&

ftag-

ccnfumeret in r.trtm nori f milii convertcret , tunc cx inde icqueretur, qu6d acr sltivo tcmporc reddcrctur denfior

m&

&

vixadmittant:CujufmodicrtfonsilleNemicfianus LanguidochiJC Gallia;, atqueille in ccmitatu Avcnionis didus la Iburce

,

&

&

fpiflior ratione
;

tantorum inni.mee contra docea-

rabihum vaporum

tum

mur ex Iniliumenti noftri Expcrimcntahs inruitu , quod acr ei inclulus prsefentia

,

fuhs attenuctur

&

rarefiat,

Porro etiam

nen piocul ^ civitate Orelenfi Gallix, infinitialij tam parva:quam notze majoris, quorum cmnium fiuxus & augmentu ertmajustemporeHyemaU , tametfi fatis ficco & pluviis pluribus haud plurimtim
ille

&

major adhuc lcqueretur Ariftotehs error, nuviirum in ipfius difcipUnadegeneratione nubium : Nam ubi ejus opinio eft,qu6d nubcs gencrentur a vaporibus , ex terra aqua virtute fuHs Stellarum extradis, pluvia; nobis lcqueretur , quod nubes aitivo tempore forcnt frequentiores,qukm k hyemc. Scd hoc eft arque incongruum vcntate, ut cxtcra ahenu. Vcri ego potius

&

&

obnoxio, eire obfervantur Nec etiam in telligo de funtibus particularibus ,qui pherunque abaquispluvialibusnutriuntur, proinde ceflant omnino, aut ut plurimu diminuuntur sftate : Scd de illis gcneralibus
=

&

&

&

conftanter

non obttante

sltatc

admo-

&

aftero

quod quoniam aer eft magis rarus

,

8c tenuis Kftate ratione prslentix fohs, rarefcujus aflidua adlione attenuatur

&

ldc6 nubes funt paucze jcftivo tcmpore : Nara , (utfupra eftdemonftatum ) nubes ex compreffione aeris fiunt, atque aer iterum , five Elementum Cathoiicum, curfu quodam circulari , Meteororum refolutione in primam fuam matcriam invifibilem ( qua: erat aer ) renovatur. Fateor cquidem , nonnQllas aquacit acr
:

diim ficca) fluentibus , quip^-oculdubio relationem habent ad for.tes hxmifphxrij oppofiti. Qu^re , utdiximus ,flatus Au. confequenter ftrales tempore hyemali nubes, qua: cx eorum confiftentia generantur in Boreali HjemilphseriOjficri partim cx vivoadufoIariinMcridie ,& privatione. Polari in Septentrione : Ita etiam fontes ex parte Meridiei ab acrc dilatato depri-

&

muntur,

&ex

parte Borcali conftringen-

doaltiiisattrahuntur.

Nonneeftetiam

rcs

rum
hari

tcrreftrium partes dilatatione fuDti,

notatu digna , qu6d fontes animadvertanoccultiores , dum ibl fit tur elTe imiores prope /Equinodia ? Nam eft obfervatio ab ijscertiffima , quiprofontium inventionc

&

&

pcr dilatationcm ab /Eftivah in

Hyemale Hxmifphasrium evolare : Sed cx altera parte affirmo , qu6d magnaeorum portio in vapores minime rcdacta , fe
ipfam
aeris dilatati

effodiunt , qu6a fi fons ille invcntus fit vivus in co tempore , erit in perpctuum tum
poftek durabilis
tcs funt tunc
:

Ratioautem,quudfon-

rorunaterrsfitibundaE
rse

pode prcffione , quxparataeftad ,

,

&

camimbibendamattradione
vifcera delcendit
aiire frigoris
,

veifuster-

quoufque iterum

tcmporis adeb in terram immcrfi , quoniam aeris temperies cttxqualis : Vndc recedente foleab uno Harmilphairio ad aliud , aqus func in motu per vifcera tcrrx ad locum oppofitum:

&

ab

Hyemahs adu condenfa-

tu , terraeque poros implente , extrahitur in altum elevatur. Nam obfcrvamus,

&

qu6d , fi fit vas ahquod magnum five doUumaquaPlenum , diu perdurabit , priufcpam totaejufdcm aqua poffit in vaporem
calorc IbUs redigi. Prasterei certum eft, qu6dfol fuleataquam diurno tcmporerarcfavere, ita, ut in forma vaporola aifurgas fuper tcrrum , illud nodurnotempore
refidere ebfervatur,

tanta eftadio folaris in pundo Mquinodij , talifque jequinodij proprietas i idque prxcipue dum Sol lUudinterfecat , c]uod res verfus polos in altum cleva-

Nam

tas , reddit pronas : Vti in oculari Magncrisobfervatione,vidcreUcet,cuiCftyIum ferri five acici polo applicetur perpen-

dicularitcrerigatur
ris
,

Si inlococirculipola-

clevabitur etia fed

non

ita

perpendicu-

utiinNebuhs&rore

Hinc cft, qu6d obfervamus, nebulas rorem eftivali tempore elfe frequcntiores circa lacus flumina. Ncc tamcn negare pollumus qu6d flumina cx copiofa
apparet.

&

&

pluvialimites fuos exire cogantur

fontcf-

^quino^

AiaUs,..

quc nonnuUi practer confuetudincm augeantur , ratione penetrationis fuperficialis aquxpluvialis , in eurum venas perporos
cerra:.

At

ittud
,

fontium incrementum non

fcd per accidens

cft naturale

fadum:

Quemadmodum

in fontibus minerali ali-

hn-

DE
lariter.

PHILOSOPHIAMOYSAICA
,

Si in parte Tropici
:

exurget

fed
li-

magis adhac oblique

At vero in

parte

Inftrumentinoftri experimentalis diligenti obfervacione redditur manifeltum. Verum

neae /Equinodialis depreiTe lacebit ilne ulla elevatione , Demonrtratio eil illa-

3uid pluribus opus

elt- y-

cumex
,

prsce-

entibus a nobis exprcflis

rei iltius ratio

Quare non cll mirum

poris,nimirum
,

lifontes tunc

tem-

dumSoleft

circa /Equi-

enucleate explicatur , nam ficalor hxmilphxrij seftivalis fubtiliando aerem depri-

, tum propter eopartim ab;quinodio, rum , quod eos magis congrcgat a terra: Hyemalis fuperficie , in ejus ventre eos prsparans , pro hyeme oppofito : Partim propter mitigationcm frigoris h^emifphajrij olim hyemalis , cujuserat, eosfurfumatpartimpropter dimitrahendoelevare :

nodia, fintoccultiores
depreffiones

mit aquas deorfum verfus terrse vifcera.frigus hxmifpharij oppofiti conftingendo contrahendo aerem , eam a vilcenbus ad fe elevat , tunc neceife elt crcdere , quod per continua operatione caloris sitivalis cx una parte frigoris hyemalis ex alccra,aqu2e

&

&

fontiij infine aitatis

invcniancur imiores,

&

nutionem

caloris Hjemifphsrij'olim slti-

valis,cujus erat, fontes per aeris loci dilata-

tionera , deorfum pellere

ut ex fpeculi

fi

ve

Ec in Vifceribus terrae magis congregars, atque in hjemifphierium hyemaleclcvattet Sedjamad Peripateticorum de fulgure^Sc Tonitru opinionemprocedam.

CAPVT.
Fulgura

XI.
opinioj

Tonitrua in
turte

iflo

capite
quee

nem defcribuntur ,

fecundum Arijiotelis tumpojtea facrtefcrip-

tejHmonio confutatur^
tionesigneas k ventorum calidorum collifione accidere qui cum finc undequaque nubi inclufi. Acqueineacoardati, ab ipfa
,

Fada jam inquifitione in Philofophia Arillotelica, de ventorum,Nubium,nivium & fontium natura hoc in locoopus
,

cft

utanimi

ipfius

de admirabili Fulguris

accenduntur

&hincindcprovcnitmur:

&Tonicru ortu & conditione fententiam, explicem : Quippe qux lunt tants admi,

mur illud
mulri
alij

& nubium perturbatio

alicer deipiis

Iterum

racionis

moceora

ut Ipec ulationem

ad eo-

rum enucleationem profundiffimam rcqui.

Opinio ergo Peripateticorum eft, materialis Tonitruorum atque f ulgurum fit calida & ficca exhalatio e terra extradta 6c in mediam aeris regionem virrant
:

dtceaninaverunt, ica.ucinhacrehaud injuriafic dicendunij quot Philofbphi , tot iftiufmodi fcrtenti^. lamque ad opinionem Ariltotclis

quod caula

quod fpedat,
tije

cltipfa

protedo vcraelapien-

Lib.2. Mctc"""'^

tutefolis& Itcllarum elevatai ubi partim ratione fortis nubium collifionis fcu conpartimper illam Antiperiltacuflionis quselt inter calidam exhalationis fin frigidam regionis illius difpofitionem, ma tcriaillainfiammabilis in nubisventre fic coardataaccenditur , violenter efuo carcere irrumpens , deorfum ratione fuse

rudimcntis adeo contrariafcu contradictoria, quodnonnuUiexfidelioribusfuis dilcipulisChriftianis , eiin hac ipuus opi- fo"htm
:

eapj

&

&

&

nioneomnimodeoppofuerunt Vnde in <'f"i''nv Margarita Philofophorum hsc fcripca habemus Quidam Philofbphi confidciantcs mirabilemFulminis opcr.ttionem , ipium non opus naturs, fed (cimmi Dci efteduai immcdiatum arbicraci funt.
:

terreftreitacis feu confiftencia:

compadas

Sedaddefinicionis Ariltoceliceparciculariaveniamus : Dicit , quod cauiafulgurismaterialiseterra eliciacur, caufasvcro efliciencesfacicplures:NamAgcns,inipfius elevacione , affirmac effc actradivam lyde-

tendit:Concludicque,qu6d violencia eruptionis ejufdem e nube, fiat fonitus,five vox illa horrenda,qu3e diciter Tonitru. Hoc,inquam mentis Arii1:otelicce de fulgure Tonicru compendium- Et profedo videtur Ariiloteles excufatione

&

rum virtutem. Porro agentiaexterna

in

exhalacionis accenfione faciunt accidcntia j

quodammodo
fulguris

dignus
rat
,

fi

in ifto

negocio tam abltrufbcr-

nimirum collifionem & concuffioncm nubium oppofitarum atque Antipcriltafin il,

quoniam extat dubium de

&

lam,quae fic in inter exhalacionis calorem

&

Tonicrui ortu , haud facile a Philolbphis refolvendum. Hinc ergo eft , quod ipfi, non fibi in hujus rei nacuras inquificione

medix aeris regionis frigora

Nam Empedocles eft ex interceptione feu impedimento defcenfus radiorum folarium provenire ; fed Anaxagoras vult, quod
conltare videancur
,

ex ijs exhalationis accenfionem fieri concludit, actandemoftendicrationem , curfulgura tendant deorfum.nimirum , quoniam ma: ,

Nam

opinacus

fijlgura

teria

eorum
:

eft terrcltis

feu exiftencije

fintignisxthcrsiportio , cjux dcfcendit in nubis cavicacem , in qua cum poltea includitur , dicitque quod lux iftae nubis
,

eritquodlibet iltorum particularium , ordine , idque tam racionibus,ex naturaecilta deprompcis,qua

facra: fcripturse Authoritateconfutare.

compadx

Meumautem

concavo glifcens
nicru
:

dicatur fulgur

& quod

cftcdus irrupcionisejufdem appellecur ToAlij

credunc

ittiufmodi corufca-

Pro materialiejus fulgurum tSc Tonitruorum caufa , quam ait elTe calidam ficcam exhalationem , exfubltanciatecrea compadam , in altum calore attrorum 2 attra-

&

&

&

SECTIONIS PRIM^,LIB.V.
actiadtivo elevatam.
la in oculis

Primum, vidctur ip-

fulgura

& Iridesextrahuntur,&qu6dha:

meis idco effe mere figmentum , quoniam probatur ancca , () derum calorem facultace actradiva ciTe deltitutum. Secund6,(i cxhalationi ventofx (quK perconnon ita compadla , elUevis fcquens non adeo difpofita ad alccndcnpenetrandum ratione iua; fubtilidum tatis in medi^m aeris regionem) in eam regionem denegatur in troitus, muito minus

omnes proportionentur a Spiiitu Dci ad placitum ejus obeundum. Vndcloco antca

citac6:Deus fipientia fua aptat pondus acri appenditnubcs in mcnlura, facitpluvia; rtatuca,& viam fulgetro tonicruum. Qui-

&

lob. is.is,

&

&

&

busappr.vcc,qu6dmaccria omnium Mcccororum , five imr aquofa fivc ignea , ex llib(tantia acrca fcu
tholici, per

prohibebitur iitiufmodi exhalationis fpecieiin

trahatur,

Elcmcnti lublunaris Caverbum aut fapientiam Dei ex& confcquenter non cx terra , ne-

locum tam frigidum

ingreifus, qua-

tenus iplk eltde Ibbilantiamagisierreltri

vationc
io arca

&compada

, acdetacih inflammatione, inflammabihs- Vcrum iH:a ad hoc negotium perficiendum impoffibilitas Authoritace landa ciarius exponetur. Fulgura (inquitTextusjprocedunrk Throno ; Et,

queiniftoycgocioullaattradione (cuele(tcllari opus eit , cum pura fulguris fubitantia perpetuo in divina potcntia

&

ejus Thefauraria rcfcrvatur

quo

ufquc

ille

ipfam ad placiaimfuum perhci-

cndum

evocat,qui

eam

crcavit.

Nonne ef-

AwocaI,4.

lob.

3<5.

dicitur fulgurave lumine fuo delupcr 5 cardinciquc maris operire. Atque Sternutatio cjus , Iplendor igJtcrum
':

Dcus

fctrcsadmirationedigna , qu6dtam immenfa exhalationum copia uno codemque tempore per accidcns c tcrra in mediam
aeris

regionem elevaretur

vi aftrali,

quem-

lob 41 o

"'^

'

^ ^'"^'
'y"^

^^^^

'

"^ palpebra; diluculi.

jo.

D<^

""^*^

ta;da: ignisaccenfi

lampades proLedunt , ficut , de naribus ejus pro,

admodum fubito ev-cniebat in exuberanti fulphurisfuper Sodomam & Gomorrham

pluvia
?

Sednoftri Ariltotelici rcplicabunt

ir. '^*

ccdit

lumus
:

ferventis
cit
,

atque Halitus ejus prunas ardere faiicut olla; lliccenlk

juxta

corum confuetudincm,hoc non fuille

naturaliter,fedmiraculofefadum:Rcfpon-

(Scflammadcore ejus egrcdicur. Et

:

alibi
rfjl.f.a.p.

Illuxerunt corrulcationes tuse or:

bi terra;
jg,.)j5
N,

Afcendit fumusin

ira ejus

&

**
ji.

Carbones fuccenfifuntabco : Inclinavit ca;los& defcendit&caligofubpedibusejus Et , af

fa^ie
exarfit=

qus

deo,qu6d ncgare neque, meteoru illudfuiiTe materiale: Eratenimex fulphure& igne conflatum:Iam vcr6 abipfis lcire vclim, ex quo facrario fcu Thefauro produccretur,

& an

Itellae

ipfam a terra extrahcrent

&

irj

mcdiam aerisregionemelevarent nccne,

autanpotiusDcusca cxinvifibilifuoThefauro acreo evocaret
:

cendit fuperChcrubin
nas

& volavit fuper pentenebras latibu-

vencorum

&

poliiit

NamD-

Paulusait,

''''i-

lumfuum,
J2.

incircuitu ejus

Tabernaculum

*^*
j

4.

i'uum,tenebroIaaqua in nubibus aeris : Prje fuloorcin conipectu ejusnubcstranfierunt, carboncs ignis. Etintonuit de omndo ca-lo Dominus , <Sc Atiflimus dedic vocem

qu6d vifibiha cflTent prius ex invifilibus. Secund6 , quod ad caufam agentem feu
efiicientem attinet, in ea magis
Pfaltes
,

quam

in

&

cjus caufa materiali peccac, uti ex

prsdido Rcgij fermone explicatur : Naqi

attrahit

fuanv.Grando&carboncsignis
i y.

&mifit

primum dicir,qu6d agens,quod

elevat exhalationem illam
,

&

fagittas ltias,& diflipavic eos":

tiplicavit

&

Fulgura mulconturbavit cos &c:Quid? an

,

fit

virtus attra-

diva Solis & Stellarum

tuncimaginatur

colHcremusexiitis,qu6dil\iusmatcri2ecorrufcantis fubftantia ciTet a terra

vijs

ab A-

riitotele effictis,extrada,nimirum vi Itella-

caufam efficientcm a matcrio; accenlione parelTe partim concuflionem nubium , tim dilcrafiam illam,qua:cftintercalidita-

&

rum? Aut
oitare
res
,

aulus eltquifpiamlitcratusco-

in Chriltianu

mundo vcrfatus.quod

tem & ficcitatem exhalationis & frigiditatem media;acris rcgionis.qus invicem oppugnantes
efiiciunt

vilis momenti, qualis eft tam abjecta terrs cxcremcntum.a Pacriarchis,Prophciine ulla Apoltolis tanta audacii tis

&

acccnlionemignis

illi-

us , qui dicitur fulgur.

Bone Deus

Quam

&

&

maleconveniuntilta

&quam

conftifum

rcverentia afcriberccur ciTentiali poteftati

eftiitiuschimajrea;invcncionisCl5aos,qUc2

Dei,&kfuapr2lentia&Throno,imover6
ab
di
ipfius
?

ore

& facie dcrivari

sltimabitur in

atque accen-

Nec non
,

ipfis

impudenrci
,

tia inaudita, rcfpcctu Divinitacis

alTe-

.verare
uti

Deum efle igncm confumentem,

invenimus

tam novo quam veteri Teitamento ? Aut affirmaret , Propheta, quod faccrct Angclos llios ventos & mini-

caufarum efficientium extcrnaria multicudinc fingitjciim rei veritatc non fit nili unicum , ifludque admirabile in ilto negocio, quodcftadmodum elTcntiale ,internum ubi vult, centralcquod movetur, quo operatur omniain omnibus. Suntneomnia

&

&

extcrna ahsEC fuperficialia, accidentalia getia primarij fulminum ac Tonitruu

&

mo

vilicer potuit (trosignes urcntes? dihgensinmyfterijsdivinisfpeculator , de

Quam

& animatores?Et tamen dicitur.quod Deusanimet & vivificctea fua prajfentia: 1^.1,9,
tores

Angclorum
judicarc,
fi

& lucium fpiritualium originc

eorum
materiales,cf-

Na Textus prxdidus Davidis habet:Ignis a

facie ejus exariit,

fubftancia:

fent merx exhalaciones accidentales ? Itcrum docemur quod ccclum feu acr fit The-

eoprxfulgore
traniicrunt
,

carbones fuccenfi flint ab in confpcdu ejusnubes

fulgura multiplicavit
:

&c

Et

lob.jS.

faurus,ex

quo venti,nubes,nivcs,grandines.

lob

Deusfulguratbminefuo

Ecalibi:
fter-

DE PHILOSOP HIA MOYSAICA.

Stcriuitatio ejus fplcndor ignis, oculi cjus, utignisacccfuSjQenaribusejusllicccdit fuinus.
Ilalicus cjus

Fol.j-i-

ra

non habere interna fua principia , five agentia efTentialiffima , qux ipfa faciunc
operari
verfus

prunas ardcrc facit,<Sc

&

pro voto fuo movere

;

flammadcoreejus cgrcdimr&c: Quibus manifcftum rcdditur, quod fulgurfic adus immediarc h Dco & quafi virtus qua:-

quandovolunt
tus fpiret

haudaliter

, ubi ac fupraad:

&

mcntem ipfius probavi quod veneodem plano modo , ubi vult

:

dam

eirentialitcr

ab ipfo procedcns,
in-

fulgura agitantur

&
&

feruntur proplacito

fpiritumque

mundanum Diaphanum
,

111.104.3.

non alitcr , qi;am die Tabernaculum fuum Solare induebat. Et, in hoc fcnfu dixit Daduens
crcationis quarto
,

& illuftrans

confequentiam voluntate fruuntur, quippe , quorutn agens centrale cft SpiritusSapientiacille , qui(utSalomonait) eft omnire mobilior Soli atquc ftellis cla , &oinni rcpcnetrabiinnuere videtur lob , ubi ait, lob^zS-Sf Sapiencia fiicit pluviae Itatu ra viam Fulgetro Tonitruum. Hoc cft ipfa per fpiritum fuum animat .giibcrnat , inoverc

& per

vid: Veltiturluminc quaii vcilimentOjnon quod ipfe fic fulgur , fed in fulgure Sc quafi

ritate cxcellentior
:

lior

Hoc

lucida fulguris animacxilbt: Vndealiqui:

&
,

In luminc numen , in numinc lumen. Et Moyfcs : cgrciTus ignis a Domino devoravit eos- Et alibi : accenfus in eos ignis Doniini
um.l(S.5J.
:utei.
<{.

&

facit fulgura

qua

via ei placuerit.

Acfi-

dcvoravit

extremam cattrorum par-

tem- Et alibi : Ignis a lehova egrclfus quinquaginta il24 confumebat ducentos los viros qui admoverant thus i>zc : Sic dicituralibi : ignis conlumens : Etalibi:
.

quod homo moveatur ab anima ei h Deo infpirata quo & quando vult. Quarc indifcretc affignavit Ariltoquis diceret
,
,

teles

ad fulgurum compofitioncm
,

& ani-

ionis acccnfus elt in furore

meo

qui arde-

ltufque
I

adimumScpulchrum ,abfumet-

que terram
inabit
emer.32.a
Reg.1,12.
^'ly,'.

& provcntum ejus & inflam-

fundamentum montium &c: ficdicitur,qu6d ignis Deiacoelo delcenderit yjj-fute Elis : Etalibi Dei pra:fentia montesjut cera liquefcunt. Hiice ergoconfiquid habcmus nos Chnltiani ad deratis
,

mationem externam & adventitiam non intcrna atque eflrentialccaufam.Scd,uc ea quae a me funt dida confirmc nimirum, quod fit ratio & intclledus in iftiufmodi creaturis quodque homines a Dei omnipotetia deroganresj&ejusMagnalia morc

&

Philofophia: Ethnica: in contempcu habentes

,

luant

pccnam

veriffimas

&

meo tempore
,

duos vobis Hiftorias accidentes de

agendum

ad myiticam fulguris crcatiofuperficialibus

,

accidentah, externis Peripaceticorum agentibus bus ? Aut cur motorcs aut animatores nefcio quos in fulgure divinitus edito effiricunt ? Quid imaginabimur nos Chrillia-

nem

cum

&

hac re recitarc mihi propofui : Quibus clare manifcftabitur cffe divinam in fulmine fcu Fulgare voluntatcm. In Hibcrnia dux puells ru Itica: a f bro cujufdam op
pidi

Klflorh rtimi4

domum
fibi
:

rcdeuntes

quarum unano-

ni

dc dodrina Anltotelica
,

cumadum

Dei immediatum in creacuris fuis Angelifino-it efle tam vilem & frivolam, cis funt aJventitia: fumorum elevationcs ac
h creaturis ftcUaribus
,

eofque manibus portabat Hx , inquam, pcr agros commigrantcs , tonitru quodam horrendo in via deprehendebantur:Harum una erat timore perculTa , Dcumque inclamando arboreni
vos
,

calccos emerat

&

concuffiones

verfusproperabat; altera, altcrius fugicntis

pufillanimitatem rcdargucns

nubium

fortuito evcnientes

& confiiduS
?

inter frigora

&

calores

fads

Non erat

genti

cachinnoderifit

&

camque inmore impio fe

:
,

cquidem mirum , fi ( cum inventioejus ipfum , in myfterij tantimomentiinveftigacione , fef ellerit ) coadus fitcanobis proponerequx oculis prudentum vix probabilia vidcntur
,

geffit : Nam voccs Tonitruorum in conderifione habens quid , ait titemptu mes Tonitma ? anum feu podicem alccra inanu percuticndo ,eumquecontra locum,

&

&

Nam

fi

mirabilcs ful-

guns effedus confidcremus , nimirum, quomodo ipfa vaginam illsfam penetrandoliquefacrantcnfem , crumenam perforent , fine ejufdcm damno pecunias dilTolvendo , dolium penetrent , vinumquc ablque fenfibili vafis detnmento ablorbeant , ofta in pulpam refolvant , line apparenti corporis animalis Ixfione-, imo raqu6d amplius cft intelledu vero

tur Tonitru

quo ibni edcbantur convcrtendo, ofculepodicem , inquit , modo fi cal-

Vnde fadumeft,
anus

ceos ineos rclinquat intados , noncurol ut prior timore Dci& vocis cjus percita tuto cvafcrit , alteri vero

&

cluncs integri fuerunt protcnug

dilacerati

&

dilaniaci

ma iila
nis

mili^rc

mortua eft

atque itablafpb.e: Scd , ut ad mc-

ricum infipientis Peripateticorum ailertio-

&

&

prccmium jam inftem.

Quodam tem -

tionc

ad difcipulos

falfje

Ariftotclis

dodrinje , opera iitiufmodi mirabilia timcnda Dei , in contemptu neglcdu habentes , punicndos , iit prKditum: Non poffumus ncgare , quin Ariftoceles

&

&

in

mundana folummodo
,

fapicntia elTet

conlequenter Sapientiiie verx ftatutis penitus ignarus , quatcnus ip fe inconfultc fatis,cftimaginatus ,hilguverlatus

&

nonnuUi alij pore mercatorcs quidam infocietatecujufdamPeripatetici,abAdu Oxonienfi cum cstcris tunctemporisvenicntcs (juvcnis honaz indolis,quiincivi' tate Salopis degebat in qua ludi magiftri ncgcciij fufcepcrat pro ejusin Philofophia Ariftotclica cognicione in pretio apud
, ,

&

Secunds
Hiftc.iu,

&

plurim.oshabebatur.) Hi(inquam)peramplam planititm Salopicnfcm iimul vias

facien-

SECTIONIS
facientes
,

P RIMy, LIB. V.
fuper Cherubin
,

toninubes denfas cum fonis appropinquantes animadvertru ad iplbs teru-it : unde major eorum pars pavore

&

&

lapfus eft fuperpennas

^^^^

22.!

venti ,pofuit tenebras in circuitufuolati-

bulum

cribrans aquas de nubibusccelo-

haud minimo
ifte,

fuit perculla.

At

juvenis

rum

ut fe

ijs

in Philofophia Peripatetica ad,

mod^in verfatum olknderet ipfos in cafu tam pcrpleKo confblari & ne timercnt,
,

confpedu ejus , nubes carbones ignis volabant, , Excellus datonabat de ccelo Dominus
,

pras fulgore in

fuccenfa: funt

&

bat

vocem fuain

mifit fagittas

& difipavit
,

eis

audader fuadet , affirmando

illud elle

eos fulgur.

Quo fermone arguitur qu6d

in natura

commune modoque
,

adventitio
efle in

contingens

narratque non tantum

eopericuli ,utpote,

qu6d generaturex

fo-

ficca e terrxgrelaexhalatione calida ftellarum in mediam aemio , vi SoUs

&
,

&

nuUa fic caufa cirencialis efficiens.quxcft nacuralis,fed,qu6d fic Deus folummod6 extra naturam , qui operatuc in natura omnia: Nain infermonepra^cedentenon dicitur qu6d aut nubes , aut ventus coruf-

&

ris

regionem elevatam
quae
fit

& per Antiperiiiia-

caciones fuas emifiiTent

aut

quod

ignis

calorem exhalatiofin illam , frigoris loci accenfum ; Sed Deus nis ,

inter

dcfcendic a Sole aut aliquo alio corpore

&

iftiusconhhj impietate accenfus , oftendcbat auditoribus , rem longe ahterfehabere, atque ipfe pra:dicabat: Nam infcHx ifte
vir
,

coelefti,fedqu6dfumusegredereturexnaribus lehovse Sc ignis ex ejus ore , neque

dicitur
,

qu6d vapores aut

exhalationcs cC,

fentcaufse

nubium materialcs

fcdlehova

qui falfam AriftoteHs dodtrinam poenas

in
eft

inclinavit co-los fcu acrcinnubefquecor>-

dcrogatione abopere divinopubUcare

auiiis,

luebat:Nam

ipiefolusinter

cxteros fulgure erat fubit6 exanimatus, reliquis foloftupore quodamattonitis, manencibus : Atque ita jufto Dei judicio condemnata erat AriftoteUsde hacrefentenecce (mi peripatecicc Chriltiatia. En Nonne vides ne) exempla notatu digna exiftis motorem inteUcdualem divinam-

&

.-

que voluntaccm fuhrini inefTe? Nonne vides.hic infeUccm & miferum morcalem,

gregabat ex aere, juxta placitum fuuniinec erat frigus media: aeris regionis caufa agens , in accumulatione acris in denfam nubium maffam, fed lehova eas coUigebac in fua privativa& contradiva proprietate: Nam Textus habet : Pofuit tenebras in circuitu fuo lacibulum : nec erac caula aliqua Angelica efficiens , qus ea per (e fccic , fed lehova afcendcns fuper Cherubin lcu Ipiritum Angclicuin, eum animavic , ad

&

placicuin

fuum pvsftandum

exagitavic:

obnimiam

ejusin Philofophia Ariltocclis confidentiam deperditum ? Nam , fi illam

nec erat vcntus , qui erat per fe mocor. Sed Spiricus Cherubinicus k Ichova aniiracus

dodtrinam

lcu

Philofophiam

per Sapientiam terrenam le eft fundata rcijeciiier,

&

&

qux fuDiaboUcam cum reverentia

, ,

& inflatus

qui

ventum

tecit

movere Ne:

vers Sapienciae difcipUnsaddixiiTecprocul dubio timore vero percuUlis

iplum,

cum qui in Tonitru loquimr , revereri focijs orarevoluillet, utiracundia^lliceeffedus

abijs averteret

&

que erat locus ille tenebrolijs pro lecreto lehova: Tabernaculo merca ventis Angelicis difpofitus, fed lehova movcnsfuper Cherubin incitavit Cherubin admovendum infpirandum vencum ad nubesin
,

& aere, & ex acre colligendas: Neque fuir re*

,

rum umbram fe
tibus fuis

fubalarum fuaIsdenminiftris prarfervarct , tunc

,

&

foluciva Solis faculcas

cic in

qua: nubcsliquefe-

k percutietibus,

&

&

tum iUe, tum cxteri, qui aderant, evafilfent tuto. Tunc (dico) ipfe rei jprocul dubio,

ciendofigmenta AriftoteHs,divinam
nitru

in to-

pluviam , fed lehova cribrabat aquas denubibus: Neceratulla nubiumoppofitarum Collifio aut Antipcriltafis frigoris 8c caloris qua: producebat fulgura aut nubium fucccnfionem , fed fulgor in ex,

&

fulgure poteftatem ex fcripturis coUcgiiTet , quod fint ejus miniftri , ad

&

plicabilis fplendor fuae prsfcntise

Na ver-

&

voluntatcin fuam perficiendam aptiffimi.

Iob.2S.2f.

Nubes , inquit lob fpargunt lumen llium, qux cunda luftrant , per circuitum quocunque eas movet Voluntas Creantis agit, omne quod praeceperat iUi fuperfaciem
,

inconlpedu ejus nubesaccenfae (unt neque erat ludus iile contcntiofus qui erat tadus inter igbaTextus funt
:

Pr.t fulgore
:

nem & aquam in nubis fiilura qux vocem tam Itupendam edidit Sed crat vox Icho, :

terrXjfive
mictis

ad flagellumfiveadbcneficentiam. Atque aUbi : Fulgura nunquid

fit

v,qua: tonabat de ccrlo mediante organofeu denfo fuo Tugurio Erat inquam, altiffimus qui edit vocem fuam c nube

&

& revertentia tibi

,

dicent

adfuinus?

fulgura fua emifitaddeitruendos iinpios.

Jjp.5.22

Et Salomon :ibuntdircd:e emiffiones fulroinum tanquam k benecurvatoarcu ad mecam hoc clt , ipfa fulgura animata a Deo, vadunt emitcuncurabeo, in quo elteocu voluntas Sc operatur oinnia : quod ctiam evidenter ex Textu ifto conftat Al^cendit , ait fijmus de naribus lehovx

Quod cum ita

Chrifti.nni

it,quid operis

habemus nos

&
,

'

cum

fidis caufis Naturalibus,

'

efficiencibus perfeagencibus: ci^imcertum

fic

&

nobis Sc a Pagina facra conrirmarum,

illam

qu6d Dcus operecur omnia

Ad
fa

&

in omnibus: auccm Peripateticorum diltindionem quod Ipedac quae eft quod cau, ,

ignisde oreejus volaviti carbonesfuccenfi incUnavit ccclos funcabeo , defcen-

agens

fic

vcl principalis vel lccundaria

,

&

&

&

fubalterna

videcis ex

Texcu prxcedcnce,
tur;

dic&caUgo fubpedibus

ejus ,Sc afcendit

qu6dpronihilo

& mcr6 figmenco habea-

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
tur : Nam Sola efficiens caufa in primo, fe- iauri cvolarunt nebulae ficut aves in , quarco organo ieu inltru- I magnitudine cundo, tercio , fuapofuitnubcs,& conframento crat lehova : Erat enim ipfc, qui in- di Kint lapidcs grandinis,in confpedu ejus fpiravit Cherubin , erat ipfe , qui afcendit movebantur montes , in voluntate Ilia Cherubin , erat ipfe, qui in ca luper Cheru- IpiravitNotus, Vox Tonitmi ejus reverbebin animavit vencum , cribravic aquam e ravitcerram,tcmpcftas Aquilonis &connubibus , ipfasque fuccendcbat per lua ful- I gregatiofpiritusalpergicnivem&c: Uxc. gura k feiplbcmiira : Denique tametii plu- Syriaci oracio argucre probare videcur, ribus utaturorganis, tamenaduscilentiaqu6d Sola caufa efficienselTentiaJis ingelis, qui operatur in pcr ea , ab unica, fjnneracione Metcororum videliccc pluvix ,

&

&

&

&

cera

& & limplici veritate fcu identitate emaquae

,

nat

oon aiitcrcomprehenditomnia
:

quam Vnitas in Arithmetica numerum qucmcunque Nam femper Vnitas invenitur in primo , medio & ultimo ; im6 vcr6 in omni loco numerorum. V arix funt
in fe
aliaj hilloria:

, grandinis , Tonitrui, vcnri, Tempcftaris&c: SitipfiusSpiritus divini adus , atque edam

nivis.fulguris, nubis

raaterialis

denotat qu6d eorum exiftentia ficaer Quare

, :

de

ilto

fubjedo admirabiles,
i.

dicicin conclufione : CongrcgacioSpiricus difpergit nivem: Hoc eft ex aere

congre"a-

to

fit

nubes&ex
,

quasomnes, quoniam (.apite^o. Sect.

difTolutioncnubisdifpcr-

Portio 4.Part.2.1ib.4. mcmb. i- Hiltoriae mes Mctcorologicse luculenter exprefli, hoc in loco omittam-

gitur undiquenix: Denique noscertiorcs

tacit

otiofus in talium

qu6d manus feu Spinrus Dei non fit operum produdione.qux

Sed Peripatetici

(fatfcio)

contraiftam
,

meam

fentenciara infurgenc

replicances,

Anitoteles vocat Nacuralia, confequcnter operatur non modo fe, primari6

&

Metaphori^e

futile in bcripturis

didum,

lehovam
Tonitru
rcalicer
, :

loqui
;

& vocem iuam emittere in

fe o>;ulis obij^ic .intelli-

&

per confequens illud non eire

eiTec

pro uc

gendum Quod fi hoc

lur vocabula nubis
elTe
,

verum

fequi-

Nivis , grandinis ^c,

cundari6,fed Catholicc omnino,hoc eft,omnia in omnibus ucaicApoftolus, cam in rerum gcneracione pra:fervacionequJim corruprione& dcitrudione,idque non aberrando in fua adione h limitibus fua: Idenricatis , five Vnitacisdivifionc.
,

&

&

&

Quare

morc Mecaphorico inteiiigenda: Vnde paret , qu6d eilct aut fermo realis aut non
non realis , homines potius i veritate in errorem ducerentur Sed Scriptura plena elt hujufmodi fcrmone , quare certum eft,quod rou BibHj Harmoniaillud
realis
: li
:

contra Ariitotclis fcntcntiamnul-

lam aliam naturam agnofco ego prxtef , folum unicum Dcum in fuis Creaturis, vel , fi vultis , unicam naturam infinitam in

&

qualibetrecreata,queeftfolusadorom-

incerpretatur

prouc revera clt : Icerum eorum aliqui , agnofcunc , lermones illos elTe genuinos rcales , v;*rum , dicunc illi , ubi
,

nium: Agnofco , inquam cum Apoltolo, excludcndo omncs Dcos Echnicorum iive
inccxlis five in terris
,

j
*

Cor

quibus primariam

&

Ueusloquitur
miraculolus

in

Tonicru
:

ibi actusilleeit

aut fecundariam aut tertianam adionem falf6 attribuunt ; unum DeumPatrem,^

& non naturalis.

Quihus

rel'-

pondeocum ore lobi Pro irrigationefatigat Deus denfam nubem & dilpergitlu-

unicum Dominuin lefum Chriltum, pcr quem omnia prxtr-r hos nullam cauiam elTcnrialem incelligo in ma:

quo omnia,

&

&

china

tem
Itum

mundana cfficiencem.
ulrimam Definiuonis
afieric
,

nubis liia:&c. quoredditurmanife,

Ad

qu6d Deus

elt

Ador

in ufuali nu-

Ari(totclii:s

bium congregacione , facic easinltrumenca leu organa lua communia,ad vocem ibnos luos mundanis edendos ; ram pro

&

claufulam qua
eft

fblgura deerfura

&

augmcncatione incremento fruduum animaJium , quam propunitionecteatura. rum : Vnde alibi : fi confideraret liomo ex tenfiones deniarum nubium , fragoresin

&

movcrii quoniam maceria,ex qua fiunc, magis compada ccrreftris , refpondeo,racionem iftamfuam efiTe nimis tam gyganteo Authore debilem in fufficien-

&

tem:Nam eodem

&

Tugurio illius extendit fuper illud luceni fuam ,cum his judicacurus eft populum darurus cibum abunde- Eciam alibi adhuc claritis : Vide arcum bencdic ei , qui fe,

rcfpedu inferre polTumus , qu6d pulvis Bombardalis ,cujus fubItantia eft mult6 groffior magis compa-

&

da qukm eft iUa fulguris

,

&
,

debeat nccdTa-

rio defcendere

deorfum

&

tamen

vidi-

&

mus(experientia illorum locorum quibus ,

pulvis ifte fubijcitur,arque
arcificiali
,

citillum,valde fpeciofus eft in fplendore fuo, giraviccoelum in circuicu Gloria:ejus,

etiaminigne

qu6d

vircus iftius pulveriscft:

manus
'*

Excelfi aptaverunc

eam

imperio

fuo ac celerac nivem,& corufcationes emittit judicij fui : Propterea apcrti funt The-

tendercfurfum. Iamver6 venioadveras Fulminis& Tonitrui defcriptiones , etiarrj

afcripto totius vericarisnobisafli^natas.

CAPVT. XIL

SECTIONIS PRIM^,
CAPVT.
"^

LIB. \\

XII.

uomodofulgura reUe a verc fhilofipho (3juxta facra

6cTipturie injlitutafmt dejcribenda.

CVm ergo
noperc' &

ex capitispr^ecedentisdir,

curfu pateac

quod Ariltoteks mag-

immaniter in fua opinione

&

benignitatcm ijs praead milcricordiam bendamemitcitur Quod totum exTeftimonijs fandis in capite prxcedenti cxpref:

&

concepta tam in materiali , quam formali fulouris Sc Tonitrui caufa erraverit ,mihi hocin Ipco procapacitatis mea: exilis validitace
,

fi.s

luculenter confirmatur.
*?"'^-^'-4.

veram

& genuinam illorum detinifcriptura-

Secunda defcripcio confirmacur k Pagiproccdunc : Fulgura , aic Texcus aThrono. Ec alibi Pr^ fijlgoreinconna Sacra
, :

pf^i ,, g_ iob.41,10,

cionem ex profundo facrarum

fpecftuejusnubestranfierunt.
nis

Etalibi: ig-

rum mari expifcari liceat, uc ea

bis i^^nceram

racione vo-

ab ore ejus evolavit. Ec: aborcejus,

ipforum nacuram originem-

veluc csdis pra:euncibus

cjus carbones accenderec

que eilentialcm ollcndam.

Fulgureft igneus quidamaer ,quiex cculciti fcu aereo Dei Tliefauro extrahifulgida ipfius prselcncia animacur, tur inque tcrram e> mare ad voluncaccm

& quafi halitus & flamma ab

,

&

oreejus prodirec. Ec alibi:illuxerunccorufcacionescuxoibicerriE. Porro: lehova cxcendit nubes , quafiTencorium fuum

'''='-"'i-'7
''^'^*^*

&

fulgurac lumine luo defuper , cardinesque

cjus five

iic

in

creacurarum

bonum live

maris operit.
TertiiE vero defcriprionis membra (quibus univerfa Tonicrui nacura enucleacur) ex cettimonijs facris parcim priedidtis parcim fequencibus confirmamus- Et inprimis cauia Tonicrui macerialis ex hifcc exprimirur , videlicet , quod fit ignisexardcns vel igneus aer, per macerix delcr ipcionem ejus formam elicimus : Porro cau-

dccrimentum exequendam emiccicur,

Vciric.
tas c niibis, quafi

corufcans qujedam clariTugurij divini (.avicate procedcnS;qux a Throno lehova- in cerram 5c maria ad placitum ejusobcun-

Fulgur

eft

&

dum cmircicur.

&

Qu6d
fuis

vehmus fulgur cum omnibus accidencibus defcribere &confequenfi

,

ter

tocam Tonicrui eiTentiam(quxcltnatura; mixca:) defcribere illud exTeltimonio fando hoc modoprxltarcpollumus. Fulour eft ignis coufumens, quiaccendicur a facie leu prarfencialciiova;, contaad cujus claritatis afpectum

famipfius efficientem diximuseffelehovac irafccncis fpiricum : Effedumeciamillius

agencisaffcruimus effe nubium exagitatio-

nem & Tonitrui vocem

tandem fincm ; indicavimus eile ad voluntatem divinam in impiorum ruinam perficicndam : Confirmatiohorum hujus defcriptionis membrorura
,

&

&

dum

nubes tranfeunt,&altiffimusto-

eit talis.

Ait Pfaltcs
(Linc

afcendic

fia-

fa].i7.p.

nacfcu vo-cm l"uam c coelo edic , fagictafque ad impiorum dcftructionem cjaculai-cfolct.

mus

in ira ejus

&ign)sa

faciefuaexarfic:
:

Carbones fucccnfi
ccclos

ab eo

inclinavic

&

defccndit

&

caligo lub pedibus

Veliic. Fulo-ur eft ignis evolas aborc lehovx,

.

ejus&c:

-,

jus

defupt'r a Tenrorioejusemiftus.incuconfpedu aqux leu nubes ( utpotc

pofuit tcncbraslatibulum fuuin incircuitu cjus,Tabernaculum ejus tenebrofa aqua in nubibusacris Prx fulgorc

&

timenccs
tranfcunt

&
,
,

Abyffi quafi concuriijata:

in

confpedu cjus nubes cranCcrunt, quando carbones ignis intonuit de ccelo

in

&

voxque Tonitrui lehova:

Dominus & Altiilimus dedit voccm fuam,

grandinem
gittas fuas
plicavic
,

rota movetur) atque carbones igneifeu

fa^ictcecjus
c(2lis tur.

& in

ad voluhcatem luam in terrisexequendam cjaculan-

& carbonem ignis & mifit & diffipavit eos fulgura mulci& concurbavic eos &c. In quofa,

Velfi:.

Fulour atque etiam Corufcatio

lux

^
cit

rum fiquidcm verborum filo omnia defcripcionis prxcedencis mcmbra paccfiunt

,

& confirmancur.
Quarcae dcfcripcionis particulas eciam ex pra;tcdencis Texcus auilxjricace ftari:minancur. Ad quinta: autcm confirmationem quod fpcdac , ea ex pncccdcntibus confirmatur: quarta hifceamplius Porroetiam tertia fundavimus. Vidcruntteaquic( Deus)viturbatx timucrunt , dcrunt te aqua; lunc abyffi : Mulcicudo fonicus aquarum, nubcs dcderiHU vocem : Ecenim (agicca: cu2e cranfeunc : Vox Tonicrui cui in roca, illuxerunc coruii aciones cuk orbi cerra:. Vkinu dcfcripcio wonritmicur fic ; lam

qusdam munda

&

nicida

tada

in

fdperioribus nubibus , quas vencus cran-

lienspurgavic-

In prima tulguris defcriptionc manife-

(tum
aer
,

b.abccis

quod

caufa ejus macerialis

fit

igneus locus , aquodepromicureft Caula arca Dei Thefauraria leu ca-lum in coexplicacur.quod dicicurSpifornialis
:

&

&

&

ritus feu acr

igneus ,Caulamejusefficienfeu vcUe

tem facimus adum immcdiacum

divinum : Denique caufam finalem in eo dcce"imus , quodad voluncatem lehovx vd ad mortaliuiH flagellum & pcenam, vel

rW.?'!.'

ncn

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA.
ron
refpiciunt

FoI.;7.

homines lucem

cum niti-

acreus fpiritus cft animator ventorum

non

daeft in fuperioribus nubibus , quas vcntus iranficns purgavit. PolTumus etiam fulou-

magis perfpicue in natura Angelica defcribere Verbi gratia.

ra
:

Fulgura funt ignes urentes,quos Deus creavit,ut libi eflent ad placitum feu vo-

luntatem fuam faciendam miniftri. A it David : Qui facis Angclos tuos ventos

& miniftros tuos ignem urentem^Namj

debemus ,qu6d , ut Cherubin
,

fcire

id eft,

accenibrum : ItaSeraphin , qui eft fpiritus igneuseftanimatorfulgurum Sed,quoniamalibi,nimirumfed.i.Port.4part.2, hb. 4. memb. i . cap. 20. de Meteorologia fcu Philofophia mca facra de abftrufo ftlminis TonitruiinternoAngehco hoc eft , de abfcondita caufa eorum efficiente, amplam efFecimus mentionc , vos ad eum, fiplaceat, lecumreferam , utadTonitrui delcriptiones citius defccndam.
:

&

CAPVT.

XIII.
defcribuntur.
ti-

Jn quo Tonitruafecundum Bibl^ faeriinfiitutionem

AD

Tonitrui naturam

quod

attinet,

tis

fulgura

& ibunt & revertentia dicent

:

cam,perfpicue ex varijs fcripturarum

biadfumus? Etalibi

Afcendit fumusin

rfiim.17.

facrarum iocis colligimus, in hunc modum cfTe defcribcndam. Tonitru eft fragor in Tugurio leho-

vxjfuperquod, ipfe lucem fuam extendens radicesmaristegit , terr^que orbi illuminat , utcumhis judicet popudet cibum abunde. lum

iraejus&ignis hfacieejusexarfit- Et.alibi:Nubes&caIigoincircuituejus , ignis anteipfumprocedit inflammabitincircuitu ejus. AUuxerunt fulgura ejusorbi ter-

&

p''-^:'.^.
^''''7'^*

rje

& alibi: Vocemdederuntnubcs:etefagittaj

nim

tustranfierunt.&c: Vbiper

&

sap.j.^z.

fagittas fulgurahocinlocointelligit.

Vn-

fiones

Hinc dicit Iob;Si confideret homo cxtendenfamm nubium , fragores in Tuillius ,

dealibi

Ibunt

direcfte emiffiones fulgu-

rum

&tanquamkbenecurvatoarcunu-

gurio
turus

extenditfuper illud lucem fufilo

bium.
Velfic.

am.cum his judicaturuseft populum & dacibum abunde. In quo verborum

:

tota prxdicla defcriptio eUcitur

Nam ex

eopatet

efficiens

, qu6dforma Tonitruifitfragori ver6 caufa Lux lehova; ; materiale ver6 organum nubes denfa , quse dicicur

Tonitrueft vox Dei in nube elcvata, Impetu aquarum undique circumfepti operti , antequam ignis pr.-ecedit

&

&

inflammat

in circuitu ejus.

Hinc

ait lob:

Tugurium lehov^ Hinc ergo aliter : Pofuit tcnebras latibulem fuum in circuitu
:

vocem
ejus

tiiam

te? Etalibi

Nunquid clevabis in nebula 'oK 38.34. , & impetu aquarum operies '"'"''"^^-^' : Nubes &caligo in circuitu

ejus
I.X7.

latibulumejustenebrofaaquainnu-

bibus aeris : Pra: fulgore , in confpedu ejus nubcstranficrunt, 6c intonuit de coelo Do-

: Ignisanteipfumprocedit&inflammabitin circuitu ejus.

Velfic.

minus. Dcnique finisTonitruorum

& Fulci-

gurum inibi declaratur

videlicet,

qu6d fit

adjudicandumpopulum & ad dandum

bum abundeVelCc. Tonitru

flamma fulgure mixta k Deo ad conturbandos impios edita atque ordinata. In qua, forma eft,vox feu fragor cum fulphure: EfSciens caufa,cft ipfe lehova; fpirieft

vox

Altiflimi

cum

Tonitru eft vox Dei , ad quam mukitudinem aquarum dat in ccelo, fulguraque pluviam facit. Hinc fcriptumeft : Advoccm fuam dat J"in multitudinem aquarum in ccclo , elevat nebulas ab extremitatibus terrx, f^ilgura in

&

.lo.ij,

&

&

pluvia facit , educit ventu eThefauris fuis. Velfic.

tus,

ad impiorum flagcllum. ConDominus de coelo Altiffimus dedit vocem fuam,grandincm &: carboncs
,

& finis
:

Tonitru eft multitudo fonitus aquarij, vox nubium k Dei corrufcationibus toti terrarum orbi illucenribus, effeda.
feu

firmatur
il.17.1 y.

Vclfic.

Tonitrueft multitudinis aquarumaf-

ignis

& mifit fagittas fuas & diffipanit eos,

& conturbavit eos.

pedum lehovac timentium & perturbatarum fonitus : Vel vox feu fragor circumicns quem dare Iblent nubes, qu3e quidem vox immcdiatc' a corrufcationibusex Throno Dei procedentibus e nubibus.qu* funtTugurium Dei,erumpentibus eil edita fcu procreata , ad voluntatem divinam exequendam. In qua defcriptione,materiale vocis hujufmodi , organum fcu inftrumentu eft aqua,
, ,

fulgura multiplicavit
Velfic.

Tonitrueft voxfeufonitus, hfiilgurc enubiscae Throno Dei procedens vitate , in acrem apenum, divino numine , ad voluntatcm fuam vel in creatura:

&

&

malum , velinbonum tamin coslis, qukm in tcrris exequendam emiflus.

,

ocai.4.

'

.J8.J8.

vox Icu (bnitus: Dei ac tandem finis eft in benedidlionem vel malcdidionem crcaluraE. Confirmantur autcm fic : A Throno pruceduntfulgura.Etalibi Nunquidmitcaufa formalis eft
;

Vbi

efiiciens eft fulgor

feu nubesaqucje quafi timetcs

t2e,unde
|

& perturba& vocem feu fraoorem & fonitum & fulgidus Dci afpedus fbP
iius

dare foIent,ob penetrativam illam porelta

te ,

qua lucidus

SECTIONIS PRIM.,
lius

LIB.

V.
fedn-

mirabilium operatoris producit : Hinc dicitur : Prae fulgore in confpeftu ejus nucarbones ignis, bes tranfierunt , grando

hoc
16
,

in loco feri6
:

more hacd temerariojfed

Vt pote
cui etiam

&

bonis fundamentis ftipatum

&

fcripfiiTe

&

alij

Philo-

Jf fal.

7.

Altiffimus intonuit de coelo Dominus , deditvocefua. Etalibi : Videruntteaquae, turbats funt Abyfli, timuerunc Deus,

&

fopni

me longe in abftrufiori lehovae my,

fterio profundiores

aftipulari videnturs

&

&

Quippe

qui confidcrantes admirabilem

,

yj-j]

jQ j,

multitudo Ibnitus aquarum , vocem dederunt nubes , vox Tonitrui tui in rota : Caufa etiam formalis in eo defcribitur , quod
corrufcationibusfiat- Caufragore fa eflficiens videntur effe fulgura , feu potius

Fulminis naturam

&abftrufam

cjetero-

rum Meceororum generandorum rationem

animadvertentes
,

ea nonoperanaturseali-

cum

&
a

cujus fecundari2e,cujus
diatos

famam peripatetici
fcripturis

tot laudibus vidcntur celebrarej fed imme-

igneus Dei afpedus , ipfa fulgura animans,

fummi Dei adus cum

c&

&ad metam
Vnde

ordinatam dirigens: fulgura funt quafi inftrumenta Dei

,

Deo

in iracundia fua

utgladiuseft inftrumen-

tum hominis percutientis.ubi tali enfe percuffiire dicimus , & non enfem Quare ipfum Deum folum in rebus mundanis z&.orem , ipforum Tonitruorum Patrem dicimus, qui emittic fulgura , quafi fagittas fuas a Throno fuo. Finem pofuimus ene ad
:

Concludimus igitur , qu6d fitevidens , opinionem Peripateticorum, tam Chriftianorum qukm Ethnicorum eflTeerrabundam , longeque k veritatediarbitrantur.

ftantem

Quippe , quje clicit

,

fulgura ni-

prxter calidas ficcas exhalationes , ex terra extradas , in mediam aeris regionem , attradiva folis
hil efTe aliud

&

&

&

ftellarum vircute , elevatas

fse inclufie

quae nubi den-

voluncacem divinam perficiendamVel denique in hunc modum. Tonicru eft vox feu loqucla , feu eloquium , feu Ibnus ab ore lehova: progrediens quodfub toto coelo , cum Jucej fuper terminos feu oras terrzedi,

iob.37.

partim collifione nubium, , partimque per Antiperiftafin , quae cft inter loci frigora fuum proprium calorem , accenduntur ; cujus tum poftek fiammx ex nubc emptione, coguntur tonitrua. Velim , ut <^uilibet fagax ChrifBanus diligenter obfervet ex ijs qus funt rigitur , Poftquam rugic fonitus , feu tono in- antek dida , utrum Tempeftatis , Turnat Deus voce excellentix fuaj,& binis , Tonitruorum mylterium ex reveftigatur: Poftq^uam audita fuerit vox tam pauci momenti atque jeftimationis deejus, qui tonans tacit voce fua mirabiliaHanc fic confirmatam habemus, audite cii pencieat, ac Ariftoteles nobis tradidit, vel e tremore, aitIob,vocefeuloquelamvel,(ut regione, an potius exinfcrutabili profunditatis divinae abylTo non emergat , cum fulalius interpretatur) eloquium abore lehogura , tradantur a veritatis fonte elTe igvse egrediens, fub toto coelo dirigit illud lucem fuper tcrminos vel orasterrx , poft nea: lehovs txdce, lumina , quaeab ejus cum Tonitrua dicaneu rugit fonitus.tonat voce excellentiae fus Thronoemanant : eloquia Altiflimi & vox ejus: turvoces , verba non invcltigatur , cum audicur Atque ob iftam rationem lehova iftiufTonans Deus voce fua facit mirabiliterEx hifce igitur evidenter apparet con- modi Philofophorum mundanorum audaciam reprehendens , qui tantopere adiotra malefanas Echnicorum opiniones,qu6d vapores cum nesipfiusarcanasprsjudicare , feipfos neque finc exhalationes nec cum ftellis , nec terra aut aqua prxcipitanter in caufarum efientialium illis , nec fol nec Elementa , neque natura creata, fed fo- Mylteriorum Mcteorologicorum profun> dudu divini fpiritus lusDeus,quieft omnium mirabilium ope- dum,fine affiftentia immergere praefumunt , mundum vix rator , qui eft efficiens horum mirabilium

&

&

&

&

& & &

&

&

&

caufa immediata
tis,

Quodetiam.utivide-

^ facro fcripto habetis confirmacum.nc

probabiJibus feducere intendunt", ei perluadentes , utcrcdac , qu6d arcana talia Dei

, hoc opus , aut naturx imaginaris aut Elementis , aut Elementatis illaactribuatis, qus Creatori in primisante omnia funt attribuenda. Quare conclude , qu6d fumma eft in Philofophis

cum Ethnicis
,

Magnalia, ^ rebus tam

(tulcis

& inanibus,&

imaginationem partis procedant. Eos in Turbinein hxc verba alloqui videtur : Auribus percipite& confiderate mirabilia Dei fortis noftri,
fuas phancafiae

fecundum

Chriltiani
tia-,

nomine infignicis , imprudenver^dementiahaudrecuperabimendacifidem tantam in vanis lis tonitru opibus Echnicorum de fulgure nionibus ponere , quibus 'homines toni-

ctjmdifponatDeusdeillis,

cum

fplendeat

Imo

Lux nubis
cntijs ?

Sive
,

&

denfaenubis

Noftine de libramentis mirabiliusDeiperfedi fci:

&

Qus nam eft via,qua in partes dif-

filitLux? Cujusutero egrelTa ell glacies?

trua

& fulgura efi quafi res adventitias, &

:

Autpruinam

nacuraliacrjsfeucoeliintemperie orta , minimc divinitus cmiiTa , facile perfua-

&

denrur

^elpii-icntes

Atque ita eftedum folummodo , iUum falft) pro caufa efficientcidlimant , ac fi jequum ac religiofum
cliet
,

cceli quisgenuit^Quanam'"''-'^ viaitur.ubihabicatLux , teneBrarum ubi eft locus ? Quis dedit vehemcntiffimo viam (bnantis tonitrui? imbricurlum

&

&

Quis
ftillas

eft

pluvix Pater

Vel quis genuit

roris ?

Nunquid

elevabis in nebula

opera a

xuns afcnbere.

Deo Creacore effeda creaQuare , fciatis velim me

,

vocem tuam & impetus aquarum operiet te? &c:Hoc,inquam, dicitlchovalobo

c turbi-

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
i turbioc >
jus
<Sc

Fol. y8.

miJto iraqis jadabundis hulapicncia: vera: dif-

ri

mundi Philofophis,

tis

, illos dcridcndo objurgando , prar inani ipfbnim prxfump&pr!ecipue indigirarc videtur.iptione

cipiinaeinexpertibus

&

Vc pote in vera: (apientiffi rudimenminimc inftrudi , cujus inftindu & di,

IbsPeripareticos.quiproHtcntur fe omnia prjcdida Dei arcana fine ullo divinas fapi-

cntix inlbndu intelligere.ciim e rcgione, dodtrina, vcrx Meex corum fcriptis

redione , fapicntcs veri ad raagnalium Dei cognitionem pervenerunC , ut teftatur ^'P* Salomon , quifafluseft, fe cognitioncm, mcdiante ifto fpiritu habuiiTc , virium Elcmentorum naturarum ventorum &c: Deinde, qu6d vera fapientis difciplina ,

'

&

&

&

tcorologiae ignaros,fapientibus veris dcclarant: Vir

,

Philofophix fanda fubjedum , nonfitin Philolbphia Ariftotclis invenienda , fcd in

Iibrototiusveritacis, ideft
,

Ariltotcle longcfapientior , ait:

Bibliofacro,

Quis hominum cognofcit

*>

confilium Dei?

Nam

rotiocinationes mortalium funt ti-

n)idac;& inlbbiles cogitationescorum : In fcftum enim corruptioni corpus aggravat

,

quippe , quod eft vivum vcrbi rcvelati excmplar. Terti6, qubd maxima eft in Chriftianis demenria , veritatcm ibi quasrercjubi

non

cft

invenienda.

Intclligo in
:

animam & deprimit terrena habitatio mcntem plenam curis multis : & vix conij ,

operibus Gentilium feu Ethnicorum quod in eo manifeftatur , quoniam ipfa radicitus

cimus ea.quae in terra funt:

ccelis func
,

Quxautem
,

in

quis inveftigabit
,

& confiJium

tuum quis noveric

cis altiffimis ? Sic

nifi cu

dederis fapienti-

am & mifcris Sandum tuum fpiritum e loenim

corred:e funt eo,

contradicunc vcritati fcripturarum , atquc fapientia pro^"^* nuntiatur ab Apoftololacobo^efte terrena, animalis Diabolica: Verbum fapientibus fat eft. Pro vero Lapidis Ceraunci , five

ob iftam rationem eorum

&

rum, quas in

cerra tunt,(emitx
:

itaque fapi-

fulminaris ac I ridis tceJeftis atque aliorum

,

entia fuerunt falvati

&c Ex quibus aureis Meteororum ortu feu origine

,

vos ad Phi-

Salomonis verbis coUigimus

primiim,
igna-

lofophiam

meam facramleu Meteorologimore Theo-Philofophico

quod Philofophi Ethnici fuerunt myfterio-

am

refcro.ubi ea

rum & operationum Dei arcanarum

defcripta invenietis.

Conclufio iftius fedionis priraae, ia qua, fidelis omnibus pijs Chriftianis admonitio fadJa eft,ut k Philolophia mundanaabftineautj&firmiterfapientise, qusekfacris fcripturis docetur; idque ob ra' tionis in ifto Epilogo expreflas adhaereant.

Ilceat

mihi jam in

iftius

fedionis

dicet,fcdctiamhonorem&gloriamei
tribuendojqui ab alco conando,
diluvia

af- iah.j^,

jconclufione (6 vos Europxi , qui tam tanto Zelo vitam veltram in Reliftrib

& fonos fu& alia

&

oshorrendos,cempeftaces,turbines,vcntos,
,

gione Chriftiana conteritis) uc calami mci orationis mcac hlnm ad vos argutiam convcrcam , qoi falla Ariftocelis dodrina fedudi , pucatis Meteora , ac przcitonitrua elTe res naturalipue fulgura per confequens, ter contingentes , parvi aut nullius momcnti aut sftimationis , ut pote aut a calida auc k frigida

comctas, grandincs , nives

&

Mcccora ftupenda emitccndo mirabilicer, tam ad flagtllum , qukm ad bcneficentiam

crcaturaru, operatur. Vehm crgo , utingcnuefciatis , qubdfapicntesmundiiftius feculi Chriftiani

&

&

delicet

Philolbphorum vi, Ethnicorum afteclx , lunt adeb ad

produdas : Vos fedulb obfecrojUt Chriftiano more confiderctis

in aere inccmperie

&

bis

obfervetisadmonitionem iftam, quam vopro ultimo ad iftam fedionem Vale,

,

hunc ufque diem k fapientia hujus mundioccKcati , imaginationibus fuis decepti , ucfidemadhiberenefcianc, qubd Dcus mcdiante fuo verbo , immcdiace

&

opcreturomniaincoclo&interra
nihilominus pro ccrto k fcripturis

Cum
dcefeffice-

commendo

obteftorque
,

uc aiTertionem

eft

neque cachinnis auc derifione,nequeconccmpmreijciatis , ut pote , qua vobis fufficientcr luculenter cft probatum,qubd venri,Turbines tempeltatcs fulgura &Tonitrua,imo vcrb alia omnia Meteora quaecunque , fint opera manus Dei immcdiata : Nam ifto meo conamine non modb vobis confblationcm

mcana ancedidam

terminatum
fentia
,

ipfum

in

una eadcmque
,

licct proprietate diverfa

&

re

omnia per
,

liaum

verbum

medjantibus

&

fuiscreaturis

&

&

rum

in

quibusudturlocoorgano, quibus agit pro placito fuo : Non,

ne, obfecro
fertio
,

eft iftud eorum tenens five af-

&

falutem afferetis,dum terribilisnubium fra-

gor , feu vox eloquium lohovasjcum fulgurc trcmendo , Sc Turbines atque tempeftatcsftupendx adfunc
,

&

inanimumrevo

cando pcccata
utea

& pcEnitentia dudi, ad Deum cordialiter & humiliter orando,

vcftra
,

Authoritacifacrseoppofica&contradidoria qus dicit , qubd quam vis fint, ^'^'"^^> qui dicuntur Dij fivc in ccelisfive in terra; nobis tamen unus Pater , k quoomnia&unusDominus , Chriftuslelus,per quem omnia : Sed nonomnes iftam habent fcientiam &c : Ex quihus verbis col,

ligerepoffitis,

qubd tametfi nos mundani

,

in iracundia

& feveritace

fuanon ju-

hoc vel

illud

opus attribuimus aut Angelis. P a

SECTIONIS
gelis,ai:tftcllis,autventis,

PRIMy,
eft omni
rei
,

LIB. V.
qui operatur
,

autnaturx

ali-

cui creatse fecundum Ethnicoram dodrinam : TamentalesPhilofoDhiveriChriftiani

,

nibus
at.

Vndelcquitur

omnia in omqu6d fine eo ni

hil aut

agere aut raovere aut exiftere queigitur aer eft pars coeleftis
,

qualis erat
niii

D. Paulus

, ,

agnofa

cunc non

unicum

Deum

quo

Quatcnus
conliftcntije
iplius

omnia

in

mundo

funt fecundum pla-

unicum verbum citum fuum ordinata , elTentiale , nimirum lefum Chriftum, non per alipcr qucm folummodo quam creaturam mundanam res lcu adio quslibet ^ Deo Patreordinata, immedia-

&

&

lequitur , qu6d k Dco pcr verbum fit fadtus , & quod in ipfo verbo ad hunc ulque dicm quafi natct, quippe , quod comprehendit omnia , ut

teinefFeftum ducicur-

Quodomne

ta-

metfi veris Chriftianis pro mera veritate fapienhabeatur , tamcn Philofophis

&

quiEin eo perpetu6 conftant , ut : Vnde fcquitur,qu6d ipfe k vcrbo pcr verbum movetur pro placito ordinantis : Imo vero in aere, ciim fit Dei Thcfauras feu arca Dei The-

pote

teftanrur fcriptura:

&

tibus hujus

mundi

dodrina
,

ifta

k fapi-

lauraria, funt

multa
,

facraria,

exquibus rae-

entia ccelelti procedens

rcijcitur
?

& pro

diante verbo,
tibus roborc
varia

quod ab Angelis Dci, potcncfficicur (ut teftatur

vanitace habctur.

Et quare

Qijoniami

David)

utait Textus prsccdens , omnes non habent ilbm fcicntiam : Quippc , qui magis rcfpiciunt
{

ut ait fcripcura) tenebras,

Meteororum gcneraaflidueprocreantur; Quemadmodum probacum eft anqua: diverlbrum Angelorum fcu fpitea
,

quhmlucem: vanamdico iftius mundifapientiam , qus eft terrena , animalis & Diabolica juxta fententiam D- lacobi: Vel ut D. Paulus habct , mcra ttultitia coram Deo quam illam quae eft de fu,
,

rituum vencis prxfidentium , gubcmatiO' ni commiccuntur; Qui etiam fccundum fuam exiltentiam ex aerecreantur , &in aere mcdiance verbo morancur per con-

&

fic erraverunt in Patrc Luminis , imaginationibus fuis- V^obis ergo excorde meo fuadeo , qui in Biblij facri inqui-

pra

h.

&

fequensmovcntur&aguntinverbo , feu in & per unum & eundem fpiritum divi-

num
lentc
Iterio

quem Propheta Ezecniel fic voDco a quatuor vcntis ad olTa mor,

fitione verfati eftis

&

fpiritualiter

in le-

tua refufcitanda vocavit

cujus admini-

oe Domini
ni
,

noftii lefu
,

Chrifti

atquccnutritieftis

verfamiutvobifcum con-

&

dudu (vcrbo
)

eos

movence

&

in

eos operante
tur in aijre

omncs

.cipiatis
,

atque iterum itcrumque rcfolva-

gica: gcnerantur
;

&

Metcorololenfibiliter producunfpccies
,

qu6dDeusinprimisprimamomnium tis rerum confiftentiam nimirum naturam

,

tesmirabiles
ficiunt.

humidam iive aquas

mediante vcrbo fuo

ver6 omncs tempeita* qusmundoevcniunt cfAtque hinc eft , quod Plaltes

,

Imo

Tfl.ro4.<

manent & fubficrea>'erit , &qu6d per verbum in eodcm in verbo ftunt ftatu humido five madido, quoflierunt k mundiorigine etiamadhunc ufquedicm. Et , qu6d ex aquis fuis Catholicis , per verbum fuum coelos & terram creaverit, qu2 etiam ad hunc ufquc diem firmitcr in (ua exiftentia atque cflentia per verbum confiftant : Vt tcftatur D- Pecrus. Epiftipfs

dixerit

Qui

facis

Angelos vcntos

Sc

&

miniftros tuos
millia

ignem urentem. Et

alibi:

^''W.i*

Deicurruum dus funt myriades , muita Angclorum , Dominus cum illis clt, Dominus Sinai in Sanduario habitans. Hi ergo fpiritus , qui in relpectu corum
externi ab
acire

erant fadti

offi^ia

fua

cum fumma

diligentia in aere cxercent,

&

fecundum divinam ordinationem moijs

2. cap. 3- Pra:terek mediante eodem verbo produxit lucem in ccclo , atquc etiam

vcnte in

verbocirca tempeftaces, nubes,

pluvias, nivcs, grandincs,pruinas,glacicm,

lunam ac ftcllas cum csetcris mundi crcaturis , ut fibi loco organorum diVcrforum , in quibus juxta placitum fuum operaretur tam in ccclo.quhm in terra infervirent : Qu^ omncs moventur Sc in conper verbum Dei agunt in Deum folum mcdiclufione probatur , ante fuo verbo operari omnia in omnibus , utaitApoitolus. Qiiodctim itafit,
folcm
,

tulgura, Tonitrua, cometas ,Chafmata, in

undationes, calores,frigora;ficcicates,humiditates
fari

Iblent
,

tor
geli

&omniaalia , qux in acrc verHinc ergo teilatur Revela: quodordinationedivinaquatuor Anluper quatuorangulosleu cardines
,

Apoc.;.!.;:

&

&

terrae conltituantur pra;fides

quibus imperium fuper quatuor mundi ventos haaquis bcntibus erat alfignatum , terraz arboribus frudibus noccre : Sed, ibidem dicitur , qu6d illi prxlidcs Angclici

&

vclim libenter , ubi fit Phyfica illa Pcripateticorum natura , cui formam pcr adumdiftindumelTentialcm exfe fe .ifngnant ? Profedo certiffimum eft, nuUum elle talcm adorem Catholicum,
fcire

&

&

&

&

non habuifient potclbtcm, damnofam fivc

tcmpcftuofiim fuam violentiam exerccre aquas,quoufque Anexcqui in terram gelus ille Imperialis , qui afcendcbac ab Oriente , illis agendi atque movendi veniam conccirillec , hoc eft , nifi h verbo (quod magnus alibi dicitur Angelus , qui

&

&

lohjR.J.

qualcm fomniaveruntPeripatetici, fedcft loium Dci verbum , feu Chriftus ille Catholicus Scomniaimplcns (ut ait Apofto-

Ephes.
Sap.I.

Siip.n.r.

lus)una jeccrna fapientia , quaereplet orbem terrarum (ut Salomon affirmat) unus in corruptibilis fapiantiae fpiritus , qui in

Apocii.

ipfum nominavit Alpha ad talc opus agirarencur 6c

fe

&

Omega)
incitarent'jt.

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
tiir.

Fol.y^.

Nonne ex prxccdentibus
5c libro

(teftantc

Filij fuilefus

Chriftiavertat,miniftrorum-

Davide

Rcgum

intelleximus

quodDeus

inclinando coclosdefcendciit,
,

& afccnderit fuper Chcrubin

Dci
nubes contraxerit

idcft,aereum Angelum , Sc mediantc co , Verbum

lillB.

17.1 9.

& & ful- & domefticis & animalibus & jumentis, guravcrit & tonaverit de ccclo & aquas cum frudtibus terras ad cibum ordinatis, e nubibus cribravcrit & carboncs fccerit benedicat & a violcntia Angelorum temScdtotum hocPhilo- peftuoforum & malcvolorum qui funt, in acrc volare &c
cfSciens volaverit fuper alasventi Sc
,

que fuorum tam aquofbrum , quhm igneorum ventoforum rabiem fupprimac ac tandem , ut ipfis tempora atque aercm raitiorcm&clementioremcumimbribusfertilioribus concedat quodfamilisfuae

&

& accendcri
?

cas
:

ikei.22.8.

fophis Ethnicis erat incognitum

atqiac

irxipfius inftruraenta, defendat.

Eregioncgliget,

ob iftam rationem

difciplina ifta veritatis,

,

ne , qui iftud

meum confilium

quod fun-

h Chriftianis ipforum difcipulis

feijcitur vcl falrem negligitur
:

penitus
,

datur fuper veram fapientiam

fari

quippe

in

quorum didis
fpiricus

& fcriptis falfus Ariltotelis

,

& cura porro vel iue in luto fcu cceno vctgelUet, & documentis fapicnti.T munftultitia
,

Dominium mbct

primumque

danae (qus eft

ter adhsrebit

coram Deo)firmiin

in

eorum fcientia fibi vendicare videtur locum Tamctfi crgo ifta mea admonitio
apparebit fortafte
ftinaciter fuis
rijs
,

&

per confcqucns vulc,

quod magnalia

Dei Meteorologica

ijs

qui firmiter

& ob&

mundum

imaginationibus Chime,

&

fubtilibus AriftxDtelis
vilis

adhsrent ,

vana

ridiculofa

documentis mi-

nimx

aut nullius xftimationis.

farinae

Tamen
atque

iftiufmodi

lx)mines

fcire

contingenter per accidcns ac fine ullo interno principio agenre eveniant , atque ob iftam rationem ea , quatenus communiter in curfu naturali evcnientia negliget , ac proindc illa ncque ( uti Chriftianum decet) timebit, neque ipfumi
qui eft
tus

&

mente clariori intelligere velim , qu6d ipfa fic rcs maximi momcnti &confequentia:
in ftatu Chriftiano
,

eorum author
,

& creator immedia^

utpote , quxconcernit
,

fconorem

& Majeftatem Dei. Nam

me-

cflentiadiante ea, veri Chriftiaoi reales lcs tempeftatum atque aliarum Dei opera-

&

tionum mirabilium caufas , fundamentali, atque exindeintelligere , quod non cafu aut fortuit6 cveniant aut aliquo adlu proprio ipfis naturaliter

tcr addifcerc polTunt

&

merito inter ipfos numerandus,quos fapiens iftiufmodi fermonis filo indigitat : Vani ( inquit ) funt omnes homines , in quibus non inett fcicntia Dti, sap.i^.r &deijs qui videntur boni non potuerunt intelligereeum, qui eft, neque opcribus actendentes agnoverunt , quisciictartifex. Et Apoftolus de iftiufmoai : Revelatur ira Dei deccclo fuper omnemimpietatcm&
agnofcet
eft
,

infito

ut Ethnici phantaftici in fuis fcrip:

injuftitiam

hominumeorum

qui verita-

Sed , qu6d c providentix divinx facrario feu ejus Theiauroproducuntur, dcorfum,mcdiantibus miniitris Angclicis pcr vcrbi divini adum immittuntur,vcl ad impiornm afflidionem &flacllum aut ad peccatorum fuorum recorationem,ut poenitentia tandcm prx titisfinxerunt

&

tcm Deiin injuftitiadetincnt :lnvifibiIiaRoin.i,i3. enim ipfius ^ crcaturamundi perea,qus fada fiint intellecta confpiciunmr , fem,

piterna quoqueejus virtus

& divinicas, ita,

utfintinexcufabiles&c- Caveat, inquam, talis , ne in cum dirigat Deus fulgura fua

diredc

Etquandoquead crcaturarum bcneficentiam ad cibum pro ipfis comparandum : Vnde lob: fi con-

more dudi

refipifcant

Nam fciat velim

&quafiabarcubenegubernato: , qu6d fulgura non folhm

^^i'-^-^'

&

jii6.

fideret

homo

extenfionesdenfarum nubi,

um, fragores in Tugurio illius, extcndit fuper illuH luccm fuam

cft

cum his judicaturus

populum

&

daturus cibum.

Quo in-

tam ad judicandum, & puniendum populum, quam ad dandum ipfis nutrimentum Quare ipfi terrcfacSi cum vocem fcu cloqummDuminiabalto
nuit, tempcftates ficri
: ,

racione quadam fenfum habent , fed mirabili Angelica imbuuntur admandata divina ad verfus impios operum Divinorum contemptores cxequendaFulgura (dicitlob) nunquid mittis& ibuntiob.jgj revcrtcntia dieent , adfumus ? Sit ei pro Exemplispuella illa Hibernicnfis ,quae pro fuo contcmptu blafphemia in eo-

&

&

&

&

&

dcm

fui

corporis loco
,

quem cachinnan,

doelegit

erat miferabiliterpercufla.
ille

in tonitru audicnt

flamm.as

&

& indignationis ipfius

,

Peripateticus

Salopienfis

Et quiprofua
,

corufcationes timidc intueanvcl

kdivinz Mejeftatisa^ftu derogatione

ut

tur aut inundationcs ex nimia velpluvia

vcl nive prster rationem exfurgentes

famam

opinioni

Ariftotelis

arrogaret,

Comctas cum acre corrupto

culfi

terrore per-

percipiant , ad posnitcntiam exinde inducantur feque humiliter cora Deo proftantes preccs ad creatorem

Solus inter cxteros itinerantes , in plano SalopienfieftexanimatusRcfpiciatcxempla alia poteftatem divinam in tempeftatibus arguentia , kme Sed. i port. 4. part.

omnium effun-

2. lib. 4.

Membri
infic

i.
,

cap. 20. expreifa

&

dant .ejufqueauxilium
rcnc illum fupplicando
;

in tanta nccefritate

videbit apcrtis oculis

& periculo humiliter & pccnitcntcr implo,

pocencia

qu6d Dei virtus Sc Meceoris , & qu6d numi-

ut tcmpeftatis fu-

nis divini

concemptoribus ne parcanr qui-

rorem mitigec ipfius malitiam a fe fuifque pro mifericordia lua pro amore
,

&

dem.

&

Pi

EPILOr

SECTIONIS PRIM/,

LIB.

V^

EPILOGVS.
EXhisy
hacprima funt prolata [leBor Chrijliave jtidieio (3 imrnanem illam dtfferetitiam ,qu(e ittterejt inter Japientiam mundanam [quam yipojtolusfacit meramjiultitiam lorom Deo) at' que illam quee de ccelo a Patre Luminis defcendit [quce eji ejjenttahs fpiritus
qtics

in feBione

eruditione prtedite)

Japientite) oculis, ntfallor, apertts dijcirnere queas ,

covjequenter vtdereh'
,

ceat.qudd Philofophia Pertpatetica , qux fundatur Juper Japientiam hujus von Chrtjiojeu mundi , quatenus traditioni hominum ( mundt Llenicntis Laptdi vero Angulari innititur eji inanis faliacia ,JeufigmtntumpraJiigio' fum,^ per conjequens illa Patriarcharum , Prophetarum ^ yfpojiolerum J hiloJphia , qutejundaturjuper Chrijium , feu Spiritum Dei Catholtcum , in quo ejiplenitudo Divtnitatis (orpoialitir , ejiunice vera, realts C^ ejjtnttalts quce immediate defcendtt a Deo. ^uare , pro conclufione vos Pertpatetiios
Peut. 30.19.

Chrijiianos invcrbis

tjiis

ipfus Moyfis [cujus Phtlojopbiee hac nojira

:

eji

typus

exalius) mikialloqut liceat

Contejior bodie contra vos

Alof.Z.J.

malum, btnedtiiionem & fe vobis ^are eligtte vitam, ut vos cumjemine vejiro vivatis & in cognitione atqueintelletiu veri Det locupletesfiatis JSamin verafapientta covjijitt fyncera pura (sljan^a Philofoplna,in quafita atque ra^tcata ejiinjalltbtlts revitam
i3
:

niortem

bonum

Gf

calum 61 terram ,me maledi^tonem propojuif^

rum omntum Jctentia

Jiofint omnes Thefauri fapientice

^ dtjctplina: ut tejiatur ^pojiolus, dicens,qubdin Cbri' ^ fcientice abfconditi, ^ per cenfequens non

in Philofophia illa Ethnica^

S.

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.

FoUo

jtpbendix quadam huicfehlioni Philofophia Moyfaica pTima annexa, ex volumine quodam Germanico Francofurti non mulusab hincannit imprej^o, extra^a y cuiTitulus efi [Tabula revelationis
Majejiatis divince capite primo Genefeos comprehenfte) quce acriter contra Ethnicorum

Doilrinam ac Cbrifiianos ejuf.

dem difcipulos invehitur.

Prooemium Auchoris.

qu^m plurimos C7m neminem mente fana prxditum ubique inmundoverfari, adverfarios
latere poffit ,
5c quafi infinitos veritatis
, fcientise fapientiae vers ignaro (cujus farinae ingens ubique terrarum diflTeminatur multitudo) deterior ac periculofior eft iuveniendus) necefle habeo credere , me, pro pio 5c honefto hoc meo conamine veritatis caula fufcepto ,nil prjeter rifum, cachinnos, opprobria, maledid:ione$,inve(Stiones Satyricas atque om^ nium generum convitia, k mundanis partim ignorantia excazcatis, parcimque Philofophia Peripatetica contaminatis radicaliter,locomercedis ac prsmij fore accepturum, ita, ut quid facerem aut quo me verterem haudquaquam intelligerem, nifiipfam veritatem; cujus eft omnia, imbverbiplumDiabolum cum fuis affeclis vincere , promepug^ nantem haberem. At quoniam haud minimum eft homini calamitate

(nullus

enim inimicus

&

hominum

Theodidadlum in fuis anguftijs habecircurafepto folamen.fidelem malevolentiae pharetra extrare focium , quifagittarumex livoris labo<itarum, &in eum maligniter emiffarum, portionemfuftinere, res ejus atque idus iu euminflidos alleviare queat, ideo unum in ifto

&

&

&

meo conflidtu

me

elegi , virum , inquam , fcientia admodum ftrenuum ipfo millies profundius iuMyfterijs Deiatquearcanis verbiejus

&

fola contemplaoperationibus imraerfum, (nam qubd ego Theoricd ledtione didici, hoc ille non folu fpetione ac diligenti facrarii Uteraru culatione reali in Tabula 50ied:ione, fed etiamnuoculari praxi phorum in(ped:ione inftrudlus , intellixit , uti ipfe in volumine fuo antedivSo affeverare videtur: Vnde &Ethnicorum errores vanirates non ujodb luculenter ad vivummeodcpinxit,fedetiam acriteradverfus eas in vehitur : Hinc ergo eft , quod membra nonnulla ex viri illius dodtiffimi operibusabftraxerim, quae Ethnicorumlibrorumina" nicacem, & Philofophi^eorumvanitatem, ac Chriftianorumejufdem difcipuloru ineptias ad amuffim S>c enucleate detegunt, eaque in unum quafi fafciculum ideo coIligavi,ac huic meae fe<Sioni Philofophise MoylaJcas prim appendicem feci: inprirois, ut feculi iftius malevolis indicarem,me primum non fuiffein iftiufmodi pia reformatione motorem aut Authorem: ac deindeebqubd voluminisillius Dominus ,in omnibusmecum convenire opinionibus meis exadteaftipularividetur:

&

&

&

&

&

&

Agaorcicenim,omniaexaquaoriginaIiter fuiffefadta: Fatetur,univerfa ^ verbo Dei creata acque eciam num ad hunc ufque diem in eo
,

continuata,pr2efervata,au(fla,

Deumfine creaturarum alliftentia per Verbumoperariomnia inomnibus,&confequenter nec ullam Ethnicorum naturam nec caufas earum aut fecundariasauttertianasadmittit: Narrataeremfeuuniverfum ccelum effe aquam (unde ego illum pro Elemento Catholico habeo) eumque VerboDei, mediantibusorganis Angelicisduci. Porro ait, quodAngeli raovente verbo omnia Meteororum ac Tempeftatum gcnera, in & ex
:

& multiplicata
,

Dicit,

aere,quafiarcaDeiThe(auraria producunt: Concluditque, Verbura raoverc Angelos , Angelos ventum , & ventum aerem, uti in Appen-

dic9

SECTIONIS PKIM^ APPEMDIX

diceiftafequentilatiusapparebir. Profedo haudminimaerarmihiin lucubrationibus hifce meis confolatio,mevirumtamfolidado(9:rina prsditum in profundis Dei Myftenjs adeo verfatum habui0e in tan-

&

momcnti negocio comitem,mihique in uno eodemque fubjedto tam concinne convenientem. Sed quid mirum , cum in lolidifTinium &unice' verumfundamentum, lapidem nimirum Angularem Chri,
ci

ftum lefum fuper jedificavimus ambo.

Membrum hujus appendicisprimum, ex

capite fexto iibri fexti
vinas ,

Tabulx

revelationis Majeftatis Di-

Capite primo Genefeos comprehenfe extra:

d:um

in

quo Author, Ethnicorum dodtri.

nam Chriftianofque ejufdem difcipulos acriter reprehendit.

Cripta Ethnicorum

palmam

in

adeo Chriftianorum
ipii

Scholis obtinuerunt, ut

Hic videtis (mi Chriftiani) qua ratione Deus aperuit Ludum vel fcholam filijs fuis, jubendo nimirum , ut infantibus quoque
prx^epta Dominiftatimabipfis timor cunabuhs proponantur inculcenturi quinim6 etiam , ut in pedorc fuo przeccp -

ludimagiftri
hil

parum

vel ni.

de Bibhcis vcteris novi Teftamenti fcriptis fciantaut intelhgant: ctim tamen Deus in Ifprima fandione iua, tpa cum Moy fc

&
&

&

&

&

raclitiscollocutus eft, juflerit junioribus

ta divina fecum circumferant , recordcntur corum loquantur de illis, fivefedcanc domi , fub tedis fuis , five percgrc per loca

&

prbvedioribus omnique ade6 populo tiraorem Dei inculcarcj ut nimirum ipfum prsccpta , ordinatiofolum invocarent , nes atque fandiones cjus oblervarent: Etenim minirter ejus Moy les , ex mandato divino univerfum populum Ifraehticum fic alloquebatur. Hzec lunt prxcepta , mores,

aliena tranfeant

vehantur aut equitent , fi-

&

& jura

qux Dominus Dcus vefter mandadoceam & vos difcatis & faciatis ca in regione, in quam proficifcimini
,

vit,ut ego vos

vedormiant, fiveambulent, fivefurgancNec folum recordari debent eorum , fed ctiam ea ad adlum deducere omnibus viribus vitam fuam fecundum illa inftitucrc : Et , nequando oblivifcantur eorum, fed in prxfenti mcmoria fem.per illa fccum circumferant,jubcntur pra:cepta divinapro figno alligare ad manus fuas in pcrpe-

&

&

tuam memoriam
bus
fint

occupaturi iliam

ut timeas

Dominum

xdium
fi

&
,

defcribere ea in parictipoftibus januarum Il:arum.

Deum

tuum

& obfcrvcsomniaejusman& &

Quod
caturi

fihjs prarcepta , qux injungo tibi data ac nepotibus tuis per omne vitam veftram, obferva , ut quo vivatis diu- Audi Ifrael

&

vcr6 prsccptis illis divinis non obtcmperaturi fcd infuper adhuc ten ,

Deum
,

quafi

non feri6 res ageretur,

vel nulla poena transgreflbribus fi.rerinfli-

faciasillud,qu6d Deustibidat inmandatis, quo bene tibi fit Sc valde mukipliceris,

Vem.6.

genda

minatur

illis

Deus

in

eum cafum,

Ccuti locutus eft cibi Deus Patrum tuorum, mel. Audi Ifracl in rcgione ubi eft lac
,

&

Dominus Deus tuus unus cft, dilige Domi-

, quod veht eos delere de facie tcrrx. vis haec funt rediflimc a Deo ordinata ; attamen vos multas inanes ac futiles rationes in con -

ijeviflimas

& graviflimas pcenas

Quam

num Deum tuum ex toto torde & tota anima & cx omnibus viribus: Etvcrbailla,
qu2
tibi hodie prxcipio femper obferva filijs tuis ca annunbuntur in corde tuo , loqueris recordaberis iliorum tiabis

trariumallegatis,aftruentcs, qu^djuniores

illiufmodi res arduas dc Deo Sc prxccptis divinis nccpercipere, nec intelligerc,'mult6 minus ad

&

&

&

propterea

illis

de illis , quando
bulaveris in via
rexeris

fueris in
,

domo tua vel amfederis vcl affur-

ponenda

transferre poirint ; ac facihora Scminus ardua providelicet Fabul;e/Efopi,di(U-

ufum

quando

tuam
lis,

& alligabis ea pro figno ad manum & eiunttibi inmcmoriamprxocu&

cha Catonis , Bucolica Virgilij ,aIiaEthnicorum fcnpta , qus huc ufquc in fcholis Chriftianorum quotidiana ac ufitata fijerunt , quippequxmeiius juventuti convenianc : atquc prasterca etiam pcrlcgend:is elfe illis animi caufa, Comcdias Terentij
Sc

ac dcfcribcsea in poftibus januxtux. iUi Ibli ferTim.ebis Dominij Deum tuii

vies.Nonjurabispernomeejusnequealienos Dcos coles populoru iftoru.qui vos circundcderunt- Etenim DominusDcustuus

Plauti

ac tradcndus ctiam libros fandi

cftDccs zclotesin mediovcftrum,necxardeatiraDomini fiiperce&; confumatte dc facie terra; Non tcncabitis Domii^um
:

Ariltotehs, in quibus tradlac dercbusnaturahbus fupcrnaturalibus, acdeciTcn-

&

tia

Dei , defcribens fimul ordinc

:

mundum

Deum veftcura.

nunirumlibrispolTs junioreshaurirc Dei& crcaturarum divir*arum

iiiis

ac coelum

Ex

'

DEPHILOSOPHIA MOYSAlCA.
narum ac cotius mundi cognicionem.
ver6 poftei
jaftis hifce

FoUu
illis
, ,

Tum

cant

ncc aliud qtiicquam de

eft

fciunt,

f-undamencispro-

qu^m qu6d gransen

equus
fit
,

vitide

candem juventutem ad fcripta Rhetorum , Ethnicorum , & exerccndum in recicationibus orationum publicarum > qu6 reddatur tanco animohor,

movcndam

cire

vaccafitvarijs diftinda coloribus

fcutulatus

qu6d qu6d

mida

&

quod aqua fit hu, qu6d Dcus fic Calis , qualcni

Scut poflitea , qus de rcbus naturahbus &fuper naturalmus, atqueetiamdc Dci eflentia de creaturis divinis ac mundo

ipfieum elTe cx traditionibus Ethnicorunl lomnianc , ac quod mundus fit setcrnus.

&

iixc

addidicit, aHjs viciflim conrtacer

& magno

& fimilia phaieratisfuis ibphiftica-

animoproponere: Quodemumfadto, putatis hbcros illos veftros eo modo imbutos atque inftitutos , elTc optimos ac dodis
fimos oratores 3c concionatorcs ita quide, ut nemo eos valcat difputandu ac edilierenj

tionibus ade6 norunt pingere nare , ut vd fomnolenttim ctiam

&

cxor-

canem

valeant per ea cx cinerib us provacare:Ciim

interimneminimiquidem grani des Mignncrtctns proprietatcs

& virtutcs.vel mita-

nima faltcm ex parte cognofcant Et

vincere vel fuperare. Ad qux tamen fciredebetis, quoderretis totoccelo, fiqui-

do

demneclcripcurasnccvirtutem Dei fciatis- Anne aae6 fagaccs cftis , &per fpicatamcn non intelligitis , quidDeus ccs , k vobis requirat ? Neque enim animadvertitis , quod multo majori ac difficihori labore exfcriptis Ethnicorum ineptise illae pucris inculcenrur qu^m fi in timore Dei

mcndociti nihilominus haberivolunt , ac dilputaredeDcoaeoperibuscjui , inquibusrevcra mngis csci funt,quJlm lucem fugiens talpa
ejus, quae
:

6 miferi

&

vercmini diiputare de

& occcecati An nori Deo & operibus

I

non novifiis

?
,

Neqtieenim
nififolus

quif-

quam

novit

Deum

Spiritus

Dei. Quoniam igitur vos tanquam veri' Ethnici Spiritum Domini non habecis , at-

& prsceptis diviniserudiantur. Etenira,fi jnfans quatuor vel quinque annorumlegerc difcat decalogum & memoria eum re,

que ea etiam de caufa

citis
i

Deum non

cognoC-

quomod6deDeo
?

&

creaturis ejus

uUo
tis

folidae veritatis

fiandamento diflerc-

fuo fatis fecit officio. Pofte^ brcves uc , illis intcrpretationes funt tradends excrceant illas ad invicem per quatftioncs
tineat
,

aut fcribetis

Ecenim hic attendendum

cft

ad

illud

quaritc primiim

regnum

& refponfioncs:Et quamvis hsc omnia per

jnfantiam non fatis inteUigant , tamcn eam inde utilitatem pcrcipiunt, ut poflint ea rctinerefirma memoria , ufque dum adolefin cant,maturum judiciu conleauantur, vcrumeorum fenfum ac intelledlum inquir<int j Qyiniino ctiam pra^tcrea sifuefcunt hacrationc abineuntcactateloquide Deo, &aUosdceodifierentesaudire- His poftmodtoalciora potfuntin legc divina , in

Dei ac juftitiam ejus & reliqua omnia adijcicnturvobis. Sed vos

Deum

nam

ejus dcferuiftis

&
,

& dodricjusfilijs

loco

vcftris ac difcipulis

Ethnicam dodrinam

propofuiftis ac inculcaftis

&

&

proptereH

Deus vos in erroribus vct^ris reliquit , ita ut pcr iUam vcftram dodrinam Spiritum Sandum non habeatis : Sed p&r ledionem Scriptorum Ethnicorum in locoSpi* rirus Sandi Spiritum immundiim in fcnolas vcftras invitacis
,

qui criam vobis fide,

Prophetis , &: Pfalmis facileproponi& inculcari atquc fimul etiam interprecationes eorundem tradi , itautper accuratam quotidianam exercitationem , illa omnia

liter aflitlic

mehus & rcdiiis perdpiant , inteiligant mcmoria rcrincant cum nulUs circa

& vos & difcipulos veftros inpoteftatem & fuam & fub coronam vel jugurri potius imperij fui pertrahat & redigat. Qyamvisenim in
icholis vcftris decantetis can-

& opera veftra promovet

quo

&

ticulam iUam. Veni

Sande

Spiritus

imea ineptijs Ethnicis diftrahantur pediannir. Atque h^c quidcm pie peraguntur : Hujufmodi infonnationi largitur DeusSpiritum Sandum b?nedidionem divinam , artem fcientiain &: intclledum.

&

&

poftmodiim orum diem

ptf intefcripta Ethnicorum futtimo

vcftris
,

difcipulis

ftudio prelegentes

fperetis

vehturum

&

Vcrumvcsba:c omniadimittitis , &producitis veftros Dodores Ethnicos , circa cos opertct vos mukuni laboris & moleftia;
proferre, anccquamdo<ftrinamiUam Eth-

ad vos Spiritum fardum : AttamerJ rionl illc , fea loco illius idolumveftrum Diabolus , advosvcnit : lllevobisin fcholis

vellris opitulaturjUt pote, cujus inftrueftis

,

mcnta

quamdiu libros illos Ethnicos

nicam
ftri

libcris
,

& difcipulis vcftris

,

poflitis

tradatis:Sed vos replicatis,haberi etiam fimul apud vos fcholas alias , in quibus fcriptura lacra prslegatur , ne fcilicec in alterutro defedus aliquisdeprehendacur. Etc-

snculcare
ginti

a:quefimu!etiam,difcipuli ve-

plurimum temporis
,

& vcl dccem

vi-

& nonnunqnam etiam

trigintaan-

nos confumunt,priufquam ftibtiles illas,alios circumvenicndi technas imbibant

&

nim aliquascriam fcholashabfendaseffe, iil quibus Philoiophica tradentur,ca quidem, quae omnium optime Ethnici defcripicrint
,

Quibus tamen omnibus ita plavc perceptis , ut nihil amplius reftct quod non pcmoverint , non multo funt dodioaddifcant :
,

neque enim

haurrri ea ex facris fcrip-

res 5 qu^m Michael ille germanus , rcqce Deum neque crcaturas cjus cognof-

&

demom,quando quis plene ex Ethnicorum fcriptfs Philofophica prjccepta addidicit,facil<f eum cvadere Doturis pofl!c:Sed poftci

dorcm

exccllentiflimum Paoinar facfx,-

Q^

('ifat-v

SECTrONISPRIM>, APPENDIX
6faruos delyrantes
uni
,
!

Quisufpiam

Spiritu-

one Spiritus Sandi eum invocant,atque ioterim diabolicam dodrinam tentant:quo. circa etiam juravit Dominus fe iltos blafphematores atque tentatorcs deleturum de
,

immundorum fugge/Iit vobis Philofophiam vel uti eam vocatis fapienciam,

j

apud Diabolum Hlios ejus ac defcrtorcs DeiEthniccscfTe quxrcndam? Ciim tamen Deus ipfe atteitctur , fe folum cffcaturiginem ftpicnfe verum fontem

&

racie terrs.

&

Bjiuch,^.

tix.

An
,

vcr6 non

fatis

(iiperque intcl-

Schola ifta praedida.quamDeus ipfe inciTe dcbebat veluti Mater& ori, go Eccleil-e iux Ifraeliticx : Vnde etiflituit

lesiltis

Deum
,

unii.am duntaxat fcho-

amtotSaccrdotes, Lcvitx

Cantores

&

lam aperuilTc in qua juficrit fe folum tinxn , mandata fua oblervari fibi fuli infcrviri } Quomodo hxc conveniunc 5 quod conamini habere fcholam

&

Diaconi' provenerunt, lUidodrinam Divinam una cum Prophctis politicis fan-

&

ipfi

hteraium , atque fimul etiam Diabolocxtruerefcholam Ethnicam? Ncque enim potcllis fervireDeo& Diabulo- Ad hxc ctiam fchola illa veftra,

facrarum

quam Theologiam
in

dicicis
:

habctdeoplacentem

, fbrmam non Etenim nuUum vos

dionibus in Ecclefia Dei : Inde k Moyfeufquc ad adventum Chrifti legerunt, docuerunt didicerunt , ita quidcm, ut etiam ex iftis omnibus virtute Dci omnes ipfius creacuras cognoverint pleniffime , Sctantam fibicomparavcrintfapientiam , qua certo prxfciverunt fucurum,
,

&

uc McfTias verus DeiFilius cx Virginein

eoDociorem

admittitis,nifi fcriptorum

Echnicoru rudimenca prima , vel omnimode etiam fundamenta totaliter ac plcne percepcritatqueimbiberiti Quippehunc dcmum idoncum eire ad docendamfacram fcripturam afleveratis , ita quidem, ut Diabolus in ucraque hac fchola vellra modo horrendo ad davum fedcat manifcttc homines ac pubhcc circumveniat ad fc alUciat. Proinde vos ipfi , 6 mi-

&

Bechlchem ludz nafccrctur : EtpoltmodCim quando natus erat Chriftus , fuo

&

temporc ad templum afcendit

ibi ille

Dodores invenit ac diicipulos Icgentes ac docentes Moyfen Prophctas , abfque omni depravatione corruptelaac

&

&

&

&

fcrrimi diicipuH , h^c ahquando altius confiderate , excutice hoc jugum Dia-

buhcum
as
,

dcfcritc fcholas vellras impi-

mixtura dodrin^e Echnica;. Quia auccm crederc nolebant , verum Melfiam jam exhibicuin efTe legcm atque Prophetas in Chritto illo praffcnte metam ac terminum fuum accigitfc idcirco Chrittus Ecclefiam illam ludaicam in Chriftianam Ecclefiam cransformavit , loco

&

&

convertimini ad

Dcum

veltrum,

circumcifionis

Baptilmum

inttituic

&

maxime idoncum ludimoderatorem,

qui ipfe vobis ulcro fcientiam , artes ac lapicnciam ; Imo eciam Spiricum San-

dum &
tur
iltis
:

vicam a;ternam offert ac polhce,

novas fcholas Dodorcs introduxit. Atque illi etiam unanimiter contra Ethnicorum dodrinam (Sceorundem Idololatriamfuntconcionati , populumadfo

&

&

&

Ecenim

Ethnicis

qu6d in fcholis timor Domini & prjeccpta

vidctis
,

lum Chnttum rcmiferunt illum nimirum efTe verum Deum cum Patre & Spi,

ac

gentur

mandata Divina ncque ad manum allineque parietibus & polbbus vcl ,

,

ritu

Sando
;

potentia

, pari Majeftate , gloria tSc ac humanitaccm vcram illum

januis infcribantur

utialioquin

Deusad

pcrpciuam Utoruni memoriam fieri juffit, mulcoque minus aliquemvcl domi velruri, velincerdormicndum vel interambulandum vel intcr furgendum recordari illorum, aut loquidc illis:fed concrarium po, quod nimirum omnes omnino a:des,parictes cccnacula,feneftr2,

peccacorum noftrorum caufa aftumpfifTe. crucifixum cfTe pro peccatis noftris, atque hac ratione k mocte setcrna nos re-

&

demitre mortuis

tertia

quoquc die

rcfurrcxiflei
,

afi.endifle in
,

ccclum

federc ad

tius elt ancc oculos

januaj.poltcsjibri pocula.patinx, orbiculi,

Echnicorum fapicntum lentcntijs ac didterijs, ioco Dci,atque timoris &: pr.xceptorum divinorum funt complcti , ne fcilicet domini
,
,

culcrijgladij

fiamea:

& annuli

unde venturus fic judicarc vivos & mortuos. Hxc dodrina temporeduodecim Apoftolorum & pofteorum difcellum longo tempore inpleno fuit vigorc , explofa omni Ethnicorum
,
,

dextram Dei

Dodnna &
illi

plurimis etiam librorum eo,

rum combuftis
Ethnici
,

donec tandem

perverfi

rerum ittarum oblivifcantur unquam Dodoris fui & dodrinxejus. Hoc jam ver^
,

qui etiam ante Chrittum natum extra Dei Ecclcfiam in prctio Authoritate fuerunt , rurfus ll-fe per Iibrus

&

eltimpudcnter
tencare-

Etcnim

Deumac Dominumfuum dum loco fcholarum

,
,

fuos

apud Chrittianos infinuaverunt

fete ipfis

at-

Deo aperiendarum Ethnicas fcholas itti homines crigunt atque hac ratione Deum blafphemanc,ancumances,apud eum non igi hoc ncgocium len6 ncccordi illieirc: ^rtcproindc lc quoquc proptcr hancfuara
irandati divini tranlgrefrionem , nuUi pcnitus pcenae fubjugandoselle, tentanthoc

immifcuerunc vencnuin fuum inccr ipfos feminavcrunt , ac So^ phitlicacionibus fuis mulcos Chriltianos k fcmel agnica rccepca fide Chri-

que

&

&

pr.-cterea om, acquc nes Chrittianorum fcholas libris fuis repleverunt uti hoc quocidie in oculis

ftiana aveiccxunc

ip

foDcumquaado nimirum pro concellj*

omnium hifcenoftris tcmporibusobfervatur : Tantum eniir Sacan Ethnicis illis Sophif

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
Ijhifmatum tcchnis obtinuit , ut non foum multos Chriftianos k vera.fide feduxerit
caverit
lis fuis
,

Fol. 62.
ei
,

entur

nequid Chriftiani

admifceatur*

Lietantur etiam

Sed infupcr etiam

,

erant refidui
,

illos , qui tanto dcmcntia; malo ex CcC-

uc Ethnicos

illos

Ubrosinfcho-

quando audiunt vel vident abominandos ftios libros in tanto apud nos pretio honore cflc. ade6que eos non lolum publice in fchc-

lumme

&

radiccs agere permitferant , tantactantopereillisdeledcntur , utperfuaderi

illis

&

lisnoltrisproponiacdifputaricxillis

fed

nulla ratione poflitr

ut tol,
,

lantillos

&

fummoveant ex
,

fcholis
illis

at-

que veras Dei fcholas

periant
ifte

fublatis

a-

inftituant- Proinde ut error abominandus horrenda obominatio cx Cliriftiana Ecclefia tandem aliquando extirpetur fcholx ab illis re-

&

conciones quoque in fuggcftu ad populum ex ijfdem haberi , lentcntiafque ac dida illorum pro noftrs dodrinje rcligionis confirmationc allegari. Vnde iterum hoc maximum malum emergit,

&

&

&

purgentur , magiftratus in illud ferioanimadvertet , &ludimagiftxos coget,libros cjufmodi Ethnicos abolere igne confumere. Quo fado verbum Dei

&

quod , dumpernoftramChrifluanamdodrinam Ethnicos convertere conamur, tamen nihilominus interim , ncgleda Dei fchola Ethnicorum fcriptis utimur: lUi concludunt , noftram dodrinam omnino falfam , atque fuam e diverfo vcram
arque inculpabilem cfl!e. Proinde eciam malunt in confeflione fua Ethnica pcrfiftcrc
,

ftrenue crcfcet

&

firmiter pcrmanebit,

non fecus ac tempore Pauli fadum eft in Ephefo , ubilibriquhmplurimicomburebantun Et enim, quis avertere fummo

qukmadveramChriftianamfidcra

&

converti , maxime ciim nos ipfi etiam, qui Chriftiani fumus , iftorum opinionibus
altipilemur atque ita Ethnici efficiamur: Haud cogitantes , quod Deus impunc

vere volucrit

malum

necelTeeft, utcau,

ne infans aliquis cultro Ixdatur , adimendus erit ei cultellus <Sc removendus. Quando quidem igitur per libros Ethnicos tantum Eccldiz Chriftians damnum infertur, merit6 omncs Principes debent in id incumberefedulo , ut primo quoque tempo'

ftm mali

tollat. Sivis

Ethnicos Chriltianos non fiquis voluerit Ethnicos ab Idololatna fita talfa atque fiditia dodrina ad veram Chriftianam Ecclcfiam convertere , longe alia via modo infiftendum cric : Quippe non foliim libri
iltos

ferre

hoc

net

Qu6d

fi

&

&

dodrinam Ethnicorum & libros eorundem cx fcholis fuis toUant fummo veant , igncque comburant , & fevere & fub graviffimx pcens comminatione iinprcfrioncm eorum acque diftradionem
re

ipforum omfies ex
clefia

&

fcholis univerfa EcChriftiana eijcicndi erunt comburcndi , fcd etiam opcrtcbit falia iplb-

&

&

rum dogmata

folidis Chriltiana: veritatis

prohibcant interdicant : Ac praeterck etiam cum dodis , peritis ac prudentibus viris confultationem atque delibera-

&

fijndamentis confutare , rcdarguere infringere , atque e contra veram amoris

&

tionem fufcipiant , qua ratione polTunt ubique locorum fchois ad praefcriptum mandati Diuini inftitui ac aperiri , in
quibus folus cimorDei& praecepta divina unk cum Prophctis , Pfalmis , Evangelijs

acprjeceptorum divinorum dodrinam una cumfacroSandoEvangcIio , conltantcm pio Zelo profitcri concionari. Hac

&

&

enimrationedcmum
telligent
,

illi

addifcent

& in-

ac politicis lan(f^ionibus Moyfis , doceantur prslegantur. In illud etiam fimul fummo ftudio accurata dili-

&

&

gentia fcrio animadvcrtendum eft , ne clancultim intra privatos parietes rur-

&

fus

venenum

illud

&

Sophifticatio Ech,

Deus Creator, redcm.ptor , protedor falvator nofter , &: quod falfa iplbrum dodrina Idolatria m totum ei difpliceat Sc fit damnata tum vel maxime etiam quod omnes illi qui nonfuntBaptizati , ncquecreduntlelum Chriflxim elfe Filium Dei , nullam in fe vitam habeant , fed cum Diabolo func condemnandi : Ciim c diverlpilli qui
quis
lic

&

&

nicorum aliquibus obrepat atque hac rationc totum negocium viciflim everlat.

Hocmodorefiftipoflitdiabolo

minus valcrct tancum

&

, qu6 cam mifcrandum

malum

in

Ecclcfia Chriftiana cxcitare-

Etenim omnia ipfius opera func inania, nec quicquam aliud fomniat praeter folam inanitatem , qua homines a Deo abducit. A quo monitos vos velim , qui eitis
,

Chriftum crcdunt , fint cum eo relurreduri atque harreditario jure occupaturi rcgnum ccclorum , in omnem jeternitatcm illud in fumma laetitia ac gaudio coram fade Dei poflelTuri. Id quidcni ctiam , qu6d omnes Chriftiani liimm^ in votis habent , utEthnicis quoqueconin

&

tingat

&

at fimul

cum

iplis
;

regnum
fi

Dci obdneanc
tur..
cis

&

poflideant

mod6

difcipuli.

Porro hoc eciam auditu mirum eft , quodludsi , Turcx , Ethnici libros nollrostantopeL^oderint , ut non folum non legant ilios , fed cciam pro fcelc.e
&: peccato reputent , faltem aliquod ex illis
fi

vere ad Chriftianam fidem

licite

convcrtanEtcnim Evangelium etiam Ethni-

cceli

annuntiatur , janua omnibus illis

&
,

aperca elt

qui ad Chri-

quis vel folium

manu

lua appreilli

ftum&rcgnumejusconvercuntur , atquc illud ex animo quserunt. Hinc jam videtis

hendat. Tantopere nimirum

religi-

vos Ethnico-Chriftianorum
patroni

fchola,

onem

ac

dodnnam fuam amant

&

tu-

rum

&

ludimagiftri

quanciun.

Q_j^

SECTIONIS
tum damnum

PRIMyfi

APPENDIX
&

&

malum

in Cbriftianam

Ecclefiam invehatis , dum dilcipulus veftros in doclrinaEdMiicaabipfisvelutiincunabulis informatis ; ac venenum iftud

ve vobis videbitur timorem Dei Sc prx' fallamEthnicocepta divina defercre rumdodrinam confedari ? Anignoratis

Ethnicorum numina
diabolos
,

&

idola veros cfle

vclutipra^manfum ,illis in osingeritis,quo k vera ac fana dod:rina abducuntur : Et

hquibusillifalfamfuamdodri,

nam

artcs
?

vaticinia

&

pratftigias funt

quodetiambacveftra Echnicorum Scriptorum profeffione , anfam ipfis Ethnicis prsbeatis,quo minus Chriitianam fidem ampledantur : Sed , ut in cscitatc fua adhuc obftinatiores perfevercnt. Dcus fan-

, Diana, quid Sybillx ? Quid foeminx montanx Pygma;i? Quid Dei fj Ivcftres?

mutuati

Quid

fuerant Apollo

luppitcr

Quid virgines feu Nymphx aquatics ? An non hos omnes in neceffitatibus & difficultacibus fuis confukjcrunt ? dcferentes

guincm eorum , qui funt

feduli atque ho,

minis a falutc acterna impediti interitum, pcceCiSc vindicabitcx maiiibus veftris. An vci6 ctiam non putatis.futurum.utvos, injudicionoviffimo difcipuli vcftri,quos Ethnici , quos impei Dco abduxiftis diviftis , qu6 minus ad veritatis cogni,

&

tioncm pervcncrint , graviffiiriL' funt accufaturi fumme de vobis conqucilurij

,quitagratiam atque roifericordiam ulcro offerc, quod velit vobis pra:tcrita, prxfcncia futurai im6 ver6 admiranda magna myftcria unacumThefau ris fuis apcrire rcvclare. Et ver6tamen nihilominus vos agitat dementiajUt ma-

interim verum ac

unicumDcum

men

vobis

omnem

&

&

&

&

litis

& diabolum & mendacia &

illius

oracula fe-

iJli

quidem
j

quod

a ver6 eos rcligionis

,

Cliriftiana: tramite
fcdiixcritis

ad avia Ethnicorum
,

hi vero

qu6d

publica

pt-a:le-

dione corum

ac profeffione Scriptorum Ethniin Scholis vcftris , eos in hxrcfi-

,(Sc confiliaabijspetere,falfamque& commentitiam illorum dodtrinam provivo' tradtare , quam ver6 movere DeoSoli adh3:rcre& lalvari. AnnonnoviftiSjilium elTeDcum forteni ,zek)tcm,

qui

&

bus fuis

& crroribus confirmavericis &

,

qui non vult honorem fuum darc alteri,fcd

praeccp, ut fe folum cimcamus fandiones fuas folas obfervemus,omnefquc res Ethnicas atque Idololatricas avcrlemur,neque ulla ratione Deum alium practer ipfum nabeamHS adorcmus, Ita vidctis omnes veltras aftioncs atque opcra meram elle inanitatem , in qua ctiam tijnditus peribicis, nifiEthnicxdodrinxniintoto pedtore ad Deum tium mileritis dodtrinam ejus fueritis convcrfi.

rcddidcricis tanto obtUnatiores

ita

qui-

requiric

&

dem
rint
;

ut folida veritatis Chriftianxprin-

ta ac

cipia& fundamenta apud vos non audivemulco minus fuerint admoniri ad defcrcndam filfam do(flrinam &Idoloiatriam ac ampledendam veram religioncm
Chriltianam
,

&

& quxrcadum in

illa

Chri-

At ver6 tamcn vos ncndum ha:c ita futura creditis i fed magno veitro malo tandem aliquando nimis
thim Salvatorcm.
veraeireexperiemini.

&

&

Vel an forfamle-

Membrum hujus appendicis fecuDdum

ex

libri

feptimi capite

i6.

Tabuls Revelatiouis Majeftatis divinse extrahitur ,inquo probatur, qubd quibufdam iftius feculi, fpiritus fandlus
coiiceditur : ubi etiam declaratur ,

qu6d miracula

juxta

quorundam mentes non nnt penitus

,

hifcc noilris feculis extindta

& in exi&
mali caula unica tan
carnalia

Hum ab homiaibus relegata.

QVamvis
lucida
effentia
fpiritus fit

cximic'

tueri

&

fplendida acqueignea:acille

ttim funt
nabilia
,

Cujus rei , opera

adulteri
,

ilia

atquedam,

tamcn fplcndor

cum

lucc atque igne

quemadmodum injulti
,

fcorta-

fuonuUaccnusconfpicitur , fed latcnc ilta omnia corporeos oculos , ut pote , qui deniis tenebris funt obdudi atquc impediti ade6 quidem , ut vixSoUsfplcndorpenetrare atque illuminarc cos valeat , ut pofHnt vifiDilem hanc lucem pcrlpiccre Et , liccthi creaturas Dci concemplarifandi in clTentia fua ilnt admodiim inagni , ac prxcerck quoque ipfum pellucidum ccclum una c^um aere , fpiricibus atquc Angelis iftisomninofit repletum ne-

tores

lafcivi
,

&

incorwincntcs
,

Sodomic.t

avari

iuxutriofi

blafphccf-

mi &c.

Ita

quoque ijfdem nullumpeni-

tus Spiritum

iandum

aut

Angelum in
: ,

fentia cjus vcra

&

etiara

alicui

Et fi forfan contingcrct iiHufmodi Spi,

vidcbunt
qualis

ritus etTentiam

illa

perfe

eftj

videre

Stephanns clTentialitcr confpcxit Gloriam Dei fimul cum Chrifto lefu , protinus tamen ille mcndacij ar,

uti

gueretur

&

pro incantatore
,

&
cnm

venefico

mo

tamcn mortalium

cjus clt fanditatis

rcputareiur

atque probitatis , vel etiam eo modorcconciliacuscum 13eo , ucvelminimumfaltem

fpiricum poffit oculorum fuorum acic con-

bub

Beclzcquin irno ctiam omnes illum perfequerentur odio infcftilsimo atquc ad pocolludcnrc
;

Itrcmumquoquelapidarent.
T-inrn-

: ,

'

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
Tantopcre nimirum ftccoccatus
cft bic

FQl.tfj.

que opcraciones

fidei

ex dodrina illorum?
illius rci

mundus

ut

nemo

credac

cam

Deo

Qui
ctus
bri

fic ,

ut nullus vidcatur

eftc-

gratiam homini poife exhiberi , utvideat aliquem fpiritum : Haec incrcdulitas prodi: ac indicatfalf^ Chriltianos , quorum fides ne magnitudinem orani finapis cxxqoat , quin potius rrulla prorfus : Pro Chriltianis tamen hi ipfi ac pro Filis Dei haberi volunt , ctim tamen nullam babeant

ProfedoEthniciatquevcnenatiJivellri , ac damnabilcs Sophilticatio?

nes in culpa funt

t

&impcdiunc, qu6mi-

nuspoificis cdcre ullum fidciopusaucfru-

dum.
liabccis

Verum enim vero vos longe aliud

,
,

nimirum

quod refpondcaris , aDerences non opus cfte hoc tempore

^dan , qua alicujus fit cffcdus viva ore tantum credunt , nullatcnus autem corde , adc6que fufficere fibi putant , fi
orctantiim&
tur
,

&

labijs

fuisfidem conficean-

ctim interim

fit
,

qukm remotinimum
tur Oriens ab occafu.

cor corum ab ilia ncc minori ab co

,

miraculis , quippc figna Ula in Primitiva tanrum Ecclefia fuifle neccflaria , ut per illa infidcles ad Chriftianam fidcm convertercntur : illud autemhac noftraastate non amplius dcfidcrari , fed fufficere, ut fides hominibus pcr concioncs iine miraculis

Ipatioac intcrvallodiftct

quim

icjungi-

proponatur.
?

Ego

vero amici mei,

Radicarc oportet pcdore , atquc exinde fidcm in corde prof-crrefrudushofurfura fuccrefcere mine Chriftiano dignos. Proinde fruftra hi fidem fuam jaditant , ctim ne mi* nimus quidem fructus fidei in illis depre-

velimadunummihirelpondcatis
fecitChriftus
in

&

: Quid Quid Apoftoli ejus oum

,

&

hoc
,

mundo

funt peregrinati ? Noi>ne

ica cft

qu6d docuerint atque annuntia-

verintpcenitentiam, &rcmiflion(.m pcicatorum , ac regnumDci ad vitnm atcr-

Quifnam ex ilHs fidei fuae hendatur. magnitudine &ct)nftanti3 rcftituit proximoliio ianitatem ? Velquis ipfe peream convaluit ? Quis vifionem aliquam divinamfidcifuse virtute confpexic ? Vel quis ctiam , per ejus veritatem acconftantiam memorabile aliquid aut notabile obtinuit? Prodcat vel unus faltcm ex multis miilibus millium , atque indicet minimum duntaxat fidei fua: efFedum. Sponfioncm fcccrim ego , nifi omnes ficis xJidluri quodtilJum Decurionis lanarc nonpotucritis atque fimul interrogaturi , quid namfit in caufa , quo minus volucritis illudpra;ftare : Scd refoondcbir vobisDominus , quod impoflibilitas illa fit pcnes incredulitatcm veftram : Si non poccritis ccTtd aliquid operari , fidcm veram non Quod fi fidcm veram non hahabetis bctis , Chnftiani non cftis : Sin autcm non cftis Chriftiani , quid ^lorianiini de fide Chriftiana ? Prscludenda fanc' eifet
: :

nam per fidem in lelum Chnftum corpore itidcm ctiam aegros

Qu6i
atquc
,

&

& anima
,

fanaverint
ita

Daemonia
jxiltcris

ejscerinc

cxcmplum

reliquerinc

qu6i

in

doccndo populo

&

fanandis argroto-

tur ? Vel

rum corporibus & animalibus fequcrcn, an non ctiam ablegavit Dpin

minus Apoftolos fuos

mundum ho

modo

? Itc in

mundum

univerfum
crit
,

& E*
lalvus

vangelium annuntiatc
qui crcdiderit
erit
,

omni creaturx,

& baptizatus

qui vero non credidcric , condemnabitur : Signa aucem , qun: confcquuntureos,qui crcdunt , func ha:c. In nomine meo eijcient Daemonia , novis linguis loquentur
,

quod vencnum cis , imponent ^grocis manus

buntur.

ferpcntesabigent, fiLuc.io.' bibcnnc , non noccbic

&

&

fana-

ha:c gloriationis

& jadantia:
efletis
,

via

& ex-

cCiam crcdences edent miracula mult6 majorahis, qu^eipfeSalvator cdidit. Ita etiam Dominus opera fua per internuntios fignificavit , nimirum, Matth.n, vidcre csecos , claudos ambularc , le- u\c.7.
,

Im6

communicandi
fieret
,

donec promiffio

profos lanan

vosadmififuros acque prxccpturos

mortuos
nuntiari
veftra
:

&

furgere furdos audire Evangclium pauperibps an,

-,

"

*'

meliorem pleniorcm fidci informationem Qiiamdiu autem hoc non fit , Iwbcndi cftis pro Ethnicisincrcdulis , occxibcietatc Chriftiana exterminanda : Ignominia namque Chriftum afficitis , dum noin mcn cjus atquc fidem profitemini mendacijs vcllris dcprehendiminiEtein Scholis Chriftianis

&

debeat , quid qoa dcbeant dicere Dodores veftri , raiione oporteat cos fidcm fimul cunn
ita videtis
,

quaiis efTe

dodrina

in Scholis

vcftris

&

frudibus ejus proponere

propagare.

annuntiare

<Sc

&

inde Chrifti nomen intcr Gentiles convitijs profcinditur, qu6d Blafphcmia

nim

&

fidcs vcftra inanis

&

mortua

nihil

om-

Citra&extra frudusfidci veftrsedocecredere^non aliomodo habcndum cft , quam illud , qnod clt Ethnicorum infidcliam , qui ncque fidem annuntianc,ncquc frudus fidei operantur Qiunim^ ecia
re

&

nino in nomine lefu prsEftet auc cfficia^ Vos Magiftratus , quam curam geritis Scholarum veltrarum ? Quorood6juvcntus vcftra in fide informatur ? Vbi funtlibriveftri Chriftiani ? Qua ratione proponunc Dodores veftrj Moyfen , Prophetss Evangelia una cum Epiftoiis? Qviando tandenfi t^jbffqucncurfrudusat-

fcelcratiovos cflusjipfis Etbnicis pejorcs nulres , utpote , qui GJoriamini de fide

&

&

lo

tamen fado eam comprobass : Ecenim oportet fecundura Dei mandatumconjun opera : Scd aufit abquis gi dodrinain

&

intra limices veftros

acccdcre

qui fanct

&

fide
niiii

fi!a

asgrocos

qui prccibus
,

&

jcju-

D.Tiix)nia

eijtiat

aliavc o|x'ra

ilj

Chri-

'

SECTIONIS
Chntlianaexpediat
fitis
:

PRIMyfi,
,

APPENDIX
,

Nonne ica

eft
,

quod
illum
,

favoris

fapientia: ac intelledus fc SpiritQs

in

continenter

affeveraturi

eire

Samaritanum
li

& habere diabolum

cu-

jus virtutc

& potentia ifta omnia perficiat?

,

vero diabolus hoc prseftare poteft, quid nani vos potelHs ? Vel , anefficacior cftdiabolus quJim fides veftra ? Oportet

Quod

quofandi conceffione , fit invocandus, modo dona i(ta divina una cum fidei confirmationefint impetranda atque obtinenda-, ita utfanari in efficaciffimo illo nominc lefu Chrifti omnes morbi , dxmonia
cijci,& increduliad veram Chriftianamfidem converti poffint : Circa hoc occupari
oporteret Doctores voftros atque Ludimoderatores. Verum perfuaderi ifthsec vobis

&

vos per fidem in Chriftum leium eijcere Dxmonia : Sed vos hoc planeinvertitis

&

diabolo illum honorem attribuitis , quod hoc atque illud efficiat, quo quidemipfo fidem veltram debiliille vos obfidec , labefadat. Egregios vero Chriftiatat Quando unquam diabolus ullus eij nos

non poiTunt

Vnde etiam

fit,

ut

ne gra-

&

num quidem finapis fide veitra poffitis proh

igitur confequemini veftrorum illuminatione, qua poffitis aliquem Spiritum fandtum, vel Angelum aut ipfum etiam Deum inglo-

&
!

vocare-

Quomodo

Deo oculorum

ciet alium ?
(teret ?

Quomodo regnum ejus fublidiaboius xgro?

Quando unquam
anima

tos corpore 6c

lanavit

Et fiquidem
,

riola lua eiTentia videre

.'

Ade6 nimirum
neque

diabolus

tam magna

praeftare porelt

ubi

veltris tenebris iitis eftis excaecati,ut

ChrilHana, quam oportebat iftiufmodi fignis lubfequencibus commoncft fides veftra

(trari ?

diem k node , neque verum ^ falfodifcernerc atque dijudicare

illo,

Protedo
,

frigidi eftis

& ofcitantes

mult6que poffitis minuscavcrevobis k veneno Ethnicorurn

,

Chriftiani

nec fidem vc(tram cafla nuce

referto peftiferis diaboli fagiais, quipinfedti

emerim , utpote per quam nullum penitus crtedum valetisproducere. S^holae veltrac
partim Ethnicx funt partim Chriltianse, atque hinc omnis mali origo dum liberos veltros ineptijs illis corrumpitis , quo minus poffint vcrumfidei Chriltianxfundaampledti :IIlicEthnimentum aflequi
, ,

pequojameftis tantopere
pati
tis
,

& occu-

ut in cxcitate

i(ta veftra
,

facra

cum profanis

&

ccmmilceaneque Deum ne-

&

que fandos ejus in eflentia fua cognofcatis aut vidcatis. Convertimini tandem, repurgate Scholas veftras, corda veltra emundate,invocate in Spiritu fando , ita demum
confirmabiturfides veitra , ut poffitis figna edere fidei veftrs res fpiricuales con-

Scientieipfispreleguntur, eorumlibri atque altitlimo interim filentio prxteritur, qua ratione Deus pro benigna iuse Gratis,

&

&

tueri.

Meinbrum
bulas

hujus appendicis tertium ex cap. loy. lib. f. Ta' Revelanonis Majeftatis Dfvinae,inquoadverfus Peripateiicorumde Lapidis Ceraunij creatione agitur.

nequit, ex aere aliquid in terram decidcre ac deijci- Et , fiquando ranx, vaccx ac vituli aliaque miraculofa decidunt,
ut crcdat
,

MAxima pars hominu adduci

hxc omnia prius

dare ac gloriari in illis non erubefcunt.Sed

durum

ett , eos ab ineptijs fuis avertere, ciim tamen fcire illos oporceret , lapides
ittos per Angelos Dei prsparari ac defuper immitti. Animalia etiam ifta fuperioriDUS

exiltimant
in

lijbito vi venti

aerem fuilfe fublata atque itapo(tmodum rurfum in terram prolabi Quando

vcroaudiunt

jaculumtonicrui

velutiex

aqua nafci , uci ancek brevibus indiaerem quoque ipfum cceluna ex aqua fadum atque etiamnum aquam
locis in

cacuiB e(t
e{fe:
la

&

pellucido aliquo ChrKtallo politum , aut etiam Ceraunium lapidem albo cccrulco,
,

omnefquein terragemmas&metal-

ex aqua oriri
fieri

viridi vari)lque alijs coloribuscculitusde-

quod gemmaj
ex aqua
,

& crefcere. Scquiturergo, & metalla in aere feu ccelo,

micti

quibus xdes

turres ,arccs

im6&

&

nonnunquam

conijci in
il-

quandoque petrofa: rupes comminuantur,

confringantur,& contlagrent, refpondent,
lapides illosex fubcilipuivere perSoIisar-

haec inferiora

atqueitafilicesquoque

los aureos aliofque lapides fuperius in

aqua natos, mulcis in locis defuper ad nos homines in terramdeijci

, quibus miracula divina revclantur atque Deus in genere huma-

dorcm furfum

elevato , atque in humidas

,

partim oblonga nubcs attracto nafci , partim rotunda forma conltringi, atque ita concrctos, ruriiam vehementiore calore vires llias in nubes humidas exerente , cum impetu deiji-iacdeturbari: Hscnimirum elt illa cantopcre decantata Philofophia A-

&

&

no celebratur. Quamvis autem h3rc& alia pro explodenda Ethnicorum dodrina plurimis in locis fxpiffimcdifputentur, profolidis ventatis fundamentis Chriltianorum confirmentur annuntientur nullus tamen inde efFedtus verc rcaliterfequirur. Siquidem etiam-

ponantur

&

in coctu

&

riltoteh^a

utdolendum

fit

ita futiliter,

inepte ac ridicuk , eos de miraculis Dci loqui,dum vera; (cientise tergum obvertunt, mcndacibus i(tis fomnijs; loco veritatis utuncur & dclcdlantur adcoque ctiam ja-

&

numhac

noltra xtateviderelicecquara-

&

tione Ethnicorum libri non folum in omniTrivialibus fcholis , in bus Academijs

&

urbibus

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
oppidis legantur juventuti inHrbibus culcentur , fed initiper etiam immenlis commentari js , non iine lumma devotione,
labore

FoI.<f4,

&

&

pravare

; ciim tamen illa nonper tenebras Ethnicas,fedperiilumi-

non erubefcant

nationem tanttim Spiritusfandi

canda.

fitexpli-

fudore tam ab Ecclefiafticis, qukrn fecularibus illuftrentur : in quibus varie difputatur de immortalitatc anims,

&

Quis

igitur temerarijs iftis&neliberos fuos convnittet,

ijs

quam hominibus

utvenenumEthnicum ab

hauriant,at-

adionibus , alijsque ac de ejus cirentia rcbus plus quam notorijs , ita tamen, ut nihilinde fublcquatur aliud,

&

quam fiqua vac-

que una cum magilbis acdodoribusfuis efficiancurfilijperdicionis. Veriac fynceri Chriftiani hoc a Deo mandatum acceperunt , ut Moy fen

ca lambendo detergat vitulum , vitulus enira ille tum nihilominus manet- Eodem,

& Prophetas

im6 Chri-

ftum
tur.

inquam ,modofe
di sloflas

res

habetcircaiftiufmo-

& commetaria,ut quamvis multi

ifta

Dominum luum audiant & fequanAb hifce igitur omnes Ethnici Dodoremoti funt
,

res ac difcipuli

& exclufi
:

aiTe-

Ethnicorum fcripta comminifcantur , illa tamen , uti ab initio erant, itaetiam ex poft fadomaneantvenenata ac damnata Eclmicorum dodrina Atque adeo etjam illi ipfi Dodlores reverendi , fi Dijs placet quia lacram fcripturam e mamulta ad
: ,

rente Chrifto ipfo

eft

cum inquit

mecum & verbum meum non audit, me eft nequedircipulusnieuselt: Qui non colligit mecum difpergit, qui me non fequitur non cft me dignus. lam
contra
,
,

Qui non

ver6 Ethnici
ciunt
:

Dodorcs

nihil

horum

fa-

nibusdimittunt multoties
,

& integris fuis

commentis non redc intelligantautaflequantur quid fit anima , quid fpiritus fan,

dus & ejus dona,atqueubi Spiritus fandus

exerceat

neque enimMoyien audiunt, ncc Prophetas,nec Chriltum : Quodfi audiunt eos, contemnunti difcipuli eorum dici non poiTunt, fed ab ijs feu ex numero eorum
iuntexclufi.fiexeorum numero funt exclufi , non funt filij Dei lcd impij, fi impij
,

habitationem ac fcholam fuam habeat : tantopere ni-nirum fatuosillos exagitac Ethnicorum Scriptorum dementia, ut iacram quoque fcripturam ex traditis

&

funt

non

funt participes regni cocloruin

Ethnicorum interprecari , vel reditis de

confequcnter a ejedifunt.

&

Deo penitus

rcmoti

&

Membrum quartum eft caput. 78. lib. 7. tabul^ Revelationis

Majeftatis divine: quodaeris myfteria, verum' que Meteororura contra Peripatetico'

rum mentes

explicat.
,

OMnia creata funt per verbum

&
!i,

Dci

gcneris deliria

qux

obfcrvantur in dcdc:

Pruindc quoque omnes res verbo ducunturDei gubernantur moventur Hoc nolunt admitterelapieteshujusfecufed pcculiariierlibiconfi^guntopinionem , qua itatuunt naturam omnia pera,

cus
bit

& extenuationcm Verbi divini

,

id ta-

men quod firmum nihilominus pcrmane=

& contemtorcs fuos

mundi
,

tandcm aliquando
,

judicabit,

Eodcm quoque modo deliranr

fcu Philolbphi

Sapientes

quippe,

gere

&

quod natura pcr caufis lecundas

,

qui non conccdunt

Dcum

operari omnia.

in tertias opcrctur

& ftultum cx (tulto geifta

inomnibus,& quod verbum ejusomnia

movcat, concitet

nerct: ciim tamen

ta

eorumfigmenta&
,

& confervet
,

opinationcs nihil fint aliud

quam

pura pu-

illud fue afcribunt

mendacia: Neque cnim natura illa in totarerum Vniverticate cxiftit,qu2ealiquid

operctur aut producat , ficutiDeusfacit, qui omnia Vcrbo fuo crcavit , quam ille

operari per media,

quidem per fecundas &tertiascaufas:atque itadelirantesillifapientcs vel ultro intelligere nolunt , qu6d
Deusunice perverbum fuum.nonaucem
perullaaliamedia, atqueita etiamnequaquam per iftasab illis allegatas caufas , fed in illis tantijm operetur. Primumcorpus,

&

, fed naturs przetendentes , Deum

&

cuiquc creaturs bencdidionem largitus clt attribuitei , ipla ob temperat , atque verbo illi ac juirui Divino obfequitur.ac ne latum quide ungucm ab co difccdit- Omncs omnino creacur^e in metis acterminis obedientiae divinx pcrfiltunt.homincexcepto, qui aDcorecedit, contemnitprae-

&

cepta ac

dodrinam

ejus, confingit fibi ipfi

Deos, Idola , religioncm ac fandiones fibi

peculiarcs in iedibus facris conftituit
,

de-

nimirumaquam Dcus madidum feu humi. dum per verbum fuum creavit ,atque hoc ipfum etiamnum hodie polt lapllim tot mille annorum humidum manct NuIIa iltic videtur caufa alia qus aquam humcdetvel madidam reddac ,fuper&inaqua Deus condidic acrem ucnatct fuperaqujs
: ,
,

pravat
ipfi

& & impellat ac da & ordinaciones atque traditioncs fuas prxverbum Dei compellit
, ,

alios

ut

moveat

illas

atque

in liqui-

fufili illa

fubftantia ipfas confervet.

terant

quias

Verbo Dei fanctos invocenc relifandorum pro facris vcnerentur, orent prodefundis facram atqueaChriftoiniticutam canam lubunatantum fpe,
,

Hoc itidcm fit etiamnum hodie. Cum aere

Ctiam fimul creavit verbo fuo Angclos
fpiritus,qui in aere circa

&

dircdionem tem,

peftatum, pluvia, nivis,grandinis, pruins,

cic adminiltrent

&

fiqus funt

alia iftius

nubium, fulguris,

conitrui, ignis

Chalina-

Q^4'

tum,

SECTIONIS PRIM/. APPENDIX

liira

,fulminis,

aquirum

caloris, frigo-

probarc potcritis , ut vcl maximectiam de

tis,humidit3tis,iicciutis

&

aliorum id

geotfi-

animarum vcltrarum
iUa

lalute agatur.nififori
fit

nus quam plurimorum.munus luum ac

fan (acra Ibriptura fiiUb

excquantur. Atquclioc ipcitimobeant quoque etiamnum hodie htin verbo fum

&

jam

pcr tof miUia

& mcndax- Scd annorum examina

fuftinuit lua

ejus.De hilce omnibus fecukres ilU fapienfibiconf^-ribunt tes feu Philolbphi libros quiin quibus ne mire ineptos ,

pundum

in aAis prxtcritis fuit dc, prchcnia vcra , atque mcndacia vcftra ac maUtias dctexit , caque ratione vos cum \ibris vt ftris ccnfudit , r.t non magis , quam

&

tiem unura , ncdum intcgra Ucera vcra clt, fed quicquid ex cerebris eorum in calamum atque inde ulcerius in chartam dimanavic , hoc tancum in lUis legitur , quod nipucum hil proriijs eft aUud quam purum mendacium- Qiiin imo cciam ipfc Spiri,

Pater vefter , diaboUis in cxamine potueritib lubiiiic iC.

Quid igitur jam prodeft vo,

bis tot cancQque n;cndacia cffinxifle

fcripfifle 6c

de-

pubiice inter homines divul,

galie
eftis
,

Nimirum

mundo

univcrfo

rifui

&

ludibrio, ncc

quicquam ma^is

in

tus orisin lapicncibus illis omnino menda}< nihilominus Os: falfus cft t volunc tamcn iUi
fapientcs vocari,& conanturaUjs perfuade-

habetis.quam tJnttum ficripolieinfcdum. PorroDeus eciam lucem , Solcm fteUas,diem ac Lunam noctem verbo
votis

&

&

re,ut Ubros fuos ance omniadilcipulisin SchoUs fuis proponant , ac probc eos in iUis cxcrceant , qu6 dodiores indc evadanti
confilkre

liio creavit

,&

fua ipfius fervitia impofuit,

atque propterek etiam

tur natura vcftra

lila omnia fecundum verbumiUud munera fua obeunt. Vbiigi, qux pcragat ifta ? Nihil planc ufpiameft, prastcr unicum fblum Vcrbum Dci , quod ifta omnia operetur. Orbem tcrrarum Deus Vcrbo fuo condidit Sc firmavit ; iUe igituretiamin verboiUo

namque

in iUis

totumomniura

rcUquarum arcium fundamencum Attende autcm quhm futiUter de iilis jam commemoratis rebus fcribant , unde nimirum nu,

&

bcs, pluvia:, nix,grando, pruina, calor.iii-

gus , fulgur , lapis Ceraunius aquarum intempcftates bonx ac malas undationes oriantuf. Profed:6,ne ineptiora quidem fomnia aUcui obvenire poflent quam quipinbus afini illi rcs commcmoracas de
,

firmiterconfiltit

Vbi ergo natura veftra,

&

globum terreftrem in continua hac ejus& immota firmitate confervat?Fecic

qu2E

autcm idunice inde,quodneque Deum ncque Sacroianamn ejusverfiiut

Fic

buni cognofcunc, atque adeo etiam faeram fcripturam contemnunt, ncque leguntin iUa, fcd deUnjsfuisduntaxatincumbunt,

&

niendacium mendacio afluunt.

Quod

Deus, ut terra omnis generis plantas per femina earundem profera:t , hoc omnefccit iUc in Verbo Dei. Vbi igitur natura vcftra Pcripatetica quK producat ca ? CondidiC ctiam Deus omnia animalia in terris , in aere , in aqua , atque ad poftrcmam ctiam hominem ex terra fecit,atque verboluo Sacrolando bcnedidionem iUis divinam
,

fi S>

ripcuram facram eoliudioperlegiiient,

impertivit
tur,

ut creleerent

multipUearen-

quo lib; os & volumina fua mendacia evolvciuncvera de acre & tempeftatibus invecirniffcnt Quod niminjm non eo modo
;

& replcrent

terram.

Hxcomniaquo-

C3 iUas fclc rcs iiabcat,atque iUi inUbris Scd, fuis raendacibus de iUis fcripfcrunt ;

que Verbum Dci efficacitcrinde^mundo condito ufqu^ inpra:(entem horaminho^ animaUbus quibuscunque e(l minibus

&

quod Deus pro hifcejam commemoratis

Ipeciebus peculiarcs liias arcas Tliclauranas habcat,ex quibus vcncosactempeftaquod Angelos ac fpiritus tes producit,

operatum ; ita , ut omnigena animaHa& homines nati fuerint , creverinc multi-

&

pUcati rcpleverint terram

&

fuos fdciat vcntos,dc flammas igneas: quidem omnia fi cx BibU js facns dcprompta

Qu^

& in unum veluti tafciculum coUigatenQuo-

ur, uti forfan

aUquando in peculiari Ubro iUorum omnium pro parte dciineacio fiet, quo vos afdeliones mendaces cum lUis ve(trisfigmcntis &deUrijsfugcretis?

niam enim Dcus ad varictatem tempcfta-

tum inducendam,pecuUares liias arcasThefaurarias habct

,

& Angelos ac Spiritus

lapis

at-

queinde omniaiUa inducic, quxvidemus: quam mirificc nimirum tcmpeltatcs oriantur,

quam mirabiUter
,

lcfcat

qua racione xftus

ita,

&
,

Ceraunius coafrigus gencaedcs ac ai'bo-

rent tonicru,
res

uc ad arces

ufque iUud pcrtingat,

quonam unquain

vericatis prsecextu

aUavel\radeUria , 6 mendaces impudientiflTimi , contra expreflam (acrara icripturam probabitis aut dcfendctis ? Nunquam videUcetiUud

hic

&

operatum eft hominibus&etiamDei in animaUbus num idem operatur. Vbi igicur nacura Ari(toceUca ? Proindc nemo non inde pcr foUda vcritatis fundamcnta inteUigit , quoi cmnia per Verbum Dei creata fint , pec idcm quoque verbum , in indito fibi primitus in crcacione curfu dirigantur , gubcrnantur , moveantur ac ducantur ; Pro ut ctiam acc in verbo Dci natat , per con ftitutos ad hoc Angclos Dci ducitur quo quomod6 Deus vuk: Arque itaetiam cx mandato divino per Moy (cn difEciles tempe(tates movebantur concitabantur in /Egypto fecundum voluntatemdivinamprxtcr eum nemo Etcnim Dcus folus clavcm tcnet ac clavum tempeitatum, omniumque aiiarum rcrum opcrationum, quibus movec Sc impcllic horfum rctrorfum,proUbituac placito fuo,nec quifquam iUi in eo uUuraobitacuIum, impcdimen* tum aut rcmoram obijccrc potcft,nuUus cci^m I
,

quam

Hoc omnc inhuc ufque Verbum

:
,

&

&

&

&

&

&

&

&

DEPHILOSOPHTAMOYSAICA.
etiam adcft
valct
,

Fol.^rj-.

illi

coadjutor, nuUa

ibi

natura

Quamvis enim hoc ipfum leve

viHeri poffit
,

nonnullis

dequa

delirantesillifecularestam

attamen
,

eft illa res

ardua ac

multa garriunt ac fcribunt, quibus exca:capellicere cosad mendaciorehomines ruin fuorum libros conantur , kquibusta-

maximi momenti

& concernic etiam ho-

&

noremDivinum,utfiIij Dei vere &cxfunintelligant tempeftates, damentis fciant

&

incii cavcrc
lucis.

fibidcbent
utlibri

&
ifli

profpiccre

filij

Vos

infpedtores legitimo ordine ac

,

modocfficite

mendaciorum

atquealiaseofpcftantesopcrationes , non motu proprio,aut cafu fortuito , ncqueetiamtalimodo inepto , qualemprsai<ftiil!i

vcteres ac reccntiorcs ex fcholis vcftris tollantur&comburantur , in mandatis date

mendaciorum

libri illis

affingunti fed ex

Dodoribus vcftais

ut de

novo Biblia uni -

verfa accuratiffimo ftudio evoluant , omnia , qusde tcmpeftatibusatquealijs

&

huc ufque commemoratis rcbus eo pertincntibus in

tiflime
illis

dcprchenderint

diligen-

cum omnibus
,

circumftantijs inde

accerflant

in

ordincm ccrtum rcdigant,

,

& vcrborum facrx fcripturs convenientium ac aptorum,ornato ritu cxtendant

plicent
,

providentiaDivina Thefaurorum arcis induci provenirc , ac defuperin hunc mundum inferiorem demitti, quo , fi quando tempeftatcs periculofe fuboriantur , in vocare Dcum poffint,utvchtilludtempeftatis periculum cIementcravertere,&Iocoejuspluviam benignamlargiri , atque infimul etiam frudtus terrx , un^ cum hominibus pecoribus ab omni malo de-

&

&

&

ex-

fenderc.tueri

& confervarc, ac ut prscterea

& facris Textibus Biblicis confir&

ment : Atque tum poftcaea difcipulis coninculcent. decenter ac debitc proponant

etiam circa haec omnia confiderent alia, quscunque cederc poftunt in honorem Dci.
lib. 7.

MenibrGm quintum ex cap. 22.

divinae

Tabulas revelationis

extradtum

In

quo Angeloruraoificia

&

adlusdejcribuntur.
Rimus
inter

Angelos

eft

nldgnus

ilie

p;fpiritus,quiimmcnfam & latiffim^ extenfamaquam

, qus ccelum vocatur diftinatatqueinfua elfentia confervat , omniviventibus bufque rebus crefcentibus mirificemotum tribuit Secundolocopoqui cuftodiunt&obfici lunt Cherubin fcrvant arborem vit2e:Ita etiam pracnunti-

corporales inter ccclum Sc terram atque ade6 etiam in ipfa terra , per motum pera-

guntur
Spiritus

Verbum Dei movet Angelos movent aerem ,a'er movet aquas;

&

&

aqua fua humiditate

fibiles in terra

antnonnullircsfuturas , &docenthomines, alijoccidunt&repellunthoftes alij tonitrua dirivem,pluviam , fulgura

,

radicali rcsomnesviomnigenos connedir , terrs frudus in verboDei protrudit. Hoanimalia omnia moventur per mincs verbum Dei , ut pote , per quod acceperunt benedidionem ita ut in rnotu illo

&

&

&

mitcunt in tcrram,&

fic

in ceteris:
,

Omnes

multiplicentur &c. generent,crcfcant Vos Dodores Ethnici Chriftiani , pa-

&

"^*
j^^

'^'

tamen fimul

fcrviunt

Dco
:

dum

volunra-

rum vcl omnino etiam non

efti? foliciti,

tem

ejus inrebus
,

cceiis

in a'cre,in

omnibuscxpediunt , in terra Atque adeo in om,

nibus

omnino locis,& id quidem etiam vautexfcripturis

Angelis, aut quid de Sandlis Spiritibus illi cx mandato leu verbo divino cgerint omni tempore , atque etiamnum agant,
fed contcnti eftis Echnicis veftris
liftis ,

&

rijsacmirabilibusmodis
elicere fas cfticap. i.iib.

Evange-

Porrofciendumefi:,qu6dpermotus aer
executione prarftat , perficit , quippe , qui per Angelos
,

^^'
MA^ml'.

omnia illa

qus
,

in officij fui

Prophetis ac Vatibus : Vnde non cll: mirum , fi nefcitis , an illi aliquid agant quidnam operentur. Sed fciatis velim cum

&

difcipulis veftris

quod Deus omni tem-

aeri pra;ftitutos

in

verboDeiSpirituaH-

ter

ordine

& efficacitcr concitatur.

Eo-

pore inde h principio ufque in prarfentem horam fuerit per fandos fuos Angelos operatus.

dem quoque modo res omnes fpirituales &

&c.

Membruraultimuraex capire^S. lib. 7. &cap. io(J.lib. r. extra> (^um.in quo atpericatem & duritiem ejus in loquendo ad Chriilianos Ethnicorum difcipulos exculac & op^ timumfinem , adqueraomnesejusfer' mones tendunt paucis expli-.
,

care videtur.

DVrum & grane efthsc omnia

fcribcrc
,

prae-

1
1
.

verfum hoc opus neminem omninojudicet

,

& forfan etiam tibi multo

fed indicet duntaxat

illi
, ,

, ,

quid evenifed Diabolo

,

gravius eft ea audire:ac dices haud dubie, hxc nimis afpere ac duriter fcribi ju-

re poffit

qui

non Deo

&

obiequicur

& k quibus rcbus

R

&quomodebeant
Chri-

dicari

Scire

aucem

ce

velim

quod uni-

do

&

qua ratione cavcre

fibi

SECTIONISPRIM^, APPENDIX
Cbriftiani , ne incidant in retia diaboli .

De
una

ce

illa

evadcre enitantur

& tenebris inhiet,

quibus omnibus etiam Evangelium

cum omnibus
tiat

Epiftolis Apoftolicis

cnun-

hxc verba: quod adverlarius vefter diabolus circumeat tanquam leo rugiens,qu2eKns, qucm devorct- Finis autem, adquem
tenderedcbetquilibetChriftianuseft
,
,

ut

qusrat lucem omnimode eflentialem at mundani , tcnebrofi Sc Ethnicje dodrinje fedatores non animadvertunt tantam lucem in primo hoc capite Genefeos accenfam cffe , ac prsterek etiam lucis iftius iplendorem non oblervant, atque inde prs caecitate fua neque Deum neque crcaturas ftias neque etiam feipfos vident : Idcirco voluit Deus , hanc illis declarationem ad agnofcendum lumen illud praefcribi , qu6 intelligant, quid fibi velit hoc ejus Vcrbum
,

quibusjam tumfunt collo tenus immerfi, indequead nuUius &ne vcl infimae quidem etiam crcaturs divinae cognitionem pertingere valeant , ut taceam interim , quod etiamhoc Verbi Divinilumen intotuma fe exmrbaverint ; Quando autem Deus ipuniverfo mundo lumen vcrbi fui Difis vini atque ade5 ctiam cognitionem omnium operum fuorum prtedidlo modo accendit,& hanc infuperdbclarationemprxfcribit, monere eos hoc ipfo vult, ut ex iftis

&

tantoperc fiDi defideratis, tanaliquando ad ejus lucem cmergant, eaque illuminentur veram rerum omnium cognitioncm adipifcantur * atquc unice illa ad ejus laudcm ac honorem ad ipforum falutem ac proximi utilitatem pie
fuis tenebris

dem

&

&

FIAT LVX ET FACTA EST

L V X. Quam
omnia
fupcriora
late
,

utantur.

kie hsc lux

in loca

inferiora& coUateralia

illuminet, extendat , omniaque penetret quo illa ipfa opera Dei , Filijs ejus obvia nota fiant in rebus omnibus perfpicua reddantur : ficutietiam omnia verba hujus

&

&

& &

Hxc ille : atque pcrmulta ubique fparfim aliaadverfusartiumhujus feculiincongruentiam , defedum contaminationem , atque etiam Philofophis Scicntia;

&

&

Ethnicorum infufficicntiam , quae omnia hoc in loco defcribere nimis foret longum,
fortaflTe taediofum. Sufficit , uc per ifta quilibcc fagax mentiscompos videre queat , artes Philofophiam Ethni-

capitis primi
illa illuftrata

Genefeos , co modofuntluce
,ut ad fplendore

& ledori

eorum Deus

appreuna cum creaturis fuis agnofci in perfeda cognitionc acfcientia hendi retineri poflit- Quid debuit Deus ultra

&

&

&

&
,

corum

facere

quam

&

fcientis rerum

ut eos in luce hujus luminis omnium conftitueret?

,

efic veritati feu fapientiac fandse (quseft verje Philofophije fundamentum) aac6 oppofitas ad invicem contradictorias

Cum ipfi e diverfo

omnibus

viribus ex lu-

Lux & Tenebrs Bonum Malom ,ac denique Deus & diabolus.
,

&

ac funt

&

S.

PHI-

o\.66:

PHILOSOPHI^ MOYSAICiE
SECTIO SECVNDA
IN

^VA

Fundamenta
atcrailionis naruralis

radicalia
,

tam Sympathise
,

five

aut coitionis concupifcibilis

&

coiifequenter

omnis Magnetics Curationis, quam Aatipathias five odibilisexpuliioni'^, atque adtb cujuflibet morbi & infirmitatis in,fallibilibus naturse rationibus probantur Philofophorura ac Caba,

liitarutn

Sapientiflimorum afTertionibus fuftinencur , inviolabili Scripturarum Ikcrarum Teftimonio confirmancur,ac

tandem varijs experientijs ocularibus

demonftrantur.

Geminafecic Deusomnia,quorumalterumeftcontrariumalteri, uec quicquam fadum eft quod mancum cfl;. Ecclefiaftici cap.42.verf.2y,

Ego Dominus

& non ell altcr formansLuccm) creans tenebras, faciens bonum

malum Ego Dominus faciens hajc omnia. Ifai. 4j. 6^,
:

<?:

creans

SECTIOKIS SECVND^ CONTENTA.

'Myftica Divinitatis entitas capite
i .'^

/Eterna alus lucidi potentia^que di-

J
'

Ptiiro.

'

V,Enucleavinxptogenicscap,^. tur. radicalis Animae munAbftrufa

&

\
l,

danzE, atque

omnium Animarum

particularium origo: cap. 4-

& 5-

CPrimaria Sympathias

& Antipathia:

IPrincipiadocet.

capite. i.

Quomodo
Primum^
l I

contrarij a fuperioribus ad inferiotertio ^^ defcendant. cap. 2.

& quibus vehiculis adus & &

4. oftendit.

Adiones in anima feu Spiritu explil cat , qus Sympathiam & Antipathiam producunt: cap.
y.

Lapidis magnetici myfterium aperit:

Secundus inS

duo

mem,

cap.i.&2. IHominis natura

(
illa

bradiftinguitur, at-

que iftorum.

^Secundum

"i

in regno Animali magnetis in mineraU cum in quibus convcniunt comparat, quibufvediflcntiunt expUcat: ca-

&

^ite.^.^&y.

Diabolum nihil certi feu Veritatis pcr fe , hoc eft fine creaturis Dci prsftare pofle , fcd more tantnm pr.

ftigiofo agere

demon fl:rat

cap 6

Sedio hsc fecunda

in
tres partiturh-^

-Virtutes magnetis

AnimaHs, cum

illis

magnetis mineraUs confert.cap.i*

bros , quorum.

Quatuor in Homine mumias defcribic 5 earumque operationcs mcre magnetico variformiter demonftratcap. 2.

A dioncsSympathcticas qux inter res

a

Deo

creatas liunc poft

diftans
j

mutuum
enucleat

contadum ad
cap. 3.-&4.

Prius.

Arguit , ipfa VegctabiUa , Spiritus maoneticos xquc bene in fe contimineraUa; nere > ac animalia

&

cap.j.

Curationem magneticamprobat Argumemtisfidedignis .circnaturalem non Cacomagicam.cap,<S.

&

jMyflerium curacionis percranfplanTertius

cti

am in duo
dividitur

tationem detegic cap. 7.

j I

Secrctum

in

inembra quorum.

modumque
cet: cap. 8.

microcofmo magnetc, extrahendi iUum do

rEfFedus tam
pathia: vni

Antipathi.-E

quamSym-

eidcmque Spiritui ineffc poffc demonltrac cap. i

lic

Quod
Pofterius. j
I

licicum

&

admodum

ne-

ccfTariumvcmyfterium ramAntipathiscjuam Sympathix |intcliiga-

I I

medico pcrito quo malo cacomagico prsevemelius

tur a quolibec
,

.
'

niar,cap:2,

Quomodo Sympachja
polBt
alterari,

in Antipathiit

'

docet.cap. 3

,1

LECTO-

. ,

LECTORI BENEVOLO.

VoU?
titpracipua
fe..

TE

fcire velim [leElor

dcHTind

(^ pietate ornate) qub(},

Uionis Trailatus hujufce Plilojophici prioris intentiofit yCreatoremin

,

creaturis idquemente eltvata contemplari

ita

quidem

Jeliio htvc poferior

& arcanam Sjmpathia (3 jititipathicetamfpeculationem, quampraxin verfatur ^as duas tn mundo tam cwlejli quamfublunari pro'
circaadmirabilem
:
,

prietates oppofitijfimas, Majc^las divina profuoplacito velad creaturas amo' re(3 concordia conjungendas atqueconciUandas , velad invicem odioaclivore

profequendas exercet. Obftrva tdeo

i3 cnuclea

cum dihgtntia

,fiplacet, ab-

firujam hujus fUionis fccundte medullam^ my^erium prifcilb onmium profuw dijjtmum (3 intelleUu atque obfervatu diffictUimum , ac proinde inqvifttione perpenfa dignijjlmum, Principia tlla tria Moyfaica iterum properfpicujort
arcani tam profundi enuclcattone , hocinloco remetire ,ijjque meduliam adhuc magis vivam acejfentialem ut addam , me urget necifjitas tpfius rti ,fua* detque animimeiadtuum intelleUum elucidandum cupido: vale.
*

LIBEJl PJ^lMf^S SECTIONIS SECFND^:

de Sympathia (3 Atitipathia
Libri hujus primi

Argumentum

POftquam hujus tratSiatus Author, inquifitione dihgenti prseeunte,

intellexifret,omneSympathiam& Antipathiaimmediat^dquibuf-

dam differentibus animse feu Spiritus vivificantis paflionibus fuiffe ortasiquarumunaeft

concupifcibilis,-aItera vero irafcibilis,& taraen

&tn8ii

tam aniraalibus& vegetabilibus, quamminerahbusinefrepercepifTet^adcaufam ejufdemreiradicaleminvenrcndam atque dignofcendam defiderio haud minimo incendebatur. Cum autem tecum iterum iterumque reputaffet aeternam virtutem(quse cftcaput&radixomniuni)efrefimplicem &abfolutam naturam mfe, nuUam talemin ipfiuseffentia diverfitLtemdecernerepotuit,quatenusipfanon niliunica eademqueldentitas infe ipfaseternumexiftit; Namjuxtafacrse Scriprurae intentionem,licutteuebre ejusita&lux ^j'-^^' Vndecolligeb3t,quod binus seqnaliseffedus , quorum unuseft altericonditionefeudilpofitionecontrarius,debeat neceffario iduobus diverfis in eadem effentia integra proprietatibus emanare , videlicetabejus Noluntate&Voluntate, quarura una per tenebras,a!tera perlucem exprimitur: Nam, quando mens 2:terna& lux infinita (in quareveranoufunt tenebr2eulle)non vulf,tunc fe^creationediftrahit &infeipfarefervat,hoceft, refledlit ardorem fuum infeipfo ,atque ita nihil fua prxfentia lucidaaut creataut informat, fed univeriam abyfTum (qu^e in hocflatu indivina potentiadicitur exiftere)tenebrisundiqueobrutam,informem& fplendore vivifico deftitutam reliquic. Atque hsec fua negativa feu contradiva adtioeft perfedtus fuse noluntatis Charadter,cujus eftedius generales funtTenebra; &privatio Sed , ciiin e regione , abftrufa illa unitas , benignum & faluta"
eas ab effedla creaturis
,
:

rera fuseireutia;(qu2eeft voluntatis fuse exprefTio^radiuro

&fplendo-

rem in Chaos feuabyCfumdeformem emittir, tunc

luci

tenebra;

& privatio

3n.4.

& pofitioni, ut pote vit^e atque formalis exiftentiae adui iocum cederecogantur Per iftiufmodi ergo fuae contemplationis objedium percipicbat,quodadius ille tam voluntatis, quam noiuntatis inunica unitate effentialicontinebantur, quaeinfe &per fceft tota bonitas, & confequenter, quod noluntas in ea fit nihilaliud ,quaraejus voluntas Nam ,quatenus ipfa elt unum & orania, ita quidem ejus voluntas &noluntas noneft ,nifi unicaldentitasinea & tamencmDia& perornnia: Na,medianteea,operatur,quicquid vukraore taprivativo,
:

quam

SECTIONIS SECVND. ARGVMENTVM.

, , ,

LIB.I.

quimpofitivo cum in coeli virtutibus tum in habitatonbusterrse: Quarefequitur.quodtenebrie & luxfunt utium& ideir. munitateilta Archetypica: QKoniamomneinipfaeft bonum quatenus ipfainfe
eil fola

&

abfoluca bonitas

Ad

effeclivam

&

ii)formanrem lucis

emanatione quod fped:at,ipf2e prcfedd apparent creaturis tales,& vaf ias imb vero infinitas huic mundo contranetates,producere videntur, qu3e a mortalibus fecuudum ctfed:us,quos ex ijs ccmpcriunt,aut boniK aut mal^ aeftimacur: V t cunque Authori videtur evides,quod iftse duai effluxiones feu extenliones contrariseineffedu abuna eadequeseter-

rerum omniam priucipia, quatenus Chaos obfcurum i fuis vifceribus aquas prsfentia lucis edebat, qux cranc unica illa materia a qua cceli & terra.ac confequenter inteNam vivificasternselucisemanatio eis forgermanduserantfada Hifce ergo ab Auinam, figuram virtutem 5c raotionem impcrtivic ipfms protinus eum informavit,mundum thore ferio confideratis ratio fuifle ex maceria feu fubjeao difpolitioni contrario compadtum atque fabricacum: Non eft enim poffibile, ut parentes naturaab invicem dil* fentiences , proles fibi conditione &natuiaconrentientes & coiKordantespariant & lamen hujufmodi erat Creatoris voluncas , quod ift2eduteproprierates,quafi conidiflbnantes ,in unifoni fi^e unitatis unionem quafi ad fuam ipfius imaginem per inviolabile Spiricus sterni amoris & concordix vinculum coUigan deberenr , ut exmde materia, quaeeftaquarum tenebrofarumfubftantia , locofoemirie , forraali mafcuhn^eeraanationijfive Spiritui illuminantiabunicatc emiffo, inferviretiQuotandemTriunuraTypicura , exdualitate five unitatura confufione ad imaginera Archetypi ftatueretur ,qui meie Spintualis exiftens,fuit vitajEternaillaradicalis &muudi efl!eniia, quzeerat fir.e principio; Atque obiftararationemnecefTe eft,ut mundus,quippead
nitate effentiali procedentesjfuilfent
,
: : :

&

agere

imagiuem Archetypi creatus ; animaCatholicafruatur,quamcdiante & viverepoteftad exeroplar ipfius ^quo tum foimatum matc,

Pr^didis proprietacibus,nimirum illa Voluntatis & Noluntatis iuduatur;Hinc ergo aniniadvertic author,quod, cuminternus,Tumexternus Typus , leu
ria ej us derivantur,
,

& per conlequens opus eft

ut binis

mundusTypicusdebeac neceffariocontrarijs
rationibus iubijci
,

pallicrjibus atque

ahe-

tibusoriuutur : tionera cenebrolam privativam , fequendo in ifta lua proprietate naturamaquarum , qusefunt Tenebrolse Abyfll. fivechaos informis fcboIeSjinquampotentia divinahabet Dominium Atquehoc ftituvidecur induere Noluntatis in unitate Chara6ferem & quandoque ipfa affedat & imitacuradionem & proprietatemlucis qnsabseterno uuitatis fonreemanat: Acqueinhoc ftacu videcur manifefle ageie,infor^ raare &quafi velle, feupofitivara&lucidam induerenaturara , &per conlequensfigillofeu imprefllone voluntatisiu unitate oblignari, Atquehiceft efficax iUe voluntatis fdcrseffedus; Nani videbaturAu^ thori qjod,, quacenus totus mundus elfet ex duabus proprietacibus contrarijs conflatus , nimirum ex lucc formali materia humida oblcura, debet confequenter fequi,quod Catholicain mundoanima, fau Spiritusejufdem , generaliter vivificans &perconfcquensqu2libec

qujeabinisillisinunitate ArchetypicaproprietaNimirum, quandoqueanimaejus eft aptaaddifpofi-

&

&

particularisexiftentiaformalisj

qusabauima Catholicaderivaturnon

aliter,quam radij infinitiab unicofole , palfionibus &aIterationibus conditione oppofitis fic obnoxia feu lubjecta. Hinc ergo oritur
illa

aflidua amicicia

Angelos

&
,

inimicicia , qu^ obfervatur elfe inrer bonos Spiritus malos. Hinc quocidianaj illae mutaciones
tara amabiles
,

&

&

odibiles, qua; rarione varieratis influentiarumvelconvenientium vel abinvicemdifcordautiura tani

variationes

qu^m

iucoelo

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.

Fol.dS.

in coclo iEthereo,qukmelementarieveniant, Hinceffedtus illicon^ trarij procedunt , quiaventistum locotum conditione oppofitis vel natura convenientibus in Elementum Sublunare Catholicumexpirantur; Vnde tamconcordia , quim difcordia cum diverfitate multiformi meteororumin eoproducuntur. Hiuc eft affedionummulti^ plicitas , difpofitionum oppofitio , Spirituumpaffiones,& , ut ver-

bodicam

fympathiaiJc Antipathiailla
,

quae obfervatur efle inter

creaturastamfimplices

tabiles aut minerales, Concluditigitur

quimcompofitasfivefint animales , vege* Authorhifcefundamencis ita-

tuminatus , quodfitxquum&jultumhifceduorum excellentiffimoEmpedoclis dehacre opinionibus rum Philofophorum Heracliti aftipulari.quarum una eft , quod omnia fiant per litem & inimicitiam, hoc eft ex Inimicitia & Amicitia Altera , quod ex quatuor Elementis &examicitia &lite compofitafit anima. Hinc inde arguens contrariaraillanidifpofitionem , qua:eftinter Spiritum aqueum feu natuclarum mentis lucidae radium , refpedu ram huraidam mundi , originis : Nam , perliremintelligittara contentionemSpiri' eorum tualem , quamcorporalem , refpccStufciIicetilliuspotentise fivefor-.

&
:

&

quaseft interformalem & omnia informantem Tenebrofam raateriam tam ratione corporis in acftione corlucem &

titudiniscontrariE
ruptionis

^,

Anti, qukra in patheticafeuirafcibilipaffionerefpeduanima^ , in quaSpitituslaborat&prsternaturaliterpatitur. Atquehajprsedidtorum Philofopho' rum opiniones nonvidentur a fenfufapieniisdifcrepare , qui dJcir, quod Deus gemina feceritomnia , quorum alterum eft coutrarium
,

quandoanimaparataeftabeo dilcedere

alteri

Decquicquamfadtumeft,quodmancumeft.

CAPVT.
Jn hoc captte demonjlratur
I

I.

i3 Catholicailla unitas

qubdDeusftpura , fmplicijjimtt , quxnumerumi^ multitU' dinem omnemin fe comprehendtt.

,

VTnemo eft,ut cunque Mathematicsc

pcrfeclionis fphera exalratuSjaut pro-

efieradixinfallibilis ,
juflibet

fundc
fui

in myfticis

vifceribus

immerfus

Arithmeticae abftrufe , qui agili maturioris

,

rem aliquam obfervare aut difcernere poteft , qux fibi vel ordine vel antiquitate locum antc unitatem
intelledus intuitu

nonmod6 linexcu GeometriccC , veriim ctiam om^ nium aliarum continuatarum in Mathefl Phyfica dimcnfionum quatcnus iple omnes in fe comprchendit magnitudines inullocomprehenditur.

&

&

Ita

duo dimcnfionum quarumcunque

merit6 vendicare queat

unde unitas k

Philofophorum
clTe

fapientiflimis agnofcitur

principium

& radix omnium numeroquidem quilibet non poteft,quin,qu5d

Principia,quatenus ordine temporc omnia alia in rerum naturaprscedebant &excellebant , Mathematici experti invene-

&

rum
fibi

&

multitudinis) ita

runt,ad imitationem

Typicam
,

five

imagi-

conftans negare

neminterniflimi

radicaUsiilaidentitaSjUtin pura fimplici fua natura confidcratur , ab ulla dimenfione

quantitativa limitari.aut in

&

abftrucentraUflimi fiflimiindivinitate pundli five unitatis fpiendidiflimas in eodemftatu manenCis,

,

&

numero ahquo

includifivecomprehendi , aut in portioresdiltindasdividi , aut fubftantia aliqua feuEnticatedcfinirinGqueat. Atque hinc Sj fapientibus concluditur , quodunitasfit antiquiflimum maxime radicale rerum

quo ante mundi creationem extitit , nimiferum , quando ie ipfam in fe occultam cretam,hoc eft ab omni crcationis adtu re-

&

fervavit: Ita, utinitta hujufce cxiftentis

unitatis conditione
,

nec pro

Deo

habcti

&

potuerit, quatenus ipfa ad huc

nuUam crca-

omniumprincipium , utpote, quaecomprehendit in fe omnes fubftantias , quantitates & qualitates , non aliter , quam pundus in Geometria , in nuda fim-

tioneproduxitcreaturam , kquaproDeo colerctur , nec pro Patre rite haberi potuit, quoniam nulium ad huc filium five Archefive Typicum genuilTe necprofummobono sftimari

&

typum

apparebat,
videbatur,

plicifuaeffentiaconfideratus
eflTe

indivifibilis

obfervatur quippe,quid vix per,

quatenus abyffustenebris ad huc obruta,feu

ceptibile&quafi nihil dcterminabiie : Et tamen pundus agnofcitur ^ Mathematicis

nyledeformata
us boniratc

de Iucida& vivificaipfiparticiparet
tv
4,
:

nondum

Nam,
adhuc

SECTIONIS SECVND.,
inanis : ncque diccnda adhucvacuacrat formofa quia puichritudierat pulchra

LIB.I.

&

proNihiloaUo haberi queant,quj;mmcra

lucidx a radicaU unirate cmanationis abfcntia qua- eft omnis adionis fons origo , neque etiam potcft lux illa vivificatio,

&

nis ivx radios

nondum cum

creatura

com-

&

municaverat: Nccdiredcxtcrnitasvocari debebat quoniam in illo fuo ftatu abfcon,

nis divina adcfle vel

illius

cmanare ubi voluntas

,

ditOjhumanac capacitati comparcbatnon omnino cxillere imo vero pro nihilo x[\imari&: pcr confequens nullumhahereaut cum aternitate,aut aevialitate , aut temporalitate commercium. Porro etiam no;

t'\x

fimplicis& abfoluts in unitateabfencft negativa: Hincergoexr.cccflitatc

mcn

Principij in
,

tali

conditionefibi vcn-

dicare non potuit

quoniam nullum adhuc ad rcm aliquam creandam habuit relatio-

adeo erat occultata obfcurata a inortahum apprchenfionc in ipfius ordine Sc antiquitate adeo incognita atque incomprchcnfietiam tam infcrutabilis
5
,

nem

& &

qu6d tcnebrs eflent fuperfacicm abyffi,& quod terra eflretvacua& inanis feu informis , antcquam effentia divina emicabat fercbatur fuper aquas : &^ quod tenebrK cffcnt fads otij atque quietis Tabernaculum quoniam, ubi adus divinus, feu facra emanatio abcft , vel faltem agere radios fuos emittere non vult.omfcquitur,

&

&

nia dicuntur in potentiamanerc,

&confeeft
,

&

quCnter fine aduali virtute , hoc

quafi

bihsin fuacflcntia, utnullomodoautpro iubil:antia aut quantitate aut quafitate concludi potuifl[et>fed potius pro quodam Ente Tranlccndcntc , in fe ipfb folummod6 refcrvato atque confiftenteinuliumhabens principium feu radicem, aqua cxtrahcretur:incujus nihilominus divinapotentia, quafi in loco concincnte fine fine termi-

mortua

& immobilia
&

exiftere

&

qu6d

durante potcntis privativse dominio proprictas frigoris itupiditatis fit in vigore,

quoniamcalorh motugeneratur,& motus

ellquid
h luce infeparabile:

&luxiftara-

diccm fuam habet in unitatelucida,qujc ob hanc rationem luminis Pater diditatur.

&

Quare
:

fequitur

quMdivinaiftaefTentia

noomnia, qus jam

explicite apparent,

compUcite continebantur : tametfi exiUs inortalium capacitatis refpedu , pro Nihilo a-ftimabancur.Atque ob iltam rationcm, nonnulU in vcrsfapientislcgibusverfati, monumcncis eorum xternis, reUquerunt, quod Myttica hsec unitas, cum cflet- Tenebrofs: abyfn ncbuUs involuta quafi vacua Berciin.iib,;,arqueotiola maneret,pro X?N nihilo

inhoc ftatucontrahit& retinet feipfam in fe tunc Chaos obfcurum in divinapotencia refervatum , debet motu calora privari: quod fit ad denficatem infpif-

&

&

&

&

facionem ratione dominij frigoris inclina-

tum

Et qu6d

fit

privationis

fundamcn-

tum&

&

confequenter vita &creaturaruin cffentia: inimica , quatenus natura ejus adui,motui, calori,qui funt divinx ema-

&

dc Rc. cibai.

habcbatur.
tcnuitas

Nonensnon

finis.

Quoniam

nationis miniftricftoppofica,

&

& pcrconfe& deformi-

paupertas capacitatis ingenij

confideratio-

quens
tatis

eft mortis, corruptionis

humani inrerum divinarum

origo.
pofitionis

ne cil talis, ut Iblcat ea imaginari judicare non oannino efle, qux non apparcnt oculis : Proptcr hanc caufam turbs CabaUfti-

&

Conciudimus igitur , quod, ut lux fit vitae

,
,

motionis

&

voluntatis di,

vin^E in fua revelata natura initium

fic eti-

cx pia"ltantiores,i(tam radicalcm unitatem

in lua abltrufa

& occultaconditione Alcph

diClitarunt
, quse litera Heludsorum Dodores

am tenebra: primordiales funt caput &

turigo mortis
tis
,

fca-

inanitatis, privationis.quie-

Tencbrofum

braicarccipiturincer

Atque hinc

ac denique noluntatis divina; effentia:; tcftantur fcripturs facrx,qu6ci

ipfierccreantur
in parte

vel Rabinos , pro figura unitatis in Arithper confcquens inceUigitur Hiemctica,

&

quandoDcofalutaresfui vultus radios creaturis emittere placet

,

bo-

roglyphicc pro Dco, in ablblutalua natura Monadica, quatcnus nimirum in fe fbla vidccur clTe fine uUo emanationis figno conIn quo quidem itatu Mercurius trada

no

&

vita

at

quando

ablcondit

rin:an(|.i2.
J

Trifmcgiltus ipfam in verbis hisdefcribit:

j^^jo,^.^^ ^ ajt;
)

inuna.s.

3,^^^ ^^ji^ j,

cxordium fibi

ipfi

&
Gcn.i.

non

ahjs rcluxit:FcaUbiplanitis :Erat

umbraintinita inAbyfii aqua inlliper, fpiritus tenuis intcUcdualis pcr divinam

&

faciem fuam lucidam , tunc xgrotant conturbantur,fed fi totalitcr auferatvitac afpedum , immediate expirant moriuntur. Hinc etiam Moyfes: Dcusmalosrelinquit abfcondit faciem fuam ab ijs , uC ^aVe! f.i obveniant ijs mala multa. Et David alibi quoufque ablcondis vultum cuum h me?

&

&

&

exhilara

poccntiam

in

Chaos

inerat-

Et Moyles

me vultu tuo vifitatio tua confervat fpiritum meum. Quibus patct , qu6d
,

rfalii.
'

Tencbix fuerunt fuper faciem AbyfTi. Quibus fapientes licet de longe difcerncre
qucanr,quid
ciret potentia divina
,

hxc divinaadioncmlliKnoIuntatis & voluntatis tam poft ejus mundi crcacffentia

priuf-

tione

quhm ante illam oblervet

quam creacura uUa c tenebrofo Chao explitite apparebat,

priori dctincre fblet

in quoru vitamkcreaturame:

atqueetiam de facili concipcre poirunt, quoi nam cfiet radicale tenebrarum principium , videlicet radiorum aduaUum lucis cetcrns in lucida ifta unitate , iii qua non funt tcnebra: uUs rctcntio
,

diante privationis adu,in pofteriori impcrtit ei

vicam camque prselervat Nam per proprietatem fuam rarcfadivam creavic atque vivifi:avic njundum cmnia ,qug:

&

in

mundo

fjnt.

fsve occultatio

ita,

ut Tenebra: Originalcs

CAPVTU.

DEPHILOSOPHIA MOYSAICA.
CAPVT.
11.

Fol.tfp.

Jn quo pfohatur,quod omnia fuerunt eomplicite ^ Idealiter in Deo i^ ex Deo ,priufquam ex^licite aliquid
,

compareretautfaHumejfet

STatum
;

&

cxiftcndi

modum

unitatis

3Erternx,priufquam aliquid erat creatij,

fecundum exiguam Ingenij meivaliditatem fimul atque efFedus quos in potentialifeu informi rerum omnium fubjedo
,

veniebant In principiu, tum omnia cranS nil nifi mere principium , manente tamert Dco in fe ipfo- Ex principio omnia procedebant in Verbu,& tum omnia nihil erant,

&

manifcftcin prxcedentibus explicavi : atque etiam ibidcm exprefli, quod omnia in eo ftatu effent complicite

produxit

jfatis

& occultc in
,

omnipotente

&

incompre-

henfibili divinas perfedionis

pundo com-

merc Verbu.manente tamen principio Exverbo omnia procedebant inSpiritum Domini,& tum nihil erant,nifi mere Spiritus Domini, manente tame Verbo.Ex Spiritu Domini omnia procedebant in aquas fcilicet fuperiores tum omnianihilerat,
nifi

&

prehenfa in qua eorum conditione manebant cxiftebant quafi Nihil , quoad nos: quatenus nulla forma (cujus eft aflignare rcbus nomen elle ) erat induta , atque

nifimereaqu?c,manentetamenSpirituDomini.

&

Ex aquis fuperioribusomnia delcenderunt in aquas inferiores, &tumomnia

nihil erant
,

&

nifi

merc aqua; infcriorcs ma,

ide6 in ftatu informis virtutis hujus , relpe<9:u noftrum , exiftentix , fapientes ipfam vocaverunt potentiam Divinam : Scd , ut hoc totum , Authoritate facra clarius conm.li.3'5.

nentibus tamcn fuperioribus:Exaquisinfcrioribus

,

quafi

Elemento Catholico qua-

driformiter alterato

&

aftrisinvifibilibus

Cot.II.I2.
hcr.4.6.
lofl'.l.-'4.

lnfi!3.II.
cicir,

firmare queamus : Apoftolusait : Ex ipfo, per ipfum in ipfo lijnt omnia. Et aiibi: OmniaiuntcxDeo. Et alibi^iVnusPater

&

omnia procedunt in corpora vifibilia tuncomnia nihilfunt,nifi merccorpora vifibilia , manetibus tame Elementis & aftris
invifibilibusfolutis hilce

&

Tandem

explicatisatqueab-

omnium,qui

fuper

& in omnibus nobisnia per ipfum & in ipfo creata funt & ipfe cft ante omncs & omnia in ipfo con,

omnes , & per omnia Atque iterum : Om-

omnibus totum univerfumin

quintum efTe.hoccft, in hominem cft con. tradu- ubi omnia nihil aliud funt,nifi m.ere integro mancnte Vni* homo.falvo tame

&

ftant.

ipfe eft omnia inomniEt alibi bus. Et Syriachus : diximus multa nec tamenaflecuti fumus: fummadidorameft, ipfum efle omnia Hifce (acrisFoecje vidcntur convenire diccntes:lupitereft ,quodcunque vides , quocunque moveris. Et
:

vcrfo:fic poftremus

omnium exiftit homo,

qui habet

& gerit in fe om.nia,& eft omnia,

, ,

quippe, qui eifcntialiter eit imago cjus,qui crat prior omnibus , qui ell: benedidus

Deus , qui erat omnia qui fudit omnia

qui in

&
(-j.

omnia
cft

Quibus facillimc quod Deus genuerit, produxevit, fccerit & creaveritninil quod non ciTct Kternalitcr ex fcipfo & in lcipfo ita ut ab ipfo omnia emanarint & procclTerint, nimirum ex ablcondito in manilovis plena
iScc:

colligendum

concludit omnia. Quod quidem totum teftimonio fando Cabaliftaru afTcrtionibus confirmare poirumus :

hominem

&

Nain fcripturishabemus,qu6dDeuscm- sjp.n.il. nium fons crcavcrit tcnebras & qu6d hsc '?"'
,

Afdep.

fcftum , ex incognito in cognitum ex Simplicitate pura Archetypica in fimilitudincm Typicamj.exfonce marc, cx pun&.0 in circulum : illudfagacis Philolbphi veriFicando: Deus eft omnium ccntrum,

tenebrofaabylTus eiTet principiia informe, quod complicitc comprchcdebat in leomqu6d Verbij illud, cflct in principio nia:

&

&

atque iterum,qu6d

Verbum hoc c

tcnebris

&

egrefrueflret:Et,quodSpiritusDomini fcre
batur fuper aquas , qua: apparcbat ex Tene-

brolk abyfTi vifccribus. Etquodomniain

principio ciTentaqu2e,!uminolb
tus vigore

cujus circumferentia eft nullibi; vel.utalij

volunt,ipfe
tia
:

centrum Hinc ergo mihi liceat

eft
,

& circumfereninferre
,

tame fpirinon extindo: Et,qu6d ha: aquae

quod

efTent in fuperiores

& inferioresdivifx, led

:

omncgenitum,

principiacu creatum,pro-

dudum
,

fcparatum venit ab ingenito inii-

nito incipiente,

improdudo

in feparato,
,

uno

Omne

inferius ex tuperiori

omnc

corporale ex fpirituali,
vilibili,

omne vifibile ex inomne teporale ex zevo, omne arvia-

leex sterno.Hinc ficut Detisdicitur,qu6d ex iplb per ipfum in ipfo funt omnia, itaetiam dicicur ,qu6d ipfe fuper omnia 5c per omnia in omnibus:Scquiturergo

prima creationis vis in illis fupcnoribus patcbat , cum ccelum Empyreumcflctante Elementu fublunarc crcatu Tuncex aqaarum fuperioru cum fpiritu lucido, quo cocli erant ornati aqux inferiorcs eflent fbrmaordinatx : Nam inferiora rcguntur 3 tje fuperioribus. Dcnique omnia compofita ex
,

&

&

&

bilibus

aquisinferioribus mediantibus aftris inviiiab aquis fuperioribus emiffis creata

funt ac tande om.nium perfedio Adam ad imagine Dei eft fadus compendium totius
,

&

confideratio per egreflum

univerfi
,

defcenfum vel quali perprogreflTumacen-

&

tro verfuscircumferentiam.'ln
crant, n:hil nifi

Dcoomnia mcrc Deus , ex Deo omnia

mundi in fe habens,Hermcshsc:Pimander mens divinx potentiiE mucavit formam Sc univerfa fubito revelavit : Cernebam cnim otxjnia S

SECTIONIS
,

SE

CVND^,
&
,

LIB.I.

omnia inlumen converfa fuave nimiiim atque jucundum quod intuentem memiirificc obledabat: Paulo poli: umbra quardam
horrenda ,obliqua revolutione fubter labein humidamque naturam migrabat, ineffabili tum vultu exagitatam , undcfumus magnus in fonitum erumpebat. Et fonituvox cgredicbatur , quam egoluminis voccm exiltimabam , exluminis volc Vcrbum fadum prodijt : verum hoc naturx
batur
,

quidicit:hcc os ex c{I!bun:eis,& caro ex carnc mea : antequam Eva extraheretur ex Adamo tunc quidcm in Adamo nihil erat , nifi ipfifEmus Adam qui erat microcofmus complicatiototiusuniverfi. Adam microcolinus ncn cx nihilofadus c(t , id dt non ex feipfo nec per f e ipfum,
,

&

fed ex

Macrocofmo

mundo

mnjori:

&

humidae altansjctm fovcbaticxhumidx

autcm

naiurze vifceribus lyncerus aclcvis

, alta petit , acr quoque levisfpirituparcnsmicdiam regionem intcrignem aquam fbrticbatur,terra vero aqua fic invicem ccmmixta jacebant, ut terrse facics aqua cbruta nulquam pateret. Terra poft:modumanimantia,qu2ein-

ignis protinus evolans

&

antequam extraheretur irque prcprium efle venirct , tum ipfc in macrocolmo nihil aliud erat,quam ipfifTimus macrocofmus feu mundus major. Macrocofmus non ex mere & abfoluce Nihilo eltfadus,fcdcx aquis> iuperioribus hoc clt ex miundo Angelico extitit,& antcquam hoc hcret,mun,

&

dus m.ajorin liiperioribusaquisnihilaliud

erat, nili
fiflimus
ii;

fifTim^e

aqux

iipcriorcs

vel ip-

tushsbueratspcpcrit: At
tellcdus
,

Pateromniumin-

mundus AngelicusMundusAngelicusfeu aqux fuperioresnon exnihiloextitcrunt.led ex fpiritu

vita

& fulgorexiitcns, hominem

mcnsdivina
nifi

Domini,quieasex
,
,

fe

libiiimilemprocreavit&c:Quibusarguit,

ipfo eftcidit

& iuper eas fcrcbacur & anteomnes aqux fupealiuderant,riili ipliflimus fpi-

quod Deus

leu

in unitateliia
fic in

quam hxc

eftufio ficret

limplici effct potentia divina,&

Deo

riorcs vel Angelicas fubltantis in Spiritu

omnia erant nil

omnia
nihil

vcre

DeusTunc muta,

Domini nihil

vit Ib in principium

Tcnebrofum

& tunc

ntus Domini,fine
venit
,

omni diltindioneauc
non ex niliilo

aliuderant,quam principium Tcncbroium;quippe cui omnia inerant c6tunc emanaplicittr, manente tamcn Deo tio lucida e(t fada, qua, fugatis tenebns ex
,

multicudine:Spiritus Domiini

led ex iplifruno verbo ex ore primogcniti prolato , , antequam Spiritus Do-

&

minidiltinoucreturfcuproccdcret ex vcr-

Vcrbum fadum ci\, & tunc omVerbum mancntc tame principio. Ex verbo omnia procedebant in bpiricum Domini, & tunc erantnihilnili merus Spiritus Domini & fic m i2eteris,
principio
nia nihilerantnifi
,

bo

in

proprium

eile fcu

in filio& cumfilio nihilaliuderar

perfonam,tum ipfe nihn,

liusfineulla diltindione autmultitudine.

Porro ecia fcriptum eft

hil ert

in libro Bahir
,

Ni

principium , nifi lapientia haec cum immaCt in abylTo tcnebrarum retrada nens quali otiofa , vcl (ut ajunt) ad nihil refpiciens , idcirco dicicur Ain. Nihil. Non ens non Bnis,quia nos tam tenuierga res

&

Verbum five Eilius non ex Nihilo vcnic, hoc ett, non ex fcipfo, fed cx principio juxtaillud: VerbumcratinPrincipio:Et antequam hoc verbum ex principio in propriam perfonam nafceretur , tunc iplum vcrbu in principio nihii aliuderat,nifi principiu, in
liiie

& cum principio eHentialitcrunij,

&

divinasingenijpaupertatemuldati,deijs,

quaenon apparent haudfecus atquedeijs, qux non funt.judicamus At, ubi le oftenrevera fubliltat, derit,qu6d fic aliquid tunc Alcph tcnebrofumin Alephlucidum convertitur :liveAleph magnum quando apparere omnium rcrum exire cupit caufa , per Bcth proxime fequentem litenominatur U l/i Ab- id eft.Pater ram produdionis, fa.it omnis generationis enim rcs omnes. Ha^c ille Vndeliquct,
=

diltindione aut inultitudine- Principiu ver6 , in quoerat Vcrljum non ex nihilo , nequc ex leiplb ortum eft , fed ex Dco: Ex ore cnim Alciffimi prodijt,& antcquam
prodiret
erat
|

&

, tum principiQ in Deo nihil aliud quam ipfiffimus Dcus eflrentialiter,

2ecernaliter&
tas

&

finediftindione. SicDeus
,

fimplicifnmcunum& idein omniumuni,

cmnia ab a'tcrno

in fe habuit

&

ut elt

&

etiam fuit omnia , ica tame,utipKmctin ie manfcritabfquc mutatione auc diminutione fui ipfius. Atque
,

m le unum

& ipfe,

ita

quod
turx

illa

digrelfio fitcunlenfutamlcrip,

ita

omnia ab inicio produxit

,

& quodlibet
nihil ncgotij

facra?

quam Philofophi &

Cabaliite

in proprio efle diftinxit ipfe

jfapientiflimoruin.

Siautem more retrogrado, acircumferentia rcrum in centraleca-

hanens
pra

cum Negativo

ullo Nihilo,cujus fu,

rum punctum

quafi a terra in

fummum

mcntioncm fcJmus ciim ipfe in fe fit unum,leu unitasilla a'terna,omniacomle

ca-lum afccnderc velimus,cum homine incipicndum putamus , utpote quieratulti^

phcitc in

comprchendens

mus atque infimus fcala; fuperioris gradus, perquam a cceloin terram demonltratioAlpha ad Omega demonftratione quaii a poltcriori quali ab Omcga ad Alpha proccdemus in hunc modum : Eva, Mater omnium vivcntium non ex abfoluce

ne a priori defccndimus
,

&

quafi ab

atque

ita

qucns dt fons origo , k qua omnia tam a-vialia tcmporalia proccdunt in fua elkntia conliltunc:Non aliter,quam omnes numcri Aruhmeticx procedunt feu emanant ab unitatc in unitate comprchcdun-

&

&

& per confe&

&

&

utcunque large fe extenditnumerus,femper habetunitatem ad ipfum incipicndum ,acque ad ipfum pariter conclutur
:

Nam

nihilo fada eft, fed ellentialiter ex Adamo,

dcndum, & rei veritate nihilprjeter unitate

habec

"

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
habet ad partes ipfins interiotes conftituendas.Sed pro meliori veftra inllrudione per diligentem in numeros Coflicos infpeftioncmobfervarepoffins , quo;nodo Divina ccntralis atque clTentialis hxc unitasomdras

Fol. 70.

funtcognita,antequamcrearencur. EtEf- Ecdef 2?.

Sc initium

&

nes creaturas ram ante,

fcire

quampoftearum
:

Dei potentia ante omnia creata finis 4-ti'ir 6. omnium eft. Et Hermcs. Ex i'*'"*-^^'' uno principio cunda dependenc principrincipium movetur, pium ex uno folo , ut rurfus cxtet principium , ipfum tamen
,

&

crcationem in fe ipfa comprehendat

Nam unum prseftat, nec recedit ab unitate Hoc

:

debcmus , quod fit nihil in hoc mundoj quod non cftaut radix, aut quadratum, aut Cubus , aut aliqua alia figura exiftis
Radix repraefentat principium omnium proportionum five magnitudinum Coriicarum , quadratum aefignat Spiritualiter Princifiguram fimplicem piatam .qusecreatur fcuefficiturex Radicis multiplicatione ; Cubus autem ex qua-

ccii.poiica:

idem etiam intimare videntur ifta Salvatoris verba Ego Pater unum fumus , Pa- '''-'3i-''' ego in Patre ter in me Pacer in me manens ipfe facit omnia, Eciam in hunc fenfum videcur Hermesloquide Archetypa mundi ftrudura , ad cujus imaginem
:

&

&

&

&

mundus ifte typicus

erat formatus

Quare
:

eum alibi
nas
(

vifibilem

Dei

filium vocat

Mo-

ait

generat

Monadem

& in fe ipfum

drati feufiguras principiarxauomentatio-

reflexit

ardorem, Quibus verbis arguere rimaml^i

,

nein fuaradiceconflatur : Vnde videre liconcet quod integrum. corpus cubicum fequenteripfum quadratum in radicc con-

videtur

mundum Typicum complicite in

&

mundo Archetypo (Deoficvolence) fuiiTe defcriptum, quem tum poftJa explicite depinxit.

tineatur

&

in conclufioneeftnihil aliud,

quam

ipfa radix infe

& afeipfamultipli&

fitfadus

Quibus liquet,qu6d mundusifte adimaginem mundi Archetypi,

cata:Sed, utifta mea demonftratio propius adhuc ad intellcd:us veftri intuitum proprictaaccedat , fuadeo , naturam temdivinxiftius Monadis feu unitatis accuratioripaul6diligentiaconfideretis, nimirum , ut ipla , in fimplici Sc fyncera fua

Sed ni
iftam

aliqui captiofi
,

in iftam

meam opi,

nionem invchentes exceptionem concra

exiftentiafehabet ,tuncipfam

inmundo

typico fineuUa kpundualifeucentralifua profunditate egreffu^tres pr^edidas dimenconfefiones cofficas in fe complicite ,

&

quenter omnes alias res , quas jam per crcatione explicite produxit continere dcprehendetis. Acque hoc lucidc per ifta Arithmeticam demonlbatione probatur : Nam fi unitacem infe ipfa&per feipfam,tan-

meam opinionem caperent alleganteseam Antiquorum Ecclefix,Patrum confenfuiomnimodc contradicere, ego hoc in loco nonnuUos ipforum de hac re fententias explicabo. Ait D- Auguftinus : Idcce ^it^ft^lf^iib. funt formse seterns &incommutabilesin i.dift.3, mente divina- Scotus dicit, qu6dfintres objedivx,cognita2 ab intelledu divino: At nihil eft in Deo,quod non cftDeus, quoniam Deitasnoneft nifiunus idemque fpiricus: Vndefequitur,qu6d Idcsin Dco,
tametfi

fecundum
(

varia divinicatis placita

cit uno &c. ) tamen omnia Dco, ut D. Auguiti-

funt plurims

nam homo ftdus

alio

quain radicem explicaverimus,nihil pra:ter fe ipfam pro quadrato producet , quod iccruinin fe ipia ,mulciplicandofolummod6 fe ipfam , loco cubi proferet, nimirum meram unitacem, ira uc radicem , quadracum,
nihilnifi cnum idem invcnieVndeevidens eltjquodtameclihabeamus hic trcs uniuspundi ranios>qui videntis:

modo
funt

& equus
nifi

non

unum in

& cubum

&

nus videtur alibi luculentius in his verbis fummus intelledus p^ i-rinif. confirmare. Primus eft ars qusedam Omnipotencis atque Sapie- iib.6. cap. :\U, tis Dci plena omnium rationum viven-

&

rium incommutabilium5& omnes unum

ea
,

in

tur in formali fua progreffione differre (intclligo radicem

,

mcn
qua

in vericate cilentiali

quadratum cubum) tanon eft , nifi ifta

,

&

ficutiplaunumdeunocum quounum. Etalibiait : Tu es Deus meus & Dominus apud te omniura omnium qux creaili
,

ftabilium lunt caufx

rcalis

&

& & omnium mutabi,

radicalis unitas five identitas

in

Iium
nes
,

Apud teimmutabilesmanentorigivi-

omncs mancnt potentialiter feu complicice, idque more abftrufiffimo Et, obbanc rationem fapiens aic:Deoomnia
rcs
:
,

& omnium rationabilium & irratio- soiiloquio^

liH.

nabiJium atque temporalium icmper vunt rationes : Et Boetius habethxc. Tii cHn^a fuperno Ducis ab exemplo pnlcbrum ftbcrrimns ipfe. tJ^undum mcnte ^erens,jimtlicjHe imitgineformasantek citato
in fe

j.dccon-

^"^-

Denique Anfelmus modum

fionem cujuflibet
Ideali
rei

quam
,

Sc progrcl exemplaris a fonte doctiflimefic exprimit : For-

marei
ritas
,

ait,

ArtificiseftArchetypa&vea potencia in
,

rna.de
n: Tetna-

adum promateria ver6 jam produda eft fimilicudo imago acque hac de caufo Odo Abbas illedodiifimus ait : Numerus Ternarius ci\ principale in animo Condicoris exemplum Condendujicur mocus cft
in

& dum

Monas generat Monadem : ipfam reflexitardorem,qu6dunitas in mundi Idealis five Archctypici fabrica emiferit verbum , quafi eflentiam kfe in unicace ab eo haud ipfa genitam , quaquam diitindam, ac tandem reflexic

& pimanJ.ia.

&

&

illum fpiritum fapientise abambobusprocedentemin feipfam. HincfiliusSyrach:

^"'='"-f'-^

dorum, In quo

etiana fenfu

Hermcsloco

Fons Sapientiae verbum Dei In cgreflTus illius mandata xterna hunc igitur modum erac mundus Archetypus S 2
in excelfis,
:

&

SECTIONlS SECVND^,LIB.I.
typus ante oninia in 8c ex nna cademque Vnitate , fed ratione triplici creanis , nimirum per egreflioncm unius quafi quadratu seternum ab uno , quafi radice xtcrna , per regrcffionem illius emanationis quafi

&

readaptationcprocedunt. Et Proclus:Vc omnia ab uno funt derivata ica quidem curfu contirtuo ad illam iterum unitatem reverti feftinant.cum qua, qu6grandior
,

formam Cubicain ad rerum omnium Idcalium Archctypi complementum quo

in
,
,

tres

tates facile difcerni qucant, atque

divinx in unica effctia infinita proprieetiam ra-

tio,quaomniamunditypicicomplicitcante cllam creationem eifent in Archetypo idealicer coinprehera.ConcIudimus igitur, qu6d'fecundum iftam imagincm. idealem mundus ifte Typicus in triplicitate varieproportatis eirettum poftea formatus tionaliter adaptatus , nimirum ad divinx fimilitudinis exemplar : Nam,ex unitate in divina abltrufa fuacxiftenda,nimi'

cftconcordia , pcrquamfibi invicemoccurrunc , eo plus dc ipfa participant. Iterum Plato aJibi : Omnia h Deo Altiffimo fumma ope contendunt.ut ad procedunt eum revertantur , quoniam in ipfofummum ipforum SoIamen,fuftentatio finalis requies confiftit. Proprer iftam ideo ra-

PUto.

&

&

&

&

rum,ut
flamma

in tenebrisfeuchaopotencialief

fet originaIite'r

quo ad nos abfcondita,

,

tioncm Lcucippus Philofophus fccit unita- Leucippu: temiftamfuum fummumbonum. Hisergoviderelicet,qu6d Antiqui Philofophi a Biblij facri Harmonia nullo mododifterant. Denique lob hxc omnia adhuc clarius : Rcvelat inquit Deus fundamenta e educit in lucem umbram lethatenebris lem: ubi perfundamentaintelligitaquas, qu2e in tencbrofa abylTo contincbantur, ex
, ,

&

fplcndidifTitna formalis efTcntix

quarum tum poftea

cxiftentia cccli

& tercft fa-

fpiritus fapientis Catholics emanabat ab utroque procedcns conjunxitformalem illam emanatione cum materia aquarum potcntiaIi,itaut horum trium unione,
,

&

ra,&

confequenter totus mundus

nimirum divinae lucis

terix tenebrarum
erant prius
S.Tetri.?.
,

& fubltantialis ma-

mediante Verbopracdidofecuncxemplar five imaginem Archetypi. Quarehaud injuriaconduderepoffumus, quod principia conditione oppofita;ab una
bricatus,

dum

videlicet aquje coeli

eademque

&

Tcrra

& confequenter totus

mundus, , utteftatur D. PetrustSedhaec optimc hifcepaucis confirmatPlaltcsRegius : Verbo (inquit) Domini firmatifunr coeli,& ipiritu oris ejus omnisvirtuscorum : Quo fermone tocum aperit : Nam, perDominum intelligic Patrem ,3 quo omnia, per VerbumFilium, perquemomnia

unitate five Identitate procedant:videlicetexnihilo quoadnos , fcu tenebris privativis,& quafi cx umbralethali , mutatione forma; ejufdcm identitatis ^

potencia privaciva in

adum pofiti-

quo omnis effentia & virtus fcu adusin hoc mundoeftderivatus. Concludere igitur poflumus,qu6d
finr
fi

& fpiritum

ab ore utriufquemediantem,

unitates mundildealis
radicali
,

ab unitate unica uno Patre extradje

infinita in fe
,

quafi

filij

ab

& ab eadem, qu^ cft

:

emanationem lucis e tenebris. Hinc Salomon : Manus Omnipotcntis sip.n.is mundum ex matcria informi eftecit. Ec ^^'^^7.. lob : Aquilonem extendit Deus fuper inane & vacuum & fufpendir tcrram fupcr nivahilum , hoc eft , fupcr rem inanem cuam fonna Nam per inane vacuum, Nihilum intcUigit informes illastencbras umbram lcthalem de qua mentionem fecit ante^ five materiam informem Saloper

vum

&

&

&

includantur

debet fequi

monisanteacitatam,qua;', quandiueratin
potcntia divina , erat in debili mortalium fenfu mere Nihil , ut didum cft , quatenus

ncceirario
te

quod triplex membrum mundi

ab illa uniradcbet elTe in quatenus mundus Typicus cum fuis , reprsefcncamcmbris fic ad imaginem tionem Archetypi etfcdus ,quiefta:terna
iftius creati

&

&

illamonas,inqua funt omnia,undehaud injuria dicitur ab Apoftolo omniainomColofT.MI.

Coloir.l.I<5.

nondumeratinformata- Hiscrgomanifeftc conftat, qu6d omnia effentialiter in ifta radicaliunitatc a-cerna comprehendantur, quippe, qux , ut di una eft etiam infinita, & in eo quod iit tam in Ibis d imcnfionibus
,

nibus.

Atque iterum

Omnia
Et

creantur

& effcntia, quam potcltatc leu virrute infinita,nccelTe habet

,

Rom.lI.3(5.

per ipfjm
fo

& in iplb & ipfe erat

ante
alibi
:

omnia

ut in fe finitaomnia
j

per ipfum & in baud injuria diditatur circumferentia ccntrum: Atque centrumomnium ,cujus circumferentia eft nullibi. Et , ab Apoito,

& omnia in ipfo conftant.

Ex ioipfb Itint omnia Vnde

contineat: Vndefcripturx : Ipfecitomne tamcn eft in omni : iple implct omnia

&

&

extra

& ultra omnia & in comprchendcnconcludendoomnia, cft(6lummod6

:

do&

B.,-.'jbi.Zoar.

riato.

Hirmes,
rroclusin rroblemat.
Tbctil,

loPatcr omnium ,qui eftfuper omnia& in omnibus. Hinc RabbiZoar: Omnia funt unum rcfpedu Dei,licet varia videantur rcfpedu noftrum. Et Placo aic qu6d non modo omnia fint in Deo , fed ctiam omnia qusc jam exiftunt , ut pote , quae (quatenus ab eo proccduntj non funt funt in Dco nifi unica Entitas. Et Hermes in Tabula fua Smaragdina : Vt omnia elfent medialioiie uniusjita etiam omniaabiltaunica
,

tamenacreaturis fuisnunquam abfens quippe quas verbo fuo cftbrprimtim voluntate ejus proceflit mavit :
in fe ipfo
,

&

&

verbum ejus fiat & Fadum ctt. lamque quod principium privativum
five tencbras

kchalesab infinito

omnium

&

rerum centro, cujus circumfercntiacft nidlibi cxtraximus,nosfatis profunde in formalis

vi

vivifics lucis fcu principij adinaturam immergemus, quod abeadem radice primordiah origincm fuam duxir,

&

ut hac

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
ut hac ratione prsftantioribus incclledus mei coloribus fbrraam illani cffentialem
.

Fol. 7r.

midam
rum

five

aqueam

k profunda tenebra-

captivitate

&

quafi

umbra

lethali re-

cxcellentiffimam,quenacurammundibu-

dcmit,faberrimedepingam.

CAPVT.
^lupmodb amahilis

III.

& fplendidus amorit Catholici ^vivifici Spiritus

afonte tutius bointatis effulferit , tenebrafque litigiofas at' que odiofas ab objcuri Chaosjive Abyfft deformis Throno removerit, ut exinde mundus pulcherrimus ex
Nihi/o acluali ipjius prxfentia creare^ tur i3 divina ejufdem pulchri^
tudine ornaretur.

ADmirabile cft & ultra captum humanum,qu6d ex unica Vnitate in effenrami duo, proprietate,more tam oppoCto inter l'e differentes excrefcerent, nimitia,

deforme
erat

&
&

tempeftuofum

cui

nomen ob

contentiofam fuam conditionem Liticiuni

rum tenebras, qux funt

ris
,

informiratis

erro-

deformitatis , contencionis privationis

:

& mortis origo

ac lux , quE eft vehiculum

,

Sc caufa unica informationis

veritatis pul-

chritudinis,amoris,polkionis

& vitae. Non

eat pro nibilo, quod Manichsi tanca confidentia tenerent , quod duo effent principb coa^terna , quorum unum fecerunt Deum, quem luminis principem vitsque Scfanctitatis omnifque bonitatis authorem ag-

impofitum , quod , poftquam magnas perturbationes& commotiones in aere excitaftet , alis ambitiofis furfum volareSc adverfus Demogorgonem fuum Crcatorem pugnare conaretur , a Demogorgone protinusin abylTum profundum prxcipitaretur : At oblervante ipfo, quod Chaos novo icerum parcu laboralTec , cju^d in la-

&

boribus

fuis fufpiria ferventia

cum

fudori-

busgravibus emififfet,ipfenoluit manum iliam ab eo rem.overe , quoufqucfecundum

cdidiffet
iuis

partum,in quo Pancumtribus

,

diabolumfinxeruntalcerum, noverunt , quem tenebrarumprincipedidlitarunt, origincm feu initium contentionis,moriis, jcgritudinis totius mali.Atque diabolum

&

fororibus

&

natus.

Cum

ver6

qus dida: erant parca: effct Demogorgon egrcgia

effetcaptus

&

pulchntudine ipfum omnium

& forma Panis

mundanorum negociorum

ide6

ipfi

Deoin

fuaeffentiafuillecoseter-

num exiftimabanr, quonia nuUa poteft effe

bonitas,quje ad

prsfidem gubernatorcm effecir, juffitque cres ipfius Ibrores , ut more ancillaru

&

&

fuum contrarium.nimirum

malitiam non habet relationem:Hac(inratione volunt , ur Deus malitiei pravitatis , fit costcrnus in fiia exiftentia

quam)

&

miniftrarum fratris fui mandatis obedirec fequebacur exinde , quod Chaos fuo oncre leu magnaiUa congeiie feu mafla , qualaborabac jam levatu!, Pana fuum (fic fuadcn,

cum Deo bonitatis:quibus luisimaginationibusnon mod6diabolumex creaturaiUm

limbo excludere,fed etiam unitatem ex naturx limitibus expcllere Diade fivedua-

te

Demogorgone)
:

in fuo

Thronoconfti-

tueret

Hsc

eft fabula

illaParabolicade

&

Demogorgone & Chaos comuniter h Poetis

recicata

Allegoriaeoru importar, quocl

litatem

quje

rei veritate eft

nihil aliud,

generatio

& procreatio omnium nb AlilliDemogorgoncm important, cui

conjungitur:quoniam
ipfe

quam unicatum

confLifio) loco illius crige-

mo & fummo Deo Creatore procedercr,

cTuem per
/tcernitas vinculo indilTolubili in unica focietare effenciali
eft

re acque coronare tentant.

Et profecto ifte
difficilisvide-

pundusleuhocdubium tam

batur difcuffionis acque rctblutionis , ut nonnulli exP6i;tis& Philolbphis fapietioribus viderentur

ipfis

folummod6 dicendus a;ternus,qui cft &

fuit

hac in re quodammo-

femper

principium
:

do aftipulari
fticas

,utiapparet per

quafdam my-

omnium

caufa

, feu prima rcrum Ec fingunc eciam qu6d

,

&

allcgoricas ipforum cxprefliones,

quas morctenigmaticotdifcurfibus tabuloCs involvebanc : Inter quos Poeta Pronapis

Chaos locum rertium in xrerna illa fociecacefibi vendicec quippe qu6d eft(fecun,

dum Ovidi

nomine

in fuo

protocofmo

afleric

quod

Demogorgon ( per quem intelligit Ueorum fummum) undiquecum /ttecnitace &

Chaorudi fuiiTetance omniaftipatus.fin-

rclarioncm) marcria leu fubjedlum illud confufum atque indigeilum, ex quo omnia hujus mundi conftancur : arquc
j

obiftacaufam Anciquicradiderunr, ipfum fuiffe Deo cca:cernum ut poce , quxerat

,

quodam tcmporcdum /cerr.itas in iua majeftace maneret.magnum tumultum & commotionem fubito in vilceribus Chaos ex ortum animadverterec: Vngitque.quod

rudis illacongeries

exquaDemogorgon

univerfalium Paterres

omnes juxravokintatem fuam creavit ieu formavit : per confequens fubjedum five materiam iftam

&

de ut ipfe ei auxilium in difficili hoc partu pr^beret manum fuamadparturiencem porrigit obftetricis officio fungendo, Jitud liabito parere fetitmonftrum quudda
,
,

&

omnium fuiiic generalemrerumomnium Matrem exiftimaverunt , ex qua & fjper quam Vnivcrlalis cundorum Parer: genuic&efFormavit resomnes S 3
:

Vndccon->
ciclb-

SECTIONIS SECVNDy,
dufei-untjduos fuiffe cundorum genicores Carholicos ab omni kvo , quoram unus
erat Pater
,

LIB.I.
lucis feu fulocntis fa-

iflfet

Eoo fum Pater

pientiaeSpiritus,

altcr

veroMarer- Ettamenin

hocconfcntire videntur, videlicet , qu6d Deus elfct caufa principalior , voluntque,

ipfum Chaos loco focij paffivi Demogorgoni infervire, ut ck ea quafi genetrice univcrfali resomnes generet : ht quamvis lapiens
(Sc

ego creavi Tenebrofum Chaos , ex quo tum poftea mundi exiftenciam atque etiam tam difcordiam, quain concordiam Elementarem hoc eft, litigium & pacem in hunc mundum introduxi : Ita ut fit evidens non nifi unicam
,

&

divinus

Plato innuere videanir,

Chaos ab omni anciquitate focium Dei fuilfe, tamcn nobis tamipfe, quamaHj fimilis profunditatis illud a

unitatem ietcrnam elfcquce in feeftmas foemina omne quod imaginari poteft,qusexfeipla& inlcipfaproduxitom-

&

&

Deo a;terna qua-

dam
filTe
,

gcneratione feu produd:ioneprocefipfumque tum pottea ex co omnia fa-

haud aliter , quam Adam comprehenin fe Evam, quxcrat tum poitca microcofmi mater Hinc ait Mcrcurius Trifmegiltus : Mens autem Deus utriufque
nia
,

debat

jinwnd

bricafie intimant- Quocirca concludunt, quod a Deo proccderet Chaos &abipfo minime eft dividendum , atque etiam ei

fexus fcECunditate pleniffimus

vita

& lux

cum verbo
dicentes
, :

fuo alteram

mentem

peperit-

loco Sodalis fcemininse pro generatione procreatione infervit : haud aliter , quam Eva ex Adamo extradta dida erat focia adjutorium ci in generis humani produdione: Harccft tam Philofophantium Ethnicorum, quam Cabaliftarum myfticorum
,

&

&

Et fcripturx hoc idem videntur tettificari, Qui cateris generationem tribuo an ftenlis ero? Quare manifeftum eft quod ex una eademque unitate radica,

li

Sed ad pr.-edidx allcgoria: explicationem procedam: Manus Demogorgonis importat divinam potentiam prideforme Chaos , nimirum mogenitum
opinio
:
,

seternum exiftente tam mareria , quam formjeomnium procedunt &quodappareant in refpedtu carum exiftentis progrcffionum folummodo zeviales , boc eft, habentes principia, fed fine fine : ut cunque

&

in elTentiali

&

abltrufiffima unitatum unitate

earum radi^e, nimirum in Deo ,aquapro-

Litigium,lignificat principem tenebrarum,

qui eftoppoficionis

difcordix Pacer

Vn-

vidc obe jus ambitiofam adverfus lucis Dominum rebelUonem, in Abyfli tenet

&

cedunt , funt aeterne : Ica , ut quemadmodumtenebrola AbylTus, leu Chaosobfculucidus informans fpiritus funt rum , ad invicem conduoprincipiaoppofita

&

&

brofievoraginempra:cipicabacur : Perfecundum ejus partum,qui erat Pan, univerfam mundi naturam , atque Lon(.ordem Elemcncorum dilpofitionem indigitanc:
inde argucndo,qu6d polt magnam illam difcordiam leu commocionem& pertur-

ditione

& proprietate contraria (nam a te-

nebrolb principio difcordia,malum,frigus, congelatio, quies , mors , privacio , negatio feu noluntas pro^cdunt : ut c regione ab illo lucido
tia-

bacionem

qusinprimauteriChaosdila,

gra, quod elt pulchritudinis typus , lux , con.ordia , bonitas , calor, pofitiofeu volunrarefadio, motio.vita

&

&

tatione fe oftirebat concordia paLificalecundo cjus partu fequerecur qu^e erac tam

tas

derivantur
nifi

ita

etiam

ambo hxc

funt

non

rami gcucrales abunaeademque

inriniti

formola

& acceptabilis Deo in ultimo hoc &

,

unitate eflentiaii alfurgentcs, qui ciimli-

ejus partu ,ac difcordia deformis efiet ei ingrata in primo- His fcetida , odiofa

mites fuifontis

excedere nequeant,

eroo videre poffitis mencain pnncipio

trc luctarent

quomodo omnia Eleconfufo Chaos ven: Tres parcx

tenebrs confequenter funt in eo lux nuUo modo difterunt in fua effentia a radicc, a

&

&

in

& (.ontcnderent

nibus,

qua fcaruriunt , qu cll omnia in omHincergoPfaltcs:Tencbrxfuntei

prji.138.

feu forores fatales

<Sc

dids Clocho , lachefis qus cum Pane erant,denoAtropos,

nempe prarfens,

ficut lux ipfc:

Nam omnia funt unum in eo,

quielt
Co,

foiummodounum

& idem infcip^"'""-

tant tres cemporis ordines,

prstcricum.tuturum: Ciocbonis curs cempus prxfcns commiccicur, ejulqueofficium

eltfilum vicsnere
:

ex quo per quem &: in quo omnia: Nam ejusvoluntas &ejusno]untas funttantiim unum in eo , qui elt una fimplex Identitasi

Lachefis pra-elt tcm-

& qux eft ejus voluntas

firmatio,
,

illa eft
,

tam ej us

af-

pori fucuro

materiam iliam , five Canabaccam fivelineam.quam Clocho agAcropos cempus prKcengredicur nere tum quod eft irreparabile irrevocabile imporcjns fcindcndo hlum finit opus.Ego
,

refpicic

quam negatio qucX non funt nifi unicum bonum in eo qui clt tota bonitas:
Et tamen refpeducrcaturas, ciim ipfius negatio dominatur , iple lucem vultus fui betotum eftquafitenenigni obfcondit , brs,& tunc operatur privative,quo ad nos:

&

&

&

fuper parabolicam iftam relationem infe-

rojquod camecfi Cbaos leu cenebrofa Aby ffus cifft

Nam

ubi ablcondic facietn fuam

omne

cum Deo
,

&
:

in

Deo

ance

mundi

creationem
unitas

tamen

infinica

&

efientia radicalis

eam

& fola jccerna creavic &

elTenda bonividetur deformc , inane tatedcltitucum. Ecce hic voluncacem nc-

&

&

produxiciix fcipfa
Ef.i.^y.:

Nam illa in liaa perfo-

terelt

na hxc lovjuicur : Ego Dominus , non aljformans luvcm& creans tenebras,

Si.

&

faciens pacein

creans

malum Ac
:

ii

dix-

"acivam feu privativam , quae rede nomirefpedu noltrum ejus noluncas, quia in fuo velle refpectu fui, videcur noUe, refpedu hominum , quibus denegac fuam prxfentiain ; E regioncfiejus atfirmacio
nari porelt

feu

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA.
fcu pofitiva proprietas hibeat

FoI.72#

Dominium,

ta

tunc cmittit nobis lucidam fucc pulchritudinis bcnigniratem atque ita fpiritus creaper conturacipfius prxfentia recrcatur,
,

&

: Tenebras ponam ijsin lucem. Etlob: Tenebris in die incurrent a(tuti quafi in nocte palpabunt in meridie. Et Apo(tolus: Intenebriseft in tenebrisambulat,qui

&

&

ftquens ipfius bonitate rcplctur : Ecce etiam hic voluntatcm ejus affirmaiivam feu

odit fratrem. EtPropheta

Tenebrx per-

pofitivam

qux

refpedVu

tam Dei quam

, :

iwltrum, dicitur voluntas Sed, ne hoc vidcaturalicui alienum,obfervctv'clim fcdu16 naturam radij illius mentalis in homine: Nam Deus mentem ei ad ipfum informanratione atque intelligentia inducndum

fequcnturinimicos Dei. EtMoyles: Deus abfcondit faciem fuam ab ijs , ut obtingant anguftia : Ettamen nulla ijs multa mala

&

eft eft

iitarum

duarum proprietatum, qux non

abfolute in eilcntali
,

& radicali
fit
,

fua uni-

"

tate

bona utcunque ultima

,

privativa,

&

paffiva

odiofa , deformis
,

contentiofa

dum
in
cit

impertivit

Spiritus (inquit lob) e(t

hominc,

at infpiratio
:

Omnipotcntisfa-

eum intclligere Et tamen ifta unitasefimago Dci per duas contra-

qus corum fentit & patitur eflfedus. Nonne fcribitur ,qu6dip(e habeat pote(l:atem vitx & mortis & qu6d
mortalis creaturx
,

&

Sap.16,13.

fcncia;. qua: elt

deducat ad portas mortis

& reducat?Et ca-

ingenereoperatur ,quarum unacit affirmare.dare concedere

rias proprietatcs

&

emanacionemquandam amabilem Ecce hic adumpoficivum

pcticioni petentis per
:

fecundum dupliccm ejus proprietatem vidclicet nolentem volentem in unitate elTcntiXjinquanihil eft malum. Vnde fipiens PhiIofc)phus k
efficitur

men totum

&

dcpictum- Alia ellnegare &auferreaut feopponerepctitioni c>cdefiderio qua:rentis

,

in fpiricushumaniunitace

fcripcuraruin fcnfuin hocnondiirentiens.

Non

e(t in

monade

divina,nifi

unum

& pimand.14.

i^;!,!'!!"'^?'*

perprivati-

bonum, in

ipfo

vam quandam ablationcm feu recufationem prxmij dcfiderati. Ecce hic ellerte<ftum neganonisfcu noluntatis ex hac parte defcriptum ; nam radius mentalis non
emiicac fcu

nihilque turpe-

enim fadore nihil malum, Atque ob i(tam rationem,

quando lob feipfum fentiret a Deo percuffum idque fine caula & prstcr juftiris (ut
,

eividebatur leges
(to a:(timabatur
,

emanat

pctitori

fed in (e con-

&

trahiturfcu rclervatur.In hisduabus acftio-

dum cor Dei

rem fuum

erat:

quacenuspro viro ju(ut Tcxtus ait) fecuntamen ipfe (non obftan}

,

nibus contrarijs nonnifi

unicumetfedum

tibus fuis poenis) pio

laudabilem in hac fola unicateobfervamus: Nam , tamctfi concedit mens meaper ami-

quodamerga creatozelo initigatus (uccunque agno-

cam

&
:

mifericordcm
,

radij

mentisemana-

tioncm
tencis

ita

ut arrideat expedtationi pe-

rentis

aut fi c contra ncgatur pecitio qusad magnum ipfius damnum lcu malum.tamcn menci cum nolcntis,tum volentis, tam affirmacio, quam ncgatio vidcntur bonas, utpotc bona rationefundata:: Vnde patet,qu6d ambre illxnon funtmihinifi unum 6c idem in effcdu, uccunquepctcnti apparcant diffcrre. Pari etiam ratione in
a^tcrna

vit totum fuum maium eiabavcrfionefacieiIchovxeveniffe)ait : Ettamcnabfit^ Deo impietas abOmniporenceiniquitas&c. Pracerca patct cuiquam etiamin Philofophia mediocrircr perito , quod

&

'" ''*"

Deus ram circa crcacura: corrupcionem pnvationem quam generariunem & pofitionem vcrfetur- Et camen ncmo Chiiftia,

&

norum ignorare potelt ,quinutrat]ueiftarum proprietatum inunua ,fynccra cfientia iit

ablolucc

bona
,

quatcnus

ipfa cft in

& archctypa unicate (qux & mens

,

bonicace complcta
nihil

tamctfi cxaltera parte

divina dicticatur
intclledtus (eu

cujus typus Sc
)

mens humana

adtus

imago elt tam

citmagis tcrribile,timendum ,abo-

voluntatis

quam

noluntatis e(t unus

&

idcm
tota
iSc

& non

c(t, nifi

bonitas in ea,
,

qux e(t

abfoluta bonitas

quae contrarieta-

temin fenon admittit.tamctfi creacur^e, qu;e (libij.itur effcdibus tam privativa:,

r
>

sr.

1114.

104.

quam pcficivjE voluncacis ejusprivativafeu ncgaciva adio vidccur mala : ut econtra ejus poficiva feu affirmativa emanatio quippe benignitate amore plenahabeturab eo pro bono confequenter cum gaudio recipicur:Nonne docemur authoritate ian-

&

&

perniciofius creatura;,quam eft inpropriamorsfcucorrupcio. Sinos Chriftiani negarem.us propriecatcm in divina unitate , tam ad dcprivandam creaturzevitam per contradioncm radij fui vitae in fe, qoam ad vicam impcrticndam per dilatationem radij ejui^cm h centro iux unitatis vcrfus circumfcrentiam : nonfine rationenos poiftis atque Philofophis Ethnicis judicio captu viliorcs seftiimari pofTumus : ut pote , qui tcitantur cum fapiente,
ipfius

minabile

&

Ecalsf.ll.

&

quod bonum
ncftas

4-7.

dta,

qu6d bonum & malum

,

vita

& mcrs,

& malum vica & mors ho& paupertas a Deofint. Quo argui, ,

paupcrtas

& divicise a Deo funt

quod

Deo
,

? tt aiibi ; abfcondente faciem fuam a

tur

qu6d

ifta

uni^a eirentialis divinitas

trcaturis conturbantur, recipiente fpiritum

operetur proprietate duplici more oppofiio in crearurismundi Proclus fequendo

&

eorum

expirant, emittente fpiritum fuum rccrcantur Dono.Etalibi. Vificatio tuapra:fervac fpiritum meum. Atque iterum : Attollc
r.

faciem tuam
efficict

nus,
' :i.3i.i7.

& cfficiet.ut videamus lucem & fplcntenebras noftras.Et Frophe-

&

antiquam Orphei , Hcfiodi , Euripidis .^llhyliThcolcgiamfqui omnia arcana illa quse dedicerunt k pcribnis in myfterijs Dei
profundis
,

&

emitce lucem fupra

fuis

hiftcnjs fabuiis involveiftas in

runt) proprietates

fupremo

& arvifibi-

dentes

chctypico Sole fub umbra Solis Typici Sc

S +

SECTIONIS SECVND.,LIB.I.
vifibilis

agnofcit

Nam ipfe & pricnomi:

mati Poetse rnylHci, unitatcm iltam vocanc

ratione prsfenti^ formalis hujus mcindi portionis , quse procedit ^ lucido fpiritu fa-

ApoUinem diuino tempore Nam prxtendunr quod in pofitiva & benigna fua na,

pientix
cutis

qux
,

tcfte fapience) eit

Dei

&

vapor vir . fyncera emanatio claricatis

^^-^'^^

qua: manifeibrur pcr vivificantem 8Jus in Sole virtutem , ipfe componit crcaturam ex feprem partibus ( nam numero
tura
,

quaternario Fytbagorici fignificaruntmateriam Eiemcntarem rerum , urpote qux

omnipotentis , fplendor iuminis divini, fpeculum fine macula bonitacisejus,qus dividit aquas in diftindoscrbesfivefphK' ras dat pondus aeri appendit aquas feu nubcs in monfura,facitpluvi2eftaruCa

&

&

&

&

eftquadratum,adradicemduo,qui eftnumerus imperfeAus proinde defignat

matcriam; per tcrnarium, qui cft numerus pcrfedionis.Hieroglyphicc depingunt formas rerum.ita ut ex liorum numcrorum

& viam fulgecro Tonicruum

non
aiftu

; fi

ipfa (dico)

io'^-2<7.

&

&

adcilcc

aquis,eafqucfuaprxfencia& non excicarcc , ills procul dubio fine

ulla difterencia in

uno (tacu fine

alceratione

conjundione exfurgat numerus fcptcna-

perfedum creaturre complemencum , quod in animxicu form2e&

riusquiincludit
corporis fcu
matcria: compofitione five

permanerenr. Eftiftefpiritus,quidixitab Ecdcfj. ore AltifTimi prodij rotunditatem ccjclorum circumivi folus , in profundo abyfli ambulavi : Eftilla fapientia , inquam luci-

&

da, tc

quam (ccfteSalomone) lehova poffidevia:

,

rtoveefc.

Iterum unitatem hanc eandem Dionylium nodlurno tcmpore vopcrficitur,

unione

bat in principio
creacus

fux ance opera

liaa,

anerat

omne tempus ancequam mundus

cant, nimiriim in tenebrofa feu privativa

fua proprictate, alTcvcrantes,

quod ipfa fub iltoticulo foleat creaturam dominio Apollinisfeu diurnotemporccreatam feucomfepcem partes dilacerare: ita, ut eademque , quod una unitas in eilentia fit author tam deftrudioris corraptionis,quamgenerationis&
in

, quando nulla: ellcnc abyffi , anccfonces eranc creati , auc monccs elevaci, auc cerra ordinata: quando pofuit ccclos, ibi aderat ; quando fortificarec fupcrio-

quam

pofitam

videantur aiguerc

resaquas,ibi erac,quandomarelimicibus cerminacum , quando cerrx dedic fundacionem , ipfc adeiacei ,canquamomnia
cfler

&

vivificationis

Quare

duplicia ei aflignant

nomina ,non
eli:

relpedtu cilencia: ejus,qu32

componens. Denique abipfo omniafunt '"''** fada fine eo nihil eft fadum : Ita ut G non cffetper prsefentem formalis iftius fpi-

&

unica

fcd racione propriecatum ipiius,

ritus

adtionem,maceria mundi aquca in (ta-

nimirum utproprietatem cjuldem eflencix unicam diftinguant ab alia pcr variationcm nominis. Hinc k Cabaliltis dicicur inuna
fua propriecate
,

cum deformem fus matris Chaos revercerecur ; Nam , quacenus manec in hoc mundo , indinatur ad dirpcfitionemfuxma: Eft enim paffiva , focminina , frigida acque eciam eft rerum omniummarer ,& in alio refpedu, vivifica fplendida unica-

videlicet privativa
,

& teeam

tris

nebrofa
tit

Alcph Tcnebroli.im
:

nimirum,

quando contrahit
prietate
,

radios fuos in fefeu aver-

&

faciem k creatura

In

alia

vero ejus pro,

cis

nimirum

poficiva
;

& lucida

&
lus

emanacio eft iriafcuJina adiva, Pacer rerum omnium ,quippe, qujeomjECerniE

, :

vocat Aleph iucidum

cmittit benignitatis

niniirum quando
pulchrituciinis

&

&

vitxradios.
,

Ex iiis ergo nobis Chriftianis apparet qu5d Ethnici feu Gentilcs cum fcripturislacrisagnoverint&fcripcisparaboliJs mandavcrmt,qu6dfit inpoteltate
unitatis radicalis falvarc
,

hoc mundo vivificar uc ait Apoftojuxta prardidorum Poecarum fententiam , qui ipfam fub nomine Apollinis
nia in
,

&

proponunt-

uniusejuldcmque

& deftruere
aufcrre
,

hocell:

vicam dare autillam

,

fivc aut

vcUe auc nolle

& (ut ver- &

li,

bodicam) operari omniainomnibusjuxta placitum fuum : Atque ita confirmatum habecis , quod duo membra naturarum oppofitaruin ab unica radice jeterna fcaturiunt
,

Hoc igitur bene k nobis confideraco, hand diiticilc eric ex horum duorum principiorum dcccdione nimirum lucis cenebrarum ad radicalem vers Sympachiae Antipathix cognitioncm pcrcingere quoniam evidens elt , qu6d iUud ab amabi,

&

concordanti

&
,

viviiico atquc appetibili

amore procedit

quihbenigna Creatoris

&

quod ifta membra

icu proprieta-

tcseiientialcs

&

principalcs
,

more contra-

no in mundo agunt

&

per confequens ef-

tcdus ab invicem difFerentes producunt: Vndc pjcet,ciu6d,cum aquaE,exquibus

emanationc procedit , qux fempcr cum fuo fimiliconjungi atqueuniriappecit,fuumque fimile pr^efcrvare per unionem intendic: Hoc a difcordanci,privativa contentiofailla affedionc derivatur,quaintenebrje deformitas fiiijs lucis vita: pa^

&

&
:

&

& per quas (tefte D-Petro)c(xli erant prius

&ceria ex tcnebrofa abyiToprodierunt& erant quafi lecundus ipiius Chaos partus, qucm Poccs fingunt clle Pana five natulam humidam univerlalcm ; Facillimum crit lapienti Philofopho confiderare ,qu6d paffiva iitius mundi porcio ad proprietatem &conditioncs tenebrarum inftindtuquodaai naturali inclinet , ita uc fi non clTct
;

Ex his itaqne apparet qu6d ut ante harum duarum proprietatum differentiam Icu cftcdum unius unitatis fcparationcm ,nempe lucis a tencbris, qua: mcdianriunt
, ,

te

verbo feu

fpiritu divino efficiebatur.om-

nia erant

unum
:

-auc difterencia

idcm finc diftindionc acquc bsc unicas feu unuin

j

&

nullo

modo erar inrcr rcs Cicacas numcran,

dum

ita

,-

ur in

rali (taiu

lux eflec rcnebrx, tcnc-

&

.
t

DE
Sz tenebrae lux

PHILOSOPHIA MOYSAICA.
&
flari tradit.

F0I.73

confequenter barum , nuUa ab humano capcudillerncnda,nihil realiter diitinguendum fed omnia erant unum in prima rerum omnium materia,
,

Et Syriachus adhucclarius:

1* '7 quxconfiltebacinaccernaunitatetln Chri-

ito

aic

Apollolus,

omnia

funi condita, per

omnia , quorum alterum eft ^'^''"4.2^^ contrarium alceri , nec quicquam factuni cft, quod mancum eft. Denique , ne lcctoraliquisfcrupulofus mepro tam longo fftper bina iftaprinci-

Gemina

funr

Chriftum anceomnia
ita
,

&

ineoomniafuntcreata,
in ipfo

ipfe

pia contraria

& omnia

conftanc &c:

, dilcurfu condemnaret , operspretium exiftimo,ipfos, qui funcpicca-

tcnebra:

refpedtu , nec crat lux nec nec dies nec nox , nec coclum nec terra , nec Spiritus nec corpus , nec bo-

ut in
,

-illo

te

&

judicio prardici

ccrciores faccre,

numnecmalom, necpurumnccimpurum,
nec generabile nec corruptibile , nec hoc tamen nihilominus omnia nec illud :

qu6d exacfta illorum cognicio fic haud exioui momenci feu imporcanciz, quaccnus duo prasdida primordia obfervancur eile
folida ac realiacam univerfx Philofophia:,

&

quim Theologix fundamenca

ucpoce

ifta

fi

ve fint fpiritualia five corporaha, p ro-

cedebanr ab illo fubjedtopocenriali, quod manebac complicitein illa infinica unitate,

qu2

fuit, eft

& eritomniainomnibus&
O
Omnia fuerunt abdidum Saltam fecrctum

admirabilis Dei inoperi(uperomnia. bus fuis fapientia ! Omnia (dico) ab una fola matcria , qaz nihilominus eft nihil

quorum radix & bafis in veracogniticne borumduorum concrariorum ficaeft per confequens fi ipfa non fint bene irf primo ioco enucleaca ac explicaca, quomodo cum poItca,enc pGffibile, uc rede in ve:

&

ra Philolbphia

corum, qux fata

ftrufa

funt.

percradencur , auc in ijs facrsfcripcurslocisinccUigancur , in quibus tocies repecuntur? Ad iitius autem qusirio-

& abdita
:
.

fed fecundum
Nihil eft

vatoris noitri

&

nis abftrufe five arnigmatis Sphyngiaci refolutionem atque explicacionem qucbd ac-

occulcum quod non debec manifeftari

revelari
:

feu

cinec

idque mediacione operacionis

,

penecraciVtE verbi admirabilis Fiat

ricafpiricas scerni

fpagy-

vinicum in traria dividentc , quibus nomina naturis Nam fuis conveniencia funt affignata. unum , ut dictum eft , lux , atque alcerum Tenebrze vocabatur.Primum etiam Diem, 8c alcerum Nodtem didtitarunt ,atqueita purum ab impuro feparabatur. Hinc ergo
erat
,

adione&vircuceiliud duo principia condicione con-

, videlicec, cur Deus five Vnicas scer-' nain fuo arcano fenlii , intencione fivc confilio mencali , cx tenebrofx abyffi vifccribus feu materia informi , idealiter in ipfo

confiftcnte

contraria

ifta

duo ordinaveric
in

& excitaverit, adefficiendum,ut, mcdiancibus iUis

,omnia mundana

mucuam dif-

quod mundus

originaliter in

duo

regna contraria prjedidis duobus ramis ab unicate exurgencibus correfpondencia dividerecur : Qua quidcm relationc facillimum
fitlux
erit

fonanciam , pugnam conflidum pcririanercnt : ita , uc nihil invcniaturde bonicate participans ,qu6d liium non habec toncrarium , hoc e[\ , dc malida pravicace nort parcicipat : imovcro ipfum fummum Lionum, videlicet Majcftas divina fine luo op-

&

&

pofico

cft ifta cabala,uc a

enucleare
,

quid in veritate
,

& tencbrs quid dies & nox quid eft myftcriorum divinoru profundiffinra, bonum & malum quid ccclum & quid nifi iliud nonnullis elcdis & Theodidadis quid vericas & quid falficas infernus immcdiace k fpiricu fapiencia: (qui elt folus quid humilitas & quid fnperbia ,quidju- M) itcnorum talium fcrucator & revelator) Iticia&quidinjufticia quid gaudium & concedatur qui fpiritus etiam in nobis eft, quid crifticia & moeror quid dulce & & fpirat,ubi & quando vult, & in fcripturis quidamarum ,quid pax& concordia, & mulcis nominacur nominihus, niniirO diciquid licigium & concordia quid actio cur Ipirims vericacis fpiricus fandihcncio, ,
,
, ,

: Profed6 cam occulra morcali capacitacc cxphcari acque cnuclcari ncqueac , quippc , quae

non

exiftic

&

quid mors, corruptio , quid puimpurum , quid fanitas Sc quid rum morbus , quidque falubre quid infalubre,quid medicina quidvenenumiac denique quid amabile,& quidodiofum, confcquencer , quid fic Sympachia quid Ancipathia illa , quE incerinfinicas hujus mundi creacuras dominacur. Quod
vita

pafBo , quid quid generatio

&

&

nis

Ipiricus illuminationis, fpiritus rcvcla-

&

, qui erat primus interprerator fecretoru divinorCi in pagina facra conterorum:

tionis

&

&

&

&

Nequeprofcdonosdecct ex nobismetipfis,utinquiramus,curDeus hoc vel iHud tccerit,aut quomodovel quare iliud fic vel fic formaveric : Scd zelofo Chriftiano convenic
in
,

hscosnniaad lUud cempus

,

refcrre

quo fecrccum hoc revelabicurrquod quievenicc

ci.im figillum

ucem cocus mundus &quslibecejufdem

creacuraex hifceduobus conflacur contrarijs five

dem

feptimum ape-

naturis oppoficis

ceitantur

non

tnod6PhilofophorumEthnicorum
tiores
,

fapien:

fed etiam Scripcurac facrse

,

Nam

riecur.Tunc enim Myfterium hocprofundum , quod cants in mundo contrariecatiscaufa eft, decegetur , oftendecur ratio finalis;nimirum,cur providencia Dei (e ipfa;iY

&

hoc mundo cx Et Empedocles animam ex Elementis ( hoc eft ex fpiritu aquco & lite arque amicitia; tonHeraclicus aflerit

omnia

in

periila

duo

llte

& concordiacomponi.
,

principia oppofita revelabic.&

omnem
cia:

hujus

cordiam cxcingueC

mundi inimiciciam & difPro finali difT^iinan,

feu difccrdiseiftius termino

Apoitolus^
illunf

SECTIONIS SE CVND/,
illum teftatur eventurum

LIB.I.

quando Filius regnum Parri tradiderit, & poftquam omnemPdncipatum & Poteftatein & Virtutem evacuaverit tunc enimipfcregnare
,
:

Vetera enim tranfierunt. Scd difcurfum hunc allateralem relinqaendo , ad argu-

mentum mcum Sympachecicum &Antipatheticum procedam

,

in

quod

ut majori

dcbet, quoufquc inimicos fuos fuperaverit, dc ultimus ille inimicus , qui deftruetur, crit Mors, ita, ut quemadmodum duo contraria

ab una unitate procedebant.ita etiam hi ramis diflbnantes ; is , quafi unitatum confufio in unitatem unicam ama-

ambo

inadioipfarum oppofitarum inquifitionem alcius me immcrgam , conveniens erit ,uc in primo loco modum rationem defcribam , quo mundus ex horum oppofitorum

celeritate&facilitatepenetre,

&

num

&

participatione
cet
ftit

AfOcl,2I.

concordantem ,in qua nullacft bilem invenienda diflbnantia , finaliter reducetur ; nempe , ctim verba ifta Revelationis funt completa : Ecce omnia nova facio

&

& commixtione
,

lucis fcili-

&

aqucE

qux eft tenebrarum filia, exi-

& vivit ; & tum poftea quid de anima mundana antiqui Philofophi deterrainavcrint ,paucis

expcdiam.

GAPVT.

IV.

Jn quo evidenter tam antiquorum, cum Poetarum ttim PhilofophO' rumfententtd , quamjacrarum Uterarumauthontate ^at^ que alijs rationibus frmis probatur, quidft ^ ex quibus principtjs cowpvnaturmundianima.

Mlhi, in idius de anima Mundi difcurlus introitu, propoficum tam antiquorum Cabaliltarum & Rabinorum
eft,
,

m)'fticorum,quam Fhilofophorum fapientum opiniones , de ifto fubje(So,ade6k quibuldam myfteriorum tam profundo-

rum

imperitis

& ignaris
,

tanta conftantiaabalijs

condemnato , & quiocuhs fui in-

penctrarunt,&
tralcm

telledus lynceis in fecreta nacurcB vifcera cum dcbita revercntia cen-

, ut potc , fub quo prxtcxtu crcaturas loco Crcatoris, fcu divinitatis in creacuris vcnerabancur Ob iftdm ergo racionem Salomon : Vani funt homines natura , in quibus eit ignoracioDei , quiex ijs, qus (pedantur, bonis, cum, qui tit intelligere non potuerunt , nequc ex operibus confideratis ipfum opificem agnoverunt, Ibd creaturam pro creatore rcce-

intcr Gentiles occafio

&

sap.13.1,

pcrunt. Similiplanc ratione Platonici vir-

&sternum ejuldem agentemfunt

,

tutcm illam univerfalem

qua mediante

Contemplati
ccnfere
;

ftabilicoatque celebrato

rccft,

ac

tum

poftca in

animo mco

omnia generancur & prxfervantur , Animam mundi nuncupaverunt. Kifceetiara

ipforum incencionibus vidcntur Altrologi
Arabici altipulari, quippe , quorumi eft animus peculiarcm rci cuilibet hujus mundi

Reuclin. de
i>rt.Cab,lib.3 .

concordantiamillam,qua2 cftintercorum opinioncs&facrarum htcrarum fenfum five mencem cxplicarc- aggredior : Cabahftarum eft fententia quod magnus Angelus , quem nomine Mitattron nuncupant (quod nomen interpretantur Donum Dei) elt Catholicus ille fpiritus , qui univcrfaliter animat univerfum mundum : Vnde Rabbi Ivloyfes illum capit pro generali intelleduagente ,iquo omnesformjeparticularcs defcendunr. Et volunt , qu6d ab ifto fpiritu univeriali omncs virtutestam
,

animam k generali ifto ipiritu Catholico derivatam , airignare. Huic etiam opinioni MercuriusTrifmegifbs , Theophraftus, Avicenna,Aigazel,& alij tam Stoici, quana Peripatctici adhxrere videntur. Iterum
,

Zoroafter
,

&

Heraclitus Ephefius conclufit

dunt qu6d hsc mundi anima cx quo lus ignis invifibilis

,

immen-

vitales , quam nacuralesproceanimales dunt, quas etiam Angelos vocant, quorum

&

& per cujus adionem omnia generantur, & a potentia

in
ille

adum

producuntur- Virgilius , Poeta eximius , iilam vocat mcntem, qus per

nurr.erus refpecftu
ftit-

noftrum infinitus exiExPhiloIbphis Dcmocritus,Orpheus,

artus

& compagines mundi transfunditur,

curn varijs Pythagoreorum , non iTiultum Cabaliftarum opiabifta Rabbinorum

&
,

qua tota ejus moles abftrufo quodam modo agitacur. aitcnim: Spiritus intusalic, totaquc infufa pcr artus

nionibus

prarterquam in fola nominura

Mens agitac molcm &c:

Marcus Manlius Boecius
in
, AugurcIIus fentcntiam Virgilij incidere videntur:

varictace difterentes
nia fuiile Dijs plena
,

autumaverunt om,

&

quibus in crcaturis divinos actribuerunt honores , eofque (prcces lacrificia ijs offerendo)vario cultu cercmonijs diftercncibus adoraverunt, prxcuncetamen confideratione &cautela tali ,qu6d hos omnes Deos ,unico, feu lovi , leu potius Ichova; unicaci xterns re-

&

Manlius autem hxc habct: Hoc opus immenfi conftrudum corpore

&

mundi
Vis anima: Divina regit Boctiusetiimilta:

&c.
Lib,i.ci4>.

Tu

triplicis

mediam naturae cunifiamo-

rumque omnium Pacri referrcnt- Kta nihilomiuus corum incencio.ab ignorancibus

ixtalc

venrem Connedis animara.

Et Augurcllus
ait

incelleda

erat prscipua Idololatria:

Nonnul-

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA.
Nonnulli quicquid diffunditur undiquecoeli, & terras & lati marmorissequor, Intus agi referunt anima , qaa vivere mundum Cund:a putant , ipfumque hac mundum ducere vitam: Aft animx quouiam nil non eft corporis expers,

F0I.74

Aeraque

Mundusat &mundipartesquoquecorporeconftant Spiritus hic intermedius fit quem neque corpus Aut animam dicunt fed eum, qui folus utroque Participans in idem iimul hxc extrema reducunt, &c.
,
,

Alchimiftarum atqueetiam Philofophorumfapientioresfaciunt animamiltam in-

coelorum
tuus
,

in

utroque

mundo eft

in fe

mor-

fed refpectu cceleftis emanationis,

quandam naturam ieu virtutem, quse in omnibus fimilia ex fimilibus procreare folet : Nam natura ifta generat orafinitam

nia,eaquemultiplicat, nutrit(Sc fuftentat:

quam

etiam ligamentum Elementorum

vocanr, quo ipfa utcunque inter fe concordantia ij-mphoniaca , harmonis pacifics

quae ijs ineft , eofque informat vivificat, cIicunturvivere,movere:&funtveltenuiores vel denfiores , prout vel majorem vel minorem fpiritus informantis portionem feu prsfentiam ,quam Deus ijsaffignavit in fe habcnt : Nam , quo magis vel minus abundac (piritus ille vivificans in ifta aeris
regione, eo eft ipfa tenuior, purior,adivior

&

ncxu

ligantur.

Denique Rabbini Myftici

ifte

afRrmant , quod

ignis occultus

lit ille
,

Domini

Spiritus five

amor igneus
,

qui

quando movebatur fuper aquas

ipfis

igne-

lob ait:Sapientia'"^ .28. ^. ifiim.14.7. j. pondus aen , o appendit aquas in piovetbTj. menlura : Fecit terram in fortitudine fua
feu agilior ac dicjnior.
.
I

aptat

&

am quandam
pertivit
,

virtutem

Harmonicam im-

&

prieparavit

orbem

in fapientia fua

fine aijus prxfentia

& afliftentia
ijs

&

feu calore

benedido

& vi vifico nihil ex

prudentia fua appendit Aquilonem fuper inane fufpendit terram fuper nihilum in

&

poteft generari aut mukiplicari.

Ex his ergo colligere poteftis , vcterum cum CabaHftarum tum Philofophorum &
Poetarum de anima mundi intentiones, quae non funt tam impije & profanx ac
,

nonnuUi iftius noftn-ae setatis Chnftiani,magis fuperftitiofe zelofi

,

quam intelligentcr

redc , pro ut eft: facrarum hterarum fenfu conferatur:Moyfes ergo habet,qu6d SpiritusDomini ferebatur lliper aquas(& Auguftinus addit) igneum ijs vigorem impertiens- lam ver6 ut vidimus , quod ho,

dodi exiftimant
confideretur

fi

res

ccelorum ftrudura,& ciim Deus ftrueret fundamenta terrx, ipfa aderat cunda componens- Atque iterum fapientiadicit :Ex ore Altiffimi prodij primogenita ante omnem creatura , in initio ante feculum creatus fum, ufque ad futurum feculum non definam , habitatione fanda coram ipfoadminittravi: In ccelisfeci, utorereturlumen
indeficiens>& ficut nebula
,

Ecclef.24.

&

cum

texiomnem terram : in altiffimis habitavi & Thronus ^^^'^' meus in columna nubis coeii gyrum cir- leiem./i,
,

cumivirola,profundum
in fludibus
rafteti.

abylFi pcnetravi,

'"''^'^-

mo

qui vocaturMicrocofmus^exanima

maris ambulavi in omni terFeci Ardurum&Orionem,con-

&
,

& corporecomponatur ,quoru

&

anima

ejus

vcrti

mane

tenebras

diem

in

nodem

pro ejus ccclo feu parte fpirituali vel aquis iuperioribus ; corpus ver6 cum humoribus cjufdem quafi aquis inferioribus qua,

rum

bafis eft terra,haud injuria.atque

quod

ambx hs partes
infpiravit
:

func informate,unit2e&

mutavi , vocavi aquas maris efKidi eas fuper tcrrse faciem ; cceIos denique mediance Ipiritu meo ornavit Deus : Converticcclum in gyroin locum fuum uno die,omniaque numero pondere meniiira dilpo-

&

vivificatx a fpiritu illo vitar,

Ita

quem Deus ijs

fui&tcmpcravi&c: Quibus

teltimonijs:

obfervamus , qu6d co:lum, five fpiritualis humida natura macrocofmi aeterna cmanatione feu fpiritu fapientis divino animetur vivificetur : Etquemad,

& permulcis
cidcapparet
tationes
,

alijs,
,

qux produci pollunt, luadiones.ornamen-

quodomncsinmundomu,

alterationes,

&

modum

fit

facillimum difcernere

quod

cceU macrocofmici funt duplices , ut pote, quorum inferiures , quos Elementa vocant ex aquis inferioribus exiftunt ; ilH vero fuperiores, quos xthera dicunt ex aquis fuperioribus feu fpiritualibus conftant
aliter in

motiones, numeri, pondera mcnfurse confcqucnteromnesilIx opcrationes diverficates , qu3e fiunt in generali homogenea aquarum maffa efficiuntur ab ifto divino IpiritUjCujusradix eft verbum , quippe qui folus tefte D- Pauta pulchritudinis
,

&

&

Haud mundo ininori fcu microcofmo ni:

mirum

homine,CQ^lcftis fpiritus recepta-

culum dignofcitur efleaer: Vndemedici ratione iftius differentise diftinguuntinter

vitales feu

looperacuromniainomnibus. Hinc Prophetarcgius : Operatur Deus mirabilia, ampla funt , quae omnia fecifti in fapientia. Acqueiterum : V^erbo Dominifirmati funt coeli, & fpiritu ab ore ejus omnis virtus eo-

&

['^j^n^jo, 24.
'f^i^-33-'*'

feu Elementares

hem.us

xthereos fpiritus naturales : ita etiam confiderare dcquod matenalis humidus fpiritus

&

mm

Qusquidem

verba inferre videntur

nun modo materialem mundi fubftantia, quarpcr vocabulum cceli innotefcit, feJ etiain T a

SECTIONIS SECVND^,
ctiam ejus formaminaftuantem acagenCc
,

LIB.I.
five

feu pafllvi ad

adum Demogorgonis

videlicec principiumomniavivificans,

qadd arguiturperVerbum ScSpiritum ,^ quibus aquae prius receperunt fuam originem ac tum poftek ex aquis iftis Catholicerra erat numero , pondere cis cocli

Paritcradus feu forma , quae procedit k divina: lucis emanatione feueffluxu eft mafculinus adionis fons fcaturigo,
:

Dei

&

ut

& aqus

qux a Chaos ventre

funt forci-

&

&

menfiira ordinaca, hoc eft, pcr Spagyricam Verbi virrutem in orbes differentes diftina.Pet.j,

ta;,funcpaflionisfubjedum. Hinccrgode facili cft colligendum inprimis , quid fic anima mundi,& per confequens ex quot

&a , juxta illud D. Petri : Coeli erant prius &terrade aquis & per aquas confiftentcs Verbo Dei, Ac fiquis diccrec , qu6dpoftquam Spiritus Domini
fo emerfiflet

&quibus partibus confiftac. namconfidedebcmus , qu6d , uc quselibet creatura habet fuum internum & extemum: ita quirare

ex tenebrofa

(nam ,

tefte

Aby fD. lohanne , ver,

dem oportet, ut nos in primis anima: mun danje internum externum, quatenus ipfa

&

bum eratin principio)

mam

Domini

cotum , quod Chaos feu Tcnebrofa Abyflus generaliter comprehcndebat in fe compUcite more confufo- Quare , poftquam ipfe univerfalem rerum materiam revclaflTet, qus erataqua;
illud

& particulariter

& nomen aquis dedifTet Spiritus revelaret & operaretur explicitc,

ille

& adum atque for-

inquiramus: atque iterujquod fit creatura , in eodeclaratur ,quianonefl:

eft creatura,

Identitas

Angelicarcc inter

fed alcericas ,qualis eft exiftencia fi eifec Idencicas , nulla fo-

Nam

&

rentia

& divinam unitatem diffe& confequenter,creationis adum*

ipfam
,

utpote xterna
ter creata

SJp.li.i8,

gradatim anatomizafecretam ejufdem meduUam meatufque occultos penetrando , illud jam manifeftavit,quod ab omni aEternitatceircc in potentia Divina occultatum : &primtim fubftantia exiftencia mundi ex ea in genere eft produda : Manus Omnipotencis (ait Textus) mundum ex maceria informi
illam paulatim
vit
,

&

, non admitteret. lam vero qu6d ifta anima fit alteritas , & confequcn-

, cx eo conftat quatenus ex duo* bus juxta Angeli confiftentiam conflatur; utpote , cujus incernum eft lux feu flamma illa vivificativa , quae immediate procedit k

lucida

&

fplendida fpiritus sterni emifliout ejus externum eft Spiritus xvialis , creatus feu purior limpidior aquarum

&

ne

&

l"'''"-^.

runc aquea humida illa fubftanCerram.diftin tia dividebacurin ccelum guendo nimirum aquas ab aquis vircuce ejufdem fpiritus: In habitatione fanda (ait
effecit
:

&

fuperiorum fubftancia , qux creacur , animacur ab adu feu virtute Spiritus Divitialiflimi

&

&

Et.quoniam natura ignis vitaeeffcn& nunquam morituri dicitur eflc ubique in omni loco mundi Nam,
ni
:

&

coioff.t.ii
rfji. 139.7

Sapiens

coram

ipfo miniitravi. Et alibi:

Scripturx dicunt,qu6d Chriftus impleac

Sapietia apud eum fuit cunAa componens. Sed hoc luculenterex ifto Mercurij Trifmegiftifermoneindicatur: Ex luminis (inquit) voce verbum fadum prodit , verum

hoc naturas humidse aftans , eam fovebat: Ex humids autcm natura: vifceribus fyncelevis ignisprocinus evolans alca pecic, acr quoque levis fpiritus parens in mediam

omnia ; qu6d fic omnia in omnibus ^a"'f[; V. Ec qu6d Spiricus Deific in coelo , in infer- iCn-- 66. i, no , in extremis maris , in node & tene- *'f"'" bris&c:& qu6d fapientiam fuameffuderir Deus fuper omnia opera fua : & qo6d
:

&

SpiritusDei incorruptibilisinficomni re:

rus

&
;

Ec , qu6d ccelum

fic

ei (edes
,
:

& cerra fcaSpiritus

ignem foriiebaregionem interaquam tur terra vero & aqua fic invice commixta jacebanc, ut terrx facies obruta nufquam apparerct&c: Quibus evidenterprobatur,

&

bellum pedum ipfius. Ec fapienciae impleac orbem

qu6d

quim

eft in

omni

quatenus , inmundi particula&in

ita

univerfb ipfius fpiritu,

,ut jampropter

ipfius prarlentiam dignitate plenus eft ille,

quod cenuis ifta aqua (pirirualis feu nacura humida non fir magis anima orbata , qukm fpiritus humanus vivificante vits adu fit deftitutus. Nam, ut in anima cujuflibct creacurs viventis duo funt prascipuc requirenda , nimirum agens & patiens ica,
,

qui anteh erat

efl:,

vilis

&

deformis : Certum

qu6d

fic ifte

folus fpiritusincrcatus,

ubi

unumex

irtisdeeft
,

ibi

nullapoteft ani-

ma

quippe , quod mundi animaeiret folainlpiratioDeiiinevchiculo humidi Spiritus creati,qu6d eftmaceria cccli , cunc illa mundi vica forec fimplex
creata exiftere Idencicas
cis
;

xternus centralis infuoexternofpiricu mundi creaco , qui facic mundum vivere, acque ide6 Spiricus ifte Angelicus feu altericasiitaeftdidamundi anima : Quoniam elt Catholicus feu gcneralis ille mundiSpiricus , puriflimo lucido aquarum fuperiorum amidu ornatus , acque ab origine animacus , qui vivificac omnia,

&

&

Hinc ergo
refaluta
,

quseftioillacociesincerperjpa,

&

unius ejufdemque proprieca-

cecicosagicaca

&

canca ingenii exilicace

: Niinteranimam,mcn-

&conlequentcr,nulla foretautadiodinis in mundo varietas aut contradio latatio rcrum in Syftole Diaftole , tunc (equerccur , qu5d nec adio nec paflio animae ineflec. Nam fine nacura pafliva

poteft folida iftiufmoai fpecula-

&

tione plene enucleari atquc refolvi

&

&

mirum.quje nam
,

fit

tem divinam atque fpiritum diflferentia: Ctim fit evidens quod mens in Itrida fua
fignificatione
particularicer

virtus adliva cenfiitere nequir, uc ediverfo

fine

confidcraca

moru adlivo paffivum efle non poccfterat loco fceminini

pro nudo

aecernse emanationis
,

ab unicacc
,

Chaos(utididumeft)

radio accipicur per fe

hoc

eft

fimplici

fua nacura

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA.
fua natura
(

FoI.7f,

nuUo ad mixtioncm refpedu

habitoj: At fi Catholic^ confideretur, pro univerfali Spiritus Diviniafonte unitatis effluxu capitur , quem ad fpiritum
leu naturam

humidam mundi

univerfa-

lem informandum feu crcandum emifir Creator. SicMercurius Trifmegiftus vo-

dionemveftram .quoniam nomenmeum eltin eo&c: ubipernomen ejusinteihoic Verbum feuSpiritum divinum in externo Angehco , quod illud infpirat animat , ut cx loco prxcedenti Sap. lo. 17. apparet. Quod autem mens divina, qus

&

fuo
feu

adu

vivihcat
,

mundum

ut fumitur

Pimandrum id eft , Deum Creatorem mentem divinam a qua omnia funt

cavic
, ,
'..6.

fimphLiter

fit

effluxus abfolutus

mentis

unitatis seterna; in fpiritum

,

munda-

fada , ut in fermone ejus primo denotacur: Hxc erat forma Dei in homine , qua mediante Apoftolus dicic non fuifle rapinam arbitratam fc cHe aqualem Deo ; cujus ra,

num

ex

ifto

Textu coUigimus

Animam

Hcbr.4.

(Scfpiritum dividit& difcernic fermoDei vivus : Vbiper fermonemfeuverbumin-

tione dicitur alibi

dli

templum
:

Spiritusfanfpiritus in

& membra Chrifti

<Sc

at

ver6

genuina

ftrida fuafignificationeeftin,

ternus ille

mundi Ipiritus creatus feulubtilis & fpiritualis aquarum fuperiorum fub{bntia fimpHciter

&

in fe confiderata,

menta]is,& peripiritum mundi humida pafliva qus prslentia verbi leu radij mentaUs exiftiticujus ablatione annihilacur anima creacuras per difjundionem partium illius. De fpiritus illiusmentahs ablatione&ad' hibicione ab anima creacurs^hac dicit Datelhgitur radius

intenditur natura
,

&

'''"'^'"^4.29.

qux k mente iUa Divina ab illa ArcherypicaemanationefeuSpirituUomini , qui

ferebaturfuperaquas
,

vid

Deo recipiente Ipiritum fuum a crea- ^'

informacur

ani

matur in puro

& illuminatur. Denique animam & integro uo fenfu vocamus eam

1

turiscxpiranti emittente Ipiritum, recreantur bono &c: Qyibus tam anims ex l"piri-

tusmundani cum
tio
,

illo

qukm fpiritus

unionem

feu

mixtionem

qus

facta eft

no

inter effluxum illum jeternum ac fubcihlE-

iltud

mura mundi fpiricum ipfius prajlentia .reatum : Ita uc exiltisdikernerepoffimus

,

leparatio arguitur. At jam totum dehnitionibus animain genere uonnuUis quorundam Eccleiiae Patrum atque Philofophorum cum Chriitianorum
divifio

&

divinounionecreaDivini a Ipiritu munda-

imprimis quid
tura naturans
ripatetici
,

fit

forma informans leu nade quibus tot cednerc Pe-

tenebris palpantes etiam reitam profundas penicusignan: -Scquid forma informaca ftu nacura nacuraca. Nam liquet cx prscdictis nacutam naturantem fuilfe mentalem iltam ab unitate jeterna emanacionem feu effluxum omnia creantem feu informantcm luapixientia , jux.

&

tuin Gentihum , tum quacenus relationem habet ad corpus ahquod, quam ut confideratur fimplicitur in

fe&m

conditione fua
Dini>fceu^

feparata oftendam

Damafcenus ait: quod

fubibntia fpirituaUs , k divinis tontibus emanans , fimplex , indilTolubihs, immortahs , libtra , incorporea indivifibilis quantitate , rigura , pondere colorecarcns.Cuietiam altipulaturD- Bern- Bemhjrdus
iit

anima

&

&

ta illud
iih.i6.i7.

Milic fpintuni

luum

^c creavit

omnia. Forma infoimata

ricus

leu natura na-

mundi Spimenus Luvuia: inturmauc quemadmoduiu divinitas in tus : ica homine dicitur Verbum incarnatum feu
turata eft lux creata leu purus

pralencia
,

Augultinuseamdehnicinhunc AusuiUnu. mens divina omnia inceUimodum : gens, omnibulque fe affimilans. Acque ob iltam eciam racionem Philofophi nonnuUi volunt , quod ad fimiiicudincm fpiricus fahardus. Et

Ett

piencisefic eftbrmata

qui cognofcitur ciTe

in

vefte carnea

inducum

ica

quidem Spiritus

imago Dei
fe
ipfis

quoniam letum portat , &

Sip.7.
,

'

'*^

Divinus fpiritum creamm , quafi vefte induens poteft optime ad verua ilta Pialcis referri , Amittus lumine quali veituneneodemExodicato. Inveniemus ergo pice , quod organuin ipincuale , in quo

Dei operacur&iefidecquandoque dicirur Angeius , nimirum quatenus elt alteritas , hoc eft , rtlptdu iplius externi. Atque iterum ibidem, khova quandoque dictitarur vidclici.t racione torms seternas feu identitatis lilius pura , qus
Spiricus
,

rei fimilicudinem: ab ergo dcfinitur cujuflibec rei fimilitudo: unde virtutem in fc habct omnia comprehendcndi Iterum omni lei aifimilatur,quatenus eit unum in omnibus. Sunt etiam ex Philofophis Mylticis , qui animze humanae naturam plenius in ifta definitioneconcludunt : Anima eft lux quaedam divina aJ imaginem Verbi, caulkcaufarum, primi

continet tujuflibet

exemplaris,creaca, fubltantia Dei , fi gilloque figurata , cujus Charader ell verbura

agit

&

operatur in eo.

t.t alibi

dicicur,

'^5'

quod Angelus

prxLederecliiraelitis inco-

cEtcrnum. Alij cam definiuntfic: Eltres Agiip .Ub, j. in^orporea omni decore adornata , fandx "P-^^-

luinna nubis diurno

na ignis nodturno
in

eadem

Hiltoria,

temp >re 6c in colum Atque icerum dicicur quod iehova eos in eo-

Trimtati affimilata

xternse gloriae ad-

dem
!

ordine
:

&

niodo

pra:cedi.rtc-

Ecia-

piens dicit
.10.17.
iff'

Fuit iapicntia ijs

regumeutum

interdiu
(ait

&

lux fteliaris noctu. Atqueliu-

5i.33.2o.

jyj ^gj jgjjQ

jjjjl^^j^ expnmitur : Noli Textus) exacerbareAnoelunimeum,

xquata ; vel fic : Eft Ipiritus inteUedualis fempcr vivens , femper in motu- Et fecundum fui operisofficium varijs nuncupatur nominibus : Diciturvita, dum vegetat, Spiritusjdum comemplatur , fenliis, dum ientic j animus , dum lapit i mens>

dum

intciligit

ratio

dum dilcernit
3

mc

moria,dum recordaturidum vult,voluntas;

T
I-

Atifta

SECTIONIS
eflTencia,

SE CVND^, LIB.I.
fed
plet

At ifta otnnia non funt nifi una propriecate diverfa &c: ubi eaoirnencem fpiricum non fecundum eflenciam fed

omnia

& eft

omnia

in

omnibus : 8c

in principio fecit coelum

nia
:

& cerram &om-

Ephef 4.
Coioffj,

&

refpedu propriecacum operandi : Ego ve.

^'^'^ eaque verbo virtutis fus portat. Hoc verboDomini cceUfuerunt firmati&vir-

ro eos tetigi quafi partes anims conlticuetes : Sciacis aucem velim , definiciones has pofteriores ei aflignari , quacenus cum corpore converfacur. lam vero fi more debito
iftas

'

tutefpiritusab utrifque procedentis omnes ccelorum& confequeter munditociusvirCuces

,

pfj.jj.

&

per confequens mediantibus

ijs

omnes

defcripciones de efientia

&

anims.camin ipfiuslibertate, quamtempore jncarcerationis in corpore numano examinaverimus inveniemus quidem , quod a prsedida mea intenproprietatibus
,

tione nuUatenus difcrepare videntur:Nam,

mundi vita.adus & prjefervaaoeftorta: Vnde concludit D.Paulus, quod Deus non aUquo indigens dat vitam infpirationem & omnia : & quiUbet Philofophije peritus agnofcet,animam nihil effe aUud,qukm iliud, quod tam corpus, quam fpiritum animat five vivificat : Cur igitur dubio ulte,

Aa.17.

primum probatur qu6d

,

fit

divinitatis feu
,

riori

emanationisdivinx foboles tunc quod habeat pro fuo externo fubciliffimum Jpiritum mundi creacum,qu2 mixcio facic eam alcericatem , feu ex duobus compofitam, videlicec ex lucida excerni fontis emiffione

&

moveamur , an fpiricus divinus CachoUcus,qui implet omnia omnia in om-

&

nibus operatur

fit

fons

&

origo atque ca-

& fpiritu mundano, atque ideo in prjedidlis

definitionibus dicitur refpedufuiinterni,

pucvicxac animas mundanse, qua vivic, movecur exiftic : perconfequenseffenciaUs vica cencraUs & mcncaUs forma five anima mundi , cujus vehiculum feu

&

&

&

amidus
cer,

elt fpiricus Cacholicus

mundi

ce-

nimiruin in prima dcfinicione fubltancia fpiritualis h divino fonte emanans : in fecundamens divina : intertiaimagofeufimilicudo divinx fapientise
:

nuiflimus,

quem movec & excicac haud aU-

exagicacur, vel, uc fpiricus vicae k

quam corpus ab ipfa anima movecuf & Deo Ada-

in quarta lux
,

moinfpiracusmovecuc&exagicacurmediance organo fubcili aereo in corpore ipfius?Quid ? Exiftecne cecernus & vivifi^'r-^;
tccicri.

divinafecundum imaginem verbi

& fub-

llantiam Dei,cujus Character eft Verbum: in quintafimilitudo fancla: Trinicacis,cos-

cans fapiencise fpiricus ,quidicicurimplere

quata gloriae divinse

vinitas participet

Quod aucem illa difpiricu

omnia

&

ubique ad

cum

mundano,
,

Cacholici

&

habere primicivi creaci Angeli nacuefle

,

& in

fe

apparec ex definicione fexta

& feptima

in

quibus(refpedu fus fubftantise externK) eft dicitur fpiritus, qui fpirac in corpore vehiculum formalis adus, quicfteftedus

&

prioromnium cum fic Cacholica mundi anima feu vica omnium,qua(celteSapience)

:

ram:Nam

creata erac fapiencia

exifticne,

cenus eft emanacio claricacis omnipocencis

virrucis radij divini-

Vnio

igicur fpiritus
conftituit ani-

& fplendor claricatis zeternae & fpeculum

,

mundani cum mente divina

fine

macula Majeftacis Dei

,

& imago boni-

^^l-7-

mam
tus
,

ita

ut

anima includit mentem

illa

&

fpiritum,
quafi

quorum

eftincreatai hiccrea-

externum unius alteritatisfeu compofitionis Angehcx- His igicur in primo loco confideracis.prtedidas Cabahftarum opinioPhilofophorum nes per ceftimonia fanda confirmare aggrediar. Et primtim cum magno Cabaliitarum Angelo Mitaccron quafi dono Dei exordiar, quem dicunr eiTe Catholicum intelledualem agentem, a quo omnesparinternum

&

qui eit unicus , fimplex , fubcilis,permanens in fe ipfo magis penccrans mobiUs omnium rerum(quxomnes procacis ipfius

&

&

priecaces

Angeloa D.Dionyfio&aPacn-

&

bus ancea allegatis animasin abttrufo affignantur) exittetne, inquam , in omnibus ,

&

mundi utriufque fpiritum nimirum majoris & minoris implebit, & nonne in ijs adus fui vivificantis & multiplicancoeleftem
tis

creatura otiofus
ret

effedus producet ? Anne manebit in vacans ? Anne fpiritum

&

i.Tim.6.13.

iioib.3.

ticularesformadefccndunt. Apoltolusait, qubd ipfe vivificat omnia. Et Salomon: Quod Spiritus Sapientix litarbor vita:&

tiiumagilem&vivace
,

in

mundummitte-

ut quiefceret
?

& adiva fua fundione

:

abltineret
tur in

Noa

certc

Nam Pater opcraaccomplec,

:

fonsatqueorigovitx

Etfi iftefpiritusfit

Eccl f

fons vicce, tunc refpiciatis velim ifta filij Syrach: Deus effudit lapienciam fuper omfuper omnem carnem fenia opera fua cundum dacum fuum : acque hic erac Ca-

ipfum fecundum fuam voluntatem ipfe voluncacem ejus in creaordinando,

&
,

curse fpiricu

quem

inhabicac

&

Angehcus ifte fpiritus quem Deus quafi nuncium fpiritualem ex fe ipfo in forma emanationis emific, admoventhulicus
, ,

&

exequendo ADeoPatre,ait Apott:oIus ,omniaper lefumChriftum Dominum noftrum. Hinc ludith: Deo ferviat omnis creatura, quia dixiiti fadafunt, mifitti fpiricum &creacafunc.
ordinaca
fui Pacris

cor.

'"^t''-"*'

&

dum luper aquas eofque informandas & vivificandas non moao generaUrer in ma,

Ica,uc

magnusmunduscumhomine

glo-

loh.i.

in quahbec ejulHem Acque ifta emanacio erac in verbo Domini,a quo omnia func fada vivificata , utpoce in quo erac vica , cefte D. lohanne. Hinc ait Apottolus : Chriftus imjori

mundo, fed eciam

:

parcicula

&

quod ad imagincm Archecypi five Dei Creacoris eflec f actus , & quod in eo vivac moveacur & exiftac, fecundum illudApoftoli ad hominem , quieft mun- Aft.ir. dus minor. Videcis ergo ex his quod Mitaccron feu Donum Dei Cabaliftaru, quem
riariqucat,
,
,

proiotel-

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA
prointellcdlualiagenteCacholico habent,
ertnihil

FoI.7(f.

aliud,quam univerfusillelapien-

tix fpiritus,

quem Deus h Throno fuo,

,

vel,

, quam forms : Vnde cft tam Synefij,quam aUorum Theofophorum opinio k fcnlii lcripturarum minimc difcedens,

materia:

tanquam erga mundum utrumque fui maximum dobenignicatis argumentum amoris

ut alibi habctur

ab ore ejus

quod Deus
fit

fit

omne , quod

eft

quippe a

quo, pcr quem

& in quo funt omnia: quod ^y''-

&

&

num

cmifit

ut pote

cujus prsefentia cjus

fubftantia ex nihilo deveniunt aquse , Sc ilIx aqu^e a deformitate Sc non exiftentia reducuntur in adlum Sc pulchritudinem vi-

mas foemina , vel (ut MercuriusTrif, megittus habet) utriufque fexus foecundiffimus , qu6d fit potentia adus , quod fit
forma

&

& materia
;

&

Imo ver6, ait

nihii elt,

vam

ijfque vita

& exillentia expUciteat'

Scd hoctotum(uc diximus) cura harmonia facrarum literaipfe nonexiftit.

quod

tribuuntur,queantea erant complicite in tenebroia quaii morcis umbra inclufse ; intelligo ex deformi Chao , feu Tentbrofa Abylfo, in forma j ucunda ex fomno iethali quiete quafi tenebrofa in viva adione motionem ab obfcuritate in luce producuntur. Atque ilte Litrique mundo benefa(flor , dictus eft merit6 Mitattron, feu Do-^ num Dei Catholicum , ut pote mediante quo univerllim nihilum deforme univerlale ahquid fpeciofum redditur- Sed , ut melius poflim vobis naturam Angelicam iftius fupremse intelHgentise didts Mitattron , coniequenter mundi animam, demonlfeatione Pnilcfophica indicare, velim in primo locomodum^ intelligatis , per que Philolbphi antiqui acpotilErauml-latoniciiuammundi fpiricusejufdemharmo-

rum convenit
nia
:

ut potc

qua: agnofcuntj

Deum effe omnia in omnibus & iuper om-

& , qu6d in ipfo omnia confiltunt qu6d ex ipfo per ipfum & in ipfo omnia.
,

&

&

&

&

Sex aUse figurae correfpondent interfedired.e fe iplas a latere materiah ad illud formale refpicientes; nimirum numeri in rcgno materiali pares, illos regni formaUs impares
,

Roni.iii

ipfis

proportionaliter convenientes,

intuentur:

Nempe 2.refpicit 3.

&

8.27. Quibus cquidem correfpondentijs fpecies omnium creaturarum cum fuis Harraonijs vivaciter exprimuntur, &in prima feriegradumiilumHarmonicum animas mundi , quieratinprinturp.
cipio

&

& 4. incue-

& in eodem ftatu adhucpermanet, more quafi Hieroglyphico defignat.Nam,

Ibrtita funt (2)

&

inprimis fecundum Archetypi exemplar,

Heptachordura quod ad animam mundi proPiat-o invenit , bandam adaptavit , ex feptem Chcrdis five proprietatibus partim paribus,partimia)paribusconOltebat: Nimirura i. 2. 3.4-8.

Biamdemonftrant

ab ( i ) uno

duo qui nume

,

&

proportiones tametii Proclus 6c Porphyrius in unica hnea defcripferunt : nihilominus mihii videtur, qu6d Adraftus Calcidius illas magis pro-

9. 27.

QuuS quidem

&

prie lateribus Pyramidis feu

TrianguU ad-

aptarunt in iftura

modum.
I.

unitatum conf ufio dictitatur, atque ob hanc caufam eftradicaUs 8c incipiens imperfedionis nuraerus , qui reimperfeaionis fpedu fua: confufionis eft in eadera relationeadunitatem,kqua ortum fuum habet , ac lucida arcerna unitas eft ad tenebrofara AbyiTum fivc informe Chaos , quod a Poeta dicicur rudis indigequamrectiir.medicitur ftaque moles. imperfedus numerus : quoniam lucis aacrrus a Pythagoricis

&

&

nitas effluxus

quieft omnis perfectio

illCi

quafi aquas in potencia

fencia feciffet

nondum fuaprs:
,

perfcdum Hc ob iftara rationem materia aquea qua: ex Chaos eft' extrada eft per f^ confofa imperfeda haud aliter , quam numerus binarius(a) seftimatur refpedu Ternarij 3 ) imperfedus , non nifi unitatum confufio , quoniam omnis perfcdio conliftit in tnbus
, ,
,

&

terminis ; videlicet principio , raedio oc finc , ita , ut , fi eligatis unam. unitatem ex 2.

pro principio
ipfi

iinquitur profine
cipio

& aliam pro medio nihil re& per confequens deeft

,
,

In cieatione,

perfedio : Si ponatis unitate pro prinaliam pro fine , tunc ad funt duo 5 extrema , fed deeft illi unitas pro medio : fi unam unicacera promedio &a}iaraprofine adignaveris , tunc deerit principium,

&

In cujusPyramidis cono feu fummitate expnmitur , quae unitas , quatenus ex

latere participat
,

Quare fcquitur qu6d ifte numerus fic in fe

,

imperfedus

& confequenter aqua: per fe

;

uno

cum

materiaU exi-

4. & ex aUo nimirum cum 2, 3. latere cum emanatione formali commercium habet ,evidens eit , quod iftepundtus feuT junitas, k qua ambs hseiineajdifferentes procedunt , eft fons origo tam
ftentia

&

quarum conftitutione natura abyffi Tenebrofae , feu ma,

func iinperfedae, ut pote in
tris

& naturx humida: adeft

illa

fed deeft forquafi in Pyra-

malis

unitas

qnx in

fe

&

fccontinet. Pariformiter

midis five TrianguU Ifbfcelis cono adhuc , fiunitasadua-

T4

lei"

SECTIONIS SECVND/fi,
icro

LIB.I.

Tuum effluxum , uc perpulchram fplendidam vitx unirace non emifiilec, numerus 2 , feu deformcs aquae,in veiitre Chaos in fuo obtufo, confufo autimper-

&

nem & profunditaccm ejus per progrcflionem a radicc in quadratum,& aquadraco in Cubum materiKinquiramus Radix cr:

go

materise erat 2

Nam

tametfi fupre-

fedo ftatu

manfifl"ec,hoc eft,fine

forma

ali-

ma unitas fe

ipfam mulciplicet

& dilatct in
;

cujus rei perfedK: nempe.Nihil aur aliquid \n fola pocencia ; ita ut materia fea aqua Ca-

2. exindc arguens

fuum primogenitum
,

tholica,antequam ab unitatc lucida (quz terciam facit Hnitatem ) erat informata , efinanis : quatenus ei deefet plane vacua

&

tamen , quoniam Spiritus landus illuminationis non cmanabat omnia fuerunt tenebrofaquoad nos Quare imaginaridebcmus,qu6d matcris multiplicatio in hoc
:

informantis prsefentia , meinanitatisindifpofitiociiante qua vacui

rat Vnitatis

mundo cft nihilaliud quhm lucisfcrmalis

,

&

nem deponit
nis induit
:

& pulchritudinem plcnitudi-

, ur ejus vacuitas mutaturin plenitudinem , ejuspotentiain adum, ejus tenebrxin luce &ejusdeformitasinlympidam, fpctiofam Sc vivificam pulchrirudinem : ac deniquc ejus imperfedio in perfedionem cft mutata- Atque hinc didum

ita

eit,
ellet

qu6d Deusvidit,qu6d

creatura

ifta

abyfium aqueam five multitudinem materialem penctratio : Nam , quodenfior exiitit matcria e6propinquiusacccditad fuam radiccm 2. five tencDrofum Chaos. Icerum ,qu6ipfa peropulentiam &abundantem lucidas manationis formalis prxfcntiam fadaeft tenuior, eopropinquifis ad formalis unitatis radiccm accedit. Hoc, inquam Myfterio rcdeintellcdo, omnis
in
, ,

bona, hoceft, impleta erat vivifica di -

fcicntia ctiam in Philofophia abftrufiflima

vinitatis eflentia

,quxeft abfolute& tan-

facillime dilcerni potcft. Radix crgo

ma-

tummod6
mirum

bona. Hac igitur ratione, niaddicione formalis unitatis ,nume-

terix

qux eft, 2. Tenebrofum Chaosim-

rws confufionis

& imperfcdtionis, qus erat

inmateriali dualitate cum Chao(quodeft matcrix macer) Symbolizante , in mundi

portat:Radixver6form2e,qujeeft 3. arguere videtur, quod radix 2. qux dcfignat fplenaquas tcncbrofas ilt per formalem

&

didam

unicacis feu 1 .
,

producitur pcrfedio feu lucem editur numerus Temarius. Nam unitas illa forinduendo aquas fupemalis animando digriores facit primariam perfcdam

&

emanationem iivc cx-

&

&

niffimam mixtionis fpeciem , uniendofcicoelcftem licec unitatem mcntalis lucis fpiritumin Angelica eflrcntia,quaj cumpoitea traditur omnia mundana animare atque informare. Atque formalis ifta unio fignificatur Symbolice per 3 .feu numerum Tcrnarium qui obiftam rationemdicitur

&

tenfionem animata atque ita primus(2) feunumerusbinariuscratcomplctus&anima mundi creata fcu rcvclata.nimirum, per Angelicam emifiioncm feu cffluxum. atquehoc modo Cabaliftarum MitatCron feu Donum Dci feu anima mundi erat primitus produda ,qu2e juxta cradicioncs co-

rumdida cft prima crcatura feuprimum omnium creatum. Hoc quidem opcimc cum hoc Syriacho confcncic Prior, inquit, omnium crcata eft iapicntia Deuscrea;

j.jj,^j-,

ficrfedioniSj& numcrusanimx feu

radica-

is numerus formse in curfu naturse. Hinc Pychagorici crgo cit , quod Platonici cxprimant materiam quac eft imperfeda

Sando. Atquc in & pcr iftam crcationem Angelicam omneseti.im

vit illam in Spiritu
alij

&

Angcli funt fadi

Vnde dicitur

Chri-

ftus eft

imagoDci

invifibilis,primogeni-

in fe paribus five impcrfedis numeris

1

&
&

qucmadmodum inmundo Archctypoper

.

2.

& 3. in forma facrs Trinitatis delignifi cres

naco , non apparcnc

eiTencia,qus: in

Ideales diinen-

fiones in unica divina i!ve aEterna natura

modo fu^e progrefiionis de-

fignanc in arrc Coffica radicem.quadracum 6c Cubum , qu2E imporcanc animam fupre-

mam & fpiricum& corpus mundi idealitcr

in
iita tria

omnis crcaturx , in quo cdita funt unica;lo& intcrravifibilia&invifibilia , five fint Throni , iivc Dominationcs five Poteftarcs , omnia per ipfum & in ipfo omnia funr ipfc ante omnia omnia in ipfo conrtanc &c: Ecce hic defcripcum ha* bctis verum Spirirum Cacholicum, qui non omnia tantum fccit,fcd & eft omnia, quippe, qui ca vivificat , c^m omnia finc in iplb,
tus

verfa in

&

&

Archctypo dcpidum : Ec liqucc , quod vidcntur ab unica i lcu unitate

.

ied eciam facic voluncatcm Patrisinomni

exurgerc : Nam mulciplicando i. pcr i. producirur i. &fcipfam,qux funr duo, icerum quafi fimplex ideale quadracum , multiplicando quadratam illam unicacem

creacuraquam formavic- Hincergodicitur a Rabbinis Mitactron feu Donum Dci, k Prophcta magni Confilij Angclus

&

&

&
if'^ *

vocabitur
ni confilij 3' in

nomcm cjus (aic Propheca) magAngclus. Icaque mulciplicando

in le aflurgunt *.
(ive

& unum

qua: faciunt 3
,

cubum
:

fimplicium unitatum qui

ar-

guitperfedioncm mundi Idealis,qui cll: in

eo habebimus quadracom forniale creatum ,quodimporracp.ordines Angelorum ,quiproprieCaccdicuncur variaccfc-

Deo ita, fi accipimus radicalcm & fimpliccm numerorumex duabusunitatibuspro

radicc

cundum

difpolitioncm
,

&

proprictacem

cffluxionis illius fand;^

quas ao infinico

produccrnus ad exemplar prasdiArchecypicum mundum Typicum creatuni nimirum , fi tres maceria: dimen,

luminis fonce ad multiformiccr in hoc

dum

mundo operandum cmictitur. Ec

formale

fioncs, viddicet. Longitudincin

laticudi-

quadracum p- in luaradice^.mulciplicatum,producit corpgraleua cubum : ita , uc

oiunia

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
o!Tinia

Fo!.77

tcnuibus

corpora fint conflaraexfubftantijs quodlibet qua, multiplicando prodibunt 27. pro dratum in fua radice, cubo formali 8, pro illo matcriali : Qua: arguunt , quodlibet corpus Elementa-

mulriplicator in coclo Elemcntalj

turis

&

crca-

ejufdcm

quas

Cubo comparamus.
abftrufi,

&

&

Profedo non mod6 Cabaliftx

fed etiam Philofophorum

profiindiflimi

memoriam fempiternain iftius

fediflimae
ri

radicisperfeu

tum five matcriam compofitam

& quemmultipli-

&

formatiflimse

nume(liis

admodum
catur in fe
,

materia

qu6 magis
,

ternarij

cum

tribus dimenfionibus

eo levior, tenuior

foiritualior

& clarior erit creatura, quam informat,ita,

ut formalis radix
,

quadratumSc Cubus

jmportent effentias

&

animas creatura-

rum tam

fuper ccelertium feu aevialium,

quhm

cccleltium

&

Elementarium
vel

fecundum raajorcm vel proportionem vcl magis

res redduntur.

qus minorcm formx

,

minus dignioiftasinfor-

reliquerunt;non illiusmercatorij autvulgariter in Arithmeticanoti , fcd illiusin numeratione formali mere fpiritualis efrentialis Charaderis , qua: procedit k quadam circulari revolutione quadracubica mukiplicatione. Atque ob ta hanc caufam in arcanis naturK peritiores fuam formale MifticamArithmeticam

&

&

&

&

Namlecundum

&Geomctriam
daverunt
,

fuperillud fubjcdtum fun-

ma

multiplicationes creaturs magis vel

qua:

non
,
,

circa

communiaauC
in pro-

gloria cxaltabuntur. minus in valore qukm longe &quibusproVidetisjam

,

&

vulgaria fubjeda
cfifentialis

fed

totaliter

fundis vera: cabalae

fantur

naturalis

Magia:&

portionibustamfpiritualibus
terialibus

qukmmafe

harmonia mundi Platonica

,

quaj fcientise

Alchymix medicacionibus ver* , utpoce , quasvuU

temerc
titulis
artiftis

extendat
poffitis
,

atque etiam ex

ijs

obfervare

gus

ignari5s

& fine
didx

cauia legiti,

qu6d , ubi proportio ifta Harroonica non eft inter materiam & foririam , neceffe eft , ut ibi adfit tam corporalis
,

ma

fub

illis

condemnat

funt h Eje-

fecretioribus

fcicntia

qu^m

fpirinialis

difTonantia feu

difcordia,

per confequens Antipathia. Videmus prjcterea , qu6d vits radix in compofitione Angelica feualteritatcfixatur : nimirum in mixtione fimplicis

&

&

jeterna: atque increatx lucis

ritualis
tia eft

& purse

fpi-

materix
,

ita

ut astema fapicn-

adus primus

& Kvialis feu Angclicus Spiritus eft adus & eflentialis vita StellaAngclomm
influcnrum feu corporura cccleftium influentia Stellatiarum eorundem ,

&

anima

eflentialis

mcntaris , Ccelcrtis fupermundana tum , quia feparatarum (ut ajunt) intelligentiarum fubftantiarum naturas pertradant, tumquiafunt omnium digniffim2E,quatenus circa cognitionem Crcatoris Verfantur. Nam maxima perfedio in quahomo magis gloriari queat , cft , ut ad certara Dei cognicioncm pertingat : Vnde Propheta : Non glorictur Sapiens in lercm.p.i^

&

&

&

Sapientiafua&nonglorictur fortisin forticudinc fua , ncc glorictur dives in divitijs fuis i fcd inhoc glorietur quigloriatur
,

&

fe fcire

& nofle Dcum.

mundorum

Ec cerce
,

hx

anima ventoram fcu Elemcntorum (nam vis vitae impluitur ab Intelligentijs Olympicis in illas elementacmanatiorcs) feu vcntorum pra^fides
ris eft vita

&

funttrcsilL-cfcicntix myfticx
nitioni trium
tclledtualis

quscog-

(intclligo In-

&

nes fpiritualcs feu eflfluxiones a quatuor ventis quadrupliciter informant Elemcntum Sublunarc Catholicum five aquas inferiores.

Elcmcncaris) , Ccclcftis , appropriantur : qui mundi juxta Cabaliftarum dida hifce tribus literis nominis
"73

&

"T^^ Adam
tres

reprasrcncantur.

Eciam

fpedanc ad
,

Ac

tum
, ,

poftek

Elementum
ventus prs-

juxta proprietatem

quam

dominans ei aflignat

multis modis infor-

hominis feuMicrocofmi partes,videlicct intellcdum animam corcorpus quod fubijcicur alceracioni ruptioni. Rabbi Zourfuperhasbafcs fun,

&

&

mat metcora
logicas
,

five impreflioncs

Meteoro-

datus

ex quibus tum poftca compofita Elementata fiunt , quas hac ratione a vifontc divino totam fuam eflentiam vendi rationem multiformiter trahunt, idqueratione differentise organorum , per in quibus indifferentcr agit in noc quae mundo. Vnde apparet , qu6d Deus in

quod fint tres res qu^ in vi, dicit cem corrcfpondeant in ternaria ifta di,
,

menfione

quippe

qua: formancur ad

&

exemplum Archetypi feu raJicalis Idcx, nimirumTabernacuIum Dci quod Moyfes erexit.TemplumSalomonis &corpus
,

&

humanum

principio coelum fuperius

&
cft
rit

fpiritum intelleAualem

fivcEmpyreum , quod ccclum

Angelorum fedes primtjm animavequod radici comparamus , ubi 2. ani.

matUr a

J per additioncm 1 . feu lucis formalis ad matcriam 2. Et coslum Empyrcum (jntelligo Spirirum Angelicumjanimat ftcllas regionem 3?theream , in-

idque fecundum trium illorum numcrorurn fpeciem, qui ipfis applicantur, nimiru vocalem feu opcrati vam, qui eft cxtradtum menfuraead mundumElemencare formalem , qui eft extradum k vocali ad rationalera feu divinam , qui coeicftem cftcxtradum k formaliad intclledualem: quod totum efficitur apparens perTaber:

&

&

iimdendo influentias fuas in intelligcntias Olympicas quas quadrato referimus: t< elum llellatum eft quafi mafculus 5c
,

&

nacuUdcfcriptioncm. Hoc Tafaernaculum cum tribus prsdidis mundis Symbolizavitinfuispartibusfeurcgionibus.Namcalu anterior crat inteda , aeri, ventis.nivibus, pluvia atque omnibus alijsimprcf-

&

fionibwS

SECTIONIS SECVNDy,
(lonibus Meteorologicis cxpofita
,

LIB.I.

& per-

nam refertur

petuis quali acris akerationibus crat obnoxia. Atque ad hanc Tabernaci:li partem

commune hominum genus

atque ctiam

beftiaein affidua vitse&mortisviciflitudine,ratione continuorum facrificiorum

relationem propinquatn , habet ad quadratum tam formale , qu^m materiale , quod cft interradicem &cubum quid intermedium. Tertia Tabernaculi portioerat SanUum Sannerum,qux
fupercoeleltem fcu intelledualem five Em-

&

&

holocauftorum
bantur , regio impottans

quje in ifto loco oftereitta

pyrcumimportatfpiricum
elt ferc
,

qui nihil aliud

frequentabant. Atque idc6

cubum materialem Elementari mundo quam rediffime refertur, quae conflatur ex materia feu aqua groffioinconftans: ri,quafi lubftantia fluida atque ob hanc rationem propric vocatur mundus tcnebrarum. Hincergo Apofto-

fyncerus ignis, traditurii Theologis Patribus efle Angclorum atque animarum fcdcs , qui funt

qukm

purus

&

&

immediati magni
Lucis miniftri.

fui

Domini

&

& principis

atque hoc tcftatur duorum Cherubinorum prxfentia , qui fuis alis propitiatorium tegunt. Hoc ccelum refcrtur ad

lus

pem

vocat Diabolum Tenebrarum princialibi eum vocathujus mundi prin,

intelledum

humanum
,

qui ab Hc-

&

brsis vocatur

NefTamah ^
,

Graecis

Noaj,
ha-

etiam regiocorporihumano refertur. SecundaTabcrnacuIi portiojqus

cipcm.

ifta

& ^ Latinis Mens

bet in
,

quz Dominium

crat undique deaurata

&

candelabrislepilluminata
,

tem luminum ornata Sc

couh
itellati

eft

animam humanam. Ita, utviderc liceat quod in magno mundo Coelum Angclicum , quod eft maxime formale,
igneum & lucc divina plcnum eft quafi anima cccli aetherci. Nam per illud ab illo ifta regio recipit fuam vitam motum &exiftentiam atque proprotione C,

Symbolum cum feptem

,
,

egre-

oijs ipfis

luminibus

Atque hoc ccclum

nimirum planetis. ut eft intcr duo extre-

&

ma

vidclicct illud

EmpyreumatqueE-

lementare medium , ita quidem hoc de extremo utroque participat,nimirum de aqua de igne : atque hinc eft quod coelum

mili ccelum aethereum feuccelcftecft vita

feu
tis.

anima

& agens in ipfius

,

coeli

&

dicatur ab Hebraeis

"''jQ

quafiab \i;2^Efch,igne, 'TTil Aqua , a Grsecis /ther , quafi igneus aer. Scd aquea ejus exiftentia eft ideo

W Schamaym, Maym,

Nam

mediantibus Sole , Luna

Elemencs-

quac fuas infiuentias radiccs deorfum fupcr tcrram impluunt,

teris Stellis

& &

&

tcrra

&
,
:

aqua
vivunt

&
,

omncs

crcaturcE in

ijs

agunt
cant

Sop,'

incorruptibilis : quoniam ejus appetitus adeo ncdare formali dcfuper emiiib inebriatur , ut omnis alterationis oblitus fit : motum autem feu adivitatem fuam ab eodem a;terno effluxu recipit , qui juxta Salomonis didum clt omni re moEt rcvcra cft primus motor Cabilior. thoHcus , qui dicitar primi mobihs prscCdens , ad cujus adum omnes Intclliigncs gcntia; inferiores moventur luos rutilantcs fecum in circuitu rapiunt haudaliter , quam videmus , qu6dom,

gencrant multipliita,ut coelum a:ltimetur ab omni-

&

bus Philofophis cfle mas , Elementum fublunare fcemina , cujus matrix ctt terra

&

&

aqua.

nam

terra

&aquarccipiunt

&

mafculi fpermata , atque ita omncs gencrationcs in terr aqua fiunt. Nam corpus tcrreum operari nequit fine imprcffione leu contadu aerco : im6 vero ipfe homo rcquirit (utPcripatetici volunt) affiftcntiam cceleltem ad
influentias quafi

&

ncs rotje cxtenorcs , per fe quafi mortux ad motum unius rota: centralis movcri animadvertuntur , ut pote qux rota cft carum vita. Hifce ergo colligere poflumus , curifta mundi regio , Ccelum,(Sc

fuam gcncracionem: Vnde Ariftotclcs: Sol & homo gcncrant hominem. Porro etiamPhilolbphiomnesvidenturin hoc confentire
,

videlicet

inferiorainftarmarisinfocmina. Et

qu6d fupcriora agant in com-

mune eft intcr Cabalift^as peritiores Axio- Reucim.!rt. ma qu6domnos resinferioresfintrcprs- deAtcca!.
,

Sphsra

arqualitatis

dicatur

nimirum

fcntativa: fuperiorum.

Et profed6

vir

ad-

ratione mixtionis fus ex xquali portiomateria: : Etiam , cur apne formJE

modum dodus
abftrufa
le five

&

in iitiufmodi fcientia

&

, quia incorruptibili aquaconflatur ex puro pafrum Ipiritu , qui cit foemineus fivus , atque lucido igne feu adtu aeterNam mens Divina mediantehumino.

pcllccur Sphaera

anims

nempe

bene verfatus affirmat, qu6d ajviaAngelicum coelum clTet ad cxcmcrcatum

:

&

plarillius xterni fivc Idealis

at-

&

da

Vchiculum , ieu organum,agit , proprictatcm fuam viviticantcm exprimit cxercet in hoc mundo. Hinc crgo agnofcunt etiam EthquO)d omnis vita confiltat ex calinici do innato & humido radicali , quorum illud eft adivum & k Dco hoc clt .paffivum ik. A puriori aquarum fpiritu , quem quintam cfientiam vocant nonnuUi. Ifta isitur regio advitam feuanimam humaifta

natura

qus

eit cjus

quod temporale Elementale eifet imago ccclcfbs,& qu6d iliudcciam ad excmplar aevialis ellet formatum ita, adiones mundi obfcurioris ut Icones
quc itidcm
,
:

&

habent fuas fimilicudines Ideales in

cceIo lucidiori ca-lefti
;

&

&

& mundi Stellaris

imagines

intelleduali

adiones foerunt prius in ccelo Angelico dcpidaz feu delincatae : atque illius itidem Iconesfuam Ibrciti funt originem k radicali excmplari, fcu principio in Archetypo exittente. Concludo igicur,qu6d ta Theologi, qukm Philofophi myftici conveniunc in hoc , vi-

&

&

delicet

DE PHIL OSOPHIA MOYSAIC A.

dcIicetqu6dDeusnumeroternario,quieft primus numerus impar pro progreflione Arithmetica gaudeat. Nam nos Chriftiani perfonarumTrinitatem in unitate venera-

F0I.78.

di ergo

mur. Et Ariftoteles dicit , quod naturali quodam inftindu ipfum Deum fecun,

aum numerum

ternarium revereriinftruamur. Nec in confulte eit hoc didlum, ctim in mundo Ideali eirenc tres proprietates ab

unitace

extrads (uci"upraprobavimus)ad

typi exemplar lux antiqua feu Moyfaica fecitfruduum bonorum,^ terra exurgentium, particionem in partes tres dividi quarum numerum centenarium, ut pote magis materialem groilum Laicis profanis, decimas Ecclefix Pref byte. ris ac dcnique unitatem five partcm decimam pro Deo aflignavit, qui ut eft omnia, ita quidem non elt nifi unum. Sed ad propofitum. Cabaliltce adoptaverunt nomen

&

&

&

&

cujus excmplar

mundus realis

erac

tum

po-

fui

Angeli,quem adanimam mundicura

ftekfabricatus.itaucTrinitasinDivinitate
eratradix totius pofitionis mundi formalis. Nam per radicem 5. mundus intcUe Angelicus erat defignatus, per dualis

&

quadratump mundus coeIeftis,& per Cu-

bum 27. ille Elementaris quemadmodum

,

ad triplicitatem iftam tcrnariam feu formalem proportionem ; nempe p p p. inde arguendo radicalem, cubicam extenfionem five quadratam formae divins in profundicace materise confequcnter demonemanationem :
Platonicis rcferunt,

&

&

ex prxdida Platonis dodrina elicerepofCabalifumus. Ad Rabbinorum vero ttarum opinionesquod fpedat ,ipfiquan-

itratur,

&

Omcga , vivifiAlpha catorem omnium,qui omnibuse it prsefens

ipfam
efte

&

& per omnia penetrar. Nam litertc feu Ele

titativas iftius ternarij proporcionesaliter

confiderarunt.
filiit

Nam Cubus radicis 3

con-

extribus p- feu numeris novenanjs

menta vocaDuli Mitatcron Sarhapanim, quod lignificat principem facierum (qui fumitur pro anima mundi) fecundum Calculationem Hebrxorum afcendunc ad pppatque ideo hoc nomen cum literis ejuidcm huncnumerum importat,fed tamennihilominus cum ilta confideratione , quod vocabuli Etymologia per incerprecationem Nam quod, fignificac obfecro , donum impertirc majus pocuic Deus creacuris fuispocentiahbus& gene-

itaquidcm ifta triap capiunt eaqueordine Arichmeticofic conjungunt p.p.p. qu^^ conftituunt(ppp) nongeta nonaginca nove, ita,ut fccundum norma Arithmetica primu novtm verfus dextram fit fimplex digitus feu numerus digitahs , qui racione fuse timplicicacis, formalitatis

& cflrentiaiitacis.ac-

DONVM DEL
mundo
,

tribuicur

quipertinent
at
(

novem Angclorum cfdinibus, admunduin intelledualem: novem in medio coniiftens videcur

,

raliter univerlb

quam KCernum

ex uno lacere magis participare deforma feu fimphcicace & ex alterocie maceria: Acque ob iftam rationem lilum novem orbibusfeu fphsrisccEh llellaris actribuunt: Tertias ( p ) novenaiius, qui loco centenorum difponicurimporcac protundiorem magis macerialem ^ompolitionem, qu2e.ad mundum Elemcncarem fpedac: quiomnes numeri acque etiam mundi regiones tandem in homine tcrminancur ; quieft

&

fus fapienricc fpiricum , velluum primogenicum , ur medianceejus prsfenciaelTenciali ex nihiloquafi aliquid efficererur,& inanicacem uc aquaium deformicacem rcducendo eorumpocencideponendo ani in adum:& dividendoeas in ccelum

&

&

&

cerram ,puIchr2E

&

fpeciofje redderencur,

& exiftecia, elTencia & vicali faculcate prasCafervarentur. Hoc erat ergo verum tholicum Dei Donum^cujus incorruptibihs natura in eft

&

omni rei

uc

cam

prsier-

sap 12.1!. s^p.i-

quafi meacus

fecundum imaginem

unica-

vet

&

implet omnia, ut creaturis nun:

tisabipfiselemencaribusad res ccekfi:cs,&

quam defit
tus eft

&

quemadmodum
,

hic fpiriillius

ab

illis
,

ad

res intelleduales.

Dcnique U

omni re mobilior
omnibus
,

ita

operatur ora-

mum

in qua Leucippui Pliilofoi^hus lumcollocabatbonum,(ic pr^edidis cribus novenarijsaddica, numerum complcce finis millenarium qui cft cubus ad xo. omnium numerorum fecundum Hebrieorum Calculationem , confticuet. Etiam

unicas

nia in

juxta voluntatem
ipfius officij ac
,

unicacis

qux

illud emifir.

Hac ergode
quacenus

caufa

&

&

refpedu

erat fpiritus emiffus

haud immerit6 nonfinebona confideratione erathocno-

&

quadratum radicis 3 quod elt p. additione Aleph, quod eft 1 . producit denarium nu
.

merum ,ulcra

mo unquam invenit

quem(ucAriftocelesaicj nc numcrum- Adpraedi-

men Angeli Cacholici tefte Scriprura ei impofitum, PoiTumus etiam aliter dcmonftrare , mundum iplum atque animam iplius elTe fecundum Archetypi imaginem creatam hoc modo.

Deus.
Ccelum

Lux.
3

Sphceraeequalitatis.

Terra. ....%
In qua demonftratione contemplari h

Tenebrce^

ceat,quomod6ex

quje erac lux , in qua

nonfunt tenebrsulls, exfurgeret 2 ,qui antelucisapparitionemerac,quoadnos,ceneb tx 2

SECTIONI3 SECVNDy,
ncbr feu tenebrofum Chaos feu abyfTus ita didum quoniam tenebrae nondum ad
, ,

LIB.L
,

aquas informandas efiulierunt : Inter illa duo extrema interponuntur 3 .tanquam charitate plena unitas quac eO: pacifica

lam vero ubi interfcdio facta cft in medio inter ambas Pyrarriides dehneavi arcum circuh: quoniam portioncs tam formahs , quam materiahs Pyramidis funt in
interlccflionis

&

pundo

aiquales.

Ego

igi-

amabile, duoextrema,nimirum tenebras.in amicitiam perpetuam luccm conjungendi, feu fpiritus divinus amoris

medium

tur juxta

Platonicorum opinionem voco

&

&

mcdio inter duo quimconditione extrema,unit&conjunoitdivinumformalem ignem cum humiaa materiali natura
conccrdia;,qui refldens in
illa

principia,tam

fitu,

Spharram feuorbem per iftaminterfedioncm tranfeuntcm , Sphxram xquahcatis, atque in aho rcfpcdu Spbsram animae, qu2 pofitioncm luam liabct diredlcin medietatc coeh ftellaris , quodpropteriftam rationcm dicituracher feuigneusacr : ac
fiquis diceret, aqualis portio fpiritus aqua-

feu tenebrarum fpiritu: ita, ut duas

,

illa:

na-

turxolim oppofita maneant inunaiym{)athetica concordanti3,atque ideo

is iile

rum
ut in

& formahsignisaDeoluminisPatrc
, ut didtum cft , atque ide6, prxcedcnte demonftracione coUoca,

forma-

defcendentis

ternariusvocatur ligamentum Elementorum ,hrem aniicitiam concordis

&

vi j . in ccntro fcu m.cdio hncx tcr divinslucis

ncmpe in-

vinculis connedens.

Excellens
nia ahter a

ifta

anim^Tmundanreharmo'
raedianticft ex-

me quam aptiffimc
figuris
eft

unicatcm i tcnebrofum Chaos, vel deformcm confufam diadem (2) Ita in mundo erat corpus Ipiritualc So-

&

&

bus duabus
planata

PyramidaHbus

formahs,altcra , materiaUs- Bafis formaUs Pyramidis,eft denotat ifta divinae lucis fonti contigua, Pyramis lucidam emanationem fpiritus omniainformantis Sc vivificantis, afonte lucido in exiilentiam feu materiam informem mundi, ita , ut ejusconuspenetret ufque ad centru tenebrofs terrs feu abyffi. E rcgionc bafis Pyramidis materialis feu aques loco eft diametri terrac , quiab ortu in occafum tranfit per terrs centrum quafi

quarum una

&

mundiTypici collocatum: &increatus , mundi Archctypici pofuit Tabernaculum luum, atque oDiftamcaufam hPlatonicisSphsra anims rite diditatur. Et ccrtc ab ctfcdu invenimus , qu6d omnis vivificatio procedat potenter ab influcntia Solari. Porro
hs
vifibilis ifbius

inquo Sol

invifibihs

tam

in refpeclu pulchritudinis eminentis

illius ,

creaturae

quam

adlus vivificantis

locoabafi formah oppofitiiEmo&remo: ejus ver6 conus afccndit ufque ad centrum balis Pyramidis formahs : uti hic
tiffimo

ejufdcm hquid6 conftat,qu6dbenedidis divina: lucis fcintilhs abundet- Icerumexperientia quotidiana docet etiam rufticum agricolam , quod fit organum lucidilB-

&

mum
cat

depidum habetis.
Figura Tyramidis,

per quod a quo ipfe ,qui vivifiomnia benignitatis fux cffectus fcu divinum vits ncdarin inferiora quotidic efiundit atquediftillat. lam vcr6 , qu6J
,

&

ifta

concoraantia

vita: pcrfcefiiflima

cellentifllma

fcdem fuam haquafi Chorda: beat in mediecate hncs extenfae ab unitate, feu centro bafis formahs ad dualitatcm fcu centrum bafis matc-

maneat

&

& cx-

&

fi cffet Monochordi mundi Sy mphoniaci Chorda , per confonantias muficas, fic probo atque deraonftro. Perfeftiffima confonantia in MuficacftDiapafon, quippe , qu3E cx omnibus alijs propinquids accedit ad naturam facrx unicatis. Nam

riahs : ac

eftdimidiaparsunifbnij&pcrconfcquens aptifnme facrofandce vi^a: emanationi comparatur , quai ex unitatc oritur ; atque ide6 haud injuria dicitur Idea fcu imago
s.

W.'^'-^

^-i^

unitatis

& ut unitas

cfjm non

fit

nifi

uni-

ca effentia in divinitate , comiprehendit tres pcrfonas , importantes tres Harmoni^ Arcnetypicarconfonantias \ itaetiam Dia-

pafon comprchcndit fub fe feu in fua dimenfione ahas duas Muficae concordanDiatclfaron: tias j nimirum diapentc

&

/
\

Terra.

lam ver6,qu6d perfediffima

pofita,

illa

confofit

nantia in unifoni medietate confiftat

& & duas lua pofitionecentrah in uni-

rialis

Ibno concordantias Diapafon procrect, hoc modo probamus. Accipiatur Barbiton , vel aUquod ahud inftrumentum mupercutiatur ficusi ex Chordis confiftens, ahqua

&

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
aliqua ipfius

F0I.79.
ilU Philofo-

Chordn apertc

& dabitvoccm

tcantur Platonici

& omnes

Catholici live univerlalis unilbni. Nam, ut Chorda cft unica , ita Ibnus crit abfolutc

phi , qui
in

cum eorum opinionc participant, omni re cum Orpheo & Dcmocrito

,

unicus inie &lchabebit,utPaterconrodignantiarum,quarum primogcnita

confentiunt

nifi

ineo,qu6d
,

ilhfpiritum

&

hunc divinum animam mundi vocant ; hi

niffima erit Diapalon ,qua; cx ventreicu

lovem

efle

dixerunt

centro Vnilbni procreatur hoc modo:Prcn:e Chordam Vnilbnam conftituentem cx-

creaturas poffidentes
eas animas ,'pecuhares di

& qu6d hi virtutes Deos diditant iUi

;

adcinmcdictate

,
,

&tuncamba;dimidix

nominant , qua; relatione continuam habent cum anima mun:

Chorda: portiones fe habcbunt in proportione dupla , nimirum ut 2. ad 1. Acque jtaDiapalbn pcrfcdiflima confonantiallc
producetur.

Haud
dicunt

ahter
,

& in eodem
Spiritus

fenfu fcriptu- ^^P-"'^

rjE

qu6d

Dci incorrupti,

bihsinfitomnirci.

Quod e(t argumentum fuf-

ticicnsaddcmonli:randuin,qu6dperfcdio Diapafontisiit in fede Solari,& confcquenvivaconcordantia Kt , quod formalis

ConcUido igitur , quod ciim anima mundi babeatpro fuo interno Ijilcndidam
pro fuo unitatissternseemanationem, extcrno fubtilem Cathohcum aquarum fpiritum feu naturam humidam , qua: ei locohumidi vehicuHfeu organimateriaUs per quodfpirituahter infervit , in quo in omni re operatur agnofcere ubiquc

&

&

totius

mundi

quafi

monochordi (cujus

ipiritum refero ad
aliter in illo

Chordam monochordi)
,

fit non medio &: centrali loco qu^m tamen cor, quod elt fcdes vita: liumans: perradios SoHsha:c mundivita feuanima f aAa eft Cathohca & omnia implet non aliter , qukm- fanguis vitahs univerlalitcr

a fede Dci ad terram ufque extenfa,

&

&

&

debemus
tis

qu6d

fit

quxdam contrarietaforct

fpecies etiam in ipfa

mundi , fine qua nulla

ahima Cathoiica paffio adio

&

per microcofmi fabricam mediantibus vearterijs fe expandit. Sedjjammenis

inanima creata. Atquatenusipfaeftcreataex apima lucida feu natura adtiva incrcata

&

tuo, ne iftum pundum,

tus , quare illum

nempe ad proban-

dam animam mundi, fim nimiumprofecurehnquo , ut poffim , iubjeclo pra; manibus habito , propinquiiis acccdere , atque eo magis , quoniam libro
quarto fedionis primse , ubi tranflationem
iltam

exaltendit ad Dcificationem , qus tationem Spiritus crcati , fi ipfi adhsreat; ex creato paffivo fpiritu qui eft foboles tcnebrofe abyffi feu Chaos obfcura: ideo ad tenebrarum naturam movcndam

&

&

&

&

facile inchnatur.

Non eft mirum

fi

ratio-

ne varia: fpiritus iftius conditionis ei ad fint

D. Hieronimi
:

fuftinui effc

veram,

vidcliccc

BERNACVLVM SVVM INSOLE

,

DEVS POSVIT TA-

myfteriumSolareplcniuspertraftavi , jam vero ad fecundam Philolbphorum oninionem procedam. Antiqui Philofoplii , i>emocritus , Orphcus , cum Pythagoricis alleverarunt
,

quandoquc quandoque paffiones bons , pafEones malse , quaz non modb in ca-lis 8c cteaturarum tam in ccrra macrocofmi coeleftium , quhm Elementarium ejufdem,

&

&

five fint animalia five vegetabilia

omniaeffeDijsple; ,

minein'mundominori,quieft ralia,fed etiam horao more oppofito feu contrario operan* tur : Quemadmodum in primo capite li*
bri hujus fedionis fequenti declarabitur*

&

na

at

mum
dunt
ces,
,

omnes hcs Dcos ad unicum fumlovem referunt ubi per Deos diomnibus rebus iufufas
intcn-

vinas virtutes

quas Zoroafter vocavit divinos lUiille-

Sed inprimis operze pretium exiftimo , verum myfterium anim pecuharis inicrocofmi enodare acque enucleare : ac tuni
pofteh oftendere
,

& Synefius Epifcopus SymboHcas

;

quomodo omnes

alia

cebras

ahj eas vocant animas

ahj fortcs,

in quibus virtutes rerum dependent. In quibus videntur non multum errare , pra:-

terquam
veriitates

quod cllentiam divinam

in di-

creaturarum tam animalium , qu^m vege; mineralium anima: k CatholitabiUiim caifta mundi majoris anima procedant deriventur , ac in fuo vits ftatu ab illa prs-

&

&

Deorum
,

diftinguunt

attamen

fervenrur&multipliccntur

Quoniahoc
Philofophis

in

eo I"e ipfos excufare

& ab hoc errore pur& indivifibihtatem

dubium

pr^ftantioribus

qubd omnes illos Dcos ad gare apparcnt lovem unicum referant:qua quidem relatione continuitatem

nondum

anim<T
tur.

cum

divinitate agnofcere viden-

& & pcr confequens difcurfus illiemeusnon dcbctctiamabhujus dodilfimis parvifieri- autleviter &
eftplencf

lucidcadhunculquc

diem difceptatura :
a:tatis

Conveniunt ergo cum fcripturis in eo, quod divinam enendam ineffc omni rci fa-

negligentcr infpici.

V3

CAPVT.V.

SECTIONIS SECVNDyC,
CAPVT.
V.
Catholica

LIB.I.

^uomodo omnes animce particulares h

illa

mundianima

non modb proeedere, fed i^ [uas in ea

ex ea habereprxm
G? pri,

fervationes (3 multiplicationes dicantur,

mum cum anima creaturce mhiltjfima^ nii^

mirum
hoministincipiam.
(fluatur

HErmcs,dilusMercuriusTri fmegiftus,
rtm.I.

&

informatur a Catholico

stemo

Fim.8.

confuke latis dixir, quod inunduseffct fadtus ad fimilitudinem feu t)'pum Dei. Quare , ut unus dicitur Archet) pus , ita quidem alter t)'pus diditatur. ob iftam ergo rationem alibi aiTerit ; Scio mundum a Deo atque in Deo iiominem vero ^ mun;

Spiritu

omnia creante
vitae

&

vivificante,qui

in fua eftentia eft indivifibilis.

Quare , ut

fonte vits influentis fub forma infinitorum radioru invifibihs unius

Solis expiratje creaturis infinitis adlualiter

ab immenfo

rim.9.

&

do & in mundo conlifterc ; principium autem comprehenfioque omnium Deus. Atque iterum fic : Deus eft Cofmi feu mundi Pater, Cofmus vero corum,qua' in Cofmo, Cofmus quidem Filius Dei & jure Colmus appellatus eft quia omnia varietate
,

emittuntur , ut mediantibus ijs vivant& informentur : ita quidem hi vit^ radij non minusfunt continui indivifibiles ^ fonte

&

vitx feu fpirituali& invifibiliSole ,quknjradijSolares ^ Sole vifibilidifcerniautfeparari queant.

Neque

erat

fufficiens, ut

Adam

indueret corpus microcofmicum,

generationis exornat
vitas

, necnonindefinenti operatione perpctua neceffitatis cele-

videlicet maffam Argillaceam feu terream pro portione fua matcriaU feu elementali,
nififpiritus ifte

ritate

genitorum
:

Elementorum commiflione, ordine Coimus qusecunque ab ipfa

: ,

divinusaDeo inmunduin
,

emiffus fuae divinitatis portionem

nimiin

origine fufcepit k

vat&c ns divinae fenfu difcrepare : Quoniam ibi

invenimus , quod Deus in principio creaverit mundum ex materia informi.-& quod naturam mundi humidam feu coelos mediante fuo fpiritu vivifico adornaverit
,

perpetuo ferInquibusnonvideturipfeapagi,

Deo

rum vitae fpiraculum, in

fet,

illud

non infpiraf-

quo mediantc , movebat, vivebat &

ftatu

humano

exiftebat.

atque ideo Her-

mes haud inconfuke dixit , quod mundus effet imago Dei , & homo imago mundi. Nam , ut Deus aqueum mundi fpiritum
fuo afBatu vits vivificabat
fpiritus
, ;

&

ita ille vita:

quodab infpiratione ejufdem Spi^itus vits in mundo mundus & omnes creatuis ejufdem fuerint animatas, & qu6d ills crcaturasaccipiant ab Elementis mundifubftantialibus

cum

qui eft unica eilentia indivifibiUs Patre , in mundumemilTus , univerfa,

lemque ejufdem fpiritum implenS

non

modo hominem

fed ctiam

omnem aliam

fuam exiftentiam materialem

ita,

ut
in

quemadmoG^m Deus

per eftufioncm
oc

creaturam animalem , vcgetabilem mineralem vivificat , prxfervat mukipUca-

&

&

fpihtus fui vivificantis

& omnia operantis

paffivam
fpiritus
;

re facit-

Nam

(tefte

Salomone) Spiritus

sap.M.r

mundum

fecit

humidam
;

Dei incorruptibiUs

ineft

omni

rei.

Hoc

ejufdem naturam operari

&

ille

igitur in loco feu ordine priori fagaciter

mundanus

fic

animatus

quippe cujusvis

in qualibet ejus parte efdivina in totum funditur cum natura fua interna naturantej

&

haud
lis
;

injuria

ita fine ulteriore

nuncupatur anima univerfadubitatione quslibet

confideratoprocede ficSpecierum fuper terram varietas ab adu creationis proccdebat , quando Verbum F I A T erat editum , immediate voluntas locutoris ^ fua fapientia feu verbo in

&

anima

particularis in vafta
,

machinsmunfeu procreatur,

Spiritu Sancfto erat peracfta.

Sunt autem

danse cavitate procedit

dependet, fcu pra;fervatur mukiplicatur in anima ilb Catholica ; utpote , cuab

&

&

AA,17.

jus eit

care

omnia
,

tam

infpirare & vivifi& ,ut aUbi habetur dare viinfpirationem & omnia, Quare non
,

tefte Scriptura
,

qu6d omnes creaturarum fpecies feu gencra pec Uccras 22. Hebreorum& inijs effentexprefts & ideaUter quafi depids j non dico
nonnulH
viri confulti,

qui putant,

modo ^licrocofmus

fed etiam Macrocof-

lUas externas, qux vulgariter imprimuntur aut atramento vel arredefcribuntur,qu3e lunt mera umjbra refpectu aUarum , fcd ig-

mus in eo vivunt ,moventur& exiftunt. Nec mirum , fi vobis Peripateticis aflfero,

oinncs peculiares animas confiftere inilla mundi Catholica : haud ahter , quam omncs radij Solares funt in Sole : ciim veftrum fit axioma pro certo ftatutum , quod to-

neae

formales

lucidae

& fpirituales

qii2e

tum comprchendat
quitur
,

fuas partes:

Vndefefu-

quod quxlibet pars particularis

hyl^ facie feu fuperficieigneo 2cerni locutoris verboin principio funt fculpts feudepidje: VndeoriginaUter Elementa quafi Hylementa funt didse.quatenus nimirum in obfcuro Chaos five hylsCartha feu fuperficie funt defcripta fccundum lenfum voluntatemCrea-

in tenebrofa abyffi leu

am

&

hauriatexiftentiam k fonte totius : Sed Catholicus raateriahs mundi Spiritus ina.

toris

ac

fi

vcrbum Crcationis Typicae my-

fteria i

Deo Prc recipiens ea typice & fecundum

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA.
cundum exeinpkr Archerypicum Charaderibus formalis ignis vivisdelincaveric: Linoua autem, qux ex js eft formata , linguahinc inde fandta appcUatur apluribus hujusfeculi Rabbinisfermone fuperficiali decantata ; k paucis ver6 elTentialiter inteli

Fol.gc

cultus vitse cibus.

Quo

innucre videtur,
,

qu6d

cibus Quinteflentialis

tura a Catholico vitx fpiritu in iito

quem creamundo

recipit, ordinatione aivinaubiqueinai.Te pendeat, volet , ut femper iic paracus pro cibo vita: creaturarumelementatarum fpi-

&

lecSa

: tamen earum cognitio vera haud minimi apud fapientes in vera tam mylleriorum facrorum,qu;tm Cabalifticorum

&

ritualisfupplemento.Hinc fcriptur^:

Deus

datvitam

&

infpirationem& omnia:&,

quod

vivificat

omnia
:

Et, quodvifitaciOioJipf,^.
:

abftruforum enucleatione exiftit momcnti. Sed , utprocedam , luxtadiviniverbi

ejus confervec Ipiritum

&, quod vita adfic

benignitate lehovx

& Charaderum ejufdem formaHum tenorem , quorum effcdus tranfeunt fine ulla alccratione mundum,qu3slibct in ifto mundo fpecies, feu quodlibct rerum genus, erat
, atque iterum quodlibetindivicujunibetfpeciei,& quslibet fpecics cujuflibet generis , fueruntfaclzeab invi-

peneseumfic
culentius
:

Et,qu6dvica: fons SediftudProphctaahbilurniiw.^o.is.

^C^',-

Deodante CrcaturiscoHigunt,
fatiancurbono,abf1

aperiente r
,

manum fuam
r

5<''

creatum

duum

ccm tam
verfs.

in figura

& proporcione

quam

condicione feu propriecate diftindjc

& di-

lam vero, ut fuperius dixi, qu6d ifte Domini fpiritus feu Verbum , cxiltens in fe
unicus
tris in

&

idem ineflentia^fedin proprie-

tate multiplex, cfficeret voluntatem fuiPa-

condence raciem luam concurbnncur ^recipicnce fpiritum corum expiranc cmictente ipiritum fuum recreancur. Ec Chriftus ait in Oratione Dcminica Panem noftrum Super fubftantialem da nobis hodie, ''""'* utHieronymusinterpretacur. Ec Salvacor idem alibi : Pacer vefter vobis de ccelo dat panem verum : Panisenimveruseil qui dat vitam mundodc coelo defcendic Sed fatfcio i nonnuliis adverfus me allcga; :
,

rfato.104.

&

Creando res tam difFerentes, ita qui-

dem continuat & praefervat oranes has fpecies feu genera pcr generationem
,

& multiplicationem in fuis ftaribus fucceffivis &

omnium earundem
reo
tat
,

individua per totum nutrimento,fuftenfpirituale

fpiritus cu-

fux exifteti^ tempus, mediante tam aethe-

, quod panis ifte hoc in loco innon pro mapro pane fpirituali, ceriali nucrimenro. Concedo ego , quod in arguant. hoc haud inconfulte' loquantur Nam cibus ifte eft fpirimalis , atque ob ift rationem rcfervatur pro crcacurx corde

tum

fore

tenditui'

&

&

&

quam Elementari

artcrijs

& nihil
,

in fe eft
,

quam pura vita:

Mato..^.
,

quod quidem alimenrum

Nonne
vivat

dicit falvator

defcenditacoelo ad nutriendos
juflibet individui

homo

fed oinni

quod non folopane Vcrbo quod pro-

fecundum fuam fpeciem. Nam intelligere debetis quod , ut anima mundi eft anima generahs omnibus ita quidem aer faduseft aurei ipfius Thefauri
,

livc pabuli fpiritualis cil^a feuarca

,quod,
-

dum

more vaporis invifibilisa occultc fuften ccelo in acrem defcendit, implet tat omnia : unde , quacenus in aere aperto

&

&

ceditab ore Dei? At fermoiftcincclligeDciittir.?,-;, baturdeMannail!aMoyfaica,quanicdiante Ifraelita: flierunt indefertonutdti. Ec PeApoftolus vocat illud alimentum , tram fpiritualcm , quss erat Chriftus. Et ^-Com' ide6 dixit pctra illa fpiritualis : Egofum panis vicar. In hoccrgo verbo fulumniodo Inh.i'.

&

natat

tam apcum

ctt

ad fuftinendam
,

&

& in
in eft

nulla alia re

cftfoliim

hocverbum

mulciplicandam vicam ferpencis quam illam hominis ,avis,pifcis vel arboris &c. Nam, ut primtim magnetica creaturxvis ali(quae omni momento refedtionem mentum ab ifto Nedare feu pane ccelcfti appetit ,) proportionem debicam iftius fpiinritus feu naturs Catholicx actraxcrit troduxerit, generalem fux conditionis ftatum relinquit, fpecificam Creaturx difpofitionem induit , hoc cft, juxca individui in nacuram , qus illud rccipic , operatur cam fe convertic ; nimirum in canecaninam proprietacem effentiam, in ccelo illam ccch , in homine humanam , in quercu

alimenco,quod nucric& luftcnt.n non ahmentiexternum. Namin hoc vcrboin-

&

&

erat vita.

Hincdiclumeft iiMoyfeGcD.f.

&

vioit, poft cr.eaturarum creationem ; qu6d omnia, quas creavit , cilent bona.hoc

&

eft,noninania&vacua, fed
nicatis plena.

eflentiadivi-

Hinc. ergo oninis crcatura

participacivc
,

&

dida efi bona

quoniam par-

&

ticipatde illo fpiritu,quifoluscftBonum Bonitas. Remetiar ego,quid nonnulli ex Philofophis Ethnicis dixcrintdeliacrc,

&

&

&

quercinam, in tritico triticeam &c: fibi confequenter eftin alTumit naturam : caufa,qu6d fpirituscujuflibetcreacurje in co nutricur fuftinecur. Nam , hocerac

&

qui (in Giriftianorum dedecus fic didum) profundiorcm habuerunt in divmis myfterijs infpcdionem, quam plurimi iilius zetaqui Chriftianorum nomine tis doaores infigniti majores vidcntur , ut pote in veris Chriftiani fundamentis fteriles,quhm
,

reiveritate funtfuae infciti^

Vnde

& aptiores ratione

&

Creacoris , quod , quo fpiriru creatura juxta conditionem fuam in crea-

mandacum

tionis inftanti elTet crcata,

'ovum
lu

eodem etiam fi-

i:nch)m.

ve innutrimento fivein aere fuftincrctur, pr^fervarecur multiphcarecur. HincdicitPhilofophusfide dignus: Eftin aereoc-

&

redduntur, eaomnia ,qu{e ^ Philofophis Antiquioribus funt prodica, condemnare , iplbfque pro rcprobatis damnationi adjudicatis habere , fermonis profedo Apoftoli immemores quo docentur ,qu6d omnes homincs fint ex divjna generatione. Sedadpropoiijum. Zeno

&

/<' Aft.i/.

Z""*-

-f

Pbilofo

SECTIONIS
j.tome:heH5.

SE CVNDy,
-

LIB.J.

Philofophus aniniam hun-anam ignexn na Prometheus, igncm cccleftem turalem ; homincsvita ditantcm vocarnnt. EtcjUG-

liberum

&

mam redadum
adc6 cupidum
,

Sc in liquoris lympidiflimi for, radiorum folisform.alium

& tanta (ympathia appeten,

niam

ifte

Promcthcus tra Jitus cft , poflcfli,

onem
iftius

ignis iftius habuilTe

,

ideo h Poctis
fua ignis

tcm qu6d ipfe Iblaribus radijsper fpatium trium horarum expofitus tantam fibi tinfolarcm five formalcm ad fe attraxcritjUtabalbicante Criftallinocolore

fingitur
Mermes.
2oro:)0er.

ipfum pro

furreptitia

duram

fepunitum-

c coclo ablatione graviter a love fuifAt Hermes illam igncm vcrillam

&

in

bihumidxnaturrEadhxrcntcm vocat. Et
Zoroafter atquc Herachtus dicunt
fuifle
,

rubinum fanguineum eflTet faftus. Quo expcrimento facillime revclabatur formalis tam animalium , quam vegetabilium
multiplicandi ratio.

igncm invifibilem , mediante quo omnis gcncratio & muItipHcatio folet neri. Cum crgo ignis illc vita: nunquam moriturusfitin Creatura animali.neccfiTecft,

Nam hxc
,

eft ratio,

quod granum

Tritici in

infinitum quafi
, quod ,qusnon

multiplicatur. Pr^tcreh nullusverus& peritus Philofoplius

ignorare potcft

multiplicatione ilpro confervatione lius h fuo fim,ili in aerc omni temporis momento nutriatur : quod, ni fiat, nccdTe cft, ut vita crcatuHT evanefcnt, atque itaCrcar.t

&

nitrofa
cftnifi

illa

cujuflibct rci natura

aer,qui virtute

fecrcti illiusfpiri-

i.rreBiJe5.

turapcreat. Atquehoceftillud, quodPar-

menidcs videtur intimare ubi ait : Natura Hanc ob caufam ignca vitx virtus fuam pofitioncm habens in cordis creaturaj centro , cum gaudio , deleappetitu infigni permagneticlatione cam quandam proprictatcm fuum fimile c:c aeremediantc infpirationeattrahit. Nam (ut dixDoccultus vitse cibus feu alimentum cftin acre- Hxc ergo eft ratio , qu6d Author quidam anonimos optimc in myftcnaturs vcrfatus hoc dicat. rijs Dci
,

fua natura Ijctatur.

tam aercm , quam formam coeleftcm ad fe attrahit : quoniam formalis adus non nifi per medium feu vehiculum acrcumin creaturam qucatinfpirari. Atque ha:c cft etiam ratio quod tam
tus
5

qui

eam

inhabitat,

quantitativa crcaturae fubflantia refpedn

acrei vehicuH,

quam formalis cflTcntia crca-

&

turs augcaturindics, atque incrementum fuum habeat : Vnde patet , qu6dab illoeo-

dcm fpiritu tam vcgctatio, quam multiplicatio oriatur. His crgo cum diligentia perceptis , ratio in promptu erit quomodo
,

&

Cnylofus humor albicans in rubicundum fanguinis colorem fit exaltationetranfmu-

natura cccleftis vcritatis naturas multiphnatura fortis Katura vincens Sc cans

!

tatus,atqueetiammodus vcgetationis multiplicationis in animaHbus atque multiplicationisfeuincrcmcntiperviamgencrationis

&

fuperans fuafque naturas gaudere faciens Quibus arguir , qu6d adjumcnto 5c vifitationc
iftius

animaHum. Sed , quoniam

Anatomia fcrmonem

in pri-

natura: cccleltis
ijs

fpiritus vitales

mo Anatomise mcs tradlatu, ubi de Tritici

fcu Panis
faris

& flanim.-c
ccntur.
vita, fcd

inclufx crcfcant
hujufce virtute

& multiplinon

amhoc

Nam

modo

plumdeadmirabilibus
tabilis proprietatibus

fpiritus iftiusvegc-

& frudus generationis procedunt

infinito producuntur. Inferimus
fit

feci,idc6plura

& more
mcntaris
plenus
raria
,

cx his, qu:ejamdiftafunt,qu6d aerEIeinfluentijs vita:

,

vegetationis,

non loquar^fedadanim.^e microcofmics myfterium me convcrtam. Spiritus vita: erat taliter h Dco in homiinloco de
ipfis

multiplicationis
:

& formalibus
eft arca

fcminibus

nem terreum infpiratus

crcaturam animalem

ut fubit6 mafl^a in
.

quatenus ipfe

Dei Thefau-

divinis radijs

& donis cocleftibus lo-

exuberans. Ncc ipcdat ifta mea ad regnum fokimmod6 animale compofitionis , fed ctiamadilludvegetahiliuin : nam hoc ipfi/Fimo fpiritu vegccuples
;iftertio

&

tant hocque multiplic.iht in infinitum , luam cxiftcntiam habent. Namcgofum

,

&
fi

redadus Haud aHtcr.quam ciim Ruach-Elohim aquasinfpiraflTct , ipfac erant immcdiatc animat^, vivificats in mundi magni imiaginem formatje : ob quam rationem Platonici cum vocarunt magnum animal : Scd ,uC munduserat fadusad imagincmDei.anteeflfet

&

quam homo
ipfehomo

erat creatus

& tum
:

poftck

ipfc ocularis tettis , atquc etiam

polium

opuscft, dcmonftrare , qu6d fpiritus triticivcgetabilis , in quofecrctusfpiritusha-

purus fil volatiHs, qui nihil cft aliud quam aer Ipccifici feu tritici efTentibitat
fit
,

ejuldcm fpirituseratin mundo ad cxcmplar verbi vitx feu fpiritus prxdidi imagincm formatus ita confiderare debcmus quod horao habeat modum
virtutc
, ,

vivificationis
nis

fuftcntationis, prasfcrvatio-

ficatus.
fiis,

ifte fal volatiliscftliquor

unduo,

tam albus &

clarus , ut Chriftallus

cu-

jus nihilominus

intcrnum igne vegctabili rcplctur, quo mediante in infinitummultiplicatur. Nam ifte ignis formaHs cft vis quxdam Magnctica , pcr quam fibi fimilis
vitiv;

atque multipHcationis fu?e ab anima Elementis cjufdem. Quare Hcrmundi ingrefmes, haud indifcretcdefccnfum fionem fpiritus mundi vivificantis in corpus humanum hoc modo defcribit : Acr, ait , cft in corpore , anima in acre , mens in

&

&

&
,

Solis

vegetationis exuberanter ex radijs qui eft arca Dei Thefauraria vita:,

anima
eft

&

, in mcnte Vcrbum ; verbum autem corum omnium Pater- Quibusarguit

vcgetationis , mediante vchiculo aereo cxtiahitur. Perccpi ergo , fpiritum iftum ve. oetabilcra Ji fuis jigamentis Elementaribus

diftinclionem illam h
oftcnditque,

mc

antca relatam,

qua; cft inter mentem,animam

& fpiritum,

quod fummum anima: myfterium

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
Verbum. Porro eti- f rium fit mcns, Pnter am condudere videtur quod vcrbum fit imago Dei, mens Verbi, anima mentis,aer anims corpus aeris.Quo difcernere poffumus admirabilc illudligamentu&nexu que membra mundi habcant intcr fe, atque
,

Fol.Sn
cordis con-

&

feu ventriculu

rcdarum fibraru

tradione j in quo

adu

fibr:etransverfe&
,

obliquae relaxabantur

unde &cordisre.

&

etii declaratur.quodprior Elemetaris matcrixportio fitaer, &quodpurior inaere fublimitas fit forma vitalis fcu anima, cujus

gio dilatabitur apcrietur,atque ifta adio a Medicis vocatur Diaftole. In tempore ergo feu fpatio iftius motionis cor quadam virtuteattradivaaeremcum vitalifuotbefiiuro mediante infpiratione per artcriam

&

caput eft mes divina, cujus radix eft verbu,

in

quo

erat vita.

Quare patct qu6d mens

,

pulmonum vcnofam in lEvam ipfius regionem introducit qui Thefaurus tum poftcS cumpro vivificationc feminaligcneratio,

illain

anima

accipiatur pro fpiritufapien-

ne non

aliter iniervit ac
,

pro fpintuali mul,

ti3e,utpote cu jus fons eft

Verbu Dei , ut teDavide, per confequens vis eo

,

tiplicatione

tum pro

nutritione vitalium

ftatur SyriachuSjquippCiqurc implct

ficat

& vivi- & internoru gcnerationis fpirituum

Heparfuccum

quain

omnia. Eftenim omnis virws coeloru,

in

tcftc

grofli nutrimenti Chylofuin

&

informandi,generandi,vivificadi,vegetan-

di&multiplicandiAcfiegocumHermete
diccre,qu6dlucidus

& xternusDei fpiritus

&

in fpiritu Quinteflentiali fcu

^thereo faciatanima in aere , eamque introducit me-

diante vehiculo aereo in corpus humanu,in mulquoproducitetftdus vivificationis

tiplicacionis fpeciei.

ad fpirituum nacuraliu nutrimentum ac incrementu fibi per venas mefaraicas allicere folet: qui naturales fpiritus ad corporis paraugmcntatione i cretium vegctatione atoredeftinantur.Iterum poftquam natura vitalis iftum aereum fjDiritu cism arcano fuo Thefauro accepcrit,eumquein Thalamum cordis Isvum , tanquam luum beneorna-

&

nima hominis

Ahunc vehitur moduiMens jn rationc , ratio in anima , anima in fpiritu

Quare

alibi dicit:

tu

& fubtiliterad aptatii laboratoriCi intro,

in

duxerit

eum

cribrare

feu Anatomizare,

apcrire atque ejus vifccra fcrutari incipit,

Sc fpiritusin corporc.Spirituspervenasarteriafque fanguincque difTufusanim.alun-

dique

ciet

&c: Dcbemus igitur imaginari,

naturamque ccelcfte cum divinoejuidcin adu, verum (dico) vitx Thefauru feu invifibile vitx igncm h groffiori & magis inutili

quod

aer,qui per infpiratione attrahitur ad corCt iftiufmodi divinivitsTliefauriplenus, qui ad cor humania in iljo vehiculo per
infpiratiune introdudus

fuo vchicnlo aereo Akhymia divina admirabili feparat,falemquequenda lijbrile

,

&

volatile

& digniorcm acris portionem,

,

femper fuu fimile ad le virtute quada Sympathetica attrahere gaudet in ncn dcfinit. Na naturalstatur

quae efientiale
vitalis

vchiculu

& immediatu cft Tlicfauri & quafi anima archerca in

in aorca fivc artcriam

&

acre,ut
feu

Hermes dicit,

luifimilisprsefentia.utidiximus

atqueite-

magnam,

quafi fpirituum vicalium facrariu

Tum, quod cor fit pretiofum thefauri vicalis facrarium-agnofcere videtur David in iftis: Cor tuia.inquit cuftodi fupra omnc obler,

aedsinutilis

myrothecium, includit , atquc fuperflua portionem pcr expirationein

:

inftanti emittit

&

iftaadio expulfiva

fi-

vationc

quia ab eo procedunt adiones vitz. Modus atque inftrumenta, per quae fpi:

ritus ille more Sympathetico attrahit,& poftattradionc illud aereum vchiculum, qu6deftfuperfluucxpellit,funthuiufmodi.

brarum in fubftantia cordis transverfarum contradione& redaru dilatatione ficri folet- Nam hacadionc corctiacontrahitur &comprimitur: atqueiltaadiokmtdicis
Syftole dicitur. Intelligendu cftaute^quod

Chm fine vits & generationis

quae in aere
;

fcintillis,

pro meliori Thefauri

ilfcius vitae

aurei in ar-

occuko modo natant , ncmo morralium im6 vero nulla creaturaru mometo tcmporis vivcre aut durare poffit,nc-

terialiifto facrario prsfervationc

&

com-

prehenfione Dcus in Aortae orificio regioni

cordis finiitrx annexo Viilvas tres femilu-

& quolibet minuti fpatio h creatura attrahantur & per infpiracefle eft, ut ipfs affidue

nares ordinavit,

qus pabuli
,

iilius vitalis

in-

grcflu aperiuntur

ac tu pofteaimmediatc
ille

tione introducantur.
lutari

Nam finc ifto adu facft,

clauduntur, ne Thelaurus

incluCus

item

& cftedu ejufdem,ncccflb

praefocctur.

ut ani-

malimmediate
preffione
Itanti a

Namperfup-

pcr eande portam,qua ingreflus eft,egrcderetur. Proptcr iilam igitur rarionc valva:
illse

& deprivatione aeris anima in jnanima mundana adus

taliter ^

Deo efformantur quod ab in,

fuoadufeuopcrationevivificanrc ceflTabit, utpotcquseeftnihilaliud ,quam

jeterna: lucis in

tus aperiantur arquc claudantur

ita
,

ab cxtra,

ut

qucmadmodum c regione duae illae:

conflatur anima,ut
vinitJtis

Na didum eft.ex lucidadi:

valvE, quDEartcriJE venalis arificioinferunintus claufa: , quae tur , funt foris aperta: idcoMitralcs nuncupantur, quoniam mitris

&

cmanantis virtute

& fubtili humi-

da narura mundi,quarum prior calidiiinna-

Epifcoporum funt fimillim2e;atque ho,

tum

pofterior
,

humidu

radicalc crcaturis

afllgnat

atque ideo duplex ifta virtcs aflldua feu continua aiiris infpiratione renova-

rum ofticium cft ut tam aerem infpiratum intromictant, qukm fuperfluum & inutilem cjus portionem emictant: Vnde patet,qu6i
facilisaeri conceditur

tur ac multiplicatur.

Hic ergo

fpiritusani

quafiThcfaun
,

vicas

malis

& confcquenter hominis

per inipira

accelTus in cordis

Thalamum

fed negacup

tionc attrahitur in !a:vu cordisThalamum,

Thefauro,

qucm

vcxit acr^eerellus-

im

SECTIONIS SECVND^,
lam verb iftins fpiritns vitje adionem
efteclus,po(i:quam in trunco artcriali
jta inclufus , paucis

LIB.I.

&
fit

exprimam. Certum eft,

quodipfefit captivus fadus in ejufde artefubdivifis canalibus fe ipfum rix ramis

duo vafa fpermatica prxparantia arterialia, nimiru dexttu & finilhum,a quohbct corporis mcmbro.ied prscipue atribus principalibus delcendit : Atque ibi cceleftis ille
ipiritus

&

igncdivino cxuberans ad imegine

per univerfum corpus humanum dilatet. Nam per ramos Artcriae mngnK.Carotides di<ftos,portio redificata ejufdc jam fpecificati fpiritus afcendit ad cercbrum; per iftos
(inqua) canales

radicalis Archetypi,(in

quoomnia

erant

'

prius fpiritualiter

& idenliter
,

delineata&

coplicite comprehenfa, priufqua explicite,

& condudus parvulos,pars

fuper cccleftior iftius in Cliymia naturali

extradionis (ut pote quxeft dignitateSc

fubtilitate cxteris totius vitje fontis liiper

excellentior

& per confequens mentis divirepletior)

ns fcintillis
mici
palatij

fuprema Microcof-

quo ad nos paterent: haud aliter,quam Rex David gloriatus eft feimagine templi totaliter digito Dei defcriptu habuifie , quod tum poftek ad illud exemplar c.ac real:ter a Salomone xdificatu) continct intcrnu in vifibile illius corporis , quod in aclu vifibile tum poftck & realiter crac dchncanda

&

regione (Scquaficcelum ipfius

Empy reu fibi pro fua fede vedicat.Huc enim

afcendit radius mentalis in fuo rationali vehiculo, illumquelocu pro fuococlo coclorii
eligit:

fub ea tamelege

& conditione,qu6d
omnes
fe

virtutis

&

poteftatis fuse radij per

expandantfeu extedant-Propter iftam igitur rationeomncs medici tam Ethnici,quaChnftiani concludunt,qu5d adio hominis voluntaria fua
Arteri] Catnolici

ramos

fcdc fcu pofitionehabeatin cerebro,quatenus illud crt facultatis animalis regio".ctim c divcrib alis dua: ipfius adlioncs, nempe illa vitalis in corde natural.is in hepate vide tur eile illi animali fubjecSajjciuTi fintadiones involuntaris. Atque hsec eft caufa,qu6d

&

atqueproducendum,hoceft,idealiterin le coprenedit poflidet hominis interni five fpiritualis figuram : ut e rcgione externi, 8c corporalis hominis ico feu effigies.qus c6pacSa cft e quatuor Elcmentis, ex fpcrmate hominis vifibili in duobus vafibus feminalibus prxparantibus vcnalibus conteto , procedit : ita , ut ex fpermatis vaforu artenaliu concurfu cu illo vaforia vcnaliij , mixtiofadlaeft inter matcria forma hominis,hoc eft, inter ejus internum externij ; in quo interno eft illa antedida divinitas, qu do mum fuam externa ad imagine fpecici conformat. Sed hoc totij habcmusa pagina facra confirmatum.TupolTides (inquitDavid) renes meos ex quo obtegebar in uce-

&

&

&

&

rfai.1353.

cerebru

iit

rationis atque intelledusfedes,

ro matris

mez

non

celata eft vis

mea cibi,

&

quafi primus in

machina microcofmica
illa

ex quo fad us fum

in abdito artificiofe con-

motor.Tunc
rio naturje
vitali

in fecunda ferie

introdudi

fpiritus portio.qucc in officina feu laborato-

humanse

purificatur

& aftioni

fedus veluc in imis parcibus terrae. Mafl^am mea uident oculi tui, & in hbro tuo omnia

membra mea funt fcripta,ex quibus dicbus

formabantur ciim nullu cx ijs cxtaret &c:
,

adaptatur in illos Arterise magna: ramulos vehirur, qui cervicales nominantur: funtque arterias ill2,quaz aflignant vitam regioni pecloris. In hoc ergo loco illa fpiritusportio fpiritualis illius vivacitatisimprcflione inauic,qu2 ad partes vitales& Thoracales attinent : ac etiam in ramis arrcri.E

Vnde liquet qu6d

.

vis divina elfetin fcmi-

ne,

quod eft hominis internii, cujus digitus

in divina ejus idea antch defcriptus

homo
ex

& in femine externo feu fpermate expliAd iftud eciam propofitu lob
Spiritus

cite figuratur.
ifta:

Deifccitme

& fpiraculu Om- ub.jj..

ac
fi dixiflTetj

Coronariae didis fibi affumit idea in-

nipotentis vivificavit

me &c:

cerna illoru fpirituuin ,qua: fpecftant ad vivi-

hcanone cordis
cis
,

atque

ita in caetcris

ramis
itl:o

exfpermatis maffa,fecitme fpiritusdivinus.haud alitcr, quam Adamum cx lut6 feu

argilla,

arterialibus.videlicetHumcrarijs^ThoraciAxillaribus

& cxteris cum

,

& polte^
:

fpiraculo fuo vita infpira-

fpiritu

vivifico,

quecomprchendunt. Nam, ut hic

Catholicus virtutem habet in potcnita

me,& fadus fum in animam vivcntem. EtSalomon quemadmodum ignoras^quae t'<^''*"-'f*

vit
fit

fpiritus crar in libcro aere

viafpiritus

erat
tia

& omnc in fe & complicite

& qua ratione compingantuc

:

offa in ventre prsgnantis

fic nefcis

opera

At quando creatura ali,

Dei,qui

cft fabricator

quam ingrcflus cft

pl icitc

tunc fpecificatur

& ex

omnium &c: Profe-

convertit fe in narura&: conditione

cujufiibcr creatur^ animalisregionis. Ita,

iit

mvifibilis illefpiritus in vchiculo vix per,

ccptibili dclitefccns

& quafi
,

in tcnui aerei

fpiiitus lijbftantianatans

pandit& dilatat
icdetiam
le

non foltimfe cxad cujuflibet membri cor-

Textus habet intentionem admomyftica , prsecipue ad iftudnoftrii fubjedlu rcfcrri potcibNam.uti iftuin Textumproduxiantc^adfpiritusdiviniin ventis niacrocofmicis exillentia probandam; itaquidchuic negocio microcofmicoaptiilte

&b

dum

&

us referri potcll:. ISJamjUt lob dicit:Spiritus

poris vivificarionem

&

vita:fuftentationc,

ipfum innubeculafpermatica vix perceptibilem contrahendo(quodaccidit,m adu copulationis five coitus per certa magnetica virtute divino amoreanimato)&totiusgignentisimpretnoneJ3mhabes mirabili 6c veloci

Dci fe cit me ita texcus ifte quam fit diffiad generationis human^ arcanum enucleandir.innucns.hoinine ignorare viam
:

cilc

&

adione

&

tranfitu in

inipcrmate: qua ejiis intentionc ctiam confirmat confequentia Tcxtus: Ignoras, qua ratione compinoanciur offa in vetre prxgnancis.At quifpiritus divini

progrc.Tionem

cunque

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA.
cunque intelligit alionc fpiritus&viam, qua in ifto opere progrcditur, fciat modum per quem tam mirabiliter operatut ilta. Sed,hoc totum cnucleatius k lobo explicb.io.io.

Fol.82.

Spiritus

k quatuor ventis
iftos
,

infedos

&

revivifcant

& in fuffla fuper & ingreflus

,

eft in eos fpiritus

videre licet
virtus
,

catur

Nonne

ait

ficut lac fudiftiine

tanquam Cafeum coagulafti me , cute carne indaifti mc, oflibus nervis compegifti me, cum vita benignitatem exercuifti

&

& &

quae

Ex quibus primbm , qu6d eratdivina hominem externem efformai

& revixerunt.

verit

priufquam anima vivent erat prsdi-

erga

mc

&

vifitatio
?

tua praefervavit

fpiri-

tus,& qu6d tum poftta fpiraculo vits elTet prjeditus. Porro , ut fpiritus ifte erat in fubtili vento Macrocolinico , ita etiaiplcadfemini vitali, quod nihil ett aliud, qukm ventus, feu fpiritus vix perceptibilis- Per
eft

animo tuo : Novi hsec apud te efle &c: ex quo fermonis tilo omnis in hac re qusftio difEcukas auferri videtur , im6 vero totu iftius rei myfterium, nimirum tam in adu geneiita recondifti in

tum mcum

At

&

ea

ma

dida , illud dubium ; an aniinfundendo creatafit necnc,fatis ii.iperque explanatur. Nam, quomodo ani,

quje funt

rationis , quam in vitx infantis,tam in utero matris , quam poft ejuspartum prasfer.vatione& continuatione ex ejusoblerva-

ma mundi h Spiritus Divini afflatu in fpirL' tum mundanum cifct crcata in primis explicui : turn poftcJi omnes animas ab ifto
, ,

tione aperitur.

Nam in

ifto

membro (fi-

fonte duxilTe originemfuam,demonrtravi dixique, radios iftius fpiritus vivificantes

cutlac mcfudifti) videtur primijm arguc-

rc,qu6d mafta fpermatica, inquahomo

erat complicite contentus
,

more

ignis invifibilis k coelo defcendcntcs

,

effet

bene

dif-

implere aerem
eile in potentia

compofita k vitje fpiritu atque etiam in matricem injeda : Ex qua tum pofte^ , peroccultam viam fpiritus , homo erat explicitc produdus leu formatus: Tunc fic pergit ad fecundum generationis gradum. (Tanquam cafeum coagulafti me &c:) Quo arguit,qu6d fpiritusiftedivinus immcdiate poft fpermatis in matricem
pofita

&

&

affirmavi iftum naturas

fpecificatione liber,

ignem , quatenus eft k

naturam

ad transformandum tam in
;

Ipeciei vegetabilis vcl mineralis,

qukm illam animahs

ciei alicujus

& quod fimul ac fpc-

individuum per infpirationem penetraverit , in ipfius protinus naturam convertitur,& tam adillius generationem,

qukm

multiplicationem
,

cum

Ipecieicon^
fimilibus

injedionem
!b.io.9.

illud in folidiorem fubitan-

fervatione

nimirum fimiha ex
,

tiamadinflar cafeicoagulaverit &infpiffaverit. luxta tcxtum etiam iftum praece-

procreando operatur. lam vero fi quseratur

vitje

cur Catholicus
fir, nifi

dentem (memento qusfo quod ficut argillam fecifti me &c: ) Tunc pcrgit ad tertium generationisgradum. (Cute& carne nervis compegiinduifti me, offibulque fti me &c: ) Finito prxdido coagulationis g; adu.jam ad corporis humarri partii] complemcntum venit,ex quibus homoextcr, ,

mundanse

fpiritus

,cum non

unicus. quemlibetnihilominus

&

nusin matrice tiguratur.

rtat
,

Ex quibuscon-

quod fpiritus divinus in femine fabriccthominem internum in fua propria peratque tunc ad vivificationem illius externi hominis ex fpermate Elementari fic fabricati, fic pergit : Cum vita benignitatem exercuifti erga me &c: inde arguenfona
,

frudum lecundum illius fecundum fuam in cflenna unitatem uni* cum minimedifferentem producat.Refpondeo , me in prcEcedentibus dixiflc 3u6d quselibet creatura Ipecifica eflctraicaliter , idque mandato creatoris in ftia fpecie abinvicem diftinda &differenter
,

partumfeu non fpeciem

&
,

&

a verbo fcu fpiritu creante , in eadc figurse fpefemper multiplicata

procreata

&

&

cie continuata

quje erat

ei in

creatione af-

fignata.

Et profedo verifimileeft, quod Deus in fecreto fuo confilio proplafma

&

do , qu6d completo opere materiali , quafi palatio adDeifcrmemSpiritumrccipien-

modulum

quafi ordinavcrit,

inquo&ad

dum apto & appropriato Ipiraculo fuaevitse

illudinfpiravit ^atquc ita

cujus exemplar crcaturapotentialis debet formari, priufquam vcniretinadum. Pro

homo, nonmodo vita,fed ctiam Mentis & Rationis radio

eratpr^editus.
poftolus.
in

meliorihujusreiintelledu, dcbcmusfcire,

qu6dfint quatuorvafa fpermatica pra?parantia, videlicet

AAj7

Vnde,quam rediflimeAeovivimus,movemur&fu-

duo in

quovislatere ; quo-

mus. Nec fatis eft , ut quis dicat , Deum hoc totum non ab intus , fed ab extra facere ac fi Spiritus Dei non effet ubiquc, quatenus omnia implct , per conlcquens ab
:

vasvenale ,&ortumfuum ab ifto vafe fortitut habet k vena cava , iperma illud , quod ad corporis in fantis

rum unum

eft

&

conftitutionem eft ordinatum

&

iftud

&

fperma

nihil eft aliud

quam

fubtile Ele-'

adu
tcft
:

generationis nullo
(.u

modo

abelfe po-

mentorum

in

corporea genitcris compo-

vitarei fitinfpiratioomnipotentis,
fit

litione k nutrimenti flore

cxtradum

,cft-

& cu fpiritus ejus incorruptibilis,in

ijelf.37.

om-

ni rei

Nonne etiam

dicitur in Ezechiele:

Ecce ego introducam in vosfpiritum.ut vivatis , & dabo fuper vos nervos fuc,

que vifibile quid , diditatur gemina appellatione Sperma aliud eft vas Arteriale, utpoteab Aortae trunco fcaturicns , in auo
;

&

crefccre faciam fupra vos carnes

& &

habitatfpiritus virre,eftfons

&origoho,

ex-

tendam

in

vos cutem

& dabo vobis IpiriV eni,

minis interni : nam in eo eft invifibilis vi proprie dicitur Semen quod ts ignis :

&

lum ,

ut vivaus. Ei dixit Propheta :

cll

non aliter ccntrale Ipermatis X2

in

ternum

invifibi-

SECTIONIS
invifibile,

SE CVND^.LIB.I.
multiformiter di/pofitis ordinare folent, ut imagines tam hominum , qukm beftiarum
&; vegctabihu varias incexedo fccundu fot-

qukm anima

corporis

ita,

ut vi-

deatur mixtione

horum duorum

internus

homo in extcrno compliciteindudi.Oportet ergo , ut obfervemus j qu6d ut duo funt prxdidarum naturarum vafa in quoli
,

mam implicationisproducant. Spcrmaigitur formatur

bet latcrevcntris ,quorum unum d\ Ipiriagentis Tabcrnaquafi mafculi cuale

minaria liquore

more Argillae qujc natura fcquodam humedata & vir,

&

&

culum

alterum corporale feu

foemincum,
:

feu tlcmentale

&

quafi palTivum

itailta

, qui illam inhabitat , in convertitur viventem. Hae dujr creacuram crgo naturje ita inter fe lecundum leges

tutc fpiritus lecreti

duoin quolibctlaterc

in luo verfus telticu-

iftius fpiritus vivificantis

temperantur,^

lum delcenfu

fubtiles

&

admirabilcs fuas

fcmen

feu invifibiUs aeris fpiiicusitame-

implicarioncs plexufque fpedatu jucundos efiiciunt,quos Grseci Analtomofin vocant,

nui
11' ivc

quidcm panium fccretarum ampiexus textura artificio magni illius Archite-

diantedivina illa natura feu primo&centraliejusmotore.quiagitat illum fpiritum, quafi fuum curiiculum ita adaptatur , uc
vifibile fperma lecundum corporeum imaginem fuae creatae fpcciei formaret: haua aliter > qukm lalpam domum fuam

&

doris perficitur (ut Anatomiltas opinanturjquia loco colaturae mlerviant,qua fperma (anguineum reddatur album feucan-

fub terra

fucc

capacitati&neccilarijsap-

didum nimirum, ut in primo loco divide:

tam fabricare videmus. Atque hoc eft opus

, portquam mixtio illa pet anaftomofin tadtain matriccm proiicitur. Denique totum illud, quod de fubjcdo

ret
li ;

fpermaticam fubftanciam in vafe venafeminalem in illo Arteriali a maila fanguinca tam naturali quse fluit ab Hepate, qukm vitali, quae oritur kcorde, ac tum poltc^ ut mediante Dedaleo ifto Labirintho feminalis forma , qux elt ccclum microcofmicum cum fpermatica iwateria , ex

fpjritus fecreti

&

animalieftdidum ,poteft etiamderegno

vegetabiliintclligi.
plicite prius in

Nam tota planta cumvirtucem& vica: in co

cultatur,

&

lemine velnucko fuoocper eandem rationem crattum

qua fit veram creatura: ipecificae fimilitudinem ad

terra ejus,poterit apte

& fecundum

pofte^ in lucem expliciteper

adum abftrufum fpiricus lucis&

invicem permifceri : Haad aliter , qukm virei efte mixtione naturali undique per univerfam fubftantiam elementalcm perfiifam fivc expanfam. Et procul dubio plexus fcu Anaftomofis iftius

demus formara

jus notabilis

fabrica eft inltar impreflionis figilli alicu, qus in homine cft huma, in Aquila aquiatquc ita in caKeris fecundum im, preffionem iltam fpecifics creatura: , quae

na

in leone leonina

dominante produda. Sed nimis longe k mcametaaberravi , idque in fubjcdu (uti metuo) quibufdam , qui hujus mundi fapientia dudi rem.prout eft ,confiderar nolunt 5 haud grato. Volo igiturjamad plcnum hujus ciifcurfus mei Argumentum accedere : ctimomnis amidtia &perconfequens fympathia ab amabiii lucis conditione proccdit

lina

vix imaginabilis.Iftius plexus elt occulta admirabilis difpoficione imitanturTcxtore, qui

fila

&

odium atquc i t rcgione ide6 Antipatbia a tenebris feu dcformi Chao oritur , cujus prolc primogcnita

erat litigium.

fua iiabtilia tot implicationibus

LIBER

LIBER SECVNDVS.

FoI.j,

In quo myflica ilUeradiationes, qu<e moreoccultoaduohusprinciptjt oppdjitit, Tenebris nimirum (S luce, (3 Sympathettcis C^ Antrpatheticis earum effeUibus,pertraUantur,
Hujus libri ArgumentuiTJi

POftquara

author radicesSympathiJe& Antipathiaceffentialesdl^

ligeiiti inquifitione inveniiret,eafque libroprascedentiexplicaf' let(quippe inquo probat eas non efle,nifi unicara Catholicamfivd univerlalem fimphcitateraineffentiajUtcunqueillaunitas binaproconditione oppofita, haud aiiter, qukm volunras eft prietate, natura

&

noluntate prasditaj conveniens effe non exiftimavit loHs circuraftan-^ conchidere rationibus fola probabihtate ftipatis colHjrcre tijs OTJ , nimirum,qu6dresfic. Quarelibroifto pragfeutelummaopeniticur, ut hoTi , hoc eft ,quare&quomodoadusille duplex fitin va-

&

&

ftam mundicavitatemdifleminatus^oftendat. Etprofedtbpoftremum

huncramum adebiuvenitkmortahum

capacitate inveftigatu diffici,

lem, ut in operis tanti inquifitione haud miuiraum laboris & profundiflTima Artiftjefpeculatio requiratur: atque obiftamrationem conquafi ftella polari, difficile lumine tentus eft in viam tara afperam Spirituum illorura fubhmiura tamTheologicorum,quim Cabalifticorum dirigi conduci , qui acceperunt iftms tam raagui dubij refoenucleationera ab EternoSapientieSpiritu,qnippequi lutionera eftfolusarcanorurataraprofundorurarevelator, utSapientillimus Sa-

&

&

&

&

lomon ,Propheta David & Pfaltes regius teflantur ; im6ver5 ille ip(e, cumeft folusin Sympathia &Antipathia adtoromnino fufticienseft ad iftud arcanum raortalibus revclandura & in vivis fuis coIoribMs de-^ pingendum, qubd tanta animiinduftria & labore,lic^t vand & fine frud:uquaerunt & venantur Philofophi mundani. Ex Canonumergo& Axioraatum cura facrarura literarum , tum dodifliraorum Rabbino-* rura , tam Hebra:orum , quam ygyptiorum obfervatione coUegir, qu6d mundus aeternus Archetypus radicahter ab unieo fimplici & Catholico luminis fonte procedat, qui eraanationem feu effiuxuni decem proprietatibus varijspraeditammundoieviali feu Angelicoemittit; mundus pariter acvialis divinas illas lurainis efHuxiones per vehiculum Angelicum inmundum temporalem transfundit: ira,utajthereafcu

&

mundi temporahs regio divinarum influentiarum facrariura elEcitur,equamagis velminusjuxta voluntatera ejus ,quieascmific in rauudum Elementare ad mandata obeunda ipfius tam fe vera , quira benignairapluuntur. Iftiufmodiergodegradationepercepit ipfe, quod Deus unicam folara emanationera efTentialem atque difterentem, mediante fuo verbo raundo univerfo impertiverit ,ut omnes in eo res ex unicaCatholica effentiaplus minufve participantes ab invicem & interfe tam fpecie,qu^mindividuo difcreparent,&quodmultiformis effluxus illiusdiviui proprietascreaturas Angelicas feuorganafpiritualiadifferentium conditionum & officiorum infticueritatque ereaverit, per quas & in quibus virtute varia & mul tiformi centrahter om'' ni temporis momento operatur , & per confequens evidenter ei apparet quod , ciim iu effluxu feu exteufione divina fint proprietates concoeleftis
,

trariae

fortitudiniSjHecefTe elt,utfint etiamfpiritus Angelici natur^ &conditione cuihbec proprietati Divjuse correfpondentes , quibus

mediantibus iu hoc mundo adminiftrantur. Etenim in iftis organis fpiricualibus five Inftrumentis Angelicis,& per ea radij fpledoris ajteroa: influentiae defccnduut primiira in mundi temporalis ftellare rcgio-

ncra,& tumpoftci abeaio fubluaarcmfiveElementaremeftundun,

tur,&

SECTIONIS SECVND., LIB.II. Membr.Primura

tur,& adcentrum ufqueterraeadcreatoris placitapcrficiendapenctrant.

Denique Authorfpecialequoddamfubje6tum

&mundo

fuffi-

cienter notum in fuam confiderationem capit, ut pcr experimentalem natur^e ipfius occultae inquifitionem, pofiit more magis pradico oculari Sympathiae 8c Antipathiae rayfterio mundanis increduhsde-r per folam fpemon(trare,quod in praecedentibus non nifi Theoricd expofuit. Magnes ergo five Magnefius eft meta illa,d culationem

&

&

quam coUimat,feu fubjedumillud quod pro propofito elegit fuo, utpote cujus occultarum proprietatumeffedtus quam aptiilimdillisna,

turseanimalis, vegetabilis &mineralis correfpondent. QuaTcinifto naturseabftrufjc libroprslenti per corporisipfius anatomizationem detec^ionem viamtentat magisplanampraepararead talesconclufio-

&

nes experimenrales explicandas feu comparationes,quas libro fequenti inter uuius atque alterius naturamproponit ,qu5 melius uatura Anidemonmalisatque etiam vegetabilis per illam minerahs detegatur zelum fuperItrctur. t in libri iitius conclufione eorura in fcitiam ftitiofum (ut Apoftolus ait) fine intelledtu denotat, qui aliquara adtionem in creatura magneticam eflentialiter per fingulare Diaboli artifi-

&

&

ciumfiveadumpatraripofTeexiltimant^ibique Diabolumnihil effi" ccre polFe contendit,nifimediantibuscreaturis Dei&virtutibus ca-

rum,qu ad ufum potiiis hominum,qu^m Diaboli k Deo omnium crca

tore deltinantur.

LJBIII

SECVNDI MEMBKJ^M P}{luyM,

CAPVT.
I.
et

i^d Sympathiafit lucis Sobolet, ut 6 regione Antipathiafuum

tenebris

ortum habet. Porro utriufque votabuli Etymolo,

giafive verafignificatio, ut etiam ipforum natu^ ra, hoc in capite difcutiuntur.

N portione hujus fuperiori

verbis generalibus dchabetis unitatem

tedam

radicalem

& eflentialem
fuis

cum duobus

ramis

giamaperiam primiim,qu6 melifis& diredtiiis naturas five eflentias earum diftin(ftas percipiatis. Sympathia eft vocabulum gra:cum, nempe^u^Tra^e* > derivatur ^Qj}/ j ideftcum, tma,cum&7rot.'5'Of id

&

proprietate oppofitis (qui

i^ '^nw

lunt voluntatis
tatis

& nolun)

eft}pafno,quL)d procedit a vcrbo 7T,{($;^tf

id elt
,

patior.

Charaderes

nec

prior ex
iitiva

non duobus Catholicisejufdem effedibus, odio tam bonis,quhm malisomnibufquc illis paffionibus.five fint
ni.nirum amicitia

Vnde patet , quod paffio adu divino feu unitate luciaa po-

&

fpirituales, five corporales

quae ab ijs deri-

, quafi concordia 8c amore procedic proprie dicitur compafEo i pamo ver6 poiterior ex potentia divina feu unitate te-

&

nebrofa

vantur. Reltat

jam

ut in difcurlus noltri

&

privativa
,

quafi difcordia

&

adSympaprofundicatem defccndamus Ancipathiasque vifcera ufque penetrethis mus : quas non modo in rebus mundi tcmporalis,fed etiamin illismundixvialis.ab eifedu manifertantur. Nemo enim , in
fcientia vel mediocriter Verfatus, quatenus expencciridulcorum matre inltrudus, tan-

&

odio oritur

qus

funt

duarum narurarum

contrarixfortitudinis in vicem oppugnantium effedus.Poirumus ergo Sympathiam haud inepte definire duorum fpirituum,vei abeadem in proprietate emanationedivina,veli duabus (imilibus irradianrium, hoc eft,qui radicales fuas emanationes ab ea-

tainvolui poteft infcitia fivc ignorancia, ut oculis apercis occulcos rerum coeleftium Antipathia, terreftrium in Sympathia

dem

vel fimilibus duabusdivinisproprie-

tatibus

emanant : Exempli
>

gratia

&

&

creaturje

qua:participant ex

omnes benignis&
:

non diiccrnat. Sed priufquam in rei tam profundae detectionem me mimergam , operxent pretium uc vocabulorum Sympathix & Antipathix fignificationem feu Etymoloijs in

creatione inlins efFedtus

,

amabilibus illis radijs feu irradiacionibus, quae a Dco per Angelicum organum in Sphaeram lovis emitruntur ab ejus orbe feu Sph^era deorfum ufque ad terram effun-

duntur,& mfinitiscreacuris illisinibicommunicantur qua; fub illaDeiproprictate

,

voluntatis

DE PHILOSOPHIA MOYS AICA.

voluntatis divina

F0I.84.

Charadere creantur omncshcEjinquam, propter iftamhomogeneitatis naturalis rationcm fuos ad invi-

hoceft, ab emanationibus divinis conditione oppofitis radicaliter proccdentes, uti

funtillxlovis
ni
,

cem
ter

ejaculant radios inviiibiles amicabili-

& invicem gaudere

videntur ; ac

fi

ea-

Martis: vel lovis Saturqui invicem funt inimici , ad ventus concurfus talium creaturarum feu radio-

&

&

&

rum

unica alterius advcntum feu praefentiam fuo afpedu congratulari velit : juxta illud cujufdam Sapientis : Natura Ixtatur natura ; natura fuam naturam ampleditur, camque gaudere facit. Ratio autem iftius
gaudij

rum earundem afpcftus erit ad invicem in-^

gratuscum
fecreta fpirituum reludatione &renitentia:ita,utunk naturali quodam

inftindu omnimode' cupit cftugere

& evi-

tareafpedum

alterius:

& fpiritus unius co-

d\ quoniam
,
,

ifti

omnes

funt quafi

fratres unius

& ejufdem Patris five radicis,

natur radijs alterius emiffis refiftere, ut clariusinfequentibusexprimetur. Sed, quo*

nimirum

lovis acproinde fraterno& Ixtabundo more geftiunt,quando fe in vicem

niamcaufa generalis Sympathi& Antipathis cft occulta

& fecreta qusdam cma,

afpiciunt. Etiamtalcs planetje vel fteils,

qux funt vel amici vel de conditione

;

pro-

pinqua ad illam lovis uti (unt Vcnus , Gemini &c: influentias impluunt in creaturas fibi in nativitate fubditas , atque etiam in ilias loviales, nimirum , quje complcxiones fuas a fonte loviali accipiunt- Hinc ergo eft,qu6d creaturxunius &alterius origiris oD fuarum naturarum propinquitatem bcnevole (e invicem afpiciunt amore falis ardo conjunguntur : Sed contra,ubi duae concurrunt llcllarum influcntijeinvi-

natio five irradiatio ab una crcatura in aliam ,erit nccciTarium , in negotij tam pro-' fundi meduUam intucri qu6 planibs lu-

fontem radicem omnium radiationum cmanationum generalem

culeotii:s

&

&

&

difcernamus

: Nam hac ratione abftrufam difFcrentiarum in ijscaufam detegemus,&

&

ipfarum extenfiones , vidclicet ab earum radicead truncum,& a trunco ad ramos ac tandem k ramis ad furculos foiia infi-

&

nita quafi

individua delcendendo profe-

quamur.

cem

proprietate

&

fortitudine contraris.

CAPVT.
j^omoS
(3

II.

HebraiciiS

quibus Dei attributis five proprietatibux I{abbini Cabalijite pert tiores probant naturarum con-

trarietatem ab unica cetcrna efentia, quaji om-

nium rerum radicedependere.

PRo Ccrto ftatuitur qu6d ut funt nadiverfarum in machina mundi

,

infi-

fplendidiffimi ad

omnia complicite
,
,

in di-

nitae

turarum creaturae
ta
,

ita

quidem earum

quae-

libetciret varieformiter in principio crea-

& tum poftea ab eo tempore more fuc-

informanda & in adum explicitum reducenda emittebatur : hocque cx iftis fcripci (licri ceftimonijs probare conabor.Salomon vocac iftum fpivina potcntia refervata

ceffivo per vanas cocli influentias

& multa

miilia varietatum radiorum defuper def-

Rniclin.de
rtecabai.
iib.3.

cendcntium generata k gcnerationis momento ufque ad illud corruptionis fuftcntata. Quocirca Rabbinorum Cabalifticorum fapicHtiores affirmant , qu6d non fic ulla planta aut hcrba infcrius , cui non fit ftcUa in firmamento ,qu2epercutiatcam&
dicatei, crefce-

&

ritum dilciplins fandluni , vaporem virtuemanationcmquandamclaritatisDei candotisomnipotentis Dei fynceram rem lucis jetcrnae , fpeculum fine macula

&

&

&

Majcftatis

& imaginem
,

bonitatis ipfius:

Sjp.-. a

2U

Neque videntur fcriptu-

rx hanc eorumopinioncm averfari , uti interius declarabitur- Sed quoniam radicalis iftius rci inveftigatio fpeculationem adhuc
alciorem rcquirit,opus eftinprimis,utcum
diligentia perquiramus
,

cum fit una omnia poteft , in fe permancnsomniainnovac&c: Quibusarguit,qu6d tametfifit in fua eircntia cmanatio non nifi unica , tamcn racione multiplicitatis fuae proprictatis omnia potcft, utcunque nobis videantur conditione contraria. Hinc dicic Tcxtus alibi: Eftinfapientia fpiritus unicus , multiplex &c:id
quE
eft,eifluxus divinus eiTcncia feufubftantia

&

loh. I. l.luh'n.1.9.

quomod6 omnis

crcatio radiorumdivinorumemiffione effet

unicus

proprietate multiplcx.

PorroD.

eftcda

ciTet in

unius
vi

&

radiorum emanatio proprictate vcl multiformis , vel cjuldemcondicionisordinata.Vo,

& an

illa

bis fatis clare' in prcEcedcntibus manifefta-

qu6d omnia fuillent in rcrum primordioab uno fpiritu SapientirExcernocrea,

ta,

qui,quafi nuntius stcrnus fcu Angelus Catholicusab n[oph (utajunt Cabaliftae)

eft
,

hoc

ab infinitudine fcuinfinitolucis

fonte fub forma emanationis feu efiUixus

lohannes fatecur , qu6d vica omnium ciTet in Verbo. Ettamen elTentia Verbi,in quo erat vita, eft unica , quippe quac eft lux, in qua non funt tcnebrae ullx utcunquc vitam fcu conditioncs creaturarum ciTe varias tam Antipatheticas ,quam Sympatheticas animadvertimus.EtSyriachus ait, quod Spiritus ilte ex ore Altiffimi prodiret : Et Salomon. Qu6d efTet cum Ichova in principiy vise fu in crcacione cunda compo, ,

&

rtov.y.

nens;

&
qubd
eflet per

SECTIONIS SECVND/,LlB.II.Membr.Primum
nen'?
=

Vnde

liquet

emana-

riskfuotrunco. Et
,

quemadmodum
,

vide-

rionerti

feucxcenfionem radiorum Catholicor;/iTi ab xrcrno unico fonte lucido , qu6d oitines res elTent multiformiccr figuratje animaca:. Scd illa cmanatio juxta varie-

mus qu6d brachia utpote trunco propinquiora

,

funt robuftiora

,
:

fpcciofiora atita

que firmiora, quam rami

tioni

Angeli

Em-

pyrei five fuper fubftanciales func cmana-

tatem

volunc.itis

& placici

fui fontis in va-

riosreextendit radiosdifpofitione
ditione
Rcuc"in.liS. ivcu. ..,.....

&con-

difFcrentes.Quemadmodum enim ab e;idem arboris radice truncus feucor^

dcarrcciiai'

nus,rami,lurcuIi,folia frudtufque ailurgunt:ita quidem divina emanatio, quafi

truncus arhoris Scphirccics dircdc h fua radice^/o/i^,feufontemfinitudinis,proce-

Catholicx propinquiorcs conjun, ac pcr confequens virtute luceque djvina opuletiores atque pulchritudinc ornatiores , idque per dignitacis gradusfe. ^ cundum quod magisaut minusmimediatamfontisemanacionisincrcata^fedemappropinquant ,hoceft, quo magis accedunt ad faciem elfcntia lucids increatae, quae
(fliores
ipfis

&

ditjhqua ejus tum poftea

rami&^

ramis

luccm

&

gloriara cxcellentiffimam
,

iiircuii,& a furcuHs frudlus oriunter. Se3u6d quicur crgo , quuu , uttruncus arboris a ra-

trunci Brachijs

dice fua cxurgic

qiiide

& quafi

creari videcur

ica

emanaciolcu fpiritus ifte iacerpioccdicab unitace radicali, &quafidenovo

aliter quamvidemus in quod , qu6 crunco func vi, ciniora, eoeciam in eorum cxiftentiafive fuhftanciafuncgrandiora. Poft hzc videmus , quod rami minores immediaCc ex

imperrit.

Haud

Ikder.i 4.9.

crcari vidctur. Atque hinc fapiens : Prior intclledus omniumcrentacft lapientia

&

prudcnti^ ab a;vo, ipie creavic illam in fpiricufando,& eftudit ipfam fupcr omnia opera fua : Quo dcnocac cmanacionem
,

brachijs iftis exurgunt ,habentquelocum pro confiftentia fua i brachijs diftindum feu divifum , uccunque eorum corpulentia k brachijs

non

dividitur. Pari
,

equidem

ra-

tione obfervamus

qu6d

intelligcncijc fcu

ifti. 33-

iltamorigincm fuam habuiilca DeoPatre, fcd quod radios fuos particulares undique emiccit ad creaturarum omnium exiftcntiam&virtutes. Videtur Plaltcs hifce tefi:ari
:

Angcli Olympici vel accherei vircutes vitam hauriunt immcdiate ab illis Empyreis idque diverfiformicer in variccace
;

&

&

menfurs

excellencix , qui
,

iftas influcncias

Verbo Domini,

inquit , creatifunc coe-

in corporibus ftellaribus

quafi arcis fuis

li,& fpiricu
cjus

ab orc cjus omnis vircus eorum.

iftius fpiricus
,

Thefaurarijs ad ufusinferiorumrefervant.

Hic crgo orcum

habccis Sc
,

inmundo otficium nimirum

five

ut cui-

hbet crcaturx fuam vim

vircucem movendi, vivendi , agcndi, multiplicandi , atquefc inviccmamore velodio profcquendi juxta vcluntaccm
fiii

Patris attribuar.
,

Quare ex
iftc

pr^edicftis liquet

qu6d fpiritus

rcfpedu
,

eifentialis ipfius eflentiaz fit

fftcrnus

fed ratione emanationis ejus in

Deindc , ur rami a brachijs arborei.5 procedcnteSjvitam efTe alijs ramulis ab ipfis exurgentibus accribuunt ita ctiam Angeli Olympici fuosinfluxus illis Elemcntalibus infunaunt quorum principes funt in quaterno numero illi, qui quaraor vcntis& quatuor muiidi cardinibus , ijs vimfeu pogencrationis teftacem vicas , augmenci atque etiam corruptionis a{lignando,praE-

&

&

raundum dicimr xvialis feu nacur^e Ange liccc Vnde Texcus prxccdcns Et incelle:
:

fident.

Quibus videre

licet,

qu6d Dcus

diusprudencia:ab xvo. Procedimus ergo mulciplicati<.ine illius in progreflione emanationis in huncmodum : Abarboris trunco egrcdiuntur rami , tam gcncrales,

per fapientia; fpiritum via cmanationis conlequenter Angeluiii magemifiium ,

&

&

num primogenitum quippe prim6 omnium crcatum &nomen habentem fuam vir,

quam

fpeciales

&

individui

quorum qui

funt fortiorcs poft truncum funt quafi Bra chia ipfius corporis , tum fequuntur rami

tutemAngelisEnipyreisimpertit,quitum poitc^ mukifariam ejufdcm naturam cffundunt in fpiritus Olympicos, k quibus

iterum Elemcntarcs iuas hauriunt facultates fcu effentias-

minorcsacdcniquc furculi. Adqua:refbrre polfumus in mundo aviali feu Angelico divcrfds Angelorum itationes ijs fccundum
dignitatcs corum affignatas ratione divinarum influentiarum, quas a fuoCatholico

Et tamenhsomnes

vir-

tutes elTentiales tain in ccelo

Empyreo,

quam /^^thereo
nua:

& Elcmentari funt conti& indivifibilcs ab cmanacione iandla,

:

ramo

liru

emanacionc landa Icfu Chriito

qua: eft infcparabilis a fua radice alicer, quam truncus arboris radici,

Hau

& bra-

ab Snfcph radice feu pacre fuo emifra rccipiunt. Hoc confirmat Apoftolus in his: Cbrittusclt imagoDeiinvilibilis, primogenitus omnis crcacura:,quoniam in ipfo condica funt univcrla in coclo
coi.
i.ij.irt. lia

& in cerra vifibi,

& invilibilia, fiveThroni.live Dominapcr ipfum

tioncs,(ive principams,fivc PoteItates,omni.i

chiatrunco , ramibrachijs,& ramuli ^\\ folijs animadvcrtuntur frudui cfTc continui atque indivifibiles.Ecce crgo (Icdor judiciofc) mundi acvjalis dimcfione juxtaTcxtusprsEcedcntisdidum: Chriftus eftimagoDciinvif)bilis,primogenicusomniscrcacuri ,inquo(iintcondita univerfa
furculi

&

&

& in iplb crcaca funt & ipfe

in ccclis& in terra, vifibilia& invifibilia, livc fint

clt ance

omnes , & omnia in ipfoconltant &c:ica , ucomncs Angelifuperiorumfivc enipyrcorum ordinum non aliccr in prima
feriepvocedant ab eo
,

Throni

fivc

Donainationes

&c:

H(.)c cft.creatura:
lis

mundi aevialistam

in ccc-

& elemcncis,quam in cerra conditz funt

Chrifto:

ntihm bracliia arbo-

in

Verum hoc etiam

a Patribus

Ecclefis

DE PHILOSOPHIA MOYSArCA.
Ecckiishabemus confirmatum.Nam Diopionyf de diTia. Nom.lib, nvAus aic qu6d Angclus fic imago Dei 6. fpecuoccuki ipfius Juminis emanatio lum fplendiflimum fine macula : acque ob iftam caufam Angclos vocat Algamatha, hoc eft fpecula puriflima , qus recipiunt lucem Dei. Hinc indc arguendo , qu5d iint imagines Cathclicx ejufdem cmana,

Fol.gf

&

&

fona addic principiu fecunda:, qu6d perfona tcrcia ab ambabus prarcedencibus procedic: ica quide Angeliaeviales feu EmpjTci cfFundunt influentias vitae cxiftcntix O-

&

&

lympicis (eu fydems ; ac itide

tarij

illi Elemen(uam vivendi exiftendi rationem ab Empyreis perOlympicos hauriunt,acque in

&

fine cerra

tiorijs
Si;.-

k qua prccedunt. Nam fcriptursE dicunt, qu5d fpiritus fapientis fit fplcn,

maria ab illis animanrur. Quaproptcrobfervandum eft, quod Deus operatur mediantibus fuia organis Angelicis

&

dor aeternse
Majeftatis
fius,

lucis

Dei

& fpcculum fine macula & imago bonitacis ip,

omnia

in

omnibus
fic

incorruptibilis

in

quod fpiritus ipfius omni re hujus mundi

&

Et Bartholomsus ait : qu6d Angeli lumen occultum i Deo perinqui funt fluentiam, idque emittantillis infcriorisordinis& conditionis. Et Augufufcipianc

Quibus rede loco prioriintcllcdisatque

confideratis,
fum.us,

audader ccia concludere pof-

qu6d omnes peculiarcs luces Angelicse ab una & cadem Catholica emanatiO'
neprocedant,

ftinus
li

&Damafccnus
k primo

dicunt,
,

funt lumina intelledualia

quae

quod Angefuum lu,

& confequenterinvenimus,

fummo lumine acciIterum Bartholomxus quod votrius dt re .uinm.Ub,2.cantur aurum refpcdu radiorum, quos emittunc : atque etiam dicuntur flumina ignea , ratione lucidarum illarum influentum tiarum , auas i Deo recipiunt , men
Bittholo^

&

quod diverfitas & oppoficio naturarum ip farum oriatur a mulciplicitace propriecatui quae funt in generali emanacione ab a:ccmo

piunt.

& ante uUum aevum

fluenti)l

Throno

unitatiscfsap.

&

Atque hinceft,qu6d ifteeifluxus divinus Salomone dicitur unicus & mul,

tiplcx refpciftu varietatis proprictatum ipfius

poftek adillos inferioris ordinisemictunt. Etiam Dionyfius dicit , qupd ordines fuperiores copiofc recipiunt fBinen
illud
illis

quibus varie

&

pofito operator in

more quandoque opmundo- Sed totum hoc

Dei

&

Juculentiflimc i Rabbinis Cabalifticisper

five numericaecxpIicatur.Qjjare

tum pofte^ more influentix

,
;

(piritibus

impertiunc
ordinibus

qui funt fitu&dignita-

te inferiores in

afferitque

Angeloram
alij fint

hanc legem eire obfervarum,

,

viam defcriptionis aiboris fu.-E Scphirotica: (ciendum eft inprimis,qu6d, ut Theologi Myftici nonnifidecemnominafpccialiain tora teftamenti veterisHebraici feric obfervarunt j quae Deo a proprietace afcribebnntur : ita quidcm quodlibct iJlorum ad operationcm variam eificiendam dcfignuri animiadvcrterunt.
vel illud

qu6d eorum
darij
,

primarij

alij

fccun-

pouremi. Atqueob ilbm rationem Seraphini Angeli funt didi , quia

alij

&

ardenc
JfOcJ.,'.

& accenduncur racione- prsfentia:

,

eorum immediatse coram facie Dei. Sed omitcendo omnia ifta docemur plurimis fcnpcifacri teftimonijs qu6d Angclifint
fplendidifllma lumina
,

Hinc cnim erat , qu6d Hebrsi hoc nomen Dei a fcripturis recicati l'encce(riratis peculiaris

cundum conditione

qua: funt in tcriio

:

ca;IocoramThronoDci

&qu6dfint7.

atquectiam 7 Candelabra, quae important 7-Planetas: quod fic unus magnus Angelus , qui eft caputeorum omnium qui tenebat fepcem
pra:fidentes in coelo ftellato,

&

manu fua: Et qu6d finc +. Angeli, qui habent Dominium fuper quatuor vcntos,in quorum e(t poteftate noccre mari &
ftellas in

pro divina afiiftencia invocvire folebant. Ec tametfi ex verbo fcripco coUigerent , quud puradivinitas feu Dcitas noniic nifiunic? immucabiliscircntiajatqucprop inccrna ter iltam rationcm non nifi unico eilcntiavidclicct Tetragrali titulo exprimitur maton , feu lehova , quod eft cjus nomen infeparabilcurpote.quod ci foliappropria-

&

tur

nam illud

includic (uti
)

RabbiMoyfes
ullo

terr^
lint

&

arboribus

& qu6d ilHquatuor

,

/Egyptiacus

ait

&

arguic in pura fignifi-

fub imperio unius

qui fecum porcat

canone

(ubftaiitiam Crcaroris fine

inagnam prsfervationis figillum: Et qu6d fitprincepstenebrai^umjqui eft magnus ille

Ipiritus

cum Creatura rcfpedu (cu participatione:

itaetiam invenerunt , quod cxcera nomiina'Dco aScripturisaiTignantur quatcnus
,

praedidtofummo

fpiritui

natura

&

conditicne oppofitusqui babccDominium in Elcmentb fublunaii ; quod finccam perniciola: pnncipalitaccs.pomalitioik gubernacorcs in hoc mundo,qu3E tcftaccs

ipfe parcicipat

cum

Crcaruris

rclacione

&

aliqua,vel eas reipiciat:

&

confequencer

&

&

func Creacuris

Dei adverfi(T!mx,qukm benignx & falucarcs.gcnerique huniano pro-

piciae.Denique fcniina planta: iriultiplicaciva ftellis ctt;li,ut ipfiusfolia creaturis lub luraribus comparairius , quae mutationes fuasab internisfeu fpirirualibus organicis

&

non ab calia nomina ei ao effcCtibus eflentiaimponuntur &dicunturnomina ^ proprictate. Ad nomcn vero ejus eircntinle qu6d fpedat , erat illud incer Hebraeos irj tanta aeltimatione five venerarione , quod non erat praecerqua in folo SaduariOjidqud
k confecratis prefbiteris cronuntiatii.Tu.nc enimerat nomen illud eirenti-ile in ijla be-

&

agetibushahcnt.ita utdifcernere poffimus, qu6d xternitas dct vita svialitaci, aevia-

nedidtione editurn

&

, qua facerdos fupremu$ diebus jejunij promulgavit.Hsc caufa erac,

lita"

cemporalicaci & qucmadmodumin qu6d nomc hoc tanto honore cclcbrarctur, mundo xterno vidcmus , qnod prima per- uc nunqua elTec temerc prolai: j. Ac ctiam..
:

quoniao)

S^CTIONIS SECVND^,LlB.II.Membr.I. quoniam (at aitRabbi Moyfes) Deum cffe cibum & potu, quos fumunt,ita,titnutriant
&
fijiffe

fuper
,

omnem elTentiam ,quatenus

cxifterct

anteauamullareseffet. Atque hoc crat nome illud pretiofurB,quod Moyfcs cupivit a Ueo cognofccre. quando acci-

&pra:fervent: &eftipfc,quiamovet moraugct dies homibos, tollit ftcrilitatem, nis: pcr confcquons etl: caufa Sympathijc

&

&

amabilis

& concordis intcr creaturas &

De'

pitabcohocrcfpohfum TIITI'^
nten ade5
eft

tioc cft

nomen mcum in a:ternum:qu6d quide nopurum,quia nec articulari nec nec minus humana voce exprimi componi, poteft. Ad alia vcro Dei nomina feu denominationes quac ab cffedu ei afcribuntur, quod atcinet illa non Deo fecundum faam cirentiiijfed lecundum opera ab ipfo efteda tantummodo atcribuuntur, hoc cft, quatc, ,

facit niquc d\ lehova, qui format lucem malu. pace cft ipfe , qui creat tencbras Scd quonia etTentialis harc unitas hos contrarios effedus per proprietatcs oppofitaj in luce edidit : idco Theofophi fecretiorcs varia nomina feu potius denominationes generales ei aflignarunt, quas k contextu

&

"'*^"

&

in omnus apparet omnia in omnibus , operatur.Oportet igituf ,ut nibus exiftit pr-j meliori noftra in hac re inftru Aione intdligamus,qu6d cum divinanatura fit&

&

&

ab cffcdibus , qua: in earum prolatione fequunpritur , quoru alij inclinant ad tenebras pofitionem , nonvatione, alij adlucem nulli ad foveritate , ali j arguunt fuae beniolacro colIegerunt,quae ei afcribuntur

&

&

nitatis

opcrcturin omnire creataatqueetiaextra

eas exiftat (eft

frudum , quidam indicant adus lui privationem,qui cveniunt contrahendo radiosfuos in feipfura. Namtaliipfiusadlu

enim centrum
eft

cujuflibet rci,

cujuscircumtcrcntia

nulhbi,boceft,ex-

tra omnia) in hoc refpe<lu nome ejus effentialeTerragrammaton eftcommune &Ca-

eftedus tenebrarum producuntur, tiimiria elTentialis frigiditas, ftupiditas , immobilitas,quies,congeIatio,contradio&c.Aliqui efficiuntur per adualem ipfius effluxum fcu cxtcnfione a centro ad circumfercntiam,

ramo arboris Sephirotica: Ijve Cabalifticae ages, quippc quod Domitholicij

inoibni

niumhabet
five corpus,

in intcgru iliius arboristruncu

& confcquenteromniaaliadeei referuntur,

cc Dei nomina k proprietate

nimirum lux, motus, calor ,dilatatio, attcnuatio &c. Volo igitur divina ifta deccm Dei attributa numerare, qusastcrnaccffen.
ti3E

ut brachia trunco , quatenus fcilicet rclatione habcnt ad varias ejus proprietares feu

afcribuntur

ul in arbore Scphirotica
,

ordinc rcpcriuntur

k cujus radice radij

virtutesinunaindividuaeftetia.Qyareilla omnia nomina ipfi ab operibus attributa in fub ipfo coprehunduntur , quippe, ipfo quod proprictates tanoluntatis, negationis

aetcrni multiplicis naturje fcu conditionii

&

isi

privationis,

qua voluntatis.affirmationis

& &

per confequcns mortis benedidionis maledidionis boni in refpedu creaturaru (tametfi mali nihil eft idealitcr in eo malum,qui cft fumamiciti,difna& lola bonitas) odij
poiicionis ejus,
vira;
,

&

&

ad varieformem radicis voluntatem perficiendam defcendunt, quibus multiplices in mundo effedus producuntur.Primum cjp attributnm feu denominatio a proprietatc eft Ehith, atque hoc nomen omnium crcatorarum fontem feu originem importat, fjclcmetias fiindamul atque mifcricordia: mentum denotat quoniam infiuxus fcu ir,

&

&

&

radiatio divina

cordia:

& concordias

Antipathiae

& Sym-

te defcendit gratia

qucc ab iilo canali leu fonpietate , confolationc

,

pathiaefubcocoprehunduntur-Hosinqua, omnes effcdus coditionc contrari, abuna

radicefeui-onteeffentiali provenire teftan-

& bonitate Patris sterni eft plena

monet
Chriftus
fic

cui no

orarc

Pater noftcr,

j,^ rir-
I f3iin.2d."r.2.

turBiblia lacrajquippe qua: babet folumdeducit mortis , fTii^do potcibce vicae reducit. Eft: lehova.qui ad portas mortis
^^^ illuminatio

\ui^6' 8
lALfi.tj"^.

& & & & falus & protcdor vitac

quicsin Coclis&c. Atquehinc alibidicicur , qu6d Pater judicat nemincm- Nara ^ratiofe ett officium Patrii, ut parce

&

cum

filijs

agat. Ita

etiamDcus

fubitliuf-

modi

fua denominatione cxiftimatur effc

hominis,

morbo
Beiiter

& eil ipfe.ciuiafiligit tenebris, & morte. Hft Iehova,qui mortificat

,

pcr confequens in ilta Pater omnium , gratiofus feu fua voluntatc eft benignus

&

&

& vivificat
27

reducit. dcdiKit ad inferos mifc ^^^ ^P'*^' ^"' abundantia: fuavitatis, qui in furobenignus , ricors, paticns

&

affabilis fuis cteaturis

juxta

illcid

Salo-

&

monis

Quin etiam uno

creaturK k

afflatu caderc

&

&

poffunt

jutlitia

pcrfequcnte
:

re fuo arguit

& &

conturbat olTa animam ejus. Eft lehova , qui vulncrat mcdcri facit. Eft Ichova , qui mortcm, vexationem minatur. Eft vindidam ,
,

hominem

&

&vencileatx a fpiritupotentixfuae rum omnia menfura numeroque

deredifpofuittifcutemperafti
:

&

Vepon-

namquod

&

ipfc,quifacitpeftem,tabem,fcbremurentcm, lepram, fcabiem, ulcera, hxmorthoicxdes & ulcera /Egypti : qui demencia citatepercutit , pavore cordiscremorc,

&

&

curis

& vexationibus
:

afScit: accftipfe.qui

benedi>.ic cibo

& potui, qucm hauric creaipfc

,

mra atque confequentcr d^

ripathiam parit

qui

An,

: E rcgionc cft lehova qui ienedidiones creaturis conccdit , ipfe bcat

muitum poccs , hoc tibi femper adcft quandoquide tanquam momencumelancibus cA totus mundus coram te , & tanqu.un gutca roris defccdens manc in tctra: Mifercrisante omnia.quia omnia potes, diflimulas pcccata hominu , ut reiipifcant. N.im diligisoainia, qu* funt, & nihil abominaris eorum, qua: fecifti. nec onim comparafti quicquam, quod habes odio ;E-

&

qui manfurusi fuiffet aliquid

>

nifi tu

vo-

luiffe?

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
luiflcs
fi

FoI.8(5.

tu vuluilTes

^autconfervatum fuiflet aliquid , ni? Sed parcis omnibus>c6 quod

lij

piunt , dicuntur "Bcni Slohim ,hoc eft , FiElohim , qui funt inftrumenta illa in

tua funt,

6 Domine animarum amans,&c: Ecce bic dcnominationisEhieh frudus feu generare omeffedus, nimirum creare
adeorumpraefervationem fuftentationem paterna quadam effedione curare. Ob iltam caufam hoc primarise in arboportas lucidx, radicali reSephiroticafeu numcrationi prioriarboris prxfidct, qux dicitur Chccer, feu Corona , ex cujus meatu radij Ichovat in effabili benigna fua creationis condicione feu voluntace poficiva ad cmnium rerum crcationem defcendit. Nam Ehieh fignificac radicem tocius crearionis. Patrem Secunda cmanario lehovae in divinis numerationibus arboris Sephirotics habet pro fuo fonte nomcn divinum lah , quod arguit benedidam gratiofam radiorum

mundo ElementaU ad voluntatem divinam

inifta fuaproprietateefficiendam- Vircute

'
.

ma,quafiPacer:

&

&

&

etiahujusnominis aquaruminprima creatione commotio,earumque e Tencbrofi

&

edudio erat fada qus quidcm fine extrema oppoficione repugnanria duorum contrariorum,nimirum ignis aqux, confequencer finehorrenda Elemencoabyflb
:

&

&

&

rum

diifenfione

& bello commocionesTo& &

nicruofas in

&

Tenebrofa abyffo ad Verbi Fiat prolationem caufancem minimc fiealtitonanti bat : Erat enim Spagyrica Verbi virtute vere Chymica Spiritus

&

Elohim operacione , quod

feparatio unius

&

ipfius

emiflionem ad humidx naturae fcu

,

aquarum c tenebris feu Tcnebrofa abylfo extradionem atque ideo accribucum ieu
porta Cabaliftica
tur
,

Elemenci ab alio,atque etiam unius vircucis formalis ab alia diftindio efiet perfeda: Vnde Pfaltes Regius Verbo Domini firmacifunt ccEli& Ipirituabore ejusomnis vircuseorum. Percipiendem eft igicur , quod cota ar:

"'''^?-''*

boris Cabalifticse vircus fcb

iftis

tribus

per

quam

radij iftius

emanacionis aduofiuimi defcendunt, dici-

membris radicalibus ejufdem compliciLC comprehendicur:non aliccr,qukm munfigura , in cridi Typici effentia , forn-ia bus Archcrypi perfonis divinis criformicet

Hochma hoc
,

cft, fapientia,

de qua qui:

&

dem emanatione

divina Salomon ifta

Sa-

pientiam poffidebat Ichova principiovis fu2, ante opera fua, ante ullum tempus, antefeculum inunda fiiit.ciim nullaecflent
abyffi,
Jwv. 8.
a 22.

cum

nulli eflTentfontcsabundantes

aqyjs, anccqua

montes fundaci eflTcnt , cum

,

aptaret coelosjibi erat,ctira ftatueret ambi-

tum

in fuperficie abyffi
;

chm

fortificaret

fuperiores nubes

quando poncbatfundamenta terrx , erat apud eum cunda componens &c: Debemus autem notarc.quod
nocncmjen/<?^, cujus influentiaeftfapientia,verfacur

quandoque in

ieveritate

licet

raro

Quoniam prxcipua

ejusincencioeft

in creando

Hinc ergo lehova dixic Moyfi : loquendo de magnoilio Argelo , quem mifit ante Ifraelicas ad cos
pra:lervandos in via
illa

& prsfervando.

per defertum

&

mare rubrum: Ne cxacerbcs eum, quia non ferec defedionem veftiam , quoniam nomcn meura eft in co- Quo evidens eft, quod lapiencia ifta quandoque punire folet quoniam cx Syriaclio patet, ipfam fijil,

Porro tria in mundointclleduali idem prarcendunc , quod fepcem in mundo m>ateriali feu aqueo. Namzfuni: radix materise,& 3 funt radix formalis : Vfi crso 1 eft formalis radix in Archctvpo ad x C> / ' .1.1 matcnaiisad 2 : :ta quidem 2 lunt materialis radix in mundo Typico ad quadracum 4. Quare fequitur , qu6d(4) qua^ ternarius , qui eft numerus feuCh<ii:<idct Symbolizans cum matcria 3 figuraformse convenicns fimul addici producunf univerfalem mundi fubftantiam ex mateforma confiftentem- Dcbemus ergo ria cum diligentia obfervare , qu6 J iftae priores denominationcs divina: pertinent ad il las proprietaces ,qu!bus lehuva ad imaginem Archecypi tria priorum creationis dieru opcra perfei. ic , in quibus tocus munduscumfuiscoclisacElemencis elTet creaquxlibec eorum regio apce contus ,
continetur-

&

&

&

&

&

venience r di fpofi ca Scptem fcquencia in Arbore Cabaliftica

angeiicam illam emiflionem , qu^e praeibat Ifraelicis diurno tempore in columna nubis,& nodurnoincolumnaignis ,uttefe
iccltf.

Brachia fcu rami fpedant ad varias illas

teraciones

al-

cam

propitias

quae creaturis in

quam advarfass hoc mundo cveniunt.

,

ftacur Syriachus.

Denominacio

tertia eft

Elohtm,

& atcributura feu porta lucida, per

:

Quare quartum membrum illius arboris habetpro fuopraefidentebcnignam &jucundam atque clementem Dei
,

quam

emanationis ipfiusdefccndunt eft : atque iftud nomen fecundum Cabalifticam interprccacionem fignificat terrorem feutimorem, quoniam oblervarunt, qu6d medianceifl:a proprietace five actributo divino mundo
radij

lehovae de-

Binah

feu prudentia

nominacionem- El didam cujusattributum feu porta fplendida five numeratio vcl

canalis,per

quem

mundum emitcit, vocatur Chefed

Clcmencia
tranfit per
:

aureos fuos effluxus in ; Larine,

,

quonia divina influentia qus

,

cvcnirent punitiones
irta

&

ftrages-

Namfub

eam

elt gratia

bcnignitate,
pacebit.

denominatione exercec ipfe fuam poceftacem tam ad fubiraneam mundi aquarum

vita

&

bonitatc plena,uti

infira
ille

Eft

cnim

fons, k quo forcunacus

&Elerrenci alceracionem ,qo^m adpuniATcfjang .Cah. tioncm impiorum. Atqueide6 fpiritusiili, lie Dog, Cjb,
qui divinze hu4.us influenti radios reci-

lupiter amiabilcs
I

& benignos
Ob y
a

PlanetS vicscreatu-

arum

radios recipit :

Vnde lupiter dicitur,

iftim rationem

quafi luvans Pat-er.

Moyfes,

SECTIONIS SECVNDJ?,
Moyfcs , orando pro reditutione Mirix ad
faniraccmpridinain, dixit
i
:
:

LIB.Il. Membr.I.

Elnarapham
arboris brainfalubrcs in,

Vltimum cognoinen , quod ports decima: didtae ^y^alchut , id e(t , regnum

Deus gratis, qusclb fana illam

&

Quintum nomcn quinto

chio afcriptum
eft

Dominus
riratem

imperium , priKfidec cft tyfdonai feu , quod quidem importat fcve-

SlohimGibhor: atque

hoc

eftcdlus nialevolos

&

&

captivicatem creaturis per

Dei

fluetias creaturisimmittere folet facitque perturbationes in Elemento Catholico pcr Tonitrua fulgura , Cometas ; im6 etiam
,

excitat fuper terram bella

lites
,

contentiones

iracundiam atque iftius attributi influen-' tia: cadunt in rcgionem Elementarem. Quibus Sapientiflimorum Rabbinocolledionibus inrum oBfervationibus

&

peltem , febres , eftque ejusThefauri arca fcu promptuarium ftella Martis : Canalis ver6 feu porta, perquam radijejus defccndunt vocatur Hebraice Geburah, quod argLiiL poteftatcm , vim violcn,

venimus,qu6d

iniftis

dccem generalibus

numinis xterni proprietatibus per decem

attributa fignificatis
five ^ creatura
,

omnia in hoc mundo

&

Ramus feubrachiumproximum,id di numcratio fexta habet pro fno Domino nomcn Dci , Elaah, cujuseffluxusfeu
tiam.
,

xftimantur bona vel mala poficiva vel privativa , concordantia Sc amabiliafeudilcordantia odibiiiai Sc,

&

urverbodicam
nifcfte oppofita

fivelint occulte velraa,

vcl in natura feu condi-

mukiplicatione &pulchritudine pleni: &ob iitam rationcm trun; cus feu Canalis , pcr quem cfFunduntur in mundum , dicicur Tiphereth Hcbraicc; Latinc Gratia, ornamentum pulchriradij funt vica
,

tione inter fe convcnientia difponuntur, abunica unitate defcendunt: A rque hinc

&

liquet

quomodo

ifta

unitas in effentia,

fic

multiplex in proprietate cundum cujus in Velle

cudo rium

&
eft

folacium. Hujus radiorum facra-

tem

diverfa

& plane oppofita aguntur &

,

& conditione,fe& Nollc diverfira-

corpus Solarc

quod oc fuam for-

operatur in
:

mundo tam ccelefti, quam clc-

mofam fpecicm , pulchricudinem Gloriam corufcantein ab eo recipit: Atque ille eft ille Spiricus,de quo lob intendit,dicens
t.cc\eC.4z.i6.Sc
:

&

Spiritu fuo ornavit coelos.

Et Sy-

riachus: Sol illuminans per

omnia refpcxic,
eft

mcntah im6 ver6 eft in illo Empyreo, idqueemanationibusparticuIaribusaCatholica Archetypaemanationefcaturientibus : Atque itcrum, quxlibct didtarum decememanationum fephiroticarum ininfi-

&

GloTJa

Domini plcnum

opus ejus.

nitis quafi alijs

eradiationibus k voluntate

Septima numeratio Cabalifticafcuarboris fui fontis haud diiTonantibus diftinguitur; Sephiroticae brachium fcu ramus habet pro Vnde etiamfcquitur.quod quaelibet narum fuo Domino cognominacioncm Dei leho- proprictatum rcccptacula habeat in ccclo v-t Sebaoth , quafi Dcus cxcrcituum , a:thereo (tellaria tam fixa , qukm erratica,

&

perfedionis , acque idco atcriburum, porta feu canalis , per que ejus radij feu fulgor exit, dicitur 7^tz.eth,
jubilacionis

Dcus

&

qux

in infinitascrcaturas fublunares

tatn

anima!es,quam vegetabiles
fuas effundunt virtutes
,

& mincrales

qax omncs ab in-

quafiTriumphus, viiftoria,atquecciam ju amor ; quare influcncia Ititia , charitas

&

generacionis

mulciplicationis

& deledla

tionisabiftaemanationeprocedunt Arca aatemliujus Theiauraria inter cceleftia eft Sydus Veneris0(5t:avum nomcn ^proprictate c(\:SlohimS-ibaoth , (cu DeusexercituUm ,atque
porta , per
tur

vicem juxta influcntiaram proprietates, tam forma , qu^m natura variarianimadvertuntur : Atque ratio cur divinitas crcaveritfeueinifentunumradiorumcffluxum alteri contrarium, erat tam ad prsfervationem , quhm deftrudionem creaturarum Nam , ut ultimus harum emanationum ef,

fedtuserat crcatio , generatio

tio creaturarum

& praeferva-

quam ejus
,

radij tranfeunt voca-

fux propris conditionis

formofiras.

ab Hebcxis /i/tf / id eft, lausjhonor, Prompcuirium vero ccclcfte,

&natur

ita

quidem ifti effectus applifir-

quod ad influentias ipiius recipiendas & refervandas ell ordinacum cftftellaMcrcurij.

cari folent auc pro prarfervatione Sz reftau"

rarione creaturarum dcficiencium 8c in

marum
five

nimirum , ciim vencnofumaliquodfimplex fivcanimale fivevegetaliile

,

Nonuin, quod nonoarborisbrachioafhoc elt Deus vivens, feu Sadui hoc eft omnipoccns Deus : atquc cjus numeratio fcu porta eft lefod, hoc
iignacur, cft ElchAi
, , ,
,

minerale ad

morbum

pcriculolifli;

ctl^baus
ftis

fundacio

quics

rcdempcio:

Hujus autcm
,

eifluxus recipit

Luna Cccle,

quJE elt quafi pirva terra

recipiens

'omncs prsdictas influcnrias in gcnere, qus ab alto defcendunt atque hxc eft ra:

propulfandum applicamus vidclicet in regno animali viperam , Scorpionem bufonem , araneam , autCautnaridein veficantem &c: in vcgetabiU Papavera ftupida, feu opium Soinniferuni , FlammulamCanterizanrem,EllcboKum vomicerium.Aconitum &c: in minerali Arfenicu, argentum vivum ,RefaIgar, Antimonium
,

mum

tio

quod ipfa

tot mucaCionibus ieu alte-

&c: quxomnia fimpliciahabentproprie^

tatem tam ad auferendos morbos,qakm ad ipibs animalibus indacendos imbcerte ad ipfi quandoquc incerficienda conducunc : Et tamen crcacuris , qus raJios fuarum
,

rationibusfKobn>)xia,cujus eftedus tam in gencratione corruptione , quhm in maris exaltatione vel deprellionc cerni-

&

&

tur.

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
(aarum fornwrum radicalcs ab iftavelilla cmanatione acceperunt horum vencnato-

F0I.87.

rum influxuum effedus apparent boni

falutiferi
:

&

sip.ii-2i.
Etcief.39.

\i<^
I

utcunque funt omnes Deo boaz,avpoxc,q\ix ab ipfo erant ordinatae, non modo ad fanandum in fua benignitate, iedetiam ad exterminandum &interficiedum in fua fcveritatc , ac denique ad facicndum placitum fuum , qui operatur omnia in omnibus , five fit ad creaturae benefi centiam five ad flagellum. Quare Salomon : Ecquid confervatum fuitaliquid nig f u voluifles ? Vndc liquet , quod omnia funt Deo bona tametli impijs , qui patiuntur , videntur mala. Opera Dei univerfa (ait Sapiens) fiint bona valde : Bona bonis
crcata funt ab initio
,

bunt ; Ignis , grando, fames, mors : omnia hxc ad vindidtam crcata funt beftiafcorpij rum dentes ferpentes &c: in mandatis ciusepulabantur& fuperterram in neceflitatem praeparabuntur , in temporibus fuis non prsteribunt verbum, Propter ifl:am ergo caufam.nimirum proptcr fecrctam nacurarum oppofitioncm , ^ varijs divinitatis emanationibus ortam, amicitia odium , confequcnter Anti-

&

&

&

&

pathia

utfub

titulis

& & & Sympathia eflent k Deo crcaca, lucis & tenebrarum feinvi,

ccm oppugnarent in ilto mundo, qua: quidem contentio incepitprimtim intcr Angelos deinde intcr flellas qux recipiunt
,

oppofitas

Angelorum influencias,terti5 in-

fic

ncquiffimis bona

ter ventos

& mala

Initium ncceflaria; rei vitae hominum aqua, ignis, ferrum, fal, lac, melo, veilimentum. Haec botrus, uv;e, oleum pecomnia fandisin bona , fic impijs
:

tentionis fpiritus a
tijs

& Elemcnta, qui venti fusr conrtellis & ipfarum influc-

&

&

&

&

recipiunt : ac deniqueintcrcrcaturas compofitas five fint perfecfte five imperfete mixt^. Scd quoniam inter aiias oppofi-

catoribus in mala convertentur : lunt fpiriin futus , quj ad vindidam creati funt ,

tasin

&

pathia funt

mundo naturas,Sympathia&Antiomnium magis abftruii & ocmei fermonem.

rorefuo confirmaverunt tormenta fua-in tempore confummationis efFundunt virturem furorem ej us , qui fecit illos , placa-

cults, de ipfarum myfterio pro captus

cxiguitate fequentem efficiam

&

CAPVT. IIL
Hic demonflratur,quhdocculta tatn Sympathi<?,quhm Antipathi^t: in
turisatiio raciicaliter ab Angelicis irradiationibus adinvicem
crea^

h creaturisfibijubditis ennJfispToducatur,
fcucUn.lib.'?.

deutCabil.

Theofophia funtverfati, omnes Angeli fint ejufdc generis refpedu fux creationis , tametfi eorum unuseftalteriplus minufveillumiin

QVi bene

plaRetarii

gubematorcs

alijdifponuntin-

volunt, quod

flucntias ftellaru fixarum

& duodccim figille

norum , de quibus
cft i2.figna qua:

intendit

locus apoportis (hoc

calypfeos, diccns: In
li)funt 2, Angeli

duodecim
alij

natus fecundura illud officium cui k Deo funtdcftinati:nam confiderare debemus, quod Angeli fint immediata organa feu in(trumenta, per qux&in quibus xternitas
,

Plato dicitelTe porcas cce:

funt

Tucclares&

protuitione

& przfervationecrcaturavum

fuam vohintate prarftarc folet , tam in coclo, quam in terra, utpote , qui cjus Verbum
ilil.104.4.

alij

ordinantur: nonnulli cura beftiaru habent, Plantaru : alij lapidum praetioforum

gi

&

mineraliii: Hosomnesfccreticrcs Theolo-

Fiatefficercfoicnt.
geli

Vnde Rex David: AnDei validilfimi robore, efHcientes vef

&c|
Ita, ut fit

& fapientes approbare vidctur

fimul at-

Bumejus,aufcultantes voci ejus,miniftri

cjus, facientcs placitum ejus

que confirmat, qiiod Deus operctur omnia in hoc mundo inferiori,mediancibusAngeloru adminiftrationibus.VndcD.Paulus ait

evidens,

quod nihil

in

mundo temporalififadtum cft, fcd ilJud

ve.in ccelo five in terra

radicaliter k fpiritibus

mundi

jevialis dcri-

varur: Acque bac de caufa Rcuclinusait, qu6d omnia corpora, five finc ccelcftia five
terrcna , habeant fpirituales quofdam diregubernatorcs, qui ipforum virtudtores
tibus

quod omncs fint fpiritus adminiftratorij, quia ^Deo mittuntur ad iftud officiu obeundu.Hxc Archangelus.Porro etia Reuclinus aflerit, quod infiuxio radioru Angclicona a
(tellis

naturx varis, debeat efle diverfa quonia Angeli non movenc orbes ca;leftes

&

&

&

opcrationibus prjefunt, five fint

,

motufuo voluntario fempcrunoeodcque modojtamccfiilii motu violento feu diurno

affiduc ah ortu in

{tellx, five vegetabilia

fivemineralia, fivc
,

animalia

non mod6

rationalia

qualis cft

homo, fcd ctiam irrationalia Quare Archangelus Cabalilta multos facic Angelorum
^tchangeius
^e^

gradus
^|j gjj.
^

variaque

ijs

affignatofficia

Nam

occafum moveantur. Sed quid vcrbisopus eft pluribus c^m operis Cabaliftici progreflus hoc totum nimirum myfticam operationem &varictatem adionum in Angclis ad amuflim
,

ogm. ci-

^^^^ coram Tribunali Dci , ipfum laudantes hymnis cclebrantcs: alij Iblent

enucleare vidctur

NamfidecemDeide-

&

eiadminiftrareatqucetianobis:

alij

cufto-

des fuHt vigilix nodurns : alij pra: funt quatuor quarcisannitatquc hi func prarfidetcs quatuor Soiis Itacionum : alij funt fepce

nominationcs fivc actributa producant deconditiocem emanationes diftindas nediffercntcs,qu2Edefcenduntperdecem

&

portas

fcu numcrjitiones Cabalifticas fu,

pra didas

contrarios animadvertunnjr

tam

SECTIONIS SECVND.,
Cam in ccelo , qukm in
tcrra cffedus proi

LlB.II.Membr.I.

creare ,iequitur pracdidlo Pfaltis tcftimonio, qu6d finttot vehicula Angelica , qus
transpottantillas dcce infiuentias inmundum inferiorem , quot lunt portse Sephiro-

proptcr iftam rationem dicuntur fpecula polita , quacenus lumina lua h iacie Dei feu
jeterna ipfius
(uti

cmanatione recipiunt
caput.

quae
ite-

anrc^ probavi) eft

omnium horum luAtquc

minum Angelicorum
rum , ut Thcofophi

confequenter, quot funt propricticse : differcntcs in velle divino , atque ititates dem varictates, tot funt vehiculorum , qui-

&

abftrufiores ferijs fuis

bus ad inferiora conducuntur. Nam velim, utquilibct fagaxintelligat, qu5dDodoproprietate cujufres Hebraici de natura libet denominationis feu atcributi Deo a

&

cx pagina facra coUedionibus decem di' ftindas proprietates ,atqucetiam totidem varias cognominationes feu nomina Dei ijs appropriata obfervarunt : ita quidem perceperunt,qu6d effet Angclus aliquisfingularis
,

qui cujuflibet

eorum irradiationis

facris hteris afcripti

per illum ipfum effe-

quem immediace poll ejus prolationem inlucemedebat, haud aHter judicare

ftum
,

influentiam reciperet,& natura ac proprictateillius efl^et pra:dicus, ut pore , mediante

folet,quam Philofophus de natura fcu complexione hominis cx ipfius Phyfiognomia:

intuitu aut cx fignis
,

quje vidit in coelo de

fequentibus ejulaem effedibus,videHcet

de pluvia ventis , tonitruis &c: praefagire animadvcrtimr. lam vero (utdidumcft) fi fic divina influentia lucis , qux animat Sc informat quemlibet fpiritum An^elicum, dcbct ex neceflitate icqui , quoa quiUbct iftorum Angelicorum condudorum feu vehiculorum influcntiarum divinarum fit
,

animantur , quatenuSj ut Anqua visoint gcli extcrnum eft fpirimalis aer ; ficcjus internumeft formalis illa cmanatio ,cujus virtutis cft vehiculum : atque hxc cft generalis incer Thcofophos occultos opinio.quiBartholomaeus videntur bus Dionyfius confencirc , qu6d nimirum unus Angelus fc immifcere cum alterius negocio feu officio,aut alterius labores fufciperenondebeat, nifi fit talis Angelus ordinis inferio-

&

&

ris

tioni

qui fubijcitur Authoritati gubcmaArchangcli fui , cujus etiam propric-

&

abalcero diffcrens fcudiverfusinproprietate:quoniam formales illse intiuentiae.qux ipfos animanr, ab invicem funt diverfe, confequentcr erunt naturali incHnatione

tate

&

natura infignitur,ut infradieetur

latius.

&

proni atque paraci ad voluncaccm Creatoriscfficicndam fecundum illam emanationis ieu

Oportet igitur , utfciamus ,qu6dofHcium magni & CathoHci Angeli Mitattron effct tam univerfale, & quod in primis verfatus cffet circa informacioncm totius

radiofum

influentise proprietatcm,

mundi

quam ^ porca fua Sephirotica recipiunt. Ad Angelica ergo ilia rcceptacula feu vehicula
quud
fpeclac
,

qu2 ad

diverfas divinarum

influentiarum ieuirradiacionum fpecies recipiendas funt ordinata , mihi propofitum

cft pro meliori ledtoris intelledu in prima fcric portas feu Canales Sephiroticos expri' mere : Deinde ordines Angclorum recita-

di vifionem lucis ^ tcnebris,arque ctiam vivificacionem fpiritus mundiaquadiurnam coelorum rcvolucionem: tici atque ide6 dicitur ; idque haud inconfulte, qu6d effet divina illa Catholica emanatio,

&

&

re, ex

quorum numera illa vehicula Ange-

gelica exiftunt,quaj irradiationes illasrecipiunc: actum poitekftellas coeIeftes,qu3E

funt ccelcftia illarum influentiarum fuper

cccleftium promptuaria fivefacraria nominarci acin loco poftremo aliqua deeffe-

qu2E dida eft fapiecia aeccrna, qu:E ob iftam caufam dicitur omnium priiis creara, a qua tum poftek omnia funt creata. Hinc ergo Elef i didum eft qu6d Angelus iUe contineat in fe omnem perfedionem Angelicam haud aliter,quam omnesradij Solares comprehunduntur in corpore Solari. Nam , ait Paulusjcft imago Dci invifibilis primo, pjCnitus omnis creaturs , in quocondi,

ta funt opinia vifibiHa

&

invifibilia

five

quos influentix ilta deorfum k ftdlisinregionem Hemcntarcm effufje,tam

ftibus,

Throni,
tus five

Dominaciones > fivcPrincipaPotcitaccs , omnia per ipfum & in

five

in aeic,

qukm

aquis

& terra producunt.fa-

ipfo crcata funr,

& omnia in ipfo conftanr.

fuam viam
in

coijfl-uj-

ciam verba. De atcributis divinis fimul atque cmanacionibus fandtis cum peculiaribus ipfarum proprietatibus capite prxcedenci fumuslocuci: adrefiduum ver5qu6d
illae

Quare&

mx

Rabbini HcbraiciclTentiampricmanationis ad Angclum Miratcron

applicant ,quaEdicitur

mun-

dum

per rcgalem portam CheterfeuCo-

acnnec,lectoremfcireveIim,qu6d deccm parciculares radiorum emifliones ex tucidem portis feu canalibus Sephiroticis in vallam mundi cavicacem ad complemencum voluntatis Creatori* fadas , habent fuos peculiarcs aurigas feucondudtores. Namin hocTheoIogixperitioresconveniunt ,qu6d, uc fupcriorcsAngelorum
ordines recipiunt fua

ronam feciiie , vocaturquc prima creatura, quatenus denotat fpiricum Catholicum

quipriusomnium rcccpit piimoimpcrialem cmanationem ab atcributo Dci Shieh. qu6d eft nomen xrernitatis, quippe quod refpicit tcmpus pras,

mundi

genitum

'

iivc

teritum
'ergo

Iumina&

fplendidil-

fimas emanationes immediacc h Deo , ica quidem ea cmittuntatque manifeftancordioibus

futurum. Ob iitam caulam Magnus Angclus fe nominat Omcga principium yil^ha finem-Prima influentia ergo , qus erau vitae eflcntiae Cacholicx recipitur ab Angclo ifto Mitaf
,

prxfei^s

&

&

&

Angclorum

infcrioribus

atque

tron,quafiDoDoDei,poftquam per portam

DE

PMILOSOPHIA MOYSAICA.
fuprcmum Angclorum
orinfluencije
cia:in

Fol.88

tam Cheter in duicm, didum Seraphin, emittitur , qui ratione propinquitatisilliusad

ThronumDei
traditur

ardere

& inBammari amorc igileo

, qnam conducic , cft vcrx juftiproporcione vicaeac Elcmencorum amicus : per confcquens viciE creacurarum faucor Pacronus. Hos radios deor-

&

&

atqtv hinc inde eft , qu6d ordo ifte tanta pulchritudine ornetur , niexcellentia effulgenirirum ratione iftius primaris

fum in orbem lovis vehic, eum infinicis

fpi-

&

&

ricibusfuxnacura: ac condicionis implcc, quxlncelligencijelovialesdidicancur, qua:

in creacuras fublunares ipfis fubdicas fuae
influenciae

tiflimae

emanationis ,

qus tam

amabilis

&

bcnigni Patris luminis copia impletur Ab hinc crgo Angelusiftepotenslucidoshofcceffluxusin coelixtherei cavitatemconducit, ac in illo.quafiCatholico ejusfacrario
,

porcioncm impluunc

vunt
cur.

mulciplicancur

, qua viacque prasftrvan-

refervat

Atque

fpiritus lucis iftius

pr2fentia,mox animarur

& vivificarur.ita,

Qyinca radiorum emiffio fic per porcam' ^ebitrah, cui prsfes eft nomcn divinum
Elohim Gihbor : acque hi radij dicuncur ad ordinem Poteftatuum defcendcre acque Archangclus cui radij ifti commiccuncur,
,

ucadmirabili ipfius adionis ratione dicatnr primus ccelorum motor, ut pote,in quo

tnovetur
tcliqui

primum mobile,ad cujus motum coclorumorbcs,mundum naturaoccafum

fpa-

vocacurS<JW(/,vcI,ucalij volunc, Hantael:

eftqueGenius,qui imporcacterrorem
in

ac-

lem

conftituentes, ab ortu in

qucifta Intelligencia radios iftosconducic

cio 24. horarura feruntur.

Sphaeram
,

live

orbem Marcis eumque

,

His crgo liquecquid fitanimamundi, nimirum emanatio ifta fanda fpiritu ccelorum fic amida , Divina irradiatio , penctrans per fecundam portam Hochma , quae cmittitur a divino cognomine lah : tranfit pcr ordines Cherubinorum, qui fignifican plenitudinem fcienti3e,& abundantiam do-

impleclpiricibusfive Incelligencijs fuxna-

cura
ciae

igneoque

fu^e condicionis

ardore

conflaC ftellam Marcialem, aquainflucn-

Marcialcs in Elcmencarem regioncm,

prjEcipue creacuris ipii fubdicis cffun-

&

norum

fapientise

atque

ifl:ius

irradiarionis

duncur. Sexca radiorum divinorum emiflio fic per Canalem SephirocicamTf/^Wff^jCu-

influcntis recipi dicuntur ab Archangelo Zophiele (quoa nomen denotat pulchritu-

dinem) quacenus infinitis particularibus vitaeradijs impletur.Sunttamen alijex Cabaliftisjqui hunc radiorum iftorum condudiorcm Razielcm vocant , qui illos immcdiate in Firmamentum five coclum ftella-

jusdominuseft Cognomen Dci W;: acimmcdiace in ordinem vircucum, aue hi efcendunc- Hinc Ifidorus air, quod Angeli

iftius

ordinis recipiant illuminarioncm,

tum
cceli,

dirigit,

qui Zodiacus

& pr2ecipue'in Zonamillius & fignifer nuncupaCur,

purgacioncm pcrfedionem a DeoacqueArchangcIo Michacleduce (quifignificac, quis tanquam Deus) in Spharram Soabeo ad inferiora,ad lis conducuntur ,

&

&

arguens pcr hancnominis fui Et}'mologiam ,quod radij iftiusin eocompliciterecondici delineant idealiterinfinitascreaturarum particularium fpecies , quas omnes explicice in region^tumpoftca realiter

creacurarumvivificacionemjmukiplicacionem , praefervacioncm , ornationem di-

&

ftillancur.

.^

&

Elementari depingit. Tertia radiorum effluxio fic per poKam "Sinah, cui prs eft nomen divinum Elohim,

& defccndit immediate in ordinem ThroBorum indc argucndo feveram Dei proprietacem& judicio plenam. Hos radios
i

Sepcima radiorum extenfio fitpcrpcrCam fcu Canalcm ']<{etr.eth, cuiprxeftnomen lehovjc Sebatth, Sc ab ea cranfeuncad ordinem principacuum, a quo per Archangelum Anaekm ad Sphxram Veneris venuncur , a qua cum poitca ad crcacuras ci in mundo Elemcncari fubjedtas defcendunc.

recipit Archangelus

Zahkiel

vel, ut

alij

lerae

volunt , Zafpiel , fignificans Genium ChomagnsE. Atque hic fpiritus conducit

hos influxus ad Sphaeram Saturni , quam

implet Spiricibus five Incelligencijs fua: naturx , quas vocant Saturniaos , vel Bene-

Slohim

ac

dum

Eiementarcm
,

tandcm hieftbnduntinmun' aerem, , nimirum ,

influentias feu fubcilss fpi-

Odava radiorum emiffio fic per porcana fj0d, atque huic pra;fidct nomen Elohim "^hioth^hi defcendunt in ordincm Archangelorum , ubi ab Archangelo Raphaele in Sphaeram Mercurij conducunrur, &abea creacuris inmundo Elemencali ijsiiibdicis immiccuncur. Nona lucis emanacio fic per porcam It'
fod, cui prseeft

nomen S^dai, qua; defcxrndit

quam terram,
ritusfuxrnatura.

ad ordinem Angelorum ,
,

& ibi ab Archan-

Quarta emanacio conducicur per CanaIcm Chefcd, cni prsfidcc nomenfandlum El recipicur ab Archangelo ordinis domi,

nacionum , qui arguic poceftacem conrra tnalignos fpiricus , aflignacque vicam

adorbemlugeloGabriele rccipiuncur nz conducuncur k quo ad inferiora pro creacurarum ei fubdicarum animacione vivificacione defcendunc. Decima ulcima radiorum cxcenfio fit'

&

&

&

&

afflatum creacuris : acque Archangelus iftedKitUr ^dkiel, qui iignificac genium

'

pcr Canalem iJHaUhut , cui dominacur nomcn ^Adonai , acque ifta dcfcendic im-

jufl:icia;,acque ifte fpiritus juxtanacurara

mediace (ucCabalifts voluncj in ordinem beacarum Animarum , k quo in rcgionem

flemep-

SECTIONIS SECVND^,LIB.II.Membr.I.
fikmentalem. Ha: funt Obaliftarum de Uto irradiationum Angclicarum myfterio
intentiones.

furibundus auc mitis,

planta, aut

quam

cjus genitor,

frudus , magis laxus , aqueus infaluhris ,quhm arbor , k qua in forma

furculi deccrpcbatur
:

&

Per continuitatem ergo iftarum

fingula-

& confequcnter per

rum emanacionum oppofitarumh Dcoad

ab ijsadfpiritus Angelos principales , Olympicos.atquc abiftis addaemones fubiunarcs, colligere pofi!umus,pi-imtim,

&

appUcationem radioru Angelicorum conrrariae forritudinis in nativi tare hominis irradiatio leu radiorum ex planta , vel flore
vel beltia

quod Deus Solus operatur omnia in omnibus: Deindc , quod fecundum varietatem fuae voluntatis varicformiter agat inhocmundo & confequentcr fciredebcmus qu6d
: ,

&c:

emiffioporeft perpetuo
:

ripathizarc

cum ifto homine

ita

uti

Anego novi

nobilem fceminam.cu jus nacurx rofe irradiatioerat

contraria ,ut folocjufdem,

dum

cjus voluntas fitmultiformis inproprieta-

te

quonlam

rcs cfficiuntur

quim in
Quare,
,

terra fecundii

tam in coclo, multiformem ope-

i-dtionem, ut ab effedlibus colligere fas eft.

fi

Deus opcreturomniainomnieft
,

bus necefle
Arcit,',4.

ut diverfitas

illius

operis

multiplicitate lua: voluntatis procedat: At-

que propter hanc caufam Hermes ait ; Voluntas l)ci fumma cft rerum perfedlio, qua
; neceffitatem ver6 concomitatur cffcdus : Et pcr confcquens concludit;qu6d Deus in momento temporis tam ejus vokintatem, qukmefFedum cjufdcm complcre folcat t At quod non vult , ut exiftac t illud quidem eifc nequit

dormiebat , contadu , vefica in facie Porro etiam alius felem, eflbt elevata alius anatem tanto odio habebat, utfolo eorumafpedu in lypothymiam quafiincidere iblcrent. Er ctim oppofitio inter Elcmcntafitmanifefta refpeclu illius contentionis Sc pugnrE.quzeftintcrnaturasdiffonantcs videlicet frigus calorem &c: ita , ut in hoc cafu radix Symparhia: An:
,

&

&

ncceffitas fequitur

riparhia^hujufmodi feu potius oppofirionis Elementorum bene cognofcantur abomnibus, ncmpe rario inimicitix interaquam ignem , atque inter acrem terram: Intelligcndum cft ramen ex ijs , qua: fupC'

&

&

rius funt didla

quod fit caufa adhuc magis

,

latens

& inrerna verae Symparhije & Anriquae k

Quare quod
,

exiiiit in

rerum natura , cu-

parhisE in rebus

quibufdam
illis

occulris

uscunque fit proprietatis , iUud efficimr fci cundum voluntatem unius ex iftisdivinis
attributis
,

ftcllarum naturis afcribirur, ciim rei veritare procedit

ab

influentij^
,

Angelicis

Sap.ir.

Hermes) credibile eft Deo difpliciturum eile , quod plafuturum id placiturum cuit , cum multoantefcivcrit. Atque ideoSalomon: Ecquid maniurum fuillet aliquid nifitu voluilTes ? Tertio, qu6d fecundum varieta:

Nequc

(inquit

contrarix fortitudinis

quarinvifibiliter
,

&

more

abftrufo k creaturis emananr

qua:

&

&

tem

divinaz

voluntatis res

omnes

eflcnc

crcatSE

,quarum

urta aut fpii'itualitcrSym-

pathizat in affecftione

cum

alia,

aut inter fe

Antipathizanc ambx , ratione radiorum contraris conditionis, juxta vel concordantem vel oppofitam naturam irradiationis Angclicx feu cmanationis radiorum qua: iinius fpiritualis crearura; ad aliam
:

contrarictasconditionum procedit a varietate proprietatum , qua: funtinvoluntate

unius Ktcrn.'e elTentix.

dum

In hunc crgo moomncs hujus mundicreatura:, tam fpirituales , quam corporalcs com-

fuciunt

atque boc modo erant vivificatse atque animats per radios, quorum unus cft altcri condirione contrarius , aut ratione
pofitae
;

iux concordantix
inHucntiit
fc

& fimilitudinis natura::

,

Exulcant magnoperc

quando

radij unius

inviccm reipiciant. Scire autcm dcbemus , quod , quamvisquslibec

crcatura habueric radicalem

fuam

infor-

cmanationibus: tamcn inearum gcnerationibus multiplicationibus pofliint variare dilcrcpareaconiitis

mationem cx

&

&

fubemanationibus contrarijs &diflbnantibus funt natx : Quod quidem Reuclinus optimeexiftis dcfcribit Philofophis (ait) ^^ "^^J Periparericis probatur id , quod cotlum quodlibet Sph.xricum praetcr formamfua elTcntialem habet affiftentem intclligenriam orbis fui motriccm quas vocatur Angelus , e6qu6dadhocoii|piummifTa, involens complct juiTa Creatorelligens naturam , virris, ranquam inter Deum rusmedia , h quafiunt operationes,inrebus,quas natura eorum vcl non fcccrat, vel non fic fccerat , quas alij provcnire dicunt k propriecatc occulta ; alij , quia tale. H3cc illc. Qviibus patct,qu6doccultaSympaAntipathia rerum tam in cocleftithia bus,quam rerreftnbus proccdanr deriventur k myfticis &arcanis adionibusfcu irradiarionibus Spiriruum Angelicoruip, qui primtim accipiunt illas proprietatcs i peculiaribus influentijs feu cmanationibus, qus dciccndunt a porris Sephiroricis , feu afonrexterno. Sed,quoniam noneftofficiumAftrologi feram profundemyfterijs illisimmergcrc ,qutead mundumsvialem (pcdanr ; utpote ,cujus eft itellas cocleltts originem illorum cfTcefficere foncem duum , qux delccndunr ad operandum.
:
,

{i|.j^

&

&

&

&

&

ditionc creatorum fcu generatorum fuo-

rum parcncum

rationc unionis

duarum

diftbrentiumirradiationum in hora nativitatis. Hinccrgoevcnir, qu6dfiliustumfigura tum condicione poffirdiffimilisefle

iuis parcntibus
:

inrebus iiiferioribus Aftrologico indicare

parhia,

ram perSympathiam ,qukm Antipatliiam ; voloegojammore , quomodo tamSym-

quam

Antipathiakmultipliciltel-

laruminfiuentiainfurgant,

Nimirura

cquus magis

CAPVT.IV.

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
CAPVT.
Vbiratio Sympathice

FoI.Sa

IV.
ubietiamproha'

^ Jntipathiee Jflrokgica enucleatur,

tur,<]ubd,cum omnes fpiritus inferiores fuarum naturaruminfluentias de defuper accipiant y (3 cum creaturce Elementaresmn fint nifi ima^ines cwlejHum, debet necejfarid fequi , quod, utfunt tum Sympa~ thetici tum Antipathetici afpeRusfive irradiationes inter

duo velplura cceleflium corporum,debet etiampari' ter effe emijfio radiorum ab uno corpore Ele-

mentari ad aliud, qui juxta naturam (manationis funt vel Sympathetici vel Antipa tbetici.

FA Ao
&

cum Hebrais myfticis Theologis de Sympachia Ancipathia fermone ,'reftac jam , ur illarum arcanamore Aftrologicoaperiamus, nimirum fumendo organum vifibile pro invilibili agence , hoc eft , creaturae externiim pro incerna ejus vircuce Angelica
radicali

&

piet afpedum alterius.

Cabalifticis

trimentum unius
illo

in

E rcgionc ver6 Dedomo alterius faciec

,

fpiritum unius creaturae,qu2enafciturfub

planeta, qui habet

detrimentum

& per

malum afpedum alterius,qui eft in propria

domo
citur

in

qua

eft

detrimentum , ut Anti-

&

pathctice refpiciat

rem aliquam, quze fubij-

iufluenciam ftellarem pro occulca

trali

& cen-

Dominio altcrius. Hoc, inquam, mo-

emanatione

divinicacis

quae (ut di-

do rei nats prasfentia fub planeta,illius Do-

dum cft) efFundicur

gentiasillas
,

in fpiricus feu intelli-

qua: inhabitant
ijs

& illuminant

ltellas,& ab

lucis illius influentias in

mus erit ingrata & odiofa alteri, cujus Domini nativitatis , detrimentumeft in eadem domo. Econtra vero obfervandum , quod
du3E creaturje inter fcSympathizent gaudio fe invice afpicianc laetitia

mundumElemcntalem ad animandosventos pro quadruplici communis Elementi

Catholici mucatione
fectc

& cum
,

&
,

quan-

& Meteororum mul&

do earum nativitatisDomini conveniant in

natura

tiformium procreatione corporumque per-

virtuteocculta
fi

& fortitudine: ver;

mixtorum produdione emittunt: O-

porcec crgo (AftroJogice loquendo,) utfit msnifcfta oppofitio convenientia non

Mars fic Dominus nativitatis unius,& Venus alterius hi duo Planetje nabi gratia
turali

quodam

inftindlu inter fc conve-

modo in rcfpectu manifcftoru Elementoria

fcu ventorum, qoalicatum five nacurarum,

niunt:
rius

qux dignofLuntur clTe tam in ftellisfixis, qu^m etraticis(nam figna zcdiaci aquea
connaiiantur igneis,
mininis

Atque itidem Venus,Iupiter,Mercuconcordant inter fe. Porro etiam fcire debemus , quod fignum illud

& Luna
,

zodiaci

quod multas unius planetx digni-

& nodturna diurnis,

,

orientalia occidcntalibus

mafculina fcc-

tacesin fehabet,utfuntDomus,Triplicitas, Facies, Exaltatio , Terminus &c: opti-

&c

Scd etiam rcfpeclu magisoc-

me Sy mpathizabit & concordabit cum genitura

illius planete:cum ex alteraparte fionuvelfixaaliquafirmamenti impreflio, quae eft in conditione planecae oppofica,auc inforrunijs plena , exempli gracia , fi efleC

culto:nam
citia

in Aftroicgiapcritioresnota-

runt,qi!6d5UtIi:pitcr,Sol& Lunafuntami-

cum

Sacurno conjundti

ita

quidem

McrcuriuSjMars &Vcnus funteiinimici: Ircrum omnes Planetx cxcepto Marte funt Planeca in fuo cafu vel decrimenco &c: faamici lovis Porro eciam eft nullus planeca- cit mediantibus fuis radijs occulcum quodrum , exccpca Sola Venere qui cft amicus dam odium. Prarcerek modus ejaculacionis Marti fed inter cxrera Sol Mcrcurius eorum radiorum ab invicem proferre folec facis mirabilem alceracionem incer duas func ipG inimiciffimi. Eciam Iupiter& Venns funt amici Sclis : contra vero Mars, creaturas five fubjcda : Nam, ut radij ftel\k-rcurius& Luna funtSolisinimici.Om- larum fe habebant ad invicem in nativitatc animalis.ita verus radiorumafpedusper iies planecse dicunturamare &fovereVecxprimeter in rc nata vcl vegemanebit neremexceptoSacurno,lupitcr,Venus Siturnus func amici Mercurio j ejusvero tatione produda. Igitur naturam illoinimici lunt Sol, Luna & Mars. Amici Lurum radiorum leu irradiacionum fecretarum,qu3e ftcUarum influentiasconcominx,fiuic Vcnus,Iupitcr&Saturnus,ejasinipleniomici (imt Mars & Mercurius- Amici Capi- rancurmoreadhuc magis amplo ti Draconis funr lupiter Venus ejus ini- re exprimere incendo ,quoniam in ijs conAncipaniici lj|t!3iarurnus Mars, Deniqueini- fiftic Aftrologicum Sympathix
,

&

&

&

&

&

&

&

mici Jaudae Draconis funt lupiter Luna, Vcnus i ut c regionc amici ejus funt SaturMars. Prarccr iib notandum quod nus fitalia amiciti^&inimicitije fpccicsintcr planetas,nimirum cv.m eorum unuseftin
,

thia; in rcbus inferiotibus

fecretum.

Primum igirur fcire debemus,juxtaprofundiflimoru Aftronomorurn

&

prxcipue Alkindiopinionem .qnodomnisftellahabeat prcpriam nacura & conditioncm qua

fi' radioru cjediocum aliji continccur : cuc unaquxque fuahabcr propria naturam,

&

Aikiri>tusU'

fua cxulcatione, in

domo alterius

& in hoc

&

resllibjcda influcncia; unius,amanter rcci

quam

SECTIONIS SECVNDA LIB.II. Merabr.I.

qaam totaliter in nuUa alia contingit repequa radiorum emiflio continetur: Ccipliradij indiverfis ftellis luntdiverfe
rire, in

duae vel plures , quae in omni refpeflu func ad invicem fimiles , tametfi fenfus huma-

natura: , ficut ipfe ilells funt in natura diverfa;:

omnis enim ftella fuum habct fitum mundana machinaab omnibus alijsdi& verfum: Vnde provenitncceiTari6, qu6d nonnunquam diffimilia tafti figura, omnis ftcUa alium fortitur refpedum, quum alia ad omnes alias & res omnes & qu^m proprietate producat. Etiam nunc locainmundo contenta. Afpedtus autem temporis fimilia per motum fimilem , varius variat efteclum radiorum ficut & quandoque diflimilia per motum diflimile, alia:proprietates ipfirum (tellarum varix. nimirum per motum tardum & velocem, Vnde fit.quod omnisftellaaliudcScaliter Quibus bene ponderatis , & cum fiteviopcratur in locis & rebus diverfis : quan- dens qu6d mundus Elementaris fit fadus tumcunque modicis& quam modiccdiffe- ad exemplar cceleftis, ita, ut quicquid conin
,

nus in aliquibus cafibus fit fufHciens ad apprehendendam carum difFerentiam. Concludunt ergo, quod ccelcftisharmonia operetur tam differenter in divcrfis locis tcmporibus ut quandoque fimilia

&

&

rentibus

cum tota
,

ftellarum operatio per

tinetur in

mundo elementali, continet in fe

radios procedit

qui in
:

in fe ipfis variantur

omni afpedtu vario imaginem coeleftis , minime dubitaredeNam radius qui k bemus , quod omnia in hoc mundo , five
,

ad centrum terra; procedit fbrtiifimus eife probatur in operationis iiuT fpecie : qui ver5 a centro terras obliquantur lecundum proportionem obliquationis in effecftu debilitantur ; nifi in quantum ftcUarum aliarum radijs concurrentibus in ijfdem locis confortantur: In omne
centro
ftellas

fint fubftantiae five accidentia eflentialia,

cnim locumomnis ftella radios efFundit, propter quod radiorum diverfitas in unum
contiata
,

emittant radios fuos ad invicem ad imitationem ftellarum illarum, fub quarum Dominio funt orta : Nam aliter foret impofSbile , qu6d in fe comprehendefcnt fieuram mundi ftellaris : Sed hoc manifefte fenfibiliter in quibufdam rebus confirmatur : Nam ignis emittit calorem partibus

&

fuis vicinioribus

atque itidem terra undi-

variat contenta

omnium

loco-

: in omni lcco diverfo diverfus tcnor radiorum , qui k totali ftellarum harmonia derivatur. Hoc infuper , quia

rum cum

que fu3s frigidiatis radios expirat : Etiam medicamenta fumpta intrinfecus, vel extra
applicata, radios fuas virtutis in corpus eja-

fit

culant-

continue'miutatur per planetarum &alia-

Obfervamusetiam jcollifionecorporum duorum folidorum, fonum pereffiifionem radiorum fuo modo edi:Iterum res

rum

ftellarum

motum

continuum,fccun'
,

dum- locum mundi Elementorum eorum contenta omnia continue movet in diverfis conditiones exeuntes inadum,fe-

&

coloratae fuos extendunt radios, quibus mc-

diantibus oculis percipiuntur

odorabilia

etiafuavirtutis radios undique emittunt,

, qu6d ommundi videantur permanere. Liquet igi- nisrcs hujus mundi,quze habetadtualcm tur,qu6d omnia loca & omniatempora exiftentiam , fuos radios undiquaque fuo divcria conftituunt individua in hoc mun- more ejus cavitatem implendo emittaC. do : quod facit cceleftis Harmonia per ra- Et ob iftam rationem Alkindus teftatur, dios in mundum projccftos fefe continue qu6d quilibet hujus mundi inferioris lodivcrfificans. Quibus liquct, quodirracus continet radios omnium rerum , quae diariones omnium ftellarum diverfasope- adualiter exiltit in eo. Atque ut quslioec rationes inrebus hujus mundi habeant fe- res differt ab alia , ita etiam radij cujuflibet cundum diverfitate proprietatum rerum: fubjecfti natura & efFedu k radijs omnium Qtiatenus res omnes ab horum radiorum aliorum : Vnde accidic , qu6d operatio

cundum exigentiam ejufde temporishar- utodore monJK , licct humanis fenfibus res alix audad:er

percipianmr.

Quod

cbmitafit,

affeverare pofTumus

emanatione five emifIioneexiftunt& derivantur. Porro etiam notandum , qu6d

harmonio: conditio fit talis , quod ftrellxfint diverfarumnaturarum , arque ob iftam rationem omnes earum radij fint cfFcduum diverforum in mundo Elementari,evcnit, quod radiola; earum operationes adjuventur in eadem materia feu lubjetfto , atque iterum in alio intcr fe impcdiantur. Obfervandum eft etiam , qu6d fuper rem quamlibct hujus inundi infericris , (tella ordinatur prardominans atque iterum eft quoddam fignum ccckltc , qu6d operi proprictati ejufdcm pra-fidet. Ex ifta ergo radiorum (tcllarium conditione inter fe tam
cccleftis

radiorum
plicavi
in re
,

omnium remm

in rc

qualibet

diverfa, fitvaria&diftindta.

Hucufqueex-

Aftronomorum dodtiflimoru hac

nimirum de
,

cumomnes

irradiatione ccele-

quibus nobis videntur innotefcere, qu6d quxlibet creatura hujus mundi Elementaris non mod6 abiftisradijs coelcftibus

ftium fententias

informatur
,

fed affidue

micdiantibus ipforum influentijs fucceffivis

prxfcrvatur

& confequff^r quod

,

res

omnes

qu:E in hujufmodi inliuxifunt typifeu imagi,

bus coeli exiftunt

nes fpirituum

eorum cceleliium

quo-

&

magna
litas,

oritur

rerum

difterentia

&diver-

informata. Quare neceiTeeft , utper Alkindi rcgulam fequatur,qu6d,fi fint tjpici feu lccnes cffigierum coeleftium , qu2 eas informa-

rum

radijs funt

ut vix repcricndx fint in

mundo res

runt,tuncopus

eft

ut

modo fimiJi

radios

fuQf

DE PHILOSOP HI A MOYSAICA.
ruosjUcetinvifibiles emittant: haudaliter,

F0I.9C

ad fortiores

ctim (emper accidac , ut for-

qu^m

ftella:

k quibus fua: exillentia: in-

tior pafliofit in debiliori,

utadiofortior

fiuentiam hauriunt ; Nam fcire debemus (ut in radicali noftra inquifitione eft di-

reftat in fortiori

At ver6 fi fubjedum feu

creatura alicui (tellx in ccelo fubdita fe offerat

clum) qu6d
^
gclis

radij eflentiales

defcendentes

Deo in cuftodiam Angelorum & ab An- Dominus

communicati
ftellis
,

coram fubjedo feu creatura, cujus in ccelo eftprsdidx (tellxini, fi

& aftellisdef-

cendentesin creaturas funtcontinui ,quoniam indivillbiles Nulla eft enim formata

virtus a

nuUus malevolus eflet in nativitaillas (teJlas afpedas , non fcquetur evidens inter illa duo objeda ex eote prioris intcr

micus

Deo fcaturiens, qus ullo modo di,

rum

vidi aut in partes diftingui queat

aut h fuo
,

fontc (eparari.
necelTariofequi
,

Quod cum
,
,

itafit

debet
,

irfadiationibus Antipathia , tamcn earumradijeo magisad adualemoppofitionem inclinencur , fi in tempore feu hora

&

quodincorporibus

in

concurfus eorum

, ,

hi inimici coeleltes fe in-

quibus funt cftulgeantalijs, aliofque aliofubjedorum five creaturarum radios alpiciant:haudaliter,quamftcl]aunaccE-

vicem

refpiciant

fcu

cum

radijs fuis afpe,

mm

dum

malevolumfacianr, Verbi gratia

fit

fi

lupitcr

Dominus nativitatis

aut prcxiu-

leitis in

hoc vel

illo

aipedu intuetur aliam

dionis

rei

Quare

obfcrvetis velim ciim diligentia,

drili feu

oppofito afpedu

& attendatis (erio ad ea, qua: a mefuperius

funt di(fta,nimirum, quodquselibet in coelo ftella habeat fuum amicum inimicum:

& Mars ipfum intueatur in qua& coram iita

& quod
fitas

&

creatura (fitque fi placethomo) fe prarfentansfeles fivecatus Domiinus,cu]usgenitur^e erat Mars , plures fibi in ccelo dignitates vendicans,

ratio iftius oppofitionis

tam inter
diver-

Angelos,

quam

ftellas coeleftes cftet

afpedus hujusfeliserit
illi

quam lupiter tunc quidem admodum homini

:

propnctatis in voluntate divina: Vnde totintcr Cabaliftas orta funt Deiattributa

ingratus. Prarter
,

ifta,

poteft feles kqua-

dam (tella fixa

cui radicaliter fubeft, in af-

varia.

Proccdoigiturinhuncmodum,
fi

&

pedu hocAntipatheticoadverfus tum (tellam fixam , tum erraticam alterius animari. Sed eregione,fi radij duorum planetarum, velfignorum velpluriumin una&eadem generatione feu produdione creatur.t concurrant ; ubi ftella , qus habet majus

dico , quod
ut
fit

in

afpecl:us
,

harmonia ccelefti eveniat, aliquis vel radiorum ejacula-

tio potens

qui concurrit

cum
eft

radijs feu

cmanatione illius ftellae , qu^e

vite rei gcnit?:,

Dominus

cicns
nita:

iit

quod ftella fortiter afpimimica Domino vitse.cujusra-

&

Dominium eftDominus
,

creatur^efeurci,

dios intuetur, tunc fpiritus creaturae fic ge-

velaudie paffionibus difcordantibus,

timor, ica,triftitia,fufpicio, eritobnoxius , idque prKcipuc fi inimicus Domino virx furtior feu potentior exiftens in
ut
llint

Schemace cceiefti applicationem fuam faciat Domino', valde infortunijs &pra:cipuc maloafpedu debilitato: ita, uthac via
contingat
cies intcr
fpiritui rei

utrum fitanimalis vegetabilis vel mincralis,& iltiplanetx &(tellae fixxfuntinvicem amici, tunc fi aliquod fubjedum (e praefentet, quod oritur lub Dominio radijsalterius ex illis planeta: Hsc duo fubjeda radios fuoshic in terram emittentia,

&

genitx qusdamin-

fenfibilis Ancipathetic^e perturbationis fpe-

genitum

& rem, quae naturaliter

inimicus
fui

vincuhs Sympathiaz ; amicitiseconjungentur: atque eomajor erit concordia quo magis inrer fe conveniunt in natura proprietate benevolentia afpedus in inttanti (uarum nativita(e

inviceamabunt

&

&

&

fubijcitur ItelUt conditione oppofitx Etia-

tum
fi

firesfen creatura producftafuam nativita-

lupiter

tem

incipiat

,cum

Domini fit

&

prcdudionum. Exempli gratia, fit Dominus nativitatis humana: afpedum habeat cum Venerein fextili
five

potentitfimus inccelo &radios fuoscontingant fimul : Tunc necelTeelt, ut creatu-

rafub inimici Dominionata,fehabeat

Antipatliia
,

in

fub

cum creatura illa qux nata cft priori Domino fcu ftella ratione emif,

radiorum contrarix fortitudinis natura:: Quoniam Genius prionseftterrefcidu';& quafiodioexcitatusad afpedum

fionis

&

altcrius,quippe cujus

ftella priori ftella ini-

'

micus erat& in ccelofortior. Quarenecefle c!t ut du:e illx creaturs terreftres praedidis duabus ftcllis fubjeds invicem
,

prxfentes

&
,

afpicientes emiffione radio-

, atque Venus fit in ccelo tcmpore gcniturx canis, felisvel fimilium potentior, hocett , dignitatibus pluribus gaudeat , habetque relationem per radios luos adlovem in bonoafpcdu, tuncdicorcciprocum fore inter iitas duas creararas in Sympathia affcdionem. Etiamfi fimiiis in ccclo amicitiafuerit in momento produdionis alicujus vegetabilis , tam homo, quam beftia illa deledabitur in prsefentia fruitione ejufdcm fimplicis vegetabilis, fi illud comedat , optimc cum ijs conveniec i fi fit odorabile, ipfius odore affi-

vel trino

& &

&

rum

liiorum contrariorum afficiantur

tipachetice

& earum

cujus

AnDominus eft
,

cientur magnopere-

Atque hoc totum

e(t

fortior prxvakbit:

Xon aliter quam res fe

habebat cum earum ftellis in ccclo. Scd, Gbfervare debetis, quod, cametfi radi) fortiores func Antipachetici ad dcbiliores.non

intelligendum in rebus , qux a fua creatione non erant oppofito more conditiont contraria creats , hoc eft , inter quas Anti-

&

pachia nonerat aborigine ordinatacujui-

modi

fcquicur.quod debihores fint Antipathetici

funt vcnena fimilia , quse nihilominus fuccefTivc ex iftiufmodi coeli irra-

&

2.

diatio-

SECTIONIS SHCVNDy, LIB.II.Membr.L

diationibcs amicabiliora Sc minus damrtofi
,

aut herba inferius

atquc cciam convcnientiora rcdduntur

beil:ia-

ad falutarem tam hominum , quam

rumufum. Etiamab Adaslapliiinimicitia ingens clt inter homine & ferpentem pofitamen ratione huiufmodi Sy mpatheticxacctlo confiuentis inveniunturnonlerpcntcs nulli intcr homincs,qui angues in corum foamicitia habenc , amorc cietate dclcdantur. E ccntra alij tam ratione nidiorum contrariorum quam odij originalis iplbs magnopcre cvitant&pet^]

, cui non eft ftella in Firmamento,quas non percutiateam. Concludimus ergo , quod Afb^onomorum atquePhilofophorum intentio eft cotporum vifibilium adiones intelligere pro

&

illo fpiritu feu

virtute in

illis,

quirei verita-

tcrcgit

& vivificat omniainferiora &inaborganis

fuisftcl-

&
,

fluentias multiform.es

&

&

laribus expirat

&

minime

ftellaris

fphx,

rx

ut Ethnici fapientes falfo exiftimant,

qui profundius in mylteria divina

Dciexpe-

que naturam ukcrius non pcnctrarunt,

ii:e"ningis ciTugiunt.

ilbus nuihi

Antipachix

&

Sed , ut ad ncgocij radicem revertamur , caula Sympathix rerum mani-

quam
ipii

oculi

eorum corporci

five
:

rientia ocularis eos gubernavit

Atvero

feita,a radicaii proprietatum fcu attributorum divinorum oppoficionis myfterio proiluit , qux proprietates mukitaria; a
lecreta
tace

&

abdita artcrnitatis uniusvolunluculentcr:) Etta-

emanant lutiantc

men Aftrolcgi hujus rei caufam varijs ii;elhrum irradiationibus attribuunt utpo,

naturse im, qui fe in arcana Dei mcrferunt , principium in iftis cccli incentrale pcrfiuentijs magis occultum cepeiunt: Vnde MercuriusTrifmegittus: Dij in aftrorum ideis cum fignis eorum confpiciebantur , dinumeratx funt ftellas fccundum eos , qui inhabitant illos Deos

&

&

rim.:.

&c:ubi perDeos
Angelicarum
divinitate

intelligit
,

emanationum

tc

qui c.xptrientia

dodi iblam Sym.paijs

varictates

qvx ab
:

unica
potcft

thia:

&

Antipathia: rationem in

con-

proficifcuntur

aut

rtni fer o. csm"ifo'q.'

lib.i.Mctcot.

credunt : at de radicali iitius rei arcano , ne cogita verunt quidem : Atque hinc erat ^ cpod omnes Philofophi ^" gcnere , infcnora a iuperioribus regi, mundumque inferiorem clle corporibus ijpnoribus conliguum , concludunt. Et
iiltere

Archangelos feu intelligentias illas principales pro Dijs intelligere,qu2efuntfingularum illarum emanationum ducesjcontra

quosApoft:olus,idquehaud injuria

e.xci-

pcre videtur, di.endo: Etfi funt, quidicuntur Dij five in coelo five in terra (fiqui-

l.Cor.8'5.

Pculomxus
lubjccli

air

quod

vultus hujusleculi

dem funt Dij

bis

multi

& Domini multi) no-

Anftofmt vukibus cccli : rclcs.quod mundusitfe Ik fupeinis lationibus fcre continuus

univerla rcgaturcoilcftibus
,

&

ut inde vis ejus

, Pater , ex quo oirunus Dominus lefus Chriftus , pcr qucmomnia nos per ipfum : Sed non

tamen unus Deus

nia

&

&

Et Hippocratcs

de

omnibus

rebus mihi nihil diccndum vidctur

'auccm

&
,

liaUimibus
ni(i,qua-

Hipr.ticCar """"

homincs , animaliaque CKtcra, gignuntur nataqujc in terris dcgunt

tenus

&

quelunt

principia

bere demonftrabo , cccloeti: , quod dolere, languere ,mori, denique quicquid boni malive eft in

&ongincmindeha& quod anima de

&c: ac fi dixiftet, Deus Patcr five radicalis unitas cft fons, aquo omnia fcaturiunt & Catholicaejus emanatio immediatus adus , per quem Iblum omnes virtutes , adiones & vivificationcs funt diverlimode effedx tam
eft fcientia
,

incoelo

quam

in terra

ita

ut

non

fic

&

^''"

'"

''""^
'

n.io cuiiifdom
fui opcii:

Et liomine dc ccclo proficif:itur Scc: banc ab caufam I^alij ait : Iv:tcdi^us,qui alh-onomiam ignorat,eft tanquam cxlus vjam baculo examinans , huc atque illuc miferabUiter cclpitan? pro qualibet boni malive apparentia. Scd , ut propinquius
adhuc acccdamus ad hujus negotij metnm. Cichus Elchulamus ait , quodlibet

Angelus , lcd Deus in Angelo, qui operatur- Hinc Picus Mirandulanus : ad cccium non el^ referendum , fiquidinobis
lit
, ,

Lib.4
Aiiiol.
.1.4'

quod

noftras

vires videtur exccde-

re

ted potius vel ad Angelos vel ad

Rabbj^yfes.

: Vnde & RabbiMoyfes. Angeli non femper movent orbes coeleftcs eodem modo : quo Ht , uc non fcm.per eodem modo fianc mucationcs horum infe-

Deum

riorum

Maximam namquevim&potc-

J-rch-.i!. !i'-

.finur.

fii;norom /odiacaHum paaicuiare a natuialcu liium Ipcciale proprittace alicujus*animahs tcrreltrisaut aquatici , cui habct Duminiuin ,dicens,

recipere

nomen

&

ttatem Angelica excrcet conditio in rcs corporcas , quapropter intclledus agcns,

a

quo infiuunt torms^nominatur Ange-

lus

quodunum
le
:

feleac

cumakcro Symboliza-

appellacur prxicctus univerfitati , ut dixcrunt Sapientes noltri , vocaturque

&

libct

Et Muylcs Arabicusaffinnat ,quodanimatum habcrc Itellam peculia-

rem , cujus intiuentijslcuirradiationibus nafacur e"^ pra;fcrvatur : idque mandaco

divino. lixempli gratia
in conttcllacionc anetis
:

ftella;

qux

funt

,gubernanc& Do-

miniumhal)enc fuperArietem terrcltrem, atque itidem Scoipio cccleltis vim lijam

exercet fuperillum terreftrem cui prKcit. Lib - dc Jtte cjbji Ec Rcuclinus ak : Noncfttihi ullaplanta
,

quo quidcm gubcmantur qux pariter , Angcli dicuntur , quorum eft multitudo, quo ad nos inhnita , fed quoad Creacorem hnita & detcrminata hsc ille EtRabbi Crcaior quotidie crcat coetum Brelitts Angclorum , quos aiij vocanc formas,
Mitattron
,

omnes

vircutcs fingulares

Rabbi

Efi"!

quia func fubltantice iormales

tota Iphxra gcncrabilium

quibus

&

corruptibitelleiftum

lium

clt plcn.i,

lam

vcrC)

per iltum in-

DE
te jn
,

PHILOSOPHIA MOYSAICA.
,
,

Fol.pr.

tellc<^um agcntcm feuMitattron

utpo-

dunt feu convertunt in naturam totius

emanationisillius
,

qui

elt totius

praedidis dixi

mnndi prjefes quem elfe mundi animam>

quseftcllam illamani-

rem

quae animat rem quamlibct particula, radios fuosformales infinicoscmit,

tendo

concipere polTumus

quibd He-

brxi myftici
niHcarint
,

candem

illam potcftatem fig-

mavit : Atque hac de caufa omncs ftells Olympicse funt in proprictatc fimiies Eadem etiam ratio eft in radijs Angelicis, quiaventorum Thronis adaerem&omnia inferiora , nempe aquam terram
:

&

denti

quam Apoftolus loco pracce- cum numero infinito fpiricuum nocentiDomino noltro Icfu Chrifto aflig- um de natura fua implcnda emictuntur.

cujus Dominium elt in tenebris & fuper omnes rcs tenebrofas & proprietatesprivativas
:

quacenus , ut ipfi fecerunt fuum Et tamen hoc eft cercum,qu6d uc Deus : Mitattron Catholicum Angelum five pra:- omnia , uc exifterent efl(:nt(TefteSafidcncem univerfitatis procedentem per lomone) creavit,ica ipfe ex pacerna fua boviam emanationis ab /o/)/> fiveinfinitu- nicate curavit , ut tot boni Angeli cum dine, ita Apoftolus arguere videtur , quod fpiritibus fibi fubdicis h radijs fuis bonis res qua;libet alia proceomncs form^e fcacurientes ipfis malis prxfidcrent , quo dit k Deo Patrej& habet fuam exiften- maliciam malevolenciam eorum fuptiam per unicum Dominum lefum Chri- primerent atque obtunderent , qui iciitum. dem fuas in aere feu Elemenco Cacholico Ad propofitum crgo : Vt Deus ab manfiones halTcnt : Vnde liquct , qu5d infinitu fao unitatis fonte duo principia quilibet iOorum ventorum nocentium naturis contraria ordinaverit , nimirum prxfes a mcliori&digniori&magisprolucem &tencbras: itaquidem primoge- pitia intelligentia gubernetur h fua malinitumccnebrarumeratlitigium , feuprin- tia pro placito fuo reftringatur. Nam Texccpstenebrarum , qui vocatus eft Satan, tusait : Etvidi Angelum afcendentcm ab

mvit

&

&

&

ortu Solis

habentem fignum Dci

vivi

&
P""-'-''

arque

ifte

hahet fub

fe quadri-

formes Angelos feu Dxmones ditFercntium conditionum , qui habent DomiElemennium fuper quatuor ventos tum Catholicum , funtque ad mandata

&

clamavit voce magna quatuor Angelis, quibus datum eft nocere terrx mari, dicens : Nolitc nocere terra: mari neque arboribus , quoufque fignemus fervos Dei noftri in frontibus corum &c:

&

&

Ita, uc videamus hic

fui principis in

kpocalyp.r-I

pcr ncgotio tenebrofo priconfequens difcordix Ancipathix vationis patranda paratifnmi ; juxta illud Apocalypfeos : vidi quatuor Angelos ftan-

&

&

quod fitAngelus

quidam

imperialis, quicftfpiricusfivein-

telligentia bonitatis

Angulos tcrra: , tenentes quatuor ventos terrs , ne flarent fuper tcrram fuper mare Sc fuper ullam arclamavit Angelus afccndens borem b orcu Solis voce magna quatuor Angelis , quibus datum eft nocere terrs mari &c. lam vcr5 quilibctiftorum Angelorum prjEfidencium multas habcnt
tes fuper 4.

&
,

pra^fervationis ,qui habet fupcr quatucr Angelos mundi infericris tam bonos , quam malos , per confequens cft Dominus imperator fuper malignos Angclos non

&

poteltacem

&

&

modo
nus

quartre orientalis
:

fed ctiam alia-

&

rum trium
ille

atque
,

ifte

Michacl

videtur ciremagutpote cui OricntaRs

iplius Solis prajfiifte

plaga: gubernatio

&
:

&

dcntia alfignatur
elTe ille

Atque
,

creditur

divifiones

& fubdivifiones lcgionum Ds^fub

lijo

Catholicus , Micaccron diditarunt

locutus

quem

Cabalifta:

imonum
qui

five fpirituum

imperio,

fum

atque
:

alij

de quo antch illum Kftimant

tunc
,

agunt

fecundum fuam voluntatem quando affignatur ijs fpirandi &

pro imagine jeternx

omnia lunt fada

fapientia; , h qua utcunque crat An-

aeris perturbandi poteftas.

Omnes

au-

animantur abinfluentijs , qus h. fpiritibus Olympicis five ca-leftibus effunduncur , ut etiam ipfi fuam animadominacionis cempora habent tioncm ab Archangelo impeiiali , qui ab ortu Solisafcenditaffignata : Atque hiAngeli ventcfi funt immediaci voluntacis recerradicalis in mundo Elemencari dif ns penfatores. Ob iftam ergo rationem, ut nos videmus , ocularicer : quod radij

tem

hi

gelus ille imperialis , qui victoriam fuper Draconem atque Angelos ipfius

triumphavic

&

per confequens eos de:

cinecliibfuoDominio

Ica

ut

quem-

&

admodum

&

lucis

&

turis

fuis

Sacan eft princeps tcncbrarum confcquenter Chrifti creainimicus ica magnus ifte An-

&
,

gelus (in

quo

eft
)

&

Itantur fcripcura:
fine tenebris uUis

nomenlehova: uttein quo eft vita & lux

eft princeps lucis

&

Solares illuminenc cotalicer

objedlum

il-

poteltacem hnbec fuper lucem , pofitionem viram , atquc ideo principi te-

&

!ud, quod intuentur,& quodiftailluminatio tiat ratione mulcicudinis radioaim,

qui in
ftcllaria
illo

ncbrarum earum
tis

&
:

effcdibus ab

ijs

or-

clt

inimicus

Atque ob hanc cau'

uniuntur
,

ita

cciara

omnes

fam

cmanaciones
dine implcnt

qnae
,

feruntur
,

deorfum in corpora ca radiorum in finicuijs

qui radij

loco Ange-

, ucSatanhabet fuosexercitusinaere apcrto per quatuor venros difperfos atque undique dilTeminatos ita etiam iftc princeps imperialis lucis vit?e fu,

&

lorum iiibdiviforum inferviunc caquered

os tcVjdu<Sores Angclicos

cum

lcgioni-

buscQ-

SECTIONlSSECVND.,
bus eoriim undique in Elemento Catholico,niminim acre , 3qiui& fuper faciem

LIB.II. Membr.I.
,

terr^expan)bshabct,utcultodiant& lentmalignos (pivitus inadionibus,

.

vigi-

cans , quod totum hoc compleret pcr confequens.qubd quatuor proprietates oppofita in quatuor Angelis , qui funt vento-

&

& ut

rum

pr^fides fint innuentia; five radij ef,

eorum violcntijs & in fultibus invifibilibus rcfiltercnt nifi Deus ipfis potclbtem liberam agcndi conccdnt ,fignatis prius elcdis in eorum froncibiis falutis figillo ne ijs pariter noceant : At illeDeiexcrcitusqua,

nonniflunius &ejufdemSpiriRacione horum fpirituum contrarise fortitudinis ina'erequandoque boni propitij eventus accidunc
fentiales

tus vitje in elTencia.

&

tuorparicer duccs habetde natura quatuor

ctiam ventorum ,qui duces bonitace , gratia, julhtiaqueabundant :Hinc Theo(bphi

&
Lcv.
\l

Cabahltx myltici: Vt in exercitu Dei duo funt Antcfignani., nempe, Michacl,

Gabricl
,

mundi inferioris, nimirum,quando boni fpiritus habent Dominium, ventique faluta^-es fpirant, quod folet evenire, dumftcllaj benigna: Dominiumhabentin ccelo, & quandoque ciiiTi mali & perniciocrcaturis

fiprivativo

Ksc.

iiii.i.

Vricl o: Raphacl : Sic in cxercitu pariter Satanx latidima gerunt iigniferi

ulrores velaSnmacl,

vantur flare
ritibus

& deltrudivo fuccelTuobferctim a pravis & malevolis (piad facinora erga

gubernantur , quippe quorum ema-

Azsel

Azael

Alaha-

nationibus (piritus maligni ubiqueinaerc

volantes

zael

, uti Rabbi "J^^fnahem '^cmat affirmat : quarum priores bellum gerunt in Onence, fecundi in Septcncrione itercij in

& quafi natantcs

creaturas patranda animantur

& incitantur

&

in flatibus fcu irradiationibus invidisk

Mcridie,

duccs Satanai not entes

tur ciTequacuurilli

& quarti in O-cidente. Hi autem & malevoH crcdun-

fuis

priefidentibuscrudelibusemiflis,exul-

tant

&

gaudent abundc , quippe quorum

vcncorum prsfidentes malevoU , quorum meminit Apocalypfis locoluperipscitato: Adquatuor aute Dei
duccscjuodattinet^qubdipfifintetiampfinian) ventorum cuttodcs.& gubernatores
ex iltoRabbiTedaci
levi

emiffionibusfpiritusifti contrarijsfortitu-

dinibus olim confopiti jam excitanturad

fermone
liint

colligi-

mus: Dcus,ait, quatuor ventis crcavit quatuor A'ngelos,quipr2Efetti

fupeteos,

furorem : Sed bellum totum iftud h lofepho Caltalienfi optimc explicatur. A terra, ait , ufque ad Firmamentum non clt locus vacuus, (ed omne plenum fbrmis ; ex illispurx ; ex illis capaces gratis ac mifera-

&

&

Oal.lib.de

portalucis.

tionum,&
rantes

funt inferiusmultxeffigiesfoe,

indie&uode
Clemenciit

Michael, quieftexpartc
mileracionis coniticuitur

daz, noxia:, tentatrices

& omnes commo-

&
id

^lfamona
Te.iec
'ev.!:',

eli:,

prxtcdus fuper vcntum

volantes in aere : &. non Ji terra ad ccelum locus vacuus,quin totum fint
fpecies: Ex illisad pacem ,ex illisadbellum ,exillisad bonum ,exillisadmalum, ex ijs ad vitam, ex ijs ad mortem, & omne
id in inhabitatione interiori
,

&

dc

(.;. Niiii.e-

ufoiientalem uiquc ad dimidium ,diei que ad nudein, rcgitque ventum occiden-

&

talem Raph; cl,qi-ii fimilitcr elt de parte Clemcncia:, tum Gabricl in vircute judici Sc .(eveVitatis prxtedus eit ventoBoreali duas menfuras fuper dimidium nodis mundi: Noriel vero vel Vricl prxiidet Au-

in

qua nos

lu-

&

mus&c. Quibusarguit,qu6dElementum totu fublunare Ipirinbus tain bonis quam inalis impleantur. Quare citra omnem
,

quod ,ut funt controveriiam e(t inter hos fpiritus contrn, ut videamus bonxirradiaciones& fpiritus bcnigniores, rix tbrtitudinis alTiduum bellum conqui fecretacoianatione feextcndunt k ven- fiidus intcrefle in regione hac elementari, torum Angulis in acrem apcrtum nimi- quorum Agoniltarum alij fubveloprinci(tro Sic: Ita
,

&

rum iUi
iiignis

t]ui

lecreco

&

arcanii

more
,

a be-

pislucis

& vitx
,

feupolitionis ordinantur,

'

lehovx attribucisemanant.utlunt / pet iw^eni , Shah pcr Solem Sadai per tunc Michacl ,Raphael, VeneremsScc

&
nis
fui

ali]

&
.

fub alis mortis

illius

tencbrarum
hi funt

privacio-

quorum

ad placitum

&

principis

tenebrofiobeundum paranni-

Gabriel
biis

Vncl.mcdiantibusiuislegioniyoluntaccm divinam cxcquuntur. PrsiSc

&coriupti Ipiritusconvends qui originem luamiiaixnt ab Elohim, hloliiin Gibbor t^<^on< quorum promptuaria coelcftia Luna : Neque veliint SacuVnus Mars
ter ilta,lun,t,mali

familiares funt cum natura hum.ida livc aqua, quar clt mundi matenebrofi Chaos fiveabyfli foboteria ,

mi

& admodum &

traris fottitudinis

les-

Atque ideo inltindu

iupcr iplam

naturali

mag:

num

Dominium habent

v'n-

&

deratione inclinationes ipfiusad tenebras

facillimc k Ibcietate laois leducitur:
a Scripturis incelligiinus
,

&

liin

,uc quib admiracione ducatur

C]U3E a

qubd

Hinc qubd mundus

mulfipIiLitacem

bonarum &malarum provcncismanifeltancur, a

materiatis

caro

&

Diabolusfuntvinculis

priccacum

ardiflimis ad inviccm conjundi

diV4pa'i.iTentu

deducam , qus voluntatem (iiam abroprictJte varia complendam.poteltaccm cjuatuor fuis ArLhangelisprsdi:

: unde, ut atribus iltisprxcaveat quilibetpiusChri(tianus admonetur-- Hinc etiamSatanno-

minc principisaens,quie(t aquarum

lismundi lubftantiaelt orta attendunc principem lucis
: illi

inte-

Ezel^id.j--.

disimpcrcit

Lum Prophera

luifu

divino

rioruin pars Ipintualior ,a quibus materia-

drxcrit,:.Vcni jfpiritus

aquatuor ventis&

verb boni

in fulfla ii?terfedos iltos, utrevivilcat

&c:

&

vit;e

fuum

QuJbJsProphcta agnofcit , tjubd nonef(cc,'nifi'uiiicus in cilentia Ipintus viviri

i

Dominum

quictt SapientixSpiritusalu-

cidifljmo ictcrnitatis lcrmone proccdens.

Acque

DE PHILOSOPHI AMOYSAICA.
Atque iftiprxcipuein mundi & creatura(flionem
les funt

F0I.92
:

& dilatationem
Triftitia
,

Atque iterum
,

rum ejufdem

vivificatione , pra^lervatione

pravae in fpiritu
:

microcofmi paffiones,qua-

Hac ergo rationej nimirum oppofitione horum ipirituum contraria: fortitudinis omnes paffiones in fpiritu & per confequens anima mundi tam majori cum creaturis ejufdem , quam
minori immediate derivantur, nimirum
bonae, ut funt
fcu amicitia
petitus
cia feu
Isetitia,

& adornatione verfantur.

odium , defperatio Timor, Ira , furor , verecundia difcordia k cordis contradione procedunC-in mun-

&

di majoris fpiricu

& & creaturis ipfius ftupor,

,

congelatio, difcordia
,

irafcibilitas

timor,

odium ac denique Antipathia

tur
:

k contradi-

charitas

fpes, confi-

va animae raundanse diipofitione fortiun'

dentia, mifericordia, magnanimitas,amor

Qux

omnes

paffioncs vel beneaffi-

& concordia in microcofmo a

&inMacrocofmoap-

ciunt creaturas

cordis dilatatione,
,

Solatium

concupifcentia , deledacio , auda-

magnanimitas , vegetatio omnes eo adiones ex graciofa fpiritus ejufdem per animam mundanam , rarefabeneficae in

&

& felicitatcm conducunt velearum fpiritus aggravant, & infelices ratione nebularum tenebrofarura & contrahen,

&

ad vitalium fp.irituum

tium reddunt.

CAPVT.
quce

V.

^te nam infpiritufeu anima aUiones ingenere producant Sympathiam ^

Antipathiam , i3 quomodd Sympathia five compajjio a quadam fpirituum in uno velduobut particularibus dilatatione feu radio^ rum vitcefeu efentite pofitivce (3 benignes a centre emijjioneverfuf circumferentiamprocedant
\

At 6 contra An^
ad

tipathiaper radiorumh circumferentia

centrum contra^iontm contingit.

NOtum feci vobis in

quod dus
Archetypico feu ideali
benfse
:

prsecedentibus,

proprietaies eflent

more

& complicito in una

,

radicah unicate feu eflentia SEterna compre-

quarum una ab ejus Noluntate

&

altcra abejus Voluntate eftproduda. Eccc hic radicem , ex qua originahter cum Sympathia , tum Antipathia cft orta , qua-

tesPhilofophos anima raundi vocatus,qu3E erat illa compoficio Angelica Duorum, quae hac de caufa eft alcericas nuncupaca: secerna fua nacura uci Deus in fimplici confideracus dicicur Idencitas. lam vero paffi va portio , ex qua Alteritas erat fada> dicicur humida creaca natura , feu materia mundi naturata , cujus adiva five incerna

&

rum

ha:c a proprietate privaciva

;

feu

No-

eflencia

eft& vivax&agiUsabsternitate
,

luncate divina
bis recitavi

ilia

a pofitivafeu volun-

emanatio
vivificat

qu^e (ut nos Apoftolus docet)

tate cjus initium ducit,

Tum

quod ab

ifta

poftek voradice feu unifive

tate in eflcntia

geminus ramus

duil-

omnia & implet omnia,& eft omniainomnibus:Horum duorum uni con' ftituit animam mundi CathoUcam , quac
vocatur refpedu fimpUcis creationis ratione emanationis vivificantis Mens , confiderafpiritus ab ea creati fpiritus ,

plex membrum eflec derivacum:exprimens

Typice

&

explicice efFedus

& naturas

&

&

larum propriecacum concrarias , qux compHcice in radice IdeaU comprehendebantur videlicet tenebras quae funt frudus
, ,

&

tione utriufque

fimulinunum

uniti,ani-

ma

privacivse fuas noluntatis

eft

Charader verus

feu

& Lucem quae Cgnum indubita; ,

tum voluntatis illius : & deindeprobavi, quod iflia^dus fuerintomniu rerumprinEcce ergohicprincipiaduoimmediata Sympathias Antipathis, abuna
cipia.

&

Ecce hic tertium progreffionis Antipatheticje &Sympathetica: ^ fimpUci aetcrnitatis radice gradum , nimirum creacum maceriam feu fpiricum , in anima mundi exiftencem ccnebroise Chaos fobolem ob iftam caufam naturaUcer ad privativos &negativos tenebrarum efFedusincUna:
,

&

ftirpe feu radicc derivata

In loco tertio demonftravi vobis ,qu^d feparationepuri Chaos Tcnebrofi ab impuro(qu2evirtuce Spagyrica lucidiffimx emanacionis feu verbiaterna: unicacis cfficiebacur) humida five aquea mundi nacura eflcnciaHs fpiricus
:

tur,

& pcr

confequenseft aptiffima ad iml"eu

preffiones Ancipathcticas
tes recipiendas,

difcordan-

omnia informancis
tialiter

elTec creata feueiTen-

utin unione iftarum duarum naturarum contrariarum , nimirumefTenti^e informantis feu nacurx natuinformata^
ita,

rantis

&
:

nacura; nacuracs five informatae

quasAngeUcitenebrarum fpiritus ei imprimerc folenc Nam , ut facra lux, quje humidum mundi fpiricum& per confequensincegram aquarum maflam cerraerac faanimac , cx quibus coslum da uci afTeric D.Pecrus eft magis nobiUs, adivus& agilisomnium rerum tefte Salomone , ita eciam in parte oppofica maceria , quae informacur (arque ide6creacum
:

&

ejp,^,

fubftancix in

unum

fpiricus

macus

&

cum

pofteh

mundi erac anifecundum Sapien-

corpus

&

fpiritus

admouum

rans k luce)

& minime

eft degenepropriafuanacura

Z 4

admo-

SHCTIONIS SECVND^LIB.n.Merabr.I.
vd motura vitamque inclinacur: Nam Philulbpboium vcrba funt , quod materia fic ab ipla aniiiia pcr (c ad motum incrficax ex lucidc degcnerans. Qiiare libencer
,

rum

Chrifto Spirituali , tandcm in candcm imagincm transformabimur , nimirum fi

,

fpiritus noftri interni

intermedius inferiora

&

r-cmina

ki

dirpoiione induic macris Cux

Chaosj feucencbrolihylse conditioncm, quxproclivis cttadrcquiem ,immobilicatcm, ccncbrofitinem.fngidicacem, fpilTicu-

negligendo , hoc eftjCarnis concupifccntias refpucndo adgaudia^Sc munditiesfuperiorum fe erigat : Sed , ut adaniinam mundi majorisrevertamur j Si fpiritusaereus in poceftatem tencbrarum principis

dinem & congclacionem-.Propccr hancercaufam pacicur maceria aquea ucriufquc videhccc ,quandoincliiiac ad ccnebras, cunc infpiifacur que
c;o

earum

tradatur,

fit

corporeus,

& & in cor-

oppofici imprcffioncs

porisopaci imaginem convertitur , nimirumin gclu, nivem grandinem&c: Vc,

&

rum

fi

effeclus caloris

&

formalis lucis

&cpaca,

frigida, fixa, ponderofa reddicur,

adus prsvalct
frigus, tunc

fuper ftupidum tenebrarum

inqua ejus propriccace tendicdeorfum ad frigidum ccncrum fcu ledem ccnebrain hoc ftacu rum, qua: func ei loco macris

&

&

reddicur rcbcllis

&
:

oppoficiffima luci Sc

mocioni ac
cis

& vica:
,

acque ica ationibus lurcdditur Ancipachccica : quemcalori

in aere
,

corpus pracdidum , vel niviale &c: opacitatcm fuamexuet, reddctur Diaphanum tranfparens, hoc eft , a terrcftrinatura fi.xa opaca in aqucam, lympidam fluentem reducetur: atque iterum per alium gradum accefTus ad
verglaciale

&

&

&

&

admcdum vidcmus
daiio

& fpiricu mun,

Diaphanus cenuis, mobilis & furfum tendens, quod rotum habec h luce ccclclU delccndenci tamen c regione , appropinquacione feu acccfficne
qui 'dt clatus
,

ii.-pcencrionalis frigoris
fa;

quod cft cenebromuca-

Dominium magis adhuc dilatabitur jUthftatuaqueo vifibili in ftatum inviaereum redigetur. Porroetiam fibilem gradu tertio appropinquationis adlucem conditionem ignis depurabiinftatum tur : Denique gradu quarto in naturam
lucis
ita

&

&

Chaos fobolcs
,

ille

Ipiricus fubit6

fubftantiae asthercje five coclcftis tranfmi-

congclacur atque opacus , fpiffus immobilis hxufquercdditur .quatenus in connives , pruinas glacics grandines fimilia condenfatur : ica ut Ancipachecica
cur
, ,

nam

grabit, in

quo Itatu

amittit
,

omncm ad muefl

tationem appetitum
literortus
:

&
,
,

jam omnino

&

oblitus privativaj ftirpis

in

^ qua eft origina-

quo etiam ftatutranlgredi-

iftiufmodi frigoris tcnebrarum accelTione

tur corruptionis limites

&

conditioncn

difcordans fadus
bili illa

fit

qucm

unionc habet cum rcgione

&

averfecurabamaSympachecico accelTu,
lucis.

&

induit incormptibilem

utpote mutatibnibus minime jam obnoxius : Ac tandem per

,

Exalcera
,

vcro parce lucida

anims forma
,

quaeeft

sfccrnte illius emanarionis elTencia

dac aeri
,

quincum gradum tranfcendic inmundum temporalem , migratque in itatum sevialem feu Angelicum : Seenimjamhabctin

fpiricum, viram,aciionem

motum

calo-

rcm

cranfpalevitacem fcu tenuicatem renciam vcl , uc Apoftolus hnbcc , vitam,

,
:

&

cum fubftantia Empyrea conditionc; Atque ita plus minufveexaltatur indignitate , quo magis vcl minus aitui aeterna:
pari

omnia. Ec notare debeinfpiracioncm mns,qu6 propinquius accedit fpiritusad naturam lucis,e6tirmiora eife vincula feu
nexus concordiie Sympachecicx ipfius: Nam, uc Sympachia coniillic ex rebus fimilis nacura;,ica, qu6 magis fpiricusappropinquacad formam ,eb Hrmicreft cjusSym-

&

feu Catholics influentise formali eftobe-

diens

Nam debemus intelligere, qu6d tofit

,

ta inclinatio jeccrnse emanationis

uc

iftam tencbrarum fobolem a confufa mundana multitudinc ad xternaj lucis unitavicam reducar , ut c regione tenetem

&

brarum potentialium conatus

rium vergat. Finis
intcger tendit, utligamentis

in contra-

pathice lcu concordia: nexus

forciorque

&

lucis crcantis adtionis

quo magisfpi c6 minus illius naruralis incHnationis&: amorismcminit, deformem fuam quem ad obfcuram orioincm habuit , ita uc mcdiantecxalcatioiic cam depurara fua , ad ipfius divinicatis nacuram appropinquare videacur : Acefficaciorejusvircus:
ricus creacus illuminacur
,

Nam

amiciti2&

&

que idc6 Platonis elt opinio, qu6d , fi mediushominisinccrni fpiricug nimirumille,

c]ui c!t inrcr

uniratisSymphoniacisomniainmundodiad inviccm contraria in unitatem vifa connedat,hoceft.ut Catholicum tenebrarum filium fimilem ci reddat , quo randcm in exilium fempiternum relegara Antipathia5mundus& luprema ejufdem mens sternoamore amicitiainterfeSympathizcnt. Sed tamen huic optimae lucisin-

&

&

rum

corporis fpiritum
fpirirui

radium mcncalen.V&obfcu, aJhxreat magis

Elemcncalicorporis,

tentioni fummoperc refiftunt tenebrx

unitatis dualitas

uc

menri ,quam
tunc in boni

Dxmonis nacuram migrsbit:

conver-

Sed

fi

deorlum ad ohfcurum corporis fpiri-

perpetuo remaneret in mundo , qua concordixe vincula,difcordiaE Antipathiac legesin odio violarentur , amicitis& pacisdetrimentum intermun-

&

tum

L-.lcir;cntalem refpii-iactunc

tetur in conditionem Cacod3Em.onis,cric-

que obfcurx fuse parencis naturx qukm proximus Eciam a Scripturis docemur,
:

dana continerentur. Quibus liquet , qu6d defbrmis fiibjectum illud ab oblcuri Chaos vifceribus mediante lucisemanatio-

&

ncredimitum jam manet,quafimediafubitantia intcr ifta

quod

adhsreiido huicluci divina:,nimi-

duo excrenia,nimirum,
luccns

DE
lucem

PHILOSOPHIAMOYSAICA.
,

F0I.93

&

tenebras

atque ideo eftfubje-

Sum paffivum

i Creatore ordinanim ad

utriufqueextremi imprediones feu CharaVndefit,utficquanderes fuftincndos.

'

doque fubjedum Sympathia: , nimirum luquando cft obedicns ad unionem quandoque Antipathix , nimicem , Atque rura , quando eftrcbellelumini. ita patcfradium jam habemus omnis in anima mundana pailionis fubjc<Sum. Hsc

magiserga lucis principem inobedientes, quonia de tenebrofa fua matre , cerra praecipucparticiparunt, locum & fedem prope radicem fuam acceperunt , totumque illud fpatium implebant,quodeft intercoelum

&

& terram
tabatur
:

&

, quod ccelum Elementare didiquod ob iftam caulam omnibus

generationis
fubijcitur
:

&

corruptionis mutationibus

fiones

itaquc crat fola ratio

cur Philofophus

Hcraclitus tanta confidentia alTevcrarit, amicitia fuiife conflata: omnia ex lite. Empedocles , animam eilb cx amicitia Sc

varias ineopafpermrbationes cognofcitur cue Satana: atque Angelorumipliuspravorum fedcs Quare ipfe a fcripturis princcps hu-

Vnde proptcr

&

&

jusmundi,&alibi princcps
,

aeris dicitur,

inimicicia

compofitam.

Enarrabo ergo

& primarij ipfius fubditi nuncupacur Principalitates Potentatus & gubernatores

mundi, utteftatur Apoftolus Ecce hicduo illa natura; creata; CKtrcma , acu*
iftius
:

rpher.i.

vobis j am ordinem ilium concordiK, quem

Ei hef.<S-

xternus amor (qui a Patre luminis

ris

& amo-

emanavit
illas

ad binas

quahbet mundi regionc naturas dit^ercntes ab inviin

jus fuperiori
five

gcneralisSympathia&amoi?
in

Sy mphoniacus

rebus conienfus pro-

cem

diftinguendas pofuit,collocando inter

cedit

&

efficitur in

hoc

mundo
,

ab ejus

eas fijbjedum leu

fphxram intermediam utroque excremo natura oppofito cum

conveniens.
univerfo fpiritu

inferiori univerfalis Ancipachia

odium

&

Ec inprim.olocoordincsin mundano defcribam , ac

rerum in hoc mundo infcri.ui cunc nimirum concingunt quando fcvera Deiatcribucainmundum ftcllarum influediffenfio
,

poftremo de quolibec fpiritu particulari vivificato fcu in aduato , cam intelleduali

,

tias contrariac

modiim per earum

nacura:cfFundunc, quK poftin mundum infcriorcm

feu

Empyreo

quam

vitali leu

^the-

emifliones anunac &libertaccm

dsmoni-

reo

&

naturali five

Elementah ciBciam

mentionem. Oportec , ut duo principia oppofita in duobus unius femidiamctri mundi rotundi
extremis,collocemus:

bus Elemcncaribus fcu ventofis ad vires fuasdeitrudivas &Anripathecicas in mundo ifto cxercendas concedunt : Exempli
gratiaiattribucum Elohim deorium in glo-

&
Dei

inprimismnagilucis five

bumSaturni frudusfua; gelids &glaLialisfacultatis deftillat,qmbus fpiritusilHus

nabimur
divini
lici
fit

quod

ledes

in

fumma

cctli aevialis fcu

adus Ange-

Empyrei convcxitate , vulgari inore loquendo , hoc cft , in circumierentia mundi fic ordinata : Et tunc a^ftimabimus Thronum tenebrarum fcu divinx potentiae fitum fuum habere in mundi
vcl

orbisanimantur&correborantur, quitum poftek virium luarum porci- .iiem fpintibus

nis
,

ventorum Sepcentrion.ihum
qui
llinc ijs iublticuci,
ait
:

&

terre-

impluunt:

Vnde
c.^mth.i^i
Cai>. .ijgnv;

Archangelus CabalUta

K jc nomcn /,

nimirumcerra,quafi locoalus-is magis oppoiito. prsefentia rcmotiori Hicintueri potcftisduo concordiar&dilconodij , cordis , amoris inquam ,
ccntro
,

&

quodnos Deum hibemus ir.ccrpretatum, omnia fovet , & omnibus luccurrit, fumraa pietate & clemcntia,idquod eft illipio-

prium,&
per ipfum punitiones

idco

illi

gratia accnbuitur.

At

&

&

nomen Slobim

vcniunc fcverae

fequenter Symipathi& Antipathia:principia , quorum efFedibus fcripturz lai-rs

atqueetiam Philofuphorum fcripta&gefta lunt plena. Mc^teria

Angeli ciinfcritrrgLS vientcsdicunrur 'ben Elohim , id elt fiElobtr ergo ttrrorem fignili) Etohim.
,

&

&

Catholica , videli-

ficac

&

pavorem.
,

Hmc
i.

locus

Aquilo-

cet aqua, prius

qux

erat originaliter ex abyllo

naris ei alFignatur

tenebrofa abftrada ( de qua couli crant terraextrada vircute verbi divini xdifkata ) totum iilud fpatium inter

ne malum- Ha?c
re

ille

quo proccdit omQuibus difccrnefpiritus

,

&

&

poirutnus

quomodo

qui

funt difpenfatorcs

falutarium

&

bona-

utraque extrema occupat, &virtutelpagyrica emanationis illius fandsinregiones ita numero , pondere menfuracrat

rum

quam

malevolarun- fcu dcltruCti-

&

inaquas fupcriores
acquedivifa
runt bona:
,

&

inferiores difpofita
illse

varum influentiarum , Ilintatque comprc hcnduntur in aquarum inferiorum abyffo feu congerie : Denique nudius mun1

quarum

fupcriorcs fuc-

di fpiritus dicitur
clt:

hrmamentum
fpiiicus
,

cujus
in-

& lc.cids divinitati obcdientcs,

:

officium dividere
:

duoextrcma ab
uc arquahcer
,

acin natutam igneamconvcrfi,undecce-

viccm
calis

acque

ilte

inienr.edius

lum Empyreum eranc didx Nampropter carum ad lucidamDei naturamemilfam obedicntiam igne intelleduali & luce
Angelica abuidabunt:acque ide5
itta

eft

condicionis

de

aqua-

rum portio erar pro fede Angclorum bonorum & animarum beatarum ordinata. Aqu^E inferiores
f axalcs
,

e'

regione

quaccnus erant
confequcnter

grolTic , impurje

&

utroque exticmo parcicipct in cujus centro fitum elt emanationis xterna: tabernaculum , k quo lucis luse radios deorfum ad centium ufque tenehrarum ex una parce cmittit , ex alia parce fuatn radicem ab l::ah refpicit furliim pet glyriofam Cve ornatifnmam povtain

&
A

fiv

SECTIONIS SECVND/, LIB.II. Membr.I. & volatilis mundi inferioris(^iritus five five attributum Tipbcrcth afcendcndo, ^
quo tantam accipit gratiam dinem & virtutem vivificam
,

pulchritu;

aer rcddatur quietus

fatus
:

fixus

ik condcii-

ita

ut

lux Solaris fua emanatione penetret omnia , omniaque fua prafcntia impleat
:

&
&

cltque Pater non modo vitx, vivificct vegetationis , multiplicationis fed

ctiam contradione radiorum fpirituum reconciHatur li^mnus : at c regione in vigiHjs concludunt : quod ifa: hant per radiorum fcu Ipiiituum a ccnl\c

&

troadcircum.fctcr.ciam cn',i(I:oncm:

atque hic Ipiritus fuum incccHcentro ideipofuit Tabcrnaculum,

pra:fcrvationis
:

'.)ik d quidem eltduorum cftcctuumccntraiio-

rum
in

verificantis

firmamenti operationis
creaturaruin

ut unapcrfedifTima confonantiafpirituali , nimirumDiapafonpoflit Angelosfucorroborare , atperiorcs illuminare

animabus

live fpintibus

&

queetiam

(tcllasi.ircum circa
,

cum difpo-

(ublunarium argumentum : tameniatione a;qualitatis cujuflibet adionis Sc paflionisad inviccm habentdifpofitionem

&

fitas radijs fuis illultrare

aliaque mate-

compofitam
vitae

fecundumquod

in naturali

naha ad mundi tlementaris Sc creaturarumillius centrum ufque penctret ,utpavirtuteanimentur confequcnter, ut fpiritus tcnebrarum ad gloriolum facici illius conIpedum dcbiUtarcntur : a^ li chorda extenderetur a fonte lucido in ca-lorum cacumine rcgnante , ad centrum tenebrofx

nter radiorum

ipfius

&

operationc , quse delcendit de deliiper,intcrfe conveniunt : Hinc ergoevidens elt , qu6d a lceIo itellato radicali>
tcr
thia.

vivificcntur:

&

defcendac

i>ympathia

&

Antipafpe-

Ad mundum
dat
,

Elementalem quod
,

certum

elt:

iplum effedibus macontrarietatuin

nifeftis

duarum illamm

ab)

(Ti

feu globi terreilns

ilta
li

chorda per-

culfa reddet

unifonum

at

in

medio

pre-

abundare , atque idco ne aliqua continua prseternaturalis (iquerctur perturbatio

,

matur,quEnbet pars dimidia relonabit diapalbn ad illum unifonum ,arguensduph-

qu2 magnum

iltuin

formalem opi>

cem perfcdionem
cii:

a lucida
,

emanaiione

CacKolica proccdentem

quarum unius

quamlibet vitam , vegctatior.cm virtutcm aham aquis infcrioribus impertue : atque altcra concordiam Synipatl-.tcicam tacit in Ibperioribus

&

ricem de fuo eventu expedato dcpravaret , qui erat , ut pacem concordiam in machina ab ipfo formata poneret , quamlibet hujus cali fublunaris re-

&

gionem
iriero
,

lam ver6, utcorpus Solare & lubllantia ^thcnscil fpmcualis mattria coniiltcntis aquarum mcdia; , manifeltum ctt , quod lit lubjccium tacilliir.e pajnonibus tam Sympa:

bat

proportionaliter , hoc eft , numenfura pondere diftingueut hac rationc crbis amicabilis,

&

quafi indifFcrens amivUs inter duoscxtre-

mos inimicos poneretur

formx menliiram
fuiponderis
dcret
,

ita

ut portioni

Graviori aquarum inferiorum

aflignaret
,

minimam
ut ratione

quam Antipathcticis alterabiic: nam aliter non foret rcccptaculuui immetheticis

adcentrum
eo
fixc

totiusfabricajca-

diatum iftarum oppchtarum

& contra-

riarum cmanationum , qua: defcendunt ab actnbutis Dci ditfcrencibus : Sed ab effedu invcnimus oncrarium : nam aliquccltcUa: luntam.i^& Sympachrzantin nacura cum quibuldam creaturis lublunaribus , atquc itcrum ali odio le mviper conlequens ccm ptolcquuntur ,

permanerec , vocabatur terra : tunc fecunds aquarum inferiorum poitioni duplicem lucis formalis proportionem impertivit , ut mediante ea pcr unicum graduin aitiusclcvaretur : Vnde fadum ell , ut fphsera aquain

&

&

rum

terras

proxima

fada

fit

tenuior,

levior Sc

&

in

mundum

dus

infcriorem contrarios cffecmutunt , qui contrarias paflioncs

fcuimprcirioncs in fpincibus vitalibus leu animabus quarundam creaturarum tlenientarium excitant. Porro etiam inve-

mobilior , quam tcrra : Nain duplex lucis proportio cificcret , ut aqua fixa parumpcr liqueficrct& congelata tluxibiHs atque tranfparens redderetur; ita ut partim propccr continuitatcm

&

(tibftantijE iplius

cum

illa terrae

& par-

cim refpedu
tcmpi-racus

liix

frigidicatis cft

nimus

quodvitaarnmalisconiittatinop,

&
'

indifferens

amicus ad terram ,

pclicis aclionibus

vidclicet

Diallule , hoc clt , fpirituali fit a maccria

inSyttole& concradionc , quas

;

amicabilis intermcdiator inter terram aercm , qui funt libi invicem inimiLifli-

& &

&

diiatatiunej

quxfit peradumformalis lucis , ita , ut nacura mateiix opcrvtur per contradio-

'

Ni Nunett cnimira frigida ac tctra, humida ac aer : Deinde lucidum mundi agens,aflignavitaiteri aqua:

mi

nec

ita

nem

circumtercncia vcrlus ccntrum

:at

rum interiurum
lici

five

tlementi Catno;

conditioclfentisE formaliscltdilatarcra-

diofquc fuos emictcrcaccntroadciri.ummedici fcrcnciam : ttiam Phiiolciphi

portioni trcs partcs fux lucis ut illa in exittcntiam tenuiurem

gis

ita,

&

levcm

quana erat

mafphxra aqux vi-

&

lcitantur

in

fumno

&

quicte Ipiritusvi-

(ibiHs

converteretur
,

tdcs fulerc a circumfcrcntia ad centrum ie contrahcre fecundum tencbrofiE chaos

orbis aer

vocatur ifte , qui ratione triplics fuse in

&

formaliluceproportionis, erat calidior&

atque venti Burcalis conditionem atcradiva fua facultate effi^it , ut

quse

magis

dilatacus

qu^m aqua
i

autlis

ut ac]ua erac frigida

Sc tamen

Quarc, non
ita fri-

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA
ita frigida
,

F0I.94.
:

ac eft terra

& humida
,

fed

non

itahumida acacr: ita quidcm aereftcalidus fed non ita calidus ac ignis humidioraqua. Rationeergo fux humiditatis, ifta proportio Catholici Elementi eft ex una parte amicus aqus rcfpcdu (ux caliditatiscilexalteraparte amicusigni: De,

mente fanos non ambigitur nam , tametfi omnes Angeli eiTent originaliter divinx
tamcn rationc rcbellionis &ambitionis Luciferi illud unionis vinculum eratcorruptum violatum,&tunc fada elt aquarum in inferiores fupcriounitatiannexa:;

&

&

&

&

resdivifio

ut

ifta

ratione bcni

pacifici

nique fpiritus vit:Eincreatus aquarum inferiorum portionem altius adhuc pergra-

dumunicumfubtiliavit&depuravit,eamque in fummam cceliEIcmentalis fphsram

redegitper additioncm gradus fuxcaliditatis akcrius , atque hac ratione in dilpofitionem calidam ficcam cft redada. Vn-

obedientes Angeli k malis , contenciofis rebellibus per Firmamcnci , quafi Diaphragmacis five fepci tranlVcrfi interpofi-

& &

tionem fepararentur
tis inclufi
:

ita

ut Angeli tene-

&

de fit , quibd rcfpcdu

nit
,

fua: ficcitatis

conve-

cum tcrra & ratione fus caliditatis cum aere, fed ipfa eft calidior aere & non
,

fkculenver6 lucidi fuam fcdem iri aquislupcrioribushabercncquxlucccetcrna cflTcnt undique illuminac-x. Ita viderc poteftis,qu6d Angeli cceli (ut
illi

brofi eftent aquis infcrioribus

&

potcquicx acrcpuriori

fcu fubtiliorihumi-

itaficca.utcerra.

Ecce hic manifeftuseft

dx nacurx fpiricu, quafi corii cxcerno crcatur ,atquclucidaunitatisemanatione,qujE

eft
lis

Sympathise AntipathisElementaliseffedus, quem paciricus Dei amor inter Ele-

&

mcnta difcordantia pofuit : Nam ejus adione aqua , quatcnus amica ambobus,
interponirur
,

eorum inccrnum) fint rcfpcdlu matcriacorum fubltantia , qux participat de

quafi mcdiatorpacificans
,

interduos inimicos
aerquafi amicus

terram

&aerem:

aqus & igni,quifuntinvice oppofitillimi loco mediatoris & mo-

&

derarorisamicabiiisinterponiturintercos,

Sciplbsinpace prasfetvat: Deniqueignis eft mediatcr inter duos inimicos aercm terram, eos in pace confcrvat : Vnde li-

&

&

utroqueextrcmo,afTcdionibusfivcpaflionibus tam Sympatheticis , quamAncipachecicis ,acque eciam accidcntibus in crcaturarum Elementarium fpiritibusfubjedi: per confcqucs ratione varietatis contrarietatisfuarumproprietacum ineorum poteftate eft eliedus cam Sympachecicos, quam Ancipacheticws profcrrc. Excmpli

&

&

caufa

comparabimusSympathiam & Anci-

quet,qu6d

Apoftolus ) ma{Taaqucaexiftcntia,virtutevcrbifui:5c,
ut

Chriltus ifteSpiritualis (utait portac fuftinet omnia cx

&

pachiam Cacholicamanimie mundimajoriscum illis parcicularibus fpiritus fiveanimse, qu2 eft in homine, cum fcilicec quodlibec particulare cflcc
fali
;

Hcrmcs ait: Humida natura virtute verhimore Harmonicoin Elementadifponitur ita , ut virtutc ifta omnis cfFcdlus ma;

formacum ex univerdebemus igicur intclligere , inccgrarri eflrentiam animx vcl fpiiiiushuinani,uccunquceft

njfcftus

feu

Elcmentaris Sympatheticus

jip.19.

Elemento Catholico,dequo fapiens ifta : in le Elemcnta duo convcrcebancur, ficut in organo qualitacis fonus immucacur,& omnia fuum locum cuftodiunc: Scd,quando ordo lile Harmonicus feu proporcio Symphoniaca eft violaca ,cun,ciniefficiatur in

invilibilis, fe ipfum extendere manifeftarc pcr virtutcs facultatcs fuas : Nam per virtutem fuam irafcibilcm odit , per concupilcibilcm contcmnit dcfiderat ; pcr rationabilcm appctit diftinguic &difcernicintcc ucramque. lit

&

&

&

&

&

profcd.6 incegcr cilencia; animstfredus

in

mici inccr le concurrunc concra fc ipios ad percurbationem totius fabricsclbblunaris

&

prsdidis cribus potcftacibus

confiftic,

fa:viunt

Nam

aer

cum

cerra fine ullo

uc poce^quarum prior rcfcrcur ad adionem aquarum infcriorum , qua: funt apcae dil'-

obftaculoaqueocontendic,&aqua violentcr in vadic

Dl minium ignis finc mcdio ae-

reo

ica

ucbcllum gerunr inimici ad invi-

ccm crudelc, nifi amicus ucriuique oicrcmi

nac.

amicitiam intcr ipfos poconcordiam Hic videre poceftis, quomodo SympaAncipathia fuas babeant in regno thia qua ratione Elementali viciflicudines,

&

commotionibus pcrcurbari, cordare quacenusfunc litigij leu principistcncbrarumfedes five manfio : lecundacomparecur nacurx firmamenti, quod eft rcgio vit amorisfa!utaris:atquc ultimo rclarionc

&

&

habetad coelum Angelorum bonorumleu

aquaslijperiorcs^quasvocancccclumintcl-.

&

&

per nodi amicabilis Elcmentorum folutionem , eorum amicicia in odium convercatur:

nimirum, quando in mence lehovx eft

ventos

&

infiuentias ejusalterantescmit-

tere.ut, mediantibcs
citct fua; irs

corroboret & ex& vindid^ miniftros fublunaijs,

leduale , cujuscitintcrrcsfibilubditasfcu objcdasdifccrncre. Vndcpatet, omncm lenfum ab anima humanadcpcndentcm i proprietate fua rationali proccdcre, utab alijs duabus omnis cfTcdio , motus five pailioanimx oriuntut, lam ver6quatuot funt animx fatis notx affediones , quarum
duje h potcftate cjus concupilcibiJi cmananc , nimirum Ixtitia& fpes(namineo,'

res adverfus crcaturas Cerca;.

lam vero probave aggrediar , quodomnes eftcftus Sympachetici

& Ancipachccici
Qucd fit

ab aclu fpiricuum hujus mundi adminiitrancium fecrcto proccdant.

quod ainamus Ixticia at]icimur,aucfpcm &expedationem ilhus reihabcmus,qua:

irafcibili

magna

inter

Angelos difcrepantia inter

gaudcre nos facietj dus ver6alv2eabc)us facukate dcrivantur , nimirura dolor Aa 2

SECTIONIS SECVND.C,
dolor timor : namfolemusjamdolerc in co , qu6d odimus , aut folemus timere illud , quod nos dokrefaccret: Et revera debita inquifitione fada , inveniemus, illas quatuor animx microcofmics affe-

&

runt

LIB.II.Meinbr.I. : quemadmodum etiam Dei

der*-

diones non

clfe

folummodo

principia

communia

fubjetla

omnium

vitiorum

& &

minatio / cffundit radios rationis , ) j ftitia: religionis atque etiam natura;..^ vegetationisin fphsram lovis: Sed prster cstcra illud /a^ facultatem naturalemper portam fapientiscffundit liberaliter. Se-

&

cundum

quoniam magnus mundus

ha-

virturum moralium, fed etiam tam abftru' bet intelleduale fcu rationale ccclum fs feu arcanx.quam manifellK appa- concupifcibilcm proprietatem in qualibe; renres Sympachiae Antipathis in mundo creatura tam animali vcgctabili , quk:r cum majorij&creaturarum cjufdem, tum mincrali patefadam , atque irafcib^lem, minori, origincs. Nolim cnim , ut iitis ig- quas ratione odij horrorisinter resapnorantes, quod, cum anima homini; ab paret. Etiam , qu6dfitirafcibiIisproprie. emanarione xterna in tabernaculo munda- tas in regione Elementari , tcftatur inino habitante, oi-iatur , neceflario dcbeat fe- micitia illa , qu^e eft inter aquam igqui , ut anima in magno mundo omnes nem , atque aerem terram. Quod concupifcentia interrcs eafdem in fc habeat facultates > quibus illa ctiam fitamor microcofmi fivc humana etl prsedita: Nam in eo evidcns redditur , quia fimile gautritum iUud Philofophorum elt axioma: det in fuofimili , naturanatura la.ta Qund facit tale ell magistalc : at omncs tur : atque ideo res quazlibet pernatur:t" pradida: in anima humana virtutes feu lem quandain inclinationcm pro poCibili movctur proprictates ab anima macrocofmi , fe convertit ad fuum fimente divina,qua: eam animavit, proce- mile. Sic videmus , qu6d ignis afficia dunt : Vnde fequitur,cfietamrationabi- tur ad ignem movere , aqua ad aquam^ terra ad tcrram tcndat : Sed fupcr om~ litatem , quhm concupifcibilitatcm iraf-

&

&

&

&

&

&

&

&

&

&

&

&

inanima majoris mundi , tametfi nobis non manifeftentur idquc pro> bamus primiim , quia Deus attributa Irafcibilitatcm
:

nia fpiritus vivificans cujuflibet reivivcr.

leveritatis habet infetNam ab attributo nominis divini Elobim Gibbor y nimirum porta Gtburah emittuntur
cibilitatis

&

atque ide6 locuin , ardcnter afficit inhiat fuo fimili ac in ipfiuf pra:fentiaac focietate deledatur, utproptis
,

qui

eft coeleftis

&

fedem Elementorum excedit

&

igncs&flammivomi
dij

iracundia; divinscra-

.Samacle Archangelo duce in fpha-

caufam pafTio cujuflibetcrcatumagis Sympathetica , Sympathia inter res majoris virtutis qu6
ter iftam
ra: fit

futura e6

&

ram Martis , qui funt

ris

Ux & Bilis in crcatu-

.iuthorcs,& per confequens facultatis irafcibilis in mundomajori origo l Vnde fit , iit hujufmodi influentijs , iraicentcs ignei producantur in mundo Elcmentali

&

propinquiores in natura confanguini= tatc funt rebus vel prarfentibus vel abfentibus feu diftantibus. Exempli gratia , w ambjE funt ejufdem miners aut fubftartia:

&

numero

vcl

fi

fint individua fpec:

eftedus , cujufmodifunt tonitrua , ful^ura, comcta: , accidentia omnia irabunda.

ficanumerodifterentia,ut^M , pinguedo five fanguis humanus unius noniinis

poteft Sympathizare

Quare tcfte lcriptura

facra funt ira

:

& vin-

cum

alioaddiftans.

d^x
rum
ftis
,

divinx argumenta

Quippe quo-

Magnes

unius

minera

poteft

more Sym-

cftc<fVus

frcqucntcr funt beilum,pc-

fames &c:

Nec enim folum con-

pathctico affedare fcrrum alterius addiftans : Et hujus rci rationcm tam radica-

vcrtunr Ipiritus in naturam iracundam, (cd etiani in eo diflcminant effedus imnginationcs languinolcntas truculen-

Icm

&

bus recitavi

quam immediatam in prarcedcntinempe , quia ambac naturae

,

&

tas

malitiam
,

ambitioncm
,

violen.
,

tiam

diffidentiam

traditioncm

rapi-

nam &id

gcnusalia.

Porroetiamnomen
portam

Dei Elohim

influcntias iuas per

adunicamdivinam influcntiam pertinent, hoc eft , k radijs Angelicis , feu irradiatione ab una eademque ftclla tam fixa, quhm erratica emiffa proccdunt : Nain didum e(t : non cife animal , vegetabile
aut minerale fuper terram aut mari, in coelo fuam ftellam peculiarem , k qua fuam vits , vegetationis , prsfcrvationis multiplicatio-

Binah in Sphxram Saturni , ex eaqud in rcgionem lublunarem impluens eft timomalevoris odij , fufpicionis triliitix lcncia: tam in magno , quam in minori
,
, ,

qu6d non habeat

&

mundo
hilis

caufa-

Ecce hic

facultatis irafci,

nis virtutcm

gcaninarum

ipfius affc<flionum

vide-

lict'doloris

&

timorisradices.

rcgio-

influentiam non hauriat. lam vcr6 quslibct natura Angelica habec radios fuos appropriatos ab aliqua ex divi-

&

&

ne vcr6 nomcn Dci Ichova Sabaoth per norum attributorum cmanatione , qus portam fuam l^tz.eth cffundit radios in facrarium aliquod ftellare transfcrtur ; ^ concupifcibiles , Archangelo Anaele duce quo adu fpirituum Olympicorum effunminiftris in regione elementari in globum Vcneris , atque ob iitam ratio- ditur neni Philofophi Sc Al^ronomi expcrien- fpiritualibus ijs fabditis impcrtitur quae obfervatione dodi, ftellam iftam, fa- quidem emanatio ftellaris opcratur turn tia

&

&

culutis

concupifcibilis

rc(flricem fece-

poftei in quolibet

individuo fpecificato
fccun-

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
fccundum naturam fuam , uti anteh eft narratum. Exempli gratia ftcUae in Aricte connacoclefti, influentiam prscipuam turalcm habcnt fuper animalia ejufdem
alio
tia

Fdi.pl-

, qukra oculari cxpet-Ien> eflfedus eorum inter fe difcrepare do-

variantem
:

&

cemur

ter in fecreto

fpcciei in terra

pcr Scorpiones

& ftcllx Scorpionisfu& fimilcs beftias terreftres.

:

tum

erat originali, quicquid Archctypi confilio dccreillud i gencralicate in multas fpe-

Nam

cialitates

&

^ qualibet fpecialitate in infi-

Cancer

cocleftis

fupra

cancrum

locu-

nita individua feu particuiaritatcs fuit ef-

fimilia animalia marina : Naminftam venimus experientia dodi j qu6d , fi canLuna cer marinus capiatur , dum Sol

&

&

reperiuntur in

magna

illa

ftcUa

,
,

qus ineximix

fedum fcu difpofitum ; ita , ut a^vialis muneffedus fit imago idese aetcrnas , dus temporalis fit svialis fimilitudo atque iterum in mundo temporali feu typi-

&

-,

vcnitur in pede cancri cocleftis

co omnis

fl^llaris
j

affigics

eft

exemplar

crunt pcdis illius in arte mcdicandi virtutes , aavcrfus vencna bumores malignos : Atfiulloaliotemporecapiatur,cancer , erit haud magni momcnti velope-

idcae Angelicas

atque itcrum res ele-

&

mentaresfunt umbra:Iconum fpiritualiuni in coelo. Quare , utDeuscmittitema-'

nationem fuam

cuius

imago
:

cft

mun-

ad didos effedus, Iterum notandum , quamlibet ftellam fixam feu

rationis

dus Angelicus in modorum diverfitatc , ac-

que refpeduum multiplicitate

ftinfta ordinibus infcrioribus
,

ica fpiri-

conftellationem zodiaci fuo proprio frui plancta , cuius dicitur domicilium , qui concurrit ad fortificationem vel alteratio-

tus Angelici fua lumina differentia

& diquElii

&

nem illius influentia

plicationis

Nam

diverfitas ap-

bet fphaera fuperior inferioribus effundit , atque ita a ftellis , quae etiam fua lu-

aliarum planetarum ad illud tacit divcrfitatcm opcrationis , etiam in cjufdem animalis fpermatc vel plantaefe-

mina

mine

vel fecreto mincralis fpiritu

& ta-

iuen nihilominus magis minufve intcr fe convenient innaturaSympathizabunt, fecundum quod radij cujuflibet planctx le invicem ita afpicientes conccdent eis licenriam : Nam , fi concurfus fiveafpe<ftus fit duorum planetarum amicabilium onius ejufdem Triplicitatis , nimirum ubi domus eorum funt Elementorum concordantium , tunc Sympathia. crit fortior. Quod etiam Agrippa haud incon-

&

invicem per varios afpedus apca in fupra crcaturas gradatim deorfum ad terra: meditullium ufquti impluuntur : quje creaturae ad exemplaria fuarum ftellarum, fibi invicem licet invifibiliter , radios tam Sympatheticos
fibi
,

plicant

&

quim
fint

Antipatheticos cjaculant : Necrevera dubitare dcbcmus , qu6d radij tales

&

fulte fic confirmat.

'iip.?hU,
c.llb,l.

In rebus proprietanatura,
quittel-

tes occultae

non ab Elementali
,

ledcoclitusinfita:
ta:
,

fenfibus noftris occul-

rationi vix

dem k vita
non
alitcr

fpirituque

Denique notae : qus mundi per ipfos

larura radios proficifcuntur

,

qukm

, quaeiinobis conjecxpericntia

&

Auris indagari poflunt. Scirc crgo debes , quod unaquzque res movet ad fuum fimilc inclinat ad ipfam fecundum totum poflTc fuum. Haec ille : quo arguere videtur , qu6d Catholicus Angeficus fpiritus , qui vivificat mundum , in

&

concordantes difcordantes in infe, ctim in ipfo unitatis fontc k quo omnia emanant , oppofitionem proprietatum , videlicet Noluntatem privativam voluntatcm pofitivam obfervamus : dt,que haud aliter credcndum cft, qukm qu6d materia pafRva fpirituahs animje mundi ir fit fubjedum illud , mediante quo quo divina illa unitas amantes pofitivas , hoc cft , Sympathcticas pafliones vivificantcs vicac radios exuberancer cflTundendo, gaudia jucunditatcs cum appetitus materix fpiritualiscomplemento excitare folet : ita , ut in radicem iuam naturalcm , nimirum matrem , Chaos feu tenebrofam abyflum inoblivioncjamhabcat in fobolem feu filium lucis pct adoptioncm converticur : acque idc6 irt hoc ftatu videtur participare atque Symrioribus
,

&

&

&

&

&

&

&

cujus parte diviniori virtus five poteftas at-

'

pathizare
attributis

cum

aurcis

illis
,

alms

& vivifi-

tributorum
idiiel.

omnium divinorum
:

ScphiroI ,

cantis lucis imbribus

qui i bcncfici

tica confiftit
3 7'

in

qua etiam

ut teftatur

impluuntur

&

Dci jam omnes il-

continentur quatuor ventorum prscipuus maxime eminens ille aflor , qui diverfis fuisfubdivifis varieformium radiorum emiflionibus pcr organa fua ftellaria omnes illos in occultoseffedusinferiores operatur , qui incommunium five vulgarium hominum capacitatis feu intelledus fphaeram cadcre ncqueunt , utcunquc eos hoc vel illo mcdo fefe habcre confirmat experientia: ita , ut non Cc particularis radius ab iilo
Ezekiel
vires
;

eft

&

&

odio habere pavore evirare incipit , qu^e ab attributis Dei fcveris , infalutifcris dehaud aliterj ftrudtivis cffunduntur : qukm lucem videmus k tenebrarmn afpefui fimilis prxfentil &.a abhorrerc deledtari , aut uc vicam mortis bonum mali fibi contrarij terrore concutij Hinc ergo provenit , qu6d filii lucis , qul
las influentias privativas

&

cum

&

&

&

fuper fpiritum

Catholicum illuniinarum

fecretum adum lcu proprktatem non habeat , baud JiUterab

cmiflus
,

qui fuin

fundantur five infcruntur , fugiant quafi peftem cvitent filios tcnebrarum, eorumquc opcra habenc in horrore

&

Aa

&odio:

&

SECTIONIS SECVND^,
8c odio:

LIB.II.Membr.

I.

Atque hujus rei

ratio eft,

quoniam
illu-

humidus voluptatem

iftecreatus fpintus jucunditatem,

&

fclicitatcm ftatus iftius

minati jam perfcntiens.timet magnopere, ne privativK tenebrarum emiffiones , aut intclix iracundia: divinx emanatio, fuum lumen acquifitum obfufcarent , vitajque fplendorem obtenebrarent, hoc eft, ne palfioncs luas Sympathizantes gaudia nimirum feu iatitiam in tempeftates Antipathimttroris , videhcet conzantcs triltitix
,

Antipatheticarum paflionurn (Sctfteduum, quivitsSympathis repugnant optimcvitalium inhomineadionum examinatione detegitur atque explicatur:

malarum

&

Nam duje obfcrvantur efle in fpiritu humano virtutes activse quarum una
,

eft

volun-

taria.

Quse inftar

principis cujuldam im-

&

trahendo pukhras amoris jucundicmanationes k circumferentia ad ejuscentrum, viviticoiilo atquc ita iilum de ialutari concordix irradiatione privando, vitae

adionibusalijsprxcfle& dominari : haud aliter , quam divinus ille AngelusMitattron. Primoin mundomajoiimobiIi(quod advoluntatem refertur) per illud ieu mediantc praefidere dicitur; illo orbes coeliinferiores illos Elementares
peratorij videtur

&

&

circumvolvit.

Eodem inquam

modo,
,

&
,

primusin fabrica microcofmica motor eft

"

nimirum occultatione faciei leu lucidi Dei adus quem emilit a centro creaturs ad
cjus circumferentiam

mens feu radiusdivinus feu Verbum quod

(tefte

Mercurio Trifmegifto

eft

caput

ad ipfam recreanfecundia

dam & cxhilarandam

V,

iftudMoy-

anims humans j alia virtus in fpiritu vitali cft involuntaria quippc qus imperatur
,

&

'

s-fis inpcrfonalehovjE: abfcondam faciem meam ab eis, evenient eis mala 6c angudicet in illo tempore , vere ftix mulra: :

& &

frsii.

104.

quia Deus non eft m.ecum ,invenerunt me hsc mala. Et DaviJ : Deus ablcondens faciem fuam a maHs, perturbantur , fi recipiat in le fpiritum fuum expirant j emitten-

tevero Ipiruum fuum recreantur bono vita&c: Atque hoc idem poteft tam de Catholico macrocoli-nico fpiritu intelhgi, quam dc lilo microcofmi,atque etiam aliarum creaturarum,qua:oranes habentfuas macrocolmico' origines : Nam a IpuiLU

gubernatur ad placitum radij intelledtualis ieu rationalis : Haudaliter , quam fphaeras inferiores ad voluntatemprimi motoris in primo mobili movere coguntur ita , uc vitalis in homine atio fit unicus illorum ramorum , qui eft involuntarius haud fecus voluntati mentali eft fubjedus, quam ccclum ftellatum , quod eft vits fedes , ut* pote in quo Sol, qui eit cor mundi (uam habet rcfidentiam ) coeli empyrci mandatis
.

&

obcdit. lam ver6, utinvenimus,qu6dfe' cundum voluntatcm divinse eirentiie in re-

gionem coeleftem

&confequenterinfe-

quando kftem animat, eliet irata promorreSalvatoris mundi in momento paffionis lUius
natura
illa
,
,

divina

qua: .Solem co;-

noribus inftifam , effluxus (eueffedustam amabiles deledtabiles ad voluptates jucunditatesin creatura excitandashpofi-

&

&

radiob

iLios

a circumfcrentia creaturx illius

tivafeu dilatativa unitatisproprietateprocedit

,

nobiiiirima; ad

ejus
,

centrum contraxit:

quam

trilfes

odibilefque a virtute

contra

pukhritudinem immediate perdiderit & communcm naturs conluetudinem

Vncie f^ic^um erat

quodluumlumen

ic

ejuldem privativa contradfiva, inqua Deus facicm benignitatis fus avertit a

creatura(atquehinc inde cum concupifcibilesfeu Sympatheticspaffiones, tum odibiles

&

&

icges inftar picis niger

:

&

tcncbrofus

rcddcrctur

ita

ut

jucanda illa Sympathia,

& &

irafcibiles feu Antipatheticjeeffi-

quam
illis

creaturis

interioribus atque etiam

ciuntur in hoc
perientia,

mundo)

ctcletbbus lua prsefentia impertivit, iftiulmodi accidente pro aliquo temporis

fpatio elfct in Antipathiam mutata Hsc ergo erat privativa in corde macrocolini quafi cjuldem fyncope , ciim atpalfio ; tribunim iiiud Dei pulelierrimum Eloah
:

quhm

ita quidem tam exobfervatione Philofopho-

medicorum dodtiiTimorum docemur,a(ftionem vitalcm , quxguhernatur

rum

juxta
tate,

mentem

voluntatis Ibpcrioris

aut

&

dilatatur a dilatativa primi motoris volun-

cordifque facrarium aperit ad produfpiritu vitali pafliones illas bonas,

ab eftulione iliarum etflucntiarum lucidarum per portam pulchram Tiph.reth pro

tcmporeabftinevet. Etiam palpabilestenebr<v,qua.' accidcbant in /Egyptofuerunt palfio in aiire privativa , qua: contrahendo
lucis divina: h circumferentia

cendos in

quxSympathizant cumvita &lucc,vide-

Amorcm, mifericordiam &manfuctudincm ,autcontrahitur&cordis thalamosclaudcndo, fpirilicetfpem, confidentiam

,

adcentrum

tus in

eo

in

unum congregat unde in fpi,

tvtnicbat. Iftiufmodi ctiam paffiones miStelHs verfus fincm nitantur Soli , Luna: mundi Nam , fi mundus clfct fadus emil-

&

fionc'divinaE emanationfs

Spiritu

enim

Dei

ctjeli

funt luce ornati) lequitur,illius

ablacione omnia iterum in Itatuin fuum primordialcm, hoc elt , in tenebras privatideformitatem vas feu plane nihilum converium iri : Sed productio iitiulmbdi bonarum Sympatheticarum pafTionum a cencroad circumfeientiam , atque iterLm

&

&

gcnerantur paifioncs malse ac privativs , qua folent cum bonis illisvitz laetitiam afficientibus Antipathizare : Ex cordis enim contradtionc triltitia , curs, defperatio, timor, odium, ira , furor, verecundia &c: ade6, ut quemadmocKjm ex paflionibus bonis fpiritus mediantedilatationefurfum adfontem lucfdumufquerefpicicbat ,& voluptatuin ac jucunditatum ejuldcm intuitu , mirabili afticiebatur gaudio ; ita quidcm exuuhs,lpiritus mediante
ritu vitali

contra-

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA.
contradione , vifione lucida privari cogiperconfequcns afpecftum fuum Ibtur, lummodo ad cetra inferiora miferiarum vallem habct- Vnde fadus eft paflionum ejufdem tcnebrofarum vitjc acque faluti contrariarum particeps. Exiiliufmodiau-

FoI.piJ
fed ctiam quan-

fenfum

in fuo

motu arguit

&

dam

&

adione racionem manifcftac: nimirum , in rccufando illud , quod cft na^ cura: fua: concrarium & ampledcndoatque defiderando id quod eft conditioni atque harmonix fus magis convenicns,
in fua
,

tem harum duarum

in

microcofmo paflio-

uti infra parte iftiuslibri fequenti atquelibi

numcnucleacione,poflbmusfacillimecolligere rationem earum inmundomajori,

hujuss-oftendetur

clarius.

Deniquequofeu in-

cum eadem

fit

racio partis

&

modo radius ifte mentalis mandata

fluxiones benignitatis
co emictat, in difcurfu plicatur
,

totius
,

ita

castera etiam pafliones mundi majoris ab his dependentia poiTunt fiicillime intelligiiSc diitcrniab illis minoris : Exempli gratia : Magnes lapis lc habet refpcdu matris fuar.terrse- ac nomo ad Pacrem fuum mundum integrum : Nam ab Hcrmete vocatur homo filius mundi : ut cx parre MagnetisCardanus,Bapti{tapoita,D.Gilbertus cum alijs vocarunt illum terraEfilium

&

&

fevericacis

abaU

mco prarccdenci ex-

nimirum permittendo malos tenebrarum Spiritus Dominari in inferiora, aut adjuvando bonos fpiritus ad ofiicia
,

gaudij

, voluptatis feu jucunditacis pcrficienda. Ecce hic totius Sympathia: Antipathis myfticx fumma Sc complemen-

&

tum

continetur, quse aliqui ratione profun-

ditatis feu difficulratis in illius inquifitione,

&Terrellam:Invenimus(inquam)inMagncteomncs pafliiones tam Sympatheticas,

folent, idque haudinjurja.fecreto alicui

poteftatis
eft

quam

Antipathecicas
:

qua matrem

liiam

terram afficiunt

Nam nabet

in fe fuos po-

loscum

tcrra:

omncfque inconformitates
contrarium, utTerra: atque

in nacura evicat,effligicqueabillo,qu6d
eft fuasnaturae

Angclicsadui attribucrcquas mcdia quasdam inter Deum creaturam vircus. Atque ob iftam caufam Angelica exiftencia definicur efle tanquamvirtusinter Deum Naturam media,aqua

&

&

fiuncopcrationes in rcbus,quasvelnatura

jterum Sympathizat
in natura fimile:

Mcridianos ac

cum eo quod eft iibi ^quinodium, Coluros, Tropicos haud aliter quam
,

eorum non
i

faccret, vel fic factfi cc, quas alij Reiiciir.tKj; ^^"^-^^^dicunt piovcnire a poteftate occulta , alij quia taie.

&

terra fibi vendicat

ac denique non

modo

'

CAPVT.

VI.

^luomoao Harmoni^e proportionibusprebetur ^quid Jtt Synipathia (^ quid Antipatbia.

Dlximus in prscedentibus omnem in

,

Catholico aqux Elfmcntoalterationem. fieri a (piritu ilio omnia operante , qui terram ut pote fine quo implet ccjclum exiftere ncqueunt , unde D. Petrus : Cotli

&

no magis ingratum ? Quidvc conforiantiS magis acceptum ? Vidcmus profedo ,tonos a fiftula editcs lecundum proportionemfpiritus fiveaeris mundani dilicrefolere-,

ita, ut

ab eodcm Muficiaiflacuprodiffcrenfi

erantprius

exaqua & peraquam confiftens VcrboDci. Probavimus ctiam,

tcrra

&

ferac fonos
ces
;

admodum ab invicem
:

imo ver6 & difcordanres

Nam

duas

omnesillasin aquisuniverlalibus alteratiodivcrficaces orcas efle mediantibus nes condenfatione adu&virrarefadionc tutepracdidi fpintus effedis: aflTcruimus ponetiam, omnia iita numero.menfura dere varieformiter ; imo vcro ratione contraria (fic volente Creatore) fuiflTeperada, ut exindc res ab invicem v.iriarent &diftinguerentur : Vnde Textus : Gemina fecitDeus omnia,quorum alterum eft contrarium alteri , nec quicquam fadum eft,

&

&

&

ejufdcm dimenfionis Ibnare fimuf efficiamus , quandoque carum voces in deanimum au-bica proportionc con venire, dicntis deledare, nonnunquam fnore odiofo diflentire , dentefquc audientium
fiftulas

&

&

quafiftridcrefacicnt. Parifcnmicer
Ipiritus in crcaturis

majori

omnes vd minoriacre

proporcionantur, uno fcmpcr eodeirque vitK (piritu agcnte arqf.c(.~pcrante,h-JncI alitcr , quam in filtulae adivitate videmus:
atque
ita

juxta
,

eorum concordian

vcl dil^

quod mancum

&

difcordia
;

Hinc ergoconcordia hinc Sympathia Aotipaeft

:

&

cordiam velconvcniunt vcldirientiuntab inviccm : haud aliter , acmarculiPydiagorici in fubftantijs fuis corporcis fucrunt proportionati vel difprcportionati: Etiam

thia

Quod omne demonftratione ifta muficaexade &ad amuffimindicare pofin

fumus. Videmus

macrocofmo
aeie
,

univer-

fum
fura

(bni

mcdium elfe

ex

i.cujus

men-

proportione varia , varij eduntur tonifeu voccsad invicem vel confbnantes vcl diflbnantes- Qiiid , oblecro auribus
,

&

chorda fuper duo monochorda arqualis magnitudinis extenfi , facit fonos vel con cordantcs vel difcordanccs , fecundum majores vel minores lediones illius : Excmpli gratia,

cxquifiti mufici diicordiin

Symphonia to

Aa

"^bl

SECTIONIS SECVNDvfi, LIB.lI.Membr.il.

Vbi chorda
B.'. vcl D.
di
:

A.'*'.

unius monochordi per*.

li

cufla difcordia producet ad fonuin chordje

per confemotu minus rarefadus , quens vox eft magis eravis profunda
,

&

&

^ vel

F.

alterius

monochorconvenict *.akenus. ambse chor,

quafi fufFocata rationcdenfitatisaeris:

De-

at

fi

A.^. percutiatur in uno

nique
caufa
te

five in gravibus fonis five in acutis

cuchorda: portione C-+. vel

vel mixtis, aeris proportio

& pondus eft in

median-

Vnde liquet quod quam vis

,

Symphonix

vel antiphonix

da: Cnt unius latitudinis

nis acr

tamen femper redifpofitio-

adus

fpiritus in ipfo Catholici,

quem

fpcftu illarum vcl brevitatis vel longitudi-

vel fufflanti fiftulam vel pulfanti

tam proportiune quam

,

comparamus quippe
,

fine

chordam quibusvoxnec

ne

in rarcfac^ione

& condenfatione varias

fonantes,
tiori

ubfervantur fuper eas edere voces, tam difquam confonantes : nam chorda curtiorejuldem extcnfionis majori &forfua vibratione attenuat

concordans nec dilcordansredditurindid is organ is. Qui bus con cludimus , quod

aercm ma-

gis

&
:

ccm

confequenter acutiorem rcdditvo(i regione longior chorda ejufdem

medium in quo & per quod fpiritus divinustam Sympathetice, quam Antipatheticeagit in hoc mundo eftaer feuipiritus, quihaud aliter in creaturis agit qukm aer in fiftula vel aliquo alio organo Mu,

extenfionis ut '.A graviorcm facit

tonum
mol-

fico.

acbreviorem , quoniam aer

elt in tali

B 1^1

E C

FN

D I Membrum

ij.

Inquonatura Magnetica vere &ad amuffim anatomizatur, rationefqueadtioaum Symphoniae & Autipathise eaucleantur.

CAPVT-

I.

Autbor prooemium adtjlumfuum difcurfum Magneticum inhoc capite facit, i3 tum pojte& ad Chaosoptmommde
attrailiva corporummagnettcorum ori-

gine

(3 virtute procedit.

\^Obis

in

mcmbro

hujus

libri

prsce-

quam

fibi

attraflionc concupifcibilialiice-

dereSympathia:& Antipathiaprincipiaenuclcateexplicui : fed,quoniam non omnibus datum ert virtute Thcoris feu fpcculationis fola in Thefiurum feufacrarium Dci abftrufum penetrare , qu6d in crcacurs protiindo ccntrc continetur melioris veftruminftrudionis &informatio nis gratia. dcfccndam parumper & fecretum h'ic fubjcdum, quud prx manibus habco, vulgaribus & ocularibus quibufdam
; ,

re (uti infra dicecur) neceflarium

& convc-

niens exiltimo, ut
ftri intellectus

cum

diligentia ,idquc

oculisArgoicis inquiramus ,&intuitunolapidis

etiam lynceo in obfcurum Magnetici myfterium introfpiciafecurius

mus , quo

cum

judicio

& certiori

ingreflione noftra in

demonftrationem

dcmonftrationibus vobis cxplanabo : ut ergomagis Mcibiodicc procederepofllm,

in ilto hujuslibri

tamarcana: contcmplationis,prad:ica faciamus : Nam cum fecreta operatio tam unguenti arinarij quod ignorantes mundanitanto odio& vituperationc funtpro,

fccuti

quam Mummiae tam

corporalis,

membro fundamentum
,

quam

rantummodo prKcipuum exponam fuper quod conclufiones nonnullas cxperimcntaicsxdincabo, quibus incredulos,qui huc ufque ra:ione eorum iczn-jrancis rebclles
obftinaci inlua inhdclicareerroncaextitcrunc,

beltijs ex hominibus extractionis ratio ,3tque etiam vitalis , infirmle acque infalubris animalis naturs in aliquam vcgetabilem velalteriusanimalis
fpiritualis

&

&

fani natura cransplancatio,

cum modo

fuc-

ceptionis', vircutis

& roboris unius anima:

aJ certiorcm

& lecuriorem tidci por,

tum dirigere atque introducere poflim. Et quoniam Sympachia: gefta atqae etiam iila Antipathise in omni reefficiantur virlut; & potcltate M.ngneciva (cujus cft tam
cdibili
iS;

lis& ejufdcm in aliud infufionis : Secreta Spiritus planta; alicujus cum iliohominis
aut atterius animalis alligatio
ita
,

ur quic-

irafcibili

cxpulfione rcliltere)

quid uni evcnic,nimirum aut humidum aut ficcum aut calidum aut frigidum de illo ctiampiu-ticipabit alcer.- Ciim inquam,
,

&

iftiuitnodi

DE

PHILOSOPHIA MOYSAICA.
vem fuam huc atque iiluc gubernantes
quc ad fedcm
at-

iftiufmcdi operationcs dicantur Magneti-

car.quatenus virtutes aduofas Magnetis imitantur ; futnma ope ac conamfne nitar, ut viam incmnium myltcriorum iftorum anatomizatione atque revclatione apertam , videlicctSpirirualisThciauriMag
nctis dilTcdione

habitationis virtutum iltius lapidisdirigentes , adinfulsejuspetrofas

limites vix ac ne vix quidem attigerunti&

tamen non fine admirandis hiftori js feu relationibus ex tali itinere colledis redie-

faciam

ut liac rationc in

runt

formalis interioris aut ccntralis

tialis

& cflen,

Ac in fine

inventiones eorum nova:

repertae funt adeo fuperficiales, ac

efFedus

adlionis fcu virtutis

fontcm asque

fcrutationis five inquifitionis

li:

eorum frivoconjeduraic
in

iundamenta tam
fi

ipfiusirafcibilis

quam
:

& tandem totum non

probatum.
,

nifi

concupifcibilis paflionis introfpiciam

fubtili rationis noftra: intuiru

Na

eft

Aiij

tam longe

eorum

vifibiles

&

meatus inantraarcana cjuldcm inveni-

inquifitioneper

fteilje polaris

allcdameta

re

actumpoftc^pundumfeucflentiam earum eilentiarum centralcm obfcrvare

,

fueruntdudi ut mari glaciaii firmiter cum fua puppe in bsferint, nec ulterius
progredi potuerint
, fedinglacicirefolu- tione reverfi funtadmirandis imaginatio-

ac denique internum cujufiibct adionis caufam detegcre qucamus.facillimum erat

cxtcrafuperare,ctim,quxcxrernoeffedu apparcnt,fimilia debent nccclTario eflc homogenca, hoc eft uniuscjufdcmque conditionisrefpedunaturarum fuarum inter,

nibus de montibus Magneticis caftellis ferreis, etiam per odo liipra lunam gradus

&

ufqueadfpharamodavamrcferti
vero

Im6

qui fuper ftellatum iilum locu volant- Quibus concipereIicet,quoalij

,

& funt

narum jUtiinfraiatitisexplicabitur : Sed proh doior cur praefumo cgo, qui fum Apoltolorum minimus aut faltem exmille minimus viam five iter tam periculofum ad infulam iilam incognitam , inqua abftrufa magnetis natura inmediofcopuio! ,

modo Phiiofophorum quilibet Iccundum

Phantafije lux

Chimerex

leges varia

non

in aere, fed etiam fupra ftelias ipfas

ad animam magneticaminveniendam imaginetur pliantafmata : Sunt nonnulli , quiin ejufdem invcftigatione a terr^e continente

rum in acceftibilium Sc periculo plcnorum inhabitat,c5m totPhilofophilapientes fupcr inccrta

non recedunt, fed ipf5

inter ftciias cccii

&

tempeftuofa maria

erraverint.ac opinionum navi gaverint tandem domum revertentes nova de iftius rei myfterio tantummod6 illa,nimirum de ciTentia virtutum Magnetis exiftentia adivarum qus ab aiijs funt prsdida, re-

&

&

tulerunt atque itadcproprijsnihiiomnino habent , pra:tcrquam quod vel externa

numerari exiftimant , qux folem pro fixo fuocentrohabent,ut pote,circaquem perpetu6 obfervarturperiphericc : Ita, utipfam rcrram habere formam fteiiarcm h forma iiia Peripatetica longe difcrepantim effingant. Uenique quilibet iftorum habet fuamopinioncm ab altero diiFerentem. Vtautem inteIIigatis,hoctotum eflc verum , vobisaiiquidnovorum adinquili-

operatione vel ab aiiorum relatione intelkxcrunr. Dcus bone Quot funt in ifto rnundo puppes ftultorum plenas,qui, poft!

tionem iftiufmodi Magneticam pertinentium, polt longam in mari fluduofo feriofs contempianoniseorum viam,paucisrecitabo- Intereos aliquiin taiicona-

quam in eorum ftudijs &

lcientijs

operam

permultosannos,mariaimaginationisvana: ac vix probabilis fulcantcs navarunt in fencdtate fua ad portum pueritiae funt

&

reverfi

habenfcs fua ingenia

&

intelle-

dum pauperibus fragmentis five mercantia,deiple dixit,five opinionibus aliorum

onuftum
,

Sed de

centrali iftius arcani

habent de proprio , quod dicant Ita ut nos Chriltiani , poft peregriftudiorum noftrorum in nationem vits hocltudiorum ncftrorumin hoc mundo,
fcientia,nihil

mine magis aite fapiunt coelos videntuc pro teftibus ad fuam aflertioncm confirmandam invocare ; aiiquiveiadantufque ad montes Hyperlxireosi alij ad Infulas alienas Septentrionales ad fundamentum tanti miracuii detegendum tendunt. Alij fpiritus fax inquifitionis in terra: vifcera immergcntes,inveniunt , cam elTeuniverfam formam Iteilarem ejufdem. Quidam
volunt, moreatomicxemiflionis ex cor-

&

&

exiftimemustandem eflefufEciens
rare

aflTeve-

pore lapidis rei attradabiiis virtutem talem heri. Sed inter omnes alios ratione
praeditos

&

, quod Ariftoreles , Plato , Galenus, Hippocrates vci faltem ilte vel ille hoc pcr confequens.quod fit ira cerdixcrit, tum in infaliibile- Ctim e regione percipimus , fcripturas Philofophiamveriocertiorem nos docere , qua: illi rem

runt,

, quiinpuppiftuitorumnavigavixannumerareaudcounum.quippe,

&

&

qui videtur aiteri Grillo efle fimiilimus, quatenusopinatus elt, virtutem Magnetiboli-

&

Ethnicorum cltoppcfitiflima. Iftiufmodi ergo ftudentes mundani optimc bifce ver.

bis ab Apoltolo indigitanturjquippcquos

five adum DiaIamqucexillorum,quifpiritufuoad myftenum iltud inveniendum viam feceruncincoeium,unusvult, quodratiodiredionis Magnetisex cauda confteilationis

cam elTe Cacomagicam

narratelle femper dilcentes

led adfcien-

urfae fitcoiligenda,affirmando,
ftella in urfa

quod

iftius

Tlm, j_

tiam veritacis nunquam pervenientcs: N5, quomoddobfecroeftpoffibile , ut cseci poffint <;?EC0S direde dacere ? AiiJ diu na-

& domini um poflidet fuper iitum lapidem & ab co transferprxvaiet

Cur ad ferrum.

Hsc eft Marliiij Ficini opi'

nio.

SECTIONIS SECVND.LlB.II.Membr.
At egorefpondeo, rem ica fe habere haud pofle , quoniam teftatur experientia,
nio.
ferruoi cx feipfo fuis proprijs frui polis quod vult, dejeque ac magnetem ,
rere videtur Plato
,

II.
,

ut pote

qui agnofcete

Magncticam elfe poteftatemdivinam. t profedo beneinhac

videtur
,

eirentiam

&

reloquuntur, fedin fenfu tam Iargo,ut

ifta

bita adaptacione
rali

perquirere

& fuo

natu-

eorum

intlindu

rigere in propriam
:

tionem nionem cadit Petrus Peregrinus , qui fe. quendo rcgulas fratris Baconis, inquifivit diredioncm Magneticam ex polis quod caucoeli, Etiam Cardanus vult
,

ipfum convcrtere dipolorum fuorum ftaIn hanc etiam Marfilij ficini opife

&

bene in fe confiderata appareacdifcipulis eorum , quafi ignocum pet

ailertio

ignocius:Nam,ica cerminisgeneralibus af-

firmarepoirumus,omniaefle^Deo : Sed defccndemus jam k ccelefti eorum fpeculatione,atque ad humilitatem

eorum refpi-

ciemus,qui magis cauti videntcs,& ad proverbiu illud vetusNoli altum fapere attendentes,magis prone intuentur.quoniam ad terram folummodo ipfius etfedus ref-

inmediata variationis virtutum hujus lapidis ex ftella in cauda Vrfae exiftente exurgat. Lucas Gauricus eciam ipfis videtur hac in re aftipulari , fed ipfe fimul addit huie negotio vircucem Sacurni& Martis, atque etiam dicitpraecipuam in Zodiaco conftellationem ad hoc
fa

&

piciunt
rius
,

AtqueiftiusferieifuntFracafto-

virtutis

quirationem&caufam originalem Magneticz attradivae inquirens,

,

imaginatur

montes Hyperboreos

qui

fcopulis iftiuslapidis abundat,ferrea iftiut

conferencem ,

& cujus influentijs lapis ifte

Mag-

fubijcitur.elfe virgincm, Albertus

modi fubjeda ad fe attrahere. Et hoc iftius figmentum videtur quibufdam dodis

ade6 plaufibile rationicongruum , uc illudtamineorum fcriptis Aftronomicis,

nus concludit , iplum Magnetem atqus etiam ipfum ferrum dirigi ad ftellam Polarem, dicitque ipfa haud aliter eam fequi , quhm Herba Heliotropium folem. BelTardtis fecit fuam de hoc lapride fcntenciam ab alijs difcrepare , quippe exiftimans , polum Zodiaci efle virtutis Magnecic3c fontem, Iterum coUegium Conimbricenfe caufam iftuis rei ^ parte aliqua coeli non longe k Polo diftante. Ac ver6 Martinus Cortefius putat , attradivam iftam virtutem a loco ultra polos feucoelosmobilesdefcendere ; Ex alia partc.Gaudcntius Merula aflfeverare videtur Magnetem ferrum ad fe trahere
ea intentione
,

&

quam
tur-

tabulis Geographicis

defcriptionibus

&

&

mundi

carcis marinis fequan-

Quod quidem nihilominusfieflet vc-

rum , faciliori attradu navesinmari Boreali rranfeuntes ad fe allicerent. Olaus Magnus, &nonnullialij,quiejusfuftinenc tracutionem , volunt vim hujufinodi attradivam provenire ab infulis nonnuUis

feptentrionalibus

quaecalifubjedomag-

netico abundent. Sed has eornm Phantafiasvento inani committendo adaliorum

ut illud dirigat

adpolum

Borealem , quoniam ipfe eft fuperior ad ferrum ordo,cum conftellatione urfje. Fatcor ergo , radios qui dilatantur ad fracres (uos capcivos redimendos lieofque ad pabertacem ijs reddendam triam fuam dirigendos efTe paratiflrimos^ fraterna pietate inclinatos. Sed nonpoffum cgo intelligere dida Meruls in hoc Alij pucant ccelos in genere effenfu. fe vircucis iltius lapidis originem : Nam

proccdo hac in re fententias. Lucretius Carus,quidam {c&3i Epicureicae Poeta,videturfomniare ferri attradionem procedereabatomorum ex fubjedoeSluxione:
,

Nam

quemadmodum

(inquit

ille)

juxta

Epicureorum opinionem,atomi fubtilesex

requaIibetemanant,itapariteratomi,quafi

&

femina Magnetica k ferro per quandam coitionem ipfius cum Magnete in locum five fpatium interpofitum , quodcftinter
et)s, emittunttir , per unionem aut complicationem corporis utriufque,ferrum at-

&

trahitur

&c. Huicetiam fententiae AphrplohannesCoftcus.Plutarchusat:

Paracelfus aic
tes

efle ftellas

qusexiften,

difeus

plcnz poteftatis Magnetics

fe atcrahanc

ferrum

ad

derecur probabilis

&c. Acque iftaopiniovi, quoniam ferrum mo-

vct ad fuos polos , etiam abfente Magncce (ut didlum eft) Fernelius videtur hasCtare , ciim mod6 fateacur , caufamifti-

que etiam Thomas Aquinas indinare animadvertuntur Ctim in rei veritate deberent fcire,qu6d nuUa attradio fit fada per emiffionem a centro ad circumferentiam, hoc eft,per dilatationem diffipationem; fed e regione pcr attradioncm & intradu-

&

usadioniseileabdicam , &mod6, nempe ahbi , facic coelos iftius adionis caufas. Scaliger propinquius ad pundum veritatis accedens huic adioni feu virtuti affignat caufam quandam coeleftem ei
pcnicus

dionem

^circumferentia ad centrum,quefyringa videmus.cujus attra-

madmodu in

ignoCam
cerreftris

afleuerando
fic

qu6d

Magncs
bis fcu

non

derivatus k glo,

montibus

ftellaribus

fed ab ef,

dioneaquainejus concavitatem allicitur perejuslinguacemiffione.kmanumoventc aqua emittitur, quafi k centro &c, Quare fequitur,cmiffionem radiorum feo feminu atomicorum fcrro nonpoflre efle caufam unionis five motionis ipfius ad lapide : Sed
debet neceflrari6eflemagnes ,qui facultatemhabetfibiattrahandi radios feu fpiri tus ex ferro : Nam apparet evidenter , ferrum non attrahcre feipfum ad lapidem,fcd abip-

fentialipocentiafeueflentiailla

quaecrat

ipforum fabricatrix
coeli

qui gubernatinea

portione

qua: penc^et in

pundo

fepterjtrionali.

Atquchuic opinioniadh-

DEPHILOSOPHIA MOYSAICA.
tinet

Folioi.

& ligat
ciitn
?

Quid

ni

ergo pariter non

luis infiuentijs

aoat

corpore terrcno

fubjcdo At cEter2e conftcllationcs hoc jdcm praftare nequeunt , quia earum

qualitaspropinquionlblis prxlentia
deratut

lohim Vnde David : VerboDominifiripiritu aboreejusommati funt coeU nis virtus. Propter hunc refpedum in
:

&

mo-

, atqueetiamcontratlivaearum lignorum humido^planetarum virtus rum intuiturelaxatur. Lt tamen confen-

incinni feparativo opere creaticnis fimpUcium co;formationis non mod6 Elementorum , vertim etiam lorum
,

&

&

&

lus Saturni

declaraiur

cum iftaltellaineoevidenter Quiadum iplein coelo Do,

minium habct

exillenie iplo in Capri-

corno , vel virgine , ftella ifta polaris luos cfFedus gclidos pctcntcr (idqueprxcipue Hyeniali tcmpore ) declarabit Nam
=

crcaturarum exambobus compofitarum, nomen Elohim crat femper k Moyfe pronuntiatum , nimirum quando tenebrac efcontradionc feparatas fent abforpts inferioabaquislympidisictimgrolfe rcs aquae eflent diftradse contradione k
,

&

&

fuperioribus

ctim tenuiores cotliper infpiflTationem diftinguerentur k fpifliori,

rebcUior
aer
,

eric giacies

trigidior reddetut

bus Elcmentis

quando

terra arida

eflTec

& ccm mundanis ,arboribus nempe

5c animahbus mclcmenter aget. Vnde cvidens eft,Saturnum commertium quam propinquum cum ftella ifta habere. Pro-

per frigoris coagulationem in centrum totiusfabricae contrada, quando denfior

itheris portio in
la;

globum feu corpus

ftcl-

coagulabatur

cum elementa eflent in

cedo igitur dedelbper ad terrae centrum

inhuncmodum

Itcila Polaris emittit in

partibus Polaribus

vehementer

fuas in-

fluentias,ac prscipue corporibus ti lubje-

Saturnus atque cnphcitasZodiadis ci terrea,communiter in inleriora influen,

&

corpuscompofitum coagulatione compada : Totum, inquam , hoc erat opus divini Elohim , qui, ut facrariacondenfatione conderec , -ad aUorum attributorum Deiinfluentias feu Thefauros recondcndos ,ita quidem

orbem Saturnierraticuni

tiaseffundit fuascumftella polariconve-

stellapolaris.

fed cum majori moderatione refpedu propinquitatis ahoiumplanetarum eorum virtutibus t-ppugnantium, quas omnes a Binah leu Elohim radicaUter acceperunt. Hse omncs ftellae internientcs
,

media: huic extremae nimirum polari in facukatisfusBorcalis attradivae executicne afliftunt , camque ad illud opus

&

pcragendum
tia

fortificant

Nam

afliften-

eorum,venti Boreales rcdduntur robuftiores &magis violenti , quibus fpiritus

mundi vchementitis contrahitur in nives, glacies, pruinas &c. Rerum calores h cirres cumfcrentia ad ccntrum aUiciuntur ancea vivx, jam quafi mortus funt. Quibusaddiicere pcftumusterram non fuilTe prius. nifi aquam tenuem , quae tam pofte^ fpiritu Elohim in fubftantiam den terream per contradionemi coalam gulaticncm convertcbatur. Vnde fit , ut

atqueillasfixas

&

Virgo Jodiaci virginus AluckabK aliorum fixorum fyderum ordinavit ad fuos proprios Thefauros refervandos Ec

&

&

quoniam confteUatio Virginis eft ita difpofita in Zodiaco,ut omnis ipfius virtus quafi ^ pyramidisbafiinftellam Polarem
quafi ejus paret
'

conum

contrahatur

Ideo ap-

&

&

vim virginis multum conferre ad

gclidos
;

& contradivos ftcUse pclaris effehae duae fixae

tamdiu

quamfitterra,fit habiturainfe

dus producendos. Atque

conftellationes
I

difppfiticnem fpiricus Elchim, mediante quo in terream cffgiem per viam conge-

^Deoconftituunturpnn-

lationiseratfada
1.
3-

Nam

virtute

Elohim

cipalcs,ad Saturno infuis ncgotijs infervicndum miniftri , qui fimul atque ftri-

Ruath terra arida apparebat cxtra aquas tam bene , quam ccelum , ut teftantur Moyfes & D- Petrus : Imjo vero mediante Ipiritu ipfius,omne ccelum

'

dum cum
in

vcnere commercium habcnt: Vndetantodefiderio concupilcibiU in attradivisfuisfacultatibusfuntprKdit,uti

& qujeU'

bet Iphxra ekmtntaUs ad invicem vincuUs quafi fiimis coUigantur : Ita , ut qucmadmodtm prcprietate ncminislali (benignitatem Ehien quafi omnium re-

Maenete & fcrro viderelicct. Atquo hinc eft , quod Attrologi hilte duabus unam eandcmque naturr.m mi>.tiirn nimirum Saturni & veneris aflignarunt:
,

rum patrcm fignificantis)perattributum Hochma defcendente , aquje generales

five
fpiritus

Quoniamexperientiapcrteperui t, iplas cundcm in proprietate adum. prsftare: Verum iUa polaris eft Virgine lorge in

mundanus
:

erat iUuminatus

fuaadivitatefficati9r,m.ajuiqueininfe-

atque animatus

Ita etiam iUse

aqux

lic
I
j

ricradominitm habet
cteaturas
,

& prarcipuc
,

in eas

animat3e,crantinregitnts feu fpharas diftindas divife adinviccm moie pati-

qua^ejusdominio.ab origine,

&

Deoficvolentcluntlubdui
prKcipue
re
,

cujulmodi

fico ligatK per virtutcm

'33-<s.

Binah fcu cmanationem vel propritatcm reccntivamE-

Itinc

Magnes
(

& ferruni.
3

Qua-

ut

fic

cercum

juxtaPhilolbphorum CaB b

&

SECTIONIS SECVND>,LIB.
Cabaliftarum fententiam) fuperiora regere infcriora, adco, ut ficut fit infcrius.fic priusfadlum erac fuperius : Ita quidem neceiTariofcquicur , qu6d polus Borealisin

&

mafle feu

ll.Mcmbr.lI. defcripfifle mundum

Archcty-

pum fcu incernum, fecundum cujusexemplar cum poftea mundum t}picum five externum explicice dclineavit atque fabricavit : Vnde necefle efl: fequatur, qu6d, ll mur.dus typicus fivenaturalis cffetad ima-

clcmenco aflignetur leptencrionijconfequciner opercturper ventum Borcilem , in aqua cffecftus ipfius chaiader cftmare glaciale.&interracxprefle explicacur manifeftacur pcr punaum Borealcm Magnetis fcu Terrella-,
aiire fcu fublunari

&

ginem

Idea!

mundi

interni fivc mcntalis;

tunc quae partcs

&

proprietates in hoc

&

mundo

capacitati noftrs manifeftantur,

qjx omnh per conrra^^divaSjrctenti va^.frigidas

ficcas iftiufmodi conftillacioijum naturas animancur ad effedlus tales pro-

&

fuerunt cciam cjedem in Archecypo:Nam, quod facit tale , eftmagistale. Non erat domusaliqua , quampraetendit Archite-

&

dor fabricare
tcr in

ducendos cxagicancur Quemadmodum icerum ba: habent illam poccftarcm, quam in aerem, in aquas, in terram exercen, a ThronisAngclicis quiradicaliter cama

ideali, qua: non crat prius animo conditoris delineaca , ac tum

,

poftea fuper chartam depidta

jedificata.

ac

demum

&
,

fonte Elohim Ruach per atcribucum Binah, quilblecccagulare&infpifTare meJiance concradione& ccncraliattradio-

ligno Itactiam fatcturDavid , fehabuiffetemplum , quod tum pofteh Salorcalicerexlapidibus feulaceribus

&

mon conftruxit

idealiter digito

Dei depi-

dum

Iamver6cum Deus in fecreto fuo

ne cfieduum rarcfadtorum
tranfparence
,

c\

rarefai^a >&:

rara& lucidaformainfpiffam j opacam & ponderofam exiftentiam: Quemadir.odum in pruina! nive, glacie
grandine, opcrance
proprictace vcrbi

dinaffet

hunc modum delineaffet & ormundum Idealem in fe ipfo > uc iftum mundu fpiricualem explicice & reaconfiiio in

&

adu fepcentrionali feu

Elohim manifeftatur.

licer fenfui humano compararet , emifitfe ipfum ex fe ipfo,nuIIa interim divifione effentiae ipfius fada in forma astern e emana-

Vndc Plalmifta regius:

ifji.147.

lanam
defi-it

&

Emittic ni ves ficut pruinas ficut cinercs difpergit,

tionis,(qu2e

dida erat ipfius imago

& fapi-

cntia)

gclu tanquam frufta , coram frigo-

& ejus quis confilict ? Liquet igitur, effe contractivum & coagulantcm Iehov2e
re

qua mediante mundus ifte generalis cum qualibet ipfius particula ad effigiem, feu exemplar ideale , quod erat in ipfo , efl
fabricatus:
effentia

adum in proprietace fui nominis

qui immcdiateresiftas , ganis fuis Borealibus , primum Angelicis,

cieiridc ftcllaribus

Elohim, mcdianribus or,

quod ciim ita fit, & ciim divina non poffit ullo refpcftu in parccs

di vidi, utcunque in proprietace videtur variare, fequitur,

ticularis
ifta

quod quilibet radins par-

per angelica

utpote

Angelicis animatis, ac denique vcntofis Elemcntalibus , qui ajiimantnr abinfluentijs ftcllaribus , angelis inferioribus ducuncur ; adeo , utellentiaomnium centraliter agens,nonfic nifi unica in Deo lehova, ab co , qui eft in eflcntia unicus

&

, qui varieformiter a Cacholica emaDatione ad rerum variarum crea,

&

&

&

tionem emittitur , fit unica indivifibilis cum emanatione radicali effentiK. Atque alalomone,imhinc dicitur ab Apoftolo plere omnia , effe omnia in omnibus

&

&

sap!i,*

cxifterc incorruptibiliter in

omni

re,

& &
&

expnmiturfolummodo per

eftentiale

no-

men Iehova;,at rcfpedu varietatis proprieta

implereorbemcerrarurn. Progredior icaque hoc modo : Si mundus creacus habeac

tacum in plurimos diftribuicur ramos, juxvoluncaccm variam unius effentiaE divins: Atquequilibetramusilluminansfeip* fum in plurimcs furculos formales five radio? varios dividit , acque hi in infinitas adioncs non differcnces k capicalisfive radicaliscmanationispropriccate : Exempli gratia:Influentia ab Elohim dcfcendens in

fuam effigiem
vivificance

& fua

membra

ac

omnes

parciculares fuas proprietates ^ formali

raundo , qui erac idealicer delidivina & om& creante emanatione feu
ifta
j

nearus feu defcriptus in

nia informante
nia
fpiritu fapientia:

cuncconfequcnter

om-

membra

proprietates

raundi effegraphice
criptas in

& admirabilicer del^

,

& nacuras iftius

Ipharram Saturnicadit , fubcujusdominio funt inrinitJecreaturx: NimirumiIljE,qua: hprimacarumcreationefubijciuncuripfius influencijs

,

mundo fupcrnaturali eo nihilo-

minus manenteuno eadcm in efljpntia: Atque idc6,ut in eo Catholica imago mundi xterni continetur,ita quilibet radius five
irradiatio
, quseexitinclivifibiliterab eo, continec in fe figuram hujufmundi. Acqucobiftam caufam Philofophi fapientes dixerunt,quamlibec creacuram proporcionem quandam mundi majoris poffidere,

&

quemadmodfim

funt rcs

omnes, quae

terreftri

imbuuntur conditio-

ne.videlicet frigida,ficca,ft!pcica,attradi-

va,retcnciva&c. Scd iftam Cabalifticam probationis femitam rclinquendo , defccndam jamadtalia teftiinonia , quarfacraFbilo(bphia mihi con-

& Aftrologicam
ceffit.

pcr quamfadaeflinfcparvulus mandus,

quemadmodum

infra clariiis ab

exemplo

In pracedentibus retuli , aEternamunitatem,ineflentia fcmpicernc unafe ipfam per proprietatem in Triunitatem dividen-

temfive trajisformantem

idealiter effor-

Magnecis demonftrabicur- Acque icerum homo dicicur omnis creacura , quacenus participatdeomnibus , itaut animaejus traditur effe ad imaginem fapicntis fada, omniura-

DEPHILOSOPHrA M O Y S A r C A.
abipfo e centro attrahitur. Thalesatque

F0I.99
cujus
la-

gs de aftu maonetico fentcntia ,

bores

Anaxagoras credunt , Magnetem habere fuam in fe vitam , quoniam obfcrvatur fubftantiam fibi fimilcm ad fc attrahcre, haud aliter qukm crcatura: viventes faci,

& indultriam

in dihgenti naturaS

Magnctics inveftigationCjUt non poftum haud parum commendare, ita e diverfo ratio mihi non permittit , ut fpeculativa: ipfius

Orphcus cxillimant, fympathiam illatn effe inter Magnetcm foeferrum , quxapparct intcr marcm
unt. Lucretius Sc

&

&

hac in re fiindatiQni fcu radici penitus confentiam. Quis eiiim credere potcft terram ; multo magis ipfius particularia
ipfishabere
terra
,

minam

atque in
,

ifta

eovum opinione

pofle virturem

haudplurimum videnturaberrare. Averroes, Scaliger tant ferrum

& CardinaUs Cufanuspu,

ahquam radicalem cx f ctimlitevidens , qu^dtam

movcre ad magnctem
,

tan-

quam ad fuam originalem matricem. Galenuseft opinatus magnctem propria fua forma fubftantiali ad fe attrahere. At jam
opuseft
berii
five collcgje
,

, quam ccelum ex aquis fint prius orta,atque ide6, ut ccelum erat ante terram,neceflari6 fequi debet , formalcm tcrrjc

utacccdam ad opinionemfocij mei admoddm dodi D. Gil& pro profunda ejus in naturam
,

virtutemtotaUterk ccelo defccndere , Sc per confcquens terra non habuit talem proprietatem a fe ipfa , fed ab illo fpiritu,
qui
tur

eam
:

creavit, ut infra clarius cxplicabi-

inagnctis inquifitione famigerabilis- Ip-

fiuseftanimus , qu6dvis Magnetica ifta Gve attradiva in Magncte proccdat ab

adionibus formahbus, hoc eft,ab originaprimarijs virtutibus fcu vigoribus: Ubus concludit enim , magneticam virtutem derivari i pecuUari feu ungulari forma, ab

&

InterPhilofophosEthnicosPIato,& ex Chriftianis Scahger Fernehus credunt , caufamilhusattradionisefledivinam de defuper, fed quomodo, aut qua ratione defcendat, ne exprimunt quidem: Atquc idc6 , tametfi in generahtate nihil

&

&

nifi

veritatcm fintlocuti

tamen

in verbis

tahter expanfis nihil in fpecie videntur

illa

forma feu
:

caufa fpecifica in corporibus

mixtis differente , cujusmerainerunt Peripatetici

Dicitque ,

efle

quandam

for-

mam
rium

quaeeft propria

globorum ftclla-

Concludam jam cum ultima opinione, quae eftomnium maximeinani$ ridiculofi : FrancifcusRucusvidetutdubitare de magnetis virtute : Non
exprimere.

&

partium corum homogenearum Cve incorruptarum eilentia five entitas,

enim harfitat cxiftimare , omncs iftiufmodi effedus ut pote ultra captum ipfius eire cacomagicos , hoccft , ex impoftura& quam ipfe vocat primariam , radicalem aftralem formam , videHcet talem , quae fubrili delufione Cacodaimonis five Diaboh derivatos. Et tamen vir ifte eft magis eft in fole , Luna & ahjs ftelHs cceleftibus: Atque etiam dicit , more Cmih efle ftel- tolerabilis,quam iftiufmodi homincs fcru lam in terra qux eft illa vera magnetica pulofi qui audader afleverare hauderupotentia quje vocatur adus feu vigor pri- befcunt adum illum admirabilem in unmus, concluditque iftam formam non de- guento armario efle abfolutc Diabolicum cacomagicum : Nam vir ifte non loquirivari k toto ccelo affirmatque ,influen-

&

&

&

tia aut qualitatibus occultis procreari

nec

tnr, ut ipfi

determinatc

& fine ultiori du-

etiam k

ftella aliqua particulari

Nam vir-

bitationisalea, utipfi, fed dubitativc fo-

Magneticus habet a tcrra &c. Haec erat dodiflimi mei quondam colletutes fuas

lummod6.

CAPVT.
Jn hoc capite
tione
(sl

II.

opinio autheris deoriginali (^ immediata opera-

virtuteprimiim more yifirologico , (^ deinde ratione ex Philofiphia facra

deprompta declaratur.
uni eidemque eflentix facra: decem divcrfx in fcripturis aflignantur denominatio-' nes , ac attributa totidem ijs appertinentia;

CErtus fum vosrecordari,qu6d in przcedentis mei difcurfus

filo

inprimis

declaraverim, ipfum
rari

Dcum in genere ope-

omnia in omnibus: A c tum poftek modum explicui , quo illa ipfa unitas in divina
cflentia
fit

quorumaliaemittuntemanationes viquibus aquae fubtiliatione feu rarc,

vificas,

multiplex in proprictate,fecunvoluntatis ipfius fa,

fadione eranc cxpanfa:

pidos

dum muItipUcitatem
crae.

& perfpicuos formatze

,

&inccelosIym: Atque iftiqusvirtute

Atque in eo probatur
,

ipfam

efle in

ufmodi influentis funt

untur

illae ,

proprietate multiplicem

quoniam

effe-

Dei lah per attributum Hochma impluportara Tipnereth

dusadionis cujuflibet particularis , qui non fine voluntate ejus in adum reducuntur , funtin finitiinvarietate- Atque cb iftam rationem vobis indicavi , quod

atquc etiam , quje ab Eloah per cla, pulchritudinem

&

titatem importantem in

cendunt

globum Iblis defQuarum eft fpiritum mundi dilaB b >

SECTIONIS
dilatatione

SECVISlD/LIB.II.Membr.lI.
,

quc de tcnebris emundarc:

di iiifluencix otficium eft

& rarefacSione clarificare at& iltiufmoAc

proccdere in centro ad circumecontrario func qusdam
a

hoc eft , appetit attrahit ad fe feu in centrum Sacurninum fuum fimjile, voluptuofo

&

evocando
alia

Ipiricus

fercntiam.

Haud rum
ratio
es

quodam defidcrio & deledationc: aliter qukm fcemina appetit vifcu materia fccminina formx
,

Dci actributa , qax radios attradtionis&contradionis cmittunt , cujufmodi funt Binah feu prudentia quaccffun,

mafculinje avide inhiat.

,

Hsc

ergo

elt

quod

terra

ad

fe attrahit effigi-

illas

dit iiifluencias fuas in fpha::ram Saturni:

cendunt
derabilia

formales , qu?e de coslo defquas tanquam fpermata deli,

Mediantibus ergo

i(tis,fpiritus

Dei

in

non

fine

fuaprudentialigavit fulpendit ccelos, quaii annulos catens aurea; ad invicem,

6c fuitinuit

&

condit in

fua

magna voluptace abfmatnce feu vifceribus.

Nam
pro

coelum a veris Cabaliftis

&

Phi-

Hlementi Cachuiici orbes

,

in

lofophis dicitur mafculus,ad terram.quam

coeli fcemina habent. Qu^re non poiTum non confentire cum Lucx Gaurici opinione , qua; eft , qu6d ftella in cauda urfs majoris fit praeles Dominus ac vivificator Magnetis : Atque eti-

fuis dcitinatis locis

& contraxit

groffi-

orem aquarum portionem

k circumfe-

rcntiacencrum vetfus , acque eam more groflb tencbrolb ibidem confirma-

&

&

vit

&

fixit
,

Ita

ut propricracis

attrafit

divK
Binah

contradivx
,

&

retentivse fons

am
ei in

quod Saturnus

fit

Planeta

qui

cujus prxildcns elt

nomen Dei

Elohim

quod propter
,

rationes vobis in

fupcrioribus rc!atas,eit proprietatis fcp-

tentnonalis caput
goris
nis
, ,

acper confequensfri,

hoc negotio adjungitur : Ac denique quod habeat prscipuam relationem ad conftellationem Virginis in Zodiaco quippe , quod fignum eandem
,

ficcitacis

opacitatis

congelatio,

habet

cum

ftella
,

Polari longitudinem:
ipla eft pariter
,

incraliationis
,

&

requietis
,

quae in
eit ter-

Atque etiam

quoniam

centro verfatur
tia fic

ut pote

quod

cum
cse
,

ftella illa

naturse terreftris
,

ftipti-

minus ad quem motus k circumferenquas omnes proprietates k fphsera Sarurni prsecipus recipiunt. Ec propteriitararacionem vircus centralis , quae
,

am

attrad:ivx& retentivs de conditione Saturni

atque

cti-

&

veneris:

Oranes

hx

inquam

rationes fortif,

fimse fuerunt

motrices

qu6d hx

finc

elt

in viiccribus terrae

actrahit

&

alli-

praecipue coelcftes in difpofitione Bore-

ad pundlum iftud naturalicer omniater, quae , quando ad centrum rx ufque pertingunt ulterius penetrare neqaeunc : Nameilad centralem iftam mccam, quod attributum Binah ^ nomi^ ne Dci lilohim animatum collimat,& divinitas illa , qus terra: centrum inhabitat,
cit

gravia

pcr ali in mundo inferiori agentes , confequens in attradivo Borealis terrs

&

& Terrellae poli

ticularis

motu

&

cujuflibct par-

ejufdem. Attamen hoc ego addo , qu6d , ciim influentia a Binah emitcitur per Thronos , neceffe habemus credere , prius per coelum oda-

, quae fub nomine Elohim exiftic receptaculum immediatum , cnjus em,anationiseit ordo AngelicusThronorum cujuseft(ccftibus

eit iacra illa cirentia

&

vum

tranfire.atque ibi vafa nonnullaeli-

propriecate

Kabbinis Cabalifticis) fpcdare ad terram aquas groifas acque compadas, arca hujuirnodi efBuxiorum Thefauraria in

&

&

gere magis apta ad portionem Thefauri lui recondendam: Cujufmodi inZodiaco funt Virgo , Capricornus , Taurus, uti ab eorum effedibus comprobatum cft ab Aftrologis : Vnde figna dicuntur terreftria , quippe conditione frigida
ficca
5

&

coelo itellaro eil: globus Saturni , cujus ob iftam rationem proprictas eft frigida ficca , cootra6liva , altridiva re-

ftiptica

attradiva
:

coagulantia

&

&

incraflantia

margines elcgit

Verum extra Zodiaci pro fummo facrario in-

tcntiva

Quippe

cujus

radij

in

cfFc-

du
ifl:a

eft

contrahere ad centrum-

infiucntia cft praccipua in

,

Atque ventis Bofri,

fluentiarum fiiarum in hoc coclo conftellationcm urfse majoris , cujus maxipoteftas eft ftelia illa emima virtus

&

realibus dominatrix

qui venti funt

nens in ejus cauda

cxcellit

quae ide6 pollet

&

gidi,iicci,contradivi ,congclativi

eft-

que planeta
virtutem

ifte

qui adminiftrare folet

,

omnes alias conftellationcs in eflfeduum & mandatorum frigidorum,

contrahentium
tatis

itcljje
,

Polari

ab^gyptijsAl-

& congelantiumproprie,

rucakba dida: ut pote , cui affignantur ab Aitrolugis naturx Saturni 5c veneris: Ac proptcrhanc caufam , clt principalis adjutrix alTiftens in executione non iviudo effeduum attradivorum Elohim, per conli.qi..ens induit naturam Satur-

Elohim execurione

quoniam h
remotioti

calore

& przefentia

folari eft

&

'

pcr ccnfequcns in facultate vigorobuftior. re iuo naturali cfticacior Hinc crgo eft , ut ventus Borealis in-

&

&

&

&

'

fluLncijs

iftius

ftcll^

animacus
,

,
.

munglacie,

ef^edibus Borealibus Elohin. fcu binah abundat , ied etiam participytdenacura veneris , quae cft fa,

ni

qu! infiuencijs

&

dum Borealcm
nivibus

frigore

gclu
:

&

grandine
,

afficiai

Qi.od au:

tem
l:iit
,

facit tale

eft

magis

tale

Atftel-

cukitis Ci.incupilcibilis
ilta

dcnnna

Atque

la ifta

fuo influxu
,

&

Ipiraculo contra,

de caufa facic naturakra coitionem.

congclac

ccagulac

infpiflat, rc-

tinet

DEPHILOSOPHIA MOYSAICA.
omniumqueinlegerere fimilitudinem ac
ide6 alibi vocatur omnium fimilitudo. Atqueratioeft , quoniam mens in homine non eft nifi una unitas, atque hinc alibi definitur effe qusdam divina atque individua fubftantia- Alkindus more Altrologi'

Fol.ioj.

fentat

leclualiter,in

Archetypum , qui delineatur intelomnia operantcfpiritu fapi:

entix feu facra emanatione

Im5 certe'
,

uc

nosadhucprofundius
va inquifitione
virgaferrea
,

in noftra diminutifi

immergamus

portio ex

quxnaturaliterrefpicitfep-

co fic difcurrit : Si alicui datum eiTe totam conditionem cceleftis harmonice comprehendere, mundum elementorum cum fingulis fuis contentis in cpocunque loco quocunque tempore plene cognofcerer, tanquam caufatum per caufastSi etiam ali-

&

tentrionem& Meridiemrumpatur , illa parvula portio habebit pariter refpedum ad feptentrionem Meridiem cum fuo

&

integro

&perconfequens,ejuscirculos non aliter , qukm cjus totum po(fidebit:&

,

nihilominus ipfa virga obfcrvabit Septen-

quam rem

hujus

mundi
,

tione cogr.olceret

condicoelcftis harmonias
in tota fua

trionem
rabitur.

& Meridiem, ut antca. Hoc idem

Magnete ,
utiinferius decla-

invenietur in

conditio ipfum non laterct, fed etiam caufam tanquam per cffecftum fuum compre-

Sed, ut propinquiiis adhuc ad iftius Myfterij

henderet

Omniscnim res , quantumcunin

cxplicationemaccedatis ,intelligen-

que modica
gens
d:us
:
,

niundo elementorum

a-

dum eft, xternam iftam irradiationem efle

effentialem

totius cceleftis Harmonise^cftefFe-

& fpiritualem radicem, ex qua

,

Hxc ille. Quibus verbis vir ifte pro,

mundus magnus in genere ac tum pofte^

omnis
eofuitinfuogenere formata ac figurata j primtim.fecundum generales decem cmanationes divires particularis in

funde in myfterijs natura: verfatus videtur afleverare quod, ut eft ab unitate in multitudinem defcenfus ita quidem illa mul,

titudo explicita eft complicite in unitate

radicali
,

ut etiam unitas ifta omnem mul-

titudinem implet- Hac ratione unitas feu j.eftinz. &2-in3.5C3.in4. Sc 4- in f. 6cc. 6ctamenillaunitas , qus cftprinci-

& eorum proprietatcs , quas PhilofophiEthniciquodammodo rcferre videnturaddecemfua pracdicamcnta Deindc

nas
:

pium,

eft etia

& finis & medium &

&

in omnicujuflibet numeri.

omne Adhuncmo-

dum bx informat Angelicam

creaturam, ftellaris ElemcntaAngelica ftellarem Elementalis compofitam : Atfemlem,

fecundum fpecies fuas fubalternas multorumgraduum,&ordinumdignitatis,qu2e omniatumpoftea erant fadse manifelte, per infinita individua , quxj uxta diverfos ilios multiplicis voluntatis Dei radios,quos ifta aeterna & radicalis emanatio ijs efi^undebat, ex fuis generibus produccbant ; qui

&
:

per non

eft nifi

unica

& indivifibilis

lux,

omnes

qu2 centraliter agit & operatur iri his omQuare aperiatur creatura comporibus
fita

radij particulares, five majores five minores , ctim non cflTent feparaci in eff^entia ab univerfali emanationefeufpiricu fa-

&

infpiciantur
,

Elcmenta , divrdantur

ea a puro

& inveniemus naturam ftella-

pientix , quiomnia fecit quieftradix eorum,funtvirtuslapidis illius Angularis

Ipiritualis
,

&

rem five quintam elTentiam: Ac fi ifta fubftantia ftellaris aperiarur,concipicmus fub-

fuper
,

tamgencralis
catur.

quem omnis creatura quamparticularisformali-

tilem illam alteritatem naturx Angelicae, in qua confiftit divinus adus aut radius im-

teracclTentialiter confiftit

&

fupersedifieft illa

Acque

ifte lapis

Angularis

mediatus k Deo. Inhocergoopere concurrit feparatioprioris afpedtus fenfibilis a

pofteriori intuitU intelleduali Ita , ut ob:

maxime interna & centralis ciTentia in omni re, qux, ut vitam ei impertit, ita quidem eft omne in omni illius rei quam in
,

fervare queatis

quomod6 omnia fint in re

aduat

& viverc facit &

A tque ide6 anima,

,

qualibet,& res quxlibetin feomni. Atque

hinc Hermes Myftice non fecundum fen-

cujuscentrumeftiftelapisAngularis citur efle in toto in qualibet parte.

di-

Sed

fum communemloquendo.ait

Qui

for-

definam jamloquideadivitate
fentiaeinalijscreaturis,

iftius ef-

nacena cum vafe noftro conftruit , novum mundum conflat. Sed quid pluribus opus eft verbis , ctim hoc totum demonftrationeoculariverumreperiamus:Scimusenim Magnetem non eue nifi terrse generalis
,

utfoIummod6 in fubjedonoftro , quodeftterra &progenies ipfius , inter quas Magnes Foemininus

&

ferrummafculinumprsecipue numeramus, Philofophiavera&facranos docet,

& tamen in fe comprehen& telluris circulos cum utrifque polis eorumi imo ver6 & illam ipportiunculam
dit
,

qu6d globus
ao

fcu mafl& ponderofa telluris

,

omnes

cocli

ifto lapide angulari fuftineatur fe

& per

'^
'

confequens in

habet multiformes fuas

eras(aitlehova)
?

fiffimam naturam in omni refpeftu inter ambospolos circulos quos terra generalis habctjunde k quibufdam Terella.quafi

virtutesabipfo.
fuit

Vbinam
,

&

quando fundebam terram

Quis

difpo-

minima tcrra didlatur :atque ita etiam tota

terra poteft nuncupari parvus

mundus,

quatenus in fe habet duos polos,circulos atque etiam aftrales elementares natu-

&

magni mundi non aliter.qukm magnus rnuiidus in his omnibus refpedibus reprxfas

menfuras ejus aut quis extendit fbper eam lineam ? Super quo bafes ejus funt defixse ? Aut quis jecit lapidem ejus Angularem? Eccehicdivinae Philofophis axioma ab ipfo creatore propofitum Proh Deum! Qu^m indignae funtPeripatcticorum de admirabili terraeftrudura opiniones re-

b 4

fpedu

SECTIONIS SECVND^,LIB. II.Membr.II fpeciu rudimentorum & doflrinie divini pleat orbcm terrarum,ipfe quamlibetejufittius oraculi
,

quje fundatur fuper lapidem

:

dcm
verfa

coJotiS.

Etpropter iitam rationem merito nos monet Apoftolus.urcaveamus ne a Philofophia 8z vana

Angularem lefum Chriftum

,

particulam plus minufve virtutedidiftinda , quafttionoijs ab ipfo

&

diftributoinduit.
virtus cifentialis
tcli:
,

Quam ob rem, ut nulla

minus proprietate totius

fallacia decipiamur,

ditioncm

qux eft fecundum trahominum & juxta Elemeota iftiusmundi&nonfecundum Chriftum , in

habitat plenitudo divinitatis corpora-

ab

illo

qua: ab eo derivatur pofeparari, ita quaslibct terrje parvel

ricula

magis

imbui debet,

cum ejus totum movcturfu-

quo

caputomnium principahtatum O^; poreftatum Scc. Vbi innuere videtur, Chrittt, quicftverbu &cterna&cmnia creans Dei fapientia>ciTe emanationem iliamCathohcam , qu^eeratradixinprimis naturx Angelica- , quam organum primarium fccit : Ac tum poltea omnia inferioliter.quieft

per unam lineam five axin fpiritualcm : Vt verbaprxdi(ftaIehovx important , qus

biformi proprietate fecundum naturam duorum contrariorum principiorum,antek

defcriptorum

ab una unitate divina pro-

cedendum differtjnimirum ab cjus Noluncontradiva natura: , contradivam, frigidam congelantem fuam difpofitionem , qus magis vel minus augetur aut diminuitur fecundum quod vel propinquior velremotior eft a polis, videliceC Borcah Meridionali i &abejus voluntatc feu privativa

&

Nam

operaturper privativam

ra mediantibus organis fuis Angchcis fecit

Hebf.
I.

&

ccmmunicationem radiorum vitae cij jj,j quj non dlfterunt ab ca eflentia, nec diper
Vidi poftunt ab
ej us
;

implereomnia
nibus:
lijaj
:

fonte, qui ideo dicitur Chriftus(aitTextus)im:

&

plet cmniaiatquc aHbi

Eiie

omnia in om-

tate leu pofitiva

dilatativa

& diftblventc
,

& quod portat omnia verbo virtutis

natura,ut pote
ritualis

qui quafi

fol centralis

fpi-

Iplefundavitterram , &operan'(anuum fuarum erant cccH &c. Hic ergo crar,fpiritus ille Ruach Elohim,qui in creatione coagulando feparavit fubtile ^ fpifro,fecitque, utmaiTauridacompareretex virtute aquis , eamque in altum vexit , fu2e effentia: vivifica fupcr nihilum fuftinuir. Quare cvidens elt , iftum fapientis xternjc Ipiritum fuilTe lapidem illum An-

mediopundo fus axis emittit

ra-

dios fuos ad circumferentiamtHaud aliter, ac fol cceleftis

& jeternus

ejus agens
,

qui

idcm

cft

cum illo terreno

radios fuosab

&

yEquinodioejaculat, quodeft circumferentia ad medium centralem pundurn in axe tcrreftri ad polos ejufdem ; fed propinquibs ad polos , qukm ad Tropicorumcujuslibet hsmifpharij limites non

&

gularem fpiritualem , fuper quem terra: quselibet ejufdem particula diinoles , in hunc verfa ab initio ftatuminaretur

accedir.
thia:
,

Acque hsc

clt ratio illius

Antipa-

&
,

&

ufque dicm

fixa

&

ftrabihs permaneret:

tam in ferra, qu^m in magnete : Nam, fi in primo ordine Magnetem exade in medio feu loco
obfervatur efle

qux

Quippc
SJT.. I.

fuper quem.quafi lecuriflimam

refidet
:

fuam i-undationem
,

Vnde fat

liqui-

a:quinodialisinterduoscjus polos, nimirum pundum lineae xquinodialis fic diviferis.

do dcclaratur qu5d, cbm

fpiritus iftc

im-

VidcUli.I. tap.j.Gilbciti

de .Mignete

pro huc cxpeTiraciuo,

Ac tum pofteh partem mediam Hxmifpbserij

B, appHcueris in hunc modum.

BorealisC. A. adpolumauftralem

bunt,

Partes iftx ita ccnjundje ^ feabhorrequafi fcnfu naturali prxditje ab in-

fadivae&dilatantis

&
,

alterius

Hiemif:

&

phsrij B. eft locus PoH

qui cft fedes natu-

vicemeftligient,&italiconjundionedecHnabunt Quippe quarum medietatum in taH pofitione natura: funt admodum ad verIa;:Quonia A eftfedcs^quinodialis Hne-E pcr confcqucns proprietatis rarc: ,

raliscontradionis&attradionis

Quo-

rum locorum
ris
,

illceft fcdes naturalis calo-

&hicfrigoris
j

fui folis

: Vndeilledilatatione rarefaciendo expellit h centro ad

&

circumfercntiam

hiccontradioneradiorura

DEPHILOSOPHIA MOYSAIGA.
nim ftii folis infpiflrando artrahic & contrahit k circumferentia ad
netis unius

FoLTor;

centrum

ibique

quiefcerefacit. Ereatcradumrecinct fcrro apgione i)'mpathia in Magncte

&

&

paret,

quando

fimile

camordine, quim

, ad illam alterius,mirifice videbuntambogaudere: Nam fubit6femcfa6 ampledcntur adinvicem Dniei.tar. Porro continuatione axis fpiritualis alis, unus polus applicatus ad alium, at trahct ad

&

conditione naturali applicatur fuo fimili:

le

Nam

fi

ofFeratur pars Hcemifphcerij

Mag-

poli

hxmifphxrium alterius, atque ita ambo unioncm facient hoc modo.

Vbi Polus Borealis C. naturali amore videturofculariB.&B.parilstitia&amore recipere C. Quibus quilibec fibi conihnsfpeculiitordifcerncre potelt , ratioAntipathiseatque etircm fympachix

& centrali fpiritu

uti

didum eft

tametfi

am attractiunis
crcatura
rali
,

& & dilatationis in qualibec

res

&

quodam

quslibet natuquomodo inftin<auiuclinct,adfuumin

ex duplici conditione oppofita difpofito, quietiam fecundum multiiormem oraduum diuerficatem operatur : Vnde dixic Salomon , fpiricumillumefiefimplicemfeu unicum, hoc e(t, refpedu divinae {bx naturE,& multiplicem, hoceft, quatenus operatur juxta modum multiplicem : Nam, uC
operaturcircaaxispolos.fibivirtutefrigoris loci atque ficcitatis attrahendo airu-

^^^''^'

ordine fimiieiatque e di verproprietace fo naturaliter declinat &fugita fuocontrario : Ciim contrarise iiis proprietatcs

&

&

gendojitajuxta

/^quinodium &moven-

ab oppofitis actibus
tia

in

una radicaii eifen-

procedanc,

qucmadmodum immediacc

cxperimento magis partivulari& familiari

explicsbo.

do gradatim a polis ad illud millies in proportione.plus minufvein dilatatione variatur,ratione multiplicium graduum caloris,
quemfolirte centralisaeri impcrtit
: Atque hoc non folummodo in vitro feu initrumento noftro experimentali demonrtratur,quatenus in venimusjquo magis fol

Ek inftrumenco meo

experimcncali,

quod Philofophici iftius mei dillurfus feClionis primx libro primo defcripfi , oblervare poctftis , duos pundos duobus
mundiipolis correfpondentes , videlicec macraci) feu vicri capur , quod repra:fencac polum Borealem, aqua in parce ejulciem inferiori , quam ad polum Meridionalem refero : Aer mcer haec duo excrema mcer-

cocleltis

cum divino ilto agente centrali nobisappropinquaCjCO magis aerecxcranum, eorum calore dilacacuin,dilatare cci"

&

am

aerem,incollo capite inftrumenti contentum : CujusdJacacione rarefadiuneaqiva frigore anteaelevata jam prae-

&

&

poficus fpaciofo
i- linea

mundi

ccelo feu fpiricui

cipitaturiac tiquis diceret,

,

caLrem

repcl-

fublunaricomparo,incujusmedietatevidelicec

xquinoctialis lecac vcl

quse

tranfici uc

pote

exadum fuum fitum

lerejamfrigushyemis qux introivit pef imbres pluvias k meridic in prpprium fuuui hsmifphairium millas. Quare ut na-

&

habet inter duos polos. Ivenimus fcmper, qu6d , quando aer in fummitate feu capite
vitriinclufus
fit

turapolifrigiai
bi pcr

clt

atcrahcre&ailicercll-

condenfationem(quod quidcm me-

magis frigidus

nempe,
fpilla-

cum
ipfe

flatus

Borealcs in

mundu emiccuncur,

enc

nn..gis

concradus acque in

diance condenlationc five taculrate Saturninapcrhcicur)ica quidem nacurs calid^ sequinodij cum parcibus ei adja^cncicus

tus,ac confequentcr ad mocum iux concra-

dionis exugcc ad fe vel clevabic in alcum aquam intenorem. Quo quidem coneipcrc faseric ,.rationemactradivje natura;

fuum oppofitum cxpellcre per dilaiacionem , qua: etfiatur mediante calore raelt,

refaciente. Atqueiftaeftcaufa(utin prsedidisettdemonltratuj quodlapidis Magnetici

ron modo in

vencisSeptentrionalibus, ve-

xquinodium
,

fitin inclinatione tua

rum

etiam

rebu^ quae

Magncte & omnibus alijs per contradionem aeris feu fpiin

naturali.ut

cum polis conjungacur, Cam ad

verfum

atquecdivcrfopoliabhorrentab

lugunc adfe^ conlentus atcrainunt quencer.quod habcant illam proprietatem k poceftate fpiritus divini,qui mediantibus
organis luis Angeiicis Ipirat a leptentrione. His etiam manitcltacur ratio>cur unus attrahatur ab akero in polus aiiicut ad fc Magnete , nimirum , propter concinuacio-

&

&

/EquinoCtijs- Etiam h^c elt ratio,quod in

polo diCti lapidis fittanta attrahefldi

le alliciendi potettas,

& ad & quodltylumferri

more

&

perpendiculari hoc ett ad angulos redos ad ic actrahat : At qu6 propinquiiis acuSjferrumleuhlum ferreumerit adlocum/quatorisapplicatum eoobhquior
,

ncm axis Ipiricualis ,qui

tur ib

etticitur

& coniia-

eritejuscyitiofeuconjunctio
lca
,

cum

lapide:

unu lapide Anguiari

Live eiienuali

ut

quando appUcetur direde lupec

Kqui-

SECTIONfS SECVND>.LIB.
ajquinodium lapidis , orani angulari contaclu privabiturinam pronusSc luper ven-

II.Memb.II.
illo
:

trem quafi jacebit in loco

licet in fequcnti ilb

Vti viderc

demonftratione.

tto

derciip-

lione

& ex-

plicatione hu)US V. Gilbertum.2. cap.4, <le M.igiietc,

EM
Polus
Polu

Sed , quoniam demonfttationes iftiufinodi videntur vulgaribus nimisintricata obfcurx: Qyippe.qui funt Solis centra, !is,quem Philofophi vocant Arch2eum,naturxi^gnari: Acetiamdifficile erit ipfis,

quitare fuperCherubin
venci:

& vol^re fopcr alas

^
3.

Obiftam rationem Prophetadixit.

&

Veni,6fpiritus,kquatuor ventis &.infpira

fuper interfe<ftos irtos,ut vivantmon dixic, venite,fedvenifpiritus. Quibus arguere

quid lit tcri-x axis , quidve poli conciperc; Atqueicerum.quia Magnetisufus& fpetus incognita^Procedam

videbafur,efleunicum

& non

pluresVpiri-'

tus,qui flat eirentialiter k quatuor ventis,&

cuh inlirrumcncipraxis pluribuseft pcniego ad quandam

perconfequens, iftum fpiritum in eifentia effe tantiim unica rcm , tametfi fic quadri formisirefpcd-u fuse proprietatis
j

probationis acque hujus rei applicationis ipeciem, quas cujufiibet hominum conditionis familiaris eft.

& qu6d>

ut in ifto fpiritu Archetypico,totus mundus erat Idealiter in polos alias portiones

&

Non poteft negari

quinhomo atque

ctiam omnes alia: creaturx tam vegetabiles.quamanimalesfint compoficx ex ani-

naturadiSerentescirculis fpiritualibus divifus. Ita quidem in omnibus regionibus mundi obfervat conftanteruniieundem-

ma vi vcnce, qua: eft earum internu

& coreft

porcquod eft eis cxternu, hoc idem

de

tcrraetiamjudicandu; Quoniam ipfafpiritum internum haber, mediimtequo operaturdiverfe'. Atqueiterum.ut nullumeft animal vel vegecabile , quod line aere cxiftere poceft,uc poce quo mediance rcs quselibetexiftit,& perinfoirationem vivii: na iftius medij vchiculo influcnria cceleftis
ipfis

que pofitionis charadercm, nimirum cunm mundo ftellari ac in aereo:& in aere ac in aqua terra : Nam pol us Borcalis
dern

&

cceli affionatur ftcllaepolari

atque indica-

tur

percharaderem aftrillius , qui invenitur in extremo caudje urf^e ma joris: In aere,manif-eftaturinillQpun(fto,h quo Borc as flat , qui exade natiuo, fi tu & pofitione
ftcllspolari correfpondcat. Icerum,qu6d terra obfervet eundem ordinem in dire, evidenterex Magnetis converfione ad ftcljam poTarem apparet. His igitur conftat efiTe non nifi unicum fpiritum , quioperatur omniain

introducitur:Ita

quidem Elemencum

aereum mcdiantibusfuisinflucntijs nutrit fpiritum internum terrx. Nam aerde defuper conduciCjinBuxus cceleftes in corpus

redionefuipoli

&

ferri

tcrreftrcquodcftmineraliumatque vegctabilium matrix. Vobis in prxcedentibus

rccicavi.omniainferiora cumiijis opcrationibus, elTe typos fimiiitudines rerum

omnibus. Procedo ergo in demonftratione mea,qua:cfttam familiariscuifibetcreaturx,uc neminemmifi mcntis inopcm latere poffit. Qy's cnim ignorare potcft,

&

fuperiorum;& Deum animare AngeloS;& Angelosinformareftclla?,&d2monesfcu Inctiligcntias ftellaresfcu Olympicas influencias fuascmittere in ventos,& ventos anlmare Llcmentum acris Catholicu quadriformitcr,hoc cft,fecundum natura quatuor ventorum.qua: quidcm quadriformis
informatiojdat five aflignac

acrem.ctim fpirat a'Borea,ciTe in conditioncm frigidam ficcam,& perconfequens in conditionem confiftcncia terrx mu-

& &

tatum,nimirum aclara,lympida, tranfparcntcdiifoluta

& delata in perturbacam.o-

nome quatuor

pacam & obfcuram.grofi^am.ponderofam acque contradam eris fubftantiam. Nam

cxperientia docct.aere.flantc Borca,in nivcs,grandincs,pruinas glacics converri,

tlcmencis

Etquamvisinaere Catholico

non

fit nifi

unica fubltancia in cflentia, ca-

&

mcn

illa

variatur innaturafua,fecundum

quadriformcm condicionem juxta voluntatem proprietatem fpiritus illius unici,

&

hoc eft,ab aeVco fpiritu in corpus terrcum leu folidum k ftatu invifibili & mobili in llatumvifibilcm&fixum: Acdcniqueintcger aermucaturin ipiricualem croporalem tcrram Acque iftam tranfmutario:

qui

cft folus

ador Jcu agens

fufficicns in

&

iltiulmodi metamorphofi feu Proteotica

ab una natura feu forma in aliam: Vrcunquc in ifto negocio organis fivc vehiculis tam Angclicis.quam fteiiaritransforn-.atione

ne accipicab

illa

frigida

&contradivafa^
rcali fcu

cultatcqua .iccepit a veto Bi

prietatei.cptentrionali

pro-

f})iriius

divini,qui

bus utitur,

fic

enim dicitur vchi

& quafi x

ordinat

&

dilponit omnia,caque ab una

foroia

DE
fotma
alterat
(

PHILOSOPHIA MOYSAICA.
rum
AUegorico lo-

Fol. 107,

inaliatn perfpiritufuarumnarium

UC fcripturx inore
,

&

, naturale calidum fcu vlta aeris fugiaj fe ipfum contrahat k fua circumfercntiji

dicunt) five per ventofas illas emifliones feu Angelicas cmanationes, quas emictit ^ quatuor terrs Angulis : Ita, uc mediante fpiritu fuo h plaga feu Angulo Septcntrionali proprietatcm fuam attraretentivam divam atque contradivam

quendo

centrum verfus
tiperiftafi

atqueitaaer partimper

motionem illam contradivam in fe ab anfeuconcurfufui contrarij fada,

,

&

ac ageregacivam exercct , qua fugic concranit k circumferentra ad centrum,at-

&

& partim per mixtioneir. formse terreftris cum eo congelatur & ad tetra quafi mortuus & immobilis in forma nivis grandi,

que ita congelat,coagulac,infpiffac,indurat fixaC fpiricus mollcsperconcradionem

pruina vel glaciei praccipitacur. Vit:s acris calidae morus recrogradush circumferencia ad centrum per concadum frigo.
nis
,

&

ris

Borealis

vehemencem

iltiufmodi expe-

illarumparcium

quxerancance^porofae

rimenco luculencer declaracur: Nam,fi op-

ac dilataca:. Sed aliqui forcafle replicabunc

timum

vini fpiricum fine igne

,

Quomod6probabilc eft,illam cmanacionem aucemiflionem fpiricuum a porca Binah fub nomine Elohim , auc irradiationem fcu cmiffionem fpiritus k Borea

& dicenc,

excradum

dcGderecis

cxponatur dolium vino ple,

num aeri aperto dum maxima frigoris &

ventorum Borcalium inclementia "in ccelo urgeac, pruinaque& glaciesvixtolerabiIcs in terra

& duobus

fuis vencis

coUaceralibus pofTe

& aquis feverc grafTcntur^acquc

mollia indurare pcr concradionem,aut fuincroducere fpiritus^k circumgere ad fe

incra paucos dies vini excerum glacie coar-

&

datum invcnietis,qu6d fi in ccntro perfooptimum eiBuere Quibus evidens eft, vitam vini ad contadum vehementiffimi frigoris efrare velitis fpiritum vini
videbitis.

c^m eorum cmifEones fint diredx h Scptencrione verfus Meferentia ad

centrum

ridiem,& nullamfacianc reflexionemjqua

ullacalisi circumferencia ad centru con-

fugere a circumferentia ad centru

poris,quafi ad

fui

cor-

&

tradio fiac- Refpondeo,hoc more mirabili ab ingenijs eledioribus obfervandoeffici. Debemus igicur ordine priori confide^

locum remotiorem

k fede a-

dus dominationis frigoris. Pariformi-' teretiam viderelicet.vitam acream in alijs

creaturis
ftit
,

&

rare,propciecaccm actriburi Binah,cui pra:

cujus formalis exiftentia confi-.

cftnomen Elohim efieanceomneprincJpium ordinacam,uc negacivam feu concra-

divam Noluncacis feu cenebrarum aecernjc

uniracis nacura
iis

induerec:Nam,C3uando De-

non

vulc cmiccere vulcus fui

lucem

ar-

Dei propriecace cogi frigorisinclemencia volare a circumferencia ad cencrumarclinquendo parces exceriores gelidas rigidas acque congelacioni mortali Lcthali quieti obnoxias : Quod quiin dilaCaciva

&

&

dorem & vircucem lucis

{

fuse in fc refledit

dem

obfervamus non

modo

in creacuris

uc Mercurij Trifmegifti verbis k facris fcripcuris hac in re no diflenticncibus ucar)

hoc eft,contrahic k circumferencia

in ccn-

animalibus, fed ecia in vegccabilibus, cum fanguis eorum(uc ica dicamj livefuccus hyemali cempore a frigore Sepcencrionali
fe inclinans in

trum,atquc hac ratione creacura eft lucc vicadeprivaca. Ifta Deiproprietaseft Antipathetica illis mundi parcibus , acque etia
quac vira habenc a nacurali caloiriicium fuum abadu Sc eraanaciorcqui ne Dei benevola ducic,in qua a fc,hoc ert,
creacuris
,

&

eorum cencro congclacur;

ita,utquafi

mortua vidcaiur,.quoulique Sol

tos

vernaliseorumlpiricusin cencro confopiquafi mortuos (nodum , quiefcentes

&

ab unicace ad mulcicudincin ,

quafi centro

verfus circumferencia, feu creaturas fuum velle feu vircucem poficivam emific:Sequi-

Boreaiem refolvendo) vivificec adcircumfercnciam evocet , quo fundionc eo.< rum vitalem vegetativam iterum exe.rceant. Propteriltam ergo rationeliquct,

&

&

non efle rei veritate,nifiunum Elementum

CathoIicum,quod partim privativs tenebrof2e,& confcquenter contradivs Dei
proprietati fubijcitur,partimque capax eft

turergo,qu6d,quamvisemiffiovenrorui fepcenciione fic direda camen propriecas cotu eifentiaUs immediace ab organis Dei atAogelicis procedens.eft concradiva
,

&

&

tradiva a circumferenciaadcencrum,quatenus eft emiino,qu2e per animacionem divini fpiricus

& adionem &

in natura Elo,

him ,

redditur frigida ficca

coagulativa,

congelativa &adquietem diipolica-atque dilpoficioni acris ideo eft AntJpachecica oppugnans , quippe qui eft calidus humidus,& confcquenter ab adu illo dilacativo animacur , qucipiritus CacholicusexpiraC
lis

feuemiccic ex lole fuo ca-lcftialijfquc Itelvivificancibus , uc func lupicer , Venus:

Acque ob hanc caufam evenic, quod ciim

,

ad poficivam , lucidam dilacacivam ejus dilpoficionem inducndum. Ec commune hoc fubjedu efle fpiricu five aerem mundi fublunaris in eo pacec , quippequiminori infpiflacione feu concradione a vencis Occidencalibus fada in aqaam ; majori vero compreflione conftndione a vecis Sepcentrionalibus fada,in nacuram cerrearn reducicur : cconcra minoridilatacione rarcfadione a vencis meridionalibus fada,efficicur vaporfeu fumofusaer , majoriadhuc rarefadione fubciliacione a vencorii Oriencaiium dominio, idque prae-

&

&

&

&

&

fpiricus Boreales cmiccantur in

aerem, ne-

ad contadum Antipacheticum iltorum Ipincuum frigidoceftari6 fcqui debet, uc

cipue seftivo cepore fada producicur igni iive coruf^acio,ut anteaelt relacu.Ec ainba: ha; vatieformes proprieCitss ad unum e-

undcm-

SECTIONIS SECVND^LIB.II.Merabr. II.

undemque fpiritumattincnt utidiximus.
,

Certc ifta demonftratio neminem decipcre potcft , quatenus creaturae ctiam irrationales naturali
vel

perante in quatuor Angelos naturarum oppoficarum,faciat,difponat &quotidie alceret fpiritualehocfubjedum vel illum ftatum
,

aqueum,hunc
illius

quodam inftindu moventur ad fympathizandum & gaudendum

in

quo fecundum fubjeclcmenti

dinaturamilludhujusvel

clemcntii&confolationeuninsproprictaevitandos feveros tis , autad fagiendos alterius infultus, quippe, qui antipathizant cum eoTum naturis. Sed , ut ad propofici noftri medullam revertamus , Manifeftum eft cx co,quod eft didum, fpiritum Borea-

&

nomine infignire videntur,quod totum cx inftrumcnti noftri experimcntalis demonItratione evidentcr comprobatur. Nam, aer in eo inclufus vcl per contradionem vel per dilatacionem convertit fe in formamcujuflibetElementi,acqucincjuscar-

JemeiIecontradivum,attradivum,infpiffativum,atqueadtenebras,immobilitatem Meridionalem feu quietem pronura, potius ventum fpirantcm ab cequinodio cfteciinnacuracontrarium, quatenus eft paratus ad effedus illos dcftruendos , quos

&

&

fecundum ventorum vari js tcmporibus in a'cre Macrocofmico rcgnantium. lam ver6,

ccre feu rcccpcaculo alteratur

naturas

quemadmodum qujeri poteft

undctcrra
,

& aqus,qu2e hic inferius perpetu6 refidenc & loco clcmentorum fe habenc fuom ducant ortum

venti Borcales produxerunt , videlicet a'erem congelatum,&in nives,pruinas,grandines

,

Refpondeo efle effedus,quos venti originaliter Dco feu Ruach-Elohim

:

& glacies

in

aquam refolvere & a,

opacum rcdaerem fubciliare dere tranfparens, &denfumefficere fubti-

quam

in

&

fic volente,cx aquis produxerunt , acquc hi effedus primicus ab aere fcu aquis invifibilibus,eos in aquam vifibilcmper unum gra-

le,atqueicle6intcrhasoppofitasproprietates

dum in(piffando,iilamque peraliud in iuhftantiam magis groffam , folidam fix, nimiram terram aridam infpiffando funt derivati,uti ex dodrina Moyiis declaratur Nam Apoftolus Philofophus facer

non magis reperitur Sympachia , qukm

&

prxdidis demonftravi efte inter a;quatorcm Magnetisatque ejus Polum, qui inTer fe convenirc nequeunt. Atque iterum, ambas has naturas oppofitas proccderc ab yna eadcmque divinitate feu fpiritu eflentiali Cacholico , cujus cft operari omnia in
in

am

&

hoc
eft

verificare videtur,ubi ait: Ctedendum

,

per fidcm , ca

qnx funt vifibilia

fuifle

priusexrebusinvifibilibus.
fi

omnibusubique
?ai.i4rerra,

& confequenter tam in

teftimonium iftd ve-

duo corpora

inferiora fe ipla in
,

Atqueicerum, acrem
.

qukm in

coelis

paulatim

& gradatim

licet infenfibilitcr
,

rx Philofophia: confirmare videtar. Deo cmittence (aitTcxtus) fermonem fuum in

rerram , qu^m celerrimcexcurrit, quinipruinam , quafi ves cmictit,ficut lanam , cineresdifpcrgit , deijcicgelu,tanquam frufta , coramfrigorcejasquis conliftit?

non refolverent , foret impoffibile

ra aut aqua

ut ter,

tantam aqujE

pluvialis

lapi!

dum.fulphuris,

& hujufinodi aliorum foli,

&

dorum

& fenCbilium copiam darct

qus

quocidie k coelo vel aerc cadunc, idquc line

vcrbum fuum & liqucfacit ifta, fimulac efflat vcntum fuum effluuntaquas &c. Quibus manifeftum eft,idem verbum feu fpiritum Dei congelare per unam proEmitcic
dilfolverepcr aliam,& confeprietacem quenter, .utDcuscftunicuscflentia , ita quidem cftc eundem fpiritum , qui cfficic quadriformes iftas in unico fpiritu munda-

augmentatione vel aquse feu maris tcr-' rs vcl diminutioncs a'eris,im6 ver6 in eade ^"^^^' naturalifempermagnitudinis proporcione

&

omnia fluminaintrantin marc , & mare non redinvenircncur:

dixit fapiens
;

Vndc

'

&

undat&c.HifceergofaCis(ucopinor)IucuIcnterdcclaravi vobisproprictatis contradiva: attradivae poli Borealis ratio-

&

ncm

no altcrationcs , quas antiqui diftinda dixeruntElementa ,quoniamadhoncufque die dctenninarehaudpotucrunt, qujenam cireteflcntialis Elementorum forma. Sed, fi bcne quatuor Elementa confideraflcnt,
dequibustot fcccruntverba;
tur
]

Quatcnus contrahunt k circumfeccntrum , quod cft adui vitzhumancC contrarium : Ideorcsomnes, fivc
:

rentia ad

at (utvide-

pariim clfencialiter ea intelligebant,

,

aut fi rede perccpiilent

2. TeJ.j.

coclum

& terram

terrcx,quxreducnnad rigidam frigidam Proprictatis Borealij conditioncm , accrahunt forcicec ad fe ; quemadmodum pcr inftrumcntum noftrumexperimentaleprobatar, quippe, in quoaerincIufusradijs& frigida& flctur

fint a'cre3e, aquca: vel

&

per aquam crcatam priusfuiffecxaqua confiftcntem verbo Dei , uti Philofophia facra nos docet ; tunc procul dubio communem eorum fubftantiam fuiflc non nifi Ipiritum uni*.um creatum in lucem mediansc fpiricu divino produdum : Acque etiam,qu6d quadriformis iilius informacio efletabunicamcreataelfencia etteda , uc pote , quxElementum hoc Catholicum quadruplici emanacione mulciplicicer informat(ut fspius probavimus,ica,ut volun-

&

cavirtuterobuftiventiBorealis animatus, fugit fcu attrahit in altum aquas infcrio-

'

&

res,nimimm a 7. Hsmilphsrij xftivalisad I. quieftfedes^quinodij , &ab i.fedes /Equinodij adfummitacem fcu extremitatem 7. Hxmilphaerij hycmalis, vidclicec ufque ad matracij capur. Atquc propter

hanccciamcauiam

fpiritus cujuflibec rer-

rexiubftancix,fn"gore &fiv:co congclaci, atcrahunt aliicitadfc iLIqs alterius tcr-

&

easuniusfpiricus creantis

cttedaperj&o-

fortiterabextra adincus, utiin bolo armcnicoviderclicet : Sed hoc fic racione

rse
,

fusc

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA.
fim
in
ficcitatis.unde ipfe
fibi

F0L109."

trarium

gaudet , fuum conattrahcre : At ver6 attradio

ipfe vir-

Magnete fitlongealiter : Nam

Aionera feu contradionem Antipathcticam, quaz fieri folet parcim iracunae , partimque timoris accelfu haud infulfe comparare

tute naturali matris fuae terrsE indutus effentiamftellsBorealisin feiiabens, quae

&

queam teftudini & limaci, quae

,

ani-

malcula

ubi nullum adeft periculum vel

cftdenaturaSaturni& veneris

Avide'&

damnumjCmittunt capita fua &Iimax cornua fua e teftudine fimul atque vermis pro parte e terra exit poft pluviam folari calore deledatur : At fi vel teftudo vel limax vel vermis aliquem videat timendum,vel fe invadentem,fubit6 contrahunt fc infe& in domibus fuis fe recondunt : Haud aliter fe res habet cum fpiritibus in Antipachiae
effedis
:

cum concupifcentia

& detlderio haud mi-

nimo,mafculinos fulphuris fpiritus ex ferro adfeattrahit&fortiterretinet, quae quidem atrradio non fit tali modo , ac eft illa Antipathetica , qux eft abfolute k circumfcrentia ad centrumi nimirum,quando res aliqua timore quafi perculia , radios fuae vitjE contrahit in centrum , ut ab illis adverfarijs (in

Non enim trahunc

fc,

fpiritus fibi

ejus circumferentia vcrfantibus

contrarios ad
trahunt.

fed fe ipfos in ie ab

eorum

declinaret

& fe ipfum abfconderet,hoc cft,

,

afpeftu ab extra ad incus concrahendo,at-

nonutconjungereturcumfuofimili
ut fepararetur k fuo contrario
:

fed

Sed relinquendo eorum opinio-

Attradio, inquam,Magncticaalicerfehabet : Nam, Antipathetica atrradione fit feparaut

nes,qui credunt.iftam Magnetis attradio-

nem eife fui poti5s nutrimenti,qukm amoris

tio irafcibilis k radijs inimici intuentis

&

mus

exada contradio ab extra ad

laactradlionefeu potius
pullioneperfequentisfeu

intus fine ul-

Sympathecici caufum , ad eam inclina, qui cum amplcxu eorum fympatheticotenent : Nam ciim fit certum , tam

cum quadamexintucntis
:

ferrum

qukm Magnetem abeadem mi-

Itae

regione in ejulmodi attradione Magnetis fic radiorum h centro extra ipfius circumferentiam cmi(Iio,utamici adventura congratuletur : Vnde fibi fimile eciam ultra fui
corporis dimenfionem ampleditur
tur, ac
,

natura extrahi : Sunt enim uterque difpofitionis terreaE& Borealis : cum Magnes fpiritus ejufdem formales aggravati fuperfluicafint magis ornati

nera,vena

&

&

&

&

tibus

&

fuofimili comiter raore reciproco recipi-

tandcm ad fuum hofpitium illud at-

qukmferrumigneexaminatum depuratum , auc fuum fimile ex ferro feu chalybe depuratomagno appeticu atcrahere tentant,qu6 mclius eorum affiftentia ab
,

&

trahit.non ut

eum odio profequatur

^ed,

ut ipfum amicicia
npedodei.

& gaudio naturali afEcimom

adione

in iftiufm.odi oneretalihberarentur , alliciunt ad feferrum (quod, quafi

&

at,& laetum reddat juxta illud Philofophi: Naturanaturagaudet&lxtatur: Vndefit,

fpiritus ipfius non ut in iftiufmodi recedantaut contrahantur h. circumferentia in centrum , fed maneant hilariter fine timorecumluo amico&circa ciccumfe-

fpiritus fuos

per naturalcm

formalcs relinquere nolcns, quandam concinuicacem,

mocum
r6

radiorum fuorum formalium fe-

quitur)aut uc folacium ei
ter

& opem
; ,

im6 ve-

& refedionem aliquam ferat

,

haud ali-

qukm maceria fcemininaallicit & ap-

rentiam verfantur : congreflfum feu amplexum horum duorum mclius defcribere , qukm per amicum quendam fingularem, diu ab amico abfen-

Non poftum equidem

petit

lino fpermace
,

mafculum foimalem ut cjus mafcufulphurea forma reficiatur quam formam il!i ambo ab ideali Ca-

&

tem ,quem

,uc primiim

dominus

palatij a

thoUci agentisBorcalinatura originalicer animac cerram, acceperunt qui fuftinet

,

&
,

porta refpiciens e longinquo venienccm

percipit, fubit6 exit
pit ac

eumque amice excimanu adsdes fuas conducit i vel , fi

,

ut teftatur lob. Idcm hoc alia fimilicudine, fed ex regno vegetabili comprobabo. Oh-

fervamus,granum
,

tritici

non participans
,

foemina viro fuo diu abfenti paricer in via, occurr<it,&; pluribus amplexibus prseuncibusrecipiacadfe.
tis fic

cum natura rcrrae hoc eft, tam diu qukm

eft fupra

luitiucrimenti cauft(nam

AcfiamorilleMagneajuncMag-

netem limatura ferri nutriri , roborari & animari) tum quidem fpiricus in Magnece & eorum motum cum aranca haud in epce comparare poflum cujus domus eft qus,

non feminacum in certerram ra.fuum fimile ^coclo , quo mulciplicari pofnc, accrahcre non poife : Arpoftquam macrici terrac commicracur , feu Icpeliacur
in terra

&

& qu6d terra vincula

corrupcionem
ad fe allicere
1

fuae

compo-

ficionis per

diirolverir, fpiri-

tufque hac racione captos liberavcric, cunc

fpiricus incipere

dam in quodam luz rels angulo

capca iguur
in ejus reci
,

fpelunca,

& deorfum

mufca.aranea fubi-

t6&i-umgaudiocgreditur mufcamque rapic & ad luum fcrc domicilium, ut ipiiius

corporerenciatur:lca,utvideacisetiamhic ellequandam Sympachiam iuceripiricum illum araneae Nam aliter., t jnta muftae

ad le atcrahere radios foiares influenciafque conftellacionis fuae cam fixae,^qu^m erracicaf, uc torum ope pcnicus ab Eiementaribus i"uisiigamentislibercncur,& median,

&

tibus radijs ejulinodi fuae natura: acoclo quafi in pacrimiffis, furlum eievcncur ,

&

concupifcencia
fimilis

nun atFcdarct eircntiam

am reafccndanc
a^b

lcajuc iimile
111

cnufc2,qu3E proculdubiotierat innacura

:

fimili reddatur fortius

liao
,

addicum fibi afcenlu:Nam

cceie-

Sedhocnonicaproprie pru fym-

experientia

ducemur

formam

pachia haberi poceft.

tx aJCvCa parre atcra-

fttm icu ladiwn vitalcm inclulum grada-

c j

tiin

SECTIONIS SECVND^,L1E. II.Membr.II, tim reperc & paulatim affurgcre e terra & tametfi non fubftantiamaterialiautquanconatu five appeticu ccndere ad fuam fedem nativam , aquapriusdefcendebat : Sed quoniam Elementum ignis eft fpiritui yEcherco contiguum , atque ideib
permictere non vult
,

fummo

Dcnique, utexternumfrigus.facic calidumin ecrc formali fcipfumcontra^circrmfcrcntiaccntrumverfus here,

titate.

&

retrogredi ad evitandos infultus fui advcrfarij

:

radium ca-!c(leni afeftvici-

Ita

ctiam externum frigus eum coar-

ccndercfineco : Scquoniamaer nuscontiguuscumigne , idco non minus

durabiCjUCignis furlum fincipfiusconfortio tendac:Atque iceium, aqua illud ipfum
libi

dat in fpatium magis ftridttm , mcdiante

reverberationeAntiperiftatica
Iis:Sed in

&

contia-

dlione fadla a penetrationefrigprisBorea-

Magnete Spiritus eft Saturninus,

fngendo fuu fimile intrcdu-

vendicac privilcgium

ut uniatur in
cerra

& haud
cit

aliter

plancae

afcenfum

cum aerc: Denique

per alTiftentiam etia corporis Satumini,

ronfinetaquam akiusafcendere fine fuo amplexu,ucpote,ei proxima Jbciccaceconjunda^ac ratione fujegravedinisafcendere ncqucat, aquam infcnus fuo amplexu retinct.ut aqua aerem,&; aer ignem,& ignis naturam aftlieream : Atque ita fpiritus illi irradiati,qai pro libertate fuorum fratrum

&

videbantur dcfcendcre,vinculis iftiufmodi Elcmentaribus a fuo motu ad furfum impediuntur , cogunturque in acrependere, ubi loco afcenlionis eorum ad cctlum in granorum multitudinem auoentur-Atque

natursMariialisanimatus: Quat naturaetiam Septentrioni a quibufdamafcribitur.fed prsccrea afFedtat fuum fimile inferio : Atque ideo per affedionem 5c appetitum Sympatheticum c6 magis ad opusattradionisanim-atur : Atque prarter ifta omnia appareret,effcetiam facultatem attradivam incorporeferri.quxtrahitad
ficcitate
fe fpiritus

Magnetis

Haud aliter

quam

mafculus feu Mars in fua natura appctit venerem: Sed,quoniam fcemina ratione fus
frigiditatismaximc'affedat cocupifcic focietatem mjafculi,radij fpiritualesfujeat-

&

cgo propria inca

e:iperientia

videlicetin

Chymia Hemcntorum
fcparatione notavi
,

feu partiumTritici

tradionismajorifervore

&

defiderioap-

qus

virtute

fceminam in Tritico, Magnetica influentias cocle,

Ites fibi fimilcs attrahit

cfle

quoddam fal

&

ex depurata feu ae, fed admodii:^ in igne coelefti dives &fcaturiens:Atqueide5 volatiic unione utriufque extrcmi reddi-

tenerum

& volatile

petunt.&perconfequensmagisattrahunc alliciunt ad fe mafculum,qui eft calidior pcrfedioris naturz: Verum hoc optimc obfcrvatur in difpofitione ferri quod cgo

&

rca terreftri fubftantia

tur:Ica,utfit ifta

foemina

i]la,queallicit

&

cxiftimo pro mare:Nam,quamvis ipfe per fe fine Magnctis afliftcntia, polos fuos naturali inclinatione ad polos mundi convertit,tamen obfervamus,hoc ficri magis lentCjtarde

ieorlura trahit Magnetice radios de defupcr,eofquc ad naturam fuam multiplican-

& minori cum appetitu & confc,

quenteraffcdioriemagisform.ali
materiali.

quam

damretinet: Haudaliter,qukm aucepsave captiva ad alias aves ejufdem fpeciei in retia llia alliciendas utitur. At ver6 pro natura mincralifocminea, quatenus corpus ejus no facft magis folidum &: compadum cile corruptibile , illa per eam ipfam rationem,nimirum per attradiva falis fui ftiptici viitutem, cflcntiam radiorumfevri,tanquam a Itella fux naturxad confolandos

&

Colligo ergoexijs, qns funt antek dida,duofimiha,quefuntdenatura yEquinodiali Zonjetemperats fe invicem per amiflioncm Sympatheticam radiorum afEcere ampledi-a ccntro ufque adcircumfercntiam: Atque talis cft illarum creaturarum amor.qus per proprictate emanationispofitivevivunt,uti funtanimalia

&

&

& rcdimcndos fuoslpiritusadfcallicit, Sc

corrlequcnter mediantibus fuis fpiritibus

corpuS mafculinum ad
hit

fe allugi t

& attraat-

Quoniam unum
j ,

abalio non poteft

congruedividi
traxerit
folacionis

& quandoipfaillam
,

, fivc fint ficca aut huatque ide6 non unum fenfibiliter trahunt fpiritum ad aliud , fed operantur pcr onioncm , qua- fada eft a conjundionefiveconcurrentialumiinum pcft radio.

calidx difpofitionis

mida

eam firmitcr

rctinet ,partimcon-

ruro

corum formalium emiflioncm.Atquc

& corroborationis caufa

par-

timquead mulciplicandam fuam cffentia. Atqueide6Pbilofophiillidecipiuntur,qui Magnetemmoreoccuko fcrmalibus ferri iJDintibus nutriri negant:ajuntque, qu6d,
quamvis ipfius virtus eflet per ejus in limatura ferri immerfionem fcu fepulturam au-

hujufm.odi rclationcm habent ad proprietatcm fpiruus iUius, qui cmittitur h vcntis

Oricntalibus vel mcridionalibus
,

qucrum

naturJE eft dilatare h ccntro.atque idco n 5

da : Tamen,quoniam Magnete ncc menluraaugmentatum invenerunt,ncc ferrum fuo pondere diminutum,concludunc, cum non nucriri. Sed ipfosfcire oporteret.forroales in aere radios non plus ponderis ei addere.quam lumen candels aut vitro,aut aqua:, qua;illuminat,& tamen formalitet
rucritur,

contrahcreacircumfcrcntia.iEcGntradua: naturz fimiles,quac proprictatcm pclorum 6c Zonaum frigidatum amplcduntur, fe inviccm amant ampleduntur , per modum contradionis , nimiru attrahcndo fugcndo unius altcrius natura a circumfcrcntia utritlque adeoru centrum: Q^cmadmodum vidcmus in Magncte uno pcr

&

&

&

ir,edii.m diviib,c jus pars unica attrahcc

&

& elleritia formali multiplicatur,

ccnamine tcndunt atnbz, ui invict m. in lccc Kquincdialis

aliugct aliani ad fc, Si m.iro

DEPHrLOSOPrirA MOYSAICA
alismutu6conjungantur: Hjud etimtj aliterfitilla attradio , qux fada eft intcr

Fof.rrrd

& ficca

Magnetem & ferruin,qux ambo funt creVirgini ftellxpolari aturxSaturno aftronomicis fubjeda. Abiftispliyficis nollrisaflertionibus non multiim videtur

Martiali natura arque ideo condi'" tione ignea,terrca ; partina cx frigida

&

&

ficca Itiptica

&

&

atque Saturnina facultare,

k terra recipir-

quam etiam
nis in

&

Ade5

ut duo

concurrant teftimonia mirabilis attradio-

Magnete. Et^quoniam Venusdida

ccnteirplatio
tali

Chymica variare :

Nam

fi

in

cftamica fcemininx

& Sodalis Marti, ipfa

fpeculationc naturam Magnetis refpi,

invcniemus quidcm, non oriri k fcd potius monftrofo partu feu gencratione iiit potc, qui ad inftar muli ab inaqualibus &aiflimiI)busrGtaturparcntibus procedere.N?.m,fi confidercmns mo-

ciamus

naturali

Magneti defiderium,concupifcihilcm fonte attradti?^ Magnctis facultafi impertit, &hacdecaufarefranat deprimit proprietatem irafcibilem cdibilcm in Marte fuisamplexibus famininis.Veri]m,fi fe-

&

&

du compcfitionis ipfius.percipicmus ejus matrem feu maflam corporcim psffivam

,

riointernam fcrii act Chalybis naturam introfpiciamus ;hcc tctum pcr c ffcdu elicicn-us
:

Nam cgofamiliari quodam mcn-

efle

communem

Mercurium , & adivam cfle fpiritum mctallicum,five ful phureum & Maitialem : Ac dcnique invenicmusjcoium mixtura effici in hunc modum. Liquor Mercurialis de lapidea terreftri feu Saturnina natura cxiftens adhucin
quafi concha , exiprima fua m.ateria propinquus vicinus Mercurio Itenfque Martis, Namhseducenaturaiinveniuntur communitcr in eadcm terrx vena propinquse five in focictate mmuo ad invicem:ob iitam rationem fibi tranfmutationem ac-

pctrofum ac tcrrcftrcm ejus patrem , feu formam

,

ftruo corpus fcrreum fcu Chajy bcm in fpeciem CuppcrolJe fcu utrioli reduxi , qusc quidcm, mineralis Salis naturacft trm fa-

&

cupro,quam ferro : Nam Vitrioltj pcrcandem ecupro cxtrahiturrationem. lam vero in Vitriolo & Coppcrofa.difpcfitionemfeunaturamcalidam ardenrcm cumSuIphurcqucdam tcrreo& attradivo invenicn-.us , qucdhard aliter(bgit&
miliaris

&

ad fe,quSm Eolus Armxna aut tcrVndeliquet, tamMartiale Saturninam;qusm vencreattrahit

ra figillatahumiditatcfoleat.

&

am conditicncminfaleMagnetico&ferrogineo concurrerc.Pr^terca reperiemus, intiuxus Martis fe iplbs naturaiitcr cum vcntis Borealibus miilccrc&peroptime

Atqueitaapparenthxdux fere naturarardaquadam contiguitate ccntinuitate fimul conjungiiade6,ut comquifivitlevcm-

&

pofitio ifta m.cdiamobtincatintcrmetalli

cum natura tcrrseconvcnire, Qiioni.im in

Elementorum
igne.

martialis

& lapidis Saturni natura

ac haud

circulacione terra refpedu

inepte Mercurius imperfcdo modo tranfmutatus,(eu qua: McrcurijHcrmo phroditici

luarficcitatisconfentit

&

Sympathizatcu

Saturnini lpccies,in
,

Sulphurei Martialis
tallica

quam, cum fpiritus tanquam forma m.erccipit illcs fpiritus

l^rolcmianis vcntisillis Aquilonaribus.qui funt violenti, influentifpiritij Martirttradivx in quolibetfalecrrofivoatqueetia hebra& gumi

Porroetiam

asMartisafcribit- Prartcrci
alc clle caufac virtutis

ingrcditur

martialcs, cofque qur.fi prcpria

fiva

Mater

in fuo venrre confervat

eorum paf: Atque

cifubjcdto,apparct manifcft^ ex Euphor-

hac ratione maflailla in corpus pctrofum coagnlatur. lam vcro .ctim.quilibetfpiri confequcntcr ifte lapidis magnetitus ,

bio,fca;nmonea;Laureola Flammula
calidisccrrofivis venenis:

Nam iftiufinodi

&

&

fimplicia(ut nos docetHermcsJpoccftati

coftellationi Martisfubduncur.

&

ci

per illud

quod eft ei

in natura fimilius,

Hinc ergo

avide ut nutriatur defidcret:

in farre invenitur.
Ipiritumi

Quxquiucm

teftaturcxpericntia.vitrioluelTefngidurn,

cjus nurritio fcu fpiritus nutricns prajcipue

acidum

Accidit ob hanc caufJ,

in

me calidum,caufticum & corrcfivu

& ftipticum in fuo externo, & rain

fuo

internum Martialem

Magncte
i

attrahereferrumadfc&occultoquodammodovideri nutrim.entum ex eo adfefuallicere. Concipio ergo,falcm fixu, gerc infcrrofeuMagnctceife partimcx calida

intcrno: Acque iteru Ferrij,quod nuncupacur Mars,quatenus Marcisinfiuetiisfinfubr

jc(flu,e(tvitrioIufeu

Copperofa infuoin

&

cerno,utetiacupruinfluentijs venerisobdiredigno(cicur,undc& Venusdidtitarur,

CA

P VT-

III.

Dehoiriintsinregno animaliexcellentia

de admirabili

Jitagnet is natura tn regno minerali.

POffii

audacter,idque haud ineptcMagilla

tes

fummam hujus mundi fapietiam in

cognicionchoc cft
,

ve;Ire.-

netis condicionc, cia

hominis ccm-

ra fui ipfius
lius fecreti

mjyitcrij

parare,c6fidcrando admirabilcs virtutcs

&

qnod in hcmine

delitefcir
:

dignitateuniusin rcgno animali& miraculofasatque myiticasproprietates operationes alterius in regno minerali. Ad ho-

vclationeconiiftcrccxiftimaverint
turJE

Nam

&

homo dicicur elfe centrum cujuflibet crea-

mincmveroquodattinct , de ipfo dignitatis ipfius caufa in primo loco cfficiam mentionem: Thefaurus tam fupercmincns

& centrum atque miraculu miundi.in feccjmprchcndcnsomniu creaturaru tam

,

coelcftiO.quam tcrre(lrium,& confequen-

& admirabilisin ipfo recodicurjuc (jpien-

undc Magnetis proprierat es Microcofmts vocatur:dicituretiamTenipiuirv C c 4

tcr ipfius

&

SECTIONIS SECVND^,LlB.II.Membr,TI. pbm Dei,Membrum Chrifti & habitacu- archae, Propheca; & Apoftoli in majori fua
lum Spiritus Sandi (uci ab Apollolo docemur)nec quidem imaginandum elt,Deum voluiile libi manfionem in loco indigno
Atque ideo in hujus lubjedi con inarcanae reique tancimofidcratione inquiiicionc, opus habemus, uc cum menti
eligere
:

devocione tacies
tebanc.

fuas

ad oriencem conver-

Quod quidcm eracargumentum,

Matth.I.

illam

&

arccriori hominis pardicacam divinitus- Po?ro etiamin Evangeliftalegimus,qu6dfulguregredic.

tieife

mundi plaga

exadiffimanoftra dilcretione
h viiibilibus in
invilibilia
ftri a;.ie
,

&

ludicio

homine procedamus ad ejus

,

hoc cft

uc acuciori ingenij no-

per viam demonftrationis i poftcle-

riori

nimirum ab excerno hominc,in

,

turabOriencc& iuOccidencem cranfibit. Ecalibi di.icur : Mccimini quamque ad plagara Oriencalem adplagam Auftraad plagam Occidentalc & ad plalem gam Septentnonalcm &c. Acfi dixifTet: Metimini agros ante vos & ad dcxtam ve-

&

Numeti.

&

cretae
tise

myftics acincernseipfiuscxiften-

ftra

& poft tcrga veftra & ad finiftram.Et

Iob,23.!

vifcera penecremus.

Quare

procedi-

mus in hunc moduin- Cum homo haud injuria ab Hermete cradicur eiie Hlius mundijuti ipfum mundum Dei filium didiravic.quacenusadimaginem Archetypi fabrii.acur Acque ob iltam racionem Mi:

apud lobum invenimus : Si ad Orientem ero non apparet, fi adOccidencem,non intelligam eum , fi ad Iini(tram,quid agam?

Non apprehendam eum

fi

mevercam ad-

crocolinus dicicur j oper^e precium cric intelligcre,quc)d ipfe etiam

more Macrocof-

perterram dividatur mi,in ca-lum conlcquens infe haudalicer comprchenftellas in dac fuos circulos,ccclos , polos

&

&

&

proporcione ei compecenci,qu^m Macrocofmus:Acqueetiam,ucinvenimus,icones fpiricuales ca;lorum cum fuis circulis

&

polis eciam in cerra

Macrocofmi
:

& omni

particula ejus deiineancur

Quemadmodum in Magnece & terro videre licet. Ica

quideminternihominisCharader in hoexprimitur: minc externo delineacur vaginx alicer.quam de figuraenfis Haud

dcxtram,non videbo ipfum:Vel,ucFr.VaCablus Sc Pagninus inter prctancur : Si me vertam ad Aquilonem , dum operatur ipnon videbo , abfcondet fe in Merife, die, nec videbo. At Tremeliius fic intcrprecacur : En,fi antrorfum iuero, non aderit.fi vero recrorfum non animadvercam eum: Ciimageretipfeadfiniftram , non tamen videbo:Operietdexteram plagam, nec tumen rcfpiciam &c. Ita,ut qu6d Pagninus facic orientem Mundi angulum, Tremcllius vocac faciem fcu parcem anteriorem mundi &c. Vnde fine ultcriori, ut

&

&

opinor , concroverfiaapparebic diredam hominis dilpoficionem fecundum mundi

,

&

proportione, auc nuclei effigieex corcicc dijucicarepoilumus. Ad polorum mun-

majorisficuacionemefte , utfaciesejusad aptetur ad orientalem terras angulum: At-

que ob iftam rationem , oculi

ejus bini at-

d.morum invencionem fpcctat-haud minima intcr Philolbphos de ca f.idto clt concrovcrfia , cum Placo Pyin
,

homine quod

qucetiaraaliarum creacurarum infuaefabrictc froncifpicio difponantur, ut poft cenebras nodurnas longas.folem Oricnta-

thagoras acque Ariftoteles

ni.s

manum homidextram plaga: oriencali ad apcavennc,

racio elt
,

lemfuacumdeledationc
fpiciant
,

& &

defideriore-

ac

corum

quoniam diurnus cce-

lorum inocus , qui procedic ^ primo mobili, ctfiv-itur ab oi tu in occaium , atque ideo
pcr hanc

utinprxlencia ejufdemcreacoremopiparein ea habicancem adorarent, in cujus aureo afpedu elt nodis cencbro-

eorum rationem,cjuspiaga occi-

dcncalis debet liniftrocorrefponderc,at-

que

in

difponendo hominem fecundum

Ikdominiumexpcllere , confequencer ipfum quafi folis jeterni ac invifibilis typumfaiutare , quieciam(ucnosfcriptura docenc)ulcimo die ab crience apparebit ad

iftam polkionem , ejusfaciesdcbetrefpicere fcptentrionem, acque polteriora Meridiem. EcEmpcdoclcs videturhuic opinioni
(e

renovandum acque purihcandum. mundumcorrupribilcmigne : Sequicur ergo, parcem hominis dextram dcbere refpicere Meridiem, ucejusporciola;va fpcdatad lepcencrionem. Quod cciam totum c6 certius apparet quo magis racioni Philo,

opponere,alleverando,iiolftitium

ccltivalefive

Tropicum Cancri,parcimun.

didexcrxalTignari:
Itaciofolis

& tuncfequecur,quod
iive

Tropicus Capricorni ficliniltrxdicaca, acjuxcailtamdiredionem.facies humana debec refpiLcrc occidenccm : Acanimi mei fencenciaeft bilceeorumopinionibuspenicusoppofica:

hyemahs

fophicaeconvcniunc

Nam heparpoficio-

nemfuamindcxtra corporis regione habensjcommuniccr cum nacura Meridiana li lympachizarc videcur , quacenus liia vircute languinem aercum calidum generat eumqueperalveos venalesundique in Microcolmi cerram cmiccic , ut mediance eo vcgecec : Haudaliccr,qukin ventus Meridionalis tepidos madidos pro ducit imbres adterram macrocofmicam irrigandam, ut hinc inde plancx herbs, qus luper tcrram crcli.unt,vcgctentur, aumulciplicentur abunde^Siniltra geancur vcio corporishuuiani porcio haudinepcc

&

Quoniam cam rationibus Theologicis, qu^m exfacris literis coUedislum pcrliialus,faciem

tari

humanam debere naturali pofi-

tione Ibhs orcui five plagse oriencali ad ap,

&

6C cunc cjus poltcriora rcfpicicnc ococ conlequcntcr

cafum

indicabic

manus cjus liniftra Polum lcpcencrioualcm , uc &

&

dextra Meridionalem. Probatur ifta poliCioinprimis celtimonio facro : Nam i-^acri-

&

refcrd

DE P K L O S O P
f

ri f

A ItO tSii IC
mieraUs , utcunque

A,

^otft^
, <^abi bpi? iinmQbiUs

Imi-J-CTCiin^ycfticiiscSscaptittRarqiictjiioi-

WLrndiSrpta-irrionj^cni. Cca

poUjm Ardi-

r;cm4*.um.r.Rin"sterexcec5cTe
(isriLis
,

cum.

Nam

q-jcmaiiriociuin

m ilIo?.Rgu,

&

?o aer, squa (iccaiSj; aJ

& rcrra d\ aJ moQuin frigi(3a

ctn',^^da',ivliiir!

&

spta

arqe

ilupidus tales riihiiomir.us Spirirus poritderet.c^ui infenribiUteroccuJtas fuisfja-.itarcs fcu ?irtutes per

'CUatnconciidojiisilipricK
iicn

&

ccmnfhv?r

& cransfaxadurilTl-

fcjrcilrid^i^^s^jitatcimiinvcn^rnusjqutxi
,

cujuspbfinodtinfintftTa corporis
ipJiroiTjm ,acido:

ma.i jgiva &mi(Iin'iX (blJdiSima Tnctalla, faaud in concepvu hair.ano tranfpirabiiia:

parcc Ox i^cepwLiikmi Mckiidjolicc Civc

Im6

ip(u vitruimpcnccr2l:ilequaii,acqt!C

liumorum frigiciomin

.liiashujufinodi fubfticias coinpa(3:as,qux

nim

a<:qix:

tcrrcJXKum

Siiniiircr.

ut6a-

nu-Uz (cfibilia in fc Uabenfc fpiracula,feu porofitates, pcnetrarc valer,

fe

tus BurcTtltrs ir,acrc>cormi iblcnt pkerujique pii!cix'rrj;nom !u{neii

& qu6d poffic

irt

Sobrc obfufca-

jprum atque in feiTUm cperati

in diliraniiacam

,& qu5i
rcmora,

rcatqacab(condcre,acqiie h^c r:3done tencbras <nc obrcoriratcm Kxmifphaprio no-

polum Ai-dicurn

uc rcmctiorrefpcdu noftri cxcogitari

Vix

ftroprociirjrCjanimidvmicur
in

mundo

icaetiam minori, ^'encofitaces Sc fumi i

:

liene cjqjiratijobiervantur corciis vcncriculos conirahcrc , &locopaffionum bonarum.luciciarum , piarum ,ct-jufmocii

&

funcljetitia&gauciiumjamor , charitas, Ipcs &c. Producere folent pafJioncs Ccu perturbationespravas& obfcuras , quaies funr trifticia , mctus , dcfperatio nujufinodi aiia, faciuntque , ut cor affedus iynccpccicospatiatur- Sicergochgcrefaseft polos duos in microcofmo cppofitos , cum illis in macroco(ino ad amuffim in effeclu concarrerc . numcrando polum Meridio-

&

ponicjnimiruin a ccrra ufquc ad ccelum quifpe odavum, ubi eit fteiia poians, qu^ longitudo eft vjjafi iii comir.cnlurabilis tam conllanter jntucri queat. Audacicr pronuntiare audeo , univerfarr! (dvjiatr. l^ripaceticorum , qusccujufnbetreiracionem rcJdere.ac omnia , quzead cccultidi-morum intimatifliinorum lccrctorum naturas fpedant, fcire proHcctur, Ic ip[am admodum perturbaram in imaginacio-

&

&

ac CiMmerix lalDvrincho involucatn acque coiifufam invciiecpriulnis phantaitica:

quam ncgocium boc nebuiofum

re, aut

difcuce-

ad snigraatis tam profiindi vifcers

duos fuos polos, pars illa jequinoftialis, quac eft polo Ardico proxima infervict mancbit in loco poli Meridionalis : Atque iterum , fi illa medictas dividacuc in loco Tropici Cancri , divilio illacircaTropicum eric polus Mcridiunaiis, Sed , ut magis intrinfecus adhuc in mundum minorem introfpiciamus , invcniemusprofc(ft6, ipfum fupcr fpiritualcm illum lapidem Angularem fuper asdificari , k quo mundus major eracfactus , atqueterraejufdemfuftentaconfequenter in ifto iapide Spirituata qu^eiibet cjufdem particoia li mundus
,

nalcmab .^quinodiali. mus Magnctcm in raedio

,

Nam
inter

fi

divida-

pcnetrare , hoc eft,priufquam ad optacum hujufce inquificionis mecain pcrcingerc

pocucrit
:

Vcpocc

qusdigico vcrionsiS:

&

DiviniorisPhilofophix, quamcftillaEchnica judicacur, cujus totius adionis S: virprincipium formalc eft lapis tutis origo ilie angularis Cachoiicus Chriftus lefus , in quo elt divinitacis plenicudo, uci nos dot ct Apoftolus.Nonne eft resadmiracione digna,fpiricumiftum Magnccicumcranfire penecrare folere, haud aiiccr , quam illc cocieftis iiumanus , ubi acri denegacur in-

&

&

greffus ?

&

dcns

&

dus

Nonne c(t Argumencum eviciredeprogeniecceiefti.ciimefTecalcs, cciam non obftantibus corpori,

eratidealiccrdelineataab origine
ritus fapientix elTe plena
I-finc

priuffpi-

busfolidisincerpoficisincer ipfum

&

fer-

quam ad imaginem terra:, qua; dicitut

rum.producuncur

Quare non ica ovantcC

, fuiffet formata. ergo diAitatur liomo feu mundus

ininor,Tempium Dei &corpusacmembra Chrifti

,

ac habitaculum Spiritus San-

di, uti anteaeftrelatum. Obhancergo caufam credendum etl,fecrctos effe polus,

circulos atque H:eIIastamSpirituales,quam

jacticec&gloriecurPlucarchuSjUCiinioco liio fccic , ubi nodum iiium incricarum Gordoniumfoiverc tencac,repucando iiiud pro dedecore dcfedtu in Philoibphis dodis , qui in iftiufmodi myfterio vcrfaci, in cjufdcm profundicatem non funt demcrfi , CLim ille ipfe tandem egregium fu-

&

corporales compofitioni humanxaflignatos: II.iudaliter,quknipfosexade&line omni dubitationis aiea in terra omni

uminiftaftrida Iba inquifitionedenocec errorem : Quippe cujusconciufio cft , infenfibiiesemanaciones feu emifliones auc

&

portione cjufdem magnetica invenimus: Ita, ut in homine func proprietaces Vento-

rum Macrocofmi

confequentcr in co , pallionesprocrearipoirunt &exeoproduci,qux func cam A ncipachenca: , quam

,

&

Sympathecica:. lan vero filoco fecundo morc debito

quscgrcdiuncur exMagnece producunc accractivt^ taies-eftedus, flatuofa:- Acfi judiciopaui6 fintgrolfx macuriori negotium iftud confideraftet, tuncquidempercipcrec , acrem fubtiiiflimum atque admodum rarum viam ullain
etfluxiones,

&

&

&

cumdiiigencia Magnecis naruram conlideremus, haud minima in iplius proprictatum obfcrvacione rapiemuradmiracione:

non polfe invenire per ligna piana fcu tabulas ligneas lapides policos, auclaminasargenrcasaucaureaSi
aut poroiitacem

&

ac muitb minus fpir.tibus groflis Sc flatuo-

SECTIONIS SECVND^.LIB.
iGsconcedunturfpiracula

II.Memb.II.

ver^m corpora

talia

per qux tranfcompada penetrare

,

aut ingredi queant. Sed, utad diredatn

difcuriushujusnoftrifemitam revecar.

CA PVT.
De dijpofitione duplici

IV.

attraUiva in homine,quarum unica cum na~

tura Magnetuconvenitfiltera vero ah ipja dtffert, in hoc etiam capite, ratio cur virimortui cadaver, Magneticajive attraBiva virtute indua-

turjucide expltcatur.

TindimcnfioneMagnctis efTemul-

pellere
iitx in

& tamen ambashjcnatura oppo-

tipliccs artrabendi fpecies five

modos

obfervatur(nam ejus attradiva facultas crt aliter affedacirca ejus polos nimirum perpendicularis j quitminejus sequatorc: Quippe quse ferrum more prono proItratoad fe allicit) ica etiam magna reperiturdifferentia inter efFedus virtutis il, ,

unico inftrumento procedunt ab unico Spiritu humano dilatato, qui operatur.

antea

Dcbemus igitur intelligere ( uti eft didum) hominem componi ex ma,

&

teria, quse cft ejus patiens

eft ejus

& forma

qua:

agens: Atque ut materia prius pro-

Jiusattradlivx

quaein

bomine

reperi-

tur. Nam licn babens naturam proprietatemBorealisPoli,fuumfimile,nimirum fuccos Melancholicos terreftres virtucequafiSaturninadiredcattrahit: At cilta felhsjluam faculcatem attrahendi a proprietate Martiali Sulphurea feu terreitreitateignea accipitiatque hepar diJatatione meridionali five jequinodiali fan-

&

cedebat ex fubjedo aqueo chaos tenebrofi abylTo egrediente,atque ideo cft per fe Borcali& privativx difpofitioni , nimirum
quieti
,

frigori

mortificationi
Ita

& immoma
in cor-

&

bilitati proclivis.

quidem

eft ifta

teria,quajfacit contradionctn

tam

de

&

per confequcns in pulfuum motu,

quam in alij s corporis partibus,hoc eft, naturalis

materis

in

homine

inclinatio cft

contrahere Spiritus ^ circumferentia ad

guinem

quem priiis rubicundum fecic,

centrum,ci]m

mediantibuscanalibus venofis peruniver-

e' diverfo forma , qucE h luce derivatur verfatur in dilatatione atque

famtcrram Microcofmicamdilpergit atque transfundit. Sed in primo loco per porofaorgana chilofam
inteftinis attrahic
,

cibi fubftantiamab quas omnes attrahendi

ideo in animatione exagitatione macerijE , quaefineiftiufmodiagentc ^Borcali matris fuae frigore ftupida quafi mortua remancret. Atque ifta eft ratio Sy-

&

&

& expandendi facultates nunquam exerceret.nifi calorisnaturalis incitamentis

illud

ftoles

ad

opus
ille

eflet

animatum. Et

quam vis

& Diaftole? in motu cordis,qui proadione & paffione five operatione & refiftcntia , quac fada eft intcr luvenit ab illa

ex natura fua magis dilatando diflipat , quam , ut attrahendo contrahat; animac inftrumenca tamen ille incitac
calor

cem

&

qusdam corporalia

quxknaturaadtale

opusperficiendum,nimirum ad fugendum alliciendum fibi per concradionem, atque iterum ad ledilatandum per relaxationcm ordinantur. Atque ob iftam rationem Cor ,Stomachus ,intell;ina,ven3c

5 calorem feu fbrmam zquinodiamateriam tenebrofam frigidam lcm autpolaremjincompofitionehumana.Vndeevidens eft, qu6d , ut mundus major diduseftexlite& amicitiaconflari ita

&

&

&c. Formatae-SccompadK
diredlis, attradionisgratia
fis,

funt exfibris
,

etiam mundusminorhaud injuriaex contrarijs componi traditur , videlicet ex lucis illa tenebrarum- lam veroin hoc fobole videturfacultashominisviviattradiva,ab illa MagnetiSjin eo difcrepare : Quoniam

&

&tranfver-

retentionis caufa

&obhquispropter

Magnesnon apparet fenfui humano adeo vivus&&agilisachomo , fed quodam-

expulfioncm. Atque iterum acris pcr afnarcs attradio, haud peram arccriam

mod6
ipfe

videtur mortuus, quatenus ^ vena

&

fua ferruginofa dividitur.

quivit perfici fine ope

&

auxiliopulmo-

Atque iterum non evidenti dilatatione a calore vivi-

num,quiminimcfineca]oris dilatantis&
vivificantisanimatione atque incitatione

fico procedente, mjcdiantcfubftantiaorganica,fed virtute contradiva partim terreltri

opcrariautmoverepotucrunt. Ita, utin hoccafu , omnis externi aeris attradio,

qua;
fit

partim cetrali,qu2E prius dilatatione fuos emifit radics,ac tu dcmum ad (e al-

&

pulmones
naturalis

per poros in partes,carnofas, pcr in Laevum cordis Thalamum,

&

liciendo contraxit, atque

ob iitam raticne

major ipfius attrahcndi

potcitas coliftit in

proccdit 'immcdtate a dilataciva caloris perficitur mediantiadionc,

polo:Attradio vcro hominis viventis procedit acalorisvivifici dilatationekccntro

&

businftrumentis , idqueprxcipucperpulmoncs cor Haud alitcr,quam videmus,

verfuscircumfcrentia,quicfHcit,utinltru-

&

menta

materialia

tam ad attradionem,
,

Syringam

fcu filtulam
,
:

interius extrahatur

organum parum aerem vcl a,

fi

ci e]us

quam

retencionc

& expuliione

officia fua

qUam ad fe

trahere

At fi

ijlud interius de-

piaftenc&quandoquecpcracurprscipue ad concradioncm, hoc cit, m.ovcre folec k

tircumfercncia vcrlusccntrum, videlicet tum voluncace divina pri vativs emanationi?

trudatur,aerem vel aquamillam atcradiohe incrodudam iterum cmuiere ku ex-

'

t)
t\\s

E P

H
:

os o p a r A M O Y S A r C A.
tuum ipfis cof-ifcrre pofleautumant. Nam moneo ego judiccs tales audaccs atque temerariosjut fcianf,qu6d, ucMagncs(utcunquc oculismaira apparet mortua)obfervacur fibi centraliter appctitu vivo fu-

radios rccipiat Qucmadmodu, quandocorcontrahitur .undefic , iitpaflioncs pravx, uc funt crilHcia, mclanchulia,invidia,defper:icio,timor &c. Oriantur , de quibusantchcftrcIacum.Quandoquectiam calor nativus refleditad (enfuum folarium rcquiCTcm radios fuos internc' , uti in adiorre fomni,qui c(l mortis & tcnebrarum imago videre licet: At vero c regionc Teipfuma centro adcircumfcrentiamdilatat.quandovultjUtSpiritusanimalcsvigilent

gcrc&alledare Ipiritusradiofos cu corporc alcerius Magnecis cocus Magnes quslibcc ejus portioa coco divifa , hoc idc jiixca fuam proporcionem praeftabic : ita

&

&

& Qperentur.
, ,

etiam probare .confinnare poflTum demonftrationeoculari.quoddebitaapplicationc carnisex aliquo cadaveris membro

defumpj:a.',ad carnc

&

HifceergoimaginaripoiTumus attraflivam M3_^nctis facultatem eire primtim ab cxtrinfccus ad circumferentiam ab

&

hominis vivi pcr nonnulJa6horas,homo,cuiappIicaturdebiIis&: invalidusrcddetur : Ettamen paul6poft

illa

ad centruin

ica taracn, uc

rcscorporea

Mummiae illius Magneticx

corporalis re-

Spiricus deiideraci,rctincacur i Spiricu rcci-

rcnce

&

^ cencrocontrahentt incircum-

ferentia,uci in ferro a

Magnece

& palca h

Carabe accra6la viderefas eit-Iib eit cnim

raciofuiCmilisinferro chalybeiibiatIrahcndi racio,qua; fubftantia-fcrrea refpe<Su fu2e A Mercurio petrofo heterogeneo
purificationis
,

&

mocioncm,ille vircs fuas priflinas recuperabit; Vcriim.ne rektioifta mea videretup a.dvcr(arijsfigmentum , quatenus allegare pollunt , rerum iftiufmodi^applicationem
poire magis in hominis viventis imagina'

naturaquejampurificata;
i
'

nomogeneitatishomini vivo comparacur, qui fpiricibus vivis fedilatantibus animatur. VeHm enim,ut quihbet intelligat.non die ullam in terra creaturam, qvx non habeat fuam Aftroiogicam feu llcUarem influentiam; quc-c (quamvis ipfam ocularicer difcernere nefciamus) cmicat,fnumquead fuum in fpecie fimile non facit afpcdlum, videlicet ad tales creaturas , qus funt conditionis ftellarum
diftillant.
,

tionequamcorporeopcrari ,&qu6dfinc verofundamento fe eflTedebilemfibiperfuadeat, &qu6dnulIusproduci qucataffedusextcrnus , qushocprob.irepoffit,

Refpondeoego

tantse eflc iftam appli,

cationem efficacia: ut mummiafn Spiritualiminforma vifibili extrahere obfcrvetur

ris
:

Nara ratione
,

frigoris exterioris

fuperficic corpoMagnetici fic extrada condenfabicur , haud aliter , qu^m aer in nubem autnubesinnivem, : Ita utcolligi pof,

membri

mummia in

quibusinfluentiKCoru

Vertim fiduae creacara: fuerint

contraris, natura mutuo dilTonantes tunc earum una more Antipathetico direfledtct radios fuos ab alio- Fervertet rum ergo inftar mafculi vivificantis Magneti occurens , ei fui amoris radios facilli-

&

fit&infpeciemquandam Panacex rcduci, mod6 fi pcrfona , ex qua extrahitur fic

,

fanxcomplexionis
bris.

& infuocorporefalu-

^regionever6promcdicamento tS

&

corruptibili&Antipathecicohaberiddbcr,

ubicorpusmorboaliquovenenofofeucocagiofo, nimirum morbo gallico, lepra,&:

bitur-

me emittit [ qui eos tam avide fibi virtutc fpirituum fuorum internorum Martialium etiam ad fuum centrum attrahit atque introducit: Atque attradione radiorum fer,

fimihbus inficitur,ut infra clariusexplicalam ver6 ratio iftius adus feu opera-

tionis in parte hominis

elt,

rifermalium iecum etiam vehit& ducic

corpusferri
,

mortui Magnecica qu6d,uc ciim corpus eflfec vivum k radijs lucidisadivis animabacur,&peromnesipfiuslucis vivifica propriecaces gaudebac: erat adivu.mobile.dilatativu ac dcnique arquinodiahs feu Auftralis c6-

quod

poffidec fteilares five

Marcialcsinflucntias. Parietiam rcfpedu, videlicet appetitus concupifcibilis Magnes

in virtute foitisjloco foeminse ad debilio-

Nam

ditionis:Ita,ut fanguis
turali proprietate

extindo calore na:

rcm, vidclicet,
fefe

in

quo non eit tantus appe-

tcnebraru induit

Nam

titus,haberipoteft.

Haud ctiamaliter res habctcumhomine vivo accadavere

:

altcrius

Nam

tametfi multa corpora vi-

dcntur
lis

elTc

mortua,tamen Magus Naturacarne offibus atque admirabiles delitefcere

morti ficacur k frigorccogelatur.potentiJalis,hoc cft, immobilis cotraftivus redditur ejus adu?,ac(ut verbo dic5)de natura ZonjE rigida: poli frigidi, adeo, ut, ubi

&

intelligitiin ejus

&

&

anteh

dum

in vita cffet

radics fuos k

ctiam fanguine
fpiritus,

quimiraculahaudminora; im6 Vecomajora.quimillaMagnctisprxftare

queant. Atque ideo velim.ut quilibet Myfterijs Dei in natura creatura: pcrverfus
fua imaginatione

centroadcircumferentiamemitteret , ac benedidiobus emanationis Dci vivificantis

& pofitivsefrueretur
proprietatis

jamin

appari-

tione mortis conditionem

& emanatioEc ta-

&

nem

Divinx contradivam,
,

nimium occaccacus.me,

privativam

& mortificante induit-

liusabexperiencia inftruacur

priufquam

men nihilominus nolim

ut fapientes co-

fine ha:fitacicne allevetancaaudacia ret , nuUos mebris hominis amputacis^nec cadaveri hominis morcui in eiie fpiritus, imoquidem ipfum Diabolum nihil fpiri-

&

gicent , quod , quoniam corpus vivum in cadaver mortuum convertatur , ide6fiE Spiricuum vitalium omnino vacuum.ctim

iicripcuris facris confirmatum habenCj

d 2

incet-

SECTIONIS SECVND/,LlB.II.MembrJI.
f>i'.i2.i.

iriCorruptibilcm Dei Spirirum in effe omnibus,&per ccnfequens tam in mortuis,

mortui

fpiritibuslucidisrepleta&fuper
congelaturi

fuperficicm hominis vivi a frigore infpiflata fubit6

qukmin vivis
tibilis

Nam fpiritus ille incorrupvcntis

& pro ufu privato re-

,fccundum ejusin quatuor

proprictatem,cft aliquando in
tro rei.cui ineft.ad

motu

a cen-

At veru hoc mclitis confirmari ncquit,quam pcr txcmplum virtutis

fcrvari poteit.

circumferentiam:Nam

contradivx

rcftndivre aut congelativas

iftiufmodifua adivitate crcaturam vivificat

,

excrelccntise fumofe(alis,inolfibus

mcr-

eamquefacultatefua xquinodliali

feu auftrali agere,

mur

in

Deo vivcre

& vivere facit Sic dicim.ovcrc & cfte Mo: , :

.tuorum contenti; Nam applicatione illius, nimiru Vznex feu mofchi crefcentis, fupcr cranium mortuorum , adfanguiniserup-

vetur(inquam)in

i(ta fua

proprietate h cencrcatura-

tro Solis ccekftis ad

omnium
,

ruminferiorumanimationcm , nimirum evocando fpiritus earum inccrruptibiles, adcentrum ab hyemiali frigore repercuf
fos,h centro ad circumferentiam ipfarum

tioncm in homine vivente , fanguis in homine vivo calidus , affedione quafi Antipathetica motus retrogreditur,& ei denegatur exitus a congelante .nftringente cxcrefcentis hujufmodi Borealitet affcdae
opcratione. Sed omittcdo pro aliquo tem-

&
,

Quemadmodum in

vegetabilibus videre

pore

iftiufir.odi coclufiones

quae ad Mag-

licetjqus tempore hyemali apparent mortua : Quoniam fpiritus vitse relinquunt

circumfcrentiam corum,& in centro,quali loco a frigoris infultibus remotiori ie abfcondunt , ibique acquielcere videntur. At vcro quando fpiritus ifte percipit lentit fontis lucidi appropinquationem, utpotea >.ujus radijs folamenSc auxilium

netcm hominis mortuiMummialemjCJulquc virtutesfpedant quiddicetis , fifit Microcofmicus Magncs.qui ex homine vi,

&

vofine aliquo vitas autfuicorporis detrim.entocolligiqucat : Cujus virtutes tam refpcdu generationis partus fui naturalis ac monltrofi, ut pote a parcntibus diffimilibus dcrivatus, atquc etiam ex fubftan-

&

recipit,incipitpaulatim a centrali fuo pa-

emergere planta: circumferenti amjamvilitaregeftit atqueradijscceleftibus , quiineorumauxiliumdedefupcr cmittuncur,unitas, tenebrofam privatione

iatio
,

&

& frigora congelativa

fumma ope
tionis

e fuo cabernaculo expellere tentat, utad vcgeta-

ad inftar muli , viMcrcurio tGrrco Cholericis Sulphuris Ipiritibus humanis compadus, quam etiamratione ibz attradionisfpiritualis Mumraie,ex homine vivcnte, atquc etiam (quod eft magis adhuc admirabile)
tisfpccie differentibus

delicet ex

&

transpiantationis iplius,tam in animalibus,

&

multiplicationis

adum

hbenus

quam vegecabilibus fpcciebus modo alieno & admiratione digno tam Sympathctice
,

procedat,quemadmodum in tritico in tcrra fepulto ieu lcminato liquet:Haud aliter,

quam

dico,natura Magnetis MartiaIis,fpirituSa.

profedo,
iri ,

ifta

Antipatheticc operatur. Scio nova ftatim proadibus Dia-

turnino uriginaliter in fuum centrum contrado exagitatur atque incitatur, cum

,

Dolicis vijfque

&

illicitis ab ijs reputatum quiad judiciuminjuftum&iniquum

,

gaudio formales ferri radios ad fe fuSulphureo Martiali, ipfi originaliter lcaturiebant : Atque tali etiam modo fpiritus Cadaveris,mediante frigore mortlHcante, hcircumferentiain centrum fine coadus , atque ibidem in quiete quamliadionc rcmanens.rcddit corpus immobilem. betcjufdcm partem fixam Atveroc^m afpedumfeu applicationem ad vivje fuae fpeciei circumfcrentiam faciat, tunc equidcm ^ fuo centro circumfercntiam ufque (ac fi in centro eirec quafi
pari
git. k cujus fpiritu

funt proclives
ligo
ta

quatenus

ifta

fphsram caccrto intel-

pacitatis fuperant
,

& tamepro

ca cfle vera,atque a nonnullis expcr-

non fine admiratione multorum ; imo quidcm iftum Magnete Microcofmicum

&

cum ufuipfius haud ignoramus.cujusadus

aduumquccffedus, quando a fapientibus comprobabuntur tamnaturales appare,

&

&

bunc

quameorumeffedus

abipfis Dcne

ponderati,videbuntur prima fronte admirabilcs

& capacitati
abitrufi.

modum
quae a

humanxalicni acadVcrumenimvcr6jfiea,
intelligantut

fame opprcftus) exurgit, fuumque fimile in homine vivo (quod le ipfum dilatat & per poros more radiofo ad fuppetias ipfi aiierendas cjaculatur) appctitu avido ad fe ve-

me funtantea rccitata

rede , ferioque fint ponderata, caufa eorum non apparcbit admodura abftxufa , ut
limitcs naturje cxcedat.

De

iftiufmodi

dum,MummiaSpirituali

verfus

centrum

Magnecis Microcofmici adiohe tam fympathetica,

attrahitutvitaetiam, qua vivebat anie^, induatur , atque ut illius prsefentia recreetur.

Scd nummia unduofa

fpiritualis viri

quam Antipathetica mihi Dco conccdente plura infcquentibus videliccc libro hujulce ultimo difcurrerc propofui.
,

C A P V T.

DEPHILOSOPHIA MOYSAICA.
C AP V
T. V.

Fol. n/.

In hoc capite explicatur eaufafecreta, quares & modus,qnomodb Mag. nes tam Microtofmicm quhm Macrocofmicus ad injiantiami imb quidem dimenfwnem in cognitamfeu intervallum
indeterminatum aperarifoleat.

FOfterus in
lus

libro

quodam

fuo, cui titu-

ex fimilibus fimilia procreantem. Et ccrt^,

fi

Hoplocrifma fpongus, Philofopbix fua tenuicacem facis fupcrque in co cxprefftellaCc, ubi dicic,qu6d,quoniam Solis rum lumina nubes obfcuras , corporaque opaca penctrare nequeant ideo rormalis hominis elTentia non valet in fuo motu feu curfu ad metam aliquam diltantem move-

cui

quam

realiter confidcrare placuerit,

qusamefuntante^
turmedixifle
,

allegata

&

recordabi-

virtutes

Angelicasabema-

nationearchetypicacfBuere, effequedivinarum Idearum typos , atque etiam fpiritum xthereum elie Angelicis influentijs repletuni qujc radicem liiam cflfentialem
,

impedimeto aut oppofitione mon tium, caftellorum, ncmorum &fimilium. Sed , fipaul6profundiusfeinPhilofophis verx viiceribus immerfiiTet , tunc procul dubioagnofceret fperma xthereum ,feu
re fine
,

Deo & in Deo habucrunt : Ica

non
fic
,

ut in rei

Lux ftellaris, qux tam protunde penetret aut tam univerfaliter opevericace

rctur
tus,

fed aECernus

ille

centraliflTimus fpiri-

influentias ftellares cife in

conditionemul-

to fubtiliorcs
hicula
:

qu^m lunt lucis vifibilis vefunt tenues

Im5 quidcm

& exade
,

& haud rcfiftibili clfentia per omnia penetrat & permeat, tam in ccelo defuper, quam in terra & aquis infequi fua divina

fpiricualcsoc

admudiim mobiles

actam

pcnecrances

& vivs,uc fint potences,atque

,

etiam folcant pcrpetu6 finealiquo manifefto obftaculo autrcfiftenciaad terrae vifcera feu

Acquetotumhocvidetura Philofo, (cametC non nifi obfcure) confirmari,quando vocant Saturnum , qui Pater erat lovjs fcu caput feu Chcter Carius.

phisMyiticis

centrum penetrare

atque ibidem

cholicx emanacionis hinciridearguentcs

ccelos

patrecceli

& terrs,

qu6d

in emiflione

fpecierum fecundum inconditionem generare. Atque iftius rei teftimonium ferunt omncs Pnimetalla
flucntijE

omnium

fpiritus fapientia: creaverit

,

lolophi

tam

antiqui

qukm

recentiores.

Spiritutuo.EtDavid: VerboDominifir. mati funt coeli fpiritu ab ore ejus omnis

informarit juxrailludlobi: Ccclum ornafti \f{

&

&

2.\'tm. j,

Subtilicatemergo Spiritus hujufce Plotinus ju};ca mcntem Placonis expiicare videturin verbisiftis : Tantaeft /Ethcristenuiiis,r,tomniacorporapenetretuniverfi, cum ipfis contam (Bpcra q'.:hm infera
,

vircuseorum. Ec D.Petrus habet , cccli terraex aquis& peraquas exiftentes verbo Dei. Certum ett ercrant prius

&

go

totum

adum

&

eflrentialcm in fpiritu
"

implicitus majora minime red-. , jundus aut

dat
ra

quiafpiritusifteinteriorcundaopeprorfus
recipiente
alit

xthereo eflTe cmanationis divins adum leu fplendidum incorruptibilis Dei fpiriritum , ut verbisucarSalomonis. Atque
ide6 necefl:ari6 fequitur , Spiritum illum, qui merctur cfle immediatum influencia
calis

corum mole minima nullum

.^ '.i2.r. ^'

augmentum
vac.

atque confer-

Hsc illC' Atque

racione puricatis ac

minime

refiftibilis

&

potcncifl^ma

fubcilicacis nacurae iftius coeleltis

coelum, a Poetis mylticis tcrrse mariPhilolbphis tus feu Iponfus vocatur , qunm veftam vocarunt : Imo ver6 ipfae cccli ttellje, in qua-

&

vehiculum ,debere efl^e conformem ad ipfam naturam in puritatc fubtilicace,quar

&

eum informavic : Qui ^ Salomone dicitur

omni re mobilior fubcilior attingere ubique propter fuam munditiem innovare omnia implere orbemterraefle

&

&

Copernicani numcrantterram, afiimilantur uxoribus ccelijUt pote, qus ab eo haudaliterextrahuncur qukm ex latere

rum

ferie

&

&

sap./.
'*

rum. Hoccrgoeratillud

Ada Eva
cceli

Nam

qucd ccegit
^^"

definiunt efie denfiores

,

partes iiiorum

orbium unde fitqu6dpro mcmbris habeantur , nihil efttam te-

nue, fubtile ac penctrans

ille
,

qukm eft fpiritus

hquoipfi percondenfationemderi-

vantur. H^c aucem eft ratio , quodveri Alchy miftae tot de fuo ca:lo,quoa quintam eircntiam vocant, admiranda narrcnt, inde arguendo, ratione puritatis ac fubtilitacis iplius rcsomncspcnetrare poire. Ec Philolbphi dicunt iitam quintam eltentiamellenaturam illamfuam.quam definiunt cile vim quandam in rebus infiniram,

&

nonnulios etiam ex Chriftianis Philolophis in fermoncm iftum irrumpcre : Deus eft natuva,& naft;ra,Deus. Quoincelligere videncur, nacuram naturatam radic^liter informantcm .fuiffe jetcrnam fllam emanationem, qus fecit atque informavic naruramhumidammundi , qui ob iltam rationem elbdidtus natura nacuraca , vide-

&

liccc praefentia ipfius

iive

naturje naturancis,
fu-

DiviniSpintusei, qui ferebatur

,

igneum vigorera lcu vircucemimpercivicquemadmudum parijlque

per aquas

omnia permeancem entia , cundas res generancem ealque augentcm alencemque 2c

cim teftimonio licerarum lacrarum . parcim D. Augultini aifeveracione videre

iicet.

&

Oporcetergo

ucnosdcbitaliarum

rerutn

SECTiONIS SEGVND^,LIB.
lernm a nobis alkgatarum confidcratione
habita,fciamus,qu6J,(iinflucntiacornpletcalpiricu iiicorruptibUi Domini aniinetur,t<jnc necefTc cU , ut proprietatibus na-

ir.Membr.ir,

indifcrcti&magisfenfuales, quamintclledualcs Philolbphi allcvcrarc baud crubucrunt : Cum celte fapicntiffimorum

Philorophorum turba,

fpiritus iftc defini-

Divini imbuatur , confequcnter debet efle omnium fpiritupcum maxinx' fubtilis, agilis ,-mobili$ netrans : Atqucincorcfpedu magiscrit pocens ad omnia , quteccnque folida fine ullo impedimento aut reiiltentia penetrnda , atquc ctiam ad omnia generanda, nutrienda magis accomaugiijoncanda paratior , Ac fi incorporetur modacus auc rpcciticctur . individua fimilia ex fiisiHbus procrcare folet. Porro etiam refpctura;illius (piritos

&

&

pcrconfcquens non dcfinita ftudctcrminaca: Nam quam longc ipfa emittit fus adivitatis radios cx centro flcila: coelcftis , ctiam eoufque potcft fpiritus ifte ccntralis in terra crcaturis cjufdcm fiia: cmanatioDis diametrum cxtendcrc : Ita , ut qucmadmodum

atur cfie vis in rcbus infinita

&

&

&

radiofa itell2E ca-lcilis influentia

deorfum
,

&

pcnctratufqueadtcrrjEccntrum

eodem
fuae

plancmodo
tcct
ftella:

quslibctftcllaccckftis pene-

afcendcndo ufque ad centrum

cockftis , k

clu capacitatis humar.a: infinitam in radioruui fucrtjm emiflione habct cxtenfiopoi1?bile'

quo radicaliter erat derivatai &qu5opulentior, ditior& magig

cxaltata eritformailla ftellaris in creatu-

ncm, atquc ideo, ut illa limitctur, clt imQuod quidcm omnc cxpcricntia lcu dcmonlhacionehujufmodi oculari

dcmonitrnbo. Invcnimus in praxi Magnenca , Magnctcm virtute liai Spintus centralifubtilis qui^cum intrinfecUs , teranimat , tam potentem reddi invir-

&

e6 propinqui'^s acccdit ad naturam magis digna: atque occulta^ in ccelo, &pcrconfequcnsfacit radiorum fuoruin fivc femidiamerti fux emi(fionis extenfionem longiorem validiorem. lam ver6, ut videmus quamlibct infiuentiam aftrale
ra
,

(tellie

&

tuce fua attradiva

uc fine ulla rcfiltentia

in ereatura naturali

quodam inftindu id-

radios fue adivitatis pcr faxa dunffima, ligna fpilfa , mctalla compadiffima, atque

ctiam vitra quafi impenefrabilia tranfmitcere valeat, Quod argumcncum eft cvidcntiiTimum , Ipiritum iltum efle dc fubtiliori, natura longc pcnetrabiliorc quamacrillcfublunatis , quatcnus cidenegatur etiam per Chartara tenuem aut pcUiculam tranfitus. Pari etiam ratione intcrnus ccelertis hominis fpiritus , qui eft

&

que more Sympathetico fontem ccelcfte feu Itellam k qua primitus eft ofta , afpicerc , atqucitidcmftellam illamca-leltcm paritcr paterno quodam rcfpedu influcntias fuas deorfum"ad filium fuu terrenum, feu filialcm fuam formam vel ignem in crcatura fovendum nucriendum emictcre, ade6, ut carum ambac mutuo inter fe in reciprocoeorum gaudere vldeantur

&

&

radij

iltiiiis

vivificantis vcliiculum, elt

,

tam

fubtilisinfe
re
,

quando

utnihilpotius fitei refilteradius mentalis internus,ad

annplexu fe recipiant fecundum iftud Philofophorum: Naturanaturalsetatur naturam continet. 6 natura coeleltis verita-

&

tis

naturas

Dei mutu multiplicans

I53 eti*

quamlibcc miCtam , utcunquc ab homiin capacicate humana inne rctnotam acccfribikm ,collimct. Nam, ctm ca-leflis illc in hominc Spiritus fit ad ex emplar fpiritus Divini tormatus , nccclTecll,

am

&

fpccicscreaturarum , quseuna eademqueinfluenriainduuntur , folent rationc

lu3e fimilitudinis

utiniltiufmodi fua adione cum limitct: lam vero (uhtiiitasadus Diviniinfpiritu hun-.ano ab Hcrmete hoc modo cxprimilur- Quicunque hac Dei natura fulti funt,
intcUigcntia
liia

adinviccm radios fymhoc cft , nacura confenticntes ejaculare , quibusinconcordia &amorc convcniunt. Atquc obiftam rationem axioma Philofophorum antckallegatum cfl
patbeticos
,

tale

cunda complcduntur,
fi

Naturacxfimilibusprocrearcfolet. cur quxlibct forma fpc, cificainfuofimih congaudere, fuumquc

:

& haec cft caufa

j

quas

m terra funt & qux in mari, &

,

quid

fimilefinctranfgrcffione a fusefpecicili-

cltpra:tcreafupracalum,atqQeade6(cipfoscrigunt
tucancur.
rim;nd.4.

mitibusprocrcareanimadvcrtitur.

utipfumquoquc bonum in&c. Quibus lignificare videtur,

in pene-

Vcrbi gratianaturahumanaproducithoraincm, equina cquum . femen fceniculi fcenicu:

omncm fufficicnttm Dcwdum

trationc
actui
in

&

tranllnigratione pcr omniai

,

lum , faba fabam Granum tritici tricicum &c. Acque etiam natura rei taliter
amicifEma fibi fimili, radiofl. quc fympathiasamabiks emitit , utconcraeatajcft

qui adus confiltit in radio mentali

;cujus

non

rcfiftendo,influcntia: calcites

operanturubiqucin terra& impcdiinccrmedio- Hifce ergo evidens mcnto ut quslil;^ crcatura inferior eit , quod
penecrant

&

vcniant&concurrantcum
fuofimili emittuntur
,

radijs

qui k

mari

fine ulla refiflcntia aut

ica

utambs naturs
,

conlentiant& mutu6amplcdantur: Vti

in

Ipccifica.hoc Ipiricu eflcntiali cftprxdita

nete

Magnetccum Magnetc atqucMagcum terro videre clt. Nam fi unus

&

in ipfo confiltit ac fuper ipfum,quafi

rcalcfua: veritacisfundamcntum fculapi-

dcm vere angularcm sedificati Ita .'equide radiorum ipUus emilEo , non cft ab aJiqua {phsra adivJtatis terminanda j rquidam

Magncsinveniatfeuoccurrataltcri , amboievirtutcSaturnini Sulphurci Spiritus afpicicnt atque fe mutu6 ampicdenturt

Namdebica eorum

applicatione unus ad

alium;cmiflione radiorum k ccntroad cir-

cum=

DE
cuinferentiam

HILOSOPHIA MOYSAICA.
,

FoJ.

ii(j.

atqueicerum concradioncillorum radiorumin feinvi. cem ampledencur allicient fe ad fe. Quod etiam incerfcrrum magnetem obfervacur : Nam, quoniam fcrrum eidem
le afpicienc

&

&
,

fencis radios atque influentiam recipir: Acque iterum, qu^d , uc illa ftella cccleftis fuos radios eciam ad terrae centrum ejaculat

conftellacioni

cum Magnete

fubijcicur,

atque ide6 tam latam habet adivitatis fphsram.utquamlibetmundi totius concavi portionem fcrutetur, ita etiam fcintil,

fuaque
in

ilella cencrali fruitur

illi
:

Magnetis

la:i!la:ftellaresfeu radiantes,

omni
in

refpecSu convenienti

Nam

ob

quas creaturisfibifubjediscmittit,cumftellearurt

eorum confanguinitaeadem minicra fcmper feu vena terreftrireperiunruri ideo feinvicem amaiftam cirencialcm

tem

re

& canco appecitu reciperefobfervantur.

,

fint in fubftancia & forma unum idem cumfuofonte & confequenrcr concinuacsfunt cum eo , &abeohaudquaquam

&

docemur lapidem fcemininum,admodum inftarmerecri-

Nam ab experiencia
:

&

luce indivifibiles,omncs peilcrutantur angulos regionis fublunaris ; lm6

fpiritu

&

cisluxuriofx ferrum mafculinum accrahere

&3ppecere

&non

econcra

utiAver-

roes , Scaliger

& Cardinalis Cufanus erro-

nice&falfoexiftimanr :Quippe quorum ipfum ferrumallicereadfe eftfenrentia

,

ipfius Originem unde erat orca Namhacratione polus BorealisinMagneceper fe a fua inclinacione propria cicius ad ftellam polarem , quze eft fonsinfluenciarum centralium utriufque movcrcc quam Magnes : At hoc tocij experiencia probatur falfumlam vero ad confirmandam infinitam horum radiorum cencralium in didis duobus corporibus , nimirum ftelte polaMagnecis feu ferri efficaciam opus ris cft, uc prius Theoria quadam idonea fimus

Magnetem ranquam
,

&

vero ad fontcm earum coeleftem pcnetravim fuam vits fortiuntur,uti infra dcmonftrabitur; idque co clariiis indicatur , quoniam quslibct mac^ni Magnetis portio utcunque rainima.fuos, fibi polos accirculos diltindosvcndicar, sque , ac illc magnus , feuintegeraquo
re folent, a quibus

marricem

&

erac excifa. His crgo redditur apparens, adionem cujuflibct rei elcmcntaris effici

funt fimul per

tam ad diftans,quamquando Juo corpora contadtum mutuum con-

junda. VerCim rerumlilemcntariiiadio, dura ab invicem feparantur ,debita applicatione atqueinflucntiarum radiofarum in invicem infufione,perficitur,quod vix credibile ratione occultaticnis adionis ipfius videretur, nifi illud nos cxpcricntia cx obfervatione attradiqnis ferri a Magnete ad diftantiam doccrct. Porro etiam imagines rerum de longe in fpeculis opticis difcernianimadvcrtimus- Nec erat quidem minimum in Py thagoricis , atque nonnullis ex Philofophis Chriftianis artificiiim, fuas mentesfeu intentiones.alijs in locis
diffitis

&

dedudi
thodo
ikind.de
i^sftcuan-

ur cum poftek faciliori

cum Me-

in

praxin defcendamus. Radius(in-

ra.quicAlkindusjquikcencroftells ad centrumterraeprocedit fortiffimus effe probatur in opcratione fu fpeciei &c. QuJbus arguere videtur ad diftantiam , quam

mcommenfurabilem

occultus ftcUs raagit, dius feu influentia radiofa operatur

feu regionibus longekfediftantibus viventibus rationc refiexionum per

,

&

vicra

Marhcmatice

praeparata ac difpofita

cum

infuaimaginefeueffigie intcrra. Namalibiditithzec : Liqucc, radiosftellarcsdivcrfaconftituere individuain hoc

&

in difco lunse exprimere.

Veriim enim ve-

r6 Philofophi noftriexterni.quilblo fcnfu gubernari volunt, de detcrminata quadam

adivitatis fphjeja fomniant
, limitefque huic fpiritui five natura: myftica- affignarc haud crubcfcunt. Excmpli gracia , quo-

mundo&c. Iterumpro

fteliibcentralibus

corporum inferiorum, & radiofis eorum exieniionibus, hazc alibi MundusElementaris eftexcmplum mundi Sydcrei ,ita, ut qua;libet res in eo contenta iplius fpeuiem contineat, manifeltum eft omnem rcm hujufmundi radiosfacere fuomodo ad inftar Sydcrum, alioquin formam Syderei mundi ad plenum nonhaberet, fed&hocinaliquibus fenfim manifcftatur, Ignis enim radios calofis ad loca proxima tranfmittit,& terfeuinfluencijs_ftellanbus
,

niamMagncs attrahit fcrrura

ut plnrimii,

non nifiaddiftantiamdimidix mcnfxvel

ulnse uniusiide6 ipfi putant ac

concludunt vivificantemipfiusvirtutisadum ulterius

le in aere extendere non pof&confequcnterfolocorporis non intcUedus oculisdudi,terminare hac fua

pcnetrare aut
fe
,

&

ra radics algons.
,

pro veroaffumcntes dicimus, omne, quod aftualem habcc exiftenciam in mundo,E]emencorum radios emitcers incmnem partem, quitocummundum Elementalcra replcnt
igitur

Hoc

oblervatione extcrna volunt Spiricualem Magnetis extcnfioncm : Sed fi oculos fus inquifitionis corporeos claudcre, ac more Philofophorum pcritiffimorum lu,

minementaliadionis tam abftrufx medullam intueri velint , pcrcipcrent quidem , extenfioncm Spiritus radiofi in
propnxftclleLa;leftisfuse
tcr lirailis in ferro Ipirirus
fius portio,

luomodo. Prsterchdiftantiaunius rciab

facitdifterentiam in cftedu radiorum in rebus hujufmundi : Hxc iUe. fer.
alia

Magnete jequalcm cfte cum fctnidiametro , cumuterque

:

Quo
,

lintuniusejulLicmqueefientije

Acpari-

monecertioresnosfacit; Primiim
elTe in

nihil

&
,

cujutlibec ip-

mundo

infetiori

quod non habeac

fuse ef-

(cd lunt plurima

qu^e cvidcnlunc.

fuumiimiiciniUofuperiori a quo

tcmm Magntte ehccfum

i>

impedire pof-

d 4

SECTIONIS SECV'ND7,LIB.ILMembr
iunr , vidclicct rci fivc ferri ponderoficas, cujusratione illud-extracircuium lcnfibilis liia emanationis attraherc ncquit,atqoe

II.

que
bilis

ita virtutis

reddicur ad
taii

Magneticx achjs nimis<fcrem adco pondcrofamfi-

bi in

diftantia attratendaiH.

Verdm

radiorum a Ma^nete emiflbrum diffipatio fcu difpcrfio , nam radij ejus , poftqoam 3 Magnete cmictuntur , co magis in acre apertoexpanduntur.quo retnocitish Magnctc cvolant
,

quia

ftclice iplius cceiellis radiub,

magnetis

emifiionibus occurrir cafque fbrtilicat idco euidens dt , fteliam pdarcm opcmri

in

Magnctc adcxcitandam & snimandam

quemadmodum cx ifta de-

tnoDrtr-ationeluculentercxplicatur.

fimilcm in co vigorem : Atquc ipfe Magnes taiiter animatus atquein vigore luo
vivificoau<flusad;ioni ftclIa:iUius corref-

Plenitudo virium in Stella Polari ab ea.

pondet

pcnetrandounoeodemquclymfui
,

&

patheticoconlenfu etiam ad centrum

fontisca-lcftis

^#

quod quidcm faciUimcin eo prxftari poteit quoniam uterque ftint

,

uniusejufdemqueeflenti*

Nonne

ani-

madvertimus hoc externa apprchenfionc cfle vcrum, clNm obfervamus potum Magnetis Borealcm in dcbito naturali atquc obedientirefpedlu,lkll.un polarem conftanter ad tantiwn dittantiam rc(picerc>

quodalitcr fierinon pocuic, niliradijcorum ellentinmcdio, acris , imoquidem in ipfo sechere acque ctiam in tcrra ma-

&

riconjundi? Q_uis enimncgare

ipfius ftella: polaris radios

poreft,

dclcenaere in operariatqueconji\ngi cumraterram dijs fibi fimilibus in magnctc,terro, atquc

&

etiam in terra co<fta, cum hoc idem'ab expcrientiaocularidoceamur?SicrgoMagferrum ac terra finc iltius ftclla; ncs fcintilla , cur obfecro , morc fui fontis non cmicarent fcintill^e iftx pariter afcenderent five emitterent fuos radios ad Stel-

&

&

lam illam cceleftem

Chm

certumfitiSc

experientiaprobatum.vel

minimumTcr-

rella: feu Magnetis magni fragmentam cx fuototoexcilfumfeudivifum , ade6 eftc poliscompletumaccjus in fuis circulis integrum. Vndeliqucc, virtutcm cujufli-

&

rei k formali fcintilla in ca latitante procedere : NamfcintillafeuradiusSoIis eandem habet pro fua proportione poteilluminandi , quam ejus ftatera agcndi fonsSolaris , haudaliccr ac vidcmus candelam parvulam calicer profua quancicatc corufcare, quam major illa, a qua lucis fucC principium duxit. Quare non eft dubi-

bet

&

tandum.quin

Magnes
Inqua AcftMagnetis Polus,B. D.Baiisradiorum cjus cumintegro ejus vigofe adaptat in princire, qux terminatur pio virgs fcrrezE B. D. Ita,ut in tali contadu ad diftdlns.nihil radiorum occulte c

, fiftellapolaris fuosradios impluat in corpus Magncticum , centralis etiam corporis magnctici Stella luos pari ter radiosad calcltcm fui foncis polaris fedememittit- Atveropraxi Aftronomica docemur , diftantiam feu intervallum

&

magnetefcaturientiumdcperdatur
tota ejus vis
tur,
(ita eft in

Sed

intethxcduocorpora, nimimm Stellanf polarera terram five Magnetcm eire utcxtenfio immcnfum adeo grande majorin rerum nacura refpedu noftrum

&

&

ferro.atque

rationem ferrum

facile h

ob iftam Magnete attrahiAtve-

quoniam

vis unitaeft fortiot.

ro ciimferrumin diltantialongiore fcu ^ Magnete remotiori difponatur, videlicet in C. tunc quidcmmajor Bafis Spiritualis

vix excogitariqueac , nimirum illa inter ca:lum odavom , in quo cft Stella polaris tamcn in venimus , hsc duo (Sc terr.Hn fimul opccorpora fe invicem refpicere rari lympachia admirabili, Im6 quidem'&
:

&
,

&

quandoque
poGcio
,

ubinon ficredainccr fcdif^

pyramidahs emiffionis portio,dilatatui: atque exira latera ferri fine uilocjus contadtUffeu occwrlii dircdo cum eo tranfit , ac-

videncurinCc-rfc Ancipathiafatis

t/OtabiJi dilcreparc.

Quid ? An debet abaCUo

Phantaftica: feo
iroa-

itrufiilUus Spuitus

DEPHILOSOPHIA WOYSAICA.
hnaginansealicnjus
afliviratis fphsra; li-

F0L117

mitibus.juxta hoiriinunrnunnullorum imnimis fuperficialita- in occulpcritorum tis Thcfauris atquc atcanis feu ccntralibus

&

hus influentiaconvenire jCamquecomiter amiJedi Namfeipfasconvertunc etiam in dic nebulofo ad diurnum Solismotum: e contra ver6 nodurnotcmpore,ratione
;

adionibus Dci in creattira verfatorum, opiniones tcrminai i ? Pari ctiam rationc nccefle habcmus concedere, quod fit fimilis radiorum occultorum concurfus fymMagnetem, patheticus intcr fcrrum

abfenria: Solis flores

carum

fe

contrahunr,

ac

fi

eifent tenebrofs ac frigid^e

nodb iniriutrrd^.

&

mics. Etiamcepa inquibufdamrcgionibus^utteftaturPlutarchus^^^irefcit indecremcnto LunK atque icerum marcefcere

,

quoniam eorum utcrquc.habct in

centrales

fe Stellas

fcu radiofas influcntias

five eflentia;

unius

nocacurcrefcente ipfa, Eft ctiam magna S)'mpathecica relario inter cancrum ac

jufdemque naturx

ab uno

fonte dcfcendentcs , quorum emanationcB occultae, tranfcunt ad diftantiam nobis in~

cognitam,tametfi earum cfK;dhis,accidentaUternobis non magisappareanc , qukm

coelcftes illx

oltream Lunam : Nam, dum crefcit Luna , eorum fucci augentur,at ver6 decrc iccnte ea, ipfi pariter in fua fuUbntia dimi^ nuuntur. Porro ad irradiationem unius plantsad aliamquodipedat, obfervatum
eft,

&

Munfter.ccsgrar''-'''^!^'

influennx

quae de coelofu-

per mineralia,vegetabilia, relacendunt. Nihilo'minusfihiftorijs tionibus fidem aliquam adhibuerimus , a

&

Rutamherbam fummacum

amicitia

animalia def-

&

ficumarborcmrefpiccre, undefit, Qthsc

"'^"

ipfis Mauris acScrapionCjOlao Magno cepimus , apud IndoSj veriijs polum Boreaiem elfe fcopulos nonnullos Magneticse confiftcntiae qui naves a Magna dilbntia
,

&

&

planranullibimeliu,, aut copiofius vigeat feliciori cum fucceiru vivat , quam G

Sympathiam notabilem
ras,in

fubficu arboreplantetur. Atqireefleetiani inter earum natu-

ftu

ad

fe trahunt, iTn6 quidem , & tantam eflb eorum in atcrahendo virtutem , ut etiam clavos fcrreos a lignea navium fubftantia

eorcddicur manifeftum , quia in guodore handfuncdiflimilcs. Pra-tereh fi Myrtus prope arborem Granati plan-

&

tctur,
efEciet

eam magis fercilem acfrudileram

quandoque extrahant.unde fit,ut navcs non terreis cymbas fuas tlavis ligneis condere cogantur, Atque iterum,quid eft dicendum ad opinionem illam medici ac

&

&

, atquc cx alcera parte granatum reddet myrtum magis edorifcrum : V'nde liquetjunum prsefcntia alterius gaudere

&

Ixtari. Ac rci veritate amboanimadverniu-

tur convcnire in

Philofophi dodliflimi Fracaftorij , quippe, qui poft longuam fuam in naturam Magnetis inquilitioncm , concludere tandem videtur, rationem, curMagncs fuum polum adSeptencrionern convertat,efl,quoT)iam inillo

unam conditiohcm Elcmentakm, utpote qua: arborcsfunt frigi,

6s

ficcae

& aftringentcs.

Vertai ad cx-

primendam ingencem

illam relacioncm

Sympathecicani,qus eft incer naturam ve-

mundi

angalo multi rcperian-

getabilem& mineralcm.prscipuc&cum diligentia obfcrvarc debemus occultam

fi illam in Corylo propriecacem : tcmpore quodam ibto,virgaCriryliiiain

tur monces ex lapide M-agnetico confiftenccs , quiferrum delonge ad feattra-

Nam

hunt. Quod fi-eflctvcrum , fequeretur, ejufmodi fcopulos Magneticos potuilTe a fedc aequinodij ad pundum congelatucn poli Borealis operari : Nam experientia
nautas ctiam ufquc adlineam icquinodialem faccre acus magneticjc ufum,ad explorandum , in qua altitudine na-

extermicate furcaca,ex arborc fua coHiga-

&utraqueparsfurcatamanuutraque fuftineatur, ca tamen !ege,ut locus,ubi

oacur
,
I

viroula: trunco fcu Baculo jungantur

fi-

docemur

mul curn trunco A. B. Diredc luperpcndiculariter

erigatur
,

vigent.

Veruntamcn

licethocnonnullis

Atque

impoflibile, tamcn vidcbituralienum quidem arf is Geographicie periti, atfunt que in cartarum marinarum compofitione
vcrfatiflimi, qui huicFracaflxjrij fentcntiae

&

iftiufmodi

Baculx pofitione,ille, qui

virgam fcu bacillumtcnet, montis

firmiter adhxrent- Quibus videre licct, aliquos viros vulgaritcr fapientes atquc

fummitatcm quo mincra

in

auri

dodos

videri intimare illam adivitatis

velargentiexcogitatureile, pertranfit:

fphsram iimitatam Magnetis virtuti a Peripateticis

&

Chriftianis academicis af-

Ciim autcm di-

fionatam,eirevanam

nuUius momenci. jam aregno minerali ad illud vegeSed ut animale afcendam: Obfetvamus tabile quidem elTe rclationcm admirabikrn in-

&

redcfupermetalli

venam
laris

&

ambulet, virga perpendicu-

A. B. Etiam

atquepereanplantamiExratiotKin inter plantii dciTi empligratia.Compertfi eft(tcfte Mizaldo)

tcrftellasfixas&erracicas
,

invito

&

(mirabile

homine fe didu)

vcrfus tcrram inclinabit: At ver6,fl non ad fit in monte

1

itJd. Arc,
.t.

radios ac floves herba'Heliotropij,atqueillius

Cechorei,iblere more Sympachecico

radijsfolaribusgauderei

& cum radiofail-

tiiiniera taliscucia

fQd

SECTIONIS SECVND.,LIB.lI.Menabr.
fiio fitu

II.
ut
illa

orthogonali conftantej manebit:

gz furcatae efie in caufa

virgje
,

Cor

hoc eile verum , ego iple ceftari poflum c6 qu6d nonnulli Germani; in fodinis Cambris feu Wallix argenteis laborantes , hanc ipfiflimam viam ibidem in
ven;e argentea; inquifitione tcntaverint. Porrpctt hoc artificium valde interGcr-

rylaccx portio, deorfum fe declinct haud aliter , ac Magnes obfervatur ferrum Sc alium magnetem fortiter per ejus polum attrahere Scio , quod alienum videbi;

turejufmodihominibus
riim
fi

fubftantiamme: Vemetallorum

tallicam radios ex fuis venis emittcre

optime notum atque praxi quotidianar adhibitum , in monciHungaria", ubi inveniunbus Saxonix tur minerx auri argenti. At ne fcru-

manos famiharc

&

adco

cfiTent in
,

vivis

naturisverfati

acartificesilli, qui labo-

&

rantin fodinis

montium

Tirolce

&

Hun

&

pulofi nonnulli huic rei fidem nihilomi-

nus ininimc adhibcrcnt

^?n"c.
fofl:
Ii!>.
lit

ipfos fcire ve-

!iin

Munii.ac

Georgium Agricolam atque MunIterum mcntioncm de hac re in fuis de

,

Cco^.

mineraUbus tr:ftSibusfacere , artificiumque hoc pro vero experto confirmare. Dcus bone , quantum tumulcum facerent unguenci armarij hoftes feu ad verfirij ad tale fpcdaculum intuendum ? Quid ? Quod ramus arboris inlenfibilis, duplici in fuo termino virgu-

tunc oculari expcrientia certiores forent fadi , quod ipli quandoque fulgura tonicrua in terra: concavitates emittant , qua opificibus adtnod-iim funt periculofa , ita, ut nifi fubit6 ex mineraimmediatcpoft fignadataexeunti, vd
,

garix

&

&

pronc humijaceant

extremumuc

pluri-

Haec a nobilibus Gcrmanis fidedignis accepi , quorum alij fuerunt

teftes oculares
:

mum patiantur.
,

Sed ut

in

propofito noftro

proccdam&s
haud aliter
,

inferiorcs Ancipatheticus
cocli fpeciales

la
.

divifus

poffit

metalli argentei

vel

mcer creacuras quidam afpenftus quam intcr Stellas nonnuUaS

cft pariter

confequenter per 600. orgyas in terrx vifcera mediantibus fuis radijs invifibilibus , idque trans fcapulos venafque petrofas penetrare valeat. Annehocpoffibile, ut vcgetabilis natura , quaeeft minus adiva, calida , qukm eft illa animamobilis lis , adum talem pr^eftare poffit , ciim fit omnino (uti afterunt) impoflibile, uc radiofa influentia feu emanatio anima!is , queat ad diftantiam remotam cum fuo fimih cooperari propter impedimen-

aurei

fcdem detegere

,&

cum

erraticas

tum
,

fixas:

Atque unius creaturx aipedlus agnofcitur

alium alterius abhorrere

alia irafcibili

>

ita

ut in

eorum radiomm applicacione una obfervatur ab

re,
fet

rcformidabili fcu

odibili averfionc declinare atque reflede-

&

Mizaldus ait , Cucumerem , ac fi ef vocc tonitrbiorum terrefadus fspius ab ea mutari : Ceparecufaturab' /Ein

MizaU.l!;Ili

gyptijs

cibis

quoniam admodum

ab
tur
ter

alijs
:

vegetabilibus difFerre obfervaNam , ut omnes alix herbs prae-

fcopulorum nemorum,nebularum &fimilium ? Procul dubio concludenc iftiufmodi Philofophi fuperficiales , hoc m) fterium vel minime omninovertimefle.velfifitjtuncnonpof,

ta caftellorum,

montium

fe fine

Diaboli perfici. Nam,cum fpiricus animalis iftiufmodi unionis afpeftum ad ralem diftantiam complerenefciat ,anne probabile eft uc vegetabile infenfibile

adu

propria fua inclinatione prxlhret ? Talis,(ac fcio,eriteorum bifcdc re ccnfura , qui ad judieandum anr^tjuam
le
c.x
,

hocper

&

ipfam in lunse augmento crefcunc; fola cepa vigefcente luna fuum recipit detrimentum atque diminutionem. Eft etiam notabilis inter arborem ficum , nec non vitulum mafulgura Anripachia : Vnde orinum ritur , qu6d ifta: dua; ii fulmine minimc ficrcuriantur. Porro intcr arundifilicem haud exiguum animadnem vertitur efle odium ; Ita ut, fi radixunius ponatur fuper r.imos alterius , cum
Ita e regione

&

&

&

quodam
cietur.

quafi contcmptu

&

t-cs,pro ut cft,intelligatiirs funt pat^atiflimi,

Inter

omncs etiam

bcftias

odio deijEle
Tlin.lib.

ciim fit in

rei veritace harri^onia iJla in

om-

nibus creaturis infcrioribusprt^orcionata,

quaip&corporibus

coeleftitxib feu potius Divinisiniplis infiuentijs corrcfpondent, qua:orcum liium ab unica capitali, Catho
lica

& Kcema cmjnatione ducunt

tum
eficnciales
,

qux ra-

dios luos

tumSympacheti-

quam Antipatheticos in quem libec Globum Sccllarcm 'immediate infundit:

cos

phas odio habet parvulum murem : Vnde evenic , nt,ii quid frumenti , quod ijs pro liucrimento adhibetur , k muribus edatur vel tangatur , illud ftatim recufent atque abhorrcant. Similisquacdam Antipathia obfervatur clTe inter naturas Catablepse acque muftelas Nam mufteliE funt catablepis inftar veneni. Gallus gallinacius \-alpem more An:

cjp, to.

Ibid. 12

Acque ipfi itidcm cos in mundum Elementarcm impluunt , efficientes hac commuriione conk-nlum Harmonicum inter ambasiftasrcgiones Atque idco Alkin:

tipatheticoevitat.

Omnes

colubri

Alkind. de

Hi.

ftcllar.

&

du6 aic Omnu , quK fiunt in hoc mundo contingunt in mundo Elemcntorum, a coelcfti Harmonia/iint cranflata. Certum
:

gues timcnc evitant arborcm fraxinum , atque idco fuiv.ma cura umbram ipfius tam matutinnm , quam pomcridianam cftbgiunr. Itcrum , Diofcoridc s ait , Taxum arhorcm ulque adeo vcnc-

&

&

?liB.lib.

au-

cap.13.

DiofeOt

natam

ut

fi

quis
fit

fubier

eam
,

iedeat,

eft igitur

radios mctallicos ccncurrcntcs

vir-

damnum cxinde
doque

acccpturus

& quatl-

iniuoatleniucuminflucntijs radiofis

vitam fuam amiflurus. Coelius Rodi-

DE

PHILOSOPHIA MOYSAICA.
,

Fol. ii8.
canis reverri-

RoJiginas aflTerit colubrum timore homih mulnis nudi pcrcuti. Bcns nocum ert catablepam, tis authoribus confirmatum qns non eftnifi parvulum animal , folo fuo nihilcminusafpeduper mille abcapairus

nosprivatumetiam claufo oftio habuiiTc-

&

mus paul6 poft femi horam

,

tur

&adportamacccdit
,

iplamqucftre,

nucfuisunguibus, ut apcrirctur
bac

lcalpeut-

quodominumadirctluura. QuiDus
ctl radios

intcrficcre. Etiam homo lippitudine ocuiorum affciflus, potens cftaiium homincm

iatis

evidens

aftcdionis ipfius

longc diftantem

fccrcta

quadam ra-

cunqueabfenticorporeJi llio Dominoradiorum nihiJominus iiii Dominiaipedurn

diorum contagioforcm cmifRone inficere atqucetiamhppumrcddere- Vidcmus.ccEpam Lachrymas cx pcrfonaad diitans idtjuc Ibla radiorum fuorum ejaculationedi,

minimc deieruifle, undc fadum clt ut ipcum adlocum incognitum tam direde conduxcrint. Nonnc eft ctiam admivabi,

fi

!is illa

Sympathctfca emanatio ex colui,

cere.

Fra:tereh

fimilecxiftcns

notum clt fadum.,qu6d,ut falubre foleat fuum fimile

fimile cxi,

badida tabcllaria qua& cujus lumine tamdiredc pcrtot milliaria ad domum,

enutrita tendere foleC? propter illam rationcm tam chareamat afiidr,ut, tarnetfi per joo. milliaria in fuo corbe claufa portetur , ipfa
in

more lalutari reciperciita ctiam

tjucaddiftansinficit

qua eratorta

&

ftcns corruptum, inorc AntipatheticQ

id

Quam

&
.

intoxicatfuumfi-

&

mile , quoderat fanum Qucmadmod^m oblcrvamus , oculum unius hominis oph-

thalmtaaffedum Inficcre nullumalterius hominism.cmbrumprxtcroculum. Atquc ctiamunus phthificus fivcpulmonesulceTatoshabcns , pulmones alterius Irominis
;

nihilominus direde rctfocum litcnscjus Quod quidein argumentum eii: cvidcns , ipfam direcollo Suiphenfis vobbit,

de
nari

k radijs fua: affcdionis in via guber,

qui

modo quodam

iuo auhehDJ ettam ad diftantiam convenicntem vulnerat<S: laxiit , idque applicatione Icu concurrcntia duarum irradiatio-

tinuantur
j

&

uniuntur

Spiriauli conncc icparantut

num unius naturx quarumunaeftmore An ripathctico affeda atque veneno undc

, ,

contaminare folet. SedjUt ad Scopum noflrum Magnet:cum,quiefttamSpiritualis,quamcorporalis, redcam ,Affirmo, ciretantumrefpectum S\mpathiJe S^^iritualcm interunam creaturam atque altcram,ut amatum morc
,

& aliam etiam

cui applicat

hlcco inquomaximcdelcdacur. Qyid diccmus in duabus pcrfonis , quarum una mafculum &altera fccminam amat, &: fine omni ratione afficit ; Atque ide6 radijs affedionis fuam amatam profequicur
,
,

cafnetfi

horret

ncgligit

e regione ha:c illam abnon rcciproco af,

&

mirabili Spiritum amantis fibi attrahat acque alliciat- Hoc idem ego ipfe mirabiliter

acanemeoaquaticoeftedum
in icincre

vidi:

Nam

Gallix verfus pcnularium meum luper arcum ephippiarium pcndens (in quo prxter alia mihi neceiTaria,Hterse
,

meo Lugdunum

Camby crancinclufs-) mal\; cum ad ipfum perquirendum perdidi -Sc retrogredi tentaiTem,curlbris cquum r.ullo

fedionis gradu recipere potdt , led radios fui amoris in odium avcrtit. At veunior6 5 libi duo mtitua affettHone ne Sympathetica fe rccipiunt , ibi quidem adionis virtus ad diitantiam longiorem fuos producet affcdus : l^aud aliter , ac , quando duae itclls cccli radios fuos femidiametraliter cmiccunc , in uno eademque Harmonico affedionis pundo conveniunt. Imo vcr6 , quem-

&

&

admodum vidcinus experientia dodi effe magnam Ancipachiam incer Spiricuiri

,

modo praeter confuetudinem, ut retro iret

compeilere potui.

duseram

Vnde neceflitate coautcanemad mcabonaamiffa

concradum hominis interitdi & intcrfedorem Ade6 utSpiritus vitalis mor;

tui in fuo

ccntro frigoris contadta poll

ice-

perquirendaeaquc mihiafterenda remittercm: Recciriccanis,& poftquampcrfpatiumfcrcdimidixhora: ciTet abfens , penularium iftud ireum ore reportavit.quod quidcmeratadmirabile , confiderando me
cqucftcemfuiirc
us
,

mortem contradus, perpafTionemquan-

dam

irafcibiicm Antipathcticam

rum k centro ad circumfcrcntiam movcre animadvertatur , faciatque fanguimonem congelatum iterum refluere vere verlus homicidam , ac fi fecundb

&

atqueadc6

ut nulii-

pedis

mei aut tradum

feu

odorem

fui hoftis infultui reiiilere

vel

fi

vin-

perlcntire potuerit

&

tair.en

nihilominus

didam
re
confiteri

adverfus
:

dirc(Se ad pcnularium,^ me

fiti

Tantalea in

voluiflet

capere vel peteIta quidcm agnofcere

eum
,

percipiendo in eo hiatuTn,properavit mei odorem , rcm protinus agnovit , eam-

&

&

debemus

qu6d,ubi

SpiriiuS

quefeftinocurfuad meadduxit. Sed, ut magis pcrtinenter ad huc propinquius accedam. Amicus quidam in focietate meatunctemporisexiftcns , cancmfuum aquaticum in civitate Londinenfi nodurnotemporeperdidit : Interca nos ambo Domum quandam privacam , in qua vix

&

unus ratione Sympathetica cum alio CminaturcE concuri-at , ibi potcflas deconicquenter adid bet efle major ; ejus potett vim fuam ad longiorem diitanciam exercere , utcvidcncer demonItracur in abitrufa opelratione inter telam vulnerariam , 'unguencum armarium peribnamvulneracam : De quibus verba
lis

&

&

(taitanteajlumusingrcffi

Ciimqueincuinter

toc feci in holtili

illoconcurlu

qui intcr

bicalo ejuldem

dumus coUoquium

Folterum i^resbycerum

&

meeitfadus,
vide-

c 2

SECTIONIS SECVNDy,L IB.II.McnibrJI.

'videlicet in libro illo

libnim

meo advcrfus ejus didum HOPLOCRISMA SPONG VS, five fpongia ad unguentum armarium delendum, cuilibro meo
comprefrio. Decujuslibtimedulla inhu-

Qyibus arguituradverfjs M. Fofterum., qu6d fi grofliorcs in finguine Spiritus

,

tituluscltjfpongiae Follerianse Presbyteri

firmam chalybis fubftantiam penecorum tenuiores poflc fine ulla refiftentia rcs omnes alias utcunque compactasad inftar influenvaleant
trarc
,

probabile eft,Spirirus

jus mci dircurfus fincjDeo concedente veniam,dicam plura.

tiae

permearc.

Nec

poffuntiftaa

mejam

nunc

relata videri vcl miracula vcl faltcm

Argumentum
tiiis

Fofteri confiftit in im-

.pofnbilitate operationisunguenti, feu povivi fanguinisemariationefeuinfluen-

impoffibiha, ciim etiam cxpericnriateftcfurdolcuinlenfibili mineturinmuto rali hoc idcm cffe cffcdtum : Nam acus feu

&

congetjarum ad fanguinem mortuum latum cmiilione , tam remotam ad diftanfiam a nonnullis propofitam. qui d^m impofTibilitas , fiverain rcgnoani-

&

Qux

iijali

cllct

quod

eft csteris

duobus regnis

magisdilatatum minus vinculiscorporcis ligatumj ad mirorego,curnon fit ma^is impoffibile , in corpore minerali rationc lua: folidifatrs firma; atque conftrid^x per confcquens ad influentiales radios continendos acque rctinendos minus apto, quam in corporc aliquo magis Laxo, moUi &porofo. Prscereacorpus animalis vivi f ft calidum Sc igncum ^5: confequenter ad dilataiidum radios fuos remotius emit-

&

Chalybs folo Magnetis contadu folct fpiritus ipfius imbibere qui quidcm Spiritus kferroita abforpti penetrantper cjustoconfequenter cuilibet ipfius portum , tioni in funt Nam Axioma hoc k prseltantioribus Philofophis in my fterio Magnetis
,

&

o{3timc verfatis,eft tale. Si obelus ferreus feu

portio, ex
tur
,

f:li

grofli

ferrei

Pio-Diem,

&

uno termino. Magneticc tangavigor Magneticus totum permcabic

, habebitque illud virtutem contrariam in utroque extrcmo feu polo axis illius , unam nimirum Borealem atquc

fe-rrum

&

.gidum

tcndos promptius; uc illud minerale eft friatque ideoin radiorum fuorum ,

pars axis dimidia cnt aliam Auftralem , alteracjus medictas alteuniusnaturx rius6. CnZini a. Vbia. Habet natu-

&

&

Pidieust

ejacuIationeminusadivum& potens. Et tamcnnihilominus cxperientia docemur,

Magnetem {kllam polarem refpicere , eique afpedum fuum Spiritualem cmitterc, atqueitidcm , ftcllamillamradiosfuosin cadem diftantia fere in commenfurabili ad mctamluam mineralem ejaculare,quem-

ram Septentrionalem & b. auftralem. Hic eft canon eorum gencralis. Vcrtim cnimvero huicmeo propofito demonftrationem propitis accedam

1',^%^'^

&

meam k minerali ad

vegetabile

transfe-

ram,uthacratione fimile perfuumfimile perfpicujiis in fubjcAo noftro mditi s, animali exprimere queam. In animo meo

&

admodum

in

prscedentibus eft demon-

igiturcft,granotritici infiftere,quod, ciim

in terra
fit

ftratum : Qu6d ctim ita fit , cur , obfecro, non poteft Stella animalis a fonteStcUari leucoclefti derivaca,radios fcu influentiam

mortuum

&

diofa Solisinflucntia
trahit

putrefadum, raamorte refufcitatur:

Nam fimilcmagnetica quadam virtute,at.

li

etiam fuam infanguinecongelatam tcrra: fuie unduofse , videlicet unguento infufam ,autinSpiritum fanguinisinvifihilem in porosinftrumcnci vu!ncrantis,& przecipue fcrri ratione naturs fux attradtivs fulphurea: ablbrptum effunderc ?' Nam experientia confirmat , qu6d , quaaivis fanguis
nullus corporeus inveniatur fuper Gladi-

fimile fuofimiad fe fuum fimile , gaudere folet , ac fimilc rcfufcitatur vivificatur , hoceft , k fua quicte centrali evocatur k fuo fimili illud evocante , alliamplcdente , atque hac ratione ciente

&

&

&

fubttantia radiofa

feu atomifolarisinflu-

nientis in grano tritici ociofa manens hil t^crans, in centro cjufdem jam grano

&

um

vel

pugionem
,

& fimilia
,

Tamen

fi

corruptionediffolutOjCxcitatur ^ fuo fimili

locus

teli
,

natur

unguento periicurat ctiam ratione afpedus fui

qui vulneravit

externo ad agcndum

&

operandum pto

fua ex cccno elementari feu vifcofis

com-

Sympathetici
ruftici funt

Nam

Chirurgi ruralcs feu

pofitionis elementariaeligaroetis

redemp-

cxpcrti,qu6d, quando non funt vuhwsaliquodprofundumproba fet' rcaexaminarc , tamen per impoficionem Gladij in igncmfacilhmedifcerunt,quam alc(> cdum in carnem penctravcrit. Nam
aufi

tione.
tico

Atqueide6, ut Spiritus vitae in tricontradus erat a frigore circumfcrentialiexterno in ccntrum, itajamprs-

fcntiaSolarisirradiationisrecentisdedefu-

fuper delccndcntis) a mortc quafi ad vitaiia

refuicitatur
,

portio

illa teli

feu Gladij

qux vuineravit,

& hac ratione afEitentia

,

ra-

magis fufca vcl calorcm liium mutavit , cccrulea,quam rchquaapparcbit : Hac,inquam,iuaoblervatione incelligunt ,quim profundum iit vulnus. Atquc ide6 hoc eft argumcntuni cgrcgium ingre/Tionis.fpirituum languineorum in inltrumcnci vulnerantisiubltantiam : &conlequcnterliquct,
elleSpirituscilentiales
,

&

diorum cccleltium furgitextragrani corrupti limites

actcrra:lupcrficicm pene-

trat,pcndetqucextra& lupcrcaminacre
aperto,

lummoque conainine tcncat in patnam luam lblarem,aquadelccndeb3t,af;

qua; emanant leu

exilienti.

cxeunt k ianguine c corpore

Sed in fuo inotu ad lurluro h fubtanquam catcnisclemcntaiibus qua; iplum cndiquaqueincludur* & iigant ex omni parce lale aeris volatili
cendtre
lunari lubftantia,
,

circum-

DE
&

PHILOSOPHIA MOYSAICA.
,

Foi.ii9.

loco afcenfionis fuz ad pacircumdatur triam fuam dcfideratam, coadus eft fixe fummitati ftipulas fua: adhxrere : Atque fuam (peciem ibidem multiplicare ac ita alia grana ipfis fimilia producunturin aere. Simili etiam ratione Sol vkx micro-

fuifle vulneratum,hic i chirurgis prius crat tradacus fed fine ulla dolorum micigatione : Ita, ut pcr quatuor vel quinque nodes

dormirchaudpotuerit:Tandemejusami'ciauxiliumipfiusinftantercxoravcruntjUt

pote

quem multum Boni ungucnto arma,

cofmo in fanguine regnans, radiorum

fuo-

rum Spiritualium

emifliones facit,qui funt

: Ipfe autem fecurim ungebat,& uti mos eft iinteo invo-

rio prjeftitiflTe intellexcrunt

ci continuitate infeparabili

conjundi

&

luebat

gelato

per confequcnsh Spiritu in fanguine con, quitelovelferroablbrbeturmini-

acprotinusdoloresfuntmicigati, itautjamdormireinceperit, Quoaudico, ipfe tcncandi gratia, nimirum,ut rem fibi h

,

mt- divifi

dig: Nam tam purus, fubtilis nus ert vitx humans Spiritus , ut quaelibet creacura natura .nacuralijquodam inftindu cupiat de co participare ; Imo ver6 ip(i

&

piuribus relatam experiretur

ris

paurium

li-

neum h fecuri rcmovebat,& ex unico fecuunda: angulo unguentum fcalpcllo Quo fado, certior immcdia^ te fadus cft, ipium vuineratuin admodum efle de doloreex unico vulneris angulo fubicoexorcoconqueftum : Vnde illeconfeftim nudam abrafam fecuris porcionem irerumillinivic , &confeftim fcdacus cft dolor, Hoc idem etiam experimcntum k
abradcbat
;

Dsmones, lucifugidit^i,obiftamrationem corpora humana poffidcre dicuntur,

tijusde

nimirumpropterexcellentem
periem,utte(iaturPfeiIus.

in eo temNecvelim , ut

&

quifquam

meam alTertionem refpuat.ctim

fitcertum,inipfis lapidibus atque mineralibus furdis.elfe paffionem concupifcibi-

lem

quemadmodum in Magnete & ferro

viderclicet,

& fpiritus ferri,tametfifit mi-

ncralis.eO; eciam

ejufdem conditionis in Catholica fua natura, cujufmodi funt omnesalij fpiritus. Quarenolim, ut aliquis

admiretur,e6 quod dixi , mineralem fpiritum effedare illam animalem & vegetabilem Verbm ego demonftrationem fatis probabilem ad iftud probandum produ:

Capitaneo Stiles Nicolao Gilbourne, Equite , viris fide digniflimis eft probatum,uti in refponfo meo ad Fofterum inferius explicacum apparebit. Fofllim etiam affirmare ex mca cognicione , in Coemcterio fuper montem dc Bredftreet , Anglicc Bredltreec hill , in civitate Londinenfi,

&

quandam viduam gcnerofam , pyxidem nocungucnto plenam poffidentem multos

doloredentium

afflidos, curaire^efEci-

c am. Eft comcs quidam nobiliffimus Angliacjdidus The Carlcof Bridgtwatcr,cuj us Hortalanus manum fuam falcef cenaria
crudelicer in

gr^mine metendo vuinera-

%'it,magnafanguinis copia eft perfufa, ncc fifti potuic hsemorragia , comiti annun-

tiatum

eft

hoc,cjufquehacinreopemim-

plorant:

Quippequemunguentum armarium habuiire& in ufu ejufdem fuifle optime verfatum novcrunt , ij^fe protinus juffic
5

endoinprimis,ut dentium dolcntiumgingivas Bacillo acuto vclex rorcmarino vcl fimilipnngerent, quofquepauxillum fanguinisemanaret: Hocperado, Bacillipartem feu terminum fanguine perlitum in ungucntum immerfit , paulatim cefTarunc eorum dolores- Inter reliquos mulier ex vicinioribus qu2Edam,conditione temeraria,contentiofa, probra dicacule dicere latis apta , dolore etiamdencium vexata

&

&

utfalx ^ lignco fuo fuftentaculo feu

eft, ac

tandem eodem modo cum caetcris

manubrio percutcretur
tur.

& ad fe adducere-

curata. Haec nihilominus paucis poft die-

in

Hoc i vulncrato audito ille marculo manu vulnerata rctent6 idu fatis valido
,

bus vcrba opprobriofa

rofse dcdit
,

ferrum percuffit,quo fado in inflanci,fine

ulloalioremedioceiTavitfanguis
illo

necab

ancillse illius gcnencc quidem Domins benefadrici pepercit malevola fua lingua : Qtiibus gencrofa allatis uteratmore jocofo
,

impulfu guttam aliquam perdidit, ac fi Spiritus mineralis,qui illam animalis com-

difpofita,inquitipfaridendo,tunctentabo

prehendebat cfle, idu illo terrefedus pavore quoda& Spiritusvulneratiincuf. fus, ac proinde integram fum atcrahendi
&fpiritus percutientis retinendi facultatem amific , aut quod Spiricus vulnerati, in

&

cgo experimentum mihi ab unguenti iftius datore rclatum : protinus pyxidem

&

unguenti adicbacillumque ad hanc mulierem pertinentem extrahit , acin pelvim aqua plenaminjecit Quo fado tnuliedolores redierunt, ac reconciliatione tandem fada fecunda vice eft curata. ,Quibus accidentiris
illius

temerarise

harmonia cum Spiritu vulnerati conientientcs incoquafi vindida, quam vulneratus fumpfic in fcrrum feu telum jguadere vidererur:Nam fciendum
ftrrum imbibici
,

in

bus a n)c

cum diligentia

obfervaris p; aeci-

puum

Spiritus intlufi folaciumin ipliusa

eft jeflTeSympachccicam

irradiationem sque' inter animajia

& Antipatcticam & mi-

tVigore externo prxlcrvatione, conlift:er8

neralia,acinteranimalia&animalia , mineralia ac mineralia. Sed oblerva obfecro fecundum hoc de unguento armario experimencum. Bevis Theiwell tques auracus , mihi hde fua daca reculic , quendam rotarum lisnearum fabrum eraviter fecuri

&

animadvcrti ; quod fi unguentum ab eo removeatur,aer gelidus , qui ett fpirituum

&

ianguineorum activicaci adverlus eritad iplus congelandos poccns , atque ita per conlenlum influencia; radioia: vicse a vul,

nere adSpiritusinclufosemiflk
j

&ad

eas

inleparabiiicer

continuats(nameracunus

idcm

SECTIONIS SECVND/,LIB.
jdemque fpiritusjujoaEzechieHsteftimonium in duabus proprictatibus qui flat h
feptentrionc& ab au(tro;intemperies continoitSpirkui inclulb& congelato in telo abeffeduremiffioms radiorum evocato-

II.Membr.ir,

rum

& quafiper eartificationemvulneri

^jatientis-

Itcrum ccnfiderare debemus, fanouincm feparatmn quemlibet in fe habercMicrocofmirefpedum : Haudaliter, acuna Magnetis portioab integro divilii,
in

minorMagnesfutitcrum iccFumquc huic experimentoinfiftam} exmajori demptus proprietatem majoris in omni refpcdu cquirit,& confequenterSpiritusunius non Magis ab altero dividitar, c]iiam radij Solarcs h Solc. At vcr6 Spiritus Domini , qui implct omnia (uti ait Salomon) fua: opcrationis virtutcm magis minufve intcndit in hominc, pxoutclt ejus voluntas , atque ideonullomodo phancafticam illam adivitatisfphazrainacimktit
illa
,

fejOUsncstotiusMacrocofmi proportio-

quam humara

res habct ,

nempe polorum

vtquinodij

fapientia.intellligofubicdum Philofo-

&c. ^quc ac toius, adco ,

cmiffi
,

ut Id ea

membri

vulnerati cxiftat in Spiritibus

fan^uinis

(uamquc relationem ad quamlibct cjufdem parrcm faciat haud aliter , qukm

,

;;li(.ujus intcgri Magnetis, utcunquc minima:, refpedtum habcntad

poli portionis

totumiVt ctiam cftfimilisattradio occulemrtTio radiorum interparum Canta guinisnniflumi& unegram fanguinis maflamin venisrctcntam , accft inccr Magnetem paruum -h Magno an^putatum,

&

phix Pag^norum (quod elt ftultitia coram Dco invenit, ob iltam igitur rationem Hcrmes hxchabet: Animamente-deoque plcna intima inundi replet , complcditur excima, vitamquehxccmnibus luggeritj Dat vitam Magno illi aniirali mundo Spiritum omnibus qus in eo vivunt. Atque ipfe alibi : Natura in corporea nihil cft
)

rimsnd.i)

&

capacius

potentius

&

, nihil validiusaut Sic iterum k te ipfo incipiens H"icdicari,atqueanimastuae praecipiccqus

,

nihil velocius
:

totum. Concludo igiiurjqubd, utSpiritus Sanguine amputato ccr.gelati,&: rerrum

ciciiis.qu.im prarcipieSjevolabit, lubcto,in-

jam

poflidcntcs virtutecaioris

homogenei

quam ut tranfcat in Occanum illa priufquam juflleris ibi crit inde , ubi nunc eft,
, ,
, ,

aiqueunduofitatisungnenti , quafimaturefcerc& paulatim rclpirationeinlenfibili Verfus fuum fontcmexhalare obfcrvantur, nonaliter , quamfcintilla granitrificiin fua tcrrca k fi igorecxtcrno pracfervatajcxtraterrse Margines afpirare &furfum ad fulem ccclcftem tendere conatur Ita quidem vulnus in vnjlncrato paulatim fanari vidimus.Atque huc ufque pro modo adio*.

nequaquamdifcedens. lubeto itcrum , ut inca-Ium vo!et,nuIlispennisegcbiti Nihil

enim obftabit

curfui

non Sclis incendi-

nonaetherisamplitudo, nonvertigo ccelorum , non Sydcrutn antiquorum corpora , cjuinpcnetransomniaad fupernum ufque corpus tranfcendat. Quin ctiam, fi voluerisglobos omnes tranfire ca*lorum, quodquefuperidscft inveftigare , idquo-

um,

nisinter
five

vulnus& unguentum armarium Magncticum : lam ver6 dc intcrvallo

,

feu intercapedine

quK fita eft inter

vul-

nus &t3Pguentum,difcurram paucis.

Diftantia inter Stella Polarcm

que tibi licebit. Ad verte , quanta fit animae tuse potcftas,quanta cclcritas. Hxc ille : Quibus duobus Hermetis tcftimonijs obfervarc poflTunuis inprimis animamiin
,

& Mag-

nctem eftiincognita, & tamcn unam in alteram pcr radiorum fucrum reciprocorum furfum & deorfum cmiflionem operatur: Vnde corftat , nullam hifce corum adionibus poiTe fphxram adivitatisafcribi:Sol atque Spiricus in grano tritici eodemplancmorc inter feagunt; Nimirumcontinuationeunius ejuldemque naturx. Ecce
conterminata adiviergo hic limitata quoniam tatis fphxra omnino abclctur nemopoteftjuftc determinare Solaris infiuentix cxtenfionem , de cujus eflcncia
,

gcnere, atque idc6 in ipecie feu particulari elTe divinitate plenam , pcr confcquens, illam Divinam efTcntiam , quae opcratur cmnia in omribus , in cfle huic anims Sc cuilibct membro ejufdem , uti tefhuur Apdtolus. Atque hinceft , qu5d Philofophus ifte verus in loco ante-h citato dixerit,

&

&

: Seiftam Divinitatem in Spiritu Catholicocrcato omniaimplere in Angelica

animam mcnte deoque pienam efle

,

cund6

quadam

exiftcntia

hoc

cft

quatenus

fpi-

ritu valto

mundano quafi

velte induitur.

granum in tritico participat

qukmMagnesparvuIus
ftiis

Non

alitcr,

Et huic aftipulavi videcurpagina facra , diccns : Spiritus Dei incorrupcibilis ineft

sap.rai.

Magnoexlcifus
fruitur polis
fubtilifli-

fimilitcr

cum illo Magno

&

circulis.

Hcmo
,

influentiam
vica:

mam

Spiritum/que

vivaciffimum

ei

ab alto infufum hoc eft, infpirationc diviin quo fita cft qua, tuorventorumproprictas , uti nos doccf Propheta E^ckiel : confequcntcr ideam

nainfpiracuml"iabet

omni rei,acqucide6cftadus vitJemundanae eflcntialiSiqucmadmodum libro primo iftius Sedionisprobavi , unde & didus Hermcs alihi : Anim.-e univerfi^peromnem mundum ab una mnndi totius anima profluunt , tanquam diftributa: circumferentes&c. Quod quidem cutn ilio Salomonisantchalie.gatoconvenit
qutxi
,

Fimmd, n

KztKitl. 37.

&

nimirum,
fint

cujijflihe: natura; in fe

habet. At
,

iftius fpi-

omncs

in ilto

mundo

animjE

atqueidco Spiritus vivificansabeoinhominem mifricuseflentiacft indivifibilis

fus,

omnesSpiritusillius

qui

cum

mifit

eu

infudit, proprictatcs,non aliter

, quam

quardam cmanationes radiora:abirradiatione Catholicaprocedentes , quaifontc atcnio adus illuminantis proccdit , qui.. bufdam parcius , nonnullis copiolius. Hinc

&

DEPHILOSOPHIA MOYSAlCA.
Hinc ergo homo
tate elle paulo
dicitur Angelis in digni,

FoKi2d
Spiri-

divina haud divifus

eftinfinita.

quse in fuaexeenfione

minor ratione largse

.

lucis ^

Ergo evidens redditur ,

Dei (ait lob) fecit me fed infpiratio omnipotentis fecit me intelligere. TeN:i6 , quod innicSuquiriioculipotensfit anima pene-

Deo ei

concelTs portionis
,

Spiritus

tum iftum
quamlibet

vivificantem adiones fuas ad

inmundo metamaquacunque

trareperomnia , idque ad quamlibet diftantia ,& perconfcquens abaliquafphxraadtivitatisimaginarianonterminabitur.

fed prxcipue a creatura , microcofmica emittere , idque e6 citiiis volentiiis fi meta fit unius ejufdemque conditioniscum vehiculo fpiritus , nimi-

natura fpecifica

&

rum fanguine
unguentum.
in

cffufo
,

Sed M. Follerus cum

replicat
,

fuis aiTociatis ait

&

,commenfurando in-

primis diftantiam

fpiritum ilTum, qui debet in fan-

quxeftinter vulnus& Praeterea inveniemus hoc

,

guinem
rari
,

&

efle

fanguine ad unguentum opeminime divinum. naturalem

&

Profed6non poffum ad hanc ipforum affertionem non fubridere : Ac (i quis dicerct quod adus ifte vivificans atque etiam
,

omnium aliarum facultatum adSpiritum humanum pertinens fuam originem ab

,

uno eodemque fonte divino non hauriat, cum ab Apoftolo doceamur,qu6d in eo vivimus 5 movemur
tur
,

confirmatum, abalijs ipfiusoperationibus cadem minera microcofmica efledis ^ qua radios fuos ad diftantiam hauddeterminatam ejaculat- Excmpli gratia experientiacomprobatur, idque vijnrnerenaturalibus,nulla delufione Diabolica fcu artificio fuperftitiolb concomitante , quodfi urina ideritij ad mcdicum deferatur vel ad aliam perfonam, etiam ad multa millia,

& fumus
,

Iterum diciin

riaab xgroto diltantem

a nobililfimo

(quemadmodum
,

in fanguine elTe vits feu Spiritus vita-

comicc de Mulgrave

viro

lisfedcm. t
vita.

D. lohannes
igitur

Verboerat

Dicam

quid quidam verus

Philofophus fcribat de hoc pundo. Anima (inquit) ad fimilitudinem totius fapientiae fada , omnem infe gerit fimiHtudinem,
eftque Spiritus intelledualis
, femper vifecundum fui ofemper in motu vens , perisofEcium varijs nuncupatur nomini-

admodumjufto & religiofb elt fuper centum perfonas probatum) & medicus vel alius cum urina illa & cineribus fraxini paflamcomponat.camquein
3 vcl j. pcrtio-

nes dividar, ealque in formam rotundam deducat, in fingulorum globorum fum-

&

&

mitate foramen parvulum faciat , illudque

urinacumunicocrocigranoimpleat

ac

bus

dum
tio,

Dicitur vita , dum vegetat ; Spiritus, contemplatur; Senfns.dum fentiti A-

nimus,dum lapit; Mensjdum intelligitiradatur

denique hos globulos in aliquo vafeloco convenientileponat jlpfeComcs , dico, cum filiabus fuis teftatur,hocfuiiTe verum,

dum difcernit Mcmoria dqm recorjDum vuIt,voluntas Atillaomnia

j
,
:

& virtute iftiufmodi fa;pe le curare folicum

, ubi experimcnca medicinalia nimis ad hoc opus debilia acque invalida funt reperta. Et jam ego iftius rei teftimonium perhibebo : Anno. 1630. 'Chirurgi uxgr juxtaturrim Londinenfcm habitans, iLtjrritia&ventris torminibus laborabat graviter : Poft plures medicos opcra fua in vanumadhibentes , me tandcm vocarunti Sed non obftante meo conamine morbus in vigore fuo perftitit : Quareipfame de curationibus a comitc ifto pcradis mentionem facientcm audiens,oravic,ut liccras roeas pro ipfa ad nobilcm illum mitterem. Puer cum literis urinam protinus ad comitis domura fcrebat,ubi duos alienosgracias pro eorum de ideritia curatione agnof-

efle

non

funt,nifi unica unius eflentiae

anima,

utcunque fintproprietatediverfa. Hscille. Vndepatet ,eundem efleadumeffentialem

quifacitvitam& contemplatioqui produnem,ienfum ac intelledum, citmemoriam&rationem : Denique eft

,

&

ille.quivult&nonvult.Qusctimitafint, nonne graviter peccantbomines ignorantiaobruci.quivolunt&perhibent , adionesoccultas

iflius Spiritus abftrufi
,

qao

mediante ipfi vivunt , moventur , intellimalum difcernunt, gunt , inter bonum recordantur.vident , audiunt, tangunt guftant.elTe effedus Diaboli ? Atque hinc

&

&

inde fplcndidiffima ipfius anims dignitas honor(arcanasejusoperationes Diabo. lo afcribendo)irreligiofe ac falfo loco gratiarumeidebitarumadionis pro afEften-

&

centcs invenit. Proamcre mei urinacrac receptajreditque fcrvus. Sed obfervetis velim lequelam , ut primtim puer cum urina
crat

in oculis mundanis , commaculatur. Et, cur, obfecrotam abfurde faciunt illi ? Quoniam fcilicet ad profundam ipfius adivitatis medullam, exiqua mediante vivunt , moventur Itunt , fe nefciunt immergere. Hinc ergo
tia fua violatur

&

&

adivitatisejusextcnfionem limitibus juxta placitum fuum terminare haud erubefcunt, qui (utcunque hoc fitipfis ignotum)

fuardominx difccffit ab ea,a;grot2e animus admodiim k fceminis quibufdam garrulis &c. Superftitiofis,perturbatus,quippe quse ipfam fecerunt certam,ram iftam line ppe Diaboli feu cacomagie prasftarihaud potuilTe , atque idco hunc adum fore tam pro ejus corpore quam animo periculofum. Quo auditOjUt illa ipfa crat conditione
fatis

fuperltitiofa,fufpiciofa& nimisin-

abipfofuam vitam
unt
,

&

voluntatem accipi-

credula,clamare incepit contra

Magiam &

ipfi)udicibu5temerarioslimitespro placico afcribendo, eft in iiiaexiftentia intinicus,quatentjs eft Spiricus ab

emanatione
'

admodum fada elt inquieveneficium, ta. Quod ciim intellexiflem,ea'm ut potie incredulam, nolui amplius viingratam

&

&

"^'

4.

fitarc,

SiiCTIONIS SECVNI>^,LIB. II.Membr.ir

litarc fcd fubitC)

ad ncbilem miO
,

uropus

urina ab

Sllud

rumpendo deitrucret.nulliufque momenti efiiceret, Renuntiavit,rehoc fadurum, ven^im affirma, fi

potuifiet

glohiilos

^groto tranflata, admaflem fic compofitam cum fanguine fcu ipiritu in teio fcu gladio vel fimilibus
:

Ac

exfufcita-

rioncm Spiritus congelatiin faleurins.referoadSpiritumrevivificantem exagitantcm in fanguiiTe mortuo feu Spiritu it porofa ferri feu teli fubftantia imbibito.

virhocfuiirc nimistardum ,diccndoopus

"illudjinvitoeofove

&

complctum. Etprofc-

lefctre,(Sc fortalTe ipfa

('iomulierhincinderubitoinccpit convacurandi rarioncm alicui alij medicamento , nullius in hoc operemomcnti.afcripiit. Non poflum etiam
lare.
filia

Ade6 , ut vidcmus hic unum cundetn confenfum: Nam, utfanguismortuusproccffit^ vivofonte fanguinis , ica quidem
urinar^qus eft
ferij

&

diamhoc inlocode hacre HiftoriamceQuardam fa.mina nobilis Baronis

feu ferofa fanguinis fub-

ftantiaSpiritibusfanguineis haud qujqua

deftituitut in traniblantationc .Spirituum

& Equitis aurati nobiliflimi uxor.mormor-

boi<3critio laboravit vehcn'.eter,curavi ea

fere binis vicibusjed itcrum invaluit

bus.

Quo vifojconlului marito,uturinam

.

humianorum.Quid cenfemus de admirabilibus adaliaanunaiia vcl vegetabilia cfFedibusrCerte haud illos latcre
fanguineorij

ad comitem mitrerct Fecit qucd monui. At comitilfaipfavoluit curahujus fcemi-

potcft.quiinMyfterijs
I

Magis

naruralisia

macro,qui>m microcofmicKverfarifunC,
cujusfedeseftinfanguine microcofmico ex corpore humano mediantc quadam fubftanda Magnetica ex codem fubjedoeleda extrahi pofTe, atque in beftiamjarboremvcl .plantam tranfplantari-Ita, uthacetiamrationemorbus
jegroti poffic ab eo in didtas creaturas

nx

nobilis liifcipcrc honoris gratia. Aliquid momenti effetit hsc iplius prsepara-

MummiA Spirituale,

tio in

morbi curationc, eam ver6ad

potuit
,

feii-

ccmcxitum perducerenon

unde

a urina iterum iecunda vice mittitur com.itc di Jponitur , ac ftatim nulio interei temporis medicamento adhibito, convaluit.

&

Hujusreiplurimipra-ter

tcltes.

Dcnique cgo

ipfe

me fuerunt modum atque

transferri,iftiufmodi opcrationis feu

Mag-

netis microcofmici virtutc, atque hujus rei

rationem hujufce curationis haudignoro:

praxislibrolequentiluculenter explicabicur.

Nam comes ille,'nobiIiflimus, ex fua gratia

eum mihi communicavit im6 ver6 & vir,

Similiter lohannes Rumelius Phara-

gines , filix ejus nobiliffims multostam pauperes , qu^mdivitesexgratia curaverunt. Et comes mihi affirmavit,fe nonnul-

tnundusprofitetur , feplurimos podagra laborantes tali via curaife, nimirum pedum

losaddiitantiam centum fere milliarium curaife. lam ver6 iftius curationis ratio nonaliterefficitur, quamillaunguentiarmarij. Nam fpiritus Sanguinis in perfona infeda habet continuatam rclationem ad cjus habitatio fuum falem ; Im6 ver6 ineit acreo Sanguinis Saii, qui quidem Sal, CLim fit fubtilis terra , in cujus centro Spifituscontrahitur,& tumfitiile Salperurinam , qua:eft lerum Sanguinis difperfus,

ac cibiarum xgri pilos ungues abfcindendo,eosinforamen,terebraad meduilam quercus ufqucfadum,intrudendo, ac tandem foramen iliud obturamento ex ea-

&

dem arboreformatofirmiter occlHdendo^ ac deniquc locum perforatum ftercore

fi

&

vaccino undique oblinendo.Tunc, (inquit) podagra in crium menfium fpatio non

,

reveniat

quercuserit fufficiens,admor-

bum more Magneticoadleattrahendumi

At fi
in

eo fpatio reveniat , tunc hoc cft ar-

gumentum infufficicntis magrieticae quercus virtucis. Qiiaretuncproccditinhunc

atque attrahit fibi luum fimile h cor, aquoexiftensiplequafi rcde novo vivificatus,raaior> nofuilitatns
aliicit

poreinfedo

&

voscmittiC ad occurrcndos , confolandcs corrigendos radios ilios infedos^qui ex corporesgrotiejaculabantur. Arque ite-

&

rumfpiritusliun-.orisideritij inficiens,ra-

tionetumcrcci
primituri Ita, ut
ritur, ita

tum filisincineribus requemadmodiim ille mo-

Aliud in alia qucrcu pcrfbrat foramen,ut antea,& fruftra , qua ex foramine in perforatione cxierunt colligic , ea contundic , in facculum lineum confuic* hunc (acculum loco dolenti applicat.atque hoc facerefolcc per tresdicsante novilunium , tunc in hora novilunij aufert facculum k loco cxtrahit fruftaiignea , eaquc
:

modum

&

liumor idteritius inlultans cum venenofo fuo Spiritupaulatim marcefcat ac finaliter extinguatur- Quibus patcc,

qu6dmcdiante uno eodemque

Spiritu in

laicurinj^atqucilloin fanguine a'grotifirccreati

ve idericilbntambomore Sympathetico cmundati,atque humor corrup-

foramen imm.ittit,illudque obturamento forti occludit. Atfi tandem poft tres menfcs non perfedc curetur , tunc ad tertiam fuam operationem pergicqux eft hH^ jufmodi ! capicpilos& unguespatientis, eofqucligataddorfum locute feucancri
in
, animalqueitainflumenproij* &patienscurabitur. Hoc proiicctur iftc in medicina Dodtor in quodam fuo libeiio idiomate Germanico im-prcfiTo : Ac*

&

fiuviatilis

Cus

idelt Spiritus inficiens,ram in scgroti

cic

corpore,quim in urina morc Antipathctico cxtinguitur atquc annihilacur. Hoc igiturrefpcctu comparamus illam compoli^ tioncm ex cineribus, urina & croco in iftiulinodicurationciderica cum ungucnto
^inuario dc conlolidationc vulneium.atque

queibidemroundopublicare vidctur , ie muitosprimo hoc luo, experimcnco curaf^ fecundo,ac lcatque haud paucos primo denique fe qu^m plur;mos podagricos de

&

plo'

DE PrtlLOSOPHlA
plorstcs

UOtSMCX:

t^ol. iit.

modo

fuo ulcimoad priftinas fa-

nitatislimitesredcxifle ,teftatur, Conclu-

funt.interrahfuofontclucidodivifi , fequitur , ipfas radiofas fuas inflcncias fibi in-

ditautcm , iUum curandi

niter inveniricertuin,in

modum commu-

pod3gris,qux fulphurcacontingunt: At(inquit) acaula

illis

vicem nequaquam aliter emittere , quam dux ftellK cccleftes a quibus ftell.x creaturarum defcendunc , fuosafpectus inaere apertofacereanimadvertuntur :Ita,ut, fi

in ijs.quas h falfa

&

Mercuriali natura pro-

ipfe

cedunt, frequentercrrat. Atque proinde Magicam iftufmodi curandi rationem

duain ca.'loftell2efintamicx,mutu6

fole-

relinquendo.ad ilLim, cx topica adhibitio-

antSympathizare , &quafi feipfosinfui occurfu feu irradiationeampledi : Atfi

fint fibi inimica;
,

ne confiftcnccm,fe accingit. Intrad;atui!Iomeo,dido,Spongia:Fofterians cxpreffio , Hiftoriam fatis mirabilcm rccitavijdeadmirabili illa Sympathia, qua: eft inter herbam diclam rofamSolis

tunc in

fuis applicationi-

bus Antipachiz;ibunt

&

volenter ab

am-

plexu dcclinabunt.

quam

diflantiam autem, in mutuis acftionibus obfervanr,

Ad

& matricem mulieris jdixique &

quomodo

quod attinet,illam imagin^ri debemus, tam longe fe cxtendere ac radij ipforum,

,

ipfainaquaKT Plantaginis impofita fe ipqu6d fi pars fam claudat vcl contrab^c , bibatur h muliere partu laboillius aquK rante , atque herba in aqua ad aliam remo tamen nihilominus partu vcatur domum ipfius inftante flos vel herba illa paulatim fe
,

qDifaciuntapplicationem ,adinvicem diftant. Et vclim,ut tales, qui tantummodo inrebusfenfibilibus verrancur,fciant , harumi crcaturarum

adioncm pcr applicatio'

apcrict atque dilatabit haud ahter , quam matrix parturicntis aflolet. Evidens pro{cd6 argumentum, qu6dradij ,quiemit,

nemadinvicemocculte operari , tametfj afFedus illius acftionis non femper fenfui fubijciatur , ncc non concipiant,fuadeo,
qu6d, qu6propinquiCisin
rali

affinitate natu-

Stells funt in ca;lo

ifta:

& pcr confequens &

tuntur ab

iftis

duobus.inter fe

mutuo Sym-

crcatura?

infcriorcs, qus: Spiritibus fu-

paihizcnt.

Concludo

igicur effe 'manife-

ftum, quod, ciim

Spiritualis attraftiva vir-

tus in qualibct crcatura inferiofi dcfcendat^ Stclhscoili , &fitunius continuatas

natura;

periorum fubijciuntur,c6 efficacioreserunc cftedus eorum Sympachizantes , quoniam convenienc radij corum cjacalabunt

cum ipfis , ut radij

folares

qui

non

magis diredc , hoc eft fine ulla deviationc vcl declinatione ad invicem.

CA

P VT- VI.

^uod Dtabobii ad (Iratagemata fua adverfusgettm huma?ium perpetranda,ufum rerum naturalium five creaturarum Deifaciat^fine quibus nihdprftjiarepffteft : ^c utrum res iIU naturales fnit adeo Cacomagicce ^ per confequens ab bomimbus evitand(e,quoniam ejfeclus earum occulti jeje quandoque voluntati
Diaboli conformant.

LEgimusin
cis
,

multis facr^e fcripturse lo-

a corrupticne catur

ventorum

agitatione,purifi-

Diabolum ufum faccredccreatu-

machinations Dei ad fua ftratagcmata pravas adverfus genus humanom pernes petrandas- Exempii gratia , Satan ad fortunas lobiauferendas.paupertatemque ei

&

& clarificatur, ut teftatur -Ariltotelest Nam.fi aer non cxcitarctur & moveretur k
ventis ,facile.baud alitcr ac ftagna mortua, putrefceret:Iterum , fi aerem evitarem.us,

infcrendam,ufuseftvcntisDci,&vocavit (utteftaturTextus) ignem Dei a cccload bcftias five armcnta iplius confumenda.

autinhorrorehaberemus,quibusvchiculis, aut quo (obfccro) Spiritu viveremus , cuth in fpiritu aerco confiftat vitcC noftrae femi-

narium-Lcgimus etiam in

fcripturis,

Deum

Deus tamen nobis Chriftianis mcliiis, quain ut ob iftam rationem creaturze illx Dei.pro Cacomagicis& Diaboliciside6a
,

feciflTefolem indifferenter oriri fupcr bo-

nos&fupermalos , & Solem & Lunam, quandoque detriir.enta terra? ac hominibusafferre

,

robis habercntur , quoniam Deus ipfas ad voluntatem fuam per Diabolum exequcndam.aliquando , dilponit : Ipfe etiam fecit

utcregionealijsfobrium

&

falutem conferunc : Atque ide6Rex Davidait Soltenonpercutiet diurno tem:

r'''-i".ri

Diabolum aerisprincipcm ;
potcftate
t]ue ccelo
fitje fint

Ita utinejus tempeftates in mari at,

Elementari incitare

& hac de &

a quibufdam dicaufa acrquandoque ditatur Synagoga Satanae , Quid ?.Anne

&

pore,nec Luna node , Deus te pr^efervabic ab omni malo. Luna , quk etiam Hccate i Poctis nuncupatur , traditur elTe veneficamagorum Dea : Nam ipfi Hecate, rum Mcdea famolh illa Maga,ad opcra fua ne-

&

ide6acrem

in aboventos abhorrere minatione habere debemus,quoniam Diabolus quandoque ijs mcdiantibus tacinora

&

fadapropitiandrruasefruditpreccs,&ti-

fufl

patrace notaturjctim

rnonnun-pam
j

mcna'er,aqua&terr3 lunajnnadore virtutequc humida irrigantur , atque etiam aniraalia iplam vege. piants , nec non

&

tationis

SECTIONIS SECVND/,LIB.II. Membr.II.

tationispatronam five almam matrem agnofcunt. Ipfa cll qux facit maria tumefcere , atque iterum alia ipfius in coelo pofitionefeuafpedu,mariadeprimuntur , hu,

tijscreaturisDeii&mediantibus ipfarurn
virtutibus,five fint animales,vcgetaDiles,fi-

morefquein qaalibet creatura vegetabili, inveniunturmagisparci&diminuti ; Imo quidem obfervamus omnes malignos fpi,

ritusaquancosipfiusinfluenrijs elie fubject^os,arqueeciamSatana tempora diverfa-

vemincrales, operantur, fintprorfuspro Cacomagis xftimandi, operaqueeorupro Diabolicis habendai, quoniam DiaboluJ quandoque coru fubtiles abftmfas adiones ad fuum nomen famam inter iftiu? mundi fapientcs ftatuminandam atque ex-

&

&

akandam accommodat
qui tales crcaturis
fuis

NonnecftDcus,

rum po(itionum,feuconjun<ftionum &applicacionum luna:

cum alijs

Stellis ta fixis,

&

adionibus obfervare : Eil snim ipfe ^ longo tempore aitrologia:admodumperitus,novitquecujufqueccelorum politionisefFedus ac per confcqucns ncquaqua ignorat minuta fortiorum eorum inHuenciarum fuper creatuerraticif.in fuis malignis
,

quhm

ras ani males, vegctabiles vel minerales,qu2C

ijs

effcdus folet opcrar; coram mundanis producere ? Nonne has creaturisvirtutesfcu facultatcs verbo fuo primitusincreationeimpcrtivit , cafque pcr fucccllionem gencrationis in huncufque diem continuavit ? Cur igitur non clt ita poffibile homini, qui ad imagincm Dci tormatur, vcratemporafeuhoraselcdionis ad creaturas illas colligcndas,& ufus feu

fubijciuntur. Atque ideo intelligit

pora;i:j quibus

temdcorfum eftunduntur^tque

in ipfaru virtucibus valde efl: expertus, quae

tunc cemporis funt in majori vigore efficaciipra:ditje , quandoinfluencia potens propriarum fuarum conltellationum,ferit
direcftc fuper eas,fpiricufque earu centrales

&

carum incelligendas acque ufarpandas jequc acDiabolo? Quid? Anne, homo ipfe poft Ads laplbm ignorancia adcd occacacus eft , ut lucem quali ^ tencbris vix poCit diftinguere? Adamurfi
vircuces

autem poft fuum

lapliim novilte

SccUarum

virtutes&condicionemcujullibetcreacurse tcrreftris particularis

,

arcanarO cxtremu occultaru fuarum naturarum fivc conditionum,eniittendum atque manifeftandum : tunc in
excitat ad

&

quae alicui earum

facris

fubijcitur
fcripturis.

partim coUigimus cx

&

Nam aliter foret ei

impoffibile

eodem inltanci colligit ille herbas feu lapldes,aut ufumfacere de membrisanimaliii,

vel faltem veneficas feu incantatrices docet

nomen gcnuinu &

ceffioficadeocseca

natura; convcniens cui-

libet illarum affignare.

,

hoc idem prsftare, fine myfterij conftellaCionumfeuradiorum applicationis cognitione in temporecolledioniillarum crea-

turarum:

facere per fe fine

quandoipfae ufum tcntant lijo magiftro de ijfde fimplicibus , negledo ex ignorantia tempore eledionis , eainvcniant.debilia&nullius quafivirtutis quoniamSpirituscujuflibet herbse , animalis mineralis funt debilioIta,uc,
,

&

res

.quandoStcUx qua;eftcujlibcc eorum nutrix &quafi Matcr cccleftis,minima habcc in coclo potcftate feu dominiu. Quod omne pro vcro medicus aftrologicus experientiaedoc\;us,haudignorat;Naipfecolli-

Verum, fi Ad^e fucutdecoloribus haud quaquam poffit diftinguerc , atquc ide6 fecrctorum talium Dci Thcfaurorum eftignarus : Quomodo, qu2efo,habet Diabolus infpedioncm in ijs ita profundam, ctim fit cercum,ipfum proptcr,ilIius adverfus fuum creatorcm rebellionem longc imius , quam genus humanum fuilTe praecipitacum , pcr confcquensobfcuriori te-nebrarum velo quk.m homoobdudum , unde teebrarum princeps haud injuriu didiitatur?

&

&

At mundani rcplicabunt .fatfcio, DiabolumeileSpiritumfinecorpore&obiftam rationcm., cfl!e magis ad fecreca Dei in creaturisdifcerncndapotentem
citids
,

quarc&ca
poteft,

gens herbam hanc vej illam,in co pundo,

&

meliiis

comprehcndcre
:

quando conltellatio ta fixa, quam erratica, quaeDominium eilentiale habet fuper ipf',
majori fua dignitate five poteftatc ;n ccclo, invenit admirabilem in ca facukatc, acque efficaciam, nimiru cam in ejus occul.
eft in

quam homo.ut potc crcacura grofla , compada & corporea Arque itcrum homo omni mundi a:tate morifor fedDiabolus
,

rationc seTitatis
tus.

& vica;

pcrpetuitatis cft

procul dubio experientia unaxima prsedi-

ta,quam manifeftaproprietate Ciim c' regioncfi herba tali temporc colligatur, quo nutrix cccleftis ejus patrona ieuMater
:

Re(pondeo,qu6d,tametfi

homo mori-

tur

&

& non diu manerc (olcc in hoc muodo,

sP--

fic

debilis ac virtute vacua, apparebic in fua

&licct infuo intclledu patinnperobfufccturratione lapfus primi ipfius parentisi

quamvis(utaitSaloion)cjus atiima k corporcmaledigeftoaggravctur; Ita, uc
vix poffit pcr fe
,

opcratione quafi mortua vix uUius efficacia:. Quibus latliquid6 coftat.cfle crcaturas Dei,quae naturis feu Spiritibus fuis effentialibusoperantur,

&

&

ea qua: in oculis fuis func

&cftcdustaSym-

patheticos,qua Antipat hcticos prodgcunt,

quibus Diabolusadluamahtiam cxequen-

ipfi conceditur in Principio poft Adslaplijm k Deovcritatis revclario , rerum in natura abftrula,

diftingucre

tamcn

&

dam ucitur,non aliccr,quam medicus, Philofophus feu magus nacuralis , fuas bonas intcntioncs hcrbis,animalibus mincralibus perficere tentant. Quid igitur eft di-

rum detedio
Patrc

qux ei fucceffione fcu tta,

dicione Cabaliftica etiam k primo cjus

&

Adamo

atquc cciam quitxolclam

immediatc rcvclatur arcanum Dci,pcr

Spiricum ejus facroSandum
,

csndum

Qji^djquiutunturinfuisnego-

quem

fui

coa-

DE

H I L O S OP H I A M O Y S A I C A.
:

Fol.122

conccffitcledis

tia (u: ipfe teftatur

medianre fapien- nonnunquam fine prarparatione aut corSalomon) ille novit rcdione applicata intcriiciunt , &tamcn fclici Magi naturalis manu adhibita, fanidifpohtionem terrs virtutes Elcmentofinem rem- tateni deperditam reftituunt : Deniqucin rum Principiuui , medium porum moruin rnutationes , divirionem regno animali Bufo,vipera, Scorpio Aranea, Cantharides , temporum,- curfum anr.i, Stellarum difpofimilia venenofa adiltiuncm , naturasanimantium , conditio- modum effe cognofcuntur,& nihilominus nesferarum .viresventorum, difterentias mo,rcfalutari,prcparationcdebitafadaj3p plicari fivc adhiberi poffunt,& loco eorum plantaium,viitutts radicum.imo ver6 (inqoit) rcs cmncs abditas feu occukas de^ venenationis, h veneno prsfervare dignof, , ,

Nam

&

&

&

texi

ratrix
,

omnium opeitcrum invenimus ipfum in m.jfterijs omnium Plantarum,etiam ab humili H) iTopo ad proceram Ccdrium Liban fuillt verfatum : Fuit ne
,

iiam fapientia
,

quae cft

me docuit. Atque

cuntur , ut pote quse frequcnter pro alexiphaimacishabentur. Pra:terea utnihiii:> mundoexiftit , quodmagisetficaciterper viair. fympatlij^ fecundum naturam operatur , quhm una falutaris fana natura

&

&

igituradioaliquainSalomoneDiabolica, rclpicere, inquirere& praxin adhiberein fecretis plantarum,animalium oC lapidum,

cum alia

Ita

quidcm

nihil eft,quod

magis

antipaiheticcShoccft, naturscontrarioac

&

fcicntia fua Aftrologica Stcllas illasin

co;loanimadvertere,&,qua: Gnt radicalcsillarummaticsinca.'lo& nutriccs, addifcere

,

dcftrudiyeagit.quam corruptio unius Ipiritusintoxicati atque venenati cum Spiritu fano ejufdem fpcciei. Atque hujufce
, quoniam communicatione radiorum avida, appctic dcfiderat auxilium quafi , & fuppetias in tali fua calami-

reiratio eft

& tempora eorum colledionum

&

aptioraobfervarc , ci:m ab ipfa fapientia inijs&pcr easelTenDivina crcantur tialitcr opcrentur, ac tandem ipfum nomi-

&

tate tabcfccntc, a Spiritibus ihse natutafa-

ne fccit fuarum arcanarum operationum participemjquiaDiabolusetiamfuaobfervationeacutaparticeps cftfadus illarum, ijlifque ad viis fuas inferviendas utitur? Quid?Quoniam dicojipfum habcrc fcientiam hujus vel illiusfimpliciscrcaturascoleligcndse , dum fit in maximo ligendx luo vigore, idque per obfervationem rela-

nis,reciperc, quibusSpirituumfuOrum infcilorum radios affiftentia: gratia applicat , qucmadmodiim tempore contagionis, Spiritas inftar

vaporis afcendcns vcl

cmanans aperfona infcda.radios lucs cot>

tamiinatosadSpiritum a fuo fiir.ili fanu emanante ampledandum emittic , atquc ita continuationeuniusadalteram , igneuir. intoxiillud unius venenum, coinquinat cat falutarcm altcrius naturain , idquefolummodocumfpecificofibifimili : N-im

&

tionis illius
ipfas
lius
,

qua eft intcr Stellas earum & ide5nondcbetetiamhomo fieriil, ,

&

& ejufdem cognitionis

nimirum na-

peftis

quae

communiicr hominibus cft fa,

inturalium eoruni particcps,autfcicns tcUigcns rcddi in arte colledionis feu cledionis eorum fine ope aut revclationcDia-

&

miliarisjnon adhaeret autfe jungic Spiriti-

busbcftiarum

videlicctovihus,vaccis]&

fimilibus, ut etiam e'rcgione,Iues five

con-

boli-Cum vcrbis apertis

a fcripturis docea-

muT 5 Dcum ipfas creaturas omnes pro ufu humano condidiflb , debentne arftimari
DiaiX)lica in
tur
:

tagio inter oves,non folct Spiritum humanuin inficcre , fedfimibsnaturafpecifica femper invenitur aptior ad radies fuos
fibi fimili

illis hominibus , quiijs utunatque ide6 hominibus intcrdici , quia Diabolus eas fuis malignis inventionious ufurpat? Ac fi quisdicerct, Deii quicquam

applicandos. Propter iftam igi-

tur rationem evidcns eft,quod;Ut ex

homi-

ne fano

Mummia

Spiritualis fana cxtrahi

potcft , quae cft

admodiim generi humano

creaffeproufuDiaboli

&nonad

generi

ialuraris,adc6ut prounivcrfalibusipfius re-

humano

in fua neceffitate

pro fuo libero

,

arbitrioinferviendum , cum alibidicatur, bomini datam effe potcftatem ut cuilibet crcaturz prsdominarctur. Qu(bd fi Cmplcx aliquot animal , vegctabile aut mincin nonnullis rale,damnum quandoque cafibus homini inferan!:,& vencni partcs a-

fpedibus,Panaccs fcu Alcdicameti Catholici loco ad fanitatem tuendam habcri que-

at;ItactiamcxMummiahominisSpirituali

cxtrahipoteft
,

tio

qusdam ftupcnda corrupquzecftfpirituilanoadmodtim vcne-

&

nofa,perniciofa ac

fantjtamcn alio relpedu falutaria eflTe promaantur. Non rcperitur adeo pra vus litiofus vcntus qui alicui non flet bonum. Colocynthis,Scammonium,Euphorbiumj

maligna.Ob iftam crgo caufam quidam civitacisTunctis luda:us(ut mercator fide dignus , qui noviter de Fcfla
BarbaricE in civitatcm
appulit
,

&

Ligournam

Italia^

mihi fidentcr rctulit) poft q ua pcr

Cucumcr afininus, Tithymallus>braucaurfina,

bili,

multos dics juxta portum ambulafftt nautamcapillisrufEsindutumin nsvi Anglicana oculis

fixis eifet intuicus
,

&
fe

fimilia in rcgno vcgetaFlammula quandoque venenofa in eftciSu efle approbantur,& tamcn a fagaci mcdico fa-

&

&

ipfum fingcns , fc amore ipfius fuilTe vehcmentcr captum , ita cgit cum mifcro
illo, ut ipfe

lubriter corpori

amin regno
tuinvivum

humano aohibcntur : EtiMinerali Arfenicum , Auri

fimilia in Ipharraaiineuli,

candempro 300.
v-cndiderir
,

libris leip-

fumludaro

pigmentum,Antimonium:Rofci]g2r,arge-

&

cxiftimando , le aliqua optata poftca occaficnc d.ua, clanculum h fuo Domino evafurum : Paul6 poft F f2

SECTIONIS SECVND/,L1B.1I. MembrJI.

pon: exofnaCa nave& nauta: reliqui anteauam difccderent jfuo focio captivo valeaicere cupientcs,ad ludaei domum properant , qui , pollquam ipfi , ut fuum focium antccorumdifceHum viderenr valedicen,

erat eos fanare,atque ob iftam

caufam Ere

mitxSandinomen
ut ipfe tudites five

fibi

acquifivit. Narf

Marculos portarum do'

locum quadratum.folcm jeftuantem diredc afpicientem, eos

di caufa pecijHenc.in

miarum civitatis ,quodam vencno tecigir, Adeo ut quicunc]uc pullaverint portas interficerensur ;Itaquidemipfe Antidotum
,

fecum portavit,quo contaminatosin prifti-

ducebat , ubi il!um ruffum dorfo ipfius frad:o, &lignointcr dentes adaptato cufaucibus&gutcuretumefadis quippe (uti tumpoitekijs eratrclatum) in ejusos intrufs vipcrx morfu vulnerantes,advcrfus folein lufpenlum pelvcque argentca ori ad liquoremabco dcftillantem recipicndum
,

num fanitatisftatum redigere (blebat. Hic

vir Diabolicus erat

tandem detedus,
tandem igne

&
in

pocnas p ro meritis

fuis

luebat graviffimas

Nam

poft tormenta varia

cincres eft redadus- Pari etiam aftutia feu

fubterpofica,non fine magno llupoie intuebancur , ex quo poftmodum liquoreludsEus ilJx in

leconflavit

humanus venenljm adc6 lethaut folo ipfius contadu homi,

nesinterhccrct : Dixitque Iuda:um illud pretio meffabili quibufdam mercatoribus

confedio mihi relataeft a quoda PharmacopccoPapali Avcnionenfi , aique etiam illam ab eo tempore aliorum etiam Romsdegcntium tefirimonijshabui confirmatam. Cardina!isfait;quidam ex fua meretrice capillis RufHsoriiata& jam abeo fada gravida, eam,poft parcum infantis, in terram ufque ad mainmas fepelivit viperas duas(vel
vendidifle. Vencnihuic fimilis

veneficio peltis non diu ab hinc crac in civitatem TuringsPedimontana;,k quibuldam perfonis peftiferis quafi Diabolis incarnati5introduda,quietiam lceleris lui pccnasluerunt,quippe qt^orum carncs, rcdeteifta , forcipibus igne candefcentibus erant avulftC.atque dilaccratje. Sic etiam pcftis per quandam pulveris verenoG afperfionem erat in civitate Mediolancnfi accenfa. .Quibusliquet, iftiulmcdi inven-

&

tionibuspravis

&

impijsSpiritusinternos
,

aeremque externum venenomanere quodammodo inquinatum. Ncque debct hoc naturaliftx

furlTc

hominum

Lorruptos

verOjfcu Philofoplio digno, apparcre alie-

num, ciim fit experientia probatum acrem

falubrem, flatu Auftri veneriofo in difpofi-

&

duos bufones famelicosuberibusapplicuit , quorum morfu venenofofanguisgravitererat infedus-Qyo faAojipfa more antedido adverfus folem
retulit)

ut Germanus

tionem corruptam
ci
,

& contagiofamredu& quod aer,qui erat purus & impollu&

venenofus reddatur:

tus , j am anhelitu perfona pefte laborantis> aut pcftiferi Carbunculi feu Anthracis haiitu

fufpenfa,liquorem reddidit

admodiim

le-

coinquinetur

thalem , ac prseterek lac,tum pottek in bu fonum ventribus repertum, tam contagiofum erat,at nihil fupra. Ratio autem , cur venenumperniciofius ex homine ruffo extrahatur ,eft , quoniam ^nativitatefuainfluentijsSolaribustaleshomines funtfub-

Ac ille aer ita corruptus,vicinum fuum aerem fanum fimul atque corrumpct. ObfervemiiSjobfccro, quomodc:) Spiritus infc(ftus .perfonse pefte,aut variolis,aut morbiliis,aut Phthifi.aut

Ophthalmia aut

lippitu-

dine inquinatx, fpiritum hominis fani ad

jcdi &perconfcquens corruptioni ac putrefadioni magis obnoxij : Vndefit , ut

fatisMagnamdiilantiaminficere
ratione fpiritus leprofi
Gallici pcr
,

:
,

&qua
nlorbi

Epileptici

Mummia eorum Splritualis

ciim

fit

vcne-

no animalicontaminata.poft ejusfcrmcntationem & putrcfadionem valde reddatur fubtilis , penctrabilis& malitiofa. Et quamvis infit Mummis infedx defiderium Sympatheticum , ut cum fuo Simili conjungatur ; Tamcn, quiainficitur & intoxicarur Spiritu bcfticc venenofK Anthi-

contadum immcdiatum hoc idcm prsftare foleat. Inveniemus ctiam illud quod cratfalubriterin homine crea,

pathecicojquijam
potcft

ei

fuum
,

fimile

prsdominatur , non more Sympathctico

amplecVi

fcd ctiam Antipathetico fuo adI

ditamento ,Spiricum lanumfibi fimilem contaminat atque ita adventitium hetcrogeneum illud vencnum hos ambos fpiritusin fuam naturam deftrudivam convertit. Fuit quidam Eremica prapeAqui fextiamProvintia:degens(cujusfamaerat tunctcmporis , ciim ibi vixi recens &]n cujuflibetore) qui fimiliphiltro venenofo totam illamcivitatem pefte defperati/Iima infecitj ita>utMagna populiilliuscivitatis
,

tum.jamdevenifle redditum elTe mala ordinatioue contaminatum venenofum. Quidigiturdicam? Annehinc indcconcludendum,qu6 ideo natursm noftram reiinquamus fcu defcramus , quoniam quandoque malo contaminatur lethalis nobis nonnunquam redditur ? Vcl anigiturjudicaremus,naturam humanam abomiHaoilemefle abipfolumine abhorrcndam,

&

&

&

&

&

quoniam venefici incantatores folent (eos docenteDiabolo)ufum carnis Capillorum , unguiumexcrcmentorum&lan>,

&

portio,exinde vita tlTct deprivata i In cujus contagionis vigore fi Eremita cfiet ad qaempiam vocatus, in ejus folius potcftate

Mummi^e ipfius ,"tam quamSpiritualis.adincantaraenta , phikraatquevcncficia liiaperpe* tranda,faceret ?Qu6d hoc ica fehabeat, invcnimus non mod6 Hiltoria: teftimonijs , fcd ctiam quotidiana vcneficar^m praxi confirmatum. Nam Apulcjus narrat , quomodo amica cjus Focis,cflet a fua heraiquKeiatincantatri^i PluJtrorum atque
guinis, atque etiam

corporalis

&

DE PHILOSdPHIiV MOYSAICA.
itque vcricficij perita) ad officinam Barbitonforis ad capillos hominurn exinde clauculum furripiendos miiik , uc cosinfuis negotijsMagicisimpcnderet Etiamibi
.

Fo!, i2|
,

ftusnatutE

aucSpicuin fimilibus in homine.pro Diabolicis <Sc damnabilibus

ritualis ipfius

humjns Magneticus

Mummia

loci oliendic

rcni fuiiTe in

illis

dicbus

fre-

fu

quentemratione mulcitudinis incantatricum,qua:inThdTa!iaabundabant, habere

luminibus feu candclis fufRcicntibus ad cultadienda cadavera mortuorum poft mortem hominum , ne venefic:c,quarummoserar,clanculuin , idque
vigilcs

cum

noiflurno tempore (ub forma aut muftelx

haberi,quoniaraeorummyfterium in fenmalo veneficis a Diabolo revelatur , fecretaeorumproprietajin ufum^ impiurh m.inime Chriftiannm converticur > Anneide6 a nobis recufandus acque repudianduseftaer, quoniam poceft vijs modisperniciofiscorrumpiatqueinvenenum lethale converti ? Auteftneignis^ focie. tate humana ideo excludendus pro dam-

&

&

&

&

autanimaliumfimilium,portiunculamaliquam cadaverisillius furripere, eamque ad

nabili

adhibendus,quaipfe maleapplicatus

deftruere

conamina fua Cacomagica ufurpare. Prseterea res eft Necromanticis communis, fepulchra mertuorum vifitare autcadaveris
portiunculaeaufercndajcaufa
tur cadavera furriperent
fcu phcretri.in
,

aututpar-

confumerenotatur ? Ciime applicctur nutrimen tum folatium aftantibus aftcrt. Si contaminationeaucmutatione unius Mummix in difpofitionem contagiofam feu vencnoregione
,

&

fi

recftc

&

tem aliquam panni linei,inquoinvoluun;

fam,aliafana inficiatur,uriunum pefte in-

aut ratione cift^e

,

fedum alium ad diftans afficere

atqueunam

quo conduntur

cui

mium-

mia
pera

Spiritualis in hOTet,ad negotia fiveoflia

improba perficienda. Erat in concujufdam veneficz,quce filiam cujufdam Comitis Brittannije , nimirum
feffione

Rutlandixveneficio interfecic
potuifte fuper ipfam

fenullam

ftatem

filia^illo

haberevim five potequouique auxilio cujufdam fuae tempore in domo Comiris ma-

ccrnimus, aliam accendere,tametfi non fintcontigu^ ; Debetne , inquam , ob hanc caufam aut acris aut ignis ufus in exilium ab humana focietate rclegari ? Aut ideo abhorrendus eft ignis Dci a coelo dcfcendcns, quoniam Satan ufum deipfoin fenfu deftruftivo , nimiram ad poileffiones lobi coniumendas

domum igne accenfam

fecit ?

Anne dicendum cft , proprictatem

rentis, chirothecam virginis.illius recuperalTct.ac

Mummix Spiritualis occultam

falubfibus

tum pofteajfcjmediante ea Domi-

, atque admirabilem Spiritus humani efficaciam in

rium fuper corpus ipfius habuilTe agnovitAtque caufa erat ratione relationis illius,
quamSpiritualisMummiavirginis
fudoris vehiculo fubftantiam
,

& pijs ufibus cfte ideo repudian&

dum.quoniam ipfa corrumpendo in difpofitionem venenofam convertiqucat? Vel eftne bonus gladius ad tutelam corporis ordinatus ideo reijciendus aut rumpendus,

quse

chirothecae

imbibebat.quamilla incorpore ejus vivo habebat , haud alitcr ac Spiritus in telo vulnerante refpcdum habet ad Spiritnm vulnerati ut quemadmcdum illa fe habet auc in calida auc in frigida intemperie ita quidem fe babet cum Spiritu vulnerati. Vbi etiam apparet , quod , quando aut telum auc fetrum coopertum forte', aut accidencealiquo detcgatur , vulnos deveniet frigore intcmperamagis dolorofum tum : &quandoexpcriendigratiaaliquid
, ,

quoniam impiusipfo virutn bonum intet recit ? Rcs bona male applicaca damnum afferre poteft Influentia & Lux Solis cceleftis , in quo fitum eft vicae fpiraculum , fi malc h fubjedo terreftri recipiarur, pravos ut plurimum cfTcftus producere animad

vertitur:Im6ver6
ftatuta anni

ipfe

Diabolus obiervat

& folaris curfus tempora ,& ta-

&
,

mcnncque Sol,ncque ulls virtutes fiveadus ipfius debent pro Diabolicis haberi,
Simili plane modo,fi defcendamus a fpha:-

ungucnti a telo abradatur , feu auferatur,

illa

vulneris portio

quae parti abrafse cor-

raanimaliadillam vegetabilcm
ralccn,percipiemus
,

pcrturbatione afficierefpondcc, dolore tur. Eodem plane modo vcneficae pravum

&

&

mine-

Magam five in canra-

Sc perniciofumfuum venenum Mummise, chirochecs,caIceo, fubiculjc, ficco lineo fimilibus applicare folent , quibas e' longc fcu ad Magnum diftans, malitiam fuam cf ficiunt- Legimus ctiam in libris de Caco-

&

magia tradantibus

in

quantaapud Caco-

tricem illam famigerabilem Mcdcam, ufum in fuis incanramcntis fpccialem fecifTe (uti etiam hoc idem tradicur de alijs veneficis necromanticis) de herbis, lapidibus &mineralibus , fine quorum naturalium ope, nec ipfa, nec ejus Dsemon qui fecretas eorum virtutes& effedus illi revclavit:.

&

magos & incantatoresaeftimationc habeantur membra infantum , & prxcipue corumcutisfeucorium exquo poft varias
,

quicquam infua

arte addefidcria fua ini-

Diabolicas atquc Necromanticas corum confecutioncs pcrgamina fua virginea cre. aretentanri Inquibus nomina Deiatque Angelorum , quosinvocant,atqueetiam CharafteresPlanctarum feu Stcllarum, ad quas Angeliillipertinent Iblcnt infctibete.
"" Debetne
'

qua perpetranda prjeflare potiiengnt. At' que ob ittam ratione (uti ab Ovidio colligimus ) alta montis Atx cacumina pera, ut herbas fuo propofico infcrvientes ibidem colligerct. Sunt magorum

gravitipfa

" igitur
^

ob iftam caufam efte'

"

quamplurimij qui, occulta proprietate& vivtute lapidum ijs a Diaboio revelatorum , Cacomagiccs fuos producunt effe,

dusjcametfi

ipii

Stellarum infTuentias,qus

F f

iapidi-

SECTIONIS SECVNDy,LIE. II.Membr.IL

lapidibus

rum
tales

dant vires.atque tempora cacoUedionis arque praparationis ad effedus produccndos prorfus ignoillis

runt cempora fcu horas collcdionis

clc

& mo-

dum pra'parationis earum ? Minime

:

rant.

Exempli

gratia fuit vcnefica qua:,

dam .'eu (aga

ratione
tuserat

in Scotia

falla ell, fe proprietate

quz in fua examiquadam la-

pidis occulta.qui ab ea tunc temporis abla,

HerPhiloibphorum feu fapientum profundorum traditione acceperunt.quaJis erat Adam Salomon Hermes atque alij iftiufmodi veri Magi,qui talia mylleria traditione Cabalilttca de (ecu-

Nam arcana ilta k

potuiire
:

refolvcre

quxllionem quamlibet Dixicenim quod fi respetita

, ,

lo in ("eculum rcliquerunt

mundo. Nonne

elTet vera ,lapis Itacim

ret;

Sudorcm cmitte-

Atfi cflfetfalfa,tuncfudorem nuUum apparere : Etiam dixit lapidem iftum.res

,

multjs (ibi percjus dccolorein coloremutationerevclalle.Dcnique,quandoaftantes aliquot de hac re txpcrimentum ex optarcnt. refpondet,(c vcllc id libenter facere,

miranda in annulo Gygis proprietas, qusipfum quandoque invilibilcm reddidit ? Et tamcn homines iitius mundi ignorantia occKcati volunt, hujufmodi in crcaturiseffeduskDiaboIo , &nonmirifica
erat

vcrbi Divini opcrationcprocedere.

Vnde

Omnipotentem Dei Spiritum utcunque Salomon fuo honore privare

videntur
>

lapidcm illum fuum fibi conccderent : Sedipiitimenres, neauxilioilliuse manibus eorum cvaderct , hanc ei petitionem prorfus negarunf.Hoc fadum fuit k Quccns Fcry in Scotia. Alij h Diabolo initruuntur ut metallum aliquod cligant,
(i
,

modo

vcrbis apertis fatetur,feomnia (ecreta, clc-

dionistcmpora
turas

&

myfticas StcUarum na-

&

occultas virtutcs ac proprietates

,

rerum animalium.plantarum radicum omniumaliarum, tamoccultarum , qukm manifeftarum a SoloSpiritufapienticE accepiiTe

,

&

Sap.

illudquc fub conilcllatione

quadam

apta
,

undefermonemilium

verbisiftis

in eo CliaraderesStella: cui prxpaLCnt fubclt,infculpatat,nomenqueAngelifeuIn-

&
,

concludit.

Omnium enim,opitcx (aitjme

telligentla;

qua' clt

Domina illius

Stellae

docuit fapicntia- Quibus verbis inferre videtur i Primiim , quod Spiritus Sapienti.

delcribant, hocquecoprecipuc tempore tentant , dumStcllaillainca;lofitfortior

detegat atque aperiat homini,ab(trufa Philofophi.TE verae

Myiteia

qusconnltitin
vir-

ab impedimentis aliorum &:potentior planctarummagislibera; 5c tuncinveni' unrjcjufinodilaminasmetallicaseffe in opcratione Magica admodiira efficaces. Quid ? Qyoniam Diabolus novit virtutes& proprictatesharum rerum naturali-

&

cognitione

& revelatione naturalium

tam in fuperioribus , quam in inferi6ribus. Secund6.qu6d fit hic idem fpitutum

,

ritus,quitalcsanimaUbus,vegetabilibus

&

um & potens eft miniftros fuos in malo earum uiu inttruere

,

Anneideo fequitur, A-

damum Salomonem

Sapientes ab Ori, cntc venientesjac quam plurimos alios bonos &: pios homines talibus fimplicium naturalium virtutibus, temporibus cledionis

&

mineralibusinterne,indiditvirtutes&mcdiatibusillisperomniaoperatur.QuodjCu ita fit,quid obfecro,in creando virtutcs cffentiales poteft Diabolus ad Stratagemata feufacinorafua perpetranda , qukm ipfe

homo? Ciimhomofitcrcatura

rationalis

& colJcdionis^-Sc modisapphcadonum ipforum

in rc

acqueacDiaboIus? Autcurilli attribueremus nos illa , qus in rei veritate, fpedanc ad fpiritum omnia crcantcm operantcm

&

Bona

& licita

Im6ver6 &li

jufta (e ofterat occafio in fcnfu contrario,

idque Hnc limitum naturs aut Magijclicita transgrcflioncfuiiTe ignaros , ciimve-

increaturainterna? Sihominisfic iniquitatemalicujusadionis Diabolo arrogarc, qui hominem ad malum inftigat, eumque

rum

iltius

opcrationis

cntia; Spiritus,

fubjedum fit fapiqui ett bafis five fundamcn,

oftenditmodum, admalas&iniquasluas voluntatesexcquendas,hoc quidcm rite ad ipfum Diabolum fpcdac , quippe qui creaEfaias) atque

tum naturalis Philofophix quid facimus nosdcmodo, quoMuyfcscIt ulusin

diipergendo
gyptiaca
illos

cineres

quiulccra^-

non

fine

habitantium Itupore

dipioduxerunt. Sed alij replicabunt hocfuiflemorc fupernaturali cffeccnt , dum: Atinlpiciantveliminoccultanatuminerarum animalium , vegetabilium

&

ad dcftruendum (ut ait Propheta ad hujufmodi fuum officium complencium.ci in ufum vcniunc crearur* h Deo creata:- Nam ufum ignis Dei ccelcftis adhibuic ad deftruendas Ikftias lobi,
tus cft

adcruendamdomum deftrucndosejusfilios & ad corumpendum acrcm uc peftc

,
,

&

ralium (ccrcia
ac lunt
ia,

&

my(tcria adco mirabilia,

ea,lfraclicasobpcccacum Davidis interficerct. Necquidcmeracunquam obferva-

natutaliter comprehenomnicoirmercij Diabolici lijlpicionc invcnient- Anne habendus e(t lepofita

ilta in ipfis
,

Pater

rcvcrcndus Albertus Magnuspro Cacomago, quiaab(tru(as,occuliasacmyille

fticasammalium, vcgetabilium atque lapidumvirtutesdctcxit? (Hocidem etiam Hermcs , Flato , atque alij proiundiHimi Philolbphi fcccrunt) aut dcbcnt ilti inter .illcclas Diaboli nuii:ieraii , quoniam nove-

tum quicquamper feadvuiushominem, prxcerquam , quod Spiritum humanum tcncandoatquefcducendo & phancafiam hominis portcncis prelligiofis deludendo, pacrarcpotuerit. Vertim obfcrvatur femper aut mediantc malo creacurarum ufu, mortalium corpora dc(trucrc-,autea rcddereinla!ubria& morbida. Nam modis
,

&

vijs talibus

Antipathizantibus naturalibusj
,

hoc cft

creaturis

qua: (iint natura

& conditics

DE PaiLOSOPHIA MOYSAICA.
ditionc rci,inaloafEciendK contrarije,opcrarur
,

FoJ,i24^

tairctfi

DcJS

crcaturas tales Anti-

pathizantcs proufu hominis falubriori

inaois directo creaveric.
nccelTeeiTe,ut

&

Diabolum non poffe plus ex qukmgencrihu manodatumelt cognofcerc. Icerura , kd

vidercliceat
,

naturae myfterijseliccre,

Concludo igitur, Cacomagiac vcnefici nihil

pulveris iftiufmodi exitialis per

plateas

malia!icuiimponcrepoffint,ni(ioperentur maniper fubftanciam crcaturs realem fertam.ciijufmodi funt pulveres.unguenta,

&

Mediolancnfes quod fpcdac, tradicum eft, illudfadumeftcanno i<52p,Prounguenco verolethah,quod (blo contadu interfkere folet , hoc compofuerunt ludarus atque
Cardinales anceh allegaci, uc crcaturas Dci ajquc ac Diabolosfviolarent. Ac itcrum

herbx
djJ.Ttnnip. de Diiv ologi.i.

& limilia.
,

Excinpli gratia Claudea,

Fellea

loan

Banno& NichoIaPifcacrix
i
.

tharingia 9.

cum tota fua focietatc confcfe funr in Lo- hocabErcmitamoreimpioerarcffedum, May jli a Diabolo fibi tra- qui marculos portarum cum ijs (ut didum
ditos tuiffe pulvcrcs detriplici conditionc,
c(t) in tecit

quicolorceclamerant diftindi: Nam(inquiunt)ille pulvis niger intcrhcit afpcr-

, atque ipfe cciam fuum fccum habuit Alcxipharmacum arqaeac Diabo'

,

lus&Cacomagici

ejus dikipuli.

Ex

iitis

gendoeumfupercibos

autfricandocorpus cum eo, aut afpcrgendo illum fuper veitimenta : At ilIerubicundicolorrs,morbcs &: infirmitates parit: Pulvis veroalbus folct morbos illos curare , quos peperit ille
,

ergo videre poceftis , homincm mence (eu animo impio prsditum ad creaturis
,

&

Dci bonis noccndum inclinatum elTe,tam pronum,ac Diabolum ad herbas , animalia & mineralia a vero illo fcnfu ob quem k
Deofuntcreata
,

rubcns : Acque OdcUa Boncuriona examinataiS. lanuaiij 1 j86.Dixit,moremeffe

vcneficisfuiordinis

videlicetad beneficium

humanum vtenda Quare & merit6 inter Diabolos numerari pote(t,atque nomine DiaboU incarnati infigniri , e6 qu6d ipfe carne ac offibus indutus,fine opcDiaboIi

&

conditionis,pulve-

quara ipfi progrederemur , quosodiopcrfequercntur. Et Francifca Perine faffa cft die 4. Novcmbris ij88. Herbam quandam traditam efle fibi k DiaboIo,ui in via poncrctur , pcrquamRiberianusiret, (quiapyra
in via difpergere, per

rem quendam

mulcasinveniat deftrucndi
tcrficicndi vias
:

& vcncno

in-

Haud alitcr, quam Diabocarne

lus,fpiritualis,lx)C eft

& offibus dclli-

tutus.

ejus furto fuftulerat) cujus virulcntia

:

is

fta-

Concludoigitut, magnamcffein mun-

tim xgrotavit Francifcus Follers,Margalacobit Equine confeiTjc rita Warny iunt I y. lanuarij 1584. fe habuilTe ungu-

&

dcmendanis incredulis abfurditacem arcana Deiincreacuris tiam > abitrufa

&

&

cnta , quibusilliverintVirgas& flagella; Ade6,uc,ficumiIlisfolam veftem ahcujus tangeret,neccffum fuerit.ut ipfe paul6 poft

morcretur. Eciam dixerunt, quod fi manus

luas

hoc ungucnto Magico perunxiffent,fi

veftimenta cujufpiam tangerenc,incra paucos port dies morerentur. Acque ex his excmplis viderc poreftis,quomod6 Diabolus

audacia magnalij, tanta temeritace invcnrionibus acque adionibus Diapro bolihabere atque mundo publicare,etiam quo ad nosfinc perniciofi eorum effedus, falutimult6 magis,ct]m fincboni (1 , feri, ac cft ille ungucnti armarij , ctim non modo ipfi Deo,fcd etiam hominibus mtel-

&

&

&

&

leduverofruentibus, guod
ducat cffedus indilubres

fit

creatura a-

nimalis,vegecabilis,aucmineralis,qua;pro-

rcahtermalum operari nefciet

nifi Solis

venenis a creatuns defumptis : Nihil enim vericatisabcofoloprovenire potcft , fcd mcr:E delufiones atque apparitiones prxtaiticriof2e,nimirum cz , qua; videntur

abufum.atque
propriaca
luce

illos

bonos in debita
,

& lugubres per & apquae ordinar<i

eorum

facultate

crat originaliter h

Dco pro bcncftcio

& fa

&

magis quam iiiiago depida refpedu verae funr fubftanti^. Atque idc6,nejaditenrvelim

men

in

cffe>ftu

rei veritate

nihil

miniftrij Diaboli, iftiufmodi innatura ad-

miranda provenire ex mera Diaboli

ventione
five

in-

adu ejus folo

Nam veri Al-

chymifts teftantur ex propria fua experientia&praxi , maceriamfuam , quando manet in putrefadione & nigerrimum acquiraccolorem,eiTeTyreoSerpentevenenofiorem , &perconfequensfubit6interficcre,quare

generis humani. Nam perconfcqucns omnescrcaturasbonas, adbonosufus -SedeiT malitiaDiaboIi.qua' eas divertit de propofiro k Crcacore ordinacojjuxta illud Saiomonis. Crcavit Dcus, (anabiles fecic nauones ut cfTcntomnia, orbisterrarum ,.&noneftinilIis medicamentum exterminij , nec inferorum rcg-

Dcii5 crcavif

&

&

numinterra
tcrminabilem
nis fuae fecit

creavitque

&

hominem incxadimaqincm fimilitudi,

sVpl..^.

mors

misipfius.pracaveant

admoncnt operatores, ut a fu: At ver6quando ap-

invidiaautem Diaboli orbcm cerrarum &c. Nam fciendum eft.antc lapfum Adse omniafuiffedirede&jufte fumpta , atqee
introivit in

eum

paret in decoqucndo inter rubedinem faalbedinem,pariencem incer mortem nitatem ,atqueide6in(lLatum morbidum reducit ; Verum in adu \qx albedinis,

&

ide6

minime k vero tramitr fuiffe

poftquam de arborc boni

detoilb:

&

Sed

& mali gu-

ftaffet ipfe

qas
tate
,

fignificat

perfedioncm

in maturi-

, oculiejuscorporeifueruntapcrti,& cre3turxtampromalo,quim pro bonodiftinguebantur& inutrumque ufu

infirmitaccs curat

& malitixilli prasj

veflit

juam pulvis niger induxic

Ita ut

fuerunt converlas : Nam ab illa bora myfterium tam iniquicacis , quam juftiriaein mundo F f4

SECTIONIS SECVNDy^,LIE. ILMembr.ir, jnundo regnare occocpit & malum primo bilium & lapidum prcprietaf ibus
,

cfficiun'

in

mundum poft lapfuia

inor^fTu, feu limi-

ne.inccpit fe bonitati , ac virtuci apponcre, atqueiuilla praxi rcncorflidtuprur.ordia-

SiM. Fcfteruscumli.iisfocijsreplitabit & dicct hsc cirnia c fie puta m.endatur,

cia.

Relpcndeo ego
,

fuilie

I-hilolbphum
ftm.atel;uc inter
,

vitium adverfus juftitiamac virtutem pravalebant. Hic ergo vidtre pollumus,in principio omnium,Diabolum fcuferpcntem fundamentumtoiiusmali,
,

!i,injuftitia &

dodiffmum, atque Theolugum

Itbratum
illorum authortm
:

qui iftafide

fua tradidir

& haud dubio

(fi

ad

vivosfuiffctfi]peiftcs)affirn-.arct

ipfoso-

mediante renaturali
iuftus,occidit

nimirum pcmopo-

ftiliC,Acdcinde fuftcligneOjquoCainin-

portcre prius addifcere atque intelligere veras clcdionishoras, inquibusfimplicia

illa

iuum hatremjuftum Abcl:m ; Cum e regione & in fenfu contraric, hoc lignum, in forma crucis (arguentis op pcficionem illam.qusinhocmundo fadla tlt inter bcnum & malum) crat inftaifincqua nuUaerac lalvationis aut rcdcmptionis certitudo. Ex hii crgo animadvertimus , omnes opcrationcsuccultas, proccdere avirtutein
m.ortisipiius
,

coUigi debent, arque ctiam Ilire.ftcUas,

quaein ca

Dominium habcnt>cum tempo-

ribuamajoris earum fortitudinis

tionis in tcelis.

& exalta& brutis

Ad me autem quod atcifecrcta in

nct

fateor

me

hominc

mcntum

haudignorare admirabilia, quorura oirjniumPcripatttici ouUam planc racionem fufficicnrcm reddere poftunt : Excmpli gratia
,

quodlucij pifci";intt.ftinadeliccata,u-

rcbus naturalibus feu creaturisocculta,qua: ^ Spiritu Divino erat a Deo tam gencri

rinam. potenter provocent,

qu6d Epilepfia

hunuino dcccda

qukmabacuta batanx

pofTit liidionc leu actracuoue fanguinis.ai nafo Talpx cxcilOjCurari, -S: cuod polt de-

oblcrvationc ccncepta. Bonisjnquam.hominibus a bono Dei Spiritu erac detcda ad

glutitionem

illius

fangxiinis patiens prarter

mcdum argiotabit, quemadiriodum experientianonnullorum

benefaciendum

& malo reliftcndu.

difpi-fitio

Nam,

&

interreliquos,cu.

cognofcatur, nifi prava crcaturs alexipharmacon icu Ancidotus ad ejuldem curationem vix haberi potcft : At m.alis etiam quandoquc a Diabolo ad malefacien-

jufdam
bufta

nobilifliira:

CanrisE doccir.ur.

fccmins tomicatus Etiam quod Talpa com-

& in pulverem redacta habeac occri-

dum & iniquitatem exequendam levelantur,

Enumcraboautcmnonnullas
iii

virtutes

abltrufas

tribus treaturarum
,

compo-

nimirijm animali, vegemincrali. Inpfimis ergo in regtabili ro animali , bubo dicius eft ab Albcrto Magno plurcs in fe ccntinere virtutes: Kam , inquic , fi cor ejus ac pes dexter ponantur luper hominem dorraientem, ipfeprotinusinfomnoapcriec , quicquid
fifaruin rcgnis

tam quandam virtutem pafTionem Colicant expellendi : Qu^dcor&hcparrana: ficmedicamentum Epilcpfe curationi appropriatum:Qu5d exuvis ferpentuir ,partum muliebrem expeUunt Quod men:

&

ftriia

in muliere epota lcpram inducant:

modum fluentem fiftat

nea
viva^fi

Qii6d bufo combuftus fanguincm prscer Acqucetiam ara

m.odo naribusadhibeacur. H^c omnia ego cum mulcis alys fuumexpertus.

abiplljfadumeft;
petieritis;

autquodcunqueabeo
J

Dicitquehocprovero aquibufdam fuis f atribus fuifte rcpertum : Atquc

ipfi

Pro alijs occultis lapidum, metalJorum, herbarum atque animalium vircucibus veri
Salomonis difcipuii

& imitatoreSsHermts,

itcrum,fi

lub axilladilponantur, nullus canisadvcrluscumlatrarcaufus erit. Etitraditur

Plato,Thebith,Albcrcus Magnus, Diofccrides alij , eas nosdoccnt abunde. Qui

&

vitrum rcddere non iviodo malkabile , fcd etiam inftar pafte;molIc, modo fi vitrum in eo cum acete coquatur Ita, ut fi contra parietcm proijciatur , non frangetur. Ec , liquis faciat unguentum de eadem ccmpolitione faciem cum illoillinat, rcs ei terribiles apparebnnt : Et fi illius coir.pofitionis porfit aliquis prao-Iens, tic igni imponatur ,
;

am languis capri

omncsprocul dubio non icaftuki acveri'

tatc inancs atque frivcli viderentur
,

ut

mendacia tam ingentia-auc tantas impofnbilitates

m,undopub!icarent,nec fa!f6afle-

verarent ,resiftasin eorumccgnitionefuiflTe

&

fld

esitum perdudas Atque ita iiac rn:

tione, illam rnter

mundanos reputacionein,

quam fibi fapientia Iba inligni coinparavsrunt, more tan? ftolido aiaitcere. Veriim jam adplcninegotij hujus noftri praxin,

& quilaborac Epilepfia & magneseum tan,

gat

cadet,quafi irjortuus

fubitt)inparoxyfimumEpilcpticum : At fi aqua frigida ei

,

nimirumadillpinSympatljcticum

&

An-

tipatheticum refpedum,quieft inter varias

ad bibcndum adhibcatur itatim rclijrget: Eratci a ait, quod, fi candcla languine Camcli inungatur , omnes homines

Mummiarum

corporis

humani

Ipecics

&

Hxc ille.

locijcapitibus

Camclorum iir.buividebun-

tur. Att]ue itaprocedicipieinHiftoria iila

fuatuniadmirabilium iliorum delcriptiO' nibus , qua: ab occukis B-cftiarum , vcgeca-

ocularem dcmonltrationcm h Alagnecis proprietate produdam.mcconferam; Acque in animomeo eriC:plura in hoc ultim* libro vobis demonltrando probare , quam aliquisalius adliunculqucdiem etfetitun'

quam

LlB EJ^

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.

FoI,iiK

LIBER TERTIVS.
Jn quoprobationespraiiicts & conclufienes experimentales, hdconfirmanj dam Sympatheticam microcofmi attratiionemfve coitionem^ at^ q^ue Antipatheticam feu odtbilemexpuljionempef prO'
prietates laptdis

Magnetu Macrocofmi-.

ci pertractantur,

Authorisad prxfeatemiftumlibrumProocmium,inquoea,
quaeauteifuQtdi(5taremetiunturpaucis.

VObis in difcurfu hoc meo prscedente recitavi ,atqne demonftraSpiritualem,Chriftura, five verbum Divinum feu fapientiam scternam elfe veram Philofophiae efrentialis Bafin feu fundameutum j Vt pote , qui eft fecurus nunquam deficiens Angularis, in quo & fuper quem tota creatura confiftit atque x* lapis
tionefufficieiKi probavi
,

&

illa vita eft Lux illa effentialis, dificatur, quatenus in eo exiftit vita, quasvivificatomnia , &perconfequensoperaturomnia inomnibus,

&

fiSpiritusDominivitam & infpirationem & omnia vitjecreaturse impenit ; Atqueiterura,fiilleSpiritusorbemterrarumimpleat , atquereicuilibet hujus mundi infit, ut fcribit Salomon,- Tunc necefle eft,ut agnoicamus, quod Spiritus cujuihbet rci fpecifica: centralis fit ilia Divinitas , in qua radix efutifcripturaverbisexpreflisteftatur.

Nam,

fentialisomnisMagneticseattradiionis 8c Autipatheticae expulfionis confiftit ; Nam , cum ipfe fit Catholicus ille amor, qui cuihbet particulari exiftentiae feimpertit, eique adtionem & motionem aflignar, quonaturam fibifimilemadfe, nutritionis.afliftentiseatqueconlolationis gratia a!liciat,ita quidem organum,in quo operatur latis forte validum reddit,ad emanationes tales expellendas 6c propulfandas, quae ei vel ordine,veI qualitate,vel eflentia diffeniiunt, aut fe fpecificae lua; exiftentiae & confervationi opponnnt,aut damnum aliquod inferre conantur. Obiftamigitur rationem,Spiritusifte,creaturam aff^edione duplici , nimirum defiderio concupifcibili & odio irafcibili induebar,

&

quorumhoc.cogaudet, &Sympathizare foletcum fuofimili , atque ideoillud adfeadfuamafljftentij^m &con(oIationem allicit & attrahitjilludjperafpedlumodiofumfeuAntipatheticum, evitat atqueexpellit, qubdeifitnaturaoppofitumautnocuum. Atqueifteeftadtus Sapientise illius omnia creantis & fuftinentis , quae creavit quamlibet creaturam fucceflTi va quadam prxfervatione, quam k fuo fimili,ut exiftatinhocmundo,attrahit, &confequentereietiam facultatera iraf^ cibilemconceflit , utfeircbuseiinnaturacontrarijs rauniret&defenderet Quibus viderepoffumus^quomodbSpiritusifte vivificaas omniamanuminimdparcamoderetur,- Adeo ,ut,tametfiomnia per oppofitionem, nimirum lucem & tenebras creaverir, atque ideb in refpedtuhumanobonum &malum tamen ordiuavitac difpofuit , uc quodhbet individuuminduereturfacultate irafcibili , atqueodio Antipatheticoadevitandum&efFugiendummalum hocclt,fibi velordine,veInatura,veIambobusadver(um quoufque tempusillud com^ pleatur, inquo,poftejusexaltationem,omnem contrarietatem & dif:

cordiam^perunionisfirrase ftabilitionem,ex ranndis utrifque evacuaverit: Quodetiam D. Paulus videturficconfirraare: C^^iu evacueric omnem Principatum poteftatem virtutein.oportet eura regnarCj donec ponat omnes immicos fub pedibus fuis:Novifl[ima aute inimica deltruetur mors,orania enim fubjecit pedibus ejusjCiimautera ei fub^

&

&

jedafueriutoniiiia^tuae

& ipfe Filius fubjeiius eritilli

qui fubjecic
ilU

SECTIONIS SECVND>,LIE.
iohin.i2.

III.Membr.I

illiomnia, ucfitDeus , omniain omnibus &c. IftaCathoIicavirtuj MagneticaagnokituriSpiritu,iuChrifto,exiftis verbis: Siexaltatus fuero a terra,oraniatrahamadmc ipfum dcc. Acfidixiffet: Ego,at-

Apocai.

tracStiva&Magneticameavirtute & unionereducamomniainunioatque identitatemmeam , hoceft , inmeampropriamnaturam eaniferam. Ecce (inquitTextus aIibi)omnianovafacio&c. Quibus liqiiet, qu5d, ut mitio omnia ab uno funt orta , utpote in eo implicite comprehenfa, & tumpoftea inexpIicitaeorumexifteutia,fubduobus

nem

Principijs contrarijs continentur:lta

pijs difcordancibus

comprehenfa,

in

quidem in fine omnia fub Princiunum &c idem radicale Principi-

um reducentur. Sedadhuc Pnncipijs contrarijs fubijcimur: Nam totusmunduscummembrisejufdemexlite &concordia ex inimicitia & amicitia, ex tenebris & luce, ex bono & malo componuntur ,atquc
ide6fubuniusiltiusfapienti3e Divinseprotediione cxiftunt , quaegubernatomnia, & conatur vidloriamfuperconfufionem atque difcordiam habere. Vttaudem pax aique unio five confenfus univerfalis iieri queac in iftp mundo,& confequenter^ut res omnes revertantur in ipfam , in ipfa vivant , cum ea uniantur , quse eft unica fola Charitas; Ipfacreaturahabet poteftatera efEcere confenfum Symphoniacumcumfuofimili , atqueeregione, ut irafcibih feu Antipathetica quadam proprietate fuum concrarium auc evitet , aut furomo conami-

&

&

ne

repeiiat.

Ipecifica

Spiritus iftc infit omnibus , atque idco in re qualibet fequitur confequenter ,qu(5dattrahatillud Sympathetic^, quodeft confervativu fnae naturce& conditioni iu quaUbetre fpecifica ex animah, vegetabili , minerali regDo : &expelht Antipatheticd,
,

lam verdciim

&

ab ea,quod eft nocivum , odibile, & deteftabile,feu difpofitioni fnse cft contrarium Acquc huc ufque , quod ad abbreviacionem pra:cedencis measSympathecicaeac AncipachecicaeTheorije fpedat. lamverdmc in utriufque earum praxin parumper immergam, uchac racionetacilius ad credendum inducaris,quod tali^ , quael heoricd 4 nobis funt antea propaIaca,fiDC efficacia,praxia realem lemicer (contra vanam, infipiencum nonnullorum hujufmundi opinionem) idque nacuralicer,hoc eft , fine uUa Cacomagicaauc Diabolica operacione producendam Frocedam,igicur adpropoficum meum,ac<]ue ucMagis Methodicdincedam librum hunc in duo membra diverfa diftinguam, quorum prius ^ympachecicos pertracStabic effec^us Pofteriusevencusillos Ancipa*' theticos , qui Magnecicd in regno animaii vcgetabili & minerali pro: :

feruntur,breviter explicabir.

LIBE/{

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA.
LIBRI TERTIIMembrum.l!

Foln5.;

In qao efFed:us in Sympathia mirabiles , qui Msguetica, attradione limilis ad iimile perficiuntur lucidd pertradantur

CAPVT.
Jn hecexbrimitur
,

tjusmodd per

mineralis (3 virtutum ejufdutn

quandam comparationem "Magnetvs atlraBivarum , cum illis anmar

lium(3 vegetabtliumin lucem demonjlrabiiemproferre queamus,admirabiles illos effecius , qui in ipfis

ambobus dehtefcunt.

CVmfitres
ccs

obfervatione inter (apien,

lum incognitum

rcgno coelefti, quod ruuniinillo rcrreftri non habeat fimile , ita quidcm nihil eftin regno itiine rali , quod fuo fiTiili in rcgno vegetabili Acqueiterum, fpharrsVenonffuitur
nihil effe in

digna

gctabilis

imago taminamore

(Stodio,fi-

ve in attradlione Sc evicatione fcuunione Sc divortio in animali eft repcrienda--Sedj quoniam inregnominerali nihil invirtutcadioni& vitx animalium propinquiiis ipfoIapideMagnetereperitur , quatcnus fuum fimile ferrcum fcnfibiJicer afiedat,
illudque amore concupifcibili profequitur,n;cnon illudavide attrahitjactandem
fe

idque mediante tranfIlle ergo,qui fapit 8c cuiSymin myfterijs naturae profundus, pathetica concordantia , abftrufaproprisMagnetis atque fcrri tas.natura, virtus origo, funt bene nota;,agnofcetptocul dubio , quod ccrum Exempla hominipoffintquamaptiflime conferri : Nam , pcc
,

plantationedebita-

&

&

eas

Magncccm microcofmicum
,

facili-

me
nis

difcernere

Mummix

rationemque extradioSpiritualis ex homine in-

more mirabili cum eo inftar maris ac ftcminae in rcgno animali conjungit& unit. Prupteriftam rationem omne fimile
in animali vel vegetabili

rcgno,quod fecufuofimili
'

dumhuncmodum, nimirumin

attrahendo operatur , haud injuria Magneticum diditatur. Hinc inde Paracelfus

in iftiufmodi Aiyftcrijs verfatiflimus,

atqoe illius ufum , ac fimul finem ad fal icem humanam deftinatum ccncipcre poteft : Vt igitar res ilIse , mclius Icdori dilatentur atque enu clecntur, operee pretium cxiftimo , uc iii primo loco chordani eandem concordantiaz Symphoniaca; percutiam , quE naturam ac origincm lapidis Magnetis, atqueferreamconcernit, quam aliquantulum pleniiis libroineopriEcedenti tetigi , utexindc majoricumtacilitate , qui
telligere

&

cum

dc muramijs Myfticis tam corporalibus, quam Spiricuralibus facit mentiorem, atqaeetiair.devijs modis adivis ad eas taiii ex corpore vivo, quain mottuo extrahcndas.ipfe pro meliori fuorum difcipulo-

namfint Magnctcs tnicrocofmici,coIligamus.

Vt

in capite 3. lib. 2. iftius tradarus

,

&

vobispatefeci, quodeffetevidens

lapi-

dem ipfum Magnecem

rum

irjltcu(:tione,atquectiain talium.quos

Cabmitam, exoriginealiqua naturali minime proceffiiTc , fedpotiiisexpartufeu initio monfive

artis iilios

nuncupat , exempla k lapide

ferro

ftrofo
rur
,

Magnetis&

deprompta producit:

ad

quippequi , ucabefFedovideinftar muli.ex genitoribus feu

Nam

per ipfos talium

Mummiarum

ex-

parentibus diffimilibus atque natura in-

trahendarum modum fatis claredenotat; jequalibus prccrcatur , ctim ejus Ma&perconfequcns fuomore , quidfitani- ter , fcu maffa corporea paffiva , apparec microcofmicus Magnes , medi- evidenter,effc quxdaai Sacurnina Mer* malis

&

ante quo^ Mummia microcolinica e fuo corporeelicitur,explicat,videlicct,qu6d

fic

res feu fubftantia

quaedam corporea,
verbis colli-

cjns vero Pacer fi, ve forma raagis adiva Spiritus metal-. licus , Solphurcus Martialis- lamvecurialis fubftancia

&

quemadmodum ex iftis ipfius

gcre,fai eit
:

ro

Mummia (inquic) Spiritualis

;

modus , fecundum qucm mixtiohorum duorum fit ,cft hujufmodi : Cinn

Saturniincs Mercurialis liquor lapideac
natura:
, effct ad.huc infuaprima materia popinquus Mercurio Martis ( nam hi duo coinmuniter inveniuntur fiinul & in

nonoperacur

Ninper corporalia media: Quibus arguic modos corpoccos,icu MagneticaiUacorpora, qux Muimniainhanc
excorpore animalis vivcntiscxaahere
lenc
,

Ib-

eamq'-jc operari faciunt

,

tam domi

cadein miniera
nctica.

videlicet natura

Mag-

per contactuinjimmcdiatum

qaam aliun-

&
,

(k

& addiftansi im6 quidem aa iiiccrVal-

ticncm

mmiera) ob iftam ranimirum ratione prcpinquitatis eoruE G g2

ferrea

SECTIONlSSECVNDyf.
eorum in confanguinirate(uc ita dicam)feu
exiltentia,nonniiilevi.?ac facilis require^ batur.adambosin unum corpus colliganrali

LIB.II.

Memb.II.

trado
bet in

cujusprodudio&generatio dc, omni refpedu illo terreno & mine:

microcofmi convenire , de quo antck

Atquehinceft,qu6d doSjtranfmutatio naturam intcr metallum ac lapidem mediam,retineat Vnde haud inepteMercu:
;

amplam fecimus mentionem

Quem qui-

dem

rius SatLirninusfem.itranfmutatusdici

po-

loco apert^ nominare mihi ideo non propofui , fed folis circumftantijs infinuare, ut ifta ratione k virtute ac honel;oc jn
ftate dignis

tell.inquem , quandoSulphurMartiale, quafj forma Mctallica ingreditur,illum pro Matre fua, paflivc habet ,ut pote , qui in corpus faxeum ipfum in fe confervac

&

veras Philofophiie pericis

percipiatur, atque ab

indignorum malig,

&

norum , ftolidorum turba abicondatur; Nam,ut mediante hac re.Magna faluti humaiis utilitas afferri poteft ita eciam e regione vires ipfius adfenfum midevolum, fcclera haud in remala multa proferri ,
,

coagulatur , quod calamita ,feu lapis Magnes nuncupatur. At , quoniam quilibet

Spiritusabeo , quodpropinquius&fimilius eft fus natura:,afFedat &;appetitnuSpiritus praccipuein triri , qujenatura Chaferro rnvcnitur,im6 ver6 ferruiii lybem peifediffima ab eadem miniera feu jnatriceprovenire > nimirumex corpore Magneticoobfcrvatur i NcceiTe habemos

&

publica tolerabiliapatrari poflunt.

Suffific

&

ciet igitur Sapicntibus intelligcre, qu6d

&

crcdereexejufmodiconfiderationcquod
Martialis ac Saturninus Spiritus
tis,ad fe,idque a

Magne-

resquedam,excorporefine violentia extrada,qu2E terream,mercurialem ac Saturninamexiltcntiamhabet , aMartiali, fcu fulphurca atque cholerica forma, ad inltar Magnetis mineralis , imbuta five animata, quxpoftdebitam prsparationcm habebic
virtutem fpecificam extrahendi Mummiam Spiritualem.tam fanam , quam infedam a corpore microcofmico , quxtum pofteaaddiftantiam ^ patiente ttansferri
aut trans plantari poteft.

um

centro fuo corpus ferreattrahat ac fugat formales fuos radi-

os , quaii Spirituale fuum nutrimentum ab eo extrahendo : Sed , quoniam ferreum corpus non tam cito relinqust Spiritum fuum internum , ide6 fequitur,fimul cum fuo Spiritu attfahiadMagnetem:(expericntia enim docemur, quod Magnes a ferri
Spiritibus nutriatur

Velim autem
Ph1lofophus,fciat

ut quilibet intelligens
,
,

qu6dnatura omniuiTi

rerum Magnetica

tam Ancipathetica,
in Sul-

fuo vigore augeatur) atqueiterum, ipfum fcrrum Spilitus fibi fimiles in Magnete repcriens, appetit pariter xquali coitione
fieret particeps
, ut ipforum atque in conjundio five

& in

qukm Sympathetica folummoc!6

phurea virtute Spirituum vitalium confiftat , quiratione fus incarcerationis apti feu prompti funt , fuum fimile per contradioncm fui ipfius k circumfercntia ad

unio haud

aliter

inter

quam

inter

quoniam eft deo Saturnino plenicr qukm ferrum, quippe quod ab illa fuperflua materia virtute ignis emondatur atque purificatur

marem Magnes

&

eos eft fada, fceminam. Sed, Mercurio lapi-

centrum attrahere
vcgetabile
eft

Itaquidem animale,
fubjcdtum
,

& minerale
,

quod

immeditatum Spiricus Sulphurci rcceptaculum,quadratione fu^ purx Saturninae

A-Ierculialis terrse

fuuni fimile ad circum-

magis per confequens propinquiusad naturam mafculi acvciit , ideo Magnetem ad fe non tam avide , quam MagncsaiiUgit :_Eft enimvetus benc conhrmatum axioma quod materia defiderat appetit formam, eamque tam avide ad ie allicit ampleditur ac fosmina folet mafculum. At vcro , qu6d ferrum fit loco mafculi in co liquct, quoniam virtutem vires addic Magneti : Nam fi polus Magnetis Chalybe feu ferro armetur , eum longe ultra propriam fuam naturam animat , nam incaufaeft,qu6dlapispondus ferri longe gravius ad fe attrahat , quam

&

ferentiam virtucea(fius Spiriruum inclufbrum actrahit , quo mediante,vegctant tam

in aere,

quam in volatiii eoruin fale ,quod

Saturnina

&

& Boreali

quadam condiaone

ad inftar nivis condenfatur pruinx, insthereo coelefti corum igne , quo

&

&

&

vivunt.

Atque iterum
,

Spiritus Sulpnufal

&

reus retrovolat

vel radios iuos in

,

fuum

centrale rcfledit

poftqnam a centroad
,

circumfercntiam emanaverit
terno , uti

rationeac-

&

cidentiuiM Borealium,videlicet frigore exin igneis ieu coeleftibus

femina fpirante

rijsaeriinftrumcnti noitri experimentalis

inclufisapparec
,

quippequicum

Borea vel vento Boreali, iae6 contrahitur,

quia Spiritus Sulphurisfivcigniscoeleftis, qui ci ineftjolim calore expanfus ,!j a frigoris[fuajnaturxoppoficiinfuIcusevitando,fo
ipfu
'in acris inclufi

potuitfinefuoferreo additamentoprseftare.

Hoc igitur redc confiderato, cum ma,

jorefacilitate colligere pollumus

quidille

namrei

& qualisconditionisMagnes
,

centrum recolligit ,

&

quiSpiritum feu mummiam Spiritualem microcofmi, omni fine damno aut corporis detrimento
MicrocolrnicuseiTedcbeat
aut debilitate extrahere poteft. Si ergo opus hoc admiratione dignum aggrcdi vclimus , necclfe eft hoc faciamus cum MDgnctc Corporali ex homine vivo ex-

quafinebula acrea involuicj , ut meliuft^ frigoris inclementia muniatur.

fteru

Na (ut in po-

Magneticaquadam demonftratione

doccbitur ) Sulphureus xquator eft polis fri-jidis Mercurialibus admodum aavcrfuj. Eciam in corpore humano , dumBotcalis five

ftupidus

quidampavor illud olv

fedi,

DE
fcdit
5

PHILOSOPHIA MOYSAICA.
oritur

F0I.127

Spiritus vits fulphureas obfervatur

fe a

re

circumfcrenciaadcentrum contraheatque hac racione exanguis pallor feu

univerfi corporis lurorjalpedum faciei externum occuparc notatur: At ver6 mo tus iftiufmodi Spiricuum rctrogradus, eft

&

, eofdem efFedus falutares , atquC quampluresaliasraras conclufiones experimentalespraeftarepoteft , fiavivaper-

fonaautinSanguine

, autunguibus , auc pilishominis vivi transferatur , ac debito modo transplantetur , idque per effluxio-

Antipatheticus
ritus Ubertate

&

^ pa/Iione contranailli

nem quandam infenfibilem.'

Eft etiam
cus,

turalicfficitur.Iccrum jSulphurei

Spi-

adepta

fe ipfas dilacant

&

& alius

Magnes microcofmi-

cxpandunt in aerem apertum ; Vt pote, qui nullum habent Magnetem evidentem ad eos vel cencralicer accrahendos vel in locum ardiorem concrahendos.

qui ab hominis mortui cadavere defumitur , cujusope MummiaSpiritualisex

homine vivo elici , & humanse faluti, tam

immediata applicatione , quam transplantatione
illius in

vegetabile

nimirum

in

Concludimus

igicur

quod Magnes

microcofmicusdtbecegredi,veloriginem fuam habere a fulphureo microcofmico Spiricu in fuoproprio fale, in quo confiftic
a Mercuriomagis excraejusforma , neoacquealieno , qui rationefuje viciniratis

&

quafiadepeft magisfamiliariscumeo, tioneei alligatus : Atqueifte Mercurius, eftmateriahujus Magnetispaffiva: Quare ex iftis duabus Microcofmi vivi portioijibus,nimirum formali
nes
ifte

& propinquitatis,adejus &

minieram

herbamvelarborem,confcrre poteft , uc infra dicetur clariiis. Sed, quoniamMethodus ac ordo harum rerum in ifta noftra demonftratione a pofteriori , hoc eft retrogrediendo ab effedu adcaufam originalem harum rerum , erit admodum capacicati humanas conveniens , operam in ifta meaexplicatione dabo , at k grofEs Elemencisad magis fubcilia abltrufa afcen-

&

dami Acfigradibusproporrionis

k ccrra

& materiaIi,Mag,

iiofter

eiicitur

quo mediante

Mummia

Spiritualis

trahiturjcujusope

&

ex homine vivo exad:u mirabilcs cura-

adaftramepaulacim elevarem. In animo igicurmeoeft , ea locopriori vobis enucleare, aCque Magnetice demonftrare,qu2e perfolum duorum corporum , unius ejufdemque naturx condicionis concadum perficiancur. Sed , priufquam incipiara

&

tiones fimul atque damna perniciofa poffunt tam ad diftans , quam per contadum

immediatum
JN(Iacrnes,five

efBci. Eciam illc incernus attradivum falin homine, in

cujus interno, Sulphureus Spiritus vivifiex cujus condicans fedem fuam habet,

&

illa Mummia , quseexcrahicure corpore morcuo,maximein locopriore,opinor,fore neceflTarium , utaliquidileCadaveris humani myfterio hoc in loco cradam, quo melius magis Methodice in fequentibus incedamus.

cum

&

ione &radice

Magnes nofterprsdidus

C AP VT.
^odfint quatuor
tare i^ in
corporalis

II.

Mummiee genera ^quorum unum

,

ejifalu^

etiam capite experimentum quoddamcum quiburdamdemonjirationibusoculain ijlo

ufum Medicinalem venit

,

ribus

ad Magneticam five attraUivam Spirituum Baljamicorum virtutem conjirman^

dam,
quee

mummix Jalutariin^
luculenter ex^

ejt ,Jatis

primitur

QVi naturam tam internam, qukm

cx-

aptioreft

ternam hominis fatis profunde confideraruntjhi certe perceperunt, Mummiam microcofmicam elTc conditionis du-

infirmitatesparere& morbos homines fanos inficere,qukm, ut ullum ipfissegrotis aut remedium aut folamenafferrequeat
:

&

Nam

utjuxtaquatuorEle:

pIicis,corporalisfciIicet&SpirituaIis":De

mentorum naturas
les feu fubftanciales
ipfse

funt quacuor corpora-

illaautem corporali meum eric in primis hoc in capiceloqui : Alcerius aucem difpo-

Mummias
,

Ita

etiam

fecundum Elementa illa quorum na,

Ccionem percradabo inferiiis. Ad illam corpoream quod fpedaceftillaaucnacuralicer SympachMica aur innacuralicer Antipathecica : Invenimus ergo experienria dodi,quod Mummia corporalisnacuralis, poft debicam ejus pra^parationera , quae propria fua proprietate Magnetica efliciturjfittancummodomedicinalis falutifcrai Aliavero , nimirum illainnaturalis

turis fantindutae diftinguuntur

illarura tresfunt corrupcibiles
,

ex quibus

& morbo-

rum ac mortis produdores,nempe illa terrea,aquea,atque igneai & folummodo ilU,

quaseftaerea eftadvitam humanampraefervandam utilis quippenacuraehumanse
,

amicabilis.

Ad tres iftas fpccies, qus cor,

&

ruptionem gcnerant quodattinec

ratio

curipfae deveniantita corrupt3e,eft hujuf-

Gg3

niodi.

SEGTrONlS SECVND^,LIB.IIL MembrJ.

Pro^ Aiomacc in Pbilofophia gencrali habcredebemus , quodcorruptumcorrumpentis naturam induat : Exempli gratia , fi
cadaver liominis^n terra corriimpatur, tranfit in naturam terrx, tunc mutatur profalutehumnnainutilcdevenit ; Imo Sc
proceditbellumilludinteftimim, in cot*

porehumano

quo Elementafeinvicem
,

interficiunt S: corrun")punt

lcdmcdoac
irt

ratione planc diverfa

alitcr videlicet

&

uno corpore>quam in aliclecundum quod unumElcmcritum vcl Elcmentalis alteralio dicitur habcre

quiJcmmagisdeibuciivum

quamcon-

Dominium fupcr aliamt

,

Itruclivumaut falutareredditur- Iterum, ficorruptiofiat in aqua , tuncquidcracaro corrupta aut corpus mortuum , aqua induct naturam mucimbi;tum,acquiret

Atque hiEc cft ratio

rum

varietas frequentct corpus

,

quod tanta morbohumanum.

a forti

Verbi gratie

H) drops proccdit

&

imprefiioneaqcmumi Febris Hedtica

ardensex igncis oriontur inlulribusj

&
Ac

cilagineam ; Atquc idco incommodum atque mutile pro confervationc vitalium Ipintuuerit: Deniquc inmodcrataignisviolcntia Spiricus in

lcpra k Dominio terrx & fixa ejus lalfedine&c. Arqueideo , ubicunque taliscor-

corpove

lumcntur

& cxpirabunc.

Mummiali conLnn vero i-atio,

ruptio Elenjcntariscorpori cuiquam acci^

cur Mummis didx corpoi aic s in taii itatu fintpro fanitatis tuitionc infonvenientes,.
elt quoniam illae prsdiuls trcs ita dedruunt&corrumpuntcorpusc:.rum , ut cogantejus terram,ciquam 6c ignem in fuam propriain matcriam rcverti; Adeo^ut cum tcrra&aquaordmantureUc duorum Ele,

ditjibiSalutarisMummiiecorporalis Ipiritus cum habitatione lcu marJione iplius

,

funaitusfubverritur
ritus,

unde&fpiritusco-

acAus eft difcederci ac pci confcquens fpi-

Mummiales contrarij prardominan-

.inenrorum , videlicctigniscc aerisreccptacula , qi.'2Ean)bo,lolunimod6incorpore incorruptoconfervaripoflunt , dcbetnecciTario fequi , quod in tnbus prxdidtis Mummijs,Spiritus illi vivificantes dcbcant
evolare atquc cvanefccre corporisnaturalisquodjam

&adoperandum Ancipathctice 8C deltrudivc praparantur apti funt: Quemadmodum in fecundo libri hujus mcmbro exprimctw latius. At vet6 fi corpus fanum&inftrmitatiscxpers per.veiiri,
tur
:

&

Elemcntoaerisincerficiacur

hoc

eil vel

ob defedtum

prafocacione , fulpen{ione& hujufmodi^ tunc nuUa invenictur in eo cadavere dittorum ElenriGntotum corrumpcntium irapreflio
in
,

fadum

elt cor-

&prcpterbanccaufam manebic
,

ruptcm putridum
,

& confequenterinpareqairatur in ve,

corruptum

nec aliquam rcfoluiionera

turale.

Cum igitur nihil

Elementarum tamdiupermittct, quam in

aei c rciervatur. Si crgo corpus feu Tabernaculum fpirituum Balfami vitalis mancat integrum , tunc aereus vitje Baliamus, non compelletuf a lua manfione recc-

ra

Mummia.quam illud

quod aptum eft

ad vicae coniervationcni,im6 vero pro fcla

vitafcuSpiritu , quieit ier,quiinexilium cxptUitur a tribus prxdidis relegatur Mummijsjidconihilex ipils extrahi po-

&

&

dere

taro diu

qu6d corpus

feu cadaver
fi

a'gritudmem, morccm ac de, confcquenccr cftectus Anftrudioncm

tett

prseccr

nec natura nec arte dilTolvatur. At

dilfol-

&

tipachcticos

Ita

ut

li

curpus intcrfcctum

vatur tunc corpVisilludmortuum.rcIinqucC utanimaatqueetiamSpiritusaftralis,quiu-.

feu praifocatum

fanum corrun.pacur llib iccraautinaqua , non erit idoncum aut ^^roprium ad ufum corpons hurnani falutarcm Illc idem refpcctus elt corponbus
:

num cia alia reconciliavit;

tabilis

Sed

vitalis

vege-

& Balfamicus Spiritus manctin corfpirituum vitalium in

porc incorrupto. Scquitur crgo , quod ifta

acrcalpecies

talibus baberidus.qua'

c.\

infirmicate aliqua

maximepro

Mummiaemicrocofmica fic homi-

inoriuntur,& cpaiovis hsc non fmt vifibiliter corrupta a tribus dictis Elementis exrcrnis, tamen nihilominus evcnit aliquando, ut ouxdan;
i-nvifiiiiis,

ne vivoconfervationepropria , li debito praparctiir , ac tanmodo extmhatur ,

&

dem a medico perito

segrotis adhibeatur.

corruptibilisin-

flucntialiveimpre(lio,hat autcaufetur ab

extcrno Elementoininterno. Hinc ergo

lam vero ad cxperimenta noftra Magnctica , adTubjedum raumiDialc pertinencia acccdam breviter.

r
Si ifta falutaris

i{,o

ir I

0,

MummiE

acrca: (pccics

cum fuo vchivulo aut organo Magnctico rcdecligatur inductrationeablentixvi,

rentiaad centrum)fia ccntrofintcxcitati, atque cvocan k Spiritibus , qui funt vivi &: sequinodiales tum redduntur ac fiuntactradivi

& Dominij fiigoris, conditionem poli Borcalis & cunicquenter per raCK adivie
,

& attraliunt fibi mutniriiam squi,

nodialcm

tionem iftamjiiliSpirirus acrci inciufi, (qui

verfcs f iium

nimirum contrahendo cam cenKum : Ac per coniequens,

dum

corpusvivcret,erantcalida:fcu2equi,

iftaaerca Microcofmica
I

Mummia

debeC
poli

nodialisnaturx
tativi a centro

atqueiae6magis

liib-

induere

Magneticam proprietatcm

quim

circumfercntiani ^trf.is, contradivi , jam ver6 pci n.urtcm

Bare3lis,atque ideo co-ntactuali ejus applic.itione , ad fuum fimilein hcn.ine vivente,

f

coacti fuiu

agere& Uiovere a

circuiiic-

ugct

& attrahtt aviiic & v.ilde fenfibihtec

DEPHILOSOPHIA MOYSAICA.
iiter

Fol. 128.

natura fibi fimilem illanique per attra

retinebit.ita
,

creaturaalicDJusinfirmKcoffumpiautcotairinari

dtionem introdudam

ut

illa

& Antipathetica fieri,ut medianpoffit transferri feu trafolan-

poflit debita prarparatione reddi

Sympa-

teea,morbus

thetica,acinoptimiprofaIutehumanamcdicameti ftatij rcduci:Vel e regione poteft contagiola Mummia taliter ab impura

&

tpriabunacreatura,videlicetabeainfcda, ipfam relinquendo fanaro,ad alia fanam,ipfa coinquinando efSciendo niorbidam.

&

Experimentum fuper
Ego ipfe accjpiebam five eligebam portiunculam Mummiz Borealis, videlicet Carnis hominisfu(penft,inqua Mummia
centralis inhabitabat centralitcr,atque

hoc.

vices &acceffiones,in operatione

ticafsnfibiliter

Magnc-

& modoquodam dolorofo

cam

corporis

mci parti applicui ,

quae erat pro-

pinquior in fitu naturali ad Mummiam applicatam; Ligavi eam Ipco fatis firmiter

avelliac contrahi. Denique poft aliquod fpatium , nimirum tempore matutino , removebam corporale iliam mortui Mum* miam, eamque inveai valdc tam in odore,

pertotamnodem
ino contadu
,

&invenieamin

pri-

vald^ frigidam

&

inftar

quam colorc alteratam, ratione fpirituuns meorum quantitatisjquos ei attraxit, quos ambos fpiritus, ita in unum morc Magnetico congregatos,pro falubri corporis mei

glaciei Borealis gelidam,port quam

autem

per aliquod tempus ibidem remanfiftet, percepi quidem in Spirituum ipfius congelatorum&Borealiterin centro contra-

ufu prxparavi atque refervaTi

Verum,

quoniam

forfa ailercio haec

,

mea.quibufda

incredulisapparebitfalfa

ego

cujufiibec

dorum
li,

h calore corporis

mei ^quinodiaattrahi&

hujusreiparticularisfeu menibri poffibili-

excitatione.aliquidex raeis Spiritibus

vivificis avide'

tatem

cxeroplis five demonftrationibus

Mummialibus&

comprobabo.

partesadjacentesquandoque ac quafi per

Prima demonftratio, facfta per relationem ad naturam microcofmicam habitam.

ADprobandum &

demonftrandum, non aliter qukm aer Macrocofmicus ad quamiibet impreffionem polarem induendam

quod fpiritus Microcofmicus

pruinas immobiles redigitur , hoc eft terream induic condicionem , itaucvide-

mus

biliter

lit

per confequens magis attradiMagnecicusin Borealifeu frigida fua proprietate, qu^m in habitu fuo squiaptus,

&

VUS&

hoc ftatu cfTe admiracontradivum : Qucmadmodum ad vivum in inftrumcnti illius defcriptione lib. I fed. I . hujus fada, depingicur^Nam fpiricus vitroinclufusattrahitaquam pon,

a'erem in

nodiali feu Auftrali.Machinam. feu fpecuInm noftrum experimencale intueri debcmus ,quod pro demonftrationcCachoIica, ad Philofophiam meam fedione prima
defcriptam,inlcrviebat,quippe in quo percipiemus,qu6d,quando venti squinodiales
,

derofam inclufam furfum fuper i. ic coardat in minus feu Auconftringit guftius Jpacium : Vti reddicur evidens, quando nives pruins diu habueruntin Maerocofmo Dominium.in quo temporc aquam contra fuam naturam ufquc ad/,

&

&

&

nimirumautAuftralis aut Orientalis

collimachinaefeu vitri feandilTc obferva-

fpirent,tuncaervitroinclufusj Atqueideo ille exclufus Catholicus aer,eft minus Magneticus feu attradivus , qu^m ctim

bimusjcujus quidem rei rationem in pracedentibus indicaviiNimirum , quiaoccultafuIphureanaturafpiricus,quieftSol,

venti Boreales fpirant. Atque hoc in eo cvidenter probatur, e6, quod, quando diconfe6i\ venti fpirant , aer intcrnus

lucis&in vitaador

infuoaereofpiritu

vedus

fpigoris

eum perfequentis inlultus

condenfato adverfus
fui

&

evitat, feque aerecircacentralem ejusle-

quenterilleexternusaptioreft adfe dilatandum,ratione emanaionis fpirituum illo-

dem obdudo

&

inimiciadusmanet.

rum fulphureorum

feu cceleftiuro i cen-

troadcircumferentiam , qui in quolibet didorum fpirituum acreorum inleruntur: Nam tali emanatione fada eft expulfio quaedam, feu potiiis partium aerearum expanfio,per rarefadioncm corporis earum; Atque ide6 obfervetur in initrumento,

Eodem plane more frigidi & congelati Mummias mortuaefpiritus, centralicerob

candem rationem contradi
tificati

& congelati

& quafi morillius

per

Mummia

qu6d aer, dum flant venti calidijaqua non

afcendet in collo vicri ultra fignum feu figuram i. fed magis deorlUm depellitur: e contrario vero , quando venri Borealcs

applicationem ad corporis vivi fpiritus, quafifrigidum, Borealem acrera ad /Eqcinodialem feu Auftralera lolem , atque ita hominis vivi concadu excitati, atquc evocati,avideeosinvivocorpore , quafi eo-

rum opem

& fuppetias advcrfus &

quodammod6
fit

hoftcm

elemento Catholico cilatatus, & mobilior redditus concradionecondenfatur, &innivGs ? glaciem&

Ipirant
,

aer

tam

in

fuum frigidum implorando, attrahunt pofleffione eorum videncur gaudere ac

fortificari
,

&

fatisfieri.

Quod

autem hoc

ita

exemplo

ilt

g 4

demon

'

SECTIONIS SECVND/C.
demonftrativokMagnctcdefumptcfacil2.
1

LIB.III.

Memb.I.

lime>eo quofequiturmodojprobabq.

DEM0NSTJIJT20,
lente&rr.oderatCjattrahantjinhuncixiO' dumcx Magncticacdifpcfitionisobfcrvatione arguitur.
i.

ncc Spiritus in corpore ircrtui nccSpiritusincorpcrc vivivivos sdfe Magnctic^niCadrr:odum

Spiritusnnortuos
,

Qucd

PJ{OBLEMJ,
Polus Auftralis unius Magnctis, naturali
alterius
:

At verofipolus

Eorealisunius,

quodem odio evitat polum auftralem altenus, & nullo pado fc Cnent mutui amorisvinculis conjungi
:

applicatur polo Auftrali alterius,ic invi,

1

ccm

naturali inclinatione amplcflentur,

Sed unus

naturali

& forti attradicne Cbi adhsrcbunt.

quadam Antipathia

effugiec

contadum

Exempli gratia.
Accipe Lapidem Magnetcm,
ftindis
polis di-

Quem

manu

tencs, opporias ineridionali

perfpcdum

tam

raeridionali,

quam Boreah fignatum.ponc illum in parvulamcimbam ex fubere confedam,vel

in pelve
vel dolio aqua repleto fluduct,

fintque poli ad

pofiti, aut faltcm

obliqui

planum Horizont rede difnon multiim clevati & Tene alterum lapidemi in manu,

polo lapidis natantis, concurrurtt inter fa &mutu6 fequunturinvicem ^-ContrariJ cnim poli contrarios alliciunt..'Iam vero fi MeriSeptcntrionalem Septcntrion^i dionalem Meridionali eoden?modo opponas,lapis lapidem fugat,& t^quam clain convam impellentenavita divcrtic|

cnbeiius

&

Magncic
X.CJp.J.

&

Kidlcai
ftjt.

cujus poli funt ctiam cogniti : Ita, utPoIus Meridionalis ejus, fit verfus polum Sep tcntrionalcmjnatantis prope ipfum^latere
:

traria velificatiqui acquora fulc^t^inec ufpi-

De Mig.
22.

am conftat aut acquiefcit

tur
:

&24

fi

alter infcqui-

Sequitur namque illic6 fluduans lapis,

lapidem,{mod6intra vires ejus &dominatum fuerit) nec deCftit nec dcferic , donec adhsErcat : Nifi manum fubducendo , con-

Difponit enim lapis lapidem, convertit alter alterum, in ordincm rcducit in fuas concordantias deducit. Hxc Gilber-

&

tuslibroi.cap.. j.

de Magnete

cuicon-

venit Ridlsus in Itradatus fui Magnetici

jundionem cauteevitaveris :Perindeecijam , fi polum Septentrionalcm illiuii

cap.22.
fuis

24.difponendoduoslapides,in vaCs vcl Cyinbis affabre Cc dilpoCtos.

&

Ridl,

JppUiS'

Dfe

PHILOSOPHIA MOISAICA.
Jpplicatio ad rem nojiram

Fo!. ra^,

fiquiucm ratione Maminia rhdrtuajfeunatuix acdirpolitionis Borealis.aut non omnino , autnonnifidcbiiit^r

PAri

mutu6 agunt jn (e Jnvicem, virtute Magnctica tentabunc , ut finul uniantur,

idque attradiva

&

& contradiva.Boreas mi-

in

fuum fimileoperabitur
,

Ncc quidem

magis praftabit , caro Squinoiflialis vel auitralis hoc eltjcalida 5f viva in fibi fimile : Sed e contra poli invicem contrarij
l.

hominis mortul carnis,quxrecret6quodam inftinclu calidam /Equinodijjfeuaultrihumani naru-' ram concupifcic

crocofiTiic:e,five frigida:

DEMONSTl^Jitld. Ad fortificationem autcm & augmcnpoffibilisjperiftam fequentem demonC-itionem Spirituum in Mummia quafi ftrationem problematicam qus nos domortua & impotcnti per contadlum cec, qu6d Magnes Bprcalis aut Mummi
efTc
I I

Mummiae: Meridionalis feu carnis Vivs quodattinet , probaturmodoMagnetico

acrcaexaltaturin fua poteftace pcrillum

Meridionalem

V J^O B L E
Magnej robuftior majorquc . vircs augec Magnetis debilis minoris , acqueeciam terri fupra^l^olum Magnccis majoris , pofito minori^ Borcalis polus robuftior cvadec ob{^us (canquani fagicca adh*rct polo A. Bpreali, non polo B. omnino Polus cciam A. ciiin in reda linea fueric lupcrne cum axc utriufquc Magneti juxca

U
,

J,

z.

Magoeticas leges conjundii ObelumacColiec adperpcndiculum quod non po,

ceft
fi

Magnus Magnes remotus

fuerit

&

propcerpropriasvires unbeciHiorcs. Hsec Gilbcrcus. hb. 2. cap. ay. de Magnecc, cuiaftipulari videcur Ridleus. tip, 25, adacus Maonetici. 3
#

ATTLiC Ario,
Simili planc modo Mummia Borcalis i n carnc mortua, fua con jundtione cum nacura auftrali feu carnc vivaexcitatur

rcmadfe^Magnctcfortiori

illura re^

&viri-

linquendoobiftam rationcm debiliore^: Scd hoc fequcnti ifto problemate luculentiiisdeclaratur.

bus cxaltattir

Nam fugit & allicit hac ra-

tionc Spiritus novos

&

vigorem amplio-

V^OB LEU A,i.

Siduo Maencccs duobus dentibosfcrrcis feu

Chalybeatis armati vobis cxpo-

nantur , quorum unus eft fortior , aiter debiliormulttim , quorum axis five Diamcccrintcr dcntcsfunt acqualcs feu cjuf-

"

deip Iongitudinis,& tunc adaptabitis dcn.

tes horum \ contrarijs polis pfovcnicntci ad invicem ,invcnietis , quod lapis fortiol elevabitdcbiIiorem,& dcapprchcndet bilior cum fortiori unitus atque incorporatus virtutc illa , quam recipic \ fixtiomaiotem \ tcrrs, f i.clevabit fortiorem

&

Hh

&

cfit-

SECTIONIS SECVND^.
&firmiterretinebiteum, taraafi fitgravjior multbm , qu^m eft pondus quodifte
,

LIB.III.

Memb.I.

lapis

minor fulet communiter clcvare.

longitudine diftantia feu axis , quse eft incer dentes feu polos majoris Magneti? D. cuju3 C. D. F- nimirum interC. C. eftpolus: Meridionalis eft.C-Borcalis ver^D.utpoflintmore Magnetico ad fe

&

it)vicem adha;rere.

A??LIQAJIO.
Ita ctiam debilior feu Borealis mia, utcunquc in quantitate minor

Mum,

vires

attrahet

& raultiplicabit Spiritus

facultatc

In qua demonftratione fuperioris minoris Magnetis A. B. E. polifcu dentes funt A. B. Quorum A. eft Borealis.
B.
Auftralis
,

&

fua Magnetica kmaila majori& tortiori Mumroije auftralis fivc vivje, Denique, quod in applicatione iftius Mununiai Borcalis fcu gelidxmortux, ad illam auftralem vivam leu xquinodlialam,

maximeevidcfls
cedit a

&

fortiorartradio proifto lapidis

Mummia

Boreali,ex

Magnecici exemplo apparec-

inter

quos

eft

eadem

jn

P 7^0 B L E
Eft quadam Magnetica attradio k Magnetis xquatore , fed admodum diflPerens ab
lentij
,

M A.

4.

li

exfecutione fit diverfus. Excmpli gratia, ereftio obelli ferreierit minus perpendi-

illa

ipfius poli

Borealis,tam in vioattrahendi:

cularis,&attradioeritc6debilior

qui

qu^m modo

Nam

at-

tradlio xquinodialis eft

magis

naturalis

&fuavisacfieflet

medium

inter utrofque

pdos. Et tamen

in fubftancia cocuslapis

propinquiusacccdit a polo verfus sequatorcm : Arqiae iterum , Omnes qui fcripfcrunt Hiftoriam Magneticam , maximam attrahendi virtutem polo Magnetis Boreali

non cft,

nifi cerra

unica , tametfi in forma-

afcribunt

Vt infra declarabitur latiiis.

? 1^0 B L E
Duo Magnetcs qui armantur duobus dctibus ab utroqueextremo defcendentibus
in eode diametro five firaiii longicudine,tunc detes collocandi funt fimul qui funt
contrari.-c
'
'

M A.
rius
:

f.

Acque hoc ad invicem adhccrebunt, fe trahct & clevabic alium. Verum. Si pedes polorum ad in vicem applicanc non uniuntur ncque in invicem
unufque ad
operantur: Vtindemonftrationeproblcmati^.

naturx : Nimirum dens poli Borealisuniusjcumdentepoli Auftralis AIcc-

APPLICATJO.
Ergo ncc fanguis Auftralis in Auftraletn hoceiivivus currens viventem &mobilcm non crah.et , nec Borealis in Borealem ,led Auftralis xv, Borealem Borealis in AuChakin nimirum vivus Sanguis mediantefuoSciritUjinmortuum , cfFufum,
fufi
,

ac congelati in

vivum

illum fili attra-

&

hendo

& ad leuniendo,uci in curationcar-

fnario videtur.

&

Concludam jam cum demonftratione hMummiabeftiarumdefumpta , qujeeft

hujufmodi-

AXque congdacum, feti Spiritus mortui,

.4.

ef-

Dcmon^ratio
,

quee efi Animslis.

Cemmune eft & vulgariter in ufu

nis

car-

bovinx crudie portioncm accipere, eamque ad nuclium capitis,fcu fupcriorem coUi parrem applicare, ad divertendos catarrhos five dctiuxioncsaboculis.

undemalaeratejusfortuna , medicamen hoc cam fortiter artraxiife , qu6d loco extradionis iiumoris peccantis oculos ejus ex eorum fede lococvulfcrir. Similitcr gencrofa quxd.im mihi .quondam patiens atiirmaviriqu6d applicatione carnis hujuf-

&

Aquo-

damlide & Dodrinadignoeram ccrtior fadus, quod, ctim homo quidamrationis non mulciim capax qui oculis rubenti,

modi crudse coJio fuo ad oculoram fuorum

dcfluxioncscurandas,ipfa fenfim, ijqucab co tcmpore , diu pcrcepille proprcr fartcm copici accracT:ionem, oculos iiiosquo-

bus

& lachryinancibus laboraret

confujeretur
,

quo-

dam

ut

carncm bubulam
,
,

omnino crudam,in hcndum liumorem

capiendo fcrmoncs

collo ad retro diftra-

adhiberet
fui

raedici

ipfemale carnes fn-

dammodoadintcviora reclinantcs : Nec ad hunc ufque diem perfuacJferi qucac,caiD

par
utoculifint profcndiijs.in capitc , qu^m eil; immcrfi , tamecli faccor , irciilud

gidas fupcr utrumque oculuin impoi"uic.

vix

DEPHiLOSOPHIA MOYSAICA.
vix&nevix quidera
pcre.
illud potuilTe perci-

Folifjo.
,

pro vero demonftratum

quatenus ipf li?

Ex fftis igitur
guitur,

ratione longe fortiori ar-

Magnes ex fubtilibus aereis Spiritibus Mummialibus interna & centrali qpadam

virtute.in maffa

qu6d experimentum fuperius k m-e allegatum fit in omni (nifallorjrefpedu

f,

Magnetica congelatis,

componatur.

Demonjlrstio relativa animaUs Maonetica.

I

Vir quidam nobilisBchcmis Burgra.viusdidus, hujufmodi mcdicina pro fuapodagrajcurationeeftufus

nis biibulae
:

tuilTet in fuo fimplici natura

tamfortiter

ad feattrahere,

multum magis debet fides

Accepit car-

crudx portioncm5c cum vini pauxillo eam humedavit lccoque affedo

,

noftra fuper Mummiam magis Spiiicualem aeream five Magnetcm Mummialem fundari five collacari quahs eft illa ex

&

applicuit, iftud
las fex

medicamentum perfingu-

horas renovando ,

&

magnam

co-

homine vivo more anteatitato extrada, quam non adc6 aperte' , fedfolummodi
per relationcm sd monftrofam Magnetis generationcm defcripfi, ut h fapientibus pijs minimje Ji ftultis malevolis impijs Diabohs incarnacis intelligcrctur, quippe mediantc quo tam malum patrari, quambonumefficiqueat , fcioctiampro reexperta , Epilepfiam hfervofurorisRoberti Cotton Militis, in cancm medo haud diffimili fuiffe trarflatam , libero mancntc
,

piam materiae fostidae ac fordida; extraxit, fi tum poftca canis aiiquis carnem illam

&

comederit

morbo
duos

&

etiam eodcm inficitur claudicabit , atque erat fupcr

,

ille

&

&

&

&

illius

Magnatis canes probatum

:

Vti

Hans Tanker minifter five prefbyter, ad Barone Lord Hoffman alfeveravit Atque
ipfe agnofcit
,

^c oculis fuis

proprijs vidilfe

fa ifta grolia fubftantia:

effedum fuper ahum canem : Si ergo mafMagnetics po6,

tumpofteahomine-

Demonflratio etiam animalis.

metfi non
lisfatit a
ita

Habetur pro maximo in pefte remedio, quando Carbunculusapparet: Si bufonem deficcatum aceto maceratum ad tumorem Nam fcu locum aftedura appUcemus iftud medicamentum topicum traduur venenum morbi vivaciter adfe attrahere: Hoc farpius erat probatum , &kquohbet procul dubio infedo profpero cum fuccelTu probari poteil. Ratio autem eft,quia ftiptibufo eft Magnetice attradivus
=

fubtihter&Spiritualiter

ac

Mummia iila E]ementaris,aut aerea Boreavivo feu auftraUs natura horaine.

Vobis recitare poffum naturssplurimo-

rum vegetabilium, qushabentproprictatem ad lealliciendiac attrahendi modofi

,

in febrilibus intempericbus, vel plantis pe-

dum

autpulfibus brachiorum adhibean-

&

tur: Sed quoniamopustalevobisca;diurn

fortafle

cus , partim refpedu fui veneni frigidi atque etiam Borealis, ftupidse.gravis.atquc partim, melanchoHcae difpoficionis , quoniam obfervatur fanguinem fifter:Ita, utiftegrcffus &terreftris Magncs venenofus , fuum praeftct cfficicm irattrahen-

vidcbitur,relidoec,ad fecundum

in virtute

Mummiarum
^

Magnctica grain'

&

dum

procedsm
, ,

qui fpeilat ctiam ad

diftans

imo vero ad longitudinem

cognitam
latius.

idque mediante Spirituali in acreattradione > cti capite ifto fcqucnti

do vencnumaCarbuncuiolibiCmile

ta-

C A P VT.
^pmodo
relatione

III.

rerum naturalium adinvicem, ipps {faBoprius interje contaHu corporali) mirificS operentur, hocque Magnetico confenfu G? Spirituali continuitate poflquam contaBus ejtfaSns tam
,

curatione morborum,quam confumptione fuifimilis per

mutuam

operationem ad dijlantiam five Jpatium in cognitam.

,

utoccccpi, nimirum agcncrahpropofitione ad diverfitates experimentorum , qua

PRoccdam in boc meo difcurfu

tumpofteh fada
relationibus

effe poffibilia

,
'

varijs

dem.onltrativis

comproba-

bo.

P
Pcffibile eft
,

^O

S I
cas

T J 0.

utdus Mummi^condi,

hoc eft una exiftentein ftatumortuo&Borcali, Alia vcro indifrione oppofitje

poficione viva

nam diftantiam, mediante ,

fadum,operari ab una in aliam ad magSpirituali qua-

& auftrali feu

squinodiali.

dam relatione , quaj tam Antiparhetic^, qu^m Sympathetice (.on:inu?ta.- incer

eas.

poffintpoft

contadum

i-orporalein inter

Hb

I-

Ex.

SECTIONIS SECVND^. LIB.III.Memb.L

[.

Experimentum diB^ampTopofitioiiemconfirmant.
que conditionis, videUcet Auftralis five at quinodiahs, ipfa, utcunque ab invicem remota .admodiimSpirituaH Sympathia interfeoperabuntur, hoceft, nonobftante Magnoillointervallo , erantnihilominus prajfcntia in Spiritu jvelmutu^ convcniebant radiorumSympatheticorum afpedtu, &hac racionecarounius Spirituahtcr vivificabatur^vivoalccriusfonte
,

Nobilisquidamlcalushabuit mala fortuna nafum fuum excilTum atqueamputatum : Hicconfiliofuimedici vulnushcri juflit in Brachio cujufdam lui fervi feu
capcivi
,

cui vulneri ipfe

nafum fuum mu,

tilatum mcdiatc applicuit

illudligavit
,

firmiterque ad

&inhocftatu continuavit, quoufque unio compleca inter carnem f>^rvi & fui Dominieratfada. Port ha;c
portiofcufruftumcarnis fervi nafoadhaerens erat excilum
,

haudali-

& in formam nafi reda&

dam.vulnusautemfervikchirurgiseftfanacum , patientia& ipfeprodolorc merico fuo.non mod6 manu mitticur , fed

ter,acgranum tricici nucrimentum fuum habcc,& vivificatur applicatione radiorum folarium adillud : Sed quando /\uftralis
feu /tquinodtialisproprietas unius,
fervijin

&

nempe

&prtEmium nimirum bonam pecunia rum porcionem accepic viamquc Napolin

,

verlusfccic

qua^civicasa

domo

fcurefi-

denciafui
niilliaria
:

Domini eracadminus centum

Caro
,
,

igicur nafi adapcata,

prof

tam diu quam fcrvus vivebat nucrimentum fuum accepit- Accidebat autcm , quod manumiffus ille Neapoh morerecur, unde evenicbat.ut
perc vigebat
k venis

&

Borcalem , mortuam & frigidam naturam erat mutata, tunc vivificans in eo Spiricus ab adione fua cefTabac , hoc eft , k priftina fua ad carnem adapcacam applicatione quiefcebac,& loco vivificiilHus a fpeduSjSpiritusejusjam in Borealcm conditionem redadus , alledat& fugitadie totam illam naturam, quam dilpolitio ejus
auftralis ei impertivit.

Eodcm

videlicet

plane'modo

quoBorcalispruinainmun-

caro nalbadapcata immediate marccfcere gangrxna paulatim affici inccperit, ita,

do,inrerficitquafi

&Boreali& contractiva
,

&

fua facultate extrahit vitam grani

femi-

utlieamlubico
bio.

&

fine

mora non

exfcin-

mortis fuiiTet procul duHajcmearelatio ^multisliteratisac alijsfidedignispro vcra confirmatur , ^ apud Italos communiter eft publicata ,
diflec, in periculo

& &
pu-

Atque obiftam rationem Gangra;na, (quxeft morbus Borealis) portionem carnis nafo adaptacam occupavit. Hic ergo videmus quomodo
nis,autplant3e,autherb3E.
,

dodo quodam Germano

bhcefuftentaca.

fcripris fuis

idemSpiritus alceracus ab Auftrali fiveaequinodiali in Borealem difpofirionem,

per

modumcontrarium
,

Hac igicur Hiftoria vidcre pofTumus, qu6dcamdiu quam duo corpora qux contadum fecerunt, eflent unius ejufdem,

privativum
operetur.

innaturalem& , idquefecreto&elonginquo

c.

Demonjlratio Corollaria

h,

macrocofmo defumpta.
eregione vero,,frigore Boreali , aqna

Videmus ininftrumentoCalendariofeu
cxperimentali noftro ante defcripco , quod

tat:

elevatur in altum, rationc Spirituum emif-

intercaputvitri& locumaquz, videlicet per integrum matricij tubum, fit Spiritus aereus invifibilis , qui tametfi ex fe non videatur , nihilominus in effedu vifibilicer
operacur.

forum contradionis ; Ita , ut percipere queamus , quomodo emanationes vivz,

&

confequenter agcntcs

&

vivificantes

SpirituSjC vivo &calidofontemicrocofcreaturis ad animandum vivificandumaprisemittantur. Sed fi fons illc

diim calidus

fi externus aer fit admotunc acr vicro inclufus dilatatur , quod exinde liquido declaratur, quoniam aqua clevaca tunc ceinporis de, ,

Nam,

mico

&

deveniat frigidus

&

glacialis
,

loco addi-

tionis adionis auftralis vita

mortiferatn

orfum dcpelletur

tametfi
:

nuUum

aliud

& privativam

Verumintuitu intclleduali difcernere poflumus , illud virtute vivslucisin acre Sulphurexemanationis fieri , cujus fecreta radiorum acrinclufus rarefic, &rarefa= emiflione dione aquam in tubo fublimatam prxcipiagensoculare invcniatur
,

diftradionem pariet, quod etiam facillime in inftrumento meo experimentaliex Spirituali concurrentia, feu potius invifibili atquc infenfibili continuitate

qux fada eil interutraque in inftrumento extrema.eft obfer vandutn.

,

2.

Demon-

DEPHILOSOPHIA MOYSAICAi
2.

Fol.i^r;

Demon^ratio h lapidis Magneticiproprieta^

te derivata.

^f;;w/wM/M^/^^f^

HJTt.lib.I
(

ignete

lapidem Magnetis obA. D. in quo A. fic polus Septcntrionalis j D. vero Meridionalis , hunc in duas partes asquales feca per squinodialem circa B. C. Poftmodtim exponatur portio A- B. infuoyalculo ex

ACcipicmus
longum

fummo cumappetitu

ficque

fubere vel ligno confiftente, ut in dolio feu aliovafe aqua plenofluduet : Etiaradif-

contendcnt, ut ad feinvicem iterum uniantur,acadeandem continuitatem , in quaeratprius , reducantur Atque ob iftam rationcm Spiritus, quiintereascontinuatur , utcunque ipfaicorporeabinvicemdividantur , ctim fit invifibiliter utrique portioni conjun:

dus & unitus,ambasillas

qucparteeffluentem
,

portiones diri-

ponatur altera medietas C-

D-

in alia
,

git,&peremanationemadualemexutrafugit
,

cimba

feu vafculo

aequali primae

&

attrahit&

fimilitcrfluduet , &inveniemus , qu6d iftz du2 mcdietates B. C exiftentes

unius ejufdemque naturs squinodialis

quafiagglutinat utramquc carumin propriam connaturalem illam poGtionem, inquaerantprius. Haec Gilberus.

&

JPPLICATIO.
Hi(ce ergo ratio^continuationis Spiriinter carnem captiyi Neapoli degentis, &illam , quam cjus Dominus pro nafi formationc accepit evidenter decnonftratur , atquc poflibilitas ejufdcm ad amuffim (ut mihi videtur) confirmatur. Et, quamvis obijci qucat, lapidem

bem

fenfibilem
,

tamen huic objeftioni

tuum

qu6d , tametfi homines hujufce rei conjeduram faciant,ex fens fibili ponderum attradione tamen imrefpondeo ego
,

poffibile erit

penetrantes adionis illiusradios.qui funt inter corpora Magnetica terminare ? quemadmodbm in libro
,

Magnetis non attrahere

ultra

fuum

or-

praecedenti luculenter demonftra vi

Hb

PrO'

SEGTIONIS SECVNDvfi.

IIB.

III.

Memb.I.

Ttoprejfio in pttecedentiMagnetica demnflratione.

GilbMtui.
lib. I.

EContrario ver6 fi proportionis praedi dssEquincdialcmC.cum polo A.in

luis

de

ratnra!rreguIaripcrvertctur,vinde&formalapidis roirum inmodcni perturbabitur : Atque idc6 ifta ab invicem fuga, Cve odium inter fe k mala naturarum difcor-

Cimbis

feu vafculis

conjungere

five

applicare tentaverimus

hoc modo.

, quafi talem unionem abnorrens evolabit ab altera acfummoquafiodio talem evitabit amplexum, quoniam conjundione tali , ut pcte cujus

Vna portio Jftatihn

dantium in ordine fuo genuino pofitionc

atque applicatione oritur , quippc qua bellurainteftinum &odiumac Sympathiam
inter ambas illaspcrtiones excitantur.

AVPLICATIO.
Qua
deroonftratione apparet
,

quod

Spiritus aequinodialis feu auftralisprsdidi captivi five fcrvi viventisjjam in Borealem

rere.quoniam radios ipfiasSpirituum tam rapaciter ^ circumfercntiaad centrum, videlicct i

five

raturam mutatus ,nulIomcdoconvcnict,

utantck

carne,Domino accommodata mutu6 data ,attrahit quam more x,

Dcmini

natura Auftrali carnis nafo adbuc viventis adaptatK , fcd mu-

cum

tatuseftjamin naturam Antipatheticam deftrcdivam , hcc eft bellum contraria propiietate adverfus illam videturge-

dum vivebat,^ ccntro adcirccrr.ferentiam , nimirum ^ fonte vivo in captivo.ad fuum Cmile ia
quincdialifiveBoreaJi
,

&

Domino.

3.

DcnjonJIiatio a lapidc lilagnete deprowpta.

ncs cft quafi mortuus , hoc cft,

Rialcrs

trai

ftauM-g.

Apparcnscftctiam , qu6dacus Chalybea Magnete contada.afpiciet Magnctcmadomnem pofitioncm ,dum Magnes

fortis

cum

virtu-

tem fuam

vi ignis amiiferit
:

proprietas cti-

am

ejus morietur

Ridleus in tradata

& vivax cxiftat

Scd,

quandoMag-

Magnetico.

Experimentum propofitionem predulam cor.frmans.

Antctempus, inquo, ut Anatomiam
vicc
,

fricari

pcrmittercm

quoniam

ipfi (utj

mca publicam,in collegio Londincnfi dixerunt) ab aliorcm experientia erant pijc Legcrem mihi crat concredicum dcdi.illudopus ad iltiufrrcdi mali horrimanibus meis (ut mos crat) cadaver cujul- di extirpationcm acque abolitionem.addamfulpcnfi illudprivatim fcuindomo modiim efte cfEcax. Gcnerofa cum fuo mea Anatomizandi gratia habui Quo marico & fratre fedomum meam contotcmpurc a D. Kellct pharmacopa:o eram lerunt &quodaftecic , eft protinus pro fdicit.itus uc crijm cujufdam fcL-mina: votopcradum. Paulopdt, oimirumnon fatis ncbiJis qus tumore quodam fcirrhopl uribus ab eo tcmpcrc d lebus Pharmacofo ibi kci laborabat,raanu m-orcui tangi & pjtus cum didx fcirrl.ofa; n.aritodomura
, ;
,
I

racam

'

DEPHILOSdPmAMOYSAICA.
meamrevcrtendo ageba: mihi gratiaspro
favoreilIomeo,affirmando , illudncgotij haud parum uxori fux emolunienti ac Colati) attuliile , dixerunt etiim, tumorem ab eo tempore gradatim fuille mitigaruralamvero ab ilto experimentoclicere fas clt,qu6d contactus iltuis Mummia; Borearationecentraliscontinuationis
Spiritus Bofcalis in

Fol. 132.

magismagifqueradios fu^ virs h centro ad circumfercntiamextcndebat, decrcfceret.&diminuerctur , ac quafitabefceret

& unionis
qui

mortuOjCumeo

praternaturxleges vegetabat in vivente* idque ad ipatium five diftantiam fatis re-

inmanuvirimortui facerecut auitralivegetans iUe tumor 5 qui ter accrefcens

lis

motam.

&

3-

Experimentum adillum cundem effe^um.

'

Evidenseftatque fspiusintcr vulgares centur,ac poftea lardum illud clave ferrco etiamhomines probatum,qu6d)fi vcrruca ad poftem Solem rcfpicntcm affigatur , ut carnc bubula rccente fric-cmur : Atque illa lardum illud pcdetentim languefcet ac dicaro in campum aliquem tranflata fub ter- ininuetur in SoIe,ita etiam vcrruc^ paulatim decrefcent ac diminucntur, ra (epeliatur>ut caro fepulta corrumpendo Porroetiamipfje vcrrucs contadu caconfumetur itaetiamvcrrucae paulatim contabefcent ; Simili etiam davcris gradatim cvanefcent marcefcent morienplancrationeexperientia obfervatum eft, tur.

&

&

&

quod

fi

vetruesE

cum

portione lardi

fri-

J
in Ir.o elTe five cxiftentia

P P L 1 C

ATI 0,
&pauvi,

Hifce evidentef probatur ,qu6d , ut res increraento

centes, qualitateCrigida tabefcant

&

latim diminuaiitur

mutaiido naturam
,

morc ^ympaihetico prarfervantur ,

ita eti-

am

ipl3E alpedtu quodam Antiparhetico fiveSpirituaiicontinuitate inter duas na-

contadam in naturam cjusdecrcfcentem contradam &

vificam

& vegctantem
,

una erit Borcalis.almututim earum contaiftum corporalcm , unaqux efficiet % ut altera contada tetigit , juxta naturam tanpaulatim evanefcat , Nam , ut Boreagentis diminuatur.
turas remotas, quarum
tera Auftralis leu jequinodialis

mortificantem. Vitrum noftrum experimentale nos docet frigoris adioncm, efle

omnimodc
mur
,

illi

caloris in
,

uno eodemque

Spiritu contrariam
fi

& afcripturisdoce-

&

fufficientem experientis fidcm ad, quod verbum Deiin au* proprietate dilfolvit ac dsftruic
,

hibere nolimus
ftrali (ua

Ds proprietas
ca
flt
,

eft

calori

Auftrali inimiipfius facit,

nivesacglaciem

ita

quidem contadus

conditionc in exiftentiam

quasidem Borcalifua a^o compa-

res naturales virtute caloris illius crei-

dam fecit<Sc conftruxit.

T. I V.

C AP V

^hjomodo quitdampartes cxcrementitice a membro infirmo bominis vel alte, ritis animaUs [umptx , (3 in arborem feu plantam aliam vegeta,htlem tranjplantatte , haberejoleant relatio/temjive continmtatem Spiri-

tualem cum membri impotentif e? infirmi Spiritu^a quo exfcinduntur : ^ per confequem ipfius cegroti,

EGomclioiisMethodigratiahujus

ca-

dam,utiilliprxcedentis3inferam,qua:eric
talis,

pitis:ontilpiciopropofitionemquan-

PK^OPOSITIO.
Magnetica Mummix
habitat
Spiritualis virtus

radios

membri

h.

quo fuerunt dccerpts,

&

agitetiaminexcrementitijs

&

fuperfluis
tijs
,

membri

cujuflibet excrefcen,

& ibidem mancnt

,
,

poft

quam ab eo

excifione feparcntur

&

in convenienti

Magnetico

vcgetabili fcu planta tranf

plantenturi Itii,ut rccrecaquadamemanatiunc fcu applieatione radiorum abeoad

I.

fada: 6c per confequens rclauone illa continua,qux cft inter eos corpus (eu membrum ^ quoderi vantur,po{funt ambo mcdiante affiitentia Magnctica pianta; leu arboris,cu;us naturam idem mcmbrum marcidum habit , ad diltantiam haud detcrmi-

&

natam

operari.

Expciimentum hoc idem confirmam.

1

Prsceptor meus Mathcmaticus nomine Rutherus natione Helvcricus erat tunctemporis ,ci;imRomsdegercm Cardioalis Sandi Georgij ingcniaror , five machinatorexperciffimus,mihi fidefua af

&

fcveravit, quodfiquifpiam membrumaliquod, utmanum.autBrachiumautribiam

autpedem ,c^cfimiIiaconltjmptum,3ut Atrophiaconfedumhabcat^abiUomembro fivefit pcs vcl Brachium , un2',:cs& capili

h 4"

los

SECTIONIS SECVND/.
ios

LIB.
ipfe

III.

Memb. L
,

& cuticulatn abradat

cofque

falicis

Eciam

mihi

?.fleveravit

ir.e

cundem
illa in

trtinco{forrn-^cnurqi;c ad ejus tr.edulkm

invcnturi

m efFcdum,fi excreircnra

tcrcbrafacicndo) iirponatjac forarrcn illud clavo cx eodcm Jjgno ccnfc <f\o ob tu-

Coryli radiccm (foramineprius tato) inpoluil^an> foramen illud tum poftch cortiai boris cccluderdo.lccumque terrategendo : Dixit fua f:de,la2pius fuilTe experium , qu6d , ut arbor illa crefceret , ita &mcmbrum deficien$& languelcensfeproiperigcrcbat: Sedfuper omnia mc monuit , ut exadam ccElorum

Luna fit in augmento

retjobfcrvandotamcniniftaadione , ut , atque boniplancts

,

ce eiuidcmi
finaliter

in fignis mulciplicativis

cujufirodi funt

Gcmini
fit in

&Sacurnus(quideficcat vald^) fua dcprcfncne^membrum adeo con,

umptum

paulatim rcgenerabicur , atque itcrumcrcf(.ct& vcgetabit , haud aliter, qu^m arbor , in qua partes excrementitije

difpcfitioncm obfervarcm
ifta

nam fine

ea,

curandi ratio minus efficax invcnie-

includuntur.quocidievigebit&florefcet.
2,

tur*

Experimtntum aliud Magneticum ad propojttio' nem prxdiciatn confirmandam.

faf-

lohannes Rhumelius Pharamondus

tx
it|U

tum ; Quercum iftam eflc nimis,ad

ter fibi

forti-

libeH')

fuseft
dijs
,

lingua

podagram pracdidis menimirumeadcm transplantacionisvia

,

fe fspiiis

lieimanica
imrieffo.

curafle

Nam abfciflis

capillis

unguibus pcdum, tibiarum crurum (foramine priiis ut antca in quercus ccntrum ufqucfado)eosinGavitatem illam intrudic , tuncforamcnclavoexeodem ligno fado obturat,ac denique locum fimo vaccino oblinit. Ifte authordicit.fehac inVcntione curaflTe quam plurimos, Veriim cnim vero, fiforteaccidat,utnonobftantetali adioneintra trium menfium fpatium rcvertatur,tunc ait,iftud eftargumen3.

&

& abrafis

Magnecice attrahendum, in fufficientem : Et tuncinhuncm.odum progrcForamen aliud in fecundam querditur cum tercbrat frufta ex foramine in terebrando exeuncia rcfervat , eaque in faccum parvulum lineura confuit quem tuni poftck loco dolorofo five membro infedo appUcat : Atque hoc opus per tres dies antenovilunium aggreditur.tunc in ipfahoranovilunij removet facculum k locoaffedo illum in didje arboris foramen in:

&

&

cludic

& clavo,ut ante^,obturat &c.

Experimentum abeodem AutUre expertum.

,

Ille ipfe

Author videtur afleverare

fe

hac cadcm transplantationis ratione Her* niamcuxailfc , atque modus ipfiusefthujufmodi- Kerniolum accipit
ter

nnen quercus intrudit , in omnibus facicndojUt antea. Plures alias ibi lociobfervationestam

ovum recenfricat
,

jadum&cumeo
,

adhuc calido

Ispiiis

locum podagricum fcd clemicnter idque iTunc auferrefoletcorticcmMag,

relpedu temporis , vidclicet fi primum Herniac incremcatum eflct in incremento vel decrem.ento lunx,quas omnes brevita* tis caufa hic relinquo.

r2e3rboris& cum Magna terebra facit foramen adco Magnum , ut valeat ovum in le recipcrc : Tunc icerum arbori fuum corticem ablatum.utantc^ imponir, foramen optime cTim eo obturanclo , locum tum poftekcementolculuto Arboralioblincndo- Quod totum negotium debet ordine tempore dcbico prarftari. Nobis narrat,

Denique ait,qu6d fi Hcrnia non prototohocdeveniatconfolidata , tuncpcrfoimponitin illud ratforameninquercu ungues pilos manuumac pedum paticn-

&

&

&

qu6d quando

corcices arboris fimuleon,

, obturando tum poftci illud.ut didum eft: Affirmat cnim , qu6d , quandoforam.en illud conrrahcturinunum ,'tuncetiam Hernia agglutinabitur : Ibi ctiam rationem often -

tis.atquectiam pilospudendorum

crefcant&inviccmadhsrent

tunctem-

dit

quarenonnunquampluribusvelpauifta
fit

poriSjCtiam hernia fcu ruptura feconfirmabit& labia agglutinabuntur, fcd.fieve.niat , ut hernia iila non fit in Ipatio unius menfis curata , tunc aliam quercum perforat, colligitquc frufta
,

cioribus iftiufmodi operationibus in

curandi via^uti
licet in

coadus fccundum natu-

ram Herniar,quam aggredi conatur: Vidcl

Hernia incipicnte unica praevalebit

qus cadunt in

per-

opcratio, ad inveteratas vcr5 plures requi-

forando , caquecontundit& in parvulum facGulum concluditac confuit,locoqueafctdo applicat per tres dies ante noviluni-

tempus

rentur: Dicitquc , quodiniftacurationc menliira arboris cum foraminis

&

profunditatc fit prxcipuc confideranda.

um,

&

ttinc circa

hpram

novilunij in fora-

4.

Aliud

DE PHILOSOPHIA MOYSAIC
4,

A.

Fol.ijji

Aliudexperimentum ah

ipfo prolitiurx.

feydropici ad

manum Etiam dicitjfi ungues pedum cancrum Auviatilein tranf-

&

plantentur&dorfoilliusalligentur , ipleque tum poftea in flumen proijciatur , iplum bac ratione ab hydropc liberari.Quibus videre potcllis , expcrientia aliorum probatn inttrixfti , quod meduUa feu vigor

percipiemus quidem , qu6d oleum quoddam Balfamicum flavum ab ijs exfurget, quod critvalde attra(ftivum& deficcans, vulneraque agglutinans: Atqueidco apparet, qu6d hifce excrementis infit qusdani virtus Balfamica,rametfi ignorantibus.ipfa

non

nifi virtutis

feu

valoris exigui cili

prjEdids propofitionis fitinomni refpet\u conHrmatus, cuticuAtqueiterum fi ungMCs.pilos Is rarurascomburamus,& eorum fwmum per Alembicum live fundo recipiemus

compareat. Sed iftiufmodi Magnetica partiumexcrementitiarumvirtus, potcfteti-

&

am quodammodo
tia-

per lapidis mineralss proprictatem dcmonftrari Excmpli gra-

Magnetica hujus
Poffumus haud inepte excrefccntiarum harumfupcrfluarum manamjMagrjcti minorijchalybe vcl ferro armato comparare:
quandotransplantaturin plantam : Infacukatefuaattradlivadcvcnit fortior atque efficacior : Nam ferrum polo Magr.ctisutcunque dcbili addicum,
qua:
,

rei Domonjlr^tio.

mcmbri

tabefcentis feu deficicntis

eos

Vrpotc,

rcddcndo vegctabiles, adeo , ut podinc crefccre augcri , quod quidem munus fine hoc obire haud potuerunt.fed e regio-

&

nedecrcfcebant,
Spiritus attradus

& marcefcebant Nanr & per dilatationem ^

:

mcmbro ad naturam

arboris vegQtativam'

ipfum fortiiicat in fuo vigore, ipfum habilcmrcddit , ucpondusgraviusadfeattrahac : Nam fcrrum ei' clat vires Sc vigorcm.
Parl fiquideui ratione
fi

continuatus, fimil.em videturcura arbore per contijiuitainduere conditionem

&

excrcfeentije

Magnetic;E corpori arboris Magneticx ; Tuncarborilla fuget&attrahec ad fe fuum fimile , nimirum Spiritus
inferantur
1.

tem,animatSpiritusinmcmbrol3nguidos vegetandum : lam ver6' ad crefcendum ad iftam relationem Magneticam dcmonftrandam, problemata qiiaedam ad naturam Magnetis fpedantia in lucem produ-

&

cam

P J^O B L E

M J.

fcrro armato

EftfortisunioinMagnete , chalybevel pondera graviora medi, ante ifta unione attolli pofiunt, qu^m C lafinearmatura: Gilpis nudus mapcret bertuslib. 2. deMag.cap- ip. Hujusau-

&

tem rei ratio cft, quoniam vis unita eft fortior^Quodautcm ferrumdebili Magneti
addit vigorem,ex ifl:ofequcn6i problemate

&

confirmatur.

2. Si fuerit

P J^O B L E
:

M J,

lamina ferrca tenuiS manu extenfa vel fixata polo Magnetis infeViori.inpondus,tunc Magnes ter Magnetem quandoque decupduplum clevabic ,

lum Atque ab ifta praxi five expcrientia adamantiscum chalybe vcl fcrro,armatura
erat priusinvenca.

&

&

Vbiduofuntexempla,

JPPLJ CJTIO.
Siitiilicorrelatione,
fi

inquorumpriori

A.B. funtpolidentibus ferrcis armati: A.

pc^eftate vegetabili armctur

Magncsaninialis , tunc magis

B. C.D. Wagnesundiquaque circa polos

fficaciter.&vigorf multiplicato attrahec adfeSpiritus amajori animali Magnere, feu potius animali ferro : Etiam problema

C.A D.B.Arcnatus
E. F.G.pondus ferre-

hoc fcquens eft notatu digniffimum.

um

quodfuftentat

i.PJ{OBLEMJ.
Quodhbcc corpus
in alio
.

]apisA.B.C.D.Per
polos armatus A. B,

cuiMummiaviva.r """'
illico fit
.

InpoftcrioriK.H.

homine propinatur ,
3

Mag-

L.&M.N.I.duopoli

nes Paracclfus. Tradat.

Philof.

MagnetisHI.K. L. M.N. Quorum unns

attoUit

JPPLiCJTJO,
Atqueideo viva Mummia mebri Lnnguefcentis

pondusO.

I.

& aridi
:

partim unguibus
in

& piliS
corpus

Cjtffdem inclufa

Ac tum polt^ li

Ibd

SECTIONIS SECVND..
illud vegetabile tranflata
,

LIE.III.Memb.r.
,

illud

corpus ve-

funtdcbiks

validiores

&
,

efficacioresin

getabile,quod eos recipit immediate, poft adum unius in aliud efficitur Magncticum, fibi membra deficientis.Spiritus ad fe
trahit

virtute fiunt, per ipfcrum in fortius

Mag-

vegctativs ius facultatis portionemimpertit : Arqueitavis Mag. netica in pilis , in unguibus (utcunque in le
,

ijfcpe

neticum vegetabile plantationemi Ita , uc unum alterum fortificet potentiorcm reddacinfuaadione : AtqueadhucLucidili= fequenti ifto problemate demonftra-

&

cur

4.

P K^O B L

M A.
virtutis,

Dcbilis
tute
Ridie.ap.id.

usipfius poli

Magncs, a fortiori ex parte unicontadusfeu perfridus,virponatur Magnes minimi

major is
fi

los,atque oftendct
forcior,

idque pratcipuc fuper poille vigorem tantum,ac

,

& vigore meliorabitur.

fi

elTet lapide fortiori

cui conjungitur,

Etiam

&

^ix pctccptibilis vigoris iupet

Magnetcm

APFLICATIO,
Simili plane ratione transplantare pof?

fumus fupcrfiuam cxcrefcentiam

nonnifi

Mummia

qua apparet virtutisMag,

in

cumsqualemilliplantx. Quod quidem in eo arguitur , vicclicet , quia poteftarem

vegetabilem ad
radijs dirigit
:

netica: fignum,!"upcr

Magnetem

vegetabi-

membrum marcidum luis lam ver6, quod relatio inter

!em, five plantam vegetabilem fortiorem, atquc prxcipue in ejus nucafive axi-- Atque ipfeemittet vigorcm quendam Magnetif.

membrum per Spiritualcm continuitatem efficitur, iftiufmodi problematcexplanaturarborem

&

P J^O B L E
haec

M J,

GiJbett.lib.2.
?'.r.-.

4-.

ferrum oblongum conjungatur ad & ccrmino illius aliud , ad terminum fecunapplicetur fcrvum
Si

pCilum Magnccis

&

omnia ferro concatenabit Sc ad inftar catena; ad invicem adharrere faciet ; Idque vel plura vel pauciora , fecundum lapidis
vigorcm : Vid. Ridl. cap. 2*.

V.\d\. Ihii.

cap. 17.

fic cum plnribus ; Magnes Sc2a. di tertium virtute Spiritus radiofs luae emanationis

&

M
E
FF

^b

A.B.C.D. Magnes: E. polus ferro armatus. F. G. Ferrum longum:H. I. Aliud L. M. aliud. N. aliud.
:

APPLICATIO'
Quibusfat Iiquid6
declaratur,

qu6d utSpiritusMagnetiseft con,

H
1

emanatione Magnetis unum,acentroad membrumlnfirmicisuniti continuavegetativse fuccefTio in ipfo paulatim generatiir lam vero quod , duo Magnetes viresfuas in unumunicntes leu congregantes cmanationem
;

tinuacus&rationefuxcontinuitatis unionem conjungere atque retinere

eft

aptus adcorpora diftinda in

It^ etiam

duplicisin

M
'/8

vigorofamemittant,
picis

& percoefequens majori virtuce Magnetica imlccundum problema.j.demonftrationisCa-

bu.inturi Probatur per

fecundi allegatum.

C A P V
Htc prohatur

T. V.

qubd vegetabihain fe Spiritus Magneticoi contineant, , quibus mediantibus Jenfbiliter tam a regno Animali C? minerali, quam H vegetabili attrahunt : Ettnprimo loco exprimi'
turper
2,

propojitiones (3

tum

pojlea

illce

vartjt

dcmonjiratiombus experimentahbus
fujiineniur.

uP]\OPOSITIO.
virtus Magnetica ESt qua:dam vis fivequ^minanimali ac taminvegctabili
, 1

tam

in fuum fimile in regno vegetabili, queetiam iniJloanimali& minerali.

ar-

iKinerali

qua

operatur

more attradivo

I.

Demonjlratio cxperimentalis.
1

Effedus iftius propofitionis experientia

eftmultiplex,atqucetiamexijs
,

qusein

capite prxcedenti funt ailegata , indicatur, quodrelatiofeuunio Msgnctica , qujefit

inter

DE PHILOSOFHIA MOYSAICA.
inter vegetabile

Foi.134^

&

aniinalcfitrufficicncer

nota

atque etiam in poftcrum darjusad-

huc cnuclcabitur.
Etiamfialiquisfcbre bboraus accipiat herbam, quse dicitur lberis,nimirum illius illam calceis fuis imponat, jnanipulum Si ita ambulet , quoufque calefcat.perci-

bonam quantitatem materix aquofse, hacratione fertur curare febres. Sed(aic Author) herba ifta tum poftek in via , qua
fc

&

aut

homo aut

beftia tendit,fterni

non de-

&
,

bet: Namilludanimal, quodillam calcac inficietur ac febricirabit ftatiin. Chrifto-

pict qujdeir.

quod hcrba

iftaattrahetad
2.

phorus Schufzen Germanus affirmavit faepius fuifle illud expertum.

fe

Experimsntum.
eft
,

lohannes Karfmanncusprovero tradidit

,

Ht fortltcr premantur fuper verrueft cuilibct verrucse

:

vcrrucasmanuumatqueaharumpar-

cam,ac hocdenique
faciendum

tiumauferripoffejCapiendoftramina&fecandonodosinijs,atqucpr2eparatproquaftramina debent efte libet vertuca duo ,

cum

duplici ftramine

Qyo

&

fado,effodiatur foramen fub canali , i qua pluvia caditab ^edibus , imponantur

in longitudine pollicis,deinde
fiint illx

difponends

&

lapidctangantur:

Ac
,

invenietis(ait) oC

dusc fediones in hunc

modum

ftramina putrefcunt
rucse

Xfuper verrucami

Ita,utmodi dixtht tangant verrucas:Atquc opus

3,

etiam verpaulatim decrefcent evanefita

&

&

cent.

ExpeTimentalisdemonjlratid.

tc

Miratraduntur de herba ChamarleonAtque relatum eft mihi kquodam no-

Mummiae fuccum
datur

per trans plantationem

imbiberit. Radix detur in cibo vel appen-

biliGermanoprorecerta,&.communiter
^ qukm plurimis nota,
tc herba

& attrahit k proximo, qui non habec

:

quod aurigs in fini-

bus Bohemise, foleantquandoque medianChamaEleontc attrahere vigores aliorum cquorum , eofque imponcre in
:

At Ghcrba illa eiappendatur , tunc ea Magnetica vis ei non nocebit : Quia limile nonagit attradiva virtute adverfus fuum fimilci Quare
impedic ac obtundit attradivam virtutemfuifimilis- Iftismeus Author
fidefua
,

herbam appenfam

luum Vnde

fit,

ut equi

eorum in oncribus

portandisefficianturlonge robuftiotet vahdiores ,quam fuerunt antek : E regio-

&

afileruic

ne ver6

alij

fiunt

ad labores fuftinendos,

debiliores ihultiim:Hoc (inquit) fitvel j5er fe,fiherba vel potiiis radix hora prbpria at-

virtutemequialterius mcdiante hac herbaattraxifle,& inter dentes fni equi in frsno:Sed dixit fe portionem ejuffe

dem fecum

refervafle.Hsec

ille fide

data,

il

queipficonvenienticolligatur,velpoftqua
4.

credere fas fic

Experimentum.
collinucam fivefiimmitatcm applicat.fir-

M. Bal tliafar Wagner ai t

fe

fepe efle

expertum curationemiftam Magnetciain inflammationeac rubedineoculorum: Accepic radice malvae communis, quandoSol
eftin medictate Virginis,

mitereamadlocumligando, aitque hoc

rubedinisacinflammationis caufam adfe
attraxiflre.

& ad capitisfeu
/.

ExperimentuTh.
prietatem
,

Eft quxdam
citut

Magneds fpecies

qujedi

ut abinvicemfepararlneque-

Evax,qucm Plinius Magneticam habere facultatem carnes ad fe attrahendi refert : Atque etiam alibi bos docet, quod fit
Magnetis fpeciesSarda diiS^a, qux ligni tam fortitcr attrahendi ad fc habet proalia
<J.

ant , nifilignum ab eo incifione dividatur. Quis etiam ignorat notabilem illam fami-

liaritatem.quam fuccinus habet cum palea, ciim fit omnibus apparens,quanto appecitu
hicabilloalliciatur.

Experimcntum,
(nam ipfemultasinvita vidDjufnt ipfum veflibus nunime exutis , ut trans fora-

Quidam
Magnam,

ulceribus in corpore varijs

inftruftus,

&

vexatusjaquadamvetula erst

nt pro fua curatione inquircrct

rubum

cujuscaputpoft ejusin acrem afcenfum ,ad terrain more circulari defcendebat fcrrs demum quafi feciinda

mcn fcu orbem iftius rubi rctro ter recederet : Fecit, ut monuit & curatus eft J Hoc
,

&

quidem erat mea cognitione bic effedum.

in

Anglia

vicc infetebatur

Invcnta autem

tali

rubo

Jiz

7.

Ex^

SECTIONIS SECVNDjC.
7.

LIB.

III.

Memb.I.

Expermentim.
plcniorifumus locuti- Certcopcrtis oculis, exinde colligere faseft , quantaficinquam avidc vegctater ifta Sympatliia, bilenaturam mineralem affcdat. Sedrciidis iftis ad propoficionem fecundam vc

Quid dicendum
quod

cft

dc admirabili illo,

cft inter minieras aureas acque ar-

gentcasjac virgam Corylinam bifurcatam

&

commercio

quaGermaniatquealijaliain ter-

rum rcgionum,ad foffibilia pretiofa

ra detegcnda,utancur
,

dequa antea
2.

ttylo

niamus.

P210P0SJTI0.
tabilc

Ordo fingularis & tam in Sympathia, quhm Antipathia partium vegetabilium

,

male

& mincrale & per confequens aniunam & eandem proporcioncm

,

inter fc typicc per

relationem feu refpe-

lum

qui habecur incer eas

&
,

Magnecem
qu6dvcge-

Symphoniacam fivc Harmonicam tam in eorum ordine Symphoniaco, quam irrcgularitate obfcrvant.

cxprimicur; Quoarguicur

Problema adconfirmandam bancpropofitionem.

eilb. lib. 3.
cip.
(5.

de

In rebus omnibus Magneticis , five fint confequenter vegetabilia,fivemineralia animalia , fcmper natura ad unitatem convenientem tendit : E contra vero, ubi par-

tes

&

eorum fesundum naturse curfum & ordincm adeonjunSionem non inclinancur,

ibi oritur perturbatio

&

quafi repudiatio

five feparatio partiura.

Demonflratio a 'M.agnete minerali

Cape Magnetemablongum

,fitque

C. D.

eft

alienum

pidcm in loco fecflo

B (c;

jeFP

& ^- A
'.

incongruens. Separato laconvente D. ad C. optime conveniunc ac combinantur;

&

&

ihiiiiiinm/iinii. ^^^"''"-''-'"l"illillHiii'iilir

Nam D.

1
I

tendit in Auftrum , ut prius & C. inAquiioncm:E. &F. connatsepartesin minera jam funt difficx maxime : Non enim confluunt propter affinitatem mateinclinationem rias , fed k forma motum,

&

fufcipiunt :Itatermini, fiveconjundifivc

' mMimmmm
gum

divifieodcmmcdotenduntMagneticcad
^""""""''i''iV'

'IiMJ

tclluris poloSjin

prima intcgra figura

& di&

vifa,

perindc

utinfccundafigura,pcrfe-

C! tendit in Boream tclluris B. & D. in meridiem A. divide hunc lapidem obloninmedioinrcr duos polosubi squator tranfit,nimirum inter.E.& F.& erit E,
tendens in F. tendens in B.ficut enim in intcgro ,Itain divifonatura petithxc

dtumqueeftMagneticum. F. E. inlccundafigurainunum corpusconfluxum, atque C- D. primicus

in iua

vcna genicum

F. E. in fuos fuper aquam flucftantesjltajut iftiusiapidisterminijUtrum finc unJti aut

difiunai ad polos cerras, fecundum unum modum Magnetice' tendunt,tam in lapidis

A&

corpora nimiru E. finis convenietcr,& defiderate cu F.rurfus coitac cohxret:E ver6 nonjungit unquam cu D.necF.cu tunc

qu^m divififigura,uti infecundo excmploapparet Et concurfus Magnetiintcgri ,

cus F. E. in fecunda figura in corpus

erit

unum
vcna

enimoportebatC. converti contranatura 'm A. Auftrum, aut D. in B. Boream, quod

adco completus

fi

taliter in fua

DrocTcata.

^pplicatio advegetabile.
_

Eadcm plane forma Magnetics conve,

faciiecrefcentis
dici proximior.

Sitquc

A.B.

& A. cn>
& raj

nientiavcl inconvenicncia'
efTc in

quaenotatur

fapcrior virgae portio

&

B. infenor

am

minerali, obferiabitur etiin vcgetabili : ' fi accipiciamus

Magnete

Hoc modo Gilber. iib.

Nam

dcMagn,

cap.<>,"

virgam arbor js faiicis, five piants

alterius

Divid?:

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.

FoKi^y.

Divide hanc virgamineius medio D. C, Diccrgo,qu6d,fiterminus D. inferatur intermino C, crefcetnaturaliter&augebitur : Etiam fi B. inferatur fuper A. partesadinvicemconfolidabuntur , &effloSed fi D. inferatur fuper A. vel C. bellum inteftinum fijperB. litigabunt inter fe gerent , &confequentcr minimc
refcent.

convenientis poCtionis partium

ipfiqs;

Quoniamvisfivevirtus vegetabilis, qax

unomodoacviaincedit

fam^

.curfufiJO

proprio divertitur compeliitur .atque coadione exagitatur in partcs coiitrarias.

&

&

Pluradehacrenondicam

fedadcon-

Hnquam ctefcenc, fed

necelfc clt, ut planta

intereat ratione ordinis pra;pofteri,

&

in-

clufionum iftarum Magneticarum pradicalium , cum tiemonltrationibus camm onus,accedam.

CAP V

T. VI.

^Homodb Magnetica curandi ratio probetur e? demotjjlretur ejfe naturaUs , ^ per confequem haudquaquamCacomagica, uttnonnuiU
haudfibi conflantes exijiimantfalfd.

Hoc ut poflimus
ftare
,

meliori methodoprjepriori

ciem pertincntem,

exprimcmus more

&

quafi

, atquc tuncpoftea cam probationibus evidentibus a virture prarci-'

capitis frontifpicio,

propofitionem maxifpe-

pueMagnetis derivatiS:c!ucidabo&
lentcr dcmonftrabo.

lucu-

memateria lcm ad iftiufmodi curandi

Pl^OPOSITJO,
Si, fa(fla

continui fblutione five vulne-

nem,(eu continuitatem
ftrales

re

extcrni five efTuG fanguinis portio

cum luisSpiritibus, cum tclo , velportio Spirituum cjufdcm fanguinis , fine ulla ejufdcm apparitione , qux in telum , vel
in alicujus rei alterius

, radij vivaces auagent,radios (opidos fivc fomnolen-* tos,geIidos, Hxos, Boreales revivi(cent,qui

unguentum virtuteM;igncticaanimabunt,

&

unguenti Spiritus aniir,atos,Spiritibus

in

vulneris

fundum

utrifque rcddcnt agiles,atquc hi^Spint ibus,

perfcrutantis
diftans

penetravcrit ad aliquod , incognitum ac indcterminacum, transferatur ad unguentum aliquodconveniens , hoceft, cujus compofitio eft

quierunt pribstrarifjlancati

ungucni
,

:.

eadem unione (eu

prids

con[inuir,\te iliam

\iv-

Balfamica

&

naturje creaturiE vulneratae

congrua
tur
,

mod6 fi ordine decenti adapte-

&ineoquafi inferatur atque tranftuncunguentumita hifceSpiritibus animatum, evenietprotinusMagplantetur,

tutem Balfamicam Spiritibus in vulneic, Magnetice attradtis" impertinnt. Acqueiftitumpo(tek,harmoniaquadsminleparabili , eam ad vulnusufque tranlmittunthasc ergo eit illaSympatheticx arque Antipatheticarrelationis feu refpedusratio,

quse expef ientia obfervatum,e{re inter

neticum
fibiliter

& adSpiritus radiofos

quiinfen-

unguentum & vulnus : Ica, uc fi cocum fpatium teli,qui fecic vulnus,ungatur& coopcriacur&a fiigoredefendatur , u.nusinvcniecconfolationcm , acdolor ejufdein micigabicur Sed fi pars unguenci vel culccllo velrequapiam alia abradacjr^aur ab(tergamr ab enfe,fecuri vel celo alio vulnerance,fcquecur fencieCur immediace cum

ac invifibiliter e vulnere irradia-

bunt

diredione Spirituum Sanguineo-

rum

in telo aut re alia, quse eos recipicntcs

atque imbibentesapplicabit , Sc vivaces ac auftraics radij,k vujnere fcaturientcs five eftulgentes , volunt mediante Borealiunguenco , feupotius Spirituum ibidcmin-

&

cluforum attradione , more Magnctico animare fe ipfosuoire, cumBorealibus &congeIatis,feu fixisSpintibusfanguineis in unguento teritis , eolque incitare , ut auftrtalitet five Kquinodialiter hoceft k centroadcircumferentiam agant : Ita^ Vt pcrreciprocam iftiufmodi actionem,unio-

poftca dolor atque i.itemperics in vdi :Cre

:

&

Etiam

locus

tcli

und;us tempcrate

teneaturcalidus, vulnus fe tnlitcrquo habebit , at fiipledetegatur&inaeie irigiJo

decineatur

tung quidem eveniet , qu6d , vulnus vexabitur,& frigorectiam affitiet-

7U(S'

'

SECTIOJTIS SEGVND/.

LIB.III.

Memb.L
,

Quaedam demonftrationes Problematics, ad

,

cujufliber prnpGfuiovericatem confirmandam & confe^ oisprasdidsparticuls quenter ad Demonftrandum quod Magicus iftiulmodi curationis. modus poffic naturaliter, atque ide6 haud Cucoraagice, pra^ftari.
facil-

P?^sdid.s prcpGfKicnis particul^e

denominationcs ab ipfo Magnete

rali

n".inc-

liir.cabillis ucularibus Dcrr.onftratio-

nibus proban atque fuftineripoilunt , qu2 avirtuofa Magneris .nnineralis operatione

habent, atque ideo ungucntum iftud armarium,diditatur etiam Magneticum.

produci poflunci Quippe cuiotnnia capora Magnetica cum adionibus fuis rite
ccn".pararequearr.u5
:

Procedo igitur ad propoCtum meDin; Hanc meam propoCcionem in varia membra five poriioncs dividendo, in hutjc 010^

Quatenus

ipfafuas

dum.
propofitiotiis,cum

Primum membrum Gvcportioprscedcntis

EonniiUis conclufionibus experiracntalibus a Magneteeledtis, ad illam confirmandam atque

Demonftrandam.
prsceIN primis ergo colligiinus perduo ccr- & ad invicem uniri Gve& qu^dhacrstione aliudmateriale pcder.tem propofitionem quod telum vulnerans
,
,

pora Jvlagnetica
tali incicatione

frnilis naturce,poffint

nctrans imbibere foleat Spiritus facgui.

Spiritualiter,mediante repoCrionc

& natu-

neos

fiacMagneticum.

Omilis nacurjecoD,currere

Demonjtratio ^

Magnete dectTpta.
ducendo;Conjunlicncmcaureevita\Tris: Perindeetiam, fi Sepcencrionalem polum illius,qucmmanutcnes,opponasMeridionali polo lapidis nacancis, concurrunt inter fe mutu5 fcquuntur inviccm Cortrafe

LApidem
habeas

poLs diilindis perfcectum hoc eft tam Meridionali, quam Boreali fignatum , ponc in fuo vafe ligneo.utfluduec, fincquepoliadplanum Horizoncis rede difpofiti , aut falrem non multtim elevati&obliqui : Tcnealterum
,

&

ol''^"'e''''''

Magnetem
verfus

in

manu, cujus poli etiam cogfic

>i:g.

ritifuntjlca jUtpolusMeridionalisejus

rijenimcontraricsalliciunt:Econtravcr6 SeptentrionalisSeptentrionalem,&Meri. dionalis Mcridicnalemp-elhc , fi codem

polum Scpcentrionalcm
a latere
:

nacancis

mcdo appcnator Atquc

:

propcipfum
vircs &:

licoBuctuans

lapis,

namque ilkpidem,(mcd6 intra

Scquitur

fugat
lib.

ita lapis lapidem tanquamclavumnavitaimpel5c

lcnte divcrtit

& in concraria veLificaC:Gilb.

dominatum

fuerit;

nec defiftcc nec

i.cap.

y.deMag.

dclcretjdonecadhjereac: N'in

manum fub2.

DemonJIratioabeodem.

Simili plane ratione

in parvula

, fi

feni portionem

rum
unus

cymba
,

lignea collocemus,

&
ad
1

quilibet adfe invicem vehetur , alteri in mcdia via ad baercbit;

,

&
&,

Magnetem in alia
ferrum

percipiemus quidem,

fimili celeritare

&

feftivitate

quod pcftquam defiderium cujuflibeteorum Gt ccmpletum , hocpoft fedamcoitionem, ex prcpria fea inclinaticne qaiefcet.
j

Msgnetem
properarc
:

in fua propria navicula

fitum

Namj obfervabimus
3.

quod eo-

Demonjlrstioa
nullis excifili

Fem.
,

Ferrum ipfum folum per

,

fe

medium
,

in aqoa franquilia ciim natafini illivs altcri

,

tum lapidibus , alienis viribus nuUis imbutum aliud fenxm allicerc deprehenditur: Quarr;Vis non ira avide rapere & fubito
conveiiere
,

verint

app-one

prope

(ita

tamcn, ut ncn tangat} finerc

FJi,
,

alteriusfcrrei

& hlum fJum trahic & alterum lentc

,

qucmadmodum
fic

robuftior

fubdudcmfcquirur
tex iea fuber,
ter.

atqne hoc tantiim

Msgncs
GiJb.Iib.r.

quod

cogriofcico.

Subens

convenientibistcrn-.inispcrficitar:A.cor-

corcex cxiguus.nccis avellans m.sgnitudice rccundus , tr^ijcitur lo ferrco ufque ad

tun

ferrco hio

B.

firus al-

Pa.Tim

iOEPHILOSOPHIA MOYSAICA.

Fol,r3.J.

>

Arum fupra aquae fuperficiem clcvatur.

C. fiiiis alterius fili, quomodo B.
4.
trahi-

tur a

C.

Demonjhatio aferro.

Alio modoprobatur hocin majori corpore Pendeat longa virga ferrea nitida feneltrarum cortinis (qualis pro velis paratur) in sequilibrio, tenui filo ferico: Hujusextrcmitati alteriinaere quiefcentijadmove ferri malTulam politam , oblon-

gam

midigitali

convenientiterminoindiftantiatc: Vertit fcferrum iibratum ad

,

&

maflam
brium
nis

tu

cadem celeritate manum cum

maiTa fubducito, viaadpe-ndcntisxquilicirculari ,fub(equiturferrilibratifi-

& in orbcm vertitur.

APPLICATIO,
Hifce ergo excmplis rcdditur liquidum,

qucmodo duo
ris

Spiritus firailis difpofitio-

in natura identitatis , feu Potiiisunius fintapt!& naturaliterdifpofiti ad concu-

&convcnire ,hoccft ,perafpeclum Sympatheticum ad invicem applicare QhWi ambo hi Spiritus non fint , nifi radius unus
:

quintefientiaIisindivifibilis,utcunqueCnt
proprietate Elementali akerati:
tcr ac aer,a

pifccndum
a,d diftans
,

& ampledendumfuum fimile: &

,

Haud

ali-

Idquenon modo per contadum fed etiam

loci intervallum

hoc eft, ubi fpatium aliquod vel duobus illis corporibus per confeMagneticis interponitur , quens,qu6d non fint corpora qua: agunt (nam illa funt a fe invicem divifajfed Spiritus formalcs in
illis

vento Bcreali faclus eft differre ab illo Auftrali , tametfi uterque ifte aet fit in fua exiftentia, non nifi unus aer elTentialis

& individuus.
prsdidi mcmbri ultimum
attinet,arguit

Ad ramum
quod

quiucmquod Spiritus

corporibus

qus aftrali
fe

fanguinei poffint a telo vulncranti imbibi

quadam emanatione, inprimis

invicem

unde&juxta hujufmodiaxiomaParacelfilocus feu portio

amicabiliter afpiciunt, ac Sympatheticc perunam xqualem attradiotumpoftca

quafi ofculanampleduntur Arque ideo alienum aut impoffibile fap ientibus non poteft vidcri quod Spiritus Sanguinci in unguento ,ac illi in vulnc(e^c
lur.
,

&

Magnctem

rem

&

teli vulnerans > fadla elt in Ejus enim allertio ell talis. Quodlibct corpus , cui Mummia vi- pnei.triA va in alio homine propinaturjillic6 fit 3. Phii.

Magnes.
Sed

& hoc Magneticc perproblema

iftud

ratofoleantin tam
inter

magna

diftantia

quse

probatur.

unsuentum

& vuInuseft,concurrcre
j-.

Problemafeudemonjiratioa Magnete.
fe fimile

Ferrum a Magnete ex parte poli Magnetisincitatumfeuanimatum attrahitad

,

Magnetis,qui

iilud tctigir.

APPLICATIO.
Quod
males in
Spiritus animalis vulnerati, ani,

momento idus
li

in

rans penctrare

'Icant

&

telum vulnequod telum per-

ccrnantin teloanteipfiusin ignem emiffionem , Tamen pollquam ab igne cxtrahitur

,

locum

in teio vulneranti in col^re

cuticnsillosavide imbibat

& fibiallugat,
&

probatur ex lequenti iita obfervatione. ob Chirurgi nonnuUi ruri degentes , fuiimpentiam vulneris periculofiprofun-

ab ejuiyem refiduo mutatum obfervant, idque rarioneSpirituum illorum.quas purtio illa feriens imbibebat: Atque hcc communiter verum,aliorum expcricntia rcpcritur,

ditatem proba tcntare aut fcrutari minimc aufi i Telum , five fit enfis , five pugio,
five cultellus

&

fimilia accipere aflblent,

illudquc carbonibus ignitis

imponunt

&

quaihvis

auUam

calons diffcrentiam Jif

Veriim ctiam eft alia probatio quae exacleetiam hocidem approbare vidcrur; Nam fi vipcra fcu Caluber cnfe vel cultelio feriatur ; Spiritus vcnenofus irafcibilisfcr,

pentis

'

SECTIONIS SECVND..
pcntis in fuhftantiam Chalybis pcnctrabit:

IIB.

III.

Memb.
;

Ii^

rcde adhibeatur

Hoc

qucdam
,

Gallo

Atque hoc quidcm cx ilto expcrimcnto confirmatur Nam , fi quistum poftca ab

:

nobiliaccepi,quiaffrmavit

feexpertum

vidifle. Simili plane rationa

ilVotcloitainfcdovulncretur , locus ifte, quiSpiritusanimalcsvencnofosimbiberct,

talircr

vcnenabit vulnus, ut vix

lit

tum

poltch

j fi Scorpio contundatur vulncri aScorpionefadla appUcctur , illudcit^curabit , qu5daliter mortalc efle deprehcnditur Vti etiain

&

curabile

futurum

nifiantidutus quar-

omnibus

in

Italia

&

Gallia eft

notum,
ticri.

dam cum

vipcra vel colubro conflata, ei

liocidcmoleocxfcoipionibus fado

Secundum

propofitionts pradiBce

membrum

five portio

cum probaticmbus ejujdem.

Membium. I.

Sccundo qu^djficorpus aliqodMagncticum,, livefitanimalc, vcgctabileaut minerale in partcs dividatur , natura barum partium Spiritualis, fempcr tendit inclinationenaturali,adunitatem (Scconfor-

ad

bonum diftans removcantur , quodeft Argumentum eas clTe non nifi unam con,

tinuam rem

in Spiritu

atquc idc6 pars

unica diverfe cooperatur.radiofque adua'--'"--J :--t. ^ \... lesfuxidentitatis Sympatheticx adaliam

mationcma Deopntnitusordinatam,
metfiha; partes dividantut abiuvicem
I.

ta-

emitrit

utcunqueearum corpulentisab

&

invicein funt divifa:

& diltantes.

Demonjlratio

ijlins

memhricum confirmationi-

busejufdemt
fatisfuperque(utmihividetur ) pcr dcmonltrationcm ad primi mcmbri confirmaticnem allcgatam, atque

Hocquidem

tio Spiritus in C. attrahit atque allicit

fe

ad

adhucclanusper
pite 3. hujus
,

^-

Demonltrationem

ca-

corpus B. portio Spiritus B. aflijgit atque allicir corpus C- ad fc:Nam notandum cft, qu6dunitasSpiritus fcmper appetit

&

quippe in qua dcclaravi, qu6dfi Magnes longusinmedietateinter

dtios polos dividatur in fuis cimbis ad
,

affedat unitatem corporisillius

bitat
j

cui inha-

Nara

Spiritus tbrmalis feu quintef-

nimimm in

jcquato-

fcntialis invarietate|difpofitionis Spiritus

relapidis,&<]U2Elibet

harum medietatum, fluduandum fuper aquam

,

aereiminimedeledatur
pit fpecificam illam

Atqueide5cu^
immeaiate
pofl:

domum five palatium

pritis

quictam imponantur
cus
fic

Spiritus utriufque

inhabitare

qucd

dimidij influentiali,qui elt in effcntia uni-

ejus^ patria ccclefti feu parcntibus Stella-

& cum utrifque clt continuus &

&

defide-

nbus defccrfum, pcfBdebat, Atque baec

cft ratio,

rabit& omnimode

tentabit corpora fua

vulnere vel continui folutione diftinda, in priftinumfuxfanitatis itcrumunire

vcro
care

&

Istatur

quod unus Spiritus cft aptus, im6 cum fuo ijmili ccmmuni-

ob iftam rationemBItatum reducere , (qucrum illud eft Meridionale videC.

&

fedpra:cipuc'unus& idcmSpiritus , debet neccilario sgcre nunquam abefle abalio : Atqueidc6, qi;andoBorealis&

&

licetB. hocvero

nemp C.Scptentrio-

gclida quaC ratura ^ proprictate auftrali

ieu xquincdiali incitatur
rite

nale) qua: prius erant partcs continuata;, fed jam per Sph:itum illum infeparabileiri,

adaptetur

&

& cxagitatwr,

fi

Aultralis ferri proprietas

qui dat vitam utriufquc

alliciuntur

ambxinunum
:

^ polo

& contrahuntur & in priftinum

Hoc
fit

tur

Magnetico Bcrcali altcrius tanga&attradionemfuamfortiusprelta-

fu.-ccontinuitatis ftatum rediguntur

clt,

bunt.

ex duobus lapidibus

unus:lta,ut por-

Problema hocidem confirmans.

pars Magnetica dividantur integro abfcindaaliqua a quohbet corum tur vel rumpatur : Pars illa ita feparata haAuftralem bcbit fuos polos Borcalem Atquc idc<i quslibct jequeacintegrum
Si corpora

&

tum,qu6d Spiritus bcat Borealem

nem

&

Auftralcm conditio- 'p.ji. , contradivam atque etiam dilatativam naturam , non (inquam) Spiritus folummod6
,

&

cujuflibet individuiba- GHb.i*.

& per co nfic^ucns attradivam

,

fcrrifeu MagnetisparciculaJi fuointegro fentotodivila, habebit Borealem, proprie-

totius

fcdetiamcujuilibetparticulfeejufformalislitin cjus toto

dcm, cijm Spintus

tacem atque etiam Auftralem: Quo manifapicnteitc confirmatur capacitatibus

& qualibetejufdcm parte.

A
Poteftis igitur cx
poflibilc
,

P ? L IC

AT I
L-

0.

iftis

colligcre,quain Ct

&

qu6dSpiritusinlanguincmor-

luo fcu lelo imbibitus , tranflatus ad diftans

icnge in ungucntum ad vulneris curationcm confcrrepoflit: Quippe, quodungucrJtum non longc a natura vulnerati difftrcn*

DErHILOSOrHIAMOISAICA.
fcrcns potcntcropcratur, idqnc prscipuc' rcfpcvllii r.ilis vcgccabilis 30 ulrica: , in qu;i
vifcit
<Sc

Fol.rjj.

cumijfdcm

Spiricibus coopcra-

SpirinisdclitcrLUiU , ^j^niini.-, \.i.-in... i.-*..'v

quiquidcm ..jwiivi,. 111

vj....

ij|'iiihw.. Spiritus

non modo in fanguinis cmauantis iuiv.ijcia, 1V1.1 v.Liaill in curationc & confolillcntia fcdctiam lll v.ui<il.iUIJt. i>. *-t.'niOtur
,
,

t:..,,; c.,;.;^,,.- A..i>,.,l;.,. applic.uioncSpiriruuin Aullralium <-...,..;. fcuvivorum in hominc vulncr.uo ,dirc<l^ionc

iidationevulnerumiUtiinfraoltendeturlaj

tifis.

fanguinis tranfplantati condudorum,rcvi-

TcTtiumpropoJuionii prtcdiHtv memhrnm confirmatur

hijce tcjiimonijs.

Tcrtio, qupd non

iguis faui
,

fit
,

cxtcmus animalis
qui
)t

ncticc ^ loco
-i

ubi pl.intaturad fonrcm,

:

fcd intcinus
,

luo fonte

fcpar:us

& in alia quafi

,

tcrra lcu ioco

quo prifis tlucbat & hoc fuftinetur conhrmatur in hunc modum.

&

unduolo

tranlplantatus

operaturMag-

Demonjlratio ad mcmbrum ijludconfirmandum.

1.

P 7^0 B L E

M J.
&

Non clt corporcum,quod dcfiuit ^ Magnctc ncs

,.uit

quod fcrrum ingreditur,aut quod

a ^crro cxpcrgcai;^o rcfunditur, fcd

MagMagnctem forma primariadifponu,

vcrC)

M.igncs

fcrrumlibitamiliarc ,limul

ad formatum vigorc rcvocat difponir, proptcrqucm ad Magnctcm ruit, dc avide fc conformat.(mutuis viribus concorditcr, promovcntibus) Hxc Gilbcrtuslib.2.cap. i' dc M.ignctc

u4

P P L

I C

AT I
,

0.
in can-

Eft crgo Spiritus plant- formalis,fcu fub-

cofmico^Jiribo Spiritus fimul &:

quxmucui^operacur^ vulncre ad languincm tranfplantatum , .Scconrcqucnter ncque corpus , nequc languis auc acr , nut unguentum , in pcr cftuiioncm quod languis cfHiilis
tilis&ca-lelbsfntlucntia,
,

dem fonnam
tur

uniantur,vS:

Magncticc cum

nubcm concrahunquarinfe ignem formalcm , nempe fulgura ac corpus aqucum continct : Ita
aiireo iuo vehiculo in

&

quafi mortuus,fcu fpiricusSanguinci trani-

quidcmdua-cmanationcs cfficiuntacproaucunt contradum acrcum Spiricum,iii

loco applicationis, vel concurfu
in

plantaticontincntur; Ita.utSpiritus excitati.in

eorum qui
,

ungucndo, alpcdum fuum ad

radi-

os

fui excitacoris

appliccnt: Borc.ilc(in-

adu lua: contradionis fpiritumBalfamicum iii ungucnto rclidcntcmiS: abeo cmanantcm actraluc:Haud alitcr.ac vidcmus in inftrumcnco noltro cxpcrimcntalc , quM acr co ft-igorc concadus , non Gc pro il!j concniclionc ad huc vilibilis Sed hoc ulcerihs adhuc fic confirmamus.

quam)Spirnculum ^lcridionalcm , atque ita unio fada cll inter Spiritus ungucnti cumfanguincci ad.iptato acillis corporis \-ulncrari. Et ut vidcmus qu6d concurlu
,

'

vcnti Borealis i^ Aultralisinacrcmacro2.

P J^O B L E
folumform.-c,
,

2^t

A.

Fcrrum

allicicur five atcrahitur

inccrpofitionis alicujus corporis dcnfi ac

modo

pcr immatcrialcm

adum

hoceft,pcrprogrelTumincorporcum qui dcccrnicur in fubjcdo fcrrco, opcratur

&

tanquam continuato homogenco corpoAtque ilta cft ratio, qu6d fcrram morc vctur iSc attrahitur ad Magnctcm,llne uUo
:

benc compadi impcdimcnto , atqucitcrum fif rrum attrahit ad fe Magnetem, concurfus ad unicatem, fic per mutuum conf-nfuin& vigorcm, quiquidemcon-

&

curlus propric dicicur atcradlio.

APPLICATIO.
inter

llicvidemusillamrelationcm , quxcft minieram, ex qua SpiM.ignctcm ritusillcquianimat Magnetem, extrahitur. Excmpligratia,capue antedido,Spi-

tuanimata

inMagnctemfadacft

, ,

qui
uc

&

Spiritum fuum vcgecativum dirigit

Spiritui aut radijs
plicet.

membri

tabclcentis ap-

titus

MummiiC microcofmicx

in cxcref-

lam vero ad membri prxdids propofitionis quarti

ccntia fua cxcremcncicia,in plantam tranf-

probationem venio.

pbntatut latque ita planca illa ab co Spiri-

Kk

Mem-

SECTIONIS SECVND^.
Membrum.4.

LIB.

111.

Memb.I.

Membrum iflius propofitionis quatrura probatur ia

.hunc inodum.
Quarto , qaodficSpiritualis penetratiofadaabuno corpore ad aliud , priuf-

quam aHqua Magnetica operatio complej \

ri

queat.

Demonjlratio,
ttoc

quse in prsdidis

membrum efl fufficienter ab ijs, membns funt antc dida,

j |

confirmatnm ,&tamenadhacclariusifto lequenti prublcmate exprimitur.

?
Magnes ducit Magnetica
viribus
,

\0
,

B L E
ej

M J.
& uni-

qua: ab

us
in

vigorem avide' concipiunc

non

quoapprchenditur, permeatque etiam ad alteram extremitarem vis illa , non per fu/perficiem tanttim, fed per interiora

in extremitatibus tamum, fedinintimis medullis ipfis : Narei bacillum ferri , ut ap-

&

verfum mcdituUium.

prehenditur

Magnetice excitur

in fine.

APPLICATIO,
Hifcevrdcnterapparec, quod radij for- qui in eo occultantur per conicquens males unius Magnetis, penetranc ufque ad unguencum more reciproco in Magnecein cencrum alccrius , acque itidem alter more perSpiricuum fanguinis animaliumimbireciprocopcnetrat adcentrum ufqoe illibitionem fadum , radiosfuosarrradivos us: Ita eciam Spiritus vulnerati penetrac applicac ad illos, quia vulnere emiccuncur, acquepermeac partim per fui ipfius emifin ifta fua adione a Spiricibus Sang -inis fionem, &partim fuiCmilis,in ur>guento. morcuiin unguento dirigicur : Quemactradionem , etiam in vifcera feu medi- admodum infra declarabitur lucuientuUiura unguenti ad Spiritus fui generis, ciiis.

&

&

Membtum.j.

2>Iembrum propoGcionis praedidt quintum

fuis probationibus.

cum

quod percipiemus adum , Mflgneticum, feu operacionem Spiricuum ccelefkium feu aftraliciorum deorfum influencium nonelTe meDcehumana determinandam , auc in motu fuo uUo impediendam
fpicere, fi

QVinto

lares irfluentias

feu emiffiones quintef^

Magnecein ferrum.aucab uno Magnece ad iuum in nacura fimile ejaculancut , confequenter ab omni aiio
fenciales,qu2 i

&

modo in iftius negotij

pro-

fundumoculointelleduali velimus intro*

Ad

mjeliorem

iftius
,

am & expreffionem

nccelle

membri anatomihabemuspro

corporeMagneticoconditionis in eilentia fimilis , nonpoffint impediripercorporumfolidorum bcne cornpadorum inccrpoficionem, uci Philofophi nonnuUi inconfulciccmere audadcr nimisin fuis

&

&

fcripcis aireverarunt.

certioriledorisinftrudionc , utilluain duos ramosfeuparcicutasfeparacas diitinguarous , quarum prior explicabic exten lionem emanationi^ ^ Spiritibus daobus aftralibus fada: non elfe humano in genio limitibus certis dccerminandam, urcunque ipfa per excernum aliquem effedum videacurquodammodoconjedurari : Secunda
parricula probabicquod cales radiofas ftel-

Ad primum aurem ramum quod

net, qui

acti-

radiorumfeu formalium extenfio-

nem feu emanationem a corporibus Magnecicis

texminacionem imaginariam incra

,

fphaers adivitatis cognitiE limices

ejuf-

Philofophi noftri Peripatetici contrarium finxerunc) iftiufmodi demonftraticnibus probleraaticis fequentibus arguicur.

dem tei impoffibilitas {utcunquc

QusEdam PropoGtiones Theorematica; & rroblematics,

conteota
iftius

articuh hve particula:pnmaeconfirraantes.

j.

TH E

I^E
ciim

M A.
:

Vigorin corporibusccelcftibus, mcdiquo moventur, animam ipfis in efle, teftatur atqueob iftam rationem a Philofophis fapicntionbusadufcu Spintuquoantc
,

mantur,cQJusvirtutcmovcnrur
ica fic
,

Quod

cxcenfio applicacionis radio-

dam

divino ixKbui atque animari exift-

rum debecctiam effeincerca, &per confequens limitibus conftancibus defticuca, quoniam Spiriccs ipforum emanacionc
femel

DE rHILOSOPHIA MOYSAICA.
lcmelfada
,

F0I.138.

, quan Joquc in acrcnonnun- jeoruma<f{u& virtuteimperrkndo per , quam in aqua ; Atquc h.inj raro, imo vcro quamtn acutaeorum penetrationeagunt: omni momento idque lineulla refidcntia Atque ide(b creaturae iltx inferiores fimictiam ad ternc cenLrun-! pcnetranc ut ibi- lis nacurae, funr[x>renres ad virtutes fuas dem in rcgno minefali opercntur, ipfius rad iolas tam lono^ extcndendas, radios lubjedis divcrfis .diverfimodc pr^) morc fuos ad diftantiam ram indeterminatamac
,

&

intluentiarum quibus (ubfunr

2.

dcformaii

funt IklliE applicandos.

rH E

T^EM
leteMilefio Scaligcro
,

ji.
,

Rcclc tunc

dicitur

Ma^^ncs movcre
unu<; dilponat

nec crat demcntia aliquairi

affignare;

Magnctcm , & quod eorum

animam Magneti

alium per primari<)m coriim formam, quamhfonteSrcllarirecipic : Atqueideo

liaud abfurditas ulla erat in fapiente

Ciim
j

ccntraJiter
'

& ab

interno Principid
circulariter

incitatur

dirigitur
' '

&

nw-

Tha

vetur.

Problema i^udTheorema confirmanf^

Si JuoMagnetcs mfupcrficie
fibi

aquarum

turam difpofitifuarint , concurrunt

Giibertusiib. 2..cap. 4.
11 lc

Hsc

invicem expofiti fuciint in fuis navigijs , non Itacim occurrunt , fedprimum tonvcrtuni (emutuo.iutminor majoriobtcmpcrat commovcndo fe circulari quodam modojtandemque ciim fecundum na-

idem etiam cftedus apparcbit mtec

ut infra dcclarabi-

Magnctcm & ferruni ,

tur.

AD
EtquamvisquisreplicarcqiXut
ifte

T)

n
tur
,

10.

in

, quod adus in Magnete cum Magncrcfivc Magncte cum fcrro videatur ar effetlu

nifiad talemdifi^antiam,idc6 Spiritus eo-

rum ukerius (efe extendcre aut radios fuos

ulterius applicarc

haudquaqua

poflinc:

N3

externocerta quadam dimenfione dcterconfcquenter verba \ me anteh minari prolara haud mulci^m adhuc ad indetermi^

cllunum

opcrari fenfibilicerpcrviolenti-

&

am malTx ponderofs
aliud, ut una

attra(flionem,atque

folummodo forma amplcctta-

natam emanacionis corporum Magneticorumdimcnfionefn probandam conferre:Rerpondeocgo,fenfibilcminter Magnetcm CkMagnetc a(Bum,arguere haud vidcri,Qu6d quoniam duo illa corpora pondcrula luum motQevidentemhabeant non
2.

& in

Harm.onia

quam

naturaii

con-

currat cumalia, atque ilb alteratio illis, qui oprimie in proprietatibus Magnetis

vcrfantur

, pcrproblema hcc fcquensai amuffim veriHcatur.

J{,0
,

B L E

M A.

Orbisvirtutislatibscxtcnditur

quhm

orbis motioniscujufvis Magneticz,cffici-

turenim Maoncticnmincxtremo, etiam

l.

finon moveatur locilimotu, quipropius" admoco Magnetc cfficitur : Nam tunc tota corporea maila movebit ad eutn.

P 1{0 B L

EM J.

Acus Magnetic^ contacfta afpicict Boream ctiam a pundo acquinodialis>Q.uod quidcm eft apparensargumentum cxtcn-

fionisindeterminataevirtutiskjMdisMagnctici.

Aliud probleraa hoc idera prajftanso

4.

P I{0 B L E

MJ.
,

frt

nb.i.

Separ.nts partcs a Magnete integro utrofque polos induunt , fi divifio non foerit paralleletice
rit,
:

correfpondet eritque fruftum iftud majoris !apidi,quafi nova creavita 5c partibus

^--

Inparallelofidivifiofuein
:

tura

Namhabebit fuospolos&xquino-

unuin polum

eadem , qua prius

Haec Gilbertus.
fui

fede

dialcm acquc
habuic.

& complete ac intcger lapis

,

rctinere pofiunc

lib. 2.

tsp.32. Ac Ridlcus. cap. 2r.

*'^

Etiam,
tra^ftatusMagnae,

fi

virga ferrea

utcftiUacorci-

fufpendatur, fuaipque pofitionein ha-

netici, ait : Siminor Magnetispars amaMgn. jori auferatur , ea portio minuta eadcm

bcat Borealem
alitcr

Magnctis contadu (nam,

vita

& vigorc imbuctur,quem

:
,

ihreger

la-

&
,

Aufttalem fine ullo fi cudarur BoreAnitraliter , inducc proprietates

&

pis poffidcbat

Haud aliter , quam infans

patri fuo in

ealciem

nimirum
fi

virtutes polares

& mo-

vitsm fuam ^ patre hauriens

vebit in aere,

filo ferico

fufpendatur,auc

fymbx

SECTIONIS SECVND^.
cyrnba: coinmittatur
,

I.IB.III. Meixib.I.

ut

fuper

aquam

Auftrum juxta fuos nuduet, adBoream pulos)ri(inquam)parvulum viroae fruftnm rumpatur ab ejus Borea , illud rruftum ha-

&

Borealem nimirum , Auftrakm xqueaccjustotumi Videlicet

bebit fuo5 polos

&

virgalonga, hquaeratablaium.

JPPLICATJO,
feu fragmentuin

Quibusliquec,qu6dfi quaflibec portio Magnetisfeu ferri habc-

ac fuos polos ajque ac totum,tuncSpiritus,

portionem , haud aliter , qukm in mundo majori operatur , impoflibileforet uc utrumquepoium tanta exadione rcfpicc, ,

quiincftijs , habet fuam rehuionem- vel applicationem ad ftellam polarem majoris niundi , acque etiam refpicic virtutem Auftraiom atque etiam polum cjufdem-Nam,
niii ei ineirec

ret, uticxperientiatcftatur
a(9:iones
cie,

Acobid,ut animx mundi funt adco Catholi;

qus

in ea

animx mundanae fcintilUi, fecundum exiguam ipfius proj.

utnonpoffint limicibus ccrtis termiAftra, etiamfehabentSpirituales& iicije creaturaium infetiorum cmanationes

nari

five irradiationes.

P 2{0 B L E
diem
,

M J.
Boream &: Meri-

Githen
ca^).

lib. I.

12.

Ferrum redlum fex pedes longun%^digi.

^quuTbrio cum filo fericu tenuiori firmo ; Filum vero varie dcbet eile contextum ,ex varijs fericis filis non una fimplici via contortum fuque in camera parva claufis oilijs fcneftrifqriC omnibus , ne ventus ingrediatur, acrque cuhiculi moveatur quovis modo, tarde movctur , donec tandcm acquieftalicraflitie (utantck) in jufto

cen=;, finibus fuis oftendit

qucmadmodum Magnetetadum

&

comfcrrum in Horologijs fcioteritis paffis 6c nautica pyxide folet. Pra;terea invcnicmus , qu6d Magnes
auc res aliqua alia
,

&

qux

cxcicacur a

Mag-

nece in fuis cymbis difpofica .fuumafpcdumdirigec fuper acum in fuo verticali,

verfus

polum Borealcm-

C
Eft ideo manifeftum
Spiritualis feuformalis
,

N C LV S
excenfio
eiiianafint limi-

0.

qu6d

Magnccis
,

tionis

,acqucctiam illiusomnium aliofum

corporum Magneticorum

non

tibusccrtisconcludcnda : Quatcnus ipfa .igic 'Sc appJRac fuos radiosad lcdcm ftationcm ufquc ftcllx polaris : ftclla Po!a-

&

&

ris fimiliter influenti js fuis

cmiflis

more re-

ciproco operatur ; Applicatad, vcl afpicit Ma"nctcm , atque ita intcr iftos radios afcenaenccs arque illos defccndcntcs fada
eftcontinuataSpiritualis unio , quoniam cKuIaritcr difccrnimus , qu6dtamMag-

&

nes,qukm fcrrum, Magna cum diligentia cummanifefta Sympathia afpicunt& moveantur ad ftellam illam. His ergo rite

ponderatis,confidtretquisvclim , quanta (it illa incercapcdo five ipatium , quod cii: incer tcrram odavam fpha:ram, ac procul dubio pcrcipicc , illud elle quafi infini-

cenciam)terminare nefciunt. Ac fi adus calis ad tantam diftantiam, vel ftellx Polaris vel Magnetis dencgetur k nonnullis, &illa Fraca:ftorij,cumilIactiam multorem aliorum dodorum opinio recipiapfo Authentica habeatur , qujedicic tur ferrum , atque acum ipfum Magnetem h Magnctc tadam , fc tendcre ad Sepcencrioncm ratione attradionis variorum Scopulorum ex Magncte confiftentium; qui in montibus hyperborcis fiti funt:Si ifta (inquam)opinio pro vera Itatuatur , tamcn cx ea elicere poflumus adum Magnctis iprcfpcc^um adualcm , qucm corpofum raMagncticafaciunt, adillumnon polle limitibusullis ccrtis tcrminari , cijmin ifta etiam confideratione,calium corporum ir-

&

&

&

&

&

radiationesjobfervabuntur coopcrari aloco yEquinodialis ufque ad fcopulos Hy-

tum

incommenfurabile, confequenterirradiationes^ corpore Magnelcu potius

&

perboreos : Scdiftam corum opioncm alibifalfam atque vanam probavimus. lam vero iftud totinn, qutid clidum eft ad prxfcns

tico faftse .aliqua Phantaltica

&

lentibili

hoc noftrum pfopofitum

nimirum
appli-

adivuatis (juxta imaginariam

Philofo-

primum hujufcemcmbri articulum

cabimus.

phorum nonnullorumphantafticorum fen-

JPPLICATIO.
Prinium
doter
,

&

fecundum -problema nos

fittalis ccelcltis

Spiricum

qui eftcxpuriori

&
;

fubtiliori

qutM

&Aftralicoelefti-

fublliantia,

qu^m illc Magnetii

,

Emittere

cusflibtilis
cis tcrrx

Spiritusinomnibus iVlagnctiillis
,

valere radios fus virtutis,

non mod6 ad

corporibus,qualis eft

hus: perconlcquens quod radij cujuflibeteorum,tam longc penctrare queant

(tametfiiftapenetratij fenfu difccrni ne,

&

mctam illam ad quam collimat Magncs, fcd ctiamadfummum Divinitatis Ihro-

num
l

Itcrum hinc inde arguitur

qu6d

Spiritusin farsguine tranfplantato.potcns

fit

queat)quamradii

cujufiibetftcllie.

Hifce

in vulnus

f ctciperepoiliiniUS, ca;lefttm

inhominc

rari^atqucitidem

ad quamlibct diftantiam ope, quodradiofus vulneris

Spiri'

DEPIrllLOSOPHIAMOYSAICA.
Spiiitusvalcat coopcrari

Fol. ijp.

centinuatum cumillo refpedum habere. Tertium dcfanguis notac.quod tamerfi unguentum incocomprebenfusnon appareancadlongincpum mobiles , nihilominus coope-

&

Borcali
rari

quam Auftrali afpedu foleat ope-

&

per confequens deorfum k ccrlo proprietatem fimilem pro occaiione data

allicit five accrabic.

&

Nam

obiftam

racio-

rari

&cum

Spiricu vulncrati addiftan-

nem hic Spiricus dicitur a Propheta venire nifi aquatuorventis, &tamennoneft

,

EseUci.

3(J.

proportionem loci incognitam quinconiungipoflTunc. Pcr quaitum tum elicere poflumus afpeiitus fanguinis Borealisad aultrunTCxcenllouem ,eife ab jcquinodialiadpolum, nimirum perpo. gradus. Veriim enim vero aftirmo ego, AuftralisanimiE iirunqa6d, ut Borealis dicmanatio vaftam munui cavicatemimin ea potelt plec Ita etiam Mediante ea adus iite anima: humana' le ipfum longe' SanguinisexuUra capacitatem carnis Atqueidcoipfc ,non nifiinteltendcre
tiam

&

Spiritus in cilentia unicus

utcunque

eft in

&

proprictate quadruplex : erat virtute hujus qu6d morcui a Propheca fpeciincati

,

Nam

relurgercnt: Atqueideotamlongc.
veijti

qu^m

Borealis aut Auftralis cxtenlio potcft

cile,tam longcpotens eft Spiritusilte in

&

homine radios fuos Spiritualcs cmittere. lam vero veniam ad probacionem arciculi fecundi
iitius
,

&

qui penecrationem Spiricus

aciKam
fine ullo

demonftrat oftenditque,

&

quod

impedimento

perficiatur
Foflerus Jc
alii eiufd:!-.

concra opinionem nonnulloruni ignorancum,quicrcdunt,CaftelIa,lcopulos,(5'lvas,

Perquintum inctlligimus, quamhbctSanguinishumani

ledtunhtercftconcipiendus
feu
:

montes

&

hujulmodi alia polfe Spintus

:

fjrnii.

parciculam h coco divifam,habere ideaHcer contincre in fe omnespartes fcu proporciones,quastotum

Mummiae Spiricuahs

&

omnia permeantis motum atqueadumimpedire Ejusprobatio Bz hoc modo.

iftiusfubtilis&

five

intcgrum poiEdet

Atqueideo tam

Demonjirationef fecundam hujui memhri articulum

comprobantes.
r.

P 1^0 B L E
terra in-

M J.
ciib.Ub.
'^''*-

NEqueignis,
direvalec

necaqua, nec

grelTum adionis

aut penetrativa

ad Magnetem per medias flammas, qukin acreapcrt6,itaucnonimpediunc flamms

incerpoficarcoitionem. HxcGilberrusHb.

virtutis in ^'lagnete fuper

,

ferrum impequatenuscxpcrientiacomprofcu
attrahit

2.cap. 4.
Ira, ut viderc poffimus iftinfrnoJif-x-

batur

quod Magnesallicit

ferrumadle,non obftantibus autigneaut perrmenco , coicionem horuiu corporum corporibus Iblidis : Exempli gratia fit Magnecicorum elTe nullo modo incerpofiflamma aut candela juxta lapidem, appone cionc ignis aac perturbandain aut impcdiendam ; Etiamfi aqua vel terra ip.fis infiium breve fcrrcum,& cum appropinquatcrponatur , tamen hoc ideiu prsltabic verit per medias flammas adlapidem peverfuriumque feu acus in verfo- Maones officium. nctrabit no, ncc lentius nec minus a\/ide applicat
,

P JIO B L E
Mib.2.

MJ
,

Fcrrum

alUcitur atu immateriali feu

,

Ita

ut elicere fas

fit

ex iftoproblcmatc,
interpo.-

con procclTu incerporeo qui operatur cipitur in fcrreo fubjedo, tanquam in corpore conjinuato homogeneo : Ac ob iftud atcrahitur a Magnete, fcrtum movecur atque iterum ferrum accrahic ad fe Magne-

&

quod fubftantiarum divcrlarum

(itio nilpolfitin

&

impedfendo illam Spirituum coitioncm , quaefadaelt inter Ula duo corpora ; Quod cft argumenrum,

qu6d

influentiales feu formdic- bpincus

; Atque ide6 ortum fuum du^ic

tcm*&

concurfus five conveniencia in uni -

nequeant fuo mocu impelli

fubtilis ifte Spiritus, qui

tate eric per

eorum radios fada , tametfi corpora denfa ad eorum coicum impediendum fint interpofita : Gilbcrt. lib. 2.
cap. 4.

abanimamundi, aPhilofophis

lagaciori-

busdicituromnia permcare entiajVerum hoc fequenti probkmate planius.

l.

]{

B L E
cap.2.

M A.
&

Magnes five fridionc aut calore, ficcus

auc huinore perfufus
liaiffimis interfitis
,

tam

in aere,

quam in

aqua Magnetica provocat;

Tum ctiam fo,

rum

tabulis,aut

corporibus vel hgnolapidum aut metallorum:

la-

Et Ridlcus, quod, etiam fi \\\x fubftantis, quaznonfunt Magneticae coUocentur inter acum verfonj Magnetem , tamcn haud pollunt impedire ocbcui

&

utiauri, argenci, autferri craffioribus

progrelTum vigorisMagnecici
graiia
, fi

minis

Hxc

func vcrba Gilbtrti. lib. 2.

Magncs

claudacur in

Exampii pyxidem
auc

k 3

SECTIONIS SECVND/E.
aiit

LIB.

III.

Mcmb. L
exten-

aut argenteara

ligneam aut lapideam aut (lanneam, &c. Tamen nihilominus

Magnes orbcm faum Magneticutti

det.

A
modi

P ? L IC
in

AT I 0,
concurfu

Ccncludimus igitur pcr typicam iftiufcxprcflioncm, qc6d Spirituum vitalium in hominccmifTiones fint cam fubtilcs

ncticus in

urguento Magnetice cxc-tatas? unionecumeodcmSpirJtu

&

Aullrali feu vivificante,impediendus,hoc-

ac penctrantes , ut nulla corpora interpofita vaicant cosin motu fuo detcrminato

que prjccipue
Spiritus funt

continui

quoniam formales unius & homogcnei ad il-

impedire

Nec non

eltlanguisille

Mag-

lusakcrius.

Procedo jam adfextumfr<sdtil<s ^ropofitioms membrum.

SExtum mem.brum cft

quL)d poftqu^m

rc

curpus aiiquod (fivelit animale , vcgetabile aut Miner.ile ) lit per tranfplantationemalttrius fadum Magiicticum, aut Magnes,ad aliud corpus , facit per attraitionem fuorum Spiriruum, amatorcm ad fc, ijs virtutcm&proprietatem imperti-

qucmadmodiim

cum cum natura

quaepertinent ad fe ipfumtlta, ut, amatorparticiparefoleat natura ajr.ati , ita ctiam amatum folet

conditionc amatoris communicare, hocqucprscipue ,li modo finc in genere homogcnei atquc affedionereciproci.

&

^luiedam demGnftraticries problematicce ad iflud mem' brum confirmandum.

1.

P J^O B L E
|
j

M A.

in alio

Quodlibctcorpus , cui Murrmiaviva homine piopinatur, ilhco fit Mag-

nes.

APPLICA7I0.
Probkma hoc
cft

animalis

&

non mi,

haud

neralis natura, fed inferre vidctur

qu6d

per tranfpiantationem fanguincorum fpirituum humanorum, ungucntum protinus

, qu^m in prscedcntibus affir. ungucs piiosinqucrcumtranfplantatos , ipfam itatim communicando

aliter
,

triavi

&

SpiritusuniuscumSpiritibusaltcrius

at-

Magneticum reddacur

&
2.

attraftivum,

tradivam

&

Magneticam rcddere.

PJ^^OBLEMA,
at : Idque non modo contadu , fcd etiatn ad rationabile diftans.

rum Magnctice excitatum

Magnesnihilpoteftprsftarcquodferefficere nequc-

APPLICATIO.
Nec pariter quicquam potcft Spiritus hominc vivus agere, quod Sanguis mortuus in ungucntum tranfpjantatus, prsft:arc non potcft Si m.odo more reciproin
:

co coeant ; Imo ver6 Spiritus ifi un* nam natiguento ulterius proccdunt vam influcntiam in vulneratum infpi,

rant.

3.

PJ{OBLEMA.
aliudfer-

FerrumM.ignctccontat3um
Gllklib. 2.

catus ad A. trahit clavum ftu

tumrecrcat, illudquead motus MagnetiGosinltrBitjIca, uttertiumetiam terrum

militcrpoftB.trahit

C &poftC.D.rc-

obclum B. fi-

motis vcr6 clavis B.

& C.

ad

fc

trahat

vcrbi gratia

Magnes applic.
.1

D.
i:

B.

In

cadcm

diftantia

tollitin atirem

Magrcs A. non atD.clavum &c. HxcGii-

bertus,
J

A PP LI-

DEPHILOSOPHIA MOYSAICA.
JP
priiis

F0I.140,

P
,

LI
qui

AT I 0.
&
ita

FerrumB. comparaturadSpiritus
auimantur a Spiritibus

vivis in ho-

&quianimant Spiritus unguenti, , qui funt de natura Microcofmica , ratione falisinufnca volatilis , quod clt talium Spirituum vcgetantium atquc viviHcantium receptaculum, qui dant vitam homimine
prsterquam, qu6d jam Borealem proquafi pro mortuis prietatcm induerint habeantur- Spiritusautem iltiinunguenni
,

Cqui agun: operantur. excltantur D. quod Spiritus ex vulnerato emiilbs importat : Ade6, ut elicere poflimus, quod non fit, nifi unus
to referuntur ad

poftquam

& idem fpiritus continuatus

nem
reducittria diverfa
,

qui in adio-

fubjedacum fpi-

ritibuseCtum

himirumfanguiseffufus&

tranfplantacus

&

unguentum & corpus vul-

neratum.

4.

P J^O B L E
|

M A.
,

Magncs & vena ferrea funt idem Sc eandem habcnt naturam atqueetiamin
,

fcparationem

fed magis dcbiles

& impo,

tentcs,nifiexcitatur

aMagnece

aut

ipfi

Miniera,quafiGcEnini, inveniuntur. Im6 robuttus Magnes fcrrum in i'e coniina

&

addacur,hoceft , nifiMagnescumeoarmetur:Nam hac ratione reddetur in fua fa~

culcate

tinet.atqueidedferrum, quodab utrifquc eorum cxtrahirur , habet omnes Magneticas virtutcs,tamin

Magnetica Magnes.

fortior

quam

ipfe

vena,quam portfadam

APPLICATIO.
Simili plane' ratione fanguisin vulncrato,atqueille, qul tranfplantatur , utin

cet,fiitaincitetur&dirigatur, pofliJebit

iinguento puriticetur &confortetur , ab una eademque derivancur vena , acque unam candemquemacricem habent,atque

& fuam poteftatem Boiealcm Atque Balfamioa & actradiva virtus ufnea; ell adeo potens in fua Boreali & Saturnina
:

illa

conditione

utfubic6quafiCgillo confir-

idco idem extraftus fanguis retinet in

bilitcr
nifi

fe

mec &

omncs virtutes Magneticas fedMagisdeinpotenciamagis, quamadu, , ab Auftrali fanguinis virtutc excitetur, auc Bajfamica unguenti natura armetur; Namjfiitaprxparetur ac muniatur, videliS.

&

congelacionem Auftralem illumfanguinem , qui ftuic , haud aliter, qukm videmus,ventum Borealcm ccnvertereinignem &immobilcm nivematque grandincm.
fiftatper

PJ{OBLEMA.
nuinam homogenesm & ad tc-ram appropinquantcm Atque ideo hx trcs

Ma6nes& ferruminteromniaaliacerporanobi5Cognita,funtin natura &conditione , propinquioree ad tcrram : Nam in fe retinent fubftantiam admodum oe-

&

fubltantia:

natura ad invicem conveni-

unt.

APPLICATIO.
Hifceliquet,

quam

fic

propinqua

rela]

tioincercorpushumanum , quod compafanguinem,qui exit e ramus cum terra ,

&

venis,

quem referrimus ad Magnetem

at-

lud debeat tam fubito fieri Magneticum five Magncs , fola adaptatione eorum in Balfamica fanativa ejus in vulnus operatione : Idque prxcipue , quoniam pcr

&

que unguentum Spiritibus fanguincis relatu, quod ex finguine erat extractum:Nam ufnea atque Mummia erant pinguedo delanguinc : Scripturaeenim nosdocent,

Spiritus in
dirioitur,

eo tranfplantatione adaptatos,

&

naturae in

animam carnis,
dinis

&

Quo
unt
fit
:

per confequens pingueoflium elTe in fanguine fitam; fas eft' confiderare , qu6d ,quamvis
,

&

& poft animarionem radios fua; fuum fimile converdc, cuiufic tam propinquum in Spiritu & proprietace ad fanguinem vulnerati & fruftum ferrij
ut
fit

hs tres fubftantix corporcaedifFerant tamen in homogeneitate Spiritus conveniAc ob hanc caufam non eft mirum, fi
concinuicas quadam incer Spiricum Sanguinis corporei , atc^ue illum in unguencum tranfplantatum. Ncc profedo adeo debemus admirari in commercio illo naturali , quod eft inter SpiritusSangui-

portio Magnetis ab integro abrupta : Quae quidem portio in omnibus convenit cum Spiricu fui patris (eu fonfuo toti
a
cis
,

quo eft derivata Ica etiam videmui-, quamvis aer macrocofmicus videacur nacura fecundum fuam poficionem variare (nam acr Borealis eft frigidus ; Au:

quod

ftralis

camen non

vcro feu /Equinodtialiscalidus) ett nifi unus idem Spiricus con-

&
,

cinuus, utcunque in hanc vel illam drftingui videatur

:

neos'& unguencum,auc,qu6d uniocam fubitanea fieri f )leat in ter cos , aut quod il-

nubem, Atque iterum Spintus

internusfeuformalis

quiquacuor venfos di^Jeck 4

SECTIONIS SECVND^.
divei-fimodcanimat
Bie';Id. 36.
,

LIB.III.

Memb.I.
Aft.r,

eft

nonnifiunusSc

hi tres

idem

Spiritusindivifibilis (utiab ore Pro-

phetsaccipimus) fimiliterellunica &eademSpiritusidentitas, quseagitin Vulnere

non fuerunt nifi unus fanguis , ut D. Paulus docebat Athenienfes : Nimirum , qu6d omnes homines veniant lab
ritu in fanguine.

uno fanguine, 5c confcqucnter abunoSpi-

&
,

in languinc eftbfo fcu tranfplanta-

Hoc

etiam

irto

proble-

to

atque unguento

Quatenus omncs
4,

mate conHrmo.

P J{0 B L E
-

MJ.
,
,

Attradio fafta
irarijs
, ,

eft in'

corporibus pri-

atque

illa

lunt ad invicem propin

adfeferrum adfeferrum
hit.

atqueitidemferrum allicit terratcrramadducit.ac

&

quiora

Sc unius mutui intcr le concentus,

iterum horum quodlibet

fibi

alterum tra-

eorum identitatis in conditione. Atquc ob iftam rationem Magncsattrahit

ratione

AP
Hinc ergo coUigitur ratio
fibi
,

p L I c

A rI

cur fanguis

fanguinem atcrahat atque unum cor-

quamcontinec avidL'affediat& appctit fuumfimile : Atque propter hanc caufam

illudattrahit &allicitadle, atque exinde
ei

unguentum animatum pus (liuin fimilc, ob unaeadcmque naturafuum fimile affedet Atque idco Paracclfus haudinconfulccdixit(ucantc^) quodlibctcorpus, cui

&

tam impertit fanitacem

quam

illud

cum

fuo attradore de proprietate fua vivifica communicat. Plura ad fortem iftius

Mummia vivain alio homine

propinatur,

ilhcofitMagncs : Atque idco haudinjuria pciTumus pronuntiare , tum ab ipfa experientia hoc manifeftatur : Qu6d quodlibetunguentum , prsecipue illud Mi-

&

unguentiattradionem,poftcjuskSpiritibus hominis vivi animationem probandam.proferre potui Sed in hoc faciendo fortaife taedium potius , quam dcledationem ledori inducam ; Atque itcrum
:

crocolmi^um
hendit

quudimbibitautcompreSanguinis
Spiritualis,
fit

in

praecedentibus
;

Mummiam Spiritualem
Mummiie

plara de ca feci

altenus hominis ,confeftim

Magnes,&

ego membrum
cedam.

mentionem fatis amAtque ideo relinquam hoc , ut ad feptimum pro-

per incitationem

Membrum S cptimum propofittonis cumprohkmatibus.

SEptim6, agcntcm, qui alieniim feu
pe-

etiam Spiritus ,
redtor ,utin
tur

rcgrinum curpus ; Mult6 magis illud, quodeftckconfanguinitaceipfius.Magneticum facic ,&concupifcibile feuaffedtionabile j Idquc fpecic propinquitatis in natura.clfeSpiritum cruentum tranfplantatum in unguentum animalc, feu plantam Vegctabikmj^de quaantca verba feci) qui

cft Magneti unduofo difubjedum & Spiritum cjus,

unde fic erat dcrivatus , Magneticc operc,

qui Spiricus

fi

fortis

& validus

fit,

potenter opcratur ; Sin debilis aut languidus,debilem duntaxat producit operatio-

nem.

NonnulU demonJlraiioTies problematica ad confirmandum

viembrum anti dicitepropojitionis.

HOc membrnm
los feu parces

in

mcliorem

intenti

tia:

unguenti,& condudor facultatisipfius

noftri explicationcm in tres articu-

dividamus necefieeft

qua-

rum prior probabit, Spiricum tranfplantatum reddere unguentum , cuicommiffus eft , Magnctem ad vulncratum : Secunda,
quodipfefitfblusdux

&

diredor poten-

Balfamiciead Spiritum vulnerati : Acultima demonftrabit , quomodo debilis ac impotais Spiritus nonnifi debiliter operetur per fe , tamcn afliftentia adminiculo fanioris ac robuftioris natura recreiterum confortetur. etur

&

&

&

Demonjfrationes confirmantes contenta primi articuli

hujus Membri.
Cilb.ae Mag.
li'o,

2.cap.2}'.

EXperientik nos docuit, & huic rci aftipulaturBaptiffaPorta quodfiMag,

ritati

nes debilis, pulvcribus chalybisadtempus

obruatur, evadcrvalidior& potencior in attradione fua : Similiter chalybsnatura

fuacfficieturpra:ftantior& validicr
:

appropinquat , dicens , cxtradionc Magnetiscandcntisin oleoCroci Martis, qui conficitur ex felediflimo Chalybe Corynthiaco,e6 ufque, dum amplius nihil im-

Sed

Paracelfus magis adhuc in rdatiotie fna vc-

bibat,itacorroborabicurhicAJagncs , uc decuploplusvirium in accradione fua poffidcacqu^m habebac ancck.

AP PLU

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. A P P L 1 CAT J 0.

SimiH reLidone Spiritus Languidus in Sanguinerranfp!antacoimbibitu^,'jngucnto aniinali,(quodcande(n relatioriCm in (c
bdbctad MuinmiainSpiricualem , quam oleam CrociMarcisadSpiritum debilem
in
,

Fol, r^r.

qui naturam hanc Balfamicam utriquc

communicaodo attradione mcmbri

ciati rcddit le

lau-

ipfum mcdicinabilem

Ita,

utcontinuitate

&

integritate fpiritus per

contadum immediatum fpirituaienijdefcrat fpiricum ufncae BaKamicumjaliorum" que ingredicntium unduofurum ad vul-

Masnete)

revivirtcabitur ac recrcabi-

Magnecico , ac mixcus cumunduorofuofimili, conftituct MagncccmcompontumquifiiViikmfibiSpiritur iu vjgorc fuo

ni.

per acervum feu

ejus

Nonne obfervamus, quod aqua, qux cumulum falis tranfit,virpcrlongus ,

tum

potentius longe attrahct

:

qu^mpo-

tutemi"alisomnimodeinduat,lia'tetfluxijs'
fit

utparvulus leu debilisMagnesobrutuspulveribustertsferruginofae, quxeftdenaturaipfius , vircs

tcratantci
Viciffim
,

& qu6d ca natura

fallii

ab unocjufdcm extremo ad aliud commu^ nicet,& multO) magis acr naturam loci,per

fuasdeperditasrccupcrat: Sicetiam Spiritus fanguincus inhumatus terrs unduofs, de natura fua propria actradione fui fimi,

quem

tranfir
,

procul vel

longinquum
ille

transferet

lis

^ fonte fanguinis
fic

& falutaris fpiritus ab

P

& tameii omnis aer animatus erit continuatus & per confequens
fic
,

mulio magis

fubtilis illcfpiritus ccelellis.-

unguento,

unitur unguento , ut per ani-

quiaetem in habitat.

mationem

creet

Magnetem aptiffimum,
2.

\0

B L E
I

M J,

Ubcct. ile

Ugn.Ub.2,

Ferrum contradatum ferrum pcr contadum

,

recreat

aliud

ad motiones Masneticas,

'i^

illudque inltruit

AP
Siinili

P L IC

AT I 0.
emanantcra,&
atcra-

proportione in

regno animali

in vulnerati fpiricum

fanguis tranfplantatus per i\uftralem feu vivun fuum fontem , animat ac recreat

dam ad ic naturam vulnerat.im,cmiinone

fua Balfamicameliorando

& inpriftinam

Magnetice unguenturaj

Ita

>

ut operttur

conditionem refticuendo.

li
.idit.

}{

B L E
debilis

M A.
,

trati.

$i

Magnetem

nullius fenfibilis roboris

ut antea

nifi f^epius

Mag.cap.

amvjriutnjquaii, Magnetiroborisac vigoris validi ooiilliir.um polis impcna-

Idcm
fcrri

efFeduspIane' /equetur

, fi

repaatur: fruftum
ledii

&

Magncti rcbLftioriapplicecur,

mus,

vigcrcmillarobuftioris ac majoris,
niinorillecric

tollatur 3 lapidc

cji uniebacur.aequalem oftendec:Scd poft-

evancfcec

&

tunc oQ,nis deperdetur,

,

vii tos

fen

quam removebitur

ade6

APPLICATIO.
in
fe

unguenpjm cranfplantatus,

Simili ratione fanguis dcbilis Borealis applicans

&

cetur,teIumqueobvoIvacurcaIidc,concurfusMagneticusrenovabicur,dolorqueconfeftim ledabicur ,ut probatu

fit

& fortificatur & attrahit feu operatur cfficaftrvatione

citer
,

ipfum vivencisfpiritusemanationi,prscorroboratione unguenti

,

eft in

multis:

Atque hxcdifturbatio feu intempcries non

aerefrigido folumefficieatedoloreri-

reddctquc totum unguentum

Sed
,

Mag,

gidum ac torpidum in vulncre,

rcticum

liaccidat, ut

unguentum
in

vel feparetur fcu abradatur a loco teli

fed ctiam' vulnus calore ignis fit tara JDflammatum ac aduftive doloroium : Nam, lacobus Vi, iedjam re^ Pharmacopola , habitins in Bkkc Friers , anno proxime elapfo , conficiebac hoc ungucncum,& tentandigratia , qucndam plJebotomo fuo in Brachio vulnerabat, poftmodiim in undum Phleboto-

penetrarunt (ut Bevis Tell Well, eqiics auratus,fecit periculum in fecuri,qua; fauciarat plauftrarium ) veldeIpiritus

quod

rat,

quondam mihi famulus

gina:

cutiacuraut abftergatur, (utacciditinfecuri; QuJefauciaratnaupegum , per improvifam dcijedionem capuli gladij Nicolai Gillx)urni
,

&

equitis aurati)dimittec

virtutem fuam , quam recipic a Spiritibus fanguineisin homine vivo litura Balfamicaungueniii Ac proinde vulnus eadivifionexquc aut magis dolorofum eric, ac

mumigniadmovebat , ut Iiqueheretun'' guentum & Pblebotomum incalefceret,

atquc ita evenic , ut in illo inltanti vulncratus ardorem adeo Magnumin vulnerefuo pcrfcntiret , utvixeftecferendus : tum.' e veftigio iceruru perungcbat Pbleboto-

&

&

antei:Sed li unguentum loco iterum appli-

moxi,'

SECTIONIS SECVNDyf:.
roum & vulncris confedim dolor fedabatur,&moxconfanefcebat : Pharmacopola in vivis cft,atque ad id confirmandum
, |

LIB.

III.

Memb.

I.

paratuserit:ldemmclius confirmatur per hocproblema.

^.

P 2^0 B L E
1

M J.
&
0.

RWI.lbid.

Si

rum

Ma^nes debilis in loco alterius poloejusivlagncte validiori perfricetur,

per vigorem viftutem meliorabitur, linoninpotentiaaugetur,

ille

A
Eadcm
Minnmiani
proportio
in unguibus
,

? ? L 1 C
intcr
,

Al 1
:

adlionis eft

adum.referando naturx abdita ;Haudaliter.acin terra folet

&

capillis

&

granum

rritici,putrc-'

Magnctem vegctabiiem
gucnto
:

ut etiam inter

faciendo

Atqueitaetiam
,

eft potentialis

illum in fanguine tranfplantato

&

in un-

fcu Borealis natura

fangttineae

Mummix

Spiritualis

Nam Magnes

vegetabilis feu
a potentia in

cum

fitcxtrada

&ina{Sum

quercus reducebat fecretam iilam ac oc-

terra

unduoia

leu

unguento Magnetico

cukam

in ipfis

Mummiam
f.

redada.

V
,

\0

B L

EM A.
I O,

Ridl.

ap.

19,

Magnetica contredata prius tadu Magnetis candefcat igne amittit omnem potcnciain polarem fuam,& virtutem
Si acus

acfacultatcm diredivam :Scd, fi recens tangaturiterum , recuperabitvirtutem&

adum.

^ P P LI C AT
Itaque per converfionem propofitionum (nam contrariorum eadem cft ratio) fifanouis tranfplantatus, qui trangebatur Magneticc fpirituvitje ,frigorecongeletur
,

omne robur fuum ac operativam di-

redivamque virtutem amittit : Sed , fi ro6,

boreturunguentoacreanimetur , perfpiritum Auftralem feu vitalem,ut antc, non agetiterum ; Vertim revivilcet mod6 etiam reddctunguentum Magneticum, ac diriget illud in curfu fuo ad Membrum affedura.

&

PJ{OBLEMA.
plus,qu^m poterat antea : Ab hac praxi inchoabatarmatura Magnetis,cum Chalybe
feu ferro, juxta divct fos

t'^^''^L,nr
csp; 2^.

SitcnuiffimalaminaChalybis affigatur
neutri polorum Magnetis , nmiirum inter viam ejus MagnesitaatMagnctem tollet , duplo i Im6 quandoque decuplo

&

modos.

A p p L
Pari
eft

c A

I O.
,

modo

tranflatus fanguis Borealis,

multomajoreft

Magneti haudimmcrito comparatus, & unciuentum ad armaturam ferro : Nam unicn^o fanguinem congelatum cum unguento.virtus atcradiva & vis Magnetica
7.
Ridle.cap.24.

gcre attrahere fibi Spiritum Auftrakm,fanguinisviventis,in vulncrato : Id-

&

& potis eftfortiter fu-

que ma.

dulicidiiis

probopcr fequcns proble-

PJ{OBLEMA.
invicem , tuncfortiorapprehcndet &attollet debiliorem ; debilior unicus ac in-

Si

duo Magnetes, armati duobus dcnti^

bus, feparatim nobis ante oculos ftatuantur ; Altero exiftente valido, alio vcr6 debili fcu mukominori , cujus axisfeudiafimilis meter inter dentes eft xqualis longitudinis, conjunge dentcs eorum , qui proccdebant ^polis& partibuscontrarijs

&

corporatus

cum fortiori ,

virtute

quam

&

recipk a fortiori,tollet a tcrra recinebit forciorem ac majorcm adm.otium firmi, licetfit mult6 ponderofior ponderc, quod lapis parvulus ordinaric elevat.

&

ter

A P P L

C A

l O.

Hoc typo minerali docemur,(mutando mcnruras ponderum in proportiones' in vigorcfpiritus)congcIatum , effufum , ac tranfportatum fanguineum fpiritum obfitum& quafiarmatumunguento
naturasqueeftpropinqua
, ,

cuju",

acfanguis eft

efl"e Magnetem ufque adeo potcntem, ut potcns fitad ft attranere majorem ac robuftiorcm naturam fanguineam, per applicationem ad ipfum minorem Magnctem Borealis naturs ,& quafi polumfunm Borealem ad Magnetem majo-

fpiritui,fadum

rem

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
rcmnaturae Auftralis : Namhifcemedijs ut in regno minerali , unio naturalis fit
,

F0I142.

probaturhocproblematc.
j J

8.

? n^O B
vioienta ac

LE
tior

M k.
& Auftrali
fiat
:

Eft naturalis
idleu. Ibid.

qusdam ;

&

Boreali

Iterum, qu6d fof-

vero naturalis eftjCiim coitio a polis contrarijs , nimirum polo

(3.pravata unio: Illa

attradio flt k polo BoreaIi,hoc confir-

matproblema.

P.

\0

B L
I

EM J.

&

6
'

Polus Borealis eftpolus ad omniapropofitaacintenta Magneticafortiffimusac

I

robuftiffimus, fiquantitatemillamhabeat, qukmAuftralispoffidet.

JPPLICATIO.
.

Qjjibus patet, Borcalem naturam qus eftinMagncte undtuofo, acfpiritum ejus Jnflucntiaiem,longc magis attraAurum
,

, ubi concurrentia oppofitarum naturarum polarium cft fada: Nam ab illis

citurelTe

fortior fit attradio, quia natura fola frigoris cft

eile

.quam Auitralis

feu calidus Spiricus,

aut acqHinodialis actrahere poteft , nifi pro ut participat de natura Boreali , naturali

dilatare.

contrahere , ut e contra , caloris cft Vis rfta polaris conclufive fufti,

netur hoc problemate

ciculi

cum quo hujus ar-

quadam ad fuumfimile concurrentia Atque ha:c eft ratio , qu6d naturalis unio di:

confirroationem concludo.

P 1{0 B L
Magnetejjferroarraali

EM A.

polum duntaxat

apprehcndunt

APPLICATIO.
Ac fi diceret, Borcalem feu congelatam
unguento propriae nacurje fux circundatam & quafi armatam, ac Auitralem feu vivam Mummiam carne tedam atque ftipatam,Cbi invicem Magneticc prope polos applicarc , nimirum vivi,

dam Mummiam prope Auftralem & aequinodiaIem,& debilcm ac congeIatum,propcBorealem

fefta eft a
:

Mummiam

Acproindeattradio mani-

Magnete unduofo atque agence

ejus>imbibito.

lam ad fecundum hujus Membri articulumfeu portio,

nem
devenio.

Demonjlrationes confirmantes contenta fecundi hujus

Membri Quod ad fecundum artkulum hujus membriattinet, quidemonftrat , Mummiam fanguinis

efiTe

articuli.

tici

ad vulnus,adquodvisintervalIum,di^
,

redorem & dudorem.indicat

teftimonio demonftratur.

ijludhoc

tranfplantati, Spiritualcm

virtutis feu vigoris

unguenti Magne-

u P I^O B L E
ticas

M J.
,

Magnes conducit ac dirigi t rcs Magncqus concipiunt vigcrem ac vires ab co non ir.cdb in extcrionbus i Verim ctiaWy in interiori ac venofa medulla: Excm,

prehenditur; Magneticc ad finemufque cxcitatur ubi tangebatur ; Atque ipfiffima vis ci fic impertita, ad alterara ufque

cxtrtmitatcm

tamfup.erficialiter,quatn

pli

gratik

ut primtro particula ferri ap-

centraliter penetrat.

tArPTLJCATlO.
"-

Hoc exemplo probatur , formalem

fan-

ritnalis

Magnctf m

Sic cdam poft recep-

guinisMummiamfimili plane

modoope-

tionehujusMcmmijefanguinea;unguen-

varicum Vnguenco,quodfehabctad ipfa, ut ferrum ad Magnercm Ita, ut,quemad-

cum
tctij,

redditur

Magnes:Quarcnus per ejus vigorequodaMagnetico animatur,

animsehujusMummialisdiri-

modbm Magnes per ferri contadum

cicilludpoftimbibicionem vigoris

fa-

&

virtutc

fui fpi-

gitradios fuosacvirtuteuiBalfamicam ad tonL l4

SECTIOHIS SECVNDyfi.
ille Mummialis origincm fuaiTi ducebaf.Diredionem autem

LIB.

III.
,

Memb.I.

fontem,^ quo Spiritus

}
|

hanc efTe veram per ifta fequcntia problemata probamus.

2.

P J^O B L E
difpo-

M J.

VnusMagncsalium Magnetem
rit,alter altcruin convertit, ac in

nucis avellanje intrudantur, qua: poftmo-

fuum

reducit

&

conducit

ordinem illumque ad

dtim aqua: innatare ac fluduare imponanpaulatim fe difpufitura atque ordinatura, ac contadum Borealem Spiritualem unius, pritis axem fuam diretur, percipietis illa

concordantias fuas dirigit :.& quando cotivenerurit acjundi funt invicem,firrriiccr fibi

cohaerent invicem
:

Exemplum
,

duo filamenta ferrea evidens unius longitudinis accipiamus qua in exe(t

,

Nam

fl

duram, &poftmodiim attrahere polum Auftralem, dum ambo fibi in morem duorum equitum cum fuis fpiculis occunant

tremitatibus per polos contrarios excitantur,caque pct fubera rotunda quantitatis

& obvienc.

DEMONSTK^AJIO.
e^-pT LIG AT
Mummia Spiritualis in
Sanguine tranf-

10.

pIamaroeftunusMagnes,quiunguentum eurn in niodum difponit.ut ad Magnetem ctiaai quadret : Atque hic Magnes dirigitur Spiiitu

de virtute ejus vivifica participat, &par. tim communicat i-umiplbde Spiricufuo

Balfamico , qui ratione continuitatisfuat cui vulncrc facile , Hcet inviCbiliter, transfert ad vulnus : At jam ad tertium hujus membri Articulumfeu particulanv procedo.

Mummiae

in concordantias

MummijeSpirituaHs, qujeexpiratex vulunit , & partim nerato , quam attrahic

&

Demonflrationes contenta hujus membri terty ejufque ttltimi

articuli confirmantes.

AD
Atticului 3-

tcrtium

&

ultimum Atticulum
attinet
,

etur&

hujus
,

membri quod
qu6d

qui

oftendit

Spiritus debilisacimpo

tcnsnonnindebihtcrexfeoperetur , led pet afliftentiam natura robuftioris recre-

fiat vigorofus : Hoc totum eftper compiures cocJufiones problematicasconfirmatum, quacex Magnetis propriecatibus producuntur.

uPJ{OBLEMA.
GUbett.llb.i.

Magnes amittit virtutem fuam attra divam, & quafi deficic state , fi acti aper

to diu cxponatur

, r

cc fcrvetur ac obruatur

limatura feu fcorijs ferri.

\PPLICATIO.
Gilbett.nb.i.

Similiter fanguisvivus, ubiprimtimcx vcnisfuismineraiibuscahdis eft tftulus& de ncre frigido guftavit , fuam adivam devcniet gehdus virtutem amitft teload quafimortuus, nificumcarne,

fibi

&

&

&

appropriatum onguentum transferatur,qucd illum zhzcit frigido prsfervat, locoquc liroaturae ferri ad Magnetem , ad Mummiani fpiritualem defendendam ac muniendam,inlervit.

2.

P J^O B L E
in limatura

M J.

BaptiftaPorta Chaiybisfcrvabat

Magnetem

attradiva.qu^m antc^. SimihterParacelcalfacicndoaoir.bibcndo Magnetcm oko Martisjcjus vigorem multisgradibu

fus

bono temporis

(patio,

acpoUmudum

rcperitillum multbvigo-

roliorera ac cfEcaciorem in viitute ejus

augtbat, utdictumantc.

%4 7 7,l'

DE PHILOSOPHIA MOYSAIG

A.

Fol,i4o

tATTLlCATlO,
Simili

mod6

fi

Mummia

Spiritualis

animali

reddetur

infanguinecranfporratOjdebilis aut Lan-

guida , fervetur ad tempus in unguento

3.

tantum tum.

uc animaveric

Magis vigorofa in totum unguen-

P 1^0 B L E
fi

M A.
;

iidl.in

wft.

Imponatur Magncs nullarum virium

roDoris
,

sque' eflec virtuofus , ac Magnes, cui uni-

lcMig.coip. feu
rap.

quod

facile pcrcipi queat,

tus eft

Sed poftquam ablatus

,

eft

erk

17-

Magncci eximij roboris ac vigoris , poexbibebit vigorem , ac tiflimiira polis ,

arquedcbilisacantei
Cur.

&

nifi fxpiiis repera-

A?VLICAT10,
Sicctiam.fi Spiritus tranfplantati

cum

am Atquc itcrum
:

fi

rccens intmoatur,

Sanguine,unguentofanoacBaI(amico implantentur,colligentvires: At,fiunguentumvelabftergatur velignis calore defluatabarnis , confeftim amittec vimfu,

& calide obvolvatur, e vcftigo recrcabitur

iterum,urantea Prstere^ hoc ctiam Problemate ante^ prolato confirmatur , quod
efttale.

A.? T^O
Si
i.iiilo,ibid.

BL
1 |

EM A.
fi

Josfuo

Magnes debilior perfricetur ad poMagnete fortiore , mcliorabitur

7.

indc virtuteac vigore fuo,

inde.

non auoeatur ^

J<^0

B L E
j |

M A.

Validior
jflcus. ibid.

ifque major
,

Magncs,a^get

majorisillius-.NamtuncpoluscjusBorealis

vittutem minoris

C illc imponatur polo

cric vigorofior.

APPLJCATIO.
Validus fanguis ac fpiritos in vulnerato

afpedu,facitlanguinem debilem acfpiri-

rc fpiritum ungaenti ad illum fortiter, quod non prsftaret fine unione illa , quam

tum

qui in

unguencum cranfpiantatus cft,

Magncticeoperari,
8.

& applicareac dirige-

cum fuo fbnte habet, qui eft Vividior , agiliorac robnftior.

Mcmbrum
in

propofitioniscuraprobacionibus
in

fuis.

Otlavum membrum
nis cft
,

hujus propofitio-

matcria
fuo

unitur

.-

Sic fpiritus Borealis

qu6d

omnibus opcrationibus

cum

unduofo Magnetico corpore

Magncticis- Neceffeeft , ut utapplicatio reciproca feu afpedus fadus intcr amato-

rcm

& amatum
,

& radios formales & xquinodialcsfeuemanantem fpiritum

efEcacitcr concupifcit

foemininum
pcr

quod

ut inter matcriam feu concupifcic , for-

&

mam feu marem

, qui concupifcitur : fimilicudincm feu continuationem

&

ex vulnere appetit.Magnetemqueunduofum,ad effedus fuse concupifcenti^eproducendosdirigit , quodfacile perfkitur, modo fi continuatio fueric intec /piritus

fpirituum formalium fuo fimili , quod agic

eorum. Sed adprobationcs noftras.

Demonjlrationes qutedam problematicte adconfirmandum hoc problema.

u P J^O B L E
BiJbrt.

MA.
& mulieris.

de

Mign,
P-4-

lib, 2

COitio

Magnctica cft'adus Magnetis &ferrri,nonumus,fedutriufque ad

inftar viri

APPLICATIO.
Borealis natorx
cft

magis Vcmulier, qua frigidior eft , concupifcit virum , qui

calidioiis
:

&

fus

modo

fpiritus

frigidus ?h Sanguine

congelato,fpiritus fanguinis vividi

&

& adi-

Auftralioris difpoficio-

viconcupifcit

nis

Sic etiam fimilitudinc

quadam Symj j

pathctica in utriufque fpiritu coeancac fua

&portquamunufquifque coierunt, uniunc naturas ac tertium quoddam procreanCi Vc filium , qui de utroque
,

femkiaaffedionisuniunt:Confimili pror-

parente perticipac.

Lli

2.

PKO'

SECTIONIS SECVND^.
2.

LIB.III. Memb.I.

P J^O B L E

M J.
,

Prima formK

principalis in ferro yir-

Sedjam tus, inPrincipioerat diftinda quidem fufionefeu liquefadlionecorporis

cjusjconfula eft,c5m Magnetica feu ferrea

adum ac vigorem revertitur : Nam ejus fbrma difpofita atquc ordinatacum Magnete

uterqueconjunguntfimulviresfo,

ciabiles

tamen nihilovena igne examinaretur : pervalidus minus"' , poftqu^m integer Magnes applicatur illi,in priftinum fuum

&

corporali

confcntiuntque fimul fine ullo contadu pcr confequcns

&

&

unumredduntur.

APPLICATIO.
Eadem ipfaeft rario contrariorum , ac proinde idem dici poteft de frigoris extreinitate , qtnod in problemateallegatum eft
Dicimus igitur.fanguincm, qui quamdiuerat in vena fua naturali diftinduseratinadlionefua , jam effufionc cjusinaerem gelidum , fadum elfe confufumacomnimanifefta formali adione
deilia caloris.
,

tentia adaptata

quam ab ungucnto accc-

piti Atqueita unio naturarum utriufque

conflatur

quafpiritusvulnerisparticipat

vacutim

Cum vero

afliftentiaunguenti

Balfamica Mun-.mix : Iterura in vera didi problematis natura finc ulla propofitionis converfione , fanguineus in ungucnto Spiritus calore nimio reddebaturconfufus , utapparetM. lacobi Viroti Pharmacopceae jCxperimcnto , in admo-

cum natura

excitatur,denu6fpiritualiemanationi fanguinis robufti applicatur , rcdificatur ite

run"i,cunjungitque naturam fuam

vendo phlebotonum igni poflquam jana Brachium alterius fauciarat>ac unguento

,

cum po-

cfrctperlitum.

l.

P K^O B L E

M A.
fibi

Giibctt,

Bini Magnctes in cymbas diverfas diffi , ac ad fuperficicm aquae expofiti , fufficienter intra orbes virtutum fuarum
pofici

dofcrantur , utpoftmodfim jungantur , atque ut probe

contenti in

fatis

inviccm fadi ac

feprsparantaffcdionc mutua.ut ad invicem concurrant,& fub finem

collocentur
fcfe
,

Similc efficietur

amore fui conquicfcanr. , fi duo filamenta fcrrea Ridleus.taji

'4-

mutuo

ampledantur ac adhsrefcant. Similiter , fi ferrum adaptetur in una

kMagnetecxcitata,perfimiliafuberatranfeant ac ad natandum aqua; imponantur:

fcapha,

& Magncs in

bit co ipfo

Ferrum feftinamodo ad Magnctem, &Magalia^

Nam videbitis, cafemutuoamoreampledijmovcndoquc gradatim fenfibilitcrcoitura,

& cxtrcmitatibus fuis

fe

percuffura^ac-

nes ctiam in fua fcapha movebitur adferrum; Adeo, ut uterque k loco fuo eo mo-

que contrcdatura

inviccm.

APPLICATIO,
Simili ratione fanguis Borcalis feu congelatus,feulvlummia fanguinea tranfportata,cond-t3du vehiculi fui unduofi , quod

modum

aer continuatus efl intcr

polum

Borcalcm

& arquinodialcm Auftralcm.in

,

etiam prcefentia cjus fadum cftMagnc^ ticum , unionem Auftraleni vividorum ac mobilium fanguincorum Spirituum vulrcrati , utmaceriaformam , fcufcemina quoniamSpiritus maremconcupifcit :

macrocofmo licctunaquxqueextremitas firdiverfKnaturte , nimirum akerafrigidaracficcar , congelativs , attradivxac immobilisi Altera calidse ac humidcC, diffolutivaedifcuffivse,

&mobiIisfeu

agilis:

&

continuacuseltintcr utruir.que
4.

qucmad2{

Ideofacilc concurrunt, flbiquc inviccna amplexu Sym.pathecico obviant.

B L E
1

M A.
utiperpclos
,

^'"^ naturalis Spirituum MagncticoRidJe

22.'

rias

" "^*

BorcaIein& Auftra-

tum

eft

ctim coitio

fit

per partes contra-

lem.

tATTLlCATlO.
Sicfanguis Borealis fcu Spiritusinfanguine tratilportato , qui congclati funt, Borealem proprietatem alTumpferunt , facile ccncurrent cum Spiritibus Aulfralis aut aequinodialis naturae.nimirum cum illisfontisvivcntis, undeproveniunt. Cum fimilefuofimili gaudeac naturaliter ;Potiffimum ciim acrc frigido ac crudo cir-

cundatur, atqucitacogiturfeipfum contrahcre cum acreofuovehiculo k frigido

fuo adverfario
:

Nani .Spiritusab squino-

dio

derivati inl^indu
tcrrae
:

quodam

naturali,

gelidam

&

(cptcnrrionis difpcCtio-

nem cvitat Ac proinde profugus leu contradus, incentrum attrahit adfevivosradiosfanguinisAuItralis : Hac eftratioin

Macro-

'

DEPHILOSOPHIA MOISAICA
Macrocofmo
fortiter,
,

Fol. 144.

quod, ciimBorpasSpirnt

ncc AuiVer ufque adto validc, acr

cc /Equinocf^ialiumJeu
I
I

in

nubemcondcnfiiturcontradione ignc-

fulgura ac corufcationes erumpat : Harc etiam contradio in aerc inclufo ctim extcrnusaerfriget ,facilein cftedu pervi,

orumformalium,

radiorum Altralium,in acre condcnfcntur, quiob friguscxternum fugitab aeriscircumferentia ad cciVirum ; Adeo, ut banc ob rationcm fapiiis obfervctur, quodin

trum calcndarium, feu inltrumentum noItrum experimentaledifcernitur, nimirum

cumaquaelevataelt&aerinclufus tradus feu coardatus in fpatium

Itum.

con-

an>ju-

Nonun niembrum propojitio?ns cumprubationibus futs.

Magnetithcultasfitconditionis Borcalis fcu Septentrionalis proprietatis , ac per confcquens praecipuam fuam facultatem attradivara a Stclla Polari habeat , ac

M.,

Embrum nonum
qu6d
valida
.

propofitionis cft,

attradiva cujulliber

_.
pcr
ritus
,

nem acentto

emitterci

Ac proindecorum

applicationem unio facit tempera-

menti mixtionem , qux ell interpolum Borealcm atque squinodialem,id eltpartimattradivam & partim dilatativam:
,

proindejuxtamorem Magnetis attrahita circumferentia ad centrum : Iterum om,

nia deliderata atque adamata

quatenus

formaiiafunt
participant
,

de xquinodiali facultate

eft vitalis hominisSpiquiagiciniyftole&Dialtole , vel contradione dilatatione; Eodem prorfus modo fe habet coitionis Magnetica: adus.

Quemadmodum

&

cujuseftradiosperdilatatio-

NotinulU demonjlraiiones problematica ad confirmandum

membrum

hoc.
,

tatem admodiim IN primisprobatum vobisdabodemon- & contradivus idque relationcfadaad MagItrativc

, ,

fui fimilis

reddatur attradivus , pro ut mobi,

efficaciffimam Magneticam atnetem confe tradioncm elTc k polo Borcali , guenter , qu6d neceiTe fit, ut fanguis, inauendo Botealem ac congelativam facul-

lem ac tenuem
j

expan*ftam aerem, in nivel in pruir

&

vcm nam
mus.

fpiffam flante Borea

,

gelu autgrandinemconver^i yide-

i.T%p

B
1

LE MA.
ftior,fiquantitatemhabeat
Auftralis.
,

Polue Borealis fempcr eft ad omnia Magnetica propofiti vigorofior & robu-

quamhabet

tA

TT L
,

IC
I

AT 10.

Qua proptcr Spiritus Sangumeus induendo naturam Brealem, efficaciffimus

2.

adoperandum in naturam Auftralcm, Magnetice vel attradivc.

eft

T RO B L E MA,
|

Magaesattrahitferrum validius apolo

Boreali,quamullaaliaejufdemportio.

tA P P L ic
Hoc confirmat antedidum problema: denique attradio Magnctica Sanguinis
Borealis caufa eft plantationis
pluriuni

AT 10.
,

Spirituum confimilium

duofo

,in Magnete unquorcddetur robHltiorin opera-

tione fua.

i.T K^O B L E
ttit.

M A.

it

gn."Tib, 2,
4-

Magnes poffidet pundusfuos ic^ft, l queparte: Atqueetiam fubjcdum Magverosfuospolos,inquibusmajor ejus vis neticum nonmovetur necfiuir,adquamAtque hanc ob caufam non ac- Ivis Magnecis partem. refidet trahic fertum squali virtute ab unaqua, j
:

^.

T RO B L E MA.
l |

Partcs polo Boreali viciniores fortiores

in

attradione,& rcmotiores, dcbiliorcs ac

infirmiores in virtutibus fuis attradivJs efle obfervantur.

L I4

'

SECTIONIS SECVND/fe.
D E
lam vero
varijs

LlE.IlI.Memb.r.
0.

MO N ST J^JT I
Stclla.

demonftratur modis,

maximam attrahendi virtutem eilc ^ Septentrione : Ac primo quidem, fi fufpendamus longam quandam ferri portionem pet HlujTi, (ut didum ante) pars mundi
Septentrionalis attrahet ad fe extremitarem ejusi Ita, ut diredc' ad Septentrionem
ac
B.id!o;s.

Quarto , fioblonga portio lutifcuargillx rcccns cxufts , verfus Septentrionem

ac .Meridicm rcfrigerct , tunc recipict po-

tcntiam Magncticam a terra

& polo.

Quint6

conl^ituite

duos Magnetcs

Mcndicm fpedet.
S'.

"P-

cund6

fi

filamentum fcrrcum longi-

polis eorum unius denominationii-, nimirum polum Septcntrionalemaut Meridionalem utriufque, ad extremicatem

cum

14-

tudinis quatuordigicorum tranfeat pcr fu-

utramique ex portinucula argills

candefcentis,

ignc
r.itCtsu.

Ridl.iif. 17.

ac poftmodumiMagneteexcitetur, bcr fubcrque aqua: imponatur , Stella Polaris extrcmitatem fcrri ad fe alliciet. Terti6fi oblongum ferrum Scptentrio,

dum refrigefcic

& utraque

extremitasuniuscrit naturs.

Sext6 imponatur portio

liter

luci oblor.ga:

fortr!signi,ac poftmodtim Scptcncriona-

naliter ac

que

ita

Mcridionaliterfabricetur, at. Collocctur , utineadcm pofitione

,

ac Meridionaliter refrigefcat,

& acci-

rcfrigefcat

cur virtute pcli

tunc animabitur atquc induc, ac movcbitur in aere fuf,

polarem virtutem:Ex hinc, ure denu6 igne , illa excremicas qu^ refrigerabac
piet

&

prius

Septeptrionaliter

jam

rcfrigerac

penfum cx filo vcl cynjbx kr.pofitum fupcraquam, & trahetur a Septentrione ac

,

Meridionaliter
1

ram Meridiei
tentrionis.

& commutabitur in natu& ajtcra in natutam.Sep-

PJd!.ibid.

babebit

quafi

couionem cum

Borcali

jiFfLlCATlO.
Ex primo
igitur

horum Problematum
fontem polo, eo qu6d
,

atque experimcntorum apparet

attradionis vigoroia? clTe k proprictas frigoris Borealiseft attrahere,

utvidemusSeptentrionalemac Auftraletn polum,concurfu fuo immcdiato profcrrc aequinodialem quseft verpialis actcm,

perata

id eft, calida achumida,qualiscfl:

:

ac proinde Spiritus Sanguincus , induendo

fanguis vivens

Ira, ut

media nacura qux

,

naturam Borealem,
acqu^ ac
ille

rcciditut

Magncticus,

c luto feu ferro.

igitut

Prccedam

jam cunc addcmon,

ftrandum effectum
fu fuo

quem

hic Septen-

trionalisacMcridionalis Spiritus concur-

de ucrccjt;cparticipatcxtremo , producacut intcrconfluentiam afpedus eorum,lu applicationcm,qc recipitab uno communicat UJam cum alio Probationes meaf Magneticatfuntha.

&

mutuo atque unionc producunt, pro

.

^.

P R O

'B

L E
1

M A.

Wdlc.

c*p.i9.

Binis corporibus Magneticis invicem poliilliduofe inviinpolis fuis jundis

.

torisfeusquinodialii,neccxcitabant aot

tencbuntacumita tangenccm.
l

cem

contingcntes,natufam babent squa-

ty4TT LIC AT 10.

Borcalisfcucontradus fanguineus Spintus
,

jundus applicatione quadarncum

arquinoC^iali Auftrali aut vivos aut dilata-

adquamlibct exrremitatcm habct , nimirum recipiendo k Spiritibus ungucoti dando fcu impcrticr.do illos Sympathcti

&

to , altcrinduetperbanc conjundionem riaturam Kquinodialem, quae relatior.em

cevylneti.

Mcmbrum decimum propofitionis cum

probationibus.

fuis

MEmbrum
cft
,

propoCtionis
lui fimilis

dicimun> quadam
iftea,

Syrr.pathctica fieri una

homcgc-

qu6d per Spiritum vivcntem

cum

vivo fanguineo Spiritu, natura,

Auftralcm (portionc

per efttfionemejusin apcrtum ac frigidum aerem dtbili. larguida,ScptcncricnaIifeu congcpotcft poft tranfplantadontm reviviftcari, vcgetari ac corroborari, atque
lata

transfcrcns

fccumpauktimnaturamplananimalis
,

ta: fcu mafiJae

cui implantatus
,

cft, atqueitapotcftcfficcrc

utqua:libct

fada

natuta extrema participet

matibus alterius,

fivc

cum Symptobona illa inc ac&-

ita revcrtendo ad naturam fuam Auftralem i"eu squincdiakra,potelt unione

lutaria,fiveroaJigna ac dolcroia.

l^oti.

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
Nonfit/lltt demonjlrationes Problematiice

Fol.ifr.

adconfirmandum

fjocmembrum.
I.

Problema anteh recitatum.

1

Si Magncs nullarum virium ac roboris, quod faciledircerni potcft, poio Magnetis

fi

eflct

aeque fortis ac
eft

illc
,

cui unita cftj

Scd poftqua ablaius

aqu^ debilis erit,

validioris imponaturjoftcndet

vigoicm,ac

aceratantei.nifirepetatur hocfspius.

A P P L IC
Sanguis Auftralis pcnctrans pcr
,

AT 10.
guinei penetrabant Jangnelcent denuo
,

Mag-

Spiiitus revivificati

nctem unduoium.animat eum atque animando vivificatillum & tam Spiritum

,

tiaprjelervans

tranfplantatum ab cxtcrni acris inclcmcnquam illum pcrnaturam ,

fuain

Spiritus

attraAam Auftralcm calcfaciens, cmortuos languentis fanguinis

,

ita tranfporta.tivivificat

pro ut Spiritus,in
in

vulnus doloroprouterat, antequam fanguis unguento inhumaretur : Similiter etiam, ut , fi tcrra removcatur \ Spiritibus vigorofis in grano mortuo , langnefccnt,nec planta crefcet ncc multiplicabitur: Vcrtim fi ungucntum,utantc^,animatum reappli,

&

fumcrit

graro moriuo
icrram

tritici terrje

humato,

cctur, vulnus profperabitur ac confanefcec

fine dolore,

cum
quafi

radijs Solaribus vivificatam,

non aliter, qu^m fi

terra

quse

denuo

a morte ad vitam animari

fi

removebatur k Spiritu
crefcetiterum.

revivificato in gra-

ccrnimus.

Quod

ver6 ungucnti portio,

no,reappliceturilli confeftim ,iOeSpiritus

auferatur a loco

tcli five
,

armorum

qui-

bus fanguis adhaeret

velubi SpiritusSan2.

P J<^OB
1

LE MA.
tur, cxindevirtuteac vigore Emeliorabiturjfiin

Si
i4le.Mp.i6

fuoruni

Magncs debilis ad unum polorum cum Magnete validiore perfriceDemonjlratio

:

eanonaugeaturinde.

yid hoc confirmandum,

1

Expertumeft quotidic abijs qoicervifiam faciunt,quod ficervifia plane mortua

nov3e&recenteropcrantis,vertcturincer-

vifiamoptimam&fumrrKe

virtutis.

&

nulliusvigoris, imponatur ccrvifiae

tylTTLlCATIO.
Probatiohacctypicaetiamcxacfte' con|

vivi
tes.

Spiritus vigorabunt illos languen-

firmatidcmmcmbtum

nimirum, qu6d

l.T^O^BLEMA.
dSfrt.

df

ag.lib.l.

Magnesaliquid de virtute fua attraftivaamittet, 5c fenedute quafi langnefcet,

fidiu acri aperto exponatur,

& in liniatura

ferrinonreponaturautrecondatur,

^TT L
Sic ctiam fanguis humanus.cx fua mine4.
Ib.Mag.lib.

I
|

AT 10.
,

ac debilis rcdditur
rio,

nifi in

ungucnto arma-

ra effufus acrique aperto expofitus,languet

quod eft de natura ejus,refervetur.

3^0

'B

EM A.

Vnum

op. 4.
:

recreat altcrum
cap,

ferrum i Magnete excitatum , illudque ad motiones

Magneticas inftruit.

lib, I,

i.

APPLICATIO.
Sic Mummialeunguentum, per radios emilibsSanguinis;vivianimatum, Spiritus
j
|

infanguine tranfportatos recreat

incitat

&animat./

Membrum Vndccimura

hujus propofitionis bationibusfuis.

cum

pro-

VNdccimum Mcfrbru cft, quod alteratio aeris operatur squaliter- fuper utrij

paffione intcperatus ac inclemcns acr opc-

queextrcmu:Quodevidens cft argumentu

cotinuata; unitatis infpiritu,inter languine
tranfplancatii in

raturinuno,illaperfcntiturabaltcro;Haud fccus acfi filum ad uiramque proceftrij extremitate, extendatur &ligcturalfera extrcmitate, alccra extremitas Sympathizac auc

ungueto

& vulnus, ut, qua

Mm

SECTIONIS SECVND..
autagit fimiliter per confcnfum
:

LIB.III.

Memb.I.

Quod

Scptcntrionalem feu Auftralcmi Ac pfoin-

argumentumeilevidens , acremellemedium fcu vchiculum , pcrqucd influentia didumque formalem fpiritualis tranlk
,

coelellem feu influentialem fpiritum , qui ineo fertur per contadum immediatum communicarc cij intcmperie vehiculiejus
aerei
,

de pcr f rigus cxterni aeris, fpiritus a vulnerefugit illudquerehnquitmaleaffedum ac dulorofum,cum hac,attrationis fpecie, naturali quodamcaiore privetur ;Ita,uc Sympathia in Antipathiam convertator,
,

ut apparet

ciim
,

ungucntum k loco vulncvel totaliter, vel ex parce

& perconfequens hocmedio muta-

rante

armorum

tur per vices ac portiones in difpofitionem

auferacur,ut ert antek

didum-

Demonjlrationes nonnulla problematicte adconfirmandum boc membrum.

u P

J{

B L E
ftens

M A.

IN vitro calendario feu experimentali, cujus tam fxpe fada eft mentio ,inter
ejus caput feu

matratium

fuperitis,

&

aquam inferibs.acrem quendam continua-

numero, derivetur ab anima mundt, majore mundo , nimirum k Septentrione aut k Meridic: Pari modoetiam hoc membrutn

Vt

univerfalis fpiritus operatur in

tum ifi
non

vitri

collo deprehendetis,& imagi,

univerfalis illius

fpiritus
,

operatur inaere

ncmini oportet

aerem iflum inclufum

elTefinefpiritibusfuis fulphureis, qui

dilatationcfui,dilatantetiamaereum , cui infunt veliiculum , cum vehiculodilacontradione tato aqua prxcipitatur ,

,"

Cacholicus mundi fpiritusagitadlfpirata Scpcentrionc , ac producic in aere ef^edus congelarivos fuoinclufo

fi

:Kam

&

&

concrad ivos, cunc quidem

centralis in vi,

&

tro fpiritus fimiliter operatur

fpirituum

corum
,

trahiturpariter

,a'ereum vehiculum conaqua exfugitur : ta-

dem modum
fuum &

Nam concrahit
,

juxta cunvehiculum

&

&

men videmus, aercm

qui

cft inter

utrurh-

queextremum, elTe unum aerem abuno txtremoadalterum continuatum ; Atque ideo multo magis occultum ac coeleftem Sulphureum fpiritum , qui habitat atque
agitinco, eftqueinftaranims incorpore,
in toto

exfugit aquas : Sed fi Catholicus mundifpiricusfpirat abAuftro , tunc a'cc antea contradus, jam iterum dilacatur ,

&

cunceciam

fpiricus inclufiformales invi-

tro,operabuntur juxta eundem morenitac diflipabunt extendenc vehiculum tium

&

& in qualibet parte

Idque indivi-

fibilicer,ac

minime in partes divifus: Cum-

aereum in proporcionc feu modo ampliorcucoculari demonftracione indido ioftrumenco difcernere licet.

que hic

inclufus agens fpiritus, unus exi-

2.

P J^O B L E

M J.
&

Boreas flans in

eftentiam flatus

ridiem : Sed , diali appropinquat , e6 debihor eft ejus in contradione&congelatione effedus, in

Macrocofmo continuat k Septentrione ad Mequo magis linex zquinofui

pinquatSeptcntrioni , co debilioreft vis taejus in dilatatione ac ditrolutione : men fpiritus eft unus ideinque in ellenria cumilloSepccncrionis: tftenimunatan-

hoc cum Magnetc conveniendo

partcsi

cujus

mundum

ciim anima mundi, feu fpiricus vivificans , quem Flatonici exiftimancha-

Quo polo fuiit viciniores ,e6exi-

llunt in facultate fua operativa leu attra-

divapotentiores, &quo iongiusabfunt, c6funtinfirmioresacdcbihores : Sed hic fpirituscmanans aScptentrionead aqui-

bere habicaculum in lule : Davidaic: Pofuic Tabernaculum fuum in fole : Ac proinde venci k quibufdam vocancur filij

&

Titanei

&

Propheta xque arguit uniuIpiritus hujusvil"piricusa

:

tcm

&

omnipotentiam

nodialem
parcibus-

eitunusidcmque

fpiritus in

vificantis,ubiinquit

Vcni

quas,jj,^,.i'f

ciTentia, licctinproprietate variet infuis

Similicer aulter pra^dominans,

cuorvcntis&inlutBa intcrfedosiitos, ur revivifcanc : Vbiarguit , noneHe , nifi

ab a'quinodiali ad Sepcencrionem,fuum flatumfinculla eilenciae fux difconcinuatamen , quo magis approCione emictit

unumfpiritum cirencialem , qui(ucSalomon referc ) implet mundutn , eltque in

&

omni re mundi.ied

mulciplici propriecate.

y^pplicatio conclufiva.

neraci

Concludimus igicur , fpiricum in vulfanguinenonexhaufti,& infangui-

netice

& attradive

ab ungucnto

agat.*

ne exhaulto unum eile fpiricum in eficntia, hcet variec in propriecare : Ac proinde, ctimfitcontinuatus ac indivifibilis in efentiai Mirum noneft, qu5dahunoextremo ad aliud diverfimode , nimirum Mag-

ratione eirentix fux ab Aultrali fea vivofanguine in corpore.induic naturaBorcale

Nam
mile

&'ad fe fugiratquc accrahic fuumfipoltqu^m in acrem emanaric,& Polus Auftralis feu pundus aequinodiaiis,per
,

dilacacioncm emittic Ipiricum fuumaccar.

iicn-

DEPKILOSOPHIA MOYSAICA:
bcndum, arque ica
intcr

1PqI^&

fad:a cft: cdmmunicatio naturam Balfamicam vulneratum, eo ipfo (piritu divcrnmode operantc Et

&

quovisha^mifphaerio fimile efEcitur: omniavivaciter acdilucide expedita func

Qus

cxcmplum in macrocofmo vobis rcferam quando Sol cll ultra xquinoikiakm Aultrum verfiis, (quod bycme
ego
infigne
,

invitroCalendario, ut cxpreffiantc. Ex quibusconvincicur , quod , c5mfpiritus microcofmicus unicus fit in condiciane

cum illo macrocofmico

accidit) tunc natura Borcalispotentidima

Sequitur, qu6d, licetcorpusejusdividatur , tamen fpiritus

:

attradione , congelatione , infpiffa, citra a:quincdialcm :Vt^ contra natura Auftralis maximc vigct ac cfficax
cft in

tionc

manet indivifibilis , fcque poteft dilatare ac contrahcre ad illam extenfioncrrt , ut

probatum
cft

proprictatibus
,

vcntorum

cftindilatatione
tione

dilfolutioneacfubtilia,

i& tamcn clar^ difccmatis quomod6 unus idcmque fpiritus, inmundooperetur-abunoextremoadaliud: Nam,ciim Sol acrcm in Aulho & aquasibidcm dilatacquashycms antcccdcns pcr attradio-

quorumfpiritus continuatur ab utroque cxtremo per minutulas Maenetis particulas , qure com-

duorum cohtrariorum

&

plctos fuos polos aquc ac integer pofhdent. Similitcrexhisviderelicct , hujus

fpiritus operationcmnon cilculla Peripateticorum imaginaria adivitatis fphxri limitandam, confequenter operari poffc ad ullam diftantiam , fi h vero ac homo'

rcm frigoris infpiftavit

difilpat
,

& dilatatione eas

,

tuncacrilleacaquaitadifTipata
ac fugit h
:

&

reperirlocum ampliorcm

folis
ite-

alpcdu Septentrioriem

vcrfus

Atque

rum proprictas Borealis ejufdein ipiritus. byemaU temp ore maximc potens exiftens,
peractradionemliigitacdirigitMagneticc hos fpiritus;qui fogati funt ab Au(tro:& quo propitis attrahit eos ad polos, eo cititis condenlat eosinnubes , qoaob naturam Sulphuieam , quam affert ab seftate fcu
a-quincdiali
,

genco Magnecedirigatur conducatur, hoc eft , Magnete confcnticnte ad minuS

infpecialitate,finoninindividuaIitatc,vcl

&

utraque:Vt fanguis vulncrati, quitranfplantatuseftj&illein corpore,qui uterque cftidentitasinnatura,& fimiluer , utcft ufnea Mummia in unguento, qux cft de

&

eodem fpccifico, licct non

individuo.

immediatc refolvuntur
,

in

plmvias: Atquchjcceftratio

quod

venti

Auftralcs funt ufque ade6 frequentcs inter

nos hycmali temporc ik cunfequentcr, qu6dpluvijEabundantinil!otemporc:lta,

,

ut videre liceat , quomod6 duplicata proprictas unius ejufdemque fpiritus,operetur

Vidcs igicur (ledor judiciofe) qukm planchoc negotium.feu anccdida propoiiiio dcmonfirata fucrit , tam pcr Magnetem 5c praxin naturalem in majori mundo , quiminpraxivitriCaIendarij,quod nuncupo inftrumentum demonftrativum meum experimentale fcd , chm totpere..

inunoeodcmque tempore circa effectum uniuscjufdtmque reiinunoecdem

,

grina accidcntia
rationCjcafu
ha<flenus dari

qua incidunt in hac cu-

&cx imiprovifo.quorum ratid

nondum pctuit ,Paut is illa in

que:.ere Catholicon:ui.di
in l'h;!ofophia

ut dixi anteh

mea Moyfaica:

Vtetiami
in

in aiccnfione ac dcfcenlione fontium

fecunda propofitione aicingam,ac proinds hoc caput finiam.

rropofitjofecunda.
In curatione vulnerum per unouentum armariumchfervattmfuit , qu6cl,CtemJjcre curationis hxnonhagiaincidat, ab
alia

Auftralis fanguineus,qui regnans in venis,

emittebatac dirigcbat radios

flios
,

adunaliavia

guentum quod
netico contrario

{-acilcattrahebat

qnadam

vulnerati partc,ut fioxus fan,

deducitur, attrahiturqueafubjedtoMag,

midusfanguinisi Velab alio quodam vulnerc Ve! fi rcm habeat cummulicrcmenftruofaintercktcmporis,

guinisnarium
;

divortium quafi fiet per

virtusupgucntidivertetur, ejufquecfficacia nullius erit

momenti:

& ratio quidem,

fecundumMagnetem,interfpiritumemanantcm&actradivum inunguento : Ec fuftincbo , demonftraboqucjhocverum eileexperimcntohocMagnetico,

quam rcddcre queam,eft ,q[uoniam fpiricus

Vrohlema adconfirmandam propojitionem
CIIbtr.riKs.

DuoMagnetes a

feu Fcrramentaexcita, ,

Mjgn"''''

ritccch.srentia.alteriiis

Magnetisaut

fer-

cieaverfafugatalterum ,&illi imperat& duorum antek jundorumconatus definic

ramenti cxciti robuftioris advcntu,divorQuod recens advenicns fatiumfaciunt

;

&c.

APPLICAtJd.
Sic videtis
tcs
,

quim aptc hi duo Magne,

nacurali recipiunt

vivaciter agunt

quhin
ra-

concurrant

nimirum antc

allegatus

diu exiftunt

intra fenfibilem

orbem

adtuS animalis,cumillis mincraliumi Firio hcc caput hac aifertione : Spiritus , qui
fubtiliationcra

diorum lucis calefaclentium,excitatcrum icentroadcircumferentiam : Atvcr6, fi

didi
fpiritus

acadicncmfirafn hcalore

difcedant aut exeant ex orbc

Mm

lucib.

SEGTIONIS SECVNDyC.
lucis
,

LIB.

III.

Memb.I.

& adlu tenGbrarum frigido

fe ipfos

circum

contrahunt a circumferentiaadcentrura , atque ita quiefcentes incentrOjCeflantagere , nifiincitenturaut provocentur virtute caloris , qui fubtiliat,
cingantur,

rando ,qucmcdoirundusfueritperturtatus , cmnes Philofcphi fcopo ingecij fui mandent, de vera ac debita hujus curationis modi inquifitione , utpote, quiin concIuCone tam parum proferre minus

&

&

&

fubciliatione reddit

utiumque extre-

mumfimilei Vtprobatum eftpervitrum

calendarium
ncris (S:c.

&

per hsmjorrhagiam vulante.

demonftrarc poterant , modum iftiufmodi curandi cfle naturalem, qubd viam darent fine contradidione , cenfuris prsepofteris
ac remerarijs hominum fibi fapientium, ut qui fane conftituere vellent,hunc curan-

audalanguine vel corpore Sanguinis tranflatos vel ab armis vulnerantibus, velinBacillo aut acutextoria exfudosjaut probajaut fimilibus.poC

Vtdidum
,

Quare

derccncludam

fpiriius in

bolicum

dimodumprorfusCacomagicum& Dia, quodipfiinfultanter ide5 mo-

liunturfuftinere,

feevocari,extrahi, revivificari acuniriad fontem liaam , partim pracfervando illum ab externi acris inclementia, dum de,

quoniam Philofophi apparenter praecellentes , qui in defenfionem

nucleatur calorc confortabili fpeciei fua,

& partim

viva coitione feu concurrentia

ac conjundioncfuifimilis, afpcdufavo.
rabiliac falutari.
or,

Fui(vereor) nimis

ta:-

diofus in boc capite,

& tamen non prolixi,

unguenti calamum ftringebant, tam parum dicere ac proferre poterant, eaquc adtam leveintentum & tam levis momenti , ad intentum pro contrario: lam dicam pauca de alijs Hiftorijs qus referri poflunt ad eandem curandi rationem.
hujus
,

quam materia rede poftulat

confide-

CAPV
^omodb fit

T.

II.

pojfihileoperatione naturali ac Syinpathetica,utmorlus in Sanguine, curetur faltem trAnjplantatione exerementorum ejus terramvegetahilem^non ad longinquam diflantiam vegetantem , [ed corborantem naturam infe-

Ham morbi
POflibilc eft ,
fanguine
ti

mortificatione.

ut

morbus contagiofus in

cineribuscujufdam vcgctabilis

& corpore curetur fcricxcrenimirum urinsesegro-

tum

mentitij Sanguinis,

tranflacioneadrcmotam diftaritiam,in

quodapad confortandsm naturam & ad tollendam ac deftrucndam infedionem, qusdebilicateam.

,

eft

Hifioria experimentalis ad confirmandum hoc.

Eft comes quidam nobilis , haud inferiorisapudnos Anglos nota: , jfque vir prudens religiofus, optimae reputationis,quicomnjunicer folet curare iderum ad diftantiam,quandoque(ut mihi retulit) 100 milliarium,idquefolummod6 mediante xgriurinatranflataadfe : Etmodus cineres arboris fraxini admifcet hic eft urinJESgri, atqueindeinpaftamrcdigit, indeque in globulos numero 3 7. vel p. infummitatecujufvis didorum rotundorum;fado foramine,indic Crocifilamentum , atque ita rcplet illud cum urinx refiduo , ac cum poftek collocat fcudifponit hifce globos inlocumaliquem fecretum, ubi nullusvioIctcos:& immediateiderus in patientc , five longius five proprius abfit
,

&

Dodores dereliquiflrcnteam,que foediflimeinfeda eratdido morboarquato &

,

Pharmacis,fcd in vanum: Ad ipfius petitum,ablegabam famulum ejus rus, cum literis ad didam nobilem , ad imploufa etiam

randumejusaxilium

fedincerea tempo-

ris,quo mittitur urina,peTfuadcbatur

fieri aftu

dida

fcemina k quibufdam fatuis mulierculis,

&

Magia : Quod admiOdum perturbabat ipfam,ut duriter eciam famuluffl

&

fuum tradarct in reditu : Hinc expedio nuncium eveftigiOjCxpetens jUtejus Amplitudodeftruat

,

quodherifeceratabin-

gratitudinemdids foemina: :Renunciac

mihi,
fe vclle
,

fed replicabat fimul fore in

a medico,decrefcct:atqu hoc experimentumprobatumeftinpluribus centum, divitibus pauperiLus complures eorum taleserant, dequibus medici defperarant:Hoenon ipfefoliim vertim etiam nobiliffimxDominx fili^e, qua;gratisin

&

&

&

reftituet eam jam, faciam quicquid velim : &fane convaluit ipfa immediate. Similitcr erat quxdam uxorque nobilis fceminx Baronis filia Equitis aurati nobiliffimi,Guilhelmi Broo-

vannm ;

Nam fanitati

Dei graciam benefecit pluribus pauperibus,alSrmanc verum effe : & tantum ipfe affirn-.are polfum , qu6d vocatus ad uxorcmU^iruroi AnnoiCjz. Poftquam alij

dido mor, qu2E turpiter defoedabacur bo ,dcprehendenfque,remedia ufualia in medicina parum aut nihil confcrre fibi, urinam ipfius mitcebam addidum Comitem nobilem,qui faciebac, quod in fe erat: CCim ver6 deprehenderem morbum femkc
,

per adhxrcfcere ipC,licec urioae

quidcm
folw-

I^EPHILOSOPHIAMOISAICA.
coloremmutarct, confcenfoequo,ccrrifi. cabam nobilem illum de modico effedu
medicin?: habicoi Petcbac
-

Fol x.r ^
intecre' ftjicla
,

paucosdiesperfede atque

urinam denu6

Atque

ita

mina fecunda

ut mitterem infcda iJla Dois

,

vice urinam mittebat,

& in-

eipiebatconfcllim conturalefcere& incra

nuaci rcltituta. Elt afius qufad coanitiunc meamplusquadraginta curavitlioc morbo ijitedos , evaporando urinam eorQ lenco igne Quas,(Deus
:

&

gc abiuntvel kfupetlticione velvcneficio

clt teftisjfatis lon-

litatcm hujuspropojttionis.
^.

1"K0

B L E

M A.
'

paxillofeuclavoejufimlig^lTmudqu^lS. ''''""''

y^':^!'^'^^^-^
t^l"? L
I

curant

membra Atro^^

'

"^ P^'^^^^"'"

^"

^T 10.

fcrok fanguinc feparata eft quia fal , elientiahs, vcgetabilis fanguinis in fpecifico , inquoiuntfcinciJlsquxdamfpirifa
,

Acproindc mult6 magis materia

quK

re,quimfuperurinam; Acpropterek hoc

caufseft , quod , uc faJ in cineribus operatur,m faJem in urina Sic uterque eorum j

tuumvitalium
tute

eorum

eft

&

ptxcedcnti capite J fpiritus unn^ a:que continuatus eft cum iJlo in fanguincaceratfpiricus vulnerati &unguenti i Ita , ut continuitate aliquaatque unioneconfenfus,facultas curativa cine^ rum vegetabilium operatur fpiritualiter,

tum dedi

connnuus inter fal & fulphur, inter elobos fanguinem infedum :Nam(utproba-

mifceturcumeo, &virSympathia feu refpedus

communicant virtutcs
ni
;

fuas

concentu muvirtus plantae

tuo,rat:one cjufdem continuitatis fanguiIta

,

ut,

qucmadmodtim
,-

lcum croco toUit-ac intoxicac infedio^^^ m urina Sicetiam confenfu mutuo,

I

I
I

quieftintcrduoinficienciaextrema,nimirurii fanguincm urinam, infedio in fanguineobfcrvctur pauJatim dcficere , languefcereacperire : Sed, producam vobis

&

Froblema Magnecicum ad confirmandam

poflibiluacem hujus propoficionis.

tam luperinfedum fanguinem

in corpoj

2.TR0BL
Duo Magnetes aptc
cohserentcs ad polos oppofitos,acceffione validioris tisfeu ferri incitati abortum

MA.

recens accedens , facile dcpellec alterum.

Maonefaciunt t &

ac imperabit ilJi , atcohxrentia feuunio aliorum duo. rum,ceirabit ac finietur.

qui

eft facie adverfa,

ita

que

^PFLICATIO.
Sicunioilla qus ficbat inter fpiritum intedum cum currupto humore & fan5

plantatur feu collocaturinarcam cincrum jqui^eftminushomooeneus falutanum Vnde, non aliter in vivo fanaptus ad redificandum purificandum guine operatur , quam fanguis autfpiritus per unionem fui fpiritus impuritatem in in unguento in venis vuJnerati. fangume naturali , ad tollcndum ac lamverciprocedamad MagnetemMimortificandum corruptorcm in urina Non opus,utdebispIuraadcorum"pro- crocofmicum , quiexempcus eft cxvivo hominc ; in animo meo eft vobispaucis, bationem proferam , cum caput prxcctamengeneralitcr, effcdus in Sympadenshocpleneconfirmet; Idque relatiothia mirabilcs,delineare quos ipfe, fua , ne ad Magnctem habita, ad vitrum Ca- MummiaSpiritualis ex corporc humano lendarium in quavis particula hujus pro- cxtradione ac tranfplantacignc veraque pofitionis. Siquidem , uc fanguis tranfeft

ouinecorruptofcparacur.atqucinnaturalis,cogitur aufugere ac difcedere knaturah ad minic ulo alterius , qui potentior

innaturali

plantatur^ fontc fanguinis vulncrati , quafi implantatur inferitur ungucnto:

&

&

Sic etiam urina cum fanguineisfpiricibus transfertur ^ fonte Sanguineoidenci,&

&

&

-,

&

&

&

&

applica tionc,produci t.

Mm3

C A p V T.

&

SECTIONIS SECVNDy.
C AP V
/// rjuofecretus
,

LIB.

III.

Memb.

1.

T.

V 1 1 1.

Jjitur,

Magnes qui ex Microcofmo fett homine vivente extra> unwerfahter und cum modo attraclionis ejiis ,feu cxtra<
Munmiic
Spiritualis ex homine, c^ applicatione
( operatione ejus

ciiums

tam

Antipatheticii,

quam

Synipathetica expUcatur.

curandi rationem, paucis apcri-ivm, quxfi.probcconfideretur , mukis gradibus i]lanir.nguenti armaiij cxcedet. JNJnmjnon icli'im curat ad diftans , ut illud,
(cd eundcm opcratur cffcflum pcr fpiritum vegctativum pUntze & tamcn rpero,
;

IAm vcr6 ticnein

Abftrufam^per tranfplanta-

culta funt Sc abdita

fefta

qukmea ,qu2 mani-

: Ciimquebonumpcrfeconverti poffitper abu-

& apparentia fenfui humano

& inala intenta
,

fuminilhciia
ut vubis in
ter

utoladius

tam ad occidendum , qukm ad fervandam,

polterum dicetur. Quaprop-

Dei eft voluntas , hxc myftcriaab im,

Hiftoviamhanc meam fbpientum auribus fninimc Cavomjgicam vifamiri, ledfaltem oaturaiiccrMngicam ; Ac proindeordinatam
a

pcritisoccultari, vel adminusiUisvulgaribus denegari

qui pcrverfofuntanimo,

& deftinavitjUtijs detegerentur, quihcmeft:i

Deo,ad opcrationem,

in

vero

ejusufu, in hominis boniini

&

benefici-

um : Nam in eum hnern fpiritusfapientia: doctbatcos , qui prompticrantadlapientiam (utSalomon teftaturj tam ea, qux oc-

font, fapientes ac Deum timentcs Sed, dimittendo omnia problemata,ad rem me accingam ca , qua ccepi melbodo,pro: ,

&

cedam.

Propofitiogenera lis.

MAgncscx homine vivo fineullo detiimcnto fanitatis ejus cxtrahi poteft , quidivcrta quadam ad partcs corporisconvcnientcs applicatione, Mummiam Spiritualcm , viralem lcunaturalem,pro placico applicatoiis cx uno eodcmque hom>ne vivcntcidqueabfqueullodetrimento corporis cjus cxtrahit ieu exfugit , qus redc cum Magncte , qui imbibebat illam.

tranfplantata ac reddita vegetativa,operabitur, aequc adminiftratione imerria,

qu^

adlongum intervallum, vcl pcr Spiritualem emanantem relationem , poftquam debiro modo difpofita cft & adaptata tam fanitati, acprsefcrvationi, quam infelicni
ac detrimento
ncris.

& deftxudtioni humaai ge-

Explicatio cujufvis Menibri hujuspropofitionis.

propofitio Confiftit cx pluribus
ritualis aperit,

Membris H.^.Q
,

quorum

prius

fpedatad

gencrationcm conditioncm ac prseparationem Magf>ctii: Sccundum,modum applicationis pro cxtradione Mummix /pi-

Tertium aperlt modu var ise Mummiailliusfic extradx,ac fvnaliter tam ufum , quam receptumillius : Dcquibusomnibusp>amculis
tranfplantationis

feu

membris

fic

ordine.

De Magnete

Microcofmico.
conditione.Mercurio Microcoftnico
,

NVncupamus
crofmicum

h'Ajic
,

Magnctcm Mieo quod proprictamincralis;

,

et

paffiva ejus feu Mercurialis materia:Quod

tem habct Magnctis

pollcnt,quid
mineralis
iit
\

Acobid

facile conijci potcrit abijs

quijudicio

Comparando Magnctcm
i!lo

animalcm tum
mcnftrofi partus

mineralis

Nam,

ut
fcd

Magnes non
:

eft naturalis

Non enim

k fimilibus&

arqualibus gcnitoribus gencratur, fcd procreatut ad morcm Muke , fiquidcm cjus MaterjfeupafTiva corpcrca mafia.cft vulgaiisSaturninusac faxcusMcrcurius, fed cjusgenitor (cuforma adiva cft Metallinas,Sulphurcus , Alartialis fpiiiius : Sic ctiam hic Nol^er Magncs Microcofmicus confiftitcx Su!phurco,Martiali fpiritu, qui fft quafi gcnitor cjus formalis dcperc,

&

grino atquc cxoticoMercurio , qui nihiloininus cft projiiirjusvjur.us Mv pwfiti-onc

ad mineram quidem cx qua extrahitur, cft homo vivcns, dcfumiturque ac derivatur ab ipfo fine ullo detrimcnto fanitatis cjus, poft debitam prxparationem ejus, rcdditur Magncs aptiffimus ad exfugendam atque attrahendam Mummiam fpiritualcm cx honvine vvvo , idque fine omni fan itatis dctrimento ac noxa. Ratia aiuem,cur Magnetis iftius nomen in publicum viva vocc non protuli, in praeccdcntibus fatKapcrti^cxplicui, nimirum, ut adindiguorum manus non pervenircc talc arcanum ; Atque de ipfo nihilomini^is hocinlocofeci mentionem: Qyoniam(in (blivvunem& cxilium pcrpetuum rclcgato illo malo , qviod afterrc potelt) refpcdu
,

&

ufus

fvji

1'alucansjquatenus Icilicet convcrti

poccrt

DEPHILOSOPHIA MOYSAIGA.
poteft in fanitatem

F0I.148,

& prsEfervationem hudignum ell

maturx
expreflione
ac ingeniofx;

mani generis

fic

, mc exprefTiffefubjedum Magnetis nodri tam dilucidc ac plane , illudque def-

liceat

&cicationeJnliteris aureis, omnibus probis acpijs.mencis

cripfiiTecircumitantijs relacivis, tainetFe-

Licet fciam a quibufdam icrupululis cricicis& mucofaenaris hominibus,etFedus illius falutares qui inde procedunt , nuncupabuntur Cacomagici Sc afcribenturadui
,

PhilofophusaucMedicus,nifific expifcari illud, ac diducere realem materiam

,ut

dive

affininx capacitatis, facilecxpedire

ejus poflic, allufione typica

&

&

fada inter illud mineralem Magnetem,incompoficio-

Diaboli

Licetaudader aifeverarc mihi

ne, nativitate

& proprietatibus.

ji^ui tranj^lantationis

Mummix SpirituaUs.
quod
in regione continetur fua, curare ap,

QV6d
quic
,

ad aftum feu
,

modum

trahf-

plantationisattinet'

Paracelfus in-

ta lunt,ut

cxtradam

Mummiam

Spiritualem

in rcgione, vitali,

Exempli gratia : Pro pulmone cum morbuseit PhchiIuniperi,in rcgione natu-

non operari ad lanitatem & prasfervatione,

nifimedijsmineralibus , vegetabilibusac animalibus:& proinde necellarium eft , ut fpiritualisMummia attrada feu extradtacx corpore, virtuteMagnetisanimalis,introducatur innaturam vcgecabilem , qus

fis,(emen
raii,

lini feu

; Pimpenellam feu Abfynchium: In parcium contufione

ciimeft hydrops

&

attricione,hypericonem feu Plantaginem; Vt tumoribus feu vulneribus, perficariam, confolidam majorem auc vel minorcmi In

Mummiadida,derfeexiltens

vegctabilis,

morbis falfis,uc funcdolordentium ,dolor

oculorum,in menftruisfluentibus Perficariam maculatam&c. Herbs crefcanc neceiTe cft in terra hac compofica , idquc in aereaperto Vtqueherbafeuplantacrefcit , Sympathetice'& Magneciceextrahec Spiritus imbibitos MummialcsexMagnete , atque hoc modo efficiet , utMummia ex quovis membro particulari extrada,
juxtaejus conditionem apca ad curandas infirmitates mcmbri proprij reddatur.

per adoptionem quafi in illam introduci pocett,acquevegecativa natura ac conditione indui

Debemus itaque portiunculam Magnetis

hujus imbibiti,cumcertaproportione terrxe)usniateria:permifcere , &inhac compofitione femina talium herbarum fc,

rere qu^c ad hunc vel illum morbum exrellendum , & hanc velillam male affedam parcemPrincipalem corporis humani , vel boc aut illud membrum infirmum,

De vfu ac virtuteMummix tranjplantata.

POftremo, ad modum quomodd uti debeamus Mummia hac tranfplantata, poltquam in naturam feu conditionem vegetabikm mutatur ,quodattinet,fciendumell,qu6d. Si morbus humidus fit, comburatur necelle elt herba cum terra Magnetica denuoi Si magis fit morbus tcmperatus j Nigetationis,abfque defedu.

luxta eundem modum etiam falices.nifi eo qu6d increfcanc tam fubito , ab id minus aptiores funtad hocopus; Nemembrum nimis feftinantcr crefcerct : Nam, illo modo multa confequi polTunt incommoda, utexempligratia : Sijuxtadidura

modum
crefcent

pili

alicujus,falici includantur,

mirum

inter extremitates aquae

& ignis,

tam fubit6
,

& ufque adc6copiofe;

,

tunc herbam inaere feu fumo ad Cccan' dum fufpcndito, morbus dcficiet paulatim , pro ut herba marceRit Vbi prsbue-

Vt, nifiremoveanturinde

autfalix igna

&

cremetur

oculi

&cerebrum
,
:

perlentifccc

-,

indenoxam acdetrimentum
dolorofasexcitet

utfluxiones

risadcoinedendum herbam illam

,

leu fra-

Nimirum

infubitanea

dtum beltise qux eft validioris natura:, quam xgrotus, beltia inftcietur eo morbo, & homo morbidusliberabicur.
Si

accretione aut nimia humiditatearboris: Ac proinde juxta hominis proportionem,

neccire cft invcniatur

ver6 morbus

fit

ficcus

combultiva,ute(ti(fterus

& de natura Phthifis&c, & &

&

eligatur arbor

cum in animo eft

expellere
,

curare, atquc cx corpore tunc accipiens herbam cum

tcrraejusMagnetica,eamqueproijcitoin aquam currentem , morbus dehciet

&

cvanelcetpaulatimSimiliter, fiMummia Spiritualis itaex quodam membro particulari homiuis fa-

proportionata,inquamMummiae(ttranfpiantanda: Sedquercus antealiaseft eligcndaarborcs , qu6d non nifi temperate validecrefcit&augetur , bominis a:t3S, diesquercus vixexcedetper Myfticumhocatcradionis gcnus verusac Sapiens ille Magus (fic enim appellare mihi licet legitimum Philofophum , qui in morem Salomonis.per proprietates rerum na-

&

&

iiiextrada

in

vcgetatione fua continua

turalium
tcft
,

lalia in

cffedum reducere po-

confcrvcturiSidemptoejusfrudu , eum tranfplantes in quercum folidum, hoc mediomembrum, ex quoMummia eratextrada crefcet continue continuabitur

quffiin admirationemultis(utdixi)

gradibus potentiam feu

armarij excellunt
piences
:

adum
,

unguenti
,

&

Nam

mcdianceeo

fa-

amorem induxerunt
,

&

familiari-

in naturali fua ac robufta

proportione ve1

tacemincereos

quicapitaliodiointcr fe

Mm

diHi-

SECTIONIS SECVNDy*:. & multa alia ftupenda hoc & <^i(Iidtbant

:

LIB.

1!I.

Memb.I.
in qucr-

jtrJfta

naturalem proportionem

jncdio prarltari pollunt.Paracelfusloquens ob(curcde ftcultatc hac Munrmiali.ortendir.quoinudofiiv.ia

cu, vel aliqua aha arbore fana confimili. Si

&

Anguis feuColuber,

naturalis (cu conflidusatque odium elle fcmper obfervatum fuit) potTint fibi inviccm rcconciliari:

Ontcrquos Antipathia

Sed ad rem noltram.

Si mcmbra , cjc quibus fccunda Muminiafuitextrala,fintcoroboranda , tunc cxtradtam Mum.miam vegctare facias , ut

vero membra aequo ficciora fint , tunc fac, extrada corum Mummia,vcgetetur in inde vicifTim tranfplantetur in lalicc , aliain quandam arborem temperatam. Similiteretiam in complexionehumida.potelt ad tempus tranlJDlantari in calida 5c tardc crefcentearhore, quaiiselHuniper, folummod6 obfervando , ut fruAus , in
ut

&

quem Mummia
vetur ab

eft tranfplantatajpra-fer-

antc, per tranfplantationem tcmperatam.

omni externo nocumento.

D E
NOncft
num
,

MO N ST /{JT I 0.
,

qubdtempusin ukiorede- 'trarurumiHis

qus jam

me dida (unt;

monftrationc poflibilitacis operatioilt.irum, in Spirituali tranfplantata

Nam,quismajorllientiac inimicus qu^m ignarus? Ac proinde rehqua occulta: bujus

Mumniia,cont<^raui, ciim ijfdem probationibus , qutbus modum curationis pcr

Mummi^

proprietates

&

effedum

unguentum armarium
iicin,conHrn-.avi
,

&

tranlpkntatio-

qutxl ddcriptun. eft in

ejusSympathcticum,criticis cjufmodi ce Iabo,atque in Thefauro veritatis reponam: Vno verbodico,niiniruin, qu6d mediante
ca pleuritis , Hydrops , Phthifis , vertigo, Epilepfia.morbus Gallicus.Paralyfis , Cancer, hftula,ulceraputrida,tumores
, vulnera, bernias >fradure,fuperfluitates,fup-

capitehbrihujusprxdido , plcneacdiluarcanaciderationeharumoccultarum Tum adionum inhoccurandi generc ex-

&

pediri

ijs

-qui

nolunt cuin

Thomaquic-

qiiam credere, nifiquod fcnfu confirmetur: Acproindcpromanifeftationeadionis hujus occultje per naturarum relacioncin , vos ctiam ad illum ipfum locum re-

prefTionesmenltruoruminmulieribus
&fterilira.5 inijs

hcdica membrorum confumptio ,

,

uc , Atrophia feu

fimilia,medijshifcc naturalibus Magicis, curari poffint

,

&

mittOi ubiungucntum comparaturvegeMagncci ; Spiricus languinei ad taMi

idque ad diftans
:

&

to

contadu

& fine uJloimmeciia& Paracclfus affirmat hunc

,
,

Mummiam
tionis

Spiritualem

Modus applica-

radiorum a Minnmia, ad membrum jtgrum , ad applicationcm tranfplantatoriim fangueorum Spirituum , ad mcm-

Magneticum curandi modum qui magia narurali efficitur, omnia alia Phyfic^ fecreta
,

qusextrahi

poflTunt vel
,

ex herbis, auc
virtute atquc

radicibus,aut mineralibus

brum vuineratum

prarfcrvatio Spirituali-

tcr crelcentium Spirituum in unguento, i

f rudtus vegetabihs.inquoplantatur Mummia abinjuria externa.ita.uteadcm fit utriufqueratio; confequenter eadem Ct demonftrationis

frigorc ad prcfcrvationem

operatione excellcre. Denique, quoniam de Magneticis Medicamentis in libro illo, Tradatu meode Medicamentofo Apol-

&

oraculodelcripto, ulteriorcmdeiftis mentionem , vos qui eltis judiciofi , dodti prudentes adillam relinis

Myfterijs feci

&

viainambobus. Nimib ta-diofum

fcro.
cft

nesefficaccs hujus fecretse Mydica-

hoc loco operatioMuin,

Iamver6ad fecundam hujus libri partem feu membrum proparabo quod de

,

mixexprimerc

&certum(cio
,

impcri-

tum aliquem

Momum

feu

ignorantem

Antipatheticis expcrimenti hujus miahs eftedibus tradat.

Mum-

ciucndaiiaCynicum.vel rifurum vel obla-

Pars feu

Membrum Secundum hujus

CAPV
T.
I.

Libri,qui praxia Antipathis pertradtac.

/?/

boc capite jluthor exprimit

quQmodb

illo ipfo

eodemque

Spiritu,iff

creaturfitam Jntipathctici
duci pbjjlnt
\

,quam Sympatbetici , effefiut proHicetiam ratio redditur,atque enw

cleatur, cur Spirittu infeHus G? condittone

venenoja corruptm,ma:(im'e pt Juo genert vencnofus ac contagiojus.

VTcertuineft,fimilenaturalitergaudere fuofimili: Natura cnim Ixtatur natura

turam fuam ,fifanafic& Spiricibus

tura
, fi

vivi-

ficantibusacfalubribusplen3,ficetiamna'
intoxicetur

ac natura corrigit

& corroborat na-

&

inhciatur k natura

vcne-

DEPHILOSOPHIA MOISAICA.
fcmecipnimnina-acnilubrinaciticorrumpec atque in, quinabii illam.-.Acquc itnhoc gcncreaburCiva: acdcpravata; unionis,Antipathia locoSympachia:fub(tituitur : lam veroquomod6hoc in nntura fic poflibilcpaucis vobis rcferam. Vt natura Msghetice affedat aHiciradfc fuum fimilc : Ica quivcVienofa
,

Fol. 149;

turxuniendo

prarcipuxin Spiritu ovium,nec tcntatfplritum ag;^redi huraanum. Nonne communiccr vidcmus, fimilcm naturam altcra-

&

dcm,
tus
,

fi

illud iimile

quod
,

ailugic (ibi

cor-

ruptioneinquinccur,di(Susaccrahensfpiri-

tampucrefadlione maximc ciie exicialem fuo fimiii ? Sic vcrmcs ejcdi i corpore ficci in puivercm rcdadi inccrna adminiIiratione enecanc lumbricos : Spucnmrejcdumapuimonico poll debitam prsparacioncm, turac Phthilin : Spien hominis prirparacum inimicum clt fpieni Cumentis,

&

uccunquc

lit

fmus

citu gl) cipioron,

,

tiimirum vcncnumfapiac
liccr
tu,

acqucica fimi-

Caiculus vefica:aut rcnun-,pcrcaicinat:b; ncm curat ac diffolvic calculum : Tadus

corumpcrur a^quiilicer cum illo fpiriipfi cll homogcneus, in quo relidet infcclio , coadus cx improvifo fovcre conflictam diHcnfioncm iSc Ancipathiam, in Tabernaculuin fuum rccipcre , pro ut videmas Spirituum fanum in animali, qui licicns limile fpiricuale ccclclte pabulum, quod occuke in acrc vagatur, ut recreetur inde ex improvilb iniiuicum fccum adduqui
, ,

manus morcui cbrac cumores fcirrhofos: Scorpioconcufus .aucccrpusejus maceracum oleo, curac vulnera lcorpionum ; olcum vipera; , ucctiam crochifci carnis morfum viperx : Morcuus ac congelatusfanguis excrefcentia ex oflibus Iiumanis Iaifi,elt Ancipachecica hxmorriiagia: :Tandemnihiielt, quod magis pxx pctens fitad corrigendum impcdimcncum

&

&

nimirum fumum pcltilcntcm ac corrupcum , quoopprimicur C?c inccnditurigcere

,

in lpiricu,quam appiicacionc ipiricus cjuf-

dem fpeciinci alcerati a nacura

llia

per cjus

utnonelTcc defiderium auc appecicus fani fpiiitus,vcnenum illud incroducercledfpiricum ipil limilcm;,qui intoxicabacur itcrum unulquifqucfpiricus , quigravacuruUo Ancipathccico&
:

nepucrido

Ira

conttariecacem :Sicetiam nihilelt, quod citiiisinficiatnacuram lanam , qu^m naturafibi ipfi liomogenea.qua: jam corrupcio-

&

nem induic Acquc hxc eit racio qu6d in:

,

firma

accorrupcaMummia

unius lioiranis

innacurali aLcidcnci

, cxpccic excuccre Anconcenciofam realTumere Sympachiain illam pacificam , qua ance^ frucbarur ;Scd fe iplum ad hoc opus nimis

tipacliiam

&

tam apca elt putrefaccre ac corrumpcre illam alcerius Quod ctiam non foliim Paracelfi verbis hifce dilcerncre pofllimus:

impotentem invenicns
,

apcusell: adha:rerc

fanisac bonis Spiricibus ad fui recreatio-

nem cum quidcm visunica

rencur
lijuin

forcior,

&

fi

plures falubrcs Spiricus fui fimilcs jungeiibi , tunc e6 facilius advcrfarium Ancipatbecicum vincerec expellerec : Sic cciain vidcmus, unum lippum, ejaculando radiosfuoscontagiofosin recreationcm ad mcdiocrc incervailum , ficri fiammam , qu:c incciidicSpiritum fanum,

Corrupca(!nquic)Mummia corpus ctiam fanum quod accingit , &cumc]uounicuc corrumpiCj Ea autem fani coipons corruptio efl: corporis aiterius ex quo Mummia fumota elt valetudo & fanitas : Vc exem,
,

rariceir.dc
rliil.tt.ia.^;

pligracia-, Sivirfic Icprofus

egocjue cx-

&

craham Magncce microcofinico Mummiam ex eo, cmdamque fano homini , lcprolijm iilum fuje refticucc fanitati
;

ver6

quiaccipit, turpiicrcodcm

Sauum morbo

inficiec
lati'is.

cuiapplicac: Nam vcncnafpiritualia, funt feccta; flamira: ignis inaligni fimilia'.

Qjpprcpter, utSpiritus unionc quadam

junguntur inviccm
multiplicantur ad inlbr olciolcoaddici; Sic flamma concagiola incrcfcic S: piafcicur cTqualircrucro-

, ut vobis cxpcdiccur in poltcrum Scd,antcqu,im mcduliamhujusnegocij aggrediar, fascrit, ut tfanfgreilionemefficiam Apologtticam,ncquid.am ex

&

invidia pocii.is& indifcrecicuc^quam in vera

Magia nacurali

profundicacc,
,

me Caco-

que : Nam , uc l.inusSpiricus expecic focietacem fuilimilis ad conforcandum illud,& corruptus fpintus ita dclideratus eciam concupifcic fanum Spiricum , uc fibi adver-

magicE indigne incufent idque duntaxati quiapenicusfirntin Mylteriislicitarum illarum artium naturatium ignari,qua!esSalomoni revelabancur ac lapicntibus hujus
,

liisimmicumfuum
fugicur

afliflat : Ica corrupcio accr3hicurabutroque,(?c Antipadiia cogitur inccrecsquiefcerc , nec eos

&

dcrclinquic

dum pcnetraric

ufqucadipfacorum viiccra , intoxicanon elTe ritilia. Etnotandumell nobis Spiritum vcnenacum , qui citiiis fc jungat
,

& corroferit &

ac bcneficium humani gencris per bonumDciSpiritum detcgebantur; Ncc proptercaevitandifunt, etJ quod per homincs maiignos ad malos cftedus converti qucanc ; Acquc ica k vcris

mundi

in

bonum

ufibus, in

qucm fin.em Dcus illos deltinabac

Sedpocii^is pcricus

diverci

gus
nic
,

qualem verum mcdiCum

nacuralisMaeiie convc-

Spiritui

quamtalis

quifpccificusell

&

prius fciredcbecboncs ufus myllerioin nacuraiuc

hcmcgcnca: Ha-c cnim ett racio, qu6dunius hominisSpiritusinfedus a^pidemia, ufqueaue^mukiplicaciilam ponaturae
,

rum cjufmodi occuicarum

liori

me-

cumefFedu.ijs, pro genCris huinani con^modo ac fanicate amilTa rcltaurando,

tiflimum in generc fuo , uc ctiam infeciio illa maligna , dida(The Ivjurren) furit

utiac?ppIicarepoflic:

Actumpoitca

uc

nonfitilloruinabufusinfcicns.quiili.spro-

duci

SECTIONIS SECVND/.
ducipoflunt , utinde e5 con-inodiias antc divertant ac dcponant omncs vcniant ejulmodi malignoscflc\Sus,quakshcmi,
|

LIB. IlI.Mcmb.II.

nesiinpij%'cllcntillisindainnumacdcftru'-

<flioncircreaturaramprofene,

C AP V

T.

1 1.

'Brevis Jpologiapro ufu wyjlicfe feu Spiritualis Isluvr.wiie

(^ a(\proba7i<

dum,quod tam abnlus ejufdem ^ntipathetici , quam ufui Syrnpa^ thetici,atque omnium aliorum naturalium a I^hponaturalijfeu fapienti medico praventionis caufa fctriat-

quc intelligi debeant

Licetmninailum

redatt(e,fed faltem, ubinecejji.

tasrequirit.

QjJidem non ignoro, complurcs

1

cyni-

modum perniciofa humano

generi

Scic-

^cus liitrantes

atque Mumos voluptas igne indignationis fcu malicije foveri a{lolec,qui fuftbcati quaii cjecoac torpcntiignurantia:fumo occoccati ,dicent:

Criticofque invehcntcs, Satyricos fore, quorum (ula

,

bat etiam difterentias ac virtutes planta-

rum: Seddicent judices temerarij

quid

rationishabcbatfpiritusfapientis, ut detegeret ac dcmonftraret Salomoni cffe-

Quod

fi

cffccSus
liciti

Mummia:

Spiritualis

Syinpathctici
odiulia: lunt

&

conccfli fintmcdi-

6usabominabiksherbEEdi<SK Aconitum, qux ufque adco perniciofa cil & homini pecudi, utPcecjeillamadripam fluminis

&

cojtamcn proprietatescjus AntipatheticK

minimc fcrcndx ; Imb quidcm Catomagics funt, quia Diabolus inIhuitminiltrosfuos circa abufus, feu malum ufum Micrccolmicx liujus (peciei coriuptionis ; Ac proindc hanc ob caufam vel ipfalcicntiaejufmodi reitolerari non
ac

venenofi Acharontis in inferno crefcere fingerent- Cicuta , quse Characfer erat

mortisinter Athenicnfes (nam fucco ejus

dcbet

iStc.

Hafcc objcdiones

(fcioj lcnfus

& rationis expers genus Blatcratorum, de

ncgotij tam myftici fcicntia movcbit: Verijmfidida illoruminter iapientes locum
invcniant, quid obfecro evenict dt arte Sa-

hominesmorticondcmnatosintoxicabanc) lufquiamus , Papaver , ex cujus fucco fomniferum Opium derivatur, Scammoncum, Euphorbium , Colocynthis, Apium rifus, Tychymallusvel Cataputia Colchicum> multa alia veoetabilia fimiFlammula lia : Similiter inter Mineralia Antimoni,

&

um,Argentum vivum,Arfenicu,RofaIgar,
Ks viride Lithargyrium , Ccruffa, Vitrioaliaque inhnua? Ad qux replicoi Om^ niahxc, licctinfefintvenenofa,tamendebitomodotradata prsparatah fapien,

lomoni?
%-^p.

in

Magia naturali ,aut cur iple(qui

lum

7.

fapicntiflimus

hominum
, ,

putabacur) ufque

adco dccipcretur ut ad cognitionem omnium afpirarct tam natura: humanae inimicos, quhm amicos intclligeret ?Nam

&

&

tibus,fiuntmedicinalia,cofquefcircvelim, Deum omnia bona crcafk : Sed eft Diabo-

diciturdcipfo , illumfciviirenaturascrcaturarum viventium , fcrocitatem beftia-

corumufumicuapplicationem

rum,cogicationeshominum,

differenccs

cjufqueinftrumcnta, quarpcrmalum illa odiofa ac dctcftabilia naturx humans rcddunt:

lus,

plantarum virtutcs radicum,atque aliorum

occulta erant fecreta: , Imojcurdiccrct, (apientiam artificcmom-

Nam,ut genuinoac kgitimo

(uo u(u

& ap-

omnium

qvx

&

plicatione poiTunt cffedus Sympachcticos

producere : Itaquidem abufu fuo

nihil, nifi

nium

docuilfc le?

An non

igitur plants,

animalia
nacura-

& mineralia, qua: tam valida funt

feu

Ancipatheticas adioncs conflidufquercbcllcspariunt in natura humana Deus(in:

humanx vcnena , quam ei bcnigna

&

falutaria? Sciebnt iinquicTcxtOs)natu-

ram omniiim crcaturarum vivcntium

animalium
:

& cur

fi

modo

illud effet ve-

rum,quod convitiatores itacffutiunt ? Cur

propriccaccscorum , qua;vcncna funt,ac ilamnola gcncri humano cognolceret ac confcmplarctur? Nunquid Alpis, vipcra,
colubcr

quam)caordinavitadbonosufus,nimirum pro fanitate humana.fed Diabolus ea morc malitiofcapplicat: Quod deftrudivo etiam ante dudus fapicns (eu Magus naturalis Salomon hifce in verbis confirmat:

&

Dcus

(inquit) crcavitomnia,utexifterenc
ratio-

&elTent, facicbatqueomncsterra:
lis

ncs fanas ac durabiles,ita, ut non cflct in ilcreavit

& putrcfacicns illeac

corrumpens

vermis.quiScps vocatur, autGalliccPourrificur,nuionc putrefaciccis vcncni: Serpcs didus iJypnis, qui fpiricus fici immenfurabili afHcir : Amphifbcna, Bafilifcus,Draco Hollio , Salamandra, Caniharidcs ,alio-

mcdicina deftrudiva : Similitcr Deus hominem incxtcrminabilem , (ed

erat malitia Diaboli,uc morsincraret

mun-

dum:&maligniacimpijimitanturipfum,
funtqueexfcmineillius:Vndeliquct,fuifle

&

rumque

numcrus, tamtcrreftriuavquiim aqucorum animalium: Nunquid

infinicus

(inquanvfuntilla vci enofa ac

mirum

in

Diabdlum homines improbos ,qui func exterminij inftrumenta ; fan^ mortis veri Diaboli incarnaci , qui adaptant illud ufui malo , quoJ revcra bonum ac kgici-

&

&

&

mum

DE PHILOSOrHIAMOYSAICA.
miimeflinrc. Qiiid plura ? Annequoniain Diabolus bunas rcs applicat ad ufum tnalum ideo illud in perpctuum ab horreri debct & cvitaria lapicntibus ? Ac,eft ne obiQamcnufam bonus ejusufusexhumana focictate excommuniLandus,& in a'tcrDianumproCacomagico, damnofo bolico habcndus? Vtexen-ipli gratia:Quia
,

Fol.ifo
*

funt Diaboli in terra

qui notis

fibi

impijs

invention ibusac machinacionibusiftorum Diabolorum,ci]m Archimagiitro fuo Satanavalent fe vindicare , eofque armis fuis proprijsjinvadere ac fuperare. Schobftici difcunt ab Ariftocele artem Sophifticatio-

&

num

& fallaciarum

non ucdecipianc , ied,

,

ut prKveniantfallaciam
ria

&

fic

honcftus,

Diabclus& ejusadhxrentcs,
neficos

intelligo ve-

artificioCffimus ac fidelis medicus, myfte.

&

necromanticos, inftitutione ac

veneni, maximeSpiricualis, fcrucacur,

manududione Diaboli,applicant Muinmiam humanam cam corporalem qu^m Spi,

non cum intenco intoxicandi aut damna inferendi fed , ut majorc cum cercicudine
,

ritualem pro perniciolis ac deftrudivis fuis invcntionibus, propterea cmnes, qui utuntur eodcm ad intentum bonum ac falutifcrum,funtpro Cacomagis aftimandi? Annc qii6d mcdicus qui morbos cft indicium pcr illud curare folct , ob eam rationem commercium cum Diabolohabeat? Aut ncccfleeftjChriltianummedicum , quia
, ,

&

efficacia

vigorofa,moliatur curationem

morbi,& ut caufam,ea pri iis noca, tollatjnaturacumvcnenisprobtfincelleda, curacio eriteo certior. Vulnus vencnofum viperse (utdixi) curatur Ancidoto Theriacali , in cujus compofitioncm caro viperarum ingreditur
:

Oleum Scorpionum

Jcu ipfe

notum ipfi

ctt

malum

quod

proprietates

Scorpioper fecontufus,curac idum ScorpicniSjidqueattradionequadam Magneticafuifimilis.

rcrum naturalium innaturali quadam

Antipathctica adaptatione patrare
funt,
tis

&

Quodcumitafit, curnon
alcxitc,

pof-

prudens mcdicus intueatur natura veneno-

ideoilludmaluminjaduram
,

fanita-

rum SpiritualiU;2Equc ac Spiritualia

ria quae funt in

humana; debcre excqui ? Sanc fi res.pro ut funt confidcrcntur prcbe , fcientia boni mali increaturis optime ad medicinae artem quadrat medicceque fcicntiae convenit. Nifi notitiam habeat tam de malo quhm bono,quomod6eipoflibileeftcurare in commoda, quse a malo efficiuntur:Si-

homine,cum vencnii quod

&

quidem,nifinotacaufaeffe(9usdifTicilime aut nunquam curabicur. Exempli gratia: Quomod6 pcrficicturcuratio , autcaula extinguetar aut tolletur? Verus Magus non intrac fcientiam fimplicium venenofs naturs,ut mediantibus illisnoceat fcd, ut difcernar Alcxipharmacum,quod debebat prxvenire malitiam ejus : VtScorpioScorpionis.Vipcra Vipera; noxas perfanat. Anne eft necefle , ut quifque gladiatus fuo
,

vulnerat.deprchcdimus elTe ratione iux homogeneitacis in natura, Magnece perfcdifmum,ad fugendum ad fcfuum fimilc?Si pet fanamMummiain hominccurare poilunc ac tollere corruptionem leu venenum,quod fimilis cjusnatura accidentaliter imbibic, nunquid fas eftfcireunusque acalterum.

Confitendum eft milii

(ut dixi) ciTe

,

Dia-

bolos incarnatos fuper terram

intelligo

abominabilesminiftros&fiJiosSatanae.qui traditi fuomsgiftro accapiti,committunc (ut vobis dixi ante) varias in folentias ac infidiofa ftratagemata, per fanguincm pilos, ofla, cutim Mummiam corporalcm cor,

&

poris
litia

humani : Sed , fuper om.nes alios maquorundam latronum , carnihcum,

gladio occidat autlsedat?

poceft aliu
,

Nonnedefcndere

ne interficiatur aut la:datur> Sic ecianccfequitur , ipfummedicum necefl"ario debcre intoxicare patientem fuum.quia venenum novit,atque etia modi: corrigenemCndandi ejus malignicatem , quod di patientem fua fanitate privavit ; Nifi enim vcnenum nofcacur, Alexipharmacumdifficulter habebicur : Si Heremica Aquiae fextenfisille (dequoanteidixi) noviflet fpeciale Antidotum ad eos curandos , quos

aliorumquefadionis illius nccromantics, abominandacft coram Deo&hominibus, digna , ut virgis fcrrcis cEdacur,vel igne

&

&

extirpeturex quavis repubiica bona, qui Diabolica fua aftutia ,in ullim adhibent, excrcmum hcminis halitum in cxpideleacur

&

racione vicae

corum

ut inferviatmalignis

vencno infecerat & pefteafflixerat ,complurcs eorum quospoitea curabat, cecidificnt

unacum

reliquis:Si incarnati fintDiaeft dcftruere (ut qui-

ad voluntates fuas: Atque ita difturbant quictcm tranquillam Spiritus hominis morientis , dequogencrcmalignarum, Paracelfus in hunc modum loqui- rhUofl^iraa. cur : Per triplices hafce Mummias multa 3paflim pracftica commifTa funt ab ijs cumprimis.qui illas ipfimct pr2epararunt,ut
fuis intentionibus

&

holi,quorum voluptas

da homines gladiati voluptatcm capiunt in fchifnriatibus , ca:dibus&c.)alij , quiufum ignis noverunt , male illum applicant , ut ille , quiDianaetemplumEphefi ignedeftruebac: abfit, uttalesnaturales creatura;,

&c, Qui nonfolum vitamhominibusademerunt

funt carnifices, lidores latrones

&

jugulatosipfos

fccerunt , fed eciam jugulacorum Spiricum , quemSpi-

Mummiam

qualesfunt ionis,ferrum& fimiliaprotinus abijciantur , nec in vero eorum cxerccanturufu , eb ,qu6d damnum inferunt , ciim
:n

ricumhominisvocarunt,cxceperunc,illumque fibi in extremo mortis momento fubij("ccrunt feufubjugarunt.ac varijs impofitis oneribus exagitarunt. Hinc ars enata
eft

Necromantix

taliterabipfis vocata::
,

abufum rapiuntur

Sandi, funt xque ac

VaJ autcm huic arci ac illisuniverfis

qui

n 2

tam

SECTIONIS SECVNDy^.
tain facile
illa

LIB.III. Memb.II.

dem

& ipfa, eft feuDiaboli

,

abutuntur-Necromantia quifeu k Diabolo

difterentiam manifeftnm inter verum ufum abufum abominabilem rei bona:,

&

&

inftillata

doda&:tradita,& abipfius inftrumentis feu mancipijs in abulum tam grandem converfa:Sunt enim illi homincs

quomodo (ut didum

carnati
,

ante) fint Diaboli in-

noccntiflimi.quibusprjeftaretlapidemmolarem de collo fufpcndi,atqueitain profun-

dummareeijci, Relatum eftmihi,carnifices Germanis vulgo.artiftaseflc in Diabolicohoc gcnere

vocarionisj
cere,

& per illud mirabilia pofte

cffi-

arqucac Sandifeupij acbonifuquorum nonnulli,utuntur Dci creaturis ad beneficium hominis , atque alijadipfiusruinam ac deftrudioncm; per confequcns,liccre medico honefto pio verfatum efle in utroque extremo,licet ibla cjus praxis debet occupariin benefaciendo : lam adfubjedum mcum defcen'
pcrterra
,

&

&

e6 magis dolendum ,eos

ferri ac tolc-

dam.

rari. Sic

itaque quifque difcernere poteft

CAP V

T.

11.

^homodb Sympathia pojjtt per accidens, aut mala dijpojitione in Antim pathiam tnntari s Hic etiam demonjlrationes qutvdam Magnc' tiae ad quamlibet hujus SubjetJi propojitionempro^ bandam expnmuntur^
Nhoccapite
,

quod pertradat cffedus

I Antipathiae, juxta eandem, quam in difcurfu meoprxcedenti Sympathiae

Quare in primo locoproponam vobis certa fundamenta,qu2e eam ob rationem voco

Propofitiones
, ac poftmodtim eas modis demonftrare aggrediar.

Metho-

varijs

dum obfervavi,procedere mihi animuseft;

7>

J{OPOSITIO.
thiam membra poffunt debilitari , corrum*
pi ac infici-

Vt per Sympathiam
ralibus quodvis
teft ac fortificari
:

in Spiritibus natu-

membrum corroborari poSicitidem petAntipa-

Exemplum experimentalefeu Demonjlratio^

Si Mummia Spiritualis extraAa ex hominc,admifceaturrebusvenenofis , atque
fi
b.

hic modusdivertendi virtutem creatura

bono ad malum notus ellet illis: Nam hoc

icapermittatur

ut putrefiant fimul

vel

mododifleminarepoftuntfebres
:

& epide-

cumMummijs infirmorumac miam Planta enim exfugct Mummiam infcdorum, vel cum menftruis venenofis Spiritualem eorum quiinfedifuntiftiufmifceantur
,

mulierculactumqueherbaplantetur
getatione continua
Torscelf. in
,

vel ve,

irodi morbis venenofis ratione vcgetativa:

Magnes ita imbibatur & confervetur in

caufa eife poteft

ut

jnb.de 1

cm-

morbus fit continuus:Similiter,fi quis praebeat herbam aut frudum qui fapit Mum,

fux : Similicer , fi Spiritualis extrada lit mediante Magncte ifto Microcofmico ex corpore lepra'infedo , appliccturque,velmodoquolibetad
adivitatis

Mummia

fore.

miam xgroti, beftia: quze validioris ac fir- intra adminiftretur alij qui fanus eft ac fainficiet fanum ac falubrem infemioris clt nacurx quam segcr ; Tum beftia lubris dumque liberabit ut k quibufdam probainficietur illo morbo & a;ger liberabicur.
,
,

Ab hoc

expcrimcnto complures egregij

tumeft
pore.

Hsc

Paracelfus inlibro de tem-

abufus perficerentur a malignis hominibus,

z.

P J^O P
j

S I
nus
eft.

TJ

0.

Antipathetica aegri extrahi poteft ac infici feu in fundi ahj , quiia-

Mummia

Exemplum demonjlrativum.
Hoc confirmatum
prsecedcntibusi
eft

probationibus

turhominivelbeftia.tum morbus transferetur in

& ulterius hunc iamodum

didum hominemTeu befl:iam

8c

ftatuminatur.

fcmina feu herbas, fpedanad tria membra Principalia in Mummia Cadaveris mortui, feu in Mummia ex xoro vcl infedo aliquo extrada , frudufquc horum vegetabilium dentut feu adminiltrenSi quis ferat
tcs

hoc etiammedioimprobi ac maligniinficere ac intoxicare poifunt. Ciim vcr6ha:c

facinora horribilia fint fpiritui religiofo,

non aufim ulteriiis

efi:edus Antipathis in
,

Spiritibus exprimcre

qui abufu benedi-

dionum Dci Patrari poflunt.

Intrabo igitur

DEPHILOSOPHIAMOY5AICA.
cur aliam fpeciem praxeos Antipathetica',
1

FoKrjTv
Ibi-

qu^m ad
dcm.

ejus

qax

pociiis

ad confervationem hominis,
3.

deftrudionem verget. "

pi{^o?osnio.
agereacvegetaredimittac , turtcquiderri hsec mutuata caro,di{Iidebic cum carne commodatoris, qui vivitac vegetacur : per confequenSjAntipathia ex i|launione procedet , qua; anceierat Symjjatheticaj Ita , ut non nifi emoriens caro jam amputetur, aut k carne viva, fuper qua tranfplanta-

Siduxcarnisparticulac , recens vulnemutuo applicentur , Sympathizabantac uniantur,a(Iimiiahuntur , unaque caro continua rcdderur : Ita, ut altcra eal-ats.fibi

&

rum
do,
elt
,

profperat.fic eciam altcra faciet;

(iille,

Mo-

aquo caro
vivus

illaadditamutuata

fanus

& in vegetabili fua difpo-

maneat. Quod li ver6 arbor animalis,exquafurculus erat defumptus (intelligo corpus , exquocaro mutuata erat feu exfeda) marcefcatautpereat , ideft,
fitione

faerat fixaexfcindatur, vivam carnenl etiam Gaugrzenari ac' corrumpi fecum faciet.

&

Experimentum adhoc confirmandum.

Hoc rite probatum ac ftatuminatum eft expcrimcnco illo in Icalia antc citato. Chvr, enim quidam nobilis vulncre nafum amifilTet, vulnereque fado in Brachio alicu j us
mancipij Ibi,ex confilio medicorumadaptaret illud nafo fuo itidem vulnerato, atque
ita

mitrebatur jcum pecunia fatis ampla prO fuis doloribus perpeffis : Accidit autem

quodam temporepoft,utmoreretur Mancipium,& licet ex hac vita difcederet tonge diffitus ab hero fuo, tamen caro mutuatitia in nafo heri ejus marcefcebat ac gangrsi
nabatur,eatenus,ut Antipathia inter utram-

caro unius firmiter afligebatur carni

,

al-

terius

dum
tica
,

continuans juxta illum modum, agglucinatione ac unione Sympatheutraque caro in

,

que carnem licct unitam in unam fubftan tiam,ufque aded augcretur, ut, nifi confeftimcaroillaemortuafuilTet excifa , reliquas partes fanas corrupiifec ac deftruxif1'

unum

coalefceret,

tuncque portiocarnis captivi exfcindebatur ex Brachio formabaturque in formam hafi, in Nubili illo,mancipiumque ita manu

fcE.

Demonflratio Problematicapro Magnete.

Magnes Magnetem
fua pofitione
,

trahit in naturali

preflafuit

tamper Magnetem
,

in fcaphas

led innaturaliter difpofitus

diftindum

qukmperduoferreafilainna-

fugat ac

refiftit alteri.

tancia fuberibus^

Demonftracio hujus Problematis ex2,

Si planta exfcindatur

P JIO B L E

M A.

falix,fique

exempli gratia , regularitereidemtrunco infcratur, crefcet i iii vero irregulariter , emorietur ac peribit.

Prohujus Problematis probatione vide 2:propoutionem- J. capitis,inapplicatio-

nead vegetabilia

Vbi fuperius explicatur.

A PPLICATIO.
Sic
raliter
,

fiSpiritus utriufque carnis, innatu-

poft inzquales difcordantias, corruptid-

difponanturinvicem , removeanturque ab unione Sympathetica ad dualitatem Antipathcticam, vel fcparationem aut difcordiam innaturalemjtunc tam quidem
4.

nem generatio fequetur: Nam (ut didum)

corruptum naturam
,

corruppentis facillime induie

pi^oposnio,
thix
efficit,

SiMummiaSpiritualis abaliena feupequadam natura corrumpatur , tainen refpedu Mummise corporis naturaregrina
lisjSaniac lalubris
fana ac falubris
,

&

ratio iliius tarditatis in rc-

pulfione infulcus Antipathetici eft,

e6qu6d

quod

ita

infedum eft,
,

Mummia corporis
,

fedaillamMagneticeattrahet

licct

non afnon

tam afFedionate fed tarditis ratione unionis aut adhasfionis vcneni exotici , quod mixtionem Antipathise cum illa Sympa-

fanaac homogcncaMummia,partim adu fuo concupifcibih fibi fimile fuum Sympathecicum attrahic,& partim diffimile fuum propnetace fua irafcibili contaminans cxpellit- Sed quoniam difiimile hoc Antipatheticum tam firmiter Cmili fuo infedd

adhxrec , idco accidit, ut rcfiftentia expulfi^?^ n 3

fiva

fic

SECT10NISSECVNDy. LlB.lII.Memb.il. ciatur atque altera & hoc modo Sympatarda ac debilis faltcm: Ac ita Mum, ;

raia Spiricualis arque

corrumpatur ac infi-

ihia convertiur in Antipatbiam,

Experimentum ad covfit mamium hoc.

Mulca: ac varix dantur probationes atqueargLunencaltahilientiahaec, nam cum corrupta Spiritualis Mummia in aeve ab
aliquu lcbn peltilcnciali feu variolis infedo,
teratur

odio profequicur fuum diffimile,& proinde illud Ancipachctice nonnifilente &fegniccr expellic , quod ob hanc rarionem efficitur. Acquc hxc elt caufa , crifinexpulfivam iubitohaudfieri , poltquam infcdioqusdam venenofa e(t recepta , ncc fudores,nec biemorrhagije feu erupciones fanguinis cx

itainfeda,ci]m ficSpirituifani liominishomogeneajfeunic , atque in hoc refpedu alcer alcerum amipledicur:

;

Mummia

Sed Spiricus fanus Mummialis' perfcntifcens ^' quaii deguilans nacuram hetercgeneam lcu infedtrim^qua fuofimili adhxrct,
illam fcgniusac tardiiisexpellit
itit
, ,

naribus

expulfivse

eive rcfi-

c6 quud fuum

fimilc concupifcit ac
>

mcnca , quandoque vidonaSpirituum fanorum,& quandoque vana eorum molicione uetfi'

citur.

quaefuncrcfiltentixac taculcatis Antipachis concagiofa argufubico apparere volunt : Atque hoc

,

proinde attrahit Sym/pathctice

& viciffim

Dcmonjiratio Probhmatica derivata a Magnete.

Si

exigua

ferri

portio ponatur in cym-

bilifqueacinnacuralis ericfada

bam CLm
uc fuper

alijs ncccilarijs ad

navigandam,

aiiud vas ad illam ipfam

aquam fiuduct, atque Magnes in aquam propc alte,i.oitio

,

rum coUocetur

qua:

fiet incer hsec

, eoquod Magncs aficdat, & fibi valide fuum fimile vel maximc adamacum attrahit , fi modo non mifi.eatur materijscontraria naturae, & per confequens minime cum illoin fym.-

binacorporaMagnctica, depravabicur de-

pathia conlentiens oncretur.

A PPLICATIO.
Denique
,

Mummia

quje Ancipatheti*

in ipla

cam infcdioncm fibi jundam

in habct , conjundionefana;leurobu(tae ac falutaris Mum,mixapplicat, in Cmili racionc fe ha-

&

& fcapbafeu cymba

ita

cnerata,ap-

bet ad fragmentum lapidis didi Theamades (qui Antipatheticus cft illi Magnetisj Nam ille, te(te Plinio repcUit fcrrum vel

Magneti peregrino in alia fcapha in pelvi aqua pleno, validior Magnes parcimattraheretfuumfimile,nimirumMagnctem fcu ferrum , ac partim refittet atque expellct inimicum fuum \ Atque ita ratione
plicecur

Magneccm ipfum,ucMagnesilIosadfeatjungeretur in Scaphula feu vafculo Magncti vel portioni ferri ica locatae
trahit) ac
fi

ejusatcradionis cxpulfio cjusforerfegnior ac cardiur,quare etiam Philolbphi Magnetici

hoc habenc pro Theoremace.

2.

P\OBLEMA
acproducic illam irafcibilem rcfifteniiam
inter (piritum

Coicio fcu uniointcr Magnecica corpo, qu^m fuga vel divorcium a (e invicem. Experiencia enim docec , corpora Magneticafegniiis repelli, quamalliciuntur feu attrahuncur fibi invira clt vividior ac agilior

homogeneum Mummix,
(cu

Sc

ccm : racioeft, quia c(t quardam invafio Ancipachetica , quae prcgignit illud odium,

&

infedioncm in illo : Namnobisccnfidcrare incumbitj Magnctica corpora concupifccre unionem Sympatheticam.

vcnenum heterogencum

u
DuxMummiae
altcruin

PK^oposnio.
eam cauiam
induit
traria
,

diverforum corporum, fanum; Alteruminfcdum eit , tam;Ctfi in prima fuacoitionevideanturconfentire,rationcrcfpedus illius ho mogenei, qui e(t inter illas, cum non fint in carum puritate, nifi unius ejufdem cflen-

difpofitionem heterogeneam

quorum

qu2e eft ad efTentiam ucriufquc con-

Ob eam(inqaam) rationem,fecun-

&

tisi

Tamcnciim

altcrainfcdafit;

Acob

da Mummia conacur di verci ab ucraque, atque hoc probatur ita,demonftrationehac Problemacica ex ipfius Magnecis proprictatedefumpta.

3.

P T^OB L
Mag-

EM A.
5

Vbi duo fila

ferrea tenuia ad polos

netiscollocavcris,

hxc

fila

fimul in infcriopoli coha:-

re fua extremitate fuper

pundo
,

fuis erunt difcordia, atque fibi inviccmin extremitace fua (uperiorc adverfa , ita ut furcam juxta hunc modum facere obferva-

tefcere obfervabuntur

fed in verticibus

buntur

acfiunaextrcmitasevitaretacfagercc

DE

HILOSOPtlr A
aiterius.

MO Y.SAiCA.
veniebat peflima

Fol.rfii

geretconforcium feu focietatcm

A\

/B

, mortua&quafinullius Conqucftus eft multis ex fuis familiaribusdehac re, necrationeinvcftioare potuitjcur ipfe aliam ab omnibus Laudatamalijstemporibusconfecerat, jam tam evidenter idque varijs vicibus erraftet?

vaioris

Qyodam

die i vetula certior erat fadlus,

hoc polTe haiitu fetido alicujus ex fervis in confedioneatque decodione verfatis, idquefuaexperientiaevenire:ExaminatisergofervisinAiljeconfedioneiaborantibusi unum prxccteris haiitu admodum fcctido afFedum , fpiritumquecontagiofuminve-

Vbi A. C. c B. C. funt ambo

rca
,

filafer-

quorumvercices invicem hserentes funt : A.&B. C. autera ellpuncftuspoli Septentrionalis : A. C. funt Scptentrionales iincs, qui ferro adjunguntur detinenturin polo. C. fincsliint Meridio-

nit,quemper foiutis liipendio abire juflit: Iterumque novam aliamefficerenicipit,ilulioobftaculo,creavitbonam,atque talemafriduc fucceOTum bonum,abfente halitu corrupto habuit. I^oft anni Ipacium iteia fine

&

&

nales

&c.

rumexperiendigratiaaccepit fcrvum illum halitucorrupto aftedum, in negotijsfa-

&

cultatis fuae ut antea appiicuit,quo

fado

al-

lam fuam in ftatum priftinum redadam perfentit.undedehacre certior& fecurior fadusjfcrvum iilum cujus fpiritus erat alIsifuaeadeoexitialis.iterumdemifit : Hoe pluribus fide dignis eft notum-

APPLICATIO^
Si ergo Spiritus ifte fit adeo exitialis fpirituialicnouteum corrumpere queat, ad diftans,muito magis procul dubio Ancipatheticus erat Spiritui fus natur^ Ijseciei,

&

uti in fpiritu

humano

pefte

fte

liccr,nam oblervatum eft morientis fpiraculum ,

infedo videre ultimum viripc-

admodum

pra:-

fentibuselie contagiofum,pernitiofum 6c adeo lethale ut nih.i fupra.

NC

FS I

0,

Poftem equidcm (ledor judiciofc) volurei

Eadcn; eft ratio oppofita , fi poli fili ferSeptentrionales A. B. poio Septentriorali C- applicentur : Nam more furcato in
liunc

men integrum congereex propofitionibus cxperimentalibus,una cum probationibus

earumcirca abylTumac fylvam infinitam effeduum Sympatheticorum ac Antipatheticorum in tribus regnis , nimirum animaiijvcgetabiii ac minerali
ter

modum diitabunr.
fimiii

Ratio eft.quoniam polum fimiiem

applicare, innaturaie cft.
f.

tam mutu6

in-

PllOPOSITIO.
Spirituaiis

Mummia

tlietica,in iliam

de natura SympaAntipatlieticam reda,non

modoaeremcircum ambientem fedetiam

mcdium,denfiusnimirumiiquoresinficere
valet.
^

quamiibet fpeciem,qu^m ab individualibus ab uno gencre ad aliud : Sed meas audaciores acconftantioresdevera Philofophia ejufque appcndicibus opiniones, in phrafi ampliori exprimere mihi non proprscipofui , confiderando afperitatem pitantiam calami mcirationedefeduslnei

&

ac infufficienti^ in politacjusnacura
ciffim
,

'

Vi-

non ignoro limata ac phalerata verba phrafefque non efTe , nifi volitantcs potentis ac opulenti fubjedi bullas

Demonjlratie hoc confimans,

Hiftoria qu:^ hoc confirmate hujufmodi ThedeBrucr Incivitate cantuarienfi Comicatus Kantis erat vir qui:

& quafi
homi-

poteft eft

umbras,qu3e,ut funtProtcoformiterin coloresinfinitosmutabiles; Sicetiam

dam
nis.

in allse

confe<Sione
illa

magm

not^

&

phantafix ac judicia admodiim funt variabiliai luxta proverbium: Quot homincs, tot fententis.

num

haud exigua:

fua facultare xftimatio-

Reor equidem
,

& ani-

Accidebat multoties caufa minimc cognita, quodaliaquamfscir. Subico de-

mus prziagit, quod ut cunque in fcriptura mea fini curiofus fcu exadus,aut in phrafl exN n 4

SECTIONIS SECVNDyfT.
(bxprefTionis

LIB.III. Mehib.TI.

mcJe laboriofus

tamcn conali-

mina mea meliora

liaud fine cnlpa feu cri-

mineinoculiscuriolbrumafparcbunr,
cct forfan fuis grata
alijs.

noiccre aur rccipere : Sedcam potius perpeai6 omribus conatibus fuis velo ignorantiar oblcura- abfccndunr , atque ica quo-

Q_Uapruptcr fufiiccre arbitror, quod audeo eik in (uhjc3o fundamcntali [-"bilofophis hujus ciicntialis coniidcMS>ut potequx ipfamvcrita-

Chriltum Ipiritualcm perlequiac cruciiigcrenonabltinenc, quielt fola vericas, vera lapicntia , veruslapis Angularisaccfcidie

fcntialc vera: ac lcgitima: PhilulbphiiEfub-

rcm,iinc iilla vcvborum (uperiicialiini adornationc ad lc defendcndam ac vindicandam habcar , acproinde.ur vcritas non qua-rit angulos,fic ctiam cxprefTione vcrborumcloquentiom.ac li.'ntcnciarum perpoH-

taium aut Phrallum ad fc,inoculis fapicntum ac erudicorum illultrandam ac perfpitutorem rcddcndam.opus non habct; Cum

jcdlum jcujus ncmcn bencdidum fit in fecula, qui fo'usccclumac tcrramacomi ia in ijscondidir, eaque fui fpiritusvivificationeluitinct atqucpra:fcrvat , quiopcratur omnia inoirnibus,acrcgnat ingloria poccntia cum Patrc in a:tcrnum qui fervos iuos a malc cordatis dcfcndere.acinafyli defenforij ad prxfervanilarfcuti

&

&

ncminem latcic poffit, eam oninia

Sip.

vincerc:

uum piKConcm viritacis fua: a linguis viperitiis

1:11: enim lucidus fplend(;r fcu cmanatio, ab cmnipotcnteac xtcrna: fonteortaqusilktminat omnia , ac ic ipfam in cfledu omnibus rcvelat , & propterea ufquc adeo clt m omnibus operibus liiis manifella, ut ullo auraia: lingua: oratorcautblando Methodico Rhetore aut eloqucnri Phiiofopho, ad honorcm fibi in cxprcffione cxccllcn,

toris
1

malignorum vctcrarorum, tergiverlaconvitiarurum & vcncnoforum dideiorum C} nici ac Sary rici Momi tueri dig^
;

nabitur
tradidit

Ipfeelt
:

Ego dabo vobis

qui cultori veritatis fu2 os ac fapienti-

^''. 21.

tixfux& in

relatione perfcdionisjucundi-

datumluarum.,toti
nolinc

mundo
,

revclatie reve-

am, cui non poterunr rcfiitere ac conrradicereomnes advcrfarij veltri, Itaque cum Prophcta Davideconcludam : In alarum tuarum umbra canam Domine,in te conVindicaacprseferva mcabinimicis fido

rCim.63.!

landum, noncgeat,licct indigni mundani,

meis juxta milericordiam tuam.

Aiiicn.

cam cum

revercntia

uti

par ctl,ag-

I S,

tflfC* /5-5,

V.

*?

.fi^jH'

-.-."-

^-

-jr"

!>

r-

lolt^Jft/^

C/
J:X)und uy

^*.
(&

v^