The Rubber Tree

FAO Document Repository
Originated by: Agriculture Department

Title: The Rubber Tree...
More details
better farming series 25

FAO Economic and Social Development Series No. 3/25
the rubber tree

OUTLINE OF COURSE
Published by arrangement with the

Institut africain pour le développement économique et social
B.P. 8008, Abidjan, Côte d'Ivoire
First printing 1977
ISBN 92-5-100156-1
BETTER FARMING SERIES
Twenty-six titles have been published in this series, designed as handbooks for a two-year intermediate level agricultural
education and training course. They may be purchased as a set or as individual documents.
FIRST YEAR
1. The plant: the living plant; the root

2. The plant: the stem; the buds; the leaves
3. The plant: the flower
4. The soil: how the soil is made up
5. The soil: how to conserve the soil
6. The soil: how to improve the soil
7. Crop farming
8. Animal husbandry: feeding and care of animals
9. Animal husbandry: animal diseases; how animals reproduce
SECOND YEAR
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/DOCREP/006/AD221E/AD221E00.HTM (1 of 3)18/7/2548 16:15:06
10. The farm business survey

11. Cattle breeding
12. Sheep and goat breeding
13. Keeping chickens
14. Farming with animal power
15. Cereals
16. Roots and tubers
17. Groundnuts
18. Bananas
19. Market gardening
20. Upland rice
21. Wet paddy or swamp rice
22. Cocoa
23. Coffee
24. The oil palm
25. The rubber tree
26. The modern farm business
PREFACE
This manual is a translation and adaptation of “L'hévéa,” published by the Agri-Service-Afrique of the Institut africain pour
le développement économique et social (lNADES),and forms part of a series of 26 booklets. Grateful acknowledgement is
made to the publishers for making available this text, which it is hoped will find widespread use at the intermediate level of
agricultural education and training in English-speaking countries.
The original texts were prepared for an African environment and this is naturally reflected in the English version. However,
it is expected that many of the manuals of the series — a list of which will be found on the inside front cover — will also be
of value for training in many other parts of the world. Adaptations can be made to the text where necessary owing to
different climatic and ecological conditions.
Applications for permission to issue this manual in other languages are welcomed. Such applications should be addressed
to: Director, Publications Division, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Via delle Terme di Caracalla,
00100 Rome, Italy.
The author of this English version is Mr. A.J. Henderson, former Chief of the FAO Editorial Branch.
FOOD AND AGRICULTURE ORGANIZATION OF THE UNITED NATIONS

Rome 1977
© French edition, Institut africain pour
le développement économique et social (INADES) 1969
© English edition, FAO
Hyperlinks to non-FAO Internet sites do not imply any official endorsement of or responsibility for the opinions, ideas, data
or products presented at these locations, or guarantee the validity of the information provided. The sole purpose of links to
non-FAO sites is to indicate further information available on related topics.
This electronic document has been scanned using optical character recognition (OCR) software. FAO declines all
responsibility for any discrepancies that may exist between the present document and its original printed version.

OUTLINE OF COURSE
• Why rubber trees are grown
• Where rubber trees are grown
• Preparing the seedlings
Germinating seeds in the germinator
Putting the germinated seeds in the nursery
Looking after the nursery
Grafting young plants
• Preparing the ground and making the plantation
Preparing the soil
Putting the young plants in the plantation
• Looking after the plantation
Before tapping
After tapping
Protection against disease and insects
• Tapping
Starting the tapping
Harvesting the latex
Harvesting latex at the right time
• Suggested question paper


More details
Why rubber trees are grown

The rubber tree is grown
because rubber is made from the latex in its bark.
The rubber tree has roots made up of

a tap-root
and creeping roots.
In the bark of the rubber tree

there is a liquid called latex.
The latex is harvested

by making a slit in the bark,
that is, by cutting a piece of bark.
The latex makes the rubber that is used:
● in the tires of bicycles, motorcars and airplanes;

● for the soles of shoes;
● for many other things.
Rubber is in great demand all over the world;

more and more of it is needed.
But it is very difficult

to grow rubber trees well
and to harvest the latex.
They cannot be grown everywhere.
They need:
● a high temperature;
● plenty of water;
● moist air, though they can withstand a dry season.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E01.htm (1 of 2)18/7/2548 16:16:57



More details
Where rubber trees are grown

Rubber trees are grown in regions that are hot and moist, that is:
● in Africa (250 000 tons of natural rubber);

● in Central and South America (31 700 tons of natural rubber)
● in Asia, which is the chief producer (3 207 100 tons of natural rubber).
In Africa they are grown mainly in the forest regions.
In Africa the chief producers of natural rubber are:
Liberia 100 000 tons

Nigeria 80 000 tons
Zaire 35 675 tons
Ivory Coast 18 000 tons
Cameroon 12 000 tons
Central African Empire 1 250 tons
Ghana 1 700 tons
Mali 1 100 tons
Congo 160 tons
These production figures (for 1974) are from

the FAO Production Yearbook 1974.
To grow good rubber trees

and harvest plenty of latex,
you must:
● prepare the seedlings well;

● make a good plantation;
● look after the plantation;
● harvest the latex well.



More details
PREPARING THE SEEDLINGS

It takes a long time to get good rubber tree seedlings
to put in the plantation.
It takes two years to get seedlings

for putting in the plantation.
To raise seedlings for the plantation, you must:
● make the seeds germinate in the germinator;

● put the germinated seeds in the nursery;
● look after the nursery;
● graft the young seedlings in the nursery.
Germinating seeds in the germinator
To do this, you have to:
● make the germinator;

● choose the seeds;
● put the seeds in the germinator.
• Making the germinator
A germinator
is the place where you sow the seeds
to make them germinate.
To make a germinator
you must choose ground that is quite flat,
that has no vegetable refuse on it;
you must choose a spot that can be easily watered.
Make beds 1 metre wide.

Each bed is edged with planks,
so as to make a box.
Into each box put sand to a depth of 10 centimetres.

Cover the germinator with a roof made of straw.
The roof must be at least 1 metre above ground,

so that you can get underneath it
to put the seeds to germinate.
• Choosing the seeds
To get good seeds,

it is best to ask for them at a seed selection centre.
The seeds must be put in the germinator

as soon as they have been harvested
for they very quickly become unable to germinate.
When you put the seeds in the germinator,

you must look to see
if each seed is shiny and bright.
If is not, do not put it in,
because it will not germinate.
• Putting the seeds in the germinator
Push the seed half way into the sand,

with the rounded side of the seed uppermost.
Put the seeds close together, side by side,

and water them.
To make a plantation of 1 hectare, with 625 trees,

you must put 1 700 seeds to germinate.

So you must have a germinator

1.7 metres long and 1 metre wide.
A week later the seed has germinated,

and the rootlet is about 2 centimetres long.
This is the time to take the seeds out of the germinator

and put them in the nursery.
Putting the germinated seeds in the nursery
The nursery is the place

where you put the germinated seeds
so that they will grow into young rubber trees.
• The soil of the nursery must be well prepared
Choose a spot that is easy to water.
Grub up all trees.

A few days before planting the germinated seeds
remove all vegetable refuse.
The soil must be tilled by hand very deeply,
to at least 60 centimetres,
with a hoe.
Then the soil must be levelled and harrowed
to break up clods.
This is how the nursery is made ready

for the germinated seeds.
• Putting the germinated seeds in the nursery
The germinated seeds are planted in rows.

In each row leave 40 centimetres between seeds.
Leave 30 centimetres between the rows.
Plant the seedlings (germinated seeds) in alternate spacing,
as shown in the drawing on page 9.
Make four rows in each nursery bed.
Leave 60 centimetres between the nursery beds.
After every four beds, leave a space of 1.20 metres.
Thus 1 hectare will contain 58 000 seedlings.
To make a plantation of 1 hectare,

you have to plant 1 500 germinated seeds;
that means two nursery beds, each 70 metres long.
When transplanting the seedlings,

press the soil well down round the tap-root and the rootlets,
without damaging them.
Water the seedlings as soon as you have transplanted them.

PLAN OF NURSERY
Looking after the nursery
You must hoe often

to get rid of weeds,
and to keep the soil moist.
In the dry season you must water rather often.

But do not water in the middle of the day.
Water in the morning or in the evening.
If the soil is not very fertile, you can give it fertilizer,

as follows:
• The first time, 2 months after transplanting,

give 150 kilogrammes of ammonium phosphate
to each hectare
and 75 kilogrammes of potassium chloride
to each hectare.
This means that for a bed of 70 square metres
you need 1 kilogramme of ammonium phosphate

and 0.5 kilogramme of potassium chloride.
• The second time, 5 months after transplanting,

give the same amounts.
But you must get advice from technical officers,

because different soils have different needs.
Ten months after transplanting to the nursery,

take out the young plants that have not grown well.
When the young plants are between 12 and 15 months old,

during the short rainy season,
grafting must be done.
Grafting is a difficult job,

You must pay great attention to it.
Grafting young plants
Grafting means putting into a young plant (the stock)

a little piece of a branch (the scion)
taken from a tree of good quality.
The young plant in the nursery is the stock.

It will provide the roots of the plant
which is to be put into the plantation.
You take a piece of a branch

from a tree that gives plenty of latex;
this is called the scion.
The scion will provide the stem of the plant
that is to be put into the plantation.
To graft you use a grafting knife

with a very sharp blade.
Grafting knife
To do the grafting, you have to:
● prepare the young plant from the nursery (the stock);

● take the scion from a tree of good quality;
● place the scion in the stock.

Afterwards look to see if the graft has succeeded.
• Preparing the stock
When the young plant in the nursery (the stock)

is 3 or 3.5 centimetres thick,
it can be grafted.
A few centimetres above the ground,

make two cuts in the stock about 4 or 5 centimetres long
and 2 centimetres apart.
Then make one cut at the bottom
to join the other two cuts at the lower end.
All these cuts are made in the bark only.

You must not cut into the wood.
You will see, if you cut a stem right across, that
● outside is the bark;

● inside is the hard wood.
The cuts must be made

so that the bark can be peeled back.
Make the cuts on 20 plants, one after the other.

You will see a white liquid flowing out.
This is the latex.
• Taking the scion

Ask at a selection centre

for rubber tree branches for grafting.
These branches have
about the same thickness as the stock.
They are called grafting wood.
These branches for grafting have no leaves;

the leaves have been taken off
10 days before cutting the branches.
As soon as the selection centre
has given you the grafting wood,
the grafts must be done at once,
during the next 24 hours.
In the first-year course

we learned that on the stem there are buds
below the leaves.
If you look closely just below a leaf,
you will see that there is a bud.
This bud is called an eye.
To get a scion, take an eye

with a little piece of the bark round it.
Take a branch of grafting wood

in order to remove an eye from it.
Round this eye make two cuts 5 or 6 centimetres long
and 1 or 2 centimetres apart.
You will see the latex flow out.
Remove the eye by cutting into the wood of the branch

with the grafting knife.

Now you have a piece of grafting wood

with an eye in the centre of it.
If you look at the back of this piece of wood,

you will see that:
● in the middle there is wood;

● round the outside is bark.
• Putting the scion in the stock
With a rag, wipe off the latex

that has flowed out of the stock.
Peel back gently the strip of bark

cut when preparing the stock.
You must not touch the underside of this strip

with your finger.
Take the piece removed from the grafting wood.

Make two cuts, one on each side of the eye,
so as to mark off the scion.
Peel off the piece of bark with the eye.

Do not take any wood
and do not touch the underside of the scion.
Now you have the scion by itself.
Next, put the scion

under the strip of bark peeled back on the stock.

Do not touch the wood of the stock

and the back of the scion.
Put back the strip of bark over the scion

and bind it to the trunk
with a band 4 centimetres wide and 60 centimetres long.
The graft is finished.
To plant 1 hectare, 1 400 plants must be grafted.
Three weeks after making the graft,

take away the band and cut the strip of bark
at the top of the vertical cuts.
The graft has been successful
if the scion is well joined to the stock,
and if the graft is green when you scratch it a little.
There should be at least 85% of successes.
The young plants are now left in the nursery

until the next rainy season.
Then the grafted plants will be put into final position
in the plantation.


More details
PREPARING THE GROUND AND MAKING THE PLANTATION

To make a good plantation, you must:
● prepare the soil well;

● do the planting well.
Preparing the soil
Choose deep soil that is never flooded.
Then the tap-root of the rubber tree

can go down well into the soil.
Once the site is chosen, you have to:
● clear the ground;

● stake out the rows;
● make terraces to control erosion.
• Clearing the ground
Remove the trees by grubbing them.

Take the earth away round the base of each tree
and cut the roots.
Then the tree will fall, pulling out its stump.
At the beginning of the dry season,

do any burning that is necessary.
• Staking the rows
This means putting stakes

where the trees are to be planted.
If the ground slopes,
the stakes must be placed along the contour lines.
Put the stakes 2 metres apart in each row.
Make the rows 8 metres apart.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=///DOCREP/006/AD221E/AD221E04.htm (1 of 3)18/7/2548 16:21:16

This will give 625 plants on 1 hectare.
After this,
you must put the grubbed-out trees between the rows.
• Making terraces on the contour lines
When the ground slopes,

terraces must be made along the contour lines
to prevent erosion.
Take away the soil above the stake

and put it lower down.
The terrace should be 2 metres wide.
Dig a trench 0.35 metre deep and 0.35 metre wide.
Make the terrace slope
a little against the slope of the land.
The stake is 1.40 metres from the trench.
Everything must be finished

by the beginning of the rainy season before planting.
At the beginning of the rainy season,

sow cover crop plants between the terraces.
In forested country use Tithonia diversifolia,
in savanna, plant Pueraria.
The site is then ready for the plantation.
Putting the young plants in the plantation
At the beginning of the rainy season,

put the young plants in the plantation.
A month before planting,

make holes at the points marked by the stakes.
The holes should be 60 centimetres deep,

60 centimetres long and 60 centimetres wide.
The bottom soil must be kept separate
from the top soil.
Refill the hole 10 days before planting,

putting the bottom soil down below.
Take out the young plants in the nursery

by cutting the tap-root at a depth of 70 centimetres.
Then trim the plant as follows:
● cut the stem 5 centimetres above the graft;

● cut the tap-root 60 centimetres from the base of the stem;
● trim all side roots back to the tap-root.
Then make a hole with a dibber.

Push the tap-root into the soil at the bottom of the hole,
and pack the soil well all round the tap-root.
The plant must stand upright.
Then fill up the hole,

putting back a little soil and pressing it down well.
You must put only a little soil at a time
and press it well down as you go on.


More details
LOOKING AFTER THE PLANTATION

To have a good plantation that gives a lot of latex,
the planter must:
● look after the plantation before tapping;

● look after the plantation after tapping;
● protect the rubber trees against diseases and insects.
Looking after the plantation before tapping
To look after the plantation before tapping,

you must:
● take good care of the trees;

● make clearings,
that is, remove the less good trees,

and those that have not grown well;
● look after the soil.
• Taking care of the trees
The trees must be:
● disbudded;
● replaced where missing;
● pruned.
• Disbudding
Disbudding means to remove buds that have grown.
When the scion grows, it forms a stem;

on this stem shoots appear.
All the shoots up to a height of 3 metres from the ground
must be removed.
There will then be a fine trunk
with branches only above 3 metres
that will form the crown of the tree.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=////DOCREP/006/AD221E/AD221E05.htm (1 of 5)18/7/2548 16:21:43
(The crown is all the branches

that grow from the trunk.)
• Replacing missing trees
During the first year after planting,

trees that have not grown must be replaced.
• Pruning the trees
It may happen that a tree grows

without forming a crown of branches
at a height of 3 metres.
In that case, cut the stem at this height,
so that a crown of branches will form.
If the crown is too dense,

or if one part has more branches than another,
it must be pruned 3 or 4 years after planting.
• Making clearings
As some trees will die,

and some will be ill,
extra trees have been planted.
When tapping begins (5 years after planting),

there must be 500 trees to the hectare;
the trees should be 50 centimetres in circumference
at a height of 1 metre from the ground.
So from the second year after planting,

some trees have to be removed.
Remove about 30 trees every year
during the second, third, fourth and fifth years.
In choosing what trees to remove,

take account of the following:
● disease: diseased trees are the first to be removed;

● growth: take out all those that have grown badly;
● close neighbours: removal of trees should leave a regular plantation.
• Looking after the soil
The rubber trees are planted in rows;

between the rows of trees are ground cover plants.
So you must look after the rows,
and look after the ground between the rows.
• Looking after the rows of trees

They must be cultivated with the hoe, by hand, as follows:
● in the year after planting,

carry out one cultivation every 3 weeks;
● in the second and third year,
one cultivation every month;

● in the fourth year, one cultivation every 6 weeks;
● in the fifth year, one cultivation every 2 months;
● in the sixth year, one cultivation every 3 months.
If the dry season is very dry,

the number of cultivations can be reduced.
Weed killers can also be used,

making an application every 3 or 4 months.
• Looking after the ground between the rows
The ground cover plant must be cut 3 or 4 times a year

to a height of 30 or 40 centimetres.
One cutting must be done before the dry season;

the cut stems and leaves are used to mulch the rows.
You must remove weeds such as Imperata

(a herbaceous plant with hard, long, straight leaves
and very long roots).
You can pull up the Imperata by hand
and then dig up the underground roots with a pick.
If the plantation is well looked after

before tapping,
it will have fine trees
when the time for tapping comes.
But you must also take care of the plantation
after tapping begins.
Taking care of the plantation after tapping
To keep the plantation in a good state

after tapping has begun, you must:
● go on removing unwanted trees;

● take good care of the soil.
• Removing unwanted trees
After about 12 years

there should be about 350 trees to the hectare.
(There were 450 when tapping began.)
Trees must be removed

● one year after tapping begins;

● three to four years after tapping begins;
● and in the twelfth year,
so as to have 350 trees to the hectare.
• Care of the soil
By this time the rubber tree is full grown

and covers the soil well,
so that few plants grow beneath it.
All the same, the soil must be kept clear
at the base of the trees.
The cover plants between the rows

must be cut once a year.
The terraces must be kept up,

so that they do not crumble away.
By looking after the plantation well,

you will get fine trees.
But you must not let them be attacked by diseases.
Protection against disease and insects
The most serious disease is root rot.

It destroys the roots and makes the tree die.
The rubber tree may also be attacked by insects;

they do less serious damage.
• Control of disease of the roots
The tree may be attacked by white root rot (Fomes),

which makes the roots rot.
Then the tree dies.
It is very important to see

if white root rot has attacked a tree,
because, by the time you see that the tree is ill,
it is too late.
Control of white root rot is carried out in two stages:
• First, detecting the disease
During the first five years after planting,

twice a year, you must get freshly cut grass
and put it close up against the base of each tree.
A fortnight later, look to see
if there are little white threads on the trees
underneath the dry grass.

If you see little white threads,

the tree is ill, it has white root rot.
So you must treat it.
• Second, treatment of the disease
Dig a hole to uncover the roots of the tree,

without injuring them.
The hole should be 40 to 50 centimetres deep.
If the roots have been attacked,

the tree must be cut down and the roots taken out.
If the roots have not been attacked,

and there are only white threads on them,
you put a special product on the tap-root
and the beginnings of the side roots.
This product is called quintozene.
• Control of insects
The most dangerous insects are mites

and crickets.
The treatment for insects is to apply lindane.


More details
TAPPING
Tapping means
to make a cut in the bark of the rubber tree
to harvest the latex.
Tapping is difficult to do well.

You must take care how you do it.
For a good tapping,

you must:
● make a good cut;

● harvest the latex well;
● harvest the latex at the right time.
Before we see how to make the tapping,

let us look back at what we learned
in the course on plant stems.
Let us see how the trunk of the rubber tree is made.
THE TRUNK OF THE RUBBER TREE
If you cut through a trunk, you see several layers.
● On the outside is the bark,

which is about 6 millimetres thick.
● In the centre is the wood,
● Between the wood and the bark
there is a layer which cannot be seen with the naked eye,

because it is very thin.
This is the cambium layer.
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/////DOCREP/006/AD221E/AD221E06.htm (1 of 6)18/7/2548 16:22:25

The cambium makes the tree grow,

by producing wood and bark.
So you must not damage it
if you want the tree to grow normally.
If you look at rubber tree bark with a microscope,

you will see several layers.
One of these, the deepest, contains little channels
called lactiferous vessels
because they contain latex.
This layer is next to the cambium.
The lactiferous vessels are little tubes

that produce latex.
In tapping, you cut these little tubes containing latex.

But you must take care not to cut the cambium.
Starting the tapping
When a tree is 50 centimetres in circumference

at a height, of 1 metre from the ground,
that is, 5 years after it has been put in the plantation,
you can begin to tap the tree.
To start the tapping, take a metal ribbon

attached to a wooden lath 1.10 metres long.
This metal ribbon
is at an angle of 30 degrees to the horizontal.

Roll the metal ribbon round the tree.

With an awl (an iron point), make a cut along the ribbon.
The cut ends when you have gone right round the tree.
The beginning of the cut and the end of the cut
are on the same vertical line.
With the awl make a vertical channel

from the lower edge of the cut.
The cut and the channel must be deepened.

This is done with a gouge, a tool
that is used by pushing it so as to remove bark.
Push the gouge several times

along the cut and the channel,
taking away a very little bark at a time.
You do this so as to cut the bark
as close as possible to the cambium,
but without damaging it.
As the bark is about 6 millimetres thick,

the cut must be 4.5 millimetres deep.
The vertical channel is 25 centimetres long.

At the lower end of this channel, put a gutter.
Below that, put a cup called a latex cup.
Tie it to the tree.
The latex flows along the cut, into the channel,

and at last, through the gutter,

it drops into the cup.
The latex that flows when you first make the cut
is not good for harvesting,
so for several days you do not harvest any latex,
but all the same you must come and cut the bark.
Harvesting the latex
Early in the morning,

go to the plantation to reopen the cut.
Begin by taking away the latex

that has coagulated on the cut
and put it in a basket.
Take away also any latex
that has flowed over the bark.
Then, with the gouge,

take out a little piece of bark, 1.5 millimetres thick,
without touching the cambium.
Make the cut as far as 1.5 millimetres from the cambium.

The latex flows along the cut, then down the channel,
and through the gutter, it drops into the latex cup.
Then, 4 hours later,

come again and collect what is in the cup.
Two days afterwards, clean out the cup.
One man can tap 440 trees a day.

The man who does the tapping is called the tapper.
If you make the cut badly, and if you touch the cambium,
the bark closes up badly. It splits and turns brown.
Then the tapping must be stopped.
There is a product for treating this browning of the bark.
HARVESTING LATEX AT THE RIGHT TIME
The trees must be tapped

very early in the morning,
at daybreak,
so as to harvest as much latex as possible.
If you make the cuts late in the day,
you harvest less latex, one third less.
But you must not tap the trees every day.
Each tree should be tapped on a fixed day.

Thus,
● one tree is tapped on Monday and Thursday;

● another, on Tuesday and Friday;
● a third on Wednesday and Saturday.
Each tapper can tap 440 trees.

So he will
have 3 groups of 440 trees,

since he will tap each tree only twice a week.

He will have:
● one group tapped on Monday and Thursday;

● one group tapped on Tuesday and Friday;
● one group tapped on Wednesday and Saturday.
Monday Tuesday Wednesday

Thursday Friday Saturday
He will stop tapping for two months, in the dry season,

that is, at the time when the tree loses its leaves
and makes new leaves.
When you have worked over the whole length of the tree,
taking away the bark,
that is, after 7 years,
you can begin again,
starting at 1.5 metres from the ground.
You can do this three times.

That means you can harvest latex for 28 years.
After that, it is best to make a new plantation.


More details
SUGGESTED QUESTION PAPER

FILL IN THE MISSING WORDS
In the bark of the rubber tree there is a liquid called
The place where you sow the seeds to make them germinate is called
For grafting, you use a
The terraces must be made on the
To disbud means
The disease which makes the roots rot is called
Between the wood and the bark there is a layer which cannot be seen with the naked eye; it is called
The little tubes that produce latex are called
ANSWER THE FOLLOWING QUESTIONS
Why are rubber trees grown?
How do you prepare the young plant (the stock) which is to take the scion? Make a drawing.
How do you take the scion? Make drawings.
How do you make the holes before planting the young trees in the plantation?
How do you protect the trees against white root rot?
http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//////DOCREP/006/AD221E/AD221E07.htm (1 of 5)18/7/2548 16:22:48

How do you start the tapping?
How do you harvest the latex?
FAO SALES AGENTS AND BOOKSELLERS
Antilles, Boekhandel St. Augustinus, Abraham de Veerstraat 12. Willemstad,

Netherlands Curaçao.
Editorial Hemisferio Sur S.R.L., Librería Agropecuaria, Pasteur 743,
Argentina
Buenos Aires.
Australia Hunter Publications, 58A Gipps Street, Collingwood. Vic. 3066; The
Assistant Director, Sales and Distribution, Australian Government
Publishing Service, P.O. Box 84, Canberra, A.C.T. 2600, and
Australian Government Publications and Inquiry Centres in Canberra,
Melbourne, Sydney, Perth, Adelaide and Hobart.
Austria Gerold & Co., Buchhandlung und Verlag, Graben 31, 1011 Vienna.
Agricultural Development Agencies in Bangladesh, P.O. Box 5045, Dacca
Bangladesh
5.
Barbados Cloister Bookstore Ltd., Hincks Street, Bridgetown.
Belgium Service des publications de la FAO, M.J. De Lannoy, rue du Trône
112, 1050 Brussels. CCP 000-0808993-13.
Bolivia Los Amigos del Libra, Perú 3712, Casilla 450, Cochabamba;
Mercado 1315, La Paz; René Moreno 26, Santa Cruz; Junín esq. 6
de Octubre. Oruro.
Brazil Livraria Mestre Jou, Rua Guaipá 518, São Paulo 10; Rua Senador
Dantas 19-S205/206. Rio de Janeiro.
MPH Distributors Sdn. Bhd., 71/77 Stamford Road, Singapore 6
Brunei
(Singapore).
Renouf Publishing Co. Ltd., 2182 Catherine St. West. Montreal. Que. H3H
Canada
1M7.
Biblioteca. FAO Oficina Regional para América Latina, Av. Providencia
Chile
871, Casilla 10095, Santiago.
China China National Publications Import Corporation, P.O. Box 88, Peking.
Litexsa Colombiana Ltda., Calle 55, No 16–44, Apartado Aéreo 51340,
Colombia
Bogotá.
Costa Rica Librería, Imprenta y Litografía Lehmann S.A., Apartado 10011, San José.
Cuba Instituto del Libro, Calle 19 y 10, No 1002, Vedado.
Cyprus. MAM, P.O. Box 1722, Nicosia.
Denmark Ejnar Munksgaard, Norregade 6, Copenhagen S.
Fundación Dominicana de Desarrollo, Casa de las Gárgolas, Mercedes 4,
Dominican Rep.
Santo Domingo.
Ecuador Su Librería Cía. Ltda., García Moreno 1172. Apartado 2556, Quito.
Librería Cultural Salvadoreña S.A., Avenida Morazán 113, Apartado Postal
El Salvador
2296, San Salvador.
Finland Akateeminen Kirjakauppa, 1 Keskuskatu, Helsinki.
France Editions A. Pedone, 13 rue Soufflot, 75005 Paris.
Alexander Horn Internationale Buchhandlung, Spiegelgasse 9. Postfach
Germany, F.R.
3340, Wiesbaden.
Ghana Fides Enterprises, P.O. Box 1628, Accra.

Greece « Eleftheroudakis », 4 Nikis Street, Athens.

Distribuciones Culturales y Técnicas « Artemis », Quinta Avenida 12-11,
Guatemala
Zona 1, Guatemala City.
Guyana National Trading Corporation Ltd., 45–47 Water Street,
Guyana
Georgetown.
Haiti Max Bouchereau, Librairie « A la Caravelle », B.P. 111B, Port-au-Prince.
Editorial Nuevo Continente S. de R.L., Avenida Cervantes 1230-A,
Honduras
Apartado Postal 380, Tegucigalpa.
Hong Kong Swindon Book Co., 13–15 Lock Road, Kowloon.
Iceland Snaebjörn Jónsson and Co. h.f.. Hafnarstraeti 9, P.O. Box 1131, Reykjavik.
Oxford Book and Stationery Co., Scindia House, New Delhi; 17 Park
India
Street, Calcutta.
Indonesia P.T. Gunung Agung, 6 Kwitang, Djakarta.
Iran Iran Book Co. Ltd., 127 Nadershah Avenue, P.O. Box 14-1532,
Tehran; Economist Tehran, 99 Sevom Esfand Avenue, Tehran (sub-
agent).
National House for Publishing, Distributing and Advertising, Rashid Street,
Iraq
Baghdad.
Ireland The Controller, Stationery Office, Dublin.
Israel Emanuel Brown, P.O. Box 4101, 35 Allenby Road and Nachlat
Benyamin Street, Tel Aviv; 9 Shlomzion Hamalka Street, Jerusalem.
Italy Distribution and Sales Section, Food and Agriculture Organization of
the United Nations, Via delle Terme di Caracalla, 00100 Rome;
Libreria Scientifica Dott. L. De Biasio « Aeiou », Via Meravigli 16,
20123 Milan; Libreria Commissionaria Sansoni « Licosa », Via
Lamarmora 45, C.P. 552, 50121 Florence.
Jamaica Teachers Book Centre Ltd., 96 Church Street, Kingston.
Japan Maruzen Company Ltd., P.O. Box 5050, Tokyo Central 100-31.
Kenya Text Book Centre Ltd., P.O. Box 47540, Nairobi.
Korea, Rep. of The Eul-Yoo Publishing Co. Ltd., 5 2-Ka, Chong-ro, Seoul.
Kuwait Saeed & Samir Bookstore Co Ltd., P.O. Box 5445, Kuwait.
Labanon Dar Al-Maaref Liban S.A.L., place Riad El-Solh. B.P. 2320. Beirut.
Service des, publications de la FAO. M.J. De Lannoy, rue du Trône 112,
Luxembourg
1050 Brussels (Belgium).
Malaysia MPH Distributors Sdn. Bhd., 9A Jalan 14/20, Section 14, Petaling, Jaya.
Mauritius Nalanda Company Limited, 30 Bourbon Street, Port Louis.
Mexico Dilitsa, Puebla 182-D, Apartado 24–448 Mexico City 7, D.F
Morocco Librairie « AUX Belles Images » , 281 avenue Mohammed V. Rabat.
Netherlands N.V. Martinus Nijhoff, Lange Voorhout 9. The Hague.
New Zealand Government Printing Office; Goverment Booksshops at Rutland
Street, P.O. Box 5344, Auckland; Mulgrave Street, Private Bag.
Wellington, 130 Oxford Terrace. P.O. Box 1721. Christchurch;
Princes Street. P.O. Box 1104 Dunedin; Alma Street, P.0. Box 857.
Hamilton.
Nicaragua Incusa-Culturama, Camino de Oriente, Apartado C105, Managua.
Nigeria University Bookshop (Nigeria) Ltd., University of Ibadan, Ibadan.
Norway Johan Grundt Tanum Bokhandel, Karl Johansgt. GT 41–43, Oslo 1.
Pakistan Mirza Book Agency, 65 The Mall, Lahore 3.

Distribuidora Lewis S.A., Edificio Dorasol, Calle 25 y Avenida Balboa,

Panama
Apartado 1634, Panama 1.
Peru Liberií a Distribuidora Santa Rosa, Jiró Apurímac 375, Lima.
Philippines The Modern Book Company, 928 Rizal Avenue, Manila.
Poland Ars Polona-Ruch, Krakowskie Przedmiescie 7 Warsaw.
Portugal Livraria Bertrand, S.A.R.L., Apartado 37, Anadora; Livraria Portugal,
Dias y Andrade Ltda., Apartado 2681, Rua do Carmo 70–74, Lisbon-
2; Edicòes ITAU, Avda. Repuública 46A c/v-E, Lisbon-1.
Romania Ilexim, Calea Grivitei No 64–66, B.P. 2001, Bucarest
Saudi Arabia University Bookshop, Airport Road P.O. Box 394. Riyadh.
Senegal Librairie Africa, 58 Av. Georges Pompidou, B.P. 1240, Dakar.
Singapore MPH Distributors Sdn. Bhd., 71/77 Stamford Road, Singapore 6.
Somalia « Samater's », P.O. Box 936, Mogadishu.
Mundi Prensa Libros S.A., Castelló 37, Madrid 1; Libreía Agrícola,
Spain
Fernanda VI 2. Madrid 4.
Sri. Lanka M.D. Gunasena and Co. Ltd., 217 Norris Road Colombo 11.
Switzerland Librairie Payot .S.A., Lausanne et Genève: Buchhandlung und
Antiquariat, Heinimann & Co., Kirchgasse 17, 8001 Zurich
Surinam VACO nv in Surinam. P.O. Bon 1841. Domineenstraat 26/32, Paramaribo.
Sweden C.E. Fritzs Kungl. Hovbokhandel, Fredsgatan 2, 103 27 Stockholm 16.
Tanzania Dar es Salaam Bookshop, P.O. Box 9030, Dar es Salaam.
Thailand Suksapan Panit, Mansion 9, Rajadamnern Avenue, Bangkok.
Togo Librairie du Bon Pesteur, B.P. 1164, Lomé,
Trinidad and
The Book Shop, 111 Frederik Street, Port of Spain.
Tobago
Turkey Güven Bookstores, Güven Bldg., P.O. Box 145, Müdafaa Cad 12/5,
Kizilay-Ankara; Güven Ari Bookstores, Ankara Cad. No. 45, Ca•
alo•lu-Istambul; Güven Bookstore, S.S.K. Konak Tesisleri P-18, Konk-
Izmir.
United Kingdom Her Majesty's stationery Office, 49 High Holborn, London WC1V 6HB
(callers only); P.O. Box 569, London SE1 9NH (trade and London
area malt orders); 13a Castle Street, Edinburgh EH2 3AR; 41 The
Hayes, Cardiff CF1 1JW; 80 Chichester Street, Belfast BT1 4JY;
Brazennose street, Manchester M60 8AS; 258 Broad Street,
Bimingham B1 2HE; Southey House, Wine Street, Bristol BS1 2BQ.
United States of UNIPUB, 345 Park Avenue South, New York, N.Y. 10010; mailing
America address: P.O. Box 433, Murray Hill Station, New York, N.Y. 10016.
Uruguay Juan Angel Peri. Alzaibar 1328, Casilla de Correos 1755 Montevideo.
Venezuela Blume Disitribuidora S.A., A. Rómulo Gallegos esq. 2a. Avenida,
Centro Residencial « Los Almendros », Torre 3, Mezzanina, Ofc. 6,
Urbanización Montecristo, Caracas.
Yugoslavia Jugoslovenska Knjiga, Terazije 27/11 Boelgrade; Cankarjeva
Zalozba, P.O. Box 201-IV, Ljubliana; prosveta Terazije 16, P.O. Box
555, 11001 Belgrade.
Other countries Requests from countries where sales agents have not yet been
appointed may be sent to: Distribution and Sales Section, Foot and
Agriculture Organization of the United Nations, Via delle Terme di
Caracalla. 00100 Rome, Italy.


การปลูกยาง
การปลูกยางพาราใหประสบความสําเร็จตองเตรียมพื้นที่ใหมีสภาพเหมาะสม เตรียมวัสดุปลูกใหมีคุณภาพ
และมาตรฐาน และวิธีการปลูกที่ถูกตอง เพื่อทําใหตนยางเจริญเติบโตเปดกรีดไดเร็ว
การเตรียมพื้นที่ปลูกยาง
การเตรียมพื้นที่ปลูกสรางสวนยางพารา เปนการปรับพื้นที่ใหเหมาะสมสําหรับปลูกยางทั้งในดานการปฏิบัติ
งานในสวนยางและการอนุรักษดินและนํ้า ซึ่งจําเปนตองวางแผนการใชพื้นที่อยางมีประสิทธิภาพ เพื่อสะดวกในการดู
แลบํารุงรักษาตนยาง การเก็บรวบรวมนํ้ายาง เปนตน
การเตรียมพื้นที่ปลูกยาง มีขั้นตอนที่สําคัญคือ การโคนตนยางเกาหรือไมยืนตนบางชนิด จะตองเผาปรนเก็บ
เศษไมและวัชพืชที่เหลือในพื้นที่ออกใหมากที่สุด ทั้งนี้เพื่อเปนการขจัดแหลงแพรเชื้อโรค โดยเฉพาะโรครากยาง ควร
เริ่มโคนในฤดูแลง เพื่อสะดวกในการเก็บเศษไมและตอไมออกจากพื้นที่ วิธีโคนที่นิยมใช คือ โคนดวยเครื่องจักรและ
โคนดวยแรงคน การโคนดวยเครื่องจักรเปนวิธีการโคนลมตนยางดวยรถแทรกเตอร ดันตนยางใหลม ตัดทอนไมใหญ
เล็กที่ใชประโยชนไดออกจากแปลง เผาเศษรากและกิ่งไมเล็ก และไถพรวนดินอยางนอย 2 ครั้ง ซึ่งเปนวิธีปฏิบัติกันทั่ว
ไป กรณีโคนดวยแรงคน จะตัดตนยางใหเหลือตอซึ่งยังไมตาย จําเปนตองทําลายตอเหลานี้ใหตายและผุพังอยางรวด
เร็ว เพื่อสะดวกในการปฏิบัติงานของเกษตรกร และปองกันการเกิดโรคราก หลังจากนั้นจะเก็บไมที่โคนออกจากแปลง
และไถพรวนดินอยางนอย 2 ครั้ง พรอมทั้งเผาปรนเก็บเศษไม และเศษวัชพืชออกใหหมด และไถพรวนดินเพื่อปรับ
สภาพพื้นที่ใหเหมาะสมสําหรับการปลูก แตตอมาเนื่องจากไมยางราคาดี และสวนยางเปนสวนปลูกแทนรอบใหมที่
ระหวางแถวยางมักไมมีวัชพืชหรือไมพุม เกษตรกรสวนใหญจึงนิยมโคนตนยางชิดพื้นดิน และไมทาสารเคมีทําลายตอ
ปลอยใหตนยางผุพังตามธรรมชาติ หลังจากนั้นจึงตัดทอนไมที่ใชประโยชนไดออกจากแปลง และเผาเศษกิ่งไมเล็ก
อยางไรก็ตาม ในพื้นที่ที่ไมเคยเปนแหลงระบาดของโรคราก หากไมมีการเผาเศษกิ่งไมในระหวางการเตรียมพื้นที่ดวย
ยอมจะมีผลทําใหสิ่งแวดลอมดียิ่งขึ้น และมีผลทําใหปริมาณอินทรียวัตถุและปริมาณธาตุอาหารในดินเพิ่มขึ้น เมื่อ
เปรียบเทียบกับวิธีการเผาเศษกิ่งไมมีผลตอโครงสรางและความอุดมสมบูรณของดิน นอกจากนี้การปลอยเศษซากพืช
และกิ่งไมเล็กไวในแปลงจะชวยปกคลุมผิวดิน ทําใหลดการชะลางพังทลายของดิน และรักษาสิ่งแวดลอม
การวางแนวปลูก
การวางแนวปลูกหมายถึงการกําหนดแถวปลูกวาจะปลูกยางไปทิศทางใด ทั้งนี้เพื่อลดความเสียหายที่จะเกิด
ขึ้นกับตนยาง ปองกันการชะลางผิวหนาดิน สะดวกในการกรีดและการเก็บนํ้ายาง มีวิธีการปฏิบัติ 3 ขั้นตอน ดังนี้
1. การกําหนดระยะปลูก
ระยะปลู ก ยางมี ผลตอการเจริญเติบโตของตนยาง สามารถใชพื้นที่ปลูกยางไดอยางคุมคา
ประหยัดในเรื่องการปราบวัชพืช ตนยางเปดกรีดไดเร็ว สวนยางมีลักษณะสวยงามเปนระเบียบงาย
ตอการปฏิบัติงาน ตนยางเจริญเติบโตไดดีที่สุดตองมีพื้นที่ตอตนไมนอยกวา 20 ตารางเมตร การแนะ
นําใชระยะปลูกเทาใดนั้นขึ้นอยูกับวาจะปลูกพืชแซมหรือพืชรวมระหวางแถวยางหรือไม การใชระยะ
ระหวางแถวกวาง จะมีพื้นที่ในการเจริญเติบโตของวัชพืชมากเชนเดียวกัน ถาใชระยะระหวางแถวแคบ
เกินไปหรือมีระยะนอยกวา 2.5 เมตร ตนยางจะเบียดเสียดกัน แยงธาตุอาหาร และจะสูงชะลูดขึ้นไป มี
การเจริญเติบโตทางดานขางนอย
ระยะปลูกที่เหมาะสมสําหรับการปลูกยางพารา ในพื้นที่ราบเขตปลูกยางเดิมควรเปน 2.5x8
เมตร หรือ 3x7 เมตร โดยมีจํานวนตนยาง 80 ตน หรือ 76 ตนตอไร ตามลําดับ สําหรับการปลูกยางใน
เขตปลูกยางใหม ควรเปน 2.5x7 เมตร หรือ 3x6 เมตร หรือ 3x7 เมตร โดยมีจํานวนตนยาง 91 ตน หรือ
88 ตน หรือ 76 ตน ตอไร ตามลําดับ ทั้งนี้ขึ้นอยูกับความอุดมสมบูรณของดิน ในสภาพพื้นที่ดินที่อุดม
สมบูรณสูงควรปลูกระยะหางมีจํ านวนตนตอไรนอยกวาในสภาพพื้นที่ดินที่ขาดความอุดมสมบูรณ
สําหรับระยะปลูกในพื้นที่ลาดเทควรเปน 3x8 เมตร มีจํานวนตนยาง 67 ตนตอไร
2. การกําหนดแถวหลัก
การกําหนดแถวหลักของตนยางควรวางแถวหลักใหขวางทางการไหลของนํ้า เพื่อลดการชะลาง
หนาดิน และการพังทลายของดิน กําหนดแถวหลักใหหางจากแนวเขตสวนเกาไมนอยกวา 1.5 เมตร และ
ขุดคูตามแนวเขตสวนเพื่อปองกันโรครากและการแกงแยงธาตุอาหาร หลังจากนั้นวางแนวปลูกพรอม
ทั้งปกไมชะมบตามระยะปลูกที่กํ าหนด สํ าหรับพื้นที่ลาดเทมากกวา 15 องศา จะตองวางแนวปลูก
ตามแนวระดับและทําขั้นบันได
3. การขุดหลุม
เมื่อปกไมชะมบตามระยะปลูกเรียบรอยแลว ทําการขุดหลุมโดยขุดดินดานใดดานหนึ่งของไมชะมบโดย
ตลอด ไมตองถอนไมออก หลุมที่ขุดตองมีขนาด 50x50x50 เซนติเมตร ดินที่ขุดควรแบงเปน 2 ชัน้ นําดินชัน้ บนใสไวกน
หลุมและดินชัน้ ลางผสมหินฟอสเฟต (0-3-0, 25% Total P2O5) อัตรา 170 กรัมและปุยอินทรียประมาณ 3 – 5 กิโลกรัม (ขึ้น
อยูกับความชื้นของปุยอินทรีย)ตอหลุมใสไวดานบน
วิธีปลูก
1. ปลูกดวยตนตอตายาง
ตนตอตายาง หมายถึง ตนกลายางที่ติดตาดวยยางพันธุดีไวเรียบรอยแลวแตตายังไมแตกเปนกิ่งออกมา คง
เห็นเปนตนกลาที่มีแผนตา แตกเปนตุมติดอยูเทานั้น การปลูกสรางสวนยางโดยใชตนตอตายางไดรับความนิยมมากที่
สุด เพราะงายตอการปฏิบัติ แตไมแนะนําสําหรับการปลูกยางในเขตปลูกยางใหม ที่มีปริมาณนํ้าฝน และจํานวนวัน
ฝนตกนอยกวาทางเขตปลูกยางเดิมในภาคใต
มาตรฐานตนตอตายาง
1. รากแกวที่สมบูรณ มีรากเดียว ลักษณะไมคดงอ เปลือกหุมรากไมเสียหาย
2. ความยาวของรากวัดจากโคนคอดินไมนอยกวา 20 เซนติเมตร
3. ตนกลาลําตนสมบูรณตรง มีขนาดเสนผาศูนยกลางวัดที่ตาระหวาง 0.9 - 2.5 เซนติเมตร
4. ความยาวของลําตนจากโคนคอดินถึงตาไมเกิน 10 เซนติเมตรและจากตาถึงรอยตัดลําตนจะตองไม
นอยกวา 8 เซนติเมตร
5. แผนตาเขียวมีขนาดกวางไมนอยกวา 0.9 เซนติเมตร ความยาวไมนอยกวา 5 เซนติเมตร สภาพ
แผนตาสมบูรณแนบติดสนิทกับตนตอ ไมเปนสีเหลือง หรือเปนรอยแหงเสียหายตําแหนงของตา
ตองไมกลับหัว และควรเลือกใชตากานใบ
6. แผนตาที่นํามาติดควรไดจากแปลงกิ่งตายางจดทะเบียนของกรมวิชาการเกษตร
7. ตนตอตาอยูในสภาพที่ตนสดสมบูรณ ปราศจากโรค และศัตรูพืช
การปลูกตนตอตายาง ควรปลูกตนฤดูฝน วิธีการปลูกใชเหล็กหรือไมปลายแหลมขนาดเล็กกวา

ตนตอตาทีป่ ลูกเล็กนอยแทงลงบนหลุมปลูก ลึกขนาดเกือบเทาความยาวของรากแกวตนตอตา เสียบตน
ตอตาตามรองที่แทงไว ใหแผนตาอยูแนวทิศเหนือ-ใต จากนั้นใชเหล็กหรือไม อัดตนตอตาใหแนนที่สุด
เทาทีจ่ ะทําได อยาใหมีโพรงอากาศบริเวณราก เพราะจะทําใหรากเนา การกลบดินพยายามใหแนวระดับ
ดินอยูต ามสวนรอยตอของรากกับลําตน หลังการปลูกควรพรวนดินบริเวณโคนตนตอตาใหสูง เพื่อมิให
โคนตนตอตาเนา เนื่องจากมีนํ้าขัง หลังจากปลูกควรใชเศษฟางขาวหรือวัสดุหางาย คลุมโคนตนตอตา
ยาง หากไมมีฝนตกหลังจากปลูกควรใหนํ้าตนยาง
2. ปลูกโดยการติดตาในแปลง
การปลู ก สร า งสวนยางโดยการติ ด ตาในแปลง ต น ยางที่ ป ลู ก จะมี ร ะบบรากแข็ ง แรงดี มี
ความเจริญเติบโตสมํ่าเสมอ ไมตองขุดถอนยายปลูก ใหผลผลิตในระยะเวลาใกลเคียงกับการปลูกโดยใช
ตนตอตา การปลูกสรางสวนยางโดยการติดตาในแปลง จะประสบผลสําเร็จไดขึ้นอยูกับ ความสมบูรณ
ของตนกลายาง ความสมบูรณของกิ่งตายาง และความสามารถของคนติดตายาง มีขั้นตอน ดังนี้
1) เตรียมพืน้ ที่ โดยทําการไถพลิกดิน (หลังการโคนยางเกา) เก็บเศษวัชพืชที่เหลือใน
พืน้ ทีใ่ หหมดทุกครั้ง และไถพรวนดิน เพื่อใหดินรวน หลังจากนั้นปกไมชะมบ
ตามระยะปลูกที่กําหนดไว
2) ขุดหลุมปลูก ขนาด 50x50x50 เซนติเมตร ดินทีข่ ดุ ควรแยกดินบนและดินลางออก
จากกัน ตากแดดไวประมาณ 10-15 วัน เมื่อดินแหงแลว ยอยดินชั้นบนใหรวน
กวาดใสครึ่งหนึ่งของหลุมสําหรับดินลางเมื่อยอยดีแลว จึงผสมปุยหินฟอสเฟต ใน
อัตรา 170 กรัมตอหลุม ใสไวดานบน
3) ปลูกเมล็ดยาง โดยนําเมล็ดสดปลูกในหลุมที่เตรียมไว หลุมละ 3 เมล็ด ระยะหาง
ระหวางเมล็ด 25 เซนติเมตร กอนวางเมล็ดบนหลุมที่เตรียมไว ควรใชไมปลาย
แหลมสักดินใหเปนหลุมลึกประมาณ 3 เซนติเมตร จากนั้นจึงวางเมล็ดลงในหลุมที่
เจาะไว โดยใหดานแบนของเมล็ดควํ่าลง หรือถาปลูกดวยเมล็ดงอกใหดานรากงอก
ของเมล็ดควํ่าลง แลวกลบดินใหมิดเมล็ด
4) ติดตายาง เมื่อตนกลายางอายุ 6-8 เดือน หรือมีขนาดเสนผาศูนยกลางของลําตน ไม
ตํ่ากวา 1 เซนติเมตร ทีร่ ะดับสูงจากพืน้ ดิน 10 เซนติเมตร หลังจากติดตาแลว 21 วัน
หากการติดตาสําเร็จมากกวา 2 ตนตอหลุม ก็พจิ ารณาตัดยอดตนทีส่ มบูรณทสี่ ดุ ใน
ระดับความสูง 10-15 เซนติเมตร เอียงเปนมุม 45 องศา ลงไปทางดานตรงกันขาม
กับแผนตา หลังจากนั้น 1 เดือน หากตาของตนที่ตัดยอดยังไมแตก ก็พิจารณาตัด
ยอดตนอืน่ ตอไปทีละตน แตถาตาของตนที่ตัดแตกออกแลว ใหถอนตนตอตาทั้ง
หมดออก คงเหลือตนที่ตาแตกเจริญเติบโตตอไป
3. ปลูกดวยตนยางชําถุง
ตนยางชําถุง หมายถึงวัสดุปลูกที่ไดจากการนําเอาตนตอตาปลูกในถุง โดยใชเวลาชําถุงประมาณ 2 – 3 เดือน
จนไดตน ยางชําถุงขนาด 1–2 ฉัตร ขนาดของถุงทีใ่ ชชาประมาณ
ํ 4 ½ - 5 x 14 – 15 นิว้ เจาะรูใหนํ้าระบายออก ดินที่ใชบรรจุ
ถุงจะตองมีลักษณะคอนขางเหนียว หรือผลิตไดโดยวิธีติดตาในถุง โดยการเพาะเมล็ดในถุงจนไดขนาดติดตา
มาตรฐานตนยางชําถุง
1. เปนตนยางติดตาที่สมบูรณ เจริญเติบโตอยูในถุงพลาสติกมีขนาดตั้งแต 1 ฉัตรแกขึ้นไป ฉัตรยอด
แ ก  เ ต็ ม ที่ เ มื่ อ วั ด จ า ก ร อ ย แ ต ก ต า ถึ ง ป ล า ย ย อ ด มี ค ว า ม ย า ว ไ ม  น  อ ย ก ว  า 2 5
เซนติเมตร
2. ขนาดของถุงทีใ่ ช มีขนาดประมาณ 4 1/2 x 14 นิว้ เปนอยางนอยและเจาะรูระบายนําออก
้
3. ดินที่ใชบรรจุถุงจะตองมีลักษณะคอนขางเหนียว เมื่อยายถุงดินไมแตกงาย มีดินบรรจุอยูสูงไมนอย
กวา 10 นิ้ว
4. ตนตอตาที่นํามาชําถุง ตองเปนไปตามมาตรฐานตนตอตาที่กรมวิชาการเกษตรกําหนด
5. เปนตนยางชําถุงที่ปราศจากโรค ศัตรู และไมมีวัชพืชขึ้นในถุง
การปลูกยางดวยตนยางชําถุง เปนวิธีที่ประสบผลสําเร็จสูงสุดเมื่อเปรียบเทียบกับวิธีการอื่น ตน

ยางเจริญเติบโตสมํ่าเสมอ ชวยลดชวงระยะเวลาดูแลรักษาตนยางออนใหสั้นลง สามารถกรีดยางไดเร็ว
กวาการปลูกดวยตนตอตาและการติดตาในแปลง นอกจากนี้ตนยางชําถุงยังเหมาะสมใชเปนตนปลูกซอม
ไดดีที่สุดอีกดวย การปลูกยางดวยตนยางชําถุง จะตองระมัดระวังเรื่องการขนยาย เพราะหากดินในถุง
แตกขณะปลูกตนยางชําถุงจะทําใหเปอรเซ็นตการตายสูง ควรเลือกใชตนยางชําถุงที่มีจํานวนฉัตร 1 - 2
ฉัตร และฉัตรจะตองแกเต็มที่ เพราะฉัตรยังมีใบออน หรือเปนเพสลาด หากขนยายจะทําใหตนเหี่ยวเฉา
หลังจากเลือกตนไดแลว ทําการตัดแตงรากที่ทะลุถุงชําออก เก็บตนยางชําถุงไวในโรงเรือนที่มีรมเงารําไร
ประมาณ 1 สัปดาห เพื่อใหตนยางปรับตัว และรดนํ้าใหชุมอยูเสมอจึงยายปลูก
การเจริญเติบโตของตนยาง
สถาบันวิจัยยาง กรมวิชาการเกษตร ไดกําหนดมาตรฐานความเจริญเติบโตของตนยาง โดย
พิจารณาจากปจจัยตาง ๆ ที่มีผลตอการเจริญเติบโตของตนยาง ไดแก พันธุยางที่ใชปลูก สภาพแวดลอม
สมบัติของดิน การเลือกใชวัสดุปลูก การบํารุงรักษาสวนยาง (ตารางที่ 25) ดังนี้
ตารางที่ 25 มาตรฐานการเจริญเติบโตของตนยาง
หนวย : เซนติเมตร
มาตรฐานขนาดลําตนที่ความสูง 150 เซนติเมตรจากพื้นดิน
อายุ (ป)
ตํ่า ปานกลาง สูง
2 12 14 16
3 21 24 27
4 29 33 37
5 36 41 46
6 43 47 52
การกําจัดวัชพืช
ปจจัยทีส่ ําคัญอยางหนึ่งของการทําสวนยางคือการปองกันกําจัดวัชพืช ซึ่งตองสูญเสียคาใชจาย
สูงถึงรอยละ 23.5 ของตนทุนคาใชจายทั้งหมดในการทําสวนยาง ทั้งนี้เนื่องจากวัชพืชขัดขวางการเจริญ
เติบโตของตนยาง แยงนํ้า อาหาร แสงแดดและอาจเปนที่อาศัยของโรค และแมลงศัตรูยางอีกดวย
วัชพืชที่สําคัญและการปองกันกําจัด
วัชพืชฤดูเดียว เปนวัชพืชที่ครบวงจรชีวิตภายในฤดูเดียว สวนมากขยายพันธุดวยเมล็ด
• วัชพืชประเภทใบแคบ มีลักษณะที่เห็นไดชัดคือ ใบจะเรียวยาวเสนใบจะขนานกัน ระบบรากเปนรากฝอยไมมีราก
แกว ไดแก หญาตีนนก หญาตีนกา หญานกสีชมพู หญาตีนติด หญาใบไผ หญามาเลเซีย หญาหวาย
• วัชพืชประเภทใบกวาง ลักษณะที่เห็นเดนชัดคือ เสนใบแตกเปนรางแห ระบบรากมีทั้งรากแกว และรากฝอย ไดแก
หญาเขมร สาบแรงสาบกา หญายาง
วัชพืชขามป เปนวัชพืชที่สวนมากขยายพันธุดวยตน ราก เหงา หัว และไหล ไดดีกวาการขยายพันธุดวยเมล็ด
• วัชพืชประเภทใบแคบ ไดแก หญาคา หญาขจรจบดอกเหลือง หญาแพรก
• วัชพืชประเภทใบกวาง ไดแก สาบเสือ ขี้ไกยาน
เฟรน เปนวัชพืชชั้นตํ่าขยายพันธุดวยสปอร ไมมีดอก ไมมีเมล็ด ใบออนจะมวนงอ ลําตนเปนเหงา ไดแก

ลิเภา โชน ผักกูด ตนสามรอยยอด
การปองกันกําจัดวัชพืช ควรใชแรงกล แตหากมีวัชพืชมาก จําเปนตองใชสารเคมี
• ไถและพรวนดินอยางนอย 2 ครั้งกอนปลูก
• เก็บเศษซากวัชพืชออกใหหมดหลังการพรวนดิน
• ใชแรงงาน ขุด ถาก ดายหรือตัดวัชพืชที่ขึ้นในแถวยาง และควรทํากอนวัชพืชออกดอก
• ใชวัสดุคลุมดิน โดยนําวัสดุเหลือใชตาง ๆ เชน เปลือกถั่ว ฟางขาว ซังขาวโพด หรือ กระดาษหนังสือพิมพ เปนตน
คลุมโคนตนยางเฉพาะตนหรือตลอดแถว เวนระยะพอควรไมชิดโคนตนยาง
• ปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่ว ไดแก คาโลโปโกเนียม เซ็นโตรซีมา เพอราเรีย และซีรูเลียม หางจากแถวยางประมาณ
2 เมตร
• ระวังอยาใหสมั ผัสสวนยอดหรือสวนทีม่ สี เี ขียวของพืชปลูก
• พนสารเคมีกําจัดวัชพืชตามคําแนะนํา (ตารางที่ 26)
ตารางที่ 26 การใชสารปองกันและกําจัดวัชพืชในสวนยางพารา
วัชพืช สารปองกันกําจัดวัชพืช 1/ อัตราการใช/ไร วิธีใช

หญาคา ไกลโฟเซต (48% เอสแอล) 750 – 1,000 มิลลิลิตรตอ - อัตราที่แนะ
นํ้า 100 ลิตร นํ า ขึ้ น กั บ
ความหนา
แนนของวัช
พืช
วัชพืชอื่น ๆ พาราควอต (27.6% เอสแอล) 400 มิลลิลิตร ตอนํ้า 50 - ใชกํ าจั ดวัช
ลิตร พื ช ใบแคบ
และใบกวาง
พ น วั ช พื ช
อายุนอ ย
ไกลโฟเซต (48% เอสแอล) 200 มิลลิลิตร ตอนํ้า 50 - ใชกํ าจั ดวัช
ลิตร พื ช ใบแคบ
ใช ผ สมนํ้ า
สะอาดและ
เ ค รื่ อ ง พ  น
ช นิ ด ที่ ทํ า
จ า ก
อลู มิ เ นี ย ม
ทองเหลื อ ง
ทองแดง
สแตนเลส
ห รื อ
พ ล า ส ติ ก
เทานัน้
1/
ในวงเล็บคือเปอรเซ็นตสารออกฤทธิ์และสูตรของสารปองกันกําจัดวัชพืช
คําแนะนําการใชสารเคมีกําจัดศัตรูพืชอยางปลอดภัย
• ต ร ว จ อุ ป กรณ  เ ครื่ อ งพ  น อย า ให  มี ร อยรั่ ว เพราะจะทํ าให  ส ารพิ ษ เป  ย กเป   อ นเสื้ อ ผ า และ
รางกายของผูพนได
• ต  อ ง ส ว ม เ สื้ อ ผ  า แ ล ะ ร อ ง เ ท  า ใ ห  มิ ด ชิ ด ร ว ม ทั้ ง ห น  า ก า ก ห รื อ ผ  า ป  ด จ มู ก แ ล ะ ศี ร ษ ะ เ พื่ อ
ปองกันอันตรายจากสารพิษ
• อานฉลากคําแนะนําคุณสมบัติและการใชกอนทุกครั้ง
• ควรพนในชวงเชาหรือเย็นขณะลมสงบ หลีกเลี่ยงการพนในเวลาแดดจัดหรือลมแรง และผูพนตองอยูเหนือลม
ตลอดเวลา
• เตรียมสารปองกันกําจัดศัตรูพืชใหใชหมดในคราวเดียว ไมควรเหลือติดคางในถังพน
• ภาชนะบรรจุสารปองกันกํ าจัดศัตรูพืชควรปดใหสนิทเมื่อเสร็จงานและเก็บไวในที่มิดชิดหางจากสถานที่ปรุง
อาหาร แหลงนํ้า และโรงเก็บตองลอกกุญแจตลอดเวลา
• ภายหลังการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชทุกครั้ง ผูพนตองอาบนํ้า สระผมและเปลี่ยนเสื้อผาทันที เสื้อผาที่เปอน
สารเคมีตองซักใหสะอาดทุกครั้ง
• ไ ม  เ ก็ บ เ กี่ ย ว ผ ล ผ ลิ ต ก  อ น ที่ ส า ร ป  อ ง กั น กํ า จั ด ศั ต รู พื ช ที่ ใ ช  จ ะ ส ล า ย ตั ว ถึ ง ร ะ ดั บ ป ล อ ด ภั ย
โดยดูจากตารางคําแนะนําการใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืช
• ทําลายภาชนะบรรจุสารเคมีที่ใชหมดแลว อยาทิ้งตามรองสวน แมนํ้า ลําคลอง
การใชปุยในสวนยาง
เนือ่ งจากสภาพดินปลูกยางแตละพืน้ ที่ มักมีสมบัตทิ างเคมีของดินแปรปรวนอยูเ สมอ การตรวจสอบ
ความอุดมสมบูรณทุกแหงทั่วประเทศ เพื่อแนะนําการใชปุยยอมเปนไปไดยากและสวนยางสวนใหญของ
ประเทศเปนสวนยางขนาดเล็กหรือเกษตรกรรายยอย ดังนั้นจึงจําเปนตองกําหนดสูตรปุยทั่วไปเพื่อให
สะดวกตอการแนะนํ าและการใช ซึ่งเปนผลจากการทดลองในพื้นที่ที่เปนตัวแทนของลักษณะดินที่
แตกตางกันอยางกวาง ๆ เชน ดินรวนเหนียวหรือดินรวนทราย และใหผลตอบแทนคุมคาทางเศรษฐกิจ
และเนือ่ งจากปญหาความอุดมสมบูรณของดินและปริมาณอินทรียวัตถุในดินลดลง ปุย อินทรียจ งึ มีบทบาท
มากขึน้ ในการนํามาใชรวมกับปุยเคมีในสวนยางแบบผสมผสาน เพื่อปรับปรุงบํารุงดินและเพิ่มประสิทธิ
ภาพการใชปุยเคมี ปุยที่แนะนํา สําหรับยางพารามี ดังนี้
ยางพารากอนเปดกรีด
การใชปุยเคมี
ปุยรองกนหลุม เปนปุยที่เรงใหรากงอกและแผขยายเร็ว ปุยรองกนหลุมปลูกยางที่แนะนํา ไดแก ปุยหิน

ฟอสเฟต (0–3–0) มีปริมาณฟอสเฟตทั้งหมด ประมาณรอยละ 25 มีปริมาณฟอสเฟตที่เปนประโยชนรอยละ 3 วิธีใส
ปุยรองกนหลุม โดยขุดดินแยกเปน 2 สวน คือ ดินชั้นบนและดินชั้นลาง ใชดินบนกลบลงในหลุมกอน สวนดินลางใช
คลุกกับปุยหินฟอสเฟตอัตรา170 กรัมตอหลุม แลวกลบดินลางที่คลุกปุยลงไปใหเต็มหลุม
ปุยบํารุง เปนปุยที่ใสเพื่อเรงใหตนยางเจริญเติบโตเร็ว สามารถเปดกรีดไดภายใน 6 ป โดยมีปริมาณธาตุ

อาหารที่ยางพาราตองการ (ตารางที่ 29) และเพื่อใหงายตอการปฏิบัติ จึงไดแนะนําสูตรปุย จํานวน 2 สูตร คือ
• สูตร 20–8–20 สําหรับเขตปลูกยางเดิม
• สูตร 20–10–12 สําหรับเขตปลูกยางใหม
ตารางที่ 29 ปริมาณธาตุอาหารที่ยางพาราตองการกอนเปดกรีด
ปริมาณธาตุอาหาร (กก./ไร/ป)
เนื้อดิน
N P2O5 K2O รวม
เขตปลูกยางเดิม / ดินรวนเหนียว 7 2.8 7 16.8
เขตปลูกยางเดิม / ดินรวนทราย 9.7 3.8 9.7 23.2
เขตปลูกยางใหม / ดินทุกชนิด 6.3 3.2 3.8 13.3
โดยสูตรปุย สําหรับดินปลูกยางในเขตปลูกยางเดิม มีอตั ราปุย ทีใ่ สแตกตางกันตามชนิดของเนือ้ ดิน

สวนในเขตปลูกยางใหมแนะนําอัตราปุยเหมือนกันในดินทุกชนิด (ตารางที่ 30) อัตราปุยเคมีที่แนะนําให
แบงใส 3 ครั้ง ในปที่ 1-2 และแบงใส 2 ครั้งในปที่ 3-6 ในขณะที่ดินมีความชื้น เมื่อตนยางยังเล็กใหใส
ปุย บริเวณรอบ ๆ โคนตนยางในรัศมีทรงพุมใบ หลังจากนั้นเมื่อตนยางอายุ 2 ปขึ้นไปใหใสเปนแถบ 2
ขางบริเวณระหวางแถวยางตามแนวทรงพุมใบ แลวคราดกลบใหปุยอยูใตผิวดิน หรือใสปยุ โดยวิธีขุด
หลุมลึกประมาณ 5-10 เซนติเมตร จากผิวดินจํานวน 2 หลุมตอตน
ตารางที่ 30 อัตราการใชปุยเคมีสําหรับยางพารากอนเปดกรีด
ปุยสูตร 20-8-20 (กรัม/ตน) ปุยสูตร 20-10-12 (กรัม/ตน)

ปที่
ดินรวนเหนียว ดินรวนทราย ดินทุกชนิด
1 300 410 240
2 450 620 340
3 460 640 360
4 480 660 360
5 520 720 400
6 540 740 400
การใชปุยอินทรียรวมกับปุยเคมี
ดินปลูกยางพาราของประเทศสวนใหญมีปริมาณอินทรียวัตถุในดินอยูในระดับตํ่า โดยเฉพาะ
อยางยิง่ ดินในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีปริมาณอินทรียวัตถุในดินตํ่ากวาดินในภาคใต ซึ่งมีผลทําให
ความอุดมสมบูรณของดินลดตํ่าลง และมีแนวโนมลดลงอีก เนื่องจากภูมิอากาศเปนเขตรอนทําใหอัตรา
การยอยสลายอินทรียวัตถุในดินเกิดขึ้นอยางรวดเร็ว และเวลาเดียวกันไมไดเพิ่มอินทรียวัตถุใหแกดินให
เพียงพอสาเหตุจากขาดการปรับปรุงบํารุงดินและการจัดการสวนยางอยางถูกตอง ดังนั้นในเขตปลูกยาง
ใหมทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สถาบันวิจยั ยางไดแนะนําใหใชปยุ อินทรีย เพือ่ เพิม่ อินทรียวัตถุในดินชวย
อุม ความชืน้ ปรับปรุงโครงสรางของดิน และชวยเพิ่มประสิทธิภาพการใชปุยเคมีทําใหตนยางเจริญเติบโต
เร็วโดยแนะนําใหใสปุยอินทรียอัตรา 5 กิโลกรัมตอตนรวมกับปุยหินฟอสเฟตรองกนหลุมปลูกยาง และ
ใสปยุ อินทรียรวมกับปุยเคมีตามอัตราแนะนํา โดยใสปุยอินทรียอัตรา 1 กิโลกรัมตอตนตอป ในปที่ 1
หลังจากนั้นใสปุยอินทรียอัตรา 2 กิโลกรัมตอตนตอป ในปที่ 2-6 ใสปุยอินทรียปละครั้งบริเวณทรงพุม
ของใบยางใหคลุกเคลากับดินกอนใสปุยเคมีประมาณ 15-20 วัน เพื่อปรับสภาพดิน อยางไรก็ตามสวน
ยางในเขตปลูกยางเดิมที่ดินมีอินทรียวัตถุตากว
ํ่ า 1% จําเปนตองปรับปรุงบํารุงดินโดยการใสปุยอินทรีย
รวมกับปุยเคมีในอัตราที่แนะนําเชนเดียวกัน และสําหรับดินที่มีปริมาณอินทรียวัตถุสูงกวา 1% และมี
ปริมาณธาตุอาหารในดินเพียงพอ การใสปุยอินทรียรวมกับปุยเคมีจะเปนหนทางในการลดการใชปุยเคมี
ไดรอยละ 25
ยางพาราหลังเปดกรีด
การใชปุยเคมี
เมื่อตนยางเปดกรีดไดแลว ยังมีความจําเปนตองใสปุยตอไปทุกป เพื่อใหผลผลิตสูงสมํ่าเสมอ
ปริมาณธาตุอาหารที่เหมาะสมสํ าหรับยางพาราหลังเปดกรีดคือ ไนโตรเจน 300 กรัมตอตนตอป
(24 กิโลกรัมตอไรตอป) ฟอสฟอรัส 50 กรัมตอตนตอป (4 กิโลกรัมตอไรตอป) โพแทสเซียม 180 กรัม
ตอตนตอป (14.4 กิโลกรัมตอไรตอป) หรือปุยเคมี สูตร 30–5–18 อัตรา 1 กิโลกรัมตอตนตอป แบงใส
2 ครัง้ ในชวงตนฤดูฝนและปลายฤดูฝน ใสปุยบริเวณกึ่งกลางระหวางแถวยางที่มีรากดูดอาหารหนาแนน
แลวคราดกลบ สําหรับดินที่ขาดธาตุแมกนีเซียมควรใสปุยคีเซอไรท (26% MgO) เพิม่ ในอัตรา 80 กรัม
ตอตนตอป อยางไรก็ตามสวนยางที่ปลูกพืชคลุมดินระหวางแถวยาง และใสปุยบํารุงตนยางและพืชคลุม
ดินสมําเสมออาจไม
่ ตองใสปุยบํารุงตนยางในชวง 2 ปแรกที่เปดกรีด ทั้งนี้เนื่องจากผลตกคางของปุยที่ใส
ใหแกตน ยางในระยะยางออนยังมีเพียงพอในชวงแรกของการเปดกรีด
การใชปุยอินทรียรวมกับปุยเคมี
สวนยางที่ปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่วชนิดเลื้อยระหวางแถวยางในชวงยางเปดกรีด อาจไมจํา
เปนตองใสปุยอินทรียกับยางหลังเปดกรีด เนือ่ งจากเศษซากพืชคลุมดิน เศษกิ่งไมและใบยางที่รวงหลน
ทับถมบนดินเปนเวลานานหลายป เมื่อยอยสลายจะเปนการเพิ่มอินทรียวัตถุทางธรรมชาติ แตสําหรับ
สวนยางในเขตแหงแลง ไมไดปลูกพืชคลุมดิน ควรใสปุยอินทรียอัตรา 2-3 กิโลกรัมตอตนตอป รวมกับ
ปุย เคมีอัตราแนะนํา หรืออาจใสไดมากกวานี้ การใสปุยอินทรียจํานวนมากจะสามารถลดการใชปุยเคมีได
แตตอ งคํานึงถึงผลตอบแทน สําหรับสวนยางที่มีอินทรียวัตถุในดินสูง และปริมาณธาตุอาหารเพียงพอ
การใสปุยอินทรีย 3 กิโลกรัมตอตน สามารถลดการใชปุยเคมีไดรอยละ 50 ในการใชปุยอินทรียเกษตรกร
ควรผลิตเองจากวัสดุเหลือใชทางการเกษตรและหาไดงา ยในทองถิน่ เชน ฟางขาว เศษใบไม กิ่งไม เศษพืช
มูลสัตว เพื่อลดตนทุนการผลิต อยางไรก็ตามไมควรใชปยุ อินทรียแ ทนปุย เคมีทงั้ หมด เนือ่ งจากปริมาณ
ธาตุอาหารในปุยอินทรียมีนอยมาก การใชปุยอินทรียตองใชปริมาณมากจึงจะเทากับปริมาณปุยเคมี
ดังนั้นจึงควรใชปุยทั้งสองชนิดรวมกันเพื่อใหการใชปุยเคมีมีประสิทธิภาพและเพียงพอกับความตองการ
ของยางพารา การใชปุยอินทรียอยางเดียวในระยะแรกอาจใหผลดีหากในดินมีธาตุอาหารที่ตกคางอยูจาก
การใสปุยเคมี แตถายังคงใสปุยอินทรียอยางเดียวโดยไมใสปุยเคมีจะทําใหขาดความสมดุลของธาตุ
อาหาร
ทางเลือกในการใชปุยเคมี
สูตรปุย ที่แนะนําสําหรับยางพาราเปนปุยสูตรสูง ซึ่งสามารถลดตนทุนในการใชปุย เนื่องจากปุย
สูตรสูงเมือ่ เทียบราคาตอหนวยธาตุอาหารแลวจะถูกกวาปุยสูตรตํ่า แตอาจมีปญหาในการปนเม็ด ทําใหผู
ผลิตปุยไมสามารถผลิตปุยที่แนะนําเพื่อจําหนายได ดังนั้นจึงไดแนะนําใหเกษตรกรผสมปุยเคมีใชเอง
โดยการสงเสริมของหนวยงานที่เกี่ยวของใหมีการรวมกลุม ทําใหประสพความสําเร็จไดระดับหนึ่ง แต
อาจประสบปญหาแมปุยเคมีหายากและแมปุยเคมีมีราคาสูงขึ้น อยางไรก็ดี ในป 2546 มีผูขอขึ้นทะเบียน
ปุย เคมีสูตร 20-8-20 และ 20-10-12 ในลักษณะปุยผสมแบบคลุกเคลา (bulk blending) เพื่อจําหนาย
จํานวนมาก และในป 2547 คาดวาจะมีผูขอขึ้นทะเบียนปุยเคมีสําหรับยางพารามากยิ่งขึ้น ทําใหลดปญหา
การใชปุยสําหรับยางพาราได สําหรับบางพืน้ ทีท่ ไี่ มสามารถหาซือ้ สูตรปุย ทีแ่ นะนําได เกษตรกรอาจหาซือ้
สูตรปุย ที่มเี รโชใกลเคียงกับสูตรปุย ทีแ่ นะนํา คือ เรโช 2.5 : 1 : 2.5 สําหรับเขตปลูกยางเดิม และเรโช 2 : 1 : 1.2
สําหรับเขตปลูกยางใหม แลวปรับอัตราการใชใหไดปริมาณธาตุอาหารทีใ่ กลเคียงกัน
การแนะนําปุยตามคาวิเคราะหดินและใบ
การตอบสนองของยางพาราทั้งยางกอนเปดกรีดและหลังเปดกรีดขึ้นอยูกับปริมาณไนโตรเจนในดินทุกชนิด
แตอาจไมตอบสนองในดินที่มีธาตุอาหารเพียงพอ การวิเคราะหระดับธาตุอาหารที่มีอยูในใบยางเพื่อประโยชนในการ
พิจารณาระดับธาตุอาหารที่มีอยูในดินนั้นเปนวิธีการที่ใหผลดีวิธีหนึ่งหากเขาใจความสัมพันธซึ่งกันและกันระหวางธาตุ
อาหารตาง ๆ ในใบยาง โดยทั่วไปปริมาณของธาตุอาหารที่มีอยูในใบยางนั้นยอมมาจากดิน ถาระดับธาตุอาหารในดิน
ตํ่าไมเพียงพอแกความตองการของตนยาง ระดับของธาตุอาหารนั้นที่มีอยูในใบยางก็จะตํ่าดวย ดังนั้นการใชผล
วิเคราะหใบยางและดินของแตละธาตุเปรียบเทียบกับคาวิกฤต (critical level) ของธาตุนนั้ ๆ และพิจารณารวมกับผลการ
ทดลองปุยจะสามารถแนะนํ าการใชปุยใหเหมาะสมกับพันธุยางและดินที่ปลูกไดอยางมีประสิทธิภาพตรงกับความ
ตองการของตนยาง (ตารางที่ 31)
การแนะนําการใชปุยตามคาวิเคราะหดินและใบ จําเปนตองอาศัยความชํานาญของผูที่จะทําการ
แนะนําวา มีความเขาใจความตองการธาตุอาหารของยางพารา และดินที่ทําการวิเคราะหมากนอยเพียงใด
และควรปรับปรุงระบบการใหบริการทางวิชาการดานดินและปุย เชน การบริการวิเคราะหดินและใบ
การแปลความหมายคาวิเคราะหดินและใบที่ถูกตอง การใหคําแนะนําที่รวดเร็วใหทันตอฤดูกาลใสปุย
ของเกษตรกร และการถายทอดความรูเรื่องการผสมปุยใชเอง เพื่อใหเกษตรกรสามารถผสมปุยไดทุกสูตร
ที่ตองการ
อยางไรก็ตาม การแนะนําปุยตามคาวิเคราะหดินและใบไมแนะนําสําหรับตนยางกอนเปดกรีด
เนื่องจากในระยะยางออนตนยางเจริญเติบโตอยางรวดเร็วปริมาณธาตุอาหารของตนยางเปลี่ยนแปลง
ตลอดเวลา จึงเหมาะสําหรับตนยางหลังเปดกรีด อยางไรก็ตามการแนะนําสูตรปุยทั่วไปยังมีความจําเปน
สําหรับสวนยางขนาดเล็กหรือเกษตรกรรายยอย เพื่อสะดวกในทางปฏิบัติ
ตารางที่ 31 หลักเกณฑในการแนะนําปุยสําหรับยางพาราหลังเปดกรีดพันธุ RRIM 600
ปริมาณธาตุอาหารที่ใส ปริมาณธาตุอาหารที่ใส
ระดับวิกฤต
ธาตุอาหาร (กรัม/ตน/ป) (กก./ไร/ป)
ในใบ (%)
> ระดับวิกฤต < ระดับวิกฤต > ระดับวิกฤต < ระดับวิกฤต
ไนโตรเจน 3.31 150 300 12 24
ฟอสฟอรัส 0.20 50 100 4 8
โพแทสเซียม 1.36 180 240 14.4 19.2
แมกนีเซียม 0.20 0 20 0 1.6
การผสมปุยเคมีใชเอง
การใหคาแนะนํ
ํ าปุยตามคาวิเคราะหดินและใบยาง เกษตรกรควรมีความรูเรื่องการผสมปุยเคมีใชเอง เพื่ อ
สามารถปรับปรุงสูตรและเรโชของธาตุอาหารหลักใหเหมาะสมกับความตองการของยางพารา นอกจากนี้ยังเปน
หนทางหนึ่งในการลดตนทุนการผลิตใหแกเกษตรกรเนื่องจากปุยผสมใชเองมีราคาถูกกวาปุยเม็ดสูตรสําเร็จ ทั้งนี้เพราะ
การผสมปุยใชเองไมจําเปนตองเสียคาใชจายในการปนเม็ด ไมจําเปนตองใชสารตัวเติม เชน ทราย ดิน หรือปูนมารล
โดยถือวาสารเหลานีไ้ มมสี ว นเกีย่ วของกับการใหธาตุอาหารหลักในสูตรปุย ทีท่ าการผสม
ํ ซึ่งจะทําใหเพิ่มตนทุนการผลิต
ในการจัดซื้อสารตัวเติม และเพิ่มคาใชจายในการใสปุย เนื่องจากตองใสปริมาณมากขึ้น นอกจากนี้การแนะนําให
เกษตรกรผสมปุย ใชเองยังเปนการเพิม่ ทางเลือกใหแกเกษตรกรในการใชปุยหรือในกรณีที่ปุยสูตรที่ตองการไมมีจําหนาย
ในทองตลาด ทําใหตลาดปุยมีการแขงขันกันมากขึ้น
ชนิดของแมปุยที่นํามาใชในการผสมปุย
ปุยเชิงเดี่ยวหรือปุยเชิงประกอบที่นํามาใชในการผสมปุย เรียกวา แมปุย แมปุยเปนแหลงที่ใหธาตุอาหารพืชมี
หลายชนิด การเลือกใชแมปุยชนิดใดขึ้นอยูกับสูตรปุยที่ตองการผสม แมปุยบางชนิดจะใหธาตุอาหารหลัก ธาตุ
อาหารรอง และธาตุอาหารเสริม เชน แมปุยแอมโมเนียมซัลเฟต เปนแมปุยที่ใหธาตุไนโตรเจนรอยละ 21 และซัลเฟอร
รอยละ 23.7 เปนตน
แมปุยที่เปนแหลงของธาตุไนโตรเจนสําหรับยางพาราที่แนะนําคือยูเรีย (46-0-0) และแอมโมเนียมซัลเฟต
(21-0-0) แตเนื่องจากแมปุยยูเรียเปนปุยที่ระเหิดเปนแกซในรูปแอมโมเนียไดงาย ดังนั้น จึงควรผสมปุยแลวใชทันที
และในการใสปุยควรคราดกลบใหปุยอยูใตผิวดินประมาณ 5-10 เซนติเมตร เพื่อปองกันการสูญเสียของปุย แมปุยที่
เปนแหลงของธาตุฟอสฟอรัส คือ ไดแอมโมเนียมฟอสเฟต (18-46-0) ซูเปอรฟอสเฟต (0-20-0) ทริบเปลซูเปอร
ฟอสเฟต (0-46-0) แมปุยที่เปนแหลงของธาตุโพแทสเซียม คือ โพแทสเซียมคลอไรด (0-0-60) โพแทสเซียมซัลเฟต (0-
0-50) ซึ่งแมปุยแตละชนิดมีประสิทธิภาพในการเพิ่มการเจริญเติบโตและผลผลิตยางใกลเคียงกัน
การเลือกใชแมปุย ควรเลือกใชแมปุยที่มีราคาตอหนวยธาตุอาหารถูกกวา อยางไรก็ตามแมปุยที่สะดวกใน
การจัดซื้อ และมีราคาตอหนวยธาตุอาหารถูกกวาปุยชนิดอื่น ไดแก ปุยยูเรีย ปุยไดแอมโมเนียมฟอสเฟต และปุย
โพแทสเซียมคลอไรด ขนาดของแมปุยที่นํามาผสมควรมีขนาดสมํ่าเสมอใกลเคียงกัน เพื่อไมทําใหเกิดการแยกตัวของ
เนื้อปุยที่มีขนาดตางกัน ในการผสมปุยควรผสมในจํานวนที่ตองการใชในแตละครั้งและนําไปใสใหตนยางทันทีหรือไม
ควรเก็บไวนานเกิน 2 สัปดาห เพราะปุยผสมจะชื้นและจับตัวเปนกอน
การปลูกพืชคลุมดินในสวนยาง
ในระยะยางออน ปญหาสําคัญคือ วัชพืชสามารถเจริญเติบโตอยางรวดเร็ว และสงผลกระทบตอ
การเจริญเติบโตของตนยาง การปลูกพืชคลุมดินเปนวิธีหนึ่งที่ควบคุมการเจริญเติบโตของวัชพืชได และ
ลดการชะลางและพังทลายของดิน ตลอดจนสามารถปรับปรุงโครงสรางและเพิ่มธาตุอาหารในดินดวย
ประโยชนของพืชคลุมดิน
• ปองกันการชะลางพังทลายของดิน
• รักษาความชุมชื้นในดิน
• เพิ่มอินทรียวัตถุในดิน
• เพิ่มธาตุอาหารโดยเฉพาะไนโตรเจนในดิน และหมุนเวียนธาตุอาหาร
• ควบคุมวัชพืช
• ชวยลดระยะเวลายางออน
• ผลตกคางของพืชคลุมดินทําใหผลผลิตยางเพิ่มขึ้น
ขอจํากัดของพืชคลุมดิน
• เปนแหลงอาศัยของโรคและแมลง
• เปนเหตุใหเกิดไฟไหมในสวนยางไดงาย
• เปนการเพิ่มโรครากใหแกตนยาง
• ขึ้นพันตนยาง ทําใหเสียหาย
ชนิดของพืชคลุมดินที่ปลูกในสวนยาง
พืชคลุมดินตระกูลถั่วที่ใชปลูกในสวนยางที่สําคัญมี 4 ชนิด คือ
1. คาโลโปโกเนียม (Calopogonium mucunoides) เปนพืชคลุมดินที่เจริญเติบโตไดรวดเร็ว สามารถคลุม
พื้นที่ทั้งหมดภายหลังปลูกภายใน 2 - 3 เดือน แตจะตายภายใน 18 - 24 เดือน มีเมล็ดเล็ก แบน สีนํ้าตาลออนเกือบ
เหลือง มีเมล็ดประมาณ 65,000 เมล็ดตอกิโลกรัม
2. เพอราเรีย (Pueraria phaseoloides) เปนพืชคลุมดินที่เจริญเติบโตคอนขางเร็วสามารถคลุมพื้นที่ทั้ง
หมดหลังปลูกภายใน 5 - 6 เดือน คลุมดินไดดีเมื่ออายุเกิน 2 ป ควบคุมวัชพืชไดดีกวาพืชคลุมดินอื่นอยูภายใตรมเงาได
ดี ใบใหญหนา เมล็ดเล็กคอนขางกลม ยาว สีนํ้าตาลแกมีเมล็ดประมาณ 76,000 เมล็ดตอกิโลกรัม
3. เซ็นโตรซีมา (Centrosema pubescens) เปนพืชคลุมดินที่เจริญเติบโตชา แตหนาทึบ และอยูไดนาน
ขึ้นไดดีภายใตรมเงา ใบเล็ก เมล็ดเล็กแบนมีลาย และมีเมล็ดประมาณ 40,000 เมล็ดตอกิโลกรัม
4. ซี รูเ ลียม (Calopogonium caeruleum) เปน พืชคลุมดินที่เจริญเติบโตในระยะแรกชา สามารถ
คลุมพื้นที่ไดหนาแนนภายใน 4 - 6 เดือน ทนทานตอรมเงาไดดี ไมตายในหนาแลง ใบสีเขียวเขมคอนขางหนาและเปน
มัน แผนใบมีขน เมล็ดมีสีเขียวออนจนถึงนํ้าตาลแก ผิวเมล็ดเรียบเปนมันวาวมีเมล็ดประมาณ 26,200 เมล็ดตอ
กิโลกรัม
เนื่องจากลักษณะและการเจริญเติบโตของพืชคลุมดินแตละชนิดแตกตางกัน การปลูกพืชคลุมดินใหคลุม
ตลอดอายุตนยางออน ควรปลูกหลายชนิดรวมกันตามสัดสวน และเมล็ดพันธุพืชคลุมดินควรมีความงอกมากกวารอย
ละ 80 ปลูกโดยวิธีหวาน (ตารางที่ 27)
ตารางที่ 27 สัดสวนของการผสมเมล็ดพันธุพืชคลุมดิน
สัดสวนโดยนํ้าหนัก กรัม / พื้นที่ปลูกยาง 1 ไร

สูตร คาโลโป เซ็นโตร คาโลโป เซ็นโตร
เพอราเรีย ซีรูเลียม เพอราเรีย ซีรูเลียม
โกเนียม ซีมา โกเนียม ซีมา
เขตปลูกยางเดิม
1 5 4 1 - 500 400 400 -
2 2 2 1 - 400 400 200 -
3 - 2 1 - - 660 340 -
4 - 3 1 - - 750 250 -
5 1 2 - - 340 660 - -
6 1 1 - - 500 500 - -
7 - - 1 - - - 1,000 -
8 1/ - - - 1 - - - 270 - 310
เขตปลูกยางใหม
9 1 - 1 - 750 - 750 -
10 - - - 1 - - 1,500 270 - 310
1/
ปลูกเปนหลุมลึกประมาณ 1 - 2 นิ้ว ระยะปลูก 60 X 60 เซนติเมตร
การเตรียมเมล็ดพันธุพืชคลุมดิน
เมล็ดพืชคลุมดินมีเปลือกหุมเมล็ดแข็งทําใหนํ้าซึมผานเขาไปในเมล็ดยาก เมื่อนําไปปลูกเมล็ดจะงอกนอย
จึงควรกระตุนใหเมล็ดงอกดีขึ้นโดยปฏิบัติดังนี้
1. แชในนํ้ าอุน ใชปฏิบัติกับเมล็ดพืชคลุมดินคาโลโปโกเนียม เซ็นโตรซีมา และเพอราเรีย นําไปแชใน
นํ้าอุน (นํ้าเดือด : นํ้าเย็น อัตรา 2 : 1) นาน 2 ชั่วโมง นําเมล็ดไปผึ่งใหแหงหมาด ๆ แลวนําไปคลุกกับหินฟอสเฟต
(25% Total P2O5) เพื่อนําไปปลูกตอไป ควรเตรียมเมล็ดพืชคลุมดินเพื่อปลูกใหหมดในแตละครั้ง การเก็บไวนานเกินไป
จะทําใหความงอกเสื่อมลง
2. แชในนํ้ากรด ใชปฏิบัติกับเมล็ดซีรูเลียม โดยแชในกรดกํามะถันเขมขนนาน 10 นาที
นําไปลางนํ้าแลวผึ่งใหแหง
ชวงเวลาการปลูกพืชคลุมดิน
เวลาในการปลูกพืชคลุมดินมีหลายปจจัยเกี่ยวของ เชน ฤดูกาล อายุของตนยาง การปลูก
พืชคลุมดินใหประสบความสําเร็จมีขอควรพิจารณาดังนี้
1. ฤดูกาลและเวลา ควรปลูกตนฤดูฝน เพื่อใหพืชคลุมดินเจริญเติบโตควบคุมวัชพืชและติดฝกให
เมล็ดไดดีกวาการปลูกลาชาออกไปเปนการปองกันการชะลางหนาดินไดเร็วขึ้น นอกจากนั้นในชวงฤดู
แลงก็ยงั สามารถดํารงชีพอยูไดเพราะมีเถาที่แข็งแรง แมวาใบจะรวงหลนไปก็ตาม เมื่อถึงฤดูฝนถัดไปเถา
ที่มีชีวิตอยูนี้ และเมล็ดที่รวงหลนอยูบางสวนก็จะเจริญงอกงามตอไป ในสภาพดินที่ขาดความอุดม
สมบูรณหรือในเขตแหงแลงไมควรปลูกพืชคลุมดินทิ้งไวขามฤดูกาลกอนการปลูกยางเพราะพืชคลุมดิน
อาจทําความเสียหายใหกับตนยาง โดยแยงความชื้นในดินในชวงฤดูแลง
2. การปลูกพืชคลุมดินหลังปลูกพืชแซมยาง เมือ่ เลิกปลูกพืชแซมยาง และยางมีอายุไมเกิน 2 ป
ควรปลูกพืชคลุมดินตามคําแนะนํา โดยเพิ่มจํานวนแถวใหมากขึ้นเปน 4 และ 3 แถว สําหรับระยะปลูก
ยาง 8 และ 7 เมตรหรือตํ่ากวา 7 เมตรตามลําดับ ซึ่งปริมาณเมล็ดพันธุที่จะใชเพิ่มขึ้นประมาณรอยละ 33
และรอยละ 50 ของปริมาณที่ปลูกตามปกติ สําหรับยางอายุประมาณ 3 ป ถาตองการปลูกพืชคลุมดินควร
ปลูกพืชคลุมดินซีรูเลียมเพราะซีรูเลียมทนตอสภาพรมเงา
การดูแลรักษาพืชคลุมดิน
เพือ่ ใหพชื คลุมดินเจริญเติบโตไดหนาแนน คลุมพืน้ ทีแ่ ละควบคุมวัชพืชไดเร็วขึน้ ควรปฏิบตั ดิ งั นี้
1. การควบคุมและกําจัดวัชพืช กําจัดวัชพืชกอนปลูกพืชคลุมดินโดยการไถพรวนหรือปลูกพืชคลุมดิน
โดยไมตองไถพรวน ซึ่งตองใชสารเคมีกําจัดวัชพืช เมื่อปลูกพืชคลุมดินแลวใหกําจัดวัชพืช ดังนี้
1.1 ใชสารเคมี มี 2 ประเภท คือ
1) สารเคมีประเภทกอนวัชพืชงอก (Pre-emergence herbicides) ไดแก alachlor 258
กรัม (สารออกฤทธิ)์ ตอไร หรือ oxyfluorfen 36 กรัม(สารออกฤทธิ)์ ตอไร สารเคมีดัง
กลาวผสมนํ้า 80 ลิตร เพื่อใชในพื้นที่ 1 ไร (1,600 ตารางเมตร) ควรฉีดพนสารเคมีใน
ขณะทีด่ นิ มีความชืน้ จึงจะมีประสิทธิภาพในการควบคุมวัชพืช
2) สารเคมีประเภทหลังวัชพืชงอก (Post-emergence herbicides) ไดแก fluazifop-
butyl 80 - 120 กรัม (สารออกฤทธิ์)ตอไร สามารถฉีดไดทั่วทั้งแปลงพืชคลุมดิน เพื่อ
ทําลายวัชพืชตระกูลหญาที่มีอายุปเดียว และขามป การผสมนํ้าเชนเดียวกับสารเคมี
2 ชนิดแรก
1.2 ใชวิธีทางกายภาพ เชน ใชแรงงานขุด หรือใชรถแทรกเตอรลากขอนไมหรือลูกกลิ้งทับลงไป
บนพืชคลุมดิน เพื่อใหวัชพืชโดยเฉพาะหญาคาลมลงเปดโอกาสใหพืชคลุมดินเจริญไดดี
1.3 ใช วิ ธี ผ สมผสานระหว า งวิ ธี ก ายภาพ และใช ส ารเคมี เป น วิ ธี ที่ ค วรปฏิ บั ติ เพราะ
สามารถควบคุมวัชพืชไดดี และประหยัดคาใชจาย
2. การใสปุยพืชคลุมดินตระกูลถั่ว ทีใ่ ชโดยทั่วไปไดแกปุยหินฟอสเฟต ซึ่งเปนอาหารหลักที่
สําคัญของพืชคลุมดิน สําหรับปุยไนโตรเจนไมจําเปนตองใสใหพืชคลุมดินตระกูลถั่วเพราะไรโซเบียมที่
ปมของรากพืชคลุมดินสามารถตรึงเอาไนโตรเจนจากอากาศมาใชได แตถาดินมีความอุดมสมบูรณตํ่า
มากก็ควรใชปุยที่มีธาตุไนไตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียมบํารุงเล็กนอยในระยะ 2-3 สัปดาหแรก
หลังจากปลูก หลังจากนั้นจึงใสปุยหินฟอสเฟตอยางเดียว
วิธีใสปุย กอนปลูกพืชคลุมดินระหวางแถวยาง ใชเมล็ดพืชคลุมดินคลุกกับปุยหินฟอสเฟต 1.5
เทาของนํ้าหนักเมล็ดพืชคลุมดิน กลาวคือ ถาในพื้นที่ 1 ไร จะตองใชเมล็ดพืชคลุมดิน 1.5 กิโลกรัมตอไร
ใชปยุ หินฟอสเฟต 2.3 กิโลกรัมตอไร หลังจากนั้นใสปุยหินฟอสเฟตในอัตราตาง ๆ บํารุงพืชคลุมดินเปน
ระยะ ตามตารางที่ 28
ตารางที่ 28 เวลาและอัตราการใสปุยหินฟอสเฟตบํารุงพืชคลุมดิน
อายุพืชคลุมดิน (เดือน) อัตราปุย (กิโลกรัมตอไร) วิธีใสปุย
2 15 หวานในแถวพืชคลุมดิน
5 30 หวานในแถวพืชคลุมดิน
9 30 หวานในบริเวณพืชคลุมดิน
ตอไปปละครั้ง 30 หวานทั่วไปในบริเวณพืชคลุมดิน
3. การปองกัน และกําจัดแมลง
3.1 ศัตรูประเภททําลายใบ ฝก และลําตน ไดแก หนอนผีเสื้อ ดวงปกแข็ง ทาก และ
หอยทาก ถาระบาดในชวงพืชคลุมดินอายุนอย ควรกําจัดดวยแรงงาน หรือสาร
เคมีตาง ๆ ตามความเหมาะสม
3.2 ศัตรูประเภททําลายกัดกินราก เชน ไสเดือนฝอยและหนอนทราย อาจทําใหพืช
คลุมดินชะงักการเจริญเติบโตได ใชสารเคมีประเภทดูดซึมหวานเปนจุด ๆ
4. โรคที่พบมาก คือโรคที่เกิดจากเชื้อรา Rhizoctonia solani ทําใหแหงตายเปนหยอม ๆ โดยเชื้อราจะเขา
ทําลายใบ และลําตน โดยเฉพาะในชวงที่อากาศมีความชื้นมาก ๆ ขณะที่ฝนตกติดตอกันหลายวัน เมื่อสภาพอากาศไม
อํานวยเชื้อราจะหยุดทําลายโดยไมจําเปนตองใชสารเคมีควบคุม
5. การควบคุมพืชคลุมดิน และการปฏิบัติรักษาอื่น ๆ เพือ่ ใหตนยางเจริญเติบโตเปนปกติ ไม
ชะงักการเจริญเติบโตในชวงแรก ควรปฏิบัติดังนี้
5.1 การปลูกพืชคลุมดินใกลเคียงกับการปลูกยาง ในปแรกใหควบคุมพืชคลุมดินหาง
จากแถวยาง 1.5 - 2 เมตร ทั้งนี้ขึ้นกับสภาพดิน ถาดินคอนขางเปนดินทราย ควร
ใหหา งแถวยางมากขึ้นเพื่อไมใหรากพืชคลุมดินแยงความชื้นในดิน
5.2 การปลูกพืชคลุมดินหลังปลูกยาง 1 ปขึ้นไป ควรควบคุมใหพืชคลุมดินหางแถวยาง
ไดไมเกิน 1 เมตร เพื่อสะดวกตอการปฏิบัติงาน และปองกันไมใหพืชคลุมดิน
เลื้อยพันตนยาง
5.3 การปฏิบตั ิตอพืชคลุมดินในฤดูแลง ควรทําแนวกันไฟกวาง 8 เมตร รอบสวนยาง
และไถเปดรองตรงกลางระหวางแถวยาง หรือขุดหลุมเปนระยะ ๆ แลวกวาดเศษ
ซากลงในรองหรือหลุมนั้น
การเสริมรายไดเจาของสวนยาง
ในช ว งระยะเวลา 1-3 ป ห ลั ง ปลู ก ยาง เจ า ของสวนยางไม มี ร ายได จ ากสวนยาง จึ ง จํ าเป น
ตองหารายไดเสริมดวยการปลูกพืชแซมยาง และเมื่อตนยางใหผลผลิตแลวเจาของสวนยางยังสามารถปลูกพืชรวมยาง
ห รื อ เ ลี้ ย ง สั ต ว  ค ว บ คู  กั บ ก า ร ทํ า ส ว น ย า ง เ พื่ อ เ พิ่ ม ร า ย ไ ด  น อ ก เ ห นื อ จ า ก ร า ย ไ ด  จ า ก ย า ง เ พี ย ง
อยางเดียว ซึ่งเจาของสวนยางควรพิจารณาเลือกชนิดของพืชและสัตวใหเหมาะสมกับสภาพของสวนยางทองถิ่นและ
ความตองการของตลาด (ตารางที่ 36 และตารางที่ 37)
พืชแซมยาง
พืชแซมยาง หมายถึง พืชที่ปลูกระหวางแถวยาง ในขณะที่ตนยางมีอายุไมเกิน 3 ป โดยคํานึง
ถึงปจจัยตอไปนี้
• ควรปลูกพืชที่เปนที่ตองการของตลาด
• ควรใชแรงงานในครอบครัว
• พืชที่ปลูกควรเปนพืชลมลุก
• พืชที่ไมแนะนําใหปลูกเปนพืชแซม คือ ออย มันสําปะหลัง ละหุง
• ตองปลูกหางจากตนยาง 1 เมตร + ½ ของระยะระหวางแถวของพืชแซม
• ควรใสปุยบํารุงพืชแซม
• ถาความอุดมสมบูรณของดินตํ่า ควรปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่ว
• ควรปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่วทันทีเมื่อเลิกปลูกพืชแซม
• ระยะปลูกยางควรใชระยะแถวกวาง
ตารางที่ 36 ชนิดของพืชแซมยางที่สําคัญ
ชนิดพืช พันธุที่แนะนํา ระยะปลูก ผลผลิต หมายเหตุ
แซม
สับปะรด ปตตาเวีย - แถวเดี่ยว 70x50 ซม. หรือ2,400 ผล/ไร/ป - ควรปลูกตนฤดูฝน
แถวคู 100x50x30 ซม. - ระมัดระวังโรคยอดเนาและ
ภูเก็ต - แถวคู 120x30x30 ซม. โรครากเนา
ขาวไร กูเมืองหลวง - หวานแลวคราดกลบ 240 กก./ไร - ผลผลิตขึ้นอยูกับฤดูกาล
ดอกพยอม - หยอดเมล็ดในหลุม ใช 250 กก./ไร ถาปใดแหงแลง จะใหผล
เมล็ด 5 – 8 เมล็ด/หลุม ผลิตลดลง
ขาวโพด ซูเปอรสวีท 75x25 ซม. 12,000 ฝก/ไร - ปลูกไดในดินที่มีการระบาย
หวาน นํ้าดี
กลวย กลวยนํ้าวา - ปลู ก กึ่ ง กลางแถวยาง 1,250 หวี/ไร/ป - ควรไวหนอไมเกิน 3 หนอ/
ระยะระหวางตน 2.5-3 ม. หลุม เพื่อไมใหแยงอาหาร
กลวยไข - ปลูก 2 แถว ระหวางแถว จากตนเดิม
ยางระยะระหวางแถว 2 ม.
ระยะระหวางตน 2.5-3 ม.
กลวยหอม - ปลูก 2 แถวหางกัน 2 ม. - ไวหนอ 2 หนอ/หลุม
ระยะระหวางตน 2-2.5 ม.
กลวย - ปลูก 3 แถว หางกัน 2 ม.
เล็บมือนาง ระยะระหวางกัน 2.5 ม.
หญา หญารูซี 40x40 ซม. หรือ 50x50 ซม. 6 0 0 - 3 , 0 0 0 - ควรระมั ด ระวั ง ไม ใ ห เ ปน
อาหารสัตว กก./ไร/ป อุปสรรคตอการปฏิบัติงาน
(นํ้าหนักแหง) ในสวนยาง
พืชรวมยาง
พืชรวมยาง หมายถึง พืชที่ปลูกระหวางแถวยาง โดยอาศัยรมเงาของตนยาง โดยคํานึงถึงปจจัย
ตอไปนี้
• ควรปลูกพืชตามความตองการของตลาด
• พิจารณาผลตอบแทนจากการลงทุนปลูกพืชรวมยางแตละชนิด
• เกษตรกรควรคุนเคยกับการปฏิบัติดูแลรักษาพืชรวมยางที่เลือกปลูก
• พืชรวมยางจะตองไมกระทบตอการปฏิบัติงานในสวนยางหรือมีผลตอการเจริญเติบโตของ
ตนยาง จนทําใหผลผลิตจากตนยางลดลง
ตารางที่ 37 ชนิดของพืชรวมยางที่สําคัญ
ชนิดพืชรวม พันธุที่แนะนํา ระยะปลูก ผลผลิต หมายเหตุ

ยาง
ระกําหวาน ระกําพื้นเมือง ปลู ก กึ่ ง กลางแถวยาง ไมตํ่ากวา - ต อ งจั ด การให ต  น ตั ว ผู 
ระยะระหวางหลุม 5 ม. 10 กก./กอ/ป และตัวเมียอยูในอัตรา
(ระยะปลูกยาง 2.5x8 1 : 6-8 อยูกระจายทั่ว
ม.), 6 ม. (ระยะปลูก แปลงปลูก
ยาง 3x7 ม.) - อาจตองชวยผสมเกสร
สละ สละเนินวง ปลู ก กึ่ ง กลางแถวยาง ไมตํ่ากวา - ต อ งปลู ก พื ช สกุ ลระกํ า
ระยะระหวางหลุม 5 ม. 10 กก./กอ/ป เชน ระกํา สะกํา เพื่อ
(ระยะปลูกยาง 2.5x8 นําเกสรจากดอกตัวผูไป
ม.) 6 ม. (ระยะปลูกยาง ผสมกั บ เกสรของดอก
3x7 ม.) ตัวเมียสละ
หวาย หวายตะคาทอง ปลูกระหวางแถวยางใน 420 ลํา/ไร - ปลูกเปนพืชเสริมรายได
สวนยางอายุมากกวา 15 กอนการโคนยาง
ป โดยกําจัดวัชพืชและ
ไม ยื น ต น ระหว า งแถว
ยาง
สะเดาเทียม - ปลู ก ระหว า งแถวยาง ตัดทั้งตน - ปลูกเมื่อยางอายุ 1–2½
อัตรา 20 ตน/พื้นที่ปลูก ป
ยาง 1 ไร - ปลู ก ให ก ระจายหลาย
แหล ง ไม ค วรปลู ก เกิ น
แหงละ 6 ไร
หนาวัว และ หนาวัวดวงสมร 50x50x100 ซม. 8 - 10 ดอก/ - ควรใชกาบมะพราวสับ
เปลวเทียน เปลวเทียนภูเก็ต (ปลูกแถวคู) ตน ผ ส ม อิ ฐ หั กเป นวัสดุ
สําหรับปลูก
กระวาน กระวานนครศรี 2x2 ม. 180-800 กก./ - ควรปลูกระหวางแถว
ธรรมราช ไร ยางที่มีรมเงามาก
(หนอแดง)
ขิงแดง 2x2 ม. 10-25 กาน/กอ
เฮลิโกเนีย
การปลูกไมปาในสวนยาง
ไม ป  า หลายชนิ ด สามารถปลู ก เป น พื ช ร ว มเพื่ อ เสริ ม รายได ใ นสวนยาง แต ก ารปลู ก และ
การโคนตองปฏิบัติตาม พระราชบัญญัติสวนปา พ.ศ. 2535 โดยตองแจงใหเจาหนาที่กรมปาไมทราบและ
ปลูกในที่ดินมีเอกสารสิทธิ์ จึงจะนําไมไปใชประโยชนหรือจําหนายได ไมปาที่แนะนําใหปลูกในสวน
ยางมีหลายชนิด ตามแหลงปลูกในภาคตาง ๆ (ตารางที่ 38)
ตารางที่ 38 ชนิดไมปาที่แนะนําใหปลูกในสวนยาง
ชนิดไมปา แหลงปลูก
(อายุตัดฟน ภาคใต ภาคตะวันออก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ไปใชประโยชน)
ไมโตเร็ว กระถินเทพา กระถินเทพา กระถินเทพา
(4 – 5 ป) กระถินณรงค กระถินณรงค กระถินณรงค
ไมโตปานกลาง สะเดาเทียม, ทัง, สะเดาไทย, ยมหอม สะเดาไทย
(10 – 20 ป) พะยอม, มะฮอกกานี
ไมโตชา เคี่ยม, ตะเคียนทอง, ตะเคียนทอง, ยมหิน, ยางนา, ตะเคียนทอง, แดง,
(20 – 30 ป) ยางนา, ยมหิน, ตําเสา ยางนาแดง, ประดูปา ยมหิน, พะยูง, สาธร, ประดู
ปา
การเตรียมกลา หลุมปลูก และชวงเวลาปลูก

• จัดเตรียมกลาไมไดเอง หรือขอไดจากศูนยเพาะชํากลาไมในพื้นที่ของกรมปาไม ซึ่งโดยทั่วไป ไมโตเร็ว
และโตปานกลางจะปลูกในถุงขนาด 4 x 6 นิ้ว เหมาะกับกลาไมที่อายุระหวาง 3 - 6 เดือน สําหรับไม
โตชาปลูกในถุงขนาดไมตํ่ากวา 5 x 8 นิ้ว เหมาะกับกลาไมที่มีอายุระหวาง 12 - 15 เดือน
• ขนาดหลุมปลูกไมปา ประมาณ 30 x 30 x 30 เซนติเมตร ใชปุย 15-15-15 รองกนหลุม ในอัตรา 100
กรัมตอหลุม
• ชวงเวลาปลูกควรปลูกตนฤดูฝนเพื่อใหมีเวลายาวนานเพียงพอกับการเจริญเติบโตกอนถึงฤดูแลวในป
ถัดไปและการปลูกซอมควรใหเสร็จสิ้นภายในปเดียวกัน นอกจากนั้นตองคํานึงถึงชนิดไมปาที่ปลูก ดัง
นี้
- ไมโตเร็ว ควรปลูกหลังการปลูกยาง 1 - 2 ป ทั้งนี้เพื่อลดผลกระทบตอการเจริญเติบโตของ
ยาง
- ไม โ ตปานกลาง ควรปลู ก ในช ว งเวลาเดี ย วกั บ ยางไปจนถึ ง ยางอายุ 2 ป
สําหรับไมทังเปนไมที่ตองการรมเงาในขณะที่เปนตนกลา ควรปลูกเมื่อยางมีอายุประมาณ 3
ป
- ไม โ ตช า ควรปลู ก ในช ว งยางอายุ ป ระมาณ 3 ป เพราะเป น ไม ที่ ต  อ งการร ม เงา
ในการเจริญเติบโต ในระยะแรกการปลูกกอนชวงเวลานี้สามารถกระทําไดแตตองพรางแสง
ดวยวัสดุตาง ๆ หรือปลูกกลวยเปนพืชใหรมเงา
การปลูกไมปาในสวนยาง มี 3 รูปแบบดังนี้
1. การปลูกไมปาในระหวางแถวยาง ปลูกกึง่ กลางระหวางแถวยาง โดยใชระยะปลูกระหวางตน

9 เมตร เมื่อใชระยะปลูกยาง 3 x 7 เมตร หรือใชระยะปลูกระหวางตน 7.5 เมตรเมื่อใชระยะปลูกยาง
2.5 x 8 เมตร ซึ่งสามารถปลูกไมปาไดทั้งไมปาโตเร็ว โตปานกลางและโตชา การปลูกไมปาในสวนยาง
ทัง้ 2 ระยะปลูกจะไดจํานวนไมปาประมาณ 22 ตน ตอพื้นที่ปลูกยาง 1 ไร
2. การปลูกไมปาเพื่อทดแทนการปลูกซอมแซมยาง ในกรณีที่ตนยางอายุประมาณ 2 ป ซึ่งไม
เหมาะสมทีจ่ ะปลูกซอมแลว ใหปลูกไมปาทดแทนตนยางที่ตายไป หลุมวางที่ติดตอกันไมเกิน 4 หลุมให
ปลูกไมปา ในหลุมวางดังกลาวได แตถามีหลุมวางมากกวา 4 หลุมขึ้นไปใหขยายระยะระหวางตนไมปา
หางกันประมาณ 4 เมตร เพื่อใหเจริญเติบโตไดดีขึ้น ชนิดไมปาที่แนะนําคือ ไมโตปานกลางและโตชา
เพือ่ ใหผลตอบแทนสูงและลดผลกระทบตอตนยาง
3. การปลูกไมปารวมยาง เพือ่ ใหไดจํานวนตนมากที่สุด เปนการปลูกผสมผสานในระหวางการ
ปลูกตามรูปแบบที่ 1 และรูปแบบที่ 2 แตไมควรปลูกไมปาจนมีจํานวนมากกวายาง
การใสปุย
• ไมโตเร็ว : ใสปยุ สูตร 15-15-15 ปละครั้ง ๆ ละ 100 กรัมตอตน ติดตอกันเปนเวลา 3 ป
• ไมโตปานกลางและโตชา : ใสปยุ สูตร 15-15-15 โดย ปที่ 1 ใสอตั รา 200 กรัมตอตน ปที่ 2 - 3 อัตรา 300
กรัมตอตน ปที่ 4 - 6 อัตรา 400 กรัมตอตน โดยแบงใส 2 ครั้งตอป และปที่ 7 - 15 ใสอัตรา 300
กรัมตอตน ปละครั้ง
การควบคุมและกําจัดวัชพืช โรค และแมลง
การควบคุมและกําจัดวัชพืช ในกรณีที่มีการปลูกพืชคลุมดินและพืชแซม ผสมผสานกับการปลูก
ไมปาในระหวางแถวยาง จะเปนการควบคุมวัชพืชไดอยางมีประสิทธิภาพในบริเวณแถวยางอาจจะควบ
คุมวัชพืชโดยการถาก ตัด หรือใชสารเคมี แตควรระมัดระวังอันตรายตอพืชตาง ๆ ที่ปลูกไว สวนบริเวณ
รอบโคนตนไมปาควรควบคุมวัชพืชเปนรัศมีวงกลมประมาณ 1 เมตร
การควบคุมกําจัดโรคและแมลง ควรหลีกเลี่ยงปลูกไมปา เชน สะเดาเทียมและทัง ในแหลงที่มี
โรครากระบาดเพื่อปองกันการระบาดที่อาจรุนแรงยิ่งขึ้น สําหรับแมลงที่ทําลายไมปาในขณะที่เปนตน
กลาไปจนถึงตนขนาดใหญ ไดแก ตั๊กแตน ดวง แมลงปกแข็ง และอื่น ๆ กําจัดโดยใชสารเคมีหรือวิธีการ
อืน่ ๆ ตามความเหมาะสม
การลิดกิ่งและตัดแตงกิ่ง
การลิดกิง่ และตัดแตงกิ่ง จะทําใหลําตนไมปาเปลาตรง มีปริมาตรสวนที่นําไปใชประโยชนเพิ่ม
มากขึน้ ดําเนินการเมื่อไมปาอายุ 2 ปขึ้นไป การลิดและตัดแตงกิ่งควรกระทํากอนยางเขาฤดูฝน โดยให
เหลือลําตนที่เปลาตรงประมาณ 2 ใน 3 สวนของความสูงทั้งหมด ตองทําเชนนี้ทุกปจนกวาจะไดความสูง
5 - 6 เมตร จึงปลอยใหทิ้งกิ่งเองตามธรรมชาติตอไป
การควบคุมจํานวนตนและการตัดฟนไปใชประโยชน
เมือ่ ตนไมปาอายุประมาณ 2 ปหลังปลูก ใหตัดฟนตนที่แคระแกรน ไมควรปลูกซอมอีก การตัด
ฟนไมปาควรดําเนินการดังนี้
• ไมโตเร็ว : ตัดฟนเมื่ออายุ 4 - 5 ป เพื่อปองกันผลกระทบกับตนยางและการ
เกิดโรคไสเนา ของกระถินเทพา
• ไมโตปานกลาง : ตัดฟนเมือ่ อายุ 10 ปขึ้นไปจนถึงโคนตนยาง หรือจะเวนไวเพื่อใหเจริญ
เติบโตในสวนยางปลูกแทนรอบตอไป
• ไมโตชา : ตัดฟนพรอมกับการโคนยาง หรือจะเวนไวในสวนยางเชนเดียวกับไมโตปานกลาง
ประโยชนที่ไดรับ
1. เกษตรกรมีไมใชสอย
2. เกษตรกรมีรายไดเสริมจากการจําหนายไมปา ไมปาโตปานกลางและโตชา (อายุ 20 ป) ใน
ราคาประเมิน 1,500 - 3,000 บาท ตอตน หรือประมาณ 21,500 - 43,000 บาท ตอพื้นที่ปลูกยาง 1 ไร
3. ลดการตัดไมทําลายปา
4. ลดการนําเขาไมไดในระดับหนึ่ง ทําใหประหยัดเงินตราของประเทศ
5. เพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพและปรับสภาพนิเวศนตาง ๆ ใหดีขึ้นมากกวาการปลูกยาง
เพียงชนิดเดียว
ขอเสนอแนะ
1. เกษตรกรอาจจะเลือกไมปาในทองถิ่นบางชนิดปลูกได แตควรเลือกชนิดที่มีลําตนเปลาตรง
และไมเปนพาหะของโรคตอยาง
2. ควรปลูกไมปาผสมผสานกันหลายชนิด โดยปลูกแถวละชนิดเพื่อลดการเสี่ยงจากการทําลาย
ของโรคแมลงศัตรูพืชและเพื่อสะดวกตอการจัดการ
3. ในการปลูกสรางสวนยาง ถามีไมปาอยูในพื้นที่ดังกลาว ควรเวนไมปาไวใหเจริญเติบโตตอ
ไปไดในสวนยาง ซึ่งควรเปนไมโตปานกลางหรือโตชา แตไมควรเกิน 15 ตนตอพื้นที่ปลูกยาง 1 ไร
การเลี้ยงสัตวในสวนยาง
การเลี้ยงสัตวในสวนยางสามารถเพิ่มรายไดใหกับเกษตรกรเจาของสวนยาง ดําเนินการไดใน 2 รูปแบบ คือ
การปลูกหญาเพื่อเลี้ยงสัตวในสวนยางออน และการปลอยสัตวกินหญาในสวนยาง สัตวที่นิยมเลี้ยง เชน แกะ แพะ
สัตวปก นอกจากนี้ในสวนยางยังสามารถเลี้ยงผึ้งได
การเลี้ยงแกะในสวนยาง
• ในสวนยางทีม่ อี ายุมากกวา 20 ป พบวามีปริมาณหญาเพียงพอใหแกะแทะเล็มเปนอาหาร

ไดในอัตรา 1 ตัวตอไร สําหรับสวนยางออนควรปลอยแกะลงแทะเล็มหญาตั้งแตเวลา
10.00 - 18.30 น. ในขณะทีส่ วนยางที่ใหผลผลิตแลว ควรใหแกะไดรับแสงแดดเชาและ
บาย ชวงละ 2 ชั่วโมง
• โรงเรือนที่พักแกะ หลังคาหนาจั่ว ยกพื้นสูง 1 - 1.50 เมตร ไมพื้นทําเปนรองหางกัน
1.5 - 2.0 เซนติเมตร ความกวางไมเกิน 5 เมตร ความยาวขึ้นอยูกับปริมาณแกะ
แกะ 1 ตัวใชพื้นที่ 2 ตารางเมตร
• ฉีดวัคซีนปองกันโรคปากและเทาเปอย โรคอื่น ๆ ทุก 6 เดือน ถายพยาธิ์ทุก 3 เดือน
• ตองมีนาสะอาดและเกลื
ํ้ อแรกอนใหแกะกินตลอดเวลา
การเลี้ยงผึ้งในสวนยาง
• ใชผึ้งพันธุ Apis mellifera เลี้ยงเพื่อเก็บนํ้าหวานโดยวิธียายรัง นํารังผึ้งวางไวในสวนยาง ชวงยาง
ผลัดใบ
• พื้นที่สวนยาง 1.4 ไร สามารถเลี้ยงผึ้งได 1 รัง
• ควรเลือกแหลงวางรังผึ้งในบริเวณที่มีความหลากหลายของพืช วัชพืช ไมผล หรือไมปา
โรคและแมลงศัตรูที่สําคัญของยางพารา
โรคและแมลงศัตรูยางพารามีผลกระทบตอการเจริญเติบโตและผลผลิตของยางพารา โรค
ยางพาราเกิดขึน้ ไดทุกระยะและทุกสวนของตนยาง เชน โรคใบยางพารา ถาระบาดรุนแรงจนใบรวง โดย
ไมมกี ารควบคุมจะทําใหตนยางชะงักการเจริญเติบโต ผลผลิตลดลงรอยละ 30 – 50 โรคลําตนและกิ่ง
กาน ถาเปนรุนแรงจะทําใหไมสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตจากตนยางได สําหรับโรคของระบบราก ถาพบ
ระบาดแลว จะควบคุมและรักษายาก ทําใหเสียคาใชจายสูง สูญเสียผลผลิต และรายไดจากตนยางที่ควร
จะไดรับ นอกจากนี้ยังพบความเสียหายที่เกิดจากแมลงศัตรูยางบางชนิด เชน ปลวก หนอนทราย
เพลีย้ หอย เพลี้ยแปง และไรขาว เปนตน ดังนั้นควรมีการปองกัน รักษา และกําจัดโรคและแมลงศัตรู
ยางพารา ตามสภาวะการระบาดเพื่อใหตนยางอยูในสภาพที่สมบูรณอยูเสมอ (ตารางที่ 32 และ 33)
ตารางที่ 32 โรคยางพาราที่สําคัญ
ชื่อโรคและ สวนที่
ลักษณะอาการ การปองกันกําจัด
เชื้อสาเหตุ ถูกทําลาย
1. โรคใบและฝก
1.1 โรคราแปง แผล ขนาดไมแนนอน - หลี ก เลี่ ย งโรค โดยเพิ่ มปุย
Oidium heveae ใบออน หงิ ก งอ มี ปุ ย เชื้ อ ราสี ข าวเทาปก ไนโตรเจนใหสวนยางในชวง
Steinm. ปลายฤดูฝน เพื่อเรงสรางใบ
คลุม แผลเริ่มเนาดํ าจากปลายใบ
แลวรวง ออนใหเจริญและแกเร็วขึ้น
ใบเพสลาด แผลคอนขางใหญ มีปุยเชื้อรา หลังฤดูผลัดใบ
สีขาวเทาปกคลุม - ในแปลงกิง่ ตา ยางชําถุง ตน
ใบแก เปนรอยดางสีเหลืองซีด และกลาย กลา และตนยางออน ใชสาร
เปนสีนํ้าตาลในที่สุด เคมี เช น b e n o m y l ,
ดอก มีปุยเชื้อราสีขาวเทาปกคลุมกอนที่ carbendazim อัตรา 0.5%
จะดํา แลวรวง สารออกฤทธิ์ หรือ wetable
sulphur อัตรา 0.8% สาร
ออกฤทธิพ์ น ใบออน เมือ่ พบ
อาการโรคทุก 5-7 วัน
1.2 โรคใบรวงและ แผล เปนรอยชําฉํ ้ านํ
่ า้ ขนาดและรูปราง - เมื่อพบโรคและมีฝนตกหนัก
ฝกเนาที่เกิดจาก ไมแนนอน ติดตอกันในแปลงกิ่งตา ยาง
เชื้อไฟทอปโทรา ใบ ใบรวงพรอมกาน ทั้ง ๆ ที่ยังเขียว ชําถุง ตนกลายาง และยาง
Phytophthora สด เมื่อสะบัดเบา ๆ ใบยอยจะ ออนอายุนอยกวา 2 ป ให
botryosa Chee. ฉี ด พ  น ด  ว ย ส า ร เ ค มี
หลุดจากกานใบทันที สวนใบที่ถูก
และ P.
เชื้ อ เข า ทํ าลายที่ ยั ง ไม ร  ว งจะ metalaxyl อั ต รา 0.05-
palmivora
เปลี่ยนเปนสีเหลืองแกมสม แลว 0.1% สารออกฤทธิ์
(Butler) Butler - ในแปลงยางใหญ ใหใสปุย
แหงคาตนกอนที่จะรวง
กานใบ เปนรอยชํ้าสีนํ้าตาลเขม กลางแผล บํ ารุ ง ต น ยาง และทาสาร
มีหยดนํ้ายางซึมติดอยู เคมีปองกันโรคหนากรีด
ฝก เปลือกเปนรอยชํ้าฉํ่านํ้า ตอมาจะ
เนาดําแหงคาตน
1.3 โรคใบจุด แผล จุดกลม และลายกางปลา - หลีกเลี่ยงการปลูกพืชแซมที่
กางปลา ใบ ลักษณะแผลจุด กลมทึบ สีนํ้าตาล เป น พื ช อาศั ย ในพื้ น ที่ ที่มี
Corynespora ดํ า ขอบแผลเป น สี เ หลื อ งหรื อ โ ร ค นี้ ร ะ บ า ด เ ช  น ง า
cassiicola เหลืองซีดและใบรวงในที่สุด มะละกอ และถั่วเหลือง
(Burk. &Curt.) กานใบ แผลสีดํารูปยาวรีและกานใบรวง - เมือ่ พบโรคในชวงทีม่ คี วามชืน้
Wei. กิ่ง แผลสีดํารูปรีเปนรองลึกตามความ สูง ในแปลงยาง กิง่ ตายางชํา
ยาวของกิ่ง ในที่สุดจะแหงตาย ถุง ตนกลายาง และยาง
ลําตน เปลือกแตก มีรอยแผลสีดํา ตาม ออนอายุนอ ยกวา 2 ป ใหพน
ความยาวของลํ าต น และยื น ต น ดวยสารเคมี mancozeb,
ตายถาอาการรุนแรง zineb, propineb หรื อ
chlorothalonil อัตรา 0.8-
1.2% สารออกฤทธิ์ หรือ
benlate อัตรา 0.1% สาร
ออกฤทธิ์ ชนิดใดชนิดหนึง่
1.4 โรคใบจุดนูน ใบ กิ่ง ยอด ใบยางอ อ นที่ ถู ก เชื้ อ ราเข า ทํ าลาย - เมือ่ พบโรคระบาดในแปลงกิ่ง
Colletotrichum ปลายใบจะบิดงอเหี่ยวเนาดํ าและ ตายาง ตนกลายาง ยางชํา
gloeosporioides หลุดรวง ในระยะใบเพสลาดถึงใบ ถุง และตนยางที่มีอายุนอย
(Penz.) Sacc. แก ใบบางสวนอาจบิดงอ และพบ กว า 2 ป ใหใชสารเคมี
จุ ด แ ผ ล นู น สี นํ้ า ต า ล ข น า ด m a n c o z e b , z i n e b ,
ประมาณ 1-2 มิลลิเมตร มีขอบแผล p r o p i n e b ห รื อ
สีเหลือง และเนื้อเยื่อกลางแผลอาจ chlorothalonil อัตรา 0.8-
ทะลุเปนรู ถาระบาดรุนแรงอาจทํา 1.2% สารออกฤทธิ์ ห รื อ
ใหเกิดโรคที่สวนยอดหรือกิ่งออน benlate อัตรา 0.1% สาร
ที่เปนสีเขียวและเกิดอาการตายจาก ออกฤทธิ์ ชนิดใดชนิดหนึ่ง
ยอดได
1.5 โรคใบไหม ฝก เปลื อ กเป นแผลขนาดไมแนนอน - กักกันพืชหรือการมีมาตรการ
ลาตินอเมริกัน ขอบแผลเป น สี นํ้ าตาลดํ าเนื้ อ เยื่ อ ให ป ลอดโรค บริเวณดาน
Microcyclus ulei กลางแผลที่ ต ายจะเป น สี นํ้ าตาล ตรวจพืช ดานตรวจคนเขา
(P.Henn.) von แดง เมื อ ง สายการบิ น และผู 
Arx ใบออน จะเปนแผลสีเทาดํา ปกคลุมดวย โดยสารเครื่องบินที่เดินทาง
กลุมโคนิเดียสีเขียวมะกอกดานใต จากประเทศที่ มี โรคระบาด
ใบ ใบยางมวนและบิดใบยอยรวง อยางเขมงวด เพื่อปองกันไม
ใบเพสลาด ใบที่เหลือรอดพนจากระยะใบยาง ใหเชื้อเขามาในประเทศ
ออน แผลจะลุกลามขึ้นดานบนใบ - เกษตรกรควรตรวจต น ยาง
ใบยางจะหดยนเปลี่ยนเปนสีมวง สมําเสมอ
่ ถาพบอาการโรคทีน่ า
และใบย อ ยร วงสํ าหรับพันธุที่ทน สงสัยใหเก็บตัวอยางใหหนวย
ทานตอโรค บริเวณแผลดานบนใบ งานทีเ่ กีย่ วของตรวจสอบ เชน
จะซีดจาง ใบจะบิดแตไมรวง สํ านั ก วิ จั ย และพั ฒ นาการ
ใบแก บนรอยแผลจะมีจุดเล็ก ๆ สีดํ า เกษตร (สวพ.) ศูนยบริการ
เรียงเปนวงแหวนรอบรอยแผลดาน วิ ช าการด า นพื ช และป จ จั ย
การผลิ ต ศู น ย วิ จั ย ยาง
บนใบ หลังจากระยะนี้ 1 – 2 เดือน
สํ านั ก ควบคุ ม พื ช และวั ส ดุ
จะปรากฏอาการมี เ ม็ ด กลมสี ดํ า
การเกษตร สํ านักอารักขา
ขนาดใหญขึ้นรอบรอยแผลเดิม ใน
พืช กรมวิชาการเกษตร
ที่ สุ ด เนื้ อ เยื่ อ ตรงแผลจะหลุ ด เกิ ด
- กรณีทตี่ รวจพบโรค ใหใชสารเคมี
เปนชองโหวตามรอยแผล
mancozeb, zineb,
กิ่งออน แผลสีนํ้าตาลรูปยาวรี ตามความ
p r o p i n e b ห รื อ
ยาวของกิ่ง ขนาดไมแนนอน
chlorothalonil อัตรา 0.8-
1.2%สารออกฤทธิ์ หรื อ
benlate อัตรา 0.1%สาร
ออกฤทธิ์ ชนิดใดชนิดหนึ่ง
2. โรคลําตน และ
กิ่งกาน
2.1 โรคเสนดํา บนหนากรีด เหนื อ รอยกรี ด เป น รอยชํ้ าแล ว - ไมควรปลูกพืชอาศัยของเชื้อ
Phytophthora กลายเปนรองเล็ก ๆ ขนานกับลํา ราเปนพืชรวมหรือแซมยาง
botryosa Chee. ต น หากเฉื อนเปลือกใหลึกถึงเนื้อ - หลีกเลี่ยงการกรีดยางในชวง
และ P. palmivora ไม จะเห็นสีดําหรือนํ้าตาลดํา เปน ฤ ดู ฝ น ใ น พื้ น ที่ ที่ มี โ ร ค
(Butler) Butler เสนตามแนวขนานกับลํ าตน ถา ระบาดรุนแรง
อาการรุนแรงเปลือกปริเนาและมี - การปองกัน กรณีที่พบโรคใบ
นํ้ายางไหล รวงทีเ่ กิดจากเชือ้ ไฟทอปโทรา
ลําตน อาการรุนแรง เปลือกใตรอยกรีด ร ะ บ า ด ใ ช  ส า ร เ ค มี
ปริเนา และมีนํ้ายางไหล metalaxyl อัตรา 0.25 %
ส า ร อ อ ก ฤ ท ธิ์ ห รื อ
fosetylaluminium อัตรา
1.5% สารออกฤทธิ์ พนหรือ
ทาหน า กรี ด และเปลื อ ก
บริ เ วณใต ร อยกรี ด ภายใน
12 ชัว่ โมง หลังการกรีดยาง
ทุกสัปดาห
- การรักษา กรณีพบอาการ
เ ส  น ดํ า บ น ลํ า ต  น ใ ช 
metalaxyl อัตรา 0.5%
สารออกฤทธิ์ oxadixyl +
mancozeb อั ต รา 0.4-
0.6% สารออกฤทธิ์ หรือ
fosetylaluminium อัตรา
1.5-2.0% สารออกฤทธิ์ พน
หรือทาหนากรีดและเปลือก
บริเวณใตรอยกรีดทุก 5-7
วัน อยางนอย 4 ครั้ง
2.2 โรคเปลือก บนหนากรีด เปนแผลชํ้าฉํ่านํ้าสีหมน กอนที่จะ - ไมควรปลูกพืชอาศัยเปนพืช
เนา ปรากฏเส น ใยสี ข าวเทาเจริ ญ ปก รวมหรือพืชแซมยาง
Ceratocystis คลุมเปนแถบขนานกับรอยกรีด - ตัดแตงกิ่งกาน กําจัดวัชพืช
fimbriata เปลือก เนาหลุดเหลือแตเนื้อไมเปนแองสี ให โ ล ง เตี ย น และไม ค วร
Ellis. & Halst. ดํา ตนยางไมสามารถสรางเปลือก ปลูกตนยางใหหนาแนนเกิน
ใหมไดเมื่อเฉือนเปลือกบริเวณขาง ไป เพื่ อ ให อ ากาศในสวน
เคียงรอยแผล จะไมเห็นอาการเนา ถายเทไดสะดวก
ลุกลามออกไป ซึ่งแตกตางจากโรค - เมือ่ พบตนยางเปนโรค ใหใช
เสนดํา สารเคมีปองกันกําจัดเชื้อรา
ทาหนากรีดยาง โดยทําการ
ขู ด เอาส ว นที่ เ ป น โรคออก
แลวทาสารเคมีจนกวารอย
แผลบนหนากรีดยางจะแหง
เปนปกติ สารเคมีที่แนะนํา
คือ bennomyl 0.5-1.0% สาร
อ อ ก ฤ ทธิ์ oxadixyl +
mancozeb อัตรา 0.4% สาร
ออกฤทธิ์ oxadixyl +
mancozeb อัตรา 0.8%
ส า ร อ อ ก ฤ ท ธิ์ ห รื อ
metalaxyl อัตรา 0.5% สาร
ออกฤทธิ์
2.3 โรคลําตนเนา ตน เชื้อเขาทํ าลายกิ่งแขนงที่แตกออก - ไมควรนําดินชําถุงเกาหรือดิน
ของยางชําถุง มาจากตาของยางพันธุดี เกิดรอย บ ริ เ ว ณ ที่ มี ป ร ะ วั ติ ก า ร
P. nicotianae แผลสีนํ้ าตาลเขมหรือสีดํ าชํ้ าและ ระบาดของโรคมาใชชําถุง
var. parasitica ขยายลุกลามทํ าใหกิ่งแขนงเหี่ยว - ไมควรวางถุงเพาะชํา ใหแนน
และ P. palmivora เกินไป และควรปรับสภาพ
แหงตาย
(Butler) Butler เรือนเพาะชําใหมีอากาศถาย
เทไดสะดวก
- ถาพบตนยางเปนโรค ใหตัด
สวนที่เปนโรคออกหรือแยก
ออกเผาทําลายแลว ใชสาร
เคมี ฉี ด พ น เพื่ อ ควบคุ ม โรค
เชน dimethomorph อัตรา
0 . 0 2 5 % สารออกฤทธิ์
cymoxanil + mancozeb
อัตรา 0.15% สารออกฤทธิ์
หรือ metalaxyl อัตรา 0.5%
สารออกฤทธิ์
2.4 โรคราสีชมพู คาคบและ เปลือกบริเวณคาคบหรือกิ่งกานจะ - ทํ าสวนยางให โ ปร งเพื่ อ ให
Corticium กิ่งกาน เปนรอยแตกปริ มีนํ้ ายางไหลซึม อากาศถายเทไดสะดวกขึ้น
salmonicolor เป น ทางยาวและมี เ ส น ใยขาว - ไมควรปลูกพืชรวมยางในเขต
Berk. & Br. คลายใยแมงมุมปกคลุม เมื่อเชื้อ พื้นที่ที่มีการระบาด
ราเจริญลุกลามถึงเนื้อไมจะเห็นผิว - ตนยางอายุนอย ถาเปนโรค
เปลือกเปนแผนสีชมพู และมีรอย รุนแรง ใหตัดกิ่งหรือสวนที่
แตกเล็ ก ๆ หรื อ ตุ  ม สี แ ดงส ม เปนโรคออก โดยตัดใหตํ่า
กระจายอยูเหนือแผล อาการในขั้น กวาอาการโรคประมาณ 2-
รุนแรงจะหักตรงบริเวณที่เปนโรค 3 นิ้ว แลวทาสารเคมีเคลือบ
ลําตน เปลือกแตกและลอนออก มีนํ้ายาง บาดแผล
ไหลซึมออกมา เมื่อนํ้ายางแหงจะ - ตนที่เปนโรคเล็กนอยใหขูด
เปลื อ กส ว นที่ เ ป น โรคออก
มี ร าดํ าจั บ เป น ทางสี ดํ า ภายใต
และทาเคลือบดวยสารเคมี
บริ เ วณแผลจะมี กิ่ ง แขนงแตกขึ้ น benomyl อัตรา 2.5-5%
มาใหม ตนจะหักโคนบริเวณที่เปน สารออกฤทธิ์ tridemorph
โรคหรือตายในที่สุด อัตรา 4.2-8.4% สารออก
ฤทธิ์ สาร bor deaux
mixture ที่ มี ส  ว นผสมของ
จุนสี 120 กรัม ปูนขาว 240
กรั ม ผสมนํ้ า 10 ลิ ต ร
สํ าหรั บ ต น ยางที่ เ ป ด กรี ด
แลว ไมควรใช bordeaux
mixture
3. โรคระบบราก ใบ พุ  ม ใบมี สี เ หลื อ งบางส ว นหรื อ ทั้ ง - การเตรียมดินใหปลอดจาก
3.1 โรครากขาว ต น เหี่ ย วแล ว ร ว งก อ นที่ จ ะยื น ต น แหล ง เชื้ อ โดยการเก็ บ และ
Rigidoporus ตาย โคนตนจะปรากฏดอกเห็ดใน ทําลายตอ ราก และเศษไม
Lignosus ชวงฤดูฝน - ปลูกพืชคลุมดินตระกูลถั่ว
(Klotzsch) Imaz เพื่ อ ทํ าให เ ชื้ อ จุ ลิ น ทรี ย  ที่ มี
ผิวราก มีรางแหเสนใยสีขาวแผคลุมเกาะ
ติดบนผิวราก และจะเปนเสนกลม ประโยชน เจริญไดดขี นึ้ ชวย
นูนสีเหลืองซีด เมื่ออายุมากขึ้น ทํ าลายแหล ง อาหาร และ
เนื้ อ ไม ข อง เนื้ อ ไม ที่ เ ริ่ ม เป น โรคจะเป น สี นํ้ า เจริ ญ แข ง ขั น กั บ เชื้ อ ราโรค
ราก ตาลและแข็ง ในระยะลุกลามเนื้อ ราก
ไมจะแข็งกระดาง มีสีขาวหรือสี - ไมควรปลูกพืชอาศัย เปนพืช
ครีม ถาอยูในที่ชื้นแฉะจะเปอยยุย แซมหรื อ พื ช ร ว มยาง เช น
ทุ เ รี ย น ลองกอง สะตอ
ดอกเห็ด พบบริ เ วณโคนต น หรื อ รากที่ โ ผล
สะเดาบาน สะเดาเทียม ทัง
พนดิน ขนาดไมแนนอน มีลักษณะ
กระถิ น เทพา น อ ยหน า
เปนแผนแข็งครึ่งวงกลมแผนเดียว
พริ ก ไทย มั น สํ าปะหลั ง
หรือซอนกันเปนชั้น ๆ ผิวดานบนสี
มะเขือ พริกขีห้ นู
เหลื อ งส ม โดยมี สี เ ข ม และอ อ น
- หลังปลูกยางควรตรวจสภาพ
เรียงสลับกันเปนวงขอบดอกเห็ดมี
ตนยางอยางสมําเสมอ ่ หาก
สีขาว ผิวดานลางมีสีสมแดงหรือ
พบตนยางเปนโรคใหขดุ ออก
นํ้าตาล
ทําลาย และไมควรปลูกยาง
ซํา้
- ตรวจบริเวณโคนและรากของ
ต น ยางที่ อ ยู  ข  า งเคี ย งกั น ที่
เปนโรคไปรอบทิศทาง จน
พบตนสมบูรณปราศจากโรค
ให ขุ ด คู กั้ น ระหว า งต น
สมบู ร ณ กั บ ต น ที่ เ ป น โรค
ขนาดคู ก ว า งลึ ก 30x60
เซนติเมตร และควรขุดลอกคู
ซําทุ
้ ก 6 เดือน
- ตนเปนโรคทีม่ พี มุ ใบเหลืองควร
ขุดรากออกทําลายสวนตนที่
พบอาการและเสนใยเชือ้ ราที่
รากแขนงบางสวนควรเฉือน
หรือตัดออกแลวใชสารเคมี
รักษา
- สารเคมีทแี่ นะนําเพือ่ การปอง
กั น และรั ก ษาโรครากคื อ
t r i d e m o r p h ห รื อ
cyproconazole ความเขม
ขน 0.5% หรือ 0.05% สาร
อ อ ก ฤ ท ธิ์ ห รื อ
propiconazole อัตรา 0.5
กรัม สารออกฤทธิ์
ตารางที่ 33 แมลงศัตรูยางพาราที่สําคัญ
สวนที่
ชื่อแมลงศัตรูยาง ลักษณะอาการ การปองกันกําจัด
ถูกทําลาย
สวนที่
ชื่อแมลงศัตรูยาง ลักษณะอาการ การปองกันกําจัด
ถูกทําลาย
1. ปลวก ราก และ พุมใบจะเปนสีเหลือง เมื่อขุดดูรอบ ใช ส ารเคมี fipronil อั ต รา
Coptotermes ลําตน รากจะเห็นรากถูกกัดกินถึงภายใน (5%SC) อัตรา 0.02% สาร
curvignathus ลําตนจนเปนโพรง อ อ ก ฤ ท ธิ์ ห รื อ ส า ร 8 0
มิลลิลิตรตอนํ้า 20 ลิตร ราด
รอบตนยางที่ถูกปลวกทํ าลาย
และต น ข า งเคี ย งต น ละ 1-2
ลิตร
2. หนอนทราย ราก ตั ว หนอนจะกั ด กิ น รากจนทํ าให กรณีพบการทําลายของหนอน
เป น ตั ว อ อ นของ ระบบรากเสียหาย ตนยางแสดง ใชสารเคมี
ด ว งป ก แข็ ง ชนิ ด อาการพุ  ม ใบเหลื อ งเมื่ อ ขุ ด ดู โ คน - endosulfan+BPMC (45%
หนึ่ง และรากจะพบตัวหนอนสีขาว ลําตัว G) อัตรา 5 กิโลกรัมตอไร
โคงงอเปนรูปตัว C โรยรอบ ๆ ตนยางแลวกลบ
ดิน
- fipronil (5% SC) อัตรา 80
มิลลิลิตรตอนํ้ า 20 ลิตร
หรือ carbosulfan (20%
EC) อัตรา 0.04 – 0.08%
สารออกฤทธิ์ หรือ สาร 40-
80 มิลลิลติ รตอนํา้ 20 ลิตร
ราดตนยางทีถ่ กู หนอนทราย
กั ด กิ น และต น ข า งเคี ย ง
ตนละ 1 – 2 ลิตร
อาการเปลือกแหงของยางพารา
อาการเปลือกแหงของยางพารา (Tapping Panel Dryness) เปนลักษณะความผิดปกติของการไหลของนํ้า
ยาง เกิดขึ้นบริเวณหนากรีดของยางพารา ทําใหผลผลิตลดลงรอยละ 15-20 ตอป โดยทั่วไปจํานวนตนที่แสดงอาการ
เปลือกแหงในแปลงจะเพิ่มขึ้นเฉลี่ยรอยละ 1 ตอป สาเหตุของอาการเปลือกแหงเกิดจากความผิดปกติทางสรีรวิทยา
และปจจัยอื่น ๆ เชน สภาพแวดลอม ปจจัยทางดินและความชื้น การบํารุงรักษาสวนยางและการกรีดหักโหม ลักษณะ
อาการเปลือกแหง หลังจากกรีดยางแลวนํ้ายางจะจับตัวเปนกอน เปนจุด ๆ ตามรอยกรีด หากกรีดตอไปจะไมใหนํ้ายาง
เปลือกแหงเปลี่ยนเปนสีนํ้าตาลออน แข็งกระดางแยกจากกันเปนชิ้น ๆ และแตก ขยายลุกลามจนถึงพื้นและหลุดออก
การปองกันรักษา เมื่อตนยางแสดงอาการเปลือกแหงตองหยุดกรีดประมาณ 6-12 เดือนหรือจนกวานํ้ายางจะ
ไหลเปนปกติ ตนยางที่แสดงอาการเปลือกแหงชั่วคราว จะสามารถกรีดเอานํ้ายางไดอีกหลังจากหยุดกรีด การปองกัน
ไมใหตนยางเกิดอาการเปลือกแหง ควรบํารุงรักษาสวนยางใหถูกตอง ใสปุยและปรับปรุงบํารุงดินใหดินมีความอุดม
สมบูรณและชุมชื้น ใชระบบกรีดใหเหมาะสมกับพันธุยาง และไมกรีดหักโหมติดตอกันเปนเวลานาน โดยเฉพาะกับยาง
พันธุ BPM 24 และพันธุ PB 235 และไมควรใชสารเคมีเรงนํ้ายาง
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง
การกรีดยางเปนการนําผลผลิตในรูปของนํ้ายางจากบริเวณเปลือกของตนยางเพื่อแปรรูป วิธีการกรีดยางที่
ถูกตอง สามารถเพิ่มผลผลิตใหมากขึ้นอยางยั่งยืน จึงควรพิจารณาปจจัยตาง ๆ ที่สําคัญ คือ พันธุยาง อายุตนยาง ฤดู
กาล การเปดกรีด วิธีการกรีด ระบบกรีด วิธีการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง และความชํานาญของคนกรีดยาง การเลือกใช
ปจจัยที่เหมาะสม และสอดคลองกันสามารถเพิ่มผลผลิตยางใหสูงขึ้น ถนอมตนยางใหกรีดไดระยะยาวนาน และเปน
อันตรายตอตนยางนอยที่สุด
โครงสรางเปลือกยางและทอนํ้ายาง
โครงสรางของเปลือกยาง มีสวนประกอบสําคัญ 3 สวน คือ
1. เปลือก (bark) คือสวนที่อยูบริเวณนอกสุด แบงออกเปน 2 ชั้น คือ
• เปลือกชั้นในสุด หรือเปลือกออน (soft bark) อยูบริเวณติดกับเยื่อเจริญ เปนสวนที่มีเนือ้ เยือ่ และ
ทอนํายางที
้ ส่ รางขึน้ มาใหม มีจานวนวงท
ํ อนํายางหนาแน
้ นและสมบูรณทสี่ ดุ มากกวาเปลือกชั้น
นอก ซึ่งทอนํ้ายางเหลานี้จะวางตัวจากขวาไปซาย ความหนาของเปลือกชั้นนี้ประมาณ 20-30 %
ไมมี stone cell จึงทําใหเปลือกคอนขางนุม
• เปลือกชั้นนอก หรือ เปลือกแข็ง (hard bark) อยูถัดจากเปลือกชั้นในสุดออกมาทางดานนอก เปน
สวนเนื้อเยื่อที่ถูกดันออกมาขางนอกเมื่อมีการสรางเนื้อเยื่อใหมขึ้นมาแทนที่ในเปลือกชั้นในสุด
เปลือกสวนนี้มี stone cell เกิดขึ้น ทําใหทอนํ้ายางขาดและไมสมบูรณ และทําใหเปลือกคอน
ขางแข็ง ความหนาของเปลือกชั้นนี้ประมาณ 70-80 %
2. เยือ่ เจริญ (cambium) คือ สวนทีอ่ ยูร ะหวางเปลือกกับเนือ้ ไม เปนสวนทีส่ รางความเจริญเติบโต
ใหกับตนยางและเปนสวนที่มีการแบงตัวตลอดเวลา การแบงตัวเขาทางดานในจะกลายเปนเนื้อไม
แบงตัวออกทางดานนอกจะกลายเปนเปลือกยาง โดยสรางเปลือกงอกใหมขึ้นมาแทนที่เปลือกที่กรีดไป
หากเยือ่ เจริญถูกทําลายจะไมมีการสรางเปลือกใหมขึ้นทดแทน
3. เนื้อไม เปนแกนกลางสําหรับยึดลําตนไมมีทอนํ้ายางอยูเลย แตจะมีทอนํ้า (xylem) อยู
ทอนํ้ายาง (latex vessel)

ทอนํ้ ายางเรียงตัวกันออกมาจากเยื่อเจริญรอบลํ าตนตามแนวดิ่งเปนชั้นๆ โดยทั่วไปอยูใน
ลักษณะเอียงไปทางขวาจากแนวดิ่งเล็กนอยประมาณ 2.1-2.7 องศา เมื่อหันหนาเขาหาตนยาง การกรีดจึง
การกรีดยางและการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง - 70
ตองกรีดเอียงจากซายบนมาขวาลางเพื่อใหตัดทอนํ้ายางมากที่สุด โดยทอนํ้ายางจะเรียงตัวกันเปนวงรอบ
ลําตน พันธุที่ใหผลผลิตสูงมักจะมีจํานวนวงทอนํ้ายางมาก นํ้ายางสามารถติดตอกันไดภายในวงทอชั้น
เดียวกัน แตไมสามารถติดตอกันไดระหวางวงทอนํ้ายาง ภายในทอนํ้ายางมีนํ้ายางบรรจุอยู นํ้ายางสดที่
กรีดจากตนยางมีลักษณะเปนของเหลวสีขาว หรือสีครีมอยูในสภาพสารแขวนลอย นํ้ายางสด ประกอบ
ดวยสารตางๆ ซึ่งมีปริมาณแปรปรวนอยางกวางขวาง ขึ้นอยูกับปจจัยที่สําคัญ เชน พันธุยาง อายุของตน
ยาง ฤดูกาล และวิธีการกรีดยาง เปนตน ปกตินํ้ายางสด (โดยนํ้าหนัก) จะมีสวนของเนื้อยางแหงประมาณ
35 % สวนของนํ้าประมาณ 55 % และสารอื่นๆ ประมาณ 10 % สวนตาง ๆ ดังกลาวจะมองเห็นชัดเจน
เมือ่ ปนแยกดวยเครื่องปนความเร็วสูง
ปจจัยของการกรีด
ปจจัยของการกรีดที่มีผลตอผลผลิต มีดังนี้
1. ความลึกของการกรีด ความหนาแนนของจํานวนทอนํ้ายางมีมาก บริเวณเปลือกชั้นใน และมีมากที่สุด
ประมาณ 40 % ตรงบริเวณใกลเยื่อเจริญ มีการศึกษาพบวาโดยทั่วไปการกรีดยางจะเหลือสวนของเปลือกชั้นในสุด
ถึง1.3 มิลลิเมตร ยังคงเหลือวงทอนํ้ายางไวบนตนโดยไมไดกรีดถึง 50 % ซึ่งเปนทอนํ้ายางที่สมบูรณที่สุด ถากรีดเหลือ
1 มิลลิเมตร จากเยื่อเจริญจะกรีดได 52 % ของทอนํ้ายาง หรือถากรีดเหลือ 0.5 มิลลิเมตร ตัดวงทอนํ้ายางไดถึง 80 %
ดังนั้นการกรีดใหไดนํ้ายางมากจึงควรกรีดใหใกลเยื่อเจริญมากที่สุด แตหากกรีดลึกเกินไปหนายางจะเปนแผลเปลือก
งอกใหมขรุขระ ไมสามารถกรีดตอไปได การกรีดจะกรีดไดลึกหรือไมนั้นขึ้นกับความชํานาญของแรงงานกรีด
2. ขนาดของงานกรีด หมายถึงจํานวนตนยางที่คนกรีดสามารถกรีดไดแตละวัน ซึ่งขึ้นอยูกับขนาดของตน
ยาง ความยาวรอยกรีด ลักษณะของพื้นที่ ความชํานาญของคนกรีด และชวงเวลาการไหลของนํ้ายาง ปกติการกรีด
ครึ่งตนคนกรีดคนหนึ่งสามารถ กรีดได 450-500 ตนตอวัน และการกรีด 1/3 ของลําตนคนกรีดคนหนึ่งสามารถ กรีดได
650 - 700 ตนตอวัน
3. เวลาที่เหมาะสมสําหรับกรีดยาง ผลผลิตของนํ้ายางจะขึ้นอยูกับความเตงของเซลล ซึ่งมีผลตอความ
ดันภายในทอนํ้ายาง ในชวงกลางวันความเตงของเซลลจะลดตํ่าลง สาเหตุมาจากการคายนํ้า โดยจะเริ่มลดตํ่าหลังดวง
อาทิตยขึ้น จนถึงเวลา 13.00-14.00 น. จะลดลงตํ่าสุดหลังจากนั้นก็เริ่มเพิ่มขึ้น จนกลับสภาพเดิมเมื่อเวลากลางคืน
จากการทดลองกรีดเวลาตางกัน พบวาการกรีดชวงเวลา 06.00-08.00 น. ไดนายางน ํ้ อยกวาการกรีดชวงเวลา 03.00-
06.00 น. เฉลีย่ ประมาณ 4-5 % การกรีดชวงเวลา 08.00-11.00 น. ไดนํ้ายางนอยกวาการกรีดกลางคืน เฉลี่ยประมาณ
16 % และการกรีดชวงเวลา 11.00-13.00 น. ไดนํ้ายางนอยกวาการกรีดกลางคืน เฉลี่ยประมาณ 25 %
4. ความสิ้นเปลืองเปลือก การกรีดเปลือกหนาหรือบางไมมีผลกระทบตอผลผลิต การกรีดที่ใช
ความถี่ของการกรีดตํ่า จะสิ้นเปลืองเปลือกตอครั้งกรีดมากกวาการกรีดที่ใชความถี่ของการกรีดสูง แต
เมือ่ รวมความสิ้นเปลืองเปลือก ทุกครั้งกรีดแลวจะนอยกวา ถาหากความสิ้นเปลืองเปลือกในรอบปของ
การกรีดวันเวนวัน (d/2) คือ 100 % การกรีดวันเวน 2 วัน สิน้ เปลืองเปลือก 75 % และการกรีดวันเวน 3 วัน
สิน้ เปลืองเปลือก 60 % การกรีด 2 วัน เวนวัน สิ้นเปลืองเปลือก 140 % การกรีด 3 วัน เวนวัน สิ้นเปลือง
เปลือก 150 % และการกรีดทุกวัน สิ้นเปลืองเปลือก 190 % โดยปกติการกรีดวันเวนวัน สิ้นเปลืองเปลือก
แตละครั้งกรีดระหวาง 1.7-2.0 มิลลิเมตร หรือไมเกิน 25 เซนติเมตรตอป
5. ความคมของมีด มีดกรีดยางควรลับใหคมอยูเสมอ เพราะจะทําใหตัดทอนํ้ายางดีขึ้นและสิ้น
เปลืองเปลือกนอยกวาการใชมีดกรีดยางที่ไมคม
การเปดกรีด
การเปดกรีดจะคํานึงถึงขนาดของตนยางมากกวาอายุ กอนที่จะเปดกรีดควรศึกษารายละเอียดใน
การเปดกรีด เชน ขนาดของตนยาง ระดับความสูงที่จะเปดกรีด ความลาดชันของรอยกรีด และอื่นๆ เพื่อ
จะไดทราบวาควรเปดกรีดอยางไรจึงจะไดรับผลผลิตสูง
ขนาดของตนยาง
ตนยางพรอมเปดกรีดเมื่อวัดเสนรอบตนได 50 เซนติเมตร ที่ความสูง 150 เซนติเมตร จากพื้นดิน จากการ
ทดลองพบวา การเปดกรีดเมื่อตนยางขนาดเล็ก หรือตนยางที่ยังไมไดขนาดเปดกรีด จะไดรับผลผลิตนอย โดยเฉพาะ
การกรีดหนึง่ ในสามลําตนทุกวันกับตนขนาดเล็ก ผลผลิตเฉลีย่ ตอครัง้ ลดลง 30-51 % และผลผลิตสะสมตอปลดลง 6-43
% และการกรีดตนยางขนาดเล็กมีผลทําใหตนยางมีอัตราการเจริญเติบโตที่ตํ่ากวาตนที่ไดขนาดเปดกรีด 12-28 %
การเปดกรีดตนยางทั้งสวน พิจารณาได 2 แบบ
1. มีจํานวนตนยางที่มีขนาดเสนรอบตนไมตํ่ากวา 50 เซนติเมตร ไมนอยกวาครึ่งหนึ่งของจํานวนตนยางทั้ง
หมด จากการทดลองพบวาผลผลิตตอครั้งกรีดลดลงเพียง 20 % เมื่อเปรียบเทียบกับการเปดกรีดตนยางที่ไดขนาดทั้ง
สวน
2. มีตนยางที่มีขนาดเสนรอบตนไมตํ่ากวา 45 เซนติเมตร มากกวา 80 % ของจํานวนตนยางทั้งหมด จาก
การทดลองพบวาผลผลิตตอครั้งกรีดลดลงเพียง 29 % เมื่อเปรียบเทียบกับการเปดกรีดตนยางที่ไดขนาดทั้งสวน แต
หากเกษตรกรเปดกรีดเมื่อตนยางมีลําตนขนาด 45 เซนติเมตร ไมนอยกวาครึ่งหนึ่งของจํานวนตนยางทั้งสวน ผลผลิต
ตอครั้งกรีดลดลงถึง 42 %
ระดับความสูงของการเปดกรีด
• เปดกรีดที่ระดับความสูง 150 เซนติเมตรจากพื้นดิน
• การเปดกรีดที่ระดับตํ่ากวา 150 เซนติเมตร แมวาจะใหผลผลิตในรอบปแรกสูงกวาก็ตาม แตระยะ
หลังผลผลิตไมแตกตางกันมาก จากการทดลองผลผลิตเฉลี่ย 7 ป พบวาการเปดกรีดระดับความสูง 50-
150 เซนติเมตร ใหผลผลิตตางกันเพียง 1-6 % โดยการเปดกรีดระดับตํ่าใหผลผลิตในรอบปแรกสูง สวน
การเปดกรีดระดับสูงใหผลิตในรอบปหลังสูง และพบวาการเจริญเติบโตไมแตกตางกัน แตในกรณีที่คน
กรีดยังไมชํานาญการกรีด การเปดกรีดที่ระดับตํ่ากวา 150 เซนติเมตร มีผลดีในระยะแรกเพราะกรีดได
สะดวกกวา
• การเปดกรีดหนาแรกไมวาจะเปดที่ระดับความสูงใดก็ตาม วัดเสนรอบตนยางให ไดขนาด 50 เซนติเมตร
ที่ระดับความสูง 150 เซนติเมตรจากพื้นดิน
ความลาดชันของรอยกรีด
ความลาดชันของรอยกรีดควรทํามุม 30-35 องศากับแนวระดับ เพื่อใหนํ้ายางไหลไดสะดวก ไมไหลออก
นอกรอยกรีด ทําใหไดผลผลิตเต็มที่ และควรรักษาระดับความลาดชันตามที่กําหนดไว กรีดยางใหรอยกรีดเอียงทํามุม
จากซายลงมาขวา การกรีดเมื่อรอยกรีดมีมุมเปลี่ยนไปจากเดิม หากมุมกรีดเปลี่ยนจาก 30 องศาเปน 45 องศา ผล
ผลิตเพิ่มขึ้น 2-3 % ตอ 25 ไร แตความยาวรอยกรีดจะเพิ่มขึ้น 22 % แรงงานกรีดตองลดจํานวนตนจากเดิมลง
ประมาณ 20 ตน หากมุมกรีด ตํ่ากวา 30 องศา จะทําใหนํ้ายางไหลออกนอกรอยกรีด
ขัน้ ตอนและวิธีปฏิบัติในการเปดกรีดหนายาง
อุปกรณการเปดกรีด
1. ไมเปดกรีด
2. มีดเจะบง
3. รางรองรับนํ้ายาง
4. ลวดรับถวยนํ้ายาง
5. ถวยนํ้ายาง
การทําไมเปดกรีด
• อุปกรณ
1. ไมระแนง
2. แผนสังกะสีเรียบ กวาง 5 เซนติเมตร ยาว 30 เซนติเมตร
3. เชือกฟางยาว 50 เซนติเมตร
• วิธีทําไมเปดกรีด
1. ตัดไมระแนงใหไดความยาว 150 เซนติเมตร หรือตามความสูงของการเปดกรีด
ปลายดานบนตัดเปนมุม 30 องศา กับแนวระดับ
2. ตอกตะปูยดึ แผนสังกะสีติดกับไมตามแนวเฉียงของปลายไมที่ตัด (แผนสังกะสีทํา
มุม 30 องศา กับแนวระดับ)
3. ผูกเชือกฟางยาว 50 เซนติเมตร ใหกึ่งกลางเชือกอยูในตําแหนงที่ตอกตะปูบนแผน
สังกะสี
ขัน้ ตอนการเปดกรีด
1. การวัดขนาดของตนยาง ใชเชือกยาว 50 เซนติเมตร วัดรอบตนยาง (ใหวัดขนาดของตนยางในระดับ
ความสูงจากพื้นดิน 150 เซนติเมตร) หากปลายเชือกทั้งสองไมซอนกันก็แสดงวาตนยางไดขนาด 50 เซนติเมตร หรือ
โตกวา แสดงวาเปดกรีดได
2. การทํารอยกรีด การเปดกรีดหนายางใชไมเปดกรีดตามแนวตั้ง กดแผนสังกะสีใหแนบกับตน
ยางตามแนวลาดเอียงของแผนสังกะสี แลวใชชอลกหรือตะปูทําเครื่องหมายบนตนยาง
3. การแบงครึ่งหนากรีดใชเชือกวัดรอบตน แลวนํามาทบครึ่ง จากนั้นนําเชือกที่ทบครึ่งแนบกับตนยางโดยให
ปลายดานหนึ่งอยูที่รอยแบงครึ่งดานหนา ดึงปลายเชือกอีกดานหนึ่งแนบกับตนยางตรงแนวระดับไปทางดานหลัง แลว
ทําเครื่องหมายไว ทําเชนนี้อีกครั้งในระดับที่ตํ่ากวาเดิมประมาณ 30 เซนติเมตร
4. การทํารอยแบงครึ่งดานหลังใชตะปูหรือชอลก ทําสวนแบงครึ่งดานหลังผานจุดทั้งสอง จากนั้นใชมีดกรีด
เบา ๆ ตามรอยที่ทําเครื่องหมายไว
5. การติดรางรองนํ้ายางและลวดรับถวยนํ้ายาง ติดรางรองรับนํ้ายาง หางจากรอยกรีดดานหนาลงมา 30
เซนติเมตร และติดลวดรับถวยนํ้ายางใหหางจากลิ้นรับนํ้ายางลงมา ประมาณ 10 เซนติเมตร
6. เปดกรีดตามรอยที่ทําไว
การกรีดปกติ
การกรีดยางหนาปกติ คือการกรีดยางหนาลางที่ระดับความสูงของหนากรีดที่ระดับ 150 เซนติเมตร ลงมา
ระบบกรีดที่แนะนํามีขอมูลเปรียบเทียบในตารางที่ 34
ตารางที่ 34 ขอมูลเปรียบเทียบของระบบกรีดที่แนะนํา
ระบบกรีด
หนึ่งในสามของ
หนึ่งในสามของ ลําตนวันเวนวัน
รายการ ครึ่งลําตนวัน ครึ่งลําตนสอง
ครึ่งลําตนวันเวน ลําตน สองวัน รวมกับการใช
เวนสองวัน วันเวนวัน
วัน (½S d/2) เวนวัน สารเคมีเรงนํ้า
(½S d/3) (½S 2d/3)
( S 2d/3) ยาง
( S d/2+ET2.5%)
ผลผลิตตอครัง้ กรีด ดีมาก ดี ปานกลาง คอนขางนอย ดี
ผลผลิตสะสม ใกลเคียงกับการ
กรีดครึง่ ตนเวนวัน
หากใช ร  ว มกั บ
สารเคมีเรงนํายาง
้
2.5% ไดผลผลิต
สูงกวา
ระบบกรีด
หนึ่งในสามของ
หนึ่งในสามของ ลําตนวันเวนวัน
รายการ ครึ่งลําตนวัน ครึ่งลําตนสอง
ครึ่งลําตนวันเวน ลําตน สองวัน รวมกับการใช
เวนสองวัน วันเวนวัน
วัน (½S d/2) เวนวัน สารเคมีเรงนํ้า
(½S d/3) (½S 2d/3)
( S 2d/3) ยาง
( S d/2+ET2.5%)
ความสิ้นเปลือง นอยมาก นอย ปานกลาง ปานกลาง นอยมาก
เปลือก
ความสมบูรณของ ดี
เปลือก งอกใหม
ระยะเวลากรีด/ 7-8 ป 5-6 ป 3-4 ป 3-4 ป 5-6 ป
หนากรีด
การใชสารเคมี หลังจาก 3 ปแรก เมื่อกรีดถึงระยะ
เรงนํ้ายาง ของการกรีด เปลือกงอกใหม
พันธุยาง ใชไดทุกพันธุ ใชไดทุกพันธุ
จํานวนแรงงาน 1 คน / 3 แปลง 1 คน / 2 แปลง 1 คน / 1 แปลง 1 คน / 1 แปลง 1 คน / 3 แปลง
คนกรีด
ขนาดแปลงกรีด 1,500 ตน หรือ 1,000 ตน หรือ 14 เล็กกวา 10 ไร เล็กกวา 10 ไร 1,400 ตน หรือ
21 ไร ไร 20 ไร
การเกิดอาการ นอยมาก นอย ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง
เปลือกแหง
การกรีดสาย/ หลังจาก 3 ป เมื่อกรีดถึงระยะ
กรีดชดเชย ของการกรีด เปลือกงอกใหม
จํานวนวันกรีด ไมเกิน 160 วัน/ป ไมเกิน 160 วัน/ป
การกรีดยางไมควรกรีดยางทุกวันหรือกรีดติดตอกันหลายวัน เพราะแมวาจะไดผลผลิตสะสมตอปสูงเนื่อง
จากจํานวนวันกรีดมาก แตผลผลิตตอครั้งกรีดตํ่า ปริมาณเนื้อยางแหง (DRC) ลดลง การสิ้นเปลืองเปลือกสูงทําให
ระยะเวลากรีดถึงเปลือกงอกใหมนอยลง เปลือกงอกใหมบาง กระทบตอการกรีดซํ้า และจํานวนตนยางแสดงอาการ
เปลือกแหงสูง ดังนั้นตนยางควรมีเวลาหยุดพัก เพื่อสรางนํ้ายางและใหผลผลิตที่ดีในระยะยาว การกรีดถี่ไมเหมาะกับ
การใชสารเคมีเรงนํ้ายาง ซึ่งมีรายงานเปรียบเทียบระบบกรีดกับยางพันธุ RRIM 600 ในตารางที่ 35
ตารางที่ 35 เปรียบเทียบระบบกรีดกับยางพันธุ RRIM 600
ความยาว ผลผลิตเฉลี่ย ระยะเวลากรีด ความหนาเปลือก DRC ตนเปลือก

ความถี่
รอยกรีด (กรัม/ตน/ครั้ง) ถึงเปลือกงอกใหม งอกใหม (มม.) (%) แหง (%)
½S d/2 44.24 10 ป 9 เดือน 8 1/ 41.8 1.7
2d/3 40.98 7 ป 8 เดือน 7.4 2/ 39.1 5
2/
3d/4 36.41 7 ป 7.3 36.4 8.3
3/
d/1 29.84 5 ป 7 เดือน 5.5 35.2 26.7
2/
S d/1 27.76 7 ป 9 เดือน 7.4 35.5 8.3
1/
วัดในปที่ 9 เหลือเวลาอีก 2 ปกอนกรีดเปลือกงอกใหม
2/
วัดในปที่ 8 ซึ่งเปดกรีดเปลือกงอกใหม
3/
วัดในปที่ 7 ซึ่งกรีดเปลือกงอกใหมไปแลว 1 ป
การกรีดในชวงผลัดใบ
การกรีดยางติดตอกันมีผลทําใหผลผลิตลดลง โดยเฉพาะในชวงตนยางผลัดใบ ซึง่ ระยะดังกลาว
แตกตางกันไปตามทองถิ่นและชนิดของพันธุยาง ระยะของการผลัดใบตั้งแตใบเริ่มรวงจนถึงใบแกโดย
ทัว่ ไปใชระยะเวลาประมาณ 2 เดือน หากมีความจําเปนตองกรีดในชวงนี้ หรือเพื่อเพิ่มจํานวนวันกรีดก็
สามารถทําไดแตจะไดผลผลิตนอยกวาปกติ ซึ่งในชวงผลัดใบไมควรใชสารเคมีเรงนํ้ายาง และจะตอง
หยุดกรีดในระยะที่มีการผลิใบใหม เพราะการกรีดในระยะนี้จะมีผลกระทบตอการเจริญเติบโตและผล
ผลิตลดลง
การเพิ่มจํานวนวันกรีด
การกรีดยางโดยปกติ กรีดระบบกรีดครึ่งลําตนวันเวนสองวัน หรือกรีดครึ่งลําตนวันเวนวันจะมี
วันกรีดเฉลีย่ ราว 100-150 วันตอป แตในบางทองที่มีฝนตกชุก 5-6 เดือน เมื่อตนเปยกเกษตรกรกรีดยาง
ไมได หากทองที่ใดมีจํานวนวันกรีดตํ่ากวา 100 วันตอป สามารถเพิ่มจํานวนวันกรีดยางในชวงฤดูฝนได
แตไมควรเกิน 160 วันตอป การกรีดมากเกินไปทําใหผลผลิตลดลง เปลือกงอกใหมหนาไมพอเมื่อกรีด
ใหม จึงไมควรใชในทองที่ที่มีวันกรีดปกติมากอยูแลว การเพิ่มจํานวนวันกรีดมีหลายวิธี ดังนี้
1. กรีดสาย คือการกรีดหลังจากเวลากรีดปกติ ซึ่งหนายางเปยกจากฝนตกตอนกลางคืนและแหง
เมื่อสาย สามารถกรีดไดทกุ เวลาแตไมควรกรีดในชวงเวลา 11.00-13.00 น. เพราะผลผลิตไดรบั นอยกวา
ปกติมาก
2. การกรีดชดเชย คือการกรีดซํ้างานกรีดเดิมในวันถัดไป เพื่อทดแทนวันกรีดที่เสียไปจากฝนตก
แตไมควรกรีดซํ้าแปลงเดิมติดตอกันเกินกวา 2 วัน
3. ใชอุปกรณกันนํ้าฝน เพื่อปองกันหนายางเปยก เชนใชพลาสติกกันฝนแบบคลุมหรือแบบรม เปนตน ไม
ควรใชอุปกรณกันฝนรวมกับระบบกรีดถี่ที่กรีดติดตอกันมากเกินกวา 2 วัน
ขอควรพิจารณาการใชอุปกรณกันนํ้าฝน
1. ไมควรใชตะเกียงแกสเพราะทําใหไฟไหมพลาสติกกันฝนได ควรใชตะเกียงแบตเตอรี
2. ในวันที่อากาศปลอดโปรง ควรเปดพลาสติกออกเพื่อระบายความรอนและความชื้น
3. ใชสารเคมีปองกันเชื้อราโรคหนายาง สัปดาหละครั้ง ในชวงโรคหนายางระบาด
4. พลาสติกมีอายุการใชงาน 4-5 เดือน ตองทําใหมทุกป
5. กรณีจางแรงกรีดการคืนทุนคาอุปกรณตองใชเวลานานขึ้น
6. เสียเวลาเปดพลาสติกกอนกรีด เวลาทํางานเพิ่มขึ้น 1 ชั่วโมง
การกรีดยางหนาสูง
การกรีดยางหนาสูง เปนการกรีดยางระดับความสูงกวาการกรีดยางหนาปกติ ใชกับตนยางอายุ
มากใกลโคน หรือเปลือกหนาลางไมสามารถใหผลผลิตไดตามปกติ
ระบบกรีดหนาสูงที่แนะนํามี 2 แบบ ดังนี้

1. การกรีดเพื่อพักหนากรีดปกติ
เนื่องจากปญหาเปลือกงอกใหมของหนากรีดปกติยังบางอยู จึงควรกรีดหนาสูงเพื่อรอใหเปลือกงอกใหมมี
ความสมบูรณมากขึ้น และไมควรกรีดหนาสูงบนหนากรีดที่สามเพราะจะสงผลกระทบตอผลผลิตของตนยางเมื่อกลับ
ไปกรีดหนาลางอีกครั้ง มีระบบกรีดยางที่แนะนํา 2 ระบบ คือ
1.1 กรีดหนึ่งในสามของลําตน กรีดขึ้น วันเวนวันควบคูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5%
( S Ê d/2 + ET 2.5%)
• วิธีการกรีดขึ้น
1) ทํารอยเสนหนาเสนหลังตามการแบงหนากรีด 1 ใน 3 ของลําตน
2) เปดกรีดเหนือรอยกรีดหนาลาง 10 เซนติเมตร ทํามุม 45 องศากับแนวระดับ
3) ขูดเปลือกทํารอยทาสารเคมีเรงนํ้ายาง
4) กรีดวันเวนวัน โดยใชวิธีการกรีดขึ้นใชมีดเกาจ หรือมีดเจะบง
5) การเปลี่ยนหนากรีดใหเวียนทวนเข็มนาฬิกา หรือเวียนทางดานขวาเมื่อหันหนาเขาหา
ตนยาง
1.2 กรีดหนึ่งในสามของลําตน กรีดลง วันเวนวันควบคูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5%

( S d/2 + ET 2.5%)
• วิธีการกรีดลง
1) ใชบันไดเปดกรีดที่ระดับความสูง 200-250 เซนติเมตร จากพื้นดิน ทําเสนหนาเสน
หลังตามการแบงหนากรีด ทํารอยกรีดมุม 30-35 องศา กับแนวระดับ โดยใชวิธีการ
กรีดลง ดวยมีดเจะบง
2) การกรีดหนาสูงกรีดลงจะทําใหผลผลิตลดลงเมื่อกรีดเขาใกลเปลือกของหนากรีดลาง
3) การเปลี่ยนหนากรีดใหเวียนตามเข็มนาฬิกา หรือเวียนทางดานซายเมื่อหันหนาเขาหา
ตนยาง
2. การกรีดกอนโคน
เมือ่ เปลือกของหนากรีดปกติบาง ใหผลผลิตลดลง หรือหนากรีดลางเสียหายไมสามารถกรีดซํ้า
ได และประสงคจะโคนตนยาง ควรที่จะใชวิธีการกรีดยางหนาสูงกอนการโคน 1-6 ป เพื่อใหไดรับผล
ตอบแทนสูงสุด สําหรับระบบกรีดยางที่แนะนํามี 2 ระบบ คือ
2.1 การกรีดกอนโคนควบคูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5%
• กรีดหนึ่งในสามของลําตน กรีดขึ้น วันเวนวัน ควบคูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายาง ( S Ê
d/2+ET 2.5%) เปดกรีดเหนือรอยกรีดหนาลาง 10 เซนติเมตร รอยกรีดทํามุม 45 องศา กับ
แนวระดับ เปลี่ยนหนากรีดทุกป สามารถกรีดไดนาน 3-6 ป
• กรีดหนึ่งในสี่ของลําตน รอยกรีด 2 รอยอยูดานตรงขาม กรีดขึ้น วันละรอยสลับกันทุกวัน ควบ
คูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% (2x¼S Ê d/1 (t,t)+ET 2.5% )เหมาะกับ
ชาวสวนที่นิยมกรีดทุกวันสามารถกรีดไดนาน 2 ป
• กรีดครึ่งลําตนกรีดขึ้นวันเวนวันควบคูกับการใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% (½S Ê
d/2 + ET 2.5%) เหมาะกับชาวสวนที่สลับแปลงกรีด ควรเปลี่ยนหนากรีดทุก 2 เดือน
สามารถกรีดไดนาน 2 ป
• กรีดครึ่งลําตนสองรอยอยูดานตรงขาม กรีดขึ้นวันละรอย สลับกันทุกวัน ควบคูกับการใชสาร
เคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% [2x½S Ê d/1 (t,t) + ET 2.5%] สามารถกรีดไดนาน 1
ป เพื่อใหผลผลิตสูงขึ้น ควรเปดกรีดรอยที่ 2 สูงกวารอยที่ 1 ขึ้นไป 75 เซนติเมตร เมื่อถึง
เดือนสุดทายกอนโคนใหกรีดทั้ง 2 รอยพรอมกัน
2.2 การกรีดหรือเจาะรวมกับการใชแกสเอทธิลีน
• กรีดหนึ่งในแปดของลําตน (หรือหนากรีดกวาง 10 เซนติเมตร) กรีดวันเวนสองวัน รวมกับการ
ใชแกสเอทธิลนี (⅛S Ê d/3 + ethylene หรือ 10cm S Ê d/3 + ethylene)
• เจาะหนึ่งรอยวันเวนสองวัน รวมกับการใชแกสเอทธิลีน (1Pc d/3+ethylene)
การกรีดหรือการเจาะรวมกับใชแกสเอทธีลีน มีขอควรพิจารณาดังนี้
1) ใชกับพันธุที่ตอบสนองตอสารเคมีเรงนํ้ายาง ตนโตสมบูรณ
2) ควรใชในเขตที่มีฝนตกชุก ไมควรใชในเขตแหงแลง ระบบนี้จะไดผลดีเมื่อความชื้นในดิน
สูง
3) การใชแกสเอทธิลีนมีตนทุนสูงกวาวิธีการใชสารเคมีเรงนํ้ายางปกติ ดังนั้นหากเจาของ
สวนยางดําเนินการเองจะไดรับผลตอบแทนสูงกวาการจางแรงงานกรีดหรือเจาะ
การใชสารเคมีเรงนํ้ายาง
สารเคมีเรงนํายาง
้ หมายถึงสารเคมีทเี่ มือ่ ใชกบั ตนยางแลว จะเพิม่ เวลาการไหลของนํายางมากขึ
้ น้ ทําใหไดผล
ผลิตมากขึ้นหลังจากที่ไดมีการกรีด หรือการเจาะตนยางในสวนพื้นที่ที่อยูใกล ๆ กับบริเวณที่ใชสารเคมีเรงนํ้ายาง สาร
เคมีที่มีประสิทธิภาพในปจจุบันไดแก 2-chloroethylphosphonic acid ซึ่งมีชื่อสามัญวา เอทธิฟอน (ethephon)
สามารถปลอยแกสเอทธิลีน (ethylene) ออกมาชาๆ หรือการใหแกสเอทธิลีนโดยตรง แกสนี้จะกระจายและซึมเขา
สูเปลือกชั้นใน เขาสูทอนํ้ายางทําใหนํ้าสามารถไหลผานผนังเซลลไดดขี นึ้ เพิม่ ปฏิกริ ยิ าการเปลีย่ นแปลงนําตาลซู
้ โครส
เพิม่ ความดันภายในทอนํายาง
้ เพิม่ บริเวณพืน้ ทีใ่ หนายาง
ํ้ ชะลอการจับตัวของเม็ดยางในนํายาง
้ การอุดตันจึงชาลงทําให
นํายางไหลได
้ นานขึน้
การใชสารเคมีเรงนํ้ายาง มี 4 แบบ คือ

1. การใชสารเคมีเรงนํ้ายางความเขมขน 2.5% กับหนากรีดปกติ ตองการกรีดเปลือกงอกใหม
• ทาใตรอยกรีด โดยขูดเปลือกใตรอยกรีด กวาง 2.5 เซนติเมตร และทาสารเคมีเรงนํายาง
้
• หยดในรอยกรีด โดยใชสารเคมีเรงนํายางที
้ ม่ คี วามเขมขน 10% จํานวน 1 สวน ผสมนํา้ 3 สวน
หยดในรอยกรีดที่ลอกยางรอยกรีดออกแลวประมาณ 3-4 หยด
• ทาในรอยบาก ใชมีดกรีดยางทําแนวบากเปนรองตื้น ๆ ขนาดกวาง 0.5 เซนติเมตร อยูตํ่าจาก
แนวรอยกรีด 2.5 เซนติเมตร และทาสารเคมีเรงนํ้ายางในรอยบาก
2. การใชสารเคมีเรงนํายางความเข
้ มขน 2.5% กับหนากรีดปกติและไมตอ งการกรีดเปลือกงอกใหม
• ทาเหนือรอยกรีด ใชสารเคมีเรงนํ้ายางทาเหนือรอยกรีด กวาง 1.25 เซนติเมตร
3. การใชสารเคมีเรงนํ้ายาง ความเขมขน 2.5% กับการกรีดยางหนาสูง โดยการกรีดขึ้น
• ทาในรอยบาก ใชมีดกรีดยางทําแนวบากเปนรองตื้น ๆ ขนาดกวาง 0.5 เซนติเมตร ใหรอยบากอยู
สูงกวาแนวรอยกรีด 4-5 เซนติเมตร และทาสารเคมีในรอยบาก ความถี่ของการใชสารเคมีเดือน
ละครั้ง
• ทาตามแนวตั้ง 3 แถบ ใชมีดเกาจขูดเปลือกเหนือรอยกรีดตามแนวตั้ง 3 แถบ กวางแถบละ
1.5 เซนติเมตร ความยาวของแถบเปนครึ่งหนึ่งของความยาวรอยกรีด และทาสารเคมีเรงนํ้ายาง
ในแถบทั้ง 3 แถบ ความถี่ของการใชสารเคมี 2 เดือนตอครั้ง
4. การใชสารเคมีเรงนํ้ายางชนิดแกส (ethylene)
• บรรจุแกสในภาชนะบรรจุและอัดแกสบริเวณเปลือกหนาสูงที่ตองการกรีดหรือเจาะ (ไมแนะนําให
ใชกับการกรีดหนาลางปกติ)
• ความถี่ของการใชแกส ใชเดือนละ 2 ครั้ง ๆ ละประมาณ 15 วัน
• ภาชนะบรรจุแกสและการปลอยอัดแกส ตองดําเนินการติดตั้งอยางถูกตองเหมาะสม เพราะหาก
แกสรั่วจะทําใหปริมาณแกสเขาสูเปลือกยางลดนอยลง ผลผลิตจะนอยลง
การตอบสนองของพันธุยางตอสารเคมีเรงนํ้ายาง
ยางแตละพันธุตอบสนองตอสารเคมีเรงนํ้ายางแตกตางกัน พันธุยาง BPM 1 ตอบสนองสารเคมี
เรงนํ้ ายางดี พันธุยางสงขลา 36 PB 255 PB 260 PR 255 RRIC 110 RRIM 600 และ GT 1
ตอบสนองสารเคมีเรงนํ้ ายางปานกลาง และพันธุยาง BPM 24 PB 235 และสถาบันวิจัยยาง 250
ตอบสนองสารเคมีเรงนํ้ายางตํ่า
มีดกรีดยาง
มีดที่ใชกรีดยางมี 2 ชนิด คือ มีดเกาจ และมีดเจะบง แตนิยมใชมีดเจะบง มีดกรีดยางควรลับให
คมอยูเ สมอ หินลับมีดมี 2 ชนิด คือ หินหยาบและหินละเอียด สําหรับหินละเอียดที่เพิ่งซื้อใหม จะมี
ความหนาไมสามารถจะนํามาลับแตงคลองมีดและเดือยมีดไดทันที จะตองนํามาแตงใหบางโดยใชหิน
หยาบ หรือสันมีดกรีดยางขูดหรือถูเสียกอน เพื่อใหเหมาะกับการแตงคลองมีดและเดือยมีด ในการลับ
มีดกรีดยางนัน้ ครั้งแรกใหลับดวยหินหยาบกอน จนสังเกตวามีความคมเกิดขึ้นแลว ใหใชหินละเอียดลับ
ซํ้า การลับมีดตองลับใหราบเรียบสมํ่าเสมอตลอดทั้งเลม ในขณะที่ลับดวยหินหยาบหรือหินละเอียด
พยายามหลีกเลี่ยงอยาใหถูกคลองมีดมากนัก เพราะจะทําใหเกิดเดือยงอกออกมา
การแตงมีด มีวิธีการ 3 ขั้นตอน คือ
1. แตงคลองมีด จะแตงคลองมีดใหเล็กหรือใหญ ขึ้นอยูกับอายุของตนยาง ซึ่งสัมพันธกับความ

หนาของเปลือก เชน
• มี ด คลองลึ ก มี ด ที่ แ ต ง จะมี เ ดื อ ย (หรื อ หงอนมี ด ) เล็ ก แหลมมนเหมื อ นนิ้ ว ชี้ เหมาะสําหรับ
ตนยางเพิ่งเปดกรีดซึ่งมีเปลือกบาง มีดจะจับหนายางไดดี
• มีดคลองใหญ มีดที่แตงจะมีเดือยแหลมมนเหมือนกับหัวแมมือ เหมาะสําหรับตนยางที่มีอายุ 15
ปขึ้นไป ที่มีเปลือกหนา มีดจะจับหนายางไดสนิทและจะไมบาดเนื้อไม
2. แตงเดือยมีด เดือยของมีดกรีดยางไมวาจะใชกรีดยางที่เริ่มเปดกรีดใหมซึ่งมีเปลือกบางหรือ
ยางอายุมากทีม่ ีเปลือกหนา ตองแตงเดือยมีดใหยื่นออกมาเล็กนอยหรือเสมอกับพุงมีด ถามีดเลมใดพุงมีด
ยืน่ ออกมายาวกวาเดือยมีด มีดเลมนั้นใชกรีดไมได ถานําไปกรีดจะบาดเนื้อไมทันทีเพราะพุงที่ยื่นออกมา
เปนตัวบาดเยื่อแคมเบียม
เดือยของมีดที่แตงถูกตอง ตองเปนเสนตรงกับสันของคลองมีด เพราะถาเดือยโคงเขาขางในแนวสันมีด
มีดจะไมจับหนากรีด เวลากรีดมีดจะตกหรือพลาดรอยกรีดไดงาย เพราะบังคับมีดยาก ทําใหบาดหนายางไดงาย ถา
เดือยโคงออกนอกแนวสันมีด จะทําใหมีดบาดเปลือกหนาและบาดลึกมากซึ่งทําใหเปลืองเปลือกและหนากรีดยางหมด
เร็ว
3. ลบคมมีด เมื่อแตงเดือยคลองมีดเสร็จแลว ใหลบคมดานนอกของมีด คือสวนที่แนบกับหนา
ยาง โดยลบคมสวนที่ถัดจากเดือยลงมาทางดานคมมีด สวนนี้ตองลบคมใหหมดแลวใชหินลับมีดแตงคม
มีดใหเฉียงเขาดานในเล็กนอย เพราะคมมีดสวนนี้ไมชวยในการกรีดยาง
สัญลักษณของระบบกรีด
สภาวิจยั และพัฒนายางระหวางประเทศ (International Rubber Research and Development Board
: IRRDB) ไดตกลงใหใชสญ ั ลักษณตา ง ๆ ของระบบกรีดเปนแบบเดียวกันเพือ่ ความสะดวกในการใช
สัญลักษณที่ควรทราบมีดังนี้
การแบงหนากรีด
สามารถแบงหนากรีดไดหลายสวนตามระบบกรีด เชน กรีด 1/2 ของลําตน 1/3 ของลําตน 1/4
ของลําตน หรือ 1/8 ของลําตน (ประมาณ 10 เซนติเมตร) ดังภาพที่ 1
1 ใน 2 ของลําตน 1 ใน 3 ของลําตน 1 ใน 4 ของลําตน 1 ใน 8 ของลําตน
ภาพที่ 1 การแบงรอยกรีด
S = การกรีดรอบลําตน เวียนจากซายลงมาขวา (S ยอจาก Spiral)

½S = กรีดครึ่งลําตน
S = กรีดหนึ่งในสามของลําตน
¼S = กรีดหนึ่งในสี่ของลําตน
⅛S = กรีดหนึ่งในแปดของลําตน
วันกรีด
d = วันกรีด (d ยอมาจาก day)
d/1 = กรีดทุกวัน (ตัวเลขแสดงถึงจํานวนวันกรีดครั้งหนึ่ง)
d/2 = กรีดทุก 2 วัน (กรีดวันเวนวัน)
d/3 = กรีดทุก 3 วัน (กรีดวันเวนสองวัน)
d/4 = กรีดทุก 4 วัน (กรีดวันเวนสามวัน)
3d/4 = กรีด 3 วันเวน 1 วัน
จํานวนรอยกรีด
2 x ½S = กรีดครึ่งลําตน 2 รอย
2 x ¼S = กรีดหนึ่งในสี่ของลําตน 2 รอย
สารเคมีเรงนํ้ายาง
ET = การใชสารเคมีเรงนํ้ายาง (ET ยอจาก Ethephon ซึ่งเปนชื่อสามัญ
ของสารเคมีที่ใชสําหรับเรงนํ้ายาง)
Gas = แกสเอทธิลีน
ทิศทางการกรีด
Ê = กรีดขึ้น
การกรีด
(t,t) = กรีด 2 รอย เปลี่ยนทุกครั้งกรีด (t ยอจาก tapping)
1Pc = การเจาะ 1 รอย แนวการเจาะเปนวงกลม

The Rubber Tree - FAO

Caricato da

Informazioni sul documento

Descrizione originale:

Copyright

Formati disponibili

Condividi questo documento

Condividi o incorpora il documento

Opzioni di condivisione

Hai trovato utile questo documento?

Questo contenuto è inappropriato?

Copyright:

Formati disponibili

The Rubber Tree - FAO

Caricato da

Copyright:

Formati disponibili

FAO Document Repository

Originated by: Agriculture Department

better farming series 25

Published by arrangement with the

First printing 1977

BETTER FARMING SERIES

1. The plant: the living plant; the root

10. The farm business survey

FOOD AND AGRICULTURE ORGANIZATION OF THE UNITED NATIONS

http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/DOCREP/006/AD221E/AD221E00.HTM (2 of 3)18/7/2548 16:15:06

• Why rubber trees are grown

• Where rubber trees are grown

• Preparing the seedlings

Germinating seeds in the germinator

Putting the germinated seeds in the nursery

Looking after the nursery

Grafting young plants

• Preparing the ground and making the plantation

Preparing the soil

Putting the young plants in the plantation

• Looking after the plantation

Protection against disease and insects

Starting the tapping

Harvesting the latex

Harvesting latex at the right time

• Suggested question paper

http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=/DOCREP/006/AD221E/AD221E00.HTM (3 of 3)18/7/2548 16:15:06

Originated by: Agriculture Department

Why rubber trees are grown

The rubber tree has roots made up of

In the bark of the rubber tree

The latex is harvested

The latex makes the rubber that is used:

● in the tires of bicycles, motorcars and airplanes;

Rubber is in great demand all over the world;

But it is very difficult

They cannot be grown everywhere.

http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E01.htm (1 of 2)18/7/2548 16:16:57

http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E01.htm (2 of 2)18/7/2548 16:16:57

Originated by: Agriculture Department

Where rubber trees are grown

● in Africa (250 000 tons of natural rubber);

In Africa they are grown mainly in the forest regions.

In Africa the chief producers of natural rubber are:

Liberia 100 000 tons

These production figures (for 1974) are from

To grow good rubber trees

● prepare the seedlings well;

http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E02.htm (1 of 2)18/7/2548 16:17:30

http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E02.htm (2 of 2)18/7/2548 16:17:30

Originated by: Agriculture Department

PREPARING THE SEEDLINGS

It takes two years to get seedlings

To raise seedlings for the plantation, you must:

● make the seeds germinate in the germinator;

Germinating seeds in the germinator

To do this, you have to:

● make the germinator;

• Making the germinator

Make beds 1 metre wide.

http://www.fao.org/documents/show_cdr.asp?url_file=//DOCREP/006/AD221E/AD221E03.htm (1 of 10)18/7/2548 16:18:15

Cover the germinator with a roof made of straw.