p

NCIS
DINDITOR:

BOLtrTN MtrNSUALDA CULTURA GA.

LEGA, NCEO DA SOCIEDADE ..NS,,

XERENTE:

Vicente Risco
SEGREDARIO DA BEDAUCION: REDAUTOR X.EFE:

Arturo Noguerol Xulio Gallego

REDATORES: SB-XER,ENTE

Xaviel Prado(Lameiro)
Ramn Cabanillas,

Alfonso V. Monxa,rdn Antn Losada Diguez, Rmr Otero Pedrayo,

Alfonso R. Castelao, Florentino L. Cuevillas,

Leuter Gonzlez Sa,lEado

COLABORADORES:

leixir'. de Pascoaes, Johan Viqueira, I'oute,

Philas Lebesgue, Leonardo Rodrguez'

Antn Villar

Wenceslo Fernndez Flr'ez, Xaime Quintanilla,, Antn Norieg) Varela,, Gonzalo .{.beDte, Manoel Banet Fontela, Lois Pea NoYo, Eladio Rolriguez Gonzlez, Ernesto Rivera, Antn Placios, Leonaldo Coirubra, Anador Yillar, AlYaro Cebreiro Xulio

f{rqus de Figueloa,

Alexandre de Crdov, J. Celvaens Rotlrgues, Xulio A' Cuevillas, Victoriano Taibo, Prieto, )(os Ferl]rldez Martnez, Farruco Lauas, etc., etc.

Y-ADEMINISTRACIN REDUCIN
Padre Feixo,12
ABONAMENTO
I 6 a Atlcentna. 3 En Cuba . NlLrI&t'osatrqsados I petas. Nmaro slto,
Doce ntimatos, l Petritstta.

ptas. ?Jos d'olarc ets.

. '

':? .t.

-Tamp0ucoss pol.aDreucir. que soleitados r0n maisorixins 0s qustorandireitamertes tstebolotn pblia qe entrdense sonda Redauoin. sendo quep0rno renfrmad0s, dos das n-elas emildas, Ion fai soldaio ideias

SUMARIO
Nota d@Red,aucin.Al,atdsd,clnoite d,e So;a Xoan, por Euxnlro lloNTES, O Pil,sofo d.ef??, por XaN AZNAR. por Cstteo. C bsrno. por Boza BREY. Prq, fa,cerun /izo..., FoRMTN gecn por FLOBENTTNO CttEvlLLAB. L. Arqueolcc,, as Noas linclnce , por Anruno Nocuetor,. por Not@s deport)q,s, GoaL. pol-a,REDACrN. Oshomes,os feitos, as aerbo,s, Aaho s leutor6. Fra. de testo: flhu,no, pot QtsraLA.o. Fatografias de SaANrtrco.

NOS

SAMANIEGO
Luts sra.d.ar rrrn.

.
A3

D FOTGRAFO E MODA
- <DJREIIIISE

SE@ANE fuTANUTL
AXENCIA FERROCARRILES DE
:-:
-

labradas(le tjdas clases Macleiras

Porre llfaJriDr-

:-;
{DLIR'DI

MrcanseAP|AS pra ntnas

5E

GA AS SUAS OPERACISCOMERCIALES
co' -rs c.{s-\s Qull s' .{NllNcll\ No

BANCO

DE VIGO

FUND-{I)O EN 19OO

p0llll|,ilnn, lltt0[n0ifl, $llTl[0, !"|0ilnlt 0 al0|tesl viG0.-8cr$ah$ia$ 0|lntfi$t, CENTRAL CASA l|llll f$IRff0fl, nl8nonl,lfl, ttLfll0lll, cflRsftl.l0, cfiRlllfl0d, ilnnB [t l|flt0t0nfin$, oYft,8nnc0
Tr1-\xerlie,. e Conesponsaesno R:ino yo Estrnxeiro, especilcrLte nils -{rr1recas c .qri.tt)s : Ileali24 t,ltt 11'1h. Ot).rdcisde llanca, e llolstL .t.:r:ttltl,al. Adenite cattasc,t'rct1,tes t:ol'os ota os itrtrcs$ slluatttts: oue ( O\TAS COIIRENTES vist' 2 2 ri DEPOSITOSa 1 rnesplazo. 3 :1 ,,r: ')it6,> ' 12 4 " DE '\FORROS cleic 10 000ptas. : J lln C.!IX-I
"r

LUIS GALLEGO - Procurador

DASE PRESA NO DESPACHO DE TODA CRAS D'ASUNTOS
LUIS ESPADA. N(IMERO 9.-OARENSE

NOS

MANUEL PEA REY

ESPECIATISTA [N PARTOS E DO'NZAS PROPTAS D MUII,ER A

DEIXOIIDE PERTENECER DEND.OIY\ES XUNIO DE

U S,\\.\TORIU'JIIRIlRXJT D L'I I]:\-E O

E CONTINUA
o\DIl

NA SUA CLi\;CA
):. E Tir-,T-r" "-\:-fr

NA CALLE DE LUIS ESPADA. 21-2.'

tiltLIBE -\ CLr\sLI-f \ E i-,',i t-pri0li-\cls

,,PERILLT,, Merquen, PLN,Y'i RCS DI RRFIR

OS DE ii-{I: I _ ' L ! i _ r , ., _ , : ! ' - a : ll-:, ,i]

LltIp^

ru , os MAIS I CO^r:Li Cos

AR\E\TINA

BOAS UIILIDAS OS R E V E N D E D O R E S F'\Bnl- -r-\ - i ' ' iIEPERSENTANTE N -.\

ANDRS
OTtF,Elif SE

PERILLE
:EsFa;-a.!

JOSE

MARTN

Oalle \eezrela. 926

C i r l r e . t s .C . .: r ' i : : : . : A

Gaga "F--_REELE,,
FIIRRETERIA :-: L-ft-A :-: (.-'RIS'|AL ]IL}EBLE E[.()NTIXIECOS DE LL-\U E FRABICACIOS DE CI,)L'-II0S PATENTADOS
podeoDll-as!3 casaconsolovisitariste ashlEaG. Voslede clendo0 maximm economa. d'

?az Nvoa,9-OURENSE

BOLETIN

GALEGA, CULTURA MENSUAL'DA ..NS,, DA SOCIEDADE

Ogrse 25 e Agosto 1922

RGAO

Ano

III

Nm'

f 2

chegou findal-a sua pirmeira serie de doce nrimaros' NT/IQ d'esforzo pacienzudo t\ \-/ J Non imos clicir o qu'lo repersenta cl'eixemprar sacrifizo, de f endexamisdeceucionada e persistente, cla Raza e da cultura galega, pol parte dos eclitores. noi clestinos Durante todo iste tempo, non deixou NOS un istante de traballar pol-o acomprimentoda tarea que clend'oprincipio se propuxera, nin e recadai pla elo a contribucin dos mais doados pra claren Pobo Galego un meirancle conecimento clscousas qtre ten de seu, e mais nra marcarlle o camino do que clebechegar a ser. A crecente d.emanda,que nos obriga a aumental-a tirada a cada novo nrlmaro, dinos ben que non imos descamiadose que o boletn fondamente sentida no nso Pas. NS tesponde a unha necesidacle EIo bbrganos tamn a persistirmos no nso esforzo e a intensificalo ainda. S tui po}o tento eiqu un chamamentopra que contribuian nsa obra todos aquiies que queiran que o nso boletn siga sendo en Galiza unha afirmacin d'enxebrismo, unha revelacin das nsasposibilidspr'o futuro e un rgao de relacin antr'o pensamento galego e o pensamentodos poboscultos. DE LISTA DOS SOCTOS NIIARO DA SOCIEDADE NS" D. R.uN OrPno Pron-+Yo D. Antuno NocuERor,BUJN D. VrceNtr Rrsco D. Ar,roNso R. C.stpr-.o D. ANTN Louso.t DrilcuEs D. R.'uNVrr-r-.n Pourn Excuo. Sn. D. Lr:oN.noo Roonicurz D. Xos OALvIoXIno D. ANIN Vrlr-'n Porr D. Fnscrsco Lms

NOS

DR DE NLRLRS NOITE S, XONN

Por Euenio 1ONTES :-: CRBRN|LIRS Rarn

Pol-o alt0 ||lar

Itofo mar abixo, pol-o rr.enriba. Pol-o I)]ar abaixo Pol-o 1nr. uriba Velr 1:L)'nalose reto rnareiro E Ai lo re le lelo Tai bgoas Dos ollos Cubfralolle tuds a facin os cebelos. No nrar enrb,i,\o l{o rna enribe Rrte, veDto rnareiro: Pa drche ledicias Troxeme pDleiro, Vento maleiro que fras en pip Prate reDto rnar.eilo.

[oll|l otnla |l||a leria

Collil uul ostrel ferila Tol1 tolr tor porrou tou Collin rrDhe eJLela ferida E quiteille as Dlrrag E n-uhe gIola, ai lelelo Tou porro[ tou BeD mantialar ben bobida Iler mntiala, ben bobial Frrltlle curanalo a terialo U estrel botonso a anta D estr.elg, botouse a,cntar Ai lsl&la, ai l la li. .E cldo xa eltilo cu].al, ToLrpolro tor AbriDlls email a gyola Abdtrlleamarlag!yola A-ai l l E a estrela botouse a r.or Si. E a estf elr, botorrse Yoar -4.ilelelortou, tolr, tu porou toLr A estrel boto[se 3 voa.

[uquro [a tel una

Du qlrero to urlra J'ri1. Liltriti, Eu qrero ter unha p Ileinr, l(ir mercar riia Si {l Doa hai, i cid. ELr quero ter nha pria PIa tocar a gritalra en ra.v_ols hia. al Ai ler.el, ai laja'l. Pa tocar a gitarr.a, elr rtolas de la.

lol-$ coiledoiro$ l$!lr$...

Pol-as cor.redoiras Ispids. euc0ires, Pol-as coeloires que ra boca a baixo Pol-as corietioiras qrre trepn e chotan , Pol-s corleiloias Ispidas, eacoira.r. ]Iolladas de a que lmben o chao. Ai lelelo, i-ai lelelo ai lelelo. i,i tatal. Bi\a s cautigss \a desguedellads Ar loias artigas Calss.sofocaalas, As cntigas mozs Como os mar.iileiros Con piDchos de toxos Feridas, ttuadas Ai lelelo, i-i lelelo Ai lelelo, i-ai lalal.,

0e[d'oto llcoto o d'|t

Denal'o oto d llr Dicolrto Urr attrrrlxo cai no ral Ujujru, ei ujnj[ Picoir r'il l'oalal-as galiirs o glos lo lngar Probo aturll\o, uj.iR, soio fai chorr Probe atruxo, ei jtl jiu, soio fai chor.r..

Xhl trlhldr
-rio cario de San lag,r Esqueein o mer borilD It Ea ponl I'n cabsllo Perdin o mer cszD. Peraln o curz1nreu Po trigo cbazn Ai la la le le lo Che de slt'os E as cunchas chea- de peds You ohrmr n-ie cstelo Seiror dos cen caprLsal'os, O'ubilebairla A costia aleCarotlo O[rD un crbel Bo raDalon- perealo Tra la, l, tr 1 le 1o... Onrin un crabel lJeraDdo n-n peDedo.

qo l||lo taruarla 0ro ro8

llfargarida qrr ras l)r'o tnririo Lalalo ai lalala Margartd, chgate ac Margarlala qu ras pm lriiro Pous i reir do nr ter fol ()s sposescoitan di cr.o ct0 NoD hai gelD, Mrgariala Nou li n-esta Ter.a ielirr C l a z d e l o e [ $ o ] ,

llixn as cartigas Pol-s cor'ealoirs quo lamben o chao Baixan s ceDtigt Collialss da rnao.

NOS

O FILSOFO DE TUY
i 18te babrrllo unha naicia praJo'qua oai altantuAa balucn'a princpo no nttm&ro qle 'rnr d,o tro,todo QlI'd |thll l.ltur, d mt_ ncnre fiIsofo go,legoFrdncisco 8,n.he2'feita pol-o culth't|o profeaot do Igtituto al'Ourrc, D. XM Aznet Ponte. E a pbnira qe 3i m ds Penrfik|, NSobtlo ptim.eas ala suaIbrice.:4 rt rt rt rl e

moitos halles causr sorpresa o tftulo d' iste rtigo, e cecais qu' o seu esprito sonli escptica,mente leelo. Un filsofo galego?.... N-outlo tempo x,ido felizmente, estranab ouvi falar de filsofos hespaoles, e moito mis, d'unha Jilosofia nazonal. Hoxe ainda, pra rnoitsemos galegos unha revelacin ouviren rlolubrar a un pensador nado na su terra. E nd menos que se trata d'unha das grandes figu|as do Rencemento filosfico no clue Hespa participou tan intensmeDt coma no renacemetrto artsteco e literado, produeindo tres persoaliddes tan orixinaes e barudas com'o valenciano Xan Luis Vives, o estJomeo Pedro de Valencia e o galego Frncisco Snchez. Tres nomes clu'iles solos bo[dn pra nazonalizl-a fllosofia n-un pais. Espdtos apaixoados, rebeldes, inquedos e ventureiros, mis que ninglin o eilego Frlnci6co Snchez, son os verd(leiros inicidores d refor.ma lilosfica, cui llternidade atriIluise Descrtes. Rebeldes ferleo dogmatismo d filosofia. tr'dicional dl Edade Mealia, n que foran educados, e que non satisfacis, 6eu esprito, coecedors mesmo tempo .das ideias e teorias rla antiguidade gteg",. principalmente traguidas mbente por obr& e gr'-cia dos huma,.ists; ideis e teoris opost&se confiliutorias ntre si e moito mis ainda co filosofia medieval, cairon en glan receio e desconfianza tocantes s ideia,s adimitids trdizonlmente coma verddeils, vindo p&rr n-un resolto esceplicismo tocnies tod filosofa e cenoia. Mais, esplitos refreusiyos e sinceira,' mente apaixodos pol-a sabenci, non podan ffcr n postur escptic doada e cmoda, 6enon que negndo e dudando lilosofndo se tempo, enca,miaroD a sua refi'eusin car'o estudo do coecemento mesmo, sialando a su orixe, leis de desenvolvemento e limites, 6endo n-isle sen6o, sobre todo Luis Vives e Pedro de

Yaleneia, verdadeiros filsofos cr{tecos e acdd'Arcesilao e prcursores micos, descendenteB de Kant, Fransisco Snchez deu un paso mis. Escptico no tocantes cencia do 8eu tempo, inieia, com'os discipulos d'Enesidemo, unha direioin positivista, e neokantiana (1). Critioa a fllosofia,escolstica, da que compre ceibarse p|a que libre d' ela o esprito, poda, ollar direitmente &s cous&s en si mesmas, levando pra elo os dous necos istrumentos, o esprimento e mis o xuicio, capaces de produsir cencia, O lema ou bandeira de Franciseo S,nchez i ouerra slothrlLo; po,so (r incluciil,. -{ persolidde qu'a ns hoxe nos intres estudar, a d'iste mdeco e lsofo galego, trYancisooSnchez, A sua obra, igoal qu'8, sI persoa, estiyeron moito tempo na sombra, mis que nada na nsa patria. Dronse a,estudala os estranxeiros, Un d'iles, Henry-Pi"rre Cazac, determiou pra sempre as dtas princips d sua vida e o lugar da sua naceneia, respeuto do que er&n a,s opinis opostas com se deduz da bibdogra,fi qu'eu col de Snchez temos. N nsa ptria ana,lizou brilantismamente a su obr filosIeca D. Mrcelino Menndez Pelayo (cq,p. If De d,e uos seus -D)rsgfos aitiea fil,osfr,ca Zos orgenes d,el a'tticisn'o lJ d.el erccepticismo U e$)ecio,l,rnente cle los pt;ecursores espaoles de Kant), mis a sua obra, o intresaDtisemo tratdo Q?rod l1ihil saitut", sigte descoecido, sendo moito mis citado do que leido, a cau6a de non haber ningunha ve$in ca,steln. Compre dalo a coecer. Elo ha contribuir tiralo plexuicio de que ns premaesemos aleixados da xenera,l axitaein do peDsamento,e, leermos xa o seu prlego, sentirmonos levdos o a comparalo con Desca,rtes, home d dribid sistemtica, o innovador da lilosofia, coma 6e ten repelido xa d'abondo. Alj hemos ver $nchez exereitando o mesmo mtodo, pondo
(1) Irlenndez Pefa]'o, ,.rogtos dc .r drid.19l8. o Utjfrca, M*

4 en dbida, todl-&s cousas, corna il mesrno nos di Da introducin coma sl endexamis por ningun forir ditas. Traducitrnos e d&rmos coecer Da sua terra a obr filosfica do insine pensaclol',tal o u o s o e r n p c o .A s u a i m p o l l s n c i an o l ! p a l o z que se poda discutir. Poderase discutir, criticar e desbofar o escepticisDro, no terleo da espe' clulacini e pol-o rnesmo, atop,ttlesbotabel o p do t - s c e p t i r - i s m o t t o s o e n s a d o t :l r r i : s P l i e m peo vano descoecer histcanelte a iDrportanci& de tal sistema e negar'llo obra que tlatamos de dal a coecer na nos lngoa, cndo ademis ela ten o rnr'eto iDdiscutibel de spl plepursora do mlodo posilil o )'-,.Sprimeomodet'na. tl da cenci1 Hai aind mis. "Pobo que non sabe a sua historir,, pobo condanado a irleYocabel ruorte>. O rresmo pdese dicir do inditido: iDdivido, er que non lecorda, e Taleiro. abocdo motlet, SuplimaDol-a meDoti J-eD ceto senso aniquilm[,]-o j \-edeo que pasa caud' erquegemos algo; somell conla si nos esgzasen o eu, e d' eh \.erar,cobiz coa. qt ollamos car'' o pasado e o queremos lembrar: o istinto de conseryaciu espil'tual, a posesin de ns Canto illor e is doadamente lemrncsmos. br.arnos,canto millor memoli teDos. nris fortes somos mentalmente e rnis finratnol" nsa persoalidade. lfirando car'o pasado coma, adequilimos enerxa d'aboudo pra continual-a nsa vida, A rnemoria o sostn da persoalidacle. Maxineose os .-sos da sd perd. e l.eranse os etectos antivitaes do esqueceruento. Pois ben, podemos dicir qu'a histori tr pobo, o qu'a, memoria indiYialo. Os pobos' coocendo e lembr'ndo sua.historia com' adequireu enelxia d'abondo pra segEiren facndoa. Isto psa en calquer orde de feitos e o consialeral-ahulramesmo na filosofia. Poalemos uidacle pensaclola com'un solo indi-iilo. e as coDr'iste pla seguil pensando ten que lembrar o xa pens&d.oe rnantelo com'el depsito na rnernoria, asi os pobos han lemblal-os seus feitos pra seguileD autuando, vigorizndose co pasado. No dominio da filosof& e da especulacin que o qu'a ns nos iurporta, conYn que lef,obremol-o nso pasado, a,nsa ltistoria fllosfica (que si a tivemos, coDraa tiveron todolos pobos, qu'as .\'-o negala non mis que iorala) pra, \.igolicrDlol-a nsa intelixencia e d iste xeito seguiluros pensando e acrrando o nso porYil filosfico. VexaDros agora pirneilo cales foron: Snchez de A yidae as obras Fra[cisco

NOS

tlatalnos d'escribir', xiquela sexa uroi sumalirmelrte, a r.ida clo escptico galego, x non terDos que pncipar coma fixo Pielle Cazac, dicinclo que <apenas doado &topar, tocar]tes sua p&tria e lugar onde naceu, asi como dta da sua vincla urundo, algs esclitores que rlos.seus preceles anden conforrnes, lon digo os s cos outros, senon aind corsigo rnesmos>,Ilois, grcias sua pacer]ciosiDvesti gacin, clue deu por lesultaalo a descobert de pleciosos documentos, podenos aflr'rrrar c&l foi o lugar e a dt do seu naceulento e lnotte, cluedarldod' iste xeito desr.aecida a esvesidacle e corfusi[ que respeutod'istes puDtos reina]la os d-Dt.''' seusbigrfos. -\tDdonos,logo, resultado das inYestigacis de II. P. Cazac{1)podemos dicir que Franr i u a l u z l o r r c z P i r t o e i r al l a "isco Suclrez cibdade de Tuy fCiultos Tuclensis), na seguDda mirade do ano 1;0. A escralecer ist, data, qu'enantes era a de 162,deducida do que se di sa peti|iojo (2) que rDorreu en Tolouse s ?0 aDos, er} 1ti32, \'eu un precioso documento ilescobertopor lI. Boschach,no ljbro de defuncis da Basilic de N.-D.-L Daurade que fixa a data esta do seu fallecinento en Novembre rsaDtos)de 1623,s ?3 aos (), foi por coDseguinte o seu naceDlento no ano de 1550. 'Iuy prbao l mesmo, Qu'era ntulal de e non portugues, hesp8,ol,flis?o??.s, se chanlr' Lutitanus, en tres iscricis esct'itas, d&taalase firmcls da sua mau propia (4)coma d Cazar, de ningn xeito pudo trabucar esta calidade de hespaol co tit[lo x moi distinto enton, cndo non oposto, de LustantLs.Aalelnis, nas suas oblas, se referif a p(,ugueses, noDos confunile nunca cos seus patrianos, r'eservando pr istes a calificacin de Eispani' lamentl'as c1u'a aquiles cbmalles LrLstali.Por consefoi guinte, s' il se chanou 6 mesmo llit?.l?s, p ividcrrenr"ntp or' ,buso. qu'os seus bigrafos-esqu"cr.ndo ou descopcendoas anllga cilcuscricis romans,s y-eclesistica,s ds Hespottugus, co pas-plocramro\o Lltsta|7rts, qu'ela f|rdcqrense, ou sexa, natural Dretesto ale o antigo clominio riretropolitano da provi:eia de e archi.licesis Bl'ag {Galiz'.
(l) Rerisde Alchaos'Bibliote.s U m6e6) Jlio v Agos' ro lg)J. El lus eogen y ls fechaq del nacnento U tllk' cr atelllltuofo hancBco S.i|kez. (2) Gux PatiD, xoeon ePotinia t,P:lrs,liol, (r) Eenr'1''Pierr' Cazc, ob. cit. (4) Resislft ds Actes da Ia Faatlt ite ltc'itecitelt I'Uti' ,ersI de lfonlellr V.LC.dc.

NOS En resnme, concruye Cazae, pimeiro, Francisco Snchez tron era portugus, senon hespaol, fl mesmo affrmouno y-aprobouno. Segundo, naceu na segunda mitade do ano 1550 e na cidade episcopal e galega de fuy, asegn il mesmo ilecrafou espresamente; e non pode ser' que se trate eiqu d'outro lugar do mesmo nome: os ndices xeoErficos non menciona,n, en efeto, otro pobo lin qu'as se chlne; naceu, pois, na ciilade hespola de Tuy, que foi plimitivmente sufrgnea de B|aga e que, asegn refire L, Mrtinire, leYab o titulo de ciaLade|ciait{t s fud,nss. Fillo d'un mdeco de grn vler, AnLn Snclrez,t', Fl'ancisco tixo os seus pirmeiros esrudos en Braga. marchando logo co seu prri pra Burdeos er 162, por motivos que se non indican, rnis qu'algo habian ter' que vel'co sua conclicin de cristiano lovo (2),y-entr' no colexio de Guyenne onde Montaigne for discipulo (3), s 19 a,no6si pra ltalia, residindo en Roma, onde foi mis ben com'estudaute que non coma turista. Eiqui o futuro autor do Q?od ilihil scitll,t'po:se corlente das teolis escolstics que con tanto apaixomento habi refutar (a).Volto a Francia, gr'duousede Doutor en lfeicia, no mes de Santiago de 15i1, n& Llniversidaile de Montpellier (5).D'eiqui obrigrono a marchr a,s guerras de relirin, indo a firal-a sua lesidenz en Tolos, en 17, onde viviu exerceuilo a Meiei y-escribiu s sus oblas. En 1585 nomerono Rexente d Facultade d' Aites; enseou enton filosofia por vintecinco anos e foi agrega,do coma mdeco no HotelDieu. En 1610 fixroo Profesol da, Facultade de Meici..Mor''euo 16 de Sntos de 1628. F|ancisco Snchez foi home de fecundiseno enxeo; as suas obrs agrpnse n edicin mis compreta (6),en obras de meicia e de lilosofi. Somenies citalemos estas derrdeirs:
D lolt4tudi et breoitate xiae Ii.Le, . In lb. Ar.totel b Phusiosnor.on conrlwlLku'i 3. D Antone pet saln]ltrr a.l Ar+tot rl..n. Aod nhil Ecitr liba

5 A mis importnte de todas, a que flxo que se lle chamara o escptico, o ftatado (fuod nihil scittt'. Cocense d'esta obr ctro edicis: A pirmeira de 1581: Q?odnihi.l sciktr. Lu'gaptld, Gryphi um. d,111, D' ela eisisten en Pans dous eixemprtes nas e bjbriorccas tr4azariDe Sainte-Getrefive; un en Versalles, outro na bibrioteca da Universidade de Montpellier', tres no Briiish Musem. A seguntl& edicin de 1618. A telceira a que fotma parte da xa citada edicin compreta de 1636. llai unha corlta edicitr cos outros tres trtados fflosficos, -&otterd'arni, Elc offcin'q Antokli Leers. 7649t a edicin rnis eitendida e sobr' que fixmol- nos traducin. O fi]sofo eseptico, lmitenos a niudo no trascurso do seu trtdo moitos que non ehegaron ns, rerum e o De Son o oprisculo ear(trnel iir@,xuntamente c'un terceiro escrito en csteln ale que faln Guy Patin (1)e mis \Iorcit Del trItodo uniaercql, de las ciclxcia, \o que Snchez drj pa,rte costfutiy& da su filosot, mis que desgraciada,meute non se pudo afopar'. Nmentras n Flalcia, se non esquecida, quedou a obl' clo escptico sen abtanguer quel importancid, da que pol-o seu contido era mereceDte, .n Alemaa chamou is atencin pra ser decididarnente criticada; contra d'ela aparecerotr esoritos com'o d' Ulrich Wildius, QtorZ al'irnritl scitur e o de Daniel Gartmar'k, que reeclit o trtado do Snchez qu'opn a sua crteca; prece obra baixo o ll\1o Sdnchez dl'quid scens l2), Ma,ie eon todo, non foi rigurosa,mente estudado o noso pp,nsador e comprendido deic rnodernmente. Foron Gerkzth ) na Alema, Teophilo Braga{a) gn Portugal e Iuenndez Pela)-o na IIespa (). X -{ZNAR.

(l) Elogio d,c l't6,ncso S.i)tch.z por s discplo Dolas6us, frnt ala elicin las sue.J obras Tohse Tectose' gum,1636. (2) MeDtez Pelsy, o. cit. pg. 1?8. {3) Dmitien Senchet, t 6t 3 Ia ethottc /le Frnlzc4.o Pefis, 1904,Irtl oaluction. ,S'/rcl., (4) Ide, id. lD ng&tre dcaAt$ 4j,Ia I&uI n? P.dct:t d. I' U!xer' si de oaulltir. (6 Oper, ned,cd, tiloIkca 'c.o Srrc?:, l'olos,e TectGagum, aprl I'otrrn Bosc ttpogrphrrn, in-1.', 1636.

{l) "O sen librino titul^do qud ihil scit, e moi lemo_ 'Jo.O seu tlatalo ne diuioe ?t rotrun YaI o 8eu pego l1 oro. tr'l:o tsmn un libro hespiol DcI todonioet' sal Le cieac, q\e |lloi dorrton. O. . las ( ! ) E n t i l i s S e o c l , e t , 4 . . . . Ier Ei B.,itrag ltr GA..hiche phila' <3) lranz Sd,1dtc., tr Wjen, l8{i0. I'hschnBeb!Wen n Aufange e1'1uercn (4) Qests Li.tteft.trd e Arte portltguza, Lhboa, l&11. d.e (5) PrincipahDente Dos b*eu de r'id, 1C18, p,i,x. 1?8 206. i|e Aicn ltlmlt tr' \la-

NOS

CUBISMO
(Concflrsiu) Platn o cubismo e D'un dilogo: n-?-Do,-E rtists que rroDvn nris l s d' unha simple iruitacin, desdearialos? ,,\crates. Du poos n-un rango infelior', pero ind honolabel se a sua imitacin per'teuta. O que moclele o rneu busto tal coro se rsgos,rnodei-arrir \:e; o que, aind cos Dreus naurolada do bell; aind o que, contr" rs -v-alrDa rtis imperfeucirs, saca de ulin a irraxe d mia sbidur, son tres hornes desigus en llr'ito, pero lodos Dotables e cada un segD a perfe[cin lealizad] do cotpo, da y-alma ou do dsplito. Ist esqueila do Dr'ito altistico pocie p o s e r v i r n o sp r a c l r r s i f i c a l - o "r a o p t p s : s l , r i r n p i ros son os que ns temos en somn co's h c s t r o : 5 e g u n d o s o no s q u e l e m o s P D c o r n n ss cos homesbs; os terceiros son os que ternosen comrin cos deuses, polque os deuses representan a perfeucin, soJ.o ouxeto dos nosos deDada semellante cos Draceres ploducidos pol-s cchegas. Eu dig'o rnesuo ds felmosscres que teen unhi belezrdo lresmo ]!rrero e dos placeres que lle son plopios. dEutrrdesme ti (1) ago1a1, nO cubisruo non te outr filosof>,d un dos seusacleptos.> pntar 0 arle de nonsaber

\elahi o titulo des(orga,dol que leva o cpituio d'unha obr de Paul-Gustr,re Vau IJeck (2)e que ii so1.9 abonda pr faguer'nos lleditar. Celiaurente o sbeLpintar non dona titulo cl'rtista e un virtuoso do acreite de liriazr noD mis que un artesn habilidoso. Iajs eu coido que os cultivadores do lo-r{siciimo que chegarr fa]al d'un esfol"zoreol:xco pr:a califical o seu tlaballo, nin teen fe in estirlulntesd'olde norai Iivirdo com&r'ivel, cuse todos iles, nir, su ton'e de aceito, ollando pol'o rnellorrnelrtoda vida, no ulhiis loit1s S e X O S , >( 1 i que ten de rnterial e non pol-o que ten d'espriD'outro clilogo: oProrco.-Clessou os pr'aceres,Scl'rtes, turl.Con verbas d'un c?l poder pergunque se poden ter por'\'el'dadeiros:'u relixin, \'s que tr'selles; </:Ordeest \.ost. -Son os que teen por ou\eto ts relades, \eito dos prinjtiyos, coristluir ur] "E()o'ates. boas ctes e as boas flgutrrs, a ulol Palte ilos ute: eslello oncle se lite rvida esteliol e interior' e que se\ oLnalDentodo \,oso telupo'?" &fl:ecencloles dos soniclos, toclos aquilcs cu\a e privanza lon nin sensibel nin drcrsa: pelo l[is iste tlab]lo meu DoD clecritic, senrr de que o goce d'iles 'ai en conrpad' uDirsen' d' eisposicil1 ides alles. sacin lgradabel sen ning[nh, mestur de dl'," iO arte de non,rberpintar! Llonple esquetle debenos enteDdel iso. cer rr ?'l pintar (coD nilscul); rDais " Pt'ot1'co.-CL'rro diticultoso esquecelo. .Colnpre noito talento Scrates?n .,-9dciats.-X que on cornprendes asir prtes(luecel talerrto>. o ds figurs eu ComrnLis estrlos cangdos c'unLa, inst|uou eisplicalcho: pr'a belezr. cin e c'un til\'isno altistico, lllanos arriscprescindirei do que a rDor' poider' m\irr&rse; pol exenplo, os JerDlosos golpos e ts IDerto pr seIDos ingr&tos co't educcirI recibida dos nsos devanceiros e rnstlesi "titl pintur's, llais eu quero falr'che do qu' l)ors cl'iste )iDero, plir- seda coDro se un {illo d'uuhl nobre falnili, teulo e cilcular e clsobr'rs das chegado a probe, queimase os titulos e vendesc nos e slidostrbIldos en rod, asi comi a s u e d r l l a : . t r [ i s u m r e d e s . n l u i z d l s ol r i r obrs feitas co':r, regla ou co cartabn, se ti pr testimonial-as caliun peDsuento, pois eu sosteo 1-olre].se home nroyo, conrprenclel-orLeu e ctu'istas figurs non soD, com'as outr's, bels dades d r'rzi acel- reDcer d' ise xeito. n veira cla obla conscente e intelixenle, por' comparaciD, senon qu'ilas sorl sernple pol si meslras, qif ils precur'n celtos said d& cenci e do )ie[io, D]esno te[l]l(, bel&s l l r l a c c l e s q u e l l e s o l - ,o l r i o se q u P n o r l t c e l L
(1) 'l'raalucialoal'uuha crDica ale Pelad pblicada Da t Raole tdom.I@ il,e Pers. (1) Tradrcida tt unh piiDa ite ClrDsr I'rnntion por Louce Roselbers, Paris. (2) Po1 rpret le tetrd t I 1lrtLlrlen.t, Blusel:Ls, l9rl.

NS tradicionalista e revoluoionaria, o arte de non saber pintar constitue un elemento de purificacin e de rexuvenecimento. Non en sendq iso coma o folklore diante d'un museo moderno, com'a cntiga popular diante da msica rusa, com'o circo os seus clowns diante do tea. o d' Arte? ll a y-lm limp, inmedita, plimitiva, e brbara, sen artilicios, que chegr'ia fitmo e estilo pol-o so-\.o lebuscamento na vida si]ple e ntrI,,.. autual do Cubismo Estado xa dixemos que non se tr't d' unha revolucin e si d'-rnha eyolucin ronstante. Pol-o .l'hoxe trtase de busc]' un -\rte coDfolme lempo que preYemos. o mesmo Picsso con And Lhote, Le Fauconnier e otro6, xa deixron o cubisrnoIrr spg'uircamios novos: dltists contempor'!eos dos cubistas e nimados do mesmo esplito-Derain, Viaminck, Dufi'esne, Othou Friesz, etc.-aparecen, tamn, com'os constr[tores d'un a]'te novo npol-a lorma e ritmos simplificadoE e sinttieos' sen que fixe6en endexamis cttbismo. O cubismo foi mis que &da, unh disciplin& necesr,ria rte fuancs e por entendel-o eisi tivo a(luil gr'n r n i m a d o r o e l a G u i l l a u r n eA p o l l i n a i r ' 'l u e n o n it,lino. .ihegou sere o trtrietti do lf.r.smo .U cubismo non ulorre en belez, e sigue desacougando s xvenes rtistas que olln mn. Agor bn; ise mesmo esprito novo chegado Alema produceu o Epressiollism{rs, que o porte Al'te da psicolosia rnodern, deductiva e bstrut, unha destilacin siDttica dos instintos. A teola do cubisrro ten un jn's univelsal )Len cd pais civilizaclo colle o aspeuto que lle corresponclc. Con todo inda non morreu o cubisrno pulo e se Picsso desertou, e troques Blanque lle tidel. Iste cubismo puro sigue ploducindo obr's o descougose discusins. puro 0 oubismo Prcenos ns que noito rnis intlesnte que s obras a teoria, e cnto leYarnos clito serl& d'bondo pra dectrmol1osdo esprito do arte posibel de maln, deeir, do que xi,6e chma e.'Tilito rooo; uris compre que alemos remate iste tleballo c'un resume ds teorias de Gleizes pra defendel-o cubismo puro (r). Seguintl'o camio de Cznne, que queli facel' do impresionismo un Afte de museo, a pintula d'hoxe non vai cu"o clsicisrno,pet'o
(l) D atlbtlnt) t .tet a.ouen rle Ie cortp rd,d po o Cii, Palis, 1$91. lileizeJ.-Erlitions Albert

7 si cr'a tr'dicin. A nosa poc lavorabel s mis grandescomprensine. "Vivimos n-un tempo anlogo periodo merovinxio e carolinxio. A nosa situacin s, mesma que no sclo rx ra Franeian. Un aglomerado sinttico humn -- esprito fuancsorgaizse e aitiv o rorrpimnto co clasicismo greco-r'ornno, O seu desenyolvienlo arquitectural afncse ns infuencias bizantinas que pelsisten. Hoxe as influencias marcads do esla\.islno n nov, folmacin siuttica fana rnis compreta, rnis humn que no sculo rx. O que se chama Cubismo non unha de tnts escolasque se poidaD considerar npr{or{ coma !.n sistema for d pintura, Se se cabil& friamente pra comprobal-as trnsforacins mteries t-esprituaes que x sufreu, tr:ansformcins fundamentes, saelinse outrs corlolusins. Dus correntes siron de ds fontes difrentes e bonda un pouco de boa fe e de bs ollos pDa,percibilas: unha formada pol-o esforzo de Braque e Picasso; outr por fletzinger, Lge, Le Fauconnier', Delaunay e Gleizes, Novs relcins contribuiron encontro latal d'ists dL1as correnles que fonun hoxe o ro comDe rinico que se coece baix'o nome de Cubismo. O plimei|o d' iste esforzo os pirltores meslos non souperon esplicar o seu arte, O mis que decin ela, que siificb unh &spir'cin de construir', un vgo presentimento .de orgizcins difi'enteE das demitids oflcialmente. Os pintores teen cada yez mis o prese]tirrrenods construcis. Indubidabelmente hai leises eternas qu'ordenan a obr d'alte como hi leises eternas qu'ordenn o corpo humn; rnais ulas? Quen-as colrselvou'? As escols d'Artes-bela,s? r;A ualqui, mala conselleira, dos grupos independentes?OsMuseosi sen atopar n-iles o fo coDductof No comenzo,os cubistas insistiron sobor d esclituri dos cubos, Axia ist violent eisxe" racin non-os deixou satisfeitos e pouco pouco foi perdendo intensidade. Os volumes bolrronse, eBma.gronsena superflcie da tela. o movimento esculturl caiu chn. A penetrcin de plnos e de volumes ocupou o espito dos pintores- A pteseta,ciDcinemtica dos ouxetos letuvoos por algn tempo. O estuatiodas dimensins tivoos doeDtes e aeito perdanse en digresiDs sobor d'isto, hastla chegren falr d coarta dimensin. A segurda fse d'iste moyimento entretivoos n-iste sarillo. Velah as teor's: Itlentid"ade.--\ pintura o rte d'. animr

NOS

eYital o relismo das for-J&?'smo.-Querer unha superficie chn. A superficie chn un mas coplexas caendo no fea,lisfio das forDlas dimeusins e querer darlle Drunilo con dual que s' espalla. O probrem& na unl telceira ser'adesnatura,lizala, su& esen- elementaes un erro non iic resolto renunciando pintal'o corpo cia meBma. humfur. pr pintar smentes cilinalros o coaA pintura tel] duas climeDsinsia escult[ra dlaalos. O escultol ten ttes dinensis tenxiten tres. Se o artista que pinta d'un xeito cadmico L)lespr'o trba1lo; o pintof debe pintr smenque ten a superficie, Daturas rroltas, renunci de sripeto s seus les n-as duas dimensins pol asultos A vida ila superficie depende d'ista eviden- asuntos larolitos pra s'apaixonal cilinih'os e pianchas, il c j r , p f o | a d i s t o n o t t h a i m i sq u e a | a r p n c i . compostos de cubos, plica e co'a lus pintaraios co' pefspectiYa, Luz,-rJnba super'ficie chn non visibel convelrcior]al. nol-amostr mis que c&rilo a luz Moitos cdros cubistas non son Inis que o A orgaizcin da pintur transfig'ada ploduto d'iste troque. Nou se fixo mis que 1 'ol-a uz. O punto de Yistr pirtor non debe iolar' r influencia da luz renuncia celtos jasurltos. l e a l i t a s p l r l f r ee l d c n lc . obolde supel'cie Pi[td8. Pol-a estlutur inlerna e non poFas aparenUnha ra}'ola de sol ce n-ur muro e velahi D o n d ' s f d i cias cour se cheg' verdade, que semple L t u Fs P a n i l n : p o i s l u z n a l u r r l que todo rea,lismo. . u a i d e n t i d r d e . u e u n h a I a ) o l d p s o l c d J ' d estmis lonxe Q 6e 10Jr'rsr0.-Non pode decir qu'unha enliba d'un cadro onde o el'ro da terceir luz ver- mazn mis vell8, que utrha,rnquinadimensilr llc fg ter a ilusin d' unha Cnalounha pintura alcaDza o seu lin, non se ddeir e yelail com'o cadro s'afundei pois i s l d r a J o l d c s o l n o n c o e c eo s c o n \ - c D c i o l l a - pode decil que moderna; el fata,l. A fat.tlidadc llol] lrlodPl nd seoll c(erD&. - -Qe lismos. untta ryola de sol ca)'a entiba 't'un O a,sunto t['orixen non tetr impoltr]ci elr cadio pintacltr eD duas dimensins e telahi si. Todol-os a,limentos asimilados pol'o estlxicamente con ista rnaEo convirtense en sangue. corn'o dro enriqucese ltz. Fag'sa tit'a uDha pi[turtr por elemeDtos Posci da obr& pintad'a.-A obra d'alte rnoderrlos e non orgaizalos seguindo as reglrts unba rnanifestacinesplitul concreta. da creacin ficr no impresionislno e na desA verrlde cl'unha obr d'arte presDtse cripcin. espeutador lllesularllente en sentido coDtralio Dinamistno.-F'alar de dinmismo cando se rla percepcin que ten do ruundo estedot real' trata d'unha obra pintaila conteset que non u .e"llod" do uruudo esterior priueirase lenunci ilusin Ptic8,. ruente o speuto tisico dos corPos que choca Un caho utlh manifestacil silenzosa trristereoso s sentidos. O esplito est escondido, queda, O movinento que proYoc non pode e li falla n esforzo P|a velo. eisistil l]lis que no esprito do espeut&dori rDris Na obrrd'alte o priDreilo que choca o na superficie chn noD teLemos eDdexmis esprito. O aspeuio fsico est agachado, ruisteningn rnoYimento, reoso e lai ialla ull esfollzopra Yelo' As influencias ds formas determian un A pintur& non nila imitcin do ouxeto pitrtor; mais iste rnoi de movimento no esplito do A lealiilde do rnundo estedor srrtelle Dorl ten nada de eomn co'a novilidade uento punto de pattidi pero flispois deix ista relidos corpos. pla ir' esplito. daile Unha fror inmvil; forzas esteriores podeu pintur debe sete pitttua.-Se Va'd,atledcr' movel, pero non por iso deixar de sere menos irnitcin, a rnais teIlosa pintur'l seria a que esttic. Iste moYimeuto lle alleo e var't nos amostlase un espello repetindo tal ou cal segn a calidale de caila espeutr'dor' aspeuto d naturez1. Pois eisi un cdro. Se a piuturi debe sel'einterpretacin, a mis Estl'rict1il'a.* A- esl'tuctula interna d' ull cadro tennosa pintutir seria a que nos alnostrase un formacins il mesm naturezs, que toala,l-s espello cncavo ou conYeiso orgaizado segn aturaes, loiner&ea,Yexet&ese orgnicas. (..ertas \"ountades deformantes. A obr d'a,rte l]on comanlad pol-i'faDcha'Non contllalio ra,z[ que un cadro cor tasa, e a divagaciL. EI& obedece certas rnado r sere colocado carn de ouxetos constantes e nou pode tcelo mis que no orde tles d.imensils queila contjnuar na ilusin no mtodo. ptica, istrstles dimensins en lugar de sere e EIa teu un esquelete qu'est apuntalado o que l

NOS pol-s grndes direutiivas de lias esencies,rgos qe son as divisins da superfieie e que depentlen os uns dos outros, unha cre qe a cr, unha pulpa que materia. O corpo da, composicin que se desenvolve redor cl'un n xenetador cerrado c()m'un corpo, com' unha fror, com' unha cristaiizacin. Equ,ibrta.-A lei da que se desprenden os outlos principios na constitucin d'utr eadlo lei do equilibrio. A ilustlacin r'nis elemental d'ista lei a non a primeir eissimetria; mis a simelri{ presin do equilibrio. Da mesma maneira que hai tles equiliblios lecoecidos centifio&melte no orde natulal, o equilibrio do cadro pode ' realizarse sobor d'ista verdde. Cour nos pltos da balanza pdense etuilibrar un liilo de plomo e un kilo de plum, eis tamn pdese restbrecel-o equilibrio de clus formas desiguaes pol-os vaioles coleados dos que un as viste. Pdese tamn, coma n& orde naturl, equilibrar unha forma por precipitcins de formas mis pequeuas ou pesos inferlores. Cres.-Q cadro baticlo po]' iuz loit ctl'as tebras, Non hai, pois, I'azn pra facer ahlnz co's tebras. N& verdde do cdrJ sometido s propieds da superficie, os cratescuros e grisalles non facerian mis que opoerse espsin d'ista yerdade.

oeeimento dos principios d' equilibrio, cencia e d lei das ch(u7)entes cencia dos contrstes cooreailos. -{segn que u couxunto d'istes elenentos predomine, obra pintada inctinarse gusto ou friaxe. Cndo hai eqilibrio a obr bel. Os elementos cntitti1'os estn bix'o contlol do individo: os elementos calittiyos son eispresin direita da esenoia da su persoalidade feita, de yalores psquicos incomensurables com'os elementos cantitativos d'un orgaismo hnn son contlolables namentras que as calidades luxen a totla espricacin. Saber olla'Mthd pnt1u'a.-IIoxe as xeutes rniden a calidade d'unha, pintura pol-o seu poder de tt'ompel-czi,l: "Esta, auga cola, iste persoaxe est vivon... llais nin y-alrga cola, nin o pe$oaxe vie... Cand'o tr&ballo de ilusin tl reler.e, din: nE Dralarriloso, saise do cdro>. Pr'os mis delicdos a,bond un asulto gr'cioso, pra outros unha escea que ince o sentimentalismo, pra outros mis delaios, un reiinmento de cr, un brilo de tonoE. Hai al$ins penetralos esplanza d& especulacin comeraa, cil que se chanrandmdf19. -{. cornplesin d'unba obra pictural fise en dus etapas: prieiro pol-os sentidos, logo pol-o esprito. A obr pintad e6t org&izda, com calquera orgaismo. Com's couss nturs, primeiro desperta un intrs sensorial: os ollos reglnse sen saber porqu. -{tparrse diante As cres que o pintor empleg son d'unh d'un cdro corno diante d' unha flol d que non verdede centlic tlue ningun pode contrcoecen o mister'io, mis que lles gusta... Os decir', son valores puros ou lelltivamente puros ollos non se fan pt'eguntas s mcsmos. noD rexidos pol-a luz. Asegn que tal materia te- evocan ningunha lembranz, nin se perguntan propiedade de leter certos elementos d luz, porque ela non s'imita a nada do qu'iles copar'cenosroxa, verde, azul, etc ecen. U6ar istas matetias, r'espeitaildo a s pureCand'os ollos fican satisfeitos xa poale o za, pint&r co' a luz mesma" Comprendendo s s com'o pintor po- cerebro esudal-a estrtura y-entfegarse toda relacis ds cres antre der combinalos de tal xeito que os ncosde cls d'naloxias. E velah com'o cadro entresuperficie recubertos por els, tomarn distan- garse espritulmente. lln colpo. unh frol. son orgaizacis que cia6 asegrin as leises d' ista superficie. obeclecen rresma lei que o Universo e Bon, Mantndose fidel ista superlicie haber un espacio que de ningunha maneira pode preten- pois, pequeDos rniversos. O cadlo concebido der a ilusin do espacio ntural. O pintor ter' seguinclo a lei d'istas orgaizacis ser unpequeno univemo tmn. reconstituido os planos de fondura, non por O home que deprend& a gustalo sentir is& adauta,cin oculat senn por un equivalente Istes plarros de nocin rclixos que plovocou no bumn a apacomplementario da superficie. lici da maifestaoin artistic, pintada,. fondura sern calitativos e nou oantittivos Resu.me.-A- pintura, e mail-a escultura son Leises d,a Bel'eza.-A beleza d'ulh pintr ^{ arquiteutura code elementos Juncis da arquiteutura. rsulta da intem cooperacin calitativos e cantitatiYos. Os calitativos, ou de nnda estesdous xeitos de eispreBin. O esqueamor, son: inspircin, leucit dos elementos lete da rquiteutura de ma,n franos os ollos, sintticos e sensibilialade. Os cantitativos, ou de it visibel nas construcis tilitaries do noso eonstrucin, son: apreciacin da superficie, tempo, O que foi chamado cubismo oontfi ts

].

..

':-..---!

---'.-'J

10

NOS

elementosdo qe ser uan a grende pintura cubista esoribe en colaboracin co seu coleg, decora,tiva, uesma mareira que sobre as Xoan Metzinger o ano l9l2: mis co que vai da xa. fasera,nse catedraes dito calclo que a,bonil, leisesdas pontesde fer"r'o as futuras. Pol-a mia, cont ben poueo teo que dicir. En Paris farteime de ollar pinturas y-escltuRemal8
ras dos mis sonados mstes do cubismo e,..

Moito mis podamos trducir e zugr do dito libro de Gleizescorna do qu iste rtista,

CASTELAO

PRA FACER UN FEITIZO ,...

Sabugueiro da Jolla repinicada pol-o Mayo estralando de brancas ;frores, collereiche un ramallo na ntadrugada pra Jacer un Jeitilo pros meus amoresQue non fuxan os ntelrgs que Jan o nro no mis rnesto cununcho dos leus verdores: esgarareicheas ponlas nrcy a modo pra Jacer un Jeilito pros meus amores. Cocereiche con cornrr de bacaloura, con uncho e con ruda dos arredores da ermida lfeiluqueira da Virxen loura pra jfacer un feiLilo Pros meus amores. Pra este amor, sabugueiro, que me entolece tuas Jrores segura rnencia son, que ll tamn froreces cando Jrorece, bermellio de rosas, meu cora1n.

FERMIN BOUZA BREY

NOS

SEICIN ARQUEOLOXICA
O CASTRO..A
EN SAN
RECAPITULACION
O nmaro 10 d'iste reYista, e despois de der conta, das esceucios mensuras d'i;te ca,Btro e de desoribir as sas defensas, a,unciabamos o nso propsito d' empLendermos n-il escavacis encamiada,s ayeriguar si o seu recinto era simplemente un sitio ile refuxio, ou si pol-o contrario, e como pareca indical-o seu nome, garda,ba baixo das carpazas que cobren o seu chu, Lestosd' antigas edificacis. Os traballos foron efeutivamete emprencipidos no mes d'Abril, mais o temporal d'augs e neves que reinou na nosa plovincia por quiles dis fxonos suspender as nosas tareas a,pers comenzad , sendo as e todo suficientes pr que no nmaro siEuinte, comunicra,ros s nosos leutoles a apricin na parte mis out& do ca,stro de r.estosde edificcis reutangulares, e pra que pudramos si rnesmoreutilical'o erro consnaalo no noso pfimeiro artigo consideralnos o mis esterior alos &montonai que arlodean o leciuto com' a escTpa do ttrenlos foso, cndo en realidaale, e asegn pudemos coqprobr por uredio cie pequenas zanxas esprortorias, tr'tse d'outra muralla, do mesno ancho e xeito costlutiyo que s duas i!tefiores. PosteriormeDtepudemos t&mn ouservar no lad,o do naeente das defensas un aDgulo eutlante que fbut os dous muros mid esternos e que coirlamos ser a, indiccin d'nha entrala do castro feit eu forma d'embudo a maneira ds mencionadas pol-o Sr. Gmez l\[oreno no seu estudio sobre arqueoloxia priinitiYa da rexin do Douro (1). Qued pol-o tanto sentado que .A Cibdade"
t1)_ Bolin de l Acailedia xina 14?. ale l Htsfoil T-XLV, p-

CIBDADE,, DE LAS

CIPRIAN

eBtab protexida, por tres muros defensivos, proyistos parecer d'unha, soila, poa, mros que formaba,n ttes recintos concntricos, que nomearemos, contanilo de fola dentro, 1.o,2,o e 3.o r.ecintos, con ouxeto de facilitar a sua desiacin. As escavaois Pasado o mal tempo, causas alleas nosa yontade impedironos coutilu&r os tra.ba]los comenzados hstla be entrado o Xunio y-enton e despoisde descomblar a eclificacin reutangular de que denantes falamos, diriximos as esca,veois espacio comprendialo entr'a segunda e a terceira, muralla, &sto recinto cheo de pedras labradas e de pequenos lerra,ntamentos do terreo que resultaron como pensabamos cfaros denunciadores da, plesencia de bn conseryadosfondos d' habitacis. O motivo de desprazar o lugs,r dos tra,ballos, foi o noso intls po deterniar no meDos tempo posibre r importancia do sitio ouxeto do nso estudio busca,ndopor meio d'esproracis preliminares unha impresin de conxunt(l que a mis ale servirnos de guie pr esca]acin sistemtica do castro, permitiranos adiantar lgua opinin cronolrica e estabrecer' comparanz,scos lugs,res semellantes estualiados en Poftugal e Galiza. reulngular 3.orocnto do A oostrucn Corno denntes dixemos foi -ista parte do castro on(le emprencipiamos a, traballar no Abril, e n-ela,y-a pouco d.ecomenzada,a apertura ds znxas tropeza,mos c'unha, pared.e,e seguindo o desmonte rente a,ela e pol-os dous lado6 pxose descuberto unh costr[cin casi cadr.ada, feita de pedras cuio tamo shega,a un metlo 50 centimetros, labradas tosca,selte pelo lbrmando nos ngulos arists agudas e ben escalradas. As meDsura,s. ista costru.cin son as siruind'

12
tes: Lado mor', 4 metros 60 centinletros Ldo pequeno, 4 metros 24 centirletlos. Ancho uniforme da Parede, 0'54metros. Ist costrucin, plesenta n pr'te nlis bix parede pequena que mira nacente, unha r1r firr de 0'1 metros d'bertur, de forma itn'edoDdeadie que comunica c'un lego feito na roc,ntrva. A esistez d'ista furtl fixonos soslleitrlsi tal costlucin est destinada nneir' de ranque ou reservorio d'auga. pr'lgn uso (lolnstico ou industrial, sospelt que parece conlinnlr o teito d'toptu'se dentro e for' das ilue $us paredes moi ltottcos testos cermicos npsneett lto'Lucs bt ba'los nos lolldos lnos [all' n" frirt'lo l l l ' b i t c i s, l " t u e siguinte.

NOS quena loron esborrilados unha noite, segurmente pol-a mau d' algn estpido buscedor de tesouros; pois dende que cometrzaron as essayacis todal-as consellas de dieiro atuado, encant&mentos,tlabes d'oulo e d'alquitrn, fdas e vellos b&r'budos,que sempre van unidas a, istes lugales chanados pol-os paisaDos ale rDoruelia, cotren coln'a cousa cetta llol-as ldeas yeci6 do cstro sin qu' &s amonestalis de plesorster cults e prestixiosas com'o cur poco ]-o naestfo d'Ourantes sean sufi(lientes pra arlircal ds testas carnpesinas tan pinPrel]cias. roles(irsom pf;l n,is IrpligloSi.rs 0s achdegos

esploracis fixLonsc -\ pesar cle tiue as trosrrs n-uDh estcDsin cle terreo moi pequena tiveruos a solte de sacr' luz do di bastantes d0 d 0s lendos habitacis 2.' recnto ou\etos, (lue apaleceLon na sua lnr partc', il, pa,rte NE. d'iste rccinro e despois de unha Jondur (le 90 centlDtetros. pousados Na, clesabregarn-algs sitios' pudeuros desculrlir' r]-unlrtr capa de telf escura D]isturados con c 'bs, ciDzs e anilcos de ganga de fuudicin s intrsattes costrtcis que itllos desclihir do tello, que se lcontr'n muy bastos, reYeseguidrrnente. .lbalcarrdo un espcio reutrgulr'de !0 1 e- llldo cicis esistenza d'unhl inilustria metun trositlor 3, estndese rluro Llue debeu e| h:u'xic, d que pol-o tlernis non descublinlos outura costruiclo con pedras pequenas e ;ris rlu' iste vestixio. cscasl, 1\' inal labladas e presentalclo na parte c1o unira de clue cicis ser'\'ir:i 0xetos melal solucin cle continu'idade aprecen d'entrad&. -{s esquinas ilo t} ra}}do Poucos e probes foron os atopados asl.rii redondeaclscorr1'as que se ren lils csils llotl iloxe. Redrieense, a mis de v&r'ios cachos de circulres da citania pollugues de l}iteil'os' Ielro, comidos pol.o xido, un adorno de No recinto lilnifado por iste virdo telnos Llonce cn fol'rn de pendiente, liso, de seucirt jn' ( c l o p r l op o l o d N g o ' n o f o n ' l o s l l r t l ' i r ' cilindrica e adeigazado car" os estrernos que er ' o n p a l e d e sd c c a ' l r ^ t p p e ,teiolm eliutica yez rle urrirse dan volt& ha,str& tocar' aro. Iste queno e de boa lbr'. l'aleirads collillleta exerprar e igual outro eBistente ro Museo s''l)r'e mente duas d'elas apalecelon senrads ,\ftlueolxico d'Oulense e qu'ali est crasifidos penedos do monte e sin siles de fogr' llin caalocom r'ornrlo. de pedr central furda tn llecuente lls cltde Dis do N. de PoltugI. -\s meDsuras d'ists onxelos vidro lBas ha,bita,cisson s siguintes: )ia priDeil' Temos alcontrado unha pequena doa sf.leixe mt', ttes e metlio Do peotrrl lnetros 11' past veldosa rnoi opaca e dc centimetros d'nclo de parede. e na ca, lejta de .lucno s 66 fabriccin ordinaria, e mittded'outrado segunda dous metLos once celtmetros no elxe pelo de pastfina, polidn inr, e dous lDetros cinco centimetlos no pe- igualmente esfrica, yerde claro e ten incrus' cool e tlucno, c'unha paretle de f:l centmetros. N e brilante; o seu tdos ollos con faixas azues e brancas. Peltemr d'istas hbitacis p&receu inteiro o urnltim& a un tipo lnoi frecuenie eI bral da, portar rnoi senellirntc s atopdos no nece ista difi'ents Tecla (1)e folmdo por. tres pedras, pre- Fralcia no La Tene I e II anque algo monte distribucin dos coores. serrtndo s .dous eBtrerrosunhos buratos onde debian xirar s follas da, porta, montds & 0uxelosde pedra mneir dcjs nosos cancelos, entre istes dous Xo intelior d'unh das habitcis valeirabulatos corria, un batiente e preto d'il estab a ds e pleto d. pIde atop]os un muio de fura pr un pecho. Iste umbrl si com'a mitade d csa pe- mau idntico s precidos no Tecla y en moi' tos castros da nosa rexin. Na parte e$erior rl'ista habitacin foj encontrado un poste pareI'ecl('I'inir.'a X (l ) Igrecio Calvr).-.191 onte .le So"Dtd

I
I I I

I
I

I I

I I

DE1\r,t,E o' UNHA casA cIRcur,AR

I \ P E D R A C I I - N D R T C .E S C U, P T T J ^

UNHA DAS CASAS CIRCUI,ARES

'L

::r]:::_

- -:=+--:-

TESTOS DE CERAMICA DECORADA

Fotograf drr SAntANIIi(lO

-!

ADORNO DE BBONCE E DOAS Dh VIDRO

. tr'otogrsf ilo SAITfA! EG0

2\

Que lan ises rapaciit.os? Pois ol,lan arh.a llal,luiia, taclo, esnn ia(ha qlle rc) de lbuL e tomdr eil.es e qlle J:otte a.otl nLone(o3 f(osA ft.ldlgxia ben qutettt eltedai' cos )..L|)aria3; hros(L slte nai iJir .lur qtrc depl'cnetei bes lJdlegd:t, 0 outi'o (lia o fr,algua dio "fiuch,, s1n i1a bcl.toltlte moitoI conro se (iice, mr,ita? n (ust?laii1..CAS'1'El ^11) Q

E a |ai non sopo canTa se cl.arna a li\nclto

NOS cido s que se ven en Briteiros e Sabroso, pero tendo & particularidde de presenta,r na palte superiol esculpida,unha estrela de seis putas, variante da representacin d roda soll'moi da usada n-aBeslelasfuoet'ris poca r'omrril. Cermca Apareceron testos de xelros, feitos algs a -torno e os mis a mau e presentndo istes ltimos decolacis estaIpades consistentesnos tan arutersticos crculos concntricos, en dibuxos en S frecuentes tamn en Galici e N. de Portugl, e cuya coincidenci co'as cer'mics bretonas sialou Dechelette (1)y-en unha especie de fro]'es estilizdas moi orixinales. Apleceton tarnn unha, pes de teL e unh8, fusayola bicnica, e de cachartera roma,n&somentes poucos ncos de tegulas, unh asa. d'unha nfora e uD trocio de barro sigildo. iloedas Sgilo foi topado un grrnbronce utnono do Emperadol Augusto. Concrusis O yacimento histtico que Eos ocupa e de t&L maneira crateristico que a pesr de non tel feito nas trosas espror*cis mis q[e rufa,r unha minima parte d sua superficie, atrevmonos xa a for'mulL as siguintes concrusis 1.e Que & Cibcldepertenece tipo de Yils
ll) U&nuel d'A|'cholollie Yehistotique celtique leuo roma,ne, patte, p^g. 14?.-l'efs, 1914. 9."

prehistricas coecils en Polrugal baixo o nome xenr'ico de cita,nias, esta,ndodemostrada a sua ialentidade, pol-o empra,zamento no cume d'un rnonte, pol-a traza cireular do reointo amura,lledo, pol-o predominio das fornas eliutica,sns plants das habitaciB, pol-o artedoDdamento ds esquinas nas costruois leutangulales e pol-a coicidencia das cermicas. 2.o Que a Cibdde debe eolocarse seguindo Bossh Gimpera,(e)no,glupo Norte a cr'lsificcin da chamada, civilizacin dos castros, pertenecente cultura post-hallstattica, ibric, debida segn o citdo autor pobo celta. 3.s Que a Cibdade com' mr'prte das citnias portuguesas estiyo habitadl na poc lomana, anque clemos moi posibre que fora, abandoada, pol-os seus habitantes despois das guelras cntabrs. Pra terminar CDprenos fs,cer presente agora a nosa inensa gratitude s seores Prez Colemn, Diguez Novo&, Otero Pedr&yo, R. Bouzo e Alonso-Cuevills, que ta,n desinteresadamente yeeD coutribuindo co setl dieiro e os seus eotusiasmos .relizacin dos traballos a,rqueolxicos de que d&mos conta n-iste artigo, asi cora uranifestar tan o noso nesoreconocimeoto s seiores de Tizn Aguia| cuyo pazo d'Eiras ofueceunos sempre co'a mis gr&nale ds xentilezas a sua esplndida e amabel hospitlidade. FL0RENTTNo CUEVILLAS L.
CZ) Los Celtr* U I Cioil.ocin 1$21. rica--f3ihid, Celtc e11 Ia Penisuld, Ib

NOTAS FINANCEIRAS
O BANCO DESCOIiTO .PEDR,O ROMERO Y EERMANOS,
peticin de rnoitos su.scritoles rnros a ocupanos d& suspensin de pagos do Bnco de alesconto fltprdito; pero sin dar o nso palecer en col d'iste asunto. O dia 19 de Nof iernbre do 1921o Xuzgsdo precintou as portas do Bauco de desconto nPedro Romero y flermnosn, por non abrirense a,s offcinas do mesmo y-estr' o socio ademiDistrndor y-os seus apoderados en iordo pradeilo. O mesmo ha, e hor de trece, segn Dota,do act:a,rio, dito Banco solicitou.o decrarasen en estado ile suspe[sin de pagos, a,compaando sua istanci un resumelr,do seu.actio e pa,siyo (eyo actiyo sube 14.928.126 pesets;e no que guran duas uinas de carbn valoradas en ?0.000 y-en 20:000 pesetes,respeutila,mente)

l4 y-onha propost d'arreglo firmada pol-o procurador, que non-o autoriza mis quc pr' plesentaf toda crs ale escritos o podel que presentou, qu'est feito pol-o socio aleministrdol D. Pedro Romero Cambn, morto x fai &nos. O d.i22 do citado mes preseutou un escrito Xugado, de dat dznove, acompndo unha, proposta d'a 'eglo, tamn de data daznove. firmad pol-o socio cleministrador )-onh cta, estendida n-un pliego de papel, n que apareoeD\untnlose os sociosy-acordanclo decrar'rro Bnco er estdo de suspensin cle pagos. O da 23 ap&receu o socio adeninistrdol' e mendronse levrntr os precintos ds poltas rlo Banco. O di 96 do mesmo mes, plesentou o blrnce (cuyo activo e psivo scenden lespeutivpesets)no 18.274..77) mente a 19.2tu.i2;J -\--r ({ue, pr que resrltse superavit y-s ollos dos .lcreedoresrpatecesenbs supostos pr-i pagu o todal-asdeuds,talseouse psiro non relcionndo rniles d'cleedores n-a,$listas que hrn hervir de bse pr convocato/'ie coslitucedn da xunti; e no activb, rubu o vlol de dits pesetas minas de cr'bu r300.000y-a 1.500.000 Iespeutivarrente c incriu r-il bs, estimdos el] mis de clocemills cle pesetas, que norr )le pertenecen e que son da plopiecl palticulr dos soclos. o t Do bdlatlCcpult Llue Bar,'o ftupiolls' enclebidmentedos cr'tosdepositdos e jlnpostos n-s conus colrientes, pois a sum r'epresentada, pol istes escerne en vr'ios rnills de e peseta,s o impolte d' a reselr' metlic (.?) d' d'os valores en ceir' realizados n-o przo misimo de noYenta,dias. O Xuzgado, sin a previa comprobcen d certeza (lo balnce, medint'o eisameD dos libros de contbilid, pol a,utode ?6 de NoYiem-

sos
bre do 1921,decrarou en estado de suspension de pagos o Banco de dsconto nPedr'oRomero y Ilermanoso. Cando pasou esto t,ld'o mundo lle botab as culpas socio xestor; e pol-o gallo este agar. albse que d'un r,.omento autro os demis socios lixesen uso dos sels dileitos e nomearen un co-sdeninistfdorque iur|r'r"ise as opelacis do Banco; mis tales espr'nzas desfixr'onse ante a, pasiyidad dos socios, que se soiidarizron co socio adeDinistlador. O da, 29 do Nlrz&l clo 1922 pol- fug& do socio deministrador e por non facelse c&tgo ,[r xet'encia ningn dos oulr'os so,'ios. frocecleusepo'l-o Xuzgado, en peza sepalada, ocupaceD dos estabrecementosmercantis do Banco de desconto uPedro Romero y Hermano6> y-acoldouse a retencen d4 sutt, corlespondenci. Por proviclencia,de l3 de Xuuio, istncia dos socios do llInco referido, mndouse entregr bixo inventrio os establecementos rnercantiles ocupados y-a coesponde^ci detid no Xuzgdo, on rderninisilador pl'ovis;onal do que se injBanco, nomeado en peza separacla, ciou o 1 de -{blil do 1922. -A Efeutos ui'i.l<tostlo supt'adito .?o. decrrcen en estrdode slspensin de pagos ten o ilcIce de deixal en suspenso plenitude dos direitos dos oleedores deica que termine o expediente;pero noD produce inhabilitaDZ& drr, entid deudola, Din dos so.rios que forDrlD: lampouco obst pr' que os e cleedoles d'istes (1'erddeil'os ou silnuldos,' fagn efeutios os seus cretos c'os bs particulires d'quiles, (que estn estimdos Do blaDce en mis de doce mills cle pesetas), con grave perxuicio dos cleedol'es do Ranco suspenso, pois ditos bs esin afectos s resrlias alas opercis sociles. -\nrueo NOGUEROL

ON

OTAS

DEPORTIVAS
Iei a ocuprurne d'actua,liclde deportiva dentro e for da Gliz. r'eseando o que coma mis irpoltnte me|ez os honores cla pbliciilacle. Actualmente atrvesa GRliza uuha crisis lment,blepsenclon-durnia, dos deportes. O neco que pode lexistrarse pousime .Asmblea Nacional de Foot Bll" que 6e celebrar' en Vigo y-os partidos que ployeut a .Feder.acinGallega, pr'os ds 1 e 7 de Xa-

eouroo s lequernentos do rerl b aruigo D. Florentino Cuevin-e8t lls, istrldome coLaborr' importante revist, decialomc enxergr est&slias confiado r benevolercia do pbrico c'os meus escritos,agladecenalo todosJ-en especiI s direutores do NOS o inmerecirlo honore que me fan. Cumprinclo iste deber de cortesia pas-

-:=!,-. -.i.:-

--!

NOS neiro do ano 1923 antr'as seleucis gleEocatal, contando dende logo con que pra, esa dta esten reotgaizailos eu debid& forma o Iligo e m,is Forttli, po ter regtesado d' Africa o batalln de trfurcia qug pertelcen varios xogdoles d'lnbos equipos. Pol-o demais salvo tres ou ctro partidos de pouco intrs, nad pasou que melez a pen de contar. d'actualidde costituio o contr.ste O sccris dos nosos valores deportivos cos americanos, ou mellor dito o iDtercambeo deportivo hispanoaner'icauo, repleseDtado nos conedores a|xentinos que fai pouco nos visitaron, y-a marcha da seleuci[ vasc& pr" Amric do Sul. L'hgrou os prineiros pellinsu pr tomaren prte n& cr'reira intelnaciorral cls XII holas que se celebrou en Madri fotmando un fto dos nillores lotornns sudame cnos ntl'os que figul'aba Riganti, de I'ecoecicl sona muldil poi-s sus fazas rnotor.istas. Iste cr'sificouse r)o terceiro lugal d pr.ob que tiyo a sua mquiDa cusa d'unh n1.er& e qu'infruiu grandenentes no resultado, pois dado o ben que leou iod' calreira no ar.en-

t5 , tulado segurar que millorria o seu posto. Os restantes solredores arxeDtinos Yaccario, D ' A n u n s i o e B l a n c o .a i u d a q u c c o n q u e r i r o n crsiffcacis mis baixas, amostraron atoparse en forma, dndo ademis a sensacinde ser s Dii.t?tosos cqba,lo(l' o,cebo. no Tocantes nosa,representacen n-Amric sabemosque selecin ysca vri animd dos millores deseospra deixar eu b lugar o nome da Vsconia. Xogron seis prtiilos cos arxentinos, dous cos ulugua,yos e dous cos brasileiros, coinciclindo eo'as festas do Celtenario de aquela Repblic. Ainda que pensocour'o amigo Handct1p de que o equipo va,sco pudera rnillor'&rse, creo que o oncc envido sber representr dinaltente peninsula obtendo noYostrunfos. Por destints persoas que vel.n ditos par.tidos, pto[retusenosunha longa infornaceu cos resultados bla guidos poi-os l'ascos, infor'Daceu que d}feDos ti coecer s nosos leutotes.

GOAI,

OS HOMES, OS FEITOS,AS VERBAS

ASOREY l'a,r'ruco Asorev o escultor de.lDis llt1a t1u'hai na Peniusua lbric, Pra ns, o escultol' al Rza. Crturbaclos,a, fil natal do insine f l e p A S i l ' p O r p c l S o e t r o c d A n O S c U l t u r . r l . . . lrtor clri'rici, pll celebral os seus tr[nfos |eceltes, aclcll'un honxe. no que Dr'ticiDan A nosa ran r r o d o l - o s l u e t c c n u r r r o n r en C l i z r o - t a , i\OS .oosir iste feito co ledici e \Dtse Not| que.Dsadoezam-os tan cstendi{jo homxe cle todo cur'lzn. do anddcro rte desbot8r o vello por sistr'ntae sin razn. E quc xa vili tendo cil.ute crrrico UN I{ANI}'ES1'O af|ofi rle sFnsibilidader)a tlraoria rlosrlue csD a r n o se i r l r r o s p r ' g r f o s s e l t c j s d o d i s - c l e b l . np n g c l e E o . .c l r c g a _ r ' e l u o s o i d a r " s i n n e . a c curido nrarrilsto,,sictico d lr'r'o Cebreiro c n'ctsado pot-o rnenos de r.emoula eticcia o I\{anoel Altonio: autual movetoentor.exurdente Galicia si non oa se conspgueull troque Iadieal nO aspeuto da 0 xesto nosa,l]ltel&turtl. Non nos elAuemos do xeito que o fan a rnoli dos que n-outr'sterlas pubrigan nrDi. festos lllis ou menos liter'r'ios..: Ns tcrrciunamos tan s facer unlrd protesta l o l t e . ' l c n s ae i r r r l a c a t r e lo o r ao s \ . e l l o s . c 0s vellos Os vellos non son os que escrebi|on fai ruoitos anog*queles son os devnceiros. Os yellos aon os que esclpben hoxe omo si f ivisenrro d i l r t o o I c o ss c u l o s , 0 ruralismo Os nosos.poptas. dendps oJ pl.pr,ul'sor.es ate os scus erderosautures, noD sirvir.o4 o" que.pla embrutecet o noso scDrelltenro.lsta vet'dade. eEpllada-oS-catro \'entos,Serd o verdadelro collenzo d toit xenet.l galeguisra. _. .E o misimo crine de les patr.ra e un l,erso rse_xertoque pr-egoanas arr.ns.da lrEoa, acaoel|r(d querendo rDpol' o seu anacl'nico cIoJ' por noa de Lod yoz noyi], ceibe e celDlsla. . .Ist gafualla, de ser. leigrrdu a s l csm, deber& lrse. pol exempro, a [rrdr, lnetrpoli pcnrrrsul',cla btr.bric civilizada... notrs iron l . Ds o S r r o n q u p a l I d J l e l i e nO l f p t e u d i l r l e n l o , l

t6
0s deYancelros ...Ns non demirmosa oinqu! nin nos coidamos inferiores ninEun. O nsorespeto yen de que eles non tuYe-ronculpa de hber vivido n-n tempo de ehoda inculiura, castel. ,..Nsnon poaeos ollal'sin crraxe o baixo e noxento ruralismo de Losada.,, Iiin a valdeirez yervalista,. imDortacin madrilea e co'isto xa se di todo, de Curros. Non podemos plestal a Dos loubanza... *posse,do falso r-omantismo... clue cheEou a pxas verdadeilanientes deslociralsunhas drs nsas,grades e persos Rosala. Nin irrede sarnos pol'o cstr'eilo xcito de Pondal, que tan s pudo- ser un iDperceill'beleeo da glandosidade dos rumorosos e da maxestosf pagana brdica. O heldo tlos devaceirosredcese pois a un cxempro de voutade e patrjotsmo... nFolliloe ben) Conenzlemosinvocndo Vlle-Inctn. Maestre: Chammoslle maestre DoI ser ros-itr]bcil tede o <maestro> da Xuventude de Galieia. Nso non... ise f4.to de cbezs focas, ne os "loulal.d e de rub, pnEavolatlos pol-o -mininncEbel prestixo da pt'osae d rjdicula yostede, ir' A'unlr cpopey ventureil'aqup unna e ou'.rlslnc. Sabemos qu,, con jntremeios himnalios Glan Pontificd Vl{leirezaen traxe de fest p p r E s t eG r ' nD . R m n . . . ) n l r a n e s t r ' E o o l - a con lra desprestixo d'ela, por fala mesereirR, celto... .-.nos rripja.n pensamentode rlue eles se cotoasen cn&maoos pol' rstas nosas vet'Dasoe mocedade c cbeqasCalElin deselrar de la pr vil a yaldeirr' u "lenEua de Cplvlnteso nosa Fala s Droduciris do sr.u serlin encerauco. Tamqr hai oulros Hai os que teen algrll| valor e desnlnreno cspresndos-e n&sreln-.A jsl,es s quereros en retomendarlle que cscriban en eelalD, ingrs -vl ou lrncs. Eetinxeira por estrDxeira, que a da Meset. mis nb fla d'Europa pra vivir hoxe Hai os aalegos capacitlados que, pol r,utina, se$re olls udo. pl', afrs. Por que agarqa,mos& 8ua (.onverslon, so queremos dtclrlles oue x e ora. I{ai oi d'unha certa crse derradeifa, dos celesabonda, con,.. non fal,rd'eles.
4mOIemeDIOS, tllerarlOS

NOS E eiqu compre que mnifestemos falla de a crelo que nos merecea gran.palte dosnovos
gn dos cales,entndase bn, qucremos qup se lrabuque a nsa rebeld. A Fala Tmn ns temos, inda que n-outro orde, os nosos impelativos, e comenzamos pol-a mis sresivs, intrnsixnza n Fala. , Unha fal que non estea peryertid por acadmicos nn DoI Dristasi o seu estdo ceibe pelmitilalle i.xeit-arse a odal-as noveds, a todol-os variamentos porvfuistas que tone o nsoEosto, Pero l:i aind unha razn d'orde sunerno: a ns Fala nsa, Pospola,a outrd, calquera, nnha folma do s[icidio.oesbotando . A-rrenegmos de mestres e dos seus conselos... Arrenegauos da Lei e da Costume.., Alreneanros dos temas obrigadoe. E velgooso flai da escryitude da 'Ier. relrti'ls Ilon- se teta feito todo o que compr'e l)or atrul&14.., A litertura Daisxista maor cloa do nso paisaxe.,. ArreneEamos de toda imitanza, A dos vellos -da Yida; a dos novos en uome da en nome Novedade. lndvdoalsno ConsaErrnosa individua.lidade at o estre. mo de desexar que a definicin de cada un cl ns sexa unha v-elba; o seu propio nome,
e alTlStlcOS, COn nlll-

LIBROS
OS CATRO CISNI'S I]RANCOS por' LovEY CHrs[oLM traducin de trIANoEL BaRRErRo. F.
Pr segundonrimrrrode Cla, o culto esctitraduciu a ve" tol feuolln Manoel F. Burreiro sin oue Lovev Cltisholmlixo da vella leend dos filios de Lii, trasformadosen cienespor uril nos no mar d'Eirin; deic que-na Illa Sonoua. camDaiia do Sanro licnoc, qu'os libeltou do encdntarento e do malfdo, Gliza yolve os ollos fin saErda tradicin da Raz, A ns xcnercin DrirciDa a toDarcbeas d'un se|llido ovo de i'ida e'd'espranza as yelles lecrrds cltigas, e elo o inillor sial. Mnoel F. Barreiio sabe isto, e principia a traguer obra a sua contribcin vallosa. Aa NovELAdDE ocr,Tru,\) SAUDADE poT JAITTE QINTANIL:-A. falmos rl err-\o nso nmRro rlerrrdeiro presa editorial CItig, e aindr lle tocou de

Is
...estamosmoi lonxe de querr irpol ninguha cono eta lex islaciD. esitic. Cansos xa de nercorret ca,iios vellos e fi'casado, temos- a,r:renegadode todos eles, pe.ro non queremos sinalat un cemio determlDaoo,., A Novedde qup enxelsnemos ta s un -ceibameito arledamento, un do pasado sin a definicin cl sua resultanza: istd arbitriramenfes persoal,

NOS

1'J

ffiffiffiffi
a pr'isintapubflcaclon "t, a_olll'lr cc'bardia,. t'n celeblada _qe f
doQuinSoruitrde ,f*iifi;t"%*iil: tanrrla lor o p{' | | meiro,voiume d | ttovelias I ierje de

olareuropeoL;orn' dovasto 'a;'tt''to f;iJ,Jfii'i'J#t'b.j;i;t,'i,lji'n"i6r'r'i.nliii" "or'.run^cro pre clemostlaresla Yerdade g,,"g

__ ! _ -- Fet e ili.'-rr"i"a',",I NOTALAS Rmn nrldt z NnTULAS tr{to. J,l;?#.1"r;.t "rl"""i 1 sexan como sor] mal| tntasYeces

t I n i l r i lt ' r u , "

d,o gtosq:s I Hiu3l""t"*"} ,** '''':. - f",tou,'o demo mercat-os .a cocendode'IMdeitos noLrese.xe:^:,:::"-:^::-::::"; :" 6ua ,*"^ na ,," propt.aexudoci,I sus xenius.vin o ledtenneo "?: . I Derosas lnlolu""- '.
ceebat, -*de nnaros Contempornea| ;;;."'"" s rccibiudous

lt""J,f#egf*:ft.:

tu.e ean ""ii1";L'h'",i1:ae ,, ,,^,", 7i'i^1d."-1"^" I ',ai", i' u"t"' :::n::"'::::,:::::1t"",: *Jl:1;53lli,'ltl; I a
cleador's 9?^lI de quexd hdun post.cubismo.,', ,uloPr.eto^ttu,o,1l o nsa-t".a-. | "

i'X"ll"Si:&ltt:quotra os dibuxos..:'.: podquemoitossenondecatdsen | U"'g*:*3.""U11 | l: :::"2:::y::::::: ;f,;t;l"ffi; d Atnada':::^,1.7 i'i'.-i*"dlii* | I

pol-o | ,"io d escibirO valor da EaF, pra logo catr en uttvelra I dramos iEir':'i"valor da fiaga,pra logocair en 0tivei* | ,r:;;; su'ri su{s cousas, pol-o Le, diir'. ind'escibir-o 'n*ta".'. "ousa., gnciasa I dividualista'unlra ea oquequeirdd t''a que' Panhisponze fiit\lif,j'nir": ;}t |
seuollrqaf lrsra' | d enSadndun I ha nota d. lutensa I *' ": -:..' '.- -'-- oe, hdn otclf -Lercn n-unhalibq de mdsd-' y-enpnenno de s"- cone Bom.tnones po" ,n empanen tamn 6 Sr. Caffacido. ,r. 2uloaga din da | inos ctu'o aluoto | UaJe Uen pra uDha intrig I "i:si'

;i'i;:;:,;:';:;i,i;:f;i::";:::i:i!i""t'",ii,::: *i*,'*#, | i"f,:":",:;:,:*-::"^ii",".7"11i'ii,,iarno:.ion I+Ht"$$;t*u, XiffiliT"iB3"--i; I t:1,;"lIil,'o-tl'1,1,?.*i$3:

:::'?"iti""'"",!"i{""i i*idi+i?*t | ',:::;:;"",i:,:t:,:::,;::,:.:":::liil"f-f*,{i,+iH I
po1t11;rrr. qu d' !-."n a un I Naiclna Asorevenescuttuta Pi:t."o,?'o':11L1 l tll;'$X1g1T;#J
mlttorprosaga-

'}:;"::):;, i,',i ;';;;'';;;;;;;")',,":,:-o::_,:,,":' q"i#{'::.":!l | | ;;x"*t';llx';l;

dd defenaos 'osafdta: pra e a nsacordiat I !:qi#""i:il;it; I nrcncins, Ar'BORADA' o:,--:: o a'. un ar- ', sott(tdttttdde' sr'.llaeztu:.ll-azonalieno^ trescosds: | :I t, Pot-o, estsonetido moa".' non est sonetdoci mgala"' rol-o o:!::' gumplrlo romnli,n " ,o;ri,in nin de man: uoho nota | t;;,;;;;':;4" ":t:t" pol-a Peddntera' :
i;o.- ut r argurnen-to I sabenosqu'o llazonalismofoi superado', .'. | na ,;te e trabatta teffo, porquea audforza a tla Torra. :. | n;t,i;ttn: I empres que d!r'i-

c.alquet'a.'que 4on

iufanirr,-rnira| a
de do librjno: I des|.r'ldesclicin,

Rtsc0 vtcEttTE

I se'en Ponievedra

tft"'i',i'ti'u:

I iinei, un iscritor novo do quexa do noYo oue xa

| i;#

Vii;i M;;-

I
!

l'-:*:illl*t';t**lririrnifjf b}ii:""ft"}--$d-fl*iqd;,f1
*1i,r*i""*-t: ffuf 3*?.i:r"rs*'{$*lf "****n* $*mT$;,ii*l-d*,-;i*ti,
AL[fAS lIORTAS PoNTE' pol Anrn VTLAB, O l,erceitovolumede CLliga a novela dia-

lel"rftir"r'#*ri1",,x:*?r#i''d'J,#rlffijiq;,.$ '"t;'",ul'i;;n:11':"19.i"-l$" 'i+1"$f,'g;3E;-$., lfXit,'li;l: Jflgl";"fi

O N O V OX U E Z
por Go{zALo LPEZ ABE\TE. O poeta de trluxia, que tan DotiYadas loubas meieeu eran criio trancs Phjlas Lebesgue pol-a su obra lirica, danosno crto volume

y,fl il"'"#'.*]frs""d"';""''tsf;",i; ig.t""#f

:
I t

18 d hibrioteca, ferroln un simples cadro de cost u m e s . u n h a n o v e l i a , c & x e q uu n c o n l o . s e n de trascpndpncia. gusto un O"*"o,J:.,i.to;,;: mesmo Eusto q.|.e O DPtado I ori outri novel pubrica-daen A Nosa kn'a .e d ; n o ; i ; s : ; s n i o i b e ne s c t i t . \ s i m p t e s j s e noite lvida malieila estn rnoi ben surerliii". o'"stilo nobre cour'o dos sonetos clsi " .i ni,'-uEii ldi o autore, dlgn dos ttue ltrbli, l n " i n - i s t e b o l c t n . A i n d a t e n i t n a x p sn n v a s ' (collltr u]} cora da luz que ci dos faroles nnir de tour' iaria,, que son dis cle nota' itJii O t-Ope, Abente bi (lue Yelo nos seus CA}IIANTES.

NOS
rnocetlade pottuguesa opn desYailSl' dt tallros outros due se peldelie pasa-xpilas r.ir''ios ,iui, ari" sen ouxpto.. Ainda esl [e rp io,l" tenrada pol-o incilamcrrto d aquel ' rrnio de Erori p , Fcis de lrot te... A qucn b^egu-lr..o sono d lnlaola, ou s roccs do ,\gor'o?.. llls . sempre nos ha sallar a fe na pel"l'lveucla tl& Rza, O esprito ct'iadot' d'istes libtos nono sonenteq na orde lilctarial tl-un pobo-quc lloll eslPt ,lc ro(lo pnltegado mortc e delxado dd lr!n ,le D.us, istel libros 1"ell unlr ducloll lrlsinic.

DE LA TI]RRA CL]ENTOS pol-a Colons,r

lE PaRDo-BAZN.

r leelda da nosa Rz, os lillos de Linn e , 1 "i ; , * 1 . i o i " i l e l o t r r o' l r n i r ' r r ' ' o s " l ' n -{ .Editoril tlntida" de ladrid, que diri,i".,i,t, o lonxe: .Pouco lixclon os lronlPs n l . poer rrn lin,leilo de- \ . u n g a l e g o ' l o r r r o i t n l l e n t o e d e rgsl t orllrl r i l ,:.iii:.i, u""-q"G"ron y : l . e n t o d a p a lt o ] - P n n l l r A t l l ' c s t u t i r , L e n t l i o P i t a R o l l r e l L , l. u bll l P o u I l o n l l n n s s e x o .E i t i u olLlr psrunla n P s ,l l i o f r , i n r s , r u r ' i b l f P l i r l s' l u ' . l r ' \ ' i 1 nn i r J - a l l o a o s j i i . r : g o r d a nE tro i l o q u l r ; r i q u e r l ' c i t . . o n h ' t t e 'r n I r l s , i C a . t . . l . e n d aq u r ' 1l r o l i a , n n r ' l u ( u i n i d a p l e s t i x s r rq l p , r o x u i , i o ' l t s r c l o i i r ,E s l o l i ad a J ' - a l m a e l l d . c l r s e o u l l '\l lrr-l a r : l . n a * . r ' a , i s , [ l r o - a T , ' t ' , l r ' o l d a s u ; l 191: l n - , . i ' J c " n , l ., | a q u ' , \ n t n l . o u s i l t l J(lo i o , l , t r e , l s u p o s i r i l r . a i n d a l r . ' t rs p t o l l f r o ,i,:"ii . qrit ser pi'r noso n!Js.f.onaan'rreo'clc n-unll n q u d s i a l t l i o ir u i i e r r i b l i t " r ' r u l a r r u r r t i , 1 o .l i s n ^ u i l r l o s n o s a ' l l d l l l l lo q u r ' - I ' c n ' Ll.rro l l a S n t " . l o c a h t n i l l a s r . t r ' t l u - l l o d b i b l i o g r t i,c H L i i r eIlario sno l-n le ncF S s i r s l i o i r s : 'r;l;;"';i; iii": - es ou .arrrns rl'iitcs onos. I i i ; , l i e l . o t o v C l r i s l r o l m po r I l . F . L l a r l e r ' o0 5 I' re ' I..t D'i' , s ( !i t o ' d P F l o ' La Cot,ano. Alnrismos, S;glo XlIc i"iiii,i,,ii.ol*ir"n. r.llclr l e e r u l a ' 1 o . , n d o ; r r i a i sl i i m o i t o s , l o s q u e l e : r o sq u P n "v hu ci g ; . ; i i n , j L . ' u - . ri"l l r i r s ' i nr-a rr;ri i a a , ! u e n o n 1 e e nc l l i l e D n s r l n . . . -l : q u e J l a . t o l r LrrdeYrirtris i-.iioiii ui'l'u glg. r , i o r o n , l o s ' f ; ' 1 i (i s r P n t l a c E l a , i e ' a d e P a r d o - t s a z D l l l h a I e l l a ,nlb1 collr& turista, e ceceis tarnen corr pllo" r . i i i t * Gael. de . riz to Ee- pietiIii. im,aecer. que sjgue 'a Camitl1ttcs c l ' l b r , ' od u n c o n t o ' l c f o r ' l a , ."rii. L-"ifiilliii., e r ,"i'lade tlpilando nt alde r t-A i,llNA, Ri, -{Lll-\ -,-'-;i; " . t i i m os ,lr:e iosmoolit;t dos Pli'P llotPI'lue Y L,{. .\l't-\DA e l;ftt,,dps ( a'itu?s.. rlas srs0,,3. lnolte pol XAYIIiR B(ivEDA. d r l n i " i ; " . p i ^ c p i b r 'u u h a . a l m ; p u , r ' a a s e ' i t r (:in d lullrrld lanlA rl ' ltlllzl'lon'

]NF.A.NIIA por ll rtoel

DE l-lu[tRtiuo

ir'
i

Iste' e i outl'o, c]ltr. Co ttaxecli do llnoel '-' i,,o lornalrl,'s llosji lrxrlici"lr' " ,ie vel nao inirb, un pocma 'itnico ulllr no\' o i n r l o s e n t i d Ue s p i t l u l d s l j e : ( o b e J l r " ' toecitttos tl il Oralio ri't /Jaq'r'lil'ti ('tuz e signado I'ol- ^ p t , l - s ! g t n a s , l --o s: - ' | l.s "n et ' v j \ l n r l u s i u d a p P d i i t D c u s l c t d o u p o (onos perdidos nJrsI ullsenganosils do urlenlc ' ""',;';;; ' l n t t ' ' l e i l o , i a . l b a m o sd e ;,,*;ro ) t t r , t ' d f l e J o i o d p C a s l r o . ( ' a x p q u tu D l o m p o d iivemos ,"onecinento 'l iste' dous es! l'lfoles'

iva i,r""' iJioiliu"i"t:a n respeil menlesco on. Rai' ih,r,'(t',t c culiinrosll'' ,l,ir" n."n- uii le i c i . c n l j . E a m o s"oJ l p o l i l e s u n l l a ^ p l e d l l e u c l o n
( da ,ru'ile:s soo bt,n mcrPccnlps. axpl-u a urr terno. tfnn chegronnos A llot'do e l Jnntn' E xiuitos quixl'amos erguer os clous noD)es o posloquF lles debdo.nds,Lell'as. ' j . t t i , , t o t r ' x e d i a q i r n h l i e ad ' u n t o n o b e l ' - ,nonii i:oeo P uu pou(o lr raeterlin iano- i1*

\{ P F l l |d ' r ] r r o r ' . . , . o l \ a n o n 5 e f l l , o t t ' . ; . r " - , i , " s . C I a i t d c I ' t n c i n d a - n r i i i s a r ' i P t 't 1 o , J / o s i t n b o l i s l r r o, .l o , u a i n d c v i v c n l d l l l , . , r s . r s . . .I n l r c s r i n l - l i l x c n t e - 9 q u ' u l ) p o e l u l r u l l t e l ' l i r' a l t J , l i l s u a l l o l v d : ' . . . A & v l e r 5 0 v f t t-'iii-i ,,u, -i. . , onlrrnos rs suas coitS d(' i'n"t,rilo LotrJntio. sculn xtx... Ns. cotrta coidnos qu'a belezil Yi \uta in-trs, seguilin- I'rcfnlinclo ( cousas hjrlfoi"a:- do -6l,sfo.l"r i n ' i t , l i I o t t c s p i r i l t t n l .e t r l h _ u r irS l p f l r l l i l l o l i h r o d o u t o r ' r o n s e \ a t t l lt l a s l c m e l l l e c a l r a . , c o r ' , ' o q u e l o r i v a e s t r t sl i a f . N - c l o . o l t ^ \ ' 1 , lir',r e Xvier Bveda indic unh rnadurez , l d 1 , . 1 ) i cp u n l r a c o l n p c n t l r c i u d d I o l l n a c o n e i ' l i i n , , u . s p r " s a , . u c n s a l ' l u s t r t o s. tut,a. el aimo 'i ln ,'nnrlu lP\.it ullltos xlLIrl)os [ g l a n p t p s r l , , \ 1 . C . f ' e l ' n l l r r l el za z a s .

,\ TR,\\S DE G'\LICI.\
poI D.ltilEL If\ R ri-\EZ FEnR-{NDo. E n t t o i r u c s ,u n p o u r ' , 'l l l r ii : ' l u F c o m a 1u l ' l s f ' .oma- nete'siili pa'ixoado. ittdt ' ln' notr ctc todo' Iala iite ral"rrt'lll 'luc lia pr simf',llzal . n , 5 . , ro c a h i z a t i l l . r n i ; I r a l l h e r d a d e d a s u a

p"n"r?i' " riiumpho etcrno d Raqr li" e os iriiie o -rlundo, Homi'ls o Destino"E unlrr ;;;; i"i" da fe r1u'a millor parte da

I'u

-l

NOS terra... Dniel MartiDez Ferrndo. que yivirr percol.t.eun y-csruJlgriD tempo eI {.;lzd... flouDa,e oos seus\ til,xc6lna Icendo clonecas (tue publicb& nos xornc grlegos.. Iste libro {j unha recolleila,d'esascln'cas c rmDresrotrs rle viaxe. Ten un estilo crarq e siuxelo, non pon rnis qu r:erD8,s a,spleclsas, e as suas osetl&ctos son sustas: " I/to... pti?ce (omo ttttrciudodquedo esld ,egurq de cloide so halla,... - Hctroos tiegodo tt Red rlplq, lJ se pot_eltren,peroseha-po'mdo (ono pcttatrc L,olDPr 4ndar ms-,,. "Et Oretse,.. los edifrcos te1e In'etensiones e1 lto urs que otrds ciudadcs:quizl por estorcsultq nrer'"... trlais con toclo,non deixa d'estr'CJIiza i'ista demsiado cos ollos, nin d'esta,r o libro aind moi rpegido aneudtico. BOD.A.S DE VINHO por' ,{NToiroDE CartMA. Sirvanos de disculDa co noso amiso e colbor'dor o ilustre poett Artoio de Ci.tima, que ns, homes d'nfima la,tihidade, non queremos nad& so clsicismo, nada co tradiciu Er.ecolstin que desbotamos coraz, e com-vimos de dend' escol ouvindo ta,larate a, fr.tnzade X pjter',.de Baco, d' Apolo, das Musase demis LroDa olimpica,, Don quelemos |olver oild norer,rnis.-Ninpodembsperdoat' Teixeir de Prscoec o dedicul ises monicac4sun cnto to lvtardnoe,lj.in propio.Cames que os fixera, intervir na epopeia, lusiada. Non; os versos ord'inda se ieiiten ises nomes,danuos implesin il'eixempros d'un f&tdo de retdca, potic. Vra o noso amiEo celebr.r a,s suas bodas de vio baixo d'outriis soles menos deslustrudos qu'os dos mnidos olinpos clsicos, nos acorrelemos os seus poemas co aplauso qe mefecen. DIAS DE FESTA por ANA DE C.srno Osoaro. l! un belo libro d'evocacis das festspoDulrlese fmifit'es: fi4tlprct, o En(roicio,'&As man S4a. PascodFrot'ido- as Lqdaias; o d,ia (los mo|tos, o Naclal, belaa fests que -tempo festa Da, fa e festa no fogl', son a un as que todos, louren parJe n-elastr d sua comunin co culazn d-o pobo, coa tl.adiein, cos -saglads lembranzas da raza... El iste o pnto de vista d'Ana de Ca,stro Osol'io n-iste li6ro?... Non de todo: sua conceuci chase un pouco lonxe da verCadeiraconcenciaponulr,di que. se cadra. atpse alredad pol- iu urofesin. En todo casd',semple iste iibro los'h lcer o sentil. airla. xeito Doso. cncilnto dos ,as .de Festa. Porque senor sentido con Binxeleza, 'con sinxelez estu escritos... Porque a sinxeleza, do esprito ledo e creeute creente einda con algo de pagdna. ha ser eempre-dvaldda, "ten'ivelmcnle vlad,",pol-a cenca e pol-o "enseol LEO}IIL por .A,NTorroDE SvEn.

19 e titul o seu libro co none d'el: Leoni. s alopamos isto traseendental, e seica o autor tamn, cando na prlogo : <conheco Eiptito ttaposo. e... contei-lhelargamente os mus lnturtos e o que me parecia uecesacio pra se criar uma Lteratul.a Pprtugues, forte e chei de belez-. !.ilo, aparte do ErDdemretoque ten, dondlle libro d'Antoio de Syesudha ilnportanci, pra ns, capitl e d,uha srande eixenrprarid aale pra cel.[bs escritores elegos que quixetan arr.edrense aldea e da rda da rural pr'escribiren as suascousas.pol-a contraLeomil un libro rur.alista,-no bo senso da vera-pol-o menos, literaria,mentes. Componse de cousds sollas: O canqi'o, p'las Mafas. A Vclhq Mqt'ia, Ao cleilqt dos Aguas. O pa,stor,:.No dh de S. sluestrp e Coisos hu,6. d Jlnnelrpor ei\erupro. anaco d'nnba novela n'acabada. risrtrrertasDa ttngoa do pobo,e Bonmaxistraes esces vrda rural,.c-heis subrime alento da do qa. r erra que n-esavlda alenta e yive.

REVISTAS
Teuros recibido as de sempe e algunhas noYas. Des de seDpre, notamos: A NOSA TERRA lllmlaro d,oDla d,e(]al,z(r. Beu comprido. Volven aprccer. Francisca tlerrera_ Gairid o, _Eladio Roilriguez Go nzlez, Antrt Valcrcel, Euxenie gu""-^rdao, llanoel BaDet Fonrenl, Aqtn Lousada DiEues.Tres cola,boradoresnovos: Anxel del Castillo, Xos Garca Acua e Xavier Byeda. IIERMES Julio 1922. Coussde l\4dariaqa, Fr. Audrs de Oesin Lauregui. Aregitar Jseba, Leoncio de Ul.abayen, Arthur Symous, Maeztu,Adela Sota. . Das uovas: CONTEMPORNEA n'mel'os1 e 2, Lisboo^ Rerista de modelnidede. da que temo6 metes de fa,larmos estensamente,Drque o merece. Dinos de nota. os deseos d'lmda e a srra [istore d,lLPol'tltga,trpo1,coe. MANOMTRE Lyon, Eru,nca, D: <Ew.egistre d.esid.o,s>. la pl'ession sut' tous les rtuerd,ie16..,""Indique Pol-o d'aEolalnon auuncia unha gran presin mental. Tfai ulta cousa d'intrs q el d Arte Azteca.,.Coidamos que, en col da Arte Nova, compre dicir'; phasique! e,ssez loborqtoiie! clz, "qaezde La

Antonio de Sves escdbe en col da sua Tetrra, pon n ninha'Terrau.,sii c'.un,T gra,nde,

L-

NOS

AVISO OS LEUTORES
PNDCIO DE SUSCRTCIN TARIFA D'ANANCIOS
Insercs softas d'anunaiwiUnhdptna,60 pedo 0 precio da suscricn N5, inarido o ft'a1ll, 15; na queo, cleseispesetas (loce notuctx'os pen1t setas; medid'40; tetrcio,25; c'ua,t'to, ocauo, ou st[(r c de quincg pp5"* ho es['ar1xerc, o e medio octaao, 5, Esta,sit6e1'cis11o teelo e na tLltemapratr tl,& equiDalente cqlquer ouh'a moneda. al t a tnento no preco d,o 100o/o cbel't& teen remt'ase sifiol'eqde 0 mporleda suscriain Cantlo se tt'atetde seisa doceinsercis far&se 'nL11,iEt1"ad,or postal,,cheqlrclek'q de cq,mpor t'o tutho rebaira d,o10ol(,;e canlose trclten de doce bio ot nttmctno, insercisen ddiqltea rebai.ra subir, 15olo. Aaisos oliciales, 2 p%elos l,ned. Pubicidade: do se As pxirasd'anuncos lds s a1relrtesce.len grdficas, 4OOpesetd,spdxiind, e 25O s ittd,uslrial,es e conxerciqntes crrlJos mtodos IlrfoiyL(rcis creem dilLose Lo111'cldo8; e 1)or csto pesetqs eAia pds:ina. As fotogr&fias e cliclLs conrerci(\les as nosas ofertas d'anuncio son todas sin com- sel'nde contd dos clienles, promiso. 8i rg Anunciosbrevss: Na Gu,a d.e,Bancd, BoLsa, leutor atoptt falsed,s mtoolt, a d,osimpropios tlo comercio, n-alTttnhatlas casas I,nclttstti(r e Come|cio, comprelrd,id,a stscicit p e t i n s u l ae 6 0 f o r o . anutrciadas na,s noaas pda:tns, estimat'moslle p o r t ( o r pn m s . , 4 8 p t s , n a po1'(lue1p1t tol,eNlNa G1e Proesonal, cornprencll,o,a nwa'ia nito ltos clarne qlene|1., sea ciIr d, reaist(L m qrces' (uxulcie rtittgunha ca\(L qtLe11 ?ot' doce nlnaros, 36 pesetaBna pe1nsulae 18 fora. ser(L.

ABONAMENTO
Sn. Aoourxrste,rooR Do NOS Mu'seol'r,eu: Comnld,zome ftrnirle e .-...----a mpu'tc dat mira sr]fr'c1t d,ocentewTros do boletin. postal : A mria dreucin

ORENSE

(P'ouincia de

)
De V. ato,s. a. q. e. s. n.,

OURENSE: IMPRE{TA E PAPELERIA

DE (LA

REGION>

NS

E SENNNTESCOIUPAA
pants E coLoNIAS
Fonte Mayor y-Oarense
<,quEREDES CON r'LEGANCIAT vESTIR BARATo VESTIR BARATO E coN T,LEGANCIA? I p o i s , e n c a r g a r l efa'r Si u r a e t ! l gUeZ ROdf a [/Iaf ,te U dostraresna xaslreria
! :-

i i
..!

Jos

-Perelra-

(DE-FI

*'L-gEl

@nnurlE"Enrqurr
llrrnsltq liorir rtc $atel lttiito

lttcbico -(0crtlista l-: A*tegxt

pcr,r !rr-!] {E('l'c';tt erpall, ,*isi;, r} Slrjirlt i.re t1ri1rreii5 .. crinisar (5uirn) e lill ii': i t' t!! a (&lrttrit.i)

EII,I/A.F!rcs

O IIILLOR SITLADO E DE N{,\I'qCONFO]iT SEXT.T'D - I.a.REE,I5'

VAZQUEZ :-: MANUEL Nvospropietarios:

PEREIRA, 13
.<><><!>.><X><><><><H>'

ALBERTE EULOGIO

rrlpoNo

NM. 61

<><>''><><><><><r><><>

oURENSE D: QUIRURXIoo i snrunroRlo

t nrRllirDo loR

t I
l

DON MANUEL POL PINEIRO

1,0 A COPERA'\..Z-{ Dos DOU'IORDS

-'-.

..'

t a t

A f t

BouzoFernndez Jos Rionegro :'l D' lvlanuel D, Francisco

collt coll un compreto Iste estabrecemento est sitRdo na, ca'eter da Loniir, e gabinete de RAYOS X.

MERQUE VOSTEDE:

NEVEDA

PORFRANCISCA HERRERA GARRIDo

ooIMBRA ADORAQAO pon LEoNARDo RAI{oN OABANILLAS VENTO MAREIRO POR rArBo ABRENTE PoRvrcroRrANo RAMON VILAR PONTE DOUTRINA NAZONALISTA POR MARANOS pon rErxErRA PASCoaES Dtr

..A

NOSA TERRA,,
BOLETIN DECENAL
N CruI, mes. Coste d' un Dma,ro . Fora, tliruestre. Atnrica, id. DE ARIA PITA, 40 cutemos 15 1'50 Deset&s , 2'00 1?, BArxo. A CRU^

Idearium alasIBHA{DADEa. F-a, en Galicia, e ns colonias galegas d'ADrica e Portugal

DE SUSCRICION . PRECIOS

I
:

REDAUoTxr-ADEvr\-rslg.{crx: PLAZA

@E&E$EG$
Nmaros pubdcados: Ploisimo a se publicare;

*"#*#:ili*"

. BRANCOS CISNES SAUDADE os cATRo

ALMAS MORTAS
De ventaen todal-aslibreras prezode O.SO ptas.

t_

OBRINIOSDE
.

J pqe Pnsron

BANQUEIROS A CORUNA - VIGO - LUGO - OURENSE

E REALIZAN TODA CRAS D'OPERACIOS BANCA CAMBIO DE

'!S!:c.l<{on.
t

rrrr.<:lr:rrrrrr..r:+lrrrrrrr'rrrrrrrrrrrrrrrrrr+llr:rrrll

o" vIN&s do Ribeiry

i
i

ffiRNoYA F{N
Sugifiean o misimun da "delicadeza,,
.r.r{+:rr-lr"rr<+!+r-.--'rrr:.ro.....rrrr{!+rrrrr

Frrcntes.-O[JRENSE Xodn E nOnnCS dn I/itda e Fillos,lc

pir!rrr"'"f,+r'..

-,-_---

-t -,