. .

^ ^v

o
^ r^
u "m
^
?-^a
GJ

u—— n-
^r^
^
===^0
o^^»^r-^

I?
"
r
T — -D
^n-
^^r^ ^5^
Vf 3 m

^"#t

--^'^îr^ 0^;-^
^^5r>^^

^-i^^è^

^--^r^l
 A ^ -#%- -'VÇ*^

1^9 âlSOa
(i^ %
% (^rijtberg S. £. a^

AMSTELÀEDAM.
9
-^M
143
 ELErVCHlTS
AUCTORUM ET OPERUM
on IN HOCCE YOLUMINF. CONTINENTUR.

PYRHHUS CORRADUS.
Praxis Dispensationum x'Vpostolicarunj.

AîMONIl S.

De sacris Ritibus Chrislianorutu.

INDEX RRRUM.

(j-vcubcbnt ?^îi(inc,
in via dicta u'AMomE ,
lior^ l;i Jianiér.; «l'Eriler.
 Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
Universityof Ottawa

http://www.archive.org/details/theologiaecursus19mign
 ,

THEOLOGIE
CURSUS COMPLETUS,
EX TRACT ATIBUS OMNIUM PERFECTISSIMIS UBIQUE HABITIS, ET A MAGN^

PARTE EPISCOPORUM INECNON THEOLOGORUM

EUROP.E CATHOLIC.^,

UNIVERSIM AD HOC INTERROGATORUM , DESIGNATIS

UNICÈ CONFLATUS,

Phirimis annotantihus prenhyleris

ad docendos levilas pascendosve impidos allé posiils,

ANNOTAVIT VERO SIMUL ET EDIDIT

J.-P. M .

TOmUS DEGIMUS-KONUS.
DE DISPENSATIONIBUS. - DE SACRIS RIT1BU8.

PARISIIS,
APUD EDITOREM,
IN VÏA CALLICÈ J)1CTA :

RUE d'a3IB0ISE, BARRIERE d'eNFER.

. 18 H).
SEP 2 7 196Î
 ,,, ,

^M

PYRRHI GORllADI VIT A.

CoRRAUUS (Pyrrhus) à Terra Nova, dioccesis Uossancnsis, in Calabrià, prolonolarins aposlolicus ac N(!ftipoli-

laiiie Ecclcsia; canoiiicus , ncciion inagnus Komx Inquisitor, tlecimo septimo scciilo lloruit. Celeberriwo, m ipsc

teslaliir, pâtre jiirecoiisullo Taliio Corrado orlus ,

juris iilriusqiie pciilissiimis ipse , in collogiiiin Ortitialiuiii

Dispciisalionuiii in Canctilarià Aposlolicà por suniniuiu l'oiililiccni cooplaliis, rcscri|)lorniiiqiic S. Pœiiiloiiliarice

nunioii depulaliis est. Ipsiiis libri de Dispensationibus ,

quos nuiic oninium canonlslaruin plausu , nccnoii pro

niaxiinà parochoruni et confessariorum ulilitaie typis recudimus, liis lucubralionibus acccnsendi sunl,d(;
(juibiis pnlissiiiiîim Kcclesia calholica, sivc ob juris coolcsiastici rcconditissiniam scicntiarn, sive ob praciicani
ennscienliie foii evolulioneni, in perpcluum gloriari débet. Illud Meiiq)c opiis, (piod hoc inscripsil lilido : Praxis
hispcnsaliontim opostolicarum pro ulroqiic foro, ex solidissimo Honianai Curi;e stylo liacleni'is serv.ito, sacronmi
Canoiium , conciliorum , aliarunique Conslitiitionum aposloiicaruni sanctionibus , concilii Tiidcntiiii deliniliu •

nlbus, S. Rolae Romanic decisionibus , classicoruin auclorum doclrinis, ac peritissimorum virorum observatio-
iiibus et responsis illuslravit inclytus auctor, quem lajjoris sui fincm nialerianiquc , nielhoduni siniul et usuni
pruœniiali stalim oralione exponentem audire neniineni cerlè pigebit.

iàUCTORIS PROŒBIIUra.
ALraberis lortassè, amice leclor, ad quid lanlà libro- est modus, qui in illis rite rcctèque tum à parlibu'»

nun copia, nostro hoc lempore exubérante, ego quo- ipsis, sive pragmaticis, aliisquc curialibus, inipetrau
(pie nocluas, ul aiunt, Albenas perferre constiluerini ;
dis ; lum à jndicibus ad id delegatis exeqiiendis, ser-

ut ergo justissimce adniirationi respondeam , oninem vandus est. Complcclitur auteni omncs dispensatio-
consilii niei rationem in hoc opère edendo aperiam. ncs qnœ ab ipsâ Uomanâ Curià tum ex Dalarià et

Et quidem ul ab illius utililate ac necessitale sumatur Cancellarià aposlolicà pro utroquc foro , lum ex 01-
cxordiuni ,
quoi el quàm gravia incommoda universae flcio S. Pœnitentiariae urbis, cum civleris illius rescri-

reipublica; christianicexapostolicarunigratiaruni sub- ptis pro foro tantùm conscienti;c noscunlur enianarc ;

leptione provenianl, is duntaxalignoret, qui aiiimum beneficialibus tamen dispensationibus, aliisipjc qui-
non adverlit, quàm saepè accidal ul ex falsà asserlione busdam illis affinibus exceptis ; de quibus opportu-
aut narralorum non plenà verificatione, aul cxponen- nioribus locis fusiùs pertracto : quôd si quid aliud
dorum subslantialiuni ignoratione , aul etiani oblentce supcrerit, quod ad hujusniodi praxis intcgritateni
gratiic non rcctà executione ; modo vota, praysertim, forlassè desiderelur, illud in mcis amplissiniis .Vddi-
jjon solvanlur, modo censuriB non absolvantur , modo tionibus ad Hieronymum Paulum ceiebcrriminn Can- ,

jrregulares promoveanlur , modo bona Ecclesite dila- cellari;Ti apostolic;ie vicecorrectiorem , suo lempore
pidentur, modo (
qnod cogilalu horribile , dictuque la- dandis sui>plere curabo. Methodus ea est , ut priniùm
crymabile est) ipsa etiam malrimonia irrita ineantur aliqua generalia ad doclrinai integritatcm , ac jura
; ,

innumencque gralijî, quarum usus is esse dcbueral, qua3 secundùni malcriam ex causa relaxari pctuntur,

ul animarum salus, qu;c anlea pcriclilabatur, in luto prxMniltantur; dcinde ad praxim descendendo, for-
collocaretur, in earumdein certiorem pernicieni , ex mulce lùm supplicalionum summo Poniifici porrigen-

inipclranlium aul imperitià, aul ulinani non sxpè i

darum ; tùni ubi nécessitas posiulaverit, earum quie
inalilià funditùs evcrtatur. Accedil quôd pragmatico- desuper cxpediri soient litterarum apostolicarum ad
runi quandoquc avariiia in dispensationibus aposloli- Romana: Curiic slyli pncscriptum proponanlur ilkn ;

cis iinpelrandis, causas comnientiiias summo Ponti- quidem juxla moderna icnipora usu rcccplie ac ab ,

lici proponendas effingit; quo lit ut Conslitutiones omni prorsùs labe et superlluitate purgaix' ;
quibvis
Apostolicai eludanlur, gratioe subripiantur, partium velut excmplis in suà quisque, ve! alierius re cautè
pccunicc dolo extorquoanlur, ronscionliic denique gL-rendà nli poli ri ( ; dcirupietani >;uj(p!i(.nlioiiuiaquàni
inexti'i(abilil)us laqucis irretianlur ;
proindèhoniinum, litterarum earumdcm gravioi is moinonti parlicnhi?
l»i'i , natunc ipsius jura solvanlur. Sanè universas asscrtiones, petiiioncs, causai ciausuhc omnes, etiam
animi vires eôconjcci, ul quidquid in Romanâ Curià ,
rcslriclivtc seu Miuilativio ac modi(icativ.c,ila expcn-
officio fungens, lii)ros revolvcns, negolia pertractans duntur, ut ex iis non solùm impclrandi ac concc-
lieriliorcsquc consulens, phuibusannis non oscilanter dcndi niodus, itom quai à jndicibus romniissaiiis in
aicopi; id demùni utililatis pepcrissct , ut nimin'nn graliarum cxecnlionc sorvar.dnm sit sed cliani (piàni
;

lantam ,
quoad licri posset, avcrterel calamitatem. miré praxis cnm comnumi jure conveniat, ac inviceni
CtElerùm quantum operœ ad hanc rem conlulerim fnincnlnr, iiinotescat : proplerca cjiim lextus ad id
lum niateria quam aggredior, tum ordo procedendi doctoresqiic congessi. Porri» ut cà quA par est fide
tiim demùm doctrin^e usus aperict. Materiu est, praxis quie profero accipianttu', omnes nionilos esse volo,
Uispcitsationum ApostolicnrKm ; ju-axis, jnquarn , id Praxim banc PioniMn;»' _ (inri^r sl\Io inconcusso, sa
m. xu.
 , ,,

iî i'n\XIS DlSPEiNSAllO.MJM APOSIOLICARLM.

croriiin oanonuni , concilioium , iiliariiinqiic coiisli- reat, ut jtroinde, modo album, modô nigrum appel-
lulionuin aposiolicaniin saiielioiiilius , coiigregalio- laverint Félin, in c. Rodulphus, mim. 22, de Rescript.,

nis S. Tiidenlini concilii dcclaratiooibiis , S. Rolai et Cassad., dècis. 2, n. 4, eod. lit., ex co, quoad
Koinan.T} decisionibiis, classicoruin auclorum solidis- summorum Ponlificum mutationem mulatur ;
qui pro

siiiius doctiiiiis, perilissiiiioruni d<'Mi(|uc viroium ob- temporum varietale etiam ad pncdecessorura suorum
servalioiiibiis ac respoiisis niiinilaiu , oriiataiiiqiic SLatula nrnanda, non lamcn ex levi causa, se pronos
prodire; quibiis cl sUidiosi ipsius Curi;c lyroiics(quos exbibere videntur ; modo enim obsolcla innovant,
polissiiuùm alloqui profiteur ) rem, ut aiuut pcr ,
modô vigentia énervant, modô ex parle modô in ,

causain addiscere; peritiorcs verù eorum qmx; verè lotum immutant, aut cliam nova condunt, prout no-
sciuni, alifiualem ideam in lioc opère conleinplari non tavit Joan. Andr. in cap. \, Elccl. (quod pra?scrlim
dedignciilur. Id qiiod lideiitiùs asscio, luni qiiôd va- in dispcnsalionibus observalum-exlilit; quaruni scri-
rias doclrinas à quàiuplurimis insignis notoc scripto- piurac sub diversis formulis comperiuntur émanasse,
ribus, aliâ occasiorie ferenle allalas ad rem liane fir- juxta casuum et occurrenlium materiarum varieiutem,
juaiulam comparavi ; lùm verù, et où amplius, quôd ut prnptcrea certa régula certaque doclrina de illo

ca qiue diulinà Romaine Curinc expericntià didici tradi non videatur), non tamen ab iiujus operis le-

prolero in médium. Ut verô omnia mea, unde potis- ciione te convenil abslinere : poUicôor etenim banc
simùm accepi eô referam non est silentio pneter-
, ,
quic bîc propoiiitur, Praxim , circa ea potissiraùm
oundum quod inter omnes doctores quos magistros
,
versari, quic semper stabilia manent ac firma ; nec
agnosco, non poslremas retinet partes duicissimae praîsertim per ipsorum sunniiorum ponlificum suc-
jnemoriic Fabius Corradus genilor meus jurcconsultus, cessiones, subslaniialcm admiltunt varialionem. IIu-

suo lempore celeberrimus; is cnim non commnnibus jus deni(pic operis usus is esse poterit pro tyronibus
tanlùm adjumcnlis, quod omnes parentes soient, qui suiiradictis, ut qui dispensalionum earumdem impe-
fdios Minerva; dederunt; sed peculiaribus stinuilis me traliones moliunlur, supplicationes, instar ejus, quaî
à teneris annissemper urgebat optimo applicalionis sil)i proponitur concipiant ;
quôd si materiam quara
exeraplo, prout tôt sua MMSS. tcstanlur, quibus tum animo obversant, ipsissimis lerminis in Iiàc Praxi,
in Salernitanae civitalis audiloratùs, quod munus ité- veluti in spécule non conspicient, noverint se paucis
rait) obivit; tùm in repelilis judicis et gubernaloris tantummodô immutatis illam reperiuros. Enimvei-ô
,

apud Rossaneiisem , tune regiam Civiiatem incl} tam ,

ne boc opus in inconmiodum volumen excresceret
olTiciis; tùm denique in suprcmo onere aiidiloris quamvis accuratissiinè omnes formulas descripserim ,

generalis, ad quod à Nicolao bernardino Sansevorino . ab iis tamen ,

qiux ad aliquas, velut species ad genus,
lune Besignanensium principe, seu mavis ut ita di- vel ut simile ad consimile revocari possunt, mcrilè
cam regulo, vocatus fuit, ita se comparavit , ut non abstinui, ea dunlaxat adnolando ,
quce illi propria
niinori vilse inlcgrilate quàm doclrinis cximiis et praî- suiil; in rcliquis verô, qucc cum caîleris habcnt com-
seniil)us jus disceret, et posteris ad jus dicendum munia, ad ilias eos remitlo ;
quippe si modicam ad-
scribendumque, pararet iter. Ulinam lanti parentis bibuerint indusiriam, oplalô fine potienlur, ac si ex-
vestigia persequi liceat ! Quoniam verô de stylo Ro- tensa; omnes formulœ fuissent. Aique hrec cerlè fuit,

mance Curiœ memiiii, oui inprimis boec mea Praxis ut ingeimè falear, meiconsilii ratio, leclor bénévole.

nili profitetur , illud adverlendum occurrit quùd ,

Si opus placuerit, proba, consilium certè non despi-
quamvis slylus praedictus tàm varius quolidiè appa- cies. Vale.

PRAXIS
DISPENSATIONUra APOSTOLIGARUM.
LIBER PRIMVS.
DE DISPENSATIONE IN GENERE.
CAPUT PRIMLM. de Offic, statuèrent omncm eorum institutionem à de-
finilione debere proficisci , ut sciatur quid sit id de
De definitiom dispensationîs.
quo disputatur; ordo cnim in omni scriptionis génère
Eam majores nostri probavêre consuetudinem , ut j
necessarius est, ut notavit Bald. in proœm. ff. ia pria-
dùm longiori sermone aliquid perlraclandum suscipc- cip.; scire enim quid facias, et quoordinefaciasigiio-
rcnt, ante omnia ex ticcronis pncopio in principio, rarc ,
pcrfcctcc non est cogniUonis. Id quidem nobis
 , ,

IS Lin. I. DE DISPENSATIONE IN GENERE. 14

servanduin omnino proposiiimus. Ui Inijtis igilur no- ac ad omncs effeclus plenc rcslituilur; qualcnùs illa

slnc praxis, jiixta Rom. ciirix- slyliim ,

vcrilalcm, câ fiaiab babcnle banc plonam polcslalem Ludovis., ,

quà par est scdiililalc, apcriamus , omnia brcvilcr, dec. 535, n. 14, el simplicilor babcl omnia jura quai

qiuc ad gcncralein dispcnsaiionis cognilioncm pcrli- liabcnt qui ab inilio Icgitimi nali sunt, Aulli., Quib.
Saiiciendum Gamb.,de
ncnt, diiximus proponcuda. Cùm enim dennilio rei mod. nalur. eff. sui, § , Autli.

vim alquc poloslalcm dcmonstrct, ul ex Icg., lib. 7, n. 208.

naluram ,

riiiUis. 7, Mclaph. et pcr Brclium, qiicm rcfcrt Acciirs. Dicitur, cum cajisà, quia illa scnipcr requiiilur iu

il) 1. Omnis de/iiiilio , de Ueg. jtir., cl palet in 1. 1, ff. dispcnsalione; nam si non adsil, ccrlum est pcc( arc

in § llis ujitnr (j>:neraliter cogni- prailalum ila dispensando et dala faculias dispcn>
de Jusl. cl Jur., et idem ;

cod. profcclô dispioerc non polorimus sandi inlelligilur, si adsil logiiima cl rationabilis cau-
tis, inslil. lit.,

qiiid simus porliaclaturi, nisi prias ab ipsà dispcnsa- sa , ac propierea eliam princcps dispensando sine

iionis dcfinilionc in génère cxordinm sunipsciimns. causa, maxime ubi adsunt scaiidalum et damnum ler-

Dispensalio igilur lalissimè snmpla ni! aliud est tii, non dicilur prudcns el lideiis dispensalio; non
quàm justa dislribiitio rei commnnisin singulos, juxla prudens, quia sine ralionc dispensai; neque fidelis,

cujusqiic iiecessilalcm ac dignilaleni,Syl., vcrbo Dis- quia minus convenicntcr ulilur suâ polestale , uude
pensalio, q. 1 ; Covar., de Spons., c. G, § 9, n. 1. Al in dicitur Luc. 12 : Quis pulas est fidelis dispensator, el

rc noslrà, verbum dispcnsarc, accipilur pro eximere, prudens? etc.

seu solvere à vinciilo legis; cl ob id dispensalio hscc à Dccreto insuper conc. Trid., scss. 6, c. 2, cavetur,

doclnribus definilur, quôd sit juris communis relaxa- quôd dispensationes conccdantur ex veris et raliona-
lio, facla cnm causa justà cl ralionabili ab eo qui jus bilibiis causis et sess. 24, c. 6, in fin., ne Papa dis-
,

habcl dispcnsandi, Abb., in c. Fralernitatis, de Scbism.; penset in secundo gradu, nisi inlcr magnos principes,

et ex publicà causa, et sess. 23, cap. 15, ibi, ciim iis

Angel., Tab. el Armil., in verbo Dispcnsntio ; Glos. in
c. Requiritis, § Aisi rigor. in ver. Ut plerisque i, q. 7, ex causa visum fuerit dispcnsare. Imô in quibuscumque
unde non prxcessit causcc cognilio, non polesl dici
si dispensationibus , in quibus quaevis causa allegatur,
dispensalio arguendo à definilione vocabuU quarc
, ;
illa dcbet esse publicà, exemplo Salvatoris nostri, qui
inferior arctalur ad causic cognilioncm pfcnitcndum; noluit removere Judam ab apostolatu, licèt adcssct
aliàs auiem non dicilur dispensalio , liccl princej s causa quam ipse sciebat ex eo quôd non erat aliis ,

Hon aslringalur ad bujusmodi causse cognilioncm; nota. Ex Fcrcll., cons. 52, n. 26.
nam in co sulTicit sola vohmtas, ul ex Innoc. et Panor- Ad haiC id. Oldrad., cens. 525, n. 2, ait, quôd nun-
niil. coniprobat Sayr.,deCcns., 1. 7, c. là, n. 14. Se- quàm causa subintelligilur, nisi expriinatiir; ac pro-

cundùm vcrù Hosl. dispensalio est rigoris juris, per p'.erea illa non expressa, reddilur nulla dispensalio;

eum ad quem spécial, misericors, canonicè facla re- unde sic dispcnsalus non erit tutus quoad Dcum, Abb.,
laxaiio; quai quidem definilio videlur eiiam desumpia in c. Quœ in Ecclesiarum , de Coiislil. Imô peccaret
ex d. c. Requiritis, Bald. eliam in addit. ad specul., loties quoiies uteretur dicta dispcnsalione; sicut pec-
ail dispensalionem esse rigoris miligalionem, vel pœ- caret, si conlravcnirel Icgi super quà oblinuit dispen-
nalilalis moderationem ,
per habenlcm aucloritatem , salionem ,
quia cùm dispensalio pncdicta sit nulla,

faclam, suadenle publicà ulililale vcl alla rationabili nihil ci prodesl, neccum excusai quoad Deum. Yaler.
sequilate, quam lex ciAiiis indulgenliam appellavit. in tract, de Diff. ulr. jur., verbo Dispensalio, diff. i.

Et dicilur juris communis relaxatio, quia de jure il- Secùs tamen essot in foro exleriori , in quo bujus-
licitum, fit ex dispcnsalione licilum; et biecslpropriè modi dispensalio excusai; quia lalilcr dispcnsalus non

effeclus dispcnsaiionis; nam, ut dixil Innoc. in c. polcrit excusari vcl puniri, si coniravcniat Icgi, vir-

Pastoralis, de Caus. poss. et prop., facil impossibilc. tute dict* dispcnsaiionis ,

quie aliàs nulla est , ut per

possibile ;
quia dispcnsalus resliluilur in inlcgrum, et Gl. in c. ISon est, vcrbo Adimplere, de Vol. ; Innoc. in

reddiuir aplus cl legilimus ad ca super quibus fuit dis- de Kenunt., ubi loqucns de absolulione à jura-
c. fin.

pcnsalus ; sicul erat ante incursum impedimenlum menlo faclà sine causa legiliinà, ait illain non valcre.
c. Ex diligculi, de Simon., etc., si quem pœuiluerit, 12, Cùm vcrô causa in quàlibct re sit inprimis couside-

q. 3. L'nde quolicscumque casus est possibilis et lici- randa, ut perMenocli., de Fnts., 1. 5, c. 17, n. 2, id

tus, non dicitur ficri dispensalio; sed poiiùs juslilia, polissimùm locum sibi vcndicarc dignoscitur in re-
Oldrad., cons. •203. scriptis dispcnsalionum ; circa quas opcralur, ut faciat

Sed liic nolanda sunt illa verba Imioc. nimirùm, ad rcccdereàrcgulis juris, 1. Si Iwmincm, iï. niand. Dec,
ea super quibus, etc., propler id ctciiim discrimcn in c. Cim sit Romana, nuni. 1, de Appell., dummodô
consiiluitur ihler dispensalionem et legitimalionem ;
illa per tria requisila reddatur justa et lionesla ; scili-

quandoquidcm illa lanquàm arida et odiosa , ul infra i

cet (piôd sccundùm rcqtiiUitcm sit licila, convenicns
dicilur, lanliim valet, quanlùm sonal ;
|ier eain nam- boncblali, el cxpcdicns sccundùm ulililatcni, id Me-
que lollilur inipedimcnlum, seu defcclus quoad quid ;
nocb., cons. 73, nuiu. 33, lib. 1. El licèt sccundùm
\eluli cùm, e. g.,illcgitimusdispensalur super dcfcclu varios effeclus possit ipsa causa diversimodè capi
j

naialium , vel in cerlo alio casu , ultraquem remanet :

juxta làmen propositam matcriam sufficit illam dupli-
illegilimus. Islaverô est favorabilis etampla, per quam '

citer considerare, finalcm scilicct et impulsivam. Fi-

omnis macula lollilur ao qui» naialibus cl ingenuil Ui nalcm cam dicimus ,
quai est ipsius principis disposi-
 ,

iS
PRAXIS D1SI>ENSATI0NCM ArOSTOLlCARUM. 16

Rom., cons. 180, n. G, vers. 1. Juliani de sicc, quia huic ielati nondùm est plénum
tionis iiiducliva, ut per
Ad quod ostendendum , relatum pcr Loller., de Rc bc- ralionis judicium, teste Arist., 1. 1, Pol. c. ult. Scptima
ôG, n. 4, scilicet quac iii tolo et causa est scandalum, quod justam causam praibet ad
nefic, lib. 2, q. ,

aMiimini disponoiUis (lui aliàs non dispensandum c. Ciim leneamur, de Praîb. Glos. in
fuiidiuis uKivct
,
, ^

disposiluius aut illa non allegala, petilan» c. 2, de Rescrip. Octava causa est niajus bonum, ut in'
esscl ila ;

unde niagis altcndiiur causa lina- c. Quod scripsi, 55, q. 3, et in c. Dispensaliones , 1,

gialiani dencgarct,
quàin causa inipulsiva. q. 7. Nona causa est fulurum bonum, ut in c. ipsa yie-
lis, quai est causa causarum,
.

Ipsa vcrù causa inipulsiva est, quic non

causa, scd quoddani niotivum ad inagis
est propriè
adjuvanduni
las
."»,, —,,
22
<•':':- converlantur.
faciliùs -—— quacst.
^i^v^^^-
.•-
4
-^ ,
, ubi
«»,. dispensatur
vi.^,.v..o«i,ui
n„,.:.„
Décima causa
cum
^-u... ha;reticis
..«.. vwv-.c

est eventus rei

.
,
, ul
«,>
.:

animuin conccdonlis ad concedenduni, ni ail Raid.,

in veluli, cùm faciliùs dispensatur in jam factis, quàm in
1. 1 , col. 2 , C. de Fais, eau. Jas. in 1. Ciim quid, col. faciendis, c. Decernimus , et ibi not. 28, dist., ac cùm
Postulùsli, de Rescrip., proies inter consanguincos suscepla est inducitur
lin. ff. si ccr. pcl.; Félin, in c.
,

quando ipse princeps gra- causa dispensandi, ut in c. Quia circa, de Consang. et

et lune lalis elian» dieitur,

liau) quidem concederet, non tanien ila de facili ;

cùm Affm. Undecima causa est discretio, quai potest excm-

occasioneni prieslel, Sancli., de Malr.,

illa siniplicilcr
plificari in eo quod babetur in c. Nisi cinn prident,

1. 8, disp. 21, n.6, id. Loller.,

1. 1, q. 45, n. 46. § Personœ, de Renunt. Duodecima causa est piclas, de

Nolanduni verù est quôd in malerià disjiensalionis, quà babetur in c. 1 et 2 de Cler. pugn. in duel. Terlia-

solùni falsilas causie finalis, verùm eliani impul- décima causa est niisericordia quia dispensatio ex
non ,

sivai reddit graliani ipso jure nuUain ;

Oldrad., cous. misericordià introducla est, c. In singuL, dist. 86.

25G, vers. Prbnum videlur, et sequitur Dec. in c. Ciiin Quartadecima causa est religio ,
qua) justam causam
cessante, de Appell., etiamsi sinedolo facta esset,
et dispensandi inducit, ut babetur in c. Si quis diaconus,

ila fuisse faclum corani Oradino; in unâ Pienlin. 50 dist. NonnuUas etiam causas referam in mcâ Praxi
parochialis de Moniieello, ait Capulaque , decis. 274, bcnef.,lib. 7, c. 2.
CAPUT 11.
n. 9, part. 3.
De oriijine dispensationis.
Est igitur causa hujusmodi adeô necessaria, ut sine
Quô vcrô ad dispensationis originem, nuUi dubiunl
illà vix aut rarô dispenseiur. Propterea videndum
de stylo Ronianoc
j

eam exordium sumpsisse à Deo Optimo Maximo,

est,
erit, quœnam sint justœ causai
ad praxini dcduclx' quibus sununus bonorum omnium dispensatore, qui eâ solâ misericor-
Curiir. receptai, et ;

nam dià crcavit universa, eaque homini subjeeit, § In pc

Ponlifex. fréquenter et in dies uti consuevil; li-

nume- cudum, instit. de Rerum divis., et juxla illud Psal. 8:

cèt ea; quamplurima; sint ,
qua; non ila facile
com- Oninia subjecisti sub pedibus ejus, dùm cjus creaturam
rari possenl, ac proplerea dispcnsanlis arbitrio
Decimb tôt lantisque privilcgiis illuslravit ; unde etiam apud
niillanlur, ul per d. Ganib., 1. 10, n. 17G, vers.
praxi rece- Ovid. 1 Melamorpb. :

tiiucro; nihiloniinùs ,
qu* in ipsà notorià
Prunaque citm spectent animalia cœlera terram,
ptx sunl, enumerantur, ut inf.
cujus mérita salis
Os homini sublime dédit, cœlumque vidcrc
Prima igitur causa est persouic ,

Jussit, -et erëclos ad sidéra tollerc viillus.

JQvant ad inqietrandam dispensalionem , c. înnolinl,
Hoc idem asseruit Cic. deLeg. : Naiura caterosant"
in line, de Elect., et circa sublimes el lilleratas per-
mantes ad pastum abjccit; solum homineni erexit, ad
sonas, c. De Mullù , de Prscb. Secunda causa est ne-
cœlique coynitionem et domicilii prislini conspectum ex~
cessitalis, cùm videlicel Ecclesia indiget ministro , et
citavit. Et de Amie. Homini datur asceusus ad cœlum
:

iiuUus alius reperitur idoneus c. Necessaria, 1, q. 7.

ob mentem ; unde Raphaël Regius su p. verb. Pronaque
Tcrtia causa est loci, cujus lationealiriuid conceditur,
Ad ciim spectent, etc., colligit liominem fuisse ad imagi-
quod aliàs non concedcrelur, de quo est te\. in c.

audientiam, 1, de Eccles. xdif., ubi notatur, quod ob nem Dei crealum ;

quia cùn» animalia curva sint in

loci distantiam potest construi nova ecclesia in alte- terram , solus liomo ore sublimi ad cœlumque erccto
,

quia pneditus est, ut Deuni ad cujus similitudinem crealus

rius parocliiâ, eliam in illius pra^judicium ;
dilfi-

cullas aliquid pcrmiltit quod aliàs iirohibclur, c. Ciini est, assidue contemplelur, et ait id. Cic, de Olfic. :

Si lonijius, de Judie. Quarla causa Homini soU datum est loqui quod non nccidit cœleris-
loiujè, dist. 63, 1. ff. ,

est lemporis, ul in c. Quidam, 25, q. 3, ubi cùm An- animanlibus; sic eliam in 1. Justissimc , 11'. de .'Edili.

cum eisdem ul ;edict. et 1. Ancillarum, ff. de Petit. ha;red. et in Geii-

gU essent ad lidem noviler convcrsi ',
,

niatrimoniuni in quarto gradu conlrahcre possenl, c. 1, ubi adniirabilia Dei beneticia sunt collata, ncque

dispensalum cxslilit, d. c. Necessaria. Quinla causa est uiiquàm ab ejus solitâ donorum largilione cessavH ,

nlililas Ecclesi;e , d. c Necessaria. Yerùm ulililas et dispeiisando cum Adam et Evà divini pra:cepli trans-
nécessitas in malerià dispensationis aliquando ïcqui- gressoribus; nam post pœnilenliam, cis peccalum di-
paranlur, ad not. in c. Posl translalionem, deRenunt. misil, c. Serpens, et c. Sicut primi, dist. 1, de Pœnit.

et in c. 1 , de Reb. ceci, non alien. Scxla causa est Ex dispensaiione etiam salvavit Noe et filios ejus, cùm
aïtatis, cujus ralionc faciliùs disp.'nsatur, c. Pœniten- unus illorum, scilicet Cham, esset reprobus, c. Quia fx

Ics, 50 disl. el c. .Si duo , 55 , q. G, quia si est a'ias solà , "l't, q. 1. Sicut eliam ex dispensatiene liberavit

infanlilis, quidfpiid vidit, ignorai; et ideô infans non Abraham à Chald;eis, ul 55, q. 1 , § fin. Ex dispensa-

polest pro dclicto puniri juxta text. in 1. hifans, iï. ad. Jj lione li')era>it .Jacob do manu E^aii, 22, q. 2, § lln.I>i.s-
 ,

47 LIB. I. DE DISPENSATIONE IN GENERE. 18

pcnsavit etiam Dons cum humano gcnore, quando propler inobodieniiam, Card. inClem./rffÔ7?«?, eod.tit.

pro nosU'â rcdoinplionc misil lilium siiuin, c. In Scri- Pro/»7)j/rt disponsalio est illa quic .iiiuimè ficri po-
ptitris, 8, q. 1. Sic igiliir niirum non est, si cliani ho- lesl, absque manifesta juris dissipationo, vol quandô
niiiics ciiin liomiiiibiis dispensant, cnni omnis Dei jusla causa dispensandi non adest , li xl. in c. Tait,

aclio nostra sil inslrnclio, c. Exeiiiplnm, H, q. l. El et c. Si illa, 2, q. 7, c. Innolnit, § MuUa, de Elccl. et

si Oominus est largiis disponsalor, non débet lamnliis lioe liabct locun» eliain l'apà dispensante sine ratio-

esse avarns ; cinn nieliùs sit de misericordià, quàni de nabili causa, ut voluil Innoc. in c. Inqnisilioni , de
severiialc reddere rationcni, c. Allcgani., 26, q. iilt., Seal, excom. Joan.Andr.inc./nMofuj/, de Jiid.,elliabe-

de qiiibtis et similibus nuilta coiigeiil Spocul. in prine. tur in Gl. in c. Requirilis, in verbo El plerisqne, l,q.7.

Iinjiis lil. ilii; Oiifiiiirmautcni trit.iit, cle. Cnucessa disponsalio per se palet, cùm sit illa qna;

EnitqiiodispLMisalio invonla iilcssel pars jnslili;edis- ubicumque à jure concedilur, sitqtie (puedam commeu-
liii)iiliv,o ; quia cùm Icgislalor facial legeni comnui- suratio conimunis ad singuia ; et est de jure eoncessa
nein , onuies coniprcbcndenlem, 1. i, ff. de Leg., et ob impossibililatcm providcndi de omnibus particuîa-
eveniant nutlîiV cans;e ,
propler qiias naturalis ralio, ribus ; sicul navigantes qua;dam in mare projiciuni, ut

cl illa exlrinsccr. verilas lacli non aniniadversa ncc alia salva (iani, c. Dispensationcs, 1, q. 7.

considerala à législature, suadct faolum ilbid non dc- Coiicessa disponsalio est illa quui etiam arbitrari.i
bere coniprebendi sub illà generali delenninalionc ;
appellalur, nompe ubi injure lit probibilio , euju.ô

lex volait esse iiniim qui secundùni tcrniinos juslili;e nioderalio relinquitur arbitrio superioris , ut habelur
dispensaiTl adversiis tenorem logis, cl liic est prin- ine. Si quis presbjiler, 50 dist., vcl etiam quando ali-

cops, qui est viva ralio et lex aniniala; undc oniiiis quid permillilur ul pojus evitctur, c. 2, de Spons. si-

disponsalio rcducitiir ad causani juris ; aliàs enini di- cul e^l, quando aliquid prohibitum toloralur ex prin-
citur dissipalio, id. Gaïub. d, lib. 10, imni. 157. cipis dissimulalione, qua; potiùs tolerantia vocari de-
(.Al>L 1 111. bel adversùs legem scriptam ,
quia idem princcps
De divisioiie di^pciisulioiiis. scicndo cl patiendo illud non observari, videlur dis-
Viîis dilinilione et origine dispensalionis, vidoannis pensare, n;' videalur vcHc animas illaqueare conlra-
ctiani ([uoiuplex sil dispciisalio. El soctHicliim Icnui- venieiiliuni, Abb. in c. Quia circa, deConsang. et Afiiu.
iios générales cl in pravi deduclos diccndtim est dis- H;ic ita(pie dissimulatio, sou tolerantia principis i!i

pensalionuni quatuor esse spct:ies; ; lia ciiiai dicilur acin jure prohibilo, regulariler iuducit dispensatio-
débita, alia prohibila, alia conccssa, alia p.^rniiisa. nem ad ipsius aclùs validilatcm, d. c. Quia circa, et
Dcb'tlu dicilur illa, ubi niuilorum slragcs jacel et ibi Gl. eUloclores, et not.ibi Butr., num.7,Abb.,nuni.
«le scaiidaio liniolur.c. L'i coiis!iiiicrclitr,'10dhl., Clos. 8 01 alii, cl plané per Jason in i. Rem non novatn,
lin. iii c. yoli, '2", q. 1, Abb. in c.Ciim nobls, in 10, num. i, cuni scqq. de Jud. L'ndè omnis aclus justifi-
iiolab.do Elect.Lambert,dc Jurepalr., art. n.q.O.p. 1, eatur propler scienliam etpatieniiam superiorum, te\.
5. l;.Mi!. in Report., vorbo Dispcusalio (incvdum. Dici- in I. Qubd si, § Qtda assidiia, ff. de iCdilil. c. Con-
lur cliam débita ratione leniporis, persona:, piclalis, slilulus, ubi Abb., num. 6, de Relig. dom.,c. A'isicr,-

vol necessilalis Ecclesi;ev(l ulilitatis, autevcnlùs rei, st'--i/, de Pr;eb. Tiraquell., dePœn. lemp. causa i2 ;

ut supra diximus , el probalur in c. Kxposnisii, de Gullier, pract. q., lib. 5, pract.-29 n. 20, cum .seq.
,

Concoss. pr.eb. vol alio modo dici potcsl dcbila, (pi.i^ Sitiit etiam dicimus, quùd usus scilus, el diù à Sede
ex légitima causa poli polesl à S'jpcriorc pcr officium Aposlolicà toleralus, débet pro loge sorvari , c. F.x
judicis, si non per actionou); et si dencgatur, po(csl liltcris, cùm ibi not. doconst. c.Qitùmyravi, de Crim.faI,
liabcri recursus ad aliuni superioreni ; cpiia lune non Est lamen inlolligendum de dissimulalione raiiona-
est mora gralia, sed jusliti;e exoculio, Gl. in e. l'iri- bili, el in principe, non aulem in inferiore ab illo ;
quia
yuiil, 1, q. 7 ; Arcb., in d. c. L'i cons'.itucnliir. ihferior exorcens talem actum cum siibdito contra le-
l lulè inferlur quôd li;ee disponsalio non polesl peli gem, 00 casn quo [lotesl dispensare, non proplerea vi-
aliquo jure, quia soUnii dicilur débita in jjra-lalo, (\v.i delur dispensare, ul pcr Innoc. in e. Veniens, de Fil.
lenelur ocourrcre et providere occurrenliis Eccleiiiie presb. et nos infra diccmus. In principe tamcn aliter
.subditoruni, d. c. Utconstiluerelitr, in i]:\. cl in c. Do- dicendum est, cùm in co non requiratur causai cogni-
mino sanclo, dist. 50, ibi ; lllos ad prislinuiii slaiuni re- lio ; sed sola voluutas sulïiciat, id. Innoc. in c. Cinn
dire canuncs prœcipium, elc, et exinde eo magisdcdu- ad uumasleriuni, de Slat. regul.
cilur esse débita, quia verba canonis id |irrccii)lunl Alio itein modo dislinguilur disponsalio; nam alia
et sinit apposila disposilivè, ni babeUir in Clem. fin. dicilur voiuuiaria alia ralionabilis non necessaria
; ;

Ci ibi Gl. in verbo Jnbemits , de Cens, el in c. Qitod alia ralionabilis el necessaria. Volunlaria est illa quaui
pra'cipilur, l't, (\. I,ade6ut, si ipso prxlalus nolit soins princeiis concedcroiiolost jusIà exislcnle causa,
tlispensare. no;i évadai peccaluni luortab', cùm hoc (Il p.ol. in c. Son c.'il, de Vol. Inst. de jur. nal. § Sed
w'vïmm, jubeuius, inq)0!tel neccisilalesn ul iiic. lUtij- et qnud principi pluciiil, c. Cnncln per miuidnni , el c.
nuliiis, de Teslam., el in Clem. un. de lleliq. cl Ye- Principaleni, 9, q. 7. Ralionabilis non necessaria osl illa
ner. sancl. El sic. disponsalio b;X!c dicilur in agonie qu;c lilob meriloriini pra r;igalivam, quîc etiam soli
lanlùm, non aulem in palienle ; cl pra.-latus rocu- pri!icii)i c.'unpctil veluli in dupiicibiis boneliciis cou-
sans disppusare, ubi ndosl ralioiiaiiilis causa, j>f>Cfal freudi-;, ul iii e. lie iiiii.'i.'l de Piab. c! siinil. Rali(V
,
 ,

i9 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTCLICARUM^ 20

iiabilis et nccessaria est illa qu;ie eliain cpiseopo coiii- )
mcdio, ul in d. c. Transmissa, Majol de Irregul. p. 4,

pctit induplicibus.ad nul. perllost. in Suin. do.Elal. lil. do Fil., praisb. n. 5, vers. Major, Maxinia, ul nullo

et qualit. xlM., vers. Dico ergo, et de Pitcb., § Cui mcdio ad episcopatum succédant, ut in c. Ex luà, cod.

confereiida, vers. Sed mnnquid. lil. idcmBurgas., diclonum. 3.

Triplex eiiam dicitur dispensalio : Alia legis ul iii Ad haec, dispensalio duplex est; alia gencralis,

d. c. Lifteras, ibi : Penniltimns ipsum ordiiimi in clc- alia pai licularis. Geueralis est illa quando aliquis ge-
ricnm; alia boniiiiis, ni illa, de qui nos in pnescnli neraliler dispensalur ad bénéficia et successiones.
ai;imns;alia niixla, quando scilicel lex coiicedit ni Parlicularis vero, quandù dispensalur ad cerla bene-
lioino dispcnsol, ad text. in d. c. De multà, de Prieb. (icia, Gamb. diclo lib.
vel certos ordines, 7, anten.255.
Insnper dispensalio adbuc triplex : alia juslili;c, alia Nec non dispensalio duplex item est , videlicet alia

Sralia», alia eliam mixta. Juslilia; est illa qu;c dicitur propiia, alia im|)ropria : propria dicilur illa qua; est
débita, ni supra ;
gralia; est illa qu;t continet nicruui vcra juris conuiuniis relaxalio ; impropria est illa quac
privilegium, meranique priiicipis liberalilaleni ; mixla poliùs dicilur qua'dam licentia , seu facullas ; et est

est illa quaî innilitnr parlim jusliti;e, parlini graliic ;

consensus quidam, seu approbaiio superioris non re-
et in bâc mixlà potest etiam comprcbcndi principis laxans obligationem legis, ut per Sancli., deMat., I. 8,
toleranlia, Abb. in d. c. Nisi, de Prx'b. disp. 5, num. 1.

llom dispensalio duplex est; alia collaliva, alia rc- Kursùs, dispensalio quadruplex est, scilicet semi-
stitnliva; collativa est illa qnœfilquoad quid i'uturuni ; plena, ad minores c. Si quis liœrelicœ, 3, q. 1. Plena,

roslituliva vcrù qua; filulex rétro qiiando niniirùm quis ad saccrdotiuni. c. Convenicntibus, 1, q. 2. Plenior ad
rcsliluilnr aiili(iuis nalalibus, quia pcr cam elficilur episcopatum, c.Nos consuetudinem, 12 dist. Plenissi-

vcrè legitiuius, Grat., c. Disccpl. l'or. -490, nuin. 50. ma,ad primaium , omnes ordines et dignitales, c.

Pnicterea dispensalio, alia excusabilis, alia lauda- Ipsa pielas, 25, quscst. 4.
lùlis , aiia fidclis : excusabilis est quando urget ne- Aliam eliam et prœcipuam capit dispensalio divi-

cessilas,qiiia ipsa logcm non habct,et proplerea tune j

sioncm, ul scilicel, alia sit tacita, alia expressa.
legis rigor infringilur, ubi enim nccessilas urget Tacita est, quando princepsconcessitofficium alicui
dispensalio dicilur excusabilis ; ubi vcrô ulililas pro- inliabili,vel Papa beneficium; nam tune videtur tacite

vocal, dispensalio dicitur laudabilis; Barbos.,dc Po- super illius inliabililale dispensare ; ita communitor
test. episc., GI. 15, in verbo Non cu]ndum, n. 7 ; Fé- doclores in1. Quidam consulebant, ff. de Re jud.

lin, in c. 1, n. .49 et 50, deConslit., Monoch. de Arb. Quod lamen inlelligitur, quando Papa vel princeps
jud., lib. 2, cent. 2, casu 151, iiuni. 1, quia nulla lex, scicbat inbabilitalem illius, cum quo dispensavil; secîis

(juaulumvis gcneralis, censetur cxcludere casuni ur- vcrô, si ignorabat, Gl. in 1. Universis, c. de Prec. ini-

gcnlis necessilalis qua) facit licituni quodaliàs esset il- \ per. offer., quia nunquàm censetur princeps reniittcre
liciluni, Abb. in c. Al si clerici, § de AdulL, n. 9, de vilium ignoralum, c. Si eo temp. deRescripl. in G.
Jud., ubi plura in proposilo congcril. Laudabilis est Ilodiè tamen bujusmodi tacita Papoc dispensalio est
illa ubi comniuuis [irovocat ulililas, qu;e à jure icqui- minus frequens in usu , ob rcgulam cancellariae Apo-
paralur necessitali, Innoc. in c. Citm omnes, dcConsl. slolicae, cujus verba lia^c sunt : Item quod per qnum-
Fidelis est illa, quando in eà concurrit aliquid pr;c- cumque signaluram in quûvis gralià, 7nillalcnits dispen-

missorum juxla dicluni Apost. ad Cor. 4 : Hïc jeun salio venial, nisi dicta gralia lolaliter effeclum hujusmodi
qnœnliir intcr dispensaloirs, ul fidelis quis inveniatur ; dispensalionis concernai; vel aliàs nHiil conférai aut

aliàs enini non dispensalio, sed dissipalio diccrelur, operelur. Et sic licèl regulariler princeps disponendo

ul supra dixinius, Barb., de Pot. Epis., p. 1, lit. 2, '

ad favorem inbabilis, dalà scienliâ illius inbabilitalis,

Gl. 13., nuni. 7 ; iindè D. Bernardus, 1. 5, dcConsid. ceusealur secum tacite dispcnsare, ut dictum est;
ad Eug. pap.,sic ait: Quid iiiquis, prohibes dispcnsare? tamen urgente supra diclà régula, est contrarium di-
von, sed dissipare. Non sum lam rudis ut iynorem po- cendum; nec altendilur proplerea contraria dociorum
sitos vos dispensntorcs ; sed in œdificalionem, non in condusio, proul signantcr icnuil Caldcr. cous. 8., de
destructionem. Dcnitiue qiiœrilur inler dispensatores ut Rescrip., Félin, in c. Ciim inler, col. 1 et 2, de Excepl.

ftdtlis quis invcnialitr. Ubi nécessitas urget, excusabilis et ibi Dec, num. 29; nam licèt aliàs fuissetresolulum

dispensalio est. Lbi ulililas provocal, dispensalio lauda- incasupra;iliclo babere locum dispcnsalioncm, scilicet

bilis est : ulililas dico conumuiis, non propria. Nam non faclâ de eà menlione, ut per Roi. in unâ Sala-

àim nihil liorum est, non plané fidelis dispensalio , sed manl. coram D. Mohodano anno 1513, ciim lamen
crudelis dissipalio est. Ilsec ille. fuisset opposila dicla régula canccllaria},fuilrccessum.

Triplex alio modo dicitur dispensalio, scilicet, ma- Voluil lamen Put. dec 13, de Dispcns. quod quando
gna, major cl maxiuia Papix; est exprcssus dcfectus, si ille coneedit gialiam,
: magna, ut illius vigore pos-
sinl ill. gitinii proninveri ad ordines, eliam sacros, et videlur dispensare, non obslanle quôd opposilnm sit

aliaris miiiislcrium cl obliiicrc bénéficia ecclesiastica, de supradiclà rcgulà ;

qui lamen in fine d. dccis. dicil,

videndum quosnodù respondcalur dictcc re-

(*liam curala, nec non regulares pmclaluras, ut pro- qtiôd est,

l)alurinc. \, c. Veniens, clc. Proposuil,c. E.v trans- guhxî, ut per Bellr. ad Decis. Ludov. 109, num. 15.

7n!ssà, et c. Exiirpandas, de Fil. prcsb. Major, ut in Hoc aulem de Papa; dispensatione. Quo verô ad dispon-
saliononi cpiscopi socù? dicciulum est si eiiini ipso
Italcniâ Eoclesià et beueficio siiccodanl, aliquo tainon , ,
u LIB. I. DE DïSPEÎsSATlONE IN GENERE. H
aliquem aliquoil inipcdimcnluni li;ib(;iiltMii promovcat, '
salionem cxpressam inducit, d. c. Lillems, de Fil.
super quo polcsl dispcnsarc, hi illiid sibi iiiiiolcscal, presb., c. un. de yEtat. et Quai, in G, et docet nolo-

ceiisciur ipso faclo dispcnsarc, licèl de dtspeiisalione rius cancellaria; AposlolicoiSlylus.

ipsâ nihil dixisset, llosl. in Siini., lit. do Tcmp. ord., Postremù, dispensatio altéra dicitur prxvenliva, al-

11. G, Vivian, in Piaxi jiirispalr., lib. G, c. 4. num. 57. téra pra;scrvativa. Pnevenliva esl illa cujusvis quoad.

Verior tanion ac tulior senlcnlia, cui salis adiiuMOl dcfeclus juris posilivi, ea est, quùd quis dicatur esso

praxis quolidiana, est, ut scientia lantùin episcopi in eàdein babililate, veliili cùni Papa dispensât cum
circa liocnon inducat dispensalionem.nisi illa expres- aliquo, ut eliam si contingat per illum bigamiam con-

se conecdatur; cpiscopus enim promovcndo illegili- Irabi, possit pensionem ecclesiasticam retinere; quia
mnm, non ccnselur cnin eo disiieiisare; do qiià qiii- ipse Papa pneveniendo casuin extinclionis bujusmodi
dom praxi teslatur Rcbiifr. inPraxi, lit. de Disp. siip. pcnsioiiisper conlractum inalrimonii, relinquit ipsam

def. liât., n. 9, vers. Cœlerim, ubi ait, qiiôd episcopus pensionem in prim;evo slalu ; unde dicla dispensalio

aille collationcm bcneficii vel tousurœ dispensct cum ille- resislit incursui bigamix.
gitimo ; aliàs non valcbh aclus ; uec conj'crcndo v'ulclur j
Procscrvaliva verô est illa quœ excmplificatur, cùiu

dispcnsare, et allogat doctores in c. 1, de Fil. prcsb. Papa dispensât cum clcrico bigamo, ut possit retinere

lliijiis aulcm rei evideniissima esl ralio, quando pensionem, quo casu per dictam dispensalioneni,

quideni episcopus promovcns indignum, piiniliir utin pracservatur clericalus ad bunc cffeclnm, ut per

c. Mliil est, de Elect., iiidèque salis argnitur pronio- dictam bigamiam non amillatur ; vel quando dispen-
venlem non dispcnsare, ut pcr Gl. in c.Un.,\cih. Dis- satur cum clerico ad bellum ; quia ille tune per banc

pensarel, de iElal. et Qualil., quia ubicuinque canon dispensalionem praiservatur ab irrcgularilate.

iinponit pœnain ordinario, illi probibere ccnselur dis- Et ex bis, luec dispensatio, alia dicitur anlecedens,

pcnsationeni, Abb. in c. Ad abolendam, n. 3, de Fil. alla verô subsequens. Anlecedens préservai; subsc-
pi\csb.,Loiter.,deRe.benef.,lib. 2, q. 48, n. l-44.qui qucns verô toUit, ut in casu dec. Ferrar. pensionis

n. I4G, ita idintclligendum esse ail, ut episcopus non coram virili 21 mar. 1027, per lot. quara reperie
excédât limites sibi concossic racultatis, qu;e resliicla inira, c. 7, sub. num. 21.
est ad ordines minores, et beneficiutn non curatum,
CAPUT IV.
sed siniplcx ; non enira polest dispensare ad benefi-
cium cui annexus est sacer ordo nam si eidem epi-
An in dispensatione requiratur verbuin, Dispensaraus.
;

scopoprohibeatur dispensare cum illegiiinioad sacros Quia verô paulô ante diximus, propter supra dictam
ordines, consequens esl quèd non possit dispensare rcgulam cancellariie, requiri ipsum verbum, dispen-
ad bénéficia, taies ordines annexos babentia. sanius ad validitatem dispensationis ; dicendum est

Unde licèt nonnulli lenuerint pr-iemissa sibi locum idem procedere etiam de jure communi, ut per Glos-
vendicare eliam in episcopo, ut bic; attamcn pars ne- sam, in c. Litteras, de Concess. praeb., in verbo Va-
galiva teneiida est tanquàm per totum in praxi dcdiicta care, ante fin. et Glossa, in c. Nos consuetudinem^
elrecepla, qure saîis docet episcopum non eo ipso, in verbo Proliibemus, 12, dist., Innoc, in c. Diversi
quôd sciât impedimentum, dispensare, Navar. in de Chr. conjug., nec refertquôd nonnulli
fcdlacii s,
Man., c. 25, n. 74, vers. Sed dubiumcst, ubi ail doctores, tcneant contrarium, quia ex vi dicta; rcgu-
quôd licèt contraria opiiiio forlassè locum babcal in Le format us est slyhis Curiie Roniaii»!, qui pro lege
loro conscienliic, non tainen in cxleiiori ;
quia licèl servatur, c. Qumn gravi, de Crim. fais. Mar. Ant.
cominunis opniio doclorum sit quôd dissiinulatio Papae var. Rcsol., lib. 1, Res. 24, num. 2, et in diesvidemus,
vim babeat dispensationis tacitcc, lioc est, si Papa quôd in dispcnsationibus jam factis, scilicei in forma
sciens defeclum vel irregularitatem alicujns, et niliilo- gratiosà, semperPapa ulitur verbo dispensamus; ex
minùs euiu ad ordines pronioveat, vel ei bcncficium, quo deducilur, quôd palienlia et toleraiilia principis

coiifrrat, eo ipso lacilè dispensât; in aîiis tanien prc- non semper inducit dispensalionem, Gloss., in c. Cm;»
lalis inl'erioribus.dibSimulalio ba^c non babet vim dis- jam dudian, de Pra;b., et doctores in c. Super eo, de
pensationis , nisi causai cognitione prx'missà; btcc Cogn. spiriU; nam propterea utitur Papa verbo dis-
est, si sit prcclatus inferior, non eo ipso pensamus, utexprimatur intenlio ipsius dispensanlis
intelligitiir ;

dispc'isare circa jus commune, in qno aliiis posset, non euim suflicit velle, nisi exprimatur ore; cùm vo-
nisi exprimai causie cognilionem, et expresse dicat : luntas in mente clausa, nibil valeat in aciibus bomi-
Dispensa teann ; pcr ea, qn:\; tradunt Gloss. in c. 2
,
num, 1. Quidem citm filinm, fi", de Ilaîrcd. inslit., ac
verbo Dispensatum, et Joan. Andr. de Scbism.
ibi
;
propterea ex quibuscumque vcrbis gencralibus in
Innoo. in c. Yeniens, de Fil. prcsb. dispensatio
; ila Sayr., de lescriplo apposilis non indiicilur dicla
Ta'îis., lib. 7, c. num. 10,
li-, vers. Secunda opi- Caputaque, dec. 145, num. 7, p. 1, adcô ut nec dis-
iiio.
pensatio ipsa elici possit ex gratià, moiti propriocon-
Expressa verô dispensatio dicitur illa in cujus lil- ccssà : nam licèt illa sit laiè et l'avorabililer interprc-
leris narraïur dofeclus impetrantis, et in illis Papa landa, Si pltaibus, de Prad). in G; Felin. in c.
c.
niitur verbo Dispénsmmis , d. c. At si cleiici, § de
'

Causam, qua; num. 8, vers. Sed limila, de Rescript.,

Adultcr., et c. De multà, de Pra;b., molu
idemqne es;s(!t, si i mmquàin lamen inducit dispensalionem, c. Si
in illis uloroliir verbo, PmuiiiiniHs,(im elianul ispen-
1
pioprio,eoû. lit. et jibro, cum Glossà 2, vers. OblwCj
 ,

PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM.

ot il)i Jonii. Aîulr. post princip. ibi : Motus proprhis plifical, vidclicet : Daiur beneficium regularc în

non huliicit (iixpeiisaHoiirni, Gloss. in Clcm. Si Jtoma- commcndam pcrpetuam clerico seculari ; deinde ei-
VHX, in vcrho Vdlidum, de Prab. idem Fclin. in c. dem concedilur aliud beneficium in commcndam abs-
thni (rrtc'siasl'icœ, antc fin. vers. liescriptum, de Ex- que dispensatione ; ista bénéficia commendata intor
copl., qiianivis aliler dicciidum sit de clausnlA, Ex se incompatibiiia ertmt. Kt simililcr practicalur, ut si

cirlâ sciciitià, qiuo oninom disponsalionem et liabilila- liabenti beneficium sccnlare in litulum delur alterum
Voni inihicil per Icxlinii, in 1. 2, C. de Crini. sacr. in regulare in commcndam, adluic exinde rcsultot tacita

vcrbo Elctjcrit, licèt quotidiana nos doccat praxis vix dispensatio : el absque eo quùd summus Ponlifex ula-
aut rare id evcnire posse, slanle super hoc dicta ré- lur verbo dispensamus , boc rescribendi modo uli

gula oancelIari:e : quia de dispensatione débet eon- consuevif, vidclicet : Tibi pcr te, quo ad vixeris, etimv

slarc vcrbis cl;iris et non ambiguis, Folin. in c. Man- unà cum lali bcnelicio tencndum, reqendum cl guber-
ilnto, n. 4, de. Simqn.; et latissiniè traditFerret. cons. nandum; ita qubd tibi licciit debitis et consneiis dicli

o"2, num. 55, in maleriâ dispensationis super plurali- monaslcrii supportatis oncribus, tcrlià parle omnium et
late benefieiorum. Quare bîc non videtur subsistere singulorum fructutim, redditumn et proventnum, mona
illa viilgaris conclusio, ncnipe quùd princcps dispo- sterii Intjtismodi in restaurationcm illius fabrica;, seu
Ticndo ad favoroni inliabilis, data scicnlià inhabilitatis, ornamentorum cmptionem, aut pauperum alimoniam
oonsclur sccum tacite dispensare; boc enini non vin- proul major excqcrit, el suascrit nécessitas, ac omnibus

dicat sibi locum in sumnio Ponlilice, slante régula aliis deduclis oneribus,de residids illiui, fructibus, reddi-

cancellaria;51, in qiiâ disponiturquôddispensatio iiul- tibus, et provenlibus disponere et ordinare sicut illius ab-

latenùs vcniat nisi gratia lotaliler effectum dispensa- baies, qui pro tcmpore fuerunt de illis disponere et ordi-

tionis concernât. nare potiierunt, seu ctiam debuernnt; alienalione tamen

Verum lamen est quùd non desinit casus in quibus quorumcumque bonorum immobilium tibi pcnitiis inler-

Papa absque eo quùd ulalur verbo, dispensamus, ta- dictà, aposlolicâ anctoritatc commendamus ; ctiram ip-
cite dispensare censctur, quando ei est oxpressus dc- sius tnonasterii ac hujusmodi regimen et adminislratio-

Icctus; namquesi, verbi causa, reservet pensionem nem tibi in spiritualibus et temporaiibns 'ptenariè com-
luiliti Ilierosolyniitano, cùm ista (pialitas pensionarii mitlendo.

iueiit expressa Papic, ipse illani reservando censelnr Nec propterea in diclis lilteris fit menlio dispensa-
dispensare. Rot. dccis. G5G, vers. Ncque eliam élevât, tionis. Et nibilominùs bujusmodi commendalarii ba-
sub n. 7, p. A, reccnl., et dico in meâ Praxi bencf., bentur uiililul.ires ac dispositio ; et jura lo([ueMiiade

1. 1, c. 5, n. 2"23, vers. ISec est novtim. titnlaribus,seiide veris pr.vlalis, babent Incum iuislis

Cessât tamen conclusio h;iec, quùd requiratur ver- commeiidalariis, qui possunt etiam esse delegali apn^
bum, dispensamus, in rescriplo dispensationis, ae stolici ;
juxla c. Siatutum, de Rescr. in 6, sicut titida-

ipsiusnict regubc dispositio in nonnullis casibus, in res; nec non juxla concil. Trid.,sess. 2!S, c. 10, de
quibus iiccessaria, non tamen expressa cadit dispen- Rel'orm., possunt designari in judices synodales, et in

satio. Excmpli gralia, in commcndà beneficii, quia eos delegalio, seu commissio sub nomine dignitalis
ipsa dicilur dispensatio palliata abobtincndumaliquod lacta iransire ; et eliam taies commendalarii non pote-
hcneficium, aliàs obtineri prohibifum ob incompatibi- runt removeri, sicut nequclitulares, ita Gare., de Re-
litaieni ratione liluli, velsupplendialiquem defectum. nef., p. 4., c. i, num. AS, cum seqq.
Rota, decis. 217, num. l, part. I, Divers.; Gonz. ad Id tamen declaraliu' procedere in commcndà per-
reg. 8; canccll. Clos. 5, § 8, num. 6, et bccc sola pétua, scilicet que concedilur favore persona^, eo
commcîida babct vim dispensationis, Rebuff. in lit. modo, (pio supra visum est, per quam commcndata-
de Commcndà, num. 53, nec propterea requiritur alia rins consequitur jus et litulum in illo bénéficie, Paris,

dispensatio, ncque quùd exprimalur per verbum dis- de Resign. bcnef., lib. 2, q. 17, mun. 11.

pensamus, Prob. ad Monacb. in c. Super eo, de Pr;eb. Secùs verù diccndum est in commcndà ten.poiali ad

in G, num. i'6 et IG. Sed datur sub hàc formula, vi- ulililatcm Ecclesi*, scilicet ad nutuui revocabili

delicct : Tibi talc beneficium apostolicà atictorilale con- faclâ, donec de reclore seu ministro perpctuo debilà
ceclimus el comnicndamus, pcr le qunmdiii vixcris, obli- priccedentc cognitioue, provisum sil ; id .Mundos. d.
nendum, etc., qnamvis minus sit habere commcndam, reg. 52, q. 7, num. 4.
seu administralioncm, quàm provisionem alicujus be- CAPIIT M.
neliiii, cùm provisio sit major etdignior; idem Gonz.
An dispensatio sitamplianda velreslringcndu.
d. § 8, sub num. 6G.
Ac propterea déclarât Sarnen, in 5, q. Reg. de Dispensationem esse odiosam, et vulncrare ju5
trien., quôd bodic conniiendae pcrpolunc indiicunl in- commune, ac exinde aridam et arclam, ail Fcl. iii c.

coinpalibililalem ; iiifcreiido, quùd per eas dispcnsa- Postulàsti, num. 8, de Rescrip. nec non sicrilciii cl

tur ad incompatibiiia; unde jura prohibentia plm-a inlecundam, vocal, texl. in c. i, fin. de Fil. pra-sb.

Ijcneficia per eumdem retineri posse, per bas moder- in G, ubi Fr., num. A; Capulaque, dec. 505, p. 2;
nas commendas tolluntur, seu advcrsùs eas tacitic Sayr., de Cens., lib. 6, c. il, d. num. 16, et alii, el

dispensationes résultant, Mandes, in reg. 52, q. 7, proplerea stiiclè iuterpreiandam et inlelligtmdam, d.

num. 5, ubi tanquàm optimus piaciiins. id ita exem- c, i, de Fil. presb. in G, c. Non pol('st,ih Presb.
 , ,

LIB. I. DF DISPENSATIONF IN GENERE. 2G

eod. lib.; Sanoli.,ile Alatr. lib. 8, disp. 1, mim. 3; ncficium illud postea rcsignavcrit ad favorcm allerius,

Marc. Anî. var. Ros., I. 3, res. 2, n. 18; Canipanil. rcscrvalà sibi aliquâ pcnsione super illius fructibus ;

indivers. jiir. caii. rub. 11, cap. 13, n. 00; llojod, de nam pensioncm liujiismodi licite porcipere potest abs-

Incoinpat., bciiof. p. 2, c. ull., n. G7, ciim aliisrclalis que nova dispeiisatione, per tcxt. inc. Msidepmb.,
per Gare, de Beiicf., p. 1, c. G, n.58, ciim pliirib. quia si poluit oblincre beneficium inlegrum , ergo
Seqq., cùin oinnis recessus hjurc qui lit pcr ipsam eliam partem illius, scilicelprrodiclam pensioncm; quia
dispciisalioncin. sil odiosus cl rcstriiigendus, d. cl, idem jinis est de loto quoad toium ,
quod de parte
de Fil. prosb. ; adeà ut \n malciià dispcnsalionis non qnoad partem , c. Majorihus, cl ibi Glos. in vcrb. I)i-

valcat argmneiitiiin de luajori ad iniiius, id Capiita- visioncni, de Prœb., et arg.

^ c. Si quis episcopus , 1

que, doc. 8, cl 274, p. 1; Ludovis., doc. 353, niim. q. 1, 1. Quœ de totà, ff. de roi Vend.
15, Gare, de Bon., p. 1, c G, niim. 58 cl 59; nam li- Unde aliàs dixerunl domini abbreviatores majoris
cet biijiisnîodi arguiiionlum valoal rogniariter in jure, privsidontiic, quôd si regularis dispcnsalus ad ununi
reg. cui licel, do Reg. jur. in 6, I. Juris (jcnlium, sccularc sine clausulà permulandi , resigncl illud , ol
§ Meb, ff. de Tact. ;Cravett., cons. 21)0, num. 7, cl cidom super fructibus illius reservelur pensio , erit
cons. 526, n. 10, niliiiominùs conJrarium diccnduni capax illius absque nova dispensaiionc , licèl non ha-
esl in malcrià dispensationis, aul in privilcgiis parti- bcrel clausulam permulandi , cùm dicta pensio suc-
c'ularibus, sou dispositionibus odiosis, c. fin.de Trans- cédai loco dicii bcnoficii , ad quod secum fucrat dis-
lal. pnolal., c. Cuide non sacerdolali, de Pncb., in 0; pensatum. Veruni est lanien quôd super bis conlra-
Joan. Andr. Ea quœ, de Rog. jur., eod.
in c. lib. rium servari videnius.
subdil quôd ex disposiiione monacho concossâ, ni Et est in hâc nostrâ praxi nolandnm , sicut docet
possit beneficium ruratum rotiiicro, jnxta dispositio- ctiain notorius Romanoe Curiœslylus, quôd slaiile na-
iioni, c. Quod Dei linioicni, de Slat. nioi:acii., non po- lurà dispensationis, liunc, intcr cœleros eflcclus , oa
îont proploroa siniplox bcnciiciuni possidere Barb., produxit, quôd secunda dispensalio dicitur subrepti-
de Pot. episc, alleg. 33, n. 14. lia, siadjiciatur primae dispensalioni , non liictà raen-
Unde in eà non procedit argumentum , ncque ab j
tione defectùs super quo orator fuit dispcnsalus : Iktc
idcnlilate, nequeà majorilale ratioiiis, ut dictum est; cnim expressio verisimiliter Papam retraheret à nova
CapnUuiuo, decis. 8, n. G, p. 1; Rota, dccis. iOl, n. 2, coiicessione ut esl tcxt. in c. 2, de Fil. prcsb. in
,
,

p. 5; boc tan)cn liuiilalur priniô, ut non procédai ex quo colligitur eliam quôd subreptio in dispensatio-
quando dispensalio babet causam cxpressam ,
quae nibusreddit cas ipso jure nullas, Gloss. in c. Ad au-
militai etiara in casu non cxpresso. Sanch. , de Mair., dicnliam, 2, de Rescrip. ,
quod tamen limitalur,
lib. 8, disp. n. 54, et fuit dictum in unà Nullins , scu quando videlicel secuiida dispensalio impoiralur à
Capulaqiie pensionis , 18 aprilis IGIG ; secundo non Papa; secùs si ab episcopo , Clom. fin. de Olf. ord. et

procedil in dispensalionibusgcneralibus cl favorabi- tcxt , in d. c. 2 de Fil. presb. in 6 , el per Gloss. in d.

Jibns ; sed solùni in disponsationibus particuiaribus et c. 2, et est maxime nolandnm, quôd licct illa in vorbo
odiosis , ex pUuibus adductis pcr Addil. ad Ludovis. defeclu loquatur de naturali defoctu , tamen eliam esl
deds. 87, n. 17 ; aliàs auleni non ila dicenduni esl : inlelligcndum de accidenlali; nam eliam supradicla
nam si mandetur providei-i de majori pncbendâ , non praxis docet quôd si dispcnsatur cum bomicidà vol ,

potorit providori de minori ; sicut eliam dispcnsalus aliàs irrogulari , ul non obstante delicto vol irrogula-
ad dignitates, scu ad cnrala, non censeUir dispcnsa- ritale possit promoveri ad sncros ordincs , cl benefi-
lus ad bénéficia simplicia, Innoc. in c. Cum dilectus 3, cium obtinore, si postea impelret dispensationem su-
de Prx'i).; Félin, in c. Yeniens, de Accusât. Et cô mi- porpluralitaie beneficiorum, nonfactà menlioiio prim;«
nus , si quis fucrat dispcnsalus ad quaccumque béné- gratine, non valcbit impelralio, quia secunda dispen-
ficia ac quascumquc dignitates, véniel episcopalus ob salio additur primœ ,
per rationem supra alhilani ,

excellcntiam et pra^eminentiam dignilatis. Unde do- nompe quia non est vcrisimile , etc. , ut in d. c 2,
cel Stylus Curioe quôd cùm illegitimus aliquis petit quia supradicti dcfoctus non sunt in totum por dis-
dispensari ad quascumquc dignitates , eliam episco- pensationem sublali; nam bic non intervonil (quoad
palcs, arcbicpiscopales cl palriarcbales , ul aliquando illogitimilatom) plona restitulioiiataliimi, scu logitima-
peti consucvil non ila passim signetur à Papa sup- lio, sed taiitùm difpensatio, qu;o stricte intclligomla
plicatio, nisi de meritis cl qualilatibus oratoris fueril est , c. 1 , eod. lit. nliàs si intorvonisjct logilimalio
;

plcnè ccrlioralus quare hujusmodi dignilalcs dcbcnt (maxime eo casu quo tota
; in coiibliliitio canonica fa-
expresse narrari, quia sunt speciali nota dignne ul le- ciebal illegitimum) cùm vilium
, , tune, cs.>cl tolum
slatur Abb. in c. Dile;:lus, n. 1 de Conccss. pncb.; ubi sid)latiim, valerot secunda dispcn-alio, non faclàmon-
in propriis lerminis docet quôd dispensalio ad digni- tioiie prim.-p grati:xî vol defoctùs ;
quod tamen inlolli-
tates , non cxtendilur ad dignitatom cpiscopalcm id ; gondum est, <|i!ando dispensalio addilur (li<ponsa-
Garc.d. part. l,cap.G, n.GG;sic eliam dispcnsalus ad tioiii ; secùs vcrô , si non adderotur dispensalioni:
bénéficia non consctur dispcnsalus ad pcnsioncs ui
,
, exempligr.ilià, si cum illogilimo vol Iiomicidà sil dis-
infra dicetur, nisI de ipsà ponsioiio fueril facta cx- pcnsatum, ul non o!)slanle l:ili doleclu ,
possil benefi-
pressa menlio, per lexl. in c. Quamvis,H d. cap. cium ccclcsiaslicmn cons;'qui, et ipse posta, lacilo
Cin de non sarerdntnii ni-i Ininoii di>^i)oris.iiii^ nd bc-
,
(:i!i doft'f lu vcl (li^poiisiilioiic iiiipilici iK-ncncit-iii :
 , ,

27 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. n

profeoio valobit impelratio, cùm non novn Smuli., do Malh., 8, disp. 1, n. 19; Rotft, decis. 12,
Mwc sit
^ 1.

dispensalio addens prinuv. dispensalioui , sed qua;dam n. 55, in récent., p. 5, sicut eliam dispensatus ad duo

jam factœ; tenetetob- bénéficia incompatibilia censelur etiam dispensatus

cxecuiio dispensalionis el ita ,

,eivat dicta Curia, losle Joaii. And. in d. c. 2, cl ego super illornm residenliâ, licèt non exprimatur, GlosS.
dieani in nieâ Praclicà bonef. lom. 4 , in 2 part., sig- in c. Si quis in ctero, vers. Solemiibus, 7, q. 1; Ilost.

nalurà vers. IS'eown dicli oratoris tlispciisnlioncs ,

in c Ciiiv in citnctis, de Elcct.; cl in tali dispcnsa-

etc., et reassumam in nieis Addili()nil)ns ad lllcron. tione subinteliigitin" clausnla, qu6 dispensatus deser-
Pau!, cancell. apost. correctorcm, lib. 7, cap. 7,titnIo, I
viat per substiluium seu vicarium. Mandes, super reg.

Qiumdo vKindulur crcari canonicus in latà Ecclesià, j

20, q. 7, n. i, et comprebcndit solùm ca qune vcniunt

Qiiù vorù ad nliqua , gencralls régula constitucnda I in neccssariam conscquenliam cl inscparabilem , non
est, videlicet, quùd in qnibuscinnq.ue dispensationi- autcm separabilcin , Félin, in c. Postnlàsti , n. 10 de
Rescr.; aliàs enim talis dispensatio rcddcretur pror-
hns, sou niandalis ad dispcnsandum, illud jus tantùni j

iribuilur, qiianlinn oxpriniitur , ulpcrd. Joan. And. s

sus inanis , nulbnnque operarctur effectum ; Id Fclin.
in d. c. Postulâsli.
ni c. Exeo , de Elect. in 6, et boc propler naturam
dispcnsationis, quio propier recessuni à jure, ut di- Al pari ralionc, dispensatus ad prcsbyleratum, cen-

ctum est, venit restringcnda. selur eliam dispensatus ad minores ordines; nam
Cuntrarium auteni circa bos sentienlcs, nuUo modo (piamvis dispensatio sit slricti juris, extenditur lanicn

sunt audiendi, inler quosllenriq. in Sum. 1. 15, c. 57, ad species inclusas et necessariô conséquentes vel

modo neque audiendus Sayr. de Cens., antécédentes, Arcbid. in c. Ciim ex eo, de Elect. in 6,
§ 5; sicut pari j

1.7,0. 14, n. 22, V. Te/-/iHiues<,dicensquôddispensatus ! ubi ait quùd dispensatus ad Ecclesiam parocbialcm
ad ordines videtur dispensatus ad bénéficia simplicia, videtur eliam dispensatus, ut non tcneatur inlra an-

qunfi confcrri soient , et convenire clerico, boc vel illo num promoveri ;
quia si infra id tempus non piomo-
ordine minori iniliato quia bcneficium simplex non veretur, illa vacaret ; el sic nibil talis dispensatio pro-
,

A idetur aliquid ampliùs cxigcre quàm exigat ordo cle- desset, e. Licet canon, de Elect.; sicut etiam dicimus de

lioalis propter quem illud beneficiuni simplex con- infirmo dispcnsalo ad carnes, prout in dics Papa dis-
,

fcrri solet; idenini lalsum est, sicut ait idem Gare, pensai de ulriusque medici consilio , ac secretô , et

d. cap. 6, n. 70, et scimus niniis distare à stylo Cu- sine scandido, et pncterquàm in sextis feriis , ac sab-

riu' super bis omnibus noto. baiorum, et quatuor temporum diebus , nec non vigi-
Supradiclam tamcn conclusioncm ,
pcr quani di- liis de pr;eceplo, et tolâ m.ijori hebdomadà, et du-
ctinn est non valere circa boc argumenlum , etc.; li- ranlibus inlirmilatibus lantùni, tune talitcr dispensa-

mita primo, quando illud minus est aliquo modo an- tus censelur eliam dispensatus ad lacticinia , cliamsi

noxum majori, tanquàm illius pars, c. Per venerubi- supradicla licenlia ab alio concedaïur; sicut etiam is

Ifin, ubi Abb., Qui lil. sintlegit, quia licèt dispensa- cui data estfacullas comedcndî ova, etiam butyro, la«

lio non exlei»dalur ad connexa separabilia, quando cte et caseo uti polest , cùm ex bis ova pncparari SO'^

videlicet ille cum quo dispensatur in principali , erat leaiit; sic eliam concessa facultate comedendi carnes ,

cliam iidiabilis ante dispensationeni ad cojuiexum ea eliam concessa intelliguntur, quse ex carnibus ori-

nitamon aliud dicendum est, quando talitcr dispensa- j

ginem ducunl, Médina in Inslruct. , 1. 1 , c. li, § 10 ,

liis non erat inbabilis ad acccssorium, sed ad so- Azor, cap. 10, q- 5.
iiun principale, (juia, eo rein(Uo per dispensationem Illud autennpiod in conscquenliam venit , trabilnr
,

tonse(iueiis et accessorium liberum erit ab omni ma- eliam contra naturam suam , à principali ,
quod aliàs

nilà ;
et sic polerit utrumque exercer! , Felin. in c. frustra viderelur concessuni , I. Papinimins, § Si ex

l'oslulùsti, n. Il de Rcscript., quodquidcm exeniplifi- causa, ff. de inolT. Testani.; et videmus in praxi re-

<ari poterit in canonico qui non polcst babere vocem ceplura, quod cùm ad praîscriplum consilii Trid., ses*;.

in capitulo, nisi fuerit in sacro subdiaconatûs or- 24, cap. 2, de Ucr()rm.,proviside (piil)nscumi|ue bene-
dine constitulus, concil. Trid., sess. 22, c. L Quod ficiis, euram animarum babentibus, in manihus epise(q>i

tamen est non per se et principaliter ralionc defeclûs vel vicarii ; et provisi de canonicatibus el dignilalibiis

:etalis, sed ratione defeclûs ordinis , cam a)tatem rc- in ecolesiis calliedralibus, eliam in capilulo ,
profos-

quirentis. Undesi Papa super defuclu a.'tatis, liuju.-,nio- sionem fidei cniillere teneanlur, niliilomiiiùs si dare-
diad siibdiaconalùs ordinemsuscipiendum dispensave- tur provisô indullum de pcrcipiendis fruelibus in

rit, censcbilur eliam cmn eo disiiensalum, ut babere absenliam pcr necessarium anlecedens censelur dis-
jtossit vocem in capitulo, Sancb. , de Malr., 1. 8, dis. |)ensaUis à professionc fidei faciendâ, tu fuit résolu^

1, n. 55. liim m uiià Curlluujincns. Jrnctiium, die prima jiiHi l.'i.SS,

Limita secundo, quando sunius in nocessariis con- coram Plalo, teste Gare., de Benef., p. 5, cap. 5, n. 77;
secutivis et accessoriis cpiia lune dispensatio concessa jura nanu|uc correctiora , el quanlùmvis cxorbilan-
super principali, censelur eliam concessa super lia, loquenlia in casu expresse , traliuiitin- ad casuni
necessariis consecutivis et accessoriis et gene- qui solet venirc in consequentian» allerius, c. Mira-
;

raliter dispensatus ad aliquid, >idetur dispensatus ninr, de Serv. non ordin.

ad omnia accossoria , per Gloss. conununiter reccp- El non aliter quàm ut prcomiltilui' , inlelligeiidi
\:m iiK-. Qiii;i inlii)ilum,\(^r9'. Plurcs Kccleshis, dePncb.; sniit lexl. lu c. P.'f Vi'iicnd'ilcui, cl ibi Abb. Qui fil
 ,,

3^9 LIB. I. DE DISI'ENS \TIONE IN GENERE. SO

tint kg. y qui videntur iiinuerc quocl si quando in jure in cap. Atsiclerici, § De adutleritt, cirea fin. de Jud.
casus cxpressus ad dispcnsalioiicm non repcrilur. de- Limita quarto, ut dispensatio non veniat stricte
bemus confugerc ad siniilcs casus ,
quia in nialcrià iuterpretauda in eo significaiu, qui ex verborum
dispcnsalionis valet argumcntum à niajori ad minus. improprielate comprehenditur ;
quia ab ipsâ proprie-
Id eiiini, ni jani supra dicluni est, opliinc declaraliir tale non est recedendun. ,nisi quando aliicr constat de
por Joan. Audr. in c. Posiulàsti , de Ucscript. , vide- mente dispcnsantis, c. Ad aitdieutiam , de Decim. 1.
licet ut luijusniodi argumcntum procédât in causis nii- y on aliter, ff. de Leg. 3.
noribus anuexis , vel inelusis sub niajori ; secùs autcni Limita quiulô, dispcnsalionis significalumnon adeô
in sépara lis. reslringi, ut illa reddatur incriicax et nullius valoris ;

Unde notandum est ex supradictis quùd ,

dis- quia scniper sumcnda est inierprelalio, ut actus ma-
pensatio nunquàm Irabilurad coiiseculiva ejus , su- gisvaleat, quàin pereat, Feliu. in cap. i, vers. Privi-
per quo dispensatur quando ipsa dispensatio imprimit legiiun conlinens, de Rescript. I. Qnolies, ff. de Rébus
elTcctum validum super actu in quo dispensatur absque dub.
eo quôd exiendatiir ad illius conseculivum , ut optimè Limita soxiô, ut latè inlerpreietur dispensatio,
tradit Abb. in c. Ciim in cimclis, § Ciim verb, de Elcct. quando est niolu proprio concessâ ;
quia tune exlen-
Sicque cessât illa coniniunis doctoruni opinio , dilur etiam ad consecutiva, sine quibus dispensalio
nempe quùd dispensalus ad ordines censelur etiani in alio prodesset, Ilost. in c. Ciini in cimctis, col. 3, de
dispensatus, ut unum tantum beneficium simplex pos- Elect.;Rot.,decis.. I deTemp.ordin. inanliq.,ul)idi-
sit obtinere ;
quod videlur inler c;eteros firmare Bor- cilur quôd si Papa niolu proprio ob pubiicam uiilila-
gas. de Irreg., p. o, rubr. de Fil. presb., num. 9 ; eà tem dispensât cum episcopo, ut non tcnealui* consc-
raiioue, quia ex intenlioue concedentis talis dispen-
,
crari iulra tempus datum ad consccrandum, t!\mon
satio est favorabilis et anipla , ne videlicct talis dis- dispensatio extenditur ut possit obtinere priera béné-
pensatus in opprobrium ordinis clericalis mcndicare ficia ; et sic (piando dispensatio fundalur super com-
cogatur,c. Ciim secHHf/ioij, de Presb., quia contra- numi uliliiaie, est favorabilis sicul etiam quando
;

riunnerius est ut supra diximus;, salis enim liquct concurrit favor religionis aut animarum, Fclin. in d.
quùd unum sine altero slare polest, id Abb. in cap.
c. Postulùsii, de Rescript, id. Gare. d. 6, n. 6i.
Pro illorum, 5, notab. dePncb., sicuteliam ait Glossa Limita septimô, quando dispensalio coneediiur ad
in Clem. 2, in verb. Annexi , de .^lat. et Qualit. pritlerila validanda, veluti si cum aiiquo fuerit dis-
quôd dispensalus ad prxbendam , sacrum ordineni pensatuni, ut possit de fructibus suorum beneficio-
annexum liabcnlem, non est dispensatus ut possit rum lesiari, et ante talem dispensationem obtentam
babere voeem in capitulo cùm pariter possit unum
jam fecerat testametitum ; illud enim virtute hujus-
sine altero subsistere, et sic dispensatio non remanct
niodi dispcnsalionis validabiiur, Castr. in I. Filin'
frusiratoria , ut etiam lenet Iniol. in d. Clem. 2. Ca-
tueœ, § Si sic, ff. de Const. et Oenionst. et in 1. Mili-
nonicus namque, nisi fuerit in sacro ordine constitu-
tibus, C. de Testam. niilit. et ex pnemissis satis con-
lus, non liabct de jurcvocemin capitulo, concil.Trid.
stat non semper sequi dispensationem esse odiosam,
d. sess. 22, cap. 4.
et non favorabilem quia teste Abb. in c. Ad aurca,
;

Limita tertio in facullate concessâ alicui de dispcn-

num. 8, de Rescript., jam dalur dispensatio favora-
sando , non expressis nominibus dispensandorum ;
bilis, qiiamvis conlrarium teneat Félin, in d. c. Po-
sed in favorem illius cui dalur polcstas dispensandi
stitlàsti, sibi conlrarius, dicens dispensationem dici
quia tune lanquàm favorabilis est latè inlerpretanda
semper odiosam, propier recessum, à jure com-
Folin.in c. final. dcSiraon.; Gare, de Benef., part. 1,
mun!.
cap. G, num. 73. Et hic est régula constituenda, quôd
ad judicandum an dispensatio sit fîu'orabilis vel odiosa,
CAPUT YI.

insi)icilur principalisiiilcutio disponenlis, an videlicei An dispensalio sine liUcris sitfl'ratu'lur.

liierit odium vel l'avor , Tiraquel. de Retract, lignag., Exploratum babemus dispensationem, liileris su-
§50, glos. 1, num. î) ; Roman, cons. 4 , muii, 2. per ea minime nequaquàm
expeditis, suffragnri :

Secùs verô ubi expressa sunt nomina ipsorum dis- quidquid enim sitde jure communi, exslat iiodii' ré-
pensandorum, quia dispensatio secuudùm propriam gula cancellariLeo2, quic sic ail: Jlcni ciini coiiccssiom'y
stiî naturam strielè inlcrprclatur , Abb. in d. c. fin. , super (jraliis dispcnsalionuni qunruincuuiqitc, quibusvis
nec proptcroa placct , lanquàm in praxi non recepta , per ipsum D. N.concessnrum vel concedendmum.per
illa opinio Barl. in lib. 2, fl". de verb. Oblig. quôd régulas canccllariiv Apostolicœ sint provide limitntœ, licèt
,

concessâ poiestale dispensandi cum .idullerino vel in- aliguando in pelilionibus suver Itnjusniodi couecsaioni-
crstuoso, poleril dispcnsari cum eo qui patilur ulrum- bus oblalis, mullit sint pelita ; ne quis laliuni conce!>-
que defeclinn. Hoc enim est conununiter reprobalum, sionum pra'lexlu, id dispensativè tenere aut fueerc pro'-
icslo r.anib. de Aucl.leg., lib. 7, num. 202, ex c. Per
sunial, ud quod concessiones hnjusmodi se non exlen-
vourubilem ,
qui fil sint legil. quia boc nuUo modo , dant, voluit idem D. A', quod nulta tulis dispensnlio cid-
poiest ad ulrumque coiijunctim extendi, sed disjun- antequànt super
|
quani in jndieio, vel extra sullragctur,
cliui, B.)rgas. de Irreg., p. 2., n. 11 , ubi ail quôd in eu lilterœ apostoliew sint confeetw. II. ce qnidcm regida
disponsaiionibus, in siniplici non ve.nit niixtuni, Bulr. salis videlur eliam ipsi juri conforniis; cùm gralia
 ,

31 PRAXIS DISPENSAT lONUM APOSTOLICARUM. ^5

sempcr coiiccdatur siib qiiàdam tacilà condilione, sci- n. 1, de Rescript, ut ait Joan. Andr. in Proœm. G Dé-

licel, si lilleroe super cà cxpcdiantur, ut ait Sarnen. crétai., n. 2, fuisse pcr doctores consideratum, quôd
SHpor Ro?[. do non jud. jiixla forni. supplie, q. 1, n. 2, supplicatio sola nullius est effectûs extra curiam,
subdens ibi (|nùd sola snp|»licalio indiibilalaai prol)a- nisi in ei\ addatur, quùd sola supplicatio sufficial,

tioncm jniis non indiiril, propfor inlcrprotalionein et ubique in judicio, et extra lidem faciat, quia juxta

tlaiisnlaruni, qnnc in cxpcdiiione lilleraruni per ab- formain supplicationis proliibcnlur judices judicare,

brevialores et alios ofliciales licri soict; aliàs aiitcm, Imù ex bis concludendum est, Iiodiè solam suppli-
eliam de jnrc communi, solo verbe Papop, gratia cationis signaturam, neque in foro conscicntiiie suiïi-

perficilur, c.Jnquisitionis, 25, q. l,Clem.dudiim,§ ult. cere ,

quanquàm eliam nioderni scribentcs id affir-

de Sepnl. Arcliid. et Joan. Andr. inproœm.G; Felin. ment, qui forsan non perspexerunt modcrnas régulas
in c. In iioslrù, in fin. de Resciipl. lliide si ipse velit super boc éditas, volentcs quôd sola supplicationis

aliqneni doctorem creare, id solo verbo efficere po- sigiiialura non suffragelur, neque in judicio, neque
tesl; ila evenit casus, cùm dominns Joannes Aloy- extra ilbid ;
qucc quidcm verba à tcmporc Pii V, addi-

sins Riccius palritins Neapolilanus et canonicns luijns ta fucrunt.

luelropolitaicfi Ecclesia; NeapolitaïKO fnisscl pcr san- Aliquas nibilominùs régula supradicta,^»?^/ dispen-
elissimiiin fel. record. 1). N. Urbannm papam \III, scilio non suO'ragctur, nisi liltcris expedilis, admiltit
l)roniolus ad episcopalum Ecdesiac \ican, neqiie ad- limilaliones, et pniccipuè

Inic lauream docioratûs suscipere curâsset, cùm idenri Limiiatur primo illam non proccdere in dispcnsa-
snminns Pontifex id rescivisset, licèt ex consliliilione tione concessâ accessoriè siniul cum provisione, seu
r.regorii XlVdebuisset esse gradnalus, allamen San- quàvis aliâ conccssione, super quâ crunt expeditre lil-

tlilassna, cni bonè innotuerateumdem Joannem Aloy- lemc ;

quia tune sufficit de dispensatione conslare per
siiun, .snis scriplis et doctrinis, prout lot illius opéra supplicalionem ; ratio aulem ea potissimùm est, quaî

in luoem édita icslanttir, nostrum seculum illustrasse, aircrturperCassad., decis. 35, super d. Régula, num. 1

nnde omnium scienliarum arca potest jure optimo nempè quia régula et statutum parcm babenl inter-
nuncupari, biec dixit : Papa solo verbo doctores fa- prctaliomem , cùm sint constiluliones extra corpus
cil; ac propterea nos te doctorem facimus. lia eliam, juris ; ergoregulariter stricte interprctanlur, et prout
sicut scribunt doctores statim quùd Papa pronunliai verba sonanl, et in casibus tantùm exprcssis; sed
aliquem in episcopum alicujus civitalis, ille dicitur li.iec régula non loquitur expresse, quando dispen-
episcopus, Mascard, deProbat., concl. 842, num. 20. salio est cum provisione, seu alià conccssione; er-
Regulariler tamen ad probationem grati;e requiritur go, etc.
scriptura, id. Mascard., num. 10. Undc ait Gonz. gloss. Et sic cùm dicta régula loquatur in casu simplici,
12, num. 47, quùd in linguà principis stat gratia, et non autcm mixlo, nempe quando dispensalio conjun-
in scriptura testimonium,et in executione commodum. cta est timi aliâ conccssione, ut diclimi csl, benè
Sed prsocipuè secundùm diclam rogulam sicut per sufTragalur dicta dispensalio, eliam sine lilleris; quia
aliam de non judicando jnxla lormam supplicationis, bîc, cùm simus in odiosis, in simplicibus non cou-
proliibilum est judici aliter judicare, propler dupli- tinetur mixium, Gonz. Gloss. 9, n. 20, et alia nd
cem rationem, quarum prima est, ut evitentur falsi- id conducenlia videri possunt apud eumdem Gass.id.
tates, qu;tt in snpplicalione faciliùs coMmiiKnnlur, decis. 25, et 50, super dicta régula de non.,Iiid. ju\la
quàm in Bullis, per apposilionem mamium plurimo- for., etc.

rum ofruialiumjè contra si probarelur tostibus, mulla Limiiatur secundo, quando supplicalio fueril si-
absurda evenirent, quia dillicillimum cl quasi impos- gnala cum clausulà in illius calce apposilâ, ncnq)e
sibile essetscire omnem coniinentiam grali*, uttradit quôd sola prœsentis supplicationis sifjnalura snfficiat,
Card. in proœm. Clem., v. Nec sanr, ut per Paris., de cl nbiiine in judicio et extra fidcm facial , rcfiutà in
Rcsign. bcnef., 1. 8, q. 2, n. 8, cum scq., qui socundam contrarinm non ohstanlc; quo casu di'bcl iii lilleris
ralionem subdil num. 15, nempè, quôd si sola suppli- dari s|)ecifica derogatio liujiis reguhc, qune, sicut alia-
caliosufticeret, oflloialibus liomana; Curi;e pra-judi- rum regidarum duobusmodis concedi solel, uno vide-
cium inferretur : qui oHicia bonà fide à Sede Aposto- licct ut bîc in supplicalione pcti consuevit, absque eo
licà enierunt, ut ali(|nid Inde emolumenlum capiant quôd narrcntnr verba regubv, per exleiisiim, sicul ut
ex apposilione manuum ; et summus Ponlifox depu- plurimùm fit circa régulas, qua; rcspiciunt niodnm
lavii dictos olficialcs ad litleras super gratiis à se expediendi litleras aposlolicas in cancellarià ; allero
conccssis, expediendas, qnibus dédit régulas cancel- verô quando pelilur derogatio rcgularum de dnndis,
lari.TC, ut liiterae possini expediri vel denegari, et cum id est, judicialium, et tune cxtendilur in siqiplicalioiie
clausulis consuetis. lenor rogiihe, saltem in subslanlià, ac poslmodum in

Propterea licèt respectu dispcnsationis seu allerius lilleris aposlolicis juxla slylum cancellari;e, poslilla-
grali;r, illadicalurfacla absque expoditione litlerarum, rum exordium inseritur lenor reguhic adlongimi, vide-
ut dictum aitamen quia régula bicc est similis
est, licet: Ilinc est qubdtios qni dndiun inter alia voluimus,
pra'dictai de non jud. jux. form. buppl., ideô dicendum qubd, elc, ac postniodùm in clausulà, non ohsian-
est (|U(Vd quando gratia ipsa doducitur in exercilium, /î7/MS,appoiHinlurb;ec verba, videlicct von obslanlihiis
<?sl nccossaria evpediiio llllerannu. Miuit. dccis. T>, voliailiilc priori, cl orditidlionibni; pra'wis<i's ac cnn-
33 LIB. 1. DE DISPENSATIONL IN GENERE. 5i

stitulionibus , clc. ; alias ciiim pro illius derogaliouc gula S. Auquslini fiestari solilum suscipere, et proj'es-

iiou sufliciet clausula f,'enoralis, non obstunlilms, etc. sionem per eosdcni consuetau», e.rpressc emittere deside-

Taris, de llesii;n. beiief., 1. 1, (iiiust. "i, miiii. 8. Alia ral; scd(iuia muliercm alleriui viri prœdefunclirtlictam,

iiisnper iiilVa circa ici suo looo adducaiii. atijuc ita viduam duxit, cl udliuc liubct in uxorcm, suum
Cx'lerimi supiadicta régula (luùd dispciisalionos non hujusmodi dcsiderium,obstanlibus diclœ militiœ slatutis,

siillVagenlur, lilloris non exi)edi(is, lia inlelligcnda esl, adimplere non polesl, nisi ad hoc sibi suœ Sauciitatis

niinirùin, (piod gratia non proptcrea pordilur; sed indulijentià su/J'raqelur, speciulis gratiœ favore prosequi,

ejns lanlunnnodô elloctiis n-lardalnr, donoc lillcne ac in hoc suo laudabili proposito confovere volens, vivœ

oxpcdianlur, firnià rcmanenle ipsâ gralià, illius usu vocis oraculo desuper facto, cum diclo Augustino Apo-
suspenso, ut pcr Borijas, de Irreg. par. G, lit. de Cleric. stolicù auctoritale dispensavit, ut etiam constante matri-

non resid., iium. li. nionio, quod cum dicta uxore sua contraxit, habilum
Cùni vero paulôsiiperiùs dixcrini, lilloras expediri per fratres milites diclœ militiœ gestari solilum, et pro-
debere ad probandani graliani Papio, sivc siib plunibo, fessionem per easdcm emitli consuelam, expresse emit-
sivc in forma brevis, sub annulo Piscatoris, aceidil tere, ac deindc quœcumque et qualiucumque ejusdem
niliiloniinùs aliquandoalio modo ilUuu conccdi, nem- tnilitiœ' prœceptorias, prioralus, et hospitalia, cœtiraquc

pe ipsius viv;c voeis oraculo, cùm niinirùm sic expé- alia bénéficia ecclesiastica quomodolibet qualificata, el

diât. Quod quidem pluries obscrvavinms, pryescrlim qualitercumquc nuncupala, sibi rite confercnda recipere,
vorô pro roligiosis, ad petitionem alicujus ex cniinen- cl quoad vivcret, relincre ; nec non omnibus et singulis

lissimis dominis cardinalibus , oui credendum est quan- privilegiis,prœrogalivis,Hbertatibus,immiimtalibus,exem-

do ipse leslalur aliquid, cùm Papa est priesens in loco plionibus , indultis concessionibus, el quibnsvis aliis

illo ad quem facile quisque confugerc polcst; quia graliis, lam spiritualibMS quant temporalibus, quibus alii

non est prncsumendum ipsum mentiri ; et ab omnibus ejusdem militiœ fratres milites, eliam non conjugali tel

reecptim» est, credi cardinali asscrenli de gratiâ. seu non bigami, de jure, slalulo, usu, privilegio vel consucr

commission e sibi faclà vivai vocis oraeulo à summo tudine, aut aliàs quomodblibet ututitur,fruuntur, politin

Ponlifice, ut per Immol. in c. Super liis, et ibi Fel. sub tur et gaudent, ac uli, frui, potiri el gaudere possunl et

n. 10, de Fid. instrum.; Barbât, de Praestan. card. in polerunl quomodolibet in futurum, ipse similiter et pari
2 p., in I qu., Jason. in recept. I. Admonendi, n. 189, formitcr, ac œquc principalitcr, et absque ullà prorsits
ff. de Jurcjur., id Jas. conc. 145, 1. 4 ; Rola in unà differenliù etiam uli, frui, potiri, et gaudere, vocemque
Ronianà, inter canonicos ei beneûciatos S. Pclri, cum aclivam et passivam ubique habere nec non ejusdem
;

aliis alleg. per Paris, de Resign. benef.', 1. 8, q. 1 1, n. 54. militiœ officia, dignitates et munia gérer e, recipere el
Dixi gratias hujusmodi concedi, quando ita expé- exercerc libéré et licite possit ac valeat ita ut inter ipsuvi
diât; quia de more Papa; est, concedere religiosis Augustinum el cœleros milites, etiam non conjugatos, vel

plures gralias ore proprio, quibus ipsi secrète ulun- non bigames, aliqua difl'crentia non existcret. Non ob-
lur; nec ipse Papa vult lilteras expediri, ne alii pra;- stanlibus conslilulionibus el ordinationibus aposlolicis,
lati seureligiosi insurgant, puta, quando alicui claris- nec non prœdictœ militiœ etiam juramento, confirmalione
simo et probaiissimo religioso concedil quùd possit aposlolicà, aul quàvis firmitale alià roboratis slatutis cl

absolvere à casibus episcopalibus ;

quia si hoc innote- consuciudinibus, nec non stabilimentis, iisibus cl naturis,
sceret episcopis, recalcilrarent, ut ad verbuuiait Fel., privilcgiis quoque, indultis et lilteris aposlolicis, eidem
cons. 6, n. 2. militiœ illiusque magistro, seu adminislratori, nec noi'

Quod quidem servatur etiam in aliis graliis seu conventui, seu fratribus mililibus, et aliis snperioribus
concessionibus, et cùm, sicut dictum est, ill* conce- et personis,sub quibuscumque lenoribus el formis accuni
duntur ad intercessionem cardinalis , licèt ipsi sim- quibnsvis clausulis el dccretis in conlrarium quomod'o-
pliciter sit credendum ; consuevit nihilominùs ab libcl facienlibus; ac etiam iteratis vicibus, concessis,
ipso litleras expediri, quas sub sequenti formula vi- approbatis et innovatis. Quibus omnibus, etiamsi de illis

dimus conceptas, pro milite S. Lazari, qui viduam in speciulis, specifica el individua menlio facienda foret
uxorcm duxeral, videlicct : {illis c-.liàs in suo robore permansuris), idem Dominas
Octavius imsi'rutione divinà lituU S. Alexii S. II. K. nosler latissimè, hùc vice, dcrogavit, ac derogalum fore
picsbijlcr cardimdis Paravicinus iiuncupatus. Universis cl esse volait. Dccerncns litleras quas nos erinde con-
et simjuUs prœsenlcs nostras litleras hispecturis, visuris, ficeremus, eidem Augustino suffragari debere, acsi ilUc
lecluris et audituris, sululem in Domino scmpiternam ;
in forma brevis sub annulo Piscatoris, vel sub plumbo
eisdemque (idem indubiam facimus, et in verbo verilulis more liomanœ Curiœ confcctœ cl expeditœ forent. In quo-
(illestamur, quod S. D. JN'. Clcmcns papa MU ad inter- rum omnium el singulorum prwmissorum fidem el le-

cessionem nostram volens dileclum nobis in CItrislo Au- slimonium, has prœsenlcs litleras manu noslrà subscri-
(jnstimim Varanum Ravennatcn. , illuslrissimi et revc- plas, fieri, et per secretarium noslrum infra scriptum
rcndissimi domini mei Marci Silici, tiluli S. Mariœ in subscribi, sigilliquc noslri cousueli jussinms appcnsiont
Transliberim , ejusdem S. R. E. presbijleri cardinalis commuiiiri. Dut. liomœ' in œdib. nustrœ solilœ habita^
ab Altemps nuncuputi domesticum et familiarem, qui tionis, propc Monlcm Jordanum. nuno Domini, etc.
piâ devolionc ac religionis zelo ducltts, liubitum Cardinalis Paravicinus.
per fra- Locus V sigilli. (>.

ires mililum SS. Maurilii el Lazari ordinis, seu sub ré- N. Sccretarins.
 , , ,

%s PRAXIS DISPENSAT 50NUM APOSTOLlCAllL'M. %

Et sub praedicl:^ lormulà danttir siipradictii; liilerso de Rescr., Cassad. ; decis. 4, n. 2, de Caus. poss. et

cardinalis allcslaiilis de gratiù l'apx' viv;e vocis ora- propr. ; Bursat. cons. 593, n. 4, cum aliis relatis per
cmIo concessà , niulalis niutaiidis, jiixta ipsius grali;o Paris., de Rcsig. bcn., 1. 8, q. 2, n. 8.
(jualilalcm ; et régula est ,
qnod pr;«sertim iii liis ipsi El licèt gratia dicatur informis lilleris non cxpeditis,

cardinali sit credcnduni in omnibus ,

qua; ipse tesla- Rot., decis. 20, n. 5, de Concess. prœb. in nov. id.

tur, Pontifleem ad suam instantiani , etiani pro aliis Paris., Idi. 1, q. 12, n. 58, et I. 8, q. 5, n. 11, ac
concessisse, prout ea tenuit Rota in unà Pergamcn. lib. 10, q. 1, n. 8, tamen hic hujusniodi gratia non
Bonorum de anno 15G2 , corani Oradino , relata pcr dicitur sine lilleris concessà, qua; licèt non sint aposto-

Marcbcs. de coinniiss. , p. 2, §uni(0,o. 11, n. lic;e, sinit tamen ipsius cardinalis, cui à Papa conce-
Ethim, il. ditur ut ille possit super diclâ gratià lilteras expcdire,

Aliara graliam simili modo concessam vidi ad in- , ut apparet ex l'ormulis supra positis. Nam si in expe-
lercessioncni bon. memb. cardinalis Zabalta super dilione lillerarnm aposlol. crcditur officialibus ad id à

comniulationc recilationis liorarum canonicaruni pro Papa prscpositis, tam in cancellarià quàm in camerâ
episcopo Pampilon., eoquo sequilurniodo, videliccl: et in pra^feclmâ brevium, qui lilteras apostol. for-
Nos Anlonius miseratione diviiiA tUttli S. Crncis in mant super supplicationibus ab ipso Papa signalis, eô
Jérusalem S. R. E. presbtjter cardinalis Zabalta nun- magis credendum est cardinali de gratià ore tenus
cupatus, universis et singnlis ,
prœsenles nostras Hueras faclà attcsianli ,
qui dicitur fraler Papae , Host. in c.
inspecturis , visvris ei audiluris satutem in Domino sem- Ad Hberandum, de Judœis, n. 5, Paris., 1. 5, q. 1,
pilernam , eisdenique fulem indubiam facimus , et in n. 71, et facit unum corpus cum ipso Papa, id llost.

verbo veritatis atteslamur ,

qubd S. D. N. D. Pautus in cap. Anliqua, de Privileg. nam ipse cardin.iiis ;

divinâ providenliâ Papa V, ad intercessioneni nostram , qui oblinuit à Papa graliam firmat suas lilteras eo
volens révérend, in Cliristo palrcm et dominiun D. An- modo quo supra visum est ex illius voluntaii; , nec
tonium Vanegas, Dei et AjWstolicœ Sedis yratià episco- pmcsumilur diccre mendacium, id. Paris, d. lii». 8,
pum Pampilon. favore proscqtii gralioso , vivœ vocis q. 11, n. 31, et insuper teslatur quôd Papa dccrevii,
oraculo nobis facto ,
qubd ipse D. Antonins episcopus , prccdictas lilteras ab ipso cardinale super bâc gratià
omnibus diebus Jovis cujuslibetanni, non impcdilis festo expeditas, habere vim litterarum apostol., ibi deccr-
duplici atit semiduplici , officium SS. Sacramenti , loco nens lilteras quas nos exindeconfecerimus, eidem suf-
cfficii ejusdem diei, recilare , et pcr recitalioucm Imjus- fragari debere, ac si \l\x in forma brevis sub ainitilo

tnodi , recitatiopi quarumcumque horarnm, tam diurna- Piscaloris, vel sub plumbo more Roman;!! Curiaî con-
vwn quàm nocturnarnm quœ , illo die caderent , satisfa- fectœ et expedita; forent; nnde cùm supradicta; liltcrse
cere posset , et valeat , aposlolicâ ancloritate concessit et fuerint ab ipso cardinale de mandate Papœ, inirat illa

induisit. Deccrnens prœsentes nostras tilteras eidem D. conclusio, quôd omnia nostra facimus, qnilnis auclo-

Antonio episcopo suffragari dcbere ac si illœ in forma rilatem nostram impariimur, c. Si aposiolicœ , de
brevis sub annulo Piscaloris , vel sub plumbo, more Ro- Praeb., in 6, 1. 1, c. de vel. Jur. ennch., nec non ré-
mance Curiœ confectœet expediiœ forent. In quorum gula, quâ qui per alium facit, per sei|)Siim faccre
omnium et singulorum prœmissorum fidem et testimo- videtnr, c. Qui pcr alium, de Reg. jur. in 6, 1. 2, ff.

nium, prœsentes nostras lifteras , manu noslrâ subscriz Rempupill. salut, fore; Boer., decis. 348, sub.,n. 3;
ptas fieri, et per secretarium nostrum infra scriptum sub- Vivian., de Jur. pair., 1. 6, cap. 9, n. 18.

scribi, sigillique nostri consueti jutsimus, et fccimus ap- Sciendum est tamen quôd bodiè ,
quoad luijusniodi

positione communiri. Datum Romœ in a'dibus nostrœ concessiones à Papa vivsc vocis oraculo facias , adest
solitœ residentiœ, anno Domini, etc. oonstitutio fel. record. Gregorii XY, in forma motùs
Antonius Cardinalis Zabatta. proprii moderatoriâ supra diclarum gratiarum, quam
Locus t Sigilli. liic subnectere placuit, tenoris sequenlis, videlicet.
N. Secretarius.
CREGORIUS PAPA XY.
Nec de praîdictarum litterarum modo am- est aliquo

Itigendum, licèt lilterœ apostolicyc super gratià, modo Ad pcrpelitam rci mcmoriam, Romanus Pontifex in

pr;emisso concessà non conficiantur nam quoad

, ;
spécula nvHtantis Ecclesiœ divinâ providenliâ couslilu-

ipsius gratiac subslantiam , cerlum est illam valerc tus, gralias et indulla à se, et pra'decessoribus suis con-
;

iiec de necessilaie rcquirit supradictas lilteras quic cessà, justis inlerdiim suadcntibus cousis, juxla creditum
,

sibi pastoralis officii dcbilum moderalur aul revocat, prout

solimimodô requiruntur ad probationem : Sarnen., su-
2 rerum lemporum qualilalibus debiiè pensalis conspicil
per reg. de non jud. juxt. for. suppl., q. 1, n. : nani, et

ut allas dixinius, gratia stal in lingiià principis , et in in Domino salubrilcr expcdire. Ilaquemotu proprio, etc.,

scriplurâ testimonium, ac in cxecuiione commodum ,

omnia et singuln indulla, facullatcs, privilégia, gralias

Gonz. ad reg. 8, glos. 12, n. 47, et antea dixit Fel., et concessiones quascumque spirituales et ecclesiasticas

rubr. de Consiit. , n. 5, vers. Et conclusio est, iibi tam ad forum inlerius quàm ad exterius speclanlin ac ,

lam ad supplicalioncm partium quàm molu, scienliâ, et

quod stalini etiam prolato siinplici verbo Papu?, gratia

dicitur facla ante litterarum confeclionem , ut eliani potrstdtis plenititdiue similihus à Sede Apostoticà, qua-

docct lext. iuc. Inquisitionis, 23, q. 1, Cicm. Dudiim, tamen vivœ vocis oraculo haclcniis qucmdocumque et qua-

UlcrciniKiitc ex quàvis etiam de necessitalc exprimettdà,

§ iiii. de SepuU., id. Félin., in cap. In twsirà, in lin. ,
 ,,

57 LIB. II. DE DISPENSATIONE SUl'KU lUREG ILARITATE EX DEFECTU SACRAMENTI. 58

cnusu,quibusviii colLdiis, capilidis, ordmbm, tam men- ,

plenarios et intégras cffectus forliri et obtinere. Sicque

dicanlntm qitùin non mendicanliuni ,

socielalibus ,
etimn pcr quoscumquejudicesj cic, sublata, clc.,rtc irrilum,

Sociclali Jesu, ac comjrt'gdtmiibus (luihuslibct , sive i^[c. attenlari ; non obslantibus prœmissis ac quibusvis

coruin cl earnm respccdvr pnvpositis ,

decanis , inagis- constitutionibus cl ordinntionibus apoMolicis, privilegiiii

tiis, uiuiislris ,
pnvlalis ,
prioribus, rectoribus, genera- quoquc, indultis et lilteris apostolicis, ordinibus, iocie-

Hbun, vel provincialibus quociunque noinhie nuncupalis latibus et congregalionibus prœdiclis, eorumque prœpo-

supciiuribus, et quonwdblibcl excnipiis, ac Srdi prœ- silis decanis, magislris, niinistris, praiatis, prioribus ,

dictœ immédiate sul'jcctis , cujuscumque dignitalis ,

rectoribus et aliis supcrioribus prwdictis , sub qnibus-

prœeminentiœ , mil qnovis privitcgio munids ; non (amen cumque lenoribus et formis , ac cnm quibusvis eliam de
ad supplie alionem regttm concessas in Us videlicet quœ ,
rogatoriis , aliisque cfficacioribus et insolitis clnusnlis ,

non sunt sortitn effeclum, lenore prœscnlinm revocamns, ne irrilanlibus et aliis decretis in génère , vel inspecte,

eassamus, tollinius, abrogamus cl annullamns, ac revo- ac aliàs in contrarium prœmissorum quomodblibet con~

cala , cassa , snbtala, abrogala cl annnlUita, viiibusnne cessis , conpimatis el innovalis. Quibus omnibus, elc,

et elJeclH vacua perpétua fore et esse, nequc in posle- derogamus , cœterisque contrariis quibuscnmque , elc.

rum cuiquam suffragari posse vel deberc, neqtte uliquem Daluni Romce apud S. Mariant Majorem, sub anuuio

lis de cœtero nli nllo modo posse , eliamsi exprcssa et Piscatoris , die ^ juin 162'^, pontiftcatûs nostri anno
specificamentio , etiam de verbo ad vcrbum de Us fa- secundo.

clenda esset, decernimus et declaramus, firmis lamen, et

S. Cardinalis Sanct.e Scsann.e.
in sua robore permanentibus omnibus indultis et (dits

concessionibus prœdiclis , vivœ vocis oraculo S. R. E. Est lamen hic adverlendum ,

quod poslmodùni si-

cardinalibus, adipsorum vel aliorum quorumcumque fa- milis UrhaïuisVIH, aliâ siià coiisliUilione, in simili

vorem propria S. Fi. K. cardinalium manu (irmatis ,

pro forma mollis proprii , S'ib die 20 decembris 1G3I ,

ipsis vel fdiis faclis , et dequibus iidem S. 11. E. cardi- omnia pra^dicta vivic vocis oraculo , tam per ipsuni
nales lestimonium in scriptis prœbucrnnt. Deccrnenles qiiàm per alios summos ponlifices , data el concessà ,

prœsenles litteras , et in Us contenta quœcumque, etiam eliamsià cardinaliînis firmala sint, quibiiscunique re-
ex eo, qu'od quicumque prœmissis interesse tiabentes , seu
'
ligiosis, tam in parliciilari qiiàm utuvcrsali , cassavit,

habere prœtendcntes ad hoc vocali et auditi non fuerint abrogavitet annuUavit, ac prx'cepit sub excommuni-
de subreptionis vel obreptionisvitio, aut intentionis no- calione , aliisque pœnis ipso jure incurrendis supc-
strœ , seu alio quocumque defectu nolari , impngnari rioribus generalibus , ut infra très menses lune pro
redargui in jus vel in controversiam vocari , ad terminas ximos , omnes et singulos provinciales de prDcdiclo
juris rcduci, aut advcrsits illas ,
qnodcumque juris gra- molu proprio cerliores reddercnt , ipsisque provins

tiœ vel facti remedium impetrari nullateniis posse ; sed cialibus, ut illum in convcnlibus suarum iirovinciarum
illas semper validas et efficaces exislere et fore, suosque publicari facerent sub iisdem pœnis.

LIBER SEClfJTDVS.
PRAXIS DISPENSATIONIS SUPER IRREGULARITATE EX DEFECTU SACRAMENTI,
BIGAMJyE VIDELICET, ET REITERATIONIS BAPTISMI.

CAPUT PRIMUM. ab ipsà dispensatione super bigamià cxordiri visum

est, illius priùs definilionem praîmillendo, ac postnio-
Praxis dispensalionis super bigamià.
di!im ,
quonam pacto super eà detur dispensaiio , dc-
Ilanc modo praxim dispensationum apostolicarmn clarando.
aggrediendo, dicendum est priùs illas variis tempori- Dicamus igitur cum omnibus summistis ,
quod bi-
bus, vario stylo à Scde Apostolicâ émanasse. Nos verô gamià est irregularilas ex defeciu sacramenti proce-
recenliorem ostenderc duximus. Verùm quia inter alla dens, c. Acutius, 20 dist., Ilost. in Sum., lib. 1, lit.

juris impedimenta, super quibus requirilur apostolicâ de Bigam. non ordin., n. \ ; Covar. in Clem. Si fu-
dispensaiio, illa sunt quic ex irregularitate proveniunt, riosus, in 1 par., §2,[num. I de Ilomicid. Eacpic
cl Super quibus in dics dispensari videmus , et inter triplex est, scilicet vera, inlerpretaliva et simililudi-
CLCteras irregularitatcs ,
prima est ca qu?c contrahilur naria, Glossa communiler reccpla in c. 2, de Bigam.
ex bigamià, qua; ex antiquioribus Aposlolorum decre- Navar. in nian. cap. 27, num. 195, vers. 2. Et vera
tis origincm duxit, ut probalur 1 Tim. 5, ubi probi- dicitur, quando quis sccundas conlraxit nuplias,
betur quis ad Dei minislcrium accedere, nisi vir unius Glossa in d. c. 2, de Bigam. Intorprelativa, cura
lantùm uxoris fuerit, et D. llieron. in Ep. 82, ad viduam in uxorem acccpit , eamque carnaliler
Oceanum , ut habetur in c. 1 , et ibi Glos. in verbo cognovit, c. Si quis viduam , 54 dist., c. A nobis,
Vnius, dist. 26, quod lamen intelligilur, vel unius do Bigam., cl dicitur proplerea inlerprclaiiva, quia
uxoris, vel nuUius, prout déclarât Innoc. in Ep. 5. fingiiur duas babuissc uxores, id Navar. loc. cit. et
V. Ambr., de Offic, lib. l, cap. bO. Idcù non abs rc idenieril, bi cum virginc post adullerium abeà com-
 3»' rUAXIS DISPENSATIOXUM APOSTOLICARUM. 40
missum, cognilà, aul ex duobus inaliinioiiiis coii- \
super eâ, (piomodocumque provcniat, dispensandi ad

sumnialis, invalidis; aut unovalido et alleroinvalido. omnes ordines, etiam pontificales, et qua'cumque be-
I

SiiniliUidiiiaiia aiilcin est qiuc contrahilur ex nialri- nelicia ecclesiastica, Iniioc. inc.2, lioclit. Majol., lib.l,

inoiiio coiilraclo el consuiuiiialo , etiam ciiiu virginc j

C.55, num. 14, proplerea vidcamus qualitcr cum ipsis
por adblriclos ordiiie sacro aul volo soleniiii, c. lin., :
bigamis dispenseliir, et ipiid scrvctur circa banc pra-
lioc lit. Gare, de BeneJ. , p. 7, cap. 4, iium. 15. xim, juxla pradictiim receiiliorem stylum. Super quo
Et licèt ex liis videalur bigamus non peccarc , ex ita res se liabet, ut lain super ipsà bigamià, quàm
co, (plia prima el sccunda irregularitas sine culpâ super quibuscumque aliis gratiis apostolicis, qua; per
coiilraliitiir ; undc biganii non soii'nn non liabont in dalariam aposlolicam iranseuiit, ilkc pelantur et con-
se pocraluin, scd ex iilà conseqninilur gratiani el cedantur per supplicalionem ; ex quà , cùm iùerit à
lueriluni, proul sunl in nialrimonio , ut not. in c. summo l'oMlilice signala , oriuntur poslmodiun liile-

Aperiant, 51, q. 3, altamcn ipsi in jure canonico va- rac dispensa tionis, ut infra dicetur, ipsaquc supplica-
riis pœnis, ob bujusmodi dclccluni plectunlnr; cùni lio lit à praclieis viris illam solilà metliodo conlicere
nudali slnl prx'cipuè onini privilegio clericali, etiam scienlibus iii mediclale unius lolii i)apyri ; vel si ma-
quoad personam ; ila quôd non gandeant privilegio teria prolixa erit, in inlegro fulio aperto ; ac poslea
tan. Si qnis, 14, q. 7, et subjiciuntur foro sceulari, porrigilur 11. P. D. dalario, et revidciur à quibusdam
c. nn. de Bigam. in 6; ibi bigamos omni privilegio cle- officialibus ad id deputatis, à quibus in calce ipsius
ricali dcLiaramus esse nudalos, c. Subdiaconus, disl.34, supplicationis apponitur sumiiiarium in eâ contcnto-
et conc. Trid., sess. 24, c. 17. Majol., de Ineg., 1. I, rum, quod solel legi vel referri per ipsuin dalariimi
c. 28, et sic non solùm privanlur tonsnrà clericali, eidem Pontifici, qui signal supplicalionem , ipsaquc
d. c. nn. verùm etiam habilu, ul ex d. c. coUigitur; signala , ilerùni revidelur ab oflicialibus pr.eposilis

si fuerint tanlinn in niinoribus ordinibus constiUili ; super composilionibus, et ibi solviiur coniposilio, si

quia si fuerint in sacris, non privanlur omni privile- materia boc exigit ;
quà solulâ, ipsa supplicalio reverli-
gio, nisidegradeniur; ac proplerea permiililureis de- lur ad eumdem D. dalarium , ut in eà apponal
Jerre habitum,ct tonsuraniob rcvercnliainsacrorum dalam, ac poslea consignaluronioiali de missis nun-
ordinuni; sicul eliam, nec bigami simililudinarii, ob cupato; qui ab eà aufert parvam dalam el summarium,
eamdem ralionem amittunt lioc privilegium , aut re- et supplicalio millilur ad regislrum ; et poslquàni ibi

ligiosi professi ;
qui jam nullo modo possunt conlra- est regislrala, et auscultala àmagistiis ipsius rogislri,
liere nialrimonium, c. Nuper, \, de Bigani. et c. Sanè, millilur in cancellariam , ubi poslea expediunlur lil-

2, de Cler. conjug. ter;R aposlolicx% teste Paris., de Benef. resign., lib.8,

Est prieterea bigamus incapax cujuscumque bene- q. 7, num. 19, cum scqq.
licii ecclesiastici, etiam simplicis, quanivis fueril ton- Supplicationis igilur formula pro liâc dispensatioiic
suralus, d. c. un. quia merus laicus reputalur, Re- conficilur eo modo quo scqnilur, videliccl :

bulî'., de Pacif. poss., n. 193, Navar. cons. 1, de Bi- Dealissime Palcr, ciiin devûtus S. Y. orator Pliilippus
gam. ,
quia , cùm jam reddalur inbabilis ad ordines, Mariconda laicus ^ eapolilanœ diœcesis dcvotiouis fer-
sic etiam ad benelicia, et quaî dantur propter ollicium, vore acceiisus, pturimùm cupiat clericali miUliœ adscri-
ctdocet icxt. in c.l et 2, de Cler. conjug. ,
quôd cle- bi, ac ad omnes eliam sacras el presbijteralûs ordines

ricus qui cum unicà tantùm et virgine conlraxil, ad promoveri, veriim, quia aliùs cum mià iliaque de mcdio
ordines aut benelicia non adniillilur; sed eo ipso, sublatà , cum altéra ad prœscns dcfunclà mutieribus vir-

quôd matrimonium conlrahit, statim amiltit quaîcnm- { (jinibits, matrimonium per verba de prœsenti conlraxil et

qne bénéficia ecclesiastica, c. 1, et ibi Glossa in verb. consummavit, biyamiam conlrahcndo, dcsidcrium suum
ReUnqucudœ, eod. lit. adimplcre nonpotest absque Sedis Aposiolicœ dispcnsa-
Et est adeô gravis hujusmodi irregularitas, ut nc- lionc. Supplicut ifjilur humiliter, E. S. V. orator prœ-

quc tollatur per ingressum religionis ,

pcr quem re- fatus, qnatenks ejus votis lu'tc in parle favorabililcr an-
gulariier toUitur omnis macula. Sayr. , de Cens., lib.7, nuendo, eumque specialis graliœ favors prosequendo.
cap. 15, et neque episcopus super ea dispcnsare po- Clan dicto oralore, itt bigamià eundo, cum ex prœmissis
lest, neque ad minores ordines; cùm bujusmodi pri- conlraclà, non obslanle, clericali cliaraclcre insigniri, ac
vilcgiorum privatio sil à summo Pontifice inducla, d. ad omnes , etiam sacros et prcsbgterains ordines pro-
c. un. boc eod. lit. et nibil possit episcopus super moveri , et promolus, in illis eliam in allaris mimslcrio
jure communi pontificio, nisi in casibus sibi permis- minislrare : necnon quœcumque et quaiiacumque cum
sis ;
quamvis in bigami.î simililudinarià possit licite cura et sine cura bénéficia ecclesiastica, eliam si canoni-
iispensarc, per tex. in c. 1, Qui cler. vel vovcn., ubi |
calûs et prœbendiv dignilales, etiam majores et principales
•niparlilur sibi bujusmodi facultas , ibi, iujuuctà sibi admini)ilrationes, vel officia , etiam curata et clecliva in

pœnitenlià de ulroque exccssu ,

post cam peruclam dis- catlicdralibus eliam melropolilams, vel collegiatis eccle-
pensalivè poleris ei diaconatûs officium reddere , et si siis, seu si parocliiates ecclcsiœ, vel earum perpétua vi-

perfectœ vitœ fueril, eum in presbijternm ordimre. caria fuerint, si sibi aliàs canonicc confcranlur, aul ipsa
Cùm igilur bujusmodi inipedimenlum bigamiai alio obligalur, pra'sentetur, vel aliàs assumatur ad illa, et

modo toUi non possit, quàm solà dispcnsalionc, d. c. instilutoin eisdem, recipcre, et dummodb simul plura
Acutius, snnnnoque tantùm ponliOçi con)notat faciillas non sinïi quàm qiiiv à conrilio Tridenlino pçrmittunlur,

ueRARY):
4i LIB. H. DE DbPENSATIONE SUPEU IRREGLLAUITATE EX DEFLCTl SACRAMENTl. 42

rcliiiere ; mx non qnnscinnquc pensioncs anmuis super responsa dabanl, eosqiie per interprètes loqui cogc-

iiniilimn vel dissimiliuni benilkionun eicleniastkorum banl, non Rom;e laiilùni, sed «liain in f.ra'cià el Asià,

fiuctibus, redilibus et proventibns, ac eliam dtstribulio- ut ait Sarnen., super reg. de Idiom., q. 1, n. 21.

nibns quolidianis, apostolicà auctoritalc sibi rcscnandas, Benè lamen verum est, quod innumcra; gralia; con-
pc cipeiY, exiycre cl Uvare, ac in suos usas et lUililatem cedunlur, non per viam supplicaliouis in forma si-

coiivcrlerc libcrc cl licite possil el valent, dispcnsme di- gnandi, ni palet ex supraposilâ fornmlà; sed per

gucntini de (jrutiiispeciuli. y un obsta)itilms eàdeni biya- supplices libellos vulgô nuniorialia iiuncupala ; et bu-
udà,ac eonstitiilionibus et ordinationibusApostolicis,cœte- jusmodi gratiai concedunlur |)cr praifecluram brevium

ria iiie conlniriis qiiibnscinnque cum clausulis opportunis. sub annulo Piscatoris, ubi sunimus Poiilifex onmia
y.t cum iibsolulione à cen&nris ad efl'ecluni , de. , de Imjusmodi memorialia rcmillil, ut secretarius sancti-
spcciati dispcnsatioue privfatà , aliisque pnvmissis , ut lalis su;e illa refer.il; ([u.e quidem licèl re-.piciant et

supra in forniù graliosà lalissiniè exlcndendis ; et qubd contineant petilioiies cl commoda pcrsonarum lolius

prœniissorttm omnium el sinqiiiorum, eliam denomina- orbis, et sic diversarum linguarum, nihilominùs cou'
tionum, aliorumque nccessariorum, major et verior spe- fitluntur vidgari sermone, inler Romnnos consueto.
cificalio et expressio fieri possil in lillcris. El commitla- In coMf(!CLione aulcm supradiciarnm supplicalionuni
tur ordinario; el dummodb orator ad id reperialur ido- nimis invigilant illarum compo ilores, ne in eis ulan-
neu$. vita'que ac moruni probilas, et alia virtutum lur verbis impropriis el inusilatis, à quibus lam ipsc
mérita sibi aliàs su/fragentur, nec aliud ei canonicum summus Poiilifex, quàm ipsius oflicialcs scmpcr ab-
obsislal. liorruer!:nt. Quare cùm liis lempnribus quidam ( ru-
Fiai, M. Dal. Romœ apud S.Petrum, quarto kal. dilissimus pra;lalus in piopositioiie cujusdam suppli-
junii anno decnno sexto. caliouis in signalurà gralia; usus esset quodam \oca-
Et sic non aliàs quàni per supplicalionera impelran- bido sibi tantùm cognito, ipsc Ponlifex in plenù
lurdispensaiioncs, elquoevls aliaî gratiai apostoIic;ï, signalurà dixit, se non parùm mirari de bàc vocabuli
quic transeunt per ilalaiiam, et slylus ac observanlia novilale, non sine ipsius prailali maximà crubesceu
Uoniana} Curi;e lostantur qiiùd liltera; aposlolicae non lia ; nec id deviare cognoscimus à jure communi vide- ;

solcant expcdiri sino supplicalione ; aliàs enim lan- mus enim expressum in c. Nuper à nobis, in fin., de
qiiàm suspecta; de falsilate rejiciend;ï essent, Butr. el Donat. inler vir. et uxor. quôd ibi Clemens III repre-
Abb. in c. Quod super lus, de fid. instrum. et id. Abb. heiidil consulentem, eô quôd non fuerit usus vocabulis
in c. ex parle 2, deOffic. dcleg. Roman, cens. 576, propriis, et Abb. in d. c. nuper, num. 7,dicit, quùJ
nuni. 12, vers. Secunda ratio. Facit eliam texl. in 1. iste consulens fuit reprebensus de inepliiudine voca-
Lubeo, ff. deStat. lib. ; Félin, in c. 2, num. IG, in bulnrum; et ubi requiritur aliqua expressio, iila débet
verbo Slylus Curia\ do Rescript. proferri verbis qua; pnssint intelligi, cl sint usilala in
Conlicitiir verù non aliàs quàm lalino sermone omnis Rom. Curià; et non sufficit uli verbis usilalis in palrià
supplicalio, quie per supradiclam dalariam Iran il, illins, qui supplical, ut docet Felin. ia c. In noslrà,
quod pnecipuè usu receptnm est, quia lalis sernio siib n. 15, coroll. 12.
lanqnàm dignior intelligitur ab oninibui nalionibus, Obeamdem causam nonnullas supplicaliones vidi lani
et est frequentior aliis, maxime ob diversitalem na- per ipsum D. dalarium, quàm illius ofliciales laccrari.

lionum olficialium sunimi Ponlificis ,

per quorum Hujusmodi enim supplicaliones antequàm signentur
iiianus transeunt et revidcnlur onmes supplicaliones, àPapa, rcvidenlur eliam ab eodem D. dalario, uldi-
ul diclum est supra ; sicut ipsc latinus sernio allendi- ximus, per cujus manus transeunt omnes gralia;, qui

tur, quando conslitulio respicll omnes naliones, vel accnratissimè considérât an gralia sit concedenda vel
quando concernit genus boniinuin divorsi idiomatis, dencganda; nani quamvis Papa concédât gralias, et
ul ail id. Felin. super rnbr. de Conslil., col. 1, in fin. non dalarius, ut per Rot., decis.4!"8, n.o, 1.3, par-
c. eoquc magis, cùm lingua lalina sit propria Roma- le 5, divers., nihilominùs Sanctitas sua ad illas conce-
norum, quia dicta est à Lalio ; unde Virgilius .Maro in dendas vel dcncgandas, movcri solet secundùm inten-
princip. /Eneid. ail : lionem datarii, cui desuper rem loiam commisiî, qui-
Cenus uude lalinum que lam ante quàm posi signalas ipsas supplicalioiics,

Albanique Patres, elc. in iilis et de iiiis proui raiio ?iiadct, addiî vol domii ;

lit per Mandos. , rcg. 20, qutrst. iO, n. 4, qui subdil quaproptcr mcrilô dalarius dicilur orgr.nnm mentis el
(jtiùJ isia fuit lingua propria, naiinalis cl niatt-rna vocis Papco, Gouz. Glossa G3, à num. 58.
iirbis Romm, et quod ali;c lingua; siml accidenlales Postquàmigiturformulam supradiclam apposuimus,
cl e\lranc,T ; ac propterea h:rc lingna tmqiiàin nalti- npcra; preiium esse duximus illins vorba qua; illam
ralis allcndi débet, per texl. in I. Si quis postlntmos, tantùm supplicaiionem concernunl, cnucleare; alia

Cl ibi Bart. ff. de Lib. et Postli. , cîim Roma sit com- enim, noc non dansulas, qua; conccrnnnt litleras,

numis palria,J. lioma, ff. ad mimicip., el dixit Valcr. (leinde super ipsà supplicalione expediendas, «upple-
Max. lib. 2 de Insi. anliq. quod Romani, ul iaciliùs à bimns in declaralioiic carumdem liilerarum. Verba
subdilis intelligerentur, tanii idioma suum fc<ernnt, aulcm et clausulu; ipsius supplicalionis, ila cxplicanda
quod coium niagislratus, quanquam opiimc linguam sunl. vidt'licct :

gnrcam callercnt, nunqnàm (.-,ni"|ir,r •.(•>•. :>'-': '•*•'"•'

ni. Mv,
 ,,

45 PRAXIS DISPENSAI lOMJM APOSTOLICAKLM. 44

lext. in c. 2, in princ, junclà Glus, in verb. DeiO'
CAPll II.
i

tionr, de Suppl. negl. pr.i;l ; nam sicul piinceps solet

Praxis cliiusHlunoii piiinœ partis suppticatioiiis dispen- dcvotos vocare suos snbditos, ila , et subdili tantpiàm
sali'.Diis super bi(ianiià. taies se debent gercre crga superiores. Unde suppli-

LlaiissIml. — Qiiod soiuper aiponilur in priiicipio calio qucc ipsi principi porrigiiur, débet esse devoia,

D. Ilirroiij icxl, inl 1, et ibi Raid, in verb. Devotis, de Pact.

ciijuscuiuqiio Mi|i|ilifalioiiis cxciiiplo liii ,

consl.; cl omnes aiicpiid à SedcAposloIicâ postulantes,

qui Dainusiim Pa] an» bcalissimiim aipelluvil in suà
i

se binnilcs cl devolos cxbibere debenl, c. Yeniens,

Epiiilolà ad cumdem, cl in c. Un. , 22 disl., appella-

de de Jurejur.; sicul cliam ipse imperalor, qui débet

lar scnioris lioiuœ sanctisaiimis; Card. in Cicm. 1 ,

Romanam esse dévolus et fidelis Romanac Ecclesi:», Fclin. in

Probal.; sicut eliani Ecclesiimi saiiclissi-

imù cliam cpiscopus san- c. Constiiiitus, n. 9, de Rescript.

jiiam nuneui.'alani vidcmiis,
beatiasimus vocaïur in proœni. IT. jbi. S. Y.— lia enim convenil loqni cnm summoPonli-
cùssiinas, et :

civitatis episcopus, cl juxla

(iee, sicul etiam cum ipso Dco, ni in psalin. 20: Psal-
Quàm beatissimus ejusdem
cliam Papam episcopum litc Domino sancti ejns, et confiteniiiti memoriœ Sau'
loxt. in c. Retulerunl, ubi

saiiclissiiimm :\\)\)oh\. , do Consecr., disl. î. Voruni est clitalis ejus; et hx ùux litler.'c scilicetS. V., de stylo

honor soiùni siunnio Ponliiki debe-

scmper apponunlur abbreviatè, quai signilicanl , San-
tanicn.quôd liio
ctilali veslra? nec lamen per exlensnm scri|)ta; reJ-
Un", ut pcrTroil. Malvct, de Cannoiiiz. sanct., q.
;
1

tcrrarum videnius per derent rescriplum subrcplilium quid(iuid dicat Re-

n. 16, sicul à tuto orbe fieri ,

divorsas Epislolas divorsis sunimis pontificibus missas,

bufl'. in forma signal, hoc vers., volens, quod si bxc
vcrba fuerinl abbreviatè scripta, signalura prœsnnia-
qu:E his litulis pi;vnolanlur ; iiam cùni Franciscus rox
l)ungi, ac Pruiasius rcx Arinianiinim, née non Bar-
lur suspecia. Ilorum namque et similium verborura

liiolomccus princeps Omuranoruni duos pra-claros exempla liabemus in Auth. Vt etiam Eccles. Rom.
vers. Ilabeatqne Sanctitas veslra hanc legem ac etiam
principes eorum ctmsanguineos ad Gregoriuni XIU, ex
Francisci lilterarum sub ibi : Sanctitas itaquc vestra, nec aliquo modo in jure
Japoniai regnis misisscnt ,

Adorando et cœli proliibilum reperiiur, orationes verba et clausulas

die il januarii lo82, inscriptio eral
,
:

oblinenti, macjno et sanclissimo Papœ; exleiisè scribi, ila id Mandos. form. 2, commiss.
régi in terris locmn
lieddatur epi- verbo S. V. ubi nimis proplerea invebit conira di-
Prolasii verù sub die 8 januarii 1582 :

saucto domino, quem adoro, Dei vices cium Rebuff.

stolamagiio illi et

ijcrcntcm; Bartbolonirci auleni sub die januarii 1582 :

Oratob. — Idem esl quod deprecalor qui supplex

manibus adoraus sanclissimo domino Papa; rogat, et ad denolandam eflicaciam cum quà aliquid
Sublalis
vices gerenli lias litterasoffero. Ncenon Don petilur, quia major humililas oslendilur per verbum
mugni Dei
Omur* etiani dominus, Sixto Y OlTero, ail, orare quàm pelcrc; ila dixit Luc. de Pen., super rubf.
Sanciuà :

présentes niagno et saiictissinio Pap:TC Sixio V,quem c. de Leg., lib. 10.

hiimilliniè ut Dei vicarium venoror. El ad Paubnn V PuiLippcs Maricoxda. — Nomen et cognomen ora^
Hueras atlu- loris ncccssariô cxprinii del)cnt in supplicatione, nec
alii logali régis Yoxii venerunt, illiusquc

in civilate et curià Fendai anno de- pos-unl illa qnàcumque de causa in albo relinqui, seu
levunlsub dal. ,

nona\ qnod est mulari; allas enim supplicalio non rcciperetur, sicut
cimo octavo, quoquo quarto die lun;ie

qnanim inscriptio Cliam servalur in oblalione libelli, texl. in c. 1 de Li-

anno 1615, pridiè non. oclol)ris ,

uuivcrsalis sanclissimique lotius orbis bell. obi. et in 1. 1, ff. de edend., et debent ponl
erat : idagni ci ,

domim Pauli Y, pedescum profiindà submisionc exlcnsè, lam in supplicatione, quàm in iilleiis aposto-
palris
reverenliûosciilando, Idate Masanmnc, in imperio Ja- licis ul per Imol. in c. Cùm acccssissent, et ibidem Fc-
et
lin, vers. Hodiè, de Const., neque ea debent mulari,
,
)>ouico rex Yoxii suppUciter dicimus.

Pater. — Sicul cnini Deus est omnium Pater, ut ! unde etiam si crretur, ut noraen pro nomine ponatur,
Numquid non ipse esl Pater tutis, rescriplum omninô vitiatur, quod salis docelGloss. in
in Dcut., cap. 25, ibi :

et in Joan. 5 Yidele c. Signiftcante, verbo JSon de reniensi , et ibi Abb.,

gui possedit te, [ccil, et creavit te ; :

Dei nomi- n. I de Reseript., cùm nomina ipsa adinvenla siul,

qudem cliaTtlûlem dédit nobis Pater, lU filii

Papa omnium patcr,cùm ut bomo ab homine discernalur, lext. inl. Ad cogno-

ncmur et simtis ;sic etiam est

(luàm (/rnii, de Crim. fais., scendos , c. de Ingen. manumibS., Menocb, cous. 175,
\ices Dei gerat in terris, c.
n. 5. Nec cancellaria apo^lolicaadmitlil correclioncm
c. ult. de Pacl., in G, et dicilur pater spirilualis om- !

proprii nominis in lilleris expediendis , ut aliàs dixi-

nium Christianorum ; Abb. in c. nll. de Purgat. can.,
num. 47 do Jnd., et spon- mus parùm enim refcrt quôd régula lin. ipsius cair-
Dec. in c. Al si c/rrici , ;

num. 5 cellarix', quai est n. 72, faculialem tribuat vicccancel-

sm Uîiivcrsalis Ecclesia2 > Card. iiic. Sicut, ,

Romana dicilur commu- larioeiillius regenii circa correclioncm noniinum et

7, q. 1. Sicul cliam Ectlesia
coguoniiimm, quia id lanlinnmodô cis concedilurcum
nis malcr, c. pemdi, in fin. jimetà Gios. de Consc-

crat., disl. 1, ac aliarum Ecclesiarum maicr, c. Son hac limilatione, videiiccl, non t amen eorum (juibus
; et de bàc nccessitate
gratia et conccssioiies finnt cxpri-
deceat, 12 dist.

Gdm devotus. —
Eà videlieol devolione qiue ,
est mendi proprium uomcn oraloris, Ylara congerit

erga Deum et uaimum Ponliliccm ejus vicarium

, , ac I totlor. délie bencf., lib. 3, q. 34, per tôt.

Romanam Ecclwiam , el cirra fidcm catholicm-, per * >'cc alicui, projier ufficiales ad id d'^putalo-s liccl
 ,

LIB. II. I>E DlSl»EXSAT10.Nt SL'PIiU iUlŒGLl.AUITATt: EX DEFECïl SACRAMENTI. 46

noincn aiil cognoiueii sive aliqnid aliiid proprià aucio- expnssio reqniri solet ad sic super biganii;r impcdi-
lilalc in ipsâ sniipiicalioiie aul in iillcris coirigcre, menlo dispensandum , nisi devotio ipsius oraluris;

poslqiiàir. siipplicaliofiicrit signala, aclillcnc in lolum principis volunlas absijuc causi- exprcssioiie suilieial,

cxpcdiLi', (lUiKlqiiiiioni sub alrocissim s paiiis prolii- I. ijuidiiin coitsnlcbant, ff. de Ri' jiid., c. Piœterm. ubi
beliir. Qiiôdsi l'orlè id igiioranlor, cl bonà lide con- Kclin., de 'lt'sl.cogi"n.,i,'i()ss. in I. rwjiwsf/, c. de Pre-
per diclam rcgulain conccdilur eideni vicccan- cib. imper, otter.; yEgi.l. deeis. Ayenteni
'

ligerit, (J9l. td)i ail:

ccllarioaccancellariic pra;dicla; rogenli lacidlas.quod aitum, cui certitm obstaculnm, quod scit, opponitvr, in

possiiit coiMniillcrc absolulionein illoriiin qui igno- dnbio censeri tollere Ulud ,
quando polest. Non tameii

lanlorin snpplicalionibus vcl in lilterisaposlolicis ali- ajiud cnrialfS e^l ignninin, quôd si aliqnando juxta
qnid scribcrcnl, conigorenl vol delercnl ; olila esl rc- (|nalilak'm pcliUt' graliii* levis adducalnr causa, lune
coptun) in praxi. ei addiliir etiam caasa devolionis, càm bicc sola por

L.viCLS. — lla'C qualiias de slylo semper oxprimeii- se non snflieiat.

da est, nbi oialor est laiciis; bic anleni pra'cipuè Clluicammiutie. — Adscribi; nnn enim polnit ora-
apponiliir ad donotantbcn qnùd oialor pi'a;diclns non lor à suo ordinario clericali cbaiaclcrc insigniri , cùm
niodù siciil biganius, vorinii cliani siciiliaicusesl inca- isla l'acnllas, eliam qnoad ! oc snnimo lantiim Ponli-
pax spiriliialinnî, caji. Si quis deiiiceps ., 17, q. 7, c. fici compelat, d. c. i, de Bigam., in G, ubi liabctur

Mvssam, c. Sacrosaiula , de Elecl. cap. Citusnin, qu;e quôd biganius non possit ad priinam tonsuram, nec
dePriescripù ad minoi es ordiiies ab ordinario itroinoveri , ut aliàs

Nlapolit.vn. DiOECESis. — Débet ciiain de slylo ex- dixiiMus, et leslanlur simi. Pisan. in verb. Bigamia,

piinii diœccsis oraloris, iil ptr Ilebidl'. in suà Praxi § penull., diun ibi abs<»lul€ dicil non posse ordina-
in loinià signal, vers. Mcicjalonen., quôd si oi"ilor, sivc riuni super hàc irregulariiale dispensare,(îovar. in
|

oralores nnlliiis Incrii;! diœccsis, cril proindc in snp C\em. Si fiiriosiis, §2, n. 4 de Humicid. , dicensibi:
plicatione oxprimcaduni sub qnà piovincià erit lociis JSic ipsum ordiiiarium posse dispeusnre , si bigamiam
cornm originis , sive doniiciliiini , vcluli : Exponiiur coutraxit post. clericatum susreptum; quiniinb nec magnX
huniitilcr S. V. pro parte N. talis loei, nullius diœcesis, existente causa; Navar. in Ma»., c. 27, n. 197, vers.
proiinciœ Placeitliii. Ideniqne servalur, si fucrinl duo Sexto dico, cùm sit privatns onirn privilégie clericali,
episcopalns snb unà càdeni(|ue denomiiialione : quia c. Cognoscamus, ibi, neqiie clericum debere esse, qui
eliani tune illi dislinguuiilurper pn)vincias,|)rovinci3e S'Cunda conjugia sortitHs est , dist. 5i, Arcbid. in c,

verù per archiepiscopatus, vcluli Placenlin, proiinciœ : Leclor, disi. oA, el co»imuniler docîores.

Compostellan, et Placeut'm ,
provinciœ Bononien.; et Ac AD OM.NES. — Etiam sacros et presbyteralùs ordi-
sic de singnlis, quia piovinciie sccundiini canones di- nes promoveri. Hoc enim modo pctilur di>pcnsalio,
slinguuntnr per arcbicpiscopalus. Bart. in conslit. Qui eliam qnoad minores. Si enim prima tonsurà non
siiil rc6t/.'.,vcrb. Lombardiœ, n. 7. El iste est nolorius possit orator ab episcnpo iniliari, multù niiniis ad
slylns dataria; et cancellariae apostolica;, ex cnjus 11- minores ordines promoveri. Ad illud aiilem quoddieit
bro cxccrpla est illa séries omnium niundi episcopa- D. Thomas, quôd episcopus poiest bigamo ccincedere
luuin, qu;e proiiide provincialis Ecclesiaruni proeLitu- ul minores ordines suscipial, et sic bcneficinm sim-
lalur; et per Ilieron. Panlum ejusdem cancellariœ plex eidem ccnferre, dicitnr (juod nonlrum bornm est
vite conneclorem in calce suai praxis. Caîtera circa usu receptiun, leste Azor. Inslit. moral. , p. 2, cap. 4,
cxpressionem diœccsis oratorum vide infrà , lib. 7, j
vers. Undecimb quœritur, et ita docet noloria Romana;
c. i, n. 25 et seqq., et !. 9, cil, n. 8, cum seqq. ;
Curia* praxis, qux profeclù fnicilur fundanienio ipsius,
et in praxi notandnm est qnod necessariù exprimen- c. unie, de Bigam. in 6 , conira qnod non polest epi-
dum esl an orator l'uerit civilatis vel diœcesis; nam scopus dispensare in bigamià verii vel inlerpretalivâ,
si uauni pro allero quoquo modo apponaliir, lil- eliam qnoad minores, aut usum siiseeptnrum. Prce-
lerue non polcrunt execulioni demandari, nisi priiis terea exslat declaratio saciw. Congrogaiionis rclaia à
curriganlur, quia civilas et diœcesis suiil diversa , c. Gare., de Benef. part. 7, c. 0, n. o, bis verbis : Epi-
,

y.ijij LudovicuSy G5,disl.,c. Sidi'i/ftsdcScnl.cxconnn. scopus (lucloritaïc suâ ordinaiià cum sibi subdilo v^ro
in G, quamvis s ib unà jurisdictione, sivc une episc. bigtuno, qui allas aim duubus virginibus successive legi-
sint, cap. VenerabiU, de Ceus. tintum wfitrimouium conlraxit, et nwdb dcfunctœ suni,
tirca quod esl eliani in praxi
nolandum quùd non dispensare non poleiît, ut primant tonsuram cl simplicia
{ modo orinndi ex diœcesi dicunlur diœcesani, verùm bénéficia, à se vel ab aliis accipiat. Ita ccnsuit Con-
eliani doniiciliuin babenies, porGloss.
1 in c. Slalutum, gre;;aliodie30 januarii 1589, el Sixlus V approb;iv'.l.
{^ Ciim verb , et Gloss. in verbo Z>/c/«»i , in fin., id)i Mllieribis viRGnmis. — Opnrtet enim in siipplica-
'dicitsir quod diœicsamis, cùni alind non adjicilnr, de- tione exprimi qnalilatem bigamiic super (pià |u'iilur
bel inlelligi dediu;tesano douiicilii. de Itescript., in
dispensari; non enim sufficeret, si siinplicilii- ùicere-
G, quia illa in-opriè csl dicccsis alicnjus, qnà
in ipiis tur quôd orator bigamiam conlraxil, quia id salis dr-
lialjcl domiciliuui liabiîationis, liièt sil alibi i alus. vial à nolorio slylo, ae proplerea in supra posiivi
Franc, in c. Prœienti, Hanè. nunu
§ 3, super Gloss,, snpplicaiiofle dicitur qnôd cnm duabiis virginibus
vers. Originis, de Prccb. cod. lib. nam
successive conlraxit, tit est vera bigamia : lici'l

Plvotio>js lEiiVjBj;. — Acct'UïUS, nec ali;i cousir i luerit in(<?rprc(aiiv,i, quie o^l ; linoi vorà, ^iliarl•t
 ,

•I? PRAXIS DlSl'h.NSAilOMM APOSTOLICAHUM. 18

dispoiisaiio, cujus fulsitas coniinilti polesl lain narian- contraxit, quando videlicet carnem suani nialrinionia-
do minus quàin inajus, arg. 1. 1, c. de Fais. ; Bart. cl liler in piures divisit, ul in c Debilum, boc lit. , Ilost.
Itald. ia l. Presbyteri, c. de Episc. ctCleric. Veruni in c. Tarn liberis, de Tes!., et ibi Joan. And.
Col tamciiquùd ad iinpelratidam dispensalioiiem super Et coNSiMM.vviT. — Pluralitas enim uxorum per
impedinioiilo l»ii<amia; , iiulluni videnius in praxi di- verba de pnrsenli, si cum oniiiil)us malrimonium non
scrinien coiislilui super illius proveiiienliâ, sive vide- fuit caniali copulà consummalum non inducit biga-
licet fuerit nialrinionium contracluni cum duabus vir- miam ; quo casu polcst «juis ad onincs ordiues licite
ginibus, ut hic; sive cum unà viduà, vel cum unà promoveri, et bénéficia ecclesiaslica oblinere, Sol., 4,
virgine et ailerà viduà, dumniodù id explicelur in dist.27, quiiîsl. 3, an. 1, ^Bigamus, Sum. Coron.
supplicalione, quani vis Gare, deBenef., part. 8, cap. 3, Iracl. de Irreg., num. G ; Cucc. , lib. 1, Inslil. can ,

nuin. 79, dical quùd si quis 1er vel qnater conlraxit lit. 5, ac proplerea inlelligondum esl, si cum ulràquc
nuptias, id non sit necessariuni exprimere in suppli- cousummavcril ; aliàs non esscl bisaniu":, c. Debilum,
calione bigamia', ex Navar., cons. 2 de Bigam. et aliis de Bigam. , c. \alenlino, 34 disl. , eliamsi malrimo-
aucloribus per cum ibi allegalis ; id enim est conlra nium cum eisdem esset ratuni, nondinn tamcn con-
nolorium slylnni Curiaî, qui non adniillit laies snppll- summalum, Majol, deirreg., c. 33, num. 10, lib. 1.
caiiones, nisi in cis fuerit expressa qualilas cl prove- SUPPLICAT IGITUR HUMILITER , ClC. — Supplicatio
iiienlia bigami:c. Vidinuis enini quandoque fuisse Iri- namque débet esse bumilis ,
quia ila siipplicans faci-
ganio , nempe ci qui cum virgine et successive cum liùs oblinel ea quœ petit, ad nol. in c. Ciim conlingar,
viduà conlraxit, denegatam dispensalionem, quidquid § de Praiscrip.. et juxta iliud Eccles. 3 : Qnautb ma-
dicat Id Mavar. d. cons. 2 de Bigam., num. i, in fine, giius es , humilia te in omnibus , et coram Deo invenies
scilicet, quod nullus unquàm Poniifex maximus cura- gratimn. Unde onines eliam reges et principes lerroe
vit de Irigamià ; aliud enim nos docet noloria praxis, suninio Ponlifici cum humilitale subniillunl, ul palet
licel eliam ipsi trigamo quandoque detur dicla dispen- eliam ex supra dictis, qui ad ipsosPoulifices pnr suos
salio. Icgatos, supra diclas episiolas miserunt; quorum sub-
Matrimomcm. — Si enim sponsalia tantummodù per scriptiones laies cranl, videlicet: Smictissimis pedibus
verba de fuiuro coniraxisset , non egeret dispensa- Beatitudinis vestrœ subslratus , Franciscus Bitngi rex;
tione, quia non dicitur conlrabere bigamiam, etiamsi Sanctitatis vestrœ subslernitur calccis Don Protasius ;

sponsalia ipsa fuerint juraia, Sot., 4, dist.27, qu;est.3, advolutus pedibus Sanctitatis vestrœ, Arimano Sciurinb

art. 1, § Biganus, nec non ileratà, eliam cum eâ co- Daibii, Don Protasius. Ego Don Bnrtholomœus sanctis

pulà, quia banc irregularitatem non inducunt, Sajr., eis pedibus liumi subslratus, elevalis manibus, et summà
de Cens. , lib. 6, cap. 2, n. 14. reverentiâ lias littems pedibus Sanctitatis vestrœ offero ,

Légitime. — Scilicet, quùd nialrinionium fuerit legi- Omtira Scim Paciro Sobii, A. che Don Sancio; prout
limo modo conlraclnm, Joan. Andr. in reg. Faclum lurc, et similia refci t Capac. in HL. nuncupalo Secret.
légitimé, in princip., de Reg. jur. in G, ac jnris ordine lib. 1, fol. milii 140, cum seqq.

servalo, et secnndùm canones, Gloss. et Abb. in cap. QuATEMS, elc. — Rcliqua declarantur in infra
Coiisatiguînei, deRe jud.; Serapbin., decis. 290, n.2, scriptâ formula lilterarum ; ac proplerea bic lanquàm
et decis. 433, n.6; Card.Tusc.pracl.Concl.,1.2, litt. D, superflua, consullô omitlunUir quoad primam parlein
conclus. 30o, num.l; quod enim fil lege permiltenle, signalurie.

légitimé factuui censetur, lib. Graccus, flf. ad 1. Jul. de Fiat ut petitur, M. — Onines snpplicaliones di-
Adull. l'nde si bujusmodi malrimonium ob aKuiuod spensationum ad ordiues et bénéficia signanlur pro-
jmpedimcnlum essel nullum, non conlraherelur biga- prià manu summi Pontidcis; prout eliam regulariter

mia, Navar. cons. 1 de Bigam.; Hcnriq. , deSacram. omnes supplicaliones benoficiales ,

prx'ler quasdam
inalrim. , I. 2, cap. U, § in fin. exigui valoiis, puUi minoris 24 ducatis auri de camerà,

Successive contraxit. — Quiadivcrsis lemporibus quai à D. dalario miiUmtur ad signaluram ,

per con-
duashabuil uxores, c Aperiant, 31, qu»st. 1, et ad cessum ; et qiiamvis pênes summum Ponlilicem piu-
demonslrandum quod adulleria eliam ilerala, fornica- 1 res sinl gradus , seu mudi super sujiplicibus libcUis
tiones, aul plurcs concubinatus non inducunt banc bi- ! signandis, iste l;\inen (per Fiat) omnibus aliis ante-
î^amicc irregulariialem, eliamsi id coniingat cum vir- cellit, Mandos. in pioani. reg. signalunc ,
per Fiat
jjinibus, sive viduis, ut constat ex c. Qnocirca, de Bi- circa med. Etaliquando ipse Papa ipsas supplicalio-
j

gam ; Majol., deirreg., lib. 1, cap. 33, n. 3 cl 10, quia 1 nes ,

pracseriim graliam conlincnles ,
per seipsum
sicul eliam docet quotidiana praxis, in iuipelrandà !
signal , non per alium , sive in plenà signaturâ , con-
bujusmodi dispcnsalionc non adniillitur supplicalio, \ocalis coram eo, slatuià die, quibusdnm cardinalibus
uisi in ci fiai monlio de malrimoniis logilimè con- i
docioribus in llieoricà cl praxi primar-iis, ol onuiibus
iraclis ex quo non sulfuil ad id impcdimcnlum referendariis grali;e ac D. dalario : licèt allas absqno
indncendum quxcumque carnalis commixlio; sed illa plenâ signalurà signet in culùculo , sou ..lii)i, porri-
;

qu;e accidit per contracluni sacramenlum nialrimonii •

giMile sibi ii)so 1). dalario supplicaliones; quariun qui-

de jure vel de fado; foniicaria enim conjunclio non dem su|iplicalionum licel noiniuUa: consueverint si-

sigiiifical unionemChrisli cum Ecclcsià,Sayr., dcCens. !

gnari jwr concessuni ii cardinali pncfecto scu prselato

d. !ib.G,cap.3, n. IG, acpropieroa lune liganiiam quis li;(benle banc signaluram , niliilomim'is signanlur ab
 , ,

40 LIB. II. DE DISPENSATIONE SUPER IRREGL'LARITATE EX DEFECTU SACRAMENTI. 50

aliisque personis qualificalis et benè merilis nani

ipso Pa|)a per Fiai. In secundà auiem parle signaliirce ;

signal cliam, lit supra visum est, Fiat M. licèt ilhe non iranscant per inanns coriundem abbre-
Et clm absoi.1 rio.Nr. v censikis , elc. — H;cc csl vialorum, ad lioc lanieu Alexandor \1 runstituit ol'li-

pars qiise coiilinet clausiilas in ciuni sunimatoris earunulcni lillerarum, ne pra;misso-

^secunda sifînalura:

lilt(M-is dosiiper cxpediendis, exlciidcndas, ni infra. runi ratione, ex malà ipsaruin expedilionc cum sedis

El in omnibus ffiè supplicatioiiiinis Papa; poriigondis aposlolicaî ignominià, parles dctrimenlum senlianl;

adjicilur; ncc lauicn coniprcliondil S. R. E. cardi- cùin ipsius sunnnaloris olficium sil recipiendi, viden-

non ogonl liujusnioiii absolulionc (uni di, sununandi et rcfcrendi litl»jras apostolicas, quai
nales, f|uia ,

iiunquàni includanlur in gcnerali conslilutiooe, maxi- per canieram aposlolicam pro tcnipore expcdinntur

jnc p'j-nali et odiosà ; nisi noniinatim de cis sitcau- ul ex conslitutione ejusdem Alexandri qurc est in ,

Knn ; Martin. Laud. de Gard., quaesl. 26; cùni sint viridi observanlià et palam est omnibus qui aliquà
,

spociali nota digni , et tanqiiiun nienibra Eccicsia;, ex parte Romanie Curiie negotia bujus generis cal-
pra^suniiliu' illas non suhjaciMC cxcominunicationi, et lent. Adsunt insuper alii oflicialcs in ipsà cancellarià,

oplimè coniprobat Dian. in Siun., p. I, per toi, lit. qui ibi pro manuum suarum apposilione, earnmdemque
Cardinales, quôd non includuntnr in senlenti.â suspen- lilteraruni revisione inlerveniunt, qui, ut ait id. Man-
sionis et interdicti latà à Pa|;à ;
quod qiiidem deducit dos., num. 4, oculis lynceis, eliam usriuc ad minimam
ex c. Quia periculosum , de Sent, excomm. in G, qui syllabani, omnia prospiciunt ;
pra^cipuèque observant

liot't loquatur de episcopis tanttini , à docloribns la- ne in illis aliijua l'alsa lalinilas inlcrvenial, ad evilan-

men extendiiur ad cardinales. Et comprobatur eliam dam suspicionem falsitalis, juxla Icxl. in cap. Ad au-
de stylo cancellariae .\postol., qn;« notât, quod ubi car- dienliam, et ibi Glossa in verbo Manifeslum, de Re-

dinalis nialè perccpit iVuclus bcneficii , non pioplerea scrip., nam licèt d. Glos. arguendo per text. in.l,

reliabililalur, sed soli'im narralur i;:ctuni; ex quo ap- hnperator Titus, ff. de Slat boni., dicat qnùd falsa

paret quod alius indiguisset eo casu reliabilitalionc ;

lalinilas non viliat scriplum , ibi tamcn agitur de le-

sed cardinali non datur absolutio, quia non potesl slamenlis, et ila solvendo argumentum dicii, quôd
exconimunicari, ut ex nolab. dirt. Cancell., fol. 16, à aliud est in teslamentis, et aliud in litleris Papa;;

tergo. Hiiic igilnr est quùd qnaiido porrigiiur in dala- nam leslamentuni commiltitur tabetlionibus , cujus

rià apost. snpplicatio noinine cardinalis, in j rincipio scripturam, sive lalinum nulhis corrigit; mide falsa
secund;e partis ejusdem supplicalionis , omissis illis lalinilas non vilial testamentimi, dummodô constet

vcrbis : El cuin absolutione à censnris, etc., incipil per ipsum de intenlione lestanlis ; secùs autcm in lil-
(

dicta secunda pars his verbis, videlicct : El qit'oddictœ leris Papaî ;

quia per mulias manus transeunt, et nia-

crealurœ obslauliœ et beneficiales , etc., vel aliàs, se- gnâ maluritalc digeruntur, cap. ApostoHcœ , 5u, q. 3.

cundùm casùs conlingcnliani. Si verô cardinalis insi- Quin imô ab antiquo tempore fuit in cancellarià

ninl cum personà privalà supplicct, pro diclà personà pra^diclà instiUilum quoddam officium, de prima vi-

tinliim ponuntur dicta verba, nempc Et cum : absolu- sione nuncupatum , cujus officialium proprium mu-
tione à censnris ad effectum , etc., quoad diclum oralo- nus erat videre et légère omnes lilleras apostolicas

rem tantimi. El quod diclœ crcaluro' obslantiœ, etc., vel qua; in eàdem cancellarià evpediebanlur, an in illis

aliàs, elc. adesset pr;eserlim aliqua falsa lalinilas ;

quam, si ade-

CAPLT m. rat, corrigi faciebant ab ipsis scriptoribus lillerarum :

Praxis clausularum sccundœ partis supplicalionis quamvis bodiè adsit officium , nec tamcn subeatiu-
ejusdem. onus illi injunctum; et ad obviandum insuper falsila-
Quia verô, ut aliàs diximus , tam dispensaiio quàm libus, qu;c non modo in supplicalione, verùm eliam
qu;T^vis gralia apostolica , aule litleraruni cxpediiio- in ipsis litleris commilli possent, relinuil cancellarià

iieni, est iulorniis, te teOldrad., cons. 324, n. ii, cùm apostolica aniiquiun slylum conscribendi dictas lille-

gralia principis scripturam exigat, Abb. in c. Ex dili- ras characlere gallico , aliàs bnllalico , ex communi
(jcnti , ult. not. de Sim., et per confeclionem llltera- Curi;e nsuloquendi, nuncupato : quia cùm liltera hrrc

non ordinaria, nec omnes illam delineare et scri-

rum ad suum esse perducaïur, Bi-llam., decis. 452, sit

ac sine illis diiïicillimè probaretur per testes ; cùni bere sciant; non polest aliquo modo falsificari ,
sic

ut possent supplicaliones, q\ife eliam quàvi^

litierà,
praner ca quix; suiil in supplicalione apposila , mulla
seu qnovis characlere confici et scribi possunt,
id.
siibstanlialia addantur in lilleris, quiï super illà expe-
dinnlur, idcù pro bis quideni lilicris consiruondis Mandos., reg. lo, qua^st. 2, num. 2.

linulandis , ac ad debilani forniam rcdncendis, siini- Nec ignolum est quôd falsa lalinilas viliat lilleras

nius Ponlifex dcputavit abbrevialores majoris pnesi- apostolicas , eliamsi conslaret de mente Pap;p ,
quo

denli;e, in cancellarià apostolica, quibus dédit régulas casu perfeclio intelleclùs non snpplel imperfeclioneuï
dicUT cancellariîe, ut lilleras possinl expedirevel de- scriptunr, juxla text. in 1. don pater, § Citm iviper-

ncgare, ac graliani in supplicalione contenlnni am- (ccta, ff. de Eeg. 2 ; si verô adesset defectus oralioT:is

jtliare, limilare, ac pro, vel contra inipelranles nieiilcni aliter quàm per falsam granunaticam , non nocef
Ponlificis inlerpretari, Mandos. 31, qua;st. 7, num. 3. dummodô colligalur mens Papa; , sicnndùm ea qna;

Quod eliam servalur si ipsrc liller.T cxpediantur per dicil Innoc. in c. Ex parte, de Fid. inslrum., ubi ait

canicram et viam socrclani qnôd defectus didionis seu orationis non nocci,
dum-
p<>r iiro cardinalibns,
 ,

SI PRAXIS DlSPENf^ATlONlM APOSTOLICARLM. 52

modo coUîgalur mens Papre, iil pcr Fcliii. in c. .-\</ rabilem appellatum. Propter quod sic litteras apostoticas
;

aiidit'n'.inm , num. \, deRcscrip., iibi siiM'xeniplificat : sludeas intueri, lavi in bullà, fila el cliarlâ, quàm m
Volunnts proiidere Tit'w de apectanle ad talent Ecclc- sltflo, quod icras pro falsis, vel falsas pro vcris lilleris,

siam, el dcficil , beue/icium; non iiocel, vel si diccre- modo aliqno non admiltas.
tur : Volumus Ttlio ae beneficio speclante ad coUalio- Quod quidem, lam in lilleris sub plumbo, quàm iu

ncm ephcopi, déficit providere ; nciiue nocct, quia con forma brevis, et sub annule Piscatoris ciim cerâ ru-

s(at de tncnte Pa\\:v.; quod quidam niirauiie ,

ail id. bea observalur. Hoc lamen intcr cas, discrimine

Fclin., loc. cit., quia pnesiuniliir fnlsilas, ex eo, ipiia ronsliluto, namqiic in litleris sub pluniiio qu;e in

lion credilur nantisse pcr loi manns maleria lam crassà cliarlà pergamonà, gallico seu bullalico clia-

malè conslrucia. Quod habct locnm etiamsi falsilas raclere conscribunlur, tilulus Pontilicis apponiiur in

grnnunalica csset in une solo capiiulo separato quia ;

principio prim:c line;o, dicendo : Innocentius episco-

viliat lolum rescriptnm; iiam deficil tola ancloritas el pus servus servornni Dci. In brevi aulem el iu illius

fides , cl ideô non valet ;

qui fides ejiisdoni rescripli capile, Innocentius Papa X. Et licèl in simili cbarlà

est indivisibilis, et sic ipsa granimaiica facil videre communi cliaractere, aliquantulùm lamen format»»

rescriplum esisC extra volunlalem el exm cancella- scribatur, illa tamen l^nuis est , ita ut ad modum
riani; quia est signuni quod lotum rescriptiim caret litlera? missurre commode complicari possit.

examine ; nam examinantes vidissenl oriorem. In lilleris sub plumbo incipit narraliva : E.rliibita

Quod tamen limitatiir, dummodô lalsa laliniias sii sifinidem nobis nupcr pro parte .Y., vel, alio simili mo-
manifesta, secùs si dubilabilis, vel nisi error gramma- do lu brevi autem Exponi nobis nuper fecit -Y., et

tic;c procédât ex dePectu unius lillerio, sive litlera de- ubi in dictarum lillerarum commissione dicilur : Di-

ficial, sive lo; o tinius lil!er;c sil posiia aiia, sccuiidùni screlioni tuœ per apostolica scriplamandamus ; in Brevi

exempliim quod poiiit id. Félin., loc. cit. de Indul- dicilur : Per prœsenles commitlimus el mandamus.
gentià, in qnà dicebaliir : Pr(vsentibus lUteris perpe- In lilleris sub plumbo el illius data apponiiur annus

iuis lemporibas duralnras, et debebal dicere duraluris, Incarnationis dominicic, et per consequentiam lille-

dummodô varielas liltenc non mulet snbstanliani, vd rarum viiielieel ; Millesimo sexcenlcsimo quinquagesimo

inducat ir(|uivocatinnem. Vel nisi sit defectus oratio- r/!<r!/7o, et perkalendas, nouas el idus. In brevi verô

nis aliter quàm per falsani grammaticam, el non ini- notalur dila per mnnerum, ut dicunt, ordinalem,

pediat perceplionein mentis liltcrarum ;

quia oculus ncmpe ; Die 15 maii IGoJ, non autem per consequen-
olficialis sscpè fallilur, et magis inspicilur sensus tiam litleraruni, veluti : Die decimâqnintà maii mille

quàm scriplura; quia virlus humaiiorum aclunm non simo sexagesimo quinquagesimo quarto, vel alio modo,
slat in uno niodico atranienlo, scd in mente liominis, videlicet, die 15 maii 1654, qui appellatur numertts

ut de iiotario qui di.xit Faciuia pro Falcidia, et Yale- cnrdinalis, (|uem nec dalaria ncc cancellaria Aposlo-
riuno pro Vclleimw, sicut etiam de dicto nolario, qui lica admillere consuevit; quôd si in suppiicatione

ùh'il jure restitutionis pro iuslitulionis, quia non nocel, Pap;F porrigendà, esset meiilio facienda de data lille-

et quôd sniierfluitas in unà liller.à , vel syllabà, vel rarum Apostolicarum ; illa etiam nolalur per kalcn-
verbonun inculealio non nocel , nisi darctur alteralio i
das, etc., ut supra.

sensùs ; et lext. in c. Retulerimt, de Consecrat., disl. In lilleris sub pltunbo ijlurium onicialiunï subscri-
I

4, quôd illa verba : In nomine palrîa ,

filia , el spirilus I
pliones requiruntur, pneterquàin in illis quie irans-

sitncta, etc., non viliant baplismum. I

eunt per viam secrelani ; in brevi aulem unius ex
Alio ilem modo, pneter supcriùs dicla, deprehen-
'

secrclariis aposlolicis suliscriplio suflicit ;

quia sigil-

dilur falsilas pra'diolarum lillcrarum circa persnnam ! lum Papoc nam regiilare est, quôd
c elera supplet ;

Pap:iî ipsas lilleras dirigcnlis, nccnon personani cui I

sigillum devolunlate doniini impnssum el subscriplio

ilhr dirigunlm-, ni est texl. in cap. Qnàni gravi, de '

pari passa ambulant, et faciunl eamdem probationciu.

Crim. fais., ubi Innnct-niius 111, soriboiis episcopo Al I Honian., cons. 505, in lin. Menoeh de Pra'sumpt.
,

liaacen., sic ail: Sos Vtrb tittcras, qitœ t'ibi sub uosiro j
lib. 2 Pnrsumpt. 57, num. ."i"»: nunqnàm enini Papa
nomine prœsentalœ fnenmt diligentius iulnenles, in ois, subscribil brevia; el (juamvisooncil. 1 rident, sess.^i,

tani in continenlià quàm in diclaniine deprchendinuis num. 'iO, de Keform. disponal (piùd causa; non avo-

falsitaleni, ac in hoc fiiimus udniirali, quia lu laies lil- cenlur in prima instanlià ab ordinariis, nec commit-
teras à nobis credidcras cnianâssc. Citni scire debi'as laniuraliis, nisi quando Papa per spéciale rescriplum
Aposîolicam sedem consucludinem in suis lilleris lianc inami pioprià Sidtscriplum, conlrariuni jndicaverif,

tenere, lU palriiiychas, arcliiepiscopos et episcopos, fva- inleiligi débet, salis esse si taie rescrii<limi annulo

tres , cœteros aidem , reges ,

principes , vel alios cujns- piscatorio semper pênes Papnm exislenle, sil siailla-

Et lum, quamvis ab illo subscriplum non sit. quia idem

cumq'je ordinis , fiHos in nostris litleris appellemns.

citni uni tanlitm pcrsoiiœ noslra' litterœ dirigunlur, rain- imporial sigillalio quod subscriplio, ut per (ioiiz. aJ

fjiiùin ci loqniinur in plurali, vt v.s, siic vester, cl Lis reg. 8, Cancell. Gloss. 61, num. .IS.

siniilia in ipsis litleris apponamus. In falsis aul.m lille- ('.a'tenun verô ad digno centias falsilales in supra-
ris tibi privsenlalis ^ in salulaiinne. « dilectus in Citrislo diciis lilleris Apost. generalem regulam (ledit Iimo-

« filins i vocabaris : cimi in litleris quas aliqnando tibi cent. 111 arcliiepiccopo et canonicis Mediolanens., nt

iransniisiinus. lo, videre pntueri'<, « ha/i/s finirons Veno- \

iur. Lirel. de Crin». f:-.ls.. in qun piima sp<>cies Jalsi-
 hô LIB. II. DE DISPCNSATIO.NE SLITJl lIlHi.Gl l.UUTATE EX DEFF.CTC SACfWMENTI.
f;ilsa biilla (itl esl, plumhnm) falsis lillens rcducunlur ad disposiiionom juris comîTinnis, in
tatiscsi, ul I

apponalur. Secuiula, «t (iliun de veià biillâ «'xualia- ]

quanli'mi fieri potesl, jiista texl. in 1. Siquando, C. de

tiir ex Jolo, et pcr alitid filiiin immissiim falsis liilcris liion. Icslain. ; Dald. in 1. ijonorio», c. Qui admit,

ul filum ab câ parle, in qnà cliaita cnp. caiisttiu, (\u:v. de rcscript. l'nde ipsc datarius sic
inseralur. Tcrlia,
vorà luillà falsis liilcris iiimiil ad lioc onusassuiiiplus, videlur poliùsdivinilùs, (piàm
plioaliir, iiicisum, ciiin

pliealuià, ctiin (ilo t-iinilis canapis Iiumanil;;sv()calu5, ad texl. incapil'd. Ciim f/c/))(îfl/f, de
lalm- siib eàdeiii
lestamalutn. Qnaiia ciiin à siiporioii parle bull:e al- .Ind. ibi : Qui iiudcauiuiuc vciwiut gratin ,
dii'infi voccti,

lora pars lili siib pliimbo ivsciiidilur.ci per idem (ilum dnmmodb laiidabUiler ^xscqicinlur officinm sni ordinis.

JillL'ris falsis iiisorla roduciliir infra pliiinbiim. Qdinli Siinililer illius rcvisores supplicalionum assumun-

ciiiu liilcris biilhilisol rcddilis in eis ali(inid pcr rasii- lur qiiisaliemlongo usu et e\cr(ilalion!% in Romann;
raui tcutiem imniulalur. SeMa rinn scriplina liUcia Ciiri;e, pra-serti;ii iisiiis dalariae ncgoliis maxime
riini, quibiis luerat apposita vera biiUa oiim acpià vol versai! oxistanl ; cl lii duo s:int, prinuis, sciliccl et

vino uiiivcrsaliier abolila, scu dclela, càdcin enin sccundns nuncupali, qui omuibns S'ipplicalinni!)U«,

(liai là, cake ol aliis jiixla consneluni aililiciiim dcal- eliam maiiii Pap?e signalis, ipsas datisulas rcslricli-

baladc novn roscribitiir. Scplinia ciiin cliaiiai ciii file- vas, ac dccrcla maleriie convenir'i-lia addinil, cl ex
rai apposita vera bulla, lolaliler abolila; vol abras;c ois, si opuscsl, delraliunl. iiotissimnm csi | raclicis

alia sublilissima charia ejusdem quaniHaiis scripia (lictiTi Curicc, ul snpra dictum esl.

cum toiiacissiiuo gliilino conjiiiigiliir. In cimteris aii- Qi\:(' qnidem omnia aplanlur scii cassanlur, ar.le-

teni diligens indagalor falsilalcm pnlerit inliieri, iil quàm snpplicalio fuoril regislrala; unde oplimà ra-
in d.o. Liccl, § In ctcleris, clc., et dixi, 1. 7, c. 7. lioiio, slyio dainria; slaluluin esl, qnoJ 'ùm possil in

Esl libi pneleicci sciendum quod cùni ad snpra supplicalione lalis adesse rcslricliva son cassalura,

diclos dominos abbrcviatores perveiiiat snpplicalio, qiise secundùm desiderium impclranlis, posscl de-
ad effeeliim conficiondi minutas liilerarnm, nuiltas siruere lotam gialiani, jiroplcrea posUpiàm qua:vis

in ea quaiido(pie reperiiiiil cassaUiias, sive ab ipsis snpplicalio componibilis pervenil ad oiïicium compo-

pailibus aille illiiis porreclionem, sive etiain post ncndarum, in eo dalur parlibus facullas, inspiciendi
sigiiaiam, ab officialibus revisoiibns factas; necpro- suas supplicaiiones, et icmpns dcliberandi ac cogi-
plerea videlur falsilalis suspicio inde ali(|ua cxoriri, tandi an eo modo rcslricliv;TC cl casîalnriie sibi p!a-
quia aliquando vcl aliquam tanlmn syllabam, vcl vcr- ceanl, nccne ; et si quid addcndum vel minuenduni
bum superflunm, aut ineplè apposilum, aliquando crit ad inslaiiliam parlis seu so'licilatons, qur)d lamen
plures syllabas, vel verba iiiiperlinenlia dcleiil, et sic graiiac snbslanliam non mtitet sen alieret, libcnler

denotareeliam soient linialuram rci non substantialis, r.dditur vcl deirahilur ab ipsis revisoribus. Si verô
aliquando denegalionem pelilorum ; aliquando eiinm parles erunl à Roinanâ Curià absentes, ad obviandnm
concessionis ampiioris graliic ;
quauivis, ut pluriinùni oioribus ac dispr'iidiis, qw.v ex malà nrgi'.tiorum
praciici curiales in coinposilione seu confcclionc sup- cxpeditione pervcnirc po?scnt, optiir.a caiilela crit,

plicalionum non audcanl petcre cxorbilanlia, sed sup- antcquàm snpplicalio regislrcuir, imô ante solulionem
plicant juxla coiisucliim, et loges dalariie.submillcndo illius composilionis, si lalis crit maleria , desiimcre
se voluiilali summi Pontifieis, per ca que irailii Aicial. illius copi im cum omuib^is suis reslricli'i^i cl cassa-
dePra.'Sunipt. reg. 3, pnosumpLôG, quod quideni pro- luri'., illamque ad parles Iransmil'cre, ut orator vi-
cederc docet nolaria praxis, non modo de st.lo, ve- deat, au velit uli diclà i^ralià sic concessà cl resiriclà,

rùm eliam de jure; cl non solùm in graliis simplici-

[
ne sicqcôd posieain liilcris su|)er eà expcdieudis re-
bus, in quibus uiuis lanlùm pro oraiore nomiiiauir ;
pèrent quod sibi non plaret, impuielur sollicilatori,

vcrùm eliam in corrcspedivis, ulpotc in resignalio- qui ipsas pailes de pneniissis omnibus nnle ccnfeclio-
nibus benoliciorum aJ favorein o;im rescrvalione pon- nem ip-arimi lillcrarum n;)n ecilioravil. Iloe insnper

sionis et siniilibus ; in quibus agilur de amissiouc juris pro majori caulelà ego iu gravibus arduisque ncgoliis
clde prxjudiciooralorum, qui supplicant sub cxpres- sorvarc consuevi, nimirùm cùm qiiandoque neque ip-
sà coiidilioiie, non alias, aliter, ncc alio modo ul sius supplieatioiiis copia ad parles Iransmissa suffice-
sciliccl rejecta, restricla, cl c: s.>a(a p;^r officiaîes Cdu- ret, ex eo quùd ipsi domiiii abbio\ialores in confi-
diliono insolilà, nihiloniiuiisgralia su.-.linco.lur. Capu- ciendis minulis ii-samm lillcrarum, nonnulla quan-
laqne, deois. 8'J, pari. 3. Quod quidcm servant ipsi doqueaddunl.quic !mn adsiint in supplicalione; cùm
ofiiciales prjoserlim, ut rescripia émanent secundiim ijisi possinl in graiiâ conccssâ aîiquid dclrahcre cl
jus, et nemiiii pra'j ;di( iiiui infciant quapropter ad : addcre secundùm eorum régulas caiiccllaria\ quoi
dalarii muniis obcuiidmn senq or assuuiilur in.-ignis esl oiga;ium menlis cl vocis Papic, ul per Mandos.,
KituiaiKC Curiic pra-laliis, qui v.i niaguiset ardnis nc- reg. ît'i, qu;esl. -i.'), niiiii. 2. desumpia copia suppli-
goliis versatus, cxiniiù probitale, fidelitalo ac malu- cationis jair. signatio cum suis cassaluris cl rcslricli-
riialcconsilii, ac pracipuc canouuni et Icgum poriiis- vis, su; er câ ab aliipio ex ipsis dominis abbrevialori-
simus existât; ex eo quôd omnia rescripia apostnlica biis, sive ab illurum perilissimo sulslilulo curavi
contineul suas claiisulas resliiolivas et limilalivas, cniifici cl cxlendi mimilam iiilciariuii exinde cxpe-
qu.e cliciunlur ex visceribus ulriusque juris quinimo diendarum, illamque ad
;
p;ir{es Iransmilij, ad hoc, ut
videnius quôd rescripia quaniùmvis graiiosa, scmpcr pnsNiiiàm parles ipso mimilam ipsam, do verbo ad
tl\ PRAXIS DlSl'KiNSA l U)M M AIOSTOMCARIJM. r;6

vetLiim, cl por oxtonsum Aiderinl, possiiil dclihorarc •

(
débet alicui nocere, ut dixit text. in 1. Errore, cod.

an dicta; lillcr.i; sic oxpcdieiid;^e sibi sint profulura;, cod. Ac propterea voluit Martianus Y, in suâ consli-

cùin imilla in littoris addantur et rcstiiiigaiitur, qua; tutione qu;K incipil, In Aposlolicœ. Quôd si abbrevia-

lion fiicniiit addita iicqiie restricla priiis in snpplica- loris culpA littera;, quarum fecerit minutas, et pro

lionc, ni dicluin est, et intérim supplicalio, si compo- quibus salaria seu cmolunienta recipit, fuerint rescri-

nihilis est, ex dicloofficio coniponondarnrn non rcla- benda;, illins expensis rescribantur, qui fuerit in

xalnr, nisi solulA conipositionc. Sed ibi retinelur sub culpi\, et quoad scriplores aposlolicos repolit; quôd
arelà cusiodià, iisqne ad cenlnni annos. si liliera fuerit in canceilariâ rescribenda jndicata,

Idem qiio(pie pro canlclA servari polest, si gralia infra très dies, cujus cnlpà jndicata fucrit, rescriben-

oxpedietuf per brève, et in prx'feclnrà brcvinm super da, expensis suis propriis, sine quocumque alio sala-

siipplici libcllo, autquocnmque alio modo lime enim, rio quanlùmcumque niodico, eliam gratis oblato
^

cùni non signctur supplicalio in forma solilâ, sed lencaiiir rescriberc, aut rescribi faccre, sub pœnà
lanlùm in ipsà pmeleclnrâ fiai miimla lillerarum in suspensionis ab officie scriptoriae liiterarum, et in-

forniA brovis, polest peli copia ipsius minnl;ie qiiae gressu cancellari-ï ; si verô fuerit abbreviator, simili-
dari coiisuevit in materiis gravioribns el extraordina- ter compellalur lilteram scribi facere infra pricdicuim

riis ;
qn;^^ quidem copia snbscribitnr ab ipso pra'feclo terminum sub pœnà suspensionis ab ejus officio, et

in linnc niodiun, videlicel : Sumptum ex minuta criyi- ejus ingressu cancellari;c per très menses ;
quo su-
nali brevium fel. record. Vrbani Papœ VIII, colla- spensionis tempore durante, nihil eidem distribuât
tionalnin concordai Franchcus Cajctanus. vicecancellarius, aliasque pœnas in d. conslilulione

Locus ipsius prfrfecli. contentas ipse abbreviator incurrat.

sigitli
f
Ipsaqnc copia postniodùm transmiililiir ad parles Negari tamen non polest quin si per talcm eiro-

ad cfTeclum supra scripUim, ei rarù dalur duplica- !

rem, depreliendalur non esseservalum slylumUoma-
tiim liiterarum in forma brcvis, et in annulo Pisca- n:c Curia;, in dictis lilteris servari consuelum, possinl
toris. illse aigiii de falsilate et impugnari, quia lune non est
Similiter snpradicla facilitas inspiciendi supplica- eis aliqua fides adbibenda, donec per correctionem
lîones datiir parlibns, eiiam in regisiro, ul dictiuia ip^arum lillerarum de veritate constat, per text. in

est, et anteqnàm registrentur; quia poslquàm regi- cap. Porrecta, de Confirai, util., et hic est nolorius

slralasnnt, non est ampliiis locus replicandi adversùs et vulgaris stylus.

resiricliva et cassatiiras, neqnc illas ab ipsis officiali- Hujusmodi anlem cassalurœ licite possunt in sup-
l)us corrigi faciendi, licèl aliqnando visum fucrit in plicalione intervenire, sive ante, sive post illius si-

ipsâ supplicalione jam regislralâ, pcripsimi dominum gnaturam ; nec indccorum est supplicaliones sumnio
dalarium aliquid fuisse correclum, quod eliam in Ponlifici signandas déferre eliam cum variis cassatu-

quinterno illius regislri eodem tempore corrigit; ris, sivè à parlibns, sive ab ipsis officialibus faclis,

quod tamen tanlummodô fit ex gralià peciiliari, et cùm ex illis arguât poliùs Papa fidelilalem et vigi-
quando ilbid quod corrigit non excedil syllabam, aut lanliam suoruni officialium, qui nonsinunl illaslrans-
unicum verbum, et quôd res non patiatur dilaiioiiem, ire, nisi per ignem et aquani ; ad coerccndani eliam
ut quôd crralimi, vel aliàs corrigendum est, non pos- arrogantiam oralorum, qui ut plurimùm prorsùs sibi

sit cxspectare tempus ad supplendum p<M- graliam deneganda pelere non erubescunl. Sicque stante plu-
reformaloriam, de quà in nieà praxi benefic. abuii- ralitale dictorum officialium, parùm curât idem Pon-

dantiùs dicam. lifcx quôd pluros reslrictivas diversis manibus in

Quôd si forlè aliqnando conlingat aliquid per erro- supplicalione conscriptas eliam diversis alramenlis

rem officialium in supplicalione cassari, possunt lune comperiat ;

quamvis regulariler atramenti diversilas
domini abbrevialores pr.vdicii inlerprelari cassalu- reddal scripluram suspectam in locis in cà alieratis,
ram fuisse faclam pererrorem, sicutdocclstyUis can- Curt. jun. cous. ."jS, in fin. ; Succin. jun. cons. 41,

cellarise. num. 7, lib. 1 ; Uot. decis. 137, num. i, p. 2 divers.;

Eôque magis, si aliquid in lilteris fuerit erratum dummodù in supplicalione non apprreat aliqua quan-
errore pncdicta» cancellarirc, quia tune absijue aliquo lùmvis minima rasura, à quâ tota dataria seniper ab-
partis aut sollicilaloris dispendio sive impeiisà error horruit, cùm inducal suspicionem fraudis et doli,

ipse corrigilur, pulà si per incuriam et iiiadvertenliam eàd. Rot., decis. 511, num. il, lib. 3, p. T., divers.

scriploris lillerarum aliquid fuerit in eis ex|>ressum Unde toleranlur poliùs multre cassatnre in unà sup-
aut omissum, quod exprimi vel omiiti non debebat ; plicalione quàm rastira, eliam unius litter;o, quod est

talis enim eironea expresslo, sive omissio non débet omnibus curialibus iiolum.
nocere parti, quia error isie nibil ollieit verilali; Sed eô redeunles undc digressi sumus , dicimiis

prout in simili dixil lexl. in 1. Si in nomine, cod. de quôd régula de non jiid. juxt. form. Suppl., de quà su-
Teslam., Sta|)bil.,delitt,Grat. delil.,Expecl./i, forniA pra aliquid diximus, locum sibi prfosorlim veridical in

II. î4.,acproplerea licètprocorrectioiiealicnjus erroris materià dispensalionis, quaî nullo modo oraloii snf-

ex causa partis seu sollicilaloris proveuienlis aliquid sol- fragalnr, nisi lilteris expeditis; pra'terquàm ut infra,

vatur; quando tamen est error ipsius cancellari.'e, unde dixil Sarnen., super d. reg.,q. I, num. i, quôd
nihil est solvendum, cùm sit error scribeniiR, qui non 1 ba^c régula, nec non il!;t (juj; disponil ipiôd e(i'.;)niii-
 LIB. 11. DE DISPENSATIONE SUPER IIUIEGLE\R1TATE E\ DEFECTU SACUA^^ENTI.
siones non valc^iil liltoris non expcdilis, coicordant régula ), sed ad probandani reservationem beneficii

in uno linf, et eanulcin nicnlis inU'iilioiicni habenl ; de dicto cap., in (pio sola siippiicalio sufficil, Serapli.

nnni licèt vciiini sil qiiod si V.\\y<\ solo voibo proniin- in unà (ialiialenn. jurisdiclionis, decis. 77.'i, n. .j, el

tiavil alifincm episoopnm vel abltalein, ille sic proiuin- in propriis lerminis,Mandos. super d. reg.,qux'sl. 10,

tialus, e>t cpisropiis se» ahijas, ul per Baid. in I. qu-nril an rcservatio probettir per supplicationem si-

llumimuni, cod. de Lcg. el Angcl. Cùm salulatus, gnalam, el affirmalivè concludil, el pra-cipuè in tcr-

c. dL- Sent, pass., nbi lialiolnr qnôd verlta iniporaloris, minis probaiidi reservationem resultantem ex crea-

L-ite sit (loctor, inoonlinonler faciuiil quùd isie sil do- lionc prolonolarialiis ad elTectnm canonizandi provi-

clor : dixil tamen id. Bald. loc. cit., qnod snpradicl; ;

sionem aposiolicam contra provisum ab ordinario.
non dobenl rctipi pro pri'lalis, nisi gialiam probcnl Cujus quidem rei ratio potissima est, quia cùm gra-

por liltens apostolicas. lia sil pcriecia ex solà signalurà Pap;e, cl supplicalio

Est tanicn recoplum disposilioncm diclariim re- regisirala sit lilidus non minus quàm bulla, ut per

gnlarnm non habere hionni ubi non agilur de cano- Cassad.. decis. 8 de Rcst. spol., n. 8 et 9; Gare, de

nizatione grati;v, Seraph., decis. 338, n. 4. quia lune Benef., p. 4, cap. 2, num. 10, cum pUnibus seqq.,

sn!a suppliv'alio snffieil absque aliqnâ lillciaruni cxpc- GoMZ-, Gloss, 12. n. io, et probctur per lesies, prout

di'.iono, id. Scrapb., decis. 77o, n. 5, sicut eliain atl proliatur rcservatio, ul per Rot. in aiiliq. decis. 5 de
cfTeclum simplicis absolnlori;r, Lndovis., decis. .>iO, l'robat., multo inagis probatur per supplicationem,
ot ibi, Addil. n. 8, et in unà Burgcnn. canonicalùs, manu Papy, signalam el registralam; et sic per scri-

lOjanuarii 1560, coràm Oradino fuit resohiUim, rcgii- pturam, plus quàm publicam, per ea qn;e iradiml id

lain, <\\ù)(\ commissioues non suffragrutur lilleris non Cassad., n. 3, 4 el 6, et .Mandos., n. 2 et 3, ac proptcr-

e.rpedilis, non babcre locum in eo, (pii conimisit cau- ea .Egid., cons. 34, n 2i, vers. Sed ullimb, inquit,

sam jactalioiîis ol inolestalionis, qui est reus ; cl non qnôd reserval io non insurgit ex lilterarum confeclio-

lenctur ex|iedire litteras pro al)sohitonà, leste Gare, ne ; sed ex supplicalionis signalione, subdens ibi, re-

de Benef., pari. 5, cap. 2, n. 25, ubi plura iii propo- servationem probari per sigmluram, de quà constat per
silo adducil ex nnm. 19, ad fin., (juia dicta régula non rcfjislrum supplicaliouis, eliam lilteris non confectis, et

adimit supplicationi viin probalionis, sed laiilùm ju- ijt^um refeit, et sequitur id. Mandos. in supradiclâ

dici solam facullatem jndicandi, quando agitur ad ca- q. 10, n.2,qui ibi concludil nibil aliud esse necessa-

nonizalioneni liluli, proul fuil diclum in iniâ Lnndien. riiun, nisi ipsam grali.-e concessionem, quce in solà sup-

beneficii, 10 junii 1628, coràm patriarchà Manzanedo, plicatione, seu in solo verbo Pap;ï; verificari polest,

Pl in unà Neocastienn. parocbialis, 11 marlii IG.IO, et n. 3 ait eliam Rotam in unà Coniposlellann. paro-
coràm Durano, in quâ lirmalur expedilionein liltera- cbialis coràm Romano conclusisse solam supplicatio-
riini non esse necessariam ad efiectutn audienlia». et nem probare reservationem.
dispulationis ; sed sufficere, quando pelilur causani Aliud exemplum erit, quando quis petit à Papa sub-
expediri. Addil. ad Buratl., di>cis. 747, n. 5 el 6. rogalionem in juribus defuiicli ; nam si ipse subroga-

Idemque dieendum est ad effectinn docendi de jure lus babel Iilleras suce subrogalionis expeditas, sufficit
liTlii, quia neque requiriliir liltcrarum expcdilio, quod ille de jure defuncli doceal solùm per supplica-
quod pro sintpîicibus curialibus, legum non professo- tionem signalam el regislratam ; nam salis est subro-
ribus, ila exemplilicari polest, videiicet : Vacavil be- gatum suam gratiam subrogalionis babere per Iilleras
iieficium eeelesiaslicuni in uno ex meusibus ordinariis expeditas; ad eam tamen verilicandam, et probandum
vigore allernaturaî; quod ab ipso ordinario fuerat col- circunislanlias el narrata in diclis litleris, sufficit do-
lalum N. Ego verù illud impelravi à Papa, laiiquàin cere per sol.im supplicationem de jure leilii, ut por

sibi el Scdi Apostolicai reservalnm ; ex eo qnôd ille, Cass., decis. 8, n. 13 de Reslil. spol., aliaquc; eliam
por cnjtis obiluni beneficium vacavil, eral prolonola- qnamplura exempla circa boc adduci possenl; et re-
rius, jnxla reg. 1, Cancellari;D. Modo vero volo pro- gulaiilcr dieendum est qnôd circumscriplà régula can-
bare hanc reservationem ; et sic delunctinn fuisse pro- ceilari;e, suui)licalio suflicil ad probandum qiiamlibct
lonolariuni ; boc enim casu non tenoor docere de lil- graliam, Gabr., cons. 190, n. 12, lib. 1, el cous. 191,

teris expcdilis super graiià dicli protonolarialùs ; sed n. 2, lib. 2, Sarnenn. super reg. de infir., qu;esl. 18,

illam sufticit probare per supplicationem, manu Papixi col. penull.. vers. .»i- obstat, ubi ail quod suflicil sola

signalam et regislratam, vol (quod idem est) por ejus supplicalio suiiradicla, eliam ad canonizalionem, nisi
sumptimi ; namex quo non agilur de canonizandâ gra- op|)ona!ur do régula.
iià prolonotarialùs, sed de eà probandà ad verilicatio-
CAPE T IV.
neni gralirc beneficii à diclà Scde impelrali ; nuUa
prorsùs adost diflerenlia inlcr stipplicationcm prolo- Praxis litleranini dispcnsatiouis super eàdein bigamià.
notarialùs el iilleras sujtor eo expcdii.Ts, ul fuit in Expedilà in toliun snpplicatione, super cà coufici-
Uolà resoiiilum in unà lîurgeiin. a!.b;Ui:e de Salas, liir minuta lillciaruni per aliiiuoni ox D. Abbrevialo-
sub die 11 maii 1612, el sic non obslal régula de non ribus majoris pncsidonliic. vol ali(]iio illorum subslilu-
jnd. juxla formani siippl., (jiiia boc casu prolonolaria- to, qn;e Iradilur deindc aliciii ex scripioribns aposlo-
tns alicgnliir, non ad cano:iizaiidnm graliani prolono- licis, ul ex eà Iilleras aposiolicas de verbo ad verbiim
larii drfuncti (in qtii!)ii'; lenirni^^ prneedit ^upradicla coin-eribal.
 U PRAXIS DiSn.NSVTlO.N IM APOSTOLICARUM. CO

Ilis igiiiir paiicis pranmissis, cotisonum osl, ul leno- buscumiuc. Datum Homte apud S. Pelrnni, anno oi-
(

l'i'in liKoranini, (|ii;c super pnodictù siii)()li(ali()iic de carnationis Dominicœ millesimo sexcenlesinw Irificsimo

mon' cxpodiri coiisucvcniiit, suhjiciaiuus, (|iii lalisesl, oclavo, quarto hal. junii, pontiliculùs noslri anno dc-

vidolico! : cimo sexto.

Alexauder episcopus scrvus scrvorum Dei, diliu-to filio Quaruiii (|iiiii('m lillcnriiiu apostolicnrum verba et
vicurio venerabilis fratris noslri archiepiscopi JSeapoli- clansulas pro j'iiiioribas cxplananda duximus, ul iafra,
tani i)i sphiluiilibus generali, sitluleni et apos'.olicam bc- videlicet :

nediclioncm. Scdis ApostoUcœ copiosn beiiignitus, r'ujo- AlexaiKÎer. — Qiiocircanotandimi CbUpioil in liltcris

rcm juris numsueludine temperaiis, nounnllu cjuandoquc aposlolicis, etiam in forma brevis, numpiàm (il iiiscri-

dispeiisntivè couccdil, qitœ sucrorum canonuiii scvriilns plio sub iioiniiie proprio siimnd Poiililicis, siciil in
inlerdicit. F.xlnbita siqu'ulem nobis nuper pro pente di- siipplicalioiie, in ffuâ ipse ponit primam liilcram sui
tccl'i fil'ii Pliilippi Maricondœ Udci Ncapolittaui' diœcesis iioininis, videlicct F, cùm ipse voceliir Fai)iiis, Félin,

p.Uilifl conl'iutbat, qu'od ipse devotioms fcrvorc acccusus, in c. 2, aille n. 18, vers. Et dicit Abb., de lichcrip.,
plnriinidu cupit clericnli mililia' iidscrihi, ac (ul omncs, adeù ut non in liln'aiido se noniine i'apin, ipsaî lille-

cdam sacros et presbyteralùs ordincs promovcri. Vcriini r;e, non !'acorenl (idem; sicnl si scriberelur Pap* snb
quia aliàs cum unâ, iliaque de medio sublatà, nm (dlcrt'i, ncmine proprio bap ismali, possct ille ralione dicere :

nd pra'sputes dcfuiiclâ, mulieribus virçiimbus matfwio- Isia' !ilter;c non dirigunlin* ad me, ut per PiebufT. in

ui'im per vcrbu légitimé de prœscuti successive canlraxit forni. riand. npos(. in verl). Eeo, vers. Solo ta-

et eousummavit, bicjamiam contralieiido, desidrrium siium men.

adimplere non potest,nbsque spcciali nostrâet dictœ Se- El bic possct novtis cnrialis qniiererc cur fiai isia

- dis dispematione. Quare pro parte dicti Pliilippi nobis nominis nuilalio in Papa, poslqnàni ille assnmptus
fuit humililer supplieatnm, qunleuits sibi in prœmissis de est ad aposloI;itùs apioein? Fi qnamvis mulli niulla
opporlKiKV dispeiisiitionis (jriitià providcre de benUjnilale dixcriiil, plaoet lamcn ralio allala pei'Gonz.,Gloss. 1,

aposlolicà dignaremur. JSos igitur prœdictum Pliilip- num. 44, ubi ail id ficri propler snnnnam majeslalem
pinn, uliàs apud nos de vilœ uc morum Iwnestate, (diisque cl ( xocllenliam ipsius Pap», qui slalim, poslquàm est
probitulis et virtutum ineritis mullipliciter commendulum, eleclus, niulal primnni nomcn, quia ex subdito effici-

horum intuitu, qratioso favore prosequi lolenles, et à qui- tiir oninis crealur;e snperior et Dominus; undejiistum
bus vis excoiumunicationis, suspeusionis et intevdicti, osl ul qnando pra'csl omnibus , non appelleUir am-
aliisque ecclesiirAicis sententiis, censuris et pœnis à jure pliùs nomiiie anliijno, sed novum nonien babeat, sicnt
vel ab homine, quâvis occasione tel causa, lalis, si tjui- de novo omnium Dominus et Dei vicarius ciTeclus
bus qnomodb libet inuodatus exislil ad effectum prœsen- est, ul per Vital, in Proœm. Clementin. n. 21, vcrb.
tium duntiixat conscquendum, harum série absolvciites, Joaunes.
et al'solutuni fore ceusentes, hujusmodi snppUcutionlhns Sed bine orilur aliud el majus, imù pulcbrius du-
incliiiati, discretioni tuœ per aposlolicà scripla manda- bium, scilicet cur Papa supplicationcs signât proprio
mus, quateniis cum ipso Pliilippo, ut defeclu biqinnicj nominc baplismali, in litleris autem proponalur nonien
hujusmodi non obstanle, clericali cliaraclere insigniri, ponlificalùs? El plnribus omissis p4aeel inbœrere scn-
itliusque privilegiis uti, ac ad quatuor minores, nec non lenli:e Sarnen. in compend. utr. sign. n. 6, ubi duas
meriiis et idoneilute sibi aliàs snffraganlibus, et dnmmodb raliones assignai, quarum prima est, ad denolandum
nliud ei non obstet canonicum impedimentum, ad sacros ulrnmque nonien, seu ulramque personani; nam in
etiam presbyteralùs ordines promoveri, et promotus, in illis snppiicalione nonien proprium generationis ponit, in
eliam in ultaris minislcrio ministrare ; quœcumque et qna- bullis verô nomen sui ponliliealùs, id est, regeueratio-
tiacumqne, cum curù, cl sine cura, bénéficia ccclesiastica, nis, et sic dupliceni personani, videlicet privalam et
etiamsi canonicatus, et prœbenda, dignitales, etiam ma- publicani repraïsenlal. Secunda est, quùd in supplica-
jores, et principales, personatus, administratioues, ici liono, ideô proprium nonien ponit, quia illud verum,
oflicia, etiam curstu et elecliva, in cathcdrallbus, eliam naturalc el originale nomcn est; nonien verù Poniifi-
vielropolitanis, vel collegiatis Ecclesiis, seu si parochin- cis, iiiduclivuni el accidenlale, et quia in snppiicalione
les Ecclesiœ, vel earum perpeiuœ vicarice fucrint, si sibi vcrus soribendi af lus aUendilm", uli lalis, ut vcrus et
aliàs canonicè conferanlur, aut ipse eligalur, prccsente- non repra'senlalivus bonio scribit; ideù vero nomine
tur, vel aliàs assumatur ad illa, et inslituatur in cisdcm, ulilur. In bullis verù, quia Papa non scribit, nec nia-
rccipere, et [dummodb shnul plura non sint cfuàmquœ à nmn suani apponit, sed ill;c per ofliciales expedinii-
concilio Trideniino permittuntiir ) retincre ; nec non lur, ideo in illis oflicii sui nonien, id esl, pa|)atùs,
quascumquc pcusioncs annuas, super similium vel dissi- ponilur. Quando enini Papa orgauo vocis su;e loqui-
milium bcneficiorum ecclesiasticorum. fructibus, reddili- lur, tanqnàm privata persona loqui videlur; quia per
bus et provenlibus, ac etiam distributionibus quotidianis, se scribere el loqui sunt aclus personalilatem deno-
aposlolicà sibi auctoritatc reservandas, percipere, cxi- (anU's; quando autem per litleras seu buUas loquilur,
gcre et levure, ac in suos usus et ulililatcm convertcre, quia non loquilur Papa per organum propria; vocis,
libéré et licite vulcat, dicta aucloriUtt^ dispenses ; non sed ofliciaiium, tune ul privalus bonio loqui non dioi-
obstuntibus bigamià hujusmodi, aliisque conslitutioiiibus lur, sed ut Cbrisli vicarius, et sic signando supplica-
fil ordinationibtis apostolicis, cœterisque contrariis qui- lioneni; el ila scribcndo, dénotai actuni privati homi-
 , ,

Cl LIB. II. DE niSPENSATlONE SUPER IRREGULARITATE EK DEfECïL SACRAMENTl. 02

noiiini ni>i>oiiitur IVxt cunclis fratribns antcposiUis, Ccn., cap. 5o cl -4-2.

nis ; in l»ullis vcrô tliguilalis
Porrô qaanlacinnque sit Pauli dignilas et anclori-
iJ. Sariion. loc. cil.
j

las ac lionor illi ab Eccicsià dclatus, Pciri prinialni

Aliain iloni rationoin affcrt f.aiiil»., tle Aiilh. Icg. a i

niiin. iiihil oni( il ca cnini dignilas cl anclorilas cxtraordi-

Pol. leg. in jnilifialibns i
:

lai., lilt. 8, su!) til. (le ,

nomon naria cral, quanla tandem cssel lioiior voro, quo

2(ts', \mn\H\ hoc iiidiictiim esse ne ponlificalc ;

v'ili sc(HinIa (ioscriplnni lopoiialnr.

Vidcmns cnini cumdem colit Ecclcsia, non la>a à dignitate desnuii-
il,

inaini Ponlilicis signala-, tnr, qnàm ab ntililalc et gralitiulinc in ipsnni. Ccilc

qiitVl inliniuc snp|)lioali()n('S,

supcrvonionlibns cansis, soient otiam ab SU'piianns tlLaurcntinsdiacoiii lantnm (naiil, quorum

ex jiisiis
illcS..lacoboepiscopoel apostoio, isleS. Sixtosnmnio
ipso datario laccrari, et in leirani projici, anli;qnàin

fnerinl rogislrala; cinn usque ad illud Pontifici ministravil; cl lamcn Ecclcsia niagis hono-
inmen ilI;o ;

lenipns possii ille denegarc graiias nominc snmnii rai Stephannin qnàm Jacohum magis ; eliam Lauren-

Pontilicis, cl iliarnni Mipplicaiionos laccrarc, sicnl linm quàm Sixlum, ul ex cornm Oclavis patel quia ;

noli<sinunu csl cnrialibus.

clarissima horum diaconorum niarlyria loti Ecclcsi;^;
nomi- proclnxcrunt. lia eliam inagis honorai Ecclcsia S.
Et cnm in dictis litloris snfficial pr;iopositio

nnlla illins snhscriptio no.cessana est scd Ilieronymum ci S. Tliomam Aqninalem simpliccs
iiis Pa|»;iî, ,

fjns lo(o appoiiimr plnnibnm, in qno iniprcssum csl presbyteros , SS. qnoque Anloninm, Benediclum,
illins noineii ex nnà ; ex alloià veiù pariibns adsunl Franciscum , ne presbylcros qnidcm, .piàm non pan-

efligies, et nomina SS. Pelri et Panli. El rcgnlariter cos martyres , cpiscopos , imô et sumnios pontificcs

çnlïicit qnôd cnjnscnniqnc nomcn pnrponalnr ;

nnde colat ;
quoniam illi scriplis libris, isli rcligiosorum or-

si in epistolà dioalnr. Gains Senqironio saluleni |)lu- dinum institnlionc plurimîiin Ecclcsia; profucinnt.

riinnni dicit et postea non scribalur propriuni nonien Respondclur secundo, ex Ant.Ncbrissenn, in Annol.

millentis lia'C epistola probat. icxt. est in 1. Cinn ad 50 script loca , non senipcr dexieram majoris ho- ,
,

imùquhas, § Chm autein, c. de Test. noris indicium fuisse : nam olim cùm duo simul incc-

Nonnulhx; niliiloniinns adsnnl litloric aposlolicae, debant, id obscrvabalnr, ni senior cl houoralior ad

qux ab ipso Papa snbscribtnilur. ut sunt cardinala- l.icvani esset ;

junior anlem latus ci dexlernm claudc-

lùs , aliornnupic gravioruni ncgoliornin . cnm hu- ret , et nonnihil pr;vccdcrel in signum obsequii ; inde

JMsinodi su!)scriptione, videlicel : Ego Alexaiuler catlio- cnim dicli snnl laterones , cl per coniractionem latro-

licœ Ecclesiœ cjûscopns, et se in illis subscribnnl ncs qui dcxirnin lalns nobiliorum hominuni defensionis
eliam omnes cardinales in Romanâ Curià présentes, causa legebanl; Euscbius verô, 1. 1 de Vilà Constant,
•lani vem, qnoiiiain et plunibi et effigioruni SS. scribiisc vidissc in Ecclcsia Constanlinum adolescen-

Pelri cl Panli in ipso impressarnm, nienlioneni fcei- tcm obcunlcm provinciam cnm seniore Anguslo
nius, curiosins oliani inquirct ali(inis, cur in pncdicto scmperque ad dextcram ejus inccdcntem. Neque du-
plunibo ponlificiorum diplomatmn, ea'donï sacnx; ima- biuni esse potesl ,
qnin Constantinus adolescens , ac

gines Apostoloruni ila collocalflc sint, ul Panlus dexle- penè privalus, in loco minus honorato esset quàm se-

rani occnpet , Pclrns verù sinislram ; cîiin dcxtcra nior Angustus.

lionoris sil , ac niajorilatis signuni ; salis aulcni con- Respondclur tertio neque perpetuum esse ul in an-

slat Pelrnni Panio anctorilale pnecollnisse. li(piis imagiuibns Panlus dextcram tcneat , siquidem
Respondcltu" anlem plnribns rnodis : Primo , si id in lis quiE Romcc nunc cxsianl, quemadmodùm in qui-

honoris gratià faclum cssc velimus, Uii)us potissi- bnsdam , Paulus cernitur ad dexieram , ila in aliis

niiim de causis ralionabile esse, primo, qnoniam pins non pancioribns , cernitur ad sinislram ; cl sicnl in

"sidijlnr Ecclesiic profnisse Panlns ,

qii.'un Polrus ;
diplomatibus pontiliciis, Panlus o/»linct dexieram, ila

pinres cnim ex gentibus ad Chrisli fidem adduxii ;

in nuniisnialibtisoblincl sinislram. Etfortassènonsine
pliires provincias summo rnni labora pcragravii, consilio id à vcteribus observatum est , ut ex diîobns

plnra scripta caque nlilissima nobis reliqnit. Secundo Aposlolis, modo unum, modo altcrnm antcponerent ;

qnia Panlns doclor genliinii priccipiiè fiiil, Pclrns niniirnm, ul co modo significarcnl hos Apostolos, vcl
.Ind.eonnn : ut igilnr signifi:arel Eoclesia ,
geuliles parcs esse inlcr se , vcl ccrtè ignorari , nier altcri
Jiida-is landein anteposilos cs-e ah co qui dixit : pr;cstet. >'am eisi Pclrns major est poleslatc ;
Panlns
Major scrviet miiiori ; Paulum anlepnsuit Pciro. Ter- lamen major est sapicnlià, ni elcganlcr monct S. Ma-
tio, qnouiani Pclrns à Cbrislo vocalns fuit, adhnc ximus, serm. nll. SS. Pclr. et Panl.,nbi PcIro davcm
inorlali , e( qiitKla:nrnodo in sinisiris coiisliUilo; polC!ili;c , PanIo clavcn! sapicnliie dalam o^so dicit.

Panlns antcm de cclo vocalns est à Cluislo immor- Ihcc omiiia Icrc dc^nmpla snnl ex Bollarm.,lil). 1 do
tali, cl régnante, ac à dcxliis Palris sedcnlc, ni ait Rom. Pont. c. 27, pcr lot., ubi agit de comparalionc
Pcl. Dam. cp. ad Dcsid. de liàc rc, Innoc. III, serm. Pelri cnm Paulo. Alii eliam scribcnlcs Iiaiu^ ralioncm
de Kvangt'lislis , et S. Tlioni., Icct. 1 , in episl. ad addnxerunt , nenqie, ideô Panlns ila in deMris collo-
(ial. Addil eliain id. Pet. Dam. quarlam rationcni calur ,
qnia virginilalem conservabat ,
qnà Pcliiis lUi
quia Panlus de tribu Heiijamin cral, cl in ipso Den- conjngalns carebat , ut per Gonz. in rcg. 8 , Caïu'cll.

jamin demonslralns ac lypicc cxprcssus; Benjamin Glossa I, num. 58.

vero, iicèt postrenuis cral inler fralres snos, tanicn Episcorrs. — Non modo urbis Roma? , c. In caiionl-
al à paire Illins dc\lçr;x; csl uppciluins. cl à i.)fcp!i bits , 17-, q. \, verùin cliani iniiversali'! Ecclesiiic ,
cùm
 ,,

G5 PRAXIS DISPENSATIONI M APOSTOLICARIM. Ci

sil vioaiiiis Dei et siicccssor Pclri, Paris., de Rosign. dam Joannis palriarclue Conslanlinopolilani insolen-

Ik'iiel'.Jib- 8, q. 7, ii. 5, oiini sc(i<|., cl cùm respeclii tiam ,

qui siipeibiâ inflalns , ac impera'orio favore

nrdiiiis non detiir ordo in Eoclesiaslicâ liierarchià ,

subnixns ,
concilio Conslanlinopoli liabilo , se œcu-
qni sil major ordine cpiscopali ;
proplerea Papa vocal menicum/idest, universalem appcllarc cpiscopum ia-
se episcopuin. Lotlc!'.,de Re benef.,lil). 1,q. 26, nuni. sliltieral, eum sibi litulum vendicans , qui ex aniiquis
ol , ([nia idem nomen cpiscopi , eliam ipsi Domino coucilio-um (hîcrelis , soli Piomano Pontilici con-
noslro Jesii Clirisio convonil, proul 1 Petr.,cap. 2, in venicbat : ad alfeclati eliam principatûs su^picioneni
fin. ; ibi : Sed coiiversi cstis nunc ad Pastorem el Episco- al(jU(; invidiam apnd boinines evilandam ,
pra;ccpli

pum amnuinim vesirarum ; sicul nec proplerea dicilnr illius di)minici memor: Qui se exaltât humiliabitur , et

cpiscopus, qnôd liabeal Eeclesiamccilam.cujiisralione qui se humiliut exaltabitur , ut cunclis niansuclndinis

ila vocelni- , licèl vnigus arbilrclur, cnm esse cpisco- cxemplum dairl ,
primus se scrvum servorum Dei, ap-
piim S. Joannis Lalerani , ni per Rebiilf. in lil. de pellari insliluil anno 50"), ut quantù major esset, lanlô
Approb. Con. verboE/«sro/;i(s, sed quia ipsi Pap;«omnis in omnibus se amplit'is bumiliaret : qucm morem suc-
cura onininm civilalnm omnium magislralnm om- , ,
ccssores subinde ejus accepium in hune usqncdicm
iiiutn episcoporuni , omnium bominnm omnium , ani- constaHlissimè lenucrunt , et insigniler usurpàrunl
niarum demandala esl , Mandos. in dicl. Glossâ Cam. ut eisdrm veibis referlur in libro Lign. vitœ nuncii-
\\\. Supcrwr'ipho , cod. vcrbo E/j;sto/jj/s. El ita inli- [
pato, de Religione sancti Benedlcli, j). 2, c. 12, lib..^,

Inlalur in suis litleris,cliam anle illius coronalioiiem : fol. mihi 007. Qiiod quideni salis devint ad instilulo
nam niilur lune eàdem hullà ,
quâ posl eoronalio- principum secularium ,
qui s;cpè tilulorum niultiplici-
iiem ,
quamvis nnnnulli perporani conlrarium dicanl; lale se decorari affectant ,
quod non modo inler prin-

lion animadverlenles desupcr émanasse Exlravag. cipes nostros locum sibi vendicare videmus, verîun
Quia nonnulli de seul, excom. qua- esl nll. inter com- etiam aliarum uaiionum. Scimus namque regem Per-
mun, illis verbis : Asscrerc non vcrcnUir, qubd sumnnis sarum sic se inscribere : Rex rcgtim Sapor ,
parliceps

Ponlifex anle snœ coronalionis inxiijnia , se non débet sijderum ,

frater Salis et Lunœ ; Regem Moscoviaî di-

intromillere de provhionibus , leseiviuionibus , disposi- xisse : Magnns Doniinus imperalor , atque magnus dux
tionibuset aliisgratns faciendis; nec se in litterisepiscc- Basilii ; simililcr Allum Joannem .Egypli, secundîan
pnm simpllcitcr , sed clecivm episcopum scribere. Nec linguam regioiiis Deiiil Jan, qui vulgariter Prèle Janni
etiam iili bnllà , in qnà nomen exprimiitur ipsius. Nos nuiicupatur,se inscribendo ila dicit : David supremm
Uiiiuni temeritates compescere cupiculer, , singnlos qui rrgnorinn meorum, à Deo unicè dilectus, altéra Columna
,

occnsia)ie liujusniodi , aliquas lilleras noslras super ne- fidei ovtus ex stirpe Jnda ,
(ilius David ,
filius Saloino-

(joliis qiiibuscumque confectas ,

qnœ à nabis mite coro- nis ,
filius Columna' Sionis , secnndiiin carnem ,
filius

ualionis nostrœ insignia emanàrunt , ausi fuennt inipii- simctissimoium Pétri et Pauli , secunditin gratiain

gnarc , excomnmnicalionis sentenlià innodamus. imperator superioris et majaris jEtliiapiœ , et atn-

Unde non be:iè nonnulli dicuiil , ([uùd de slylo, Papa pHssimoriim rcgnorum ; rex Goœ , Calfates ; Julignr ,

lion exprimit snum nomen in bnllà , anle diclam co- Angoras , etc. Dominus partis Nubia' ,
qnœ in Mg^-
ronalionem sed lanlùio ulilur nicdiâ bnllà in qnà ptuin extendinir ; de ([uibus aliisque tilulis \iderc est
, ,

insculpt.c snnl imagines pra^diclorum SS. Pelri et apud Capac, 1. Secr. iiuncupalo 1. l.fol. mihi 150. Nec

Panli , allerà ipsius parle vacuà rémanente; nam lioèt tamen hune inscribendi modum à jure communi
moi'tno Papa slalim frangalnr plumbum , nihiioininîis deviare cognoscimus, cùm nnicuiquo liceal inscribere

eliam illico posl novi Ponlilicis cie;ilio!iem forniatur 1

lilnlos dignilalis su.e, juxlà tcxl. \i\[. Uùc consullis-

novum i)lund)um , ab niiâ parle habens dictas imagi- simà, in princ. c. do Testam. Summus aiûcm Pon-
nes , al) aîlci'à verù nomeii novi Ponlificis, el nihil lifex ob sui singularem humilitatem liiulo taniùia

aliiid immulalur, iiisi data supplicalionis el lilleiai um ;

servi servorum Dei contcnlus est , cùm niliil aliud

cinn anle ipsam coronalionem loco ipsoruni vcibo- anibial, nisi ipsum Dominuin nostnsm imilari. Qnam
rum pontificatùs noMri . di( alur, snscepti à nubis npo- (juiilem humililalcm non lanlùin.quotd se cxcrcel ,
,
|
Rlnliilûs officii. anno priinn, leslc Gaie. .de Deiief.,p. 0, verùm eliam alios borlalur, piu'serlim consa. giii-

cap. 4 , snb nuin. 3 , ia fine l'oranihe brevis de cap. iicos, ad illam iiisectandam, unde in cpislolà, (piam

poss. 111)111. cam. Cbïineno IV, cuidam sno consanguinco scripsil , ha-

Sr.RVLS Servorum Di:i. — Ul inc. Sulvator, l, q. 3, itenliir hiec verba, videlici'l : Multis de noxirn pramo-

cl in pluribus locis dccretorum et dccrclaliinn , Papa tione gaudenlibus nos sali suniiis ,
qni cerliits iinmensi-

scrvns seivorum Dei se inscribit,el hic esl consuelus taleni oiicris experimur ; ideircb, quod aliis gaudinm
modns se inscribendi in lilteris ap!)Slolicis snb plum- nobis snbmiuislral melum et flctiim. Sane, ut scias qna-

1)0, (piod ila inolevisse , ait Abb. in c. 2 , de Clcr. liier liis audilis dcbeas le gerere, scirc te volumus, quod

ven. 1 nul., quia ipse ulililalibus cl commoditalibiis Immilior solito debcs esse; nequc cnim quod nos velie-
servorum Dei , se ingeriî. Cnjus quidein inscriplio'iis meiiler humiliât , debel nostros exlollere , maxime cum
anclor fiiil Gi'C,:5oriiis primiis qui ila se inscripsit lionor liiijus srculi inomr:,taneus sil, et sicul vos transeat
, ,

exempln Salvatoris, dicciiis : Dif.cite à m:', quia niitis vialutinus. Nec ad no; te, nec fratrem Inum , vel ex

sum et !iun}itis cnrde , el non v.'itit filins liominis mini- aliis nostris aliquem venire volumus sine noslro specinli
sinni , sid ininisîrari' , f]iiod clia'ii IVcit ad reprimcn- minidtito : qîiia spe sm'i frnslraliis, si seciis venire pro'sn-
 ,,

g:; lib. u. de DisrENSATiONt: slper ihiil: (;llmiitate e\ deiectl sacua.memi. gg

vierc ojwrleret, ut redirct confusits. Scd ncc in sororh Ung.iriam , Dalmaliam , Epyrum , sive Albaniam ,

luw nupliis quœrus propler nos allioreiu, ncc enini uns Sclavoiiiam, (Jctam et |.hiU"s Orientales, Siciliain
,

liabcrct propitios, nec in aliqHO adjiUores ; si Umen enin Sardiiiiam cl Corsiccam, coiiccrnciilibus, canccllaria

jilio (millies) desponsavcris intrccenlis lihiis Juroncusi- sonqtcr nlaliir vcrbo, Vicarius; sed ultra montes Al-

bus tibi proponemus subvenirc. Ll si alliora quœsicris ,

pitios,iil in llisi)aiiià , Gallià , Gcrnianià, Polunià,
iicc à nobis denarium speres unum ; et hoc ipsinn secre- Anglià, et in Ullramonlaiiis, ut in Africâ, oJ'Iiciales

lissiiiiiun esse volumus, et libi et matri solummod'o no- nomincntur, ul ex libro Provinciale, nuncupalo lier.

(iim esse, llludeliimt scias, qnbd nullum, nullmnqne de l\\u\., \crs. In salulatione non ponitur, loi. iniiii 12,

fidiKjuine uostro sub uoslnr subliimiliouis obtcntu, in- et doccl invcleralus stylus cancellaiia; Aposlolica'.

'liiii volunins;scd lùm Sibillani, quàin Cn ciliuin, illos ht boc modo salislit pra'dicto concilii dccrclo , cir-
viros habcre volumus, quos liaberenl, si essenius in sini- ca quod non incongruuni iiic subnectcre visum esl
plici clericutu. Sibillani visita, cl dicei, qu'od locum non pro noslrà praxi per illa ipsius concilii verba , nimi-
wHtcl, scd rémanent apud Susam, et ontncm maturita- lùni, si extra Romanam Curiam committendœ erunt, etc.,
tcni, et liabilùs Itonestatem observet , et pièces apud nos (piod prtcmissa conunissio locum sibi vindicel extra

pro aliquo non pru'sumat assumere ; mim et ci, pro quo Curiam ; si etenini conlingat oratorcs dispcnsatos
fièrent, esscnt inutiles; et ipsis qui rogaverint, daninosœ. tempore impetralionis in ipsà Komanâ cuiià degcre,

Et si forte per atiquos, ex liùc causa munera offeranlur, pncscrtim si ibi domicilium conlraxcrinl, tune dispen-
ea respuat, si vult nostram graiiam retinere. Unjiis sationes ipsae conunittuntur vicario urbis aut illius
epiblolii; exeii.pluni habos eliain peiies Darbos., de vices gercnti , vel ;ilicui pra;Ialo siguatma; Papa) re-

pol. EpibC, in addit. ejiisd, ad lit. Glos., iuiin.51. fcrendario, et quando(|(ie alicui ex S. Kol;u Romanai
DiLECTO FiLio \ic.viuo. — Dccrclo sacri concilii auditoribus proul pluries vidi , pra;sertlm, si dispeu-
Tridcnlini, sess. 22, cap. o, cavelur expresse quùd satio, eliam cum aiiquâ absolutionc dcpi'iideat ab ali-

dispcnsaliones qnâoiunque aiiclorilale coiicedeiid;e, si (;uà causa verlente coram i|)so pralato vel anditore,
extra Ilum:iiiam Curiain coinmilleiid;ii eiunt, couiinit- ul babui in praxi |)ro quodant oralore qui pro conse-

taiilur oïdiiiariis illorum ,

qui eas impclraveriiil : quciidis cujusdam benelicii l'ructibus , recursuni ba-
Quod diceiidum esl etiani de dispeiisalioiiibus gralio- buit ad jndicem secularcm ; ac posimodùm, causa in
sis, qua; nec siium effecUim forliri posstinl, nisi S. Rot* auditorio iulroduct.n , pciiit à prccmissis ab-
priniù à pra'diclis ordinariis t;\n(|iiàni delegalis apo- solvi, ncc non cùm ob irregularilalem ex celebratione

stolicis suriiniariè et exlrajudicialiter cognoscaliir an in exconimunicalio.ic coiitractam, dispcn.sari petiis-

pièces verilate nitaiitur; vel siibrcplionis aut obre- set ,

lilicra; absolulionis et dispensalionis bujusmodi

plionis vilio haberenl, proul eliam declaravit S. Con- luerunt commiss;c ipsius Rot:c auditori coràm quo
,

gregalio Eininenliss. DD. Cardinal, supradicli con- lis pciidebat ni oratorcm in ulroqiie foro sinq>liciter

cilii inlcr|)ret. snb die li januarii 1j88, per ba'c vel ad caiilelam , ad cncctum , ut lilcm, et causam in
\erba, videlicel : Dispensationcs gratiosas debere prœ- ipso Rol.e ciiidiloiio proscqui posset
absolveret, et
senlari ordinariis, ut ab eis de subreptione et obreplione cum e.) dispensarct.
cognoscalur. Ilola, decis. 40G , n. 1. p. 1, recenl., et Venerabilis Fr.ATRis NosTRi Archiepiscopi Neapo-
sub noniine ordinarii inlclUgunUir eliam infeiiores LiTAM. —
Papa cpiscopos, arcbicpiscopos,et parlriar-
episcopis, si babeanl jinisdiclioneni, (juabi episcopa- cbas, venerabiles fratres appellat, ut docet
lext. in c.
leni, ul Gare, de Benef., part. 9, capile 2, nuni. 142. Quàm gravi, de Crim. fais., ibi : Cùniscire dcbeas Apo-
Et iicèt iu clausulis jupradicl* supplicalionis addi- stolicam Sedem consueludincm in suis liltcris liane tene-

tuni fuerit : lù touuniltalur ordinario, consueverunl re ,

ut pnlriurclias , arcliiepiscopos et cpiscopos fralres
,

niiiiloininiis iiujusiuodi dispensationcs coinniitli vi- cœteros autem regrs, principes, vd alios cujusciimqne
cario gencrali cpiscopi, juxla consuelinu slybnii can- urdiiiis filios in noslris litleris appellenius, RebiiH". in
cellariu; aposlolic;r. : ipse cnim vicarius generalis est Prax., lit. déclarai, nov. prov., vers. Et filios vocat
etiam ordinarius, cap. Romann, et ibi Glossa de Ap- id. Ilieron. Paul. i:i d. libro nuncupalo Provineiali
pel. Glossa in capitc 2, verb. Oijicialem, de OU", vicar., lit. de Instil., vers. Item nota. Ac propterea si supra-
hb. G; Innoc. in cap. Tua nobis, cod. lit. Mandns., diclos cpiscopos , arcliiepiscopos cl palriarclias fil'os
legulà 2i, q. G, n. G; San» b., de Maliini., lib. ">, appellat, crnnt liltcr.e de lalso suspcciiip, d. cap. Qiiivn
disp. 2U, num. 1; Gare, p 5, cap. 8, num. 21 ; nani gravi , ibi : In fatsis autem litleris tibi prœsentatis in sa-
unum et idem tribunal constiluuiil, i].c. Romana. lutatiouc, dilcclus in Clirislo filius vocabaris, ciun in lilte-
Et licèl quaudoqiic Yicarius vocetin* oflicialis, ista ris. qnas aliquando tibi trnnsniisiiuus , te vidcir pntucAs
lanieii divcrsilasoriturpro consueliidinibns p ilri;c, scii à nobis fratrein vencrabilcin appclhiluni.
regionuin ; undc si conimissio licrcl ultra inonlcs, I I.N SPiniTiALiBL'S. — lu quibiis consislit adminislra-
cxpedirolur sub noniine officialis, non auiem vicarii ; lio, videlicet ut po?sit excomniunicare, susp'.^ndcrf
I

nam ibi vicarii cpiscopi officiales appcllanlur, (piod !

inlerdiccrc, conferre, inslitucre, conlirmare, eligcrc,
idem est; nam in elTeclu nulla intcr eos adest diile '
pra'sentare, \isilarc, corrigerc cl punirc , coiialio
rcntia, nisi in iiomine;ct sicul teslatur id. Barb., eliam sacramcntoruni, tola potcslas fori pœnitenlialis,
alleg. oi, num. Uô, Bomanoc Curiac stylus observât _
dispensatio ac votorum connnutntio, et alia juxla fa-
m in c\i)cdilionibn'^ , seu delcgationilius ad Ilajiam. cultalcni sibi ab cpiscopo allribulam, j»ront in lorm.
 ,
,

67 MiÀXIS DISPENSAT IONL*i Ai'OSTOLICAUUAi. 68

vicarialrts, qua- liabctur, apud Sbroz. , de Ofiic. vi- n. ô, vers. Item principium, Joanncs Andréas in

car. , id- Barbos., alle;^. ui, ii. jO. proœin.,d. I.G, etil)iFeliii.,n.20, vers.E/ a(Ule;li\\U\
Genf.rali. — Si aulem consliluliis cssel in spiri- in proœm. décret., col. 4, vers. Qtuvro «« Papa, n. 5i.

tiialibus taiitùm, non vidctiir dici posse vicarins geiie- Cùm vcrù iitlcraî diriguntur omnibus llebneis alicujns

ralis, qui lalis lune esse dicilur, quando in spirituali- loci , dieit ; Universis et sinfintis utritisquc sexùs Ile-

biis et leniporalibus essel coiislilulns , cinu scilicet brœis in ulmà urbc commoraiilibus cl commorari solilis ,

qnoad tonipomlia liabeal adniinislralioncni in jiidicio, viam verilalis agnoscerc , el aynitam ciisludirc. Ad illam

el extra, habens lemporaleni jurisdiclioncni pleno eiiim agnoscendum non désuni salubria remédia; nam
'

jure ,
quoad inerum et niixtuni iniperimn , ac onmcni proplerea novissimè Gregorius Papa Xlll suà Consli-
juiisdiolioneni ac eliaui adniinislrationem in oinni tuiione pnccepil pairiarchis, arcbiepiscopis cl episco-

specic alionationis , ncc non facultateni locandi, ad pis, aliiscpie Fcclesiarum pra;latis , eliam cardinalalùs
firniani dandi census , reddilus , el pensiones coUi- lionore pra'ditis, ut in suis quisque civilaiibus, terris

gendi. Rcbulï. in Forma vicar. episc., n. 21 el seq., cl et locis, in quibus competens aliquis numerus Ju-
sic lalis non essel, nisi baberct utraniqne jnrisdiclio- d;corum ,
qui Synagogam constituant, commoratnr,
ncm, cap. final, de Suppl. nei^l. pnel. ; Gare., de Be- cuieiit sabbaio, vel alio cujuscumque liebdoniad.e
nellc, paît, o, cap. 8 , n. 120. slatuto die ad Judx'os ipsos in locum pnestitn-
Quoad luijnsniodi lamcn delegaliones ,
quoc ema- lum, non lamcn sacrum , nec ubi sacra confici soient,
nanl à Sede Apostolicà , pulo sulficere quùd vicarius convocalos, per aliquem magislrum in Tbeologiâ,
sil \n spirilualibus tanlùni constitulus , ut dici possil aliumve idotieum virum ab eiseligendnm , cum mer-
eliani gcncralis; nani licèt ex co consuevcril constitui cede congruà illi ex ipsorum Ilebricorum collalione
in spirilualibus et leniporalibus, quia Ecclesia soleal aut aliàs ,
proul coniiuodius cis vidcbitur , llebraica',

habere spirilualia et lemporalia , id. Baibos. dici. al- si fieri polerit, lingua; peritum , sernioncs vel Icclio-
légal. 54, n. 57, niiiiloniinùs ûeri poieslquùd habeal nes liabcri , in quibus, illis exponanlur Scriptur;« ve-
spirilualia tautùni. Quùd si episcopus jurisdiclioneuj teris ïcslanioîiti, Moysis , scilicet et prophelarum
in duos viearios dividat , alleruin constituondo in spi- pr.eserlim veiù quic eo sabbalo leguiilur, seu lecke

rilualibus, alteruni vero in leniporalibus, lune diceii- in corum siiil syiiagogis, juxla sanctorum Palrum in-

dinn est sufficere quùd sil generalis \icarius in spiri- torprelalioncs, ad verum catbolicai Ecclesia^ scnsuni

lualibus ,
juxla uiaieriani concernenlem rem spiriiua- el aliàs ad piu'scriptum cjusdem constilulionis editic

lein , el ibidem ipse auclor ail quod in brevibus suninii sub datum Bonne apud Sanclum Marcum 158 i, Kal.
roiililicis, cùm aliqua connnitl.inlur episcopis, seu seplemb. aiiiio decimo tertio. Quos quidein llcbiicos

corum vicariis, vicarii générales in spirilualibus ap- sancla mater Ecclesia tolérai in meinoriani passioiiis

pellanlur, dicendo sic : Venerabih liairi episcopoN. Domiiiicie, eisque plerùnique mulla concedit, ut Cbri-

sive ejus vicario in spirilualibus gcnerali,id. Gare, slianà bcidgiiitate allecti, errorcm suum recognoscanl,
loc. cil. el ad verum ,
quod est Cbrislus , lumen tandem oon-
Salltem et Apostolicam cenedictionem. — Hoc vertaiilur, ut dixit Sixlus IV, in quâdam suà consli-

modo salulat Papa, tam judices execulores graliaruin luiione, 48 in ordinc; quà inter cœtera, eisdem lie*

cl aliorum rescriplorum ,
quàm ipsos oratores, quibus brieis concessit, ut dùm illos ab uno loco ad alium
rescribit in forma gratiosà ;
quo qnidem salulaiidi iter agere conligcrit , in ipso ilinere birelum seu pi-

more, prinius usus luit Clelus Roinanus, sumnius leum nigrum delerre ; câ tamen conditione, ut si ultra

Pontifex, quein servaverunt poslmodùm omnes ponti- unam diclam in uno loco nioram traxerint, poslca so-

iices successoies , ex eo quôd b;ec saluiaiio producii litum birelum glauci coloris geslent, quem colorcm
actus charilatis, pietalis, largilalis, fidelilatis, seduli- glaucum pro signo ipsorum Hcbra,'orum ,Plus V de-

talis, Iranquillilatis et jucundilatis, ut ait id. Uebuiï. claravit illum esse ,

qui vuigô dicilur, gialdo.

in form. mandat, apost. in verb. Salulem, ubi eliam Et Paulus IV, in aliâ sua conslilutione, ail quod
advcrtit quùd biec saluiaiio débet scribi liiteris loiigis, Ecclesia Uouiana Ilebneos tolérai iu testimonium vcne

et lola débet poni in unà lineà ; ila (juùd tria ultima lidei Cbrisiianorum ; ac proplerea convenit ut quam-
puiicla relorla non liant extra , scd inlra liiieam late- diù in eorum erroribus persislunt , effeciu opcris re-

ralem ;
qu6di[ue aliqua diclio iii liiteris Papa; non cognoscanl se servos, Chrislianos verô liberos per Je-
débet dividi, ut in fine unius liiieiC sil principium, cl sum Cbrislum Dominum nosirum elTectos fuisse.

in principio alterius sil finis. Si tamen in proposilo conliiigal Papam salutare cx-

Mos lamcn isle salulandi cessât quando sum- communicalum , clarum est ,
quùd per salutationem
mus Ponlifex rescriberet scbisnialicis, Iiiereticis vel pra'simiilur illum absolverc, ut per GIoss. in cap. Si

cxcommunicalis aut aliis, qui ab .\poslolic;e Sedis qmimlb, iu verb. Salutalioiiié , de Sent eX(0iiim., et

obedienlià se subtraxerunt, Phil. Franc, in proœui., ad boc ait id. Bulr. in c Ad consnltaiioncm , de Be

lib. G, n. 3, cl mnlla in dics émanant brevia el lillene jiid., quod ipse vidit quasdam lilteras Gregorii XIII,

apostolicye pro bujusmodi personis, quas neque filios quas quidam illius orator delulit régi Francia; et qui-

appellal, scd lanlùia cùm, v. g., scribil Uebrico, di- busdam ducibus scbisnialicis , in quibus aderat solila

cil, Benjamin , sanioris consilii spiriium , leste cliam saluiaiio, scilicet : Sululcm cl aposloUcam bcncdiclh'

Specul. in lit. de Rescript, pr.escnt., § Radouc fortnœ, nom, Gratian. P'isoop. l'or., c. b~>S. per lot.
 ,

C9 LIB. II. DE DISPENSATIONE SUPER lUKEGELAUlTAlE EX DEEECTU SACHAMENTI. 70

'"''' "' ^^*' *'"' l'ester, et Iti» similiu in ipsis lillens ap-
C\PL'T Y I
pomunus. Sic ctiam, si parliui in plurali, partini in
Praxis uurraliva carumdm tnicrurun,.
singulari, ut diccrctur Vobis Tiiio, etc.
si :
; nam tune
Si:dis Ai'osroi.ic.i: coi>ios.vbi;mi.mi as, oU'. — In oiu- pari modo ips;D lilleric erunt de falso suspecta; , id.

iiibiis fcrè liUcris gnitia;, non aiiloni ilhuuni suppli- iMaïulos., loc. cit. in lin.

calionibns, consuevil |>r;V|)oni cxoidinni ,

sivc pnKC- DiLF.cTi nr.ii PniLiri'i, etc., Papa omncs Clubiianos
niiuni, (inod soni|)cr desnmiUirox vistoribiis lillL-ia- dileclosfiliosappellat; nonaulem inlideles, liu.'relicos,
nnn piaHlittarum, cl niliil aliiid est, nisi (inidam scrnio vel cxconmiunicalos, sicul su|»radictum esl; nam sicul

gonoralis perandjiilatoiiiis lilddinin , scu conbliliilio- onuies sumus lilii Dei per lidem cbaiiiate (innalam sic

unn), osteiidons in gonerali qn o poslca conliiicnlur in niii onuies sunms ejus > icarii, scilicel Papa-, cura el lio-
speciali; inleriidni plorafiue coniploclcns, ut notât norc, ex eo quùd ipse curam omnium Clirisiianorum
Joannos Andréas iti Exoid. Clément, in verb. Qno- liabel ; el omncs vocal filios, sive laici illi sii.t, bive
uiiim (piod pni'cipnè operatiu' , lit si ali(iiiaitdo con- cicrici, llosliens. in cap. Addetiberanduni, vers. CœUri
;

liiigat de ipsà gratià, sive illins parte hasilari, snb- auleni, de Juda'is, et non modù liodié, vei iim eliaiii au-
iDOVeri possil diibiiun ex veriiis c^jnsdeni proœinii ;
liquiluslalesappellab.it, ni |)alel|ter diversa loca dé-

unde semper ex co inler alia colliijitur causa linaiis créta. Muliercs verù dilectas in Clirislo filias ajtpellal;

coruni qiuc continentur in ipsà gialià , seu conslilu- cujus appeilatio ex monialibus exordium duxit, quas

tiuiie ; iiani sicul coipns ab anima , ila dispusitio à ita semper appcllabat, ut in cap. Diiecla in Clirislo (iliu

ralione proœmiali regnhUir, ut dixit Jas. in 1. Qui qua- ubbutissa de Bubrigcn, el UiC.Dilecta in Clirislo filia ab-

dringcntn, col. "2, iï. adTrebcll.Corii., cous. 51 1. n. i, baiissaJolren., deExcess. prad. ,

quem poslea scri-
vol. 2, sicque ad ipsum exordium rccurrilur ,
juxla bcndi moduni ad omncs mulicres exlendil.

text. in 1. ull. ff. de Ila-red. instil., Dail. in 1. Cuin n Matrimomim, etc., slccf.ssivè elc. — Ha;c irregu-
§ tVfi» trausaclionem , (T. de Transact. Docet insnper quando nimirùm quis plures duxit uxores,
laritas,

Gains in 1. 1, ff. de Orig. jur., quùd nefas videlur esse duobus modis coi;lralii potest uno modo, si ipsic :

nullà priL'falione factà , rem expoiiere; uam pnelatio- oiimes vivant, quarum unam de jure, aliam de laclo,

ncs libcntiùs ad lectionem proposiiic maieriac perdu- duxit, ut supra diximus, et sic simul ; el contra istos
cunt, Gonz., super prooem. ,reg. 8 ; cancell. n. 5 , ac qui polygami vocanlur, proceditur per tribunal San-

proplerea apud rbeiores vocalur prima pars orationis, cli Oiïicii, lauquàm suspcctos de lide ; cùm malè sen-
quà audiloris altenlio , benevolentia et ducililas cap- tiant de sacramenlo matrimonii; el ultra polygamiam,
tantur ; unde priiiceps in gratiarmn concessionibus efiiciuniuriid'anics, ut per Maj()l.,delrregul., 1. i,cap.
se oratoribus benevolum rcddii, juxla iilud Cicer. 2 55, n. 14, vers. Possel autem.
de Oi'at. : Jubent exordiii, ila ut cum qui utidit, benevo- Allero verù modo, videlicet si morluà priore con-
lum nobis faciuDius; insuper dùm Pajja liic iii proœ- juge, duxit secundam ;
quo casu ad eflecium susci-

iniodicilr/<)ror<.'»HJ«rJ5 mansueludine temperans, osten- piendi ordiiics, et obtiKcndi bénéficia ecclesiasticii,

dil quùd ipse rigor aliqtiaiido lemperatur, ut sit'pè fit, opus e.-l dispensatione ;
quamvis alioqui non protû-
el docel text. in c. fin., el ibi Gloss. in verb. Rigor, de bealur quis plures successive ducere uxores, ul ha-
Sent, excom. betur inc. Adaperianl,ôl, q. 1, ibi ; Non dnnino biija-

ExiiiDiT.v .NOBis , etc. — Ex qui) liabcs quùd Papa mos, imb ncc Irigmnos, et, si dici potest, ocloganws.
semper loquitur in pbirali , ut viderc est per loium Et co.NSLMM.wiT. — NoiJ enim sufllcil malrimonia
fol'c corpui juris canonici: licèt si conlingal ipsum liujusmodi conlraxisse, nisi quis illà caraali copulà
proprià manu in suis bullis se subscribere , loqualur \
coasummàssel; nam aliàs inegul.irilas bac non con-
in singulari, videlicet : Eyo Muplucus catltolicœ cccle- iralierclur, \ivald. in Candel. aur., hoc lil., num. 2J,

siœ eptscopus , ut supra diximus ; vel : Ejo Maphaiis quidquid dicat Jlagisl. Sent. 4, disl. 27, dùm lenet
S. li. E. episcopus consensi el subsciipsi ; cujus ratio- quùd per solum consensum in duobus mat4-inioiiiis

uem diversilatis docel Maiidos. in Gloss. cam. vers. conlraclis per verba de pr.esenti, couïtiluilur iiupc-
y os qui, loi. l'O, ubi dislinguit quùd aul loquimur in dimenlum bigamijc; quod proleclù nunquàni fiiil, sal-
biibscriplionc et Pai)a loquilur in singulari, iicmpe : leni m praxi, rcceplum. Sicul etiam ncqiic cun^tilmlur
Ego Maplii'us ; vel sumus iii iiarr.ilivà aul disposilivà per malrimoidum raUnn, nondùm lamen consumma-
cl siibdislinguil, quùd si loquimur juxta tempora an- lum, cùuî ex solii animorum conjunciione nuJla co«-
ticpia, Urne dicainus qnùd tam singulaii (piàm |iluiali iralialur irregularitas, id. Majol., de Irreg., lib. I, o.

lunnoro utcbalur; si verù loquimur de nioileriiis lem- 55, n. 10; ubi ctiam subdit (juùd si quis malrimoiiiuni
I

poril)us, diccmus Papam semper loqui in plurali; coniraxit cum arclà, à (|uà poslea soluius est, cl aliam
quùd bi aliter cjiis littera; expedil;e rcperireutur , cs- !
ducil, non el'ficitur irregidaris, quia nulla inde apparcl
senl de falso suspecta;; sicul ctiam quando ipso Pa| a carnis divisio.
!

uni lantùm sciibil, nuuqnàm ci loquitur in plurali,

i Absole Skdis AposTùi.ic.r. DisjT.NS.vTiONr.. — Nuilus
quod r.ecipîiè docol text. Qium
i iii d. c. (jraci, de I
quippe, pra'ler Papam, polesl supi'r bàc irregulariiate
Crini. fais, lus vcrbis El ciim uni lanlkm penonœ
:
dispcnsare, qu;c sccundùui oumcia sui spccictti jufC
I

U:':,lr<r lilUrtT dirigiivdir, niipqnhiv <i l'iquimvr in v!t(- mvi''dis|»oii»at %<Jomn<?sor<iiuo5

'
I anonicoiiiducn es» ;
 "--''' '

71 HUXiS l)lbl'L.N3AïiOM.M AlUbTOLlCARLM. 72

bénéficia et digiiiiales, cliain pontificales; sic enim porrecta ab eo in cujus favoreni caiilat, nisi quando

legimusdispensalum exstilisse per Lnciutn P;ipani, cuni I ulleriùs concurrit nolabilis impensa, ut dictum esl;
aichiepiscopo Panormilano, qui eral bigainus, ul per , vel maleriaestdiflicilisimpctratioiiis, Seraph., decis.

Sayr., de Cens., lib. G, num. 1, qui subdil ibi, quôd, 1 560, el abuiidanliùs fuit dictum in unâ Parnien. bene
quainvis Papa non possit faceredc biganw non bigamum, '

ficii, 11 decembris IGOi, coràm sacrato, ubi dicitui

quia tamcn bigamum non promoveri, est de slatuto, et ,
quôd aliàs daretur magna occasio fraudibus quôdque
;

ordinationc Ecclesiœ; ideb potest cum eo dispensare, !

boc procedii, etiamsi ille qui in oraiorem in suppli-

sicnt potest homicidam ordinare, quamvis non possit
^
catione nominatus est, essel in Romanâ Curifi prœ-
facere qubd ho» ftterit liomicida; quia adhuc talem\ sens, ac etiamsi supplicatio essel regislrata ; id. Lu-
existentem non promoveri, est sola Ecclesiœ ordinatio, et dovis., decis. 351, n. 19.

dccrelum. ApI'D nos de VIT.E AC MORIM HONESTATE, — CtC. Li-

Ql'ARE PRO PARTE DICTI PuiLIPPI NOBIS FUT HIMI- cèl summus per haec videalur moveri ad
Ponlifex
LiTER siPPLic.vTVM. — Hoc modo loqucndi scniper uli- dispensaudum, aitamen vcrba ista non egenl verifica-
lur Papa in suis rescriplis, sive oralor sit in Curiâ lione coram deU-galo, quia non scribuntur cou'Mlio-
Uoniaiià prasens, sive ab eà absens : quod pi-rcipuè naliter, ui docel Innoc. in c. fin., in princ, de Vrx-
consideraudum esl in dispcnsalionibus, quie ad partis sumpt. ; sed apponuntur de consueludine, ac propterea
petitionera regulariler conceduntur; non aalem niolii non probant lia esse, ut per Rebuff. in forma niand.
proprio, per text. in c. \nnotuit, in fin., de Elecl., c. apost. fol. mihi 556, ubi etiam ait quôd verba, quœ
fin. de Schismat., quia, ul docet lext. in lib. i, § in exordiis gratiarum apponuntur, dicunlur causa iiii-

Hoc aniem, IT. de Danni. infect., non débet aliquid pulsiva, non aulem linalis, per Gloss. in 1. 2, IT. de
solvi scu relaxari, nisi parte petente, instante et sup- Donal. quà cessante, non propterea cessabil graliavel
plicante: quamvis negari non possit quin inultotiès mandaluni, 1. 1, § Sexum, IT. de Poslul., c. Cum ces-

videantur etiam niotu proprio concedi hujusmodi di- sante, de Appell., et quod propterea, si probaretur
spcnsationes, prout testatur Mandosa in praxi, tilulo conlrarium, nenipè oraiorem non esse boncsUe vilx',

Dispensationes, verb. Dispensatio ad partis petitioneni non minus essel ei gralia concedcnda ; tum quia hccc

couceditur. Unde orla est illa qucestio an dispensatio- soient de consueludine apponi, ul dictum est ; tum
nem petens censeatur fateri inipedimenlum super que quia vcrba narrativa non probant, sed de stylo scri-

petit dispensari. Et super boc eliani, secundîim pra- Ijuiitur, et ad ornamentum poliùs, quàm ad verilatem,
xini, dicendutn est quôd licèt non appareat dispensa- juxta communem opinionem, prout etiam do stylo re-
tioneni fuisse iii.peiralam ab ipsomet oratore, pracsu- ceptum esse videnms.
mendum est tainen quôd saltcni fuerit de ejus maiidato Specialibls FAVORiBis. — Clausula baec licèt quan-

iuipelrata, iiropler inipensam qnie in illius expeditione doque locum sibi vendicet in gratiis benelîcialibus ;

requiiitur, Bar. et Alex, in 1. Ciimservus, ff. de verb. polissimùm lamen procedil, quando Papa dis| ensat

Oblig., etianisi nullo modo appareat de iilius man- cum uno, ul plura bénéficia obtinere possit, et sic

date, cujus interesl, cùm non sil verisimile quôd sol- regulariler in dispcnsalionibus ;
quia tune ipse l'oiiti-

vcn? voluerit prodigere suas pecunias per text, in 1. fex gratiam el favoreni impartilur illi, cum quo dis-

Crm videbito, ïï. de Probal., cap. Super hoc, de Re- pensai; de quâ (luidem clausula videndus esl idem
'

nuiit. ; non enim est actus (pra'cipuè in casu praisentis Rebuff. in Praxi, lit. Bulla dispen. super defect. œtat.,
dispeiisationis in quâ requirilur magna impensa) ad n. 5, fol. mihi 290.
quem quis verisimiliter sine mandato accederet, sal- Elhdemqle Philipplm, a QLiBisvis, etc. — Debâc
lem per litteras privaias. Unde, ut omnibus curialibus clausula dicam in meâ praxi benef., et de ejus eireciu
notum est, quœcumque dispensationes possunl pro vide Vivian, in Praxi jurispatr., 1. 13, c. 8, num. i2i,
aliis impetrari absque speciali mandato, teste Gonz. cum pluribus seqq.; quomodô aulem prsedicla clausula
ad reg. 8, cancell. Gloss. 65, num. 16, et de siylo in lilteris exlendatur, vide supra.

Curiîe, eo ipso quôd quis pro alio impetrat aliquod Per apostolica scripta mandâmes. Per bicc —
rescriptum graliae aut juslitiai, ac in tali impetratione verba babelur tantùm mandalum de dispensando, non
pecunias expendil, ac laborem ponit, résultat man- autem dispensatio jam fada, ul ali.^s dixi; ex hoc
datiun prœsumplum, quia creditur ordinem et man- etiam habes, quôd ad perfectlonera graiiu-, ri'qiiiiunlur

ilatum illius, cujus iuierest, habere ; nam aliàs non litlersî super supplicatione e^pediendx ; et nunquàm
lereret tempus, pecuniam et laborem, Cassad. decis. sufficit sola supplicatio, nisi summus Pontifex dicat
ô, num. 4, de Procur. ; Ludovis. decis. 531, num. 8, illain sufiicere. Alius item stylusrelroaciis temporibus
;ô que niagis, quando orator ipsam dispensationcm usque ad tempus felice recordaiione Gregnrii XIII

» roducil : quia videtur fateri omnia in câ contenta scrvabaïur; nimirùm, ul pro nonnulis maleriis, tàm
esse vera, id. Bart. in 1. Post legaium, ff. de His quib. jusiitice, qu.^m gratis minoris moinenti, neque lilterse

ut indig., Bald. in 1. Scripturœ, c. de Fid. inslrum. ;

ex integro conficercntur; sed supplicatio in totum
Alex., cous. 30, n.l, 1.7 ; Mobed., decis. l,de Regu- expcdita inlrodaudfbatur lilteris, iu forma brevis
gular. ; id. Ludovis. decis. 385. çlausi, et ad partes iransmittebatur, et in fine clausu-
Yerùm hîc te monitiim volo quôd Rota Romana non larum ejusdem supplicationis, addebanlur luec verba :

la ÉiuiplicUer tenet quôd supplicatio prop'^umaltM- E; r-v birve S. V. hàc supplicatione inlroctusà. Mot
 , ,,

75 LIB. II. DE DISPENSATIONE SUPER lïlUEl ULAIUTATE EX DEFECTU SACRAMENTI. 74

brève cxpcdiebalur sub bujusmodi tenore, vidclicot : dispensalionem eoncessani bigamo, more gra lo uni
Venerabilis frater, salutem, etc. Mittimus friiternitali versi , litteris super cà ordinario loci dircctis , sub
tuœ suppUcalionein, prœsenlibus introclusmu, manu di- hàc forma, videlicet :

lecli filii tioslri Alcxaudri airdiiialis Sfortiœ in prœscn- Urbanus Papa VJU , vcnerctbilis (rah'r , etc., salu-

tià nostrù sUjnatam. Volumus, et libi commUtimus, cl tem , etc. Exponi nobis fecil ditcctus filius X. clericus

mandamns, ut ad illius excculioneni procédas; juxta Cassancnsis diœccsis ,

paupcr, ritu grœco vivens , <jubd

ejus continentiani et signalurani. Dut. liomœ, elc. Isle ipse fervore devotionis accensus ad omnes , etiam sacros

lamen rcscribendi niodus jani ab aulà rcccssil cùm et presbyteratùs ordines promovcri , et promolus in illis

pnDscrliiu exlra Curiani, vcl denliir lilloric apostolica) Altissimo, quoad vixit , famulari sumnioverè desideral.

vcl supplicalioiios ciiin dicta cUuisulà, qtiùd sola sup- X.criim quia aliàs cum unà virgine jam defunclù, deindc
plicationis si(j)Uilura sulficiat ; et ubUjue /idem faciat. cum alla viduàjam superslite niulieribus successive ma-
Et dummodo alilu ei non obstet canonicum impedi- trimonium contraxit , ex quo bigamus effeclus est ; desi-

MENTLM. — Clausulain islam reperio dcsumpiam ex derii sui voli compos in hàc parle fieri ncquil ubs(iu-

c. i, do Fil. presb. in G, ubi lîoniliaciiis MU, conco- vestrà, et Sedis Apostolicœ dispensalione : nobis propler-
deiido cpiscopis facullalcin , ut cuin illégitime iialis ea humiliter supplicari fecil. Quarc, etc., fraterntlali

valeant dispensare quoad minores ordinc^ , et unum suœ, etc., commillimus , ul constilo libi légitimé de di-
oimplc-v bcncficium , liajc verba addidit, scil.; -Si ei cta exponenlis pauperlale ac considerati s, elc, super
aintd canonicum ubsistat , etc., et in c. un. de ^E lai. bigamiù liujusmodi, etc., ita îit illà non obslante ad
et Qua!. , cod. lib. Undc iu (luibuscujnquc dispensa- omnes, etiam sacrvs, etc., dummodo idomus reperia-
tionibus, quie super quovis impedimenlo pelun- tur;nec aliud canonicum obstet impedimenlum elc. ,

tur ,
pra;seriim ad ordines et bénéficia ,
passim do- promoveri-, et promolus, etc., ministrare, etc., dis-
ciores ofiiciales datarine ia calée supplicalionis supra penses. Datum Romœ apud S. Mariam Majorent, die 20
diclam clausulam adjiciunt ,
qus; est secundùm jus : augusli 1658, pontificalùs noslri decimo quarto.
quia ullrà ca super quibus dispensatur seu disponilur, NeCNON QL.ECLMt!UE ET QUALIACUMQLE, elC. XoU —
omnia alia babilia et disposila , et quod impedire non enim sufûcil dispensalionem peli ad ordines lanlùm,
possinl, supponunlur ad 1. Ut gradalim, vcrb. Et si sed débet eliam impeirari ad benelicia quia salis
;

tegede Mun. et Hon., ubi dicitur, quôd statulum dis- constat beneficium dari propter ofiicium cléricale, c.
ponens, aliquos in honore pr;iiferri , illos habiles et un. de Rescript, in G, acproplerca quicumque fiierint
idoneos ut pra;l'erri possint supponit, 1. Qui lestam. ,
ad ordines inhabiles, crunl eliam ad be.iehcia , id
£f. de ïest., 1. 1, § Lex falcidia. , ff. Ad leij. falcid. , Sayr., d. lib. G, c. 11, num. 22. Et sic nunquàm dis-
1. Furiosum, ibi , Si omnia alia accesserint , elc. C. Qui pensaiiones bujusmodi peli el concedi consuevenmt
lestam. fac. poss., sic igitur in casu nostro , dispensa- quoad ordines lanlùm. Liberum lamen csl parti pe-
lio super uno impedimenlo seu defectu , supponit nul- lenli vel unico coniexlu lillcras ad ulrumque, sciU-
lura aliud impedimenlum adesse, d. c. un. de Jïilal. cètad ordines el benelicia, expedire; \q\ divisim, ad
ei Qualil., in 6, ibi, aliud non obstet canonicum, et ibi ordines lanlùm, ac postmodùm occurrente assecuiione
Gloss. in verb. Canonicum; exemplilicat, quia non beneficii, illius provisionem cum dispensalione ad
sunt ille(jitimi , non corpore vitiali, non bigami , nonvi- bénéficia in eàdem supplicaiione contenta à Sede Apo-
tiosi , etc., et ibi ail Franc, num. '2, quôd liabeiis li- slolicà impelrare ; ubi lamen materia hanc de stylo
berani poicslalem dispensandi super ceriâ a'tale et su- capiat divisionem. Et ex vi prœsentis dispensalionis
per uno defectu , non potesl concurrente alio defeclu ad ordines, non erit dispensalus orator ad bénéficia,
dispensarc, quia cùm in dispcnsalionibus fiai slricla eliam extra casum bigami;e , neque ad unum lanlùm,
înterprctatio , super uno defectu illà concessà, non etiam simplex, ul supra probavimus, quia unum sine
exlendilur ad aliud. alio consislere polest, ul videlicet dispcnsalio sorlia-

Ad omnes etiam sacuos , elc. — Aliàs aulcm inlel- tur effeclum in ordinibus, Abb. in c. Lilteras, num.
ligeretur de solis ordinibus niinoribus ,
quia , cùm si- 6, de Fil. presb. Félin, in c. Al siclerici, § de Adult.,
nnis in malerià dispensalionis ,
qucc de suî nalurà n. 17, de Jud. Paris, cons. 88, n.21, vol. i.

stricte interprelanda est, snfficiel, si suum effecluni El nolandmn csl (luôd licèl supra dicta verba, quie-
sorliretur in minoribus ordinibus , nisi essemus in cumque el qualiacumque;comprehendant bénéficia làni
casu , in quo jam ordinarius ad minores ordines dis- majora quàni minora; làm curata qnàmsimplicia, nec
pensavit ,
pula cum illegitimo , ut suo loco dicemus ;
noi! dignilates elpnebendas; Gare, de Benef., p. 1, c.
quia, si lune erit orator in minoribus ordinibus con- G, num. 57; id lamen inlelligi debel in facnluite alicui
stitulus, ne dispcnsalio evanescal, et ut aliquid ope- data ad di.sponsanduni ;
quia Unie ipsa dispcnsalio
retur; inielligerclur cliam de sacris ordinibus, licèi favorabilis repul.itur, cl cùm bei>elicium sil genus ,

id non exprimerctur in litteris dispensalionis ,

jiixla omnes spccies propriè compivliendil; id Gare, num.
icxl. in c. Si à Papa, de Privii. in G. Et sic rogtiiari- 38.
icr huj'ismodi d-spensationcs super bigamià dantiir, Alverô, cùm iiiesimns in dispensalione parliculari,
nedùm quuad ordines,, ul supra visum csl, vcrùin appeilalione beneficii non veniunl on-nia bénéficia
etiam quoad bénéficia ccclesiaslica ; licèl quandoqiie Fclin. inc. Postulàsti, num. 8, de Simon. acproi>l*.'jea
Uenlur quoad ordines tanlùm ; el aliàs vidi similem |
exprimi debent , ul inlVa ,
omnes qualitales benefi-
IU. MX. 5
 ,

75 PRAXIS DISPENSATIONU.M AI'OSTOLICAULM. l(y

ciorum , ad quac orator ciipit, ac petit dispensari. omnia oxprimcnda; cùm ita etiam servelur de stylo
CuM CURA. Hic est consiielus siyliis qui sorvatui- iii Giiri:ie, à quo non est recedendum
cap. Quàm gravi, ,

dispciisniioiiibiis ad ordines etbenolicia , ut in cxpri- de criin. fal.

niendis illorimi qiialilalibus, incipiattirà hcnefioiiscu- Et si.ne cura,— id est, bénéficia simplicia, qii;e laba
lam hal)(>nlii)iis, cùni bénéficia eurala caMeiisdignio- sunt, etiamsi porsonalein residentiam
requiraiit, dum-
ra et nobiliora sinl, ni ail Yilal. in Clen). 1 de Pra'b. modô dentur in titulum, Abb. in c. Hccolenles, vers.
reialus per Goriz., Giossâ G, nuni. 9, ubi aitqiiôd cura AUaria, de stat. monach. et in c. fin. de Gens.-; et bajc
tanlù est preliosior, quaniô pericidosior. Est pncterea non iiabeiit cleruni vel popukim aut administrationem,
isla exprcssio necessaria ,
quia in dispeiisatione nun- c. 2. de Rcniint.
quàni vcnit benelicium ciiialuni, nisi de eo fiât spccia- Dkm;iicia. — Etpaulatimdcscendamusadsingulornm
ii,sni('nlio;M;ijol.de Irrog., bb. l,c. 9, n. 2, exe. l'ro declarationem, qii;e in pra-dictà supplicatione confi-

illorum, ibi, qubd nisi fiât expressa nicntio de cura, non nentur, dieamus quôd beneflcium in génère suniptuni,
venit beneficiitm ctiralum, de Praîb. Unde secundùni nil aliud est, nisi benevola aetio gaudium Iribuens
,

banc praxim tcstaïur id. Gonz. ad Glo^s. 0, n. 14 et capienlibiis, de quo per Dald., cons. 1 12, lib. 2, Gonz.
15, quôd dispensatus ad bénéficia qua;cuniqiic non iii- ad reg. 8 Caiicell. Giossâ 6. num. 3; i.d. Gare. d. p.
lelligitur dispensatus ad beneficiuni curatuni, nisi ex- 1, cap. 1, num. 1, in praisciiti tamen niateriâ inlelii-
presse in supplicatione fiât mentio de curato; ita ut gendum est , de beneficio ecelesiastico , ut in c. Ex
non sufficiat iUius expresslo per a;quipollens, veluti si parte, de concess. praib. et ita definitur, nempè quod
diceretur,Ecclesiabaptisnialis,velbabcnscœnielerium, sit benevola actio proveniens ex proveniibus ecclesiasli-
seu jus sepeliendi : iiccc enim possunt etiani esse in fis, et Deo dicalis per Itabenlem potestateni et auctorita-

Ecclesià non parocbiali, ut per Federici. de Sent., tem, (laudinm Iribuens capientibus, ut perd. Gonz. num.
cons. 175. 4, et d. Gare. num. 5 ,
qui dicit, quôd in materià ec-
Quod qiiidein non niodô procedit in niaterià odiosà, clesiaslicà , appcllalioiie benelicii , inlelligitur benefi-
ut bic, in quà stiictè proceditur , Alleg. jur., verùni cium ccclesiasticum. Yerioreni lainondefinilioneni be-
eliani in malcriâ favorabili, nempè si Papadetabeui neficii, qua^ omnibus suis partibiis constat, pulo iîlam

facultateni conferendi bénéficia in génère, quia neque quam tradit Tiilet. in suà Suniniâ, I. 5, c. 7G, nempè
tune venit bcneficium curatum, si de hoc non fiât spe- quôd beneficiuni est jus percipiendi fructus ex bonis Deo
cialis meiilio; Gabier, in c. Nostra, q. 4, de Rcscripl., dicalis, clerico propler divi]nim ojficium competens, qiiàni
ubi dieit, quèd nulla tarn expressio requirilur, quàni dcfiiiitionemexplicat, idem Gare. d. cap. 1, num. 5,
de cura, id. llebufl". in praxi, tit. de Dispens. rat. œtat., ( cuin seqq., eamqne anii)lectuntur communiter rccen-
vers. Etinmsi atra, ubi, quùd siquis esset dispensatus, tiores, et abundè dicam in pract. bcnef.

ut quœcumque duo bénéficia recipere possil et reli- EccLESiASTicA. — Ad difTeientiam beneficiorinn tem-
nerc, non inlelligitur de curatis quia sub verbis, quan- ; poralium quai sunt feuda, comitatus, ducalns et sinii-

tùmvis generalil)us , non comprebcnduntur ; etiamsi lia, de quibus omnibus loquitnr lext. in c. Felicis, § Si
cura esset expressa per a^quipollens, ut supra dictum quœ verb, dePœn. in 6; idem Rebufî. in Rubr. de Col-
csi, eliamsi dispensalio fueritmotu proprio concessa ; lât. § Prœfatiqne Ordinarii, verbo Eccienasliconnn.
quia licèt ille excludal subreptioneni , cap. Si molu Ad lioctinien, ut bcneficium dicaturecclesiasiicum,
proprio, de Rescript., in G, non propterea in illius con- sex necessariô re(|uisita concurrere debent. Prinu'im ,

cessioneconiprebenditur curatuni, id. Goiiz. d. Gioss. quôd sit ereclum et fundatum auctorilale episcopi
6, num. 10, eôque magis, quando dispensatio conce- Sarnen. in reg. de Ann., q. 20, Rebuff. in suà Praxi,
dilur ad petitionein partis, ut liie. in lit. Quare sint instiiulu bénéficia, num. 10, Gonz.,
Iniô semper tenuit canceUaria Apostobca, id proce- Glossà, 5, num. 7, ubi subdil rationein, nempè, quôd
dere etiani in beneficiis curatis liabilu laiilùin, et non nullus privatus sine episcopi auctorilale polest locum
actu; (piia si parocliiaiii forsan ob aliquain causam re- sacrum vel spiritualem constituere, por text. in c. Ad
cesserunt, potest tanien contingere eos ad eoruni Ec- liœc de Relig. dom. Secundùm, quôd habeat aliquid
clesiam reverti, Félin., in c. Posltilàsti, num. 1, de spiritualitatis annexum, undè propler diviiunn ol'fieium,

Rescript., et Gard. , cons. 48. Qiiainvis aUler dieen- datur ccclesiasticum bcneficium ; id Gonz. d. Gloss.
duin sit in inipctralione boruni Ijeneficioruin, ut suo 5, num. 8. Tertium, quôd couferalur clerico, non au-
loco dicenins. t'eni laico, c. Cùni ade'o, de Rescript. ; Clem. Quiacoa-
Nam bcèt propter supra dicta verba ,
quœciimque, tingit, § Nunc uutem, de Relig. dom. et sic, cùm man-
appareat quôd dispensatio sit cxuberans, ac propterea datur providcri clerico , inlelligitur de beneficio vel
censeantur venire beiielicia curata ; Grescenl. deeis. 1, ol'ficio ecelesiastico, c. Quàin sœpè , de Pricb. in 6 ,

num. 1, dePrivil., insiùciendum est niliiloniinùs, quôd Gonz. d. Gloss. 5, num. 9, cùm laicns sit incajtaxspi-

in hujusmodi concessione potest adesse dcfe.cius inten- ritnaliiun. Mandos. in Praxi, signal, grat. lit. provis.

lionis concedenlis , ac propterea non extendilur, nisi vers. Indubilatijuris est. Quaitum, quôd conferri non
ad ea tantùm qu:« cxpriiniiiitur. Dec. in c. Postuiùsti, possit nisi ab ecclesiasticà per-onà ; cùm laicns sit pe-

num. 13, de Rescript. ; id. Gare. , d. c. 6 , num. 50; nitùs incapax juris conferendi bénéficia ecclesiasticà,

Nald. in Sum. verbo liltennï, luim. 3, ac propterea in eliamsi in limine fundalionis lucrit apposila condilio,

bis et .similibiis dispensalionibus iinpctrandîs, sunt 1; ul ilhid conferri possit à laico, quamvis ad id inlerve-
 77 LIB. II. DE DISPENSATIONE Sl'PER IRREGIJLARITATE EX DEFECTU SACRAMENTI. 78
nialooiisensiiscpiscopi, Rol;i, docis. 318, p. 2, Divers. Ecclesiis calliedraiibns Corduben. et Salamantin., te

>"isi lameii laicns id liaboat ex privilcgio Papa^, Icxl. sle Gonz. super reg. 8, Cancell. § 7, proœm. num.
in c. DilecUis, de Prœb., c.,uU. de Coin est. pra-b. Bald. 168.
in lib. Resciipta, c.de Prec. Iinp. oficr. Iiiio ex privi- Cur aulcm quandoque in canonicalibus millam ba-
légie sufficilcollalio, absque alià ordinarii inslilulionc, bentibus prscbendani, seu fructus, illi nibiloniinùs ex-
idem (îare., p. J, c. 2, niiin. 33, cuin seq([. Quinliim, primantur ad 24 ducatos auri de Gain dieani in d.
(piùd sit perpeliium, cap. Veiiicns, de Fil. presb. Sex- meà Praxi benef.
liiin, (jiiôd sine aliquà (Oiidilioiie ooiileraliir , Barb. in CAPUT Yl.
Cleni. Caiisam. § Si forsitn , siil) num. 30; alioqiiin
Praxis primœ partis disposilivœ carnmdem lillcramm.
commitlerelur simonia, c. Sanctorum, 1, q. l,Gonz.
d. Glossà 5, num. 15, cl laie dicaiii in d. mcâ Praxi DiGNiTATES. — Ncc etiam in pr.esenli nialerià, lan-
benef. quàm reslringibili cl odiosà, vcniunl appelialionc bc-

Eti.vmsi caxonic.vtus et pr.£bend.e. — Nequc sub neiicii, dignilatcs, c. Ad aures, et ii)i UI). rescrij)!, c.

lali dispensationc venirenl canouicatiis et praijendo; fui. de Pr.Tb., n c. Qnamvh, eod. Ut., I. G, Gare, d.

iiisi in supplicalione id exprimerelur; loqneudo tanien p. 1, cap. 6, n. 52. El idem crit, si, verbi graliâ, con-

de canoniealibiis in oalhcdralibns aut collegialis eccle- ccdaliir mandalum ad bénéficia curala, et quiecumquc
siis; non anlem de quibnstlain siniplicibus bcncfieiis alla, (jHia lune nequc includitur dignitas, licèl illa sit

ccelesiaslicis, nullani pcrsonalem residenlian» re([ui- beneficium, Innoc. in c. Ciim accessissetit, de Goiist. et

renlibus, qu;e lanien canonicalusjiuncupaturjqiii fur- inc. Quia nonnulli, de Jud.; Gard, in Glem. 2, vers. Quid

san iongo cursu lemporis, ex aliquâ cai-;sâ amiserunt sil dignitas, de Prœb.,quia hacc diclio quœcumque alia,

ipsam residenliam , siciil in freiiuenli cnria) praxi ba- iiicludit tantùm similia , Gloss. in c. Kx litteris, de
benuis; cùin in bis et siniilibus inipctràlionibus dici Off. deleg., Butr. et Imol. in c. Sedes, de ResfTipt. ;

consneverit : Cùm perpelitum simplex beneficium eccle- Acbill. dcGrass.i decis. 115, num. 5, acpropicrea di-
shtsticum, canonicatus mmcupalum, etc. gnitas est necessariô cxprimenda, ul illa veniat in dis-
Quanivis autem hic addatur, et pncbendac ; vidctur pensationc , Glem. 1, de Sequestr. poss. et fruct. , ubi
tamen id exprinn ad cautelam; licèt enini adsit diffe- Papa, dùm de beneficio loqueba-tur, subjunxit, etiam
rentia inler canonicalus et pnebcndani, eô quôd cano- dignilatcs, Glem. 1, de Caiis. possess., elpropr. Sar-
nicatus nil aliud est, nisi jus babcndi slalliun et locum nenn. in reg. de ann.,qu3cst.29,num. 2 , et in c. fin.

in clioro ac voceni in capitulo ,

provcniens ex rece- § Ciini igilur, de Prœb. ; idpcrhaec verbadeclaratur :

ptione in fralreni, c. In Genesi, et ibi Glossa in verbe Cùm igilur mandalum hujusmodi, se ad talia ncm exten-
Vcl (juasi de elecl.; Gard, in Clem. 2, de jud. Prœben- dut, nec ad rectoriam, vel dignitatem nostra fcratur in-

da veiù est jnspcrcipiendi fructiis in Ecclesià, conipe- tentio, cùm pro simplici beneficio , jussio nostra munat,
icns piaibend.ito , ex ofiicio divino , tanquàni uni de ubi Gloss. in verb. Ad Ad dignilatcs, vcl
talia, dicit :

coUegio, c. lieUitum, de Prccb. ; nihiloniinùs dispensa- recloriam. Ac eâdem ratione, si mandalum eril ad bé-
lus ad canonicaluni ; censelnr etiam dispensalus ad néficia curala, cl quœcumque alia, ut dictum est, pro-
pr;x;beiidani, quaîvcnit inconsequenliani canonicatus, fectô non includelur dignitas curala, Glem. Ne in
d. c. lielatiun; Mandos. reg. 11, q. 10, num. 10, ubi agro, § Cœleriim, de Stat. Monach. ; Rota, dccis. 345,
adopto canonicatu ,
prœbenda debetur de jure , c. Si n. 2. p. i, divers., (juse quidem dignitas non excludi-
postquàm, de Prieb. in 6, quamvis nonnulli leneanl, tur, ex eo quôd non sit beneficium ecclesiasticum ; sed
quôd nisi exprimerelur hic, prsebenda non venirel, quia est qnalificatum, id. Sarnenn. in proœm. Regul.,
cùm illa in materià striclà, non inchidatur appellatio- quresl. 5 , num. 4 , ubi ad comprobationem ait ,
quod
ne bencficii ,
pcr ea quie dicit lexl. in c. Tua uobis, in Icgalo lanne , non venit lana lincta, nec in dona-
cum ibi not. de verb. Signif. cùm non modo in colle- tiono marmoris, venit qualificatum, videlicet figura ex
giatis, verùm etiam in catbcdralibus, etiam mclropoli- marniore fada, per text. in 1. Si cui lana, ff. de Leg. 2,
linis, possint esse canonicalus sine prad)cndà, utpau- et in 1. Quœsitum , § ïllud, ff. de Leg. 3. Unde satis

lô inferiùs dicelui'. distat definilio dignilnlis à defiuitione bencficii, ut ex

Nonnulli cliani sunt canonicalus, qui clsi prasben- pr;icmissis patet. Dignitas namque est praeeminenlia
(las habeant, non tamen eashabeni in ipsà calliedrali, cum jurisdiclione, ut in cap. Quamvis, de verb. Sign.,
vel coUcgiatâ, sed in alià Ecclesià; et in illorum im- et cognoscitur,-quando quis babet administralionem
pelralione à sunnno Pontifice, sic cxorditin- supplica- rerum ecclesiasticarum cum jurisdiclione, Abb. in cap.
lio : Cùm cauomailus ad Saucttv Mariœ ad platemn min- De multa prœb., et sub nomine dignitatis post ponti-
cupalœ prœbenda Kcclesiœ yapotitanœ, de. ficalem, veniunl abbas, pra'positus, prior, dccanus,
Aiiqui rcperiuntur etiam canonicalus, nidlam pror- archidiaconus, primicerius sive prrccentor aut canlor,
sùs pnvbcndam babcntes, sic(|ue in corum impelralio- item succentor, arcîiiprcsbytor, thesaurariiis aut sa-
.'libiis à Scdc Aposloiicà, ila oralor incipit supplicare, crista, custos, scbohe magisler sive scholarius, capel-
videlicet : Ciiincauouicadis prœbemlàcareiis, Ecclcaiœ N., lanus magnus; ex quibus aliquic, juxla locorum varie-
sicul è converso in quibusdam parlibus valor canoni- lalcm, nomen accipiunt; et unum atque idem diversis
catuum consislil toUis in fruclibus, mdlis prorsùsexi- vocabulis apjjellatur; quapropler dixit Abb., in cap.
^lentibus distributionihus quotidianis. El signanter in Dr lunlta, île Pr.vh., quod in inullis Ecclesiis dignitas
 ,,

?9 PUAXIS DISPENSATlOiNUM APOSTOLICARUM. 80

pcrsoiialiis vocalur, cl in quibusdain ,

quilibct bcue- argumcnlum , eliam à majorilatc rationis; cùm aliud

ficiariiis, cui cura est aniniariini coinmissa, dicilur bic sit dicendum, teste cod. Gare, p. a , c. 1, num.
personatum habere , nbi landem concliidil, illum ha- 2G8.
hore dignilaleni, qui vocalur iioniiiio, quod in jure si- Majores anlem digniiales sunl omnes post ponlifi-
giiilical dignllaleu), eliamsi jurisdictiono careal; ul si ( alcm, scilicel, arcbiepiscopalum , episcopalum etc. ,

vocelur arcbipresbylcr, arcbidiaconus ,

priniicerius illius Ecclcsiic, in quo adest ipsa dignitas; quarum
tbcsaïu'arius sivc sacrisla ,
quodquc is cliani dignila- quidem dignilalum majoritas, regulariier quatuor nio.

leni habct, qui pro more vel consucludinc palriae vel dis considerari potest.: Primo ralionc temporis; se-

Eccicsia; censelur esse dignilale prœdilus ;

quauivis cundo ralione pncrogaliva; ordinis; tcrliô ralione pr;c-

omni adniinislralione rerum ccclesiaslicaruni el jmis- rogaliva) ordinantis , seu conslituentis ;

quarto ralionc
dictione in clericos careal. In proposilo igilur diccn- majoris olficii.

dum esl eliam quôd sicui dispensaïus ad bénéficia ,

Vcrius lamen esl, quôd ad cognoscendum banc ma-

non censelur dispensaïus ad digniiales ita è coni'ra ;

joritalem, considérai i débet pra;cipuè ordo et admi-
dispensaïus ad dignitalcs, non censelur dispensaïus ad nislralio; id. Mandes, reg. 5, qua:st. 1, num. 1 , qui
bénéficia ,
propler naluram dispensaliouis , ul per ibi allegal Glos. in cap. Deiiberatione , in verbo Elc -

Innoc, in cap. DilecUis, de Praîb. ctioitis de Oiïic. dclegat. lib. G, et ibi Gemin.,num. 6;

EriAM MAJORE. — Nonlamen sub bujusmodi verbis subdit tamen idem Mandos., num. 2, recurrendum esse
vcnil episcopaïus, propler excellcnliani , et prœcnii- ad consuelndinem provinciarum et Ecclesiarum ; ead.
ncnliam dignilalis, qu;e esl culmen dignilalum , ac Gloss. in d. c. Deiiberatione, quam quidem consuelu-
spcciali nolà digna abb. in cap. Dilectits, de Concess. dinem amplexa est Uola de mense marlii 155i, in
prieb., nuni. 1 ; Gare, d. p. i, cap. G, nuni. GG, qui unà Tudenn Abbaliœ, coram Monlistasconenn , cl sic

iHun. seq. improbat Enriq. in Suni., lib. 15, cap. 57, aliqiiando prima dignilas est arcbidiaconatus, aliquan-

§ 5, diceulem quôd dispensaïus ad curatum non eget do verô arcbiprciîbylcralus, secundùm locorum con-
nova dispensalionc pro episcopalu et quôd iioniicida, ; suetndincs, Dec. cous. -451, num. 2; Alex. cens. 'l'42,

«i per dispensalionem legitimam fiai babilis ad onuies lib. G ; lîocr. decis. 282, Ludovis. decis. 411, sub
fflrdines sacres, et illoruni usum, videlur faclus babi- num. 5, vers. Verian, et unte omnia : licèt hâc consue-
lis ad beneficium , eliani curalum cl ponlilicale ; et tudine circumspccià, de juic communi, Arcbidiacona-
(juùd dispensais ad ordincs, cliam presbjleralûs, po- tus sit major dignilas.
lest consecrar' ei)iscopus, et quôd ita dixerunt S:d- Et i>Ri.\cn>ALi;s, — videlicet in collegialis Ecclesiis;

nialicenses llieologi , cl jurisperili, et datarius Pap;c quia majores lanlummodô sunl post Pontificales in
consulli ;
quie onuiia pro ialsis habel, et quidquid di- calbedralibus, et barum principalium cognilio pari
xerinl Salmalicenses Ibeologi et Jurisperili, datarium modo babelur, sicul diximus supra de majoribus,
Pai);enon crédit id dixisse, id. Gare, num. GO. Ncc nempe jiixla consuetudinem Provinciarum et Eccle-
in bujusmodi suppUcationibus peti eliam consuevit dis- siarum, qu;ï eliam constiluit principalcm dignitatem
pensari ad episcopalum , nisi rarù, cùm ut plurinuim in Gollegiatis Ecclesiis , id. Boer., decis. 28G , num.
ad lalem dignitatem dispensetur regulariier unico con- 8; id. llebuff. in Praxi, lilulo de Réservât., num. 6.

lextu, tempore provisionis Ecclcsiai episcopalis , seu Née esl omiltendum, quôd quandoque dicitiir eliam
arcbiepiscopalis ; bic autem pro majoribus dignilali- dignitas principalis in collegialà , illa qiia' consislit

bus, ul ex conlexlu ipsius supplicalionis palet, inlel- in caliiedrali, quamyis non sit prima dignilas post
|

ligilur de majoribus post episcopales, quas neque Pontificalein ; sed tamen ex indulgenlià Scdis Aposto-
caperct simpliciter dispensaïus ad digniiales, nisi di- lica;, aul consuetudine, vel alio quolibet jure babet

calur majores post Pontificales , llebuff. in Form. |)rincipalem pnceniinenliam in Ecclesià collegialà, ut

nuuid. aposl. vers.iYcc comprcliendilurjo]. Miln 570. per Gonz. Gloss. al, num. 55.

Et sic per supradicta verba, eiiammajores, et non ali- Hic verô fuit aliàs dubilatum inter dominos abbre-
ter, vcnil oralor ad illas dispensaïus, allenlâ eorum- viatores majoris praîsidenliaî, nùm gratia dispcnsatio-

dcm verborum nalurà, quic snnl implicaliva, et expri- nis ad digniiales majores in calbedralibus, et jirinci-

munlcasum magis dubilabiieni, I. Kùam, fi", de verb. pales in collegialis Ecclesiis , ut bic, comprebciidat

^\s^n.,\. Convcnlicida , lï. de Epis, et Cler.; Mcnoc, eliam dignitatem monocularem, scilicel ,
quandô non
de Arbilr. jud., lib. 1, quœsl. 19, mmi. 8; Farinac, adcst, nisi una tantùm dignilas. Ratio autem dubilandi
decis. 222, num. o, et decis. 721, num. G et 7, lom. ea fuit, quia dispcnsatio slriclam capil interpretatio-

J ,
part. 2. nem , ut supra pluries diclum est ; ac projjlerca non

De minorii)us autem dignilalibus , nulla subesl du- valet, nisi quantum sonat ;
quia majoritas, et princi-

bitalio quin orator censeatur ad illas dispensaïus palilas non potest demonstrari in Ecclesià , idn una

absque aliquâ earum cxpressione nam licèl simus in

;
tanlnmadesl dignitas; Mandos. reg. 3, q. 5, nuni. 1,

malerià exorbitanli; nibilominus cùm verbum, major, ubi datexemplum, si, scilicel bonio unus cssel in ci-

f^il comparalivum , ex sui nalurà necessariô supponil vilale, non possct propriè dici, (piôd talis e.ssct priiici-

posilivum, uempc minores digniiales, per lext. in 1. palis, seu major ;

quia piineipale pr;iesupponil acccs-

i, ui)i doctores (î. de Verb. nblig. , nec quoad hoc sorium, cl major pmesupponit minoren». id. Gonz.
lefert. allas dixisse, quôd in dispensaiionc non valent Gloss. 9, § 5, num. 12.
 ,

81 LIB. II. DE DISPENSATIONE SUPER IRREGULARITATE EX DEFECTU SACRAMENTI. 85

lu conliai'iam lainoii pailcin, stiliocl afliniiali\aiii siaslica, Fuse, de Visil. lib. "1, cap. 11. num. 0, cuni

fuit per omncs l'erû incliiialum , iieiiipc adiiiic possc scqq.

oraioren», sicdispensaluii), obliiierc liane di^niialcm Vel officia, — similiter ecclesiaslica, de quibuslo-
iiionocularcni ex co, quia Rota et curialcs loiuiu
;
quilur icxl. in c. Ciim accessissenl, de const., c. Du-
conlraiiuu) iciicnt iiam coinniunis usus loqucudi ip-
;
dian, de Elect., et c. Qii'od Dci limorem , de Stat.
soiuiu (tirialiuni Obt, appeilaïc dignilaleiu iiiajoreni monacii.; isla cnim verè bénéficia sunt, ut Ibesauraria,

in calliodraii, cl prineipaloin in collei^ialà, eliani uhi sacrislia ,

primicerialub , ai'ebij)resbyleralus, praîpo-

nullaaiia adsil dignitas, per d. Goiiz., sub nuni 18., situra, et similia, ul per Gonz. Gloss., 5, § 11, num. 2,

vers. Quinimb, iibi, hxpjcns de dignitale priiicipali in et ila dotîiiiii poiosi ofliciuin ecclesiaslicum ncmpè
CoUegialà, ail intelligi principaiein rcspeciu alioruni <piôd sit administratio rerum ecclesiasticarum sine
decoUcgio; et sic olian) inlelligi dcbol de niajoii in pr.cemineiitià et bonoie, ul in e. 1 de 011'. saeris ,
et

calhedrali,rcspcetu vidclicct alioruin, elc, vol clariiis sic sub islo nomine non eoniprebcndunlur oflieia secu-

dicendum, quôd non senipcr principale, et niajus dicit laria, quie ab uxoralis rctineri possunt , nec alia olli-

relalionein ad minus principale , et ad minus ; sed eia, qu;ic licèt sint spiriluaiia, babent lamen admixlan\
salis est, si exdudat principalius, et majus se ; ita lenq)oralitalem, ul sunt viearii episcopi, Elecmosyna-

primus et priniogenitiis dicitur aliipiis, otiamsi non riœ, Sacrislia;, Ccilarariie, qu;e non danlur in liluUuii

habeat secundum ; sed ex eo lanlùni, quùd non babet de quibus loquitur eliam iii. Gonz. d. Gloss. 1 1 , num.
priorem se ; juxia quem sensum dicitur de B. Virginc, 11, nbi dicit, quôd omnia jura loquenlia de beneficiis

quôd peperit filium suuni priniogenilum, Mallli. 1, ecclesiaslicis, babenl locum in islis ofiiciis ecclesia-

ut exponil S. llieronynuis in cumlocum. Pari ralionc, sticis, d. § 11, num. 2, qu« possunt eliam resignari,

dignilas monocularis dici potest major cl principalis, sive sinqiliciter ; sive ad favorem , Paris., de Resig.

non quôd in eàdem calbedrali vel collegialà sinl aliiè benelie., lib. 2, q. 1, à num. 92.
illà inferiores , sed quôd non adsil alla major Eti.vji Cl iîata.^ — Adsunleienim nonnulla officia quaî

eàdem. eliam sunl curala, sicut arcbiprcsbylcralus , cujus

Personatis. — Est eliam personatus beneficium noraen licèt sit officii, nibilominùs curam animarum,
ecclesiaslicuin, cap. Citm accessissenl, de conslil. et ut plurimiim exercet, ut in cap. 1, ibi, posilos curam
est qujcdam prirrogativa in Ecclesià sine jurisdiciione (jcrcre animarum, de Off. arcbipresb.

et administratione, dîim habet stallum in choro bo- Et ELECTivA. — H;cc prx'serlim bénéficia ncque vc-
norificum prai aliis, abb. in c. De mulià, de prœb. ac niunt in dispensationc pncdiclà, nisi exprimanlin" : ex
niajorem prx'emineiiliam ,
quàm alii canonici eliam ,
eo quôd si:nt spécial! nota digna. El in impctrationo
ante recepli in clioro vel capilulo, ac processionibus ; benelicii eleclivi , débet necessariô ficri nienlio linjus

non lamen babel lantam prserogativam, qiiantam illi qualitatis; aliàs impetralio eril nnlla , ei subreptilia ,

qui Iiabent digniialem qui cnim cœteris canonicis; id. Gonz., num. 6, et jani videmus eliam in praxi

aut collegio pru'csl duniaxat, nec jurisdiciionem aut quôd si mandelur provideri de beneficio, spcclanle ad
adminislralioncm aliquam babel, dicitur pcrsonalum pra;sentalioncm, instilutionem, collalionem, et (juàm-
habere. Arcii.inc. 1, deConsuet.,lib. 6. Undè in pro- iibet provisionem , non poterit provideri de bcnelicio
posilo dispensalionis, si oralor oblinuerit sibi provider! specianle ad eleclionem, juxla text. in c. Ciim in illis,

de personalu, non poterit vigore talis dispensalionis § Illis verô, et Gloss. in verbo Eleclionis, ubi expresse
cblinere digniialem cum administratione vel jurisdi- ait, quôd eleclio non includilur, sub verbo provisio-
ciione, nisi id insupplicalionepelieril, ut supra , arg. nis vel disposilionis ;
quia b;ec tria nimis inter se dil-
c. Quamvis, de Pra^b. in G. ferunt, de Prœb., in G.
Admimstu.vtiones ,
— scilicet ecc!esiasiic;c ,
quœ Tune autem dicitur beneficium eleclivuni ,
quando
aucioritale episcopi crecti3e sunt in lilnlos, juxla Gloss. in eo proceditur per eleclionem, quœ exigit confirma-
iu Clem. fin., verbo Beneficium, de Dccim. ; RcbuiT. lionem superioris ; secîis autem , si ipsa confirmalio
iiiPraxi, lit. Seculare beneficium f/HO/H/)/ex , quia ab non esset necessaria, ut ait Gloss. in Clem. Quia con-
illarum l'undaloribns fuit apposila coiidilio , ut per tingit, verbo Eleclionem, de relig. dom. IIa;c lamen
clericos adminislrenlur ; ac proplorea taies admiiii- eleclio rccipit in se restrictionem, nam débet ficri per
siraliones ecclesiasiicai vacant per conlractum niatji- capitulum Ecclesiaî calhedralis , seu coUegiatai aut
nionii, sicul quodcunuiue aliud benelicium ecclesiasli- convcnlualis, non autem per beneficiatos Ecclesiarum
cum, ex eo quôd respeclu icslaloris dicitur admini- parocbialium ; laliler enim clecli non egent conlirma-
siraiio ecclesiaslica, Cœs. de Grass., decis. 114, à lione superioris ;
quia boc modo dicunlur bénéficia
num. 2, et debenl esse perpétuai, dataî aliquibus piis collaliva, et lalis eleclio dicitur provisio, ut fuit con-
operibus, vel aliis rébus concernenlibus culluni divi- clusum in Rolâ, in uiiâ Vercellen. canonicatus 4 mail
num : ut faciendo celebrari missas, etc. qnarum im- lo08, coram Cordubà , leste Gare, d. p. 1, c. G,
pelraliones receptœ suiil in Daiariâ Aposlolicà , illa- num. 26.
runique iuitium talc est: Ciim pcrpetutitn simplex In cATiiEDRALiBis. — Nou cnim censeretur oralor
beneficium ccclesiasticnm , administratio niuicupatum, dispensalus ad bénéficia aut dignilatcs ac canonicalus
etc., quia, utdiclum est, sunt vcrè benelicia eccle- et pra^!)cndas in oatliedralibus , nisi boc exprcssisset
in suppliealione, per le\i. in ea}>. (Junmvis, in fi:i. de
 , ,

PRAXIS DISPENSATIOMM APOSTOLICARUM.

Fil. presb. in G. Fciiii., lu c:!)). Poslntùsti, de Uescript. cani unam ac iraclatum communcm, c. Tertio loco, de
CahiiT., cons. 51, de Pnub. Selv. de Bencf., p. 5, q. Prob. ; Félin, in cap. Attendentes, de Prœscripl. Unde
H , liuai. 20, et fuit laiitîim in unà Oxonien 28 junii de jurecommuni , oninis Ecclesia calbedraiis dicilur
1352, coran» D. VesUuio, ubi luit conclusuni dispen- collegiala, cap. ^'ovit, etc., quanlh, de his quœ fiunt a
saliojiem non suffiagaii , nisi in eâ specialis meiilio prœl.
habita esset de CiUhedrali, cap. Quamvjs, § Quanqtiàm, Sed quia in casu peiitje dispcnsationis, eo modo
de Pr;i;b. in G, id. Gare, d. cap. C, nun). GO, qui nuni. quo supra visum est , oportnil qualilalcs supradicla-
63, limllal, piicniissa ntin procodeic, qiiando di^pen- rum Eccli'siarum exprinicre, non alienum eril à no-
salio fuit niolu proprio concessa per Abb., in cap. slrâ praxi , vidcre quid sentiendum de Ecclesiis pa-
Cùin in cuiictis, § 1, mnn. 6, de Elect. et id. Fclin. iu triarclialibus. Dubilalum enini fuit plnrics in cancel-
d. c. Postulâsti, ijum. 15, limit. G. dominos abbrevialores, an dis-
larià Aposlolicà inler

Ratio cnini cur in dispeusaiionc non venianl digni- pensatus ad bujusmodi dignilafes in calbedralibus ,

tales et bénéficia in calbedralibus, est ob prieemiMeii- censealur dis|K':isalus, ul illas possil obtinere in Ec-
tiam et bonorem Ecclesiie calbcdralis , ni dcsuniilur clesiis palriartbalibus. Et prima facie videbaïur cis-
ex d. cap. Quamvis , ibi : Ad cathedralem Ecclesiam ,
deni in ixirlem negalivani inclinandum ; eâ potissi-
quam propler ipsius honorem , sub liàc geiieralitate no- mùm ralione , (piia in materiâ non favorabili , ut in
luinus hoc casu includi , se mandalum luijusmodi non beneficialibus , stricla débet fieri inlerprelalio, pet-
exlendit. lexl. in c. 2, de Fil. presb. in G, c. Poslulùsli, et ibi ,

Etiam METROPOLiTANis. — Yidentui' prima facie verba Félin, de Rescript., et propler bonorem palriarchalis
iia'C apposila ad tollendam ambiguitatem , ouinemque dig.nilatis,qu:c super omnes alias eminet, sub bâc dis-
hxsilationeni ;
quia dispeiisatus ad bénéficia in cathe- posilione, qu;e poliùs est restringenda, quàm ani-
drabbus, ex supra adductis, poteril illa obtinere, etiam plianda, videlur, quôd non venianl dignilales in Ec-
in nietropoiilanis, cùm appellaîione calbedraiis veniat clesiis palriartiialibus, de quibus non fuit l'acla menlio
etiam raetropolitana , imô et palriarchalis , ut dicium in supplicaiione. Atlamen, pluribus deinde aflatis pro
est, c. Cleros, vers. Omnes autem, dist. 21. parle afllrmaiivà, omnes, uno laniùm exceplo, lenue-
His tamen non obslantibus, contrarium servat pra- runt in boc casu, venire etiam dignilales in i|!sis pa-
xis Curiœ Ronianic; nam si oralor non exprcsseril suam iriarclialibus Ecclesiis; qua; benè veniunl appiîllalionc
dispensalionem ad buMieflcia in nietropoiilanis Eccle- calbedralium el melropolilanarum ,
per lexl. in cap.
siis, profectô non se exlenderet ad illa ; bace cnim Cleros, vers. Omnes, 21 dist., ubi dùm quiT'rilur de
praxis mihi videtur fundata in d. c. Quamvis , in d. differcnlià inler palriarcbam , arcbiepiscopuni , nie-
c. 1, de Fil. presb., ubi, Joannes .Monacli. el aliis , Iropolilanum et episcopunj , dicilur, quôd omnes isli

Rebuff. in Rubr. de Collai. § 1 , in verbo Mctropoli- ordines uno eodemque vocabulo cpiscopi nominanUir,
tana, qui salis docet quôd dispensatus ad bénéficia in quia bujusmodi nomiua sunt ad dislinclionem pole-
cathedrali, non censctur dispensatus, ul illa possit ob- slatum ; et nomen Ecclesiœ convenit tàm patriarchali
tinere in metropolitanâ, et cùm boc sic etiam de stylo quàm aliis calbedralibus, ut in c. Constanlinopolitanœ,
receplum , est omninô servitndum , prout reipsà ser- 22 dist-, ac propierea exlensio ficri débet cliani quôd
valur, c. Quàm gravi, de Crimine fal. Dec. cons. 699, simus in materiâ odiosà ,
prœsertim , cùm non possit
num. 5. assignari diversa ralio, 1. Senatûsconsiiltum, ff. de Mit.

Vel collegiatis Ecclesiis, — qua;, licèt in pleris- nupt. ; Alex, in 1. Si quis iniquum, § Si procurntor
que aequiparenlur Ecclesiis calbedralibus , cap. Quia num. 17, ff. Qiiod quisque jur. Mandos. reg. 5 , q. 2,

sœpè, in priiicip. de Elecl. in G, Gloss. in c. ^latutum, cà num. 2, ad 7, loquens ibi in materiâ reservalionis
verb. Calltedralium, de Rescripl. eod. lib. Clem. 2, de beneûciorum, qui, d. num. 7, ait quôd secundùm com-
iElat. et Qualit. inniaterià tamen reslrbigibili, ut bîc, niunem iisum, lam in canoellariâ quàm alibi , expri-
nuUa lit coraparatio , ac propterea , nisi exprimeren- mendo simplicilerEcclesias, vel cathédrales, vol mc-
tur bic bénéficia in collegiatis , ea non venirent ; cùm i
tropolilanas , inlelligimus etiam de Patriarcbalibus ,

bic cesset argumenlum , eliani à niajorilale ralionis quôdque extensio de uno casu ad alium , secundùm
ut aliàs dixinnis , veluli si dispensatus , nt possit te- communem usum comprebensum, fit etiam inniaterià
nere bénéficia in calbedralibus et melropolitanis slrictà et odiosâ, per text. in 1. Is cui bonis , § fin. de
possit illa obiinere in collegiatis ; doctores in c. Postu- Teslam. Ad evilandum tamen aliquam sopbislicam
lâsti, de Rescript. inlerprelalionem sou caviilaliononi, solet expressio
Oporict tamen, quôd Ecclesia collegiala, ut hic ha- hiTîC lieri in supplicaiione, dicendo ,
etiam in palriar-
beat suas parles necessarias, veluli, quia fuit fundata, clialibus. Alià tamen die , babito inler eosdem domi-
ut esset Ecclesia collegiala ; et dummodô ad minus, nos abbrcviatores de eâdem re sermone, pncmissis
très fuerint in eà insliiuli ; quia pauciores non faciunt matnriùs discussis, contrarium lenuerunt, scilicel in

CoUegium I. Neratiiis, If. de verb. Sign. Gloss. in c. 1, materiâ dispensationis, appellatioîie Ecclesiarum ca-
de Elecl. Innoc. in c. Postulâsti, Ae Jure pair., licèl, lbedralium non venire palriaichales, ut dicium e>t
secundùm aliquos , duo sufficiant, ut in c. 1 de Elecl., supra in verbo, Etiam Melropolitanis, pluribus juribus
necnon quandô plures canunici conveniunl in eâ, ha- per eos allegatis.
bentes commune sigillum, commune arcbivin;:), •
l ;ir- Seu si Parocuiales, etc. — Dixinms supra, non
 , ,,

8î LIB. II. DE DISPENSATIONE SUPER IKHEGULARliAlE EX DEKLCIL' SACUAMENTI. 86

coihprcliendi in dispensaiioiie , beiielicia curata , nisi luam , unam vidciicel qu:e continct curam animarum
exiiriiiiaiitiir; liîc verô osleiulitur, iieque i»arochiaIes aclu ; altcram, qu;e consislit in Ecdesià catbcdrali ,

Ecclcsias venire : iiaiu licot istit cùm ciiralis quo- vol collegialà ,
quando videlicet cura residot babilu

(laminodô confundantur, ut per Lotlcr. de Rc beiicf. pênes capilulum et oxorcitium pcnes vicarium.
1. 1, q. 20, iium. 55, ubi ait iiilcr ciiralam et paro-

chialeiu Ecclesiam, se miUam cognoscere difforentiam CAPUT Ml.

per raliones ibi per eiinî allaïas ; lamen omissis ,
qiuic
Praxis secundœ partis dispositivœ earumdem
hiiic indè addiici posscnt , ad hanc diflercnliam con-
litlerarum.
stitueiidain, qiuc vidori poleriinl apiid Rcbiifi'. in ll-ub.

de Collât. § Slaluimus , 2 , verbo Parocliiales , Gonz. Si sibi alias canonicè conferantur. — II:ec clau-

Gloss. G, num. 54, cuni plurib. seq. ; id. Gare. d. p. i, sula, ni lallor, vid(^lur extrada ex c Si gratiosc, ibi;
cap. 6, mim. 3 , cum seqq. diccndum est liic, qiiôd Prœlextii verb talis concessionis, quœ débet {ciim sit am-
mnllolics in bujusniodi roscriptis apponunlur vcrba bitiosa) rcstringi, ca soliim bénéficia, quœ canonicè obti-

superlltia ad occnrrcndum nialitiis cl sublilitatibus , nes, licite retinere de Rescrip. in 6, et ex c. Non polest,

iindè dixil Felin. in c. num. 15, vers. Ex liisEam te, § Illud autem Apostolicœ Sedis aduUum, ut quis duo bé-
inferlur, de Rescrip. quôd non semper est vera tradi- néficia curam animarum liabentia, si aliàs canonicè con-
lio, quôd non deboat esse aliquid snperfluuni, et in c. ferantur eidem, possit recipere, et c. dcPr.Tîb. eod. 1. 6.

VenerabHi, num. 1, 3, not. de Off. deleg. dicit, quôd Et illa dicitur canonica coUalio, qu;e lacta est secun-
sœpè quid bis ponihir, ad evitandam maliliosam et dùm canones, et à jure canonico probata, Rebuff. in
sophislicani inlerprelalioncm , id. Gonz. d. Gl. G, Praxi, lit. Canonica inslitutio quœ dicatur, num. 1, ubi
inim. 29, cum seqq., ùbi plura in proposito congeril. per lext. in cap. Causam , in fin de Rescript, subdit
Yel earch perpetu.e vicari.€. — Quod cnini di- quôd illud canonicè fieri dicitur (piod jure fit, et se-

clum est de parocbialibus, veudicat sibi locuni eliani cundùm jus canonicum. Quoc quidam clausula roiertur
in vicariis pcrpeluis, de quibus, etiam extra materiam lam ad babililatcm conferenlis, quàm rccipientis; id.

linjiis dispensationis, idem est judicandum, ac de ipsis Rebuff. in lit. de Dispens. rat. œtat. num. 1. Sic etiam
parocbialibus, Clem. un. de Off. vicar. , quia eodem intelligitur de quâcumque dispensatione ad bénéficia ,

jure reguntur, quo ipse parochiales; et omnia jura elianisi dicta clausula non fuerit appnsila ; Franc, in
loquentia de bcnefic-iis curalis, babent locum in vica- c. Non potest , § Illud , num. 1 de Prœb. , in 6, sub-
riis perpetuis, Paris, de Resig. benef. lib. 3, qusesl 1, dens ibi quôd si Papa dispensai , ut quis possit reti-
num. 155. nere duo bénéficia, quœ obtinet, intelligitur de bis
Est autem duplex vicaria, alla temporalis, alia per- quce légitimé obtinet , per d. c. Si gratiosè , et etiam
pétua ; lemporalis est illa , quando lantummodô ad hle si dicta clausula non esset apposila , nibilomlnùs
voluntatcm constiluentis fit vicarins; pula, cùm quis subintelligeretur ; Gare. p. 11, c. 5, num. 21.
babct duas parocliiales, a^què principaliter unitas
lune enim uiuis curatus est utnusqiie et non tenelur
;
Conferantur. — Quamvis hoc verbum videalur rc-
spicere tantùm bénéficia libéra, quœ providentur pro-
constituere vicarium perpeluum in altéra; sed tantùm
priè per eollationem, existimo lamen illud sibi adbuc
ad tempiis, jnxla text. in c. Temporis, 16, q. 1, quia
quando Ecclcsia liabet proprium rectorem, non dalur
locum vindicare in beiieficiis jurispalronatùs ; nam
bigamus et quilibel alius irregularis est incapax cu-
vicaria perpétua. Vel etiam vicarius lemporalis datur
juscumque beneficii, sive libene collationis, sive ju-
ab episoopo, babilâ nolilià vocationis Ecclesiai paro-
rispatronalûs quia canones id prohibenles nullnni
cliialis, cum congruà ejus arbilrio frucluum portionis
,

constituuiit discrimen inter ulrunitiue beneficium ;

assignalionc, qui onera ipsius Ecclesi;^e snstineat, do-
imô, ut ait Mandos. reg. 32, q. 4, num. 2 , sub verbo
uce ci de Rcctore provideatur, concil. Trident, sess.
collationis, vanit praesentaiio et inslitutio, per text. in
24, c. 18. Perpétua autem vicaria, ut liîc, est, quando
c. un. Ut beucf. eccles. siiil dimin.; confor. Clem. un.
beneficium unilur accessoriè, quia lune apponitur
junclà Gloss. in verb. Conferantur, de ror. Permut.
vicarius perpetuus , d. Clem. un. et dicitur perpetuus,
quod etiam paulô post inferiùs declaratur in verbo,
id est, ad vilam ipsius vicarii.
présente tu r.
Quon\oilô autem consiiluatur vicarius perpetuus, et
ex quibiis causis , dicendum esl quôd constituilur in Aut ipse eligatur, — scil. canonicè. Et sunl adluic
Ecclcsia parocbiali auclorilate episcopi, quoties bene- verba bœc necessaria in hoc reseripto, ut expresse
ficium aliquod Parocliialc, curam Iiabens animarum ,
docel text. in cap. fin. de Prccb. in 0, ubi dispensalus
alleri Ecclesioe, vel cnllegio aut capitulo canonicorum, à Papji ut promoveri possit ad ordincs et bénéficia,
vel seiuinarioclcricoruiu, vel cœnobio monocliorum non polcril beneficium obtinere , ad quod quis con-
,

vel academi;c, aut liospilali , sive altcri loco pielalis suevit per eleclionem assiuni, sicut supra diximus ; et
,

causa extrueto, vel dignitati, aut Pnebcnda; fuerit idcô iiic subdit ordo circa canonicam eleclionem, quœ
uiiiium et annexum, juxta lexl. inc. Fxiirpandœ, Qui fieri débet sorvatâ forma juris per cajtilulum Ecclesiœ
§
verb, de Prxb., et pîiira de bàc vicaria perpétua po- calhedralis, seucollegiataî aut coiivenlualis,juxla lext.
lesl videre pênes do Gonz. Gloss. 5, § 5, per tôt qui et lune pru'serlim dicitur canonica
,
in cap. 1 de Elecl.
num. 3, docel duplicem rursiis esse vicariani perpo- eleclio, quahrfo fada est de habili, cap. Cùm m nostrii
 87 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 88
iU' Concoss. pr.(!b. cnp. Quia proplcr, do KIocl., t.'l i>l(;-
]
saie .super lelenlione istorum benefieiorum incompa-
dorcs eli!,'iiiit iiifra lies meiiscs à die viicalionis, c;!}). libiliuMi, posl pi;esentationem lactam débet praisen-
,

Ne pro (IffectH, ood. lit. et elcctus iulra iiieiiscni coii- tatus peiere institutionem à summo Pontifice , et
sculil, c. Quùin s'il, eod lit., 1. G. dispensalionem in siniul, qua; datur in eisdem lil-
Pii/ESEiNTUTun, — ad
^ beiiolicia scil. jurispalroiialùs. teris aposlolicis super liujusmodi inslilulione
sicut ,

Tuiic eliaiu dioiliii- oaiionica l'acta i»ia;seiilalio,quaiido docet iir.elerata praxis, et dieain in meâ Praxi bcneC.
in eâ conciurunl oiiiiiia ivquisila iiccessaria, quorum Cessai tamen supradicla inslilulio, quando laicus ex
primuni ost, (juùd i)atronus sil in quasi-possessione privilegio Papa) confort Lenelieium, quia lune per
ta-
prxscntaiidi, o. Cousultationibiis, de Juropalron.Secun- lem coUalionom a((piiritur benefieium sine ali(|uà in-
dum, quùtl palionus, vel ejus procuralor, praîscutel, slilulione, son conlinnalioiie episecqù
aulalteriusclo-
c. En noscitiir, et c. fin. de Coucess. Pix'b. ïerliuiu, rici, Gare. p. 1, c. 2, n. 5i.
,

quùd pr;\;sonlali(> liai inlra lonq)us à jure pricscii- Recu^eue. — Nam, utailRebufr.in Praxi benef., lit.
pluni, nempe, si juspalronalus sil laicalo, infra qua- de Dispens. rat. a:lat. vers. liecipere, lioc verbum ideô
drimestre, cap. Ciun proplcr, de Jurepalr. ; si verô cc- apponitur, quia priùs quis reddi débet capax ad reci-
clesiasticum, inIVa semestre, cap. un. et ibi Gloss. eod. l>iendum, quàm ad conservandum recipcre enim est :

lit., lib. Qnartiim,quùd posl pricseiilalionem, pro-

6. primus actus, conservalio verô Cht ejnsdem nctùs con-
ponalur cdictum Lambert. , de Jurepalr. lib. 2, p.
,
, tinuatio.

2, q. 6, art. 22. Quintum, quôd benefieium vacet, c. Etdumsiodosimulpluranonsint,quamqu.eacoincilio

Illud, hoc lit. Sexlum, quùd prii'sentatus, sit prœsens, Tridentino PERMiTTUNTUR. —Possetliic iu dubium revo-
Gloss. in Clem. Ditdhm, § Skiluiiuus , de Sepult., et cari an per banc clausulam quie opponi consuevil in
,

per illins prncsentiam inducitur acccptatio; Vivian., dispensationibus cùm irregularibus , seu inhabilibus,
in Praxi Jurispatr., p. 2, lib. 8, cap. 8, num. H ;
possit ita dispensalus ,
plura bénéficia, aliàs non in-
aliàs enim, si prœsenlatus esset absens, deberel ac- compatibilia, adipisci, etiamsi illorum nnum sit suffi-
ccplare praesentationem infra idem lempus dalum ad cicns ad suî sustentalionem, et affirmaiivè resolvit id.
prcesentandum ; id. Lambert., d, 1.2, p, i, q. 11, Gare, p. 11, cap. 5, n. 555, e.à prœsertim motus ra-
articule 5; idem Vivian., d. p. 2, lib. G, cap. 11, à lione, quia concilium Tridentiiunn, sess. 24, cap. 15,
num. 8. in hoc non ligat, ac propterea supra dicta clausula
Et iNSTiTUATLR IN EiSDEM, f|uia iu (lubio. Papa — non reslringit aut modificat dispensalionem , sed ex-
nunquàm inlenditapprobare inslilulionembeneficii non primit lantùm id quod inest de jure supra dicli conci-
canonicam, Franc, in c. Non potest, § Illud, n. 2, de lii ; et ponitur ad deiiolandum quôd Papa non inlendit
Pra'bend. in G, et lune dicitur oanonica ,
quando est dispensare super retenlione incompatibilium, et sic
lacla juxla formam, cap. fin. de Elecl., in G, ubi inter non sonat in conditionem, sed in monilionem.
cœlera habetur, quôd debeant proponi edicla, alfas Ilis tamen non obstantibus ,
quidquid aliàs dictum
non valebit instilutrio, nec puto valere consueludinem fuerit, circa hoc extra casum dispcnsationis factse

in oonlrariinn, per ea quoc notai Joan. Andr., in addit. cuni inhabili, conlrarium est vérins salisque apertum,
ad Specul., in lit. de acl. et petit. § Super petitiom- quôd licèt verba Inijus dispensationis, scilicet quœ-
,

bus, vers. Per Hueras verb , circa fin.; Oldrad., cens. cumque et (jucdiacumcfue bénéficia, referanlur ad facul-
146. Régula verô est, quôdcanonicè pncseniatus, ve- tatem recipiendi , ila ut possit orator quœcumque bé-
niateliamcanonicè instituendus, mediis requisitis; et néficia, eliam ultra duo, recipere, sive illa fuerint

sic canonica inslilulio dicitur lacla secundùm canones, siniplicia , sive curata ; aut eliam dignilates; non ta-
id Joan. Andr. , in d. c. Non potest, in princip. de men poterit vigore praxlicla; disiiensationis plura in
Pr.x'b., in 6, c. Ciim olim , de Dol. et cent. Ex parte simul relinere , nisi forsan, cùm primum benefieium
verô episcopi insiiiuentis , rcquirilur ,
quôd ille insli- non erit sufficientis reddilùs; quo casu, oratori epi-
luat praîsenlatum simplicilcr et absque condilioiie. scopus conferel disjiensative secundùm , ut in sess.

quod potest excmplilicari, quando prœsenlatus, Icni- 21, cap. 17, proul Cuit eliam resolutum coram Pam-
poie sua! iirœsenlalionis, oblineret aliud benefieium, pliilio, decis. 528, imprcssà per Farinac, num. 5. Su-
aliquo modo incompalibile; tuncenim non poterilcpi- pra dicta enim ditlio, dummodb, reslringit banc dis-
.scopus illum inslilucre siib conditione, nempe, dum- pensalionem ad mentem ipsius concilii : nam quoad
modô posîca oblineal dispensalionem à Sede Aposto- plura insimul ,
pniclcr in diclo concilio exprcssa, non
licâ; cùm debeal omninô cessare quœvis condilio , c. est dispensalus; quod eliam fuit icnlatum in unâ Cx'sar-
2 de Concess. pnvb., c. 2, de Elect. in 6; Put. dee. augusian. parocliialis de Maella 21 junii 1G21, coram

396, p. 1 ;Caputaquc decis. 298, n. S, p. 2; Mohed., illustrissimo I). Coccino Rota Decano ,
quam habes
decis. 50, n. 2, de Prœb., quia provisio in beneficiali- impressam pênes Vivian, in calcc suse praxis jurispalr.,

bus est aclus legilimus qui non recipit dicm , neque decis. 47, n. 16, per b;icc verba : Neque etiam obstat,

conditionem, c. Si tibi absenii, de Pra;b. in G, reg. quod Ludoi'icus fuit dispensatus, ut plura recipere, et

Actus iegitimo, ff. de Reg. jur., et licèt jura pra^dicta dummodb plura non essent, retincre, de, quo casu da-
loquanlur de coUalione, idem tamen dicendum de in- tur quidoh acquisilio, sed non relenlio, c. Non potest, in
slilutione, Gloss. in Clem, 1 , de Rerum permut. In fin. de Pra^b. in G ; Clem. .S( plures, eod. lit. ; Rot.

isio tamen casu, cùm non possit ordinarius dispen- 1

decis. 528, num. 1, p. 1, in récent. Unde generaliter
 ,

8;> .in. 11. m DISPENSATIONE SUPER lUUEGL'LARITATE EX DEFECTU SACR.\.MENT1. 00

dispcnsalionem ad unius ul per Rebufl'. in Piaxi, lil. do lUspous. lat. ;clal.

isla cl;iiisula rcslriiigit ijisain
posliiiodùiii vers. Et in&imul Rot., decis. ±23, n. 2(5, p. 1, divers.
lanlùin beiiclicii loleiilioiiciii, ut opliiiiô
;

id. Gare, in aildil. ad uuiii. ôju, cap.

"i, p. Idoù subdilur vorbum, retinere.
declaravit
11, ubi ad id rel'erl doclaralioiicni sacnc Coiigrcgalio- Ac uLASCLMotii; 1'i:.nsiom;s, annlas sti'tK simu.ilm,

nis concilii 1 julii 151)5, iciioris bcquciilis, videlicel

: YKLUlSSlMILU'MUEMiltClORLM FIllC TIULS, ClC. — Euilplu-
Congregatio concHii censuit, qui dispeusatus est ad béné- ries in dubium revocalum an dispensalus ad bencrieia

ficia, dttiniHûdh simili

ptnra no)i sint, non possc obliiicre censealur eliam dispensalus ad |)cnsiones, absque eo

vlura , iiuàiii iiinun, (iiidinvis illiid ad vitain ubliiiciilis quùd id exprimcrolur in dispensalionc. Et omissisqua;

Itononficè sitstentaudam non suljici'ici. El iii pruposilo pro iiarto allirnialivâ adduci possenl, soliun milii vi-

refert Consil.Navar. "20, do Piicb., (iiiôd isla tlauâula sum luit oain lanlinn opitiiononi amplocti,quio in quo-
cœpit appoiii suo icmpoie in dispcnsalionibus, quibus tidianà praxi lanquàm verior recopia est nempe
;

Papa dispensât ad ordiiies sacios , et bcncficia cun» quùd si pensio rcscrvclurlocobcneficii, ut commodiùs
illegiliinis dispcnsalis ab episoopo ad (pialuor mino- oralor suslonlari valoat , vel ex causa resignalioiiis,

res, et uiunn siniplex (iiodiè tanien apponitur in qni- sou ceSbionis , ne niniirùiu dispoiidium patiatur , erit

buscuniquc dispeiisationibus ad ordines cl bénéficia) de boc facionda montio; nam porindo est ac si esset

subdens ibi id. Nav. quùd cùm res esset obscura et beneficium, Car., de Bcnef., p. 1, num. 81, et sic Iio-

ejus declaratio à mente concedenlis gratiam, pendere diè qua'libet pensio qu;x; reservalurad viiam recipien-

vidcrctur, consultas super boc D. Dataiius respon- tis succodit loco beisoficii ; et proptcrea non includi-
dit, monlem Pap;xi et suam esse, ut virtute bujusmodi tur sub iilà goneralitale, quœcumque et qualincum-

dispensaiionisiuillus duo benelicia simui retiuerepos- r/?{e,etc.,(juia mal riaestodiosa, et cessai argumontun»
sil ; sed quod in hoc lantùni prosil ; ut qui absque illâ à paritalc raiionis; Navar. , cons. \\, num. 2, de
non potcrit obtinere , nisi unum siniplex et primum Temp.ordin., ubi ait quôd qui non est capax beneficii,
quod sibi coiiferretur , \irlute bujus poierit obtinere noque est pensionis, salleni secundùm slylum Curiic,

et retincre illud quodcunique maluerit ; modo non re- \

qui est sorvandus, c. Quàm gravi, de crim. fal. Gare,
lineat duo siniul, et Lie est verus intelloclus supra di- d. c. 5, num. 121.
cta; clausuLc, cui adstipulatur communis praxis Curia;, Hic lamen licèl de dispensatione super bigamiù,
ut fatentur qui eamdem praxim benè callent. Undc si agaïur pro laico pelenic socum super eâ dispensari
quis pcliorit sibi postinodùm aliud bcneficium conl'er- ad ordines et benencia , ac ad pensiones anuuas, non

ri, tenctur expriniere dispensalioncni priîis obtentani propterca à noslrà praxi dovium agnovimus, si pra;-

cuni diclà claiisulà : Duinmod'o simul plura non sint ;

missis quxdaiu nova cl colobris RolLXidecisio annecla-
et sic petere dispcnsalionem ; et ita successive quoties tur, quœ inde emanavil pro validilale Iranslalionis
novuni bencfioiuin assequelur. pensionis ad favorem principis Porrelli, per bon. mcm.
Est lanien liic advertendum quôd pcr plura bénéfi- cardinaleni de Moiitalio, vigore iiidulli Iransferendi à

cia ea intelligimus quœ inler S8 divisa snnl, et in titu- Sixlo Y sibi concessa;, non obslanlibus bigamià per

lum ;
quse enim sunt légitime unita vel connexa , illi- ipsum principemcoiilraotà, et aliis in eàdom docisionc
citum non est retinere, ul habetur in cap, unie. 20, expressis; qua; cumin liâc malerià dispensationis su-
quœst. 3, et in cap. Ciim venissenl, de Rest. spol.cap. per irregularilale bigamia;, pliires casus , eliam in

Eani te, de /Etat, et Quaiit., c. Extirpandœ, § Qui praxi scilu dignos conlineat, illius lenorem lue sub-
rerb, de Pra;b., sicut nec etiam vcniunt unum in titu- ncclerevisum est; permissis priùs ipsius indulli vt;r-

lum, et aliud conmiendatum ad sex mcnses tanlùni bis, ut sequilur, videlicel :

et sic commenda temporalis, ut in c. Nemo potesi , de Teciun, ul eliamsi conligevit vel non contigerii te qua-

Eli'ct., et in notorià praxi servatur. Icmcumque mililiam ciiJHsvis ordinis et professionis , re-

Dixi, commenda temporalis, quia aliter dicendum est ijularem ingredi, habilumque pcr illius fratrcs gestari sn-

de commenda perpétua, quai nibil difTert ab aliis pro- litiim suscipere,et profcssioncm pcr coscmitli consuelam,
visionibus bcneficiorum ; (piinimô ipsa commenda per- expresse cmittcre, et etiam niatrimonium ciim quàcumquc

pétua dicitur dispensatio palliata ad obtincndum ali- muliere, etiam viduà , et successive cum diversis nuptù,

quod beneficium, aiiàs in tilulum oblineri proliibilum, ac aliter corruplà , scmel vel pluries prœter ,
vclconlra

sicut dicil'ir de uiiione toniporali, Cassad., docis. 53, (ormam stabilimcntorum et privilcgiorum dictœ miiiiiie

nimi. 5, super rcg. sub quibuscumque tenoribus,et formis concessorum, etc.,

RKTi.Ntr.E. — Tarn pcr supra dicta, quàm alia jura contraliere, et ad secunda, ac etiam plura laiculia scn

constat, quùd dispensa lus ad retinendum et recipien- etiam matrimonialia vota , aut secundas vel plurcs nn-

dum non , est disponsalus ab oblinendum, Mar. Ant. plias transire, ac carnali copulàconsummare, de . ,
qnas-

yar. Resol., 1. 1, resol. 19, n. 14, aliud enim csl posse cunujue pensiones annuas , etc., retinere, recipere ; lia-

recipere, et aliud posse retinere. Franc, in c. Nonpo- bere, etc., libère et licite possis , et valcas apostolicà

test,^ Illud, num. 2, de Pr;ieb. in 0, ubi ait quod dis- auctoritate lenore prœsentiutn , de specialis dono graliœ
pensatio facta, ut quis possit simul duo bénéficia cu- dispensamus.
rala recipere, non iiicludit quôd possit illa simul Pncdicticverôdocisionis tonor talis ost,utsequitur.

retinere, nisi hoc fuerit expressuui et sic in proliibi- R. P. D. VniiLi Ferrariens. pensionis. 21 mariii
;

lis,utliic, verbum,recip«e,nou includil relenlioneni, 1G27.

 ,

9i PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 92

Sixiiis Papa V Cardiiiali Monlalio ex sororc ger- Serapli., dbcis. 598, rium. 7, ci decis. 121, n. Il, et

iiiaiiâ inoiiepoli duas f;K'iiltalos Iraiisfeicndi poii.-sio- decis. î)")9, n. 2, et ideô ad effecluni pensionis acqui-
iies coiiccssil : uiiain ad favorein uiiius, \cl pliirium rendsc ,
princeps dicitur persona ecclesiastica per
persoiiariim ccclesiasticariim, qiiibns Iranslalioncs suf- pra;allcgata.

fragari voluil, pcriiide ac si per ipsiiin poiitificem con- Secunda verô facullas transfcrendi esi ad favorem
sislorialiter legilimis, et urgeiUissiiuis causis de car- illorum qui non fuerint clericali cbaraclere iiisigniti,

dinaliuiii coiisilio facloe fiiissenl; allerain ad favorcm ex nunc ,

prout ex lune postquàm eodem cliaractere

unius, vel plurium pcrsonarum cliain liospitaliuni re- fuerint insiguiti, et consequenler mullô magis virtule
giilariiiin expresse professoruiii , aut alias similiijus istius secundai facultatis , sat esl quôd prince|)S jam
de caiisis incapaciuin, aut iioiidùm clericali characlerc baberet lonsuram , cùm làc Sixlus conformet se cum
iiisignitonim ex nunc ,
prout ex tune ,
postquàm co- eisdem verbis concilii , sess. 25 , c. 2 , ibi : Qui jam
doin cliaractere fuerint insigiiili. clericali lonsurâ insignili essent. llnde laies babeuiur
Idem quoque Sixlus dispensavit D. [irincipem Per- pro clericis et personis ccclesiasticis, ad elleclum

reltuni pronepoleiii jam clericldi loiisurâ insigniluin pensionis.

ad rcliiicndum et recipienduniquascumqiie pensiones Neque obslat quôd princeps per bigamiam reman •

rescrvalas et rcservandas, eliaiiisi contigerit vel non seril denudatus omni privilegio clericali, cap. î de
conligerit conlrahcre nialrimoiiium cum qiiàciimqiie Bigam. in G, et ideô non sil persona ecclesiastica, sed
nmlicie otiani viduà et successive ciun diversis uu- purus laicus, et qualilas clericalis remanserit exlincta,
ptà, ac aliter corrupià seiucl vel plurios, et ad sccunda cùm secundùm theologos prima lonsura non sil ordo,
ac etiam plura laicalia , seu malrinionialia vota , aut nec imprimat characterem, quia quidquid dicant llieo-

secundas nuptias Iraiisirc deccnieiido per coutraclum logi, magis communis senlentia canonistarum lenct
matrimonii etiam pliuies, ut prœferlur reiterari pen- contrarium ,
quam Rota pluries secula est ,
quôd sci-

siones n)i!iiniè extiiictas esse, aut fore, iniiiùsque an- licet prima lonsura sil ordo , cl clericalis cliaracler

nuUari aut invalidari, ciim derogationeproviiiciaiium, indelebilis, et bigamus amittat quidem privilégia, sed

synodaliimi, Lateranensis, alioruniqiie etiam genera- non cbaraeterem indelebilem et remaiieat clericus ,
;

lium coiiciliornm, necnon Pii Pap;c Y, declarantis pen- text. enim in cap. 1 dicit quôd bigamus est nudalus

siones per fuluri matrimonii coiitractnm cxlinctas omni privilegio clericali , non tamen dic.t (piôd non
ccnseri. remaneat clericus ; ita tenent Butr. in c. Joannes, n.
Virtulc suprr.dictarum facultatum cardinalis Mon- 17 ; Imol. n. 18, in sin. de Cler. conjugal, , c. Cùm
taltus annuam pcnsioncm scutormn trium milliimi conimgat , et ibi Gloss. in verb. Àbbaii , de yEtal. et
ami in auro sibi reservatam super fruclibus episcopa- Qualit. ; llosl. col. { ; Joan. Andr. col. 2 ; Bulr. num.
lùs Fcrrariensis transtiilit ad favorem principis Per- G ; Gard. (j. 2 ; ^-Egid. q. 7, Aiicb. in fin. ; Abb. num.
relti ejus l'ratris, et disputalo dubio coram Remboldo 1 ; Gemin. in c. Cleros, col. 5, rn fin., ubi Pnepos.,

sub die 14. juiiii 1624 , dixeruntdomini, translationera num. 4, distinct. 21 ; Abb. in c. 1, num. 6, de Vit. et
sustineii, quo itennn reproposilo sub die 15 niaii Ilonest. cleric; Félin, in c. Sicul pro cerlo, n. 2 , de
162G, douiini sleterunt in decisis. UndècumD. cardi- Simon. ; Gabr. cons. 181 ; n. 5, lib. 2 , Rot. divers,

nalis Lenius voluisset tertiâ vice audiri, utrâqiie parte decis. 731, n. 5 et 6, p. 1, Sylvestr. in Sum. in verb.

informante sub die 21 u.artii 1027, censucriintdomi- Ordo; Covar. in c. 4, Quia nos , n. de Testam. ; Gard,
ni,non esse recedenduni à decisis tam inspeclis am- in Clem. Dudùm, in 8, not. deSepult. ; Gregor. decis.
Labus facullatibus cardinalis Montalti, quàm dispensa- SIC, n. 8 ei 9; Rot. decis. 1, n. 6, bigam. in nov. et
lione l>. principis. fuit dictum in supra dicta Veronen. pensionis, et in

Prima cnim facullas transfcrendi est ad favorem Cûosaraugustanâ pensionis 18 Junii IGIO, coram card.
uiiius, vel plurium personarum ecclcsiasticaruni , et Lancellotto. Slant enim simul quôd quis remaneat
D. princeps ad dilTcrenliaui laicorum, secundùm sub- clericus , non tamen gaudeat privilegiis clericorum
jectam uiaieriam peusionis, est persona ecclesiastica. Abb. in c. 1, num. 6, de Vit. et Ilonest. cleric. , et

cùm liabeat primam tousuram qu;^e elficil, ut dicatur l)roplerca princeps per cbaraclerem impressum et

dericus , et persona ecclesiastica, cap. Cùm contingut, indelebilem babito semper remanel clericus.
dcyEtal. et Qualil., c. Cleros , 20 dist. conc. Trid. Nec dicatur quôd per bigamiam aniillanlur clerico-
sess. 23, cîip. ^; Lap. aileg. 138, nuni. 12, et dixit rum privilégia, et eorum exercilium, illisque princeps
Piola in Ainilen. pensîbiiis 27 juuii IftOS , coram card. remanserit denudalus, et cbaracter mortificalus, juxla
Laiiccilolo, et in Yerronen. pcnsioiiis 23 febr. 1600, d. c. 1 de Bigam. in G, quia cùm Sixlus V ad eUVctinn
coram eodem, in quà dîini agcretur de interprelatiouc pensionis (ut supra relatum est) dispcnsaverit princi-
indulti Pii V, ad favorem cardinalis Alexandrini, ni pem ante incursum bigamise , versantur iii dispensa-
posset iransferre pensiones in personasccclesia^licas, lione prawentivâ removendo de
et praîservativâ ,
quae
fuit marchionem Boncllum uxoratum esse
dictnni medio obslaculum Ganonis inducUvi bigamiam im- ,

personau) ecclesiasticam, ex qiio habebat primam ton- pcdit incursum bigami;i', et eflicil ut reman. 'al non
surain; veiba enim de personis ccclesiasticis suut in- solùm pruîservalus clericatus babitu inilclchilis sed ,

lelligfehdd seciiiidinn subjectam materiam pensionum, eiiam exerciliuni ad effecluni dispensatum respeclu
de quibus Sixlus V loquebalur, Aym. consil. IG, n. 3; pcnsionuiii, juxia iènoreni dispehsaiiônis Drsevcnliy.TC,
93 LIB. 11. DE DISPENSATIONE SLPKIl IRUEGULARITATE EX DEFECTL' SACRAMEÎSTI. 94

ac sibigamia Runquàm essel iucnrsa, ila m remaneal sationis, videlicct : Dcccriiottes per coniraclutn viatri-

princops in eodcm statu prinui;vo, inoiit cr;it aute l)i- nwnii clium plurics , ul prwfcrlur , rcilerari ,
pensiones

gaiiiiam; Turrecrcin. in c. Quisqnis mile, n. I, et ibi minime exliucUis esse, aul fore, iiiinitsfiue unnullari , et

Pnïipos. n. 1 , et Gcmin. ibid. , disl. 8i;Molin. do invalidari ; cv'j,o pncvonicndo cl pra;scrvando ; nani

Just. et Jur. loni. 2, tract. 2, disp. 108,

vers. Quoniam cùm per contraclum matrimonii pensiones cxtingue-

eo ipso; Snarez de Leg. lib. {*, cap. il ,

n. i et 5; renlur, Gig. de Pens. q. 54, et cons. 23, n. 7 et 40, et

8, disp. inini. Azor. dicitur in supradiclàCiesarangusiam'i pensionis 18 junii

Sancb. de Matrim. lib. 1 , 1 ;

Inslit. moral., lib. 3, cap. Ui, in princ. , et quô ila 1610, coram cardinali Laiiccllolto, Papa non revivi-
dispensaïus rcnianeat idem ac si non indiguissct dis- secndo pensiones, sed pru!venicndocasumexlinclionis
pensatione, Joan. Andr. in regul. in gencrali, nuni. reliiiuit cas in primœvo statu, et una pars dis|)ensa-

5, vers. Quadragesimiis seplimus, de Reg.jur., in G ;

tionis aliam supplet et déclarât , 1. Qui fdiabus , iî. de

tanta cniin est vis apostolicue dispcnsationis pr;cvcn- Leg. 1, et propterea supradicli docloros dislinguunt

l\\x, quoad defectus juris positivi ,

quùd qnis dicalur lanlùm inter disi)ensationem antccedcntem et subsc-

esse in eâdcni habilitate, et idem sit esse habilem qucntem; nam antecedens pra.'servat, subsequens lollit;

de jure communi, vel ex dispensatione Papae; An- Suar. de Leg. lib. 6, cap. 11 , num. 4: Molin. d. dis-

cliar. cons. iOi, in primo dub. ; Dec. cons. 542, n. put. 108, § Estverb, Azor. Inslit. moral, lib. 5, cap.

4; RebiilV. super concord. rubr. de (Collât. § Prœfa- 15, in princ.

tiquc ordimnii , in v. Idoneis. Idcmquc sit esse ba- Nec dicalur quùd Papa dispensaverit cum principe
bileni de jure quàni ex privilegio,tam in odiosis quàm tanquàm laico, qui de jure est capax pensionis lempo-

in iavorabilibus , Bald. in 1. Cittn exoratione, in princ. ralis, non auleni tanquàm personà ecclesiasiicà ,
quia

H', de Excus. lulor. ; Roi. cons. 79, n. 7, lib. 1 , et apertè apparet Papam voluisse dispensare cum eo uti

propforea decisio in Cocsaraugustanà pensionis 18 habente primam lousuram et personà ecclesiasiicà,

junii lÛlO, corani card. Lancellollo , n. 13, dicit quùd tum quia liltc-rœ dispcnsationis sunt inscriplie : Mi-
ubi adest dispensatio Papa3 ,
pra;servatur clericaïus cliaeli Clerico ; ex inscriplione enim declaralnr Pap^c
ad eiïeclum pensionis, nec per bigamiam amittitur voluntas ad ea qu* Iradit, Joan. Andr. in Reg. ^'on
clericatus et tradit Capr. concl. 97, n. 82. Siculi licet, n. 2, de Reg. Jur. in 6; Lap. alleg. 7, per lot.;

dispensatio clerici ad bellum pricscrvat ab iriegulari- Gig. de Pens. qu;i'St. 22, n. 8; Uot. in. Tolët-inà in-

tatc. Molin. d. lom. 2 de Just. et Jur. tract. 2, dispul. dulli 14 marlii 1G25, coram Remboldo, lum ([uia si

108; Avila de Censur. part. 7, de Homic. in bello, princeps non obslante bigamià remancbat cloricus et

disp. G, dubit. 2, in concl., et judices in vim privi- habebat characterem indebilem secundùm opinioncin
legii anlecedcntis prœservantur ab incursu irregu- canonistarum à Rolà approbatam, ut supra dictdrii est;

laritatis ; Sayr. de Censur. lib. G, cap. 18 ; si ergo sit poliùs verisimile quùd Papa voluerii consideraré
impeditiir incursus bigami^xï ,
pinguius jus conccssit banc qualitatem quam princeps babebal, cl pnescrx are

principi Papa ,
quàm si expresse dispensàssel super exercilium characteris impressi ad elTeclum retinendi
bigamià. et ccnsequendi pensiones, cùm longé faciliùs detiii-

Eôque niagis, quia Sixtus derogavit conciliis gene- releniio et dispensatio, utquis ministrel in ordine jaui

ralibus et sic d. c. 1. desumplo ex concilio generali susceplo; Serapb , decis. 625, num. G, et in puncio
,

Lugduncn. Dec. cons. 3il , n. 10, vers. El in tali bigan!i;^e; Sancbez, de Matrim. ; lib. 7, disp. 80 ;
limi

cUiusiUà , Prob. ad Monach. in cap. Cwm in tua, nuni. quia cùm de stylo Curise pro pensionibus requiralur

2i. deConsuet. Abb., in cap. iia; par<e, n. 2, vers.Srt/- clericatus , intentio Papa; et ejus gralia recipit inter-

lem in génère , de CappcU. nionac. Gozad. cons. 6 , n. prt'talioncm à supradiclo stylo; Félin, in cap. Super

55, et luit diciuin in Concben. exemptionis dcciniarum lilleris, n. 8 de Rescript. ;

Cassad. decis. 12, n. 14, de

17 Marlii 1,')87, coram Orano. Praibend. ;

num. G, lib. 1 lum quia pro
Put. dec. 181, ;

Nec obstat quùd in dispensatione principis adsinf pensione ad favorem laici non requircbatur dorogatio
verba Si conligcril contraliere mutrinionium,
: etc., quasi, conciliorum etiam generalium, ex dcrogaiione colligi-
verba : Si conligcril, conditionalia , elTectus dispcnsa- tur qualitas gratiaî et intentio Papai ;
Bald. in 1. Emu
lionis iucrit coUatus posl incursam bigamiam, quia quam, n. 3G, c. de Fideicom.; tum quia isla dis|>ensa-

omisso, quùd verba dicunt : El si conligcril, vel non tio estprœventiva, et sic resistit incursui bigamiaî, ut

conligcril, etc., qucefueruntapposila.ut exprimerentur supra deductum est lum quia sequeretur quùd ante
;

casus dispcnsationis, cùm Papa de prrescnti dispeiiset; bigamiam princeps retlhcret pcnsionem uti clericus ,
ex quo utilur verbo tcmporis pra'senlis, dispensamus ; poslea vorù uti laicus, cl ista mutatio non prœsumitur,
dispensatio dicitur pnra et pneventiva, cùm tempus sod poliùs continnalio et conservatio ejusdcm status,
dispcnsationis atlendi debeal, licét, ut pra^vcntionis tum quia magis dccori Ecclesia) , ut tanquàm elericué

cxecutione et effectu qnis fruatur, exspectandi siiit ca- reiineat et acquii-al pensiones, quàm uti laicus; tûiii

sus fuluri oxpressi in dispensatione ; Gig. de Pens. qnia parnm aut niliil isla dispensatio sniïragaretur, si

cous. 23, n. 10, vers. Pulo lamen , et fuit diclum in inlelligorctur concessa uti laico.

CLCsarang. pensionis 18 Jimii 1599, coram Gypsio. Non oitstal (i.uùd princeps non gaiideat privilégie
Et quùd cirecl'is dispcnsationis sit parus aiite iucur- iori, et aliisprivilegiis, seu elToctibus clei-icains, qUiS

suin bigamiai , apparet ex sequentibus verbis dispcn- sullicil quùd sit (iispeiisalus pfô peusioiiibtis • Mn\ îti
 ,

95
PRAXIS DISPENSAïlONUM APOSTOLICARUM. 96
lib. 2.; Anchar. cons. 225, n. 2; Pcregr. de Fidei-
lioc CASH (lispensationis relincl piuiceps clericalum
in c. Quisquis, in pritic, vers. Nisi
com. art. 23, n. 32, vers. Sccunda est, et paulù posl,
ill;i!Siiin ; Tunccr.
Prœp., vers. Tiimcn si cor- vers. Cum derogalione obslantium; Rot. decis. 505, u.
cuin idlidispcnsclur, cl ibi
(i, part. 1, divers.; liic aulcni Papa dispcnsavil cum
vUjiinlur, cl (jcniiii., disl. 8i.
oblineiidas et coii- dciogationc anqdissiinà onniium conciliorum ctiam
Noc obslal quôd dispensalio ad ,

generalium^, et sic d.cap. de liigani. in 0.

sequcndas pcnsioncs rcscrvatas et rcservandas non
cuniprehondalcasum Iranslationis pensionis, nisi e.\- Secundo cxenipla supradictà suut incasibus in quibus
ex Yerall. docis. 5î22 macula csl incursa; bic incursus bigamia) non evenit ob
priiiiatur, ul vidclur dcsunii
dispensalionem prseventivam cl ob derogationem, cap.
part. 2, etexdccis. 115, n. 1, part. 2, in rccenl., quia
sub verbis relincndi 1 de lîigani. in C est obvialum denudationi exercitii
in supradictà dispensationc
;
,

clericatus ad eireclum pensionis; Oldrad. Consil. 327,

rccipiendi, conscqucndi ac cxigcndi pcnsioncs rcscr-
rcservandas coniprcbcndilur ctiam casus
in princ, Bart. cons. 17, num. 1 et 2, lib. 2, Fedcr.
vatas et ,

de Sen. cons. 30, vers. Sed dispe)isalio non est BcUam.,

per piam iranslationis; T.reg. dccis. 48, nnn). 5, et '"iiit ;

diclnm in Uomanâ pensionis 1 7 junii 1G22, coram l5u-

consil. 32, n. 5 el 17; Abb. in cap. lin., n. 4, de
Scliismal.
ralto, cl ratio est quia in Iranslationeextinguiturpcn-
sio anliqua cl rcscrvatur nova ; Cabr. cons. 18G, n. Tertio quid<piid sit quoad dcl'cclus naluralcs, si illi

C, lib. \ .
per dispensalionem Papse r'emoveantur, vcl ne, cl re»

et prccservatio dispon-
quiralur ficlio, ul Iradunt doclorcs in Callus, §
Non obstat quùd prœvcnlio , 1.

saiionis opcrcturquoad culpam et pœnam, non autcni Quid si tantiitn, ff. de Lib. cl Posthuni. ; Bart, in I:

quoad antiqunm statum personne ecclcsiasticcc, de quo fin. num. 2, c. de Ilis qui ven. a;lal. impclr., utique

bigamus remanet denudatus, cûm Papa non occulla- in dclcctibus juris posilivi, si Papa dispensai verè, et

verit explicité aut implicite coulrariuni, ul (itinposlii-

non ficlè disponil, cl prœvcnicndo efficit ut ctiam se-

iiiinio in quo fil occultai io conirarii per liclioucni cundùm rci veritalem nun<piàm ut incursa bigamia,

apud vcl irregularitas iuducla ex disposilione canonis, ila

contra veritalem fingcndo nunquàni queni fuisse
Nam postiiinininm, Insl.
ut propterea verè cl propriè semper qurs remaneat
hosles, § Si ahhoslibus, vers.
Post- idem, prout ab initio crat anle biganiiam vcl casum
quib. mod. jus patria; potestatis solvitur, \.

irregularilatis, c. Lector, dist. 24, ubi Archidiac. n. 3,

liniinii, ff. de c. et posllinnn. rêver. Nani excinplujn
Turrccrem. in c. Quisquis, anle num. 1, vers. Nisi
postliminii subscquitur iactum, et ideô per fictioncm
quod babuit effc- cum tuli dispenselur , Prœpos. vers. Tamen si corri-
requirilur sublatio et occultatio iilius

non requirilur ali- gantur; Gcunn. super 1 Glos., vers. Niliilominits, dist,
clum; al in dispensationc procvenlivâ,
prncscrvet ab incursu bigamix', 84; Joan. Andr. in Reg. in gencrali , n. 5, de Reg.
qua occidtatio, cùni illa

unde non sequitur evcnlus jur; in 6; Oldr. cons. 215, n. 5; Dec. in c. At sicle-
ut supra deductum est, si

non requirilur occultatio, rici, § de Adult. num. 168, de Judic, et cons. 206,
et factuni incursûs biganiine,
quod secundùm opinionem canonistaruni posl
numéro 6; Rot. num. 3, in fin.,
Divers., decis. 505,
ultra
part. 1.
biganiiam remanet clericatus impressus indclcbilis,
contraria clcricatui, ncc Gralià Clcmcnlis Papa; VIII non indigcl piinceps,
et sic bigamia non est illi

répugnai; Joan. Andr. in cap. Super, num, 12, de Bi- el nisi ad cffcctum non geslandi babilum et tonsuram,

gam. ; Rot- d. decis. unie. num. 3 de Bigam. in nov. ;

cùm (([uidquid sit rcspeclu pensionum quas princeps
num. 9, oblinebal, et non deferebat babilum el tonsuram et
Navar. dcRcdditibus, Eccles. monit. 1, q. 57,
,

infin.,ctnum. 12etl3; Arcliidiac. in cap. Lecïor, num. ideô inlrare posset consiitutio Sixti V contra non in-

scd cessai privilegiorum excreitium per cedcnles, etc., advcrsùs quam adest gralia Clcmcnlis
2, disl. oi ;

dispensationcm, c. 1 de Bigumis , in 6, qua; disposilio, YIII el revalidalio) , tamen rcspeclu islius pensionis

quod excreitium forsan babct nuper iranslalic, de quâ agitur, non inlrai Consiitutio,
seu obslaculum ,
, si

vim contrarii, non solûni occultalur , sed de nicdio cùm posl graliam de non incedcndo in liabilu et ton-

cl conservalur cxercilium clericatus ad effe- surà fuerit acquisita ; consiitutio enim Sixti exiinguit
lullilnr ,

pcnsioncm ob non delalioncm babitùs el tonsuraî, non

ctuni pcnsionuni ex dispensationc praîvenlivâ supra-
dictà cuni derogalione concilioruni eliara generalium, tamen rcddil illum incapacem obliuendi pcnsioncs
de quo propterea nulla fuluras.
el sic, d. c. 1 de Bigani., in 6,
Nec obstat quod dicta consiitutio Sixti innovet
est habenda considcralio.
exemplum cœcorum, et nian- conslitulionem Bonifacii VII relaiam in cap. unico
Née eliam applicalur ,

corum, et curvorum, et spurii, qui si dispcnsentur ad de Cler. conjug. m 6, quia consiitutio Bonifacii lo-

succcdendum remanet macula; Achill. dec. 6, n.2, quitur m clerico qui cum imicâ virgine contraxcril,

Qui sint legit. Seraph. dec. 351, n. 14, prout cœci, nam si tonsuram et veslcm clcricalcm déferai, relinct
fil. ;

mancbi et curvi rémanent cum eorum defeclu, quam- duo privilégia, illud videlicct cap. Si guis suadenle, 17,

vis dispcnsentur. q. 4; allerum quôd non possil conveniri coram judicc

Primo quia ubi Papa plenariè légitimât, vcl cum scculari pro suis deliciis jiixla Parisiense concilium; ,

verô non déferai, privatur islis duobus privilegiis,

derogalione obslantium, removclur omnis macula si

nalivitalis; Glos. in Aulh. Quib. mod. natur . efficiant ex quà constiliitione Bonifacii nibil polesl inferri ad
sui, § fin. in vcrb. Parlicipinni; Castr. cons. -41 , n. 2, incapacilalem clcrici gaudcntis pensionibus et nou ,
97 IJB. 11. DE DISPEXSATIONE SlJl»EIi IKUl :GUL.\IUTATE E\ UEEECTU SACRAMEiNTI. 08

deferenlis habitum et lonsurani, respeclu aciiuisilioiiis \i'Osroi.u:\ alctoiutvti; sili iuseuvanuas. — Nam
pensionis fiiliir.x'. obtinens benelicium, non polosl iilud auctorilate pro-
Alijiie ex liis et aliis nn'liiis explicalis in lUiabus pnà aul cliam episcopi ,
prusionihus onerare, cap.
decisioiiibiis Ucinimidi, ita fuit resolulimi. iSisi De prœb., c. Prœterea, de Cens., solus ciiim Papa
Isla laïueii dispeiisalio vix, et raro concodi consiic- conslituil, assignat et reserval pensiones super benc-
vit, eliaiii porsoiiis sic qiialilicalis, siciit onilies sciunl iiciis in quibus liabel plenissimam jiolcstatcm , id

curialos. Qiiininiù idem Sixliis Y , abslidil bis faeul- Garc.jd.c. o, nnni. 27i. Pensio nainquc aliter rcser-
tatein peroipieiidi cl l'i-liiieiidi liiijiisiiiodi pciisioncs, vata non comprelienderctur sub pncsenti gralià dis-

vohiit(iiie ut laici eliain extra coiijiigium et in cœli- pensalioiiis.

batu vivcntes, ac biganii , et clerici conjugati nullas AicToiuTATE NOSTR\ DISPENSES. — Quia , Ut siipra
novas pensiones possint capere , et qui conjugati non dictum est, nemo à Piipà polesl super bigamia; inq)C-
sunl, si ad primas aiil alias iiuplias transirent, anli- dimenlo dispensaie ,
qiiinimù, ciim conlingal sii.ii-

qnas deinceps peiripcic ; clerici veiô et alii niatrinio- nmm Ponlilicem aliquibus personis qualilicatis iiidul-
iiium, eliani ciim unicà et virgine contracturi , ncc anli- gere, ut possint dispensare cum eorum subdilis su-
(pias retineie possc, ut in suà Constil. sub. dat. kal. per (piibuseumquc irregularilatibus , ex illis semper
oclobr. loC8, Loller.,de Re benef-, 1. 1, q. 40, n.20o. exeipilur ea quLC provenit ex bigamià; sicul videmus
Quia verù Pajja nullis adstringitiir legibus vulg. inter c;cleros in Conslilulione Pauli 111 , <\y\x incipil :

jui'. , videmus proplerea nonnunquàni , eliaiu non Licet dcbituni ,

quà concedilur gcnerali , cl de cjiis li-

(pialilicalis personis , nullisque mcritis intercedenli- centià, provincialibus, pra;positis Societaiis Jesu, pro
bus, banc facultalem, pensionem relinendi in statu tempore existenlibus, et illorum vicariis et loca tc-
conjugali concessisse , licèt non sine niaximis et ex- nenlibus, ut cum ejusdcm societaiis personis, ([ni ex
traordinariis Cavoribus, prout inter ca^teros D. N. Ur- quàvis causa , irregulares fuerinl ,
prasterquàm ex
bauns l'apa Mil , cum Ludovico Francolisio clerico causa bomicidii volunlarii , bigamiie cl mutilalionis
Neapol. ,
qui cùni nonnulia beneUcia ecclesiastica in membrorum, valeant dispensare.
bàc civilale consistentia ad favorem alterins resignàs-
Non OBSTANTiBus. — Eâdem bigamià acconstilulio-
set rescrvalà sibi super illorum fructibus pensione
,
nibus et ordinationibus apostoiiris , etc. Uxc enim
anniià dncatorum triginta nionetx' bujus regni, secum
elausula toUit omnia qusc gratin; obslare possunt, ul
sub bujiismodi lenore dispensavit, videlicèt : Tibi , ut
per Rot. decis. 506, num. 1, p. 1, in reconl.
etiamsi conlbujal malrimoiihim cum quâvis millier e,
cliam viduâ, nullo
, te

tibi jure proliibitâ, semel vel pluries,

Necnon Ecci.esiari'm , IN Qriirs , etc. [
— Quid
conlineat el operelnr li;ec elausula derogaloria statu-
successive tainen et légitimé contrahere, illudque carnali
lorum, abundè dicani in meâ Praxi benel'. toni. 1, c.7,
copulà coiisiimmare, ac iii luibilu, et lonsurà clcricnlibus
per tôt.
non iiiccdcre conlitujat, niliilomiidis pensionem prœfatar.i
percipere, exigere et levare, ac in tuos usus et utililatcm Datlm. — Tripliccm datam babenuis in rescriptis

converlere libéré et licite valeas , apostoiicâ aiictorilate apostolicis, quœ nibiloniinùs idem tempus demon-
,

conccdiinus et indiiUjemus. Decernentes pensionem liu- slral : prima est, quando slatim ac fuerit signala sup-

jusmodi pcr conlraclum nialrinwnii , aiit habitùs cl ton- plicatio , deferlur ad officialem parvœ datœ nuncupa-

siirœ clcricalium non dclationem , minime cesstire, neque lum qui in calce ipsius supplicationis notai parvam
,

extinctam dici vel ccnseri posse. Irritiim guidijiiid seciis dalam; qua; proplerea parva appellatur quia paueis ,

super liis , elc- , allentari prout in litteris in forma verbis inscribilur, videlicèt Apud sanctum Petrtmi :
,

brcvis,sub annula Piscaloris , sub dat. Romœ , apud quarto kal. juiiii, anno decimosexlo, quae ideô stalim
sancinm Pclnun, die^ô janiiarii 1G57, pontificatùs no- appoiiitiir, ut dignoscalnr qiio die graiia concessa

stri aiino iiuarlodecimo. est; quod ila servatur , sive gratia sit concessa à

Ex quibus nibiloniinùs apparet quôd, licèt summus Papa, sive ab alio, ejiis noniine. Scias tanien qiiùd li;s c

Pontit'ex nimis difficilem se reddat ad hujusmodi dis- parva data , in supplicalionc apposita, nullam lideni

pensaliones concedendas cum clerico in matrinionio lacil in jndicio, nec aliquid operalur quoad alios , sed

laiitùm apiul D. dalarium qui illam si sibi videHir,

luluro, id quandoque concedit, prxserlini ex supposi- ,

laliùs modo iiilVascripto exleiidit ac mullolics datiii^

lione conlinualionis status cieriealis , ne forte pusilli ;

differenler bas parv;!S datas, poslea aulem ex causa

et ignorantes scandalizentiir , ut ait Lolter. , lib. 1,
,

q. iO, nuni. 198, ex Navar. in Manual., cap. 25, antc sibi benevisà, illas exieiidere récusai, et hx sunl tem-

mnn. 120, vers. A'ec tamen probo. Nidlibi nanique ani- porales ;
quia post quoddam lempiis, non solet cas ex-

bigitur posse Pontificem juste pensionem eliani con- tendere, el sic inscrviunl in siguum mcmoriie super

j\igalo conccdcrc, non solùin ob ministeria qiuv con- gralià concessa vel conccdendà, ut ad datam illius

jiigaïus ipso praîstiiit Ecclesiic sed etlam ratione lemporis rtlrotr;ilialiir , leslc Mandos. , reg. 15,
,

paupcriatis, aiil alià juslâ causa occurrente, cùni non quaîst. 2, num. 5
bit ipsius l'onliilcis potestas in assignandis pensionibus Seeunda data est, ciim per ipsum D. dalarium, post
alligala , ut ex solà causa lanmlatùs Ecclesice illas re- revisani supplieatioiiem à revisoribus ad id depulatis,
scrvet, ita docct Sancb., de Matrim., lib. 7, disp. ii, apponitur in ipsà supplicalionc paulù supra parvam
luim. 0, circa fineni. dalam, dicendo sic : Dat. IIoukc ,
apud san«lum Pe-
99 PRAXIS DISI'ENSATIONUM APOSTOLICARUM. 100

Iriiiu ,
qnario kol. jiiiiii , anno decimo scxlo. Ipsius ibi fucril divinilùs scdes Apostolica ordinaia , cap.

enifu D. datarii proprium munus est, dalarc oiiiiics Per venerabilem ,

qui tilii sint legit. , ac propterea ju-
supplicalioïKîs, tain graliaî quàin justiliac, cxlendcndo stum est quùd Papa ibi rcsidcat , Gonz., Gloss. 13,

ipsaiu dalaiii, ni dicliiin est. Qiiod ([iiidcia nniiius da- num. 5, quôd divinâ providentià consliluUun est, nam
taiuli crat eliain anti(iiiilùs coiiccssuin iiisigni pcr- licèt ipse Papa peculiari nomine vocetur cpiscopus
soii;c quai primicoriiis vocabatur , cui iiitor prolono- urbisRoma; c. Si quis Episcopus 7, qua;sl. l,est
, ,

larios, in signuin niajoris praîrogativic, conccssa erat tamen propric ordinarius cunctorum, llost. in c. Di-
hécc facullas , et cxindè pervenit ad manus bibliolhc- Iccti filii , n. 5 , de For. comp., quia licèt urbs Roma
carii scdis Aposlolicye ,
qui pro vicccanccllaiio acci- non dicalur babcre diœcesim , Buigas. , de Irregul ,

piol)alur, ut ail Saiiien. in proœni. rognl., q. 1, n. G, p. G, q. 2, n. -4, nihilominùs niimincin lat(!t , Papam
el ab ipso bibiiolhccario observatuni est ,
peivenissc toUnn orbcni liabcrc pro proprià diœccsi , Fclin. in
ad ununi ex insignibus prœlalis Iloniana; curiœ ; unde c. Gratiœ, num. !2 , vers. Et de hoc aliùs , do Oflic.

hoc datarii munus excelsius subliniiusque cunctis om- ordin. , sicut cliam lotus mundus dicilur parocliia
nibus censelur, licèl iliius ofliciuui per obiUnn sumuii Pap;ii; , id. Gonz. in § 1 ,
prooem. num. 7 ri 8 , et sic

Poiilificis omninù expiret, ut ex Constitutionc Pii IV, tanciiiàm patcr onmium, cùm vices Dci goral, c. ull.
Gl, super reformatione conclavis in electionc Romani de Pacl. in G , exlendit commodiùs manus suas per
Pontifleis, constat; quâ eliam cavetur ut ipse da- lotum, ut omnibus suis dilectis liliis provideat , illos-

tarius non solînn datas, per cum aiUca notatas, exlcn- que cuslodiat, gubernet et régal, undè non immcrilô
dendi polestate careat , sed quascuuique supplicalio- dicta sedcs collocata est in urbe Romanâ , cùm illa in

nes, sive gratiae , sive justiliaî ,

qu^e temporc obilùs medio mundi sila sit, ut perMandos., reg. IG, q. 41,

priedicli sunnni Pontificis penès eunidem dalarium el num. 7, per auclorem ibi per eum allegalutn, cujus

ejus officiales datarite reperiuntur, eiiamsi sup.plica- verba sunt hsec : Cùm ergo à 7iaiurà rcrum hœc ila

liones ipsa? datatic fuerint, collegio cardinalium slalim sint in mundo collocata , ut omnes nalioncs iinmodernlis
&ub sigillo clausas, prycsentare tenealur, fuluro summo inixtionibus sint disparalœ, placuit ut inter spatia tolius

Ponlilici reservandas; prohibendo insuper ne cardi- Orbis tenarum trcjiomunque medio mundi populus llo-

nales et priclali signatune graliaî el juslitiai, ipsà sede inamis possidcrel fuies, etc.
vacante, supplic;ilioues et commissiones aliquas, Quanivis ex piuribus datis diversarum litlerarum
etiamsi supplicautes ,
parvas datas , ut moris est, aposlolicarum, legamus nniltos summos Pontificcs ad
anlca obtinuerint , signare valeant; sed eorum officia divorsa loca, ex divcrsis causis se Iranstulisse ut,

omninù cessare inteliiganlur; quôd si contra pra-missa inter caîteros, legitur de Alexandro IV, qui cùm esset

q\iidquam ad cujusvis, etiaui cardinalis, instauliam, pronunliatus sununus Pontiiex in bàc civitate INeapoli,
attenlare praisumpserit , irriium cl iiiane existai ei confirmavitin ipsà ordinem fratrum etmilitum hospi-
nihilominùs falsi crimcn incurral; illius rationcni fu- talis leprosorum sancli Lazari Hicrosolymitani , sub
turo Ponliflci reddiluius, ut in d. constit. qua; incipil : régula S. Augnslini , sub dal., INeapoli, lerlio kal.
In eligcndis, sub dal., Romse, apud S. Pclrum, 15G2, maii, anno primo.
septimo id. oclobris, anno tertio. Per muitos eliam annos Romani Pontifices civitus
Ac propterea, cùm omnia praimissa cessent perol)i- persequentibiis abUrbe exulare compuisi suiil, ut palet,
lum sunmii Pontificis inlroduclinn , est ut , statim tum ex historiis lum ex lî. Beruardo, epist. 242 ad
,

posl illius decessum , fiai congrogalio cardinalium popnliun Uomanum, et epist. 243 ad Corradum inipe-
tune priesenlium in l]ri)c , in camcrâ consistorii , in ratorem ; spontc qnoque manserunt in Galliis, cum
quâ rumpilur annulus Piscatorius, et plumbum, ac lolà curiâ, per annos sepluaginta. Nihilominùs tamen
postea mandalur , ut ad prcescriplum dictoc constitu- sedes nunquàm translata fuit, aut Romanus episcopa-
lionis, sigilleulur dicta; supplicationes el pra;senten- tus cum Avenionensi aut alio aliquo conimulalus.
tur, ut suprà diclum est. Jussu cnim Domini Roma; fixa est Apostolica Pctri
Tertia data est illa quœ pinguiùs cxlenditur in lil- sedes, ut lestatur S. Marcellus Papa et Martyr in epi-
teris , super supplicatione expediendis , et hoc modo slolà ad Antioclienos , ubi dicit Petrum ,
jubente Do-
videlicet : Dat. Roma; , apud S. Pclrum, anno incar- mino , Roma; sedem suam ex Antiochiâ iranstulisse ;

nationis dominica; millesimo sexcenlesimo trigesimo id etiam lostalur B. Ambrosius in Oratione do non Ira-

oclavo, quarto kal. junii, pontificatûs noslri anno de- dendis bnsilicis, ubi refert Chrislum omninù voluisse ut
cimo sexto. Poirus Romie moreretur, et idcircô ei fugieuti dixisse :

De vi lamen et effectu dat;ic, sive parva;, sive VcnioRomam iterùm crucifigi; quod e^t manifestum
magna; , satis multi scripscrunl, ac propterea aliquid siginmi Deum voluisse, per mortem Pelri , Roma;
ampliùs liic non repelam , ne eorum dicta Iranscri- firmari ejus sedem, ut oplimè argumenlalur Bcllarm.,
berc videar ,
quainvis aliqua de necessitale dicam in lib. /(., de Rom. Pontif., cap. 4..

mcis Addilionibus ad Hieron. Paul, cancell. Apost. Ex ipiibus coUigitur quôd actualis etiam Papa; resi-
correctorem, lib. 5, c. 9, à n. 51 ad 61. denlia debeat esse Roma;, OIdrad., cous. 85, num. 1,

lioujE. — Ubi propria scdes est summi Pontificis, qui in fin. ait quôd, (juando Conslanlinus dédit Urbem
cùm Romana civitas obtincat principatum et caput B. Sylvcslro, isla fuit potissima ratio ,
quia non erat
liaiionum, ut in cap. Ftmdamentn de , Elect. , in G, et dignuni quùd, ubi scdobal vicarius Chrisli, aliquis ha-
 ,

m LIB. II. DE DISPENSATIONE SUPER IKREGUEAUITATE E\ DEIEOTL SACRAMEMI. 102

berct icrrcnam polestaloin , ut in c. rundumenta de ,

do^ructione urbium insigninm, ut à Ronia condità ,

Elect. , in G, uiide Icgimiis qiiôd Grcgoriiis Papa XI Trojà eversà, et siinilibus; Eccicsia tamen cilliolica

ex Gallià Romam se coiiHilil , motus maxime vcrbis ab Incarnatione dominiez poliùs quàm à crealione

ciijiisdam eiùscopi , (iiii intcnogatiis à Pontilicc dùm mundi aul aliter oxorditur ; tum ob insigne nostrai

siiiiul non rcdirotad Ecclesiani suam,

ambularcMit ciir
Redemptionis benoficium, <|uod est omniiun maxi-
qnaiido malum cral tanidiii illam sine paslorc nudani mum , ni cnim ail B. Grogorius, uihil nobis tiasci pro-

rclinqui, rospondilCur lu, summe Ponlifex, caîleris

:
fuit, nisi redimi profuissel; tum quia indo incipil. sexla

cxcMiphnu dalurus, tuum episcopatum non repclis? mundi aitas usquc ad seculi (incm duratura.

qui Romani revcrsus ibi mortuus est ul Icgilur in , ,

Quarto kal. jlmi. — Ad evitandas fraudes ubi

Suni. Concil., c. 69, fol. mibiilO. prîEcedunldictioncs numérales, cinanavil rcgida can-

Apid s. Petrim. — Lioètonim ex expressione loci ccllari;c apostoiicse, quà pr.X'cipilur utdictioncs numé-

gencralis, tacite dcprebendatiir locus spccialis, cùm sil rales in lilleris apostolicis ante kalendas , nouas et
quasi notorium, ubi Papa manct, Archid. in c. Abbate i
idus, per lillcras el syllabas extensè scribanlur , et

sanè, do Rc judic, et in c. Cùm Rcdciuplor, 12, q. 3, si aliter scriplcc fuerint , ad bullariam mitlanlur.

tamen apponitur locus specialis, causa denionslratio- Qiiod sanè pulo oxlractum ex tcxt. in 1. 2 § Enmdetn
,

nis , ne forsan contingal gratiam concessam falsilalis pœiimn, de vct. jur. Enucl., ibi : Numéros per conse-
redargui ; maxime , cùm possit per cam alicui prteju- (juentiam UUerarum volumus , non autem per sigKa
diciiim inferri, ul in Autb. Quitus inod. nat. effic. legit.,
mauifestarj. I; s;e verô kalendie, nome el idus non ex-
sicut dicitur de instrumenlo, in quo ob eamdem ralio- tensè scribuntur, sed abbreviaiè, ul supra, scil. kal.

nem, débet iicri mentio de loco spcciali, vdji cclebra- non. id. secundùm cancellariio Apostolicjî slylum ,

lum est, Joan. Andr. in c. Inter dilectos,\crs. Faci- de quo lestalur Mandos., super Reg. de diction, im-

lius, de Fid. instrum. Angel. in 1. Scripturas, c. Qui meral., ubi oplimà raiionc siaiutum id esse probat,
;

poliores; et sic data eril apud S. Pelrum, si Papa re- nempe quia si ipsoe dicliones scribercnlur abbreviaiè,

sidcal in palatio Vaticano quod ila diclnm est, ex eo videliccl, VI kal., possel addi num. I, el diccret VII,
,

et sic de aliis; vcl possot abradi illud I, el dicerel V,

quôd populus Romanns eô politus sit vatum responso,
secundùm Fest., vel à valiciniis, qu>e ibi dari solcbanl et data ,
quoad lernpus anterius vel poslerius accom-
vi alqiie inslinclu Dei Valicani, ut ait Gell. , 1. 16, modari; quod minime fieri poterit in casu dictionum

c. 17. Si vcrôPapa commoretur, sicut sestivo tempore kal. non. id.; in bis cnim non potesl cadere aliqua
suspicio, mulatio, additio vel delelio sine evidentis-
comniorari consucvit in monte Quirinali sic dicto , ,

quôd in eo Quirini lemphmi erat, qui hodiè, à duobus siniâ fraudis conjectura. Imô cùm ipsa fraus possit

equis marmoreis in hoc colle sitis, vulgariter monte commilti otiam in supplicatione , proplerea D. data-

Cavallo nuncupatur, tune dicetur : Dat. Romne in rius exlendcndo in eâ dalam ,

ponit semper dicliones

monte Quirinali; tempore autem Pauli V, quando numérales per eamdem consequenliam lilterarum,

commorabatur in ipso monte Quirinali, ob eximiam veluti diccndo : Decimo seplimo kal., el sic de singulis.

ipsius erga Dei genitricis devotionem illiusque eccle- Quo verô ad dicliones, kal. non. id., nec non alias,

siani S. .Mari;e Majoris, in quà celeberrimam capellam quic etiam abbreviaiè el Iruncalè scribuntur , nec

suc nomine construi curavit , volait quôd dcinceps di- propterca suspicionem fraudis afferre possunl , id

cerctur : Dat. Romix; , apud S. Mariam Majorcm , etc. faclum fuisse observavimus ad cvitandam prolixitatem

El sicut quando Papa commoratur extra UrbcMii, sci- litlcrarum. Unde scimus Pium II, causa abbreviandL

licet in villa Tusculaiià , dici consuevil Dat. Tusculi, etreformandi slylum, voiuisse quôd in litteris aposto-

Dat. Frascati Tusculan. diœce- licis qu3f! vidclicel sub plunibo cxpediuntur non
imô antea diccbalur :
,

sis , ila cùm sanctissimus D. N. Urbanus Papa VIII apponerentur diphthongi, teste Hier. Paul, in suo Pro-

commorarelur in arce Gandulpbi,dicilur : Dat. in arce vinc. fol. mibi 7 ; sicut pari ratione faclum esse puta-

Gandulphi Albancn. diœcesis, qiuinivis aliàs dici pos- mus ipsas litleras sine punctis et virgulis conscribi ;

sct, quôd in quovis loco Papa moram trahal adhuc ,

cùm alias punctandi modus sit adeô necessariiis tani

dicere possel : Rom;c

Dat. , cùm salis dici quoat, in conscribendis epistolis, quàm îUiis scripturis; prout

quôd ubi est Papa, ibi Roma, etiamsi ille esset in tu-
'

etiam slylus inolevil ul eliam nonnulLe dicliones in

gurio rusticano reclusus, utdixil Raid, super rub., IT.

'

ipsis lilleris aposlolicis , imô in supplicaliouibus non

de rer. Divis., nu m. 2i. extensè, sed Iruncalè apponantur, prœserlim rivitates

Anno lNC\nN.vTiOMs DoMiMC.E, clc. — Ilic annus ex et diœceses, ul cùm dicilur ÎScapolitana , Capuana
stylo Curi;c incipil ab 8 kal. april., qu;e csidies vigc- Avcrsana, inscribalur, Neapolitan., C.apuan., Aversan.,

sima quinta Martii , Annuntialioni B. M. Virginis, et ut constat ex quàniplurimis locis decrclalium, in qui-

Incarnalioni D. N. sacra. Cùm autem vari;e fuerint bus prïcsertim civilates sic abbreviaiè apposiloc sunt.

aptid diversas mundi nationcs annonnn ac lemporum Hoc autem quoad dalam litlcrarum apostolicarum
suppnlalionos; alii cnim limalionnm raiioncm liabent, sub pltimbo. In lilleris verô in forma brcvis sub an-
ut Sincnscs, Japonenses, ^^iltliiopes, ut ex corum liis- nulo Piscaloris, alius servalur modus onmibus noius :

loriis palet; alii Olympiadum, boc est, singulorum quandoquidem, omissis supradictis dictionibtis nume-
quinquicnnioruin à ludis Olymiùcis , ut Plutarcb. in ralibus, et iis quie scquunlur , brevior apponitur ipsa

lib. de Ilomero, à principio ; alii à {onstructionc vel * data ; exempli gratià : Dat. lloma; apud S. Pelrum sub
 , ,,

103 PRAXIS DISPENSATIOMJM APOSTOLICARL'M. 101

unnulo Piscatoris die 25 jcinniirii 1G58, ponlificalùs sidcnlia;, cl sine tali subscriplionc, voluil Léo X illas

aiiiio decimo sexto; quid si alilcr hic cxleiiilc- esse nullas, ac illis ulentes lencri pu iià lalsi, ac scn-
tiostii

reliir, neiiipe eo modo quo cxtcnditur in diclis iilleris Icnlias, censuras et pœnas ccclci^iaslicas coulia l'alsa-

snh plumbo, iliae criinl de falso suspccla; , lanqiiàiii rios lillerarum aposlolicarum incurrerc.

coiilrà UomaïKi; Ciuiac styluin ,

per icxl. inc. Qmm Ratio autem est quia praidicli domini abbrcNiatores

(jravi, de Criin. fais. ( ut de bis obilcr pauca dicamus) sunl magna; anclo-
PONTUICATLSNOSÏRIAN.NODECIMOSKXTO. — MoS ailli- rilalis circa ea (jux' conccrnunt cxpeditioues lillera-

quissiiims est luin sacroriini lum profaiiorum libio- rum cancellarià;, unde voluil Marlinus V (juod cum
nini ad lemporuni chronologias desigiiandas, siimnio- deccat abbrevialores lillerarum pnediclarum assisten-

riim priiuipum annos in rcgno dcscribcre; et quideni les vicecancellario , aul locum lenenli seu pra;sidenti

in sacris Iilleris non solùni in propholalil)iis, seii etiani in bujusmodi lillerarum in cancellarià prcediclâ, ex-

in liisloricis coiupcrliini esl : ci'nn etoniai snnnnus pcdilionc, abbrevialura^ lillerarum ipsarum ollicium,

Ponlilex, cl ecclesiaslica; liierarchiie, et supremi nui- esse suflicienles el experlos, ac eliam circumspeclos,

neris snnclitatc cunclis principibus ,

Inm sacris tum prudentes et probos, nuUus de CLtlcro ad assislendum

sccularibus, qui in utroque lestamenlo ac in universo prœdicto vicecancellario , seu locum tenenli vel prai-

ninndo nntari possunt , longé pncccliat, nicrilô ejus sidenli in litierarum aposlolicarum expedilione , nisi

ponlilicalùs anni in suis diplonialibus designaiilur; per majorem parlem ipsorum abbrcvialoium conli-

nolantcr auleni posl Dominic;ie Incarnationis annos nuanlium cancellariam aiilediclam, primilùscxamina-
dcscribunlur lum ut ponlificia poteslas ad Cbrislum
;
tus fuerii, el ad id reperlus sulliciens el eliam

principem referalur qui est Sacerdos in œlernmn, lum approbatus, nuUatenùs admiltatur, ni in suà Constitu-

ad siguilicandun» quôd posl Cbiisli poleslalen: excel- tione, quae incipit: In apostolicœ dignilads , sub dal.
lenliic, non sil potestas major in terra quàm ejus vi- Gabennis kal. seplembris ani'.o primo.
carii. lUcc autem ponlilicalùs nolalio pcrlinct lum ad Quà eliam slaUiil quôd pncdicli abbrevialores, lioià

ponlificiœ majestaiis declaraiionem, lum ad litierarum super boc, per vicecancellarium pi-aîdiclum depulandà
aposlolicarum pleniorem lidem, praîsertim quolies singulis diebus ,
quibus ipsa cancellarià tenebilur

dubilalio aliqua snborilur, cinn ulraque cbronologia ad eam venire , cl in ipsà quousque tenla fueril, resi-

refcratur, Incarnalionis Doniiuic*, nimirùm, et sum- dere debeant; ncc intérim ab ipsà recedere possint

nii ponlilicalùs. Ex quà quidem lemporum coiicor- cessante cxcusalione légitima ,

quan) eideni vicecan-

danlià mulUc hoslium lallaciio, multaque mendacia à cellario, aul locum lenenti, seu prycsidenli, si prie-

sacris scriptoribus delegi soient ,

quod pruesertim sentes fuerint, vel in corum absenlià, pr.tdiclis assis-

pra:slilil oculalissiuius Bellarminus, lam sa;pè conlra leniibus exprimere debeant, vel jurarc se legilimam

omnes ba:relicos quàm pra^serlim lib. 3 de Roman. excusalionem babere, nisi super boc à vicccancellariv^

Pont. cap. 24 ; ubi conlra Plalinani el alios fabulam vel locum lenente licenliam li'abuerinl speciaiem.

de Joanne Papa confulal. Et bic nolalur quôd anuus 7. Horum autem abbrevialorum collegium luil primo
ponlificalùs incipit à die consecralionis et coronaiio- instilulum à Pio H, ac posiea iunovalum à Sixlo IV,
nis, quia de consueludine ipse Papa non scribil ponti- per suam conslilulionem qu;c incipil : Divinù, sub dat.

ficaium in data anle camdem consecrationem el coro- Rom;e apud S. Pelrum 1178 , lertio id. januarii, pon-
iiationem, sed, sicut supra diximus , loco ponlificalùs lifi-calùs sui aimo nono; in quà voluil quôd in cancel-

iiostri , dicit : Suscepli à nobis apostolatùs officiianno larià aposlolicâ pra:;ter alios oflîciales , esse del)eant

primo ; (juanivis de jure ex solà electione légitime septuaginta duo abbrevialores duntaxal, inler quos
faclà summus Ponlifex absque alià conlirmalione duodecim pra-sidenles de Parco majori viginli duo ,

plenam adminislralionem consequilur; Franc, super de Parco minori reliqui verô examinantes lilLeras in
,

data sexl. Décrétai., n. 7,pers. Et advcrle. prima visione , et omnes abbrevialores nuncupenlur
etexislani, ac unum collegium invicem constiluanl;
CAPUT Ylil.
el quod ad bujusmodi oflicium non admitlanlur nisi
Praxis expeditionis earumdem lillerarum. ac in ofticio
probi viri, et in ;etale decenli consliluli ,

Porrô luijusmodi lilleroe expediuntur in cancellarià abbrevialori;c inslrucli. Ex quibus abbrevialoribus

Aposlolicâ, cum subscriplionibus ac manuum apposi- sex de majori pnesideulià, sepleni de minori Parco,
lionibus plurium ollicialium ; el primo laxantur à ac oclo exaniinalorum in prima visione, dùm vacant,
dominis scriptoribus aposlolicis , deinde à reliquis of- provisio spécial ad vicecancellarium ; reliquoruni verô
licialibus ,
qui pro suis taxis accipiendis regulanlur à ad summum Ponlificem. Ilis mulla privilégia eliam
taxa supra dictorum scriplorum ; bi cuim officialcs Paulus Y concessil, ex eo quôd ipsi in concessionibus
sunt abbrevialores minoris pncsidenlia), januizzeri et graliarum iiilerprelandis et delucidandis egregias
colleclores plumbi, pnicter alios ofdciales ,
qui licèl opéras navarc noscuntur, prout ipsemel Paulus in
suas eliam manusapponant, nibilominùs in receptione minoribns existens abbrevialoris bujusmodi niunerc
suorum emolumeutorum non rcg;danlur à taxa eoruin- fmigens, plurium anuorum experimcnlo cognovit, ut
dem scriplorum. in suà Conslitulione, qua; incipil Vionuim Pontificis, :

Praîserlim verô omnes hujusmodi litlerx subscribun- sub dat. Rom3C apud S. Pelrum 1605 kal. julii.
turab aliquo ex dominis abbrevialoiibus majoris] r,!- Qmô verô ad taxas à supradiclis ol'licialibus, pro
105 LIB. M. DE DISPENSATIONE SUPER IRREGULARITATE EX DEFECTU SACRAMENTT. lOG

lilloraniin cxpeililionibiis recipiondas, ac ad obvian- f

Filalis, cl Peiro II. S. Kusebii presbtjlms, et Alexandro
diiiii fraudibus lain iii caïuollarià pia;diclà qiiàin cx- S. Eustachii ; cl Logsio, S. Mariœ in Cosmedim , dia-

ira oain, alla oflicia cxercoiilibus, cmaiiavit consliUi- conis , S. R. E. cardinalibus , rcformaloribus per

lio Julii II, ciijus tenorcin iiic in sludiosoruiu j^ratiani nos 7iupcrrimè dcpulalis ) discussione cl delibera-

iiiserore placuit, qui talis est, videlicel : tione nialurà ,

pro ulililale cl conservalione dicta

Jiilius cpiscopns, servus scrvoriim Dci, ad pcrpeluam curiœ officiatium , ac ad lollendos clamorcs ,
qucrelas et

rci monorimu. Elsi nomamts Ponlifcx , in aposlolicà quœrimonias ,

quœ in dies proplerca audiunlur , ynotii

suhlimilatis spcciilà constilutus, ex dcbito pasloralis of proprio, non ad oliquorum, nobis super hoc oblulœ peli-

fuii, divhià disposilioHe &ibi commissi, assidità luedilu- tionis instantiam , sed de noslrâ merà deliberalione ; c^

tioiie cordis vigitare, el sollicité intendere dcbcl ut cuncta ex cerlâ scientià , conslitutiones , ordinationcs et stalula
ijud' chmlianœ reipubticœ commoditatcm cl iitilitalein prœdecessorum prœfatorum , et nostra hujusmodi , circa
respiciuiil, siilitbriler diriganlur ; pcr Aposlolicœ tameii taxas, salaria cl emo'umcnla, ficultales, el mercedes di-
Sedis officia, pcr quorum cxcrcitium , in spirituutibus et clorum offtcialium disponentia auctoritate aposlolicà, le-

tcmporalibus (idclium negolia geruntur , si qua labentis nore prœsenlium innovamus, el quoad illa (ut in eis co/i-

temporiscursu, aut calamilate, seu pervcrsorum malitiâ linelur) slatuimus, et ordinamiis, ilUsque stare, el ea in-

excrescenlc ,
per ipsos offtcialcs dcformala fncriiit , ad violabililer obscrvari dcbere decernimus. El nihilominhs
sltitutum dcbitum redigcnda , solertioris diligenliu slu- omnibus et singulis urbis nostrœ gubernatori , senalori,
dium vertil, ut per suœ provisionis miiiisteriiim appelitus camerœ Aposlolicœ auditori, clericis el prœsidentibus,
noxii limitentur , Chrislique fidèles perindc non lœdaii- nolariis diclœ sedis de numéro participanlium ac secre-
lur, scd justilià el œquitate vigenle , inordinala el dam- tariis noslris, subdiaconibus , acolilis , cœremoniarum cle~

iiosa, ad dcbitœ reformatiouis rcducantur elfcclum, prout ricis , cubiculariis , Uttcraritm aposlolicartim , etiam de
rcrum el temporum qualitate pensalù , conspicil in Do- majori prœsidenlià abbreviatoribus, scriploribus el solli-

mino rationabiliter expedire. Sanè , non sine gravi mo- cilatoribus , earumdemque, ac pœnilentiarice aposlolicœ,
Icslià acccpimus qnbd quamvis pcr fol. record, nonnullos brsvium apostolicorum ; et archivii Romanœ Curiœ
Iloir.anos pontifices , scii ab cis deputalos , el pcr nos in scripturibus ,
ptumbi , el ipsarum lilterarum ac supplica-
iiislitutione el erectione seu aliîisregimine el gubcrnatione tionum pcr nos , et de mandalo nostro signutarum , re-
officiorum prœdiclorum, quantiim illorum officiales pro gistrorum magistris; clericis, clregistiatoribut, plumbalo-
taxis , snlariis, emolumenlis, laboribus, seu mercedibus ribiis, taxœ plumbœ coUecloribus, audientiœ conlradicla-
corum, recipere debcrenl, diversœ conslitutiones ordina- , ritm, et causaruni palaliiapostoHciauditoribus,judicibus,

tiones et stalula édita fuerint , tamen plurimi officiales et commissariis Curiœ prœfulœ, pœnilenliariœ et audien-
pra'fati, sive temporum advcrsù condilione inducti , aut tiœ hujusmodi procuratoribits, advocalis consistorialibus,
avaritià excœcati seu prœdecessorum nostrorum indul- cursoribus, sacri palalii apostotici , eamercc, et auditoris
genliâ et mansueludine abictentes, eorum conscientiarum camerœ nolariis, ripœ prœsidentibus , parafrenariis no-
prodigi, excommunicationis sententiam contra eos lalam slris et venerabilium fralrum nostrorum sanctœ Romanœ
et promulgatam, qui contra fecerint ; inordinalionum el Ecclesiœ cardinalium , servienlibus armorum officialibus
slatuloriun hujusmodi conlemplum incurrere non cxpa- ad portant ferream, cœlerisque officialibus sedis el Curiœ
vcntes ; conslitutiones , ordinationcs et statuta prœfala prœdictarum , nunc et pro tempore cxistcnlibus ne pro
,

non observant; sed in taxis, salariis, seu mercedibus re- taxis, mercedibus, emolumenlis, laboribus, regalibus, aut
cipiendis, facullalibus ampliandis et cxtendendis, modiim cujusvis alterius lucri et reccptionis nomine, aliud in pe-
et formam in eis expressam exccdunl; quinimb (quod cuniis, rébus, bonis aul promissionibus, quomodocumque
etiam nullalenits ferenduni est ) etiamsi niliil eis à par- et qualitercumque directe , tel indirecte , etiam à sponle
tibus negolia prosequenlibus debeatur nova gravamina danlibus el offerentibus ultra quàm in eorum
, , officiorum
cl angarias quolidiè imponenles vro eorum arbilrio pe- primœvâ institutione seu erectione respective de eà
,
( si

cunias expelunt cl exigunt, in animnrum ipsarum peri- constare aul apparere polest , el in eà de taxis, salariis,
culum, el partium detrinicntum, perniciosum excmplum mercedibus vel emolumenlis hujusmodi, cavealur ) aiio-
et scandalum plurimorum , toliusque liomanœ Curiœ in- quin quàm temporibus piœ memoriœ Nicolai Y, Ca-
m
,

famiam el jacluram. A'o.s igilur atlendenles qubd fidèles 1 listi et Pauli 11, etiam prœdessorum tioslrorum,
prœfali, exdiversis mundi parlibus, lumad diclam Sedem RomanGrum ponlificum officiales, qui tune itinporis
icncrandam, Itim ad animarum salulcm promcrendam et officia hujucmodi obtincnles et exerccnlcs , simililcr res-
procurandam, el pro incnmbenliiim ncqotiorum expedi- pective capiebant seu capere poterunt , seu consueverant,
tione accednnt, indecens, iniquum et non tolerandum petere , recipere vel exigere per se vel alium prœsumant
,

fore duximus ,
pielalcm in dispendium retorqueri. Cn- sub excommunicationis latœ scntentiœ, à quâ (excepta
pientcs igilur liujusmodi damnandis conalibus cl indebilis morlis arliculo), non nisi pcr Ronianum Ponlificcm ab-
exactio'iibus, more boni pasloris cujus non est pâli ovcm sotvi possiiit , el pro prima , ccnlum ducatorum auri de
degluliri , sed conservari , opportune providcre , habita camerà, pro sccundù suspensionis exerciliis cl perceplio"
super his cum venerabilibus fralribus noslris ( Raphaële nis emolumcntorum ad sex menses fabricœ basilicœ prin-
Osliens camerario et Marco Prœneslin. episcopis, cipis apostolorum diclœ Urbit applicandorum pro
,
et , ;
Tliomà II. S. Martini in Montibus, cl Leonardo II. S. terlià ver'o vicibus, quibus contrafccerint privalionis offi'
,

iîusannœ Majori pœuitenhn'io , ncc non .\nlotiio II. S. l| riorum pœnis, ipso fado incurrcndis absque aliquà de-
(

TH. XIX. À
 Î08
107
PRAXIS blSI'KNSATlONLM Âl'OSTOLICARUM.
Sec uon ipsos officUiks conlui Al vcrô, ciim ex supradiclà conslilutionc suiumis
claralione) mandaimts.
poiililicibiis siK'cessoribiis noqiie salis caiiliini viJC'
facicntes, ad rcsliniendiim
quidquid iiUrii promissu rcce- ,

n-lur, siipradiclis fraudibiis cvilandis |ier rcgulan;

oblUjaios fore dccer-
:

pcrint, mis à quibus ca perceperinl,

caiicellaiiic Aposloliax; qiiain (luilibet smiinius Pou-
ninins et decluraimts. Otimum pa'narvm execulores, ve- ,

lil'ex cum aliU rcgulis innovai provisum esl , ne olfi

nerabiles fralres noslros canierarium ,
vicecanccllurium,
cialcs aliiniid cxiganl tdira dobitnm , sub gravibsuni
el pœnilentimhnn majorum, S. R- E. cardinnlcs , (ju'i

esse voluinus. El ipsis pœnjs.

nunc sunt et pro lempore erunt ,

Et liaec quoad snpradiclos offkialcs qnô vcro ad

aul non cnranlibus procedere, ju.rln
:

non exequentibns ,

ab îpsïs depm- alios, qui aliqnid pro jiislilià vel graliâ oblinendù pro-
qualiUtlcm offmaUum eh subditorum , et

cxecutioiiein dichirum pœnannn per prœdiclos milluiit, vol rccipiunl saiubcnima cnianavil conslilu-
dentiiim ;

qmmlibct ex llo Gicgorii XIII per qiiain liabelur, cxconimunica-

venerubiles fratres nostros rcformatores, et ,

insolidnm ficri voiumus el wmi- lioneni incurrcrc cos qui pro i)r;tdiclis oblincndis
ipsis oclo cardiiialibus ,

damtis , oinni prorsiis exceptione el cavillatioiie rcmolis, apud Sedem Aposlolicani proniillunt, dant vel acci-

ipsvsquc ex nniic executores prœinissorum facimus,con- piunt aliqnod iniô cl sciciites non révélantes intva
;

slituimus, ordinmnus et eorum qncmtibet. A'c tamcn Iridiiuni, quin eliam ulenlcs sic obicnlis, etauxiliuni,

propter prœmissa gravcunina et indebiuts exactiones ,

ac coiisilium vel favorem ad id pneslantes; nec ab ali-
,

iulioneslas taxas in pernicieni publicœ ulilitatis lendenlia, quo, quàni à Papa posse absolvi, omniaque oblenla
et tendcnles, aliquibus officiis in Romand Curiâ, per esse invalida , et omnes sua bénéficia et officia per-

hiadi'erlenliam, tel aliter tempore inslitiitionis et fuiida- derc ipso jure , el aliàs ,
proul in dicuâ conslilutionc,

tionis per bon. meni. prœdecessores noslros , vel non ini- (iu;e lanquàm spcculuni, cùm illa niaximoperc vigeat,

positas approbare et eonfirmare videamtir , dedaramus, aute omnium oculos bic per exieusum subueclere

nostrœ intentionis non fuisse nec ntm incougruum visum est, cujus ténor sequilur, vidc-
tenore prœsentinm , ,

esse , ilta aliquo modo probare scu eonfirmare per prœ- licet :

missa, scd habita cum reformatoribns mnturà el diligenli Cregorius episcopus servus servorum Dei , ad perpe-

discussione, et examine, ad rcctiludinis et œquilatis nor- luam rei memoriam. Abipso pontiftcalûs noslri pnncipio,

mnm rcdiicere cl reformare, illasque et illa corricjere et quàm maxime possumus innilimur alque contendimus, ,

ut domus el Curia nostra à sordibus expurgetur. Cui sa-

emendare. Non obstanlibus constitulionibus et ordinatio-

nibus Apostolicis,, statniis c/Hoque el eonsuetudinibus lubriconsilioincumbensfel. record. Ronifacius Papa VI II

offtciorum hiijiismodi , eliam juramenlo, cunfirmatione excommunicavit , el anathematizavil omnes clericos , reli-

Apostolicà, aut qut'ivis atiâ firmilatc roboratis privilegiis, giosos el laicos utriusque sexùs , sive fumiliares Curiœ,

indnltis, lilleris et mandalis ApostoUcis , eliam in quin- sire undecumque alios, qui aliquod vaclum facerent ; seu

tcrno caueeiluriœ Apostolicœ, aut tibris camerœ prœfutœ, quid pariim, vel magnum promitterent, vel proniissionem

vel alibi descriptis, publicalis et innovalis ctiam molu et reciperenl, aul ex paclo, vel promissione occulta vel ma-
scientiâ similibus , ae de Apostolicœ potestatis plenitu- nifesta, sive sub verbis generalibus, el plenè non expres-
diue , eliam cum quibusvis cluusulis, eliam derocjatoria- sis, sive speciulibus , el aperlè expressis factà , quidquam
rum derogatoriis ,
forlioribus , efficacioribus, insolitis, durent aul reciperenl pro justitiâ sive cjratià, sive prc

aul magis vrqentibus , ac damnorum , ctiam pro fuie ca- se, sive pro alio, in causis, vel judiciis, seu aliàs per Ht-

tliolicù passorum ,
jnrium ccssorum scu ablatorum , vel ter as aposlulicas , et quibuscumque aliis modis apud
quùvis aliâ grandi et incxcogitabili considerutione , in- Sedcm Aposlolicam obtincnda, eleam senlenliam ad pro-

tuitu vel rcspectii , officiis scu officialibus liujusmodi mittcntes et acceptantes, dantesque et recipienlcs dixit

concessis (
quibus etiamsi de illis eorumque lenoribus, extendendam : illos eliam qui sibi ^nlra iriduum non
specialis, specifica, expressa et individua, non autem renunliarent eum quem in culpâ esse scirenl, vel alicui,
per clnnsulus générales, idem importantes, mentio, scu per quem ad se fidcUter referrctur, simili volait sentenlia.

quœvis alia expressio liabenda foret , et in eis cavcrclur snbjacere ; ac decrevit, ut nullus hanc incurrens excom-

expresse qu'od in illis non nisi sub cerlis inibi expressis mnnicationis senlenliam , absque speciali mandata sua
modis et formis, aut nullulenùs derogari possit, illorum absolulionis beneficium valeret obtinere , nisi in mortis

tcnorcs ,
ac si de verbo ad verbum prœsentibus inscre- articulo constilulus; sed nec quisquam admitterctur aa
rcnlur, pro expressis liubcntes, molu et scientiù prœdictis absolulionis graliam,nisi priiis erogatum essct pauperibns
derogamus ) , cœterisque contrariis quibuscumque. Nulli qiumtiim ille dedisset vel eliam recepisset. Justitiœ verb,

ergo omnino liominum liceal liane paginam nostrœ inno- sive gratiœ expeditiones sic oblenlœ nullius prors'us

valionis, slatuli, ordinalionis, decreli , mandati, voluntu- esscnt roboris tel momenti ; et scienter illis mentes «i-

lis, dcpulalionis , constilulionis , declarulionis et derogn- mili sentenlia innodavil ; ac reservans sibi absolutioncm
tionis infriitgere, vrl ci ausu lemerario contraire. Si qiiii eorum cum prœdictis, ad pœnas similes in omnibus obli-
autem hoc allentare prœsumpseril , indignalionèm omui- gavil. Sed hoc scelus ita hodiè in mores inductiim esl, ut
polentis Dei , ac beatonim Pctri el Paiili Aposlolorum plcrique cupiditate improbi quœslûs polcntiorum suffra-
ejus se noveril incursurum. Datum Romœ apud S. Pe- gationibus adnixi hujusmodi negoliorum expeditiones
trum ,
anno I ncarnationis Dominicœ millesimo quingcn- hue illàc conquirentes lurpissimè nundinentur . Ain alios,
ttsimo duodccimo, tertio kul, aprilis pontiftcalûs noslri quos graliâ prœslarc arbitrantur, donis, pollicitationibus
,

anno nono. ambiant. Quidam eliam jc talium opcram atquc indu-

 109 Llli. 11. DE DISPLNSATIONE SUPl'R IRUEGLLAlilTATE EX DEFECTU SACRAMENTI. HO
striam pretio tt Quœ cùm
miineribus quœihse offhifjant. prout nostro incumbil oljicio, de remédia opportnno pro-

pesûiiia siiH et Cuviœ prœdiclœ cxisliimitionciu yravis- videre volentes, motu proprio, cl ex ccrtà nostrn scicntià
>>imt' ollciidmil, in eos ijui lalia açiuut, Nniimulvcrlnidum ac de apostolicœ poteslatis plenitudine , omnrs et sinqu-
fore arbili-ati, conslilttlionciii prucUcliim cum suis cciisuris tos , cujuscumque status ,
gradùs vel condiiionis fuerint,

cl pœnis omnibus imiovamus ; easdcmi\ne omues exlcndi- et quocumque nominc nuucupentur, qui se vicecancellarii

vnis ad audenles qualecumque lioruni facinorum ,

quœ aut aliorum cardinalium vel abbreviatoruni , seu scriplo-
adsciipsimus, dantesque illis et aliis supradirlis auxiliuni, mm eorumdem ant aliurum pcrsonarnm quarumcumque
consiliuin vel favoreni. Quin clinni eos onnies omiii be- ex quarum qualitalibus et privUrgiis, sive ex antiquà
uefîcio et officio eeclesinslieo et seculari, sive temporali, consuetudine liujusmodi lilteras ipsas in loto, vel in
sii'e perpétua ipso jure privanuis, ne privatos esse deiia- parle gratis expedire soient , nepotes ,
fralres , aut fami-
rannis , et prœterea infninià subjectos perpétua ac inha- liarcs conlinuos commensales , in eisdem litteris , eliam
biles ad illa et ulia esse volumns. A quibus etiani prout motu proprio conccssu nomiuavcrint , si reverii taies ne-
qmvqiie res erit , laies po:nœ exiqnntHr, quœ eœteris sint potes aut fralres vel famitiares continui commensales

exemplo. Illis tamen qui rem adituc incognitam , com- non fuerint; nrcnon officiales prœmissa fieri procurantes
plicesque fautores, et socios detexerint, impunitas conce- seu permittentes , excommunicationis senlenlinm , à quel
dalur. Dut. Romœ apud S. Peirum, anno Incarnationis non nisi pcr Romanitm pontificem pro tempore existeu-
doniinicœ millesimo quingentesimo sepluagesimo quarto, tem (arliculo moriis excepta ac débita satisfactione prœ-
nonis novcmbris, penlilicatûs noslri anno tertio. via] absolvi possinl, auctorilate aposlolici't per prœst'nles
M. Dalarius. innodamus, eosqîte excommunicationis sententiam liujus-
Cics.Glorierins. madi in dicttim evenlum ex nunc prout ex lune, el è
A. de Alexiis. contra incurrisse declaramus, et pro talibus publiée judi-
Registrata apud Cœsarem sccretarium cari mandamus ; ac ipsas officiales procurantes seu per-
Anno à nalivitate Domiui millesimo quingentesimo mittentes liujusmodi , a suorum ocffiiorum perceplione
sepluagesimo quarto, indictione secundâ, die verb octavà emolumentorum per annum continuum, ullrà alias pœnas
mensis novembris, ponlipcatùs santissimi in Cliristo Pa- quas propterea incurrcnt, omnino snspendimus. Et nilii-

tris , et Domiui )iostri domini Gregorii divi)iâ providentià lominiis cancessiones el gralias in eisdem litleris conten-
Papœ XIII, anno tertio, retroscriptœ lilterœ Apostolicœ tas quascumque ipsasque lilteras hactenùs làm per ca-
affixœ , et publicalœ fuerunt ad valvas Basilicarum meram quàm cancclUiriam expedilas et cxpediendas
S. Joannis Lateraneus. et Principis Apostolorttni de viribus omnino carere , eisque quos concernunt, el eorum
vrbe, ncc non canccllariœ Aposlolicœ , et in acie Campi singulis in aliquo suffragari non poluisse, neqne in futii-

l'iorœ per nos Alexandrum Anstancollum , et Antonium rum posse , sid omnino surreptitias , invalidas el nvUus
clerici sanctissimi domini nostri Papœ cursores , Petrus fuisse, esse, et fore. Sicque pcr quascumque judices,
Aloysius Caijta magisler curs. efibni S. R. E. cardinales, ac sacri palalii apostalici ati-

Conlra illos auiein, qui eliam fraudulenter non uic- ditares in quàcumque instantià, sublalâ eis et eorum cui-
rcnUir , lillcras aposlolioas in ipsà cancellaiià gratis, libet quùvis aliter interprelandi et judicandt facHltatCt
siil) ficto colore cxcniptionis, oxpedire, enianavil eli;ini interpretari et jitdicari dcbere, ac irritum et inane quid-

motus proprius Leonis X ,

qnein , ciun adlmc sil in vi- quid seciis super Us quàvis auctorilate eliam per nos et

ridi obscrvanlià, lanqnàm nimis salularem, ut omnibus s'iccessores noslras Romanas pantifices, qui pro tempore
innoiescal, eliam insercrc hic placuil, qui esl lalis, vi- fuerint, scienter vel ignoranter contigeril, atlentari, motti

dcliccl : et scientià similibus decernimus el declaramus ; ac volu-

Motu proprio, etc. Inhœrendo vestigiis prœdecessorum mns qubd mandatum, decretum et dedaratia nastra
noslrorum llomanormn pontificum , ciim , sicut non ab- liujusmodi in cancellarià apostolicà publicentur, et in
sque gravi displiccntiâ accepimus , nonnuUi animœ suœ illius libro dcscribantur , ac perpctuis futuris temporibus
prodigi, et avaritiœ morbo luborantes, ut Uttcras aposto- observenlur. !San abstantibus })rœmissis ac constitutio-
licas gratis expédiant , et Ilomanœ Curiœ officiales dé- nibus et ordinationibus Apostolicis , ac qitibuscumque
bita eurum portionc defraudenl , in eisdem litteris non- privilegiis et indultis, eisdem vicecanccllario et aliis cat'
iiunquàm vcnerabilium fratrum noslrorum S. R. E. dinalibus, ac quibusvis personis, sub quibusvis verborum
vicecancellarii, et atiorum cardinalium ant dileclorum formis et clausulis , eliam derogatoriis concessis, et in
fiUorum abbreviatoruni de majori prœsidenlià seu litte- pasterum cancedendis ,
quœ eis aut eorum aiicui ,
quoad
rarum prœdicturum scriplomm nec non aliarum per- , prœmissa, nnllaleniis eolumus suffragari, cœterisquc con-
sonarum quarumcumque, ex quartim qualitalibus et pri- irariis quibuscumque.
vilegiis , sive anliquà consuetudine , lilteras ipsas gratis Placel publicolur el describalur. I.

expedire soient, nepotes et quandoque germanos, inlerdiim Lecliim et publicfiluni fuit supra scriptum mandatum
verb familiarcs conlinuos commensales fuisse et esse Romœ in canccllurià Apostolicà, anno Incarnationis do-
afJJrmare, et ut talcs in dictis litteris se inscribi facere minicœ millesimo quingentesimo décima septimo , die
el fecisse non vereantur, ciim rêvera laies non fuerint, in verb vigesimù mensis februarii ,
pontificatùs sanctissim
ttnimarum suaruni periculum ac officiorum ejusdem Domini nostri Leonis Papœ X, anno quinto.

Uomanœ Curiœ non modicum pra'judicium , et grava- Pra'posuimus modnm oxpcdiendi lillcras apostoli-
mcn : nos igilur fraudibus et dcceptionibus Inijusmo'li, (as, dalas ab ipsoind roniilicc, qui suppiicalioncni
 m PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 112

signavil; verùm quia s;ïîpè conlingit post obiluin ojus- super qnâ supplicatio signala csf, quàm super graiiâ

snpplicalione lanlùm ab co signala verbo tantùm f'aclà, clin line addil quùd si Papa mau-
dem Poiiiincis

litieris auicni super eà noiulùm expcditis, illas expe- daret expediri litteras in forma : Rationi congruil,

diri ab illius succcssoro, in foniià : Rationi congruil ;

super gratià olim verbo factà et per lestes probatà,

operœ prelium esse duximus, iila lanlùm bic adnolare jure proccderct; verùm si id dcnegarel, nemini inju-
riam fac^ret, rcsistcnle cancellaria; stylo, qui litteras
qu3c circa banc praxim et Romanse Curioc iisum cogno-
.

viniusadnotanda. in forma : Rationi congruit, nunquàm conccdcre so- I

Et priùs sciendum est quùd inler alias cancellariic let nisi super supplicalionc signala ;
quôdque si Papa \

régulas, quas sunmius Pontifex mandat publicari in pncdeccssor supcrvixit post gratiam verbo conces-

crastinum sua; assumplionis ad aposlolalùs apiccm, sam, oralor sibi impulet, qui dùm gratiam obtinuit,

4»dest régula de Concessionihis expediendis, in forma : non curavit super eà signari supplicationem ; et pro-

llalioni concjrmt, qux'bodiè décima inler régulas D.N. pterea nuilo modo est audicndus.

Urbani Papa; Mil, et generaliier bœc regnla videtur Régula autem hcec babet locum in quibuscumque

,
pra;seriim tracta ex corpore juris canonici, nam in supplicationibus et graliis per illas concessis, cùm
c. Litteris, de Rescript, videmus quôd in casuineodem illius verba indistincte loquantur, quaî, ul statim anle

text. expresse, Papa excquitur concessa per pra;dc- oculos babeas, bîc inserere volui, et sunt videlicet :

cessorem suum, ibi : CAim factum prœdccessoris noslri Ilem voluil idem D. nosler Papa qubd concessa per fel.

-polius quàm nostrum (ucrimus yrosecuti; et sic mentio- record. Paulum V et Gregorium XV prœdecessores suos,
iicm tantùni de concessione factà à prœdeeessore,
lacit et de eorum mandato expediuntur in forma : Rationi

nibil de novo concedendo, sed solùm altcslando, vel congruit, à die assumptionis suœ ad aposlolatùs apicem,
lidem faciendo, et gratiam à prœdecessore factani exe- et idem quoad concessa per piœ tncmoriœ Leonem XI
culioni demandando ; Mandos. super hàc reg., quœsl. etiam prœdecessorem suum, ad sex menses dautaxat ab

2, num. 5. Et sic patet quùd per hanc concessionem ipso die assumptionis incipiendos, observari voluil. Ex
expedilionis in dicta forma, non inducitur conlirma- quà quidem etiam patet quôd permittit litleras possc

tio, seu comprobaiio graliic per prœdecessorem faclcc, expediri sub bâc forma, non solùm quoad concessa

quia Papa successor in expeditione liiterarum bujus- per Paulum et Gregorium praedictos, verùm etiam per

modi, solùm atlestatur super graiiâ jam facià, et lit- Leonem XI; in regulis autem aliorum ponlificum vi-

.
tcr;e expediuntur ut illa possit executioni demandari ;
demus banc facultatem extendi ad duos tantùm pnc-

Bald. in 1. llumanum, c. de Leg. ad uot. in cap. Si decessores ; bîc lamen extendil ad très ponlifices, dùm
.super graiià, de Off. deleg. in 6. Ralio autem peculia- coniprebendit etiam concessa per Leonem XI, ut in

ris est quôd licèt Papa morialur ante confectionem régula 10 Urbani Papaî YIII.

liiterarum, non lamen expirât jus quaîsitum oratori, Verùmlamen non omiltam quôd licèt in régula su-

sed debent (ieri litterae à successore ; Franc, in proœiu. pradicià restricta sit facultas expediendi ad sex men-
décret, lib. G, § fin., n. 2, circa med., et proplerea, l\
ses duniaxat, et proplerea videatur, quôd diclum
ne gratiœ l'actae et non cxpedila; rcddantur inutiles, tempus non posait ampliari , nibilominùs vidimus
cùm sine liiterarum expeditione probari non possint, quôd sempersummi pontifices lolerarc soient et con-
ex régula de non judicando jiixla formam snpplicatio- cedunt facultatem expediendi hujusmodi litteras in
iiis ; et al'iÀ, quàd dispeiisciliones nulli su/lraricnlur, iit- loto pontificatu ipsius pontificis vivenlis, saltem su-
teris non cxpeditis, emanavit lucc régula, de litteris ex- per supplicationibus signatis à pontifice immédiate
pediendis in forma: Rationi conyruil ; qund qnidem prredccessore. Ut autem per extensum percipias quid
pon solùm locum sibi vindicat in sunnuo Pontifice, coniineat, et quomodo concipiatur formula : Rationi
verùm etiam in quocumque principe seculari, qui te- congruit, rationi ilidem consonum existimavi eam su-
netur litteras expediri facere super graliis ab ejus per alla re bic in extensum apponere, quœ talis esse
pra;decessore concessis, Gonz. Gloss. 12, num. 19; potesl, videlicet :

undc per lalem expcditionem liiterarum nuUum jus UiiBANLS episcopus servus servortim Dci, dilecto filio

additur, aut conceditur, seu confirmalur, imô necipse vicario venerabilis fratris nostri arcliiepiscopi Neapoli- \

Papa, nec corum officiales pra;posili, liiterarum ex- tan. in spiritualibus generali, salntem et apostolicam
peditionibus provisionem, seu aliani gratiam l'orsan bencdiclionem. Rationi congruit, et convcnit lioncstali,

invalidam , seu jus inutile confaman; inlcndunt, ut eu quœ de Romani Pontificis gratià processertint, li-

id. Mandos. q. 10^ num. 2, et paulù superiùs di- cèt ejus superveniente obitu, litterœ desuper confectœ
ctum est. non fiierint, suum sortiantur eff'ectuni. Dudiim siquideni

Idem csset si Papa concessisset graliam solo verbo, fel. record. Paulo Papœ V prœdecessori nostro pro parte

prout potest, cap ln&lilulionis,'io.(\. 1,iZ\Q.ïi\.I)udum, dilecli filii N.N. clerici Neapolitan. exposito, qubd cùm
§ ult. de Sepult.; Arcb. et Joannes Andra;as in ipse aliàs fervore devotionis accensus, pluriniiim cupere

proœm. 6; Gemin. cous. lOG, col. 3, post num. 6; Aliisdmo famulari, et à suo ordinario litteras dimisso-

Félin, incap. /« nostrà, de Rescript.; Jas. cens. 14G, riales ad effectum ut se clericali cliaractere insigniri, ad
col. 5, post n. o; Cassad. decis. 4, num. 2, de caus. quatuor minores, nec non ad omnes etiam sacros et pre-

poss. et propr.; nam, ut ait id.Mand. quccst. 11, sub sbylcratiis ordines promoveri faccret, impetrare posse

num. 2; ratio hujusrcgnl* non magis milita! » '^.mià dilfidirrt ; litteris hujusmodi à se falsb fabricatis ab alio
 413 LIB. II. DE mSPENSATIONE SUPER IRREG IILARITATE EX DEFECTU SACRAMENTI. 111
catholico antislilc, commutiionem Scdis Aposlolicœ Ita- tilicis obilmn, alla cmanavit rcgula rcvalidaloria liiie-

bcnle, dkto cliaractcre, aliàs rilè insiguiri, ac ad mi- raniin graliic cl jusliliœ, ciijiis vigore novus Ponlifox
nores ordhtes liujusinodi rit? quoqtic se promoveri fece- facil revivisoercdiclas lillcras, qua; jaiu cxlinct:cerant

ral, et promolus in iltis, in eoriun proprio o/ficio (non pcr obiluin PoiUificis.

tumen in contemplnm claviinn) minislravit, censuras et El ideù cmanavit quia quoad lillcras juslilia», nempe
pœnas à sacris constitutionibtts comminatas incurrendo ;
ad lites, clarum est illas expirare morle Pap» concc-
et in càdcniexposilioni subjuncto qu'od dit lus N. deprœ- dciilis, pcr lext.in cap. fin, § O/ftcium ; deOlT. dclcg.,
missis pturimiiin doluerat cl dolcbat, ac à similibus in in 6; cl in 1. Mandatum, c. Mnndali.
poslerum abstinere intendebat ; quare pro illius parte ci- De liiieiis anlcni gralix% idem dicendum est, ul>i

deni prœdeccssori huiniUlcr supplicato, quateuits ejus gralia ipsa non fucril in forma graliosâ expedita, sod
sialiti et conscientiœ qiiieli, ac aliàs in prœniissis op- eidalus sit exectilor,juxla tcxt. in cap.2,deUescrip.,
portune providere de beniguitate aposlolieà dignaretur. cl c. Exhibiln, de Jiidic.

Idem igitur prœdecessor, qui reeurrenlibus ad euw, post Nec polcst, eliam in praxi suslincri, qnod circa lil-

excesium, cum liumilitate filiis se propilium exhibebat et lcras grati;c Iradunt scribcnlcs, ncmpe quôd adhuc
benignum, attendens quod Sedis Apostolirœ exuberans possimt ordinarii illas expedire, ctianiSede Aposlolieà
clementia grcmium suœ pietatis veniam petentibus clau- vacante, qnamvis re inlegrà, cl antequàm cxeal rcgnla
dcre non cousueverat, prœdictum iV. apud prœdictum rcvalidaloria lillcrarnni graliaî cl juslilite, liAc ralione
prœdecessorem de vitœ ac morum lioncstatc, aliisque pro- moii, qnia gralia dispensalionis.cl qu;clibet alla cen-
bitatis et virtutum nieritis muUipliciter commendatum, scliir jam facta, et est gralia singularis, cerla et de-
iltorum intuitu, favore prosequi, et à qiiibusvis excom- lerminala, cujus cxecutio et in cssc dcduclio com-
vHinicationis, etc., prœterquàm prœmissorum occasione, milliUii-, et mandatur Ordinariis, ut sunt Majolus de
vei causa latis, si quibus quomodblibet innodalus exislc- Irrtgiil., lib. 4, cap. 51, num.6; Silvest. in vcrb.
bat, ad effeclum infrascriptorum duntaxat consequendum, Gralia, niini. 3; Suar. de Cens., disp. il, scct. 7,
absolvens, et absolutum fore censens, sub dat. videlicet, lom. 5; nam conlrarium est verius, et in praxi re-
sexto decimo kal. februarii, pontificalits sui anno sexto cepium; quod profeclè ex lenore earumdem lillera-
decimo; liujusmodi supplicationibus inclinalus, voluit et runi desumiUir : neminem cnim lalet quôd si Papa
concessit discretioni tuœ dari in maudatis, quateniis commjllat ordinario ul cum oraloribus dispenset,
eumdem y, si id à te petiisset humiliter, imposità ei qualenùs preccs verilale nilanlur, ac moriatur ipse
aliquâ, gravi tamen, pœnitentià salutari, paritoque priiis Papa, postquàm lilterai fuerint expeditao in forma
judicato, si quod sit, à quibusvis excommunicationis, commissarià, et directîe ipsi ordinario, et bocre inle-
suspensionis et interdicti, aliisque ecclesiasticis senten- grà, ncmpe nondùm lillcris dispcnsaiionis excculis,
tiis, et censuris, et pœnis, quas propler prœmissa quomo- scu exscqui cœplis, moriatur, non poterunt ipsa; lit-
dblibet incurrerat, in utroque foro, apostolicâ auctori- terœ executioni demandari, et juxla banc praxini
tate, titra tamen aliqitam dispettsationem, absolveres, et tenet Navar. in Man., cap. 27, n. 253, vers. Nono,
totaliler liberares, non obslanlibus conslitulionibus, et et in c. Placuit, n. 162 et 163, de Pœnil. disi. 6, nam
ordinationibus Apostolicis, cœterisque contrariis quibus- aliud est mandatum seu commissio ad faciendam gra-
cumque. Ne aulem de absolulionc, voluntate et conces- liam, veriticalis narratis, aliud verô est gratia jam fa-
sione prœdictis, pro eo quod super iltis ipsius Pauli prœ- cta cl alicujus execulioiiis minislerium non requirens,
decessoris ejus superveniente obitu, littcrœ confectœ non nam mandatum et commissio semper, ut aliàs diximus,
fuerunt , valeat quomodblibet hœsilari, diclusque N. morluo mandanle vel commillcnte, expirant, 1. Man-
Ulurum frustretur ejfectu, volentes, et simililcr dicta au. datum, Cod. mand., 1. Et quia, ff. de Jurisd. omn.
cloritatc decerncnles, qubdabsolutio, volunias et concessio jud. Gralia verô jam perfecla nequaquàm expirai,
prœdeccssoris hujusmodi perinde à dicta die sexto decimo veluti cùm conceditur dispensalio ipsimet oralori di-
kol. februarii suum sortialur effectum, ac si super illis, recta, quœ in forma graliosâ dicilur, vcl cùm ab ipso
ipsius prœdecessoris litterœ sub ejusdem diei dat. con- Papa vcl episcopo conceditur alicui licciilia eligendi
fectiv fuissent, prout superiiis enarratur, qnbdquc prœ- confessorcm audiendi conf'essiones, adminislrandi
,

sentes litterœ ad probandum plenè absolutionem, voliin- sacramcnlum pœnitenliaî, prœdicandi vel non resi-
latem, conccssionem prœdecessoris hujusmodi, iibique dendi, aut conceduntur litlcroc dimissorialcs ad susci-
sufftciant, nec ad id probationis alterius adminiculum piendos ordines ab alicno episcopo, quia lui'c nun-
requiratur, eidem discretioni tuœ per apostolicâ scripla
quàni expirant per morlcm conccdciilis, cùm quadibet
mandamus, qualenits diclum A', si id à le humiliter pe- ex suprà diclis sit gralia facla , nisi per successorem
tierit, à prœmissis auctoritate nostrù, sub cerlis modo et revocclur, Gare., de Benef. p. 6, c. 2. num. 319
forma tune expressis, ac juxta voluntatem et concessio- et 321.
vem prœdecessoris hujusmodi absolvas, et totalitcr li- Undè salis firma rcmanet conclusio, quôd commis-
bères in forma Ecclesiœ consuetà, non obslanlibus omni- sio, qucc fit alicui cum dausulà : Si procès veritate
bus snpradiclis. Dut. Romœ ainid Sa)ictum Petrum nili repereris, vel alià simili, ut cum aliquo dispenset,
tertio decimo kal. martii, anno primo.
seu aliam gratiam faciat auctoritate committenlis, non
Quo verô ad lillcras cxpcditas vivente Roniano Pon- (Si gralia facia, sed fiicienda ; ac proindè expirât
iKi'^f'. nondiiin exoniloribiispra'.senlatasantedicti Poii- niorie coiicedenlis : nam olarum est quôd, si narrala
 ,

ii; PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. HG

in yralià non vcrificonlur, denogabitur cxecutio, sicul gruiiiu tcinpus ad onmia pcragonda, vol quia jura ca-

multolics viiH lioc modo dencgari, et ila concludil nonica ac civilia, iniù et divina in infinilis rcbus solita

Sayr., I- 7, e. ii, n, 6, quia liujusmodi gralia non sunl pnT^dgcre 'empus unius anni.

conlinot ([iiid peifeclum, scd dalur ad aliquid facieii- At ubi pr:eslilum lempus in dicta régula, scilicet

duni, id. Nav., cous. 3, de Fil. presb. unius anni, lapsum jam fucrit, nec tam magna im-
Nec refiMl (luùd dive<"sa jura à piaîdiclis scribenli- pelranliuni nci^'ligcnlia appareat, procserlim, si ali-

bns addiioantur ad excludciidaiii biijiisniodi liltoiariuu (juod allegelur in)|)edimenlum, propler quod adluic
invalidilateni; nani Papa, qui est .solulus legibus, littéral diclis excculoiibus, pro illarum execulione
1. Princeps, IT. de Leg., et est snpra jus, c. Cumin non fuerint pr:icsonlalsc, deliccre nunquàm consuevit
per viumlum, q. 9, 3, per diclam legulam revalidato- summi Ponlificis clcmcntia ad dictas Iilteras, posl id

riam inlendit ipsas btteras fuisse exlinclas, qualenùs lempus revalidandas ; ac proplerea nolorius docuit
suis exccul()ril)us non luerint dcbito Icmpore pne- Stylus, ul à vivenle Ponlilice impelrelur alla gralia,

sentalu;, quandoquidem régula hiïC emanavil ad suc- qu?e de more curisc ini ilulalur /nf/!<//Hm, quod Judex
currendum negbgenlibus in pnieseiilando, vel cxscqui procédât ad execulioneni litterarum von obsUmte obitu
faciendo iilteras, tenipore aliorum Pontificum inipc- prœdecessoris ; cujus quidcm induiti formula ea csse
tratas. Quod si posl obilnin iilius Ponlificis qui dictain psteril, ut scquilur, videlicel.

l'egulani edidit adliuc non fuerint dictiie liltenc prœ- Bealissime Pater, aliàsfel. record. PauloPP. Y . S. Y.
sentalafi, ob iteralam banc negligenliam, difficiliijs prœdecessori pro parte lune existentium rectorum seu

oraioribus subveniiur ant indulgelur, jnxia toxl. in magistrorum et confratrum confraternilatis snb invoca-
]. Ncmo {leiitceps, c. de Episc. aud., Mandes., super tione B. Mariœ Yirginis de Laureto nuncupalœ in ec-

liAo reg., q. K, nuni. 3 ; et sieut pluriès obscrvavi, ad clcsià eju'-dem S. Mariœ loci de Forio IscUin. dioc. ca~
pniedicloruni jurium prsescriptuui, quando pelilurre- nonicè inslilulœ, exposilo, quod ipsi licèl à multo teni-
validari gralia iiimis anliqua, eliam per peculiare re- pore, in pacificà possessione, seu quasi diclam ecclesiam,

scriplum, sub procdiclà forma, consuevil ista revali- illiusque bona regendi, gubernandi et administrandi, ac
daliodenegari, si negligentia ipsa fucril pbiriès ilcrata, in cà missas celebrari faciendi, utque olia divina officia,

veluti, si neque orator lempore successoris Ponlilicis more confratrum diccndi, tiecnon eorum congrcgatiunes
curavit Iilteras pn^scnlare. Ex que paicl non esse Itabcndi, existèrent; niliilominiis dubilant ne ab aliqui-

audiendos doctores contrarium senlientes, ut supra bus eorum quieti invidenlibus, et spe liicri illeclis, di-

diiUnm est nam quamvis regul.i praxlicta nonnullis vi-

; clam ecclesiam in lilulum beneficii collativi erigi obtine-

deatur quodammodôdura, est niliilominùsallendenda, rctitr, seu extorqueretnr, ipsitiue exponentcs in connu
lum allentis pra^missis, tum ctiam quia ila scripia possessione hujusmodi lurbarentur lempore proccdente,
est, 1. Prospexit, iX. Qui et à qxdb., c. In mcmorimn, idem prœdeccssor supplicationibus rectorum, seu niagî-
19, dist. , et omnes regubc cancellarioe coiidunuir strorum ac confratrum prœdictorum eà in parte sibi

magiiâ maturilale, ob idque quando (lunl, Papa non porreclis, tune inclinatus, cisdem rectoribus, seu ma-
vadit venatum, ut ait Bald. in lib. 1, sub num. 12, c. gislris ac confralribus prœdiclis, ut de eœlero perpetuis
Si contra pis, vel. îitil. pubL, sed semper in il!is con- fuluris temporibus, ecclesia ipsa ab Ordinario loci, seu
dendis conveniunl abbreviatores majoris prscsidenti*, quibuscumque aliis, eliam Sedis Aposlolicœ legatis de la-
duo audilores Rot« anliquiores, lolidem advocali cl tere, aut ab cùdem Sede Apostolicà, ad cujusvis inslan-
procuralores magis docti et praclici, ut per Cassad., tiam, seu eliam moin proprio, el de cerlà scicntiâ in ec-
decis. 5, num. 2, de Réservai, super reg.; Gonz., clesiam coUdlivam erigi, vel uti bencficium ccclcsinsti-

Gloss. 30, num. 17 et 18. cum in lilulum, commendam, aut administralionem

Hujus auiem regulre, barum litlerarum revalidalo- cuicumque persono" seculari, vel regulari, aut loco pio

rinc ténor lalis est, videlicel, item praidiclus D.N. omnes conccdi, vel aliàs de eâ provideri nullateniispossef, nec
el singulas tib ipsis Pciulo V et Grcçi. XY, Ptomanis Po)i- ea sub quibusvis ercclionibus, inslilulionibus, impelra-
tifiàbus prœdcccssoribus suis infra annum anlc. dicm lionibus, provisionibus , expectativis , specialibus , vel

obitûs-eorum concessas graliœ veljuslitiœ lilleras, tem- generaiibus reservalionibus, aut aliis quibuscumque dis-
poribus (Irbilis eorum executoribus seu jiuUcibus non posilionibus, et per dictam sedcm, seu legalos aut ordi-

prœsentalas, omninb rcvatidavit, et in stalum pristinum, narium. hujusmodi, cum quibusvis ctiam derogaloria-
in quo videlicel anlea fueranl, vel pro quibus erant ob- rum deroyatoriis, utque aliis quanlîtmvis forlissimis et

icnlœ, quoad hoc plenariè resliluit ; ac decrevit perexe- insolitis clausulis el dccrelis irritanlibus, absque expresso
cutores seu judices prœdictos, vel ab eis subdelegandos, diclorum confratrum conscnsn comprchenderetur vel

ad expediiionem negoûorum in eis contentoruiu, procedi comprehcndi possel, el quœcumque disposiliones de dicta

passe el debcrc juxla illnrum formam, ut liabelur in ecclesia contra prœmissorum tcnorem imposlerum fa-
regulis ejusdem S. D. N. llrl)ani Papœ \lll. ciendœ, nullœ, irrilœ et inancs, nulliusque roboris et

Ratio aulem cnr in dicta régula revalidatorià litle- momenti forent , nec cuiquam suffragarentur, perpctub
rarunï pnicscribatur lempus unius anni, et non aliud concedi el indnlgeri mandavit ;
proul in lilteris Aposto-
'inajus vel minus, non porlinet ad nostram materiam ;
licis d('supcr expcdilis, et ordinario Isclan. seu ejus vi-

^ed nibilominùs dici potest cum eod. Mandos. super carioin spiriluaUbusgcnerali dircclis, pleniiisconlinenir.
Me régula, q. 4, per tôt,, qnùd annus dicitur con- Ciim antem, Pater sancte, redores, seu magistri el con-
 , ,

il7 LIB. II. DE DISPENSATIONE SL'PEIl IllREGl LARITATE EX DEFECTU SACRAMENTI. 11$

ordimrto seu vicmio Eos, de Consecr., disl. 4; Snar., tom. 3, disp. Z\,
fralres prœdicli, litleras prœdiclas

hujusmodi liacWnits minime prœsenlavewit, liincque ad

sect. 6. .Amplialur aulem ul cam incurral, cliam mi-

illarum execulioncm proccdi non possil ahsque iiovo

nislrans baplizanli; quia, ul dicitur in d. c. 2, coope-
ralor extitil rei nefand;e. Amplialur cliam ul se exlcn-
S. V. cl S. Apostolicic mamlalo. SnppUcant ujuur liu-
Y. dt'voli illius oratorcs moderni rcctovcs dat ad scicnlcr baplizalum ab ba-relico , ex cap.
mililer, E. S.

magislri, coufralres diclœ confraWruilnlis uc Inventum est, 1, q. 1, et ex cap. In quàlibel, \, q. 7,

seu ci ,

diclarum tillenirum fntstrentnr effcctu, cidcm ordiumio. quod factuin est, in odium hx-rcsis , id. Filliuc,

siiv eJKS vicario in spiritualibus gcncrali committcrc, et num. 172. Id vero intcUigilur in hoc sacramenlo ba-

mnitdare diijnemini, (jualcniis ncgolium hujusmodi assii- ptismi, non aulem in aliis, eliani imprimenlibus cha-

tncns, liltcfdsque prœdiclas vcdcre dccerncns, ad illarum ractcrem ,

quia luit hoc de baptismale tanlummodo

executionem, scrvalâ aliàs eanim forma, proccdut, pcr- decisum conlra Anabaplislas, Silvcsl., in verb. Irre-

imle ac si idem Paulus prœdecessor adliuc vivcrcl, non fjularilas , num. 6; Zerol. in prax. Epis. cod. verb.

obslaulibus omiiihus illis, quœ idem prœdecessor in dictis vers. Undccimo irregularilas est, p. 1

litlcris concessis non obslare, cœlcrisque contrariis qui- Quod quidem in lanlum ])rocedit quôd banc irre-

bnscumqiie cum clausulis opporluuis. gularitaiem contrabil eliam (jui ignoranler rcbaptizat;

Et cnm absolutione à ccnsuris ad effcclum, etc., cl de tam ignorantiâ juris quàm facti : id enim jure eliam
commissione , mandato, aliisqne prœmissis , ut suprà la- civili cautum est, I. 1, c. Ne sanctum baptisma irrite-

qubd prœmissorum sincjulorum lur, ibi : Anlislilem, qui sanctitalcm baplismatis illicilà
tissimè exlcndendis, cl cl

eliam dominaliomim, quali'atum, nuncupalionum, invo- usurpationc geminaveril saccrdolio indignum esse censc-

catiouum, aliorumque necessariorum major cl vcrior spe- mus ; corum condemnamus crrorcm ,
qui Aposlolorum

ciftcatio et expressio ficri possit in litlcris, per officium prœceplu calcanles, Chrisliani nominis Sacramenta sor-

contrudictarum expcdicndis. El scrvalâ aliàs forma di- lilos, alio rursics baptismale non pnrificant, sed incestant,

ctanim lillcramm. tavacri nomine polluenles ; (piininiù ipso jure civili

Ex liâc igilur noloriâ praxi nullus remanel ambi- tam rebaplizanti quàm culpà suà rebaplizato imposila
gendi lociis, an vidclicet liller?c, ul supra, infia an- est pœna capilis, I. 2, c. Eodem ; ex concilio aulem

num niiiiimè prïoseiUaLo, niorUio Ponlifice, expirent, Tridentino, scss. 7, canon. H, de Baplism., hacc ha-

vcl ne. El ( ùin aliàs in liàc cinià arcliiepisf opali evc- bcnms verba : Si quis dixeril verc cl rilè collatum bapli-

liisseï casus, fiiisselqne (Inbilatiini, an niorluo sumnio svium itcrandum esse illi qui apnd infidèles [idem Clirisli

Ponlifice , dispensaliones matrimoniales oominissa) vi- negaverit, ciim ad pœnilentiam converlilur, analhema sit.

cario, possint ab illo expcdiri, ac prima facie videre- Porrô bicc procedunt in eà ignorantiâ quic non

tur, quod sic, ex c. Si super graliù, de Offic. dol g., excusai à culpà : ca?lcrùm ignorantiâ invincibiiis, lura
in G, nl)i gralia non expiial per niortcm Pap;TO. Con- juris, Inm facii, sicnt excusât à culpà, ita eliam ab

trariimi tamen fuit dicinm, (juia ille texlus procedit, liâc irrcgnlarilale qux ex delicto contraliitur, com-
quando gralia summi Ponlilicis e-t jam perlecla , ei munis DD. ex Suar., tom. 3, disp. 31, sect. 6; Na-
dalus n:erus execulor : secùs verô si adbibeiida eiit var., cap. 27, num. 246; Silvcsl., verbo Irregula-

caus,^ cognilio; quoniam si, antequàm adliibealnr, rilas, quaisl. 4; Bonac, disp. 7, de Cens., qucest. 3,

noriatur Ponlifex, exj)iral, per diversa jura, qu;e lilc part. 3, num. 3, cl aliis; idemque eliam est in infan-

î-llegai Ccnuen. in praxi curia; arcliiepisc, Neap. tibus rebaplizalis aut baptizalis ab lia;reticis : non
cap. 9Î. eniin nianent irregnlarcs , quia infans excludilur à
culpà. El quamvis in cap. In quàlibel, 1 qutesl. 7,
CAPUT IX.
,

dicatur rebaplizatos in quàlibel a;latc mancre irregu-

r-rixis dispensationis cum reilerantibus Baptisma.
lares, intelligendum lanien est de a'tale adultà ; ut

Sequiiur modo praxis dispensationis super irregn- declaratum csl ex cap. Qui apud, et cap. Placuit, de
l.i''ii;ae provenienle ex baptismi iteialione, per qtiam Consecrat., disl. 4, cap. Jure., qui bis, eâd. disl., quod
qiirmfa buic sacramento (iat injuria, salis Uquct ex c. loquiuir cliam de ignoranlibus invincibiliter, non est

2 de Apost. Unde canouesplurimîmi ab bàc reitera- Pontificis aliciijus, aut concilii, ideô caret auctoritale,

li'ti'.c, quasi Anabaplislarum breresi abhorrent; qua- ul nolavii idem Fillinc. d. n. IGG, ex Seol. et Suar.
proplor, c'Jam pœnam irregulaiitalis imposuorunt iis cl aliis; ncque verù conlrarium probatur ex legibus
qui sivè scicnlcr, sivè ignoranter rcbaptizanlur, d. adductis.
cap. 2 , etc. Qn(diitei,\, q. 7, adcùquc tam magna Pro noslrà vorô praxi pr;ï>niillcndum est quod à
isia irrogiibirilas cxislinialur, ul ncc clericatus quiden» pinribus in dubium revotalum extitil, an irregularilas

cl tonsura cis confen i possint, quinimô, si clerici sunl iiide proveniens, impediat susceilioni-m ordinum su-
doponunlur, Majol. de Irregu!, lib. ô, c. I i, num. periorum, an vcrô usinn susceplorum. Difficultas au-
1,
comnnmis DD. apiid To!., lib. I, c. 6; Enriq. de lem insurgit ex co quod cùm irregularilas simplicitcr
lîapt,, c. 31, § 1, et de Irrogul.. cap. l, § 3. Raiio dicta utrnniquc impcdimcMilum iiicludat, et doctores

autcni cur ab Ecolesift imposila sit (alis pœna , csl conimnnilor dicanl ex hoc pcccalo incurri irregulari-
pro].tcr revcrenliam baptismi, Filliuc., tract. 20, cap. G, taiem, insinuare videnlur iinpodiri, quominùs quis fn
num. IGi. 0»ai'i quldem irregularitaiem incurrit tam susceplis minislrel, nul ordines de novo accipiat su- ;

l'apiizans quàm baptizatus, d. c 2, do Apostol., c. per quu Suar., loni. 5, in 3 par., disp. 31; sect. 6,
 ,,

119 PRAXIS DISPFNSATIOMM APOSTOLICAIHJNf. 120

quein sequitni id. Filliiic. loco cil., niiiii. 177, ariiniial ni'dlissimr Pater, cxpoititrir huinililev S. Y. pro parle

soli'iin iiiipodirc ascciisum ad ordinos superiorcs ; eà devoti illins oraloris N. N. clerici JScapolilan. diœcesis.

mollis laiiunc, qiiiu in cap. 2 de Aposlal., solùni pro Qiibd cian ipsealiàs, dum Iraitsiret per quamdam viaiii,

l)ibolur acolylus ad ordiiies supcrioros asccndcre; cl ubi vmlier (juœdam rccoiter pepererat, eb aecersitus fuis-
sic pœiiae siiiit rcslringendoe ; Navar. aulem in Ma- sel, ut illius itifantem penè expiruntem baplizarel ; ipxe
nuali, cap. 27, num. 191, ail aliquas irregularilalcs vcrb formnm el modwn baptizaiidi se ncseirerespondens,
impodire solùm susceptioneni ordinum , non aiileni rotjaliis tandem cnixè , ipsnin iiifaukm baplizuvil ; ter
iisuin siisoeploruni ; ac propierca in parlcni afllrnia- profereiido (ormam baptismatis, nimiriim : Eijo te bap-
livani iiicliiiari posse videlur : alii lanicn , inler quos tizo in nominc Patris cl l'ilii, el Spirilùs sancli : (juidi-

idem Majol., d. c. 14, n. 3, affirmant, ncc susceplos bet vice aqiiam super caput infanlis infundens. Ciim au-
oïdincs exci'ceie, nec alios susciperc possc sine dis- lem , Pater sancle, diclus orator ad prœmissa non sno
])ensalionc. El lia'c sciilenlia lanqiiàm piobabilior cl sed prœdiclœ viulieris crrorc dcveneril , dubitelque pro-
comnmnior ircopta esl, llost., in dicl. cap. 2, de plerea, se inde aliquas censuras et pœnas ecclesiaslicas
Apostat., Suiiniia Aiigelica , in verbo IrregiiUaitus , incurrisse ; supplical igilur humililer E. S. V. diclus
§ 2i, qui anîrmanl laies secundùm canoncs, si clerici orator, quateniis sibi opportune providendo , eique spe-
sinl, deponendos esse ; si verù laici , cxcommuiiican- cialeni qratiam faciendo, eumdew oratorem ab excessibus
dos; ex qiiibus vcrbis voliint non posse in susceptis prœmissis, in ulroquc foro aposlolicâ auclorilale absol-
niinistrare , et pra-serliin in d. c. în quùlihet apcrlè vere, el tolalilcr libcrare ac pœnas, quas propter prœ-
;

declaïalur banc irrogularilalem non niodù à susce- missa quomodblibet incurrit , sibi qratiosè remillere et
plione, Ycrùm eiiam ab usu ordiimm inipedire, Sayr., condonare, secumque supei' irregularitale per cum ex
De cens., lib. 7, cap. 8, n. 5, per lot. Cicterùm banc prœmissis quomodblibet contracta; quodque illû et aliis
irroguhirilaleni incnrri ipso l'ado nec expcclandum prœmissis non obslanlibus, suo clericati cliaractcre, quo
eliaiu jiidicis senlciitiam, esl conununis opinio, usu et aliàs rite insignitus fuit, illiusque privilegiis uli, ac
consueludinc rccepla, ut tcslatur Filliuc, loc. cit., ad omnes, eliam sacros cl presbyteratûs ordines promo-
num. 178. veri, et promotus, in illis eliam in allaris ministerio nii-
Quo verô ad dispensalionem desuper inq)etrandani, nistrare libéré et licite valeat, dicta auclorilale dispen-
dubilabalureliam, iiumquid bsoc irregularitas ca-Ura- sare ; onmemque inliabililalis et infamiœ maculam , sive
Jiorelur propler rebaplizationem solunimodù, quando notam circa euni et prœmissis quomodblibet insurgentem,
deliclum est publicum, an eliam quando est occultum ? ab eo peniliis toltere et abolere; ac illum in prislinnm
In quo Scol. 4, disl. 6, q. S, ail uiroque modo incurri •
et eum, in quo ante prœmissa quomodblibet eral, stalum
cum bâc lanien dislinclione, quùd, si crimen sit pu- restiluere, rcponere, el plcnariè redinlegrare dignemini ,

blicum, solus Papa dispensai, si veiô occullum, potest de gralià speciali, non obslanlibus prœmissis, ac consli-
cpiscopus dispensare. Alii lamcn lenent nullam con- lutionibus, et ordinationibus aposlolicis, cœterisque cou-
Irabi irrogularilalem, quando delicluni est occullum; trariis quibuscumcjue cum clausulis opportunis.
quod lanien aversatur communioii el recepliori sen- Et cum absolutione à censuris ad cffeclum et iiic
(

lentiaî, ex Suar., d. sect. G, per quam uJroque casu fuit addilum), el dummodb diclus orator, ad id œlate,
docetilur, ipsam conlrabi irrcgularilalein , Ilenriq., moribus cl scientià idoneus reperialur, ac aliàs ei mérita
lib. 11, cap. 4, § 5, el cap. 20, § 3, el in occulto po- suffragentur. Et dira dispensalionem ad bénéficia.
lesl (irofeclù episcopus dispensare vigore decrcli cou- Post tamen ali(juot annos, idem Ponlifex cum su-
cil. Trid., scss. 2i, cap. G, de Rclormat.; idem Sayr., pradicto oralore dispensavit , eliam ad quaîcumque
num. G, per loi., doceiis ibi, occullum laie deliclum beneHcia ecclcsiastica in forma consuelâ, allentis illius
censeri, quamvis rebaptizalio lueril publica, si ratio simplicilate, cl bonâ lide, ignoranlis exinde aliquod
culp?c sil occulta unde, clerious fuit juslè accusalus impedimentum provenire; nam
;
licèt rciteralio ba-
de rebaptizatione, vel de cxcommunicalionc, sed jam plismisil probibila jure divino, cujus ignoranlia pra^-
evasil, eo quôd se défendit per falsos testes, occulta
tendi vix potest, sicut ciiani pœn:v per legem posiii-
nibilominùs censelur irregularilas; quo casu episco-
vam imposiUie iu illum (|ui contra jus divinum agit, ut
pus vigore dicti concilii poteril cum eo dispensare, ut cumdem Sayr., d. lib. 7, cap.
per 8, num. 13, fuit
dictmn est.
tamen iste quodammodù excusalus ;
quia pnrmissa
Nosira verô praxis versalur circa dispensalionem ignorabat esse peccalum, aul jure divino proliibiiam
aposlolicam in suis casibns ; ac proplerea , cùm ad baptismi itcralionem , aul pœnam irrcgularitaiis im-
summum taiilunnnodo Ponlificem speclol bic in utro- posilam esse ab Ecclesià.
que foro dispensare, juxta communem doclorum sen- El eliam pro islà praxi nolandum puiavi, quôd su-
lenliam, Summa Confess., lib. 3, lit. 24, qmtsl. 7; pradicta jura probibenlia baptismi ileralionem, inlel-
Summa Pisanella , verbo Dispensatio, § G ; Angelica, ligeuda stml quolies ille coUalus est in forma Eccle-
,

verbo IrreçiiilariUts , 1, § 2-i, cl alii, quos recenset id. sià; quia lune nullo modo esl iterandus : at verô
; ,

Sayr., n. (lu., et boruni omnium sententiai adstipu- quando, puta, ab bx-reticis dalus est in aliâ forma ,

Iclur notoria Uomana) curiai praxis ; proplerea quo- non dicilur itcralus; cùm nunquàm fueril coliatus :

modô ipsa se babeat, per supplicalionis formulam iu- ila enim sunl inlelligenda; omnes aucloritales qu;Te
,

dicabiuuis, quai ila formauda est. soient adduci ad probandum baptlzatos ab lix'relicis
 ,

121 LIB. III. DE DISPENSATIOiNE SLTER IRREGUI ARIT.VTE EX DEFECTU CORP. ET ixSmM. 422

itcrùni baplizandos esse; loquimiur enim quoties hœ- tiiini nobis oblata petilio contincbat quod ipse de anno
rctici iii baplisnio coiifereiido, non servaverint pio- millesimo sexcentesimo septimo liabitum suscepit cujusdam

piiain forinani Ectlesiit' ; seciis vcro, si scrvàssent religionis, et in eu uti Clcricus professioncm cmisil regti-

cùm ab ha'relicis vera sacranienta conlorantur. Dire, larem, ubi prima clericali tonsurû insignilus, ad omnes,

ctor. inqiiisit., p. 1, conimcnl. 12, vers. IIwc auteni etiam sacros et presbijleralùs ordines promotus fuit, et in

Icx. liult; proposilà nieo lenipore qiiàdam supplica- eis ministravil ; ac varia suœ religionis officia obtinvit et

lionc coraui folie, record. Paulo V et cardinalibus cxercuit. JS'uper verb, diim ultimum diem ageret quidam
congregalionis adversùs baîrelicani pravilalem ,
pro paroclitis, in cujus parocliià lalor natus est, secrète ac

oralMC qui narrabal se quen)dani jiiveiiem baplizàsse, in confessione, mediante allero presbytero, momiit lato-
queni in parlibus lui relicorum sc-iebat esse bapliza- rem, quod ipse vcrè non eral baplizalus ; et sic ille

iiini, ipseque pro cerlo haberet ex lidc digiiorum tesli- decessil absque alià declaratione quomodb hwc accidc-
mmiio quod in illius baplisnio non fiieral servata forma, rint, an ex defeclu inlentionis, velalterius circumstanticp;

cl proplerea petebal nihiloininùs dispensari ad ordines et qiiamvis lalor post dicti parochi mortem, in libro

cl bénéficia, vidi in calce snpplicalionis per hicc verba ubi scribuntur baptizati, compercrit se vcrè udscriptum,

responsum, Slo.ntibns prœmiisis, non eget; et ita elian» niliilominits ob monitionem prœdiclam, dubitare co'pit

in siiiiiiibns audivi fuisse responsuni, et vidi adiiola- an verè sit baptizalus. Ciim autcm, sicut eadem petilio

tum in quibiisdani nieinorialibns, Ânlinii Marchcsani, subjungebat, lator pra'dictus,securus non sit an ni prœ-

qui fait dalarins Pii Y. ferlur, sit baplizalus; cian boplismus sitjauna omnium
Ccclernm nbi ex aliquâ causa dubitatur de valida siicramentorum ; ac proplerea invalidé sacramenla rcce-

collalione l)aplisnii, cerluni est posse subcondilione perit, et nulliter omnia fccerit, ideb, pro suœ conscientiœ

iUinii conferri ;
qui sic collalus prodost ad caHcra sa- ad caulelam vobis mediantibus baplizari, et
quiète cupit

cramenla suscipienda, cùm sit janua omnium sacra- sacramenlum confirmalionis de novo recipere; necnon
nienlorum, ex omnium theologorum senlenliâ, pra;- professionem emittere, ac secum desuper dispensari.

cipuè Suarez tomo 3, p. 5, disp. 23, sect. 2, in eorp. Quare supplicavit humiliter sibi super his de opportuno

cl loc- cit., sect. 1, § bomo

Comjrneutia, dicilur, qiiôd remcdio provideri. Nosigitur, etc., auctoritate apostolicà

per baptismum fil capax omnium sacramenlorum ul ;

specialiler nobis concessà, circtimspectioni veslrœ com-
tamen ille sit validus, est necessaria inteniio et vo- mittimus, quateniis, si est ita, poslquàm lalor à vobis se-

luntas baptizaniis etiam ex conuimni duclorum sen- crète, sub conditione sacramenla baptismatis et confir-

tcnlià, teste Bartb., ab Angelo dialog. 2, § 7, Ucèi malionis receperit, cum eodem latore, auditâ priiis ipsius

quoad baptismum requiratur etiam voUuUas ipsius sacramentali confessione, ac suffragantibus sibi dignis

suscipienlis, id. Barlb., ioc. cil. ; Suarez. d. p. 5, disp. viriulum merilis, alioque ci canonico non obslante, in

22, sect. 1, § Dicciidiim. Et sic dùm confertur sub manibus veslris professionem demib emittere, à clericis
conditione, non dicilur iieratus, cùm nunquàm fuerit prœdictœ suœ religionis regularem, emilti solitam, necnon
coUatus, ut supra diclum est. à vobis clericali cliaractere, sine lilteris dimissoriis sui

Nec longé abcsl casus, quo, cùm quidam parocbus ordinarii seu commendatiliis suorum superiorum, ne se

gcnitorem inlaiilis odio prosequcrelur, ipsuminfantem prodere cogalur, insigniri, et ad omnes, etiam sacros, et

baplizavit, sine tamen inlentione et voluntaïc bapli- presbyleralùs ordines, etiam extra tempera à jure sla-

zaridi; post mullos verô annos in ariiculo morlis con- lula, tribus festivis, etiam continuis vel interpolatis die-

stitutos, secrète de boc, mediànle quodam presbytero, bus, suscipere et poslmodiim in dictis ordinibus, etiam

nionuil sic baptizalum, qui proindè petiit sibi per offi- in altaris ministerio miuistrare licite valeat, dispensetis,

ciiini S. pœnilcnruc Aposlolica;, ni inl'ra, provideri, eumdemque latorem in pristinum statum restiluatis, et

videlioel. reintegratis foro conscienliœ, et in ipso actu sacramen-

Vcnerabili in Clirisi.o Patii, cuicumque catholico an- talis confessionis tantiim, et non aliter, neque ullo alio

tislili, graliamet communionem Sedis Aposlolicœliabeiili, modo ; ita quod liujusmodi dispensatio et reintegratio ta-

in proprià diœccsi rcsidcnti, vel in aliéna de licentià tori in foro judieiario nullatenits iuffragentur .
Insuper

diœces'ini, ordines confene vatenli, per laloron prœsen- vobis, ul diclo lalori prœdicla omnia conferre, el facere

linm, ad infra scripta spccialiler eligendo, Nicolaus mi- valeatis, eâdem auctoritate indulgemus. Dat. Romœ apud
seralione divhiâ tituH S. Mariœ Angelorinn S. R. E. S. Petrum sub sigilto OlJicii pœnitentiariœ undecimo
presbyler cardinalis Ludovisius, saltilem et sinceram in hal. junii ponlificalùs domini Innocenta PapœX, anno
Domino cliarilatem. l'.x parte reVujiosi latoris prœsen- dccimo.
- •

^^

LIBER TERTIUS.
PRAXIS DISPENSAÏIONIS SUPER IRREGULARITATE PROVENIENTE EX DEFECTU
CORPORIS ET AMM-E.
CAPL'T PR1MU:.Î. ! 1 salio, cô quôd illegilimi justis de causis sunt jure ca-
Praxis dispensationis cum iilegilimis ad ordines et bc- nonico irregulares et inbabiles tàm ad ordines quàin
neficia.. \
ad bénéficia ecclcsiaslica ut est ;
text. in cap. dtm m
Super dcfccla iirKlalium frequoiUcr daiur di'^pon- '*
cnnctis, et o. Inuotuii. de Elect. c 1, ol lin. d^Fil-
425 PRAXIS DlSPKNiSATlONl'M APOSTOLICARUM. iU
presb , cl c. I, eod. lit. lib. 6; pniccipua aiifeni ralio et obtinere bénéficia, virtute text. m c. Tantœ, veriw
[

hù iilusqiiàm alii, ut i»luriinùm soient esse Itli'ijitiini, qui fil. sinllegit. pncter lamen cardinalattim,
est (|iiia

jiiiilalures paloriia! iiicuiitiiiciiliiO, et malè iiiorigcrali, qui excipilur vigorc constituiionis Sixli V, edil;c aimo

eo qiioil à parenlibus non ila sollicilè, sicnl legiliniù ;

1595, tertio nouas decemb., quâ cavetur, quôd Car-

iiali, inslruunlur, c. Si (jeus, uG dist. ac |iroplcrea, dinales creandi sinl ex legitiniis et honeslis natali-

ciini daiiias lioniinis non parùin obscuretiir ex origine bus exorii, neque ; ullâ prorsùs labe, aut illegitimonim

viliosà ; idoo iliogilimè nali repcliunttir à siisceplione natalium suspicionc quovis modo laborenl, sed omni
oiiiinimi, nisi cuiu iis dispeiiselur; et tantù est eorum macula et impurilate careant ; alioquiu ad lam emi-

dibpensalio diflicilior, quanlù eorum ori o turpior, ita nentcm dignitalis gradum penilùs inbabiles et iliius

Sayr. de Cens. 1. G, cap. 10, n. 2. incapaces sint et esse censeaniur. Sic etiani iii aliqui-

Propterca nolorio stylo doccmur quôd in impotran- bus provinciis et dominiis nobilitate, et pri\ilegiis

dis bis dispoiisalioiiibus, necessariù cxprinicnda est non gaudent, nec ad secularia officia, et bonores, et

qiialitas illigiliniitalis; non enim sufficil narrare ora- dignilaies, iicque ad nobilium feudorum, et statuum

toreni pati defootum natalinni; nisi iiUns provenieiitia successiones admiltuutur : undè multô magis indeco-
explioetnr, veluti, si ex soluto et conjugalâ, auL è rum viderelur, si bujusmodi Icgitimi, eliam per sub-

contra juxia lexl. in 1. Si quis, ff. de Kit. nupt. cl Glossa sequens malrimonium legitimaii, assumerenUir in car-

in c. Per venerabilem, vcrbo Non iialuralis, qui filii

'

dinales, ut babetur in d. constit. de. S R. E. cardi-

sittt leijU.; Icxt. enim in d. c. 1, collocalur siib tilulo ,
naîium creaiidorum pra'slantiâ. Quare non abs re ait

de Fil. prcsbyt. et aliis illégitime naiis, et déclarai ibi Sarnen. super reg. de Trienn., q.2, sub. num. 2, vers.
j

Glossa in d. c. 1, 1.6, in vcrbo, d. lexl. indistincte El quod ista régula; veleres summos ponlifices dili-

ii;lo!ligendiis est, proul jaccl de quncumqiic defectu, genter curasse, ne sacrum cardinalium colleginm hAc

sive sit spnriiis sive adiiltcriims, sivc nalnralis, licèt, |

labe pollueretur, nam refert Nicol. de Yoaldis Rolai
qiioad successiones dislingiianlur ; nec il-a de lacili dis- auditor, in Tr. success. ab inlest., col. 49, à PauloH,
pensctnr cnm uiio, sicut cum reliquis. Et sic dcqua- proprio ejus ore audivisse quemdam spurium, per Eu-
lilalc inccstùs facieiida est specialis et individua mcn- geniuni IV ad cardiiialatum assumpium, ante rece-

lio. Paris, cons. 9, n. 86, et cons. 45, n. 54, vol. 2; piionem pilei, quasi miraculosè rébus humanis exem-

Monocb. de Arb. jud. 1. 2, cent, torlià, casu 203, mun. ptnni ; subdens ibi quôd cùm idem Nicolaiis apud
2, cmn aliis adductis per Marimn Anton, var. Ros'd. eumdem Paulum Uol;e nomine supplicaret, licere eis

1. 1, Resol.108, n. 13; nam iii legitimationedebet cx- inquiiere coulra quemdam, qui ab eodem Paulo man-
primi illa qualilas qua; altérai naturam conciibitùs vel datum ad auditoratum babuerat, numquid baslardus
illegilimilalis, licot non oporteat exprimi illam quiie esset, Paulus libenter annuit, ac ob cam causani Pbi-
aggravât vitiuni parentùm, prout liabet stylnsCuriai, lippum Decium ad auditoratum mandalum liabeiitem,
Rota, decis. 506, num. 30, p. 5, récent., iibi, n. soq., fuisse exclusum, ul per Lot. de Benef. 1.1, in Appar.,
refertiir notabile cancellari.e, fol. 154, in qiio lia!)('tiir n. 137. Sic etiam nullus adndltltur ad numerum re-

quôd pations defoctum ex conjugalo nobili, duce, ferendariorum, nisi sit ex legitimo malrimonio bo-
I

niarcliiono vel alio domino lemporali,cl soliità, iiiipe- nestisqne pareiitibus procreatus, etc., ut voluit Sixtus

irai dispensationem narrando se nalum ex coiijUg:;lo in constitulioue quaî incipit, Queniadmodiim, 10 kal.

et solulà, et lacendoqualilalem nobilitalis vel siniilom octob. 158G, anno 2. Quinimô in dicta constitutione

aggravantem, valet disponsalio*, nec est slylus Curia? statuil idem Sixtus ac prohibuit ne aliquis qui ulrius-

quôd laies qualitates parenlum aggravantes cxpriiiian- libet sexùs fdium, seu filios ex legitimo malrimonio

tur, etc. idem si narrât se nalum ex clerico vel pre- suscepios, vel nepoteni, seu nepotes ex eis liabeat,

sbytero et solulà, non faclâ menlione quôd sobita crat nullalenùs in cardinalem assumi aut promoveri possit,

lllin parocliiaua clericl vel presbyleri, et quodnmmodô ne proplerea variis propri;i; domûs negoiiis ac multi-

spiritualis filia, aggravatur deliclum et vidclur com- plici liberorum cura distraclus, Eeclesiie negolia sibi

missus dnrior iiicestus, quod dicilur ibi iicrpoluô no- crédita aut ncgligeiiier iractet, aut minus sollicilè, et

taiidum. Secùs si esset (ilia spiritualis propriè Icvala fideliter ejusdem Ecclesi* jura lueatur.
de sacro foute, vel soluta fuisset illustris, nobilis, vel Et ex |)r:cmissis non incongrue sequitur dubium an
similis, et Ikvc eiiam notanda, quia facile poterunl in legitimalus per subsoquens matrimonium, possit abs-

cancellarià occurrere, et surit de pane luci aiulo. Uiide que dispensatione saltem, ac simpliciier proosenlari ad
quiiaJ ordines, et beiielieia, iicùi id sit de stylo expli- beneliciimi jurispatr. et in illo instifui, si in iliius Inn-

caïuium, non lanicn reddit difliciliorem dispensatio- datione caveatur, ul ad illud pra;senlari non possit,
iiem ; cùm ad iliius conccssionem solummodô consi- nisi qui fuerit ex legitimo malrimonio procreatus. Et
derelur, quôd Isi omnes œqviè vilio alieno laborenl; videlur affirmalîvc respondendum, per d. Glossam,
ae proplerea ;equè venià digiù sunt; id. Sayr. d. lib. eod. verb. Lcgilimi, qurt. ait quôd per subsequens
6, cap. il, num. 8, vers. Primo, sive sit yenilns, etc., raatrimnnium eflicitur quis legilimus quoad omuia,

quidquid ipseinel dixerit d. c. 10, nuu». 20. unde niliil videlur excludi ; nam diclio oninis est

lllegitjrao auleni qui fuerit postea eflectus legilimus universalis, J. Testalorem, Ù'. de Leg. 5. Tiraqueli,

per subsequciis matrimonium, noij cril opus dispen- in 1. Si uuquàm, verbo Toluui, c. de Ri;voc. donat.
saiione, cùm possit absque eà promoveii ad ordines Uis lanicii non obslanlibus, contraria senlenlia To
 , ,

125 LIB. III. DE DISI'ENSATIONE SUI'EIl JRIŒGIL. EX DEFECTU CORP. ET ANIMEE. d26
rior est : iieiii|K' qnôcl l;«li.s li-gi lima lus non i>ossil sine f Cùni igilur ad sunimnni Ponlificcni spoclct cum il-

speciali dispensalione aposlolicà ad laie benelicium :

legilimis ad omnes ordines, ac bénéficia, et dignilales
prœsenlari cum derogalione fundalionis. Ralio aiilem ccclesiaslicas per tolum mundum dispensare, c. Per
j

ca est qnx- afTerUir à do(li.s>,inio jurccoiisnllo Donalo j

vcnerabilem , cl ibi 1)1). Qui fil. sint Icijit., ex eo quod
AnloniodeMarinis, Qitotid. resol., c. 2-2G, num. 3, e.\ j
legilimare , niliil aliud est quàm impcdimenla juris

Mant. de conjocl. , 1. 11. lit- 1-2, iimu). :21 , ncnipe ;

canonici tollcre ; idem Sayr., d. 1. 0, c. 9. Videudum
quia licùl legitimalus per snhseiiucns nialrinioniunï 1
erit ,
quid circa banc praxim scrvelur, el quomodô
niliil dilTerat ab co qui nascilur couslanle matrinionio, j
supplicaiio super hujusmodi dispcnsatione concipia-

ut in d. c. Tnnla, id lanien piocedil in iis qu;e à loge, tur ; illius igilur formula talis esse polest, videli-

iioi» auleni qu;e teslaloris juditio defcrunlur; nani cet :

tune spcclanda est volunlas loslaloris dini.niodù la- Beatissinie Paler, ciim dévolus S. V. oralor
;
Mallhœus
inen ipse leslator disposuorit ul pnvsenlandus debcal Ilalbinus laicus JSeapolilan. ex fcrvore devolionis pluri-
esse de Icgilimo matrinionio nalus; idem de Marinis, miim cupial clericali citaraclere insigniii , ac ad omnes
num. 5. eliani sacros el presbijleralûs ordincs promoveri, el pro-
l'oiTÙ cpiscopi banc dispensandi facultalem ila re- molus in Allissimo quoad
illis ,
vixeril ,
famiUari ; quia
slrictam babent.utcum iilogilimis possint lanlum- lamcn defectum nalalium, ex conjugato et solulà genilus,
modù ad minores ordincs et bonelicium simples dis- palilur, dcs'dcrium suum hujusmodi adimplere non volet
ponsare ,
per text. in d. cap. i, de Fil. presb., in 6 ;
absque Sedis Apostulicœ dispensalione. Supplical igilur
fujus quidem Yeil)a ha^c sunt : 7s qui defectum patilitr liumiliter E. S. \, dictas oralor, quuteni(s ipsum spc~
7ia!aHuin, ex dispensalione episcopi licite polesl , si et
cialibus favoribus el gratiis prosequendo secum ul , de-
,

atind cttnonicum non obsistat, ad ordines promoveri mi- feclu nalalium hujusmodi non obstanle clericali citara-
,

uoies, et oblinere benepcium cui cura non imminet ani- clere insigniri ad omnes eliam sacros
, el presbyteralùs
vimum; dummodb sit laie, super quo per episcopum ordines promoveri, el promolus in illis , eliam in allaris
vateut dispensari. Ad ordines verb majores, vcl bénéficia
minislerio, minislrare; necnon quœcumque , el qualia-
curam a>iimarum liabentia super quibus nequit episco-
,
cumque cum cura el sine cura bénéficia ecclesiaslica
pus dispensare, sine dispensalione Sedis Aposlolicœ, eliamsi canonicatus, el prœbendœ, dignilales, etiam ma-
promoveri non polesl; Yivian., in praxi jurispatron., jores, principales,
et personatus , adminislrationes, et
1. G, c. 4, n. 24, in quo obiler nota quôd episcopus eliam curala
officia, el elecliva, eliam in catlicdralibus et
polost cum lalibns dispensare, quomodocumque pro-
melropolilanis , vel collegialis ecclesiis , seu si parochia-
veniat impedimeiilum, sivc oralor sit genitus ex solulo les ecclesiœ , vel eurum perpetuœ vicariœ fucrinl , si sibi
et solulà , seu ex conjugato et solulà , seu ex presby- aliàs canonicè conferanlur, aul ipse elignlur, prœsenle-
lero, aui reiigioso, el solulà, per d. Gloss., in d. cap.
lur, vel aliàs ussumalur ad illa, el insliluatur in cisdem,
\, in verb. Defectum, id. Sayr., loco cit. Hano eamdem rccipere, cl dummodb simul plura non sint quàm qnœ à
ila dispensandi facull.item babcnl abbales et commcu- concilio Tridenlino pcrniittuntur ; necnon quascumque
dalarii babentes jurisdiclionem quasi episcopalnm cl
;
pensiones anuuas super quorumvis beneficiorum fructi-
dîiàS aaCri congrcgalio COJicilii declaravit abbalem bus, aposlolicà sibi aucloritate reservandas consliluen-
,

commendatarium posse dispensare super illogitinii-

das, el assignandas, percipere el retinere libéré et licite
îate et quatuor minores ordines, si liabet jurisdicsio-
vuteal, dispensare dignemini , de graiià speciali. iS'on
iiem quasi episcopalem in suo territorio separalo, obslanlibus defectu prœdiclo ac Pictaven. concilii contra
prout in unà Nullius Oppidi Piuarol. 18, Nov. 1028, illegitimos, ac quibusvis aliis constilutionibus, cl ordina-
teste lîarb., in coll. Bull., v. Dispensare, iol.'ilS, v. 2.
iionibus apostolicis, necnon crclesiarum, in quibus, ul in
Ac insuper quùil dispensalus ab uno episcopo ad l'ormulâ supplicationis dispensalionis , iro bigamo
ordines minores, el ad unum simplex beneficium cen-
posiià, lib. 1, cap. 2, num. 22.
seiur dispensalus, ut illud oblinere possit in aliéna
diœcesi alterius episcopi quod inter ciicteros probat Et cum absolutione à censuris ad effeclum, etc., ut in
;

Majol., de IrrajuL, lib. l.c. 8, num. 8, etseq., ubi Ic- supradiclâ formula supplicationis, super dispcnsatione

giiimalus in una civilale, servalo illius more, licct ille

cum bigamo; sed addiliu' h\c: El commiltalur orâinario

mos logilimandi in aliis civilatibus non sulllccret ad

cum cluusulà, qualenits considcratis etc. El , citra dis-

legilimalionem, insi»cclo tamen more loci, à quo éma- pensalionem ad dignilales, ac canonicatus, cl prwbendas
nai, liabelur pro rilè Icgilimalo ubiquc locurum in catlicdralibus , el dignilales principales in collegialis
, ul
per Abb., m c. Cim olini, not. 1, de Cler. conjug. ;
ecclesiis.

llenri(i., lib.
14, c. 8, § 10, in fin.; quia boc est de Et est in liàc praxi notandum : primo, quôd , licrl

jmisdiilione ecclesiaslioà, et nulli pnvjndicium infer- seeundùm ciirsum bujiis slyli admillalur inl- gra r.nr-
lur; id. Sayr., dict. c. 11, num. 12, ipii ibi in fiii. ail, raliva apposila in supplicalione, quà pclilur dispensa-
ex Palud., 4, dislin. 41, (|. 3, arl. 3, concl. 1, quod tio ad oninia bénéficia in eà expressa ;
rcslringilur
si episcopus seienler suo subdilo ille;,'ilimo confei-at illa lamen poslmodùm el limilalur per suas clauFuias
ordines, vel bL-nelicium simplex , eo ip-,o dispensare limilalivas el reslriclivas, apponendas per ipsius da-
videlur ;
quod lanicn i>on est ila lulô credeudum , per lari;c ofliciales qui in fine secund;e partis signalunv
,

ea quae iiifra suo loco diceiUur.

'

cxcipiuut supradiclâ bénéficia qnalificala per ea ver-

 ,

127 PRAXIS I)ISPENSATIONU.M APOSTOLICARUM. 128

ba : Et dira dispeiisationcin ad dUjnilatcs ,

clc. ,
ol sic restiingi narrala in libelle ad ca quœ conclusivc

pan'irn referl, quôd in naiTalivà pr;x;diclà niliil Cuorit pcluntin- : nam licèl in supradiclis gratiis, supplicalio-

ilckiuin per ipsos oflicialcs , cl (iiiùd illa vidcalur rc- nes non sint altendend;ie, sed lillcrae, sccundùm quas
piiyiiare siipradicLc liiuilalioni ;
nain ex coinimiiii vidctur dcclarata per officiales canccUaricc Papai iu-

iisu YOiba dispositiva inagis qiiàru narrativa sunt

, , ,
tentio, ul per Cies. de Grass., dec. 1, de prob., n. 7 ;

atlcndenda,Lndovis.,decis. 522, num. 4; siculdiciinns aiianien verum est ciiain ipsas supplicationescmanare

cliani de contiaelibus cL aliis negotiis, in qnibus non SL'cundùm jus, unde per eaqua) suprà dicta sunt, salis

atlcndilur quid Iraclalum sit , sed (piid eonclusuin ,

1. liquet in dispensalionibus pro illegilimis semper ex-
Si voluntati, ubi Bald. el Salyc, in 1 nol., c. De re- cipi supradicla qualilicata bénéficia ;
quamvis aliàs

sciiul. vend. ; Max., cous. 28, num. 5, lib. 1, quia ex officiales dalari;e non possinl nmlare subslanliam
traclalu non iiiferlur ad conclusionem, Dec. , cons. graliam summi Pontilicis , Bulr., cons. 49, num. 4; Ca-
Undc sx-pissimè vidcnms in proposilo valer., decis. 285, per tôt.
•iiS, num. 10.
quœ poslea reslriugunlur Clausula item isia sic restricliva apponitur etiam in
Hbira pcli in supplicalione ,

in calce ip^iiis, el in Hue clausulalur, sicul sccundie hujiismodi dispensalionibus cum quanlùmvis qualifi-

partis supi)liealioncs pi-cedictai ; et cùm signalura Pa- calis et privilegiatis personis , sicul semper vidimus

p» quandoque ampliel cl quandoque limitel narrali- observari, pra^serlim cum conclavislis; quibus ctsi

vam tune staïur concessioni per texl. in

,
c. Intcr amplissima privilégia conccdanlur, et inter cetera

dilectos, de fid. iiistrum., ubi |)elilio erat de confirma- cum eis novus Ponlifex dispensai ul, non obslanlc na-
lione, elconeossio fuit de oonlirmaiione el doualione, lalium defeclu, qucm forsan aliquis illorum palitur ex

et sic ibi Papa anipliavit graliam. Félin., in c. Super quocumque damnalo el illicito coitu, eliamsi ex nobi-

litleris, sub n. 10, de Hescript., u!)i quôd Papa si- lissimis parcntibus et vilissimis feminis forsan pro-

gnando supplicalionem, l'eslringit pelitionem, el tune crealus sit, ul, defeclu pracdicto non obslante, si aliud

ntn prodesl impelranti dédisse generalcm pelitionem, canonicum ei non obslet, ad omnes etiam sacros et

pioul liabetur in snpradiclâ pclilioue ad qua^cumque presbyteratûs ordines promoveri , ac quaicumque cl

et qualiacunupie bénéficia ; nam nibilomiuùs Papa re- qualiacumque bénéficia ecelesiastica vaieat obtinere;
stringit supradiclam graliam per illam reslrictivam : attamen quoad dignitates supradictas, additur clau-
Et citrà dispciisatiouem ad dhjmtales. Et omnes sciunl sula : Non tameu dignitates majores post pontificales,

perili ctn-iales, quôd tota vis suppliealionis consislil in aul principales in collegiatis.

iliius conclusione, ac verbis dispositivis, juxta dictuni Lilterae autem aposlolicœ super bujusmodi dispen-
Innoc. in c. Stiper litleris, de Rescrip., ubi non quod salione , seu mandalo ad illam , modo sequente per

iiarraïur, seu pelitur, sed quod coucludilnr aliendi cancellariam dari consucverunt , videlicet :

débet , etiam quôd narrativa fiierit quanlùmcumque Alexauder episcopus, servus servorum Dei, dileclo filio

generalis ; Abb. in cap. Ex. parle, de For. compet., vicario, etc., Neapolilan., etc., saliUcni, etc. Ex parte

2 nolab., Roman, cons. 123; vel quôd dicta clausula I

dilecti filii N. scitolaris Neapolilan. uobis fuit humililer

restricliva sit apposila, sive in principio, sive in fine, supplicatum , cjnaleniis cum eo qui , ut asscrit defeclum

cùm salis conslet de mente Pap;ic, qui voluit lolam natalium , ex sôluto et solutà genitus ,
patilur, quod , de-

graliam reslringi per clausulam supradiclam. Ilinc est feclu hnjusmodi non obslante , clericali characteri insi-

quôd quoties pr*sentantur similes supi)licaliones, sive gniri, et ad quatuor ininores, necnon omnes etiam sacros,
justitiam, sive graliam continentes, cum variis clau- et presbyteratûs ordines promoveri , et promolus , in illis

sulis conlenlis in eis, tune signalura addit alias clau- etiam in allaris niinisterio minislrare; necnon qnœcum-
sulas ,
s-ecuiidùm quas vuil régi lolam graliam ,
quasi que el qualiacumque cum cura et sine cura bénéficia ec-

dieatPapa : Fiat quidquid velis ; volo tameu coucedere elesiastica, eliamsi canonicatus, cl prœbendœ, sen digni'
ea in iiuc modo, vidclicel, cum bis Hmitaliouibus, etc. taies, personatus, administraliones, vel officia, aul paro-

Ilot, decis. G7G,, num. 5, lib. 3, p. 3, divers. ; el aliàs cliiales ecclesiœ , vel earum perpetuœ vicariœ fnerint , et

dixil Raid., in c. Ciun in veleri, de Elect., ineptuni ad dignitates ,

personatus , administraliones , vel officia

esse narraliouem viliare dispositionem, cùm ex nar- liujusmodi consueverint, qui per electionem assumi, eis-

rativis non vaieat argumeulum, c. Si Papa, De privil. qite cura immineal animarum , si sibi aliàs canonicè

in 0, quod tameu locum sibi minime veudicarc cerlum conferantur, aul ipse eligatur, prœsenlelur, vel aliàs as-

est, si in Papae narrativa agalur de facto proprio quia snmatur ad illa , et itistitualur in cisdem , recipere et
;

hoc casu narrativa litterarum papalium , si agitur de rclinere, necnon quascumquc pensiones annuas, super
suo facto, el super bis (ui)dalur gratia, vel inleulio, similium beneficiorum ecclesiasticorum fructibns, reddi-

salis probal; huic enim narraliv;ic est creden<lum tibus ,

proventibus , el distributionibus quoiidianis , sibi
;

tcxt. est cxpressus cum Gloss. in dict. cap. Si Papa, npostolicà auclorilate reservandas, conslituendas, el assi-

figuralione casus, de reliquo gnandas percipere exigcre , et levare ac in suos usus

verb. Asserat, el ibi in ,
,

autem, ut suprà diclum est, ncquaquàm probal; cùm et utilitatem convertere libéré el licite vaieat, dispensare

regulariler conclusio ampliel, rcsiringal, et declarel de benignilale apostolicà dignaremur. Nos igilur eum-
qualiler concessio graliam et omuia pra^cedentia sint dem N. àquibusvis, etc., censentes, elc, inclinati, dis-

inlelligcuda ; unde dixil id. Raid., in 1. Nec tiuidqmtm, crctioni Itiœ, de quà in Itis specialem in Domino fiduciam
§, Vbi decmiim^ïi, deOff. piocons., pci couclusiouein o'jiincmus, etc., vuuulumus ,
quatettus consideratis dili
 ,

529 Lin. III. DE DISPENSATIO?<E SUPER inREGUL. EX bEFECTl" CORP ET ANIMJî:. 130

ijenter circumstanliis universis qncc circa idoneitalcm gnalum Imnc rigorom poslmodùm relaxare, non ob-
dicti y. fiterint attendcndœ, si ipse palernœ incoiUinen- stanlc diclà claiisulà, et dira dispensationem ad digni-

ù(V imilator non sit , sed bonœ conversalionis et vitœ ,

uc tates, Ole, ad ipsa sicqualincala benclicia dispensare;

vliitA ad id rcperialur idoncus ad hujusmodi dispaisatio- prout (|u;iii<lo,|uc cliam legalis à laterc et nunliis, tam

nis (fratiam oblUwndam ; super quo tiiam coiiscicutiam ad régna ilis|);uiiariiiii quàm alibi Iraiismissis, vidinius

onemmns cum , eodein N. super prœmissis ; ila tamcn desuper allribulani facullalcm, quam solilam concedi
qn'od bénéficia liujusmodi, dignitates, aut canoniculus, cl Icslatur eliam Ludovis. dec 353, num./*, inquâ,cùm
prœbendœ in catliedralibus et metropoUtanis, aut diyni- quidam .Micliacl impelràssct cerlo modo canonicatum,
tdlcs principales in colleqialis ecclesiis non sint ; nec ncmpè ob illegilimilalcm cujusdam Francisci, cùn».

idem y. pinres simnl ex benefuiis prœdiciis relincre ipsc Micbacl ex diiigonliis laclis in regislris Homanoc
vaieal , auctoritate noslrà dispenses ,
prout ,
sccundùm Curi;e, nogalivain dispcnsationis dicli Francisci pro-

Deum, animœ suœ saluti videris expedire. Non obstanli- barct, fuit diclum iianc ncgalivain non subsistere,
bus defectu prœmisso, ac Pictaven. concilii contra illegi- respeclu dispensalionum apostolicarum, cùm dispcn-
limos, atiisque constilutionibus, etordinutionibus aposto- salio poluerit esse oblcnla à legalis, ve! nunliis, qui-
licis, necnon ecclesiaruni, in quibus bénéficia liujusnwdi bus, ut diclum est, concedi solel pracserlim liu'C fa-

forsan fuerint, juramento, confirmalione aposlolicâ, vel cullas, et sub sequcnli forma, vidclicet: Concedimus,
quàvis firmltale alià roboralis, statulis, et consuetudini- ut super natalium, etiumsi ex adulterio, inceslu, vel ne-
btts conlrariis quibuscumque. Dut. liomœ,. CtC. fario, aut quocumque illicito coilu procreati fuerint, de-
Hic vcrù. ei pro hàc praxi adnolare placuit, circa su- feclibus dispensare, ut quœcumque, quotcumque,et qua-
piadiclam clausulain, ila tamenquôd bénéficia hujiis- liacumque bénéficia ecclesiaslica, cum cura et sine cura,
niodi , digiiilaies, aul caiiouicalus et pricbendae, etc., sccularia et regularia invicem compalibilia, cliamsi se-

quie ila restringit, et qualilicat graiiam dispcnsationis, cularia, canonicatus, dignitates et prœbendœ, et si de no-
quando(iue summum Pontilicem consuevisse nihilo- bili génère procreati fuerint, eliam majores, et princi-

minùs poslmodùm dispensare cum coden» oialore ,

pales, personalus, vel officia in cathedralibus et

cliam quoad caiiouicalus, iiiiô diguiUitcs pra-diclas, metropoUtanis vel collegiatis ecclesiis, et in illis in aui-
ficquenliùs tamen quoad canonicatus supradiclos; et bus dictorum patientium defectum natalium, paires béné-
quaudo ila supplicaïur, daiilur litlene tenons sequen- ficia obtinuerint ; diim tamen insimul non minislrent in
tis, \idelicet : Innocenlius, clc, Vicario, elc, Neapo- altaris ministerio, recipere; et dummodb illis immédiate
lilan., etc., Diqnum, elc, Dudian, elc. Ciini ilaque non succédant, retinere, et quod de natalium defeclibus
canonicatus et prœbenda majoris ecclesiœ N. pcr libe- hujnsmodi, nullam in quibuscumque littcris, et grntiis

ram resignationcm B., etc., nos volentes, etc., N. cum sibi concedendis mentionem facereteneantur, indulgendi.
quo duditm, ut, defectu natalium, quem, ut asserebat, ex Consimilis facullalis leiiorem habes pencs Gamb. de
soluto et solutà genitus, patitur, non obslante, clericali Aulb. leg. libro 7, sub. lit. de Potest. leg. in legiti-

citaractere insigniri , ac ad omnes eliam sacras , etc., mandospurios, etc., num. o. Ralionemaulem, cur isla
promoveri, et promotus , etc., ministrare; necnon quœ- clausula sic reslriciiva regulariler apponalur, pnelcr
cumque, et qualiacumque cum cura et sine cura, ac aliàs illani qu;Ti in jure habetur, ostendit eliam Rebuff. in
cerlis modo et forma tune expressis, qualificala bénéfi- Praxi, lit. de Dispens. super defect. nalal., num. 86,
cia ecclesiaslica; dummodb illœ dignitates, aut canoni- prout cliam dicuiit antiqui curiales, ncmpe ne legifi-
catus, et prœbendœ in cathedralibus, seu dignitates prin- mi videanlur sipiiles iilegiliniis, qui ab omni jure sunt
cipales in collegiatis ecclesiis , et plura simut non essent exosi : ac ob id Bonifacius, niarlyr scribens ad An-
recipcrc et retinere, etc., valeret; aposlolicâ auctoritate glorum regem, ipsos nec bello seculari fortes, nec in
dispensaîuni , seu dispensari mandatum extitit, prout in fido stabiies, iicquc bominibus bonorabilcs, nequo
littcris aposlolicis desuper confeclis plenius conlinetur, Deo amabiles, exclamai: Imb repulanlur infâmes;
apud nos, etc., discrelioni tuœ, etc., mandamus, quate- ac propterca repelluntur ab lionoribus; etadsacros
nits , si per diligentem examinationem , etc., super quo, ordincs promoveri proliibeiitur à jure; et in cap. Per-
etc., cneramus, canonicatum , et prœbendam prœdiclos venil, qui (ilii sinl Icgilinii, babelur, quôd adeù Icx
quorum, etc., frv.clus , etc., sive prœmisso, clc. Nos tam Mosaica quàm canonira cos deleslalur, quôd iii
enim cum eodem N. ut canonicatum et prœbendam supra- Ecclesiani non inlrabunl. Et verè felix illa Ecclesia,
diclos , si illos sibi per te vigore prœsentium conferri et quai lali pesie caret : aliaqiie pormulta de his et simi-
assignari conligeril, ut prœfeclus, reciperc et quoad vixe- libus, vide iMarchesan. de Commiss., p. 1, c. 18,
rit, retinere libéré et licite valeat , defectu prœdicto , ac num. 53.
Pictaven. concilii, necnon quibusvis aliisconstitutionibus Dixinuis supra alirpiando Pnpam postqiiàm cum
et ordinationibus aposlolicis, ac prœdiclœ ecclesiœ, elc, illegilimo dispensavit ad bénéficia, adjeclà clausulâ in
roboralis, elc, caiterisque contrariis, nequaquàm ob- littcris, videdccl; lia tamen qubd bmeficia hujusmodi,
slanlibus, aposlolicâ auctoritate prœfatà, earnmdcm dignitates aut canonicatus et prœbendœ in cathedralibus

icnore prœsentium , de speciali dono graliœ dispensa- et mclropoliumis, aut dignitates principales in collegia-
mus, elc. Dat., clc. tis Ecclesiis non sinl, consuevisse ampliarc bujiismodi
Consucvit niliilominùs summus Ponlifcx, non la- dispeiisalionis graiiam, etiam ad supra dictos canoni-
mon sioe maximâ difficultate, et ad inslanliam rna- ralMS et dignitates pcr aliud peculiare rescriplum
 131 PRAXIS DISPENSAÏIO.NUM APOSTOLICARLM. ir.2

quod de more dalnrioe apostolicc Ampliuiio (jrniiœ roncilii contra illegitimos, et quibusvis aliis constilu-
nuiicupatiir ; et qiiaiidoquc eidcin oialori concediliir, tionibus cl ordinalionibus apostolicis, ac ecclesiarum, in

ut noqiic in quibuscuiiKiiie collalionibus sibi faciendis quibus canonicalus et prœbendœnc dignitales hujusmodi
de biMieficiis leiieatiir nieiitioiiem laecre de siiâ illegi- fuerinljuramento, clc, roboralis clc, ca'terisquc,etc.
timilate, proulde jure tenclur.Kl lillera' alleriiis aiu- Dut. ItonKv, elc.
pliatioiiis gratiae, nempc non l'acicndi nienlionem de Sanc ci.ca liujusniodi dispensaliones ad ordincs et

hujusinodi defectu in supra dielis collalionibus crunl bénéficia pro illcgitiniis, qtias frpqnentcm in dalariâ,

lenoris sequenlis, vidclicet. cl cancellariâ Aposlolicù cursuni liabcrc non igiiora-

Alexander, clc, Vicario, cic, IS'c/ipuliliDi., clc, siilti- nuis, nofanilinn est in praxi, qnùd in quàcuiiiquc
tem,clc. LaudubUia probitatis clvirtnliiin mcr'iUt, super sninnii ronlificisdispensalionc, indnlto, aliiscpic gia-
quibiis dUeclus (ilhis N.sclwlaris NeapoUlan.npud nos fide tiisad ordincs et benelicia supra dicla semper sit la-
digno commendatiir lestimomo, nos inducunl uleumspe- cienda nienlio bnjusniodi illcgiliinitatis liaîc elenim ;

cùdibus favoribus et yntliis prosetinamur. H'inc csl^quhd praxis salis siiperque elicilur ex noiorio lext. in c. 2,

nos cuivdem .Y. cum quo dudkm, ni dcfcclii milcdium qnem \ de Fil. presb. nnrn. G; ibicnini slaluil UoniracinsVIll,

ipse N. ex solulo etsolntà geiiitus, paltlur, non oùstante, qiiùd si is cnni quo luit per Scdeni Aposlolicani dis-

clericali cliciractereinsigniri, ucad omnes eliiim sacros, pciisaluni, ni non obstanle defeclu nalaliuin, (pieni

eliam presbtjtenUùs ordincs promovcr't, cl proniolus, elc, palitiu', ad oinnes ordincs pronioveri valeal et obli-

viinislrare necnon quœcunuiue cl (imdiacumqnc, cum ncre bencficiuni, cliamsi curan» babcal animaruni,
ciirà cl sine cura, ac aliàs cerlis modo cl forma tune ex,- dispensationeni aiiani, tacito de pra-dicto defeclu,

preàsis qualificata bénéficia ccclesiastica, dummodb illa, posiniodùni obiiiieal à scde pricfalà, ut duo aut plura
dignitales aul canonicatns, cl prœbendcv incathcdralibus, bénéficia simileni curani babentia possit recipere, etc.,

nul diyniliitcs principales in collegialis ecclesiis simul lalisdispensaiio, cùni non sil vcrisiniilc sedem ipsaia

plura non essent, quoud viverel ; necnon quascumque cum illo palienle pru.-dicluni defccluni voliiisse, si boc
pensiones annuas, etc., percipere, etc., uposlolicà au- fuisset cxpressum, eideni in pluralilate beneficiorum
ctoritale dispensatum, scu dispensari mandulum extilit, bujusmodi dispensare, veluli pcrsubrcplioneni oblea-

proul in lilleris apostolicis desuper cxpcdttis, et debilœ tà, nullius peniiCis sil monienti, ut snnt lornialia verba
cxecalioni demandalis, plenihs conlinelur, prœmissorum pritdicli lext., el ibi Franc. luini. 3ct5.
vierilorum suorum inluilu aniplioris graiiœ fuvore pro- Hujus nanKjue ici ratio assigiiatur ab Oldrad., cons.
sequi volentes, el à quibusvis, etc., censentcs, elc. 215, num. 5, nenipe quia licèl oralor fueril ad id alias

Discrelioni luce, dequà, in lus specialcm in Domino fidu- dispensatus nibiloniinùs quia in co, eliam posl diclam
ciam oblinemus, etc., inandamus, quatoiiis citmeodeni dispensalioncm remancl quaîdam ncbula, einn affi-

JV. merilis, el idoneitalc sibi uliàs sujfraganlibus, el ciens, ac proplcrea deçà nccesscest fieri mentionem.
dummodb cdiud ci non obstel Canoidcum impcdimcuium, Verùm, circa boc appriinc nccessarium est scirc
ut eodem defectu non obstanle quascumque canonîciitus, dislinctioncm, qnà dalaria et cancellariâ Aposloiica
et prœbendas ac dignitales in callicdralibus, et metropo- ulunlin-, diù praclicala, (juam eliam tangitid. Oldrad.
lilanis, ac collegialis ecclesiis; dummodb tamcn majo- de cons. SlT), et clariùs dislinxil Put., dccis. 190,
res posl ponlificalem in callicdralibus et melropolitanis, lib. 1, qucm sequitur Rola in plnribus decisionibns
ac principales dignitales in collegialis ecclesiis liujus- relalty per Gare, de Benef., p. 7, cap. 2, iium. 75.

modi non sint, quoad vixeril, libéré, et licilè possit et Distinguit namqne jdcmPul. circa nienlionem facien-

valeal, aucloritute noslrà dispenses. Sibique, quod de dani de supra diclà illcgiliniilale ad ordincs et béné-
civlcro, in quibuscumque dispensalionibus, indullis, im- ficia, ad pr;cscriplum supra dicli lext. in d. c. 2; quôd
pelrationibus, provisionibus, collalionibus, commendis, aut impelralio conlinet dispcnsationem, qua; addilur
unionibus, et lilleris AposloL, ac quibuscumque aliis prinuie dispensationi, et lune non valel impelralio,
lam graliam, quàm jusliliam, separalim, seu ulramque non factâ mentione prima; dispensationis, et ita pro-
inixiim concernenlibus, à Scde Aposlolicù ejusque legalis, cedit text. in d. c. 2, aul impelralio non conlinet
seu locorum ordinariis, aut aliàs qualilercumque impc- dispensalioncm, addenlem priori dispeiisalioni, scd
trandis et obtinendis, sibique eliam molu proprio conce- est cxcculio dispensationis jain facl;e, veluli (piia

dcndis, nullum de hujusmodi defeclu mentionem facere orator oblinuit dispensalioncm in gcncrc ad ordincs
tcncalur, acconcessioncs, graiiœ, dispensaliones, indulta, et bénéficia in futurinn oblinenda, ul apparcl ex for-
iinpi'lraliones, provisioncs, commendœ et vniones hu- mulis supplicalionis, necnon lillerarnm apostolicarum
jusmodi de subreplionis vd obreptionis aut iiullilalis idem continenlium, quas supra adje. innis, et Unie non
vitio, aut intenlionis defeclu nullatenùs notari possint,ac eslopus facere deçà mentionem. Ac proindè cùm in

valida el ejficacia existant, ac sibi suffragenlur in omni- dceisione Burgen. :'.bballœ coram r.lnnchctlo, pênes eum-
bus, et per omnia, pcrindè ac si in illis, de defeclu et deniGarc, lococil.,objicerelnr, quod G. in lilterispro-

dispcnsationc hujusmodi expressa mentio facia foret, visionis cujusdam abbati;e non feccril nienlionem suaî
diclà aiictorilate noslrà concédas el indulgeas ac quidqitid illegilimilalis, et quôd licèt esset di>pcnsalus, tamea
seciis, super his à qiioquam, quùvis uucloritale scienler, dcbebat facere mentionem dispensationis, ex d. c.2,

vel ignoranler contigerit altentari, irrilum, cl inane djc- fuit lamen responsum, quôd in gratià supra dicli G.
cernai. JSon obslanlibus defectu vrœmisso, ac Piclavcn. non crat uecessaria mcnlio sux dispensationi;', cùm
 135 LIB. IIÎ. DE DISPLNSATIONE SUPER IRREGULARITATE EX DEFECTE CORP. ET muJE, 134
graliâ ipsius Gregorii sit cxecutio suce dispcnsalionis, subreplionis vcl obrepiiuuis seti nnltitatis vilio, inlenlio
ut siii)ra dictimi est. ms S. vclquopUnn alio defcctii nolari,
V.
mipiujuari,
Et bicest slylus qui tenaciler servatui bodic absquc invalidari, in jus aul conlrovcrsiain
vocari non puss-.t ;
alià conlradiclione. Quiuimô, stanle clausulii, qu:e in sed seiiiper et perpclnh valida, et cfficucia eiistcre, ac sibi
supplicalionibus benclicialibus sempcr adjicilur in suflraçicnlur in omnibus et per omnia, perinde, ac «i in
principio sccuiid;e partis supplicalionis, nempè : illia de Imjusmodi del'ecUi, el dispensalione, ac iiulultis
Et qnod oraloris dispensationcs liabcantur pro expressis, destiper per eum oblentis cxpressa mcnlio fada fuissct,
et proindc valet impelratio elianisi addw:eti;r dispen- diclusque oralor de légitima tlioro nu'.us esset,
concedere
salio dispensalioni, nihilominùs tcmporc ponlilicalùs el induUjerc. Sicque el non aliter
per fiuoscumque jiidi-
Sixli V, qui abliorrebat ab istis ilK'gilimis, non daba- ces, Ole ,
eliam causurum palalii Aposlolici audilores
tur isla clausuia, nisi in bàc limilalionc, videliccl, judicari, clo., ac ijuidquid seciis supervisa qitoqttaui,
non lamen super defectu nalalium, quia idem Sixtus no- Ole, altentari, ac irritum, clc, dignemim de gratiù spe-
lebat conferrc bénéficia ecclesiasiica supra diclis ciali. Non obslanlibus, elo.,
illegilimis, eiiamsi aliàs essent antca dispensati; et Secliiso igilur luijusrnodi indiillo, ac lacilo pru'di-
sic erat necossarium exprimerc dispensaiionem super clodcreclu, iits!iprn dixiimis, claruni est quanicumf|iie
defeclu nalalium in impetralionc, eliam quôd essol i dispcnsaiioiiein subjacerc vilio subrepiioiiis, ex juribiis
execulio dispcnsalionis, ut teslalur etiam Gare, d. siipcriùs allogalis ;
qiiod quidemccrliimesl lociini sibi
p. 7, c. 2, num. 74, cum pluribus seqij., et hoc modo vciidicare, cliam in pernmlalionc, nainque si illegili-

vidi nonnullassupplicaliones, lempore praedicti Sixli imis dispensalus ad obliiicndum bciioncluin, et illud
ab eo signalas, in quibus per addilionem officialium assccuUis, posica idem bciioficiiun pcrmulel, non te-
datariae aposlolicie adjiciebanlur supra dicla verba. nd perniulatio, sed est ipso jure niilla; Arch.in c. 1,
non lamen super defeclu nalalium. niHii. o, in fuie, in vcrbo Oblinere, de Fil. piesb., quia
Iste aiUem Stylus tanquàm niiîiis rigorosus recessit virlns pr.Tdicl;e dispensalioiiis consnniitur in piMiio
à Curià, ac proplerea slandum est supradictae disiin- acui, prout reccplum est ex siylo et observaniià, de
clioni, de quàid. Gare, loco cil., num. 'ÎZ. quâ testatur Cresc.docis. l.num. G. de Reb. cccles.
Nec ab hàc praxi alienum, imô consentaneum non alien. Loit. de Re. benef. lib. 2, q. 48, num. 22

agnovimusquôd cùm naluraliter unusquisqueproprios et scq. qui, n. 23, subdit quôd piopler crrorcm juris
defectus propalareelfugiat, arg. lext. in leg. Citm pro- dubii, et lacli ignorantiani dalur compeimulanti irrc-

fitearis, c. de Revoc. donat., optimum eril à Papa im- gressus ad beaeficium sic perniulalum, ex ibi per
petrare indullum, quôd orator in quibuscumque im- euni allegatis.
petralionibusapostolicis, ut supra dixiraus, non lenea- Que verô ad dispensaiionem circa pensioncra, in
tur de hujusmodi defeclu facere menlionem, quod ipsâ supplicalione expressani, leneo, illani non esse
rihilominùs rarù acpro personisplurimùm qualificaiis neces>nriani, quininiô snpordiiam, quamvis de slylo
concediconsuevit; pro quibus porrigilurPapre suppli- ita liujusmodi supplicalio fabiicclur; quia Ucèl iilogi-
calio sub eâdem formula, quà petilur isla dispensalio liniè nalus non possit sine dispensalione obtinere be-
ad ordines el bénéficia pro illegiiinio, quam supra nelicinm, ut in d. dist. 1, de Fil. presb. in 6, poierit
prxposuimus, videlicet in illius prima parte, ac posl lamen , obtinere pensionein super fructibus alicujus
illa verba, libéré, et licite valeal dispensare, sic addendum Ijeneficii, qnatcnùs fuit prima clerieali lonsnrà initia-
eril, videlicet: Necnon eideni oratori, ut de cœtero, lus, et ad illam dispensatus ; unde Rota in unà Le-
perpeluis fuluris temporibus, tam in suâ ad dictos ordi- gionen. pensionis 10 octobris 1577, teiinitquùd illegili-

nes promolione quùm in quibuscumque dispensationibus, mus non estinbabilisad oblinendum pensionem ; nisi

indultis, impelralionibus ,
provisionibus, collutionibus, raiioneclericalùs, exquonon polest esse clericus ; el
commendis el prœfectionibus, necnon pensionum et aliis ideô cùm sit dispensatiis super clcricalu , non indiget
reservalionibïis , concessionibus , aliisque gratiis et aliâ dispensalione super illegiiiniilate, el ila tenelGonz.
lilteris aposlolicis, tùm graliam quàm justitiam, divisim Glossâ 5, §, 5, num. 24, ubi alias decisiones allcgat,
seu mivtint concei'nenlibus à Sedc Apostolicà, tel ejus improbando conlrariam alioruin oi)inionem,el ibiafferl
legaiis de latere, seu vicelegatis, nunliis, ac eliam ordi- ralionem, nempe quia pensio est quoddam jus tem-
nariis, autaliàs quàcumque auctorilatc et ralione quarum- porale formatum el per se dislinclum à die lo bene/i-
cumque dignilatum etiam episcopaliam, vel arcliiepi- cio, num. 25, subdensnum. 26, quôd exinde privatus
scopalium, monasleriorum et aliurum quorumcumquebc- et inhabiliiatus ad bénéficia non est privaius ad ohii-
j

neficiorum ecclesiaslicorum desupcr per eum, seu ejus '

nendas pensiones, per Navar. cons. 12, num. 15, di3

nomine ab eàdem sede, seu ejus Icgatis, vel locorum or- i

Rescript.
dinariis, aul aliàs qualilercumque impclrandorum et ob- Sicut pari modo diccndum est de infante ,
qui licèt
linendorum, sibique eliam molu proprio concedendorum, sit incjipax pensionis, niliilominùs si à Papa anie se-
nuUateniis de liujusmodi defeclu, el super eo ipsi con- plennium dispenselur, ut fiat clericus, poiesl liujus-
cessâ dispensalione menlionem facere tcncatur. Et nilii- modi pensionem oblinere, ut esl casiis in uiiâ Foroli^
lominiis dispensationcs, indulla, impelr alloues, com- viens, pensionis coram Penjà, dccis. 200, lomol; ibi cnim
viendœ, pra^ectionet reservationes, concessioneset aliœ cùm fuisset rcservala pensio N. scboiari in sevlo suac
qraùœ, eliam liltcnc dcsuper couficicndœ hujusmodi de culali^anno coiistitulo, cuni cluusulà ; rostqmmcicriaiii
 ,

133 l'RAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 156

cimaclerc insignitus foret, et idem N. anlc rcscrvatioiicin bratum sid) Leone X, sess. 9, § Dispensaliones , in

diolcc pensioiiis fiicrat ex dispcnsalionc eirecliis clcri- rcformalione curiip; neque suffuil ipsi conciliari cen-
ciis, cîiin (Iiibilarcltir de validilatc d. rescrvatioiiis, slilutioni simpliciler derogari, vcrbi giatià.si dicatur:

fuit pi'oiniiilianiin pro eà, ciiin inlaiis propterca sit Non obstante concilio Fjileranen. seu Piclaven., sed

pcnsioiiis pnï^dicla; incapax; quia non polcst esse oportct quôd eliam adilatiu- illud quod diclum conci-

clericiis, ut fuit dccisum in unâ Venc(en. pensionis, liuni disponil oirca illum casuni , super qiio pclitur

corani Oriolen., 10 decembris, 1572, cl 10 apiilis dispensari ; veluli , cùm dispensatio pclilur pro illegi-

1575, et corani Gypsio in unâ Calhancn. pensionis, tinio.ut supra , oporlet quôd dicatur : iN'o» obstante
concilio Piclaven. contra illcgitimos edilo.
4 niaii 1553, sicut etiani iilegilinius ob eamdcin can-
sani est incapax pensionis, ut diclnni est, et liic coii- Circa dcrogalioncm luijus concilii Piclaven. fuil

staret de clcricalu valido, non fuit necessariuni, qnùd aliàs inlerdominos abbrevialores dubilalum, quid di-
diclus N. eflicereiur septennio major, ad pensioneni cendiun esset, cùm paliens defectum nalalium hierit
obtineiidam, cùni per clericatum sibi rite collalum dispensalus ad qu;ccumque bénéficia, inviceni tanien

sublatum esset incapacitatis impedimcnlum. Et ad compalibilia, vel cum clausulà : Dummodb simiil pluru

contraria fuit responsum ea procedcre, quando Papa no)i sint, qnàni qiiœ à Concilio Trident, perniitlnntur, et

ex narratis non potcrat intelligcre N. esse irdiabileni, in ipsà disponsalione fuit derogatum concilio Picla-
ncc in eo poluisse adimplcri illas conditioncs, nisi jure ven. ut supra, numquidsi oralor poslmodùm peliisset

cxtraordinario ; sed quando Papa ex narratis intclligit dispensari ad duo incompatihilia, debuisseldcnuô de-

ij)sum esse inhabilem, tune nedùm intclligit de jure rogari siq)radicto concilie ? Nonnulli ex ipsis deminis

cxtraordinario, sed statimctiam censelur dispensasse tenuerunl non reqiiiri banc dcrogalioncm ;
quia cùm
et habilitasse, ex DD. in d. decis., n. 6, allcgatis. jam fuerit dispensalus ad qu;iecumqucinviccm compa-

Secundo nolandum quôd per illam clausulam : Si libilia, nunc dispensatur ad duo incompatibilia, et hoc
pnlernœ inconlinenliœ imUalornon sit, elc.,qu3c poslea tanlummodô operalur dicta secunda dispensatio ;

additur in litlcris , non inducilur conditio, ut ali(pii uisdc po.sl(|uàm bénéficia hujusmodi facta sunt com-
voluerunt, prnccipuè Félin, in cap. Ex parte, 1, de Uc- palibilia, oralor relinet islavigore prim;e dispensalio-

scrip., num. 6, vers. Claiisiila, si preces ; si cnim ini- nis;ac proplcrea non indiget secundà dispensatione,
portaret conditionein , infinitac dispensaliones hiijus- quia jam dispensalus est ad qu;ï>cumque compalibilia,
inodi nullse et irritœ essent ; nam si dispensarctur sub ac isla duo bénéficia modo facla sunt compalibilia, ut

dicta condilione, sub contraria conditione non consc- diclum est ; et ideô non débet poni derogalio concilii

retur dispensatus ; Ikïc cnim sunt verba sinipliciter supradicli.

extrada ex concil.Trid., sess. ult. , c. 15, de Refor- Quidam lamen ex eisdem conlrarium tenuerunl ;

mât., prout in exordio d. c, ibi ; Ut paternœ inconli- quia ad isla sic incompatibilia obstat eliam defeclus

neutiœ memoria à locis Deo consecratis, etc., Mandos. nalalium, ac proplcrea non est omittenda dicta dero-
in Prax. signal ,
grat., l\l. Dispeiis., § Super defectu galio; etqualcnùsde jure non rcquirerelur allenlo ,

natal., \er5. Sed adverlcndum, cum scqq., quidquid quôd nunc tanlùm iucompaiibilia fiunt compalibilia ,

super hoc teneant, et dicanl etiani modcrni scribcnles. ad quae jam videtur dispensalus, emnes unanimiler in
Tertio nolandum quôd in dicta supplicalione , ac in fine tenuerunl poni debere diciani dcrogalioncm ad

illius obstantiis débet onininô derogari concilie Pic- cautclani ,

prout in Notab. Cancell. , fol. 129, ctila

taven. contra illegilimos edilo, quod est relaium in videmus semper illam apponi ,
quod in gratiam siin-

dict. cap, 1 , de Fil. presb., cujus titulus est , videli- plicium curalium tanlunmiodô hic apponere visum
ccl : Ex concil. Piclaven., verba autem hrec sunt : Ut est ;
quia adhuc audio pr;cmissa eliam de reconli in

(ilii prcsb>ilerormn , et cœteri ex foruicatione nali ad sa- dubium revocata exlitisse.

cros ordincs non promoveantnr: nisi ant monucin fiant, liuic praxi alius cancellariie Aposl. slylus accedil ;

vei in congregatione canonicà regulariler viventes ; prœ- (juôd, si forte hujusmodi conslilulienis derogalio
lationem verb nullateniis habeanl, etc. Cùni igitur lucc fuerit in supplicalione omissa, poleril per DD. abbre-
dispensatio desumatur ex constitulione conciliari, vialores in litlcris super eâ expediendis , suppleri ;

nccessariè débet de eâ fieri expressa mentio cum il- q>iod inlelligilur non modo de constitulione conciliari,

lius derogatione ;
quia non suffieit illi derogare por verùm eliam de qnàcumque aliâ; dummodô pars illa

fonsueias clausulas derogatorias, etlamsi diceretur : concilii, quiT obsiai grali* sit regislraia in corpore

Non obstanlibus constilutionibus , et ordinalionibus jtuis, sicut pluriès vidinuis praclicari, et tcstalur

apostolicis, ac eliam in provincialibus seu synodalibus Gcrm., de Induit, card., §. Per quœ sublalis, num. 74.

conciliis editis , etc., quia si nihilominùs petilcc gra- Fuil eliam aliud dubium propositum in cancellariâ

[m adversatur eliam aliqua conciliaris conslitulio, si nenipc aliquis patilur defeclus nalalium , et cum co
non appareat de illius specificà derogatione , vidclur fuit dispensatum ad quoccumque , non obstante de-
Papam, quoad eam voluisse , illam illaesam remanere, fectu : mode impelrat beneficium, et in supplicalione
Cavaler., decis. 601, num. 3, et sic obsorvatur in qui- narratur, qualiler patilur defectum nalalium; sed non
buscumque gratiis, quac fiunt à Romano Ponlilice ad- dicit ex quibus genitus sit, et quod est dispensatum

versùs aliquam constilulioncm conciliarem , sicut secum : nunc pars est absens, et sunt lillcne expe-

çtiamdicimus de concilie Latevanen. quod fuit C'.'le- diend* , cl soUicitalor ignorai ex (juibus sit genitus '
 - .

i57 LIfJ. III. DE DISPENSATIONE SDPER lliREGULAKlTATR EX DEFECTU COUP. ET ANIM/E. 138
Ail possiiitexpediri ciim siinplici narralivâ ,
quôd pa- q. 2, n. 59, quôd licèt verba et ralio dicli concilii

tiliii- dcfecluin ii;Ualiiim absipic alià cxpressionc ,

ex Lalcranen. banc proliibitioiieni continenlis, videaiitnr

fliiibus, etc.; et fuit diclumin cancellarià, quôd, post- comprehcndere bénéficia , eliam non consistorialia ;

ipiàin MOU crat dis.pcnsatio sed cxcciilio dispensa aUamen slylus et consuetudo Romana; Curicc conlra-
lionis pnodicta; ad qiKccuniqnc, salis potorat lolcrari, rium serval, teste eod., Caputaqne decis. 177, p. I, ,

ut in piaidiclis notab. canccli., loi. 12i à icrgo. ubi dicitur ila fuisse lonlinn cl declaratum per non-

Sic ciiini scrvat praxis circa luijusmodi conciliorum nullos pcrilissimos abbrevialores de majori ; hoc igi-

(lerogalioiies. Verùm cura aliai peli consueverunl ad- lur casu non videlur pclenda derogaiio dicl. concilii.

vcrsiis disposita in ullinio concilio Lalcrancn. sub illud aiitem quod ail id. Paris., d. q. 2, sub n. 3i,

Leone Papa X celobralo cietciis frcqueriliores, sicul vers. Si rcrb , veluli, (piod si rcsignelnr ccclesia me-
nos quolidiana doccl praxis nonnulla circa illam bic Iropolilana vol calhcdralis, et imponitiir pensio super
,

pro novis curiolibus subneclere visum est. Ipsc ita- illius mensic fruclibus, si illorum valor excédât du-

quc Lco in dicto concilio, conslitulionem cdidit super catos mille , ut caulum est concilii Trident, decrcto ,

reformalione IxomaniC Cun;t, quic sic exorditur : Léo sess. 24, cap. 15, de Reform., § Ad liœc : In poslerum
cpiscopus , scnus scrvorum Dei , ad perpcluam rei me- omnes liœ cathédrales ecclesiœ ,
quorum redditus , sum-
moriaiu,sacro approbanle concilio, elc, et inter cœtcra mam mille quœ summum ducatonmi
, et parocliiales ,

Monnulla slatuil qu;o ad oflicium datarioc et cancella- cenlum secundùm vcrum annuum valorem nonexcedunt,
riic Aposl. pertinere noscunlur, elc. nullis pensionibus aut reservalionibus fructuum graven"
Priniô ut super IVuclibus palriarclialium , melropo- tur, si fiât contra dictum decrelum , oporiet derogari

litanaruni ac calbedralium ecclesiariun , non reser- j

in spccie dicto concilio Trident, negalur omninô ;

venlur pensiones, nisi ex resignationis causa, aut quia, quidquid sit de aliis constitutionibus concilia-

etiam alia qune in sccreto consistorio jusla ,

probabi- ribus , necessariô expressam derogationem requiren-

lis et boncsla visa fucrit. libus, failli in decretls concilii Trideniini, per ea quœ
Secundo ul de c;clero parocbiales Ecclcsiaî , ac di- infra adducemus.
gnilates majores cl principales, aliaque bénéficia ec- Circa secundùm, dicendum est : Non obslan. con-
clesiastica, quorum fruclus, redditus et provenlus, du- cilii Lateranen. novissimè celebrati , bénéficia ccclesia'
ccntorum ducalorum auri de camerà secundùm coni- stica (vel aliud prout casus requirit) quorum fructus, red-
munem rcslimalioncni , valorem annuum non consli- ditus, etc., ducenlorumducatorumauri de camerà, etc.,

tuunt, vcl allingunt, elc; S. R. E. cardinalibus non S. /?. E. Cardinalibus commendari , seu conferri pro-
commcndenlur, aulalio quovis liluloconferantur, elc. hibentis; ac insuper addi eliam consuevit : Ac aliorum,
Terliô ut uniones perpetuac, pnicterquàniin casibus quoriimcumque statutorum et priiHegiorum ; indullo-
à jure cxprcssis, vc! sine ralionabili causa nequaquàm 7-um , ac lilterarum apostolicarum , etiam contra com-
liant, cl alia, uldiclàconsliUilione : Sub Dat. Romœ, in mendas , aut aliàs in contrarium quomodblibct conces'
publicà scssioncin Lalcranen. sacrosauclà ecclesià solcni- sorum ;
quorum omnium tenores ad effeotnm sufjicientis

ni(cr celcbralù, anno 1 ncamationis dominicœ 15i-4, tertio derocjalionis corum , lalissimè cxprimi possint , aliisque

nonas maii , poutificatûs ejusdem Leonis anno secundo. constitutionibus et ordinalionibus apostolicis , etc.

Cùm igilur pctilur gralia àsummoPonlificc, adver- Nec omillam circa illud, quôd pro hàe praxi pluries
salur dicta conslilutio, conlinens luijusmodi staluta in dubiuni revocatum audivi, nempè quod, slanle dicto
il ordinaliones , ne ipsa gralia reddalur inanis, erit concilio, similes commendas , ac provisiones ila pro-
pclenda et concedenda supradicta derogaiio sub se- hibenle, voluerunt aliàs domini de Rotâ, quod bnjus-
quenti forma nimirùm, : modi provisio facta cardinali post diclum concilium,
Circa primum Nonobstan. : coucilii Lateranen. no non esset valida; câ moti ratione, quia licèt illud non
vissimè cclebrati, pensiones annnas super fruclibus men- haberet decrelum irritans, salis lamcncsilegisla!orem
sarum episcopcdium , nisi ex cessionis, aut alià probabili prohibuisse, 1. N on dubium, Cod. de legib., et quia islc

causa reservari proliibentis, aliisque constitutionibus et casus fcrlur per Cassad., in Decis. 2, sub lit. dePra'b.,
ordinalionibus apostolicis ; necnon diclœ Ecclesiœ jiira- ipsum dubilàsse ait de veritale dictai decisionis; ex quo
mento , vel quùvis firmilate alià roboralis , slalnlis et in dicta Conslitulione solùm (iiciUir,quôd,non providea-
consueludinibus contrariis rjuibuscumque. Et ba'C dero- tur, non quôd si fiai, nulla sit provisio; cùm non silsim-
lialio hoc casu suflicil, quod delnr per canoellariam, pliciter verum, ex solà inhibilione induci nuHiialem ;

fiiper cameram in liiieris reservalionis bnjusmodi ac propterea per alia jura, et excmpla in d. decis. ad-
pi'nsionis; quia super hoc non expeditur supplicatio ,
ducla, deducitur, quod licèt dicta conslilulio loquatiir,
sc'I lanlùm ca^dula , et contra cœdula , super quâ ex- quôd diclis cardinalibus ila provider! non debeal, ta-
jtcdiuntur lilteroe lam episcopalùs quàm reservalionis men si providealur, valet provisio; et quamvis aliqua
pensionis, teste Sarnen., super reg. De non judice in dicta docisione fuerint in contrarium adducla, ta-
juxtaform. suppli., q. 9; Caputaq., decis. 290, p. 1. men concliidil non posse contrarium sustineri , scili-
De modo autem et praxi provisionis Ecclcsiarum ca- cet, quôd similes provisiones sint valid;e. pr.xscrlim,
thedralium abundè dicam inmcà Praxi benef., toni.2, cùm ipse Papa pro simili gralia ad favoreni cnjnsdam
lii). 9, cap. 9. cardinalis, in sigiialnrà dixeril, quod non polerat, si

Ilic tamen adverlit Paris., de Resign. benef., lib. 0, valor beneficii ad duccnlos ducalos non asccndebat
TU. XLX.
 , ,,

139 PRAXIS DlSPENSATIONlJiVi APOSTOLICARUM. I.40

ergo ejiis fuit interprelari. ciijus fuit contlcrc, cap. Actis sanciorum Pétri et Pauli, cl refcrt Rcbuff., super

Cùm venissiint de judic. AHaincn quidquid sit, sufticit concord. lil. de Approbatconvenl. per Lalerancn. Con-

(liciMC (l'iiHi dovalidilale diclic provisioiiis seniper po- ci!. fact.,fol. 50, nbi ail pulare diabolum cor lyranni

tcst dubilaii; ciiiu jam stylus iuveloratus olilinncrit, Ncronis fuisse ingrcssum, el enin poslca sic evo-
non disponi ad versus diclamcouslituliouein nisiei ex- , niuisse in ranai specie; y-oA, ul idem ibi subdit, ideo

presse derogclur. Quocirca ait Mandos. in Praxi si- Lalerancn. dicla esl, quia Lalcranensium nobilissiniae
gnal, grat., lïluU) Provisiones, vers. Bene ficla valons an- genlis in iiedibus exslrucla esl. Et ha;c per iransiliim

nui ,
quod ipse pro cardinali Noapolilano ohtinuil dixisse sufficial di; dcrogalione supradictururn conci-
pnedicto concilio Lalerancn. derogaii, nec voliiit du- liorum; rcliqu;i el abundanliùs dicam in nieis amplis-
bitalioni locum relinquere, an ex quo Papa ex cert;\ simis Addilionibus ad Hier, l'aul. canccll. Apost. vice-

scienlià commendabat , viderelur habililare adversùs oorrec. ; ibi cuim lia;c nialeria pro eo quod ad praxim
conciliuni, ciun conslitulio conciliaris expressam de- perlinel, tracta lur.

rogalioneiTi rcquirat, ut per Archid. in e.»p. \, in verbo Quoniam verô circa ca lanlùm qucc ad nostrani

Noscatur, in lin., deConslilul. in 6.; Joann. Andr., in praxim pertinent, pauca !ia;c de constilulioiium con-

cap. 1, de Excess. praeU, eod. lib. et hanc piaxin se- ciliarium dcrogalione dicere oportuit, non ininieritô
|

quunturoninesperili cuiiales in pelcndà in liis casibus pro novis simplicibusque curialibus videndinn eslquid

expressâcficliconciiii Lalerancn. dcrogalione; quos ad senliendum circa décréta concilii Tridenlini, an vi-

id observari, nunquàMi ab hâc cauielà discessisse ; ac deiicel ilia adhuc specialem ipsani dcrogalionem

proinde niagni fccisse Puicuni, dccis. 485, per quani requiranl ; cùm quolidiè videamus summos Pontifices
disponere conira dicta décréta. Causa dubilandi ea
neque cerla scicnlia Papic eliani pro illius nepotc,
aut qnàvis aliâ dileclâ personà ; eliani cum quibusvis est, ut docel Sanch., lib. 3 De Matrim,, disp. 26,

clausulis generalibus, arguit nieiitem Poiilificis, velle

n. 7, quod non censelur derogalum pncdiclo concilio
et sic regulariler dicendum Tridcnliiio, nisi de eo expressa liai nienlio, nimirùm,
diclo concilio dcrogare :

aliis conciliis generalibus; qnoil non obstante aliquà lege , aut constilntione in conci-
est de quibuscunique
non oscitanlernolandtim (pila lio generali edilâ, per nonnullos auciores, ibi per eun»
est ab ipsis curialibus ;

relalos ex quo cùm décréta concilii ila malurà deli-

ob non pelilam bujusniodi expressam dorogalionom
; ,

beralione sancita sint, vidcnlur conlinere vim ciau-

quainpkuiniasliles in ipsà Roniaiiâ Curià iiisurrexis.se
comperluni est.
suke derogaioria; ad alla decreU posleriora contraria,

tertium dicenduni est: Non obslan. concilii nisi de iliis facianl specificam menlionem , el ibi idem
Circa
Sanch. loquilur in specie de dioto concilio Tridentino,
Lateranen. novissiniè celebrati, uniones perpétuas,
prohiheiiUs, aliis- et concludil qnôd cùm illud sit générale et moder-
nisi in casibus à jure permissis, fieri
,

que consiitutionibus , e(c. , nec unquàni oniilienda imm , oporlel illins faccre menlionem , neque suffi-

quœ fiunl per Sedeni ciet gcneralis derogalio cujnscunKiue concilii.

est isla derogalio in unioniîius
Aposlol. ac ordiiiariis sunt prohibitae : excmpligratià, Ilis lamen non obslanlibus, contrarium verius est,

ab episcopo ipsis capitnlo, requirilur ac in praxi receplnm, prout omnibus curialibus,

in unione faclâ

auclorilasPap;Te ; cùni non possit ad iioc suani ordina- eliam mediocriler versalis, notum est : nunqnàm enim
riamauclorilaleininlerponerein facto proprio , ul est visum fuit per ipsos summos Pontifices adversùs prœ-

dicti concilii Tridenlini décréta dari specilicani dero-

Glos. in Cleni, Si una, in verbo Mensœ, deReb.eccles.
autcin ratio est quia capilulum galionem quininiô in supplicalione appositam, per
lion alicn. Polissiina ;

suos ofliciales, lanquàni prorsùs non necessariam

et episcopus, ficlione juris unani consliluunt repnc-
deleri. Id enim iiiter coctera resolulnm fuit in causa
senlalionem, cap. Qnantb de his qua^ liunl à pra;l. fin.
Sancli Angeli. pe::sionis, IG decembris 1591, coràni
cons. cap. Etsicdesingulis perpcluis unionibus; quod
quidcm intelligas, elianisi uniô prœdicla fiât vigore Pamphylo, ubi fuit consideralum quôd ,
quamvis

concilii Trident., soss. 21, cap. 5, de Reforni. Et de- qnoad alia concilia sit nccessaria expressa derogalio,

nicpio oporlel supradiclaniderogationeni pelere supra c. Ex parte, de capell. monach., (amen secùs est

dicli ullinii concilii, ad dinerenliain alioruni conciiio- qnoad concilium Trideiilinum,cùm in cap. Fin., sess.
^

rum ciiani Lalerancn., qu;canlea fuerunt sub diversis 25, expresse disponalur quôd omnia décréta illius

unum iiitelliganlur facta salvâ Sedis Apostolicae aiiciori-

sumniis Ponliftcibus celebrala, inler quaî fuit ,

générale sub Innocenllo il, anno f2L^i, in quo inter- lale; etsic Papa, ntondo suâ auclorilale snperiore ,

polesl quaslibet gralias faccre absqne dicli concilii

fuerunt palriarcba; Hierosolyniilanus, et Conslaiilino-
,

polilanus, Metropolitani sepluaginta, episcopi quadrin- dcrogiilione, cùm tune poliùs uli videatur facultale
gcnli d\iodecini , abiiates el priores convcntuales sibi reservalà ;
quàm conira concilium aliquid facere ;

Gra^ci cl Romani imperii legali regum id(ine eliam fuit resolulnm in unâ Ronf>nien, Pioratus,
octiiigenli, ,

verô Jérusalem, Franci;ie , Hispaniœ, Aiigli;»', et 9 jimii IGOlî, coràm D. Manzancdo ,

qnam quidem
Cypri oralorcs. Si quis verô intpiirel ciir dicalur Ec- decisioncm aiïcrl Gonz., ad reg. 8, Canccll. Glos. 6,
clesia Lalerancn. ea , in (jiià fuit diclum conciliimi ce- n. 20, vers. Ac prœsertim; qui lamen ibi ait id solùm
lebraliini, ea esl responsio, qnôd ila dicilur, quasi lalens proc.'dcre ,
qnando coiistaret Papam voluisse cidem
iana;nani rana quani vomuitNcroinlraillamecclesiam concilio dcrogare , Cavaler., dccis. G01,n. 3; et à

slalini laluil, nec poUiit .mipliùs conspici, nt Icgitur in praclicis curialibus observalum scmpor cxlilil.
 , ,,

141 LIB. III. DE DISPENSATIONE SUPER lUUEGULAKlTATE EX DEIECTU CORP. ET AMM^. 144

Piii^ Qiiiiilns siio iiiolu qua* lit per concessum, neque ad i|»sum signatura;
Idemqiic anlca declaravil
subncclerc sivegraliai, sivc jusliliu: cardinalem pra;fectum,
propiio amio ioTO, ciijus leiioreiii liic ,

opliniè visiiiu fuit, qui lalis est, videlicel :

sed summo Ponlifici taniummodô regulariter illse of-

Cittu plcruntque conliinjat dubi- forunlur signanda; per Fiat, ut pelilur; quamvis
MolH proprio, OÀC.
audilorio iwstro et iilihi pniden- negari non possit quôd etiam stantibus supradiclis laies
iari iu causis iii Rotœ ,

et commcndis, unionibus, cl sup[)licalioiics adliuc subsistèrent signala; per conccs-

tibus super provisiouibus,

atils diaposilionibus ne gratiis aposlolicis qiiœ conlrave-

suin , cùm id fiât in praesciilià Papœ, et de illius vo-

decrctis concilii TrideiUini an s'il opus speciali lunlaïc , seu mandate; ul enim omnes sciunt, quie-
tiiiait ,

derogationc cjusdem concilii. Nos qxuvcmujue dubia de- dam supplicalioncs, graliam conlincnles. signanlur

super uwla cl movcndtt sidimovere volciites, ac qiwrum- per Papam , et non per aliiun ; quaidam coram eo, et

citmqne decrclortim concilii Itujusmodi lenores prœsen- in ipsius pra'senliâ ejusdem nomine et auclorilate ;

tibus pro expressis habentes, molti simili, elc. , cxcerlà qua-dam eliam ejus nomine et auclorilate , sed in

nostrà scienlià el de (tposloliuv poWstntis plenituditie ojus absenliâ ; et sic, cùm alii ù Papa de illius man-
hùc noslrà perpétua valiturà conslilulione dcclaramus dalo, scienlià et volunlale signant, perinde est ac si

neque speci(di ncque (jcnerali derorjulione cjusdem conci- ille omnia enim noslrà facimus, quibus au-
sii;narel

lii opus fuisse, et esse in quibusvis collulionibus, provisio- clorilalem noslram imparlimur, ait tcx. in 1., §. in 1.

iiibus, commendis, unionibus, etc., et (diis disposiLioni- 1, Sed ncque, c. de Vel. jur. eru.
ous de quibusvis benejiciis ecclesiasticis , cwn cura et Et hic pro coronide , in graliam novi curialis appo-
sine curù , secularibus, et cjuorumvis ordiinim rcqulari- nere visum est quôd , si contingat peli dispensalionem

bus, etiam monasleriis convenlualibus cl cunsislorialibus, pro palienle defeclum natalinm, qui jam aliquo modo
ac curam animariwi liabentibus, qux quomodolibel vacà- fuerat proniotus absque dispensa lione ad sacros ordi-

runl, et vacabuni, ac cliam graliam el jusliliam concer- nes, eosque cliam exercuil, non propterea erii pelenda
uenlibus, et aliis gratiis, ac concessionibus aposlolicis dispensalio super irrcgularitale, quam eum cou-
pet nos, ac felicis recordationis Pium Papam IV, prœ- traxisse pra'tendilur ob exercilium dictorum ordinum ;

decessorem nostrum, uecnon quoscumque Ilomunos sicut ineo lempore quidam doctor de bàc re allerca-
ponti/ices successores noslros, noslrà tamen , et prœde- balurcum D. Lambcrto Ursino , eximio abbreviatore
cessoris, ac successorum prœdictorum proprià manu si- majoris pra;sidenli.e in cancellarià Aposlolicà ; fuit

gnatis, ac Sedeni Aposlolicani quibusvis personis, colle- enim sibi responsum quôd hoc non est jure cautum ,

giis, cl c.liis piis locis, el aliàs quomodblibet factis et (juia irrcgularitas non contrahilur, nisi in casibus à
faciendis, ac concessis, et concedendis ; el ila per quos- jure expressis, cap. Isqui de sent, excom., in 6, licèt
cittnque judices , elc, ac causariim palulii aposlolici lalis celebrando peccet, ut per DD. in cap. lin de
audilores, ac S. R. E. cardinales in quibusvis causis ,
Cleric. excomm. minislr.
eciam per appellalionem pendcnlibus ,
judicari , el diffl- Quapropter, in vim supradicta; conclusionis, docet
?iiri debere, sublata, etc. Non obstanlibus, cl.c. nos vulgaris praxis quôd in tali impelralione , scilicet

Ac subinde proposito eliam dublo in sacra Coiigre- dispensationis super defeclu natalium , sufflcit facere
gatione ejusdeiti concilii per lia?c vcrba : An ad dero- menlionem ( si res lia se habet )
quôd orator non ob-
gationem sacri concilii Tridenlini sufficiul Papam con- stante defeclu hnjusmodi , se fecit ad diclos sacros
tra illud rescribere obsque aliqnà speciali vel gcneruU ordines promoveri , nullà factâ menlione de nova
derogationc, ut Pius V déclarasse dicilur, sic rcspoiidil : pryelensà irregularilalc; et isle est nolorius slylus, de
Si supplicalio manu Papœ signala fnerit, non requirilur quo teslatur etiam Rebufi'., in d. prax., hoc lit., n. 13
nec specialis nec generalis derogatio. Hoc idem luit de- et 14 ; neque eo ipso quôd fuerit ad ordines promotus,
claratum per dominos abbreviatorcs majoris prassi- manet suspensus, ut voluit Scot., 4 disl. , 25, q. 1,
dentisc in cancellarià Aposlolicà , ut rei'crt Gare. , de ai"l. 3, coud. 1. Ralio enim jam cspressa est, nimi-

Benef. , p. 4, cap. 5, à n. 30, ad ôfî. rîim ,

quia non est in jure caulum quôd isle in censu-
Quai qiiidcm omnia videnlur poliiis ad exuberan- ram aliquani incidit, sed solîim peccat morlaliler, vel

tiam quàm ex necessiiale émanasse , cùm salis loliim celebrando , vel ordines suscipiendo ; eo enim ipso
iddeclarelurper d. Concil., d. sess. 2,5, cap. 21, dùm qiiôd est irregularis, prohibitus esl recipere ordines ,

dicil : Poslremb sancta Synodus omnia cl siugnla , sub vel in susceplis uiinislrare ;
quia eàdem irrcgularitale
quibuscumque clausulis el verbis, qnœ de morum refor- quà prohibctur ordines suscipere lanquàm illegilinms,
matione alque ecclesiasticâ disciptiy.à , lam sub fel. re- prohibelur eliam in susceplis absque dispensalione
cord, Paulo 1 1 1 ac Julio m, quiim sub Bealissimo minislrare , Sayr. de Cens., lib. 6, cap. 10, n.38;
Pio 1\ ,
ponlificibus maximis, m hoc sacro coucilio et sic, licèt irregidaritascumulari possit, non ob id is
slatuta sunl. déclarai ila décréta fuisse ul in liis salva qui irregularis esl ex dttfectu corporis, si colebrel
semper auctoritas Sedis Apostol. sit,el esseinlelligalur. novam irregularilalem incurrit, sed tantùm gravis-
Unde ex prœniissis ista super hoc inolevil dat;iria.' simè peccat; Innoc, in cap. Si celebret, de cler.
Aposlolicac observantia ,quùdD. dalariusilliusqueoiïi- Excom- min. Majol, delrreg., 1. 1, cap. 2, n. 8;
; et
ciales nunquàm su|)plicaliones, per qu;is pelilur dis- bocscilu dignum i>ulavi pro novis curialibus, ne in
poni adversùs conciliarcs constiliilioiies , eliam , bis casibus fruslrà pelant dispensalionem super hàc
supradicti concilii Tridenlini , niiiumt ad signaturam nov;< pr:elensà irregiilaritato, sicul pluries, eljam i^
, |
 , ,

Ii3 PRAXIS DISPENSATIONIIM APOSTOLICARUM. 144

pcrilissimis, id porpciàm obsorvari visuni csl. Haiic tuiior pars est cligenda, cap. Illud,!deCler. excommun,
prrixiii ilisponsnlionis ad ordines clbenelicia ciiin illc- min., i)ronl in dubio facli de bomicidio quis censen-
gilimis laiiùs prosequar in ineà Praxi benel"., 1 . 2, dus est irregularis, cap. ad Audienliam , et cap.
e. 12, à 11. 90. Si(jnific(isii, de Iloniicid. ; et sic supradiclus slylus
docel bujusmodi dispcnsaliones peti et concedi cum
CAPUT II.
omnii)US (pialilalibus, condilionibus, clausulis el dc-
Praxis disvensalionis cum exposilis ad ordities et
cum
crolis ipiibus con( cdunlur pro illogilimis. Sup-
bénéficia.
plicalio igiiur pro cxposito, secundùm eumdem siy-
Oninia qu» servantur in dispensalione pro illegili- lum, ita concipi poleril, videl. :

mis, babenl locuin eliam in expositis, secundùni no- licatissime Pater, ciim dévolus S. V. oralor Joamies
torium slyliim dalari?c ; nain licèt nomiulli teneant de Olivares, laicus Capuan., ex fervore devolionis, plu-
cxpositos posse promoveri ad oniiics, eliam sacros, liiiiiim cupiat clericali mililiœ adacribi, ac ad onincs
et prosbytcralYis oïdincs, cl bénéficia ecclcsiaslica eliam sacros, et presbijteratùs ordines, promoieri el
,

obiincieabsqne aposlolicà dispensalione, cùni sinl promoins in illis Allissimo quoad vixerit, famulari; sed
,

pro logiiiniis bal)cndi , bâc dunlaxat ralione moli, quia ab infanlià suà in qnodam liospilale prœdiclw , son
niniiriim qnia inul'.i eliam legilimi exponunliir ; el allcrius, civitalis, vel diœcesis, ubi pueri expositi recipi
licèt vcrilasciica boc constare nonpossit, niiiilominîis el educari soient, exposilus fuit, licct credat se ex legi'
débet fleri inlerpretalio in nielioreni parteni , et in fa- limo tlioro procreatum esse; quia tamen incertis pa-
voreni prolis, auclorilale text. in cap. ex tenore ,
Qui renlibus ortus est, desiderium sunm in liàc parle adini-

fU. slnl legilimi. Allamen , cùm iiloriim geniis lam plere non posse dubital, absque Sedis Aposlolicœ dispen-
obscurum existai, ut nec origo.nccparenlessciantur, salione. Suppiicat igitur liumiliter E. S. V. diclus
non abs re dubilari contingit an intcr legilimos con- oralor, quatenùs sibi suoque statui in prœmissis oppor-
numcrentur, quamvis plures eiiani legitimi ob suoriim tune providendo , eumque specialis graliœ favore prose-
pareiitum cgestalem , exponi consueverint ;
quod ta- quendo secum , super quorumque nalalium defeclu , si

nien non ila ssepè contingit sicut de illogilimis, qui ob quem forsan incerlis parenlibus gcnilus patilur, illoque
ti'.rpiliîdincm àparcnlibusvitandam expo;iunUir ; idcô von obstanle , clericali characlere insigniri, ac ad om-
non immoritô inter illegilimos connunierandi sunl, nes, elc ; ut in priori supplicalione pro illegilimo.
quando eornm parentes ignorantur : quôd si parentes Et inter cœtera apponilur eliam clausula reslrictiva,
agnoscunlur, nibil refeit quod cxposili fuerinl ; et sic, nenipe : Et dira dispensalionem ad diqnitales, ac cuno-
sicut ca;teri legilimi possuiit ad ordincs promoveri, nicalus, etprœbendasincatliedralibus,ncc non dignitates
et bénéficia ecclcsiaslica oblinere, cùm in jure nil ois principales in collegialis ecclesiis; per quam , servatur,
adversetur, cap. 1 de Infant, expos. Cùm autem nihil quod quando cum ïllegilimis el expositis dispensatur,

conslat de legitimis parenlibus, a?qnius est illos pro semper excipiunlur supra dicta sic qualificaia bénéfi-
ïllegilimis baberi, non solùm quoad bonores secula- cia. Ratio enim est quia ad dignitates ac canonicalus ,

res, sed eliam quoad ecclesiasticos ordines, cùm ve- ctpnebendas bujusmodi, seniel minus digne assumpti
risimilius sit eos extra matrimonium nasci ,
qui sic à postmodùm successu temporis, paternse incontinenliaî
geniloribusconleninuntur; imô suspicanduni est ab imitalores, quietem publicam et statum caHerorum
infaniibus generatos esse, qui licèt infâmes non crant, Deo fanuilanlium ,
perturbare consueveriml. Undc
boc ipso talcs effecli sunl, eô quôd proprium parlum bâc motus ralione Sixlus V, per suas lilleras in forma
Koriis periculo exposuerunt, cap. ult, 87 disi., Ma- brevissubdat. Roma^apud S. Marcum, 22 augusli 1588,
jol., de Irreg., lib. 1, cap. 11, n. 1 et 2. anno quarto, voluit, quôd deinceps, quoiics canoni-
In proposito igitur fuit semper lentum et servalum calus, el priebendic ac dignitates Ecclesiœ Valenlin.
quod prœcipuè nieo lempore defcndebant in caucellu' vacare conligeril, ipsi canonicalus, et pra^bendic ac
riâ Aposlolicà domini Ulpianus Ulpius cl LamberUis dignitates dictœ Ecclcsiie alicui , vel aliquibus qui ex
Ursinus, eximii abbreviatores majoris prxsidentiaî legilimo et vcro mairimonio procreali non sunl, spu-
ut in bujusmodi expositis agi debeat conjecluris quôd riis aut illégitime genilis, eliam aposlolicà, impérial!,
filii legilimi exponi non soient; sed poliùs qui na- regià vel quàvis auclorilale legilimalis, aul nalalibus
scuniur ex furlivis et fornicaiiis congressibus , cùm cl primaîvis juribus natunc reslitutis ,
per Romanos
Ycrisimile adniodùmsit eos extra malrimonium nasci. pontifices , seu de latere legatos, vel pro lempore
Insuper, quia sicut omncs incognili ab ordinibus ex- existentemarchiepiscopum Valenlin. aut alios ad qnos
cludunlur, ila niultô niagis isîi expositi ,
qui , cùm de jure vel aliàs quomodùlibcl spécial cl speclabil in
possint esse rcbaplizali , ex boc solùm, eliainsi igno- fulurum , conferri nuUo modo debeanl.
rantes id paiianlur, non admiliunlur ad clerum , cùm In ipsà verô Urbe voluit Gregorius Xi , insuà con-
sola dubilatio an quis sit rebaptizatus, eflicial in'egu- siilulione sub dat. Avinionen. tertio id. novcmb. pon-
larcm. El proptcrca , sicut eliam, ait Gare, p. 7 c. 2, lificalùs sui anno quarto ,
quôd de cxlcro nullus cle-
11. 50, expericntia docotquôd, quamvis aliqui legilimi ricus dciVclum naliilium paliens, m Laleranensis, vel
exponantur, allamen bi sunl paucissimi, et ferè cm- B. Peiji luincipis Aposloloruni, aut R. iMariu; Majoris
nes qui exponuntur, sunt illegilimi ei ex ccnlum , palriarcbalibus Ecclesiis urbis Roma;, vel aliquà eo-
plusquàni nonaginta sunt illegitimi , et sic in dubiis rumdem, canonioaluin ,
cl pricbondam , aut digniu
[
 , ,
,

€45 LIB. III. DE DISPENSATIONE SLTER IRREGULARITATE EX DEFECTU CORP. ET ANIM.fl. UG

tem, personatum, vel offieium pr;vlcxlu cujiiscumqnc libus et pra;posiiis socielalis Jesu , ut cuin ejusilcm

dispensatioiiis, slbi super eodeiu defeclu, sub quàciini- sociclalis peisoiiis, dcfecluin iialaHuin ex adultcrio ,

qiie fui iiià, sou cûncoplioiic vcrboruiu à Sodc Aposlo- sacrilegio, incestu , et quovis alio nelario cl illicito

licà jain forsan coiicessa\ ciijtis aiicloiitale quis iiou- coilu provenienlem ,
palienlibus ,
poslquàm in dicta

dùin Ciiciit canonicaliun et pnolteiulaiii , digiiilales ,

socielate vola emiscrinl, ut ad (Iiioscuiikjuc oliani sa-

personaïus, vel oflicia biijiisinodi asscculus, vcl de cros, et presbyteratùs ordines promoveri et ()romoti
caetero coDCcdenda?; eliainsi disponsalio ipsa conli- iiiinislrarc, et ad quascumi|ue adminislrationes, et of-

iieat, qiiôd in ali(piibus calhedralibus , cliain nietro- ficia dictic sociclalis eligi, vecipi et assumi, illaque

pol. et palriarchalibiis Ecclcsiis possit canoiiicalus, et gerore et cxercere, dispensare possint.

pra'bemias, dignitales , vcl ollicia licite obtiiiere , si Et hic incidcnlcr nota, quùd exponentes suos filios,

sibi aliàs canonicè conferentur; riisi de prœnominalis ut supra diclum est, sive legilimos, sive naturales tc-

Ecclcsiis patriarchalibus dict* Urbis, scu illa ex eis in nenlur ad omnes expensas, quas bospitalis. sive alius

qiià caiionicatus et prx'bcndaî, aiit dignitatos, vel of- pins locus fecit in iliis alendis; nisi nolabilis paiiper-

ficia bnjusmodi, seu aliquod ex eis impclrala fuerint, laseos excuset , cap. Cùm haberet, de eo qui duxil in

et toto tenore prœsentium in lilloris dispensaiionis malrim., etc., et ibi Paiiorm. ,

quia paires tencnlur

hnjusmodi, caveatur expressé , valeat oblinere. Et hic alerc filios etiam naturales , si possunt , eisquc per
ponit idem Gregorius primo loco Lalerancnscni Ec- lotum tempus \\lx eorum providere ad not. in diclo

clesiam ;
quia jam alià suà conslilulionc, qu;c incipil, cap. Citm haberet ; et in nonnullis locis scio taies ex-
Super univcrsas , decimo kal. februarii aiino secundo ponentes esse excommunicatos ab illorum ordinariis,
declaravil, et diffinivitEcclesiam ipsam Laleranensem et absolutionom Sedi Apostolica; rescrvalam ; née
inter omnes alias Urbis et orbis ecclesias et basili- possunt absolvi, nisi à commissariis htijusmodi hospi-
cas , eliam super Ecclesiam seu basilicam S. Pelri talium, seu aliorum locorum, faclâ priùs restilulionc.

principis Aposlolorum de Urbe supremum locum Quid aiilcm jnris in dubio, si mater asserat filiom esse
tenere. illegitimum circa ordines et bénéficia , dicam infra .

Ncgari tamcn non potcst qnin snepè vidcamus sum- hoc lib. cap. 5.
mum Pontificem , etiam ad sic bénéficia qualificata Ad bénéficia autem in Ecclesi.â , in quà paler fuit

eodem lempore dispensare cum pcrsonis graduais . vel est beneficiatus, nunquàm vel rarô conceditur dis-
vol valdè digiiis , aut cidcm gratis , vel cum maximis pensalio , sive filius sit illegitimus , sive legilimus ,

favoribus, sive exposili, sive manifesté illegilimi fue- cap. Ad extirpandas, et cap. 2, de Fil. presb. Id enini
rint, sicut pluries vidimus. inter ccetera cavetur novo jure concilii Tridcntini
Consiieverunt quandoque summi Ponlifices nonnul- sess. 25, cap, 15, deReform. ibi, ut paternœ iuconii-
lis piis locis, ubi isti lilii exponuiitur, per pcculiarem nentiœ memorïa a locis Deo cousecratis (juos viaximè ,

bullam conccdere , ut hnjusmodi exposili habeantur puritas, sanclilasque dccet, longiss'unè arcealur, non li-

pro legitimis ac puri sanguinis, tani ad ordines, quàni ceat filiis clericorum, qui non est legilimo matrimonio
ad bénéficia, vel ad ordines tantîim ; sicut Papa Nico- nali siint, in Ecclesiis, ubi eorum patres beneftcium ali-
laus , archiepiscopo Neapolilano pro tempore exi- quod ecclesiasticum liabent, aut liabuerunt qiiandocnm-
stenti, ul pueros ,
qui pro lempore in hospilali domùs que etiam dissimilc bencficium oblinere, nec in diclis
sanclissiniLe Annunlialionis Neapolitan. projecti , seu Ecclesiis quoquomodo minislrare , nec pensiones super
reperli forent, et qui in futunim reperirentur, et pro- fructibus beneficiorum, quœ parentes eorum oblincnl, vcl
jicerentur in illo, non obstante , si forsan dubilaretur aliàs obtimicrunt, habere, etc.
an de legilimo matrimonio procreati existèrent, ad Et quia bic non minijs obstat diclum decretum con-
omnes , etiam sacros ordines , slalutis tamcn anni cilii Tridentini ,
quàm conslitutio Cleinentis VIT, quie
loniporibus, promoveri possent, aposlolicâ aucloritatc est in viridi observantià , non incongriiura visum fuit
induisit, confirmando idem privilcgium ab aliis etiam illius tenorem hic subnectere, qui talis est, videlicet :

sununis Pontilicibus concessum. Roinse autem expo- Clemens episcopus servus servorum Dei, ad perpetuam
sili apud hospitalc S. Spiritùs, pro spuriis habentur, rci memoriam, ad canonum conditorcm non est duHum
iraclaniiir ei nominanlur ab omnibus, leste Grat. dis- pertinere, ciim slaluta à se vel pvœdecessoribus suis , ad
cep, l'or. c. 3u, à n. 31 Gare, in suis Addit. ad p. animarum Christi fidelium salutem édita, proptcr eorum
; 7,
c. 2, n.7. abusum, qui successu temporum, maliliâ Iwminum suc-
Absque tamen speciali facultatc disponsandi ad or- crescente maqis in dics dignoscilur obesse, quàm prodesse
dines sacros et bénéficia episcopis pcrmiltilur dispen- animadverlit , ne ulleriiis obesse valeat providere. Sanè
sare cum exposilis, quoad minores lanlt'im , et unum postquàm fel. record. Alcvandcr Papa III, prœdeccssor
simplex , sicut cura illegiiimis , ut supra diclum est noster, fûios prœserlim saccrdolum in Ecclcsiis patcrnis

Covar. in Clem. un. de llomicid. p. 1, nuin. 9; Vi- succedere proliibuerat, easque niliilominiis, mediâ inter-
vian, in Praxi jurispatr. lib. G, cap.
i, num. 27. cedente personà, fdios ipsos habere disposucrat, cimi
Quandoque etiam banc facullatem Papa concedit passim sacerdoies, ut Ec£lesiis suis eorum (ilii poliren-
supcrioribus nonnullarum religioimm, sicut prsDsertim tur, salagenles , in Alexandri prœdecessoris hujusmodi
constat ex conslitutione Pauli III edilà aniio lu49 ,
disposilione confisi, Ecclesias suas, quas ad eorum per-
kal. novembris, quà conceditur generali ac provincia- veu'i'c filios gesliebant, in favorem personarum ,
quœ
117 PRAXIS DISl'ENSATlOiNlM APUSTOLICAUUM. 148
Ecclesias ipsas, eiiaiii ilhiniin possessioiie non hahilà, in Aliquas nihiloniinùs dispensationes hujusmodi posl-
ipsoruin resignandum filius, ex fornic(tlion(' (jenitus, il- niodùm audivi concessas per Paulum V el flrego-
lic'o niox rcsignare. Ipsique filii Ecclesias ipsas, dispen- riuni XV, cum derogalione supr« dicl;e consliliilionis
salione super defcclu nataliiim , (jueni ex diclis sacer- et aiiorum contrariorum per bicc verba, videlicet :
,

detibus resignaiitibus geniti patiebcintiir , eliam patris Non obstantibus fet. record. Bonifacii Papœ, prœdeces-
nomine expresso, obtenta consequi hactcnùs consueve- soris nostri, aliisque constitutionibus aposlolicis, necnon
riul, profeclb pernicioanni seinper et abominabile , ac in lilleris piœ mem. Cleni. VU eliam prccdecessoris nostri.
gravent diiincv Mujeslnlis ojfensam lendere, videlicel , per cjuas idem Clemens prœdec essor de tune S. R. E.
qu'od ipsi presbyteri eoruni crinien, quod erul occnltum, cardinalium consilio, et unanimi consensu. statuit. quod
non sine iurpiludine, ob inordinaluin spuriorutn filioruin ex tune de cœlero ftlii presbylerortiin ex fornicatione
amorem detegere non erubescerent Judicnvimus propicr- .
nali, cattonicatus el prœbendas , ac alia bénéficia eccle-
ea ,
quod ubi tempus, quod omnia piitani fucit , et prœ- siastica, quœ videlicel genilores clerici, aliqnando obti-
senliuni ralio quid in fuluruni cavcnduin sil , adnwnet , nuissent , nullo unquàm tetnpore quuquo modo oblinere
merilb admoneniur, ut ad tollendum liujnsmodi abusuni passent; et si quas dispensationes eis super hoc perl).
7iecessnrium arbilrati $umus ejnsdeni Alexandri prœde- Cleinenlem praciecessorcm concedi conligerit , tanqutim
cessoris canonem corrigere potiiis quiini talia cuni liinto per prœoccupationem, et contra menton suam concessas,
hominwn scaudalo tolerore. Habita iqilur super his cwn eis tiullalenits snff'ragari, talesque dispensationes suis
venerabitibus fratribus noslris S. R. lî. curdinalibns ma- temporibtis exulare voluit, et quod sibi licere iton patie-
tïirâ deliberatione , de eoruni consilio cl unanimi con- batur, aliis interdixit.
sensu, auctorilate tipostoticà, lenore prœsenliuni stalui- Qiiôd si forlè hujusmodi dorogalio non fuerit fada
mus et ordinamns, quod de aelcro ftlii presbijlcrorum ex in specie, ul pneinillilur, dispcnsalio non valebit,
fornicatione nali ecclesias cathédrales, eliani metropo-
,
proiil teslatur eliam Rebufl'. in suà Praxi hoc lit. n. 24,
litanas, ac monasteria, quibus eoruni patres prœfucrunt,
el nihiloniinùs per dominos dalariac officiales addilur
seu illa, et illas dignitates, eliam majores, et principales
in calce supplicalioiiis h;tc reslridiva, nompe : Et
personalus, adminislndioncs et officia etiani curuta et
, ,
dummodb in beneficio patris non succédât, nec ciint eo in
electiva, et alia quœcunique bénéficia ecclesiastica , cum alturis ministerio miiiislret. Insuper novos curiales hic
cura et sine cura, secularia, et quorunwis ordinum regu- monendos pnlo , ut quoiiescunKjue aliqua petilur à
laria, quœ presbyteri cl clerici, ac religiosi eorum paires summo Ponlifice dispcnsalio cui rcsislit vchemcns
,

in tiluluni , vel comniendani , aut adminislralionem ad prohibilio, eliamsi non esscl conslilulio concilii
illa
tempus seu in perpeluuni aliqnando oblinuerunl nnllo
, ,
gencralis, expressam reqiiirens necessariô derogalio-
unquàm tcmpore quoquomodo oblinere possint, nec cum nem, opiima eril caulela pelere ipsain derogalionem;
eis super hoc dispensare inlendimiis. El si qiias dispensn- proul pluries didici à perilissimis et anliquissimis
tiones per nos conccdi conligerit, tanquàni per prœoccu- curialibus , ac idem reperio docuisso Félin., in cap.
pationem, et contra mentem noslram conccssas, eis nul- Notinulli,num. 21, de Uescrip. Alex., cous. 195, ;

latenùs snff'ragari, talisque dispensationes nostris volumus

num. 10, lib. 2; Menoch. de Arbilr., casu 203, n. 12.
exulare temporibus et quod nobis licere non patimur,
,
Verùm quoad benelicium, dij quo filiùs legilimus
nostris successoribus indicamus. Non obstantibus prœfati el naUnalis pelil sibi provideri in Ecclesià, in quâ
Alexandri prœdecessoris et aliis constitutionibus et or-
,
paler, etc., licèt obslel ju$ anliquum, nempe lext. in
dinalionibus Aposlolicis, cœlerisque contrariis quibuscum-
c. Ex transmissà, c. Ad exlirpandas, el c. Michael. de
que. Volumus aulem quod prœsentium transumptis manu
Fil. presbyi., allamen dalaria et cancellaria Aposl.
alicujus notarii publia subscriptis, et sigillo alicujus
lenenl non esse ad id necessariani dispensaiionen»
prœlati, vel personœ in dignitate ecclesiastica constitutœ
expressam , scd sul'licere quod Papa sciai oralorem
munitis, ea prorsùs fides adliibeatur, quœ prœsentibus
esse filium legitimum el iialuralem beneficiali defuncli ;

adhiberetur, si essent exhibitœ , vel ostensœ. Nulli er-

ac proindè videnms quôd in supplicalione Papie porri-
go, etc., ordinalionis , statuti, intentionis, indicationis ,
geuda sufficil diccre : Bealissime Paler, ciitn taie bette-
et voluntatis infringere , etc. Si quis autem , etc. Dut.
ficium, quod quidam Anlonius oblinebat, etc., vacaverit,
Roniœ apud Sanctum Petrum , anno Incarnationis do-
elc, suppUcal igittir, elc, Frunciscus ,
prœdicli AnlO'
minicœ millesimo quingenlesimo trigesimo tertio, tionas
tii natus legilimus et naturatis, quatcniis, elc.
junii, ponlificatùs nostri anno seplimo.
Et in specie cancellaria lenet banc solam expres-
Quâ eliam consiilutione sic stante sciendum est
,
sioncm suflicere, per quam inducitur tacita d-lspen-
quôd hodiè hujusmodi dispeiisationes vidcnlur à (jurià
salio.
exulare, ut supra dicluin est; quùd si aliciua forsan
El cùm quidam Savions Pereiuis familiaris Cle-
concedatur, non iiisi cum sudore sanguiiiis, ac maxi-
menl. YIII resignâsset quoddam benelicium ad lavo-
mis el extraordiiiariis (ïivoribus imô cas meo tem- lilltiis |)ro-
;
rem Pelri Perelli ejus nali , dicebaïur in
pore indistincte vidi denegari, eliam ad instantiam assereuti te prœdicti
visioiiis ipsius Clcmenl. : Nos libi
nonnuUorum magnatum, cujus quidem denegalioiiis naiuralem ex legitimo mnlri-
Savini lilium legitimum el
ralio esse polesi , ne bénéficia jure h?eredilario con-
monio procreatum existere.
cedi videantur, quod est prohibitum, ut palet in c. i,
de Prab.
 ,, ,,

UyLlB. m. UK DISPENSA riUNt SUPER IRREGULARITAIE E\ DEFEUL COIU'. li 1 ANIM^. i:,0

CAPUT 111. ipsius Lœiii cassamus, totlimus et pcnitùs abolemus. Ita

Praxis tegilimnlionis quoad honores et succesmues. quod deinceps dictus I.œlius , tanquùm legitimus ac de
cl succcssionos dalur Icgili- legilimo ihoro procrcalw» possil et valeut in eorum-
Quo verù ad honoivs , , ,

malio, cliam pcr archivium scriplorum Romaiiac Cu- ! dem suorum patris, et mnlris, ac quorumcumque aliorum
Romanormn poiililiciiin privilegiis parentum suorum agnalorum, et cognatorum proxinio-
riiE ex diversoium
ut constat ex constiluiione Jidii M, super crcctioiie mm suorum, cl (luorumvis aliorum, rébus, et bonis mo-
kal. decemb. 1550; qiue fuit bilibus et immobilibus, necnon juribus et actionibus qui-
eorum collcgii , sept.

coiifinnata per Leonem X ac Paulum III , cl Pii V, buscumque succedere , illiusque necnon quibnscumque
Pridem, in or- officiis, honoribus dignilatibus et prœrogativis publias et
per suam conslitutionem, quaî incipit,

dine 89. Ctijus qnidoni Icgitiinandi formula Irnec est : privatis , secularibus , seu mundanis idnlibet uli ,
frui

Collcginm arclihii liomnmv Ciiriœ scriptorum. Uiti- potiri et gandere ; ac ad ipsa officia , bonn jura ,
et

versis, et singulis, prœsentes litteras, sive hoc prœsens actiones quascumque et quodlibet eorum recipi, et ad-

instrumentum inspecturis, leclu- mitli illiusque , et eorum cuilibet prœfici et prœesse

piiblkum lefjitimationis ;

ris, visuris pnriler et auditiiris, salitlcm in Domino sem- possit, et valeat, decernentes eumdem Lœlium fore et esse

legitimum, ac ad omnia et singula jura légitima, et

piternam. Sicul Salvatoris nostri immensa demcnlia non ,

macnlam quam hnmano quoscumque alios actus legitimos esse ubilibet admilten-
modo peccali ,
primi parentes
generi reliquerunt, sacri baplismatis regeneratione dclere; dum, prout nos aucloritute et tenore prœmissis, admitti-

sed eos qui proprii peccati infelickale laborant p^vni- ir.us, constitutionibus et ordinalionibus apostoUcis, legi-
,

teixlium iigenles, bénigne recipcre , et peccata remiitere bus quoque imperiatibus , et provincialibus, ac synodali-

bus, et municipalibus slatutis consuetudinibus privi-

non dedignutur. Ita Romanus Pontifex, cui cœleslis aiilœ et ,

collatœ sunt claves , ad yremiian Ecclesiœ récurrentes legiis et induUia, qitàvis aucloritate roboratis, cœterisque
,

viinimè repellere; sed ad exauditionis graliam, prœser- hi contrarium facientibus , 7ion obstantibus quibuscum-

tim cinn non sua, sed aliéna graventur culpà , admittere que. In quorum omnium et singulorum fidem, prœsentes

consuevit. Ciim itaque pro parte Lelii N. Neapolitan. litteras exindè fieri , et per unuin dicti archivii scripto-
,

seu alterius civitatis vel diœcesis nobis humiliter suppli- rem infra scriptum, subscribi, sigillique nostri, quo in

catum fuerit, quatenùs ipsum, qui defectuni nataliumex talibus utimur, jussimus et fecimus appensione commu-
Jacobo Marinelto , et muUere , solutis , vei conjugalis ,
rnri. Datum Romœ in palatio Apostolico et camerà dicti

seu alias genitus patitur, legitiniare , ac ad oninia et archivii, anno àNativitateDomini, etc., indictione, etc.
,

singula jura légitima, nec non successioncs, hœrcditates, die verb, etc., pontificatûs, etc. Prœsentibus N. N. ejus-

legata, libertates, honores, dignitales prœrogativas, of- dem archivii Scriptoribus testibus ad prœmissa vocatis ,
,

ficia, status, et actus quoscumque legitimos restituere specialiter atque rogatis. Sequilur subscriplio cum
reponere , et reintegrare , ac habilem , et idoneum , ac sigillo.

sufficientem ad hac omnia et singnla , defechim , et în- Datur eliamista legitimalio per rescriptura aposto-
habililatem, ac macnlam gcnilurœ ipsius Lœlii tollere ;
licuni, ac litteras sub plumbo, in quibus etiam ai>po-
et aliàs in prœmissis auctorilate aposlolicà providere di- nitur clausula : Et citra prœjudicium venientium ab in-
gnaremur. Nos igitur considérantes , ut ex fide digno- testato. Id enim cavelur etiam régula cancellaricc, quà
rum testinwnio percipimus, supra dictum Lœliuni bonœ siimmus Pontifex vult, quôd m dispensatiouibus super
conversationis et famœ, aliisque probitatis et virlutum defcclu nalalium, ul sic dispensât!, possint succedere

meritis inaiguitum esse, ut sperandnm sit, in virum eva- in bonis lemporalibus, ponatur clausula qnôd non

dere virlutibus prœdilum ; ejus igitur supplicalionibus praîjiidicetur illis ad quos successio bonornm ab in-
inclinati, auctoritale S. D. N. Papœ, cujus in hàc parte icsiaio perlinere débet, et ita intelligendum est in

vices gerimus, ex tndulto apostolico collegio noslro gra- qnibuscumque legitimalionibus, faclis ab habentibus
liosè cuncesso , ac de consensu et maturà deliberalione ad id polestatcm à Sede Aposlolicà ; ac propterea, si à

admodinn illustris et excellentis D. N. juris ulriusque !

supradictis aliquis logitimetur absque prœdictà clau-
doctoris, nostri collegii hujusmodi magistri correctoris sula , ipsa logilimatio non operarctur in praejudicium
,

et egregii viri D. N. dicli archivii scripluris et clerici Tcnientium ab inteslato, quia islce facultatcs non dan-
,

per nos in generali nostrâ congregutione depulatornm lur, nisi cum eàdem clausula, quœ procul diibio ope-
eumdem Lœlium, de speciali gratià, tenore prœsenlium ratureimidemelTcctum, quandoeslin facullaie, qucra
[absqnc lamen prœjudicio vcnienlium ab inlestato) legi- operarctur , si essel in logilimatione posiia , ut per

timamus et habilitamus ; ac ad omnia et singula jura Paris. , cons. 14, num. 45 , 1. 2, quia quibuscumque
légitima, nec non patris et matris, ac quorumiis aliorum vcrbis usus sil , sive cornes Palalinus, sive alius ba-

parentum, et aliorum quorumcumque succcssiones, hœ- bens facullatem, Icgilimando, non poluil plus operari,
reditates, legata, libertates, honores, dignitates, prœro- quàm sibi essef concessum, Sotcin jiui. cons. 120,

gativas seculares , seu mundanas, officia, slatusque, et num. 20, 1. 2. El dcducendo in pj-axini banc clau-u-
actus quoscumque legitimos restituimus , reponimus , et lam, constat ex eâ, ila legitimato legiiiniam non de-
plenariè reintegramus, ac aliàs habilem, idoneum et suf- beri, ut per Dec. cons. 570, num. 6, quia illuni exclu-

ficientem ad hœc omnia et singula , auctoritale Aposto- dit à successione intcstali, id. Dec. cons. 358, num. 4;

licà prœdicià, reddimus et facimus per prœsentes, om- nam légitima ei non debetnr, qui ab inlestato non suc-
nemque defeclum, et inhabilitatem, ac geniturœ maculam ccdil ; cùm sit porlio portionis debilœ ab inteslato
î?)l PRAXIS DISPENSATÏONUM APOSTOLICARUM. 15-2

sicul cliam logilimatus cum dicta cbusiilà, non po- prœsenlium scriem inspecturis lam prœsentibus qiiàm fii-

icsl diccie lestanienluni ex causa prxnerilionis, ncc luris. Sequenles slitdinm vclustœ provideutiœ, condilio-

légitima debclur ei, oui prxlerito, querela, vel aliud ncm pnstinam cupienles adjuvare naturœ, ut ingenuitatis

jus iinpugnandi teslaraenlum non datiir, text. est in jus inrepublicà potleat, et natalium illegitimorum status

1. Cum (juœrilur c, de Inoff. lesiani. ad quod viden- inferiorprincipum rcparatione cl beneficio adju-ius, exur-

dus est Ludovis., decis. 13j, per tôt.

gat. Expositum nobis nuper pro parte N . hujus fidelis-

Et vidcmus Papam modo praunisso per lotum

ila
simœ civilatis Neapolis, quemadmodîim existens ipse so-

orbcm supradictam legitimationem conccdcre, cùm lutus, procreavit ex quàdam muliere similiter solutâ

ipse poSb.it quemcumque etiam quoad Icniporalia et

N. N. M. cjus fHium ; et dcsiderans in prœseuliarum
succcssiones, sieut potesl legitiniare ad ordines et bé- dictum cjus filium legilimari ad omnes et quoscumqne
néficia, ul supra dictuni est. legitimos actus, honores, dignitales et prœeminentius
,

Nec de cfleclibus et validitatc bujus Icgitimationis prœrogativas,jurisdicliones, gr alias el jura, quas et quœ
eidem illicità procrealio absliderat tantîim,
est quoquomodo ambigendnm eliamsi in illius in- , i liumiliter
* nobis supplicavit, ut circa' reparationem status dicli cjus
strunienlo non fucrit expressa qualitas illegilimitatis,
am- filii, auctoritate rcgià, legibus absolutâ ac nobis allribulâ,
altentis aniplissiniis causis in eà apposilis vigore

plissiniorum piivilcglorum sunimi Ponlificis ; ac pro- bénigne, providerc, et culpam quam in hoc contraxcre
parentes abolere ipsumque legitimare ad omnes ho-
indcscniper et ubique hujusniodi legitimationes suum , ,

num. nores, actusque prœdictos legitimos tanliim, et non ali-

sortiuntur effectuni. Soccin., cens. 93, 15, in
Roland à Yalle, ter, nec alio modo, admittere et reslitiiere dignaremur.
linc vol. 3, Gozad., cons. 48, n. 1 ;
j

consil. 96, num. 16, lib. 3. De cujus t'acullatibus le- Nos autem , auctoritate prœdictâ , hnjusmodi supplica-
tionibus bénigne et favorabiiiler annuentes, animadvcr-
gitimandi spurios, et jam ex quâcumque illicità con-

junctione natos iuitdictum in unà Interamnensi de Pa-

tentcs ad naturœ primordia, quœ quando sola sancicbat

radisis pênes Faiinac. in posthum., decis. 5, n. 1,

inler homines, antequàm scriptœ pervenirent leges, na-

lomo 1. Ncc referi si in legitiniaiione, ut dicluni est, turales et legitimos non distinxit ; et quod origo nalura-

lion fueiil expressa supra dicta qualitas illegilimitatis,

lis, non ejus qui nascilur, sed gignentis est vilium, et

quia nihilominùs perinde est ac si esset expressa, dùm quod augeri rempublicam expedit , et mullis legilimis

in supra dicto instrunienlo legilimationis dicitur, ma- hominibus frequentari, eumdem M. ex certâ scienliù au-

turâ dcliberatione ad Inijusmodi lc(jitimntionem proccs- ctoritateque regiâ nobis uttributa, per beneficium plenœ

sisse ; ac etiam, prœfatumque defccttim, nccnoii omncm reslitulionis in intcgrum, tenore prœsenlium, reinlegra-

inItabUilatem, et geniturœ tnaculam tollcre. Quae verba mus, rcstiluimus et Icgitimamus, ac omninb habilcm el

tanquàm universalia, omnes defectus ultra expresses idoneum reddimus et reslituimus ud omnes, et quoscum-
comprelicndit. Ruin., cons. 75, n. 12, 15 et 18. Id. que legitimos actus, honores et dignitates, prœeminen-
Roland., cons. 12, n. 48, lib. 4, quibus accedit omnia tias et prœrogalivas, jurisdictiones, gratias et jura, quas

alla verba, in illà legilimatione, videlicot ' P,V/iant' et quœ eidem illicità procreatio abstuleral, habilcm el

reintegramiis , ac omncm genitiirœ maculam pemlits ac capaccm reddimus in omnibus prœdictis tantitm, el non

omninb abolemits. Gonz. cons. 6 , n. 45 et 62 , et aliter, nec alio modo, non secits ac si esset de legilimo

cons. 80, n. 16. Necnon adjicitur clausula Non ob- :

malrimonio natus, concqAus QC procreatns, tatiter quod
s'.antibiis quibuscumque. Ex quâ constat de meute legi- nullomodo possit dici bastardus, et ad Icgilimorum con-
limanlis et volentis legitimare non obstante quocuni- I sorlium adjungimus et admiltimus ; ila quod privilcgio

que ; dcfectu spurietalis , adeô quôd non possit de hujusniodi nostrœ reintegrationis adjutus , et natalium
subrcptione opponi, Alex. cons. 60, in fine lib. 2 ;
splendore illu&tratus, ad omnes et quoscumque honores,
Paris, cons. 15, n. 67, cum scqq. eô niagis quia di- legitimos aclus et gradus , dignitates, prœeminentias ,

ctum collegium légitimât in dies super quâcumque prœrogalivas, jurisdictiones, gratias et jura, quas et quœ
spnrielate sibi expressa, et sic taciturnilas bujusmodi eidem dicta illicità procrealio abstuleral, habilis cfficia-

spurictatis non inducit subreptionem, Feliu. in c. po- tur, alque capax, nostri hnjusmodi privilcgii auctoritate,
slidàsti, de Rescript, et alii allegati in d. Inleramnens. per prœdictam Majestatem nobis attributa, ex certâ scien-

de Paradis. liànostrâ, nota et macula illicitœ prolis penilits qui-

Et cùm legitimatio sit de reservalis principi ; Paris, escente alque sopilà, ad prœdicla tantiun legibus, con-

cons. 2, n. 7, et cons. 5, num. 8, vol. 2, cum aliis stilulionibus, juribus, lam commnnibus quam municipa-
adductis per Surd., cons. 210, n. 42. llinc ilia etiam l'ibus, capitulis, et ebservantiis quibuscumque contrariis,
fit per excell. D. proregera Neapolis auctoritale sibi et aliis ex adverso facientibus, non obstantibus quoque
altributâ ab invictissimo Hispaniarum rege calbolico, modo, et signanler lego prima, § final, quib. mod, na-

et nomine sua; Majestalis sub sequenti tenore, vide- tur. effic. legit. et Icg. Licct, cod. de Natural. liber, et

licet : kg. Qui contra, authent. ex complexu, cod. de Incest.

Philippus III, Dei gratià rex. Don Petrus Giron dux nupt., et si qua sunt similia, quibus expresse de dicta

Ossunœ cornes Uregnœ, marchio de Pignafîcl, camera- tiostrà scientià ac nomine regiœ Majestalis auctoritate

ritts major sum Majestalis, ejusque major notaritts in prœdictâ nobis altributâ, derogamtts, et derogatiim esse

regnis Caslellœ, et in prœsenti regno viccrex locumle- volumus, et jubemus. Supplenlcs nihilominiis de diclà
nens, et pro suppletis haberi volentcs et de-
et capitaneus generalis, etc., universis et singulis ostrà scientià,
 , , ,

ISSLm. m. DE DISPENSATIONE SUPER IRREGLlLARITATE EX DEFECIL CORP. ET ANIMiE. loi

cémentes, omnes et quiiscumque solemnilates, clausulas, f| CAPL'T IV.

et defeclus in pnvsenti privileiiio forte omisstis, et in ta- Praxis

vis dispensalionis ad benefuid ciim filiis hœreti-
libus ubservitri solilas, et de jure neccssarias, seu reqiti-
I
corum.
sitas , sub quibusvis verboruin expressionibiis m'e fur-
'
Ad nosliam eliam praxim videre perliiiol quid scr-
viis. Ita qiiidem qiiod prœscnli privilégia legitimationis,
graliœ
velnr circa dispcnsalionem cum filiis lia-rclicorum, cl
et natulium reslilntionis ac liabilitiitionis, et ei-
an isli sinl càdcm irregularilale irregulares, qu;i; ori-
dem eoncessœ, et in eo conlentis expressis et declaratis
extra judicia et eoram qtiibusvis judiei-
turex defcclu natalium. El affirmaliva esl responsio ;
in judieiis , et ,

quandoquidem omni eccicsiaslico gradu privanUir,

t)ns, seu Tribunatibtts non possil aliquateniis de vitio de-
nec reslilui possunl, nisi prijcvià dispensalione apo-
fieientiœ, subreplione, culpà, obreplionc, vel omissione,
slolicâ lext. est in c^}^. Excommunicamus, § Si verb cle-
mit aliquo defectu opponi, eliam quod esset vel esse prœ-
ricus, § Sanè de hœret. ; hos enim adcô Ecclesia delc-
tenderetur, vel dieeretur ex quoiis illieito coitu procrea-
slalur, ul nec ipsorum prolem, usque ad secundani
tus, conceptus etiiatus, sed liujnsmodi noslra Icgilimalio,

ac ex gralià prœseus
generationem, ad ullum Ijcneficium vel officium ad-
et nataliiun restitulio et Itabilitalio,

ubique locorum millal ; cl sic filii el ncpoles ex palcrnà lineà promo-

privilegium exinde subsecutiun , lue , et

plenissimum et validissimum robur, et vigoreni obtineal, j

veri non polerunt, si eorum pater, vel avus in hseresi

vmniaque et singula contenta in dieto privilégia, et de- mortuus csl; Majol., de Irreg., 1. 5, c. 46, num. 5 ; id

clarata seniper inlelligantur et interpretentur, intelligique enim ipse probat ex cap. Quicumque , de ILicrel.

et interpretari debeant de regià potestate nobis allributâ in G, el cap. Statutum felicis, eodem lil. et lib.; ubi

in favoreni utile, et commodum dicli M. ac reintegralio-' filii hserelicorum el credenlium liœrelicis, vel fauio-

7iis ipsius quoad honores tantiim, ut supra, omni sinistrà rum, vel recepiaiorum ,
promoveri non possunl ad
interpretatione et impedimenta cessanlibus et ut prœ- bénéficia ecclesiasiica, vel officia pnblica, et coiise-
;

missa illum quem volumus debilxim sartialur effectum, quenter inbabiles sunt ad ordines ; Navar., in Manuali,

viandamus illustribus, specialibus, magnificis viris, hu-

'

cap. 27, num. 203, § Tertio dico ; el licèl liic contra-

jus regni magno camcrario, protonotario, magistro ju- rium senlial circa inhabililalem ad ordines, Sayr., de
stitiarum, eorumque localenentibus prœsidentibus , et Cens., l. G, cap. 10, vers. Cœtmun, nibiloniinùs Ro-
,

rationalibus regiœ camerœ summariœ, et aliis i)i sacro mande CuriiTC praxis hic nos errare non sincl; ibi

consilio deputatis et deputandis, regenli , et judicibus enim vidcmus l'requeiUcm dispensai ionum aposlolica-
magnœ ciiriœ vicariœ, gubernatoribus, provincialibus, rum desuper cursura haberi, cùm illa^ à Papa debeant
capitaneis, assessoribus, syndicis et electis, universita- omninô emanare, c. de Eo, dist. 50, ad quem illi con-

tibusque omnibus , aliisque afficialibus et personis qui- fugiunt; cùm sinl ita inhabiles ad ordines et bénéficia

buscumque majoribus et minaribus, tam demanialibus oblinenda post delicluni parentis, ac ipso jure bencfi-
quàm baronum prœsenlibus et futuris, quateniis forma ciis privali, Farinac, de H;çres., q. 191, num. 40.
,

prœsentis privilegii per eos et untcmqiiemque ipsorum Propterea oralori filio hcTrclici dari consuevit absolu-

diligenter attenta, illam prœdicto M. ut supra legitimato tio ab infamiâ, el rcstilulio ad famam, gradus, hono-
inviolabiliter observent, et obscrvari faciant per quos de- res, dignitales, officia publica, et privata ; el quôd
cet, juxta prœsentium seriem, cantinentiani, et tenarem; clericali characlere insigniri et ad qualuor minores
omni dubio et difficultate cessantibus, et contrarium non ordinis dunlaxat promoveri, necnon qu.necimque bé-
faciant pro quanto gratiam prœdictœ regiœ et calliolicœ néficia ecclesiasiica sine cura, el sacrum ordinem non
Majestatis curam liabent ,
pœnamque ducatorum mille requircnlia, extra parochiales, aut collegiatas eccle-
cupiunt evitarc. In quorum (idem hoc prœseus privile- sias consistentia, accipere, ac pensiones, el frucluum
gium fecimus, magno predictœ regiœ, et catholicœ Ma- perceptiones et reservaliones suscipcre, cxigere, et
jestatis sigilto pendenti miinitum. Dalum ^eapoli in levare possil, el valeat ; el quod petitur in supplica-

regiu palatio, et propè Castrum novum, die 12 mensis tione, denuô repetilur in fine clausularuni, juxia con-

maii, millesimo sexcentesimo decimosexto. suelum.

El Diique. Porrô opiimà ralione, eliam filii supradictorum hîc-
reticorum, faulorum et c^sterorum similium, ila à su-
Vidit Constantius regens.
pradiclis omnibus arcenlur, ul in fado el praxi doce-
Vidit de Ponte Prœses.
niur; unde gratioc apostolic» sic eis conccssse ila
Suivit ducatos 12. IJieronymus Riva.
restringimtur, ut hic visum esl; ipsi enim infâmes
Pro taxatore solvit ducatos quatuor. deindo qno-
suiil, cùm palcrna infnmia eos afticial ;

El m patcl ex ipsâ formula litlerarum legitimalionis, niam in odium palerni sccleris , visum esl non modo
oporlet in eâ (ieri menlioiiem de qualitale spuriciaiis, animadverlere in ipsos scelcralos, sed eliam in proge-
nisi tanien in ipsis lilleris adessent verba pr;rgnan- niem dainnalorum, cap. Yergentis, de Ilxret. Dcnique ul
tia omnes defeclus eliam non expresses, comprelien- parentes à tanlo criminc palrando avocenlur, in filios

dcniia, nempe si dicerelur, qualiiercunique et ex eo corum leges qtiandoque s;eviunt ; scepé enim contin-
quocumqiie coilu nalus illc sit , ul per Fel. in cap. gil ut parentes niagis filiorum poenâ quàm proprià
Postulâsti, n. 2, vers. Déclara prœdicta, n. 2, de Re lerreantur, ob vehemenlissimum amoris afl'ecluni

script. Marescolt. var.Resol. lib. 2, cap. 87, num. 5. IL quem erga filios gerunt, 1. Jsti quidem, ff. de Eo quod
 ,

i^b PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 156

met. caiis. , m in direct, inquis., part. 5 ([iKi-st. 104 ,

Pio iis vcrô qui forsan, eliam presbyleri, haerelicig

Coninu'Dl. 1G3, iiilcrà C; ubi quainvis inroriùs, vers. supradiclis adiia'scrunt, et modo reverdi pctnul abso-

Jn luic quœslione , dicat convenirc i4itor|)retes filios InliOiiem cl dispensationem si in supplicatione nar-

quocuinqtic modo illegitiinos pœiiis in li;erelicorum retur quôd jam oralor fueril vigore alicujus facultatisf

filios latis piccti, pcr auctores ibi per einn allegalos ni- ad id in partibus absolutus ac in alicujus nianibus

hilominùs videnins qnod (piidipiid sil quoad alios omnes h:iereses et haîreticam pravilalem abjuraveril

efleclns, aliud se iiabet Cnri.e styliis eirca ordincs et nec non (idem catiiolicam juxia arliculos à SedeApo-
bénéficia ecdesiaslica, cùm iieniineni laleal curialiuni slolicà propositos cum solemni jmamento professus
quôd usus jani receptus est ni cnni illegitimis ex quo- sil ; et absolutionem ac faculialem diviuis officiis se
cumqne damnato coitu dispensctur ad quaîcnnKiuc immiscendi, ac missas celebrandi oblinueril; tune
bénéficia, exceptis lantunimodô dignitatibus, canoni- commitli consuevit ordinario, qui, atlento quod dictus
calibus in oathedralibns, ac dignilalibiis priiicipabbus oralor pœnitentiam egit , abjnravit , el professus est,

in collegialis, ni suprà dixiinns ; cum filiis vcrô luere- ut suprà, eum absolvat, ac facial, proul petilur; citra
licorum et aliorum, ut suprà, vix dispensari consuevit tamen dlspensalionem ad bénéficia curata, el ipso
ad ordincs minores et bénéficia simplicia eo modo qno oralore ab execulione suorum ordinum ad Iriennium,
dictum est ; imô (luandoipie eis dencgalnr dispeiisalio, seu si eidcm ordinario videbiliir, ad aliud lonjjius

ut ipsa bénéficia possinl in civilate, vel oppido, aut in lempus, suspenso. Quôd si nondùm per dictum orato-
illorum Ecclesiis oblinere , sed tanlunimodè extra rem pnemissa adimplela fuerint, conunitlilur ordina-

ea', ut observatum est à pkuibns anliquissimis cu- rio, qui illum, poslquàm hsereticam pravilalem et om-
rialibus. nes haoreses in génère abjuraveril , et dctesiatns, ac

Ununi (amen pro Iiâc nostrà praxi oniittero nolni- !

fidem calholicam, etc., professus fueril, ac aliàs juxla
mus, quôd porreclà aliàs domino dalario supplicati(uic
I
indultum el faculialem nonnulUs episcopis el priclalis
pro parle cujusdam Robcrli N. filii cujusdam bœrelici, I
Franciit (si ibi, vel inde fueril oralor) bsreticosabsol-

qui duo bénéficia ecdesiaslica oblinuerat antequàni 1

vendi concessam , et non aliàs, absolvat el dispenset,

ejiîs paler id crimen adinillerel, in ipsâ supplicatione ul suprà ; ipso oralore, arbitrio ejusdem ordinarii,

fuit tanlunmiodô pelila dispensalio ad ordincs cl bé- suspenso ; el cum pnedictis, eliam dispensatur ad re-

néficia consequenda ; al ciim idem dominas datarins linendum bénéficia qua; oblinere exprcssit , ul suprà

ore tenus acccpisset oralorcm lune tcmporis obli- visum est. Quoad eos verù qui scienter anirao(|ue de-

nuisse su[iradicta duo bénéficia , dicebal qukl pro eis liberato haTetrcorum libres , vel cujusv is auctoris
teneljatur ille pelere dispensatioiiem, oliam super illo- scripta propier hoeresim , vel falsi dogmatis suspicio-
rum relenlione ,
qnaiidoquidem omnes DD. Irnent nem danmala
, legunt, vel habcnl; quicpie proplerea
lilios-ct nepoto* b;çreticorum fautorum , et similvjm, ipso jure in excommuniealionis pœnam incidunt, et ob
non modo ficri inhabiles ad officia et bénéficia in po- eam causam lani|nàm de hxTCsi suspecli possunt in-
siernm oblincnda, ven'mi eliam ipso jure privari om- (piiri, ul In bullà PiilV,ul referl Léo, in Tbcsaur. for.
nibus (pi;e jam obliiicbaiil , eo teMq)ore (pio corum cccles., par. 5, cap. 5, num. 03, petilur absolutio per

parentes hoc crimen patràrunl, secundùm diversa jura officium sacrse pœnitenliarice Apostolic^e , si faclum
tuncallegata; etsignanlervoluitPra'pos., in cap. Satis occultum est. Quôd si forte oralor fucrit presbj ter qui

penersum, disl. 56; Iniol., in 1. Insulam, fi". Solul. proplerea incidcritin censuras ecclcsiasticas, suosque
nialrim. ; Direclor. inquisit., p. 5, (|. 101, com- ordines ex.rcendo irregularilalem contraxerit, dantur
ment. 143, litt.E. sibi liller;« discreto tiro cuicumque confessori dire-
Attamen pro firmiori et veriori senlenlià , respon- cia;, cui commiliilur, quatenùs oratorem, aud.tà priùs
sum exliiit supradiclos filios ipsis beneficiis jam aiitea illius sacramenlali confessione, poslquàm libros pryc-
obtenlis minime p-rivari , cùm ad ca lantununodô in- diclos inqiiisilori consignaverit , vel alleri per qnem
kabiles reddanlur, quLtt posl diclmu adinissnm crimen ipsi inquisilori caulè consignentur, dummodô ex le-

impetraia fuerunl ;
qnapropicr fuit dicla supplicalio si- clione bujusniodi nullam hieresimhauseril, abexcom-
gnala quoad dispensationem super beucliciis secundo nmnicalionis aliisque senlentiis, censuris et pœnis

modo impetralis ,
proullenel Reperl. inquis., verbo ecck'siasiicis, etc., absolvat, etc., injunclâ, etc., pœ-
Filii, § Suprà dictum est, vcis. Sed salva, etc., qnod niteiilià salutari, etaliis, elc, ipsoque ab execulione
allegat d. Direct, in d. Conimonl. 143, siib câdom iit- suoruui ordinum suspenso. Demùm dummodô ,
pne-
terà D., vers. Sctitentiam superiorcm, cum omnrbus missa occulta sint, etc., super inegularitale, etc.,

seqq., priïiserlimaucloritate tcxl. in d. cap. Quicumque, dispenset , dedarando ipsum oralorcm licite relinerc

§ Haretici, de eod. lib. 6, in quo solùm videlnr exclu- |)Osse bénéficia sibi anlc prx'missa , canonicè collala.

dere filios luerelicorum à beneficiis in fiiUirnm obli- Dalur aliquandô dispensatio oralori ul possit eliam
iiendis per verba ipsiiis Icxt. ibi : Ipsorumqiie filii usque oblinere qua;cumque bénéficia ecdesiaslica cum cura
ad secundam gencrationem ad nuUum ecclesiasticum el sine cura, si quae illi in fulurum, aliàs tamen cano-

beneficium seu officium publicum assiim(mlur ; quando- f

nicè, conferanlur.

quideni verbnm illud, assnuianlur, nullo modo dici Lîcèl enim anliquitùs nulla aderat excommunicatio
potost, (piôd inducal privalionem beiieiicioruni obten- conlra pra;diclos, ut colligilur ex cap. Frateruilatis ,

lorum ipso jure, ciun sil futuri lemporis. èl ibi Gloss.de llacrel., hodiê lamen pr;rtor constitu-
 ,

157 LIB. m. DE lUSPENSATiONK SUPEK IHKEGULARITATE EX DEFECTU CORP. ET ANIM>t. 158

lionein, seu decrelum supra dicti Pii IV, adest etiam scientiœ , el in ipso aciu sacramenlalis confessionis

excojiimuiiicalio coiilciila in hiillà Cœnw Domini. i'M lanliiin.

lamen, pro consolaiionc inullonim, liic nolaïuiiim Idciufiue praclicalur quoad moniales; nam, si con-
quôd , licèt nonnulli leneant liane excoinnuinicalio- lingat aliquam lalem defeclum pati , qui occullus est,

iiein iiicuni eliainsi iinani laiilùm, vcl alteraiu liiieaiii ipsaquc jim fueril elecla ad abbalissalum, vel priora-
legiinl, diiniinoilù coiitineal inlograin v.l poifcctam lum, aul aliud olliciuu), seu aliam dignilatem, simili-
han-osiin : iiilor qiios fiiitCaid. Tolel. in quodani scri- ter commillilur C(nifcssario, aul audilà sacramenlali

plo super Bulià Cœnœ , vérins tanien osl illain supra conffssione , dunuKodô defectus iialalium bujiismodi
diclo modo non incurri ob tam modicam quanlilateni, occullus sit, aliudque canonicum non obstet, ut diclo
qnia , sicut in aliis rcbus privalas malcria; excusai à defectu non obslanle, diclum abbalissalrts, seu priora-

peccaio niorlali, ila eliain excusai al) incnrsu majoris lùs officium retinere, gerere cl exercere libère el liciiè

exconnnunicalionis, qua; peccalum niorlalc iieccssariô valeat, dispenset.

suppoiiil; ila idem Sayr., iib. 3, c. 5, num. 12, vers. liane dispensationem vidi eliam conccdi per dala-

Ad Italie auian, circa med. et vers. seq. ;

qui fuiidatin- riam cum liiieris cancellariœ Apostolic:c in ulroque

in verbis ejusdcm bulla; in Cœnà Domini, dîrm ibi di- foro pro moniali qu;e asscrebal se defectum natalium

cilur : Qui lecjcril libruin liœrelicum; nnde, qui duas, ex solulo et solutà pati, etbabitiim monialissuscepi.ïse.
1res, qualuor, aiil deccni lineas legil, non diciUir légère professionemquc emisisse, lauqnàm de legilimo malri-
librum iiierelicuni ; subdit idem lamen ibi quôd ex iiàc monio procrcatam , et bonà tidc ; postmodùm vcrô
sentcnlià quse niiiior est , non est de facili accipienda accepisse se esse legilimam; proplerea peliit ad prac-
occasio ila legendi, scd ante factum limeiidum el ab- missa babilitari et reslitui , ac ad oITicia et dignilales
slinendum est omiiinô à qiiâcuniqiio miiiimà parle; su:e religioiiis dispniis:iri ;
quapropler fuerunt pra'dieta;
quôd si ex bumanà fragililale el curiosilale conliiigerel litiera» direcLe ordinario loci , illique conimissum qua-
aliquein legi-se quanlilaiem jinedictam, non de l'ailaci tenus cum oratrice, dummodô vit* mundilia morum-
damnandus erit incurrisse dictam excommunicaiio- que probilas ac alla mérita ipsi suffragentur, et fun-
nem, neque facile neganda cril illi absoliitio. na?c daiio moiiaslerii non obslaret, super pra^missis , non
idem Sayr., loc. cit. lamen ad abbalissalum , el dummodô ipsa , prœtextu
Quoad laicos aniem qui aliquo modo opiiiinnibus di->pensalioni.s liujusmodi, duo ex ofliciis et dignilati-

hrereiicis adha;serunl, in illorum absolulionil)us scm- bus , simul retinere nequeal , apostolieâ auctorilale
per addilur clausula : Dummod'o non liabeant compli- !
dispcflsaret , prout ipsius aiùmie salutis viderit cx-
ces; qubd si liabucriiit, faclà priiis illorvm denunlialioue, pedire , cum derogaiionc concilii Pictaven. ac mona-
audilâquc eorum confessioue, poslquàin prœfatos errores slerii slatulorum. Mullolies bas disposiliones videmus
et omnes quascumque alias ab Ecclcsià damnatas hœre- coucedi, eliam per iitteras sacraî Congregationis regu-
ses coram eodem confessario abjiiraverint , el deleslali larium.
ftterint in forma solitâ , eos absolval in fora conscientiœ ;
Nec incongrue aliam praxim sequitur hic videra,
tauliim. Ouomodô aulem facienda sil denunliatio, vide nsrnquid videlicel filins in possessione legitiuKic filia-

Farinac., de Ilxrcsi, q. 18.^, nnni. 07, cum seq. tioiiis existons, leneaiur credcre malri asserenii eiun
CAPUT V. esse illogilimum ; ac proplerea ,
quatenùs ila crcdat
Praxis dispensationis cum illcgitimis reqularibus. egcal dispcnsatione ad ordines et bénéficia ? Utc casus
Pro iis aulem qui, cùm sint illégitime nali, cupiunl penjuàm frequens in Rtmianâ Curià occurrit in pe-
religioiiem ingredi, de jure per illius ingressum ac lendâ desuper dispensatione, cum narralivà pra>misso-
professionem in eâ emissam omnis irregularilas ex rum, ac proinde ibi semper responsum exlilitquod de
illegilimilale proveniens lollilur, non modo quoad or- jure non lenelur ei fideni adbibere ; sic elenim omnes
dines minores , verùm eliam quoad sacros , ut docet communiler affirmant ex Iib. 1, ff. de Carbon., edic,
Gloss. in c. (in. verbo Sedis Apostolicce, de Fil. presb. ;
Rart. etalii, ac ibi Gloss. in Iib. Sivicinus, c. de Nnpl.
el licèl exlel coiistilutio Sixli V conira ipsos illegili- el 1. Si postimmus, ff. de Liber, el poslhum. ; Abb. in
mos, quœ incipil : Ciim de omnibus, etc., quà illis pro- c. 1 , de Fil. presb., eliii c. Ofjîcii. de Pœnit. el re-
iiibolur non modo prolessio, verùm eliam ingressus, miss. , eo quod maires socpè, prout ipsis libel , facile
fuil lamen dicta constitulio moderala , cl ad terminos ac lemerè modo aiimt, modo neganl; et alleganli lur-
juris communis redncla ; ac proplerea Ilcilè possuiil ii piludinem luam non est crede<idum ; Alex., cons. 1H,
ad professionem cl ordines supra diclos admilli, non num. 2; Maseard., de Probal., conclus. 459, num. 51,
aulem ad officia el dignilales religioiiis, quo casii re- vol. \ ; et solum matiis diclum non snfficil ni quis
currilurut plurimùm ad officium sacrie pœnitcnliariic, debeat se exlstimare illegilimum, eliamsi illa id asse-
qua; babcl facultatem dispensandi super lioc cum re- rat cum juramenlo , et in arliculo mortis consiiluta ;

ligiosis proftssis; ut, si nuUum aiiud canonicum (di- est ferè communis sentenlia, ex Suar., disp. 49,
Étel, diclo nalaliiim defectu non obslanle, qiijccnmque secl. 4, n. 5; Navar., c. 27, n. 201 , nisi suffieienter
oflieia el dignilales sui ordinis, si ad ilia aliàscanonicè probelur lempore eoneeptionis, cam non fuisse cogni-
cl ju\la ejusdein ordinis regularia inslitula eliganlur Qui sunt
lam à marilo, juxla lexl. in 1. Filins. (T. sui,
vel assumantui', recipere , gerere et exercere liciiè velalieiii jur., el procedit, eliamsi illecredal cam esse
valeanl el
; misericordiler dispenselur in foro con-
i adulieram ;
quandoquidcm ex adulj.erà possunt orir
ISO PRAXIS DISPENSA TIONU M APOSTOLICARUM. \CA

lilii legiliini, Filliuc.tracl. 9, de Cens., c. 5, ii. lU, nio invalido, ob occultnm impedimentum inlcr con-
possideiilis, sunicitqiic jnges; circa quodconsideralus luit, au parentes, cùm
quociica inclior est conditio
omnibus pvo Icgilimo liabeulnr, sitque in pos- nuplias contraxerunt bonâ fide , id impedimentum
quùd al)

cum pnblicû voce cl famâ, quùd ignorabant, an verô scicbanl. Nam, primo casu, icgi-
scssionc legiliniitalis
timi erunt; quia jus canonicum babet prolem pro lé-
sit Icgilimus, qu;e plurinuuii in hoc probant, cùni jus
possessioncm habeant ad bonuni nomen ex publicâ
gitima ; Icxlus est clarus in cap. Cùm iiUer, cap. Kx
et
tenore, et cap. Iiefercnti\ qui sint ley. Secundo
famâ, et iu bâc parte adsit matrimonli favor cîun na-
filii
;

simulquc vcrô contrarium est dicenduni cl quod diclmn est

lus sit ex parentibus matrimonio conjunctis
,

habilanlibus hoc enim casu, nuUà opus est dispensa-

in primo casu , nempe legilimam esse censendani
;

scu ad- prolem, idem tenendum erit si parentum aller scie-

lionc. Si verù babeat illc conscientiani locsarn,
,

dubium, tutius est promovendus, ob periculum bat , aller vcrô ignorabat laie impedimentum;
sit
lune enim omnis proies légitima babenda csl, favorc
animoe, abslineat ab ordinibus suscipiendis, per text.
secum dis- malrimonii unde pluries in casibus pelcnd;c Imjus-
in c. Accedens, de Purgat.jcan., ac obtineat
;

jam promolus, inspicienda est modi dispensalionis, fuit per D. dalarium responsum,
pensari ;
quôd si fuerit

pendeat ad crcdublatcm, oralores, stanlibus pricmissis, non indigcre dispensa-

propria conscienlia; nani si

vcrô secùs nec abslinere nec pe- tionc; quod eliam omnibus curialibus nolum est;
débet abstinere, si ,

licèt rdiler fuerit lenlum, etiam in praxi, in casu dis-

lerc tenelur dispensationem, Majol., de Irrcg., lib. 1,

autem fuerit infaniatus quôd pensalionis malrimonialis super impedimcnlo diri-

c. 7, num. 5 et 4. Si ,

non débet ad sacros ordines pronio- menti, cùm videlicet unus contrahenlium illud sciret,
non sit b>gilimus,
aller verô ignorarel, ut suo loco diximus.
veri, nisi priùs se purgaverit, per text. in d. c. Acce-

dens , et ibi Gloss, in verb. Piirgatione, ubi qu;Tcrit CAPUT VI.

quomodôficri poterit isla purgatio, cùm negativa di- Praxis dispensadonis cum corpore vitiatis.

recte probari non possit, et docet id indirecte probari Dixit Abb. in cap. Quia diversitatem, 1 nol.deCon-
posse , scilicet quôd fuerit fdius talis laici, et uxoris ccss. prccb. ,
quôd corporis deformilas, animi, et mo-
ejiisdem, qui pro légitima eam lencbat; unde post rum deformitatem déclarai; nec tamen ex islâ solà

diclani purgationem, talis licite poterit absque dispen- causa prohibetur corpore viiiatus ordines suscipere,
salione promoveri. et bénéficia ecclesiastica obtinere ;sed quia ex Levit.
Alius item casus, lue satis in praxi frequens sub- 21, constat banc irregularilatem provenire ex veteri
nectcndus venit. Quid nimirùm sentiendum est de Tcslamenlo, ubi omnis qui babuerit maculam de se-
co, qui licèt illegilimus, promotus est nibilominùs ad mine Aaron sacerdolis, accedere probibetur ad offe-

sacros ordines, et bénéficia ecclesiastica ;

postmodùm rendas boslias Domino aut panes Deo suo.
verô ad illius nolitiani aliquo modo perveuit, se tan- Ut autem circa nostram praxim, sciatur, quisnam
quàm illcgilimum, malè ad prœmissa fuisse promo- dicatur corpore vilialus, indeque dignoscatur, an et
tum, an videlicet hoc casu teneatur petere dispensa- qnando super tali vilio requirenda sit apostolica dis-

lioneni, vel ne. Et duplex datur responsio, aut enim pensalio, dicamus quôd in bâc materià, taies illi di-

sciens prœmissa admiserit, aut verô ignoranter et cnntur, qui sunt aut debililati, aut mutilati : ille au-

bonâ fide. Primo casu graviter peccaret, licèt novam tem dicitur debilitatus, qui licèt omnia membra ha-
iiregularitalemnoncontraberet, utperlnnoc. in cap. beat, attamen aut unum , aut plura ex illis habet

Si celebretde Cler. excomm. min. Secundo verô

,
inulilia, pula oculum cœcum, aut manum aridam ,

casu, cùm nimirùm id ex ignorantià evenerit, neque aut crus contraclum, et alla similia. Mulilatus verô,
peccavil, neque irregularilatem contraxit; eiiamsi in illc dicitur qui aliquo membro necessario ad usum
dieiissacris ordinibus scienter se exercuerit, sicul nos ordinum carcret, veluli manu, aut oculo.

aîibi diximus, ut etiam ait Rebufi". in Prax., tit. de Unde, quicumque caret aliquo ipsius corporis mem-
Dispensât, super defect. notai., n. 13, neque in dis- bro, ad usum ordinis necessar-io, vel, licèt babeat

pensatione desuper petendà,opuserit mentionem ha- membrum , babet tamen impeditum ad dictnm

bere de supradicto excrciiio ordiiunii, cùm sufficiat usum, vel quemcunque babet defeclum doformem
exprimere se esse illcgilimum, et sacros ordines sus- corporis qui proplerea scandalum generot in populo,
ccpisse ; sicut neque suspensionem incurret ob exer- lam quoad ordines quàm ad bénéfi-
erit irregularis,

citum dictorum ordinum ; quidiquid alii iu contrarium cia,tum propler inbabilitatem ad excquendum olfi-
dixcrint, quod prorsùs Romana; Curiiic stylus rejicit, cium, tum ob deformitatem, ac etiam, quia indignum
quaudo in bis casibus pelitur dispensalio , et orator est ofl'erre Deo quod bomo dedignalur, ut babelur

déclarât, scienter ad dictos ordines se promoveri fe- in c. fin., 49 dist., nec est babilis ad bénéficia quia
cisse; unde sibi concedilur, ut diclos ordines cxercere quicumque est inbabilis ad ordines, erit eliam

et bénéficia ecclesiastica obtinere possit, ut per Ar- inbabSis ad beneficium quod ordo ille requi-

cbid.incap. Apos(olica,àhi. 56;Azor. Inslit. moral., rit ; nam inbabilis ad unum censelur eliam in-

p. "2, lib. 6, cap. 4, lill. D. babilis ad ci necessario annexum, iia Sayr. de Cens.,

Nec ab bàc noslrâ praxi dissonat, quod servari in 1.. G, c. 2, n. 22, qui n. seq. addit id non procedore,
Curiâ videbimus in petitione dispensii'lionis ad ordi- quando irregularilas talis est, ut licèt inipodial usimu

r.es, et bénéficia pro cis, qui nali sunt ex matrimo- unins ovdinis, non tamen impedit usum allerius lia
 ,

IGILIH. 111. DE DlSPEiNSATlONE SUPER [[mEOL'LAKlTATE E\ DEFECTU CORP. ET ANIM.E. 1(,2

susccpli, et lalis defccliis sine culpà contracUis est siii.ile feccrit, dcnegctur illi disponsalio; quia sui ho-

nam in hoc potcsl quls iiabcre beiicficium, soil laïc, micida est, tcxt. in c. Si quis abscidil, et ibi Gloss.,

quùd lion iciiuirat ailcriiis ordinis usiini qiiàni illiiis dist. 55, ncc prodcst quùd circa hoc nonnulla pos-
de CIcr. sent cxempla in contrarium adduci, pr,Tscrlim de
qiicm exorccrc polcsl, ut est casns in c. 2,

icgrol., ubi ci oui abscissi fueriiiit duo digiti et pars Origcne, qui se cunuchum (oeil, ni liberiùs in ocmiio
manûs, sine culpâ, perniiltitur coiifeni bciicficiuiii, posset prrodicare lempore perseculionis Ecclesiai mu-
non rcquircns cclcbralioneni ; non aulcm iilam requi- lieribus, qui lamen postea apud Cœsarem factus est

leiis, Nav. in c. 27, n. 252. sacerdos. Sic cliam Marcus prcescidit sibi poUicein,

Et ne tcinpus frustra tcralur in illicilè iis petcndis, ut sic ficrct indignus sacerdotio, et postea lamen fa-

qu;iî licite dencgantur, oniiics supplicaliones in dala- clus est sacerdos, ut legilur in hislorià ecclesiaslicà ;

ria rcjiciuiitiir, cùm petilur dispensari cum oratore ouia h.TC non sunl Irahenda in cons<*quenliam, ul ail

liabenlc laleni dcfcctum, qui faciaJ niagnam dcformi- Gloss. in d. c. Si quisabscidit, in verbo Clericus. Cùiii

tatcm in quàcuuique parle corporis, aut ineinbro, que verô per Papam cum eunucho dispensaïur, hujusmodi

pcrsona; claritas niniis obscuralur; vcluli, si illc hu- dispensalionis liitercc quoad ordines erunt lenoris sc-

bcat iiasum aniputaluin, aut insignein maculam in quenlis, videlicet :

oculo, sive alium nolabileui defcclnni; nam licèt vi- A lergo : Yenerabiii fratri Archiepiscopo Neapolitan .

tium hujusmodi sive niutilalio non obslet substantiaî Inlùs verô :

sacrameiili, quoniinùs verèininistrelur ac suscipiatur, UiiBANUs VIII. — Venerabilis Fraler , sa-

est lanienconlraproeceplumEecIcsia?, idem d. Sayr., littcm etc. Exponi uobis nuperfecit dilectus filins

lib. G, c. 7, n. 2 Gregoritis Andréas de Avossâ collecjii scminarii Neapo-

Ubi autem dubilatur an talis sit deformilas vel de- litan. alumnus, qiibd ipse devolionis fervore accensns,

biliiatio qua; irregularitatem inducat, slandum erit clericali chaructere insigniri, ac ad omnes eliam sacros
judicio cpiscopi, Abb. in c. 2, de Cler. œgrot. ; Innoc. et presbyteratùs ordines promoveri etpromotus, elc.,/"«-

in c. Shjiiificch'it, de Corp. vil., licèt non possit ipse mulari snmmoperc desiderat. Veriimquia ipse eunuchus

super diclis impedinienlis dispensare, cùm hoc ad existit, desiderii sui compos liàc in parle fieri ncquil

solum Papam spectet, c. Noncon/iéat, oOdist.; Butr. absque speciuli nostrâ et Sedis Apostolicœ dispensatione

in c. Significàsti, de Corp. vitiat., si enini episcopis seu indullo;nobis propterea, etc. iSos igitur diclum Gre-

aliquo inodopcrniittcrctur liœcdispensatio, periculum gorium Andream in suo laudabili proposito confovei-e,

essetcà cum dclriniento dcbiLe sacramenii rcverentise ac specialibns favoribus, etc., discrelioni tuœ per prœ-
ac populorum scandalo abulcndi ; omnis enim corpo- sentes committimus et mandamus^ quateniis cum eodem
ris defectiis, quantùmvis parvus vel occultus, si faciat Gregorio Andréa, licèt ipse eunuchus existât, ut prœj'er-

sacramenti administrationeni minus tutam , vel si ge- tur, nihilominiis si nullum aliud cunonicum obstet impe-

neret scandalum aut periculum scandali immiueiitis, dimentum, et dummodb ipse an id idoneus reperiatur ,

reddil homincm irregularem, Majol., de Irreg., 1. 1, c servatisque aliisscrvandis, clericali charactere hujusmodi

2, n. 1, vers. Quarta, omnis corporis defectus. insigniri, ac ad omnes cliamsacros etprcsbijteratus ordines

Id verô quantum dedeceat, nostri temporis proba- promoveri, et promotus, etc. ministrare, etc. libéré et licite

vit evcnlus, quo quidam cpiscopus quemdam Dida- possit et valeat, auctorîtate nostrà Aposlolicâ dispenses,

cum, quem alii pigmieum , alii baUï^nam vocilabant, inique concédas et induUjeas. Non obstantibus aposloli-

ob soi corporis deformitatem, tum quia staturà pusillus, cis, ac in universalibns provincialibusque conciliis cdiiis

lum etiam quia ex ulrâque parte rairum in modum gi- geiwralibus vel spccialibus constitulionibus caterisque

bosusest, non sine gravissimo scandalo in ordinantem contrariis quibuscumque. Dat. etc., apud S. Pelrum ,

et ordinatum, ad omiies sacros eliai» prcsbyteralùs 9 februarii IGio ,

pontificalùs nostri anno vigesimo.
ordines promovit. CaUerùm priscis illis temporibns M. A. Maraldus.
non modo cpiscopus abstinebat à tali promolione quani Quoniam vcro defectus alicujusmembri occulti, (|ui

non faciebat, nisi de consensu plurium cpiscoporum, iiotabilem delorniilalem iu facie, manibus aul corporc
sed etiam ipse summus Pontifex lam grave negotiuni, non gênerai, si ex propriâ culpà non acciderit, irre-
non uni tantùm episcopo commiltebal , sed , licèt lit- gularitatem non gênerai, veluli si ex causa juslà, non

Icrse dispensalionis linjusmodi uni dirigebantur, pula autem spoiilo, sed invilus sibi ab inimicis per in^^i-

archiepiscopo, aderant tanicn in illis inserla verba, dias, aul vim; vel cliam si ila nalus, aut puer in cu-

vidclicèl, de consitio sup'raganeorum worum, ut in c. 2, nabilis virilia aniiscrit, aut aliud membrum occulliim

de Corp. vit, ubi Gloss. in verb. Cum consilio, dicitquod non generans deformitatem, talis promoveri poiest ad

isti suirragaiiei delegati ccnsenlur; ita ut sine istorum ordines, cl in susccptis ministrare, Sayr., de Cens., 1.6,
consilio, episcopus scu arciiiepiscopus iiihil disponcre c. 7, num. li, ubi nuillas congorildoctorum auclori-
dcbcat, aliàs non valercl, cap. Cumin veteri, de Elect. lales, cumisle non sit irrognlaiis; nec tenetur tcslos

Est tamen circa banc praxim sciendum, quôd in secum defene, ul vulgus falî^ô opinaïur,
sibi abscisses

proutdixit Abbas iuc. Exparte, n. l,de Corp.

viliat;
dispensatione cum corporc viliatis, id polissimùm ser-
val Uomana Curia, ut si culpà sucà dcformnli fucrint Covar. in Cleni. un., p. 1, mim. 5, et alii.
,

vcluli si quis ex indignalione vel causa coiUinentiai et Si autem casu ,

praimissa et alia hujusmodi cvenc-

sic proprià volunlate virilia sibi amputaverit, vel quid quis parlcni digili aut allerius membi j
\
rint pula si
 ,

166 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 164

ciirani impcndil, ca ipsius dcfcclûs inspcctionem orator eril in Ro-
sibi abscidil, dfim aul operi ruslico , si

non spoiite pcrciissit ni in c. inanà Cin-iâ pnesens antcquàm signolursnpplicatio, se

mit aliquod faciens, se ,

Qui juirtcm, d disl. 55, siniililcr , si pm uîgrilndine ,

pra'senlabit corani D. dalario, (|ui in^picict et consi-

nalnralia à niedicis qui sccla liabncril, vel alias, ul in derabil delectum ,

quem oralor ipse patitur ;
quando-
cap. Si tjHispro (rgriludinc, d. disl. 55, dalur dispt-n- <ine verù inspiciondum et considerandutn illo comrnit.-

salio ; adhibilis lanuMi modeialionibus ol dcctclis in lil D. rogcnti can»cllari;e, cum aliquibus tx al»lirevia-

infra scriplà (ornnilà supplicalicmis apposilis. loribus majoris pnesidenliai; vel sallem uni ex
Modus igilnr et praxis snpplicandi suninio Ponlilici ejusdem Curia; referendariis. Imô s;vpè conlingit ut
pro dispcnsalioMC ad ordines el bcnelicia cuni corpore si orator est ab jpsà Cuiià abscns, el illius defectûs
vilialis lonstant ex seipienli forninlà snppHcalionis
,
qualitas non pcrmillal summum Ponlificem de ordi-
pro palienle defeclnni ocnli Canonis, cujns disjien- nario conlideie circa lalom iiispeclioiiem ,
pnccipit
salio in Uomanà Curiâ frc(iuens est, videlieel : oraloiem ipsmn ad Uibem accedere, si id sine magno
Bealissinie Pater, ciim dévolus S. V. orator Rhode- ipsius oraloris dispendio fieri possit; ubi consider.Uo

ricus Moutesamts luicns iSeupolilun., dcvolioiiis fervore defectu, videatur an sit super eo conccdenda vol de-
acceui^Hs ,
plniimiim cupiat clericali cliaractereinsifjniri, nog;nKla dispensalio ;
quo casu, licél liltera; dirigan-
et ad ouitH's , etiam sacros et presbijteratùs ordines pro- lur ordinario pro execulione aliorum in eâ narralorum,
moveri, et promolus in iltis , etiam in altaris ministerio non tamen commillilur anjpliùs eidem talis defectûs
ministrare ; vcriim quia ex causa cujusdam infirmitatis , inspeclio ; sed ii! ipsis lilleris dicilur : Nos igilur qui

visum oculi Canonis amisit, licèl inde non tanta causelur dictum N. per quosdam prohos riros diligenler inspici
deformitas quœ scandalum generet in populo, aul divinis fecimus, et ex eorum relalione accepimus hujusmodi de-
prœslel impedimenlum, sui voli compas effici non potest, fectuni talem non esse qui notabile scandalum generet in
absque Sedis Aposlolicœ dispensalione ; supplical iijitur populo , ipsius supplicationibus inclinali, elc.
humiliter E. S. V . dictus orator, quatenits ejus pio de- Pro oralore verô absente regularller conmiillitur
siderio liàc in parte favorabiliter annuendo , eumque ordinario , qui inspeclo per seipsum et consideralo
speciatis gratiœ favore prosequendo , cnm eodem oratoie, diligenler defectu, ut ex supradiclâ chuisulà supplica-
ul defectu hujusmodi non obstunte , diclo clericali clia- lionis, débet iilevigorc lilterarmn di>pensatio!iis, seu
ractere insigniri, ad onines, etiam sacros et presbyteratùs poliùs mandai! ad illam, jndicare qu:rnam sit ca de-
ordines promoveri, et promotus in illis, etiam in altaris formitas aul débilitas vol iiifirmilas, sive borribilitas,
ministerio ministrare ; necnon quœcumque et qualiacum- cl quale constituai in oralore impedimenlum, ac pro-
que cum cura el sine cura bénéficia ecclesiaslica , etc. ; pierea illum subjiciet conspectni oculorum ,
per text.
prout in formula supplicalionis dispensalionis ad or- cap. Commvniler, 55 distinct., juxta illud :

dines cl beneflcia pro bigamo, lib. 2, c. 1. Segniks irritant animos demissa per aures ,

El cum absolutione à censuris ad effectum, clc-, et de Quàm quœ sunt oculis subjccla fidelibus.
dispensalione , aliisque prœmissis , ut supra lalissimè Quarum qiiidem lillerarnm exccutionem ordinarius
extendendis, et quod prœmissortim omnium , et singulo- non poieril alteri subdelegare, per lot clausulas supra
riim , etiam denominalionum , qualitatum, nuncupatio- addilas pnecipuè per illa verba, per seipsum ; qt ie
;

num, invocationum, aliorumque r.ecessariorum major el I

cùm sint personalissima et demon<^lraliva ad oculum,
verior specificalio, et expressio fieri possit in lilleris pcr ul in 1 Adipiscimur tf. de Acquircnd. posscss.
1.
, § ,
;

brève S. V. scu officium minoris gratiœ [non lumen quoad Abb. in cap. fin., n. 1, et Félin., n. 5 de OIT. deleg.;
bénéficia Imiusmodi) expediendis. Etaddilur : El com- Rota, decis. 559, n. 56 p. 5, récent., imponunt ne-
,

mitlalur ordinario, qui inspeclo pcr seipsum , cl consi- cessilatem ut id alteri non commiitatur sicut quando
;

derato diligenler diclo defectu , si lalis non sit , nec ex in commissione causa; dicilur (luùd illam [ler se co-
eo tanta proveniat deformitas, qnœ scandalum generet in gnoscere debeat, capile 1, ut Ecclcs. ben. fin. dim.
populo aul divinis impedimenlum prœslel super quo Prœtor, de cden. l. A judi e, num.
, ,
co f. 1. ff. ; las. in
ejusdem ordinàrit conscientia ouerelur, cum eodem ora- Sexto limita de Jud. maxime quia su-
11, vers. , c. ,

tore dummodb ad id reperialur idoneus vilœquc ac

, ,
mus in re gravi, quic impedit omninô sub delegatio-
morum probitas, et virlulum mérita sibi aliàs suffragen- nem Menocb. de Arbitr. jud., lib. I, q. 5i, n. 7. Ego
;

tur nec aliud ei obstet impedimenlum dispenset ut

; , ,
aliàs vidisimilcm supplicalionem signalam à Clémente
supra.
Papa \1II ,
qui , cùm in ipsà fuissent ob inadverten-
Cùm autem bujusmodi dispensatio conceditur super
tiam revisoris omissa dicta verba per seipsum , ipso
,

prnediclo defectu oculi Canonis, tune, ne ipse paliens,

Poiitifex propriâ manu il'.a addidit; quando autem
l€^endo Canonem, veriat se ad popuhim, cùm velii ad summus Poniifcx non inlendit inipedire subdclogalio-
Canonem ipsum oculum dextruni dirigcre id cliam consuelis verbis, videiicct Qualeniis
;
nem, utilur illis :

additur in fine dictarum clausuiaruin videiicct Et ut omnibus nolum

, :
per te, vel alium, seu altos, etc. ,

quotics missam celebrabit , tabellam Canonis in medio est unde per dictas clausulas omninô est elecla in-
;

altaris tenerc debeat.

dnstria persona\ ut por Imol., Abb. elalios cap. Fi-
Ex liàc verù formula est eliam in praxi nolanduni. nal., jior illum le\l. de OIT. deleg. ; Alcxand. in d. 1.

Prim6 ,
quôd cùm in execulione lilterarum dosuper A judice, et Bald. in cap. Si pro debilitale, de Ofi".

expediendarum, maxima sit diligentia adhibenda, cir- 1 deleg.

\
 ,, ,
,

165 LIB. III. DE DISPENSATIONE SUPER iUllEG IILAUI TATE EX DEFECTU COliP. ET ANIMEE. loG
El qnomodôcumque isla dispensalio conccilatur , (lefeclum oculi dextri quàm oculi sinistii, qui de stylo
sive oratori praesenli in Uomanà Ciirià , ubi dcfeclus Curiie dicitur oculus Canonis
,
quia sinisler oculus est
fuit recognitus, ut siipra dictum est , sive à diclA Cii- m.igis ulilis et dcccns ad Icgendum Canonem missae;
rià absent!, nunqiiàm dantiir lillone dispciisalionis , nani qui i1!o caret, Canonem oculo dexlro aspicere
sed tantùm maiidati de dispensando ; ncc in re lani non polcsl sine indc( eiitià ; oporlebit enim se vertere
gravi conlidit sumnius Ponlifex de vitario episcopi versus populum, ut diclum est ; Sayr., de Cens., lib.
oratoris , sed similes dispensationes dirigunlur ipsi 0, cap. 9, num. 8. Nihilominùs ista dispensatio in ca-
episcopo lanliiin, pcr text. in d. c. 2 de Corp. viliat., sibus prainissis adhuc concedi fréquenter consuevit
ibi : De macula verb, arcliiepiscopo prœdklo mandavi- ciun tali indecenli.e provideatur praîvià dicta tabellà
tmis , ut oum consilio suHriigancorum suorum quod , Canonis, in medio allaris posilà.
exiiide visum fiterit cxequalur ; in quo liln ex maxitnù El cùm
,
' in supradictis atlcndatur deformitas, et non
dispensalione curavimus providcri ; ac proinde bcné nô- dcfeclus, S3ppc fuit conclueum in cancellarià non esse
runt curiaies quùd nunquàm hujusmodi iinpcdiineiilo-
cum diflicullale coeicedendam dispcnsationcm ei qui
;

rum cognitio per similia reseripla apostolica loilitnr licèt sit nolaliiliter corpore viliatus, non tamcn ex tali
ab oraloris snperiore ordinario. defeclu liabet deformilalem aul impedimenlum in ce-
Quod quideni adeù inconcussè ol)scrvalur , ut cùni '
lebi alione missa", si aliquo modo sibi occurri possit
sacra pœnilentiaria Aposlolica, ex facultate sibi tra- verbi gratià, valgio, cui crura sunt in diyersum acla
1 ,
dilà, dispensât cum religiosis professis corpore vitia-
I si aliàs idoneus erit, etiamsi talos ante babeat, digitos
lis, nunquàm aiteri qiiàni ordinario illius loci , obi '
verù relrô quia veste lalari teguntur id Majol. d.
, ,

oralor professus est, rescribal , dando ei facullalem

lib. 1, lit. de Claudicanlilius, n. 5, ubi ail quôd in bis
cum illo di peusandi super corporis viiio, seu defectu,
î
claudicanlibus dispensandis, plurimùm vcrsalur arbi-
cum illislimitationibus etclausulis quibus iililur can-
liiuuî episcopi, ut diclum est qui inspicere débet an
,

cellaria Apostolica, sed gratis quoad oninia.

'isla claudicalio sit \aldè ridiculosa ;
procserlim ob
Rationom autem cur in liis et siniiiibuscasibus pa- non dispensabit
mulilalionôm per culpani ;
quo casii
rùni sunuiius Ponlifex conQdat de pnedictis vicariis
I

sed remittel oratorem ad Papam, ad quem dispensalio

caui polissimùm esse pulo quôd quandoque , sicut
,

I
bujiis culpe etmagni defeclûs pertinet ,
per lext. in
hodiè videmus, pauci sunt vicarii episcoporum ,
qui
cap. 1, de CliM-. pngn. in duel»
eorum munus reclè explere sciant, cùm, ut pluriniùni
namque
In miillis corporis dcfeclibus , (|ui lamen
ad id ofticium assumautur viri rudes et imperili, qui
non générant scaiidalum , vidimus eos compensari
neque prima nôrunt legum elementa unde optiniâ
;
cum aliis bonis oraloris qualitalibus ; unde non igno-
rationc Azor., Instit. moral., p. 2, lib. 3, cap. 57, in-
ramus quanij lurimos viros, licèt ex naturâ sou casu
vehit contra vicarios ignaros, dicens quôd vicariorum
deferluosos, proinde non fuisse exclusos à niinislcriis
ignoranlia destruit dioeceses episcoporusn et pro eis
,
ecclesiaslicis : nam Beda fuit eximius concionalor,
teneliu- episcopus, cùni niala electio sit in culpà , vulg.
ac doclissimus sacnc Scripturoe inierpres, licèt ca;-
,i<iir., ac propterea ait Sbroz., de Off. vicar., lib. 1
cus. Ilem Didimus Alexandrinus fuit cnecus , et scie-
quicst. 55 et 34 , quôd episcopus in assumendo vica-
bal velus et novuniTestamentum. Joannes Palaestinus
rio , non oscitauter se gcrere débet , sed tenetur di-
luit eliam c:x!cus et referebat omnia verba S Scri-
,

gère personara quaiificatam, circumspeclam, bons et

pturaî, et niliiloMiinùs ex supradictis causa prîcdica-
approbal:B \\lx , timenlem Deuin, veridicam , libera-
lionis polest dispensai! cum cxco ut possit promo- ,

lem, temperatam, fortem, niagnauimam, mansiielam,

veri ad sacerdoiium , imô eliam ad episcopatunu
doctani, et quoe non declinet neque ad dexleram, ne-
Kliam dicitur de Roberto Scolo c;eco à puerili a;lale,
que ad sinistram.
qui Parisiis theologiam ita didicil, ut Roma^ fucrit
Secundo noiandum, quôd restringitur dicta dispen-
crealus saccrdos et archiepiscopus Armacanens. , ut
satio per illa verba : Dummodb ex impedimento luijus-
per Paris-, de Resign. ben., lib. 5 , q. 6 , n. 59 , cum
modi non proveniat deformitas ,
qtiœ scandatum gene-
plur. seqq. ; ubi etiam alla ad id luculenter adducit.
ret , etc. Quam quidem rcstrictivani reperio exlra-
Et meo lemporevidi per fel. record. Pauluni V, ex
ctam ex capite Preibyterum , ibi : Quia nec securè
causis sibi narralis, ut infra , dispensari cum quàdam
propter debilitatem, nec sine scandalo propler deforini-
pncllà niulà, et parliuj sine audilu, ad effecium susci-
tatem mewbri , hoc fieri poste confidimus , de Cleric.
piendi babilum monialis et prolitendi ;
qu;xj quidem
ffgrot., et per cam oslendilur papam non dispeniare
dispensatio fuit babila pro singulari , illinsque ténor
si adsit magna deformitas vel defeclas ,
pnoslans di-
lalis est, videlicel :

vinis inipedimentum ,
quia, cùm, verbi gratià, babeat
Pali.us . etc., dileclo filio vicario, etc., episcopi Cu
quisoculos maculatos, vel niuiiaio in eis disiillalio-
Vian. SahUem, elc. Apostolicœ Sedis copiosa beniynitas
neni ac pu'.rcscentem, quie affert horroreni inspicien-
vigorcmjuris interdiim immstieludine lonperans , non-
tibus, non dcbel episcopus , rui directs' sunt litlerai
nnllu aliquando dispensulivè concedit, quœ saciorum ca-
bnjusuiodi dispensalionis , illa exrqui in bis casibus ,

nvnum scverilas interdicil. t^xliibita sitiuidcm nobii nu-

quia id reniiitilur illius arbitrio ; Majol., de irreg., lib.
pcr pro parte diLcli filii Joannis Antuiiii Crucei uobilis
1 , cap. 20, num. 5.
(.uman. pelilio conliuebal : Quod ipse dilectam in Cltri-'
El faciliùs summus Pontifex dispensât cum patiente
 , ,

1G7 l'UAXiS DISPENSATIUA LM Al'OSTOLlCAUUM. 168

sto fiiuim BriifuUim ejus uaUim sexdecim aimomm ,

lia- anno Incarnalionis dominicœ 1G15 , sexto idus augusti ,

bet, (iiue liciH seplem ciniter ab liiitc anuis , ex qitodam ponlificatùs nostri anno nono.
sinislro sibi supervetUo accidente, sine lotiitelû, et partini El daiiUir supiadicUc , ac siiuiles dispeiisaliones,

sine anditu remanserit, iis tamen est ingenii dotibus prœ- seu potiùs niandaium ad sic dispensandum cum su-

dila ut (jmdquid sibi nutii , sitjnis et ijestibus indicatur pradiclà clausulâ , videliccl, de quà in liis specialem
uc eliani verbis siynificutur ,
pcrspicaciter compreliendat in Domino fiduciam oblinenius ,
qiuc proinde impe-

et facial, adeh ut apcrtè videalur, Deum optimum maxi- dit subdelegationcm, ul dicam inlVa, 1. 7, cap. G,

mum an hujusmodi defectuum damna , lonijè nobiliori- n. 3.

bus imjenii dotibus liberaliter rependere voluixse. Ciim In proposito autem, quia ul siipra jam dixinius,
autem, sicut eadem petitio subjuncjebat , cxlerioribus in- potiùs attcndilnr dclonnitas quiim iiiipedimeutuni,
diciis évidente)- apparcat dictum Bmjidam reyularis vilœ proinde dicendum illud atlendi tam in quâlibcl parle

cupidissimani et obscrvantissimam esse, et dictus Joan)u's deformi, quàm in lolà liominis slalurù, si lalis defor-
Anlonius timens ne ipsa quœ eleganti vultùs forma et milas, sive ridicula condilioscandalunj afîerrel ; nam-
corporis compositione prœstat , in seculo innupta renia- \
que etiam in câ re, quœ de sui naturâ, non impedit
nens, tcmpore procedente aliquod pudicitia; detrimentum excculioncm ordinis, illud scandalum sunicil ad indu-
patialur; et propterea, tam suo suorumque hoiiori quàm cenduni impedimcnlum , ne quis promoveri possit,
etiam ipsiusmet Uriqidœ saluli , et spiriluali consulalioni i
veluli cùm quis adeô est brevis staturaî corporis
paterne prospicere volens, eam in monasterio manialium ul quasi iiionstrum videatur; nam licèt capa.v sit

S. Agalliœ, civitatis Cuman. in quo jam per très annos, cliaracleris ordinis, tanien apud omnes magnam ad-
educalionis causa permunsit ad hoc , ul inibi professio- miralionem indiicil, ut sunl pygmx'i, qui non debent
vem emittat regularem, collocare desiderare, ipsœque facile ad ordines adniitli proplcr scandalum el vul-
moniales quœ ejus animi candorem ,
pietatcm et devo- gareni admiralionem ,
quod tamen intelligendum est

tionem diutinam trium annorum ,

quibus in eo perman- de iis quorum nimia brcvitas affert contemplum, ri-

sit , cxperientia liaud dubiis siynis , et argumcntis probe sum et admiralionem , sicut legitur de Gregorio epi-
agnoverunt, illamque insociam , et consororem suam ré- scopo Turoni^nsi, qncm, cùm Romam venisset, omnes
opère paratœ existant , idque summoperè exoptent; sed ferè ob pusillain slaturam parvi pendebanl ; unde et

citm id slantibus prœdictis defectibus , effectum sortiri ipsemet sunmius Ponlifex Gregor. I niiralus est quo-

non possit absque Sedis Apostoiicœ licentiâ. Quare pro modô vir tam brevi corporc in episcopum promolus
parle dicli Joanuis Antonii nobis liumilitcr suppticatum fuissel, qui il le respondit : Ipse Deus fecit nos , et non
exlilit ,
quatenitf' in prœmissis opportune providerc de \
ipsi nos. Et sub Bonifac. VIH , Joannes Maria de
benigiiitate aposloticà dignaremur. Nos igitur eosdem Castello Bononiensis mansionarius, lam brevi slalurà
Joannem Antonium et Brigidum , et eorum quemlibel à crat, ut cùm stans verba facerel coram Papa, gcnu
(fuibusvis, etc., censenles, necnon aliquanim, si quœ sint floxus putabalur, prout refert Majol ,de Irrcg., lib. 1,

ipsius Brigidœ dicpensalionum tenores prœs^ntibus pro cap. 13, sub. 9. Nec non de Alpbonso Rilio, qui cùm
expressis liubcntes, liujusmodi supplicationibus inclinait, coram summo Ponlifice staret , el credcrclur pariler

discretioni tuœ, de quà in liis specialem in Domino fidu- genu flexus, jussus ab ipso Ponlifice surgere, respon-
(iam, obtinemus, per apostolica scripta mandamus gua- ,
dit illc : Beatisèime Pater, non sum plus, quo responso,
teniis cnm eàdcm Brigidâ , super diclis defectibus , ac ! non modo adsianlibus ingentem niovit risum, sed et

qubd illis non ostanlibus, dicluni monasleriutn, quateniis ipsi Poutifici, ul relcrt Menocb. in Addit. ad. lib. 2
nbbalissa seu priorissa , et convcntus manialium liujus- de Arhilr. jud , casu 220, num. 12.
modi eam recipere velint, ingredi , et liabitum per illius Quamvis negari non pussit, quin aliquando doclrina,
moniales gestari solitum suscipere , ac professionem re- C2elera3que animi dotes , hujusmodi defectibus sup-
gularem per eas emilli consuetam, nutu, signis, et gesti- pléant ; nam prsedictusGregorius cpiscopus Turonen-
bus apparentibns, cmittere libère , et licite possit, et va- sis fuit apud Gregorium Magnum supradicium in ma-
leat pro arbitrio tuo , auctoritate nostrâ , dummodb ta- gna vcneralione babilus, sicut etiam ipse Joannes
men ad id allas idonea reperiatur , dispenses; necnon Maria fuit in jure canonico perilissiinus ,
[id. Majol.,
ejusdem monasterri ubbatissœ seu priorissœ, et conventui loco cit.

pra'dictis , ut illam in monialem hujusmodi recipere et Ex proeniissà ralione , cùm non lam vilium cor-
aUmi Itère possini , licentiam et facultalem dicta auctori- poris in se quàm deformilas et impedimcnlum alten-
tate concédas el impartiaris, non obstantibus defectibus, datur, ut quis censendus sit irregularis , sicut paulô
aliisque prœmissis , ac quibus vis constilulionibus et or- anlc diximus, si taie vilium non obstet ad ministran-l
dinalionibus aposlol. necnon monasterii et ordinis, cujus dum in altaris ministcrio, nec apparebil, non erit

illud est, etiam juraniento , confirmaliune Apost. , vel \ opu> aliquàdispensalione ; exempîum aiïerlCampanil.
qu(tvis fii'milatealiàroboratis statutis et consueludinibus, 1 in divers. Jur. can., rubr. 11, cap. 17, sub num. 131,
privilegiis quoqueindultis, et litteris apostoiicis, illis ea-
j
vers. Quinimo, ubi ait quod accidit Veneliis, quemdam
rumqiie superioribus, et personts, sub qnibuscumque le- homincm visuni fuisse crus kcvum à nalivitaie, brève
iioribus cl formis , etiam cum qùibusvis clausulis et de- 1 habeniom, eoque nuiantem, et convaUiisse ex iclu
cretis in contrarium forsan quomodblibet concessis qui- scopiui in dexlro rccepto quod optimum fuit tcmpe- ,

huscumquc. Dut, liomœ , apudS. Mariam Majorent, , !amri)Iu!n , et opportunum rcmedium , ul crure ion-
469 LIB. 111. DE DISPENSATIONE SITF.R IRREGULARITATE EX DEFECTU CORP. ET ANIMEE. 170

giorc decurlalo , cl cui» brcvi cx;i;qualo ,

clauilicare noSy ut infrà , indulgcri sunwwperè desideras. Nos te

dosierit. prœmissorum mcrilorum luoruni inluilu, specialibus fa-

Ponù hujusmodi claiidicanles non possiint uli ba- voribus et gratis prosequi volentes, et àquibnsvis, etc.,

culo , acccdei'.tes ad cclobranduni , ciiiu id suniniâ censcnles, etc. Tibi ut diini sacrosauctum viissœ sacri-

nilione slalulum fiieril in c. Nidlus ephcopus , d. i ,

ficium célébras, caput birctino tcctuni ( non tamcnùprœ-
(!o Consccrat., ubi Zacharias Papa, in synodo Koin., fatione , usquc ad pcractum communionem) liabcrc

vohiit ut nulhis episcopus, prcsbytcr, aul diaconus ad libère et licite possis et valeas , aposlolicà auclorilale

s')loinnia inissaruin celcbranda pra^suniat cuni bacido tcnore prœsentium concedimus et indulgemus , non ob-
iiitroirc; aut vclalo capilc allari Deo assistere ;
qiio- slanlibus conslilulionibus et ordinalionibus aposloli-

niam et Aposlolus probiijclviros vclalo capilc orarc cis l cœlerisque conlrariis [juibuscunique. Dalum lio-

lemerc praesunipserit, conimunione

in Ecclesià, et qui mœ, etc.

privclur. Sed cùni istud caput duo conlineat , ununi Et quùd isla facullas dispcnsandi super delalioue

scilicet, ncc cnni baculo quis acccdat»ad allare , alle- birelinicompelat soli Ponlifici, declaravil etiarn pra;d.

rum verô, ncc vclalo capilc : quoad prinnnn , nuJla S. congregatio sub die 2 jaiinarii 1590 cl 31
dalur dispensalio, quia baculo non potcst occurri julii 1626.

pcriculis et ncccssilalibus ,
quai ex nolabili inipedi- Quinimù supradicla sacra riluum congrcgalio, ut
mento prcsbyleri provcniunt, et aliàs vidi presbyte- eâ quà decet revcrenlià, sacrum confuialur, non
luni qucnidam ad allare cuni baculo accedenlem in j
modo pra^missa ciica bujusmodi pileoli dolalionem

die feslo sancli lilularis Ecclesi;c, qui, dùni ad divina slaluit, verùmcliain pereamdem ususaiinuli in niissà
ibi convenisset populi multiludo, nescio quo casu, probibelm- prolonolariis non parlicipanlibus , et qui-

in terram concidii , cuni maxime ejusdem populi bnscumque aliis docloribus die H lebruarii 1625.
scandalo. Quoad secundum ,
quidquid dicat Navar., Item et canonicis calbedralium fuit probibilus die
cons. 7, de Célébrât, miss. , num. 1 , vidolicet, quôd novembris 1G28.
nullo jure cavelur, vel specialiler prohibilum est, et Quo verô ad c:ctora corporis impedimenta seu de-
n. fin., quùd si causa essel dubia, et posset com- formilates ,
videndi suiit doclores de boc tractantes
,

mode adiri episcopus, dcberct ab co inipelrari dis- inter quosFilliuc, tract. 9, de Cens. c. 6, prœscrtira
pensalio, adest d. cap. Nullus, quo id expresse probi- à num. 1G5, inde cnim elicilur, in quibuscasibus opua
belur; quo verô ad dispeiisalionem , nullo modo sit dispensatio-e. Dubium solùm remanet,an ex ipsius
compelil episcopo, super quo décréta congregalionis faciei turpiiudine impedialur promovcndus , et ccrlè
cardinalium super nogoliis episcoporum adsunt, sub tenent doclores quôd , si quid est déforme in ipsà fa-
die 2 jannarii 1590, et 7 januarii lo9o, perquse con- cie ,
quod ad monstruosilatem et ridiculosam faciem

cessit usum pileoli episcopo Favenlin.,el proposilo vergeret ,

probibctur quis profeclô promovcri. Ipsius
ineàsupplicilibello pro parte arcbiepiscopi Urbitanen., verô faciei col or , sive candidus , sive rubens , sive
super eâdem re, eideni ipsa Congregatio rcspondil, eo niger ,
ut in Jlauro vel /Etbiope , nequaquàm impedit,
non possc uli, sine speciali sedis Aposlolicje licentiâ ;
necaliquojurcisti prohibenlur proa^overi, Jîajol., 1.
1,
prout rcferlur etiam in synodo diœcesanâ Ncapo- cap. 21, n. 2, ubi etiam refert , quôd illi qui faciem
lilan. celebralà anno 1G52, pcr hicc vcrba, videlicet : fuco illiniunt., nul crines, vel barbam tingunl, no!»
Concessionem iisùs pileoli in missœ celcbralione sedi nisi posl [«x iiilenliam admiUendi sunt, cl quandoque
Apostolicœ lantiim reservatam esse, sacra riluum con- deponcndi, alferensibi exemplum, nempe quôd Plii-
(jregilio deduravit; proplerea in missarum celebratione lippus Alexandri pater, Anlipatrum ex ordine judi-
j

à sacerdolibus, sub pœnis noslro arbitrio rsservatis, aSs- cum deposuit, quôd barbam tingeret; dicens, in piiis
I

qiie diclcc sedis dispensalione adliiberi inlerdicimus , et inlldelcm , in nogoliis nequaquàm lidelem exisîimcs;
I

velamus ; diclaque congregalionis declaralio enianavit et (icri non polosl, ul veram menlem gérai, qui ca-
j

sub die 51 jamiarii 1626, quia citni canon ipse prolii- put liabel adulterinum ; et adversùs hos pilorum lin-
bcal episcopo vclatum caput ergo nequc sccum, ncque clorcs scribil Clem. Alex, relalus pcr eumdem
, I Majol.
cum aliis dispensare potest. IJœc auleni delalio proliibe- loco cil., id)i vi'JelurJnuuere, quôd laies sinl irregu-
I

tur, non obslante quùcumque contraria consutludine , ut I lares ;

quod lanicn nullo jure probalur : si cnim ila es-
eliam per dictam sacrum rituuni congrcgalionem est set, bodic quamplurimi istoruni cgercnl dispensalione.
!

dccisum. Hxc au lem quoad defectus cor poris cxtrinsecos, con-

Dalur proplerea dcsuper dispensalio, ubi légitima linualos et apparentes quo verô ad defeclus intriuse-
;

causa intervenerit; unde mibi laculias per lilleras in coset non conlinualos iMlerpellatim 'lamen apparen-
,

forma brevis altributa extitit, co quo scquitur modo, tes, ut sunt, videlicet, podagra paralysis cl siniilia
,

videlicet :
bujusmodi, cerlum est quôd podagra et cliiragra

Urbaisus Papa VIII, dilecte fili, de, vitœ ac mo- inducunt canonicum impedimentum ad ordines sus-
rum lionestas, etc. Ciun itaque,sicHt nobis nuper exponi cipiendos, tanquàm gravis niorbiis, qui ut plurimùm
fccisli , tu continua ferè dislillatione è cerebro ad nares, viros nobiies invadil , elferc inoniabilis est. Cap.
seu ebataro, pnrsertim hicmali temporc , labores , et penultimo. de Cler. iegrol., et juxia iilud Ovidii de
missnm , capite detecto celebrando , non modicum vate- pont.
tudinis (uœ detrimentum patiaris, et prouterea tibiper i'^Tollere nodosam nescit inedicinn podagram
1[|

Tll. ÏIX. 6
 ,

171 PRAXIS DISPENSATIOM'M APOSTOLICARU.M. 172

Majol. de Irregul. , 1. 2 , c. 21 , cl qiiandoqne instrueli sunt ,

possunt iicilè promoveri , ut est lexi.

ox olio causalur; quare, ut ait Plin., 1. 26, c. 10, in cap. 1 , disl. 57 ; Fclin. in cap. Ciun sit , de Jud.

i;oma , cîim sudai\do et laboraudo vivebat hoc ,

nec non liaberc possunt benelicia supradicla ; idem
jualuin non cognovit; qiiôd cliain ex in gluvie or- Hojed. loco cilalo.

liim ducat , cerlius est ; saluberrinnini proiride an- Quid autem dicenduin sit de l'iliis Judaîoruni , ser-

lidoluni et pneservalivum S. canones docent adlii- val slylus Curiu; , ut illi eriicianuir capaccs beneiicio-

Leii, juxla icxl. in c. Leijmiis., de Consccr., dist. 5, riuii ecclesiaslicoruni , ac etiam dignitalum , si Chri-

ibi : Lcfjimus (juosdam morbo articulari el podacjrœ sliani sunt, per text. in cap. Enm /e,deRcscrip., cap.

humoribus liiborantcs, proscriptione bonorum, ud siin- Si quis in œijriludine , d. disl. 57 ; Navar. in Suni.,

plicem meusum et pauperes cibos redactos, convaluisse. cap. 25, num. 205, (juanivis non possinl ad sacros
Caruerant enim sollicUudme dispeusandœ domûs , et ordines pronioveri , ul slaluil Pauhis IV ,
quod etiam
epularum largitate, quœ el corpus frangunt el (mimmu. condrmavit Gregorius Xlli ,
qui id extcndil , etiam ad

Quare contraria conlrariis curanda sunt. c. Si quis descendenles ex Mauris , ut per Navar. , cons. 1 , de
setml, de Pœnit. dist, 21. L'nde supradioiis nuiiquàin, Judœis. Quinam antem piopriè dicendi sunt iieopliyli

aut rarù dalur dispcnsatio ad ordines quia taies sunt, injure canonico , lioc nomea reslringit idem Sayr.,
qui impossibilitatem celebrandi inducunt , vel quia num. Il, ex pluribus per eum allegalis docloribus ad

scandaluin aut periculum timetur, et eô minus dalur eos solùm qui ex legc Judaicâ, Maluimelicâ vel Elbni-

ipsa dispensatio arreptiliis, sive da?moniacis, caducis câ , noviter fidem Cliristi professi sunt ; et per bapii-

aul furiosis, Jiabenlibus dilucida inlervalla, ctiamsi smuin Clirislo iniliali. Cum bis summus Poiilifex dis-

saiii appareanl, per Gloss. in c. 1, 31, dist. pensât ad omiies ordines et benelicia ecclesiaslica ,

Nec unquàm vidi desuper dispensari sed sempér quando ipsi semper vixerunt catbolici , leste Mandos.
snpplicationes omninô rejici, prtcserlim pro bujus- i-n praxi signal. r;!t., lit. Dispensatio cum neophylis ,

niodi arreptiliis, circa quos, scioD. dalariuni seniper vers. C, qui vers. seq. ail ,
quôd si de noviter ad fidcm

respondisse, quôd cùm semel quis lalis a|)i)arel, nuii- eonvcrsis non liabcalur liriiia spes, seu morum el vilae

quàm potest pronioveri; quod salis oslendilur in c. ipsoruni cerliludo, non slalim ad ordines et bénéficia

Marilus, 53 d. quia sa?pè lentatur ab illo diemonc; ecclesiaslica sunt admiltendi seu dispensandi ,
quia
,

qui dùm se fuigit recessisse, tanien sccpè permanel, imè, neque ad minores ordines, et quamvis Covar., in

eliani per annos, quod clarè coliigitur ex verbisEvan- d. Clem. Si furiosus , d. num. 7, vers. Terlià conclu-

gelii Marci, cap. 19 : Surde cl mute spiritus , ego prœ- sione, dicat salis esso ul cum supiadiclis possit episco-

cipio tibi, exi ab eo, et ampliùs ne introeas in eum qwti pus dispen-are , babiià raiione temporis et peisonsc ;
;

quideni verba ideô locutus est Dominus ,

quia seniel i ac propterea non sit exspoclanda summi Pontificis

arieptitius sccpè lentatur ab illo dicaione ni diclnm dispensatio, et quôd, licèl in aliqnibus Ecclesiis so-
,

est, Borgas., p. î>, lit. de Corp. \il., num. 18. leant esse constilnlioiies àSede Aposlolicà approbaUe,
qnibus isli ,
qui genus el originein à JudcCis vel Sara-
CAPUT VIL cenis ducunt, quanlùmvis ab infanliâ baplizali , ex-
Praxis dispensalionis cum neophylis. clud::niiir à bencficiis, possunt lamen ad sacros ordi-
Posl praxin dispensalionis super corporis defeclu ,
nes promoveri , el alibi , tam isli qui ab infanliâ bap-

jani proposilani , videre est qnid ipsa R-oinana Curia ,

lizali sunt ,
quàm ii qui in aHate adullà ad (idi;m
circa dispensationem super irregiilaritalc ex defeclu Chrisli converluntiir , si in eà benè inslructi sunt , in

auinuB provenieiUe , sentiat , illo , inquam , defeclu ,

eàque por longum tempus laudabiliter vixerint , epi-
super quo ex causis rationabilibus iuducitur summus scopi judicio ad ordines sacros cl ecclesiaslica bene-
Poiiiilcx ad dispcnsandum ;
quaiidoquidem mulli suiu licia admitli, id. Sayr. num. 12.
liîijiisinodi anim;i3 defectus ,
qui non immerilô ipsuui Unie lamen sentenlic, quoad episcopalem dispen-
Poiililiceni ab illorum dispcnsalione quandoque relra- sationem , neminem lalet , adversari Curiae slylum et
buiit. Constat enini praxim ipsain ad buiic ferè defe- consneludinem ,
qu v jam diù admisil , ad Romaniim
ciuiii roslringi ,
quœ frequenliùs docet, quoniodô et lantùm Po.itificem dispensationem hujnsmodi perl:-
«l'.iando cuui neopliytis dispensetnr ; eos enim irregu- nere qui non
;
ila passim cum bis dispensaro consuevit,
lart'S esse di-prebendilur per toliun dist. 48 , nec non pnvsertim , cum de recenli ad fidem conversis , nisi re
c. Si officia , etc. Hoc ad nos , et c. Ordinales , disl. malurè discussâ ,
per quam ii dignoscantur digni lali
Id, el per alia jura allegata per Sayr., de Cens., 1. 6, dispensatione , ac cum opporlunâ praidictorum slaln-
cap. 14, nuui. 10, ac propterea neque ad ordines ^unt lonnn expressà derogalion.' ; et proinde cunsiielns
prouiovendi , Cov. in Clem. Si furiosus , in 1 p. modus desuper snpplieandi , lalis esse débet , vide-
Relecl., § 2, lunn. 7; neque eis benelicia ecclesiaslica licet :

sunt confereuda , cùm ois indigui reputenlur , ut pci- Beatissime Pater, exponitur fnuniliter S. V. pro
D. Paulum in 1 ep. ad Timoth. c. 3 ; Hojed. de Incomp. parte devoli illius oratoris N. quod aliàs ipse qui paren-

benef. 1, c. ult., num. 1, quod lamen inleiiigitur,dùm tibus Muhamelanîs nalus ,

per bon. mem. Oclavium
isti neopliyii recenler legem Chrisli professi sunt ;
cardinalem de Aquavivà nuncupalum , tune Eccle-
ciini isli jtropriè laies dicanlur, ut per Covar. loco siœ yeapolitan. arcliii-piscopum ex concessione el dis-
cit.; po>l(inàni enim niorii)us , el chrislianà doclrinâ prvsaliny.e aposlolicà, à quodam cive !\'capolitan., cujus
 175 UB.HI.DE DISPENSAT lOiNE SUPER IRREGULARJTATE EX DEFECTU CORP. ET AiMMiË. 174
^
ipse ornlor servus crat ,
proprio œre redemptus ,
ejusque nis adjeclione contra impedientes. Inter hos fuilPau-

jttssii seplemiiis , assuniplo nvmine et cognomine dhti lus III, per suiim inotuni propriuin rcinlcgralorium,

Octavii cardinalis , baplizulus, et mox ab eo lempore, cujus quidem tcnorem, sallenj pro cxteris, lùcsubne-

uiidccim annoruin spatio, (ide calliolicà , omnibuxqiie ad ctere visum est, videlicet:

eam facientibus imbutus, et in collcgio semitiarii Neapo- Motu proprio, etc., novimus, qu'od in hùc ulniû urbe

l'ttan. in quo adliuc moratnr, litteris operam navans, ac nostrà, quoi caput Ecclesiœ exislit , sicut hacteniis ante

sacrosanctn Pœnitcnliœ , cl Eucliamtiœ sacramenla frc- chrislianam religionem , tolius orbis sibi et nwit'o caput

quenlans , cdncaliis exislit, ex fervorc devolionis , ac oblinebal, ob revcrenliam christianœ religionis, asperum
aliàs, clericali militiœ adscribi , et ad omics , etiam sa- servilutis jugum penitiis cxtinctum fuerit ; quinim'o ex

cras, et prcsbijtcralùs ordines promoveri, et prouwtus in causa prœdicti'i, mancipia quœquead sacri senalùs camercB

iltis, AUissimo, quoad vixerit, famulari summopere de- Urbis officium , et ejusdem nostrœ Urbis conservalores
sidcrat, supplicat, elc, quateniis, etc., cum eodem ora- confugienlia, et tibertutem acclumantia, libertutem con-

lorc, qu'od prœmissis non obstanlibus, clericali cliara- scqui, vcteri inslituto consuevcrunt, ac [orsan etiam ma-
ctere insigniri, illiusque privilegiis uti; necnon adomnes, gislraïus prœfati , ex speciali privilegio pontificaii, seu

ctiam sacros et presbylcratùs ordines promoveri et pro- impcriali, potestatem , mancipia liujusmodi ab aspero
motus, etc., miniitrare, necnon qna'cumque et qualiacuni- servitutis nexu iiberandi, liabeant privilégia , quœ liujus-

que, cum cura et sine cura, benrjuia ecclcsiaslica, eîiamsi modi tam temporis diulurnilale , quiim etiam in Urbis

canonicatus, et prœbendœ, qU:, hitovmà. direptione depcrdita esse poluerunt. Nos volcntes digni-

Et cum absolulione à censuris ad effcctum, etc. Et tatem conservatoriam prœdictam in prœmissis speciali
committatur ordinario. Et dummodo repcriatur ido- favore prosequi, et antbiguitates tollere, harum série,

neus, vilœque ac moruni probilas, ac alia virtutum mé- motu et scienliù , similibus, de uposloUcœ poteslatis ple-

rita sibi aliàs su/J'ragenlur, nec alitid canonicum ob- niludine, jurisdiclionem, potestatem et facuUalem, per
sistat. quam mancipia, quœcumque subjugo servitutis quoqiio-

Nec supra dicta dispensatio restringitur ad certa mod'o obligata ad sacri senatùs camerœ Urbis officium,
qualificalalanlùm bénéficia ; sed conceditur, sicutaliis et pro tcmpore existentes Urbis conservalores confugien-
iiiliabilibus ,
piicterquàiu palicnlibus defectuin nala- lia, et liberlalem acclumantia, per eosdem conservalores
liutu. Isli enini neopbyli, cùm sint sufficientes et ha- libertale dunari, et Romani cives Uberique homines effici

biles, promoveri possunt, etiam ad digniiates, id. Man- possint et debeunt, rcintegramus , et quateniis opus sit,

des., dict. tit. V., Siigitur ; imô tanlaesse polestin- de novo damus, concedimus, et gratiosè imparlimur; ila

legritas neophyti, ut eliamadepiscopalemdignitaiem qu'od mancipia quœcumque ab eisdcm conservatoribus

evehalur, ut per Majol.,deIrregul., lib. 1, cap. 31, n. liberala hacteniis fiierunt , et in poslerum liberabunlur,
4, cum seqq. , ubi plura in proposilo congerit. pro [iberis hominibus, et liomanis civibus in omnibus, et

CAPIT YIII. per omnia iibique liabeantur, teneanlîir,elrkputentur, et

Praxis dispensationis super defectu libertatis. tractcntur, et facultatem liabeant injudiciis slandi, con-

Alia insuper species irregularilalis adest, quye ex tralicndi , et alia faciendi, sicut cœleri cives lionuini li-
defeclu libertatis procedit, et ad quatuor gênera re- beri liomines faccre consuevcrunt et faciuni, et ila ex
ducilur à Sayr. , d. lib. 0, cap. 14. num. 1, nimirînn mine prout ex lune, et è contra, libéra esse volumm, et

corum qui sunt serviluli subjecti ; obligati ad ralioci- mandamus , ac liberamus , omni jure cujtislibel slaluli,

nia ; obligati curia; seculari ; vinculo malrimonii ob- consuetudine , vol aliorum conlrariorum rigore peniliis

siricli ;
qui propterea inhabiles redduntur ad ordines, rejeclo, irrilum, et inane deccrnimtis, quidquid scienter,

ut in tolâ dist. 54. vel ignoranter contra prœsenlium tcnorem fucltim et at-

An auteni cum istis, durante eorum vinculo , servi- tenlalum fuerit, et ab omnibus judicibus, tam ordinariis
tute, ratiocinio aut matrinioinio, dispensatur, parùm qiiàm delegatis, etiam quâcumque jurisdictione fungenli-
hic relert immorari,cùm hujusmodidispensationesvix biis aliter judicandi, sentenliandi, et dcfmiendi poiestate
aiit rarô concedantur. et facullale sublalà , conslilulionibiis et ordinationibus
Quia verô servi, ut hic, illi inleliiguntur, quicujus- apostolicis, stylo palalii, privilegii, indultis, slalutisque

vis alterius obsequiis subjecti sunt.praisertim manci- etiam juramento fîrmatis, in specie, vel in génère editis
pia in bello, seu aliàs quomodolibet capta, ut in d. cum quibusvis clausulis, et dcrogatoriarum derogatoriis,
.
disl. 54, propterea vidcamus, quid in praxi servetur, et per quoscumque Romanos ponlificcs prœdecesaores no-
'.
circa illoruni libertaieni acquirendain Romœin Curià slros, etiam per litleras sub plumbo , et cum derogalio-
capitolii : bis eiiini illa competit libertas, super quâ nibus quibuscumqtie emaualis , aliisquc contrariis non
I
Deus Optimus Maximus ex solà misericordià dispen- obstanlibus quibuscumque. Quibiis, omnia et singula illo-
savit cum homine , cujus dominio omnia subjecit, ut runi ténor es, etc., pro expressis liabentes, et aliàs lalis-

diximus in principio in tit. de Orig. dispens. simè extenden. derogamus.

Pro cujus quidem rei notitià sciendum est banc fa- Fiat utpctilur, A.
cultalem competere illustriss. dominis cameraî Urbis Et cum absolulione à censuris ad effeclum prœsentium,
conservatoribus, vigorc cujusdam legis, seu conslitu- et qu'od lilterœ etiam in forma brcvis expediri possint, et
(ionis édita; abAntoiiinoPio, ipsisque diversis sumniis obstantiœ liabeantur pro expressis. Et cum derogalioni-
Poutilicibus coafirmatœ, cum pœnae eï«iommunicatio- f bus solitis , et poiestate , et facullale laiius extendendis.
 ,

475 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 1%

npuil S. Pelrum, quiiUo kalendas julii illustriss. D. Melcliioris Rorgiœ, œtatis suœ annortim
Laluin Jlomœ
triginla quinque circiter,sta(urœ parvœ, coloris castanei,
aimo primo.
Idemquc voluit Pius \ in suâ conslii. 17, quae inci- lalor prœsentium , coram nobis in noslro capilolio ,
pu-

51d. septembnsl5GG,neinpoqu6d sclavi blicA uudienlià comparueril, humililerque snpplicaverit,

pit Dif/MMHi,

baplizali, si ad conservalorcs aimai Urbis coiifugiuiii, ut poslquàm plnres annos in scrvitutis jugo pei-manserit,

libcilaleiu consequantur ; confumando constitulionem cîim bénéficia civitatis Romœ, quœ solâ libertate lœtatur,

pr.vîd. Pauli III, per baic vcrba Motu simili, etc., eos-
:
à vinculis scrvitutis eripere, et nalalibus quitus omnes

dem coHscnulorcs, elc, speciali favore, elc.,ipsoscoti- homines à principio liberi nascebanlur, restituere digna-

servalores, ac offtcmm senalùs camerœ Urbis, in jitris- remur. Et Redemptor noster, totius conditor orbis, ad
diclionem, facultate et potesUUe , mancipia quœcumquc hoc propitiatus, humanam voluit car nem assumer e, ut de

subjugo scrvitutis quomodolibel altigata, ad Inijusmodi rupto qtio tenebamur captivitatis vinculo pristinœ. nos

senalùs camerœ i'rbis officium pro tempore existentis, ac resiitueret libertati; salubritcrque agatur, si omnes homi-
ipsius Urbis conservatores confiiqientia, ac liberîatem nes, quos ab initio natura libéras pracreavit, et scrvitu-

acclamuulia, per cosdeni conservatores Itbertate donari, tis jugo jus gentium contra nal7iram subjecit, in quà nati

et Romani cives l'ibérique Iwmines efjici possiint, prout (itérant, libertati reddantur. Proptcrea, prœsentium te-

ipse Paulns prœdecessor redintegraverat, ac pro potiori nore, vi litterarum apaslolicaruni , nostrique oflicii au-

caulelà, de novo damus, conccdimus, ac gratiosè impar- ctoritate, vice et nomine senatùs ,
papulique Romani, ac

timur. ïlaque mancipia, sen sclavos, eadem,quœ ab eis- omnibus melioribus modis , viiï ,
jure et forma ; quibus

dem in posterum liberabuntur ,

pro liberis liominibus et magis,melius, validius et efficacius, de jure fieri potest,

Romanis civibus,in omnibus et per omnia ubique liabcri, et débet, ac nos posstmuis, et débemus prœdiclum Augu-
tencri et reputari debere. Dantes, elc, eisdem manci- stintim Scaliam, qui, ut per fides nobis porrectns. in Ra-

piis, elc, facullatem in judiciis statidi, conlrahendi, te- silicA S. Joannis in Laterano Urbis baptizalus acmilitiœ
standi, et alta faciendi, quœ cœteri cives Romani liberi Chrisli adscriptus fuit, liberum declaramus, et ab omni
homines fucere consueverunt, et faciunt, et ea in omni- vinculo scrvitutis cximimus , absolvimus et liberamvs,
bus, et per omnia haberi, et libéra esse decernimus,volu- suique juris efficimus; ita ut ab hàc die, et deinccps in po-

mus et mandamtis, elc. sterum, qub voluerit, pergat, et œquè ac si fuerit Chrî-

Ad pra:niissorum igilur prscscriplum pelons sibi hu- stianus ingenuus , et ex liberis parcntibus procreatus,

jusmodi liberlalcm iniparliri accedil ad curiamcapilolii agat. Déclarantes eidem Augustina prœsenli, et intelli-

in die audienlioe ; ac se corani prnediciis doniinis con- genti, jura et meram liberiatem, rerumque suarnm genc-
servaloribus prœsenlando, eis sufficieniem fidem sui ralem et particularem admiuistratianem competere; ita

Laplismaiis osiendil; ibique genu flexus exponit ,

qua- ut sine aliquo scrvitutis, aut aliarum quarumcumque con-
liier, cùm esseï per lantum lenipus mancipium, pelit tradictianum obslaculo, possit emere, vendere, donnre et

propler amorem Dei liberîatem. Tune primas ex domi- in judicio stare, tcstimauium dicere,teslamcntum facere,
ais conscrvatoribus, allenlà supra diclà fide baplisnia- omniaque alia, quœ quilibet ingenuus , liber , et sui juris

lis, ab ipsis recognità, ponit manum dexleram super facere patest , libéré exequi. IS'idli erga hominum liceat

ipsius mancipii caput, bscc proferendo verba, nimi- hanc libertatis paginant infringere, vel et ausn temerario
rùm : Poslmodùm verô super Lujusmodi li-
Esta liber. contraire vel contradicere ac facere , canlrariis non ab-

Lerlale c.xpediunlurlilleraî palenlcs, quœ per toluni stantibus qidbuscumque. In quorum fidem prœsentes per
orbeni lerrarum eliam ab ipso Mahumete Turcaram
, nostrum secretarium fieri, nostroquc salito sigillo, quo in

principe in maximâ veneralione habenlur. talibus utimur , communiri jussimus. Dalum ex nostio
Formula aulem Iiarum palentium lillerarum bœc capitolio, hàc die 24 aprilis 1C52.
est, videlicet :

Octavius Mandosius, Pelrus Yincenlius Cavalerius,

Nos Ocluvins Mandosins, Marcus Casalius, et Pelrus
conservator.
conservalor.
Vincentius Cavnlerius camerœ almœ Urbis conser-
Marcus Casalius, con- Anlonius Cilarella ,
prior al-
vatores.
servator. mx Urbis.
Universis et singulis, lias noslras lilteras visuris, in-
Locus f sigilli.
specturis, Iccluris pariter et audituris, sulutem. Citm di-

screlus juvenis Augnstinus Scalia, ante Raptisma tiuncu- Andréas Origus,

patus Assan , Turca de Lepanio , ûlim mancipium S. P. Q. R. Secreiarius.

LIBER QUARTUS.
PRAXIS DISPENSATIONIS SUPER IRREGULARITATE PROVENIENTE EX DEFECTU
iETATIS ET TEMPORIS.
CAPLT PRIMUM. ter aposlolica dalur dispensalio quia per conciliuin
Praxis dispensationis super defectu œtatis ad ordines et Tridenlinum circa hoc mulla suiil innovala; nam,
bénéficia. quoad siniplicia bénéficia ecclesiaslica oblinenda bodiè
Ad ordines et bénéficia super defectu îctalis fréquen- ; nullus priaià lonsurà iiiitiaius, aul eliam in ininoribus
 ,

Î77 LIB. IV. DE DISPENS. SUPEK IRREGUL EX DEFECTU .CTATIS ET TEMPORIS. 178

ordinibus conslilutus, ante decimum qiiarlum anniim benda , aut porlio requirit, aut in illà X'tale, ut infra
|

bénéficia hujusmodi poieril oblinere , ut cjusdcm con- tcmpus à jure et h dicto concilio statutum, scilicùt in-

cilii dccreto cavetur, scss. 23, cap. G, de Reformât.; fra annum , initiari valeat , ut in sess. 22 , cap. 4 , de
contra quod nullo modo potcst cpiscopus dispensare ,
Refor.

quia id soli Papic eslreservatum, ut constat ex nolo- Ad parochiales autera ecclesias , seu bénéficia cu-
rio text. in cap. Vel non est coinpos, deTcnipor. ordin., rata , necnon dignitates quascumque quibus suhost
Tlies. for. eccics., p. 2, c. 3, n. 15, Vivian., in praxi cura animarum , débet promovendus attingef*. vigesi-
jurispatr.,lib. 6,c.4, n. 38. Necrefert aliquos tenuisse mum quintum suac octatis annum , ut in cap. Ciim in

cpiscopos posse dispensare cum majore soptem anno- cunctis, § Inferiora, de Elect., et in d. conc. Trid.,

rum, ad simples bencficium eccicsiasticum , ac ctiam dict. sess. 24, cap. 12; et eodem modo quo supra
ad horas canonicas rccilandas , ut loco earum alias diclum est, potest quilibet obtinere benelicia curata
preces recilet; hocenim falsum essetestalur Navar., et quailibet alia saccrdotalia aptitudine , etianisi tan-

de Hor., cap. 11, nuni. 24, quandoquidem neque le- tùm habet primam tonsuram, dummodô sit in supra
gaii dispensant super defectu oclalis ad bénéficia obti- dicta xtate; id Gare, num. 44, qui nu. 47, alfert ,

nenda requisil;i; , cùm nenter ipsorum dispenset con- sacrac congregationis declarationem in proposilo, qurc

tra concilia generalia , Navar., loco cit. , idque priva- sic ait : Licèt ex decrclis hujus concilii ,
post minores

tive quoad alios spectet ad Papam ,

quem pluries ordines expcctandus esset annus, antequàm quis ad sa-
videmus etiani cum simplici infante ita dispensare. cros ordines promoveatur, ut in cap H, sess. 23; potest

Episcopus autem non polest cuiquam indulgere ut tamen quis parocliialem acquirere , edamsi non fiabeat

ante quarlum decimum annum inceptum possit bene- aliqtiem ordinem sacrum , et infra annum promoveri ad
ficium simplex obtinere : quôd si secùs fecerit, pecca- sacerdolium aebet. Et alia ,
quce sic ait An obtincntem
:

Lit niortaliler, et collatio erit nulla, Barb., de Pot. beneficium curatum oporkal esse diaconum , vel satlem

cpis., allegat. 60, n. 75, nisi tamen in beneficii fun- subdiaconum ; cum intra annum debeat promoveri ad
datione expresse conlrarium caveatur; undè sacra sacerdotium, congregatio censuit non oportere.
congregatio concilii pluriès declaravit quôd, si funda- Stanlibus itaque prœmissis ,
provisio facta non ba-
tione cavetur quôd niinor œtate quatuordecim anno- benti aetateni in bénéficie requisitam, est nulla , tex.

rum possit taie beneficium oblinere , débet hœc dis- in cap. Licèt canon,de Elect. in 6, quia quicquid fit
positio servari ,
quia per diclum conciliura non est contra legem, est nullum l. Non dubium, c. de Log. ; ,

derogatum fundationi , ut per Gonz. ad reg. 8 , Can- proesertim quia supra dictum concil. Trid. babelde-
cell. ,
gl. 5 , n. 91, Gare, de Benef., p. 7, c. 4, n. 10. cretum irritans, quod annullat actum, Abb. in cap.

Praemissorum aulcm ratio est quia lex posita in Dilectus , nu. 4, de Praeb. ; nec iste defectus videtur

fundatione ad unguem est servanda, Crescent., dccis. posse suppleri per consuetas clausulas générales sup-
7 de Jurepalr.; si tamen fuerit usu recepta, et non plicationis aut litterarum , ex quibus non inducitur
aliàs. Vivian., d. lib. 6, capite 6, num. 17. dispensatio; Paris., de Resig. benef., lib. 4, q. 9,
Est tamen, ex pluribus ejusdem S. congreg. decla- num. 54. Quod quidem procedere ait id. Gare, n. 84,

ralionibus , advertenduni prîcdictum decimum quar- etiarasi ad œtateni requisitam dosit quanlùmvis parum
tum annum ad simplex beneficium obtinendum non et modicum tempus , ut unus dies , vel hora ;
quia in
oporlere esse expletumsed tantummodô cœptum ,
;
his quoe à jure determinata et limitata sunt, non licet

id. Gonz., n. 95, et Gare., d. n. 10 , ubi etiam aflert arbitrari; ac proindè gratia erit subreptilia ; verum
declarationem dictie congr. ,
qiice sic censuit : Hoc tamen est quôd, sicut omnes sciunt curiales , summus
cap. twn prohibere, quin ille qui jam quartimi decimum Ponlifex faciliùs dispensât cum propinquo oclali re-

annum suœ œtatis attigit , licèt nondiim exptevit, possit quisit;r, quàm cum alie, tesie Caputaque, decis. 274,
beneficium simplex oblinere, quicquid dixerit Mandos., num. 5, par. 1.
de ./Etale min., c. 4, n. 15, tenens quôd quis ante Ilaec autem œtas est numeranda non à die ronce-

decimum quarlum annum completum non possit prae- ptionis ut nonnuUi falsô asseruerunt , sed à die nati-

sentari ad hujusmodi beneficium ; quod pulo ila vitatis ex utero, quia , ut ait id. Mandos., d. li? -, cap.

dixissc quia nondùm eo tempore emanaverant lot dictic 1 , num. 1 , nativitatis primus efi'cctus est ut ;di ipso

S. congreg. dcclarationes. Et quod est de simplici ejus initie quis verè et prôpriè home dicatur, per lex.

bénéficie , intclligiiur etiam de canonicatu coUegiata; in 1. Ciim intcr vetercs , c. de Fideicom. libert. ; qnam-
ecclesiic ;
pro quo sufficit etiam prœdicta setas qua- vis aliter diccnduni sit quoad irregularilatoni iiicur-

tuordecim annorum , ut etiam declaravit supradicta rendam per eum qui data operà occidit fa."iiin\ ani-

cong. declarando d. concil., sess. 21, c. 12; ex quà maluni in venlre malris ; nam hoc casu eliau^ .mie
quidem ralione, sicut potest episcopus dispensare cum nalivilatem comraillitur hemicidium , ul infrà in

illégitime ad beneficium simplex, ut infra dicelur , sic praxi dispensaiionis super irregularitate ex honii-

eiiam ad canonicatum et praebendam collegiatoe ec- cidio.

closise; id. Gonz., num. 98. Est tamen , contra nonnullos , advorlendniîi quôd
Ad digniiatem verô , canonicatum , nul poriionem dispensatus super defectu crtalis, licèt narret so lot
ex eodem concilio, d. c. 12, non admiliiiur nisi qui aunes Uinlùni habere, si postniodùm in vcridcalionc

CD ordine sacro sit iniiialus ,

quem illa dignitas ,
prœ- liilcrarum oonstilerit se plures habere annos quimi
 , ,

179 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 18U

expressit, non propteroa suhicpiitia dici poterit dis- I

ul divinuni officium commode rccitare valeat , quale-

pensntio •
'iiiin isli qui nituiiliir conlraTiuin tencrc ob niis , etc.; et in fine ejusdem supplicalionis, post illa

naturniri ./•sponsalionis, quœ est slrioli jiiris, ac pro- vori)a , eidem oratori couferre , additur, sccnmque super

plcrfta laii'îim valcal qnantiim sonat, ul aliàs diximus, dcfcctu œtatis hujusmodi dispciisare diijnemini, elc.

loqiiunlur sine aliquo fundamenlo ; cùm rêvera , si Et quia, sicut ordinarius non potest dispensare su-
qnis habet majorem ordincm , vel ;inlateni ,
quàni re- per defectu œtatis ordinandi , cap. Dilectiis, de Tem-
quirit prxuenda , seu bcneiiciuni , vel ad aliuin clTe- por. ordinal., ila nec beneficium conferre minori ,
per

ctum, non proplerea débet excludi sed admilli quia , ;

ea quai supra dicta sunt ;
proplerea vacante beneficio,
narrans majorem ordineni, non reecdit à minore, et cujus collatio spécial ad ordinarium , cùm ille non
habens niaiorem celatem non desinit babcre ininorem, possit illud conferre oratori minori , oportet quôd ra-
rap. Conli'iebcitur , de Ilomicid.; cap. Degradalio de tione dispensationis praidictai petatur, ut diclum est

pen. gcniin. ; iu cap. Si pro clericis, col. \, in fin., provisio apostolica , cujus ratione solvuntur jura ca-
vers. Quid de illo, n. 5 , de Pncb. in 6; id. Gonz., merœ aposlolicœ consueta ; unde si beneficii hujus-

n. 99 ; et sic scmper minus conlinetur sub majori , c. modi fructus excédant valorem 24 ducatorum auri de
1, de .'Vrbilr.; I, 6, c. Plus semper , de Reg. jur., eod. eam., solvenda erit etiam annata Annalistis; perindè
1. ; non autem è contrario, niaj'is sub minori, 1. In eo ac si illius coliaiio speclaret simpliciler ad Papam ;

quod plus, ff. de Reg. jur., et qui 70 aiuios natus est, non enim poterit hoc casu beneficium confcrri per
utiquc potest aflirmare se esse in aetate qninqnaginta ordinarium, et dispensatio peli ad partem à Papa ; sed

annornm conslituium, 1. 1, § Si supu.., if. de Verb. ulrumque, scilicèt et provisio et dispensatio unico

oblig., 1. 3, vers. Sed (juia plus, IF. de adim. leg., 1. contexlu , unjcâ supplicaiione , et unicâ buUà con-
Qui concubînam , § i , ff. de Leg. 5, ut pcr Lndovis., ceditur ab ipso Papa.

decis. 230, nuni. 3; et prêter id quod diclum est de Idemque erit, si orator minor fuerit proesentalus ad

contraria dispositiune in futidalione apposilâ, excipi- beneficium simplex de jure patronalùs ;

quia ad illud

lur etiam à pniodictis capellania quoc licèt erecta fue- non poterit, etiamsi fuerit compatronus, vel h.x'res pa-
,

ril in tiluUnn bcncficii ex bonis alicnjus, accedenle tronorum ,

pra'sentari , contra nonnullos conlrarium

conscnsu episcopi potest ex ordinatione fundaloris sentientes ; eâ forsan ratione, quia, ut ait Mar. Ant.
,

dari puero antè primam tonsuram titulo seculari do- Var. resol., lib. i, resol. 4, num. 9, aliàs fuit decisum
nec fiât clericus, qui suo tenipore tenebitur ordinari per Rotam , minorem quatuordecim annorum posse
et fieri clericus, et cùm capax fuerit, et babilis ad obtinere bénéficia simplicia de jurepatronatùs laico-
horas canonicas recitandas cùm id non repugnet
;
rum : cùm de jure communi sufficit , quôd sit major
hujnsmodi fundalioni aucloritale superioris ; non ut scplennio, quùdque concilium Tridentinum intelligen-
antè primam tonsuram illam teneat qiiis in tilolum dum est de simplicibus beneficiis libéra; coUalionis,
beneficii , quod fieri non potest , sed pro eo lempore non autem de jurepatronatùs ; cùm In corrcctoriis sit

non sit beneficium, donec fiât clericus, et ex lune te- facienda restrictio , Jas. in aulh. non licèt, num. G,

nebit eam ut beneficium et in titulum beneficii acce- cum seq. c. de Liber, prœter. Contrarium enim verius
dente colhuione ordinarii ; nisi forsan à principio quo est : nam licèt olim de jiu'C communi minor quatuor-
eam oiuinuit, ipsius ordinarii auctoritas intervenerit, decim annis esset babilis ad obtinenda bénéficia sim-
dummodo in specie ipsius capellania; fundator dispo- plicia : nihilominùs hodiè per nova jura ejusdanj con-
nat quôd ca possit dari puero ante primam tonsuram cilii , sess. 25, cap. 6, de Reform., est inhabilis, ul pcr
litulo seculari; ita idem Gare, part. 1, e. 2 , num. Navar., concil. 11, num. 1 de Praîb. ; Léo in Thés,
50, et in simili infrà dicemus. for. Eccles., par. 2, c?p. 18, n. 14, id Mar. Ant., re-

sol. 112, casu 51, versic In primo fuit rcsolutum, ubi

CAPUT II.
prosequitur quôd, non obslante Rolà Rom., dec. 482,
Praxis ecideni sequitur.
num. 3, in fin., dicente d. concil., babere tantum
Devr-niendo nunc ad praxim petendi huju?modi dis- niodô locum in beneficiis liberis , tamen testatur in
pensalionem , sciendum est quôd illa nnnquàm , aut praxi de contrario; et ita se vidisse observari, et sic
rare, cenceditur ad partem : veluti si minor inhabilis in casu pr.-emisso obtineri dispensaiionemapostolicam
ad bénéficia petat sccum dispensari ut possit quiecum- pro patiente defectum aitalis 14 annorum ad bénéficia
quc beiieîicia ecclesiastica obiincre non obslanle dc- simplicia de jurepatronatùs , sicut etiam hoc teslari

fcctu a;taf.is; sed dalur in provisione , scilicèt , cùm potest universa curia Romana, subdens ibi quôd, cùm
vocat beneficium , et orator est in minori selate con- id concilium loqualur generaliler de beneficio, illius

sfitutns , ac egot proplerea dispensalioue aposlolicâ appellatione venit etiam beneficium de jurepatronatùs,
débet fi Papa petere provisionem illius beneficii su- Vivian, in d. Pr.axi ,
par. 2, 1. 6, cap. 6, n. 8, qui
per qno erit ila dispensandus ; licèt beneficii hujus- num. 9, ait se vidisse plures dispensâtes super asiate

modi coliaiio lune non spectet ad Papam ; boc eiiim ad bénéficia simplicia, eliam jurispalronatùs, cùm es-
casu , in narraiivâ supplicalionis si beneficium fuerit sent novem vel dccem annorum, ex aliqucà causa ra-
simples, dicllur : Stipplical irplur InauHiler S. V. dé- lionabili , nula si clericus pra-sentatus sit ex consan-
volus iUivis orator N. in diiodecimo, vel circa , suœ œta- guineis patronorum, vel sit de compatronis, vel cxaliâ
tis anttG conslitutus ,
qui in litleris ita versatus existit causa : cùm enim non possit ab ordinario ob minorem
 ,

181 MR. IV. DE DISPENS. SUPER IRKEGUL KX DKFECTU .ET.VTIS ET TEMPOUIS. 182
œtatcin institui ob (IcrccUiiu polostalisiii dispciisaïulo, rum, qiia; sapé fnndari soient in partibus Ilispania-
pctcnda eril instilulio et ilispciisalio à Papa, co modo runi, de quibus loquitur Gonzal., gloss. 5, à n. 20. et
quo supra dictum est ; nisi forsan in fuiidalione dicli in propriis tcrminis dispensalionis super defeclu a'ta-
jiirispalroiiatùs cavealur, quôd in illo bencficio possit tisqiialuordecim annorum ad <tblincnd;>s dictas capd-
iiislilui eliani niiiior (piatiiordccim aiinis, ut cliani su- lanias, !(i(pii(iir Rola, dccis. 482, nuni. 5, lu fin., p:u1.
pra diximus. Kt qtiod dicitur de bcneficio jnrispatro- 1, divers., bis verbis : Reservchmil Domini , an ex quo
nalùs, intclligitiir cliani de beneficio, in quo proccdilur non probalur, quod Antonius sil conslilitlus in quarlo-

per viam clectionis, aut alterius cujuscunique prori- dccimo anno, proul requirit concil. Tridentin., sess. '?!'},

siouis, stanle gcnerieà dicti concilii Tridenlini prohi- cap. 5, sed lanlùm in duodechno, ci obslcl diclnm d uci-
hitione, et ob verbuui in eo appositum, obtinere ,
quod liuni- In qua difj'icultale illufitnssimi card'inulcs conijre-

générale est, et inlinit;! signilicat juxla subjectain nia- (jationis sacri concilii Tridcnl. ccusuernnl non obsKire ,

teriam, ut probat Maiidos., in régula 13 canecU., q. 5, die 'i juin 158.").

cl regul. 5, q. 4, Barbes., gloss. 60, nuni. 78. Ac pro pncmissorum corroborationc, ait id. Gonz.,
Nec poterit ordinarius niinnrom hujusniodi praîseu- d. gloss. 5, num. 42, quôd licol fundans capdianiain,
latum instituere sub eondilioue , videlitèt, duiiuuodô nequeat in iliius finidatione adjiceie gravaineii , (piod
laliler pra-senlalus et instiluliis ol)lineat dispensatio- episcopus aul alius superior non se intromitlat in pro-
iiem à snnimo Pontifice, et non aliter ;
quia, sicul nec visionc vel dispositione iliius; aliàs ex nunc, prnut
collatio, ila neque inslitutio (ieri polest sub condiiio- ex lune cassai, revocat, et ammllat dictain fundali)-
ne, Caputaquc, deeis. 298 , nuni. 5, id. Mar. Aut., nem , et tanqiiàm pro non fadâ et conslilulà l!;d)( ri

d. rcsol. 112, easu 4. vult, et onincs iliius fruclus et rodditus converti in

Benè lanien admisil Romance curicc stylus, ut possit aliud opus pium, etc., atlamen talis conditio est con-
iiiinor, vel aliàs inliabilis pra^sentari sub expressà con- tra natiiram bcneficii ; et nemo polest facere, quin
dilione impelrandi à summo Pontifice dispensationom, jura desuper constituta in sua fundalione, locum lia-

vcl super œtate , vel eiiain super aliis in fiuidaiionc beant; aliter enim dicendum est de capellaniis, que
requisilis; nec propterea ila pricsenlans privatur eà sine alicujus superioris auclorilale fundat;-.' sunt proul
;

vice facultate pricseulaiuli , eô quôd scieiiter pnieseii- dicitur de legaiis piis, seu missarum celebraiionibu.',
laverit indignum et iiibabilem ; ratio est quia, cùni qu;e eiiam minori qiiatuordecim annoruiu coiifciri
prccscnlaiio fuit fada cum decrcto impelrandi diclam possunt absque alià disponsatioiic ; nisi loi té illa iuc-
dispensalionem ,
polerunt patroni , durante lempore rint consuela coiiferri in tilidum pcrpetunm sinq)li-
ad pro^scnlanduni, bujusmodi dispensatione non ob- cis beneficiiecclesiastici, quia tune omninô requiiilur
lentâ, de fiovo, saltem cumulando, prresentare; et sic dispensatio, sive super defeclu aîlaiis , sive raiiono
stante dicta condilione , non privantur supra dicta fa- pluralilatis, aut alterius incompatibilitatis, proiit sty-
cultate ; sicut neque propterea dcvoluiio fiet ad alios, lus curia^ servat.
nisi elapso diclo tempore, de quo stylo, et praxi testa- i

Hic tamen te monitnm volo quod cùm ad sodem

,

lur Vivian., d. c. 6, nuni. 19. !

apostolicam babendus est recursus per oralorcm mi-

Vendicant sibi tamcn pra-missa locum in lis bencfi- norem qui ad beneficium jurispatronaiùs ecclesiaslici
Ciis ecdesiasticis, quic omnia eorum requisila habcnt, pncsentalusfuit et ob dcfeclum a'talis polit secuin
,

ot aliàs diximus ; secùs enim , ctiani circa hanc pra- dispensari , si vacatio supradicti bencficii occurrorit
.\im, dicendum est de aliis, veluti capellaniis, quaî in aliquo ex mensibus roservalis, conlingorc posset
ut pliuirnùm fnndari soient absque episcopi, sive al- quod Papa non ipsi oratori minori, sed alleri prout
,

terius superioris auctoritate; nam licèt ilke sinl per- ci placuerit, diclum beneficium conférât, sicul plmiès
pétua; , sicut alia bénéficia ecdesiastica , babeantque vidimus, licèt orator asserat se ab iliius patronis infra
caetera requisita, non tamen dicuntur benedcia ecde- légitima lempora pr^sentatum quia otsi régula rosor-
;

siastica , cù.n sint erecla auctoritate privalà , veluti vatoria cancellarine, sive qua^libot alia cnnslilutio, non
laicali leslatoris, qui rationc sui patrimonii , cas con- comprobendal in suà reser\ aliono bénéficia jiuispatro-
siituit sine auctoritate ordinarià , vel delegatà ,
jnxta nalûs laicorum,ut inler cacteros firmavii Lapus, alleg.
ea qua; notantur in cap. Dilectus, de Jurepatron., 48, num. 6, ubi ampliat proccderc, eliam siantibus il-

quamvis ipse testator disposuisset, ut adveuicnle va- lis goiioralibtis vorbis, videlicèt , cid cnJHxcumquc col-
cationeprccsentelur sacerdos, qui ex famiiià siuà repe- lutioneni, provisioncm, eleclionem, prœsenlalionem vcl
,

rirelur in saoerdolio ; ad quod facil optimum consil. quamvis aliam disposilionem, .Mandos., reg. 1 , q. 10,
Navar., 5 de Prxb., quod qnidem in tantiim proccdit, num. 2, Gonz., gloss. 8, sub n.2, vers. El in terniinis
etiamsi fundator fuerit episcopus ,
qui fundavit , non noslra; rcqulo", atlamen secùs dicendum esl qiioad
,

episcopali auctoritalc, sed privatà, et comnuini laico- jiispatroualùs ecclesiaslicum quia illud coiiqirclion-
;

rum ;
quia poterat uli l)Onis patrimonialibiis , id. Xa- dilur sub quâcumque reservatione ; ratio autcni est
var. consil. 7, eod. lit., elsir, cùm non sint be.':clicia quia buic juris palronalùs facile pra-judicalur , caj^.
ecdesiastica, non erit super defeclii rctatis, aut aliqiio Cinn dileclus, de Jurcpatr., et cap. Dileclus, de Offic.
modo, ex illorum causa , pelenda dispensatio; sicul log., qui text. quoti.liè in proposito rccitantur, ab of-
pliirics rcspousum audivi per ipsos datariic apostolica; ficialilnis datariie apostolicm; unde persolam sinipli-
officiales, prccscrtim in c»Mbus liujnsmodi cnpellania- ccm collalioncm faclam à P.ipà de hoc bencficio, ccn-
 ,

183 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 184

sctur dero<^atiim juripatronalAs occlesiaslico , ciiani

|l tut.; Corne, cons. 179, incip. ex puncto, coll. 2,

absqiic alià cxpressâ ilorogatione; imô ncque opiis est

vol. 5, vers. Prœterea, ubi loquens de bâc dictione,

aliquani de co ficri in lillciis mentionem, Cassad., de- dicit, quùd illa rcfertur ad niodicum Icmpus, et quôd
cis. 4, num. 2, de JurcpatronaUls ; Gare, de Benef., tempus trium annorum potest censeri modicum re-
part. 5, capilulo primo, luim. 552. speclu quinquaginla itaRedoan., deReb. eccles. non
Quia vero diclum est supra dispeiisalioncm super alicn., rubr. quomodb dicafur modicum. Imù
Quid et

del'ectu itiatis hujusniodi ad bemliciuui obtiiiendum, nec hodiè attenditur quod adverlit Mandos. in Glos.
,

non dari à summo Ponlilice , nisi in ipsâ provisione And. cum., § Volentes, vers. Circa, ubi ail non esse
visum lanien fuit interdùm, illamad parleni, subreplitium rescriplum, si in undecimo anno con-
Leneficii;
absquc aliquà provisione concedi , sed tanlumniodô
stitutus, asserat se in duodecimo, et sic propter banc
et
Citramontanis, et quandùque pro abis personis ncc ,
dictionem vel circa, non potest impugnari inipetralio

siiic niaximis favoribus ; et tune sub sequenti formula, 'beneficii , vel alla gratia , etiam si orator sil iu unde-

videlicèt :
cimo anno constitutus sed tantummodo quandù inter-

Beatissime Paler , supplicat liumililer S. V. dévolus i

cedit favor, seu commendatio alicujus principis vel

partibus verô Poloniic vidimus etiam

'

orator N. quateniis sibi qui in undecimo sitœ œta- cardiua/is. In

j7/i!<s ,

anno coiistitutus existil, spccialem gratiam facicndo, concedi prœdictam dispcnsationem partipi ad relincn-
tis

ctnn ipso oratore, ut defectu œlatis hujnsmodi non ob-

dum plures cauonicatus, et alla bénéficia incompaiibi-

stanle, quœcumque, et qualiacumque bénéficia ecclesia- lia.Nam veriusesl, quod Mandos., loc. cit., prosequi-

unam prœben- tur, nempè per banc dictionem, non fieri extensioncm
stica simplicia, ac timim canonicatum, et

dam alicujus cathcdralis, seu collegialœ ecclesiœ , si sibi ultra sex nienses ad plus, arg. text. in d. 1. Non tan-
tiim et ibi GIoss., in verb. Semestre iï. de Excuss.
aliàs canonicc conferantur, aut ipse eligalur, prœsenlc- , ,

assumatur ad illa, et inslituatur in eisdem, tut., et dicil Rebuff. in suâ Praxi benef., lit. de Dis;*/,
tur, aut aliàs

recipere et retinere, necnon quascumque pensiones annuas ralione .lelalis, vers. Seu circa , num. 4, quùd dictio

super quorumcumque beneficiorurn ecclesiasticorum fru-

bœc intelligi potest de duobus, tribus, qua(uor, vel

clibus, etiam diitribuliunibus quotidianis sibi , eliani ca- quinque, aut ad summum sex mensibus ; et verè juxta

iionicè reservundas et assignandas, percipere, exigere et

etiam currentem praxim importai sex lantîim menses,
qualenùs dictio bœc admilteretur, babilà tamen ra-
levare, ac in suas tisus et ntilitatem convertere libéré et

licite valeat, dispensare dignemini de gratiâ speciali. Non lione ad expressionem quantitatis annorum ; unde ita

obstantibus defectu œtalis Imjusmodi , aliisque constitutio- erit de illâ circa hoc judicandum, sicul quando verbi ,

nibus et ordimitionious apostol., ac ctiani in synodalibus gralià , narralur resignantem suum bencficium illud

et provinciidibus, et in quibuscumque conciliis gencrali- possedisse per quinque annos, vel circa, quo casu suf-

bus tel spccialibus cdilis tel edcndis, necnon ecclesiarum ficit verificare, quùd possedit per quatuor annos, cum
in quibus^ elc, etiam juramenlo, etc., statiitis, etc., ut dimidio, Menoch., dexVrbitr., 1. 2, casu 46, n. li. Rota

in formula supplicationis dispensationis pro bigamo.

in unàMeliten. parocbialis, 2 junii, loo2, coram Ca-

Et cum absolutione à censuris ad effectum , etc. Et putaque, in quâ fuit diclum, quùd, cùm testes dicant

qubd alicc dicti oratoris dispensaliones habeantur pro ex- à lot annis vel circa. Rota por illam dictionem, vd
exprimi possint in circa, toUit sex nienses, cad. Rot., decis. 21)7, lib. 2,
pressis, seu in loto, vel in parle littc-

ris. Et dispcnsatione ad supradicta omnia pi-o eodem part. 3, divers., n. 1, ubi de setate narratâ in coadju-

oratore, aliisque prœmissis, nt supra in forma graliosà, toriâ pro coadjuto sexaginta annorum , vel circa, so-

latissimè extendendis et quod prœmissorum omnium, et lùm lollilur dimidius annus, nt per Gare, p. 11, c. 5,
;

singulorum, etc., fieri possiî in litleris.

n. 49, qui, n. 50, ait quùd si aliàs diceretur, quùd il-

El ex supradicta formula, aliisque prasmissis, con- lud possedit per quinque annos, vel quùd illud oblinct

stat, praxim esse explicandi praîcisam oratoris œta- à quinque annis, sine dictione, vel circa, deberet illud

lem , aliàs enini non admittilur supplicalio quia ab tempus intégré veriûcari.
;

octo vel novem annis circa rare conccditur ista dispen- Quùd si bencficium, quod à minore impetralur, an-
sa tio.
nexum babeat presb\ teraiûs ordinem, addilur decre-
Est prœterea advertendum pro lis qui non benè cal- tum qubd orator cîim primian ad icluiem Icgitimam
, ,

lent banc praxim, quùd illa dictio vel circa primo loco ordinem qucmcumque sacrum suscipicndi, pcrvenerit
allata , non semper admiuitur in supplicatione; sed proximis inde temporibus, ordin^'m quem œtas postulave-
)

distincte exprimendnm est in eâ oralorem toi aunos, rit, videlicèt subdiuconatns, diaconatus et prcsbiitcralus,

mcnscs suae œtalis babere, propter fraudes, quic suscipere omninb tencatur, alioquin, co deficienle in qui-
et toi

circa talem expressionem committi soient ; cl qualcnùs buslibet temporibus prœdictis, bencficium ipsum vacare

aliquando admilteretur ,
prout ego pluriès vidi , ipsa censeatur eo ipso.

tàm in bis dispensationibus quàni in quibuscumque In canonicatibus autem aliisque beneficiis pcrsona-
,

aliis concessionibns, in quibus oportet lieri menlionem lem residentiani, vel aliquod munus personale requi-

de œiate cum istâ dictione, non est attendenda illa rentibus addilur, ut intérim eisdem canonicatui , et prœ-

dociorum explicatio, nempè, quôd minimum cl modi- bendœ, ne debilis fraudentur obsequiis, per substitutuni,

cum dicitur altenlâ quaiilale rei , secundijm judicis seu sacerdotem idoneum ab ordinano loci , seu capitula

arbitrium, juxta tcxtuni in 1. Legilimos, iï. de Legit. dictœ Ecclesiœ approbanaum, deservire possit, et teneatur.
 .

185 LIB. IV. DE BISPENS. SUPER IRREGUL. EX DEFECTU iETATIS ET TEMPORIS. 186
QimiKloqiic cliain ex oflicio , canccllaria in hiijus- quôd orator ad œtatcm jam legitimam pcr-
ellluxerit,

modi [irovisionibiis addil claiisulain : Volumus aiUcin, vencrit licèt in ipsis lilteris non dcbeat dari dispcn-
,

(juha canonicalus , et prœbenda liujiismodi dcbitis pro- salio cùm verè illa non sit necessaria nihilominùs
,
,

ptereu )ion defraudenlitr obseqtiiis , sed corum congrue de utroquc tempore in ipsis lilteris, secundùm con-
supporlenlur onera consuela : et sic scrvalum fuit, cùm suelum slylum mcnlio liabcnda eril, cxempli gralià :

vacàssel priinicoriatus liujus Eccicsiic Neapolilan. de Nupcr vacante perpétua capcllauià N. de jurepatrona-
jiircpatroiiatùs laiconiin , videlicct familiio de Jaiiiia- tùs clericorum vcl sub aliis verbis, q<iibus canccllaria
(

rio, ad qucm fuit prx-senlatus D. Aloysius ViiiceiUius Aposlolicâ in simili jurepalronatîis ulilur, etc.) ad il-

de Jauuario palritius Ncapolitaïuis, qui cùm csset in lam sic vacantem, N. qui tune dccimum tertium suœ
vigesinio tanlùm suce tctalis anno constitutus, diclus- œtatis annum atiitujebat, etc., prœsenlatus fuit; et in
que priniiccrialus, prcsbylcralùs ordineni anncxum disposilivà prosequilur : Nos volentes cumdem N. as-
liabei'ct, lillcras piovisiouis, scu instituliuiiis à siunnio serentcm se in œtale légitima de prœsenti constitutum
Pontifice obtinuit, ut defectu aplatis hujusmodi non exislere, etc.
obslanlediclumpriniiceriatumrclinerc possel;cuni su- Mirabilur lanion quis fortassè hîc Ad quid
: isia lil-
pradicto decrcto : Volumus autem, ut cùm pr'miùm, etc., lerarimi aposlolicarum cxpcdilio, cùm jam intérim
cujus vigore ordinariiis ad consuela munia subeunda, idem orator lpgitim;ie aplatis efleclus sit ad idem he-
ob niinorem œlatcni hujusmodi depulavil priuium ,
nclicium asscqucndum? Responsio tamen ,
quGC con-
canonicum ex ordinc presijylcrorum, cjusdcm Eccic- lemnenda non est, desumitur eliam ex notorio stylo
siic , addito etiam supradicto alio dccrelo , videlicèl, ca!icellari;ic Aposlolicœ, qufc omninô tenet , oratori
Qubdque dictus Aloysius Yhicentius cum primùm ad œla- praîdicto dandas esse supradiclas litteras; quandoqui-
tem, etc. Hoc insuper in eisdem lilteris adjccto, ut dcm per appositionem manùs summi Poiililicis, alleri
ultra vacalioncm ob non promotioncm supradictam, non rcmanet facullas providcndi scu invcstiendi de
ad reslitutionem fructuum per eum perceptorum obli- diclo Lcneficio, ex vi hujusmodi manûs apposiiionis
gatus existeret , sub datum Ronue sexto idus martii in necessaria tune ejusdem summi Ponlificis collatio-
1628. ne , rcspeclu pelit;e dispensationis ;
quie licèt modo
Qui quidem orator,licèt stantibus prxmissis po- cessel ob supervenientiam logilima; aîialis, nihilomi-
tuissct se promoveri facere ad pr.cscriptum supradi- nùs etiam ex eo ,
quôd agitur de beneficio jurispalro-
cli decreli, nihilominùs poslmodùm ab eodem summo nalùs ecclesiastici , illud propter praîmissa rcmaneat
Ponlilice obtinuit secum dispensari , ut si , et quando affeclum ,
pro quo facit quod Iradil Gonzal., ad reg.
unus annus lantùm de œtale légitima , ad id à sacio S, cancell. Gloss., num. 23, quamvis aliàs dicendum
concilio Tridentino rcquisilâ, defecerit, defectu hu- csset de beneficio jurispatronatùs laicalis, quod per
jusmodi non obstanle ad sacrum presbyteratûs ordi- dicta;manùs apposiiionem minime remanebit aflc-

nem promoveri valeret. Ac insuper , cùm pro parte ctum, teste eodem Gonzal. d. Gloss., num. 64, licèt

ejusdem oratoris fuisset Sanctilati sua) exposiluin, me non lateat ipsam cancellariam pluriès conlrarium
canonicatus et pra;bendas in Ecclesià Neapolilan. pro lenuisse, perrationem desuper allalam.
lemporc oblinentes, indulto ulendi mitrà à sede Apo- Non est autem omiltendum quôd si orator infra
stolicà eis concesso, duramodô in a'iatc triginta an- tempus in prœdiclo decrelo, seu forsan in fundaiione,
noriini constituti existant, gaudere ;
primicerialujjique aul aliàs ex slatuto, seu quomodolibet prœscriplum
obtincnlem, qui primus in ordiiie presbylerali exislit, non posset ad illos ordines promoveri, ne collatio
juxla Riluale romanum , ac etiam ex anliquâ consue- sibi facta evanescat per illius lapsum, petere polesl,
tudino, archiepiscopo Neapolitan. soicmniler cele- antequàm id tempus labatur, prorogaiionem ad se
branti assistere consuevisse , dictumque oratorcm de promoveri faciendum, qua; concedi consuevit ad
nobili génère procreatum esse , eique nuper primice- aliud tempus D. datario benè visum; et hujusmodi
riatum hujusmodi aposlolicâ auctorilate coUalum fuis- prorogationes sunt admodùm in Rom. curià fréquen-
se, et, posscssionesubscculà, archiepiscopo celebranti tes
cum mitrà , ob dcfectum iclatis triginta aimorum hu- Quôd si tempus prœdictum jam fuerit elapsum ,
pe-
jusmodi assistere non posse ,
piout cieteri dictie tenda erit nova gratia , scilicet restitulionis adversùs
Ecclcsia; canonici assislunt, eidem oratori, ex volo lapsum temporis ad suscipiendum ordines ; et expri-
congregationis cardinalium ritibus ecclcsiasticis prœ- niendum in cà est an fructus pcrceperil; quia si ila

posilorum , ut cliam si irigcsinmm suie a'ialis annum est,cùm illos non fecerit suos, débet super illis com-
iiondùm attigerit, in omnibus dictLC Ecclcsiae funclio- poncrc cum D. dalario, ut aliàs dictum est. Et insuper
nibus, ac proccssionibus, niilrà uti valeret, etc., in- addilur consuela clausula praservativa juris lerlii, sci-

dultum fuit sub dat. Roma; apud Sanctum Pctrum sub licet : Dummodb tempore datœ prœsentium , ob lapsum
annulo Piscatoris, die il martii 1654. temporis hujusmodi , non sit alicui indicta capellania

Est Ycrô notandum quôd licèt minor, tempore prœ- specialiter jus quœsituvi.
sentalioiiis ad beneficium jurispatronatùs, supplicavc- Quo verô ad pensiones obtinendas non requirilur ,

rit summo PontiGci, pro inslilulione cum opportunà eadem œtas quai ad beneficium scilicet qualuorde-
, ,

dispensatione, si tamcn à signaturà supi»licationis us- cim annorum ex diclo concil. Tridejit., scss. 25, cap.
que ad icmpus confcctionis litterarura, tanlum tempus G ,
quia cùm circa hoc iiiliil fuerit in co cxprossum ,
 ,, ,
,

i87 PUWIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 188

cominunis jm-oiU crat gatioriis aul resiitutionis ad suscipiendnm hujusmodi

rcmanct id disposilioni juris ,

dunlaxal de bcneficiis; gradum ut supra diclum est. Nam voluit Julius Ii[
antc conciliiim, quod loquitur
,
,

niliil innovât quoad pcnsionem et iia décla- fcl. record., circa cos qui in Rom. Cnrià extorquent
et sic ;

rasse sacrani congregaiionem ipsius concilii, cl in insignia doctoratùs ab aliis ,

quàm excellontissimis
l>raxi servari , teslalur Gonzal. ,
gloss. 5 , § 5 ,
sub DD. advocalis consistorialibus , et assumereniur ad

iiiun. 20. gradum doctoratùs in utroque seu altero juriuin , as-

Sicpè occidit in Romanâ curiâ, peli dispcnsalionem sumptioncs ac crcationcs doctorum,ac insigniiiui

"iro minori ad canonicalum et pnebciidam l'>(lcsi;c doctoralium traditioncs cum inde sccutis, irritas et

calliedralis; ignoraliir tanien, qucni ordinem lUi re- inanes censeri , ac ncmini suflragari , ac si nulliler

qnirant, ac propterea ne retardetur expeditio lillera- assumpti pro non doctoribus haberi; prout in suâ

iiiin dalur decrcliun, qubd orator, citm primitm 22 snœ constitutone, quoc incipit, Ciim sicut , sub dat. Uom;e

œUilis anmim attigerit, ad subdiaconatûs ordhiem, et si apud S. Petrum, sub animlo Piscatoris, die G februa-
canonicatus et prœbenda prœdicti , alios ordines reqtii- rii 1352, ponlificalùs sui anno secundo.

rant, adillos, œlale legi4imâ sibi suffraganle, in tune Id ipsum fuit in sacro Rotce auditorio delerminatum

proximè successive futinis temporibus à jure stalulis, se in unâ Romanâ juris doctorandi in quà causa diligenter
promoveri facere omninb Icneatur ; alioquin prœsens gra- discussâ, fuit diclum cessare super hoc omiicm difli-

tta nulla sit ; ipsique canonicatus et prœbenda vacent eo

cultatem ex posteriore privilegio concesso per Six-

ipso; ubi tamen in catholicâ Ecclesià non est forte fa- lum V, supradictis DD. advocalis , sub dat. 7 kal.

da dislinclio prscbendarum , sacrum ordinem requi- septembris 1587, cum derogatione reguloc de jure

reniium, neque sacri ordines singnlis ejusdem Eccle- quocsito et cum clausulâ Quorum teno-
non tollendo ,
;

siai canonicatibus et prœbcndis c,\ pr;iosoriplo dicli res ,

quam procul dubio revocatum censelur pri-
per
concilii adhuc designali exislunt, lit in sess. 24, cap. vilcgium dominorum protonotariorum, ut ex Serapli.,

13, ibi : In omnibus verb Erclesiis catlicdralibus omncs decis. 1271.

canonicatus et portiones habeant annexum ordinem pre- Quod quidem jam ipsa praxis comprobat ; namque
sbijterii, diaconalùs, vel subdiaconatûs, etc., vel, si for- Papa privilégia prolonotariatûs nunquàm concedit

san ex aliquo staluto, sen fundatione aut coiisuetudine, nisi cum clausulâ : Et citra facultates legitimandi, ad

vel aliàs nuUuni ordinem sacrum annexum babeant gradus promovendi , ac notarios creandi, aliaque simi-

cùm propterea non requiratur dispensaiio, débet de lia privilégia, eisdem notariis de numéro participantium

hoc fieri mentio in supplicatione et in littcris. concesstt, sen prœtensa, quibus nullibiuti l'rt/cas ,
prou*

Priclerea servatur, ubi orator fiiisset dignilate , seii formula litlerarum protonolarialûs, quam apposui lib.

alio bencficio, gradimi aliquem requircnte , proviBus 5, cap. G, num. .SO.

ac tompore collationis non esset gradualus , et pro- Ad prœmissorum corroborationem, de mandate fe-

pterea apponerelur decretum, quôd infra annura , vel lic. recordation. Urbani Papœ VIII, emanavit edictum

aliud tcmpus, gradum doctoratùs vel licentiaturpc, in Urbe, tenoris sequeniis, videlicet :

aut alios suscipere teneretur ; alioquin collatio ipsa

EDITTO.
seu alia gratia nulla esset eo ipso : tune circa hoc
Oclaviano raggi protonotario Apostolico delF una , et
idem est in praxi, quod in aliis supradictis casibus, in
l'altra signaiura refereudario , et délia caméra apo-
quibus dalur etiam prorogatio etreslitulio adversùs de-
slolica auditorc générale.
cretum hujusmodi cum supradictis clausulis et dccretis.

Hic auteni , saltem per transitum , videamus circa Essendo sfato provislo altre volte da Sommi Pontefi-

luijnsmodi decretum susceptionis gradùs docloratûs ci, per ovviare à molti inconvenienti, clie nasccvano, cite

in provisionibus apost. apposilum, qnid in praxi ser- in Roma, et suo distrello nessuno possa essere addolto-

vaiidum quando Papœ narratur oralorem non esse rato in Icgge , ô canoni da altri , clie dal collegio de
,

graduatum, prout dignitatis, aut aliàs beneficii quali- Signori avvocati Consistoriali , et del tutto espcditone

tas illum rcquirit tempore provisionis. Ipsius quidcm privilegii à favore d'esso collegio , cou le pêne alli con-

ténor talis adjici consuevit per rcvisores dalariœ traventori , contenute in essi ; quali ultimamcnte sono

apost. nempe Et cum : décréta ,

qubd orator infra sex stati confirmati dalla felice mem. di Clémente Ottavo,

menses (quandoquc verô infra annuni) à data prœsen- causa cognita, et con decisionc Rotale. Et perche s'in-

tium computandos ,
gradum magi'iterii in llieologià, scu tende , cite non oslante detti privilegii , alcuni ardiscono
doctoratùs vel Ucentialurœ in utroque jure , vel saltem in addottorare, et quel clie è peggio, ancora quclti clie dalC-

decretis,inaliquâuniversitate, iibistudium générale viget, isl .-"') Collegio, corne non idonei , sono reprovati , Perb
prœvio rigoroso examine, suscipere, et ad illum promoveri d'ordine espresso di N. S. datoci à bocca, per il présente
realiter et cum effectu leneatur; aliàs prœsens gralia, ac publico editto comandiamo espressamente clie nesstaw ,

inde seciita quœcumque ei minime suffragentnr ipseque , sotto qualsivoglia pretesto, et privilegio ardisca creare,

archi diaconalùs vacarc censeatur eo ipso. et far dollori in legge , b canoni contro la forma di detti

Ccrtum estenin) ,
quôd si dictus orator non satis- privilegii, sollo pena, ollre la scommunica , et altre con-
faciat ad unguem buic decrclo , bencficium vacat , et tenute in essi di scudi mille ctoro in oro per cias'-Jieduna
potest à quocumque, si ita ille qualificatus sit, impe- volta d'applicarsi ipso facto alla caméra Apostolica , m
trari ; nisi eidem oratori succurratur per viam proro- ciiso di contravenlionc , et dcll' essilio da Koma, et altre
 ,,,

189 LIB. IV. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX DEFECTII ^TATIS ET TEMPORIS. 190

pêne corporali, ad arbitrio no.slro. Dkli'wratido, cite ncW \ liujusniodi gradiim, dignilalcs, aliaquc bénéficia eccle-

islesse pêne incorrcranuo iiuelli , clie si furanno dollori, siastica ass.'qui, sallem ex privilegio conccsso excel-
|

et i lestimonii, che intervcrranno in simili dutlorati, et li lenlissinio duci Sforlia, quod dicilurinnili concessioni

notari , et seyretarii , che se ne rogarunno ,

oltre le pêne diversorum summorum ponlificum, neiupè Pauli lil,

sodelte , incorreranno uella pena del f<dso. Dicliimtmdo quod fuit confirmalum à Grcgorio XIII el Sixlo Y; al-
ancora nulli per il présente edillo tiiti li privilegi de dut- tamen pr;ediclo Urbano fuit leclum privilegium quod-
torali , che dulla délia confirmalione di Clemenli Oitavo dam doctoralùs, à supradicto duce concessum, quod

sino al présente saranno slali concessi du allri, che dal eral tenoiis seipientis, videlicet :

coUegio sodelto , et questi addollerati doph detla confir- In Christi nomine. Amen. N. de comitibus Sforlia sa-

matione , non possino essercitare /'

officio di dottore , ne cri Bomani imperii princeps, dux Signiœ, princeps Val-
farsi chiamare tali sollo pena del falso. Yolendo che lis Montanœ, comes Dci gratiù Sanclœ Florœ, marchio
quelli s'intendano incorsi in detla pena , che passati Ire Proceni, et eques ordiniim Galliarum régis Chrislianis- l

(jiorni dopb la pnblicatione del présente editto conlrover- simi.

ranno. El accib non si possa in alcnn tempo pretcndere Universis el singnlis prœsentes lilteras visuris , lectu-

ignoranza del prœsente editto, comandiamo, che ciascun ris et audiluris , salutem omne gaudium. ?ioveiitis
et

nolaro ne debbia tenerc una copia alfissa ncl suo officio quod fel. record. Paiilus Papa III, per lilteras desuper
sotlo le pêne predette. Dalla in Roma ,
quœsto di "i di concessas, ac sub plumbo expcditas, sub dut. liomœapud
luglio 1640. Sanclum Pelrum, anno dominicœ Incarnalionis 1533 ,
Ollaviano raggi audilore délia caméra.
mensis rnaii, ponlificatûs sui anno quinio , nobis et cœ-
SaïUi Florido nolaro decaiio.
tp.ris omnibus de familià ac prosapià Sfortiœ, amplam,
Publicatuni i julii 16i0.
liberam ac omnimodam facullutem , cl licentiam conces-
Supradiclum edictum fuit reiiovalum ctiani ab il- sil, doctores in jure canonico cl civili creandi, ac solem-

luslrissimo Domino Odoardo Yecchiarello ejusdem ca- niter ordinandi, el quos benemerilos, dignos et sufficien-

meroc audilore , sub die lerlià nnvembris 1654, de tes, ac idoneos reperircmus, ad doctoralùs gradum, rc-
mandato fel. record. Iniioccnlii Papaî X. cipiendi, declarandi el pronuntiundi, aliaque faciendi in
Cùm igitur ex supradictis salis conslel , demplam prœmissis nccessaria et opportuna, prout in diclis litlcris

esse omnibus aliis facidlalem ad gradus promovendi plenè continelur, quœ fuerunt confirmcitœ à fel. record.
proinde dicendum est, ad bénéficia ecclesiastica assc- Gregorio XIII et Sixlo V ; chmque illuslr. D. -S'. N.
quenda , neminem posse sic promoveri , nisi à supra- vir, scienlià, moribus,ingenio, doclrinâ, sludiisque prœ-
dictis domiuis advocalis cousistoiialibus in Urbo prae- clarm, qui asdduis vigiliis, mullis abhiiic annis, juri ca-

diclà, quod quidem slatulum etiain est per fel. record. nonico et civili operam impendit laboriosam, suorumque
Pium V, in suà conslilulione, qu:e incipit, Qunmvis laborum prœmium assequi cupicns, doctoralùs gradum ,

à Sede Apostolicâ; cùm enim ille accepissel nonnullos et insi/jnia in utroquc jure humiliter à nobis sibi conccdi
comités Palatines et diverses alios, pr;i;te\lu faculla- postulavil, el propterea illuslr. el excell. D. N. illumco-
tum, sibi à Ronianis ponlificibus, et à Sede Apostoli- ram nobis prœsentaveril per rigorosnm el Iremebundum
câ concessarum, quamplurinios, tam laicos quàm cle- examen ab illuslr. et excell. D. N. N., in hoc casu lo-

ricos tam jure civili quàm canonico et theologià

, cum tenenle, idonenm reperlum ; et ideb ad insignem do-
nuUo aut non debilo examine procvio, indoctos et in- ctoralùs lauream promoveri posse , tiobis alleslanle. Ka
habiles , doctores , liccnliatos et magistros créasse et propler infra scripta puncta illi assignata videlicet in ca-
promovisse, uli ad dignitales , c.X'l(!raque bénéficia nonico. c. Sanè, de foro comp., el in civili, l. .Mandat! ,

ecclesiastica faciliùs assunieret,tur, et de eis provide- c. Maiid., ila miro ordine ac mcthodo recitavil , conli-

rentur, in animarum suaruni jacturam, et quampluri- nuando rubricas, texius clividendo, nolabilia coUigemlo ,

morum scandalum omnia , el singula , facultales , et casus figurando , ditbitalioncs solvendo , doctorum dicta
indulia eisdem comitibus , ac etiam (piibusvis officia- reassnmendo, et argv.menlis acutè, et subtiliter respon-
lium Roraanai Curiac colicgiis , singulisqiie aliis per- dcndo, adcb docte se habuit, quod fuit à nobis, et supra-
sonis cujuscumque status, gradùs, ordinis, et pra;emi- dictis in utroque jure saOiciens et idoneus judicalus. Et
nentiae existenlibus, ad docloraiûs, licentialura; et ob id unanimiter, concordiler, pari voto, ncmine pcniiits
magislerii gradum promovendi per quoscumqne Ro- discrepanle, vivâ voce, vivisque suffragiis, jure et mcrilb
nianos ponlifices pncdeccssores sues quomodolibet approbalus. ?ios igilur N. Sfonia, considcralis scienlià.

concessa et conlirmata cl innovaia revocavit, cessavit moribus el virlnte quibus eiimdem D. y. allissimus illu-

et annullavit , ac decrelis concil. Trid. inbx'rendo stravit; prœcedenle fidei calhoUcœ professione, ac jura-
decrevit et declaravit, eos qui à comitibus et aliis mento ab eo prœsliloin manibus nostris, auclorilale apo-

praefatis promoti fuerunt, quoad dignitales, c;ictera- stolicâ, et etiam imperiali, qvà fungimur ordinarià, eum-
que bénéficia ecclesiasiica , nullà gradùs pra'rogalivà dcm D. N. dignum, sufficicnlem, cl idonrum, oc bcne-
frui , et gaudere posse, vcl debere. Sub dat. Romaïi merilum jndicavimus, ciquc juris ulriusque doctoralùs
apud S. Pelrum 1568, kal. junii, ponlificalùs sui an- insignia assumenda et recipienda fore et esse, pronun-
no tertio. tiamus cl dcclaramus, acipsum iu ulroquc jure doclorem
Quare, supradictis sic stantibus, licèt nonnulli cu- fecinms, creaviinus, el solemniter ordinavimus ; ila qub-
rialiura tenuerint posse nibilominùs sic promotos ad in futurnm omnibus et sinqulis privilegiis , immunitalid
 ,
,

191 PRAXIS DISPENSATIONIIM APOSTOLICARUM 192

bus, cxcwptiotiihun, lihertatibus ,

favor'fbus, graliis, in- Sod ne quis mirelur cur plerùmquc in supradictis

duUh, tliijiiildlihns, et prœeniinentiis, (inibus (du docto- aliisquo siniilibus casibus, pelalur spécifiée in suppli-

res et uiagixtri de jure vei consuetudine, aut aliàs utun- cationibus dispensatio, de illà tamen nuUa fiai meuiio
tiir, potiuniur etgaudent, ac uli, potiri et gaiidere soient, in lilleris apostolicis, supradiclasgraliasconcernenles,

debenl et possunt vcl uiiqnàm polucrunt, ipse quoque D. scire oportet quùd eliani secundùm slyluni cl praxim
N. doclor crealus ittalur, potiulurct gaudcat, acuti, po- datarix* et cancellaria; Apostolicœ, inter esteras gra-

tiri et gaudere possil et viileat. Dantes iimtper , et con- lias aposlolicas, qiKC iude émanant, adsunt dispensa-
cedentes sibi ticentiam , liberainque facultalcm et auclo- tio et indultum, qui quidem termini satis inter se di-

rilatem glossandi , consulcudi , interpretaudi , et magi- versi sunt; nam dispensatio dalur in lîis qu;ie sunt

stralcm catliedram asccndcndi pro e.jus tibito voluntatis. contra juris comnumis disposiiionem , ut palet ex
Ilis sic peructis, prœdictus D. JV. cotisidcrans qubd ad ipsius dispensationis definilione, scilicet quôd sil juris

perfecliouem cujuslibet Intmani actùs, finis conyruits ap- commuuis relaxaiio, et lune necessariù ad illius vali-

pctendus est, per quem apparent principium et médium ditatem summus Ponlifex utitur verbo, Dispensamus,
apte prœcessisse , solita doctoratûs iusignia sibi dari et nisi essemus in illis casibus in quibus régula cancella-
couccdi liumiliter postulavit ; cui Iwueslœ petitioni an- riainon obstante, seu quodam invcterato stylo, sufficit
nuentes , ipsum in cathedra collocandum , eique libros Papaî ad aliquid disponendum ad alicujus favorem
clauses, mox et apertos in manibus dandos , et digito contra, absque eoquôd utatur verbo, Dispensamus.
annulant pro desponsatione , et capiti biretum pro coro- Atverô, ubi non disponitur contra jus commune,
7ià imponendum per illustrem et excellentcm D. N. prœ- non cadit dispensatio; exeniplum erit inter alia, ut

dictum cjus promotorem fraterno osculo muuiendum, ad hic : nam Papa, providendo minori quatuordecim an-
laudem et gloriam omnipotenlis Dei, Deiparœque Virgi- nis de simplici bcueficio, non dicitur disponere contra
tiis Mariœ, et sanctorum omnium. In quorum omnium concilium Tridonlinum, loc. cit., sed uli jure suo; ut
et singulorum fidem prœsens hoc doctoratûs instrumen- enini aliàs dixiuuis, in sess. 25, cap. 21, statuiturom-
tum manu nostrà subscriptum, et nostro solito sigillo nia ipso concilio ita décréta esse, ut in bis salva sem-
munitum publicari mandavimns. Dut. in Terra nostrà S. per auclorilas Sedis Apostolicce sit, et esse inlelligitur.
Florœ anno à NalivitateDomini, etc., indictione, etc., Unde Iiœc reservatio excludit prœcisam dispensatio-
die prima mcnsis septembris, Pontificatùs simctissimi in nem ; alque idcô nunquàm, etiam de stylo Ciiri;^, da-
Christo palris , et D. N. D.Urbani divinâ providentiâ lur, aut cadit dispensatio contra disposita per idem
Papœ y m, anno, etc., pra'se7itibus, etc., vocatis nique concilium, sed sufficit quèd Papa contra ilhid ex cer-
rogalis. tâ scienliâ ita disponat ; ac propterea in lilleris provi-
N. Dux Sfortia. N. Secretarius. sionis pro codem minore dicatur Nos volentes dUe- :

Qiio quideni bcnè per eunideni Urbaniini YIII audi- ctum filium N. in undecimo sn(v œtatis anno constilu-
to, respondit illud non suffragari ad obtinenda bénéfi- tum, etc., quibus verbis ostendit se jani babcre scien-
cia prxHliola, quicquid dicendum esset quoad alios ef- tiam inbabiliialis oraloris, unde poliùs dici posset»
fectus. Papam indulgere, quàm dispensare, licct indultum
Redeundo aiitem unde digressus sum , dispensatio propriè detur contra slatuta fundationis, \el régulas
snper defeclu cetatis ad suscipiendos sacros ordines [
in quibus non dicitur jus solvi , ni per Hier. Paul, in
adeô seniper cxulavit à Curiâ , ut vix pro aliquo ultra 5 suo Provinc, lit. Notab. tam circa benefic. rcserv.
montes exislente, etcuni maximis favoribus concessa etc., et ego dicam in nieâ Praxi benef. et latiùs pro-
fuerit; quamvis ex urgentlssimâ causa videatur non sequar in amplissimis meis Addit. ad eunidem Hier.
consuevisse denegari ;
quod jara visum est annis pro- j
Paul., lib. 9, cap. 21 , à nura. 3, ad 10, prœserlira
ximè elapsis, quibus, grassante non modo in civitate
I
vers. Sed an ista ratio.

Neapolitan., verùni eliani innonnuUisaliisnnmdipar- Quia verù, ut supra oslendimus, oportet quôd in
I

tibus , tuni peste , tum peslilente et immani morbo '

provisione apostolicâ supradictâ, cum inserlà dispen-
slrangulatorio , vulgô , mal di gola , seu di canna nun- satione super defeclu cetatis fiât mentio, quod oraior
cupato, iidemque morbi ab infantibus et pueris ad na- ad horas canonicas ratione sibî collaii beueficii' reci-

tu majores transeuntes, ferè omnes qui in illos inci- tandas, idoneus exislit, propterea hic probujus matc-
deruut, de medio suslulerunt unde etiam numerus sa- riœ conclusione , illiusque praxi , dicendum est quôd
cerdotum, tam secularium quàm regulariuni imminutus cùm beneficium detur propler officium , illud obligat
valdè remansit; propterea sanctissimus D. N. fel. re- sallem ad diclarum horarum recitaiionem, ut per do-
cord. Urbanus Papa Vllt, ne Christi fidèles sacrificii ctores in capite 1 de Celebr. Miss., quanquàm illius

missce fructu aliquando dcslituli ob diclorum presby- fruclus sint quantùmvis exiles, et tenues, Zcrol in
Icratorum penuriam remanerenl, tam cura clcricis se- Praxi episcoporum pari. 2, verbo Beneficium, § 2, et
cularibus quàm regularibus super defeclu selatis, etiam infra dicelur, licèt secùs dicendum esset, si illud nul-
ultra annum dispensavit ad suscipiendos sacros etiam les prorsùs Iiabeat reddilus, quia lune ad dictas horas
presbyteratùs ordines ; nécessitas enim facit reccdere non tenelur. Gare, de Benefic. part. 3, capii. 1, num.
à regulis juris, cap. 2, in fin. de Observ. jojun. ; Me- 41, qui, num. 4i, ait id procedcre etiam in beneficio
noch. de Arbitr. jud., lib. 2, casu 182, num. 1, et quod initioet tempore fundationis habuit redditus, sed
j

per tôt. I temporum calamilale pcrierunt; propterea in simili-

... .-:•
)
 ,, ,,

«Ô3 LIB. IV. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX DEFECTU iETATIS ET TEMPORIS. 194

bns dispensalionibus super pricdiclo defeclu ad sim- scienlioc consulat; ego aulem pro nuncnihil firmo ; ali-

plifia, scniper juxla forimilam supcriùs posilam, ad- qua tamen circa hoc dicam in meà Praxi benef., lom.

ditur clausula habililatis oraloris ad dictas Iioras re- 2, lib. 5, cap. 5, à imm. 21 ad .57.

cilandas; aliàs enim, si sciret sumnius Ponlifex illius Prœmissa verô circa recitalioncm prœdiclarum ho-
iiiliabililalcm circa hoc procul dubio à pradicià colla- rarum cnnonicarum, secundùm nostram praxim, limi-
lione relrahorclur, ut pluriès visiim fuit ; nisi forte ex tanda etiam sunt, dununodo poslprovisionem benefi-

speciali gralià sibi indulgcret; proul sxpè solet ,

ut cii, seu sacroruni ordinum siisccplioncrn, non efficia-

loco divin! officii, douce ad illud rccitandum (iat habi- tur quis aliàs inliabilis inliabilitale superveriiento ; in

lis , recilet officium B. Mariae \irginis, quod lantùm bis enim casibus, cùm rêvera beneficiatus, seu ad di-

liabentibuspeiisioneseeclesiasticas, ex prccceptocon- clos ordines promotus, non possit dictas horas recila-

stitutionis Sixli V, coiiccssuni est. ro, salis cxcu^alur; inq)0ssibiliiun enim nulia estobli-
[•Nec incongrue, etiam juxla praiscntom casum di- galio, 1. Ivipossibilium, (ï. <ii\ Rcg. jur., 1. Chm luires,

spensationis, bie dubitare visum est, primo, an ratio- §1,0". de Stal. lib., § Impossibilis, liislit. de h;cred.
ne solius tituli beneficialis, absque illius possessione inslit. , c. Nemo potcst, de Rcg. jur., in 0, unde Pins
obligctur idem orator ad dictum officium recitandum? V, inter facultates quas concessil summo pœnilentia-

Est ncgativa rcsponsio, quando quidem in jure quis rio bis qui dicunl se ob infirmilalcs non posse récita-
non censetur babere bcncliciuin , nisi perfectè illud re officium, el idcù pelunt dcclarari se non lencri,

habeat; quod profeelù non accidil absque pacificâ pos- mandavil sic respondcri : .\ul verè non possunt, cl
sessione, vel saltem, si per eum non siel quominùs il- salis sunt excusali absque aliâ excusatione seu decla-
lam adeplus fuerit , arg. capile Licèl episcop'ts , de ratione; aut possunt, et Sanclitas sua non vult qiiid-
Pra'bend., in G. Durum etenim videtur quôd aliquis qiiani indulgcre, sed tanlùm relinqui conscienliis con-
sine mcrcede laboret; Paris., de Re>ign. benefic, lib. fcssariorum suorum, qui , si dixcrint eos non lencri

1, q. 9, num. 15, quicquid dicat Navar., de Oral, capi- poterunt ipsis acquiesccre.
lid. 7, num. 28 et 29. Unde Navar., de Hor. can., cap. 1 1, n. 39, loquens
i
Secundo dubitatur an idem lenealur ad officium de quibusdam personis , ibi exprcssis, non valcntiiius

pricdictum recitandum , ralione possessionis absque dictas horas canonicas recilare, dicil quôd taies, licèt

fructibus. El est affirmative respondendum, quatenùs de rigore juris non leneanlur aliquid dicerc determina-
adsil certa spes illos recipiendi ; is enim complelum tum, de illius tamen consilio, ipsi et omnes qui non
liabetbeneficium, nec necessaria est ipsorumfrucluu™ possunt dicerc horas prœdiclas , debereni dicere lot
anlicipata solutio, ut est communis opinio; quod pro- Pater Nosler, el Ave Maria alhsqxiQ preces, quotarbi-
fectô est intelligendum, etiamsi fruclus intégré allcri Irio boni viri ad id sufficerent, et aliquando arbilralus
solvantur, solà administralione relentâ. Id lamen li- fuit supradictos sic recilare non valentes debere tan-
mitatur, ubi beneficiatus neque habeat administratio- lùm lemporis plus vel minus insumere in attenlc di-
nem, sed tantùm nudum litulum, ut accidil in resi- ccmWs Pater Xoster et Ave Maria et Salve Hegina
, ,

gnaiione abbatiarum quas possident cardinales et quantum insunipturi esscnl in recitandis omnibus lio-

alii prsclati ,
qui eas ex licenlià Papse renunliant ris , si eas recitare possenl , addendo 1er, Ego pecca-
suis nepolibus, aut aliis consanguineis , ul in dies ac- lor, semel manè supplenles malutinum, et ilerùm sup-
cidil, tune enim onus recilandi officium manel pênes plenlcsprimam, lertiam, sextam el nonam, cl icrliù,
fructuum reservalarium loco pensionis, quia apud il- vcspere sup|tlerenl vcsperlinam et complclorium; ac
lum manenladministralio., elaliaonera, id. Navar. cap. propterea addit ibi quôd si sibi à maxinio Ponlifiro
25, n. iOL committerelur commulatio horarum canonicarum in
'
Tertio dubitatur an ratione tenuilalis beneficii cx- aliquod aliud, commularet in hoc quod videtur liodiè
cusetur idem àdictarum horarum recitalione; et qui- posse servari ,
quando confessarius non valenti dictas
dem communis opinio docet, quantùmvis tenue bene- horas recilare absque alià facultate sdji allribulà, vol-

ficium obligare ad dictas horas ; Covar. lib. 3 var. Ict in lucum dictarum horarum , aliqiia injungere, oo
Resol., cap. iô, num 8; Suar. de Relig. tom. 2, lib modo quo supra dictum est, proul à pluribus perilis-
4, cap. 21, num. 4. Ratio enim est quia, quamvis be- siniis theologis et confessariis vidi et audivi in praxi
neficiura tenues habeat fruclus, gaudel tamen benefi- servari, quamvis à pluribus annis, citra, circa connnu-
ciatus cjcteris privilegiis bcneficialorum ,
quandoqui- lalioncm hnjusmodi per dispcnsationem apostolicam
dem concil. Lateran. sub Leone X, sess. 29, capile 9, aliud servctur ; nam Clemens Papa YllI, sub die 22
indistincte ad id obligal omnes beneficiatos; el sic, mensis aprilis 1595, concessil Julio Antonio Sanctoro
ubi lex non distinguit, nec nos dislinguere dcbemus, cardinali Sanctae Severinai , majori pœnitcntiario, fa-
c. Quia circa, dePrivil., 1. Quatmis , et ibi Jas. in 1 cullalem dispensandi super recitalione pra'dicti divini
nol. , ff. de Jus. voc. ; Dart. in 1. Eà mente, ff. de officii, seu horarum canonicarum, propliM-aliquam im-
Fort. possibilitatcm vel diriicullaiem, cuni connnulatione in
Et licèt nonnulli conirarium asserant, ac propterca alias preces, seu orationes, aul illarum injunctione, hoc
nimis laborent, arbitrando quodnam dicatur tenue be- eà occasione, quia fecit vcrbuin ipse major poeniten-
ncficium ad cffeclum evadendi onus recitationis hu-
, tiarius cnm ipso Clémente, de quàdam siipplicatione
iusmodi officii, atiameu unusquisque propriaj con- cujusdam nionialis monasierii SancUc Mariic do Donna
 ,, ,

--a

19o PRAXIS DISPENSATIONLM APOSTOLICARUM. 196

Roiiiila hujuscivilatis Neapoliian., ordiiiis sancliBenc- 3Iari^e virginis , ac insuper aliquam eleemosynam
{

diiti ;
qu2c, cùm pcrvenisscl icrè ad aniiuni scptuage- Chrisli fidebbus , vel alicui pio loco, elargirelur;
siniiiiu , nunquàin poluit addiscerc divinuin officium quandoque ut pro singulis malulinis et laudibus ac

ei idco nec eliam prolileri ;

quapropicr supplicabat, boris , necnon vespcris et complelorio , recilarct

iil secuia dispeiisarelur, quatcnùs iii eâ œtalc lam seplcin psalmos pœnilcnliales, aut rosarium, scu ali^

gravi (ne sancto habilu et raerito regularis professio- quam illius parteni arbilrio ordinarii ; aliquando verô,
iiis privaretur) possit in eodem monastcrio profileri ut bujusmodi septem psalmos pœnitenliales 1er, ac
\ola religionis, non obstantc <iiiùd diviiiuui oiïiciuin, quinquies oralioucm Doiuinicam, cl loties saluiaiio-
more aliaruni nionialiuni professaruni , rccilarc non nem Angclicam cum symbolo Apostolorum et anti- ,

valcrot; cui per alias preces salisfacerel ; ipseque pliouâ currenti cum versiculo ac oralione de bealà
Cleniens concessit ut loco matulini diceret coronam Maria Virgine quoiidic celebraret.
beal;c MariiC \irginis , et loco priniac ac aliarum ho- Concedilur adbuc fréquenter bxc borarum cano-
lariun alia recilarct, arbilrio ejusdem majoris pœni- nicarum recilalionis commuialio, eliam per litteras

leiiliarii, qui proplerea censuil ul ad piimaiu cl alias in forma Brevis sub annule Piscaloris per ipsam Bre-
boras cl conipletoriuni , scplies Pater nosler et scplies vium pricfecturam ,
per quam commillilur ordinario
Ave Maria ; in vespcris aulcm , saltem duodecim Pa- tanlùm ,
quatenùs , constilo sibi légitimé de prae-
ter nosler, et duodecim Ave Maria rccilare teneretur ; missis , oratrici rccilationem divini officii bujusmodi
licèl postmodùm Iraclu tcmporis ad formulam infra in recilalionem aliarum precum sibi benè visarum au-
scriplam commuialio ipsa exicusa fuerit. Unde licèt ctorilalc apostolicâ, arbilrio ejusdem ordinarii, et de
pricmissis non obstanlibus, rarô ipsa sacra pœniten- consensu ejusdem oralricis confessarii commulet, non
liaria concédât, eliam cum quâvis urgentissimâ causa obslanlibus conslitulionibus et ordinationibus aposlo-
commulalioncm recilalionis bujusmodi horarum ca- licis, ac dicli monaslerii cl alius ordinis , eliam jura-
nouicaruin, scd lautùm buic peliiioni sic responderc menlo , conûrmatione apostolicâ vel quàvis firniilate
consuevit, videl., si non polest, non tcuetur; quamvis alià roboralis, slatulis et consueludinibus, ca;ierisque
Bunimus Ponlifex possit per suani dispensalionein ex- coulrariis quibuscumque ;
prout novissimè concessa
cusare aliqucm ab boris canouicis, cùm illix; sint jure fuit dispensalio luec Eupbrasia^ de Basio, moniali ex-
iuunano prœccplai; ipseque Papa possit circa omne presse professai monaslerii monialium Sanctissima;
pis bumanum dispensare, cap. Proposuit, de Concess. TrinitaiiSiS'eapolilan.,cum expressione causa; quôd eà
pra-b, id. Nav. d. cap. 11, num. 51. capilis vaciilalione laborabat , ut divumm oflicium
Scinius lamen quôd si forte aliquis ad importunas videlicet boras cauouicas recilare non posset; quse
petenlium preces commulationem ipsam concédât proplerea petiit secum desuper indulgeri, prout in
pula presb} tcro qui propler visùs debililalem, vel pro eisdem litleris , sub dat. Romcc apud Sanclum Pe-
moniali qu3e aliàs inlirmitale, 'quâ laboravit, lumen Irum, die quiulà marlii 1G57, ponlificatùs sanctissimi
dexlri oculi amisit, allero maculoso rémanente, et in dom. nosir. Urbani Papa; YIII anno decimo quarto
ois continuam lacrymalionem patiente, propler quod Simililer facullatem commulaudi dictas boras cano
inhabilis reddilur ad dictas boras recilandas , et in nicas imparliri eliam consuevit sacra congregalio car
aliis similibus casibus, lune ut plurimùm commiltitnr dinaliuni super negoliis episcoporum ,
prout pluriè?
ordinario ut per se , vel alium , et quaiidoque confes- vidi.
sario approbato ab ipso ordinario sub sequenli for- Et bïcc pauca circa praxim commutationis hora-
mula, videlicct : Quateniis si est ila, cum eodem oratore, rum, quasi per irausilum dixisse sufûciat.
aiidilà priits ipsins sacramentali coiifcssione , ut loco In proposilo aulem , uisi assereretur oratorem css**

matulini coronam beatœ Mariœ Virijinis et aliquot psal aplum ad celcbrandum boras canouicas , vix aut cum
mos, quos memoriter recitare polest, arbilrio suo, vel sal- maximà diflicullale dispensaretur, sicut neque talis
tem miserere raeî, Deus, cum cantico Zacchariœ; loco ver'o dispensalio sive ad ordines, sive ad bénéficia, conce-
singnlarum aliarum horarum , videlicet ,
primœ, terliœ, dilur pcnilùs iUilteralo et iguoranti, cùm de jure isli

sextœ, et nonœ, seplies Pater nosler, et loties Ave, Maria, censendi sint indigui, ut per Glos. in capitul. de bis,
ac psalm.De profundis ; loco vesperarum, duodecies distinct. 28; et fuit diclum in Rolà iu unà Calaguri-
Pater nosler, Ave Maria ac psalmum Dixii
et loties , , tan, porlionis, die veneris 27 januarii 1576; talis enim
Dominus Domino meo cum cantico beatœ Mariœ Vit- , collatiû eis fada non lenel. Abb., in capitul. Cun>
ginis, et loco completorii eliam seplies Pater nosler et,
noslris, de Concess. pnebeud. Quod lamen iulelligilur,
loties Ave, Maria, ac psalmum, Qui babilatin adjutorio ut diclum est, de co qui nec prima rudimcnia gram-
Allissimi, cam cantico Simeonis, Nunc dimiltis servum malices didicit ;
quia juxla oneris qualiialem , debel
Uium, Domine, et stjmbolo Apostolorum, singulis diebus quis esse scieniià pra;dilus. Unde Honorius III , rela-
recitet, miscricorditer dispenset in foro conscientiœ ian- mandat
lus in capitul. Quamvis, de ./Etat. elQualitat.,
liim.
qucmdam episcopum à ponlificalis officii execulione
In utroque autem foro, per datariara diveisimodè et ab adminislratioue sua; Ecclesia; abslinere, eo quôd
bujusmodi commulaliones vidi concessas; quandoque ipse coram eodem Honorio confessas est se nunquàm
cnim non valenli dictas boras cauouicas recilare, fuii de grammaticà didicisse, nec eliam Icgisse Dénatura,
ndultum ut illarum loco recilarct oriicium Beatœ et sic Dcr evideutiam facti de suâ illiiteraiurà consia-
 ,, ,
, ,

197 LIB. IV. DE DISPENS. SLï'Eli lUUEGlJL. EX DEI-ECTU JElXTiS ET TEMPOIUS. 198
l)at;cui qnadrat illud Ovid., lib. 2 de Trisl. Quod nis dccernimus obligalum , et pcnsionum ,
fructuum re-
vi'niimè novil , neino docere jwtcsl ; ac proplcrca illil- rumque ipsarum amissioni obnoxium. I^ulUergo omninb
icraii.iraî defeclusesl onmiiiù iiidispciisabilis. INoc me liominum ticeat liane paginant nostrorum slatuli, decUi-

lalet iiieo icinpore iDslilisse (iiienulam oiatorom régis rationis, et decreti infringcre, vel ci ausu tcmerario con-
Ilisp.iniariim, penès Paiiluiu V lolice iccouialionc traire. Si qitis autem hoc attentarc prœsumpscrit , indi-
pro collalione cujusdain simplicis bencficii , ac pro gnalioncm omnipotentis Dei , ac bcatorum Pétri et Paull
lillcris super cà in forma graliosà, non aulcm in for- Apostolorum ejus se nov'erit incursurum. Dat. Roma:
ma dignuni , expcdiendis : scd quoniani ipsc oralor apud S. Petrum, anno Incarnationis Dominicœ millesi-

fassus est pcloiilom de co benelicio sibi provideri mo quingcntcsimo srpluagcsimo primo, duodecimo liai,

esse prorsiis illiUeratuin , ideo Poiitifcv nohiil euni octobris, pondficatûs anno sextu.

eo super liiiju>n\odi defeclu dispcnsare ; allenlo qnod Cscs. Glorius. II. Cumyn.
litteralura requirilur de jiu'e divine ; Cardinal. Turre- Verùm si contingai oralorcm, ob emissienein reci-
creni., in capilul. Si in laicis, distinclinn. 38. Vidi allas lalionis pra.diclaruni boraruni , fructus suos non fe-
qiioddam indnlliini faciendi celebrari iioras canonicas cisse , ac proploroa illornm reslitutioni oljiioxium
per alium , etiani ex gravi causa, addiià clausulà : remancrc, et ob iilius pauperlatem illos rtslitiiere non
Ipso oraiore présente , et audienle , ac récitante , et valere, consuevit recursum liaberi ad officium sa-
saltcm corde, si orc ncqitiverit, proscqucnte. cr;c pœuitontiari;c, qua; confessarie commitlit quale^

(l;clcrùm , dictas lieras canonicas non récitantes ,

nùs oratoreni absoival, iujunctà ci pœnilLiilià salutari,
neque dispcnsalioncni ex gravi causa, ut dictuni est, nccnon crogalione alicujus partis dicloriiiu fructuum,
impeliantes, si in sacris ordinibus conslituti fuerint, qua; ipsi coiifcssario juxta modum facultatum oraio-
pcçcant mortaliter ; si verô beneficiali ,
post sex men- ris visa fuerit, in pauperum alimoniam , aliosve pios
ses ab oblcnlo bénéficie illas omiscrint , fructus sues usus; ac idem residuum fructuum indcbitè percoplo-
non faciiuil pro ralà omissionis ol'licii et temporis, rum gratiosè remillat , et condonct in foro coiiscicn-

illosqne resiituere lenentur eo modo que cavetur tiai taiiKun ; sicut etiam illos condouat, quando orator
constitulionc Pii V, desuper edilà; cùm sit in viridl beneficiatus non inccssit in babitu clericali , eidem
observanliâ, hic iuserendam putavi, cujus lenor lalis confessorimandando ut ipsum oralorcm absoival;
est, videlicct :
quùdque faciat elemosynam ejusdem confessarli arbi-
PiLS episcopus scrvus servorum Dei , ad perpeluam trio. Et Ii3cc cliam obiter dixisse suOiciat circa fructus
rei lucmoiiam. Ex proximo Lalerauen. concilio pia el lucrari selitos, ratione recilalionis horarum canonica-
snlnbris sauctio emuruml , ut quicumque kabeiis benefi- rum, illorum amissionem, ac super eisdem dispensa-
cium ecclcsiasticum cum cura et sine cura , si post sex tionem.
vienses quùm illud obtinucrit, divinum officium, leqitinw CAPUT 111.

cessante inipcdimento, non dixcrit, bencficiorum siiorum Praxis dispensationis super defeclu œtatis ad matrimo-

fructus, pro rutà omissionis officii et temporis, suos non nium requisitœ.

l'aciat ; sed eos tanquàm injuste pcrceptos in fabricas ip- Quia verô, sicut in matrimonio spirituali, quod in-
soruni bencficiorum, vel pauperuni eleemosijnas erogare ler beneficiatum , seu rectorem , illiusque ecdesiam
teneatur. Veriimlamen multorum (ininii suspcnsione le- contraliilur, ad sacrorum canoiium pra,'scripluni, ccrla
nentur, cujusmodi ralœ prœdictœ ratio sit kabcnda. Nos et determinata celas requirilur, ila etiam in matrimo-
liuic rei evidentiiis atque expressiiis providere volentes nio carnali, per jura infra scripia, non nisi in pu-
statuimus ut qui Iioras omnes canonicas une vel pluribus bcrtale aunorum , videlicct, duodecim in fa-minâ, ul
diebus intermiserit , omnes beneficii , seu beneficiornm in cap. Continebantur, de Dcsp. im|uib.; in vire aulcm
suorum fructus, qui illi , vel illis diebus rcsponderent qualuordccim, ul h\ ai\-). c\ Littcris , eed. lit.; pro-
si quotidiè dividerentur ; qui vcr'o malutinum tantiim plerca ,
poslquàm de dispensalionc , illiusque jiraxi

dimidiam ; qui cœteras omnes Iioras , alium dimidiam ;

super defeclu sclaiis ad bénéficia ecdesiaslica asse-
qui liarum singulas , sexlam partem fructuum ejusdem queiida aclnm est, non incongruum vidctur subueclere
dici amitlat ; tamctsi aliquis clioro addictus non récitons quidcircadispeiisalionem ad malrimonium conlialieii-
omnibus Itoris canonicis cum aliis pra'sens adsit. fructus- dum , dùni opporluna déficit iclas , romance Curia)
que et distributiones (orlè aliter assiqnatas , solà prœ- Stylus servet.
sentià juxta statuta , consuctudinem , fundationem , vel Est tamcn necessariô prtcmillendum bùcusque ex
aliàs sibi lucrifecisse prœtendat is, etiam prœter fructuum DD. aut sununistarnm condusionibiis parum aut niliil
el dislributionum amissionem ; item itle qui primis sex liquidé deprcbendi, quoniam laliler conlrabeiiles,
mcnsibus officium non dixcrit, tiisi legitimnm impedimen- proximi dicantur pubertali; ad hoc ut jura sibi ad sic
tum ipsum excusaverit ,
grave peccalum intcUigal admi- conlrahendum iiidulgeant , ubi maliliam conslel sup-
sisse. Déclarantes prœslimonia ,
prwstimoniales portio- plere ipsorum œtatis defecUnn , cùm omnes supradicli
ties, el qiuiliacumque alia bcncficia, etiam nullum omninb adoô obscure loquaiilur, ut relicto omnibus ambigc;.di
servilium habentia , oblincntcs , cum pnvdictis puriler loco, ncmo, ad quem spécial, lulo audeal proxiniila-
convcniri. Al quicumque pcnsionem fructus, aut alias Icm luijusmodi declarare, ul juribus desuper sulfra-
,

res ecclesiasticas, vt clericus percipil, eum modo prœ- gaulibus possit licite matrimoniinn conlrabi dixo-
;

dicto ad dicendiim officium parvum beatœ Mariœ Virgi- 1 runt nonnuUi lune quem dici pubei laii proximuia
 ,, ,,,

109 PRAXIS DISPENSATIOMJM APOSTOLICARUM. 200

ciiiii ab cà por nicnscs dislat, aucloriialc Icxt. in 1. proclamationuni ,

per informationem camdem , ctc.

l\'un tinitum, (T. de Excusât, tulor. Alii vcrù, cùm ni- tune, etc., qubd impedimenta tertii consanguinitatis, etc.,

liil cerli assercie potuisseiit, id judicis arbilrio rcmi- dispenses; prolem, etc.; volumus autcm, etc. Datum
si'iiiiit, per illam commuiieni et Irilain contlusioneni : Boinœ apud S. Mariam Majorem anna 1G51 , id. febr.

iniiuirùm, quôd judicis aibitrio rcliiiquuiiliir ea qiiuc pontificatùs noslri anno octavo.
jsiil) ccrlâ legc dcfiiiita non reperiuntur à jure, juxta An autein in aliquo casu possit etiam episcopus
J vuig. 1. 1, ir. de Jur. deliber.; in cap. Sedes, n. 2, de cum hujusuiodi impubcribus ad malrimonium contra-
Resciipl., et cap. Si pro debUiUite , in Fin. de Oiïic. liendum dispensare ,
qua.'Sti()ncm banc movet Sanch.
deleg. Undc onnies in tanlà biijus ici anibiguilate, ne de Matrim. , lib. 7 , disp. iOi , n. 12 , ubi allirmalivè
qiiid contra legcs adinittanl, quamvis ejusdcm ici de- concludil ex verbis snpradicti c. 2,de Desp. impub.,
claratio ad ipsum judiccm spectet , nihilominùs , ut ibi : Districtiiis inliibemus nealiqui ante œtatem à cano-

luliîis agant, oralorcs ad summum Pontilicem remit- nibus prœscriptam conjungantur ; nisi forte aliquâ urgen- ,

lunt, ul ab co oppoituniùs, proul facli qualitas expo- tissimà neccssitatc intervcnienle , uipote pro bono pacis,

scit, sibi consulatur, cùm de ipsius suninii Ponlificis talis conjunctio tolerelitr ; sicque duo ox supra dictis
potestate nullibi super hoc remaneat dubilandi locus; verbis textus eliciuntur, unum, niinirùm , ut h;cc co-

licètenim jure naturali œtas aliquorum annorum re- gnitio spcclet ad episcopum , ex nonnullis doctoribus
quiratur ad malrimonium conlrahcndum determina- , per eumdem Sanch., loc. cit., allegatis; alterum,

lio aulcni cjus quùd requiratur in masculo œtas qua- quùd requiratur urgentissima causa ,
quai lamen cùm
tuordecim annorum completorum, in fcininâ veiô non ila reddal tutum episcopum, dcsuper dispensan-
duodecim ,
jus est hunianum ; et ila licèt Papa non tem, auliquus jam inolevil usus, ut habeatur propter-

possit dispensare, quùd nullorum annorum œlas re- ea recursus ad Sedem Aposiolicam ; lametsi mini-

quiratur ad contraliendum niatriinonium,polcsl iamcn mum tempus ,

puladuorum mensiuin , dcsit ad ipsam
ex causa dispensare ,
quùd non requiratur scias qua- legitimam o'talem ;
quod quidem à suà iheoricà non
tuordccim annorum in masculo , et duodecim in longé distat, per rationcm lext. in d. cap. Tu(e nabis,

Icminà ; ita Navar. cons. i, n. 9, de Desp. impitbcr. ubi Innocent. 111, proposità niulicre ad contraliendum

Pncler dispensaiionem , seu dcclaratoriam ad con- matrimonium in aitate duodecim circiier annorum ,

traliendum malrimonium, super defectu d. a-tatis sic ait : Quia vcrb nobis constare non potuit, cujus œta-

pelitur quandoquc pro minoribus praîd. dispensalio tis essel puella , ciim eulem viro extitll desponsala ; ciim

super aliquo canonico impedimcnlo ,

puta consangui- dicalur qubd circiter duodecim annos liiibebat , etc. , re-

nitatis, scu alïinilatis, etc. ,

quœ tanien non erit sub- spond'-'mus , etc. ,
qubd procul dubio intereos, noncon-
rcptitia , si laceaiur minor œtas oratoris seu oralricis jugium, sed sponsalia contracta fuerunt , etc. Et ita in

ad contraliendum inatrimonium, cùm sufficiat eos hâc Curiâ aicliiepiscopali servatum semper cxlitit per
poslmodùin conlrahcrc, quando suiit logilimacaHalis, Jacol)uin Tcrragnolum vicarium gcncraicm Ncapoli-
quia dispcnsatio non fuit petila ad elfectum conlra- tan. , Palrilium Bcnevenlanum ,
qui suo teinporc,
liendi anic aL^'em, quo casu non solùm est iiecessa- lum vita; intcgritate lum doctrine magnitudiuc et
,

ria dispcnsatio ^upcr gradu , sed super œlate , Dec. experieiitiâ , nnili inferior fuit; semper enim res,

cons. G02 , n. 19; et fuit dictum in unâ Mediolanen. quomodùcumque esset, dubia sibi visa est, lum ra-
iiialriiiionii ,
pciiès Faiinac. in Poslli. Dccis. 27, n. tione proimissorum , tum etiam quia ubi ad id déficit

A. Et sic vidimus pluriès practicari, et in unà lantùm légitima iïlas, vix inlcrvcnirc soleant onines circnm-

])ull<â datur dispensalio super gradu, ita ut contra- stantiai supplcnlcs dcfectum a;tatis ; cl in lali minori
bere posslnt, cùm fuerint in octate Icgilimâ, ut in aîtaie vix etiam detiir perfectus consensus undequà-
infra scriplà formula litlerarum , videlicet :
que ; et inulloties ita contrahenles nesciunt quid agant ;

i Innucentius , etc. , vkario , etc. , Beneveulan. , etc. et si perCeclè scirenl, malrimonium forlassc non
snltUem , etc. , obUuœ , etc. ,
pro parte dilecti filii Jo- contraherenl ; cùm igitur erit desuper summo Ponti-

sephi Caslrocuceo laici NeapoiHan. , et dilectœ , etc. fici supplicatio porrigenda ,

quic de stylo Curiic inli-

Antoniœ lUccardœ mulicris Bojaiieti. diœcesis, in octavo tulatur ,

qubd impubes , in quo malitia supplel œtalem
siiœ œtalis amio conslitutœ , et in civitate Bcneventan. possit contruhere matrimonium , eo ,
quo sequitur mo-
commorantis , etc. , continebut ,
qu'od ipsi ,
qui de nobili do , ad cjusdem Curiai prxscriptum , concipi solet

génère procreali existunt , ex certis rationabilibus cou- videlicet :

sis , etc. , cupiunt ,

poslquàm dicta Antonia ad œtatem Beatissime Pater, exponitur liumiliter S. V. pro parle

U'fjitimam pervenerit invicem mutrimoniaUler coptdari devotùm illius oratonim Pomponii Cerviani laici, et In-
, ;

sed quia tertio consanguinilatis gradu invicem sunt con- dictœ Melaspontœ muiieris Neapolitan. diœcesis ,
qubd
jnncti, etc.; quare, ctc; nos igilur , etc.; discretioni ipsi , ex certis rationabilibus causis , animos eorum ma
tnœ , attenta qubd d. Antonia in çivitale Benèvenlan, venlibus , cupiunt invicem mutrimonialiter copulari ; et

conimoratur , ut prœfertnr , etc. , mandamus, quatcniis, licèt oratrix undecimum tantiim suœ œtalis unnum cum
poslquàm dicta Antonia ad œtalem legilimam pervenerit, dimidio agat , in eà lamen malitia supplel œtatem , ut de
diposita per te, etc. ; te diiigenter informes, et factis jure matrimonium conlrahere possit ; nihilominits , ne du
procUunalionibus canonicis , etiam in pnrocff'ùdibus Ec- conlraclu matrimonii liujusmodi liwsitari conlingat, sup-
çUsiis oriainis cornni , st habita relatione ^'"'fé^ii' i plicant liumililer E. S, Y. orutores prœdicti ,
quatcniii
 ,

201 UB. IV. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX DEFECTU yETATIS ET TEMPORIS. 202

cis in piœiuissis opportnuc proi'idc>ido,silii(iiie spccialem per confeclis , acdelegalo pr;cs('nl:ilis , ad iiifra scri-

(jraliam fdcioido , ordbiario loci, scu ejus vicario in spi- pU regulariler per eum \ roccdeiulum orît : primù ,

ritualibus (jou'rtdi, committere et viandare , (lualeuits videlicet, ut ipso per se vol per alium dcvonial ad

se de prœmissis diUgcnler informel, et si per informatio- explorationcm volunlatis oralricis , à qnà inlollignl an
ncm eumdem, sibi verè et leijilimè coiislilerit , in prœ- ipsa vclil nubcre, cl cum quo ; secundo, an sciai
diclà oratrice mulilimn supplere defectum œtatis , cum qnid sit sustincre oncra matrimonii ; tertio , an rna-

ersdeni oratoribus, qubd œtatis defcctn liujusmodi non Irimoninm conlraliat ex suà volunlate, aut per vim,
obstantc , mulrimoninm intcr se publier , servatù forma v<!l metum , vel aliquid ci promissum fucril, aut ind'.;

concilii Tridentini , contrahere , illudijue in facie Eccle- spcret ;

quarto , an ipsa noscat se aptam ad hujus-
sice solemnizare , et in eo poslnwdian rémunère , libéré niodi malrimonium contrahendum , oneraque illius

et licite valeanl ,
pronl juris ftieril , declaret , dignemini susiinendum, scque carnaliter copulandum cum pr?c-

de (jratiù spcciali , non obstmitibus prœmissis ac co)isti- diclo N. Deinde alii lestes ad pncsoriptui! supra di-
tiitionibiis cl ordinalionibus apostolicis, cœterisjuc con- (torum oumium examinabuntui'. Postmodinu devcni-
Irariis qttibuscumque , cum clnusulis opporlunis. nilur ad decretum per quod declarabitur quod lam ex
El cum absolutione à censuris ad effcclum , etc. ; et ipsius mulieris quàm tcslium deposilionibus, ac cliam

de commissio)ie , mnndato , aliisque prœmissis , laiissimè exlrajudiciali informai.ionc habilà .ab aliis personis
e.ricndendis , et qubd cognominum aliornmque necessa- veridicis cl fide dignis , sibi constat prscdiclam nm-
riorum major et verior specificatio et cjprcssio ficri pos- liercm, quanivis in undecimo lanlùm annocumdimi-
sit in Uttiris, per officium contradictarum expedieudis. dio , coMStilHlam , lalem existere, ut in câ malilia
Et committatur ordinario , sice ejus vicario in spiritua- suppléai defectum aitalis. Proplerea ex aciu cxplora-
libus generali ,
qui declaret , ut supra. Et prout de jure, lionis volunlatis ipsius, per cum facto, per quani
et dummodb , exploratà priiis oralricis voluiilulc, ipsa coniperit quùd ipsà sponlc, non aulem vi , melu , vel
uonvi, melu, vcl blanditiis , aut promissionibus ad blanditiis aut promissionibus ad malrimonium cum
malrimonium cum prœdiclo oratore contrahendum ,
diclo N. contrahendum inducatur , nullumque aliud
inducatur , nullumque allud canonicum impedimenlum eis obslet canonicum impedimenlum , cum supra-
obsislat. dictis M. et N. , ut dcfeclu atalis hnjusmodi non ob -

Porrù vcrbuin , malilia, accipilur Iiîc pro pruden- staule, malrimonium inlcr se publiée , servatà forma
tià , ut docot tcxt. il! cap. De illis, 2, de Desp. iin- concilii Tridenliiii, conlrahcndi, auclorilalo Aposto-
pub. , ibi : Cùm iit eis œtatcm supplevisse maliliam licà sibi commissà , et quà fungilur in hàc parte, li-

coustet , iibi Gloss. in vcrbo Malilia, ail, alibi appel- cenliam et facuitalem concedendam duxit , non ob-
lari prudcîiliam , ut in c. Tuœ nobis, § Quia vcrb , ibi : stantibus dcfeclu pradiclo, ac Conslitutionibus cî
Quia verb nobis conslare non poluit, clc. , ntriimnc pru- ordiiialionibus x\poslolicis, caUerisque conlrariis qui-
dentia tune in illà supplerel œlalem; et paulù iii!eriiis : buscumquc, qu;c sununu> Ponlifex in priicdiclis lilte-

Et œlalem j» eà ,
prudcnlia non supplcbat , ubi Gloss. ris voluit non obslare, ad pracscriplum earumdcnft
in vcrbo Prudcnlia , cxponil , id est , car)ialis concu- litlerarum, etc. El in pncmissorum fulcm , olc. Et
piscenlia , cod. lit., fpuu ut pluriniùm cvoniic solel iste ordo circa hoc scrvadir in hàc Curià archiepi-
auto pricdictain S'iatem in illis qui inlcr dclicias nu- scopali.

Iriuntur, qui vires majores, niajusque robur corpo- Ex supradiclis nihilominùs palet, quùd ubi hnjus-
rcuni bibi quicrunt, ut ait id. Nav. d. cous. ^, iiuni. modi œlalis dcfeclus ad ccntrahcndum malrimoniimi
15 , ubi ex D. Gregorio, lib. -4 Dialog. , refcrl qucni- intervencril, ut ex hàc prax-i desumilur, poliùs dccla-
dam puerum , x'iatis noveni annoruni, nulriceni suam ralio qua'dam rcquirilur, quàm propriè dispensalio :

rcddidisse prx'gnantcni , et D. Hieron. se audîsse cùm, slanle, quùd malilia suiq)!ct setalcn) , possil
qucnidam puerum decem annorum gravidain eiiaui malrimonium conlrahi por oninia supradicla jura ;

fecisse suam nutricem; quôdcjuc fuerunt viri niagnâ undc si aliquando loco hnjusmodi dcc!:Ta!orioe pe- , ,

fidc digiii ,
qui asserucrunt quanulam puollam decem lalur dispensalio ad supradicla , videtur poliùs ex
annorum , antc paucos annos pcpcrissc in regno iNea- coumumi usu loqtiendi , otiam sic iioniinari quàm, ,

politano ; ibique alia affert siniilia excnipla : undc ,

propriè dispensalionem dici posse; cùm non simus in
quidquid cœteri per maliliam luijusniodi senscrint, aclibus de directo contra jus connnune , ubi propriè
salis apcrlc docet id. Sanch. , lib. 7, disput 104, cadit ipsa dispensalio, utaliàs diximus.
mun. 21 ,
quùd niullô probabilius est, Jiomine niali- Hoc lamcn , circa hauc praxim , de stylo Ciiri;G

liic supplenlis defectum a;latis ad iiialrimoniiim con- servalur , ut si forte oralores nimis , et per nolabile

trahendum , comprehcndi potentiam adcopidani, ac icmpus dislent à légitima aMale ad malrimonium con-
prudeiiiiam et discretloncm ad inteiligcndum consen- trahendum , lune , licct asseralur mrilitiam supplero
sus conjugalis vim ,
qucc , cùm sit ros gravissima , cl a'iatcm, poiiùs dispensalio ,
quàm declaratio datur :

perpétua, exigit majorcm discretioncni oà qu;c in ([tio casii , sa'pè summus Ponlifex, sive illius D. Da-
tcnerà a;late rcpciilur; quare non suflicit ad malri- larius mandat pro cisdcm oratoribus in sic leneià
mouii impubcris valorem, sola gencrandi poleulia ,
a'ialc conslitulis, eorum parentes, seu in illorum do-
al.ilcm i)ra;vcniens, nisi incàquoquc prudcnlia adsit. Coclum , alios proximiores consaiiguineos, prccos ad
II.cc id. Sancli. , loc. cit. ; ac promdc , lilterij desu- id porrigere, pr;vscrlim pro privatis personis; ac pro-
TH. XIX.
 ,,

235 PRAXIS DISPENSATION DM Al'OSlOLICAUUM. 204

pteron «|ii:ukIo PontiJici supplicaliir pio luijiismotli dcbcre ; ac irritum et inane , si seciis super nis à quo-

dcclaralorià , narraliir ,
quôd oralor ex ceilis eau- quam ,
quàvis uuctonlate , scienter vel ignorunter conli-

sis , eK;. . eiipil malrimoiiUun conlrahere de conscnsu yerit , attentari. Non obstanlibus œlatis liujnsmodi de-

j)areiiluiu suoriiin , el lill r;e declaratoriae dirigunUir fectu , aliisqne prœmissis , ac constilutionibus , et ordi-

oxcciilori sub liàc forma, vidcl. nalionlbus Apostoiicis , cœlerisque contrariis qnibuscum-

Discretioiii lux, etc., niaiidainus, qualcnùs, si libi que. Datum Rama' apud Sanclnm Petrum, sub annula

vcrè el logilimè eoiisliloril inprimis , cl aille oiniiia Pisc'.itoris , die îindecimâ uprilis iG'i'i ,
poniificatns no-

de dicli N. parenluin expresso coiisensu maliliaiii siip- stri anno 2. S. Cardinalis S. Susannac.

pleie dcfecUim ;vtalis. Alvcrô ,

quia, nisl desuper dispeusalio seu declara-

Qiiaïuvis aliud rogulaiiler, iiUcr niagnales , seii lio supradicla inlcrvenciil, niatriinoiiiinii arilt; îegili-

alias qualilicatas persoiias, servelur : sic eniin in- niani ;elaloni coulracluin , in dubio dcclaianduni est
Icr cajleros , vidimus l'elie. rccordalion. Grcgo- nulluni ; Surd., cons. oGi, per loi. vol. 4, lani ex do
liinn XV , dispensasse cum duce Fiani , cl principis- icclu prxsumplo naluralis vigoris ad gencranduin ,

sâ Yeiiusii ,
pro quibus emaiiârunt lillenc lenoris se- quàm ex defoctu conjugalis consensus ^ cap. fin. de
(lueiilis, videl. Dcspons. inipub.; Sancliez., de Malrini., lib. 7, disp.

GnicGOuius Papa XV. Ad fuiuram rei mcmoriam. 104, num. 1, (pianivis hoc inlelligenduni sil, (piando
Cum, sicul acccpimns, dilectns filius nobilts adolescens oialilia non supplet actalcm, id Sanch., d. disp. 104 ,

ISicolaits Luduvisiiis dux Fiani, nosler secundiim car- num. 3, et fuil diclum in unà Vilerbien. Malrim. 19
nem ex [mire qennano, nepos, dilectam in Cliristo fiiium januarii 1G29, coram Pirovano. Yerùin , ul nialilia

nobilcni pmilani habdlnm J vsualdam ,

prindpii,smn dicalur suppiere dtifeelum sclatis , requirilur copula-

Venusii , el Coinpsœ comilissani , in uxorem ducere in- livè poteulia ad carnalem copulajii, necnon prudenlia
Icndal , ipuiqnc inviceni malrimonialiler copulari cii- ralionis ad disccrncndum sufiicicnter vim coiijugalis

piant; et iicct Nicolims in iindecimo , Isabella verb consensus; nec salis esl allerum lanlîmi adesse ; Kola
prœdicli in dcciwo conun œlatis anno duntaxat consli- decis. 2iG, num. IG, p. -4, divers. Et cùm pnesumplio
tuii exislant ; niliilonilniis, eamin dicto Nicoluo ,
pru- sil in conlrarium conlralicali nialrimoniiun auUï legi-
denliam, familiari cxpcrienlià , esse coniperiinns, ipsam limam ailalem, incunibil onus piobandi babililalem,

veib habellum Udi clidin prudcntià decoratam esse (juse suppléai ulrumque delectum prœdicluni ,
prout

ex ftde ditjiiurum rcUuionibus iniclleximiis, ut cujusiibet (irmavil ilola ia d. Vilerbien. matrimonii ; el ul nia-

coruni prudenlia suppléât dcfeclwn œlalis. Ne lumen de lilia suppléai iiclalem circa polenliani generandi anlc

ipsius muliiniomi vulidilale , ob dcfcclum œlalis Itiijus- puberlateui, probalureoncludcnler, si femina impubcs

viodi ab uliquibus hœsilari conlimjal , ciim eis desuper ab alio cognita, vel puer iiupubes aliain feminam ce-
opportune dispensare decrevimus. îdcircb ipsos Nico- guoveril, utdicinuis in supra alleg. Vilerbien. matri-

laum et habellam , ob exiiniuni erga nos et Sedem monii. Qua! quideni copula sub^ecuta in muliere im-
ApostolicHin , devolionis aU'eclum , specialibus favoribus pubère, probalur ex relaliouc obslelricum depulata-
etgratiis prosequi volentes ,
et à quibusvis, clc. ; censen- runj per judicein ad id dignoscendum ,
qua; probatio

tes , motu proprio et ex cerlà scienlià noslrà, ac de apo- passim adniillilur m-gcnle necessilale , ne malrimo-
stoiicœ polestatis plenitudine , cum e'isdcm ISicolao et nium contraclum dissolvalur ; ul in d. Vilerbien. et ex
Isabellà , ut defeclu œtatis hujusmodi non obslanle , ex aliis, qu;« ad idadducit Addil. ad Curait., decis. 530,

nunc malrimonium inler se pcr verba légitimé de prœ- num. 28 , cum pluribus scqq. ,
qui num. 53 , snbdit

senti ,
pubiicè , consuelis etinm proclamahonibtis , sen pricdiclamexceplionem, quùd ni;ililia siq)plelaHalem,

demintiationibus desuper, juxta formam concilii Trident, admillitur, cliam in bis qui puberlali adeô proximi

faciendis , minime faclis , etiam in domibus privatis , et non sunt , ul ab cà plusquàn» sex mensium spatio di-

coram quotumque saccrdote ,

per eos seu allerum ipso- slent ul in d. Vilerbien., in (piâ fuil diclum, siislineri

rum elitjcndo ; cui sucerdoli sic clecto , loco proprii pa- malrimonium contraclum cum |)ucllà aiinoi um decem
roclii, mulrimonio liujusmodi ussislendi , licentiam el et novem mensium ,
proinde sciendum esl , (juod ia

l'ucullatcm concedimus conlrahere , illudque in facie lali casu docuil idem Navar., cons. 3, de Despons. ini-

Ecclesiœ solemnizare , clin eo postmoditm rémunère li- pub., laies qui ita contraxerunt debere dicere ordina-
béré et licite valcunl , aposloiicù aucloritate, tenoreprœ- rio, quôd \\m ex causa quâdaui, quam non oporlct ci
sentitim dispensumus ; cisque malrimonium Imjusmodiad nolam facere, habcnlscrupulum, cpii jam cessavil de

invïcem conlrahendi ,
plenam , iiberam et omnimodam valore matrimonii sic coniracii coram parodio anlc
l'acultalem et potestatem impartimur ,
prolcmque susci- lotannos; et quôd ad dcponendum illum vellent de-
piendum exinde, legitimam nnntiamus. Decernentes nuô conlrahere, cl quôd supplicant ei , ul dcl eis li-

vmtrimonium liujusmodi vcrum et validum malrimonium. centiam id faciendi coram suo parocho , vel alio sa-

el pro lali ,
quoud omncs , lain juris quiun j'ucti efj'eclus, ceidolc de suà liccntià, non pncniissis denunliationi-
censeri el repulari debere , omnesque in eo defeclus sup- bus, per concil. Trident rcijuisitis ; atlenlo quôd jam
plentes. Sicque per quoscumquc judices ordinarios el anlea cimi illis contraxerunt ; et post illam licentiam

dclcqulos , etiam causarum Palalii Apost. Auditores, habilam, adcanl suuui parochum, vel alium sacerdo-
snblatà eis et eorum cuilibet quàvis aliter judicnndi et Icni, cui ipsc , vel ordinarius ad assislenduin niatii-
intcrvrclandi (aadlate et aucloritate ,
judicari et defuiiri
j
nionio couUalicndo, liccnliam dcdcril, et vocalis duo-
 ,

205 LIB. iV. DE DISPENS. SUPER lUKEGUL EX DEFECTU ^TATIS ET TEMPOUIS. 206
bus, vol tribus teslibus aniicis suis ,
qui rem icneant mento, confirmatione apostolicà, vel quùvis fmnilale

secrcUuii, conlrahanl, clc. alià roboratis stalulis et cun^ueiudinibus

, ,
, cœterisque
El cùm liic c-isus, in (itioilam loco Alcricu. diœce- conlrariis quibuscumquc. Dalum Homœ apud S. Ma-
sis inco lempoïc conligisscl, ac oralores juxla praedi- riam majorem , sub annula Piscaloris, die 16 niaii
cluni coiisiliiun Navani , omnia ad amussim porogis- MDCXXXVI ; ponlificalùs noslri anno tertio dccinio.

sent, d'un adliuc ipsi circa prauiissa aliquo modo A. M. Maraldus.

li;csilaioiil, consulta dcsiiper sacra congrcgatio conci- Pari modo concessuni exslitit nobili mulieri Joannai
cilii , OMinia in vim litlerarum , cpiscopo Alcricn. di- délia Cerda, Anlonii de Aragona , el .Moncada , ducis
rcclannn approbavit sub die 17 julii 1616. Monlis alli, conjugi, quôd cùm ipsa liahitum alicujus
Super dorcclu, ctiam Iciuporisad aliquid peragcndum à Sede Apostolicà approbali ordinis moniaiis geslari
daturadliucdispensatio; veluti,cùiuncniini rcgulariuui solitum snscipere, cl professionem per easdem emilti
licealanleconiplelumannuni probationis, ad i)rofessio- consuelam, expresse cmittore regulares, pnefalus
ncm rcgularcui admiiti, coneii. Trid. , sess. 25, cl 5, ibi: vcrô Anlonius clericali militiie adscribi , cl ad omnes ,

Necqui minores tcmpore ^quàin per annum post susceptum etiam sacros, el prcsbyleratûs ordines promoveri re-
liabitiim in professioneiileterit ad professionem admiUulur, spective dcsideranMit, fuit pro parle diclu; duciss;u
undo aliter, id est, inlra dielum annum cmissà, nihil S. D. IN. Lrbano Pap^e Mil snpiilicalum, qui de
a^erct , ex eod. concil. loco cit. , nisi forte in casu ex S. 1». E. cardinaliuin negotiis, cl consultalionibus rc-
privilégie à Pio Papa V conccsso novitiis religionum, gularimn pra;posilorum consilio , arcbiepiscojio Nea-
in arlieulo niortis exislcntibus anle cxplctuni annum politan. sivc cjus vicario generali conimisit, uleidem
probationis, qui, ut lucrentur ac conscquantur indul- Joanufc, quaicnùs illa, liabilum per moniales alicujus
gcnlias, possunt profiteri , si tamcn in letate légitima ab eâdem Sede Apostolicà approbati ordinis, ia quo
ad profitcndum fuerint consiituti, ut in suâ constitut. bcnevolas invencril réceptrices ,
gestari solitum, su-
sub dat. Ilomoc die 21 augusli 1570, qui tamen tencn- sciperc, et scx lantùm mensilnis noviiialùs in eà per-

lur, postcjuàm convaluerint ex eà inlirmilatc, ipsam aclis, professionem per easdem moniales emitli con-
professionem , intogro probationis anno elapso , coni- suelam, expresse cmitlere nccnon omnibus, et sin-
,

plerc. Igitur ( prêter casum prsedictum) in hoc etiam giiiis privilegiis, facullalibus , liberlatibus, immunita-
consucvil quandoque sun)mus poniifex ex causis sibi tibus, pr:crogalivis, indultis, aliisque gratiis, lam spi-
bcnè visis, dispensarc, pro que alfertur exemplum si- rilualibus quàm tcnqioralibus ,
quibus alïae ordinis
milis gratine dispensatioiiis cuidam nobili puellae Nea- cujus liabilum suscepisset, moniales utuntur, potiun-

politan. conccssae, qua; est, ut sequitur, videlicet : lur et gaudenl, ac uii ,

potiri et gaudere possunt, et
A tergo ; Dilectce in Christo filiœ Laura de Sangro poterunt quomodolibet in futurum, pari modo uti

puellœ nobili Neapoiitan. Intùs vcrô : Urbanus Pa- potiri, et gaudere valeret; dummodô tamen ipsa
pa 17//, dilecta in Cliristo filia, saliitem et npostoiicani Joanna, prior professionem hujusmodi emitleret, et

benediclioneni. Cion sicul nabis nnpcr exponi fecisli, hi, codemmet die Anlonius dux pr;tdictus ad
successive,

quœ, ul rtsserJs, in viqesimo œUitis luce anno constituta ,

sacrum subdiaconatùs ordinem promoverelur, conce-
el dilecii fdii nobilis viri moderni ducis de Vietre, soror deret elindulgeret,cum opportunà conlrariorum dero-

(jermana existis , aliàs cùm tu seplimum tuœ œtalis an- gatione, prout in lilteris in forma brevis sub dat. Ro-
num ageres, in monastcrinm Sancli Scbastiani monialium nue apud Sanclum Petrum, sub annulo Piscaloris, die
ordinis Prœdicalonim Neapolitan., in quo seniper citant 24 decembris 1025, pleniùs continetur.
exemplarem duxisii,jejunia omnia de prœcepto dicti ordi- CAPUT IV.
nis, observàsti , clioro , tam diU quàm noctii interfuisli, Praxis dispcnsalionis de promovendo extra tempora
nccnon liubilum per dicti monaslerii moniales gcstari soli- toncilii Trident, décrète cavetin- lie quis, nisi post
tiim, coniiiiub dcluiisli, quando quideni ub eo Icmpore , annum à susceplione poslremi gradùs niinorum ordi-
quo rulionis nsn prœdicta fuisti, è dicto monaslerio non num, ad sacros ordines promoveatur, nisi nécessitas,
egredi, scd in eo uionacliari slatuisti , educalionis causa aut EcclesiiB utililas judicio episcopi aliud exposcai ;

inijressii fncris ; ad prœsens verb liabilum per dicti nio- ut in sess. 25, cap. 11. FA quod promoli ad sacrum
nastcr'n moniales (jcslari soUlum snscipere, el professio- subdiaconatùs ordinem, si |:er annum sallem in eo
nem per eiisdem emilti consuelani, quantb ciliiis espressè non sint versaii, ad aliiorem gradum ascendere, nisi
cmillere desideres, regularem : Sas le specialibus favo- aliud episcopo videalur, non permitlalur, d. sess. 25,
ribus el gratiis prosequi volenles, et à quibusvis, etc., cap. 13.
censenlcs, supplicationibns tuo nomine nobis super hoc Ilinc Cbt ([uôd si nulla snbsit causa ex quà possit
humiliter porrectis, incUnali tibi, ul de prœdietmum cpiscopus dispcnsare super hujusmodi interstitiis, re-
dhli nwna.Ucrii monialium et earuni superiorum consen- curritur ad summum Ponlificem, qui causa lantùm de-
su, liabilum prœdictum susciperc et professionem prœ- volionis oratoris, dispensai passim, ut possit illcinfra
falam, peraclis duntaxal sex twvilialùs mensibus , cmit- annum, in lemporibus lamcn à jure slaUilis, ad sacros,
tere libère el licilè possis el valeas aposloticà anclori-
, etiam prcsbyleratûs ordines, promoveri ;
qu;e quidem
tale, tenore prœsentium, concedimus clindulgemus, non
\
dispensalio , ex communi Romande Curi^e vocabulo ,

obstanlibus conslilutionibus et ordinalionibus Apostolicis, dicilui'. In lemporibus, el hujusmodi graiite coiicot-sio

nccnon ordinis et monaslerii hujusmodi , cliam .oilv - fie.iiiiiilissima esl.
\
âC7 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 208

Aller lamcn modus, minus frcquens est, cùm scili- Occidcntalium partibus commorantes nimis ibi profi-

ccipcliiui- (lispcnsalio ad siiscipicndos diclos ordincs ccrcnl in spiritualibus exerciliis , ad supplicalionem

rxlia quatuor icnipora ;
quam quidcm dispensalioiicni commissarii gcneralis ejusdem ordin. in Rom. Curià
in Cuiià Uomanâ, curiales appellant, Extra lempora, omnibus et singulis eumdem ord. S. Francisci in su-

Barbos. de Polest cpisc. glos. 17, num. 5. pradiclis pirlibus lantùm cxprcsssc professis, ut do

Qii;c legulariler coiiccdi consucvit iis lantîim ,

qui suonnn superiorum liceulià à (juocumque, quem ma-
ralionccurali, sive ailerius bcnficii ccclesiastici , cui luerint, cailiolico antisiitc gratiam et comnmnioncm
onus missarum incumbit ,
post illorum pacilicam Scd. Apost. babenle, ci in proprià diœcesi, etc., vel

ndoplani possession cm, pcr seipsos, lanquàm arctati in aliéna , de ,

poatilicialia exercente ,
per eos eli-

iclcbrare leucnlur. Ycrùm cùm id dependeat à vo- , gcndo, ad omnes, cliam sacros et presbyteralùs ordi-

hmlatc ipsius summiPoulilicis, sxpè ab eo couccdilur n(;s, cliam cxlia lempora, etc., minime servatis, etc.,

linjusniodi dispcnsalio, sive indullum, non modo su- et si in nnoquo(pie, etc., minime se cxercuerint ;

pradiclis, lanquàm arclatis verùm cliani oblinenti-

;
dummodù lamcn idonci rcperiantur, ac servatis aliàs

lius bcuclicia, quibus, licèt missarum cclebrandarum servandis promovcri et promoli, etc., minislrare, etc.,

onus iucuinb;il, i:on lamcn icncMlur bencliciali , id induisit sub dal. Roma; apud S. Mariam Majorem, 20
omis pcr seipsos obirc; scd lamcn illis indulgclur, ut junii 1G25.

adbuc cMra lempora valeant promovcri, ut onus hu- llem fralribus ordinis S. Joannis Hicrosolymitani

jusmodi valeant , cliam ex causa dcvolionis ,

per se- indullum est, ut à quocumquc catbolico antistile sub

ipsos explcrc; nccnon aliis pcrsoniS, puia, nobilibus, Rom. Scd. obcdientiâ constilulo, sacros ordines, etiam

gradualis, aul trigcsimum a'iatis sua; amnun cxccden- extra lempora, tribus dicbus feslivis, et in quibusvis

libus , vol sallem in co couslilulis, scu bcnè mentis , lam sccularitnn quàm regularium Ecclesiis , absquc
ac aliàs ipsi Pontilici gratis ; aut saccrdotum altenla alicujus licentiâ suscipere possint, teste Barbos. de
pcnuria conccdi; sicut bucusque videmus in jonlid- Pot. episc. allcg. 4, in fine.

caUi sanclissimi D. IS. Urbani Papa; YIU, qui allentâ Necnon Clem Papa VIH, concessit PP. cong.
. S. Joan.

pcqiuH dimi.'iulionc , ob niorbum epidemiœ ,

qui pcr Baplisl;c per suas lillcras in forma brevis 23 novenib.
lolam ierc Ilaliam grassalur, adcô diminutus est ut , 1596, ut possint eliam promovcri cxlra lempora, Barb.
maxima clcricorum pcnuria iiide exorta fuerit; ipsa in collect. DD. ad loca concil., fol. 270, num. 7.

cnim pcnuria presbylerorum , omni lempore causam Consucverunt cliani summi ponlifices, sive pcr lil-

pra;buil ad ila dispcnsaudum. Nam ob prtcd. saccrde- lcras sub pliimbo, sive per supplicalionem in forma
lum penuriani polest cliam episcopus conccdere pa- molùs proprii , cum eorum cubicuiariis ac faniiliari-

roclio, ut dicbus feslivis bis celebrct, prout declaravit bus , necnon conlinuis commcnsalibus clericis, ut, si

sacra congregatio concilii sub die 7 aug. 1627, teste ipsi volucrini, lam in Romanâ curiâ, quàm extra eam,
Barbes., in coll. Bull. ver. paroch. fol. 554. Nec lamcn à quocunuiuc maluerit, calholico anlistite, etc., quem

peculiaris ad id Ecclcsia; nécessitas admiltitur, nisi ipsi duxerint cligendum ad omnes etiam sacros , et

per oralorcm asseratur, ut ipse, penuriic saccrdotum prcsbylcratùs.ordines, aliquibus tribus dominicis, vel

in illis partibus urgcnti laciliùs subvcnir.e valcat ;

licèt aliis feslivis dicbus, extra lempora à jure slatuta, pro-

delcgari non consueverit dispcnsalio bsco pro eorum- prii ordinarii , aut cujusvis ailerius licentiâ desuper

dem saccrdotum pcnuria in Ecclcsiis regularium ,

minime requisilâ, si aliàs ad id idonei reperli fuerinl;
qualenùs illorum superiorum, pro aliis verô ,
proprii anlislilis conscienliam super boe oncrando, promovc-

ordinarii, super eà, in Romanâ Curiâ, teslimonium ,

ri , et in illis promoli , ctiam in altaris minislerio mi-

regularitcr exhibealur. nislrarc valeant dispensare.

Sunt eliam nonnulli, qui ex ipsius summi Pontificis Patribus insuper Socictalis Josu pcr fel. recordat.

privilcgio , iiàc uluntur facullale ;

pnïcipuè in Urbe Grcgorium XIII, indullum est, ul possinl tam ad mino-
inlcr cicteros, scbolarcs collcg. Ai;glici ,
quibus per res quàm ad majores ordincs, eliam extra lempora

fcl. record. Grcgorium XIH, concessum est ut de ,

promovcri, cujus quidem indulli verba hccc sunt:

consensu rectoris ejusdem coUegii et examine prœce- Prœcipinms episcopus ut extra tempora à jure slatula ,

dcnle, etiam extra lempora à jure sialuta , et ctiam tribusque dominicis , vel aliis feslivis diebus conlinuis , ad

aljsque suoruni ordinariorum litlcris dimissorialibus, sacros, etiam presbyteratûs ordines promoveanl. Nos

patrimonii non cnim ordines prœdiclos sic stiscipiendi, ac prœdiclis

ac sine aliquo titulo bcneficii, vel , et illis

obslante quovis nalalium defectu , super quo cum ta- anCnlitibus , eos ordines ipsis conferendi facuUatem Iri-

dispensavil, ad omnes, btiimns. Non obslanlibits conslitulionibtis et ordinaiio-

libns per suam conslitulionem ,

nibus Apostolicis etc. Prœsentis aulem '(jratiœ commu-

cliam sacros et presbyteralùs ordines promovcri , et ,

eliam in altaris nicationem aliis mendicantihus inlerdicimits omninb

postqnàm promoli fuerunt , in illis, ,

ut in diclà conslitu- proulin suis litlcris, in forma brevis sub dat. Tusculi ,
minislerio minislrarc possinl ,

lione, qu;ic incipit : Quoniam divinœ, sub dalum Rom;e 12 scplembris 1582. Nccnon similis recordationis

non. kal. maiiii Pontificatùs Clcmens VIM palril)us congrrgalionis S. Joannis

apud S. Pclrum 1579,
sui anno seplimo. evangelisliv Porlugaliio , de mensc scplembris 1596,

Similiter Urbanus Ylli , cinn audivissel quôd pro- idem induisit.

Indiarum Modus aulei'.i sive pi axis ab ipso sunnuu Poiililicc

fcssorcs ord. S. Francis, de observant, in isi
 ,.
, ,,

209 LIB. IV. DE DISPENS. SUPEU IRREGUL EX DEFECTU yETATIS ET TEMPOUIS. 210

impetrandi liujusraoïli clispciisaiioncin ,

duplex est : vendu extra tempora , dicenduni est sufficere eos esse

aller videlicet, per porrectioacin sup|)licis libelli in de prœcepto ; et quùd in diœcesi cpiscopi ordinanlis

praifectuià brevmni extra dalariam ; aller verù per sil soleinnilas diei festi , licèt ubiquc illa non cele-
supplicalioncni iii lormà sigiiaiidi, ij'si D. dalario braliu', Barb. de Polest episc., gloss. M, n. 18;
slve ejus depulalo porrigeiidaiu ,
cujus l'onnula lalis Addil. ad Burall. w. li, decrs. 758; proul eliaui ,
qui

est :
sede episcopali vacante crit pricscnlandus ad ali(|uod

Beatissime Pater, citin dévolus S. V. orator Lauren- beneliciuin , et caret prima lonsurà ,
quo casu vjcarius

tius Manifolus canonicus Eeclesiœ -Y, ralionc canonica- capilularis dabit ci dimissorias ad illam ; Vivian, iit

prwhendiv diclœ Eeclesiœ, qui sacerdotales Prax. jurispalron. 1. G, c. G , n. 5o et 56; quo casu,
lùs , et

existunt, et qnos noiidiiin ab auno obtiiiet , ad omîtes sa- juxla mcnlem concilii Trid., sess. 7, c. 10, illc dici

polcsl arctatus occasione benclicii recipiendi qui

cras, etiam presbijteratùs ordines, iuj'raanmim promo- ,
iia-

veri teneatur, nec tempera à jure statutn exspectare pos- _

bet jus seu est vocatus ad aliquod beneficium vacaiis,

ait, siipplicat igitur humiliter E. S. V. diclus orator, seu capellaniam qua; requirit actu cerluin ordincm
quateniis ipsum specialis gratiœ favore prosequendo quo ille caret; sicut eliam ille qui cùm non sil ordi-

eidem oratori , ul à suo ordinario vel de ejus , cujus te- nalus prima tonsurà, e». prœsentatus ad beneficium ,

stimonio , vita, vwres, et probitas suî commendentur ciun benè possit sic prœsentari cum condilionc ul in-

liccntia , à quocuinque alio ,

quem maluerit f calliolico fra tempus dalum ad pracsentandum fiai dericus ; et

antistite, gratiamel communionem Sedis Apostolicœ lia- ila inlelligenda declaralio S. congregalionis ,
qucc sic

bente, in proprià diœcesi résidente, vel in aliéna de ait : Yicarius capituli , sede vacante , infra annum polest

diœcesani loci licentiâ ,

pontificalia cxerccnte ,
per cum coucedere dimissorins ad primam tonsuram ei qui est

eliyendo , ordines conferre valenle, ad quatuor minores ,

prœsentandus à patronis laicis ad beneficium cccle-

quatenùs illos nondiim susceperit, quatuor feriati-s, vel siasticum jurispalronalûs ipsorum , ut illud oblincre

von feriatis, seu imicà, et subinde ad sacros subdiaco- valeat; Gare de Benef. p. 5, c. 7, n. 99, cl p. 7,
uatùs , diaconatùs et presbijteratùs ordines , tribus Do- c. 1 , n. 50, ubi refcrt declarationeni concilii ; cl d.

minicis, seu aliis festivis diebus continuis , vel interpola- c. 7, n. 102, ait non diciarclalum occasione bcncficii

lis etiam extra tempora à jure slatuta, ad titulum dicto- recipiendi cum cui aliquis vult resignarc aliquod iie-

rum canonicatùs et prœbendœ, quorum fruclus ad suî neficium , requirens actu ordincm ,
quo ille caret

sustentationem sufficientes existunt, promoveri, et pro- quia hoc est merè volunlarium. Cieterùm quocumque
motus in illis, etiam in altaris ministerio ministrare li- modo pelai promoveri orator ad tiiulum cujuscuiiiquc

béré et licite valeat , apostoUcâ auctoritale coucedere et beneficii, semper inleFligitur de bénéficie jam sibi

indulgere, nec non ordinario prœdicto et antistiti, ut collato, et illius possessione adeptà, quia ad titulum

prœfertur, eligendo ac oratori licentiam desuper et beneficii, etiam de proximo sibi confereiidi ,
quamvis
, fa-
cultatem impartir: dignemini de graliù speciali. Non ob- ille habeat patrimonium sufficiens, nondabilur ei bccc

stcmtibus qubd dictus orator , tempore promotionis suœ dispensatio de promovendo extra tempera, nisi aliud

ad quemcumque ex ordinibus prœdiclis , se in alio vel visura fuerlt summo Pontilici pro personis ut supra
aliis untea susceptis minime excrcuerit , nec exerceat qualiflcalis. Ad titulum etiam coadjutoricc, cum fulurâ
aliisquc ccnstilutionibus et ordinatioiùbus Apostoticis successione , dalur licentiâ promovcndi ad ordines ,

cœterisque contrariis quibuscumque , cum clausulis op- etiam extra tempora , si ipsi derico coadjutori pro-

portunis. movendo fueril à coadjulo, aposlolicà auctoritale as-

Et cum absolutione à ccnsuris ad effectum , clc. , et signatum salarium , ad suî congruam sustentationem

de concessione, indulto, licentiâ, facullate , imper li- ut plerùmque fieri solet : nam stanle supradicto con-

tione, aiiisque prœmissis, latissimè , ut supra in forma cilio Trid., sess. 21 , c. 2, disponenle quôd nullus
gratiosà extendendis ; et qubd prœmissonim omnium et ordineUir, nisi ad titulum beneficii, potest quis ordi-

singulorum , etiam cognominum, qualitatum, nuncupa- nari ad titulum supradictoe coadjutori* ; Gonz. gloss.
lionum, aliorumque necessariorum major et verîor spe- 5, § 9, n. 8, et ita servatur passim, quia etiam illa

cificatio et expressio fieri possit in litleris per brève S dicilur beneficium ecclesiasticuni ; id. Gonz. loc. cil.
,

V. seu officium niinoiis graliœ expediendis. Et additur :

num. 1.

El dnmmodb orator ad id reperiatur idoneus, et con- Etdummodù supradiclum salarium sil pariier suffi-

stito priiis qubd canonicatum et prœbendam prœdictos ciens ,

quia ea ratio de illo habenda erit ,
quaî de quo-

pacificè possid^'ut , illique sacerdotales sint. cumque alio bénéficie ecclesiastico ; et idem erit si

Idenifiue cril , ciim nraior quodciimque beneficium beneficium nulles fruclus habeat, sed tantummodo in

obtiiuieiit, cujus ralionc de jure, consucludine, privi- distribulionibus quotidianis consistai, quia ad effe-
légie , sialulo EcclesiiC , vel lundalione , aul aliàs an- ctum constituendi titulum pjo ordinibus suscipicndis ,

nexuni liabeat onus aliquod missarum, quas orator, ipsiB dislributiones habenlur, ac si fuissent fruclus

tanquàm arcialus leuerclur per seipsum lautùni; et

, certi ; et ila servatur passim cum canonicis ad sacros
nou aliàs, celeljr'ire. Aiclalus eniui dicilur ifie qui ordines promovendis, cum canonicalibus nullam ha-
arupiid fac(M-e lenelur siib cerlà pœnà. Q.uinam vero hcnlibus pra'bendam , sed tanlùm dislributiones quo-
siiil linjusinodi dies festivi , in quibus ordines sacri tidianas.
siiit couierendi, vigorc suprndirii jndulti ilo prouio- Adinillilnr olian» promotio ad sacros ordines ad ti-
 , ,, ,

211 PRAXIS niSPENSATIOMIM APOSTOLIGARUM. 2^2

lulum mnssio f omnmnis , rtim claiisiilà : Ihimmodb hujusmodi vacat; concil. Trid. sess. 24,
|lis ecclesia

constet f/ubd illa sulpdal pro oratoris alimenlis , et quod cap. 12, de Reform., ibi Aut in tali aeiatc, ni infra :

ad vUuui durct , ul docct vnlgaris Romaiirn (airia; sly- Icmpus à jure et ab hâc synodo slatutum , initiari va-
lus circa dispcnsalioncs ad ordines. leat, prout etiam dedaravit ejusdem concilii con-
Sic cliain ad liluliini aliciijiis porlioiiis dislribiilio- greg. ;
Vivian, in Praxi jurispatron. I. 5, c. 5 , n. 50 ;

iium , cuiii clausulâ : Dummodb servilio illius Ecclesiœ insuper per regul. cancell. ult. dalur vicecancellario
se adscribat , et portio dhlributionum hujusmodi tucrari facultas quôd possil ad ordincs suscipiendos arclalis
solilaritm , ad congruam oratoris snstenialioiem suffi- prorogare terniinos de diclis suscipiendis ordinibus,
ciat. usque ad proxima lune à jure statula tempora, in
Et iiiliiloniinùs circa hanc praxim nolandiim quôd quibus sic arctati successive ad ipsos ordincs pronio-
si forlè coiiliiigal oralorcin , sic arctatum etiam vigore veaiitur.
aposlolicse dispensalionis extra tempora , ad rcqnisitos
CAPUT V.
ordincs, sivc ex decrelo simiini Pontidcis, sive alio
Praxis dispensalionis de promovcndo in lemporibus cl
quovis modo iiitra pmcsiituliim sibi tcmpus promo-
inlra annum.
vcri ex aliquà causa non posse , ne proptorca orator
ipse alifiiiod dispendiuni scnliat, ei occurri polesl Frequentior lamen oinni lempore visa est dispcnsa-
per viani prorogatioiiis ad se ita promovendum. Unde tio de promovcndo, ni supra diximus, in lemporibus
cùm casus evenerit, dabiiur supplicatio biijusmodi à jure statulis, infra lamen annum, cujiis suppiica-
prorogationis ,
qna; ita concipi poterit , videlicct : tionis formula sequens est :

Beatissime Paler , aliàs perpétua cnpcllama sub invo- Beatissime Pater, ciim dévolus S. V. orator Oclavius
catïone sanctt Francisci in Emlesià S. N. Neapolilan. Aquaviva clericus Neapolilan. , fervore devolionis aC'
certo tiinc expresso modo , vacante , de illâ sic vacante, census ,
plurimimi cupiat ad omnes, etiam sacros et pre-
devoto S. V. oratori Amiibali Corsetto , clerico Neapo- sbjileralùsordines, ad tilulum sui palrimonii, quod ad id
lilan. diœcesis, apostolicà,seu quâvis auctoritate , provi- sufficiois liabel, promoveri, et promotusin illis Allissimo,
sum fuit , in cujits fundatione expresse cavelur quod eam quoad vixerit, famulari. Supplicat igilur humiliter E. S.
pro lempore obtineus , sacerdotalem ordinem , infra an- V. orator prœfatus ,
qualeniis ejus votis hâc in parte fa-
num assumere teneatur , et quœ forsun personalem resi- vorabiliter annuendo, eumque specialibus favoribus et

dentiam non requirit ,

proul in iitleris dcmpcr expcditis, graliis prosequendo , eidem oratori, ut à suu ordinario
pleniics continetur. Cùm aulem , Paler sancte , dictus vel cum ejus lilteris dimissorialibus, à quocumqne alio ,

orator , certis ex causis prœpeditus , ad dictum presby- quem maluerit, calholico antislite, gratiam, et communia-
teratûs ordinem infra annuni hujusmodi , in quo adliuc nem Sedis Apostolicœ habente ; et in proprià diœcesi rC'

exisiit , se promoveri facere non potuerit , neque posse sidente, vel in aliéna de diœcesani loci Uccntià ,
pontifi-
sperct; supplicat igilur humiliter E. S. V. dictus ora- calia exercente, per oralorem eligendo, unicà die ferialà,
tor, quatenits sibi in prœmissis opportune providcndo, ad quatuor minores . quateniis illos nondùm susceperit ,

eumque specialibus favoribus et gratiis prosequendo , di- et deinde ad omnes sacros , etiam presbyteratûs ordines ,
ctum annum , ad alias sex menses , à fine dicti anni in lemporibus à jure sUMitis , intra lamen annum. anni-
computandos , intra quos idem orator aa presbyteratûs que curriculo non exspcclato , minùsque à concilio Tri-
ordinem liujusmodi se promoveri , ac omniu alia , quœ denlino designatis interstiliis , servatis, sub dicto lilulo ,

quomodblibet facere tenelur ,

facere et adimplere libère promoveri, et promotus , in illis , elium in altaris mini-
et licite valeat ; perinde ac si infra dictum anntim adhuc sterîo minislrare libère et licite valeat, apostolicâ auctori-
existeret , apostolicâ auctoritate prorogare et ampliare tate concedere, et indulgere; necnon ordinario, prœdiclo
irrilum , etc., decernere dignemini , de gratià spcciali, et antistili, ut prœfertur, eligendo, etc., ut in priori for-
non cbbtanlibus prœmissis, ac constitulionihus et ordi- mula. Extra tempora.
nationibus Apostolicis , necnon fundatione prœdictà, Et cum absolulione à censuris, etc., et de conces-
cœterîsque contrariis quibuscumque , cum clausuUs op- sione, indulto, etc., ut in supra positis clausulis ejus-
portunis. dem formulai.
Et cum absoldtione a censuris ad effectum , etc. Et additur :

El datnr ad 1res vel quatuor menses , vel ad aliud Et dummodb orator ad id reperiatur idoneus, et alicu-
tempus ,
pront causa ipsa suadet , et summo Ponlifici jus Ecclesiœ servilio se adscribat. Et co7istito priùs quod
visum fuerit ; et si petaïur restiiutio ob lapsum hujus- palrimoninm hujusmodi ad congruam ejus sustenlalio-
modi icmporis, datur cum addiiione clausula; pra^ser- nem sufficiens verè et pacificè possideat. Cum décréta
vaiiv.ie juris terlii , cùm ob lapsum hujusmodi lempo- qubd illud sine ordtnarii sui licentià alienare , seu quo~
ris putuorit ab alio beneficiuni impetrari ob non pro- quo modo dislrahere nequeat , nisi priùs in ecclesiasticis ,

niotioneni ; quod etiam passira servatur pro piovisis vel aliis redditibus annuis habuerit, unde commode vi-
de paroî.iialibus ecclesiis ,
pro quibus frequcns est vere possil.
usus in Romonâ Curiâ impetrandi bas prorogaliones , Quâ quidem supplicalione signala, et in tolum, con-
cùm hi de jure infra annum leneantur ad sacros ordi- sueto more expedilà, conficiunlur super eâ lillerai
nes promoveri, c. Licct canon, c. Cùm ex eo, et c. apostolicœ sive sub plumbo
, sive m forma l)revis ,

Commissa, de Elect. in C; aliàs elapso anno pnrochia- prout sollicilalori opporlunius visnni fuerit, cl ntrnqiie
 3 ,

2! LIB. IV. nE DISPENS. SUPER IRREGIJL EX DEFECTi: JCTATIS ET TEMPORIS. 2i4

cliamsi fuerit collaliva si lamcn sil perpétua iii est, ad vi-
nuxlo, senipcr cxpcdiiinlur in forma graliosà,
I" , ,

annexa fnerit alleri grali;e pro c<-deni I

tam capellani , ac suf(icientis reddilûs, poteril quis ad

li;cc dispeiisalio

lamcn non rciiuiral arupiani indat^inom or- illius liliiluin ad sacros ordines promoveri, lan(|uàm
oratore, si

fuit similis dispeiisalio de si essel palrimonium.

dinarii; cxcnipli gralià,
promovendo exlra tempora conccssa Claudio Blandi- Ad lilulum quoquc reccptiliac Ecclesi;c datur (pian-

rcgiic caméra snmnia- d-oquc indullum proniovcndi cum clausulà : El dum-

lio Neapoliiano, asserenii, se
ac pelonli sibi in- modb ex illius scrvitio tunlitm percipias quantum ad
ria» Ncapolitan. pra^sidom existerc,
,

congruam sut suslentationem sujficiat. Et addilur hoc

dulgori super reienlione luijus olficii qtiaproplcr
iii
;

addiluni est Tecumque dccretum, videlicel Volumus autem, quod doncc libi
lilteris super hoc expcditis
:
:
,

postquàm prcsbijter factus ftieris, officium prœ- de aliquo ecclesiastico , vel alto annuo reddiln , ad con-
vt etiani,

sidis liHJuswodi qui in civilibus tantkm jnrisdictionem gruam suî sustcnlationem sufftcienle provisum fuerit , si
,

quoad vixeris, exercere, omniiupicel te ad lilulum diclœ Ecclcsiœ promoveri conligeril , ab

e-xercere consiievit,

singula quœ ad Imjusmodi prœ$idis olficiitm de jure , illius serrilio recedere ncqueas, necdebeas; uisi forte ad

«SK, consududine , mit aliàs quomodblibet pertinent, alia ministeria cum alià commodiori sustentalionc trans-

quoad civilia dunlaxat, facere, et exequi, eliam Uberè et eas, et illis adscribaris ; et aliter recedens ab execulione

licite possis et valeas , auctoritate et tenore prœmissis ,

ordinum per te suscipiendorum arbilrio ordinarii suspcn-

dispensamus. sus remaneas.

Formulam vcrô lilterarum, quae super diclà suppli- Circa tanien nlrumque lilulum , beneficii scilicet et

catione cxpediuntur , uldlclum est, parùm reCeil hic patrimonii discrimen noloriè versatur quoad faculla-
subnectere; cûm in illis, ullrà narrala in supplicalio- lem ordinarii, ad promovendum ad sacros ordines;
ne, niiiilaliud addalur, nisi proœmium, Vitœ ac mo- quia non omnis ad lilulum patrimonii promovendus

rum Itoncstas, elc, cl in fine illarum , clausula : Nulli est, nisi dispensalivè, ul elicilur ex verbis concil. Trid.
ergo, etc., sed lanlummodo ipsius supplicatioiiis sess. 21, c 2, de Reform., dùm dicit, palrimonium
clausulas, ex quibus illa constare débet dilucidenuis : v'erb , vel pensionem obtincntes ordinari postliàc non
dicitur ergo : possint, nisi illi quos episcopus judicaverit assumendos
Beatissime PATER , ctc. — Dc hoc aliàs diximns in pro neccssilate vel commoditate Ecclesiarum suarum ;

formula supplicaiionis pro bigamo, vers. cod. circa quod ita Barbob. de Potest, episc. allcg. 19,
Clericus neapolitan. — lia dicitur, sive fuerit ori- n. 53, quôd non semper convenit hanc dispensalio-
ginarius, sivedomiciliarius, sive beneficiatus, ut infra, i
nem elargiri, sed tanlùm ex causa, prout ejusdem
Ac TiTULLM SOI PATP.iMONii. — Frcqucnter ignorari concilii verba dcmonstrant, scilicet ex neccssilate vel
contingit in Romanà Curià an , oralor pelât hanc dis- con;modiiate ; quai (amen commodilas , seu ulilitas
pensaiionem c^e promovendo ad lilulum beneficii vel regulariler adest in personis doclis et probata; A'itce.

pairimonii, proplerea, ne retardetur expedilio, admit- Gare, de Benef. part. 2, cap. 5, n. 75, dicens ibi quôd
litur illa sub lilulo palrimonii ; nam , hcèt postea ipse ideô hodiè potest quis ordinari ad tilulum patriraoni
oralor non habeat reverà palrimonium , sed beneli- vel pensioiiis, ret'erens declarationem sacra: congrega-
cium ; absque aliquo vilio subreplionis ,
poteril ad li- lionis ,
quai sic ait : Ciim ad patrimonii vel pensionis
lulum dicli benehcii promoveri; quia si id à summo ecclesiaslicœ tilulum ordinari non possint , nisi illi quos
Pontificc peliisset, faciliùs sibi concessum fuisset, ar- episcopus judicaverit assumendos pro necessitatc, vel
guendo à majori ad minus 22, 1. 1. C. de Neg. gest. 1. tailitate Ecclesiarum suarum, juxta cap. 2, sess. 21, c/e-

Non débet ciii, quod plus est, iï. de Regul. jur. ; imô rici autem absentes , Ecclesiis nccessitatem habcntibus

eliam dc jure non habenti beneficium, permillilur aut subvenire aut ulililatem aliquam affcrre non possint,
quod possil promoveri ad tilulum patrimonii , ut est quœritur an Imjusmodi clcricis litteras dimissorias epi-

text. in cap. Tuis , de Proeb., cujus verba sunt ha;c : scopus conccdere possit ? congregatio censuit, pobse et ad
Ttàs quœsiionibus respondemus , quod clericos in mino- ipsum spectare.
ribus ordinibus conslilutvs , de matrimonidibus bonis ,
Dataria lamcn apostolica semper leimit, et proccisè

habenlcs , unde possint congrue sustenlari , ctsi nondum icmpore Pauli Y quùd
,
talcs dispensalivè promoveri
beneficium ecclcsiasticum assecuti ; dummodb aliud ca- potcraut ad lilulum palrimonii vel pensionis, imô in
nonicum non obstat , ad superiores poteris ordines pro- clausulis reslrictivis supplicaiionis semper per oflicia-
inovere, el ibi glossa in \er\n Patrimonialibus , ail, les addebanlur li;cc vorba : Et dummodb Ecclesiœ né-
quùd isti habent palrimonium pro lilulo. cessitas vel ulilitas ita postulet; quia clericus débet pro-
Et sub hoc nomine palrimonii, secundùm banc ma- moveri ad lilidum benelicii pioliùs quàni palrimonii,
leriam, non solùm inlelligilur, quidquid ex bonis pa- câ potissimiun ralione ;
quia mullai fraudes quolidiè
lernis (ilio obvenit, verùm eliam tolum id quod aliun- liunt ordinaloribus : cùm postea clerici coganlur, pro-
de, et ex quàvis causa, eidem fiiio delaUini est; cùni, moti ad sacros ordines, mendicare panem in dedecus
quoniodocumqueproveniat, salisliat menti conc. Cam- et opprobrium Ecclesiai,el cleri, ul ait Redoan. de
pan. in divers, jur. can. rub. 8, c. 4, n. 1 , Ugol. de Reb. Eccies. non alien., q. 51, cap. 13, n. 6.
Poi. episc. c. 26, § 9, n. 5. Et quod dicilur dc tilulo beneficii quoad ordines,
Et hic incidenlcr nolandum est illud quod diximus, idem quocpie (riocudum est de dislribulionibus (pioli-
I. pnvced. c.2, n. 14, nempe, quôd licèl capellania non (îi;)ii!> >.i' ;• canonii-ilùs sive di^fiiilalis. sive cujuscuni-
 ,

21u PRAXIS DISPKNSATfONL.M APOSTOLICARUM Slf)

quealicrius beiidicii, ciijus Iriicliis in solis tlislribu- donaiioncs, qu;c simulatœ censcnlnr, quando inler

lionibiis quolidiaiiis consistât, dummodô illud sil per- donatorem et donatarium fiunt apparenter, non autem
'pelmun, id est, ad vitiuii oblinenlis ,
quatcnùs ipsai verè et animo donandi ; vel si facUc fiu-rint cum pacte
(iisirilMiliones suilicianlpio liUiIo adcongruani suslon- de illis non ulendo; lune eiiim hujusmodi donaiioncs
Taliononi, Lottcr. de Ke bencl'. lib. 1, q. 19, n. 7. non sunt reaies, sed verbales tantùm ,
quic niliil opc-
lliulo ad biijiisniodi fraudes cvilandas , servatur in rantur, ut per Gare, de lîenel. part. 2, c. 5, n. 53.

pluribus locis, pisecipuè in hàc civitale , et diœcesi Ad occurrendum verô ,

quantum fieri potost circa
ÎNeapoIitaiià, qiiùd cùm dericus petit proniovcri ad hujusmodi donalionos, onmibuS' iVaudibus, sacia con-
liliihnu palrinioiiii, anlc omnia oblinebitab ordinario gregatio cardinalium controvorsiis juiistliclionajibus

dispensalionem, ut possit ad dictuni tituUun pronio- pncpositorum ceusuit clericos non gaudere cxeniplio-
vcri pro necessilale seu uliiiiale Ecclcsiyc; deinde dé- ne pro bonis ad suscii)i*eudos sacros ordines eis assi-

bet doccre de sunicicntià dicli palrimonii, quôdque gnatis, douce non lueiiat in eisJem sacris ordinibus

illud consislat in bonis slabilibus censibus , vel alris coiisliluti , et episcopuui cogiioscere dobere super di-
annuis reddilibus , de quibus, jam per prius, l'uerit in clis fraudulenliis. Dal. Homa; die 18 seplcmbris IGâ'J.

pacificâ possessione. Et cùm ipse clciicus non habet Et cùm aliàs pro parle communilalis cl conducto-
per se pairimoniuni, et contingit donationem seu assi- rum gabellarum communilalis terra; lui Cajelan. diœ-
guationcm ab aliis sibi licri, producitur publicum in- cesis lùisset S. coiigrogatioii.i inmnmilalis ecclesiasli-

slrumcnlum , ab u Iraq uc parle juranieulo vallatum, c:v. exposilum, qualiler crescenle domiiio«,um maliliû
quùd douatio seu assignaiio hujusmodi sit rcalis, onini s;vpè sa'piùs acciderat quanqilures donaiioncs iu dies

dolo et lictione carens ;

quùdque neque in prœteritum fieri per laicos in personam clcricorum, sub ficlo prœ-
confcctus fuerit , neque in futuruni conficietur actus toxtu , ut cum illis faciliùs possent ad sacros ordines

seu conlraclus aliquis in prscjudiciuin dictai donalio- promoveri , ac multolies poslca occurreret dictos cle-

nis, seu assiguaiionis cuui annullatione , clc. ricos habilum clcriealem dimillere , vel uxorcs du-

Et si lalis donalio , seu assignatio fiet à pâtre vel ccrc , ipsique donatorcs se movebant ad hujusmodi
niatre ipsius, sivc ab aliis parentibus, illa débet rali- donaiioncs faciendas. ad fraudandas gabellas, et ab il-

ficari per publicum insirumentum à fralribus, sorori- larum solutionc se eximcndum : Ideô d. sacra congre-

l)us seu quibuscumquc aliis personis, super tali dona- gatio cardinalium conlroversiis jurisdiclionalibus prœpo-
tione seu assignalione , interesse prxHendentibus, illi- slloruni censuil clericos non gaudere exemplio)ie pro bo-
que promitlere debent, se nullo unquàm tempore illam nis, ad SKScipiendos sacros ordines eis assignatis, donec
ex quâcumquc causa annuliare ; quod si secîis fieri non fuerint in cisdcrn sacris ordinibus conslituti, cl epi-

conlingai, prolestantur totum id nullum et invalidum, scopum cognoscere dcbere super fraudulentis donalioni-
iiulliusquc roboris vel niomcnti exislere ;
quod cliam bits.
,

idem ordinandus, medio ejus juramento, confirmabit, Dal. Ronuie die 18 seplemb. 1G59.

prcecipiturque etiani sub pœnâ cxcoramunicationis do- B. cardinalis Gypsius.

ïiaiori , ne pnrsumat talem donationem seu assigna- Franeiscus Paulutius, S. C. Secrciariiis.

lionem efficere super censibus, seu redditibus alteri Et anlea episcopus Venusimus Vitiator aposlolicus
forsan obligatis , vel quorum ipse non esset verus et de anno 1G28 in hoc regno, suo ediclo manda vit ut

legitimus domii.us. Et hoccest tula praxis, quam etiam de cœlero clerici donationibus bonorum sibi factis à

innuil Quar. in Sum. bull. verbo Ovdo, versic. Quod suis patribus, malribus, sororibus, in l'raudem, solu-
inteUifjc, circa fin. Ex quo palet, quod polest quis ad lionem, onerum univcrsilalem, non possinl uli nisi

litulum donationis promoveri ad sacros ordines, prout pro viridi portione lanlùm, et (juod reliquum est, spe-

sacra congregatio conoilii ceusuit , sequenlibus docla- clet ad dicios patres, maires, sorores et fralres, qui

raliouibus, quarum prima est : Ad timlitm donalwnh obnoxii sint oneribus universalibus.

ùUcuJHS potest quis ordinari, si ila episcoptts pidicavcrit Per quod quidem edictum postmodùm supra dicta
assumeiidum pro necessitate et nlililatc Ecclesiarum ; et sacra congregatio declaravit, voluit, et ordinavit, non
si douatio est realiter vera et 7ion ficla quœ deinceps inlelligi probibilum supra diclis clericis, tiun in mi-
, ,

alienari non possit absqite episcopi licenliâ , donec bcne- noribus, quàm in sacris ordinibus conslilutis, donalio-

ficJum sufficiens adepttts fuerit, vel aliunde Imbeat, unde nem eiiam ultra virilem fraudibus cessanlibus co- :

commode vivere possit. Secunda : Polest aliquis ad sacros demque modo bona sic donata pro portione virilem
ordines promoveri ad litulum bonorum, quœ donanlur excedeulo, ac alia bona supra diclorum, non solùm
si episcopusjudicaverit eiim assumendum pro necessitate, ad quorum lilulum ipsi fuerint oïdinali, sed cliau) pa-

vel nlilitale Ecclesiarum, donaltonesque Imjusmodi Irimonialia exlra lilulum esse exempla à gabellis juxta

verè , cl absque ullà fraude , in forma valida fiant de lot disposilionem sacrorum canonum, donec in ipsâ S. con-

bonis qnot promovendo sufficiant ad vitam honcstc sîi- greg. vel in alio foro ecclesiaslico compelcntc, ser-

slontundani : quœque deinceps nullo modo alienari pos- valis sorvandis, supra diclîc donaiioncs fuerint IVau-

sint sine Ucentiâ episcopi, donec beneficium sufficiens duleiilai declaralK, prout ipsa S. congregatio scripsit

adipiscalitr, vel aliunde habeat, unde vivere possit. cpiscopo Avianensi sub die 28 januarii 1G.53.
Unde Cliam ex pranliciis declaraiionibus, voluit ipsa Cùni verô litulus erit ralione successionis lircredi-

sacra congrcgaiio, cautum esse promoto, circa taies tnriic, exliibeltil pariiculam tcstamenti, et medio pra'.
 217 LIB. IV. DE niSPENS. SUPER lUREGUI. EX DEFECTU ^.T.VTIS ET TEMPORIS. 218

aniltiilo, vel alià piiblirà scripliir:'i, oslondet se esse f aiU aliùs (luomodolibel transferri, HUks prelium in alia

hierecleui, ot ex ipsâ iKiicdilato sallciu siimiuaiu ipsi bona, vel census aut o(]icia, pro eodem oralore, douée,

tilulo lequisilani, lihoram, iiinnuiicin, ol oxciiiplam à i

ut priffcrtur, uliuudc commode vivere qucat, omnin'o

quociiin(|iie oiioro el dcLiito possidoro. converldtur.

DcbcUpie bujusmodi patriinoiiiuin pro ordinibus Ego vcrô, dùm S. pœnitenliaria'. Aposlolicui inser-

suscipiendis coiislilui laiiluniiiiodù siipc-r re iiiiniobili, virem, ac ralione mci officii tenerer, juMa conslitu-

ut dictuni est; aliàseniiii non salisfieirl menti conei- lioncm Pii V, super ordiiialione novi status ejusdem

lii praHlicli : quia si in lebus niobilibus consisloiet, cùni l)a'iiitenliari;t, ad S. ordines promoveri, pelii à fel.

illai de facili consumi et exstingui jwssint, ordinatus record. PauloV licenliam suscipicndi pr;ediclos ordi-
remancret sine tilulo; Navar., consil. 5ide Temp. or- nes ad tilulum supra dicli officii, tanquàm perpelui,
din.; Azor, Inslit. moral., part. 2, lib. 3, cap. i, q. 7 ; et in concursu oblenli, sicut sunt nonnulla ejusdem
Barbes., alleg. 19, num. 55; ac proindè non polest
|
pœnilenliariic oflicia ; ipse autem Paulus négative
quis ordinari ad tilulum censùs non perpoliii, sed rc- | respondil, sed poliùs nonnulla mibi bénéficia eccle-
dimibilis; namad libitum vendenlis rodimi et cxsliu-
[
siaslica bénigne conlulit ;
quamvis anteà nonnullos
gui polest, cl propterea idem est ac si esset rcs mo- ejusdem pœnitentiariae officiales sciam fuisse ad tilu-

bilis;ciUgolin., de Ollic. episeopi, c 2G, § 10, n. 2; i lum illius officiorum, ad sacros ordines promolos ; et

Gare, in Addit. ad p. 2, c. 5, post num. 95, vers. JSec

\
inter c;eleros bi sunt, nimirùm : Hercules Fleciiiius,
est tiecessarium. j
de mcnse junii 1G02; el Jacobus Danielius, seriplor
Quibus adde quùd si clericus ordinandus plura el de'oodem mcnse junii 1G05; necnon JoannesPriamus,
diversa bona possiderel, ad quorum lituluni speciali- procurator, de mense februarii IGOG.

ler et nominatim ordinaretur, illa solùm deservirent Porrô ofliciales sunmii Ponlificis, qui officia ad eo-
pro tilulo, et non alia ;
num. 78
Gare., par. 2, c. 5, ;
rmn vitam oblinent et ad quorum tilulum, eo modo
et cùm ipse litulus debeal esse perpeluus, non débet quo supra dictum est, possunt ad sacros ordines pro-
constilui super rébus mobilibus, pula mercibus, ani- moveri, quosque nunc lemporis in memoriam revoco,
malibus, aul obligalionibus pcrsonalibus ; cura hœc bi sunt videlicet :

oninia facile pereanl, et lapsu lemporis consumentur; Audiior generalis camenie Apostolica;, unus.
licèt secùs dicendimi esset, si bujusmodi bona mobilia Tbesaurarius generalis, unus.
stalini converti possint, et cum elTeclu converlantur Clerici caméra; Apostoliccc, duodecim.
in bonis slabilibus, ex quibus percipialur sufiicieus Protonotarii apostolici participantes, duodecim.
litulus pro susienlatione ;
quia boc modo satisfit con- Secrelarii apostolici, viginli quatuor.
cilio supra dicto; id. Azor.. loc. cit.; Graff., concil. 4, Scriplores apostolici, cenlum el unus.
de Temp. ordinal. Scriplores minoris graliie, viginli septem
Rrxmissa tamen non lia passim, nisi valdè cautè, Scriplores brevium, octoginla unus.
admillcnda esse existimareni ;
quia poslquàm clericus Scriplores arcliivii, nonaginla unus.
ila prumotus fuerit ad S. ordincs, de facili ipsum con- Kegislratores supplicalionum, viginli.
cilium eluderclur ; nam ipsa bona mobilia possenl posl- Regislralor secrelus earumdcm, unus.
iiiodùm, sive in loium, sive paulalim alienari, et sic lîegislralores bullarum salariati, oclo.
comraitlerentur fraudes, quibus omninô est obvian- Registratores earumdem non salariati, quatuor
dura ; 1. Si legaturiiis, cod. de Leg.; Jas., in I. Ciim liegens cancellaria" Apostolicie, unus.
fundus, § Servuin luiim, nmn. i, iï. Si cert. pet. Ad Abbrevialores majoris pr;esidenti;e, duodecim.
luec si quis dives, seu suniciens, babens palrimonium Abbrevialores minoris pnvsidenlia', sexaginta.
ordinalus nullà factà assigualioiie cens! lundi pro pa- Jannizzeri, cenlum.
Irimonio, censetur ad lituUnu loiius palrimonii sui Pra:fectus sollicitalorum, unus.
ordinalus ; ex co quôd ea expressio non sil neccisarla ;
Milites S. Pétri, quadraginla unus.
Lolter. de lie bcncf., 1. 1, q. 2, num. ÔG. .Milites S. Pauli, diicenti.

Ac propterea, cùm adsint in Romanà Curià non- \

Milites de Lilio, trccenti quinquaginta.
nulla officia perpétua, idcsl, qu;e durant ad vitam of- Milites Laureiani, Irecenli.
ficialis, licèt eorum unum ;uodque sit amplissimi red- Milites Pii, sexcenli quinquaginta qumipie.
dilûs, nibilominùs illa oblinenlibus, ac pelenlibiis ad .Magislii plumbi. Ires.
illorum tilulum ac S. ordincs promoveri, siepè vidi Pricsidens plumbi, unus.
summum Pontificom i)ra'missis non ila libenter annu- Collectores plumbi, cenlum et quatuor.
isse, cùm bujusmodi officia consistant in rébus mobi- Magislri registri supplicalionum, quatuor.
libus; ac propterea, si id aliquandù concedatur, adji- Glerici ejusdem regisiri, sex.
citur in calce supplicationis ac in lilleris lalis pro- Gcrrcctor contradiclarum, unus.
molionis dausula isla, scilicel : Et cum décréta, qnbd Correctores arcliivii, detem.
d'ictus orator officiuin liujiismodi vemlere vel res'ujnarc Gubicularii, sexaginta.
iiequeal, nisi priiis in ecclesiasiicis vel aliis redditibus Sculiferi, cenlum quadraginla.
anmiis habuerit, uudè commode vivere possil. Kl si antea Porlionarii, sexcenli iriginta duo.
contujerit officium imvdictum (d> co vendi, seii redgiiari, | Subdiaconi, quinqiie.
 21!) PRAXIS mSPENSATIONUM APOSTOMCARTJM. ^220

Acoliillii, octo. in 0; et babes ad id opliniam Rot. decis. 5-13, p. 2,

Aiidilor conli-adiclartim, muis. lom. 2, in récent.

Procuralores coiitradictarum, qualiioiJecini. Ut a SCO ORDiNAKio. Proprius oraloris ordinarius

Procnralores niiiioris gralia', viginli qnaliior. dicilur, vel ralione originis, vcl domicilii, anl bene-
Dcposilaiius miliium SS. Poiri cl Paiili. iiiiiis. licii, per tex. in cap. Cîim 7iulhis, de Tempor. ordin.

!
Depositarius pi";i'sidcnlimi), portioiiarioi'imi cl mili- in G. Etquoad originem, sa;pèvidemus per episcopos,
i
Uiin (lo Lilio, uiuis. pr.x'sorlim bujus regni, illam nimis extendi, cùm vix

Deposilarius moiitis fidei, unns. lolcrari debeal circa boc paterna origo ad clfeclum ut
l

Dopositariiis ciibirularioriim cl sciilifcronim, nims. (piis ordinclur propter fraudes, quas in dies inde oriri

Jiidex cotifidcMli;»!'!!!!!, iiims. videmus; licct revcràalind doccat tex. in c. 1, verbo

Notnrii aiidiloris caiiu'r;iii Apnslolica-, dcccni. Aticmijenas, de Us»n\ in 6, cùm cliam esse locum ori-
Nolarii ciniiicnlissiin. Vicaiii Urbis, (luiiique. ginis oslendat jus civile, in quo pater natus est, ut

Nolarii capilolini, Iriginla. liabelur in 1. Assumptio, iï. ad municip.; et dicit tex.,

Notarius ripccl r, uiiiis. in I. Filios eod lit., quôd fdius sequitur onginem pa-
Cui'sorcs, docem cl iiovcin. iris, liccl nains sit in civitale mairis, et bàc ralione

Mazzciii, viginli qniiiquc. videlur tolerari posse, cessante fraude, qiiamvis do-

De virgà riibeà, dccem cl scplem. ctores, in d. c. Ciim mdlus, asseranl boc non esse

De porlâ forreâ, sex. consulendum, sed post facium excusandos esse tam
Maiidalaiii gul)crnaloris Urbis, sepleni. ordinantem, quàm ordinatum; Nav., Consil. cons. 19,

CaUeros vcrô, si qui cidcni nicmorine occiirrerint, de Temp. oïdin.; quem ideô puto id cum aliis te-

siciit cliam snpra diclos, clcganliori ordine, cliam nuissc, quia sa-pè compertum est nonnullos fuisse non
qiio ad eoriim officioriim collationem, valorem etred- modo ordinales ralione originis paterna;, verùm etiam

(iiliiin, in meâ praxi beneficiali siipplcre ciirabo, ubi materna;, necnon avi et proavi ; ex quo diversa mala

circa ca, noininlla ad praxiin perlinenlia rcfcram ;

et inconvenienlia orla sunt; ac propterea dicil Glos.,

iiunc aiilcm dicere siillicial ad elTecluin pradiolum, in d. c. i, de Usur., in addit., quôd oriundus de civi-

habcri adinslar bencliciorum ccclesiaslicordin, late dicilur, qui ibi orlus est, vcl ejus paler inde ori-
ea
cùm vacenl lani pcr obituiii quàm per rosignalioncm, ginem duxil; et quôd nan sic in avo; nam aliàs in-

non antem per ingressum religionis et professionem quirendus osset ager Damascenus, ubi Adam forma-

in cà cniissaTn, ul palel ex corum collalionii)us, quaii- tiis est.

dofpiidem in siqiplicalionibus sempcr apponunUir illa Et cùm aliàs in sacra congregatione concilii, ad

verba, qubd censeanlur vacare per obitum ; et licct pio- instanliam bon. mem. cardinalis de Aquaviva, tune

fessio sil mors civilis, atlamen non compreliendilur arcbiepiscopi Neapolilani, fuissent nonnulla dubia pro-

sub diclà disposilione, cùm in jure non reperialur posita per congregalionem declaranda, in quinto ca-

catiUiiii qiiôd in islis lerminis mors civilis ;vqiiipare- pile proponebalur : Quôd sunt nonnulli qui cùm Nea-
lur nimli nalurali; Alex., consil. i09, nnm. 4, lib. 2; poli domicilium liabeant, ibique nali sinl. lamen cùm
nbi ail quôd mors civilis, resullans ex ingressn mo- parentes illorum ex alià civitale sinl oriundi, susci-
naslerii, non facit monachnm liabcri pro vero nior- piunt ordines ab ordinario civilalis originis paterna',

luo, nisi in casibns à jure exprcssis, ut per Clos, in absriuc lilleris diniissoriis, et sine atleslatione de vitâ

c. Plnntil, 2,verbo Morhius, 1(3, q. 2, qnandoqnidcm cl moribus ordinari Neapolitan., idque non scmel con-

vorba smit inlclligenda de morlc nalnraii; arg. I. (in., tigil in diœcesibus Puleolan. Vican. in abbalià montis
C. De bis qui ven. œlat. impelr., cl I. lin., iï. de Cou- Cassinen., el alibi contra pncscripla sac. concil. Trid.
dil. etdemonst., 1. Cùm patcr, § Hœreditatcm, Cf. de Ipsacongregatio nil aliud circa hujusnmdi dubium re-
Lcg., 2 1. Ex eâ parle, § In hisulam, de vei'b. Obluj., spondil, nisi per baec verba, videlicèt : Ad quiutum
et Iradil Joan. Audr. rcgnlam, quôd niuKinàin mors sacrœ concjrcgalioni non videri in prœsenti, in liàc rc qitic-

civilis aquiparalur nalurali, nisi uhi hoc rcpcriinr in quam uovi jitris slalnerc. Unde concludit propterea,
jure expressum ; et dixit id. Alex., consil. 282, vers. Campan. in divers jur., can, rubr. 0, e. 8, sub n. 9,
Secundo, quia mors civilis, vol. 2; mors cnim deducta posse tum pr;esulcm originis patern.e, tum propritc,
'

ab bomine in condilione non inlclligilur de ficlà ci- illum ordinare, dicens eliam, d. n. 9, quôd non csset
vili, sed lanlùm de vcrà el nalurali,- per jura desuper loprcliendendus qui defenderet non lanlùm cxcusari
allegala, {tra^sertim cùm, sicul diclum est, secnndùm pra'sulem post coUalos ordines, sed insuper tutè in-
consuctum slylum et praxim Uoman;c (Juria; semper duci posse pnrsulem ipsiun originis paterna; ad ordi-
apcrlis vcrbis dicitur quôd proedicta officia vacenl per nandimi illum; neque boc ralione caret, qiiando qui-
obiluin; non autem dicilur per morleni, el appclla- (loin eliam qiio'.d ordines persona patris non est di-
lione obilùs de suî nalurâ, non venil mors civilis, 1. versa à porsonâ lilii ; tex. in 1. fin., cod. de lin|)ub.,
Si dixesscrit, iï. Qui snlisd. coyam; undc parùm referl et ail subsl. I. Ci(msinms, § fin., c. de Agric. elCens.,
quôd bénéficia ecclesiastica per omissionem professio- lib. 12; nam paler el filins sunt una identitas; Bald.,
nis vacenl; lioc cnim idcircô evenit, (]nia regulares, cons. 29i, n. 1, anle mcd. 1 ; Tiraq., in 1. Si niniuàm
sine dispensalione aposlolicà, sunl incapaccs bencfi- in pra'fiil., n. 15 et scq.; c de Revoc. douai.; Eudo-
ciorum secularium, cap. Cm»?/ de bcneftcio, de Pra'b. vis,. docis. W8, num. 7. In bàc lamon C-nrià aicbie-
 , , ,,

221 LIB. IV. DE DISPENS. SUPER inftEf.EL. EX PErECTi; yETATIS ET TEMPORIS.

piscopali miUomodo quis ailinilliliir ad oïdiiics ralioiic aposlolicaiu , de Dccim., quamvis Rola , decis. 250
originis jtalern.v, sine litleris dhnissorialibus cpisco|)i num. 8, p. 2, divers, teneat banc lanlummodô animi
proprhi; originis, ni tcslalur Goiiiicn. in praxi arcliic- detlaralioncm minime snflicere, nam copulalivèrequi-
piscopi. iNeapolilan., c. 47, nuni. 3. Ca-torùin liodiè lilnr aliiiuis aclus significalivus domicilii, scilicel
circumlerunlur pro parle alfirmalivà declaraiioncs quùd emcrit domum, d. 1. Cives, iX. de Incol.
S. coiigr., quas eliani rcfcrt Diana, resol. 148, p. 4, Sufliciens ctiam conjectura erit, continua habilalio

Ivact. iniscel. resol. iiuir. in aliquo loco per decemiium , cuni aiiimo ibi perpe-
SaiH' iialomam originoni intolliginms altcndendain, liiù manendi, 1. 2 c. de incol.; aliàs enim non essent
ctianisi liliiis in aliqiio loco l'orluilo nalus sit, (pioui iiicohe, qui in aliquo loco commoranlur, sine aninio
mater pcriransibal ; aul illùc, non aninio pcrniancndi, conslilucndi ibi doniicilium ; sola enim habitatio , non
iveral; aiit paler ad malrcm accesserat absque aninio facit aliquem incolam ;
quia requirilur eliam aiiimus
ibi pcrmanondi, cl intérim lilium peperissot, qncni ibi commorandi, Bart. in 1. Quœsilum, ff. de Leg. 3;
poslea absqiK; eo quùd contraherol doniiciiinni, cjiis Sancli. de Matr. lib. 3, disp. 23 , n. 1. Lt aliàs oralor

patcr cuni lolà laniilià cxtraxeral ad locnni nndè di- Nuscan. diœcesis oblinuil per brève sunimi Ponlilicis
gressus fuerat; lalis enim (ilius non dicerclur esse dispensationem super defeclu natalium ad ordines, di-
illius loci, in qiio sic per Iransitum nalus fuit, ita ut recluni ordinario Ncapolitano jiro illius execulione
ncquo rationc originis sequeretur lornni dicti lori ; ita cuni narralivà, quod pia;d. oralor à teneris amiisconi-
Barbos., de Pot. cpisc.; gloss. i, n. 18, ex Panorni. niorabatur NeapoJi, ubi doinicilium conlraxeral.
in c.; Rodulpiuis, num. J, ubi Félin., n. 13, de Re- SlhI reverà, decennalis liabitatio, ad liunc effeclum
script., et aliis ; quia lune fdius sequitur origniem non videlur necessaria; sed slatim atijue quis iiuii>il
pairis ; nani non inspicitur qnod pcr accidens est, sed in aliquo loco babitare, cuni aninio ibi perpeluô ma-
quod per se ; sicut eliaiu \n\vx\. filins liabebit origiiiem nendi, doniicilium acquirit, Menocb., de Arbilr. jiid.

patris si natus sit in mari; id. Barb., loc. cit., ex lib. 2, cenl. 1 , casu 86, num. 2. Si enim liabcicl ani-
Ugol. (io Pol. episc, c. 20, § 1, n. o ; el proptera la- mum recedendi , licèt per mille amios moratus fuerit
lis filius non poîest pronioveri ab episcopo, ubi per in lali loco, doniicilium non conlrahit, Barbos., de
Iransennam sic nalus est, ncc ab alio de ipsius licen- Offic. episc, alleg. i, num. 25, dicens ibi ,
quod hoc
tià; idem Haib., lo. cit., num. 19; quidquid nonmilli praclicalur in Urbc, ut cùm quis fuerit per decemiium
in coiilrarium dixerint, nenipè quod polerit ab episco- ibi commoratus, polerit à vicario Papac ordinari. Id ta-
po illius loci proin-overi, maxime si ibi slatim bapli- men non ita passim practicari videlur, nisi cum qui-
zalus fuerit ;
quia baplismus dicilur nalivilas, el per busdam personis valdè cognitis et benè meritis , ac
euni homo de novo nascitur, c. debitum, de bnptis.; summo Ponlifici benc visis ; et de quibus aliàs proba-
nam verior est prior opinio, ut docet praxis. bilis sit conjectura, illos nunquàni dolosè ab ipsâ L'rbo
Ralione domicilii promovetur cpiis ab ordinario discessuros, cùm salis probabile sil, clericos exleros
loci ubi illiid contiaclum est ;
quod quidem tune coii- ibi existenles, ut plurimùm ad bénéficia dignitalesque
trahi dicilur, cùm in aliquem locum doniicilium suum ecclesiasticas aspirantes , de illis postea provisos ad
transiulil, ul palet in 1. Pupillus, § Incola, ff de Verb. propriam patriam reversuros ; et sic, cùm ad buiic
sign., 1. Doniicilium, ff. Ad municip., 1. Cives, c. de fineiii in ipsà Trbe commorenlur, semper habciit ani-
incol., ubi in eo loco quis dicitur doniicilium liabere, nium ab eà discedendi, proul dicendiim est de eo qui
ubi lareni rerunique ac forluiiartim siiarum sumiiiam causa studiorum ad aliquam civilalem se confert , non
consiituit, undè rursùs non sil discessurus, Gloss. in animo in eà pernianendi , sed ut finilo studio ad pa-
1. [\n.,\iiv\)o Inter absentes, c. de Praiscript. per larem triam reverlatiir, ul pcr Bart. in 1. Lcx Corneli.t , § Si

aulcm inlclligilur focus, ilonius iota, et Gl. in d. 1. Ci- tamen, (T. de Injur., cùm dulcis sit ainor patriie, 1. Qui
ves, verbo L.'/rt'm, intclligitaniinum iiabilaiidi pcrpoUiù, Itabcbat, posl principium, et ibi not. Glossa 1, in lin. If.

cl ut de fado babilet. Quamvis ad aliuiii eirectum, ali- de Lcg. 3. Ca-terùm verô per acquisilionem bujusmodi
ter diceiiduni sit, pula in capiianco, aut alio officiali, domicilii nunquàm censetur renuntiatum doniicilio
qui in aliquo loco cxcrcerel ol'ficium ;
quia licèt indu propria; originis, illudqiie nunquàm perdilur; qiiia

sil discessurus, polerit ibi contraliore malrinioiiium cùm sit nalurak', dicilur iiiimulabile ; ac pioindè Bui-
coram parociio ipsius loci; cùm jam ad id sufficieiiter sall., cons. 74, num. 115, vol. 1 , ail focuni originis
dicalur ibi conlraxisse doniicilium, ex illà coîiimiini esse irremissibileni et principalioreni, Marius Anlonin.
docloruin conclusioiie, ncnipe, quùd ille qui iii aliquâ var. Resol. 1. 2 resol., 59, casu 10.
civilate est eicclus ad lionorem, dicilur civis, cl gau- In liàc tamen curià arcliiepiscopali Ncapolitaii., ita
del privilegiis civililalis, Glos. in d. 1. Ckcs, verbo scrvalur, quod clcrici exleri, qui cum dimissoiialibus
Electio. suorum ordinariorum in
litleris civitale Neapolilan.

Débet tamen , (jui petit ordiiiari ralione domicilii commoranlur, quamvis déclarent se liabcre aninumi

expresse declarare se babere aninium ibi conlralieiuli contralicndi domiciliimi in eà, cl per longuni tempiis
dicliim doniicilium ; aliàs enim non dicitur inulare so- Iiabitoverinl, non lameii admilluiilur ad civilil. icm
dem qui non nuilat nieiilcm, c. Scias, 7, q. \, Ancb. Neajuilitaiiam, nisi caplà infornialione, (|uod in eonnii

in se pracscnli, num. 1, de Prub., in G; nam l'aclà lali palrià non liabeiil aliqua bona, el lanidiù Neapoii ba-
{

declaralione, slatim illud nnpiiiil, lînlr. in d. c. Ad ! ilavcriiil, ipiod pia'sumplio sit, ampliiis non babere
 ,, ,

PRAXIS lUSPE.NSATIONTM APOSTOLICARUM. 22i

aniniiim rodeiiiKii nd diclani palnain , cl poslca mc- sint prœscrtim post dimissionem baronatùs ab ordinariis

diaiil(> (l.'cii'lo, deolaraiilur cives Ncapolilaiii , cl nisi earumdcm civitatum et iocorum ad ordines promoveri
pncdicla oiiiiiia sorvcnUir, non liabeiUiir jn'o lalibiis ,
absque litteris dimissorialibus ordinarii Neapolitan. et

HOC oonroriiiiliir cis ordincs siiic diniissoiiis suoruiii qualeniis non possint, in ijuas pœnas incurrant.
oitliiiariorimi, iiec permilliUir cis celebrarc niissas in Die 18 martii 1G45, S. comp-eg. eniinentissinioruni
ditlà (ivilalf cl diœcesi , si Icslaliir id. Genuen. d. c. DD. cardinalium concilii Trid. Inlerprelum addubiu su-

Al, nuiii. "2, ubl subdil, causam biijusiuodi observan- periiis proposita respondit, ut seqnilur :

ti;c fuisse, (jiiia iiiiilli clei'ici deliiupieiiles, oondeiunali Ad \ , non procedere , ijuandh liujusmodi capelluttii

ab connu episcopis, acccdiml ad banc civilaleni ; cl dalur certa eleemosijna pro quùlibel niissà celebrandà;

non valenles anipliùs ab iilis oblinere dimissorias pro seciis verb si annuatim constiluli sint pro capellanià cerli

cxercendis ordinibus susccptis , vcl pro suscipiendis ,

rcdditùs perpelui, et eidem capéllano assignati.
de faoib déclarant, se baberc animuni bal)ilandi in eà ;
Ad 2, si nulla habeant bénéficia , non posse cogi ; si

cl nisi lia lierel civilas Neapolitana abuiuiarel pessimis verb habeant bénéficia tanlummodb siniplicia, noi teneri

clcrieis, ad nol. in c. lin. de Consneliid., qiianivis la- accedere, nisi concurrente consuetudine, vel quando age-

lis csso possel q;ialitas personne (pi;e , non obslante retur in synodo de rébus concernentibus bénéficia diœce-

bàc observanlià, possel slaliin adniiui ad liane civi- sis, vel loluin clernm : seu de nolificandis et intiniandis

laleni, d. nuin. 2. decreiis synodi provincialis; et tune lenenlur accedere

An anlcni baro possil al) episeopo ad ordines pro- ad sgnodtini diœcesanani episcopi, cui ralione liabilalio-

movcri in cujiis diœeosi babel feuduni , de boc siepè nis et doniicilii subjiciuntur.

qua^ri solct pra^serlini in bàc civilate, el viJelur aflir- Ad o, si nuAa habeant bénéficia, coqi non posse; si

inalivè respondcndnni , etianisi in l'eudo non liabilet verb relineant bénéficia tanfuni siniplicia , cogi posse , si

proni resolvit Campanilis in divers, jur. can., rnbr. 9, in diœcesi habitent; seciis si ralione habitalionis in alià

c. 8, n. 20. Eà ralione, qtiia baro diciUir prinuis ci- diœcesi alteri episeopo subjicianlur.

vis prccdicli fendi, el sic, licèl inde absens , babet la- Ad 4 , non posse ad ordincs promoveri ab ordinariis
mcn prsesuniptnm domicilinin ,
qnod ad id snOiccrc civitatum , el Iocorum baronaiium absquc litteris dimis-

videliir, licèl rcqniratiir, qnod ipse baro babeat suam sorialibus ordinarii Neapolitan. nisi in iisdem civilalibus

delerniinationcm à feudo, caslro, lerrâ, elc. Quô:l si et locis baronalibus habcrenl domicilium ; aliàs sic or-

baro renuntiaverit feudo, elc, non potcril promoveri dinali rémanent suspensi ab exercilio ordinum arbitrio

à prx'dicio episeopo, qnia sic cessai domicilinm. Quod ipsius ordinarii Xeapolitani.

ita deniùm inlelligcndnm videlnr, ul si dùn» csset F. card. cpiscopus Porluensis.

Laro fuit ita promoins post diclam rcnnntialionem

,
L. (f) S. Francis. Paululius S.C.C. secret.

non poleril anipliùs ab codem episeopo promoveri :

Gratis eliam quoad scripluram.

ex adduclis pcr d. Campanil. loco cilato. Regist. Fol. 77.

Al quidem verius esl , dicluin baroneni in lanluni Domicilium namque eliam ad effectum suscipiendi
posse à pracdicto episeopo promoveri, in quantum ibi ordines débet omninô formalitcr et légitimé acquiri,
domicilinm verè el Ibrmaliier coniraxerit; cl bxc el probalur ex animo babitandi et permanendi, 1. Do-
fuit semper mens sacra; congregaiionis concilii Tri- micilium ejus, § Celsus, iï. Ad municip. Abb., in c. fin.

denlini, quœ in casu sibi proposito circa promolionem de Parocb.; Surd., cons. 5iG, n. A ; Menocb., de Ar-
ad ordines respondit ,
prout in quarto eapile infra liilr. cas. 86, n. 2. Et habitalio cuni lolâ familiâ in

scriploc declarationis, quoc ita se babet; videlicet :

loco prœd. domicilii nbi boiia mobilia iransporlavit
Cian à S. coiujrcgalione coiicîlii Trid. fucrit cleclarii- el babel doinum aperlam , cum aliis adduclis in uiifi

tum, redores bencficionim, qui missas per (ilios celebrarc Granaien. capellanià;, qna; esl decis. 188, num. 1 et

possunt , iribuere posse sacerdolibiis celebranlibus clee- 2, p. 3, récent.

viosipiam concjruam juxta morem regionis ; non autem ad Scd quid dicendnm de exposilo ciijiis parentes igiio-
raùoncm majorum reddiluum ipsorwn benefuionun ranlur? Num(]iiid poleril ordincs suscipere ab ordina-
(luœriliir an id procédai quoad capellanos amovibiles ad rio loci , ubi cxposilns esl? El absque aliquà ba^sita-
niituni patronorum ,
qui missas per cos celebrandas fa- lione aniimalivè est respondondum ;
qnia non solùm
ciant per alios cclebrare. quis judicabitur niunice[is , cl civis loci in qno nains
Secundo quœrilnr an sacerdoles diversarum diœce- esl, sed eliam in quo exi^osilus , Rail , in 1. 1 , num.
sium in quibns fiierutit ad ordincs promoti qui taïucn
,
,
21, ff. Ad municip., I. Hœres absens, § 1, fî. de Jiidic.

ralione bcneficiorum non sunl residentiœ adstricli, et per Rarbos., alleg. A, num. 57.
deceunium , et ultra liabilàrunt in civilale Neapolilanâ, De liberlo autem dicendum est, quod, si eum oïdi-

el ralione liujusmodi domidlii fucrunl dcclnrali cives nari conlingat ,

promoveiidus erit ab ordinario illius

Neapolilani ,
possunl ab episcopis diclaruni diœcesium loci, undeejus palronus Irabil origineni, Canipan. in
cocji pœnis et censuris ad stjnoduni accedere. d. Divers, rnbr. 9, c. 6, num. 2i.
Tertio quœrilnr an lidem sacerdoles coiji possinl pœ- Lji'Ctus ab aliquà religione in (juà professioiiem re-
nis el censuris accedere ad processiones. gularem emisil, ob aliquod delictnin ,
proplor quod
Quarto cjuœritur an barones, patritii Neapol. prœ- fuit ordine el habilu exutus, poleril promoveri ad or-
textu, qubd sint cives in eorum civitalibus et locis ,
pos.- dines ab episeopo propria; originis ; si lamen nnlliini
 2io Lllj. IV. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX DEFECTU yETATIS ET TEMPORIS. 22<j

ci obslel impcdimenlum , el a lias idoncus rcperialur. episcopo, confereiite beve/icium, ordinatosqiie in snspen-

Ralioiie benclioii efliciUir cliaiv qiiis siibdiUis cpi- siouem iitcidissi^, et episcopum à collatione ordmum per

scopi illius diœccsis , in (pià lia-bel boiioficium cccle- aniinm suspeiisum esse; el sic in dies seciniiliun oa-

siaslicum , et polosl ab eodem episcopo , sivc de cjus sunm contingcnliam , cnianant ab Uiho ordinalioncs
licenlià à quociimqiio aiUislilc promovcri , d. c. Cùm circa boc.

mtllns , el roiiianobit siibditus, donec ibi benefieiiiin His aecedil, (iiiod cùm supra dictus text. inc. Citn"

leiiet, lîoer., decis. :2G0, mmi. 20, queni ad boc alle- nullus, loqualnr do beni.'licio jani collalo, non polcà,

gal Mar. Anl:, var. Rcsol., lib. 1, resol. lin., casu. 24, purus laicus, sive alius pio co exigcre benelicium in

eliamsi ipsiini beiicficium resideniiam non requirat, aliéna diœccsi , ui illius ralionc promovealur ab illo

id. Campan. rubr. 8, c. 8, n. 12. Qui quideni episco- episcopo ;

quia sola erectio non facil cian subdilnm ;

pus ralioiie pi\ed. bcnellcii non sobim polest clericuni nec post creclionom polest illud sibi confcrrc, cùm sil
ordinale, scd eliani cuni co djspcnsare in intcrsliliis, laicus ; nec polest à pncdicto episcopo toiisurari cùm ,

accliamin illt'giliniilale ad minores ordines juxla ler- adbuc non sit illius sidjdilus ;
quod quiden'. srepc oc-

niinos d. c. Ciim nuUus , de Fil. presbyt. in G, ex eâ currere solel , cùm quis ad effugiendum ordinariuni

ralionc ,
quia ciini ralione bcneficii sil illius subdilus propriiTR originis satagii ad alium confugere, credens

quoad ordines , est eliani subdilus quoad omnia con- lalcm orcclionem sul'ficcre, cùm d. c. Cùm nullus , ut
cernenlia cl illis annexa, Gare., de Benef., p. ^, c. i, diclum est, rcquirit quôd ordinandus ab episcopo be-
nuni. li. El eleganlissimè probal D. mous Paulns neficii illud jam obtincat, proul ait id. lext. ibi : Seu
Squillanlo juris ulriusque doclor celeberrimus, cano- in ciijus diœccsi obtinet beneficium ccclesiasticum ; et sic

nieus br.jus mclropol. eccles. Neapolilan., vir lum verbmn oblincre iiilcliigilur, quôd vcrè et cum cfiectu
vita; inlegrilale , linn doclrin;« magnitudinc et cxjje- babcal beneficium ad lext. in 1. Xomen , § fin., cl 1.

rienlià nulli inferior, in suo ulilissimo Iraclatu de Habere, fi", de Yerb. signif.

Privileg. cleiic., cap. 4, dub. 18, num. 228. Sed numquid poterit oralor, si plura babeat bénéfi-
Cnjus aulem redditus dcbeat esse bnjusniodi bene- cia in divêrsis diœcesibus, ordinari ab unoquoque
ficiuin , od eirectum de quo agilur, id non reperilur illarum episcopo, seu littcras dimissoriales ad ordines
jure caulnni; nec expressum, lext. enim in d. c. Cùm oblinere? El cerlè sic, Ancbaran., in tl. c. Ciim nul-
nullus, nnllo modo loquilur de quanlilale reddiUium ,
lus,num. 1, Ycrs. Circa secundum; Innoc, in cap. Cm»i
iKide cùm lex non distinguât , nec nos dislinguere de- jam dudùm, num. 5, de Prreb. Barbos., d. alleg. 4,
bemus, 1. Illam, cod. de Collât., ac proplerea conclu- num. 51. Quod inlellige etiam prœler episcopum ori-
dit Piaset. in snà Praxi, ciip. 1, num. 15, quôd suflicil ginis, vel domicilii , à quo polerit ordinari, cliamsi

ilios esse quatuor aureorum. beneficium sitmanuale, seu ad nnlum amovibile; quia
Altaraen non est novum ,
quôd lex generaliler lo- licèt non possit ad illius litidum ad ordines promo-
qucns, recipial inlerpreialiouem , et sic reslrictionem vcri ; lamen poterit ralione illius ad alium titulum
à ralione, 1. Cùm paler, § Diilcissimis , (ï. do Leg. 2; ordinari, Gare, de Benef., p. 2 , c. 4 , num. 3. Ulem
Rarl. in 1. Pater, § Finidum , in fin. ff. de Leg. 3; (pioque dicendum est de commendà perpeUiâ ;
quia

lempore enim quo Bonilacius Papa Mil , edidit banc adbi'.c ralionc illius polest ab episcopo commendali
decrelalcm, non vigebatbominuni malitia, sicutbodiè, beneficii ordinari ;
quia cùm illa sil perpétua, reputa-

maxime circa ordiiialiones clericorum qiiod si aliàs lur ni litulus Gare, loco citato, num. 10. Et cpisco-
;

fuissel, uliquc in d. cap. expressisset quanlitatem rcd- piis beneficii polest non solùm ordinare , scd cliam

diluum beneficii, ut illius ralione fieret quis subdilus diinissorias conccdore , eliamsi beneficium essct sub-

ordinario, sicul postmodùm Iractu temporis, per non- jeclu'u alteri episcopo (juoad promissionem alterius

nullos sumnios pontifices provisum fuit in aliquibus episcopi ; sed si esset alleri subjcclum , eliam quoad

locis, ne clerici promoverentur ab ordinario lenuis be- jur;\ cpiscopalia, quia ad illum tune id spcclabit, in

neficii , ralionc prxsuniptie fraudis. Unde consulta cujus diœcesi esse vidclur ; Gare, 1. cit., num. 15. '

sacra congregatio conc. Trident, ab arcbiepiscopo Ralionc aulem pensionis, quis neiina{[uàm eflicilur

subdilus episcopo; nain licèt nonnulli dixerint idem

Ncapolitano super boc dubio, videlicet , alii sunt ,
qui
c^m Neapoli primam tonsuraïc) , vel quatuor minores dici-ndum esse de pcnsionc. ex co quùd pcusio dicatur

ordines susceperiut, dcinde ad sublcrfugiondum exa- beneficium ccclesiaslicum, Barbos. in cap. Ad (indien-

men , et probalionem palrimonii sufficiculis proul tiam, de Rescrip., num. 6; Gigas de Pens. q. 50, at-
,

constilul'iones synodales Neapoli tance requirunt tamcn verius est conlrarlinn nani in pra-.'^eiili male-
, ad- ;

cunt aliqucm ex vicinis episcopis pula Caven. Acer- rià agilur de bcnelicio quod dalur in lilulum, babons
,

rarum, Vican. Lilleren. et Amalpbilan. à (pio provideri jus spirituale, quod prorcclù non babet pcuMO, quia

sibi de aliipio, eliam lenuissinio benefioio, curant, cujiis consislil in merà lcmi>nralilale; nec per cam t\\\h

inlilulalur et obligalur Ecclesi;e, sicut per beneli-

ralionc, lanquàni illi episcopo subditi sint, ab eo ad sub-
diaconatùs,diaconalùs et presbylcratûs ordines, pro- cium; Arcbid. in cap. Quamvis, de Pr.ei). col. 2, vers.

niovenlur : ae mox Neapolim reveisi, ordines per su- Proi'idr.ri.

pra diclain Iraudeiu susceplos, exercent, Nec lamen est silenlio pra-loreuînlum. quùd si (|Mis
ita rcspondil,
videlicet Ad (luarlum, uec item lios ad subdilus sit tribus episcopis sciiicet originis, domicilii
:
, e/J'cclnm ordi-
mùonis , bcnelkiiim udiinscenles el l)on<fi( S(^ni!KT polerit cire;» ordinum suaceiitio-
, dcViic ordinuri nb ii.
 227 PRAXIS DlSl'ENSATIONUM APOSTOLICARUM. 2i>8

iicni illos variarc : iindc uno seu pluribus orcliiiibus, i||] pus non leiiealiir proniovori, solus cpiscopus, in ni-

ab uno illorura suscepUs, non probibelur deiiidc re- jus diœcesi sitn est parocbialisecclesia, potcsl de jure

cursum habcre ad alinni, pio reliciuis ordinibus, seu cominuni super boc dispensare, non autem cpiscopus!
eoruni aliquo, susiipiondis ; isla eniui varialio, quoad doniicilii, seu originis, per text. in c. CUtn ex eo, dci

hoc, non est injure proliibilaneo cxpiessa, cùm pos- Elecl. in C; nam ulnolabililer per Domin. in d. c,
sil quisea mix sunl l'acullatis, pluries variarc ; Anchar. bi ,verb. Stibjecttis, quaiido re([uirilur dispeiisalio per-

consil. 214; probat texlus in d. cap. Cùm nullus, qui son;e respectu rei, lune ille débet dispensare qui rem
loquilur de clerieo cupicnte ad superiores ordiues as- babet subjectam, respectu cujus dispensatio requiri-
cendore, cl illi dalur eleclio ut valeat ordinari vel di- tur, et si ab alio dispensaretur , dispensatio non
niissorias ad ordines inipclrarc ab episcopo doniicilii, tralierel effectum suum extra lerriloriorum dispcn-

vel originis, autbcnelicii, quod fundatur ex principio sanlis.

d. c. ibi : Cùm nutlus clericus, etc., et ila intellLgit ibi Et quamvis pnxsniissis nibil obstare videatur, atla-

Gloss. in traditione casùs, per queui icxtum Abb. et mennegari non polest f;uin ex supra diclâ varialione,
Rulr., in c. Ciiin in dislribuciidis, de Tenipor. ordin., possint mullae fraudes commilti : nam, ut idurimùm,
concludunt quôd unus qui ordiues suscepit ab uuo cùm quis se agnoscil minus idoneum ad sus(i|)iendos

episcopo, polest ad superiores ordiues prouioveri ab ordines, rcliclo episcopo originis, conliigit ad episco-

alio ex dictis tribus episcopis, quia sufficit quôd ilii pum doniicilii seu bencficii à quo facil se ad ordines
sit subdilus ratione doniicilii, vel originis aut benc- promoveri ; unde optimà ratione provisum est per

ficii ; cùm tantumniodô spéciale sit in ordinato à Papa banc curiam arcbiepiscopalem, ut nullus originarius
ut nequeat ab aliis inferioribus pronioveri, d. c. In clericus Neapolitanus , ad sacros ordines, ab aliquo
disiriimoidis, Gcnz. ad reg. 8 cancL'l!., § 3, Proœm., ex episcopis doniicilii, sive benelicii, promotus, pos-
n. 117, et Gloss. 52, nuni. 2i, cura ipsi Papx- daUnn sil postmodùm in civilate el diœcesi ^'capolilanâ,
sit in pritrogativara supremœ poteslatis, ut in quibus [ niissas seu alla muiiia exercere, nisi priùs dcnuô îsca-

ipse nianus apposuit alii se inlroniittere non possint, poli exaniinalus et approbatus Cuerit, lani quoad do-
c.l'^^ HOs/)«m, de AppelI.;Mandos., super reg til.cancell. ctrinam, quàm ad cselera re(iuisila.

in proœai., lib. 1. q. u, num. 9. Quôd si oralor fueril nullius diœcesis, litleriC dis-

Qiiamvis ncn desint qui coulrarium leneant, inler pensalionis ad dictos ordines non danlur, nisi cuiii

quos Barb. in Addit. ad alleg. 4, suu. n. 1, dicens quôd clausulà : Ut ab ordinario viciniore, vel cian illius lit-

si subditus, aliquo ex pra;dictis tribus modis, seniel teris dimissurialibus, à quomuniue (dio anlislile, etc.,

clegisset unum episcopum, à quo aliquein ordiueni sicul semper fit, quaudô in quâcumque gralià inipelralà

susccpissel, non posset variare, el assumere alios asseritur oraloreni esse nullius diœcesis. Quod eliani

ordines ab alio ex diclis episcopis, nisi episcopus qui servalur si narrelur oraloreni, licèt nullius diœcesis,
priiis illam ordinavit, judicàsset cessare causam ordi- subditum lanien esse abbati seu alleri, separatum
nationis, et remilteret ordinatum ad alium ex dictis lerrilorinm et jui'isdictionem quasi episcopalem ha-
episcopis; quamvis quoad ordinarium doniicilii dixil benli ;
quia, licèl possil ille ex privilegio concedere
id Barbos.jdict. alleg., num. 41, non idem esse,uenipe dimissorias, eliam ad ordines sacros, niliilominùs iu-
quôd ratione doniicilii nullus ordinari polest, nisi dullum de promovendo ad dictos ordines non dat;ir

priùs consullo priore episcopo, cùm locum suum pri- ilisi cum supra dicta clausulà, scilicel : Ul ab ordinario
muni, illo iuconsulto, deserere non possil; sed tamen viciniore, etc.
prosequiUir ex conc. Trid., sess. 23 de iveform., vé- lia eliam si ex duobus episcopis ulerque prcCtendat
rins essc non re(iuiri licenliam episcopi in domicilio |
bal)erejusconferendi ordines, vel ad illos lillerasdandi
nuitaiido, ex juribus ibi allegalis ; teiietui' tamen por- dimissoriales clerieo alicujus loci, et super id lis ver-
tare verilalis leslinionia circa mores sufiicieutia , el îilur inler illos ; tune enini petitur posse promoveri,
ralalitia, nisi à teneris aimis domicilium fuerit Irans- eliam ab ordinario viciniore, altenlo quôd iater di-
latum, el illic babitatio conlinuala usque ad tempus ctos episeopos conlroversia super jurisdictione prre-
promotionis, in quo polest lune servari quod disponil dicli loci verlitur, vel de ejusdem vicinioris liceiiliâ,

concil., sess. 25, cap. 5, de Refbrmatione, circa dili- à quocumque alio, etc.
gcnlias ordinandorum pra;nnttendas. Quôd si adbuc de ordinario viciniori hiesite.ur,
Ex bis modo inl'ertur, sicut etiara in praxi docemur, quoad facullatera promovendi, el dimissorias ad ordi-
quôd , si aliquis oriundus ex aliquà diœcesi , babens nes concedendi, sicut olim suborlâ lite super hoc, ii>-

domicilium vel beneficium in alià diœcesi, impetret ter episcopum Graviuen. viciniorem , el archipresb}-
benefieium, diceudo se clericum diœcesis bencficii, Urum secularis etcollegialce Ecclesi* terrai Allaniura",

el non originis, lalis gralia valet, nec est subrcptilia, nullius diœcesis, provincia; Baren., tune débet de
Gare. p. 7, c. 9, num. 17, quia ad boc, utquis verè hoc (ieri mentio, et conceditur ipsi oralori ut à quo-

dicalur esse diœcesis N., salis est ibi babere originem, cumque alio ordinario, vel de ejus licentià , etc.,

domicilium vel beneficium. absque tamen arcbipresbyleri pra:fali jurium prœ-

Verùm, si clericus unius diœcesis, parocliialem judicio.
ecclesiam obliiieat in alià diœcesi, et favore studii cu- Admisit eliam RomancC Cuiia' stylii,;, seu praxis,
] ial liabire dispen^alionem, ut usque ad aliquod tem- ;U cùm quis volucrit ad oïdiiic^ pion;overi, suusqiio
 ,

229 LIB. IV. DE DISPENS. SUPER IRIŒGIJL. EX DEFECTU /ETATIS ET TEMPOHIS. 250

ordinarius, queni ipsc dcbilè requisivil, ut illiim ad quocumque calholico anlistite concédant, nisi allogc-

ordiiios prxdiclos proinovcrcl, vol lilloras diinisso- tur justa causa propler quam ab ordinariis suis pro-

lialoï' darct, id lacère lecusavcril, coinniillalur ordi- moveri, aut ab cis corunniue ollicialiljiis lilli ras di-

iiario viciniori, quatenùs ilcrùm requisilo ordinario missorias oblinerc non valcanl; et lune concedi pos-

orali):is , ejus(iue procuralore fiscali audilo, si idem sint, ul à quocumque ordinario, vel pro co ponlilicialia

oïdiiiarius ipsiini oialorciii ad dictos ordiiies pronio- exercenlc,clc.,elsi causa allogala falsamsalleiii liiis-,c

vcre, aiit ci Hueras diinibsorialcs daic rociisaveril, deprehendalur, sic promoti ab «'xcculione ordinum per

causamquc Icgiliniam suse reciisalionis non addiixcril, suos ordinarios suspenduntur. Inde palcl quùd ex
ipsum oralorem, absque iilleris dimissoriaiibus ordi- juslà causa possunt hujusmodi litlent concedi, sicut

iiarri sui conslituto tainon cidcm ordinario viciniori, hodiè passim concedunlur non modo per oflicimu sa-
priùs, por légitimas probaliones, de vilà cl muribus crai Pœnilenliari;e pra^dicLe, quod Miiioris yraûœ
legilimisque nalalibus, et aliis requisilis qualilali- nuncupalur, verinn eliam per brève, sub anniilo Pi-
bus suis, promoveal, etc., et in hoc casu, soient lillerai scatoris, ut frequcntissimè videmus.

aposlolic;ie super hoc commilli ordinario viciniori tan- Idquc ratione lundalur : nam ex causa abusùsjuris-
lùni absque consuelà ciausuià : V't7 de ejus liccntià, etc., dictionis ordinariorum, est concedenda subdilisexem-
à (juocumque, etc., (juod quidom concordat cuni jure ptio, Boer., decis. 104, num. 5; Cassad., dccis. G,
connnnni, ul per Archid. in cap. Prbnatcs'm lin., di- num. 1, de l'rivileg.; (iaputatpie dccis. 02, num. 4,
ccntem, quod si proprius episcopus dcnegat sine causa part. 2 ; undè dixit Bald. in Iraclalu de Exempt, inler
commcndalilias litteras ad ordines concedere, poicst iraclaïus diversorum DD., num. 24, quôd ordinarii
clcricus agerc coram Papa, ut eum licentict, ex plu- faciunt majores abusus pra^lextu su;e jurisdictionis,

ribus in proposito per Lambert.de jurcpalr., 2 p., quàm excmpli pnclextu sue cxeinptionis ac proplerea ;

lib. 1, art. 1, q. 1, sub num. o, loi. 278. subdilis liligaiilil)us cum suo episcopo, non modo per

Supra dicta ctiam clausulaapponi consuevit in no- diclani sacram congregalionem, vcriim eliam per si-
vis commissionibus pro mutationc judicis super exe- gnaturam durante lile, conccdilur universalis exem-
cutione quarumcumque litlerarum apostolicaruni plio ab illius jurisdiclione; id Casad. d. num. 1 et
quando videliccl prinuis cxeculor in illis dalus ex ali- seq.; quapiopter slanle dicta nnivcrsali cxonq)lione,
quà asscrtà et non légitima causa, récusât procedcrc dalur clericis siepè facultas de promovendo ab alieno
ad illarum executioncm; quia, nisi forte fucrinl iit- episcopo, ctiam sine Iilleris dimissoriaiibus proprii
tcnc beneliciales, quiï habcant plures executores, juxla episcopi.
formam conslitutionis Pii V, do expcdiendis Iilleris in Si, ctiam sede episcopali vacante, et infra annum
ioviuhDignum, datur supra dicta mulalio judicis, cum vacalionis, pctaïur liceniia de promovendo, sive extra
dicta ciausuià : Reqidshis denu'o ordinario cl ejus pro- I
lempora, sive in icmporibus, infra annum, ciim aliàs
molore fiscale. De bis autem mulalionibus judicum, per décréta concilii Trid. id sit expresse velitnm, ipsa
fusiùs suc loco diximus. liceniia non dalur nisi ut oralor possit promoveri ab
Item, quia sncpe contigit, inler cpiscopum et cleri- ordinario viciniore, vel de illius liceniia, ab alio an-
cum, ejus subdilum, propler lilem aut ipsius episcopi listite; quôd, absque aliquà dispensalione super
si

soeviliam, vel aliàs, inimiciliam cxorlam esse, qua; intersliliis, cupiat promoveri, cùm non possit vel no-
omnes sunt causae se eximendi à jurisdiclione ipsius A' lit oralor ipse exspeclare donec plena sit sedes, con-
episcopi ;
proplerea quoiidic à Sede Aposiolicà cma- cedi consuevit faculias vicario capiiulari, per lit-
nanl luijusmodi excniptiones, prout tcslatur Paris, de teras privalas sacnc congrcgalionis episcoporum, ut
Uesign. benef., lib. 5, qu;tst. 11, num. 7, qui ita ait ipsi oratori concédai lilleras dimissoriales ad ordines.
censuisse sacram congregalionom concilii 7JMiii 1575, Prout eliam similem facullatem quandoque impar-
cl ipsum vidisse plures exemptioncs propler hoc fuisse liri visum est, cùm jam oralor supradictam dispensa-

concassas per sacram congregalioucm cpiscoporuu), lionem do promovendo, vivenlc illius ordinario, ol>-
qiioad ordinaliones ; sicpè ctiam vidcnms quùd ex tinuerat cum solilà ciausuià, videliccl : Jibi, ut ab
causa inimicitiae, commillilur uliam ordinario viciniori, ordinario tuo, vel de ejus icslinionio, etc., et anlecjuàiu
ut allcnto quôd intor oralorem et e|)isc()pum N. ordi- oralor cœpissct uli diclà liccntià, diclus ordinarius
nariuni suum, notoriè verluntur iiiimiciliie, absque obierii; luac enim,nc ipse fruslrclur eflbclu diclarum
lilteris dimissoriis dicti ordinarii, ab ordinario vici- litlerarum, consuevit cidcm vicario capiiulari, ad in-
niore, constilo illi priùs per légitimas probaliones slanliam ipsius oraloris, per diclam sacram congre-
do pra.'dictis iiiimiciliis, ac de vilà cl moribus, elc, galionem, dai i in mandalis, ul eidem oratori concé-
idem oralor promovoalur, de. dai lilleras dimissoriales uni et cerlo ordinar io, qui
Et regulariler, clericis non oblincnlibus ab corum cum promoveat.
ordinariis, sine légitima causa,
ad ordines promoveri, Est insuper prx'uiissis addendum quod eliam pro-
per pr^missa succurrilur, quod prii-scrlim habctur in prius episcopus esl ille in ciijus familiarilale ordinan-
constitulione Pii IV, suiier reformaliono Oflicii &acr:e dus rcperitur; sed lamcn vidoamus quisnam dicalur
Pœnitontiaria', quà majori pu;nitenliario, aliisque il vcrè familiaris, ad elTcclum suscipiei.di ordines, juxUi
lius ofUciabbus, praicipitur ne lilleras de promovendo ^

decrelum concilii Trid., dùm prx'cipit quôd episcopus

ad sa<?ros ordines, ac eliam ad primam ton-iuram à familiarem suum sLbi non subdilum ordinaro noa
jj
 ,

251 IMl.WIS DISPKNSATIONUM APOSTOLICARUM. 252

possit, iiisi per tiicnnium soouiii l'uciit coinmoralus, ]>j

pos, seu alius consarigirineus, illi aclualiler iii'crvial

et qiiâciiiiKiuc fraude cessante, statirnioipsà illi bciicli sicut ciclcri, ita, et non aliter, ab eo promoveri po-
ciiim ecclesiasticmn conférât, ut scss. 25, caiiitulo nono. test, per jura superiùs allegata. r

Et pnemillendum est quod ille dicitur faniiliaris qui Atverô huic sententiot quam nonnuUi c])isc. exqui'
cuin aliquo iiihabilat, cap. In lilteris, et cap. Insi- sitis, seu poliùs mendicalis, ralionibus satagnnt susti-
mtiinte, deOilic. delogat., aciiisupcr de jure commun!, nere, acquiescerc potui, propter innumeras fiauùes
ii dicunUir faiiiiliaies, qui suijsunt alicui ratione po- inde insiugentcs, quaiuUxpiidcm cerlum est quùd ad
teslalis, et cum eo coliabltanl, cap. uit. de Verb. sign. illiiis familiaritatis essenliam requirilur conlinuum
in 6; Bald. in 1. 2, c. de Test. servitium, alciue continua conimensalitas, undè in
Sed (piantijm ad rem uoslram pertiiiet, illc dicitur dict. c. lin. Bonifacius Vlll inlelligi viilt familiares,
familiaris episc.cpii ci inservit vel minislrnt,ad text. sine fraude, ac propterea oporlel l'amili;irem esse dc-
in l. 1 , § FamiUœ, (F. de Public, 1. Pronunliatio, § pulalum ad servitium episcopi, adeù )il dicalur illius

Senientiitm, if. de Verb. signif., sunt servitores vcl fa- servilor et famulus quùd vix (icri polesl ul episcopus
iHuli, cap. fin., eod. lilulo, lib. G. nopotcm, aut alium consariguincum linnc locum oc-
Non sufKcit tanicn solùm servitium, si ipso fami- cupare sinat, nisi quai'.do velil illuni oïdinare, et ali-

liaris abfucrit ab ipsius episcopi familià, cliam si il- quod ci pingue hcneiiciimi, lune vacans, aut de pro-
lius sumptibus vivat; Quarant. in sumpt. bull., verb. ximo vacalurimi, conferre, prout experienlia docuit,
Ordo, vcrsic. Limita in eo, ubi ait quùd hoc intelligi- tanquàm rerum magistra. Paris., de Consid., q. 7,
tur procédera in illis faniiliaribus qui cum episcopo n. 3; Bnrall., dccis. G51, n. 9.

commoranlur, id est pniesentibus, et ipsius obsequiis Silentio tamen !iic prx'lereundum non est qnùd non
assislciilibus; secùs verù, si absentes fuerinl in re- désuni qui leneant collationem bencficii esse diclo fa-

gioiie remolà eliam si ipsins sunq)libus vivant; Ugol. miliari faciendam in minoribus ordinibus lanlùm, non
de Poleslale episc, cap. 20, § i; Barbos. allegat. 5, aulem in prima tonsurà constilulo, eà moti ratione,
n. G, quia mens supra dicli concilii fuit ut episcopus quia videlicet concil. Trident., loco cit., non loquilur
per banc contiimalioiiem familiaritatis experiatur mo- déprima to:isurà, sed de ordinibus minoribus; et pro-

res sui familiaris, quos procul dubiopossetdiflicilè ex- pterea in ipsà prima tonsurà sola familiarilas sine ali-

periri, proptei luijusmodi absentiam ; id. Quar. loc. cit. quâ beneficii coUalionc surficere non polc^t, per Clos.
Yerum est tamen quôd parvi interest si dictus la- in cap. Eos, in verbo Ficjmcnlo, m fin., de Tempor.
iniliaris non habitet in eodem palalio episcopi, et illi ordin., lib. G. Id tamen communiter est reprobalum;
conlinuô serviat, ut per Genuciis. in praxi, cap. 81, quia dictum concilium loquilur geneialiler de ordi-
n. 5,dummodô hoc triennale Icmpus non sit interpo- nibus, inter quos connumeralur prima tonsuia ; Kola,
latum; nam per illa veiba concilii, fuerit commoratiis, in unâ Cfcmoneri. ponsionis, decis. 751, num. 15,
hoc tempus débet esse conlinuum ; id Barbos. d. allcg. p. 1, divers., ubi num. 15, ait quùd ad bunc eireclum
5, num. 9. Si aliqnando contingat ipsum fiuniliarcm non est differenlia inter priiuam lonsuram et alios
à domo episcopi abcssc, animo tamen rcverlciidi in minores ordines; ralionem subdcns, num. lî, quia
brevi , vel infra modicum tempus, adhuc dicitur in eollatio beneficii respiiritur ul ordinalus ab cj-iscopo
domo episcopi continué commorari. Et per ralionem non suo, ratione beneficii elïicialur de cjus foro, et
supra allatani, sufficit quôd tempus tricnnii hiijusmodi sit ei subditus; quoc ratio militai in prima tonsurà, cùm
incœperit antcquàm ordiualor esset episcopus; Gare, etiam tonsurandus debeal esse subditus tonsuranti;
p.l,c. 5, n.85; id. Barbos., d. alleg. 5, num. 8; sicui nam, quidqtiid tencant ihcologi qui ncgant primam ton-
etiam fuit plurics declaratum per S. congr. ejusdem suram et episcopalem dignitaiem esse ordines, juxta
concilii. magis communem et receptam canonislarum opinio-
Puiantnonnulli attenta ratione finali concil., nempc, nem cliam, cléricale iniiium inter ordines ccclesia-
ut ab episcopo cognoscerentur mores ordinandorum slicos connumeralur, cl est cbaracler indelebilis, ut
potuisse etiam nepotes, sive alios consanguineos, cum post Ilostien. concludunl communiter alii in cap. Cimi
co per dictum triennium commorantes, absque eo conlimjaL, de ^4itale et Qiialilate; Abb., in cap. 1,
quùd ipsi episcopo inserviant, ab illo promoveri, abs- num. G, de Vit. et Ilonest. clcric. ; Félin., in cap.
que lilteris dimissiorialibus proprii ordinarii ; nec Sicul pro certo, num. 2, de Simon. ; Gemin., in cap.
tamen adverlunt ad hoc non solîmi sufficerc familia- Cleros; et ibi lalè Pr;epos., num. i, dist. 21, qui te-
ritalcm, sed eliam requiri servilium ;
qiiod tamen stalur de commuiii ; Gabr., cous. 181, num. 3, lib. 2,
regulariler adesse non solet in nepoto, vel alio con- cum aliis per Gare, de Benef., p. 7, cap. 1, num. 2,
sanguineo, nisi ille fuerit depulatus ad aliquod servi- cl scqq.; et d. Glos. in d. verbo Fifjmento, in fin. ;

lium; ad doctr. Bart., in 1. 1, § Fnmiliœ, num. 5, ff, dùm, loquendo altcrnalivc, videlur senlire (piùd suf-
de Probat. ; nam illi appellantur familiaves, qui actu ficiat familiarilas sine beneficio, loquilur conlra com-
descrviunt, et conlinuô in domo commensalilalem munem opinionem ; ac propterea cùm hoc sit in salis no-
habcnt, ut dicit icx. in c. (in., de Ycib. sign., in G; lorià praxi deductum et rcceplum, parum refrrt super
sicut nec ipsa commensalitas sul'ficit, nisi cliam actus hoc rmmorari. Dicam lanlùm ([uùd sacra congrcgatio
sprvilulis concurrat, cùm ulrunKine copulalivè requi- concilii declaravil supradiclum docrelum liabeie lo-
lalur, ut in d. cap. lin. Undè, si ipsius episcopi ne- cum lam in minuribub qiiàm lu majoribus ordinibus, ii(
 —

535 MB. lY. DE DISPENS. SUPER IRREGUL EX DEFECTU .ETATIS ET TEMPORIS. ^234

liiiâ ilieraccii., G scpleniljris 1581; et sic in ulroque rincnsem , iwslrùm vices (ferentem, Jîomœ die vencris
cnsii roiiiiirilnr bcneficii collnlio; Quar. in Suni. bull., undeciuià ineiisis maii anni I(i4(l, i« cjus donw, et man-
verlt. Oido., vers. Limita in eo, circa mcd. sione , ordinationes particulares cclcbratido , dileclum

Ex aille jani diclis igilur constat collationom bcne- nobis in Clirislo perillusircm D. Jacobum Galeoltum

ficii esse omnino nocossariam, ut faniiliaris cflicialur filium q. doinini Horatii cl q. Bernardinœ conjuguin
pr;rdicl(» episcopo, (|ni si aliàs proniovorcl illnni, sive Scapolilannm, cliam nbsquc lilteris diniissuridHbua sui

ad minores, sive ad majores ordincs, absqnc eo (juôd ordinurii, in vim (acnllatum nobis concessarunt cl con-

seqnalur slalim dicta collalio ad pra'scriplum pnc- firmularum, prœvio examine, ah examinaloribns in urbe

dicti conciiii Tridenlini loco snpcriùs cilalo, incur- dcputalis, idoneum repertum et admissum, clcricali clia-

rerenlur pœnre tam contra ordinatnm quàm contra raclere insignivit, rnililiœ clericali aqgregavil, eidemque

ordinantem aMenuin doricum indicle, et qiioad or- primam clericalem tonsnram cnm cercmoniis ,
juxta

dincs sacros inlrarel constilulio Pii il, quic incipil, S. R. K. ritum cl consueludinem, rite et rectc in Do-
Cimi ex sacrortun. Et cîini aliàs quidam ciericus Nea- mino contuHl. 1)1 quorum [idem, etc., dal. liomœ hoc
pol. familiaris Iriennalis cpiscopi Nicolercn. bonâ die 11 maii 1G40; pontificalùs sancliss. D. JV. L'rbani

fide ab co fnissct ordinalus ad subdiaconatùs et dia- Papœ Vm anno ejus 1-4.

coiialùs ordincs ad litnlum palrimonii, cl in diclis Possiml eminenliss. domini cardinales suis familia-

oïdinibtis ali(|uoties niinislràssct, à sacra congrega- ribus triennaliiius dimissorias, ad ordincs suscipien-

lioiic conciiii peliit absolulionem et dispensalionem, dos , ex consuetndinc concedcre, quamvis illis née
et.cminentissinii Patres, bona; fidei iiujusmodi rationc anteà nec statim poslea conférant bcneficium, prout
habilà, suspensionem eidem remiserunt, ac absolu- declaravit sacra congrcg. coiic. sub die 22 janua-
lionem et dispensalionem super irregularitale con- rii 1602, teste Barbos., in CoUect. bull., verb. Cardi-

cesserunt, dnnnnodo se examini in civilatc Neapoli- jiuHs, fol. 5G, vers. 5. Et isUe lillercc dimissoriales

lanà se subjiceret pro illius idoneitale, quoad susce- suiit in duplici dilTerenlià : a!iie enim sunt spéciales,

plos ordines, constilo de congruo palrimonio. Die H aliae verù générales.

juiiii 1011, Spéciales sunt, quando conceditur ordinando ut
possit ab uno et certo episcopo promoveri ; et tune,
CAPUT VI.
si ab alio promoveatur, non juvabilur ordinibus per
Praxis sequitur clausularum ejtisdem. eum susceplis, ut ait Rebuff. in Praxi, lit. de Dimis-
VeL CCM LITTERIS DIMISSOr.I.VLIBLS ORDIX.Vnn SLI. soriis, num. De quibus quidem specialibus diniis-
2.

Iloec clausula, ut ait Mandos., in Praxi signal, gral., soriis, quoad boc regnum Neapolis. cmanavit decre-
titul. Licenliâ ad ordines, vers. Si tamen, ciim appo- tum sacnv, congregalionis cardinalium pro negoliis

nilur in lilleris de promovciido, plures lollit a!)usus, jurisdiclionis ejusdem regni, tam quoad concessioneni
quia soient infâmes et imperili ioca propriao nationis praidictarum lilterarum, quàm quoad alia in eodem
declinare,ct ad alios ordir.arios confugere, à quibus dccreto contenta, ad obviandum fraudibus cl excès-
saepe ea quae à propriis ordinariis oblinere non pos- sibus illorum, qui diversis arlibus qujîrebant ordi-
sent, exloniucrcnt Unde nuiliis episcopus potest alie- ncs perperàm susciperc ; cujus quidem decreti lenor
inun subdilum sine prx'diclis lilteris dimissorialibus lalis est :

ad ordines prooiovere; qnare etiamsi nuntius apo- Sacra cardinalium congregalio negoliis jurisdiclionis
stolicus proiiioveat ad ordines sacros sua; provinciie regni Neapolilani prœposiloruin, justis gravibusque ad-
clericos absquc facultale Sedis Apostolica;, ipse ctor- dttcta causis, de S. D. A'. Greg. XV speciali ordine,

dinati incurrunt pœiias impositas à sacro concilio vivœ vocis oraculo, desuper liabito, expresse pcrcipit, et
Tridenlino, sess. 25, cap. 8, prout doclaravit ipsius mandat omnibus et singulis ejusdem regni arcinepiscopis,
conciiii sacra congregalio in unà Tauiinen., [Q apri- et episcopis, et aliis inferioribus , legilimam facultalem
lis 1G33. ,
habenlibus, ut anlequàm ad primam tonstiram, sive ad
Quo verù ad primam tonsnram, vicarius Urbis ba- ; minores ordines aliquem promovcant, paroclio, scu altcri,

Let facullatem conferendi eam cxleris, maxime curia- eut magis expedire videbitnr, commillant ut nominibus
libus, ut habcti'.r in unà Colimi)ricn. rcservatoris et de^idcrio eorum qui volant promoveri, publiée in F.c-

fnictuuin penès Serapb. decis. 1292, n. 3, ubi dicilur clesià pivpositis, de ipsorum ordinandorum nalalibus,
quôd hoc quolidiè praclicalur, prout ego non semel œlale, vioribiis cl '-ilà, à fide dignis diligenler inquîrai,
observavi, et pronioto dantur litler;c tenoris sequen- et liltcras lestimomahs, hsam inquisilionem factam con-
lis, videlicet :
tinentes, ad ipsitm commUlenlem, quamprimiim trans-
Frater Anlonius Barbcriinis, miscralionc clivinù tiluli mittat, ad hoc, ul tant ex lus, quàm ex aliis, ex sacro
S. Pctri ad vincida S. R. £., prcsbijler cardinulis concil. Trident, prœscriptis in cap. 3, sess. 23, de Re-
S. Iloiiuplirii uinieupattis; snncliss. doiii. iwslri Papœ for., adhibendis diligentiis, sibiconslet promovendoî i.'Jlx

provicariiis geiieralis, Romanœque Cnriœ, ejioqne distri- esse qualitalibus prœditos, quœ per sacros canones idem-
clûs judcx ordinarius; iniivasis et singiilis prœsentes que concilium requiruntur ; quod, et observetur in lilteris

noslras Hueras ù'Htris, lecluris parilrr, cl audituris, no- dimissoriis concedendis, in quibus exprimalur prœfalas
lum facimus et adcstamnr admodiun illnslrcm et Pt. D. diligentias prœcessisse. Dictée aiitem littcrœ dimissorio!
J). Joannem Baptistnm Allcrium episcopum olim Camc- \
uni tatitùm et certo ordinarin, nd eleelionem concedentis,

Tll. XIX. 3
 ,

S58 PRAXIS DISPENSATiONUM APOSTOI.ICARUM. So6

cl pittribus dircctœ sinl nnllœ. el fie mandalo Pap;e iufliclis, ibi Si quîs contra formam
in posterum dirujnnlur,
:

obscrviiri douce aliud prœsentis decreti, elc.

Prœdicuuine ndl iiiviolabUitcr ,

ordinaluih. Si (juk vcrb cmtra fonnum prœscntis El cùm anuo 1626 quresiluni essct an proRdiclo de-
ftieril

fucrit ad priiuum lonsurain sive ad minores crelo, comprehendcrenlur fratres ordinis Minorum
decreti ,

excculione collali et snsccptione saucli Fraticisci, capucciid nuncupali, in diclo Regno

ordines promotus ab
perpelu'o suspensus sil eo ipso, et u/- iNea|i()lilano, pro lempore de lamilià commoranles;
siiperioris ordinis

condignis pœnis pnnialur. Ordinans verb, vel di- fuil sic responsum : Sacra congregatio cardinalium ne-
teritis

viissorias co)iccdens , tillra diviiiam nltionein, qnam goliis regntarittm pra'posila, censtiit dccrctum , ut supra

ordinum pcr anniim suspensus sil ediium ud capuccinos aliosve rcgulares non pertinere
incurret, à collulionc
,
;

ul decrela Romœ, die 27 julii 1626.

eo ipso. Prœterea iisdem ordinariis injumjil
canones, scicrimiqve concilium Tridcnlinnm, Laud. card. S. Sixti.
per sacras
et Aposlolicas conslitulioncs, quoad deUiAonem clericalis P. Fagnanus. secret.

habilùs, et tonswœ, scrvitiumquc Ecclesiœ prœstandum, Ali;ic verô sunt litleraî dimissoriales générales,

ita curent pcr Inijusmodi clericos observari ;

et in eos qui uempe cùm episcopus dimillil subdilum suuni ordi-
contra fecerint, staluiis per ea pœnis, atiimadvertere,
nandum à quocumque anlisiiie, sicul servalur per lo-
circa hoc ncgligentià re- lum ferè orl)em, ul ail Rebuff. in snâ Praxi bcnef., in
vt ipsi nequeant de damnabiti
dargui. Romw, decimo kal.juUi 1625. lil. Form. liller. diinis. Vel eliam générales dici pos-
siinl respeciu ordinum suscipiendorimi quia conce-
Octavius card. Bandimis. ,

Laurenfuis Campegiiis, sccrel. (iunlurad minores cl m;.jores ordines, id. Rebuff.,

prœscriptum verô supra dicii decreli, formula cod. lit., vers. Vel eliam sunt gênerai.
Ad
dimissorialiuin lillcrarinn lalis esse potesl, vidolicel
: Ab bujusmodi lamen lilteraruni dimissorialiuni

^os, Dei et Aposlolicœ Sedis graùà episcopus, iV. di- coiicessione, excipinnlur inferiores prtelali, nisiillis à

leclo nobis in Clirislo N. N. snlutem in Domino, ut à Sede Aposlolicà fiieril id desuper specialiler iudullum,
N. in proprià diœ- ut babelur in d. c.Ciim nullus, § Inferiores, de Temp.
periltustri et reverendissimo episcopo
de diœcesani loci licentià, ordin. in 6, vel eis id compeieret ex consuetudine, ut
cesi résidente, vel in aliéna,

pontificalia exercen'e, prima clericati tonsurâ initiari, per Giossam in d. § Inferiores, verbo Indultum , duni-

et ad quatuor minores ordines in temporibus

ad id à jure modo iia!c consueliido fueril iegilimè pnescripla, d. §

stalutis, promoveri possis et valeas, antisliti prœfato h- Inferiores. Hoc cnim jus est pra;scriplibi!e, sicul alia

centiam desuper, et facuUatem in Domino concedimus jura episcopalia ; dummodô adsinl requisita, nolata

imparlimur stante qubd tuo nomine et desiderio pu- per lunocci t. in cap. Bonn', de Poslul. praeb., et in c.
et ;

bticè in nostrà catliedruli ac tuà parocliiali

ecclesiis, pro- 2, de in iniegrunt Restilul. Campan. in divers. Jur.

posais, factà que diUgenti inquisilione, jnxta formnm can., rnbr. 9, cap. 6, num. 2.

sacri concilii Tridentini, ac decretorum S. congrega- Vicario aulem générait episcopi non compelit boec

tionis compertum est, te esse legitimis natalibus ortum, facullas, nisi episcopo in remolis agente, ut pcr d. Re-
in œtate légitima cons'.itulum, bonàque vilâ, et moribus l)uir. in Praxi in forma vicarialûs, nun». 47, Ugol. de
esse prœditum, non inquisilum, non contumacem, nec Pot. episc, c.,4, § 7, vers. Quintb dimissorias, vel si

ullo ccnsurarum vinculo, qnod nobis innotescat, inno lalis vicariiis ad boc iiabeal spéciale mandatum d. c.

datum, sed liubere omnis qualilates requisitas juxta sa- Nullus, § Episcopo.

crorum canonum, ejusdem sacri concilii dictorumquc Vicario capilnl;iri,scdcopiscopali vacante, bodiè non
decretorum ejusdem sa. rœ congregaliunis prœscriplum ; compelil supra dicta fiicuîlas, nisi elapsoanno, ex de-
proul ex aclis nostrw cuiiœ episcopalis constat. Dum- crelo conc. Trid., sess. 7,c. 10, ubi decrevit, quôd
modb prœvio examine quoad doclrinam, ad id idoncus iionliceatcapitulis eccles., sede vacante, infraannuni

reperlus fueris, super quo luam et prœdicli episcopi con- à die vacallonis, ordinandi licentiam, aut litleras di-
scientiam oneramus. El in prœmissorum fidem, elc. missorias, seu reverendas ( ut aliqui vocant ) tam ex
Hic verô silenlio pr.rlereundum iniiiiinè duximus jnris communis dispositione ,
quàm eliam cujusvis

abiisum quemdam desuper irrepsisse, per qiieui cer- privilegii aut consueludiids vigorealicui, qui beneficii

tiini est, à forma prxulicli decroli plurinu'im recedi ecclesiastici recepti , seu recipiendi occasione , arcta-

quando qiddemeo cauluin esl, (piôd sui>radicl:v, lilloru' tus non fueril, concedere. Si secùs fiât, capituUmi

dimissoria", uni lanlùm el cirlo ordiuario ad cleclio- conlraveniens ecclesiaslico snbjaceat inlerdicto; et sic
iiem concedcnlis in poslcrum dirigauuir; uiidc mm ordinali, si in minoribus ordinibus conslituii fucrint,
videtur ipsi decrelo satisfaclum, si ordiuarius dimil- millo privilégie clérical!, pneserlim in criminaiibus,

leiis concédai ordinando pr;rd. lillcras, reliclo in al- gaudeanl ; in majoribus verô , ab excculione ordinum
bo quovis pnt'lexUi, vei causa nomine episcopi ordi ad beneplacilum fuluri pnelali, sint ipso jure sus-

nantis, pronl sa'pè vidinms, ul sic idem ordinandiis pensi.

poslmodùm ad suî libilmu, in eodem alho nonieii Quare resiricta est lise facullas ,
quoad capitul. ut

episcopi ordinanlis scribal, uudè fil, quôd iste episco- nonnisi elapso anno, à die obitûs pncsulis, possit bu-
pus, non ab episcopo dimiltentc , sed ab ipsomet di- jusmodi liileras dimissorias concedere, cuni limitatio-
misso eligilur, conlra formam supra dicti decreli ; nibus tamcii supra diciis, eiiamsi habcret territonuni
quare supra dicti non vldentur immuncs à pœnis in eo, disUnctuni et exemptuni ex immemorabilipossessionci
 ,

237. LIB. IV. DE DISPENS. SUPER IRREGUL EX DEFECTU ^TATIS ET TEMPORIS. 238
ac cliarn, si sintjndicosordinarii.Quar. in Sun», biill., privtitionis, ac aliits, arbitrio ejnsdem S. D. IS. Papœ
verbo Cupilulnm sedc vacanlc, vers- Dccimo quœro. rcservatas pœnas incurrent. Dulum fiomœ, die iomar-
Qiio (iiiideiii CCMC, dccrcto sic slaiile, qiioad conce- tii [:m.
deiidas luijiisiiiodi diii.issoiias, siiflicil s.ol;i coiicessio El qnia pcr diclinn dccreluni, non ila plcnù provi-
ad inciinoiidam pœiiam , licùt proiiiovendiis cis iisus suni crat super hoc, uude ([uandoque nonuulla incon-

non fucril ; siii)cr quo dcclaravil S. congr. conc, liis venienlia circa hujnsniodi ordinationes in dies orie-

vcrhis : Mniriiis capitulaiis sede cpiscopuli vacante, lil- hantur, proplerea fuit illud pcr eanidem S. cougrcga-

teras diniissui'uilcs ad oïd. conccssit iufra duos wenscs tioucnj in aliipià ip^ius parte imniulaluni ; ac proplerea
ù die vacatiuiiis. Vcriiin , cum is ,
cui coiiccssœ liuerœ aliud poslea cuianavil dccrcluni icnoris sequcnlis, vi-

fueiunt, eis usus non essel, ditbiUilum fuit, un pœna, c. delicel :

10, sess. 25, i« lioc casu locum haberel, congregatio cen- Sacra congregatio cardinalium, concilii Tridentini in-

su'il concedenlcm iucidisse in pœnam, liai is cui conces- tc'rpr< lum censuit, superiores rrgutares possc siio subdito

sil , ums non ftici it : nani aclus fuit pcrfcclxis ,

gnoad itidem regulari, qui prœditus qualitalibus requisiiis , or-
concedcnlem, pcr qucm non slclil. dines suscipere volucrit , lilleras dimissorias concedcre
Non lanienciil idoni diccnduni ûc vic;irio suni. Pon- ad episcopum tamen diœcesanum, nempè illius monaste-
lificis, Sede Apostoiicâ vacante, qnia ipse non prohi- rii in cujus familià, ab iis ad quos pertinet , is regularis
Ijcliu- cliani slaliui, po>tvacanlcni Scdoni Apost. con- posilus fuerit. Et si diœccsanus abfuerit , vel non esset
codere dictas lilleras, ex co (piùd conc. Trid. non re- habiturus ordinationes, et sive absens, alium suî loco
stringil jurisdictioncni dicl:e scdis vacanlis , ut pcr anlisliicm qui ordinationes liabeat , non adliibuerit ita
;

Majol. deirieg. 1. A, c. 5. ut jam continuo integroque spalio sex mensium in eu

Potesl tanien capiiidum concedcre lilleras lestimo- diœcesi, générales ordinationes habitœnon fuerint sedes ,

iiialcs, qiui! salis dilleront à iilloris dimissorialibiis, fa episcopalis vacarel, ad quemcunique alium episcopum
,

cicndolesliiiioniuM), eliani idonoilalis ordinandi; nam diim lumen ab co episcopo ,

qui ordines contulerit exa-
ad hoc, ul qnis possil ordinari ab alicno cpiscopo non minelur quoad doctrinam; et diim ipsi regulares non
suflicinnl islx lillenB loslinioniales, quas concedendo dislulerini de induslriâ coucessionem dimissoriurum in id

capiluluni, seu vicariuscapilularis, non dicilur conce- tempus ,

quo episcopus diœccsanus , vel abfuturus , vel
dcre diniissoriales lit (!ras, cl sic non incurril ahcpias nullas habiturus essel ordinationes. Veriim , citm à su-
censuras quia non facil aliqiiod , sibi pcrdicluni con- periuribus, episcopo diœcesano absente, vel ordinationes
cilium praiiibiluni, ul ailNavar., cons. 27, de Temp. non habente, lilterœ dimissoriœ dabuntur , in ejus ulique
ord.; id. Quar., verbo Ordo, vers. Tertio limita. eausum abscnliœ diœcesani cpiscopi, vel ordinatiomim ab
lias lilleras diniissorialcs , conccdiinl, eliam supe- eo non habendarum, cxprimendam esse. Quod si regula-
riorcs regiilarcs suis subdilis, qui ordinandi siuit, res ordinandi morentur in monasleriis nullius diœcesis

servalà lanion Ibrnià luadilà per fel. record. Clenicn- hujusmodi dimissorias concedendus esse ad episcopum
lem Papam Yill, illius decrelo super hoc edito ,'cujus viciniorem, in coque procedere omnia quœ de episcopo
lenorem hic inscrcrc placuil ,
qui lalis esl, vide- diœcesano supcriiis prœscripta sunt.
licet :
lUcronynuis cardinalis Pamphilius.
De mandata sanctissimi D. N. Clemcnlis, divinà pro- Porrô hiijusniodi diniissoria; ad ordines , durant
videnlià Papœ Vlll, ténor e prœscntium mnndannts om- eliani inorluo episcopo concedenle; card. lu Clcni.
nibus et singulisquontmciimgueregulariumsupcrioribus, |
fin. p. 5, nuin. 9, in fin. de Elecl.; Gonz. ad reg. 8
ut de cœtero observent, et observuri faciunt ea quœ in canceii. gloss. 12, nuiii. 3G. Ratio enirn esl quia hu-
decreto S. congr. conc. Trid. contincntur, cujus ténor jusmodi lilleric continent nieram graliani, quic non
talis est : Congr. conc. censuit superiores regularcs posse expirai morte concedeiilis ; sicul eliam dicenduin est
suc subdito , item rcgulari, gui prœditus qualitalibus re- quoad delegalionem et commissionem jurisdiclionis
quisilis, ordines suscipere tolueril , lilleras dimissorias ad absolvendum qiiaî neque expirant ex supra dicta
,

concedcre ad episcopumlamen diœcesiinum, nemp'e illius ralione, Gare, de Bcuef. p. G, cap. 2, nuin. 521.
monasterii, in cvjus familià , ab iis ad quos pcrtinct , is Sic eliam si concedanlur à capiluio, sede vacante,
regularis poxitns fucrit , et si diœccsanus abfuerit , vel sicul ali;c concessiones et dispensationes ipsius capi-
non esset habiturus ordinationes, ad quemcunique alium luli ; sed poliùs sorliuulur effeclum , finitâ poteslalc
epistopum, dtim tamen ab eo episcopo ,
qui ordines con- capiluli , c. un. de Major, et Obcd. in 6; id. Gonz.,
tulcrit, examinelur, quoad doctrinam ; cl dum ii)si regu luim. 57, ciimplurib.seiiq , ubi inpntposito, niorc suo,
tares non dislulerini de induslriâ coucessionem dimisso plura co. geril : nam finilà ejuspolestatc per supcrve-
rtarinn in id tempus ,
guo episcopus diœccsanus , vel ab- nienliam nuvi episcnpi , non expir.ibunl, quia gesla à
futurus, vel nullas liabiliirus esset ordinationes ; veriim, capiluio valida sunt , et dînant si rectè gesla sunt, c.
j

cum à superinribus regnlaribus [episcopo diœces. absente, His quœ, de M;ijoril. et Obed., iiisi tamen iiovus epi-
vel ordimiliones non habente) lilterœ dimissoriœ dabuii- scopus iiia rcvocaveril, antt'(pi:ini excculioiii mandata
tur, in eis ulique liujusmodi causam absrniiœ diœccsani ! fueiinl; cùm enim agalur degralià faclà, ilia lion cx-
cpiscopi, vel ordinatioiium ab eo non liabendarum ex- pirat Quar. , in verbo Capilulum versic. Secundo
;
; ,

primendam esse; quod qui non feccritil , officii cl digni- j

dubitalur.
(atis seu administrationis, ac vocis acdvic et passivœ l| Sicul eliam diceudum est de induite ù Papa cou-
 ,

250 rn^XlS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM, 2i0

cosso du siiscipicndis ordinibus cliani cxlra Icmpora Oflic.ordin.; Mandes, in Praxi sign.grat.,til. Licentiœ

à jure staliila ; nain ipso Papa inortiio adlnic illiid du- ad Ordines, vers. Additur.
rât eliam re inKîgrà, (piia esl gralia jam lacla , quœ Glcrids verô rilu Grœco vivenlibus , non aliter

non esl direcla aliène execiilori , scd ipsi oralori , et quàm sub forma infra scripta dalur bujusmodi indul-
proiiulc ncque inlral régula revalidaloria novi Ponli- tum de projnovcndo eliam cxlra tempora, videlicet :

iicis , (jnia iUa loiuitiir de lilteris justiti;e vel graliit, Innoccni'us, etc. Volentestibi, quiiit, asseris, exdiœcesi

qu;e liabcnlsuos execulores. Gonz. glos. \9., nuni. 51, Ilidnmlin. orhmdus exislis, ac in diœcesi yerilonen. ab

et lia passim servatur. octu a7inis conlruclo ibi domicilio commoraris, el GrœcuSf

Debebil lamen cpiscopus ordinans , scnipcr inspi- et rilu (jrœco vivis , et doclor existis , et fervore devotio-

fore, à ([uanto teniporefuL'iint dicLe iiUonc diniisso- nis, clc. adomnes sacros eliam presbijteratùs ordines ad

liales C(incess;e, sicull'aciebal S. Carohis BoiToina'us tilnliim ]Hitrimonii lui scu perpetui sîinplicis bcneficii cc-

arcbiepiscopus Modiolanen., oui in ediclo de S. Oïdi- clcsinslici, etc. proinovcri el promotus, etc. Tibi, allcnlo,

ualione, in § Affeninl, ail quôd hujusmorti dimissoria; ul prœfcrliir, in diœcesi Neritonen. contracloibi domicilio

dcb(!nl esse velnsliorcs duobus vei U'biia rneiisi- commoraris, et veuerabilis fralcr uosler Fabius cpisco-
non
Lus à die ulliniye ordinalionis, compulandis, nisi ob pus ISerilonen. mnnere nostri, et Apostolicœ Sedis nuntii

absenliam superioris, Zerol., in Praxi, veibv) Dimisso in parlibus infcrioris Germaniœ fungens, à suis civilatc
rue.,\n-i. Ad octiiviim, p. 1, iibi assignai ralionem, et diœcesi procul abcst, ut cum lilteris dimissoriali-

superior esset prasens et ordinandus bus, eic. Vicarii ejusdem Fabii episcopi in spirilualibus
iiempe, quia si

haberol diniissorias veteres, potcril inlcrim iucidisse generalis, ab aliquo anlislile Grœco, gratiam et commu-
nioncm, elc, de diœccsani liccnlià pontificalia exer-
in arninani censurain, vel alicptod canonicuin inipedi-

mentuin , et sic esse inhabilis ad ordineni suscipien- cente per te eligcndo , clericali characlere, elc. ac ad

Si verô superior abessel vel ipsc ordinarius quatuor minores, quatuor feriatis , vel non ferialis, seti
duni. ,

esset in longinquis regionibus ,

polesl accidere, et unicà, ac subindc ad sacros, etc., eliam presbyteru-

probabililer credi, inlercessisse tanUun lemporis cur- lûs, etc., eliam extra tempora, etc., idoneus reperiaris,

riculuni, absque ali(iuo defeclu, ut opliniè concludil rilu grœco promoveri, et promolus, etc., ministrare, nec

Navar., conl'. un de Clcric. peregr., ubiail, quôd, si non anlislili grœco per te eligcndo , etc., Dal. elc.

magnum intervalluni inlerfuit inler diniissorias ad 51 ianuarii 10 i7.

presbjlcrium et illius assumptioneni, salis videretur M, A. Maraldus

egere nova diinissorià qnoad boc, ul juste possil el De DIOECESANI LOCI LICENTIA PONTiriCULU EXER-

debeat reputari non impediUis ad celcbrandum quia ; CENTE.— Quia nemini licet ponlilicialia cxercere, nisi

lestimonium tacilè daium denioribus ejus, per liccn- in propriâ diœcesi el jurisdiclione, non autem exh-a ,

liani accipieiidi presbyierium lougè anlequàm illud sine coDScnsu ordinarii loci ; GIoss. magna, in Clem.
accipcret, non videiur probare mores procsentes. Unde arcliiepiscopo de privil. confirmata per concil. Trid.

nec diniissoria quà cpiscopus propriiis signilicarct sess. G, cap. 5, deReform.; Ledesni. in Simi. p. 1, de
dimissum esse probalis moribus, videiur suflicorc , si Sacram. Ord., c. 8, conclus. 4, dub. 4.; Majol. de
multo lempore anlea fuisset conccssa. Irreg., lib. 2, c. 2, num. 2, ubi cbyrotecas cum an-

El siculpro concedendis diniissoriis bujusmodi, ni- rudo baculum ctcaudatam vcstem déferre non poierit,

liil polesl cpiscopus, neque canctîllaiius recipero, ul nisi eodem ordinario consenlienle, sive sit patriarcba,

per d. concil., si-ss. 11, cap. 1, slalulnni est, niside- sive arcbiepiscopus, sive cpiscopus.

ciuiani partem unius aurei, ubi ipsi cancellario sala- , Imù nec primam clericalem tonsuram polesl episco-

rium non est assignatum ita nec cpiscopus ordinans,

, pus in aliéna diœcesi suo subdito conferrc, sine ejus-
allciilà declaralione sacrœ congregalionis cjusdeni dem diœccsani liccnlià; quidquid dixerit RebulT. in
concilii, polesl ab ordinandis accipere , neque l'orbi- tract. Nomin., quyest. 14, num. 28, ubi ait, num. 29,
ccs, neque lobaleas aul peclines, sed laniùm cereuni quod, sicul legalus exislens extra lerminos suai loga-
juxla ponlificale Romanum, ul relert Genuen. in suà lionis polesl bénéficia conferre , quie vacavcrunl in
,

Praxi, c. 81, n. 8. provincià sibi commissâ, sic eliam cpiscopus, suis

A QCOCLMQLE, CtC. , CATHOLICO ANTISTITE , GRATIAM snbdilis tonsuram in aliciio terrilorio concedit, quia

ET COMMUNIONEM, clc. — Haec quidcui vcrba puto dc- cùm liicc sentenlia careat fundamenlo , nullo modo
sum|)la ex c. Vemens, ibi : à Vespriiucn. cpiscojw postit- videiur posse praclicari ; ac proplcrea omniiiô repro-

labit, siquidem catliolicus fucrit, ctgrcitimn Scdis Aposto- bMnda;Gampan., in divers, jur. can., rubr. G, cap. ^,

licœ hubiierit , de Pnescrip., ubi notai Glossa in d. num. 2.

vcrbo Gratiam, quôd cpiscopus non silcxconinmnica- Formula aulcm , sub quà concedilur supra dicta li-

tus, suspeusus el inlerdiclus. El anliqiiiliis cùiu supra ccnlià, lalis esse polesl, videlicet:

dicta verba non apponerenlur in supplicalione ; nilii- N. cminenlissimi , el rêver endissimi domini D. Fran-

lominùs in eà seniper addebalnr ab officialibus clau- cisa tiluli SS. Quatuor Coronatorum S.R.E. presbyteri
sula : Et promovealur per aUquein calhoticum anlisti- cardinalis Boncompagni, et arcliiepiscopi Neapolilan.in
spirilualibus et tcmporalibus vicariiis, et officialis gene-
îem, graliam et communioncm Sedis Apodicœ habenteiu; ,

déclarai eliam supra dicta verba Glossa in c. Qnod ralis, dileclo uobis in Clirislo N. clerico ?i eapolilano

sedcm, § Consultaiioni , et Glossa in vcrbo (•raihc , de in prima clericali tonsurâconsdtuto, àquocumqne illnslri
 ,,, ,,

84! LIB. IV. DE DISPENS. SLPEU IRHECtL EX DEFECTU ^TATIS ET TEMPORIS. 242

et revercndissimo domino catliotico anlislite, gvatinm tempore pniest conferri ex allegalis per eiimdein Bar-

et communionem sanclœ Scdis Aposlolicœ liabeule luts.J. cit.,n. lO.Qiiainor vcrôminorcssnntconfercndi

Neapoli commoraule , ostiarialns et tectornlùs ordines ,

eodem tcmpore qno ordines sacri confcruntur, et sic

tamcn icmponim inlersliliis, recipîcndi, et anti- in quàlibelDoniinicà seu festivàdie de précepte; quo
servatis
cotifcreiidi, et lu'ic de causa, veiù ad locuni ubi dicli quatuor minores snnl confè-
sliti prœdiclo, illos libi

mmidato tamen prwdicii cmi- re: di, dicendiim est illos cmiferri posse in qnâciiniqne
^outifuiulia excrceiidi, de
'

ienlissimi et reverendissimi D. cardiualis archiepiscopi ecdc'.ià , lirèl non sit catbedralis, dummodô sit in

^tcullatein concediiinis ei imparlimiir ; ultcnlo qubd de diœcesi proprià, vel in aliéna de diœcesani licenlià ,

tjiniiibHs reqitisitis uecessmiis, inactis liujus arcliiepisco- vel eliani in domo episcopali , imô eliam non episco-
fulis curiœ constare fecisli ; ac privvio examine, qnoad pali, si ita se liabcat consnetndo, pronl aitCamfianil.,

doclrinum roram adnwdiim reverendis examiunloribus in d. Divers, jur. can., rnbr. G, c. 2, num. 17, ubi ait

peracto, idoneus reperlits fiiisli. Volumus aulcni qu'od (inôd ila non semel servari vidit ,
qnem rcforl idem
bullœ collalionis tttpra dielorttm ordinum scribantur per Barbos., num. 20.
1. cit.,

infru scriplum tiostrum actuarinm. Dat. in palatio ar- Aliud lamcn dicendum est de sacris ordinibus
clnepiscopnli yeapolitano , die, etc. namqne concilii ïridentini decrcto sessionis 23, ca-
De maiidalo eminciiliss. D.niei card. archicp.'Ncap. piliilo 8, de Reforniatione, eauiiim est ut ilb conferan-

N. vie. gcncralis. tiir in ecclesià calbedrali, quamvis de consneludinc

Et iii calcc supra dictae liceritise fit fidcs episcopi illis possit episcopns conferrc in quàvis alià ecclesià,

ordinaiilis de collatione siipra dictoruin oïdimim; fof- ei ibi eliam diciiurquôd si inalio diœcesis loco prœ-

nniK» supra dicta poterit eliam dcservire , si contingat senle clero, loci dignior, quantum lieri polest, ecclesià

hiijiisMiodi liceiUiain concedi pro exteris, mutatis imi- semper adealur, quare alibi non possunt pnvdicti or-
landis. dines sacri conferri ; unde nimis incaulè nonnullos
Qiiod si coiilingat episcopum ordines conferrc in episcopos scio supra diclosordines conlulisse in privalo

loco cxempto, nonsoliim reqiiiritur liceiilia siiperioris proprii jialatii oratorio : nam licèl nulla proinde pœna
loci exempti, verùm etiam illiiis episcopi iiitra ciijiss incurralur, niliilominùs agnnl contra disposilionem
fines lociis excnipius estconstitulus, Barbos.de Potest. dicli concilii, cùm ex illo debeanl conleni in ecclesià,

episcop.,p. i, alleg. 4,n. 12. et aliàs S. congregalio C(mcilii, cùm sibi propositum
In temporibls a jure statutis, intra tamen annuji, cssetquôd quidam episcopus conferebal ordines sacros
ANNiQi E ciRRiCLLO xox EXSPECTATO. — Ad diffcrentiani ali(iuando in capellà sui palalii, respondit : Ad deci-

alieriusfaciiilalisdc promovendo, extra tempera àjure mum, etc., sacrorum ordinum collationes in catliedrali

siatiila , ut supra diximus. Do niinoribus ordinibus ecclesià vocatis, ac prœsentibus ad id ecclesiœ canonicis,

nullum penilùs tenipus praefixit supra diciuni conciliuni publiée celebrari deberc, quain declarationem refert
Tridentinum, ac propterea, licètonines siniul unàdie GarcdcBcnef. p. 8, capilnlo primo, nom. 77, in fine.

conferri possint, ut per Gloss. in cap. 2, in verbo Mi Landabilius lamcn est, à pra'dictorum minorum
iiores, de co qui furt. ordin. suscepil; card. in Clem. ordinum collatione, sic, ut prcniittiiur, abstinere,
iieneralem, n. 5, de iElat. et Quaiit. ; Barb., d. alleg. nisi immineret nécessitas vel alla nrgeiis causa, epi-
11, II. 13, ncc si simul cenlerantur extra tcmpora scopo benè visa; ila Macérai., var. Resol. lib. 1, resol.
aliqna pœna incurritur ,
quia constilutio Pii 11 non 121, casu 26, ubi eliam ail boc suaderi ex illis verbis
coni;;reliendit clericos ad minores ordines iironiolos, concilii Tridi'nlini, sess. 3, cap. 1 1 , videlicet : .W^/ffe

sed tanlùm ad sacros, ut reclù deprelienditur ex illins ila de gradu in qradum ascendant , ul in eis cum œlate
proœinio, ciijus verba sunt:CMHt ex sacrorum ordinum vilœ merilum ei doclrina ni jor accrcscat ; ac propterea,
collatione, etc. ; Rebuff. super reg. cancell. 23, vers. putat, neque laudabiliier facero episcopos, qui, si non
hem cupiens, ubi lestalur sic de consuctudino servari ;
in eâdem die, sallem in diversis diebus, sed in unâ
sicut ncqnc: obslat constitntio Sixli V, qu:e incipil : liebdomadà, vel mense, illos ronfernnl; cùm cessct in
Snncluni et salulayc, quia illa fuit reducta per Clemcn- boc casu eliam pra'dicla ralio concilii, et dicatur ia
leni Mil, ad viani juris, Mandos. snp. reg. 24, de contincnli fieri ob interventum brevis tcmporis. Id.
nialè Proniotis, q. 1, ubi ail quôd supra dicli quatuor Barb., loc. cil., num. 1 i

minores ordines possunt simul extra tcmpora recipi, Sed cùm non sit in jure detcrminatum, quonnni
llebun". sup. reg. 23 cancell., vers. Item cupiens, et teniporc minores ordines conferri possint, cù magis
ciim nulla cxinde incurralnr pœna , vidi nonnullos Papa iiidnlget oraloii ni illos, nnicà die ferialà vel non
episcopos ordines supra diclos ila conlulisse; sic ul | ferialà siiscipial ;
prout aliqnando concedere consiievit,
incurreretur aliqna pœna si primam lonsnram ci
liée , ul possit quis unicà item die primam clericalem ton-
omnes quatuor ordines minores uiiicà tanlùm die ex surani et diclos qnaînor minores ordines insimnl ba-
consuelndinc coiil'rrrcnt : quininiù cliain diclà con- berc; quia ncc de prima tonsurà, reperitiu" dolcrmi-
suetudiiie possunt ipsi quatuor miiiores et prima ton- nalnm icmpns ad iliam susci|iiendam ; Ainiill. in verbo
sura ipsa unitâ die conlerri, nec proinde aliqnn pœna Ordo, mmi. 7; Ileniiq. lib. 10, cap. lo, § 1.
seu irregularitas incurreretur aut coiilraherelur; qno Qno ve 10 ad majores ordines, clanim csl illos con-
vcrù ad pra;dictos ordines suscipiendos, prima lonsura fereiidos esse servatis teniporum inlersliliis, nempe
non liabcl aliquod tcinpus detcrminatum ; sed in onuii uno anno elapso post suscepiionem ullimi niinoris , ad
 — ,

2i3 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 2U

subdiaconalum, et sic ad diaconatum, posl annum, cl queuiis voluntatis, per ca quaî dicit Bart. in I. Omne»
post aliiini ad preshyieraliim, ex d. concil., sess. 25, populi, num. 51, vers. £ contra, fî. de Just. et Jur,,

cap. Il, 13 <'t 1 i- Qti?ft quidein inlersiilia ad hoc sla- non tamcn necessariô requiriiur pro derogatione su-
liila smit ut intérim ordinniidi coinmodiiis edoccri pia dicti coucilii Tridenlini , pra-scribenlis inlcrstitia

possint, quantum sii pondus et diniiitas ordinis quem ad ordines ; cùm salis sit quod Papa contra ipsius

susccpernnl, etc., ex cod. concil. Trid. coucilii décréta, absque aliquâ iliius derogatione, dis-

Nue NON onDi.NAKio,etc. — Ista claiisula, licèt appo- ponat, quamvis aliler dicendum sit de aliis conciliis

nalur de stvlo in supplicatione, niiiiloniiiiùs, si omit- generalibus, in quibus exi)ressa re(juirilur derogalio,

leretur, iliius omissio non vitiarcl resoripliim, quia, ut allas diximus; scd supra dicta clausula lollit c:elera

nt oratori et ordinario supra dictis ex vi tounexionis qiia; huicdisposiliiuii foisan adversarenlur.

videiurdata liceniia ordiuandi, eo ipso, quôd ipsi ora- ^'unquùm enim vidinms alicui conlrari;e constitu-

tori (latur liceniia recipiendi ordines ab eodem c()isco- lioni in similibus expresse derogari, pra'cipuè circa

po; nam conforre ac susciperc, sunt corrcialiva supradicla inlerstilia, licèt id lanlùm servetur in pro-
quorum eadem est régula ac ratio, Franc, in cap. Eos motionibus ad cardinalalum, in quibus p'.unbus con-
(jui, de Tempor. ord. traiiis conslilutionibus derogalur in specie per baîc

KON OBSTANTE QUOD TEMPORE PROMOTIOMS, CtC. verba , videlicel : Non obstanlibus fel. record. Sixti

Nisi apponereuir clausula isia, posset oratori adversaii Pupœ V, de cerlo curdinulmm numéro, et de illis, non
decretum conc. Trid., sess. 25, cap. II, quocavclnr nisi injejnniorum dccembris, leinporibus laiitiini crean-

ut in niinoribus ordinibus, debeat promotus se exer- o!is, ac Kugenii IV similis memoriœ Romanorum pon^
cere, sicut etiarn in majoribns, d. sess. 25, c. 15, ul»i tificiim, et aliis quibusciimque constituiionibus et ordina-

promoliad subdiaconalûs ordincm, siin eo per annum tianibns Aposlolicis , etiam forsan consensu omniv.m
saltem nonsint versati, ad alliorem gradnm, nisi aliiid cardi'uiUum etiam absentium, illis priitsad hoc specialiter

episcopo videaiiir, a^cendcre non permittuntur. Hatio vocatis, atqite ad certum tempus cxspectatis, vel majoris

nulem est quia intérim ordiuandi commodiùs edoceri partis eorum collegialiter liabito.iu card. creationein-
pnlerunt, quanluni sit ordinum quos suscipiunl pondus tervenire consu<lis. Et, si cardinaiis creaudus fucrit

etdiguitas; Ugol.,de Poiesiaie episc()p.,cap.2G. §27, allerius cardiualis consanguineus, volaffinis, additur :

iium. 2, ac juxta illud:i« vacuum qiatiam Dei non re- IS'ecnon ipsos cardinales creandos cclsis aliis qualitali-

cipiatis; Majol. de Irreg.. lib. 5, n. 1, cap. 27, ubi bus prœdilos, iiec secundo , vel altcro consangitinitalis

subdit, quôd si quis in sacris ordinibus positus, nun- vel affinitatîs gradn, cum aliis cardinalibus conjunctos

quàm deservierit, non erit tam facile admillondus nt esse debere ; alioquin eorum creaiioncm nullam cemeri
ascendat, nisi priùs causa cognoscatur, qnaie n(tn debere, diaponentibus.

deservierit an per negligeuliam, aut quia vagus, aul Dorogatio autem supradictce constilntionis Eugenii
quid siuiile. IV (quod per transilum diclum sit) in ipsà cardinalium

Eximunlur lamcii ab observalione supra dictorum crealione plurimùm videlur necessaria ;

illiu?quo

decrelorum, Paires sociotatis Jesu, nempe vialoros omissio m aliquà parte posset aliquam circa id baisita-

onini tempore paraii, exsp'clanles diem et lioram (pià tionem allèrrerquia , ut refert Tusc, in suis pract.

\el ad exiremas orbis regiones, cura venerit usus Conclus., conclus. 98, aliquando fuerunt dcclarali car-
emilliwilur, et quisque pro suo captu, et juxla datam dinales, eiiam post obiium sunmii Poniificis ; nam
sibi àDuniino sapiei.liam, seseinvià Domini excoleiulà Paulus 11 creavit quatuor cardinales, videliect Joan-
exerccl,!.rout in lilieris in forma brevis Gregorii XllI, nem archiepiscopum Sliigoniie , Pelrum Foscanmi
incipit : Pium et utile, sub d;ilam Tusculi, die 21 sept. Venelum prolonolarium, Joannem Bai.lislam Sabellum

1582, anno 11, qui propterea, prcecipiendo omnibus protonotarium, Federicum deCluniaco prolonotarium,
cpiscopis clanlislilibr.s, iu pcrpetuum interdicit neab iitcsseni cardinales S. R. E., slalimquc post obitum
hujusmodi proniovendis, qui licenliam à proposilo Potilificis publicarentur, supplevil omncs defcclus ex
generali dicta; socii talis, pro tcmpore exislenles, vel cerlà scientià, et de plcniludiue polestatis; sed quia
ejus deîegalis, babutrint, quidiiuam requirant , vel in specie non derogavit exlravag. Eugenii IV, fuit

exigant, sed ipsos etiam absque ullà functione in ordi- dubiiatum de promotionc, an essct valida, cl pro va-

nibus ipsls, inlirstiliormnque ad illos stiscipiondos, lidilalecon^uiueruut, Alexaud.cons. 111 ; l'ersi eclis.,

observalione aut iui|uisitioue de cantu, ofliciis et ca;- lib. 6, et Corn. cous. 178 , lib. 5. Paulus III creavit

remoniis ecclesiasticis, idoneit.ite, proprii ordinarii similiter Bernardinum délia Cruce, qui post morlem
liceniia, et aliis requisitis, ad minores, ac etiam extra Poniificis pra-senlavit suuni brève, et collegiiiui car-
lempora à jure stalula, iribusque Dominicis vel aliis dinalium non admisit, sed et brève pra'diclum iacera-
feslivis diebus, etiam conliimis, ad sacros, etiam vit, et ab inde cilra abiil in desucludiiiem hic modus
presbyieralùs ordines promovcant, ac si iUis omjùbus creaudi cardinales, qui rêvera posset afierre mag!;aiii
requisitis pra-diti esseul, elc. perniciem, et maxiintmi scandalum in Er;f'esià

ALJiSQLE CONSTITUTlOXIBtS ET ORDINATIOMBLS Al'O- Dei.

STOLicis. — Ista clausula, licèt passim apponalur in Si vcro ad rem noslr.im, in Iiujusmodi iiulnlto de
rescripiis Aposlolicis, taïKiuàm necessaria ad tollen- promovendo, addalur ali([iia dispensaliooraloris super
diini prxeodenlcn.) dispositionem derogatoriamsubso- ali'-iuo impedimenlo, ad dieios ordines siiscipieudoS,
248 LIB. IV. DE DISPENS. SUPER IRRECLL EX DEFECTU iCTATIS ET TEMPORIS. 546

derngabilur profeclù in spccie constiliilioiii vcl ordi- ex d. conc. Trid. sess. 23, cap. U cl 11, quoc f|indeni
^

naiioiii contraria;, si iia opiis cril. lalinilas non reclè capi pole;il, nisi maternas scu
CAPUl VII. vnigares coiiiposiliones laliiiù verleril per omnes ré-
Praxis decreiorum ejui^dcm. gulas grammaticales, et audicrit arniuol lecliones hu-

Etdl'mmouù or.vtoi; idonf.l's r.EPr.ui.vTiJR. — Id non u'anilalis; (piia lune inli-lligilur liniina hilina alitpian-

solùii!iiilol!igiUirdesoicnlià,veriini cliaindoiialnrihns, lulùni, ni ail Zerol. in Praxi, verbo Ordo, vers. Secun-

sclaie, moribiis aliisciue in pncdiclà lorniuià lilloiariini dum dnbium, p. 1, exconcilio (piidem desumilur, f|uod

diinissorialiuni conlenlis, el ad prx'scrii»iuni supra majdiem scieiiliam iingiiie iatinie admitlil, propler

dicli Cdncilii Tridenlini, scss,. 23, cap. 5, de Rcfunn. illam dielionem, sallem, quai de suî nalnrâ est siibsi-

ibi, de ipsorum oïdhiandorum tuilalibus, wiulCy moribiis diaria, ijcc reslringil (jnod expressnm est, sed majus
el vilà ;acinsii}hr (jaicre, iiistilitlioiic, pcilrià cl ftde,ut inclnderi iiUendil, per lext. in cap. Excommutiicutus,

in capilc Quandô, 24 dist. § Addaïuiis, de Ma-ret.

El qnoad priinani lonsiirani, servalnr in cinià ar- Adverlil lamen, Menocli., de Arbilr. jud., casu
cbiepisco|>ali Neapnlilanâ, ni cùm quis pclil ea inilia- 425, n. 58, arbiuari posse episeopum magis expedire
ri, m:in(lol arcliiopiscopns, ni iniliandus, oxliibeal pro Ecclesi:c, si alicui conférât ordines min., qui licèl

nocessariis rcquisilis, luira scriplas alioslalionos, qua- adhnc linguam bilinam non inloUigat, est lamen bouse
ru!n prima est legilimoiuni nalalium, fiicienda per indolis ac pro.Tlalc dotilis, quia illilleratus puer dici
illius paroclium ; sccnnda cjusdcni parochi de vilà ei non débet qui pro lelale didicil, quique osiendil se
nioribus ; lerlia niagistri sciiol.-e in quâ edncalur, el prolicere, Barbos., p. 2, allcg. 11, num. 6.

qiiùd ibi vacet iiUeris gramnialicalibus, ibiqne sit as- Ad snbdiaconalûs el diaconalùs ordines, reqnirilur
siduus; ([uarla ojustiea» paroclii de B;iplisniale ;
quiiila quôd probe sil in minorilms versalus, et in illis benè
confn'niationis, quu; débet esse auihc:ntica (arta à inslrncius, d. sess. 23, cap. 15.
conipalrino, sin minus slabitnr juramenlo ipsius iiii Ad presbytelalum verô promovendus, reqnirilur,
liandi accipiondo per nolarium diclie curi.e, seu alitim quôd possil popu'um docere ea (pia; ad salutem neccs-
ad id depuiandnm ; sexta iierqiiisilionis factie in ma- saria suiil, d. sess. 23, cap. 23, ac quôd sciai canones
gna ciM'ià vicari.e, in quà appareal ipsnni nnii esse in- pœnileiiliales, cap. Quœ ipsis, disl. 38.
quisilum, aul conlumacem; sepiinia (VeqneiilivP sa- Dtbet proplerea animadverterc epi^copus an pro-
cramonlalis conlcssionis el communionis per illius movendus ab inilio ostendat suam liabililatem, ut
tonlessarium ; oclava publicaliunis in calbedrali el possil tantùm prolicere, (piôd sit spes, tempore pro-
parocliiali ecclesià. oedenle, se l'nturum babilem ad omnes ordines susci-
Quo verô ad scienliam, li^belur in siipradicto coii- pien los; sinitenini nomndli, qui prnnà lonsurà se fa-
cilio, quôd prima lonsurà non iniiienUn-, qui sacra- ciu:il iniliari, et aliquando ordines, eliam minores
monluiu coufirmalionis non snscepeiint, quique legi're snscipiunt, in quibus poslea remanenl, sineascensu ad
et siribere nesciant, et fidci rudimenia edocti non sacros, dicenles id faccre ad iniitalioiiem aliqnorum
fucrinl, sess. 23, cap. M. saiiolorum, qui ob suam liumililalem, noluernnl sa-
Req::irilnr eliam (piôd sil in a;late logilimà consli- cros ordines snscipcre ; (piod licite ficri posse afiirraat
luUis, nempc seplem annoniin complelonmi, cap. (in. Nav. in .Man., cap. 25, n. 108, cùm lamen id expresse
delcnq). Ordin., in 6, cap. Ciim adeb, de Rcscrij).; Rc- neget Zerol., in Prax. episc, verbo Ordo, vers. Pri~
bulT. iii Praxi, lilulode Dispens. rai. lelal., in princi]).; miu)i diibium, p. 1, si id lieret, cauià vitandi jndicii
P;iris. de Resign. bcnelic, lib. i, q. 2, n. 9, dictani secularis, ex eod. Navar., dellur. can., cap. 7, num.
tansen primani lonsurani rccipiens anie dicluni seplin- 16, dieeiite, niagnà lande dignos esse episcopos, qui
nium, non pcccal niorlaliler, si nondùni peivenil ad primam lonsmam et quaiuor minores ordines non con-
usuin ralionis ; episcopus antem, qui anle diclam aia- ferunl, nisi ci qui per se si lueril adullus, aul per
lem conferrct, peccarct niorUdilci-, quia laeii conlra parentes si puer, juraveritse velle ad minores ordines
probiljilioneni Ecclesia-in re gravi, Barbos., dePolesl. ascendere ; nam mulli sunl tpn, t;l deludanl ulrum-
cpisc, alîcgal. il, num. 3. Et licèl qnoad alios or- que l'orinn, solùm accipiunt minores ordines vel pri-
dincs minores s^iscipii-ntiàs nulla sil prescriiila tclas, inani lonsnram, ut laxiorem diicanl vilam, nec in liâc

atlamcn ex cimnnnni usn Ecclesio; coiiferrc consue- pra'sertim civitate, désuni Iiujus farina* liomines qui
verunl, videlicet osliarialus el exoreisl::lus in aitale pro eà fraude divinam nliionem severiorem sibi et
duodecimannoruin, acolylli;ilns vero i;i (piarlodccinio ordinaloribus suis conciliant.
anno, utcx Cam|)anil in Divers, jur. caii., ruhr. 7, cap. Nfgaii lamen non potesl quin cessante fraude Ini-
primo., per. lot., qiicm sc(piilur id. Barbosa , loco jusnvidi possil quis in minoriiins ordinihus remaiiere,
cit.,n.2, qui numéro l,ait supra dictam aîlalcm si vellet servire Deo, conlenlus illo slaUi miiiorum or-
seplem annornni compbloruin sullicore eliam qnoad dinum, id. Zerol., d. p. 1, vers. Priimnn dubium, et
1res primos minores, qiiamvis aliud scrvetur , ut snpra dixinms.
diclmn est. Licèt fiiim multi c'erici ordinentnr ad boc, utexi-
Ad minores ordines promovcndns, inlelligcre débet n^anlnr à foro secniari, sinli|ue immunes à gabellis
salieni linguam laiinam ac bonuin à parodie el magi- aliisque impositionibus; niliilmninùs, si secùs epi-
stro sclioke Icslimonium de iiUeris el moribus habcre, scopus dcpreliendal, ac probabilem esse conjecturam,
 ,

m PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 2iS

illos liiiic inUiiiœ adscribi, ut Deo prompliùs exhibe- promoveri, opus est rcliabililationc ac absoliitionc à
ranl fainulaliiin, profcctù non pfxerunt domini leni- pra'diclisccnsuris,ctdatur clausula, (juôd remanealali

pcralcs, sive baroncs conqueri qtiôd onuies ferc cives ipsorum ordinum exseculione, suspeiisus, donec pcr
liant clcrici ; eliainsi non babcant animunj ascendendi examinatores pra-dictos, prx'vio diligenli examine,
ad ordines siiperiorcs, ut dictum est, ila concludit fuerit examinatus ac idoneus repertus.
Navar.,d. cap. 2î>, num. iOi, licèt aliiid dicendum sit Cùm verù conliiigit episcopum dimittcre clciicum

de cicricis benelicialis, qui ratione siioruni bcncficio- suum subditum ab alio episcopo ordinandum, vcl ci

riim, Icncntiir juxta illorum qiialitatcni, ad dicios su- dare débet litteras dimissorias cum niciitione illius

pcriorcs ordines ascenderc, et ad id conipelli pos- idoneitatis, vel erit ille examinandus ab episcopo or-
Sillit. dinante \erum est tamen melius esse cum non d j-
;

Alvorù cîim ïdoneitas ordinandi, quoad doctiinam, mitlere nisi examinatum à proprio episcopo, quo
liioiil nota C|iiscopo, niliii obslat qnin idem possit, si casu non erit denuù examinandus ab episcopo ordi-
ita sibi vidobitur, absque aU(|uo examine, illum ordi- nanle, prout declaratum est à S. congregalionc. Mol-

nare; quia vigorc supra dicti decrcti, dununodo orator fos. in Sum. tbcol. moral, tr. 2, c. 2, n. 21, diccns

idoneiis reperiatur, non inducitur condilio, ut dcbcat Sixtum V. audità sentenliâ congregat. pned. décla-
onininù cxaniinari ; cùm tolum id cavcatur decrctis rasse, quôd si episcopus li itéras dimissorias concédons
supra diciiconcilii, etianisi dccretum ipsum non fueril subditum examinavil, et in lilleris dimissorialibus lue
in supra dictis liitcris appositum ;
quod virlute dicti aflirmaverit, non tenetur episcopus ad quem ordinan-
concilii laciiè uicsljargum. text. in capile Prœsenlium, dus mittiiur, illum exav-inare, nec inquircre super
de SoUii., et sic expressio corum qu;c tacilè insunt, idoncitaleet lilleraturâ. Barbos.in Add., ad. allog. 7,
iiihil oporalur, 1. Coiulitiones, quac ff. de Condit. et n. 26.

Demonslr.; cùni enim diciltir bic : Dummodb idoneus Et alicujl's ecclesi.e servitio se adscuib.vt. —
reperiatur, non propicrea inducitur conditio seu forma, Hociiidem cavetur concilio Tridentino, sess. 23. c. 1 1

annnllans acluin, ob illius non observantiam, sed li- 13, 14 et 10, dùm ibi dicitur, quôd nullus debeat or-

béré potcrit episcopus omillere examen , si oratoris dinari qui judicio episcopi non sit utilis, ant nccessaritis

doclriiia silaliàs eidcm episcopo nota ; unde videmus suis Ecclesiis, ctc , et nultus in postcrum ordiuetur, qui

in P.oinanà Curià , multos viros ,

quorum doclrina illi Ecclesiœ, aut pio loco, pro cujus ncccssitatc aut uti-
cognila est vicario summi Pontificis, non supponiexa- litate assumilur, non adscribatur, ubi suis fungatur mn-
niiiii, sicut ca;leri ordinandi, sed illos, tanquàm ido- Hcribus, ne inccrlis vaqclur scdibus, clc.

neos repuiaios ,
perniiitit ad omnes sacros, ctiaui Eôquc magis, cùm orator petit sic promoveri ad li-

presbyteraiùs oïdines, promoveri; quia nova demon- tulum patrimonii, quia in sess. 21, c. 2, dicilur (piôil

slralionc non indigent, quoc jam demonslrata sunl, 1. palrimonium vel pensionem obtincntes , ordiuari
1. iï. de Dol. pnvleg., ubi dicitur quôd quidquid postliàc non possint, nisi illi quos episcopus judica-
demoiislrat;e rei adjicilur salis dcmonslratLO, frustra verit assumendos pro necessitafe vel comniodilalc
est, et maiiif slà non indigent probalit)ne ; 1. Empto- Ecclesiarum, sicut aliàs diximus.
rem, et ibi Glossa in verbo Manifesltim, de Act. empt. Si verô clerici essent absentes ab Ecclesiis, quibus
Imô etiam de jure babemiis, quôd nolus promoveri adscribuntur; ac proplerca illarum necessiiaiibus
potest absque examine, quod aliàs in incognito rcqui- subvenirc, aut aliquam utililatem afferre non valeant,
rerelur, cap. Qui episcopus, innciîi glos.:2, 23dist., cap. jiolest adimc episcopus eis litteras dimissorias coiice-

Yoiiam, vers. Euslnchium ver'o à me sa'pissimè com- dere, ut declaravit S. congr. concil., teste Gare, de
probnluni, 55, qu*st. 9, cap. Nulliis, 2, junct. Glos., Benefic. q. 2, cap. 5, num. 70, et talilcr promoli, ac
ubi, (piod polesl notus absque examine ordinari, dist. servitio Ecclesiiu in proprià diœcesi adscripli, juxta
25. Nisi lamen, supra dictum examen requircreturpro decreluu) supra dicti concilii, si moram extra cam
forma, ut dictum est ; tune enim illa non potest pi-œ- trahunl, non possunt ab illius episcopo compelli, et
teriri, Abb., in cap. (in. de Rest. spol. ad diclamdiœcesim revocari ad inscrvicndum eisdcm
Qiiamvis, quoad cx'teras personas ad ordines pro- Ecclesiis, prout pluries pcr sacram congregaiioncm con-
movcndas, in ipsâ Uri)C degentes, dcbcant omninô ciliiTridcnliui fuit declaralum, cl ad nonnidlorum in

inibi examinari ; (juiuiuiô cimlra laies bodiè vigct slantiam rescriplum episcopo Policaslrcn. tcnoris se-
quoddam pnblicum ediclum à Pauïo V emanalum, qucntis , videlicct :

duin vicarii in spirilualibus generalis Clementis VIII Rcvcrcndissime domine, uti [rater, S.JoamicsColaslu-
officio fungeretur; quo cautum est ne quisquam clc- lus prcsbyter islius diœccsis, ad litulum patrimonii promo-
ricus in dicta Urbe, pro tempore commorans, cliam tus, ac iiialriciEccclesiœadscriptus, imlliimobtinelbcnefi-

prx'tcxlu quarumcumque lilterariundimissorialiinn sui cium aut olJiciimiecclesiasiicnm, quod personalcm rcsidcn-
ordiiiarii, à quibiisvis locorum ordinariis, extra di- tiamrcqnlral; sacra congre (jatio cardinaiium coticiiii Tri-
ctam Urbem, se ad sacios ordines, nisi prœvio exa- dcnlini inlcrpretum, umplitudini tuœ iiijuncjit,nl pcrmillai
mine, ab examinatoribus in ipsà L'rbe deputalis, sub eum ScapoU rommorari, quo de ejusliccntiàse didtcon-
suspensionc ab oxercilio eorun)dem ordinum, ac aliis tnlissc, ctubibona, etconsanguincos liabet,nndeve palcr
pœnis, approbaïus fuerit, promoveri facere possit. Iraxit oriiiinem ; sed si qnid est quod juste ampliludinem
Unde sian^ibus prœmissis, si contingat aliqiiera sic tuam ab Itujusmodi liccnliœ concessione abducat, id ad
 , ,

249 LIB. IV. DE DISPENS. SLTER IRREGU EX DEFECTU .tTATIS ET TEMPORIS. 2oO

sacruin contjregalioneni diligetUir pcrscribilc ,

et vuleat suo divers, jur. can., rub. 9, c. G, n. 4; ubi ait se ita
itiDoDiiiio. Romœ, die 12 aprilis 1620. in causa proprià oblinuissc; quem rcfcrl iJarb. , de
Ain|il. Ttui' Ucvoicmli-siiiKi', Pol. cpisc. , allog. 21, n. 5; ubi, num. scqq., ex co-
Lli FniltT, dem Campaiiil., quùd cpiscopus nec clcricum polest

H. Cardinalis LancelloUus. cogère ad residenliam in diœcesi, si in eà liabcl be-

Eidein episcopo luil parilcr tonoris scciucnlis rc- nclicium simpicx; sed poleril ille ire quô volnerit.

scripliiiii, videliccl :
Ludovis., decis. 175, per lot. ; Barb., d. alleg. 21,
Itcvcrendissime domine, uli frntiT, cUm aclum esset in n. G.

sacn'i conyregatione cardindlitiin coiicilii Tridenliui in- QlOD PATRIMOMIM AD CO.NGRIÎAM EJfS SUSTENTATIO-

terprelum , iu siicerdoles islarum icclesiaruin servilio in NF.M, elc. — Licét quanlitas palrimonii quoad ordincs
ordinulionc adscripli, atque ob ipsariun ecclesiarum iti- nullibi reperialur exprcssa, nec in ipso concil. Trid.,

d. m utitilulcm, tel nccessilatem, ad tiluliini palrimonii lanta lamen débet esse, quod ex iliius fruclibus seu

promuti, ad sacros ordiues tenerentur, cogive possinl reddilibus valeat ordinalus commode suslenlari, quod
islliiic redire , atque eisdein ecclesiis iuservire ; illu- est de mcnle ipsius concilii , sess. 21, cap. 2 de Re-
slrissimi Patres, istins negolii circunistantiis, singuta- for. ; circa qtmd versalur arbilrium ordinarii, ul est

riimque personarum qualilatibus malurè perpensis cen- videndum apud Menocb. , de Arbilr. jud., casu 580.
sneruut très quidcm ex iis, 7iempe Joannem Colastutum. Nec proplerea circa hoc attenditur nobilitas , vel

Marcum Autonium Ciccoium, et Ilieronyuntm Adatum, alia qualilas ordinandi, quia lam diclum coiicilium

siiu'itdos esse y'eapoli couimorari ; similitcr Antonium (piàm jus anliquum requiril lantùm sufficienLiam ad
Bolutum, qui ab amplititdine litù ius'.ilutus fuit in bcne- se bonesiè sujileniandnm ; adeô ut non cogalur men-
ficio cum onere sex niisuis in hebdomadà per se, tel per dicare ; el ob id dccens et bonesla qualilas clerici
aliiim celebrandi , nequuquàni compelli passe ab atnpli- ailendenda est, non quasi sui parlicularis ; Barbos.,

ludine tuà inscrvire, nisi eidem beneficio, quo inlilulutus de Polesl. episc. , cap. 2G, § 12, in priiic.

est, cul l'uudulionis prœscriptum. De reliquis verb qua- Quoiiiam verô nonnulli e\ clericis civilatis el diœ-
tuor presbijteris, censuerunt Patres, ipsis auditis, ma- ccsis Ncapolilana> ad lilulum minus suKicicnlis bene-

turiiis esse deliberandum; sed interea eos teneri observare ficii fiierunt ab alienis cpiscopis promoli, habuerunl
interdictuni , ab ampL tuà prownUjatum , atque à divi- postmodùm recursum ad S. congregalionem concilii

norum exercitio absiinere. Ueliquuni est ul ampl. tua pro ojiporluno remedio; ac proinde ipsa congregalio

sacrœ congngationis senlentiœ, quam nunc tcnel, ala- coiicessil, sub die 18 novembris IGll, arcliicpibcopo

criter adhœreat, et benè valebil in Domino. Iloniœ, die Xeapolilano facullalem absolvendi duodecim oralores,

10 ;!(HJM G22. ac cum cis dispensandi, el in prisiinum sialum rcsti-

Ampl. Tusc Reverendissimœ tuendi ,

qui ab alienis cpiscopis S. ordines susccpe-

Uli Fraler, runt, proeicxln lenuis beneficii , ul ab eis ordinari

II. Card. Ubaldiiius. postent in eorum dia-cesibus oblenli, cum expressione

Qiiininiô liabelur quandoque recursus ad auditorem nominum el cognominum eorumdem oraiorum qui ,

camerx Aposlolica^ cui prxm ssa exponuiilur, cl ab adicrunt primo summum Ponlilicem, rcmedium de-
eo concodilur iiioniloriuin, cum inhibilione, direclum super poslulanles : eliamsi poslmodùm ipsi minislra-
omnibus cl qnibuscnuKine personis ecclesiasticis verunt, et irregularilalem conlraxeruiil. Eidemque
qualenùs iniiibeanl omiiilius qui siippiicaiitem cogère arcbiepiscopo, sub die ITdecemb. ejusdem anni IGil,

Yolueriiit ad sic residendum, ul sub pœnà ducalorum pr.xd. S. coiigreg. nomine summi Ponlificis concessil

quiiigciiloruui, cl in juris siibsidium, qualcnîis opus similem lacuilaiem absolvendi alios duodecim oralo-
sit, excommunicalicnis, aliis(|iie ccclcsiaslicis senlen- res à praemissis, et cum eis, ut supra, dispensandi ;

liis, censuris cl pœnis, debeanl ab omnibus cl singu- addilo in bis posteriorib'us lilleris, quod si adhuc alii

lis molcslalionibus, cl impcdimenlii , diclo suppli- adcsscnt, qui egerent similibus absolulione el dispen-

canli illalis, ac infcrri comminalis scu comminandis salione, eamdem facullalem ipse Poniifex eidem ar-

in fulurum rcalilcr cl cum alFcclu absiinere; ncc pnc- cbiepiscopo imparliretur.

suii;anl siipplicanlcm ip.^um alibi, praltrquàm corani Debei lamen ipse cpiscopus in arbitrando considc-

oodcm audilorc camcne, vcl ejus in civiiibus locum rarc non modo qnanlilalem reddiluum ex diclo palri-

Icnonlc, nioicàlarc, pcrlurbare, aui in jndicium Ira- monio provenicndorum juxla lex. in c. Episcopux, ,

iicrc (piovis prx'lcxlu. et ibi DD. de Pra:b., vcrùm eliam locum originis cle-

Ralio lîiiini càl quani supra addi!\imus; cl sic non rici; quandoquidcm in uno loco minorem impcnsam,

sunl ab episcopo dcncgandie liliene commendalilice qiiàm in alio fieri conlingil; cl sic minus palrimonium
saccrdolibus et cicricis qui non liabcnl bénéficia re- ;
cKrico suflicil, si irorolnr in oppido, seu vibù, quàm
sidcnli:'.in requireiilia ; cl cliam aliàs S. coiigrogalio si in civitalc, ul proballlailaman. decis. 3, deProbat.,
card. congrog. episcoporum dccrevii episcopum non circa quod iradi non polesl cerla régula, ut ait Zerol.,
\

possc rcAOïare subdilcs ccclesii'.slicos alibi degenlcs, in suà Praxi , vcrbo Dimissoriœ, vers. Quartum dubiuin,
nec eos cogère ; sed icnelur lilloras cis dare extra p.l.
volciilibus morari, si raiionc bcncficii non adsiringe-
,
VtRÈ ET PACiFici; POSsiDKAT, — sciiiccl dcpraîscnli,

rciiUir in suà diu-robi rc^idcrc, prout ail Cauîpanil. in quia non polest quis ordinari ad lilulum de fuluro,
S5l
PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICAUUM. 252
fcriâ spe acquirendi, ac propicrea si "
donec bcncficimn ecclesiasticum sufficieiis sint ndepti.
\eliili in aliqiià

proiiioventlus exspeclaret ex bonis paloriiis vol ma- vi'l aliunde luibeant tmde vivere ponsiut.

(criiis ctiain ami>lain h;erc(lilalom , non poleril su!) Quia verô, quaudoquc petit quis bujusmodi indul-

liâc spo ordincs suscipcre; nam licèl valcal arguineii- tum de promovendo ad litulum patrimonii, scu perpe-

lum, palercsidivcs, ergo el liliiis, § Uœc autem, iihi lui simpl'cis beneficii ecclesiastici, si quod obliuet,

Glos. Instit. (le lurrcd. (pial., AKxaiid. iii 1. Suh, ff. propter Iilam diclionem, seu, quai passim , ut bic

do Lib. ol Posib. , iiibibtiiiinùs servarida est (orma admillitur, etdisjunetim accipitur, ut in 1.1, § Stibla-

tradila ab ipso coiicilio , requirenle qnôd dicUini pa- in, ff. ad Trebell., et l. Si qitis ila legaverat, ff. de
triinoiiiiini verè possidcat; qiia» quideni diclio, verè, Aur. elArg. leg. , cl licèl ponaïur inier diversa, ar-

iniporlat vcrani ac realem possossionern , excliub'ndo guil lamen simililudineni , Serapb. decis. 593; pro-

omiicni acliouern, ut per Gonz. ad reg. 8, Cancell. pierea in decrelis liilerarum addilur : Volumus atilem,

glos. 4.5, n. 15 ellG. (jHod donec tibi de aliquo ecctcsiastico vel alto annuo
Qnare, prorsiis rejicienda est illa opinio Gralian., redditu ad conyrnam tut stistenlatîonem sufjicienti pro^

discept. for. , c. 57, n. 50, dicciilis quôd doctor cl visnni fnerit ,

palrimoniinn hatm, site ad litulum illius

personagradiiala non iiabons patrimoniiim, an! bcnc- promoveri conli'jeril , alienare, vel Injpotliecare millo

ficinin, polorit légitimé ordinari, non ol)Stanle eoneil. modo possis. Et si oraior petit promoveri ad sacres

Trid., sess. 21, c. 1, de Refor., ex eo (piôd verisimile ordines, ad titulum pensionis annuae sibi super fructi-

est iihini posse commode su^resKari ob doctrinani ;

bus alicujus beneficii ecclesiastici auclorilate aposlo-

ci^nn legesnon permitlant illarnm professores vivcre licâ réservât», addilur decretum, quod dictus oraior

paupertate, et quôd jura illis spem prsemionim dictnm pcnsionem cassare, exslinguere , aut transferre
in
polliceninr, § fin. aulh. de Ila'red. el Falc. iiullo modo possit, donec aliunde habucril unde commo-
Simililcr Gonz. ,
glos. i , num. 36 ;
ubi ait se ali- de vivere possit ; quod et servalur in cassatione ipsius

qnaiido consiUinn dcdiç.se qnôd quidam dorlor in sa- pensionis, quai passim concedl consuevit ut in eâ

cra lbeob)già, ve! jure canonico, aul aliàs pcrsoua apponalur clausula, dummodô i'ie qui banc cassalio-

graduata el lilterala, qnnmvis non baberel pilrimo- nom petit, quatenùs sit in sacris ordinibus constilutus,

nium, aut beneficiimi, possel légitimé ordinari; quia, babcal aliunde, etc. ; et cùm petit ad eosdem ordines

cùm dicta lilleratura salislit menli d. concil. Nam veri- promoveri ad litulum pensionis, et beneficii aut pen-
smiUter, ei congrna snstenlatio no:i deficiet. sionis, et patrimonii, vel beneficii et patrimonii iusi-

Conlrarinin enim, lauquàm niagis ralioni congruim), mnl, ut in dies occurril in litleris de promovendo ad

etiam in praxi servalur ; nam persona graduata qnae dictes ordines; cùm uuinnquodque eorum per se non

pelil promoveri, m:ijns cl pinguius de!)el habere bene- sufiicit, probibet sumnuis Pontifex cassalionem pen-

ficium, scu patrimonium, ut vah^al juxla snîqualila- sionis, resigiiationem beneficii, el alienalionem patri-

tem bnnestè susienîari; ac propierea, licèl reddiiiis monii, donec oraior babnerit, etc., ulquotidiauâ praxi

beneficii seu patrimonii pro clericisNeapolitanis, ad docenuu", el omnibus nolum est.

sacres ordines promovendis, debeal esse triginla sex IJona elenim super quibus constituitur patrimonium

ducatnrnm monetoi biijus regni, nihilominns vix nul siqira dictum, sunt subrogala loco beneficii, cl assu-
rarù bujusmodi persome adniiltiniiur, nisi babcant ad nunit illius naturam, ob idque non possuiil aliquo
minus redditus quinquaginta similium ducalorum ;
modo dislrabi ; Paris. , de Resign. bcnef. , lib. 2,

quamvis regulariler sufficial ut vrdeanl se bonestè su- quœst. 6 , n. 1 ; el babenl privilégia à jure concessa
stentare, non babito re?peclu atl qiialitaleni persona- bonis ecclesiasticis ; Barbos. , de Polest. episc. , alle-

rum. Nec tanien désuni qi'.i, quamvis doclrinâ et vir- gat. 19, num. 91. Imô ex ii)somet concilio babetur

lute insignes ,
pronioli cum lenui vel ficto lilulo , ad qnèd non solùni integrum patrimonium, vcrùm iîoc

cxiremain inopiani redacti, miserabiliter mendicare, etiam illius pars polei'il alienari, propler iilam diclio-

ctmi maxime dedecore status clericalis, non rarù co- nem, nuUatenùs, quoc annullal actum ipso jure ; Glos.

ganlur. El per iilam diclionem, pacifiée, demonslra- in Clem. 1, versic. Nullateniis, de Sequestr. poss. et
tiir qnôd patrimonium supra dictum non débet esse frucl. ; el negat. omnem casum omnenique polen-

liligiosum ; aliàs enim repelicrel ordiiuindum ;

quia tiam, 1. ull. , c. de Tesiam. milit., babetque vim pré-
non dicitur quis pac.ificè possideré, si aliquam super cisa; probibilionis, Stepban. Grat. , decis. Mardi. 51,

bujusmodi pnssessione patialur juris vel facti conlro- ri. 8cùm sit universalis negativa,
; et exeludit etiam

versiamin judicio, vel extra, Félin., in e. ChmJouniie, quamcumque miuimam parlem; Glos. in reg. , Ncmo
n. 53, do Fid. inslr. ; Cassador. , decis. G, de Cau. poiost, de Reg. jur. iii G; Gard. Tuse., pract. conclus.,
poss. et prop. lom. 2, litt. D., coiicl. 315, num. 1.

Cum decreto, qiod ii.lmd sine oudinakii sli licen- Porrô, si post ordinationem ad subdiaconalnm, ad
tia \uunaue, seu quoqio modo distrahere .nequeat, litulum patrimonii sibi doiiali , ilbid ronunliayeril et

Kisii'Kirs, etc. —
Qiv.v. quidem clausula desumpla est retrocesserit in favorem parentum, vel alterius, iiec

etiam ex siqiradiclo conciiio Trid., d. sess. 21,6. 2, de |)oslea feceril se promoveri ad reliques sacros ordi-
Uolbnn. , ibi : AUiitc illa dcinceps sine licenlià cpiscopi nes, non propler id rcmaiiubil susponsus; quia si ipsa

alicnari, aut exsiiiigiti, vel reinilti, nullateiws pos^int, doualio fueril sibi validé facla, aida rcnuiiliatio seu
reirocfssio, erit ruiflius momenli , ac pro non fada
2:i5 LID. IV. DE DISPENS. SUPER IRREGIX. EX DEFECTU yETATIS ET TEMPORIS. 254
Qiiaran. in Summà bulliirii, verbo Onlo, versic. Quo- liceniiam, remanere lulum in conscicnliù, cliamsi cle-

thlirtiiits casHS al; qiioJ riiiideiii procodil, cliaiiisi ipsMin ricus non baberot alinnde, etc., qnia nécessitas euni

|jalrimoiiiuin fiioril doiiatiiiii ipsi clerico , cuin paclo excusai; nam cpiidqnid fit ob neccssilalem, lit licite,

de eo resliliiendo, poslqiiàin ille fueiit pioniolns ad et licilnm (ieri censetur, Glossa in c. quoniam, 48,
sacros ordincs, ncc co casu aliler ordiii:iliis iiicmrii disi., et (|uod non est licitum in lege, nécessitas facit

susponsionein ;
quia illc est vcrc onUiialus cnin vero licitum.c. Quod non est licitum, de Reg. jur., rtcc re-

paliimoiiio, nc(iiic lofragatur pacliiiii in diclà doiia- (crl, (|ii()d diclmn palrimonimn sit cunslilntinn pro

lione adjectuni, ex oo (|iiôd illud non oldigal, allenlà lioneslà suslenlaiione clerici ;
quia nécessitas facil, uL

t'isDOsitione pncdicliconcilii pioliiliontis rcniissionem, omnia bona sint connnunia, c. Sicut hi, dist. 47, 1. 2,

seu alienationcni dicli paliinionii; liarbos. allog. 20, ^Ciim in eàdemnavi, in fine, if. ad 1. Rliod, de Jact.,

nuni. 50, par. -2. et in qnibus casibus ob necessitalem, legis rigor in-
Cùm aulom conlingil oralorem de aliis rcddilibns fringuur, vide Fclin. in c. 1, n. 4-9 et 50, deConslit.,

annuis post pronioliononi ad sacros ordincs provisnrn Jas. in 1. 1, c. de Pra:c. imper. ofTer.

fuisse, ac propicrca patrimoninm, ad cnjus lilnluni Qnibus eliam adde qnôd ordinatus ad lituluni pa

piomolus est, vclle alienare; seu aliàs dislrabere, id Irimonii, cui post rvdinationcm illnd retrocedit, seu

nul.o modo sibi perniillilnr sine ordinarii iiconlià ; renuntiat, vcl aliénai, quamvis peccet morlaliter, quia
quidd.uid alii dixeiint; qnia obviai dicliini coiicilinni facit contra probibilionem concilii, et propterea pu-

id expresse proinbens, acliiin annnlhindo; ex {jug in- niri potesl per episcopnm, non lamen incurril aliquam
ducilur forma qu;u nullo modo poiest prxlcriri , cap. suspensionem, ul probat Barbos., d. alleg. 21, n. 32.

Cum dilecUi, de Rescript. , eliam in casu licila; alie- Prout eô minus remanet ab executione suscepto-
nalioiiis dicli palrimonii, licct orator alinnde iiabue- rum ordinum suspensus, si palrimonium aliquà causa
rit unde commode viverc possit, per illa verba supra amisit, puta cliasmale, vel alluvione, ut per Glos. in

dicli concilii scilicct Quodque dcinceps sine licencia

, c. luis., in verb. De patrimonial, ac prœbend.

episcopi, etc. Nec rcfcrlquôd supra dicta diclio, donec, Id verô quod dictum est supra de suflicientiâ liluli

sit limilaliva cl rcslridiva lemporis, babealqiie nalu- pro clericis, ad sacros ordincs promovendis, procedil
rani siispensivam, 1. Lajatum, 11', de An. icg.; Menocli. eliam, quoad clericos rcgulares, nuUiler profossos, et
consil. 151, iuim.4; Siiid. , C(insil. 18G, ni'm. 15; ad dictes sacros ordines in religione promolos ad ti-

quia bis non obslanlibus aliud est circa boc diccn- lulum paupertatis : nain ita serval Roman.x Curiie pra-

dum, ut scilicet, eliam postquàm oralor babuerit xis, ut si pelant ii propler aliquam legitimam causani,

abunde, elc. , non possit dictum palrimonimn, sine dcclarari nullam professionem, in lilleris hnjnsmodi

consensu episcopi , alienare ; Barbos, , allcg. 19, dec'aratoi-iis istius nnllitalis, semper adjicitur clau-

num. 90, quia, ul ait Campan. , in Divers, jur. can., sula, qU'd orator ab executione snsceptorum ordinum
rubr. 8, cap. ult. , num. 9, versic. et obviam, ponde- suspensus remaneat, donec liabuerit tnule commode vi-

rando verba supra dicli concilii, duo concinrerc dc- vere possit. Quo casu constituendus erit ci litulus eo
bent in supra diclâ alicMalioiie : unum videlicct, qiiôd modo quo à principio conslilnilur clericis secularibus

alia rcs subrogetur i)ro deccnli viclii clerici pronioti ;

ad diclos sa(;ros ordines promovendis ; ac piopterea

alterum vcrô quôd episcopus cognoscat, et comperlo débet ad id inlervenire decrclum ordinarii, qui dili-

ita esse asscnlial ; id Barbos. , d. num. 90 ; et sic in gentcr inspiciat, an supra dictus litulus sU verus et
praxi reccplum videmus ; nam in bnjusniodi aliena- sufficiens, propter identilatem rationis; unde idem jus
l.one adhibelur consensus ordinarii, pmcvio sujtplici constilui débet, § Pari ratione, inslit. qnib. mod. jus-

libello, qui mandat desupor capi iiilormalioncm, et pair, poiest. solul., 1. A Titio, m fin., ff. do Verb.
comperto, rem subrogatam esse similis vcl majoris obiig.

reddilûs; mcdio cjus décrète, fit alienalio; aliàs enim Quo vert) ad paires socielalis Jesu, Sixlus Y, aiidilà

mens concilii facile cludcretur, et fraudes commitle- relalione sacr. congregationis sic declaravit : Quoad
rentur, ad Icxt. 1. Ilœres meus, § fin,, IT. de Cond. et Jesuitas, ciim post sncerdolium exire non possint, nisi à

Demonslr. , 1. Qr.-id in condilionibus, junclà Clos. ff. snperioribus ejiciantur, provideant illis de redditu 10 au-

de Donal. eau. mor. reorum annuorum ex bonis religionis. Quoad alios, qui

jSegari lamen non potesl qnin promolo concedi arbitrio sua e.vire quando volunt, possunt, ne detur illis

possit liccntia in aliqno casu , dictnn) patrimoninm occasio exeundi, ut fruantur illo redditu, vocentur priiis

alicnandi, qiiamvis ille non babcal unde commode vi- et intelliçirmlur, quà alià via prospici possit ; deinde ma-

vere possit; veluti, si ejns parentes essent captivi : ture delibcrandum.

nam ob illornm redemptionem poterit licilè alienari, Datur denique bujusmodi dispensatio, nedùm in

absqne eo quod babeat alinnde; et idem diccndimi est, lemporibus, verùm eliam exlra tempora sine litnlo
si pater aut Irater clerici, essct ob lioniicidinm vcl beneficii, aut palrimonii, et sine litteris dimissoriali-j

aliiid dclictnm luiniendus prenà morlis; nisi accusanti bus, qnaloniis causa ali([na ila siuuleat : sic enim vid.'

darelur ccria quantilas pro remissione , aut eliam mus dispensatum per snm. Pont, cum (piodam Tran-
ipsius sorori providendum esset, qu;iî in magno ho- sylvano, co modo quo sequilur, vidclicel :

noris discrimine vorsaretur, Gare. p. 2, c..'i, num. 188. Feriâ 5, die \Ojunii 1UÔ8, inconqrrgat. rjenerali S.R.
Qui, n. 189, subdit, ciiscopum, conccdendo lalcm et univcrsalis inquisitionis habita in palatio apostolivo
235 PRAXIS DISPENSATIONCM APOSTOLICARUM. 25G

Monlis Qtimiialiscoram S. D. N. Urbano divinâprovi- alias pœnas in taies generaliter à jure inflictas, benefi-'

di'utiti Papa VI II, ac emiiientiss. et

reverendiss. cardi- dis ecclcsiasticis possint jure privari. Volumus autem

jiulibns in tniiversù repnbticà christianà adversiis hœrcti- quod prœscns nostra constitutio, in liomanà Curiâ exi'

cam prnvitatem generalibua iiifiuisitoribus, à sanctà Scde stentcs, poît quindccim dies ; absentes verb llalicos, post

ApostolicâspcchiHler deputalis. Lecto memoriali D. Ste- duoH mcnscs, alios verb ultramontanos post sex menses,

pliaiii Desy Tratisylvani ex pâtre hœretico calvinistâ ab ipsius in audientià conlradictarum, et cancellariâ

nati, mntrc autein catliolicà S. D. JV. Urb. Papaprœdi- Apostolicâ, publicalione et affixione, ligareincipiat. ISulli

ctus cuin eo dispcnsavit, nt promoveri possit à qnocum- ergo omninb liominum liceat hanc paginant nostrorum

que episcopo ad omncs ordines, etiani sacros et presbyte- statuti, ordinationis et vuliDilutis, iufringere, vel ei aimi

ralùs ad titulum missionis, non servatis interstitiis , extra temerario contraire. Si quis autem hoc atlentare prœ-

feinpora et sine litteris dimissorialibus. sumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum

Joan. Aiuoniiis Thoinasiiis S. Romanrc, et univer- Pétri et Pauli, apostolorunt ejus se noverit incursurum.

salis iiiquisilionis Not. Registraia loi. 11. Datum liomœ apud S. Petrum, anno ab Incarnadone

Lochs f sigilli. dominicà, millesimo quadringentesimo sexagesimo primo,

quintodccimo liai. dcc. pontificatûs nostri anno quarto.
CAPIT Mil.
Quam quidem consliiulionem (cum in muliis locis,

Praxis dispensatiouis cum malè promolis extra tempora. ac ferè ubique extra Urbem ignota esset, ut ait Sayr.

Qiioniodô eliam malè promolis ad diclos ordines, de Cens., lib. 4, c. 14, num. 14) coiifirniârunt Sixt. V
per apostolicam dispensalionem succurralur, ex infra in alià suà conslitut. quae incipit Sanctum et salulare,

dicciidis, unicuique innotescet. Adeô etenim invaliie- nonis jan. 1588, et Clem. \111, in alià qucc incipit

riinl, pra^serlim in hoc Regno, mahie promoliones ad Romanum Pontificem decet, pridie kal. martii 1593,

ordines, ut oratorcs summi Ponlificis aures in dies in- et qiiilibet summus Ponlifex incraslinum siiœassum-
festare non desinant circa petitiones dispensationis ptionis ad summi aposlolatùs apicem, eam etiam réno-
super hiijusmodi irapedinientis, quando qnidom potis- vât inter alias régulas cancellariie, sub titulo de malè

siniùni obslal constitutio fel. record. Pii 11, qnà cave- promotis, per h;ee verba, videlicet :

lur, ut pronioli ad ordines sacros extra tempora, sive Item de clericis extra tempora à jure statuta, sive ante

anle legitimam a-tatcni , autsine litteris dimissoriali- legitimam wlatcm, aut absque dimissoriis litteris ad sa-
bus proprii episcopi, sint ipso jure suspensi ; et iii cros ordines se promoveri facientibus pro tempore, etiam

ordinibus sic sui^cepiis ministrando irregularilatem in- voluit, constitutionem piœ tnem. Pii II,similiter prœdc-

currant. Et cum bis Papa tantummodù disperisare po- cessoris sui desuper edilam ; et in dicto cancetlariœ H-

tcsl. Antequàm tamen ad praxim pelenda; et conce- bro descriptam, quœ incipit : Cùni ex sacrorum ordi-
dend;B dispensationis cum taliter promotis, acceda- num, etc., pari modo observari.

nius, ejiisdem consiitulionis tenorem bic inferendum Unde patet quàm perperàm loquantur qui dicunt

diiKimus, qui talis est, videlicet :

banc constitutionem Pii II non esse usu receptam ;

Pus episcopus servtts servorum Dei, ad fiiturani rei quod quidem fuit etiam à Rotà Romanà rejcctum : in

memoriani. Ciim ex sacrorum ordinum collatione, clia- praxi enim videmus quotidiè ob hujusmodi nialas pro-

racter invisibilis animœ imprimatur, sacra mysleria moliones, recursum baberi ad daiariam aposiolicam
dispensentur, et ipsarum cura tnbuatur animarum ;
pro absolutionibus et dispensaiionibus super cis ;
quia

in eorum susccptione , excessiis graves , tant'o magis dicta constitutio fuit solemniler publicata, sicut aliiB

plccli'udi sunt ,
quanlb ex iltis majora in meutibus coîistilutioues apostolicyc, et in quinlcrno caiicellari:i;

lidi'lium scnndala gineranlur; e'um itaqnc {sicut fuie Apostolicce regislrala, ac in Bullario impressa ; unde
dignorum relatione , non nisi molesté accepimus) non- necessariô prx'sumitur usu recepta, ut per Pui., dcc.
jmlli clerici, extra tempora à jure statuta quidam 181, n. 1, lib. 1, dictaque régula addita est jto ap-

aniè œtatem legitimam; atiqui verb sine dimis&oriis probatione priedictic constitutionis, qu:e antea non
Ulîcris, contra sanctiones canonicas, se facinnt ad sacros soliim extoris, verùm etiam ipsis curialibus incogiiita

ordines promoveri; nos eorumdem temeritatem, tali ca- erat, ob idque indigiiit tali revalidatione, seu coulir-

stigatione reprimentes, ut aliis inposterum committendi matione.

similia, aditns prœcludatur ; auctorilate apostolicà, liùc Ab incursu tamen pœncebujus constitutionis, quoad
coHstitutione perpelu'o valiturâ, statuimus et ordinamui, primum capui sunt immunes fraires minores, et
ijubd omnes et singidiquiabsquedispensatione canonicù omncs qui illorum privilegiis concessis et conccdcndis
(tut {etjitimà licentià, sive extra tempora à jure statuta, fruuiilur, ex conoessione Clementis YIII ; bi cnim pos-
sive anie œtatem legitimam, vel absque dimissoriis litte- sunt extra tempora à jure statuta, domiiiicis et aliis

ris, etiam citramontani à citramonlanis prœterquàm si ft'Slivis diebus, s;icros ordines susciperc ;
sicut etiam
(

in hoc ultinio casu, per camcram Aposloliciim; juxla patres socielatis Jesu ex iiidulto Gregorii XIII ipsis
illius istytum) ordinali fiierint. et ad aliquem ex sacris concesso. Barbos. alleg. 17, num. 6 et 7.

ordinibus se fecerint promoveri, à suorum ordinum exe- Quoiiiam verô ex bis tribus capitibus rnabï ordina-
cutwne ipso jure supensi sint ; et si hujusmodi suspen- tionis, in ipsâ conslilutionecontentis, primus est, cùm
sione durante, in eisdem ordinibus ministrare prœsump- quis ad dictos ordines sacros flicit se promovero extra
serint, co ipso irrcguluritatem incurrant. Prwterea, ultra tempora à jm-e statuta, ideô cùm ita promotus iteiit
257 LIB. IV. DE DISPENS. SIPER IRREGUI EX DEFECTU .ETATIS ET TEMPORIS. 2o8
sccnm desupcr dispensari, siipplicalio concipicnda corum, de Tcmp. ordin., ut inlerdiclum essel pueris
erit eo modo quo scquilur, vidclicel : ullà dignilale lungi; ne, qui sibi nibil adliuc prodcssc
Bealissime Paier, Exponilur ImmUiter S. V. pro possunl, alils dignilale praifulgeant, cùm ipsi nuu-
parle dcvoli illius oratoris JS. preshyleri Neapolitan. quàm ad ullum munus pulcnlur idonci, cap. Super-
diœcesis. Qnodipsc atiàsin qiialuor minonbus ord'ntibus inordinala, de l'nvb., et iiodiè ex novo jure concilii
cotistUutus, cupiens quamprimuin ad sacros ordines pro- Trid.; scss. 25, cap. C, admilli non possunl vcl ad be-
movcri, ad oimcs sacros, cliam presbijteratùs ordhies, nclicium siniplex, anlc qualuordecim annos, ut aliàs
intersliliis à conc. Trid. stalulis minime servatis, à dé- diximus ;
quamvis olim seplennium sufficercl làm ad
volu crealtirâ vestrâ episcopo N. promovcri dolo se fccit, primam tonsuram, quàm ad bénéficia siniplicia, Majol.
et in mis, etiam in altaris miïiislerio ( non tamen in con- de Irreg., lib. i, c. 50, n. 1 el 2. Ex ipsàaulem con-
teniptitm claviuin) minislravit, suspensionem incurrcndo siilulionc Pii II anlc sclatem legitimam ordinatiis, sci-
el irregularitalem conlralicndo. Cimi aulcm, l'atcr san- liccl, aliquo ex sacris ordinibus, est ipso jure suspen-
cte, diclus orator, de prœmissis pluriminn doluerii, et sus; et in ipsis ordinibus minislrando, efficilur pariler
doleat ad prœsens ; supplical igilitr liumiliter E. S. V. irregularis ; cum quo solus Papa dispensare polcst, si-

quRleniis ejus statui et conscicntiœ securilati, in prœ- cul eliam in aliis casibus ejusdem conslitulionis; nisi
missis opportune consulendo, eumque specialibus favo- forsan irregularilas inde provenicns sit occulta, quia
ribtts et gratiis prosequendo , eumdem oratorem à malâ tune polest super eâ episcopus dispensare, ex concil.
promolione Imjusmodi ; nec non à quibusvis senlenliis, Trid., sess. 2i, cap. 6, de Rcfor. ; Sayr., de Cens.,
censuris, et pœnis ecclesiaslicis, quas propler prœmissa, lib. 4., c. 1 4, n. 11. Quod qnidem intcliigas, cliiwiisi ad
(juomodblibct incurrit, in utroqne fora apostoltcà aiicto- ipsam ailatem quanlumcum(|uc minimum tempns défi-

ritate absolvcre, et totatiter Itberare; diclasque pœnas ciat;.^nm per d. concil. Trident, fuerit jara pracstiturr
sibi graliosè reniiltcre el condonare ; sccumqiie super tempus, ut in sess. 23, cap. 12,ubi IS'ullus : m poslerum
irregularilate, per eum ex prœmissis quomod'olibcl con- ad subdiaconali'is ordinem anle viqesimum secundum. aa
tracta, quodquc illù et aliis prœmissis non obslantibus, diaconatum anle vigesitmtm tertium , aa vrcsbytera-
siio clericali cliaractere. quo aliàs rilè insignitus fuit, ac lum anle vigesimum quintum œtalis suœ amium vromo-
omnibus sacris, etiam presbijlcralûs ordinibus, illorum- veatur.
que privilegiis uli, ac in eisdem eliam ordinibus, et in Cùm igitur opus erit bujusmodi dispensalione in
altaris minislerio minislrare : nec non quœcumque, et ulroque foro super bac irregularilate ,
porrigenda te-
(jualiacumque, cum cura et sine cura, bénéficia ecclcsia- nons sequenlis erit supplicalio , vidclicel :

s'tica, elc, dispensare dignemini, elc. ISon obslanli- Bealissime Pater, exponilur humililer S. Y. pro
bus, etc. parte devoli illius oratoris Lucii Alberici presbyteri Nea-
Et cum absolutione à censuris ad cffeclum, elc. El ad- polilan. diœcesis ,
quod ipse aliàs in vigesimo , vel circa ,

dilur : El commiilalur ordinario, iniposità oralori ati- suœ œtatis anno conslitulus , sacerdolalis digniUilis fer-
quâ pœnilenlià salulari, ipsoque ab execulione suorum vore accensus, ad omnes sacros eliam presbyteralûs or~
ordimim ad Irienniuni, cl deinde arbitrio ejusdem ordina- dines, ab episcopo Minoren. anle œtatem legitimam,
rii suspense. aliàs lamen rite, se promoveri fecit , et in eisdem omni-
Huic conslilulioni concordai illud quod anliquo jure bus (non tamcn in conlemplum ctavium ) minislravit;
circa lioc slali;iuni erai ; nain si qnis ex ira lempora à quapropler arcliiepiscopus yeapolitan. , crimen liujus-
jure siaïuia, ali(iuem ordinem sacrum recepisset, ab modi conspicatus, contra ipsum oratorem desuper pro-
ejus execulione suspensus erat, m est text. in c. Citm cedens , illum in quasdam pœtfjs condemnavit , ac ab
quidem, de Tcmp. ord., ubi rclataxiy bujus suspensio- execulione prœdictorum ordiuum suspensum dcclaravit ;

nis. snmmo lanlùm Pontilici rcsorvalur, quamvis po- donec à Sede Aposlolicà absolulionis bencficium et dis-

sle.i fuerit relaiaxa per Gregorium IX, ut in cap. Con- pensalionis graliam mcruisset obtinere. Cum aiitem, Pa-
sultalioni, eod. lit., qui faculialeni cani relaxandi epi- ter Sancle , diclus orator in vigesimo tertio suœ œtatis
scopisconcessit, Sayr., de Cens., lib. -4, cap. 1-4, n. 21, anno conslitulus , de prœmissis plurimiim doluerii , et

ubi ailquôd lirèl olim iiiler veleres canonislas fuerit doleat, cupialque absolulionis bencficium, cl dispensalio-
COîiIroYcrsia, an promoli extra icmpora cssont ipso nis graliam per dictam sedem sibi miscricordiUr impendi,
jure suspensi, bodiè lamen oiniii dubio caret, pricscr- suppliait igiliir liumiliter E. S. V. diclus orator, quate-

lira ob declarationem dictaî conslitulionis, et sic sus- niis ejus slatui et conscienliœ securitati in prœmissis op-
pensi , si cdcbrent, liunt irrcgularcs à solo Papa ab- portune consulendo ; eumque specialibus favoribus , el

bolvendi et dispensandi. gratiis prosequendo, eum à malà promolione Itujusmodi,

necnon à quibus vis senlenliis censuris et pœnis eccle-

CAPLT I\.
, ,

siaslicis, quas propler prœmissa quomodolibcl incurrit,

Praxis dispensalionis cum malè promotis anlc œtatem.
in utroque foro , Aposlolicà auclorilale absolvere , et

Sccundus casus in diclâ consiilulionc exprcssus est tolalitcr lihcrare, dictnsque pœnas sibi graliosè rcmilicre

cùm quis anlc Icgitimam aetalem, ad supra dictos or- et condonare: secumque super quâcuimpie irregularilate
liines se feccrit promovcri ; quod eliam magnam habct ex prœmissis per eum quomodolibcl conlraclà; qu'odque,
cum ipsius juris communis disposilione, conformita- illù et aliis prœmissis non obslantibus, sua clericali clia-

tem. ^oluit enim .Mex.indcr III, rolatus in cap. Indc- ractere, quo aliàs rilè insignitus fuit illiusque privilfr
 ,

250 ^RAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 260

giis ac omnibus , etiam sacris , cl presbijleriilùs ordini- Si per ditigentem, etc., et deputato per cumdcm ordina-
,

per eiim, til prœfe-rîur, quoqua susa^ptis, postquàm rium, durante suspcnsione liujusmodi , vicario idoneo
biis,

ad legitiinam œtaiein pervenerH , uli , cl in illis eliam in in dic'à parocliiati cum congniâ portiune illius frucluum

(dlnriti minisleno minislrare; necnon quwcumque et pro sustentaiione ipsius vicarii. Et luec ila praclicanlur

qiudlacnmqne , sine cura et (œlale leijiùmà sibi su[(ra- in ulr0(pic foro.

gante) cum cttrà, bénéficia ccclesiaslica, cliamsi canoni- Fuit aliàs tempore Clementis VIII ,
pelita commis-
catûs, elc, d'ujncmini, elc. sio declaratoria nuUilatis susceplioiiis subdiaconalûs

F.l cum absolulione à censuris ad cffcclum , etc. El in decinio scjjtimo anno per vim parentum; et com-'
addilur , cl conimitlalur ordinario , imposilà oratori niissum ordinario quaienùs , si , vocalis qui forent

pœnitcnlià saluUiri , tamdin duraltirà qicintiim ci dc- evocaiidi , ac in(piisilà per eum super pi;emissis dili-

cmt ad œlalcni Icyilimam , ciim promotus fuit ; ipsoqne gentiùs verilate , rem ipsam ila esse reperisset prout

ab execulionc suoruni ordinum ad bicnnium , et deindc narrabatur, oratorem ad scrvandam conlinenliam non

arbilrio ejusdcm ordinarii snspenso. teneri , sed malrimonium cum aliquâ muliere sibi

Quolics anlom oriUor f;:orit sicpvnmotiis à non stio bcnè visa, mdlo alio jure sibi prohibilâ, conlrabere ,

ortiinario, addilur cliam : lia qubd tempore Imjiismodi iUudque in facie ecclesia; solemnizarc , el in eo post-

elapso , suapcnsto prœdicla minime sibi relaxelur, donne modum renianere, prolemque susc«plam exinde legi-

pramo dilignili examine mper vilà , moribus, et doclri- limam fore, alio canonico non obslanle impedimcnlo,
uà , ac suljicienlià palrimonii , tel beneficii ecclesiastici libéré Cl licilc posse aposlolicà auclorilale, nunliaret

tilulo , ab codem ordinario approbatiis fiicrit. El quoad et declararet, prout juxla casus bujusmodi exigenliam
dispensalionem, dummodô oratori nullnm alind canoni- de jure cssel faciendum^
cum obslel impedimentnm. Si vciô oraloi* tcniporc iiii- In foro autem conscienllaî ,
quando vidclicet irre-

petralioiiis hiijiisniodi graliiic, neque porvenerit ad gularilas in Iiis caslbus occulta est, licèt super eâ pos-
a;laleni Icgilininni, addilur : Ipsoque oratore ab execu- sil episcopus dispensare virtute concilii Tridenlini ;

tione snorum ordinum, doncc ad œlatem le(jiiimani pcr- quia tamcn quandoqiie crédit forsan non iul6 se posse
rt'Kmt sMs/;o!so , ut diciuni est in corporc su})plica- dispensare, proplerca pro ipsà dispensalione recurri-
lionis. lur ad oHicium sacrae pœnilentiarie, qu;R committit

Si aulcni nralor narraveril in supplicalione se bnnà confcssario per oralorcm digendo, quaienùs ipsum

fide, eu quùd pularel cssc Icgilinia! a;lalis ,

pronio- oralorcm, andilà priiis ipsius sacramentaliconfessione,
lum fuisse ad sacros ordines,sublalà supra diclâ pœ- à quibusvis sentenliis , censuris, et i)œnis ecclesia-
nitentiâ salutari , coinmillilur ordinario cum clausulà : slicis, quas propler prœmissa quomodolibet incur-
Dummodb constet oralorem, icjnoranlem dcfectum œlalis rit, et excessibus bujusmodi, absolvat liàc vice
liujusmodi ,
promolum fuisse, ipsoque ab cxcculione sno- in l'orsuâ Ecclesi;e consuiilà; injunclà iiidè ei pro
rum sacrorum ordinum, donec vigcsimum qumlum œla- modo culp;e gravi poeiiilenlià salutari, qu;e durci per
tissuœ annuni alligeril, et deinde ad beneplaeiliim cjus- lantum tempus quantum ei deeral ad aîtatem legiti-
dem ordinarii suspenso. Naincpie ad iiicurrendas pœ- mam, cînn proinoliis fuit , el aliis qu;c de jure fiierint

nas d. consUUiliouis rcquirilur quôd ordinaUis do- injungenda ; ipsoque ab executione suoruni ordinum
losè el in ((intcniptnm susceperit ordincs prx-d., el in snspenso; demùm dunuuodô pra'Uiissa occulta sint
iilis ndiiistraveril ; AIjIws, in c. Pasloralis, § Vcriim, j
el oralor legilimam ;x;latcm expleverit, cum codem.
II. .^, de Apjjcl.; Cart., in Clcm. Si furiosus, p. I, § 1, n. pœuileniià vel illius parte peractâ , el suffragantibus
4-, de lliiniicid.; Cavaler, decis. 1 , n. 1 cl 2, nbi di- sibi digiiis pœnilenliie fruclibus el meritis , alioque ei
cilur quôd isle dolus cl conlcmptus non solùni de canonico non obslanle super irregnlarilale per eum
jurecoiumuni, sed cliam ex d. conslilulione Pii H, ex pra'inissis quomodôlibctconlraclà, quia intérim sic
qu;o loqniUir conlra cos qui minislrare pricsumpse- ligatus missas et alia divina officia, non lamen in
rint; quia verbuni prœsumpserit inducil conlemplum conlemplum claviuin
; , celebravil ; vel aliàs divinis se
et luit, in d. decis. n. 3,excusalus ordinaïus slanle inimiscnil ;
qnôdque , illà et aliis pra^missis non ob-
aileslalionc nialris , cui credere poinil , cfun pra?su- slanlibus, postipiàni in bujusmodi suspensione stete-
malur iialx-re vc.ram nolili:im a-latis (iUorinn, el sic cùm rit per tempus arbiirio coidcssoris slaluendum, iu
liabucril juslam causam credendi nialri , cessai in eo suis ordiuibus eliam in altaris ministerio minislrare ;

omnis dolus el conlemptus, ac proplerca non incurrit pncmissa canonicè collala relinere et si
et sibi ante ,

irregulariîalcm ut in d. decis. sub n. G, in fine.

,
qu-.e in fulurnm, aliàs lamen canonicè, conferantur be-
Conliiigit ut pUiriinùni oralorcm sic niaiè promo- nclicia ccclesiaslica cum cnrà et sine cura, invio.m
tum ob innisse bencliciinn cliam curatum ;
qiio casu lamen coinpatibilia recipere cl similiter relinere li-
,

peteiida cril nova provisio à Papa, el in calce suppli- cite valeat , misericordiler dispensct in foro conscieU'
calionis addi consnevil Et commillalur ordinario, im- lantùm,
:
ti;e, el in ipso aclu sacramenlalis confessionis
posilà oratori aliquâ pœnilenliù salutari, ipsoque ab cl non aliter, nc(|ue ullo alio modo : lia <|uùd absolu-
executione suonun ordinum ad octo menses , cl deinde lio el dispensnlio bujusinodi oratori in foro judiciario
arbilrio ejusdcm ordinarii suspenso; et dimissâ priits nuUatenùs suffragenlur.
pcr ipsum oratorem prœdictâ parocliiali ecclcsiâ. El Atvcrô posse episcopum in boc dispensare, quando
quoad novam provisionem committatur cum
, clausulà : \idel., promotus pcrvcnil ad sclalcni le^iiiiuani, in du-
 ,,

26i LIB. IV. DE DISPENS. SUPER IRIilXUL EX DEFECTU ^LTATIS ET TEMPOillS. ^Ci

Liuin minime rcvocatur : qiKtil cli:uii palcl in detla- lur : ali()(iuin , eo in siugulis |)r;emissis deluiciile ,

liontî S. coMgngîUioiiis concilii super scss. 2i, e. (» benclicium praHliclum vaeare censcalureo ipso; ipiod-

de Réf., ul iufia, videl. : llcin comjrajalio cciisuil , si qne idem oralor (pianidiii presbyler non fueril, fru-
is clericus peiveiiit jam iid œtatem Icghimmn, passe epi- clus bujusmodi bcnelicii nuilalemis suos faccrc, sed
scopum cuin illo dispeiisare tant super inegiilarilate in usum ccclesi;c quam sic oblinuil, vel illius sacri-

quiiin super suspcnsmic, ex deliclo occullo lumen pro- slivc, (lelractà cougruà porlidne pro diclo prcsi)ytcio
venicnle ;
quia se fccil pronwveri non in œlale le/jilinià. dcservienle, converti omni ..o debeanl ; et ila pa&sim
Si uondmn ad œlalem legitiniam perveneril clericus, in bis et similibus casibus scrvari vidcnms.
episcopum non posse, sed pclendiim absolutioneni à Sede
CAPUT X.
Aposl. ;
quam qiiidem declaralioucm refcrl Gare. , de !

Bciicf., p. 2, c. 5, n. 51.
Praxis dispensalionis cum malè promolis sine lilteris

dimissoriis.
Si vcrù oralor sic irregularis , lempore supra dicl*
dispensalionis , oblinucril bcnclieinm curaliim , sciu- Tertius verù cl ultinms ex supra dictis tribus casi-
per sacra pœnilcntiaria ex(iuiril an illud oblinuerit bus est , cùm quis fueril ad ipsos sacros ordines
in concursu; (luùd si ila esse respondelur, fil de hoc promotus absque lillcris dimissorialibus proprii

nicnlio ; et in liltcris pncdicUe dispensalionis addilur ordinarii, vel eliam ab ipso oralore , ant (quod
ut oralor pricdictns illis qnibns ipse in concmsu per idem est) ab alio falsô fabricatis ; et cùm isla mala
fraudem sic prxdaïus fuit, saiisf.iciat, vcl cnin eis promotio adhuc jam creveril in inuncnsum , frcquen-
concordct; ac cum coconfessarius dispenscl, ul in suis tiorcm retldil in dics pelilionem suiier eà dispensa-

ordimbiis minislrare valeal; clpiislipiànï pncdiclis sa- lionis. Qiiaproplcr sanclissimus domii.us noster Ur-
lisfocerit, vcl cum eisconcordaverit, eidem concédai re- banus l'apa Vlli, ad obviaiidum lot nialis iiiJe jubi-

tenlionem bcnelicii pra^dicli cum condonalione Iru- ler provenientibus , aliam edidil super bec , et aliis

cluumperceplorum; quorum quanii las débet onminô ei- capilibus , conslitntionem ,

quiXi cùm salis inconcussè
dem sacnc pœiiilenliariLTe explicari. El h;icc in illiiis Sltn ctnr, non incongruum visum fuil illius Icnorem hic
prxlorioservanlur, quoiies pelilur rclentio bcnelicii cu- inserere, qui lalis est, vid. :

raii, quoad aliomm concurrenlinm pra'judicinni; qnod UiiBA.NL'S Papa VIII , ad perpeluam rei niemoriam.
eliam illius praxis serval circafrucluum malè perceplo- Secretis œternœ providentiœ ccnsitiis, nullo noslrorum
rum expressionem.etiamin beneficiis simplicibus;quan- sujfragio meriloruni speculatores domûs Israël , in su-

doquidcm, si ipsorum beneficiornm fruclus sic perccpli binni Apostolulûs culmine constilul,ie'o poliasimum pon-

asccndunt ad aliiiuam nolabilem summam ,

pr;ccipi- lificiœ sedulitatis ofjicia converlenia esse arbilramur , ul

tur ut ex illis (iat aliqua eleemosyna alicui ccclesiic ,

qui in sorlem Domini vocantur, Cliristique mililiœ danl

scu altcri loco pic. nomen, spîrilualeni Ecclesiœ Iranqnillilalem non pertur-
Dispensalio elenim ad bénéficia onininô pelonda bent , sed pacem confirmenl , vires augeant , ac tam

esl, cùm ad illa inbabilis existai promolusantc tempns strenuè se gérant, ul ipsam tcrribilem, quasi castrorum

à jure blalnlum ; Clem. , (in., de yEtal. et Quai. aciem ordinalam , inferœ potcstates ac principes lene-

Et magis declaralur in supra dicîâ conslitulione brarum qiioiidiè magis perliorrescunt. llœc aulemquanlb

Pii II , § : Prœlerea, ultra alias pœnas in taies (jeneva- inipensiiis fieri optamus , tantb majori indignalione irre-

liler à jure inflictas , beneficiis ecclesiasticis possinl jure ligiosam quorumdam impudenliam deteslaniur, ac sa

privari. Quod lameii inlelligcndum esl do ordin;iiissa- crilegam Icmcritalcm execramur, qui sacros canones
cris ordinibus , de quibus ipsa constilulio loquilur; nam summorumijue pontificum décréta non verenlcs, clérica-

siconferantur ipsa bénéficia clericis in minoribuscon- les ordines illegilimè siiscipiunt , ac diim in ecclesiasli-

stilulis, illaque nu lum sacrum ordinem annexum lia- coïum ministrorum cœlum per nefas irrepunt , Dei cul-
beant, Icnct collalio, ul ex ipsà con.sliuilione elicilur. lui , animnrum saluli , omnibusque ad optimum Cliri"

Quapropler,ex pncmissis deducilur noloria praxis stianœ reipublicœ regimcn perlinentibus ,

plutimimi

datariic Aposloliccc, qu;c incasibus supra dittis, nimi- obesse noscuntur , aliàs siquidcm felicis reconlal. Cle-

rùm, quaudo quis antc legilimam a.laiein sibi obli- mens Papa I V prœdecessor noster volens periculis ani-

nuil absquc aposlolicà dispensalione providcri de be- marum eorum obviare ,

qui vinculo cxcommunicationis

nelicio curalo , cinn jam perveneril ad legilimam ;vla- adslricli , aul upostalœ, seu irregulares , vel aliàs ordi-

tem, illi datur eliam nova provisio, que conmiillilur num sacrorum suscepiione indigni suam patriain, in quâ
ordinario, cl benefi» io per oralorcm pra-dictum piiùs de liis liaberetur notiiia, fugicnles, se in remotis parlibus

in manibus ejusdem ordinarii realiler dimisso; el facicbant ad httjusmodi ordines promoveri, slatuit vt

quoad novau) provisioncm, cum dausulà Si per dili- : nnllus cpiscoporum Italiœ de cœtcro atiqucm ultramon-

genlem etc. El pra;cipitur quôd infra sex meuses

, tanum clericum ordinare prœsumcrel , nisi ab codcm

proximos ad subdiaconalùs ordinem, qualenùs illum Clémente prœderessorc , vel ab episcopo , de cujus diœ-

nondùm suscepcrit , necnon cùm primùm ad iï;(alem cesi traxeral originem ordinandus , vel in cujus diœcesi

legilimam suscipieudi sacros diaconalùs cl presbyle- beneficialus exislebal ,

per ejus patentes Ulteras causani

ratùs ordincs perveneril, proximis inde tenqioribus ;

ralionabilcm continentes ,
quarc ipsam nolcbal, ant ne-

ad illos promoveri et intérim cidcm beneficio per quibal ordinare, spccialcm Ucenlium liaberct; eos verb
j

prcsbyleruin idoneum deserviri facere, omninôtcnea- '

quos contra prœmissa (onligissel ordinari, matière vo-
 ,

i>6S PRAXIS DISPENSATIOMM APOSTOLICARIM. 2G4

super hoc à Si'dc Aiwsto- possint, volumus, qubd illœ, sive earum cvempla in val-
luit absque spe dispeusationis

suspeiisos ac ordïnanles coiidignà pœni- vis Basilicarum sancli Joannis Lateranen. ac principis
licà oblinendiv ,

Ciim atttem, non sine gravi animi nostri aposlolorum de Vrbe, et cancellariœ Apostolicœ, necnon
(cntià piutiri.

violeslià , nobis innoluerit ,

quùm plures ultrmnontanos in aciecampi Flora', ul moris est, uffixu, omnes el sin-

suœ salutis immemores Deique timoré ,

posiposito , ad gulos quos illœ concernunt ,
perinde ardent et afficianl,

ordines prœdictos , cum falsis dimissorialibus litteris ,

ac si unicuiqne personaliter inlimalœ fuissent; qubdque

seu eliam cum titulo palrimonii ficlo, vcl fiduciario, seu earumdem transumplis, eliam impressis manu alicujus

etiam falso,cum maxime bonorum omnium scandalo, se nolarii pnblici subscriplis, et sigillé alicujus personœ in

promoveri fecisse. Nos innumcris, quœ ex minits cano- dignilate ecclesiasticà conslilulœ munilis , cadem pror-
nicâ clerîcorum ordinalione hujusmodi proveniunt , ma- sùs fuies in judicio , et extra illud idnque adhibeatur,

lis, quantiim nobis ex alto concedilur, providere volen- quœ ipsis prœsentibus adliiberetur, si forent exhibitœ vel

tes,prœdictam Clem. prœdeassoris conslitutionem, cum ostensœ. Dalum liomœ apud Sanctum Pelrum sub an-

omnibus ci singulis in eà contcnlis approbantcs cl inno- nule Piscatoris, die 11 decemb. M.DC.XXIV, ponli-

vantes, motu proprio et ex certà scicnliàuc maturù dcli- ficalùs nostri anne secundo.

beralione noslris , deqiie Apostolicœ potestalis plenitu- V. TllEATINUS.

dinc , venerab . fralribus patriarcliis ,

arcltiepiscopis et Anne millesimo sexcentesimo vigesimo quarto, indi-

episcopis in Ilatià existentibus tenore prœsenlium pro cliene seplimâ ponli ficalùs sanctissimi D. N. D. Vrbani

hibemus, ne quovis prœlexlu , et ex quàcumque causa, divinà providenliù Papœ Odnvi , die verb décime sexlo

Hispanos , Lusitanos , Gallos vcl Gcrmanos ,

aliosque mcnsis decembris relroscrtplœ Ullerœ apostolicœ affixœ,

quoscumque iiUramontanos , et ex quibusvis locis extra leciœ et publicatœ fuerunl ad vulvas liasilicarum S. Joui:

Italiam oriundos, non soliim ad sacros, sed neque etiam nis Lateranen., principis avoslolorum de Urbe, ac can-

ad minores ordines vel clericalem characterem promo- ,

cellariœ Apostolicœ, aciei Campi florœ, per nos Alexan-
vcre audeant seu prœsumant jùsi dimissoriales suorum
,
drum de Roccitis, et Fabium Emilianum sanctissim:
ordinariorum litteras à 7wstris , et liujus S. Sedis nun- D. Papœ Curs.

liis seu coUectoribus in illis parlibus commorantibus re- Bnintlimartcs Laliiius pro niag. DD. Curs.

cognitas, probatas et subscriptas habeant , eorumdemve Qu.x coiisliUilio adcô vigci, ei obscrvalur, ut nuii-

nunlwrum seu cotlectorum subscripliones à dilecto filio quàm aul rarô cum lalibiis proiiiolis summus Ponli-

uostro tn almà Vrbe vicario in spiritualibus gcncrali si- fcx dispeiiset , m p;iicl ex illis vcrbis: Promoti verb

militer examinatœ , recognitœ et probalœ fuerinl ; aliàs pi rpeluœ suspensionis pœnam absque spe dispensalionis

promoventes ad unnum ab exercilio pontificalium ; pro- à Sede Aposlelicà oblinendœ, incurrant lo ipso, sicu(

moti verb perpeluœ suspensionis pœnam , absque spe eli;im ab ipsà dispciisaliono. absliiiueiuut iionnulli su:

dispensalionis à Sede Apostolicù oblinendœ incurrant eo prœdecessores ; vel sallem illam vix, et cum maxiiiià

ipso. Insuper promotos hujusmodi, ac etiam cas qui difticultale conccsserunl , sed praîcipuè bodiè rigide

cum falsis , vel fictis , aut fiduciariis patrimonii titulis ista consiilutio, ul dictum est , sorvaliir ; nam , non
scienler se ad ordines hujusmodi promoveri fecerinl, non solùm Papa f:\cia suorum pnedceessorum cum magiiâ
soliim prœdiclis, veriim eliam majoribus arbitrio nostro, rcverenliâ cuslodii, leste Gonz., ad reg. 8, Cancdl.

et pro tempore existenlis Romani Ponlificis infïigendis gloss. 9, nuin. 77, sed frequeiiliùs eliam arclalur suà

pœnis. halos verb , si quos in posterum clericnli cha- piO])rià volimtale ad observaiiliam suorum decrelo-

raclere insigniri , vel ad minores ordines promoveri ab rum, imo si possel, etiam ligarel ad lioc siios succès-

idieno episcopo, cum falsis dimissoriis conligerit , etiam- sores, quod cùm faceic nequeal, idem Gonz., d. gloss.
si qualitatibus per con. Trid. decretum, cap. 16, sess. 23, 9, num. li, quandoque bis utitur vcrbis in suis coii-
rcquisitis prœdili sint ; nihilominiis , seculà lamen priiis slitutionibusetdecrelis, videlieet,c?(/!<odHot/s//c<?j-(;Ho«

desupcr judicis Eccles. declaratione , fori privilégie patimur, noslris successoribus indicumus; cùm non pos-

minime gaudere , sed seculuri jurisdiclioni , ut aniea si'l ipsis legcm in)ponere potestali, seu voIunlali,Uot.,

plenè in omnibus subjacere et subjectos esse respective decis. 137, n.8, part. 1, divers., el sic in proposiio vi-

volumus ; sicque et non aliter per quoscumque judices demns.quôd Papa ad amiissim soletobservare propria
ordinarios el delegatos , eliam causarum palalii aposto- décréta, pr(iprias(iue constitulionos; cum
uiide, qui-
lici auditores , sublalù eis, el corum cuilibet quâvis ali- busvis quanlùmvis maximis l'avoribus nunquàm , vel
ter judicandi , et inlerprelandi facullate et auctoritate ,
saltem rarù advcrsîis ea dispnnere consuevii ; aliàs

judicari et diffiniri debere; ac irrilum et inane , si secùs enim nmlla inconvenienlia sequercnlur ; ac propterca
super his ùquoquam, quàvis auctoritate, scienter vel actus pontilicis debenl esse slabiles, Fclin. in cap.
ignoranler conligerit, altenlari. In contrarium facien- Ciun olim, num. 5, de Sentent, être judic. Unde in

ditm non obslanlibiis quibusciunciue. Per prœsenles au- bis cl similibus, neqnc pro sanguine sibi conjimdis,
tem , conslilulioni rcc. mem. PU Papœ II, prœdecesso- sive aliàs dileclis, bcnè merilis, et pra;claris viri,

ris nostri contra malè promotos ediîœ nullateniis dero- vidi banc dispensationem concedi. Quare benè confert
gnre intendimus; sed illam cum omnibus el singulis i)i eà illud Calonis in disticliis moralihus , scilicel : Palcre
conlenlis , in suo robore et efficaciù permanere ,
perinde legem, quam lu ipse luleris, (|Uod citai Glossa in caput
ac si prœsenles non émanassent, decernimus. Lt aulem Cum ouuics, in verbo Legem , de Constitut , el toxt. in

vrmcntcs Ullerœ ad ornnium noliiiam faciliiis dcvenirc lib. 1, ff. Qubd quisquis juris; quamvis summus Ponli-
 ,

205 LIB. IV. DE DISPENS. SUIM'U IRUEGUL EX DEFECTU ^TATIS ET TEMPORIS. 866
iex ila eonsliiueiulo, non iinponat sibi legcni ,
quin rite insignitus fuit, illiusque privilegiis, ac dictis quatuor
sallcm, ad siiî libiuiiu possit ab oà rcccdere, I. JPr»»- minoribus , el sacris ordinibus prœdictis tili , et in illis,

ceps, (T. de F^cg.,, I. Digna vox, cap. cod., I. pcn., ff. de etiam in allaris ministerio minislrare, tiecnon quœciunque

Arb., ubi ncnio sibi ipbi iinporarc, seu logoin imponere et qualiucumquc cum cura , el sine curù bénéficia eccle-

l'olcsl I. Si f/His, iii piiiic, fl'. de I.eg. 5. siaslica, etc.

Isla t:uncn dispensallo non niodô difiicilis rcddlliir El cum absolulione à censuris ad e/fectum, çtr. Et
}uM'ilIa vcrbn supradic(;T; constiliiliojiis, sciliccl ni^sf/Me addilur : Et commillatur ordinario ; imposilâ oratori
Sj)c dispeiisationis , etc., verùm cliain id anli(iuo jure aiiquù gravi pœnilentià salulari : ipsoque ab execulione
cavolur, ut in cap. \, de Temp. ordiii., num. G, ubi suortim ordinum ad biennium, cl deindc arbilrio ejusdem
caiis;e cxplicanlur, pcr (puis i>n)liibctnrquis, sine lil- ordinarii suspcnso; ncc Inpso tempore suspensionis hu-

icris diniissorils, ad ordincs promoveri ; ncnipc quia jusmodi celcbrare possit, donec prœvio diligenli examine
s;rpè conlingit, quod nonnulli clerici, vinculo excom- suvcr ejus vità, moribus et scientià, ac legitimis nata-
niuiiicalionisaslricli, aut aposlaUR seu irregulares, vel tions, necnon patrimonii, vel benepcii ecclesiasiici

aliàs ordinuui sacroium susccplinitc indigni , suam ad congruam ejus suslentalioncm sufficicntià , aliisque

padiani, in quà de bis bal)clur nolilia, fiigienles se in ad id requisitis ab eodem ordinario npprobntus fucrit,

remolis parlibus faciunl ad hujusmodi ordincs pronio- suspenso.

vcri. Unde sic proscquilur icxl.: Nos ifii'ur volmtes Idemquc scrvalur in S. pœnilenliari;e praîlorio,
ttii'nnmum ipsanim pcriculis obvic.re, slatuimus ul n'ullus qiirc non dispensât ncqiie in foro sciitcnli;c lantùr*
episcoporum Itciliœ de cœlero (dicinem ullrtimonlnnnm cum lalilcr promolis. Uiide oralor promotus ad pri-
cUricuin ordinare prœsiimat , nisi à nobis spccuilcm li- mam tonsurani et quatuor minores, ac ad subdiacona-
ccnliam habcat, vel ab episcopo, de ciijns diœccsi traxU lum cum falsis dimissoriis ,
petiit ibi absolulionem,
oiiçiineni ordinandus , vel in cujus diœcesi beneficii:h(s necnon dispcnsationem ; scd obtinuil laiilinn absohi-
cxistit, pcr ejns patentes litteras , caiisam rationabllem lionem ; ita quùd illa In foro judioiario nibil suffrage-
continentes, quare ipsiun nolil aut uequeat ordinare. Eos tur, ipseque iiilelligeret secuni minime dispensalum
verb quos contra prœmissa contigerit ordinari, manere esse super irrcgularitate, per euni ex pra^missis con-
volitnius , absqne spe dispensationis , super hoc à Sede tracta , sed suspensum remanere ab execulione sic
Apostoitcà obtincndœ, suspensos, etc., ut in princ d. susceptorum ordinum.
conslil. Vidi qiiandoquc oratori inipositam fuisse pœnam
Quibus sic slanlibus, licèt à Sede Aposlol. petan- suspensionis ad niajus tenipus, puta ad sex annos,
lur absoluiio à nialâ promotionc luijnsniodi, necnon quia summus Ponlifex ab bujusmodi malà promotione
dispensalio ad suscipicndos sacres ordiiies; nibilonii- pra;serlim sine littcris dimissorialibus, maxime abhor-
nùs petiiio bœcrestringi seuiper coiisucvit, quoad ab- ret ac proplcrea in ipsis clausulis reslrictivis addi con-
sohitionem lanlùni : quod si aliquaiido pro jam pro- suevil pro niajori declaralione, quod durante tempore
«loiis, eliani ad sacros ordiiies, petitur absolutio, lixc suspensionis, orator bénéficia curaia, aut aliàs sacrum
ciundispcnsalioncsiibscquenti formula dalur,\ideliccl: ordinem requircntia, seu annexum liabcntia, obtincre

Beatissinie Pater, exponitnr liiunilitcr S. V. pro parle nequeat.

di'voli illius oratoris Landnlphi de Aprano clerici Nea- Solet lanien summus Ponlifex quascumque suspen-

polilan diœcesis, quod ciim ipsc aliàs fervorc devotionis sioiies, ex aliquà causa relaxare praccipuè cùm orator
accensns, plurimiun cuperet, dimi laicns csset, Altissimo intra lempus suspensionis hujusmodi, personalilcr
famulari ; et à suo ordinario litteras diniissoriales, ud acccsscril ad Urbcm; vel, si sit paupcr, et ad longuni
efl'eclum, ut se clericali chaructere insigniri, et ad qua- lempus abstiiuiit ab cxercilio suorum ordinum ; nam
tuor minores, necnon ad omncs sacros, etiani prcsbtjte- clerici, praiserlini pauperes,sunt aleiidi beneficiis ec-
ralûi ordines promovcri faceret inipetrare passe diffiderel, , Icsiaslicis, qua^ dicuiilur patrinioniuiii Cbrisli, cap.
litleris liujusmodi à se falsb fabricatis, ab alio catliolico Ciim secimdum, de Pra-b.
antistite, communioneni Sedis Apostolicœ habente, diclo Denique ex supradiclcc constitiilionis contextu salis

citaractere insigniri, ac ad dictas quatuor minores, nec- elicilur, non includi eos, qui pra'missa agunt simpli-
non subdiaconatùs , diaconatùs cl presbijteratris ordines, citer, et absquc dolo et lemeritale ;
quia Iex punicns
aliàs tamen rite promoveri se fecit, et promotus , in illis pra;sumentemaliquidfacerc, non includit lalilcr facicn-

etiam in allaris ministerio ( non tamen in contemptuni tes simpliciter, bonâ fidc.el absque doloel Icmcritaie,
clavium) ministravil , et aliàs divinis se imniiscuit , irre- ulperCardin.inClcmen. I, 9, 38, dePrivileg.,ciJin isli

(jularilatem contraliendo. Cian autem , Pater sancte, excusenlur à pœnà sus[iensionis, ipso jure inflicià pcr
diclns orator de prœmissis plurimiim doluerit et doleal camdem consiitulionein.
ad prœsens , suppUcat igitur liuntiliter S. V.quatenits Ad lixc, silonlio non pnxjtoreuiidum cxislimavi, su-
sibi absolutionis beneficium misericorditer impendendo, pradiclam constiiulionem, sallcm quoad hanc noslrain
ac aliàs in prœmissis opportune providcndo, eumdeni praxim, nonnullis egere declarationibus, sicul in facli

orutorcm ab excessibus kujusmodi , in utroque foro ab- conlingeiitià , ac in casibus pctciuKe dispciisalionis,
solicre, et loialitcr Ubcrare; necnon cum eodem oratore, pluries occurril : proplcrea
super dicta irrcgularitate, quodque eà et aliis pra;niis- Dubilatur primo an illa habcat locum etiam in re-
sis non obslantibus, dicto clericali ctiaractere quo anlea gularibus, ul si forlè il , sic niali promoli fucrml, in-
TH. XIX. 9
 ,

207 PRAXIS DISPKNSATIONlJM APOSTOLICARUM 2G8

<^urrant pœnas ibi infliclas et consequenter indigoanl lalis defeclu causari possil, ut dicit text. in 1. Julianns.,

aposlolicà tlispcnsalionc , cl rcliabililationc. Kl pro iî. Qui sdlisd. coijan.. Raid, in 1. (in., cap. de Pati.,

iK'galivà rcsponsione (acil, (piod appcllationc cl.'iico- 1

allanicn in casu noslro, isla ralilicalio, seu consensus,

niin non vciiiuiil fralrcs , ac nionaclii; cùin in jure posl aclum à principio nulluui, seu poliùs illegiliinum

ponanliir lanqiiàm divcrsi, ul in c. Qiiisquis, 17, q. 4, superveniens, non opcratur, 1. Qnod ab inilio, ff. de
c. Siqiiis suadL'nte,cîid. quiDSl. 8, proul eliam è con- Reg.jur.; Bart. in I. Observari ,
quoest. ull. de Offic.

tra, constitiUio loqiicns do regiilaribus, non comprc- procoDS.; Alex. cens. 78, n. 2i, vol. 5, et salis palet

bendil clericos sccularcs, Clcni. 1 , cl ibi Glossa in pcr diversa jura quùd ordinalio sine lilteris diniisso-

verbo lieligiosus , de Reb. cccles. non alienand. Ad rialibus, nulla est ipso jure ,
quoad exccutioncm sus-
hoc phn-imùm conferl, quôd, quando Papa vohiit fla- ceptorum ordinum , ut probal text. in cap. Illud, in

iresseunionacbos comprehendi in rcgulis cancellari*, (in., el in cap. Si quis, 71 disl.; Gloss. in cap. Si(jni-
iilos cxprcssil, faciendo de eis expressam nieniioneni, ficàsti,(ic Offic. arciiid., qu3e tenet hujusmodi ordina-
ul in phiribus regulis diclic canccUariic ; unde si Papa lionem non valcre ,
quoad suum cpiscopum : quapro-
id voluissel, expressisscl. pter per illius ralihabilionem minime reviviscit, nequc
Hislamen non obslanlibus, coiilrarium poliùs est ejus consensus superveniens proderil ; nec pœna ipsa,

verius, el hoc proplcr idenlilalcin ralionis, qua^ mi- qua; incurrilur per banc conlraventionem ,
pœnitenliâ
htal lara in reguhiribus, quàni in secularibus ;
quando supervcnienle, lolliiur aul purgalur posl aclum con-
quideni non minus crranl ipsi regulares ,
quàni secu- summalum; lext. in 1. Non prodcst,iï. Vi bon. rapt.,

lares contra dictam conslitulionem; unde slante 1. 1 , § Si rem depositam , ff. Depos. Insuper quando
dicta idenlilale ralionis ,
çonslitulio ipsa oranes hgal iste fuit ordinalus sine lilteris dimissoriis, id nequa-
arguni. text. in 1. Si postulavcrint , § Ratio, ff. de quàm fecit nomine el prôetexiu sui episcopi , sed no-
Aduller. Id enim niagis liqucl ex proœmio ejusdeni mine et auctorilale ipsius episcopi ordinanlis ; ac pro-
constiUUionis; cujus verba appHcari oplimè possunt pter-ea quisralum habere non polesl, quod suo nomine
in saeroruni ordinum collatione, qu3C fit eliam mona- gcslum non fuit, text. in 1. Si servus , ff. de Precar.,
chis , aliisque regularibus, nec ahquem latet ,
quôd elquod majus est, nequc hujusmodi raliiiabilioni dalur
çonslitulio ,
quœ emanavil in favorcm aiiimarum indi- locus , ob non servaiam supradiclam formam, ut per
stincte hgat omnes nemine penitùs exchiso. Abb.
, Beld. in 1. Executorem , n. 15, c. de Execul. rei jud.;

in cap. Significàsli , de For. compet., ac insuper, quia Mandos. in reg. 3.'j, q. i, n. 6, cum seqq.
dicta çonslitulio dùm loquitur de clcricis, indistincte Dubitalur tertio an pricdicla çonslitulio habeat lo-
veniunt eliam monachi, cl quicumque regulares, cum in promoto absque lilteris dimissorialibus in pro-
text. in cap. Duo sunt geuera , 12, quœst. 1 , ubi col- prià ipsius diœcesi, ab alieno episcopo, qui inibi con-
ligilur ,
quôd terminus iste, clcricits , est nomen uni- sucvil ordines conferre, proposilis publiée ediclis,
vocum prœlerea
;
dicta çonslitulio loquitur per verba proprio episcopo sciente et non coniradicente ; cl

salis generalia , dùm dicit : Ordinamus ,

qubd omnes cum d. Mandos., q. Ji, per lot., resolvilur adhuc né-
el singttli , etc., ad aiujuem ex sacrh ordinibns se fccc- gative : quia licèl scienlia cum palienlià operelur
rint promoveri, etc., iila enim diclio, omnes, generali- idem quod deputalio ad aliqiiod officium, seu ad ali-

tatem, el universalilalem inferl, Clcm. 1, et ibi Glossa quid peragendum , ul est lext. in I. Qui paiiiur, ff.

in versic. Quovis modo, de Reb. eccles. non alienan. ; Mand., ac proinde cùm episcopus proprius poiueril
Alexand., consil. 50, n. 14, et ila in facli conlingen- alienum cpiscopum ad .sacros ordines conferendiiin
liâ plurics fuit Icnlum el judicalum. deputare, et proplcr cam scionliam el toleranliani vi-

Dubilalur secundo an prcedicla çonslitulio vendicet deatur ipsum députasse ; nihilominùs ,

quia , sicut

sibi locura in eo qui tanquàmepiscopo ordinanti nolus, supra diclum est, lillene ipsa; dimissorialcs pro for-
fecit se ab illo promoveri, absque lilteris dimissoria- ma omninô reqiiiruntur, lalitcr ordinalus subjicitiir
libus proprii ordinarii ? El omissis qure pro parle nc- pœnis supradicta} constilulionis; id. Mandos., d.q.5.
gativâ alTerri possent, concludendum est prorsùs af- Dubilatur quarto quid si quis ad dictes sacros ordi-
firmaiivè ; fundamenlum autem est, quia supradicta nes promovealur cum lilteris dimissorialibus vicarii
çonslitulio pro forma requirit litleras dimissorialcs, gencralis,an incurral pœnas supradicta) constilulionis;
quœ procul dubio inducilur, quando illa non modo cl pro parte negalivà facil, quia illius ténor indistin-
disponit super aliquo aclu faciendo, scd ultra proce- clè se Iiabel de lilteris dimissorialibus ; ac proptcrea
dit, iiirairùm annuUando aclum ,
quando ipsa forma quomodùcumque illa; concédant ur, censetur salisfa-

non scrvatur; Alexand. in lib. 1, num. G, ff. de Lib. ctum huic coiistilutioni ; cùm salis cerlum sit vicarium
et Posth. ; Dec. consil. Aoo , num. 7, ipsam namquc generalem episcopi, habenlem générale mandalum,
formam in eâ constilulione iradilamjam ])abcnmscx illas concedere posse. Ipse namque vicarlusgeneralis,
illis verbis, et ad aliqueni ex sacris ordinîbus se fecerinl seu vices alicujus gerens, omnia polesl qua; is cujus
promoveri, à suonim ordinum executione ipso jure sus- vices gerit, I. 1, § W' quibus, ff. de Leg. 3, el vicarius
pensi sint, etc. Neque hîc proderil ralihabilio superve- generalis est ordinarius, cap. iîomojir/, in princ, et

niens proprii episcopi ,

quia licèl illa de suî nalurâ ibi Gloss. de Âppell., ac proptcrea polesl ea qua; sunt
aclum prœccdenlem ac œquipolleal
regulariter validet legis diœcesana; et jurisdiclionis, et sic dictas litleras
mandalo toUatque orancm inhabilitatem, qux li volun- dimissorialcs concedere.
2G9 LIB. IV. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX DEFECTU ^TATFS ET TEMPORIS, 270
niniiniin, ut in cap. Siuictomm,
Saiictorum, disl. 70. Concilium namque Tii
Contraria tamcn senlcnlia vcrior osl, i||
I

diclis pœnis subjicialiir; cùni ipsc vicarius, qni dictas dcnlinum, scss. 31, cap. 2, nullas alias pœnas inno-
I

ad id spcciali mandate tcxlus vai, nisi cas qnaj conlincntur in diclis capilibus, ubi
liltcras concessit caret ;

cxprcssus in capitnlo Cùm rtullns, § Episcopo, de cavelur ordinatuni sine lilulo, esse suspensum ; eoquft
c-,1

Tcnipor. ordin., in 6, et in cap. Siijiiilicàsti, de Olfic. niagis cùm solùm ordinatus est in culpà dccipiondo

anliidiac, qnia non sufficit gencralis vicarii consti- ordinanlem, nicnliondo tilulinn, Paris., de Hesign.
liilio. Qnod tamcn dcclaratur, nisi videlicct cpiscopus bcncfic, lib. 2, quast. C, n. 18, ubi expresse ait quod
vicarius di- sic ordinatus est suspcnsus, et sic per concil.
sit in remotis, quia isto casu, potcrit ipse lali

conccdcro, d. § Ephcopo, de Tompor. casu est innovala pœna, d. c. Neminem, cl c. Saiicto-

ctas liltcras
ordin. in 6, cl ibi Franc. in4not., œqniparat, quod rum ; ac proplcrea si eà suspcnsione durante, ordina-
mandatnm ad hoc, vcl qnôd li;ibcat tus in susccplo ordinc ministraverit, incurrit irrcgu-
liahcat spéciale
cl cpiscopus sit in remotis, et nolavit larilalem, super qiià solus Papa dispcnsare polosl
solùm générale, ;

Archidiac. in c. Realina, post med.,65 distinct., qnôd Qi.aranl. in Summ. bull., verbo, Ordo, vcrsic. Quia
con- liœt couchisio, cum seqq.
nbicumque rcgis, vcl comitis, aut archicpiscopi

sensus rcquirilur, et ille sit absens extra rcgnum, Ex his, Navarr., consil. 1, quxsl. 10, deConslitul.,

sufficiat reiiuircrc qu3Dril an in concil. Trident., scss. 21, cap. 2, ipso

comilatnni vcl arcliiepiscopatum,
Idcmque diciliir do vicario ab ipso jure sit suspcnsus qui absque palrimonio ordinalnr,
illius vicariuni.

Papa dcpulalo, prout in dics dcpulari consucvil, cuni vel habens quidem beneficium, sed insufficiens, et

conccdcndi cliam liltcras diuiissorialcs ad quas pœnas innovet concil., quando in d. cap. dicit,
raciillalc

ordincs, jiixla lexl. in 1. 1, et ibiliaMliol. ff.de Log. 3; aiiliquorum canonum pœnas snper his innovando. Et

Cassad., dccis. 4, mun. 1, de Conslitiii.; alia mulla respondet ibi quôd ha^c qn.Tslio salis difficilis est, cl

circa hœc videri possunt peues d. Mandes, super ré- fuit aliquando conlrovcrsa in sacro pœnilentiarii.e

gula de malè promotis, per omncs illius quœsiioncs. praîlorio ; non lamen dislinguil que casu ipsa pœ-
in

El luccsiMii maxime notanda, quia fréquenter acci- nilcntiaria teneal, ordinalum, banc suspensionem in-

dunl in praxi.
currere, ac proplcrea quidcpiid lam i|)se in d. qua>sl.
quàm alii super hoc dixcrinl, solùm niilii videtur inlô
CAPUT XI.
adhxreri possc praxi cjusdem sacrœ pœnitenliari.e
;
Praxis dispensationis ciim malè promolis sine titiilo,
ego enim per mullos annos obscrvavi ipsam semper,
Q'.iia verô adliuc ipsa mila promotio ad sacros or- in posteriori casu, nempe quando ordinatus decipit

dincs ex falsà liluli conslilutionc iiisurgit, ad qucm episcopum ordinantem cum ficlo lilulo, vel minus
quis pciit prornoveri, non absonum quaerere visuni sufficienli, sive palrimonii, sive bencficii, tcnere,
est, quid lue sentiat ipsius Curi» praxis; circa quod oralorem esse suspensum ; et celebrando, irregulari-

ila disserendum est, ut priùs 1res constiluantur casus, laicm incurrere C\ verbis finalibus, d. c. 2, vidolicet

quorum primusest quando quis lilulo carcns exposuit in priori casu, pœnas esse stalulas, scienlor ordinan-

episcopo ordinanli se niillum liabere tituluni , et tibus, sine vel cum insufficicnli lilulo, quo casu Ic-

niliMominùs cpiscopus prœdictus sciens, vel scire dc- nclur cpiscopus illi sic ordinale spondore, vcl sup-
bcns illum ad diclos ordines absque lilulo promovit ;
plere necessaria ad viclum, ut in d. cap. Ciim secun-

cl innc ita ordinatus non incurrit suspensionem, adeô ditm , de Pr;ïb. , cl declaravit sacra congregalio
ut colcbrando crficiatur irrcgularis ; nam hoc casu ejusdem concilii; nec aliqno moily pœnce, d. cap.
ipse ordinaUis liabel aclioncm conlra dictum cpisco- Ciim secuiidiim, comprcliendunl lalilor ordinatos, qui

pum vcl succcssorem, ut eumdcm sumptihus suis nullo modo sunt suspcnsi, ac proplcrea si célèbrent,

alcrc cogatur, vel de bcneficio providcrc, cap. Ac- non sunt irrcgnlarcs ;
quamvis perperàm nonnulii
ccpinms, de ^Elat. et Qualilat., cap. Ciun secunditm, contrarium tcnuerint, inlerquos Abb. in cap. Veiiiens,

(K; Pra'b. 1, net. de Fil. presb.;Burgas., doirrcgul., p. 1, q. ">,

Aller casus est quando quis habet lilulum, non la- num. 2i; Majol. cod. Iracl., lib. 4, cap. lo, num. i.

nçon sufficicntem ad suî congruam suslenlalioneni ;

Cùm vcrù ordinatus est in culpà, ut diclum osl, où
nun si episcopo ordinanli id narravit, et nihilomi- quèdjam incurrit suspensionem, celebrando, cfilci-

l'.iis dictus cpiscopus illum ordinaverit, nec ctiani tur irrcgularis, qutaquoad cum, per d. conc. innovala

ipse ordinatus incurrit aliquam suspensionem, quia est pœna, cap. ycminem, et cap. Sauclornm, cl ila

poicril agere conlra episcopuni ad snpplemenluni,

'

serval communis Romana; Curia' praxis, cliam pro

r.loss. in cap. Tiiis, de Praeb., et sic laliter ordi- absolulionibus et dispcnsationihus supor hoc in ulro-

natus in bis duobus casibus nullam incurrit suspen- que foro mipelrandis.

sionem. Quôd si casus fuorit occulliis, por sacram po^nilon-

Torlius verô casus, quando ordinatus fuit in culpà, liariam absobiliocinn dispcnsalionc, committilur con-
exponcndo palrimoniuni, fcssario, quatonùs si est ila, oralorem, audilà piiùs
sive in toUnn, sivc in par-
icm, faisum, et sic fraudulenlcr deccpit episcopum ipsius sacramcnlali confessione, à quibusvis senlenliis,

ordinantem , affirmando se habcre palrimonium vol ccnsuris cl pa^nis ccclesiaslicis, quas propler pr;e-
bcnclicium sufliciens; lune enini incurritur ab ordi- missa quomodolibct incurrit, et cxcessibus hnjusmodi,
absolvat in forma Ec^^lcsia) consuelà injimclà indc ci
•
nale suspensio à jure imposita in capite Ncminem, cl
271 MUXIS DISPENSATIONÏJM APOSÏOLICARlJM. 272

l>ro modo oiiipro pœniientiâ salutari, cl aliis qiia; de salione aposlolicâ indiget, si in susccpto ordine nii-

jure rueriiit injiiugenda, ipsoqiie ah oxoculioiio suo- nistravit, lîcmi(picz in Siuum. part. 2, libre 3, dcLx-
ruin ordinum suspense. Demùm, duminodô prccniissa comniunic. , Campanil. in divers, jur. canon, rubr.,
occiilia sint, cum eodem oratore, pœniiontià, vel il- cap. un., numéro 4, quia suspensus est ab execulione

liiis parle peraclà, et suffraganlilnis sibi digiiis pœni- ordinis superioris, ad quem per sallr.m promolus esl,

lonliLU fruclibns, et mcrilis, aliofiiic ci caiionico non quousque (-rdiiicm iiiferiorcm recipial, quem pruki-
obslanle, super irregiilarilaleperenm, quia inlorinisic misit, ut docet texi. in d. cap. un.; Navarr. in Ma-
ligalus missas el alia divlna officia, non lamen in con- nual. capite 25,
, numer . 71 , et consil d. 40, . de Tempor.
toniplum clavium, cclcbravit; vel aliàs illis se inimi- ordiii.; Majol., d. cap. 12; Yivald. in Candci. aur. lit.

scuil, .jiioniodôlibct contracta; quousque illâ, cl aliis Suspens., num. 48; Sayr., de Cens., lib. -i, cap. 1 i,

]»neniissis non obslanlibus, quaîcumque bénéficia cc- num. 26, ubi ail quôd id irîtelligilur de oïdiuibus sivc
clcsiaslica cum cura cl sine cura, invicem lamen com- majoribus, sive niinorilius, utcensuil congregalio car-

palibilia, si qu:c sibi aliàs canonicè conleranlur, reci- dinalium, annol588; circa quod ail id. Yivald. d.

pere et relinerc : necnon, postquàm Icgilimum lilu- lit. n. -48, quôd potest episcopus dispcnsarc, anlcquàiu
Inm bcneficii, vel cnm condilionibus à sacro concilio laliler pioniotus minislret, el dummodô omissum oi-

Tridcnlino rcqnisilis, siifficiens palrimonium habuc- dincm suscipial, a:itequàm ulalur tali dispensalionc.

ril, alquc in liujusmodi suspensione slcleril per lem- Si verô ante dispensatiouem, ordine susccpto utalur,

pns arbilrio ejusdem confessoris slatuendum, in suis solus Papa dispensât, sive scienler, sive ignoranler

ordinibus, eliam in allaris niinislerio ministrare licite minislravcril ; ita ut minislrans in ordine susccpto

valeal, misericorditor dispense! in foro conscientiLie, et ante dispcnsalionem, seniper indigeat dispensalionc

in ipso aclu sacramenlalis confessionis lanlnm, el non aposlolicâ ad hoc ul ad majores ordines ascendat,
aliter, neqne ullo alio modo ; ilaquôd absolutio et dis- idem Majol., d. lib. 4, imm 2, ubi ail quôd suppielio
pcnsalio hujusmodi oratori in foro judiciario nullaie- sola non sufficit quoniam requiri eliam débet dispen-

iiiis snffragcntur. salio, ut ascendcre et minislrare possit. Est lamen

Idem serval eliam dalaria aposlolica, quce dispen- advertcndum quôd laliler promolus non est irregula-
I

sât. in utroquc foro super hujusmodi irregularitate, et I

ris respeclu ordinum inl'eriorum, quos légitimé susce-

quoties supi)licalur pro dispensalione pro oratore pro- pil, cùm ab illorum usu non sit suspensus, quod benè

iiioto ad sacros ordinessub ficto tilulo, commiltit or- j

déclarai Silvesl. in verbo Irregnlaritas, §11, el Al)!),

dinario ut imposità eidom oratori aliquâ p;ïMiitenlià in d. cap. un. ult. notab., dicens quôd ordinaluspre-
salutari, ipsoquc ab execulione suorum ordinum ad posterè non potest sine dispensalionc miuLslrare in

annum, vel biennium, aut aliud tempus, D. datario ordine sic susccpto; Gare, de lîcnefic., part. 7, cap. 7,

benè visum, suspenso ila ; ut nec finito suspensionis n. 202. Si verô impedimentum exinde proveniens oc-
hujusmodi tempore, restiluatur ad executionem dicto- cullum crit , non reipiiritur dispcnsalio aposlolicâ,

runi ordinum, antcquàm ab ipso ordinario idoneus scd tantîun cpi^copi, ex vi eonciiii Trideutini, sess.

rcpertus et approbalus fuerit, ac in ecclesiaslicis vel 24, capitulo G; et ex codem concil., sess. 23, capi-

aliis redditibiîs annuishabuerit, unde commode vivere tulo 14, idem episcopus cum promolis pcr sallum
possit, dispenset. si non ministraverint ,
polerit ex légitima causa dis-

CAPUT Xil. pensare.

Praxis dispcnsatioiiis citm malè proinolis pcr sciltuin. - Dispensatio super irregularitate coniraclâ ex luijus-

Pari modo per salUun promolus, id est, ad ordinem modi malà promolione quando spécial ad Scdcin
supcriorem, non receplo priùs ordine inferiori , irre- Apostolicam, conccditur in dies in utroquc foro pcr
gularis est, capite Un., ubi doctores de Cler. per sait. datariam, ac in foro conscienliaî per officium sacra;
prom., ibi P. Presbyler diaconalùs ordine practermis- pœnilenliariac, si faclum erit occultum, prout fa'pè

so, se fecit ad sacerdotii ordinem promoveri. Sicut contingit,cl sic primo casu porrigiUir supplicatio leno-

ctiani de jure civili dicimus quôd est per sallum pro- ris sequcnlis, videlicct :

molus, quando quis gradum licentiaturœ ante gradum Beutissime Pater, cxpordlur Immililer S. Y. pro parle

l)a( talaureatûs suscepil, ex eo quùd saltavit de bacca- devolt illiiis oraluris N. diœcesis N. quod ipsc aliàs sa-

laurcalu ad doctoralum, cùm sit gradalim aseenden- cerdolalis dignitatis fervore accensus, quatuor minorihus

dum, ut in 1. Ul gradalim, ff. deMuirer. etHonor. 1. ordinibus prœtermissis , ad sacros , eliam presbijlcralûs
1,

c. Vt dignitatis ordo servehir, quia casum appétit qui ordines promoveri se fecit ,
quapropter snus ordinitrins

ad siMumi loci fastigia postposilis gradibus per abru- N. contra ipsnm desuper procedens, illum in qnasdam
ni pcr Rebufî. eliam pccuniarias pœnns condemnavil ac à sacror^im
pla quiTcrii ascensum, c. Skiit, dist. -iS, ,

in Nominal., quôd ordinum prœdiclorum execulione, donec à Sede Aposto-

Ir. q. 21, n. 57, ubi dieitur sic

absoiulionis beneftciuni el dispensalionis gratiam

per sallum promolus, qui suscepil ordinem sacerdotii licA

rneruisset oblinere, suspendit. Ciun aiitem, Pater

sancte,
post quatuor minores, vel primum sacrurn posl sub-
doleal,
dictas orator de prœmissis plurimiim dolueril
cl
«liaconalum; concil. Tridentin., sess. 25, capite li, in
iin., de Uel'orin.; Navar., capite 27, numer. 212 cupiatquc desuper opportune provideri, ac propterea
sibi
;

ahsolulio7iis beneficinm Imjusmodi ac dispensalionis

gra-
Majol.de Irrcgular. li])ro 4, capilel2;Zerola in Prax.
tiam misericorditcr impendi , snpplicat iqitur liumii
part. 2, verbo Irregniaritas, § 5. ac propterea dispen- sibi
 ,

273 MO. IV. DE DISPË:^S. SUPER lUREGL'L. EX DEFECTU /1:TAT1S ET ÏEMPORIS. -274

Hier E. S. V. dictus ornlor , (jualcnaii ejus slalui m penso. Denuim, dunimodô prwmissa occulta siiit,
pnvmissis opportune providendo, enuujuc rpecialibiis fa- cum eodem nralorc, po}iiiU'iiii;i, \d ilHus pirlc pcr-
voribuA et gratiis proacifiiendo, dieluni orulorem à malà aclâ, et sullVagantibiis siiu dignis pœnilcnlitc fru-
prcmolione liujusmodi , nccnon à (luibnsvis scnteutiis clibus et mcrilis, super irregularilatc per cum ex
ceiisuris et pœiiis ccclesiaslicis, quas propler prœmissa pritmissis quomodolibet contracta; quôdquc illà et
(luomodolibet iiicurrit, in ulroque fora absolvere , dictas- aliis non obstantibus, poslqujmin bu-
prœniissis
que pœnns s'dn graliosè remittere et condonarc ; secumque jusmodi suspcnsione slelerit per tempus arbitiio ejus-
super irregularilale ,
per enni ex prœmiasis quomodo- ,
dem opiscopi statucndum, ab eodem, diclos quatuor
libet conlraetà, qubdquc sic ouiissos quatuor minores minores ordines, secrelù, etiam sine lilteris dimis-
ordines supradiclos à sua ordinario suscipere libère et soriis, sive commendaliiiis sui ordinarii, ne suumde-
licite vateat , dispensare, dictasque pœnas sibi (jratiosè licltmi prodere cogatm-, ac eliam extra lempora à jure
remittere et condonare ; ac poslquàm ad dictas quatuor slalnla, quatuor feslivis, eliam conlinuis, vcl inlcrpo-
minores ordines promotus fucrit , i)i illis, ac eliam sa- jl
lalis diebus, suscipere, ac poslmodùm, in dictis.sacris
cr/s, et presbyleralùs ordinibus niinistrare, nccnon quœ- et presbyleralùs ordinibus jamsusceptis, etiam in al-
cumque, et qualiacumque , cum cura et sine cura béné- laris ministerio ministrare licite valeat, misericorditer

ficia ccclesiastica, elc, ni iii aliis. dispensct in foro conscientioc, et in ipso actu sacra-
El cum absolulione à ccnsiiris ad efj'ectum , etc. Et menlalis confcssionis tanlùm, elnon alilcr, nequeullo
addilur : Et committalur ordinario , ipsoque oratore ab alio modo ; ila quôd absolutio et dispensatio bujus-
executione suornm ordinian, quousque dictas quatuor mi- modi oratori in foro judiciario nuUalenùs suffragen-
nores ordines secretb ac rite susceperit , et deinde arbi- tùr. Iiisupcr cidem antistili, ul diclos quatuor mino-
irio cjusdeni ordinarii snspenso , et aliàs pariJo intégré res ordines dicto oratori conferre valeat, eâdcm au-
judicato. clorilalc indulgendo.
Qui qiiidcm Stylus proccdit, quaiulo in liujusmoili Quôd si oralor obtinet, seu oblinerc intendit béné-
malà promotioiic ordinarius non fuii in cuiiiâ. Sccùs ficia ccclesiastica, débet adbuc in dicto officie sacrac
veiô, si fuerit culpabilis ; nam tune dataria, seu ean- pœnilenliari;t in eâdcm gralià pelcre dispensalioncnï
ct'liaria Aposlolica id coniniitlit nielropolitano, vel ad illa, cùm sil iiibabilis ad dicta bénéficia; quia non
ordinario vieiniori, qui oratorem absolvat, eteuni co babet exccutioncm ordinis et qui eam non babet est
,

dispcnset,aliaqueracial, ut supra ;cunKlcnique secrelù beneficii ecclesiastici incapax, c. fin. de Cler. excom-
proniovcat ; imposilà ei gravi pœnitcnlià saiulari, qu» mun, minislr.
c;etcros delerreat à similibus commitlendis ; ipsoque Est autem bcnc advcrlcndum circa bujusmodi inba-
ab executione suoruni ordinum, saltem per trienniuni, biliiaiem ad bénéficia, non procedere id in provisionc
nul auq)lins, suo arbitrio, suspenso et contra ordi-
quod non requiril alium ordinem
;
beneficii , ,
pmeter
narium N. seu aliuni antislilem, qui oraloreni per illos inferiores, quos jani légitimé suscepcral; quia ut
sultuni ordinaverit, juris et facti reniediis procédât.
docet Suar., 5 tomodeCens. in 5 part-, difp. 40. sect.
Cùni lanien casus lucrit occultus concessit Grego- 4, n. 58, quando irregularilas non est lolalis, sed re-
riusilll niajori pœnitcnliario, cum sic promotis ut spcctu aiicujus actùs aut temporis , lune non reddit
possildispeiisare, acsubindc Paulus V concessit etiam clericum incapacemcujuscumque beneficii, sed lantùm
Scipioni cardinali Burghesio ilidcm majori pœniten- illius, quod babet annexamobligalioncn) lali irregula-
liario, ut cum iiujusmodi promotis per saltum, et in oc- ritati repugnantem ;
quia cùm hœc probibilio nas-^atur
cullis in foro coiiscicnliuî tanlùm dispensare posset ; ex probibitione circa exercitium ordinis, non polest am-
liabiliLando alicnnm cpiscopum, ut unicà die, edum pliùs exlendi, quàm il!a ex quà nascitiir. Unde si
quatuor minoribus. ordinibus, sed etiam prima tonsu- orator jam oblinuerat alia bénéficia , suis ordinibus
rà, cum ipsis ordinibus eos initiare possit : uiide si i

j
jam rite susceplis, convenienlia ,
parùm rcl'crt pelerc
casus occurrcrit, si quis quatuor minoribus ordinibus in supplicatione dispensalionem pro relenlionedicto-
pnetermissis ad sacros ordines se promovcri fe<;erit, rum beneficiorum; sed illorum lanlùni quu- obtiiinit
rccurrat ad officium sacr;c pœnitentiari;e, quie id non post ordines sic malôsusceplos proutservalur in praxi.
commitlit ordinario oratoris, aut alleri pcculiari, sed Gonlra luijusmodi promoliones per sallum super
,

gcncralitcr venerabili in Christo Patri cuicumque ca- quibus |>elnnlur fréquenter dispensationes aposlolic;v,
iholico antistili, graliam et coumiunionem ScdisApo- exclamabat bon. mem. Bcnediclns Paulinus, datarins
stolic* habenli, in jiroprià diœccsi residenti, vcl in ClementisVn!,quia sœpè visuni promolos pro
est, taliter
aliéna de licentià dicecesani, ordines eonfcrre valenti, beneficiis oblentis egcre novis provisionibus ac dispen-
per oraiorem eligendo, quatenùs si est ita, dictum sationibus,et proptereadicebat, quod non itapassimad-
oratorem , audità priùs ipsius sacrameniali confes- millideberet illa communisdoctorum conclusio,nempc
sione, à quibusvis sentcntiis, censuris et pœnis cccle- quod ad probationem clericalùs, cl minorum ordinum
siasticis, quas propter prœmissa quomodolibet incur- salis sil probare, et oslendcre majores, ut per Put.,
ril, et excessibus bujusmodi absolvatliàc vice in forma decis. 1 ii, lib. 2, num. 5, ubi fuit conclusum in unâ
Ecclcsiio consuetà, injunclà inde ei pro modo culpai Conchen. Parochialis, quôd clericalùs sufficienter pro-
pœnitentiàsalutari, et aliis qutc de jure fucrint injun- baretur per osiensioncm quatuor minorum, quia tune
Scnda. Ipsoque ab executione çuorum ordinum >us- probali$ niajoribus, probanlur luinoro!?- niaximè, vh\
 ,

PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICAUUM. 27(5

jlla narraliva fil à pcrson.\ lidc digriâ; circa quod ail ecclesiasticis sentenliis, censuris et pœnis quœ propter prœ-
Navarr., coiisil. 4, de Jiircjur. ,
quôd probato acoly- missa quomodolibet incurrit,aut incurrisse dici, vel ccn-
lalu , non probalur prima lonsura ncc alii minores
, seri polest, in ntroque foro impositâ et aliquû gravi sa-

ordincs , sed probato sacordotio , ccnsenlur probali lutari lamen pœnitentià ; ipsoque ab execulione suscepti

eliam onincs minores ,

qiiando agiliir de ordinalione ordinis liujusmodi, pcrpetub suspenso , et ascensu ad re
anliquâ , et probalur quôd ordinalor crat insigni vir- liquos ordines, acprimam tonsuram eidem etiamperpelvb
I nie prœdilus ;
quôdque non idem dicendum crit pro- interdiclo ; ita ut semper , ut frater laicus remancat ut

i;:iri alios minores ordines, prol)ato acolytatu; ac pro- antea, et parito judicato , si quod sit , salvàque regulari
|)ierea rcquirenda est facli vcritas ob pcriculum, ne disciplina , auctoritate nostrà , in forma Kcclesiœ con-
ohjiciaUiiin foro cxteriori, promotio pcr saltuni, con- suetû ,
absolvas cl totalitcr libères , dictasque sententias ,

siiio de acolytatu , et non apparent de promotione ad censuras et pœnas ei gratiosèremiltas et condones. Non
nlios minores ac psahiiistarum. IIccc id. Navarr. d. obstantibus prœmissis, ac quibuivis apostolicis, necnon
consil. num. 2. et in unà Biirgen. bcnclicii 13, no-
i, in sijnodalibus ,
provincialibus et universalibus conciliis
vembris 1595, coram Pamphilio, fuit rcsolutum ex , editis constitiilionibus et ordinalionibus, ac ordinis prœ-
liltcris subdiaconatùs, probari clericalum ; cùm regu- dicli , eliam juramento , confirmatione aposlolicâ , vel
lariler non pra'sumatur qiiis per salluni promotns , ut quàvis firmitate aliâ roboratis slatutis, et consucludinibus,
per Gare., parte 7, cap. 1, num. 108, ubi ail id sine cœtcrisque, elc. Dal. lîonuc apud S. Mariam Majureni
difiicullale proccdere, quando ordinarius est discreti:s sub annulo Piscaioris , die 15 novembris 1055, ponli/i-
et prudens, laliter, quôd nisi sibi de pnccedenlibus or- catùs noslri anno tcrtiodecimo.

dinibus constilisset, verisiniiiiter sequeules non con- II. Rainerius.

tulissel, ut fuil resolutura in unâ Bononien. canoni- Ex bàc praxi habetur quôd eô difliciliùs liîc dalur
,

caliis 24 niaii 1599, coram Panipbilio ; aliàs eiiini dispensalio, quômajor cstsallus, nedîim inoasu pnciii-
procederet opinio Domin., consil. 91, col., 2, »ibi ail sertarum lillerarum cum rcgularibus, vcrùni eliam
non sufficere si quis se probet sacerdolem, quia opor- cum sccularibus,sic per saltuni promotis. Quare ora-
tct probarc omnes alios ordincs , cum potuisset pcr lor in eisdem liltcris nominalus, saltando de slalu lai-

saltum promoveri , et ut per llebuff. titulo de Pacif., cali ad sacerdotalem incidil in foveam quam fecit,

j)Ossess., numéro 192. cùm aliàs benè potuisset suffragantibus tamen sibi

Nec longé abestcasus quo quidam laicus, licèt pro- meritis, et idoneitate sic ascenderc, cl per ostium in-

fessus in religione, se, omissis prima clericali lonsurâ, trare, prout non rarô ex summi Ponlificis dispensa-

ac cseteris ordinibus fecit se ad prcsbyteratùs ordincm tione evenire non ignoramus, porrigendo supplicalio-
promoveri. Deiiide verô oblinuil à Papa absohilionem nem, modo sequenti conccplam, videlicet :

eo modo quo cernitur in sequenlibus iilleris, videlicet : Beatissimc Pater, exponitur Immiliter S. V . pro parte
Urbantts , etc., vcnerabilis fratcr, seu dileclcfili, devoti illius oratoris fratris A. ordinis fratrnm minornm
sidulein , ctc' Exponi nobis nupcr fecit diieclus filius S. Francisa de observantiànunctipati, quod ipse oralor,
fratcr Bouavcnturn de Gir'ujiiano Inicits expresse profcs- qui laicus existit, ac in dicto ordine profcssionem per
siis , ordinis S. Fraiicisci de Paiilà miiiimorum ntmcu- fratres laicos ejusdem ordinis emitti solitam à quatuor-
patorum, in domo rcgulari Neupolitan. dicli ordinis ad decem annis vel circa emisit, nunc in vigesiwo nono cir-

prœsens comniorans, quod ipse alias, licH in ordine liu- citcr suœ œtatis anno constitutus, ex singulari devotionis

JHsmodi profcssionem laicalem emisisset , niliilominiis fervore, desiderat ad statum clericalem et ad sacerdotiiim
(juàdum aninii Icvitatc ductus , ad sacrum prcsbyteratùs ascenderc, ciim ad id sufficienlem cl idoueum se repulef,

ordinem , clericali charactcre , ac quatuor minoribus cl ac propterea commissarins generalis ejusdem ordinis
aliis sacris ordinibus prœtcrniissis , cum falsis dimisso- ipsum oratorem bis examinari fecit , eumque sujficientiù

riis , aliàs lamen rite se promoveri fecit , in eo tamen etvità exemplari idoncum judicavit Suppticat propterea .

niuiquàm miiiislravit, ncc viissus celebravil. Ciim aiilem, liumiliter E, S. V. tara dictas A. quàm commissarins
aient eadeni expositio subjuncjebat , diclns exponcns de prœdictus, qui etiam ob penuriam sacerdotum et copiam
prœmissis plurimiun doluerit, et dolent ab iiitimis, cupiat- laicorum in provinciA N. existentcm , summoperè id de-

queab eis absolvi, ut infrà; ideb nobis Immiliter supplicari siderat ,

qualenus in prœmissis opportune providendo,
fecit, exponens prœdictus, quatenùs ejus siatui ac aliàs in , ipsumque oratorem specialibus favoribus et gratiis prose-

prœmissis, elc, dignaremur. Nosigilur, attendcntcs Se- quendo, eidem oralori, ut ex statu laicali liujusmodi, ad
dem Apostolicam ,
piam matrem, filiis ad eam ,
post ex- pra'dictum statum clericalem «tscetidere, ac habitum per
cessum, cum liumililaterecurrentibus, grcinium suœ pie- fratres clericos , seu clioristas dicli ordinis gcstari soli-
tatis claudere non consuevisse , ipsumque exponentem tum , sîiscipere , et profcssionem per eos emitti solitam ,

specialis graliœ favore prosequî volentes , necnon à qui- emittere rcgnlarem , necnon se clericcdi cliarnclere

busvis , etc., qucwis, prœterquàm prcemissorum occasio- insiqniri , et ad omnes , etiam sacras et presbyle-
ne, etc. Censentes, certam tamen de prœmissis notitiam ratûs ordincs promoveri facere, et promotus in illis

iwn habentcs, etc., inclinati, fraternitati tuœ, etc., man- etiam in allaris ministcrio ministrarc, ac omnibus et

damus ,
qualenus , conslito tibi de prœmissis , eumdem j
singulis privilegiis ,
facultalibus ,
prœcminentiis ,
prœro-
|

exponentem, si id à te liumiliter pclicril , à quibusvis ex- !

galivis, indullis et aliis gratiis tam spiritualibus quàm
communiculioms , suspensionis et inlerdicli , aliisque \ \
lemporalibus, quibus alii dicti ordinis fratres seu dericif
277 LIB. IV DE DISPENS. SLl'EIl IIUŒGUI.. KX DKFECTU .ETATIS ET TEMPORIS. ti78

clionsKc de jure, slatvlo , usu , consuetudme , aut nliàs ij lione apostolkà vcl quàvis firmitate aliâ roboralis sla

quomodoUbelutuiUur, jwthniturcKjmidcul, ac uli, potin, lutis, cl consueludinibus , cœlerisque contrariis, quibus-

guitdere possuut et potcruul quoinodoUbet in fnlurum,

cumquc. Dat. lionuv, apud S. Mariam Majorem, die

ipsc pariter, et pariformitcr uti, poliri et (jmtdere, vocem- lu januarii 1050, ponlificatûs noslri anno seplimo.

que aclivam et passivam liabcre ,

ac quœcumqne dicli M. A. Maraldus.
ordinis bcncfuiii, diijnitulea, pra'Iaturas, offiàa ctmuiiia, IJbi igiUir pro istis laicis intcrccdunt mérita et ido-

ctiam quomodolibet qtiatificata, si ad illa aasumatitr, vrl neitas, niliil est quin possint ipsi ex dispensalioiie,

digatur, rcciperc, et exerccre libère et liritè valeut, dis- sive iiidulto aposlolico, ad slatum clcricalem Iransire,
pensare, sibiaue desnper concedere, et indulgere digne- juxta lex. in c. MeIropoUlano, in fin., G dist., et in

viiiii de gratià speciidi. Non obslaiitibus prœmissis ,

log. fin., cod. de Slat. cl Imag., ubi, (piôd virtutuni

ac conslitjtliouibus et ordiualionibun ayostolicis, dictique merila iribui convenit mcrontibus, cum abis adtluclis
ordinis, etimn jnrnmento, etc., roboralis slatitlis, clc, per Mandos., rog. 53, q. i4, n. 20.
yrivilegiis quoqiie , indullis et lilteris apostolicis , eidcni Qiiù verù ad laicos, seu convcrsos ordinis Erenii-

ordini, illitisqne superioribus et personis, siib quibitscitm- larum S. Augustini, videlicet ex slatu laicali valcant
qiie tcuoribusct formis, etc. Quibus omnibus, clc, dero- ad clcricalem pcrlransire, adest dccretum sacroe con-
gare placeat , cœterisquc contrariis quibuscumquc cum gregalionis regularium, tenoris sequentis, videlicet :

clousulis opporlunis. Cum sac. congregalioni S. H. E. cardinalium nego-

Et cum absolutione à censuris , clc. Et de dispensa- tiis, et consultalionibus cpiscovortim et regularium pro-
liane , concessione, adiilto aliisque prœmissis itl supra positœ, innotuisset nonnullos fratres laicos seu conversas

pro dicto oratore in forma gratiosâ lalissimè cxtenden- ord. Eremilarum S. Augustini, propriœ condilionis et

dis, et qubd prœmissonun omnium et singnloriim, eliam stalûs oblitos, vcl graduum alliorum appetcntcs dignila-
dcnominationnm ,
qualitatum , nuncupaliomim , ordinis, tem, ad slatum clericaleni absque légitima Sedis Apo-
aHorumque necessariorum major et verior specificatio et slolicœ liccntia pertranstsse ; alios quidem ,
postquàni
expressio fier't possîi in lilteris per brève S. V . seu of- liabilum per laicos, seu convcrsos quosdam alicubi ge-

fciiim minoris graliœ expediendis. slari solilum, qucm vulgb zimarrelam appellant, ante,

lliijusmotli siipplicaliones iiS([Uft ad t'iiipiis Paiili V, vel post eorum acceplaiionem , seu rcceplionem inter

fel. rcc. consueveriint reniilli ad sacram congrcga- clericos assumpserant dcreliqnisse , et inter clericos

lionem regulariiini ,
qucc ad relaiioncin procura loris postmodiim se cooptari, vel recipi fecisse ; alios, post-

ordinis alleslanlis de qualilale, nicritis et sufficientià quàm in statu laicali, seu conversormn fucrant jam
oratoris ac causis , etiain per camdem sacram con- recepli, aut eliam professi, et in aclibus laicorum, seu

gregalionem exaniiiialis, si supplicatio \idel)alur per conversorum se excrcuerant ; proprià item auclorilate,

Papam signanda , illam ad eumdcm transmittebant ;

vel, etiam de supcriorum siiorum, nempe generalium,
hodlc avitcm id non video, nisi rarô servari. vel provincialium licentià, liabilum clericorum assuni-

Litterae auleni in forma brevis super bujiismodi indul- psisse, et vel in propriis provinciis rémanentes, vel ad
lo danliir scmper fcrè ul in formula sequenli, vidclicel : aliénas transeunles , aut alias remoliorcs parles per-

A tcrgo : Dilccto fdio A. ordinis Fralrum Mino- agrantes, ad ordines eliam sacros cum debilis dimissoriis

rum S. Francisci de observantiâ. Intùs verô : se promoveri fecisse : alios dcnique, postquàm, ut supra,
Ukbanus, clc. Dilectc fui, salutem, etc. Religionis inter, laicos, seu convcrsos fuerant recepti, vel professi,

zelus, vitœ, ac morum honestas, etc. Citm itaque nobis et in aclibus eorum se excrcuerant, ementitis litieris te-

exponi fccisci qubd tu, qui, ut asseris, liabilum per fra- slimouialibus suorum supcriorum, et suce rcceplionis,

tres oblatos, seu laicos ordinis Fratrum S. Francisci clericaleni liabilum, et ordines minores, cl sacras susci-

de observantiâ nimcupatorum gestarî solititm, siiscepi- pere, et in allaris eliam minislerio minislrare, sacraque

sli, ac novitiatum et professionem regularem adinstar pœnitentiœ cl Eucharistiœ sacramenta, ac curam ani-
fralrum dicli ordinis fecisti, et respective emisisli, fer- marum exercere veritos non esse; eminentiss. ejusdctn

vore devotionis accensus, ad slatum clericaleni Iransire, sac. congreg. Patres, ne res tam mali exeinpli ulteriîis

ac ad omnes, etiam sacrox, et presbijtcratiïs ordines pro- progrcdiatur, el ipsi tanlœ temerilalis itnpuncs non pcr-
moveri, et promotus in illi$ Altissimo famulari décideras ;
trunseant, pro eo quantiim fieri potest prospicere vo-

quare nobis liumiliter, etc. Nos igitur in tuo laudabili lentes, auditis priiis Paire generali et procuratore gene-

proposito hnjusmodi le confovere, specialibus famribus, rali cjusdem ordinis, ac negotio liujusmodi primhm in

etc., prosequi volentes, et à quibusvis , etc. Censcnlrs, congreqalione parliculari dcsuper depntatà tiim in

etc. Tibi, qubd de supcriorum tuorum liccntia, si nullum plcuA cnngrcgalione, seinel atque ilcriim diligenter exa-

aliiid canonicum obstel impedimentum , et dummodb minato, ac mature discusso, communicalo, eliam con-
tu ad id idoneus reperiarUf servatisqiic alias de jure ser- silio cum S. D. N. Lrbano Papa VIH, a'qite ex pecti-
nnidis, clericati charactere insigniri, ac ad onines, etiani liari Sanctilatissua^ facidtale, in lias quœ sequuntur,

sacros, et prcsbgteratns ordines promovcri, et promotus, resnluliones decerncndum esse ccnsucrunl :

etc., ministrare libère et hcitè valeas, aposlolicc'i nucto- Primb, omnes et singnlos quos eorum prwincialibus
ritalc , lenore prœsentinm concedimus et indulgemus ;
seu vicuriis generalibus respective , unà cum duobus
non obslantibus conslilut$9nibus et ordinalionibus apo- saltem putribus definitorii constilerit, fuisse pro clericit
slolicis, ac dicli ordiniê^ ctiam jurumenlo, confirma- in ivsù rcligionc acccplnlos, licèl anie vel post eorum
 ,,

279 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM 280

acceptationem, scu recepttonem itUcr clcricos, liabitum, f
consliterit, eos à statu clcricali dcjici, et ad statum et

ut supra à lakis ijestari soiUum, zimanettam nuncupa- exercitia laicorum, seu conversorum reduci, alque ub
Itim, delulerint, dummodb in actibus (aicorum seu con- exercitio ordinuni quos temer'e assumpserunt, absquc
versonim illo lempore &c non excrcucrunl, mandant, et spc ullerioris promotionis, vel rehabilitationis, perpétua
hàc de causa , twn molestari , eisque ul in pntdiclo suspendi debere mandant et prœcipiunt.
Itabilu et statu clcricali libéré et licite renianere possint, Tertio de liis qui cum vcrà et légitima suorum supe-
indulgent ; et quateniis ex hàc eiidem causa reperiantur riorum licenlià transitum liujusmodi fecissc, vel cum
ttb exercitio suoruin ordimim suspensi, cos in omnibus eorumdem superiorum Icgilimis litteris teslimonialibus

et per onuiia in intcgrum rcstituunt , ac ad exercitium ad ordincs se fuisse promotos deduxerini, sacra con-
suorum ordinuni plenaric réintégrant ; utcjue in poste- gregalio, in casibiis particularibus, pensatis cujusque
runi clerici à laicis, tam ante quùm post eoriun accepta- ralionibus, et circumstantiis providebit.

tionem, seu receptionem, et professionem , etiam per Ac postremb, generali, provincialibus, viccuiis geiic-

liabitum distingui possint, districtè mandant et prœci- ralibus, et aliis quibuscumque superioribus prœsentibus,
piunl ne ullus jam rccepius, aut acceptalus, vel de pro- et qui pro tempore fuerint ordinis hujusmodi, quocum-
ximo acceptandus, seu recipiendus inter clericos, liabi~ que nomine ccnseantur, districtè prohibe', alque interdi-
tum prœdictum, zimarretlam nuncupatuni, per seipsum cit ne cniquam laico, seu converso inter laicos jam ac-
assumere, aut à generali, provinciali , vel alio supe- ceptato, seu rcceplo, vel acceptando, seu recipiendo,
riore ,
quocumque nomine ccnscalur , etiam in gene- ctiamsi professionem in slaiu luicali nondiim eniiserit

rali , vel provi)u'iati capitula assumendi , vel defe- ad habitum clericalem postliàc transire, lonsuram clcri-

rendi licentiam , seu [acultalem obtinere, vel concedere calem suscipcre, aut ad ordines se promoveri facere per-
prœsumat ; qui secùs fecerit, à statu clcricali dejectus, mittant ; si seciis faclutn fuerit, superiores qui de prœ-
ad liabitum et slatum laicorum , seu conversorum missis aliquid concesserint, vel pcrmiseriiit, officiorum

reducalur ; et snperiores qui privdictam zimarretlam quœ tune oblinebunt, vocisque activœ et passivœ priva-

ijuomodolibet dederinl , aut deferri permiscrint , vel tioncm, ipso facto, absque alià declaratione, arbilrio

deferendi licentiam concesserint, perpétuant olficiorum ejusdem sacrœ congreg. duraturam, incurrant ; sicque

quœ tune oblinehunt , vocisque aclivœ et passivœ pri- transeuntes , lonsuram suscipientes , vel se pronioveri

vationem, ipso facto, et cibsque atiâ declaratione, in- fa-cientes, ab exercitio suorum ordinuni perpétua suspensi

currant. remaneant, à statu et liabitu clcricali dejiciantur, et ad

Secundo, quos inler laicos, seu conversos, jam re liabitum et statum laicorum seu conversorum reducantur.
ceptos, aut professas, ut ad habitum et statum clerica- j
Constilntionibus ejusdem ordinis, etiam auclorilote apo

Icm transire et ad ordines promoveri pussent , falsis slolicà confirmais ,

privilegiorum communicutionibus
litteris testimoniatibus eorum rcceplionis, vel profcssio- aut aliis apostolicis concessionibus et indultis , cœte-

nis,sen ticentiis suorum superiorum ad hujusmodi trans- risque contrariis quibuscumque non obstaiilibus. Romœ,
itum faciendum , vel promotionem obtineidam usas die 1o janvarii IGiô.
fuisse, eisdem provincialibus, seu vicariis generulibus, M. Cordinalis GineUus. Loco f Sigilli.

respective, unà cum duobus saltem pcdribus definitorii L. Arcliiep. Thcb. Sccrcl.

LIBER QUIMTUS.
PRAXIS DlbPENSATIONIS SUPER IRREGCLARITATE EX QUOCUMQUE HOMICIDIO
PROVEMENTE.
CAPUT PRlMUxM. Sicut dignum, luim. 52; et id. Panorm. in cap. Con-
tinebalur, n. o, et in cap. Ad audientiam, n. 4, de
Praxis dispensationis super homicidio ex delicta.
Homicid., ex co quôd b;rc sicnl omnis aha irrognla-
Irregularitas ex homicidio proveiiiens, est eliani ritas, sit inlroducta jure positivo, Aiubar. iii Clemcu.
ex anliquioribus, ut constat Exod. cap. 21, ibi : Si 1 , de Ilomic, Silvest. , verbo Irregularitas , vers,
quis per industriam occiderit vroximum suuni, et per lin.; Suar., disp. 40, sect. i, num. il ; Filliuc,
insidias,ab altari meo evellas eum. Et ex novo jure tract. 19, cap. 2, num. 32; Sayr., de Cens., lib. 7,
concllii Tridentini, sess. 1-i, cap. 7, de Rcform, ubl cap. 7, num. ô, ubi ait falsum esse fundamontnm eo-
homicida voliintarius excluditur à quoci!ni(|ue bene- rum qui asscrunt iianc irregularitalcm esse do juro
ficio, etiam simplici, ab ordine et officio ecclesia- divino propler ilhid Paralip. 22 : Non œdificabis inihi
stico ; Majoi., de Irregiil., lib. 5, cap. iS, num. 5. domuni, quia vir sanguinis es : quia non omnia (p^e in
Quoad praxim verô impelrandi dispensalionem su- Scripluris dicuntur, de jure divino suni , et propterca
per irregularitate ex hiijusuiodi homicidio provenien- indispensabilia , sed ea sohmi quai Deus priccipit, vel
te, soieiidum est quôd licèt summus Pontifcx in omiii qui Scripluras scripserunt, à Deo immédiate tanquam
irregularitate ex homicidio \olunlario, etiam nolorio, praiccptum divinum Ecclesi;e tradendum suscepe-
proveniente, dispensare possit, ut est communis opi- runt ; niliilominùs idem summus Pontifex in dispen-
uio DD., et icstaiilur Iniio., Host, et Panor., in cap. sationibus hujusmodi conccdendis non parùm diffici-
281 LIB. V. I)i: DISPENS. SUPI I\ IRREGUL. EX IIOMICIDIO. 283

lem se rcddit, nimisfiuc ab eis abliorrcl; cùm abo- ratorix', quia ipse orator non débet pulare se, ipso
niinabilc sit quùd eiruiulons saiigiiincin himiamini jure, cvasisse irregularilalcm, ita ut absque licentià

oH'crat sangiiincni Clirisli, cl hosliaiu iiumaciilalam, summi Pontilicis possit ad ordines promovcri vel su-
vel officiiim Deo ad allaris minislciium prccslcl, di- sceptos cxcreere ; licèl cnim illi debealur dispensalio,

ceiile Propbolà Virum samjuiuum et dolosum abomi-

:
lam ad ordines, quàm ad bénéficia quyocumquc ac di-

iiubiliir Dcus, ut pcr Borgas.. do Irregul., p. 1, q. -4, gnitales, ut ex concilio Tridcntino, scssione 14, capi-

imin. 1 ; ac proplcroa in illaruin pclitionc, ipsius bo- tulo septinio de Reformalionc ; niirdomimis ad id ac-

inicidii qiialilas esl cxpriincnda ; nam magna csl dif- ccdcrc dei)el caus:e cognilio, qu;c corani ordinario

forenlia, an ipsum bomicidium sit voUnilariiuii, per vel viciniorc episcopo, vel nietropolitano ficri débet

indusliiani, seu data opeià ; an vcrù casnak>, vel non pcr commissionem Papce; aliàs cnim, si qnispost talc
ex proposilo, seu vim vi ropcllendo et ad delensam, bomicidium, ordines suscipeict, vel in suscrplis mi-

(este Mandos., in praxi Signât, titul. absul. et rcba- nislrarct, non lialiità supradiclà declaralorià , csset

])i]. ab boniicidio , vcrsicul. Circa absolulioiicm ; cl severc pnniendus, ita .Abijolus de liregnlarilaie, lib. 5,

VI omnes sciant versati curialcs. capitc 48.

Et quoad bomicidium vobintarium super co plu- Modus aulem et praxis impetrandi bujusmodi dis-
riès vidimus dispensari, justis ac aiduis snadculibus pensationcs etconcipiendi supiilicalionem, ex sequenli
causis ; FcHn., in c. lin., de Major, et Ohcd., in fine; formula patebil, qiuv. lalis esse potcsl sicut iiuuer ca-
ubi ait quôd Papa dispensât ex causa sicut et Paulus, sas evenit, videlicet :

qui priùs fuit vir sanguinis, ac Cbristianorum stcvissi- Bealissime Pater, expoiiilitr humililer S. V. pro parte
nius macellator, cl meruit dispensativè inter Apo- devoti illius oratoris Ludovici Marcsca clerici Neapoli-
slolos prabonorari. Sicut etiam magnoperè altendi tan. in quatuor viiiioribus ordinibns coiistiluli, qubd cinn
consucvit tempus pcrpclrati delicti, an vidcUeet bo- nliàs ipse orator, et duo ejus fratres, ac quidam eorum
micidium ipsnm sit recens, vel anliqmun ; nam si consaïujuiiuus ad verba cum quibusdam adversariis suis

est de recenti patratum magis puniti:v, ac difficibùs devenisseut, et prœdicti oratoris pater ibi, dùm alterca-

datur dispensalio , ac remitlitur, quàm antiquiim ; rcntur, existais, eos placare, et atlercationcs liujusmodi
juxta tcx. in 1. c. de Ilapt. virgin. ; id. Mandosius, componere conatus essct, id impetrare nequivcrit, et in-

dict. tit., vers. Absolntio ab liomicidio. Et tantô mi- térim unus ex dictis adversariis prœdicti oratoris con-
nus conceditur dispensalio bu;c ab eodem summo sanguineum in facie cumeffusione sanguinis percussisset,

Pontifice, si bomicidium pr;iediclum sub illius ponli- et alius etiani ex eisdem adversariis cultrum, animo al-
ficatu palratum fuerit ; lestatur id. Mandes., vers. terum ex fratribus ipsius oratoris, offendendi, evaqinâs-
Ncc consuevit. Nec relert quôd orator narret in sup- sct; at'itieobid dictus orator videns eliam alium ex ipsis

pUcalione quôd in perpclrando bomici(bo nécessitas adversariis, saxum arripuissc, ut periculum sibi et dicta

aut causa quœvis urgenlior inlervenerit, ut faciliùs fratri suo imminens , evituret, adversarium qui saxum
obtineat dispensationcm ; nam si ipse dabat operam liujusmodi arripuerat , cutlro quem secum deferebal in
rei illicilcc, ipsi impiitabilur bomicidium, jnxla doclr. pectorc vulneràsset, et dictus advcrsarius ex ipso vulnere

Angcl., in 1. Si cum servo, (T. de Jur. quinque , aut sex posl diebus , sicut Domino plaçait, c.

Hsec autem dispensalio longé faciliùs conceditur vità dccessisset, ce prœdicii oratoris consanquineus sic,

jam promolo, et super retentionc beneficiorum jam ut prœfertur, percussus, pugionem cuidam illic astanti,

obtentoriim, quàm cum promovendo, et ut ille possit qui eum defcrebat, eriptiisset, subindeqne in adversarios
bénéficia ecclesiasiica obtinere; Glos. per illum lex., irruois, ab cis confossus [uisset; postmodian ordinariiis

in capit. Quiciimque pœiiitenles, oO. dist. arg. , capit. loci ad instautiam procuratoris fiscalis, desnper procc-
Quemadmodùm, de Jurejur. Ac prscmissa omnia pro- dcns, licèl de liomicidio per oratorem, ut prœfertur, coni-
cedere certum est, eliamsi fueril secuta mors, aut misso, aperlè non constaret, tamen exnonmillis indiciis,
nniillatio bominis cujuscumque, sive Saraceni ; Pa- eumdeni oratorem, per uonnullos menses antca carccra-
Iiid., 4, dist. 2o, q. 5, art 2, conclus. 2. Et idem erit tuni, in exilium à civilate et diœcesi yeapolilanà ad d,'-

si occidcrit fœtum animalum in utero niatris, qui, cennium condemnavit , illinc tamen ad tricnnium, tvr

si est masculus, solet animari intra quadragesimuni circa, qtio tempore dictas orator exilium liujusmodi ser-
diem ; si vcrô fcmina, intra diem ocluagesimum, Sayr. vavit , secutâ inter utramquc partent pace residuum
(le Conf. lib. G, cap. 15, n. 9, ubi prosequiiur quôd ipsius exila eidem oratori condouavit etremisit; prout
si sit dubius an occidcrit fœlum, quando fuit anima- VI processu et sentcntià desuper (ormalo, et laid plenii(s
tns, débet se liabere tanqnàm irngidarein , cùm in continetur. Cùm autem, Pater Sancte, dictas orator, qui
dubiis tulior pars sit eligenda ,
pula fœtum fuisse ab inde seniper sine scandalo vixit,de prœmissis ex inti-

animalum ; id. Palud. d. dist. 2o, q. 3, conclus. 3, mis dolueril et dolcat, ac à siniilibus in poslerum com-
ut aliàs diximus. mitiendis firmiter abstincre intendat ; proindcque pluri-
llicc cliam praxis se extendit , ut quamvis bomici- miim cupiat absolutionis beneficium et dispensationis
dium apparcat casualc , adbuc lamcn pelenda si! dis- (jratiam per S. V. et Sedcm Apostolicam bénigne sibi

pensalio ; nam licèl oraior videalur propterea carerc impendi; supplicatigitur humililer Lj. S. V. oraior prœ-
culpà, nihilominùs obtinebit litieras, commiltendas falus, quatcniis sibi in prœmissis opportune providendo,
episcopo, vel altcri delcgato, saltcm per viam dccla- cumque spcciulis gratiœ favorc proscqucndo, diclum ora-
 -

28c PRAXIS DISI>ENSÂTiOiNUM APOSTOLICARUM. 284

cxcomimi- iies proponunlur, disculiuniur cl plcnè cxaminanlmv
torem ab excessibus pvœmissis, ac (jiilbusvis

nicalioiiis, siispcnsiouis et bilerilicti, aliisquc ccclesiuslicis

lit inde disccriialiir an gralia sil conccdcnda, vel de-

sentciiliis, censims et pœuis, quas proplcr prœmissa quo- ncganda; quôd si videaUir conccdcnda, rcniillilur

vio(lolibeti)icurril, in utroque {oro, auctoritate apostolkâ snitplicanti ad datariain eum liis vcrbis in illius ealec

obsolvcn', et lotaliter liberare, iitasque sibi qrutiosè re-

apposilis, seiliccl : Videtur sigmmda , si sanctissimo

mittere et coiidunare ; ac sec-ian super qiu'tcumque inc- placuerit, cl hoc modo poslmodùm signabilur cl cx-

gnlaritatc per eum ex prœmissis qiiomodolibet contracta; pedicltir per regislrnm sccrclum , addilis priùs post

qnbdqne iltâ et eisdem prœmissis uon obstuniibns , suo secundani illins parlcm, vcrbis, seu clausulis rcslricli-

clericali cliaractere, quo aliàs rite insignitiis fuit, illius- vis, qua; incipiunl ab illis vcrbis : Et committatur or-

qiie privilegiis ac quatuor minoribus ordiuibus per euvi dinario, elc, ul supra.

(diùs rite quoque susceplis, uti necnon quœcumque et El idem erit de homicidio casuali , super quo noit
qutdiacumqnc smplicia, et nullum sacrum ordinem an- poteslepicopus dispensare, nisi ex conimissionePapa',

uexum Imbentia bénéficia ecclesiastica, etiamsi in catlie- ul dictum est, cl causa cognilà, Tolel. 1. 1, cap. 88,
dralibus et metropolitanis , ac collegialis Ecclesiis (ue- in fin., quamvis alicpiibus nunliis, prà'cipuè Ilispania-

rint, si sibi aliàs canonicè conferanlur, aut ipse cligatur, rum, consuevil per summum Ponlilicem Iribui l'acullas

vrœsentetur, vcl aliàs ussumalur ad illa, et instilualnr in dispensandi super irregularitate contracta ex ho-
eisdem, recipcre, et dummodb siniul piitra non sint, micidio casuali, eliam publico, ut per Girc. p. \,

quàm, qttœ à concilia Tridentino permitluidur, quoad caj), 11, n. 35.

vixerit, relinere libéré et licite valent, dispensare; om- Sic etiam praxis ista scrvatur in dispensalione su-

nenujue inhabilitatis et infamin' macutam sive nolam per homicidio per cicricum primoc lanlînn lonsurx',
clrca eum ex prcemissis qnomodolibet iiisnrgenlem, ab eo palratum ;
quo casu commitlitur ordinario, ul secum
penitus tollcre et abolcre ac illum in pristinnm, et eum, dispensel quoad usum clcricalis cbaracleris, iiliusque

in quo ante prœmissa qnomodolibet erat statiim reslituere, privilegiorum, et ad quatuor minores ordines, ac ad
reponere et plenariè reintegrare digncmini de gratiù simplicia, seu aliàs sine cnrâ, et sacrum ordinem non
spécial}; non obslanlibus pro'missis, ac quibuscumqne rcquirentia bénéficia ecclesiastica tantùm, vel, cilra
constilulionibus et ordinationibus apostolicis; ncc non dispcnsalionem et ascensum ad sacros ordines et bc-
Ecclesiaitim, in qnibus bénéficia hujnsmodi fnerinl, sln- nefieia curala, aut aliàs S. ordinem annexum haben-
tulis, ctium juramento, etc., roboralis, privilegiis quo- lia, cl quandoque cilra ascensum ad S. ordines per
que, indullis et liitcris apostolicis, illis carumque prccsu- integrum biennium ; vel aliud tempus, proul qualilas
libus, clc, quibus onvdbus, etc., lalissimè dcrogare pla- facli suadel, quic quidem décréta reslrictiva cxlracla
ceat, cœtirisque contrariis quibuscumque eum clausnlis sunt ex c. Si quis post acceplum, ibi : Si ad clerum
opportunis. admissus fuerit, diaconinon accipiat dignilatem, 51 dis!.

El eum absoluiwne à censuris ad effectum clc. Et , Est quidem hic et in similibus casibus pelenda eliam
qubd processus et senlentiœ prœfatarum, necnon inde se- abolilio infami;c, ut in supra diclà formula; quia in
culorum quorumcumque tenores, etiam veriores liabeantur infamià juris et in irregularitate, quœ ex ipsâ proce-
pro expressis, seu in toto, vel parte exprimi possint in dit, soins Papa dispensai, Barbos, de Pot. episc, al-
lilleris. El de absolittione, tiberatione, remissione, con- leg. 43, n. 50, ul etiam in quibusdam aliis casibus,
donationc, dispensalione, abolilione, restiluiione, rcposi- praescrtim de damnalo ad Iriremes; quia liberalus
tione, reïntegralione , aliisque prœmissis, ul supra in linito tempore ad bue remanet infamis per text. in 1.

forma grutiosà, in lilleris lalissimè exlendendis. Et quod Ad tempus, quibus ex causis infamia irrog. Et quoad
prœmissorum omnium cl singulorum , etiam denomina- hoc liodiè cxstal dccretum sequenli lenore emanaluni,
tionum, qualitalum, nuncupalionum, invoccdionum, alio- videlicet :

rumque nccessariorum , major et verior speeificatio et Ferià Y, die A januarii 1G55, in gencraii congrega-
cxpressio fieri possit m lilleris, per brève S. V. seu of- tioneS. R. et universatis inquisitionis habita in Palulio
ficium mi)ioris graiiœ {non tamen quoad dispensaliones Àpost. apud S. Pelrum coram S.D. N.B. Urbanodi-
ad bénéficia Itujusmudi) expediendis. Et addiliir : Et vinâ Providenlià Papa, et Eminenl. DD. S. R. E. car-
commitlatur ordinario, qui veris exislentibus prœnarra- dinalibus in universali republ. christianâ adversiis hcc-
tis, oralorem, impositù ci aliquà pœnitenlià salutari et rcùcam pravitatem gen. Incjuis. à Sede Apost. specialiler
allenlà pace, ut prœferlur, habita, absolvut, secumque, depulatis S. D. N. D. Vrbanus prœdiclus juslis de cau-
dummodb ad id rcperialur idoneus, vilœque ac morutn sis animum S. S. moventibus decrcvil ul in posterum tam
probilas, acalia virtulum mérita, sibi aliiis sufjragentur, prcJ.<ijteri scculares, quàm cujuscumque ordinis régula

ncc aliud canonicum ad bénéficia simplicia,

ei obsistal, res damnati ad trirèmes perpeluo, vel ad tempus, et eum
nullumquc sacrum ordinem annexuin habenlia, ac qua- effectîi fuerint in eisdem triremibus rémiges, finito tcn;-

tuor minores tantiim dispensel pro suo arbilrio, et parilo pore dictœ pœnœ nunquàm habïlitentur ad cxecutioncm
priiis judicato. suorum ordinum. Quod decrclum refcrt Squill. do
Ncc ita passiin hiijiismodi siipplicationcs sigiuiiitur Priv. episc. p. 3, c. 22, n. 3i.
à I*apà, nisi poslquàiu porrcclLO fucriiit domino data- Pro prcsbylero aulem, qui hon)icidium conimisi.l in
rio, ab eodcm priùs reniillantur ad congrcgationem rixà, semper consuevil comniilti ordinario, qui con-
cardinalium concilii Tiideiilini, ubi ipsx snpplicalio- stilo sibi, hon)icidium hujusmodi in subiianeà et im-
 ,

285 LIB. >, DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX IIOMICIDIO. 280

provisâ rixâpcr oratorcm fiii&so commissum, et allas dalur absohilio lanlùm in ulroque foro , cum clau-
ji;'.rrata vera esse, ipsiiin oialoreiii ahsolval, et iiijnn- sula Citra aliquum dispensalioncm
:
, ncc ad ortiines,
clà ei aliquà pœnilenlià saliilari arbilrio siio, ciim ncquc ad bénéficia, vel alla : El citra asceusum ad rcii-
eo dispenset. Ipsoque oraiore ab execuiioiic suoniin quum presbyleratùs ordinem, et dispensalioncm ad alla-
ordimiip. arbilrio ejiiàdem ordinaril siispoiiso. ris cum su])radi(iis visum
minislerium. Plurios lamcn
Quùd si ipse presbyler fiioril alicpio modo culpalii- csl per Ipsum Ponlificem ad ulrumqno dispensari,
lis, dabilur docrelinii, ut ab ordin;irlo absolvatiir, iii- etiam cum oratoribus ejusdem slatûs eccicsiastici.
jimclà ei gravi pœnilenlià sahilari, qii.e caîleros de- Mdinuis aliàs darl absolulioncm et dispensalioncm
lerrcal à simllibus coimnlllcndls, ipsoque oialorc ab cl qui promolus ad subdiaconatùs ordinem, poslmo-
cxeculione stioruin ordinum ad dccennium, el dciiidc ,
dùm liomicidium commisit, ac bellis inlerfuil, iiec
aibitrio ejusdem ordinaril suspeuso, el dumniodô eral aplus ad relirpios sacros ordincs susciiiiendos,

oralor non cclebiel in loco conunissl delicli, cl quan- fuitque sibi concessum, ut ingredenîtur aliquem or

doque (([uod idem csl) in Ecclesià loci, ubi conuuis- dinem mililarem, cum Indullo super recllalione hor.i
sumfuit deliclum, nunquàm celebrel. Quôd si fuerinl j
runi canonicarum ; fuilqne appositum in calcc suppli
dua; Eccloske xquc vlciniores loco delicli, inlelligilur calionis laie decretum, videlicel : Et commillalur or-
de uiràque, ut declaiavit Clenieiis Vlli, cl vidi adno- dinario, qui oratorcm, imposilà ei pœnitentiù salulari,
tatuni in (piibusdani nolabililuis uianuscriplis Hcrnar- ipsoque ab execniione clieli subdiaconatùs ordinis sus-
dini Paulini, qui liierat illius dalarius, qiiod quidein peuso, et citra asccnsum ad altos sacros ordines , ab ex-
adinvenluin fuisse per signaturani, ait Mandos. , d. cessibus liujusmodi absoival, ac secum super irreguluri-
lit. vers. Aluinando, quia sicul (piis puniri débet in co tate, per eum ex prœmissis quomodolibet contracta ut
in quo deliquil, vulg. jur., lia puniri seu juivaii dé- habitum per fralrcs milites aticujus mititiœ approbalœ
,

bet, ne in loco à se offenso celebrel, vel aliquid coin- (jeslari solitum, suscipere ac professionem per eos emitti
luodi seu honoris babere possil, ex jnribus ibi per consuelam, expresse emitlere; dictumquc habitum (je-

ouin allegalis. slare et déferre loco Itabitûs et tonsurœ clericalium ; ita

Ad Ikcc ,
pro presbytero ,
parocliialem Ecclesiam ut in mis incedere viinintè Icncalur ; nccnon Ivco Itora-
oblinenle ,
qui pariter lioniicidiuni paUavil, additur rum canonicarum , rosarium D. Mariœ Virgis rccilare,
dausula : Ipsoque ab cxeculione suorum sacrorum or- ac juxta militiœ inslituta in cœlibalu perpétua penna-
dinum per biciiiiiuin, et deindc arbiliio ordinarii sus- nendo, bcllum contra fidei catliolicœ liosles gcrere, et
peuso , cuin décréta ,
qubd durante suspensions liujus- déferre libéré et licite valeal, dispenset
incdi, rideni Kcclesiœ de vicario idoiico ab ipso ordina- Necnon, ubi ralio lia postulai, additur clausula :

rio approbato , cuui assignalione cowjruœ porliouis ilabiià priiis pacc ab liœredibus defuncti, si in sujqjlica-

illius jructuum, providealur. Pro aliis verô dalur ali- lione non eral expressum, quod jam pax et remissio
qnando clausula : Ipsoque orutore ab execniione suo- à diclis lia;redibus secukt; fuerinl ;
quo casu faciliùs
rum ordi)ium pcrpetu'o suspcnso. Et dira dispensutio- Papa movelur ad graliam bujusmodi concedendam
nem ad benelicia curala; sacrumqne ordinem anucxum quia faciliùs parcilur delinqii>iili concordalà parle ad-
habenlia, vel requirenlia cum depululione vicurii, eic., versà, juxta notoriam ciuisuetudinem ubique vigen-
vel allas, proul D. dalario vldebilur. lem, id. Mar.dos., eod. lit. vers. Et quod [aciliiis par
Presbyler, qui n)onachum inlerfeeerat, obtinuil se- catur.

cuni dispensari, cl lillerai fuerunl suo ordinario di- Nec proplerca qualitas li;cc est nccessariô cxpri-
rccta^, qui verilicatis iiarralis, eique injnnctà aliquà menda in supplicationc, proplor deiectum poteslatis
pœnilenlià salulari, ac inler alla, uljejunarel in pane Paprc, qui forsan sine pacc supra diclà obtenlà, non
et aquà singulis sexlis ferlis, doncc viverel, ac pro posset concedere absolulioncm et dispensationem ;

anima occisl rccilaret officium singulis diebus, ac ti- sed lanlùm eril id cxprimendum, ob quamdam ipsius
nilà suspensionc, celebraret unam niissam defunclo- Pap;e boncficienliam, el piclatcin, nam si siiii|iliciler

rum pio anima inlcrrecli quàlibet bebdomadà, ipso- absolverel, el dispensarcl, lîliis d^'uMCli, nepolilms.
que ab cxeculione suorum sacrorum ordinum per et aliis consanguinels pccuniam, et pancm qiiotidia-
integrum iriennium, et deinde arbilrio ejusdem ordi- num sublrahcrel quod eliam exemplilicat id. .Mandos.
;

naril suspeuso, dispensarcl. vers. Sed quœro, in co qiu inlerfecit advocatum, pro-
El tam in pr.emissis quàm in quibnscumque siml- curalorem, medicum, vel alium qui ex proprià do-
libus casibns addi consuevil clausula, Parito judicalo, ctiinà vel arlilicio domui su;c viclum, cl alla ac(piire-
cl si honiicidium p.ilralum fucril in slalu ecclesia- bat; quo casu illis non sunt alimenta subtralienda, ad
slico, addilur : Et citra bona fisco incorporata, quic text. in I. Necare, fi", de 1. Àyn.
lune lia dicunlur, quando in numéro el corpore alia- Negari tamcn non polesl quin aliquando dotur
,

rum rerum (Istalium sunl redacla, Eelin. in (cap. clausula : Et prwslilà cautione idoncà per diclum oru'
Translato, de conslil. ad Mandos. Ut. Absolcut, et re- torem de salisfaciendo luvredibus et proximioribus de-
liabilil. YCis. Incorporata. functi, si qui sint , arbilrio ordinarii ; \c\ : Ita tanuv
Et quia In casu pracdiclo peii consuevil absolullo et qubd cxul à dicto loco tam diii remaneat , donec pacem
dispensalio à summo Penlifice, proplerca , ctianisl à consanquincis defuncti oblinucrit; quod pr;rs<rlini
oralor fueril iu aliquo ex sacris ordiuibus coiislilulus, I addi consuevil iu disponsalionibus cum ultrainn' unis.
 , ,

287 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM 288

Quid autem operolur, et in quibus casibiis sit id iic- tur, ac senliat alrocilatem admissi sceleris , ut indc

ccssariuni, et quibus competat biijusmodi paccm cl aniniœ suai pleniùs consulalur, et quam discretio con-

rcniissionem lacère, vidcalur Julius Clarus, lib. 5, fessoris ila moderelur, ut quod occnlluin est non vc-

§ (in., quoîst. 58.

niat in apcrtum, injunclis eliam elecmosynis pro modo
El quanivis idem dicendum vidcrelnr de irrogulaii- facullatum ipsius oratoris,pro oralionibus , cl cele-

lalc contracta ex honiicidio provenientc ex vencricio , !

brationc missariini pro anima defuncli ; quodque iis

allanicn sciendum est quôd in hia dispcnsalioiiibus quibus prcsbytcr occisus, dùm viveret , subvenirc
ooncedendis se sinnnius Ponlifex diClicilioren] reddil, lorsan solebal , salisfaciat et subvcniat in eo in quo
(juia plus est lioniincui veneno inliccre quàni gJadio lenelur. Insuper addilur (juod netiuc illà ratione pro-

occidorc; tcxt. in 1. 1, c. de Vencf. Circa qnod ail sit, quominùs fcudo iiicredilario, scu jnrepalroiialùs ,

Ilosiien., in Summâ dcHomicid., § Quis dicaïur ho- si quod ab ecclesiâ in quâ dictus prcsbytcr occisus

niicida, vers. Item qui hommes, quùd venenum einens, forsan intitulalus erat, oblinet, ipse cjusque ha:;rcdcs

pra'parans , conliciens , habens , dans , vondcns , vel illo perpetuo sinl privali.
quantum in se est niinislrans , vel alleri propinans Et nec per dalariani in ulroquc foro, nequc por
honucida est, et uti talis punitur, ut per Burgos., de sacram pœuitentiariam in foro conscienlia;, dantur

Irrogul., par. 6, lit. de Vcneficiis, num. 1 et 4, diccn- hujusmodi dispensalioncs , nisi in specie exprimatur

tein, n. G, quôd vcncnalio est crinien qualificaluni, et undc sit irregularitas coniracla , ul aliàs dixi ;
quare
longé dcleriiis boniicidio, ciini sit crinien occultuni hodiè non admiltcrelur illa clansula in snpplica'ione,

lit dixit eliani Bald. in 1. Cùm [i-atrcm,c. de Ilis quib. quam dicitMandos.,loco cit. ,\cvi,.Tcmpore Pauli ] U
ut indigni. Et proplerea licct cadcni sit irregularitas, dùm ail quùd ipse tempore ejusdcm Pontificis pro fa-
sicut in Iioniicidis voluntariis , atlanien in his casibus miliî.ri cujusdam cardinalis excogilavil clausulain

Papa diiïiciliùs dispensai, propler alrocilatem et pro- banc, videlicet: Ipsumquc specialibus favorlbus et gra-

dilionem, ut sciunt curiales. tiis prosequendo, eumdcm oralorem ab linjusmodi liomi-

Quoniani verô ut pluriniùni inijus niodi dolicta sunt cidii rcalu, ac omnibus et singulis cxcessibus, delictis, et

occulta, propterca sicut in aliis casibus, et delictis oc- criminibus qualitercumque cl quomodocumque nsque in

cultis, pro illoruni dispensatione recurrilur ad oflicium prœsentem diem, eliam forsan dicta Iwmicidio majoribus

s^cvx pœnitcnliarinc, ubi dis] ensatio super hoc non im- cl (jravioribus, cujnscumquc qualilatis sinl, eliam itera-

petralur nisi maximà cum difficultate, et propler gra- tis et rciteralis vicibus, eliam occasione mililiœ, vel ulià

vissimas causas ; nec ibi prscvalent favores, ani pcrso- quàciunque , eliam inexcoqilabxli causa per cum pa-
nnnmi conicniplaliones , cl idem servatur quoad dis- traiis, etc.; licct enim mibi sul'ficial crederc eidem
pcnsalionem super irregularilate ex aborlu fœlùs ani- Mandos. , unum lamen scio, quùd neque anlc, nequc
mati, pro jam promoto ad sacros ordines ;
qune cliam posl lempns supra dicti Pauli 111, rcperitur gralia ïnxic

faciliùs, ut diclum est suprà , dispensai cum jam pro- parliculari pcrsonic concessa., cùm lolum opposiUun
inoto, dummodô adsil gravis causa; nam si prcsbytcr fatcanlur etiam antiqui curiales fuisse servatum ; nisi

qui laie delictum aborlùs palravit , non potcrit absti- forsan dicemus fuisse alicui sive Sedis Aposlolicai le-
nore ab cxeculione ordinum sine scandale, lune coni- galo, sive Munlio banc facultnlem ila dispsnsandi con-
niillitur discrelo viro confessori, etc., quia si ila est, cessam ; cùm apud omnes eliam Bomana; Curiit novi-

ipsum oratoreu), audilà priùs ipsius sacramcnlali con- lios salis notum sit irregularitalis provenientiam esse

fessione , absolvat, injunctà ei gravi et perpétua pœ- omninô in specie cxprimendam ;

quod servari vi-

nilentià salulari , ipsoque ab cxeculione suorum ordi- demus, lani in datari.à pro ulroquc foro, quàm in

num suspenso. Et quandoquc diipcnsalur, ut possit sacra pœnilenliarià in foro lanlùm conscientia;, sicut

suos ordines cxercerc, et in allaris minislerio mini- aliàs diximus.

sirare , si ob scandahnn non valet à pra;missis absii- Qiioniam verô dispensalioncs super irregularilate
«ere; ac proplerea additur clansula : El dummodb ipse I
ex occullo impedimento provcnienle pcti eliam con-
orator ab executione ordinum abstinere non valeiU sine sueverunl per diclum officium sacr;e pœnitenliaiTc,
scandale, cum eo dispcnset, etc. siculjam diximus, proplerea liic pro novis cni'ialibus
llœc lamcn causa scandali vilandi non scmper ctn- opporlunè addilur quôd lexl.,in cap. Is qui de sent, ex-

suevit admilli in bis et similibus casibus; nam, si ex- com., in 6, pranipuam banc capit intcrprelalionem ;

plicabilur quùd aliàs orircntur scandala , respondebi- nam licct in c. ad Audicntiam, 1 de Homic. habeatur,
tiu" : Si timet scandala, discedat. ccnsendum esse irregularcm eum qui de irregularilate

Solet eliam in supra dictis casibus dispensari super dubius est, sitctiam in c. Significàsli, eod. lit., clalild,

rclcnlione beneliciorum quic forsan oraior oblinet, habcUir quôd in dubiis sit tutior pars cligenda ;
qua-
eliamsi fuerint bénéficia curata , licel rarô, ul ipsa propter videtur quôd irregularitas ipsa non niodô con-
praxis docet. iraliitur ubi est cxprcssa , vcrùm eliam ubi de eâ

Pro presbylcro aulcm qui alinm prosbylcrum in- dubilalur. Ilanc lamen conlrarietalcm ita concor-
Icrlecil, ex gravissimis eliam causis dari consuevcruut dant DD. , ncmpe, ubi dicitur illam non contrabi nisi

absoluiio et dispensalio super irregul. inde contracta, in casibus à jure cxpressis, id intclligi deberc in foro
injunctà ci pro modo culpcc gravissimà et perpétua judiciali et exlcriori , nimirùm quôd judex , seu alius
pœnilcntiâ salulari ,
per quam corpus acritcr alfliga- non débet in loro judiciali a'iquem in dubio irregula-
 ,,

389 LIB. V. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX lIOMiaDIO. 290

rem judicarc ,
proliibcmlo ci ordinum susccplionem ordinis rcgularia insiitula clifrainr, vel assumalur, gc-
I

aiit admiiiislralioncni ; suprad. vcrô jura iii c ad Am- rere cl excrccre , vocemquc aclivam cl passivam na-
dicnûam, cl in c. S'ujnificùw, dicinit Droccdcio in foro bcre licilè valeat, misericordilcr disponsel.
couse, quia lune in duhio ucl)cl talis se iircgnlarciu Polilur aliquando dispensalio hocc pro liomicidà
I

rcpulare, cl à suscoplionc ordinum vol aduiinislralionc I

qui uti conversus , seu laicus , ob causam pnediciam
absliucrc; clcnini bonarum nienliun» est timere cul- ,
cupit ingredi rciigioncm, et lune dariiur lillene supra
l>ain ubi culpa niiniuio rcpcrilur; c. lin., disl. 5, et dicli tenoris; sed lamcn simpliriicr dispciisalin- ni
c. ^2, do Obscrv. jojuu. ; uiido liu'C indc cnianal concbi- valcal ipsam rciigioncm , uti conversus , seu hiicns ,

sio, quôd in loro conlcnlioso, rpioad pœiias jiiris, in ingredi , et in cà professioncm ab eisdcm conversis
dnbio non jiulicaliir iriryularilas ; sccùs vcrù in foro eniilli solitam cmillere ; ibique, quoad vixeril, rema-
conscicntia;; Abb., in d. c. ad Aiidientiam ; nam in foro ;
nere et pcrscverare possit.
consciuntiic praisuniiliu' dolictuni , ul pcr Dec. , in c. I Ubi vcrô f onlingil ul monaclius monacbuni ad ri-
Prirsciitia, noiab. 12, in lin., de Frobal.; .Majol., de xam, vel provocalus, iiilcriiciai, pcr eanidcni sacram
Irrcg., lib. 1, cap. 2, rcg. 7, n. 5, in lin. ; cl super pœnilenliariam, ctiam in ulroque foro, pracscrtini si à
bue videndns csl Sayr., de Censur., lib. 0, c. â, n. 15 supcrioiibus suis desupcr punilus fucrit, pœnaoque
cl IG. Sicquc ex prunnissis praxis inolevit ul eliani, !
sibiinjunclas adimpleveriî di^pciisatur ad suos ordincs
ubi oralor dubius csl de irregnlarilale super casu oe- exercendos , cl rcligionis ollicia et dignilales consc-
I

cullo, liabial n'cin'suiu ad dieluni oflieiuni saerœ : quenda, pr.eserlim si de co à diclis superioribus bo-
pœnilenliari;^e ;
quia nunquiun aul rarô id concedil ;
num feralur leslimoniuui.
dalaria pro ulroque foro , ibi euiui si pelalur talis Quo vcrô ad cum qui antc ingressum rcligionis, sed
dispensalio in casu dubio, cl ad caulelani, senipcr dùm esset m scculo , ali(iucm inierfeeit, ac posiea
ferè rcjicilur supplicalio, ul pi'aclieis curialibus no- ipsam rcligionem ingiessus, in câ professioncm cinisil,
lum est. modo Tcrô cupiat ab ipso boniiciJio absolvi et secum
Pro iis vcro bomicidis, seu facinorosis, qui cupiunt dispensari , comniilli consucvit confessori magistro in
iiigredi rcligioncni, cùnicis obstel conslilulio Sixli V, ibeologià, etc., qualcnùs, si est ila, bonumquc tcslimo-

qu.e incipil : Ckin de omnibus, etc., nt in § Onincsau- inum de oratore ab iiliiK superioribus oneralis super ,

tcm, ibi omnes uulcm, et ijuosciunijuc criminosos vcl su- iioc eorum consclenliis, alTcrri repcrcril, cumdcm, au-

speclos, clc, ad relicjioncni perpclub inliiibiles declarantus, dilà iilius sacramcnlali confcssione, absolvat in foro
cum clausulà irrilanli, diclà consliUilionc non ob- conscientisc tanlùm, secumque dispenset ad omnes or-
slanlc, daUir pcr d. oflicium sacrai pœnitenliaria! j
dines ; ila tamen ut ilie non celebret in locis ubi pu-

dispensalio, cijm orator ad peccalorum suorum pœni- blicum sil homicidiumabco commissum; necnon dis-
lentiani peragendam polil iicenliam ingrediendi ipsani pensalur ad officia el dignilales dicuc rcligionis.
rcbgioneni , neciion dispeusari ad ordincs et ad iilius Qiiôd si forlé religiosus , dimisso babilu regulari
j

oflicia et dignilales ; unde dirigunlur litlcrœ religioso j

aposlalavit, et insuper bomicidium patravil, tribuiliir

viro cuicumque superiori cujusvis rcligionis à Sode facullas confessario ut oratorem ,

poslquàm babitum
I

Aposlolieà approbaia;, qualcnùs oralorem, poslqiiàin j

ipsum reassumpserit, el ad clauslrum, ibi subobcdien-
cum fisco concordavcrit, cl lucredibus occisi, si non- tià regulari permansurus , redicrit , audilà iliiiis con-
dùm satisfecit, salisfeccril, à quibusvis scnlcnliis, cen- j
fessionc, illum ab aposlasià et homicidio absolvat:
suris , et pœnis ccclesiaslicis, quas proplcr prœmissa I
injunclâ ci gravi pœnileniià salulari, quœ duret quani-
incurrit, lioniicidii reaUi, et excessibus bujusmodi in 1
diù ipse vixeril; et, dununodô pr;emissa occulla siiit,

ulroque foro (ad clfeclum ingrediendi religionom dun- sccum, ul in suis ordinibus , eliam in allaris minisle-

taxat) absolvat, injunclâ ci pœnileniià sahilari, etc.; rio, quamdiù in religionc manserit, jussus duntaxar,

ac cum codem ul, d. conslitulione Sixli Papa; V con- el non aliàs, minislrarc valcal, dispei;sil in foro cou -

non obslanle, rciigioncm à Sede

tra facinorosos édita scienliai laulùm.
Aposlolieà approbatam ( non tamcn ordiins sancli
CAPUT II.
Spiritùs, seu S. Anionii, vcl aliquanialiam inililarem),
ubi bencvolos invcncrit receplores , ingredi , et in câ Praxis dispensationis super defeclu Icnilalis pcrfeclœ.

l)rofcssionem emitiere, ac, posl emissam professioncm, Quia vcrô plures sunt bomicidii spccics ,
pluribiis-

sulTraganlibus sibi dignis pœnilenliaî fruclibus et mc- que modis illa commillunlur, sicul summishe aiinil ,

rilis, alioquc ci canonico non obslanle , super irregu- nimirîim , solà volunlalc insliganlc , casu cvenionli"
larilatè pcr cum ex prx'Uiissis quoniodolibcl conlra- uccessilate cogenlc, et juslitià mediante; de hoc ul-
clà; quùdque illà cl aliis pncmissis non obstanlibus ,
timo , illiusque dispensationis praxi liîc agendum oc-
clcricali ciiaraclcre, si co nondùni insiguilus exislit, currit,cùm exercilium crudolium acluum cum san-
insiguiri, ac ad omnes, eliam sacros, el presbyleralùs guinis cffusionc, adbuc impedimcnlum irrcgularilalis
ordincs, si ad idaliàs idoneus reperialur, promoveri, el inducat, impcdiaUpie promovendos ,
jannpic promo-
poslquàm promolus fucrit , in illis eliam in allaris tos rejiciat, ul docel lext., in cap. Sentcnlium siuujhinis,
niinisterio (non tamen in loco perpeirali delicli) mi- ne cler. vcl mon., et in c. 1, disl. 51 ;
proplcrea sc-
nislrare ; cl quaîcumque diclce rcligionis oflicia cl quilur modo vidcrc praxim impetrandi dispensationes
digiiitaies, si ad illa aliàs canonico el juxla cjusdem super irrcgnlarilale provenienle ex defeclu icnilalis
 ,

291 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 292

in c.iusâ sanguinis fuerunt priclorcs , scu poteslatcs, relinrre Uberè et licite valeat , atspensare dignemmi de

vcl jiitliccs, assessores, ailvocali, procuralorcs, iiola- gratià spcciali. I\'on obstaniibus prœmissis ac conslilu-

rii, olficiales, testes, aul scriplores , vel legciiles, scu lionibus cl ordinalionibus xipostolicis, cœterisque conlra-

leclores sententiie sanguinis, aul aliàs criniinalibus se riis quibuscumqne cum clausulis opporiunis.
iniîiiiscucrunt ; in illisqiic lulcnuil senlcnlias ex qui- Et cum absolulione à censuris ad elfectttm, etc. Et
biis secuia fuerunl iillinia supplicia , vel mnlilalioncs addilur : Et conunitluliir ordinario, el dummodo oralor
niemlirorum ; isli enini oniciiinliu" iniiabiles et il regu- rcperiulur idoneus, vilœque ac morum probitas, aliuquc
lares.ct egcnt dispensalione [ad ordines et bénéficia ; mérita sibi suffragenlur ; nec aliud cunonicuni obslet
c. CUrici, etd. c. Senlenliatn, ubi Abb., nnm. 1 et 11, impcdimcnluin. Et quod de cœtero à siniilibns absti-

et iiji Innoc., eod. tit., Léo in Tiiesau. for. eccl., neat.

par. 2. c. 8, num. 51 ; et qnolidiè vidcniiis infiniLas
Ilacc autem dispensatio salis frequeniem cursum
dispcnsationcs et rehabililaliones dcsnper in Romanà
babcl in llomanâ Curiâ, cùm dclur super irregulari-
Ciirià peli , eliani pro illis qui aliquo quovis modo se
lale provcniente exiiomicidio juslo,el ex morle alleri
pr;eM)issis ingesserunt; licèt poslmodùm mors scciita
illalà, vel mulilalione abs([ue culpà, el sine peccalo
11011 fiierit , neque sanguinis efl'iisio ,
quia nibilomim'is
illa vero irregularilas, qu:e provenil ex homicidio in-
reuKinenl irrcgulares, cùm per ipsos non stctorit quo-
juslo, difliciliùs admillildispensalionem, juxta eaquaî
minùs oinneni operani pr;icstilerint ut mors , aul san-
nbt. Navarr. in.Man., cap. 27, num. 218, el lolaCuria
guinis efi'usio sequerelur, ut ait Mandes., in Praxi, arl.
teslalur, ac nos supra diximus.
Absol. et reliabil., vers. An aulein (idvocatus, diccns

quôd non Quare ex liàc praxi liabclur oralorom qui se exer-

ibi quod proptcr pnïîuiissa , scilicel fueril

effusio sanguinis secuia, polerit ordinarius

cuil in criminalibus, imn modo seculà morte, verùm
mors, aul
quod lamcn salis déviai à praxi ejusdem eli;im illa non seculà, egere aposlolicà dispensalione,
dis;icnsarc;
Cmix" , cùm ex consuetudlne pro bujusmodi dispensa- licct conlrarium probare conlendat dominus meus
summum Ponlilicem quamvis JoannesBaptisla Ciarlinius Carpcnsis in suis Conlrov.
lione rccurralur ad (

nonnulli Icneanl hoc modo nullam conlrabi irrcgula- l'orens., tomo. 2, c. 103, per lot. ;
pâli enim non po-

ritatein) ; et quocumque modo contracta lueril ista tcst me dixisse non solùm eos qui se ingesseranl in

irregularilas pro pelendà super eà dispensalione, criminalia, seculà morle, quod nemo negal, sed eos
,

concipi consuevil supplicalio modo scqucnli , et cliam qui in lis versati sunt, non seculà morle, esse

aliàs juxla facli qualilatem , mulatis mutandis, vi- irrcgulares, et quolidiè pelere in Rom. Ciiriâ dispcn-

delicet :
sationcs; quia cliam non seculà morle incurrilur ir-

Bealissime Pater, exponitur liumilUer S. V. ^ro parle regularilas, cùm per eos non stelcril, quô minus ad

devoli illius oralorh Francisa Boerii, laid diœcesis JS.; eani opcram pncslilcrinl ;idquod milii ilaccrlum est,

quod ipsc devoliouis fcrvore accensus plurbnhm cupit ut cliam formulam apposuerim supplicalionis, qua^ de
, ,
||

clericali nùlitiw (idscribi , ac ad onincs, cliam sacros, cl more solet ab oratore usurpari pro pelendà liujus-
presbyleraiùs ord'uics pronioveri , et pronwlns in illis modi dispensalione quamvis nonnulli Icneanl non
:

Allissinio, quoad vixeril, j'ainulari. Sed quia aliûs in ci- seculà morlç nullam incurri irregulaiilalem. Ipse

vilale el diœcesi N., ac alibi, diversis leniporibus, judi- verô D. Ciarlinius Carpcnsis, loc. cit., n.4, sic prose-

cis, assessoris cl coinniissurii ojftcio funqcndo, senlenlias quitur.

capitales ad uliiniuni supplicium condcninulorius ac alias -li

Non obslanl allegala per Corradum ind. Praxi, I. 5,

corporis ufjliclicas conlra rcus cl facinorosos liomincs . c. 2, n. 5, (plia ipse in principio dixit clTeduni rciiuiri
prolulit : illasque ,
jusliiià niedianle , execnlioni deman- \
ad incurrendam irregularilatem, et proplereu non csl
dari feàt ; nccnon aliàs diversimodè criminalibus sese ',
audieiidus, dùm poslea sibi conlradicil. Nec est ci

immisciiil, irregularilatem ronlraliendo, desideriuni suuni \

crcdendum, dùn» teslalur de consueludine pelcndi
liàc in parle adimplere non potcst, absquc Sedis Aposlo- i dispeiisalionem aposlolicam quia scio mullos fuisse

licœ dispensalione. Supplical igilur huniililer E. S. Y.

'

ordinales sine dispensalione, quia elfeclus scnleiili;r

diclus oralur, (luateniis de opporlunœ dispensalionis qra. \

sanguinis non fueral scculus. El licèt forlè aliqui

lia, ac aliàs sibi in prœinissis oppurlunè providendo, cuni ! pelant lalem dispeiisalionem iiiRomanâ Curià, id non
eodem oratore, quod prwniissisnon obstaniibus, clericali
j
(il exnecessilate, sed ad caulclam, ad evitandas opi-
charilale insigniri, ac ad onines, cliam sacros et presbij-
|
niones et tollcndos scrupulos eorum qui nescium
teratùs ordines pronioveri , et proinotus in illis cliam in !
acquiescerc, et non dencgalur , ul milii super lioc

allaris minislerio ininislrare, necnon qucvcumque el qua- facto consulenti responsum fuii. UnJe Corradus non
intciinique, cum citrà ci sine cura bénéficia ecclesiaslica, polest dicere id esse de stylo ;
quia in forma brcvis
ctianisi canonicalus, el prubendœ, seu diqnitales, eliain hujr.smodi dispensalionis, cujus verba ipsc rcforl, le-
majores, el principales in calltedratibus , aut collcyiatis gilur narralum, quod scnlentiam sanguinis oralor ille

Ecclesiis, seu parocliiales Ecclcsiœ, vel earuin perpeluœ txpculioui demaiidaveral. Unde coUigilnr,quùd cliam
vicariœ fucrinl , si sibi aliàs canonicè conferantur , aut Hoii);e in conccdcndis bujusmodi dispensalionibus
ipse ctiqulur, prœsenleliir, vel aliàs assumalur ad illa, el ro,:si(loralur an effeclus sil secutus.
iiisliluulur in eisdeni, i-ecipere, et dummodb siinul plura Cui ul salisLcciam, faleor me dixisse, ad contraUen-
non sint, quàm qnœ à concilio Tridentino permillunlur, daiu irregularilatem, efleclum requiri : cùm verô ipse
 1

203 li ï^"î- ^ DE DISrENS SUPER IRIUMUE. EX IIOMICIDIO. 29

qui posl baiHisnnini Sddalilalcs id inslilulum babeiiles, prccserlim in llrbc,

pcrfeclce, quoe conlraliiliir ab illis

mccum pu- ubi similis orccla est in Ecclcsià sancli Joannis Bap-
inforl me non esse audieiuiiim, quia ipsc
me pugnantia tislyc nationis Florenlin;v, et in nonnullis aliis civila-
-110, ncmo, eliam lyiiccusdcprchcndci,
tibus cl locis, quoniam damnaluin hortando ad benô
liKIui ;
quandoquidcm lam ordinale scmpcr conscnla-
demonsliativc ad lu-axim descon- moriendum, contingit, ut in liuecxliortalionis, horla-
iiea conlcxcns, lani
circaeos qui ciinii- lor ipse eumdom morilurum ad nomen Jesuler invo-
do, ut nuUus ambigcndi locus sil,

candum cxcilcl, quo vcluli signo dalo, caniifex allli-

ualia cxercucrunt.
clum impellendo, laquco prscfocat; quod sine irregu-
SubjicicnlivcrùD.CiailinioCarpcnsi,nonhabondam
laritalis nolà lieri nequit ; opportune provisum est ut
dispcnsaliononi cliani
niiiiifidem, dicenli hujusmodi
hujusmodi sodales, qui intcr alialaudabilia open.qucc
hoc secundo casu esse polcndam, c6 quùd
nuillos
in morlem
sodalilas sive conlralernilas ipsa excrcel, ad
non sine nullà dispen-
viderit ordinales, morle seculà,
damnalos horlari, consolari , et ad benè et patienter
sa lione , el quod in formuli supplicalionis expresse
morlem obeundam pro viribus auxiliari consticvc-
aflirmclur, oralorcm nominalum, senlcnliamsanguinis
runt, ad evitaiidum omnem conscientiae scrupulum,
excculioni demandasse; ex quo CdlligiUir, eiiani Ro- hâc pià
qui in ris pro tempore oriri posset, si forte in
mx in concedendis hujusmodi dispcnsalionibus,
con-
occupalioiie, et charitatis ollicio cxcrccndo ,
aliquid
sili;iri an elTeclus sil seculus ;
respondeo, licèt verum
quod de alicujus irrcgularilatis in-
conligerit, propter
in insà formula Icgatur, me tamen nunquàm, neque ibi
cursu dubilandum cssct, à summoPonlilice pelèrent,
neque alilii dixisse illam rcsUingendam ad illos lan-
quatonùs ipsos et eorum quemlibet ab omni irrcgu-
tùm oraiores qui seculà morle indigenl dispcnsatio-
larilatis, propter procmissa usque liiûc quomodolibct
ne, cùm possil mulalis mulandis eadcm formula cliam
conlractir, incursu, nccnon censuris et poDJiis eccle-
iisdcservire, qui in criminalibus se cxercucrunt, morte
siaslicis exinde provenienlibus absolveretet dispeu-
non seculà ; ul in operis prxfalionc dixi, el loc. cit.
saret ; necnon cum eis, ut in casibus pr;¥diclis tan-
sub num. 4, declaravi subdens, quocumque modo bscc aut
lùiii, nuliampropterea ccnsuram ecclesiasticam ,

irregularitasconlrahatur, porrigi Papcc supplicalioncm

!
irrcgularilatis notam iiicurraiit, neque incurrisse dici
sub eàdem formula, paucis mulalis; ergo milii non
j 1
valeant, aposlolicà auctoritate dispensaret. Non ob-
conlradico, ergo credcndum mihi vera dicenli, ergo
stantibus conslilulionibus el ordinalionibus aposloli-
ipsiCarpensicarperemcnon licet; quia me cùm carpit,
j

'

eis c^lerisqueconlrariisquibuscumque. Et ubi intérim

carpere videlur slylum datariae, et cancellariaj Apo-
accidit, ut i psi confra ires , ante hujusmodi dispensa-
stolicae, quibus innitilur hoec mea praxis quanquàm I

lionem, pnxinissa egerint, addilur decrelum ,

quod
nisi sil nimiùm carpendi oupidus, erubescere deberel, I

: ipsi pœnilcnliam à conlessario ab ordinario appro-

lam audcnlerdoclrime adversari, cuiel lotus orbisnou
bato, per cos cligendo, illis propter prccmissa injun-
dodignalur consenlire, et ego nondiàm alium passus
gcndam adimplere omninô teneantur.
sum adversarium, nisi D. Ciarlinium Carpenscm, vi-
rum alioqui speclabilem, sacerdotem et vicarium ge- Ciïterùm, ubi clcricus, sive presby ter, aut in aliquo

neralem Ecclesiai Regien. ex sacris ordinibus consliluUis, consilium dédit ad

accelerandam morlem ullimosupplicio afficiendi, plu-
Noverit D. Ciarlinius Carpcnsis doclrinam quam
ries peti vidimus absolulionem et dispensationem ab
carpit me Romixi addidicisse (hoc est, in eâ urbe, ubi
oflicio sacrae pœnitenliaria», per quam comniiltunlur
sacri canones conduntur , inlcrprelanlur aiqiie usur-
confessaiio per oralorcm cligendo, ul auJilà illius
pantur) à viris ibi summsc auctorilalis ipsà quolidianà
sacramentali confessione, eum absolval, iiijuiiclà pœni-
praxi con)probalam ; etquolies res lulit, in ipsà data-
tenliâ saluiari. Ipsoque ab executione suorum ordi-
rià cl cancellarià Aposlolicà à me ipso usurpalam, el
num suspenso. Et dunnnodù occullum sil Ipsum dé-
à nullo unquàm, sive primario, el iis officiis pra^posi-
disse diclum consilium, cum eodem, |;œnilenlià, vel
lo, scu privato doclore , rejeclam. Hinc faclum est,
illius parte pcraclà , et suffraganlibus, etc. , super ir-
ut cùm videret mihi aliquid profecisse, lypis mandaro
regularilateiiide contraclà dispensct, ul valcal in suis
slaluerim lias lucubraliunculas ad Omnipolcnlis Dci
ordinibus ministrare, et quocumque bénéficia cccle-
gloriam, el proximi noslri ulilitalem. Scd quid niirum
me siaslica , cum cura et sine cura rccipere et rcli-
si carpit Ciarlinius Carpensis, si ipsos carpit Ro-
mauos ncre.
curiales, peritissimos et consummalissimos in
theoricâ et praxi , ut homines cupidiores , et nimis CAPUT 111.

lucro inhianlcs, non alionomine, nisi quiaabeo dehâc

Praxis dispciisnlionis cion e.rercculilms mtcm
re consulli, ex meo sensu rcspoiulcrunl? Verùm nunc
imcliciiia'.
de bis hactcnùs. Quùd si D. Ciarlinius Carpensis pau-
cis bis non acquievcrit, suo tempore, cùm plus dabi- viderequomodô
Ex anlediclis salis congrue scqniliir
tur otii, fusiùsac dilucidiùs respondebilur,ul aliquan-
se habeat Roman;xî Curi:c praxis circa cos qui artem
do carpere desiiialinnnereiilcm. poslmodùm
niedicinai, scu cliirurgi;e excrcucruni;
Proiis aulem qui sive clcrici, sivc prcsbyteri fue- vero supplicant secum dispensariad ordines et béné-
rinl, opéra charitatis exercent in cosquiad mortem, ficia. Conlraliilur enim percosdcm irregtdaritas, quan-
inedianle jusiilià, condemnantur, ut faciunt nonnullai doquidcm saepè inde morlis pcriculum inducilur.
 ,
,

295 PRAXIS DlSPENSAflONLM APOSTOLICARUM. 296

liorgas., do Iircg., pari. G, lit. dePhys.clCIiinirg. ;

ac ad ordines cf bénéficia ob irrcgularilatcm indo
J

non suiil lacilè proiuovcndi, si incdicaiidiusum forban conlraolam, ila quo que datur indulluni , ul
ol) ixl i

oxercucrinl, ex (juo l'orsan pcr iinperiliam aut ncgli- po.sbint supradiclas arlcs exercere ;
quod quidcni con-
gcnliam, cliani luoili praîdiolse causain dcdorunt juxla cedi consuevil ut pluriniiun paupcribus clericis, vel

tcxt. iii 1. linpaitia, iï. de Reg. jur. cl 1. Idcin juiis, aliàs, prout summo Ponlilici visum fuerit; ac proinde

iï. ad 1. AqHil. cl ut i)Uinmùin ad aduslioncin elcaiik;- concipitur supplicalio co modo quo sequilur, vidc-

j lia, absoissioiieni inenibrorimi dcvencniiit, ul in licel :

vel

Tua, de lioniicid. cl sicul ipsis clericis non lied ope- Bcatissime Pater, cinn devotun S. V. orulur Cyntliius
c. ,

raii, seu arleni uiedicinoeexerccre, lia neqncin sclio- Mis'njnanns clcricus Neapolitanœ diœcesis art. et med.
lis physicam andire, cap. Non vuignopere ne cler. vel doct. qui nulluin bcneficinm Ecclcsiasticiim oblincl, et

mon., (piod profeclù loeum habeljil, sive in niajoribus, clericali cliaractere duntaxat insiynitus existit , ac per

sivo in minoribus ordinibus ii fuerinl conslilnli, quia plnres, annos medicina artibus, variis sludiis ac viijiUis

cisdcnî id non lieel, nisi gratis pro niiscrabilibus insudavit, i)i cisque muliiini profccit, ac forsan plurcs

pcrsonis, vel suis consanguineis, qualenùs non fuerinl expericnlias circa dlversarum pcrsonanim infirmilnlum

suf(ieioiilcrbcncfieiati,id.Dar.,Glos. àparl.G, nmn. o, curationes, casdcni personas incolumcs, et sanas, divi)io

conlranuni teneat Majol.,lib. 2,cap. 12, nuin. 7, auxiiio, rcddendo, liiictcniis fccil ; et si arlcs liujusmodi
licèl

ubi ait (piôdelorici, cliani prinu-e lonsunv, aileù arlcni desererel, nonnnllis pcrsonis, qiùbussnà scienliùelcxfc-

niedicinic et tliirurgi.c exercerc piobibciilur, quùd ricniià prodcsse potcst , uiaxiino cssel dclrimento : pro-
plerea artcni mcdicinœ Lujusniodi circa paupcrum
ncc pro miserabilibus personis, nce pro eonsanguincis el

exercerc penniUunlur quininiô, si ila exerecanl, de:

cgenlium, aiiarmnqnc pcrsonarum curalioncm, exerccri;

rigore juris, susccplum ordinem sacrum adminislrarc snniniopcrcdcsidcrat. Supplicatigilur humililerE. S. V.

proliibcntur, clianisi mors, vel mulilalio vacct onmi diclus orator, qnalenus in prœmissis opportune provi-

culpà, ex d. cap. Tua. Ualio anlemcur pra'diclis per- dendo, eunique specialibus [avoribvs, cl graliis prose-

sonis ccclesiaslicis, prxsertim sacerdotibus sit id jure quendo, sibi, ul donec aliquod beneficiumecclesias'.icum

probibitum, ea est, quia isti debcntesse mcdicianima- assecutus, seu sacris ordiiiibus initiatus fuerit , cl von
rum, non aulem corporum, c. Cian sil, art. de yElat. ultra, artcm mcdicinœ liujusmodi c'.rca pauperuni, et

et Qualit. ecjeilium, cdiarumque pcrsonarum curalioncm , exercerc

Idenique diccndum est de medico, qui publico vel el praclicart ac prœfalis , nccnon quibusvis aliis

privato stipendio conduf;tus, ofiiciiwi suum non cxe- personis infirmis ad ipsum rccurrcntibus , medici-

quitur, si queni ejus negligenlià vol ignorantià mori nas , remédia et antidata ,
prout carumdem pcr-

contingat ; nunc enim lit irregiilaris, eùni clarum sil sonarum s:nrttati , ex arlis mcdicince liujusmodi rc-

ilkun dici à medico occidi ;

quod quidem bomlcidiiun (jxdis ac prœceplis expedire vidcrit , cilru tamcn inci-

qiiodanimodô volunlarimndicilur : Iicnr:q.,!il). 1 ^, cap. sionem et adnstionem alicnjus membri projbcrc, accuram

12, § 7, et alii, quos citai Sayr., de Cens. lib., 7, cap. carumdem pcrsonarum assumere; necnon quoscumquc
^ec non niedicus, qui requisilus cli'.un à divile aclus, per mcdicos légitimé exercerî solitos, exercere li-
i, n. o.
qui pecuniam vel mcrcedeni ci non assignai, ncgligal béré et licite, àc absque aticujus irregularitatis incursu ;

cuni curare, poslquàni curare cœpit.aul cum doserai, iiaijuod intérim, clericali cliaractere, qnoaliîisrilè insigui-

il) culpâcst, si icgrotus nioriatur; cl ideù promoveri tus fuit, illiusque privilegiis uli et gandere possit el va-

non debel,quia licèl merces ipsi non solverelur, poleral leat, aposlolicâ auclorilate concedere et indidgere ; cum-

post convaîcscenliam vel cjus niorlem, suniptus et demrjue oratoreni à censuris et pœnis ccclesiaslicis pcr

stipendia pcterc elobtinerc ; idMajol., delrrcg.,lib.2, ipsum ob prœmissaincursis, etiam absolvere, sibique de-

cap. 12, num. A, et in simili casu vidi desuper peli super, quatcniis opns sil, dispensare dignemini de gralià

dispensalioncm pro quodam Joannc Lavez, ex cujus speciali ; non obslanlibus prœmissis, ac constilutionibus

negligenlià, ut in snpplicatiOnc asscrebalur, infirmus et ordinalionibus apostoticis , conlrariis quibuscumqite

obierat,pro quo i)luries fuit pr;cdicla dispensalio de- cum clausulis opportunis.

negata. îiarum eniin dispcnsalionum praxis, ubi nul- Fiat, ul pelilur. M.

lam oratoris culpam inlervenisse asseralur, lalis est, El cum absolutione à coisnris ad e/fectum, etc. Et de

ul conficicnda sit snpplicatio co modo quo côiifici ,

concessione, indullo, absolutione , dispensalione, aliisque

coiisucvit pro iis qui se criminalibus immiscuerunt, prœmissis , tit supra in forma gratiosà latissimé exten-

ul supra mulatà ralionc racti, cui addilur ; El commil- dcndis. El quod prœmissornm omnium et singulorum, cic.

lalur ordiiiario, et (jnoad dispensatiouem, dummodb ora- Et addilur : Et cilra incisionem cl adnstionem aiicujns

tor vioribus, sdcnlhï et œUile idoucus repcrialnr, nul- membri, et cum décréta, quod diclus orator pœnitentiam

huiique alhid ei canonicum obslel inipcdinienlum ,

salutarem ,
qitam confessarius per ctim cligendus , et

cl ub excrcitio artis prœdklœ de cœlcro ubslineat. Et propter prœmissa injunget, adimplere omnino tenealur

(piandoquc addilui', (juod pcr linjusinodi graticim super alioquin prœscns gralia in foro conscientiœ , sibi nuUa-

Iw.mddio, si quod pcr ipsum in excrcilio Inijumnodi teniis snffragetur.

arlls coniniissum fuerit , diiipcnsiiius non inleliujn- Fiat, M.

inr. Dalur aliquando cum liis limilalionibus , videlicet :

El sicul svqiradielis concedi consuevil dispensalio ^^ Qnamdiii sncros ordines non susceperit. El quùd cian
 297 l m. V. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX IIOMICIDIO. 298
primnm .n ccclesiasthis scii aliis rcdditibus habucnt, , cis possit impulari, ipsaniquc arlis scienliarn oppor-
nndc commode vivcrc possii ex luuc ab excrcitio diclœ , tune adhibuerini, et inlrinsccùs nullà mordcanlur
con-
artis medicmœ ommu'o abslinere debeat. Quo vcrô ad scienlià, poterunl légitimé promoveri, eliamsi sub eo-
diclam clausulam : Cilra hiclsiouem, etc., minqiiàm liîc rum cura muiti morlui fuerint, cap. Ad aures, do .Elal.
oinillitiir, illainquc video exlraclam ex d. c. Scnlen- cl Quai., bis vcrbis : Quhd ciim in arte plnjsicà erndiliis
tiam, lie cicr. vcl monarlii, ibi iS'cc ullum cliinirgiœ sis, pluribusjuxla ipsius arlis Iradilionem exinbnisti
:
cum
artem subdiaconns, diacomis vcl Sacerdos excrcere, quœ diligcntià medicinam, licèt pluries in conlrariuni succcs •

adiistioucm vcl incisioiwm indncit. scril, quibus pulabas adhibere medelnm, medicinh.
et

Vidi ali(HiaiuIo luijiisinodi iiKhiItum concedi ex eâ perceplis , morlis pericutum incurrerunl veritm
; quia ad
caiisà iiiiiiiriiiii illis paililjiis vel in eo loco sacrus ordines desidcras promoveri, super eo
, fiuia iii ,
nos conm-
non adossciil incdiei olirisliani, seu laiitumniodô nic- 1ère voluisli ; libi brcvilcr rcspondemus qubd , si super
(lici Juda;i, quia, pr;clcr alia jura, ex conslilulionc prœmissis conscientia tua le remordeat , ad majores or-
Gregorii XIII , nec Juda-i , iicc alii iiilîdeles possunt dines de nostro consilio non ascendas.

vocari ad cmandos clirisliaiios iiifiriiios, pœnà priva- Unde, si qu;evis Icvis culpa impcrilia! vel
ncgligen-
tionis sacrainciiloiuiu iiecnoii sopullune ecclcsiaslicai li:c illis impulari possit, ab ordinibus excludi debcnt,

ip^is clirislianis iniposilà ;

quocW quideni iioi) modo si mors vel mulilatio inde secuta fuerii, id. Majol. d.

iiileUigoiidiini esl do nicdicis et physicis, verùni etinm n, 2, circamed.

de cliirurgis, et quibusciiniquc aliis, qiiodcumqiie re- PrcCmissis igilur cessantibus, et sic, si nihil de con-
incdiiim a'grolis paranlibiis ;
quo casu adevilanduui lingontibus juxta médicinal praîcepta omiscrint
ha- ,

talc consorliuin , coiicedilur potiùs eliain prosbyleio bcnlque super hoc probabililer conscientiam screnam,
iudullum inedcndi cum decielo : Dnmmodb tamen licite possunt ad dictos ordines
promoveri, absque
gratis , et ubi pciiculum morlis uon imminel ; et cilra aliquâ dispensalione. Et cùm super hoc fuissct habiius
uduslionem et incisioncm ; et quumdiii alias medicus sermo coram D. datario Pauli V, dùm quidam cleri-
j

ortliodcxus commode liaberi non potcrit. Et quidein su- |

cus Niccin. fuisset à suo cpiscopo ad urbcm missus
pradicla veiba, dnmmodb gratis, (piibus aliquaudo ad- |
pro obtinendà desuper dispensalione , fuit couclusum
dilur, ctamore Dei, exlracta sunt ex dicte capilulo Tua ipsum illà non egere, pro quo fuit allegatum, d. cap.
nos, § Votumtts, ibi : Si tamen pietutis, et non cupidila- \
Ad aures, pcr quod ei non impulalur eventus morlali-
lis id egerit. latis ut, in 1. Illicilas, § Sicuti, fC. de Offic. pra-sid.
Idem iudullum largiùs pcr piwrccluran» brcvium j
Nec propterea circa banc praxim omilleiidum est
pluries coucedi vidinuis, ctiam pro siuiplici laico qui quàmplurinios similes dispensaliones ad cautclam im-
ipsam medicince ariem exercuil, iiregulariiatcm pro- pctrare, ne forte tempore procedente, eos vcxari, aut

pterea coutialiendo ; ac modo cupit ex fervore devo- molesiari conlingat à suis ordinariis, ac prnetcrea quia
tiouis clericali cliaractore iiisiguiri , ac ad omucs sa- bon» mentis est ibi culpam timere ubi culpa non est
cres oïdiuos promoveri ; ac iiroplerea cum oratore vulg. jur.

super irrcgularilaie luijusmodi, ila utillà non obslanle,

CAPUT IV.
si nulium aliud sibi obslet canonicuni impcdimenlum,
Praxis dispensationis patrocinandi in causis civilibus.
et duuiinodô ad id repcrialur idoncus, scrvalisque
aliis servaiiilis, clericali characlere bujusmodi insi- Quemadmodùm clericis in arle médicinal seu cbi-
gniri, et ad oniues, eliani sacros et presbyteralùs or- rurgia) pcritis, datur indultum medcndi,iia iis qui
diiies promoveri, et promotus minislrare possit, dispen- juris utriusque scienliâ pollenl, indulgetur, ut possiut
saiido. Nec non eidem oratori , ut posiquàm clericali eorum palrocinium iu causis eliam civilibus pra-slare,
cbarac'lerc luijusmodi insigiiilus fuerit, ac ordines cùm aliàs id personis ecclesiaslicis sil jm-c prohibi-
pncdiclos susceporit, doncc iu rcdditibus ccclcsiasticis tum unde dixit Innoc. in c. Dilccta, in fin.,
; de Ex-
babueril unde commode vivere possit, artem médi- cess. praîlat., quôd clerici non possunt officia civiiatis
cinal pnediclam (citra tamen membrorum incisioncm exercere; nam debent attcndere circa rempublicam
vcl adustionem ) exercere , et medicamonla , aliaque spirilualcm, arg. cap. Duo sunl, c. 12, q. I, dcbcnlque
dcsuiicr nccessaria prœberc liborè et licite valeat, versari circa vilam conlemplalivam , nec ha bore cu-
oliaui absquo alicujus iriegularilalis incursu ; dum- ram de rébus muiidanis, iiisi qualenùs nccessaria sunt
modo tamen nibil petat , sed à spontè danlibus tan- ad corporalem vilam, cap. Si quis objecerit^ 1, q. 1,
tiim, à pauperibus verô nihil recipiat, indulgcndo. r.eque exercere officium procuraloris vel advocali ;

Non obsianlibus aposlolicis , ac in universalibus pro- (|uod quidem iiitelligitur tam de conslitutis in sacris
viiicialibusque coiiciliis editis geueralibus vel spcciali- ordinibus quàm liabenlibus benetîcia ecclesiaslica,
hus conslitulionibus, et ordinationibtis cscterisque cap. 2, iVe cler. vel monachi, cap. Te quidem, § Ex his
conlrariisquibuscumque. Et hoc modo fuit supradi- omnibus, 11, q. 1.
ctum iudullum conccssum Joanni Jacobo Sclano Xoa- At ubi clericus sit pauper, qui bencficio ecclesia-
politau. diœccsis, sub dat. apud Sanciiun Pelrum sub stico aut palrimonio careat, unde se valeat
|
commode
anuulo Piscaloris, die d januarii IG5i, ponlificalùs suslenlare, licilum ei erit, eliani jure communi in-
Ijrbaiii Mil, anno uudccimo. sperlo, absque aliquâ dispensalione, advocali munus,
Al verô ubi uulla onniino imceiilia vcl nosliirenlia i
eliam in curià secularl , scclusà accusalionc in causis
TU. XIX 10
 299 PRAXIS DISPENSATIONU.M APOSTOLICARUM. 500
criminalibus, cxcrccre, Navarr. in traci. de Spol. cle- ? quoad vixcrit , ctiam posiquàm presbyler (actus fucrit,

ric. § ", n. 5, vers. Eùdeiuque raliouc. quorumcumquc, ad ipsum pro ju&titiœ complcmento con-
Ralio aulern ca polissinniin videtur, scilicet quôd si sequcndo, aut jurium suorumdefensione pro tempore re-

hoc pro panperibiis lacère polest, necnon luiserabili- currenlium, causas quascumque, etiam civiles, profanas,
bns pcrsonis, ad siiccurrciulmn eoruni neccssilalibus, ecclcsiasticas, nieras et mixtas, criminales quoque ad de-
cap. 1 de Poslul., taïUô iiiagis sil>i coiivcnieiis ac lici- fensani tai.icn duntaxat suscipere, ac in judicio et extra,

tiiiu erit ui propriis neccssilalibus consulat , cùni or- coram quibuscumque judicibus eliam laicis et secularibus,

dinata charitas incipial à se ipso, 1. Prœses, c. de ubicumque locorum, agere ,

prosequi, tueri, defendere ac

Serv. et Aqu. Sicut eliani nionacbus possel de licentià in illis palrocinari, postulare et advocare, ac salariuni sive

sui prîclali pro utililalc et susloiitatioiie niouaslcrii mercedem sui laboris petere et percipere ; et si conlinqat

pauperis, advocati officium exercere, prout faciebat ipsum in judicem scu aiicujus judicis ecclesiastici vel se-

abi)as Lapus, qui monachos suos alebat ex lucro cularis , in assessorem in similibus causis eligi , assumi
sua; advocalionis, ut pcr Iguat. de Salcedo relatuni à vel deputari, etiam ea quœ ad judicis et assessoris Imjus-

Gonzalez, gloss. 2, n. 3i, ubi plura in proposilo con- modi officium quomodblibet spectant et pertinent , et quœ
gerit. aliicausarum procuratores, judices, advocati et assessores

Ncque bis advocati munus interdicitur pro sanguine légitime facere et exequi consueveriint, in similibus causis

conjiinctis, imminente supradictà necessitate : Silv. itidcm facere et exequi libéré et licite possit et valeat,

in verbo AdvociUtis , n. 2, q. 2, n. 4, necnon pro per- etiam absque excommunicationis , inliabilitatis, irregula-

sonis ecclesiasticis ac aliis quie enumerantur in 1. 1, ritatis et infamiœ macula sive nota, aut privalionis bene-

§ Fin., de Postal.
ft".
ficiorum et officiorum, vel aiicujus alterius pœnœ in-

Et qnoticscumque rcpcritur clericosnon posse esse cursu , absque aliquo conscieniiœ scruputo ; perinde ac

procuralorcs vel similia exercilia exercere , semper si patroni, seu procuratoris ,

judicis vel assessoris liujus-
,

inleliigendum est gcncralilcr ; ad unum namque ne- modi officium minime exercuisset, seque super prœmissis

gotium, sive clcricorum, sive laicorum, procurare vel à quoqnam molcsturi aut inquiclari minime posse; sic-

adminislrare non prohibenlur, ut Iradil id. Innoc, in que per quoscumque judices ordinarios , vel delegatos,

ad ratioc. quâvis auctoritate fungentes, judicari, et definiri debere,

c. 1, in fin., de Obligat.
In Romanâ autem Curiâ, non ignoranius, ex suninii concedere, et indulgere dignemini de gnilià spcciali :

Pontilicis paticnlià , omnes clericos , eliam in sacris non obslantibus , etc., et ordinationibus apostolicis , illis

ordinibus constitutos , et qnantùmcumqiie beneficia- prœserlim, qu'ibus inliibetur, ne clerici secularibus ncgo-

omnes juns régulas, advocalionis publica tiis se immisceant , cœterisque contrariis auibuscumque
tos, contra

iiiunera indiscriminatim exercere , sicut etiani procu- cum clausulis opportunis.

ralionis ; ex quo Romanœ Curiie procuralorcs , cùm •

Fiat, ut petit ur. M.
sinl scientià, experientià ac prudciUià, optiniisque Et cum absolutione à censuris ad efl'ectum , etc. , cl

moribus ornati , verèque et snmmâ ralione asserere de concessione , indulto , aliisque prœmissis, ut supra in

possinuis cos non solùm non esse comparandos pro- forma graliosâ latissimè extendendis. Et qnbd pra'misso-
curatoribus exleris qninimô exteris advocatis in om- rum omnium , et singuloriim , etiam denomiiialionum,

nibus pr.Tponendos, ut ait Mandos., rcg. 4, q. 8, n. 7, qualitatum, nuncupationum, invocationum , aliorumque

circa med. , idcircô summus Ponlil'ex, ne tantorum necesmriorum major et verior specificalio et cxpressio

eximiorura virorum doctrina et experimentum ociari fieri possit in lilteris, per brève S. V. seu officium mino-

noscantur, ipsos ad niunia bujusmodi obeunda tolérât; ris gratiœ expediendis. (Et quandoque adjitur : Et in

licèt cuim supradiclis spccialis et cxpressa facultas causis civilibus ecclesiasticis tantitm.) Et donec orator in

non tribualur, nibilominùs Iktc toleranlia indu- ecclesiasticis vel aliis redditibus annuis tiabuerit tmde
ad id

cit dispensationem , c. Quia circa, ubi Glossa fin. , in commode vivere possit.

fin , de Consang. et Alfin. Fiat M.

Gùm autem irequens sit in ipsâ Curiâ usus conce- Quôd si orator aliquod tenue bencficium persona-

dendi extra eam pcrsonis probibitis, indulta patroci- lem residcntiam requirens obtinet addilur , : Et dum-

naiidi, vidcamus, quomodà illa inde émanent, cum 7nodb à debito servitio ac offcio dictai ecclesiœ nullateniis

suis limilationibus , ac proinde consuelani supplica- propterea avocetur, seu distraliatur.

lionis formulam hic subjiciamus, quœ talis esse potesl, Si autem hujusmodi indullum petitur pro onusto
\idelicet :
parcntibus, vel consanguineis pauperibus, ope et auxi-

Bcaiissiine Pater, cùm dévolus S. V. orator N. cte- lio oraioris indigentibus ,

prout peti srcpè vidimus,
annuos lune datur illud, duranlibus necessitatibus earumdem,
ricus ISeapolilan. ulriusque juris doctor redditus

)))-o congruâ suî suslentaHonc sufficientes jiixla sui gradûs vel donec eis aliter subveniri possit. Quôd si asseratur
cl condilionis exigentiam non liabeat ; proindeque, ut oratorem tenues redditus beneficiales babere , addi-

qiùdquid didicit , reipsà cxperiri valent in infrascriptis tur Et quateniis fruc-tus ad oratoris congruam susten-
:

cmisis palrociiiari et advocare sumnioperè desideral. tationem non snfficiant. Aliquando additur reslrictiva :

Immiliter E. S. V. orator prœfatus, Et in Curiis ciclesiasticis et in criminalibus defcndendo

SuppUcat igitiir \

eumque tanliim, pro pauperibus, qralis et amore Dci ; et donec

quatenîis in prœmissis opportune providendo , ,
et

specialibus favoribus et gratiis prosequendo , sibi , ni orator Imbnerit, ctc

 ,,,

301 LIB. V. DE DISPENS. SUPER IRRECIIL. EX IIOMFCIDIO. ZVrl

Quibns addc in praxi quôd, ciini ex juribus prrcmis- lof^es et slalnta condcrc , vcl compilare , aut principi
sis conslet supra diclas pcrsoiias sooularibus ncgnliis consulere, nt cerUsdeliclis irrogetpœnam nlliini sup-

so iininiscere non possc ; ncquo cliam lulô posso su- plicii, vel nnitilalioiiis, absque irrcgularilaiis incursu .

scipcre onus lulok«, licèt non inodô presbyleri, vcrùm Glos. in cap. Omnis, disl. 3; ubi, Arcbid. Ilost., in c.

cliam opiscopi possinl ilbid suscipere, eliain sine ali- Ex lilleris, de cxccss. prrcl. ; Abb., in cap. 1 de Frut.;
(iijus licoiilià ;
quia illà indigentes connnmeraiitnr quandoquidem cliam ipsi principes, leges condcntes ,

iiiler niiserabiles personas , c. Pervenit , 80 disl. , et p r qiins vindictam sanguinis comminantur, nnntpiàm
t<!l. dist. 87 cl 88, nec propterca à supra dieiis ob (innt irregulares , clianisi pcr judices ipsorum execu-
liiijusniodi oncris snsceptionem incurrilur aliqua Sîis- lioni mandenlur; id. Arcliid. , in cap. Olficiu, 23,
pensio ipso jure, ut pcr Navar. , cens. 1 ,
pcr tnt. ne qnxst. .^. Hinc videmus quôd etiam Papa , licèt pro-
eler. vel mon. priis nianibus aliquem occidens , legem cxeqncndo,
videatur indigné agcre ; ailamen procul dul)io potesi
Tamen, quia quandoque presbyleri, ol) lalis oncris
legem- condere sub pœnà mortis , aut mutilalionis ,
susceptionem et exercilium vercnliu- ab ordinario
, ,
lanquàm princcps supremfc polcstatis ; sic etiam cam-
seu ab alio moleslari propterca ab iis rccurriiur ad
,
deni polestalem aliis delegarc polest , cosque ab in-
summum Pontinccm, cui narratur pcr supplicalionem, cursu irrcgularilaiis servare immunes prout in dies
,

c\empli gralià ,
quùd cùm N. dcfunclus in suo ullimo
sues minisiros ad id delegat; de quo vide.Majol. , de
teslamento insliluisset biercdem N. suam fdiam, eiqne
IrreguL, lib. 2, cap. 10, sub num. 10, vers. Nam licèt
oraloicm in tnlorcm dcpulàsset, quia oflicium tutoris
Prt/ja : proindeque fréquenter videmus dcsuper, ut
iiujusniodi exercere possc dnbilal abs(iue sedis Apo-
infra , dispcnsari cum ipsis clericis. Cùm igitur casus
stoiica; indulto ,
propferca dictus orator diclaî N. suœ
se OiTert petend^K dispcnsaiionis ad procmissa, eo quo
neptis seu aliàs consanguineœ pudicili;c , et aliàs nie-
sequitur modo, in forma gratiosâ peti et concedi con-
liori quà poterit ralione, consulere cupiens, supplical
suevit, videlicet :

ni eidcm oralori quoad vixerit, doncc dicta N. œla-

,
A tergo : Dilccto filio nobili viro Hieronijmo de Car-
Icm kgilimam matrimonii coniralicndi , aut aUquam
denas , cler. Neap. Inlùs verô : i'rbamis Papa VIII :
approbatam religionem ingrediendi, altigerit, lutorio
Dilecle fili, salutem, etc. Ciim sicut nobis nupcr exponi fe-
et curatorio noniinibus omnia et singula qnœ ad bu-
cisti, quondamJoannes deCardenas, fralerlmtsgermanus,
jnsniodi officinu» pertinent, etc., facere, exequi et ad-
relictà dilectâ in Cliristo filià Fulvià ejns natâ , in tertio
implerc valcat , ipsamquc desnper ab ordinario loci
suœ œtalis anno constiîutâ , decesserit ; et propterca , ut
seu quopiam alio, quàvis auctoritatc fungente, directe
ejusdem Fulviœ hideninitati, quanCum fieri polest, consti-
vel indirecte , quovis quccsito colore , clc. , mole-
lalnr , tu iUius tutelam unà cum dilectis fiUabus Fulviâ
stari, clc, nullatenùs nnqnain possit ; acqiiicquid, etc.,
Coracciulâ et Marciâ Carrafâ, primo dictœ Fnlviœ ami,
iniinin, etc. Ac propterca niaïuhitur ordinario ipsius
et génitrice respective ,
gerere passe summopere deside-
oraloris quatcnijs ci, ut pr^cmissa oninia facere possit
ras , si noslra ad id tibi snffragetur licentin et facultas ;
et valcat, ciira tamen facultatem exeicendi racrcatu-
nos specialem tibi grat'mm , etc. , et à quibusvis , etc.,
lam, ac in lilibus eidcm N. jam forsan molis "vcl mo-
censentes , etc. ; supplicationibus nobis tuo nomine liu-
vendis pcr se ipsum coram jndicibus laicis coinpa-
militer porrectis, inclinati ; tibi , Jit dictœ Fvlviœ neptis
rendi , scd id pcr procuratorem facere debcat
tuœ hujusmodi tutelam , et ,
pro tempore , ctiram unà
auctorilate apostolicà concédât et indnlgcat, oninimo-
cum secundo dicta Fulvià et Martià prœdictis suscipere
damque licenliam et auctoritatem sibi desupcr impar-
et gerere , omniaque et singula quce ad tnlorcm et^ pro
tiatur, non obstanlibus constitutionibus cl ordinalio-
tempore , curatorem hujusmodi de jure , usu , consuetu-
iiibus apostolicis , cjcterisque conlrariis quibuscum-
dine , vel aliàs pertinent , facere et exercere ; ac tutelœ^
que, etc.
et, pro tempore, curœ liujusmodi ratione, et illarum occa-

Acccdit etiam eidem praxi ut ncdùm suinmus Pon- sione duntuxat , negotiis et causis criminalibus quisbus-

lifex ad pr^missa dispenset sive potiùs indulgeat,.aut cumque, quolies opus [uerit, le immiscere, ac in eis con-

licenliam concédât , vcrùm etiam fréquenter dispen- silium, mandata, et jussiones , tamverbo quàmin scri-

sarc consuevit ut clericus , cùm hnjusniodi tuteloc ptis dare, et debitœ executioni demandare facere, etiamsi
cxercitio prresertim pro personis sibi conjunclis, sanguinis effusio , membrorumque mutilalio , seu etiam
,

possit se criminalibus negotiis immiscerc , nt pcr for- mors inde sequatur , libéré et licite , ac absque ullo irrc-

inulam infra scriptam palet; maxime quod de jure gularilaiis , vel censurarum , autpœnarum ccclcsiastica"
clcrici babenles jurisdiclionem temporaiem ,
possunt rum incursu, possiset valeas ; dummodb tamen prœmisso-
absque incursu irrcgularilaiis judices et magislratus rum occasione in mercaturà aliisque clericis interdiclii
conslituerc qui inrpiirant delicta ut ca secundùm ncgollis uutlateniis te immisceas et à sentcntià in causa
,

leges puniantur , cap. fin. , Ne cler. vel. mon., in 6, sanguinis per te ipsum ferenaà omninb abslineas, aposto-
ibi : Nam licct clerkis causas sanginnis agitare non li- licà auctorilate ienore prœsentium licenliam conccdimus,
ceat , eus tamen , chm jurisdiclionem obtincnt tempora- et impartimur ; 7wn obstantibus apostolicis ac in univer-

iem , debent et possunt , melu irreçiularilatis cessante salibvs conciliis editis gencralibus , vcl specialibus con-
oliis delcfjare ; Sayr., de Cens., lib. G, cap. iS, num. slilulîonibus et ordinationibus aposloUcis , cœterisqne

16; sicul pari modo ipsis olcricis non est interdicium rontrariis n'tHni.sannnxc. Dut. Romw, apud S. Mariam
 ,

504
SOJ
PRAXIS DISPENSAT lONUM APOSTOLICARUM.
poulilicatùs nostri anno lum , aut oleum , ex redditibus sui bcnencii , ut per
Majorem die 23 maii 1G27,
Gullier. , de Gabcll. , q. 93, n. 2j ,
quinimù ad ven-
quinto.
M. A. Maialdus. dondum vinuni quod ex possessionc suâ, vel Ecclesiie,
colligil eiiani tcnere potest tabcrnani in domibus Eccle-
Sicque quocuniquc modo luijusmodi indullum cou- ,

per ipsam si;t, dunmiodô non per se ipsum, scd per alium vendai;
cedalur, sivc per praîfecluram brcviiuii, sivo
Franc. in cap. un. do Vit. cl Ilonesl. cler., in 6, ubi
datariam apostolicam , scniper rcsiringilur ad duo : ,

excrceal Domin. défendisse ununi cloricum qui vcndcbal

ail ita
nimirîim , ne praMiiissorum occasione oralor
vinum per alium Gcnuens. in Prax., cap. G7, nu-
j

'
niercaiuram , quôdcpic absl'mcat à ferendà senlcnlià ; ,

mcr. 7; ubi ex eàdcm ralione censé l luijusmodi vinum

per seipsum in causa sanguinis ; quai quidcra non
pusse vendere, eliam, ut vulgô dicitur, ad niunitum.
;

aliàs cnianare soient quàin ad pnescriplun» juris com-

nam Simililer licèt prohilieanl-ur clerici tenerc animalia,
niunis , unde desunipia est supra dicta praxis ;
,

seu jumcnla et alla similia ad vecluram cùm id sit

quoad prinium, ccrtum est clcricos onini jure prohi-
,

integrum species ncgotiationis et hoc casu equorum locatores

bilos esse negotiari , cùm liabcaraus in jure
,

mon. secul. se immisc. negot., appcllentur, nihilominùs ea tenere possunl ad usuni

lituluni : Ne clerki tel
\it. cl lion, cler., proprium Carol. de Grass. effect. 6, n. lOellI,
et texlum clamai incapit. fin., de
; ,

qui snpradiclam gcneralem conclusioncm pluribus

ubi clericus qui, tertio monitus, à negotiationibus sc-
etiam modis amplial Primo nimirùm, ubi diclus cle-
cularibus non abslinet, intérim perdit quoad bona pri-
:

ricus etiain enierel dicta animalia ut illa pascat in

\ilegium cléricale, ut in ejus summario dicitur, Clem.
propriis prœdiis, cùm pinguia facta fuerint, vel cùm
Advershs, eod. lit. ; et niagis palet in cap. 1, 83
et,
1, §
partus ediderint illa et eoruni parlus vciidat, quod ei
DecrevH sancta sijnodus millum de'mceps cle- ,
dist., ubi :

aut negotiis seculari- non est interdictuni Redoan., de Spol., q. 2, num.

ricHin aut possessiones conducerc
;
,

14; id. Carol., loc. cit., num. 18, limit. 1 sicut eliam
immiscere, nisi propter curam piipUlorum, et or-
;
biis se
potest locare ipsa animalia, ac ovcs et boves, si habet
phanonun, ac viduarum ; aut si forte episcopus civitalis
ex decimis vel successione aut aliàs sibi data aut
ecdesiaslicarum rerum soiridtudinem liabere prœcipiat
, , ;
,

si, iiabens pascua nuilta émit animalia ut illa depas-

et in cap. 2, ead. dist. , ibi : Id plurimos dericorum
,

cerent ad sustentationein suî, et suorum parenluni ac

negotiationibus inhonestis et lucris turpibus immiscere ,
pauperum secùs verô si emeret ut Iraderet ad in-
nullo pudore cémentes Evangelicam lectionem , quâ ipse
; , ,

crementum, velaliud ageret in fraudem, ac per viaiu

Dominus negoliatiores è templo verberatos flugellis asse-
negolialionis, ut post alios concludit id. Redoan., loc.
ritur exputissc, ac Apustoli verba recolenies, quibus ait :

iniplicat se negotiis secularibus cil. Secundo ubi clericus semel tantùm enierel vel
Nemo miliians Dco , ;
, ,

venderet quia per unieum contractum de morcibus

Psalniistam quoqiie David surdà dissimulante aure can-
:

Quoniam non cognovi negoiiationes, inlroibo factum non dicitur niercatura , Gloss., in 1. Mcrcis, fl".
lantem :

jn potenîias Doniini; d in cap. Quid est , eâd. dist. ;

de Tribut ; id. Carol. , num. 19, limit. 2 ; unde dixit

negoliatores ergo illi abominabites existimantur ,

qui, id. Franc. , in d. cap. un. ,
quôd ex unico actu quis
per immoderatum non cflicitur joculalor , vel mercator quia nomina
jiislitiam Dei minime considérantes ,
;

veibalia significantia officium vel artem, aut alium

pecuniœ ambitum polluuntur, merces suas plus perjuriis
, ,

actuni licitum non verificantur ex unico exercilio;

onerando quàm preliis ; et tanqnàni pestcm fngicndum
,

unde non dicitur mercator ex unicâ mercaturâ vel

esse clcricuin ncgolialorcm docct text., in cap. Nego-
,

ncque hospitalor oxunicâ bospitatione, ut docct lex. in d.

tiaiorcm , 88, dist. Quo fit ut ipsis cleiicis liceat ,

colonos cxcoli fa- l. 1, If. de Trib. ; secùs aulem, si verba ipsa signifi-
conducere agros , eosque per svios
cent delietum veluti raptor, vel adultcr; quia unico
ut fruclus inde provenientes vendant, urgente
,
ccrc ,

tantùm actu verificantur, ut habctiir in 1. Maritus,

.idhuc prohibitione lex., in cap. Pervenit, 8G, dist. ibi :

Qui quœstîim, ff. de Adult. , licèt aliter dicendum sit

Quidam ,
proptcr tnrpis lucri gratiam, alicnaruni'pos- §

causas seculares suscipiu)tt, et quando aliqua est inflicla pœna coiilra aliquos (urpia
scssionum conduclwnes et

se per desidiam séparant et exercentes , nimirùm vitium sodomiae , vel aliud ; (|uo
à sacris quidem ojficiis ;

ca potissimùm esse crcditur, casu non inducitur cxercitiwm per unieum actum, scd
inler citeras causas ,

quia niniiriim plurcs vices requirunlur; id. Genuen. , in d. Prax.,

cur clericis sit interdicta niercatura :

mendacio ut cap. 07, n. 1. Terliù quandô clericus non per se ip-

illa vix exerceri potest sine peccato et ,
,

Quœcumque, eod. sum scd per inlerposilam pcrsonain ut diclum est,

in cap. Summa 1, 4, q. 4, c. eau., , ,

et 9 Abb., in c. fin. de Usur. negolialur ; nam hoc modo sibi non prohibetur
;

cap. 1 de Vit. et lion, cler.; Molin. de Contiact.,

Attenta tamen prœl'atorum jurium dispositione non
,

disp. 545 n. 10; id. Carol. n. 25 limit. 5. Quarto

vcniunt profcctô clerici qui proprios agros colunt, aut
, ,
,

hoc enim nullo sibi jure in clericis pauperibus , in necessilate constilutis , lia-
conducunt eos ab Ecclesiâ ;

bilo respcctu ad eorum coiiditionem d. cap. 1 ne

prohibetur, juxta illud Levit., cap. 2o, ibi -.Terra quo-
, ,

mon. id. Redoan., d. q. 2, n. !(>; id. Carol.,

que non vendelur in perpetuum, quia mea est, et vos ad- cler. vel ;

n. 42, limit. G. Quintô in clericis exerccntibus agri-

venœ et coloni rnei estis. Ac proinde fuit aliàs per S.
,

culturam cùm ea illis pcrmillatur pro quierendo

congr. concil. declaralinn non deberi proplerea cleri- ,

nego- victu, unde possunt affictare lerras et prœdia ac iu

cum super hoc niolestari sub prœtcxtu illicita) ,

liaiionis, sicut pari modo si vendalille vinura, Iruraen- eis laborarc ,

quatcnùs aliter honestè vivere non posi
 , ,

305 LIB. V. DK DISPENS. SUI'EK IRRECUL. EX IIOMICIDIO. 506

sent, d. c. i; id Carol. , n. i28 , liiuit. 7. Sexlô ubi a mercabaiiiur ; uiide usquc ad aurcs sunimi Ponlificis

clcriciis liabot propria aiiimalia, ni dicluin est, vcl vi- porvciicrunl pra;diclornin clericoruni (iuerel;e contra

ex qnihiis nascuntur cl colligiinliir comuiissarios ad id destinâtes ; cornuidein illicitorum

neas, aiit olivcta ,

IViiclus; tune cniin illos ad snî libiluni polcst vendere ;

negoeialoruni conscientias exonérantes.

id. Anchar. et Iniol., in cap. fin., de Vit. et lion. Que vcrô ad secundam clausulam reslriciivani in

cler. ; id. Carol. , nuni. 33 , liniit. 9 ;

alias vcrô linii- supraposità fornuilà adjectâ , nimirùm : El à senlcniiâ

tationes, qnas id. Carol. inlsr n, 18 cl ôG ibid. ponit in causa sanguinis per teipsum ferendù omninb abslineas,

taniiuàni niinîis iiic necessarias consulta oniisinius. nil ea adliuc déviai à juris connnunis dispositione ;

Pniemissis eliam non parùm confert quxdani de- quinimô, si illa non fuisscl exprcssa, niliilominùs cen-

claratio S. congrcg. concil. ad instanliam nonnullo- seretur apposita ,

quia summus Ponlifex in suis re-

rum presbyteroruni et clcricorum terra) Altinionlis scripiis, pra^ter conccssioncm gralioe principalis, si

Cassanen. diœcesis, lenoris sequcntis, videlicet : expcdit in reliquis se conformât cum jure communi,
Illuslrissimi et rcverendissimi dowim, presbijteri et quod semper considérât, et secundùm illnd censetur

tenœ Mlimontis Cassanen. diœcesis, qui, ut plu-

clerici rescriberc Glossa lin., in fine, in cap. Consuliationi
rimkm ob loci montium personarum ac temporum
, ,
, , de Tempor. ordin. et Glos. in verbo Consultationem ,

qualitatem, aliqua ex infra scriplis ralionibus necessaria in cap. Ex tuà, de Fil. presb. Fclin.; et alii in cap. 1,

ad snam et familiœ susteiitationem cogunlur quœrcrc, ad num 17, de Conslil., ac propterea in similibus indullis
obvianduni vexatio)tibHS commissariorum, pclunt ut de- et dispensaiionibus cum clericis, ad excrccndum tulc-
clnretur an liceat cis liœc facere absque rcatu illicilœ ne- lam pro sanguine conjunctis, eliam in criminalibus
cjotiationis : aliquando non apponuntur dict» clausuhe , et nibilo

Priniô, an liceat eis terras patrimoniales ac beneficia- minus ccnscntur apposiiu;. Juris igilur communis dis

les per laicos coicrc. Dosilio inhàc prx'senli materià, ea est quôd clcricus
Secundo, an pro necessario culturœusu possint c'nttv nabcns jurisdiclioncm lemporalem , potest, et debe'
boves et alia ariimalia, et fructus illorum vendere. delegare causam sanguinis, ut babetur in c. Episcop.

Tertio, an ii qui in propriis terris Uabenl qucrcus ne cler. \el mon. ibi : Nam licèt clericis causas sangui-

et castaneas, quarum fructibus sucs vcscuntur ,

possint nis agilare non liceat, cas iamen cimjurisdiclionem obti-

sues emere, eosve alere , ac pro sua et familiœ sustcnta- nent temporalcm , debent et possunl metu irregularilatin

tione vendere. cessante, aliis delegare. Hic tamen Papa Iribuit oralori

Quarto , an iidcm clerici cum foliis suarum arborum omnimodam facultatem exercendi ea quce pertinent
possint in propriis œdibus arti sericœ opcram darc , vel ad officium luloris, et curatoris, cùm rcprieseni

idem opus alleri ad mcdielatem conimitlere , nt in illis tet personam pupilli, Bald. in \. Eliam ,
tla Fidei-

partibus fieri consuevit. com., eliam se criminalibus immiscendi, dnmmodô à

Sacra congregalio concilii intcrprctum , ad 1 , censtiit ferendâ sententià in causa sanguinis aljslineal, juxta
licere clericis agros beneficiorum ac bonorum palrimo- text. in c. Sententiam, ne cler. vel. mon. ibi Scnten' :

nialium suorum operà laicorum colère absque reatu illi- liam sanguinis nullus clericus dictet ,
aut proférât ,
scd

citœ negolialionis. nec sanguinis vindictam exerceat, et inboc rcstringitur,

Ad 2, passe similiter clericos pro liujusmodi culturœ etiam supradictum indultum ; licèt ipsc Papa potuisset
usu, boves et animalia emere necessaria ; illorumque fœtus oralori providerc, ut sine pœnà irregularilalis, posset

justo pretio, alque lionestâratione vendere ; nec propterea per se ipsum sententiam sanguinis proferre, id. Franc,
cas prohibilœ negoliationis prœlextu vexari posse aut in cap. Episcopus, eod. lit., lib. 6.
debere.
Ad 5, Ibidem posse pro suâ et familiœ suslentatione,
CAPUT Y.

dummodb in emendis, alendisve seu distraliendis suibus,

Praxis dispensalionis cum presbijleris cul sludenduni
niltil sordidum , aut indecens ordini clericali exerceant. juri civili.
Ad A, licere clerico arborum in propriis bonis cxistcnlium
folia, alicui laico conccdere, eo pacto adjccto, ut tucrum, Licel clericis , non modo in majoribus, verùm eliam
quod exbombycibus provenerit, inter ulrumque dividatur. in minoribus conslitulis , munus sive advocati , sive

Et parilcr eidem licere earumdem arborum foliis per se procuratoris à jure sit inlcrdictum , ut supra demon-
ipsum absque officii sui dunlaxat delrimento, ac pro suâ slravimus; inlcr infra scriplas lamcn personas eccle-
et familiœ suslentatione arti sericœ operam dure; dum- non nisi in sacro presbyleralùs ordinc con-
siaslicas,
modb in arlificio nujusmodi personas non suspectas slitulis, juri civili opcram navare, ut infra probibelur.

adhibeal ; et quoad hoc episcopi licentiam quœ gratis Unde quid Romance Curiaî slylus, circa opporlunum
,

delur, oblineat. desupcr indultum concedendum servet, vidcamu^.

C. cardinalis Torres. Frequcnlissimè elcnim per scdem Apostolicam indul-
Lt liccc quoad primani clausulam scilicol : Dummodb gclur seu dispensaUir cum ipsis presliyleris, ut possint

prœmissorum occasione in mercaturù aliisque clericis audire jura civilia ; ac propterea circa liane praxim
interdictis, etc.. qusc semper apponilur, eôquc magis, videndum erit, primo, unde et quare emanaverit pro-
quia pluries comperlum est, quôd liujusmodi clerici liibilio circa boc Secundo an , alius pnvlcr sumnumi
sub clypeo Inlche conjuncl^sibi persouio ex profcsso Poniificem queat banc facidlalem imoartiri. Terliô,
 ,

507 PRAXIS DISPLNSATIONUM AI'OSTOLICARUM. Î08

quomodù, et cuni fiui!)us ooiulilionibiis et clausiilis ï débet vigere studiuin theologi;e , dicat vellc habero

disjji'iisclur. sludium générale juris divini et humani, canonici vi-

Et quoad piimuui , salis oiimibiis iniioluit illa pro- delicet et civilis, ut habclur in cap. 2 de Privileg. in

hibilio conicnla in c. Super spécula , de Pnvil.,iibi G, quia hoc concessit ex privilegio et ex cansis in d.

slaluiliir , ne quisquam Parisiis doccrc vel audirc jus cap. contentis , ibi , cîini de diversis vmndi partibits ,

civile prasuincret; cui alia accessit, ut in c. Non ma- midti confluant ad sedcni Apostolicam ,
quasi malrem ,

gnopere, ne cler. vclnion.,iibi prohibetur cuilibct post «05 ad communeni lam ipsorum, quàm aliorum omnium
votuni rcligionis, ac cniissaii» profcssioncni, ad pbysi- commodum, cl profectum pulernà sollicititdine inlenden-

cas, vel leges mundanas audieiidas, exiie. Si verô cxie- les, ut sil eis mora hujmmodi frucluosa ,
providemus

rint, et ad claustrum suuni, infra diioruni mensium quod ibidem de cœtero reqalur , et vigcat sludium juris

spatiuni, non redierint, sicnt excommunicati ab onini- divini et humani, etc.

Lus evitenlur, et in nuUà causa , si paliociniuni pr;ic- Quoad secundum ,

qux'ri potost, numquiu possil

slare volucrint, audianlur, reveisi aulcni in cboro, episcopus super hoc dispensare. Et videlur, cpiôd sic ;

capitulo, mensà, et cscieris, ullinii fratrum existant, régula enim generalis est in cap. Nam concupiscentium,

et nibi forte ex niiscricordià sedis Aposi. lolius spcni de Constit. , ubi onmia videntur concessa , nisi sint

proniolionis aniitlant. proliibita, 1. Necnon , § Quod eis, iï. Ex quibus caus.

Supervenit postniodnni dccretalis llonorii 111 , (pii major., et sic cùm hoc non reperiatur à jure prohibi-

hanc probibitionem cxtendit ad arcbidiaconos , dcca- lum episcopis, erit eis permissum, facit cap. Milites,

nos, plcbanos, prccpositos, canlorcs, et alios, pri-so- 11, q. i. Nec ex s\q)radictis apparet, conditorem su-

natus habentes, nccnon prcsbytcros, ut in c. Supcy pradictorum canonum sibi réservasse hanc facultatem;

spécula, ne cler. vel mon. ac propierea illam ipsis episcopis videlur concessisse.
Ex quibus notât cancellaria apnstolica quod reli- cap. Nuper, de Sent, excom., ubi Glos. dicit episcopos

giosi et habentes digniiales vel personatns , seu pre- passe dispensare ,

quando dispensaiio eis proliibita non
sbyteri non possunt audirc leges, vel pbysicam ; et si est, cap. Apnd de spons., et hrec est communis opinio

audirent , statim sunt excommunicati, et elïiciunlur doctoruniin c. Dilectus. de Temp. ordin., et in cap.

inhabiles de cœtero ad ordincs et bénéficia sine apo- Excommuuicamus, § Sanè, dellan'ot., ubi dicilnr, quod

stolicà disponsaiione per Glos. et doclores in d. c. episcopus potesl dispensare, ubicumque non prohi-

Super spécula , et sic videlur quôd possint bcncficia beaiur, nisi immutaret universum stalum Ecclesi.'ïi,

per istos obtonta post hanc pœnam impelrari in forma c. A nobis , in fine, eod lil.; Abb. in cap. Al si clc'

juris, cùm sint inhabiles et irregulares. Clerici laaicn ricis, § de Adulieriis, de Jndic, et in c. Quibusdam,
et alii beneficiati non habentes dignitates et pcrsonalus, de Pœnil. ; videmus elenini, quôd lex punions aliquod

neepresbyteri, vol redores Eccles. parochialium non delictum, et apponcns poslea verbum impcrsonalc,

includuntur in prœdictis juribus; et quod dicitur de videlicet, nisi fueril dispensalum, vel possil dispcii-

rectoribus, inlelligitur ralione Ecclesice , si tamcn es- sari ; refertur ctiani ad episcopum, Glos. in d. c. In

sent presbyleri, utind. Notabili, fol. mihi 193. quibusdam, et in c. Quisquis , de Elect., Archid. in c.

Quarum quidem prohibilionnm duac sunt caus;\i Niilli, dist. 38 ; Glossa in c. ult. de Apost. , et in c.

finales, nna videlicet, quai habetur in d. c. Non macjno- Virginum, 27, q. 1.

pere, ibi : Ne occasione scienliœ, spiriluates viri , vncn- Ilis tamen non obsianlibus, contraria opinio verior
danis rursiis aclionibusinvolvanlur , altéra verô in d. c. est, et in praxi recepta, et stylus Curia? obtinuit ut

Super spécula, ibi, quia tlicologiœ studiuin cupimus am- nullus, prseter Papam, possil desuper dispensare, tam
pliari, ut dilatato sui tcnlor'd loco ,
funiculos suas facial cùm sacerdotibus secularibus ,
quàm regularibus leste

longiores, etc. Archid, in cap. Non dicalis, 12, q. 1. Unde snepè etiam

Nec ad id refert , summum Pontificem , Parisiorum videmus, quôd novus Poniifex inler facullates, quas
civitatem , ut supra , lantummodô expressissc ;
quia conclavistis concedil, cum eis dispensine consuevit, ut

nihilominùs prohibiliones hiijusniodi per lolum orbcm si qui eorum fuerint presbyleri, possunt audire jura

cxtendunlur ; et dùm slatuil, ne quis Parisiis audirc, civilia, et in eis docloralùs gradum suscipere , teste

vel docere leges seculares prœsumcret , hoc fecit ra- Paris., deResign. benef., lib. 7, q. 7, n. M, et ex bis

tione frequentioris usCis in illâ civitaie ;

quia l'requcn- salis constat facultatem hanc ad solum Papam pcrii-
liùs sacerdoteslcgebant loges Parisiis, quàm alibi; et nere. Navar., cons. 2, in fine, ne cler. vel mon.

sic, exprossum frequentix causa non reslringil, Glos. Porro, quod diclum est de praîdictis personis bcno-
gralia livquenlioris Hciatis prohibilis iji d. cap. Super spécula, ne cler. vol
in cap. 1, de Conless., lib. G, cl

usûs expressa, non excludit alia similia qu;e rariùs mon., intoUigendinn est non modo de tilularibus, ve-
contingere soient, Mandos. in llcg. CanciU. 55, q. G, rùm etiam de commcndalariis de quibus, licèt olini ,

n. 5; Glos, in proœm. décrétai., in verbo. Bononiœ, dubilabatur an comprehenderenlur in dicta conslilu-

quœait: Etsi text. dical Bononiœ, propler frcqnculiam lione , allanien , re delalà ad Gregorium XIII, fel.

sludii tamen illa constil'utio , ad omnes univcrsiUites record, dispensavit ipse cum quodam commendalario,
,

exlendilur, et per Rebuff. in tract, nominal., num. 20, qni audierat leges civiles sine apostolicii disponsaiione;

qui num. quôd propterea miranduni non eril,

27, ait, ob cam '-ationem quia is.ti cùm sint commendalarii ,

slanlibus praimissis, sunimus Poniifex, Romce, ubi i porpelui hodiè non

differunt à veris tilularibus, ut ,
si
509 LIB. V. DE DISPENS. SUPEK IRREGUL. EX UOMIGIDIO. 310

concessit Gregorius XV, in siio niotu proprio in Ibrmà

omnes doctores fatentur, ctdicit Zerol. in suà l'raxi
Ad r>revis sub dat. Romcc apud Sanctum l'ctrum die 22
K|)iscop. in verbo Studium, vers. terlitim.

pro parle ariirinalivâ marlii 1021, pontificalùs sui anno primo. Ex illis la-
Ne lanien circa praiinissa, (iik«
men verbis, eliam ad docloralùs grudum, le notare noa
dicta sunt, niniinnu, (piôd possil e|)iscopiis disponsa-
re in casibus sibinonprohibilis.simplex curialis deci-
pigeât, quùd etiamsi non esset apposita, censetur ni-
;)iaturquoadeaqunîin praxiconlingcrcpossunt, sciât, bilominùs Papam dispensare cum ipsis, ut possint

hiij usmodi conclusioncni, lociini sibi minime vcndicare,

assumere dictum gradum; GaroU. de Grass.de Eff.

qiiando agitnr de dispensatione adversùs aliquam con- cleric. eff. 20, num. 5.

sii tulionem conciliareni ;

quandoquidcm, ctiamsi dica- Priori modo dantur littcrse sub formula scquenli,

per verbiiin iinpcrsonale, (//s/Jt'Hse/Mc, seu alio videlicct :

'

lur

modo, sicut aliàs diximus, nibilominùs id procedeie Urbanls Episcopus servus servorum Dci, dilecio filio

quando agitur de dispensatione super y. A', presbiilero Neapolilan. saliitem cl apostulicam

non ignoratur ,

canone pontificio; secùs autem, si super aliquà con- bcnediclionem. \ilœ ac morum lionestas, etc. Hinc est

stitulione conciliari co enim casu, licèl eo modo

;
qubd nès te, qui in vigesimo sexto luœ œlatis anno con'
stilnlus exislis fructuosior et ulilior in Ecclesià Dci
loqucndi, videatur abis baic facultasconcessa, nibilo- , tit

minùs neque episcopus , neque alius infcrior polerit minister evadere possis, ulrique juri opei-am navnre desi'

dispensare; quia cùm décréta cjusdem conslilutionis dcras, prœmissorum merilorum luorum intuitu, gralioso

conciliaris cgeant expressA derogatione, Ilenriq., bb. favore prosequi volentes, et à quibiisvis excommunicaliO'

13. c. 57, num. 1; Gratian. , discept. forens. cap. nis, etc. Censentcs, luis in liùc parte supplicationibus in-

597; Capulaque, decis. 17G, parle 1 ; Azor. Instit. clinali, tibi, tit ad proximum iricnuium tanliim in quâ-

moral, parte 2, Ub. 5, cap. 14 ; Gare, de Benef. parte cumque; tibi benè visa universitate, in quâ studium viget

4, cap. 5, num. 50. propterea episcopus, seu alius ulriusque juris, pro mnjori sacrorum canomnn intclli-

inferior ipsam constilulionem conciliareni tollere, aut gentià. ulrique juri hujusmodi operam navare, ac omncs
in eâ dispensare minime potest; id. Ilenriq. d. 57, § etsingulos gradus, per alios scliolares ecclcsiaslicos seu

•1, lillerà C. nec luta prorsîis videtur contraria opinio seculares eidem juri studentes , suscipi , aliaque per

assereniium, posse cpiscopum ex causa magnre neces- eosdem fieri et exerceri consueta, servatis servandis, sus-

siliitis dispensare, prx'sertim in casu pr;cdicto, quando cipere ac facere et exercere libéré et licite valeas ; dum-
snbcst légitima causa, sicut lenuil Siapbil. in Tr. modb nullum beneficium ccclesiaslicum ,
personalem
brev., num. 21 ; nam dicta opinio non est vera , cùm residenliam requirens, oblineas, cl de consensu lui ordi-

nec episcopi , nec legali possint dispensare contra narii, auctorilate apostolicâ, licentiam et facullatem
concilia generalia, ut lenel Glossa, in cap. Cum dile- concedimus et impartimur ; teque desuper à quoquam
ciis, in verbo In œtate, de Eleet.; Abb. in cap. Dilecio, quovis pra'texlu, causa vel occasione molestari, inquie-

num. 5, de Prx'b. cùm summo tantùni pontilici facullas tari aut quoquo modo impediri niillateniis possir; ac

baîc competat, Léo in ibes. l'or. Eccl. part. 2, cap. 8, qnicquid secits super liis, etc., irrilmn et inane decerni-

num. 44. mus. Non obstanlibus, etc. Dat. Romœ, elc.

Quoad tertium , et circa illius praxim dicendum, Altero vero modo, per rescriptum, videlicei supra-
quôd b.x'C dispensatio conceditur à summo Pontilice diclce S. congregalionis, quod ita dalur, videlicct :

quandoque per supplicationem , suà manu signatam, Die prima maii \()Z(i, sacra congregatio cardinaliuni

quai transit per 'datariam , ac postmodùm super câ concilii Trideniim interpretum auctorilate sibi altributà,

expediunlur lilterai apostolic;c, sive per officium mi- bénigne concessit oratori, nullum officium aut beneficium
noris graliaî sub plumbo , sive per brève sub annulo ccclesiaslicum, personalem residenliam requirens, obli-
l)iscatoris ; aliquando autem per simplex rescriptum nenli, ul ad majorem sacrorum canonum intclligcnliam,
sacra) congregalionis card. concilii Trid. in calcc nie- sludiis legum civiliiim per bicnnium operam navare pos-
raorialis appositum ;
quandoque per privalas liltcras sit, diimmodb trigesimam œtatis suœ annum non excédât,
d. cong. Robcrlus card. Ubaldinus.
Aliquando etiam ipse sunimus Pontifex consuevit Locus f sigilli.

non modo cum supradictis conclavistis, verùm et cum F. Paulutius secrctariiis.

suis familiaribus et capellanis molu proprio , sub bac Sanè ex narratis et concessis in supradictis formulis

forma dispensare , nimirùm : Ul etiamsi ipsi presbyteri tria tibi notanda sunt :

fuerint, ac dignilules et officia obliimcriiit leges et jura Primum, nccessariam esse expressionem retalis

civilici, eliam publiée in scliolis cl universilatibus sludio- oratoris; cui, si forte excesscrit trigesimum annnm,
rum generalium ad (fuimjuennium duntaxat, dummodb dcnegabitur dispensatio; nisi lamen in dicta anale,
iidem, irigesiinum œlatis amncm non cxcesscrint, audire, studium antea incœptum non perfecerit, quia ad illud

et si habiles et stifficientes reperti fuerint, eliam ad docto- perliciendum, ut plurimùm non dcnegatur, sicut vi-
ralûs cjradumin Imjusmodi facnilale se promovcri facere, demus servari.
ipsnquc jura, eliam public!' docere, aUjuc judicis, advo- Cur autem excedenti hujusmodi netatem denegelur
culi et proruraloris officium in causis ecclesiaslicis civi- biTcc dispensatio in promptu est rcsponsio, iiempe
,

Ubus lanliim exercerc, libère et licilè possint et valeant, quia studium neque post vigesimum quintum annum
de speàalis donc graiice dispensamus, ut inter cïteros incipiendumest, tune enim minus aptus qnis rcputatur
 , ,

"11 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM

51i
;ul snciiliaiii, 1 i, «H il»i Bail. c. Qui wlal. se cxcns., requiritm- qiiinquennium, Quihus, in proœm.,
§ et
lil». 10, iil)i indltatui- quôd sliuk'iih'S liabcnl iiiiimi- iicmo ropenlè fil summus, cap. Cliaritas, de Pœnit.,
iiilatem à niimoribus i)eisoiialil)us, usque ad vigesi- disl. i, restringitur liic tamen tempus
id à Papa, prai-
mum (liiiiiluin amiuni; qnùd(iiie lioc privilcgiiini non serlinicum iis qui ad aliquam residenliam forte lenen-
liabt't locuin nisi iii ininoribus vit^inli quiiiquc aiinis, lur; ne pnetcxlu longioris tenyioris sludcndi, pre-
quasi présumai iinpcraror qiiod itoslqiiàm banc œla- sbytori et alii superiùs expressi à
, suis ecdesiis
lem quis cxcesseiit, miii({uàii) bcMiè addiscal; igilur absentes, vagenlur, et ea ad qu.ie tenenlur negliganl ;

niullù iiiiiiùs si excédât irigesinium anmiiii; iiiidè Mandes, in Praxi signât, grat., lit. Licenlia audiendi
Itpnè congriiil illud provcrbiuni vulgari serinonc pro- /t'j/t's, vers. Arfrfec/tflHi; acoccasione scienii?p, spiri-
biliiin ab cod. Zcrolà in Praxi Episc, in \erho S tu- lualesviri, diutiùs mundanis actioiiibus involvanlur,
(liuiii, pari, i, vers. Ad sccu}ul(()n, (|uôd, qui in Irigo- ut in d. cap. Non maçinoperè, et nimis à contempla-
slnio ainio ignorai, ci in quadragesinio non iiabel; tionc distrabantur, cùm per jus civile non dirigalur
iicqncaddiscendincquebabcndi spem anipliiis Iiabel, principaliter liomo in Deum, sicutper jus canonicum,
ubi eliani ail qnod sacra congre.ijalio censuil ;
qiiôd cap. IH animarum, de Conslit., in C.
si llieril major triginla annorum, non datur ci licen- Elapso tamen tempore ila concesso, consuevit aliud
lin, nisi jam sUidium incepissel, adliuc illud non ab- de novo coiiccdi , vel sallem primum prorogari, si

solvissel. studium ipsum non fuerit completum qu;ie quidem

;

Sic fnil eliam aliàs decisum per diclam sacram con- nova concessio, seu prorogalio interpretari débet juxta
gregalioncm concilii, qiiôd licenlia, quœ à jure coni- terniinos prions grali.T. Si enim orator post eam obti-
muni conceditur non residendi slndioriim causa, ut nuisset aliquod beneficium ,
personalem residenliam
in cap. Fin., de Magislr., cap. Relalum, de Clcr. non requirens, nulià de boc babitâ menlione, subreplilia
resid., cap. Ciim ex eo, de Elcct., in G, non csldanda censebiiur bœc secunda concessio, Ludovis., decis.
habenti aitatem iriginta annorum, teste Gonz. glos. 4, 522, nuni. 17, quia cum tali expressione summus
sub nuni. 35, vers. Hinc fuit decisum in sacra concjrc- Ponlifex, vel gratiani non concessisset, vel saltem
galionc; prout nos alibi dixinius. difliciliùs.

;
Ralio auleni, qwà niovetur sumnius Ponlifex ad dis- Circa tamen bujusmodi tempus dari non polest certa
pcnsandnni cum oraiore excedenle vigesimum quin- régula; vidimus enim non nulles summos pontifices
lum annum, ea esse lerlur, nempe quôd licèt pracdi- longius, alios verô brevius concessisse; etquandoque
ctus imperator post id tempus non praesumat queni nobilibus minus, plcbeis verô majus, quod servatum
Ijcnè addisccrc, ut dicUnu est; negari lamcn non legimus lompore Pii IV, ut in quibusdam nolulis, qnas
polest quin diligenli studio possit quis proliccre (piod in Romanà Curiù vidimus circumferri. Hujus lamen
in juvenlnle oniisit; unde Accursius glossator juris rei discrimen adbuc omnes latet, nisi Corlè ridiculam

civilis, quando incœpit studere, erat viginti ocio an- afferamus ralionem, nimiriam quia regulariter, nobiles
norum, etlanloperè floruit, ut ait Bart. in d. I. i, el meliore pollent ingénie , ideô brevi addiscere possunt
ob majorem letaicm bujusmodi, non débet quis rece- et citiiis quàin alii; illi enim ex delicatioribus cibis
dere à studio, quia imô scnex potest in illo proficere, quibus vescuntur, puriores spiritus générant, qui in-
et Glos. in cap. Si liabes, in verbo Senex, 14, q. 5, lelligenlioc serviunl, quàm ruslici, qui grossioribus
refert diclum Senccœ dicenlis, quod nulla a;las sera escis aluntur, ut observa vit Gloss., in 1. Servis urbanis,
est ad disccnduni ; quod tamcn tanquàm raruni ff. de Leg., 1. 3; nobilium ilem educatio (si tamen eà
parùm allenditur in casu petendiie pradicl;ie dispen- quâ decet diligenlià curetui), et quae illain sequitur
salionis. indoles, aptior est ad officia rationis quàm cœlerorum,
Est proplerea nolandum quôd quô minor est ora- ac proplerea breviori, si velint«sludere, polerunt no-
loris sctas, eô faciliùs conceditur supradicla dispen- biles, esse perfecti et docti in scientiis, quàm alii, ut
ealio ;
nam quôd senex, sive alius supra Irigesinium per RebufT. in tract., Nomin. q., 12, num. 5.

annum addiscat, est de rarô conlingentibus, ac sic Terlium, pi^ediclam dispensationem concedi ora-
non est in consideratione, 1. Nam ad ea , ff. de Lcg., tori, ad faciliorem sacrorum canonum intelligcntiam,
id. Gonz. d. n. 33, vers. Iliiic fuit decisum, in (in. licèt enim opprobrium sit clerico ostendere se perilun>.
Ac proplerea potiùs laudandus est Bartoius, qui, ut causarum forensium, 1. Consulta divalia, in fin., c. de
ipsemet refert in 1. Quidam cinn filium , IT. de Verb. ïestam., nibilominùs id illi permittilur, cùm jus ca-
Oblig., In decimo quarlo sua" œlalis anno in civitate nonicum, et civile sinl adeô iiiler se conncxa, ut
Perusii sub Cino Pisloriense jura civilia audire incœ- ununi sine allero vix inlcUigi possit; unde Bald., in

pit ; quôdque laliler continuô studendo ,

profecil, ut proœm. Décrétai., dicit quôd juris canonici sanclilas
in vigesimo anno, Bononise repetendo et dispulando, juris civilis sublimitate decoratur, et juris civilis ma-
dcmùm in vigesimo primo anno docloralus fuit. jeslas canonum auctorilale lirmalur, et qui non sapit

Sccuiulum, quôd dispensatiobœc nunquàm aut rarô in ulroque, non babet tanlam dulcedinem, et unum
conceditur ultra triennium ; nam licèt ad sic modi- alio coruscat; Barbes, in Rubr., de Teslam., col. 1

cum tempus non possit quis niullà addiscere, Gloss. in etsicut ex mcdicinâ et pliilosopbià fit perfecius me
capite Tum ex liUeris, de in Inleg. rest., verb. hi- dicus, ila sciens jus canonicum et civile, fil perfecius
slrucius , ex eo quôd ad oeriiciendum sludium légale, jurisconsullus, et nisi quis sciât canones cum legibus.
 515 LIB. V. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX HOMICIDIO. 314
non potest praclicam jndiciorum cognosccrc; id. Raid, fl] l'npa ill;uii sil)i non rcscrvavit ; ac proplerea aliis re-
in cap. Chmcatisam, col. 2, do Probal. Roman., sin- licla ccnselur, ut per Gloisam in d. c. Super spécula,

gul. (ioi, et habclur in cap. 1 et 2, 59 disl., (|nùd ne cler. vel mon., cap. Nuper, et c. Tuœ, de Sent,
quideni Pelrus diaconus, episcopus eleclus, fuit à R. exconnn., cap. Dura, de Crim. fal., cap. De muliù,
(Jrogorlo repulsus, propler ignoranliain rcruni civi- in fin., de Prx-b.; Navarr. in Manual., cap. 27, n. 39;
liinn et sccnlarium; Menocli., de Arbitr., casu 42"), Gtillier., can. qq. lib. 1, c. o ; Suar., tom. 5, disp. G,
mnn. 2i cuni scqq. sccl. i; Sayr., de Cens., lib. 2, cap. 19, à imm. 2, et

llinc est ut ciiam legcs non dedignontur sacros ca- communiter doctorcs, in d, cap. Non magnoperè , cl

iioncs iniitari, cap. Clerici, de Jud., siculi neque ca- ila fuit semper servatum et praclicatum, pra;sertim in

noncs dedignanliir jura civilia addnccre ; cap. 1 de casibus praîsentis materise.

(".ans. poss. etpropr., et slalula sacrormn canonuin,
CAPUT M.
principum consiillationibns adjuvaiilur, cap. i de
sapicnlia eliam
Praxis dispensationis super residentià, et de pcrcipiendis
nov. Oper. nunl.; quiiiimô, civilis
fructibus pro canonicis.
sanctissima est, 1. 1, ^Proinde, ff. deVar. eiextraord.
cogn., et ibi Glossa, in verbo Sanctissima, dicit quôd Egimus supcriori capile de dispensatione cuni pre-

ejus prœcepla concordant cuni divinis ,

quia habent sbyteris ad studenduni jnri civiii, illiusque praxi;

eumdeni fincm ; nam sicut de jure canonico, nt habe- eadem nunc sequitur super residentià bcneficiorum,
tur in proœm. Décrétai., fil nt appetilus noxius sub etiam causa siudii, ac fructuum perceptione in abseii-

juris régula limitetur, perquani genus humanum, ut lià ad tempos. Jure etcnim communi inspeclo, non
bonestè vivat, alteruni non Iccdat, jus suunt unicuiquc modo cautum est contra oblignlos ad rcsidenliam, ut
tnbuat,inforinatur,ita de jure civiii babelur in § Juris tôt. lit. de Cler. non rcsid. pluribusqiie sac. Cuncilii
prœcepla, inslit. de Just. et Jur., ibi : Juris prœcepta Tridenlini decrelis, ut in sess. G, de Relôrm., cap. 1
suut liœc, Iwneslè vivere, alterum non lœdcre, jus suum et 2, ubi : Episcopi inferiores, etc., opportunis juris re-
cuique tribuere. mediis, residere coganttir; nullique privilégia seii indulla

Necad aiium finem leges civiles ab ecclesiasiicis ad- perpétua de non residendo, aut de fructibus, in abscntià
discuntnr, nisi quia in negotiis ecclesiasiicis deciden- pcrcipiendis, suffragentur ; indulgentiis vcro et dispensa-
dis sunt adjumento, cap. Si in adjutorium, 10 dist., tionibus temporalibus ex veris et rationabilibus causis

et ait Glossa in cap. 1 de nov. Oper. nunt., § Quia verb, tantiun concessis, et coram ordinario légitime probandis

in verbo Adjuvantur, quôd ila in causis ecclesiasiicis in suo robore permaiisuris ; nec non sess. 23, cap. 1
possumus leges allegare, ut, elianisi canones deficiant, et 2, et sess. 24, c. 2, ac constitutione Pii Y, super
possil judicari secundùm loges, et nonnullœ niateriœ, residentià faciendà in parochialibus per cas obii-
de quibus tractai jus canonicum , non possunl sine nentes, canonicatus, aut dignitates, seu aliud benefi-
legibus haberi, veluti niateria testamentorum, pos- cium, verùm eliam conlra oblinenies bénéficia simpli-
sessionum et doniinioruni, eniplionum, etc., in quibus cia,qu?e adbuc dejure communi residenliamrequirunt,
iritelligendis simplex canoni^tu facile potest errare, ut ul in cap. fin. de Rescript, in 6 ; Paris. deResig. benef.
ait Ganibar., de .\utb. leg., lib. 2, nuic. 182, et Salyc. lib. 1 , q. 10, num. 3, liccliiodiè ex generali consuetudine
in 1. Precibus, col. 3, c. de Impub. et Al. subst., ubi aliter servetur ; circa quod ,
plures declarationcs in
vocans miseras canonistas, ait, quôd ments canonisla proposilo affert Gare, de Rencf., parte 3, cap. 2, innn.
est merus asinisia. Et in proposilo concedondoe bujus 3, cura pluribus seqq., ubi tamen num. 11 ,
limitât

niodi dispensationis concludendum est quôd jus ponti- banc conclusionem non procedere, ubi aliud fueril ju-

ficiuni ideô non potest perfectè inteliigi sine legibus, re speciali inductum, cùm videlicet , ipsa simplicia

quia illud est medulla legum, et jus canonicum est bénéficia possunl ex statuto particulari, vel consuetu-
praclica juris civilis; Rarbat., in cap. Conqucslus, col. dine alicujus Ecclesi.TC personalem rcsidenliam requi-
3, de For. conipct. rere, ul ipse dicam in meà Praxi boncf.
Et di'un dicta proliibitio loquilur de presbyleris, non Ut autem, circa noslram praxim, capial unu?quis-
jncludit subdiaconos aut diaconos, nisi forte liabeant quean, quando et quomodô super residentià disp.'U-

personalus vel dignitates, aut alias in dicta consiitu- selur, pnrmiltendnm est, quôd residentià ipsa iripbv
tionc exprcssas personas ; undc clerici seculares obti- est, nimirùin , continua, disconiinua et causativa ;

nenlcs bénéficia, elianisi sint subdiaconi cl diaconi, quandoquc enim requiritur conlinua residcnlia praî-
non ligantur hoccanone, Sayr., de Cens., lib. 3, cap. cisa, sub privatione tiluli. quandoque non conlinua,

52, num. 9. Secùs verô eiiani siniplictîs clerici in nii- sed tantùm in certis lemporibus quandoquc vorô :

noribus comprchenduntur, si habent dignitatem, elc, conlinua, non tamen simpliciter, seu causativè, et so-
id. Zerol., loc. cit., vers. Primum dubium. lùm respeclu privalionis fructuum ila ut, licèt quis :

Postreniô videnduni oril cuinam conipelal facullas non residendo, privetnr fructibus, lilulo tamen privari
absolvendi ab exconnnunicalionc supradiclorum ca- non polesi, ut per Gonz. ad reg. 8 Cancell. Gloss. io,
nonum, eos qui illam incurrcrunl. El breviler resp. n. 21, Vivian, in Praxi jurispatr., lib. 1, cap. 1, num.
quôd cùni illa non sit Pap.Tc rescrvata, potest libéré, 155.
cùm episcopus, liim quilibet sacerdos facullateui lia- In quolibet ex pnediclis residondi médis, diipliciter
bens absolvendi à peccatis, absolvcre ; ex (»io ipse dispcnsalur; quandoque soilicct à jure, quandoque verô
 ,, ,

r>i5 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 316

ni) lioiniiio. Dicitur cnim dispeiisalio juiis , quando Kccli'siuiticis, q. 2, et ut justa mensura adhibcatur
proplor iiecessitatem, sou iilililaloin Ecclesiii ,
quis à juxta texl. in § Siniinus, inaulli. de non alien., coll. 2,
icsideiitià excusaliir ;
quo oasu potcsl cunslitiiere vi- adinvenlus fuitmoduspunctandi canonicos, ctiam in
caiinni, ctiamsi residcre juravcrit, cap. Ex parte, il- cboro absentes; unde in unâquàque Ecclesiâ, ubi de
!al. 2, de Cler. non resid. Cum aliis casibus notalis jure, vel consueliidinc cclebralur divinuni oflicium,
per Robiilï. in Praxi benof., lit. Dispen. de non resid. consiiliiitLr punclalor, qui nolel absentes vel priesen-
à nuui. 21, cum phir. seqq. Dispensalio aulem bonii- les, Zerol. in Praxi episc, in verbo iiortc canonicœ,
nis, est illa qiiœ concedilur à summo Pontifice, vel ab vers. Ad octavum, ut pro quâlibet horâ, debeal fieri

cpiscopo, justà existentc causa, ul in cap. Relatimi hoc, portio, Gloss. in Clem. 2, verbo Certis horis, de JElul.
(il. cap. Proposîdt,dc Fil. Presbyter. ; id. Rebuff., cl Quai., prout eliam dicilur de missâ ;
quie vcnil ap-
num. .^3. pellatione divinorum ofllciorum, cap. Aima Mater, de
Aiiàs enini nemo polcrit desuper dispensare, pr.ic- Sent, excomm. in G. Et licèt hic punciandi ordo de-
serlini, si de canonicis , sive cathedralis sive collegialoe sumi possit ex dictis per conc. Trid. sess. 24, cap.
Ecclesia; loquamur ;
quandoquidem neniincm lalet 12, de Relorm. ; scio tamen omnes ferè tollus orbis
capitulo aliqiio modo non bccre babilitare canoiiicos cathédrales et collcgiatas Ecclesias régi circa boc ad
ad non rtsidendum, el ul possint pcrcipere distribu- instar basiliciic principis apostolorum de Urbe quœ,
;

lionos quoliJianas, illasque eis donare, qui ab Eccle- cùni sit veluti cunclarum Ecclesiarum spéculum et
siâ abfuerinl ; eliamsi id faciant per viam donationis, exemplar, et in eâ quiescat sanclilalis Ecclesi.ie prin-
vol diniissionis; quia neque per hoc lalis bâbilitalio cipatus, id inviolabiliter serval ; (am circa modum
suslinotin', licct Uol., decis. Gl, nuni. 5, p. 1, in ré- pra^diclum punciandi canonicos absentes, quàm eos
cent, adniiseril ,
quèd postquàm distribuliones sint ex causis infra adnolatis, excusandi. In condendis et-
qua:;sitaî, possunt illi, qnibus accreverunt, eas remille- enim statutis et consueiudinibus ejusdem basilicai pro
re, id est, consentire, ne absens portionem suani per- illisque servandis, sancivit Nicolaus lY, in suâ consti-
dat, Bcllrani. ad Ludovis., decis. 154, num. 6, in fin.; lulione,qu3eincipil, Civitatem sanclam, sub dat. Romai
quaiir()i)ier, qui eas ita reci])iunt, id est, antequàm apud Sanctum Pctrum , teriio non. febr. 1278, de
distril)uiioiies ipsie quœsilœ sint, tenenlur ad restitii- consensu ac voto unanimi ac concordi capituli Basi-
lionî^nj cmn (lias s:ias lacère non possint. Quarant. in licae prœdictiie, ut non repuletur prcesens canonicus,
Summà bull. verbo ResiiUnlia^ vers. Item proposi- nisi cborum inlraverit in malulinis ante finilum, Glo-
lioiicin illam, etc., talos enim dislribiiliont'S liunquàm ria priiiù Psalrai, qui dicitur posl Venite ; el in missâ,
debentur non intervenienlibus nisi in casu infirmitaiis, ante finilum ullimum Kijrie Eleijson. In omnibus au-
seu justse et rationabilis corporis necessitatis, aut etiam lem aliis lioris ante finilum Gloria primi Psalmi ;
qui
necessitalis Ecclesisc, ut supra diclum est, et ait id. in ipsâ horâ cantatur, el prœsens fuerit ,
quando circa
Ludovis., d. decis. loi, num. 2, et licèt non desint finem niissœ et hono fuerit denariorum dislribu-
qui teneant , id fieri posse , saltem per viam gratiiw, tio facienda; ubi etiam prosequendo voluit, ut caveat
attamcn, certum est capitulum (seclusà tamen con- sibi, ne quis absque causa necessarià, vel utili evidenli,
suetudine ) non posse hujusmodi iicenliani inipartiri , chorum exeat, aut divinum offlcium intermiltat. Illi

cùni non possit dispensare in loge superioris. Gare. auteni qui de mandalo archipresbyteri, vel ejus vicarii
d. parte 3, cap. 2, num. 402, quandoquidem, dislribu- et capituli, vel solius capituli, absentibus ab Ecclesiâ
tiones quolidiance dantur ratione minisierii, ac operae archipresbylero, et ipsius vicar. absentes ab Ecclesiâ
personabs et laboris, ut per doctores in cap. un. de fuerint, vel ab horis propler servitia seu negolia Ec-
Cler. non resid. in 6. Unde, nec episcopus, pr;)eter- clesiâ; procuranda, quamdiù sic absentes fuerint, per-
quàm in casibus à jure expressis, potest banc bcen- cipiant distribuliones horarum, et portionem suam
tiam conccdere; quinimù aliàs à sacra congregaiione, intégré, sicut ca;teriresidenles; et in iis proresiden-
hxc einanavit declaralio, scibcel: Nec episcopus po- libus habeantur propler perccptionem tamen hujus-
;

test uliquem excusare à residcnlià in clioro nisi juxta

, modi, majus tempcramentum, et moderanien poterit
dispositionem capitis 1, de Cler. non resid. in G, et ad hiberi circa ex pensas eorum de praesenlibus Eccle-
quia forsan episcopi aliler intcrprttabanlur d. conc.
sia3 seu caméra; faciendas. Si qui aulem de residen-
sess. G, capit 2. de Reforni., proplerea, ne e.x illis tibus canonicis sic infirmali vel debililali fuerunt, eo
verbis, expedieus videbitur, pr;clenderent aliquam
fuis- scilicet tempore quo in ipsâ Ecclesiâ résident, vel pro
se eis facultatem allributam desuper disicnsandi
in residenlibus sunt habendi, laniaqueseu lalis esset eo-
residentiâ, ex quàvis causa sibi benè visa, alia einana- rum infirniilas, seu débilitas, iiuod absque pcriculo
vit ejusdem sacrae congregaiionis declaralio super d. magnà
proprii corporis, vel multùm nolabili, et inde-
cap. 1, qua' sic ait Per hoc non dalur facuUas ordi-
:
ceniiâ, quaî posset horrorem vel scandalum geiierare,
nariis dispensandi in residentiâ ex quàvis rulione
; quam scilicet ex ligaturis, emplastris in locis indecenlibus,
quidem declarationem refcrt id. Gare., num. 409, nec ut hujusmodi horis interesse non possint, non exclu-
honestumvideturut non laborans cmolumeiilum la- danlur à dislribulionibus supradiclis; sed eas perci-
boranlisaccipial; quoniam qui non laborat non nian-
pianl duranlibus ipsis infirinitatibus, el debililalibus
ducai, ait Apostolus2 Thessalonic.
3, ac propterea, ac indecenliis ;
quas etiam percipient medicinati se-
juxta quaniiiatein laborum, debelur
remuncratio, cap. niei in anno, diebus quatuor, el ininuii, sex vicibus
517 LIB. V. DE DISPENS. SUPER IRHEGLL. EX IIOMIEIDIO. 318

in anno tluobuscliebiis in unâ(nià(iuc luimilionc : tlurn- tionc vel obligatiunc, non dicitur interfuisse illi liurœ,

iiiodù priidicli in ipsâ Ecclosià fiiorliit jcsidenlos, vol nec illius distributiones acciperc potesl ; si ver'o jussut

in urbe.de licenlià tamcnarcliiprcsbylcii,velojus vicarii fucrit à superiore ut celcbret, tune rccipiat, superioi

et capimli, et solius capiluli, absoiilibiis ab Ecclesià tamen cavere débet à tali jussione.

archiprosbytcro, cl cjiis vicaiio, coninuircnlur. Si quis Ilinc neque Capitula liaberi posse ex infra diccndis

autcm ab archiprcsbylcro vcl ojusvicario cl capiliilo, patct, tempore, (|uo divina officia, ctpra;scrlim missa

seu solo archipresbylero, vcl solo capilulo, in illius majoi' colebranlur ; et consciiucnter non Icneri quom
absentiâ, vel solis etiam canierariis, habereUir siispe- nec licite posse interesse Capilulo Nav. de Orat., c. 12,

clns, qiiùd infirmilalcm vcl debililalcm, sou indcccn-

n. 5, ubi ait non esse utile, imo poliùs damnosum,
tlani lion liabcrel, ([UiC ipsnni, proplcr pcriculum vcl Capitula lenereante boras intérim, dùm advcnit bora

indcccnliam, jiixla quod dicliun est à cliori vcl bo- recilandi cas, ut ils incœplis, egredianlur à capilulo,

raruni servilio nicrilô roddercnlcxcusalinn.linjusniodi cl ingredianlur cliorum ; daiur enim per id occasio ut

suspicione durante, sibi dislribulionum nicdielas sub- canonici, priusquàm mentes affeciibus carnalibus et

Irahalur ,
qaousqne ralionabililer ostcnderit, se ni- secularibus in capilulo conceplis, exuantur, propcran-

hil agcre simulalè, et sibi non esse, juxla banc ordi- ler inlrenl cborum cum aliis, jam cœpla proseculuri.
nationcm , distributioiics luijusniodi subtraliendas ;
Et quia ille abusus jam in nonnullis Ecclesiis

vel evidenlcr apparcrct ipsuin cas pcrcipere non de- calbedralibus cl collegialis irrepserat cum nolabili
bere ; in quo casii, sicut privanduin est omnibus, sic divinorum officiorum delrimento, proinde cùm Cle-
eliam in alio sibi debcnt distribuliones inlcgrè niini- mens YIII, id inlellexisset, inolevisse in mullis Eccle-

slrari suspicionis lauicn excepta', mcdiclaloni lantùm siis, per suas lilteras in forma brevis subdatum Roinaî
recipial, ni diclum est. apud Sanctum Pelrum, 18 januarii ICOl, dcclaravit
Nunc autcm conslilutio supra dicta iSicolai IV est capitula, congregaliones , Iractatus et acius capilula-

servant! ;i, prnnt sorvalur in omnibus suis partibns, res per canonicos miitropoliianarum, cathedralium

cùm S. Koku Uoni. auditorcs plurics resolverinlillam et collegialarum Ecclesiarum, peraclis divinis officiis,

esse factam pro bono regimine ci gubcrnio basilicx' missâ majori, ne divinuscullus, propter
et procsertim

S. Pelri; nec est abrogata por non nsum, vel pcr ministrorum sublraclioncm minualur, habcndos esse;
contrarium usuni aut aliam praiscriplionem. Et prop- quùd si dùm missa; et alla divina officia cclebranlur,

lerea est omninô, et in omnibus servanda, nisi contra- aut bora; canonicsc recitanlur, capitula haberevolue-

ria conslilutio ostendere'.ur, pcr quam abrogata vcl rint, nisi forte urgens aliqua et evidens nécessitas id

reformata cssel, ut fuit diclum inunà Romanà Con- poslulaverit, ejus bora; in quà id commiserunl, quo-
corditc S. Pétri coram Caval., quœ est decis. 24G, lidianas distribuliones minime levare debere ; alque

per lot. p. 1, divers, récent., etc. ita, et non aliter, etc., cum generali derogalione sla

tutorum in contrarium facienlium.

Eslque adeô isla obsorvanlia punctandi attendenda,
Quibus annectendum duxi excusari canonicum,
ut prêter casus in jure expresses, non possit cano-
qui tenelur assislere capilulo et congregalionibus ca-
nicus, sive bencficiatus residcntiae obnoxius, alià se
pitularibus, in quibus ejus assistentia est necessaria
ralione lueri, ut servitium in aliquâ parte omillai, ac
distribuliones pcrcipial; salis enim liquel,qu6d eliamsi pro administralione rerum Ecclesisc, et capituli, si

ipsi in eàdem missam Icm-

Ecclesià celcbro.t privalè
tamen, ut ait Gare, part. 5, cap. 2, nura. 537, fue-
rillcgitinio impedimenlo dclenlns, aut ex alià juslâ
pore diviiiorum ofliciorum son borarum, neque pro
prœsenlibus in cboro babentur prx'tcrmissis enim :
causa ad non assistendiira; tanla enim causa potest
,;

concurrere ut ab illis justissimè quis excuselur, etiam

nonnullis juribns, ad id facienlibus, suflicil ila statu-
j

ordinariè ut si in capitulis tanta esset perversio, et

lum fuisse pcr scqucnles dcolaralioncs. Prima est, ;

ila malè proccdcrelur, et ex abrupto; sine lege, or-

An canonici vel ulii ofjidaks cliori liabcntcs in caihedrn-
libus vel collegintis capellan'ias in tiltilum, vel uti mer- dine, modo, et ac cum lyrannide, violentià et inso-
lenlià pra;sidenlium et poteiiliorum, non babenlium
ceiiarii, eo tempore quo in diclis capellaiiiis célébrant,
aliam legem aut ralioncm qnàm suam volunlalcm et
dhlribuliones recipere debeant, licèt absinl à clioro : et

Efclesiœ gustum ; ul qui vellet satisfacere sua; conscieniiie et

quid, si devotionis cnusi'i, vcl, si à superiore
injungatur eis, ut eo tempore célèbrent? Sunctissimus illam exoncrare, non posset id facere sine magnis

Dominus Noslcr, ctimn ex soitcntià congregalionis, de- molesliis inquietudinibus et occasionibus ordinariis;

ctaravit non posse, nisi quando sic jussi esscnl à suo ac etiam periculo aliquandocadeiidi , aut sine magnà
superiore; queni tamen admoneri voluit, ni ab Imjus nolâ singularilalis, prolervia; ignorantia've, maxime
modi jussu abslineant. Sccunda, canonici, qui sunt in ubi vola feruntur publiée, quod in capitulis est perni-

Ecclesià, sed extra Cliorum , licèt clium célèbrent ^ausà ciosissimum et perversio magna, et regulariter volum
devotionis in eàdem Ecclesià, non censentur prœsentes; illius prodesse non speralur; quia per fas cl ncfas

seciis si jussu superioris, superior tamen eis hoc mandare omnia fiunt, pront volimt pra'sidenles et polcnliores,
non débet ; quod procedit etiam in illis canonicis, qui quos plerique ob bumanos respectus, aut ignoranliam
sunt in eàdem Ecclesià, capctlani, et missas celebrare scquuntur, nec andent contradicere ; quibus damna
tcnentur. Terlia, quo tempore cantalur una liora in (ît mala gesta impulabunlur, ac pra;latis eliam, qui

clioro, qui missam célébrai in eàdem Eccltsià ex devo- non curant id evitare et cavere ut tenenlur officio,
 ;,,
, ,

319 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 520

daiulo (IchiUim modiiin el ordiiu'in volandi (>l proce- viijore hujus decreli dcputatus, renuerit confessiones au-

eleiidi, et cliaiii congrojj'àiidi capitula; coiii^rcganlur dire, puniri potest ab episcopo, et privari ;
quas deela-
ciiiiii |)assiiii, et non Icgiliniè, ac facicndo scrvari rationes refertidera Gare, part. 5, cap. A, num. 117,
jura, ol stalula, rol'raniandoquc insolcnliam polentio- cum seq.
runi; illorumquc excessus castigando, inleresscndo- Qu6 vert) ad canonicum, sive cathedralis, sive col-
que alùpiando capilulis ; do quo lalioneni l)co sunt legialœ Ecdesi* , habentem prœbendam leclurai

leddiluri, sicut cliani de aliis eliani omissionibus et sacnc Scripturaî , scu theoiogaleni , si loquimur de
negligentiis, id. Gare., loc. cit. jure communi, licèt possit percipere fructus sui cano-

Canonicusauteni pœnilenliarius, aucHendoin eàdeni nicatûs pro illis horis quibus legit, distributiones la-

ecclesià confessiones, pnesens censctur in choro, proul men quolidianas minime lucratur, per lext. in cap.

declaravil eadein sacra congregatio per hœc verba :

Quia nonnulli de maqistr., cfihi Clos., in verbo Pro-

Citm pœmleHtiarius audit confessiones , vel casunm re- ventus, qua; sic ail : Non tamen pcrcipient quolidianas

servatorum, vel venialium peccalorum, prœsens in choro distributiones, quœ tantiim residenlibus dciri consueve-

censelur; per quam quidcm declarationem, salis con- runt. Unde ad ejusdem Glos. prscscriplum , fuit aliàs

stat eun» censeri pra;senteni in choro, dum actu con- declaratum per sacrani congregalionem concilii liis

fessiones in ecclesià audit, non enim sufficit nianerc verbis : Theoloqus quamdiii legit. pro résidente habeatur,

in confessionario, etianisi sibi privatim oftîcium reci- et recipiat omnes fructus ,

prœter distributiones quoli-

tel; quia anlea confessiones audivit , vel, ut postea dianas, prœsupposito quod absit massa grossa, seu prœ-

opportuniùs illis incunibat ; ut fuit etiani resolutuni benda; alia : Non debentur lectori distributiones quoti-

per ipsani sacrarn congregationeni , eo quo sequitur dianœ pro illis horis, quibus legit , ex dispositionejuris

modo : Pœniteniiarius liabendus est pro prœsenli in communis, quos dixit sanclitas sua non loqui respecta

choro dum audit confessiones in ecclesià sive in con- illius lectoris qui in ecclesià suc) legit , ut facit isle , de
,

fessionario, sive extra 7wn autem pro tempore quo re- quo hic tamen S. D. N. Gregoritis XIIl, andilà rela-
;

sidet i)i confessionario , nec audit confessiones, aliis in tione congregationis, ex qratià illas deberi eis voluit, non

choro dii'ina celebranlibus, nec recilans oljiciuni privatc modo pro illis horis, ut si mane legunt pro horis malu-

quia nnlequàm rccitarenlur horœ cnnonicx in choro tinis, et missâ solemni , sed etiam pro totà die ; et itn
,

audivit confessiones : nec si dixerit tuissani , est censen- sœpiiis consullus respondit; alia : Idem censendum est

dus prœsens in choro. Et non modo censetur esse pr?e- de docentibus in ecclesiis, qui quamvis à servitio chori

sens in choro, dum dictas confessiones audit , vcrînn absentes essenl ,

possu:^t percipere fructus sui canonica-

tûs, exceplis quotidianis distributionibus sed ex gratià

etiam in processionibus et exequiis defunctorum , et ,

lucratur onines distributiones et eniolumenla ut ex diebus quibus legtmt, habendi sunt sicut prœsentes in
, ,

scquentibus dcclaratioiiibus patcl , videlicct : Pœni- choro, et inservientes , ut declaruvit S. D. N. Grcgo-

tentiarius censetur prœsens in choro, et lucratur tam rius XI 11, ut supra , sed non gaudent isti lectores sacrœ

distributiones quolidianas quùm elccmosunas quœ distri- Scriplurœ in ecclesià aliis privilegiis ,
quibus gaudent

bunntur pro associandis vel sepeiiendis cadaveribus de- docentes in scholis publiée ; alia : An theologus, ut qui

functorum vel pro snpplicationibus et processionibus divinis pro prœsente habeatur diebus quibus legit, cen-
,

habiiis. Et alla sic se hahet : Pœniteniiarius non soliim sendus etiam sit prœsens matutinis ,
quœ ex antiquà

censetur prœsens in choro, et non polest privari, qnando ecclesiœ consuetudine, dicunlur sera prœcedentî pro die

confessiones audit , sed etiam censetur pra'seus proces- sequenti : sacra congregatio respondit : Non censeri ;

sionibus et exequiis defu)ictorum quœ eo tempore fiunt referl id. Gare, part. 3, c. 2, n. 118, qui n. 120 ait,

(juo ipse audit confessiones ; sed non sufficil quhd sit in quodlicct supradictus Gregorius XIII declaraverit

confessionario, nisi realiter ipse confessiones audiat. prsedicto lectori deberi prtediclas distributiones pro

Nec taujcn ad elTectum lucrandi supradictas distri- totà die quo legit, intelligeiidum est quoad boras qui-

butiones, et ut priïsens esse censeaiur in choro, re- bus non legerit, procedere solùm in illis qui gratiam

quiiitur quod supradictus pœnitentiarius audiat confes- ipsam specialiler petierint, ut sibi dixit audilor cardi-

siones tantùm casuum reservatorum, quia ad effeclun» nalis Matlhoci, praefecti sacrœ congregationis concilii.

pncdiclum , non modo débet, verùm cliam teuelur, His igitur sic prrcmissis, videamus quid servet praxis
etiam intégras confessiones audire, etiam casuum non circa bas dispensationes, et cujus sit facullas dispon-

reservatorum ; cùni sit confessor ordinarius ; et omni- sandi super non residentià. Et ait Rebuff. in d. prax.,
bus confiteri volentibus , tenelur suî copiam facere loc. cit., n. 75, eum banc babere facultalem, qui rc*
horis opportunis ; non eiiim potest recusare audire sidendi necessitatem imponit ; cîim ejus sit solvere ,

confessiones , volentium ei confiteri prout sacra con- cujus est ligare 1. Si puellœ, ff. De spons. ipsique da-

gregatio, liis voibis dcclaravit : Conijreq. concilii ccn- lum sit, non rcsidendi facultalem, omnibus beneficia-
stiit pœnitentiarium non posse recusare audire confes- tis indulgere prout etiam episcopis idem à jure per-
;

siones illorum parochianorum ubi sunt pœnitenliarii missum est, ut in capit. Licet canon., de Elect. in 6,

olenliuDi eis confiteri sua peccala ; quapropter, si ipse et id. Rebuff., d. num. 75.
pœnilenliarius nolit audire confessiones, potest pu- Petitur autem dispensatio consuelo more, per sup-
niri (il privari ab cpiscopo , ut eadem sacra congre- plicationem, ipsi summo Pontifici porrigendam, qu;c
gatio consuil sequenlibus vcrbis : Si pœniteniiarius coquo sequitur modo concipi potest, videlicet :
 ,,

m un. V. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX IIOMICIDIO. 022

Ikalksune Pater , cîim dcvotiis S. V. ornlor Mril- cxaniinnrc ; cînn illiiis clausiihi;, qiiippe onnies fcrè è

tnœus Marra cunonicus l'xclcshv ^. in v'Kjcsimo quarlo corporo jiiris coniiniinis extradai , siiil n<:cessari() in

sua' œtalis amw constilutus , ut ejusdem Ecdesuc, ipsâ supplicatione iiisorondie; quas non ila facile op-
ac in vincù Doniini j'ructuosior minister cvadcre possit portunas aibitrabitur, qui banc praxini non bcnè cal-
pliirimiun cupial sua sludia ad infrascriptum tempus lel ; cùm lamcn ob illaruni aiicujus omissionem ,
pUi-
proscqtii, supplicat igilur K. S. V. qnateniis eumdcm rics conipcrtuiM sit , in bujusmodi dispcnsalionibus ,

oratorem in hoc suo laudabili proposito , confovendo , noiinulla in dubiuin rcvocata fuisse, per quai, graliic

sibique specialem gratiam faciendo, eidem oratori, ut ad minus utiles reddilic sunt; igilur.

tricnnium, à data prœsentium computandum, littcrariim Prima illius pars est, quôd oralor sludia ,
per cum
stiidiis sacrœ tlieologiœ in aliquà approbatà universitale jam cœpta, prosequi désirai; ob id enim faciliùs di-

opcrum dare omniaquc cl singula canonicatùs, et prœ- spcnsatur, quàm cum co qui adliuc sludia non inco;-
bendœ ,
qnos in dicta ccclcsià paciftcc oblinct, frnctus, perit, si trigcsimum su:c ictalis annum cxcesscrit , ut

redditus cl provenlus ,
jura , obventiones, distributiones aliàs diximus : quamvis etiam illi qui nondùm incœ-
quolidianas cl alia emolumenta universa, ordinaria et ex- perit, delur isla dispensatio, qwJi aliàs deiiogari con-
traordinaria, ctiam illa quœ rationc abscnliœ vcl nonresi- suevit; et oratori indulgelur, ut studio tbeologiœ aul
deulitv, fabricœ ejusdem Ecclcsiœ upplicari consueverunt, decrclorum vacare posait; cùm inlcnlio Papai sit ut

in quibusvis rcbus consistculia , cl uudcciimque proce- liujusmodi sludium dilalclur : et ne personœ ecclc-
nioilia , etiam solis prœsentibus , sitigulisque canonicis siastica^ se ingérant anfraclibus judicialibus, et vagcn-
interessentibus dari solila et consuela , ciun illà prorshs lur per scliolas juris civilis, ubi interdùm pravi mores
iutecjïitate quà illa pcrciperet , et levaret, ac percipere addiscunlur, Zerol. in d. vcrbo Sludium, primo dubio.
cl Icvare possct , si apud dictam Kccle&iam pcrsonaliter René lanien quandoque dalur eidem oratori facultas

rcsiderct, percipere, cxiqcre et levarc , ac in suos ums audiendi, eliam jura civilia pro'majori sacrornm ca-
et utililaleni convertcre libère, et licite valeat , aposlolicù nonum intelligentià , cum dispensaiione super absen-
uuclorilate, de consensu decani et captluli prœdictœ Ec- lià, ut aliàs diximus.
clesiiP concederc cl indulgere ; dictuniqnc oratorem, du- Secuuda, ut frucluosior in Ecclesià Dei minister

rante triennio prœdictu , ad residenliam apud camdem évadât; illitlcrati enim ministri quidem , non lanien
Ecclesiam minime leneri , nec ad id quàvis auctoritate, IViictuosi esse possunl, sed poiiùs perniciosi, ul ctiam
invilum cogi, scn compelli, cl ob non residenliam Itujus- babelur in conc. Tolel. i, cap. 25. Ignoranlia mater
modi dictas canonicatum, et prœbcndam minime vacare, cunctorum errorum maxime in sacerdolibus Dei vi-
nec oratorem , illis aul illius fructibus in loto vel parle landa est, qui docendi ofllcium in populis suscepe-
privari , neque aliàs molcstari , seii perlurbari, aul in- runt, et refortur in cap. Ignorantia, dist. 38, et si in
quielari passe, im'a eidem intérim de omnibus, et singulis laicis vix lolerabilis videtur inscitia quanlo magis in
,

fructibus prœdiciis per Capitulum et cunonicos dictœ iis qui prœsunt, nec excusatione digna est, nec \cn'\h,
Ecclcsiœ, et atios, ad quas spécial , lato triennii liujiis- cap. Si in laicis, eàd. dist., caitcri!u« legenda est iota
modi tempore, respandcri. Sicque per qnoscumque judi- n;cc dist. 58, et pnccedens 5G. Novissimè verù Trid.,
ces, etc., judicuri, clc, irrilum, etc., decernere digne- sess. 23, cap. 14, de Réf. inler ea quai requirit in iis
mini, de gratià speciali. i\on obstantibus prcvmissis, ac qui ad presbytcratùs ordinem assumuntur, illud est,
PU Papœ IV, va V, ac Sixli V, Romanorum Poniift- ut ii sint qui ad populum (inquit) docendum ca qua;
cuni S. l . prœdecessorum , aliisque constilulionibus et scire onmibus nccessarium est ad sahilem, cl ad mi-
urdinalionibus aposlalicis, nec non dictœ Ecclcsiœ, etc., nislranda sacramcnla, diligenti examine pncccdenlc,
statntis, elc, roboratis, etc., privitegiis quoqiie indullis, idonci comprobcnlur. Ex quo Tridontiiii loco occasio-
et liltcris apostolicis, eidem Ecclesiœ, illiusque prœsuli, nem nactus est Pater Franciscus Pavonius Caibaccnsis
capitula, canunieis, aliisque siiperioribus et personis, sub Socielatis Jesu ibeologus, non solùm ad populum, sed
quibuscumquetenoribus et formis, ac cum quibusvis clau- ad clerum pra-scrtim doclamalor cl inslniclor insignis,
sulis et dccretis, elc. Quitus omnibus, clc, latissimè nonnulla axiomata slaluil ciica scientiam ad sacerdo-
liàc vice specialiler et expresse derogare placeat , cœte- lium requisilam, quœ, quoniam aurca sunt ut rcliqna
risque conlrariis quilmscumque cuni clausulis oppor- cerlè omnia, qurc in eâ prxcipuè seplimà distinclionc
lunis. congessit, 2 part. Introd. in Sac. doct., ibi quem-
Fiat, ut pclitiir. M. cumque in vineà Domini prûlicerc cupicnlem onminù
El cum absalutione à censuris ad elfeclum , etc. Et remittimus.
additur : El ad triennium lanliim ,
quo durante, oralor Tertio datur isia dispensatio ad triennium lanlùm ;

in aliquà approbatà universitale studii generalis , seu ex eo quia bujusmodi lempus possel suflicorc ad porli-
gymnasio publico, studio tlieologiœ, aul dccrelarum, actu cicnda ipsa sludia; cùm jam oralor in supplicatione
operam navare Icneulur ; alioquin frnctus suos non facial nominalus, pclat sibi disponsalioncm concedi ad di-
et de consensu archiepiscopi , ac omnium canonicorum cliim lempus : cùm aulcm , ex snpradiclis dtcrclis
dictœ Ecclesiœ. concilii Tridcnlini , non appareat quanlum tempus
Fiat. M. .
possit liic iiidulgeri ad studciulimi ,
profcolo lolum id
vcrù proiiovis ac simplicibus ciirialibiis, non
Ilic remanet disposilioni juris connnunis ; nam text. in
«utile prorsùs visuni est, dictic siipplicationis parles Caf». Super eo, et ibi Gloss. dicit posse dari per seplen-
 , ,

323 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. ZU

iiiinn .iccnliaii. sludendi, et in cap. Super spécula, ne jt interessenlibus , etc. El lue accesserat jam consen-
cler. vel mon. dicit, pcr (juinquenninni ; sacre Theo- sus arcliiepiscopi et omnium canonicorum ilUiis Ec-
logia; vert) non minore opus est lempoi e (pi:im septen- clesiai.

nio, consl. tanien Pii IV, ciijus Icnorem inferiîis in- Sexta , est pneterea petenda in supplicatione dero-

seremus, dicit [tanlùm ad quiiKiiicniiium , vel aliiid gaiio stalutorum et consucludiiujm Ecclesiac , sive ca-

tempns : undc videmus in praxi idem lenipus in liis Ihedralis sive collegiatœ , in quâ orator obtinet cano-
dispensalionibus diversimodè concedi , videliccl, se- j
nicatum et prx'bendam ;
quandoquidem in illis lalia

cundînn neccssitatcm oratoris, et volunlalcm dispeii- i^ esse possunt bujusmodi statuta, quse procul dubio
santis. obstarent, nisi eis fuisset derogalum , de quibus vi-
Qiiarta. llxc gratia suffragatur à die datai ; idco ut, dere est pênes Gare. ,
parte 3 , c. 2, à num. 255, ad
si t«mpus in eà prœfixuin laijatiir, anleqnàni orator num. 2o-4.

sua studia perfecerit, non faciet ampliùs frnctus suos, Septima, est notandtmi quôd ad banc dispensatio-
sed tencbitur deindc ad pœnas non residenlium; nisi nem obtinendani non sullicit fuisse per oralorem nar-
desuper sibi nova gratia concedatiir ad aliud tenipus ratum , se velle siudere in aliqnâ approbatà universi-
per viani prorogationis, tate ;
quia , nihilominùs in clausulis secundai partis
Quinta , oportet in supplicatione pctcre, etiam dis- supplicationis additur, ut dicto tempore durante, stu-
pensationem pro fructibus percipiendis : alioquin illa deal in aliquà approbatà vnivcrsitate studii gcneralis

non veniet, nisi hoc expresse concedatur, ut per Re- seu (jymnasio pubtico tlieologiœ , aut decretorum, etc.
buff., ioc. cit., num. 60. Quod si lortè sibi indulgctur, Acpropterea, cùm hocc verba non addanlur nisi ut

ut possit dictos frnctus perciperc , non tamcn intelli- serveiur forma hojus facultatis, non possunt per ora-
gitur de distribulionibus quotidianis; ut declaralum torem in aliquo aiquipollenti adimpleri. Clausuhc enim
fuit per sacrum congrecjationcm, secpienti declaratione, quai in supplicalionibus per domiuum datarinm illius-

videlicet : congrcgalio censuit canonicum abseiiteni ve officialcs apponuntur, non sunt nugaloriic , sed
sludiorum causa, percipere quidem posse fruclus pne- onnies ad praiscriptum ,
prsesertim sacrorum cano-
bendic, non autem dislributiones quotidianas; quùd num, in rescriplis adduntur; cùm illoc sint exlractoc

si in hujusmodi dislributionibus, omnes capiluii red- ex corpore et visceribus utriusque juris. Uude olan-
ditus constant, percipere etiam posse dislributiones, sulam supradictam rcperio dcsumptam ex c. Tnœ de
deniptà terlià parte ,
quai inservientibus accrescit ; Cler. non resid. , in cpio ha;c verba babeutiir : Quœsi-
nulle autem casu, ipsum canonicum debere percipere visti prœterea , ut cinn interdiim canonici, (luibus slu-

distributiones quotidianas, missis, aut defunclorum diorum (jratià , est indultum , ut in absentia sua fruclits

anniversariis applicatas. Et alia sic ait: Absentia, percipiant prœbendarum snarnm, accepta licenlià, se

causa studiornm, etiam obtenta à sede Apostolicà ,

ad villas transfcrunl , vel castcUa , in quibus nullnm est,

non excusât ab amissione istius tertiui partis delraclai, vel miniis competens studiorum cxercitium, utritm prœ-
sicut nec excusât ab amissione caeterarum dislribu- bendarum suariim Inictus sint talibus conferendi. Ad
lionum quotidianarum, quse, ne praicedenti declara- quod breviler respondemus eis qui hujusmodi fraudem
fioni adverselur , in liunc sensum recipienda est coinmillunt , ciim fraus et dolus ncmini debeat pnlroci-
ut per Quar., verbo Resiclentia. in addit. vers. 1, nium impartiri ,
prœfatam induUjentiam compelere non
circa med. debere, i\hi Glossa in verbo Ad villas , ait, quùd in

Hae namque declarationes , aliccque similes super regiis civitatibus et non in parvis villis , sive iu cas-

hâc re éditai, emanàrunt profeclô ad pra;scriptum sa- tris, jura docenda sunt; nt in proœm. ff. § llœc au-
crorum canonum , ciim apertissimi juris sit quùd litle- tem, ibi, et in aliis quosdam imperitos lioniines diva-

ris operam danles , vel magistri , doccntes in aliquà gari , et doctrinam discipidis adulterinam tradere , etc.

academià ad majorem ulililatem Ecclesiarum , licèt in Quapropter debent sludere in famosis civitatibus
absentia possunt percipere beneficiorum frnctus, non puta Neapoli, Romœ, aut Rononire, seu Salmantica;,
lamen babebunt distributiones quotidianas , text. est Parisiis, vel aliis in civitatibus, nbi vigent studia ge-
in cap. Licèt, et ibi Glossa , in verbo Distributiones neralia , Zerol. in praxi Episc. verbo Sltidinm, vers.
de Prijcb. ; Gonz., § 7, prooem. num. 178, qui num. Ad quartum; idipsnm etiam innuit PiuslV,insuâ
seq. testatur id etiam procedere ,
quamvis de iicentià conslitutione qucc incipit , Sanctisdmus , ibi , ut litte-

Papai, sit absens studiorum causa; nt censuit sa- rarum studio, in loco , ubi illud vigeat générale, et sic
cra congregalio concilii declarans cap. 5, sess. 21 , de debent sludere in studio gcnerali, seu celsbri nniver-
Reform. sitate, d. cap. Tnœ, et per sacram congrcgaiionem ,

Est autem nolandum quôd licèt à supradictà forma sic fuit declaralum , videlicet : Primo oneretur cou*
supplicationis appareat fuisse oratori concessuuj ut scicjUia eortim quibus hujusmodi licentiœ conceduntur
intègres fructus, etc., ac distributiones quotidianas ut debeant ver'e et actu in ipsà famosA universitate studio
perciperc possit, id tamen ad inslanliam cnjusdam theologiœ, vel sacrorum canonum operam dure; alio-

niagnalis factum exstitit , cùm rarô hoc modo conce- ! quin fructus suos non facianl ; ac pœnâ non rcsidenSium

dalur ; sed semper ferè addilur clausula : Detractâ ter- teneantur ; perinde ac si nuUam licentiam habuissent.
tià parte distributionum quotidianarum dictorum cano- Hoc insuper rcquiritur ,
quôd dictum studium géné-
Hicatùs et prœbendœ pro prœsentibus et diviuis officiis rale sit ercctum et institnlum per Papani, regem,
 , ,

320 LIB. V. DE DISPENS. SUPEK lUREGLX. EX IIOMICIDIO. m

6CU priiicipcm, iil porGarc. d. p. 5, cnp. 2, nuin. 55 idquc Fabius Gorradus gcnitor meus , ccleberrimus
[

cl soq(|., qiiôdiiuc faciillalein Iiabcal tloctorali'ls insi- suo len)pore jtn-isconsultus, quôd si ad acquirendam
pnia, examine rigoroso pr.Tcedenle, confereiuli. Si medioercm scicnliam , maximum studium rcquirilui

igiliir oralor sludiieril extra imivcrsilalom, non suffi- quid aulcm ad scicnliam pcrfcclam requirelur; ac

cil ad pramissa; quia privilégia data sunl lani logcn- propterea invcbit Alber. de P»osat. in 1. Et qui data,

tibiis in universitate qniun disceniibus , non aulcm numcr. \ , iï. Exquibus causis major, contra cos qui

(iomi, ut in proœm. Décrétai, cl in proœni. Sexli, vadunt ad studium, non causa sludcndi, sed ul ba-
\\n,Bono)iiœ commoranlibus ; nisi lanicn sluduissel beant fructus bencficiorum sine laborc residenliac,
donii liMnporc pcslis, quia tune poriiule cssct , ac si qucm rcfert Prosp. de August. in Addit. ad Qua-

in iMiivcrsilato , ul pcr dodorcs in i. Rccusare, § fin. rant., d. verbo liesidenlia, vers. Limita ut non suffi-

cuMi 1. scq. fT. de Trelicll. ; aliàs enim , si ex quo- ciat.

cumquc Icvi impedinicnlo, non salisncrcl huic de- Octava et ullima, Ilœc gralia nunquàm , aui laio

crelo, gralia non suiïragarclur; cnm non gratis addita concedilur, nisi de licenlià ordinarii; quidijnid alii

siiit siqiradicla vcrlta , iu studio genemli; quia in liu- dixerinl, inspccto jure communi, quod non obligal ad

jusinodi rescriplis, quodouniquc verbum, non est sine bujusmodi licenliam , sive consensum ordinarii impc-

virlutc operandi, ul dixit Bald. in .eg. c. de Conlrali. Irandum, propter tcxl. in cap. fin. de Magislr. aliter

cnipl. quivsl. 9. Sicctiam si studcrct in civitale, sed enim nos docet bodierna praxis, pcr quam inconcussc
extra sludiinn générale ; cùin privilegium concessum scrvalur forma constilutionis Pii IV , desuper édita ;

sil Icgeiitibus cl slndcnlibiis in sludiis gencrnlibus et cùm antoa innumerîc fraudes commilterentur ,
prœ-
approbatis, Bart. et Albcr. in § Uœc tria, in proœm. textu studiorum , ac proplerea non suflicit haiic licen-
iï. CIcni. Diidiim. , verbo Instudiis autcm gcncralibiis, liam pelere , sed oportet cam oblincre lum ne pro-
;

de Sepult. In lioc enim prodesl studere iu l'amosis ci- prius pr;datus contemni videalur , lum cliam quia ,

vitatibus, lum proptcr doclorum peritiam ,

qu;ic ma- ipsc cpiscopus cognoscere cl dijudicare debcl an ab-
jor e^t qiiàni iu aliis non famosis , lum propter urbis senlia sil pro causa sUidii ;
quanlo tempore duralura,
auclorilalom BcbutT. in Concord., rubr. de Collât., in et ad quam scicnliam adipisceudam ;
qui etiam , lan-

verbo Universitate sltidii (jencralis. quàm superior licentiandi , arbilrari debel an sil habi^

El subdilur in calce supradicta; supplicationis , aclu lis, sive aplus ad disccndum ; ne illi ingenium et na-
opernm navare, quod inlelligendum est cum elTeclu ;
Uira répugnent cl résistant; ac attendere debcl quali-

mens enim summi Ponlificis ea esl ul orator fiai an- latem stalùs ipsius Ecclesiae , ne ob talem discessum
lea disci|)ulus, ul postca sil doctor, et possit alios grave delrimenlum patiatur in cultu divino ex niini-
docerc ,
quod didicit ;
qui enim lilleris opcrani non strorum defeclu, et alia diligenler inspicere, quic rc-

navavit , non potest esse litterarum praîccptor , cnp. censel Quar. d. verbo Residentia , vers. Prœdiclam
lin. 5î>,dist. id. RebnfT. loco cit., et scquitiir verbum, concliisionem. liane aulcm licenliam, si episcopus,
teneaiur, quod pr;r,ceptum et nccessitatem ostondit, sive pr.Tlalus sine causa ncgaret, poteril recursus ba-

text. in Clcm. Exivi de Paradiso § Item ordo , de beri ad superiorem ,

qui illum ad eam concedendum
Yerb. signif., cap. Per hoc, injuncta Glossa in verbo compellat, id. Quarant., loc. cit., vers. Prœdiclam
Teneaiur, et ibi ad hoc; Gemin. de llaeret.; lib. G ;
conclusionem, in fin. Gùm autem , etiam bujusmodi
quod enim pr^cipilur imperatur, et quod imperalur fraudibus occurralur per supradictam ccnstitutioncm,
nocesse est (icri , cap. fin. 14 ,
quaîsl. 1 , additis etiam qu;B non modo loquilur de curatis , de cujus praxi

illis vcrbis , alioquin fructus suos non facial ; per illam seq. cap. dicemus, vcrùm etiam de aliis beneficiis re-

enim dictioncm, alioquin, inducitur conditio contra- sidentiam requirenlibus, et est in viridi observanliâ,
ria , I. El elegnnter , § Si dolo , cuni Glossâ in verbo supervacaneum minime visum esl, illius tcnorem bîc
AHoquin, ïï. de Dolo, I. Si finita , § Ex hoc ediclo inserere ,
qui talis est, videlicet :

cum Gloss;! in d. verbo Alioquin, iï. de Damn. in- Sanclissimus in Cliristo patcr , cl Doininus nosler Do-
fect., cl cùm ista diclio facial condilionem, qunc liic, minus Pius divinù Proiideutià Papa l V , ad cujus aures
quoad fructus pcrcipiendos, inducit formam , nisi ser- nuper perveiiil , nonnullos curala vel aliàs sacros ordi-
vata fiierit, gratia erit nuUa , Bald. in 1. Comparitio- nés , aul personalcm residcntiam requircntia , bénéficia

nes, in 3 ()ppo>it. c. de Fid. instrum. Ac proplerea ex oblinenles, sub priilextu ,

quod litleris operam dare cu-
bis non suflicit oratori , ut bujusmodi sibi tradilà fa- picbanl postconfirmationem concilii Trideulini pcr Sanc-
cullale fruaiur, si in studio moretur, cl scbolas in- lilalem suam fuclam cl publicalam , secum , ul liltcra-

grediatur, si cum efiectu non proficeret, operamquc rum studio in loco , ubi illud viqeat générale , aclu

darcl, ut addisceret , sed superficialiler viderclnr bu- insistendo, ralionc beneficiorum per cos obUntorum hujus-
jusmodi studio vacare ; crctcrùm aulcm, si in dicta modi hsque ad quinqucnnium , vel aliud Icmpus lune
nnivcrsilatc vagarctur, et non studucrit, non débet expressum, dumniodb infra primum illius annum sub-
gaudere ipsà facultate de non i esidendo , ciJm opor- diaconi fièrent ; ad rcliquos ordines promoveri minime
leat por supradictum tenipus niultùm studere, diù tenercntur, cl tam iidem qn'od intérim ,
quam alii , etiam
noclùque insudarc, ac passim facere mcnsam de li- ad eosdcm ordines , vel corum nliquem , scu aliquos pro-

bris, m dixit Glossa in i. i' nicuique , \cvho Pariim nioli,quod similiter slndentes , beneficiis per cos oblenlis,

observasse, c. de Prox. sacror. serin, diclilabat ob pcr vicarios idoncos, per tocorum ordinarios, etiam coH"
 ,,

527 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICAKUM. 528

qiuàlmclutunbcneficiontmliHJusmodijwrtiorwillisassi--^ sliuiii (jcncmlis mit colle<jio approbato operam dure

(jnalà,rcluiiàs deputundo in divinis deservimdo,anhnarum alioquin frudus, etc., et pœnà, etc. Quandoque cliam

CHtam mis immincnlcm , excrccndo , cl alia vicumbcntia addi consuevit ,

quod nisi orator promoveatur , ui su-

omra supportando , us(\ue ad siiuilc teiupus pasonaliler pra , canomcatns , cl prœbenda vacent eo ipso.

711 lisdem beneficiis residerc non icnerentur, et niltilomi- Pro oiatoribus auleni in Urbc bencficiatis diversi-

omncs corunidcm bcneficiorum frudus per- modè licenlia! liujusmodi dari consuevcrunl ; si cnim
niis inlevea

per ordinariam Sanclitalis siiœ signatu- ex. gr. coiiccdalur alicui bcneliciato S. Joannis Late-'
cipcre passent ,

rnm, srn pœnilenliariœ suœ officinni dispensari , sibique ranens. additur in aupplieatione : Et de consensu capi-

pm-ilcr iiidiiUjeri obtinucruiit , nullmn in liis vcl fraudi luli diclœ Ecclcsiœ , cl qu'od oralor singulis diebus Do-
locum prœscrlim (juoad absentes à ndnicis et aliis de prœceplo Ecclcsiœ feslivis diebus
vcl circimvcntioni
,
,

nomanà Cnriâ , de (luorum (lualituiibus f.icïUs nolida impedimenta cessante légitima, in dicta Ecclcsià divi^

non polest, qnantiim Innnanà ratione provideri nis ojliciis interesse teneatur ; alioquin gratia liujusmodi
liabcri

polcst,reHnqiiere volens, conciiii etiam Tridentini decre- nullu sil.

lis inliœrendo Imjnsmodi dispcnsatio)ies et indulta liacte- Fuit similis facultas sic concessa altcri bcneficiato

niis concessa , ac tam ipsins pœnilenliuriœ ,

qnàm apo- cjusdem Ecclesi;€ S. Joannis Laleranen., ut posset
sloiicus et alias desuper confiXias, elconficiendas litteras', studere in scminario Urbis ad triennium tantùni. Et
processusque habitas, et habendos, per easdem , dictis dummodà eo durante , idem oralor verè , et aclu ipso {su-

absentibus mdlateniis SHl]'ragari, iiisi singuloruni erdina- per quo ipsius conscienlia aneralur) lilleris operam na-
rioruin Ivcorum, in qtiibus singula bénéficia Itnjusmodi vare teneatur, et singulis dominicis , et aliis feslivis die-

consistant, consensus gratis prœstandits ad id accé- bus de prœcepta Ecclesiœ servari solitis, ac etiam die

dai , apostolicà anctaritate declaravit , decernens irri- recrealionis in quidibet hebdomadà cjusdem seminar{
lum, Ole. scliolaribus concedi solita , diclœ Ecclesiœ cieserviat-

Ilisco tic caiisis liujusmodi liccnlicc soient commilli aliàs fructus suos non facial , et pœnà non residcntium
ordiiiario, ni eas exequaliir; quaro iii caice sii])plica- teneatur. Eî $i diclum beneficium sacras etiam presbyte;

lionis ila adili consuevit : Et conunitlatur ordinaria. ratùs ordines requirat, infra annum à data pra'scnliumi

Hic aiilem non imporlunè quieritur, quv)d pluries (inateniis in œfale légitima conslitulus existai , aliàs à die

in praxi occunit, nimirùni , numcpiid allenlo qiiôd quà in eà conslitulus fucril , ad subdiaconatùs , et suc-

Ikcc liconlia coiicedi consuevit ad ccrluni tcmpiis li- cessive quamprimiim per œlalem licuerit , ad diacon. cl

niilala, praiscrlim ad qiiinquenniuni , eo transaclo ac presbyteratùs ordines se promoveri facial ; aliàs benefi-

liujusniodi studio adliiic minime consummato, poleril cium ipsum vacel eo ipso.

liàc de causa idem ordinarius liane facullalem oratori \idi nihilominùs indultum I). Francisco Antonio
ad aliud sibi benevisum tempus prorogare. Et omni Sacchetti canonico Ecclesiaî Lucerin.per Urban. YIII,

prorsiis lucsilalione remolà ,

negaliva daturresponsio, ut attento quôd scrvitiis eminent. card. Sachelli insis-
quandoquidcni sacra congrogalio conciiii desuper con- Icbat , tanquàui illius anditor ,
per annum eximere-
sulta , in liunc modum respondil, videlicet : Licenlia lur à residenliâ sui canonicalùs ila lamen ut intérim
ut quis abcsse possit causa sludii à servilio suœ Ecclcsiœ repularctur et baberctur tanquàm pr;icsens , ac proinde

vel sui canonicalùs , non sufj'ragatur ultra quinquennium, gauderet omnibus l'ructibus, rcdditibus, obvenlioni-
impetrata à die quo cœpit studerc ; (juam quidem decla- busae distributionilius quolidianis ordinariis et extra-

ralioneni in hoc proposito refert Prosp. de Angusl. in ordinariis , eo modo ac si csset pricsens divinis offi-

addit. ad Quarant., verbo Residentia , vcrsic El qna- ciis ac lioris diurnis pariterquc noclurnis. Quare iu-

niam. Additur insuper ut pluriuiùm in fine cjusdem bibitum fuit capitulo cl canouicis d. Ecclesi;e, et aliis

supplicalionis , ut iiifra , videlicet : Et duminod'o pro- ad (juos spectabat ,

quatenùs in virlule S. ohedienliu;

pter Inijusiiwdi absenliani divinus cnltus in dicta Ecclc- pra'd. canonicum lanquàm lalcm rcpularcnt et liabe-
sià dclrimentum non palialur; et qnbd durante prœdictà ronl. Non obslanlibus quibuscumiiuc ordinalionibus
abseniià, dictus oralor teneatur , etc., operam navare, apostolicis aliisque incoiilrarium ïacicnlibus. Subdat.
et intra annum ad subdiaconatùs ordincm ; cl sic canoni- Uom;\; die 10 januarii 1G53.
calùs et prœbenda prœfati alium , vcl alias sacros ordi- Regulariter awlcm luijiismodi indulta non danlur

nés rcquirant , aà diaconatùs et prcslnjteralùs ordines ,

nisi cxceptis disliibulionibus quolidianis , modo et

quamprimiun per œlalem iicueril ,

promovcatur in tune forma superiùs cxprcssis et infra exprimcudis. Iniô
praximè successive fuluris temporibus ; aUoquin frudus sacra congregaiio conciiii declaravit, quôd ab>enli à
suas non facial; cl pœnà non residcntium teneatur, ac rcbidentià, dîun cssel cubiculariusadBussuIam sunnui

semper ferè subditur, et dislributionibus quolidianis Pontificif. , non debcrculiu' distributiones quolidianai, '

cxceptis ; qu'od si onines fructus in eisdeni dislributioni- prout in unâ Rcalinà 15 novcmbr. 1627, leste Bar-
bus consistant , tune delraclà earnmlertià parle pro prœ- bes, in collecl. Bull, verbo Abesse, fol. 17, nuni. 5.

senlibus et divinis officiis inleresscntibus , oralor reliquas i

H*c quidem quoad facultalem hujusmodi, qu;e p;u--

duas terlias partes tanliiin , durante studio liujusmodi , ticularibus personis concedi consuevit : coiiccdunt

percipere valent. El ad triennium tantimi. Et quando- etiam summi Poniificcs corum CapcUanis, aliisque la-

tquc addilur dccretum ,

qu'od oratoris conscienlia anere- miliaribus banc excmptionem à residenliâ, ut pluri-i

vr vl dcbeal verè et aclu ipso llteologiœ in universitale l! nu'un tenorc sequcnti, videlicet : Necnon etiam, quam-%^
 . ,, ,,

S29 LIB. V. DE DISÏ'ENS. SUPER IRREGUL. EX HOMICIDIO. 530

et beneficiis eccU'sia$ticis
missas per seipsos quarur» ratione adhùc tcnenlnr
diù nobis inservierint (ant'um ,
,

rcsidere.
lion iamen purucliiulibus , vel airam parochUmoritm
ctiam de jure Quare cùm in nova capelli\ Thesauri S. Januarii
liiibcntibus per cos pro icmpore obtenlis , ,

inlus niajorem ecclcsiam Neapolilanam fuerint apo-

sUitiilo, fundatioite, vcl privilcgio, personnlem rcsidcn- ,

mctropoUtams stolicà anctorilale inslilul;e duodeeim perpeluj; capel-

tiiDii rcquinntibus , etiamsi diynitalcs in
el in colleyialis Ecclcsiis liu-
lanice, pro duodeeim pcrpetuis capellanis, in prcsby-
v,-l cuthedmlibus majores,
teralùs ordine conslilutis vel tali a'tate, ut ad illuiii
jusmodi princip(des fuerint ,
pcrsonaiiler rcsidere non ,

proximis ex tune provenienlibus temporibus à jun;

Iciu'tintur ; ncc udid per locorum ordinarios, aut liccle-
ad residen- statuas promoveri possint et dcbeant, qui per seipsos
siitnim cariuiidcin capitula, scu (juosvis alios
compelli possint omnesque et
legitinio impedinienlo cessante, onniibus anni diebus,
diiiii intérim in iliis, inviti ;

rcddilus du- UMO die cujusiibct liebdoiiiad;e dmilaxat exceitto, mis-

singulos illoruin beneficioriun fructus el ,

rante senilio prœdiclo , cum eu intetjritate [dislributio-

sas ad altaria dicl;r; capelhe celebrarc , cùm contingit^

pcrcipcrenl, aliquem ex dictis capellanis à civilatc abesse, ac pro-

tiibus quutidianis dunlaxat exceptis ) illos si
inde missas per alium celebrare id sibi minime per-
in eisdem Ecclesiis , sive lacis pcrsonaliter résidèrent
millitur, sede apost. inconsullâ.
percipere , exigera et levare. Proviso tamen per eos , ul

et beneficiis quovis modo in-

Quare duobus ex pncdiciis capellanis, uni videlicet
onera eisdem dignilalibus
cumbenlia, congrue supportenlur ex causa in simplici libello narralà ,
per sacram con-

SiipraditU eniin praxis salis apparct juri commuiii gregationem concilii ila sibi indullum exslitit, vide-

licet
conformis, ut in cap. Cum dileclus, de Cler. non rc- :

Mandamus, cfualeniis non obstanle constitu-

Die 28 octobris 1640, sacra congrcgaùo eminentissi-
sid. ; ibi :

lione quœ contra absentes canonicos , inter nos dicilur

mornm cardinnlium , concilii Tridentiiti interprttum
,

pvœbendœ suœ assignetis eidem aucloritale sibi attributâ, bénigne induisit sncerdoli ora-
émanasse ,
fructus , in

uostro servitio commoranti ciim familiares nostri qui tori, ut ad eff'eclum accedendi ad nrbem, occasione sanc-
; ,

circa nos se obsequiales exhibent universi , minori non tissimi jubilœi, nccnon ad aUncnn domum Laurclnnam ,

dcbeant prœrogadvà gaudere quhm vestrnm singuli, quo- per très menses à suà residentià abesse possit , constitulo

rum ncgotia per ipsos sœpiiis promoventur ; et in c. Au- intérim idoneo substituto qui omis in prœdictà capellanià

dlentium, cod. lit.

impleat.

Capellani eliam ac cantores regiae capellae actu inser- Pctrus Aloysius cardinalis Carrafa.

vienles e\ conslilulione Leonis X, ad instantiam clarse Franciscus Paulutius S. C. C. secret.

nienioii;\i Caroli V, omnium beneOciorum suorum ec- Alteri verô, ex urgenti causa, simile indullum pe-

clesiasticorum fructus, reddilus el proventus, etiamsi tenti, ita pariter conccssura est , et eo quo sequilur
fuerint canoiiicatus et pricbendœ, dignitates, perso- modo , videlicet :

naïus, vel officia, aut curata bénéficia, cum eoruni in- Die 23 februarii 1647, sac. congregalio eininentissi-

legriiate ,
quolidianis dislributionibus dunlaxat exce- morum cardinalium , concilii Tridentini inlerpreluni ,

piis, percipere possniit piout illos percipere possent, induisit , ex causis supra exprcssis, ut per très menses
;

si in suis Ecclesiis personaliter résidèrent , el ad resi- orator abesse possit à suà residentià; ita Iamen, ut in-

dendum intérim in eisdem minime lencanlur. Non térim per substitulum celebrarc facial missas ab co celé'

obslaniibiis aposlolicis , ac fel. record. Bonilacii Pa- brandas.

pic Mil aliisquc conslilutionibus, elc, sub Dat. Ro- Pelrus Aloysius cardinalis Carrafa.

niic , apud S. Pelrum sub annulo Piscaloris , die 2 Franciscus Puululius, S. C. C. secret.

novembris i.jlO. Pontificalùs pnedicli Leonis anno Idem quoque dicendum est de absentibus pro uli-

seplimo. litate Ecclesiae, necnon causa reipublic;i; ,

quia eliam

Atvero aliud est hodie dicendum ex eo ,

quôd per lune pni'senles repulantur. et gaudent supradiciis
concilium Tridentinum ista privilégia sunt revocata, dislributionibus quolidianis, cap. Ex parte, de Cler.

quod proinde prcccipit locorum ordinariis,ul pro bono non résident., et capile Inde cler. non residen., in 6,

Ecclesiarum regimine, compellal onuies opporlunis quod jam non modo in beneficiis ecclesiasticis, sed in
juris remediis résidera, nullique privilégia, seu induila ipsis ofliciis locum liabet; unde absjus pr.) Ronianâ

pcrpolua de non rcsidendo, aut de fructibus in absen- Ecclcsià seu pro Sede Apostolicà
,
pncsens omninô ,

lià percipiendis sulfragenlur, ut in scss. <!, c. 2, de exislimari débet, Mandos., reg. 16, quscst. 33, nu-

r.of. ; Gare, de Heu., p. 5, c. 2, n. 204, ubi quod mer. 4; quapropler, ni exemida aliqua proferanms,
privilégia perpétua concessa cerlis personis, scu cerlo dccanatus cullcgii audilorum Rolie Konian;e, spécial
l^cneri personarum, sunt revocata per d. concilium, el ad Audilorem lemporc vacalionis in Curià pricsen-
,

idem dicit numer. 423, ex declaralioiie sacri concilii, tem; aut ex causa publicà abseniem, el extra Rom.
i;i quà re privilegium concessum à Paulo III capellanis Curiam à Rom. Pontilicc deslinalum, qui onnies alios

régis Hisi»aiiiaî, usque ad cerlum numeriim, de non auditores, eliam antiquiores semper in quibu;,vis ses^

rcsidendo cl percii»iendis fructibus in absenliâ,!d. Gare, sionibus, dispulalionibus, votis, el aliis actibus publi-
loco cit. d. num. 2G5, ait esse revocatum.- cis el privatis praîcedel; nec per alios auditores, etiam
Oiiod (}iiidem ,
quoad supradictam residentiam anliijMiDres, luiic absentes, etiamsi {wslmodiim in-
iatelligendum est ctiam de arclalis ad celebranduro çontineiiii, ad diclaui Curiam se conférant, cl in eà
TH. XIX. 11
 ,

aSl PRAXÏS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 332

coiitînaô resideant, super ipso dccanalu inipcdiri aut vienti suo Iribunali juxta décréta ipsius sac. congre-
I

nioleslari valeal, ut voliiil l'ius IV, in suà coiistilu- galionis de lià(; re pluries omanala, proul ex lilieris

lioiie, qii:i! incipit, Dudkm, 1502, scxlo liai, augusti ;

sub dal. Romre 27 lebruarii 16i9, qnas refert dominus
poiililicatùs aiino lerlio , (pii eliain voluit, ul collegii meus Paulus Squillante in suo ntilissimo Uacl. de

cardinalium decanalus de cœtero, non nisi ad cpisco- Privil. episc, cap. 18, sub imm. 10.
pum cardinalem antiquiorem in Curiâ procsenlcm, aut PraUerea consultores, sive assessores S. officii gau-
ex causa pul)licà abscnteni, et extra Curiam, per Ro- denl etiam jtrivilcgio exeniptionis ab ordinarii juri^-
mannai Ponliliccni dcstinaluni, devenire posset. dictione, ncdinn in causis criniinalibus, sed etiam in

Cùm aulein ista dispensatio, de cujus praxi agimus, causis civililjus, proul cadein sacra congregatio rc-

prœcipuum ferè operetur eireclum eirca disiril)utiones scripsit bonaî mem. Antonio Ricciulo, lune ministro
quolidianas in absentiâ percipiendas; ac propterea si generali pr;efatac suprcnue universalis inquisilionis ,

non posseut e.is absentes percipere, redderetur ipsa necnon sancl* menior. cardinali Boncompagno, ar-
inuliiis et sine elleclu ; videnduni idcircô est an , et chiepiscopo Ncapoliiano; ac litterarum excmpUnn ba-
quinam sint casus in quibus, sine aliquâ dispensatione, bes pênes illustriss. D. Caroluni Marantam in suis

absentes lucrantur dictas distributiones ;

quod quidem celeb. Resp., tomo 5, resp. 66, sub num. 68.
à nosirâ praxi alieniuu non agnovimus , cùni sccpè ea Idem quoque dicendum est de collectoribus gene-
nosdoceat, peli desuper dispensationeni aposlolicam ralibus camer.e Apostolic;e; nani isli, ac etiam sub-

minus necessarian». Ipsos igilur casus, quos congessit coUcctores, advocali, procuralores, fiscales et notarii
Vivian., in Prax. jurispalr., part. 5, lib. 15, cap. 5, in causis spolioruin et jurium pra'diclaî camersc , eo-
hic suniniatini, et pro eo quod eamdem praxini respi- rum officie durante; nam omnes lucrantur etiam
cit, rcferam; quorum primus est, cùm quis ex causa distributiones quolidianas in absentiâ, cxBullâ Sixli V,

pesiis non potesl residere ; si tamen adsit consuetudo, sub dal. Uomaî in monte Qnirinali sub annulo I*isca-

quôd ex juslà causa absens porcipiat ipsas disiribu- loris, die 8 niaii 1")90, soi ponlilicalùs anno sexto.
liones; Monet., de Distr. quolid., part. 2, q. 5, num. Praîterea supra dicli subcolloclores et commissarii

76. Secundus. In infirmitate constitutus, etiamsi quis ralione quorumvis prœtensorum excessuum , crimi-

ex propriâ culpâ infirmelur ; Fuse, de Visitât., lib. 1, num et dcliclorum subsunl jurisdiclioni nunliorum et
cap. 20, num. 20, quod tanicn iutclligas, si talis in- coUeclorum , ad quos illorum cognilio spécial, clianisi
iirnuis, quando erat sanus, solitus esset interesse di- illa fuerinl palrata posl divinuni oi'ficium , ex coiisii-

vinis ofliciis et residere ; aliàs enim supradicta infir- lutione Urbani VIII, cujus tcnor talis est, vidclicet :

mitas non prœstal causam absenliic, et sic non lucra- Urbani'S Papa VIII. Ad perpetuam rei memoriam ,

bilur dictas distributiones quolidianas; Navar., de aliàs rec. mcm. Grcgorius Papa XIII ,
prœdeccssor no~

Orat. et Hor. canon., cap. 1 1, à num. 9, et si iiifirmus ster, indeiiDiilati miiùslrorum camerœ Aposloticœ , m
ad balnea vel ad alium looum pro recnperandà sani- îillis moleslm, lilibits vel uiconimodis faligarrntnr

late pergat, distributiones lucratur. Monet., d. quLïst. opportune providere cnpicns, q'.ibd omncs et siiujitlœ

6, num. 10. Tertius. In sene, quando itasenioconiectus caiisœ lune motœ, et pro teinpore movendœ quorumvis
est, ut nequeal commode personaliler ccclosiic deser- prœtensortim excessuum , criniimim cl dcliclorum pcr

vire; Monet., d. part. 2, quiest. 7, num. 5. Quartus. quoscumque subcollcclorcs cl commissarios, tain généra-

In eo qui est dalus obses ad Ecclesiam , vel caplus les quàm particulares in quibusiibcl provinciis, civilalibus

causa repra'saliarum; Monet., d. part. 2, quast. 5, et diœcesibiis regni Neapolilani pro tune, et pro Icmpore

num. 56. Quintus. In absente ob necessitalcm vel cau- cxistentem nunlium apostolicuni et coUcctorcm generalcm

sam evidentem, ulilem Ecclesiit^, slanle coiisueludine; dcpuV.ilos, commissorum, à lune cl pro Icmpore exislente

Covar., d. lib. 5, cap. 15, num. 1). Sexlus. In iisquisi- nunlio apostolico in eodem regno eomniorante , solum ,

tore hiereticai pravitatis , ex privilogio speoiali favore non aulcm à quibusvis aliis judicibus, etiam locorum or-

fidei, concesso à Paulo III et Pio V, quod procedit diiiaviis non modo durante corum ofjicio, scd etiam post

etiam in consnltoribus S. oflicii inquisitionis. ipsum dimissum, donec viverent, audiri, cognosci et dc-

Et pluries sacra congregatio universalis inqnisitio- cidi passent cl dcberent, staluit cl ordinavil ; prœdivlisquc

nis censuitcanonicos, tam catliedralis quàm coUegialLU judicibus cl locorum ordinariis , ne in illis sese quovis

Ecclesise inservieiitcs, uti nolarii, fiscales et consullo- prœlextu seu quastlo colore intromillere quoquo modo
les in Iribunali S. oflicii , esse exemptes à seivitio ullaleniis auderenl vel pra'sumerenl, districliiis inhibuit,

suarum Ecclesiarum, ac proinde posse percipere om- proul in suis lilieris in simili forma Brevis sub datum
îtes fructus, nccnon distribulioiics quolidianas, acsi die ijanuar. MDLXXV, pontifie, sui anno III, expe-
actualiterpriiediclisEcclesiis inservirent, etiam conlra- dilis plcniiis continetur. CAimque postea , ul acccpimus ,

dicentibus cicteris canonicis ;

quare ipsa sacra con- fueril à nonnullis pluries dubilalum, an prœdiclœ liltcra

gregatio rcscripsit illuslrissimo et reverendissimo D. Gregorii prœdecessoris prœdicli de prœlensis exccssibus,

Felici Tamburello opiscopo Sorano ministro generali criminibus et dcliclis , durante officia dunlaxul ; an verb

ipsius supremse universalis inquisilionis de IJrbe in etiam de cdiis post fmitum eorum officium , ut prœtendi-

hoc regno quaienùs secundo diclos canonicos suœ ! lur, donec viverent, commissis, intelligi deberenl, cl de-
,

Ecclesiîc cogeret ad solvendos omnes fruclus, ac su-

''-}
super divcrsas resoluliones , etiam ad invicem contrarias

pra dictas distribuiiones quolidianas canonico inser- |: emwâsse asseratur, Nos volenles finem huic dubilalioni
 , , , ,

53S LIB. V. DE DISPENS. SLPER IRREGUL. EX IIOMICIDIO. 534

iinponere, e. attcndentes qu'od cidem subcollectorcs cl Ivcl ujnorantcr conligeiil , altcntari. J\on obstanlibus
commissariiinconcernentibus servitium cainerœ cl Sedis '
quatenus opus sit nostrà de jure quœsilo non tollcndi ac

Apostolicœ, timidiorcs ne iicijl'uii'iit'wrcs ficrenl , si aub qnibnsvis aliis cancellariœ apusiulicœ rcgulis, uecnaii

}irrdictontm jiulicum cl ordimiriorum jurisdictione posl consiitutianibus et ordinuliouibus uposlolicis, priiilegiis

finilum eorum ofjicium, se reliclum iri limèrent, el pro- quaque , indultis et lilleris aposlolicis sub quibuscumque
plcrea juslo victu rctralierenlur à gerendo ut debeiil eo- tcnoribus et formis, ac cum quibusvis eliam dcrogaloria-

rum olfirio, dubilanles ne, illo fiiiito, prœdicli judices rum derogatariis aliisque efficacioribtis, el insoliiis clau-

cl locorum ordiiiarii in illos, eliam ex caitsis mendicalis sulis, irritunlibusqne cl aliis decretis in génère, vcl in

sœvirenl ;
quod in non modicum prœjudicium cumerœ cl spccie, eliam motu proprio, et consislorialiler , ac aliàs
Sedis Aposlolicœ redundaret. Idcircb motu proprio el ex quomadolibel in conlrarium concessis, confirmalis, invo-

ccrtà scicnlià nostrà, dcque apostoUcœ poleslalis plcni- calis. Quibus omnibus etiamsi pro illorum sufficienli
Uuline, hàc nostrà constilutione perpclub valitiirà, cogni- derogalione de illis corumque lotis tcnoribus specialis ,

lioncm cl dccisioncm causarum, prœlcnsorumexcrssuum, specifica, expressa, etindividua, ac deverbo ad vcrbum,

criminimi , et dcliclorum per pnvdiclos subcolleclores el non autem per clausulas générales idem importantes
c«mmissarios, à nuntiis el collectoribus aposlolicis, Unn menlio , seu quœvis alla expressio lutbenda , aut aliqua
in régna Seapolitmw qnàm in nliis provinciis, regnis el alia exquisila forma ad hoc scrvanda foret, illorum om-
locis, eliam speciali nolA diijnis, el ubique terrarum cl nium lenorem prœsentibus pro suffiàenlcr expressis ha-
locorum per nunlios sive cotleclores nposlolicos liactoiiis bentes , illis aliàs in s«o robore permansuris , hàc vice
dcputatos , cl pro lempore depulundos, quomodocumiine duntaxal sp'Xialiter, el expresse derogamus, cœterisque

eliam posl finilum officium, comniissorum, ul prœtendi- conlrariis quibuscumque. Dal. Romœ, apud S. Mariam
liir, el palratonim spectàsse, el spectare ud nuntios el Majorent , sub annula Piscataris , die secundà juin
collectores apostolicos pro lempore exislenles privative MDCXXXVI ,
ponli/icatùs nostri anno decimo tertio.

qiioad quoscumque alios judices , eliam locorum ordina- M. A. Maralikis.

rios prœdiclos declaramus, cl qualenits opus forci, decer- In caclcris aulcm omnibus, supradicli subcolleclo-
nimus, slatuimusque el ordinamus ; ne autem inde major res Cl coninnssarii , diniisso officlo , ut prœfertur, re-
liberlas delinquendi, el excessus committcndi eisdem sub- niancnl jurisiliclioni ordinaril onininô subjecli , cui
colU'clorihus el commissuriis nascalur, et ne eurum dcli- leneiilur, ut decel, aljsquc conlradiclionc parère, née
du, si quœ palralacssenl,vel palrarcnlur in postcrumiin- qnisquaui aliud Iiiijusmodi cxcmptionis pmetendere
punila remaneanl; volu nus qu'od colleclores cumerœ apo- possuiit, et aliàs sacra congrcgalio roscrij)sit episcopo

slolicœ nunc et pro lempore exislenles inlerstalula per eos- Isclano , ul sequitur, videlicet :

dcni subcolleclores el commissarios observandn tanquàm Illustre et molto reverendo signore came fralella,
ab ipsis collectoribus jam édita, eliam impressa, addanl icssere slato soccollcclore apostolico , non hà du cssen-
comminationem de eosdem subcolleclores et commissarios tare D. Luca Caslaldi di colest a diocesi, mentre non
privando Intjusmodi privilcgio, el illos ordinariœ juris- esserciti plii il mcdesimo carico ; ne dalle processioni
diclioni submiltendo, qualenits posl dimissum officium ab ind'Ale du V. S. nclla sgnoda , ne da altra giuslo ordine ,
exccssibus cl dclictis commillcndis non se abstinean! che ella hnbbia fatto , b sia per fare in qualsivoglia ma-
qubdquc prœdicla slatula i)i cancellariis episcoporum cl leria. Servasi dunqne délia sua authorità , cl sforzilo
aliorum ordimiriorum relineanlur et slent affixa. Decer- con i remedii , che gli danno i sacri canoni alla dovula
ncnles prœsenles lilleras , el in eis contenta qttœcumque obedienza ; ch'c quanta hb da dire in nome délia sacra
eliam ex eo, quod quicumque in prœmissis interesse ha- congrcgnlione. El Dio la prosperi. Di Rama 1 1 di agoslo
bentcs, seu liabere prœlendenlcs vocali, el auditi non IG-2G, Di V. S. came fralello.
fuerint , aut prœmissis non consenserint , seu causœ pro- Ludovisio cardinale di S. Sislo.
pler quas prœsenles emanùrinl, adduclœ, verificalœ, seu Scpiimus casus. In clerico exconimunicato pro
atiits justificatœ non fuerint, aut aliâ quàvis de causa de causa sutTC Ecclesiai el delensione suoruni juriuni
snbreplionis ici obreptionis, seu nullilatis vitio aut in- si injuste sit exconniiuriicalus sicul diccndum
; est
lenlionis nostrœ , vcl alio quopiam defeclu notari , impu- de clerico injuste suspenso ab oflicio scii beneficio;
gnari, invalidari , in jus vcl conlroversiam rcvocari , ad el idem de clerico injuste carcerato. Octavus. In audi-
terminas juris rcduci, seu adversiis illas reslilulionem in tore Rotoe Romansc ex indultoClem. VU, Id. Viv.,
ijitrcgrum, appetitionem oris, aul quodcumque aliud juris iium. 140. Nonus. In colleclore gcncrali camene apo-
tel facli , tjralia:, vel jusliliu; rcmedium impelrari seu , slolica\ et subcoUectitre, advocalo, procuratore fiscali
eoimpelrato quamodocumque uli, seu sejuvare injudi- cl nolario in causis spoliorum , durante eorum oflicio,
cio , vcl extra nulluleniis passe , sed eus semper validas ,
ex bullà Sixti V sub die 8 niaii I5l)G. Decimus. In
ftrmas et efficaces existere et fore, sicque per quoscumque canonico seu arcliidiacono Kcclcsiam visitai. le , seu
judices ordinarios et dclcgatos eliam causarum Palatii bona et redditus sua; pra'bend;c; Monel., d. part. 2,
apostoUci audilores, ac S. H. E. cardinales, eliam de qux'St. 11, num. G3. Undecimus. In bencficialo prai-
lalere legalos el nunlios sublalà eis et eorum cuilibel Vivian, num., 113.
,
sente concilio generali , id. Duode-
quàvis aliter judicandi el inlerpretandi facultale elau- cimus. In canonistà seu llieologo
, ,
, qui noniinc sui
clorilatejudicari, et diffmiri debere, ac irrilum cl inane, capiluli intersil concilio; Monel., d. (|. 11, num. 91.
si secitë super liis à quoquam puàvis aucloritalc, Decimus
scieiiler tortius. In cvaoïinaloribus in syaodo dHœ-
 ,, ,

335 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOIJCARUM. 55G

causa examinbi à choro absint. scptem mensibus à dicta Ecclesiâ , ex causa prœnar-
cesanâ deputatis , si

Deciimis qiiartiis. In canonico misso à proprio epi- ralâ , abesse. Sub dal. 27 augusl. 1659

scopo ad visilanda limiiia Aposloloriiiii, vi'l comilaiile II;ec auti'm ,

quoad piaxim dispensalionis super

ipsuin cpiscopum ad eadcm liiiiina. Dccinuis <iiiiiiUis. rcsideiilià canonicorum; (juo verù ad pre>bYl(ros (jui

Il) canonico pœnilcnliario , dùin audit coiifessioncs; |

nuUum bcnedcium ecclosiaslicuni ,
personaiem resi-

concil. Trident., scss. 24, cap. 8, de Rcfoim. Dccinms denliam ro([uirens, oblinenl ,
jam aliàs dixinms , ces
|

sextiis. In co qui exercct curam animaruni Ecclesiye ob non resideniiam non debere ab eorum ordinariis

iii (juà oslcanoiiiciis, Gare, part. 5, cap. 2,

num. 555. moiestari ; licèt {|uand(upio isti sine liccnliâ ordinarii

Dociiiiiis soplinuis. In canonico , fado vicario capitu- abesse non iiossinl , ut aliàs casus evcnit pro qnodam
lari, sede vacante, Rot., part. 2, dccis. 222, nuni. G, prcsbytero,qui in susceplione presbyleralù^,ac forsan

divers. Decimus octavus. In canonicis cxistcntil)us in aliorum sacrorum ordinum ,

juramentum in manibus
scrvitiû sui episcopi , ut in visitalionc , in coniponendà sui ordinarii pricstiterat , sub p(«nâ cxcommuni( alio-

synodo, et simili, si adsit consuetudo. Decimus no- nis lala; senlenliic , se nunqiiàm à civilate et dia;cosi

nus. In canonico theologo, (pii in die quo legil, sive discessurnm ;

p;»stmodînn verô ex qiiibnsdam assortis

de mane sive de sero légat, tolà die à choro est cxem- causis domino dalario oreieiius notidcalis, sibi fuit

plus, et distribuliones quolidianas lucralur; Gare, per Sedem Aposlolicam indullum, ul hujusmodi jura-
d. capile 2, num. 118, et seq., diximus supra, \ige- nienlo non obslanic,ab ejusdem civitatc eldiœccsi,

simus. Ex gratià spécial! et concessione summi Ponti- etiam absque ejusdem ordinarii litteris diniisseriali-

licis,idom Gare, d. cap. 2, num. 55i, qu* tamen bus, rccedcre , et extra eas ubicunique ad siuuu benc-

larô conceditur quoad omnes distributiones quoli- plicilum resîdere , et bénéficia ccclesiaslica , si sibi

dianas lucrandas, nisi personis valdè dilcctis et benè aliàs canouicè conferrenlur, rccipere, et illis inscrvire,

iiterilis. Cùm verô diebus relro elapsis, sacr. congreg. nccnon in minoribus , ac omnibus sacris et presbyte-

cmiiicnlissimorum cardiiialium ucgotiis episcoporum ralùs ordinibus hujusmodi, eliam in allaris ministerio,

et rcgularium, pro parte D. Don Josepbi Minadoi absijuo alicujus perjurii , seu excommunicalionis , vol

Gomez Neapoi. V. I. D. , ejusdemque civilatis patriiii irrcguhirilatis, aut aliarum censurarum , et pœnarum
et illias metropolitanaî Ecclesiit canonici nieritissimi, ecclesiaslicarum incursu ; ipsius ordinarii et cujusvis

ylaie juvenis moribus lamen

, , doctrinà negoliis per- alierius licentià desuper minime requisità , minislrare

tractandis rerumquc expcrienlià senis, quem gratia- libéré, el licite valeret, ac slanle indulto hujusmodi

rum Dominus, industriai claritale , morum eleganlià ipsum oralorem desuper ab eodem ordinario , seu

aliisque ingenlibus virtutum litulis decoravit , fuissct quovis alio ,

quâvis aucloritale et poieslatc moiestari

expositum , ipsum oratorem, pro administrandà tulelà inquieiari , seu impediri nullalenùs posse , neque de-

sui consanguiiiL'i , domini in tcmporibus plurium ler- bere decernendo , cum derngatione priTcmissorum , et

rarum , ipsum ibi personalilcr, intéresse oporlere aliorum obslanlium. El in calce supplicalionis fuit

supplici pcr cum libello eidem sacrac congrcgationi addilum : Et dummod'o orator servilio alicujus Ecclesiœ

porrecto pcliit sibi indulgeri , ut prcemissorum occa- civilalis , vel diœcesis adstrictus , avt proptcr aliquod
,

sionc, ab eâdem Ecclesiâ per sex menscs singulis deliclum in ipsà diœcesi inquisilus, vel processatus non

annis abesse , et intérim distributiones quolidianas sit , XI ponlificatns Paiili

aub anno V, nono kal. janua-

pcrciperc valcret; ipsa sacra congregaiio, eo quo rii. htx lamen cxempliones non ila passim ciuice-

scquilur modo, respondil, videliccl : duiilur, ul omnibus nolum est, sed ex gravissiniis et

Sacra comjregalio cardinaUum negotiis episcoportim urgeniissimis causis ; ex quo experienlià compcrlum
el rcijidar'nun pnv])os\la ccn&uit , oralori pcrmittendum est , ut dicebat Ulpianus Ulpius bon. mem., lune
esse, prout prœscntis decreli virtutc pcrmiltit , ni prœ- secrelarius congregalionis episcoporum et regularium,

dictam teslamentariam tu(elam exercere possil , iiilerce- ob plures querelas episcoporum apud ipsam congre-
dente couscnsu Eminemissimi ordbuirii , ciijus cotiscicn- galionem ex causa cxemptionum prœdiclarum ,
quùd
tiœ hoc omis hnponitur. Et ab Ecclesiâ , in (juà canoni- islîC ut i)lurimùm perlurbationem in episcoporum
catum obtinct, qnaluor meusium spatio pro iimï tanliim jurisdictione excitant, et exemplis , occasionem laxio-

vice abesse possil , el inlcrim dislribuliouibus quolidiaids ris viLn prabcre dignoscuntur; et licèt mulli adsinl

cœterisque emoliunenlis cutmUetur, quibus alii canotiici exeinpli, qui cripiunlur à jurisdiclione ordinarii. Glus,

fruunlur. Romœ , dieGmaii 1G59. iu cap. Cum olini, de pri. Dec, concil. 113, num. 7,

Frater Antoniuscard. S. llonupbrii. attamen per concil. Trident., sess. 24, cap. 1 J de ,

Locus -f
sigilli. C. Fachcnetlus. Reform. ad occurrcndum lolmalis, qnx ob hujus-
,

Cùm autem postmodùm per eumdem oralorem in modi exemplionen) oriebanlur, dùm ibi dicilur : Quo-

dubium revocaretur, an in diclis quatuor mensibus niam privilcijia, el exempliones ,

quœ variis lilulis pleris-

coniprebenderentur 1res menses canonicis per conc. , que conceduulur, Itodir perlurbulioncm in episcoporum
exemplis occasionem lao:ioris vilœ prm-
Trid., sess. 24, c. 12, concessi proabsentià, consulta jurisdictione el

desuper ipsa sacra congregaiio per lilteras privalas bere dujnoscunlur , elc; proplerea hâc de causa ideiiî
,

signiiicandum duxil emirientissimo archicpjscopo Nea- concil. loc., elc. ,

quibuscumque non obstanlibus ,

politano, pnefatos très menses, non esse sic aliter J tribuil cpiscopis, lanquàm Sedis Aposlolica'dele^'alis,

compreliensos , ac proinde posse ipsum oratorem uper exempios lacuiiatem; volens quùd nihilex pri-<
 ,,
,,

537 LIB. V. DE DISPENS. SUPER IRREG. EX IIOMICIDIO. 338

vilegiis, cisdein conccssis , inlolligalur cssc ortlinariis I tuor palriarclialium Urbis, ead. congr. Rit. in uni
delraclum; Paris., de Rcsigii.,noncr. lib.S, q;i;i;st. 11, Urbis -i maii 1G13. Et in caiwlià smnmi Pontificis
nuin. 3, cuin plmibus scqucnlibus, ubi iiimi. 8, plu- dcbenl i)r;ceoderc sacristie et abbatibiis usum niitrae
rcs congcpit oasus, in quibus exeiupli subjioiiiiilur ju- iiai)enlibus, ead. S. congreg. Rit. in unà Roinanà 13
risdiclioni ordinariorum. julii IGOI ; referl Barb. in collcct. RuUar. , vcrbo Pro-
Quoniam verù inler caleras personas in ipso con- (onolmius , fol. mibi 588, in princ. Reliques verù
cilio expressas, quas illud subjicil jurisdiclioni ordi- protonolarios extra numerum, id est, non partici-

iiaiioiuni , connumcrantur proloiiolarii aposlolici ex- pantes, lion(U'ari()s appellamus.

tra nnnierum parlicipanliuni ,
qui iiiadverlenlcr (ut Que verù ad antiqua eorum privilégia et prœroga-
ila dicam) tenent, ob privilegium prolonolarialûs tivas, sciendum est quôd lam participantes quàm non
simpliciter ipsis ordinariis se obnoxios nequaqnàm participantes , sunl in niagnà dignilalc constiluti.
rcniaiiere ;
quod etiàin ab aliis in dubiuni revocaUini ilos enini Léo X, in concil. Lateraneiisi, sess. 10, sub
audivinuis, openc prclium esse profcctù dixinius hic dat. quarto non. niaii anno 111 , inter cu'lera cxemit à
subneciere ,
qiiid Romanic Curiic praxis servet in pnedictà jurisdiclionc ordinariorum, lam in civilibus,
concessionibus bujusmodi priviiegioruni ,
quœ in dies quàm in criminalibus , ut in suà constitutione ,
quai
(iuiU pcrsonis graduatis, aut aliàs nobilibus scu quali- desuper emanavit, cujus (juidem lenor, quoad prcc-
ficalis. niissa, liic insercrc placuit, qui lalis est, videlicct :

>i'e lamen ipsius Curirc lyrones laleal qiiinani sinf , Xotarii aulcm diclœ sedis, quorum ojficium in illis pri-
undè , et quomodô prolonotarii apostolici exordinm mitivœ Ecdesiœ initiis à fel. record. Clem. I, ad san-
in Ecclesià duxeriiit , breviler pariter pn^miltam clonim gesla perquirenda , atque conscribenda noscitur
Clem. i, aiino 48, scplem notarios députasse, int r inslitutum, ad prolonolariatùs officium assumpli, liabi-
quos Trbis rogioncs disiribuit , non qnideni ut ipsi tum cl rocliettum déférentes, et aiii nostri, et dictes

vilas ir.artyruni , aut oiiinia eorum gcsla scriberent sedis officiales actu sua officia exercentes tam in civili-
ut nonnulii dixerunt, quos referl Sarnen. , in proœm. bus quàm in criminalibus , ab omni ordinariorum juris-
Rog. , tit. de Orig. et off. prot. , sed tantùm ut ipso- diclionc sint exempti; alii verb notarii habitum non dé-
runi niarlyrum ognnem accuratè scriberent, nimiii'im férentes prolonolariatùs , nisi illud infra trimestre post

ut dùni ii ad supplicium duccrentur, eoiuni verba ac prœsentium publicationem assumpserint , et ipsi ac alii

eircumstantias alias ,
quibus eorum invicta foi titiuio in posterum assumendi habitum et rocliettum hujusmodi
demonstrabatur, ut rcicrt Baron, et Spond. in Annal. continué non qestantes , atque alii nostri et diclœ sedis
quos refert Lotter. de Re benef., lib. 2, q. 28, num. officiales officia sua actu non exercentes , lam in crimi-

33. ;
postmodijni verô cessante persecuiione, Julius 1 nalibus quàm in civilibus ratione causœ summam viginti

mandavit , eos quascumque res ad Ecclesias perti- quinque diicatorum auri décantera, non excedenlis dun-
nentes scripto niandare. Crevit poslniodùm ipsoriim taxat , corumdem diœcesanorum et ordinariorum juris-
notariorum honor, ut ad dilîerentiam aliorum notario- diclioni subjaceanl : in civilibus verb causis summam
rtim Urbis ,
prolonotarii appellarenlur ; quasi prirai hujusmodi excedentibus ,
plenâ gaudeant exemplione ; et

inter alios notarios; -npwTo; enini gnccè, latine primus à diclorum diœcesanorum et ordinariorum jurisdictione
dicitur, sicul prolomarlyr, primus martyr, id Sarn(!n., penitits sint exempti. Exemptioncs aulcm de cœtcro abs-
îoco cit. , supradictus verô numerus illorum reteiilns que rutionabili causa, et quorum intercst , minime citalis

fuit usqiie ad pontificalum Sixti V, qui anno 1586, pro tempore concessœ , nullius roboris , vel momenli esse
illum ad duodecim ampliavitcum mullis privilegiis et dcccrnimus.
enioliimentis, qui hodiè proptcrea dicuntiir partici- Atlamen quia , , ut dictum est , ex supradictis pri-
pantes; id Lotter., d. q. 28, num. 37, cùm liabeanl vilegiis et exemptionibus, multa in dies inconvcniontia
proprios et dislinclos iiilroitiis et reditus à Sede oriebantur ;
propterea concil. Trid., sess. 24, cap. 11,
Apostolicà, necnon qucedam emolumenta ex expedi- inter personas \\n expressas , ipsis protonotariis di-
tione quarumdam lilterarum apostolicarum, habent- ctam exemptionem subtraxit , ac proinde circa lios
que propriun) locum in cancellarià apnstolicâ, teste bonorarios inspiciendum est, tam quoad lioc ,
quàm
.Mandos. in Praxi signât, tit. Prolonotarii et acolijthi. ad alia , ténor privilegii sibi concessi , ut inlVa palebit
Sunl eiiam familiares et domeslici Pap;o; babont quo- ex formula lilterarum bujusmodi prolonolariatùs , ad
lidiè paneni, pariterque vestes in morte et corona- lext. in c. Accepimus, et seq. de Fid. instrun)., cap
lione ipsius Pontificis, ac locum in equitatibus, seu Cinn plantare, antc fin., cap. Porrb , de Privileg. ;

cavalcalis; possunt legitimare spurios, et creare nota- ibi Quod totum ex inspeclione priiilcgiorum suorum
;

rios, seu labelliones; suntqne cxempti à jiirisdictione pleniiis advertere potes, et sccimditm quod iincncris,
ordinariorum ; oorinuque familiares arma geslare pos- ila observes , sic enim eos voluimus privikyiorum suorum
siint, ex constitutione Sixti V, dccimo sexto kal. de- servare tenorem ,
quod eorum metas Iransgredi minime
cembr. 1585. Eisdem concessum est privalc quoad videatur, et sic à forma verborum dicti privil. , non
omnes alios pnclntos, pileum nigrum, cum cordulis est recedendum c. Ad audientiam, de Docim. , cùm in

et ornamentis violareis pcr sacr congr. Rit. in unà suà forma lanlùm servari debeat et non ultra cx- ,

l'rltis prolonolariorum, 17 febr. 1007. Ipsiqiic prycce- lendi Glos., in d. c. Porrb, verbo Tenorem.
,

dunl canonicos cujuscumque calbcdralis, etiam qua- Ipsa iiaque formula , sub quâ bcdic concedilur pri-
 , ,

559 PRAXIS DISI'ENSATIONLM APOSTOLICARUM. 540

vik>gium proionolariatùs , ea est qu;c scquiiiir , vide- El non aliàs quàm modo prœmisso concedmiiur
licet : hujusmodi privilégia , in quibus ul plurimùni , ad sub-
A Icrgo : Dilecto filio Joaniii Bapdstœ Marino pre- niovcndam quanilibcl iKesilationeni , adjicilur etiain

sbijtcro IS'eapotitun. diœcesis, nostro , et Salis Apostol. supra dicta clausula , nimiriim : lia ut nedum quoad
nolario. criminaliu , clc. , sub câdoni qnidcm ferè formula daii-

In lus veiô : Uir eliam à Lcgalis, Nmiliis, Episcopis assislenlibus

UnBANUS Papa VIII. Dilectc fili , salut rm , et Apo- in capellA Sumnii Ponlificis, et aliis, quibus id esl per
slolicam bevedictioncm. Pastoris a'tenii , <jui prout vitlt, ipsum Ponlilicem indullum : quibus quidem prxscri-
ilispeitsat sinyiilis , eliam plusquàm merila , et vota eo- bilurmodiis creandi supradiclos prolonolarios per liccc

ruin poscunt , muv.era gratiarum , vices quaminàm im- verba , nimirùm :

vierili gerenks in terris, minores inlerdkm lionoribus Ac tibi très viros , vitœ ac morum probitale aliisque

efferimus , ul fiant eomm linmeri in observantiâ manda- virliitum donis commendalos, qui nostris et Sedis Apo -

lorum Domini fortiores. Nos itaqne le ,

(jui {ut asseris) stolicœ obsequiis insistere proponant , in noslros et ejus-

de uobili génère procreatus existis , nostrisque et liujus deni Sedis notarios , auctoritate nostrà x\postolicà reci-

sanctœ SedisApostolicœ obsequiis insistere i)itendis, (jralo piendi et admittendi , ac aliorum nostrorum et Sedis

affecln prosequi , ac personani tuam dignioris nominis Apostolicœ notariorum numéro et consortio favorabiliter

titulo decorare volentes , teque à quibusvis excomnmni- aggregandi ; illique , ut etiamsi habitum , et rocliclUun

cationis , etc. Censentes te in nostriun et ejiisdem sedis non déférant, nihilominiis onmibus et singulis favoribus,

notarium, auctoritate Apostolicà tenore prœsentiiim re- honoribus, privilegiis, gratiis , indultis, prœeminentiis,

cipimvs et admitiimus , ne aliorum iwstrornni , et dictœ exemptionibus et prœrogativis, quibus alii nostri et diclœ

sedis notariorum numéro et consortio favorabiliter aggre- sedis notarii , tam de jure quàm de consuetudine , ant

^amus, tibique , ut etiamsi liabitum et rocltetlum non aliàs quomodolibet uluntur, fruunlur et gaudoit , sinii-

déferas, nihilominiis omnibus et singulis favoribus , ho- i: Uter uti ,

frni et gaudere possint et valeaut , sine tamen
noribus, indultis ,
privilegiis ,
pra'eminenUis ,
exemptio- alioruni nostrorum , et ejusdem sedis notariorum de nu-
nibus et prœrogativis ,
quibus alii nostri , et dictœ sedis méro participantium prœjudicio , et citra exempliones à
notarii , tam de jure quàni de consucludine , ant aliàs sacra concilio Tridentino sublatas; ac facultates legiti-

quomodolibet utuntur ,
fruunlur ,
potiuntur et gaudent mandi , ad gradus promovcndi , ac notarios , seu tabel-

ac nli , frui, votiri , et gaudere possunt et poterunt quo- liones creandi , aliaque similia privilégia eisdem nolariis

modolibet m futurum ,
pari modo [absque tamen alio- de 7iumero participanlium concessa, seu ab eis prœtensa,
rum nostrorum , et dictœ sedis notariorum de numéro quibus notarii à te vigore prœsentium creandi , nullibi

participanlium prœjudicio , et citra cxcmptioncs à saero uii valeant et si seciis ab eis fieri contigerit , irriium et

concilio Trid'^ntino sublatas , ilu ut , ncdiim quoad cri- inane existât , indulgendi.

viinalia, sed etiam quoad civilia subjaccas ordinnriis. Et Modus aulem sive forma , sub quà hujusmodi pro-
citra facultates legitimandi , ad gradus promovcndi, ac lonolarii consueveruiil , sive ab ipsis illustrissimis

notarios creandi , aliaque similia privilégia eisdeni nota- episcopis assislenlibus, sive ab aliis banc facullaicm
riis de numéro participantlum concessa , sen ab eis prce- î
habenlibus creari ,
palel, ul infra , videlicel :

tensa; quibus nullibi uti valeas ; et si seciis à te faclum /Emilius Allerius pnlrilius Romaiius , Dei et Aposto-

fuerit , irritum et inane existai) %ili , frui ,

potiri et gau- I
licœ Sedis gratià episcopus Camerincn. sanclissimi D. N.
dere libéré et licite possis et valeas ; auctoritate et tenore i Jnnocentii divinù providentiù Pupœ X, et Sedis Aposlo
prœmissis concedimus et indulgemus. Non obstantibus licœ in regno Neapolis7iuniius, spoliorumque ac jurium
Lateranensis concilii de cei'to eorumdcm notariorum nu- camcrœ apostolicœ debitornm colleclor gencralis ,
cjiis-

méro, cui per hoc aliàs non intendinius derogare, aliisque demquc S. D. N. praialus domeslicus , ac unus ex epi-

constitulionibiis et ordinaiionibus aposlolicis , ac collegii scopis in iliius capellà ponliftcià assislenlibus , dileclo

dictorum notariorum , etiam juramento , confirmatione Nobis in Cliristo N. clerico , seu presbytero NeapoU-
Apostolicà , vel qnàvis (irmitate aliâ roboratis statutis ,
tano Y. I. V. de nobili génère procreato , salutemin
et consueludinibus , cœterisque contrariis quibuscumque. Domino sempilcrnam. Singularis devolionis affecliis,

Tu igitur , dilecte fîli , sic de bono in melius virtutum quem erga prœfalum sanctissimum D. N. sunclanique
Nostro ejusdem Sedis cou- Sedem Apostolicam, ac nos gerere comprobaris; necnon
'

studiis inlendas , ut in , et

spectu ad majora te semper exhibeas meritorum cumulis litlerarum scientia, vitœ ac morum honeslas, aliaque

digniorem ; nosque proinde ad faciendam tibi uberiorem laudabilia probitatis et virtutum mérita ,
quibus clu-

gratiam et honorem meritb arctiiis invitemur. Yoiimuis rescere dignosceris , ac de quibus omnibus apud nos
aulem qubd anlequàm prœsenlis nostrœ graliœ effectu fidcdignorum teslimonio commcndaris ,
nos inducunt
,

perfrui valeas , in manibus alicujus personœ in dignitale ut sedes prœdicta cujus auctoritate cum aliis illustrissi-

Ecclesiasticâ constitutœ ,
professionem fidei ,
juxlu arti- mis episcopis in eàdem capellà assislenlibus fungimur,
culas pridem à sede prœdiclà propositos, emittere, et so- te specialis favoris prœrogutivà prosequatur. Ciim itaque

litum fidelitatis juramentum omninb prœstare tenec.ris. tu . qui V. L D. ac de nobili génère procreatus existis ,

Val. Romœ apud S. Pelrnm sub annulo Piscaloris, die ejusdem S. Sedis Apost. scrviùis iusislerc inlendas, luis
15 februarii MDCXXXVl ; ponlifwatûs nostri anno de- in hàc parte ,
supplicaiionibus nobis desupcr porrcctis ,

eimo tertio. M. A. Maraldiis. inclinati, te in ejusdem S. D. iV. Papœ et sedis prœ'

 ,,

ut LIB. V. DE DISPENS. SLTER IRREGUL. EX IIOMICIDIO. 542

dictœ notarium, protonotarium nuncupntiiDi, auctoritale qua^st. 29 , num. 10 , et ego laliùs dicam ÎD meâ Prax
aposlolicà , ac viyore facultalis ad id iiobis , taïuiuàm bcnof. circa praxim rcscrvationis , ex capitc protono-
uni ex prœdictis DD. Illuslrissimis episcopis assislenli- larialûs îfUerim lamen nonnulla ad ipsaui praxim
;

hiis à fel. record. Urbano Papa VIII , concessn {citjus conduccnlb per S. Congregationem declaraia circa
tcnorem , cùm ad id non tcneamur , li'tc minime inseren- ipsos prolonotarios bonorarios , seu litularcs , refe-

dnm du.rimus) rccipimns, admiltimus, et favorabilHer ronda duximus , etc.

roclicltum non 1° Protonolarius lilularis non parlicipans polest

(uigrcgamus ; tihiqiie ctiam, si litdùlitm et

déferas, nihilominiis omnibus, et siufjulis j'avoribns ap;>onere pileum super annubuu,iiisiguiis, et liabcre

lionoribus ,
priviletjiis ,
graliis et indultis, prœemincntiis dùm ccb^bral, dumniodô non cum gemma; S. con-
exemplionihui et prœrogativis, quibus atii prœdictœ sedis gng. Rit. in unâ Climacen. et Ncocaslren, 21 augusli
nutarii tam de jure quàm de consueludine, aut aliàs quo- IGOl. 2° Protonotarii titulares , nequc supra , nequc
modolibet uluulur ,
frnuntiir , ne poliuntiir et ijnndent ,
intcr canonicos locum baberc debenl ; S. congreg.
similiter uti , frui, ac potiri et gauderc possis et vnlcas ;
Rit. in unà Spolelan. Terra- Casciaî , 23 marlii 1019.
sedisque prœdictœ 5° Protonolarius titularis, débet cedere locum dignio-
sine tamcn aliorum ejusdem S. D. .V.

nolariorum de numéro pnrlicipantium prajudicio , ac rem officialibus episcopi et dignilalibus ac canonicis

êitra exemplioncs à S.concilio Tridcnlino sublulas, ac Ecclesiarum cathcdrabum ; S. congreg. Rit. , in unâ
facuttates legilimandi , ad gradits promovcndi , nota' Caslellpc et Leginnis, 50 aprilis IGOi. V Protonolarius
riosque creandi , aliaquc similia privilégia , eisdem uota- litubnris pr.Tcedil canonicis cnlhedralibus uti siiignUs,

riis de eortimdem numéro concessn, seu ab eis prœtensa, jion aiilem collegialiler ; S. congreg. Rit. , in unâ Con-
qtiibus tu vigore pra'senlium nullibi uti vulens ; et si se- cordien. , 16 niaii 1601. 5" Protonolarius lilularis,
àis à te fieri condgeril , irrituin et inane existai ; ac alias non débet ratione sui protonotarialùs munera ,
aliis

ad ejusdem facultatis nohis prœdictà anctoritate attri- de jure, seu consnetridinc spectantia, sibi vindicare;
bulœ prœscriptum , concedimus et indulgemus ; leque su- S. congreg. Rit. , in unâ Capulaquen. , 16 maii IGOl.
per prœmissis omnibus à quoquam indebitè molestari 6° Protonotarii titulares , si in Ecclesiâ calhedrali lia-

vexari ,
perlurbari aut inquiet/ ri minime permittentes benl dignilatcm , vel canonicalum, debent uti babitu
eut permissuri ; contradictores per censuras ecclcsiasti- canoiiicali , vel su;c dignilali convenieiili ; et scdere ,

cas , aliaquc juris et facli remédia opportuna simili an- slare et incedere in loco sibi debilo, allas non lucran-
ctoritate compescendo. Non ohstantibus omnibus iltis lur dislributiones quotidianas suse prrebendoe ; S. con-
quœ idem S. D. N. l'rbanns in litteris luijnsmodi facul- greg. Rit. , in unâ Asculan. in Apuliâ , 6 marlii IGIO
tatis voluit non obstare. Ycrian cinn onus ad quod tu 7° Protonotarii titulares , si voluerint in liabilu proto-
vigore prœseniiuni dignosceris depnlalus, fidci zelnm, notarii in Ecclesiâ , in quâ liabcnt dignilatcm vel ca-

integrilatcm , iingularemque probilatem prœ se ferat, nonicalum , incedere , reputantur tanqu.im exlranci ;

Tolumus quod antequàm effectu prœsentis gratiœ uti va- eisque assigna tur locus, non in 1er canonicos, sed post
leos , in numibns alicujus personœ in diqnitatc eccte- abbales , et non lucrantnr dislributiones , in eâd.
siaslicù constitutœ fidci catlwlicœ professionem juxta Asculan. 8° Prolonotariirs titul.iris canonicus non po-
arliculos prideni ab eàdem sed' propositos emittere , so- lest, dùm in cboro assistit boris canonicis, uli ro-
iuumque (ideiitatis juramentum omninb prœstare tenea- cbcllo sub cottâ ; S. congreg. Rit. , in unâ Triviran. ,

ris. Dal. yeapoliin palatio apostolico, nosiraque solitœ io marlii 1614. 9° Protonolarius archidiacoims non
rcsidentiœ, die, etc., anno , elc. polest in functionibus , cl aliis aclibus publicis, sibi

^iniliusepiscopns Cameriiieii. iiuntiiis apostolicus. tanquàm arcbidiacono competenlibus , uli babiln pro-
N. secrclaiius. tonotarii, sed suo babitu canonicali; S. congreg. Rit.,
N(>c aliis qiiàiu personis qi:alificatis vigore sibi at- in unâ Asculan. , 19 novcmbris IGI 1. 10° Protonola-
liibul;c lacullalis cam dignilaleni conlnlil lUuslriss. rius canonicus polest in Ecclesiâ uli subtanà viola-
cl Revcrcndiss. D. ^niiiius Alleriiis episoopus Caine- ccâ , licèt reliqni canonioi déférant nigram ; dnmnio-
rin. qui sii.'i gciicris claritale , inoriiin flegmilià , cxl- dè in reliquis gérai liabilum similem, et a^qualeni
iiiià doclrinà , iiilegrilato , singiilari probilale , ca-te- reliquis canonicis; S. congreg. Rit., in unâ Panormi-
visquo viitntibus ac graliarum imiiicribus, quibus lan. 14 januarii 1612. 11° Protonolarius, si sil pri-
,

liomiimin largilor cum decoravil Altissinius, aposto- ma dignilas, polest in cboro déferre rocheltum cum
lici imnlii iiumere iii hoc rcgno Ncapolitaiio féliciter manlellello , si veiô non sil prima dignilas , sederc
et ijloriosc pcrfuiictus, omnium corda in disccssu sc- débet in suo slallo , cum suo babitu canonicali ; S.

tum traxit, iis ingcnli dosidcrio suî rolictis. congreg. Rit., in unà Climacen. ex Neoeaslreu. , 21
Ex quibus palet eliani ipsos prolonotarios sic crca- august. 1601. 12° Protonolarius utens habilu proto-
fos pcriiide babcri , acsi ab ipso Papa crearenlur, notarii et pnelali, cliamsi non sil prima dignilas, dé-
quamvis uoniuilli in matorià roscrvalionis bcncficio- bet pr.-ccedore arcbidiacono |>rima* dignilalis dmnmo-
nim discrimen consliluere videantiir iiilcr creatos à dô tnnc non bicrelur di.^tribuliones quotidianas; S.
Pnpà Cl crcalos à iegatig seu abis personis supra coîigreg- Rit-, in unà .Vh//jhs Terrœ Pisciœ 15 janua- ,

aiclis; cùm omncs dicaïUur habere protonotarialnmà rii 1611. Non autem polc.'-tuti diclo babitu in proces-
]>apâ;ac proptcrea verè et rcalitor sinl proioiiotarii sionibus et aliis aclibus publicis, in quibus cum
nposlolicj, ut pcr Loller.,dcUe benef. , d. bb. 2, i capiliilo intervenit; cad. S. congreg. , die 9 liovcm-
 ,

345 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 544

bris 16H. 13* Prolonotarii caiioiiici non lucraiiiiir '|' pcr Didac. de Narhona de œtat. , ad om. lium. .".ci.

dislribiiliones quolidianas, nisi propiio liabiUi caiio- lit. , annus viges., q. 10, fol. ôoo. Et possunt porlare

nicali intersinl choro, processionibus , etc.; S. con- rochetlum, si 20 annos habuerinl, aliàs non; nec
greg. Rit., in unâ Mclilcn. , 7 aiigusli 1G21. 1 i" Pro- antea possunt lieri prolonotarii , ul staluil pra^dictus

toiiolaiiiis, ul dignilas, non polesl pncparare Abacuni, Paulus II , cl etiam quôd post annum à die promolio-

dùin colobral more pr;i;latornni; S. congrcg. Rit. , in nis ad ordi:iem subdiaconalùs ordinarentur ex cod.

iinà Cliniacen. et Neocaslrcn, , 21 aiigusli IGOl. Bened. Capr. , 1. cit. , ut per Cassan. , in catal. gl.

do" Piotonolarii in Ecclesiâ calhcdrali, in quâ habent mun. 4, p. consid. 29 , vers. L't ex<rflorrfï«arii , ubi

digniiatcni vcl canonicatuni , si voluerint cclcbrare, quod dignitas istorum hodiè vilescit propler eorum
dcbenl sunicrc parameiila in sacrislià , ut canonici numerum excessivum , ut ail Abb. in c 1 , de Privil.

alii,ct non ex altari; sacr. congrcg. Rit., in unâ Reliqua verô circa alias faculiates ac liabiiiis delaiio <

Asculan. in Apulià, 6 martii 1610. IG" Protonota- nem eorumdem patent ex sequcnlibus lilleris declara-

rius,quando est vicarius generalis, polest uii ro- toriis illuslriss. collegii protonotariorum tenuris , ut

clielio et niantellclto iu cboro, processionibus, elaliis sequilur, videlicet :

functionibus in locis per diœcesim sua; jurisdiclionis ;

CoLLEGiCM illuslrisshnorum DD. Prctonolario-

si verô sit de capltulo , non lucratur dislribuiiones rum S. D. N. Papœ , et S. Sedis Ajwstolicœ de num.

quolidianas, nisi ulatur habilu proprio canonicaU; participcmtiuin. JS'overint iiniversi et singuti, qualiter per-

sacr. congreg. Rit., in unâ Climacen. 4 , julii IGlo ;

si illustris et admodum R. D. N. clerictis Neapolitanus

verô non sit protoiiotarius non débet uli rochetto cl uti prolonotarius Apostol. Iionorar'ms à S. D. N. Inno-

mantelletio; S. congreg. liit. , in unâ Laurelan. , 20 ccntio Papa A', prout in lilleris Aposlol. in forma brevis

aprilis 1602. 17" Prolonotarius extra numerum non sub dut. Romœ, apud S. Petrum sub die, aie. Anni, etc.

potest prohiber! déferre babilum praelailiium, nempe ( ad quas retalio habcalur , et de quaruni tenore priiis

rochellum cuni niantellelto coloris violacei , et in constate débet; aliàs prœsentes litterœ nullœ sinl eo

ecclesiis, et functionibus ecdesiaslicis cum eodeni ipso) liabet, et in futurum liabcre débet; extra tamen
habilu incedere et sedere juxta disposilionem cxre- Rom. curaimfacultalem, etaucloritatcindefercndi rochet-

monialis, lib. 1 cap. 13, circa lin.; sacr. congreg.

,
lum et manlellettum , ac sublanam tam nigri quàm vio-

in unâ Mazarien. 28 septenibris 1650. 18"^ Pro- lacei coloris, et aliàs incedendi in habilu protonotariorum
Rit. , ,

tonoiarius ex privilégie in civilibus est exemplus à more prœlalorum Rom. curiœ; nec non ulendi pileo seu

jurisdiclione ordinarii qnoad causas excedentes suni- capcllû in insigniis, seii sliginalibus ,
quibus d. prolono-

niara 25 ducalorum ex BuUà 8 , Leonis X ,

quia con- tarii cl prœlati per seipsos , et in eorum insigniis vel

cilium non derogavit privilegiis protonotariorum stigmatibus ulunlur ; non lumen dicta capello seu pileo

nisi in causis criminalibus; sacr. congreg. conc, in cordulis violaceis circumornato ac serico violaceo suf-

iinâ Papien., 14 deccmbris 1630. 19° Prolonotarius fullo ; ciim islud sit peculiare sigmim cl prœrogaliva

litularis non parlicipans , in habilu pi'ielaiiiio in Ec- collegio nostro lanlitm à SedeAposlolicù concessa priva-

clesiâ, et in processionibus slare, sedere et incedere tive quoad omncs alios prœlatos et prolonoturios. El in-

débet juxta disposilionem libri cseremonialis , lib. 1 ,

super declarumus in canonizationibus sauctorum ad
cap. 13; sacr. congreg. Rit., in unâ Calbanen., 5 eumdem Dominum X. uli protonolarium in loco confi-

julii 1037. 20° Protonolarius in habitu clericali ince- ciendi examinis seu processus exislentem , curam el mu-
dens , tam in civilibus quàni in criminalibus causis nus speclare , ipsumque Dominum N. uti protonolarium

fori privilegio gaudet ;

quamvis non sil adscriptusser- esse dignitatem ecclcsiasticam; eidemque causas seu lites

vilio alicujus ccclesiai ; sacr. congreg. conc. , in unâ '

bencficiales ecclesiasticas et mivtas per Apostolicas Hue-

Tolelan. , 27 martii 1G32. 21° Prolonotarii honorarii ras, seu alio quovis modo commilli , vel dclegari posse

gaudent privilegio fori et clericali, eiianisi ecclesii« et debere. In quorum (idem, etc. Datum Romœ in can-

non iiiserviant; sacr. congreg. conc. , die 9 julii 1626. cellariâApost. annoà NativilaieDomini, etc. Indictione,

Qua; quidem oninia reperies , etiam collecta per cele- etc., die vero, etc. Ponlificatùs prœfaliS. D. N. Inno-
bcrrimum jureconsultum , Augnst. Barbos., suis col- centa divinà providentiâ anno, elc.

lect. bullar., verbo /Vo/oîiofonMS. Cailerînn verô hu- L. A. Prolonotarius Manfronius.

jusmodi protonotarialus tam à Papa quàm ab aliis ab Joan. Philippus Gherardellus proionolariorum

eo faculiatem habentibus regulariler concedi non con- Aposlolicorum collegii secretarius.

siieverunt, nisi personis nobilibus seu gradualis, ac Locus f sigilli pendentis, in quo adest impressa
in œtate légitima conslilulis ex pncscriptà consliiu- imago S. Clemenlis cum lilleris circumcirca, vide!. S.
tione Pauli II, quâ stalulum est neminem ante 20 an- Clemens collegii protonotariorum de numéro parlici-
num protonolarium creari debere, nisi nepos, aut panlium palronus: quia isie, ut supra diximus, sepiem
filius principis sit ,
quibus privilegio indulget , ut post Urbis regiones divisit septem notariis , singulis altri-
'
17 annum pnxuiictum niunus obire queanl, prout re- buens, qui passiones martyruni diligentissimèconqui-
fert Félin. Bened., in Repel., c. Raynulius, verbo silas lilleris mandarent, ut in ejus vilâ

Adjectœimpuberi, num. 11 et seqq.,de Testam.,Petr. CAPUT MI.

Rebuff., in ir. de Pacif. poss.,n. 181 , fol. 1196 ;
qui- Praxis dispensalionis super residenlia, pro curatis.
bus accedit Monel., de Conserv. , c. i , num. 161 , ut Quo verô ad parochiales ec^leslas, vix, aut rard
 ,, ,

345 LIB. V. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX HOMICIDIO. sie

datnr dispcnsatio, sive indulliim de non rcsidondo in dispensaliouis, parochianorum cura fcrè rcliclà , in
^
illis : super qno cliiim emanavil nliàs doclaralio su- niagnam animarum jacluram, alibi residebanl , pro-

prad. congrcgalionis, die 22 fobriiarii 1590, qurc sic pterea Pius V, super Inijusmodi residentià suam edidit

ait : Parocho, causa studiorum, non danduni liccnliaw, constilutioncm, qurc cum sit in viridi observanlià, et

ciim hodiè pcr concilium non adniitlnnlur , nisi qui per ad illius pra;scriplum similcs dispensalioncs ab ip^à

concursuni viagis idonei fuerint judicati ; et sic patct Romanà curià , nccnon declaraiiones sac. congrcg.

qiiôd, quidquid fucrit ante diclum concilium (lune conc. cmanare in dicsconsuevcrint,non incongrue il-

cnim poterat parociuis studiorum causa, ctiam pcr lius tenorem liîc insérera placuit, qui lalis est , ul se-

septennium de ordinarii liocntiâ abesse ,

pcr lexl. in quitur , vidclicot :

cap. CUtn ex eo, de Elect. in 6, ) hodiè lamen ordina- PiLS episcopus scrvus servorum Dei , ad perpeluam
rii minime dare possunt iianc liccntiam , nec parochi rei memoriam, cupientes pro noslri pasloralis ofjicù mn-
ex pracfalà causa absentiam facere, ut declaravit ipsa nere Chrisli fideimm unimarum saluti, quantum cum Deo
sac. congrogalio., Gonz. ad reg. 8, glos. G, n. 250 possumus, salubriler consulere, et parochialibus ecclesiis

qui n. 2, aftert supradiclam rationem, nimirùm, quôd, ab earum parochis ,

proul tenenlur , in divinis débite cl

cùm bodie perd. Conc., cap. 18, sess. 24, ccclesiic laudabililer deserviri , inlicerendo eliam decrelis sacri
parochiales provideantur per concursum ,
praesuppo- concilii Tridentini , motu proprio , et ex merâ délibéra-
nitiir quôd ille qui lanquàm magis idoneus, parocbia- lione, certàquc scienlià noslrâ, ac de aposlolicœ potesla-
lem ecclesiam per eunidem concursuni aUos supe- , lis plenitudine, hàc noslrà perpétua valilurù canslitu-

rando, asseculusfuerit, jam priùs ita sluducrit, quôd tione , omnes et singulos redores parocliialium ecclesia-

studiorum causa abesse non oporleal ; et ideô cessât rum cujuscumque dignitatis , slalûs, gradùs , ordinis ,

occasio absentise ; ne sub hoc prœlextu servitium de- i

conditionis et prœeminenliœ fuerint, in quibuscumquc re-

fraudeiur. Qiiare cum hujusmodi fraudibus occiirrere gnis, provinciis, civilatibus, diœcesibus ac aliis chrisliani

sluduisset Pius IV, ut in supra allegalà conslilulione ,

orbis parlibus consistentes ,
qui parochialem ecclesiam ,

quia post cjtisdcMi concilii Tridentini décréta, nonnulli ac cauouicatum, aul dignitalem, eliam post ponlificalem
recursum habuerunt ad Sedem Aposlolicam pro obti- majorem seu principalem in quibusvis palriarcliatibus

nendâ licentiâ de percipiendo fructus in absentiâ aut metropolitanis vel calhedralibus seu collegiatis eccle-
causa studiorum, eamque obiinucrunt, elexinde grave siis, seu aliud quodcumque beneftcium ecclesiaslicum
parocliialium ccclesiarum prsejudiciimi resullabal ctiam quarumcumque dispensalionum à Romanis Ponli-
sancivit quôd laies licentiaî non suflragentur , nisi de ficibus prœdecessoribus noslris , seu eliam à nabis hacle-

consensu ordinarii , ut supra dictuni est ; et proinde nils quomad'olibel impelralarum , ac litterarum Aposlo-
sacra congregalio concilii censuit : Omnia liœc com- licarum desuper expeditarum tilulo, quas omnes hàc
mittanlur episcopo, qui ea executioni demandet, eticim prœsenli conslilulione abolemus et revocamus , seu quo-

in iltis parochiutibus ,
quarum collalio ad inferiorcs spé- cumque alio pralexlu oblinent , ciim prima et prœcipua

cial, etiamsi infer'ores essent abbatesrcgulares. debeat esse cura animarum, eos ad residendum in eccle-
Sicquc priori declaratione non obslante, adhuc vi- siâ parochiali , et ibi in divinis inserviendum , debitoque

deraus aliquando, rectoribus parochiabum ccclesia- eorum ofjicio fungendum omninb teneri et obligalos esse^

rum à summo Poiilifice Iribui hanc facultatem, quan- ac ad id pcr episcapos et aliorum locorum ordinarios ;

doque ad biennium ,
quandoque verô ad aiinum seu eliam lanquàm Aposlolicœ Scdis delegalos, sub senlenliis
sex menses, addilo decrelo : Et deputalo intérim vica- et censuris ecclesiaslicis , ac pecuniuriis arbitrio eorum

rio idoneo , ab ordin . approbato , et cum assignatione declarandis, ac eliam privalionis diclarum parochialium,

congrue portionis frucluum. Et quia quandoque con- et aliorum quorumcumque beneficiorum pœnis, quâcum'
lingit oraiorem liabere suam parochialem ecclesiam que appellalione remolâ, cogi et competli passe et debere

viciiiam universilati, in quà intendit sludere, eo casu auclorilateApostalicà, lenarc prœscnlium slaluimus, prœ-

addilur eliam : El quando ipse orator tempore vacan- cipimus et ordinamus. Eos tamen sic résidentes in ec-

tiarum , itemque in feslis solemnibus personalitcr accédai clesiis parochialibus omnes et singulos fructus , reddilus

ad ipsam parochialem ecclesiam : quod quidem decre- et proventus , etiam canonicatns sui , vel dignitatis , seu

lum fuit aliàs in simili casu addilum ex voto supradi- alterius cujuscumque bcncficii , exceplis dunlaxut quoti-

cl:e sacrie congrcgalionis : ex eo quôd, cùm dicta uni- dianis dislribulionibus , et aliis quœ ex juxlà causa ab-

versilas esset adeô vicina , in eà rcsidendo videbalur sentes percipere non salent, lucrari volumus. Sicque per
residere in parociiiali. Quse liccntia à solo ponlifice quoscumque judices et commissarios , eliam causarum
pelendaest, cùm cam nequeat episcopus impartiri palalii uposlolici auditores , ac S. R. E. cardinales, su-
;

super quo sacra congregalio censuit : y on licere paro- blalà eis, et eorum cuilibel quàvis ulilcr judicandi cl inler

causa studiorum à suis parocliialibus ecclesiis post

cliis prelandi facultale, inlerpretari ,
judicari et diffiniri de-

concilium abesse, et episcopum licenliam ad id concedere bere ; necnon irriltm et inane ,

quidquid seciis super his

non passe, eaque si concessa fuerit, non suffragari. à quoquam, quàvis aucloritate , scienler vel ignoranter

Verùm quia pluries conlingit à Scdc xVposlolicâ ex allcnlalum forsan est hacleniis, vel in postcrum conligerit

légitima causa ,
peti dispensationem super relenlione nllenlari, dcccrnimus et dcclaramus. Non obstanlibus

parochialis ecclesiaî cum canonicatu seu quàvis prœmissis, ac quibusvis dispcnsalionibus cl exemptioni-
, alià

dignitate, ac lalitcr dispensari praetextu hujusmodi bus, mierisque aposlolicis desuper confeclis; necnor
,
 , ,

547 PRAXIS D1SPENSATI0NU.M APOSTOLICARUM. 548

aposlotkis, in provincîalibns et synodaHbm concUm edi- vicario cum congruà portione ex redditibus parochialis;

tis qeucraiibus, vel specialibus constitutioiiibua et ordi- idem Gare. d. n. 79.

valioiiibus, et cliamjnramento, confirmationc apostolicâ, Quarta : Ilabens parochialem, in quâ vicarium perpe-

vel quàvis fmnitale aliâ roboratis statulis et consiietudi' tuum légitime institui obtinuit , co vivente, residere non

nibus, privilcfjiis quoque indultis , et Httcris apostolicis tenetur; Gonz.,glos. 0, n.99;Barbos.,alleg. 53, n. 78.

(luibusvis pcnonis in gcncre, vel in spccie, et aliàs qno- QuiiUa : Rector qui habet vicarium pcrpetuum in suù

modulibcl concessis et approbalis, in posliruinquc conce- parochià seu rectorià ,

potest et débet compelli ad perso-
dendis et approbundis, quibus omtibus, eliinnsi de illis ,
natiter residendum, nisi tota cura animarum translata
corutnque totis tenoribus, specialis , speàfica et indivi- fuisset légitimé in suluin vicarium perpetuum; id. Gare,
duel, non autem per clausulas (jener(des idem importan- !oc. cit., n. 175.

tes mentio , sen quœvis edia expresaio Imbenda , aut nlia Se.xta, an episcopo liceat pro cathcdralis ecclesiœ ser-
exquisita forma ad lioc servanda foret ; eornm lenores ,
vilio , et eliam suo , aiiquent ex curatis suœ diœcesis ex
ac si de verbo ad vcrbum insererenlur prœsentibua pro ipsortim ecclesiis , constituto in illis idoneo vicario , ad
sufficienter expressis liabentes; illis aliàs in suo robore certa negotia adhibere, qui quando in hujusntodi sint

permatisuris , liàc vice duntaxat ad cffectum prœsenlium servitio, minime abesse censeantur, congreg. censuit, non
specialiter et expresse derogamiis , cœlerisqne coutrariis liccrc; id. Gonz. d. glos. G, 258; id. Gare. , d. cap. 2,
quibuscumque. Volumus autem qubd Itarum Utlerarum in 42 : Quar. in Sum. bull., verljo Rcsidentia, fol. 4i6.
transiimplis , cliam impressis, manu nolarii publia snb- Scplima , an si episcopus judicaverit expedire uli

scriptis, ac sigillo alicnjus pcrsonœ in dignitate ecclesia- operà alicujus curati pro secretario, vel vicario foraneo^

slicà constitnlœ, mitnilis, eadem prorsiis fides tam in ju- possit abesse , vel excusetur à residcntià, dummodb cura

dicio quant extra adhibealttr, quœ prœscntibus adhiberelur, suœ ecclesiœ diligenter exerceixtur. Congregatio censuit

si forent exliibitœ vel ostensœ. ISidli ergo omninb liomi- non posse; ila decisum refert Armend. pênes liarbos.,
mini liccat liane paginant nostrœ abolitionis, revocatio- d. alleg. 53, n. 86, in fin,

nis, statuti prœcepli, ordinntionis , decreti, dectaratio- Octava : Parochialem Ecclesiam habens cum canoni-
,

nis, derogalionis et voliintatis infringere , vel ei ausu catu, in parochiali residere débet, quod est conforme
lemerario contraire. Si qitis anteni hoc attcntare prœ- bultœ PU V, quœ incipit Cupicntes pro noslris, : publi-

sumpserit, indignationeni omnipotenlis Dei, ac beatorum cala Romœ oclavo id. juin anno 1568 super hoc édita,

Pelri et Pauli Aposlolornm ejus se noverit incursurmn. et percipil fruclus prœbendœ, et soliim ejus distribulioties

Dat. Romœ apud S. Pctrum, anno Incarnationis Domi- \

quotidianas perdit. Si autem canonicalus in eodem loco,

nicw millesimo quingenlesimo sexagesiino octuvo , id. ubi est ecclesia parochialis ,
potest utriquc descrvire, et

juin, pontificutns nostri anno tertio. percipere quotidianas distributiones ; si autem aller ab
Porrô non abs re nostrà visum fuit in proposlto altéra distet per leucam , seu dimidium lencœ, etiams$

circa resideiiliani et niodum residendi in parocliiali- canonicalus esset in cathedrali, tenetur nihilominiis in

bus, noniiullas eliam ejiisdem sacra; congregaiionis parochiali residere. Quod procedit , non obstanle quù-
declaraiioncs, qiiaruni aliquas habeo authenticas , hic cumque nobililale canonicorum , aut Ecclesiœ cathcdra-

reccnsere ; sunt autem : lis, etiam metropolilanœ; id. Gare, loco cil., declar.7.

Prima : Reclor, seu parochus ,

qui habet parocliiam, Nona : Residens in parochiali quœ non longé abest à

intra cujus limites adlinc habitant parochiani, tenetur in collegiatà in quâ canonicatum oblinet , diebus ferialibus

cà residere , etiamsi tantiim essent in illâ parochià très ad Ecclesiam collcgiatam accedere, et in eà divinis in-

vel quatuor incolœ , et tibi fuerint duœ ecclesiœ unitœ ,

servire potest , modo in omnibus diebus et horis suis de-

residendum est in digniori ; quod si non constet quœ sit bitis et congruis ,
parochiali inserviat , et nihil prorsiis

dignior, in frequentiori ; qubd si una fuerit extra, et al- relinquat; idem Armend. pênes eumdem Barbos.

téra intra Urbem residendum , est in eâ ,

quœ est intra ,
loco cit., n. 85.

ut decisum etiam refert idem Gare, de Benef., p. 3, Décima : Ilabens canonicatum et parochialem, et re-

cap. 2, n. 79. sidens in parochiali ex prœscriplo butlœ PU V, dislribu-

Secunda, an si parochialis, tribus aut quatuor tantiim tiones quotidianas lucratur , si canonicalus consislit so-
millinribus distet à civitale, possit in hâc reclor habita- limi in distributionibus quolidiunis, non habens prœbcn-
re , Domitùcis tantiim diebus ad suam ecclesiam acce- dam. Iloc procedit, si utrique servirc nequivcril, quia si

dcns , et habeatur pro prœsente? Congregatio censuit non anibobus commode scrvire possit, lucrarelur soliun jii.xli

posxe; decisum etiam refert idem Gare, ioc. cit. in 17 servi lium quod prœstarct. Gare, d. p. 3, c.2,n. H i.

déclarât. (jndecima : Oblinens Ecclesiam baplisnialem, cui i,:-

Tertia , an propter inlcmperiem aeris , reticto ibi vi- cuwb'l sala cura baplizandi omncs infantes oppidi , et

cario approbato ,
parochus non inde orinndus ,
possit existentcs sub cura archipresbyteri , an lencalur ad rcsi-

alibi habilare , congregatio censuit non posse; si lamen denliam; prœsupposilo ,

qubd in EccUsiàarchiprcsbulcr
rector infirmus essel, et in loco parochialis curari non pratcr baptismum, cœtera sacramenla adiiiinislret Goii- .

potest defectu medicorum medicinarumve , tune posse cb grogal. die 21 julii 1587, censuit leneri ad rcsiden-
ordinnrio dari ei dilationem trium vel quatuor mensium, liaiu , ad minus taïuinàm coadjulorem Ecclesi:L paro-
ut in lacis vicinioribus maneat recuperandœ sanitatis cliialis ; id. Gare, loco cit., num. 167.
causa ; posito inlerea ab ipso ordinnrio in parockiali ,
Duodecima : Oblinens canonicatum , cui sit unila fa^
 ,

549 LID. V. DE niSPF.NS. SUPER IRREGUL. EX IlOMICIDIO. SSO

ruchialis advitam obt'mcntls , Icnctnr in parce Itiali rcsi- bel episcopus , nt iiiiiiiicitia- exlinguantur; sîid perpcere

dere,siumo sit advUam obtiiiculis luiilùm; idoii» Gare, non poust, rescribere débet ad cardinales congrcgatiouis

179, (Icclatal. 12. concilii , cujus culpà factum fuit, quo minus reconciliatio
d niiiu.

Décima lorlia : Episcopus polcst pro visitalioiic suœ proccsserit ; id. Gare, loc. cit.,declar. 5.

opcrà paroclii qui tamen ob cmu cansam Vigcsima prima : CDUgrogalio sic ait : Arguuntur
diœcesis tili ,

ullra quddrimislre siiigulis (iitnis abesse uonpotest, et episcopi qui causa infirmitaiis consliluunt in parochiali-

inlercn poiii dcbct in cà vicarius idoneus cougruà por-

bus Ecclesiis vicarios perpetuos, data etiam facultalc te-

tioiic fntcttittm diclœ parochiœ , arbitiio cpiscopi assi- ctori , de non residcndo , cui qiiidcm dcclaralioni alia

(juiilà ; idem CaiT.,d. cap. ^2,imm. 43, qui innicn adjieitiir, quœ ait: Parochus débet residere in loco, ubi

nuiii. scq. ait, qiiôd ista dcclarntio vidctnr juin sublalu, sita est Ecclesiâ parochialis, etiamsi ei datas cssct coad-

et corrccla pcr (diam dcclarationrm prr ipsiim itutca ad- jutor ratione inprmitati}-; id. Gnrc. d. cap. 2, num. 178.

duclam num. A'i, qiiœ sic ail : c FJpiscupus non potest Yigesima sccunda : Congregalio concilii censuit, bi-

f Hti opcrà puroclii in visitalione, vcl m cdio scrvitio suœ mestre lempus abesse non posse paroclios sine licenlià

< diaccsis, nisi pro tcmporc Inc pcrmisso, dnorimi men- episcopi, et valet consuetudo episcopi ne parochi possinl

t situn et tune pro tenipore idoneus vicarius deputatur. t abesse ultra duos dies sine licenlià; Daib., d. alleg. 23,

Décima qiiaria : Cian de jure comniuni oblinens be- num. 97.

neficium, curain (inininruni jurisdiclionakm habens, Yigesima Icrtia : Vicarius amovibilis in exercilio curœ

lencalur rcsidcre et sucris initiari. Exlravag. Execrabi- animarum, arguit curamesse pênes deputanlem, et ideb

lis, de Pnel)., et C.lossa ihi : Idem congregalio censuit ipsum teneri ad residenliam; id. Garc.,d. cap. 2, num.
inteliigi de commendutariis : pcr omnia enini œquatœ 179, déclarât, undecimà.
sunl commcndw titHHs,'n\. Gare., d. cap. 2, nmn. 16G. Yigesima quarta : Ilubens duas parochiales unilas

Décima quinla : Paroclius Ecclesiœ in quâ fuit con- perpétua invicem principalitcr , et non unam alleri ac-

slitulus capetlanits, cui ex institutiune capellaniœ inipo- cessorié , ambaique pares, ita ut una non sit dignior et

sila fuit tota cura aniniaruni scu vicaria perpétua, quoad principalior altéra, potest, inqîiâ maluerit, residere ; id.

capellunus vixcrit,non tenetur in eà rcsidere; id. Gare., Gare, d. nmii. 179, déclarai. IG, ubi ait, ilacpiscopo
loco cit., n. 107. Abulen. fuisse rescriplum die 15 niartii 1575.
Décima sexta : Congregalio censuit ctiam vicarios per- Yigesima quinla: In monastcriis et abbaliis, quœ cura
pelub tencri ad residenliam sicut toienlur veri curati et conventu carenl, non est necessaria resideiiiia ; id.

etiamsi in aliis bcncficiis inservirenl in catliedralibus ; id. Gare, d. cap. 2, sub d. num. 179, déclarai, nom.
Gare. d. cap. 2, niim. 167. Yigesima sexla : An deficienie magistro grammaticœ
Décima seplima : Infnmitas excusât à rcsidentiâ in civitate ,
possit in eà curalus habitare , rclicto idonco

qiiando in loco parochiœ non sunt nicdici, vcl mcdicinœ, Vîcario et approbato cum congruâ mcrcede in parochiali,

et quando in/irmitas alibi curari potest; hoc casu per dummodb solemnibus diebus intersit. Congregalio cen-
quatuor menses dispensât cpiscopus, ut dictum est supra suit non posse; Gonz., ad reg. 8 ,
glos. 6, n, 254;
in tertià dcclaratione. Quaran. in Sum., bnl., verbo Residentià, vers. Prœtcr
Décima oclava : Congregalio censuit solani dislanliam summistas, loi, milii 576.
loci, etiam cum necessilate ub eo disccdoidi, non excu- Yigesima seplima : Licèt Ecclesiâ parochialis sil in

sarc parochum, ut posait abesse à suâ Ecclesiâ sine licen- loco, ubi minor pars parochianorum habitat, et major
tià inscriplis obtentâ , nisi talis nece.-silas repente se of- purs habitat longe in oppidis, nihilominus, parochus
ferat, quœ non patiatur dilationem hujusmodi licentiam habitare teiictur propè Ecclcsiam in civitate, sed suceur-

petendi ; quo tasu quamprimiim de discessu et nccessitate rendum est eis qui longe habitant, secundiim antiquani

ordinarium faciendum priorem esse ut de causa cotjno- locicousue tudinem, per dispositionem capituli 4, ses-
scere possit ; Gare., d. cap. 2, sub luim. Zi. sione 21, de Reformat., Gare, d. part. 3, c. 2,
Décima noua : Ob inimicitias excusalur quis à resi- n. 179.

denlià : et dentur litterœ ordinario, ut coynoscul si sunt Yigesima oclava : Congregalio concilii censuit re-
verœ et graves ininiicitiœ quœ narrantur, et absque ipsius dores parochialium deberc residere in domo ipsarum
culpâ , et postquàm obtinuit illud beneficiuni exortet , et parochialinm ,
quod si parochiales domos non habent ,
det dilationem , ut in alio viciniori et tutiori loco manere tune in alià domo, quœ sit inlra limites parochiœ, aut
possit, duranlibus dtinlaxat tc/mcn inimiciliis; dummodb saltem ita vicina parochiali Ecclesiœ, ut inde commode
lion ultra anmim durent. Intcrca autem idoneum vica- possint per seipsos ei inservire; id. Gare, loco cit., dé-
rium in illà Ecclesiâ constituai , assignatà ci congruâ clarai. 21.

portione ex rcdditibus ipsins Ecclesiœ. Quod si esset ca- Yigesima nona : Congregalio concilii censuit ,
paro-
nonicus, et fruclus consistèrent in distributionibus quoti- chum cogendum esse habitare in domo Ecclesiœ' ; vel si
dianis , illas canonicus lucrabilur , deduclà tamen tertià Ecclesiâ eam non habcat in propinquiori inlra limites ,
f
parte pro deservienlibus. Barb., alleg. 53, n. 89. parochiœ ; quod si nonhabitavcrit, tencri ad rcstitutionem
\igcsima : Ininiicitiœ culpà parochi non contractœ fructuum, de quibus in hoc décréta ; id. Gare, loco cit.,
,

excusant à residentià, et cum talibus episcnpo conccdilur déclarai. 22.

dispcnsare per annum, dummodb in parochiali expensis Trigesinia Episcopus ad rc&idcnliam cogère
: pole.st
parochi maneul idoneus vicarius ac intérim curare de- rectorem
; , licct ejus Ecclesiâ parochialis pertincai ad j'n-
 , ,,

351 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 552

ferions coHatlonem , eliam iibbalis reguluris; id Gare, obtinenles, et de dispensatione cum illis, parùm hic est
loco cit., déclarât. 27. immorandum quia cùm nullo ; modo possint ii ad resi
Est tameii hic advertenduni (juùd dicla sacra con- dendum conipelli, ita nec cum eis super non residenlià

gregatio censuit qiiôd in his qii.o perliiient ad resi- dispensari necesse est ; sicut pluries jam diximus ; su-
donliain , obscrvanda siiit ijua; liabentur in cap. 2, de per quo cmanavit declaratio congregationis ejusdem
Ueform., sess. 23, et in reliqiiis, si non possint ser- concilii super cap. 2, sess. G, de Reform., tcnoris se-
vari décréta coiicilii Tridenlini prycdicli , id agendiim quentiSjVidelicet : Oblinens beneficium, licèt adsit lilu-

est riiiod conimodius et nielius potest,ct qui non habet lus alicujus sancti, dummodb sil simplex, non tenetur in
doiiiiiin propriani in loco ubi rcsidcrc tenctur, ali- eo residcre; nec eum ad residentiam cugcre potest epi-
qiiaiu conducerc débet. Ubi verù populus non potest scopus ; (juanivis ille in suorum ordinum svsccptione
vicluni siio ciirato subminislrare, ordinarius ea ob- alicujus Ecclesiœ servitio adscriptus sit, juxta dccretum
servarc débet ,
qurc habenlur in c. 2 , sess. 24 , de supra dicli concil., sess. 25, c. 6, ibi : Nullus in po-
Ueform. El in casu quo.jura disponunt, non débet pro sterum ordinetur ,
qui illi Ecclesiœ , aut pio loco ,
pro

juris declaratione ad Papani recurrcrc ; id. Gare, d. cujus tiecessilale aut utilitate assumilur , tion adscriba-

iiuui. 179. tur , ubi suis fungatnr muncribus , etc. ,

quando(iuidem
Praemissa equideni oinnia adeô sanctc per supradi- neque huic denegandac sunt lilterae commendatitix sui
ctinn concilium sancita sunt circa prajfaloruni cura- episcopi, quatenùs velit extra diœcesim morari, etc.,

lorum residentiam , ut vix , et non sine urgenli causa unde alla emanavit declaratio dictai congregationis

dari eis consueverit dispensalio de non residendo , ut his verbis : Non sunt dencgandœ litterœ commendutitiœ
dictum est; cùm circa curam aniniaruni accidere pos- ab episcopo, saccrdotibus et clericis qui non Itabent béné-

sit in puncto quod non contingit in anno, nec semper ficia requirentia residentiam in titulum.

id niunus expleri potest per vicarium, ad lioc deputa- Ha'C aulem duplicem capiunt limitationem : Prima
tinn quod benè per ipsuni curatuni fieri potest , qui est, si Ecclesia in quà sic promolus, ob diminutioneia
accuratiùs injunctuni sibi omis obire consuevil; unde in eâ ministrorum , magnum inde sentiat circa cultum
valdè maximani sibi compararent injuriani, si de iliis divinum delrimenlum ; lune enim benè poterit coni-
dicere conlingeret : Parvuli pelierunt panem , et non pelli ab episcopo ad illi inserviendurn , ut probat Fé-
crat, qui frangeret eis; cuni praîler sacramentorum lin, in cap. Quoniam fréquenter, n. 23, ut lit. non
administrationem, ex eod. concil. Trid. , sess. 3, contest.
cap. 2, de Rcform., tibi de his curalis loqiiilur, eis Secunda verô, si beneficium, licèt simplex , ex sla-

etiani pniccipiatur ut pascant popuhun saliitaribus tuto aut consueiudine, vel ex lundatione requirat pcr-
verbis , annunliando vitia quœ eos declinare , ac vir- sonalem residentiam , ut sopra diximus.
tutes quas sectari oportet, et sess. 23, cap. 1, de Re-
CAPUT YIII.
form., niandatur eis ut oves agnoscant; ac pro his sa-
Praxis dispcnsutionis super residenlià pro episcopis.
crificiiuii oiïerant, verbiqiie divini praidicalione , etc.,
ubi licèt loquatur de episcopis , non tanien in eodem Quod dictum est de parochis , eo magis dicendum
loco intelligit, etiam de curalis quod iterùm eliam est de episcopis et aliis pastoribus ,
qui tenentur pcr-
;

idem concilium jiercipit sess. 24, c. 7, de Reform. sonaliter residere, non modo de jure canonico, verîim
ibi : Exponant sacra cloquia et in lege Domini populum eliam de jure divino ac naturali, ac pascere gregem
erudirc studcant. sibi commissum ;
quapropter ad residendum compel-
De parocliialibus autem Ecclesiis habitu lanlùm, et lunlur, ex conc. Trid., sess. 6, cap. 1, de Reform.,
non aclu.dicendum est, illius rectorem non leneri ad etomnes resolvunt ut per Gare, de Benef., p. 5,,

residentiam, etiam absque aliquà dispensatione, si vi- num. 16. Ex non residenlià eienim episcopo-
cap. 2,
ilelicet popidiis sit destruclus , et omnes parocliiani ex rum quamplurima mala sequunlur quandoquideni ,

aliquâ causa morliii sunt, et esse desierunt. licèt Ec- clerici efficiunlur irreligiosi, seculares , irreverentes,

clesia parocbialis semper firma maneat , Gonz. ad re- péril doclrin;ïî puiitas ,
pauperes nimis patiuiilur , el

gul. 8, Cancell., glos. 6, n. 89 et seq. ; Azor., Instil. alia munera pasloralia obiri non possunt, ex eod. conc.
moral., p. 2, lib. 6, c. 8, q. 9, ubi ait quod si (juis ad loco cit. Ibi enim episcopis singulis annis non ulUa
hanc Ecclesiam promovcTlur , non teiiclur infra an- 1res mcnscs abesse, cl lanlùm ex causa ralionabili, e:

num ad sacerdotium ascendere ; si verô parocliiani, sine gregis detrimento permillilur ; non tamen in ail-

quia forte caplivi erant, redierint, parocbialis ipsa, veiitu, quadnigesimâ, nalivitate Domini, resurreclione
quasi jure postliminii , ad sua jura et boiia revertitur et Pentecosles, et feslis corporis Chrisli; ultra verô
;

unde illius rector débet intra annum , compulandum 1res menses non liceal , nisi orgeat cbrisliana chari-
ab eo tempore, que Ecclesia cœpit parotbianos babe- las, urgeiis nccessilas, evidens reipublicai militas, vel
re, ad sacerdotium ascendere, ut per Barbos., de Po- evidens Ecclesiac utililas, et débita obedientia; cl li-

test. cpisc, alleg. 53, nnm. C8, et videnda erimt, qu* cenlia concedcnda est in scriplis , et approbanda à
dicam in meâ Praxi benef. ; ibi enim maieria oppor- Papa aut nietropolitano , vel viciniori episcopo; nisi

tuniùs cadit. caiisa sit noloria et repenlina, ul in d. cap. 2. Has au-

I

Quo verô ad clericos seu presbytcros , simplicia bé- tem Causas explicat Raibos., de Potest. episc, alleg.

néficia, quoe personalem residentiam non requirutit, [

55, à num. G.
 ,,

S55 Lin. V. DE DISPENS. SLFEU IKREGUL. E\ IIOMICIDK). 3S4

Circa auleni praxim pcicndi dispcnsalionem , ui gnanler excusât à residenlià , Glos. in Clem. Ne in

ipsi episcopi possiiit ab coruiii Ecclcsiis abessc, pa- agro, in fin. in verbo /JrtiioH«fc;7J, de Stal. monacb.; id
rùiii h'ic licet iimiiorari , scd diocndiim cit taiiliiiii- Paris., d. lib. 5, q. 5, num. 240 et seq

iiiodô (piùd dattir isia facilitas por lilloras privalas, (Juininio, iiec episcopi litulares, sunt ab eorum re-
iioinine suninii Poiilificis. iNec lamen ila passim con- sidenlià iiiimunes; nisi quatenùs jusla causa non rcsi-

ccdilur ullra lempus à prœdicto concilio praislitutuin, dendi, suadeat. Videmus enim quôd eisdem qui prcefi-
cùni maxima piclas ac providentia ipsius summi Pon- ciuntur in partibus infidciium, sunimus ponlit'ex, inter
lificis, quoad (ieri possit, fioii sinat opiscoposab corum cœtera priccipit , quôd poslquàm litleras super provi-
Ecclcsiis abcsse : debout ciiim jugiler omnibus sui po- sione et pra.'feclione liujusmodi ipse elcctus habebit
puli nccessitalibus supcriiilciKloïc , illis pro virili non expeditas, ad suani Ecclesiam N. se conférai, et in «à
subveniendo, obdonniie dicitur , ncc episcopi nonien personaliler resideal; quodquc cîim ipse ad dictam
eis convenil, ut in cap. Fralrcm, 8G dist., et dicit Ecclesiam nequeal commode se conferre, et apud eam-
texl. in cap. A'«///, 25, quaist. 1 ,
quia non ita passini dem personaliler residere , ipse Papa eidem eleclo
pro quàcnmqiie causa debent suas ovcs rolinquere, concdiiit, ut qiiousque ab infidelibiis dicla Ecclesia

no de eis dicatur : Mercenarins autem , cl qui non est delinebilur, ad illam accederc, et apud eam persona-
paslor, cujus non sunt ovcs propriœ , videt lupum ve- liler residere minime leneatur : quodque poslquàm
nientem, et dimitlit ovcs, et fugit, et lupus rapit , et di- munus consecralionis susccperit, in civilale, et diœ-
spcrcjit oves, ut notavit Mandos. in tract, de Ingratil., cesi N-, si ad id per modernum , ac pro icmpore exi-
cap. 14, lit. de Ingratit., episc. erga popuknn; unde slenlem arcliiepiscopum , requisilus fuerit , de ejus
cum divo Rernardo, lib. 3, de Consid. ad Eugcn., spcciali licentià ,
pontificalia officia exercere libéré et

cap. 21 , exclaniandum esset : miserandam spon- licite valcat. Non obstanlibus priore ipsius Papai vo-
sam , talibus creditam paramjmpliis. Hinc dixit Glossa lunlatc ac constilutionibus et ordinalionibus apostoli-
in 1. ult. c. ad 1. Flaviam, de Plagiar.. paria sunt, ma- cis, cœterisquc coiilrariis quibuscunuiuc.
riluin nonhabere. etitlum inulilcm liaberc ; Roi., cons. 9, Necnon ad residcnliam leneri episcopum ,
qui ha-
num. 5i, lib. 1, quia vcro alia in proposilo, ego ipse bel Ecclesiam in loco, ubi omnes incoUe lotius diœce-
adducam in nieâ Praxi bencf. sis sunt schismalici , et adeô incorrigibiles , ut iiulla
Inter coeteras verù causas ex quibus mulloties suis- adsil spes proficiendi apud illos, ut dccisum refert .\I-
niuni pontificeni cum cpiscopis ad lempus dispensare dan. in Compend. canon, résolut., I. 1, lit. i, n. H.
consucvisse coniperimus, diias polissimùm rcceptas ,
sub die 2 seplembris anno 1017, et euradem refert
et ad ])raxini vidiinus deduclas ;
quarum altéra est Barbos., in Coll. in var. loc. Coiicil. super sess. 6, de
ob m.ililiam picbis, ut in cap. Nisi cum pridem, § Pro- Reformat, cap. 2.
pler, de Renunt. ; ibi enim non modo dispensatur ex Quia verô ut plurimùm hujusmodi episcopi litulares
liâc causa super residenlià , verù m eliam cogitur iile (quod per Iransilum dictuni sil) assumunlur in coad-
inlcrdùn» à sna.' Et.xît'siLC regiminc doclinarc, quando jutores aliorum episcoporum cum assignalione alicu-
videlicel plebs adcô dunr cervicis existil, nt prolicere jus pensionis ex reddilibus mens.T episcopalis, ad vi-
nequeat apud ipsam; scd propter ejus duriliam , quo lam ipsius coadjuloris , ista pensio eis non debelur,
magis satagit, eô niagis justo judicio deficere perniit- nisi quatenùs inserviant ; et cùm aliàs cvenissel ca-
latur. Ista vcrô causa licèt por[ieluô eximat pra'Ialum sus quo quidam coadjulor post assignatam sibi pen-
,

à rosidcnliâ, vcluli per ronuiitiationcm suœ Ecclesi;r sionem nolebal inservire piTclondebat nihiluminùs
, ,

iiiliilominùs dispensatur cum eocx eàdeni causa, eliam pensione gaudere. Unde re delalà ad Libem, censuit
ad lempus; pliires enim vidimus cxinde à suis Eccle- sacra congregalio concilii quôd cpiscopus tilularis ,

siis abcsse, eliam ex causa inimicitiaî, quam ibi lia- suffraganeus allerius episcopi , cui anniia pensio du-
bcnt, juxla Glos. in cap. Ad suppticationem, in verbo ceiilorum aureorum super fructibus episcopalûs , cu-
Morari, de Renunt., cl qtiôd Ikcc causa etiam excuset jus est suffraganeus, reservata fuit, illam accipcre dé-
à residenlià, docel Glos. in c. fin., verbo Excusationeni, bet, quatenùs inserviat , aliàs assignanda est succes-
de Clerc, non rcsid., et leslalur Paris., de Resign. be- soribus, de sacr. congr. sub die M junii 1592, prout
nol"., lib. 5, qiucsl. •>, num. 250, quôd proplerea coti- refert Barbos. in suis collcct. verbo Fpiscopus suffra-
gregalio episcoporum indnlget aliquos nicnses, cilatis (janeus, cap. 5, ubi etiam subdil (piôd episcopus tilu-
ob liane causam, ut pluries ipse servari vidil, subdcris laris canonicalum obtinens in Ecclesià catliedrali, )
n-
num. 265, id ratione probari ; nam inimiciti;Ti polen- lest et débet in cà uli babilu ordinnrio, quo uluniur
liorum, sive partialilaies , et facliones juslam causam episcopi in Romanà curià, id est, rocliello supra sub
timoris et absenliœ pntbenl, per jura ibi per eiim al- lanani et maiilelletlo violacei coloris; cl débet pra'cc-
Icgala. dere omnibus aliis canonicis ejiisdem Ecclesia^, et se-
Altéra verô causa, ex quà etiam ad lempus dispen- dere in primo stalio supra omnes ut
, fit et .servalui
satur, est acris intempéries, iiimirùm quia quaxlam Romaî,
, simili casu evenienlc, in tribus Ecclcsiis Pa-
anni tempera sunt suce natursc contraria, vcluli cœli, liiarcbalibus S. JoannisLateranen., S. Pelri et S.Ma-
lociqiie gravitas; quapropler juslam prcbel causam rie Majoris,d. S. congre?., in uiià Composlellanà, il
non morandi in loco aliqno, intempéries, iil dixit Slorl, juiii 1017.
Odd. de Rcsiit. in iulegr., p. 1, q. 7, num. d'ô, et si- CaHerùm episcopus regularitor résidons in suà diœ»
 PRAXIS DISPIINSATIO^OM APOSTOLICARUM. 3o6

cosi liber est à rcsidcntià suaruin dii,Miilatuin , et 1)C- pravilalis, quasi pro niliilo rcputaiitur, ut in c.Tanta,

iiericioruiii siinpliciuin, quic obliiict iii aliâ dioeccsi ,

boc lit. cap. (yu'o , § Qui crgo, 1 quirst. 1, cl ait Ue-
ncc aliud ainitlit, nisi quotidiaiias distributioiics , et buir. in suà Praxi, lit. de Simon, in Re sign., simonia-
alla , si qnx siiit ,
quai absentes jdslà de causa non cos, veliili primos cl prx'cipiios bierolitos, ab omni-
pcrcipiunl, ut dcclaratuni refeil per d^ sacr. cungrcg. bus (idclibus rcspucndos; et inter ca;lera adesl bodiè
Amiciidar. leste eod. Barbos., verbo A'//iSfopo,cap. I. coiisliliilio Pii Y ; ibi : Quiciimqiie igilur delcstabile

Nec aliud circa residentiain prœlatorum in suis Ec- crimcn sinioiiiacœ pravilalis commisisse comictus fuerit,
clcsiis pro eo quod ad uostrani praxiui poiliiicl , ia- in const'ijuendis urdinibus , eu ipso sit ab illoruni exccu-
dagare visuin est, licèt noiiiiulla circa bue adducani in tione per decenniuni, sine spe dispcnsalioiis, sus])ensus,

meâ Praxi beuelic. et per annuni carceribus mancipelnr. Qui dignilutes ec-
CAPUT IX. clesiasticas sinioniacè acquisierit , iltis sil ipso jure pri-

Praxis dispensationis ciun simoniacis liiiiwitià reali. valus, el in futuruni inhabilis ad cas, cl quacuniqiie alias

Et sicut ob non residcntiam , non niodù bcncliciali obtinendas. Qui bcnclicium. aut officiutn Kcclesiaslicuni

ainiltunt beneficiorun» fiuclus , verîim eliani ipsi,^ bc- sinioniacè adepius [uerit, itlis siniililer sil ipso jure pri-

neliciis ex sacrorum canonuni decretis, privanlur, id valus; cl ad fructuum omnium qnos pera périt reslilU"

ninltô niagis accidit in corunideni boneficiorum nialà lio>icm tcnealur el perpétua sit inhabilis ad en , cl quœ-
ac delestabili asscculione, cinn videlicet aliqiiod in eâ cumque atia bénéficia ecclesiastica obtinendu.

prclium , sivc paclio inleivonit ; dicenic Domino : Anle(piàm lamcn ad praxim peîendi cii^pcns.ilioncm
Quod gratis accepisli», gratis date, Matlb. 10. et refer- cum simoniacis descendamus, opère preliuni esst) du-
lur in cap. Quidquid invisibilis, 5, q. 1. Unde pro be- xinuis, unam(|uamque simoniie speciem liic pro tyio-
ncficiis oblincndis, oninis paclio, omnisque conventio nibus, declarare; ad digiioscendum quaiido oraior li-

débet onuiinô cessarc, cap. Tua nos, de Simon., et c. cite petere possit dispensationem apostolicam ac ro-

Quant pro , in fin. 1, q. 2, qnandoquidem per dalio- habilitationem ad pricmissa relinendun». Est crgo
neni et promissioncm pro consequcndis spiriliialibns, triplex simoiiia.

vel iliisannexis, simonia committitur ; Host.in Sum., Eslquideni,realis,conventionalis et mcntalis.Realis

boc lit. Abb. in cap. Exlirpandœ, § Qui verb, col. pe- est illa quiie propriè dicitur ab actu, scilicct à rei Ira-

nult. de Pneb. Unde sic ca defmilur, videlicet, quôd ditione ,

quia in dando rem et recipiendo consislil.

simonia est studiosa volunîas emendi vel vendcndi Quarc lune fit, quando paclio ex ulrâquc parle com-
spirilualc vel spirituaii annexum. Nav. in Man., c. 23, pléta est, sallem incboalè, ni si collalio bonolicii l'acla

n. 10; Less., lio. 2, de Just., cap. 55, dubit. 1, n. 3, sit, et pretii pars soluta ; Less. lib. 2, caj). 3'), dub. ;

et sumitur es cap. Quœsitum, de Rerum perniut. Di- Layman., lib. 4, tract. 10, c. ull., § G. Couvenlionalis

cilur primo sliidiosa volimlas ,

quia omnia pnt'dicla est quai dicitur à conventione; quia alujuid proniilli-

vobintalis deliberalionem requirunt. Dicitur secundo, tur; qu3C sic eliam dcfiniri polesl; est exlerna con-

emendi aut vendendi ,

quod latc inlerpretandum est, ventio scu paclio de re spiriUiali |)rt> leinporali , abs-
ut compreliendal oninem contractum onerosum , seu que lanien executione sallem ulrinque factà ; Abb. in

reciprocum, quo res temporalis et spirilualis vicissim c. Nemo, boc lit., et Cassad. , decis. 5, de Conslit. Et
conunulantur ; id. Nav. cap. 23, num. 105, et ita col- liLCC convenlionalis duplex est ;
qua;dani , videlicet

ligilur ex cap. ult. de Pact. Dicitur lerliô, aliquid spi- neulrà ex parte exécuta, quio propriè dicitur conven-
rituale, id est, quodvis supernaturale donuni ad anima) lionalis, cîim stelur in terminis nudLC promissionis et
salutem directe instilulun». Dicitur quarto, spirituaii conveniionis ; nullà secutâ tradilione rei, et tempora-
aimexum : ut conqirebendantur non solùm, quu; ex jure lis dalionis, ut in cap. ull. de Pact. Quai verù ex unà
divine, spiritualia sunt , sed ex Ecclesi;;e institulione tanlùm parte exécuta est , secundùm aliquos, transit

per poteslalem à Cbristo iraditam , lalia cffecia , ut in realem ; si complcmentum fiai ex parle illius qui

sacra vasa , vestes , ecclesiastica bénéficia ,

patrona- promisit spirituale ; nam tune suflicit ad conslituen-
lus, etc.; Nav.,d. nnm 100, vers. Secundo; quarc dum simoniam realem ; secùs autem est in comple-
bicc definitio coniprebcndit simoniam , lum juris di mciilo promitteniis temporale : non enim elficit ut

vini, tum juris ccclesiaslici , ut ait Suar. , tom. 1 de simonia desinat esse convenlionalis, et fiai rcaiis, se-
Rclig., tract, d. lib. 4, de Simon., cap. 7. Dicitur au- cundùm Cajet., 2-2 , q. 100, art. 6 , ad sextum , rela-

tem simonia à Simone Mago ,

qui primus tcmpore le- tum à Paris.,deConsid. benel'., q. 1, num. 1-42, ubi

gis Evangelicx, tali pcccalo se obslrinxit, act. 7. Licèt subdit, quôd secundùm rcccptionem quam stylos ob-

autem in jure peccalum boc , b;eresis simoniaca pas- tinuil, contrarium est tenendum in judicando et eon-
sim appcUetur, ut in c. Quoties, de Sim., et c. Pres- sulendo, ut nunquàm videlicet efficiaturrealis, nisi ab-

bijter, c. Quisqtie, c. Quicunique , c. Fertur, et c. Pe- uiràque parle demandetur executioni et compleaiur ;

trus, 1, quaîst. 1, cei tum tamcn est boc vilium posse suflicit tamen ad eamdem inducendam ,
quôd ex unà
absque intellectûs errore consistere , ut nolavil Suar. parte sit in totum compléta, et ex altéra in parte lan-

lib. 4 de Sim., cap. 1, num. G, et sinnilur ex Gioss. tùin ; ut quia ex unâ parte fuerint dati ordines, aut data

in cap. Firnnssimè, verbo Hœrelicuni, de lUeret. Ilinc bénéficia ; ex alià autem parte, non tola pecunia con-

fit ut gravissimis plcctanlur pœnis simoniaci, quando- venta, sed illius pars lantùm, ut dictuui est, Nav., <:ons.
quidcm omnia criuiina, ad coûiparatiouem simoniacsc 40, num. 2, de Simon.
 ,

557 LIB. V. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX IIO.MICIDIO. 558

Diflererilia autemqiKio vorsnltirinlor siinoniam rca- Unde propler boc iiKunilur sallom pcccatum ; sed
lem el simoniam convcutionalein , ca polissiiiuini est pro eo vitando, cùm casus conlic'cril, si nimii uni, |tro

quia realis lial)et amiexain oxcommmiicalionom , et alif|nà ((iiicoulià inlci' parles inoundà, vol aliàs in bc-

privalioiiom ipsojiire, id. Nav.,coiis. iâ, cod. lit. ;

at- nclicialibus inlervcnil simonia menlalis, pula, cùm
tamen ulraqiie scilicet lam realis, qiiàm convcnliotia- duo vellcnt inter se sua benencia permuiare, quorum
lis, indiicit inhabililateiii ad oblinciidiiin de cittero he- unum, sive juris patronalùs, sivc libercp collalionis,

nclicia, quamvis iniiior sil coiivoiuioualis ,

qu;e fre- erigitur aposlolicâ auclorilale ad effeclum et aninio

qucntior est reaii, quia promissiones fnciliùs liuiit ,

permuiaiidi, cùm hic inlerveniat simonia, non est ne-

quàm dationes; unde vulgô dicitur quod piouiiltere et cesse, ul i:i siipplicalione id cxprimalur, sed praclica-

scrvare promissa, diversa sunl; nain plura proniiltun tiir, ut 1). dalarius supplicationem porrigendo summo
lur, qua^ postea non atleuduulur, ad lext. in 1. Titia, Poiili(iiis!iporpcrmulalionebencficiorum,qujopelitur,
IT. de Verb.oblig., l. Scicudum, (î. de /Edil. edict. farium illi aperial verbo tanlùm ,
qui libonler super

Est lamen nolandum quôd sinioiiia realis iiiullùni hoc anuuil, cl sic soia ipsius Ponlificis scienlia sufficit

distal à confidenlià ;
quia illa comniiltilur acluaiiter, circa boc ul in simili diceraus in nostrà praclicâ be-

Cl per dationem el receptionem rei, ut supra dixi- neficiali , et ita sciunt omnes curialcs praciicari ;

iiuis : haîc vcro per proniissioneui, et sic inlerposilio- quandoquidem supra dicta scienlia Papœ facit cessare
iiem lldei; cùni tola in fide sitposita; quare est spe- onmc viiiuni; Cassad.,decis. 2, de Simon., simoniam
cics conventionalis, ut docent morales theologi, pr:e- mentalem, el oninem scrnpnlum et suspicionem , Re-
sertini Less. et Laym. locis cilatis. Uude ba;c confi- doan., de Simon., part 2, cap. 13, num. 4.

denlià ita dofiniia reperitur perNav. in Man., cap. 25, His paucis sic pra;raissis, desccndendo ad praxim
nuni. 109. Confideniiu est cerla spes de re aliqucâ, petend:ic et concedenda) dispensationis pro pradiclis

quod i la fuit, est, velerit; sed in proposilo, apliùsct simoniacis, diccndum est (piôd cum illis raro dispcn-
congruentiùs antea aliam dédit definiiionem Mascard., satur, et ha-c dispensalio soli Papac compelil, ul palet

de Probat. cous. 230G, num. 2, nimirùm , confidenlià in c. Erga, 1, q. 1, Glossa in c. Minor, 50, d. c. Si
beneficialis est ea quâ quis confidil quôd aller accep- quis ordinaverit ,
junctâ Glossâ in verbo Per sedem
tans beneliciinn , sibi postea vel alteri conférai; id. Apost., de Simon. Et quotiescumque pelilur desu[icr

Paris., in d. tract, d. q. num. 48, qui num. seq.

1, absolulio, et dispensalio à summo PontiOci , debent
ita illam befiuivit : Confidenlià est spes qunedam quôd exprimi fruclus percepli ex bénéficie simoniacè acqui-
collalor conférai, palronus prœsenlet, eligens eligat sito, cùm illi debeanlur camerœ aposlolicœ, ac pro-
aut quis accipit, velrenunlial beneficium, paclo modo plerea consignari D. datario, veldalariaj pra^fecto, licèt
vel condiiioiie exprcssâ, vel tacitâ, sibi aut alteri. bodiè pro diclis fructibus fiât transaclio , et ex illis

Simonia verô menlalis ea est qu:c consislil, non remitiatur oiatori lertia vel major pars, prout ipsi D.
quidem in solo inlerno proposito simoniacè con- datario videbitur; quamvis de rigore omnes sini, ut
trabendi (quamvis baîc etiam simonia dici possii), sed supra, restituendi, juxta illam conclusionem, ncmpe
in proposito inlerno, quo quis, diim couferl alleri spi- quôd oninia scelere acquisila applicanlur fisco, lib.
riluale, intendit illam obligare ad reddendum tempo- Lucins, ff. de Jur. fis. 1. Si quis cum falso et ibi GI05.

rale; vel conira, quando confert temporale, intendit ff. de Fais.

illum obligare ad reddendum spirituale sine ullo paclo Quod quidem mirandum non est, quia licèt de jure
cxterno ; exemplum Less., loc. cit. si quis
ponit , pecunia simoniacè acquisila venial Ecclesia^ cui facta
serviat cpiscopo bac inleniione ut in mercedem ci est injuria, applicanda el resliluenda, ut in cap. Hoc,
conférai beneficium ; et tandem illud ei confera- et cap. Audiviwus, de Simon. Caméra lamen Aposlo- ,

lur, , nullà lamen exleruis vcrbis aut nulibus faclà licâ, seu fiscus, pecuniam Imjusmodi vindicare con-
conventioue, erit simoniacus menlalis. Hxc autem si- suevit;Mandos. in Praxi signât. , lit. Dispens. cum si-

monia proplerea non inducil nuUitalem, nec simonia- mon., vers. Et licèt dejnre.
cus menlalis lenclur ad resiguationem , cap. fin. de Si igiturpelalur dispensalio pro publico simoniaco,
Simon., et sic nullam censuram aut pœuani incurrit ;
babendus erit recursus ad dalariam appslolicam , ibi-

Ecclcsia enim, quae de occuliis non judicat, pro pec- que porrigenda supplicalio pro utroque foro, qucc
caiis merè inlernis pœuas iiifligere non solei, nani modo scquenli concipi potcril, videlicet :

pirna scquiliir judicium, ut communiler doctores. Bealissime Pater, exponitur humililer S. V. pro parle
l'iide dixil Gloss. in cap. Qui sludet, 1, q. 1, verbo dcvoti illius oratoris Theodori .V. prcshylcri y. diœcesis,

A communione, simonia cum solà voluniale, non esse quod ciim ipse superioribus bellornm procellis, in Gai lia
excommunicandum, quia , nec ex naturà rei , nec ex ab liœrcticis captus et viuculis deientus issel_, devoto ve-
jure nalurali aut divino, aliquam nullilalem inducil; stro yicolao N. si eum ab Imjusmodi caplivilate solve-
cùm nulli fiai injuslitia, ut palet ex d. cap. lin., quàm rct , se parocliialcm ccclesiam S. -V. loci A', quam tune
isie menlalis simoniacus tcncatur ad cordis saiisfaciio- ipse obtincbat , in favorem cujusUbet personœ, dicto A'j-

ncm, ut in cap. ult., hoc lit., ibi : Inqao casu delin- colao benè visœ, resignalurum promisit ; quâ promissione
qncnlibus su(ficit per solam pœnitentiain stio satisfacere dicti Nicolai ope, qui quamdnm pccuniœ quautilatem
Oealori. propterea impendit , liber fuctus est , diclus orator prœ-
 , ,

559 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 360

mtssa adiinplere voletts, prœdictam parocliiulem cccle- ! l iide ordiiiario comniittilur ut in ejus munibus, anlt

siam in manibus liomani Pontifias ad fuvorem lumen quàmad absolutionem et dispensationem super inhubiliuilc

diclw personœ resignavit. Ciini autem , Pater sancte, di- oratoris procédât , dictus orator canonicalum el prœbtn-

dus orator, de prœmissis piurimhm doluerit et dolent ,

dam, ac purochialem ecclesiam hujusmodi realiler dimil-

flc à similibus in postenim conimiltendis ubslinere firnii- tere leneutur ; ac imposiln, elc. ; ipsoque, etc. , urbitrio

ter proponat; cupiatque absolutionis beneltcinm et dis- ejusdem ordinarii suspenso, el si absolutionc hujusmodi

pensationis gratiam sibi super cisdeni per S. V. tniseri- factù, per diligenlem examinalioncm , diclum' oralorem
cordiler impcndi; suppticul igilur liumililer K. S. V. ad id idoneum esse repereril, cl mérita sibi aliàs sulfra-

orator prœfutus, cjuateniis sibi in prœtnissis oppurlunc geutur, purochiulem ecclesiam, non autem canonicalum

providendo, eique specialem gratiam faciendo, eumdcm el prœbcndum prœ'falos, ad quos oblinendum perpelub
oralorem à quibusvis sententiis , censuris et pœnis eccle- inhubilis exislul, illi ex misericordiâ conférai.
siaslicis, quas propter prœmissa qiiomodblicet incurril Et sic nunquàm datur retenlio beneficii super quo
simoniœ labe et excessibus Imjusmodi , in utroque foro fuit conimissa sinionia ex prœscripto supradictix; Con-
absolvere et lotaliter liberare ; dictasque pœnas sibi gra- slitnlionis Pii V, supra à nobis sunimatini circa id re-
tiosè rcmittere el condonare , omnemque inhabilitulis et lata; cùm sil illo privalus ipso jure, ac inbabilis ad

infamiœ maculam contra eum, ex prœmissis quomodbli- illud, cœteraque in futurum obtinenda; Franc. Léo in

bcl insiirgentcm, ab eo penitiis tollere el abolere ; seciim- Thesauro for. eccles., p. 3, cap. 2, n. 12.

que super irrcgularilate per eum, ex prœmissis quomodb- Idem eliam noloria praxis docet, ubi simonia, igno-
Ubel conlraclà ,
qubdque illâ et aliis prœmissis non ob- rante proviso, commissa reperilur, quandoquidem ipsi

slanlibus , suo clcricidi cliaractere quo aliàs rite insigni- ordinario , in cujus manibus erit dimillendum prius
lus fuit, iUiusquc privilegiis, ac eliam omnibus sacris el , beneficium sic assecutum , commiltitur eo modo quo
prt'sbijteratùs ordinibus ,
per eum aliàs rite quoque sus- [ superiùs dictumest, imposilà ipsi oralori etiam ali(iuà
ccplis , uti et in illis, etium in allaris ministerio mini- gravi pœnilcntià salutari ; et si ipsi ordinario consli-
strare, necnon quœcumque et qualiucunique eum cura el
\
leril qiiôd simonia bujusmodi, ignorante i)rorsùs dicto
sine cura, bénéficia ecclesiaslica, etiamsi canonicalûs et oratore, à principio commissa fucril , illud ei ex mi-
prœbendœ , clc; et instituatur, non lumen ad diclam sericordiâ conférai. Sicut pariler in simili casu dari
purochialem ecclesiam, ad quam conscquendnm perpetub oralori consuevit nova provisio super beneficio , eum
inliabilis remnneal, elc, uli in :tliib reliabilitalionibus. commissione ordinario faclà, et additur : Et commit-
Et eum absolnlione à censuris ud effcctum , elc. ; et latur ordinario, in cujus munibus, anlequàm ud ubsoiu-
additur : El committutur ordinario, impositù orutori uli- tioneni el novam provisioncm procédai, dicltun beneficium
quâ pœniienlià saluluri , ipsoque ab cxecutione suoium dimitlere teneatur, imposila, etc.
ordinum, urbitrio cjusdem ordinarii, suspoiso. El quoad Quo verô ad frucluum inde perceptorum expressio-
dispensationem dummodb orutori aliàs nierila sujjragcn- ncm, sufficit illos lanlummodô cxpriniere, quos post

tur, nec aliud canonieum ci obslel impcdi))ienlu))i. liabilam supradictai simoniîe noliliani percepit, Nav.,
Atverù , ubi ordinarius loci simoniacè beneficium cons. 35, num. 2, de Simon., quia illos tantùm resli-

conlulerat , comnnlli consueverunl lillerai ordinario tuere tenetur, vel super illis componere , ubi enim
viciiiiori , bis adjeclis veibis iii calce signakn siippli- deestdeliclum, non débet adesse pœna, 1. Suncimus
calionis, videlicet : Ei atlenlo quod ordinurius lY. sus- c. de Pœn., 1. Aliud, fl'. de verb. Sign.
pensionis el cdias in simoniacos à jure infliclus pœnas eum omnibus limilationibus supra-
Et nihilomiiuis
(sccundùm in ipsâ supplicatione iiarralà) incurril, quœ diclis ncmineni latet quàm difficilem se reddat sum-

per hoc ei relaxalœ aut remissœ minime censeantur, nuis Pontifcx ad sic dispensandum eum simoniacis et
committutur ordinario viciniori, in cujus manibus, uulc- quantijm abliorret ab bàc pesliferà pravilate ,
pestem
quàmad absolutionem uliaque prœmissa procedut,dictus enim eam appellat Ilostiens. in cap. Tanta, num. 2,
orator eamdem parocliialem ecclesiam {quateniis illam boc. til.

nondiim dimiseril , vel illà privalus existai) illiusque CAPUT X.

possessioncm realiler : et eum effeclu dimiltere omninb
Praxis dispcnsationis eum confidentiariis.
teneatur. Ita lumen ut de illà per Sedem Aposlolicam
duutaxul disponi possil ; irritum, etc., ac imposila, elc. Sequitur hic videre, quomodô praxis ipsa se habcat

l.l quandoque addilur : El durante lempore suspensionis etiani circa confidenliam bcneficialem, quse ipsius si-

liujusmodi , dictus orator bénéficia , curam aut aliàs sa- moniœ species est, juxla definitiones à nobis superiùs
crum ordiuem unncxumrequirentiu, oblinereuequcut, elc. allatas, el iradit Capulaque, dccis. 202, num. 2, p;irt,

Qiiùd si uiiuni beneficium canonicc , alleruin vei'ô 1, el decis. 514, num. 5, pag. 2, cùm adbuc simpbx
sinioiiiacé asseciilus est, pula priniùin , parocbialem modus prohibealur in collalione, resignalione, elc-

ecclesiam, deindc canonicalum et prœbendam, licél ctionc el pra;sentalione beneficii , c. Ciim quidem, de
illà non sil privatus, islis verô sic, pro dicta parochiali Pael. ; Gloss. el DD. in c. Ciim universorum ,
de rcr.
erit nihiloniinùs pelenda nova provisio. Ratio est quia Permut. ; Paris., de Confid., q. 4, num. G4.

licct non sil illà privalus , niliilominùs, quia propter Licèt enim anle Conslitulioncs Pii lY el Pii V eon-
prannissa incurrit excommunicationem, débet peiere fidentia non soUnn non punirelur aliquà pœnâ ,
sed

illam relenlionem per viam dictae nov;» provisionis. pravâ consueUuUne, imô poliùs corruptela à principe
 , ,

301 LIB. Y. DE DISl'ENS. SUPI K lllREGUL. EX HOMICIDIO. 363

bus ecclesiaslicis in omni génère pcrsonanim lolora- consanyuineis, ad sacros ordines promovcri desidcrarct
,

retur, ndcù ut quamplurinii essciit, clinni ip ipsà Cu- capclluniam pra-fatam ad illius favorcm resignare tene-
rià ,
qui benclicia iii couruh^nliani icncrcut , et eliam retur, infra Iccjitima tewpora prœscntalus : ipscque ora-
S. W. E. cardinales lioc vitio essenl iniplioali , cl ni tor, prœscntalionis liujusmodi viqorc, in ipsà capellanià,

pliirimùm officialcs et scriptorosaposlolici, ila ul iuoc ordinarià anclorilate, iiislilulus , illius']ue posscssiunem
prava consueludo fuerit ad«ô rccepta ul incœperit adeptiis fuit ,
fructus , redditus , et proventus , triginta

paulalini jus in suprcmis tribunalibus pro (ide pnxî- ducatorum auri de camerà valorem non excedentes, per-
iSlnndà reddi , et sic conipelli non roddenlcs bénéficia cipiendo ex eàdem. Deinde ipse orator credeiis. se ex

in cnslodiam et confidenliani recepla, ut leslalin- Nav. prœmissis nullam simoniam comniiaissc, ad sacros sub-

in Manuali, cap. ^l~j , nuni. 111, niliiloininùs, cîun lot diaconatih, diiconalùs et prcsbyteralùs ordines, ad prœ-

niala inde orirenlur, illis remedio opportune, supra- fatœ , necnon atterius perpeluœ sine cura capellaniœ in
diclis suinniis Pontilicibus occurrcrc visuni fuit; niulli diclà Ecclesià quam tune canonicè oblinebat, proul obli-
cnini ipsa bcnelicia jure retinerc nequeuntes , alii, ne net de prœscnti, tiiulum, se promoveri fccit , et sic pro-
coiigerentnr ad sacros ordines, ad residcnliam, ad in- mottis, in illis, ctiam ïn ahuris miiiislerio, non tamen in
cedenduni in babilu cicricali, ut ad bellum proncisce-- contemptum clavium, minislravit. Cinn uutem , l'aier
rentur, ut ininiicos occiderent, alii, ul alieno noininc sancte , diclus orator, de prœmissis ,
quorum nolitiam
lites agcrcnt aut defendcrcnl, alii proplcr crimina in- deinde conseculus est ,
plurimiim dolucrit , et doleat ad
capaces, quidam, ul pnrgato dcliclo , vel aI)soIutionc prœsens; ac à similibus in poster uni conmiittendis om-
conseculà , illa répétèrent , eadcm bénéficia in alios ninb abstinere intendat; supplient igilur humiliter K.S.Y .

deponebant, aliaqucmala oriebantur, ut in d. consti- idem orator, qui primo dictam capellanium coram nota-
tulioiic Pii V, quse incipit Intolerabilis , in § MuUi ,
rio et testibus dimisil , secundo dictam ver'o , cujus fru-
sub liai. Roma) die U augusii 1569. ctus , etc., quinquayihta ducal, aiir. de ca. , elc. , hou
Ac propterea, eàdem constilutione . onines et sin- excedunl, oblinel, qiuteniis et in prœmissis de absolu-
gulos qui usquc lune ecclesias, monasteria, bénéficia, tionis beneficio , et dispensatiunis cjrulià opportune pro-
fruclus, pensiones, aliasve res, intercedente boc con- videndo , dictum oratorem à simoniœ lube, et excessibus
fidentiac vitio, receperunt, reiinent , nisi slatim ad se hujusmodi in ulroque foro, aposlolicâ auctorilate absol-
reversi et resipiscenles céleri dimissione sibi prospe- vere , et lotaliler liberare , ac pwnas quas propler prœ-
xerint , et quidquid taie admiserint in futurum, eliam missa quomodoUbet incurril , sibi gratiosè remiltere , et
onniibus et singulis aliis ecclesiis, monasteriis, digni- condonare , secumque super irregularitate per eum ex
latibus, adminislraiionibus, officiis etbeneficiis oblen- prœmissis, eliam ex eo qubd censuris hujusmodi sil liga-

tis , necnon fruclibus , et pensionibus , et aliis rébus tus, missas, et alia divina officia, non tamen in contem '

ecclesiaslicis, ac eliam Ronianœ Curi;c, et aliis officiis ptum clavium cclebravit, quomodolibel contracta, quod-

lemporalibus , privavit , et ad fulura inhabiles decre- que illa et aliis pra'missis non obstantibus, elericali cha-
vit; et in juris subsidiuni , excommunicaiionis sen- raclere, quo aliàs rilè insignitus fuit, illiusque privilegiis,

tenlià innodavit, ut in dicl. conslilul., § Sed ne quis- necnon omnibus, eliam sacris et presbyteralùs ordinibus
quam. per eum rite quoque susceptis , uli , et in illis , eliam in
Quà quidem privalionis et inbabililalionis pœnù sic allaris minislerio minislrarc ; necnon quœcmnque cl qua-
stanle, openc prelium esse duximus, eliam circa banc liacumque, cum cura, et sine cura bénéficia Ecclesiastica,

simoniœ speciem, aliqua in praxi annolarc quoad dis- eliamsi canonicatus et prœbendœ, etc., recipere, ac illOy
pensaliones et rebabiliiationes cum ipsis confidenta- necnon secundo dictum capellaniam, anle prœmissa sibi
riiscum quibns
; ipse Ponlifex non minus se gerit canonicè collalam , retinere, libère et licite valeal, dis-

quàm cum ipsis propriis sinioniacis , ut ex infra di- pensare , necnon fruclus , etc.. , per dictum oratorem ex
cendis patebit. Pro confidenliariis igilur qui in utro- primo diclà capellanià perceplos , prœfatos quos in sut
,

qucforopetuntsecumdispensari et rehabililari, ipsius necessariam suslcnlationem expendit, et ob ejus pauper-

Curiic praxis adn)isil ut pro eo sujiplex libellus por- talem restiluere non potest; sibi gratiosè remiltere, et
rigalur, qui in forma consueke snpi)!icalionis conscri- condonare; omnemque inliabililalis , et infaniiœ macu-
bilur, pula, lenoris seqneiilis, videlicel : lum, sive nolam ex prœmissis quomodoUbet insurgentem,
Bcalissime Pater, exponitii)- Immililer S. V, pro parle ab eo penitiis lollere et abolere ; ipsumque in prislinum
dcvoli illius oratoris N. Gandaver presbijteri N. diœce- et eum quo ante prœmissa quomodoUbet eral, slatum, re-
sis, qii'od allas perpétua capellanià in parochiali Eccle- stiluere, reponere, et plenariè redinlcgrare dignemini, de
sià S. N. loci N. diœccsis prœdictœ ,
qiiœ de jure pa- gratià speciuli. Non obstantibus pra'missis ac conslilu-
Ironalùs laicoriun ex fuudalione vel dolalione exislil tionibus et ordinationibus aposlolicis , necnon Ecclesia-
,

ccrto tune expresse modo vacante, ad illani sic vacantem rum in quihus, etc.
dictus orator à lune existentibus dictœ capellaniœ patro- Fiat, ul pelilur M.
nis, eliam exislenlibus in pacificâ posscssione, seu quasi Et eum absolulione à censuris ad effeclum, elc. El
juris prœseHlandi personam idoneam ad eanidem , diim addiUir : El commillatur ordinario , et si, vel poslquàm
pro tcmpore vacabat , eu tamen condilione per unum ex orator primo dictam capellaniam reaUler dimiserit, verifi-
diclis patronis adjecià, qubd prœfalus orator, quolies- coram eo supra narrati'
catis priiis , et imposità cidetn
cumquc aliquis ex ipsius palroni nalis nepotibus aut oratori aliquà pœnitenlià saluiari. Jpsoque ab exccutione
, ,

TU. XIX. M
 , ,
,

563 PRAXrS DISPENSATIONIJM APOSTOLICARUM. 3164

sacrorum ordinmn, arbitrio cjusdem ordinarn siispcuso. I simoniani realom et confidentiam bencHcialem prohi-
Fiat, M. : bitam, quia sicul simoiiiacus realis privalur ipso jure,
Et qiiaudoqiie additar in similibus : Prœdicto verb j
piT Extravag. Paul. II ,
quoc iiicipil : Ciim dcleslubile ,

patrono, qui oratorcm ad diclam cnpeUaniant, seu bene- j

de Simon., ita qui couunisit coiifidenliam.
fidiim, sic prœsenlavit, pro prim'i vice à prœsentaliom Quod quidcm procedil in beneliciis in confidentiam
ad diclam capcllaniam, etc., suspenso ; ita qu'od in prima receplis, wt clarè patet ex pnïdiclis coiislilulionibus ,

illius futiirà vacatione , libère ipse ordinariits conferre I liruîscrtim Pii IV, decernenlis non solùm vacavisse el

possit-, etc. El idem servalur, si omnes palroni iia in vacare , sed etiani confidcntiarios ipsorum beneficio-
piMOSciilatioiic di'liqnerant, quia clari juris esse nenii- '
rum fruclus indebilè pcrcipcre , suosque facere non
ncrn latet, palronos coinmillciilcs simoniani seu con- i posse, nequc debuissc ; sed illos omnes et singulos ad
fidcnliam in pncsentalione ,
pni^dictas pœnas incur- cameram devolutos fuisse el esse, illique deberi ac ;

rcrc. cos ad quorum manus quomodolibet perveuerunt, eo-

Ex supradictâ praxis parte, quùd confidenliarii suiU i

rumqiie ba^redes , ad inlegram illorum restiluiionem
irrogulares, etiain ex ipsà Conslittilione Pli V, ut in d. in ulroque foro lencri; ac proinde slalini, absquealiâ

§ Sed ne quisquam, iln : El ad fnlura inhabiles decerni- sentcnlià vcl declaralione , lenenlur hujusmodi bene-
7nHs, et in juris subsidium excomnmnicalionîs sententià ;
ficia dimiltcre. Ratio autcm est quia coUaiio, vel re-
innodamus; unde salis constat, quôJ privantur oblen- signalio , in quo talis simonia commillitur, irrita est.

tis, cl inhabiles ad fiitiira bénéficia reddunlur, super Ca'lerum aliorum beneficiorum , cl pinsionum antea
qiio benè advertit id. Paris., q. Gl, niun. Il, quôd bîc legilimc oblontarum, quamvis inducotur etiam priva-

salis videtur constare de irregnlarilaie ,

qu;c intcr lio ; eam tamen exequendam non esse in conscientià

praccipuos effectus hune inducil , ul irregulari non anle judicissenlentiam nolàruul Less., l. 2,c. 35, dub.

possiiit bénéficia conferri , ut per Abb. in cnp. Cum 20, qui citât Glos. communiier receplam in c. Frater-

7wstris, de Concess. prad). ; Nav. cons. 17, de Simon. niias, 12, q. 2; Suar., lib. 4, cap, 43, num. 13, quos

El hic ex dujdici capiie ip?a irregularilas insurgil etiani cilat, et sequilur Lavni. , bb. 4 , tr. 10, c. ult.

nenipe ex coniexln supradicUe consiiiuliitiiis, necnon §8.

ex eo quôd oraior, dùm esset ex causa pra;missorum, Et, sicut dictum est, videmus non posse, videlicet,

censuris ligalus, suosordinesexercuit; unde proptcr- confldenliarios priediclos impelrare bénéficia, cùm ad
ca in supra dicta supplicatioiie fucrunt illa verlja ap- illa sinl inhabiles et incapaces, ul ex praîuiissis palet,
posila, videlicet : Super irregularitate per eum ex prœ- imô nec poteruut ea bénéficia quie dimiserunt, de novo
misûs, eliatn ex eo qubd censuris hujusmodi sit liga- impelrare, et illa ex novo litulo rcliiiere prout Rota ,

lus, etc., celebravit. tenuit in unâ Tolelan. Thesaurariai sanclai Leolaliaî

Necnon privalur beneficiis , ut dicluni est quia ista coram D. Vestano, nisi ad hoc essent dispensali.
confidentia dicilur eliam simonia conventionalis ; Ca- Quani quidem dispensalionem verum est rarô con-
putaq., decis. 201, p. 1, et decis. 238, ac pronterca cedit , ut ex noslrà supra positâ praxi demouslravi-

confidenliarii deberent niagis puniri, quàni sinioniaci nius ; ubi, per clausulas reslriclivas in demouslralio-

reaies ; cùm illi deducaiit c«nvenlionein ad actum ,

nibus , cum simoniacis , eliam coufidentiariis , salis

juxla lext. in 1. 1 et 1. lo, qui e. de Sicar., et licèl ostendilur sununum Ponlificeni nolle dispensare ad ea

minus peccent, quàm sinioniaci danies, et recipientes, bénéficia, sic malè acquisita; quamvis aliquando vi-

frequentia lanien delicti minoris, sx'pô majori delecto deanius etiam super ipso beneficio dari taiem dispen-

prœponderal, cap. Très aulem, vers. Quid aulem, de salionem; quam tamen nimis difficile impelrari omnes
Poeii. disl. 1. et probalur in c. Admonere, 23, q. 2, ubi sciunt curiales; prout etiam testatur id Paris., d. q.

dicitur quùd delicla frequenlata niagis debenl puniri ;

58, num. 55, ubi ait quùd de stylo dataria non solct

ibi euini plus punilur interficiens uxorem ,

quàm nia- conccdore dispeasationes, ut coiumiltenles coiifiden-
irem, licèt magis peccet qui niatrem inlerficil : quod liam possint ea bénéficia retinere super quibus conû-

tamen faclum est propter frequenliam , cùm honiines denliam commiserunt ;

quapropter Pius IV, in suâ

procliviores et frequentiores reddantur ad occidendas constilulione, quani edidil, qua; incipit : In sublimi

uxores quàm maires : unde hujusmodi frequentia; pro rd'ormatione ol'licii pœnileiiliariaî voluit ne | œni-
,

gravioribus pœnissuccurritur; ita Sarnen., super reg. teutiarius, scilicet major, in absolutioiiiitus à simonia

de Trien., q. 12, num. 4 et 5. reali, vel conventionali , eliam occulta , unquàm con-
Sed lue ,
quoad hujusmodi privationem , habemus cédai ut ipsi sinioniaci bénéficia super quibus sinio-
odielegemexpressam indiclisconslitutionibusPii IV niam commiserunt, seu pccuniam vel alia pro illis ,

cl Pii V per quas ferlur pœna privalionis. An aulem accepta aut fruclus indc post commissani siuiouiani
,

confidenliarii sint ipso jure privati , an verô veniant perceptos, in toto, vel parte retinere possint. Quin-
privandi per senlentiam, nullam desuper dubitalionem iniô, ut in absolutionibus hujusmodi apponatur clau-
insurgere videmus ex praiscriplo cjusdem conslit. pr.ie- sula, quùd uterque ad beneficium super quo fuit com-
dicli Pii IV, ibi : Ipso jure à die receplionis eorumdem missa simonia, perpetuù inhabilis existai; per qune
vacavisse et vacare; id. Paris., q. 58, num. 10, ratio- quidem verba, aitToIet., in suni. lib. 5 , c. 93 ,
quùd
nem ibi assignans, subdcnsque, num. H et seq., per summus Pontifex reservavit sibi dispensalionem iu
jllalionem, nullam esse dilTerenliam quoad hoc inlcr relinendo beneficio, et fruclibus per simoniara con-
 ,

36!: LIB. V. DE DISPENS. SUPEU IRREGUL. EX IIOMICIDIO. S66

ventionalem et occultani pcrccptis; ut perQiiar., in i
piat , cùm salis sit ut simplex mcdiator fueiii; Nav.,
sum. bull. , Ycrbo Sivioitid, Col. niilii (500, v. Qiveal cons. 59, de Sim.

antem ; qiiaiiropter ail id. Paris., d. q. 08, num. 50, Bcnè tamen notandum est quôd, Hcèt talis mcdiator

id optiinà ratioiie statulum esse ;

quia valdè scaiidalo- conlidentiae illam commitlat , exinde tamen non effi-

sum vidotur, et inali cxempli , ut quis possit rctinere citur simpliciter confidentiarius quoad omnes pœnas
beueficium qiiod injuste liabuit; adiiotal. in c. 1, de contra vcros cl proprios sinioniacos cl confidénliarios
|

Regul. jur., in 0. incurrendas, sed lanlunnnodô quoad quid ; ex quo , ut

Debentquc oniiiinù fructus indc percopli in siippli- ait id. Nav. , de cons. 59, et probat id. Paris., q. 22
j

catione exprimi, qui nunquàm nec in loto nec in parte num. 10, ex eodem Nav., loc cit., mcdiatorcm si-
'

reinilti consucverunt , nisi ob maximam oratoris ege- moni;ic non incidere in aliam pœnam inllictam contra
stalem, jiixla GIos. et DD., in c. Cnm tu de nsur., in simoniacos, quàm excommnnicatinnis; et ratio est
G, Nav., in Maniiali, c. 17, niiin. 75. In i
asu vciô il- quia licèt in builis ulriusque Pii nulla nicnlio cxtcri-

lorum restilulionis ,
quibns veniant icstituoiidi , satis sionis pœna; excommunicalionis ad mediatorcs facta
id cautum est dicta constitutione Pii IV, ubi, in § lu fuerit, lamen salis exprimitur à PauloII, in Exlr. 2,
eosdem, declaratur illos ad cameram Apostol. spcclarc de Simon. , contra mediaiores simonine in beneficio
;

prout etiani supra dixiniiis ; et liodie in bis casibus quareba>c exconinnmicalio non inemritur priusquàm
praclicatur qnod dicit supra dictas Paris, de Conbd. ,
simonia , etiam contidentiaiis utrinque lam ex parte ,

q. <à\), num. 55, circa nied., ubi ait quod pro pctcndà accipientis quàm dantis compléta sit, ut notavit Suar.
desuper absobitione, cum dispensatione, fit supplica- c. 43, in fine; cùm autem non sit sermo de alià pœnâ

tio, in quâ narratnr confidentia comniissa, qu3C porri- quàm excommunicatioiùs, sequilurquôd nonindigcant
gitur D. datario, et ab onicialibus ad id pra'positis aliquà dispensatione circa benelicia obtenta et obti-
,

niandatur exprimi, si non est expressumquot fructus nenda ; cùm bnjusmodi pœna; sint inflictrc adversùs
ex illo, seu illius beneficiis perceperit : quo lacto, si- verè confidénliarios danles, aul recipienies bénéficia

gnala ipsà supplicatione, postmodùm taxatur et solvi- inconfideniiam, qiiales non videntur propriè consu-
tur oomposilio jtro pra;dictis fruclibus nialè perceptis, lentes, et consenlientes lanlùm, cùm pœna liabeat
ac ipsa supplicatio relaxatur. locum in suis casibus cxprcssis; id. Paris., num. 10 et

H.TC namque rcslitiitionis peeuniaria; cxpressio opti- seq. : ubi lamen, sub. num. 14, vers. Ilanc autem con-
mum fuit ut in dicta constitutione apponcrctur, ut clusionem, limitât id non procedere quelles mcdiator

supra; quandoquidem in boc casu nonnulii perperàm confidentiae de fruclibus beneficii aliquid perccpiiil
;

dicebant sufficcre ut illi rcstituantur Ecclcsiie cui facta cùm bic casus salis sit expressus in d. const. Pii V,

est injuria; nonnulii verô lenebant hujusmodi fructus § Dcnique; eo enim casu, non modo dicitur mcdiator,
spectarc ad successores in beneficio, in quo commissa sed etiam principaliter facere et committere dileclum
est simonia, alii pauperibus, alii verô ei qui bujus- confidentia), et lenetur ad restilutionem : id. Navar.
niodi peouniam donavil pro consequendo ipso benefi- cons. 30, num. 4, eod. lit., etdocet super hoc notoria
cio; id. Paris., q. 00, num. 43, unde per dictam con- praxis.

stitutionem siddala est omnis difficultas. A supra dicta tamen excommunicalione non possuni
Est autcm bîc adverlendum, circa bujnsmodi fru- supra dicti confidentiarii absoivi simpliciter à confes-
ctum expressionem, quôd ipsi confidentiarii tenentur sariis , sed absolutio est petenda à summo Pontidce
eliam coram Deo exprinierc verè fructus pcrceplos; per datariam in ulroque foro ; vel , si factum est oc-
alioqiiin, si quanlumvis miruis expresserunt, non sunt cullum , à sacra pœnitentiarià iii foro conscienli;e
tiili in foro conscicntiic, et ila fuit in Holà resolutum, duntaxat : et si anie dictam absolulionom célèbrent,
Put. decis. 12 , de Praib. ; unde mu'ti decipiuntur in efficiuntur irregulares , debenlque propterea super ea
ipsâ Romanâ Curià expeditores, qui banc fruclnum petere etiam dispensationem.
ila pcrceptorinn expressionem lieri curant per oralo- Quôd si recurratur ad ipsam pœnitentiariam jiro ab-
res, taliter qnalittM-, perinde ac si illa non essel de es- solutionc , ac forsan etiam dispensatione cum men-
sentià , sed minus neccssaria ; ignorantes lorsan quôd lione frucluimi malè pcrccptorum, remitlunlur hujus-
in beneficialibus subreptio, eliam in minime, vitiat modi confidentiarii ad datariam , uti ibi ipsi camerae
gratiam ; c. Si moin proprio, de Prrb. in G ; eô magis, solvant dictos fructus, aul super illis componant; et
quia dataria, ut aliàs diximus, non solet omnes fru- hic est notorius stjius.
ctus malè perceptos exigere, sed rcceplà lanlùm illo-
rum aliquà quantitale ca;teros remittil. CAPUT XI.
Porrô, quid circa bujnsmodi scelcris mediaiores Praxis dispensationis cum simoniacis et confidentiariis
iiostra sentiat praxis , bic scquilur adnotare. Pro quo occullis.
facititiacommunisDD. conclusio, quôd mcdiator cri- Cùm autem simonia, sive confidentia , erit penitùs
minis dicitur ipsum delictum con niitlere; Franc, in
occulta , et propterea oralor egeat absolutione cum
c. i, num, 2 , de Tcstib. , sicut agentes et conscnlien- dispensatione, recurrilur ad dictam sacram pœnilen
tes pari pœnâ puniuntur, c. 1, de Off. deleg. nec ad tiariam cum majori
;
, pœnitentiario coiicessit idem
cffectum, ut talis dicatur mcdiator simonia?, scu con-
Plus V, ut cum bis qui cliani scicnlcr siniorîiam com-
iidentia;, re(|uirilur (juôd ipse projuer id
alifjuid rtci- miscninl possit (ii>pcnsare; dummodô lamen
, jiriùs
567 PRAXIS DISPENSATIONU.M APOSTOLICARUM. SG8

dimiserinl bcnclicium super quo simoniam coinmisc- polest, moneat, et inducat ad impetrandam à Scde
rint, et fruclus pcr côs iiide perccplos reslilueriut Ec- ApostoUcà dispensationcm,etc.; sibique fruclus inde-
clesiac ipsiiis benelicii, vel cum D. datario coniposue- bité perceptos, factâ aliquà eleemosynâ arbitrio cjus-
rint. Qiiod si allègent se neutruin facere posse ob pau- dem confessarii, remitlal et condonct ; et quùd occur-
perlatem, lune ha.'cclausula sola adjicialur, ut fruclus renle cjusdem beneficii vacatione, etiam cA vice post
restituant Ecclesi;c, cùin priniùni polueiinl; quod in- dicli presbyieri dirnissionem, liceat oratori, si jus pa-
telligalur cum aliquibus coruni inconiniodis et indigen- ironatùs et pncsenlandi ad ipsum beneficium, dùm
liis. Hoc iusuper adjecto, ut ia onini casu addalur pro tempore vacat, ad ipsum alioqui legilimc pertinct;
quùd siinoniaci adinoneaiit correos suos ul et ipsi personam idoneam ad illud licite praîsentare miscri-
consulant saluti aniniaruni suarum. Neque bi siino- cordiler indulgeat in foro conscientia; lanlùm, elc. ;

iiiaci dispcnsentur ut possint relinere beneficiuui post ila ut hujusmodi absolutio et dispensalio oratori in foro

sinioiiiam conlractani acquisitum; quod lantum conce- jndiciario nullatenùs suffragentur ; et absolulionis et

dilur, quando simonia est ignoranler contracta, puta, dispensalionis lilteric lanientur, ita ut nulbun illarum

per terlinni; tune eniin dabilur rclentio pra^dictorum exemplum exstet, etc.
bcneiiciorum sic acquisitorum, dummodù oralor post- Secundum exemplum est pro presbytcro qui me-
quàm resciveril simoniam, stalim petierit dispensatio- diante aliquà pecunisc summà, per aliqucm laicum pro-

nem. Rcicnlio autem beneficiorum super quibus con- curavit praeseniari ad beneficium, illoque assecuio suos

tracta est simonia, nullo modo dari polest, ctiamsi ordines exercuii, fructus tamen nondùm percepit. Pe-

conlracta sit ignoranler ab CD qui illud oblinet, etabs- tit modo uterque à pra^missis absolvi, diclusqiie pres-
que ejus culpà , ctiamsi allegaret se aliunde vivere bytcr etiam secum dispensari, tam super irregularilate
non posse; et licét etiam stalim ubi rescivorit simo- contracta quàm super retentione dicti benelicii, cùm
niam, supplicaveril pro dispensatione. non possit illud dimiltere absque gravi scandalo. L'n-
Nihiioaiinùs verô cùm ista scelera sint de bis qux' de committitur confessario qualenùs dictos oratores
ut pbirimùm occulte commiltuutur, ut tradit Cravet., absolvat, ut supra dictum est ;
quodque in praîmissis

cons. 12:2, num. 8; Corn., cons. 340, circa fin., vol 1; culpabiles, si qui sint, mancant, etc. ; necnon dictus
Menoch., de Arbitr., casu IIG, num 2, prout etiam laicus pecuniam receptam in dicti beneficii utilitatem

ipsa constitiitio Pii V innuit, dùm ibi dicitur vititim eroget, etaliis, etc., injungenda; ipsoque presbytère

quidem coufidcnliœ occulté hrepsisse; ac proinde cùm ab cxecutione suorum ordinum suspense ; etdunimo-
secrète et occulté fiant, difficilis sint probationis, dè pncmissa ecculia sint, ideinque presbyier dictum

Boer., decis., 101, num. 3; Afflict., decis. 57, num. beneficium dimiltere non possit absque scandalo, cura

jnn., cons. 52, num. 12, lib. 2. Ideô fre- eodera, pœnitentià vel illius parte peractà, et suffra-
3; Soccin.
gantibus sibi dignis pœnitenti:c fructibus et nieritis,
quenlior est recursus ad pra^torium cjusdem sacra:
pœnitcntiar!;v. quie pnwinissis non obstantibus, desu- alioque ei cauonico nen obstanle, super irregularilate
;

pcr dispensare quandoque consuevit, licét in bis dis- per eum ex pricmissis, quia in'erim sic ligalussuos or-

pensalionibus et rebai)ilitationibus concedendis non dines (non tamen in contemptum clavium) exercuit,

minus se diriicilem reddat in casibus occultis quàm quomodoliijet contraclà, etc.; poslquàra in hujusmodi

dataria in publicis; ac proinde ad iHam récurrentes, suspensione slelerit{)er tempus arbitrio cjusdem cen-

sccpissiniè suà spe frustrati rémanent: sa;pissinièenim fcssoris statuendum, in suis ordinibus, eliam in altaris

hujusmodi supplicaliones proponuntur in plenâ con- nùnislerie miuislrare, diclumque beneficium relinere

gregalione ipsius sacrcc pœnitcntiarite, et nimis rara; licite valeat, misericerditer dispenset in foro conscien-

sunt, qua; signantur. Atlamen pro iis casibus in qui- tiie tantùm, etc.

bus oratoribiis ibi snccurritur, aliipia de more, ad no- Terlium exemplum, pro quodam clcrico qui pro-
stram praximportinenlia, bic snbncclere judicavimus, curavit sibi resignari quoddam beneficium, solutà pe-
ut ex ipsius styli cognitionc faciliùs bomines ad hu- cuniàresignanli. Modo petit absolvi secumque dis-
jusmodi excessibus retrabanlur. Ipsa namque praxis pensari ut valeat ad omnes ordines promoveri, et ob
por inft-a scripta exempla patcbit. ojus paupertalem diclinn beneficium relinere, fru-
Primum excmplum, ponamus casum, quôd quidam clusque perceptos sibi condonari. Unde siniililer con-
laicus, cùm baberet jus pmcsentandi ad beneficium, fessario committitur quateuùs, etc., absolvat orato-
convcnit cum quodam sacerdote ut si eum ad illud rcm, ut supra, injunctâ ei pœnitenlià salutari, accro-
pnçscntaret, aliquam fructuun» partem percipere pos- galione alicujus partis diclorum fructuum in pauperum
set, ac propterea petit absolvi et dispensari ad reti- alimoniam, aliosve pios usus, et culpabiles moneat,
nendum dictum jus praesentandi et fruclus praedictos elc. Et dummodô pnemissa occulta sint, et oralor ob

sibi condonari. illius paupertalem dictum beneficium dimitlere non

Tune enim committitur confessario, ex approbatis valeat, cum eodem, pœnitentià, etc., ut supra, etsuf-
ab ordiiiario, quateuùs oratorcm, audilà confessione, fiaganlibus, elc, alioque ei canonico non obstanle,
à quihnsvis censuris, et pœnis ccclesiasticis, simo- omneni inhabililalis niaculam, ex pnemissis contra-
ni;c labe et excessibus hujusmodi absolvat, iiijunctâ clam, aboleat; secumque ul, pnrmissis non obstanti-
pœnitentià salutari. Quodque dictum presbyterum, bus, clericali characlere,quo aliàs rite insignilus fuit,

et, alios, si qui sint, in praemissis culpabiles, quantum i| uii et ad omnes. etiam sacros, et presbyleralùs ordi
 569 LIB. V. DK DISPÉNS. SUPER IRREGLf.. EX HOMICIDIO. 370

nos promovcri, et proinouis niinistrare; dicliiniquc ir politanas, si ad ons assumalur, assoqui possit. Uiide

beneficiiim rctincre licite valoal, miscricorclilor dis- confessario cominiltitur qualenùs, andità confessione,

pensât, residuumqiie frucliiiiin ox diclo bciiolicio in- posl(|nàm peciniias, si qnas reccpit, in utilitatem ec-

debitè perceptoriiin sibi graliosè remiliai et coiidonct ck'.siarum olfensarum convertcrit, dictum oratorem
ia foro conscicntiiu taniùin, etc. absolvat, etc., injunctà, etc. ;
qnôdquc culpal.iles,

Quarlmn cxoniplum, pio prcsbylero qui ctiam pro etc., nt supra; ipsoque ab executione suornm ordi-
consequcndo beiioficio ccclesiaslico solvit rcsignanli nnni et pontilicalibus suspenso ; demùm dùmmodù ,

quamdaai pecuiii;« siinimaiii, et deiiide, ccnsuris pnemissa occulta sint, etc., super irrcgularitale, etc.,

propterea incursis, sic ligaliis suos ordines exerçait poslquàm in luijusmodi suspensionc slctcrit, etc., in

irregularitatom incurrendo. Undc confessario conimii- suis ordinibns, etiam in altaris ministcrio niinistrare,

lilur qualenùs oratorcin, postquàm dicliim bcnoficiiim )

pontificaliaqne exercere, et quascumqne alias Ecdc-
libéré dimiserit, et iVuctiis ex iilo hactonùs indebilù sias, etiiim meiropolilanas et palriarcbales, ad qnas
perccptos in lotuni restiluorit, vcl sibi ob ejus pau- eum in futurnm transfcrri. scu quibus de ejus perso-
perlatem in pra'sentiarum non polest, se restituiurtini nà providcri contigeril , recipere , cisquc simililer
proniiserit, cùni priniùni poterit, eliani cum aliquali . prseesse licite valeat, misericorditer dispenset in foro

snî inconiinodo et indigentiâ, illos in ulilitalem Ec- j conscientia», et in ipso aotu sacramentalis confessio-

clesi;e dicti beiicHcii cum efiectii convortcndo, à qiii- nis lanlùm, etc.
busvis sentenliis, etc., absolvat, etc., injunctà, etc.; Est tamen bic advertendum quôd, licet per exem-
qiiùdque alios in pra^missis cnipabiles, etc. ; ipsoque pla supra po?;ita cognoscalur quomodô cum simonia-
ab exccutione siioruni ordinnni suspenso, etc., ut su- cis occultis dispenselur, isla tamen dispcnsatio non ila
pra. Conccditiir aliquando etiam dispcnsatio ut possit passim datnr, etiam à sacra pœnitentiariâ, ut dictum
in luturum asscqui bénéficia ecclesiaslica, et tuncaddi est, cujus pnetorium lani maxime abborret ab bujns-
consuevit post verbuin , viinislrarc : et quœcumaue bé- modi deliciis; etiamsi allegentur gravissimoc causai,

néficia ecclesiaslica cum cura et sine cura, invicem ta- prout benè nôrunt curiales ; nam licèi inter esteras
vien coinpalibilia, si quœ illi in futuntm, aliàs tamen causas quno ad id allegari consueverunt, sit oratoris
canonicc coufcrautiir, recipere et relinere licite valeat, pauperlas, qnie videlnr in hoc sibi prodcsse, ne cleri-
misericorditer dispenset. cus in opprobrium totius clerici mendicare cogatur,
Quintum excmphim, pro presbytero cujus patcr c. Diciconi 1. 5, vers. Meudicatitifelix, 93, dist., con-
solvit qnamdam pecuniaî snniinam nt eideni presbytè- cil. Trid., sess. 2!, cap. 2; item scandalum, cujus
re de qwodam benelioio providerelur, prout provibuni ralione, licèt quandoque quis privef.îr beneficio, ut

fuit, oratore ignorante solutionom bujusniodi. Modo per Gaml)., in Extravag. Julii II, de Simon., Pap.
petit idem oralor ut possit dictum benelicium retinere, elect., à num. 2oG, atlamen non ignoramus scanda-
fructtisque ex eo hactenùs perceptos condonari. Unde lum non inducere jnstam dispensandicausam in omni
confessario Cdrainittitur quatenùs, audità confessione, casu etiam proliibilo, Anchar., cons. 3ô9; Félin., in
injuncto eidem oralori ut patrem et alios in pramis- cap. 2 de Pnescript. Mibilominùs ni, qtioad dcri pos-
sis culpabiles, etc., cum eodym, dunimodo prieniissa sit, quaivis, qnanlumvis mininia, simoniLC laLes extra
occulta sint, etc., ut, pracmissis non obstantibus, be- Ecclesiam à Romanâ Cnrià eliminelur et arceatur, li-

neficinm prœdiclum retinere illiusqne fructus perci- cèt adsint urgentissima* causcc, non ila passim ilkc
pcre valeat misericorditer dispenset, sibique fructus admilluiitnr, neque in bujusniodi dispcnsationibus pro
ex dicto bencfitio iiaclenùs perceptos graliosè remit- utroque foro per daturiam sumnii pontilicis, neque
lat et condonet in foro conscienli;ie tantùni : ila quôd per illius poenitentiariam ; ubi à me, toi annis illiu.s

hnjnsmndi dispcnsatio in foro judiciario nullalenùs pra'torio inserviente, salis id comperlum est ; ibi

suiïragetur. enim nec favores praîvalent, née oralori continua in-

Sexlum exemplum, pro prcsbylero qui, mcdiante stantia prodest; quia, nt ail llost. in c. Qiiouiain, n.
ejus fratre, quamdam ecclesiam parocliialem per re- i, eod. lit., simonia accedit baresi ; Abb. in c. Ciini

signationem asseculus fuit; solntâ per diclnm fratrem vcnissent, n. 1, de Jud- ; estque crimen capitale, Ue-
resignanli quâdam pecuniccquaniitate ; modo vero de doan., par. 1, c. o, n. 2, de Simon.; crimen delesla-
simonià cerlior faclus, petit secum dispensari eliam bile, Pnepos., in c. Ex mullis, n. J, q. 5, et gravius

super relcntione diclce Ecclesiie, cùm eam propter Cieleris; ac propterea simoniari dicuntur delestabilio-
ejus paupertaiem et periculum scandalorum dimitte- resonini peccaiorc; id. llcdoan., p. i, cap. 12, n. li;
re non possit. Unde commiltilur confessario quatenùs, appellanlur fures, lalrones, snnlque ab omnibus re-
etc., ut in supradicto quinto cxeniplo, etc. spuendi et îcternaliler damnali, coniparaiitur liomici-
Scptiniuni exemplum, pro episcopo qui in collalio- diis, et difficile salvanUn-, Paris., de Confid.,q.8, n.
ne beneficiorum aliqnam simoniam commisit, censu- 20, cum plurib. seqq. De c;vteris aulem islorum nia-
ras ecclesiaslicas propterea incurrendo; et deinde lis nominibus videndiis est Praepos., in cap. Quos con-
suos ordines, et poniificalia quaî ordincm respiciunl, stiterit, n. 5, i, quivsl. 1 ; unde non immerilùid crimen
exerceiido, etiam irregularilatem contraxit. Modù pe- indispeusabili" esse ail id. Redoan., d. i p., c. 2i, n.
tit absolvi secumquc dispensari nt suos ordines et
'>
:\c proptorea cmanàruiil pnedictcc conslitntiunes
pontificalia exercere, et alias ecclesias otiam motro- [ | Pii IV (U V ad exeludriidnm et arcendinn dolos et
 ,

57* PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 372

fraudes, et in odium simoni* cl simoniacorum,

cl ad f
reservare solet,et testatur Vivald., in Candclab. anr.,
pr;vdi<;larura in tract, de Irrcgul., stylum esse Curia; Romanx',
illam exlerniiiiaiulum ab Eccicsià, ut ex
consliliiliomim proœiniis colligilur, quic causain li- ul Ikcc irregularitas sempcr rescrvetur, non obslante
nalciii ostciiduiit, 1. fin., ubi Bail., ff. de ILcrcd. in- clausula quantumvis generali in litteris apposilà.

stit.,clinl. i, ir. de Oiig. jur. His igitur paucis sic praimissis , salis liquet aliud

esse absolvere , aliud verù dispensare , ut dieitur per

CAPUT Xll.
Borg., de Irrcg., p. G, n. 19, fol. milii 2G1, lit. de
Praxis formula; absolutionis et dispensationis cum Schism.; quapropter sequilur in proposiio videre
simoniacis. numquid, praeter forniam absolutionis à pr.cmissis,

Reli(iimm est Iradere (juid servet praxis circa nio- aliijua adsit peculiaris forma pra'scripla dis])ensandi,

et loriiiain absolvendi supradiclos sinioiiiacos, ac per (piam loUalur irregularitas. El quidem, si de dis-
duni
eis aliisque irregularibus dispensaiidi, titulos re-
pensalione in ulroque foro concessâ Io(iuinuu', pro eâ
cum
validaiuli, ac fruclus inalè pcrceptos condonandi. El suflicit dccrelum judicis delegali, qui, vigore n>andali

sanè pr;cniillciiduiu ncccssariô duximus, per faeulla- de dispensando, dicat dispensare, nuUà tamen prce-

teiu atlribulaji» absolvendi ab oiuiiibus ceiisuris cl eisà ad id inlervenienle Ibrmà , causce tantùm cogni-

pœnis ecclcsiasticis, non vcniic poleslatcm absolven- tione pncmissâ. In foro autem conscienti;c , ul hic,

di ab irregularitalibus ; Navar., in Maniial., cap. 27, neque alia pnescripla forma in jure aul aliàs quomo-
|

n. 19i; Hcnriq., lib. 14, cap. 17, § 4 ; Zerol., in praxi documque reperitur, adeô quôd, eà non servatâ,
episcop., p. 1, verbo Irregularitas, vers. Decimolcr- dispensatio facta non valeat, id. Ilenriq., d. § 4; et

tio est notaiidum ; et alii, quorum opinio est in praxi ex communi DD. consensu , nullam certam et deler-

recepta; quandoqnidem nolorius Uom. Curiic slylus minatam formam reperiri certum est ; sed salis , si

non ita se habet, ul per hnjnsniodi facullales absol- quibuscumque verbis utamur significantibus irregu-

vendi concessas à poccaiis, censuris, pœnis ac sen-

laritaleni, seu quodcumque aliud impedimenlum tolli.

lentiis, comprehendalur facultas dispensandi super Unde, tam in ipsànrbe quàm alibi, vidi et audiviconfes-
irregularilale; quapropter audiendi non sunt qui con- sarium ad id vigore liiierarum absolutionis et dispen-

trariam opinionem lencnl, quia dispensalio est major sationis electum, hàc sequenti forma uti, ut post

etdiflicilior absolutione; id Henriq., d. § 4; et cen- auditam oraloris sacramenlalem confessionem, illum-

sura lollilur per absolulionem, irregularitas verù per que secundîun formam litlerriruin pruidiclaruni moiii-

lum et inslruclum, dicat Miscrealur, etc., InduUjen-

dispensalionem. Non enim, inter cèlera, ignoramus :

modernos summos poniifices idem sentire, cl decla- tiam, etc., Domitius noster Jésus Clirislus te absolvat,

rare eliam in eorum Jubilicis, in quibns, post facul- et ego auclorilate Apostolicà in hàc parte tibi concessâ

talem confessoribus absolvendi atlribulam, additur et milii commissà, ubsolvo te à quibusvis senleiitiis, cen-

clausula per quam declaralur eos non inlendere per suris et pœnis ecclesiaslicis ,
quas ob simoniœ labem in

hoc dispensare super aliquà irregularilale; teste cod. assecutione tulis bcneficii ecclcsiaslici quomodolibet in-

Navar., cons. 7, n. 2, de Tempor. ord.; Majol., de curristi, et excessibus Itujusmodi, in nomine Patris, etc.

Garc.,deBenef., p. 7, c. 12, Si tamen in eisdem litteris adjecla fuerit clausula

Irreg., I. 3, c. 51, n. 7;

n. 57; ubi ad id, et pro diclo slyloCtiria',p!urescil:a suspensiva executionis ordinum oraloris, ipsa suspen-

DD., subdens ibi contrariani senlenliam esse falsani ;

sior.3 injunclâ , illiusque lempore fmito arbilrio cjus-
quamvis nonnuUi ilieologi illam amplexi sint, et mulli dem conlessoris, dictoque oratore ad eumdem reverso,

confessarii minus docti, eorum auclorilate nixi, illà ilium absolvet à vinculo ejusdem suspensionis, sequen-

facuUale ulanlur. Cùni enim Papa inlendil supradi- quenlia profcrendo , videlicel : Et eâdem auclorilate

ctam dispensandi facultalem tribucro, illam aperlis absolvo te ù vinculo sKspensionis ; deinde dispensa lecum

verbis explicat, sicut videmus in alitpiibus Jubikeis à super irregularilale quam , etiam censuris ligalus , cclc-

Pio V concessis, qui, post consuclani clausulam ab- brando conlraxisli , teque liabilem reddo , ac cxeculioni

solvendi à censuris, subdidil : Et super (luibusvis irre- ordinum et officiorum luorum, libique lilulum dicli be~

gularitalibus, quomodolibet contractis, dispensandi. Qnx neficii restitue, ac fruclus ex eo mule perceptos condono,

quideni clausula jam recessit; quininiè, loco ipsius, tcque ad legilimos aclus pariler restiluo ; in nomine Pa-

apertis verbis, hodie Iris, eic. Quie quidem formula, licèt aliquanlulinn
alia contraria sequentibus et

apponitur, videl. : Non inlendimns autem per prœsen- prolixa videalur, prudens tamen confessarins illam ad
tes super atiquâ irregularilale publicâ, vel occulta, nota, verba magis necessaria pro suâ prudenliâ restringet;
modo con- ïioierilipie eliam eadem formula deservire pro
quibus-
defectu, incapacilate, seu inhabilitalc, qnocjuo

traclà, dispensare, vel aliquam facultalem iritmere dis- cumque irregularitalibus quoquo modo contractis,

pensandi, seu liabilîlandi, et in prislinum slatum resti- dicendo : Dispensa tecum super irregularilale, vel irre-
luendi, etiam in foro cotiscienliœ. Dicerem tanien liu- gularitatibus ,
quam , vel quas conlraxisli ob liane , vel

jusmodi clausulam potiùs ex abundanti et pro niajori illam causam, vel causas, etc. ; vel aliàs juxla casuum
declaraiione appositam, cùm absque eà, neque ex conlingenliam , ubi cerla causa irregularilatis contra-

contextu liiierarum veniret facultas dispensandi. IIo- ctée appareat; quôd si forte in dubium revocari con-
rum elenim ratio est quia in generali conccssione tingal, an oralor aliquam irreguiaritatem conlraxerit,
non veniunt ea quœ summus Ponlifex juxta formam quam nonnulli auctorcs iradunl, in hoc
sibi specialiler
 ,, ,

573 LIB. V. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX HOMICIDIO. 371

casu dici poterit : Dispensa lecum super irreguluriuitc stacula , non suflieit clausula generalis, sed de omni- .

SI forte coiilraxisli ob hune , vel itlani ciiusam ; ni pcr bus dcfcclibus lacienda est mentio; Bald., in 1. 1,

Sayr., ilo Cens., I. 7, cap. 12, luiiii. 18. iiwm. 22, c. de Fort.; Gonz., ad reg. Scancell.; l'Iuss.

Slaiile adhiic supra ditlà formula dispensaiidi, luil 15, à num. 81 ad lin.; (jua; quidi;m omnia inq)cdi-

aliàs dubilaUini an lollalur ipsa irregularitas, si con- menia docet nos nolorius slylus debere omnino
fossariiis dical : Absulvo te ab irrecjularitate, vcl irrcgu- exprimi, lam in casibus publicis in ulroque loro
laritalihus. Ratio ciiiiu dubilaiidi iiulc insurgil, quia quàm in occultis pro foro conscicnli;c lanlùm, cl plura

verbum, Absolvo, inlelligilur de pcccatis, ceiisuris et luiic praxi congrua congero in 2 lom. mec l'rax. be-

pœnis; atveio irregularilas iiihil istorum csi, ac pro- uelic, lib. 8, cap. 13, à num. 21 ad 31.
pterca ncgativa vidclur responsio; noiinulli vciù par-
CAPUT Xill.
tem afiiiinativamleneiU.asscrcntes solain dispensanlis
Praxis dispensalionis ad ordincs cum aposlatis.
iiilentioiieiii suKioerc ad irrcgulaiitaieui tolleiidaiu
licèt utatur verbo, Absolvo, ac proplerca salis esse di- Aposlatamcliam, qui scilieolà fide univcrsà rec<'dit,

cere : Absolvo le ab irrcgidaritate , vel ab irregularitali- plus quàm bicrelicum esse, imù penilùs infidclem, ac

biis. Vcrîim quidquid ciica hoc sculicnduin , aut di- proplerca ab ordinibus eliam minoribus, et à commu-
cciidum sil, laie discriuien cirea boc versari conipe- nione Ecclesia; arceri, omniipic irregularitate nolari,

l'iiuus, iicnipè : si iiregularilas orla sil ex aliquo neminein lalel, Sil., in verbo Irregularitas, qua;tt. o;
deliclo, volurit aUqui posse eam lolli per dicluin ver- et cura eo, nemo pr;ietcr Papam dispensare potest. In-

bum, Absolvo ; si verô ex aliquo defectu centracla , et nocent., in capilul. 1, de Aposl.

sine aliquà culpà quia lune nec pœna iiec censura Est autem triplex aposlasia, juxla gl. solemnem et
,

dici polesl, nec sentcnlia , nec vinculum , scd lantiim receptam in c. 1 de Apostat., scilicet : à fide, ut di-

inniediiuentum et iidiabiiilas, non dieiUir proj liè illani Clum est, ab obcdientià, et ab ordine. vel religione ;

lolli per verbum, A6so/do, cùm propriè per verbum, Nav., cons. 1, n. 5, eod. lit. Quia vcro nostra praxis
pro nunc versatur circa dispensaiionem cum aposlatis
Dispensa, lollalur; altamen ego in oimii casu irregu-
laritaiis lollend;e, diterem conreSîariiim, vel aliuni à religione, dicendum est quod inter hos apostaïas ad-

di^peiisaulem d .bi re uti \crho, Dispensa sic eiiim

numeranlur eliam illi clerici qui in sacris sunt or-
, ;

dinibus constiiuti, si habltuu), et lonsuram, ac cleri-

scinms pœnilenliarios alm;» Lrbis servare. Vide ad
hoc d. Sayr., d. cap. 12, num. 19. calem disciplinam dcponant : omiies enim isti fiunt

llinc etiani in dubium revocari posiulat ipsa praxis, proplerca irregulares, Gl. in c. penuli., 50 dist., quan-
numquid , cùm coiiliiigal summum Ponlilicem , sive doquidem sacer ordo est species rcligionis : unde sicut

ejus sacram pœiiitentiariam, niaudare al cuni aliquo religiosi apostalant non servantes monacbatum, ila et

dispeusetur super omnibus irregularitatibus, si per

clerici pnedicii, bt per Abb., in c. Tua de Apost.;
Majol., de Irreg., 1. 5, c. 34, num. 4.
oblivionem aliqux exprimi omiltantur, an niliilominùs
unica lanlùm dispensatio sulficiat; ita ut de sic oblitis
Et quia inter ca-leras pœnas, quas à religione apo-
statantes incurrunl, ea est, ut ipsi intei'im ad ordinem
non lenoalur oralor ulleriùs petere absobilioiiem. Et
vel dignilatem promovcri non possint, ut in c. fin., de
quidem aiïirmaliva dalur responsio ,
quia per conse-
Aposl. Ugol., de Irreg., c. 36, § 4; Majol., lib. 5, c.
quenliani videlur dispcnsaïus super omnibus ; et baec
;

estconimuiiis sentcnlia, de qiià teslatur >^avar., in Ma- 31, relali à Bonac, de Cens., disp. 7, q. 3, p. 7, n. 7;

nnal , cap. 26, num. 13, quem sequitur Majol., de Ir-

et si recipit sacrum ordincm, licèt postea reconcilieiur

regul.. lib. 5, cap. 31, ubi tanicn benè adverlil quôd suo superiori , et suscipial pœnitenliam , sine tainca
dispensalione non poterit in susceplo ordine mini-
si irregubiritas esset orla ex peccaio moriali, essel
facienda mcntio de ipso peccalo, slrare; lîurgas., de Irreg., p. 6, lit. de Aposl., num.
non tamen de irre-
gularltaie unde ideju Navar., loco cit., consuluit ut, 7 ; ideô pro supradiclis apostalis in dies emananl ab-
;

cùm quis petit dispensari super irregularitate solutiones et dispensaiiones duplici raodo nimirùni
, dctur :

clausula : Et de omni alià irregularitate oblilù, vel in-

per datariam iri ulroque foro, ac pcr officium sacrai

cognità. Nec lamen omittere pulavi quôd pœnitenliaria! in foro conscienlia; lanlùm.
isia clau ula
hodiè non dalur, quia omnia impedimenta ex quibiis Primo modo, omissâ forujulà supplicalionis, tan-

orilur irregularitas, sunt pcnilùs et distincte e.vpri- quàm minus necessarià, committilur ordinario, (jui,

nienda; nam ubi plura obstanl impedimenta, si ununi

ipso oraiore ab executione suorum ordinum arbilrio

renioveatur, alla rémanent, capil. Ex tuarnm, de Au- ejiisdem ordinarii suspenso , cumdem poslquam, re-

cioritat. et Us. pall., cap. PasUralis de priviL; Gemin., dierit, et hubilum regularem reassumpseril, absolvai,
cons. 33, num. 8; Put., decis. 109, lib. 1 ; ac pro- et cum eo dispensel; imposilàque ci pœnilenlià salu
plerea babilitatio in uno non pra-supponit habililalem tari, et salvà regulari disciplina Dalur quandoque
in aliis, cap. Non potest, ^ Illud, de Pneb. in 6. Unde absolulio cun) dispensalione , eliam cum licontià se
j

lot requirunlur dispensaiiones, quoi sunt impedimenta transferendi ,

qu;o conimitiiiur superiori ordinis ad

Elobslacula;Cassad., dccis. 9, n. 4, dePrcb; Rot., de- quem oratorem transferri conligerit,cumdecrelo ut,
|

cis.2ô5, num.
22, par. 1, divers. ; Meuocb., de Arhilr., postijuàm translatus fuerit, et vitam regularem in
!

lib. 2,cenluria 3, casu 203, n. 13; Nav., cons.

17,
clauslro duccre slatuerit et promiserit, eum abselvat,
de Rescrip. Regulariler enim, quando sunt plura ob- et cum eo dispensel. El dummodô Iranslatio fiat intra
 ,,,

57a PRAXIS DISPENSATIONLM APOSTOLICARUM. 376

sex mciises , et cùin oralor est ex ordinc Mciidican- !
emissam professionem in suà religione ad aliam de

tiimi, addi consucvit ut, si ille exactâ diligentià factâ facto, absque superioris sui licentià, se transferre, ac
non iuvenerit lociiin in Mcndicanlibus , ad quorum propterea petere ul in secundo diclà religione rcma-

ordiucni Iransirc valoat , co casu transiic possil ad nere possit, dalur ba^c illi facullas, per quam suo su-
alios non Mondicantes ; non tamen ad aliquain ex lai- piTiori commiililur ut oratorem absolvat in utroque

litiis rogularibus, nec ad Hospilalo S. Spiritùs in Saxià j

foro, ipsoquc ab cxccutionc suorum ordinum suspenso,
de Urbe, seu i-fligioncm S. Aiitonii Yiennen., neque ;
et cum eodem ut ,
pnemissis non obslanlibus, in se-

ad aliquani eorunidem hnspilalis et ordiuis djmum ,

cundo dicià religione remancrc , ibi([ue professionem
cl sine spe bencfioioriun. Ilideni, aliquando dalur cum quatenùs opus sil, de novo emillcrc possit, ac post
clausulâ, dummodo inlra annnm proximum transeat I
emissam professionem , sulTragantibus sibi n)erilis
ad aliquani domuni cnjusvis ordinis Mcndicanliiini ] a- j
dispensel, ita ut à superioribus primo diclie religionis

ris, vel strictions rcgularis observantiae, ubi bcnevo- ,

revocari et desuper molestari nequeat , non obslanli-
los inveneril rcceplorcs; alioquin lalis gralia nulla sil; bus pra'missis, necnon ordinum slatulis, etc.

et committitur supcriori dojuùs in quam oraloreni I

Per idem sacra? congregationis officium conceditur
recipi contigerit, qui eumdcm oratorem, postquàni I
religioso qui certis ex causis de suâ religione ,
quam
receptas fucrit, et ibi vilani regularem ducere slaïue- professus est, exirc cupit, ut possit ad aliam se trans-
ril, et proniiscril, absolvat, ac cum eo dispcnset; im- ferre, et in eâ professionem denovoemiltere; ibique
posilà hibi arKpià pœiiitentià sabilari, ipsoquc ab oxe- quoad vixerit, permanere et perseverare valeat; et
culione sacroriun ordiiiuni ac voce activa et passivà cum eo dispensalur in utroque foro, cum derogalione
ad inlegrum trienniuni, et deinde arbitrio ejusdeni slatutorum aliorumque contrariorum , ut supra ; hoc
superioris, suspenso. j
insuper in suis litteris adjeclo , ut ille non priùs disce-
Secundo auteni modo, in vim facultatis concessic I
dat à religione quàm certus sit se in alià religione

per Grog. XIU majori pœnilcntiario, per officium sac. receplum iri, et stalim illam reclâ via ingredialur, per-

pœnitentiarix' dispensalur, seu dispensari mandatur, mansurus in eà sub regulari observanlià ; neque aliter

cùm expcdiens videbitur, etiam in pristinum slatum illi hujusmodi litteraî suffragentur.

resiituendo, sed inforoconscieiitiac tanlùm, cum apo- Et ad instanliam superiorum religionis supplican-

statis, super quâcumque irregularilate, inhabilitate, tium per ipsum officium conceditur eiiam alicui ex
defectu, et infaniià.Et antea Pius Y pariter majori ipsis superioribus ut possit religioso concedere liceii-

pœnitentiario concessit ut aposlatis qui volunt redire tiam manendi extra monasterium in habiiu presbyteri

ad suam religionem , et à suis superioribus non reci- secularis, ob graves infirmitates ; eique commiltilur
piuntur, postquàm eam quam dcl)ent diligenliam ad- quatenùs, si est ila, neque ejusdem religiosi saluli in

hibueriut, dare possit facultatem transeuudi ad Car- illo ordine commode, aut sinealioruin perturbalione

ihusianos, vel eremitas Camaldulenses, vel Capuccinos. j

provideri possit, cum eodem, inlirmilalibus prccdiclis

Et licèt aliquando, juxta facli conlingenliam, deutur duranlibus , in seculo, sub babitu presbyteri secularis
ab ipso officio S. pœriitenliarix' absolutio et dispensa- (servatis tamen substantialibus illius religionis) , sub
lio desuper in foro conscientii« lantinn, dantur ibi illie obedienlià ordinarii loci degendo, donec à suis supe-

etiam in utroque foro ; ac propierea commitluntur rioribus revocetur, remanere, elquje sibi pià fidelium

litterse superiori religionis : exenipl. g., pro religioso largilione, vel aliàs honestè obvcnient , in suos usus

qui ,
post emissani professionem , à suâ religione abs- converlere licilè possit, misericordilerdispensel, eique,
que superioris licenlià recessit, babitu rcgulari etiam si aliud non obstol, licenlram iniparlialur.

dimisso ; nunc verô pciit ad aliani religionem se trans- Consucvit etiam leligionis superiori qui supplicavit
ferre; propter quod commiltilur supra dicte superiori pro oratore religioso , iribui faculiai ul ipsi religioso

quatenùs ipsum oratorem à quibusvis senteniiis, cen- concédât licenliam manendi extra monasterium ad
suris et pœnis ecclesiaslicis quas propter praîmissa effectum subveniendi parentibus in extremà paupertale

quomodolibet incurrit , apostasi;c nota , et exccssibus consiilulis; et intérim nianeat sub obedienlià ordina-

hujusmodi in utroque foro, ad cfTcctuni inlra scriptum rii, ul diclum est supra ; et cessanlibus eorumdem
duntaxat absolvat, injunctà pœnitcntià salutari, etc. ;
necessitalibus ad monasterium reverlatur.

ac cum eodem oratore ut, prœmissis non obslanlibus, Hœc licentià regulariler conceditur religiosis pro-

religionem à Sede Apost. approbatani , ubi bencvolos pter subventionem parentum , frairis, vel neptis, in

jnvenerit receptores, ingrcdi, in cà professionem de extremà pauperlale exislenlium ,

qui aliunde sibi de

novo emitlerc, ibique quoad vixcrii rcmanere et per- necessariis sibi providere non possunt; cùm hoc sil

severare licite valeat , niisericorditer dispenset ; ila ;

prœceplum secundo) tabuUc, dcquo Exod.20 Honora :

quod h superioribus primo diclce religionis revocariac patrem et niatrem, etc.; qui quidem honor principaliler
desuper niolcslari nequeat, non obstanlibus prcc-mis- consideralur in subveniendo eis in magnà necessitale
sis, etc. Et addi hic etiam consucvit ut, si dictus ora- consiilulis, ul ipsemel Dominus nosler Jésus Cbrisius,
lor intra quatuor proximos menscs secundo dictam Mallh. 15, declaravit, reprehendens in hoc phari-
religionem ingressus non fueril , nihil ipsi cor.cesscc sœos ,
qui contrarium suadebant, ex eo quôd hujus-
litterie suffragentur. modi opus subventionis fundaïur in cbaritate et mi-
Quia vcrô contingit quandoque religiosiun post sericordià ; ac proinde lalis nécessitas excludit omne
,
 , ,,

377 LIB. V. DE DISPENS. SUPER IRREGUL EX IIOMICIDIO. 578

natum et obligaiionem ; nam aliàs ea qua; siint iiilro- j

valet ;
;
lanloquc minus id poteril superior rcligionis

ducta in ctiltum Dei, niililareiU conira charilalcm cl oui nu

nesciroinus quid essct miscricordiam volo, non sucrifi- y on est, de Vol.; cl ibi Glos., cl DI). Rebuff. , in praxi,

cium. Qiiare si religiosns aiitc ingrcssuin religioiiis lilid. de Dispcnsalionc cum rcgular. facultat.; ac pro-

essel uni obligalus in centuni, ob bujiisniodi ingrcssuin [ilcrea, opiinià ralione fréquenter Uccnti;e bujusmodi

illa obligalio non lollcrclur; unde eodem modo illa dcncganlur, prœscrlim, cùm circa id vigeat conslilulio

obligalio de subvcnicndo pnrenlibus, qua-. priu-,quàni Pauli IV circa omnesrcligiososvagantcs, etaposlatas,

niona>tcriuni ingrcdcrelur , coniracla est, cômagis, seu liclè, vel malè aut nulliler dispensalos, cum (juibus

quia lalis rebgiosns proptcr boc non absolvilur ab pnccipilur esse cum maximo rigorc procedendum ;

observanlià rcbgionis ,
quai eliam senari poiesl in nam, si dei)itam ad id dispensationcm non obtinucrint
domo paicnlum, ut ex mullis adduclis perStapbil., in cum legilimis causis, et processionibus, sive cum ba-
tract. Rrcv., n. 55, cuiu phu'ib. seqq. bilu monacbali, sivc sine illo, incedant, sunt excom-
Et licèt iiujusniodi licculiic dcntur regnlaritcr per municali, cl pro apostalis babentur, ut in c. Placuit,

ofliciuin sacra; pœnitcnliari;e apost. in viui illius fa- 2, 16, qua;sl. 1, et in cap. 2, A'c cleric. vel mon., in 6.

cullalum à Papa ci conccssarum, dantur nibiloniiuùs Cum apostalis verô à fide (ul pauca iiic circa banc
quandoque per eunidem, ac per litieras in forma praxim referam) régula est secundùm stylum Curise, ut

brevis, qua; laïcs esse consuevcrnut, videliccl: difficiliùsdispenselurcumjampromolis.quàmcumpro-

Innocenlius Papa X, ad fuluram rei memoriam. Cùm, movendis;quando quidem laicibenè polerunl, postpœ-
sicul dilectus Filins iN'. presbtjler cougrcgalionis S. Jo- nilenliam condignam, dispensari ul ordinenlur, susce-

annis ad Carbonariam ordinis Eremilurwn S. Augustini ptosque ordines cKcrccanl; jam verô promoli susccplos
in civitale iS'eapolilanà nobis ntiper exponi fecit ,
qii'od ordinesexercere non possunl, c. Presbyteros, 50 dist.

ipse liabct duas sororcs gnmanas puellas adversà vale- Et sccuiidiim noloriam praxim, quando diïpensatur
tudinc ulentcs , et ul plurimitm in Iccto ea propler de- cum oralore à Romanà Curiâ absente, commillitur
cumbentes; necnon duos infantes, qui sine ejus ope et absolulio ab baîresi inquisitoribus illarum parlium
au.iilio mendicare cogerenlur, ultra uonnullas liles à ut absolvant et dispensent super irrcgularilaie in \kc-
guibus eorum res et substaniia faniiliaris dépendent, et à resi contracta, cum ba;relicis, vel suspectis, redeunlibus
guibus ipsi cadercnt , (d'sgue ejusdcm iY. patrocinio et ad gremium Ecclesia;, in vim facullalis sibi concessai

assistenliù ; nobis propterea dictus cxponeus se filium esse àClemenie VU, leste Mandos., in Praxi signal, grat.,
convenlùs S. Joannis d. congreg. in prœdictà civitate, lit. Absoluiio ab liœresi, vers. 1, qui, ullra absolulio-

liuviililer, etc., ut infra providere, elc. ; de venerab. fra- nem , ait quôd liaTClicis dalur eliam aliquando reha-
triim )iostrorum S. R. E. cardinaliuni negotiis, et con- bililatio , vel dispensalio à solo summo Ponlifice ;

sultationibus episcoporum, et rcgulariuni prœsnpposito- scimus tamen banc dispensalionem et rebabililalionem

runi consilio, eunidcm JS. suis supcrioribus Apostolicà non dari ab ipso Papa, nisi re plenè discussâ in con-
auctoritate, tenore prœsentium commendamusut, constilo i gregalione sancta; Inquisitionis.
sibi de expositis , eumdem A', sororum et nepotum ne-
CAPUT XIV.
cessilatibus pro eorum pielate et arbitrio, et prout mugis
in Domino expcdire judicaverint, religiosè et lionestè
Praxis dispensntionis cum ejeclis à religione.

consulant; dummodb propterea cidem j\'. licentia de- Quo vero ad ca;leros regulares aposlalas et ejeclos,
qendi extra claustra nulle modo concedalur, uec atiquid vigent hodiè décréta sacra^ congr. Concilii, quibus
eerii tel proprii liàc de causa ci assignctur; nec quid modus, sive forma, religionum supcrioribus pnvscri-
aliud à suà professione alienum pcrmittatur ; salvà tamen bilur regulares ipsos ejiciendi à religione, ac eis pra;-
semper auctoritate congreg. eorumdcm cardinaliuni, non j
serlim inducilur pœna suspensionis ab eieculione
obstantibuSfClc.Dat. Iiûmœ,apud S. Pelrum, sub annulo . suorum ordinum susccplorum ; ac pro illius relaxa-
Piscatoris, die 16 martii IGiJî, pontiftcalùs nostri anno tione recurritur ad Sedcm Aposlolicam ;
proinde , ut
primo. M. A. Maraidus. aliqua circa hoc ad praxim pcrlinenlia afieramus, praî-
Quamquidcm causam, sitverasi, lanquàm ralioni millendos duximus ipsorum decrelorum lenoros ,
qui
consonam videmus pro bujusmodi religiosis sivc per , taies suni, ut sequilur, videlicet:
datariam , sivc per oXlicium sacra; pœnilcnliaria; ad- DECRETA s. CONGREGATIOXIS COXCILII
niilti ;
jure elenim naïune iciicmur parenlibus opem De regularibus apostalis , et ejeclis.

ferre, pcrtex.,inl. Veluli,([. de Jusl. ctJur.;quinim6, Sacra congrcgatio cardinalium concilii Trid., inler-

.etiam propler inlirmilalcni suorum, licet cuiquc fcsli- pretuni, rcgulurium ejeclorum et fugitivorum statui con-
nanier, eliani Papa insalutalo, recedere, ut in c. Commu- sutere, iltorumquc scandala summovere, et succrescentem
nis, et ibi not. Glos., 25 disl., ut eliam infra dicomus. numcrum frangere, operœ pretium cxistimatis , audilis
Circa tamen bujusmodi liccnliam morandi cxlra religionum supcrioribus, reque diligentissiniè perpensà,
est sciendum eam non ita passini, sed maxiniis labori- communicalo etiani consilio cum S. D. y. l'rbano Mil,
bus et sudoribus impctrari , tam per datariam, quàni atque ex pecutiari Sanctilatis suœ fucullatc, infra scripta

per supra dictum officiaim sacra; pxnitentiaria;, licèt décréta edidit.

gravissimà etjustà causa inlervenicnie, ut in capitulo Ac primo, ul infecta semina, è quibus pravi cjusmodi
ex rcscripto, de Jurejurand.; sine quâ data, neque fnictus polissimiim prodeunt , deinceps ne scranlur in
Jii
 ,,, ,
, ,

579 PRAXIS DISPENSATIONÎ M APOSTOLICARUM. 380

vhmi Dotnini, censuit esse muovandas , et Sunclissiini . generalibus ; tunique non nisi instructo iecundiim eoruiri

auclorititte innovul conslituliones cl decrela (jeneratia slijlum et constituliones processu, et plenè prubutis causis

sait. vic. Cleuicntis VIII (td rcgitlarium n'foniuilioiwin, i'xi'ulsiouis ad sacroruni canonnm prauriptum. Interea

ac novilioruin rcceplionem, i<ro[cssiuticm, atque instilu- j

tamen usque ad priinum générale capitulum , seu congre-

tioncm speclantia, dislriclèque pracipil geiieralibus, atque gationem proximè cclebrandam , si quempiam ex justis

(iliis omiiibtis ordiimm superioribus , ut illa exacte ob- et necessariis causis expellere oportebit , ejeclio fieri

scneitl, atiiiie ut observentur, cjlkiant^ sub pœiiis stutulis possit à gcneruU cuni consilio et assensu sex patrum ,

in mdi'in constit. A quibiis tamen cxcipiendum censuit ul supra, quos idemmet generulis eligere debeul infra

ciipiil illud ,
qno deccrnitur ne in conicnlibns, scu mo- quatuor mcnses à prœsentis decreti publicatione ; servalâ

nabteriis ad novilios recipiendos hactenus designatis , et tamen in reliquis forma superiiis prœscriptâ. Sic verb

approbu'.is, seii in posteruin designundis et upprobiindis, ejecti ,

quanidiii non redierinl ad religionem, in habita

novilii ad liabiliim u'iateniis rccipi possint, nisi priiis à clericali incedant , atque ordinarii loci jurisdicltoni et

congrcguiione iU'forntationis Aposlulicœ , vel à propriis obedientiœ subsint ,

proindeque generulis illico expulsio-

locoriun ordinariis expresse et nominatini approbiiti [ue- nis senlentiam eidem ordinario nolificare teneatur .• i^œ-
riiit. A cujiis(iukU'mdect\li obscrvaliom' sacra congrcgalio leriini sacia congregatio retigiunum superiores serib ad-

ju6lis de causis censuit rcgulures esse ubsoliendos, prout monet , ac per Jem Christi viscera obteslatur , ut
aucioritale sanctissinù Domini noslri absolvit atque exuit. memores paternœ charitatis et mansuetudinis ,
quam
Deinde, tit apostatandi opporlunitas rcguluribus prœ- profitenlur, nihil intentalum relinquant ut lucrentur
ripiatur , staluit ut de cœicro ntillus perniitlalur ad animas fralrum suorum ferè in profundum malorutn
arctiorem rcUgionem transire , nisi priiis superiori légi- delapsas, antequàm gravissimum atque extremum expuc-
timé constilerit eani religionein paratuni esse illum rcci- sionis rcmediuid experianlur ; idque eb magis quod sub-
perc, qui licentiam pelit , tunique reyularis rectà via ditorum sanguinem ,
qui ex malo ncgligentium et sui
se transférai ad arctiorem. Quod ut reipsà adiniplealur o/ftcii immemorum prœlatorum regimine peribunt , Do-
idem superior omni studio ac diligentià invigilet. minus nostur J esus Christus in supremo Dei judicio de
PiUrsiiS statuit itt [ugilivi cl apostalœ, sîve habilum corumdem prœlatorum manibus sit rcquisiturns.

rcgulareni déférant , sive non ,

possinl ac debeant ab Prwlereà statuil ut iidem superiores nemiiii ex reli-
cplscopo loci ubi nioram traliunt , in carceres conjici giosis expulsis titteras testimoniales concédant , illos

ac superioribus regularibus consignari sccundiim regu- ad Sedem Apostolicani rejicienles , et jubeutes aliam in-
Itiria inslituta puniendi , utque ipsi qiioque supcriorcs gredi religionem.
teneantur eos perquirere , ad religionem reducere , atque Item, ul cjecli , extra rSligijoncm degentes, sinl per-
ejficere ut appreliendantur; salvà tamen in omnibus fa- pelub suspensi ub exercilio ordinum , sublatà ordinariis
cultate ordinariis locorum atlributà decrclo consil. locorum facultale diclum suspensionem relaxandi , aut
cap. 5, sess. 6. Quod si apostalœ hujusmodi citra moderandi.
montes infra quatuor , ultra viontes verb infra oclo Ac vostremb censuit esse innovandam, et suœ Beatitu-
vienses , « prœsentis decreli publicaliove inclioandos, sud dinis uuctorilate innovai constilulionem fel. rec. Gregorii
ad suam quisque religionem redierit, tum pa'na-
spo)itL' noni relatam in cap. lin. extra, de Uegui. , ac prœterea
rum omnium ipsis proptcr apostasiam inflictarum aut déclarât eam constitutionein in iis quoque vindicare
infligendarum remissioncm atque impunitalem assequan- sibi locum , servandamque esse , qui juste definitivèque
tnr ; ita tamen ut debeant à superiore absolutioneni liu- ac juris ordine servato expulsi fuerinl; dummodb
iniiiler petere, et coram eo culpam futeri, atque eniendu- tamen in expulsis hujusmodi subsil spes evidens emcnda-
tioncm polliceri ; superior verb è contra bénigne illos tionis ex litteris saltem lestimonialibus ordinarii , cujus
teneatur excipere, ab hujusmodi pœnis absolvere, et conscienliam in his litteris concedendis sacra congregatio
paternâ cliaritate complecti. serib oneravit.

Ad lia-c , ul in posterum è ^eligionibus nullus légitimé JSe qua verb dijficullas in supra scriptis decretis et

professus ejici possit , nisi sit verè incurrigibilis, vcrè or dinationibus exequendis suborialur, sacra congregatio,
auteni incorrigibilis minime censeatur, nisi non solum sanctissimo Domino nostro annuente atque approbante
concurrant ca omnia quœ ad hoc ex juris conununis dis- universis generalibus, provincialibus , commissariis
\ positione reqiiiruntnr , sublatis hàc in parle statutis et ministris, prœsidentibus, abbalibus, prioribus ,
prœpo-
i constiiutionibus cujusque religionis et ordinis, eliani à silis ,
guardianis , vicariis , et quibuscumque aliis supe-
Sede Apostolicà approbalis et conjirmatis : vcritm etiam rioribus quorumcumque ordinum, vel congregationum ,

unius anni spatio in jejiinio et pœnitentià probetur in monasteriorum, convenluum, collegiorum, domorum, ac
carceribus, proindeque iinaquœque religio privatos habeal locorum regularium ubique locorum existentium, injun-
carceres in quâiibet saltem provinciù. Elapso autem gil seribque mandat ut illa diligenter observent , fl*fw„
anno ,
si nihilominiis non resi,puerit, sed animo induruto observari procurent in omnibus cœnobiis, ac monasteriief
in suâ pervicaciâ perseveraverit , ne contagione pesiiferà collegiis , ac domibus quorumcumque monackorum a£
plurimos perdal , tanquàm pecus morbida , ac menibrum regularium ubique locorum existentibus , efficianlqus
putre ejici tandem possil, sed ab ipsomel gcnerali tantiim, ut tam décréta supra dicta fel. rec. CAementi$ VIll ,
de consilio et assensu sex patrum ex gruvioribus religio- qiiàm prœsentes ordinationes in singulis ejusmodi
nis eligendis in singulis capilulis , vel congregationibus locis bis saltem in anno legantur in publicâ menêà.
 ,

581 LIB. V. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX HOMICIDIO. 581

Si quis vcrb ipsorum advcrsiis ea quœ supcriùs prœ- lio injcjuiiio cl pœnilciilià probelur in oarceribus,
scripta sntil , vi'l eoriim aliquid ,
quoqiio modo faccre ,
consucvit iiiiiilomiiiùs sinnimis Pontil'ex super iiiijiis-

tel DiiiHii prœsuinpscril , ipso fado pœiiam incurnit iikhII jejunioclcurceribus prx-viis, eliani lilloris ia
privatioiiis omnium ojficiorum quœ lune oblincbil , l'o- luLiiià brc\is, dispensare, qualeiiiis Icgiluna; cau.-,;e ad
cisque cl tictivœ , el passivœ , ac perpétuas inliubilitutis id aireraiilur, jicr <pias ipsc Papa iuducaiiir ad sic
ad nia in poilerum obtineuda, pœnaquc hujusmodi dispciisaiidum.
sit Sanclitali suœ, ac Sedi Apostolicœ reservala , iisdeni Cicleriimautcm, ubi ad pritmissa minime dispensa-
superioiibuSfCliam gencralibus , et prolecloribus illam tum fui-ril , ac proiiidc cjeclioiiis senlenlia,servalà ad
mudciaiidi , seu relaxandi ,
poleslate penitiis inlcrdiclà ;
uiigucin forma pr.i-dicloriim dccrelorimi, fcralur, for-

et niliilominiis sit irritum et inane quidquid seciis à mabilur ca lenoris scqueiilis, videlicct ;

quoquam uctumexliterit. Non obstanlibus constitutiouibus CItristi nomine invocalo, nos ÎN'. prœposilus generalis
el ordinalionibus Apostolicis, in favorem quarumcumque talis rcligionis , cum consilio et assensn infra scriplorttm

personaium, utque ordinum, tam Mcudicantium, quàm sex palrum in ullimo noslro capilulo generali ad hoc
non Mendicantium , LOnyrecjalioiuni , vioniislerioruin, eleclorum, videlicct A.B. C. D. E. 1<.; visis et cvnsi-
coiivenluum, domontm, ac locorum regulurium quorum- deralis omnibus cl singulis quœ continentur in processu
cumque, nccnon illorum, etiam juramento, confmna- formalo coram nabis super incorrigibililale D . N. noslrte
tione Apustolicà, tel quùvis ftrniilate alià roboratis sta- rcligionis professi, qui in seculo vocubalur B. talis

futis, vcl consuetudinibus elium iniinemorabilibus, excm diœcesis ; considerulàqtic ejns pcrvicacià et verà incor-
ptionibus quoque, indultis et privileijiis, ctiam in corpore rigibitilale; et ciim etiam iinim anni spatio in jejuniu el

Juris ctausis, aut ex causa, vcl tilulo oneroso, vel in limine pœnitenlià eum yrobaverimus in carceribus ad prœscri-
fundalionis concessis,eliammarima(j)io, seubullà aurcà, pluni decreti sacrœ congregationis de regularibus aposta-

aut aliùs mincupatis , sub quibuscumque teuoribus , et tis et ejeclis ; et ciim adhuc animo induralu in suà
forwis, el cum quibus vis elium derogatoriarum dero- pervicacià persevcret, ne conUigionc pesliffrà plurimos
galoriis aliisque efficacioribus , et insolitis clausulis perdut, tanquùm pecus morbida. ac viembrum putri-
necnon irrilantibus dccretis , etiam motu proprio , et dum; Deum prœoculis habenleSyUt de illius vultuno-
ex ccrlà sciculià, ac de Apostolicœ polcslalis plcniiudine, strum judicium prodcat, ctoculi noslri videanlœ:juilalem,
aut aliùs quomodolibet, elium per viam commuincalio- per liane noslrum defmilivaiv senlenlium, quam in lus
uis, seu extensionis co)icessis, et iteralis vicibus appro- scriptis feriinus.

bâtis , et innovalis , etiamsi pro illorum sufficienti Chrisli nomine repelito, senlentinmus, declaramus,
derogalione de illis, eorumque lotis lenoribus et formis, pronunliumus , alque de fi ni mus , dictum D. N. esse
"ipeciulis el individna, ac de verbo ad verbum, non verum incorrigitilem, et uli tatem à nostrâ religione esse
lutem per clausulas générales idem importantes, menlio, ejiciendum, idcbque iltum per liane noslram definilivam
teu quœvis alia expressio liabenda, aut aliqua alia senlenliam à nostrù religione ejicimus, et ejeclum esse
exquisila forma servanda esset, tenores hujusmodi , ac declaramus-; admonenles eumdem nuUuteniis liberum
si de verbo ad verbum , niliil penitiis omisso, et forma à volis inter nos emissis remanere ; et extra religionem
in illis Iradità observalà , inserti forent, prœsenlibus pro degcnlem, esse perpelub suspensum ab execulione ordi-
expressis liubens, quibus, quo ad ea quœ supra diciis num; esse<iue subditum ordmario loci; cui esl inlerdicta

quomodolibet adversanlur, illis alià in suo robore per- facultas relaxandi aut moderandi diclam suspensionem per
vmnsuris, specialiler et expresse , Sanclilatis suœ aucto- decretum sacrœ congregationis super hoc liabilum die 21
rilale, derogut, cœterisque conlruriis quibuscumque. Dat. seplcmbris 1624. Et quamdiii in retigionem non redierit,
Jiomœ, die 21 seplcmbris 1624. i7i liubitu clericali incedal ; et liabilu nostrœ rcligionis
C. Gard, de Torres. nullo modo et lempore ulalur, sub pœnà f(dsi, el aliis

Locus f sigilli. latis contra eos qui menlitè liabilum alicujus rcligionis
Prosper F;)gnai)us S. Congr. Secr. assumunt; injungenles eidem ut quùm primiim diœcc-
Ad quorum quidem decrelorum pra;scripluui , casu saao suo se prœsenlet , ejusque jurisdiclioni et obe-
eveniente Inijusniodi ejectioiiis , scrvatis servandis, dienliœ subjaceal , ut in diclo dccreto suc. congr. man-
lertur super hàc re superiorum scnteiUia , per quam dalur.
dicilur et pronuntialur talem N. fore et esse eji- Lecla, el lala, cl publicala fuit liœc scntcnlia se-
cicudiim à religione N. , necnon cxuenduni veslibus denlibus pro Iribunali, in lali loco, die 18 mensis
el habilii dicla; religioiiis, eum doclarando suspen- februarii 1058, pra'senlibus N. et N., testibus ad hoc
suiu ab execulione suonini ordinmn , reservatà la- vocalis.
nien facultaie diclam suspensionem relaxandi , ac D. N. Pra'po ilus Generalis.
cuni eoderri ejeclo dispensandi , summo Ponlifici, seu Et subscribalur à singulis sex palribus; dicaUjue
cinincnlissimis cardiiialibus sac. congreg. , cpiscop. unusquisque :

et regulariuni ; ila qiiod ipse ejcclus, à die sua; eje- Ego D. B. ad boc depulalus à capilulo generali,

clionis, et in posleruniremaneat subdilus ordinariis consilium cl assensum pnebui.

locorum. D. A. Acluarius.
Yerùm, licèt pro servanda forma decretihujiismodi Quam quidem formulam ad verbum Iransumpsi
ejectionis, rcijuir.ilur (juùd cjiciendus uuius aiini spa- ex vraxl crini. cam. , adinod. II. P. D. MarccUi Me-
 ,

Zm PRAXrS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 584

giilii Squillacensis clerici regitlaris, viii quidcm do- agere, conali sumus ad sinum religionis eiim rôducere
clrinâ iiisigfiis suniiHâquc laudc digni , c. 21 , n. 9; atque è communi loco inilituni, arsenali nuncupato
qui ibi pro hâc praxi subdit quùd , leclà et publi- exlrulii fecimus, et ad carceres nostri conventûs ejus-
calà sentenlià , staiim detur illius copia illi incorrigi- dem S. Mariœ Sanilatis ilerùm detrudi , ubi de ejus
l)ili ,
qui cxualui- liabitu regulari , et iiiduliis habilii emendalione periculnm ficri posset; et missis ad emn
clerici sccularis, cjiciat'irdc faclo, et expiilsioiiis seii- gravioribus piitribus qui bénigne et misericordiler eum
leiilia nolilicetur ordinaiio. Cujtis (|uidciii seiilcntiaî ad emendationem ac suorum agnitionem errorum indu-
vigore , iiequc rcligio polest conipcllere ejcctuin ad cerent ; quinimb, etiam coram nobis sisli jussimus, ut
redeunduni , ncque ejectus pœnileiis , religioueni ad paternis ajfcctibus ad suî ipsius rcsipiscenliam flecterc-
illiiin rccipieiiduni, cùiii jain iiliiiisquc obligalio, scili- nins ; mtllisque visis cmendationis indiciis, imb poliiis
cel religionis et ejecti, sil solula : id. Mi-jal., loc. cit., desperalionis , ciini per aliquol dies voluntariam sibi
nuni. 10, circanicd. inediam adjudicâsset , tandem iteriim, carcere effracto,
Postmodîmi verô ,
per cumdcm ejcctiim cnpicnlem ubi per quinque alios mcnscs perstitit sine ullâ emenda-
in suis ordiiiibus eliani in altaris iniiiislerio niiiiislrare, tionis spe, fugam arripnit , volenlcs, inqnum, ad causœ
qualeiiîis ad presbyleralûs ordineiu promolus existât, terminationem venire, liabito super ejus causa maliiro
habetur recursus ad sacrani coiigregatioiiein rcgula- discrctorum ac graviorum patrum consilio in caméra
riuin , sive ejusdem concilii ,
pro suspensionis hujus- nostvœ soiilœ residentiœ, quam pro sede et loco judicii
niodi relaxatione inipetrandâ; et qtiaiidoque rccurri- elcgimus, Deum et justitiam prœ oculis liabentcs, Cliristi
lur ad Papam, à que ejectus, qui non satisfecit decroio nomine invocato, visis vidcndis, considcratisque consi-
prœd. § Ad liœc, coiisuevit ex gratià obtineie dispen- dcrandis, ac prœliabitis de jure prœhabcndis, te prœfa-
saiioneni, etiam iniegri anni supra dicli circa jejunium luin fralrem N. absenlem, tanquum prœsenlem, expelli-
et carceres, si aliquis favor, vel saltem légitima causa mtis, privamus liabitu noslrœ religionis, ac ejicimus ab
intercesserit; cujus congregationis eniinentissinii pa- ordine nostro, ubi nullum cmendationis signum osten-
ires ipsius oratoiis ejecti ordinario eanidein mandant disli ; et sic privatum , expulsum et ejectum decernimus,
relaxalionem ,
qualenùs idem oralor siiflici-enli palri- et declaramus , uti incorrigibilem per liane noslram
niouii tilulo ad ordines munitus existât; tolumlamcn sententiam definitivam, ne morbida facta pecus, totum
negolium ejusdem ordinarii arbitriô rémittentes ; cùm noslrum corrumpat ovile, non soliimisto, sed omnialio
enim sic ejectus remaiieat suspensus ab execntione weliore modo. In nomine Patris, et Filii, et Spirilùs
susceptorum ordinum ex supra dicto decrelo congreg. Sancti. Amen. In quorum fidem, etc. Dat. , etc., in
concilii , ac subsequenter ex sentenlià ejectionis non nostro conventu. N. Die, etc. Anno, etc. Frater Nico-
polerit susceplos ordines sacros exercerc , nisi con- laus magister ordinis ; et subscribilur à singulis sex
Blilulo sibi suHicienti litulo patrimonii ,
quandoqui- patribus, ut in priori formula.
dcm non potest redire ad bona quibus jam anle suam
Frater Ignalius Ciantes, magister provincialis
professionem renuntiavil; nam cùm fuerit à reiigione
Angliir, et socius.
ejectus lanquàm incorrigibilis , nequit ex suo delicto
Locus Y sigilli.
consequi utilitatem, ut possit venire contra diciam
renuntiationem ; necnon ,
quia adluic remanet voium Lecla fuit relroscripta sententia in pubtico refectorio

paupcrlalis. Cardin., in Clem. 4 , § Quiavcrb,(]. i, conventûs S. Mariœ Sanilatis, die 20 maii 1059, per me
de Stal. monach. ; Navar. , com. 2 , de Reg. , sub. fralrem Dominicum Cresccnlium de Neapoli Icctorem et

n. 33, vers. Sed estdubium. ; Less., de Justitià et Jure, sociiim Adm. H. P. vicarii generalis congregationis Sa-
lib. 2, C.41; Azor., Instit. moral., lib. 12, cap. IG, nilatis. In quorum fidem, etc. Prœsenlibus, etc.
q. 4 ; et fuit dictnm inunâRomanâfideicommiss., qu;e Quo vero ad obser\anliam fornire in decrelis supra
est dec. 109 , n. 4 et 5, inter récent ,
p. o; Addil. ad dicl;c congregationis pnescriptx in § Ad liœc , veluli,

Burat. decis. 75(5 , numer. fin. quôd, inter cyetera, ille dicatur incorrigibilis qui etiam
Quoniam vero usu venire consuevit bnjusmodi eje- unius anni spatio in jejunio et pœnitentià probetur in
ctionis sentenliam diverfiimodè coneipi , aiiam cou- carceribus , etc., cum adjeclîone dccreli irritantis

similem liic subncclerc visum est, leiioris seipieutis ,

quod inducit forniam ; Bald., in I. 1, verbo Quœro
videlicet : ergo , IT. de Lib. et Posth. ; Bart. , in 1. de Ilis, c. de
Fratcr JSicolaus lîodulfius, sacrœ tlieologiœ profes- Transact. ; Jas., in 1. 1, (T. de Lib. et Poslli. ; et pro-
ser y et tolius ordinis Prœdkalorum generatis viagister. pterea supra dicta forma ad unguem est servanda ;

Cian fratcr N. professas cougregat. S. Mariœ Siinitiitis Dec, cons. 90, n. G, et co-is. 2G2, n. 4, et non polest
iiostri ordinis, de diversis criminibus ituiuisitiis ac !
relaxari nisi per ipsum Papam ; c. Ciim inferior de
processatus plnries fuerit, et in carccre, ubi assignatus
I
major, et obed. ; Rot. , dccis. 72, sub n. 5, p. 1, re-
ei fuerit annus ad probalioneni suœ incorrigibilitatis, ! cent. Lolter. , de Re benef. , 1. 2 , q. itj, n. 88 ,
qui,

iuxta ienorem decretorum II sacra congr. concilii Trident, proindè rigorem jnris mansuedine tcmperans, expo-
emanalorum de aposlalis et ejcctis, ubique pcr seplcm sito sibi quôd oralor liierit eti'.un per noveni etiam
menses fuit commoralns; quo effracto, uli aposlata, circitcr menses delenltis in carceribus curiai arclii-

7nililari liabitu indutus, suœ professionis oblitus, secii- episcopalis Neapolilan;e, ipsi oralori iudulget ,
prout
ari se mililiœ addixil ; volontés cum co miscricorditer palet ex tenore scquentium lilterarum, videlicet:
 ;

385 LIB. V. DE DISPF.NS. SUPER IKREGUL. KX IIOMICIUIO. 386

A tergo : Dileclo filio itoslro i)i almà 'Urbe vkario in lione elcniin fol. record. Sixli V, slalntuin est rirca
spiriluali ijcncrdli. liili'is verù : qiialilatein recipiciiclorimi ad religioiieni cl slalurn re-

L'rbanls Papa Mil. DUvcta jUi, salittcm, etc. ISupcr giilariuni, pnxîscrliiii coiitia illegiliinos, legitiuialos,

]no parle dilccti filii Tliomœ à Sancto Domhiico, clerici criminosos, reddeiidisquc ratioiiibus obnoxios, ad ic~
rcgulmis piesbijWii coiifjrcyutioins Paupirum Matris ligioiiem ali(|iiam Iransirc volontés , iil in § Volmles,
Di'i, scliolarum p'mriim nniicitputa: yeapuHian., rwbis ubi (listrielc pr()liil)eliir ne illegilinii procréai! ex in-

expositiim fuit qu'od ckin ipxe aHiis pluiies c dicta con- ccstn, aut ex saciilegio, quorum scilicet parentes con-
greg. absfjue suoniin supcriorum licenlià cxivissct , illo- sangninitate , vel aflinilalc , intra Icrliuin gradum in-
ruiH jnssu, in almà Urbe nosirà, primiim d,' anno 1G58 viceni eonjiincli liicrint, vel quorum alteruler parcns
<•/ 1639, et novissimè de anno IGiO, in civitale ?icapoli- castilatoni Doo voverit , cliani apostolicâ , inipcriali,
tan. carceribus diclœ congrcg. mancipatns , et indc ad I
vel regià , anl quàvis alla aiielorilate legiliniali , aut
carccres caria' arcliit'piscopalis ycapolitan. Iranslnius, et j
nalalibus resliluti , ad ali(|uani quorunieuiiique ordi-
in iltis infeticiter sptilio novem circilcr mcmium deienlus nuni etiani Mendicantiuni, et non Mcndicantium, fra
fuit, iiifra quod tempus, formata contra ipsum Tliomam, j
Kiwm , inonachorum, crcmitaruni, vel canonicoruni,
uti incorrigibilcm ,
proccssu ,
postmodiini idem Tliomas j
aut clericoruni regulariuni, co/jgrcgalionum , aut lio-
ad carccres sui convoitùs reduclns à dileclis filiis pr e- spltaliuni religioiieni, neque ad baljiluni, uec profcs
j

posilo gcncrali dicta' congrcg. illique assislcntibns , car- sloneni, regularos rocipi vel adniilli quoquo modo
ccre ad aiinum in pane doloris et aquù tristitiœ, ahlsque possint. Quod si eoruni quispiam habilnm, posl publi-
pœnitcntiis damnatus fuit ; ciun aulcni , sicul eadem ex- cationem ejusdem constitulionis, in futurum reccperit,
posilio subjuugebat, dictas Tliomas ex variis, quas prœ- vel professionem emiserit, irrilani, nullam, invalidam,
viissorum occnsione passas est, œrumnis graviter luboret, nuiliusque roboris,vel momeiill fore, ac luilknn exinde,
ad complendum annui carceris hnjasmodi tempas sit in- aut ex hiijusmodi voto pcnilùs annullalo, obligalioiiis
liabilis, nobis propterea liumililer suppticari fecit, ut sibi viiiculo oriri posse ;
quinimù illos habitu reguiari ad
in prœmissis opportune providere de benignitate Aposto- qucni reassumendum pcrpetuô inhabiles sii.t, quam-
licâ dignaremur. Nos igitur eumdem Tlionmm à quibas- priniùm exui , et ab ipsà roligione ejici , cxlerminari-
vis, etc., censentcs liujusmodi supplicationibus inclinati que deberc , ut in dicta conslllutione quce incipit :
,

circumspectioni taœ, per prœsentes injungimas quateniis, Cùm de omnibus, sub dat. llomie , sexto kal. deceni-
constito tibi de prœmissis, eidem Tliomœ, quod tempus bris 1.578.
novem mensium, quibus in carceribus diclœ ciiriœ archi- Nccnon dccretum similis rccordalionis démen-
episcopalis deienlus fuit, anie prœdiclorum prœposili tis Vlll de novitiis ad habitum regularem
, et profes-
generalis et assistentium liiijusmodi condemnationem, illi
sionem non admittendis, nisi in convenlibus dcsigna-
in prœfalo anno carceris liujusmodi computari et name- lis, quod incipit : Regidaris disciplinœ snb dat. Rom.,
rari possil et debeat , aucloritale nostrà ApostoUcà arbi- die 12 marlii 1596, per aiiud ejusdem Clcn)ontis dc-
trio tuo concédas et indulgeas, non obslanlibus constitu- cretum quod incipit Sanctissimas in Clirislo paler. •
,

lionibus cl ordinationibas Apostolicis ac quaieniis opus renovatum sub RomOi npud Marcum
,
j
dat. S. , die 22
sit, diclœ congregationis etiam juramento , etc., cœleris- mensis junii lo99, in quo prœcipit omnibus gencrali-
||

(jne , etc. Dat. Romœ apud S. M. M. sub annido Piscn- Il bus, provincialibus, commissariis, iiiagistris ciclcris-
toris, die 50 jnlii 1641 pontiftcalùs nostri anno decimo ,l\
que superioribus convenluum intra Ilalix et insularum
oclavo. adjacentium (incs existentium (luibuscuMique e( ([uo-
Ipsis regularibuà licite ut plurimùm , et absquc ali- j
rumcumquc ordinum Mendicanlium ut de cœlcro ,

quà apostasiaî nota, jura permitlunt à religione exire, neminem sub quovis priïlexiu, aut colore, ad habi-
,

habitumquc regularem dimillere ; quod profectè ad I

tum regularem admitiant, nisi in convenlibus suà
concilii Tridcntini pra^scriplum srcpenumerô conlin- aucloritale in unaquà(pie provincià designandis ; vo-
gere consuevit, cùm niniirùm ibi cavealur ([uôd qui- lens propterea receptiones et proiessiones ipiaslibet
cumque regidaris prx'lendal se per \m et metum eorum qui contra hujusmodi dccretum admissi fue-
ingressum esse rcligionem , aut etiam dicat anle a^la- rint, nullas el irritas esse ad quemcumque elloclum.
tem dcbitam profcssum fuisse, aut quid similc velit- , Ac etiam cùm quis per vim et metum fucrit ingres-
que habitum dimittere quàcunique de causa, aut etiam sus religionem , ut ex eod. conc, d. cap. 19, illuin,
cum habitu discod-rc sine licenlià supcriorum , non inquam, metum qui cadcre poleral in conslaiileni \i-
andiatur, nisi intra quinquennium lanlùm à die pro- rum ; el cùm ista sit una ex frequenlioribus cansls, ex
fessionis , et tune non aliter nisi causas quas pra'ten- quibus dalur rcscriptum, ut notimi est onniibus curia-
derit, dcduxeril coram superiore suo et ordinario. libus, ac ut pluiimùm ob dcfeclum probationum imjus-
Quôd si anlca habitum sponlè dimisorit, rmllalenùs modi causa; illud fruslratorium redditur , vidonduni
ad allegandum quan)cum(iuc causam adinilialur, sed erit priùs rpiaiido vis cl melus pr;«dicli dio.uitur ca-
ad monaslcrium redire cogatur, et tan(piàm apostata dcre in conslanlcm virum, adeù ut silcr.usa sufliciens
punialur, etc., ut in scs^. 25, cap. 19, de Regular. I
ad irrilandam profL'Ssioncm, et quomodô pn.belur.
Pari modo, cùm quis professus religionem , ob non Probari autcm lalis inclus dicilur, non modo stan-
servalam formam constilutionum summorum pontifi- libus proteslalionibus ingredientis religionem , s;tpè
cum , nulliter professionem ipsant emijit ; coiisiitii- ilcralis, quic in hoc maxime conferunl ,
juxta doclr.
 S87 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. ZbH
Arrgel. , in I. Metum, 1. 3, ff. Quod med. caus.; Dec, verura quôd in muliere rcquiratur metus qui caderc

in cap. fin.jSub iium. 21, vers. Benc vcnim est, de potest in conslanlein virum, cùm illc sulliciat, qni

Appel. ; Rip., in c. CUm M. Ferrarien, sub n. 95, vers. cadit in consianiem mulierem ; Boer., decis. 100,
Protestatio euim, àeComùl. ; Naît., cous. .'iO, n. 18, et, num. 2, in fin., ubi ait quôd licèl moins debeat esse
concuneiilibiis conjecluris el inditiis, euiii pleiiè pro- talis, qui cadit in consiaiitem virum. Glus., in d. cap.

bant. Bald. , in c. Quœ causa, n. A, in fin. de Ilis quœ Cum dilectus , lamcn magis excusai mulierem quàm
vi, met. caus. fi. ; sed eliam considoralà qiiaiilatc pcr- virum, quia non lantiis requirilur sicul in vire, ul net.

son.TC, lain inculienlis quàm palieiilis molum Caldo-

,
, Gles. in cap. Ciim locum de spons. ; si enim aliter esset

rin., cous. 1, end. lit., maxime si mclum inculientcs dicen^ium , nimiiùm

quôd tam in fcminâ quàm in ,

craiit potentes, severi, iiati et minantes, solili(iue mi- viro requircretur metus cadens in conslanlein virum,
nas exequi conlra oppugnantes eorum volunlaleni; et parum operarelur régula illa ,
quôd metus probalur
licèt dicant nonnulli qiiùd nieliis revcrentialis non inspecta qualil.ile personae , proul dixit Bald. in cap.
suflicit probari in génère, sed probandus sil in specie, Super eo, de Testib., ul per Ludovis. decis. 384, per
salis i.'ibilominùs prol^ari dicitur, qiiando cum oo cor.- tôt. ; et cùm metus sil dinicilis probalionis, ul per
currunl alia nielûs indicia el adminicula ; Bald., in 1. Maiiech., de Arbiir. jud., casu 110, n. 17, et dixit
Si cogente , ff. de Rit. nup. ; Roi., in unà Yalcnlin, Reia in unâ Nicien. Matrimonii, 6 martii 1587, coram
professionis, 12 aprilis 1570, coram cardinale Lancel- card. Serapbino; tam ex parle illuin palieiilis, cùm
lolto ; nec ad id requinmlur minre moi lis, aut corpo- |
in ejus anime sil recondilns, unde dicitur metus, lan-
ris cnicialus, cùni sufliciat melns cadens in conslaMlem qiiàm meiitom terrons, Biilr. in c- ad Audicnliam,
virum, c. Consullationi, de Spons. ; et in dubio, ut dig- !
num. 14, de His quœ met., quàm ex parte inforcnlis,
noscatur qualis debeat esse meliis cadens in conslan cùm secrète et clam inferalur, pracsertim quando (iliaî

tem virunj , reliiiqnitiir arbitrio judicis ; et ista est ; à paire infertur , socnm babitanli; Corn. , cons. 124,
comnumis omnium DD. seiiteiUia, cl probalur ex 1. 3, num. 4, lib. 3, maxime quando pator est mullùm ter-

ff. Ex quib. caus. major. ,

per ba>c verba : Sed non \
ribilis, asper, et severus; qu:'equidom qualilas in per-
mfficH quolibet terrore adductum limuisse, sed liujus rei ! sonà ciii debetur revereniia , est mullùm censidera-
disqutsitio ,
judicis est ; hoc quideni oplimâ ralionc, bilis, proul eam magni fecit Reta, in unâ Neapolilana,
quando qnideni non omnes casns ex quibns similis !
Professionis, 15 junii 1598, coram Gypsio ;
propterea
n\clus infertur, possuul mmierari ; Glos., in cap. Cum | l'^viores in eo probationes sufriciunt, et plus creditur
dilectus, verbe Metum, de Ilis quœ vi; Archid. , in c duebus testibus de liujusmodi metu et violenliâ de-
Un. eod. lit., lib. C, nom. A, et ibi Franc. , n. 9, ubi | pnnentibus, quàm mille de spenianeâ veluîitato, ut
ait quôd in onini casn judicis arbitrio relinquilur qnis j
voiuit Innée. , in rap. Super hoc, de Renunt. ; Bald.,
dicatur justns metns ; Bald., in l. Inteiyosilas, n\im. 5, i in l. Obscrvare, § Proficisci, qurost. 13, ff. do Off. pro-
cod. de Transacl.; Silvesl. , verbo Metus ,
qu;est. 1 ; cens. ; Roer., d. decis. 100, nnm. 3; snlTicinnl etiam

Covar., 4 décret. , 2 par., cap. 3, num. 3 el 4 ; Nav., testes domestîci , cl aliàs inhabiles; id. Ludevis., de-
in Sum., cap. 22, num. 51, vers. Secundum ; et dixii cis. 32(3, n. 5.

Bald., d. cons. 1, in princip. hoc. lit., molum juslum Ut autem bec docrclum in praxiin deducamus , ex
judicari ex circumslaiitiis , non modo crucialum cor- eo salis jiaiel quôd, elapso supra dicte quiiKiuennie,
poris coiitiiientibus, verùm ctiam, qua^ conlinont verba non piitesl, qui per vim et metum ingressns est reii-
comminatoria, maxime morlis; Aie., cons. 156, nnm. gionem , reclamare , ctiamsi tôle quinquennio eadeni
20, lib. 5; attamen ait Felin., in capil. Cnnsam malri- j
causa molûs diiraveril, ul censuit S. congrog. cardi-
monii, sub num, 4, vers. Qubd talis rcverenlia, de Gif. nalium siipradicli cenc. inlorprolum, die 21 aiig. 1572,

de leg., quôd revercnlia cum terribililale personne el die 10 decemb. ejusdem anni ;
quando quidem idem
sufficit pro juste meiu, et oplimè iradit Albor., in concilium, quasi pra^soriptioi.e quàdam, voiuit ul post
j

Rubr., ff. Ex quib. caus. major., n. 1, quôd linior i quinquennium non audialur; ac proinde ulaliir illâ

jiislus ex affeclu metuentis dignosoilur, ac justa mo- diclioiie , tanlinn ,

qua; de suî nalurà excludit aliud
tus suspicio sufficit pro mclu ; Bald., in 1. lin., num. tenipus ; 1. 2, c. de Prœter. qui fil. distru.v. ; Paris., de
7, c. de Jur. delib. Resign. benef., lib. 13, q. 5, n. 46 et 47.
Hoc (]uidem quoad metum viro incussum. Sed cùm Quinimô, iicèt antea de stylo inlroducium videre-
s;«pè coniingai eliam moniales nuUiter professas ad- tur , ut etiam infra quinquennium pro bujusmodi ir-

huc per vim cl metum pelere commissionos i)ujus- rilandà professione , ad Romanam Ciiriam ejusqiie
, modi nnllilalis, proplcrea dicendum est minorem me- signaturam recurreretur, per quam ejusdem nnllitalis

tum requiri in muliere. quàm in masculo juxia Glos. doclaralie commilli consueverat , eo item modo que
communiler receptam, et practicalam in c. Çiim olim, ab ipso concilie stalutum est, nimirùm, erdinario loci

in verbo Metus , de Spons. , quando quidem faciliùs in \

cl suporiori domûs , cum clausulà : Dummodo quin-
j

quenmnm lapsum non ac indubiianler adhuc eliam

'

fragiliori sexu metns toleratur et pra'snmitnr ; Aret., ;

sil,
'

cons. 2i, num. 7, el in debiliori porsonâ miner metus ; potnisse eosdeni supcriores, abs(iue speciali rescriplo,
sufficit; Imol., in cap. Ciim dilectus, num. 8; de Ilis intra dictum lempus super bujusmodi nullilate pro-
quœvi, met. ; unde dixit Butr., in d. cap. Consullationi, nunliarc ; ex que conlrarium coliigi non potest , ex
\n 4, nolab. , el Abb., num. 4, de Spons. , non esse j contexlu prœdicli concilii, aiiaiiien hodie omnis pror-
 ,

381r LIB. Y. DE DISPENS. SUPER IRREGUL. EX IIOMICIDIO. joo

sus difficultas sublala est, ciim sncr. coiigrog. concilii, peluœ inhabilitatis ad ca in posterum obtinenda, vocisque
lam sujier lioc, qiiàm aliis capitibiis, cirta luijiisiiioili aclivœ et passivœ ipso facto absque alià declaratione in-

professionem ,
qiiid de cclcro obscrvandiim sit, sla- currant. Dut. liomœ, die V jnnuarii MDCXXVI.
tucril; dùm pntcipil qiiùd etiam iiilra qiiiiiqiicnii:-)ni F. Carc Verospiiis.
requiraHir specialis siiinmi Poiitificis coniiiiissio ;
ciijus Franciscus Pauliiliiis S. C. C. secret.
quidem decrcti tciiorcin, cùm cliam quoad alios casiis Locus 7 sigilli.

salis inconcussè scrvotiir, liic aiiiieciere visuni est, eo Quod qiiidoni decrctuin compreheiidit regulares
quo scquitur modo, videiicel : ctiain ordinum niililaridni pio])ler illam dislinclio-
DF.CUETL'M nem, quicumque, quoc est apia coinprchrnlere omnes
Sacrœ congregalionis concilii, de novitiis receplis el pro- ordiiics eiiatu niililares, et facit vcnirc majora exi)res-
fessis contra formant decrclortnn. sis; Feliii., in c. de Quartà, n. 15, de Pricscript. ;

Sancissinius doniinus iioslcr Urbamis, divinà Provi- Clcs., de Grass., decis. I, n. o et G; Gonz., ad reg. 8
deiilià, Papa oclavus, caiicell., gl. 8, n. 61, iibi ait, n. G-2, sic fuisse decla-

Ad occurrendum motibus qui passent in rcligiomlms raliim per sacr. congreg., elpra-sortim comprebendlt

oriri , occasione rccepliunis noviliorum , et professionis iiiiUles S. Joaii. llicrosolymilaiii, Barbos., in coUi.-ct.

per evs cniissœ , in convcntibus non designatis, contra coiicil. d. cap. 19.

formani decretorum sanct. mem. démentis VIII , de Kt liabet locuni etiam in monialibus, propler iden-

novitiis ad Itabilum regularem et professionem non ad- liialem ratioiiis, ut ex eodem concil., d. scss. 23, c.

viittendis , nisi in conventibus designatis , andità super 5, colligitur, iieciion quia masculinum concipit fcmi-
hoc sententià S. congregalionis concilii, declaravit ac ninum, Glos. in cap. Si quis suadente , 17, q. 4; Abb.,
decrevit Imjusnwdi receptos et professas contra formant in cap. % n. 5, in fin., de Stal. monach.
dictorum decretorum, alleganles propterea nuUitalem re- I Est tamen hic in praxi adveriendum non desse qui
ceptionis et professionis , non posse super hujusmodi dicant non reclamantem iritra quinquennium , veluli

7imUlate post lapsiim quinquennii quoquo modo audiri. quia fuit inipeditus, vol quia ignoravil juslâ igiiorantià
Qubd si aliqui contra formam prœfatorum decretorum suam professionem esse nuUam ob defeclum aUatis,
recepti et professi è religione infra quinquennium exire, non pusse reclamare eliani pn.st quinquennium ; boc
tel superiores extra eam respecticè illos ejicere vuluerinl, tamen est contra nolorium slylum Cui i:c, ad quam pro
eadcm Sanctilas sua decrevit ut tam ipsi professi qiiàni opportuno remedio recuniiur post dictum quinquen-
superiores respective teneantur jura, qnœ sibi favere visa nium , et datur reslilulio advcrsùs illius lapsum, ac
fuerint, priiis dcducere coram eàdeni sacra congrcga- tesiatur Barbes., in collecl , ad lo. concil., d. sess.

tione ; quœ ex speciali etiam suœ Sanctitatis facultale 25, c. 29, n. 10 : quôd hodiè, ut quis possit audiri post
super hoc concessà providebit. Inhibendo propterea pri- quinquennium, adit sacram congregationem concil.

matibus, patriarchis, archiepiscopis, episcopis, abbatibus Trid., seu alleram regularium negotiis prcepositam,
et prœlalis infcrioribus ,
jnrisdictionem exerccntibus, ac qu;c, priùs cognilis saltem sinnmariè nullitatibus de-
quibuscumiiue judicibus ordinariis et delegalis, etiam ducendis, et jiisto impedimento non reclamaiidi intra
causurum palatii apostolici auditoribus, et sanctce Ro- quinquennium, restitulionem illius concedere solet.

mance Ecclesiœ cardinalibus, etiam de lutere legatis, Se- Et idem ait n. 11, quod in unâ Coliiid)rien., 27 apri-
disque Apostolicœ nuntiis, ne in posterum in hoc quoquo iis 1630, sacra eoiijregat. concil., eod. Barbos. infor-
modo se ingérant absque speciali ejusdem Sanctitatis mante, concessil rcslilulionom in integrum iidversijs

commisiione , sub pœnà ipso fado incurrendù, quoad lapsum quinquennii puelhe Colimbrien., praneiidcnti
episcopos, archiepiscopos, patriarchas, el primates, in- per vim et n)etum parentum ingressam monasterium,
terdicti ub ingressu Kcclesi'V; quoad abbates ,
primates, et professionem emlsisse , de quo rcclamavit intra
inlerdicti ab ingressu Ecclesiœ; quoad abbates, prœlalos quinquennium apud coiisanguineos et alios exainina-
inferiorcs, ac alios judices prœdictos, excommunicationis tos, et morluis pareiitibiis post quinquennium apud
latœ sententiœ ; quo verb ad nuntios et ad sanctœ lio- coUectorem Porlugaliic, et quôd professio fuerit facia

ma7UB Ecclesiœ cardinales , cliam de latere legalos , in- in 14 œtatis anno.

dignalionis suœ Sanctitatis ; et pœnarum arbitrio ejusdem Verum est tamen qiiôd sive polantur simplices com-
imponendarum. missiones huju^modi nnllilalis professionis, sive per
Si verb iidem, ut supra recepti et professi juribus suis viam restitulionis in inlegrum, conced>:ntur frequen-
minime deductis coram sacra congrcgatione concilii , et liîis per signaluram summi Pontilicis, praîscrtim dicta;
sine illius expressâ licentià è religione exire, vel superio- restitulionis, ad hoc, ut censealur eideni concilie de-
ns rcligionis eos ejicere ausi fuerint, ipsi recepti et pro- rogalum;quod licèt non requirat expressam deroga-
fe?,si , tanquàm apostatœ puniantur, et pro tatibus ha- lionem, sicut c.Tteric consiiluUones conciliares, per
beantur ; nccnon contra eosdem juxta formam decreti de ea qua; ahàs diximus, nihilominùs requiritur quôd
reguluribus apêstalis et ejectis ejusdem Sanctitatis suœ supplicalio fuorit signala manu summi Ponlilicis ac ;

jussu ab eàdem sacra congrcgatione sub die XXI sep- propterea formulam supplicalionis pro hujusmodi
,

tembris M DCXXXIV editi procedatur , et superiores commissione et reslilutionc secundinn currentom sly-
qui ejecerinl, pœnam suspensionis à divinis, neenon pri- luni liic apponcre visum est, eo quo sequilur modo
ftalionis omnium officiorum quœ lune obtinebunt, ac per- vidciicct :
S91 PRAXIS DISTENS.VTIONL'M APOSTOLICARUM. 39à
Bculis.simc Paler , exponitur liumililcr S. V. pro stitutionem et declurationem hujusmodi péri contingat,

pttrle devolï illius oratoris Joannis PeUiani, aliàs in se- dictas orator ab executione suorum ordinum suspcnsus
culo, Itomuuldi P'monlis ,
presbyteri yeapolHati., qu'od rémanent, doncc sulJicientem patrimonii , vel benelicii

ipse aliàs genitoris sui in eum sœvientis metu perlcrritus, ecclesiastici titulum habuerit.

per vim et meliun hujusniodi qui cadcre poterant in con- Fiat },\.

slantein virum, Itahitu frutruin gloriosissiniœ semper Vir- Et sic isla declaialio ad privscriptum S. concilii

giitis M(triœ de mo)ite Carmelo stiscepto ,

professioncm, comniitlilur semper ordinario loci et superiori domùs
per eosdem fratres emitti consuetam , in manibus lune in qiiâ emissa est professio ,
qui conjunclim procé-
existentis prioris douiùs N. Neupolitan. diœeesis ex- dant ; idcmque scrvatur ubi locus monaslcrii fuerit

presse' emisit reyularem. Ciim autem, Pater sanete, pro- nullius diœeesis, quia lune commillitur superiori pnrd.

j'cssio, nt prœferlur emissa, uullasit et invalida, nullani et ordinario viciniori. El cîim aliàs conimissio esset

imlucal obtiijationcni, et decenuium à die emissœ profes- facta pru'd. superiori lantiim, qui soius pronuntiavit

sionis liujusmodi lapsiim non sil, ac propterea dictus super nullilate profcssionis, ipsunique oralorem di-

orator cupiat itlam taleni viâjuris declarari facere , et, misil , et cùm postmodùm ex liào caus'i dubiiàss^ct de
ad hune effectum , adversiis Uipsum quinquennii per dé- Talidilale praediclic doclaralionis, denuô habiiit recur-

créta concilii Tridenlini regnlaribus ad reclamandum sum ad Papani, à quo oblinuit causam ojiisdcni nulli-

prœfixi, restitui; supplicat igitur hnmiiner E. S. Y. di- talis coniniilli proid. siipoiiori , necnon episcopo tan-
ctus orator qnateniis ordinano toci, seu ejus vicario in quàm viciniori suprad. loco, qui conjunclim frocc-

spirilunlibus generali , et supcriori diclœ domûs , con- dentcsdeclarârunt nulliialem supradict.o profcssionis ;

junclini, quateniis voeatis qui fuerint evoeandi, eumdem concilium etenim, scss. 25, c. 19, de Krgul., expresse
oratorem, iiidictà donw cuni liabitu suo regulari, sub obe- dioit quùd quicumqiie rogularis pnrlcndens d'.ctam
dientià suoriim supcriorutn exislcnlem, adversiis tapsum nulliialem profcssionis non audialiu", nisi causas quas
quinquennii liujusmodi, prout de jure, auctoritate S. V. prœlenderit , deduxerit coram superiore suo et ordi-
restituant , et in prœlensis juribus suis audiant ; et con- nario; quare non poleiit supradictus superior proce-

slito sibi légitimé de prœniissis, professionem ipsam nul- derc couira formam liîc iradilam per dicluni conci-

lani et invalidant, niir.inièque ottigatorium existera, di- lium , cl jam pi'a\is salis doccl quùd in bis el siniilibus

ctumque oratorem diciœ rctigiouis adslrictum non esse, aliis casibus, quando asseritur locum esse nullius diœ-

sed habitu regulari linjusmudi dimisso , ad seculum eesis , lune peiilur commilti ordinario viciniori ; nec
redire, ac in paternis et matcrnis, vel aliàs quomodocum- videlur quùd possil dari casus qiio ubi duo coiijunctim
que sibi et qualitercumque obvenientibus bonis succedere; procodcrc tenenlur ,
procédât un'is tanlùm iliorum,
necnon vi siiscepîis ordinibus renianere , ac in eis ctiam nisi forlè aliiul fuil diclum in commissione ; nec etiam
in altaris minislerio ministrare ; necnon qnœcumqne et videtur admillcinbim (juod ail Barbos., de Pot. épis.,
qualiacunique cuni cura et sine cura, ac aliàs quomodo- alleg. 104, n. 11, nempcî quùd si ordinarius simul sit

libet qualificata, et per clericos sccularcs obtineri solila, superior, vcluli si episcopalui sit unilum monasle
bénéficia ecclesiaslica sibi canonicè confcrenda recipere ; rium, solus ordinarius potesl de hàc nullilate cogno-
et dummodb simul plura non sint ,
quàm quœ à concilio scere ; nam concilium, duni utrumque conjungit, proc-
Tridentino pcrmittuntur, et aliud ei canorùcnm non ob- supponit utrumque adesse.
sislat , retinere libère et licite posse déclarent, aliaque Hoc enira non videlur posse subsistere ; nanique de
faciant ,
prout de jure fuerit declarandum ac facicnduni intonlione concilii salis apparet quùd in re lam gravi
cum potestate citandi, elc. Contradictores , elc, invo- non fuit confisus de uiiâ pcrsonà tanlùm, seJ de dua-
cato eliam ad hoc, si opits fuerit, brachii secularisauxi- bus, nempe ordinario et superiore regulari; et Papa,
lio , aliisque fncuttatibiis, elc, commit 1ère et mandare qui rescribit secundùm concilium in lilleris commis-
dignemini de gratià speciali. Non obstantibus prœmissis, sionis, dicit : Mandamus, elc, qunlenùs vos conjun-
ac constilutionibus , et ordinationibus Apostolicis, cœte- ctim procedentibus, elc; et contemplafus est duas per-
risque conlrariis quibuscumquc , cum clausulis oppor- sonas, non unam tanlùm, ni est casus in u:!à Nucc-
tvnis. rinâ paganorum, qurc est decis. 204, per loi., p. 5,

Et cum absolutione à censuris ad effectu'm, etc. Et de récent.; ubi commissâ cognitione cvidentis ulililalis

commissione, mandato, aliis(jue prœmissis, ut supra latis- EcclesiiC arcbidiacono et vicario, cùm ipse archidia-

simè exlendendis, et qu'od prœmissorum omnium et singii- I

conus essel eliam vicaiius, et lilleras nihibuniiiùs exc-
lorum, etiam denominatiotium, qualitatum, nuncupatio- '

culioni deniandàsset, fuit diclum de nullilate praedi-

num, invocationum, aliorumque necessariorum major et I ctoe execulionis; sic ego in lioc casu.

verior specificatio et exprcssio fieri possit in litteris per \

Ex snpra diclà verù formula, bœc qu;e sequunlur

brève S, V. seu ofpcium contradictarum expcdiendis ; cl '.

adnotanda duximus, ut clariùs dignoscatur quid requi

addilur : Et committalur ordinario et superiori dictœ ralur ad bujus rescripli execulionem, poslqiuim litlc-
domûs ,
qui conjunclim procédant. Et prout de jure , et
'

Tx fuerint super diclà suppiicalione confeclae. Et pri

qu'od orator non audiatur, nisî in habitu et tonsurù re- mô, isla comraissio nunquàm fleri consuevit, nisi or
j

gularibus, et dummod'o professionem hujusmodi tacite vel dinario et superiori domùs ad prœscripttmi supra
expresse non ratificavcrit, et decem anni à die emissœ dicli concilii, ibi : Nisi causas quas prœteuderit , de*

profcssionis lapsi non sint. Et cum dccreto, qu'od $i re- diixcrit coram superiore suo et ordinario. Quapropter,
j
 , ,

50- LIB. V. DE niSPENS. SU PEU IRREGUL. EX HOMICIDIO. 594

qiiiciimque rogularis tciielur probare coiijunclini oo- expedilio plus aequo dilTeraïur, nunc si habeatur re-
ratn proprio stiperiorc rogtilari illius nionastcrii , in cursus ad Papam, jirout consuevit in hujusmodi casi-
qiio professioiicni cniisil corain ordinario illius loci bus, danlur liltcrae super nova commissione tenoris
ubi cxislil inonastcriuni, nullilaleni sua; profcssionis; sequeniis, videlicet :

prout decisum leslalur Armcndar., sub die 1 deccm- A lergo : Yenerabili fratri episeopo Minoritan. ,

bris 1593, quem rcfcri Baibos. in collect. concilii, sive , etc. , ejus vicario gcnerali , et dilecto fxlio superiori
soss. 25, de Hcgular. cl Monial., nuincr. 23, et de domùs regularis concjregalionis pnuperum Matris Dei ,

Potest. episc, alleg. lOi, num. 12, lit. Kpiscopus scliolarum piarum nunciipatœ, introscriptœ domui regu'

quando habealjurisdict. in reguL, elc. Superior aulem, lari viciniori. Intùs verù :

lui commi^siones super nullitate professionis ex pnc- Urban. , elc. , venerab. fraier cl ditectc fili , snlu-
scriplo concilii super hoc direcLc sunl, unh cum ordi- lem, etc. Exponi nobis miper fecit dileclus filius Joan.
nario, inlelligitur de siii)eriore nionaslcrii, non aulcm Andréas Politus Nenpolitan. , seu allerius civilalis vel
icligionis ;
proul fuit decisum in uiià Melon, et Ro- diœcesis ,
qubd , licèt ipse cxponens usque de anno Do-
man., 7 aprilis 1629; id. Barbos., in dd. coll., num. mini 1633 oblinuerit committi causam nullitatis profes-
23, ubi num. seq. subdit fuisse aliàs resolutum causas sionis per eum in congregatione pauperum Matris Dei

nullitaiis proret«sionis ila proponendas esse coram su- scholarum piarum nuncupatorum emissœ, venerabili fra-
poriore el ordinario copulalivc, ul si superior per se tri archicpis. Neapolilan., sive ejus vicario, etc., el

solum profossionem nullam declaret, religiosumque è dilecto filio superiori domùs regularis d. congregatiouis
monastcrio ejiciat, illum tenealur ad monaslcriun^ Neapolitan. et coram eis suas probatioms fecerit, me-
revocare; ex quo, cùm decreium superioris praedicti tumque cadentem in conslantem virum probaverit; adhuc
super nullitate faclum fuerit contra formam proedicli tamen in tôt annis causœ expeditionem oblinere non po-
concilii, erit nullum,ut declaravit sacra congregal., de tuil, ctsi dicti judiccs ter ac pliiries requisili fuissent;
mense januarii 1618; si verô ordinarius simul sit su- unde d. exponens coaclus fuit ad sedem Apostol. appel-
perior, nimirùm si episcopatui est unilum monaste- lare. Idcb nobis, etc. ,
paternâ soUicitudine curaremus.
rium, soins ordinarius potest de hujusmodi nullitate Nos igilur unicuiquejustitiam, ul decet , ministrare cu-
cognoscere ; ex quo dùni concilium ulrumque conjun- pientcs , ac stalum et mérita causœ , el causarum hujus-
git, praesupponit ulrumque adesse, ut ait id. Barbos., modi prœsenlibus habentes , etc. , ipsumque exponentem
d. allcg. 1(14, n. 11. à quibusvis, etc., censenles, Discret, vestrœ^ etc.,
Et quia, sicut supra dictum est, idem decretum ha- mandamus quateniis vos conjunciim procedentes , voca-
bet locum etiam in religiosis hospitalis S. Joannis tis, etc. , causam el causas , etc. , cum ovmibus suis in-
Ilierosolymitani, hujusmodi commissiones ac reslilu- cedenl, totoque negolio principali, constito de dencgalà
tioncs pro eisdem diriguntur ordinario et magno ma- juslilià, juslificalo priiis gravumine , auctorilate noslrà
gisiro dicti hospitalis, seu ab eo dcpuiando, prout audialis , elc. , exeundi, etc., et exequendi plcnam et
aliàs vidi in datariâ Apostolicâ observaium pro quo- liboram concedimus; non obstuntibus , etc. Dut., elc. ^
dauï fratre dicli hospitalis, qui habilum dimiserat, ac 2Sjumi 1638.
proplerea supra diclis commillebalur, ut, vocatis qui Fuit meo lempore pelila similis resliUilio cum com-
forent vocaudi, conjunciim procédèrent, eumdenique missione nulliiatis professionis pro quodam religioso
oralorem, postquàm habilum suum regularem reas- corijugalo, professo ante rclalem, necnon per vim et
sumpsisset, et in aliquo tulo loco se consliluisset, vel meium ; fuerunlque liiier.^ pariter direclae ordinario
ille idoneè cavisset, ila ul judicati execulio conlra et superiori nionastcrii, ut orator, eliamsialtcnto quùd
ipsiim fieri potuissct, adversùs lapsum quinquen- conjugalusexistebat, habilum regularem prœdicium
nii euni resliiuerent, ac in juribus suis audirent. Hoc non roassumeret, posiquàm tamen à mulicre scparaïus
aulem non modo servatur quando fraier dicli hospi- fuisset, et in aliquo loco tulo se consliluisset, ut supra
talis profcssionem suam nullam declarari pclciis, audirelur, elc.
reperilur in ipsà civitale Melilen., in quâ residet ipse Declaratoria pro simili apostalâ conjugalo fuit com-
magnus magisier; verùm eiiam ubi oraior ipse alibi missa ordinario tantùm sub hâc formula , videlicet :

habilum religionis susceperii; tune enim committi Et committalur ordinario qui , vocato abbale, vel alio
consuevit ordinario et priori provinciac , inier cujus superiore d. monaslerii, et aliis qui fuerint evocandi,
fratres milites ipse oraior adscriplus est, ul conjunciim prœd. oralorem et si ipse atlcnto qubd conjugatus
, exi-
procédant, etc. tt quia fréquenter accidit in prima stil , liabitum regularem non resumpseril, ncc ad aliquem
insianlià oralorem in causa nulliiatis suac professionis regularem redicril posiquàm tamen à prœiensà uxore
,

succumbere, ac proplerea ad ipsam sedem Apostoli- separalus fuerit, el in aliquo tulo loco se constiluerit
cam appellare; hoc casu, causae hujusmodi cognitio Vil idoneè caverit ila ul judicati execulio conlra ipsum
iu secundà et terlià insianlià commitlilur ordinario el fieri possit, adiersits lapsum quinquennii à concilia Trid.
superiori ejusdem religionis vieinioribus conjunciim prœfixi restituât ; ac in prœtensis juribus suis audial, ac
sive in prima insianlià, nisi aliter summo Ponlifici faciat prout juxta casus hujusmodi successum et qualita-
videalur : de quà quidem praxi leslalur eliam Léo in tem fuerit de jure faciendum.
Thés. for. Eccles., p. 2, cap. 1, mim. 42, qui ila de- Aut elinmsi profcssio ipsa emissa fuerit, anno pro-
cisum refert super d. cap. 19. Quandoque ciiamsi balionis nondiim cxplelo, ex conc. Trid. décrète,
TH. XIX.
 , ,,

39g PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 39G

sess. 25, cap. 15, ibî Nec qui minori tcvipore quàm 1» fessori. Inlùs verù Urbanus Papa VllL Dilecte fil'x
:
:•

per anuum post susceptum liabitum adinUlalur. Profes- salulcm, etc. Iteligionis zclus etc. Chm ilciqiie sicut ,

sio autem antea facta ait uulla nullamque inducat obli nobisnuper exponi fecisli, tu qui, ut asseris habilum
, ,

galionem ad alicujus rrgulw, vd rdigionis , vel ordtnis per fralres ordinis sanctissimœ Trinilulis geslari Sdlitinn

observationein , ant alios quoscumqueelfectus. Quod ta- in domo regulari , seu convenlu dicti ordinis JSeapoli-

men inlelligendum , iiisi oraior fiierit dispeiisalus à tan., suscepisti, in trigesimo quinto cir citer œtatis tuœ
summo Ponlificc ad rpsam profcssionem cmitieiidam ,
anno conslitutus ac de régula , dicti ordinis optimi- infor-

aiilociuàm coinplcalur iiitegor annns probalionis, licél matus exislis ; necnon spatio quinque annontm in eodeni

rarô coiisueveril dispcnsari , iiisi ex ralionabdi causa, conventu vcrsatus fuisti , professionem per eosdem fialres

ut niox dicaui; quandoijuidem ideù anuus prascribi- emitti consuetam quanlb citius emitlcre possc. poslquàni

lor , ut novilius infra illuni asperilales regubc experiri tibi per nos ni infra proiideri summopcrè desideras ;

possil , ac ctiam cognoscat si propri;c coinplexioni nos , etc. , tibi, ut professionem prœdictam, peraclissex

viribus et voluiiiaii coiigruant , ut ail id. Rarbos. duntaxat mensibus , in ecdem conventu ex])ressè emiilire

de Pot. episc. , allcg. 101, luim. IG, et ideô Papa de superiorum ticentià libéré et liciié po^sis et valcas ,

nunquàm , aui rarô ; cl tune ex aliquà sibi benè visa apostulicà auctoritate tenore prœsentium concedimns , et

causa dispeiiîare solet super defeclu ipsiiis anni ad indulgemus; tecumque qualeniis o pus sit dispensamus;
emiliendam piofcssionein ; nisi forlè qiiaiido jam non obstantibus , etc. , necnon dicti ordinis et convcn-
puella monasterium cdiicalioiiis causa ingressa ,
per itis, etc. , statuiis, etc. Dat. Romœ apud S. M. Maj. ,

aliquol anuos ibi perniansil ; cùm jam salisfactum sit 15 oclob. 1637 ,
pontificat, nostri anno 1.

menti supra dicti concibi quoad experiendas ipsas M. A. Maraldus.

asperitaies ,
prout non scmel practicatum fuit. Causa conccssionis bujusmodi indulli , sivedispeu-
Nam pluries lam pro ipsis puellis monacbandis quàni sationis, ca est, nimiiîim : quia , sicut in supra dicta

viris religiosis vidimus baberi recursuni ad sacr. formula , orator anic rf ccptionem ad habitum spatio
congr. regular. ; et cùm quidam rogularis post "iO an- quinqiic annorum in eodcm conventu vcrsatus luit,

nos cognovissel professionis nullilalcm ,

quia eniisit et est informatus de régula et ausleritatibiis pra dicti

illam ante compleium intégré annuiii probatioiiis, et ordinis , sicque cognovit si propri;t; complexioni, viii-
supplicavitS. C. regularium m ei concoderet dispen- bus et voluiilati con^ruant, ut diclum est; aliàs enim
sationem emiltendi deiiuô prolessioncm absque repe- si professionem praedictam anno probatinuis currento
titione alterius noviliatùs, aul supplemento partis quse de facto eraitterei, nihil ageret, concil. Trid. , sess.

anno ejus defuerat; et S. C. concessit per bœc verba, 25 , c. 15 ; Azor. , Inst, mor. , p. 1 , 1. 12 ; Camp.
videlicet :
in Divers, jur. , can. rub. 12 , c. 3 , cum aliis allegalis

Sacra congregalio card. uegotiis regularium prœposi- per Barb. , d. alleg. 101, n. 16.

ta , aitenlis narralis , bénigne annuil ut prœnominatiis Atverô , ubi expletus fuerit integer annus probalio-
F. Anionius in niajubus cujnsvis superiorts ordinis hu- nis , licèt nuUiter ex aliquà causa , sic professus iiul-

jusniodi ad solcmncm professionem per fralres ejusdem liter volens suam professionem ralificare, non lericlur

ordinis emilli solitam denub privatim admitli possil; novitiatûs annuni iterare, si aliàs fuit validus, ut pro-

ytqne professio liujusmodi sic peripsuniAntonium denub bat Sanch. de Matr. lib. 7 disp. 37 n. 45 dicens
, , , , ,

emissa eosdem prorsiis effeclus liubere i)t(elligalur , et il)i quôd dictum concilium solùm decernit ad profes-
,
reipsà habeal tam respectu temporis ,
quàm respeclu sionis validilatem esse procniittendum integrum novi-

quorumcumque officionun, gradnuni ac digiiilalum ejus- tiatûs aimum ;

quod verificalur ,
quotics profession!
dem ordinis, cœlerorumque acliium in pra'terilo vel in praimissus fuit validus; prasertim, quôd sit conli-

futurum personam prœdicti Antonii quomodolibet tan- nuos, non autem interpolaïus ; Navar. , cons. 2, n. 2,
qcnlium , non secits alque si ipse à principio validé atque cons. 51 , num. 2, cons. o6 , num. 1 , de Regular.;
omnibus solemnilatibus adliihitis ad prœscriptum consli- tune enim dicitur interpolatus, sive inlerruptus, quan-
titlionum zen slatutorum sni ordinis, necnon aposl. con- do novilius dimisso suo habita regulari egreditur mo-
slilutionum et decretorum , vd aliàs cujusiibet laudabi- nasterium animo deserendi religionem ; adcô ut si
,

lis et approbatœ consueindinis , ad liabitum ejusdem or- postea pœniteret, ad religionem reversus etrereplus, r

dinis fnisset reccplus; et anno probalionis intégré peraclo debeat ex integro à principio inchoare novitiaium : si !

ad solemnem professionem fuisset admissus supplendo verô novilius de licentià superioris cum habitu ex ali-

omnibus et singulis defectibus, ut supra prœmissis, cœ- quà juslâ causa intra annnm probalionis monasteriiii::

terisque contrariis non obstantibus quibuscumque. lio- egrediatur, post aliquol verô dies reversas fuerfi,
mœ, etc. post accessum potest licite profileri; nec proplena
Quinimè summus Pontifex quandoque ex gratià annns probalionis dicitur discontinuus ; id. Nav., cons.
spcciali concedil oratori ut nonnuUis meiisibtis in ipso 10, n. 5, de Cier. non resid. Sic eliam si novilius cuin

anno prol)aiionis cxislenti eo non expleto, valeal simili licentià, suo habiiii indutus, excat monaslerium
professionem eraittere sub sequenti forma , vide- causa peregrinandi ad stationes, vel ad alia loca , aut

licet : visendi parentes, aut cognatos icgrolantes , vel men-

A tergo : Dileclo Basilio Maronica ordinis fratrum dicandi, aut alia bujusmodi; aut ob malara valetudi-
ianctiisimœ Trinitatis, Redemptionis capthwnnn mo- UtàUX maueat extra monasterium ; tune enim babelur
 ,

Sl7 LIB. Y. DE DI9PÊNS. SUPEU llUŒliUL. LX HOMICIDIO 598

|)ro présente 4 ac si niinquàm fuisscl pgressus , et po- decimuni sexlum annum explelum , et etiam non coni-
lt!St ;uiiiiiiilerc aiiiiiiiii probalioiiis, cnnjiingoïKio pri- |tl('l() aniù circuio adbuc per duas lioias, ut decisuni

inuin (eiiipus cum scqiiciUi , iil rcsoluliiiii \wr sacr. (i;il 11 januarii 1617, subdeus ibi quôd proplcrea re-
congr. coiicil. refert Gral. , discept. for. , c. 16G ; Bar- ligiosus qui suA professlone cniissâ tribus boris ante

bes., in collcct. ad loc. coiicil. , sess. 25, rap. IH, completum annum probationis h rcligione discessil

iium. 19; iibi proscanitiir , diccns cpiôd si novilia, du- et in habitu cicricali laiidabililer vixit, si poslca re-

rante probutioiiis auno, ciiraiidio valcUidiiiis causa, deat ad religionem, débet ralificare prof(:Shi(»nem, et
de supcrioruiii Jicenlià à nioiiaslcrio cxitrit, ot pnst ci locus debelur à die ralificalionis, ul fuil dceisiun

ivvcrlalur, eodem lempore professioiiein cniitlere po- die 1 februariilGSl.

test, ac si niinquàm ogressa.fiiissct. Idem diceiidiiiii Secundo, notanduin quôd dùm oralor petit roslilu-

esl , si noviliiis , rcloiilo liabitu , suporiorum scvcri- tionem adversùs lapbum pra^dicti quin(iueniiii , ista

lale , iracundiô, aul odio, vel iiiiiiis pcrlcrriUis, aliditè restilutio non dalur, nisi proul de jure; (luapropler
exoat, caiis^ se cclandî , duniinodo liabcal aninnun rcquiritur causa quae in hoc casu salis vcrificalur, al-
rcdeuiidi, et exitiis non sit lalibiis oirciinislanliis fa- Icgando professionem nul'.am eX causa nielûs, durante
cins, qninl proba!)ililor pr;vsnnii possil novitiuin non eliam posl quiiiquennium, cùm tuiic possct etiam dici

hnbuisse anininni rcdonndi. Id. iJarbos. , loc. cit,n. de nulliiate , cùm melus durel, durante ejus causa;
59 cl 40. Vel eliam anie ieiiitliiiani a'iatcni ad profi- Bar. , in 1. PenuU.,iï. Si ob lurp. caus. ; Innoc, in c.

leiidum pr?oscriplain ; cînn ex supra diclo concil. Trid., 1 ,

Quod met. caus.; Alex. , cons. 156, vol. 4; vel quia

cap. 13, pnecipilnr ut in quàc'imquc rcligion(>, tam oralor inlra dielum quinquennium non reclamavit
virorum quàin mnlicruin ,
professio non (lat ante do quia fuit iuipcditus, vel quia justà ignoranliâ ignoravit
cimuin sextuni annuni cxpleluni; super quo fuilaliàs suam professionem esse nullam ob defectum .Ttatis;
per sacr. congreg. concil. declaratum in unâ Mordis tune enim potcsl reclamare etiam post quinquennium,
Rogalis , 45 novenihris 1(327, nionialom non possc et uli remedio cxtraordinario beneficii resiitutionis in

cniitlere prolcssioncni anle dccimum sexlum annuni iniegrum ;

quod quidem eliam in notorià praxi sciunî
in mortis articulo , ad cffeclum, ut monasteriuni suc- omnes , nunquàm solere denegari ratione justae igno-
cédât in bonis et dote, Barbos., in Collect. bull., \erb. ranii* , aul impedimenti ad reclamandum , cl non
Professio r<'<jfM/rtrfs; quapropier invalida cxistiniabilur solùm competit minori ratione fragilis a;talis , verùm
profes«;io ii)sa fact.T cîiani iii ultimâ die decimi sexti etiam majori , saliem ex illà vulgatà clausulà in simi-
anni , allcntis verbis ipsius concilii ,
quod salis aperlè libus restitulionibus , eliam de more Curise apjioni
dicit annutn debere esse completum , née refert, si consuelâ , scilicet : Si qua mihijusta causa , etc. ,
qu»
dicanius quod modicum non est considcrabile, sedpro babelur in 1. 1 , ff. Ex quib. caus. major. ;
quandoqui-
niliilo iiaijetur; 1. Scio , ff. De in integr. reslit. , c. dem licét contra pnesumplionem juris et de ji:re non
Licèl causam , in verb. Modica, vel Nulla , de Pro- admiltatur probalio in judicio ordinario , datur lamen
bal.; et prcccîpuè, quôd modicum tenipuS pro non restilutio in iniegrum in eo judicio exiraordinario, ut
lempore liabetur , ut in 1. TiCtus , § Lucius , ïï. de Lib. docet Alex. , in 1. Si inler stipulantem , § 1 , n. 3 , ff.

elPoslli.; facit Glo.>s. in c. Ttnore , 51 disl. ; ubi ait de Verb. oblig. ; non enim novum est , etiam adver-
quôd duos dics nulli cxisliniantur propter paucitateni ;
sùs seutenliam qu« traiisivit in rem judicatam , suc-
^landos. , ad reg. 17, q. 19 , n. 3, dicens quod iL-mpus curri ex causa , ut babelur in 1. Si mater. , ff. de Lx-
uuius diei, lanquàm modicum, non esl babendum in cep. rei jud.
consideratiouc ; id lamen in hoc casu locum sibi mi- Cessai proplcrea opinio asserentium i>v/oi dielum
nime vendicai e dignoscilur ,
quia cùm idem conci-
, quinquennium elapsum non posse reclamari nec com-
liuuï generalilcr loqualur, iiicludil eliam mininmm , pelere diclam reslilulionem ; licèl enim concilium Tri-
cap. Si proponenle, de Rescript.; eôque magis, quia denliiium per supra dielum decretum induxerit prae-
Unipus à d. concil. praîscriptum, est de forma, qurc sumptionem juris el de jure, scil. raiilicaiionis

s:>lis clarè ex ipsius verbis clicilur , dùm dicil quôd professioiiis per dielum qoinquennii lapsum, non i)ru-

1 rufessio anlea fada sit nulla; ipsa nanique loriiia :

pterea excluditur concessio resiilulionis ex causa justi;
lune verè inducitur, quando conslitulio non solùin ignorantia; , aul impedimenti , vel fragilis œtalis ; et

(!i^ponil super aliquo actu faciendo , sed ullra procc- sic intcUigendum est tam de minoribus quàm de ma-
dil, niinirùm, annullando actum ob cjusdom formai joribus Sanc. de Malr. lib. 7 disp. 57 n. 22 ubi
; , , , , ,

inobservanliam ; Bald. . 1. 1, vers. In conliuriiun ; et non obslaro supra dielum concilii decretum ad
dicit

i-bi Alex. , n. G el 7 , vers. Nisi stalulum ulterius pro- denegandam audienliam post lapsum dicli quinquen-
cederet, ff. de Lib. el Poslh. ;
quôd aulem decretum nii, quominùs restilutio hicc concedatur, subdeus ibi

d. concilii ulleriùs procédai palet, dùm aliàs irrilaïur quôd per illud verbum , audiatur , in dicto decreto
professio, ac proplcrea pr.edicium Icmpus débet inté- apposilo, non tollilur beneficium reslitulionis ; el ibi

gré expieri ; Gloss. , in cap. (in , vers. Per annum , de plura in proposilo cumulai, ubi esl oinninô videiidus;
liregid.; Silv. in verb. Religio, 5, n. 16 ; Barbos., ad ita etiam censuil S. cong. concil. pradicli, cujus sen-
collcct. in loca concil. , sess. 25 cap. lo, , de Hegular. lentia fuit à Greg. XIII approbata. Léo., in Tbes. for.
etMonial., num. 14, ex DD. per eum ibi allegalis; eccles. , p. 2 , cap. 1 , n. 42.

allas nulla erit professio , si deOciai un us dieâ jutle Quiuimù eliam abst^uâ constituliono prxd. polest
S99 PRAXIS DISPENSATIONl'M APOSTOLICARUM. 400
orator audiri ; si lamcn intra dicliim lenipus dcduxit 1! locis nianens, vcl commorans, habitum î3uum semper
diclaii) iiullitatcm. IJndc S. congrcg. cmiiieniiss. cardi- et ubique reassumeret.

nal. , negotiis regularium pvœposila , censuit passe ordi- Quarto, addilur supra dicta clausula, dummodb hujus'
narium loci ubi exislil niotiasterium in quo orator pro- modi professionem tacite vel expressé non ratificaverit ;

cessus est, cl cottjunclini cum supcriorc rcguluri cjusdem quo casu si constaret aliquo modo illam oratorem ra-
vionaslcrii , cognosccre , prout juris , causam prœtensœ tilicàsse, iion admilterclur ad proponendas suas nulli-
nultilalis profcssionis ipsius oraloris non obstante lapsu tales ; et in dubio intcntionis de ratificandà profes"
quingncnnii ; dummod'o eisdem légitimé constiteril qubd sione intra quinquennium , eo transacto, pra^sumitur
dictam nullitatem intra qidnqncnnium à die emissœ pro- illam ratificàsse ; cùm in dubio , in favoiem religionis
fcssionis vcrèdeduxerit, et non aliter, nec alio modo. Dat. pntsumendum sil, Barbos. ad collect. in loco Concil.
Roniœ, die 18 marlii 1G39. Fr. Antonius cardinalis S. sess. 25, cap. 15, num. 14, ex Navarr., consil. 13,
Jlonupkrii. n. 10, de Regular., et bujusmodi professio praesumilur
Tertio, qiiôd orator non audiatur, nisi in habita per gestationem annalom babilùs indislincli; idem
regulari ; allas cnim , si antequàni causa coram ipsis Navar., d. consil. 13, num. 3; necnon indudlur por
judicibus dcducalur, propriâ aiicloritalc babiluni di- ordines in religione susceplos , ut per sac. coiigri>g.
miserit, non crit audiendus; quinimô tanquàm apo- episc. et regul. in unâ Benevenlan. 20 decenib. IGU),
stata puniendus esset ; ex quo petcns professionem declaratiim refert idem Barbos. in Collect. bullar.,
annuUari , non débet audiri , nisi habiiii retento. Yc- verbo Professio regularis, c. 2, ubi etiam ait qiiôd ta-
rum est tamen, quôd si quis in hoc casu, cessante cit;c professiones non toUunlur decrclo supra dicli

scandalo et prsejudicio alierius , habitum diniiilit, et concilii d. sess. 25, cap. 15, de Regular., sed manent
fugit de carceribus ante reclamaiionem , et antequàm in suo pristino valore , ut declaravit cong. cjusdem
deducat causas nuUilatis sua; professioiiis coram ordi- concilii.

nario et superiore, sciens aut juste credens suam pro- Quintô,adjicilur in bujusmodi restitutionum com-
fessionem non valuisse coram Deo, in foro conscien- missionibus clausula, dummodb dccennium à die emissai
tiae, non peccat niortaliler ; nec ctiam quoad forum professionis lapstim non sit ; qu^e tamen antea non ap-
exterius mcrenlur subire pœnas in d. concilio ei im- ponebatur, sed tantùm à nonnullis annis citra ; ita

positas, qui aliquâ juslâ causa intervenienie, habitum mandante sanctissimo D. N. Urbano Papa VllI, et sine

dimiserit, et illo non retento, rcclamaverit; niniiriim, dicta clausula vix etraro conceduntur, ut nos ista ob-

cùm ille non pcssit habere licentiam eundi ad recla- servantia docet; aliter eiiim, elapso dicto deccnnio,
mandum neque , ire , nisi demisso babilu , aut non orator, nullo modo in pmctensis juribus suis audiretur.

sibi permittatur causas nulUtatis suœ professionis co- Decem verô anni bujusmodi, sicut ctiam ipsum ([uin-
ram superiore et ordinariopropon(Te, ita Baibos., de queiinium iii professiono expresse eiiiissià, incipiiint

Pot. episc, allcg. 104, n. 12, ex Navar. , lom. 4, de ciirrcre à die illius emissionis; in lacilà autem, ab
Regular, , num. 73 et 77, qui ibi ait se vidisse in ipso die quo novilius fecit actus solummodô professo
Romanâ Curià niultos qui priùs dimisso habilu, ac convenientes ; Azor., Institut, moral, part. 1, 1. 21,
postea reassumplo , bénigne exauditi sunt. c. 4, q. 10 ; idem Barbos. , in Collect. ad loc. conc.,

Quapropter supra dictum decreium conciUi tune sess. 9, c. 19, n. 7, ubi habetur diem illmn compu-
locum sibi dignoscitur vendicare, quando, videlicct tandum esse de momento ad momenlum, pr.Tcdictum-
orator absque causa ettemerè suum habitum dimise- que quinquennii spalium computandum esse à die
rit, ac proinde , si habct jusiam causam illum dimit- professionis etiam in illo qui lune temporis iaborabat
tendi, potesi audiri, ut supra dictum est; quandoqui- ignoranlià invalidilatis professionis, aut alio impedi-
dem ipsuni concilium,in supra diclo decreto, temera- menlo.
riam tantummodôhabitûs dimissionem punireinlendil, Sexlô, quando bujusmodi commissio datur pro re-
non autem temerè ille in his casibus videtur dimitli, ligioso, qui in religione, sive auie illius ingressum,

Sanch. de Matr., lib. 7, disp. 57, n. 3. Quinimô ipse fuit ad sacros ordines proniotus, vigore hujtismodi
Poniifex quandoque ex légitima causa concedit regu- rescripti remancat à diclorum ordinum cxeculioiie
lari sui habilûs dimissionem ad lerapus , vel saltem suspcnsus, donec habuorit siifficieulem palriuionii aut
illius dclationem sublùs, prout concessam vidi cuidam beneficii ecclesiaslici tilubim ; qui propieroa ei coii-
regulari confessario cujusdam magnalis, ex quo cùm siituendus est, sicut caîleris clericis secularihus; noc
in quibusdam partibus habitus regularis, nonnullis de aliàs bujusmodi suspensio sibi ne([ue per summum
fide, ex catholicâ religione malè sentienlibus odibilis , Pontificeni relaxatur , sicut in praxi quotidiè vi-

existât, et orator suum habitum, dicti magnatis obse- demus.

quiis insistendo , facile déferre non poterat , sibi con- CAPUT XV.
cessum exstitit, ut quamdiù, et quousque in diclis ob-
Praxis dispensalionis sive Uccntiœ pro muUeribus ad
sequiis et servitiis permanerel, et ubicumque pericuia,
egrediendum et ingrediendum monasteria monialium.
occasione religionis viguerint, habitu dimisso, tutâ
conscientià , et absque aliquo scrupulo , in quilnisvis, Ilactenùs de regularibus è religione ejeclis, aliisque
etiam pubUcis locis dùm iter faceret tanlùm , déferre légitimé ab eâ dimissis , et quid circa hoc servat Ro-
non icneretur : ita tamen ut in urbibus, curiis et aliis niaurc Curiaî praxis , egimus ; nunc nutem sequituç
 1

401 LIB. V. DE DISPENS. SUPER lUREGUL. EX IIOMICIDIO. 403

quomodô ipsa se habeat circa moniales Icgi- tium , eliam à regià vel illustri prosapià oriarum du
videre, , ,

cxeun- cjîiero, eliam infirmitatis, seu aliorum monaslcriorum,

timis suaderilibus causis, ex caruin inonastcriis
poslquàm professioncin rcgularcm in ois ad sa- eliam eis subjcctorum , aut doinoruni parcnlum alio-
ics, ,

ruuive consanguincorum visitandorum, aliâve occa-

croruin canoaum prx'scripUiin cniiserumi; et quidem,
cùm in re lam gravi versemur, ut unusqiiisque pcr- sione et pnclexlu , nisi ex causa magni incendii vel

peiidal bujusniodi faculiaies non lia passim conccdi, infirmilalis lepra; , aut epidemiit ,
quai tamen infirmi-

piilaviinus onininô pra;poncndum , illas non minus las, prœlcr alios ordiimm supcriores, quibuscura mo-

cautè inipclrari quàm conccdi ; ne sub diversis pnc- naslcriorum incundjcrct , eliam per cpiscopum , seu
loxiibus, plura, qu;c non décent, scquantur ;
virginem alium loci ordinarium , eliamsi prœdicta monastcria

oiiini inclusam domi consistere deberc , docct text. in ab episcoporum el ordinariorum jurisdictione exempta

cap. Muliercs, in lin., de Judic, in 6, ubi quod femincc esse reperiantur, cognita et expresse in scriptis appro-

rcligiosic sub clausurà morari dcbent, ac in omnibus bala sit a monasteriis pra;falis exire ; sed nec in praî-

circa illas cautè procedendum est, ui ea viicniur qucc diclis casibus extra illa , nisi ad necessarium tempus

carum pudicitia; possent insidiari ; ut ait Mandos. , in siarc licere. Aliter autem ,
quàm ut prxferlur, egre-
Praxi signât., tit. de Licenliis , versic. Alia Ikcnlia. dienies, seu licentiam exeundi quomodocumque con-
IJnde non inimeritô Bonifacius Papa VIII sancivit uni- cedentes , necnon comitantes , ac illarum receptanteî

versas moniales cujuscimKiue religionis, sive ordinis, personas , sive laicas aut seeulares vel ecclesiasiicas

in quibuslibet mundi partibus exislcntes , sub perpé- consanguineas , vel non , excommunicalionis majorù
tua in suis monasteriis debcre de cactero pcrmancre latai senlentiu; vinculo , slatim eo ipso , absque alii

clausurà , ita quôd nulli earum , religionem t-acitè vel declaralione, subjacere, à quo (
prxterquàm in morlin

expresse professa; sit vel esse valeat quàcumque ra- arliculo) absolvi nequeat, ut in suâ constilutione, qn»
tione vel causîi (nisi forlè lanto el tali morbo eviden- incipit, Dccori et Iwneslati, publicatâ Romoe die 27 fe-

tor earum aliquam laborare conslaret, quôd non posset bruarii 1570.

cum aliis absque gravi periculo seu scandalo commo- Hinc est (juôd dispensationes sive licenliœ exeundi
nri ) monastcria ipsa deinceps egrcdiendi facultas, è dictis monasteriis , ipsis monialibus non nisi causa-
nuUique aliqualenùs iniioncstae personne, nec eliam rum cogniiione, in sacra cong. regularium, aut conci-

lioiicst^^e, nisi rationabilis et manifesta causa existât; lii plenè examinatâ, concedi consueverunt : licèt enim
ac de illius ad quem pertinet, spcciali licentià ingres- antea fréquenter ex duabus palissimùm causis conce-

sus , vel accessus pateat ad easdeni , ut sic à publicis derentur, nimirùm, quando pater monialis, sive raaier

et mundanis conspectibus separata; , omninô servire graviter œgrolabat, praesertim si nuUum consangui-
Deo valeant liberiùs , et lasciviendi opportunilate su- neum liabebat qui ei assisteret ;
quod quidem rationi

blalà, eidem, corda sua et corpora in omni sanclimo- ferè consenianeum videtur; cùm filia jure naturac te-
nià diligenliùs custodire , ut in c. Periculoso , § 1, de neatur parentibus opem ferre, ad text. in I. Veluti, ff.

Sial. regul., quod est nimis famosuni, et qnotidiè pra;- de Just. et Jur., et quôd propter infimiitalem suorum,
serlim in llomanà Curià ,
quoad banc et omnes alias liceat unicuique feslinanter, et aliquo, etiam Papa in-
suî partes in médium profertur, et concil. Trid. sess. salutato , recedere , probat lext. in cap. Communis , et
5, c o, de Regular. el Monial., cavetur, quôd nemini ibi Glos., in verb. Suorum, 23, dist. Mandos. in Praxi
sanctimonialium liceat post professioncm exire à mo- signal., tit. de Licenliis, vers. Ex duabus.
nasterio, etiam ad brève tempus quociimque prae- llem, quando ipsa monialis graviter œgrotabat, nec
textu , nisi ex aliquâ légitima causa ab episcopo appro- spes erat, eam in monasterio evasuram esse infirmi-
bandà, indullis quibuscumque, et privilegiis non ol> taiem , aut propter aeris inlemperiem seu dcfectnn),
stanlibus. ut plerùmque accidit Romae in monasterio S. Silvestri,
Deniqiie Pius V, cùm nibilominùs moniales ali- quo casu à tali locô recedere licet, probat id. Mandos.,
quando parentes, fratres, sorores, aut alios agnatos loco cit., versic. Altéra erat.
vol cognatos, necnon monastcria et alia, filialiones Pro curandis igitur propriis infirmitalibus, concur-
nuncupata, eliam eis snbjecla visilandi aul infirmitatis rentibusque consuclis requisilis cl altcstalionibus, da-
causa, aliove praeiextu à monasteriis exire, el per se- tur quandoque moniali per summum Pontificem sive
culariura personarum domos discurrere et vagari con- sacra; cong. regularium licentià, prout aliàs vidi con-
litigobat; quo veluti colore, cximium quoque hone- cessam moniali valetudinaria; eundi ad balnea, pro suâ
slalis el pudicitiai dccus in discrimen commillebanl, infirmilate curandà : qua; fuit comniissa ordinario,
iiuic malo salubriter occurrere volcns , inha;rendo qui vocato superiore monasterii de bujusniodi inlir-
eliam décrète supra dicti concilii Trid. de clausurà mitaie diligenter inquireret; et si per informaiionem
mouialium disponenti, ac aliis suis liltcris super bujus- hujusmodi, ac proborum et peritnrum atleslaiioncni
niodi clausurà cdilis, adjiciondo, voluil , sancivit et cum juramenlo eorwm faclam , reperircnt talcm esse
crdinavil quôd nulli abbatissarum, priorissarum, alia- infirmitatem qua; inira septa monasterii curari non
,

rumvc mouialium, etiam Carthusien. Cislcrcien. S. Be- posset, licenliam oralori iribueret ad balnea, el quod-
nodicti et Mendicanliura
, et quorumcumque aliorum , dam hospitale ibi contiguum dcmigrandi , ibique per-
ordinum, eliam mililiarum ac statuunj, graduum, con- manendi, donec ipsa convaluisset. lia ut siaiim rccu-
dilionum, diguitalum ac praeeminentiarum existen- peralà sanitate ad suum mouasterium reverterelur.
i05 l'RAXlS DISPENSATIONI M APOSTOLICAUUM. 404

Similis etiam licentia alteri iiioniali tonccssa exsiiiit, et 3G, ubi ait quùd locorum ordinarii, vel superiores

ul ad aliud monasterium se conferre posscl , ac du- regularcs de uno monasterio in aliud Iransferrc pos-

rante infirinitale, ibi perniancre qunc pqritcr ordina- ;

snnt monialem sibi subjeciam, ex causa seditionis,

rio comiiiissa fuit, cùm hoc lameii ,

quôd si ille ad- vel inconigibilitalis ant criminis perpctrali, ut fuit

hibito superiore prirai monasterii et judicio nicdico- aliàs dcclaratum per sacram congreg. conc. 27 maii
rum, oratricem à suis infirmitaiibus in suo monaslerio 1C03, ciijus dcclaralionis forma ab ordinariis est at-

curari non posse , aliud monasterium , seu alium re- tendenda.

gularem locum, etiam diversi ordinis in eâdeni civilate ,

Ex bis propterea inolevil praxis ut quando petitur
ad quod dicta oratrix licite transire, et in eo similis translatio, etiam per dalariain aposlolicant ex
cligeret,
j

sub clausurâ.durantibus infirmitaiibus tantùai, jierma- voto sac. congreg. conunissio fiât ordinario ,
qui de

nere possct ; ita ut postea illa ad suuni monasterium licentia superioris prinii monasterii, oratrici de primo
quamprimùm reverterctur. ad secundum monasterium, de consensu tamen ab-

Cuidam moniali monasterii, ubi ex proprio instituto batissa;, et majoris partis conventûs ejusdem, trans-
j

vesci carnibus non dabatur , cùm proinde graviter cundi licentiam tribuat, qu;e postquàm sic translata
j

logrotâsset , indullum exstitit , ul transire posset ad fuerit, vitam regularem in secundo diclo monasterio
j

aliud monasterium in quo aderat usus carnium atque ;

sub illius regularibus institutis perpétué ducere sta-

in praefato indulto coniinebalur, quùd illud inlellige- tuât, spondeat et promitial, et dummodô in secundo
quôdque infirmitate du- dicto monasterio strictior ^igeat obscrvantia regularis
relur cilra irauslationem , _

rante de ulriusque medici consilio , carnibus , ovis,

'

et translatio hujusmodi intra sex menses proximos

bulyro, aliisque lacticiniis et cibis, juxta statula ordi- nec ad evilandam aliquam commissorum criminum

nis et monasterii pncdictorum in eodem monasterio pœnam fiai; ali»quin pncsens gratia nulla fit eo

non autem ipso.

ac in cellà suà , ut indrmarià tantùni , in

xefectorio vesci, et uti libéré et licite valeret. i

Front eiiam servalur in translatione monacbi cni

In similibus indultis quandoque adjicitur ut ordina- conceditur, ul pciità et non obtentâ per ipsum orato-

rius si adhibito superiore primi monabterii repererit, rem ab ejus superiore licentia ac servatâ aliàs forma
|

opinione medicorum oratricem , ailler quàm per mu- '

constilutionis Sixti V desuper editae, ubi opus fuerit,

tationem loci et aeris, saniiatem consequi non posse, et dummodô in secundo ordine strictior vigeat obscr-

licentiam illi iribueret transcundi ad aliud monaste- vantia, etc., ut supra, nec ad evilandam aliquam coni-

rium, vel alium regularem idoneum locum in quo ora- missorun» criminmn pœnam, etc. ,
prout quandoque

trix maneret durautibus infirniitatibus taniùin. hujusmodi liceiitias videmus dari etiam per ipsam da-

Simile indullum concessum est abbatissie seu prio- tariam; et juxta pruimissa aliàs emanavit declaratio

rissai et conventui ut inlirmam mouialem ad aliud congreg. episc, sub die ISseptembris 1383.

monasterium transmitteret , illamqpe illùc transire in Datur bac licentia, per sac. congreg. episcorum et
societatem unius mulieris, seu monialis hicai idoncœ regularium ,
quam novissimè vidi concessam sub te-

provectaî a;tatis , ibique per unum mcnsem, tune nore sequenti, videlicet :

proximè venturum, aut etiam ultra, si opus fuerit, ac Quo arcliiis sibi quis in regulari disciplina prœfmit

iiistitulum, cb amptiori lande digmis Qnare, ciim

tamdiù quamdiù ejus valetudo postularet, manere li- est.

béré et licite valeret.

D. Joseph è Neapoli, qui nunc miliorem Cassinensium

Datur etiam moniali, ex voto sacra; congreg. regu- dtam profitetiir , ad strictions observantiœ monaclios
S. Basilii transire cupint, sac. etc., regularium con-
lariuui, facultas se transferendi ad arctiorcm religio-
animo orairicis gregatio, landabili ejus veto plané assentitur, dummodà
nem; qua; committitur ordinaricqui,
et quibus mcveatur causis diligonter exploratis atipie suppliccm iidem, sevcrioris disciplinœ monaclù, in stium
numerum libenler excipiant, et à paire gêner ali Cassinen-
observatis, et per diligenlem inquisilionem invciierit
sium (acullatevi petal qnù non impetralà, nisi aliqua
eam, non lemeritate vel levitate in jacturam vel inju- ;

sed spiiitu Pei, et justa causa subsil, ilHic se transferre poterit, quo lauda-
riam sui monasterii et ordiiiis ,

bililer pergere deslinavil; duinmodb melioris vilœ fer-

siimulo vilae sanctioris agi, super quo ipsiiig «rdJnarii

ab vore, ardore aut desiderio iraliatur ; non ut alicujus pa-

conscientia oneratur, eidem oratrici, etiamsi petjta ;

i|)sà cum humilitale à superiore licentia, illa conlra- Irati criminis pœnas évadât, novis superioribus se sistal,
licct capituli provincialis cogendi consuetum tempusnon-
(lixcrit, liberam transeundiadordineniN. et illius mo-
diim adveneril el diim intermedio tempore discessum
nasterium, si ibi verè vigeat obscrvantia regularis et ,

maturat, primi ordinis superioribus subjiciatur; ?nc

suicta in eo clausura servetur, licentiauï concédât,
divagari possit.
quatenùs ibi benevolas inveneril réceptrices. absquc eorum facidtale, extra claustra
scrvelur forma consiilutiomim fel. record.
Nerninem quippè latet moniales posse ad aliam re- In cœtcris
uta-
ex quo «cqiie concil. Sixli Papœ V, super transilimi Imjusmodi edilarum,
ligonem perfectiorera transire ,

Trid. neque constitutio Pii Y id prohibai, siciil etiam lurque prœsenli çraliû infra terminum 3 mensium ;
ttUM

irrita slalimcenseatur. Roniœ, die 26 novemb. 1658.

ill.iequoe dùm in proprio monasterio, ex aliqnà causa
Fr. Ant. card. S. Honufrii.
corrigi non possuut, ad aliud monaslerimn, corrcclio-
C. Facheneltus.
nib causa iransferuntur ; Baibos. in CoUect. ad loc.
religionem, datur pçr eanidem
coucil. sess.%5, c. 6. deMonial. et Reg., buiu. ^ «t Ad laxiorem verô
405 LIB. V. DE DISPE5JS. SUPEU mULGLL. EX IIOMICJDIO. 406

sacrarn congrcg. monacho se Iransfcreiidi liccnlia ex Cùm religiosus ordinis S. Francisci de Observanliù

caiiM'i indimilalis, ut infra :

gravimorbo iaborans.aliisque de causis fralruniObser-
Juslit'uvzehis arclc atque adcb perfcclè cliaritati copu- vanlium securam vivcndi ralionein absriucvil;e discri-
lalur, ul cliaritas sine justitià, eljusiilia sine cluiritate mine sequinequiverit,.'equum onininô visum esteminen-
esse non possit. Quare, cùm Fraier Dasilius C.ambalesa lissimis patribus, ncgotiis rcgularium pracfectis, et

ordinîs S. Francisci de observanliù, gravi viorbo lubo- cliaritati consonum , ut è scvorù eorumden» fralrum
KDis, (iliisqiie de causis fralnim Observanliim securam Observantium disciplina ad niiliorcm Iratrum Convon-
viventi ralioneni, absente vitw discrimine seijui ncqucat, lualium cjusdcm ordinis seipsum transferre valeaf,

u'cninm omnitio visuni es( eniinentis. patribus, ncyoliis dummodô tamen cosdemfralresConventualesbenevo
regutaritim prœfectis, ac cliaritati consonuin, ut èseverù los ipse invenerit receptores, et illùcrecià via se trans-

eorumdcm fralrnvi Observantiuni disciplina, ad mitiorein férai quô pergcrc destinavit. Interimque antequàm
fralrumConvrnlualinm cjusdcm ordinis,se ipsiim tratis- discedat, |)rinii ordinis superioribus subjiciatur , ncc
ferre valent ; duniniodb tamen cosdcni fralres Conventiia- absque eorum farultale, extra claustra divagari pos-
les bcncvulos ipsc invenial reccplores, et illiic rcclà via sit, in reliquis servetur fornia constitutionuin Ici. re-
iransfcrul ,qitb pergere destinavit. Interimque, diimdisces- cord. Sixti V, necnon Paidi Y, super Iransilu hujusmodi

sum inulural, primi ordinis superioribus subjiciatur, ncc editarum, utaiun|ue praesenti gratià infra terminum
absqnecorutn facullate, extra claustra divagari possit. In duorum meusiiim; aliàs irrita slaiim censeatur. sub
reliquis sirvetur forma constitntionis fcl. record. Sixti V, dat. Uomai 20 august. 1G58.
necnon Pauli Y, super transitu hujusmodi editarum. Sanè hujusmodi licenliasad laxiorerasetransferen-
Vtaturqiie prœsenti gratta infra terminum duorum men- di religionem, neminem à Papa, sive sac cong. con-
sium ; aliiis irrita slatim censeatur. Romœ, die 'iO an- cilii seu rcgularium concodere posse, noi docet etiam
gusti 1G38. quotidiana praxis; ncc sine causa concedi consueve-
Datur quandoque h.TCC licenlia se transferoiiili ad laxio- verunt. Causx* aulem qme ad id adduci et admilti so-
rem religiouein etiam per ipsum summum Ponlificem.et ient, et in praxi versantur, illce s"nl,nimiriuu, cùm
persuas lilteras in forma brevis ;
quandoque ver6 per religiosus, ob infirmitatem aut corporis debilitatera,
orficiumsac. pœnilentiariaî Apostolic.i',eliam utroque neqneat religionis austeritates sustinore, ad quam
foro, quare cùm religiosus, cerlis ex causis, de suà primo se iraiistulit; velsi religiosus in priori religione
Religione, quam professus eral, ad aliam se iransferrc odio habelnr à caUeris religiosis, aut indigné et malè
dcsiderarel, potiit secum desupcr dispensari; ac pro- Iractetur ; aut si aliissit exosus, seu si propter suam
inde litterac fuerunt suo supcriori rcgulari, qui cùm siinplicitatem, non intellexit sufflcienter regulam, vel
eodem IVatrc N. accedente consensu ulriusque roli- constitutionestempore professionis ; aut si habet pa-
gionis snperiorum, ad secundo dictam religionem, si rentes in gravi necessitate constitutos, quosnon polest
ibi bénévoles invenerit receptores, se transferre, et in in priori religione juvare.
eâ professionein de novo emitlore , ibique quoad Aliàs enim Papa vix, et non sine maximâ difficul-

vixerit remanere, et pcrsevcrare licite valeat.miseri- lale, hanc translationem impertiri solet, sine aliquâ
cordiler dispcnset in utroque foro ; no;i obstanti- ex pmemissis, seu aliis sibi benè visis causis et cum
bus, etc., necnon dictorum ordiuum statulis et pri- volo supra dicise sac. congreg., quamvis, si velil, etiam
vilegiis, csetcrisquc conlrariisqiiibuscumque.Cum hoc absque aliquà causa posset dispensare, licèt sic sine
tamen, quôd prandictus frater N. non priùs discedat causa translatus, non remaneat tutus in foro conscien-
à religione, quàm certus sit, se jn a!iâ religione rece- tiœ; ac propierea ipse summus Pontifex non solet
plum iri, et slaiim illam rcctâ via ingredialur, pcr- hanc licenliam sincjustâ et legitim.à causa concedere;
iiiansurus in eà sub rcgulari obcdicntiâ, ncqne aliter Barbos. in Cbllect. ad Ipc. concil., sess. 25, cap. i9,
ilii hujusmodi lilleno suiîVagcntur. num. 29, cum seqq.
Ilanc se trausfcrendi facullalem concessit aliàs ipsa 1 Ex causa nov» fundationis monnsterii vel corre-
sac. pœnitenlîariacuidain religioso, qui post emissam clionis, autreformationis,seu pra>fcctionis, datur ipsis
professionem, à suâ religione absquo superiorum li- monialibus licenlia se transfercndi ; o'''"»-'.i dicant
conlià recessit, habitu regulari eliamdimisso; postnio- nonnulli, in hoc casu monialem qurc idcircô trans-
,

dùm verô petiit ut ad aliam Religionem se transferre fertur,non egere licenlia Sedis Apost., cùm hujusmodi
posset, ex eo quôd illius su[)criores eum rccipore re- casus concernant totam communitatem religionis, non
cusaverant; ac propiorca fuerunt liltcra^ hujusmodi autem particularem ulilitatem alicujus monialis; cùm
farullatis supcriori directiio, qui ipsum fralroui illarum exeant ad plantandum vcl a^difirandum aliquod mona-
vigore ab apostasià et oxcessibus hujusmodi ad hune stcrium, proutpluricscensuit sac. congrcg. super ne-
fffeclum in utroque foro absolvit, ac ciim eodem, ut gotiisepiscoporum et rcgularium, inunà Nanneten. 16
religionem à Sede Apostoli«àapprobalam,ubi benevo- januarii IGIO, et unà Redonen. 31 januarii 1617 et
'os invenissct receptores, ingredi ; et in oà professio- inunà Messanen. 9 oclobris 1610, teste oelcberrimo
nem de novo emitlero, ubiquc quoad vivcrel, rema- Barbos., de Potestat. opisc. , alleg. 102, num. 25, ubi
nere valeret, dispensavit. Ita quôd à superioribus primo tamen testaïur etiam ipsam sac. congreg. cautiùs po-
dict.T. religionis revocari, m desuper molestari non slea censuisse , in his recurrendimi esse ad sedem
posset. Apost., qux ex causSi guibusdam monialibus concessit
 -

407 PRAXIS DISPENSATIOrsUM APOSTOLICARUM. 408

ut possent trnnsire ad aliiid monasicriiiin altcrinsobc- VIII, cùm pro eo quem erga ordinemB. M.deMonte
dieiilirc; el ita hodiè, et non aliter servalur, sicul Carmelo, ipsa gerere dixit, devotionis affectiim, ha-

omnibus nolum est; quapropter ordinariislocoriinnd bitum pcr ejusdem ordinis moniales discalcealas nun-

minime pcrniiltilur, neque superioribus regiiiaribus, cupatas ,

gestari solilum suscipere, professionemque
pra^sertim ad monasteria reccnicr erecla pro novilia- ab eisdem emilti consuelam expresse emiticre deside-

riim in co inlrodticendariun instiluliono, nisi oblcnlâ rans regularcs, ctnullum monialium hujusmodi mona-

à sedc pra^diclâ, vel à sac.congrcg.speciali facultale, sterium in loloregnoSiciliœ repcriretur, monasterium

proiit ipsa congreg. cpisc. et régulai'., eensuit in unà monialium S. Joscphi Neapolitani ejusdem ordinis, in

Terdonen. 27 niaii 1603, et in unâ Barcbinonen., 10 quo, utassercbat, liabitum pcr illius nioniales gestari

aprilis 1615.
solitum suscepit, et profcssioncm per casdcm emitti

Et aliàs ex eâdem causa quindecim ex monialibus consuelam, expresse emisit regulares, rcligionis zelo

nionasleriis S. Joannis Baptistai civitalis pnedicla) Irc- ducta, ingredi coacla fucrit. Deindè verù lam ij)sa

decim videlicet chorisliTe, et dua; conversa), ab eodcm quàm Ant. dux, ejus vir, ad omnipotenlis Dei, et

UrbanoYlinicentiani,sead novummonasteriuni divini gloriosai Dei Genit. M. divinique culiûs el Rcligionis

Amoris nuncupati ejusdem civitatis transferendi obii- catholica; augmenlum in civilale Pauorm. unum ejus-

nuerunt, ex eo quôdipse ex relalione bon. niem. car- dem ord. discalceatarum nuncupalarum, moiiaslerium

dinalisBoncompagni, arcliiepiscopi, acccperat, in pri- fundare, illique pro ejus dote et manuleniionc , ac

mo dicte monaslerio remanere deceniem ac suflicien- monialium illud pro tempore introduceiid;irinn , su-

lem numerum monialium choristarum, ac ctiam illis

stentalione, onerumque illi incumbeiUium supporta
inservienliuni. tione, summam 15000 scuiorum ex bonis palrinionia-
Postmodùm verô praîdictœ moniales, jam ut pr;e- libus ipsius Ant. ducis assigriare intcndebanl. Ipsa

fertur translatae, egerunt pro rcslilulione earum elce- verô Joan. ducis. ad idem monasleriuin ,
postquàm
mosynarum dolalinm in beneficium novi monasterii, canonicè constructuni, etdcbilà convenieiilique clau-

sed tamen fuerunt légitimé exclus^;. Al cùm nibilo surà muniium, sacrâque ac profana siipellcctile in-

minùsinsteiissent,sallemsibi subministrari alimenta, slructum fuisset, se transferre, sibique ul iulVa indul-

|

ndhuc etiam denegata exsliterunl. Unde rc ad Urbem geri cuperet , ipse summus Pontifcx , arcliicpisc.

delatà, idem Urbanus hujusmodi causani delogavit Neapolitano, sive ejus vicario in spiriuialibus gencrali

iribus Rom. Curiae primariis pra;latis qui neque commisit, qualenùs, constito sibi priùs légitimé, quôd
,

praedicta alimenta deberi decreveruiit , ut infra , vi- monasterium noviter consiruendum hujusmodi pcr-
delicet :
feclum, debitàquo clausurâ muniium , sacrâque ac
profana supclieclile prœdictis inslructum in co-
Cùm domini prœsules à S. D. N. ad coqnosccndnm ,

definiendamque causam vertentem intcr moniales mona- que duodecim moniales introdueta; exislerenl, cidcni
sterii Nenpotitani S. Joannis Baplistœ, et alias quinde- Joannae ducissoc, ut ex monaslerio S. Joscphi, ad novi-

cim moniales ex dicta monasteria egressas , speciatim ter consiruendum monasleriimi hujusmodi se trans-
negotium alimentorum examinaverint
valcrel,dummodôlrans-
ferre libère et licilè posjct et
dcputati, diii , ra-
tionesque et jura ab ulràqne parte allatà accuralc per- latio hujusmodi fieret ejusdem Joann;\; ducissa; con-
sangiiineis, gravibus(iuc malronis, camcomilaniibus,
pendcrint, post repelitas congreyatianes dcmiim die 16
novembris anni prœterili decreverunt ex hactcniis dedti- et ab uno ad aliud rnonaslerium absqne diverliculo,
ctisàmonialibus monasterii S.JaamiisBaptislœ non deberi et oris parle velalà, tcnderet, nuUibi nisi causa ho-

alimenta diclis monialibus egressis. Romœ, die prima men- spitii, eoque casu nonnisi apud houeslas personas, et

si fieri posset, consanguincas, pernoclaref, et dum-

ais marlii 1639.
Marcus Aurelius Maraldus, dep. niodô ipsa ducissa, et dux ejus marllus, de licenliâ
Franciscus Paululius, dep. ipsius summiPonlificis.sacerdosordinatus, simul iler

Csesar Fachenellus, dep. non haberenl ; nec unquàm in eâdem domo pernocla-
rent, aut simul rcfeclionem sumerent apostolicâ
Quibus adde ipsas moniales non posse Iransi'erri ad ,

auctorilate concédèrent prout in litteris in forma

monasteriî «K>viter erecta, nisi ipsa consliterit priùs ,

brevis desupcr cxpedilis conlinetur. Ila^c quidem

fuisse construciu auctorilate Sedis A post. acpr.cviàvisi- ,

laiione, earumdem monialium capacia, eisque accom- quoad egredientes.

Quo verô ad ingredientes monasteria ipsarum monia-
modata, atque ilaabsoluia reperla fucrini, ul cœnien-
cùm inler caîlcra jura decreto concilii Triden-
tariis, aliisve fabris, nuUâ aîdificationis causa in ipsa lium, ,

ul nemiui cujuscumque gencris,

aut
poslea ingrediendi nécessitas relinqiiaïur, ut sac. con- tiui caulum sit,
sine episcopi vel
greg. concil. eensuit in unàUlixbonen. 17 julii 1615; condilionis, scxûs, vel ailatis fueril,
sub excommu-
idem Barbos. in Collcct. bullar., verbo Monialium superioris liccntià in scriptis oblentâ,
ii)currendâ inlra septa mo-
Iranslalio, C. 8. calionis pœnâ ipso fado ,

25 cap. 5 et hic
Et hujusmodi translaliones non modo concedunlur, nasterii ingredi liceat, ut in sess. , ,

agiauis tanlùm de casibus in

quibus ad ingressum mo-
ut fiant de loco ad locum in eâdem civitate , verùm
liceulw Sedis Apo-
cliam, ut plurimùm de unâ civitate ad aliam, prout rin.tciiorum monialium requirilur
congregalionis regalarium ; pro-
fuit similis translalio concessa D. Joaumc de la Zerda sloliea^ , seu siicric

ad banc praxim spcctant lue annolanda

ducissœ Mentis Alti, cui sauctis. D. N. Urbanus Papa pter ca qu* ,
 ,

409 LIB. V. DE DISl'ENS. SUPER IRREGIL. EX HOMICIDIO. 4!(>

pula"imus, etquiafrcqucntissimus csliisus ingrcdieiuli piidori ac modesti;ï; conveniat, nullamquc scoum fa-

in diclis nionasteriis pro piiellis ibi cducamlis ,

pro- nuilam adducant, nec in cis mancre possint, iiisi usqua
pteroa, sicut jam omnibus notiim est , débet taie mo- ad a'tatis siiae annum vigcsimimi qiiinltmi, alque in cis
nastcrium csse'Capax biijiisniodi pucllaniin cdiiranda- dùm erunt eamdem servent clausune Icgcni, qnam
nim, pro (piibus in eo dobeiil adosse loca parlicularia moniales ipsa; , et si semel exicrinl, nullam liabtant
dcstinata , ut sacra congrcg. concil. ccnsuit in uiià S. ad ea rcvertendi facultalem ;
proindc ii)sa cong. banc
Severini IGjanuarii 1613. Necnon débet proeccdcre facullatem cidcm episc. concessit, ut quolioscmii(]uc
consensus omnium monialium singnlariler praîslitus; in civitate et diœcesi Ilicrac. id expedire idem judi-
ac proploroa, non est slandiim siuiplici relalioni abl)a- cavcrit, possit pcrmillcre puellas in monialium mo-
tissa^ ut censuit sac. congreg. episc, in uiiâ Amerin. nasteria , in (|uibus piè et boncslè insliluantnr, iiilro-

5 januarii 1608; Barbes, in Collect. ad loc. concil., duci; adbibitis lamen condilionibus supra scripiis std)
sess. 2o, cap. 5. Nec recipi possunt minores scpten- dat. Rom., die ult. august. I.^i72. pront liarum lillcra-

nio , ac majores vigiiili quinque annis, et ut ex infra runi exeniplmn habes pênes Quar. in Sum. linll.vcrbo

scriplâ formula palebit , in quà pra'scribitur, ut ipsa Monasteria moriialumi, vers, de Puellis, fol. 4-19. Et
pucUa sola ingrcdiatur ,
propterea cùm ex parle pa- hic palet, quôd tune temporis hujusmodi facnliales

renlum cujusdam puellai ingressurc in monasterium concedebantur per lilteras privatas et missivas ad cpi-

S. Greg. Armeni, vulgô Sancti Ligorii Neapolitan. scopos ab càdam sac. cong., prout ego vidi, et audivi

fuisset institum pênes sacram congregationcm ,

qua- pênes secretarium ejusdem congreg., licèt, postmodùm
lenùs ipsa secnm ducere posset fiimulam, sacra con- negoliis hujusmodi in imniensum auclis, visum fuerit,

greg. censuit ancillam non dari pro educandis, ut in easdem facultates dari impressas cuni sigillo cardina-

unâ Neapolitan. 12 niarliil619; idem Barbos., loco lis capitis ejusdem cong. ac subscriptione illius se-

cit., n. 102, prout ctiam respondil proquâdam Chry- crelarii. Seeunda est, quôd in monasterio sit locus se-

soslomà Caracciolà ex eâdcm causa, in nionaslcrio paratus à loco, ubi nianent moniales professa; et novi-
Donun;e Reginaî ejusdem civitatis. tice pro jormitorio et laborerio. Tertia est, quôd îion

Et bic est nolandum quôd puella monasterium in- adm.'ttatur et recipialur, nisi de consensu abbalissai
gressa educationis causa, siibipermanseritusquead vi- et monialium, et per sécréta sulfragia capitulariler ,

gesimum quintumannum, necvelit efficimonialis, ne- et licentià in scriptis earumdem superioris. Quarta ,

que ipsa neque ejusdem monasterii superiores incidunt quôd excédât septimum , et sit infra vigesimum quin-
in excommunicationem, scu alias censuras, licètepi- tuni annum. Quinta, quôd non sit super numerum
scopus possii ei lerminunipraîfigere, intraquem puella praefixum. Sexta, quôd quolibet semestre, monialibus
ipsa velit monialis eflîci, aut è nionasterio egrcdi , ab- anlicipata porlio solvalur pro alimenlis prœviâ idoneà
soiiito lempore, ut fuit aliàs per eamdem sacram con- cautione. Hoc autem quoad ipsas puellas educaiionis
gregationcm super d. cap. 5, declaratum tcsie Leone causa recipiendas, ut hic ;
quo verô ad cas quœ petunt
in Thés. for. Eccles. part. 2, cap. 2, num. 54. ad habitum nionachalem admitti, non licet moniali-
Islx verô puella;, quae educationis causa manenl in bus recipere pecunias, vel aliquod aliud anticipatè, ad
nionasterio, possunt inde exire, et deinde ad babilum conipuium eleemosyna} dolalis ,
quam quœvis puella
suscipicndum recipi , sine aliquà licentià ejusdem ipsum habitum monachalem susceptura persolvere dé-
Cdiig. ; sccùs verô, si non ad efTeclum habitum susci •
bet; alioqnin tam recipientes ,
quàm persolvenles
piendi , regrcdi ex eâdem causa educaiionis voluerit; subjaceanl anathemati decrelo conc. Trid. , sess. 23,
liuic cnim nova licentià , ut infra , reqniritur, ut per de Regul., capitulo 26, prout episc. Camcrin. ead.
eamdem sacram cong. fuit decisum , teste eod. Leone congreg. rescripsil anno 1508 ; Barbos. de Jur. eccles.,
loc. cit., num. 53. lib. 1, cap. 44, num. 47. Sepiima ,
quôd ingrediatur
Forma auiem licenliœ ipsis puellis , educationis sola, sine ancillis , ut supra dixinius. Octava, quôd eo
causa in monaslcriis, non aliàs datur, quàra cùm infra utatur vestitu , quod virginali modestiaî et pudori
scriptis condilionibus, quarum conveniat. Noua, quôd scrvet leges clausunie, et col-
Prima est quôd monasterium coiisuevit ipsas puellas loculorii sicut ipsa; moniales. Décima ,
quôd si scmel
ad effectum educaiionis admiiierc et recipere; quo- è nionasterio exierit, ampliùs non recipialur in eodcm,
circa sciendum est, et cùm pro parte cpisc. Hieracen. nec in alio nionasterio, nisi ad eCTectum, ut fiai mo-
fuisset qua;situm au puellai in nionasteriis educatio- nialis. Undecima, ipsa licentià consignelur iis quibus
nis causa permanere possint, ab eàdcm sac. cong. pro illiiisexecutione dirigilur ; et in aclis illorum can-
fuit responsum quod jamdudùm ab eàdcm cong. cellariaî regislretur, alioqnin viribus careat.
staiulum erat, nuUo concilii decrelo, proliiberi , quo- Sanè , cùm ad prœmissorum prxscriptum , opor-
ininùs puelhe in nionasteriis monialium cducentur ;si teat pucUam recipiendam educationis causa, non de-
tamcn eadeni monasteria ante concilium consueve- bere adesse supra numerum praefixum, conlingil s;c-
runt hujusmodi puellas recipere, sicque à superio- pissimc, ut super diclum numerum petat illa admilli ;

ribus monasleriorum scriplam licenliam impelra- pioindc ipsâ S. cong. annuente, aplanlur in calce
,vcrint, atque abbaliss.c et reliquaruni monialium ejusdem licentiaî impressa; ctiam manu ipsius sollici-
consensus accesserit : tum verô lia; ipsa; puelke eo taloris , anlequàm tamen ea subscribatur per diclura
yestilu in monasteria intromiitanlur qax virginali secretarium consucloque sigillo munialur, ut id con-
,
 ,

lu PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 412

cedatur, daminodô ibi sit locus capax pro ipsà puellà Quinto, cite sia maggiore disette nnni, e minore di vcn-
siipnwiii'i.eiariâ, ut supra, absque inconiuiodomonia- ticinque , e pervcncndo alli vinticinque debba uscir ,

liuni, ;diarii:ii(|uo pucllaruui educandarum , et non subito, sotto pcna di viotata elnusura da incorrcrsi
aliàs. ipso facto, senza altra dicliia ratione , eon obtigari i

Cùin verù inler cœteras conditiones prsedictas, parenti piii prossimi a rieeverla, cosï neirctà sudclta,
j)iiol'a ipsa cxccdere debeat scplimum aîlalis su;c corne anco in ogni altroeaso, elie datrordinario, o dalle
auiium, si qua in longé minori relate, pula quatuor vel monaelie fusse giudicato espediente di mandarla
fluinquo annonim coiislilula, ac forsan cousanguineo- fuori.
r lii cura deslituta, aut ex alià causa pctal, non ob- Sesto, elle non sia sopra il numéro prefisso.
staiilc deicctu aitalis luijusmodi, ex eâdem educaiionis Settimo, per essa si sia idonea sigurtà di pagare alVab-
cau>â recipi et admitii, non sine niaxinm difiicultate badessa pro tempore ogni semestre in denari contanti
silji id in tant niodicà a;tatc indulgetur : ex qiio non gralimenli anticipati, qnnli debbano esscre avantag-
decct in ipsis nioiiasieriis leueri infantulas, quasi in giosi, e di utile coiisiderabile al monaslcro, e morendo,
ennis, qu3c ul plurimùm totuni fcrè monaslerium sub- mancando per altro accidente ta sigurtà , debbia ri-
vcrlunt , monialiinn ipsarum spiritum et devotionem tiovarsi nel termine di un ynese, e quetlo passato, e non
iinpediendo ,
prout sicpenumcrô id expcriri videnius. dandosi, si mando subito fuora.
Si lanien causa adsit, qua; raliouabilis emineniissimis Ottavo, elle entri sola modestamentc vesta, cd osservi le
cardinalibus ad sic dispeusandum, seu indulgenduin leggi delta elausura et parlatorio, corne te monaelie
vidcatur, id non conceditur nisi negolio plenè exanii- istesse.

nato, et in ipsà sacra congreg. discusso; quùd si ila Nono, elle uscendo una voila, non possa senza nova li-

opportunum ab eisdem judicaluni fueril, eidcm isia cenza esser piii ricevuta in quetlo, o altro inonasterio,
facultas Iribuitur sacrse congr. ordinario directas ,
eccetto per farvisi monacha.
qui per litteras verificatis causis in eâ narratis , ejus- Decimo , e finalmente , clie ta présente sia eonsignata a
dem sacrai congreg. nomine banc impartiaiui "cen- quelli , a' quali è indrizzata per l'esseculioue , e si

tiam. registri negli atti delta toro eaneeltaria ; il elie tutto si

H^ec lauien formula circa puellas , ut supra edu- faccia gratis, c senza alcuna sorte di mcreede, o reco-
candas, ad evilanda nonnulia inconvenientia, ac frau- gnizione , e si vagliano delta présente dentro il ter-

des innovata ,
posimodùm exstitit per cardinales mine di sei mesi prossimi , altrimenle sia di niun
sacr.e congregationis ,
jussu felicis recordationis Ur- valore. E che essendovi alcuna aggiunta sopra le
bani VIII, qucc bodiè est tenons sequentis vulgari riglie, o cassatura, non debbia in verun modo esse-
scrmone conscrjpta, videlicet :
guirsi. — In quorum fidem prœsenles manu se-
Martius s. R. E. cardiualis Ginettus, episcopus cretarii ejusdem sacrée congregationis roboratas ,

Albanensis. sigilti nostri impressione muniri jussimus. Dalum

Da quesli emincntissimi e reverendissimi tniei signori Romœ, etc.

cardinali delta sacra congregatione sopra i negolii, e Prseterea in quibusdam Italie locis, praesertim [>ro-
consulte de' vescovi, e regolari si dà facoltà vinciiç Lombardise , in monasteriis nionialium ex eo-
clie in virlii délia présente passa far ricevere nel mo- 1 rum institut© , seu aliàs, non recipiuntur puell»
iiaslçrio di supranumerariae ad effeclum suscipiendi hahitum rao-
Vhonesta Zitella^ nacbalem , sine speciali liccntià ojusdem sacrœ con-
ad effetlo di educarvisi, con l'infrascritle conditioni , e gregationis regulariuni, quas eliam, ut supra impres-
non altrimenti. sas concedit, et non alias qnàm cum infra scriptis

Primo, elle il detto monasterio possa, e sia solito tener conditionibus, quariim prima est quôd taie monasle-
Zitelle per l'e/fetto sudetto , ne vi sia alcuna proltibi- rium sit capax, moniales eam per sécréta suiïragia et
lione parttcolare, nel quai caso, ne questa, ne qnal- c.ipilulariter acceptent, sicut pro educandis. Secundo
sivogiia altra licenza ùa di alcun valore , se non si quôd pnoter consiictam supellectilcm mobilium , tri-

présentât a lettera délia sac. congregatione, clic (accia bnai monasterio dupircatam eleemosynam dotaleni,
espressa metilionet e deroglii alla proliibilione sndetla. qu;e major sculorum quadringontorum, non autom
Sccondo, elle vi sia luogo particolare per l'educande, miiior esse possit et antequàm puella ipsa ad ha})i-
;

commodo, dislinto, e separuto da qiiello, dove le viona- luni monacbalem admittatnr, ipsius eleemosynam fiai
elle professe , ed anco le novitie sogliono habilare, pciics personam fide et facultatibus idoncam, reale
massime per il dormire, e lavorerio, e capaceinmodo, deposilum ,
pacto adjecto ,
quod amoveri non possit

elle çiascuna possa, e debbia dormir sola. nisi ad effectum illud invesliendi in eniptionem cen-
Terzo , çlie vi sia numéro prefisso delt'cdncande con- suum, seu niontium non vacabilium aut :diorum bo-
forme filta capacità dd luogo, e elie detto numéro norum stabilium, boni redditùs , ad ipsius nimiasterii
non poisi passdr la meta délie monaelie, non compu- commune commodum, adhibito desuper consensn or-
tatevi te nuvitie, c converse. ! dinarii , licèt monaslerium ipsum rnraî et gubernio
Quarto , çhe habbia tutti i requisiti uecessarii , c venga regidariimi, sive aiterius cujuscumqne, licèt ex^^mpti,
accettaia dalle monaelie eapilo tarmente e ver voii subjaccat. Quôd si forte depositimi bujusmodi in cen-
secreii. sus annuos investir! contigerit, id in ipso instruniento
 ,

413 LIB. V. DE WSPENS. SUPER IHRFXUL. EX HOMICIDIO. 414

adjicialur pactum, quod ipsius ordiiiarii notilia atllii- T mercalorcin , vcl pones aliani pcrsonam fide et facul-

bi.'atiir, in casu illiiis cxlimlionis, ad hoc ut ilerùin tntibusidoneam, ut slatim professione euiissâ, in em-
prcunia ipsa iii cjusdcni nionaslcrii ulilitalein ajjpli- ptiouem tôt bonoruin stabilium aut annuorum reddi-
ccUir; etdonec clocmosyiia ipsa non invcslialur, ut tuum iuvcstiantur, ut ccnsuil sac. congreg. episc. et re-

supra idem dcposituni per pactiwn cxpressum adji-

,
gular. in unù Lusitan. G junii 161o, in iis locis, ubi non
cloiidum in ejiisdeni dcposili aclii, scmpor in suo ro- adsuiit mcrcatores seu banchi , ipsum dcpo.^ilcun fieri

l)i)rc permanoat. Si aiitoni oonlingal dcposilariinn débet iu manibus probi viri et facullosi ,
qui ad onnie
illnd iiroquisilo ordinario pra'dicto solvorc, renia- mandatum monialium , et absque alià cxceptione eam
neal ,
quibuscumqiie non obslanlibus obligatns. Si obliget sesoluturum, ut ceusuitcadem sacra congreg.
vero abtcr deposiluni ipsuni fiet , nequcal puclla ad in nnâ camerinen. 15 martii lo9i.
suani regulareni professioncni, sacra coiigreg;ilionc Quo verô ad puellas , ad habitum monachalem in

iiicoiisiiltà, admitli. Terliù, qiiôd in ipsà pucllùomnia mouasteriis monialium hujus civilatis Neapolilanru re-
ad id concurranl nccessaria reqiiisita, ni rcliquisau- cipiendas, in vim litterarum sacne congreg. eorumdeni,
tcm sacrorura canonuni, conciliiqiic Tridenliiii, sum- emineulissimo archiepiscopo directas sub die iG iio-

nionnnque pontificuni conslitulionum forma servetur. vembris 1629 circa eleemosynarum dotalium reductio-
,

Quarto, quùdacccplalioni supra linjusniodi nunierum, nem cautuin esl.quôd de Cittcro eleemosyna doialis
specialis aliquis ordo, aut aliud in conlrariuui non re- pro puellis inlra numerum recipiendis , sunmiam du-
|)ugnct. Quinlô, quôd si monaslerium iiujusinodi mit- catorum mille , et quingentoruiu ducatorum moneloc
teret ad qucesturas, moniales, sou conversas, sivc Neapolitana' excodere nulle modo queat ; ita tamen ut
clausuram, aliquo modo non servantes, pritsentibus uti monasleria illa qu;tî hucusque minorem smnmam ex
niiuiinèvalcatjSed hoc casu irritée et revocatie censean- eâdem causa accipere consueverunt, jiossint iu ipsà

tur. Sexto quôd ea^dem pra;sentes,iisquibuspro illarum consucludiue permanere, quando nimirùm, eorum at-
exccutionedirigunlur, cousignentur, et eorum
in actis tenta paupe"»ate, eidem eminentissimo archiepiscopo
caiicelliri:io rcgislrenlur; allas nulliusroboris vcl mo- cilra h;iju«»n jdi dotium augmenlum, citra tamen pra;-

mwiti existant ; sicut de licentiis pro cducandis, in fine dictce summ;iî terminum , aliter non viderelur.
dictnm est. Pro nionialibus tamen supranumerariis, ipsa doialis
Saiic, prœmissacirca eleemosynam dotalem ad praî- eleemosyna summam ducalorum duorum millium, et
scriplum declarationum sacrse congregaiionis ejusdem quingentorum similium pariter non excédât; ipsïcquc
conceduntur cùm debeant ordinarii in singulis niona- dotes in ingressu ipsarum pucllanim nequaquàm mo-
sleriis , etiam cunx; regularium seu niilitariuui sulije- nasterio consigiientur, sed ante earumdem ingrcssum
clis, certumnuuierumjuxta cujusqnemonasterii facul- î
fiât realo depositum in pecunià nunieratà peues mon-

laies pra^scribere : si ([ua; vero su; ra nunierum statu- |

tem pieialis, sive publicum alium ac idoneum baucum ;

lum recipientur, tenentnr duplicem eleemosynam af- j

ad hoc, ut statim secutâ professione, per monasterium
ferre, ac supra numerum locuni tenere ; duplicis verô iu tôt bona slabilia, consensu etlicentià ipsius eminen-
elcemosyua; noniiiic, inli;lligilur duplicala summa ejiis,
'

tissimi archiepiscopi expresse accedcntibus conver-

qu;e in receptione cujuscumque monialis inlra nunie- '
tantur, ciii eliam datur facultas ut nnmialibus ex causa
rum , in quolibet monasterio conslitutum crogari pro . urgentis necessitatis, necnpn monasteriorum fabric;ï;

teiiipore consuevit, prout declaravit sacra congreg. ! necessariae dotes ipsas puellarnm ex numéro existcn-
cpisc. et regnl.jSub die G seplcnibris IGOi, refert tium impendfndi licenliam imparliri queat.
celeberrimns Barbos. in CoIIect. bull. litulo Moniales Licet quandoque poslmodùm, atlcnlis lemporum
supranumerariœ , c. 6. ,
calamit itibus, ipsa sacra congregatio, ad instantiam
Ips;c autem eleemosyn?c dotales pro nionialibus partium id petentiimi, arbitrio ipsius eminentissimi
siveinfra, sive supra immerumpraefixtnn, solvidcbenl archiepiscopi mandare consueverit, ut pro ipsâ dolali
in xre ; neqne permitlitnr ass gnalio boiiorum slabi- eleemosyna, tôt bona stabilia boni redditùs cum non-
lium, aut cciisuuni, ut fuit reso'uluni per sacrani con- nullis conditionibiis ipsius nionasterii utililalem reci-
grogatiouem episcop. et regul., in uni Cameriuen. 28 pieutibus , valeant assignari.
inariii 1588. Et debent durante anno probationis Hoc aulem ,
quoad pra^dictas elecmosynas dolales
di'poni juxla formamindecreto genorali pncscriplam, pro puellis ad monachalem habitum , ut supra rcci-
:id hoc, ut professione eniissà valcant in bonis stabili- pieudis , quibus licèt permitlalur pro oaruin religiosis
bus iinplicari. Et cùm eliain, sicut siqira dict;nn est, neressitatibus ali(piid honeslum vitalitiinn tenere cum
illarum fieri debeat renie depositum pênes personam condilionibus, modificalionibus el liiuilalidTiibus infra
lide et facuUatibus idonoam, pnipterea non niodô pro scriplis , nihil tamen aliud quod proprietalem sapiat ,

il)sislocis in quibus prcesoribilur modiis recipiendi ad habere possunt tôt juribus refragautibus , ut in cap.
liabiluin monachalciii niulieres supra imnicrum, sicut Non dicalis, § Ciim hujus, 12, q. 1, ubi quod non li-

in sccundà formula supra [losità, vcnim etiam pro qui- '

cct habere proprium iis qui suis renunliant, el com-
bdscumque locis gcncraliier fuit resoliitum quôd ipsse
'

mnniter vivero çnondent, et in d. § Cùm liujux, ibi :

,

dotales elccmosyn;(', apud mnnialiuni coiisanguineos Cùm hujus nosîrœ congrcgntlonh frntrcs non solùm facul-
,

\i\ affines, nullatenùs relinquanliir sed antcquàm trjibus scd volnntatibus propriis , j« ipsà ordhialionh
, ,

uellsebabitumsuscipiant, deponantu^-aclualiterapud suscepiione rçnnntiaverimt , et se per promissam ob

ji
 ,,

415 PRAXIS DISPKNSATIONUM APOSTOLICARUM. 416f

tiœ favore prosequi volentes, et a quibusvis, etc. Censente*

dientiam penilhs aliorum potestati et impiriis in Christo,

pro Cliristo subditLriiit ccrtian est eos mliïl habere, hnjusmodi supplicalionibus inctinali, fraternitati tuœ
et ,

eidem Olympiœ, qunteniis illasummam triginla scutorum

possidcre, darc tel accipere debcrc siuc supcrioiis liccnlià ;
liujusmodi singulis annis in sibi benè visas ticilos tamen
qubd si propinquus tel amicus, vel quilibet fralrum cui-
quam aliquid o/feire voluerit primb quidem priori insi-
usMS, ac etiam in eleemosynam Christi paupcribus ero-
,

mtetur , et sic suscipiutur, si ipse manduverit. De quo garc libère et licite, passe valeat, de consensu tamen su-

tamen nilnl aiind, nisi quod priori placuerit. El iii cap. periorissœ dicti tnonustcrii. Et cum hoc, ut si ab eà re-

Civn ad moiiasterium, § (in., ubi sunmiiis Ponlifcx ab- quisita fucrit, rationem administrationis pecuniarum liu-

bati cl convenUii Sublaccn. sic ait : Nec œstimct abbus jusmodi reddere teneatur, arbitrio tua concedendi , et

qubd super liabendà proprielate, possit cum aliquo vio- indulgendi facultateni , apaslol. auctorilate, tenore prœ-
naclio dispeitsare quia abdicatio proprietatis , sicut et
sentium , cancedimus et imparlimur ; non obstantibus
;

custodia castitalis adeb est annexa regulœ monachali, ut constitulionibus et ordinationibus apostolicis , necnon

contra eam nec summus Pontifex possit licentiam indul- monasterii et ordinis prœdiclorum etiam juramenta, etc.,

gere. Et ex novo jure concilii Tridcnlini, sess. 2.j, roboralis, etc. Dat. Romœ apud S. Mariam Major cm^
c. de Regiilar., caiiium est ul nemini rcgularium lain
Sjanuttrii 1650, Ponlificatùs nostri anno sepiimo.
virorum quàm nuilieniin liceai bona immobilia vol M. A. Maraldus.
inobilia, ciijiiscuinque qualitalis fuerint, eiiam quovis Quinimô ex declaratione sacra; congreg., nionialis
\

modo ab eis acquisila tanquàm propria aut eliam no- quidijuid singulsc quoquo lilulo acquisierint , totum
|

mine convenlûs possidere vel lenere ; sed slatim ea rectc ad abb;itiss:e manus doferri oportct etiam quod
j

superiori Iradantur, conventiiique incorporeniur. suis manibus laborando acquirunt, vel eis à parenlibus

Quibus sic siaiilibus, non videtur admittondiini ^

donatur , abbatissa lamen inpriniis ex liujusniodi ac-

quod nonnulli dixerunl , nempe , moniales de liccntiâ quisitionibtis suo arbitrio necessitatibus illius monialis,

suorum superiorura, pro suis occurrentibcs nécessita- |

cujus operà , vel conlemplatione fuerint parla, subve

tibus, posse habere aliquos census, &i«r» redditus nirepoteril,etquod reliquumerit, incommunem usura
annuos, cùm non videalur ipse habere pnipriiim ;
quia totius monasterii convertere débet, etc., ut refert Léo
ex débita obedienliâ eos relinenl, semper pnrala,- illos in suo Thesauro fori eccles. p. 2, c. 1 , n. il.
]

dimittcre ad libiium superiorum, ut ail Baibos. de Po- lUud auiem quod dicium est de monialibus circa
Icst. episc.,alleg. 102, n. o, qui ad id citai Joan. Andr. prœmissa , dicendum profoclô est de religiosis viris ;

Panorm. et Dec. rclatos per Navar. in repet. c. ^ullam, quandoquidcm sacra cong. censuil rcgulares utriusque
18, q.2, cap. 5, à nuni. S,") Subdit tanlùni ibi idem sexûs non posse lenere propria, scdonmiadaredebcre
Barb. quôd in hàc quaesiioiie dicendum putat, prae- suis supcrioribus , à quibus primo subveniendum est

diclas moniales non licere habere census sive redditus necessitatibus earuni, vel eorun) quibus munera desii-

annuos, eo modo quo in ali(piibus pariibushabenlur ab nata l'uerunt; reliquuni verù conlerendum in usuni
eisdem, sed tamen cum debiiis circumstanliis, ac mode- monasterii, ut ex Navar., in traclat. de Reddil. ceci.,
ralionibus, non omninùvideturillicitum.easdem habere
|
q. 1, num. 8i; B.irbos. in dict. allegal. 103, n. 5.

quosdam redditus vilalitios , ex quibus possinl vivere, Unde hi simililerrecurrunt ad summum Pontificem
et providere suis parlicularibus necessitatibus pro vi- pro obtinendà facullale aliquid relinendi , et in suos

ctu et veslilu, et aliis qua; sibi à monasteriis non sup- 1 pariter religiosos usus et nécessitâtes impendendi, aut

podiiaiitur, et hoc casii eos habentes non peccare , ex s cliam ex comniissione parenlum aliquid ab eis sibi reli-

Azor, Instit. moral, p. 1, 12, cap. 9, q. 2, et ictuni in cliarilalis opéra post illorum obitum largiendi
lib.

aliis allegalis per Barbos., loc. cit., d. num. 5. ut ex formula liiierarum, quœ hic subneclitur, palet
Yerùm cùm possct quandoi|ue in dubium revocari videlicel :

an videlicel praimissa per dictas moniales lulà con- I

Uf.B.vNLS , Pa|)a VIII. Ad (uiuram rei memoriam.
scicnliâ hai)eri et teneri possinl. propterea vidimns Aliàs pro parle dilecti filii Martini Arilza Toletan. scu
I

circa id oblineri licentiam à Papa, quo illam sub for- I alterius civitalis , vel diœcesis , nobis exposito quod ipse

mula sequenti imparliri consuevit, viddicct : i cenlum ducalos annuos monetœ regni Neapolitan, dile-

A tergo : Yenerabili fratri archiepiscopo Neapolitan. cto etiam filio Ambrosio simililer de Arilza ordinis fra-
I

liiiùs vert) : I trum Prœdicatorum professori , ejus nato, dareel assi-

Urb.vms Papa VIII. Venerabilis fratcr, salutem, elc. gnarc desiderabat , Nos corumdem Martini et Ambrosii
I

Kxponi nobis uuper fecil dilccta in Christo filia Olympia i supplicalionibus nobis desuper humiliter porrectis, incli-

Marmilis, monialis professa manasterii de Jesu nuncupati I

nati, de venerabilium fralrum noslrorum S. R. E. car-
I^'eapolilan. Ordinis S. Frcmcisci Refarmatorjim nun- \ dinatium ncgotiis rcgularium prœpositorum consilio,

cuputorum,quod ipsa summam Iriginta srutoru)n annua- t eidem Martino ,

quod cenlum ducatos annuos prœdictos
rum sibi à diversis cansanguincis suis, ulira ejus subven- I dicta Ambrosio ,
pro suis religiosis necessitatibus darc et

tionem dari solitorum, in usus sibi benè visas, ac etiam in 3 assignare, ipsi verb Ambrosio, ut illos pro eisdem neces-

eleemosynam eragare posse desiderat, Nobis propterea silalibus accipere, pcrcipere et levare libère et licite vale-
i

eadem Olympia humilitcr supplicari fecit, ut sibi in prœ- i rent ; dummodb lamen pecuniœ hnjusmodi rectc defer-

iràs6is opportune providere de beiiignilale Aposlolicà di- '^ renlur in commune dcpositum cotiicnlùs, ut ipsuni

gnarcmur. Nos igilur eamdem Olympiam specialis gra- |i Anibrosium commorari conlingcrct; et cxindc de manu
 ;

m LTB. V. DE DISPENS. SUPER IP.RECl'L.

in aiiliq. cl
EX
cous.
IIOMICIDIO.

de Slat inonach.
418
cnm
dcpositarii, et de lîcentià Supcriorix, ipsc Atnhrosius re- | 4.";, niin». ti,

cipcrc-t, tttque in religiosas suas necessilalea diintaxat, aliis rclalis por Hariios., dicl. allct;. Kl.'», miiii. •*.

quantum et quatenùs opus esset applicaret ; applicatorum- \d Umc non possunl ultra diias sorores in uno oo-
que eidem superiori ,
quoliescumque ab eo requisitus fo- donK|iie ninnaslorio liabitum rogularem siiscipcre, pro-

ret , rationem redderct , rcsiduuni vcrb in communes feSbi(iiu'n)f|iio il)i oniilturo, ahsquc sacr;e congrog. n;-
ipsius conventùs necessitatis crogaretur ; liccnliam con- gulariiini liceniià por quani cauluni est eliani ul
; , si

cedimus, proul in nostris in simili forma brevis, desuper tcriia soior, ad ciinidem liabitum admitlalur, laiiidiii

cxpedilis litteris, quarum tenorem ,

prœsenlibus pro ex- careal voce activa et passivà, doiiec alicra ex [tra-diciis
presso liaberi volumus ,
pletiius conlinclur. Cùm aulem, duahus soioi'ibiis obicril; necnon iciiclur sohcre do-
sicut idem Martinus nabis nupcr cxponi fecit, ipse quœ- leni duplicalaniqtialcnùs luerit inlra iiumeruni si vcrô
;

dam cliarilatis opéra quœ palàm fieri non possunt adim- supra, iriplicatam : quo casu adimpleri debent coiidi-
plere lenealur, ncminemque liubeat eut operum liujusmodi liones supra dicta; licentiuî pronionialibus supraniiinc-
adimptementum tuliiis commiltere possit, quàm eumdem rariis; item, ubi laudabiles adesset consiictudo, vel
Ambrosium natum suum, cui proplerea alios cenlum an- apostolicâ conslilutioiie cautum ,
quod nec duaî soro-
nuos ducatos, liis eontl'ilionibus, nempe ut diclus Ambro- j
res in eodein monastorio habiluin suscipianl proul scr-
sius ex liis et prœdiclis aliis centum ducatis nonnisi triijinta vatur Florentinac, et alibi , ita servari debeat, prout
in totum, qtiotannis pro suis religiosis necessitalibus ap- eadem sacra congreg. scripsil arcbiepiscopo Bracba-
pUcare, retiquos vero centum et septuaginta ducatos an- ren., sub die*2G Augusli IGIG , idem Barb., cap. 4-i,

nuos in prœdicla cliarilatis opéra juxla mentcm el volun- imm.l-i, ubi numéro sequcnli, ait quod non debent
talem ipsius Martini diim vixerit, eidem Ambrosio, verbo, ad professioneni , nec ad cliorum moniales admitii,
vel scripte, et in eventum quo ab liumanis decedat, tesla- nisi légère noverint, prout eadem sacr. congreg. rc-
vicnto declarandam, intègre impendere lencatur, necnon scripsit episcopo Argentin. 22 januarii 1G04.
vt quoad centum et septuaginta ducatos hujusmodi ipsius Prout etiam ipsa sacra cong. censuit, quôd monia-
Ambrosii superiores regularcs sese ingererc, aut iiUs prœ-
les velatœ aut conversae supra numerum non recipian-
tendere, vel dictum Ambrosium in iilis, ut prœfcrlur,
liir, nisi oblenlà liceniià sac. cong. el quoad vclalas,
expendendis, impedire non possint, assignare desiderei ; supra numerarias, servari debeant condiliones in li-
Nobis propterea idem Marlinus liumilitcr supplicari fecit,
cenliis impressis, contenLe.El moniales ips:ï; non sub-
ut sibi et Ambrosio prœdicto in prœmissis opportune,
rogenlur in locum monialium decedentium inlra nu-
elc, dignuremur ; ^os igitur eosdcm Martinum et Am- merum; nec impediantur, quin aliae in locum earum-
brosium amplioribus favuribus et graliis prosequi volen-
dem demorluarum, inlra numerum recipi possint; ac
tcs et ambos à quibusvis, elc. censentes, etc. incUnati proplerea, ne impediaiit hujusmodi loca
; ;
, rémanent
eidem Marlino, ut ducentos ducatos liujusmodi Ambrosio sempcr supranumerariic, licèt in ca'leris ab aliis iiiliil

prœdicto, sub dictis condiliombus, et ad prœdiclum efj'e-

omnibus cequales juxta
différant, et in cujuslibet mo-
ctum dure et assignare ; ipsi vero Ambrosio, quod duca- nasterii instituliim esse debeant, ut sacra cong. conc.
tos ducentos hujusmodi recipere ,
pcrcipcre , et tevare
declaravit, 2 julii 1G02; id. Barbos. loco cilato.
libéré et licite valeat ; ita tamen, ut ex illis triginta tan-
Viduis ilideni quandoque conlingit, ut sua: pudici-
tiim ducatos pro suis religiosis necessitalibus , scrvalâ
li?e conservationi, non aliàs, quàm per alicujus mona-
pradictarum lilterarum noslrarum forma, expendere
sterii monialium ingressum , consultum velint : qua-
possit, reliquis autem cenlum et septuaginta ducatos hu-
propler pro hujusmodi viduis decisum fuisse, leslalur
jusmodi in opéra cliarilatis, ad quœ dictus Marlinus, ut
id. Barbos. de Pot. episc, alleg. 102, num. 67, quôd
prœfertur, obligatus existit , juxta mentemet voluntatem
ilkc qunc viris morluis, honeslalis causa, se coniulc-
ejusdcm Martini ut supra declarandam, adimplcmentum
nint in monasterium, dunimodô sint bomie exisiima-
et non alios usus , intègre impendere tenealur, et quod
lionis et fama^, legibusque monialium pareant, lolo-
centum et septuaginta ducatos hujusmodi, ejus superiores
rari debent , cl quod de coetero nulke hujusmodi vi-
regularcs se ingerere, aut illum quomodolibet impedire,
duce recipi debent, nisi moniales fieri vellenl; qu;v
seu eos prœleudere non possint apostolicâ aucloritate,
j
nihiloniinùs poslmodùm nequeunt abbatiss.t vel prio-
leuore prœsenliuni, ticentiam concedimus et imparlirnur
rissffi olficia obire absque speciali sedis.Apost. licen-
non obstantibus conslitulionibus et ordinalionibus apo-
iià prout declaravit sacra cong. episc. et regular. in
slolicis, necnon dicli ordinis, etiam juramento confirma-
unâ Cassaiien. 29 jan. loS.j , leste Barb. , in Collccl.
liouc apostolicâ, vel quùvis firmilale alià, roboratis sta-
buil., verbo Abbatissa, fol. 12, v. 2, id Barb., d. n. 7,
tutis el consueludinibus, cœlerisque contrariis qtdbuscum-
ubi advcrlil, non j)0sse episcopuin darc liccnliam vi-
qiie. Dat. Romœ apud S. Mariam Majorem sub annulo
duic iiigrcdi volenli, alqu in liabilu laitali permanere,
Piscatoris, die 19 septembris 1G51, ponti/icalùs nostri
etiamsi loto tempore ^ilac suie illie dcgire , nec am-
anno decimo nono.
pliùs inde cxire vcllct ,
quia in istis nulla adest causa
M. A. .Ma raid lis.
nccessaria.
Ex liis igitur palet, rcquiri licenliam ad id summi
Ponlificis, ex eoquôd nuUus superior potestconcedere Ac proinde in hujnsmodi casibus fil rocursus ad pa-

inonacho facullatein rctinendi aliquid ad usiim irrevo pam pro liceniià ad id neccssarià ,
qua: co modo quo
videlicet
^abilem , ut leneiUNavar. concil. 47, n- 2, de Ue^ular. Ji scquiiur concedi consuevil,
i\^ PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. Î^O
Xterso : Venerabili fratri arcliicpiscopo ^eapolilan. fj^ spal'mm, snmmopcrè permancre
in habita scculari,

In lus verô : dcsiderabat, ac proinde summus Pontifox commisit

UncANUS Papa VllI. Venerabilis fraliT, saliitein, elc. arciiiopiscopoNcapolilaiio, ([ualcniis ipsi oralrici, quôd

r.xponi Hobis nuper fecH dilecta in Cliristo filia Agnes de ipsa, monasterium liujusmodi , licct illud mulieres se-
Aponte iîarcliiouissœ viduœ Icrrœ Padiitœ, ISeapolitan. cularis hujusmodi recipere non soleal, unà cum dictis

scn (dterius civilatis vel diœcesis, quod ipsa Dco mcliiis duabus oncillis ingredi, el in eo quoad vixerit in dicto

serviendi studio ducta in aliquod monaslcvium uioniu- habilu seculari pern)anercl, liceniiam concedcrel cum
lium civitalis Ncapolitan. , unà cum unà ancittà, quœ his condilionibus : Dummodb, elc, accédai assensus,

illi in suis necessitalibus assistât se recipere, inibique in ut supra , etc. , necnon eleemosynam extraordina-
liubilH seculari quoad vixerit permanere passe siimmo- riam, etc., ipsœque anciltœ dicto monasterio cducationis

pcrî' di'siderat. Nobis propterea supplicari fecil , ut sibi causa , licèt illud puellas ex eàdem causa recipere non
cpporlunam ad hoc licentium concedere, etc., dignare- soleat , nec illns actu retineat, commorcntur, elc. , sub
VHir. Nos igitur, elc. ,
fraternitati tuœ., etc. , manda- dal. R()ma;,sub annulo Piscatoris, apud S. Petrum, 5
mu s ,
quateniis eidem Agueti ,
qnbd ipsa monastcrium februarii 1042.

prœdiclum, dummod'o illud mulieres secntares hujusmodi Quo verô ad mulieres qnx suiil in discordiâ cum
recipere solcat, et aclu relineat, unà cnm unà ancillà, ut marilis, limeiii(pn;eorum sncviiiam , si extra culpam

prœfeitur, ingredi , et in eo quoad vixerit , in liabilu se- sunt, quamdiù justam liinendi causam liabucriiit, dc-

culari permanere libéré et licite valeat , liceniiam aucto- bent, si sunt in raonasleriis, tolcrari ; in postcrum verô
ritate nostrà Apost. arbitrio tuo concédas , his videlicet non debcnt rccipi. Si verô mulicr vcnerit in stispicio-

legibus,videiicel, quod inprimis et anle omnia , dilecta- nem marilo ,

quo timct ne ab co aliqua vis inferalnr,

rum in Cliristo fttiarum abbatissœ seu priorissœ, et nio- débet pcrmilli ut posbil ingredi monasterium monia-
nialium dicti tnonasterii capitulariter et per sécréta suf- lium, si modo coiistitutiones monasterii non répu-
fragia prcestandus, et illarum superiorum ad id accédât gnent, et accédât consensus superiorum, abbalissoe cl
assensus; ipsaque Agnes eleemosyntim cxlraordinariam
^
monialium , et causa cessante ingressfis, débet indè
conipelentein eidem monasterio , ante iilius ingressum , exire, et si semel exierit , nunquàm poslea idem mo-
arbitrio siiniliter luOf realiter et cum efj'ectu impendat, ac naslcrium ingredi poterit; et tenetur ad clausuram,
de suis, el ejusdem ancilkc alimenlis in singulos sox sicut aliiy moniales, et slare sine ancillis : Zerol., in
menses, anticipatè persolvendani, idoneè caveat, ipsaque Praxi episc. part. 1, versic. Ad decimum secundum, et
ancilla in dicto monasterio, educulionis causa, dummo- licèlNavar. concil. 1, deDivort., et ibi apostilla dicat

d'o illud puellas, ex eâdem causa recipere solcat, et illas sacra congreg. dédisse quamdam formulam ciica hoc;
actu retineat , commorelur, ac habilu cultuque utanlur et ideô occurrente casu ,ad eam esse recurrendum ;
tnodcsto, sine jocalibus , auro, sive serico; toculorii , et tamen ipso Zerol., loco cit., ait se vidisse formubim
clausurœ leges observent; ac ipsa ancilla eidem Agneti quai est, tiI primo convcniat constilulioni monaslcrii;
debilum intérim prœstet famulatum , sinlque cellnlœ pro secundo de consensu abbatissaï el monialium; tertio ,

eis vacuœ, et à nemine occupalœ ; et si semel è dicto mo- sine ancillis; quarto, ut servet clausuram, ac propte-
nasterio exierint , in illud ampliù,s , absque nova hujiis rea ccnsuit sùccedenle casu repentino posse episco-
,

sanclœ sedis licentiâ revertinon possint; non obstanti- pum hoc facere ;
quia in casibus repentinis et pericn-
bus conslitulionibus et ordinationibus apostoUcis ac dicli losis, non potesl ila de facili habere recursum ad se-
inonaslerii, el iilius ordinis, elium juramento confirma- dein Aposlolicam, et ita ait se vidisse praclicari in
tione apostoticà, vel quàvis jirmitate aliù, roboratis sta- multis civitatibus.
lutis el consueludinibus, cœlerisque conlrariis quibuscum- Ad hcce nemo est qui ignorcl quàm inl'elices exitus

que. Dut. Ilomœapud S. Mariam Majorent, sub unnulo panant matrimonia inter impares ,
pr;T;sertini ;clale ;

Piscutoris. Die 14 augusti 1652, ponlificatûs nostri an- ex BaUi. in 1. Si major, c. de Legit. h;rred. , el in

no vigesimo. M. A. Maraldus. aulb. J{('S qu(T, col. pcnull., vers. ult. nolàC. connnnn.
Ncc aliàs hujusmodi iicentioe concedi cousueverunt, de Légat. El dicam infra lib. 7, cnp. 5, num. 4(j , v.

iii^i cum supra dicià clausulà, inler cxiera : Dummodb Sic refcrt Baldus. Quandoquidem semper ferè secum
nionasterium mulieres seculures recipere soleat , et actu afferunt rixas cl disscnsiones inlcr conjuges, côquc
rrtineat, etc. ; sic etiam quoad ancillas, licèt aliquando magis ubi soevilia viri intercedit, qu;v^ ut plurinnnn e\
\ ulerim dari pnedictam hcentiam , etiam sublalâ ipsà eâdcm aetalis imparilale, lanquàm radice procediint ;

clausulà, quando videlicet causie urgeutiores inierce- ( polissimùm verô si ob viri sa-viliam non possit nudicr
duiit, quai Papam à pelitione minime rclrahunt ;
prout '
absque gravi damni el vilnc periculo cum viro habi-

\idi couccssum D. Paul» de Teixeira mulicri viduœ larc, qu;e salis sulficiens causa est etiam ad sepai'a-

nobili Ulixboiicn. in civilate Neapolilanà commoranli tioncm tbori juxla icxl. in cnp. Litleras, de Ueslilu-
qu;c summo Pontifici exposuit, quod ipsa, quô nieliùs tione spoliai. ; Buratt. decisione 656, num. 3.

hoiiori suo consultum sit, in Conceptionis B. M. Yir- Ouarc in istis casibus summus Ponlifex tolis viribus

ginis, seualiud monasterium monialium civilatis Nea- salagitscandalis obviare, utdicani, d. lib. 7, c.5, n. 3,

polilanse, in quo benevolas inveniret rcceplrices, unà et in praxi pptel, ex tonore lillerarurn, qiuB hic subiie

cum duabus aiicillis qu?c illi in suis nccessilatibiis as- ctnnlur, videlicet :

sistèrent, se recipere, inibique ,

per aliquod tomporis 1
A tergb : Venerabili fratri archiepiscopo jS eapotilan.
 ,

m LllJ. V. DE \)\SVE^^. Sl'PER IRREGUL. EX lIOMlCIDlO. 422

Inlùsverô :
" sub annulo Piscaloris ; die dccembris 16i2, ponlifi'

Urba.nus Papa VHI. VcnembUis Fralcr, salulem, clc. catùs nostri anno vigesimo. M. A Maraldiis.
.\uper pro parle dUedœ in Vh'rîèlo filiit Hubilis vutticris Ipsis lamcn inonialibus jara professis ,
quac ex ali-

J oaiiHK de Capod priiiàinsisâ lerrœ Caspoti IScajwlUan. qiia légitima causa cgcnt pcculiari ope alicujus faniu-

scii allcrius civltalis, vcl diœccsis, nobis cxposHum fuil ,

l;o, viiieinus pra'scitim iti monaslcriis luijiis civitatis,

(jubd ipsa à dileclo fxlio nobiti viro Joaune, ctiam de illaiu sil)i , sive per sacraiii congrcgationoin regula-

Capoa principe dictœ lerrœ, marito suo , cui aliàs invita rium per liilcras piivatas, ordiuario loci dircclas ; sive

nupliti data fuil, malè cwn sœviliàel minis, acetiamvi- in via lilterariini aposiolicaruin in forma brevls, con-
tœ periculo tractalur, ob sufpiciones quœ iuler eos oriun- cedi , si vididicet Pap:c narrcliir, ipsam monialem
tur ob œtalis ipsorum disparilateni; ciini ipsa Joanna egere uiiius famulsc opcri, quie illi in suis ncccssitati-

cxirniœ pulcliriludinis, ac vigesimo secundo duntaxat bus iiiscrvial, qui jiroinde ipsi ordinario niandare con-

siiœ œlalis auno constitula, dicttts auleni Joannei» valdè suevil, quatcnùssi preces verilatc niti rcpererit, eidem
zelolypiis, et fcrè septuagcndrius respeclivè existant ; ac raoniali , unam anciilam duntaxat ,
pro ejus scrvitiis

insitper idem Joannes cuncta bonasua dilapidaveril unde in dicte monasterio, dummodùaliipiae illius moniales ,

dicla Joanna timcns , ne ex diulurniori suà cum prœdi- ancillas apostolicà auctoritate retincre sint solit;c , et

cto Jeanne cohabitatione, sibi aut illi grave malum ,

illas aclu rctincaiit, introducendi licentiam , arbitrio

eliam privationis vilœ forsan eveniat; et ne bona, in qui- suo concédât. Ilis tamcn legihus ,
quod inpi imis, et

tus eadem Joanna genilrici suœ successura est, in pote- ante omnia abbatissre, seu priorissœ, et monialium il-

slalcni dictiJoannis deveniant, cum illorum dilapidalio- lius monasterii , ad id capilularilcr voli^^que sccrclis

nis periculo. Proplerea, ut sibi rcbusque suis consultum conseiitiant ; nccnon dicla ancilla sic assumenda sil

sil, ipsa Joanna sese in aliquod monialiuni civitatis Nea- virgo, et bonest;Te condilionis etfam.T , ac liliilo edu-
politanœ nionastcrium , eliam ejus marito invilo , cum cationis in eodem monasterio; dummodô tamcn ipsum
duabus ancillis quœ illi inserviant, recipcre, et inibi ha- piielias ex hâc causa recipere soleat, cl illas actu re-
bilu seculari retento, per aliquod tcmporis spalium com- lineat, utqtie ancilla bujusmodi babilu, culluque uta •

morari posse desiderat : S obis idcircb liumililcr suppli- tur moûcsto, absque jocalibus, auro sive serico ; col

cari fecit, ut sibi dcsuper opportune provider e, elc, di- loculoiii et clausurai leges obscrvet, ac
debitum inté-
gnaremur. Nos igilur dictam Joannam specialibus favo- rim eidem moniali pra}stet famulatum, ejusdemque
ribuset gratiis proscqui volcntes, et àquibusvis, etc., cen- monialis consanguineorum, vel aflinium sumplibus ei-
sentes, elc. ;
fraternitali luœ, per prœsenles commillimus et dem monasterio singulis semeslribus anticipalè per-

mandamus, quateniis veris existenlibus uarratis eidem solvatur, alatur, nec monasterio onerosa sil , el in
Joannœ, qubdipsa monasterium hujusmodi, dummodb il- loco pro pueliis ibidem educandis destinaio sil cellula

lud mulieres seculares hujusmodi recipere soleat, et illas pro eâ vacua, et à nemine occupala, ac numerus puel-
actu relineat, etiam ejus marito invito, ut prœfcrlur, cum larum in diclo monasterio educandarum non sil com-
duabus ancillis ingredi, et inibi ad tempus, eidem Joan- pletus ; el si semel è diclo monasterio exierint, in il-

nœ per te prœfigendum, liabilu seculari relento, pcrma- lud ampliùs , absque nova sedis Apostolicae liccntià
7icre, libéré et licite valeat, licentiam, auctoritate N.Apost. reverli non possint.

arbitrio tuo concédas ; lus lidelicct legibus ,

qubd iiipri- El sic sub eâdem formula, dalur eliam pro ancillis
niis et ante onmia, diteclarum in Chrislo filianim ubba- simul ingredientibus monasterium , cum nmlieribus
tissœ seu priorissœ, et monialium dicli monasterii, cupi- viduis, aut qui aliàs es sedis Apostolic;e liceniià, se
tularitcr et per sécréta su[fragia prœstandus , et illorum recipiunt in monaslcriis monialium, ut palet ex aliis

superiorum expressus ad id accédât assensus ; ipsaque licentiis supra positis.

Joanna eleemosijnam extruordinariam monasterio hujus- Cailerùm quoad alias mulieres qualiflcatas, lestalur
modi, arbitrio similitcr tuo ante illius ingressum realiler Mandos. in Praxi. signal, lit. de Licentiis, versic. Dalur
et cum effectu pendal, dequcsuis et earumdem ancillarum licentia, fol. 74, quod dalur honeslis, nobilibus et raldè
alimenlis in singulos sex mentes atUicipatQ persolvendis dignis mulieribus quater .in aiuio, ut cum iribns vel
idoneè caveat; ipsœque ancillœ sint virgines ac honestœ quatuor boncslis mulieribus inlrare possint qu;ocum-
condilionis et famœ, tituloque educationis, in eodem mo- que monasleria monialium, quorumcumque ordinum
nasterio degant ; dummodb tamen itlud puellas ex eâdem etiam S. Claraide licentia illariimquic monaslcriis prac-
causa recipere soleat et illas actu retineat ; habitu cultu- fuerinl, cum clausulà : Dummodô ibi non periioctent ;

quc ulanlur modesto sine jocalibus auro sive serico ; lo- et aliàs , vidisse ipsum conccdi nobili mulieri , quod
cutorii et clausurœ , leges observent sinlque cellulœ pro cum duabus mulieribus possol quacciimquc monasleria
eis vacnœ, et à ncmine occupatœ , ac eidem Joannœ de- rcgni Porlugalliai cujuscumque ordinis, etiam S. Cl;inE
bitum intérim prœstcnt famulatum ; et si scmel è dicto el militarium duodecics in anno ingredi et morari
monasterio exierint, in illud ampliiis, absquc nova hujus et aliquando in quadragesimâ pernoclare, de liceniià
sanclœ sedis liccntià ra'crti non possint. Non obstanti- abbaiissa:, alicujus allcrius supcrioris liceniià mini-
bus prœmissis ac conslitutiotiibus, et ordinationibus apo- me rcquisità.
slolicis ac monasterii , hujusmodi et illius ordinis eliam Quia voro summi ponliiices pluribus diversisqne nm-
juramento, etc., stalulis et consuetudinibus , cœterisquc lieribus sic qualilicalis, etiam in perpetuum , s^ilicct
conlrariis quibuscunique. Dat. RomcB apud S. Pelrum ad viiam impetrantium, id conccsserant; exquonon-
 ,

425 PRAXfS DISPENSATIONUM APOSTOLICAftUM.

nulla forlc iiiconveniciilia oriebaulur, proptorca fcl. picullatem , etc. concedimus ; 7wn obstanlibus conslilu-
I

record. Grogoriiis XIII revocavit oiniios licenlias et lionibus , et ordinalionibus apostolicis , et dictorum mo-
iacultatcs ingredieiidi inoaasleria, douios, et loca nio- j
Hrts/morum, etc., slatulis,G\.c. Dut. Romœ apudSuml.
nialium, ac etiam virorum ([uoruinvis ordiiium ,
qiii-
j
Petrum id,dccembris lij'5S , pontificatùs noslri anno
bii.^vis, eliain comitissis , niarcliioiiissis , ducissis , et '
décima sexto. M. A. Maraldus.
aliis cnjuscuiiKiiie status et coiulilioiiis imilicribus, et
Aliis insuper mulieribus sic ingrcdi posse petcntibiis,
omues liccntias ingredieiidi nioiiasteria, doiuos et loca
non Iribuitur ista liccnlia , nisi etiam jurisdictioiicm
S-incliinonialium concessas quibiiscunupie viris ejus-
habcant temporalem , ac proplerea non datiir , scu
deiu status et dignitatis, à quibuscumque pontificibus,
sallem dari non consuevii , nisi cum clausulà , tibi
et Scdis Apostolicai legalis ,
quomodolibet , et ad iii-
quœ ut asseris terrœ N. jurisdictionem liabens ducissa
slaiitiam ciijuscuinque coneessis ,
prout in s\ià consli-
existis, clc. ,
quapropter , nisi itasit, liccntia minime
tiiiioiie qurc incipit : Ubi gnil'iœ, id. jiinii 15Go. Insu-
suffragatur ;
quia iicèt cxpediatur tanquàm graliosa
per fel. record. Si.vtus Y aliam constilutionem earum-
,

nibilominùs adjicitur alla clausulà , nimirùm: Et super

dcni liccniiarum revocatoriani edidit ;
per quani, eas-
verilate narratorum cognitione per ordinarium loci ad-
den) liccntias revocavit qua^cuniqiie niona^teria iiigrc-
hibità ; ac proinde cûni ista liccntia fundetur in as-
dicndi, cl ibi pcruianendi niulieribus seciilaiibus cii-
serlione ipsius oratricis, re(iuirit omninô probationcm,
juscumquc status et conditionis cxislenlibus, eiiam [

cùm referatur ad impetranlcm ,

qui teneiur asserla
comitissis, niarcbionissis et ducissis concessas, ut in
verificare ; Cassad., decis. num. 1 , de Rescript., et
suà constitulionc qu;c incipit : Scmctimonialium , die
decis. 7 , de jurepalr. , licct secùs diccndum esset si
5 januarii 1589.
per verbum impersonale diceretur, ut asserilur ([wod ,

Postremô, Paulus Y, similis record., in alià consti-

indiget persona nominis , vel pronominis ,
puta , à
tutione, quoe incipit: Moniulmn , 10 julii 1612, id
me, à le , ab illo , Mandos. reg. 54 ,
qunost. 47, num.
proliibuit mulieiibus secularibus , eliam fuiidatricibus,
1 , et sic perinde est , ac si diceretur , si ordinarius
Il
aut donatricibus ad brève , vel ad longuni tempus ,
preces veritale niti repererit : quac quidem clausulà ,
elianisi à Sedc Aposlolicâ hoc eis spccialiter c%-,H, in-
Iicèt non esset in rescripto apposita , nibilominùs sub-
dultum.
intelligcretur ; cùm quailibet gratia habeat in se banc
Nec tamen hodiè hujusmodi liccnliaî denogantur
lacitam conditionem , cap. Ex parte, 1, de Rcscripi, ;
personis jurisdiclioncin lanien temporalem liabcnli-
Marches, de Commis, parte 1, num. 225, fol. mihi71,
bus , cuni coiiditionibus et clausulis in formula inl'ra
Goiizal. ad reg. 8, Cancel., glos. 9, lit. annot. cont.
scriptâ contentis ,
quae in forma gratiosà , et sub an-
null. num. 229. Et aliàs in liàc Curià , similis liccntia
nule Piscaloris in dies à Uom. Curià émanant, tenoris
non fuit admissa, cùm oratrix non probaverit hanc
sequenlis,videlicet :

jurisdictionem temporalem ,
quaî ut dictum est, veniî
A tergo : Dileclœ in Cliristo filicc Snevœ de Avalos de
omninô. verificanda ; ex que summus Pontifex non ,

Este principessai terrœ Concliœ , Neapolilan. scu (die-

aliter hujusmodi liccntias quàm modo pnomisso con- ,

rius diœccsis.
cedit, et ex pncdicià causa, qute nisi verificctur, facit
Intùs vcrô :

corruere gratiam , eliamsi ipsa causa viderctur tan-

URB\^us Papa YIII. Dilecta in Chrislo filia, saiutem
tummodô impulsiva , ut perMenoch. de Arbit. jud.,
et aposlolicain bencdictionem. Spirituali luœ consotatioiii,
casu 201 , num. 12.
quantum ciim Domino possumus , bénigne considère ;
Et sub luijusmodi formula vidimus procdictas liccn-
teque specicdibus favoribus et graliis prosequi volentes ,
tias concedi , videlicet :

et à quibusvis , etc. ; ccnsentcs , siipplicationibits , tua

A lergo : Dilectis in Cliristo filiabus nobilibus mu-
nomine nobis super hoc Immiliter porreclis , incimati ,

lieribus Dianœ de Capuû , et Portiœ Caraffœ ducissis

tibi ,
quœ , ut asseris dilecli fdii nobilis viri Nicolai ex
terrœ seu loci de Laurenzano Neapolitanœ seu altaius
priiicipibns ab Este, uxor existis, ut à quatuor lioneslis
civitalis vel diœcesis.
niulieribus ,modeslo ac dccenli habilHi)iduiis, quas sc-
Intùs verô :
mel eleclas,nec variare, nec mutare possis,nisi (dicujus
em-uni obitu eveniente, associata; cl super veritcile narra- Urcanl'S, etc. Dileclœ in Cliristo filiœmnliercs, etc.,

torum cognitione per ordinarium loci adliibità, monasleria saiutem, etc., spirituali, etc. Vobis, quœ, ut asserilis,
inonialium civilalis N eapoUlanœ ,qxuituor vicibus in lotum, terrœ scu loci de Laurenzano jurisdictionem liabentes,

non autcm eorum singula quolibet anno , de carumdem lS eapolilanœ scu alterius diœccsis ducissœ cxislitis, ut à
,

monialijcm capilulariter, et per secrela suffragia pra'stiai- tribus mutronis honesto ac dccenli , etc., quas , clc,
do , et illarumy superiorum consensu, non lumen Domi- insi , (Hc.,associalœ, etc., tribus vicibus, etc., ut in

nicis , seu aliis festivis aut vigiliarum diebus, neque Qun- priori formula. Dat, in arce Gondulpin diœcesis Aiba- ,

dragesimœ , vel Advenlùs lemporibus , ingredi , uc cum ncn.,die 13 octobris 1G5G; pontifiealùs noslri anno
tàsdemmonialibus conversari, et refectionem etiam sumere decimo quarto.
corporalem; dummodb lamen monialium particularium Notandum prxHerea, quôd hujusmodi liccnti;^ ne-
cellas ,
prœter eas qnnrtim causa monasleria Imjnsmo'di que suffrogantur, nisi accédât expresse consensus
ingrcdieris , non visUes, neque lu, miniisque diclœ mulie niouialium capitulariter et per sécréta suffragia, prout
rei inibi pemoctetis j libéré et licite valeas , licentiam et | voluit etiam idem Urbanus Papa VIII, in suà consli-
 425 LIB. Yl. DE DISPENS. AD BENEF. SECULARIA, etc. iSG
tulione quse incipit : Sacrosanctuni, die -11 oclo- Denique supra dicta; liccnlia; conceduntur ad pr:c-
l)iis 102i. scriptinn conslilulionis supra dicli Pauli V, qui prav
Iiisiipcr, qiioil non conccdanlur, nisi pro quatuor scripsit modum utendi l'acultatibus concessisà Rt)ma-
viribns ad siunniuni; aliàs verù, pro Iribus lanlùni nis pontificibus ingrcdieiidi nionasleria nioniaiium
viiibus, vidi concessas ; nisi qualitas pcisonac , et per qnani ordinavil, quôd nulla pcrsona ciijnscumqiio
stimmi Ponlificis benigiiitas aliud suadcat; quôd si gradùs et conditionis existai, vigore liccnliaruin, plura
l'iilù siiii|)licilor conccdcrctur, absque oo quôd cx- nionasteria pluribus vicibus iiigrodialur, sed qiioJ
,

priiiKMcliir per quot vices, intelligerelur de priuià licenliu; hujusinodi, respecta universoruni, non autcni
vice iJintiiMi, et non ullra , arg. 1. Boves, § Hoc ser- aliqnoruni, vcl singulorum nionasteriorum, suffragon-
vwiic, il', de Vcrb. sign.; Alex. consi'I. 5G, versic. tur, ita ut , cui bis in anno, vcl anipliùs plura niona-'
Vtide sialicui,\o\. i ; Félin, in cap. 2, de Trug. et steria ingredi conceditur, ci bis, vcl aniiiliùs taiilùrn
pace; Jas. in 1. Divortio , § qnod in mmo, col. 3, iï. universa, non autcni corun» aliipia vcl singida ingredi
soliit. nialr. 1. Duobus, § Siei<in'i, iï. de Jurejur. licèt liceat : eliainsi pr.'icdicla nionasteria in diversis civi-
islc casus rarù posset evcnire, cùin in pr;i;dictis licen- talibds , terris, diœcesibus et locis existant , leste
tiis ,
quando Papa vult, exprimil diccndo ;
pro unà Barbos. in CoUcct. ad loc. conc. scss. 2.j , c. 5 , de
vite liinuini, prout aliàs vidi; et hoc modo cessant Monial. cl Uegular., nuni. 9.
conjocluric, ad loxt. in 1. lile aut illc, 11'. de Log. 5,
1. CoHtinulis, § Citi/j ita, junclà Glossà, inverbo Nul-
tus, il", de Vcrb. oblig.

LIBER SEXTUS.
PRAXIS DISPENSAÏIONIS AD BENEFICIA SECULARIA PRO REGULARIBUS. ET È
CONTRA.
CAPUT PRLMUM. If exleri, quôd si monachus quisquam sive alius rcgula-

ris impetrcl beneficium seculare , nullà secularilalis

Piaxis dispcHsatioiiis ad bénéficia secularia pro regu-
[
bujusmodi habita mcntione, aul é converso, nulla
luribus. prorsùs et invalida reddilur collatio Félin, in cap. la
;

Regularcs, non modo ad diversa qu;ï; baclenùs dicta noslra , nuni. 41, de Rescript., Cassad. , decis. 4,

suni, verùm ctiam ad bénéficia secularia assequcnda, num. 1, de Pra:b. Quod profcclô procedere ncminem
sœpenumerô dispensantur; idcircô quid circa id ipsa latet, etiamsi collatio ipsa fuerit motu proprio facta ;

Pvoniana Curia servet, videannis. Et quidem salis in quandoquidcm ipse motus proprius iiunquàm aufert
jure expresse cavetur, ut regularia bcnelicia in lilu- inhabililatem pcrsona?, aut alios substanliales defe-
lum rcgularibus professis provideri consueta, cùm per ctus; Barbos., claus. 79, num. 22; neque firniat gra-
(ibiluni aut resignalionem, vel aliàs illa in tilulumob- liam contra mentcm concedentis, Menoch., de Arbiir.
tincntis vacare conligcrit, religiosis tantînn illius or- jud. casu201, num. 80.
dinis, vcl iis, qui babitum omninô suscipere et pro- Ne aulcm, to, qui simplex es curialis, per ignulos
lessioncm cmillcre teneantur, cl non aliis ; ne vestcm lerminos procedere contingat, scias quôd regularia
Imo lanâquc contexlam induant, conferantur, ut intcr bénéficia illa dicunlur, qu3C ex suâ fundationc seu in-
Cidera jura novissiniè cautum est per concil. Trid. stilulione vel consucludinc , religiosis sunt addicta ;

sess. 14, cap. 10, de Rcform., indccorumque admo- Rebuff., in Concord., rubr. de Collai., § Vo/amus, in
di'im sit rationicpic minime congruum, si cliam secu- verbo Regularia; vel illa qnx per quadraginla annos
laribus conl'cranlur ; ne bomines disparis professionis, consueta sunt régi per cosdem ; d. cap. Ciini de be^
vcl babilùs, Ecclesiis prseficere, aut in nnà eàdemque tieftcio.

Ecclcsià sociari ;
quaproplcr secularia bénéficia, se- Ab hâc tanicn nosirà praxi devium non agnoscas, ut
f nlaribus ; regularia vorô , regidaribiis confcrri dé- quoad parochialcs Erclcsias sccnlaros, hoc ordinepro-
lient c. Ciiin de beneficio, de Pra-b., in tî, cuni aliis, cedatur nimirùm, quôd licèt iii dnbimn aliàs revocaro-
;

ni^i lamon prnul aliàs iiori andivi, bénéficia ip.;a re- lin-, an sciiicet slanlo dispositione lexl. in c. Qttoa Dei ti-

gularia, ad scculinilalem aposlolicâ auclorilalercducla morem, de Slal. monach., libère posset canonico regn-
lucrinl; quodipiidcni nunc rarô, et non sine maxiniis iari conferri bencficium cnralum seculare; acproplcroa
causis fieri conlingit, ni onmes ferè possunt testari docueritintercaîlorosGonz.adllog.b'canccll., gloss.7,
oiiriales, licèt Eccicsia secularis, possil facile fieri rc- n. 55, inprimàimpressionc,quôdliodièiiullircgnlares,
u ;!;uis, ut probat Lap., allcg. -ii, allegans ibi d. cap. etiamsi sint canonici, babere possunt bénéficia curata
( ihH de beneficio, ubi, quod beneficiumquod consucvit sine disiicnsalione apost., neque in pcrpctuum, ne-
i- i^i in statu regniari efficitur scculare. que ad tcmpus, (luodcpie ita obscrvari vidit, ac de-
j

Hinc fil ul reguluis, sine summi Ponlificis dispen- super emanavcrat (pucdam declaralio S. congr. con-
salione inbabilis rcddalur ad bcncliciuni scculare;! cilii ubi, cliam, quod licèt olim dabalur monachis di-
siciit è conlra, secularis ad bencficium regulare; unde spensalio ad umnn beneficium cnralum, conlra cap.
benè uôrunl, non modo curinjes ipsi, vcrùm ctiam | Mi'iiarlii, de Slal. monach., iiodiè non admillunlur,
m. MX. 14
 , ,

427 PRAXIS DISPE.NSAÏiÔM'M APOSTOLICARU.M 42&

uee dispensaiitur, proul disponiliir in const. Pauli Y, (11) Ipsum noluisse, poterat enini posfea vclle, 1. 4, ff.

qu;c iiicipit : Postquàm diviua bouitcis, Icrlio decimo tic Admin. tut., quia voluntas non rcducla ad acluni

ka'. aug. anno iolS, pcr quam dispoiiilur, etiam Icgis, vcl disposilioiiis, nihil operatur, I. Quidam ciim

1 privari regularcin quibuscamque bcncliciis ecclesiabti- filimn, post priiicip. ff. de Haîrcd. instit., 1. Ciim in
\ cis, qui abaque dispcnsatione illa obliriucrit ; et quam- plurcs, § Localor. ff". Locali, c. Quemadmodiim, de Ju-
vis dicla conslilulio fucrit rcdacla ad terniinos jiiris rejur. Sicque hodiè ad priescriptun) supra dictac deci-

;'c0!iuiuiiiis pcr Piiiin IV, qiiœ iiici}»it : Scdis Apostolicœ sionis in parlcm afiirmativam inclinari posse vidctur.

solcrlla, lerlio non. aprilis 1560, laincn praxis adnii- Alvcrô ego in tulà praxi ad ncgativam inclinandum
sil, quod canonici regulares sine dispcnsatione Apo- esse cxistimo , nimiriun , ut non obstantc d. Putei
stolicâ lalia bénéficia obtincre non possunt, prœscr- Decis., canonicos regulares
non esse admiitendos ad
lini stantibus décrète Grog. XIII, et prœdictà dispo- curam Parochialem Ecclcsiarum absque scdis Aposto-
sitione concil. Trident. lica; dispcnsatione, ita cnim resolulum fuisse per sa-

Attamen id. Gonz. loco cit. in addit., in secundà cram. congr. episc. et reg. in unà Cremon., 1 se-
impressions, versic. Cœterùm, ait quôd re maturiùs ptemb. 1G30, tcstatur ad coll. DD. num. 7, fol. mihi
consideratà, contrarium est tencndum ; tiim quia de 149, et sic vidi pluries servalum in praxi, à quà vera

jure comniuni canonicus rcgularis potcst obtincre legum interpretatio desumitur; Bald., in cap. 1,
parocliialeni Ecclesiani, d. c. Quod Dci limorem, tum mim. 7, de Feud. 51, c. Amilt. lUud enim est quod
etiam quia per d. conc. Trid. non niodô est aliquid salis urgct, nempe quia supra dict;\! dispositioni text.
dfirogatum, imô potiùs approbatum in sess. 14, c. 11, in d. cap. Quod Dci timorem, fuit derogatum pcr con-
dùni slaluit, quôd bujusmodi canonici translati de uno ' cordata Leonis X, ut pcr RebuCf , in rubr. de Collât.

ad aliuni ordinem, non possiut obtinere bénéficia cu- § Yolumus, 1, verbo Et conformilalcm, quaproplcr ab-
rata ; unde quoad non trauslatos, vidctur id. concil. solulè dicendum est, ipsis canonicis regularibus non
approbare dispositionem juris conimunis. posse conferri bénéficia sccularia prout non modo te-

Unde ex lus videtur ipsos canonicos regulares, sine stantur omnes perilissimi et antiquissimi curiales, ve-

dispcnsatione Scdis Apost.,adlubitâ tamen licenlià rùmcliam mulii pontifices significârunl, teste Sanch.,

suorum snperiorum, posse dicta bénéficia sccularia in Pra:cepla Decalogi, tomo 2, lib. 7, cap. 26, num. 71,
em-aia oblinere; prajsertira, cùm videatur sublatadif- quem refert Barbos., de Jur. Eccles., lib. 3, cap. 4,

ficultas per dccis. Rot., in unà Papien. Jurispalr., num. 71, \CTS. Dïximus, circa fin. , ubi concludit

die G martii 1598, coram Séraphin., ubi, proposito quôd hodiè Canonicus reguhris absque dispcnsatione
dubio, an scilicet canonico regulari poterat hodiè de summi Poiitificis, non potest ad parochialem Eccle-
sui superioris licentià conferri beneficiuni seculare siani piomovcri, et pcr extensum affert dictam de-
curatum, fuit dictumet resolulum, quôd licèt secula- claraliouein in hocc verba videlicet : Canonici regula-

ria bénéficia non sint conferenda regularibus, possunt reSyViOn obstanle cap, Quod Del timorem, non admit-
nihilominùs curata conferri canonicis regularibus, et iuntur ad ciirani parochialem, Ecclesiarum, absque
novissiuiù scquilur, cl icnct Vivian, in Praxi jurispat., scdis Aposlodcœ dispcnsatione.
in appcnd. ad c. 2, 1. G, in fine d. Praxis, ubi tcsta- Ratio autcm cur ipsis canonicis regularibus erat in-
lur, S. Carolum Borromocum ,
prœvio concursu dultum, ut per d. cap. Quod Dci timorem, bénéficia
anno 158 i, quarto idus januarii. contulissc parocl.iia- curata sccularia oblinere potuissent, jam expressa est

lem Ecclcdam S. Rcniigii A'icemodroni Mediolan. in cod. cap. in § Lic'il, per Ii;cc vcrba, videlicet : LicH
diœccsis , I). Thcopliilo Varisio, canonico regulari autcm in Lalcranen. concilio de monachis cavealttr, ne
congr. Lateran., babenli lalcni l'acullalem à suo ge- singuli per villas cl oppida pcr quascumquc pm-ochiales
nerali; et à Clémente YIII, fuit collata pra?po?itura . ponanlur Ecclesias, clc, quia tamen illud de canonicis
D. Pauli Tapparello Podcniontano, canonico regulari regularibus specialilcr non cnvelur, qui elsi à sanclorttm
Lalcranen. , ante laraen collationeni, visuni fait an monacliorum cousortio non putenlur scjuncli, regulœ ta-
prœmissis non obslaret dccrctum concil. Trid. et sac. , )nen inservitint laxiori et per antiquos canones, etiam
congr. rospondit, non obslare, nisi esset translatas; monaclii possunt ad Ecclesiarum parochialium regimen
id. Vivian, loco citalo. in presbytères ord'mari, ex qiio debent prœdicationis of-
Ncc prcemissis adversari aliquo modo vidctur dccla- ficium [quod privitegiatum est) cxercere, sic annuendum
patio S. cong. quam rcferl id. Gonz., d. gl. 7, h. 53, duximus poslulatis, ut exercens plcbani ofjicium, si com-
;necrM)n quoddam decrelum Greg. XIH, per lucc vcrba : mode fieri polerit, unum canonicum regutarem secum ha-
S. D. N. uol ail Uccre canonicis regulurUnis cang^. Lute- beas, ad cautelam, cujns, in liis quœ Dci sunt, et regu-i

ramn., eliumde licentià sui (jeueralis, absijue cojtsen&H laris observanliiv, tam consorlio quam solatio perfrutL. \

summi Poiiiifais, assumere ciuum uaimarunL, ctium ad I ris. \

tcutpus multoque minus bcneficium cumlum ad tcmpus, Et ob liane camdem rationem ,

puto Leonein X con -

'

nt per Gare., de Bencf., part. 7, c. 10, sub n. cd, in cessisse bis canonicis regularibus in episcopos promo-
fuie. Quia quoad dictam declarationcm concil. quani- [ lis, ut tam in capellà ponlificali, quàm extra carn , !

diù non constat de intenlione Papoi, niliil facit, ut in habilus et colores clericis sccularibus in episcopos
aulh. Siquis in aliquo, c. de Eden. que verô ad scn- promotis concessos, gestare possint : prout in suis lit-
;

Icutiam supra dicti Greg. XIII, ncque suflicil aliuunn- tcris in forma brevis cxpedilis, sub dat. Roniie apud
 m un. Yl.^DE DISPKNS. AD BKNEF. SECULARIA, etG 430
Sanclum Pctrum, anno 1519, iioniificaiùs sui aiino concursum, quod non dcbuit istum, scilicet, admiltere,

scplimo. rcfcrl Gare. pari. 7, cap. 10, nuni. 32.

lln;c aiilcm quoatl canonicos rcgnlarcs, ad ipsa be- Ut aulem supra dictas dcclaralioncs sacroc congrc-
. neficia ciir.Ua ,
quo voiô ad alios rcgnlarcs , eos, gationis circa |)arocbiales Ecclesias in praxini dodu-
cliain altoiilis jiiribus supcriùs allcgalis, oiiiiiiiiù cssc cauuis, scicndum est quôd serval slylus Curiic ut in
inhabiles ad cadeni bciioficia obtiiieiida, non ainbigi- supplicationibus dispensalionum pro diclis bciicficiis

tiir, nisi tamcn sint cpiscopaliis ;

quia ad dignitalcm curalis per regulares oblincndis semper exprinialur
cpibCDiaicni, et nionachus ncdùni pntcst cligi, et de babilitas oratoris, nimirùm : Supplical igitur humililer
cà providcri loxt. iucap. 1, 18, qiKcsl. 1, Clcai. l,dc S. V. dévolus illius orator N. expresse professus ordi^
EIccl.; nam, et ipso cpi:>copiis appcllaUir roligiosus c. nis .^Einorum domùs N. frater ordinis Minorum de ob-
Ex multà voto, verùni eliam habet jus succcdcndi, et servantià nuncupali, ordinemipsum, in domo eorumdem
liberalur à tribus subsianliallbus regionis, cap. un. 18, fratrum expresse professus, llieologiœ professor ac verbi
quacsl. 1, quia de filio jaui faclus est palor, facilque Dei concionalor, quatenus cidem oratori, pro quo devota
fiuclus suos in vilà , cl de eis disponerc polesl non crealura veslra episcopus seu vicarius N. aut parocliiani

minus quàni secularis; Bald. in cap. Clerici 2, nuni. 7, dicli loci ob penuriam presbyterorum secularium in illis

de Vit. et lion. cler. Navarr., consil. 13, numcr. 4, partibus ob eximiam prœdicandi verbi Dei oratoris scien-

et per toi. de Rcgular., ibi n. 8, ait praxim lolius liam, E. S. Y. humililer supplicant, con ferre, et de illâ

chrisliani orbis ila servarc, et plura de Iiàc rcvidcri etiam providere, secumque, ut illam recipere, et quoad
possunt pencs Ludovis., decis. 401, absolulus lamcn vixerit relinere libéré et licite valeat, dispensare digne-
à vinculo, non polesl habere officia, et dignilalcs sui mini de gralià speciali, etc.
ordinis, rcdcundo ad illum, ex conslitut. Pauli IV, Alias similes dispensationes pluries vidi in ipsâ Ro-

quae incipil : In sacra, apud S. Pelrum, sub annulo manà Curià concessas pro Parocbialibus Ecclesiis va-
Piscaloris, lOjulii 1039. caiitibus, cliam per resigna lionem ad favorem diver-
Caelerùm nunquàm eis talla bénéficia conferuntur, sorum regularium, quarum provisioncs comniitie-
nisi in casibus in infra scriptis duabus declaratiunibus banlur locorum ordinariis in forma, Lignum novissima
sacr?e congrcgationis concilii conteniis per quas con- cum infra scriptis decrelis , vidclicel : Et de licenlià

clusio prœdicta banc recipit resiriclioneni, nimirùm sui superioris; adcujus nutumipse orator regularis quam
si accédai dispensatio Papai ex aliquâ urgenti neces- docuinque ad claustrum revocari possit. Et cum décréta
silalc, quai lune, tit noslra praxis doccl, dari consuc- iqubd, detracto ex fructibus parochialis Ecclesiœ quod
vit, quando clerici seculares idonei minime reperiun- necessarium fuerit pro oratoris congruâ sustentatione^

tur; ex quo in defcctum clericorum secularium, pos- quod ex eis reliquum erit, in pauperes illius loci, aut
I

sunl bénéficia secularia regularibus confcni; et è rcparationem œdificiorum y et in emplionem ornamenlo-

contra bénéficia rcgularia secularibus; lune enim né- rum ejusdem Ecclesiœ, arbiirio ordinarv convertatur. Et
cessitas non babct legem, cap, Abbale, in fin., de cum expressione, quod hœc gratia fit ob eximiam scien-
Verb. signif. Quod prœsertim est intelligenduni de tiam et periliam prœdicandi verbi Dei ipsius oratoris, et
Ecclesiis coralis ; unde emanàrunt duce sequentos de- difficultatcm inveniendi probos et perilos Redores secu-
claraliones sacnxi congrcgationis concilii ,
qiiariim lares his calamilosis temporibus, in quo niunere prœdi-
priina est : Quaritur an Ecclesiœ parochiali, ex neces- candi ipse orator se exercere, et in diclo loco, habitu re -

sitale, nempe ob penuriam sacerdoltim, regularis per- gulari rctento, continub personaliter residere, ac eidem
pétua possit prœfici, sacra congregatio respondit pcr- parochiali Ecclesiœ per seipsum deservire, et parochialia
milli posse, ila tamen, ni deducto viclu, quod reliquiim officia gercre et exercere debeat ; aliàs dicta Ecclesia va-
fuerit reddituum, in utilitatem Ecclesiœ et pauperum con- cet eo ipso.

verlalur, ob id aulem necessariam esse hodiè dispensa- Elbœc propler canonicos regulares, procédant de
tioneni, conlra opinionem communem anliquorum do- I
nempe ut exprinialur, oralorcm rcgula-
siylo Curiic,

ctoritm dicenlium, quod i:a de slijlo observuri consuevil, rem esse aptum concionatorem, vel quid siinile, circa
quod si maqis placeret S. D. N. Sixlo posse quod peli- quod non pote.Nl dari certa régula, qui quidom slylus
iitr, ad lempus concedi, quoad scilicet episcopus proii- non longé dislal à jure communi, per quod babclur,
derel declerico seculari : nihil tamen concedendum nisi, sicut diximus, lune secularia bénéficia curata esse
instante cpiscopo, pro neccssilate vel utililale Ecclesiœ regularibus conferenda, quando videiicct iirgct ipsa
supra dictant priorcni sentenliam congrcgationis, proba- nécessitas ; c. Inter quatuor, de Religios. domibus ;

l'it Sanclissimus. Socunda verù. Quidam clericus miles Rcbuir. in concord. tit. de Collai. § Xolmnut, 1, vcrbn
S. Slepliani petiit admitli in concursu cujusdam Eccle- Ea conformilatem.
siœ parocliialis; congregatio parva censuii^ tignifican- Siniilem graliam vidi concessam pro dignilale priu-
dum dalario, concilium non proliibuisse, quin regulares cipali curalà apud Ilelvelios pro fralrc ordinis Ere-
possinl habere seculares parochialcs ; jus etiani velus, niitanmi S. Auguslini, magistro in theologiâ pro quo
non obstare videat ipse si inslilutiim mililiœ suœ obstat. oomniiltebalur ordinario, ut scquilur : Et postquàm
j
Sanctissimus noluit, quia dirit prohibere concilium La- orator fidem catholicam juxta arliculos pridem à sede
teranenseinconcordatiscum Leone; Rcbuff. inConcord., Apostolicà proposilos, in cjus manibus professus fuerit,
Çlideô scribcûdum cpiscopo, ne regularcm admiual ad ci propler defeelum persoiiœ secularis, quœ curam cm-
 ,

431 rtlAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICAULM. 432

vhirum liitjiismoai cxcrccre passe, et exhniam dkti ora- diœcesî prœdiclis nullum gradualum aul qui inlra
U , ,

toris scientiam, ac pradicandi verbi Dei peril'mm, ita annum in theologià graduari possil , adesse , apud
cxpedirejudicaverit, illumqiic per diligenlem cxamina- nos, clc.

tionem ad id idoiteum esse repèrent, omnes et sîngulos IJencficia aulcni secularia simplicia, pari ratione

fructus, ac etiain distribuliones ejusdem arch'iprcsbijtc- ncqncun' adliîic obtincrc religiosi, licèt canonici rc-

ralûs cidein oralori pro stipendio ralione cxercilii curœ gularcs fuerint, ctiani cum dispcnsalione episcopi,
animariun Intjitsmedi, donec de aliâ personà seculari Navar., cens, il, de Statu monach., et luit resoluluni
idoneâ, cuidictus arcliiprcsbijteralus couferri possit, per in d. Papicn. Jurispatronatùs, benelicium seculare
Scdem Aposlolicain prospccttim sit, illius tiiulo intérim non posse conferri canonico rcgnlari, sine apostolicâ
supprcsso, ila lU à quoquam iwpctrari nequeal, concé- dispcnsalione, nisi sit parocbialis, ut per Gare, de
dai et uss'ujnet, cilra provisionem, seu commcndam dicti Ceiief., p. 7, cap. 10, num. 29 ; quidquid dicat Vi-
arcliipresbylcrLilùs, et de liccntià siiperioris dicli oratoris vian., in appcnd. ad fin. su;Ti Praxis jnrispatr., dùn\
qui in minière prœdicandi verbi Dei se sedulb exercere, indistincte tcnel, canonicum regularem sine speciali

et hubilnm suuin ri'cjularem, ut antea seniper yerere et dispensaiione Sedis ApostoliCcC cum so!à liceniià sui

rctincre tibique dcbeat, ac ad nulinn dicti superioris ad superioris rcgularis, posse obtincre benelicia secula-

cluiislrum fiuandocimuiue revocari possit ; et qubd, de- ria in litidum, et ibi alfert excmplimi, dicens Pau-
tracto ex [ruclibiis cl distributionibus quotidianis, quod Imn Y contulisse canonicatum Ecclesicc Capritan.
necessariuin fnerit pro cjns congrnâ snslentalione D. Antonio Caracciolo, canonico rcgnlari de cujus

quod rcUquiim erit domui, in quA ipse oralor professas lamen collalione non constat, et quatenùs ita sit,

est, cédai.
credo dictum canonicalum fuisse sibi dispensalivù

Istc item ordo scrvaUir, cùm ex decrelo concilii collalum, aut non faclà menlionc, quùd diclus Anlo-

non reperilur clericus secularis

T-rid., sess. 5, cap. 1,
nius esset canonicus regularis, et allegat ipsc \ivian.

pro iheologali imiibendà in callicdrali Ecclesià unJe ;

D. Gabriel. Pennotl. ex congreg. Lateranen., in suà

aliàs à sacra congrcgalione ipsins concilii cmanavit

triparlilâ llislorià, lib. 2, de Orig. ordin. canonic.

scqnens dociaralio, vidciicet rCongreg. concilii ccn- regular., in qno ego vidi tieri mcntionem de praîdiclà
suil, qnando clericus secularis idoneus pro theologali collatione canonicatùs Capritan., nec tamen ibi di-
prœbendà non reperilur, colladonem illius suspenden- stinguit niodum coilalionis prcedictse ; neque suflicit

dam esse, donec invcnialur idoneus llieologus secularis quôd laies canonici regulares quando professioncni
|

cni fieri possil, cl inlerini nullum esse depulanduni eu- emittunt, i.iler cnclera dicaut, quôd nunquàni absquc
s:odcni ant curalorem frucluuni ipsius canonicatùs ; sed liceniià capiiuli gencralis, vel ejus auctorilate fun-

cos ontnes Iradendos superiori alicvjus ordiiiis, qui curet gentis, ali(iuod cum cura, vel sine cura benelicium

m aliquis llieologus ex sids regnlaribus publiée in ca- acccptabit intùs, vel extra ordinem corum ; renun-
tliedrali Ecclesià doccal sacram Scripturain, prout man- liando omnibus juribus el privilegiis et consuetudini-

dalur decrelo conc. cap. \, sess. 5, eique inprimis ne- bns in conlrarium cis compclentibus, vel quomodolibct

ccssaria subministrct ex diclis fruclibus ; quod rcliqunm compelitiiris, etc., quia, etiam de liccntià superiori,

fuerit in usiun monaslerii convertat. Ac proindc quaiido ad simplicia bénéficia requiritur apostolicâ dispensa-
casiis cvcinl ut pctalur per scdem Aposîolicam dcsu- tio ; el illa verba , vel exlra ordinem noslrum, non

pcr provideri, commiUilur ordinnrio, cinn decrelo

•
poss'.mt inlclligi de beneficiis sccularibus , sed de

El cilrà provisionem ; sed de concessione et assignationc I rejiuîaribus allerius ordinis ; altenlo quôd benelicia
duntaxal omnium, et quorumcumque fruclnnm el dislri- rcgularia solila per ejusdem iMonaslerii monaclios

bulionum quotidinnarum canonicatùs el pra'be:idœ prœ- gubcrnari, nullalem'is possunt conferri aliis clcricis

falorum, cidein oralori pro stipendio prœbendà llicolo- regnlaribus divcrsi ordinis el religionis, cùm non con-
(jalis, ad vilam ipsius oraloris, seu donec de alio nmjislro venial ut bomincs dispnris profcssionis, vel liabilùs

in theologià litulari idonco, cni canonicalus el prœbendà siniul in eisdcm monasleriis associcnlur, ul d. in

prœfali conferri fossinl ,

per loci ordiiiarium prospe- Glcm. 1, de Elecl., Gonz., ad Rcgul. 8, gl. 8, n. 9

clum sil ; illorum litulo inlcrim supprcsso ; ila ul à cl seq., ubi i>lnra ad hoc more suo congeril. El cùm
quoquam impclrari nequeanl. El de Ucenliù superioris aimis proximc elapsis occurrissct vacalio «luonnndam
dicli oraloris, qui liabiluni suuin regularem ,
ul anlea, simplicium beneficiorum secnlarium de j'u-e pairona-

seinper gcrat, cl retineal ubique ; aliàs pra.^ens gralia tùs, in liàc civilale, seu diœcesi , fuisselque ab illo-

nnlla sit eo ipso. Qua'.nvis non ignorcnius quôd ali- rum patronis prix'sentatus ad ilhi idem D. Anloniiis,
quando eliani , ob neccssitaleni persona; gradiial.e , canonicus regularis, consulUis Ci^o ab eodem, respondi

canonicalus cl jira'benda Uicologalis coiifoi-antnr cle- enm esse inbabilem ad eadcm, et ob id dibcb.il pe-

rico seculari non gradualo ;

prjcserlini, ulti ilionnii i tere inslitulioncm à sedc Apostolicâ cum opportunà
Iructns snnt tenues; quaproptcr in disposilivà lilte-
[
dispcnsalione ; atverô cùm ille petiisscl inslitulio-

rarnm apnstolicarnm hnjnsinodi coilalionis, prose- j

ncm bujnsmodi in bàc curià arcliiepiscopali, fuit sibi

qnitin- iSos volcnles pfœfalum N. presbglerum asse-

: dçnegala ; el licèt pro parle snà lùissel allcgalns
{

renleni, se, licil in theologià gradualus non sil, ad \

lest, diclo cap. Quod Dei innoreni, de slat. .Monacli., i-

cxplendum taiurn wur.us cidein prœbendœ, tanquàm i fuit responsum d. tcxtinn liabere tantmnmodô locum
llieoloifali incinvbrns, tiabilein exislcrc ac in çiriliile cl in lienoliciis cujalis bccnlaribu^ pro ipsis caii0|ucis
 ,

izi LIB. Yl. DE DlSr-ENS. AU BENKF. MX.LLARIA, ftc. AT,i

rcgiilaiibus , non autem in bcncdciis siimilicibiis. i|:

dcrogalioiicin obslaiiliiini, so(iiiilin' (l.-oroliini : Voln

Quinimô, nec rcligiosi ordinis mililaris, sunt bo -

mus autem, etc., per quod cauluni est, ne de cnilero,
riini l)ciicficionini sccularium siiiipliciiim capaccs sine ipsa ccclesia, sou capella, per bnjnsmodi coliationcni,
iposlolici disponsaliono ,
qiiod proccdil , oliaiii in pra;lci:di possit acquisivissc slalinn rogularilatis ;
qui

ftcligiosis Ordiiuun Mililariiim S. Joannis Ilicrosoly- facile, tiacin lemporis possct nuilari ; ad (piod lanieii

inilani, cl siiniliuin ;
quia ois non possunl conferri requirilwr posscssio qiiadraginla annornm cum Ixinà

lalia boiiolicia ccclosiaslica scciihiria ; id. Gonz. glos. fidc; loxlus in d. c. Ciiin de beueftcio, ibi, Ut prœscri-

8, n. i'I ;
cinn cniin eniillant ipsi Iria vola subslan- plia lc(jitima sit couipUla, et ibi Clos., in vcrbo Lrqi-
liilia, obcdionliiG videlicel, paiiperlalis ol casiilalis, tima, de Pr*b., in G, qnando videlicet con:-tat de
sunt vorc roligiosi ; licol bis Irecpionlior dotur dispou- vorâ qu;ili(alo beiieficii, ac illius aiUeriori stalii su!)-

salio aposlobca ad bcnoficia siuiplicia ; ol non aiiàs lalis provisionibus apostolicis, et oarnni teni| orib;:â
(juàui cum limilalionibus et dansuUs infra scriplis, apostolicis, et earum tcmporibu^, que non nnil:.i:t

gccunib'nn iccniTontcm slyhini dataii;ï>. aposlolicrc ;

slatum; Acbill. de Gras., dcc. ult., de Jurepalr.,
ac proinde pro milite roligionis Iliorosolyniikuue nisi apparcal esse factas aniino mutandi slalnm ; id

cmanàrniit lilleraî provisionis aposlolioa; ouin oppor- Gare, p. 7, cap. 10, nnm. o.'i, circa fin.; si clenin»

tune disponsaiionc, co quo soquitur modo , vide- de contraria qualitale et anteriori statu imn consla-
licet :
ret, attendcndus cssel nllinuis status, maxime, si est

Paultia, c})iscopus, scrvits senoruin Dei, dilecto filio secnlaritalis ; id Gare, dicto cap. 10, nnm. 5i, e.v

Fabrilio Cinaido, presbtjlcro ycapolilano, fratri apcl- (pio ob assisteiitiam jiu'is, bénéficia pnesumunliir se-

laiio Iwspilnlis S. Joainiis Hicrosohjmituni ,

aalu- cuiaria, nisi rrgiilaria probcntur, q'!ai)do([iiidom, nt

tcm, etc. Ilfligion'is zelus, vilœ ac monun lioiicstus, etc. ait Gonz., gloss. 7, n. 2, cum S. Petrus aposloloruni

CùiH itaque poslmodUm ccclesia seii cnpella, aut lecja- princeps, fucrit sccularis, prasuinîîiitur sic fnfKJatii
Itim piuiii, uni clcru-o seculari, in l'ilulmn perpctni sim- bénéficia, seqnenùo lunic priniuni palronnm. Quase
plicis bcucfuiis ecctcsuislki, conferri et assiijnari solilum ex liàc ralione dicirnns quod papalus sit bcneficiun»

in certà porlione cnjusdam terrœ prœdii la Bufalara scculare, c. 1, de malcd. Gonz. ad reg. 8, glos. 7,

mincupali in terrilorio loci Yillœ Juliani Avcrscai., num. 59. Ex bàc igilin* ration^ licol ad pra-scriben-
diœcesis consistens, qumn, seii qnod bonœ n:e:n. Octa- dum statuin regularitatis, rcquiratur i>rcescriplio qna-

vins episcopus yicotcrcn. dian viverel , in lilutinn ex dragenaria, ut dicluin e4, ad pra^scribendum lanioii
conccssione scu dispcriS'itioiie aposlolicà oblincbat ; pcr stalinn secnlaritalis sulïiciunt decem anni; cùui ob
obilnm dicti Oclavii cpiscupi, qui extra Romnnam Cn- assisleuliani juris communis, fiai redudio ad pri-
riuni de mensc marlii pro.iiuic prœlerilo, debitnm na- mreviini slaium ; id. Gonz. num. 8 et 0, ni dicluni est.

tiirœ persoU'il, vacavcril et v.icet ad prœsens, nullus- Et quia ad effectum dignoicendi, an et qnando in
qnc , clc. yos tibi, e!c., qui cxainiiialus et idoneus similibus impctralionibus sit pclenda dispoiisalio vel
repcrtus, tesliniO}i;o ordincirii lui Neapolilani de vitâ ne, non erit prorsùs à sim[dici!)us curialiluis respuen-
et moribus prœdlctis ac idoneitale, clium coimncndaris, duni, scire quasnam condiliones roquiri ni bcîicficiuni

et, ul asseris, hubituni et cruceni pcr fratrcs capellaitos fiât ex seculari regidarc, et è caiitra. Et qnidem sc.x

liospitalis S. Joannis Hieroscilyniitani (jcstari r.olitcs, sinil, quarum prima est, ul lempore ad legiliuiani

pridem suscepisli ; ac profesoiouem per eos eniilti con- pra'scriptionem adniinistralnm sil bcneficium per sc-

suelam, expresse emisisti, rerjulares, prœmissornm me- culares, ut fiai scculare, ut infi-a dieolur, vel per

riloruni tuoriim inluitu, etc. Nos enini tccuni, ut eccle- rognlarcs, ut fiai regulare. Secunda , ul laie bcnefi-

siani , seu capelUim ,

aut U gâtant Itujnsniodi , vigore cium possidentcs, sint iii co. insiiluli. Toi'lia, ut in

prœsentiuni recipere, et quoad vixeris, rctincre, libéré cl ipso bcneficio sinl instituli lanquàm redores ,
non
licite valeas, constilutionibus et ordinationibus aposto- autem tanqu.àni vicarii vel condaclitii clorici admi-
licis, ac prœfati liospitalis, etiam juramento, confirma- nistrâmes. Quarla , ut adniiuislrelur boiicficinm à

lione apostoltcà vel qnàvis ftrmitale alià roboratis statutis, rcgularibus, tanqnàni rcgubire, nt transcal in reg(!-

et consiu'tudinibus, cœterisquc conirariis quibuscumqne iarc; secùs aulem, si gnbernctur tai.qnàin sccuiaro,
ucqiiaquiun obstantibus , dicta aposlolicà aurtoritale ad instar clericorum secnlarium, vcluli, si pnencia-

carwndem tcnore prœsentinm de speciatis dono (jratiœ lur regularis Ecclesiiie curat;o, vel si beneficlinn re-

dispensamus. Voliumis antem quod tu, per publicuni in- gulare, seculari ; vel sccuiaro rcgulari ex disponsa-

stiunientum , in archivio C.nriœ epiacopatis Avcrsan. iionc conferalur; cl si possideatur per tomiius (i;;a-

rciinenduin, seu pcr inscriptionem duraturum in pariete I

draginta annornm. Quinta, ul conférons, anima ol

d'c:œ txclesiœ, scu capellœ faciendam, diclararc tciica- inlenlione benolicium conférât, nt vclil iniprimoro

lis, emiidcni ecclesiani scu capcllam, aut Icfjnluni liu- illum slatum bcneficio. Sexla, ul bencficium regulare
jus.nudi, non rcqularcm seu requlcrc, sed merè sccula- possideatur boiiâ fide à seculari, cl scculare à rcgu-
rcnt, scu scculare esse; nec per quas quidem condiliones congeril Hobuff.,.in
recjularcs, sed per lari ;

seculares clericos obtincre cousuevissc ; aliàs prœsens'^ Ccncoi'd. dict. ^ Volumus verbo Iirtjulari,i , cl ex ,

(iruiiu iiulla sit co ipso. JSutli eyo, etc. Dat. lioniœ, pluribus doctoribu;, Barbos. de Jur. ccclos., 1. 5,
eic. c. i, sid) :i. 08.

El aie babes ex bàc formula lilteraruni, qn"(I ultra !{1 Et cùm in dubio, ad hoc, nt bcneficium dicalur
 43o PRAXIS DlSrKNSATIOM'M APOSTOLICARUM. 436
secularc, vcl rogiilare, alteiulalur ullimus status, an
1' set in snos Iioncslos, et aliorum pios usus converlere.

7 scilicct vacaverit illud pcr obituni persouac secularis, Et quomodocuniquc pensio ipsa regulari reservetur
vcl rogiil;iris, ul pcr Put., dccis. 189 cl 192, lib. 1, j
semper diciliir ut illam possit retinere in adminislra-

ob id dalarius, ejnscpic oflicialcs niuiis bodic invigi- lionem, eliamsi sibi reservetur ex causa resignalionis,
lant super bujusmodi provisioiiibus et dispcnsalioni- et cum modificalionibus et condilionibus supra diclis;
bus ,
qui nunquàni sinunt similes sui/plicalioncs et et quandoque addilur, ut illâ ulalur ad usus tantum-
abbrevialorcs niajoris pnTCsidcnliie, litteras aposloli- modo religiosos, sicul supra diclum est.

cas Iraiisirc sine praidictis iiaiilalionibiis et dccrelis ;

Si vcrù ipse regularis dispcnsatus ad unum benc-
licèt antca ista praxis niiniuiù inlrodiicla cral ; ac ficium seculare, illud resignet, et super illius fructi-

proindc faciUiinè allegari polerat praescriptio alter- bus sibi pensio aliqua reservetur, illius crit capax
ulriiis stalûs ;
qiiod profeclù contingcre non potcst absijuc nova dispcnsalione, cùm dicta pensio succédât
adbibitis caulclis in supra diclà furiiuilà lillerarun» loco benefieii, ad (piod
secum dispensalum fucrit; est
îi|)positis, nuntpiàni allegari quadrageiiaria pnescri- lamcn bîc non oscitantcr advcrtcndum, quôd domini
l)lio, qiiando adc:>t privilegiiun, vel disposilio Pap;e officialos canccllarioe Aposlolicie in Lis et similibus
tuni decrelo irrilanle, quod benè advcrtunl Franc, casibus tcncnt, oralorem egere desuper nova dispcn-

cl alii, in d. cap. Cim de bcnoficio , de Pr;eb., in G, salione, ut possit ipsam pensioncm pereipore dicen-
Crescent., decis. 4 , n. G, de Privileg. ; id Gare., les dispcnsalionem pra^dictam fuisse consunqilam in
d. c. 10, n. 55. primo ailu , nec exlend'Midam ad secundum ; bic ta-

Cum islis fratribus bospilalis S. Joannis Ilieroso- men quandoqiie pra;valent parles et induslria optimi
lynnlani vidi plurics dispcnsari , ut possint cliam soUicilaloris, quia ipsi domini officiales dicunt requiri

retinere officia secularia, et pra:cisù in ipsfi cancella- novani dispcnsalionem ob illius nalnram ,
quaî, cùm
l'iA apostolieà ; in quà vidi unum ex ipsis provideri sit conlra jus, venit siriclè inlcrpretanda, et non ex-
per summum Ponlificeni de uno ex olliciis soUici- tenditur ad casum non expressum.
tatorum, seu jannizzerorum , et fuit sibi data dis- Cùm autem bénéficia rcgularia conferri non pos
pcnsatio cum indulto illiid recipiendi et exercendi, sint, nisi expresse professis, juxla text. in cap. Nulliis,
cum dcrogatione privilegiorum dicti liospitalis. de Elect., in G, ibi, ntsi rnitca fucrit ordincm rcgnlarem
Dispensalur quandoquc rcgularis ad pensionein, ex])rcssè profcssus ;Yri\nc. in cap. Bcneficium, num. 1,

cliam super fructibus benefieii secularis ; et tune circa finem, de Ucgular. in 6, Clément. Quia regxda-

datur boc decretum : Et de resirvatioiie pcnsionis rcs , de Suppl. ncgl. j)ra,'l., proptcrca dispcnsari con-
prœdicUr in udministral'iotiem pro diclo oralore ad usus sucvit cum clerico seculari ad regimcn monasterii,
religiosos tanlhni, ila ut cjus iupcriori, quaudocumque cum decrelo videlicct, Ut liabitu regulari per fralres
et quoticscumque, ab eo requisilus fuerit, rationcni ml- rnonastcrii gestari solilo non susceplo, ac profcssione pcr
miniitrattonis Imjnsmodi reddcrc omdnb loieatur. eos emitii solilà non emissà; prœfatum monasterînm re-
Fuit aliàs dispensalum cum milite S. Jacobi, ut cipere, et ad biennium ab liodiè computandum , rclinen-

pensioncm ad quamdam eerlam suinmam asceiulen- dum, et deinde liabitu suscepto ac profcssione Inijusniodi

icm sibi reservandam, perciperc possct ;

poslmodùm cinissà, itu prœcsse , illudque in spiritualibus et tcmpo-
vcrù in casu illius reservalionis, pro executionc diclic ralibiis rcgere, et gubernare libère et licite valcat, dispen-

dispensalionis, fuit dictum quùd ,

quoad pcnsionis sare. Et addi consuevit in calce supplicaiionis : Cum
luijusiiiodi reservalionom , itu inlelligcrolur , dum- co tanien, quod orator habituni Inijusmodi suscipcre , ac
modù ad boe cum ipso oralore fucrit sufiicicnler j)rofcsyioiiein pra'dictam cmillcre , ante fuiem dicti bien-

dispensalum, ac prx-fata pensio, et aliie ipsi jam nii omninb teneatur, et sine spe commendœ de diclo mo-
forsan rcserval;c pcnsioues annua; , iubinitil sum- naslerio fuciendœ aHoquin diclo biennio elapso, monastC'

niam sub diclà dispcnsalione comprcbcusam non riuni ftujusniodi vacare ceitsealur co ipso, et ad reslilntio'

excédèrent. ncm fruclHum inlerea perccplorum pcniliis sit adstri-

Regulari Mendicanti vidi aliàs pensioncm rcscrvari ;

dus.

et fuit in supplicatione expressum ,

quôd ipsa pensio Datur cliam provisio monaslcrii oralori, qui non-
sibi reservabalur in adminislralionem, ad boc ul suis dùni ad œtaiem legiiimam pcrvcnit , neque liabit;;!;!

iiecessilatibus provideretur usquc ad sunmii Pontilicis suscepit, prout cam vidi concessam pro quodam ca lo-

cam reservanlis, et Sedis Aposlolicnc bcneplacilum îiico Melen., et pro co fuit porrecla supîilicalio ; i:i

pereiplendam et exigendam ac quà aderanl ba-c verba, de personà dicti oratovis cl

duntaxat, Icncndam ,
,

levandam , lia tamon ut ejus guperiori quandocum- mmc ,

proHl ex tune, poslquàin ad a'ialem Lgilint:::',

qiie, elc, ut supra. pcrvencrit^ ctc Itabilum susccpcrit, et professioneni emi-

Nccnon religioso ordûiis Pra^dlcatorum in ibeologiâ scrit, unie dictos providcre, illumque ei in abbatcm prœ-

ac sacri palatil aposlolici magislro, ob iusignia ejus ficcre ; curtan ipsius monasterii in spiritualibus et tcui'

mérita, ul lam illius quàm personarum ei, cliam extra poralibus plcnari'e covunillendo. Ne vcrb idem moncsi.e-

claustra ministrantium et descrvienlium noccssilales riuin, donec ipse orator a'Ialcm Icgilimam ailnjïit,
,

in aliquo suhlevare valcret ; fuit similiter reservala p «n- aliqua in cisdcni spiritualibus cl tcmporalibus dclriuicnta

patialur, priorcm claustndcm cjiisdcm inonastcrii, nnuc,

sio in adminislralionem ad bcneplacilum» ul supra, et
pro tcntpore exisicnicin, illius adminisl'-aiorcm in
^fuit in Bupplicalione addilum ut ipsam pensionem pos* cl
 ,, ,

437 LIB. \i. DE l)iS[»:^:NS. AD BENKF. SECULARIA, etc. 4-3

eisdeni spinUinlibus et tcDipornlibut^, douce, et (ivonsrjuc giiiialem in litnluni vcl admiriistrationem; faciendo
dictus oralor, ad ipsnin Icfjiliinimi œlulem pevveiicrii ; illani abbalissam, seu priorissam, aul praîpositam vcl
cum facuUale omnia et siiigula qw.v ad ojjicinm admiiii- prccfectam pcrpetuam Paris, de Ucsig. bcnef.,
; 1. 3,
stratoris hvjiistiwdi pertinent, facicndi, elc, consliluere, q. 12, fcrc quas quidem pra-Iaturas possit i!!a
per toi.,

et deputare diijncnùm, Ole. rcsigiiarc, eliam ad favorom, ac cum rcscrvatidiie

Eà il» calce ipsius siipplicnlioiiiiv d;il)aliir (lecrcliun pcnsionis, in Paris, d.q. 12, n. 19, sicut multoties in
toîioris scqiieiUis, videl. : l'A cum d.ecreto, quod dictus Uomanà Curià vidimus practicaii, et ubi frcqiiciitcr
aralor, atite hubilnm pcr eum possessionan regiminis et cxpcdiunlur pio eisdem disponçaliones, quando nimi-
ttdiniuislratiouis dicti monaslcrii canonicatum , et prœ- rùm illarum aliqua patitur aliquem dofcrtimi
,
,
pro-
bendam diclœ Kcclcsiœ Metci:. quon obtinct, dimillere ptcr quem non potest cligi, sou jam clocla, clcctio non
oinninb teiieatur; (ilioquin tam ilU quhm monaslcnnm subsislit, prxscTtim, si fueril vidna seu corrupta
liujitsmodi vacent co ipso. V.t commiUalur ordinario quai nullo modo polcst obire officium absque spociali
privatio , seu illius decluratio in forma juris et prout de Sedis Aposfolic;^, aut sacnc congregationis cpisco-
jure. Fa de provisione in eventuni , de. Fj eum alio dé- porum et regulnrium licoiili:^ , ut ip«;a cousiiit in un;\

créta, quod idem oralor intra sex mcuscs à die factà pri- Cassancn. 29 januarii 1585, et aliàs eadem sacra con-
vationis , seu declarationis livjusmodi cowpulandos , ha- grcgatio ccnsuit quôd si vidua monasiicinn liabitum
bilum suscipere, et dcindeanno probalionis clapso, pro- assumât, ad abbatissic, seu priorissi-c munus oboun-
fessionem liujusmodi expresse emittsre omninb tcneatnr; dum, absque Sedis aposlolicrc dispensalione, eligi non
nec in regiminc et admiimlralionc dicii monas;terii illius- potost; prout in unâ Sarzanen. 15 julii IGIO, nec
qtie bcnorum, antcquàm liabilum susccperit, et profe^sio- cloctio aliàs de ois fada aliquo modo lonct. Et pluries

iicm Intjusmodi emiserit , legilimamque œtatem attigcrii, vidimus ordinarium nomine pracdicta) S. congregatio-
se intromiltcrc possit; alioqttin prœs'us gratta, ciim indè nis cum îiujusmodi monialibus dispensare.
sccutis mdla sit, diclïimqiie moms!erium vacare ctiam Ila^c autcm dispensatio non datnr, nisi ex gravibus
ccnscniur eo ipso. et urgentissimis causis; ex quo, sic dccta débet esse
Est tamen liîc adverlcndum supra dictum modum virgo, prout omnia jura testantur, et pro hàc noslrà
ita dispensandi ctim pnrdictà dausulà. Fx mine, \
prixi tenet etiam Joan. And. in c. Indemnilaiibus, de
prout ex tune, postquàm liabitum susceperil et profcssio- Eloct. , in G , ac ideô nullo modo hic est audiendus
nem, elc, lociim sibi lanlummodô vendicarc in liis Archid., in end. cap., quia loquilur conlra notorium
provisionibus et dispensalioiiibiis apostolicis : quod stylum d praxim Romanae Curisc, cùm dicit posso
dupliciter polcsl contingerc , nimirùm qiiando P.ipa adhuc episcopum dispensare et, nihilominùs non vi-
dispensalivè providet de bcncflciis regidaribiis vacaa- deo quomodi) h;cc Sua opinio validis fundamentis ful-
llbus in mensc ordinarii, qui cà vice providel non pro- cùm cpiscopus non possit conlra jus
ciolur, commune
fobso, seu religloncm noiidùni ingrcsso : item q'.uuido dispensare, nisi ci sit expresse concessum, lext. in c.
jpsePapa providet ratione mcnsiiim aposîoHcorinn ; Dilrct^is, de Tcmpor. ordin. Vel ctiam coniingcre po-
cùm jani ipse per regulam octavam reservavcrit sibi lcst conoedi dispcnsalioncni super defcctu .Tlalls,
omnia bénéficia ccclesiasiica cnni cnrâ et sine ciirâ ;
cùm abbaiiss.t; ofiicium obire non possit monialis mi-
seciilaria, ac qnormnvis ordinum regularia, qualiler- nor quadraginla annoru:ii ; nec supov hiijusmodi asiate
'

cumquc qnalificala, iibicumque existenlia ; non lamen polcst cpiscopiis dispensare; et aliàs fuit per sac.
in I
rovisionibns, quœ fiimt ab ordinariis infcrioribiis, congr. ccnc. declaratum, quôd abbalissa; electio, quae
cl hoc in vim declarationis sac. congr. concilii, qiisc sic ; Ddatem quadraginta anr.orum reqnisilam non habebat,
di'daravit : In provisionibus beneficiorum, qnas ordi si in monaslcrio non dcsinl aliai moniales quadrage-
uarii infcriorcs faclunt non professis, non esse npponen- naria; alquc habiles, licèt non adoô idor.eaî sicut elccta,
duni hoc dccretum, ex nunc, prout ex tune, et postquàm \
est nulla , in unà Yilerbien. IG marlii 1623. Quando
m solis provisionibus apostolicis apponî consueliun, sed \
autcm datur dispcnsatio super defcctu hujusmodi acta-
provisionos faciendas esse pure et simpliciter ad for- tis, praiscrtim per liltcras apostnlicas, sive in fornii
mam concilii, d. cap. 10, ut qui habilum omninô su- brevis, sive si.b plumbo scmper addilur : Cum décréta
scipere, et professioncm cniitlere Icncantur; id. Gare. quod oratrix , donec ad œtatem sallcm ttiginta anr.orum
(I. cap. iO, num. 15. pcrvcneril, in reginiine et administralionc monaslcrii,
Idemmeique slylus in ipsâ dalariâ aposlolicâ ser- quottd spirilualia , nisi de consilio et cum intcrventu pro
vatur in provisionibus monasleriorum monialium temporc exisicnlis autiquioris monialis ejusdem mona-
quando vidolicct moniales ips:e in provisionibus egcnt slcrii , m'.llalcms se intromiltcrc dcbeat; alioquin gratin
ali'MiA dispensa'.ionc apostolicâ, sccundùm casuum ci conccssa cum dispensalione ad prœmisia nulla sit co
«oiiiingenliain, pnxîscrlini advcrsùs décréta concil. ipso; aul ctiam dispcnsatur cum eisdem super defcctu
Triil., sess. 25, c. 7, ubi modus pncscribi'ur eligendi nalalium, ut aliàs diximus, cùm non possit abbatissa
al)halissam ,
priorissam , et quocumquc allô noniitic eligl nioniali,", qu:e est illogilima absque Sedis AposIo-

I
i;cfectani vcl praiposilam ; (piandoqiiidcm mulicr | licj; dispensalione , aliàs enitn cloctio de cft fada csl
polcst liabere bencdcium, liabcns in se dignitaiem et ! de jure cnnmiutii, irrita, ciicnmscriptis tamen privilc-
adminislrationcm ; ctcommuniter dodores posso con- î giis rdigionuni , ul ccnstiit sac. congrcg. concil. die

cliKJunt summum Poniificcm conccJerc r.mîncc (U* • 27 aprilis 1630; Bari;03. In Collect. bulU, vcrbo /!('<'«
 ,

459 PRAXIS DISPENSATIO.nl.M APOSTOLICARU.M. 440

tissa, loi. 'i'I, VOIS, ô, quamvis alibi coiitrariuin leime- normam retjnntur et (jubernentur . Perpeiidenles iyiiur
rim ex quâdam alià declaralione ejusdem concilii in varia et nmitiplicia damna, quibus plerùmque afficiunlur
qufi diccbatur, qiiôd inoiiialcs ex illegiliino ihoro pro- monastcria monialium, quœ per abbalissas vel alias prœ-
crcata; altenlà Coiislilut. Pii Y coiilra regulares ille- fcclas perpétuai rccjunlur, è contra vcrb abbalissas et alias

gitimos cdilà, non coniproliendunUir, qiiominùs ad pra'fLClas triennales scientes lapso triennio suce admitii-

ofliciuin aut digniialein abbaiisSLï, vel priorissa), aliave slrulionis raliouem esse reddituras ac sperantcs de benc
nionasterii niunia cligi possit, ut fuit declaraluni in (jeslis laudem promereri, pœnam verb, si malè gesserint,
Uni coiiclicn. de anno l')82, cînn revcrà , aliud nos metuentei, majori sludio ac diligenlià rcyimen el udmi-
doccal no[oria pra.xis, quininiô ab bujusinodi dispen- uislrutioncm monasleriorum sibi commissorum gerere.
saiionibiis, cxcipitur officiiini qiiandoque abbalissatùs, Ilis et aliis rationabilibus causis adducti, liac iiostrà per'

sicul plurios in siniilibus dispeiisalionibus vidimus. petub valiturà conslilutione statuimus el ordinamns
Ihcc autcni iiilelligenda sunl quoad pruifeclas per- quod de cœtero perpetuis futuris temporibus in omnibus
pétuas in nionaslcriis nionialium , cxlra Italiam exi- et singulis monasleriis monialium Sancti Denedicti
Slenlium, prœ.-erlim in pailibus Franciie ;
que verù ad Cistercien. Cartlimicn. et aliorum quoriimcumque ordi-
ea quiie sunt in Ilaliâ, preniissa rarô aecidunt ; quia num in universà Italià, et prœscrtim in utriusque Siciiiœ

cùni fel. record. Gregor. XIII, videret varia cl niulli- regnis consislentibus, quœ nunc per abbalissas vel alias
plicia damna quibus plcrùnique afficiebanlur nionaslc- prœfectas perpétuas regunlur et gubernantur, ciini pri-
ria nionialium ,
qux' per abbalissas pnefcctas perpc- miwi abbatissœ, aut aliœ prœfectœ Inijusmodi regimini et

lu.is regunlur, è co.'ilra veio abbalissas, aut alias proî- administrationi ipsorum monasleriorum cesscrint, eliam

feclas Iriennales, scicnlcs lapso Iriennio suaî admini- apiid Sedem Apostolicam vel dccesserint, eorum abbalis-
slralionis ralionom esse reddituras; ac speranles de satùs seu prœfecluras vacare contigerit, abbatissœ, aut
Lonis ge.'îtis laiidem promereri, pœnain vcro, si nialè aliœ prœfeclœ non ampliiis perpetuœ, seu ad vilum
gesscrint, nioluenles, inajori sludio ac diligenlià regi- {quorum nomen ac tilulum , ex nunc prout ex tune apo-
men , et adininistralionem monasleriorum sibi coin- stolicà auclorilale ex certà nostrà scientià, deque aposlo-
iiiissorum gcrerc; propterea vohiit ut abbaiissa et licœ potestatis pleuitudinc tenore prœsentium perpétua
ali;e pr;efect;e inonaslcrioruni nionialium in Ilali.'i ad extiiiguimus et abolemus) sed iriennalis tanliim à cou •

triciHiiiiai lanlùni eliganlur, ut in suà conslilsitionc, venta uniuscujusque vionasterii , et aliàs juxla decrela

qu'C incipil : ExposcU debilum , sub dat. P»oni3e apiid sacri concilii Trident, et regularia suorum ordinum in-
S. Pelrum sub annulo Piscatoris , die priuïo januarii stiluta eliganlur cl prœficianlur, quœ postmodUm elapso
1383, ponlilicaiùs anno undecimo; quic quidem
sui triennio , suis offtciis perfunctœ prœesse dcsinant, omni
conslilulio liabel locum in omnibus monasleriis nio- qge prorsiis careant auclorilale, ac à regituine et admi-
nialium , eliam quarunivis mililiarum , cl S. Joannis nislralione monusterii per triennium à die fuiilœ admi-
Hierosolymitani, ut censuit sac. congrcg. episcopo- nistrationis inchoandum abslineant, quo elapso, servalà
runi et regularium sub die 22 niaii 1G04, neqiie pos- eàdem forma conc'.l. Trid.,iteriim et pluries eligi possint.

fiunt hnjusmodi abbatissic , aut priorissae sive pi ;.Lfe- Districtiiis inliibenles omnibus et singulis dictorum mo-
cl;e, cxpleto suorum ofliciorum triennio pr.cdiclo, ile- nasleriorum convcntibns, superioribuset perso)tis, ne ali-

rùm ad cadoui oflicia denuo eligi Sede Aposlolicà quam abbalissam, aut aliam prœfeclam perpeluam, seu
inconsuliâ, aut de sac. congregalionis licenlià, ul de- ad vitam, sed Iriennalem tantiim eligere, cl prœficereullo

claravit sacra lliUium congrcg., leste Barbos. in Col- modo audeant el prœsumanl. Quod si seciis à quoquum
Icot. bullar., vcrbo Abbaiissa, versic. Abbaiissa seu quâvis auclorilale fucrit attentatum , electionem et pra'-

vrioriisa , cùm non possit ordinarius dictuni Iricn- fectioneni liujusmodi, ac oninia suigula quœ indè sequen-
iiium prorogare, ul censuil c angreg. episc 20 fobrua- lur, irrita, nulla et inania , nulUusque roboris vel mo-
rii 1615, et aliàs sacra coiigreg. concil. censuit jus menti fore; sicque per quoscumque judices ordinarios et

confirmandi abbalissas minime fuisse episcopis altri- delegatos quàvis auclorilale fungcnles, eliam causarnm

Jjulum, dcclarando coiisiilulionem fel. record. Greg. palalii apostûlici auditores , ac sanclœ romanœ Ecclcsiœ
XY, de exeuiptorum Piivilegiis; quam declaralionem cardinales, sublatà cis el eorum cu'Ubel quàvis aliler ju-

jmpressam vidisse ait id Barbos. in Collccl. ; DD. in dicandi el inlerpretnndi facullale et auclorilale, in quà-

loca conc. Trid., super sess. 15, de Regular., cap. 7, vis causa el instanlià judicari el definiri debere deeerni-

n. 18. Ac proindc denuô cleclà post triennium abba- mus ; non obslanlibus constilulionibus el ordinalionibus
iissa seu priorissâ, rccurriliu' ad sacram congrcg. aposlolicis, ac dictorum monaslerioriun el ordi)ium jura-
episcop. et regular., qune ordinario rescribil pro illius menlo, confirmatione apostoUcà, vel quàvis ftrmiîale alià,

conlirnialionc, servalà forma sacrorum canonum. roboralis , statutis cl consnetudinibus, privilegiis quoque
Ténor auteni procdiclae conslilutionis Grcgorii XIII indullis et litleris aposlolicis, eisdem monasleriis eorum-
lalis est ul sequilur, videlicet :
''

que superioribus el pcrsonis sub qnibuscumquc tenoribus

Gregokius Papa Xlil. Ad perpeluam rei memoriam. et formis, ac cum quibusvis clausulis el decrelis in gé-

Exposât debilum pastoralis officii quod disponente nère, vel in spccie , ac aliàs in conlrciriuin quomodolibet
Domino gerimus, îit ad ea sollicité intcndamus, per quœ concessis ,
confirmatis , et innovatis. Quibus omnibus et

monasteiia el alia religiosa loca, pyœscrtim Deo dicala- singulis eorum tenores , ac si ad verbum insererenlur
rum sanctimonialium , sccunditm regularis disciplinœ W prœsentibus ,
pro sufficientcr expressis liabentes ,
iltis
 , ,

Ui LIB. VI. DE DISPKNS. AD BENEF. SECULARIA, etc. 4ii

aliàs m suo robore pcrmansuiis, liàc vice ditnltuvdl sjjc-
Jl
solemniias à conbiitutioMe Ecclesirc, cl sic à jure di-
CHiliter et expresse derogninus , ca'terisque conlrariis vino, sicquc bujusmodi solemniias voti formaliler
quibuscumque. Cœterùm ,
quia difficile foret prœsentes consistit non in Iradilione, quam ipsum volum indu-
iwslras ad singula quœque loca, ubi necessurium fucril, dit, sed in lioc lanlummodo, qiiod Ecclcsiii; auctoritale
déferre, volumus qubd illarum Iratisuniptis manu alicujus stalutunï est bujusmodi volum esse solomue ; seu in
nolarii publia snbscriplis , et sifjillo alicujus pcrsonœ in boc, quôd fiai ut Ecclesia dccernil , et sub fprm.'i et

diyniialc ecclcsiaslicà conslitutœ mnititis, cadem prorsiis eondilionibus ab ipsà Ecclcsi.'» pricscriptis , subslans
fuies in judicio et extra adliihealur, quœ prœseutibus lali Ecclesirc staluto, nempe in religione approbatà et
udhiberelur, si forent exhibilœ, ici ostensœ. Dal. Romœ in manibus superioris, vel in susccpiionc sacri ordi-
apud Sancluni Petntm,snb aunulo Piscatoris, die prima nis , ut ail Gare, de Benef., p. 7, r. 10 , n. .';S; ac
jiinumii 1585, ponlificatùs nostri anno undccimo. proplorca ail Sancb., de Matrim., lib. 7, disp. 25,
C;vs. Cloricriiis. num. 2, quôd non constiluilur difterenlia specifica et
Anno à nalivilate Domini millcsimo quingenlesimo esscntialis inter votuni simplex cl solemne in Iradi-
octuaqcsimo tertio, indictione undecimA, die verb qtiurtà lione ; sed illo slaluto Ecclesiœ. Cùm igiUir voti so-
viensis januarii, pontificatih sanctissimi domini nostri lemniias sil de jure posilivo canonico, ul diclum est,
Crrqorii divinà providenlià Papœ dccimi lerlii anno salis liquel summum Ponlificom possc dispensare in
undccimo , relroscriptœ litterœ affixœ et publicalœ volo solemni religionis, sicut in voto simplici et prae-
fnernnt inacie campi Florœ, dimissâ earum copia, au- sertim circa boc de quo agilur : nimirùm , in volo
scullalà et collationctlà cuni dictis littcris in valvis ejus- solemni pauperlalis ; et licèl nonnulli leneant quôd ad
deni (iciei affixà per me Joannem Freile, curs. sanctis- dispensandum in volo solemni caslitalis jusla causa
simi domini )ios!ri Papœ. possit occurrere ; in voto verô pauperlalis ex defectu
Pelnis Delbcqucz, magistcr curs. caus?c, qua; bis non polest occurrere, non potest dis-

CAPUT M. pensare, ut ait Emman. Rodr., qq. regul., tomo 3,

q. 29, art. 6, relatum per d. Gare, d. cap. 10, num.
Praxis dispensationis , sive retentionis beneficiorum et
Cl ; ibi tamen ipse, n. 67, salis congruam dal respon-
pcnsionum pro clericis societatis Jesu.
sionem , ridel., quôd volo pauperlalis non (am répu-
Qiiid aiilcm de clericis societatis Jesu dicenius? gnât dominium quàm usus , et signanter loquilur do
numquid possint ipsi bénéficia secularia , et saltem ipsis palribus soc. Jesu, qui ad gradus professorum et
jam a:. le illorum rcligioiiis ii)gresstim sibi collala, nec coadjulorum formatorum nondi^im pervenerunt ,
qui
non pcnsioncs annuas, snper beneficiorum ccclesia- sunt verè religiosi, et lamen bonorum suorum jus et
slicoruni seculaiium fruclibus, ilideni anle eumdem dominium relinent , ut in d. const. babelur ; aliaque
ingressum sibi reservatas retinere , eliam nullà desu- permulla ad id conducenlia videri polerunl apud eum-
pcr oblcntâ dispcnsatione. dem Sancb., d. disp. 25, in ull., in fin.

Est b\c necessariô pn^initlenduni quôd in socielale His igilur paucis pr;iemissis, iiulius remancl ambi-
Jesu est vera tradiiio religionis pcr vola siniplicia, ul gendi locus, an videlicel paires dichT; sociel. possint
in conslilulione tri. record. Gregorri XIH, super insli- eliam supra dicta bénéficia ecclcsiaslicà, eliam ad prtc-
tulo cjusdeni societatis de anno 1584, quai est in libro scripium earumdem consl. Grcg. XIII, in dicta corum
lilteraruni dictaî sociclalis; camque aflert Azor, I. 13, religione possidere.
cap. 7, in fin.; qua; poslnîoJînn fuit coiifirmaia pcr Cùm nibilominùs aliàs evenisset casus quo quo.ad
eumdem Grcgorium por aliam suam constitulionem corumdem beneficiorum retenlionem acelianiani.ua-
in qnà liabolur quôd cmillcnlcs in dicta societate rum pensionum aliler pr;vlendcrclur, fuit causa inlro-
elapso biennio probationis, tria vola, licèt simplicia ,
ducla in sacro Kola; audilorio coram Marliuo AndrcA,
constiluimlur niliiloininùs in statu vcroe religionis, ex et conclusum pro validilate dictœ retentionis , ul in
que per ea se socielati dcdicanl alque Iradunt, divi- un.'i Nulliu$, seu Caputaquen. pensionis ,
qua; in deci-
noqiie scrvilio se in eà émancipant ; ii» eàque est vera sionibus ejusdem Mardni est 78; et in ipsà Romanà
Iradilio, et acceplalio EccIesicC , ut in d. conslit. in j
curiù mullolies, tanquàn» in proposilo cclebrcm , au-
§ Statuimus, per brcc verba, videl. : Slatuimus alque divi allegalam ; ac proplorca illius lenorem bic, sum-
decernimus tria vota Inijusmodi, etsi simplicia , ex liujus niaiim lamen , et quoad ca quae ad nostram praxinj
scdis constitHlione ac noslrà eliam declaralione esse vera conducunt, subneclere visum est, eo quo sequiiur
subslanliidia rcH(jionis vola ; ac in d. societate, tanquùm modo, videl. :

in religione approbnlà, pcrscdem eamdem admissa fuisse, Ibi cnim ex fado inciderat quùd, aliàs auclorilale
et cssc, ac per nos admiiti, elc. aposlolici , fueral reservala annua pensio ducalorum
In (|iià quiilcin coiislilMlione slaliiilur eliam disce- ceiilum monetae Neapolitan.'e super fruclibus abbali^e
di'iites posl dicla tria vola, obnoxios rcmaiiere poeuis S. Angeli ad Fossanellam, nullius dia'ccsis,provin<ia;
aposlasix , necnon excommunicalionis. llinc igilur Salernilan., ad favorem Francisci Nerei itresbylcri;
palel voii soloninilalem ex solà Ecclesiie conslit. in-
(pii cùm, posl pliirium annorum exactionem, religio-
venlam esse, ni inc. uii.,§ Nos igilur atlendenies, qubd nem societalis Jesu ingressus fuissel, ac elapso bien-
voti solemniias ex solà conslilulione Ecclesiœ est inventa ; nio probalionis in eà tria vola simplicia emisisset
el ibi Franc, num. 1, de Vol., in G. Ibi ait ([uôd dicla abbas prxlendebat dictaui pcnsioneni fuisse cxstia.
 ,,

445 PRAXIS DISPENSATlOiNU?.! APOSTOLICARUM. lu

ctam ;
quod quidcni ipse Franciscus negabat ;
proplcr m suorum, non solùm lemporallum, 6ed elîam în spcoie

qiiod causa coiuiuissâ iii Rolà, dubilaluin f;iit an per rctinont bénéficia et pensiones. Et licèt per cmissio-

ciiiissioiicin dictorum Iriiiiu votorum siniplicium post nem diclorum trium votorum simplicium dicli paire»

bicnniuin probationis cssel exslincta pcnsio circaquod ;

sociclalis Jesu constiluanlur veri regularcs , non la-

doinini ncgalivè respoiideiunt. Ualio autein fuit, quia men boc impedil quin ipsi possint intérim retinere jus

quamvis adscripli huic socielali, posllriuni voloium cl dominii.m suorum bonorum , donec superior aliter

simpliciuin cmissionem, sint verc cl propric religiosi, ut maiidaverit, ut per dictas constilutiones, per quas isii

dcfinituin est constltutionc XIII, quoe incipil: Qmtilb regulares non sortiuntur naluram aliorumrcgulariiim,

fnuluosius, sub dat. Roma;, kal. februarii la82; et iu sed penilùs diversam ; ila quôd non liceat ab aliis rc-

alla incipiente : Asceiidcnle domino, sub dut. octavo kal. gularibus ad istos arguere , cùm ei diversis non fiai

juiiii 1584; Sanc'.i., de Matr., 1. 7, disp. 25, n. 15; illalio. Rot. decis. 772, num. 2 et seq., part. 1, et de-

Gare, de Rcnef., p. 7, c. 10, n. 53. Nihilominùs cis. 210, num. 12 et 13, p. 2, divers. Et in boc in
secundùu» statuta dictai religionis, aucloritale aposto- spccie diflerunt isli regulares sociclalis ab aliis regu-

licàcoulirmaia, aille solcmuciii professionem possuut laribus, quôd isli qui emiserunt Iria vota, possunt ad

rclinere bénéficia (pue ante ingressuni babebant; et iu Icmpus arbilrio siiperioris retinere domininm bono-
Jiâc nialeriâ lanquàni favorabili, appellatione beneficii rum , sed sine usu et administraiionc; ca?teri autem

vcnit pcusio; d. Gare., p. 1, cap. 5, num. Hl; luide, possunl retinere administralioncm et usuni, non tamen

si à pari procedunt vacare beneficium et exslingui pen- dominium. Ncque rcfert quôd diclae constilutiones

sioncin, ubi suuius in casu vacationis beneficii : quando societalis non loquanlur de pensionibus, sed de bonis
c contra non vacat beneficium, nt in casu nojlro, per toniporalibus cl de beneficiis ; unde non sunl exlen-
cmissionem trium votorum simplicium ; nec dici po- dcndaî ad pensiones eà ralione, quia in dispensationi-
terit exslingui pcnsionem,qiiia quod operalur propo- biis non valet argumcntum ab idenlilate vel majoritale
silum iu proposilo, idem operatur oppositum in oppo- raiionis; quia boc procedit in dispensationibus parli-

ftilo ; 1. El si contra, IT. de Yulg. Accedil quod in utrà- cularibus et odiosis; sccùs verô in generalibus el fa-

que coustitutione Greg. expresse conceditur ut qui vorabilibus, ut in casu nostro, in quo agitur de favore

emiseruiit dicta tria vola simpiicia possint retinere jus religionis , et per viam legis procedilur, Sanch., de
et doniiiiium banorum suorum . ad effectum ea disiri- Malrim., lib. 8, disp. 1, num. 8, 53 el 56. Cœlerùm
biiondi in pios usus; appillalio aulein bouorum lalis- omnium pnemissorum ratio expressa in const. Greg,

simè patcl, ut coinprelicndat etiam pensioncm, saltem esl, ut niajorcm socielas babeat libcrlatcm eos qui
ubi vigct eadem ratio , ut luit decisum in unà Con- emiserunt tria vota bnjusmodi, minori cum offensione

chen. pensionis, G marlii 1598, coram peregrino. dimitlendi, ut dicUim est ;

quœ ralio militai lam in

Instipcr Iia'C emissio Irium volorum (

quid sit quond pensionibus quàm in beneficiis et bonis tcmporall-

ijisos emitleiiles, qui quantum in ois est rémanent bus. Et ita conclusum pensioncm non esse exslinclam.
porpetuôobligati ) non fit irrevocabililer quoad ipsani Gœterùm quoad alios religiosos quod obiler diclum
Sûcictalem ; cujus superior generalis polest cos sem- sit, aliter se res liabct, cùm ille qui iiigressus religio-
per dimittcre cum causa, etiam absque illorum culpà, nem professioiiem in eà emisit , postmodùm verô ex
JMXIa slaUita dictai religionis : quapropter, ut majo- aliquà causa obiinuit à summo Ponlifice dispensalio-

rem soeieliis liabeat libertalem illos , si opus esset ncm sou liccnliam exeundi claustra, ac dogendi in
cum niinoii ofiensione dimitlendi, snpienter fuit pro- liabitu clerici sccularis, sicut quaiidoqiie concedilur;
visum ut eis liceret retinere bona sua et bénéficia, ne |
ac idcircô , si dispcnsalur ut possil etiam bénéficia
poslea ois privali remaiierent , ut in conslit. d. socie ecclesiasiica oblinere , aperli juris est ad illud idem
lalis, part. i,cA, lillcrâ E,in fine, et pari. 0, cap. 2, ? beneficium redire nonposse, quod aille religionis in-

lillerft II. Et est eadem ratio, (iiià moins Bonifa- s giessum obliiiebat, ac anle professionem oam ubcau-
ciiis Ylli, iu cap. Beneficium de Regul., in 6, decrevit sam dimisit. El ita in facli conlingentià mcmini mec
beneficium ingrcssi religionem inlra annum probatio- leniporc in ipsà Roman.à Curià evenisse ; et post muU
nis non vacare ; et intérim bcneficiatum facere fruclus las allercaliones , fuitdielum obslare lexluni in cap.
suos, quia polest ad seculum redire. El licol Icxt., in \
Ex trcnsniissâ , § Ycriim , in fine , ibi : Ut illuni , non
i. c. Bcne/iciitm, loqiiatiir de iugresso ,
qui nondùm \
lanquhiu uuum de Ecclcsià , sed lanquàm de novo rcci-
cmisil professionem ; ailamen ojus ratio ailendcnda l fianl in sociinn cl in (lalrcni, lunoc., Hoslien., cl Abb.,
est : quia, scilicot, illo polest ad seculum redire ;
qiia; [
in c. Post tnmsldtioneni, eod. lit., vers. Quid si «/jV/k/s.

ratio a'ipiè mililat in co qui cniisit dicta tria vola sim- El anloquàin ab liàc praxi discodamus. visum esl sub-
piicia; alque ila idem jus consliUii débet, text. in 1. neclore quod ob banc ralioncm lenenl nonmiili dispo-
Jllud, fl". ad 1. Aijuil. Addcndum pralerca quôd illi silioiieu) sac. concil. Trid., sess. 25, ca|). IC, liabere

qui emiserunt dicta simplici.'x vola in dicta societatc, locum etiam in resignatione beneficii, ne quis rcnun-
douce in eà expresse professi fuerint, sempor dicun- tiel eo tenipore quo manet in novitiatu, ac poslea
tur esse iu probalione. Poslroiuô facit pi o liâc parle
\
cunliiigat cum carere bencficio et monnclialu, si for-

observaiUia subsecula, et iiiconcussus dicta^ societalis san non admiltilur, aut ipso nolil profossioncm cmil-
usus, in qiià lam novjiij quàm illi qui emiserunt dicia lore; ut r.on possit qnis inlra annuil» probalionis
trin slmplicla volaj felifieni jus et tloniinium bonorum j boîîofioio n ;inn!i;irf>; et hoc proplcr verba ejusdciirt
 ,

iiîJ Mn. YI. DE DÏSPENS\TI()Nn AD BENEFICIA SECULARIA, etc. 410

concilii, dùni ilicil : Niilla qrwqnc rciiunlintio, aul ohli- il

modi pulo suflicerc, ne circa hoc remaneal dubiiandi
(jalio antca fado, etiam cittii jitrnnu'nlo vel iii fiivorcm
,
locus , cùm iila sil vcra Icgmn iulerpres; 1. Si de in-
cnjuscumque lulpa' pic valent , uisi cuin licentià cpi:'copi, terprclaliniic , ff. de Lcf^ih.; 1. Scd , ctii Julianus
v,'l cjtis vicarii fiai iiifia duos vienscs proximos aiite
cd Maccd., QH(rdam,\i\
l P(riiuU',{î.
, 1. (in., (f. d.- lU-b.
profcssioiiem ; ac non aliùs iittelligalur cfj'eclum sitmn dub.; et arguil mculem Papa; esse ut ila didiun de-
sortiri, uisi sectilà professione ; ulilcv verb fada, eliaiiisi
crctinn concil. inlelli.^alur absquc alià dcdaralione ;

cttni liujus favoris expressâ renwiliatioiic, diam jiiralà, cap. Vorrccta, de Confirm. util, vel inutil.; Cassador.,
iit irrita, et iiulliiis e/J'eclùs; ac proiiulo <liciiiil (|ii(h1
decis. 3, de Rrscript.
slyliis Roiiiaiiix; Ciiri;fi serval ut cîiin qiiis iigros^iis Vcrlilur modo hic in dubium , an videliccl religio-
rcligioncin inira prohalionis anniiin cl aille diclos duos sus per simplicia bicnnio novilialûs anno transacto
nicnscs vclil benelicio rcnunliarc, debcat de lioc .'ieri
vola in socielale Jcsu cmissa, siab eà rétrocédai, el à
cxi)res3a nieniio in supplicaliono; ul signanter ail pra-diclis volis absolvalur, reincidal in pi istii;:ini irrc-

Paris., d" Re^ign. boncf., lib. 5 , q. i5, n. 1. Hoc giilarilatem ex defcclu nataliiim conlraclam, qiue jam
cleiiini oniuiuô m^giilur lani iu Ibeoricfi, quia iicèl id.
piiigata cral per illa vola? Movcl hoc dnbium ci le-
Paris., d. ([. 13, nuin. 4, id leiieat ob pncmissas ra- berrimus Barbos., de Jur. Ecclcs., lib. 1, cap. 42,
liones , iiccnon Cainpanil., in Divers, jur., can. ruhr. n. 192. El per Jura ibi per eiim allegala coiicludil la-
\2, 0. 5, n. 40, cl alii quos rcfcrl Barbos. in Collect., lem relrocedenlcm, atipie à priïidiclis volis absolntum,
DD. il) loc. concil., super d. sess. 25, c. 16, nuui. ii, si jam promolus sit, posse uli ordinibus per cum su-
omnibus supra diclis absquc aliquâ hLcsilalione rcspon- ,
sceplis, et quatcnùs non fucril promolus, promo. cri,
deri polest diclam concilii disposilioncni locum sibi ponderando verba text., in cap. 1, de Fil. presb., el
nequaquàm vendicare iu prccdictà renuniialioTiebcue- similia; cùm hœc jura décernant hiijusmodi irre^'ula-
fic'ii; d'un ca loqualur lautunimodô de renuiilialiono cl I rilalcm deleri per religionis ingressuni; nec ilecidunt
obligalioue bonorum; Gare, de Beucf., p. 11 , c. 10, rcincidi deserlA rcligionc; neque obslat quôd cessante
n. 12 et seq.; cl reuunliatio bcneficii, illiusquc colla- causa finali, ob quam concessa est dispensatio, ces-
lio non débet esse iu peiidcnli , ut non seculà profes- sare débet ipsa dispensatio, si ea nondùm fuerat
sione non inlelligalur suuni effecluni sorliri ;
quia suum effeclum sorlila : nam respondit ipse eam dis-
debel esse perpétua cl stabilis, non autcni lemporalis, pensaiionem concessam esse ipsi religioso in favo-
el Iicèl id. Paris., d. q. 13, nuni. 5, dical sa^piùsccn- rcm slalûs qucm assumpsit, cl in pra^mium aclùs Dec
suisse sac. congreg. concilii supra diciuni decrctuui gratissimi quo ille seculo renuntiavit; qurc non ces-
habere locum in rcsignatione beneficioriun , alinnieii sant, quamvis ille religiosus postea vel rclroccdat à
id. Gare, d. c. 10, n. 14, dicit quùd non credil diciaui religione, vel ab eft dimiitatur; quia jam actus suum
sac. congr. ila censuisse; nec vidit, nequo inveuit la- effeclum sortitus est. Ha}c id. Barbos., ioco cilalo.
lem declaralionem; cl boc idem ego intellexi à pcri-

cùm
CAPUT III.
lissimis cl antiquissimis curialibus. Quinimô ,

aliàs evcnissel casus quo quidam in partibus instabat Praxis dispensalionis beneficialis per viom commendce.

an)Millari resignalionem sic faclam à novitio , cujus- Inhabiles ad ipsa bénéficia in liluluui , li;d)ililanlur

dam bcneficii simpiicis, ac proinde produxerat quam- quandoque cliam per commendam; qu;« ( ùin dispon-
dam declaralionem ejusdeni concilii, quce contincbnl saiio licct palliata .ippellelur, non incongrue se^piilnr
diclum dccrelum habere cliam locum in rcsignalioni- liîc videra quomodô se habeat praxis circa commcndas
bus beneficioruni ; tamen dicla declaralio non fuit habi- beneficiales ; de quibus operaj prcliuni duxi aliquid
ta pro verâ ,
pneserlim quia carebat subscriptionibus summatim hic adnolare pro inlroduclioue simpiicis
officialium; quandoquidem declaraliones concilii Tii- curialis qucm scire oportel frequentcm haiieri «er-
;

denl. non probant in foro conlenlioso , nisi afferaiilur monem tam in dalarià quàm in cancellarù'i a^vosio-
aulhenliciecuiu sigillo cl subscriptionibus oflîcialium licâ, de titulis et commendis beneficlalilius ac piii- ;

congregalionis cjusdcm cou. ilii, ut in dccrelo impresso plerea ne per ignoios lerminos cum procodi le
,

die 2 augusli 1G31. El tune qui liolucrit illis obteni- conlingat , niemorioe inprimis mandari débet (|iii(l;;:iiii

pcrarc, auiuiadvcrsione dignus judicatur, cl abandi- discrimen versetur iuler lilulum cl commendam bc-
lore camcrjc cogcndus est obcdire , proul declaiavit neficialem, Dicamus igilur eos salis inlorsc dinVne;
sac. congreg. in unà Brundusinà; Barb05., in Coll. quandoquidem liluUis beneficialis csl quilihct nio.ius
bnll., verb. Decrdum.', gloss. 239, vers. 3; quod iu- oblincndi bénéficia ccclesiaslica, à jure ai-.pn.'bMliis c!
tv\. de di'crelis omnium S. congr. Uibis, pro quibus ideô proccdil etiam in pra'sentato cl insiiliil!), ul do
no!i solùn) ipsc audilor dal monitoria , sed Papa expc- cet Hostlen., in Summà de luslit., § I ;
fi diciliir vcrus
dit brevia pro illorum observalionc. cl justiis tilulus, quando nliiil vilii liabel ; nliiis cniiu,
In praxi auloin mullolics viri dari apud datariam si ille habot oolorem, fipiiram et apparCiiliain lanlùm
aposlolieam qnamphn-iu)as supplicalionos simiiiuin liluli, diciliir lituluscoloralus; oxciii|)li grali.'t, (piando
resignalioiiuin , nec in cis aliquo modo lii'b;>l nicntio illo proccssit ab alio cullaloro qui, lircl liabeal l'acul-
quùd novilius resign;^rcl bonelicium antc diclos duos lalem do bcnoficio disponciull, csl nibiloininùs ipsc
mcnscs ,
qnamvis id in mandalis ad resignanduni as- '

invalidus ob aliquem defeclum recipionlis, ul per

gererelur ; quapropier praxiui el observaiiliani hujus Maiulos., rcg. 10, q. 27, num. 6 el 7*
 ,

i47 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM.

doposiluin donoc das perpétuas, quarnni cursum frequentissimum vide-
m
(lomiiioiida V(TÔ est qiioilcl;>iii ,

P;i|>:i .'ililcr do bciielicio coiiiiiieiidalo dispoiiat. Iliiic mus in ipsA datariâ apostolicà, cas tune esse nolanuis,
est qiiùd (•oiiiiiiciidnlariiis iiilcriiii Icneliir prociinire quando videlicet datur beneliciuin rcguiare in com-
m' lioiia beiicficii coiunieiidali dissipciili;r, cùin iliiid niendam perpetuam clerico scculari ; deiiide verù
sibi dclur in ciislodiain cl a(htiii)isiralioiicm ; Gonz., eideni conceditur aliud beneHcium in conimendani
ad rcgul. 8, gloss. 5, § 8, num. 58. Ac proplcrca com- absque aposlolicâ dispensatione ; clarum est cnim
mciida diii)!cx est : alla lenii)oralis , alia perpétua ; quôd ista bénéficia sic comnicndala erunl intcr se in-
sivc altéra in utililatcin Ecclosiu', altéra verù in utili- compatibilia ; vel alio modo , uni commendalur ad vi-
lateni ij)sius connncndatavii ut, per Gare, dieitur, de lani beneficium rcguiare, postoa eidem datur in
Boncf., p. à, cap. 4, luun. 7; qiKC quidem coninunda litulum beneficium etiam rcguiare , de illo beiieficio
in favorem Ecclesi i: nil aliud est, nisi quoddam dcpo- commcndato non factâ mentione; ista duo bénéficia,
situin tcniporancum, ad nuliiin revocabile pro utilitalc videlicet , unum in commendam perpetuam , allerum
et comniodo Ecclesiio l'acluni, donec de reclore , scu in litulum , erunl adhnc incompalibilia , piout cxcm-
ministro perpétue, dcbilà pnccedciito cognilione, pro- id. Mandos., d. q. 7, num. 5, circamed.
plificat

visum sit.ad Icxt., in c. fin., de Elect., in G; ac pro- Hoc enim modo hujusmodi conimendae, quai passim
pterea Inijusniodi commenda ad icmpus non dat jus coiiccduntnr, bodiè a^quiparantur aliis provisionibus
sed quandocnnique revocai'i polesl; Mandos.,ad rcg. bcneficiorum, qucie babeiit vcrè tiUilum canonicum,
52, qu;est..7, num. i ; unde dixil RebulT., in suà
I
text. in cap. Duditm 2 , de Elcct.; RebulT., de Pacif.
Praxi, tit. deCommeudà, nuai. 5, loi. mihiSO.?, quôd possess., n. 55 ; ncc refert quôd in litteris bnjusmodi
sieul quis non polesl habere diias uxorcs, ila noc ob- commendarum nuUa detur expres^sa dispensatio; quia
linerc tituluni duoruni bcneficiorum ; ob idquc Papa et ipsa commenda dieitur palliata dispensatio, babet-
Uiunn dat in sponsani, et altcrius cnram concedit, id i que vim dispensationis; et proplcrea non rcqniritur
est, comiiicnda à Ro:nanis ponlilicibus ad hoc inlro- '
alia dispensatio ;
quam quidem commendam perpe-
dncta fuit ut qui non est babilis ad obtinenduni bene- tuam, seu temporalem, non in favorem Ecclesiaî,
ficium in litulum ob aliijuod impedimentnni , sive ob collationem Papœ dispensatoriam appellârunt omncs
ali(iuani incapacitateni , sil liabilis ad illud obtinen- curiales.
dum saltem in commendam, pruîscriim cum alio in- ] \ Nec ex eo quôd beneficium, seu prioratus rcgularis
(•ompatibili : id. Gare, dict. cap. i, num. 2i, ubi ail deturin perpetuum, requiritur quôd lalis connnenda-

quôd ad bunc cffcclum, et non aliàs, Papa dat beneli- | larius lenealur emittere professionem ;
quia licèt bu-
cimn in commendam ; sicque ii)se providel r;'gulari jusmodi bénéficia alicui conferri non possint nisi

de scculari, et c commenda temporali

converso. De provisus sit monacbalem ordinem expresse professus,
parùm refert l)ic sermonem habere, cùm illa ferè nihil Clem., In agro, § Cœterùm, de Stat. monacli., cap. Cùm
ad nostram praxim perlincat, sed tantùm de com- \
de beneftc, et ibi Glos., in verb. Scculari, de Pmeb.,
mendà perpétua illiusque praxi ; cujus quidem porpe- in G ; attamen id non procedit, qnando laie beneficium
lu;e comniend;c concessionem nemo est qui nescial ad datur in coimnendam ; Mandos., in Prax. signât., lit.

summum Pontificcm speclarc ; cùm nulluà inferior Provisiones, vers. Prioratui; id. Gare, d. c. -4, n. 07;

possit perpeluô commendare qninimô ; , neque liodiè quod quidem facile evenire posset, nisi tam in suppli-

polesl beneficium curalum ad scx menses, sicul olim calione qnàm in litteris fiai mcnlio bujusmodi com-
passim fiebat; piila si rcclor Ecelesi;c curata; incideret mendie, proul fii'ri mandatur per regul. cancelK-ij,

in furoreai , vel abessel ab ipsà ecclesiâ , non reliclo bis verbis : Ilem voluit quhd nulli scculari de reyidari,

vicario, tune poleral ordinaiius commendare quous- ncc religioso de scculari, beneficiis commenda dclur, nisi

quc furor, seu absentia durabat : quod tainen bodiè in signaturà ,

per clausulam ad parlem super petitione
cessai; et omiiia jura de hoc Ic-xpienlia post concilimn commendœ hujiismodi, de commenda ipsc'i mcnlio fiât.

ïiid. abierunl; et niagis palet per sequentem decla- Praxis aulem impelraiidi ac concedendi bujusmodi
ralionem ejusdem concilii, bis verbis : Connnendœ cjuœ commendas, sccundùm bodiernum Roman^ie Curiaî
ad sex menses in Ecclesiis curalis fieri poteranl tib ordi- I
slylum, ca est quae sequitur, videlicet :

nm-iis, cap. Nemo polcst, de Elect., in 6, cmipliiis post Bealissime Paler, ciim monasterium, seu prioralus S.
condlium locum non liabeiil, cùm debeat in eisdeiuilari A', civilatis, vel dio'ccsis iV. Sancli Benedicli,vcl allerius
vicarius ad fonuani, cap. 18, soss. 2-i. El licèt qnoad I ordinis, quod, seu qucmbon. mem. Vinccnlius S. R.E.,
alia bénéficia vidtaun' (piôd ordinarius possit etiam '
presbijter cardinalis N. nuncupalus, in commendam ad

nllra se,\ menses, ac eliam ad vilam commendare ejus vitam ex conccssione cl dispensatione aposlolicâ,

juxta text. in cap. Dudum, de Elect., id tanîummodô diim viverct, obtinebat, commenda hujusmodi per obilum
locinn sibi vendicat in ils coinmendis qu;e liunl in Ec- dicli Vincenlii cardinalis, qui apud Scdem Aposlolicam

clesiic ulililak'ni ;
])er quas noi! datur licentia dispo-
*
nupcrrimè debitum nnlurœ persolvil, cessante, adhuc, ex
nendi libéré de Iruclibiis , illosipie convertendi in quo ante commendam ipsam vacabat, vel aliàs certo alio
proprios nsus, et slanle causa, q\ix lanien rarù aderit, modo vacaverit et vacet ad prœsens. Supplicat igilur
,

dandi perpeluô in coiniiiendam , ut ait id. Gare, d. Immiliter S. V. devota illius crealura N. tiluli S. N.
cap. 4, num. 17 et 18. presbyler cardinalis N. nuncupalus, qualenits sibi , ut
I
Acturi autem lantunnnodô de praxi circa commcn- .|| siatum suum juxla cardinalattis splendorem deceniiiis
 ,,

iiO LIB. \I. DE DISPENSVTIONE AD BENEFICIA SECLLAUIA, etc. 450

cxpetisarnm oucra qnœ illiun jtujilcr ex ne- jusmudi vacatioiiis modus, ctiiuusi ex illo quœvis rjeiiero.lis
tenere, et ,

de rcsenalio, eliam in corpore juris clausa rcsullct, ncc-

cessitate stibire oportel faciliùs perfcrre valent, alicti- ,

jus subvenlionis aiuilio providi'itdo , ac ipccmU'in (jra- non litrs, et causa', si quœ sint, status, et mérita, nomi-

tiam fnch'iido, rHOiiaatcriuHi, scu priornlum prirdittum, iiaque, el cognomiiia judicum, cl cuUilicjantinm, coruin-

ciijus et illi forsan annexorum fructut, clc, 400 ducat, qne, ac dicii A', cardinales , aliorumquc qnorunicumque

uur. de ca. se. corn. cxt. val. an. twn excedunt, quovis concessiones ,
provisioiics , commendœ ,
possessioues;

modo, aut ex cujiisaimque personà, scu per liberam ces- uUaque jura , et lilidi , cliani ;(«/// , et iufecliii ,

sioncin, scu resignationcm dicii Vincenlii cardinalii, vcl eliam proprii tituli , ac litcs , et posscssioncs liabeantur

ctijusvis altcriim de illo, lUinsverccfunine, et administra- pro cxprtssis, seti in toto , vel parle cxprimi possint in

tione in Homanà Curià, vel cxlra eani , eliam corain no- lilleris; el cum clausulà rjeneralem rcservalionem impor-

tnrio publico et teslibus spontè fuclam unioiiis , clc, tante , ex quùvis causa lilleris eliam disposilivc expri-
dissoliilione;n, vel consliliuionem, Exccrabilis, aut asse- mendà; el de commendà monaslerii seu prioralûs liujus-

cutionem; clc, vacet etiumsi devolutum, affeclum, ele- modi pro dicto N. cardiuali, per cum quoad vixeril , ut

clivum, curalum cura, etinm jurisdicliomdi, specialitcr, \

supra, cum supra dielis,lcncndà, cum qralificalionc op
vel aliàs ex quùvis causa in lilleris disposilivè exprimcn- portuna, qualeniis illis loctis sîl ; ila qu'od littcrœ dcsu-
dà, generaliter reservatum, eliam in pciitorio, vel posses- per in forma simpUcis commendœ graliosœ subrogationis
sorio liligiosum, cujus Utis statum, clc, existât, ac de eliam quoad possessionem, graliœ si neulri, si nuUi, si

illo consistorialiler disponi consueverit , seu debeat, il- ulleri, perinde, el eliam valere, simul, vcl ad parlem cx-
liusque dispositio ad SedemAposlolicam, ex quàvis causa pediri possint ; cl cum dcrogatione rcgularum de non
hàc vice pertinent, eidem N. cardiuali; per eum ,
quoad subrogandis non colliliganlibus, quia non in polentiorem,
vi.xerxt, unà cum Ecclesià S. y. quœ tiluUs sui cardina- ac de annali possessore, quoad primam ejus partent, ac

latùs existit , et quibusvis aliis , eliam calhedralibus , el supra dictorum omnium, et aliorum quorumcumque quo-
mclropolilanis , aliisque Ecclesiis , uccnon monasleriis modolibcl conlrariorum , necnon cujuseumque jurispalro-
eliam consisloriulibus ,
prioratibus, eliam conventHali- nains, qualeniis de illo existai, quod dispositivè in lille-

bus, prœposiluris, prœceplonis, dignitatibus, eliam ma- ris, si videbitur, régula contraria non obstante , cxprimi
joribus, et principalibus, pcnonalibus , adminislrationi- possil : videlicet, si laicorum tanliim , eliam nobilium el

bus , et olfteUs , eliam curalis et elcclivis , cœlerisque illuslrium, eisque ex fundalione, vel dotatione competat,

beneftciis ecclesiasticis cum cura el sine cura secularibus, pro mcdielale : aliàs, scii si liligiosum, vcl devolulum sîl,

cl quorumvis ordinum , cl militiarum, ac liospitalium , in totum lalissiniè exlendenda ; et cum suspensione (;uu-
etiamS, Joannis Ilierosolymilani regularibus, quomodo- rumcmnque speciulium, vel generalium, eliam mcnlalium
libet qualificatis, quœ ex quibusvis concessionibus et di- reservalionum, unionum, et suppressionum, mandalo-
spensalionibus aposlolicis in litulum , commendam et ad- rum, etium de providcndo, exspcclalivarum,aHarumqu&
viinislrationem , aut aliàs quomodolibcl et in poslerum graiiarum prœreniivarum, facultntum, indnllorum qui-
obliuebit ,qu(Pc>imquc et qualiacumquc fucrint; necnon qui- busvis eliam cardinalibns , ac eis eliam in null-u'i favo
busvis fruclibus ecclesiasticis, loco pensionum annuarum, rem, quomodolibet concessorum ; cum dccreto desuper

ac pcnsionibus ipsis, super similibui vel aliis frucli- opportuno ,

quod se ad prœmissa non exlendant ; citra

bus, elc, sibi rescrvatis, et assignatis, ac retervandis, f tamen accessum et regressum, ac de consensu coadjuto-
cl assignandis , Iransferendi quascumque pensiones , ac ris; el qu'od prœmissorum omnium el singulorum, ci'iam
lestandi caHerisque facullalibus , cl indultis ci cotcesiis , i denominalionum ,
qualitalum , nuncupatiuiium , invoca-

tenendis : ita qu'od Itceat sibi de fruclibus, clc, dispo- tionum, annexorum, frucluum, clc, eliam augendo, vcl
I

nere, ulienare , etc., intcrdicla commendare , curam, minucndo , aliorumque neccssariorum , major cl vcrior

rcgimen et adminislralionem ipsius monaslerii , seu spccificalio et expressio fieri possit in lilleris. El addilur :

prioralûs, sibi in spirilualibus et temporalibns plenariè El qualeniis monasterium scu prioralûs liujusmodi non,
commiltendo, digncmini de gralià specinli ; non obstan- ut prœferlur, regulare,- scu regularis S. Benedicli , scu
tibus prwmissis, ac conslilulionibus , cl ordinalionibus allerius ordinis, sed Ecclesià secularis , sine cura , abba-
nposlolicis; necnon monaslerii, scu prioralûs, el ordinis, lia, seu prioralûs forsan nuncupnta , el dictas A', cnrdi-

cujus existit, slalulis , eliam juramenlo, clc, roboralis nidis, illam in tilulum, sejt commendam ex concessioue
privilegiis qnoque indullis , el lilleris aposlolicis , illis el dispcnsatione aposlolicà ad ejus vitam oblinueril, quud

corumque superioribus, et persimis, sub quibuscumqne

'

cxprimi possil in liUeris, el tune de illius commendà, clc,

tenoribus, cl forniis, ac cum quibusvis eliam derogaloria- pro eàdem crealurà, ut supra et cum clausulis supra di-

v'.im derogaloriis, aliisquc efficacioribus, clc, efficacissi- dis , et aliis desuper ncccssariis, et opportunis lalissimè
mis, et insolilis clausulis, irrilanlibusque, el aliis decrelis extendendis. Et citra approbalioncm jurispalronalùs.
in gencre, vel in specie, clitnn molu proprio ; et consisto- Fiat.

rialiler, ac aliàs in conlrarium forsan quomodolibet con- Daiiliir lit pliniim'iin imjiisniocli nionaslcria , eliam
cessis, Ole. Qiiibus omnibus, eliamsi de illis, elc, latis- molu proprio, in ( ommcndam, non modo ipsis cardi-

simè hàc vice specialiter el expresse dcrogare placent n;dil)iis, vcrùm eliam aliis bcnè merilis , ac qnalilica-
cœlerisque contrariis quibuscumque clausulis oppor- lispcrsonis ac stimmn Pdiilifici gratis; aîio iti'iii modo,
tunis. Fiai molu proprio M. cùin sic illiiis siipplicMlio cxorditDr, vidcliccl : Muln
y.tm'od verus et uliimus monaslerii scu prioralûs Im- proprio. '^[c. Cinp acrepimus. ^lonaslerium S. -V. per
 ,

4ol PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. i52

obiium quoiulam N, , etc. , coinineii(!aniiis ; ex quibiis Curinc rerum praxim perlinenlia fecorunt, tacitoeo-
quidcm veibis argiiclur hiijusmodi conccssionein ficri dem Rebuffo ,
qui licèt nunquàm niœnia Urbis viderit,
cl ex inerà eliam principis voluntalc, ut docel lex., in teste Rot., decis. 233 , n. 17, part. 1, divers. , niliilo-
cap. Si molH proprio, ubi Qiiœ de mstrâ merà tibertate minîis de illius nbus ingcniosè et accuraiè ad u(r;nn-
processit, de Pncb. in 6; et test, in lib. '6, posl prin- que sib; inunoitalilalem comparandani , insudando ,

cip., c. de Lcg.; ubi niolus propriiis appellatur spon- conscripsit : quo fit, ut talia sic Iranscribenles, sea
lancus molus ; aiiàs cnim gralia priPSumilur, cl credi- poliijs sirrripientes ,
per labia Iiominum pervohilaii
tur impeirata ad inslantiani parlis, cl procurala ; d. ambienlcs,mundannm inancmqne gloriam quaerentcs,
cap. Si molli proprio, in fin.; Barl., in bb. 3, IT. Qnbd morlalcni inmiorlalitalem nadi sinl; quandoquidem
(juhquc jur . ; las., iii Ub. Kx hoc jure, num. 5G, If. de non audores operis, scd lanijuàm aliénée laudis occul-
Jusl. cl Jur. ; Mandos., reg. IG, ([. 6; num. 2 cl 3, ubi talores, fures diccndi sunt d lalroncs, ut ait texl., in
dicii quôd gratia fada proplcr beuè mérita , et fada 1. Hœredilatiim, § fin., ff. ad lcg. Falcid.
niolu proprio, a-quiparantur.
Neniiucm lamen latet curialium qnid licèl gratia
CAPUT IV.
Praxis clausularum ejusdcm commcndœ.
dicalur licri moui proprio, lamen fieri ut plurinu'nu

consucvilad iiislaiitiam d pelitionem parlis ; Glos., in Cùm vcrô supra dixerimus commendam perpduani
lib. fin. , c. de Fruct., et lit. Expens. , ubi lext. ponit esse litulum canonicum, c. RebulT. depacif. Possess.,

propriam voiuntalcm principis : et ibi Glos. suppld num. 55, ideô circa banc praxim ba^c tibi polissimùm
posinlalione pnccedentc , et dixit card., cens, lia, nolandasunt, à noslro insliluto non prorsùs aliéna. \

quôd licèl dicalur gralia fada niotu proprio, sirpè ta- Primo quôd licèt in diibium quandoque revocdur
nicn eliam ad inslanliam impelranlium facil, ut ap- an videlicet bujusmodi commendalariis liceanl omnia,
ponanlur bxc et similia ; Dec, in cap. Ex parte, in 2 quce veris litularibus ailamen dicendum est quôd hodiè
not. de Rcscript. ; id. Mandos., d. reg. 16, q.4, n. 5, omnis difficultas videlur circa hoc sublata ;
quando-
ubi ait quôd in dies videmus impetranlcs ipsos sub- quidem ncminem lalet bujusmodi commendas perpé-
nijiiistrare bujusmodi gratias cnm clausulà Molûs pro- tuas nibil dislare abaliis provisionibus beneficiorum,

prii , signandas. Ncgari lamen non potest, dalo quôd idcircô omnia jura loqucnlia de beneficiis locum sibi

supponcremus, impelrantcm supplicâsse et instdisse vendicant in ipsis perpeluis commendis; ac proplerea

corani principe pro gralia obtinendà quin pojsit dici doccmur quolidianà praxi diam in illis habere locum,
et e.sse verus molus proprius, et operelur onmes cffe- capite Licct canon., de Eled. , in G, quod loquitur
clus veri ctnaturalis molûs proprii, ex quo in mente conlra non promolos infra annum et Clément. Ne
, in

principis duo simul motiva concurrere possunt : sci- acjro , § Cœlerinn , ibi : Infra annum compulandum à
licel, conccdendi molu proprio, et ad pelitionem par- tempore collationis et commissionis de Stat. monacb.,
lis; slauUpic isla simul qnôd iirinceps fuerilrcciuisilus, c. Commissa , de Eled. , eod. lib. G, Stapbil. , super
et lamen dicalur poliùs molus ex seipso, quàni ad in. signât., in 4 princip. Mod. vacationis , fol. 71 ;
quem
slaniiani allerius, ut pcrBald., in c. JN'isi specialis, de refcrt Mandos., reg. 32, quxst. 7, num. 12, ubi dicit

olf. lecj., quara referl id. Mandos., loc. cit., num. 9, quôd jura loqucnlia de titulariis liabent locum in
quamvis niagis pricsumalur papa inslrudus super his commendalariis; quinimô ex hàc ralione ex conci!.
qu;e narrai molu proprio, quàm si faccret super sub- TriJ., sess. 2i, de Reform., cap. 7, non possunt le-
slanlià uarralà per alium ; cùm primo videalur quasi neri duo bénéficia incompalibilia, perviam commendcC,
narrare in laclo super quo est cerlificatus ; in secundo necunum in lilulum, d aliud in commendam perpe-
vcrô super laclo ab alio narralo, non ila per se cerli- fuam, quamvis nonnulli conlrarium leneanl; Gare.,
ficatus; licèl, sivc scribat molu proprio, sivc ad in- de Benef. , p. 4 , cap. i , num. 42 qui , num. scq. , ait

slanliam pclenlis, non sit super hoc magna vis facien- id merilô slalulum esse, cùm dida conimenda, ex quo
da; quia sic potest in facto alieuo, molu proprio nar- fil ad utiliiatem persona;, et non Ecclesice, non sit pro-
'

rando errarc, sicul ad allerius inslanliam; Lap. , priè commenda ; imô censelur tilulus , seu babet vim
alh'gal. 7, n. 9. Ilodiè lamen, ut eliam omnesRom. d effedum liliili , seu babdur loco tiluli , et acquipa-
curiir, lyrones sciunt, motus proprius ila pasbim cbli- ralur lilulo : RebulT., in d. Irad. de pacif. possessor.
ndur ab ipsvs iinpdranlibus, scu supplicanlibus. sicut n. 56, cum pluribus seq., ubi plura ait de commenda
ca:lora; supplicationes, aliaque rescripla; sic cnim et commendalario , d latiùs in suâ Praxi benef., ubi
docet quotidiauus styhis, de quo eliam teslalur Sam., agit de commendis, fol. mibi 205 ; et reverà circa ea-
hU|HM' reg. de Inipelr. benef. viv.,q. 1, n. 4; (piod lan- rumdem commendarum impdralionem , secundi'un
lumniodo didum sit pro slmplicibus junioribus ipsius currentem dataria; apostolicai slylum, parùm, aul ni-
Curire. Caderùm, quoad alios effeclus niolùs proprii bil istai distant ab aliis provisionibus beneficiorum in

videiidus est Rebuff. in Concord. in forma mandai, litulum. Quod quidem in lanlum procédera dignosci-
aposl., verbo Molu proprio, fol. mibi GOG ; ubi con- tur, ut ex prjcmissâ ralione inlelligatur eliam de com-
geril qimdraginla unum elTedus molùs proprii, d ad menda lemporali ninn'rùni ad ulililatem Ecclesi;e,
,

ilbna sludiosum lectorem remillo; ex quo noiui sua lesle eod. Gare, loc. cit., n. 44; et apertè docctid.
dicta de unà in aliam papyrum Iransplanlarc , sicul Mandos., reg. 50, q. 5, num. 9, ubi exemplum ponit
tlu(^ scribcnlcs, lam circa licec quàm aliàs ad Roumur cil: a lioc, quôd talis commenda Icmporalis aJ utilila-
 , ,,

453 LIB. YI. DE DISPENSATIONE AD BE.NEFiClA SLCfLARIA, etc. ibl

lem Ecclcsiae sequitur naliirain perpoliianiiu coiumcn vim dispcnsaiioiiis suiicr incompalibililalc, id. Gimi/..,

daruiu; cl hoc scirc optiiiuiin c>l lyrouibus IluinaïKC >

d. n. 143. Verum taiiien est ipiùd, quidipiid antca
Curiuî, qui ul pluriiiiiiiu dccipiiiiiUir, cl oiniUunt de ;
ujjsei'valum fueril, videnUir lanien diclai uniones fcro

liis nienlioiicm faccrc in supplicalioiic pro iiovà iiupc- ab ipsà Gurià cxsularc; et qui ja-axim dalariic aposlo-
iralionc alterius Lcnclicii ; ex quo poslmodiiin orlx lic:.c bcnc callel , falcbilur similcs uniones rarù in cà

suiit lites circa non cxpressioncia hujusmodi icinpo- admilli, pra-serlim posl concil. Trid., sess. 7 , c. 2
ralis couuncndu; ; cùm de cà (icri dcbcal uniiiinù uicn- quo cavelur ul quieuiiupie de calcro plura curala, aut
lio pcr iiiipelranlem , ut opliniè nôruiit pcrili cl anli- allas incompaiibilia bénéficia ccclesiaslica , sive per
qiii curialcs; cl Icslalur id. Gare, d. ci, u. 44 cl viam \uiionis ad vilam, seu commendx pcrpelutc, aut

45; cl ego ipse nicis sunipiibus in canccliarià aposlo- alio quocumquc nomine et tilulo, contra forniam sa-
licà didici islam praxiin in quàdani provisione pr;c- crorum canonum, et pncserlim conslilulionis Inno-
posiUinii cujusdani loci Dononicn. diœccsis de ainio cenlii III, (pue incipil. De viultà, reciperc ac simul
1G13. reiinere praîsumpscril, bcneliciis ipsis, juxia ipsius
Secundo, notanduni ex clausulà supra dicLc suppK- conslilulionis disposilioncm, ipso jure, etiani prxscn-
cationis, ibi,. commendà liujusmodi cessante, quùd lis canonis vigore, privatus existât.
quanjvis conimcuda sit poriiclua , ad vilain videl. Qiiod qnidem ita sancilum est, ne sul) pranlictarum
coniniondatarii, ad cfTeciuin lauien rcscrvalionis non unionum pra'lexUi quis pliira bénéficia incompaii-
dicilur beuelicium vacarc ,
quia cessanlc connnendà bilia simul valeal reiinere; licct quandoque similcs
pcr obiUuii coniinendalarii, non proplcrca censelur j gratiai fuerint conccs-sai, cùm non sit Papa; poie-
illud pcr obiUnu illius vacarc, sed vacal senipcr ut sias alligaia : est enim supra d. concil. ; id. Goiiz.

prii'is; quaiidoquidcm alleiidilur illc prior modus pcr cit. num. 146.
obiluni ejus qui possidcbal; ac propleica salis onini- ; Tertio nolandum ex clausulà, niniirùm : InitcumEc-
bus innoiescit slyluni caucelUuiic apostolicae cssc, clesià S. N. quœ tilulus sui cardimlalùs exislil, et qui-
quôd pcr commcnd;un, eliain pcrpcluarn non dicalur bitsvisaliis, clc; quod, ul ailMandos., in Praxi signal,
provisiim Ecclesiic ; uudè supcrlluiun crit qua;rcrc an et lit. Provisioiies, vers. Si curdmali, fol. 3, si cardi-
priiua rescivatio durci; ex (jug oniniuù bcncficluni nal! provideatur de bcncficio rcgiilari, lune eliam de
crit rcservalum ex vi connnendai : nani quoliescuni- bel (lari in commendam, tenendum unà cum aliis suis
que suinmus Pontitex apponit manum in bcncficio, beneficiis, qmc oblincl; si verô darctur in lilulum,
ligal;ç sontmanus inferiorum, donec plené providcril. tune in fine dispcns. petenda csict , ul illud obtinerc
Jliiic igiliir est quùd, cùm hujusniodi bcneliciuni posset, ac proplcrca lolletur onine oLstacuium circa
comnicndalum vacct ut priùs ;
prolcclo ncn allendUur reii niionem plurium beneficiorunî ; cùm non solùm
mensis in quo illud vacavil, sciiicct qiiaudo obierit non possint icneri duo bcnelicia incompaiibilia per
comniendaiarius ; cl hscc e&l salis Irila el cognila
j
viam commendae perpetusc, sed nec unum in lilulum,
observanlia caiicellari^c prajd., el p)uries audivi à D. et alteriim in coinmendam perpcluam, ul supra jam
Lainberto Ursino, suoleinpore celcbcnimo abbrevia- !
diximus.
lore majoris pntsidcmiic in ipsà canccliarià ; cl ail Quarlù nolandum ex clausulà. îta qnod liceat de
Mohcd., decis. 9, n. 5 , de Pra;b., ubi pcr appijsitio- fniciibus disponere, quôd licèt in commendis tcmpo-
ncm manùs Papiu beneficium coninicndaïuni dicitur ralibus utililalem Ecclesicc respicieniibus, non sit

afTcclum, ul in co nibil possit iiifcrior allcnlare, do- buie conimendalario libéra potesias dispcncndi de
nec Papa pcr coilalioncm picnc providcril : et ibi fructibus, iliosquc in proprios usus converleiidi , cùm
quôd Papa apponcns manum, demonstral (piod ipse illos non facial suos, Gloss. et DD., in c. y'emo, el in
vult providerc; sed pcr commcndam non dicilur pro- c. Diiditm , de Elect. , cl vix , dùm dcserviel Ecclesiii;
vidtTc ,
quia diiranlc commendà durai anliqua vaca- commendio, possit vivcre ex illius fruciibus, per lext.,
tio; cl ita fuit dccisum in unâ Mcssanen. , Prioratus 1 in c. ChmsecunduiH, de Pra'b., cap. Ciim non décent,

Julii 159C, coram Lilla , ut pcrGonz., gloss. 5, §8, de Elect. ; .tltamcn secùs diccndum est de commendis
n. 49, circa mcd. perpetuis, quia cùm sint ad utilitatem prxlaiorum,
Nota insuper eliam in praxi quùd tolinn illud possunt pcrcipcre fructus , dcduclis cxpensis mini-
qnod dieilur de commendà leniporali, babet locum sirorum, et servalà debiià hospitalitate; Abb. in c. de
cliam in uuionc ad vilam ,
qucc cliam vim babet di- Minacbiis, de Prœb. ; necnon cùm babeant libcram
spensaliouis ; id. Gonz., gl. 5, §7, n. 143, (luaiido polestatem in spiritualibus et temporalibus, id. Abb..
qnidem ipsà unione dissoUilà, beneficium uiiitum va- inc. Cum nobis , ult. not. de Elect.; Rcbutf. , de pn-
cat, ut priùs; et sic durai reservalii), seu affeclio an- cif. Possess., n. 43 ,
procul dubio pos:?unt de ii>sts

liqua ; el commendà perpétua ac uuio ad vilam à pari fructibus disponere, eosque ctiam locare oo modo quo
proccdunl ad induccndun» reservalioneni seu affcctio- possunt locari per ipsos titulares; id. Gonz d. §8,

ncm per impositionein manùs Pap;c, ut ipsà unione num. 1-3 et 14; Mandos. regul. 30, quo^st. 3, num. 4,
dissolulà ordinarius non possit providerc. ubi ail quôd commcndatarii faciunt fructus suos, pnxr-
Porro uiiio baie ad vilam pariler adinvcnla fuit, ut serlim propler clausulas in similibus commendis ap-
qui duo bénéficia inconipatibilia habcrc non polest, poni solitas.
pedianlc diclà unione illa valeal reiinere, cùmhabcal Quinlô nolandum ex clausulft : Eidem N. caidjnuli
m PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICAUÎJM. m
quoaa vixcrH commendare , etc., salis dcnionslrari quae passim admiltilur pra;serlim allcnlâ frucluum

ipsam commcndani esse perpeluam. Aliàs ciiim si mcnsrc episcopalis icnuiiale, et sub scquenli formula

non apparcatan sil talis, vel lemporalis, in dubio iii- \'h\q\\ccI : Supplical , elc,, devota creulura vcstra N.
icrprclaUir perpétua, ni fuit rcsoliiluni in unà Sala- episcopus N. qHale)nts, rcsignationcmliujusmodi adinil-

coram Crescentio, ISjnnii 1558, eà ralionc, tcfido, etc., bencfie'mm prœdiclum, elc. ; eidem N.. epi~
nianlin.,
scopo, per eum quoad vixerit eliam unà cum Ecclesià
quia acUis qui cerlo spalio teniporis non concludilur, ,

perpcluus roputatur, tcxt. in 1. Jurisperinii, in prin- N. cui ex concessione apostolicà prœesse dignoscitnr, ac

de Excusai, tutor.; sicut cnim sex, seu seplem perpctuis simplicibus beneficiis ecclesia-
cip. ; clibi Bart., ff.

disposilio generalis prolata de rébus el porsonis gcnc- sticis, quœ in titulum vel commendam ex concessione et

raliler est inlcUigonda, 1. 1 , § ^f gencratiter, it de dispcnsulione aposlulicà obtinet, ac quorum fruclus, etc.,

procedit respcctu teniporis ut dispo- nonexcedunl, etc., tenendum. lia qubd liceal, (i\c., in-
Log. pnïsl., ila

gencralilcr, idesl, in perpeluum intelligalur, lerdicta de consensu modernorum primb dicli beneficii
silio

argumentum de persouis et rébus ad leni- patronorum, scu illorum mcdielalis commcndare digne-
cùni valcat
mini, elc. In sccundà verô parle snpplicalionis dicitur
pns, ut per Paris., de Resign.benef.,lib. 11, quccst.5,
:

ipsum lia qubd lillerœ desuper in forinù simpticis commendœ,

num. 41 , cnm seqq., qui.num. 45, ail aliàs

absque graliosœ subrogalionis etc. Reliqua aulem proul in

consuluisse indulgenliam concessam
,
tali die,
aliis supplicalionibus resignaiionum.
aliquàreslriclivâ, esse perpeluam.
Et sic commendalarius pcrpeluus polesl de diclis Cùm verô benelicium qnod commendalur , fuerit de
jurepalronalùs, opus eslquùd de co liai mcntio, sicut
frnclibus disponere, ila eliam sua; conimendix; cedere,
sive cum pcnsione , sivc cum reservalione omnium in omnibus aliis provisionibus beneficialibus, el in suis

videmus sub seqiienli casibus pelere bujusmodi jurispalronaliis (qualenùs

frucluiun, sicut passim praclicari
formula, videlicet : Dicliovero N., ne ex prœsenli ccs- laicale existai) derogalionem ; cùm jura loqueniia de
lilularibus locum babcanl in islis commendalariis
sionc snà Itujnswodi nimiuin dispcndium palialtir, de
providendo sibi onmia el perpelnis, ut diclum est supra; cl plenà manu scribit
(dicuJHS snbvcniiouis atixilio ,

smjida diclœ prœceptoriœ fructus , reddilu$ ,

proveittus, Sarnen., inreg. deTrien.,qu3esiione5, num. 11, cum
emolumenla vnhena in quibu$cnm- pluribus seqq.
jura, obvenliojies, el

que rébus consislentia , el undccumquc proveniciHia ,

per Non tamcn est omillendum quôd regulariter, qnando
cum quoad vixeiil percipienda , exigciida , levauda , re- abbalia seu monaslerium commendalur pra-scrlim
,

privalis personis, ipsa commenda sub scquenli formu-

cupcranda, locanda, distocanda, ac in sucs usus eltili-
lilalem convertencla ; ila qubd desuper ab ipso oralorc el la liodiè dalur, videlicet : Nos, lam eidem monaslerio

succcssoribus suis prœdictis, dictam prœceptoriam pro de gubernalore ulili el idoneo ,

per qtiem circunispcclè

tempore quomodotibiH oblinentibus moleilari, elc. , ne- régi el salubritcr dirigi valeal; quàm tibi asserenli le ab-

queal de ejusdcm oraloris contcmu aucluritate aposlo- buliam nuncupalam S. Antonii de N. diœcesis N. quœ
;

licà rcservare , constiluere , el assignare ; sibique ,

quo sine cura csl, el personulem residenliam non requiril, ac

diclG orutore , scu (diquo ex succestoribus suis prœdiclis cujus fruclus, etc.; 100 duc. aur. cam , aie, non exce-

oralorem super libéra pcreeplionc fru- dunl, oblinere ul commodiùs sustentari valcas, de oli-
prwfaluni ,

ctuum, etc., prœdiclorum inolcslanle , vel itiquietunle, cujus subvenlionis auxitio providere volenles, Icque à

seu prœsentem iltorum resenalionem, nullam el invali- quibusvis , elc, ccnsenles, necnon vcruni el ullimum

diiin esse dicenle, vel allegante, liceal eidem N. ad prœ- dicti monaslerii vacalionis modum, eliawsi rx illo quœ-
vis generalis reservalio eliam in corpore juris cluiisa
falam prœceploriam liberos habere regressum el acces- ,

sum; illiusquc corporalem posscssionem, etc., apprehen- resullel ,

prœsenlibus pro expresso habeiites, monasle-

dere, (ibsque alià sibi desuper de uovo facieudà rium prœdiclum, qnod sine curù esl , el convcntn caret,

commeiidà, elc. , ac si cessioneni hujusniodi minime fe- ac cujus cl illi [orsan annexorum fruclus, etc. ; ad 33

cissel, elc. florenos auri cum uno tertio alterius similis jloran in

El hujusmodi cessiones passim admillunlur , cliam libris camerœ taxali rcperiunlur, sccundiim verb commu-
co modo quo resignalioncs sivc libéra; , sive cum re- nem œslimnlioncmZijo ducal, aur. de cam. val. an. non

servalione ponsionis, proul cliam simplieibuscuria- e.vccdunt , ul etiam asseris ,

quovis modo ,
aul ex cujus-

lihus palet (loquor semper dccomuiendisperpcluis ad cnmque pcrsonù , seu per libcram, elc, vucel ctianisi

nlililalem provisi) el docel Put. , decis. Di, cl decis. tanlo Icmpore, elc, juxta Inlerancn. slatula concilii, vel

5i3, lib. 2, Paris, de Resigu. bonef. lib. :2, q. 17 ,

alias canonicas sanctioncs ad Sedem Apostoticam légitimé

n. 9 ; G(»nz., d. §'8, n. 25 ; sicul eliam polesl pcrnui- devolulu existai, et illa ex quàvis causa ad scdem ram-

coiiimendam ipsam cum alio benelicio in lilulum dem speciaiilcr vel generaliter perlineat, et ad illud
tarc
d.iio Goiiz.,loco. cit.. num. 24; et liocob raliones consuevcril qnis per elcctionem assumi , eique cura ju-
; id.

aille dictas, nim'irùm quia per commcndam perpe- risdiclionaiis duntaxal immineat ; ac super eisdcm re-
,

ghninc admlnislralione iulcr aliquos lis sru illarum

pcUiam commendalarius consctpiilur jus in bc- el

vel quasi molestia, cujus litis status etc.,

ncfK.io commendalo ac lilulum , id. UebulF., de jiacir. posscssorio , ,

Possoss , n. 55. e.xistil, etiam prœsnitibns, Ole, indccisa, dnwmodo lem-

In r(uiim(Mi(l;wn adimo episcupo dari consncvil bc- pore dut. prwsentium eidem mo)iasterio de abbate pro-

Udicium simpli-x va<'ans , cliam per rrsignalioiii'.m ,

vhuut , aut altcri commendatnm canonicè non e.ïisUil
^
457 LIB. VI. DE DISPENSATIONE AD BENEFICIA SECULARIA, etc. 4.^g

cum anncxis Inijnsmodi ac omnibus juribits et pertiiien- 1' diliVs niagniqiie iiiomciili, faciliùs in cis fraudes coni-

tiis suis, tibi per le quoad vixeiis , elimn utià cum bene- iniui possint, cùni ii idmibus appclnnUir cl dcsidc-

ficio prœdiclo tenendum, regcndum el gubcrnamlum. lia reiitiir, ul ailSanien. , rcg. 14, de infir. Ucsign., sub
qubd libi liccat debilis et consuelis dicli vwnastcrii sup- miin.2; ac propicrca in illoruin rcgiinine cniinct
porKitis oneribus, ac tertià parte omnium cl siiigulorum inajus pcriculum jiixia loxt. in cap. Ubi periculum ma-
fiuctuum, rcddituum , el pruventuum viouaslcrii liujus- jus inlendilur, ibi procul dubio est plenHisconsulcndum,

viodi in reslauralioucm illius fabricœ , seu ornamcnlo- doEloct., in G ; illorum, vidciicci, nionaslcriorurn quD-

rum cmplioncm, aut pauperum alimoniam, proul major rum valor asccndil ad dticatos diicciilos auri de camcr.'k,

exegerit et suoserit nécessitas , ac omnibus dcductis onc qua; obliancralioncm ego piiio fuisse pcr Sedcm Apo-
ribus deresiduis illius fructibus,redd. et prov. disponere siûlicam réserva la pcr 2 rcg. canccll., ibi : Necnon
el ordinare siculi illius abbalcs, qui pro tempore fucrunt, \
omnia monasteria virorum valorem annuuni ducenloruui
de illis disponere et ordinare polucrunt , seu cliam de- (lorenorum auri commnni œslimalione exccdcntia, iiunr,

buerunt ; alicnalione tamen quorumcumquc bonorum quomodocumque vacantia , et in poslcrtim vacalura ; et

immobilium libi pcnitùs interdiclâ aposlolicâ auctoritate volait qubd excessns hujusmodi in litterii exprimalur,
commendamus curam ipsius vionaslerii, ac hujusmodi sicut in conciiio Lalcrancnsi oh supra dictam causani
regimcn et administrationcm libi in spiriiualibus et tem- fuit slalulum ul pncdicla monaslcria supra dicli valo-

poralibus plenaric commillcndo ; non obstanlibus fel. re- ris providorcntur, nonuisi coiisislorialiter, ul in sess. 9,
cord. Bonif. papœ VIII, prœdecessoris rioslri , et aliis Ilot, decis. KiO, n. 5, p. Z; I. 3, divers.; ubi dicilur
aposlolicis conslilulionibus, necnon vwnaslerii el ordinis lioc esse adc6 nolum curialibus, ul aliâ non indigcat
prœdiclorum juramento, etc. Voluvms aulcm qubd pro- probatione.
pter commcndiim uostram linjui^modi , diclum monasle- Hiiic propicrca insurgil praxis, non oscitanler ab
rium in spiriiualibus non lœdulur , et in tcmpoialibus ipsis curialibus notanda, ul quotics agilur de provi-
I
dctrimenla non suslineat ; sed ejus congrue supporlenlur t sione nionastcrii supra dicli valoris ducenlorum duca-
ouera consueta ; qubdque tu, anteqnàm regimini et adnii- .j| lorum auri de camcrâ , seu { quod idem est ) duccu-
nislrationi dicli monasterii in aliquo te immisceas, in l lorum florcnorum , si extra consislorium fiai à Papa
manibus dilectorum fiHonim vicariorum AW. el N. in |;
provisio, silfacienda de hoc nienlio iuliltcrisprovisio

spiriiualibus generalium, vcl alicujus eoruni ; quibus |, nis supra dictai, ut in priori formula appositâ ibi :

Itodiè per alias nostras Hueras desupcr scribimus,noslro l Eliamsi consistorialiter disponi consueveiit, seu de-
ct Romance Ecclesiœ nomine (idelilalis dcbitœ, solilum i^ beat etc.; ciim in hoc non sit coangnstala Papa» ,

prœslcs juramenlum juxta formani quani sub bullà no- |

polestas cum hujusmodi monasleriis aliiique bcneficiis
slrù millinius inlroclnsam; ac formant jnramenli hujus- :
consisl. ;
sic, ut praiferlur, rcservatis, summ. Pon-
modi quod prœslabis, nobis de verbo ad verbum, pcr tuas [
tifcx pro libito voluntalis providcal, cliam extra
patentes tilteras, tuo sigillo munitas ,
per proprium nun- consislorium; adjccl.'i in litlcris provisionis clausuIà
I

linmquantb cilihs destinare procures. Et insuper ex nunc ,

su[)ra dicta , nimirùm : Eliamsi consistorialiter , etc.,
irr'tCum, etc., atlenlari. '
prout in nolori.'i praxi servari videmns, et de qui le-
El iste modus commendandi servalur cutn porsonis slalur Paris. , de Rcsig. bcneficiorum, lib. 8, q. 6
,

minus Romanà Curià abscnli!)us; et

qualificalis, et à ;
n. 8, dicens cliam de consislorialibns solcre ut plu-
adjicilur clausula : Volumus autem qubd propler com- ,
rimùm providere, quotiesadmiiiit rcnuntialionem il-

niendam hujusmodi, etc. ; hoc autem, ne divinus cultus ;

lorum et de cis providet, ul do aliis bencliciis exlra
minuaiur, quaî quidem verba extrada reperio ex ex- ;
consislorium ; ut muilolies ipsc vidit praclicari, et
Irav. Ex supernœ, Clcm. V, qunc csl 2 comm. et iiiler :
commuiiiter scrviri à praclicis cxpcdiloribus. Aliàs
de commcndis loquitur, ibi : Qubd Ecclcsiannn el mo- .
cnim, nisi prœdicla clausula adjiccrclur, possentali-
naslcriorum eorumdcm cura negligilur, bona et jura dis- qua circa hoc in dubium revocari , ul in casu supra
sipnntur, ipsorum, etc. ; et quàniplurima mala ex hu- dicta; decis., an. 5, ad fin.
jusmodi conuncndis ut plurimùm evenire soient, qua; Ad lucc non contemnendum in hftc praxi , quod do-
commémorai Rebuff. in sua Praxi, lit. de Commendà, cet Louer, de re Benef., 1. 1, q. 2G, num. 52, quod
num. 12, cum plurib. scqq. licèl isia qualitas consistorialilalis , ex causa taxa; in
Est aulcm pro junioribus
Romana; Curia^ apprimè li bris caméra; adHOlala", non pro'.)Ct reservaiionem,
iiolandum quod cùm plurimùm conlingat cliam béné- nisi ilia 1er ducla constituai eam (luantilalcm ducalo-
ficia consislorialia commcndari, oa sciliccl de quibus rum duccntorun), juxta dictani rcgulam, niliiloniinùs
Papa disponil in consislorio coram cardinalibus, ut ipsa qualitas probalnr, sivc sit supra, sive infra diclam
sunt, pnclcr episcopalus , abbali;c cl qu;icdam aliaî quantitalem ; dicens ibi siedec!ar;\sse congrogaiionem
dignilales, lam secularcs quàm rogularcs , tune -
super rébus consistorii; quam secula est Rot. in unft
summus Pontifex qucmadmodùm providet consisto- Palatin, abbati^m, de Denè viverc, il aprilis 1017; ex
rialiter de cpiscopalibus, ila de abbaliis cl mo- qtiibus ipscmct Lolter. infort parùm rcfcrrc, si pro-
nasteriis; Roi., decis. I8i, n. 2 et 3, dcbcat lanquhm dereservalo,
1. 3, p. 3, visio hujusmodi ficri
divers. mullô minus, postqiiàm facla
vcl non rescrvalo , cl si

Nec tamen omnia monaslcria providentur consi- est lalisdescripiio, provideatur cxinde consistoriali-
siorialiîer sed ca dnnlaxat qu;ie cînn sint ampli red- non consislorialitcr cùm qualitas supra dicta
,
(er, vcl ;

rii. XIX. 15
 , ,,

459 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICAUUM. 460

stalim imprimatur ex supra dicta dcscriplionc in ipsis num. seq. , ait qnôd universaliler gratire expeditai

libris camer.Tp; noc ad eum (iiioni ipsi libri insliluti per consi.storium non egent juslificatione, per Rot.,
siiit, nisi ut sciatur valor bcncficioruin consisloria- decis. 612 , nnm. 1, p. 2, récent., nisi tamen, iit ipse

liuni; quaproplcr duo libri, quos ego vidi , asscrvan- dicit n. 60, appareat aliquid fuisse sub conditione
lur in cancellariâ aposlolicâ ,
quibus ipsa unitur, quo- concessum.
rum unus coiitinet 'taxas mercedis officialium litleras Sed cùm verba fecerimus, licèt brevitcr, de gratiis
apostol. cxpcdientium; aliter vcrô, valorem be- consislorialibus, scilicct, quDC in ipso consistorio pro-

ncficiorum consistorialium , ex quibus aiiiiataî solvi poimntur , curiosè possent inqiiirere qui liùcusque
dfbent, quorum quidcm libros creduut omiies anti- mœnia Urbis minime viderunt, quidnara sibi velit

qui ofticiales et curiales fuisse composites à Joaii- istud nomen consistorium. Et quidem petiiioni lani

m; XXII ,
procsertim, cùm priniùm curia residcret levi non onminô inutile salisfacere cxisliniavimiis.
Avenione. Consistorium igitur summi Pontificis est proprius
Nec lamcn per provisionem apostolicam, sic exlra consullationis locus et congregalionum, constans ex
consistorium factam, videtur Papa qualitatcm bene- Iriplici hierarcbico ordine cardinalium; nimirùm
ficii consislorialis mutasse ; cùm licèl beneficium sit episcoporum. sex, prcsbyterorum quinquaginta, dia-
consistoriaie, possit tamen ipse Papa, prout sibi placet,
|
conorum qualuordcc'm ;
quorum quidem ad hune
exlra consistorium de illo providere, lit supra diclum !
septuagesimum numerum Sixtus V suà conslitulione
est; elsi hoc modo lalis provisiodicaturfactacummi redogit , ut veleris Synagogne figuram imitaretur de
nori causée cognitione ; sicut è converso, ubi provisio congregnndis sepluaginta senioribus Israël qui unà
ipsa facta fuerit consistorialiter, inducilurpnrsumpiio eum Moyse onus populi sustentarent, et non ipse
plcniludinis causre cognilionis ;
qiiod qiiidora inler alios soins gravaretur; quà qnidcm constitutione , ubi de

effeclus principales hune parit, nimirùm, ut staute numéro agit, ostendit non solùm numerum septuago-
provisioue consistoriali , cessent in bis beneficiis, narinm non esse transiliendum, nec ctiam seraprr
quando vacant per resignationem ad finorem consti- <
requandum , ubi pauciores possunt ad omnia niunera
tutioncs de publicandis, quandnquidem ista bénéficia sufficere , teste Paleoî., de sacr. Consist., p. 4 , q. 1

non consueverunt priùs in consistoriis proponi et con- liltercà A ;

qiiiqne non immerilo cœleslium cherubim
cedi, nisi antea, persona resignaiarii per ipsum sum- locum tenere dignoscuntur , cùm omnia scire debeant
mum Ponlif. et cardinal, in ipso consistorio approbata quœ ad opiimam Ecclesia; miliianlis gubcrnationem,

fuerit. cujus ipsi sunt cardines, pertinent; unde numinis

Ne tamen simplex qui haec ignorât, decipiatur, eum divini pTivsidiorobordli, adeo se ad lam magna munia
moniluiT. hic volui quôd licèt constitutio Pii Y de pu- obemida pra;parant, ut ipsius sacri consislorii consii-

blicandis resignalioiiibus dical quôd omnia et singula in tulâ die, quod semel singulis liebdomadis de niane

eâ contenta locun\ habeant in quibnsvis beneficiis con- indici consuevil, quilibct cardinalis, si faccrdos ille

sistorialibus, id profeclô inlelligendum est de quibus- rem saoram facere, alii verô
sit, Encharisli;c sacra-

dam beneficiis minoribus, ut sunt abbaticc, et similia, menlo se prccmunire, aut salicm niissâ audità , se

quai licèt sintconsistorialia, soient nibilominùs pro- sanciè colligere, alque Spirilùs sancti paracîeli ora-

videri extra consisloriinn, ut supra dictum est, et cla- tionem adhiberc curabit. Ilinc enim est ut, id. Paleot.

riùscolligilur exalià simili conslitulione Gregorii WU, aitnnemb. 5, lit. de Aliis periinen. , lilterâ C, fol.

quai incipit : Jlumano vix judicio, in § Cœlcriim, ibi : mibi 573 , mirum nemini esse debebit, si nullam
El de quibus in consistorio noslro disponi consucvit, seu pcculiarem oralionem ad impelrandam Spirilùs sai c'i

débet ;qax postbàc ex quâcumque causa fieri, et per gratiam, qncmadmodùm in aliis cardinalium et prx-la-

nos, et dictos successores, extra tamen dictum cousi- lorum congregationibus religioiiè servari solet, in cor.-
j

storium admiltentur. Et sic bujusmodi bénéficia sub- si3toiiopalam pr;rmitliauJiet ; nam cùm consistorium
acenl pra-dictis constilutionibus. nianc haberi soleat , ipscque summus Pontifex et
Hic ctiam docet nos comraunis praxis quôd si con- iidem cardinales , aut paulô antc fecerint sacrum ai:l

liiigil Ecclesiam pensione aut fructuum reservalione ei interfuerint, verisimilc estcos tùm gerenda nogoiia,

gravari, nec propterca ad prxscriptum sacri concil. lùm scipsos ferventi corde Dec commendàsse indc- ;

Trid., scss. 2i, cap. 13, remaneant mille ducati libcri que unanimi colleclos spiritu, Deo duce, ab oralionc
pro episcopo, nibilominùs, si verè non remaneant ad consistorium se traiistulisse ; acccdit quôd i
roplcr

non idcircô posset per titularem dici de subreplione auguslissitnam Cbristi Doinini vicarii prx'senliam,

\el obreptione ; et sic praUendi nullitas, aut moile- cui Spirilùs sancti gratia assistere censetur, veicn
ratio pcnsionis , seu fructuum ;
quia cùm jam
, rilu observatum videmus ut non eadem csremonia-
Ecclcsi;c provisio fuerit fada in consistorio eum , rnm ratio sempcr in loco ubi ille adest, ac in reli-

plenà causœ cognitione, profeclô censctnr et ipsi quis , servari soleal ; non ut débita) dcvotionis officie

concilio fuisse derogatum , ctiam absque iilius ex- aliquid sublrahi intelligilur, sed ad sanctions et

pressâ dcrogatione, lanquàm non ncccssariâ , sicut secrctioris mystcrii significationem. ILcc ille. Idem-
aliàs diximus, et fuit tcnlum in unà S. Angeli Pcnsio- que cardinalis f.d palalium apostolicum ipsâ statutà

nis, 16 dccenibris 15'J-i, corani bon. mcmor. cardinali die deductus, dcposilo illo quo per libem ulitur

Pansilio, teste eod. Lottcr., dict. qua'st. 2G, n. 58, qui veslinienlo ,
pariter privatos omncs affectus cl velc-
 ,,

461 LIB. Yl. DE DISPr.NSAtlONE AD BENEriCIA SECULAniA, ltc. i62

rem sibi hominem expoliaruîum esse sciât , amiclum fi dirant qnôd proplcrea !*apa mandat ibi fieri comiiiis-
d«indè indueiis insigniorcin ,
qui cappa lala , scti sioniim proposilionos ut oslCMdat principalilcr
,
pro-
ponlificalis appellalur , cùm lola ipsiiis bunieris co- pter administrationem jusiiiir, illum consislorium
ram PoiUificc incumbal, ac piiblicam ulilitatcm prse indixisse, non anlcm propier novum cardinalem, vel
se ferai; lùm memor crit plurimiim sibi oncris ex oralorcm recipiendum ,
quasi illo die Papa pro tri-
fuliirâ ci aclione accedcre , ac piiblicam uiililaiem , bunal! scdere videatur, volens jus publiée dicorc ;

publicam scicnliam ,
publicamque omninù personajii m quâ de causa onniia iribunalia Urbis cessant, illo umc
iiiducrc profilebilur; id Paleot. , d. mcmb. 5, c. 4 ,
I jus diccnle ut , ait Sarnen. in Compend. , utr. signal.,
lillcrâ D. nnm. 19 qui , ;
n. scq. , ail quôd isla ratio non qua
Ilujusmodi aiitem consistorium duplex est : alie- drat cùm scmper Papa jus dicat, sive publiée sivc
rum publicum, alierum verù privaliim, seu sccretiim. privalèaclum lacial; cl quôd cessent eo die Iriltunnlia
Porrù, publicum in duas species polesl dividi, nimi- Urbis non ex eo causalur quôd Papa pro iribunali
,

rùm : ut alierum dicamus consistorium publicum , il- sedet, cùm semperid faciat; sedquia per cessationem
lud quod ficri solel in receptionc novi cardinalis, vel dictorum Iribunalium major bominum concursus ad
in adventu novi oraloris principum ad summum Pon- Pap.-R consistoriimi acocdil, quod non (icret, sijiidices

lifict'm doslinali ; aut in redilu lognli à lalere à suà le- et alii ciu'iales nogoliis suis inlenderent et occuparen-
gaiione; alierum vcrô dicamus publicum consistorium, lur, ut sic por illum concursnm cxlerae génies qu«
ex eo quôd Papa solet ( licèt rarô ) in consistorio illo die publici consistorii ad Papam accedunt, dccus
publiée signare supplicalioncs commissionum; ut et majestatem summi Ponlificis ,
qu;c por concur-um
cuncli videant quôd ipse jusliliam facil; licèt isla ratio plurium pmelalorum et personarum magis reprajsen-
non satisfaciat ; cùm Papa , sive in consistorio , sivc tclur, videant et admirentur. Hacc idem Sarnen.,
eilra illud , sciunt omnes, quôd jusliliam i'acit. Alia loc. cil. , num. 20. Alierum vcrô publicum dici polesl
tamen ratio ,
quae convenientior apparet , est quod ipsa summi qux in fine
Ponlificis pul)Iica audienlia ,

dictas supplicationes aliquando signare consueverit cujuslibet mcnsis cùm illius, ac nonnullorum car-
scilicet , commissiones causarum ; eo pnvserlim tem- dinalium , necnon omnium lÀomanorum magislra-
père ,
quando nimirùm , ipsum babclur consistorium, tuum , pro communi omnium Romœ degentium ac
duo cardinales diacoui vadunt ad recipiendum , et exlerorum uiililale et sainte fieri consuevit, Consi-
inlroducendum novum cardinalem, vel legatum ;
quod storium aulem secretum illud appeliamus, in quo
quidcm summà est ralione slatulum, no videlicet non inlcrvcniunt nisi ipse summus Ponlifex omnes-
videatur suaunus Ponlifcx cum reliquis cardinalibus que cardinales; in coque tractaniur res magn:e et
in ipso consistorio permanenlibus, illo medio lempore, arduaî tolius Clirisliani orbis : cuncta nimirùm quaj
nimirùm , doncc ipsi cardinales ad idem consistorium ad cullum , ad fidem, ad ipsam rcligionem , ad pa-
reverlantur, expeclare ;
pnesertim, ne videatur Papa cem Cbrisliani grcgis , ac ad conservationem lem-
lantùm ibi adesse propter ncgolium inlroductionis cl poralis palrlmonii S. R. E. perlincnt ; in eo crcantur
recepiionis supra dictorum cardinalium , cl niliil eliam cardinales etepiscopi, fiKjue provisio de Eccle-
aliud agere; ideô reliquum illius lemporis vacuum in siis caibedralibus, de abbaliis, et prioralibus consislo-
islis aclibus occupatur, ac in proposiiioiiibus dicta- rialibus.

rum commissionum terilur ;

quas ex arle , et iiigenio Cùm verô de ipsorum cardinalium indumentis, lam
advocali consisloriales sa^pè confingunl, Cisus atroces extra quàm inira diclum consislorium, aliquid supra
cl cruddcs proponcntes , ei vcrbis duris et fictis cxag- dixerimus, videlur eliam bîc, licèt incidenler, rclerre

gcranles , ut lenipus illud vacuum implcatiir ; proiit cum Baibos. , Ub. 1 cap. 4 num.
de Jur. Eccles. , , ,

eàdcm f«rc ralione scrvalum est, ut si quando accidcret 86, ubi ait quôd cardinales facullalcm babent ulcudi
eo ipso lempore quo ii\diclum fuerit coiisislorium veslibus ex duobus coloribus , nempè rubro el viola-

nuUas esse Ecclesias qu.T proiionantur, nec Icgaiioncs cée , exceptis Dominicâ lerliâ Adventûs, et Domiuicâ
quae expediantur, ncc bullas graviorcs pronuilgandas, quarlâ Quadragcsimx ,
quibus diebus in subtanis ,

neque arduas acliones, aulalia se oiïcrrc consisloria- nianlellelio cl mozzello ulunlur colore rosDc SicciC.
lia ncgotia quai communcm cardinalium omnium cxi- Qualitas verô veslium corunidem regulariter orit, vel
gaul congressum , solilos fuisse Pontilkes, ne consi- ex panne gravieri, vel ex lanà leviori ,
quani sageilam
storium quasi inane et frustra coaclum videretur,dare vecant, vel ex camelote undaio, ycI eliam in subtnni
tune negoiium secrelario ut liileras aliquas à Icgatis ex scrico undalo, vel sine undis, arbilrio illorum ,

seu nunliis acceptas, aul à regibus vel principibus dummodô sit simpiex , videlicet ex eo quod ormesi-
niissns ,
palam rccilare ; ex quibus occasionem cun) num seu , labi vocanl , non :iulom ex eo quod rasum
cardinalibus Iractandi accipicbanl. Solebant item !
vocanl, aut \illulum appellanl ;
quod quidem inlelli-

aliquando negoliis publicis, de reformatione , de ! gitiir de cardinalibus non regularibus ; nam regulares
Tiucarum incursionibus , de annonâ , de niuniendis non S(jlont uli veslibus sericeis, el nuinpiam in liabilu

piM'Sidiis, de siaiu ecclesiasiico exoncrando , aul de' niutant eolorem ; scd semper relincntcolorom liabilùs
aliis robus bujusinodi vcrba facere , ne dies sine cou- suLC roligiouis. Ac subindè, p'rosequilur id. Bar'.os.
j

sisloriali aliquà iraotaiione pneteriisse viderctur ipsis caidinalibus nevissimè cencessum ONliliSbC ut in
id. Paleot. , memb. 5 , c. 5 , lilierà B. Ncc désuni qui JU lilulo Eminenliami et vcslrai eminenliœ, unà cum an-
 , ,

4G3 PRAXIS DISPENSATION L'M APOSTOLICARUM. 464

l'iquo l\lu\o Reverendissimi , in posterum esse debeal Petilioiiibus vcslris annucnteSt proposita nobis per vos

propriiis et peculiaris cardiiialilix' dignitatis ,

proiit in omnia admitlimus ,
cl upprobamus , cl dcsuper litteras

infra scriplo decrelo continclur , tonoris sequenlis etiam in forma brevis cum clausulis opportunis et necet-

videlicet: sariis concedimus, et expcriri mandamus, cum auctori-

Die 10 junii 1G50, in consisiorio sccrelo, tate imprimendi. In nomine , elc.

Fuit facla per D. oardinaleni Piuni rclalio decreti Absoliilo consisiorio ,

post disccssum summi Pon-
sacroe congregationis cœrenioniarum S. R. E. cardi- tificis , in congregalione generali omnes et singuli car-
xialiuni , ut infra : dinales qui consisiorio intcrfuerunt, taclis sacrcsanclis

Beatissime ^Palcr, sacra cougregatio cœrcmoniarum Evangeliisjurârunt, et subscripsernnt , ut infra :

S. R. E. cardinalium ccnsuit , si Sauctitati vcstrœ pla- ISos , miscratione divinà episcopi ,

prcsbyteri , et dia-

cuerit, loco titulorutn illiistrissimi et doniinalionis vcstrœ coni S. R. E. cardinales, supra diclum decretum sacrœ

illuslrissinur, quibtis liaclemis usi sutit cardinales, titu- congregationis cœrcmoniarum S. R. E. cardinalium à
los eminenlissimi et veslrœ cminentiœ , uuà cum anli- sanctissimo domino nostro approbatum , et à nobis re-
quo titulo reverendissinii in posterum debere esse pro- ceptum, perpetub ac inviolabilitcr observare promiltimus
prios , et peculiarcs cardinalitiœ dignilalis ; ita ut prœ- et juramus.
fati titi'.li eminontibsimi et eminenlia} à nemine ,
prœ- Et hodie adest aliud dccrelum eminentissimonim
terqnàm ab ecclesiasticis Romani imperii electoribus , ac DD. cardinalium diclse congr. cceremoniarum S. R. E.
magistro Hospitalis Ilicrosolyvùlani usurpari possint ;
cardinal., quae censuit Innoceniio X, fel. record.,
aut uliis attribut : eosdcmque titulos ab omnibus et sin- esse supplicandum ut districlè prœciperet S. R. E.
gnlis cardinalibus prœscntibus et fuluris omninb assumi; cardinalibus etiam quâcunique nalalium seu pr^ccel-
ilUsque inter se, tam voce quum scripto ,
perpétua uti lentiuni aliaruni dignilatum prxTOgalivâ insignilis,

debere. Qubd si contigerit aliquem cujuscumque dignita- quôd solo nomine cardinalis' ahsqac ullo secularis di-
tis ,
gradùs et conditionis [impcralore et regibus ex- gnitatis additamenlo conlenti non aliis litulis nuncu-
eeptis) , liujusmodi titulos alicui cardinalium non tri- pentur , nec uti inter eos possint ,
quàm emincntis-
bucrc , cardinalis itle nullaleniis cum co coram agat, nec sj;»i,ac reverendissimi , nec non emincntiœrevcrcndis-
ejus litteras quoquomodo recipiat. simœ , non obstantibus quibuscumque in conlrarium
Item censuit supplicandum esse Sauctitati vcstrœ ut facientibus; insuper ut idem Innocentius mandarelut
per suum consistoriale decretum prœcipere dignetur cœ- omnes S. R. E. cardinales ad unilalem et œqualitatcm
tcris omnibus et singulis ecclesiasticis cujuscumque con- ordinis conscrvandam jubeanl è propriis sigillis et in-
ditionis ,
gradùs , et dignitatis , etiam episcopali , arclii- signiis quibuscumque, vulgù armis nuncupatis, amo-
episcopuli, primatiali, scu patriarcliaU dignitate prœful- veri coronas, signa, ac omnes nolas seculapes, pnioler
genlibus , ne prœfalos cniinentissimi et eniinenticc eas quibus inlra sculum armorum eorum fainili;e

titulos quoquo modo sibi tisurpcnt , sub po:iiis indigna- tanquàm de esscnlià et intcgrilate eorunulom armo-
tionis Sandilatis veslrœ, et Romanorum Ponlificum, riwn , utunlur; et ut in posterum ab illorum usu abs-
in/iabilitatisque ad alias dignitates et incapacitatis qua- lineant , solo pileo de prelioso sanguine Cluisli
rumcumque gratiarum seu indultorum scdis Apostolicœ, rubeiite insignili ac decorati ; ac ulleriùs idem Inno-
ac amlssionis fructuuvi suarum Ecclesiarum et benefi- centius inbiberet, sub excommunicalionis lalx sen-
,

ciorum quocumquc ipso facto incurrendis. tentiic ac aliis arbitrii pœnis , sculploribus, picloii-
Item censuit hœc omnia in prœsenti consisiorio esse bus . ac aliis quibuscumque , ne pr;ud. nolas seciilarcs
referenda, ut Sanclitatevestrâannuente, ab omnibus et in sigillis et armis, aliisque insigniis S. R. E. cardi-
singulis cardinalibus recipiantur , et super eorum perpé- nalium sculpere ac pingere, aut scuipi et ping! man-
tua et inviolabili observatione juretur , debitœque execu- dare audeant; et quod poslea cardinales in posterum
lioni demandenlur; à prœscntibus quidcm in consisiorio, proniovendi, si prcL'senles in ipsû Curià fueriiit, in
slalim ,
ab cxisicntibus vcrb in Curià, post trcs dies et ipsà jiilei receplione; si verô absentes, in ips.^ biicti
;

ab absentibus post duos menses in Italiù , et post qua-

, impositione juramenlo ad id se adstringent. Qu;ic
,

tuor extra llaliam. Inter alia super his etiam omnes

et quidem omnia idem Innocentius per suam bullam
singuli cardinales qui in futurum creabuntur
,
jurarc te- confirmavit sub dat. Rom;e apud S. Pelrum, IG-W,
neantur; prœscntcs quidcm in receplione pilei absentes
; 16 kalend. januarii, pontificalùs sui aniio primo.
vcrb in receplione birclu
Cardinales autcm qui eidem consisiorio inlerl'ue-
Quâ relalione habita, S. D. N. per hœc vcrba , Ouid runt, et subscripsernnt, fuerunt numéro 24.
Yobis vidclur omnium DD. cardinalium
? exquisivit suf- De veslibus aulem ipsius summi Pontificis, ut elia;n
fragia, et singulorum audilis senlentiis non solitm una- 121
,
idem Barbos. , de Jur. Ecclcs., lib. 1 , c. 1 . n. ,

nimiter consenticnlibus vcriim etiam inslnntissimè dc-

,
loloanni lempore Papa nul!o alio colore utilur, nisi
precanlibus atque S. Sanclitati supplicanlibus quam subta-
, , ut rubro, et albo; vidcl. veste talari albà ,

hujusmodi decretum et omnia in eo contenta approbarel; nam voeant, supra quam induitur rochelto et capulio,
sicque probata per suum consisloricdc decretum, cum seu mozzettâ , et bireto rubro , ac calceamontis ru-
auctoritule imprimendi , etc. , et UUcras,-etiam, in forma bris , cum cruce auralâ desuper ; octo tanlùm diebus
brevis expediendi cum solutis clausulis sabbalo sanclo post missam,
,
, clc. , confir- exceplis , videl., à
maret Sanctitas sua missam quia
, , ut scqnitur , dccrevit. usque ad sabbatum in albis, etiam post ;
 , , ,

465 LIB. VII. DE DISPENS. SUPER MATrUNî. CUNTRAIIEND. I.N GRADIBIS PROIIIB. 468
lune lUitur elinni birclo riibro, niozzcltù, et caloca- clis, Papa ulilur vcïlibus lancis cum pellibus, vel sine

mentis, ctstolà ejusdem coloris. Qiialitas aulem ve- pcllibus juxla lemporum qnaliialem , non aulem séri-
siium quibusipsc Papa utitur, est in duplici diffcren- els. Excipiunlur tanien quatuor tempera ,
quai inci-
lià . ncmpc ex scrico, vel ex lanà : ex serico divcrs;c j
dunt immédiate post Peiiteroslcn, cl omnia fcsia du-
qiialilalis ; nam hycnie utitur capulio , scu mozzellà ,
plicia eliam in sexlis feriis extra icmpus. Advcnli'^s .

et bireto levioribus ex serico, quod rasuni vocant sine SepluagosinKTC , et Quadragesimx , Annun-
et fesiuni

pcllibus; infra octavam vcrô Pascboc Restirrecf., octo i tialionis B. M. Yirginis, etiamsi veneritin Quadrago
supra d. diebus , utitur niozzcttâ |ct bireto ex serico 1
simà. Simiiiler excipiunlur aliquot alii dics, vidcl. à
Damasceno albo, pellibus albis Arniellinis circuuiful- ;
vigilià Nalivilalis D. N. Jesu Clirisli jjcr lotani ocl;i-

lis. Vestes , cliani lancée ,

quibus Papa ulilur in die-
|
vam Epiphanirc, à sabbalo sanclo post oflitium et
bus jcjunii et in diebus in infra scriptâ régula exprès- [
missam usque ad Dominicam sanclissinia; Trinitalis
,

sis , sunt diversa; qualiiatis ; hyeme namque utitur ! inclusive per tolam ociavam fesiivilaiis sanctissimi
:

capulio et bireto ex panne laneo rubro et gra\iori corporis Cbrisii ;

per lolam octavam Assumplionis
pellibus Arniellinis cireunifullis ; ceslate verô ulilur ;
gloriosae Yirginis Mariœ; per tolam ociavam SS. Apo-
quam
I

codeni liabilu ex lanà leviori, sajctlam vocanl , ;

slolorum Pclri cl Panli , et per tolam ociavam fcslivi-
sine pellibus. Vesiis aulem lalaris ,
quani sublanani talis omnium Sanctorum. In aliis autem oclavis, videl.
vocant , supra quam Papa utitur rochello , semper Nalivilalis beatce Mariai Yirginis, S. Joannis Baplislae
eril alba , sed juxla teniporis qualilalcm et condiiio- et S. Laurenlii, excipiunlur dies oclav.e tanlùm. Ex-
nem, vel ex serico leviori, scu graviori, vel ex panno cipiunlur eliam festum Cathedrai Romanœ, si venerit
graviori , seu lanâ leviori , vel alià simili nialerià albi inlra Sepluagesimam , nec non alii dies alicujus fesli
coloris. solemnis, ob aliquam publicam heliliam, vel victo-
Verùm loto tempore Adventûs , inchoando à primi riam , aut similcra causam ; in quibus quidem tempo-
Dominicâ , et post Advenlum à Dominicà Sepluagcsi- ribus exceplis, Papa veslibns scricis utitur, tosie Bar-
mx per totam quadragcsimam , ac singulis sexlis fe- bos., de Jur. Eccks. , I. 1 , cap. i, num. 121 et 122.
riis, vigiliis ,
quce jcjunanlur, el quatuor anni tenipo- IS'imis à proposilâ matcrià me divagaliim esse vi-
ribus , et in die Comraemorationis defunctorum , et deor; nec propterea aliud circa eam Ine subneclcrc
quandocumque celebratur, vel fil officium pro dcfun- visum est.

LIBER SEPTIMUS.
PRAXIS DISPENSATIONIS SUPER MATRIMONIIS CONTRAHENDIS IN GRADIBUS
PROHIBITIS.
CAPUT PRIMUM. j
in forma gratiosA ut plurimum concedebanlur; et
quidem ut rarior ila et luiior illarum erat usus; at
Praxis impedimentorum ad malrimonium , ,

quoniam difficile valdèque incommodum id comperie-

contraliendum.
batur, oplimâ profeclô ralione ila sacri canones san-
Quae in humanis actibus, si perperam fiant, mala civêre, ut omnes dispensaiionrs extra ipsam Curiam
atque incommoda reperiuntur, ea omnia in solam ferè locorum ordinariis in forma commun!, sivc commis-
\
dispensationum raatrimonialium execulionem, nisi sarià, dirigerentur; non nisiqui causis in prccibus
i
riiè rectèque perficiatur , acervatim (ut ila dicam) verificatis; tùm demùm aposlolicâ auclorilatc dispcn-
'^confluunt et cumulantur nemo quandoquidera est qui
; sarel. Atsœpè videmus summorum Pontilicum provi-
I nesciat quœnara ex hoc primo malo incommoda ceu , dentiam , ex delegatorum judicnm imperiiià, aut
jVenenato fonte ,
procedunt. Enim verô lue naialium incuriâ, ila suo fine fruslrari , ut ([uod ad boni com-
(defectus in proie, hinciniqua; successiones , atque munis a;dificalioncm sakibrilcr conspiciinus instilu-
promotiones , cxteraque .ad optimum finem minime j
tum , id ad cerlam pcrniciem , atque desiructionem
conduceniia. Sanè haud procul à tanti mali calamilale detorquealur. Porro ad hoc n-ahini avei leiulum , non-
distamus ;
quippè, cùm frequentissimus sit noslro hoc nullorum desudavil iiuluslria : pra-scrlim verùSaiicIi.,
'tempore harum dispensationum usus, nescio qu;e i
tom. 2, lib. 8, de .Malrim., lanlo viro digna scripîa
prava consuetudo, aut corruplela veriùs, inolevii; reliquit; at praxim ipsam non ila ex professo, ut rei
quà judices coramissarii tantae rei pondus non aiquâ gravitas postulare videbalur, demonslràrunt. Utinam,
lance aistimantcs , expositâ ,
quà par est diligcntiù ,
qucmadmodùm nos lanlum iiogotium aiacriler susci-
verilale niti negligant edoceri, Pontificem dispensas- i pimus, ad illudquc toi annorimi exporionlia , quoli-
'

secontenii, cùm reverà non dispensaveril, sed ipsis diana exercilalio , luculirationesquc non pignc ; i)ra:-

dispensandi auctoritatem cerlis sub conditionibus de- ! seriim verô consuetudo atque usus nunquàm salis
mandaverit; quœ, nisi ut jubetur , impletaî fuerint, laudaloc memoriai Ferdinandi Beger, nobilis Romani,
quidquid supcrstruxerint corruet. Olim quippè hujus- supplicum libellorum matrimonialium,ilidemque con-
modi dispensationes in ipsà Romaiià Curià, causai tradittarum revisoris laudalissimi ac sapicnlissimi
cognitione, narratorumquo verificatione praccedenlc necnon domini mei Joannis Yiocenli» Beger ejus ûlii^
 , ,

467 PRAXIS DISPENSATIOMUM APOSTOLICAUUM. 4«S

prudonlià ac fidelilale po- et regulariicr sunimus Ponlifex solet aiApensare, di-

qui non ininori vigilaiiliâ ,

record. Urbani Papie jussu, paronli opiimo cciidum. Impedimenta igiUir, bis vcrsibus à docloribus
lens, fol.

morti propinquo ut inmerilis il;» in officio succcssil, compreliendunlur, videlicet :

viam aperire possunl ; ila divinâ favente ope perficia- Error, conditio, votum, cogmlio , cruncn

inus ul parùm versaii erudiaiilur, incuriosi verô ad Ctillùs djsparilas, vis, ordo, ligamen, honeilas;

leni lanti nionienli excitentur ad Dei gloriaui , aninia- Si sis alfiiiis, si forte coirc ncquibis.

et Ecclesiai œdllicalioneni pro dignilaie Si paroclii et duplicis desil prœsenlia Icstis

rnm saUitem
tractandam !
Raptave sit tnulier, ucc parti reddita tulœ.

Ca:terùm autem pro Ronianre Curisc tyronibus sic Uœc socianda vêtant; connubia fada rétractant.

lifcviter adhuc prœfari libuit ,

quùd eisi iiiibi harum Quorum duodccim priera ab omnibus DD. relerun-
dispensaliouum nialrimonialium frcquciilissiaius usus tiir postmodùm verô cùm duo posteriora impedi-
; ,

iiialcriaque quotidiana existât, parùm tanien ,

ut ex- S menla fuirint iiiducla per sacrum concilium iriden-
pericntiâ comperluai est, à quaniplurimis câ quà par |
tinum, nempe, qiiando clandestine celebratur mairi-

est sedclitale dignoscitur. Id ex eo potissimùm ortum monium, absque parochi et duorum testium prccsen-
|
habiiit, quôd illius observaliones diversis lemporibus senlià; ac quando vir nuilierem rapuit, et nondùm in

diversce fuerunt, ut praîserlim ex anliquis fonnulariis 1 loco lulo et libero ,

ad praiscriptum ejusdem concilii.

liqiict, et videre est apud Oldrad, consil. 2oO, ubi dis- rcslituta esi; addidit duos posleriores versus Sanch.
pensationis forniulam super niatrimonio ignoranter de Malrim., lib. 7, disp. 6, sub. num. 3. Ex duo-

coiitraclo proponii. Ut igitur ejus rei incxperli, lani dccim tamcn impedimeniis in tribus prioribus vcrsibus

in ipsà Curiâ quàm extra eani dcgentes, plenain a^se- conlenlis , tria bodie per diclum concilium corrccta

quanlur cognilionem, omnes ferè earumdein formulas remanenl, cœtcris in siio robore pcrmanenlibus. Nani,

frequentiores, non quidcm ex more vetusto, ac ut plu- quôd impedimentum ex cognalionc spirituali prove-

rimùra ab indoctis et in Romane Curiic praxi parùm niens , ultra disposita in litulo de Cognatione spiri-
moderna tuali in 6 cxtat dccretum dict. concil. scss. 24 de
versalis, fabricatas et composilas, sod juxla , , ,

lenipora, usu receptas, et ab omni prorsùs superflui- Refor. malrim., capit. 2; Coustitulio PU Y; idem
médium afferemus. Cùm autem plura concilium declarans, quibus decernilur et declaratur
tate purgalas in
circa cas, per diversas consiiluliones aposiolicas, ac
cognalionis spiritualis impedimenlum , suscipienles ,

novissiraè per concilium Tridenlinum immutata fiic- et susceptum , susceptique parentes, ac baptizanles,

rint, ideo décréta ipsa ac consiiluliones , opporlunis et baplizatum, baplizalique patrem et malrem non
locis etiam per exiensum afferre, alibi verô citiire non g. egredi (quod idem sialuil de cognalionc qune ex coa-

earumdem supplicaiionum firmalione contrahilur) ut ex ipsius conslilulionis

parceraus ;
propterea etiam ,

formulas nonnuUas exlendere placuit, ut Rom. Curiic |i tenore inspicienduni est, quam infra suo loco inse-

lyrones illas ob oculos liabeanl ; noimuUas aulem rcmus. Quoad impedimentum publicaî honestatis, proe-

compendiosé insercmus, qu;TC ad libitum ac ad exlcn- Icr ca quac disposita suntper c. Sponsam, de Spons.,

sarum formularum praescriplum potcrunl suppleri ;

et capit. un. eod. lit., lilr. 6, atlendilur dccretum

clausulas insuper et verba non minus clariora et lu- pnedicti concil. sess. 24, c 3, de Rçform., et fuit ili-

cidiora quàm gratiora reddere curabimus. Qu:c omnia, dem dcclaralum per eunidem Pium V, suâ conslit.,

licèt proveclis prorsùs non satisfaciant , negnri tameii suo loco pariler iiiserendà. Quo verô ad impedimen-
Vis poterit quin ipsis tyronibus sint non profulura mo tum aflinilalis ex fornicalione proveniens ,
quod ante

dô, sed futura gratissima quippù qui in hujusmodi pncdiclum concilium exlendebalur usque ad quarlum
; |

supplicationibus componendis vidori non debent illas gradum inclusive bodie non excedit secundum gra-
,

ex earum formulariis, paucis lantùm mutatis, de pa- dum quod ;

pariler statulum est per dict. concilium ,

papyrum, ad verbum Iranscribere; quod pro- sess. 24, c. 4, de Reformai, malrim., bisverbis : Prœ-
pyro in
terea sancla synodus eisdem et atiis gravissimis cautis
feclô nimis alienum esset, et à Rom.Curià exulare débet ,

omninô; cùm sit ea omnigenarum scientiarum ocea- adducla, impedimentum quod propter affinitalem fx

nus,ac sapientumparens, juxt a illud Virgil.,4 6Vor(7.; fornicalione contractum inducilur , et matrimonivm po-

Oceamimqne patrem rertim. Curabimus crgo ut ipsi stea faclum dirimit, et eos tantitm qui primo et secundo

non lanlùm ex aliorum imilatione, more simiarum, . gradu conjungunlur reslringit. Jn ulterioribus verb gra-

sed per ralionis discretioncm, ac scienter et prudenler dibus statuit hujusmodi affinitatem matrimonium postea

agant, praxim, rationes et causas non ignorando contractum non dirimere ; super quibus omnibus vide
;

illud enim verè scire est , cùm rem per causam co- eliam Quaranl. , in Sum. Bullar., verbo #«<nHion»i

gnoscimus; Bart., in 1. Admoneudi, fl'. de Jurcjur. ex '

{
impedimetUa
Arist., 3, Post., c. i. llla verô impedimenta super quibus Papa regulari-
Sed antequàm ad ulleriora progrediamur prxmit- ,
ler dispensât, hœc sunt videlicet Coguatio, sivo car- :

taraus quôd ad matrimonium contrabendum dispcn- nalis, sive spiritualis ; afiinilas, crimcn, volum, public»

salio requirilur, ubi oralorcs aliquo impedimenlo, honostns. Que qnidem , ut perfectè scialur an, quo-
quominùs contraliant impodiuniur , ac proplerea nu- modo , et quando super illis , seu ipsorum aliquo pe-

niera-.ida erunt priùs ipsa impedimenta ,

postmodùm ienda erit dispensalio , visum fuit q<mm brovissimè

verô lîe di^ycnsaiione luper i!ll§ iîi quibus frequcnlc-r, i poierimuJ decîararc \ et pf imô dieeiidum ett qxM
 ,, ,,

409 LIB. Vl[. DE DISPENS. SUPER MATRIM. CONTRAIIEND. JN GRADIBUS PROIIIB. 470
cognalio carnalis ,
qii;i; cliain consanguiiiilas iliciliir ,
xerunt, ulpoïc, filii, nepolos ,
pronepotes, et c^cieri
csl vinculum persoiiaruin ab cotlcin sliiiilc doscen- dcsccndciites ,
parilcr in infmiiiun. Terlia verè linea

dentiuni, carnali propagalione conlraclum ; vel csl ex iransverso ,

quaî cliam collaleralis dicitur , com-
viiiniliim personarum qiun proplcrca qnùd al) cùdcm plectiiur illos, qui nobis, ex latere juncii sunt , à qui-
slirpc oriuiilur , saiigiiinis cl naliinu socielale jiiiicl;c bus non duxinms originem, nequc ipsi à nobis; et ta-
suiit ; iimlc cl coiisangiiiiici diili quasi de uiio , seu men abuno slirpc, unoque sanguine propagaii sumus,
cominuiii sanguine iialietpropagali ; cl qnod quasi ini- ut fralres et corum lilii ;
palruus, amila, ac reliqui
lium commune nascendi habucrunl, 1.2, ff. Unde cocjn. transversales. Quœ quidem linea collaleralis dividiiur

Kl proplcrca dicilur ab codcm slipile ,

proptcr aflincs in lineam aqualem cl iiircqualcm; œqualis est, quando
inlcr qnos, licèl sit vinculiiin personarum, non tamcn gradus illoruni de quorum cognaiione quicrilur, œqua-
adcst consangiiinilas ; sic cliam carnali dicilur propa- liler , et pariler distant à communi slipile ; nempc ,

galione conlraclum ad diffcrenliam vinculi adoplionis, duo fralres sunt in lineà a;quali; nam ulerque pariler
elcujuscumque similis pula spirilualis; addii Joanncs dislat, scilicet paire, unogradu; inœqualis verô quando
Andréas, in Arbore consanguinilalis, quùd consan- una persona aliam iu gradu pr.vcedit , et personœ de
giiinilas dicilur à cum et sanguine, quia à conimuni san- quarum consanguinilalc quajritur, non a;qualiler di-

guine descenduiit, cl per lineas el gradus dislinguilur. stant à communi slipile , ut est in fralre et fralris

Ilinc ex ipsà consanguinilalis definilione patcl cliam filio, quia fralcr dislat à slipile, pâtre scilicet, une
illegilimos venire appelialione consanguineorun: ;
gradu, iilius verô fralris est siipiti in secundo gradu
quandoqiiidcm jure natura; inspeclo, cliam ,
illegilimi conjunclus, el proplcrca sunt in lineâ inaiquali : quod
el sporii dicunlur proccdcrc ex eodem sanguine, ni pnccipuè in dispensalionibus malrimonialibus impe-
nol. Bart. , in 1. Promtntialio , § Famitia , ibi : Ciim ex trandîs est notandum ; nam licèt primus et secundus
eodem sanguine profiàscantur ; ff. de verb. Signifu , el gradus, ut bic est, constituant œqualiter impedimcn-
in 1. Tutelas, sub n. 3, ff. d. cap. Dimin. ; Feliu., lum; in reliquis tamen gradibus remolioribus ,
puta ,

in cap. Prœsenti , sub num. 22; vers. Estverum, secundo, cl tcrlio et quarto, etiam ex multiplicalis
de Prob., cum pluribus cumulalis in duabus decisio- stipiiibus, allendiiur remotior; et petuntur lilterai de-
nibiis, die scilicel 6 novembr. 1617, et 16 lebruarii claratoriuî super propinquiori, ex conslitulione PiiV,
101 S, coram D. Pirovano, prout cliam diclum fuit in super exprcssione propinquioris gradus in dispen-
unâ Pampilonen. capellanià, 4 marlii 1022, coram D. salionibus cnatrimonialibus, prout fusiùs suo loco di-
Uoni])oldo, quam rcfcrt Vivian, in calce su;\; prax. cenius.

Juripalr., quic est 45. Nam licèt in jure multis niodis Gradus verô est quoddam intervallum, quo cogno-
accipi possinl, Pereg. de Fideicom., a. 2, n. 53, tamen scitur, quae persona sit stipiii propinquior, vel est quac-
seciiudùmjus canonicum consanguincus inlclligilur dam distanlia unius personne ab aliâ in lineâ consan-
pro co qui quoquo modo sanguine junclus est, vel guinilalis , vel proximè personce ad personam con-
ex paire , vel ex maire quocumque gradu el sexu se
,
junctio; sicut autem linea coiilingil gradus; ila iine.c

alliigal; nam vocabuhim sangninis, unde consangui- et gradus efficiunt arborem. Quoe quidem arbor in-
nci dicli suni ,
générale est et ad omnes referlur, , venta fuit propler causas matrimoniales : et differl ab
qui sanguine se conlingere possnnl; Sancb., de Ma- arbore juris civilis, in quâ compulalio altendilur
Irim , 1. 7, d. oO, n. 1, et fuil diclum iu unà Pamplii- quando agiiur de successiouibus et luielis deferendis

lonen. Illegitimilalis ,
pencs Farinac. , iu Poslbum. proximo consanguineo ; de jure verô canonico in eau-
decis. bio., n. 5, tomo2. Ac proinde, quoad malri- sis malrimonialibus ,
quando quaerilur de consangui-
monii impedimcnlum ac dispcnsaiioncm super co nels , in quo gradu eis liceat malrimonium conlra-
impelrandam , iiullum discrimen esse conslituendum heie, doctores in Icg. Si autem , c. de Success. edicto.
cli:im in praxi pro cerlo scimus; cùni iiidubilali juris Cognalio spirilualis, quie alio modo corapaierniias
sit quôd ad malrimonium impediciidum cl diriuien- appcllatur, est propinquitas personarum ex statulo
dum ,
par est consanguiniias el aflinilas cum illegi- Ecclesiai consurgcns ,
proptcr collaiionem baplismi
timis siculcumlrgiiimis, Goiiz. super lleg. 8, cancell. vel confirmationis , vel suscepiioncm recipienlis bax
gl. S, 11. 26 , ul)i allegal. lexl. in cap Per itias , de sacramenla ; Sancb. , de Malrim., lib. 7 , dispul. o4 ,

Prob., et c. Discietionem , de co qui cognovil. con- num. 1, quai quidem cognalio est de jure ecclesia-
sang. uxor. sticolantùra, non autem de jure divine naturali aut
Linea aulcm o>l collcciio pcrsouanun , ab eodem i
posilivo ; quia , ut ail id. Saucli. , num. 2, nullus in

slipile descendonlium, gradus conliiicns, clcogrialio- sacra Scriplurà locus invcnilur, in quo de illà liai

ncs dislingucns. Dicitiir vcro slipcs, illa persona, à menlio.

quâ ciclcr;e persona-, de quarum conjuuclione quacri- Aflinilas, in proposilâ matoriâ dispensalionis, plu-
lur, descendenlinm cl originem ducunl. El bu;c linea j
i res recipit divisioncs , ac distincte venil declaranda ;

triplex I si, uua videliccl ascendens , in quâ conti- '

et primo quid illa sil ; secundo ,
quoluplex sit ; tcrliô

neulur personce , à quibus nos oiigincm duxinius quomodô coniraliilur; (juarlô, quoi b'ud gênera afliiii-

nempe palcr, avus , proavus , et ca;tcr;c persona: as- !

iiilalis; quinlô, an secundum gcnus aflinilaiis sit

cendentcs, in inlinitum. Allcra dcsccndcns , in quâ prorsùs sublatum; sexto, usque ad quem giadum im-
Conlincnlur personsc ,
qu» à nobis originem du- Ipodiat.el dispcn&alioncm exposiulel ; seplimù ,
quid
 ,

47i PRAXIS DISPENSATIOMLM APOSTOLICAUCM. 472

sentiendum de affinilate supcrvcnienle. Et quanivis il>,
tioncm et carnis uniiatem, nulla inde oriretur affini-

pcr onines siinimistas materia luiec salis abundc lacta tas. Idemque csset si aliquis rcscrarct illas seras, non-
fiicril, nihilominùs, circa illaiu, prout concernit pra- dùni tamen procederct ad consuniuiaiionem operis;
xim dispensalionis , aliqua breviler declaranda sunl ;
quia nec ibi est sanguinis commixlio, nec unitas sangui-

cl proptcrea diccndum est : Primo, quùd affinitas, se- nis ; sicut etiam diccndum est, si semen alicujus viri,

cundùm canoncs , est propinquitas personarum , ex ex operî. da;monis , nm-

deferatur in uterum alicujus

carnali copulâ provenicns , omni carcns parenlelù ex , lieris dœmones bcnè possunt in assumpiis
(ex co, quia

3oan. Andr., in Declaralione arboris Affinilalis , et corporibus hoc modo gcncrarc nam in coilu carnali ; ,

Navar., capitulo22, nuin. 24. Vel estfinium propin- sicut in aliis peccalis summoperc deleclantur) tune
, ;

quitas, ctdicunlur affines, sive confines, quia finis cnim si aliqua gcncralio ex illorum coilu snccedcrct,

iniius est proximus fini alterius, et ipsum attingens : illa non proveniret ex semine illius assunipli corpori.,;

sicut cnim per copulam carnalem fiunt vir et uxor licct ipsc diabolus generet in coilu ipso ex spernialc

una cadcmque caro, ita sanguis unius attingit sangui- alicujus viri in somniis polluli , aut etiam iii vigilià ,

iicm alierius. Yel alio modo , dicitur afiinitas ,

quasi quoiicscumque dienion in forma succubi se transfor-
duoruni ad unum'finem unitas; eô quùd ùiix cogna- mat, id est, in forma mulieris , et habct coitum cum
liones diversaî, per nuptias, secuiidùm leges, vel pcr viro, et postniodùm accipiens formam viri ,
quàm ci-
coilum, secundiàm canones , copulantur. tissimè accedit ad niulicrem in forma incubi , scilicet

Secundo, duplex est affinitas , altéra légitima , al- viri , et assumens coitum cum eà , immiltit diclum
téra illcgitima. Légitima illa est quœ mcdiante matri- sperma in naturam et matricem mulieris, et inde sc-

inonio contrahitur ; illegilima vcrô ,

quae per coitum quilur illius pra'gnanlia , ac si ipsa mulier cum nalii-

illegilimum, et fornicarium ad denolandum ,

quùd ex rali viro coilum liabuisset; nihilominùs iufans iiulo

nudâ dispensalione non contrahitur affinitas, sed tan- orlus non proplerca diceretur filiusdicmonis, sed illius

tùm publica honestas, quœ , ut infra dicemus , raatri- cujus sperma eril; lia Paul. Grilland., deSoriileg., 1.

monium etiam impcdit, § Si uxor, Inslit. de nupt., ex 2, q. 7, n. 9, 12 et 13, allegans ibi addivum Aug. et

00, quôd non solùm quod licet, sed quod bonestum est divum ïhoniam. Unde in proposito, vir ille cujus erat

considerari débet, 1. Semper, ff. deUeg'. jur. Et quoad sperma et nmlier in cujus utero à dcemone sperma in-
praxim Romanaî Curiœ , illud est notandum', quôd troductum est, non dicunlur propterea una et eadcm
quando simplicitcr loquitur de affinilate, inlelligitur lan- caro ; idei)ique esset si utérus mulieris casu ad se tra-

tùm de illà quie est orta ex copulàcoujugali ; nisi aliud heret semen viri cura eâ ludenlis; id. Barbes., num.
expriuiatur,non aulemex actu fornicaiio; eu quôd in 171.

dubio, dclictum non pra^sumilur, 1. Mcrilo, IT. Pro so- Placct lamen quod nonnuUi dicunt tanquàm nimis

cio, quia in odiosis , verba suiit intclligenda in potiori consonum linioratorum conscienliis indeque praxi ,

significato; ac propterea inolevit stylus Romance Cu- Roniana; Curioe nempe, quôd licèt ad causandara af-
,

risc , ut affinitas ex illicito coitu provenicns , expri- finilalem requiralur coiicursus ulriusque seminis, at-

menda sit, ut mox dicetur. tamen causa vitandi peccali jus canonicum et sancla

Tertio, affinitas non solùm conlrabilur ex legilinio Maler Ecclesia, in dubio prxsurnunt ex copulâ ,
quai

matrimonio, sed eliam per aclum fornicarium et ince- apparet non habere suas circumstantias, concur^um
stuosum, ut supra diclum est, c. Discrciionem, de eo nihilominùs ulriusque seminis, et maris et feminœ in-
qui cogn. consanguin, uxoris suœ , ad boc ut matri- tervenisse ;
quia in dubiis semper cerlius est tenen-
inonia impcdiantur : Glossa, in d. cap. Discretioiicvi dum, cap. 2, § Item, de Pœnil. dist. 7, ubi dicilur :

Nec affinitas ; et constituit ipsa affinitas impe-

•verbo Tene cerluni, et dimille incerliun, c. Ad audieniiam, de
dimentum perpetuum, quod durât, eliam morluâ pcr- Ilomicid., et c. Invenis, de Spons., et in facti contin-

sonà, quà mcdiante contrahitur, probat texl. c. Fra- genlià ,

pluries ego vidi Romae peti dispensationcm

tcrnilatis , ibi : Porrb , vtw dcfuncto ,in supcrslile a(fi- super impedimenlo affinilatis; quamvis rêvera, illa

tiilas non delelur, nec alia copuln conjugalis affinitatem { ut ab ipsis oratoribus accepi ) non esset contracta ,

prioris copulœ solvere potest. sed tantùm inlervenerant taclus impudici , ac aliqua

Non autem oritur ex poUutione cxlraordinariâ cilra pollulio exlraordinaria, nempe propè vas ,
quod fuit

vel circa naturalia, et non intrat ; ila quôd non langat semper à peritissimis viris approbalum.
clauslra pudoris ; sed in circuilu palpiiando ; Glossa Ouarlô, quia experienlià coniperlum csl, nonnulios
in cap. Exlraordinariœ, 35, quœst. 3; namlalis pollulio in generibus aflinilalis invesligandis, ut plurimùin er-

non inducit affinilalem ;

quia requirilur ea copula quœ rare; ac propterea, sœpissiraè coniingere scimus, dis-
sit sufiicicns ad gcnerandum , vel cùm ca cfficiatur pcnsaliones impetrari super impedimenlo affinilatis
sanguinis commixlio , c. Fraternitcilis , 35, quocst. 1 ;
sccundi generis; narraulibus simplicitcr oratoribus,
Sanch.,lib. 7, dispui. 74, num. 11 ; Gutlier., de Ma- sese impedimenlo affinilatis invicem atlincre; post-
Irim., c. 87, n. 15, etiamsi ipsa copula secuta fuerit modiun in verificatione narralorum pcr ordinarium ,

cum muliere inviià et coactâ, vel ignorante, dormieiite, non primuni, sed secundum genus affinilatis inter cos

ebrià, insanà quia quomodocunique pervcniat , apla adessc reperilur. Ad submovendum propterea omne
,

est ad gcnerandum, Rarbos., de Potest. cpisc, alleg. dubium, quod in dies evenire potest, non ab re visum
hi, n. 169; aliàs cnim, nisi fecerit sanguinis commix- fuit quàm brevissimè potui, Iiic aliqua circa id subnc-
473 LIB. Vil. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAIIENl). IN GRADIBUS PROIIIB. 474
ctere. Ac proplerea diccndiim est quôd li ia siml gc- |jf' finitalis est hodiè prorsùs sublalum ; ila quôd nuUo
liera afiinilalis, qiiic déclara nliir por CNOinpIa posita *
modo impediant nialrimonium ;
quôd latili'ini impedit
in Glossa, in c. ^'on dcbet , do Coiisang. et Afiin., et prinuim genus usque ad qiiarluni giadum inclusive,
ogo aliqna insnper addani pro niajuii illonini dihiei- sicut ipsa coiisanguinilas , ex d. c. Ao» dcbct , cl c.

dationc. Priniuni igilur geniis afiinilalis csl quod inc- Qiiœdam, 55 , q. 5 ,

quanivis antirpiilùs in omnibus

dianlc unâ tanlùni pcrsonà conlraliilur ; nam persona tribus generibus, malrimonium erai prohibitum inira

uddila persona; per malrimonialiMn conjiinclionem cerlos gradus ; nam in primo génère erat prohibiium
l>rin!iun gonus afiinilalis eonsliliiil , veliili fraler meus usque ad sepliinun) gradum ; ul palet in c. Nulli, ôo ,

diixit uxoreni Mariani , ha;c niihi et omnibus consan- q. 5. In secundo génère usque ad quarluni gradum ;

giiineis fralris nici est in primo génère affinilatis, si- cl in tertio génère, usque adsecmidum, llobUcn. , m
cul eliam supra dictum est. Secundum gonus est quod summ. lit., de Affinil., num. tJ.

modianlibiis diiahns personis conlraliilur; unde per- Scxlù affinitas impedit nialrimonium, (pieinadnio-
sona addila personne per malriiiioiiialcm conjunclio- dùm ipsa coiisanguinilas , nenipo usque ad qnaïuini
iiem in primo génère affinilatis, secundum gcnus con- gradum inclusive, ex d. cap. Non débet. Yeriim ii!;i

stiluit. Excniplum, Maria, uxor fralris mei, est niilu prius pra'Slabat impedimenlum, lam si illa iiisurgerct

in primo génère afiinilalis ; si nunc niortuo fralrc ex copulà licilà (luàm illicità, nempe ex illicilo el ne-
nico, nidiat Francisco, ipso Francisciis erit mihi et fario coilu , el iliicilis nupliis usque ad quarliini gra-
omnibus consanguineis fralris mei in secundo génère dum luijusmodi, liodiè lucc afiinilas reslricla esl usque
affinilatis. Terlium genus est quod mediantibus tribus ad secundum tanlùm gradum, ex concil. Trident., sess.
personis conlrahitnr ;
persona namque addita persona% 2i, c. 4, ibi : Prœlerea sanelasiinodus eisdein, et aliis

per nialrimonium in secundo génère , lerruim genus grcivissimis causis additcUi, hnpcdhnentum quod proplev
affinilatis consliliiit. L'nde si iiicc Maria decedal,et alfuiilatem ex foriiicatione conlractam iiiducitur, cl ma^
Franciscus ducal Coiibtantiam, lune isla Conslanlia trimonium postea factum dirimit, ad cos laiilitm qui
'

erit mihi omnibus consanguineis fralris mei , in

et primo cl secundo fjradu conjiuujunlur , rcslriiifjil : m
tertio génère afiinilalis Sed clariùs explicando hxc . ultcr'ionbus verb tjradibus, stalnit Inijusmodi ajfinilalcm,

gênera afiinilalis , constiluenda est bœc conclusio , malrimonium poslea conlraclum non dirimcre.
scu régula, nimirùm : Persona addila personae per car- Sed cùni nihilominiis ha'silaretur an hcec affinilas
nis copulani mulat genus , sed non gradum allinen- ex aclu fornicario luijusmodi in ullerioribus gradibus
li.o : exempli gratià, ego et fraler meus sumus con- impediret nialrimonium contrahendum, supervenit
saiiguinei in primo gradu consanguinilatis ; liic meus postmodùm bulla declaratoria Pii V, (pue oinneni
fraler ducil uxorem Mariani ,
quéc est persona addita circa id abstulit ambiguiiaiem ;
quam quidem lan-
personne, scilicet fralris mei per malrimonialem con- quàm liuic praxi necessariam , hic anneclerc visuin
junclionem : bscc addilio mulat genus altinentlac , id est, ut sequilur, videlicet :

csl, efficit ut alio génère mihi conjuncia sit quàm fra- Pus episcopus servus servonim Dei , ad perpcluimi
ter meus ; nam ipsa Maria est mihi affinis, dielus verô rei mcmoriam. Ad Romanum Pontificem spécial cano-
fraler est mihi consanguincus; ncc proplerea mulat nicus sancliones ,
quœ expressioncm scnsuum poslulare
gradum ; nam sicut fraler meus est mihi in primo videntitr, rc diiujenler perspeclâ ila declarare , el aliàs

gradu consanguinilatis, ila Maria uxor illius est mihi providcre, lU omnis dubietas de piis Cltristi fidcUum mcn -
in primo gradu afiinilalis, quaî est aliud genus alli- tibus cvellalur. Sanè poslquàmex co quod Tridcnlina sij-
neiili;e ; et sic habes primum genus afiinilalis. Simi- jiodus impedimenlum affinilatis ex fornicalione prove-
liter cxemplifiealur in reliquis generibus afiinilalis ; niens, per quod non soliiui malrimonium contralii pro-
nam adde personam per malrimonialem conjunctionem hibelur , sed etiam postea factum dirimitur , ad eos
primo generi, nempè, morluo fralrc mco, si illins tantitm reslrinxit ,
qui primo el secundo (p-adu conjun-
uxor Maria, qu;c csl mihi in primo génère affinilatis , (junlur, in ullerioribusverbqradilnis stalnit malrimonium
n;;bat Francisco, ipso Franciscus eril mihi , et reii- postea factum non dirimi , à pluribus Chrisli fidclibus,
quis consanguineis fralris mei in primo gradu secuiidi ut accepimus, est dubilalum an liccal in ullerioribus gra-

generis affinilatis. Et sic quoad lerlium genus, etc. dibus liujusmodi malrimonium conlraclum non dirima-
Sed ne in hâc divcrsilalc goneris affinilatis, aliquo tur, adliuc lamen juxla antiquos canones coniraltî pro/ii-

modo dccipiaris, conclude quod prinium genus affini- bealur. El proplerea nos omnem ambiguiiaiem tollcre, cl

latis, solùm conlraliilur inler viros et consanguincos animarum Iranquillilati ac malrimonii libcrlati, quantiim

uxorum ; ac inler uxores, et consangiiincos virorum , cum Dca possumus , consulcrc volenlcs dcclaramus cl

ut supra dictum est; nam gcnus affinilatis, quod ori- apostolicà auctoritale dccernimus, nullum liodiè impedi-
lur inler viros et niulieres cognilas ab affinibus co- menlum rémunère, quominiis in ullerioribus gradibus /tu-

runi, ctfè coiilra inler mulicres et viros cognitos ab jusmodi libère el licite mulrimonium contralii possil ; et

carum affinibus, est quidem genus affinilatis, secun- ita ab omnibus judicari deberc mandamus algue slattii-

dum , \cl lerlium , non aulem primum ,

quod soluni mus, decernentcs irritum et inane, si quid seciis à quo-
liodiè inducit impedimenlum post cap. Non débet , de quam ,
quàcumque dignilatc , auctoritale , et poleslate

Consang. et Affinit., Navar.,consil. ô.eod. lit. prœdito conligeril judicari , non obstnntibus constilutio-
Quinlô non solùm lerlium, sed secundum gcnus af- i nibus, et ordinalionibus apostolicis, aliisque contrariii
 47S niAXlS DISPKNSATIONUM AI'OSTOLICARUM. 478

quibuscumque. Yolumus autcm qiwd prœscnles Ullerœ in v sliliitio Icxiiiitiir iu casibus in quibus necessaria esl
cancellarià nostrà Aposloiicà, et in acie campiFlorœ de 1 dispensalio, cl ubi Papa declaravit se non habcre vo-
more publiccnlur, et inler conslilulioncs perpelub valitu- \ luiilalcni dispcnsaiidi.nisi exprimalur primiis gradiis ;

ras describantur. El quia difficile foret eas ad sincjula \ sed sic est quùd allcnlis pra;niissis super lertio afli-

quœque loca dcfcni,qnbdcaritin traiisiunptis, cliani ini- :i nilalis gradii ex aclu foniicario provcnicnle , non est

pressis manu alicujus notarii snbscriptis , ac sigillo ali-

|
pe'«nda di:^pensalio ergo non sumus in casibus coni- ;

cujus prœtati viunilis eudem prorsiis fidcs adhibealur , | prebcnsis in diclà conslilulionc qui conjiincii essent ;

qua'prœsentibusadliiberetnr, si furent exliibitœviiostensœ. jj

in primo et qninlo gradibus, uL dictuni est, non ogcnt
I\'ulli enjo omninb homlnnm liceat luinc paifuuun nostrœ ij'
dispensalionc super diclo quinlo gradu, ila etiani alti-

dccliiralionis, decreti, mandali, slaliiti , et voltmtatis in- \ nitas modo pncmisso provenions, nuliuni pncslat iui-

1 frinrjcrc, vel ei ausu temcrario contraire. Si qtiis aulem i peJimeiitum in primo cl lerlio gradibus; et ila docet,

hoc attentare prœsumpserit , indignationem Oninipoten- k etiam notoria praxis.

tis Dei ac bcatoruni Pétri et Pauli Apostoloruni ejns se | Ad ciijus coiifirmalionem plures cmaiiàrunl deela-
novcrit incursuriun. Dutnm Roniœ apiid Sanctuni Pe- I raliones sacrœ congregalionisconciiii Tridenliiii ,
qui-
irum anno incarnalionis dominicœ miltesinio quimjente- \ bus cavctur qnùd inipedimcnluni istud qnod proplcr
blmo sexaqesimo sexto ,
quarto kalen. dec.mbris ; pon- i affinitalem ex aclu foniicario conlraclum dirimil , ad
tificntùs nostri anno primo. | cos lanlùm spécial, qui primo et secundo afiinilalis se
i Cas. Glorierius. ^ atiiuen!, in ullerioribusvcrô gradibus, conciliuni sla-

Est sic cùm dicta affiniias reslricla sil usquc ad se- ! luil non diremisse.
cundum graduni , licite polest nialrimoniuni conlrahi |J
El aliàs ipsa congregalio censuit, ad dignosccndum,
in lerlio gradu absque dispensalionc Aposloiicà, Bar- |; an subsil impcdimentum affinitalis provcnicnlis ex
Los. de Polesl. episcop., alleg. 51, num. 165. i| fornicalione, allendendum esse gradum remoliorem ;

Sed quid si oralores se

,
alliMciil primo et lerlio | ideôquc qucmadmodùm inler eos qui tertio gradu
gradibns bujusmodi affinilalis an polerunl simililer | affinitalis ex aclu foniicario procedentis conjungun-
, ,

conlralicre sine dispensalionc aposloiicà ? Et videtur

1 lur niatrimonio posl conciliuni Tridentinum , quod

négative respondcndum ; cl ratio colligitur ex diclà r hujusmodi impedimenUun ad priniiun et secundum

conslilulionc Pii Y, ubi voluitquôd in dispensntionibus gradum reslringit , licite coiilraliilur; ila etiam con-
|

nialrimoiiiaiibus impetrandis remntior gradus traitai ^ irabi polesl inler cos qui siniu! sccuiido cl tertio gra-

ad se propinquiorem ; ac ob id sufflcial remoliorem i dibus bujusmodi affinilalis ex fornicalione inducVac

ipsum cxpriniL-re ;dummodô impcdimentum, quoquo- |i cpnjungunlur; et hoc esl adeô cliam in praxi recc-
modo prinium gradum non allingat cùm in co San- ; ,^: pium, ut nulla rcmaneal lucsilalio ; sed lioc modo,
ctitas sua nuiiquàm dispensare intcndal ; et sic habe- | istà aflinitatc ad primum cl secundum gradus reslri-
mus cliam in praxi , ut cùm peliiur dispensalio super i\ ctâ , illa tanlùm remanel, qua; secundum jus anli-
primo et secundo consanguinilatis seu affinilalis gra- quum exlcndilur usquc ad quarlum gradum inclusive ;

dibus, quia ulerque gradus constituit impcdimentum ; Gultier. de Matrim., cap. 99 , n. 14; Ilenriq., lib. 2,

j)ropterea , dùm supplicalur pro bujusmodi dispensa- cap. 10, num. 1 , lillerà II ,*Sancli. , lib. 7, disput.

lionc,non narratur secundus, lanquàm remolior et , 65, num. 5, cl sublalis jam impedimcnlis (crlii et

primus lanquàm distaniia, super quâ lanquàm gradus quarti hujns fornicariic affinitalis ,
polesl matrimo-
propinquioris debeal peli dedaratoria ,
quod non ob- nium conlrahi absque dispensalionc ; sicul eadem
slel , Ycluli quando dicimus ,
quod impedimenta se- ratio babenda est de aninitate snperveidentc , ut sla-

ciouij, etc. Distaniia verb tertii, etc., ut infra in suis luit Gregorius Xlil qui ex sent nlià sacne congrega-
formulis patebit, sed dicilur absolulè ,
quod impedi- tionis voluit sublaUnn censeri inipedimenlum quoque
mentis primi, et secundi , elc. supervcnienlis afiinilalis post conlraclum matrimo-
llis lamen non obsiantibus, conlrarium est verius , I
nium : quia si inq)cdinicnlum dirimens sublalum esl,
cliam in praxi reccplum ; nam cùm ex , decrelo dicti i quod ni:ijus est; eigo et islud , (|uod solùm impedil,
concilii Tridenlini, affinilas ex aclu fornicario prove- ne is per quem conlracla esl affinllas , sine j'ceealo

iiiens reslricla sil usquc ad secundum gradum, ut su- possil cxigerc dcbitum ,
quod minus est ;
pr()|;lerea

pra divinius proplerea concludendum esl necessariô

, ,
conciliuni sustulil tcriium et quarunn. ,

^
primo et lerlio gradibus affinilalis hujusmodi se alli- ji
Criincn. lUud dicilur inipedimenlum ci iiniiiis , cmii

nrnles, posse licite inler se conlrahcro sine dispensa- '

quis ali(piam per adullerium poilueril , fitle da(â d;.'

lionc, ex ipsà régula lexl. in c. fm. de Consang. et niatrimonio inlci" se coniraliend ) post obilum siii

Affin., ubi remoliorem gradum allendendum esse sla- \'.:], ul babelur in c. fin. de eo qui dux. qnani pidL
tiilum fnil, sicul conjuncli in primo cl quinlo gradibus per adult. Vel, cùm quis machinatus esl in niorleni

consaiiguinilalis vel affinilalis ex malrimonio consur- uxoris , ul aliaui (juam vivenle ilià carnaliler cogno-

absque aliquà dispensalionc contra- ^ veral, in conjngcm haberel vel c contra c. Laudabi-
ge.ilibus licite, cl ,

l.erepossunl, ex d. cap. fin.Nec aliquo modoobstaldi- lem , de Convers., in fid. Thesaur. fori Eccles. pari. 2,
rla conslitutio Pii V quâ cavelur faciendam esse ,
cap. 9, num. 76 , et alibi dieam, cùm do dispensa-
mcnlioncm propinquioris , si is sil primus, ncc suffi- lionc agam, super hoc impedimento.
Ëere cxprcssionem gradus remotionie, quia hroc con« Voium duplex est seiliect solemne quod impcdit f ,
 ,

477 LIB. VU. DE DISPENS. SUPEU MATRIM CONTRAIIEND. IN CRADIBUS PROIIIB. 473
nialrimonium coiitrahciulum , cl dirimil contracliim ;
itiipedinicntis diii per snjnininn Pnntificciu dispensari

cl siniplcx, quod laïUùin iiiipcdi' coiilrahciidum, cap. consucvil, ac in dics dispensalur ; sunlaulcm qu;c se-
Censuit, qui cler. vel vovcn. quniilnr, cum suis narralivis, ex quibus aliipi;e lanlimi

Iloncslas , ciijiis iiiipodiinonlnm dicilnr, pidjlicne nananlur per Quaranl. in Summ. buil., verb. Dis-
honcslalis juslilia, o>l propiiifinilas ex sponsalihus pensalioncs vialrimoniales; reliquas verô, longo lem-
proveiiiens, robur traliciis al) Ecclesi;\; coiisliluliom; ,
poris cnrsu in Romanâ Curià observari, cùm per tel.

Sanch. de Malr., lib. 7, dispul. G8 ,

imm. i, de (pio record. Panlum V fuissem, suâ benignilale, in colle-

qiiidem impcdiincnlo liabcnuis Icxt. in cap. Ullerdx ,

gium dominiirum oflicialium , tam malrimonialiiun
de Dcspons. impiib. c. Juvenis , c. Vcnicus, c. Ad mi- quàin aliarum dispcnsationum in cancellarià Aposlo-

di'cntimn , cl c. Sponsam, de Spoiis., cl cap. un. cod. licà coopialiis.

lil., lib. G. Ralio antcm curila vocelur hoc inipedi- Prima igiiur causa, propler angiistiam loci :

nientiim , assignalur in d. c. Juvenis, ubi dicilnr, Quod ciini dicta oratrix in diclo loco, propler illius ad
qnôd bcncficinni lioneslati Eccicsiic est , ut propler angusliam, vinim sibi non ccnsumjuineum, vel alium af-
incboalioiioni inalrirnonii, qua; in sponsalibns rope- finem paris condilionis , cui iiubere possit , invcnirc
riliir, coiisaiigdincis allernlrius sponsi, idem iiialri- nequeat.

moninm inlerdicalur, qnod dcsnniilur, cliam ex 1. Si Secunda causa, propler angustiam locorum :

gnœ, § I, et I. Semper, ff. de Rilu nnpt.; Cl. in c. Quod ciim dicta oratrix in Hiclis locis, eliain de uno

No)i drbet , de Consang. et Affin. ubi dicil quod ideô ad alium se transferendo, propler illorum aiujusliam, vi-

fralcr iinpoditur sumcrc sponsam fralris propler pu- rum sibi non consanguincum, etc., ul suprà.

blicam honcslatcm; quia scripliuu est: Sponsam fra- Quod si conlingal aliquando à sollicitaloribus in
tris frnter liabere non potest, c. Ad audienliani, deSpous. urbe, ignorari locum , unde oralorcs orli sont, ne
arg. 1. Qui in adopliêneni, (T. de Adopl.; idem Sanch. proplerea expedilio diiïeraliir; absque eo quod a|)po-
d.n. i, ubi subdilaliani ralioncm consiniilem, neuipo nalur locus, sul'licit iiarrare quod cùm dicta oratrix in
quia per sponsalia conjinigunlur sponsi , non lamcn locis ex quibus ipsa, el oralor pra'diclus orli existuni,

perfeclè , sicul per nialrimonium , sed iniperfcclè ,

in diclà diœcesi cxistenlibus, eliam de uno ad alium
lanquàm per quoddam nialrimonii iniliinii ; qnodipie se transferendo, propler iilorum angusliam virum sibi
convenienlissimum fuit , ul sicul per ninlrimonium non consanguincum, etc., sicul cliam dicilur quando
contraliiuir affinilas, subséquentes iinplias diriniens, narralur oralriccm domicilium conlraxisse in alio loco,

ila ex sponsalibus aiiud vinculum conjunclionis orire- cliam allcrius diœcesis; lune enim petenda cliam est
lur, minus lamcn perfeclum afiiniiale, proul, eliain dispcnsalio ob angusliam ulriusque loci, scilicet ori-
jios in suo loco dicemus. ginis et domicilii, cura consuelâ clausulà : Factis pro-
clumalionibus cliam in parochiali ecclesià oriyinis ora-
CAPUT II.
Iricis, clc.
Praxis causarum dispoisalionnm tnatrimonialium sine Cailerùm quid senlicndum circa verificationem hu-
copnlà.
jusmodi causa', dicam infra in declarationc liltcrarum
Quibus sic procmissis causis, cùna in imoquoque ex dispensalionis cum eàdem causa.
supradiclis impodimcnlis conlingalin dies dispensari, Terlia causa, propler angusliam, cura clausulà : Et si

nec dispensalioni's conccdanlur, nisi cum causa) co- extra, elc.

piiilione, summo Ponlifici priùs narrandie, ut palet Qubd ciim dicta mulier m dicto loco propler illius
ox ipsius dispensalionis definilione ,
qna;, ut allas di- angustiam, virum paris condilionis, cui nubeie possit,
xinms, est juris comniinils relaxnlio, cum caus e co- inienire nequeat, el si extra diclum locum nubere coge-
gnilione, ab eo qui liabel poleslalem dispensandi. Dar- retur, dos quain ipsa iiabet, non esset competens, ncgi.e
bos., de Potcsiat. cpisc, allegat. 53, nuin. 5, idcircô sufjiciens, ut cum eà virum, cui juxta status sui condi-
opère prelium esse dnximus omnes causas nccessa- tionem, nubere posset, invenire valeret, elc.
rias ad hujusmodi dispensalioncs matrimoniales obli- lla;c tamen clausulà : Et si extra, etc., non requi-
iieiida-, cl de slylo, ac in praxi recopias, bic subne- ritur in omnibus gradibus, sed lantùm in quibusdani
ctere; ciini ex sacri concilii Tridentini, dccrelo proximioribus, veluli in secundo et lerlio à communi
sess. 24, cap. 5, de Keform. malrim., caulum sil, stipile, etiamsi fucrint duplicaii ex pluribus slipilibus ;

(jiHxl in conlraliendis malrimoniis, vel nuila omninù sic cliam, si ultra procdiclos secundura et icrtinm
di'lur dispcnsalio, vel rarô, idquc ex cansA cl gralis concurrent alia impcdimcnla remotiorum graduuni,
coiicedalnr ; in secundo gradu nnn(pi:un dispcnsctur, ulpoté in secundo cl lerlio ex uno et tertio, el quarto
nisi inler niagiios principes, et ex publioâ cau-â; et ex allcro slipilibiis, et sic regularilcr, quolicscuniquc
licùt probclur per lext. in c. Quia circa, de Consang. ex uno codenique stipile conjunguntur oralorcs se-
et Aftin., causas cum quibus concedendx sunt hae dis- cundo et tertio consanguinitatis vel affinitalis gradi-
pensalioncs , duas esse, nempe, prolem subseculam, bus quamvis ex aliis diversisque slipilibus plures con-
cl ovilalionem scandalorum, ubi ipso lexliis loquilur currcrent rensoliores gradus. Cur aulem addila sil h;ec
de nialrimonio de faclo conlraclo; niliilominns alla; clausulà : Et si extra, respondelui- quod regularilcr,
pormiiUjc à S. congr> concilii Tridentini fueruiit dc- f|^u6 propinquior est gradus, co urgculior icquintuf
çtemii» el appiOkUe, cum qulbu» euper liujurmodi
^79 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 480
quisilanim; quas, scu illaruni partem Unie evadunt,
Docct item notoria praxis, quôd in siiiiradiclis se- ,
,

ut supra diiplicatis (piaiido dispensatio petitur cum culpâ in forma pau-

cuiido et lerlio gradibus, cliani ,

gradibus reinolioribus, pernm, sub quà forma datur eliam dispensatio, licèt
vel concurrentibus, ctiam aliis
sicut diclum est, scmpcr est neccssariô cxprimenda inter oratores non fuerit carnalis copula subsccula,

porsonaruni oratoru.ii, nempc si sint nobiles scd tantunmiodô illius suspicio, unde insurgat ora-
qiialitas
iionestis famiiiis. iricis infamia, qua; propter bujusmodi suspicionem,
aut principales cives, vel saltom ex
innupta remanerct, ut infra dicemus.
Dalur taïuen dispensatio sine expressioue qualitaium
*

pcrsonarum , cum causa pro indolalâ oratrice, vel Incompetcutia igitur dotis mulieris, causa sufficicns

propler ininiicitias, aut pro confirmatione pacis.

est ad dispensandum, quia ad bonum publicum con- i

Advcrtens lanien quùd (piando petitur ba!C dispen- ferl, ne femina, defeclu dotis, innupta remancat quod t

satio in gradibus supra dictis, et cuni dicta causa ob

magis proccdit in niuliere quai nuUam pcnitùs babet

aiujustiam toci, cessât supra dicta clausula : Et si extra, dotem, cùm inter cx'tcras niiscrias, quic inde sibi pro-

cxprimalur supra dicta qualiias personaruni, saltem veniunt, solet à suc viro conlcmni , ut dixit Jason.
si

quùdbinlex honestis famiiiis, ut supra diclum est, et Aulb. Res quœ, colum. 5, c. comm. de Lcg., versic.

secundùm styhim Quarto quœritur ; Paul, de Cast., consil. -ioG, lib. 2,

non aliàs; quia baic dictio, saltem,
nbi subjicit quôd propterea interest nnilierem esse
Curiae, admitlitur lanquàm subsidiaria, quia diininu-
majore expres- dotalam.
tioncm signidcat; unde déficiente alià
Scd liic an te omnia procponendum videtur quôd
sioue hujusmodi qualitatum, recurritur ad illam cui
jungilur b;ee dictio, vcluti, ex honestis famiiiis, Franc,
quando dalur dispensatio ob incompelentiam dolis

de Rescript., in G. oratrieis, sulficit quôd luec incompetenlia sit respoclu

in c. Staïutum, n. 14,
procurarum, qnac degunt in loco ipsius oratrieis et
Licèt regulariter sufficiat simpliciter asserere no-
;

si in vicinis locis sinl, qui mulierem accipercnl cum

men oratoris, quicumquc ille sit, quia circa banc ex-
non babenda accepiio personarum, illà paucà dote, quia nibilominùs dispensatio valet, et
pressioncm , est ;

nobilcm et ignobilem, paupcrem non vitiatur : card. Bellarm. in Declar. S. congr. con-
neque interest inler
;

non allenditur bic dispo- cil., fol. 357, lit. Dcclaratiouis cardinalium.
et divitem, pracsertim quia
.

silio, 1. 1, c. de Natural. lib. Nec , 1. Imperialis, c. de |

Sanè, pro executione bujusmodi dispensalionis cum
Nuptiis, qucc inter dictas personas distinguebant ; et dicta causa, videndum eril an oratrix censealur pau-

constitutos in digniiate cum bumilibus vel liberlinis per, et sic dote carens, cùm nibil possidet, licèt ba-

probibebant contraberc matrimonium : nec taciturni- beal parentes divites ; et profeclô negativa responsio

las divitiarum vel nobiliiatis vitiat dispensationem, vera est, quia boc casu non admitlenda est dispen-

leste Host. in cap. Fin. de Fil. presb., nisi quando satio, cum bac causa, scilicet, propter dotem minus

nobilitas praestet causam ad dispensandum in casibus competenlem , vel pro penitùs indotatâ : nam stanio

à jure expressis, quia sicut Deus non babet, ita nec quôd illa babet jus succedendi in bonis parenluni, ad

ejus ministri debent in dispensando habere acceptio- cos compellendi ad illam doiandum slatim , juxta

nem. Unde serval praxis, quôd non irritatur dispen- ipsius oratrieis qualitalcm, ac ipsorum parenluni fii-

satio, si non fuerit in precibus diclum quôd orator sit cultates; parùmrcfert, quôd juxta pmesenlem slatuni
comes, vel baro, etc. Et sic nobilitatis lacilurnilas, nibil habeal; quod procedil, etiamsi paler ob aliquam
status, coniitalus, vel ducatus non viliant dispensaiio causam recusaret illam dotare, quia ex eo (luôd babeat

nem, quidquid dicat Alexand., consil- 195, num. 9^, jus succedendi et compellendi, dicilur babere dotem
'
lib. 2. competenlem, et jam per supra dictas raliones desli-

Cur autem hœc clausula : Et si extra, faciliorem natam. Unde pro bac parle facil quôd deslinata lia-

reddal Pontificem ad ita dispensandum, est quia du- betur pro factà, juxta ea quic dicit iJald. in 1. Pcnnlt.,

rissimum est cogi feminam extra proprium oppidum de Milil. Icstam., nempc quôd potenlia propiiujua

nubere ; ul si consanguineorum
patris, et nialris ac actui babetur pro aciu , l. Qui in utero, ff. de Slat.
consortiodestituta, acerbam ac solitariam vitamtransi- liomin. Sicut ctiam valet dicere quôd filia dotata di-

gat; Sancbez, lib. 8, disputatione 19, num. 13. cilur, cui paler reliquil dotem dcstinatam ad futurum
Quarla causa, proptcr incompelentiam dolis ora- matrimonium. Gloss. in 1. Citm plures, § Ciwi inler,
Iricis : in velbo, Alio pâtre, ff. de Admin. lut. i

Qubd cùm dicta oratrix dotent habeal miniis compe- E contrario valebit dispensatio, si in eâ narralurn
tcntem, juxta status sui condilionem, cum quà virum sibi fuerit oralriccm babere dotem minus compelcntem,
non consangiiineuni vel afftnem ,
parii conditionis , cui licèt frater aut (juicumque alius illam dotare intendal ;

nubere possit, inveyiire nequcat, et dictits orator illam dummodô jmllum paclum dolandi pr;eccsseril, per

cum dicta niiniis competenti; dote,nxorem ducere in- quod dicte oratrieis jus irrevocabilc quieralur ; vel

tendat. eliam, si paclum fuerit dolandi, dummodô illa nubat

Et bic obscrvandum est quôd nonnulli , inipropriè suo consanguineo; nam, cùm ex proîdictis, non cxi-
banc causam appellant propter paupertatem , nempc slenlc paclo, aut non implel:\ dielà conditione, nul-

mulieris (quoe communiter appcllatur, propter incom- lum jus babeat ad dotem , dicilur verè pauper non
peteniiam dotis) cum qui credunt oratores evadere obstante ccrtitudine quôd à fralrc dotanda eril ;
San-
Bolitam solutioncm expensarum in dispcnsationc rc- ifc
 481 LIB. VII. DE DISPENS. SLTEU MATRIM. CONTRAIIEND. IN GRADIBL'S PROIIIB. 482

chez (liclâ dispulaliono 10, iinm. 24, et sic serratur paiipcr, ut dolem conscqualur; quôd si poslea fiât

in praxi. dilissima, liabebil nihilominùs ipsarn dolem, fariunt

Sed quid si oralriccm non liabcnleni dolcni lem- eliam, qux in simili scribit Dec, consil. 24, et Joan.

porc qiio obtinuit dispcnsalionom, ciin» eàdciu causa Andr., incapilulo Decet de Reg. jur., in 6,» ubi qtiôd

iiicoinpclonli;ç dolis, scii si pciiitùs illa indolata cxi- si concessa fucril alicui imnmnilas propler nume-
sierot, aiileqiiàiii latiien ordinariiis, vii,'()rc litUTaruin rum duodeciuA fdiorum, non débet illa cessare, si

dispensct, conlingcrct esse inslilntain liicrcdein aul conlingal aiiquos ex diclis filiis mori ; sufficil ciiim

legaiariam alicujus quanlilalis snfficieiiiis; an possil quùd unà liorA fueriiit semcl vivi ; Ann. Singul. 2il ;

linjusmodi Iipcreditatcm scu logaliiin rcpudiarc, ne Tab.deConslilul., princip. num. 54, fui. 220; inl. fin.,

fruslrelur enectii dispcnsalionis seu mandali de dis- nam cùm pervenilur ad hune numcrum duodecim
pensando; alleirlo qiiôd slanle hx-rcdilale seii legalo filiorum, non est opus illos semper vivcre, quia suf-

hujiismodi, cessai causa propler quam ipsa dispcnsa- ficil numcrum liunc esse complolinn, licèt Icmporis

tio fuit impelrata? Et respontiendo cum codem San- inlervallo elficiatur impcrfeclus in quo quidem nu-
clicz, dicta dispulaliono 19, num. 27, dico quôd si méro computantur mares et femiiu-c , eliamsi ilbe

ipsa oralrix ccderet, aul rcnunliaret luiiredilali seu fuerint nuptœ, vel religioncm ingressoc, sive legiiimre

legato in finorem allerius, cerliim est illani jani ac- et naluralos, sive na'.urales lantùm, Tliesaur. dccis.

quisivisse iKiereditatem seu legaluni, et sic efTeclani 267, num. 5, quic quidem inmiunilas, non solùm
fuisse divitem, quia talis cessio est vcra donatio et prodest palri, verùm eliam n>alri; Franc, decis. 259,

alionatio, 1. Si avia, c. de Jur. deliber., cxeo quùd qui num. 1. El ila annis elapsis per regiam cnmeram
vult aliquid, censetur velle onine id quod ad ejus eflica- summari:^, fuit conccssum privilogium luijus immu-
ciam necessarium est, arg. libro Secutulb, (T. de Jiirisd. nilalis D. Vicloriae Stanliona; nobilissimcc malron;Tî

onin. jud. 1. Singtdaria, ff. Si cerL pet.; ubi, quando duo Neap., qu;Ti ex 17 suis filiis, octo feminas in diversis

aclus concurrunt in unum, aller lacitus et aller expres- ex principalibus monasleriis monialium liujus civi-

sus, idem operalur lacitus ac si operarctur exprcssus, taiis collocavit, in eisque professionem illoe emisoruiil,

1. Quarto, fl\ de Don. inl. \ir. et uxor., ubi non valet omncsque pic saucto(iue vivunt fanuilatum excnipla-

lanquàm donalio inlcr viruni et uxorem, si \ir donanli riler AUissimo exhibenles. Ratio aulcm praMiiissorwra
sibi jubeat ut donel uxori, quia jubendo donare, est est, quia eliam maier in procreatione filiorum con-

lacila et occulta acceplatio. Unde oratrix, cedendo, ut currit lanquàm inslrumentum necessarium Surd., ;

dictwm est, salis se gereret pro Lserede, sive cessio fiai d. consil. 218, num. 10. Quod quidem "privilegiiim
taciic, sive expresse. Idem Sanchez, lib. 7, disputa- amplialur, ut compelal cliam filiis, morluo paire;
tione 4, num. 17, et sic ex praeniissis corrueret dispen- •Menoch., consil. 48G. Requiritur lamen quôd tem-
saiio, cum dicta causa iiiconipcleiUi;Ti doùs oblenia, pore impelralionis bujusmodi privilegii dicli filii in

quia agilur lantummodù de niandato ad dispensan- communi vivant omncs insimul Capic, decis. 54, ;

dum, cum causa verificandà tempore execulionis, ut n. 3, quia si eorum bona dividantur, cessai hoc pri-
infra dicelur. vilcgium; quod lamen iiilolligas de divisione volunta-
Sed pone quôd oralrix in longinquis parlibus de- rià, non aulem neccssarifi; Rip. Singul., observ. ôl5,

gens fuerit ab aliqiio inslilula ba;rcs vel legalaria ;

et quod diximus, ut in praediclo numéro duodecim
quod lamen non poluit ob longinfiuilatem ad ejus no- filiorum comprehcndanlur eliam nalurales, intelli-

liliam pervenire, et miseril ad Urbem pro dispcnsa- gas paritcr, si per rescriplum principis, vel allas fue-
tione , cum diclà causa incompctcnlis dotis, cujus rint Icgilimali, puta per iiigressum Religionis , Na-
quidem dispcnsationis vigore, malrinionium coniraxil, var. consil. G, num. G, de Fil. presb.,quod obiter <li-

poslmodùm vero, ad ejus notitiam pervenil se fuisse ctimi sil.

institulam hcercdem scu legaiariam ; numquid acce- Quôd aulem in proposito sufficiat causam ipsam
plando ba^rcdilalem, seu legalum, carcbil effeclu dicUc veram esse tempore impelralionis, ila inlelligas, ri-
dispcnsaliouis? delicel, si dispensalio ipsa concessa fucril in foruii
Et omni prorsùs bscsitalionc remoii, est respon- graliosà; ila ut narratorum non egeat juslificalione;
dcndum négative, quia causa, scilicct incompctcnliic lune enim non mandatum de dispensando, sed pro-
dolis, fuii suumio Ponlifici narrala, tempore quo ipsa priè dispensalio esl; quic lamen forma gratiosa hodiè
oralrix ignnrabal lalem inslilulioiicm, Sanchez, lib. 8, regulariler non datur, pra^serlim in dispensationibiis
disp. 19,num. 28. Subdeus cliam ibi quùd cril pic nialrimonialibus ; sed ad proescriplum concilii Tri-

crcdendum, lalem fuisse montem Ponlificis, ne dispcn- denlini, omncs dispensationes cxpediunlur in forma
saliones et matrimonia periculis exponanlnr. commissarifi ; ac proplcrea commilluntur ordinario ;

Circa lamen banc et alias causas in bujusmodi di- ut cognilà precum verilale, dispensi l, ul allas dixi-

spens. verificandas, nnlli dubium est, proul leiient mus : hoc igitur modo , narrata ernul verifica'id.T

onmesdoclores sufficcre tempore impctraliouis illas tempore e.xoculionis, licèl tempore dalcc non esscnl
fuisse veras; licèt poslea deficiant; Bald. in I. 1, n. Gare, dcBenef., parle 6, cap. 2, num. 283.
lljC.daCond. indeb. Ludovis.,dccis. 40G, num. 12.
; In dispensationibns aulem in quibiis procausA nar-
Sicut eliamhabemus quèd si detur dos mulieri sub raïur, inlcr oratorcs seculam fuisse carnalcm copu-
prxlcxlu paupertalis, sufficil quôd à principio fucril lam, illius suspicioncm ; ac proplcrea, nisi malrimo-
485 PRAXIS DISPENSÂTIONUM APOSTOLICARUM. 484

oralrix reinaiiercl diiïainala Née polerit executor dispensare supra diclis gra-
nium contralierctur,
scandalaque iiide exoriUira esscnt, absqnc dul)io re- dibns vigorc aposlobca; dispcnsalionis, cùm in supra
tcmpore iinpclralio- dicta causa, ac ctiam si petila lucrit dispensatio pro
quiriliir omnia hac fuisse vcra

cam iîiipcaralani, consullô copu- pcnitùs indotalà. nisi piiùs dos ipsa augealur; vel
nis: sic elenim posl
ut sic friuuhilciilcr possciit ea scan-
(si ita pelitnm fueiit in disponsatione) oralrix ex in-
lam hal)uibseiit

icniporc cxcculioiiis dispetisalio hxr tègre dotcliir, ut infra dicetur, ex eo (piùd in (ine
dala vciiliciiri :

dolum qui non clausularum supplicationis dispensationis per otli-

non sufTragabilur oraloiibiis, proptcr

dohcicis palrociiiari ; id. Gare, d. cap. % niim. 2S7, cialem praîposituni iiis suppiicationibus malrimonia-
libus, additur clausula Et postquàni dictai oralricis
oum scq((.
:

Et redcundo iinde paulisper digressus sum, in dos conipetenler aucta l'uerit , ut i)réi;fcrtiir; prout

vcrilicalioiie pra'dicUic caiisic iiicompolcntia; dolis, eliam dicitur in litteris ipsius dispensationis. Ex que
qiia;rit Gciiiicn. in pia\i vuv'kv. archiepiscopalis Nea- tamen nota, quôd stanle dicta clausula, et praecisè,

polilaiKC, capite 20, iium. 6, qnid si p;;ler habons per Vcrbum illud, compelenter, non deducitur quùd
plures lilias, possct commode dotarc unani, sed ba- \
oralor debeat supplere integram quanlitalcm, sed

biià raliono dulis aliarum fiiir.rum, non possct nnnni |, lanlinn augmenluni, t'o/npe(c«/er, licèt consideiationc

dotaro; an dispensatio reddalur subrepliiia, si cxpri- ,'

dignum, attenta qualilate oralricis; unde salis esset,

mal dotis incompclentiam et respondcl q;iôd non -•

si ex aliquà parte, ipsa dos augealur; dununodô illa

nam illud dicitur ficri non possc, (luôd commode i

pars sit alicujus momenti, et digna qualilate oralri-

ficri non polest, 1. ^epos Proculo, iï. de Ycrb. signif. cis; Sancli., lib. 8, dispul. 35, sub num. 6, et quoli-

Vcriun si quanlitas dolis quœ constiluilur sccunda; diè praclicaUir,

lilia', si juxla consucludinem Icci, quœ plurimiimad id Quoniam verè inter verificationes causarum dispen-
atlendilur; Corn, consil. 51(3, nuni. 6, vers. F.l hoc !
sationum malrimonialium periculosior et difficilior

semvcr; Cxs.de Gras., deci.. 2, num. 15, de Conslit. ; I

est hxc nernpe, cîun dispensatio petilur proptcr in-

LudoYis.,decis. 03, num. 20: lune, quamvis secundéie j

compelentiam dotis, cum augmento ; sicul long.à ex-

liliu; assignelur minor dos quàm prinKW, non polest perienlià comprobatum est; propterea, ad evilandas

allegari causa incompelcnliaî dotis; sicipie minime fraudes qux desuper evenire possunl, cùm oratorum,
curandum crit, quid alliri sorori oralricis conslilutum necnon ipsius executoris animarum jaclurà, tenelur

fuerit, sed quanlùni illi assignandum fuissel; Oald., ipse executor diligenter examinare bujus causai veri-

consil. Ô8G, in lin., lib. 4, q;iia Uiquè dolanlur lilia^ taiem; discutiendo, an oralor promitlens bujusu)odi

si bcnè coUocenlur inmalrimoiiio, licèt plus uni quàm augmentmn, possit reverà illud solvere vel assignare

alleri liaualur; Alcial. tractai, reg. 1, pr;csumpL 7, oralrici ; et propterea curabit ut illud scripturà j>u-

num. 3; Liidovis., d. decis. 55, num. 22 et 23. blicà proniitlat, muliere acceplanle, ut verilicetur

Quinla causa, pr.)pter dotem ciim augmento : dolem esse auctam. Adverlat insuper an mariius lia-

Qubd cùm dicia oralrix dolem liabeal miitits compe- beal lilios ex alià uxore jam defunctà susceplos : cùm
tenlem, juxla slalùs sui condiliouem, cum quà virum enini, augmenlum hoc sil causa dispensationis, exlra-
paris condiliuuis, cui nithere possit, invenire tu'tiucut, liilur de loto bonor.um acervo, ctiam in pnï-judicium

et dicliis oraior illum cum dicta miiiiis compelcnli dole j

dictorum (iliorum, ut rectè docet Sancbez, d. disput.
iii iixorein diicere ; illinsquc dolem, usque ad cptatHiLi- 35, num. 7. Nam cùm orator auxerit dolem oralricis

tem, secuiidiim dicliv oralricis (jualilalcm, coiupclcuUr ad boc, ut Ponlifex dispcnset super impedimenlo,
Kugere inlcadul. qno ipsi impcdiunlur, id augmenlum dalur ob cau-
ilic scias quùd augmenlum d(»tis non requiriliir in sani 0; erosam, et sic non est donatio graliosa, sed

onmibus gradibus, cùm dispensatio petilur ob illius conlractus cum ipso Ponlilice intùs, ut concédai dis-

incompetcniiam sed tantùm in quibusdam proximio-

;
j
pensationem ; idem Sancbez., lib. 6, disput. 8,

ribus, pilla in secundo et tertio, scu tertio tanlùni, num. 3.

sivc coiisanguiniialis, .sivc afiinitatis, ctiamsi gradus .

Unde benè servalur in lu'ic curià archiepiscopali,

hnjusmodi duplicentur, seu mulliplicenlur, ex pluri- ut non admiltatur vir ad constitucndum oratrici do-
bus slipitibus videlicet in duplici, triplici seu qua-
; !
lem, sivc iUius augmenlum simpliciier super omnibus
druplici,lcriio, ac in secundo et tertio, ctiam, ut pra;- bonis suis; sed in specie débet ostendere, si liabcat

Ccrlur duplicalis vcl nuilliplicatis, veluti in duplicibus, bona parlicularia , super quibus constilualur, ni cum
secundo cl tertio, elc, et quoad terlium graduui in- ipsà dote principali eflicialur unicados; cùm regiilare

lelligitur, si ille fuerit absolutus, ex uno videlicet sii- sil quôd a\igmenlum debeat sequi ivatnram rei aucta',

pile tanlùm; si cnim sinl oralores in tertio cl quarto I. Inlcrsoccrum^^'Ciim iiiier,lX. de Pact. dotal., 1. Eliam,

à communi stipite, sive ex pluribus slipitibus, puta ubi Bart., Bald. ctalii, c. de Jure dot., 1. Quod in re-

in duplicibus, triiilicibus vcl quadruplicibus lerlio et rum, § si quid, IT. de Leg. 1, quod principalitcr lit,

quarto, etc., non requirilur boc augmenlum dolis. ut sit consultum uxori in casu mortis viri, ne do
Keqniritur tamen illud in di^pciisatione in secundo et novo indigeat tali dispcnsatiunc, prout teslalur idem

quarto gradibus ù connnuni slipile similiter provc- Geimen., d. c.20, num. H, in fin. Quod quidem in-
nienlibus. Necuon in primo publica;lioneslalis jusli- Iclligi et servari debel lam in ipsius augmenli quàm
Wvù ac eliam in compaterniUile ; sicul docetisla praxis. intégrai loliusque dolis conslilulionc
 485 LIB. VII. DE DISPENS. SUPER MATRIM. CONTRAHEND. IN GRADinUS PROIIIB. -/8C

Consuevit aliquando non ila simplicilor dici in dis- w lani ncnipc quùd si pclila fiicrit dispensalio adcontra-
pensalionc qiiôJ oralor inlendit au^crc dotcni, sed hcnduni cuin causa incompolcnlis dolis oratricis,
ipsius quantitas spccificari, nem])C, qiiùd dictus ora- .
poslea verô in illius vcriacalione, conipcrluni fucril
lor, orairicisdotem in siunuià lot ducatonnn nionctac ipsam oratricem csscomnino indolalam; vcl è conlra,
illannn parlium, cum quibus us((uo ad quaiililatem I
si fucrit ipsa dispensalio cum causa pro ora-
impclrala
sccundùni dicUe oralricis qualllateni , conipclonler Irice indoialà, cl poslmodùm conslel cam iiaborc do-
I

ancta erit, augere intendit; cl lune curabil delegatus, lem, licèl inconipelentem, quamvis oralor vcllel au-
ul ipsa suninia solvalur in pccuniâ nunieralà, nisi gere dolcm, cl sic utroque modo con!,idcrclur j)au-
aliud sibi visum fucrit pro sccurilale dicli augnienli, perlas ipsius orati icis,
est concedenda
i)roi)tLT quod
et ita praclicalur. dispensalio, diclum est supra; niliiJoniinùs ilia
ul
Sexta causa, pro indotalà : rcddilur nuUa, adeô ut nec possil corrigi
; sed est
Qubd cùm dicta oratrix indoUUa existai , cl diclus ora- omninô impelranda nova gratia, sallem in forma,
lor, illaxi sic indolaltim in uxoron duccrc, ac usquc ad Perinde valcre, et lue est nolorius Curi;e slylus.
(juanlitalem, secuiidiim diclœ oratricis quutitaicm, com- Nolcl verô bic obiter novus
ciirialis quod licèl gra-

pelenler ex inle(jro dolarc inlciulat, clc. El addilur Perinde valcre, non delur super causa qui
tia,
movc-
clausuia, et si, et postquàin dicta oratrix ex inticjro do- lurPapa ad concedcndam graiiam, ut omnibus
nolum
tata ftierit , ni pnclertur. est, bîc lanicn conccdilur, quia in casu
supra diclo,
Ilodiè pcr S. I). N. Alexandrum \'II haec causa ad- nempepauperlatisor.ilricis, ulraque causa tendit
ad
niiUilur pro nobilibus eliani in secundo, nccnon in unum fmcm, nempc ul oiatrix ipsa iiabcat dolem com-
primo et secundo gradibus , maxime si concurral alia petCMtem;ot sic cùm causa Poniifici cxpressa, sit
causa, eliam ex illis qux admiliuntur in remotioribus lanliim, ul dicam, infirma, benè potest sanari
ila
per
gradibus. graiiam, Perinde valere^ cujus virtus est
rcvalidare
Sopiima causa, quando alius auget dolem : gratiam ab ipso Papa concessam ex aliquà
parte inva-
Qubd ciim dicta oratrix dolrm luibeat miniis compe lidnm, proui in meâ Practicàbencficiali
dicam.
tentem, juxta status sin condilionem, cum quà virum II Octnva causa, propterlitcs super successionebonorum:
paris conditiouis, cui nubcre possil invenire ncqueat, et Qubd ciim dicta oratrix gravem Itlcm super
succes-
quidam oratorum corisanguincus , ad id aliàs non obli- sione bonorum magni motnenli suslineal; et ne ob
de-
(juins, oratricis dotent, italamen ut oratori nubat, et non feclum viri qui litcm liujusm:>di
prosequatur et defendat,
aliàs, usquead quantitalem, secundUm ejitsdeni oralricis ipsam hujiismodi succumbere contingat;
liii
dictusque
qnalilulcni conipctenter augere, dictusque oralor, illam oralor illam in nxorem ducere, litcmquc
fiujusmodi in se
cum diclà niiniis competenti dote, et illius aucjmenlo, suscipere, defendere, ac propriis expensis
prosequi in-
in uxorem duccre intcndal, etc. lendat, clc.

Pro verilicaiionc lamen caus;Ti pracdiclse, nolan- Aduiiiiiiur Iia-c causa per summum
ponlificem, ex
dum est quod ad subslanliam dispensationis bujus- eo quôd ad uliliialem publicam spécial ul lites
finian-
modi, ut ex praîmissis constat, parùm refert an ora- tur, Alex. cons. 190, lib. 5; Bart. in 1. Ilàc igiiur, c.
lor vel alius augeai dolem, ad efleclum exequcndi di- deNov.,e. Faciend., liliumque exlinclioncs
speclant
spensationem, et conlrabendi matrimonium quia si ad conscrvalionom huniana) congregalionis;
;
Clément.
post impelratam à Papa liujusmodi dispeiisalionem Dudum, de Sepull., sicul è contrario litium
intro-
cum causa, quùd oralor inlendit augere dotcm, posl- ductio, crimimmi occaslonem et reipublicœ delrimen-
modùm compertum ipsum orainrem non posse
fuerit lum pnebet, ut babclur in 1. Si quis ingcnuum, § In
scu nolle augere ipsam dolem, et adsil alius qui vellet cuilib., iï. de Capt. Parùuiquc refert quôd exlinctio
illam augere, non polerit difl'errc exccuior dispcnsa- liiium pcriiueat adcommodum reipublicic, et lamen
liouenj, quia perinde auget alius, ac si ipse oralor au- hic agalur docoqimodo privato, quia, cùm ex quâ-
geret, nam pro causa dispensationis, consideraïur cnmque lile possintoriri odia caeleraque mala
pro- ,

pauperlas oratricis, non babcntis dolem compolen- plerca Papa quarit omnibus mnlis obviare; cùm
ipso
Icm, cl ut ei cum islà liberalilale succurralur; et ita sit paler spirilualis omnium Christianorum. Abb. in
pluries in facti conlingentià cousultiis, respondi cum cap. Uliim., col. penuli. de Purgat. canon.;
Dec. io
cod. Sancb., d. disp. 55, n. 7, ubi pracisè subdit, cap. At si clerici, num. 37, de Judic.
quùd si oralor narraverit in supplicatione se velle au- Nec causa hscc pcr eumdem Ponlificem admit-
aliàs

gere dolem, cùm rêvera, illam non possil ob cjus pau- cxprimalur hujusmodi litcm sustincre oratri-
titur, si

perlatem augere; sed alius esset qui augeret si ipsa cem super successionc simpliciter quorumdam bono-
oratrix oratori nuberet, se cxlstimarc verificari sub- rum; quo casu supplicatio omninô rcjicitur, eliam pro
slanliam causa), ac si valere dispensalionem : nam dispensalionc super gradibus quanlùmcumquc remo-
cùmmcndaciumsit cirea rem.nil conferenlemad dis- tis, cùm non aliàs causa h;ec fuerit iniroduela, nisi eo
pensalionem eam non vitial. Illud aulem, quod dici-
, modo, quo supra narralur : quia pro modicis bonis
lur hic do augmenlo, iulelligilur eliam, et praclica- non dalur, ex (pio modica cl ininima non sunt in coa-
lur in ipsius dolis intégra conslitutione, prout eliam sideratione, ad lext., in Scio illud,
I. ff. de in integr.
supra diclum est. Reslit., cap. Licèl, de Probal., I. l, § Proinde, tî. de
Unum tamcn, quod in praxi observalur, non omil- /Edil. cdic. Ca.'lcrùin, cujus quanlitaiis sivc qualiJalis
 ,

w PRAXIS DISPENSATIOMJM APOSTOLICARUM. 488

bona liujusmodi esse deboanl, totuin pendcl ex ar- w caiisain, cl jain in seciiiido, imù in primo et secundo
bilrio exécutons cui rclinquunlur ca ([ux cerlà lege i
i
grailibiis, non tanicii sola, sed uiià ctim aliis , qiice
definita non simt, certàque sub régula comprebondi in gradibus rcmotis adniilli consiievcrunl;
;

vciiili ciim
non possunt, 1. 1, If. de Jur. dclib. ; Dec. in c. Sedes, pciiiurdispensalio in secundo gradu propter liles pro
num. 7, deRescript., et connnuiiiter doctores Paris, oratrice viginti quatuor annoriim, et ultra; aut pro-
de Resign. bcnef., libro 5, q. G, n. 152, cum seqq. pter inimicitias, et pro confirmatione pacis, ac ciiain
Noua causa, propter dolem lilibus involulam. pro consjrvalionc bonornin in familià, quatonùs ora-
Qu'od cimi dicta oratrix dotent Itabeat lilibus involn- trix ox nobili aliquà familià ortum ducat. Mcnsibus
tam, et dirlus oralor, qui ad eam proscquendam liabilis rctrô elapsis sonclissimus
dominus noster Alcxandor
existit, illain in uxoreni ducere, Utesquc liujusmodi in se Papa \II dispcnsavit cum oratoribus Cajctan., super
suscipere, etc., ut supra. impcdimeiito scciuidi gradùs cum sequcntium causa-
Causa lufc, siout et pnecedens, quasi in unum et rum narralivà, rcmpo (luùd oratrix ex iiobilibiis cl
idem tendere videlur, quia mulieri cousulendum C:t ! aiiliquis familiis dict* civitalis in vigesimo nono sua;
ut bona sua aliquâ opportimâ ratione valeal recupe- c?talis anno consiitnla nunquàm invenire potuit vii uni
rare; cùm omninô dcsliluta sil luimiiie qui ad litcm paris conditionis, attenta ipsius dotis incompelcntià;
illam sludiosè proscquendam se ingercl, ac illius ne- et sic in bis gradibus ila propinquis ctmi unà lanlùni
gotium, taiiquàm prnprium gcrat, cô quod pericubnn ex supra dictis causis non sufficit, aliie aggrcgantur,
adost succumbendi iu causa, et boc modo, ut dicit sicul aliàs diximus, juxla communem doclorum con-
3^ncb. lib. 8, disputât. 29, num. 20, videlur posse clusionem, nenii)C quod ubi una tanlùm causa non
disponsari. sufficit, inull;ï> aggrcgala; prosuiit. Glossa, in libro2,
Ista; lamen causcc non admillunlur absolulè in om- in vcrb. Lccjitimc, fi". Dccis. excusât, lulor. ; Dec. cons.
nibus gradibus, sed tanlùm in remotibribus,«pu!a in liG, num. li; Ludovis., 2i5, num. 2. Quod quidein
quarto, seu tertio, et quarto, sive ex uno,'sive ex plu- ! seuipcr intelligllur, si non adsil carnalis copida vel ,

ribus slipiiibus muliiplicati ;

quamvis aliquando, etiam illius suspicio ob mutuani conversa tionem ut plurics

in bis remoiioribus gradibus, vidi cimi bis causis dis- diciu:ii est.

pensalioncm dcncgari; salis verô erit ad inclinandam

'

Undecima causa, proptor inimicitias.

mentem Pontificis, si ci vel suis ôfficialibus ad id de- Quod ciim inter diclorum oratorum parentes, et con-

putatis, suadeatur quôd nisi dispcnsetur, mulicr ila saïKjtriiicDS, ici affines, graves in'wncii.iœ oriœ jam sint,
desliluta bonorum jacturam patcrelur, et nibilominùs et de prœseniijam vigeanl, (d'mndeUurxn quàmex catiul
exequunlur pro verificalione bujusmodi caus;!", débet iiiatriinonii inter cas contralwndi provcnhvites. et ante

diligenler inspicere, et ex officio iiidagare an dictus illius tractatum exortœ; certumque sit quod si oratorcs
oralor valdè necessarius esset, ratione peritiai circa ipsi invkem matrimomaliter copularcnlnr, iniuiicitiœ hu-
illam lilcm, aut aliâ de causa, ila ul difficile illi sub- jusmodi ovininb componerentur ; pro iltis igilur compo-
veniretur, non inito inter eos malrinionio; idem nendis, ac pro bono pacis, cupiunt oralores pra'dicti in-

Sancb., dicto num. 20. vicem matrimomaliter copulari, etc.

Décima causa, propter lites super rébus niagiiimomentj. Nec lanicn causa bœc adniitlitur, ncquc suiïiagabi-
Qu'od ciini inter dictas oralores, sive eorum parentes, lur ad sic dispensandum, nisi cum efi'cctu, bujusmodi
graves lites, super rébus magni momcnli ortœ jam sint, inimicitiic pro ipsà causa allogatœ, fucrint graves,
et ad prœsens vigeant; aliunde tamcn quàm ex causa quando quidem ex levi iuimicilià qui non pra'sumilur
malrimonii intcrdictos oratorcs conlrahendi ,
provsnien- aiiquem la-dorc; arg. eorum qn?e tradila sunt ab In-
tes, et ante illius tractatum exortœ; certumque sit quod noc. in c. Ciim oporteat, de .\ccusal., et ibi caUeri
si oralores ipsi invicem matrîmonialiler copularenlur, lites scribentes; benc lamen ex gravibus, prxserlim, si ill;io

hvjnsmodi omuinb componerentur ; pro illis igilur com- fucrint ortre ex injuria atroci, juxla sentenliam Bart.

ponendis, ac pro bono pacis, cupiunt, etc. in I. 3, § Fin., ïï. de Adini. leg., vel ex controversià
Causa bœc affinis est etiam pra^dictis duabus pmc- omnium bonorum, Bald. in 1. Parentes, c. de Test.,
cedenlibus. El in calce supplicalionis, sicul etiam in qui etiani dixit causnm pecuniariam arduam capiiali

jpsis liticris super eà expedicndis, semper adjici con- a'quiparari; quai sanè lune ardua judicalur, cùm de
siievil ista clausula, nimirùm : Et factà priiis lilium uiiivcrsà substanlià controvertilur ; cujus quidem sen-
Imjnsmodi liinc inde cessione, seu earum composilione; tenliam ratio polissiniùm esse potcsl, quia pccuni;e,
ex boc quidem salis liquet non posse executorem, ad pra^scrtim hodiè, sunt loco sanguinis, 1. Advocati, c.

earumdem litlerarum execulioncm procodere, nisi de Advoc. divers, jud. ; Jas. in 1. JScc quidquam, § Ibi

priùs, etiam ipsà coiiditione adiuii)!elà, qu;c inducilur dccretwn, num. 2, in fin., (f. de Offic. procons. ; Me-
ex ablativo absoluto, dù.n dicilur: Fada priits, etc., nocb. de Arbilr. jud., casu HO, num. 6. Debenlque
1. A tciiatorc, fl". de Condit. et Demonstrai. ; Capula- taies inimicilix, in vim litlerarum bujus dispcnsatio-
que, decis. IH , numéro 3, parte 1 ; aliàs enim buic nis , coram delegato plcnè et concludenler omninô
dispcnsationi (icrel fraus, sicul plurics accidit, ae pro- probari per lestes super dictis inimiciliis déponentes
plorea illi est omninô obviandum , 1. Jn fundo, vci'S. qui probent earum qualiiaiem in spccie, nec suflicit in

JSeque malftiis, fî. de rei Vend. génère, nullà adjeclà qualitate nec causa inimieilia-
Admissam vidimus per summum Pontificem banc riim, ut docel Imol. in cap. liaijnuiius, de Testain.;
 489 LIIÎ. VU. DE DISPENS. SlPER MAÏRIM. CONTIVAIIEND. LN GRADIBUS PROHIB. iOO

Bald. in 1. Si quis lenibus, niim. S, in fin., de Tcslib., f ininiicilia cum vilœ pcriculo liujusmodi et populi scundalo

ipsiquc tcslcs dcbcnt sui dicli probiibilcni ralionciu suscitarenlnr, et bona dicli JSicolaumariœ principis filios

roddci'C; aiioquin nibil probabuiit. Idem IJald. in 1. masculos non liabcnlis, in exlraneos Iransircii!. Cupiinit

Soluin, post nuni. l, vers. Ilcm si leslis prodmitur, Franciscus et Beatrix prœdicli invicem mnlrimoniaUlcr

cod. lil., quia leslis sine ralione deponcns, ditilur ul copulari ; sed stantibus impedimenlis liujusmodi, dcside-

pociis, et non ul boino; Mascard. de Probat., conclus. riuni eorum liàc in parte adimplerc non possunt, absque

"JOO, lunn. 7 cuni seq., vol. 2, ac idcô probari dcbcnt, Seilis Apostulicœ dispensittione. Nubis propterea Itumi-
(|iiia ill:c non i)ra;suniuntur, cùin sit lacli, § Si quis tiler supplicari fccerunl jum dicli Franciscus cl Beatrix
veiù, Aiilh. de Tcsl., 1. In ralione, § Cinn qnidcni, If. quam pro cis diclus prorex, et dilecli ftlii electi civitutis

ad Icg. Falcid. Unde scinius aUàs conllgisse casum quo Neapol. ul in pnnnisnis opportune providere, etc., di-
ipsa causa allcgata in simili dispensalione, cùm non gnaremur. IS'os igilur cosdcni expoiicntes ii quibusvis, etc.,

liicril probata, noluil vicarius Laudcn. ad lillciaruni censentes, etc., fraterniluli tuœ per prœsentes, aie, man-
dicla; dispcnsalionis proccdcre; quininiô, re delalàad dantus, ul di positù omni spe cnjuscunuiue muneris, etc.,

L'rbcni, fuil ipsius vicarii rcprobalio approbala ; cl eliam spontè oblati, à quo le oinninb abslinere deberc

proindc fuerunt lillerte dispensalionis cuni nova alle- monemus, te de prœmissis diiujenter informes; et si per in-

galà causa, cxpedite. Ciclcrùm ,

quxnani ccnscnd;o formalionem eamdcm preces verilate niti repereris, super

siiil hujnsinodi ininiiciliie graves, jiidicis arbilrio rc- quo luam conscientiam oiieramus, cum cisdcm Francisco
njiUitur;Menocb., de Arbitr. jud., cenlur. 2, casu 110, et Béatrice, faclà jniits hinc inde lilium liujusmodi ces-

lib. 2, qui ex circunislanliis et qualitalc pcrsoni; et sione, seu earum composilione, quod impedimenlis prinù
ininiicilia;, œslimabit an illa; verè talcs fuerint, quales et secundi consanguinitatis graduum livjusmodi ac con-
asscrunlur, ad Iradila per Jul. Clar. in Pract. crini., slitiitionibus et ordinalionibus apostolicis cœlerisque cov-
lib. o, § Fin., vers. Sed quid si secula fuerilreconcilialio. Irariis qnibuscumque non vbstanlibus malrimonium inler

Et ubi adsunt graves ininiicitiiC cum pcriculo vit;c, se publiée, servalà forma concil. Trid. conlratiere, illud-

dispcnsalur eliani in gradibus propinquioribus cum quc in facie Ecclesiœ solemnizare , et in eo postmodiiin
personis qualificalis, proul fuit annis retrolapsis dis- rémunère libère et licite valeant, auctoritate noslrâ apo-
pcnsalum, ul ex infia scriplis lillcris palet, vidclicet. slolicà dispenses, protem suscipiendam exinde legilimam
A Icrgo : Vencrabili fralii arcltiepiscopo S'eapulitan. enunliundo. Dut. liomœ apud Sanctum Petrum, sub
Intùs verô : annulo Piscaloris, die \o octobris Id'rl pontiftcatùs na-
Urbanus VIII. Venerabilis Fraler, saliUem, clc. slri anno 20. M. A. Maraldus.
Oblala nobis nuper pro parte dileclorum filiorum Fran- Duodecima causa, pro conlirmalione pacis:
cisa de Summù Clerici, ad kdcalia vota aspiruntis, et Qubd ciim inler diclain oralricem ac oralorem ipsum,
Beatricis, etiani de Snnimà muiicris IS'eapolitun. dilecli necnon eorum parentes, consaïujuincos, vel affines, graves
filii nobilis juri yicolaumariœ similiter de Summù do- inimicitiœ vigucrinl, aliunde lamen, elc, exortœ; et ticèt

mini in lemporalibus principis nuncupali, Collis, cl dicli pax inter eos de recenli inila fuerit, nittilominiis pro illius

Francisa fraliis gcrmani nalœ ,

pelilio continebat, qubd confirmatione cupiunt, elc.
inidlis ub liinc annis inler ipsiun Frunciscum JS'icoUai- Ihc duai causai similiter lendunl ad unum , nompo
inuriimi pri)icipeni suborlis, cl successive conlinuutis cjra- ad sedandas inimicilias et pacem conlirmandam el
;

vibus lilibus, conlroversiis et dissentionibus civilibus, ea- passim adniillunlur in supra dictis remotioribus gra-
rum occasione eliani capilalis ininiicilia inler eos cum dibus eo modo quo supradiclum est ;
quia pro bono
peiiculo vilœ contracta fuit. Et licct pj.uries medio diver- publicoconducit pax civium ; id. Sancli., d. disp. 19,
sarum personarum de lilibus prœdiclis et pace, ac muluû nuni.8, ex D.Tbomà, dicenie bas dispeiisalioncs ma-
reconcilialione inler eos componendis actum fiicril ; ad- trimaniales concedi potissinulm ad pacem firinandam,
liuc lamen aliquis modus opporlwnis ad id peracjenduni Mandos. in Praxi signât, grat. , hoc lil. , vers. Jtisla
inveniri neqiiivil. ^'ovissimè vcrb dilectus eliam filiusno- causa; quarc hic est unus ex casibus, in quibus niulla
^ bilis vir modernvs prorex Neapolitan. negotium liiiuin concediinlur, scilicet pro conservandà ipsà pace et
coniposilionis, reconcilialionis cl pucis liujiisniodi inler concordià; aliàs ficri non possenl, c. yisi essent, de
eos suà auclorilale promovens , ncc illud aliter concludi Pra;b. cap. Jlis quœ ibi pro bono pacis, de Major, et
,

fosse aniinadverlens, arbitralus est inter Frunciscum et Obed., c. 1 , de Mut. petit.; ibi Concordià terminctis;
Dealricem prœdictos malrimonium contraliendum fore, et Paris., deRcsign. benef., l.o, qu;xîslione 5, num-ie").
resolulionem ttujusmodi ambœ- partes suà spe oblinendœ Et super omnia, quia leniporo pacis benè colilur au-
à nobis dispensalionis super impedimenlis primi et se- Clor pacis, Clément. Super calhcdram sopult. fact.,
,

cundi consancjuinilalis cjradnm à communi slipile et ex capiie 2, de Despons. impub., ubi dicit quùd eliam
eo provenientibus ; quia diclus Franciscus et ipsius Bea- loleralur conlraclus malrimonii inler impubères,
tricis patruus, quibus invicem sunt conjuncli, amplexi quando ex eo scquitur bonum pacis inducendio; tune
sunt. Ciim autem, sicut eadem pelilio subjungebat, nisi cnim juris pr^rcepta rclaxantur, ni Iiic c. Snnc de , ,

conlraclus malrimonii liujttsmodi inler diclosexponentcs, Tcmpor. ordin. c. Lalores de Clor. oxcom. min.; ,
;

qui de verè nobili et anliquiori familià regni yeavvl. c. yHiil, de Prœscripl., cap. Ex injunclo, de nov.
orli sunt, e/j'ecluetur, nediim tites, conlroversiœ et diffe- Opcr., c. Nuiic dileclio. de Consang. el Affin. , cum
renliœ prœdictœ reviviscerent, sed etiam major inler eos al!i.addiiclisàRoman,cons,352, num. 16, Closs. ind,
TH. XIX, il
 491 PRAXIS LISPEiNSATIONLM APOSTOLICARUM. m
c. 2, de i)csi)()iis. i;.;ii;ub., iii vcri). Pc7f/s, ubi versus : «i Qiihd d'icla oralrix vigrsinmm (juartum aniinm, et

Pax, ni scnt'iiir, moderamen jinis liabelur.

I
ultra suœ œtalis aijens hactmus virnm paris conditionis,

Noc discriiiicii arKjuod circa lii;ji!S causim praxim cni nubere possit , non invenil, cupinnl , etc.

V inspicinuis consliliiluin, on videlicel iiiiii!icili;c ips;T; IFec causa passim admilliliir pro oblinendà dispen-
vigoaiil de pncscnti, an vcrô pax de rocenti iiilcr pcr- satioiie lu quibiiscumquft gradibus, iice tameii sola
sonus prxfalas inila fucrit. Rationcin profcctô esse suflicit super aliquo ex proxiniioribus pula secundo,
pulainus ,
quia poslcriori casu , non videlnr prorsùs seu primo et secundo; et eô magis admiitiiur, cùm
siiblaliis efleclus praecedenliiiin inimiciliaruni ,
proiit magis lenqius effliixcril ab a'ialc oralricis ad coiilra-
senlire vidclur id. Iniioc. in d. c. Chm oporleal, inun.G, liendum nialriinoiiiuin , in quo ;c(a8 diiodeciin aiiiio-

de Accusât., queni omncs sequnulur, ni ail Félin, ibi rum requirilur, c. ContincbaHu-, de Despoiis. impub.
post n. 10, sed poliùs adhuc pra^suuiiUir cas odiuin et Unde bine dicenduni est quôd liect filia iuconsulto ,

'
nncendi aninmm retincrc ; uiule posl paccm de re- paire, ex conimuni juris gcnliuin conslitutione, ift

cenli inilam, rcniancnt eliam suspccla), adoô ut rc- malrimouium collocari non possit (quod quiileni jus
pellanlur cliaui à leslinioiiio Icreiido, Jul. Clar. in genlium conOrnialur 5, q. 5, c. Aliter, ubi referlur

Spec. aur. p. G, lit. El quandoque appellatur, num.Gi; diclum D. Ambrosii assereniis non esse Airgiiialis

icxl. Gloss. et doclores, in c. Accusatores, 2, 3, pudoris maritum eligerc, sed judicium parenlum ex-
quscsl- 5; Gloss. in cap. Pcr lues, verbo Immiciruts, peclanduni ) nibiîouîiiiîis polcrit se malrimonio collo-

cl ibi Félin., de Simon. ; Tiraquell., tract. Ccss. caus., care, si ejus paler dislulerit usque ad vigesimum
p. 2, liiuU. G, nuni.7, el aliis quos congerit Mascard., quinîum annum ; ac proplerea senscrunt loges, intra
deProb,, conclus. 857, num.ci, vol. 2, in nialerià illud lempus esse iiuplui Iradcndam, ut in § Causas,

eliam Icslis inimici, prreserlim inimicilià, dolo, et vers. Si verb, in Aut'.i. Vl ciim, de Appell. cogn., ibi :

fraude procrcalà, ubi idem Mascard. refert. in propo- Si verb usque ad vi(jinti quinque annorum œtatem per-
silo casuin queni ipse de lacto habuil, dmn csset vi- veneril filia, cl parentes distnlcrint cani matrintonio co-

carius generalis bon;e nicmoriaî Pauli S. R. E. cardi- pulare, el j'orsitan conlicjerit cam ex hoc, in smnn corpus
iialis de Arezo, lune Arcbiepiscojii Neapolilani. peccare, uni sine conscnsu parenlum, marito se libéra

Décima lerlia causa, pro oratrice filiis giavalà : lumen conjunçjere, etc. ,
quia non snà culpâ, sed pareil'-

Qtibd chm dicta oralrix vidua , cl quinque filiis , ex tum id connnisisse agnoscilur. Unde sunimus Ponlifex
6:lio viro procrealis, (jravala existât, el diclus orator opliiiià ralione facillimè, ut supra dixi, admillit cau-

jtlam in nxorem ducere , diclosquc ejus fiiios alcre el sam hujusniodi ad dispensandum ,
jiropter periculum
gubernare inlemlat. Cu},iuiit, etc. peccandi, quod causam pnTebetdispensandl, quLcellam
El licèt non ita passim lire sola causa admiltatur, ;!d ïcaudala vilauda reduci polesl.
jiibilonuiuis solet summus Ponlilcx moveri ad dispcn- ILec lanien causa, pro oratrice viginli quatuor an-
.sandum ex eo quôd orator mngnuni poiidiis sibi suis norum et ultra, non babel locum, ueque admiltitur
liumeris assumil; iiam salis vulgare est (piôd ullra id in muiicre viduà, quie velit ad secundas nuptias con-
onus, si niulicr viruui jjra^misit, de novo nubcndo, Yolare; ponderando eliam illam dictionem, haclenùs,

alleruni prxmillcl; sicut è contra dieilur de viro, qui, qux% licèt de suî nalurà designet lempus pncteritum,
lit refert Boer., dccis. 180, non», i, posUpiàm vigesi- ut iu I. 1 , et ibi Glossa in verb. Eatcuits , IT. de nov.
mam sepelicral uxorcm, accc pil mulierem q-ucc vigiiili Oper. nunc; Gard. Tusc. Pr.ict. conclusionum, tom.2,
duos babueral marilos; et cxtremo sibi (ut quisque lillerà D. , conel. 283, bic lamen, quia pouilur, néga-

pulabal) malrimonio copulalo, suniniâ omnium expe- tive et exclusive ex illis verb. Non invenil , excludit

clalioue virorum pariler ac feminarum, post lot rudes lempus pnediclum, usque ad illum dicm, dict. 1. I, in

diseeplaliones, quis, qucni priùs Kcpulliirac efferret, priiicip. , ubi doclores § Uaclenus , Inslil. de Grad.
vieil maritus, cl lolius urbis populo conflucnle, co- cognai., Decian., consil. -ii, cl sic dicta verba non

roiiatus et palrnam lenens, adoratus est à singulis verificantur in eâ quai babuil alium virum; sicut eliam

sibi acelamanlibus quod mulicris multinubne ferelmm docet noloria praxis Curiie Romana^
pnecederet, ex divo iîieronynio in Icrlià parle epi^t., Mulieribus ctenim noudùm iiuptis, et ipsa jura ut

tractalu sexlo, epislolàSG, in lillerà F., sic dicenlcm: pluriuiùm favont ; unde legalum faclum liliabus ma-
Rem diclurus snm incrcdibitem ; sed multorum testinio- lrimonio collocandis, de ils profcctô inlelligitur, (\\\x

iiiis npprobo, anl'e aniios plurimps, ciim in chartis cccle- noudùm virum habuernnl, non autem de Iranslre vo-

siasticis jiivare Dumasum Romauœ urbis episcopum, et leulibus ad dictas secundas nuptias, ut in rubr. c. de

Orienlis alque Occidenlis sijnodicis consultationibus re- sccund. Nupt. por lot. qninimô contra islas plures
, ;

spondcreni, elc. Ila)c id. Boer., loc. cit. Quandô verù cmanàrunl leges et conslituliones ut in 1. Eemimr,
concedilur ha;c dispensalio, sivc cum bàc unicâ causa, 1. Gcneralitcr, 1. Si cjuis prioris, § In illo, 1. Ucic edi-

sivc cum alià insimul, semper consucvit apponi clau- ctali, il) piincip. aulb. Ex leslamenlo, c. de secund.
sula, seu decreUun : El poslqiiàni diclus orator idoneè Nupt., 1. Mater, c. adTerluU., Mlh. Quod maier, c. de
caveril, se dictis ftliis alimcvla prccstaturum. Hanc laiiicn ilevoc. douai.,cum similibus, pra'serlini ci'un ul plu-
causam his temporibus dalaria aposlolica; non admiltit. rimùm posl mortem viri, liibus, aut quatuor elapsis
Décima quarta causa, pro oratrice cxcedente 24 Micnsibus, ad secundas convolare nuptias cum bouts,
annum : sibi per virum rcliclis, (juaudo tiberi non adsunt, non
^3 LIB. VU. D'i njsPENS. SUPER MATRIM CONÏRAUEND. IN GRADinUS PROIIIB. 'i. -i

aMionoiil, "l ait Bocr., oeois. I8G, mim. 5, iibi circa

j
Aslruil hic insuper liujus praxis observanlia, ut in

médium rcferl Luc. de Pœiiil. diccnlcm ,

quôd illius pctilionc dispensa lionis super secundo et lerlio gra-

leiiipore orla qiui'slio perlalaquc ad Sodcm Apobloli- dibus, àconmnmi sti|iite provcnicnlibns, non suflicial

cam çxslilll de iiiulicre, qua; morliio v.iro iiitra dies una sola causa allegala, nisi aliquid aliud illa adjicia-

qulndcciin, alios duos viros siq)orduxil, qii;v, liopcril lur; nimirùin, si allegelur dolis conipctenlis defectus,

lilimn iiilra iiovcni, vcl imdcciiii meiises abybilii primi tcnelur profectô oratricis dolcm pra,'diclam com|)C-

viri, ac proptcrca dubiiabatur, lalis parlus cujusnam lentcr augere; el qualenùs pcnitùs existât indolala,
csscjudicarolur, et per ipsum Luc., de Pœn., et alios illam ex inlegro dolarc. Si loci angustià, addilur

doclorcs in 1. (•allus, (ï. de Ub. pustli. qu;tslio hœc de- omninô clausula : El si extra. Atverô secùs, ubi se-
ciditur, sicut è convciso, l'avoie viduaium in sua; vi- quenlos làm pi;« ac urgentes allcgenlur causa;; scili-

duilalis slalu permanenliuni quàm plura cnianàrunt cet propler inimicitias, aut pro confirmalione pacis,

privilégia ;
quœ omnia hic recensere, .supcrfluum cxi- lum démuni cxcessus 2i aimorum xtatis oratricis,

sliiNaviinus. Et quidcm non iuinierilô innumcrls di- quandoquidcm, cùm qua;libct ex his causis, sola suffi-

gnaud;c sunl laudibus, quandoquideni mulicr illa qua; cial, nil ultra requirilur ;
quinimô minor composilio
casto amore prlniuni virum piosequilur, ejusque pe- exigilur, quàm in aliis primo diclis causis, ut nolum
ctori atquc pr;i:coidiis illius mcmoria medullitùs in- est omnibus curialibus.

fixa est, post illius obilum de secundis nuptiis non Palet insuper ex eo lantùm, quôd oratrix per tôt

cogilat; illi adhùc prior ille marilus vivit, ejusque, ac annoruni cursum, vilam sine viro transegerit, ul dici
si ille vlverel, mcmoria rccroatur, ul ail Tiraqiiell. in possil, virum luicus(|uc non invenire; lamctsi iiidlam
L Hoc sermoue, num. 152. ILicc cùm scribe-
Boves, § in eo quareiido constel diligentiam pra^cessisse : nec
rem, menlem subit dileclissima genilrix mea Feliciana credendum est quôd si invenisset virum sibi parem,
Crispa, matrona, sua œlale omnium oculis conspicua: ei nubere noluisset, qualenùs voluisset virum habere;
quie, cùm nobilissimà Crisporum prosapià inclytic ac proplerea quod palet expresse non est probare ne-

civilalis Hossanensis, ac pluriniis animi, corporis, for- cesse; nequè manifesta indigel probalione, ad tex.

lunœquc dolibus, inter nobiles feminas gloriarelur; in 1. Eiuptorem, et ibi Glossa, verbo Quia manifcstum,
ob qua; ejus connubia à pluribus, iisque insignibus de Act. empt. 1. Si verb, § Qui pro rei, cum Glossà,
viris expetercntur maluit lamen ,
prœcipui amoris verbo Evidenlissimè, ff. Qui satisd. cog., 1.Ea quidcm,
Icge, qucm crga virum suum Fabium Corraduni geni- cum Glossà, in fin. c. de Accusât.
loreni moum, jureconsullum suo tempore celeberri- Ulud auleni quod ail Sancb., lib. 8, disp. 19, num. 14,
mum , œquè, ac dùm viveret, gerebat, post quem è per modum dubilandi, scilicet, qualiler verificanda

vivis excessit, verc viduam, ut ait Apostolus, desola- sit causa non inveniendi virum sibi parem , nùm sci-

lamque viiam transigere, quàm ad secunda vota, ea- licet, exaclissimè, et ni ait ipse, à punto crudo, inda-

que sanèdigna, transire; ut quisnam ille fuerit amor, gandum sit, ad cam verificandam, silne a'.iquis vir

quem ergadileclissimum virum gereret, diuturna ipsa paris in omnibus condilionis, cui femina nubere pos-
viduitas, morte leliciter consummata , comprobaret ;
sil, ibi respondendo resolvit, id non esse stricte acci-

quai quidcm ejus viduilatis laus, cùm ad sexagesi- piendum, sed raorali modo; subdens salis esse ad
mum fruclum cvango'.icum , illam , ut scnlire a;quum verificandam eam causam, communiter non reperiri

est, iraduxissct, vcl invilum me compiilit in eà ccle- in eo loco viros pares, qui non sinl consanguinei, vel
Lraudà, ac in rcliquarum excmplimi pr.cponcr.dà, alfines ex jduribus doctoribus, per eum ii)i allegalls,

iModestiae mêlas forsan excedere. Vorùm amicus le- et nibilominùs ibi id. Sancb. loquitur de causa angu-
clor, eâ quà dccet in parenies pietate flagrans , id sti;ic loci, de quà duobus prœcedentibus numcris lo-
[

milli, lanuc charilali dedilissinio, facile condonabit. culus est, non aulem de causa exccssûs 2i annorum
Cùm auiem nondùni nupLc mulieris favore, causa oratricis; bujusmodi excessum aliud non
qu.ie ultra

pra;missa ab ipso summo Pontifice, ejusque sacra con- lenelur probare, prout tcnent, eliam anliqui et pra-
grcgalioue concil. appareat emanAsse, ea illorum pro- clici curiales ; eâ praeseriim ralione moii, quia vide-
feclô mens luil ul niulieri cidem opporluiiâ liàc ralione licct pro similibus dispcnsalionibus divcrsimodè con-
consiilerctur ;
quaproplcr causa cadom tanquàm piaet cipitur narraliva excessùs 2i annorum ; in illis enim
favorabiiis pra:ler asserlum 2i annorinn excessum, narralur quod cùm oralrix ob angusliam loci, virum
non ila rigide ,
quoad reliqua narrala scrutanda esse sibi non consanguineum , vel afiinem paris con-
videtur :œquc enim usquc ad pontiûcntuni felici re- dilionis, cui nubere possil invenire nequcat , etc.,

cord. Pauli V, causa ba'C ac ilia quam ob loci angu- prout, eliam dicilur de causa inconipelenliic dolis et
stiam crebrô adniissani videmus, procedebant, ut cùm similibus; hujus verô caus;e Marraliv;c non addunlur
utraque lune mililarcl, non modo in anqilissimis po- ilia verba, videlicel, invenire uequeat ; sed salis esl, ut
pulalisque locis, verùni eiiam in quibuscumque pnc- stanlibus pramissis dicalur quôd excédons illa 2i
cipuis civitalibus, sublalà lamen per eumdemPauium annum , hacienùs virum paris condilionis non inve-
augusliLC civilalum causa, banc jirooraliice 2i anuum iiil; absipic eo quôd dicalur, invenire possit; qux qui-
cxcedeiile, laii([uàm pielali iioncstalique (.onsonam, dcm verba priesupponunl in perquireudo virum, ne-
motus prœsertim rationibus diclo superiori num. 85 ccssariôdiligenliaspraecessisse, ((uod lamen apioniiur
allalis, in suà auliquù obscrvanlià voluit remancrc. in hàc causa ; semperquc in ipsàCurià loiUum çxililit,
 , ,,

495 PIIAXIS DISPENSATIOM'M APOSTOLICARIM. 49rt

ullra luijusmocli cxccssum , aliiul iioii debcre por ora- liane caiisani audio non adniitti hodic in dalariA
triccm probnri, proul aliàs sub die 21 jiiiiii 1G12, l'iiil I pro Germanià scd tamcn pro nobiiibus orlhodoxis,
,

' tanquàm pluriniùm urgenlem vidimus novissimè ad-

pcr D. (latariiim episc. Ilostiuicn. rescripUiin; ac no-
vissiniè de eâdcm ro oonsullus illiislrissinins D. data- '
missam per Innoctntium X, ctiam in primo gradu af-
lias sancl. doin. nosl. Urbani Pap.ic YIII, respondit, linilatis, allciilis narratis in supplicalione ipsiiis manu
prout Init ab llrbe rcscriptuin snb die 2i dccembris signala, cujus tcnor bic subjicitur, vidclicct :

1G39, (|iiùd salis sijflicere videtur, eùni ipse datarlus Beatissime Pater, exponitur liumililer S. Y. pro
dicaliir organum nionlis, cl vocis Papie Gonz ad parle devotorum illius oralorum Kunali laroslao laici,

icg. 8, Gloss. (i5, nuni. (iO, nisi tamen e\ oralricis et Ksterœ F.usebiœ Vuratis Lavin mulieris Pragm.
ooiifcssione, seii aliiindè ooiislct, illani bucusque nu- dio'cesis, qubd aliàs ipse oralor ,
qui imperaloris consi-
berc nohnsse. liarius exislil, reliclis jani liœreticœ pravitulis
erroribus,
Et ut patet stipia, stifiieil, orairicem atlingere vige- liœresim ipsani publiée abjuravit propler quod omnibus
,

simuni qiiintuni annnni , dicendo quùd vigesimum ejus bonis, ira combustis, expoiiatusrcmansU ac pro
,

qnailtnn annuni su;\; a'talis excédât; cùm favorc raa- ; fuie callwlicà scxdecini annorum spalio , contra ipsos
irinionii, annus sic incœpliis babealur pro Gomplclo, strenuissimè pugnnvil , cjusque familiam , infinilosquc
ut pcr Bart. et alios in 1. 5, ff. de Miiior.; Bald. in I. alios liœreticà simililer pravilale infectas R. K. ad S.
Quùœtale, m fin. IT. dcTcsium. , et licèt oratrix sit grcmium , mira induslriâ indefessoquc labore reduxil ,
triginta seu quadraginta annoruni, sufficit nihilomi- vl ejus nati qui pênes ora'ricem ,
quœ in domo ejusdem
luis, si adbùc alinni viriini non babuerit, cxprimere, oraloris iuullis ab liinc annis permanet , usque adhuc
eam excédera vigesimum quarlum annum, ad evitan- exsliterunt , meliiis educenlur , cl ne ob tractatus de
diiin illius pudorcm cui procul dubio displiceret, tôt matrimonio inter se contraiiendo habilos , scandala
annos propalare. gravesque ininiicitiœ oriantur , cupiunt oratores prœdi-
Décima quinla causa ,
quaiido lociis est ad lillus cli ,
qui de nobili génère procreati existunt , ortliodoxœ-
maris : que fidei cultores verè existunt , ac sub obedieiitià S.
Quhd c'um dictns locus ad lillus maris situs existât ;
R. E. vivunt vivereque et mori intendunl invicem ma-
ac proptcrea coiHinnis i)tvasiombiis pyratanimac infide- trimonialiler copulari , scd quia primo affmitatis gradu ,

linm obnoxius, et sic extcrni Iwmines cum difjirullale ex eo proveniens ,

quia aliàs dictus oralor duxil in uxo-
seu non ila libcnler ad contrahendum cum cjusdem reni oralricis sororew germanam ,
jam defunctam , invi-

loct liabituloiibus , ad illuni acccdcre velint, cu- cem se altinent, desidcrium eorum lu'ic in parle adimplere
piunt, etc. non possunt absque Sedis ApostoUcœ dispensalione.
Décima soxla causa, pro Belgis : Supplicant igitur liumililer E. S. V, oratores prœfati
Qubd ciun dicti oralorcs orlliodoxœ fidci cultures qualeniis cum cisdcm oraloribus ,
qubd impedimenlo
existant , ac Deo dantc , sub obedientià sanctœ Bomanœ primi affinitatis gradu liujusmodi non obslanle , matri-

Ecclesiœ vivere et mori intendant , et in illis parlibus ,

mouium inter se publiée servalâ forma concilii Trid.

m (juibus mulli adsunt liœretici , non possint aninios contraliere , illudque in facie Ecclesiœ solemnizare, el

singnlorum explorare, et qui calliolicam religionem in eo postmodiim remanere , etc. ,

proleni , etc. , nun-
verè profitenlur inlernoscere ; ac proplcrea, ne contiiKjat liando , dignemini , etc. ; no?i obslantibus , etc., cum
eos liœrelicis malrimoninm conlrakere , cupiunt, etc. clausulis opportunis.

Décima sepiima causa pro Germanià , :

Fiat ut petitur. I.

Qubd cùm oratores prœdicli noverinl se fidci orllio- ,

Et cum absolutione à censuris ad effeclum , etc.

doxœ cutlorcs ac Deo dantc sub obedientià sanctœ Ho-

,
pcr brève S. V. cxpedicndis ; et committalur ordinario
munœ Ecclesiœ vivere et mori intendant ; et in illis sive ejus ofjiciali qui deposila , etc., dispenset, ut supra ;

partibtis non salis tutum sit , cum quibusvis personis et dummodb oratores orlliodoxœ fidei ctdtores verè exi-

matrimoniuin contruliere; ipsique oratores parcs Reli- stant , et sub obedientià S. R. E. vivant, vivereque et

gione existant , cupiunt , etc. mori intendant.

ILcc causacum proximè dicta paritcr in unum Fiat. I.

tendunl; nam movelur Papa ad dispensandum , ut Datum Rom?e apud Sanctam Mariam Majorera , id.

nialrimonium inler pares religione, conlrabaliu'; niartii, anno nono.

cùm nialrimonium (idelis, cum intideli probibitum Vidimus eliam aliàs dispensari per summum Pon-
sit de jure divino nalurali ; ac proindè non iiceret, tifioem cum catbolico, ad efleclum contrahendi cum
nisi aliquo speciali cvenlu ita urgens causa occurre- bicrclicà , cimi inl'ra scriplà narralivâ ,
et fuit porrc-

ret, ut recta ratio bujusmodi matrimouium tune cla supplicalio icnoris sequenlis , videlicet :

ineundum dictarei. Sanch., lib.7, disput. 71, num. 5, Beatissime Pater, exponitur liumililer S. V. pro parle
subdensibi, quia bujusmodi matrimonii Unis non dcvoti illius oraloris i\. Constantin. Provinciœ Magun-
qubd ipse qui fidci orlliodoxœ cultor existit, aliàs
sola prolis gencralio est, scd ctiam légitima ojus Ifin.,
fjusque
cducaiio; cùmque proies apud ulrumque parcntem cupiens Ursulam Vain mniicrcm diclœ diœcesis,
oducari debeat, si parentes rebgionc dispares sunl, libéras ,
hœrclicà pravilalc iufeclos ad fidem calliolicam

iicquibit ipsa proies benè educari ; ulcrvis enim pa- revi'càre, de matrimonio cum illo contraiiendo irac'Jivit,

rens ad 5uam religioncn) perlraberc conabilnr. scd quia in proclaïualiouibus ,

juxta formant concilii
 , -,

-Î97 l.IR. \ir DE DISPENS. SLiPER M.VTRIM. CONTRAHEND. IN CRADIBIS PROFIID. 498

ïiiil. fwri solilis , deteclum fitil N. cl Vrsuluin prœdi- I>;i(. Itoniiiî apiul S. Mariaiii Majorom oclavo id.

clos tertio consmifiuiiiitalis ijradu inviccm case coiijun- ;ui;.,'iis|i, aiiiio ([iiarlo dcciini).

çtos, ullcriùs in cuu'.ractttm mdtiinwnii procession non iNdlaiidiiiii liic vidctiir (jiiùd supra dicta; dispensa

l'uit.CUmautem, Pater Sancte, si dictns oruior ma- lioiics cnin supra dictis oratoribiis non suiil snpcr alio

trimoniitm ciim jmvfatà irsulà contraluit, non soliun iiiipedinicnlo dirimente concossa; ,
prielcrquàm icrlii

ipsa, relictis luvrelicœ pruvilcitis erroribus ,

liœrcsini coiisangiiinilalis gradus ; ca'lorum autcni nialrinio-

ipsuni publia' (ibjurabit, scd speranduni cliuni sit ut et iiiuni pnedicluMi potcsl intcr cos consislcrc licùt

diclœ Ursulœ liberi pra'j'uti ac ctiani tdii simili prcivitalc (idclcni cl liaicticiini ; iicc contracluni , si non obstct
amplexuri sint cupit propler- aliud canonicuni impcdinicnluni iiritalur quidqiiid
infecti , fideni catliolicam , ,

ea dictus orator prœfatœ i'rsulcc vialrinwnidUter copu- nonnulli Icnuciinlex canonc scxlic synodi gcnciali-;
lari; sed quia dicto tertio consunguiniliitis yradu illi ibi , non licere orlhodoxum cum liœrelicâ conjungi , ncc
conjuncta cxistit , dcsideriuni suu)n in liùc parte adini- orlhodoxam cum hœrelico; sed el si qnid ejusmodi fa-
plere nequit absque Sedis Apostolicœ dispensaiione. clum apparueril , irrilana nuplias exislimuri cl nefarium
Supplical igitur humitiler E. S. Y. orator prœdiclus, conjugium dissolvi , ut rcfcrt Sancliez , de Matrini.,
quatenits sibi spccialeni (jratiam faciendo ,
secuni , ut lib. 7, disput. 7:2 , n, I ,
qui n. 2 , ex longà série do-
impcdimento tertii consa)ujuinitatis (jradus hujnsmodi cloruni coniprobat , nibiloniinùs luijusniodi nialrinio-

non obstante, postquàm tamcn dicta irsula liœresim niuin, quanivis illicitun», valere; <piod cliani salis

prœdictam pubiicè abjuravcrit, et sub obedienlià S. liquel ex tcxl. c. Decrevit , de ILi ret. , in , ubi Iinio-
II. E. vivere et mori velle professa fuerit, malrimonium centius IV, propler hœresim marilonim uxorum ca-
cum eà ,
pubiicè , servatù forma concilii prœdicti con- tholicaruni , dotes non debent confiscari ; et tamcn
trahere illudque , etc. , rémunère , etc. , valeanl , dispen- non jul)ciilur scparari ; nani ctsi non liceal Christian •

snre ; prolem, etc. caliiolico contrahere niatrinionium cuni ha;rclicâ ;

Similem dispensalioncm vidimus concessani pcr fol. si tanien coiilrahit, vaUdum est, Navar. , cons. o,
record. L'rbaiiutn Vill, porreclà sibi supplicalione nuni. 1 , de Spons. Sed hic pro causa ad dispensan-
lenoris scquentis, videlicet : dum, adducitur; quod si orator nialrinionitnn cum
Beatissime Pater, cxponitur liundliter S. V. pro dicta Ursula contraherct, non solùm illa hicresim
parte devotœ illius oralricis Indictcc Pctrum mulieris al)jurabit , sed spcrandum sit , nt et illius liberi ac
Agrien. civil, tel diœcesis ,
qubd ipsa ,
quœ orthodoxœ etiam alii fidem catliolicam amplexuri sint ; ut se-
(idci cultrix cxistit, ut Jounnem Juricijlto , liœreticù cunda formula supplicationis ,
quôd oratrix cupit
pravitale infecluni ad S. R. E. fjreniium rcducul , cupil niâtrimonium contrahere cum Jeanne, ut cum redu-
tnalriinoniuni, cujus intuitu, alii mille et quingenli fideni cat ad gremium S. R. E. , cujus intuitu , alii mille et
calltolicam amplexuri sunt, cum eo contraliere, sed quia quingenti fidem calholicam , etiam amplexuri sint
lertio consanquinitatis (jradu illi conjuncta cxistit, deside- juxla lext. in c. Nonoportct, 28, q. 2; nam licét ibi

riiim suum liàc in parte adimplere nequit absque Sedis dicalur, quôd non oporlet cum hominibus hicrclicis
Apostolicœ dispensaiione. Supplical itjllur linmililcr E. niisccre connubia , et vcl hlios vel filias dare, sequi-

S. Y. oralrix prœfata ,
quatenits sibi spccialeni qraliam tur tamen ibidem , oporiere poliùs accipere, si tamcn
faciendo , secitm , ut postquàm dictus Joannes hœresim se profiteanlur christianos esse futuros et catholicos,"
prœdictam publiée abjuraverit , et sub obedienlià S. /i- et ibi Glossa, in verbo Hœreticis, ait quôd hicrelicus
I

E. constanter vivere et mori professus fuerit ,

quhdim- non potest contrahere cum chrislianâ ;
quôd si contra
pedimento tertii consanguimlatis gradùs hujnsmodi non bat , lenet matrimonium , sicut si coiitrahcret , cum
obstante, malrimonium cum co publiée servatà forma excommunicalo.
concilii Tridenlini contraliere, illudque in facie Ecclesice Veri!mi est tamen quôd sponsalia inlcr personam
sotemnizare, et in postmodum rémunère libère cl
eo catliolicam cl hxrelicam sunt irrila , ex co quôd talis
licite valeanl, dispensare. Prolem smcipiendam cxinde promissio est de re lurpi, et onininô illicità ; ac proindo
leqitimam nunliando , dignemini , de gratiâ speciali, nullam sponsaliuni obligationem induccre potest, Na-
non obsicntibus prœmissis , ac constitutionibus , cl ordi- var., de Cons. o, mnn. G, de Sponsal., ubi quod socun-
nationibiis apostolicis , cœlerisque conlrariis quibuscum- dùm omnes est peccalum contrahere malrimonium
quecum ctausulis opportunis. cum ha;rclicâ (licèl contraclimiteneai), cl conseqnen-
l'iiit, ut peliliir. M. ter prcdicla sponsalia sunt nulia ; id. Sanchcz , loco ,

Et cum ubsolnlione à censuris ad elfectum ,etc. El de ciiato, numer. 5. i

dispensaiione , nunliatione tdiisque prœmissis, ut supra i Décima octava causa, ut bona conscrvcnlur in |

tatissimè , cxtendendis , cl qubd ajfinitatis , aliorumque familià :

|

necessariorum major cl verior specijicutio el cxprcssio Qubd ciim dicta oratrix unica N. primogeniti , el

fini possil in litteris , et commiltatur ordinario , vel indubituti succcssoris domini in lemporalibus status -V.
ejus offtcmli qui deposita etc. dispenset, ni supra; Panormitanœ diœcesis, nala existât tam ipsa quàm
, , , ; et

et dummoab orulrix orthodoxœ fidci cultrix verè existai, orator, qui supra dicli M. fraler germanus existi'
el sub obedienlià S. H. E. vivat, vivereque et mori slatum liujusmodi post ejusdem M. obilum, ad se de
inteiidat.
jure speclare prœtendant ,
propterea , oratrix alii quant
Fiai. M. oratori, nuberci, graves litcs iuler eosdem orat^rcs, cum
 ,, ,

m PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. soo

maxtmo ulriusque partis dispeudio , oiirciHur ; iid ob- obslanlibns , etc. Dat. Roniœ apud Sanctam Marium
vitjudum litibus liujitsDiodi «o pro boiio pacis , cl ne Miijorcm, die 1 juld i^'i'i ; Ponlijicalûs 7wstri cmno
status Imjusmodi , ac eorum bona ad (dieiutin familiam secundo.
transcunt , cupiunt orutores prcedicli, qui de verc nob'iii V. Tbealin.
génère procreali exisiunl , invicem matrimonialiler co- Porro summus Ponlifex in Imjusmodi dispcnsatio-
puUiri y elc. nil)us ,
praîsertim in gradibus propinquioribus inter
Solul lutc causa adinilli , licol iiun sine inaximis calera movelur potissimùni ad obviandum scandalis,
luvoribiis, ia gradibus propiiKiuioribiis ,
pula i» se- qu;c boni communis interest vitari, ac proptcrea fa-
cundo , vel primo et secundo gradibus. llalio autem ciunt reccdere à juris communis dispositione cap. 2,
t[iià sic movelur l*ai)a ad dispen^^auduin , ca est, quia do Nov. oper. nunlial. ; Mandos. in Praxi Sign. Gral.,
oxpedit couservari slatuui el bona hujusniodi in oà- lit. IJispcnsationes matrimoniales, verbo Ad cvitandn
dem cognalione; ne causa dolis distraiianlin- in alie- scandala, cum aliis allcgatis per Sanchcz, de Malrim.,
nain f,uuiliani ; maxime, cùm illa sunl amplissima ,
lib. num. 9.
8, disput. 19,

jiani , ul ait lexl. in 1. 1, ^ Denuiiliare , vers, t'ublicè cadem causa hodiè admitlitur etiam per san-
II;cc

de Venir, inspic. , bono pubiico convcnit familias ctissimum dominum noslrum Alcxand. Vil, cum ora-
locupletes et intégras couservari ;
quia ex tali couser- toribus niagnâ nobilitalc pollentibus, lam in secundo,
vatione , abundat rospublica viris nobibbus el locu- quàm in primo et secundo gradibus.
plelibus , (pli comniodiùs ipsi inservire valeanl ; ac Décima jiona causa , pro illustris familiaî

proptcrea, ob banc causam jusla; reddunlur majora- conservationc :

luum iiisliUilioues; nam alisiiuo ali(pià ba'silationc Qubd cian ipsi oralores de illuslri familià, videlicet,
lanlô iaciliiis buua conjCrvanUir in ipsà familià, N. existant, valclèque expédiai, pro illius conservaiionc,
quantù majores simt facuitaies ;Tiraquell., de IN'obiiil., ul oralrix oratori, el non alleri nubal, ctipiunt, etc.
c. 25 , cum seq. ; Rota , decis. 151 , n. 2 ,
part. 1 Vcl alio modo poterit concipi haîc narrativa juxta

divers. ; salis (piippe expcdit conscrvatio bujusmodi facli conlingentiam ; et lam isla causa, quàm proximè
Lonorum; nam lamiba sine diviliis sordescit, el fami- dicta, cum se(pienti admitli consuevil in dispensalio-

liarum decus et bonor per divilias conservanlur, Gard. nibus, quic petuntur in gradibus propinquioribus, pula

Paris. , cens. M, n. 19, vol. 5, nec facile familia in secundo , aut primo et secundo . sive simplici'bus

dives polesl scutire inforlunium , cùm pecunia dicalur sive ex pluribus stipitibus duplicalis; et niliilominîis

fidejussor l'ulrrcc necessitatis ; Gloss. in 1. 2, c. de non ita passim, scd qualenùs causse ipsa;, rationabiles

Cunslil. pccun.,et secundus sanguis bominuni; Jas., suiimio Ponlifici, illiusquc D. dalario videantur, et

in 1. Ut vint , num. 22 , tî'. de Just. et Jur. Quare luit non nisi maximis pricccdentibus favoribus, seu aliàs,

nliàs per l'el. record. Gregorium XV conccssa liujus- prout facli qualitas suadcbit, quod omnibus curialibus

inodi dispcnsatio, addilà etiam causa qnôd oralores salis notum est.

insimul conversali cniut, et lillera; dispensationis Ratio autem, cur causa liœc introducta fuerit cl ad-
pra'dicl;c cinanâi uni lenoris seq. , videlicet. A lergo. mitli consuevcrit, ea polissimùni fuit, quia illuslri fa-

Veiicrub. (iittri (irclne\nscopo N eapolhuno , sive cjus miliic expcdit ut conservctur in eodem sanguine , el ad
vicario. Inlùs vcro : Crcijoiius Ptipa XY , venerab. pielatcm , ac ad bonum publicum pcrtinet. Unde rcfert

fralcr, seu dilecte fdi , scdutcin , etc. Oblala , etc. , pro Sanch., lib. 8, disp. 19, num. ôl,quùd GregoriusXlil,

parle d'declï filii Andreœ marcliesc, et dilcclœ in Cliri- de anno 1575, dispensuvit cum D. Luisà comilissà san-
slo fdiœ Annœ etiam marchcsiœ mtUicris ISeapolilaiiœ cltc Gadea;, ut nubcret Palruo, cui priùs soror ejus

pelitio conlinebal (ju'od i]:si uHàs scicnics se priuio el se- nupserat; et iiisnper illa volo conlinenlia; adslricta

cundo consaiicjuiiiilatis gradibus, à commurà stipile cl erat, ex Ilenric, lib. 12, dcMalr., c. 3, n. 9. Quod
ex eo pruveniotlibus quia didns Andréas est ipsius Ainiœ lirofoclù videtur nimis ralioni consoimm, cùm bomi-
,

palruus, invicem esse conjunclos , ne coru)}i bona qnœ nes pniesertim nobiles, admodùm anxii siiit cl soUi-

muijni momenli exisiunl ad exlrancas familias Iranscant, cili, ne principalis eorum domus extra suani familiam
de malrimonio inter se ccnlrahcndo Iraclàrunl , el insi- alicnelur; facit illud Hierem. c. 5 : Ilœredilas nostra

mul coliabilanlcs conversali sunl , carnali lamen copnlù versa est ad aiienos, domus nostrcc ad extrcmeos, cl lia-

inter eos minime subseculù. Ciim autem, elc. prœmissa bclur in 1. Palet, if. dcLeg. 5; Tiraquell.,deNobilil.,
,

publica existant cl proptcrea nisi matvimonium con- cap. 57, num. 25, cl lavet conservationi familiarum,
;

tralterelnr lionor el fama diclœ Anmc vcrisimiliter quôd in iilis vcrsetur interesse publicum, I. 1, Scd si
,

dctrimenium paleretur , (jraviaqne deinde scandala pos- servus, ff.de Venir, inspic.; Alex., cons. 89, num. 5,
soit vcrisimiliter cxoriri , cupiunl A)tdrcas el An}ia lib. G. Et insuper cvitatur occasio suscitandi mullas

prœdicti qui, ul asserunl , de uobili génère procreali liles, à (juibus recessus favorabilis est, c. Finem 'ili-
,

exisiunl, invicem malrimonialiler coptdari, sed stantibus bus, de Dol. et Contum., maxime inicr personas con- j

impedimenlii hujusmodi, elc. Quare , etc. iSobis, elc. junclas; Ludovis., decis. 28G, num. H. i

llis iijitur , etc. rraternitali hue, etc., sen discreMni Vigesima causa, ob cxccllcntiam meritorum
luœ , etc., mandamus ,
quatcniis ciun ciiulim, elc, Quod ipse oralor, olim prœfectus arci Portas Ilcrculis

super inipedimeutis primi el sccundi (jradunm Itujas- existens, spatio Iriijinta fcrè annorum, Pliilippo Jlispa-
imdi, etc., disvenses. Prokm, de. , vitnliando. Non niarum régi calholico, in pluribus bellis, contra fidei cu-

r"'
 -

£01 Lin. \n. DIC DISPENS. SUPER MATIUM CONTRA IlENl). LN GRADiBLS PROIIIB. Loi

Iholka; hontes dimicando, inscnivU, in quibus plura vul-

Romœ, upud S. Petrum sub annula Piscatoris, die IT»

mra rccepif.ac Tttrcarum et liardicoium in purtihus aprilis lG-45; pontificalùs nostri anno viqesimo.

smms cffcctus, ut se ub liujusmodi Titnayum et El sic supra dicla dispensalio, scu poliùs luaudaluii/
illis,

Ihrrcticoruni respective, ciiplivitate libermet , vuujmun de dispcnsaiido, conliricl ncdùm cansani cxccllcnliie

quatuor mille ductitos cxceden- meriloruni, ([uic pivccipuè movit Papani ad sic dispeii-
pccunianm sumniam ,

exposuil, cupil, clc.

saiiiiuni, veiïiiu eliam ul bona conserveiilur in familià.
leni,

Novissiinè vidimiis inter caUeros dispcnsaliim pcr

Aliam quoquc similcm dispcnsalioncm pcr cmndcm
Iimooontiiim Papam X cirm DD. Joaniic Sanscverino, summum Ponlilicem vidi conccssam , ul eliam palet

el DoUh eiiam Saiiscvcrinà super secundo consangui- c.v infra scriplà supplicalione ipsius manu signala, iit

nitalis gradii , ul ex scquent. liltcM-is patot, vidclicct : infra, vidcliccl :

A icrgo : Dilcclo Jilio vicario venerabilis fratris ar- Bealissimc Pater, cxponitur liumililer S. Y. pro parle '.

cliiepiscopi Neapolitan. in spirilitaUbus qcneridi. devotornm illius oratorum Francisci de Monchacà laici

Compostellan. diœcesis, et Eleonorœ Rcdriguez de Villa-

liiUis verô '

fuentes mulieris Salamantin. diœcesis, qubd diclus ara-

Uri!\m's pp. VHI. miecte fili, s(dulem, elc. Oblata lor, qui de nobili comititm de Graxal, vnà ex principalio-
nobis nnper pro parte dilectorum (iliontm Joannis San- ribus fantiliis regnorum llispaniarum, ortum liabet, ac
severini nali primogeniti moderni comitis de Cliiara- cujns frater cames de Gra.val intimus cubicularius, ac
moutelaici Angloncn- diœcesis el Deliœ, eliam Sunseve- prœfectus equorum serenissimi principis Pliilippi, llispa-
rinœ, nata. primoqenitœ qnondam comitis de Saponariû, niarum régis catliolici , existil , cujusque majores ,
qui
neplis diim vi.rit bon. mcm. ÏMcii S. R. E. prcsbijleri apud reges prœdiclos principaliora munera , videlicel

cardinutis Sanseverini nnncnpuli, et neplis dilecti, eliam prœsidum regii consilii Custcllœ ac consiliorum status ,

filii nobilis viri moderni principis Bisiqnani , midieris et belli , ac vicarii Ilaliœ, et aratorum apud Romanos
Nenpolitanœ petitio continebat qubd ipsi, qui de nobilis- pontifices, et alios chrislianos principes, obiére el servi

si/rtrt et antiquissiinà familià Sansevcrinorum , ex qiià liis corumdeni regum adscripti, diversa cl ma.vima servie
plures S. li. E. cardinales, aliiqne prastanlissimi et tia cisdent regibus, et eliam SediApostolicœ, ut postrem'o
eximii, ac de Sede Apostolicà benc nierili viri prodierunl, Joannesde Vegas, ejus bisavus, seniliis Caroli V, Roma-
qui inter cœtera per eos in diclœ sedis servitium prœctarè norum imperataris , insistens , ac in Cermanià contra
(jesta, fel. record. Urbanum Papam I V, prcedecessorem hœrcticos, et in campali confliclu contra Turcus stre-
nostrnm, ab obsidione Caroli Primi, régis Neapolis libe- nuissimè pugnans ,
prœstitère, aliàs matrimonium cum
rârunt, et similis memoriœ Innocenta Papœ 11, eliam tune in liumanis agente Maria Rodrigncz de Villafuentes
prœdccessoris nuslri, contra Anaclelum antipapaui par- prœdictœ Eleonorœ germanà sorore, ac unicà domina
tes suscepcrnnt, orti snnt, ni eurum bona jurisdictionalia majoralûs ejus patris, dinn viveretJoannes Rodriguez de
in familià conserventur, el ne ipsa Délia c.xtranco nubat, Villufucnle contraxit , carnalique copulù consummavit,
hacque de causa à successionc coinîtatns Saponnriiv ,
de malrimonio cum eùdeni Eleonorà contrahendo sub S.
atiornmque staluum palernorum, ad quos ex disposi- V. beneplacilo ,
publicc et palàm Iracluvil , ac traclatu
tione antiquoruni ftdeicommissorum sunl vocali masculi Inijusmodi publico, ut prccfertur existente, oratores prœ-
de familià exclusà remaneat ; et cxindc ob e.riguitatem fati scientes eliam impedimenliun cognationis spiritualis
dolis matrimonium contraherc sil adstricla cum viro dis- inter eos existere, et ex ea proveniens ,
quia aliàs dicla
paris condilionis, qui non solitm liujus familiœ anliqui- oralrix unum (ilium oratoris ex dicta Maria susccpluni
tatem el nobilitalcm in aliqiio ofj'endat, sed nlterins ex de sacra fonte levavit , non quidem peccandi data
pcrsonà ii)sius Deliœ sic in uxorem susceptœ, prœtendens operà, elc, insimul in diclœ oratricis dama habitan-
illam licct feminam à successionc liujusmodi pcr dicta tes diiinoctùque conversati sunt, sed non cagnoverunt se;
fidei comniissa minime exclusam, lites cl controversias et tamcn orta est suspicio licct fulsa, qubd se carnaliter
super ipsis bonis, et prœscrtim super principntu Bisi- cognoverint. Ciim autem, Pater scinde, nisi matrimuuium
gnnnide fado intcnlct, prout fccerunt aliœ feminœ nuptœ inter diclos oratores contralieretur dicta oralrix di^'amata
cum extraneis, quœ diclum principcniliisignajù in magno el innupta remanerel , et exinde scandala orirentur ;

discrimine posuerunl ; cupiunl invicem matrimonialiler cupiunl oratores prœfati invicem mcdrinianialiter copu-
copulari, sed quia secundo consanqninitalls gradu in U- lari , sed stantibus impcdimentis Inijusmodi desidcriui:i
neà a'quali invicem conjuncli, desiderinm eorum in liàc eoriini liàc in parte adimplere non possunt absque Sedii
parle adimplere non possunt, etc., dispensalione, .\'obis Apostolicœ dispensalione. Siipplicant igitur hiimiliter /•'.

propterea, oie., ut sibi in prœmissis opportune pruvidere S. V. oratores prœfati, ac pro eis Pliilippus llispania-

de beniqnitate Apostolicà dignaremur. Nosigilur, clc., rum rex, qualeniis eosdem oratores ab excessibus Inijus-

crnsentes, clC, inclinati, elc, mnndumus qualeniis de- modi in utroque foro absolvere, ac cum eisdeni oratori-

posita, elc, .<!», clc, preces vcritati nili repcreris, super bus, qubd impcdimentis primi affmitatis ac cognationis

quo, clc, oneramus, ctim cisdeni, clc. ; dummodb, clc, spiritualisgradùs, ex prœmissis provenientibus Inijusmodi,
rapta non fneril, qtiod impcdimcnto secundi consangui- non obstanlibus, maUimonium inter se publiée, servalà

nilutis, clc, constitutionibus, clc, matrimonium inter forma concil. Trid., contraherc, illudque in facie Ecclc-

se, clc, aucloritate nostrà dispensas. Prolem , clc, siœ solcmnizare, et in eo poslmoditm rémunère, libère et
nnntiando. Volumus autem, qubd si svreta, etc. Dat. licite valennt, dispcnsore. Prolem suscipiendam cxindi^
 , ,

502 PRAXIS DISPENS.VTIONîm APOSTOLICARUM. 504

Iccjllhnam uuntianao, diyncm'un de (jratià spcciuU; non non debeant procari, lamon cùm procsens gratia sit
obslanlibus prœmissis, ne couslitutionibus, et ordinatio- absolulù fundala in meritis oratoris, debcnl illa ncces-
iiibus apostolkis , cœtcrisquc contraïUs (jiiibuscumque sariô probaii quod satis palet ex pluribus clansulis
;

mm clausnlis opportunis. qim ap})oni consuevenint in bis dispcnsalionibus ;

Fiai ut pclitiir I. nempe Discretioni tuœ, de quâ in his specialem in

:

lit ctim nbsolulione à censuris ad effcctum, etc., et de Domino fiduciani obtinebimus, etc., et subindè, si prc-
p.bsolulione, et de dispensatione, aliisque prœmissis, ut ces verilate nili repcreris; super quo tuam conscientium
supra latissimè extendcndis, et quod nccessariorum ma- j
oneramus : quarnin vigore, merila bic allegata sonant
jor, et verior specificalio, et cxpressio ficri possit in lit- in condilionem et por coiisequens debent probari
leris per brève S. V. expediendis. Et commillatur ordi- Clément. 1, de Offic. delegati ; Félin., in cap. fin.

nnrio , sive (rjus offîciali, fini depusitâ, etc., ac imposilù de Pra'sunipt., et nos alibi dicemus.
oratoribus proptcr pra'missa arbilrio suo pœmtentiù sa- Vigesima prima causa, ex cerlis ralionabilibus causis :

iutari; et rccepto ab eis quod sub spe facitiùs habendœ Quod ipsi qui ex honcsiis familiis existunl, ex ccrtis ratio-
dispensaiionis hujnsinodi prœmissa non conwiiserint, eos nMlibus causis, aiiimoseorummovenlibus, cupiunt., etc.
absolvut et dispenset, ut supra. llnjusmodi dispensationes de stylo curiai vocantur,
Fiat. I. sine causa, sa'piùsque danlur super gradibns, non ila
Dat. Uomre npud S. Petrum , id. januarii, aiiiio se- propin(piis, sed aliqnanlulùm remotis, teste Sancbez,
cundo. d. disput. 19, num. 35. Quod quidcm, etiam ad jnstam

Ideinqiie csset si alii niinislerio ad coniniune bo- causam reducilur nam cùm in bis exigalur copio-
: ,

iium opus siuim conlulerit; nam haîc et similia ex- sior composilio , ea ad sumptns publicos convcrlitur,
pedil à puinnio Ponliflce remunerari , ut homines aui- quod valdè bono communi confert; id Sancbez, loco
niosiorcs rcddaulur ad ea exercciida, ut probat lexl. cil. Eodcmqnc modo cxplicanda erit alla ipsornm ora-
in c. Tali coujnnclio, ibi, nisi forte eos, aiU maxiina lorum qnalitas veluli, si sint simpliciter nobilcs, ut de
Ecclesiœ utililas, vcl nécessitas posluUt, vel evide-iis mc- nobili vcl de verè nobili génère procreati, sive illu-

iit07-um prœrocjativn commendet, 1, q. 7, et in specie, stres, vel principaliores cives.

pro hâc eàdcm causa, dicit Sanch., d. d. 11), u. 32, El bic est nolanduni qnùdsicnt aliàs observavinnis,

quùd couccdilur dispeiisatio ob nicriloruiu prerogali- qnandoquc Papa licol in litteris dispensaiionis dicat,

vam, si orator gessit strcniiè se in militiâ conlra infi- ci; certis causis aiiimum permoventibus , lamen adest
dèles, vel alii minister., ut supra. aliqua causa sibi nota, quam ob bonorcm mulieris vcl
Sed uumquid exécuter litteraruni poterit ad dispcn- aliàs narrari non expedit, quia Papa pra;sumitur ex
Kalionem procedere, absqueeo quèd supradicta mérita causa dispensare ; licèt boc rarô fiai; ex lune pro
vo'ificentur. magnalibus aliisque personisqualificalis, elaliquando
Et videtur affirmative respondendum ; nam mérita, ad instantiam régis, cl tune dalur absolutio ab inccstu
non débet probare impelrans , attenlo qiiùd ,
quandù ad parlem.
doiialio fit ab eo qui polest libéré donare, absque Nec proplerca jusiificandai sunt causai sic exprcssce

pr "'ccdentibus mcritis, lune verba mentioncm facien- lanquàm ralionabilcs : sed suflicit tanlunnnodô lestes
li:i de meritis, inducunt probalioiics, ad texl. in 1. examinare pro verilicationc aliorum narratorum in

Aquilius, ff. de Donat., et proplerca vidcmus quod in litteris dispensaiionis ; ïieque débet judex inquirere
quibuscnmque graliis, praîcipuè dispensatiouum, in circa causas priedictas, (juia sunl verba gencralia ap-
quaruni exordio dicilnr : Xilœ ac murum honeslas ,
posita, non ut verificenlur, sed potiùs ad quodam Iio-

(iliaque laudahiiia probitatis et virlutuni mérita , etc. neslatis specimine ,

graliam inducendam ; id. Suicli.,

non Ycniuiit veriHcanda coram dielo excciilore ;

quia lib. 8, disp. 35, mnn. 2i, cùm sint verba generalia el
non scribilur in snpradiclis graliis conditioiialiter; nudo scrmonc effusa et ad colorem, log. Quod vendi-
Innoc. in c in fin. de Prx>sunipt. inprincip. ; luoc lor, ff. de Dolo malo. Nam licèl polestas Papic in dis-
enim vcrba soient apponi de stylo cancellariic Aposlo- pensando libéra sit et absolula ,
pnecipuè in bis qu;o

undè verba, quai in exordiis diclarum gratiarum

lii,*; procedunl à jure positive, adeù ut lune non roquira-
apponuntur, dicuntur causa impulsiva, non autem fi- tur ali(iua causa, sed stel pro raiione volunlas ; Félin.
nalis; Gloss. in I. 2, in fin., iï. de Donat., quâ ces- in c. Quœ in Ecclesiaruni , num. 23, de Conslit. ; ve-
sante, non lamen ccssabit gratia vol niandatuni, cap. runi est lamen, ut fuit etiam ab antiquissimis curiali-

Ciim cessante, de Appell., IlebiiH'. in forma niandali bus observaluin ,

quùd supra dicta potestaîc uUintiU'

Aposlolici, in vcrbo Moruni honeslas; subdens ibi summi pontifices pro eorum modestià cl pietale, non
quod etiamsi pars probaret contrariuin, non minus aliter, quàm ex aliquâ causa el pcrpensis onm.bns
esset ci providcndum., quia hœc verba soient de con- circumstanliis, de qnibus per lexl. in c. Macjnœ d.vc-
suctudine apponi, ifim quia verba narrativa non pro- lionis, l El quideni tria, cl ibi Glossa in verbo IJcii,
bant, l'àrn etiani quia ex s'.ylo scribuntur et ad orna- dii Yot. ; IIosl., in Sum., de Fil. presb., mnn. 9. Qv.nd

lum potiùs quàm ad veritateni , et aliàs prout ctiani qnidem est in praxi maxime notandum, quia aiiquand.i
infra dicennis. execulores graliaruni aposlolicarnm non minus iiidi-

His tanicn non obslantibns conlrarinm est vérins : scrclè quàm imprudenter coarclanl oratoics, ."id veri-

nam qnanivis mérita oo modo quo supra dicluni est ficaadas causas, qnre in ipsorinn oi'alonnn aniino co.i-
 i

505 LIB. VU. DE DISPENS. isUPER MATRIM CONTRAIIEND. IN GRADIBUS PROHIB. LOG
sislunt; quiqnead illas vcrificandas minime tcncnlur. disponsalionis in secundo et tertio gradibus cum causa,
In mnllis eiiini rescriplis et gr;ilils aposlolicis, ol» ra- propter angusliam (nam si oratorcs velint effugere
lioiiem supra allalam, a])poniinliir ista verba, ex cer- clausulam: El si extra, etc., necessaria ont exprcssio
tis rntionabUibus causis, aiiimuin suum moventibus. qualitalis oratorum) per hacc verba : Cupiunt oratorcs
Momiiii in proposito ciijnsdani vicarii Nicotcrcn. in pradicli, qui ex lioncslis familiis seu nobiles, etc., qua;

spiritiialibiis goncralis ail id à Sodc Aposlolicà dole- !

sic poslmodùm in lilleris exlendi cousuevil videlicd :

gali : qui lectisaïuio oxociilioneni litlcraruni supra Quare iidem A', et N. assercntcs se ex lionestis familiis,
dicta vcrba conliiicnliuni ,
pelobal ab oraloribus de- seu de nobili génère procréait , sive nobilet existere , no-
j

clarari etverificari liujusniodi causas. Undc, re dolaUl bis humililer supplicari fecerunt, etc., prout id. Sanch.,
ad Urbcni; respondit cardinalis Arrigonius, lune pro- loco cit., docct, dùm loquitur juxta veram inlelligon-
dat:irius Pauli V, quùd oratorcs non l(MiobaiiUir supra tiam islius clausula: ulroque modo a[iposit;c, et tune
dictas sic exprcssas causas verificaru, quia oa qu;c ! (|nia qualitas ipsa appouilur per nioduui coiidititjnis,
in nicnle et aiiiuio consislunt, Deo sunt cognila,
'

soli venit verificanda; ex eo quod salis conslal, (piùd se-

qui est sccrelorum omnium cognilor et judex ; cnjns cundo modo explicalur inter alias causas, cum qui-
oculis sunt omnia nuda et aperla, ut dicit icxt. in cap. bus petitùr dispensalio : et sic inlelligilur et pracliea-
Deits Omnipoleus, 2, q. 1, et sic aninius honiinis dici- lur quolies dalaria in aliquii)us supplicationibus ma-
lur invisibilis, ac illc directe probari non polest ;
Irimuuialibus ,
in quibu:^ jam causa fiierit cxpressa,
Corn., cons. 8, num. 16, vol. 1. Nec obstat (piôd in petit praîlerea exprimi oratorum qualiiatem.
dictis lilleris sit apposita clausula : Te diligenler infor- A lia insuper qualitas, de more Curiaî, causa? prin-
mes; quia illa refertur ad impedinientum quod allega- cipali allegat;e adjici solet, nimirùm , cùm pelitur si-
lur, in quo est dispensandum, non auteni ad pnomissa milis dispensalio pro oraloribus de génère .Maurorum,

omnia, id. Snncli., loco cit.; nam licèt in di^pcnsalio- lune etiam, ita qualitas ipsa in supplicalione exprinii-

nibus debcat exprimi causa ad dispensandum, niliilo- tur, videlieet : Cupiunt oratorcs prœfati, qui de génère
minùs.cùm causée fuerint co modo quo supra dictum Maurorum , noviter ad ftdem catliolicam conversorum
est narraisc , ncmpc , ex cerlh raliouahilibui cousis, existunl, etc. El cùm ista praxis non sit plenè ab om-
Papa concessit graliam prout pclila fuit; et satis cx- nibus cognila, optimi executoris parles erunl niandarc
l>rcssimi dicitur quôd sub istà gcncralitate verborum qualiiatem islam, tauquàm causam apposilam, uuà
coiiiiiieliu", Bart. cl doclores in 1. 1, (f. de Vulg. et cum aliis causis in lilleris expressis, verilicari.
Pupill.; id. Dart.elJas. Pnetor. ff.de Nov.opcr. nunl.; Unde malè servatur in praxi sicut quotidic vide- ,

Cravet., cons. 162, num. 2, Soccin. Sen., cons. 122, mus pro verificationc narratorum parùm curatur de ,

vers. Sed lue insur(jit, lib. 3, ubi ex iioc dicit in casu verificanda ipsâ qualilale , secundo modo in lilleris

aulb. Ex le&lamenlo, c. de Col'at. esse id ex verbis cxpressa : posset cnim dubilari de validilate talis dis-

geiicralibus , et mente doiiantis colligi , licèt non sit pensalionis prout elinm audivi à perilissimis Romanoi
aliàs specialis ant singularis exprcssio, cl facit tcxt., Curiae praeticis ac primariis advocalis.
in 1. Ex parle, § In'.eslalo, et quod ibi dicit Glossa, ff. Satis enim bîc palet execulorem non modù agere
Eauiil. ercisc. contra formam rescripti, verùm etiaui contra meulem
l'A rogularilcr babemtis, quùd quoliescunique in re- Papa}, sic dispensantis, qui onminù petit liujus quali-

scriplis apostolicis adsuiit vcrba, ex certis ralionabili- talis exprcssioncm, iliiusque veriticalionem in cas bu
bus causis, licèt videanlur esse pars gratia^, et pro- suis. Pro cujus praxis corrobora tione vidi aliàs inler

plerea verilicandio, niiiilominiis deserviimt lanlùm ;id qu;Tedam iiolabilia Bernardini Pauliui qui fucrat d;'ta-
cxplicandum causas in aninio et opiuioiie oratoruin rius Clemenlis Mlîadnotalum, Ubi in dispcnsiliouibns
cxistenles, quasi dicorent, appcnsantes , considcran vii!trinioni(dibus , ullra cans'im priucipalem exprcfsam
li's et cogitantes ccrtas causas, 5, causa 1 , § Causa additur qualitas oratorum, voluil S. I). N. illtim o'què

aulem, ïï. de Miner., 1. 1 , c. Vbi pupil. educ. dcb., cl cum ipsà ciiusà principali cor((in delegato verificari;

in prob. Clem. ; ubi Glossa Reb. de Vcrb. sign., fui.

|
(luaunis me non laleal, eliam aiile cjusd.'m (ilrr.ien-
i>T>'l et nos alibi diximus. 1
tis ponlilicalum , fuisse ita observaliun. liujus aulem
Idem diccndum, si oratorcs lueriul nobiles , vd de rei ralioncm non uuicam lautum aflV'rre i)ossciii, sed
iiobili génère procreali , aut principales oppidi , vel lamen potiùs diceic libcl : Quod iniucipi placuil, Icgis
iliuslrcs, qui pelunt sccum dispensari sine causa, cum habct vigorem, § Sed et quod prvuipi placuil , insl I.

dicta narralivà, ex certis ralionubilibus causis, adjeclà de Jur. nal. genl. cl civ., elexinde hic iiihurrcxil isie

supra diclà illorum qualilale. Stylus (pii inconcussè servatur et pro Icge lialieudus,
.\dvert"ndum lamen est cum Sanch. , d. disj). ô'i, Quàm qraii, deCrim. fais. c. Porrecla, de Conlir. \il vel

num. 25, quôd supra dicta qualitas oratorum aut ex- inul. Unde, meo temporc per l>. Baptislaîu dt- Scguis,
primilur, merè narrando in principio, quod ipsi qui ex majoris pnesidenli e iii caucellarià Apo^toli^à al)brc-
Itoui'slis familiis uni nobiles, etc., et tune non vcuit vialorem , fuit rejecla in parco qua-dam bnlla similis
verlficaud;! ; quia qualitas ipsa non veuit tancjuiim I
(lispeusationis. o!i dicl;e (pialilalis non expios.io-
causa, ex eo quod subjungilur, ex cerlis ralionubilibus nei!!.
j

causis, et sic illa dispensalio absquc causa conccdilur. Qiio fil, cùm ad ip^imi cxeeulDrem speclol ut iiilt>-

Aul ovprimilnr in corpore narralivro '-upplicaiiunis i !:i-.:r. si!>i pr^rseiilali re-rripli formam servare. ptr-
 m PRAXIS PISPENSATlONi:^ APOSTOLICARUM. 50&
peram nd vicarii cpiscopi nnimis qiicnipiair, assiimi bilitas, ad Icxl, in 1. Tarn dcmcnlis, C. de Episcop.
;
tuiiliiigai, (jui si taiu isluruni (niàm ci Icroniin Roma- aud.

jiii; Ciuia! rescriploruin , coriiindonupic (lecictonim Concedilur cliam aliquando dispcnsalio pro oralo-

cl (.laiisulariim, viiii, eiïecliiin cl cllicaciain, illoriini- ribus de nobili geneic procreaiis , et lune non siiHicil,

qiio praxiin ,
proul dccel , miiiiinè callcl, mediocrem ces probare se lanlùm nobiles esse, quia nobililer vi-

sallem coniiiulcin cogiiilioiiciii liabcal. Qiicc quidcm vunt, sed debcnl testes deponere super nobilitale pa-

OMiiiia inler ca:lcra , liàc nostrà lompeslalc, in liac tris et malris; ([u;e quidem probalio, nisi ficri possit

curià ardiicpiscopali non vulgarilcr pra; se fcit poril- pcr lestes, sallem liai per inslrumeiilum seu privile-

liislris el revcrendissinius I). Alcxander Lucianus Uo- gium; quia par.em vini liabenl probaliones instrumca-
nianus Y. 1. D. cinincnlissinii D. Francisci cardinalis lorum el teslium.texl. in leg./n exerccndis,c. de Fid.
Roiicanipagniarchiepiscopi Neapolilani vicarins gcne- inslr. quod si per lestes , meliùs et congruentiùs po-

ralis, qui pnctor gcueris nobililaloin , ingcnii pcrspi- tcst fieri pcr concives quàm per alios fiai, 1. Cum Im"
cximiâ doctrinâ jnslilioc zcio, inlegrilale, nconis, §. As//uim,lT. de Fid. inslr., cùmvicinus meliùs
cacitale , ,

singularique probilate niniiùm pollot; cl à loncris pra^sumalm- scire fada viciai, c. Q«osda/u, de Pnc-

nniiis, loiigo usu, cl exercilalionc ip^-ius Ron'lanDe Cu- sump., cap. Per tuas de Probal., et quoad hoc ait

ricccx gravioribiis cliam sibi crédita ncgolia, ita slre- Sancb., d. lib. 8, disp. 19, num. 6, quùd plus est di-

iiuè fidelilcrque gessit , ut laiili bujus vicaiialùs pon- cere oralores esse de nobili génère procréâtes, quàm
dus, ipsum omnium oculis salis conspicuum reddal. esse nobiles.

El quoad priorcm exprcssionem hujusmodi quali- Yerùm quia nobilium duo sunt gênera , ununi no-
talis, scicndum est, quùd nunquàm conccdilur dispen- bilium gencro, altcrum nobilium lionoribus vel divir

salio sine causa (ui)i ita concedi consucvil) absquo dicta liis , ut oplimè dislinguit toxt. in 1. y'obiHores, c. de

cxprcssionc qualilalis; noc laniea illam coram exc- Gommer, et Mercal., proplerea unum pro alio accipi

culorc vcrificari oportet ; islo enim casu quo qualiias non potesl, quando ipsa dispcnsalio fundatur cliam

ista prolectô non vcnit lanquàm causa ad dispensan- super expresbioiic nobilitalis ; sicul eliam docel pra-

duni, ut cliam tcslalur id. Sancb., loco inlra cilando, xis, simililcr diccndum quùd quando ipsa dispcnsalio

sed lanlùm pcr modum pi^a-falionis. Excmiiluui in pro- petitur pro illiistribus personis, ut fréquenter aciidit ;

visionibus bencficiorum , in quaiinn blleris in fuinià de illis lanlùm iniclligitur quorum gcnus splcndol ju-

graliosà, sic Papa exordilur, vidclicel : Vilu ne luonim risdictionc, et imperio ut sunt duces, comités, etc.,

liumstas, de, nos biditcunt ad (jrut'iam libérales ; cl ut pcr Barbai., cous. 57, num. G.

lanicn ncque ipsa niorum honcslas, ncqiio alia in ipso Aliquando concedunlur liujusmodi dispensaliones,
cxordio apposila, Icnclur provisus vcrilicare; ex quo cum asscrtione, quùd oralores sunt principales, vel

non assciMuilur ab ipso proviso , sed lanlùm à Pa|;à, ex principalibus populi ; cl tune suflicil probare eos
qui bujusiModi honeslalem in onmibus prsesnpponil; esse viros polenles et valdè divites, sicut in praxi ser-
ncc ad id refcrUir clausula illa : Te de prœmissis dili- valur, proul id. Sa;\cli. tcslalur , d. n. G, ubi subdil
(jcnlt'Y informes, sed lanlùm ad allegala iuipedimenla, ita vidisse lilleras , in forma Perinde valere concessas
teste cod. Sancii., dicl. dispul. 55, num. 2i. à Sixto Y, anno l.'JST, in fpnbus dicebatur, quosdam
Quo verù ad qualilalenï, secundo modo expres.sam, esse nobiles, cùm lamen talcs non esscnl ; el ad im-
iiia omninù probanda veuil, quoad cos pr.mscrlim, qui petrandas dictas lilleras Perinde valere, narralum fuit

l-.oneslis l'amiliis se asserunl cxislerc : dcbenl cnini Poniifici eos esse ex principalioiibus jmpuli, cl jussil

l.oc p'.onè probare, juxta texl. in 1. Vnincs de Iris ^\u\ adniilti, si ex principalioribus populi cssent, quannis
vcn. alat. impelr., ibi, scf/er/ron Icslibus idoncisadvocalis non nobiles.
morum suoruni inslilula, probiluteuiquc animi, cl tcsli- Pra'terca consucvil sununus Ponlifcx ctiam super
monium vilœ lioneslioris cdoccant; sicul eliam de aiiis gradibus proximioribus dispcnsare cum oraloribus do
qtiaHlalibus dicendiun osl, Isidor., 1. '2 elhynioi. ait ,
verè nobili gcncre procreaiis, proul n vissimô Iniio-
qiiod bdncsliisdicilur illecjui nibil babel lurpitudiiiis, ccnlius Papa X dispcnsavil in primo nllinitalis gradii,
cl sic suflicil probari oralores boneslè vivere, eorum- cui fuit porrecta supi)iicatio tcnoris bc(iuenli5, vidc-

([ue lamiliani, luillo lurpitudinis vitio laborare, cl sic licel :

in praxi scrvari posse videlur. Bcatissime Pater, exjwnitur liumiliter S. V. pro parti
Quo verù ad iilos oratoi'cs ,
qui se sinipliciler nobi- dcroturwn ittius orutoruni Caruli Pignatelli laici, et Vliint
b^s asserunl, [>!0 illorum nobiiitiito pmbanclà, suificil de (Jiiidice mulicris Neapol., quod tpsi qui de verè nobili
illos nobiiil^r vivere; ac proplerea ab bis abslinci'C, génère procreati exisltmt , ex cerds ralionabilibus caiiw'.

qiKC popu!ai'C;s facere coisSMCverunt; eaipie exerccrc animos eornm vioventibus, cupinnl iuvicem malvinioniu
qu;c ad salum nobilium spoclaiU, Ue])u(r. supor Con- Hier copulan ; sed quia primo (ifjinitatis (jradu ex co pra
coîd. iii ndjr. de Collai., fol. 58, ul)i subdil, quùd vcnienle, quia utiùs d. oralor duxil in uxoreni d. oralii

proplerea iEgyplii, GiU'ci, S^yUr, Persa} cl Lydi om- cis sororeni germanani jiini defunctani , invicem se ot:i-

iies (pii arlilicio incumbunt, pio ignobiiibus babeban- nent, desiderium eorum liùc in parte adiniplere non pus-
/,'.
lur; uiidc non rcipiirilur in iioc casu quùd liobililas sil •sint absqiie Scdis'Aposl. dispensatione. Supplicant

ex ai!li(pià progenie, sed lanlùm suriicilqnôd nobililer .S. V. oralores pra'dicli quatenUa cum eisdem oratoribits,

vivant niinmvis de jure, laudabilior impedimrnlo primi alfiuiUilis qnidùs liuju>;modi iiav
; sit aniiqiia i:o- (j-.ibd
 500 LIB. VII. DE DISPENS. SUPER MATRIM. CONTRAIIEND. IN CRADIBIS PROIIIB. Kld

obslanle, malrimoniiim iiiter so pnhlicè , icrvalù forma j

CAPIT m.
comilii Trid. conlraliere, Uludquc in fucie Kcclesia; so- (

Praxis causarum dispeutatiouum matrimonialium cum

lenni'nare, et in eo postmodiim remanere libère et licite
cupulà, vel sine illà ob infamium.
valeanl , dispensurc. Protein , etc., mmliando , etc., de
gralià speciali ; uun obstantibns, etc. Ilaclcnùs de causis dispcnsationum matrimonialium

Fiat ut pelilur. I. El cum absolulione à censuris ad cum causa, sine copulà carnali egimus; nunc verô
eD'eclum , etc. Fiat. I. Dal. Ilowœ apud S. Mariam quia bumanx' fragilitatis impulsu oratores ipsos, vires

M(tjorem,id. maii aimo seplimo : el lillen« fuerunl ex- supcrare minime possesïcpè conspicilur; proindcquc,
pciliî;e siil) aimiilo Piscaloiis ilij l.*) maii lO.'il, Ponli- ubi ipsa copula inlervencrit , tuin ne saluiiri anima-
ficalils :iiiu(i seplimo. rum rrnicdio, ipsi rcmaneant desliluti, lum ut oratri-

PoiTÙ hoc eliam modo non ignoramus summos pon- cis infamia.' paiernà suocurralur cbarilatc ;
qiuc ob id

lificcs pUirics sicdispensarc; nam ait Abbas in c. Per se iniiupiam , eliam remansuram verisimiliter limcl :

vriicrabilcm , col. 4, qui l'ilii sint Icgit., se meminisse ubi lamen nulla fraus , ut nimirùm ea , carnalis co-

Papain di-pcnsare, qiiùd p;itriuis nopleni siiam diice- gnitio pro faeiliori dispcnsaiione , consulto inter eos

let in uxorem ; et Gard, sancli Xisli super 'i-'i, S. Tlio- miiiiuK'- noscalur intercessissc : ad evitanda scaiidala,

me, q. l.'ii, reicrl Papam dispensasse, quùd Ennna- qure indè oriri possenl , cùm illa justam prabcanl
nnel, icx P(!rtngallii«, diias sorores successive accipc- dispcnsan.ai causam , ut inlVa diremus, snmmus Pon-
ret ,
qui cuni prima malriinonium consumma\crat, tifex oraloribus ipsis nnmqu'im réunit remediis con-

necnon dispensasse, ut Ferdinandus, rex Siciliir, aiiii- sulcre opporlunis; qnapropter superiorem ordincm

tam snnm in uxorem acciperel, ut refert Fenet., cous. proseculuri, similem causarum formulas subjieicmus,

52, num. 19. ut scquiliir, videlicel :

Idemquo Innocenliiis X disponsavit eliam eum aliis

Yigesima sccunda causa , cum copulà Scientn, de
oiatoribus super codeni primo alfinitalis gradu, etiam
conlrahendo:
sine ca\isà, ut infia.
Bcadsaimc Pater, exponilnr Inmiiliter S. V. pro parle Quod ipsis aliàs scienlibus, se tertio conscmgui}iit(itis

devotorum illius oralorum Didaci de Benavides, y de la gradu invicem esse conjiinctos , orator pra'diclus, non

Cueva comtlis S. Stephaui del Puerto, serenissimi prin- quidem pcccandi data operà , ut crimenc admisso, liœc

cipis Pliilippi lîispauiaru'.n jvy/j.s à consiliis bcllicis, ac causa foret, S. V. et sedem Apvstolicam , ad misericor-
guber)iotor>set capilauei (jcncraHs in rccjno Galiliii', laici; diam, et gratiam erga ipsos faciiiorcs rcddendi , sed so-

el Joannc Corella, y Avillœ utarcliionissœ de las Navas liim vesanà libidine rictus, oratriccm cognovit ; ci^m an-

mulieris Toletan. seii alterius diœcesis, et in civilale vel lem, Pater sancte, nisi matrimonium inter diclvs oratores
diœcesi Coinpostellan. ab anno el ultra couunoraniium, conlralialur, dicta millier difj'amata et innuptn rcmane-
quod ipsi qui ex illustrioribus Ilispnnianun fawiliis ret ,
graviaque exindè scandala posscnt verisimiliter

orinndi existant, el in eàdem donio, iibi prn'fata oratrix exoriri, cupiunl, etc.

educationi libcrorum ex sororc (jermanà d. oratricis per Quare, gratià \ilandi scandala rcecdiliir à disposi-
d. oralorem procreatoriim , incumbit, commorantes , ex tioncjuris communis, cap. de Nov. oper. nunc. , et

certis rationnbilibns cansis animas eorum nwvculibus, multaprobibita conceduntur: Paris., cons. 08, numéro
cii}:iiinl invireni malrinwnialiter copulori ; sed (]itiu primo 2")'2, vol. 4. Qna' quidem scandala evcnire possunt ex
affinitatis, ex eo provcniens, quia aliàs d. orutor dnxit in pluribus cansis, nempe quoties timentur inimieili;r, et
vxorem oratricis sororem jani defunctam , el tertio con- jurgia , vel quoties timetur fornicalionis porlcidum,
sangrinilatis se attinenl , et sunt conjuncti , desiderium ralione juvenlutis conlralienlium; Félin., cous. 20,
eorum Itâc in parte adimplere non possunt, absque Sedis num. id , vers. Nunc consideranduin est; qiiôd pro-
Apcs'olicœ dispensalioie. Supplicant iyilur, etc., qna- fectô vendicat sibi locuni lam in malrimonium con-
tcaiis cum cisdem oraloribus ,
quod impedimentis priiui traliendo, ul hic, quàni in jam conlraclo, Sancli., I.

affinitatis ac terlii consanguinitatis gradunm hujusmodi Ot^ra'ô, disp. 19, n.lO,elproulsuolocodiccmus, inillo

non obstantibns, malrimonium inter se publiée, elc.,t'.7- enim militai li;ec eadem ratio, quai inscienterde con-

leant , dispensare. Protem , etc., nnntiando , etc. ; non lrahendo; nam in utroque casu concedilnr dispensalio
otsKnitibus, clc, cum clausulis opportn)iis. ad evitanda scandala , \idelieet de conlrahendo, i i-i

Fiai, iil pelilur. I. maîriinoniiiin conlralialur; de conlraclo vero, >i ili-

Ll cum absolulione à censuris ad effectum , clc ,

p:r vorlium fieret.

brève S. V. cxpediendis, et altcnto quod oratorrs pra'dicii Yigesima lerlia causa, de seienler conlraeto:
in civilale s:'u diœcesi Conipostellanà , ab anno et ultra Qiihd ipsi nliiis scientes se tertio consanguini!..Ls

rommoranlur ut pra'fertur, commillatur ordinario Com- gradu invicem esse coiijunclos, non quidem piccnuli
postctlano sive ejus officiali, qui deposilà, etc., dispenset, data oprrà, etc., malrimonium inter se per vnbn de prn-
ut supra. Fiai. I. srnli, clandestine cl de facto contraXirunl, à carnali co-
Datum Rom;c apud S. .Alariam .Mijorom id. maii pulà consummàrunl. Ciim aulem, etc., sidivortium in:cr
anno soxlo. eos (ierx't, gravia exindc scandala possunt verisimilitir

exoriri, etc.

VigCsima qiinrla causa , de ignoranlcr nmlravio ,

 ,

,M1 PH.VXiS DISPENS.VTIONUM APOSTOLICARI M ÎÎ12

quando oratorcs , dctecto inipediinonto , absliiiuc- viuque exindc scatidala orirentur ; cupiunt exponenles
runl à copulâ. prœdicli, qui, utasserunt, de verè nobili génère procreati

Qubdipsi aiiùs ignorantes aliqnod impedhncnmm in- existunl , invicem matrimonialiter copulari ; sed quia
tcr cos cxistere, qKomhiiis passent invicem matrimoniali- aliàs dicta Dianora matrinionium per verba de prœsenti
ter copulari, malrinioniiun iitlcr se, per verba de prœsenti publiée, servatà (ormà coneil. Trid. cum vira tertio et

publiée ,
fdctis proclamalionibus in eorum paroehiiUi quarto à communi slipite provenientibus sibi, el diclo
Kcclcsiâ ,
juxta fornuun eoiicil. Trid. nulloquc dcteclo, Joscpho conjunclo conlraxit; exquo ab aliquibus dubila-
neque denuntiato inipedinienlo , conlraxerunl , illudque tur ortum fiasse impedimentum publicœ honestatis justi-
in faeic Ecclesiœ soleninizànmt, el carnali copulù consuni- tiœ ; quamvis matrimû)iium prediclum à le, fili vicarie,
viàrunl; postnwdîim verb,ad corum pervenit nolitiani ipsà Dianorà à prœdicto consanguineo omninb intnctà,
eos tertio el quarto h communi slipite provetiientibus , et in nullo penitùs attenta rémanente ,
per sententium
consnnguinitatis gradibus invicem esse conjunctos; pro- diffinitivam, quœ transitum fecit in judicatum, nullum
pler quod à carnali copulà liujusmodi abstinuerunt ; declaratum fuerit ex dcfectu dispensationis apostolicœ
cUm autem, Pater sancte, oratores prœdicli in hujusnwdi quœ prœcedere debebat super diclis gradibus, ac stante
viatriniouio rémunère non pessint, absquc Sedis Aposto- inipedinienlo dicti secundi grudùs liujusmodi desidcrium
liew dispensation'. ; et si divortium inler eos ficret, gravia eorum fiàc in parle adimptere non possuni absque Sedis
exiiide scaudata possent verisiniililer exoriri ; suppU- Apostolicœ dispensatione. Ideb nobis Immiliter supplicari
cunt, etc. fecerunt exponenles prœdicli ut eis prœmissis de abso-
Vigesiina quiiila causa , de igiioraiiler conlracto , lutionis bénéficia, et opportunœ dispensationis gratiàpro-
quando oralorcs dclcclo inipcdimenlo, pcrscverû- videre de benignitale apastolicà dignaremur. Nos igi-

riiiit in copiilà. tur, etc., cerlam de prœmissis notiliam non habentes,

Quod ipsi atiàs ignorantes aliqnod impedimentum in- ipsosque exponenles specialis gratiœ favore prosequi vo-
ler eos existera , olc. , ut supra , matrinionium intcr lentes ; nec non eorum quemlibet àquibusvis, clc.,censen-
se, aie, et carnali copulà consummùrtint ,
postmodiim tes, etc., discretianis tuœ, etc., committimus, etc., qua-
verb, etc., esse conjunctos, et nihilominus in càdeni car- leniis deposità, etc., repereris, super qno, clc, oneramus,
nali copulà perstilerunt. Citni autem, etc., el si divor- easdem exponenles ab excessibus liujusmodi in utroque

tium fieret, etc. fora imposità arbilrio tuo pœnitentià salutari, et recepto
Vigesiina sexta causa, proplcrinfomiam, sine copulà. ab eis jurnmento ,
quod subspe faciliiis , etc., prœ'missa

ÇVuhd ipsi scientes se quarto constmijuinitatis gradu in- commiserint, auctoritate nostrà liàc vice duntaxat absol-
vicem esse conjunctos , non quidem peccandi data opé- vasin forma Ecclesiœ, etc., ac cum eisdem expunentibus,
ra, etc., reddendi, insimul conversati , sequc (si oscula dummodb dicta Dianora propè hoc capta non fuerit,

intervcncrint ) deosculali sunt ; carnali lamcn copulà quod secundi in lineà œquali consanguinatis, ac tertii ac

i)iler eos minime subsccutà ; et niliiloininiis orla est su- quarti publicœ honcstalis justitiœ ex prœmissis provenien-

spicio, licèlfalsa, qubdipsi oratores se carnaliter cog- tibus quateniis existât, impcdimcntis hujusmodi ac con-
itovcrint; eiim autem, Pater sancic ,
prœmissa publica slitutionibus el ordinalionibus apostolicis , cœlerisque

existant , et iiisi matrimoiiium inter eos contrahatur contrariis quibuscumque non obslantibus matrimaniuni
dicta oratrix graviter defamata, et innupta, de. inter se publiée, servatà forma concilii Trid., clc, Pro-
Ciini snpra dicta causa videliccl per Innoc. Pa- lem, etc., nuntiando. Volnmus autcmqubd si sprctà, etc.,

pain X dispensaliini si'.pcr socnndo gradu consangui- obtinere. Et nihilominics absolutio et dispcnsatio hujus-

uilnlis ciiin Ointoriljiis de vcrc nobili génère procrea- modi à te faciendœ prœdictœ nullius sinl roboris vel
lis , sublulà tanicn iiarrativà suspicioiiis copuhe inler momenli. Datum , etc., upud S. Petrum sub annula
ipsos oratores, \\l ex Icnorc scquenlim:» liUcraruni, Piscataris die prima marlii IGii; pantificalùs nostri

videliccl : anno vigcsimo primo.

A tprgo : Dilcclo fdio vicario vencr,biHs fratris arcliie- D. Albergoltus.

piscopi NeapoUlaui in spiriiualibns generati. lîa'c causa, quoad iiiduccndarn dispensalioneni, est
Inlùj Ycrô : aflinis et similis supra dict;e causée, cum copulà scien-

Dilecle fili , salu!em, etc., Oblala nobis nuper pro ter; cl novilor esl addila per dalariam ,
clausula su-

parte dileclorum filiorum Joseplii Carnffa laici , cl Dia- pra dicta : .\o» quidem peccandi data oprrà, etc., quia
noro' eliam Caraj])i mulicris Neapolitinnc petilio conli- l'raus et inalitia ,
quai posstuil intervcnire ubi copulà

nebnl, qabd ipsi aliàs scientes sesi'cundo l'.'j liacù a'uuali secuta est, ad enectum reddendi laciliGrem Pontidcom

cou^avguir.ilalis gradu invicem esse coiijnrxtos , non addispensandnm, de facili eliam possent Pontilicem

iiuidem peccandi data opéra , ut crimine adniisso lia'c intervcnire, ubi oratores, ad eumdem lincin fuissent

cansi foret, nos, etsedem Apostalicam ad miscricordiam insimul conversati.

el gra'.iam ercja ipsos faciliores reddendi, insimul con- Nec omitlam quôd circa osculuin supra dictum,

versati sunt, ipseque Josephus diclam Dianoram deoscn- nonnulli bujus praxis ignari, lenent ex eo solua iiiodô
l'iti's es.t, carnali tnmen copulà inter eos minime siibse- oriribanc inlamiam, qu;e pro cau-à sufficiat ad dis-
quenti.Cinn autem sicul dicta pelilio subjungcbat , nisi pensaïuiiim; id ac.lcni valdè est ab ipsà praxi alie-
num:naii!, ant nudicr à sud con.sanguini'O d;oscu-
malrimoninm inter dictas exponenles contrahatur, dicta ,

causa amcris cl conjunclionis sanguinis, et

Diaimra ijraviler dijfanuita, et innupta remancr.t , cjn- laitu-
815 LIB. Yfl. DK DISPKNS. SUPFCR MATRIM. CONTBAIIF.ND. IN CHADIDUS PROIIIB. Ml
tiiiic inilliini imlè orliiiii inuliim , ciii ol)vi:ui(luni r sa; ;
prout jain non vulgari cxpcricntià cdorti su-
crit pcr (lispoiisatioiioiii ;ul roiitialiciuliiiii ; iim') lioc nni>.

casii potins ndliu-roiulimi est diclo Pisisirali Allioiiioii- Non obslantiiiiis pr?cmissis ac omnil)us illis qii.r in
sis tyraniii, (pii cùiu adolcscoiis quidam , amoie ca- diclis lilleris volunnis non obstarc, o;etoris(iue eim-
plus,ojus liliain osculaliis cssct, lixori iiorianli, ul ab Irariisquibuscumque. Dal. I?om.capudS.Petruni, elc,
co capitale supplioitiin sumcreliir, rcspoiidil : Si eos die 13 dccemb. lGi3; pontificaiùs nostri annb vigc-
qui nos amant inlcrficinnws ,
qnid his facicmiis, (imlms simo primo.
odio sumus? ex Mciiorii., de Ail)iti'., fasn !287, rdato Alia instqier adesl causa, nompc pio oratiice paire
per IJaiard. ad Jnl. Clar. , q. 85, ii. ,"(). Tndo, tMiin oibalà; quam inlcrciclcras causas numeraie non pla-
milla uiidè possil oriri iiifamia, cessai causa dispensa- '

ouit; cùm nunqiiàn), aul rarù sola admitlalur sed ;

lionis ad conlraliendum? Aiit vir ipsc deosculalur I

lintùm aliis aggregala iii casu proximioris gradùs, cl
niuliercin invilain et pcr viin , ob singiilarein taiiion tUDC cà ratione admillilur, quia cùm fiiorit or!)ata pa-
amoris affecluni ,
qiiem tanliiminodù, ut pUirimimi ronlibus, vel sailem pntie, orphana dicilur; tùcpic
erga iiliiis boua cl opulmlam dulom gerit , ul l'.ioi- magis si ipsa pbnvs Iiabeat filins ex alio malrimouio,
liùs cam ejusque parentes inducuul ad sccuui contra- Sanch. lib. 8, disp. 19, i:um. 3i ; subdens ibi quùd
liendum ; cl lune , cùni ipsa jcgrè Icrat nec aliquo valdè confLM'l liliis ut vilricus vel noveica sinl eoium
modo consenliat, illœsa proi'eclo renianet illius fania ;
consanguinei, ul sic, non instar vilrici vel noverc;e se
cl sic, neque ex co insurgil causa ad dispensandun» ;
babeanlcrga fdios, sed laïuniàm illis sanguine jiuicli.

uiide, si licel poetasallegare, ut in oapilc Forus, § Jur- Porro pcr cxprcssioncm pmediclarum causaruin
giitni, de Vorb. sign. ubi allegatur Virgilius, ibi: non inferlnr alias causas adduci non posse; nam su-
Limes erat positus, lilem, ut discerncrel agnos ; pra dicta; appositne sunl tanquîim frcqueniiores. Sum-
cl BiTl., consil.l, crim. nuni. 3, aliegal cumdeni Vir- mus enim Pontifex polest quamcuinquc aliam causam,
gilinm, ibi : sihi rati()nal)ilem et lienè visam admittere ;
q\v^ tanien
i^escio quis tencros ocnlos milti fascinai aqnos ;
anlequàm admitlalur, discutiiur per DD. cardinales
nec cliam nos pudcat iragiconiicuni iilud ad rem no- sacrœ rongr. coneilii de mandalo ipsius Pontilicis; in
slram allegare , dicentem quôd os violento oscnlo de- quà quidem congregaiionc omnes supra dict;B causée
iibatum turpitudincm non agnoscit. fuerunt discuss;x; olapprobalix», ul supra diximus cùm
;

Quare, nisi supra dicta suspicio quamvis falsa car- ipsa congregalio liabeal facultatcm ab ipso Ponlifice

nalis cognilionis inlerveneril per solum oscukini, non illas declarandi, qiio sensu accipi possini; summope-
dalur dispensalio, et insuper omninù talis ,
per quam rèque perpendet, an unaquDcque causa sil jusla et ho-
wulier inde graviter diiïamaia ac innupia remaneret. ncsta, habealque sua requisila, qu.-c tria debent esse,

Unde neque perperam addilur hodie illa diclio, gra- videlicetut secundùm ccquitalem sit licila, ut convc-
viter ; ex quo antea eliam sicut bodiè , slanle aliquali nienssit honeslati, etexpediens sil secundùm ulilila-

infanùà, nibiloniinîis, si niulier doleni babcal opulen- Icm, ut perMenocb., cons. 75, n. 55, lib. 1, quamvis
lam , non ila facile illius connubium à virorecusalur; suflîciat per i|isum tanlùm bas causas cxaminari cl
quùd si ad hoc data operâ se carnaliter cognoverinl, admitli, cùm Papa sit omnia et super omnia; Gonz.
efficiunlur indigni dispcnsalione , cl punientur, proul ad reg. 8, cancell. § I, Proo;m. num. 59.
sue loco dicetur. El luccsuflicianl qnoad causas, in bujusmodidispcn-
Hanc causam jamdiù per summos ponlifices tuissc saliouibus Irequentiores. Esl tanien advcrleiidum pro

admissam, proul hodie admillilur, nenio est qui igno- iis qui ignoiant piaxim Pvomana; Curi;o, quôd non
rel, quandoquidem affinis est causse ob carnalem co- quselibel ex diclis causis admillilur iiuliiïereiiler per

piilam scculam, ambteque lendunl ad oralricis honori summum Ponliliccm, in quibnscumque gradibus ; nain
succurrcnduni, alque scandalis obviandiuii. Verurn m remolioiibus, pula, quarto, vel tertio cl quarto,
tanien est nonnnnquam illani coinmenliliam adduci, eliain ex [liuribus siipitibus, quomodocumque diipli-

cùm conversalio inter oralores talis non sit, proul calis seu nuiltiplicatis, ac eliam in secundo et tertio
pnïponilur, Salagunt enim ipsi cùm nequeanl alla es commun), seu pluribus slipitibus pariler mulliiili-
causa juvari in propinquioribus gradibus, pula in se- calis (dummodo secundus gradus tantùm non prove-
cundo, vel primo et secundo, composilionem elTugere; niat ex uno slii)ite, puîa in secundo ex uno cl tertio
qu« si dispensalio pelenda essel sine causa, solYcnda ex allero),sufliciunt leviores causiv, nempe angusiia
foret, sicque pn^ter snbreplionem cœleraque mala, loci, incompctentia vel carenlia dôtis, magna œtas
qurc inde sequuntur, id in maximum dalarise aposlo- oralricis, qusc excédai vigesimum quartum aniiuin,
licoc vergeret delrimentuni, quai compositioncs aeoi- inimicitia^, dotes lilibus invoIut;c, etc. In proximiori-
pil pro suslenlatione Pap;v, illiusque niinistrorum lius verù gradibus, pula in secundo, seu primo cl se-
nniversali Ecclosicc inservienlium ac pauperum ; illo- cundo, non nisi raro dispensadir, et ubi gravia scan-
runi pracserlini ([ui lanquàm ob rcligionem cxulcs ad (laia, et oraloribus periculum morlis ex copulà carnali
Urbera crcbrô coiifiigiunt atqiie confluunt. Quod qui- forsan snbsccutà, vel illius suspicione, inmiineant; si

deni nialuin cerlum est cveninî ob nimiam dclegalo- tamen summo Ponlifici placucril ex aliis causis dis-
rum indiilgonliam, qui (sahà aliorum pace) nimis pensarc, ill;c urgentiores requirunlur, nempe ut bona
UM.itanter bc gcrunliu verilicationc supra dicl.e cau- eonscrvenlm'in l'amilià,;uil(;onsorvatio ipsius lamilia:,
 515 PRAXIS DISPENSATIO UM APOSTOLICARUM. TJiG

vel excellonlia iiicriloriim, elc. At ubi iiiia lovis causa I

(amiliariler conversati sunl, carnali lamcn copulà inler

in liis |iroxiiuioribus gradibus non suflicit, nec aliqua eob minime subsecutù. Ciim aulim [Pater sancle) prœ-
graviur ex jiriniô diclis adest, cum qnâ pcli possil niissa publica existant et propterea nisi matrimouiiiiu
disponsalio, sicul aliàs vidi, i)liires ex levioribns alle- inter diclos oratores conlraliatur, diclœ oralricis lionur
ganliir, veliiti, qu'od cicm dicta oralrix paire orbata, Iri- et fama maximum detrimentum palerenlur, cupiunl ora-
(jesimimi anninn acjens, in dicto loco, propter illius an- tores prœfati, qui de verè nobili génère procreati existunl,

(jusliam, viruni paris condilionis, cni nubcre possit iiivc- invicem, etc., copulari. Sed stanle impedimenlo Jinjus-
nirc nequeat, cnpiunl oralores prœfati, qui de verè nobili modi, etc., supplicanl, etc., quatcniis cum eisdem oralo-
génère procreati cxistunl, inviceni matrimonialiier copu- ribus quod impedimenlo secundi, etc., )natrimonium
lari, sed, qui secundo consanguiuitalis gradu inviceni inter se, etc. ; non obslanlibus, etc., cum clausulis op-
sunt conjuncli, elc. El sic quatuor insiinul causa) alle- portunis.
gaiiiur, prima, quôd oralrix sit paire orbala ; secunda, Fiat, ulpelitur. F.
quôd agat Irigesimuni suai rclaiis annum; terlia, an-
El cum absolutione à censuris ad ejfcclum, etc.
guslia loci; quarta, iiobililas oraloruni, ex que neque
Fiat, F.
liocc nubiliias per se consiiUial hic causam dispensandi,
nisi cumulolur cum alià causa, ut supra diximus, lani-
DatumRomœ apud Sanctam M ariam Majorent, idib.

elsi in aliisgraliis sola suflicit, pr.-ccipuè in confereiidis

juin, anno primo.

beneticiis; qiio casu consideratur noltililas, per lext. Cùm auleni pelitur dispensalio in primo, aut in pri-
in c. De multà, de Praib. Cian adeb, ubi Glossa, de mo et secundo ex actu fornicario, necesse
est, quod
Rescript. ; cl Glossa, in capile Conqiiœrente, verbo impedimenli seu impedinientorum provenienlia cxpri-
Sufficientia, de Cler. non residend. ; Glossa in capitulo n)alur, nenipè si oralores fuerinl in primo affmitalis,
Constilutis, 2, in verbo Potentiani, de Appellat., nisi concipielur narrativa hoc modo videlicet : Qu'od ipsis
lamen nialrimonialis dispensalio concedalur sine cau- aliàs scientibus se primo affimtalis gradu invicem alti-

sa ;
quia tune exprimitur qualitas oralorum, nempe an nere , et ex eo proveniente, (jti'od'aliàs diclus oralor prœ-
sint nobiles, principales cives, illustres, etc., quaî fatam oratricis malrcm adliuc superstitem si forte illa
(

quidem expressio apponitnrad cohonestandam dispen- vivat) carnaliter cognovit, ipse oralor non quide^n pec-
salioncm, illiusqiie concessionem faciliurem redden- candi data operà, etc.
dam ; et in proposito plurium causaruni, msiniul ad- Pari modo erit ha^c provenienlia exprimenda, si

ductarum, dicil eliamSanchcz, d. iib. 8, disputai. 19, oratores fuerinl conjuncli in primo et lerlio, pula, si

n. 34, quôd, quando causae aliquae non sufficiunt, oralor fueril patruus magnus oralricis ; et sic in primo
mullaî ad inviceni aggregalae prosunt; juxta illud :
et secundo, ut diclum est, veluli, quôd oralor sit pa-
Singulaquœnonpossunt, siniul collecta jnvanl,\. Rutio- trons, vel avunculus niagaus ipsius oralricis, et si fue-
ties, et 1. Instrumento, c. de Probat. Ludovis. decis. ril in duplicibus primo et secundo, parilcr expiicanda
245, num. 2. eril hujusmodi provenienlia, proul est, nempe : Qubd
Praxis auiem sive modus inipetrandi lias dispensa- ipsi allas scientes duplicibus primo et secundo consangui-
tiones in secundo consangiiinilalis sive afiinitalis nitalis gradibus à communibus stipitibus, et ex eo prove-
gradu, talis esl ut sulïiciat oratores exprimere, (piùd nienlibus, quia oralor esl putruus et avunculus dichc
sinl in lineà a;quali, et non aliàs; ac propterea illius oralricis, invicem esse conjunctos, etc., si enim è con-
expressio laiis esse débet, nenipè, qubd ipsis aliàs verse ipsa oralrix csset aniita vel nialerlera magna
scientibus se secundo consanguinitalis vel affinilatis gradu oratoris, tune aut non concedilur dispensalio, aut
in lineà œqnali imiceut esse conjunctos^ vel se altinere rarô concedilur ob quamdam reverenliam erga ma-
oralor prœfatus non quidem peccandi data operà, etc. jores.
Hujusmodi dispcnsaliones super secundo, anl primo Sed hiceslbenè advertenduni, quod super affiiiilatc

et secundo gradibus concedi non consneverunt nisi , ex actu fornicario, non sine maximà diincullale dalur
ex causa copuloe secula;, aul illius superioris, et ob dispensalio, si niulier priniù cognila vival ;
quod eliam
inramiam sccundùm usuni dalariie apostolic;c proul intelligas, si cpiis cognovcrit liliani, et dcinde volucril i

aliàs diximus, licèt modernis lemporibus sub lioc contraherc cum illius maire; quôd si forte delur, !

pontificaiu sanclissinii doniini nostri Alexandri \1I additur clausula : El poslquàm dictas oralor omnem
viderini dispensalioncm concessam, eliam ex aliis eau- occasioneni recidivam conversalionis cum prœdiclœ
sis, ut inl'ra, videlicet : oralricis génitrice (vel è contra) abstulerit, injunctoquc
riaalissinie Pat-r, exponilur Ituniiliter S, V. pro parte priùs ejusdem oratoribus sub gravissimis pœnis, ne in
devoloruni illius oraloruni Bernardi Hector de Macle loco, seu oppido, in quo ipsius oralricis genilricem,

laici, et Claudiœ etimn Hector de Macle mulieris Pari- vel pro temporc niorari contigeril, habitent;
filiani

liensis, qu'od ipsi aliàs scientes se secundo in lineà œquali quôdque si procceplo iiujusmodi non paruerinl, desu-
consanguinilatis gradu inviceni esse conjunctos, non qui- perconticiend;e liltene, iliis quoad forum conscienliic
dem peccandi data operà, ne crimine admisso liœc causa nuUatenùs sutlVagenlnr.
foret Sunctituleni Vestrum, et Sedeni Apostolicam erga Quo casu in hàc curià archiepiscopali vigore hiipra

ipsos (ttciliores reddenJi, de matrimonio inter se contra- dicti decrcli, injungi oratoribus consucvit , ne sub
hendo tractàrunf, cl sub ipe fuluri malrimonii insimul carceiis per annum, aliisipic gravissimis panis, ar-
 ,

îii? Lin. vil. DE DISPFNS. SL'Pî:?. MATilBi CONTRAIIEND. IN GRADIBtS PROIllB. .MS

bilrio cjiiS(iiio curlio, sic li;iI)ilont, ni supra dkliim est. î

libns, sive offuialibus, sive sollicilaloribus pneponcic
II, 10 aulcm, qiioatl dispoiisaliones pro ulrtHiiic foro. molum prnprium Pii V super cxpressione vcrilalis

In loro aiileni conscicnliio, cim» inipciliincnliiin fiici il in dispcnsalionibus supra dictis.edilum; quanti oiiim

occiilUiin, aïKliliir laiiliininiodo daiisiila supra dicta, ponderis sit, unam causam pro alià, ae falsam pro

ucuipo, subliità occasiouc rccidivà cunvers(ilio)iis. verà exprimcrc, salis vir limoratii; conscioiilia: deprc-

Eàl pra'lorca nolauduui (jund si pcialur pcr officium liendel; cùm ex lioc aniniarum jaclure lioniiiinni, non
sacr;x; pœnilcntiarixs dispcusalio super inipcdiuiculo, pertramitcs ralionis et verilatis anil)iilanlium , iu iui-

videlicct primi aflinilatis ex aciu Ibrnicario, ex eo mensum orianlur. Ciijiis quidem molùs j'iojjrii Icnor
lalis est.
provenieiilis, quia forlè orator conliaxituiatiinidninm

cuin inuliere, ciijus sororeiu aul nialrom prias carna-

Pas Papa V. Mvlii pioj)rio,clQ..CHm sicul accepimns

iilcr cogiioverat, commillilur coulcssario, per oralo-

nonuiilli , suœ consiicul'ue prod'uji , ac propriœ s(dulis

rem eligendo, qualeiiùs euni absolvat, iiijunclà inde immcmores , ut faciliui ît iiobis et sede ApostoUcà dispen-

ei pro tan» cnormis libidinis cxccssu, gravi pœnilenlià saliones malrimoniides , el alias grattas et concessiones

saliilari ac confossione sacranieiilali pcccatoruui suo- oblincant , ijradus consanijuinilalis ^ vd nfjinilalis uni

ruui, singulis sj-'ilicet inensibus, ul miMimùin, semel cocjnalionis spirilnalis , ac tciiuliani iUorum aliter,

eidcm confessori vidcbilur, et duinuiodô (juàm eis à priiicipio ab ipsis parlibus sitpiifualiini vel
vol quolics
inipedinieiiluni occullum sil, et scparalio inter oralo- narratum fucrit , exponunl , cl si malriinoiiia luijusmodi

rcui et diclam nuilierein lieri non possil abs]ue scau- adhiic conlracla non fueiinl ,
pro contractis narrant , et

dalo, et ex coliabilalionc de incoMlincutià probabilitcr aliàs diversimodè veram facli speciein , tam in ipsis dis-

(iuienduni esset, eideui coiilessori visuui lueril; diclà- pcnsalionibus malrimunialibus , (juàni pro aliis quibus-

quc muliere, de nullilale prioris consensus ccrlioralà, cunique graliis , et concessionibus oblincndis immutnil,

sed ila cautc, ut oratoris delictum nusfjuàni dctegatur, ac propterea, ciini non soliini in inipclralionibus liujus-

luulrinioniuni cuni eàdem, et uterquc inter se de niodi falsilas narretur, veriim eliam in parlibus plerinn-

novo sccrelè, etc. , licite contralicre valeant, dis- (jue pro verificalione yraliarum liujusnwdi , verilas ini-

pcnset. nintctur, et falsilas commitlalur ; Nos igilur liujusmodi

Cùni verô coniiiigit virum et niulierem scivisse abusibus el erroribus obviare cupienles, motu proprio, etc.

inipcdimentuni, additur etiam ut debeant ambo de onines cl singulos procuralores , tam officii sacrœ pœ-
luiUilate prioris consensus cerliorari, iniponiturque nilentïariœ, seu conlradictnrum, quàni alios guoscuni-

ois gravis et diuturna pœnilenlià salularis quia cùni que soUicilalores cl scriptores ,
quos copislas vacant, qui
;

insiniul sciant impedinientuni, possunt etiam insimul verilatem facU ànarralione quamab ipsis parlibus liabue-

pcenitere, quôd forlè non ita commode posset unus runt, quod subslantialia, et qualilales necessarib expri-

lantùni, absque periculo detegendi crinien alteri con- niendas, diversini faciunl seu quoquomodb invertunl aiit

jugi, ignoranli luijusmodi iuipedinienlmn. Et idem immulant, depravanlur, et per subreptionem etobreptio-

erit, si oralores scivisseiit impedimentum post conlra- neni gralias à nobis extorquent ,
pœnani falsi incurrcrc,

ctum nialrimonium. et ea puniri onininb dccernimus , et decluramus. Man-

dantes propterea almœ urbis gubernatori , camcrce Apost.
OAPUT IV. auditori et vicario quateniis in prœniissis reos et culpa-
,

Prnj'is bnpetralion'is cl commiss'wiùs ctirumdem dispen- bilcs reperlos, pœnù falsi , ul prœniillilur puniant, cum
satiomim. potestate citandi, eliam pcr ediclum , conslilo summaric

Jam verù ex bis quse quoad causas cumquibusimpc- de non tulo acccssu , uiiaquc diccndi et facicndi in prœ-
Iranlur bujus modi dispensaliones dicta sunt, ad illa- niissis necessaria seu quomodolibel opportuna ; non

juni praxim devenienles, videbimus quonam modo obstanlibus prœniissis, constilutionibus et ordinalionibus

ill;c petautur ctconccdanlur. Verîun illud onniesprœ- aposlolicis, cœterisque conlrariis nequaquàm obstanlibus,

monitos velim quod licèl Romana Curia semper (lo- irrilum quoque et inane, clc.,judicari cl dijfiniri debere,
,

rueril , sicul floret in pra:scnlià , viris non tantiun sublalâ , elc, deccrncnlibus. Kl quod prœscnlis niotùs

bonitati , sed eliam sanclilati sludenlibus nunquàm ;

proprii et absque data et rcslrigaturà , sola signatura

tamen dcfiierunt, qui Dci timoré poslposilo, cùm va- sufficiat, el ubxquc fidein facial in judicio cl extra, rc- '

cent ejusdem Curi;€ nogotiis , non soKnn importuné à gain contraria non obslanle , ejusque Iransumpiis , manu
principe non concedcnda petunt, verùm etiam in ipsis a'.icuJHs notarii publia subscriplis , et sigillo aticiijrs

personœ in dignilatc ecclesiasticà conslilulœ minulis

iiegotiis sibi proposilis cùm ob defectum causce non ,

possunt dispensaliones oblincre ; causas ipsas, sive eadem prorsiis fides adhibeatur, quœ prœscntibus udlii-

bcretur si forent exliibitœ vel oslensœ qubdque came-

veras sive falsas, parlibus suggcrere non oxpavescunl; , , ,

rœ canccllariœ Apostolicœ ac audicnliœ causarum

ne forlè aniitlant emolumentum quod ex eis essent ,
et ,

palalii apostoUci valvis, el in acte Cainpijlorœ diumsis

consecuturi; quod prjecipuè compcrtum esl in dis-
inibi copiis afjixis oinncs ila afficiant et ardent ac si
pcnsalionibusmatrimonialibus, ul enim dixilPiusII in , ,

opusculo de nioribus Germanoruni , fol. lOiS, in Jlo- mis pcrsonalitcr intiinutœ fuissent.

)ii(iità (jurià quain re(jHut homiiws , tion omnia esse ni- Placet motu proprio. M.
,

tida,ei pluriina fwii dujna correctioite , undc, non I»ro imicirandis igilm- hlleris dispensalionis malii-

abs rc visuui fullliic, tanquàmspeculmn ipsis ciuia- muuialis, ila bc liabcl praxis, ul coulicicnda sit sup«r
 , ,

519 l'KAXIS DISPEiNSATIOiNlM APOSTOLICARUM. m

eâsupplicalicl'oiUificis.siveejus officialibiis porrigon- ;B pirnitcnthmo eodcm quo cinlea jure perpeluu remancnU
da, si('iitali:iscliximiisdeca;torisdisponsalionil)us, aliis ad cauccllariam Apostolicam transfcrimus et cum eà ,

que graliis, quibiis licèl plurcs miinoro pr;x\siiU , in pcrpclub conjungimus ila ut quondam scripSorcs lilte- ,

nialriniouialibus lameii uiiicus est officialis, (pii siippli- rarum pœnitenliariœ dcliinc scriptorcs litlaurum npo-
calioncs luijusmodi videt , et revidet ijuihus prioeat s!olicarum minoris gralia', alii verb prociiratorcs litle-

pridem bon.TC mémorise Fcrdinandus Begcr nnbilis rarum carumdem appelknlur, et inscrlbanlur. Quitus
Romaïuis ,
qui ob cximiam doclrinam , uocnou fidei conccndir.ius cl assignanius mens:un, scu bancum ulrlsqtie
eliuslilia; zeluui , inlogrilatcni , consilii nialuiilatcm, commune, in càdcm canccllarià posl milites sanctorum Pé-
singularoinquc probilalem , c\eleras(jue virtulcs ,
(pii- tri el Pauli , aut alio ibi loco à deleclo filio noslro S. li.

bus clarerc dignosccbalur, ab exordio poiililioalùs K. vicccancellario constituendo , ad quod iittcrœ omucs
lelicis record. Clemcnlis Papac VIII, ipsis supplicaiio- hoc dehiuc officia iitlercirum minoris gratiœ expediendœ,
nibus , non lantùm malrinionialium, vcrùui eliani inprimis drferanlur. Statnculesttl maleriœ, qitœ in dicta
,'
conlradiclaruni, ingenti liominuu) lande, jugitor pnc- pœiiitcntiariœ officio proximis , anle diclam reformiilio-

I
fuil; ob cujus quidem tanti viri inerila, ojus filiuin
j
nem temporibus communiler , liabebantur, et ex ordina

I
Joannem \inceiUium Beger, vix actatis suif anno de- tionc nostrii in summam redactœ sunt , deinceps per
cimo septimo expleto S. D. N. Urbanus Papa YIII , nostram , ac liamani Ponlificis pro tempore existentis ,

in demorlui patris locum subrogavit qui licèt îïlatc , deputalorumvc signulnram fiant. Ilarum omnium libellas

juvcnis , sui tamen gcniloris imaginem pr;e se Icrens, supplices , el item lilterarum super cis cunflcicndarum
non minori admiratione quàni laude , doniandaUun id scheduliis sive minutas , soii procuratores ad diclœ can-
sibi munus noscitur cxercerc. ccllarià' stylum conscribaal. Conscriptas minutas abbre-
Quia \ero major pars dispensalionum niatrimonia- vialores lilterarum opostoUcarum de majori prœsidenlià
liuni ,
priùs transibat pcr oflîciiun pœnitentiariie, el inprimis examinent el corrignnl. Corrcclas soli scriplo-

sub noniine majoris pœiiiteiUiarii sciendum est quùd , res hujusmodi lilterarum minoris gratiœ describanl , ^u
postmodùm oflicium hujusmodi per felicis record. inde liHerœ ipsœ ad cancellariam prœdictam , et dcfen-
Pium Papam V, sua coiislilutioiie, translalum fuit in sores aliosque prœsidentes in banco prœdiclo defcraniur,

cauccllariam Apostolicam , illarumque officialcs, non ibique sccundiim rcgulam ad ricluin dicli offi ii pœniten-
ampliùs pœnilentiariœ, sed minoris graliix; appellari liariœ modcrandam , taxcnlur. Mox ab abbrevialorilms
voluit. Cùmque conslitutio lucc mullas partes conli- prœdiclis , instar aliarum in ec'idem canccllarià rccogni-
neat , concernentcs non modo statum eorumdem ofli- tœ, el ad supplicalionem collalcc , ad bnllariam mittcm-
cialium , verùm eliam modum el normam lillcras prai^- lur, subjertotiue plumbo proliniis à sigillalore prœdicti

diclarum dispensalionum expediendi.nonabs re visum officii pœnitenliariœ capianlur, qui taxa ad prœscripl-um
fuit illius lenorem pariler pro ipsorum curialium coiu- nosirum receptà, eus per descriplores ad id assumendos
luoditate bic inserere, et lafis est, videlicel : juxla nostras super hoc ardiïialiones rcgistrari, el regi-

Pus episcopiis servus servorum Dei , ad pcrpclnnm slrutas ad exemplum, ut in aliis moris est, conferre ; de-
rci mcmoriam. In eanim rcrnm lommulal'ione , (juam nique singulis lillcris prcediclis omncm impensnm per
maijis suadentibus causis faccre compelliiinir, hoc quo- verbum exposuil, ul in lillcris officii pœintenliariœ prœ-
que à nobis sedidb curandum est, ille iniiiislrorum nit- diclœ moris erat, subscribere, idque eliam registro prœ-
merns qui novo ordine composito uno in loco tisui esse diclo adnolare pracuret. Percipiendorum autem à quaque
desiil , in alium magis convenientem commodis rationabi- fructuum et emolumenlorum suoruni ea ralia esse debeat,

libus clocelur. Ciini igitur in gencrcdi reformatione officii ut finita mensc inprimis salaria eorum omnium qui ad
noslri pœnitenliariœ , et quant nupcr cdidimus , inter mensam prœdictam dcfensores, el alio officii munere ex
ttUa niultn , duo officia correclorum , itcnujue functiones, scriploribus et pracuraloribus lilterarum minoris gratiœ
et exercitia omnium et singutoriim scriplorum ,
qui vi- hujusmodi eonsliluantur el solvanlur .Denmnprocuraîores
ginti septem, et procuratorum lilterarum dictœ pœniten- et scriplorcssuamquisque porlionemviritim per sua calle-
tiarid' ,
qui viginti quatuor sunt, in prœdiclo pœnitenlia- çjiaul antea dislribuendamcapianl. Beges verb diclœ eau-
riœ officia de apostolicœ poteslalis pleniludine cxlin- cellariœ cl abbreviatores pra'dicli pro laboribus illud idem
ocerimus et aboleverimus , ac eorumdem scriptorum de singulis expedilionibus ,
quod olim pra'dicli duo cor-
et procuratorum ,
qui tune litlerarum pœnitentiuriœ reetares, el slipendium et emolumenlum libère el licite

erunt, rationem aliorsitm habiluri, eos omnes ab ipso pœ- percipinnt. Certera item salaria et emolumenla in plumbo
nitenliariœ officia subduxerimus ,
quemadmadinn litle- etulraque registro, vidclicet supplicationum el lilterarum
ris nostrisdesupcr confeclis plcniiis continetur : Nosdictis prœdictarum , et alibi necessaria juxla ordinalioncs
,

officiis scriptorum et procuratorum , eorumque collegiis noslras prœdictas capianlur. De taxa verb à dida sigil-

novum slalum inducere,et quanliimin nobis est, singu- lalore capiendà stipendia regentis , dalarii , correctoris
lorum ca oblinenlium indemnitati consulere volentes, theologi, docloris, procuratorum , scriptorum , sigillato-

de simili poteslalis pleniludine omnia et singula officia et ris cœlerorumque minislrorum officii pœnitcntifiriœ , item
loca scriplorum et procuratorum prœdictorum ipsorum- , impensœ omnes eliam pro charlà alramento cerà, , ,

que personas et coUegia [novo nomine et lilulo utrisque capsula cardulis

, et aliàs quomodacumque ad expedi-
,

indito , ac liber A concessione , et omnimodà tdià disposi- lionem lilterarum dictœ pœnitenliariœ necessaria ,
quam
tionc octo ofjiciorum linjusmodi procuratorum nwjnn (jrulis ubique ficri el concedi jam prœcepimus, anif om-
 ,

521 LIB. YII. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAHEND. . IN GRADIBLS PROHIR. 523

nia desumanlur, et siuguUs jjenolvmitur, quod nrb hii om- Alvcrô, quialicèl lnijiisiiiodi clispcnsalioncs, juxta

nibus omninodeductis clpcnolntis,reliquuin cril, inajo- gradiniiii qualilalem, (Ji\crsiiiiodè ac pcr divwrsos

ris pœnilentiarii prœdictiessedebeat. Adhœcquoqueprœ- oflicialcs cxpediuiilur, (juaiido(|uidcni, si iii primo,

dictus sigillator curom liabcut prœdictas supplicalioncs aul primo et sccimdo, scii in primo cl lerlio, seii in

c inann daUiiii rccipicudi , et pcr <dws ad id ordinandoa primo cl qiiarlo gradihiis, sive ex tiiio lanliim slipiic,

describendi , in rcfjistrum (ib nllcro distinctiim refercndi, sive ex pliirii)iis, cliam mulliplicalis stipilii)us, lilicrai

cl vtrnmque fideliter ctistodiendi. Cœlcriim nutlœ omuiub daiiUir in forma brevis suij annulo Piscaloris; si in

supplicalioncs super liujusmodi vialeriis signnndœ inler lerlio, anl sccnndo el lerlio gradii)us, ut supra pcr

abbrcviatores prœdiclos distribuanlur, neque cuipiam rc- caiiccllariam; in rcmolioribiis aulcm gradibus, \wv
linquanlur, ueque super iis sumpta, aliave cxcinpia ex oHieimn minoris gialiio; niliibmiinùs ,
quoemn(|uo
regislris describanlur, cliam po&l quàm Ullerœ apostoli- modo eonccdaiihir , non cxpediiinlur lilleric, nisi

cœ super illis expedilœ, et partibus eus prosequcnlibus ,

super siippiicalionc, quie de more Curia;, in l'ormà

reddilœ fucrinl, sed supplicationes ipsœ apud regislrum signandi nuncupalur, co modo quo scquilur, vide-
prœdicluin sub cura dicti sigillatoris qui parilcr ipsi re- licct :
,

gislro prœfectus sit, fideliter custodimttur. Prœciphnus igi- Beutisnime Pater, expouitur humiliter Sanctilati Ve-

tur alqne intcrdicimus abbreviatoribus, scriploribus, pro- [

strœ pro parte dcvotorum illius oralorum Stephani iV.

curaloribus cœlerisque prœdiclis , tam conjunciiin quàm laici el Catharinœ de Bajellœ mulieris yeapolilan. diœ^
divisini , ne qiiid , tel minimum, eliam spoulè oblalum à Cfsis ex loco de liesinù ortorum, quod ciim dicta ora-
porlibus , sive pro expedilioiiis maliiralione, sive alio Irix in diclo loco, propter illius angustiam, virum sibi

exlraordinario labore copiant ; aul à faniulis aliisve per- non consanguineiun vel affinem paris condilion.is , eut

sonis capere permillanl , sed suis quisquc taxis et stipcn- \\

nubcre possil, invenire nequcul; cupiunl oratores prœ-
diis, iiti conslituta sunt , conlenti esse debeant. Quicum- fati invicem matrimonialiter copulari ; sed quia lerlio et

que seciis fecerint, prœter itlas censuras et pœnas ,

quœ quarto à communi stipile provenientibus, cunsanguini^

in lalia perpétrantes impositœ sunt , suorum officioruin talis gradibus invicLtn sunt conjuncti, desiderimn eorum
1)rivatio)iem incurrunt, et ad futuru inhabiles, ac etiani hàc in parte adimplere non passant absque sedis Apo-
infâmes censeanlur, uli nos illos privatos et infâmes de- slolicœ dispensatione; supplicant igitur hunàliter eidem

claramus eo ipso. El nihilominics mandamus prœd. vice- Sanctilati Vestrœ oratores prœfuti, quateniis cum eisdem
cancellario, et abbreviatoribus, necnon rescribendario et oratoribus, quod iiiipcdimento quarli consanguinilalis
scriptoribu:i aposlolicis , cœlerisque, ad quos perlinet gradùs hujusiiiodi, non obsiante, matrimonium inter se,

tam conjunctim quàm divisim, ul scriplores el vrocura- publicc, servatà forma concilii Tridentini contrahere,
tores prœdilos , eorumque singulos sic cum universo cor- illudque in facie Ecclesiœ solemnizare, el in co posl-

pore prœdicto conjunctos , f'raternà cliarilate proseqtian- modiun remanere libéré, cl licite volennt, -dispensare.
tur, et ad liujusmodi officia, et ipsorum tibenim exer- Distaniiam -jerb (erlii gradùs prœdicti eis non cbstare,
citium , necnon honores , onera et emolunwHa omnia declanire. Prolem suscijnendam exinde legitimam tiun
recipiant et udmiltanl , ac facianl pra:dicta omnia et sin- tiando, digncmini, de yrntiù spcciali. Non obstantibus
gula inviolabililer observari, non permitlentes quemquam prœmissis,ac constitutioiiibus et ordinalionibus aposlo-
contra prœsentmmtenorem quomodblibet impe.diri. liur- licis, cœlerisque contrariis quibuscumque, cum clausulis
siis eisdem scriptoribus et procuratoribus sic cooptatis et opfortunis.
ads(riptis,ut prœdicto vicecanccllario , lanquàm capili
Concessum ul pelilur in pra^scnlia D. N. Papae.
uUoriim diclœ camerœ colleijiorum instar obedianl et M. A. Maraldus.
obsequantur. Non obstantibus de certo scriptorum lilte-
El cum absolutione à censurisad cfj'eclum, de., el de
rarum apostolicarum numéro, et aliis eorum , ac diclœ dispensatione, declaratione, nunlialione, aliisque prœ-
cancellariœ, stalutis, stylo, inslitulione , consuetudini-
;nissis, ut supra Uilissimè exlendendis ; et quod cognomi-
bus slabilimcntis et reformalionibus quantocumque tem- nuin, ajfutitalis,aHorumque necessariorum major et veriur
,

pofe observatis ac etiam juramcnto specificutio el exprcssio /ieri ])ossil in litieris, per o}fi-
; , confirmatione
apostolicA, vel qiiàvis firmilale alià roboralis, cœleris- cium minoris ijraliw expcdicndis. Et commitlalur or-

fjue contrariis quibuscumque. NutUergo omninb hominum dinario, sive ejus vicario in spirituclibus gcncrali, ijui

liceal hanc paginam noslrœ translationis conjunctionis, deposita , etc., dispcnsLt, ul supia.
,

concessionis, assignationis, slaluli ,

prœcepli, interdicti, Concessum M. A. Maraidus. I

declar adonis, mandali el derogatio)iis infrlngere, vel ei Dalmn Ronuo.

ausu lemerario contraire. Si ijuis autem hoc atlentare (Juà qiiidem suppliealione expcdilà, super eâ, ut
pra'sumpseril, indignalionem onvtipotenlis Dei, ac bealo- moris cA, eonliciunlur lilleriv*. a]:o&to!ie;e juMa qua-
rum Pétri et Puuli apo^lulorum cjus se noverit incursu- i
lilalcm dispensationis ; ac proinde super |ira'miss'»
rum. Dutum Vxomœ apud Sanctnm Pelrum, anno Incar- suppliealione crunl lillerie expcdicnd;e per oflieium
naliunis Duminicœ millesimo quingcnlesimo sexagesimo minoris grati;c, co quo scquilur modo, videlicel :

nono, quarto decimo kal. junii, pontificatùs nostri anno Urb.vms episcopus servus servonim Dei, dileclo filio
quarto. vicario vcnerabilis fratris nostri archiepi^copi yeapoli-

Cic. S. Gloiiorius. lan. in spirilualibus generali, salulem et apostolicam be-

Il, Ciimyn, I
nedictionem. Oblalœ nobis uupcr pro parte dilecti filii

TU. xi.\. 7
 525 PRAXIS DISPENSATiONUJI APOSTOLICARUM. 524
Stpphnni iV. laici, et dilcclœ in Cliristo filiœ Catliariuœ iiam omnia in ipso brevl debcnl bi'cvitcr et Succincte
|
N. viidu'ris Neapolk. diœccsis ex loco de lieshiâ orio- cxprinii, cùni jiixl.i illius diflinilioncm, nihil aliiid sit
|

rum petitionis séries continebal ; qn'od ciiin dicta Catlia- nisi cominonlariolus, siinimain reriun coiilinciis, 1. 1,
|

rinaindiclo locopropler^Uiusançjusliam,virum sibinonl c. de Apoc publ., Mandos. rcg. 27, q. 11, niuii. 1,
consanguineum vcl affuiem paris co)idiiiouis, cui nubcre \
cl alibi dixiiniis.

possil, iiivenire uequent, cupimit Steplta)ius et Cathariiia |

Vicaiuo vi:.m:k.\uilis iuatris nostui Ar.f:iiii;i>ibt.oi'i

prœfati invicem matrimonialiler copulari ; sed quia ter- '| Neapolitan., etc. — lia cnini est slaliilinii ox conci-
lio et quarto à communi stipite provenientibits, consnn- ^{^
bo Trident, sess. 22, cap. 3, de Reforni., volciUc
(juiiiilatis gradibus invicem sunt conjuncti, desiderium j
dispcnsationes esse nuiiius nionienli, nisi illyc ordi-
cortiin liàcin parte adimplcre non possunt, abs(iite scdis nario inipclranlis commillanlur-, ad denolaiidiini (piùd
'f

Aposloticœ dispensatione. Quare iidcm Siephanus et alleri non dobeant cununilli; cl ctiam anle dictum con-
CatharivM, asserentes se ex dicto loco orlos existere,
jj
cibum, idem slatulum fuit in Conslitui. Pii IV super

nobis Immiliter supplicari fccerunt, quateniiscis in prœ- reforma lione officii sac. pœnitentiaria% ibi : Nec dis-
missis de opportunœ dispcnsalionis gratin providere de pcnsationes matrimoniales in forma gratiosà, sed sem-
heuignitute apostolicà dignaremur. Nos igitur cosdem I
per cummiltaiitur ordinariis prout alias fieri consucvit.
Sleplianum et Catliarinam , et coriim quemlibet à (pùbus- Ad luuic praxim conducit vidcre an bujusmodi dis-
vis excommunicalionis, suspe/isionis et interdicli, aliis- pcnsationes, sive aba rescripta Sedis Aposiobc-oî pos-
qne ecclesiasticis scntentiis, censuris et pœnis à jure tel sint dirigi ctiam vicario, sede episcopali vacante
ai liominc, quâvis occasione vcl causa latis, si quitus depulato, pro illorum exccutionc ? Et videliu- affir-

qtiomodbUbet innodati existunt , ad effectum prœsen- !

malivè respondendmn ,
quandoquidem salis trilum
tium dunlaxat consequendum, liarum série absolventcs, I
est, capiluUun succedere episcopo in spiritiiaHbns et
et absolutos fore censentes, ac certam de prœniissis noli- temporabbus, cap. Fin., et ibi Gloss. de suppl. Nc-
tiaiii non liabenles, liujusmodi suppHcationibusincli)iati, gbg. prccl., et magiâ patet in Exlravag. Execrabilis,

discrclioni tuœ, de quâ in liis specialem in Domino fidu- ^Cœterum, dePraib., ubi postquàm dixissel quod re-
àam obtinebimus, per apostolicà scripla mandamus, cipientes secundumbeneficium curalum, debcnl dimit-
qunteniis deposità per te onmi spe cujuscumque muneris tere primum inmanibus ordinariorum, subdit : c;cte-

aut prœmii , etiam spontè oblali, à quo teomnino absti- rùm ordinarioinleUigamus, etc., vel Ecclesiis catbe-
ijere dcbere moncmus, de te prœmissis diligcnter infor- dralibus vacanlibns capitido carumdcm, Paris, do

mes, et si per informatiunem eamdcm, preces veritate Resigu. bcncf., 1. 7, q. 23, num. 2i.
niti repereris, super quo tuam conscienliam oneramus; Ilis lamen non obslanlibus, contrarium est verius,

tune cum eisdem Stepliano et Catharinà {dummodb illa ac in salis notorià praxi rcceplum, qua; non adniill/.tul
propter hoc rapta non fuerit) qubd impedimenta quarti ipsi vicario capitulari, pra;dicta rescripta diriganlur.

consanguinitatis gradùs liujusmodi,ac conslilutionibus et Ratio enim est quia ipse non dicilur prcpriè vicarius
ordinalionibus apostolicis, cœterisque contrariis nequa- cpiscopi, sed jurisdiclionis episcopalis, et crdiuaria',

quàm obsiantibus, matrimonium inler se publiée, servaià quam babet à capilulo; et proplerea, si siiit vicario

forma concilii Trid. contraliere, itludquc in facie Eccle- gencrab directcc, prout dirigi consuevcnmt, non pole-
sjtt solcmnizare, et in eo poslmodum rémunère libère, et rit vicarius capiluiaris illas execulioni demandare,
licite valeant auctorilate nostrà, dispenses. Dista)itiam quia ipso non succcdil in jurisdictioîic dclegalà, quaî
verb lertii gradùs prœfati eis non obstare déclares. Pro- non eb.1 in capilulo, nec in ipso vicario capilulari, sed
tem suscipiendam exinde, Icgitimam nuntiando. Voln- tanlùm in vicario per episcopum depulari soliio; Fé-
v}us autem qubd si spretà monitione nostrà liujusmodi, lin, in c. Eam te, num. 17, vcrl)oiH mandat», de Re-
aliipiid muneris aut prœmii occasione dictœ dispensa- script, socc, in c. Qiialiter et quando, mim. 18.'i, nec
tionis exigerc, uni oblatum rccipere temerè prœsum- alicpiis rccordatur fuisse unquàm aHler observalum,
pseris , e.rcommunicalionis latœ scntentiœ pœnam incur- iniô meo tenqiorc, cùni orator régis llispani: rum
ras. Dat. Romœ, etc. apud fcl. record. Paidiim Y ardenter institisset, simi-

Expbcando nunc clausnlas ctvcrija prccfatainm liL- lenuiispcnsutio.'iemnialrimonialcm, ex quibusdam eau-

teraruni cum omnibus iis (juic eliam ad ilbuuin cxe- sis, dirigi cuidam vicario cajjilulari, non autem vi; i-

culionem pcrtinenl, dicanius : niori, sicut fieri solel, ([uando vacat sedcs episcopabs,

URDA>t's, etc. Hoc modo pr.Tponilur nonien Ponli- ac proinde adducebalur quoddam excnq)lum ,
quo
ficis, quaudo bltera; dispensalionum nialrimoniaUum, ofliciali majoriC(!u. illius scdc episcopali vacante dcpu-

sivo, ut dicium est, per ofiicium niiiioris grali?c, sive lalo, fiicrunt aliàs (puedam lillemc aposlolicic pro il!a-

in btleris, qiiod idem est, ac per cauccilariani cxpe- rum cxeculione dircche; in quibus diccbatur (iii«)d

diunlur. Quandoverô hujusniodi dispcnsationes dan- ipsa) litlersc sibi dirigcbantur, etiamsi de illis pcrx)-

lur super gradibus propinquioribus, pnta soc.uido, vel iiis forsan non esset, quibus litleroi aposlolic^e exc-
primo et secundo, son primo lanlùm, aul i>rimo et qucnda^ dirigi solereut; ipse tamcn Paulus seniper
quarto sive simplicibus sive ex pbuibus slipilibus iicgalivè respondit, et sic liltcne illius dispcnsalionis

mixlis ; lune btler;e expediuntur iii forma brevis, ut fucrunt coirmissa; vicario cpiscopi viciiiioris.
superiùs diximus ; in quo breviùs ponitur et inlilula- Et fuit aliàsdeclaralum, vicarium capilularem non
lur nomen Ponlificis , videlicet L'kbanis Papa \lll, posse cxpedirc dispcnsationes matrimoniales dircclas
 ,

^5 LIB. VU. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTBAllEND. . IN GllADIBL'S PKOIIIB. 52G

episcopo et cjus vicario gencrali ; S. congr. concil. j

Rescript., ex co nomina sunt synonyma,
quôd ba;c

subdio 24maii 1G21, qniilquid dicat Sanclicz., de Ma- seu idem sigtiificanlia, Joann. Andréas in addit. ad

Irim., 1. 9, disp. 27, iium. ôi ol 33. ,

spccul. rubr. dooKic. Vie, quia in oITcclu, nuila inlcr

Sicut iicque polosl ipse vicarius capilularis cxsoqui j

eos adcsUli(TereMlia,nisi in nomine Covar., var Bcsol.
cominissioiies aposlolicas in forma Dignum, el alias lib. 3, cap. 20, num. 4G; Mandos., in tract, de Coni-
direcias episcopo, vel ejus vicario gcnerali inluilii
I
miss, in conuniss. per brève 28, vcrbo Vicario,- H in

oflicii, vel subnominedignilalis ; S. congrcg. concil. 2, Rogiil. canccl. 14, quœsl. G, num. IG; Gonz. ad Rc-
angusli 1G51. gul. 8 canccl., glos. 3, § 5, num. 8; Barbos., de Offie.

Bciiè lamcii poicst ipse vicarius capilularis cxccu- et Polcslat. cpise, alleg. 4, num. 58, ubi leslatur ila

lioni deniandaro lillcras episcopo pcr sac. congr. di- ,

servare Romana) Curi;cslylumin expedilionibus, etc.,

recias, et ab illo non execulas ; ita ccusuil S- congr. et sic nuUo modo polerit inlelligi de officiali capiiuli,

episc. et rogular. 10 aprilis 1G15, nccnon oinne illud '

quod salis videlur in clausulis supra dicl.c siipplica-
quod episcopo niorUio, pcr buUani sou brève in caiisis lionis, dùm ibi diciltir : Et commillalur ordinario, sivc

jurisdiolioneni iniporlanlibus, concessnm, ex càdein ejus vicario in spirilualibus (jenerali, vel commillalur
S. congr. iniinà Tiranen. 2G jaiiuarii 1040, et in unâ ordinario, sive cjus u[Jici(di, idemquc docet esse eliam
Neapolilan. lOfebruarii ejiisdeni aiini. de Slylo aniiquo, Ilieronym. Paul, in suo lib. nuncn-
Sed bîc vidoiuluni esl eliaiii si luijusmodi dispcnsa- palo, Provinciale, sub lilulo Nolabilin super dispensa-
lionesessentconiniissui vicario, plenà sede episcojiali, iionibus malrimo>iiaHbus, vorsic. Dispensaliones malri-

numquid, si ipsemct vicarius sede pncdiclà intérim moniales, scmper commilti debent ordinario, U>\ïo

vacante, fuerit eleclus vicarius capilularis, possit ipse mibi411.

dictas dispensaliones exequi ? Certè non, quia licèt Aliàs enim si litlera; dispensationis direcuc vicario,
aliqui loneanl posse, ut Salas, d. 20 de Legib. , secl. 1 7, seu officiali episcopi, exequcrcnlur per vicarimu capi-
num. 121, Saucb., lib. 8, disp. 27, num., 52, dicenles lularcm sede episcopali vacante, dcpulalum, cxeculio
quùd forma conimiltendi non est vicario episcopi, essel nulla , nullumque malrimonium vigore lalis dis-

sed vicario generali diœcesis ; et quia sede episcopali pensationis conlraclum. Et cùm boc fuisset aliàs iii

vacante, vicarius generalis diœcesis est vicarius capi- Rotà proposilum, domini dixerunt dispcnsaiionem
tuli, proplerea polerit ipse vicarius capiiuli exequi, malrimonii fuisse nnllim ,
quia illa fuit concos-a per
non obsianle quùd dicla conimissio fuerit direcla vi- officialem capiiuli Tudensis , sede episcopali vacante,
cario episcopi. Tamen dicla istorum auclorimi salis in excculionem niandali aposlolici de dispensando
déviant à notorià praxi dalariai, qua; ut aliàs diximus, quod cùm essel direclum officiali episcopi, non po-
cxprimil conimissionem in supplicatione facià epi- tuit in illius execulione se immiscere Oflicialis capi-
scopo, seuillius vicario generali lanlùm;de quotesta- iuli ,
qui nunquàm succedit in jurisdiclione delegalà
lur eliani Gare, de Benef., part. G, c. 2, num. 44, di- episcopo, seu cjus ofliciali. Félin, in cap. Eam te,

ccns, quùd atienlo slylo CuriLt et CauccUarise , sede num. 17; Bellam., decis. IGG, de Off. deleg.,cifuit
episcopali vacante, nondirigunlur hx dispensaliones resolutum in causa Abulen. Beneficii 13 julii 1597,

vicario capiiuli, quia de illo Papa non confidil, sed coram Lilla ; fuiique diclum non obstare, quod prui-
episcopo viciniori, sivc ejus vicario in spiriUialibus dictummandatum de dispensandorepcrialur simpliciler
generali; nec ut idem Gare, ail, n. 49, juvabit obscr- dictum officiali Aurien. seu Tuden. et sic possil inlel-
vanlia seu consueludo contraria aliquorum episcopa- ligi direclum, eliam officiali capiiuli ;
quia conlranum
luum Hispaniac, ad effeclum, ut in illis possit oflicia- apparebat ex supplicatione ipsius dispensationis, in
lis capiiuli, sede vacante, exequi et expedire dictas quà expresse fuit pelilum eam commilii ordinario seu
lillcras et dispensaliones, nec aliàs factrc sunt validic ;
cjus officiali ; nec csldubium, lillcras rccipere de-
non enim potcst dicta observantia seu consueludo clarationem à siipplicalione ,
quio lanquàm matrix
relevare, nec aliquod jus dare, stante dicte stylo semper est allendenda; quodcomprobalurex anliquis-
Curia; et Cancellari», qusc est organum Pap:c ; ex simo stylo datari;c cancellaria^, qu;c scmper solet
quo clarè apparel non esse suai inlenlionis commit- dirigerc dispensaliones malrimoniales ordinaiiis, ac
terc ofliciali capiiuli, diclam obscrvantiam esse con- eliam ex dispensalionc sac. Concilii Trid., scss. 22,
tra menteni commiiieiuis ; in commissionibus namquc c. 5, de Reform., mandando dispensaliones c>se diri

et delegationibus, allendenda est mens deleganlis, cura gendas ordiuariis impelranlium , cum quà censelu.
de eà constat, idem Gare, loc. cit. Papa se voluissc conformare.
lia cliam observalum in dispensaiionibus ultra Prxlerca fuit diclum, non obslarc quùd in dioccesi
montes, ut aliàs diximus, ubi vicarii episcopi appcl- Tuden. non adessel officialis episcopi, ex (juo sedes
laiilur ofliciales, qui non inscribunlur ofUcialcs epi- vacabat ,
quia de tompore dal;« dicLt di.^pensalionis,
scopi Ulerden., vel archiepiscopi, sed simpliciler offi- episcopus vivebat , et sic non potuit censeri ilirccia

ciales Illerdcn.,Toletan., et sic de singulis, leslceod. officiali capiiuli, de quo lune probabililer cogilari non
Gare, part. 3, c. 2, num. 4G; namquamvis simplici- poluil, cùm adimc ille in reruuj nalurà non essel, eî

ler dicaliir oflicialis Tolclan., inleliigiUir lanlùm de mors fnlura episcoiii, respecîu temporis non oral cerla
j

vicario generali, qui nihildiffert ab ofliciali, ul babe- oflicialibus Papa) ; ultra quùd non polerat oflicialis

tur in Clem. 2, cura Glossâ, in vcrbo 0(ficialis, Uc i

cauiiuli se inlromillerc iu illius execulione, cùm uun«
 ,,

527 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTULICARUM 528

qiiîiin succédai in jmii-dictioiic tlelegal:'» episcopo, scii luin non babei; nani episcopus de jure non tenetur,
('jus olïiciali, ipiod cliain probaUirox alio stylo canco neque cogitur consliluere sibi vicariuni gencraleni
huiinî et datariac, quac scde episcopali vacante, non so-
î Put., decis. 45, nuni. 5; Rot. dccis. 222, nuni.
;

5;
Icl coniniiltcrc dispensationcs , ncc alias siniilesgra- Quar., in Sinn. bull., til. Arcliicpiscopi auctoritas
lias oniciali capiluli , sod episcopo viciniori, seu ejus fol. 77, lillerâ N.; H()jed.,de Inconipalib. bcnef., p. 2,
olïiciali, ut fuit firnialuni in d. Abulen. Dcnoficiis , ul cap. 10, qui ila dislinguit : nempc, aut episcopus est
cliani aliàs dixi. absens, et in hoc casu non est dubium quùd cogitur ,

Prout cliani fnil d!cltnn,non obstare quùd Papa habere vicariuni ; aut verô est pra?sens , in hoc casu
possit dirigcrc hujnsmodi dispensaliones alleri quàni subdistingiiilur, quia, aut ipsc episcopus est jurisperi-

ordinario , cl sic slanlc alleniativà , de quà in diclo lus ,

et polesl per se difiinire ea quui pertinent ad juris-
niandato, ibi OlficïaU Aurkn. scu Tiiden., poluerilof- dictioneni contentiosani et voluntariam , et episcopa-
lîcialis Tuden. pioccdere ad illius cxecutioueni, quia lus est tenuis, el in hoc casu non est compellendiisad
fuit responsiHiJ Papam voluisse commilterc liane dis- habenduni vicariuni ; aut verô non est jurisperitus,
ponsalionem alleri quàm ordinario scd allcrnalivani , vel negolia sui episcopalùs sunt niulta ,
quia «îpisco-
illani fuisse appositam proplcr i.arrulivani supplican- patus est niagnus et pinguis, el in hoc casu débet per
lis qui narravlt oratores esse diœcesis Aurien. seu arcbiepiscopuni ad consUluenduni sibi priedieluni vi-
Tuden., et ideô intelligendum esse directam illi ofli- cariuni couipelli.
ciali qui essel ordinarius, quod suadetur ex supplica- Sieut pari modo dicenduni est de capitulo sede epi-
lione, in quà fuit pelilum conunilli ordinario seu ejus scopali vacante ,
quùd non tenetur sibi consliluere
oflicialiex stylo dalaria; et cancclir.riLC, et ex disposi- vicariuni , sed polest per se exercere jurisdiclionem,
lionc sac. Concil. Trident., ex quibus probatur hanc quanivis sit utile illuni constiluere propler conlradi-
disposilionem censeri debere dictani ordinario impe- ctioneni et absentiam niultorum; Félin, in c. Statuimus,
Irantiuni ; eôque magis quia aliàs aperirelur via frau- nuni. 9, de Major, et Obed.
dibus, qu3C quotidiè commillerenlur ab illis qui nar- Ex eodem nanique stylo recoplum est quùd si lune
rando se esse laies vel lalis diœcesis, evitarcut scdes episcopalis vacal pclilur lilleras dispcnsaiionis
proprium ordinariuni ,
qui verisimilitcr csset infama- commitli ordinario viciniori , ut supra diclum est, sive
lus de qualilalibns irapetrantium , et posset benc cog- ejus vieario in spiritualibus generali. Unde Papa in

iioscere de causis dispcnsaiionis, et accédèrent ad conimissionibus dispensationum hujusniodi , cùni se-

ofricialcm exiraneuiii, pro oblinendâ executione dis- des episcopalis diœcesis oraloruni vacat,ulilur bis
peiisalionis, conlra diclam disposilionem sac. Concil. verbis : Discrctioiii luœ , ckin, ut dicli iV. el N . assc-
Trident, ae stylum datariie et canccllaricc. ruHl, sedes episcopalis N. ad prœserts luiccl , cl vencra-
Et quamvisfuerit cliani dictuni, non obstare fidem, bilis fntler nosler epiacopiis N. vicinior ordinarius , ijiii

et alia,qnocdeducunlurad ostendendun),qu()d in par- miuc vivit , existai , per aposlolica scripla niaiuluinus
libns obscrvalnr, similcs dispensaliones possc execu- qualcnits , etc. , et ila fuit ctiain in Rolà firmaluin
tioni deniandari per orficialeni capiluli sede episco- in unà Abulen. beiieficii 13 junii 1597, corani D.
pali vacante, cl sic conimunis crror luijusmodi suffra- Lilta.
getur, ad sustinenduni malrimoniuni por text in 1. lia ctiani consueverunt liujiismodi littercc commitli
Burbarius, lî. de Offic. prœlor., quia uUi'a quùd de lali à priiicipio ordinario viciniori , si conlingat in Vvhc
conimuni crrore non conslabat fuit responsum
, -: dubitaii an episcopus, qui lune graviter a'grulat, vivat
Tcxlus in d. 1. liaybarius , non babet locuui in spiii- an non ; ne proplerea diù relardelur ipsarum liltera-

lualibus et sacramcntalibus, ut ibi déclarât Jas., nuni. rum expcditio, licèt id rarù concedatur.
G9, et lenuit Rota in unâ Crcmonen. Pensionis 25 de- Paritcr id servatur in bujusmodi conimissionibus
ceinbris 1582 quie est intcr impress. divers. 731, sub. quaudo oratores sunt nullius diœcesis, quia tune lille«
nuni. il, part. 1, prœscrlini qunndo agitnr prout liic r;c conimillunlur vieario ordinarii'vicinioris. Quis au-
de suslineado laalrimoniuni inler coiisaiiguineos in Icm in proposilo dicalur ordinarius vicinior, dici'nluMi
gradu prohibito, prout liabcUir in tiiià Aurien. .Ma- 1 est, quod quaudo vacat sedes episcopalis, non est re-
irim. inipressa pênes Marcbesan., parle 1 , cap. 2, ccdenduni à dispositione c. Statuliau, de Rescript., ulii

fol. 133. isla vicinitas compiilatur à finibus diœcesis, cnjns epi

Ouoniani supra dicla dccisio' phuimùni confei t ad scopiis niorluus est ; unde eùin tcnipore sedis vacan-
banc praxini, super quà in dies et in facli conlingenlià lis Ecelesia! N'eapolilanfc annis elapsis, [inclcndci'ci
fuerunt nonnulla dubia excilala ,
placuilproinde illani episcopus Aeerranini quùd dispensationcs pro oi ato-
sunimalini hic subjicere, ut supra. ribus civitalis cl di(ï!ccsis NeapoIilan;Tîd(!bercnl ipsi ,

Née omillenduni in liâc praxi pnlavi , (juod licèt et non alleii commiKi, eùm es.set ipso vicinior ordina-
bujusmodi comniissionos (ïaut rcgiiiariler i|)sis vica- rius, mordicus lamcn se defendcb.it episcopus Pulc;)-
riis gcneralibus, allenlà all-Tnalivà in calée snpplica- lan., asserens ipsuni esse onini alio episcopo, (liœce>i
lionis, ncmpc quôd conimitlalnr ordinario , sivecjus Neapolilanoe vicinioreni , ex eo, (juùd inler (ii(eccsini
vieario, etc., sacpè vidimus liltcras bujusînodi dispcn- [ Kcapolilan. el diœcesini Puteoian. p:irva adesl di-
sationuni commitli episcopo, noli nuleni illius vieario, î stantia , srilicct p.ai ùai plus niedii milliaris ,
neuipe
licèt li;d)eal suuui vicariuni ,
quandoquc vcio quia il- j per quod prolendilur Crypia ,
quie Puleolorum nuii'
 ,

529 LIB. VII. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAHEND; in GRADIBUS PUOIHB. 550

cupnliir, cùin illa ccivilulc Nonpolilaiià ingrcsstini, et loco y. oratorum exposito , dietam mulierem in diclo
iii (liû'cesi l'uloolaiià cgrcssiiin lial)oal ;
allauieii quia loco, ob illius anfiKstiam, viriini sibi nuii consangnineunt
cpiscopiis Acerrarum csl ciiaiu in quasi possessioiie vel affinem paris conditionis, ctii uiibere possel, invenire

cxeqiicndi dictas lilleras , cliain ipsi diriguiitur pro nequire, cuperequc oratorcs prœfatos inviccni matrimo-
iilaniin excciitionc ex co, quod quasi posscssio niul- 'nialiter eopulari, scd quia tertio cl (juarto à connnuni
tùm opcralur circa executioiicia iuijusinodi resciipto- stipitc provenientibus , consainjitinitalis (jradibus inv'ceui

ruin, ut palet ex declaratione saci;e coiigrogalioiiis in 'erant, proiil siint conjiutcti , desideriuni eorian in eà

causa prioratûs de Uclcs, quam infra alTereinus. parle adiniplere non passe, absque scdis Aposluliccc dis-

Est tanien hoc casu, in dubio notanilum, quùd si de pensatione. Qiuire pro eorumdem oratorum parte cidcm
I

vicinitale hujusniodi disceplotur, altcndilur de rigore S. V . Iiuniililer suppUcato ,

qualeuiis eis in prœmissis

juris , ista mensura secundiini viani ,

per quam con- opporlttnè protidere de benifjnitate apostolicà diynuretur,

j
suclum est iri, pcr le\t. in 1. Kos, cuni GIos. , irt lin., S. Y. precibns dictormn oratorum tune inciuuUa vicario

ff. de Fais.; Bariol. in 1. 5 de Yerb. signif., quando vi- episcopi y. in spirilualibns gcnerali, per suas littcras

delicct agilur de dislantià lationc ilinoris , sicul etiam dedil in mandalis qualcniis, si prcces veritate niti repe-

dicimus (piando agilur de causis delogalis; nam de rirct, cuni eisdcm oraloribus quod impedimenlo quarti

Slylo in coniniissionibus caiisarnni cxira Curiam scni- consa)i(jninilatis (jradùs hujusniodi no)i obstanle, matri-
pcr pclilur derogalio consliUilionis Honifacii VMI, do monium inter se publiée servatà forma concilii Triden-
unà ut in c. Slaltilniii, § Citin verb, illis verbis : Nullus tini ccnlrahere ,illudque in facie Ecclesiœ solemnizare,

tameii eoruDi ullrn unam dietam à fine suœ diœcesis va- el in eo postmodiim rémunère l'berè cl licite vaterenl

leat conveuiri, de Rescript, in G, ac propterea deroga- apostolicà auctorilate dispensarel ; distanliam verb leriii

tiir conciiio genorali , do duabns dietis, iil in capilulo (jradùa prœfati eis non obslare dcclararet; prolemque sus-
Noiinulli, illis verbis : Staluimus ncquis ultra duas dic- cipiendam exinde lecjitimam nunliaret ; proiil in dielis

tas extra siiam diœccsim per titleras apostolicas trahi pos- litteris plemits continetur. Ciim autem , Paler Sancte
s'U; nisi de consciisu partium fnerint iinpctratœ , vel ex- episc. y. litteris prwfatis minime excculioni demanda-
pressam de liùc conslUutione fccerint vicntionem , exira tis, rébus fucril humanis cxemplus , et propterea sedis
cod. lit. Nam pra-niissis sumnuis Pontifex derogando, I epifcnpalis y. ndhuc pastore careal, supplicaul igitur

prohibct ne ullra 1res dictas, etc., el in hoc casu inlcl- huntililer E. S.V . oratorcs pra'fali quateuiis, ne propter
ligilur de dieiâ legali , videlicet viginli millium pas- prœntisso, diclarum Ullcrarum execulio retardelur, spe-

suuni proquâlibet ex pra;dictis tribus dielis, ut décla- cialcm sibi (jratiam faciendo, ordinario viciniori, seu ejus
rât Gloss., in d. c. Nounulli, in verbo Ullra duas, ac Vicario in spirilualibus (jenerali, conimillere el mandare,
propterea dicit Gamb. de Autli. leg , I. 8, num 60, lit. ul ipse, poslqnàm dictœ littcrœ sibi pro dictorum orato-
de Potest. leg. in judic, quôd in compulalione istorum torum parte prœsenlatœ fucrinl, ad iliarum excculioneni,
viginli millium passunm pro quàlibet dietà, altcndilur servatâ alitis carum forma procédai in omnibus et per om-
supra dicta mensura, cùm agalur de dislantià, ratione ina, perinde ac si illœ sibi , et ,non pra'fato vicario epi-
ilincris, quodque, secusest, si ex alià causa ; (juoniam scopi y. à principio directœ fuissent, dicjnemini , de
lune mensura capitur per direclum, seu è diametro, (jralià speciali. y on cbslanlibus omnibus illis quœ eadem
cliamsi non sit via subdens numéro 08 quôd si dis-
;
,
S. V. ii> dietis litteris voluit non obstare cœterisque con-
ponalur (piod monasteria vel Ecclcsiaî dislenl invicera trariis quibuscumque cum claustUis opportunis.
ccrlo spalio, capielur mensura per diieclnm, no!i au- El cuni absolutione à censuris ad cfj'eclum, etc. El de
lem sccuiidùm viam , ni per Barl. in 1. 1 , in lin., ff. commissione, mandato aliisque prœmissis latissimè cx-
Quis. caut.; Fclin., in c. Olim, col. 2, du Kxcept., nbi tendendis. Et quod prœmissorum omnium, et singulo-
multa ponit exenipla, et traclat maleriam viarum. rum aliorumque necessarioruni major et vertor specift-
Quid autem si tempore dat* littcrarum hujusmodi catio et expnssio (leri possit in litteris per olficiuni
dispcnsalionum, vivebat cpiscopus,anle lamen iliarum contradiclarum expediendis , et committalur ordinario
pra'seiilalionem obieril? numquid poleril illius vica- vicin'iori viventi, tel ejus vicario in spirilualibus gcne-
demandarc? Et omni dubilatione
rius, illas excculioni rali.
'•

reiuotà négative respondetur hoc enim casu dcbeiil

, ; De quo slylo, qui inconcussc servalur, quidqnid
oralores cxpeclare donec Ecclesi;e vacanii fucrit de
, alii dixerint, videndus est omnino Gare, p. G, cap. 2,
paslore provisum , vel super dielis lilleris pelere no- à num. 40 ad 51, ubi duas in proposilo afl'erl Rol;c
vam commissionem ,
qna; de slylo curiic, mutatio /.'- decisiones.
dicis nuncupalur, quâ conimillatur ordinario viciniiui, Simililcr, ista nova commissio, sive judicis mutatio,
i ul dictas lilleras cxcqualur, servalâaliàs carum lurmà dari consuevit super rcscriplis qua; pro parte fuerunt
perindc ac si ipsi à principio bujusmodi lilleia- dire- exécuta, pro parle verô romanei't exequenda, ex cau-
ct;c fuissent; el idem eril si vicarius episcopi (i-'luiicli sa inipoiSibililalis prinii execiUoris, sive quocuuKiuo
cœpisset lilleras exeqni, iicc poluit cas expmlir.; anle alio modo veluli si quis à sedc Aposlolicà oblinuit
;

obilum sui episcopi

formula igilur supplicalionis pro
:
secumdispensariad ordines, et litlerai hujusmodi dis-
ipsà judicis mutalione h;icc eril, videlicet : pen^ationis direct;c fuerunt proprio ordinario oralo-
lîeatissime Pater aliàs S. V. pro parte devotorum
, ris ,
qui vigorc pncdiclarnm iitlerarum , enm diclo
Ulius oratoruin y. laici,ct y. untlùris, y. diœcesis ex oralorc ad aliijuoj lanlùm ordines dispcnsavil ; scd
S31 PRAXIS DISPENSATIONUM ArOSTOLICARL'M 532
cùn) dicliis ora(or iii aliciiâ diœccsi suum domiciliiim lioiiabili caus:\ proccderc recusavcrit , causamquc
I
Iranstiilcrit, conccditur niiilali ) jiulicis, qiiâ cpiscopo logilimam suai récusa lionis non adduxeril, ad earum-
dicti doniicilii conimitiitiir, ut si , et postqiiàni pmedi- deni litlcraruni execulionem , scrvalâ aliàs earum
ctse lilleric dispensationis sibi prœsentata; fiicrint, ad forma, procédât, etc.

illaruni cxcciilionom procédai ;

pcrindc ac si sibi à Sanè postorior b;rc judicis mutatio super litleris
principio dirccUXî fuissent. gratine pra-serliiu lianuu dispcnsalionum matrimoiiia-
Generaliter auiem super quibuscumquc rescriptis lium, aliis frequenlior est, quandoquidcm earumdcm
dari possunt ex causa novcc cominissiones sidj forma i executores, ubi procès in eis porreclas, vcrilalc nili
pnKdictà , secuudùm facli coritingentiam ; sicut frc- niiiiiniè rcpcrorint , ad illaruni execulionem optimo
qiicnlissimè illas dari vidomus ,
prx'sertim cùm vacat j
(luidem jure procedere non audcant, imô récusant;
sedcs episcopalis , ut dicluni est; aut si fuerit in re- rpio fit ut cùm partes luiiusmodi rccusationi licèt à
scripti conimissionc erratum, puta si uni loco ailerius veroe rationis Iramite dissentaneoc , acquiescere nc-
fuerit facta commissio ; anlsi super jm-isdiclionc loci |! queant, novuni sibi pétant dcsuper judicem cxecnto-
inter duos ordinarios lis piMideat indecisa ;
quo casu | rcni deputari ;
quem nec aliàs quàm modo pra-misso
datnr mutatio judicis in porsonam unius ex aliis vi- !|ï concedi omnes sciunt periti cnriales; qnnproptor buic
cinioribus, quod contingerc potost, sive in principio |
novo judici liberum minime esl, ad priorum litlera-
expedilionis principalis rescripti , sive post illius ex- j||!
rum execulionem procedere , nisi per eum priore
peditionem, aut , si vacante sede episcopali
oratores ^ judice requisilo ut rationabili fortassè causa per eum , ;

obtinuerunt lilteras commitli viciniori ordinario vi- allegalà, quâ procedere dislulit , seu recusavit, eiiam <

venti ;
quibus tamen lilteris eidem nondùm proesen- .|
novus bic judex ab earumdcm litlcraruni execulione
tatis, fuit priori Ecclesiœ de pastore provisum, et sic 1 abstinoat. Licèt sccùs, si causa per illuni allegata ra-

cùm adsit proprius ordinarius ipsorum oratorum , ei-

|
tionabilis ratioinque consona non videaiur; qiiapro-
deni fit nova commissio, qualcnùs ad priorum litte- pter, eliam pro servandà forma secundi rescripti, non
|
rariim execulionem procédai perinde , ac si eidem , l aliàs requirendus venit prier ipse judex, nisi per lil-

non auteni pr;^edicto ordinario viciniori , à principio j teras secundi judicis requisilorias cuin inserto tenorc
pr.Tsentataî fuissent. Il lilterarum sibi pra.'senlat;iruni ; non enim ad id suffi-
Item tlari consuevit ista mulatio judicis, quando |i cil parles ipsas corani priore judice denuô pro execit-
proprius oratorum ordinarius, tempore jani impelrali tione simpliciter inslitisse, privatasque scripluras, ac
rescripti longé distal, neque reliclo vicario; lune i fuies, causas bujusmodi recusalionis concernenles,
enim commillilur ordinario viciniori , sub sequenli l ad novtmi judicem déferre; quia période est ac si à
formula, videlicet: Cùm atitem, siciU eadem expositio '|i
denegatâ execulione, partes ipsse ad summum Pouli-
subjungebat, prœfaliis episcopus à suis civitate et diœ- ficem appellàssent, quandoquidcm à pari proccdunt
|
cesi notarié absens , lowjè existât, ncc adsit vicnrius | recusalio et appellatio, cap. Super co, 2, de Appel.;
in spiritnalibus gencralis ab ipso episcopo députants, l Lancellot., de Allent. post reçus, jud., numéro 8, et

Qunre, ctc § seq., ac propterea, omnia licec sunt formiter in scri-

Ilem ,
quando ordinarius est suspcctus, ob idque plis redigenda ; non enim sufficit , si fiant in voce et
orator non sperel lilterarum execulionem ;
quod prœ- sine légitima scriplurâ, prout ubique scimus pracli-
serlini in provisionibus bcnenciali!)ussa'pè contingerc cari et docuissc Salyc, Angel. et alios in 1. Cum spe-

solet ; et aliàs in quâdani supplicalione pro impelra- ciali , c. de Jud., relates per Marclies. in suâ Pract.
lione beneficii, certo modo vacantis, in illius calce sic commiss., part» 2, c. 5, num. 9.
additum fuit ; Et attenta quod dictus orator est nepas Recusari etiam ut pluriniùm ipsos judiccs ordina-
vicarii cpiscapi N. et propterea veretur ne dictus N. rios per ipsos impétrantes, in principio impetralionis
ipLum ordinarium alleget suspcelum in grave prœjudi- primi rescripti, ciiam ex causa suspicionis, contingit,
cinm et retardatianem prœsentis gratta', comniittatur or^ pelei'do sibi alium et viciniorem judicem deputari;
dinario viciniori in forma Dîgnlm antiqnà. quod quidem iri ipsis litleris erit exprimendum , nimi-
Item, quando ordinarius est suspensus, in ejusque rùm ('lUèd ipsi proprium ordinarium , cui litterœ diri-
Kcclesià est deputatus vicarius apostolicus, tune pari geiidu? essent, suspecUnn liabent, ut supra diclum esl,

modo sic additur : FA attenta quod episcopus N. ab ab coque ipsarum lilterarum execulionem non pos-
exercilio ponlificalium esl aposloUcâ auctoritate suspen- sunt neque speranl reporlare,ac proinde ipsum sus-
sus, commiltatur ordinario viciniori , seu adminis'.ratori peclum jurare paraii exislunt, et quatenùs opus sit,
opastolicâ auctoritate depulato , etc. jurant quod quidem sœpenunierô conligisse scimus;
;

Similiier, quando proprius oratorum ordinarius sine prcTseï lim cùm idem ordinarius sive illius vicarius ba-

rationabili causa récusai procedere ad execulionem beal aliquod in negolio, intéresse, proindeque convc-

lilterarum, tune eliam dantur liltcraî mulalionis judi- niens minime videlur, quôd fungalur munere judicis
cis episcopo Ticiniori directas; cum hocinler ctelera, el partis, ad ea quœ Iradil Darlbol. in 1. Qui jurisdi'
ut postquàm dicton lillerœ sibi pr.Tsentataïfucriritile- ctioni, ff. de Jurisdiclioiic, ff. Onm. iud., allegato la-

rùm legilimè requisilo priore ordinario, ejusque pro- mcn episcopo suspeclo-; si idem episcopus intérim
niotorc fiscale audito, si idem ordinarius ad prx- nioriatur, non erit suspecta pcrsona successoris, nisi
laiaruui lilterarum execulionem indebitè et sine ra- lanicn fuerit recusata dignitas et dignilatis nomen j
 ,
,

535 IB. VII. DE DISPENS. SUPER MATRIM. CO.NTRAHEND. IN GRADIBUS PROIIII?. 554

cnim ipso siicccssorc causa su>picionis per- dalur aibilrio cjnsdem D. regcnlis, teste codcni .Mar-
liinc iii

sévérai, ut benè docct Tiraquell. in Tr.icl. Cessante

ches., p. 1, cap. 5, num. 57 ; (piia verù ba-c ad no-

causa, part. 1, numéro :220, rclalus pcr euind.'in

M;ir- slniiii iiislilulum niiuiiiiè perlincnl, proplerea per

ches. d., cap. 5, num. 14, qui numéro 1 i subdit quod Iraiisilum dicta esse volumus.

opiscopus causa susc Ecolcsiai nisi allegelur sus-

in ,
Cùm vcrù supra dixerimus, sede episcopali vacante,
capile Cùm dari lilleras vicario episcopi viciiiioris vivcnlis diie-
pecius, polcril judicarc, ul por Félin.,
veuisscnt, numéro I, ubi Al)b. de Judie. lliec laiiicn clas, nuiiiquid idem sil, moi luo sivc ab olïicio i cnioto

judicis rcensatio, ut bic, respitit poliùs

praxim sigiia- ipso vicario, poslquàin cu.'|)it ipsas lilleras cxequi

quoad islam enini, sciliccl, adcô ul adliuc opus sit alià desuper nova commissione
lura^ gratia) quàni juslitioc;

ad nies, alio modo datur novus judex in locum judicis pro cxeculione earumdem lilleraruin, an verô ipsa

suspccli : lune cnim, cùm ul ithn-innnu lilterœ appel- commissio Iranseat in successorem iu ipso vicarialùs

lalionis commilli consueverinl lriltusjudicibus,etcui- oilicio, qui possil ipsas lilleras expcdire?

libcl insolidùm ,
polerit advcrsarius onmcs ipsos sus- El pro ncgalivâ facil coiiiinuiiis opiido omnium do-
imô suspcclissimos ailegarc dequc illorum clorum, assercnlium jurisdictituiem dclcgalam vicario
pcctos , ,

periiorrcscenlià, qualcnùs opus sit, jurarc se exhiberc episcopi, eo mortuo, vel ab ofiicio remolo, omnino ex-

paratiim ;
quo casu unus tanlùm novus judex ut i)bi- pirare, et ad successorem nequaquàm Iransire, quod-
rimùin ab jpsà signalurà jusliliaî dari consuevit, ut, que dignilas vicarialiis , sive per illius obilum, sive

prœviâ avocatione dunimodô coram ois seu eorum

, ,
remoli;)ncm , cxtinguitur, sivc mortuo civililcr, sivc

aliquo, causa, seu causoe non sint instructif, neque naluraliler, ut per Barlbol. in 1. Quod principi, in fin.,

pro parle appellanlis in eorum, sivc alicujus illorum ff. de Leg. 2; Gemin. in cap. Slaluium, versic. Et per

jurisdiclionem consensum fucrit, cognoscat. Alvcrô, hoc , de Rescrip. ia 6; Dec. in cap. Quoniam; Abbas,

(plia ex causa suspicionis bujusniodi , sœpè pariter num. 02, de Ollic. deleg.; Paris., de Resign. benef.,

coniingere solet quamplurimos successive judices in lib. 7, qua^st. 24, n. 78 , ubi lestaliir ila fuisse reso-

nnâ eàdcmque causa suspcctos allogari ac frequen- lulum in unâNeapolilanâ, tesieCaputaque, decis. 589,

liorem idcirco reddi recursum ad ipsam signaluram part. 1.

juslili;e, proplerea ad evilandam infinitalcm quœ de

,
Ilis tamen non obsiantibus, contraria sentenlia ve-
jure rcprobatur, L. qui bomi, § fut., iï. de Damn. in- rior est ,
per icxl. in dict. o. Qiiouium , Abbas, et ibi

fect.; Abb. in cap. 1, num. 4 , de Privileg.; Alexand. Dec. n. 54, et Abb. nuni, 44; Gare, de Benef., pari. 6,

consil. 19, num. 9, volum. A, consuevit ipsa signatura cap. 2, num. 29, distinguendo tamen ibi, nisi ipsa
novo judici sive novis judicibus ila rcscriberc, ut si delcgatio fucrit facla sub nomine dignilalis adjectà ,

seilicct partes ipscc in ipsum novum judiceni consen- tamen aliquà qualilaie, ul videlicet ex eà \ideaiur
serint, cognoscat, causamque procdiclam sine debito habilus respectus ad personam, non aulem ad digni-
icrmiuet, sin minus, alium jndicem, de consensu par- talem ,
prout decisum fuisse ail inunaCapuan.de
tiuni cliger.dnm , aliàs ex officio suo ad causam anno 1552, coram Rossanen., in quà fuit rcsolutuni
ipsam cognoscendam et decidendam, auctoritate apo- quôd commissi.'A facla episcopo sub nomine dignilalis,

siolicà dcputet; cni quidem sic deputalo, et ipsi de- cum qualilate 1^,'iîfin, ex qiià vidclur respcclus habilus
putanli dalur ad id opportuna facultas. In judicibus ad personam, et non ad dignilalem, ut quia con)mil-
aulem Romanai Curiac aliter se babet isla praxis ; ibi tilur episcopo Tridenlino > eapoli conimoranli , dnret
oniin judex in commissione pelilus larô conceditur, in personà illius , cliamsi transferatur ad aliam Ec-
cùm aiïoclalus videaUir, juxta text. in cap. Ad liœc, clesiam , et non transit ad successorem in l'kclcsiâ

do Rescript., licét extra Curiam dclur ille judex ,

Tridentinâ, per diversa jura ibi pcreum allegala.
qiieni pars petit, nisi advcrsarius contradicat; ac etiam Qnare, si delcgatio in proposito fucrit simpliciter
quia si ad partis petitionem deputarelur, esset alteri facta vicario generali episcopi N., sine aliqiià adjeclâ
parti suspectus ; ex quo vebemens oritur exindo su- qualilate, profeclô, cùm Papa bahuissot ralioucm iri-

si)icio , ne petenti sit propilius et favorabilis, ut per bunalis, ad ejusdcm vicarii siiccessorLin ipsam dele-
einnd. Marelles., part. 1, cap.. 13, nnuL-iô, nisi tamen, gationem transiro, nemo est, qui ambigat; id Abb. in
ul ipsc ibi subdit, aliter principi vel sigualunc rcscri- dict. cap. Quoniam, Abbas, numéro 11, et fuit rcso-
bcndo, visum fucrit, aut si earumdem pariiuni accédât lutimi in unâ Scnen. c.anonicatùs et prad)cnda!, coram
assensus. Regulariter tamen in isto casu , nimirùm lîomano ,
2.") oclobris laiô, teste Put. decis. 587,
quando in commissione causarum in ipsà Romanà lih. 2; id Paris., lib. l.quivst. 11, num. 16, ubi ila
Curift conlingat dari jndicem de consensu parliuin distinguit, quôd aut delcgatio est facla sub nomine
eligendum, de eo partes ips3c, praîcedentc cilalione dignilalis , aut expresso nomine proprio. Primo casu
ad concordandum de judice, coram D. Canccllaria; transit ad successorem; secundo verô casu, exlingui-
regenle concordant; qualcnùs verô ad ipsam concor- tur morle; idem Dec in diel. cap. Quoniam, Ablias,
diam, prout sxpè coiitingit, dcvcniri non potest , ab Genucn. in Praxi ciir. archiep. Nea|)olil.,cap. 69
cisdcm eliam parlibus peiitur ut uiiaquœquc earuin numéro 2, nbi licètdicat hnjnsmodi delcgationem non
det listamjudicum confidcnliumet dinidonlinm ;
quùd Iransire in vicariunï successorem , ex quo v.carius
si amke partes unum ex dalis nominant in judiccm , propriè non diciliir liaberc successorem, cl vicarialùs
jlle deputatur ; si vcrù plures insimul , unus ex illis non est dignilas pcrmancn", id tamen !i.oiila! non pro^
535 l'KÂXIS DlSPENSAÏIOxNUM APOSTOLICAKUM. 556

cedcre, qiiando slyliis alicujus curiyc essct m conlra- cessilaie sibi assumere vicarlum generalem , ad not. f

rium, ul pcr Acliill. de Grass. decis. 3, de Oflic. vicar ;

per Joan. Andr. in cap. Ciim ab omni, de Vit. et IIo-

et qiiod satis niihi placet , est , diim dicit non proce- nosl. cler ; Ancbar., consil. 218; Put., decis. 45,

dere supradictani conimuneni opiniononi, quando de- num. i, lib. 2; Rot., decis. 222, part. 2, divers.

leganshabuil respeoluni ad iribnnal episcopi qnôdque ;

Nam licèt Raid, in c. Qnouinir., de Off. ord., dicat

archiepiscopali, observanlia est qiiôd in quàiibet civitale dcbealadcsse unusepiscopus,

in hàc eàdem ctirià

conlra communcm opinionem, quùd vicarius successor et unus vicarius, hoc niliilominùs sic distinguendum
rognoscit de causa delegatâ vicario pr.iedeeesson ; et videlur, nempc quôd aut episcopus est absens, et in

in dubio, quando in delegalionc mon exprimitur no- hoc casu non est dubium ,
quùd cogilur iiabere vica-
censeliir dcleganlem contcniplari Iri- riinn, aut verô est pratseiis, et etiain subdislinguilur
nien propriuni , ;

bunal scd cùm jam per totum lerè orbem id scrvelur n;im aut ipse est jurisperltus, et polest pcr se diriiiiire
;

et praciicelur, jam non videlur id posse allas in dii-

ea qu;x; pertinent ad jurisdlctionem pra;diclain, et epi-

bium revocari maxime quando ex conjeoliiris palet

,
scopatus est tenuis, prout comnumiler sunt in ilalià,

delegantem babuissc rationem tribunalls, niillà in ipso et in hoc casu non est compellL'ndus ad babendum
vescripto alla qualltatc adjeclà, per quam videalur vicarlum ; aut verô non est jurisperltus , vel negolia

Papani habuisse respectnm ad pcrsonam delegali , nt sui episcopalùs sunt multa, quia iile est pinguis, prout

eliam concludit Sbrozz.,de Offic. vicar., libre 2, sunt communiter in Ilispaniâ et in Sicilià , et in hoc
qua;sl. 57, et satis pcr ipsam praxim palet, cùm nim- casu débet episcopus comprlli ad assumendum sibi

qnàm visum fiierit biijusmodi dispensationes , sive vicariuin, prout distinguit llojcd., de Iiicompal. bene-

qiicccumque alla rescripta, dirigi vicario illius nomi- fic, p. 2, n. 9.

natà personâ, sed tanlùm simpliciter sub nomine El hoc modo est Intelligcndus Quaranl. lu sum.
vicarii in spiritualibus gencralis ,
prout ipsa cancella- bull., lit. Arcliicp. aiictorilas, vers. Prœterea, sub num.
ria serval ; ne sub nomine vicarii alius prœlcrquàm 21, fol. 77, nbi ait, quôd archiepiscopus polest assi-

generalis intelligatur, puta foranens, sive alii episcopi gnare lerminum episcopo ad constituendum sibi vica-

officiales, qui non possunt esse sedis Apostoliciie de- rium vel oflicialem ;
quo elapso archiepiscopus sup-
legali , neque summi Pontificis rescripta exequi , lext. plebit ;
quôdque si episcopus sit in diœccsi , et possit

in c. Quoniam, de Rescript, in G. omnia episcopalia munera obire , non lenetur habere

Redenndo nunc ad ipsum vicarlum, vivonle episco- vicarlum, ex jtiribus ibl aliegalis.

po, dubilari polest mmi, stantibus verbis commissio- Ubi enim episcopus non habeat periliam utriusque
nis, in clausulià supplicalionis adjeclis, videlicet : Et jinùs, cerluni est eliam in conscientià debere assu-

committatiir ordiuario, sive pjus vicario , etc., poterunt mere sibi vicarlum, qui ila demùm in thcorlà et praxi

lilterai ulriquc dirigi ; et videlur posse ,

quia illa di- sit versalus, ut suppléât ea qua; episcopo désuni; allas

ctio, sive, ponilur ampllalivc , ul In c. Ciini nalliis, de aulem si cœcus cœcnin ducit iuxla i\\cl»m evangeiicum,
Tempor. ordin. in G ; Gard. Tusc. in suis Pract. Gon- anibo in foveam codent, et certum est lUlUeralum ca^co

clus., t. 2, litterâ 1), conclus. 272, num. 16. comparari, cap. Post translationem, de Renunt., et in

Sed contrarium est vcrius , et in praxi receptum ,

dles cxpcrlenticà comprobatur ignorantiam potlssimùm
quia cancellaria nunquàm consuevit commiitcre, ncc circa Iktc esse malrem cunclorum errorum, c. lniiO'

commitlit bas lilleras episcopo et ejus vicario insi- ranlia, 38 dist. , c. Nisi cian pridem , § Pro defccln
mul ; ac proplerea, cùm jam hic sit stylus invetera- quoque scienliœ , de Nunlial., Gonz. ad reg. 8; gloss.
lus , ipse est attendendus circa litterarum expedilio- fl, num. 37 cl 58.

nem , c. Porrcclà, ibl : Cinn içjilur à cancellaria nostrà Et iu proposito assumcndi pra;diclum vicarlum
hiijusmodi Hueras émanasse non crcdamns, de Gonllr- idem (juoquc dicendum est de capitule, sedc cpisco-
lual. util, vel inulil.; Abb. et Fclin., lu cap. Ex parte, pâli vacante, quôd non lenetur deputare vicariuui, sed

lib. 2 de Offic. deleg.; Mandos. regul. 27, qua-st. 12, per se polest cxcrcerc jurisdlctionem ,
quamvis utile

numéro 2. Quinimô hujusmodl dispensationes nun- sit lllum constilucre propler contradlclionem et ab-
quàm commlltuntur alternative, scllibet episcopo, seu scnliam muilorum ; Felin. in c. Cinn olim , n. 9, de

ejus vicario, sed uni lanlùm corum, sleutdocel nolo- Major, et Obcd., ex Abb. in cap. Irrefragabili , de
]ius Stylus. Hoc ])roinde non omillam ,
quôd slanle Oflic. ordin.

conimisslone In calce clausularum supplicalionis ad- Unde hînc deducilur quôd commissio hujusniodi

jeclà , scillcet : Et commitlatur ordinario, sive ejus litterarum, fada vicario tantùm, non polerit expediri
vicario in spiritualibus generali , conllngit quandoque per episcopum eliam ipso vicario ab officio rcmoto
, ,

polerit expcdire causam coin-

'

parlibus sic petentibus, litter.TC hujusmodl dispensa- nec è conlra vicarius

liouis non vicario , sed ipsi episcopo commilll ,
prout missam episcopo cujus est vicarius generalis. nisi
ipsi

vidiuuis pluries practicari ;

quod eliam evenirc polesl, episcopus diclam causam subdelegàssel, et è conlra
ci j

((juod tamen semper intelligitur, postquàm causa

ubi episcopus non conslltueret sibi vicarlum genera- fue-

lem, sed ipse solus exerceat ulramque jurisdlctionem, rit delegala i:on autem priùs
,
ex eo quôd causa; à ,

voluulariam , videlicet , et conlenliosam quandoqui- Papa dclcgand.e, el fuluric conunissiones, non possunt
,

dem id nullo modo juri commnni dignosciiur rcpii- commilti, quia jurisdiclio nondùm compelens, nec
i)abiiu. ncc aclu connniiii non polesl; Gare,
dict.
gnarc, cùm certum sit episcopum non leneri ex ne- Il
 ,

537 LIB. V(I. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAIIEND. IN GRADIBUS PROIIIB. 538
cnp. 2, num. 22 cl 2Ô, Navarr. consil. Ti, de Oflic.
[
cap. 1, de Célébrai, miss. ; Ancbaran. in Clcm. 2, de
dolog.) ; salis eiiim tritmn csl injure, qiiùd delegalio, Rescripl., cl polo^l tabler eos consliluere, quùd aller

scu commissio fada vicario, non ccnscliir facta cpi- non (li'pendeat ab allero, et qnôd sint a'quales et in

scopo, qui de jurisdiclione dclegalà vicario, non po- soliduni, vel qnod sil umis [)rihripulller, cliamsi con-
tcst se inlroniillerc, Pavin. de Odic. et Polcst. vie. ;
sliUialur aller in uno, alt(>r in alio loco ; quia non

Marc. Aiit. Geniien., in siià Praxi ardiiop., cap. 83, altendiltu' generaliias l(»ci , sed coinniissioriis causa-

Jiiim. 11 ; Zerol. in Praxi cpiscop., pari. 1 vcrl)0 Vi- riun, et sic farercnl ununi consisloriuni cum episco-

carins, dul). 5. Hinc, cùm aliàs Inissenl ciiidam vica- po ; Zerol. in Prax. cpiscop., part. 1, verbo Vicarius,
rio cpiscopi dircctaî lillerii; ciijnsdam dispcnsalionis quid dicendum, si delegalio liai sinipliciler vicario ,

il) forma paiiperum , in qnilnis prrccipiebalur oralo- cuinam ex ijisis censclur fada counnissio ? El dicen-
rcni del)ere opcrani snam conferrc fajjrica' , vel in dum est qnôd censclur fada principalioii ; idem
aliud scrviliuni aiiciijiis Ecdcsiu', vel ioci pii , Iribiis Sancb. mnn. 50, qui allegat GIcin. 2 de Rescript.,

sallem mensibus, cùm essot vicarius abscns , cpisco- ubi dicilnr priiicipalem cpiscopi oflicialcm esse capa-

pus pielate diicUis, ne in longnni prolraiierelur exc- ceuj bujus delegalionis, quod ilidem scrvalur quando
culio dictarnni lilterarum ob absenliani ejusdeni vi- sunt plurcs arcbidiaconl , et commissio lit connu uni

carii ,
jussil ipsi oratori nt oporani siiani iuijusmodi lantùni ; nam semper inlelligilur de piiticipaliori , ut

conferrel fabriccie cujusdam Ecclcsiiv, quani por lolinn per Bald., in cap. Quoitiaiit, Abbas, num. i, de Ollic,
jnlcgrum icmpus conlulit; eâquc sic collalà, adiit deleg.

vicarium jam ad diœcesini rcvcrsum instante pro ,

Hic insnpcr le adnotare oporlet, qnôusa-pè vidimus
,

cxecnlionc diclariim liUeranuu;et sic pro decreto in praxi obscrvalum, nimirùm, quod si conlingcl epi-

dispcnsalionis : quod (piidem ipse vicarius facerc re- scopum ex ali(iuâ causa, censiiris ecclcsiaslii'is inno-

cusavit, ex co qnùd pœnitcnlia collalionis opcrrr diclae dari, ac propterea eli.im illius vicarii jiu-isdiclionem

labriccc, fuit sibi à dicto episcopo nuiliter imposila; suspendi, ipie vicarius retinet nibilominùs babilna-

ac propicrca debebat oralor denuô agere earadcm lem jin-isdiclionem , lanquàm verns vicarius , sicul

poMiiloiiliam. Re denique ad L'rbem dclalà , fuit re- ipse episcopus; ac propterea poierit causam sibi,

soripluni nullam esse iiabcndam ralionem pœnilenliiio apostolicà aucloritale delegalani, exeqni ,
quia causa)

l)ujusmodi à dicto episcopo iniposit;c , et sic deiiuù bujusmodï cxeculio non suspendilur per exconununi-
orator per très alios nienses operam snam conlulit; calionem cpiscopi , cùm sit vcnis vicarius , et juris-

ex quo dictas episcopus carebal istà aucloritalc, cùm dictio sibi delcgala non dimanct à dicto episcopo
jurisdictio delegata sii cxiraordinaria , odiosa et rc- excomnuinicnlo, ut perSbroz. de Offic. vicar., lib. 5,

stringenda ; Gloss. in c. 1, verbo Processus , de Ue- q. 17, num. 10.

script. in ; Anchar. consil. 215, num. 8, et propterea Si verô ex paulô anle diclis duo vicarii erunl.Tquè
ad alias personas non expressas prorogari non potest, principales, et nullus designelur in rescriplo, tune

C. B. et G. in fin., et Abb. in princip. numcri 13, de illc débet cxequi rcscriptnm ,

quem pars clcgeril ;

Offic. delog. ; Rarl. in 1. 1, num. C, et ibi Bald. num. Gloss. in d. cap. Quoiiiam, Abbas, verbo Substitulinii,

item 6, ff. de Judic. dclegat. Et spéciale est in epi- de Oflic. deleg., qualenns roscriptnm sit graliosum ,

scopo, qui, ut supra diclum est, non potest se inlro- Sancb., d. lib. 8, disputai. 27, num. 57, et si parles

niitlere in causa delegalà à Papa suo vicario; Gard. discordent in illius eicciioue, tune ille crit judex, cui
Imol. et Bonif. in (>iem. 2, de Rescript., rcinli per fu(!runl primo litlera; praîsentaUTC ;
qnôd maxime pro-
dict. Genuens. in dicl. Praxi , cap. 69, tilul. de Gaus. cedit in conmiissionibus et dispcnsalionibus quai non
deleg. sunt conlenliûsie , nec inlcr parles agitantnr, Gloss.
Sed cùm hac sint salis in praxi frequeiitia, adden- in d. cap. Quoniain , Abbas, id. Sancbcz , d. di.-pnt.

dum ctiam csl supra dicta omnia locum sibivendicare, 27, num. 37, in fin.
cliamsi conlingat ipsimi vicarium creari in cpiscopum Quid anlem nunc dicendum est, si vicarius cxe-

ejusdem diœcesis, vel quocunique alio modo, dcsinal cutor (

pront s;cpè conligisse scinnis) invenerit lit-

esse vicarius, quia adbuc cessât commissio, respeciu j

i
tcras dispcnsalionis esse snbrcplilias vel obreplilias

snae persona? , et sic transit in suum succcssorem in jnxla racullalem sibi tradilam à concilio Triden-
vicarialu; Sancli., I. 8, disput. 27, n. 31. lino, sess. 22, c. 5, ibi : L'a vcrb, qiiœ gratiosè con-

Qnid aiitem diccmus de vicario cpiscopi confirinali, ccdnnlnr, snitin non sorliaiititr cjfccliun , nisi priits ab

noiidùm lamen consecrali? an ipsi polernnl liujus- eisdciu lanqnàm dclecjaùs apostulicis summariî' tantiim,

niodi lillenc dispcnsalionis dirigi? Et sicul nos docet et extrajudicialitcr coguoscanlur, c.vprcssas prcccs , snb-

observantia et praxis, procul dubio ci possunt dirigi rcptionis vel obrcplionis vilio non siibjacere ; cùm illas

quia clarum est episcopum anto illius consecrationem talcs esse pronunliaveril, numipiid poleril postmo-
liai)ere plonam jurisdiclionom episcopalcni, et vicaiius dnm cum oratoribus dispen^are , vigorc carumdem
dicilnr verc vicarius cpiscopi liabenlis plenam jnris- liilerarum? an verù poleril snam senlentiam relra-

dictioncm episcopalem ; id. Sancb., n. 55. claro?

Verùm, quia episcopus plurcs babcre polcst vica- Anlcquàm buic quœslioni satisfaciam, quia Irequens
rios générales iu suà civitaie et diœcesi, cap. Quo- in Romanà Curià, et alibi est scrmo de rescriplis sub-
niam, de Offic. ordin., cap. Ad liax, de Offic. Arcbid., replitic et obreplitiè inipclralis; sxpis.simèque, con-
 ,

^"S9 rnAXlS DISPKNSATION M APOSTOLIGARUM. l

giQ
liiigit conccssioncs siinimi Poiililicis , sive cnjusciim- !
dub. M, n. 20.'j cum seqq., cui respondet quod tali
que altcriiis pi'iiicîpis , niliil et nuiiquiiin operari in casu non polcrit exécuter dictas litleras exequi , sed
casibiis vitiosis, dolosis, obrcpliliis, scu siibrej)tiliis, recurrendum erit ad summum Ponlilicem deleganlem,
m doccl tcx(uni in 1. Non solitm , § Si liœrcs , H", de (plia cùm ipsc vicarius, tanquàm judex delcgatus, fun-
Lil). log.; unde incasibus in quibus rcquiritur menlio clus sit oHicio suo , extincla est ejus jurisdiclio , eu
alicujus rcscripli, si illud est nulluni, vcluli subrcpli- quod pronunliando ipsas litleras esse subreptilias
linni vel ol)rcplilium, non cril de oo laciciida monlio, jam protulil suam definilivam senlentiam ex quo ;

Fcliii. in cl, n. 13, de Rcscrip., quod loeuni sibi po- docidit tolam causam sibi commissam; idem, n. 20G,
tissiniùin vindicare videnius in bcnolicialibus , in qui- et sic in illà non polerit se ampliùs intromittere 1. ,

bus subreplio et obreptio etiani non dolosa vitiai gra- Judex posteaquàm , ff. de Re jud. ; Rip. in 1. Quod
liani, et reddil lilteras invalidas, c. Super littcris, ubi jitssit , eod. lit., 1. Posl scntcnliam , c. de Frucl. et
Abb. et alii de Rescripl., quia ïj» bencficialibus mens Lilt. expens. ; Alex, in 1. Jubemus, ff. de Jurisd. onin.
Pupai est prxcisa ; hnol. in c. Super lilleris, cod. lit.; jud. ; Félin, in cap. Qmliler el quando, lib. 2, de .\cfu-
nani qualiias qu;Tî de jnre cxprimenda est, si non c\- rat. ; Ludovis., decis. 480, n. 8, sicut cliam dic^ndum
primalur, vitiat graliam , etianisi aliàs Papa litleras est quod judex delegalus, si semel judicavit, licèt nii!-

conccssissct, capitc Si motu proprio , de Pra;b. in 6 ;

liter et invalidé, functus est officio suo ; necsibi con-
Gard. cous. 53, ubi ait subrcptionem viliare in benc- venil suam senlentiam revocare I. Paulus, , ff. de Re
ficialibus, etianisi insurgat ex siniplicitate ;
quinimô, jiid., 1. Duo fralrcH, ff. de Pen., quod «iuidem ordinario
dixit Innoc. in c. Acccdeiis, de Crim. fais., quod in lanlùm permillilur qui jure proprio judicat; idem
graliosis falsiias seniper pnesumitur expressa cum Paul. Squill., n, 207, qui , n. 208, subdit quôd si idem
dolo, quia inipctrans ante impctralioncm habcbat se judex pronunliaverit legitimamesse dispensalioncm, et
infonnare Je vcritate , Mandos. , Ucg. 52, quacst. 2o, postca inveniel se deceptum, vel errasse, sive inito ma-
innn. 7, non oiiininô proptcrea pigeât eos qui borum trimonio , sive non , non
virtute dicta; dispensaiionis
lenninorum pcrfeclà cogniiione carent , scire quod- polerit, uti delcgatus, causam bujusmodi reassumere,
nam verselur discrinien inter subreplionem ,
quando- ex eo quôd jam , ut diclum est , fuerit functus officio

quidem, sccundùm aliorum doclorum opinionem, Iia^c delegati ; sed quôd tanquàm ordinarius polerit cogno-
duo tanciuàm synonynia babentur, et nibil inter se scere de ipso matrimonio contracte, vel contraiiendo,
différant quod signaiiler tenucrunt Dec. in c. Super
;
an illud validum sit , veine , ex Sanchez, lib. 8,
lilleris, \, not. 4, de Rescripl., et Mcnoch. de Arbitr. disp. 27, n. 59, licèt secùs dicendum sit ubi dispen-
jud., 1. 2, cent, i, casu 201, n. 10. salio vel quodvis aliud rescriptum remanaverit à sa-
Sed reverà huie opinioni praiter doctores contra- cra pœnilcnliariâ pro foro lantùm conscienticc ,
prout
riuni senlienles, adversalur eliani sentenlia omnium inlia diccnius.

antiquorum ac peritorum curialiuni ;

qui unum ab al- Sed anlequàm ulleriùs progrediar, non incongruuin
tère ita distinguunt, nenipe tune subreptilium censeri visum fuit subnectere an dataria et cancellaria apo-
rescriptum ,
quando scilicet Papa jam inteilexit quod stolica; consueverint commiitere aliis personis execu-
ab eo petitur; verùm in ipsâ pelilionc fuit tacila Ve- lionem bujusmodi liileraruin, puta babentibus juris-
ritas, qua; omnino narranda est ; vcl fuit in câ falsum dictionem, quasi episcopalem, vel eornm vicariis.
aliquod narralum. Rescriptum verô obreptiliuni illud Et cxistimat Sancb. , lib. 8, disputai. 27, n. 34,
propriè est, quando videlieet per verborum involulio- quem sequitur Gare. deBenefic ,
part. 9, cap. 2, num.
nem aut caulani loquclani , veluti ironicam aut calii- 147, in fin., pesse, non modo bujusmodi jurisdictie-

dam , effugilur plena concedenlis inlelligenlia , ut per nem babentibus, vcrùin ctiam eorum vicariis com-
Jnnoc. in c. Ckm dilectus, num. 5, de IkCscript., quod milti , cùm ipsi sint capaces bujusmodi delegationum,
profectô satis deprelienditur ex diversis rescriptis, seu tanquàm vicarii babentium jurisdiclionem episcopa-
litleris apostolicis, in quibus dici consuevit, quôd lil- lem ;
quia hoc modo isti vicarii sunt ordinarii sicut ,

tcrai non possini de subreptionis vel obreplionis vitio vicarii episcopi cùm eamdem jurisdiclionem babeant
;

notari et alibi non minus subreptitiè quàm obrepti-

, , à canone quàin vicarii episcopi; Gucc., lib. 2 Inslit.

liè, etc. ; et sic tanquàm duo apponunlur : aliàs cnim moral., lit. 8, n. 15G, et quôd praxis ita se babet.
diceremus, quôd lilteraiapostolicic aliquod superfluum Hoc tamen omninô negalur ;
praxis enim talis est

continercnt ,
quod est onminô ncgandum ; Cassad., ut bujusmodi dispensationcs , sicut qua;cumque alla

decis. 5, in (in., de Pneb., quia in illis quodlibet vcr- resciipta, non coinniiltanturdiclis vicariis, babentium
bum débet opcrari ; arg. 1. Si quaiido, ff. de Lcg. i, talem jnrisdictionem ;
quia cùm isti vicarii inferiorum,
cap. Si Papa , de Privileg. in G, in quo babctur su- 1:01 sint ni dignitale ecclcsiaslicâ constiluli , sunt bu-
pra dicta verba subreptionis vel obrcptionis, etc., esse jusmodi commissionum incapaces : id enim docct
omninô scparata Gard. Zabarel. consil. 30, quod
; sa- eliam Gloss. in Clem. Et si principalis, in verbe Epi^
tis agiioscilur per eamdein diclionem, vcl, qu;c de suî scopali, de Rcscript., ubi loquitur laiilummodè de of-

nalurà cadit inter diversa, ut per Gonz. ad reg. 8 ficiali episcopi ; sicut eliam senlit sacra congrogalio

canccll., gloss. 48, mmi. 17, et gloss. u2, num. 5. cardinalium ut ex declarationibus infra posilis
,
in ,

Ad quœslionem igitur redeundo , eani , inter alios quibus diciiur, lanlummodô commillenda esse prœla
movct Paul. Sqnil., de Privileg. olcr., c. 2, privil. 2, lis, et cle Hc praxi testalur, ctiam îïicronymus Paui
 ,

Hil LIB. VII. DE DISPENS. SUPER MATfif.M COMIlAIIEND. IN GRADIBUS PROIllB.

342
lus in siio Provinciale, lit. de Jud., vers. ItciH quando, Sicut oliaui iii imà prioralùs de .Magazela
,
, ipsa
clicens ,
qiiôd miriquàiii snihiliir, nisi oHiciali niajo- congregatio sicccnsuil, si prioralùs, ut proponilur,
riim prailatorum , ac proiiU-rca illis dirij^i consucvc- nullius sil diœcesis , cl quasi jurisdictionem episcopalem
runt qui habcnt hanc jurisdiclioncm; nain constat ex habeat, litteras dispensationum malrimonialium,
et alias
notorio et vulgato stylo, quôd omncs litlcrsc, sivcgra- ejusdem generis priori committendas,\î maii 1")93.
Ad-
iix, sivc juslitiiC coinniitluntur passim diclis pra;la- cst oliam dccisio Rol;e, in unà Nullius, dclla
,
Seremc
lis, liabcnlilnis lanlinn supra dictan» jnrisdictioncm , lOnovcmbris 1o!)5, corani cardinale Scrapliino qu;c
,

pro personisct locis sujr jurisdictioni siibjcctis; duni- per exlcnsum hic ponilur, videlicet :

modô sint exempli, et habcant Ecclesias pleno sibi Fuit instatum apud sanclissimnm dominum no-
jure subjectas, et pcr hoc, jus episcopale , et jurisdi- strum pro parle R. D. Alphonsi Flori prioris de
,
,

ctioncni quasi cpiscopalcni, Innoc. in cap. 2, vers, de Magazela provinciic dclla Screna, ul occurrenlc casu,
Abbalibus,i\ii Transact., et probalur in cap. Abbatcs ,
sibi dirigcrcnlur lilter.c disponsalionum malrimonia-
de Privil., in G, Gloss., in Clem. 2, vers. Proprii , do lium, et aliic similes, lanquàm ordinario dicl;e pro-
reb. Eccles. non alicn. ; lext. in cap. Siiujulis, i\c Slalu vincicC ; et causa discussà in sacra congrcgalione con-

nionach., cap. Sir/HJ^casfi, de For. compct., et dicil cilii, luit resolulum , si prioralùs est nullius diœcesis,
text. in cap. Ne prodefectu, § Slatuimus,j\u\cUi glos'-à et prior habct quasi episcopalem jurisdiclionem, hue-
in verbo liefiularis ; qnod propler prxniissa, abbalia ras bujusmodi esse commillcndas diclo priori idcô ;

et episcopatus ;V{piiparantur, cap. Decirnimus, de Jud., socra congrogalio de ordine sanctissimi D. N. nian-
ubi Abbates nominanlur iutcr episcopos seu archi- davit, ut in Rotà videretur, si bujusmodi qualilales
cpiscopos, cap. 2, de Prxb., in 6; nam sicut episco- verificanlur. Ideù causa proposilà et visis probaiio-
patus est culmen dignitalum seculariuni , ita abbatia nibus, domini dixeriml, probari Priorem de Maga-
est caput omnium regularlum bcncficiorum ; et sic zela habere propriam Ecclesiam , et uli ornanienlis
hanc a'quiparationom intelligil de abbalibus, liaben- episcopalibus, baculo et miirû, necnon jus benedicendi
tibus jnrisdictioncm episcopalem ;
quia isii dicuntur et concedendi Indiilgentias , et hoc probari ex bullà
magni abbates seu abbates générales , de quibus lo- felicis recordat. CIcmenlis VIII quôd veiù habeat ler-
;

quilur text. in cap. Adrimms, G3 dist. , ac proptcrea ,

rilorium distinclum, et scparatum à lerrilorio aliorum
di'mi summo Pontifici narratur, oratores esse alicujus ordinariorum vitiniorum mcdiantibus certis limitibus ;
loci jurisdictionis alicujus ex diclis abbalibus, seu cu- ei quôd conférât bénéficia, visitet Ecclesias, et cor-
jusvis, similem jurisdictionem habenlibus, non admit- rlgat delinqucnlcs optimè probant testes exhibiii
titur supplicatio , nisi in câ dicatur : Exponiiur S. V. quibus tamen , quia fucrunt examinali sine alicujus
pro parte N. cl N. ex loco N . jurisdiclioîiis Abbales, partis conlradiclionc , vel episcoporum vicinorum ci-
seu prœpositi N., et incorpore supplicalionis:SH/)/)//- taiione, et ad hune elTectum , cùm agatur de levi pra;-
cant igitur humililer Sanclitali vestrœ oratores prœfati judicio , an velint domini officiales sanclissimi fi-

qufitcnùs Abbatî monasterii N. ordinis sanctiN. Nidlins dcm adhibere , Rota eorum arbilrio censuit rclin-
diœcesis ,
provmciœ N. parliatlare , U separattan terri- qucndum.
torium habenti , ac jurhdictioncm, quasi episcopalem in Adcst insuper aiia declaratio ejusdem S. congrega-
diclo loco exercenli ; eliamsi de illis personis non s't, tionis, qu;c voluit ut prajposilo Piscien. , cui mandata
quibus similes causœ pcr Sedem Apostolicam commilti est jurisdictio, visilalio , correctio et superjorilas,
consueveritnt , commiltere et mandare ; ut cuin eisdcm eliam quoad institulionem, prœsenlalionem et nomi-
oratoribus, etc., dispenset ; poslraiidùm vcrô Ikïc ea- nalioncm prout illam habebal episcopus Lucan. sint
,

dem verba apponuntur in Jitteiis dispcnsalionis. Et comniiUend;e lillene in forma, Dignum , et dispcnsa-
hic Stylus inconcussè scrvalur pr.pscrtini ex pluribus tiones mclrimoni.sIii5; quas quidem decislufies tcneo
dcclarationibus sacrrc congafcgationis concilii Triden- authenticas pênes me, et postmodùm easdem reperiri
tini; quaî in simili declaravit de anno 1593 in unà relatas per Gare, de Benefic. parle 9, capite 2, nu-
prioralùs de Ucles., ord. sancli Jacobi, bis verbis : méro 2i cl scq.
Comjregatio concilii censuit, dispensuliones matrimonia- Insuper cadom sacra congregatio declaravit lune
,

les et alias qiiascnmque qnœ subdilis inj'erioruni episco- dispcnsaliones bujusmodi posse commitli inferioribus
pis à ScdeAposlolicàconceduntur, si eas extra Fiomanam ordinariis ,
quando sunt nullius diœcesis , et habcnl
Curiam commitli contigerit, et inferiores nullius diœcc- quasi episcopalem jurisdictionem
illi
; Coccin., decis. 5iG,
sis existant, et jurisdictionem quasi
episcopalem habeant, num. 7.
cisdem inferioribus vicinioribus cpiscopis esse
commillen- Abbates vcrù, priorcs et pra;positi ;
quibus bodiè
das. Hier. card. Malth;cus quamvis
postea eadem sacra
; frequcntissimè bujusmodi dispcnsaliones et alla re-
congregaii-o dederit sequentem declaralionem ad in- scripta apostolica, à datarià cl cancellariàdirigunlur,
slanliam cardinalis Toleti nempc
, congregatio concilii prout longo icmporis cursu cl excrcilatione obsorva-
I
censuit priiis coram Domino datario esse docendum , vinuis; omissis aliis de quibus in dubium rcvocalur ,

priorem habere qualilales reqnisitas

ut ipsi dispensatio- an sint eis bujusmodi commissiones dirigend;^, suiit
nes matrimoniales commitli
possint , vcl esse in quasi ii qui scquuMliir ; cisque taies commissiones Jiunt eo
possessione, ut prœdiciœ
dispe,isaliones eidem cotnmil^ etiam quo sequitur modo , licèt laliùs in ip^à siippli-
tanlur. Hier. card. .Mattliajus.
calione. et in liiteris exlendantur. His igitur fiunl
 , ;

545 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARU^f. 544

comniissiones, videlicet : n( Marlini, ac vicario generali procdicti abbatis Monlis
Abbali iiioiiastciii SS. Yincentii et Anastasii , ad Cassinen. ex indulto lelic. record. Sixti V, prout jani
Aqiias Salvias iiunciipatas Cislercion. orilinis, propè in praxi videnius ; et licèt ego indullnm hujusniodi
cl extra inœnia urbis. Abbaii nionaslciii S. Syhe- nondùni viderim , altamen optimâ ralionc , inler cai-
stri ten\« Nonaiiliila! , onliiiis S. Beiicdioli , niiUiiis tera puto nioluni ipsum Sixtum , ad illud conceden-
diœcesis ,
provinoi;»' Havoniialen. Hoc lamen quoad dum; ex eo quùdanlequàn» S. Benediclus accessissct
exprcssionem provincic, servatur in aliis locis nul- adEcclesiam Cassinen. lUa babebat suum episcopum
liiis diœcesis Urbi proximis, ut cîiiii non possil dici ac praisertiin babuit Severum ,
qui inlerfuit concilio
provinciic Ronianx', diciliir ex loco N.lJibi proxinio, Lateranensi , anno 487, in quo quidein concilio ipso
siciit etiani ex locoN. civilali Narnieii. proxinio, el sic Sevcrus subseripsit tanquàui episcopus Cassinen., el
de singulis, elc. Abbali nionasterii S. Snlvatoris Ma- sicposuiuàm illùc accessit S. Benediclus scilicel do ,

joris nuncupali , ordiiiis S. Benedicli in dislrictii amio 529, nemo alius pncter monacbos Cassinenses
,

Urbis. Abbati nionaslerii Monlis Cassinen. ordiiiis episcopus fuit ibi depuiatus et successive abbaies
S. Benedicli , nidiius diœcesis, provinciie Capuan. Cassinenses, post S. Benediclum , licèt non essent
Abbali nionaslerii Monlis Virginis, ordiiiis S. Bene- episcopalia, et omniniodani jurisdiclionem senipcr
dicli, nidliiis diu'cesis, provincial Bcnevelan. Abbali exercuerunl, diœccsiniqne liabebanl,per Rot. in unà
nionasterii Sanclissiinœ Trinitatis Caven. ordinis S. (
Soran. benelicii 8 marlii 1627, coram Merlino,et
Benedicli , nullins diœcesis, provincia; Caiiuan. Ab- 1
refert celeberrimusBarbos., de Jur. eccles.,lib. l,cap.
bati nionasterii S. Clirislopiiori , terra; Caslri Duran- I 1,. num. 50, cum dnobus sequent., el leste P. D.

lis , ordinis S. Benedicli , nullius diœcesis provinci;ic Marco Antonio Scipione in Elogio abbatum sacri mo-
Urbinaten. Abbali monaslerii S. Mariie oppidi Pina- naslerii Cassinen.; magna itaque est ejusdem mona-
roli , ordinis S. Ben(îdicti, nullius diœcesis provincial slerii auclorilas, niagnaque mter Ilalise cœnobia praî-
Taurinen. Abbati secularis et collegiataî Ecclesia; slanlia ; cùm pr;vler S. Gerniaiii civitatem , triginla
S. Pelri oppidi de Lenna , nullius diœcesis ,
provin- duo oppida liodiè possideat , ejusque abbas omninio-
ciie Burgen. Abbali nionasterii S. Mari:e Farscn , or- dani babet episcopaleiii jiirisdiclioncni : qnain libère
dinis S. Benedicli, nullius diœcesis in dislrictu Urbis. in suà diœcesi exercel, nec liabct linilimum episco-

Prseposito Ecclesicc B. Marisc terme Attini, nullius diœ- pum , cui ea demandentur ,
qute ex sacri concilii Tri-
cesis, provinciale Thealin. Pneposiio Ecclesiai S. Ma- denlini decrelis, viciniori episcopo sinl commillend i
;

ri;ï lerraî Piscia; , nullius diœcesis ,

provincioe Flo- proindeque supra diclus Sixlns Y, slatuit, ea ouinia
rentin. Priori n.onasterii S. Laurenlii propè Paduhini, qus ad juris iequilatem scu indulgenliani acaibilriuin

Carlbusien. ordinis, abbali S. Mari;e de Cadossa ,

judicis referunlur, ad pnediclnm abbalem Cassiiialcm
nullius diœcesis, provinci;c Salernitan. Priori prio- in suà diœcesi speclare, ita in hodiernum diem causœ
ralùs S. Jacobi de Spallia , nullius diœcesis, provinci^e quoc ad malrinionia et sacerdolia speclant ab eodem
Conipostellan. Priori prioralûs de Magazela , niilili:e abbale cngnoscuntur, quas alioqui ad solos episc. per-
de Alcanlara , nullius diœcesis ,
provinci;c Compo- linere indnbitaluin est; cùm ipsc abbas propriam
slellan. Priori prioralûs de Ucles, nullius diœcesis, synodum celebrel, propriumque babeat seminarium,
provincial Toletan. Abbali secularis et collegiat;e Ec- examinalores synodales in suà diœcesi eligat idoneos
clesiae S. Martini , oppidi ejusdein S. Marlini, nullius excipiendis conl'essionibus approbal, sacris iniliandos
diœcesis in dislrictu Urbis, necnon coniinillunlur illius exaniini subjicit lonsurani et minores ordines , suis

vicario, ex indulto Innocenlii X. Vicario monaslerii subdilis, tum secularibus administrât lilteras diniis- .

abbaliiic nuneupataî sancti Marlini capiluli et canoni- sorias ad majores m aliéna diœcesi suscipiendos ; ec-
j

corunibasilicasprincipis Apostolorum de Urbe, nullius clcsiaslicorum concursus ad sacerdolia indicit ; con-

diœcesis dict;c Provinci;e Thealin. ex indullo Urbani firmalionis sacramenlum , et alla plura qu;e inferio- .

'

YIII. Abbali monaslerii per priorem gubernari solili ribus pradatis per concilium rridenlinuni non licet ,

sanclorum Stephani, el Brunonis de Nemore, nuncu- administrai et exercel; id. in dicto Elogio, ubi tabel-
pali Carlbusien. ordinis , nullius diœcesis ,
provinciie lam, sive piantam subjicit, qurc ejusdein monaslerii,
Ulieginen. quoad CasaliaSerne, Spalulai,Biunci, Moii- quod tune exslat, cl oi»pidoruin qu;e possidel, descii-
lauri, et Gasparina) lantùm ex indullo ejusdem Ur- ptioiiem et lormam repnesenlat, ac proinde cùm pr;e-

bani VIII. Necnon Ofliciali arcliicpiscopi Tarraconen. diclus abbas Cassinen. liaiieat jurisdiclionem et Ec-
in insulâ Evice, Tarraconen. diœces. canonicè depu- clesiam episcopalem, cum diœcesi separalà, repcriiur
talo cum narralivà , allento qu'od dicta iitsnla à civitale dcscripla inler Ecclesias episcopales in libris cancel-
Tarraconen. per 200 milUaria el idlra distat , offîciali lariaî el camene Aposlolicie ; ac proplcrea est verè
arcliieplscopi Tarraconen. in prœdictà insulà rilè depu- censenda calbeiîr. et episcopalis ; cum aliis luculcnler
Uilo , e'iiamsi de illis personis non sit ,
quibus siiniles congeslis per Addit. ad Bural., dec. C07, à num. 8,
causœ per dictam sedem comtnitli co7isuevenint commit- usque ad fin.

tere, et mandare dignemini, etc. Quoniamverù quoad comniissiones faciendas abbati

Praîdiclorum verô prxlalorum vicariis , nunquàni monaslerii B. Mariie Farfen. ac S. Salvatoris Majoris,
taies fiunt conimissiones, sicui supra dictum est, pnc- necnon priori Carlhusia; sanclorum Stephani el Bru-
terquàm vicario diclce Ecclesiie coUcgiatae sancii I nonis de Nemore, exempla brevium desuper, expedilo-
 ,

54o LiB. \H. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAIIENI). IN GHADIBUS PROIIIB. t;i6

runi , ad mcàs pervenerunt manus , non prorsùs al) eliam apostolicis , aliisque ejusdem datariœ et cancel-

liàc praxi alienum agnovimus illa li'ic siiliiioclcre, quo- lariœ Apostolicœ , ac Curiœ Bomanœ officialibus pro
rum priinuni Obl loiioris soqiionlis , videliccl : tempore existentibus , ut prœmi.ssa perptlu'o obscrvnre

Ukb\ms Papa VIII , ad futuram rd tiieiiiorimii. debeanl. Decernnles aliter dirigcndas , litteras aposto-

Pastoralis viuncris diviiià disposilioue uobif, injnn- licas liujusmodi , uullas , irritas cl inanes , nulUusque
cli , ratio postulat ut qnis imiversalis Kclcsiœ regi- roboris vel momenti fore et esse ac censcri; neque exccu-

miiii, lici't imnwrili prœsidemus , ad ea cousidera- lioni demandari passe. Quod d. Franciscus cardin.

tionis nostrœ inluilitm dirigamus per quœ particnla- modernus , et pro temporc diclorur.i monasteriorum
rium Eccli'sianim , earuiugue prœlalorum diguilas cl abbas seu commeudatarius, ejusque offuiales in cousis et

auctorilas coiisenari et aiigcri possit. Cinn itaquc, negotiis quœ hujusmodi litlerœ concernent procedere
sictit accepimus, monasteriorum , nbbaliarum mtncu- in omnibus et per omnia libère et licite valeanl et debeant,
patarum B. Mariœ Farfen. et Suncli Salvatoris Majoris proul alii quicumque ordinarià et episcopali dignitate
uitiicupati inviccm, seu aliàs perpctub unilarum, ordinis fnlgentcs , in suis respective civil, et diœccs. passent el

saticti Bcnedicti, in dhtrictu aliiiœ l'rbis iwslrœ existen- debent ; non obslantibus quibmcumque aposl. in provin-

tiiuu, abbas seu commeudatarius pro temporc cjcistens ,

cialibus ac sgnadalibus conciliis ediclis ,
gcntralibus
propriiim , et ah ouiiù altcrius cujuscumque prœlat'i vel vel specialibus canstit. el ordinatianibus , necnan sla-
aiilislitis, ordinarià jurisdictione separcilum teiritoriuiu , tulis et consuetudinibus , eliam jnramento confirmatione
luulta oppida et loca insigni vassallorum et aliorum liabi- apost. vel quàvis firmitate alià roboratis, cœtcrisque
lutorumac incolarum numéro referta, ccntiiiens liaheal. contrariis quibuscumque. Volumus aulem ul prœsentium
Nos siugularibus atquc eximiis dilccti filii uosiri Fran- Iransumplis elium impressis manu alicujus notarii pu-
cisciS. Romance Ecclesiœ diaconi cardinatis Barbi'rini bliée subscriptis , et sigilio alicujus pcrsonœ in dignitnle
nuncupali , nosiri secundiun carnem , ex frutre germano ecclesiasticà conslitulœ , rnunitir, , eadem prorsits fides
nepotis, qui nionastcria prœdieta in commenduni ad sut adliibeatur quœ eisdem pr'v:>enî-ibus adhiberetur . si fo-
vilam, ex covcessione et dispensalione apostoHià obtinet. rent exhibilœ vel ostensœ. Dat. Bomœ apud Sanclam
tncritis adjuti, vassallorum et incolarum liabilatorumque M ariam Majorent sub annulo'Piscùtoris. Die 18 novcmb.
prœfatorum. commoditatibus consulei-e , et dictorum mo- J 16:27, poniificalùs nosiri anno quarto.
nasleriorum abbatem , seu commendatarium aliquâ ho-
,
;

Sumptum ex origimdi minuta brcvium S. D. y. L'r

noris prœrogativà, quantitm cum Domino possumus, ex- ,

bani Papœ VIII, collationatum concordat.

oniare volentes , molu proprio, et ex rertà scienlià , ac
M. A. Maraldus.
vialurà deliberatione noslris , deque aposlolicœ polestatis
AlleiUà tamen prredictoriiinnionnslcrionini imionc
plcniludine, eidem Francisco cardiuali ejusque succcs- ,

in diibiuin revocaripoluisselquonam modo liiijusmodi

soribus dictorum monasteriorum abbatibus, seu commen-
commissiones ficri deberent sed tamen ipsa praxis
datariis in perpetuum, ut quœcumquc titlerd' aposlolica\ ;

nos docet qnôd pro cxeciilione resciiptoriim aposlo-

eliam in forma brevis, tum gratiam quhm jnstiliam con- <

licorum pro oraloribiis ex locis snbjeclis monaslerii

cémentes, ac prœsertim super dispensationibus malrimo-
saiicli Salvaloris Majuris , licél ulriiisipic monaslerii
nialibus, et in forma significavit, quœ à nobis, et Aposto-
unus silalibas seu commcndalarius, liant abbali biijus
licà Sede, pro personis sub jurisdictione dicti Francise:
monaslerii, si verô S. Mariic Farfen. abbali ejusdem
cardinalis , ac abbattim seu commendatariorum prœdi-
ctorum ralione monasteriorum hujusmodi, existentibus
B. Marie; nam allonlà unione pnediclà ,
qnie crcdi-
,

tur a;(iuè principaliter facla, unumqiiod(iue relinet sua

pro tempore, posthàc concedenlur, et ad partes transmit-
remanet
,

jura, et in suo slalu et honore, et gaudel suis

leutur, eidem Francisco cardinali moderno, et pro tem-
[

privilegiis , Gioss. in Clem. Per litteras , de Vixh. ;

pore existenti dictorum monasteriorum abbati seu com- '

mendatario,vel ejusufficiali,tanquàm lociordi)uirio, non

Mandos, reg. 1^2, q. 1 , nmn. i, cum aliis relalis per
Gare, de Benelic, pari. 12, cap. 2, num. 57.
autein arcliiepiscopis vel episcopis vicinioribus dirigantur

et commiltantur, qui ofjicialis , lïtleras aposlolicas prœ- !

Pro similibiis aulem connnis^ionibus priori mona-
fulas dicto Francisco cardinali moderno, et pro tempore slerii sancloiiim Sicpbani et Brunonis de Nemore ,

existenti dictorum monasteriorum abbati seu commen- fiiciendis , snbjicilnr cxemplum lillcrarum , eliam in
d'itario , vel ejus officiuli , tanquàm loci ordinario , non forma brevis , tenoris seipientis, videlicet.

aulem arcliiepiscopis , vel episcopis vicinioribus dirigan- Urbants Papa VIII. —Ad futuram rei memoriam. A'm-
tur et commiltantur ,
qui officialis litteras apostolicas per pro parle dilecli filii prioris monaslerii sanctorum
prœdictas dicto Francisco cardinali moderno, et pro Stephani cl Brunonis de Xemore, ordinis Carthusiim. ,

tempore existenti , monasteriorum prœdictorum abbati nullius diœcesis, prwinciir nhegi)ien. Subis exposilum
seu commendatario direclas, eliamsi de ipsis officialibus fuit quod aliiis à venerabilibus frnlribus nos'.ris sanclœ
in eis mentio non fiat , aperire et exequi possit , tenore Bomanœ Fcclesiœ cardinalibus sacri concilii Trid. inler-
prœsentium concedimus et indutgemus. Mandantes pro- prclibus emanavit decreliim , tenoris St'quenlis, videlicet :

pterea dilectis filiis , dalario itliusque substitutis officia- Eminentissinii el riven'ndis'Simi domini. prior CurlhusiiV
libus et cujuscumque generis supplicalionum revisoribus, sanctorum Steplnnti cl Brunonis de yemore , dcvolus
ac S. B. E. vicècancellario et cancellario regenti , ac orator habet omniniodani jurisdictiouem ordinariam in
abbreiialoribus de Purco majori nuncupatis , secrct:irii$, spirilUuUbus il lemporaldus , qursi cpifcopaliin cl pro-
 ., ,

547 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. UB

^•itun lenitorium scparatum Caslrorum , casaliiim seu ciat hujusmodi jurisdictionem habere , licèt non ha-
Jbcorwn Serrœ, Spatulœ^ Biunci, Moulauri, et Guspa- bcanl ipsi insignia episcopalia, non propterea sequi-
rinœ indlius diœcesis, provinciœ ninuiincns.; cuiiKiite ùl lur quùd lalia insignia habentes , si careanl jurisdi-
iiifer'wr prœlatiis, sufipUcdtiir declarari an ipsi inferiori ciione, nec habcanl scparatum lerrilorium ,
possint
ïinl comimttendœ disj/L'iisalioiies niatr'nnoi'udes , lillcrœ dictas litlcras excqui ;
plures enim sunl qui ex apo-
in forma Sigiiilicavit, (iliaque Inijusniodi. El Deus, clc. slolico indullo possunt uti diclis insignibus , et alias
S ocra congregalio cardinalhim concilii Tridentini inler- prairogativas habere ; nec lamen istsc lillerae eis dirigi

vrelum aliàs cetisuH , si infcrior prœtalus liabeal juris- consueveruut. Excuqjlum erilde correclore hospitalis
diciionem quasi episcopalem cl proprium lerrilorium ,
Incurabilium hujiis civitatis , cui fel. record. Grego-
dtspensaliones matrii)ioniales, (juoad ejus subdilos, litle- rius XV, uldiclum, hospitale ac alla ab co dependen-
rtisque in forma Significavit , aliasquc liujusmodi ipsi lia eorumque ecclcsiic speciali aliquâ pricrogalivà co-
ififeriori esse commitlendas. Ciim aulem , sicul eadem iioneslentur, ac ad m.ijorem decorem el ornatunt
exposilio subjuugebal, aliùs per bonœ memoriœ Iloratium ipsiiis correctoris ,
qui de nobili génère procrealus
cardinalcm LancelloUum nuncupulum, de volo Ilotœ esse consucvit, cidem correclori pro tcmpore existen-
dliàs coram Marlino Andréa , et aliis audiloribus data ,
ti
,
pcrpeluis futuris temporibus , ul durante ipsius
decisum et judicalum fuerit ,
priorem prœdicliim , ju- correctoris officio duniaxat, tam in ccclesià hospitalis

risdiilionem quasi episcopalem el proprium lerrilorium Incurabilium Neapolilan., quàm in(|uibusvis aliis dicti

habere; propterea dicius prior decrclum prœinsertum hospitalis subjeclis ecclesiig el capellis , et in procès
,

aposlolizœ noslrœ confirmalionis robore communiri sum- sionibus aliisque actibus et c;eremoniis publicis, dum-
moperè desidcret. Nos illum specialibus favoribus cl gra- modo lamen in sacro presbyteralûs ordinc et digni-
tiis prosequi volentes, el à quibusvis , etc. , censentes ,
tale ccclesiasticà constilulus existai, et non aliter ,

siipplicationibus illius nomine , nobis super hoc liumi- milrâ el baculo pasloralibus , necnon chyrotecis , an-
liter porrcctis, incUnali , decrelum prœinscrlum aposto- nule, sandaliisque, mantello, seu mozzcllà, pilco, ro-
ticà aucloritalc , lenore prœscnlium opprobamus et con- chclto, habitu, coloribus, ca^tcrisque insigniis pon-
firmamus, iUique inviolabilis apostoUcœ auctorilatis robur lificalibus uti , illaque induere, déferre et gcstare, ac
adjicimus. ac omnes , el sinyulos, tam juris quàm facti eliam missas et alla divina ofiicia pontificaliter more
defectus,si qui desuper quomodhlibet inlervenerint , sup- episcoporum, celebrare; necnon post ipsorumdivino-
vlemus. Mandantes propterea dilectis fdiis datario ,
rum ofliciorum solemnia populo ibi inleressente, be-
illiusque subslitutis officialibus , et cujusvis generis sup- nedictionem solemnem, dummodù aliquis antistes seu
vlicationum revisoribus , ac S. R. E, vicecancellario et Sedis Apostolicae legalus ibidem prsesens non sil, vel
et cancellariœ regenti , abbreviatoribus de Parco viajori si adsil, ejus ad hoc expressus accédât assensus, ini-

nuncupalis , aliisque datariœ et cancellariœ ApostoUcœ partiri, libère et licite valeal , apostolicâ auctoritale
ac Curiœ Romanœ officialibus , ul prœmissa observent perpetuù concessit , sub dalum Romoe apud Sanciam
litterasque hujusmodi d. priori difujanl ac dirigi curent ; Mariam Majorem 1G21 , sexlodecimo kal. julii,anno
Hecernentes prœsenles Utteras firmas et efficaces existere primo.
el fore ; ac ab omnibus ad quos spécial , et pro tcmpore Hanc eamdem facullatem exequendi hujusmodi
ipectabil , inviolabiliter observari , sicque per quoscum- dispensaliones et alias litteras apostolicas habent vi-
que judices ordinarios et delegatos eliam cnusarum pala- carii apostolici ,
qui milluntur cum brevi de consilio
tii apostolici audilores ,
judicari el dcfiniri debere , ac cardinalium, super negoliis episcoporum inquisitoruni;
irritum el inane , si seciis super liis , à quoquam, quâvis donec illorum causa decidalur, vel suspensio toUaiur;
auctoritale , scienter vel ignoranler contigcril attentari. nam ipsi vicarii , ex vi dicli brcvis, maximas habere
Non obslanlibus in conlrarium facienîibus qnibuscumque soient facullales; nec lamen ipsis commiltunlur lillerae

Dut. Romœ apud Sanctam Mariant Majorent sub annula apostolicœ; sed licèt expediantur directx cpiscopo
Piscaloris. Die '2.0 rtH^wsal633, pontificatùs N. anno sive ejus vicario in spiritualibus gcncrali, exequunlur
undecimo. M. A. Maraldus. nihilomiuùs diclae lillcrœ ab ipsis vicariis apostolicis,
Ileliqiiis vert) infcrioribus praelalis ,
quanlùmvis juxla verba apposila in eorum lacultatibus ;
quamvis
excmplis ,et liabenlibus episcopalem jurisdiclioncni , aliquaudo cancellaria Apostolicâ ac prœfeclura bre-
nisi fiicrint iiiillius diœcesis , ac parliculare lerrilo- vium eliam ipsismct hujusmodi rescripta dirigaiil.
rium habeaiil , nunquàm commiltunlur liujiismodi Ycrùm quia lillerae pro hujusmodi vicariis plures
,

dispcnsationes, seu quaevis graliîc exequenda;. Raiio- conlincre soient facullales non modo circa excculio-

nem luijus rci adducit Gare. , part. 9, cap. 2, num. nem lilterarum , vcrùm eliam alla in piaxi scitu

1 iG , diccns quùd dispcnsationes eorum subdilis con- digna , non incongruum visum fuit , sub quà forma
ccdendai, videniur committendœ episcopis iiilra quo- illœ concedi consuevcrunt , hic subnectere, qu» lalis

rum diœcesim sinl, subdens nihilomiuùs, numéro 147, est , videlicet

\

quùd suflicil si habcanl lerrilorium disliiiclum , lioèt A lergo : Dileclo filio Josepho N. clerico Firnian. seu
non sil nullius diœcesis. Scd cùm id videalur repu- alterius diœcesis.

gnarc praxi et stylo Curiac super liis commissionibus, Iiitùs verù :

nihilpro nunc lirmo. Est eliam dicendum quôd ,

Ukbanus Papa VllI. — DileclefiU, salutem et aposto-

Quamvis ad effoclum cxequendi dictas Utteras, suffi- licain benediclioncm. Pro nostri pasioratis offuii minière,
 , , ,

549 LIB. \II. DE DISPENS. SUPER MATRIM. CONTRAIIEND. IN GRADIRUS PROIIIR. 530
Us potissimùm invigilnrc dcbcmus ,
quœ cormn domiuici I vendi et absolvi facicndi , et exerccndi quœ p'œfato
grcgis , ut in via»i mnndatoruui Doniini ad sciluleir. diri- episcopo, ralioncs jurisdiclionis, de jure et consuetudine
ganlur,ommnb respicinnt. Volciitcs i(jitu)-,cerlis de caii- compeiunl in prœmissis et circa ea ; eliamsilalia forent,
iis,anwmm nostrummovciilibus,Ecclcsiœ N. de vicario quœ mugis specificam et expressam exigèrent commis-
apostolico providcre ; ac de tuis fide, prudentià, inlcgri- sioncm. Kt cum facultate subslicnludi incasunecesiilutis,

tate ac doctrinà phtrimnm in Domino coiifisi; spmm- cum simili vcl limilatâ potestale. Volumus autan quhd
tesquc, qnbd ca quœ libi duxcrinms commitlcndu, cumu- pro'luà el familiœluœ suslentalione, ex redditibus ecclaiœ
lulè sis cxpleitirus : te in Kcclesiù, el civitate, ac diœcesi prœdiclœ ,
provisio annua ducenlorum sculorum monetœ
N. liujusmodi vicarium et officiulem (jeneralem , ac in Romanœ persolvanlur , el ejus rata de quadrimestre in
nostmtn et Sedis Apostolicœ vicarium in spiritualibus quadrimestre, anlicipatù solutione , ultra expensas pro

et tentporalibus , aposlolirù aucloritalc, tcnorc pra'sen- accessu et reccssu, aliaque emotumenla ordinaria et ex-
linm , ad nostrum et Scdis prœdiclœ bcneplacilum ,
Iraordinaria, licita, solita etconsucta; ila ul si ii ad quos
cousliluimns , eliijimus ,
facimus et deputamus , cuni spécial , in solutiouibus , vel earum aliquà defecerint ,

eisdein l'acutlale , aucloritate et potestale, quoad exer- suo tempore tapsis decem diebus , ex fructibus mensœ
cendum ea quœ jurisdiclionis eliain voluntariœ exislunt, episcopalis pro déficiente portione quœ libi dcbebitur ,

excepta lamcn facultate bénéficia ccclesiaslica conferendi, propriù aucloritate capere et exigere libère et licilè posais
ne littcras commendalitias, cl dimissorias et sacras ordi- etvaleas; simulque viaticum pro expensis accessùs et
nes concedendi ,
quàm episcopus pro lempore existens recessûs cum habitatiane congruà in palatio episcopali
habere et exercere solet in iiniversù diœcesi in fora con- pro tempore officii , habere debeas. Contradiclores quos-
scientiœ et contentioso; ac aliàs quomod'ocumque , et libct , et rebelles, ac prœmissis non parentes, cujuscum-
qualiterciimque, nccnon ecclesias el loca pia omnia ,
que stalùs ,
gradùs , ordinis vel condilionis exiclentes ,

etiam monialium monaslcri, etiam exempta, quoad clau- pœnis pecuniariis, piis usibus , arbitrio tua applicandis,
suram ad sacri concilii Tridcnlini prœscripluni, visilatidi ac eliam per censuras et pœnas ecclesiaslicas , aliaque
el rcformandi , ac ad visilalionem hujusmodi celerrimè opportuna juris remédia , appellalione poslposilà com-
et débita cum diligentià procedendi; stjnodum celebrandi, pesccndo : invocato eliam ad hoc ( si opus fuerit ) auxilio
judices, consultores , vicarios foraticos , notarios , actua- bracliii secularis ; non obstanlibus conslilulionibus cl or~
rios , magislros actormn, promotores fiscales, executores, dinalionibus aposlolicis , ac diclœ Ecclesiœ, eliam jura-
omnesque alios et singulos officiâtes , tam majores quàm nicnto , confirmaliane apostalicà , vel quàvis firmitate
minores curiœ episcopalis, quibuscumque nominibus aliâ robaralis statulis et consuetudinibus , et privilegiis

censeantur, in civitate el diœcesi prœdiclis ,

qnoliescum- quofjue indullis, el litteris aposlolicis in contrarium prœ-
que opportunum fore judicaveris ; et aliàs juxta soiitum missorum quamodolibet cancessis, confirmaiis et inno-
removendi ac alios in eorum loca eiujendi , deputandi et vatis. Quibus omnibus , et singulis illorum lenaribns ,

subrogandi ; mulctasque et pœnas pecuniarias, apud ali- prœsentibus pro plenè et sufficienler expressis ha-
quem probum el idoneum virum, per te, de clero eligen- bentes ; illis aliàs in suo robore permansuris , hàc vice
dum, deponendi piis usibvs arbitrio tua, applicandas;
, , duntaxat specialiter et expresse derogamus , cœlerisque
quascumque lïiteras episcopo prœdiclo, sive ejus vicario caulrariis quibuscumque. Dalum Romœ apud Sanclam
dircclas el diligcndas œquè ac si libi spccialilcr dirige- Mariant Majorent, siib annula Piscaloris, die 15 seplem^
rcntur , aperiendi et exequendi ; litleras moniloriales in bris 1052, pontificntùs noslri anno décima.
forma , significavil, pro rébus deperditis, seu furto sub- Rr. A. MarsMiis,
latis, juxta prœscriptum dicti concilii Tridenlini el bullœ Ilœc autem quoad commissiones dispensaiionum,
fel. record. PU Papœ V, prœdecessoris nostri , conce- aliarunujue graliaium, qu.t; pro iilroqiie foro oxpe-
dendi, in beneficiis de jure palronalùs, ejusque erectione, diuiilur. Pro foro aiilem conscicntiiu lanlùm, cùni sint
conslitulione, necnon in Iccationibus emphijteulicis ,
occultac, commillunlur et diriguntur confcssario nia-
alicnalionibus el permutationibus beneficiorum ccclesia- gislro in ilieologià, vel decrelorum doclori, ex ap-
j

sticorum, juxta formam sacrorum canonum et constitu- '

probatis ab ordinario, per oratorem eligendo. Quo-

tionum aposlolicarum , auctorilatcm et consensum prœ- I circa notaiuliim piilavi quôd licèt slaiile hujusiiiodi
standi , causascriminales, civiles, etiam per appellulionem comniissioiic, dixerint iiouiuilli, sufUcerc lalcm coii-
dcvolutas , et quœ ad curiam episcopalem quovis modo '
fcssorem cssc liccnlialum, vel, si rcgularis fucrit, ap-
pertinent de jure vel consuetudine in civitate et diœcesi '

probaluni à suà rcligionc, vcl à rcclorc collcgii; prout

prœdiclis cognoscendi , audiendi , committcndi , sineque I
lenet Zcrol. in suà Pra.\i Episc, part. 2, verbo Pœni-
débita terminandi , contra delinqucntes per inquisilio- icntiarius, vcrsic. Secundo respondelur, qui, vcrsic.
nem, eliam ex officia, prout juris fucrit, procedendi, eos- scq. ait sic vidisse praclicari, subdens quod alioquia
qne corrigendi , mulctandi, puniendi, deponendi et ex- iu rcligionibus velcoDgregationibus, ubi non fiunl ne-
communicandi, suspendendi el interdicendi, pœnarumquc que magistri neque doclores, non posscnt eligi ex illis

et sentenliarum earumdcm moderalionem , mitigalionem confcssarii pro lali effoctu; quod non est diccndum,
tibi rcservandi ; necnon censuras el pœnas ipsas , in ca- sed mens sacrx' pœnitontiariai est ut cligalur vir do-
sibus à jure pcrmissis , aggravandi el rcaggravandi , el dus, et non soliun doclor; sed quia regularitor do-
ab illis ,
aliisque casibus episcopo prœdiclo rcservalis ctores soient esse docli, ideù siyius ponit se in tuto,
prout libi videbilur, convcnire, in utroqur foro absol- ut ipsc Zcrol. loc. cit.; qui pcrperàm intorprctatur di-
551 PRAXIS .OlSPENSATIONliM APOSTOLICARUM. 55^i

ctum s tyliini, cl montcin sacrac pœnilcnliana!; \>vo sluhcd

slolicam bcncdictioncm. Exponi nobis nuper fectsli, qnbU
^^
quo oplinièdocelSaiicliez de Malriui., lib. 8, dispulal. ! aliàs •jHoiulam
i^ Alexandcr Fritmciitus, lune officii sacra;

54, nuin. 7, qiiùd non sullicilj.si la'lis conCcssaiins sil pœnitenliariœ rcycns, dilcclis (iliis prcsbyteris societalis

vir dodus, qui publiée in academiâllieologiamautjus JcsH, cui prœesse diynosceris, eliamsi nuUo magisterii in

canonicuni docct; quia oporlct ut ad cunidocloris vol sacra tlicolocjià, et docloratûs in jure canonico (jradibus,

magislri giaduni provcclus sit; iiec voliiil pu'nilcnlia- insigniii csscnt, (diàs lamcn idoneis et approbalis ipsius

rius comniillere lias disponsaliones nisi solisinsignilis sociclaiis toiifcssariis, ut quascumque obsiijnulas, ctiam

lioc giadu, quia laies dccet c<sc delcgalos.Pa[)a' ; cl ila nuKjislri in theologiù, vc( jure canonico doctoribus dircctas

vull sacra pœnilenliaria, ut ojus delegali sint in liàc in foro conscienliœ, ejusdem sacrœ pœnitenliariœ lille-

dignitattî cl ad hos giadus pioinoli; cl pro|tlcrca, qua; ras, aperire, et absolutionisbeneftctum, juxla illarum dis-

ralione dignilalis doeloiilnis couccdunlur, non porri- posilioneni, impcndere passent et valerenl, verbo tenus

gunlur ad alios, vekili liecnlialos in liis l'acullalihus ; id concessil ; càquc facullate ipsi presbijtcri liacleniis usi sunl.

Sanclicz, nuin. 8. Ciini ilaque ipsius ^ocielatis relicjiosi ad Itujusmodi yra-

Imù vert) neque possunthic dispcusalioncs expcdiri dus, nisi pro necessitatc scholarum suarum, promoveri

pcr regulares, qui juxla suoruni ordiiiuni insliluta, non soleant, pœnitentes ctiam ad ipsos presbijlcros cum
niagisliî iicèl laies non sini, appcllanUir, nisi illi voie suis lilleris absolulionum in dies rccurrant, et importuné
ad niagisierii graduni in aliquâ acadeniià pionioli sinI ;
obsecrcnl, opportune eliam cos juvari comenil. Nos id-
id Sancli., n. 9, qui n. seq. docel, fruslrari liasdispen- circb luis in liàc parte supplicalionibus inclinati, presby-

saliones suo effeclu, si ab aliquo expcdienlur, qui non teris societalis hujnsmodi, per te, vel libi subordinalos,
sit lali gradu insignitus; quamvis coninmui erroro do- illius superiores, de luA iicentià designandis, et ab ordi-
clor exisliniclur ; Iicèl è contra, si sil doclor, scd in- 7iariis locorum approbalis vel approbandis, eliamsi tna-
doctissimus, per rationes ibi pcr cuu) allalas. gislerii vel docloratûs, aiU aliis gradibus insigniii non
Nec proplerca barum dispensalionuni gralia; eva- sint, litleras liujusmodi aperiendi, confessionibtisque fide-
nesccnt, si conlingat illas praîscnlari non iiabentibus lium ad ip^os recurrentium, audilis, et imposilàsaiutari^
hnjusuKidi qnaiilales, et ab illis lilleras aperiri, quia in illis expressà, vel de jure infligendà pœnilentià, absol-

iiiliiloiniiiùs aliis ipsius qualilales Iiabentibus, proilla- vcndi, ac in foro conscienliœ, quascumque sibi verbo vel

rum exccutione pra'sealari possunl, ut sapé acciditin scriplis commissas absolulioncs ; disvensaliones, et pœm^
praxi. tentiarum injunctiones excipiendi et exequendi, licenliam

El in lanlum prainiissa servanlur, quôd proquàcum- et facultalem , tenore prœsenlium concedimus et inipar-

que causa, sacra pœnilentiaiia rarô consucvit bas lil- limur; non obstantibus constilutionibus et ordinalionibus
leras aliis non gradualis, ut supra, dirigcre; nisi pro apostolicis, cœlcrisquc contrariis qnibuscumquc. Volunius
licentiisoligendi coufessorem, qui oralorein à quibus- autem qu'od prœsenlium Iransumplis, manu alicujus no-
cunique casibus, lam Scdi Aposlolicix; quàm ordinario tarii publia subscriptis, et sigillo luo, seu personœ in di-
loci reservatis, non tanicn in bulià Cœnx Doinini con- gnitale ecclcsiaslicà conslilutœ, munilis, eadem ubique
tciilis, absolval, prout in forma solità; ne sacra pœni- fide& iidliibeatur, qnœ ipsis prœsentibus adliiberelur, si

lenliaria videatur arctare pœuitenteni ad cligendum forent exhibilœ vel oslensœ. Dal. Romœ apud Sanclum
necessariô talem confossariuni graduatum ; quinimô, Petrum, sub annulo Piscaloris die terlià aprilis 1583,
cùni ali([uaiido accidat in loco oraloruni non adessc ponliftculùs nostri anno decimo. Ca;s. Glorierius.

oonfessarium niagislruni in tlieologià, vel decrcloruni, !

Porrù circa id vidcnduiU restât numquid poslquàm
dDcloreni, ex peculiari gralià solcl (laro lanien) ipsa diclic lillenc fuerinl uni confessario praîsentatic, pos-it

sacra pœnilenliaria, lilleras pro quocuni(]uc casu, di- alius pro caramdcm cxec.iifione adiri? Ilanc qua'Slio-
rigcre confessario simpliciter ex approbalis; absque nem movet, Navar., cons. 8, dé Offic. jud. deleg.,
00 quôd sit niagisler in Ibeologiâ, vel decrcloruni do- dicens An poslquàm pœnilens, cui ofliciuni sacraî
:

clor, boc modo, videlicel: Discrcto viro coufessori, ex paMiilenliariLC dédit lilleras sigillalas, directasdiscrelo
(ippiubulis ab ordinario, pcr lulorem prœseittiiun ad iii- viro coufessori, pcr latorem pncsenlium, ad inlroscri-
iroscripta spccialiter eligendo. pla spccialiter eligendo, eligit unum confossariuni,
Consuevit tamen sunirnus Ponlifex nonnuUis mini- possit, saltem de voluntale dicti confessarii, eo di-
I

stris gcneralibusreligionum, pcr lilleras in forma brc- misso, alium eligere? et resolvit négative, per rationes
vis sub aiinulo Piscaloris, banc imperliri facultalem ; ! ibi pcr cum allegalas, nempe quôd jurisdictiodelegata
ul ipsi, per se vel alios ab cis dopulaiidos, Iicèl non non polest prorogari de personâ in personam, cap. 1
I

gradualos, possit dictas lilleras aperire, cl illas juxla de Offic. alleg., cl cùm sit ipsa jurisdiclio deleganlis,
carum formani, cxeqni. ila addiclum delcganlem cujus illa est, pertinet cani

Sub qll;^ lamcn forma detisr supradictis minislrisgc- exlendere, cl non ad parles, ncc ad judicem, quorum
nci'alibus sive aliis superioribus isla facullas, palet ex illa non est, arg. 1. Id quod noslruniesl, sine facto no-
lilleiis infrascriplis, videlicel: slro in alium transfcrri non polest, ff. de Rog. jur., quem
A lergo : Dilcclo filio Claudio Aquavivœ prœposito (jcnc- mulli doctores sequunlur, pmcscrtim Zerola in suà
rali societalis Jesn. Praxi, verbo Pœnitentiarius, in principio, ubi eliam

Inlùs verô : négative rcspondcl, licèt coiifessarius primo eleclus

CJkeoorius Papa XIll. — Dilecle fili, saluWm, elajw- cousenliat, quia pcr primam lillcrarum prœsenlaliQ-
 ,

555 LIB. VU. DE DISPENS. SUPEft MATRIM. CONTRAIIEND. IN GKADIBUS PROHIB. hbi
iiem, ulerqiie fiinctus est onicio suo; al(cr scilicet nos, per lexl. in 1. Ad cognoscendimi, c. de Ingcn. et
prxscnlaiido, aller verô cas aiieiiemlo; el fuiidaturiii Manuniis. 1. Ilàc consultissimà, c. Qui lestam. fac.
slylo Pœnileiiliariio, qua; appoiiit illain claiisulam, puss., nccnon ad evilandam rcscripli invalidilalem ;
quùd dalà absolulione, lilleni; lacerciil; idem dixil (|uia dùm pctilur gralia pro uno , non polcrit altcri
(Jeiuiciis in Pia\i Ciiria; oiiiscopalisNeapoIilan., c,25. prodcsse , cùm non exlendalur ad illuni , cnjus no-
Ego lanicii niiror do ipso Navairo, qui ciiin suo nicn , aut cogMOincn non est expressuni in suppljca-
teniporcfuisseLuniis ex consiilloribus sacre pcrniten- lioiic porreclà.

liariai Apostolicai, cujusprootorio, loi aiiiiis, eliainego Nec verificatur sallem in praxi opinioSancii., lili.

niiiiiiiuis r.c prorsiis indigiuis inscrvivi, ila asscril : 8, disput. 21 , num. 57, dicenlis absquc did>io Iiuik;

tùiii sempor ipsiiis iiœiiileiUiaria! incns cl slylns ftic- crrorcni non \iliarc dispcnsationem , sed prodcsse
rit, lit liujiismodi liltera\ qnoiiiodàciiin(|iie (ieii pote- oratori pro quo est impetrata ;
quamvis in ejus no-
rit, siiuin sorliaiUiir cflcctiini, quidipiid cliain iioiiiuilli minc crralum sil, ex quo error proprii noniinis non
perpcràin dicanl, ulbcnèdooctSancli., 1. 8,disput.27, vitial rcscripium quando constat de corpore. Id enim
11. i, ubi ait id procedcrc non lanlùni ubi pœnilens salis à nolorio Curi* stylo dcviarc sciunt omnes cu-
seniei iiltcraspra}sentavilcuidaiiiconfcssaiio,sedcliam riales ; nec refort, quoad lioc, ut de jure id procédât,
poslqiiàm ab co pronunlialum fdit dispcnsationem esse ncmpe tali casu , non vitiari rescriplum, ut probaliir
subreptitiani, posse impetranteni adiic alinin confes- in 1. Si quis in fundi, 11',
de Leg. 1 , ibi ; Si quis in
sarium, qui forte in eâ sit opinione, iil rcscriptuni va- fundi vocabulo crravcrit , cl Corneliatmm pro Sempro-
leat, et posse cunidemmet confcssariuni, rc nicliùspcr- niauo nominavciit, debcbilur Semproniano, et in Inslit..
spoctà.dispensalioneni illain, nuitalàscnlentià, cxcqui: lit. de Lcg., § Si quis in nomine, per bx'c verba Si :

qiianivis, si scmel dispensavit, non possil cancre palino- quidem in nomine, coqnomine, prœnomin€,acjnomine
diam. Ratio autcni, quam idem Sancb. loc. cit. affert, legataiii teslator ermverit , si de personà constat , uilii-

ca est, quôd cùm ea commissio facla sit in foro conscien- lominits valet tegatuni. ISomina enim significandoruni
tia', seqiiitur cjusfori naluram, qu?c est ni non adstrin- liominum gralià reperta sunl, qui si alio quolibcl modo
galur pœnilens acquiescerc sententi;e unius conl'cssa- intelligantur , nilùl interest ; \à. Sancb. loc. cit. Nani
rii, sed possit alium adiré; atiiue ideminct conlessa- quid(iuid sit de jure , aliler est de slylo , el in bâc
rius sentcnliam nnilare, et ila per totum orbem ser- praxi receplum : quia non sobim , si crralum fuerit
vaUir in praxi, et didici in ipso sacrac pœnilenliariœ in nomine aut cognomine verùm eliam in syllabû
,

ollicio. aul lilterà , dispensaiio non mcreiur executionem ,

Ad contraria aiilem ciun eod. Sancb. b)c. cil. re- nisi prias ab oiïicialibus deputatis corrigalur; quin-
spondctur: nam non prorogatur jurisdictio de personà \
iVAo, non niodù corrigcnda- enuit liltc-rac, veriiîP
ad personam, ex solà partis volunlalc, aut confessarii, ctiam illarum registrum ;
quce quidem correctio trans-
sed ex voluntale ipsius majoris pœnilentiarii, qui liitc- it per m'ultas menus officialium, pra^cipuè D. rcgeniis

ras iiomine sumnii Ponlificis concessit; cujiis vohinlas cancellari;c, quidquid eliam dicat tcxt. inl. Qui liabe-

ca censelur esse, ut liccat diversos confessorcs adiré ;

bal, ff. do Manu, tesla. ,
quem dicil siiigularcm Ange!,
qin omncs censenlur clecti ab eodemmcl pœnilenlia- in 1. Si in nomine, num. 1, c. de Tcstani. Alex, in !.

rio, ut Utteras expédiât; ac si ca potestas semel eli- 4, mmi. o, do Leg. ï, quibus Juribus cavetur, quod
gendi inlelligitur de aclu consummato; el ila scniper error in syllabà consistens, nihil debeal obesse. Imo
Icnuit, et lenel cadcm sacra pœnitculiaria, qua3 in bis addo ,
quod quidquid aliàs fuerit obscrvatum , liodié
casibus considta, ita rcspondit, proul in praxi, omni non datur correctio super nomine proprio oraloris
prorsùs baîsilalione remolà, servalur. vel oratricis; sed opus est novam gratiam impctrare,
CAPUT Y. et novas litleras expedire; vel saltem pra:vià nova
signalurâ supplicaiioiiis , cum vcrâ nominis cxpres-
Vraxis narrcUivœ Ullcrarum dispcnsalionis malrinwina-
sione, ipsas jam expeditas litleras eorumdem ofdcia-
lis, cum causa el sine copulà.
lium aucloritale corrigcre ;
quod videlur esse intro-
Pra;niissis igilur, sic pro baruni litterarum exccu- ductum ad cvitandas mullas fraudes, qnx ob muta-
loribus , ctiam quoad forum conscientiLC declaralis, lionem nominis sub colore erroris, possunl inlcrvc-
carumdem ordinem proscculuri ; ulleriiis proce- nire ; cùm omnia jura fraudibus occurranl , illasquc
dendo, ila dicamus, vidcliccl : probiboanl, 1. Si ciii, ff. de servit., ibi; per nicdias
Oblvt.k. — Sic exoriunlur lilteraî dispensalionuni lias, 1. in fundo , If. do Rei vendic. , nisi forsan de-
malrimonialinm; in quibus de stylo cancellariic rpo- prebendatur aliquo modo verisimilis error, pula , si

slolieje nulium aliud cxordium pra;ponitur, sicul in dicerelur, Antonius pro Anlonino , liernardus pro Bcr-
aliis bltcris ,
gratiam concernenlibus , ut advertit nardino, et similia ; si verô cxpcdila) fucrint liltenc
Ilicron. Paul, in suo Provinciale I>clesiarum, vcis. cum' exprcssiono nominis oraloris , verbi gralià
Nota, quod qiiando aliquid commillilur de jure non Francisa Anionii. m corpore aulem litterarum, dica
datiir cxordium, fol. mibi 589. lur Franciscus , vel quovis alio modo , sicut saepè
Pko paute etc., Stf.imiam, etc.
, In qyibuscumqiie — conlingcrc videmus ; tune litter:T; alicui vilio subja-
litteris sempcr exprimcnda sunl nomina et cogno- ccre minime videnlm-, ju'oquoadest opiinmm Bart., ;

jnina oratorum, ad cvitandum dubia cl ivqiiivocalio- cons. 170, k'\l. in l.l,»-. de I><'g. Cerlum est 'n'iii
I,

m. XIX.
 ; ,

tilh PtlAXlS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM ^8<>

qiiôd halK'iis duo iioniina et voçctiir Jounues Anto- corrigere nowinn cl cognomina pcrsoniiruin, non tumen
nius, polcsl vocari Joanncs disliiiclc cl Atilonius; cortim, quibus gralia et concessîones (iunt ne henefrcio-

de Auan., consil. 17, iium. 10, quod cliam Tum, diim tamen de corpore constat. Ilinc igitur est
Joan-
proccdil in cognomino ; ciiin quilibct c\ solà cojjna- ul cùm ipse D. regens non possit nisi tanlùni cogno-

lioiie dcnoiniiiai i ; IJart., cons. 179, in princip., ubi mina oralorum corrigere, si contingat errorem re-

Baroucis polcst eliani appellari periri posX rcgisî-ralam suppli(;ationem circa proprii
(iiiôd Marliiius de
,
,
I

; liiiruncins. Vcruni lanion est, (jiiùd ([noad dcnoinina- nominis expressionem, anie tamen lillerarum cxpe-

1
tioneni cognoniiuis , id non admillilur in lilteris gra- dilionem, omnino opus est illud suppleri pcr signa-

I
li e, sicul cliam dicinuis do nolario ,
qui prima vice ,
turam novai supplicalionis in forma rcformationis,

I
aliiiueni appcllavit nominc piopiio, et postea alio sub praùnserlà priori supplicatione, quaj ila dalur,
iiîiui ner
'
hoc non viliiitur insliunionlum, id. Hart., d. videlicet : Puler Sanclc, dignelur S. V. lilteras super
I
. . .

;
cens. 179, ([uia cùui j)n('niissa sa'penuniero ev(!iiiant prœinserta conficiendascum expressione,qubd oratornun

pcr eirorem cancellariic, non debent pariibus obesse, Cynthius, sc(/ Joannes Capycius,ci non aliter nominatur
ut aliàs de quibuscumquc aliis cri'oribus ipsius can- et cognominatur ; in rcliqnis vcrb, jnxta ejusdem prœin-

ccllarixs qua; gratis dictos errores corrigil, quaiido sertœvim, formam, continenliam ellenorsmexpediriman-
lilliM"C exigmil omniiiô iuijusmodi correclioiieni. dare de gralià speciali ; non obslantibus omnibus quœ cff-

lllud auleni quod diiil Dian. in suis Uesoliit.'nio- demK. S. V. in dicta prœinserta coucessit non obstdre

ral., tract. 10, de Leg. resol. 3G, nempe esse vali- cœterisquc conlrariis quibuscumquc. Quinimôinsecundà
dam dispcnsalionem, quando erralur in nominc per- parte supplicalionis, in quâ dici solet quôd narrato-
sonne, ut videlicet ,
quando nonicn Pelri cxprinialur rum «mnium m.ijor cl verior specificalio et expressio

pro nominc Pauli , onniinô negalur; quandiupiidcm lieri possit in lillcris , id est, suppleri in ipsâ buUii ,

quanlùm à verà praxi Roman;e curia3 longé dislel, quatenùs opus fuerit , sicut supra dictum est , nun-
liullus curialium est ,
qui ignorcl ; cùni jam ila ob- quàm id dicitur de nomine proprio oratoris, sed tan-
timierit illius antiqnissimus siylus ,
qui est pro loge tùm de cognomine, et hic est notorius slylus.

servaiulus , cap. Quinn gravi, de Crim. fal., et licèt Quod si aliquando conlingat ignorari in Urbe cogno-

( ommunilcr dici consueveril, quôd bujusmodi slylns men oraloris , seu oralricis, ne proplerea relardelur

ex varialione rcrum pra!dict;c Curi;c, liât fragilis et expedilio, si ibi fuerit transmissa arbor consanguini-

inccrlus, ac proinde modo albus, modo nigor, ut dixil latis , tune cautus sollicilaior, ex ipsâ arbore potcrit

Lap. alleg. 51 , Félin, in cap. Rodulphus, post nuni. desumere saltem nomcn ulriusquc geni loris orato-
22, de Uescripl., Cassad., decis. 7, eod. lit., num. i, rum ;
quoa deserviat pro illorum cognomine ; excm-
altamen inlelligitur de illo sljlo, qucm vcrè sccun- ,
pli -ifratiâ, ex diclà arbore desumitur palrem oratoris,

dùni mulaliouem ponlilicuni , corumdemque oflicia- vocari Franciscum, palrem verô oralricis, Anlonium,

iium mulari ac variari contingit, non aulem de slylo snflicict dicere : Exponilur pro parte Steplnmi nati
cancellaricC, qui inconcussc, circa lillerarum exi)t'di- Francisci, et Collier, nnlœ Aulonii, et idem erit si iu

lioneu), servnri débet ; id. Félin., in capile ex parte ipsà arbore adli;crunt nomina matrum oralorum ;

i, de Rcscripl. , ex quo illa menlem Pap:e déclarât, (|uia liiec cliam nomina suflicient, utpotc, si dicalur,

Mandos., tomo 1, quacst. 2, num. 5, in [M'oœni. pro parle Slepliaiii nati Isabellœ et Calliarinœ ualœ Bea-
rogul.; euuidem namquc slylum ,
qui benè considé- tiicis : et sic pro cognominibus sufficiunl nomina ge-
rât, l'uiuI.iUnn reperil in jure communi; si qnis verô nilorum. Unde dixil Rola pênes Buratt., decis. 709,
dixevit, jure conimuui non vitiari rescriplum per er- num. 8, non esse novum, cognomen aliquando à no-
rurem in nominc pclentis, ut per jura supra allegata; mine patris desumi. ImO admiltit eliam Romance
respondelur quôd licèt id appareat ipso jure communi Curiac praxis, utomittatur, ut plurimùm illud verbum,
caulum, codcm cliam jure cavetur, ut cùm per pro- nati, et sic dicalur, pro parte Stephani Francisci, et
piii nominis oraloris mulaliouem, quamplurimi« pos- subauditur verbiun, nati, absque eo quôd dicalur, pro
seiit (icri fraudes circa impclrationcs rescriplorum, parte Slepliuni nati Francisci; sic eliam Calliarinic Au-
pn)pterea illis omnino occurrendum sit, cap. Sedes, lonii, id est, natœ Antonii. Et quia, si diceretur pro
et cap. Ex tenore, de Rescript., quod quideni tantùm parte Stepliani Francisci, posset dubitari an Sleplianus
eliam ab ipsà praxi abest, ul, sicut jam supra diximus, et Franciscus essct unicum tanlnm nomen , sicut di-

iiinu[uàm super errore proprii nominis, detur corre- cimus, Franciscus Antonius, Pelrus Paulus, J cannes
tlio, nisi in iis casibus quibus, scmolà omni fraudis Franciscus f
elc. ,
proplerea ad id dignoscendum
snspicionc, crror hujusmodi corrcctioncm mereatur ;
eadcm praxis docet, ut si Sleplianus fuerit filius Fran-

in quorum quidem corroboraiionem , cùm quilibct cisci , tune uterque scribalur cuni prima liltcrà ma-
suninius Ponlil'ex in crastinum su;c assumptionis, jusculà , ut supra videlur. Si verô erit nomcn com-
coudai régulas cancellariic Aposloliere, iuter faculla- posilum ,
prima liltera primi nominis , cril lanlùm
les (juas in iltarum calce concedit vicecancellario et majuscula ,
prima autem secundi nominis parva ;
cancellariic regenti, licèt eis iacullalem Iribuat corri- nuUa dislantià adjeclà sed lanlùm unicum nomen
;

gendi nomina cl cognomina personarum, non tamen scribitur, nempe, Stepliani francisci; cl idem diceu-
|)oss,unl corrigere propria nomina oralorum , ul palet dum est de oraiiicf ; nani si Joanna eiit iîlia Maria:,
pcr liax forniali.t verba, ^kkli':et ; Jicni , fjtibd /Jo?s(f lune dicitur, ex parte Joannœ }]aruc, quod idem erit|
 ,,

CRVDIRIS PROHIB. 858

557 MB VI[. DE DISPENS. SUPER MÀTUlM CONTRAIIK.ND. IN

Jounnœ natœ Mariée, piout Joan. quod ex ips;\ praxi constat, cl quod nunquàm Utrius-
ac si dicerelnr,
Andr., in add. ad spccnl. in rubr. de fil. presb. ubi quc diœccsis explicalur.
Andrcsc; cl sic, ut Hoc enim est contra nolorium slylum ,
qui neces-
poiiit se fuisse filium cujiisdam
sariô rcquirit ulriusquc diœccsis exprcssioncm ;quin-
omncs legtint, vocalur Joaiines Andre:o ,
id est (ilius

qnôd utrumquc nonien esset iniô liujusmodi slylus non admilteret liic supplica-
Andrecc non autcin,
lioncm nisi in capileillius dicalur, v. g., ^eupolilan.
suum, veliili, Joannes Andréas, sicut coininiuiilcr eiim ,

appellamus; quôd si conlingat etiam boc nomcn et Aversun. ,

postmodùm verô lillercc dispcnsalionis

diriguntur ordinario oralricis ut illas cxequalur id

oralricis esse coniposilum, lune diciliir Joannœmariœ,
, ,

modo quo supra dictum namquc apponilur in Clausulis supplicalionis, ncmpc :

tanquàni luiicuni noinen, eo

est de noniine oraloris. Si vorù nc([iie ex ipsà arbore Et comwiltatur ordinark) orairicis \ qui depoiitù, etc.,

polerit bal)cri noliiia liorum cognonii- dispense t.

neque aliunde
num, ne lempus proptcrca amiilatur, polerit porrigi Ncc ad rem facit, quoad boc, ratio quam ipse Sanch.

supplicalio, confiiigondo ad libitum ipsa cognomina ,

affert loco cit., nempe, quôd scia expressio unius diœ-

ccsis, sufficiat proplerea quod polerit allcrius con-

quia bidiilà poslmodiun prx'diclà nolitià de pr;rdiclis ,

COgnominiI)iis, potoriiiit illa in lillcris dispcnsalionis lrai:enlium ordinarius dispensare cum ulioque super
suppleri quod qiiidcm concedilur vigore clausida- donuntialionibus malrimonio pra-millendis , neciion
;

allerulrius conlrabenlium parocbus copulare malri-

rum ipsius supplicalionis, ubi pelitur, quôd major et

verior spccificalio et e\prcssio liori possit in lilteris monio utrumque, ratione connexionis; nam licèt ea
;

et praccipuè ex illis vcrbis diclarum clausularum, vera sint non lamen sufficiunt ad cffugiendum in-
,

videlicet, et quod cognomimim, etc. concussum slylum datariae et cancellaria! , bujus.nodi

Advertas tanien quôd liic defcclus cognominis non expressioncm requirenlis, qui pro legcservalur; Lap.,
potcrit suppleri in lillcris dispensalioiiis in forma pau- alleg. G; Calder., cons. 8, n. 4 , de Rescript.; Paris.,

perum quia in supplicalione deicnlur illa verba et ,

cons. 44, n. 17, etseq. vol. 1; Bursal., cons. 393, n.
,

(juod cognominum elc., et hoc ad cvilandas fraudes

,
15, vol. 4.

qiKie possiml conlingcrc ne oralor sive oralrix suppo- Aliàs enim, si sic esset, prout ait id. Sancb., lo-

nat aliud cognomen , et postquàm evascritsolutioncm co cit., inverlerenlur profeclô slylus , usus et ordo

composiiionis , expédiai lilteras supra dictas , cum commitlendi harum dispensalionum lilteras , cùm
proprio eognomine ; nani boc modo obvialur fraudi- mens ipsius Papae ejusque cancellaria; sit semper ,

bus, juxta tcxt. in 1. /// (und. iï. de rci vend. earumdem executionem commiltere ordinario oralri-
Quo verô ad ipsorum oralorum nomina cis et nisi utriusque diœccsis fieret expressio ubi
,
quomodô ; ,

coiiscribenda sint , dicimus quod tam in supplicalione, oralores ex duabus diœcesibus orti csseut , posset

quàm in lillcris debent scribi clarè et extonsè ac eo contingere, lilteras ipsas dirigi non oralricis, sed ora-
;

modo quo in ipso libro baptismalis descripla sunt loris ordinario, contra menlem ipsius Pap.Te; ac
;

quôdquc propterca illarum exécuter, si hujusmodi slylum igno-

si plura fuorint sibi apposila nomina , se-
re! perperàm lilteras ipsas exequerctur.
cundùm communcm usum dislincla , illud sufficit ex- ,

Conlingit aliquando oratorcs esse alicujus diœcc-

primi, quo niagis communiter vocari consuevit. ,

Insuper sciendum est quôd slylus dalari.ic et can- sis , cum alià invicem et sequè principaliler unilai :

exempli gralià Lunen. et Sarzanen. aut Maceraten.

cellarin! non admillit in supplicalione in forma signan- ,

et Tolenlin. cl lune, licèt ulraque uni episcopo lan-

di nomen diminulivum, puta si
, dicalur, Antonellus
lùm subsit, qui unius illarum dominationcm rdinoat,
Francisclicllits, Bellucia, Ciomma , etc., sed débet dici,
ejn^rimendum nihilominùs eril, ex quà ex bis diœce-
Antonius, Franciscus, Isabella, Hieromjma, etc., ac
sibus verè ipsi orii sinl babet enim quandoque
proocipuè debent advcrlere millcules ad Romanam , ;

episcopus in unaquàque illarum , suum vicariun» ge-

Curiam , et iuibi expedilores, ut nunipiàm nomina
ncralem cui commillunlur lillcra; exequendvC ; sicut
ipsa sive cognomina scribanlur abbreviaiè seu trun- ,

cliam ipse episcopus pro negoliorum qualilale, ulrius-

calè, sedper consequcnliam liilerarum et characleres
quc diœccsis et EcclesiiB denominalione uliiur, ut
claros , et lia se habetcirca id dicUcCuriLe stylus, de
quo cliam tcslalur Imol. in cap. Ckm accessisscnl constat ex forma liilerarum similium unionum , in

et ibidem Félin., post priucip. vers. Ilodiè lumen, de quibus dici solet : Ipsam Ecclesiain Tolenlin. cum Ma-
ceraten. iinimus , ila ut pro tempore existens cpiscopu»
Conslit.
Maceraten. sit ambarum Ecclesiarum unitarum hujus-
Neapolitan.€ DiOECF.sis. — In omnibus rcscriplis
modi episcopus; el lieèt vocetur episcopus Maceraten.,
apostolicis , est oralorum diœccsis exprimenda ; lamen in lilteris perlinenlibus ad civilatem et diœccsim
quôd si ipsi oralores erunl duarum diœcesium crit Tolenlin., ordinariè se suburibere debcal , cpiscoput
ulraque explicanda, quidquid volueril Sancb., libro Maceraten. et Tolenlin., tenealurque relinere ununi vi-
8, dispul. 5o, num. 5, ubi dicit, quod si aller sit carium in dicta civitale Tolenlin. qui non recognoscal
Corduben., aller verô Granaten. , non est opus superiorern nec ab eo liabcalur recunut ad vicarium
;

in prccibus dispcnsalionis explicare ulriusquc diœ- diclœ civitatis Maceraten., sed tantiim ad ipsum episco-
cesim , sed &at est alterulrius dlcendo, iV. et N. duo uuiantur, lamen qu;v-
,
I puni. >'am liccl cpiscopalus
piœcetis Corduben. aut dioecesis Granatei»., subdens suasque
I libct Ecclesia cathcdralis retinebit sua jura ,
 , -

559 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLiCARUM. fJGO

priceminenlias qiiamvis sic unil;e , rcgaiilur pcr scopi ; et ibi plures doctorcs allegat pro hâc sua opi-
;

tinum lanlùm episcopiim ,

pcr Icxt. in cap. Prœcipi- nione, quani dicit bis, ipso consulenle, fuisse posilani

mus, 16, qua?st. 1. Uiule vidcinus quùd licèl cpisco- in praxi ;

quia nibilominùs loquitur contra dicluni

palus Yilerbien, et Tuscancn. fiierint X([uè principa- slyknn, qui miiiqiiàm conlrarium adniisit ; ac proinde

liler uniti quaiido tamcn cpiscopus rescribit super lalis exprossio, ctiani non dolosa viliatgraliam dispen-
,

concerncnlibus jurisdiclioncm , scu admiiiislraiionem sationis , donec illa corrigalur, per jura supra aile

episcopatiis Yilerbien. senominal episcopum Yiler- gala.

bien. et Tuscanen. pro concernenlibns autcin Tusca- Ex i.oco DE Résina. — Specialis loci cxpressio ,

ncn. episcopaliim se inscribil episcopum Tuscanen.

,
scu oppidi aut terrai originis oratorum sempcr
et Yilerbien.; Mand. regul. 12, qu:\!Sl. 1 ,
num. i, est neccssaria ,
quando dispensatio conceditur
quia rei denominalio seniper fieri débet à causa pro- cum causa i)roptcr angustiam ;
quod lamen intelli-

ximà, juxla lext. in I. Quisquis , § Ilœc verba, ff. de gas , dunmiodo verè illi sint nalurales loci ex-
Yulg. et pupill. Sicul episcopus in civilale Castellan. pressi ;
quia licèt admiiteretur bccc causa si ex-

vel ejusdiœcesi exislens , civitatis Castellan. et Ilor- primerelur, oratores esse ibi incolas ex doniicilio

tan. est appellandus; ita è converso dùm in civitale

|
légitime conlraclo ; cùm tamen apponatur illud ver-

vel diœcesi Hortan. comnioralur, Horlan. ac civitatis bmn f orlorum ; id intelligilur ex verà origine; quani-
rastellan. Episcopus nuncupari , ac inscribi débet : vis oratores babuerint ibi praedictum domicilium ultra
et si extra diœccsini residcat , in negoliis ad civita- decem annos; (|uia adbuc non possunt dici verèorti,

tem , et dioeccsim Hortan. periinentibus , Horlan. et cùm lalis habitalio facial lanlùm incolam , seu domi-
civitatis Castellan., in speclanlibus verù ad civilaten» ciliarium, Gare, de Bcnef., p. 7, c. 9, n. 58, ex 1. 1,
Castellan. et illius diœcesim , civitatis Castellan. et cum seq. c. deMunicip. el origin., et verba sunt nalu-

Horlan. episcopus est denominandus, ut censuit sacra raliter et propriè, non aulem civiliter, el fictè intelli-

congreg. Concil. in uiiâ Castellan. et Horlan. 8, junii genda , 1. 5 , § Ilœc verba, cum glossà, in verbo Jlœ-

1624, teste Barbos., in coll. buU.vcrbo Episcopus dua- rediiateiH, ff. de Negol. gesl., Paris, cons. 159, n. 17
rum Ecclcs. cap. 4. et 18, vol. 4, Mandos. regul. 5, Cancell. q. 20, n. 9,
Sicul aulem supra vidimus quid agendum cùm con- id. Gare. d. c. 9, n. 52 , ubi inl'erl quod ad dispensa
tingat error super noniine seu cognomine oralorura tioncs matrimoniales , in quibus inipelrantes narrant
;

videamus eliam quid juris , circa errorem in diœcesi se ortos ex tali loco, non sufficit verilicarc habitasse

eorumdcm in lilteris dispensationis expressorum. ibi, et habuisse dictum domicilium subdens , n. 54,
Hanc eamdeni quœstionem movet Sanch., d. 1. 8, dis- quod nec refcrt, si dicatur quùd si Papa scivisseï ,

put. 21, num. 59 , dùm quicrit quid dicendum sit nibilominùs conccssisset ;
quia , ut inquit Bal., in c.

quando erratur in diœcesi cujus crat is pro quo impe- Significanle, de Rescript. , casus omissus , non babe-
iralur dispensatio , nempe si dictum esset oratores tur pro expresso, sicul supra de diœcesi diximus ; et

esse diœccsis Salamantin., cùm sint Corduben., ac concessio facla in une casu, non porrigitur ad alium,
proinde commissio facla sit officiali Salamantin. Et Dec. , in c. Huper litteris , de rescripl., num. 18 ,

conciudit non posse oflicialem Salamantin. banc dis- in fin.

pensationem exequi ;
quia hic déficit inlenlio Papce Hinc est quùd licèt oralores , lempore peliUe dis-

commiilentis ,
qucc est cam committere legitinio or- pensationis , alibi quàm in loco propriai originis in-

dinario impetrantis ad prscscriptum concilii Trid., habitent, ubi jam domicilium contraxerint, si com-
sess. 22, cap. 5 , de Reform. Hanc insuper ibi subdit missio (iat simpliciter ordinario , absque eo quùd ex-
rationeni ,
quia error, quantùmvis culpà carens , non primalur locus originis vel domicilii, censelurindubio
efficit ut rescriptum exlendatur ad casuni ,
qui sub facla ordinario propriai originis, non aulem domicilii ;

verbis cjus non coraprehendilur ;

quanivis, si is pcli- quod quidem sœpè contigisse scimus in iis dispcnsa-

lus esset, littera; similiter concederentur, et allegat tionibus quai non raquimnl necessariô cxpressioncm
Innoc. in c. Super litteris, n. 5, vers, el nota, de loci , eo modo quo pelunlur ob loci angustiam , scd
Rescrip., sicul bàc eâdem ralione non polerunt lillc- lanlùm ubi aliic adducunlur causai ,
pula dolis in-

rcc hujusmodi exequi , quantùmvis ininimus error, compeienlia, excessus legilimai aîlatis nmlieris ad
circa tamensubslanlialia occurrerit : prout vera praxis conlrahendum, vel cum causa infamiai , aut, eliani

clocct , ac probilas limoraii Judicis e.xecutoris expo- sine aliquà causa ; sufficit enim lune ita asserere.

stulal. Expomtiir pro parte N. el M. Ncapolilan. diœccsis.

Proim.leque nihil relevai, quod dicit Dian., diclo Quod, etc., Jiisi forsan ralione praidicli domicilii, ex-

tract, de Lcg. resol. 36, dùm ait validam esse dispen- primendum esset eos in tali loco , vel in ipsà civitale

saiionem quando erratur in diœcesi , ut si Petrus domicilium conlraxisse ,

prout requiritur ; ac proinde
,

cum quo dispensatur, dicatur esse diœccsis Panormi- non aliàs, quàm scquenli rnodo concipietur nairativa ,

tan. cùm silMessanen. ob hanc ralionem, quia nimi- videlicet : Expoiiitur pro parte N. et N. ex loco N.
rùm constat inlenlionem Papcc esse ut solus pelenlis diœcesis Aversnn. crtorum , et in civitale Neapolita». a

ordinarius, cum illodispenset; et si ordinarius polest biennio , el ultra commorantium , etc., quandoquidem,
dispensare , quando crralur in nomine pelenlis , sic licèl si Papa narraretur oralores ipsos in tali loco do-

«Uaiu poteril, quando erratur in nominc ipsius Epi- micilium cynljaxibsc , cupeieque propterc^ lillcra?
 1 ,

561 LIB. Yll. DE DISPENS. SUPER MATHIM. CONTRAIIEND. IN GRADIBUS PROIIIC. .Ci

commiUi ipsi ordinario domicilii , sine dinicullale id ejusdem Innocenta anno septimo.
[

oblimiissoiU, nt diclnin csl; allamen, iiisi id cxpri- Audio etiam quod ad inslanliam conlrabenlium, si

nialur, nunquàin sultinloUigoreliir, acpntplerca velus illi sinl nobiles.dalnr dispensalio in supra dicliscMsibu*

inolevit ipsiusCurix slylus, iil cùm oraiores cupiaiil cum narralivà quùd ipsi à sex mensibus commoranlur
Hueras coinmilli ordinario domicilii, expressis verl/is in loco ubi domicilium conlrabere inlcndunl. Vcriun

id in siipplicalione pclalur ; in cujiis cake per offi- puto quùd cùm boc plurimùm deviel abanliquo siylo,

ciales postniodiim ad id pr^posilos , additur : FA at- forsilan isla conmiissio vix aut rarù fiel.

tenlo qiibd oratores [sive oralrix) in luco X. d'nrccsis Niliilominùs vcro non semcl vidimus bnjusmodi
SeapoUlanœ à biennio , et ultra commorantiiy, in quo commissiones fadas etiam sine menlione lemporis
domicilitnn contr(i.reruut{ sive oralrix domicilium con- quo oralrix in aliéna diœcesi commoratur aut domi-
iraxil ) committatiir ordinario yeapolitau. sive ejus cilii ibi per eam conlracli vel inlenlionis conlraben-

vicario, Ole, ncc ali;isdal)ilnr isla coiumissio,nisi sal- di, scd simplicilcr, dicendo et Antoniaî N. mulieris
lempcr hnjusmodi lenipus ibi inhabilaverinl;quamvis Boianen. diœcesis, et in civilate Boianen. Bencven-

in iiistanli slalim ac quis incipit liabitarc, animo pcr- lan. commoranlis, etc., clin disposilivâ lillerarum:
peluù ibi niancnJi contrabalur doniicilinm, ut proba- Discretioni tuœ, etc., attento qubd dicta Antonia in civi-

inr ex I. Domicilium , fl". Ad municip. Cùm igitur bu- tate Ikneventun. commoratur, ut prœfertur, etc., man-
jusmodi slylus, non aliàs esse conccdondas laies dis- damus, elc. ut babelur in lillcris bujusmodi dispensa-
pcnsaiiones doccat quàm cum expressà nienlione lionis adjcdis lib. 4, c. 3, sub n. 5, vers. Innocenttus.
,

supra dicti domicilii; prout Iota Curia de bac obscr- Praîmissis addo quùd quando petilur dispensalio
j

vaniià teslalur, si aliter lillcrrc pr;edict?c fuissent ex- ob angustiam loci, exprimendus est locus originis, ut

pediUc , cxeculionem cas non mereri cerluni est : ex dictum est, sive domicilii oralorum; si verô pditur

quo nunquàm ip>as lilteras inlendit sunimus Ponlirex ex alla causa, vel sine illà, licèt quandoque exprima-
ordinario domicilii dirigiTC , nisi à parlibus id ex- lur locus prxdiclus, non est lamen nccessaria lalis

presse peialur, ut dictum es», et ab ipso Papa conce- expressio, sed sufficit dicere N. Neapolitan. diœcesis.
dalur; et ila serval dataria Apostolica , ejus datarius Yerùm quid si fuerit expressum oraiores esse ex diœ-
est organum menlis elvocis Papa;; Gonz. ad rcgul. 8, cesi Neapolilanà, cùm tamen orti sint ex ipsâ civilate,
gloss. G3, num. GO, adeoque vigcl ista lain anliqiia numquid lillcrit dispensalionis erunt subreptilia;? Do
observanlia , ut merilo , omni prorsùs hoïsilaiione boc vide quce dicam infra, lib. 9, c. 11, num. 8, cum
rcmolâ, iuducat super boc declaraiioncm inlenlionis pluribus seqq., ubi declaralur, quando ipsa civiiascom-
Papac , Rot., decis. 'iOô , n. 2, et dccis. 571, n. 3, l)rebendalur in diœcesi.
p. 1, divers. Neque bicduximusrespuendum quôd ,
licèl oraiores

Ncgari tamen non polesl ,

quin , si aliud videalur alibi domicilium, ul dicimus, conlraxerinl, si tamen
aut suggeralur illuslrissimo datario, possil si velit ipsc pelant lilteras pncdida; dispensalionis, ordinario pro-
rommiitere executionem lilterarum dispensalionis pri;e originis commitli , tenebitur profectô illc ipsas

ordinario in cujus dioecesi per quodcumque minimum lilteras exequi, non obslanle quocumque domicilio
tempus oralrix fuerit commorala. Et aliàs vidi qiias- ubivis per eos, etiam per viginli annorum conliniiam
dem lilteras dispensalionis impelralas, ad inslanliam inbabilalioncm, conlraclo; quandoquidom commissio-
Anlonii Mari;e Verdulii laici Caputaquens elFaustina; nem banc, non ex juris aut alicujus observanli;e

Aliomare mulierc >"eapo]itanâ , et in civiialc Surren- ; necessilate lieri omnes falenlur curiales ordinario do-

linà ànovem lanlùm mensibus rommorante, quarum micilii oralorum , sive oratricis lanlùm , sed ad ipso-

eseculio luit cnmmissa vicario Surrenlino per bxc rum inslanliam, ac pro majori corum id pdenlium
verba : Discretioni tuœ attcnlo qubd dicta Fauslina à commodilale. Ncc tamen slylus bic et observanlia

twvem mensibus circitcr civitnte Surrentinà conimora- carent solidis fundamenlis, praeserlim quia domicilium
tur, etc., et factis proclamalionibus canonicis eticnn originis nunquàm dcperdilur, cùm sit immutabile;
in parocliialibns Ecclesiis originis Antonii Mariœ et id namque discrimen vorsaturinler domiciliiuii originis
Faiistinœ prœdictorum, etc., dispenses , sub dut. IXomœ et liabilalionis; illud enim est immutabile. ul docet
apud S. Pctrum an. \6i(i,id. martii,pontificatûs Inno- iiolorius lexlus in 1. Assumptio , ff. Ad wunitip., ibi :

centa Papœ X anno secundo. Similis commissio lil- ycque reciisando quis patriam, ex quà oriundus est ,

terarum dispensalionis malrimoniolis fuit fada vicario mutare potcst ; boc autcm , sicut propriA volunlale et

Neapolitano pro Aloysio Maria Maccdonio , cl Julià proprio fado consliluilur , ila proprià volunlale et

Hiancaccià mulierc Igcnlin. diœcesis , ci in civiialc fadomutalur, ut per Sancb., lib. 5, disp. -2Z, u.i, qui

Neapolilanà, in quà domicilium conlrabere intcndo- n. G, vers. Secundo, quia domicilium, ail quod domi-
bal; et originaria cxislcbal , à pluribus diobus com- cilium originis unà cum dou'.icilio liabilalionis rdi-

moranle, cum luijusmodi commissione , videlicet : iiolur.

I>isrretioni tuœ ciim , ut pro'fati asscrunt , ipsci Julia in llis ergo sic slanlibus, perperàm quidam arcbiopi-

civiliilc ycfipolitanà , in quà domicilium contraltere in- scopus doneg;ibal qnarunidani dispensalionis malïi-
tcndit (te ori(jinaria existit, et à pluribits diebus commo- monialis lillerarum cxeculionem, sibi vel ejus vicaria
rrUiir, ni prœferlnr, clc.,mundamHs, sub Dat. ïïomœ diredarum, in cujus diœcesi oraiores orti eranl
(ipudS. .^Inriam Majoremnon. deccmbris ponliflcatûs >-ivo ciMiix t r.l'.riimodô nrla eral ,
proul in oisdoui
,
ses PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. Î>C4

lilteris dicebntiir ; id cnim rccusabal sub praiiexlii qiiôd vers. Kl islud confmnaliir, ff. de Adopt.; id. Boer.
oraiores in aliéna diœcesi domicilium per longum num. 12.
icnipus conlraxcranl; ac propicrca diccbat biijusmodi Pkopter illil's ancl stiam. — ILicc est una ex frequen-
liltcras non sibi, aul ejns vicario, scd ordinario, scu lioribus causis, cum (piibus conccduntur dispcnsaliones
vicario prsdicli doniicilii cssc dirigcndas; ccrlioralus matrimoniales, procserlini in gradibus cons^iiiguinilalis,
niliilominùs idem arcliiepiscopiis de stylo Romance scu aflinilatis rcmolioribus. Scd hic in praxi videamus
Ciiriae, quae nimqiiàm commitlitbap liltcras ordinario an ipsœ lillerae dispcnsalionis debeant excculioni
domiciiii, nisi instantibus ipsis oratoribus, cùm cliam dcmandari, si pracfala oratrix in alio loco insigni, vi-

non obslanle tali domicilio liberum sit partibus obli- cino suce palriac , virum sibi a'qualen» invencril; cl

nere litteras alterutri dirigcndas, niliilominùs pro suà cerlè vidclur quod sic, cùm prx'dicla dispensalio sil

tuendâ opinione, liltcras ipsas adhuc cxequi rccusavil. libéra, cl absque condilione concessa; nam licèt ipsa

Re landem ad Uibem delatà, cùm ibi fuissct plurics sil slricli juris, cl stricte intcrpretanda, c. Qubd dileclio,
instalum pcnes dominum dalarium pro commissione deConsang., et Aflin., c. 1, in fin., de Fil. presb.,iri G.

earumdem iitterarnm ordinario domiciiii, slanlerecu- Nihilonùnùs est lalè inlerprelanda ,

quatcnùs verba
salionc pra'dicli arcliiepiscopi, fuit per eum bxc sonant, et ipsorum verborum nalura requiril; cl ila

commissio denegala , eu quôd diceret liltcras fuisse servalur in hàcCuriâarcbiepiscopali Neapolilan. leste
jam benè commissas diclo archiepiscopo , tanquàm Marco Anionio Genucn. in suà Praxi, cap. 20, n. 4 cl
ordinario originis oralorum; sed tantùm alias litteras 5, ubi, ex bocita concludit, quia in dispcnsalionenon
in forma mulalionis judicis , expcdiri niandavit cpi- apponiluraiiqua conditio, ac propicrca illius verba non
scopo viciniori dircclas, qui requisito priùs dicto ar- sunt aliter intcrpretanda quàm sonant, quia si Papa
chiepiscopo pro excculionc priorum littcrarum, si aliàs voluisset, profeclù id expressissct ; ac propicrca
adhuc ilias cxequi recusaret, et aliam caiisam ratio- dixisset : Dummodb in alio loco circumvicino suœ palriœ,
iiahilem suœ rccusationis non allegaret, ipse vicinior et iusigiii , virum paris conditiotiis invenire nequeat, vel

ordinarius dictas priores litteras dispcnsalionis exc- per alia verba a^quipollcnlia ; sed hic conlenlalur, «t
queretur, proul pr;iccedenle dicta nova requisitione, sufficiat oratriccm non invenire virum paris condiiionis
fxccuUis est, cùm connnisil examen pro vcrificaiionc in loco undc ipsa orta est, proul narratur in supplica-
narralorum, [)ra^dictis litleris dispcnsalionis, in civilale lione ; et sic non est recedendum à vi verborum ; id.

Neapolilanâ, in quà oraiores domicilium conlraxcranl; Genucn. loc. cil. ; nccnon Saiich,. lil).8,disp. 19, n.,

omnibusque verificalis devenit ad dccrelum dispcnsa- 13, dicil absolulc esse siifficicntem causani non invo-
lionis; ac pro scivandâ forma concilii Tridenlini ; fuit niri malrimonium cequalc intra proprium fcmin;«
malrimoiiium conlraclum in diclà civilale Neapolilanâ oppidum, quia, ul aliàs diximus, durissiraum est cogi

coram proprio parocho, quia contra nonnullos contra- fcminam extra proprium oppidum nubcre , ne sic

rium sentientes (quod obiter diclum sit) paroclius parcnlum consorlio desiitula remancat ; sicul eiiam

solius originis, non censclur proprius ad aliquos in dicendum est de oratrice habente dolcm ninùs com-
malrimonium conjungendos, qui alihi lempore hujus- pelenlem ; nam Iktc causa csl sufficiens, et salis veri'

modi contractùs domicilium conlraxerunt ; cùm illa ficabilur, licèt in locis circumvicinis rcperialur nialri-

propria parochia dicalur, in quà (juis habct domicilium moiùum a^quale, cl ciun illà dole oralricis, non aulcn»

proprioc habilalionis, juxla dccrelum concil. Trid., in proprio; circa quod subdit id. Sanch. loc. cilalo,

session. 24, cap. l,Sanch. libro 3, dispens. 25, nu- quôd congrcgalio declaravil ad iuslanliam arcliiepiscopi
méro 7. Mcdioianens., die28novembris 1570, bis verbis Clau- ;

Ad banc aulem conclusionem facit nolorius tcxlus suta illa, quœ in dispcnsationibiis occasionc dolis incom-
pctenliœ apponi solet, videlicet quia virum sibi non
in cap. Cùm nulh(s, de Temp.ordin., in 6, ubi eadcm ,

consanquineum affinem paris coudilionis invenire

ralio viget, cùm alla contraria deprehendi non possit, ac vel

proindeeril ejusdem jurisdisposilio, 1. Si postulaverit, neqiiit, vcrificatur eljusliftcalur per diliqentiam dunlaxal

dcAduIt. Illud, vers. Sed macjis, Ad prœslilamin ipso loco mulieris, cl non in locis circum-
§ Ralio, ff. 1. ff. l.

Aauil., OIdrad.coiis. 18.5, in fin., Gloss. in 1. Si'dctsi vicinis.

leye, § Puto posse, vers. Ilabeant, antc fin., ubi invebil Bcnèlamcnadvertit idem Genucn., d. cap. 20, n. 14,
contra notantes, seu considérantes diversilalem ca- quôd magnam diligenliam adhibcre dekel dclegatus
suum, raiione conlcmplft, ff. de Petit, birrcd. ; et ad cui commissa csl dispensalio propier angusiiam loci

quamcumque ba;siiaiioncm submovcndam, facit per- aul inconqiclenliam dolis, cuia ulplurimùm dicLc dis-
niaximô docir. Bart. in 1. Assvmptio, ff. Ad miinicip., pcnsaliones sa^pè soient esse subrepliliie ; cl propicrca

ubi salis aperlè docet quôd origo, quoad omncs siios solcl aliquando Curia se informare ex oflicio cl non
cffectus per quamcumque domiciiii translaiionem ,
examinare testes à parle produclos, maxime qiiando
,

nunquàm amissa ccnseiur idem dixit Alex, in 1. Ciim ; pcrsonae qua; contrahere iulendunt , sunt inlimaî qua-

quœdam, n. 4 cl 5, de Jurij^d. omn. jud., etiam per litalis, ctlocus non csl valdè angustus, nempe Casale
absenliam mille annorum quinimô nec illi lonimliari ;
Afiagolic, aul oppidum Turris Octavai hujus diœcesis
polest, ut perBoer. decis. 13, num. 5, cùm naiuralia Neapoliiancc.

mulari non possint , ul diclum est, § Sed naiuralia ,

HaîC cadem causa scilicet, ob angusiiam, usque ad
nsUt.de Jnr. nal. gent. cl civ.;Jas., in 1. Si arroqator, ' i
annum nonum ponlificalùs fel. record. Pauli V passim
 ,

m L!B. VII. DISPENS. SUPER MATIUM. CONTRAHEND. IN ORADiniS PIIOIKR. 5ÊC

admillebaliir, non modo in locis angiislis, vcrùni cliam j

aliarumque; prcccipuarum hujius rv.gni Ecclesiarum
amplis cl populatls; (juiiiimù eliam iii iiiagnis civilali- muncreobeundo,obipsiuscxiriiiamuoi Irinam.vitaoquo
I

o\n, nrmpe Neapoîit:;::;^ tic<^ non in ipsà Ui bc ; ex eo '

inlcgrilalem ccclerasque viilules, quibus claresccre

qnôd oratrices laiis qualiiatis esse polcrant, quôd I dignosrilur, rescriptorum apostolicorum usum pluri-

rcspcclu illaruni non invcnieljanl in illis viros paris

'

mùm callcns , ad ipsius summi Pontilicis mcnlcm,

coiiditionis, oui niii)cro pouiisscnt. Ycrùni re malinè lillcras bujusmodi dispensationum debiLe t'xcculioni,

peipciis.1 , cùni invcrisiniilc vidcrclur , non solùni in ,

eà quà par esl sedulitale in ipsà facii conlingenlià,

lain insignlbus , veriun cliam in parvis civilalibus jiixla dicta in codcm c. -i, n. i."j, nunquàm de>,iilil dc-
posse hanc causani ila passim cl facile vcrificari, ipse '

mandare; quorum onmiutn inluitu, à S. D. N. Alexan-

Pauliis, mco tcmporc, cam snbslulit, qnoad angnsiiam dro Papa Yll, ad Ecclesiam Bilcclenscm fuit niipcr non
civitatis, m aliàs diximns; suisqiic oUicialibtis ad id •immcrili evcclns.
praeposiiis pi;vccpit ne deinccps iliam admillcrent, j
Yidi sub pontificalu Innoccnlii Papcc X, concedi si-

prout ea rcgularilcr dcncgalur, ul hic. I

miles dispcnsalioncs pro nobilibus oratoribus , cum
Neque hàc ralionc, appcllalione loci, per cujus an- hàc narrativa , videlicct : Qubd ciim dicta mulier in

gustiam dalur isla dispcnsalio, veniunl suburbia civi- civitate Melphitcn, in qtià decem tanliim nobilium familiœ
latis, licèt aliquaiUùm ab oâ dislcnl, proul rcscripttmi exisluiit, proptcrillius angustiam virum, elc, cl dummodif
fuit cpiscopo Laudcn. à Bernardino Pauliiio dalario dicta civitas decem (amilias nobilium non excédât, elc.

Clcnieiilis YIII, qnamvis si per milliare, sive paulo Hujusmodi lamen reslriclio non capit ea loca seii

rrinùs distcnt, licite vidctur posse Iiujusmodi causam oppida quae ex commun! usu loquendi civilales nun-
adniilli ,
proul admissam diù vidcnius in loco Pausi- cupanUir, el secundùm consuelum styluui dalariœ dici
lyppi iiiijus diœccsis Ncapolilanx'. cousue vil, oralorcm, sive oratricem orlum sive orlam
Atlanien ,
quia aliquando conlingit in quibusdam ex lali loco seu oppido, civitate nuncupalo, quia boc
parvis civilalibus, ul pulà Vican. Massalubren., Ca- tanlùm inlelligilur de verà civilale quaj talis lune verè
prilan., Isclan., rêvera oratrices ob illarum angustiani est ,
quando videlicet habet proprium episeopum ;

non invenire in illis pares sibi viros; sicque causam RebulT., super concord. rubr. de Coll., § Statuimus
hujusmodi angnsliaj verisiniililer in bujusmodi civi- 2, verbo cititatibus; Bart. in Extrav. Qui sinl rebelles,

lalibus verilicari posse exislimalur , illam admilli vcrbo Lombardiœ.

videmus; si lamen de bâc anguslià cvbibeatur fides Non coNSA.NCLiMiUM, elc, paris coNnrnoNis.— H.cc
ordinarii allestanlis civilalem non excedere numerum verba dépendent à proximè dicta clausula, et in unum
trocCTitorum foculariorum ; et non aliter bodiè concc- el idem lendunl, et augent causam ipsam, moventqua
dunlur similes dispcnsalioiics, licèl qtiandoque sine Ponlificem ad dispensandum; ex eo quôd cxpedil ma-
ipsft alleslalione ; addilâ semper in illaruni supplica- irimonium contrabi inter pares; Socc. cons. 33, col. 2,

tionibus qualilale pcrsonarum, ut saltem sinl ex bo- ubi cilat Carmen poet.e Sulmonensis in epist. Dejanirae

neslis familiis, quso lanquàm causa venil cliam verifi- ad Herculem, ibi :

canda, ul aliàs diximus; ac pncter expressionem ab

Si qua votes apte nubere, rnibe part
ipsis oratoribus numcri foculariorum civitalis, addilur
eriam lia-c clausula per ofliciales, ncmpc : Et dnmmodb Sic refert Bald. in 1. Si major, c. de legil. hccr. ;

prœfala civilas Irecentorum foculariorum nttmerum non Iloslicns. in Sum., tit. de Test., vers. l]is aulem defi-

excédât. cientibus : Joan. Lup. in Rep. c. Per vestras, de Douât,

Idemque scrvalur si oralrix sil ex loco, oralor verô int. vir. el uxor., quod eliam cilavit id. Bald. in Aulli.

ex ci\itale orli ; nam ex quo narrativa gralia) dispen- Res. quic, col pemdl., vers. L'itimb nota, c, C4omm.

saiionis secundùm usitalum slylum concipi débet, de Leg. Joan. Fabr. in rubr. inslit. de Nupt., ubi mo-
quôd oralrix In loco el civilale pracfatis, eliam de illo ncl, hoc pra^cipuè obscrvandum esse ab bis qui ma-
ad illam se Iransferendo, ob illorum angustiam vi- trimonium conlrahunt, scillcet, ul parem ducant non
rum,ctc., profcclô, causa bœcnonadmillilur, respcctu solùmcondilionc sed eliam iclale; cujus disparitas ,

riviiatis, nisi illa adcù parva fueril, ut supra, el cun licèl'non sil causa ad dispensandum, iiiliilominiis à

.«upra diclis llmllalionibus et cxpressionibiis. contralierc volcnlibus, id est, maxime allcuJcndum,

Hujusmodi aulcm praxis , slve slylus , à tcmporc ob insignem et nuncpiàm salis laudalam doctrinani
poniiricaliis pncdicll Panli Y, cltra ubiquc ila lenaci- Barlh. Cepol. in suis Comment, in lit. IT. de Edilil.

tor scrvalur, ul ncminl andjigciidi locum relinqual; edicl., 1. Prœcipiunt. fol. niibi 1Ô7, diim suadet vo-
urgente cliam Pap;T; dalario, qui lanquàm illiiis nienlis lenli ducere uxorcni, ul poliùs ducal juvencm quàn»
oraculum, non senicl de bâc rc consullus, sic servari vctulam, quôpossit illa ad suos mores reformare; si

dobcrc respondit, prout ab omnibus, eliam magni enim aliis fueril moribus imbuta, nunquàm velrarù de
nomlniâ, cpiscoporum vicariis, ad sic dispensandum cà bouum fruclum capici, pneseriim si alium habuit
dclegalls, ccrlum est incoiicussè servaii ; inlcr quos virum, cmn quo esl invelcrala; si aulem vir essci
non poslromas relincl parles illuslrissinms el revc- senox, facial lolum conlrarium, quia nondebel acci-
rondissimus dominus FrauciscusGacla, nobilis Salcr- perc uxoreni juvencm vcl puellam, sed cox'taneam ;

niianus, Y."I. D. qui lum in vicarii aposlolici Ecclesia; alioquin incidet in calamilalom, de quà idem Cepol,
Anglonen., Iimi goncralis, archicpiscopi Zaronlin. d fol. t"i7, à icrgo nuui. 7. Pra'terea dixii Tiroquell.,
 ,

567 PRAXIS DISPENSVTIONUM APOSTOMCARUM. 568

deLeg. connub., gloss. 1, p. G, num. 1;), quùJ si «, ut oimicni ad hoc adhibeaiii diligenliam ; nam dam-
Diarilus cl uxor sint correspondcnlis aclalis, qiia; pla- nnm quod postea suâ culpà conlingit, sibi, et non
c'cbiiiit naluraliler uni ,
placcbunt pariter et altcri ,- ilteri imputalur, ad text. in 1. Intcr coliœrcdcs, § Quod
sic- contra, secùs crit; nani juvenis cupiet iicctibiluni, ex facto, (L famil. ercis., I. Si [ratres, § Fin., ff. pro
sencx vcrù ad igneni scdere; quoniani in leclo dor- soc, 1. Quod qitis ex suà culpà, }f. de Rcg. jnr., quia
jnirc non possot, bcèt non adeô indccorum aut novum talitcr conlraliendo, videtur approbarc ipsius conju-
vidcatnr niatrinionia inler virosdisparis status, cl in gis mores, non lanliim pra;teritos, sed futuros, Ba-
quàcunique qiianlùmvis provectà aUatecontiahi ; cùin jard. ad Jul. Clar. in § Adultcrium, numéro 115. Et
saipèvideamus nuilieres vctulas juvoncscliam lenci"o salii expericnlià conipcrtum est quùd diini matrimo-
notalis in \iros, sencs juvcnculas in uxores ducere, nia inler ina-qualcs contrabuntur, infeliccs exitus se-
quandoquidein nec sexagenarius dicitur destilutus spe quunlur; maxime cùm vir pauper feminam dncit di-
libcros procreandi, Menoch. dearbitr. judic.,casu 89, vilcm, juxta dictum Juvenalis, salira 6, ibi :

num. GO, ctdixitRota in unà Ronianà donationis de Inloterabilius niliil est, quàm femina dives;
Incasasis, 26 Junii 1G2G, coram Merlino et in unà et in eâdcm satyrà, ibi :

Romanà matrimonii, H deccmbris 1630, coram Coc- Veniunt à dote sagillœ.

cino, in quà probalur sexagcnarios non cxcludi à con- Liber tas emilur;
nubiis coniraliendis, nec carere facultatc generaiidi, ctdixit Neviz. in Syl. nupl. libro 2, numéro quùd
5o,
quùd lex Papia Popea, quà contrarium statulum erat, qui ducit uxorcm paupcren», ponil in domo suâ pau-
nti injusla fuit abrogata primo pcr Claudium Caîsarem perlalcm, et qui divilem, ponit tempestalem. Consu-
ot dcinde per Scverum et Justinianum, ut in 1. Sanci- tamen Alex. cons. 208, col. 2, 1. 6, nobilem di-
luit
mus, 2, c. de Nupl. imô nec etiam sepluagenarius,
; vitcmque mulierem, licèt deformem, quac paupcrem,
Ri nullo alio impedimenlo pra-ter scnectutem laborel, formosum tamen virum sibi malrimonio desponderit,
sit destilutus spe prolis suscipiendic, ut in d. Romanâ non vidcri nupsissc indigno, cùm debcat nuilieris
donationis, 26 maii 1628, coram Merlino, Add. ad nobilitas et divitiarum copia cum forma viri compen-
Durait, décision. 705, n. 7 et 8. juxta not. per Bald. in Snper,
sari, c. t. 2, de Test.,
Unde etiam jura facile inler pares matrimonium cl ibi Imol. et Panorm., ac formam rnulieris, etiam
prccsumunt, non autcm inler dissimiles et inœquales, paupcris, compcnsari, cum diviliis autnolabililalc viri
texlus est in 1. Imperialis, § Imb, c. de Nupt., et ex aliaque ad rem permulla congerit idem Tiraquell., d.
cap. QualUer, 50, qiu-cst. 5, dcsumilur quùd inler im- gloss. 1, p. 5, num. 16, cum pluribus seqq.
pares personas non pracsumitur matrimonium, nisi Ha;c verô causa inœqualitalis et imparitatis, adeô
interveniant instrumenta dotalia ;
qtiod quidom non pollssima est, ut non solùm sumnnis Ponlifex cam
solùm videtur sibi locum vindioarc in malrimonio, admillat ad matrimonium inler consanguincos oou-
veriim etiam in omni societate et amicitià; nam di- trabendum, verùm cliam ad matrimonium ratum, non
tiores et nobiliorcs non debemus scqui, sed potiùs lamen consummatum , dissolvcndum etiam , non
œquales, quia ncque salis firma, iieque luta est pau- adbibilo muluo consensu conjugum; quia existenle
pericumopulenlis amicitià. Unde in proposito, etiam causa, potcst sum. Ponlifex dispensare, allero corum
Cleobolus pliilosophus docebal uxorom ex paribus ande Sancb.
invilo : 1. 2, disp. 15, n. 7, ait: Si causa
ducere, quia si rusticus nobilem ducat, semper illa jusla subsit, repugnantia alterius nequil ponlilioiam
eum ruslicum vocitabit et contemnet: nobilis enim poleslatem impcdire, ne alteri liabenli juslam dissol-
odio semper habct rusiicos, et è contra, Bald. in 1. vcndi causam, petcntique dispensationem, consulat,
Pcr adopt'iouein, ff. de Adopt. Ad quod multùm con- cùm ipsc babeat plenam potestatem nam cxpcrionlia :

ferl Ad)ula illa ^sopi, in quà leo, asinus cl vulpcs docuil nonnunquàm ipsos summos pomifucs dispen-
socielalem inler se inicrunl ; ut quod vcnatu cepis- sasse super bujusmodi malrimonio quandù conlralion-
sent, id in commune partirentur; ubi quampiam prœ- les sunt nolabiliter conditione impares, ob infelicos
dam nacli sunt, leo jubet, ut asinus partiatur; ille , exitus qui potuissent evenire ex tali malrimonio ; si-
Ht erat stolidus, in 1res partes aîquales distribuit cut etiam, quando adest timor fuluri scanilali, ex (|uo
;

quamobrem leo indignalus qiiôd c;icteris .x-quaretur, possunt rixa; et inimicitia; exoriri, imù ut plurimùm
asiniim dilaniat ; restabat vulpes ; ennuie inlegro par- et neces, ut ail Sancb., dicto lib. 2, disputai. 16, n. 2,
liri jubet, illa tolam fermé pra^dam Iconi attribuit 3 et -i ; nam licèt diflicilis reddatur super hoc dis-
sibi vix paucula quccdam servans. Leo , comprobalà pcnsalio , altamen meo lempore bis vidi ita dispen-
dislribulione , rogat quisnam illam parliendi arlem sari pcr Paulum Y, et suoloco congrucnliùs dicemiis.
docuisset, cui vulpes: Calamilas, inquit, asini ; ex Ad rem igitur rcdeundo, adverlas, conlra nonnnl-
lioc dicta est leon'ma socielas, in 1. Si non ftierint, § los contrarium sentienles, quùd vidclicet, narratà per
Aristo., iï. Pro societale ; idem Tiraquell. in 5, leg. con- oratores, unà causa, non poterit alia, licèt vera, non
nub. gloss. -I, parte quinlâ. tamen expressa, juvari ; veluti si causa, ob angustiam
Praîcipua igitur sentenlia iiincelicitur, quisquis ille exprimatur, ut supra; poslmodùm vcrù, eâ omissà,
sit, parem sibi ducat ; unde Solon, unus ex illis sa- vclint aliam probare coram execulore, prout infra di-
pienlibus, ait : Par pari jugato ; conjux, quod impar cctur cl allas quidem delegalus fieri id possc pra>ten-
;

est, dissidet; proindc consiilerem nubero volcnlibus, (Icba!, r.c mordicus defrudcbat, qui pnr^soiilalis sibi
'569 LIB. yil. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAIIEND. IN CRADIRUS PROHIB. 570

litteris dispensationis, ciim causa ob angusUam loci; q. 5 ;

postmodùm verô, sub Innoccnlio IIl, in conci-
riim iii illanim proccssii non bcnù fuisscl caiisj luicc lie Lateranensi restricli sunt gradus consanguinilatis

inobala, volehat niliilomiiiiis liltcras ipsas excfiui, ex usque ad quarium gradum inclusive, ut babelur cv
co quôil licèt ccssasscl supradicla causa, allanien cap. jVoh débet, de Consang. et Aflin., cujus vorba

Dlia adcrat salis probabilis, ncmpc incompctcntia do- sunl lucc : Proliibilio qiioque copulœ coiijtujalis, qttnr-

lis oialricis, qu;i! quidem causa, si fuisset cxpressa luni consanguinilatis et affinitutis gradum de cœt'ero non
PotUilici, ulique illam admisissct, maxime cùm iu his excédât ,
quoniam in uUerioribus gradibus jam non po-

yradibus remolioribus, passim cam admiltal undc : test ubsque gravi dispendio, hujusmodi prohibitio gene-

hai)endum crit pro disposilo, quùd vorisimilitcr Pon- raliter obscrvari, etc., et ibi Gloss. in vcrb. Quarto,

lifex disposuisset si sibi pro hujusmodi dispcnsationc ubi dicit quôd idem csset si tertio vel secundo, id

cum hâc alià causa fuisset supplicalum, arg. 1. Taie est, cum qninlo secundùm regulamfrequentem, quia
paclum, § Fin. de Pact., ac insuper quia in his remo- nihil atlinet ei qui ex alià lineà est in quinto, licet
lioriluis gradibus, ipse Ponlifex cliam sine aliquà magisappropinqucl comnmni parcnli, cl idem in Clem.
causa fréquenter dispensât. Eos, eod. lit., et nos alibi diximus.
Hoc cnim prorsùs negatur ; nam secundùm hano, Et aliàs sacra congrcgalio declaravit quùd qui sunt
praxim, vulgaiis juribus salis fuliam, dicendum est in quarto et quinto gradu possunt contraberc niatri-
quùd njnquàm à delegalo erit alia causa in litteris monium sine dispensatione, idem si sunt in tertio et
non cxpressa, adniiltenda, quia, cùm disposilio fucrit quinto, teste card. Bellarmino in Déclarât, ipsius sa-

ad unam causam limilalani, non crit extcndcnda vulg. ;

crée congreg., fol. ?io7 ;
quie cl declaravit quùd quan-

1. In agris, ff. de Acquis, rer. dom., 1. Milites, ff. de do dubitatur an contrabentes sinl in quarto vel quinto

Re milit.; Paris., cons. 94, n. 18, vol. 1; sed denuô ordinarius arbilrabitur qui tesles vel probaliones m.i-

sunt prcces Poniifici porrigenda; ut novas lilteras, gis probent, ut illis credat ; id. dict. fol. 057.
cum expressione verre causée concédai; vel saltem, Cùm igilur ex praemissis prohibitio conjugalis non
cum nova supplicatione signala, priores lillersc, ap- excédât quarium gradum, profectù cùm attcndatur
talà verâ causa, priorique delaiâ, per cancellariam remolior gradus, in quarto et quinto gradibus nullum
corrigantur, aut aliœ de novo, eliam in forma Per- adest impedimenlum, ut in c. Fin., de Consang. et
inile valere , si faclimi ila postulet, cxpediantur. Affin. ibi: \ir qui a slipite, quarto gradu, et mulier
Insuper alia et polissima ratio est cur non possit quœ ex alto laterc distat quinto, secundiim régulant ap^
deiegalus hanc novam causam in litteris non expres- probatam, quà dicilur : Quoto gradu remolior distat à
sani admittcre, nenipc quia ist;ieli tierce tanlùm valent stipite, et à quolibet per aliam lineatn dcscenderitium ex
quantum sonant, slantibus clausulis infra positis, vi- eodem, contrahentes, sive impedimenti consanguinilatis
delicet : De prœinissis te diiujenler informes, etc., et: sive affinitalis ita conjuncti, licite possunl matrimoniali-

Si prcces verilate niti repcrcris, etc., onerando con- ler copulari ; propterea non reqniritur desuper dis -

scieniiain ipsius dclegali, qui non potest excedere fi- pensalio ad conirahendum , quamvis r.d tollendum
nes rescripti, cùm illud slricti juris sit, et non exlen- murmuraiiones ignoranlium jura, consucveril in lioc
datur ad non expressa, c. Fin. de Rescrip. ; Marc. casu et in quibusdam locis, sicut etiam in hâc curià
Anton, var. Uesol. 1. 1, res. 39, n. 11. arcbiepiscopali Ncapolitanâ ad insianliam pniodiclo-
I.NVF.MRE NEQLEAT. — Non
^ lanieu tenelur ipsa ora- rum conlrahentium,dcclarari,imllum iiiler eos adesse
Irix per se sibi virum quœrerc , cùm id non pa- impedimenlum, prout teslalur Genuen. inPraxi ejusdem
lianlur illius pudor et honestas; et sic licèl in curiit, c. 20, num. 10, et super hoc lieri consuevit
quibuscumque casibus cl dispensationibus appo- dedaralorium decrelum, lenoris sequenlis, videlicet:
sita sinl supradicla vcrba, sulficit lamen quùd in Die, etc., visa informatioite, quà constat, snpradictos
verilicalione narratorum testes deponant quôd non contrahentes in quarto et quinto à communi stipile prove-
invenialur vel non adsit vir qui velil oralriccm in nieniibus consanguinilatis gradibus, invicem esse conjtm-
uxorem ducerc; et biceslcommunis usus. clos, per reverendissimum D. vicarium gmeraletn .Vm-
Sed Qiu TERTIO ET QUARTO. Oporlel cnim — ut ora- politan. fuit provisum, decrelutn ac declaralum, distan-
torcs exprimant quoto gradu consanguinilatis seu afli- tiam pradicli quarli gradus , slanle diclo quinto gradu ,

iillalis, vol public* honestatis ex malrimonio ralo (in non obslare; et propterea per présentes cum cisdon .\. et

quo sunl gradus conjinicli) cxistunt, contraberc volen- N.in prœdiclis gradibus ordinariù aucloritate dispensavit,
les ; ut constat ex communi slylo Curi;c, de quo lestatur et declaravit licere cisdem A', et y. matrimonium inter
Sanch., 1. 8, diso. 24, n 2, subdens ibi, quia, quô gra- se publier, servalà fortnii concilii Tridentini contrahere,

dus conjunclior est, co difliciliùs daltu- dis|)cnsatio, ac illudtjue in facie F.eclesiœ solemniznre, et in eo po.^lmo-
major coiiipositio,urgentioresquc causic roquiruntur. ditm rémunère; prolemqtie exinde suscipiendam, prtediclù
Seu, necirca expressionem graduum praxin nudam aucloritate ordinariù legilimam nnntiando et ila, etc.

relinquamus, videndum erit quomodô cl us(juc ad Ita etiam potest episcopus, ubi impedimenlum est
quem gradum consanguinilas cl aflinitas impedial did»iiim, pari ralione dispensaro, qiiod lamen ila dis-
niatriinonium coiilraluMidmn ,
propLorea dicendum lingiiit Sanch., lib. 8, disput. (», nnni. 18, qnùil si

erit (luùd oiim ICcclosia conjugium intordixerat nsquc oniMinù res est dubia an inlerveniat inipcdimentinu
ad sepiimum gradum, m babelur in c. Ad sedein, 85, neciie, nullà opus est dispensatione quia in hoc didiio,
 571 PRAXIS DISPENSATIO.MM APOSTOLICARUM/
S72
prœsiimpiio osl pro liljcilatc nialrimoiiii; lune possct V Daiiir eliam Iiiijusniodi ileclaralorla etiam
postcon-
episcopiis, graliâ lollcndiscandala, dcclarare non esse tracUnn malrinioniiim, (pialcnùs ila facli qualilas ne-
opusdisi»cnsalionc, vcl ad caulelani dispensare. Cré- cessariô suadeal, ul in se(|iienlt formula, vidclicel:

dit ille tanicn, hanc non esse verani dispcnsalioneni; Beatissime Pater, exponitur, etc., pro parte, olc.,
nam si postca inilo nialrimonio, conslaret de impedi- Anlonii N. laici Neapotitan. eliam in civilate Avenon.
niciilo dirimeuti , opus csset nova sununi Poiiiilicis ;
comnwrantis, et Joannœ N. mulieris ]\eapolilan.,(iUàd
di-pcnsalioiie; ciini nulHbi repcriatnr, possc episco- ipsi certis, etc., cupiebanl invicem matrimonialiler co-
pum iiicasudnbio inipedimenli dirinionlis dispensare; pulari, el licèl uullum obslarcl impedimentum canoni-
cùni hx'e sil quiedam i)rudenlialis deciaialio, qnani cum, quominiis, ele., possutit, quia tamen à nonnul-
ellam vir doctus facere posset. lis, ele., postquàm diclut orator in ejus parochiali
Unde plurics in Iiâc curiâ archiepiscopali praclica- Ecclesià in dicta civilate Aversan. monitiones, juxtn
lum fuit ul qnando ab alicjuo dalur ali(]Uod inipcdi- formam concilii Tridentini fieri curavit, faU'o astertum
nienlum ad conlrabenduni, sive por nialiliam, sive fuit dictant oratricem ab oraloris genilore carnuliter coq-
qnocumque alio modo, ncc lanicn postniodùni inqiii- nosci passa)n fiasse, quominiis contrahere posse impe-

sità dingeniiùs veritate, comperiatur adesse taie im- diebantur, proptcr quod oratores prœfali matrimonium

pedinienluni, consueveril pcr docretum ipsins curi;iD inter se per vcrba de prœsenti publiée, servalà forniA
declarari ; ex quo non conslnt de lali inipeJimcnto concilii prœdicti in civilate Neapotitanà contraxerunt,
licere nialrimonium coiilrabcro. illudque in facie Ecclesiœ solemnizàrunl , et carnali co-
Staiite lanicn noiorio siylociiriic, isla declaralio ac pulà consummârunl ; postmodiim verb diclo oralore in

rejeclio falsœ inipnlationis non videlur libéré, scd civilate Aversanà, ubi domicilium anlea contrax<;rat,
tantùni in casibus non ita arduis, ordinario perniissa, cum oratrice reverso, ordinarius Aversan. cos, prcrtcxln

cùni aliàsproeâ sil onininô rccurronduni ad suniumni nullitatis matrimonii liujusmodi, sacramentorum ccrle-

Pontificem ; sicut lenent ariliqui, et praclici cnriales ;

siasticorum participatione privavit scu privari mnndavit.
unde in siniillbuseasibus in dies, eo quo scquilurmodo Supplicant igitur Immiliter S. Y. oratores prœdicti, qua-
supplicari consuevit, vidclicel : temis eis, etc., providendo sibique, etc., faciendo eidem ,

Beatissime Pater, cxponUur liinnililer S. V. pro parle ordinario Aversan. sive ejus vicario, ele. committere, olc. ,

dcvotoruiii illhis oralorum .Y. el A". ^îeupolitan. diœccsis, ul de pi-œmissis, etc., informel _ el uisi coram eo légi-

qu'od ipsi ex certis ralionabUihns cansis, animos eorum timé probatum fuerit, diclam oratricem à prœdicti orato-
tnoventibus, cuphtiit invicem malrimoniaUter copidari; el ris genilore carnaliter cognosci passant fuisse, eamdem
licèt nidlum cis canonicnm obslel impedimentum, quo- impulationem rejicial, eàque non obslanle, eosdem ora-
minus id facere possînl; quia tamen à 7ioimullis, id tores, si nullum aliud eis obstel canonicum impedimen-
forsan a'grè ferenlibus, falsb asscrlum fuit, dictam ora- tum, in eorum sic conlracto malrimonio remanere libéré
triceni esse uxoris dicli oratoris, jain defunctœ, sororem et licite posse declaret, dignemini de gratta speciati ; non
ex illicïto coitii procreutam, quomiinis contraliaut, iinpe- obslantibus, etc.
diuiitnr, supplicant, ete., orutores prœfali, quatemis eis Lillcnie verô hujus deelaraloriae fuerunt expedit?(»
in prœmissis opportune providendo, sibiqne specialem sub daluni Tusculi 1652, non. junii ;
ponlificatus
(jratiam fuciendo, ordinario loci, vel ejtis vicario in spi- S. D. N. Innoceiilii X anno octavo.
rilualibus generali, committere el mandare, ul se de Addit nibilominiis ad superiiis dicta, id. Gcnucn.,
prœmissis diligenter informel; et nisi, inquisità per eiim d. cap. 20, nuin. 17, ccnseri validum impedimentum
super prœmissis, diligentiiis veritate, coram eo légiti- ad conlrabciidnni malrimoiiiuni inlra (piinlum gradimi
mé, probatum fuerit, oratricem prœdictam esse uxoris ex coasueludine, quando orirctur seandabmi in aliano
prœfuti oraloris, jam defunctœ sororem, ex illicito coilu loco ; cl si conlraherclur, malrim«nium essel nullnm,
procrealam, ul prœfertur eamdem imputalionem apo-
, ex juribus ibi per eum allegatis, quod praecipuô oc-
slolicà auclorilate rejicial, eàque non obslanle, oratorrs currerc potest, ubi eliam cpiscopns forsan probibncril
prœdictos, dummodb nidlum eis canonicum obstel impe- ne malrimoninm '.onlraiialur in quarto et qniiito gra-
dimentum matrimonium inler se publiée, servalà forma dn; sed nieo judicio frustra addilur novum impedi-
cûncilii Tridenlini coiilraliere, illudque in facie Ecctesiœ mentum pr;vlcr lot canones, quia cinn copula conjii-
sûlemnizare, el in eo postmodiim rémunère libéré et licite galis quartum gradum non excédai, proleclô erranl
valere, dicta auclorilate declaret^ dignemini de gratiù (jui suis constitutionibus, decretis, aul aliis modis pro
speciati; non obslantibus constitutionibus et ordinationi- liibeut, ne in quarto et (juinto gradu, sine ordin.irii

bus Aposlolicis, cœterisquc contrariis quibuscumquc cum liecnliâ aul doclaralione, matrimonia conlralianlur ;

clausntis opportunis. bujusmodi enim impedimenta sunt conlra exprossuni

Et cum absolutione à censuris ad effcctum, elc., cl casum legis, d. c. Non débet, de Consang.ot Aflin., ol
de commissione, mandata, aliisque prœniisais, %U supra la c. Cum locum, de Sponsal. Léo in jlhcs. for. ectios.

lissimè cxlcndendis; elquod prœmissornm omnium elsiii- p. 2, c. 8, sub num. 50.

gnlorum, aliorumque nccessarioruni major el verior spe~ A COMMLM STII'ITE l'ROVEMENTlBl S. — Nisi V.M'br

cificalio el expressio fieri possil in lilteris pcr officinm con- Ikoc adderciilur, redilcrclur profeclù subreplilia dis
tradiclarum expediendis, el commiltalur ordinario, sive pensatio, si forte id inïpedimenlum ex duobus slip"-

f}usvicariQinspiritualibusgenerali,qMdecloret, ni supra. îj tiÎHis proveniret, nompft in tertio ex unn. et quarto

875 UB. YII. DE DISPENS. SUPER MATRIM. CONTRMIEND. IN CRADIBUS PROHIB •i

ex allero : hoc cnim modo, duo cssciit impedimcnla, valet dispensatio : hoc cnim nuUo modo, ncque in

super quibiis iiecessariù reciniiercUir dispcnsalio; ex llicoricà, ncque in jiraxi per raliouos supra allatas,

quo cessât ratio propiiiquioris gradûs, super quo pe- susliucri posse videlur oh ejusdem dispensalionis na-

tilnr doclaratio, quùd illc non obslct, ul iiifra dice- luram, ut dictumesl; undc bcuè conlrarium, voram-

mus. Est igilur lioc noccssariô cxpriiiicndnin, sicul que praxim adstruil Sanch., dicto 1. 8, disp.2l, mm).
expressio mullii>licilalis cormiidem graduiim, tain si 10, dùm dicit qnôd si crror conlingal, narrando ma-
provcnientcx uno, quàni ex piuribus stipilibus, ncm- jus impedimentum, cùm lamen sit minus divers.R spo-
quarUis gradus prœdicli provenirent ciei, ul si dicatur contrahenles esse consangiiineos in
pe si terlius et

ex diiobus slipilihus, velnli lorlius ex uno, cl quarlus secundo gradu, cùm lamen non sinl nisi alTmes in

ex allero, quia urgcnlior causa requircrotur; et sioiil secundo vel tertio, dispensatio eritsubreptilia, quia,

pr;csens dispcnsalio cuni supradictà exprcssione gra- cùm sinl diversa impedimcnla, née unum dauda-
duum, videlicet lerlii et quarli al) ipso comniuni sti- lur in allero, dispensatio in uno, nccpiit ex|)licarl, ul

pite, transit pcr nianns oflicialium niinoris grali;c, ila ccnscatur in allero concessa ; ex quo dispensatio

si cssent terlius ex uno, et quarlus ex allero slipili- super uno defectu, non est dispensatio super alio ,

hus , cxpcdirelur per caneellariain , soliilà niajori el ailegat Dald., in c. Innotuit, n. 17, de Elcct. et

coinposilionc, et angerelur taxa liUcrarum quod est Afflict., in decis. Neapol. 5^0, n. \^2. Quinimô ad
;

observandum omninù circa gradus simplices, et niixlos, hujiis praxis corrohorationcm , addil id Sanch.,

ut infra clariùs patcbit. loco cit., id sibi eliam locum vindicaro in gcnerali

CoNSANCiiMTATis CR.VDis. — Si auteni inipcdimcn- facultale alicui conccssâ ad dispensandum, eliam su-

tum consanguinilalis pro inipediuiento affinitatis, vel per impedimentis consanguinilalis; (juia licèt similiii

è contra forlassè per errorcm expresstnn fucrit in ipsà facultas respectu illius cui concedilur, sit latè inler-

dispensalione, erunt omnino litlenni corrigendoc; licèt prctanda, et conlra propriam nalurain ipsius dispen-

enim consanguinilas et ailinitas interse non différant salionis, sicul aliàs dixinms, nihilominùs id intelligi-

specie , scd lanliun qiioad diversilatcm graduuni, tur, qnando casus, ad qucm fit extensio, polesl suh

Cajet., dist. 18, q. 3, art. 4, conclus. S, Naid. in suà ipso casu expresso coinpreheudi ;
quod tamen hic
Summâ, verbo ForniccUio, suh n. 3, id tameu verum non cadil, cùm simns in casu diversa: spcciei. Ac pro-
est, quoad concessionem graiiie, et quoad jura et pterea videmus q\i6d in lacullalibus, quœ danlur le-
emohimcnia ofiicialibus , ad id pmoposilis, débita, gato, seu nunlio sivc aliis personis ad dispensandum

qu?c ob allcrutrius exprcssioneni, non allcranlur ne- super impedimcntis dirimenlibus, seniper diciiur, ut
qiie niinuunUir; ad alios lanien effeclus aliler diccn- !i ipsi possinl dispensare super gradihus consanguiuila-

duni est; nam exempli gratià, date qiiôd consangui- ! lis, sivc afiinitalis propler ralionem prx'diclam, vide-
nilas, sit affinilale majori, cùni tanien sinius in licet, quia suh uuà specie altéra non conlinctur ; id

iTiateriâ dispensalionis, claruni est non valere in eà Sanch., loco ciiato.

argumentum, non modo à paritate, verùm neque à Slnt coxJiNCTi. — Nam propriè consanguinci di-

majoritaterali()nis,Fcliii. iuc. Pos/k/hs//, de Rescript., cunlur, quia intcr se sanguine conjuncli sunt, I. I,

Ludovis., decis. 558, n. 15. Uixde perperam hiierie de suis cl legit. Ihercd. Si verô iinpo-
§ penult., ff.

harum dispeusalionum excquuntur, dùm in illis unuui diuniur oratores impcdimcnlo affmiialis , lune non

pro alio fuerit cxpressuni ; cùm lotum id sil eliam diciiur, sunt conjuncti, scd se allinent, ex ce qnùd af-
contra mcnlem Papa^, ac notorium ipsius CuriLCSlyluui, fmilas eslallinenlia personarum exeopulà provenions,
qui débet ouniinù scrvari, c Quàm gravi, de Crim. fal. c. Quod super liis, de Consang. el Afiin.
Ac propterea eodeni siylo inlroduclum est ad succur- Scd cùm ad hos gradus dignoscendos, magis vciilas
rendum erroribusqui circa hanc expressioncm occur- oculalâ fide qu.un per aurcs animis h»minum iiili,qa-

rcre possuut, cùm ignorari conlingal an inipcdimen- tur, ideô necessarium duxinuis, posl narrationem

lum super quo pclitur dispcnsari, sit consanguinilalis, graduum, cos eliam hic inscrihi, qualenùs possint,

an vcro afliuilalis, ne l!tlcrarum earumdcm expeditio el aurihus cl oculorum iiispeclione, adolescentes pcr-

rclardetur, ulpossit ia illis uira(iue, alternative lanicn, feclissimam corum cognilioncm adipisci, ut dicilar
exprimi , sic dicendo, nimirùm : Scd quia tertio et eliam ii\ § Agnaliouis, inslit. de Gradihus cognalionnm,
quarto à comniuni stipite proveuiciitibus comamjumitii- uhi Glossa in verbo Per aurcs, ailegat Iloralium in

lis, vel affinitntis (jradibus invicem sunt conjuncli, seuse Arlc poclicA diccnlem :

altinent. Xec per hanc allcrnatam exprcssioneni, con- Scfjniiis irritans animas deiiiissfi pcr nures,

sucla jm-a camcr;c in aliquo allernanîur, ut diclum Quàm quœ snnl oculis subjccta fidelibus.

est, nisi in quihiisdam paucis. Quapropter non adver- Et ralionem rcddil Scneca ; nam liominos m;;gis

lit])ian. in tract. 10, de Lcg. resol. 5G, ila se hune |- oculis quàm aurihus credunt. Proplcreà, cùm S:vpè

conlingal malrimonia in gradilnis prohibilis pcr erro-

slylum et praxim habcre, dùm dicit, qnùd si in bullà !

fuerit erratum incurià scriptoris, ut si, verbi gratià. rcm conlralii, ne id facile, maxime inlor idiotas per-

sonas, eveniat, quantum fieri polesl, erroribns hujus-

Papa commisit ofilciali quod, si prêtes veritalc niti

repercrit, cum oraloribus apostolicà auclorilate dis- niodi occurrere curabimus; ac cùm ex graduum con-
sangtiinitalis aul affinilalis impcriliâ errclur, non ah
pciiset; scd crralnm fuit, nam pro torlio aHinilalis

gradu, fuit apposilus terlius gradus consan'_;uinilatis re consanguinilalis figuras, sed arbores hic inserorti
;
 575 PRAXIS D1SPENS.\TI0NLM APOSTOLICARUM. :57«
planiil: ni priecipuè disloniiiim porsonaruin habiUulo caro etdua; person^ ununi lanlîim gradum constituant,
oogiioscalur, soilicet, qiioiiiodô diix' peison;iî inlcr se text. in c. Ad sedeni, § Quia verb, 55, q. 5. Ex Ocla-
Mcjil, til lotiim i(l in supiilicaiione dispensalionis ex- vio descendit Antonius; ex Eucà descendit Marciis,
priiiii j»().ssit. Ad auleni ipiut niodis
disccriiendiiin qui sunt in secundo gradu ex Antonio descendit
;

possiiii inipedinicnla , pncserlini quando

insnrgore Stepiianus sponsus, ex miâ lirieâ; ex .Marco descendit
illa pcr gradns disliniiiniiilnr circa nialrinionia cou- Anna, qui sunt in tertio gradu; ex Anna autem de-
Iralienda ac qnoniodo iidcin conlingore gradns, sive
; scendit Catbar. sponsa. Ûnde Stephanus et Catharina
ex uiiolanliiai sive e\ j)luribus slipililnis, ad ell'oclum sunt conjunctiin tertio et quarto consanguinitatis gra-
petcndi snpcr illoruni iinixMliinonlis, ipsani dispensa- dibus, e:.. communi stipite inxquaHler descendenles.
liDticni, c\inlrasonpl:ininiarl)ornin cognilione, onincs Proncqualiler verôdescendenlibus, etiam ex uno eo-
jlias arbores sccundùni casns conlingenlos <piilibet demque stipite, et in quarto gradu consanguinitatis,
ex se forniarc facilliniè polerit, ac impedinionla iiide banc arborem subjicimus, videlicct :

provonieiitia discornere; oliani^i coiitiiigal bujiisniodi

nborcs o\ plnril)ns slipilibiis duplijari seu niultipli- Arbor quarti consanguinitatis gradi'(s.
Mii, ul dicluMi est. El priniù poiianius aiboreni lerlii
il (piarli coiisan!;;i!inilalis, (piibusoralores in bis Ulte-
-Petrus-
ris noiiiinali conjnncii sniil, quai talis est, videliccl :
1 1

st pes. 1

Arhor tcrlii et quarti consanguinitatis 1

graduum. Antonius Franciscus

I. L
1
Joanncs — —
slipcs. Lucas Joanncs
1 II. II.
Ootavins Lucas
1. I. Maria Horatius.
III. III.
Antonius Marcus
II. II. Matthœus .loanna
sponsus sponsa
Stephanus Anna IV. IV.
sponsus III.
Nec quia supradicti Malih»us , et Joanna , et qui
III.
sunt in quarto gradu, et .Tqualiterdescendnnt ex duo-
Catharina bus lateribus, dicitur eos esse in quarto gradu ex uno,
sponsa et (juarto ex altcro, sicut vuigariter arbilrautur igno-
IV. rantes jura, ac eamdem compulationem, quia, sicut
Ex hâc quidam arbore vides quùd comnuuiis parens jam diximus, duiic pcrson;ï unum tantùm gradum
fuit .Joannes, qni seciindùni leges dieilin" slipes, et consliluunt, per d. c. Ad Sedcm.
jiiMa conninincin nsnni nisticor\ini, voeatnr Cippus ;
Sed cùm supra pr;x;miserimus in bis dispensalio-
, ,

Ange!., in 1. fin. de Verb. sign. Ejus filii fiierunt Ocla- nibus necessariô faciendam esse mentioncu) duplici-
viiis et Encas, qui deinpio Joanne slipile, sunt in pri- tatis, seumultiplicitalis, graduum consanguinitatis, vel
mo gra(bi nani jus canonicuni, eliani colbUeralibus
;
aliorum inipedimenlorum ex eo qiiôd,
affinitatis, sicut ;

priiiuini graduni conslitiiit, ni scibcct fralcr sit l'ralri dùm consanguinitas ex duplici seu multiplici parte
in i)riino gradn consanguinitatis quia c;inonist;c non
;
consurgit lune non est unica aut unius sanguinis
,

considérant stipilcm, nec compnlando gradns, proce- communicatio, sed est duplex aut multiplex, Sancb.,
diint ascendendo et descendendo, sed per saltnni de I. 8, disp. 2i, n. 5, propterea liic connectamduplica-

unà scalà ad aliam et consideravit jus canonicuni,

; luni, et subindequadruplicalum gradum.
qiiod duo fratres Iribuant initinin lineic colbiterali ; Arborent igitnrduplicis quarti gradùs consanguini-
idi-ô eos in primo gradu illius line:e constituit, et de tatis bic subjiciamus quai conlingere potesl
,
lam si ,

endem jure ad causarubmi uovum gradum, du;e pcr- oralores descendant ab uno tantùm, quàm si à duo-
sona! requirunlur, (piia malrin^.onium sine duabns bus stipitibus, licèlhiocposterior, aliis sil frerpientior;
personis es-e noii polest, cùni ea; sint nna eademque est igitur, ni sequilur, \idelicet :

Arbor duplicis quarti gradûs consanguinitatis.

Poly(lorus —— Trojanus
! st ipcs.
1
stipes. 1

1
i

Joan. AIoysiu> Franciscus Antonius Julia uxor

\ ir Jii. I. l. Joan. Aloysii
1. I.

Francise us Fabricius Portia Franciscus

Antonius II. II. Antonius
H. II.

Joan. P>aptista Oc la vins 0( tavius Joan. Baptisla

m. III. III. III.

Anniba! Porlia Portia Annibal

sponsus sponsa sponsa sponsus
IV. IV. IV. IV.
 ,

•177 LIB. VII. DE DISPENS. SLPIR MATIUM. CONTUAllEND. IN GUADinUS PUOHIB. 578

Ex liâc quideni arbore ,

prie oculis Iiabcs quùd An- ]
nitores. Initium vcrù hujus duplicitatis ex eo provc-
iiibal cl Porlia spoiisi , ullimo loco liic positi , sunt in nil, quia Joan. Aloysius, nains Polydori slipilis, duxit
duplici quarto consang. gradu ex duobus siipilibus in uxorcni Juliani natani Trojani slipilis.

provenienlis. Sub uno nauique slipite, scilicei Poly- Arborem vero qnadruplicalani , scilicet in quadru-
doro, 3unt Joan. Bapt. pater Annibalis spoiisi, et Oc- plici (|uarlo ejnsdeni consangninilalis gradu, cujus
lavius pator Porliic spoiisic ; sub allcro vcrô slipile inipcdinicnluni s;cpc conlingere solcl, siculet quintu-
scilicet Trojaiio, snnl eliain iidciu Oclavius paler Por- plicis quarli ejusdein consanguinilalis gradùs , hic

lùe sponsai, et Joan. Baplisla paler Annibalis sponsi; cliani subjiciernus, eo quo seipiilur modo, videlicel :

et sic sub utroquc slipile, ipsi sponsi habent sucs ge-

Arbor quadrupUcis quarti gradûs consanguinitatis intcr sponsos , Jocmncm et Mariam.

I
—— Joanuc!»
I
Franciscus
stipcs. stipe».
j

I 1 I

Joaunes Margarita Ludovicus Maria Antonius Joaiina

I. I. I. I. I. I.

Catharina Fraucisca Mafïdalena Franciscus Ferdinand us Anlonius

II. II. H. II. II. II.

Liulo\ ica Mcolaiis Franciscus Nicolaus Franciscus Hieronjnia

III. m. III. III. III. III.

Joannos Maria Joaunes Maria Joaunes Maria

spousus sponsa sponsus sponsa sponsus sponsa
IV IV IV. IV. IV. IV.

Joaunes et Maria ullimo loco positi sunt in quadru- Joannes

plici quarto consanguinitatis gradu, quia Franciscus et .stipes.

Ludovica genilores Joannis , cùm sinl in tertio gradu

Aloysius Jacobus
consanguinitatis conjuncli, conlraxerunt prxvià dis-
I. 1.
pensalione super codem tertio gradu consanguinilalis;
cl lioc quoad duplicem quartuni gradum ex slipile

Joanne. Quo vcrô ad alium stipilem Franciscum, sunt Franciscus Dorothea

ipsi Joannes cl Maria siniililer in duplici (juarto con- II. II.

sanguinilalis gradu, quia Nicolaus et Ilieronymas,

genilores Maii;o, conlraxerunt pariter pncvià dispen- Ludovica Donatus

salionc , eliam in tertio gradu consanguinitatis. 111. m.
Quomodo auteni siipradicti sponsi perordinem de-
scendant, jam pne oculis liabes, quôd in principio lia- Matlhœus Ludovicus
runi arborum, demptis stipitibus, Joanncscstvir Ma- IV. IV.
riai ; Antonius vcrô vir Margarit;r Ludovicus autcm Ludovicum esse
;
Unde salis palet Matlii;eum et intcr
vir Joannœ. Sed po-
se conjunclos quarto consanguinitatis gradu.
Quo vcrô ad afllnitatcm ,
parùin referl illius eliam namus modo Ludovicum babuissc conjugem Mariam,
arborem hic declararc, quia, sicut jam supra diximus, et posiea obiisse ; ipsa Maria supcrslcs vult nuberc
cùm illa ex coasanguinilatc pcr carnalcm copulam .Mattluco consanguineo Ludovici in quarto consangui-
orialur, cl ideô eam imitelur, juxla illius gradus om- nilalis gradu; (pii quidom Mallbieus cl Maria se alli-
niiiô rcgulalur et conipulalur; ac siniililer duplicalur nent quarto al'linitalis gradu, juxla rogtdam à nubis
cl nmlliplicaïur, juxla supradictas arbores consangui- aliàs declaratam; vel è contra, ponamus casum quôJ
nilalis.
snpradiclus Malllianis liabuisset conjugem Eleonorsm;
Ne lamen prorsùs illius arboris exeniplo carcas ,
dcfuncloquo Matllia;o , voluiTil Ludovicus ducerc in
simplicem (igiiram in quarto tanlùm gradu, eliam con- uxorem Eleonoraui , cùm eliam sinl affines in qiiarlo

sanguinilalis, bic subnectere visum est, pro quibus- gradu , non polcrunt conlralierc sine aposlulicà dis-

cmnque gradibus ipsius aflinitatis, ut slatim pauio in- ponsalione. lia ctiamsi loco Mattbxi cl Ludovici, crunt
l'oriiis dcclarabilur et talis est, videlicel : duic niulieies in codem quarto consanguinilalis qua-

vnm una cial u.\or Joannis j iilàquo dcfuutlà, ipse

 ,

jj^g
PRAXIS MSI'tNSATlONUM APOSTOLICARUM. 580

nmlit-ris in valere co nioilo quo dictiim est de proprio nomine

Jomiios volucrit tliictMC consangniiicani | ,

cùm sinl impodili quailo '

oiatoiis nisi tanicn crror fuerit dclecliis ,
postquàm
o.xicni !,'n(]u ; no(iuc pnleiit. ;

inipcdit, siciil inipcdi- luit regisliala snpplicalio ,

et anle expedilionem litte-
cliani -radii 'afiinilalis ;
qu;(' 1

eo modo, qtio supra dixi- arum quo easu verior expressio fieri potest per no-
mcntnm consaiigninilalis ,
,

graduin inclusive, si vam sifiiplicaiionem reformaiionis, sicul omnibus no-

nitis Mcmpe usqtie ad quarlum
,

cùm simus in afOni- tuni est curialibus.

exiegilinio cuilu proveniaf,
illa

late priiiii geiioris, de qnà ao secmuli et lertii generis, QuARE ET SLPPLicAiu FECERLNT, ctc. — Ncc quia per
•

alios supplicatuin asseritur, requiritur spéciale aul

aliàs diximuâ.
ad digno- générale mandatum ad impetrandas bas dispensatio-
Ihec aulein arl)oriim desciiplio suflici.nl
ncs sed quilibct supplicare potest pro inipelrandis
scenda impcdiuienladiiimenlia, sive consanguiuitatis,
;

dispensationibus, privilegiis aliisquc graliis text. est

sivo afiinilalis; ne unum pro alio iu precibus porri-
,

sicul niullolics conligisso in 1. Univcrsi, c. de Prec. imper, offcr., ubi babelur,

gendis cxprimi coulingal ;

liUorasque dispcusaliouis subreplilias quod parùm refert, à quo impetratum fuerit privile-
f(»uii)ciUun ,

quidquid dical gium sed solùm sufficit quod à principe fuerit con-
proiude dcclaralas cxlitisse scimus
;
;

24, numéro 17, ubi ait cessum Sancli., lib. 8, disp. 20, num. A.
Sancli., diclo lib. 8, disputât.
;

gradu explicando majorcm ut Hic verô,cùm uterque pro impetrandà dispensa-

quôd i,i crror sit in , ,

ut icrtius, valet dis- lionc supplicari fecerit, videndum est numquid si ora-
becuiidnm, cùm tamen minor sit,

pensalio; ibique liane alTert ralionem ,

nimirùm, quia tores de matrimonio conlrahendo traclârunt , eum
spécifiée concessa pro conditione, si Papa dispensaverit , subinde possit post
licèt dispensatio ipsa non sit

concessa simplicilcr siipcrimpe- ipsiiis impetratiouem aller pœniiere ? El onuii luesi-

tertio gradu, est tanien
laiione omissâ, aftirmativa est responsio cl cùm plu-
dimenlo consanguinilalis, eum errore circa qualilatem ;

rics evenisset casus in hâc curiâ arcbiepiscopali fuit

accidentaleni inclusam à fortiori in gradu super quo
,

hoc modo judicatum per doetrinam Gult., lib. 2, ca-

dispensatur. Hoc lamen nullo modo practicari aut ,

et invele- non. Quaist., cap. 22, n. \Q, et secundùm eunidcm,

aliàs suslineri posse videtur, sieut anliqua
conscn- num. 19, fuit pœnitens condemnalus, alteri oratori,
rata praxis et observantia doeent; nec ad id

pr;iesenim quôd in conventioni slare nolenti refunderc expensas in im-

serunt jura ibi per eum allcgala ,

pelratione hujusmodi dispensalionis Aictas per Glos.

lioc casu ccsset argumentum à majorilale ralionis in ,

non video, quomodo Iktc in Clem. fin. de Renunt. Quod lamen babet locum,
dispensalionc : ego enini
quando inter oratorcs fuit convcnlum de impetrandà
sua opinio neque in jure, neque in praxi valeat susli-
,

quandoquideni ex diametro loquitur contra pro- dispensalionc communibus expensis, quia, ut ail id.
neri ;

qu:e tanlùm valet Sancb., lib. 5, disp. 5, num. 52, iste résilions, tenctur
priam nalurani dispcusaliouis ,
j

ad id, ratione contraclùs ciijus nalura est ut possit

quantum sonat; cùm sit slricli juris , ac propterea ,

adeô ut jure ncgctur luijusmodi vesilirc, servando allerum indemncm ; cùm juslum
slrittè inlerprelanda ;

argumentum in eà non valere, ut plurics diximus. non sit ut aller, qui commodum non reportai, sential

damnum, per text. in 1. c. Si pccuniam, in principio,

Accedit hic consuetus niodus et stylus suinmi Pon-
lificis in bis dispensationibus concedendis , nempe fi", de Gond. eau. dat.; et imm. 59, aitquùd, si dispen-

in re- satio petatur ad instantiam unius tanlùm, ipsi ineum-

quia divcrsimodè cas concedit , ut vidclicel , si

niotioribus, putà in quarto , seu tertio et quarto gra- bel intégras expensas solvere.
Cxlerùm, cujus expensis regularilcr debeat ipsa
dibus , eas mandat expediri per ofiicium minoris gra-
tis. Si in non tam remotioribus putà in tertio, per dispensatio impetrari , an videlicet ambo oratores ad
,

caneellariam. Si in secundo, seu primo cl secundo, illas communiter teneantur, an verô eorum alter tan-

lùm, videndus est Sanch., d. lib. 8, disp. 5l), per lot.,

per pr.xff cturam breviura , et sub annulo Piscatoris,
sieut allas diximus ac propterea juxta qualilatem ubi et signanter n. 1, ail quôd ,
quando dispensatio
;

graduum pnefiUorum , diversa officia eum diversis impetralur de conimuni eontrabenlium eonsensu, licèt

oliicialibussunt constituta. Unde cùm mens Ponlificis nihil de ipsis expensis conventum fuisse appareal, erit

ea sit , ut litteraî dispensalionis non aliàs ,

quàm per ulriusquc expensis tcqualiter impetranda,ex eo quôd taie

sucs offieiales distinclos, distinctaquc collegia eonsii- ncgotium est eis commune quod quidem procedere ;

tucntcs, expediantur, profeclô cùm sic inveicratus ait non niodô ex eonsensu expresse, verùm ctiam la-
Stylus obtinuerit, si littemc ipscc praiter dietum stylum cito, quia cùm quis promitlil consanguineie contrahere

eum eà niatrimonium, eo ipso quôd illa acceptât, eon-

ac morcni et observanliam Romanœ Cwr'yjt expedian-
venitur tacilè de dispeiis. impetrandà ,
ae propterea
tur , tanquàm suspcctiB de falso eruut rejicienda^,
communes essedebenl expensaî; ubi tamen id limitât,
Bulr. et Abb. in c. Quod super his, de Fid, instrum.,
nisi aliter ratione alicujus legati aut succcssionis ad
id. Abb. in c. Ex parte 2, de Off. delcg. Roman.,
majoralum, gravalus sit ad taie mafrimonium contra-
cons. 579, nom. 12, vers. Secttnda ratio. Quod quidem
licndum, veluli si legalarius vcl majoralus succcssor,
à contraria senlentià tanlùm abesl, ut si quoquo modo
eà conditionc instilutus sit ut consanguineam ali(piam
coulingal unum gradum pro alio in bis dispensationi-
ducat quo easu ille ad intégras expensas tenclur :

bus explicari , non poterit neque verus gradus sup- ;

pleri por viam eorrectionis in cancellarià Apostolieà ;

alios insuper casus et dislinctiones circa solutionem

liujusniodi expensarum congerit id. Sanch., loco cit. cl

jed opus est nova impelratione per gratiam ,
Perinde
 S8I LIB. VII. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAUEND. IN GRADIBUS PROIIIB. mè
lib. 5, disp. 5, nuin. 31 et 32; ad illiiin propterca Ic- \ per ca videalur ciecla indusiria porson.T , arg. I. 1,

clorcm remillimus. vers. Sin verb, c. de Cad. loll., c. lin. ?! I, de Offic. dc-
AC CERTAM DE PR/EMISSIS NOTITIVM >0M HABENTES ;
leg. ; Croscent., decis. i, nuui. 1, cod. ili., sed eiiani
— ipiam si Papa iiabuissot, dispciisi'issct uliqiic, si vo- lioc modo ipsius ddogall conscicnlia oiicralur ; alio-

luissot, in forin;\ gr:Uios;\ , al)sqiie co f|iiôil pra'scnlcs quin oxccdorct lerminos concllii Trid., scss. 14, cap. 7,

lillcnn dirigeronliir suo exocutori in rornià coinniis- de Uclorm., dùni dicIt (piod commillanliir dlspensa-

sarià, qnod lamcn nunquitm aul rarô facerc consuevit ;

liones loci Ordinario, qui non nisi causa coguilA , et

ciim litijusinodi dispcMisalioncs senipcr commillanliir probatis prccibus nec aliter dispensarc possit, et idem
ui'dinariis, iil allas dixiiniis. conc jSess. 55, cap. 18, de Rel'orm. ibi : Qubd si nrgens
Ncc rcclè dicit quidam niodernus l)aiic claiisnlam juslaqnc ratio , et major quandoque utilitas poslulaverit,

esse siiperlliiam in liis cl simililliis roscriplis, oIj ojiis cum uUqnibus dispcnsandum esse , id causa corjnità , ac
rationca salis frivolas, niilloque solido l'iindanicnlo snmmà m.aturitate à qnibuscunujue ad quos dispensatio
suffuhas; si cniin lia esset, deslrucrenlnr omnia re- pertiuebil , erit prœslundum ; aliterque dispensatio sub~

scripta, qurc sccnm senipcr liabenl pnrdiclam, el allas replidu ccnseatur.

similcs clausnlas, concerncnlcs veiKicalioiicni narra- Pi;r. APosToi.ic.v scrip ta. — Sicut enim aliàs diximus,

loriim , nam Papa non lenclur slare asseriioni oralo- régula caiicelhiri:« cavclur quod dispensatio non suf-

rum , nec de eà conlidit , ncque an rcs se ita liabeat fragclur, nIsi lilleris confcclis; quod procedit eliam
Ycl ne, tciielur diviiiare, ad lext. in 1. Si fidejiissor , §
si ipsa dispensatio fuerit per Papam vivsc vocis ora-

Si ciim débiter, iï. M and. culo concessa : nam adbùc lillero; rcquirunlur, saltera

CAPUT YI. ad evitanda inconvciiieniia, qiuc ex solà verbali dis-

Praxis dispositiva earumdcm tiUerarum , clc. pensalione sequerenlur; ul si non benè inlellccta fue-

Dkcretiomtl'.e. — QuiTî quideni vciba, cùni inipor- rint verba, etc. Ledesm., de Malr., q. 56, art. 4, lit-

lont arbilriuni pnidciiiialc et ralioncm rcgulalam, lerà D., vers. Prima conclusio.

Mcnocb., do Arbitr. jiid., lib. l, q. 8, n. 2G, cuni seq., Mandamls. — Cujus quidem mandali vigore, Iribuilur
Judox dolcgalus oninlnù débet veiificari facerc cau- supradiclo vicario delcgalo jurisdiclio ;
poslquàni la-
sain, elalia narrala in dictis lilleris ; id Gulticr., c. i9, nien illud fuerit sibi prœsentaJum; quia anle illius

IJ.6; Henriq.,!. li,deMalrim.,c. 5, n. S.Undc si ipse pnx-scnlalionem jurisdiclioncm lanlummodô babet in

cognovcrit, ex niatrinionio luijusmodi contrabendo, babitu, non aulcm in actu, c. Pasloralis, in fine de
possc aliquid mali exoriri, polerit denegare banc dls- Rescript., c. Super co, el. 2, dcApiicll., c. Audita, et
pensatloncm, pnecipuè ad evitanda scandala, ut cliam ibi Abb. in 6, not. de Restil. spol., Bellani., decis. 110,

suo loco diccnius. Bald. in 1. Ea quœ, post. princip., c. de Temp. et in

De QIA IN IlIS SPECIALEM IN DOMlNO FIDUCIAM OBTINE- inleg. Reslit., ubi injuit, hàc de causa Spccul. fecisse
ML'S. — Nam cùm quxcumque dispensalloncs non sinl specialem liluluni de Picscripti pncsentatione ; id. Bald.

cxequcndic, nisi verificalis snpradiclis ,

pra'cijjuè id in 1. 1, c. Ht lit. pend.; Bart. iu 1. Mulliim, nuni. 2, ff.

vindicat sibi locum in dispensalionibus mairinionia- de Coiidit. et Demonslrat. Ncccssarlo namque requi-
libus , ubi magis agitur de conscicntià quàm in aliis ;
rilur reccplio et prcesenlalio lilterarum, ut dictus de-
llleron. Paul., in suo lib. Provinciale nnncnpato , fol. legalus possit proccdere ; nam llcèl ille jurisdictioneni

niibi m, vers. Nota qiibd clausula ,

quia, cùm agalur acquiral lenipore data; diclarum litlerarum, illam la-
de re lam gravi , nenipc de dispensando super niatri- men exerccre non polest anle illarum pn^scntatio-
nionio contrabendo, et vis niutui anioris intcr sponsos nem et rcceplioneni, d. c. Super co, Gare, de Benef.,
facile posset deciperc delegaluni, producendo lesics mi- p. C, c. 2, 11. 8.

nus idoncos, et non rcclè dlsponeiites, débet proplerea Dr.POSITA l'EU TE OMNI SPE CUJISCU.MQIE MVNE-
ipse delegalus pcrpenderequalltateni ipsorum icsliuni, ! RIS, etc. — Ilujusniodi clausulam, sive dccrelum babes
nam , ut plurimùm dcponunt per unum, eumdemque coclerarum in fine supradickx! supplicalionis, ibi : De-
prtfcnicdilalum sermonem cùm , pra;cisa verba jicr ipsos
'

posità, etc., quod poslea extcndilur eo modo quo di-

sponsos teslibus suggeruntur, qui à verilalis tramile '

clum est in supra diclis lilleris; nam licèl in ipsâ

s«'pè soient deviarc. Undc cùm causa expressa non suppllcalione non fuerit exlonsum, lamen coniprc-
'
remanct verificaia dispensaliones bujusmodi pcrperani bendunUir virlualilcr onini?; qua) sunt de nalurà sub-

exequuntnr ; et tam delegalus dispensans quàm dis- I

jecl:c maleriae, et de slylo seu consueludinc, Imol. in
J

pensai ncc non ipsi testes viam ad infcros sibi pa- c. Sifjnificante, n. 3, de lîescripl.; Alex, in 1. Gallus,
,
I

rant, quia clausula prœdicta non ad ornalum Illlora-

'

^ Idem credendum, n. 9,ff. de 1. et post., et cùm bxc

rum apponitur, ut diccbat quidam jurisconsullus; sed diclio, cl cœtern, senipcr iu dispi nsalionibus nialri-
ul per eam intclligat delegalus se debcre procéder.? ,
monialibus consucverit ila exteudi, proi>lerea inclu-

super hoc cum pcdc plumbeo, quia toium ncgotium '

dit lolum illud, quod illius vigore solilum est apponi

comniillilur conscicnlioc su;c, et idem est dicere , de in diclis lilleris; Paris., cons. 7G, n. 7, lib. I, quod
quA in his specialem in Domino fiduciani obtiuemus, ac :
non solùm procedit in materià rescriptorum el com-
si diccrctur, confidentes de tnà fide, vcl, confidentes missioiium, ul bic, verùm eliam conliacluum, et ulli-

quàd ea qti(t tibi injungimus (idcliter c.requcris qua; niaruMi voliiKtalum; Rot., decis. et 28, n. 2, do
, ,

omrva non solùni impediant subdelegationem , cùm Rcbcripi. in nov., sive scribatur abbrcvialè, sive iU
 -

805 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 584

per extensuin, etcœtera, cùin inlcr utiumqiie inoduiii lunlas Pontilicis clara et enixa, ne aliquid quantum-
niilla atlsit diffcrenlia, Gonzal. ad regtil. 8 cancel., vis minimum ralione bujus dispensalionis, exigalur,

glos. 67, ubi à n. 1, us(iiie ad n. 10, multa cumulai arg. 1. Bulista, cuni ibi nol. If. Ad TrebelL; Rart., in

de liàc diclionc. 1. Cinn scimus, c. de Agric. et censil., 1. 10; Cravct.,

Pro cujus quidem dccrcli déclara lione cjusdenique cons. 201, n. 42, et cons. 22G, n. G; Ccpbal., cons.

obscrvantià, non oscitanter ab ipsis delegatis advcr- 155, n. 12, 1.

1, quia numera cxcx'canl oculos sapicu-
Icndum est, illud anliquitus in ipsis lilteris dispensa- lum, et mutant mentem juslorum, ut scribiiur Dcui.,

lioiiis minime fuisse apposiluni; scd tanlùm ab episco- c. 15. Ilinc dicimus :

pis conlra eormn vicarios, aliquid circa lucc extor- Munera, crcde milii, plaçant, liominesque, deosque,
(juenlcs, exconununicationis lal;« senlenlhc pœnam Placatur donis Jupiter ipsc deiis.

indiclani ; ipsis autem vicariis non obtemperanlibus Ac propterea volens Propbcia justum virum de-
cœpit jam pœna prœdicta per summum Ponlificem scribere, ait, qui excutit manus suas ab omni munere,
bic adjici, ut \\\n priùs excommunicalio ha;c crat epi- non cnim dixil, à munere, sed, ab onmi muncre, c.

scopalis, bodiè csset papalis, prout vidi adnolatum in Sunt nonnulli, 1, q. 1.

Uibe in quibusdani notulis, cl innuen; vidclur Zerol., Quare porreclo aliàs supplici libcllo sacrœ congre
in Praxi episcop., p. 2, veibo Delegatus, § An de- galioni concilii Trident, ex parle DD. canonicorum
tegulus. Ecclesiae Gerunden. cum pluribus capiiibus, conlra
Porrô, per lioc dccrelnm probibetur, sub pœnà ex- illorum episcopum, de anno 15S8, die 12 aiigtisti, ad
communicalionis lalic sentenliro, ne delegalus oui unum ex ipsis capitibus per ipsam sacram congrcga-
prœdicla dispensalio commillilur cxcquenda, aliquod tionem, scilicel ad sexlum, fuit responsum qiiôd pro

inunus recipiat ab oraloribus, scu corum allero ; nam dispensalionibus niatrimonialibus, non licebal episco-

quamvis summus Ponlilex, in fine ejusdem clausuUc di- po, sive ejus vicario quidquam accipere, nec ralione
cat, « quo te omuinb ubslincre debere monemus ; et propte- sigilli vel alicujus allerius rei; quapropler decielum
lea videatur boc verbum, monemus, imporlare i)oliùs illud (piod solet poni in lilteris dispensalionum niatri-

coiisilium quàm pra>ceplum, ul per Cened. ad Décret, nionialium, ul iiibil muneris, aul praomii, sponlè ac-
collect. lOi, n. 2, nibilominùs, in fine earumdcm lit- cipi possit pro illarum excculione, ila intelligendum
terarum, alla subditur clausula, nempe : Yolumus au- est, ul neque ordinarius ipse nec vicarius ejus quid-
tem, (jubd si spretà monilione nostrà liujtismodi, aliquid quam pro mercede laboris, quam eà in rc suscipo-
muneris aut prœriiii, etc., excommunicationis latœ sen- renl, capere possent ; notarius verô pro examine
lentiœ pœnam iicurras, etc., et sic Papa suam inten- testium, quarlam aurei, seu ducali parleni, licite ac-
lionem déclarât, fulminando dictam excommunicalio- cipere debeat, ul rcferl Gare, d. c. 1, sub n. 77, circa
nem in conlrafacientem, et bœc clausula semper fin., et reassumit postmodùm num. 102, lanquàm vir
apponitur, quando dispensalio matrimonialis commil- in Ronianaî Curia; stylo versalissimus, quôd ordinarii
lilur vicario episcopi ; si vcrù ipsi cpiscopo, sicut seu vicarii quibus conimitlunlur dispcnsalioiies nia-
aliquando conlingit, ad instanliam ipsorum oratorum Irimoniales cl alla;, non possunt quidquam accipere
dirigitur, lune cidem episcopo injungilur ut si munus pro labore, rcceplioiie et cxaminalione lesiium, vel

aul pr;emium qualecumque exogerit, aut oblatum re- alio quovis lilulo, ul in sequenlibus declarationibus
ceperit, eo ipso à jurisdictiouis cl ponlilicalium exer- sacrie congrcgalionis, videlicel : Gratis adeb dispensa-
cilio, frucluumque niensai sua; perceptione lamdiij tiones vmtrimoniales concedendœ sunt, qubd eliam or-
suspensus, existai, donec à Sede Aposlolicâ relaxatio- dinarii, quibus istœ dispensaliones conunillurilur, suuin

ncm suspenslonis hujusmodi, per satisfaciioncm con- officium gratis pra'stent, ila ut, nec ipse vicarius aliquid
dignam, meruerit obtinere, etc. Imô in dispensalionibus suscipiat pro mercede, notarius verb pro exaniinandis
niatrimonialibus qua; conceduuUir in forma pauperum, te^libus, et sumcndo cœteras informalioncs, quartani
apponitur, eliam pœna nullilatis absolutionis, cl dis- partent aurei seu ducati accipere possit, pro lilteris verb
pensalionis, per ba;c verba, et niliilominîis absolulio et absolutionum et dispensalionum in foro conscienlice tan-
dispensalio liiijusmodi à te faciendœ prœdiclœ nullius tiim, niliil à quoquam accipi possit, ut Romœ fit et de-
sint roboris vel momenti, leste Gare, de Benefic. p. 1, claravil Gregorius XIU. El sic vicarius niliil accipere
c. 1, num. i08, et nos suo loco dicemus. polesl, eliam pro laboribus in sludcndo processui,
Nec mirum videlur, si in bis lanlùm dispensalioni- vel pro decrclo super bis dispensalionibus, aul pro
bus niatrimonialibus, haec clausula apponalur; nam accessu ad exaniinandos testes commorantes in aliis

jstai repulantur cœteris dispensalionibus graviores; jocis, cùm id tcndal ad capiendam infornialioncni ;

et in cisdem magis imminet periculum, ne corrumpa- licél notarius possit aliquid accipere prout sacra con-
lur judex exccutor, qui quandoque, ctiam parvo mu- gregatio declaravil; Gral., discept. for., c. 57, n. 20.
iierc corrumpitur; unde oplimà ralione dicilur non Unde salis constat per lot declaralioncs sacri concilii
solùm, dcposilà omni spe, sed subditur, cujuscumque cessare, quod ad boc dispcnsaiionem Icxt. in c. Mu-
viuneris, qu;c quidem verba, omnia inchulunt, 1. Julia- lieres, de Judic, ubi judici.pcrinillilur ul ex causis ibl
nus, fi', de Leg. 5, 1. A procnrulore, fT. Mandati, I. cxpressis possit expensis partis produccnlis, acccderc
Quœsitum, § Item si fnndnm, fT. de Fund. inslruclo, et ad donios mulicrum pro illis exaniinandis, Qiiinimô
idçO apponunlur gciniuala, ut per ea cognoscalur vo- cùm istuin acccssum per judiccm (juandoquc alfeclan
[ j
 5$.^ Llli. VII. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAIIEND. IN GUADIBUS PROHIB. f;8C

conlinû;nt, Me mollis rationc Ronifacius F'apa VIH, ia |

deraljone, cùni inlcr ni! cl parùm aiit mijiimùni ;>('u

(I. c. Muliercs, decrcUiin iiimis saliil;uo ;uljo(.it, vcluli niodicùm, non sit difforenlia in cfTiCtu, !. Scio illud.,
Proviso, qubd casus hujusmodi, videticct m judex vadat iï. de inlcgr. Reslil., ca[i. Licèt, vers. Quanquum, do.

personaliler, non finqalur, ncc fraus intcrveniat in liùc Probat.,1. Chhi m te, in lin., (T. de Re jiid., I. \, §

parte; alioquin auclor hujusmodi, r<7 (raudator, ipso Proinde, ff. de Edil. cdic.
fucio scntcnliam cxcommunicaliouis incurrat; cl C.lossa Ilis tamcn non obslanlibus, contrariuni vorins est

in (liclo vcrbo .Vo« fwgattir, iniiuit qiiùd jiulox, ut ciiin eod. Sancb., loc. cit., iibi concludit, id minime
posscl visitarc (ioniiiiam faciebat caii) iio^siiiiarc in licere ; ex eo quôd bic non mililal ratio, qua; est in d.

loslom. cap. Slatultim; cùm illud loqualur de delogato quoad

l'iule in proposilo, id. Gare, n. lOG, iiiiralur de lites; q»x quidem commissio, cùm diù durci, silquft

oflicialibus sou vicariis opiscopaliuiin illarinn par- magni laboris ;

proplcrca niagno slipcndio digna est ;
j

linm, siout ego non niiiins niiror de nonnnilis vicariis i

ciijiis.respcctu, esculenta ci poculcnla, nuliius coiisi-

hnjns regni, qui conlradictum docrclum pro dispensa- |

deralionis repulantur; qiiod quidem dici non polest
lionibiis inalrimonialibus, qiiœ in vini lillerarnni apo- in lioc casu quo expedilio dispensalionis brcvissima
j

slolicarum concediiiilnr, ccrluin slipciidiiin), seu j

cstcifaciliima ;
quaproplcr quodcumquc munus repu-
sporlulas exigunt in magnum eornnidtin animarum
'

talur magni momenli ; id enim, ut meliùs inlelligalnr,

exilium : ncc video quomodo excusari possinl ab ex- j
duobus modis cxplical Papa in pradielis lillcris : uno
cominunicatione, contra eos latà et in dictis lilteris modo, cùm primo dicit Deposilâ per le : ornni tpe cu-
|

conlenlà; licèt verba ejiisdem decreli non benè sonent juscumque uiuneris, etc., allcro modo, cùm secundo
in aiiribiis corum, cam illis interpretationem atlri- dicit, quôd si [sprctà monitioue noslrû, aliquidvmnc-
bunnl qiiam avarilia ipsa suadet. ris, etc., et sic pergeminatam probibilioncm, ad ma-
Nocinniiemorsum/quùd tempore ponlificalùs l'elicis jorem vim, cfficaciam et deliberationcm , ac suam in-

record. Pauii V, cujus erat prodatarius bonce mem. lenlionem oslendendum Mandos., reg. 53, q. H, ;

cardinalis Arrigonins, ad qncrelan) nonnullorum, con- n. 3, ubi quôd verba geminala, sempcr aliquid ullra

tra quemdam episcopum, fuil ipsi Paulo siipplex libel- operanlur, quàni vcrba simplicia; Raid, in 1. Fruclus^

lus porrecliis, quo de bnjusmodi cxlorsionibus con- vers, llem illa vcrba gcmiuata, c. de Act. empt. quia

querebantiir ; unde ipse episcopiis de mandalo ipsius j

ex illis coUigitur volunlas clara cl enixa summi Pon-
Ponlificis, per litleras ejcisdcm prodatarii monitus, lificis; Rart. in I. Cum scimiis, de Agric. et Censit.;

nec de c;ftcro ille aul illius vicarius, aliqnid exlor- Cravet. cons. 201, n. 42, ac eiiam, cùm lue adjiciat

qucre aiidorol, contra decretum app.isittini in lilteris diclioiiem, cujuscumque quic cùm sil universalis, om-
dispensalionis, cîim nibiloniinùs idem cpiscopus à nia comprebeiidit, 1. Quâcumque ralione, iï. de Procur.

proîmissis non desisleret, fuit secundo aliud memo- j

1. Hoc articulo; cl ibi Bart., n. G, ff. de Hœrcd. inslit.,
riale eidcm Pontifici porrectum, in cujus calcc fucrunt I
ac postmodùm subdat, aliquid muneris, etc., hoec di-
rcscripla lia;c formalia vcrba : Si scriva di uovo à I
clio, aliquid de sut nalurà verificatur in quâlibct parte,

qitefto Vescovo, clie se aslenga, (dlramenle la farcnio ;

Anchar. cons. 3G0. Cùm igitur ipsius summi Ponlifi-

pentire. Et cum aliàs similis rccursus fuisset iiabitus cis id probibentis, iiitenlio salis apcrtè desumalur :

ad sacram congregaiionem episcoporum, procurator non est cur delegatus ad id velit aliter dicta verba
cpiscopi cum dofondcbat sub pra;te\tu consueludinis '
intcrpretari, quàm sonanl, cùm sint salis clara; iia ut

immemorabilis, scd in praifalâ congrcgalione fuit di- j

non sit locus inlcrpretalioni, seu declaralioni, I. Jlle

ctiim, quôd potiùs erant corruplcla et abusus ; et aut illœ, cl 1.Non aliter, ff. de Leg. 3, nec Glossâ in-
|

quatenùs adesset consuctudo, profeclô non subsiste- digcmus, cùm babemus lextnm. Raid., cons. 343,

ret per decretum Ponlificis in diclis lilteris apposilum, ^

n. 4. Ac proplerça ex bis concludendum est nibil pror •

nompe : \ olumns aulem, qubd si sprelà moiiitione no- sus per episcopum sive vicarium, accipi posse. Quôd
strà, etc., quia cîim buic consueludini conlradicat si lorlasié avarilia non sinal laies excculores buec,
pr;T!dictum docretnm, nnlius romanet locns dubilandi ;
prout sonant, scd aliter quàm par est bujusmodi de-
nam salis aperlè constat quôd conlradiclio principis I
cretuni intcrpretari, nil aliud bic addi posse videlur,

inlerrnmpit consueludinem, per ea qucc notantnr in nisi quod ipsi videriit.

cap. fin. de Consuclud. Te de pr.emissis dimcenter informes. — Per hanc

Scd numquid isti delogalo ad dispensalionem exc- quidem clausulam, probibct omninô summus Ponli-
quendam sit saltem perniissum reoipere cscidenta et fcx cxeculori, ne super narralis velit stare assorlioni

poculenta, qu.ie paucis diebus consumi possuni, juxla ipsoruiu oratorum contraiienlium; ac proinde illa re-
termines cap. Slululnm, § lusiiper, de Rescripl. Et fci lur làm ad allegalam caiisam dispensalionis quàm
videlur aflirmalivè respondcndum : per islud eiiim ad ipsum iinpedimcMluin, et sic ad omnia pnrccdcn-
decretum non dorogaUir permi^sioni juris conimuiiis; tia : Ludovis., dccis. -i78, n. 3, quaproplcr per ean»
ex eo quôd non pra;sumi»ur judiccin lot modicis mu- parùm rcfert videre bic cum docloribus an ad pro-
nrribus corruinpi, ut ait Sancb., d. lib. 8, disp. 3j, bandum consanguinilalis gradum, sufficiat sola con-
num. o:2, proiit cornimpi poteiil pro nuuicribiis ali- fcssio oratorum impolranlium dispcnsationem ; et

cnjiis momenti, et sic non videlur iMlelligouduni de proinde vi^Iealur affiriuativo respondcndum, cùm illa

paucis aul minimis, qiice profeclô non sniil in consi- sit fada in jndicio, por lexL in I. 1, de Confess. et I.

rii. MX. 19
S87 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLÏCARUM. 588

num.Pocun.; conlrnriumlauienvo-
'

tic!iativè, testis diniittatur, quia prccsumilur mendax J

Genmililer, de non
in suà pnxi ai'- ai vcro dixerit, accessisse rc(piisilus.
rius est piout scivari doccl Gciiuen.
N(Mpolil:inà, ubi Intcirogeluran sibi pro hoclcstimonio fcrendo, l'ue-
cliicp. c."10, siib. n. 12, in liâc ruriâ
dicta Ycrl)a Te lil aliquid datum jiromissuni, rcmissum, vel obla-
cliaiii ait (luùd ad lioc faciniil sui>ra
: ,

qu;x; non apponorcn- tum à conlraiicre volenlibus vel ab alio ipsoriini no-
deprœmissis diligcnler informes;
,

mine.
asscrtioni inipolraiiliuni slandinn (>sscl, ac
pro-
lur, si
allinilalis impedi- InlerrogeUir an cognoscat ipsos coniraliere volontés,
plorca sive consangninilalis sive
et à quanio lemporo, in cpio loco et quàoccasione; cu-
mciitum débet probari pcr testes d('i)onontes pcr gra-
servalà forma, c. Licèt, 2, jus quaiilalis vel condilionis existant.
dns dislinctos, et aliàs
nbi cavotur pnvsertini Si respondotur négative, testis diniittatur; si verô
§ Testes aulem, de Tcstibus,
noniinibiis vel de- affirmative, interrogetur an conlraiicre volontés, sint
qm'ïil ipsi testes, jicrsonas cxprcssis

eireumloculione siillieieiilc dcsi- cives, vel cxteri. Si rcspondcrit esse exleros,

inoiislralionc, anl
singiilos gradns clarà Interrogetur à qnanlo tempore accesserint ad banc
giKMit, et ab utroque latcre
et in eoium jurainento urbem , unde vencrinl , an vcneriiit siinul vel sépa-
computaiionc distinguant;
niajoribus quod depo- ra ti m.
conclnd.mt se accopisse à suis
ila esse scd ncc talcs siiniciant, nisi Si responderit, vcnissc de rcccnli, vel insimul , su-
nunt, cl crodere ;

vel saltoni in luio pcrsedcatur in licentiâ conlrabendi, donec pcr lillcras

jurali dcponant se vidissc peisonas,
graduuni constitutas, pro consangiiincis corum ordinarii, ac loci , à quo contralieiilos rocessôre,
pradictorum
IJcct, doceatur, intcr ipsos contrahentes non adesse impedi-
se liabere. Sunl oninia ferè verba lc\t. d. c. 1.

Tua nos, de Consang. et Afiin., nbi, quôd mcnlum el mulierem non esse raptam.
et in cap.
gradus conqjiilanl, à sli- Si verô rcspondcrit, venissc à mullo tempore citra,
testes, qui coiisanguinilalis
id est, à paienliLus vel gcnuanis, vel coiitraliontcs esse cives, interrogeuir, sub quà pa-
pile debenl incipere,
gradus, noininibus pro- rochià haclenùs contrahentes babilâruiit, Vel habitent
el sic pcr ordinem dislingucre
indiciis; designando perso- de pra'sciili.
pres vel cequipoUcnlibus
iias, pncsertiuï cùm saipè peibibeant lesiinioniuin de Interrogetur an ipse lestis sciât aliqiiem ex pr;tdi-

ila, tani circa verilicalioneni graduuni, clis coniraliere volenlibus, qnandoque habuisse uxo-
audilu, etc., et
cousanguiiiilatis sive allinilalis in dispcnsalioni- rem , vcl virum.
sive
inipcdi.nen- Si resfionderitarririnativè, non proccdatnrad licen-
Lus malrinionialibus exprossoium (i!:àni I

aUcgatoruni ad conlralienduni inairiniuniuni, liam , nisi prodncuntur autlientic;!; cl légales atlesta-

lorum
sedulilate servatur in liâc curià tioncs, vel lestes lidedigni, et verisimililcr informat,
omni (pià par Cbt,
de ob'tii coiijiigis defuncii.
arcbiepiscopali, prout scrvari crcdinuis, cl débet,
in

aliis curiis ecclesiasticis.

Si verô testis responderit non habuisse uxorcm vel
omnibus
circa mauimoniuni con - maritnm, inlorrogelur de causa scienli*, el an sit pos-
Quo verô ad alia requisita ,

etiani praîternarrala in liiieiis sibile qnôd aliciuis ex illis habucrit uxorcm, vel niari-
irahendum necessaria,
dispensationis, ubi illà opnsesl, vigcnl bo;lié insltu- lum , cl qiiôd ipse lestis nescial.

et universalisinquisilioiiis, Si responderit afrirmativ»';, supersedeatur nisi ex

cliones ofticii S. Romanai, ;

summâque vigilanliâ scrvanlur, quas aliis teslibus probabililcr concludalur non habuisse
quae inconcussè,
licèl ad manus omnium ordinariorum pro carunidem
uxorcm vcl virum.

Si responderit négative, inleriogelnr de causa scien-

observantià credimus pervenisse, nibilominùs supcr-
ti:X', ex quà dciiide judex colligorc poluerit an lesli sit
fluuni minime visum est, illarum tcnorem hic inscrcre
danda fides veine.
eo quo sequilur modo, videlicel :

Si responderit contrahentes liabni;<se uxorcm , vol

Insiructiones pro examine illorum lestimn, qui incli-
niariluni, sed esse mortuos, interrogetur de loco et
cunliir pro conlrahendis matrimoniis, tam in ciiriâ
quomodô ipse testis sciai
tempore quo sini mortni , et
eminenlissimi cardinalis vicarii Urbis, quàm in aliis
esse inoriu'is.
curiis cœterorttin ordinariorum. Ilcm inlerrogotur an post moricm dicti conjiigis de-
fuiicii, aliquis ex prx-diclis conlraiicre volenlibus irans-
Inprimis, lestis moncalur de gravitate juramenti, in
ad seconda vota.
hoc prœsertim ncgolio perlimesccndi in quo divina
,
,
ierit

de quà tra- Si responderit négative, interrogetur an esse possit

simul et humana majestas la^dilur bb rei

quôd aliquis ex illis transieritad secunda vola, absqne

etatur imporlantiam et gravitalem.
Interrogetur de nomine, cognomine, patrià, a>talc, co quôd ipse testis sciât.

cxercitiû el liabitalione. Si responderit affirmative, supersedeatur in licenlià,

I

civis vel externs, et qualcnùs donec producantur testes per quosnegativa coarclclur
Interrogetur an sit

exterus à quunlo lempore est in loco in quo tesiis concludcnter.

sit j

Si verô négative, interrogetur de oaus;\ scientia;,

ipse deponit.
quâ perpensâ, judex polerit judicarc aa sit conccdenda
Interrogetur an ad examen accesscrit sponlè, vel !

rcquisiti'.s; si dixcril accessisse spontè, à ncmine re-

; jicentia veine.

impedi- Si contrahentes sunt vagi, non procedalur ad licen-

quisiius. Inlerrogiiluran sciai adosse aliquod

menlum intcr conlrahere volcutes; et si rcspondcrit I

liam conlrahendi, nisi doceanl per fides ordinario-
S89 LIB. VU. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAIIEND. IN GRADIBUS PROHIB. 5.

runi suorum, eos esse lil>eios, cl in aliis servalà forma

'

l'are: ma vogtiono, clie risanato fin ferma , non possu

concil. Trid. in cap. Multi, scbS.2i. vcnire alla copula el alla cohnbilalione , se non saranno

Fides aliaquc docnmcnla qua; producuntnr de par- faite et esseguiie le medesime diligenze. Potrà V. S.
lihus, non a(lniill:inlur,.nisi sint niunila sijrillo cl le- dare nolitia del senso delln sacra conijregazione à i mede-
talilale cpiscctpi oniiiiarii, cl rccognita saltcm pcr Ic- simi oiidici. El il signorc la conscrvi semprs. Da Roma
sles, <|ui liiilicanl noLmi inamiiii , vcl si;,'illiini. li 10 di tuglio \iiZS.

Pro tcslihiis in liàc nialori:^ recipiaiiUir poliiiscon- D.Y.S.

sangninci, quàm exlranci , (piia pr.tsiinunilur nicliùs Corne frali'llo

inlorniali ; ol civos poliùs qiiàn» cxlcri. Il cardinale Barbcrino.

Posl \crù oniaiialas ab oàdoni S. congrcgalionc Pro Ullramonlanis autcni in liàc civitaie commo-
pnt'dicLis iiislriK rKiiii'S , cùin niliiloniiniis iioiiiiulla, ranlibus, in càquc matrimonium conlrahere cupienli-
circa oarimidcni ubscrvanliani cl cxcculioneni in du- bus, cùm ob tani inaximam loci dislantiam, nequeanl

biuivi rovocaivnlnr ob causa; conlingcnliam , qu:c adhuc ,

quoD in supra diclis instruclionibus conlinen-
forlè \\\ in praxini dcdnci i)olcranl, ad caindcm S. lur, adimplcre miliùs agilur, iia ul illas co modo quo
congrogatidnoin babiliis rccnrsus , cjusdcnupie cmi- adimpleri possunl adimpleanl, in vim infra scriplaruin
nonlibS. PP. siijjplicalum, qtialonùs scqiienlia dccla- littcraruni ejusdcm sacirae congregatronis, quse hic sub-

rare dignarcniur; propieroa capila iiifra scripta ibi jicitur, vidclicet :

proposila, iia di>c!arànint cl rcsolvernnt, videlicel: Eminentissimo et rêver, sig. mio osservandiss.
Rc$olittioncs S. C. snpremœ toiiversolis iuqnisidonis de Il Signor Carlo del Balzo uno de giudici deputati da
Vrbe, cl in causis malrimoiiiulibus. V. E. sopra i malrimonii lia rappresentato le difficullà,

Prima, an pra;falarum litlcrarum forma silservan- cite occorono sopra quelli , che si desideruno contrarre

da in casu neccssitalis ox sic conlrabcre volciilibus, da gli Ollramontani, quali dimorano in colcsta città ; et

exislcnlibus in arliculo morlis. Rcsp. non esse scrvan- quesli miei eminenlissimi signori dopb matura considera-
dam in ailiculo morlis ; inira (l'.icm sciliccl probabili- livne, hanno risoluto di rimettere al prudenlissimo arbi-

ler non ad^il li'mpns siifficiiMis facicndi diligciilias ;

trio di V. E. et al conseglio di monsignor arcivescovo di

cum hoc cliam ,

qnùd si inlirmus forlè convaluerit, Cosenza il provedere ne i. malrimonii dcsodetli Ollra-
dcbcanl fieri diligcnli.x- juxla iiislrucliouom, anloquàm montani, quando per la lontananza del paesc, non si pos-

simul conveniant. si)io da essi adempire l'inslriitlioni di qucsta sacra eon-

Secundo, an allcslatio ordinarii reqiiiraliir pro cx- gregazione. Jo ne do queslo cenno à V. E. perche possa
teris, qui disccsscrunl ab coruni infanlià, vcl Icmpore dare gli ordini necessarii, quando ociorrerrà il caso, et

nouMiubili, el per\ encnmi ad locuni ubi nialrimonium a V. E. bacio le mani. Di Roma li\Qdi Gennaro 1648.
contiahcrc cupiunt; ibi(]ue continué pcrmanscrunt. Di vostra emincnza Rêver.
Ri'sp. cam, ut jacet, i.oii rc(iuiii. Humilissimo et atfetluoss. servitore
Tertio, an roquiralur pariler dicta allcslatio pro Il cardinale Rarberino.
cxleris qui pcr deccm annos, el ultra domicilium ac- Si preces veritate niti repereris. — Circa quod,
quisierunl in loco ubi sunt matrimonium conlracluri, non est admittendum ,
quôd licèi per informationem
si coruni status liber probetur per testes lide dignos desuper caprmidam, conslabil de legato .
preces veri-
laa.1 origiiiis quàm domicilii. Resp. rcquiri. tate niti, si lamen à parte rei non est ila, dispeiisalio

Quarlô, an retpiiratur dicta allestalio pro illis cxte- erit nulla, tanquàm subrcptitia, proptcr falsitateni nar-
ris, ((i>i niiicam vel plurcs uxores duxcruiil, cl c con- ratorum , Ledes. in Sum., de Malrim., c. 27, ubi ait,

lia, si moi tu;c fucrinl in loco, ubi ilerùni matrimonium ita communiler doctores lenerc. Et sufficit , ut aliàs
contralieie dcsiderant ; ac ampliiis posl mortem à di- diximiis, causani ipsam verificari lempore execulionis
clo lo •(» non divcesserunt. R. rcipiiri. lilterarum , licèt lempore impetrationis illarum, non
Qiio verô ad illos contrahciites, qui in arliculo mor- esset vera, et ita practicalur, nam quamvis .\bb. in c.

tis con^liliiil, aut ex alià causa ne(|ueuni adimplcre Quia circa, de Consang. et Aflin., dicat causam debere
formam supra diclarum instruclionum , cmiiiâruiit verificari lempore dat* , loquitur tamen de dispensa-
liftera! supra dicl;c sacra; congrcgaiionis lenoris se- lione jam factà, prout aiiliquilùs fiebat ; dùm hujus-
qiienlis, videlicel : modi dispensationes concedcrcnlur in forma graliosâ ;

A leigo. Al molto rev. Sig. il sicjnor vicario générale el sic eral gratia facta non autem bis lemporibus, ;

di Sapoli. Inlùs vcro : quibus non dantur ampliùs sub dicta forma, sed da-
Mollo licv. sign. Constdlinio coUsli g'nidici deputati lur tantummodô mandatum de dispensando. !

did sig. cardinale arcivi'scuvo sopra i tnatrinionii , se le sic non potest delcgatus devenire ad decrctum
El
di'igcuze prcscritlc du qiicsta sacra congrcgazione , cite dispensalionis, nisi priùs verificatis omnibus in litte-
si dcvono far prima di dur licenza di conlrahere niatri- ris expressis , eôque minus si pra;dicta; litlerai nec
tiwnii s'habbiuHO du usure cou cutoro, cite posti ticWar- pra;scntala; fuerunl, prout fecit quidam vicarius ad id

licolo dclln morte brumano conlrahere malrimonio pcr delegatus ,

qui habili nolilià receplionis lilterarum,
/;\' l'ivnst' dnl pcccato, b pcr allro accidenle simiglianle. absquc co quod illi sibi pr;eseiil;Menlur pro verilica-
K quesli mici signori rispondeno, clie in lai caso non \
lione narratorum, dédit oraloribus licentiam contra-
sono necessarie, quando pero non vi sia tempo di poterie J
licndi nialriinoDiura, non obslanie, qdôd pluries sacra
 ,

m PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM 592

congregalio declaravil, id niiiiiinè ficri posse, pcr Iiooc conscienliic ; ita Sancb. lii). 5, disp. 15, num. 14 cunj
V(;rba : Sacra co7igre(j(ilio cardinulium concilii Triden- seq , ubi plura cumulât de bâc rc.
ivii vitcrprctum aliàs censiùl cos qui oblinucrniil Ultcrus M lamen inlelligas, nisi aliijuis denuntiaveiil impe-
(Uspensat'iouis super grndn proliibilo, et eis non prœsen- dinienlnm bujiismodi coram [larocbo scu ordinario ;

lalis, contraxeniiit , vcl se carmdUer co(jnovernnl , nova quia lune ciun r.cgotium efrectum sit publicum , ad
egere dispensatione. ulleriora ma'rimoMii contralicndi procedi minime po-
CAUDi.NALisUBALDi.Nus. — Oniiics eiiiiii niic(ores con -
tv'Sl, doncc dispcnsalio in ulroque furo cxhibealur :

trarium scntieutcs, videntur conrundcre lerniinos; quiiiimô parocbus ipse cui talc inq)edimenlum inno-

niillum constitucndo discrimcii intcr dispciisalioncni, luil omninù tcnclur illud déferre ad ordinarium, seu
et inandarum de dispcnsando, sicut dicciiduin est, ad dclegatum dispensaiionis obtent:c in ulroque foro;
de
niaiidato de providcndo, et de provisione gratiosà jam et cùm rcddantur nulkie liller?c dispensalioniî proforo
l'aclà, Molied., dccis. 10, in addit., sicul aliiid esl ven- conscientia', obtcntic super ocoulio iuipedinienlo, alias

dere, aliud pacUini scu promissio de vcndendo, ut in- litleras in ulroque foro in forma, Pcrinde vulcre, obti-

qnil Jas. post alios in I. Donœ fideï, ff. de eo quod nebunt; vel, si nullum aliud c^stct impedimentum,
roilo loco, et pcr-Cassad., dccis. 1, n. G, sub lit. Ut.
nisi illud quod anlca erat occullum , impelrabuut lit-

lit. pend., cum similib'is cunuilalis per Durait., decis. leras in forma ordinariâ ; non enim sufficit in hoc
5 18, n. 7. Ci^im igilur dispcnsalio liocc sit comniissa- casu, quod parocbus sciai jam oratores obliuuisse dis-

ria, nisi in eâ fiât inquisitio circa cxpressa in litleris, pensationem pro foro conscientije ; nam ex quo ali-
non crit vaiida ;
quia pcr clausulam supra diclani, quis ci denuntiavit hoc impedimentum occullum in-

inandatuni reddilur conditionale prout fuit decisuin lelligilur juridicè denuntiàsse ;

quia tanquàm ejus
;

in unà Oxonien. porlionis, coram Yeslano, die 20 ministcr in foro exlerno, iiotcst intordicere malrimo-
junii 1552, teste Caputaq., decis. 273, n. 1 et 2, p. 1. nium, et rem déferre, utdictum esl, ad ordinariuir,
Quxquideiiî clansula, si est ita, vel, si ita esse repereris, ut justiliam minislret ; et circa liujusmodi impedi-
aut, veris existcntibus emnratis; et qutcvis gralia iia- menli cogniiionem procédât, ita id. Sancb., loco ci-
bel in se banc l;iciiani condiiioncni quamvis in lilte- laio, n. 15.
;

ris non exprimaïur, lext. in 1. fin., in princip., c. de Quid autcm modo diccndum est , si oratores ipsi h
divers. Rescnpt.,c.2,de Rescript., et peream sempcr judice inlerrogentur an ultra impedimentum in litleris

est verificanda narrativa gralix ; id. Caputaque dec. dispensaiionis jam in utroquc foro obtentis, expres-
20i, part. 2; acsar. de Grass. decis. 1, nuni. 3, de sum, aliud sit quoque impedimentum, occullum lamen;
Rescript. super quo etiam oblinuerunl dispensari in foro con^
scicntiaî tantùm , tcneantur cidem judici , bujusmodi
Quid autcm agcndum crit, si ultra impedimeiitum
impedimenlum adcù occultum manifeslare? Ll certè
in ipsâ gralià narratuni , et per testes jain probatmn,
non tenenlur, cùm id impedimentum adeô occullum
oratoi'es alio inipc(!imenlo occulto in liileris non ex-
presse, super qiio aliam dispensalionem obtinuernnt
sit , ut nullo modo probari possit ; id. Sancb., lib. 5,

disp. 14, n. -1, quod quidem vindicat sibi locum, siva

pcr officium sacroc pœiiitcntiari.e in foro coascieutiiii
tantùsn, detincantur, nuniquid
oratores velint contrahere matrimonium cum dispen-
, non obstante dicta
satione super occulto imp?dimcnlo tantùm, nullo alio
clausulà, si preces , etc. Si parochus vel ordinarius
sciet hoc impedimentum occultum, et oratores pra^-
publico cxistenle, sive etiam occulto, cum alio publico

concurrente super quo est impetrata dispcnsalio in

dieti oblinucrint jam super eo dispensationem in foro
;

utroque foro; nam, etiam in hoc casu est eadem ra-

conscicntiiie, possit perniiltere eos matrinioniuni con-
tio, ad lext. in cap. Intcr cœtcras, de Rescrip., et in
trabere.
cap. Fin., de Translal. pr.Tl., cl in cap. Ci»» dilcctn,
Et quamvis videalur négative respondendum ex
,
de Confirm. util, vcl inulil., 1. lUud, fi". Ad, 1. .Aquil.,
I
co quod Ecclesia ex officio lenetur invesligarc impo-
§ Pari ratione, inslit. Qiiib. mod.jus patr. potest iolvi,
dinienla, pcr text. in cap. fin. de cland. Dispensât.
1. A Titio, in fin., ff. de Verbo oblig.
Nibilominùs aliter crit dicendinn; sicut est etiam in
Et non minus utililer pra-missis addendum putavi
praxi reccptuin ; nani, cùm niatrimoniuni ipsuin verc
quôd etiam si nolarius ex judicis commissionc, ycI
oonlrahalur, vigore hujus dispensaiionis obtentai, non
ipsemet judex, per confessionem ipsorum oratorum ,
posset ordinarius illos propterea inipedire, cùn» coram
sciât eos detenlos impedimento occulto et super eo
Deo veri conjuges efficiantnr
unde si nulkis denun- ;
dispensalionem impelràssc in foro conscienti;r, pote-
tiat impedimentum occultum, coram parocbo vel
id
rit notarius vel judex id non scribere, sed admonero
ordinario, quamvis illis seu eorum alteri consiet de
dictos oratores ut laceanl vel impedimentum negcnt,
lioc impediraento si etiam eis consiet de dispensa-
,
utendo roquivocalione, nempe negando impedimenlum,
tione in foro conscientircobtentâ, possunt dissimulare,
ut modo impediat , cùm dispensalum sit super eo
ut tailler impediti, malrimonium conlrahanl; nam Sanch., lib. 3, disp. 15 , n. 16, sicut in simili ail Silv.
licèl ex officio leneantur invesligare impedimenta, id quôd clericus rogatus
in vcrbo Mendaciwn, q. idt.; si
ovonit ne impcdili conlrabendo dclinquant et sic ad
;
a ctistpdibus num aliq^ia porlct , ut gabcllam solvere
id non teneiitur, quando ois constat illos absque cnipâ juramento negare, intelligendo
compellatur, posset ille
contrahcrc ob dispensalionem jam obicniam in ibro se nihil portare ex quo gabellam dei)eat. ^ __^
 ,

503 LIIJ. VU. l»K DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAIIEND. IN GRADIBUS PROIIIB. S94

Et ex bis i>alLt (\nhd nihilominùs dicla clausula : Si (|iiia bujusmodi causic matrimoniales sunt nimis pe-
preces, c(c., salis rcmanol voii(i(ala cl scrvala forma rifulos;e, ex quo pliues comperlum est testes in coruni

Jiujiis rescripli, oliam slaiilibiis siipradiclis. dcposilioniluis deposuis^c nigrum pro aibo; undc ex

iNec conlcnincrula insuper jiraxis acoedil, qiuc fro- bis dispcnsationibus ,

jdurimas , longà expcriiMitiù

(iiienUssimè occiirrit , ciiin vidclicct millier nialrinio- comperimus (licét sine execuloris culpà, quiiiimù omni
iiimn do prnxiiiio conlraclura , haboat impedimenltim per eum adbibilà diligentià ) minus rcclè, minùsquc
dirimciis, qnod non poiesl siiio nolabili infainià pro- (idcliler suum verum sorliri eUcctum, ac proplcr talc

palarc; vcliit, quia adosl impcdinuMiluin afiinilalis, ex periciilum bujusmodi examen commilli débet alicui

qno forsan carnalilor se cognosei passa fiic^il ab ali- viro inlegcriinue tidei et bonilalis, Eelin., in cap. Cum
causain, n. 28, ubi ctiam teslalur ila de consucUidino
:iuo sni sponsi consanguinco in primo vol sccnndo

gradu, vel qnid simile , vel aliàs si snspicio vchcmens scrvari.

orircliir aliciijns criiniiiis delecli in confcssionc , si Est eliam bic in |)raxi nolaudum quôd inlor hujui-

ipsa nuilier volit ahsliiicn^ à luipliis, anl didone dîun modi tcsU.'s, consauguinei scu alliiies oratorum , sunt

Ponlilicis dispcnsalio o!)lineliir ; boc cnim casu fingcrc magis idonci, tanquàm magis infonnati, ad deponen-
polcst se a!i(iuo volo ,
piita casiilaiis , alligatam ,
et dum super impedimenlo in lilteris expresse ,
juxla

qnùd prnplcrca jnssa fuit à cnnfcssario ut ab ipsis texl. in cap. Sitperco, lib. 2, de Test., ut supra dixi-
iiiipliis abstincal, douce disponsalioncm snper biijus- mus ;
proul, eliam do deponenlibus super a;lale et aliis

inodi voto impclraverit à sunimo Pontilice, cl intérim requisilis ordinandorum ; Zcrola, in suàPraxi, vorbo

disi)ensalionem super vcro impedimenlo occulté im- Mulrimoninm , vers, decimo quarto ,
Quia superkis ;
j

petrare; siciit optlmè docet id. Sancb. Ub. 2, dispnt. quôd si ipsi testes ,
qui debcnl deponerc super vcrifi-
,

40, n. 7, nbi snbdit quôd ex caiisis ibi per eum exprès- '
catione narralorum , non repcriantur in civilate seu

sis potcrit cpiscopus super lali impedimento dispon- diœcesi oratorum ,

potcrit dietus vicarius delegatus
j

sare , ctiam quod illud slatutmn sil dccreto pontificio commiltere bujusmodi examen, eliam extra diclaui
vel concilii generalis, in cujus loge cpiscopus tanquàm civitalem vel diœcesim, quia, cùm in bujusmodi liile-

inferior non possel aliàs dispcnsarc , ut per Abb. i

ris dispcnsalionis duo committantur vicario cxequcn-
in cap. Cùm dilecti , n. 10, de Elcclione , et nos alibi da, nenipe jurisdiclio veritatis precum examinandic ,

dicemns. ac n'.idum minislerium exequenda; dispcnsalionis , ut

Ti;.vM coNSCiENTiAM ONERAMis. — Ex hàcclausulà non diximus ; supra dicta jurisdiclio, quoad testes desupcr
poterit dispensatio subdelcgari, cùm sit electa indu- ;
examinandos, polest subdelegari, excepte nudo mini-
stria persona;, Mcnoch., de Arbilr. jud., lib. 1, q. 08, slerio bujusmodi; Sancb., 1. 8, disput. 7, n. 3i, circa

n. 2, et lib, 2, de Pnusnmpl., q. 21, n. 12 , et cons. nicd., ubi osicndit quôd ilia leslium roceplio , eliam

17, n. 6 et scq., vol. 1 quod lamcii intelligendum extra diœcesim oflicialis dispcnsautis ficri potcst ; cl
;

quoad nudum minislerium disponsationis; nara boiè ralionem ibidem reddit, nempc quôd, licct nmlli varia

poierit delegatus, dicta clausula non obstante, rece- scripseriut , circa illam clausulam : Conscienliam liiam

plionem teslium , et iiiformalioneni , ut dictiim est, oucramus, quando tamen dicta verba non diriguntur
alleri commiltoro, ex illà commuiii doclonun concln- pc! sonoe , vidcnlur posila in vim nioniliouis ,
potiùs

sione, quôd quando nudum minislerium unà cum ju- quàm in forma delogationis, et connoniinakc, et co:;-

risdictione committilur, non potcrit lune nudum mi- sequenler examen per ea verba à Poutifice commis-
nislerium subdelegari , sed lantiun jurisdiclio ut per sum ,
poierit subdelegari , cùm in boc non vidcaïur
Innoc. in cap. Fin. de Offic. deleg., et etiam infra electa iiidustria person;^^, et ita repcrio fuisse in bàc
dicelur. curiâ arcbiepiscopali scrvatum ; nam cùm pro quibus-
El sic pro pneniissorum vcrificatione poierit priùs dam conlrabcntibus vigorc dispcnsalionis, mn dees-
vicarius delegatus rcciperc lantùm jurainenla tcsliun), sent Ncapoli testes pro verilicaiioue narralorum, luit
ne postmodùm aliis illoriun examen demaiidare, ut ait commissum examen episcopo Marsiccns. in cujusdioo-

Gcniiens., in praxi cur. nrcbiep.,cap. 09, n. 7, in fin., ccsi aderaut testes, qui ad id fucrunt examinali , et

qui quidem testes possunt examiiiari , eliam per no- |)Ostmodùm fuit per vicarium Neapoliiaiium exocula
larium laicum ; Grat. Discept. lor., cap G, n. 52. 'j
dispensatio , rcceplis desupcr lillcris tcslimonialibus

!m6 lalis nolarius, quamvis non fuerit sibi pra^cisè super dietorum teslium exatuine.
data licentia recipicndi juramenla ipsorum teslium DuMMODO l'iiOPTER iioc , ctc. — Plurics dubilatum
sed solùm illos examinandi , nibilominùs , co;i.,1i-îso fuit au quarumlibct mulicrum raptorcs, qui non id-
lioc examine, babcl etiam per anlocedcns neccssariuni circô rapiuiit ni cas in uxores ducanl, sed ub aliam

commissam facnltatcm recipicndi juramcnlimi ; sine causam , sinl ipso jure cxcon)municati per coiicil.

quo examen est nullum, per texl. in 1. 1, ff. de Jurisd. Trid., sess. 2i , cap. G. et nonnuUi ,
pnesertim per

onm. jud.; Molied. decis. 0, de Test., n. 1, et ila ser- Navar., cap. 17, num. 1^0, afiirmalivam parlem te-
valur in bàc curià arcbiepiscopali , in quâ notarii nucrunt nibilominùs conlrarium dccisum fuit pi;r
;
|

laici cliani ex eonsueludine récipient examen teslium, f sacram congregalionem ejusdem concilii » die 23 ja-
et etiam illorum juranienta; quamvis quandoquc à nuarii 13SG, ncmpe raplores ob aliam causam quàm ,

vicario delegato recipianlur priùs juramenla praîdicta, ut in uxores ducant, non comprcbendi àconcilio,
çt postea mandct ipsius nolariis illos cxaminarc ; cl propicr cauidcai vel uiajorem ralionem; ncc consti-
 ,

695 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. b%

tiitio eliani paenalis cxlendiliir in tali casu. valorem matrimonii , sed ut plané rapta libéra sii •»

UikJc, cùm priùs in litloris liujusinodi dispensalio- polcstate raptoris, et hoc propter matrimonii liborla-

niim simplicitcr diceretiir : Dummodb mutier rapla lem, juxla menteni ipsius concilii, per quod fuit cor-
non fueril, poslmodùm, ad submovendas liitsilalionos reclus texlus in cap. Fin. de Raptor., ubi rapiori

quae circa id oriri polerant, consueveruiit in diclis lil- permittcbalur simplicitcr raptam in uxorem ducero ,

teris apponi supra dicta vcrba, scilicet, propter hoc, nuUà tamen pœnâ adjoctà, sed solùm ibi dicilur, qua-
ncinpe ad effectum malrimonium conliaiicndi; et pcr iciiùs prior dissensus Iransoal in consensum, et (|uod

hoc clarè constat quôd in diclo concilie coniprchen- aille displicuit, tandem incipiat complaccre; iniô po-
duiitiir soliiin raptores feniinarum , ad hune tantùni liùs id. concil. inha;ret autiquis canonibus, prohiber
cfTcclurn ;
pcr ea etiam quie coiigcrit Sanch., lib. 7, tibus raplorem contrahere malrimonium cum raplà
disp. iô, num. 4, qui fundatur in ipsis vcrbis cjus- ut per Gloss. in d. cap. Fin.

dcin concilii quod slatiin incipit loqui de matrinio- Prselerea, régula canccllariic 49 cavelur quôd in lit-
,

nio inler raptorera cl raplam conlrahendo ; ac proinde icfis dispensationmn super aliquo i;radu consangniui-
de illo solo raptu intelligi débet , quia causa niatri- talis vel aflinilalis, aut aliàs proliibito ,
ponaturclau-
monii contrahendi conimitlitur ;
quod quidcm coiifir- [
sula : Si mulier rapta non fueril, quôd si forte in lilleris
j

niari ait id. Saneh., loc. cit., quia ,

quando causa dispensalionis sit omissa , inlclligitur nihiloniiuùs in

niatrimonii raptus est admissus, dolieium fuit conlia eis apposila de stylo curia: ; nam , ut docct Abb., in

matrimonii libertatem; et ab iniiio in eo interfuit cap. Quod iranslalionem, n. 5, deOffic. deleg., clausiihc

coaciio, ac proinde, ut plenior sit liberlas, petit hoe apponi solila; supplenliir, quamvis non exprimantur ;

decrelum ,
priùs raptam in pristinan» liberiatcni et in Saneh., lib. 8, disp. 25, num. 19 ,
qui anlea , eodem
locum à raptore separatum rcstitui, ac rapiorcm, numéro, dixerat subreplitiau) esse hujnsmodi dispen-
tanquàni iniquum liberlatis matrimonii violatorem salioneni, nisi de raplu in eà mcnlio liai.

punit pœnis in diclo decreto contenlis. Notai hic id. Genuens in Praxi cur. archiep., cap.

Ex quibus deducitur non puniri ex hoc decreio 20, n. 11, eliam in casu exequend;c hujusmodi dispon,

raptum qui est species luxurlLC , non auteni ad fincni salionis ciica informalioncm raplûs ,
quôd puella

contrahendi malrimonium, ut est, quando causa ex- dicilur rapla, etiam volcns, dummodô invilis paren-

plend;e libidinis fit, nisi tamen Heret simu) causa libus vel tuloribus, cùm raptus sine violentià esse non

libidinis et matrimonii contrahendi, qui tune eâ solà possit ;

quod quidem extendit ad eum qui per muner:i
ratione quôd causa matrimonii ficrct, comprehondere- data aut promissa persuadel mulieri, ut domo excat,

tur sub hoc decreto, ut aliàs vidimus practicari, et sic et ad ipsimi venial ; hoc enim modo dicilur eliam vio-
de eo facienda erit mentio in suppbcatione ,
perinde lentiam inlerrc; idemque arbilralur, si vir dolosè

ac si raptus commissus fuisset adelTectum contrahendi pucllam ad se noleiitcm accedcrc, per vicinam vocari

niatrimonium tantîim ,
quoc quidem omnia serval da- fecit in domo ipsius vicin;c, in quâ ipse vir manens
laria Apostolica, etiam in eo qui feniinam corriiplam, abscondilus eam slupraverit, quœ aliàs ad diclam do-
sive meretricem, aut aliam inhoneslam personam ra- intmi non accessisset , si scivisset stupratorem ibi

puil, prout fatentur omnes practici curiales. manerc, ut raptus committatur.

Rapta non FUERiT. — Supcp q.uo debcnt etiam testes Unde si delegalus compereril oralricem fuisse sic

f xaminari exeo quôd, si oratrix pniedicia fuisset propter raplam ab oratore , non poterunl lillera; dispensalio-

hoc ab oratore rapta , adesset nonum impcdimenlum, nis hujusmodi executioni demandari ; sed opus est de

induotum per concil. Trid. d. sess. 24, cap. 6, ubi : Dc- novo preces porrigere summo Pontifici, sub forniul,^

cernil sancta stjnodus, interraptorem, et raptam, quamdiù sequenti, videlicet :

ipsa in potestaleraptorismanscrit, nutlum passe coîisistere Bealissime Pater,exponitur Immililer S. V. pro parle

viatrimonium. Quod si rapla à raptore separata, et in loco devotorum illius oralorum Alhanasii Pellicani et Uor-
luto et libero constituta, illum in virnm habcrc conscnse- tcnliœ Serapliinœ mulieris NeapoUlan. diœcesis, quod
rit, tam raptor in uxorem habeat; et niliilominiis raptor ipsis aliàs scienlibiis se tertio consanguinitalis gradu iii-

ipse ac omnes illi consilium, auxilium et favorem prœbcn- vicem esse conjuuctos, orator prœfatus, non quidem
tes, sint ipso jure excommunicati, ac perpclub iufamcs ; peccandi data operâ, ut crin:ine adinisso, liœc causa fu-
omniumque dignitalum incapaces, et si clerici fuerint, de ret S. V. et Sedeni Apostolicam ad misericordiam ri

proprio gradu décidant, tenealur prœlcrea raptor mulic- graliam erga ipsos faciliorcs reddendi, prœfalani oral) i-
rem raptam, sive eam in uxorem duxerit, sive non duxc- cem de domo parenlum rapuit, can\que carnalitcr cugno-

rit, decenter arbitrio judicis dotare. vit. Cïim aulem, Pater sancte, dicta oratrix à prœdicto
Sicut etiam dieendum est quôd matrimoiiiimi con- oratore separata, ac in loco tulo et libero conslitiila,

iractum inter raplorem et raptam , dùm sub ipsius eumdem orator cm in virum liabere consenliat ;
cl niai

inter diclos oralores contrahalur, dicta niu

~
rapioris potestate existit, nec separata est, ut supra, malrimonium
est prorsùs irritum quare raptus pro eo temporc est lier diffamata et innnpfa remaneret ,
graviaque exinde
;

impedimeiitum dirimens, attcnlis vcrbis dicti concilii ;

scandala passent vcrisimililer exoriri; cupiunt oratorcs
unde desumitur id procedcre ,
quamvis rapla adhuc prœfali invicrm mntrimonialiler copulari; sed slanteim-
sub raptoris potestate constitula , reverà libéré con- pedimento hujusmodi, d.'^iderium corum hâc in parte ad'
MiiUftt \ mm éku concil. non libertatem exposcit ad I implora non potsuntf abiqus Sedii ApesioUccs dispensa»
 ,

597 LIB. VU. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAIIEND. IN GUADIBUS PROIUB. 598
tioue. Supplicant igilur humiliter E.S V. oratores prœ- tiMV, quôd lici-t raplus, sccuiidiun nicnteni ipsius con-

fall, qnatcniis eos à gciurali cxcommuiticatiouis senlcnlià, cilii non rei|uirat copiilaui carnalein, quidquid dicat
(juuin propter prœinissa Uiciirrerniit , iiiccslus realu , et Gennen. in Praxi cm* arcbicp. , cap. 20, nura. H^
exci'ssibus /(«ji/s/iio.-/; in utroque foro absolvere, elc. lle- iicnipc raptum non considerari sine stupre quia ;

liiim, ut in simjJiii formula cum copulà sciculer. id non facit ad casuni hujusmodi dispensaiionis et ,

Fiat, ul pelilur F. decroti supra dicii concilii quod adjicit pu'iias lus ra-
'

Kt :uiH (ibsolutione à censims ad elfectuiu, clc; cl de ploribus, laiiqnàm librrliileni nialrimonii impcdionli-

absolutione, dispensaiionc , dccrelo , aliisque prœmissis libus. Cicterùm antcni raptum non dici sine stupro,

lalisàimè ejctcndendis ; et qubd cognoi7iinum, affinilalis non est sic in casu nosiro mtclligciidum ; sed lantùm
aliorumque necessarionun major cl verior spccificalio ri in lerniinis, 1. un., c. deRajit. virg., et omncs fcrè
ibi

expresaio fieri possil in liltcris. Et commiltalur ordinario, doclores, qui dicuut rapientem virginem, eam non si

sivc ejus vicario in spirilualibus gencrali, qui dcposi- slupravcrii, neque carnaliler cognoverit, non esse
tà, etc., ac impusilà oratoribus proplcr inccslum liujus- puniendum pœnà illius conslitulionis, sed alià miliori,
modi , aliaquc prœmissu, arbilrio suo , (jnui pœnileulià quasi illa constitutio exigat raptum cnm stupro, ul per

sainlari, cas absolval cl dispcnsil, ut sHjru. El qualcmts Dec. cons. loi , altamen in petendà dispensatione,
contra ipsos oralores causa super prœmisiis in judicium cum nicntione raptùs, est saltem dispensalio ipsa pe-

(juaquamodo deducta fueril, parilo judicato. Eladditiir : tenda, cum absolutione propter infamiam ; ut palet ex
El ditmmodb cralrix prcedicta , ab oratore scparata , ac supra diclà formula ; et sic omnis alia causa est super-
in loco iHto cl libcro conslituta, ipsum oralorem in vi- llua ; cùm sine dubio, mulicr raj)ta difficile mdjere
r«/)J liabcre conscnlial. El ciim dccrelo, qubd oralornm [lossil altcri (luàm ipsi raptori; quia ob raptum bujus-
aller altcri super vîvcns, pcrpelub absque spe conjugii re- moili, nisi raptori pra;dicto nuberet, remancrct diffa-

viancal. Et poslquàm dictus orator eamdem oratricem mata ; et quocumque modo , tam cum copulà quàra
deccnler arbilrio judicis dolaveril. sine eâ, est petenda absolutio ab excommunicaiione,
Fiat F. |)or dicliim concilium latà contra raplores. Licèt enim
Ex quibus liabcmiis, qiiôd licèt in qtiibusciimque dis- absolutio hœc nemini censcatur reservata, jnxia Gloss.
pciîsalionibus nialrimoDialibus a]iponaliir clausula ,
in cap. Super spécula, iiwerho Spatium, ne clerici vel

dumuiodb rapta non fiicrit, jier quani Papa non inten- mon., id tamen haberct locum, vel quando inter ipsos

(lil, onni ipsis oraloribus dispensare snper hiijusniodi raplores, non cssct conlrahendum matrimoninm, vel
iiii])cdinioiuo, ut per Robuff., in Praxi, lit. do Dispens. si poslquàm rapla à raptorc separala, et in locolnloet
i:i gradibus prohibitis, gloss. G ; nibiloniinùs, quando libero conslituta fuerit , illum conscnlial babere in
in supplicatione narralurraptiis, conceditur dispensa- virnm ;
quia, cùm prœter ipsum raptum, nuUum aliud
lio, cum omnibus in eâ pelitis, absque clausula supra impedimenlum dirimens existât super quo petenda
dicta, soiilà appoiii in bujusniodi litleiis, quidquid di- essct dispensalio, proplerca ordinarius poiest eos ab-

cal id Ucbufl'., loco cit.; nam aliter se babetquolidiana solvere, eisqne concedere liccnliam conlraliendi ma-
praxis ; circa quani, non omittam quùd nihil refcrt an trimonium ;cumcondilionibus tamen et modilicationi-

inlcr raplorem et rapiam fuerit secuta copula carnalis, bus in concilio Trid., diclo cap. 6, contenlis ; cùm id
\cl ne, ad incurrendas pœnas dicti concilii; cùm non impedimenlum dirimens duret tanlummodù, uldictuin
pnnialur raptus causa libidiuis, sed causa coiUralicndi est, quamdiù rapla in poiesiaie raptoris manserit;

ni;ilrin»oniuni, ad qnod copula niliil confort, quidquid undeccssaniibusposlmodùm disposilis per dicium con-
alii dixerini; et si licèt inter oralores non fueril se- cilium, poterunl ad prxscriptum illius decreti malri-
cuta copula carnalis, pro quâ consucvit peti eiiani ab- moniiun licite contraliere. Atverô, cùm pro alio im-
soliilio abinteslu,aHainen, quia pcr dictuni conciliun) pcdimento dirimcnle, eril petenda dispensalio cum
Tiidenlinuni.raptores sunl ipso facto cxconiniunicali, mentione hujusmodi raptùs , nemo potest , nisi solus
c.-l petenda absolutio à dicta cxconununicalione : ac Papa absolvere raplores ab excommunicaiione propter-
propterea, praxis inipetrandi dispensationeni super ea incursà; nam per illius manuum apposilionem,
iaipedimento principal!, acetiam ipsius raptùs, copulà scilicetex causa potiue dispensaiionis, advocai ad se
non scculà, scqucnti modo adnùttit supplicalionem vi- totum negotium, et inforiorum mauus ligat, pcr texl.,
di.'licet, quod ipsis uliàs scientibus se tertio, etc., esse in cap. Il noslrum, de AppcUal., et ila videmus iii

conjunclos, nonquideni peccandi data operà, etc., ora- praxi servari , sicut aliàs in simili diximus.

tor prœfalus eamdem oratricem de domo parenteni râ- Sed stantibus verbis dicti concilii, ac dccrelo opiio
pait; illam lamcn carnaliler non cognovil. Ciim aulem,c{c., silo in calce supra dictoc supplicationis, niniirùm qiioil

cupiunt , etc., copulnri ; sed slanle impcdimcnlo iiiijus- raptor lenealur rapiam dotarc, qua-rilur, (jua?nani cl
modi aliisque prœiuissis, dcsideriumcorum, etc., suppli- quanla dos sil oraliii i rapke ab oralore raplore coi:-
cant igilur, elc, qubd impcdimeulo lerlii consanguini- sliluenda? El respoiidetur, quod totum id relinquili.r
Inlis yradùs hujusmodi , aliisque prœvd'>sis non obsttin- arbilrio judicis, ad iioc dclegali pro cxecutione dicia-
libus,matrimoniuni inlcr se, etc. Et in Une clausularuni runi lilteraruin, inspcilà qualilale ipsorum raptoris

adduntur pcr dalariam supra dicta décréta, quœ sunl cl raplae ; (piia, cùm sil pœna injtni;e illaUc, et illa sit

ad cjusdcm concilii Tridcn. proescriplum, sicut in for- major aul minor, alienlà qualilate ulriusque personu;,
mulft prirao loco posilft ; CK quà polciia in praxi no- id. concil. id rcmieil arbilrio juUicig ; 8aiich. , lib. 7>
 :)f)!) l'UAXIS DISPKNSATIOMIM APOSTOLICAIUIM. (joo

disp. 13. n. 1, el quoad diclic dolis coiistilulioiicm, l! concilii, ac lilterarum diclic dispensalionis, posl cou-
reqiiiriiurseiitentia ipsius dclegali, ex d. concil. Trid., \
Iraclmn matrimonium Imjusmodi, dos raptori à raplû
loco cilaio. restitualur; qiii;i, pra'ler prajudicium, qiu)d indc ori-

Sed nuniquid delegatus poleiit cxequi lias lidcras lur liliis nascituris, lolnm id (ieret etiam in frandem
dispensalioriis, non consiilulà dote per oralorcni ora- supra dicli decreli concilii, daniisliujusmodi formam;
irici rapUc, vel sallcm pra;sliiâ caiilionc de eà consli- el fraus ncmini débet palrocinari , cap. Super litleris,

liiondA posl conlracluni niatrinioniiun? de Uescripl. cap. In nostrà, de Sepull. , caj). Avari-
Kl niillo modo posse ipsuin ad dispoiisalionis cxe- lix', de Eiccl., in G.

cutioucni procedere, palel ex infra diceiulis; nain, Quamobrem, pro pnemissorum corraljoi'alione, vidi

saltem ex \erbis indictis liUeris cxpressis, salis con- semper in i)raxi oijservatum, in casu petend:e dispen-

stal, ipsum delogatuin, non priùs cnni diclisoraloribiis s;itionis super aliquo impedimenlo, ciim meiilionc ra-

dispensare posse, quàm dos fucrit per ipsum oraloroni plùs, ut si fueril in supplicalione narratuiu, quôd ora-
ipsi oratrici rapt;c, conilitula, ex illà dicliono, el posl- l
lrix rapla eral dives, el proplerea non indigebat
quàni, in supra diclo decreto, apposilà, (pi:e signidcat oratoris dote, totum id à supplicalione deleielur, elin
|

acluni perfecliun, nenq)è postquàm dos fuerit consU- illius fine, addereiur solita dausnla ,
quôd oralor le-

lula, per icxt. in I. Nom el poslea, iï. de Jurejur., elin nealnr illam arbitrio ordinarii competenter dotare.
I. Si qnispostea, fr.|dcJudie. Insuper coneil. Trid. doecl Pularcm t;',mcn,qnôd cùm id remillatnr arîiilrio pra;-
id omninô servari et adimpleri, dùm loqnilur por ver- dicli ordinarii, possct ille aibitrari doteni consliluen-

l)uni , ÏV»Jcatui- ,
quoJ necessilalem ostcnd'il, Clcni. dam, atlenlâ qualitale oratricis rapine ,
qu;e dives est

Exivi de paradiso, § Item ordo, ibi quod ubicuimiue po- ncc indiget eâ dote, quâ indigerct si essel pauper; ac

n'ilur in rccjtilà hoc vocabidum , lenealnr , obliiicl vint proplerea pro servanda saltem forma ejui-dem coiicilii,

prœcepli et obscrvari débet; de Verb. sign. , cap. Per ac iiujiismodi lilterarum, ipse oïdiiiarius aii(|uid (piau-

hoc, junclà Gloss., in verbo Teneatur, de Ilœret., in G. tùmvis inininmai nomine dolis dicUe oratrici rapueab

Quid autem si oralrix rapla fueril dives vel a!io ipso oralore assignari facere posSct; cùm totum id re-

modo non egeat ulrapioream velil dotare? IlnicquLe- millatnr illius arbilrio, ut palel ex d. concilie Trid.

stioni videtur posse responderi qnôd decrcUini snpra et ex illàcommuni doclorum senteiiîiâ, nimirùni, quôd
,

dicli concilii emanavil ad favorem mulieris rapt;e , ne judicis arbitrio remillitur (juod sub certà Icge deliiii-

si forte indolala existai, remaneat innnpta atlenlo lum non reperitnr à jure, 1. 1, ff. de Jur. delib.; Dec,
quôd, cùm ab alio rapla fuerit, nemo velil illam in uxo- in cap. Si pro debilitate, de OIT. deleg.,(l boc casu, an

dueere, nisi dos sibi fuerit deeeiiler arbitriojudi- dicta oralrix sil dives vel pauper, ejusdem judicis ar-
rem
bilrio rcliuquilur, ad effeclum decernendi sibi quanli-
cis conslilula; ae proplerea, cùm jam dicta oralrix
latcm dolis, arg. eorum qu;e dixil liarl. in 1. Si con-
rapta raptori nubat, videtur cessare nécessitas iilaui

cùm totum videalur fuisse, stante, num. 14, Alex..iHnu. 17, et communiter docto-
dolandi; coque magis, id

m dictuni est, à coT4cilio introduclum ad favorem ra res, ff. Sotut. matr.

plie; qua; potcril linie favori remmliare ;

declarando j Ad explorandam autem vohmlaiem oratr^c's rapta;

doloni ad texl. in (quod aiite onnda lacère tcueturjudex), del)ct illa poni
se nolle quôd raplor coustilual ci

de loco libero, ni»i ncc ratione dominii, in quo ipsam

leg. Si qiiis in conscribcndo, cap. dePact., leg. 2, ff. in

Leg. Quamvis hi principio, et ibi nol. Barl., n. 1 el 2 morari conlingat, née alla ratione melum, aiil >iolen-
;

de Pignoral.act. Dec. con- liam timerc possit, cap. Ciun locum, et ibi Iniol.,
Paul. Baslr., n. 2 el 5, ff. ;

num. 5, deSpons.Thesaur. for. Eccles., pari. 2, cap.

sil. 12, num. 2, Uip. in 1. Si se non obtnlit, § Si ex

conventionc, n. 5, 11". de Hc jud.; Arcbidiac, in capi- 9, n.8i, inline.

lulo Quàm periculosnm ; n. 47, quaîst. 1. QnOD IMPKPIMKNTO QUARTl CONSAMIUINITATIS GUADUà
! His tamcn non obsiantibus, conlrarium est verius ;
miJusMonr, etc. Cùm ex uno eodemque stipilc prove-
impcdimenlum terlii et quarti graduum, quartus
quia, quamvis mulier ipsa, quaiilùmcumque dives, vi- nial

dealur non egcre dote, et quod possit prœdiclo privi- lantùm obslat, tanquàm rcmotior ex c Non débet, de
legio, sive jnri, sive desuper competenti, renunliare, Cousang. et Alfin., licèl neli debeanl WlUrx declara-
nibilominùs, renunliatio baic non pendel ab illius vo- toria^ super diclo tertio gradu ad praîscriptum consli-

Imilate, sed abipso concilii decreto ; ipuid dùm loqui- tulionis fel. rec. Pii V, ut infra.

cùm Quando etenim duo consanguinei distant in gradu

lur per vcrbum, Tt'Hcr/^Hr, débet omnrno servari ;

inx'quali intelligunlur taulùm dislare inler se quau -

per diclum verbum in bac parte assigne! ccrlam for- ,

Non de tùm remolior dislal à connnuni stipite quare de ipso

niain ;
quae esl prœcisè servanda, 1. aliter, iï. ;

Leg. o, c. Cùm dilecla, el ibi Félin., do Rescripl., uude rcmoliore regulariter liabenda est ratio in dispensa-

si ipsa sic Iradita forma, deficial, niiiii dicitur actum, tionibus luijusniodi impetrandis; sic cliamsi cru;;l

et lolus aclus corruit , Mobed., dccis. 17, n. 1, de plura impedimenta ex duobus seu pluribus stipilibus

eau. pass. Capulaque decis. 250, p. 1, ac proplerea provenientia, in quibns oralores etiam inaMpialiler
dislent ab eorum stipilibus, puta sifueriut in tertio ci
])«ssci de bujusmodi contraclo malrimonio dubilari,
cùm dicta forma non fuerit ad unguem servala, Dec. quarto ex uno, ac irrlio et quarto ex allero nam, si- ;

cul docet quolidiana praxis, quando adsnnl plura

im-
cons. 552, n. -i et y. Idemque csset si posKpiàm ora-
'4or dolavcrit oralricera pro servanda forma ejusdem pedimenta ut valcal dispensalio,onmia suut c.xpri'-
601 LIB. YII. DK DISPENS. SUPER MATUIM. CONTRAllEND. IN GRADIBUS PROIilB. C02
menda, quia tamclsi in luillo jure cnvcalnr, clarum est impcdimento, nempc super quarto gradu consangui-
iiiliilomiiiùs qnotl co ipso quùd jura pracipiuiUomnia nilalis, videamiis qnid agendum, si cum eo coneurral

Jiiipcdiiiionla iiarraiida osse in dispcnsalioiic, cl iiiliil aliiid impedimenluni, sed occidlnm. l'i non rcccden-
lacendum ex iis qiia; allas non expiessa rcddcronl il- do à (piolidianà jiraxi Uomana- Cuiia», dicin)ns (jiiod
lam nullani, sine dubio videlur id lacitè piMcipi ;
SMpcr diclo inq)cdimenlo cccullo, polcril alii dispcn-
quia salis est diccrc quùd pluribiis inipodinienlis oxi- salio impelrari ab officio sacra; pœnilcnliaria; in foro

slonlibns, diflicilior rcdditur priiic('|)S ad conccdon- conscicnli;i; (anlùm, Navar. cons. 1, quasi. 19, num.
dani dispcnsalioiieni, cap. Paslorcilis, de Privileg. 52, de conslit., ubi dicil quùd passim in liomanà Cu-
Quod laiiicu locuni sibi vendicare inU'Iliiras, in ra- rià conlingil impelrari dispcnsalioncni super uno ini- ;

sibus impelrandi dispciisalioiies, scu poiiùs mandata pedimeiilomalrimonii, non faclù menlionc de alio ; ac
de dispensando ordinario dirccta, iit nnn oraloribus, poslea impetraturdispensalio super alio, quorum ulra-
corum nominibus oxpressis, ut bic, disponscl sui)er (pic jndicalur valida, quodque cùm ince-lus ex niagn.^
tali i,'ra(lii : quia lioc modo dispcnsalio concessa super parle sinl occidli , cognatio autcm magnâ ex parle pu-
simplici gradu non evlcndiliiiad dnpiicaluin ; ol muilo blira, si in iinpolratioiic inq)cdimcnii cognationis expri-

minus ex phiribus diversisque slipilihns mulliplica- niendusesselinceslus,cogcrelurimpclranbinfamarese,

lum quia cùm
: ba:c facullas dispensandi deltir respcclu ctfrequenlcr alinm prodere, contra jus naturale que
parlicularis pcrsonie, erit dispcnsalio sUiclè inlcipre- velamnr nos cl aiios prodere, cap. Qnis nlujuando, § Non
landa, Abb. in cap. (in., de Simon. tibi dico ul le prodas, de Pa'nitent., dislinclione 1.

Née valet dic(>re, ut quidam jnrisconsnllns nilcbatur Exemplum erit si quis velil duccre consanguincam
defendere.qnôd lioc non piocedil in dispensationibus in quarto gradu, ei inter eos adsit eiiam impcdimen-
nialrimonialibus, ex eo quùd illï! favore matrimonii, lum occultum primi aut secundi gradùs alïinilalis ex
sunt lalè inlorpreland;e, dummodo ex bujusniodi in- actu fornicario proveniens ; nam, ut ait Sancli., lib. 8,
tcrprclalione non oriunlur scandala, per Icxl. in cap. disp. 25 , n. 7, piè et jure optimo ea creditur intenlio
Qu'odcHlcclio, et ibi Gloss. deConsang. cl Affin., ({uia Pontificis, ne sinulis casus remedio dispensaiionis de-
jani ab bac ambiguilale liberavil nos Clemcns VI, per siilutus sit; vel cogantur bi crimen occultum in foro
suam Exlravag. qua; incipil -.Ex injuncto, de q.uà me- externo prodere, cum propriœ fama^ jaclurà et pericn lo,
ininil Joan. Andr. in dicl. cap. Qubd dilcctio , et in ul crimen ilhid sic cxplicatum, dcferalur ad judicinm
cap; Qulu chca, § fin.,eod. lit., ubi aporlè dicil, qnùd seculare, et damnentur ponis incestui à jure stalulis ;

liicc lacidtas est odio^a , et proplerea resiringenda ; et tune enim in sacra pœnitenliarià ulrumque impedi-
ila cliam servalur de stylo Curiiic, licèt secus cssel menluni exprimendumerit; quia cùm in cA non publi-
firca facullalem concessam dispensandi, indelermina- cenlur nondna oratorum, ul omnes sciunt, manet oc-
lani, vehili, quando legalis vel nunliis apostclicis con- culliim adbuc crimen, ut utrnmqiie impedimcnlnm

ccditur facullas ul possint dispensare in tali gradu remancf nolumPonlifici; quandoquidem ila dicla pœ-
cuni oraloribus sibi super boc supplicanlibus; quia nitenliarià perpendit nccne an dispensare expédiât,

Itmc concessa, v. g., facultate alicui ex supra diclis concurrenle co duplici impedimcnlo; cl |)roinde nibil

disp'-nsandi super impcdimen(oquarti consanguinilalis conlra Porililicis mcntem impclralur. Et ila consulla
vel aftiiiilatis gradùs, ba^c facullas erit evlcndendaad sacra pœnilenliaria rcspondit boc sufficcrc et esse
quoscun!(]ne gradusejusdem generis, veltili in duplici necesse; circa quod, benè id Sancb., loc. cit., docet,
aul triplici velquadruplici gradu, quia cùiti isla sit ge- quod non refert, sive priùs proponalur ulrumque ini-
iieralis Hicidlas à Principe concessa, erit lalè intcrpre- pedimenlum sacra; pœnilenliari:v, et poslea publicnm
landa , nempè, ut extcndalnr ad dictos gradus, cliam Pappo, vel è conlra, quia idem est effcclus, cl in ulro-
niullipliratos ejusdem generis; 01drad.,cons. 15-2, Alex. que casu intcnlioni Ponlilicis satisfit. Exemplum bu-
inl. Siilnscnptum,^\, ff. deLib. etPost., quia in hoc jus praxis erit in oralore qui,postquàm aliquam mu-
casu potcst fierl exlensio ad consecutiva, etiam scpa- lierem carnaliler cognoveral, malrimonium cumillius
rabilia ; Domin. in cap. Nos cousnetiidinem, 12, quoni consanguineà in secundo gradu afiinilatis ex actu for-
rcfert Gambar., de Aulb.log.A latere, lib. 10, n. 181; nicario , et sibi in quarLo gradu conjunclà , publiée
fariiinl ad boc qu.ie dicil Félin., in cap. fm. num. 8, de conlraxcrat, obtenlà priùs à Sede Apostolicà dispen-
Simon.; Pul., decis. 59, num. 2, lib. 5, et dccis. 70, sali)ne in utroque foio, super diclo quarto gradu,
iium. 3, lib. 2, cl nos alibi diximus. nullà in dicta dispensalione farià menlione dicti secundi
Modernis verô tcmporil)us, in prtediclis facnllalibiis graJùs; cl oidem sacra; pa'ni(cnliari;e narrala sunt
logaloruni aul nunliornm, ad evilandum omne du- omnia impedimenta, nempe publicum super quo fuit
biuni quod ex eisdem lacullatibus oriri posset, ex- dispensalum in utroque loro , nce non occultum, su-
presse conccdilur, ut possinl dispensare cum quibiis- per quo pctitiu" mmc dispensarii in foro conscicnliu; ;

vis pcrsonis, tertio aul quarto simpliciler, antmixlim (juapropler comniillilur confessori, ab ipso oratorc
tertio et quarto, etiam mulliplici consanguinilalis vel cligcndo, qualenùs, si est ila, et scparalio lieri non
afiinilatis gradibus invicem conjunclis, scu se alii- possit absque scandalo, et ex cobabilalionc limealur
nenlibus, et quocumque impcdimento publicaî hone- de inconlinenlià, et juxla buMnau» lilierarum aposlo-
slalis jusiiiiro impediiis, etc. licarum , verilicalisque in cis narraiis, super impedi-
Quia verô agilur hicdedispensaiionc super publico nipnlo quart! consanguinilalis gradùs, cuui ipso et
 , ,

605 PRAXIS DISPENSATIONLM AI'OSTOLICARIJM. 604

miiliorc dispcnsatum fuerit, nique occulluin sit capiie, vcl etiam in pluribus, sed connexis, non au-
(licià

dictas lillcras dispcnsatioiiis, propler prseniissa inva- tem separatis in quibus utile per inutile non vitiatur,

lidis esse, clc, dispensel. Et sic iii hoc casu pr;v;sup- ex allegatis per Marches, de Commiss., part. 3, § 2, '

poiiiiiir malrimoiiium jain coiilracium vigore dicLi! n. 153, fol. 10, ex quo cùm haic duo impedimenta
dispensalionis, in ulroque foro oblcnlœ, vcl quando nihil inter se habcant connexionis aut depcndcnliac,

niatrimoniuin nondiim est contracluni,quod cxpriini- S(!d onniinô separata sinl, si illorum unum erit falsuni,

tiir cliam in sacra pœiiilciUiarià qu;c i>ost(;a in littcris littcrai sorlientur efl'eclum pro vero impedimento;
scorela!disi»cnsaiionissuiieroccultoinipcdiinotilocom- exemplum simile ponil Lambert, de Jurcpatr., art. lii,

inillil confessario ul absolvat et dispcnsct ,

poslqiiàm num, 2, ubi ait quùd si luerinl duo
q. 4, p. 1, lib. 2,

siipi rpiiblico iinpedimento dispcnsatum rueiil. Crcdilur procuraloies ad pncseniandum seu eligenduro consli-

liiiiien posse niliiloniinùs lune confcssariiim, cui sacra luli, unus verus, aller falsus, an lune utile per inutile

hoc commiltit dispcnsare super impe- vilielur, et concUidit, in individuis, pro aflirmalivà, ia
|M iiilonliaria ,

(iiinciilo occuUo, licèt nondùni impclrala sil dispcnsa- dividuis autent ,

pro negalivâ; licèt mandalum lan-

super publico ut postca câ inipelralà possint quàni striclissimi juris , strictissimè sit iiiterpretan-
lio ; , ,

oralores licite contraherc, quia mens ejus commissio- dum in onini materià; Paris, de resignatione benefic,

liis, non est, ut anlea non expédiât confessarius dis- libroO, qu. 17, num. 135, et in facli contingenlià

pensalioueni , sed ut non sortialur plénum cffeclum pluries scimus ita praciicatum fuisse, prœseriim in
'
concedend;ie lacullatis ad malrimoiiium, donoc Ponti- hàc curià arcliiepiscopali; quidquid noimulli dixerint,

fcx super alio inipedimcnlo dispeiisct. Idem, si cuni contrarium senlientcs ,

quamvis aliter dicendum sit,

impediiiiciito publico consanguinilalis concurralimpe- ubi super duobus aut pluribus impedimenlis, unica

diinenlum voli cl siinilium. impetratur dispensatio ex falsâ causa, quoad aliqua ex

Non impinlunc nujic, circa hanc praxini, se diclis impedimenlis; aliâ verâ exislente, quoad reli-

quitur videre, quid si littcraî dispcnsationis fuerint qua; tune enim subreplio dolosa in unâ parle vilia-

super duobus impedimenlis dirimenlibns impelraloe, bit totam graliam; iia id. Sanchez, disp. 24, n. 17,

veluli super tertio consanguinilalis cl tertio afilnitalis libro 8.

gradibus, poslmodùm verô in illarum verincalione

CAPUT VII.
delegalo eonslet ununi lanlùin adcsse inipedimentum,
Praxis derogationis obstantium cum sequenlibus , etc.
scilicet icrlii consanguinilalis, numquid polcrit dictus

delegatus ipsas lilleras excculioni dcmandarc. Ac CONSTITUTIONICUSET OUDINATIONIBIIS APOSTOUCIS,

El omissis omnibus quic pro negalivâ parte adduci C.ETERISQUE , etc., NF.QCAQUAM OBSTANTIBUS. — VigOrC
posseiit, allirmalivam, tanciuàm in praxi receptam, te- hujns clausuke, non suppUclur alius gradus, seu aliud
impedimeulum, in supplic;\lione et in lilleris non ex-
nendaio esse docemus, eiiamsi in illarum impetra-
lione, ipsorum impetrantium culpa inlervencril ; cùm prcssum; quia illa nuUam inducit dispensationcm lexi.

enim dm narrentur impedimenta, et sic ejusdcni re- in capilulo Non potest, de Praib., in G; nam necessa-

scripii partes separaia; existant, non propierea lotum rio requirilur quôd de impedimento ac dispensationc
super eo mentio in narralivà et disj)Ositivà i|)sa-
ipsum rcscriplum annullatur; sed légitimé excculioni fiai

niandari potest quoad verum impedimentnm ,

in eo rum litterarum ; aliàs nunquàm poiesl deduci ex diclâ
,

materià individuâ, in clausulâ, per lex. in Clcni. I, de Pra:b. Félin, in ca-

'
expressum ; non enim sumus in ;

ut docet Bart. in 1. pilulo Nounulti, col. 8, de rcscripl. ; Uebulf. in Praxi

qtià utile per inutile vitiatur,
de lideicom. et in 1, § Sed et si benef. , lilul. de Dispcns. ralione a-latis, nmncro 7
Vrœce. §, Aliud lY. 1.

de Yerb. oblig., neqne in aclu, qui ra- et 8; et sic nequa(|uàm operalur ultra narrala ; C-ornel.,
wihi boiiA, IT.

formam consil. 125, num. 14, lib G, nec loUit alios dcfcclus
tioiie su* cssenti3C, licèt separabilis, propler

adhuc individuus; cùm tune va- non expresses; id. Félin, in dicio capilulo Nonnulli.
lumen datam, dicitur
Hoc tamen operalur dicla dausula, quôd reddit gra-
leatdicerc quod utile per inutile vitiatur, ut dixil Jas.
Sed et si niilii, vers, secundo in quantum, cl liam validam, et confirmai expressa, Dec. cons. 541,
in dicl. §
sumus hic in actibus prorsùs dividuis, num. 21, vol. 4; Ruin., cons. 208, n. 18; Alex..,
ibi id. Bart. At

quorum unus ab altero non dependet ; ac propierea cons. 95, num. 7, vol. 2, Menoch. de Arbilr. jud.,
casu 203, n. 15, 2. Et juxia hanc praxim expresse
allas etiam probavimus, super duobus impedimenlis lib.

docet Sanch., lib. 9, disp. 24, n. G, quùd lacito altero

inier sedislinctis, posse duas impelrari dispensaliones,
de altéra in casibus conjunclionis gradu non proderil lucc clausulâ, von
etiam in unâ non factà menlione ,

slriclà, cl odiosà, obstanlibus, in lilleris dispcnsationis matrimonialis

suis, cliam quôd simus in maleriâ
naluram et cssenliam dis- apposita, ul suppléai gradum non exprcssum, ul di-
ut hic; hoc enim non tangit

pcnsationis ncc de illius validilate aut invaliditalc tlum est.

,

expresso Ad illud aulem quud dicil idem Sanch. disput. 24 ,

agiiur, sed tantùm, ut illa valeat pro vero et

impedimento; quo autcm ad non verum, licèt expres- num. 17, (piod h;ee gcneralis obstantium derogalio
sufficial, quamvis summus
Pontifex disponat contra
sum, nihil commune haljct cum vero cl expresso, si-

constitutionem conciliarem conlentam , ul

ipse dicit,
cul etiam dicimus quôd licèt senicnlia plura cajiita
in cap. Non débet, de
Consang. et Affm., dicendum
conlincat, tameii qnatido illa sunt separala, non dici-

l«r indivldua, quia individuitas procedit solùm ia uno quèd licèt verum sit ipsum Ponliflcem per dictam
est,
 , ,,

605 LIB. VU. DE DISPENS. SUPER MATRIM. CONTRAHEND. IN GRADIBUS PROHIB. 60G
clausulam dispcnsare cl disponcrc advcrsùs diclani II irritas uc nnllos dccernil; visum fuit esse iiecessariam
tonsliiutioiicin, quà proliiljcUir inatrimoniuin conlralii pra'senliam paroclii cl leslinni ; sed quia hoc in mul-
infra quarluin graduni , tainen hacc conslilutio non lis casibus non possct ficri sine pcriculo niaximi scan-
Csl propriè de coiiciliaribus, quic necessariô expo- dali , cl in concilio non videlur fuisse cogiinium do
sciiiit specialein dorogalioncni ; cl sic minus adinilii- linjusmodi casibus occullis, dicluni fuit «.iriJinaii pro-
lur, qiiod ipse subdil , d. n. 17 ,
qnùd ,
quando Papa pœnilentiario , ut nominc totius signature cxponcrct
dispL-nsat in speciali et ccrlo casn contra concilii gc- Sanctissinio vidcri aujuissimum ut pcr alicpiamconsli-

ncialis proliihilioneni, non est opus liàc cxprcssi de- Inlioneni dcclarctur, quando pra^cesserunl denunlia-
rogalione : cl niovelnr liàc ralione, nempe, quod cùni tioncs, vel aliàs servata est forma concilii, in hoc se-
clausula gcneralis pra'dida nequcat vcra rcddi, nisi cundo consensu sufliccrc, ut sccrclo pra-stclur ; sed
in co solo casu contra concilii proliihilionem , débet ita ut conjux qui ignorabat , in génère inlelligat im-
Iiice generica dcrogatio ropulari pro spccificà et cx- pedimentum dirimens malrimonium subesse et neccs-

prcssà, cùni aliàs dispcnsalio csscl nnlla. sarium esse, ut de novo muluôconscnliaiu, ut malri-
Ego anlcni (salvà pacc lanli viii) aliter scnlio, eliam monium valeat : ita cardinalis Alciatns pi'opœniten-

Jiixla iioloriani praxin» datariai cl canccUariixî Aposlo- liarius reliilit in signaturà ,

|)lacuisse Sanclissimo , ut

Vwx ; isla enini proliibllio conlrahcndi matrimonimn in hujusmodi impcdimentis occullis quando niatrimo-
infia qtiarlurn gradiun, contenta in d. cap. Non dcbcl, niinii est rcnovanduni, possit hoc ficri inter ipsos
non cstpropriè conciliaris, ut diclinn est cl ipse Sancli. coiijuges sccrctè, et qnùd non sil necessaria pncscntia
loco cit., putat ; ac proplcrea usns Curi;e nonadliibcl jiaroclii, vel leslium, ita cxprimcnda est clausula, et

snper ea specialem derogalionem ;

palet enini ex ti- secrète inter se contralwre, et cons. 5, déco qui dux.,
tulo ipsius capitis illam esse condilani , non ab ipso num. quôd ob dictum inipedimentimi occultum
3, dicit

concilio absolutè, sed à Papa, qui diclo concilio inler- poteslniatrimoniumde novo conlrahi clandestine abs-
vcnit; nam in summario d. cap. Non dcbcl, dicitur, que denunliationibus, ob pra'dictam detlaralion(!m ,

idem (id est, Innocenllus III ,

qui priùs pra-ponitur in quai fac(a fuit à Pio V ; nam aliàs scquerenlur mulla
cap. de Infidelibus, eod. lit.) in concilio cjenerali. Uiide, scandala et inconvcnieniia ; unde non est credibile

cùni ex hoccenseatur conslilutio ipsius Pap;c, non est voluisse dictum concilium hic dictos conjuges obligare

ei specialiler derogandum, nisi forte itailla enianet, ut iterùm publiée conlraliant. Et hàc declaralione
ut advcrsùs eam requiralur specialis derogalio. semper vidi ipsam sacram pœniienliariam, cujus pr;ic-

Quando verô est conslilutio conciliaris , aliter in- torio ego minimus et indignus per niulios amios in-
scribitur ipsius tilulus; non enim dicilur, inconc. qe- servivi ; illiusque vigore ,
postquàm in iilius lillcris

ncridi, sed ex cane, generali, cl hic necessariô pelonda narratum fuerit oratores scientes impedimentum ni-

est cxpressa iilius derogalio; quod est valdè nolanduin hilominùs malrimonium contraxisse , mandatur con-
pro lyronibus Rom. Curiic ne gralia; aliter pelila;,
,
fessario, pcr ipsos oratores eligendo , quatenùs adim-
inanesreddantur cùm ex notorio siylo constet, qnôd
;
pletis ca;teris in diclis lilteris expressis, cum eisdcm
nuiiquàm Papa intcndil tollere consliliilioneni conci de nulliiate tamen prioris consensus cerlioratis non
liarcM), vel aliipiid contra cam facjre , ni>i expresse obslanlibus , malrimonium inter se de novo sécrété,
apponal menlioneni, derogalionem ad illam conslitu- ad evilanda scandala, contrahere, et in eo postmodùm
tionem, jiixta icxt. in cap. Ex parte, ibi : Ctim autem remanere Licite valeant, niisericorditer dispcnsel in
id obviel Laleranensi conctlio, de quo nnlla menlio al in foro conscienlice laniiam.
lillcris anle diclis, fratcrnilati tuw brcvitcr respondenius, Quôd si aller lanlinn oratorum sciens impedimen-
quod linjusmodi lillcvas ab Apostolicà Scdenon credinius tum contraxcril, lune mandatur ipsi confessario , ut
émanasse; quod si pcr occupalionem forsitan emanave- aliero ignorante, de nulliiate prioris consensus cer-
rinl, nolumus per hoc derofjari concilio supra diclo , de tiorato , sed ita cautè, ut delinquens nusquàm detc-
capel.monach. Archid. in cap. 1 de Constit , in 6, Bald. gatur, malrimonium cum eodem, veleâdem, etuterque
iii 1. Humanum, c. de Leg. ; Abb. in c. 1, in ult. not. inter se do novo sccrctè , ad evilanda scandala , etc.

de pact., ubi déclarai (piod illa dicilur coiislitiitio Et sic parùm refert circa hoc ,
quôd de forma sub
conciliaris, quando dicitur, ex concilio, secùs si dicatur stanliali , ab ipso concilio praîscriplà , ad validilalini
in concilio; quia esset conslilutio Papa;, ut ctiara ali- nialriraonii requiralur praisentia paroclii et tesiium ,

bi diximus. ut infra dicelur; nam, ulid. Sanch. ait, lib. 2, disput.

Matrimomi'm inter se, rcni-icÈ , etc. — Ex co 27, num. 3, vers. IIoc ergo, ratio finalis dicti concilii

quôd dispcnsalio concessa est super pnblico impcdi- ut matrimoniunt celebrctur corani parocho et testibus,

mcnto unde aliter servandum crit in matrimoniis

; ea fuit, ut vitentur gravia peccata ex nuptiis clande-
conlrahendis aut nuUiter contractis cmn aliqno occullo !
stinis insiirgcntia , etc. Unde hic non militât cadeiu

impedimcnto, ac proplcrea de novo contrabendis ;

ralio ; cùm non se extendat ad hune casum ,
per ea
j

propter qucc ait Navar., cous. 14, de Spons., magnam ;

qu;c ipse subdil loco cilato.

ortam fuisse dubitationem an propter decreium conc. Advertit lamen nnm. iO, prœmissa sibi locum ven-
Trid. in hoc secundo consensu pncslando necessc sil, dicare, dummodô parochus cl tesfes impedimentum
saliem adesse parocbum, cum duobus vel tribus te- ,
illud ignorarent nam si scircnt quantùmcumqno
; ,

fttibus et propter illa verba : Et hujMmodi contrucius \

aliàs essct occultum, necessariô repclendus < «cet con*
C07 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICÂRUM. fiOS
'

sensus coram paroclio et teslibus ,

pcr ea qii;ie aliàs tioties sint remittendic nccnc, videlur à fortiori illud <

dixiimis. oli:im coiicederc , ut ex cjus arbilrio pendeat an nia-

Pnclcrea le inoniliiin volo quôtl cùm cnnlingat pcli trimonium diebus fcrialibus sil denunliandum ; qurc

dispensalionem à supra diclà sacra pœnilcntiarià su- onniia ila deiniun lieri posse inlelligcnda sunl , si ni-

per occulio impedimonio , non sulficit illud esse oc- mis ralionaltilis causa subsil , ex quâ ila expedire ju-

ciiUuin, laiituiiiinodô loinporc iinpclrationis dispensa- dicelur ut ait id. concilium, vol ubi id sit consuetu-

lioiiis super co ; scd opiis est qiiùd iiullus adsit linior, diiie inlroducluni , ul |)er Ilurlad. de Matr., disp. 5,

quùd ali(pio modo possit (ieri publicuiii in futuruiii ;

dil'licull. 18, num. 01. Ipsa-, lanien publicationes li-

aliàs enini major pœiiilcutiarius remittcrcl supplica- cite lieri possunl lemporibus proliibitis imptias celc-
lioncm ad datariam, ul oraloros pelant secuin dispcn- brare , ul censuit sacra congr. cpisc. el regul. 18 dé-

sari in nlroquo foro ;

quia non oconltuin, scd nianifc- tend). 1589.

sluni dicilur, quod potcsl prohari, per Gloss. in cap. Porrù cùm ad eiïeclum Iiujusmodi nialrimonii inter
Veslra, in verbo, Nolorium, de Cohab. c!er. el mul. ;
oralores conlrahendi, nonnuUa siul adinqilt-nda, qu;iî

Lndovis., dcc. 595, sub num. M; impedinienlum tendunt ad excculioncm lilterarum pncsentis dispen-
aulein occultnm lune dicilur ,
quando non publiée salionis , ea hic op{»orlunè subdemus. Ante onmia
j

constat, noc fucilè constare potcsl, ae periculum non igitur, ex dccrclo dicti concilii, débet ipse judex man-
est ut in foro exicrno dclegalur, nt per llenri([. lib. dare fieri dictas publicationes, ad hoc, ut si quis sciai
1 1 de Malrim., capite 3, num. 1 et 2, relatum à Saiich., inter ipsos oralores , ultra impedimentum in dictis

1.2, disp. -iO, num. M. lillcris expressum aliud adosse, illud valeal denun-
SeRVATA forma CONCILnTRIDENTIM, CONTRAHKRE. — liare, prout saîpè accidil ; cl propterea nulla ralio esl
Atvcrù si malrinionium conlralialurnon scrvalà forma cur in hoc ips;c denumiatiouespra-millenda; non sint,
ejusdeni concilii , validumcril, ubi cjusdem concilii sicut in aliis matrinioniis absque dispensalione con-
decrolum, scss. 24, cap. 1, de Reform., non est pu- traclis praîniitluntur.

blicalum, prout cjusdem sacra congreg. declaravit in Scd numquid , stantc dicta clausulâ in litleris dis-
unàCarpcnctoraten. 17 junii 1G17, et unà Bossanen. peiisationis apposità, quâ Papa mandat matrimonium
14 aprilislGlI. contrabi servatà forma concilii Tridenlini , cujus de-
Pcr dictam clausulam non conlinetur dispensatio creto cavetur ul pri3emiitantur denuntiationes , ut su-
consummala ; ac proinde non valet niatrimonium, nisi pra dictum esl , possit nihilominùs delegalus exeqni
priùs vigore supra diclarum lilterarum cuni ijisis ora- dictas litleras, absipie co quôd pra?miltantur ipsa; de-

cùm ilhic, ut aliàs diximus

toribus dispensctur; quia, ,
nuntiationes? Et videlur quôd non; nam aliter non
contincant tanlùm mandatnm de dispensando, vicario essot servala forma rescripti ,
quam judex onminô
proediclo directum cum ante dicta clausnlà, si prcccs
, servare débet, cap. Cùm dilecta, de Rescript. ; Butr.
veritale nitantur , ut supra diximus, non inducilur vis in cap. Ex parle, elcct. 2, de For. comp. ; Dec. cons.
iner.T et consummala» dispensalioiiis ; ac proplciea ju- 53, col. 2, ante nied.
dex pra-Ler narratorum verificationcm, curabil ut nia- liis tamen non obslantibus , contrarium est veriùs
Irimonium ipsum conlralialur ad pr.cscriptum dicti sicut etiam in praxi servalur; nam polerit nihilominùs
|

concilii, sess. 24, cap. 1, do Reform. matr., vers. Id- pra^diclns delegalus excqui banc dispensalionem apo-
circb, ubi pra^cipilur ut anlcqiiàm malrinionium con- stolicam prx'termissis denunliationibus ex alit[u;\
,

tnihalur, ter à proprio coniralienlium parocho, tribus causa, ut ini'ra dicelur : nam lotjuendo eliani de forma
conlinuisdiebus festivis, in Ecdesiâ, inter missarum Iradilà à diclo concilio , adcô illa slatuta est, auùd
solemnia publiée denunlietur, inter (pios malrinio- pr.Tmittantur ipsa; denuntiationes, ul eliam prudcnliio
nium contrahendum; quibus deauntiationibus fa-
sit ordinarii sit relicla , ut dictum est; quod proccdit,
nullum legitimum opponatur impedimentum
ctis, si
non solùni , si in lilleris dicalur ,
quôd matrimonium
,

ad celebrationem niatrinionii in facie Ecclesix pro- contrahatur scrvalà forma concilii Tridenlini , nuUà
cedatur, ubi paroclius , viro et muliere inlcrrogatis factà mentione harum denunliationum, verùni eliam
,

et eorum mutuo consensu inlcllecto , dical : Ego vos si in dictis lilleris fiai specialis menlio de hujusmodi
in matrimonium coiijtaujo in noniine Palris, etc. denuntialionibus , utpole quando oralores commo-
Cùm vero istic denuntiationcs ex prx'scriplo ejus- ranlur in aliéna diœcesi , et propterea, juxta praxim
deni concilii ficri debeant tribus festivis diebus, nuni- Ronianai Curiu', dicalur in litleris dispensationis , ut
quid poterit episcopus, saltem ex aliquâ causa, dispen- ordinarius loci ubi ipsi oralores contraxerunt donii-
sare, ut fiant, seu illarum aliqua fiât in diebus feriali- cilium, dispensel, faclis proclamalionibus in parochia-
bus. Et certè negativa est responsio , quia episcopus libus ecclesiis originis ipsorum oratorum ; nam, eliam
nuUo modo potcsl dispensare super constilutione cxplicando , ut liant denunlialioncs , si illis omissis.
conciliari, Zerol. in Praxi episcop., part. 1 , vcrbo contraberenl coram parocho, el duobus lestibus, va-

Matrimonium, ubi ail ila déclarasse sacram congreg. leret dispensatio, Sanch., lib. 8, disp. 33, num. 19
DD. in capit. Ac si clerici, de Jud. Contrarium lanien propter ralionem ibidem ab eo allalani , nempè, qui
lenet Barbos., de Pot. cpisc, alleg. 42,-num. 14, ncc licèl dicatur , el faclis proclamalionibus, elc, ac pr(i

sine fundamenlo ; cùm enim concilium loco cilalo ptcrea videantur biec verba condilionem imporiare ^ ;

prudeniiic el judicio ordinarii relinqual an denuntia-

j cùm sint posita iu absoluto, per text. in 1. A tesialorfj
 , ,

609 LIB. VII. DE DISPENS. SUPER MATRIM. CONTRAIIF.ND. IN GRADIBl'S PROHIB. 61(1

If. de (sOiiùit. et tiemonslral. , nltaiin'ii voriiis diccn- arebiepiseopalis, si inlra duosnienses, postillas per-
duin Cbt, id non iinporlaïc furninni aiit cuiidiliononi actas, non fuerit malrimonium contractum, debcnl de
quia quolics in rescriplo o\i)riiiiiliir furiiia jiiris coni- novo ficri , ul supra di( luin esl qu6d si aliquando ;

niiuiis, co niodo ([iio jure incst , non est inlciilio papa? illas ex aliquà causa omitli conlingeril, conccditur li-

di.vpciisanlib indiicoio iio\aiu forniani cl condilioncni; centia eontrabcndi ; sed coiitralnîntibiis prx'cipilur ,

sed est admonilio (jua-dani , iil bcrvetiir forma juris ut in fornnilà infra posilà, ne copulentur, antc(|uàni
conimimis ; unde, cà pr;ftorn)issà, non irriialiir acliis pra'dicLe denunlialiones fiant. Cùm aulem in mullis
qui aliàs validus cssct , nibi in commissionc ca forma locis adsit abusus quôd malrimonium consummelur
exprimcrolur; cxprcssio cniin ojus, (piod lacilè iiiCit, anlecpiàm facl;c sinl deminlialioncs in Kcclesiâ, scu,
niliil oporalui', 1. 5, i\. de Log. 1 , 1. Kuin quid, fl'. Si quod pejus est , anlequàtn contractum sil per verba
ccrl. pi., cl 1. lies, ir. de Jiir. dol., quia pcr idem de pncsenti juxla forniom dicii concilii ; ideô incum-
concil. Trid. inducla est lanlinn forma , ul luatriuio- bere polernnt locorum ordinarii ad tollcndum hune
niuni conlralialur coram paroclio cl Icslibus, cl aliter abu^um, et eos quicontrafecerinl puniri pœnâ sliq)ri,
Inilumsil; nani, ul omn(!S falenlur, lune induciuu' sieut censuisse S. congregalionem refert Zeroi. in suà
vera forma , omninù observanda , (juaudo eoiislilulio Praxi Episcopali , vcrbo Malrimouium, vers. 15 , lu
iiOii soliiin disponil super aliquo aclu faciendo, sed ul- nmltis ,
part. 1.
Ira pioeedil ; Dec. cons. 455, nuni. 7 ; ncmpe quando Quoniam vcrô codeni coneilio, loco cit, cavclur
disponil el adjicil nuililaleni aclûs adversùs non ob- quôd si aliquando probabilis fuerit suspicio malri-
servanliani sulc disposilionis , Alex, in 1. Ilàc consul- monium maliiiosè impediri posse , si lot pruîcesserint
tissimà, post. nuni. 4, c. Qui lesluin fuc. jwss., cl b;ec denunlialiones, tune , vel una lanlùm denunlialio liât,

esl vera forma subslaniialis , cujus defeclus viliai ac- vel salteni paroclio , el duobus , vel tribus priïsenli-
tum, non solùm quando agitur conlra ipsani formain ,
bus, malrimonium celebrelur; ips.Tquc denunlialiones
sed eliam quando cilra vcl pnclcr formam ; lune cnim J
possinl ex causa rcmilti. Fus. de Visit., lib. 2, c. 3,
eà non servalà, eliam in minimàipsius parle, resullal 11. 21; Campanil. in suo Diversor. jur. can., rubr. \ i ,

nullitas ipsius aclùs ; Félin, in cap. Ciiin dilecUi , de e. 13, n. 143, illarumque remissio per idem concilium
Rescript. , ac proinde cessant oninia lia'C in casu no- remillatur arbilrio ordinarii ; illud débet esse regu-
s!ro ;
quac tune profectô procédèrent ,
quando Papa lalum : quia sine causa non esl recedendum à juris
I

diceret, quod delegalus non dispeiisel, ni^^i factis priiis disposilione ; Menocb. , de Arbitr. jud. q. 13; Ge-
,

publiealionibus ;
quod quidem nunqiiàm obscrvari vi- nuen., in suà Praxi c. 20 , ac propteroa parocbus,
sum esl ; cùm se lanlùm remillal ad disposila per cclebrando malrimonium, non pr.Tmissis denuntiatio-
concil. Trid. Talis aulem est forma, quae ab ipso coii- nibus, sine légitima causa, peccat morlaliler; Yaler.
cilio novissimè statula esl circa validilalem malriiuo- Reginal., in Praxi. fori pœ:iil., 1. 51, num. 225, quod
nii, ni palel ex ipsius verbis ; ibi : Qui aliter qnàm eliam intelligas, si ipsemoraliter scirel nullum adesse
prœscHle paroclio , vcl alio sacevdote , de ipsius parochi impedimenlum nam ex earum omissione , mulla
;

scu ordiiiarii liccnliâ, et duobus vcl tribus Icslibus niutri- scandala oriri possent , cùm agatur de materià gra-
moninm conlraherc ullenlabuul , eos saiicla sijiwdus ad vissimâ, proul quolidiaiia experienlia docet.
sic conlralioidum inhabiles rcddil, et liujusmodi contra- Nolanduni esl lamen quôd quamvis idem conci-
,

clus irritos et uidlos esse deccrnil el annulUd. Ex ipiibus lium, d. sess. 2i, cap. 1 , unam lanlùm causam assi-
verbis salis palet quôd denunlialiones non sunt de gnet dispensandi super diciis denunlialionibus, vide-
essenliâ matrimonii , ncc iliud vilialur per iiiarum lieet, maliliosi impcdimenli, attamen plures aliaî
oniissioncm ;
quod si idem concilium voluisset, ulique causcc adsnnt ex quibiis principaiiorcs et freqnenlio-
sub càdem form;*i esseiUiali coniprcbendissel eliam res in pra^i sunt sequenles, videlicel :

ipsas denumialioues pro validilate malrinionii , ad Prima esl contralicntium pudor ob aliquam inter
texl. in cap. Ad audicnliam, de Decim., c. ///a, ne eos disparilalem , veluti si valdè dives pauperem
sed. vac, 1. Illam, c. de Collai. , 1. un. , c. de Cad. vel senex juvenculain, et è contra, Palud. in 4, di-
loll.; undc non expressit, ergo iioluil, etc. slincl, 28, q. 2, art. 3 , concl. 3; Navar. in Manuali ,

Csoterùm, ul paueis Iota qu;eslio absolvatiir , ciim cap. 22, 11. 70. Isla cnim disjiaritas salis jnsla causa
forma concilii circa denunlialiones illa sil , ul pru- reputatur; Cucc. 1. 5, Instil. major. , tilulo 11, n. 63;

ilentiaî et arbilrio ordinarii remillatur, ca uli(|ue ul in Sancli. deMalr. lib. 3, disput. 9, num. 3, ubi plures
liltcris pnecipitur, servabilur , si episcopus, eà pole- allegal, et n. 4, ail quôd idem dicendum est ,
quando
slalo ulendo, qnic sibi ab ipso coneilio tribuilnr, su- ambo conlrabenlcs sunl senes , el a:>grè ferunt matri-
per eisdem denunlialionibus dispcnsaveril. monii publicationein; quia militai eadem ratio, et fie-

Ibi aulein ipsœ denunlialiones erunl pncmillcndiic, rct irreverentia sacramento matrimonii , dùm con-
i\ iiiira quatuor nicnses post cas peracias, non fuerit Irahenles, tam senes irridentur.
conlraclum malrimonium, non poleril illud conlralii, Secunda causa est si conlingalvirginem essesubtu-
nisi novaMlennnlialiones , arbilrio cpi-topi pja'mil- :
ti'Ià iniqui curaloris, qui eam viro ignobili el disparis
lanlin- ; liarbos. de Polcst. episcop., part. 2, alleg. coiiditionis traderc inlcndil; Barbos. de Polesl.episc,
S-2, num. 55. Tulius lamen est inluererc Riluali Ro- p. 2, allcg. 52 , num. 41; nam , etiain anlc concil.
jnano, ad cujus prccscriplum. sicut ol)Scrval iia'ccnria Trid., li;pc clandestine et abscpie pecoalo rontrahere
•ti PRAXIS DISF'ENS.VTIONUM APOSTOLIC.\KlI.\I. Gi2

potorat, ut per Cajet. 5, lom. opusc. 4, de Usu inalihu. I sive lanlùni ut secmior efficiatur suus Iransitus ; id.

Torlia causa est qiiando magiiales contracluri sunt Sancb. num. 19, quo casu sufficiet solùm auctoritas
niali iiiioiiiiim : lii ciiim non nisi cuin niai,'iia (Jelibera- parocbi ex tacilà concessioiie episcopi, si ordinarii co-

tioiie soient conlrahcrc; id. Sancli., lib. 3, disp. 9, pia baberi non possil;(iuia aule consummationcm ma-
niim. G, dunimodô lamen sic conlrahcntes, ordinariis Irimonii poterit ipse j)arocbus faccre denunlialiones,

aliisqiiegravibns persoiiis sinlnoli; ac jiropierea ipsc Duodecima causa est quando vir l'cminam dellora-

onliiiariiis cerlô sciai iiilcr eos nidlnin exislere iin- vit, et danmum amissu: virgiuilatis reparare inlendit,

pcdiiiiciitiim ; iiani lue deniinlialiones Cncniiit iiilro- et si inatrimonium difTenctur ex causa d(;nunlialio-

diictaî priiicipaliloi" addetcgcnda inipcdiineiita, si quiu num, periculum essol iu morà.llic quidcm si ml causas
fiicrint; unde ciirn ordinariiis sit cerliis nullnni adesse frequentiores in liâc curiâ arcbiepiscopali in quà in

inipcdinientum profeclô cessât causa propter quani dies super illis dispensaiur.
, ,

lieri debenl ipsitHlenuntialioncs, ad ea (\\\x dicil Bald. A!ie instq»er caus;c possent insurgere ex quibus or-
in I. Si ob turpcui, iî. de Condit. ob lurp. caiis.; Tira- dinarius posset dispensare ,
qux non onmes possunt
qnel. in Tiacl. Cessan. caus. num. H8, cap. Cù»i ces- ila excogilari , ni sigillalim recenseanlur; sed benè

saute, de Appcll., 1. Mancipia, ubi Gloss. et id. Dald. eruiit ponderand:c an ea; sufficienles sint; nam verba
Salyc., c. de serv. fiigit. concilii , (juùd videlicèt sancla synodus ordiiKirii pru-
Quarla causa est cùm aliqui in concnbinalu perma- doitiœctjudicioniiiujnil, continent arbilrium pruden-

nentes exislimanlurlanqiiàmvir et uxor, quia hivcvere- tiale et regulalum; Mandos. cous. 09, num. G2 ,

cundia snllieil pro causa, Sylv., verbo Matr. 6. q. 7, d. 2. el G3, vol. 1 ; Sancb. , lib. 5, disp. 8, num. 1 ,
qui

Quinta causa est quando ex causa pr.ciniltendarum num. 2, inlerl ex boc niorlaliier peccare episcopum
ipsarum doninilialionum , non possent nuptie l)ene- absquc legilimà causa super boc dispeiisanlem ; opti-

dici , ex co qiiùd inslal tenipus ,

qno ilhe pi'dbiben- mum lamen eril , si antequàm dispensel , aliquam
tur; Bonac, q. 2, puncl. 6, n. 7, quod lamen intelli- sallem mandet adbiberi diligenliam an inlcr conlra-
gilur procedere , nisi appareat conlrabentes voluis>e bentes possit adesse aliquod impedimentuni ,
quo-
maliliosè dillerre nialrimonium usqiie ad lempus pro- 1
minùs conlraliere valeant , ut diclum est; nam ex
liii)itinn , ne fiant denuutialiones , el ba;c est obsor- oniissione pncdiclarum denunlialiunum , eliam de
vanlia bujus curia; arcbicpiscopalis Neapolilaiiaî , ubi licenlià ordinarii post conlraclum nialrimonium, im-
quando omitluntur ex aliquâ causa denunliationes pedinienium dirimens deiegi sx'pissimè conlingit ; ac
,

examinautur duo testes qui deponant cognovissc coii- postmodùm, non modo dispensationes impelraiitur de
Iralionles, et nullum inter eos adesse impedimeiilum. ignoranter, verùm etiam de scienler conlracioetcon-

Sexla causa est quando priiis coiitraclum est ma- summalo ,

prx'termissis ex dispensaiione ordinarii de-

Irimonium publiée , et reperilur nullum, ob impcdi- nuiitiatiouibus; narrando sumnio Pontilici, quùd ipsis

nienluni occultum ; id. Sancb., num. 9. oratoribus aliàs scienlibus se aliquo inipedimento esse
Seplima causa est , cùm repeiilinus casus offert ra- delenios , inatrimonium iuler se ,
per verba de prae-
tionem coniraliendi nialrimonium , nenipe si qui in senli ,
publiée, priclermissis de licenlià ordinarii pro-

concnbinalu deprebcnsi, à judice essenl pieclendi, ut clanialionibus, juxla formam concilii Tridenlini lieri
|

possint dicere se esse conjugaios; id. Sancb., num. 15. solitis, nullo(pie deteclo , neque inipedimento , serva-
Oclava causa, ob periculum anim;ie, veluii, si duo làque in reliquis dicli concilii forma , contraxerunt ;

sint concul)inarii el velint nialrimonium conlraliere illudque in facie Eeclesi;TC soleninizârunl, et carnali
,

ut in bono slalu conslituanlur , pcriculumqiie sil , ne copulà consunimârual; pelendo absolutionem à gene-
si fiant dennnliationes , intérim conmiisceanlur ; id. rali excommunicalioiiis scntentiâ , contenta in Ciem.
Sancb., ii. 17; eadem causa sulTicii etiam ad di<pen- Eos, de Consang. et Afiin., quam propler pra'Uiissa in-
sandnm super ali(pioimpedinieutooccullo, quo ipsiora- currerunl; el conceditur eis dispensalio cum nonnul-
lorcs forsan impedirenluradconlraliendiini; lune cnim lis modificationibus ,
prout suo loco fusiùs dicemus.
per S. pœnilenliariam dabilureis dispensalio, qnce com- Negari lamen non potcst ,
quin aliquà causa exi-
inillilurconfessario, ut si ita est, periculumque sil neipsi stente , si forte non sil copia episcopi, vcl ille peli-

oralores persévèrent in concnbinalu, el inde, scanda- lam desuper dispensalionem , absque legitiniù causa
lorum , cum illis in foro conscienli;t; tantùm dispensel. negaret ,
possit nibilominùs conlrahi nialrimonium
Nona causa est, cùm merelriy in lupanari exposita, absque denuiilialionibus; id. Sancb., d. lib. 3, disput.

vellel cum aliquo contrahere vnairimonium , ut sic 10, n. 25, maxime, si aliàs scandalum sequeretur;
désistât à malo slalu , in quo reperilur; ac insuper ob id. n. 6 , et sic contraclura matrimonium validum
l)ericulum, ne ipsa aut sponsus mulet voluntatem; id. fuisse censiiit S. congregatio concil. in uiiâ mediola-
Sancb., d. num. 17. nen. 23 februarii 1G50.
|

Décima causa est ad evilauda scandala ob aliquam Quo verô ad verificandam causam pro dispensa-
faciionem ,
qua^viiari possit slatim seculo matrimo- iione super remissione denuntialionis bujusmodi , \

nio; id. Sanch. , num. 18. licèt nonnulli dixerint deberi duos testes examiiiari
Undecima causa est dùm (juis in niorlis arliculo pro veridcalioue biijiisniodi ad boc , ut judex per-
consiilulus, vullducerein uxorcm concubinam, sivead pendal an id expédiai , allamen sulïicit exlrajudicia-

effectum , ut proies ex eâ suscepla légitima renianeal, 11 lis ad id cogiiilio , sicut videnius in hàc curià ser
 613 LIB. VII. DE DISPENS. SUPER MATRIM CONTRAHEND. IN GRADIBUS PROHIB. C14

vari , ubi quùd aliquis probal» \ilœ D. vicario gcnc- peccalorum Deum linicntos exorare , § Quia verb , m
rali , eliain ad aurcs cl sccrelô iil propoiiat , cl jiislà auili. Lit lie. matr. et au. Secundo modo, Ecclesia di-

causa existeijte , leiielur ad pclilioncin partis dispeii- cilur collectlo omnium fidelium , ut supra diclum es»,

sare id. Saiicli., d. dispiil. 10 ,

inim. G; iiaiu , cùm et ila eiiam accipiliir in 1. Jubemus , c. de Episc. et
coiicil. Trid. lotuin id rciniltal arbiliio ordiiiarii , ut clcr. Tertio modo . dicilur illa , de qnA ail Psalmi-

supra diclum est, profeclù non rcquiritur probalio jii sta; Ecclesiam malignanlium non introibo. Quarto
dicialis, cap. StatiUum,^ Asscssorcm, de Kcscrip. in G. modo Ecclesia dicilur praelalura ipsius Ecclesia', c.

Porrô non solùni ordinarius poterit banc dispcnsa- Quoniam 1. 2, ne procl. vie. su., et de aliis significalio-
I

tioiicni in suà diœccsi concedore , vcrùm cliam extra nibns hujus noniinis , Sum.,de
vide Turrecrem. in

illani , cùm sil aclus volunlariao jurisëiclionis; Sancb. Eccles., lib. 1, c. 2. Yerum est lanion, qiiod (luando
-. 1. 3, disp. 8, nuni. G, vers. Secundo infertur , ubi sub- Ecclesiœ addilur, Romana ea ad illani lanliim nial«-
,

'

^ dit id in tanlum procedcre , ut quanivis cxigerclur rialem reslringilur ,

quae est Rom;e ; Oldrad. cous.
causai cognilio judicialis ,
(ncnipe si fuerit cria lis 72, num. 3. |

circa mairinionium , vel circa dispensalioncm , sci- Quaproplcr non poterit ordinarius, delegalus, con- •

licel super iinpediinento, que oratorcs delinenlur ad Irahentes cogère ad solemnizanduin nialrimonium in
[

conirabendum ;
qu;n causaî cognilio non débet fieri ipsâ materiali ecclesia, cl probibere no malrimnniuni
extra diœccsiin, tanquàm aclus jurisdiclionis conlen- domi celebrelur; quia sufiicil, ut coram aliquà mul-
tiosai) nibiloniinùs posset dispensalio super diclis de- tiludine fidelium fiai ,
quae , tanquàm calholiroruni
nunlialionibus fieri exlra illani; per ea qu;.c not. congregalio, censelur Ecclesia , ut diclum est ; Rcgin.
Baid. in l. un. , in princip., num. 1 , ff. de OIT. cens. in Praxi for. pœnit., lib. 51, n. 242.
Formula aulem dispensandi super prœdiciis denun- Nam licct, ob reverenliam lanli sacramenti, non
tiatioiiibus, lalis , vel similis esse polcrit, per quam deberet malrimonium suscipi , nisi in ipsâ materiali

proprio parocbo commiilitur, ul inlra, vidclicet : ecclesia quae est propria sacranienioruin donius , An-
i\'. lY. Yicarius geiieralis , etc., jusiis de causis, atii- Ion. Dia., til. de Sacranicnlis , resol. 279, ubi ila

mum nostrum movcniibus , his nostris Utteris facuUalem slalulum esse dicil in concilio provinciali C.ulo-

libi concedimus ut tribus, vel sallem duobus testibus, prœ- niensi 2, c. 53, et in synodo Panormitanâ 1615, p. 2,

Si'iilibus, N.et N., in matrivioniiim, ciimnuHum aliud num. 22, nihiloniinùs verior est contraria senlenlia,
prœter illud in liUeris apost. dispensalionis expressiim ul per Barbes, de Potesl. episc. , alleg. 52, n. 18,
(si pro eis fuerit impctrala dispensalio ad contrakendum) proul etiani sacra congreg. card. declaravii bis ver-
ex informalionibus are teniis sumptis , inter eos lecjili- bis : Ordinarius non potesl prohibere quin malrimonia
mum deteclum fuerit inipedinienlum, conjungere valeas ;
domi celebrentur , servatâ forma concilii ; sed cùm ma-
itu lauien, ut cetebrato matrimonio, inlra diesqitindecim, .ximè deceat ut in ecclesia celebrentur, id hortari débet »

denunlialiones, tribus proxiniis conlinuis feslivis diebus, non prœcipere. Et ila declaralio se habel : dummodb
ex prœcepto concilii Tridentini fiant; et intérim sponsi proprius parochus prœsens sil in privalis etiam domibus,
se à carnati copulà abstineanl. In reliquis verb forma ab malrimonia possunl celebrari , licèt ma.rimè deceat , ul

eodem concilio Tridenlino prœscripta servclur. In quo- in ipsâ materiali ecclesia celebrentur. Franc. Léo, in

rum [idem, elc. Thcsaur. for. eccles., p. 2, c. 9, num 48.

N. N. Yicarius generalis. Ratio autem ex prxMuissis esse potesl, quia, eiiamsi
IlLUDQUE in FACIE ECCLESIiE SOLEMMZARE, CtC. — Si nialrimonium solemnizetur exlra ecclesiam ipsam
ex dcnunlialionibus, nullum aliud appareat inipedi- nialerialeni, salis fit menti dicti concilii Tridentini,

nienlum, ac reliquis adiniplelis, parochus oratorcs non propler aliud id requirentis, nisi ut nialrimo-
in niairimonium conjunget , ad prœscriplum cjusdem nium conlraclum probari possit , et ne inlervcniat
concilii , d. sess. 24, cap. 1 , ibi : Si nullum legilimum fraus per ea qucc dixil Bald. in cap. Dilectus filius , j

(scilicel ullra exprcssuni ) opponatur impedimenlum ,

col. 1, de Rescript. , Bart. in 1. Cùm pater , § Dulcis-
j
ad cclcbrationem matrimonii in fade Ecclesiœ proce- simis, ff. de Leg. 2, Dec. cons. 284. Neapoli lanien
datur. j consuelum est, non solemnizari domi malrimonia,
Ul aulem nialrimonium dicalur contralii in facie absque licenlià curiae archiepiscopalis.Sanè ex anle-
F.cclesi;e, non est opus ut celebrelur in ipsà materiali dictis ralionibus ,
potesl eô niagis niatrimonnnn iii

occlesià, sed suflicit, ut coram aliquâ lidelium mul- ecclesia non parocliiali , inlra tamen illius limites,

tiludine solemnizetur, quœ tanquàm calholicorum celebrari, prout signantcr dixitRota,decis. 580, num.
coiigregalio, inlelligilur etiani Ecclesia, cap. Ecclesia, 34 et 53, p. 5 , récent. , ubi quod licèt malrimonia
disiiiicl. 1 , de Consecr. ; Abb. in cap. fin. , num. 8 debeant de honcstaie conlrahi in proprià parocliià ,
,

(le Gland, dcsp. Unde salis dicilur nialrimonium con- ut diclum est , nihiloniinùs , validé conlrahunlnr in

iracium in facie Ecclesiaî, si coram parocho et duobus non sit parochialis.

ecclesia qusc
testibus , pncmissis denuntialionibus , conlrahatur; Quisnam aulem parocbus oratorcs in nialrimonium
cl sic non est necesse ul in ipsâ materiali ecclesia conjunget, diccndum est quôd paroclius oratricis,
tomrabatur , Sanch. lib. 3, disp. 15, num. 20 ; nam quia bic est proprius parochus , si nialrimonium in

pluribus inodis dicilur Ecclesia. Primo modo , pro domo uxoris conlraliatur, nempè cùm vir accedit ad

loco parielibus circuradato, ubi consueverunt veniam (Inniiini uxoris,pro contrahendo vel consuramando
 ,

615 PRAXIS DISPENSATIONIM APOSTOLICARUM. 6ifi

malriinonio ; Barbos. de Polcsl. episcop. , allei;. ^z onmibus et singulis religiosis quorumciimque eliam
luiiiicroCI, ubi ilicit tpi^'il ^i nialiiinoiiiim) est coiilra- Mendicanlium ordinum in diclis Indiarum partibus, ,

lieiidiiiu iiilcr viruiii qui sit de uiui parocbià ,

cl iim- cl in coruindem ordinum monasleriis, vel de illoruni
liorcin de alià.sufficit quùd iiilersit paroclius liabila- superioruni liccntià , extra illa commorantibus , ut in

liojii reiuinit'!, qiiaiulocontialiiliir in parocbià habila- locis ipsnrum partium, cîs de simili liconlià assignalis
tioiiis uxoris , siciil suflicil parocbus viri, qiiando et assignandis, oflicio parocbi, bujusmodi malrinionia
coulrabilur iu parocbià iiabilalioiiis viri. Hoc aiilem cclcbrandc, rungcrciitiu'; dummodo in reliquis solem-
bic iiotaiiduni est, quùd slaliiii ac quis iiioipil liabi- nilalibus concilii Tridenliiii formam observaront :

parocbiamis, noc est prout in suis lilloris in forma brcvis expeditis die 24
larc aniiiio pcrnianendi , cfliciliir

ba- marlii 1507.

opiis exi)cclare ut inajori anni parte in parocbià

l)itaveril; Gultier. de Matrim., c. G5, luni». i3, li et Porrù ordincm cxcculioiiis dictarum lillerarum
,

contraîiit douiicilium nou cx- non inverlendo, dicimus, quod ad coutraboiidimi bu-
scq. , ubi quod statim ,

713, jiismodi matrimoiiium, roquirilur intcr calera prx--

pectalo alio tcmpore, Add. ad Durait. , decis.

nun». 15 et 1(), ubi dicitur id procedere etiani si quis non solîim corporca, sed mo-
sentia supradicti parocbi,

nuilarct domiciliuni , aniuio fraudandi jHopriam pa- ralis , cum adverteuliâ undc bodiè
inlelligonlià et ;

cessant malrimonia pntsumpla iu vim lexlûs in cap. Is

rocliuui, ex docloribus ibi allogatis; id Gutlier., loco
luun. Il iil)i lamen id procedere ait cùni donii- qui ,
de Sponsal., qu;^^ transibant in malrimonium per
cit., ,

cilium vel parocbià verè relinquilur, hoc est , cum copulam carnalem ; Tri vis., decis. 20, p. 1 ; nam bacc

ad sed va- pracsenlia, siante decrcto supradicti concilii requiri-

animo nou reverlendi ad illud vel iilani ,
,

tur pro forma adeô ut malrimonium contraclum in

gan(U aut pcrniauciidi iu nova parocbià, Mcèt iu frau- ;

dem , et iu odiuin proprii parocbi ; sccàs vcrJ , si pracscntià uiille testium cl porsonarum egregiarum, si

déficit proosenlia proprii parocbi, vel alterius sacerdo-

domicilium vel parocbià non verè , nec aninio relin-
lis de illius, aut ordinarii licentià, clandeslinum judi-
querelur, sed iu fraudem, neuipe animo slalim con-
nialriinonio reverteiidi ad snuni prinium
catur, et nullum; nam, ut notât eliam Gonzal. ad
traclo alibi
domicilium, vel primani parocbiam ; id. Add. n. IG. regul. 8 cancel., Gloss. iS, num. 29, quando pniisen-
lia alicujus pro forma requirilur, actus geslus sine talis
Ad matrinionii eliam validilalem sufficit , si ilbid

coram alio sacerdote de proprii parocbi li- pcrsonœ inlervenlu , dicitur occullus et clandeslinus,
celebretur
de Reform., qui quamvis aliàs publiée fiât, per text. in 1. Sciant omues,
centià, ex concil. Trid., sess. 21, c. 1,
dicitur babere sulficienleni licenliain , si lamen ipsi ubi Dart., num. 1 , c. De bis qui ex publ. raiiouibus

generalitcr com.nissa sit cura admiuistrationis sacra- muluam pecuniam accepcrunt , et Jas. in § Item si in

menlorum illius parocbioc, quia sub illà generali com- fraudem , n. .4 , instit. de .^ct. Nec dicta forma polcst

missioiic, compreiienditur eliam administralio sacra- adinipUîri «^([uipollens, ut luit pluries declaratum per

nienti malrimouii ; id. Addit. ad Durait., dict. de- sacram congregalionem ejusdem concilii; Rot., de-

cis. 715, n. 17. cis. GI3, num. 1, et decis. G51, p. 1, divers.

Ex quibus liiiuidô constat, parocliuin ruralem, non Nec tamcn ad bujusmodi malriuioiiii validilalem

esse proprium parocbum quando rus, ,

vol rccreationis rcfert , an scilicet parocbus et lostis invili et ])er vim
causa babitalur, aut ad paucos tanliun dies incolitur; compulsi inlervcniant et minime cousentiant : nam
cimi nou solcat quis esse ruri niajori parte anni , sed malrimonium sic contractum, validum existit, ut plu-

lantùm per très aut quatuor menses ; Sancb., lib. 5, ries fuit per eaindem sacram congregalionem declara-
disput. 22, num. 12. tum, ut refert id. Gonz.,d. gl. 48, n. 7,dummodô iu-

Duos tamcn parocbos poierit quis babere, quoad leliigant (juid agitur, Navar., cons. 11 , de Gland,
hauc materiam, quando dinsidià anni p^rte in unà pa- dcspons. , ex eo qiiôd, quando requirilur pra>senlin ,

rocbià , allerà verô diniidià in alla babilat; quia tune non est nccessarius consensus, sed sufficit interventus,

œqualiler sic inbabilaiis, duas proprias parocbias ba- eliam coaclus, ex d. 1. Covam Titio. Ralio ailem est

bere potest; et coram parocbo uiriuscpie matrimo- quia prccsenlia importât scientiam et inlclligcnliani,
nium conlrabere ;
quia bi lioc casu ulraque dicitur Mascard. de probat. concl. 9, num. 8.

propria parocbià; id. Sancb., disputai. 2L Sed numquid sufficit si parocbus et testes ibi casiia-

Si lamen adesset in;cqualitas babilaliouis, niajoris liter et repentinè repcriaiilur , et sic ad ilbim aclurn
temporis pars facit proiiriuui parocbum illius loci, in adbibili nou fuerint. Et vidotur quùd non ; nam (]iu

quo babilatio fit; Menoch. cous. 5G8, n. IG et 17. casualiter adcst, adesse non videtur , 1. Gencruli ,

Quùd si quis babilel in confinibus duarum Ecclc- § [/.ion, ff. de Uusufr. ; Dec, cons. 252, n. 3, sicut

fiiarum parocbialium, lune censetur parocbianus illius eliam dicimus de leste rcpcnlino, cujus diclum nuMum
in quà domus habet adilum, nam ex adilu judicatur est, ex quo non prrsumiuir snfficicnter inlbruialus
de domo cui cedat, per text., iu 1. Ei cui œdes, lï. 1. Si citiis nec cmisiini, ff. Si cerl. pot.

de Leg. Uis lamen jion obslanlibus, contraria opiuio verior

In nonnullis verù partibus pracserlim novarum est , nempe qnod malrimonium valeret, eliamsi
paro-
,

Indiarum maris Oceani, iu quibus religiosi, ob presby- cbus et lestes specialitcr ad boc vocati non fuerint;

lerorum dereclum, officia'parocbi fungebanlur, ad peli- Savr., decis. 24, ubi quùd cnntrahere volenles ma-
,

Vioncm Pbilippi II, Hispanii.rum régis, concessit Plus V trimoniimi , et suspicantes (juùd parocbus, cujus pne-
 617 Lin. \1I. DE DISPENS. StPER MATRIM. CâNTIlAUEND. IN GRADllilS PROlIin. C18

senlia ad ntntriiiioniuin, post coiiciliiiin Tridciiliniim ,

iign., quùd inulicr dicitur non à suxii , scd à mollitie
est iicccssaiia, iiollet esse prxi.sens , illt coulralientlo mentis, et vir, non à sexu, scd à conUanlià et virtule
;

si voceiileuin, (luasi ad aliiid proposiluin quaiiidam aninii, c. Propositisti 37, q. 7. CLctenim ordo
iii rilualis
doiiiiiiii et niox eo pnesenle cl ignorante ipiid agcre Rom. est ut prior vir intcrrogetur, deinde fcmina
[ ; et
vulchant praedicli conlracturi , niutuô se in conjnjjcs ita passim servatur.
leoipiuit pcr vcrba de pncsenti corani illo paroclio Si quis vcrù ad uberiorcm doclrinam alia
, viderc
et aliis duobiis, vcl tribus tcsiibus, qiiod soluni rcquirit cupit circa assistenliam parochi et teslium
in nialri-
coiicilitini Tiidoiiliniiin ad subslanlialcni valorem iiia- moiiio conirahendo, adeat Sanch., 1. tôt., 5, lit. de
trinionii, validuiu nialriiiioniuni conirahuiit ; ncc ne- Consens, cland.
cesse est, ut paroehus vel testes reguiariter rogati sinf, Libéré et licite valea.nt, etc.— Ex eo quùd matri-
et sciant ad quid rogantur; scd snfficit, quùd pne- monia libéré, non autem coactè conlrahi
debcnt;
sonles sint ad id (piod agitur per sensum corporeinu (plia ubi est mctus, vel vis, abcst liber consensus, qui
visûsctaiidilùs,ex iNavar.,cons.20, deCland.despons. in illisrcquirilur c. Cùm /oc, de Spons. ,riec refert quod
Cùm enini ipsi paroehus et testes advertant , verè communiter dicimus, ncmpe quùd volunlas coacta,
dicuntur présentes, ex eo quùd prœsentia requisita ad voluntas est , c. Marito , 15, quicst. 1 ; nam in matri-
valorem matrimonii contenta est olà intclleclûs ad- monio requiritur de subslantià liber consensus, utdi-
vcrlentià, qnà rite testimonium conlracli matrimonii catur légitimé contractum , text. in c. ^otificàsli, 13,

perliiberi possit ; concilium autom supradictnm nil q. 1, ac propterea contrahentes debent gaudere plenâ

aliud postulat, nisi celebrationem matrimonii coram libertate et securilate, illorumque animus
est inda-
parocho et testibus; imô eliam poterit mairimonium gandus, ne forte eonim aliquis dicat sibi
placere quod
celebrari corani parocho et testibus, casu transeunti- odio habet, et deinde sequatur e.xitus,
qui ex inviiis
bus ; nam tune dicuntur etiam verè praesonles; id. nuptiis oriri solet, d. c. Cùm locum , cùm non possit
Sanch., lib. 5, disputât. 51), num. 11, dummodô adver- contra naturx' inclinationem cogi ad
contrahendum
tant, ut supra dictum est; per quani quidem praisen- malrimonium, qnia ubi non est mutuus amor
conju-
tiam procul dubio satisfit menti conciiii praidicti , cu- gum, interdùm sequuntur adulteria ac tristissim»
jus finis est ut possit constarc de matrimonio contra- calamitates; et muiti miseri homines in illis
calamita-
eto; sicut desumitur ex illius verbis diun priore tibus ruunt in indignationem
, ibi adversùs Deum , in de-
uxore, cum quà clùin conlraxerunt reliclà, cum alià palam speraiionem et îcternum exitiuui ut optimc tradit ,

contrahunt; et sic debenl percipere consensum contra- Oyn., 1. 1, tit. de Nupt., n. 15 et 16.
hentium ex codem concilio, ibi, paroehus vira et mulîerc Unde aliàs sacra congreg. sub die 15 septemb.
1629,
inlerrocjalis, et connu tnuluo consensu inlellecto ex qui- in unâ Roman, declaravit matrimonium
; contractum à
metum
I

Itus videtur priùs sponsus intcrrogandus, deinde spon- filià propter mortis ab ejus matre incussum,
I

sa quod etiam de jure conmiuni procedit , Glos. in I esse invalidum , etiamsi post obitum matris per se-
;

1. 2, de Adopt. ; Joan. Andr. in cap. Cùm inier, de ,

J)tennium cum viro perraanserit , ac filios susceperit ;

Spons., facit text. in cap. Licèt, de Spons. duo, ex quo ubi adest metus, déficit
iii- j consensus, 1. ;Vj7,i/

hilominùs, cùm id non sit ab ipso concilio pro forma consensus ff. de Reg. jur.,
, c. Super hoc , et ibi not.
tradilum, parùm referre videtur, an priùs \ir vel mu- Abb. de Rcnunt., et ubi in matrimonio
déficit consen-
intcrrogetur. Optimum tamen semper existima- sus, non solùm est illud ipso jure
lier nullum , sed etiam

rem , ut priùs consensus mulicris scruletur, ne ipse dici potest non fuisse contractum; qm"a ubi deficiunt
vir, cùm priùs consentiat, muliere posiea renuente, subs(antialia,nihildiciiuractum;Ludovis.,dccis. 105,
I

remaneat cum dedecore, ut per Joan. Andr., Gard, et

I per tôt.
pei ubi quamplurima ad id conducontia
,
recen-
Abb., in d. cap. Cùm iiitcr, in 2 notab., et Corset., in scntur. Verùm quia metus débet inferri
I super eo super
cap. Sedes, in princip., de Rescript., ubi dicit id eve- quo quis dctinetur, ut metus subsistât; propterea,
si
nire posse propler sexùs fragilitaiem et vaciliationem metui erit diversus, benè valet actus, puU>
si quis sit
seu variationem cerebri : in quo omnes illius lerè in- carceratus pro debito , nam potest conlraherc matri-
(irmilaies résident, nt ipsa expcrientia docet, quic est monium, 1. Metum, § Quod licet, ff. Quod melu caus.
rerum magislra, c. Quùinsil, de Elect. in G, § penult. Ilinc si aliquaiido conlingat palrem in testamento de-
1

instit. de Satisd., et naturaliter mullô fragilior est putare tutorcs filia;, hajredi universali , eà conditione,
7 quàm vir, Specul. in tit. de Action., vers. Itemoppo- ut absquc illorum consensu nubcrc non posset sub
'

nit , Glossa , in c. Indemnitatibus , § Sanè , in verbo pœnâ caducitatis, quia ipsi tutorcs diffcriml for.an
ob
Divcrtant, de Elect., et refert Lamiicrt., de Jurepalr., aliquod eorum inicresse sub di\crsis |)nKtox(ibus con-

fol. mihi 142, n. 28, ex cod. Corset., quùd Paduic seniire, vidi propterea muliolies recurri ad sumnuun
semel hoc accidil ; nam inlerrogalus priùs vir rc- Pontificcm pro parle hujusmodi mulierum
,
qiiibus
snondit se cam veiic in snam; poslmodùm vcrô, nin- concessic fiierunl licenlia; libéré nubendi , in forma
licr inlerrogata, negavit se illiun vell(; in sinmi, cl sic gratiosà absque praMliciorum tulorum consensu.

remansil derisns, et ex eo temporc , semper Padii;c Et practicalur in liâc curià archiepiscopali , ut cùm
servatur. ut priùs sponsa intcrrogetur, prout etiam in agitur de matrimonio contrahendo, et adcsl suspicio,

multis aliis locis, facit etiam illud : Varinm et mulubUe ne puclht inferalur violcntia, et consensus ejus non fit

eiiipev [envna. Unrte dicit Abb, in c. Forax, do Vcib. '

liber, ponitur ea in aliquo loco luto , ncmpc , C©nsor-
TH. XI\. SO
 ,

(jl9 PRAXIS D1SPKNSAT10:> i;:;! APOStOLICAKtJM. (;2Ô

aiit alio Iioncslo loco, ad fiiicm cx- tîenùum est de qnovis alio impcdimeulo, (piia isla cx-
vntorio iniilicrmii,
voluntalem etalilcr, non conccditur li- prcssio consanguinilalis et affiiiilatis facla est caus^.à
ploraiidi ojiis ,
l

reiiliacoiilrahendi, IcslcCciiiion.in siiâ praxi,cap. li, f fréquentions impcdinienli , ac proplcrca non rcsirin-
gilur ad sic cxpressa, ad text., in c. l,dc Concess.,
niin». 1, quia niatrinioniiiiii débet proccderc ex libcro .

'

Nuplias, de Reg-;il. jur., 1. Ohm fnerit, in G; cl in c. Dinconi, 22, dist., Mand., regul. 55,
consensu, I. (ï.

(T. de Condit. cl Demonslrat., ac proplcrca non sufii- q. G, n. 4, sicut etiam alibi diximus.

ciimt simplex consensus et volunlas, sed debcnt esse Prœmissa autem procedere non ignoramus, non
cuin picnà liI)or(alc cl securilatc; quod si Inijusniodi solùm quando malà (idc et ex culpà verùm eliam ,

(jiialilales dc-ricJant, nulluin eril nialiimoniuui; Serapli., quando borià fidc, et in facie Ecclc^isc ignorantes im-

pedimcutum , oratorcs malrinionium conlraxerunl ;

dccis. G87.
Inio, licèl de jure canonico habeanius (ju6d ad sub- nam poslmodùm , eo dcteclo , tcnenlur adiré Sedem
slaiiliam malrimor.ii roquiralur consensus patris, ut in
Apostolicam pro impelrandà desuper dispensalione,ut

c. ^'ou omnis, 5-2, q. 2, ubi dicilur quôd palennis con- omnibus nolum est.

sensus desidereturin niipliis, ncc s'nc co ilkc légitimai Sic eliam parùm refert quod tradit Lcdesm. deMa-

liabcantur; allanien hoc ita intelligitur àcanonislis, Irim. , q. GG. , art. 5 , lilterâ C , nempe , se audivissc

ul de honestate, non autem de necessitale rcquiraUir ;

qucmdam priclatum illius rcgni, qui inlerfuit concilie)

quôd solùni contrahcnlium consensus sufficiat, c.

Trid. , diccntem hoc intendisse id. concil., scss. 24',
et

fin. jiiiîclà Glossà 1, d. 52, q. 2, hisvcrbis, rcquirciulinn

c. G , ubi episcopis conccdilur facullas dispcnsandi m
quidcin esse consensiim patvis, sed non ila uecessarîum
Hoc namqiic ridiculum ac omni/.ô
casibus occultis.
falsum esl cùm non sinius in materi.â in quà possit
,
(juin leneat matrimonhim, sine ejus consensu conlractum.
exlendicasus ad casum neqiie hivc inlcr se habcnt
AicToniTATE xosTR.v. — Nani ad summum Pontificem aliquam coiinexionem et communioncm
;

ad iradila
,
lanlummodô spécial , dispensare super impcdiuientis
per Rulr., in c. Ciini dilectus, de Capcl. monach. ; Za-
inipedienlibus et dirinicnlibus ; cùm clarum sit , ea
barel. , cons. 243 prœserlim, quia sumus in maierià
provciiire ex canonil>us pontificiis , seu generalibus ;

dispensalionum,quaî, cùm sinl slricti juris,sunt slric-

constilulionibus, in quibus cpiscopus, aul alius etiam
lissimè inlerprelandai, c. Qnof/ dilectio, deConsang. et
jnvisdictioneni habens quasi episcopalem , nullomodo
Afrin.;ac proplcrca in illisnonest licila extcnsio, ncc
polest dispensare , nisi ab ipso Papa sibi facullas im-
ad casum habenlcm majorilatem ralionis ; Abb. , in
perliatur ; nec in proposilo ila simpliciter adniiltitur
c. ad Aures, n. 7, de Rescrip.
iliudquod scribentes eliam moderni dixerunt, ncmpe
Et, quod clarius esl, cùm concil. loc. cil. loquatur
in quibusdam casibus posse cpiscopum dispensare,
de dispensationibus super inipcdimenlo provenieJite
qunndo lortè malrinionium fuerit bonâ fidc conlra-
ex irrcgularilate occulté contracta; non potest infcrri
cluin, cum impedimciilo occullo, cl propler scaadala j

ad dispensationes super occultis impedimcnlis raalri-

dissolvi non potest; nullum aliud hic addenlcs requi-
monii ; ([uod salis longé esl ab ipsà irregularilale , ad
situm , et nihiiominùs clarum est id eis nulle modo
lexl., in 1. Papinianns, iï. de Minor., quia ex diversis
licere , nisi insimul coucurrant omnia sex requisita
non fit illalio ; 1. NaUiraliler, § Niliit commune , (t. de
prout iiifra dicetur. Uiide isla eorum opinio omninô
Acquir. possess., 1. Si duo, in fin. ; ff. Uli possid. ; ac
respucnda vidclur; cùm iu casibus supra diclis pro-
proinde idem poslmodùm affirmai id. Ledes., d. arl.
plcrca tribualur facullas hocc dispcnsandi legalis cl
5 , vers. Icrl. Conclusio ; ex quibus profcctô constat
nuiiliis qui destinanlur, prœcipuè in parlibus longin-
nuUnm prœlor Papam posse desuper dispensare.
(juis cl ullramonlanis, ul facilis paleat oraloribus ac-
Quamvis plurics visum fueril sinnmos Ponlifices ge-
cessus, et iu locis cilramonlanis, facilis est recursus,
neralem facultalcm super bis impedimenlis dispcnsandi
ad ipsum Ponlificem, ejusque sacram pœnitcnliariam,
conccssisse aliquibus pnrcipuis minislris generalibus,
'sicut semper observatuin fuisse scimus. Imô si aliàs
ex causa loiigissimaî abscnlioc à Roinanà Curià ; ac
'facullas hrcc censeretur ila passim concessa cpiscopis,
prœcipuè Paulus III. qui concessil pra;posilo generali
profeclô , his pra;cipuè lemporibus , majora ipsi sibi
soc. Jesu ut cùm aliquos ex fralribus scu sociis so-
nsurpare auderenl, cùm ut plurimùm facultalcm quam
cielatis hujusnmdi in Sarracenorum , et Paganorum ,

non habcantjsibi de facto vendicare non erubescant; ac

aliorumqueinfideliiun terras clpro\incias aliàs remo-
proplcrca , ad onnicm hx>silalionem submoYendam,
,
lissimas, à quibus non polcsl adiri Scdes Aposlolica ,

emanavit aliàs declaralio sacra; congregalionis concilii

miserit, possit eis aposlolicà auclorilale facultalcm con-
super cap. 5, sess. 2i, de ReCormat., qu;c sic ait :
ccdereulcum iis qui ab infidelilateconAeileutur lau-
Episcopus anctorilate ord'uuuiù, non liabet fucultatem in
i

lùm, et in locisremolissimis,qui priùs in gradibus non li-

(jradibus affinilatis scu consanguinilalis à jure proliibilis, malrimonium

cilis, lamen legc divinâ non proliibilis,
contralientes mcilrimonia dispcnsandi, quam quidem contraxeranl, ul in cisdom renianere possinl, dispen-
dcclarationem alibi etiam in proposilo rcUdimus ; sare libéré et licite valeanl prout in suà constilulione
;

prout eliam de legalo aul nunlio inlelligendum est, qu;c incipil, Licet dcbitum, an. lijiO, kal. novcnib. Et
nisi liabeal spccialem facultatem , et tenent omnes nihiiominùs pra'dicli dispensant apostol. auctorilalc ;

ofiiciales dalari;c et caiicellaricc Aposlolicai cœterique quiniinô eliam legali de laterc ac nunlii Sedis Aposlo-
curirdcs, quôd licèt supra dicta declaralio loquatur do lica', lani dispeiisando iu vim cariim facullalum,(p5àni
o.i.i.njiiiuit'Uc aninilalo, iiiiiiloininùs idem
<i sc::- ctiam confcrcndu benclicia ccdesiairlica, semper auclO'
G21 LiU. MI. DE DISPENS. SUPER MATUIM. CONTRAllEND. IN CRADIBLS PROIIIB. 622

rilale aposlolicù dispensant , cl bcncficia luijiismoili de EIcct., cl lioc est propriè sccmidùm ipsius dispen-
|

conforunt, ac quaicuniiiuc iiiclullaclgratiasconcediinr, salioiiis naluram ,

qu.e rcquiril ul posteriori omiiinô
j

prout et major pœiiilonliarius , iii casibus suis ,

siipor fiai menlio de prima uni eidcmquepcrsonaicoiicessâ;

înipcdimcntis matrinionii occullis, in loro conscicnti;e Put.,decis. 24G, n.2ct i, I. l.Rebufr.,in Concord.,

"antiiin, non allas, dispensai, nisi per Ikvc veiba ,

vi- in forma niand. Apost. , verb. Disp. ; Menoch. , de

dcliccl : iVos igitur qui ])œnitcnliana D. Papa cimim Arbil. jud., 1. 2, cent. 3, casu 201, n. 59.
,

(jcrimus clc , aucloriUilc ajwslolicâ ,

spcc'uiliter iiobis liis lamcn non obslanlibus, conlraria sentontia ve-
,
j

(oncrssâ , discrclioui tuœ commitlimus , etc. Pcr qu;B rior est, et in praxi rcccpta ; liic enim lolum id vidc-

apcrlè coiiferlur polcslas delcgata, ita ul ab ipso Papa lur fcrè fuudalum super d. c. 2, de Fil. pre^b., in 6 ;

(lelogaiite dicaUir lieri dispensalio ;

qiiod rpiideni pro- nibilominîis ibi non absolulc et generalilcr cavelur

ccdit elianisi Papa eisdeui verhis ulalm-, dùni aliciii, prioris dispciisalionis in posteriori meniionem esse
puta ordinario , rescribit ut aliquod facial, quod ipso facicn(lam,sed lantummodô prioris defcclùs natalium,

ordinarius jure ordinario lacère lenetur, juxta vulga- ut palet exverbis ejusdem texlûs, ibi, dispensaitonem

lam rcgulani,qu!")doinnia nostra lacinius, quibus au- aliam tacito de prœdiclo defeclu ,
postmodimi oblinent.

cloritatem noslrani imparlimur, c. Si Apostolicœ , de Ncc valcl dicere id evcnire ob naUirain ipsius di<pen-
Pneb., in 6, 1. 1, c. do Vet. jur. enucl. ;
quod quidem salioiiis,quaîCStodiosa cl slricli juris,c. Quoddileclio,

S3f pè accidisse vidiinus, eliam in niaterià rcscriploruni de Consang. et Affin. c. Ordinarii , de Off. ordin. ;

justilia), quando videlicet ordinarius vcl negligit, vel Abb. , in c. de Mulclà , de Pracb., quia in hoc casu ,

ex aliipià causa récusât aliquid faccre quod spécial ad eliam attenta ilIius nalurâ, non dicilur subrcplilJa, si

suam ordinariain jurisdicîioneni ;

quo casu ille cujus in posteriori non fiai menlio de prima cidem pcrsonrc
inlcrest , inipelral ab ipso Papa rescriptuni cxcilalo- concessà ;
pniîscrlim (piia cùm una ab altcrâ non
,

riuni jurisdiclionis ipsius ordinarii, qui per illudconi- dependeal, neulra indigetalterius mcniione ; ad quod
niiitiiur, ul exequalur vel facial quod de jure cxequi conferunt ea quoc Iradit Sanch,!. 8, disp. 22, per lot. ;

aut fucerc tenelur ; licèl qiiandoque similia rescripla qui, n. 13, innuit id locum vendicare eliamsi sibi ,

cxcitaliva viderim , in qtiibus Papa ipsis ordinariis prima dispensatione impelralà ad contrahcndum cum
conniiillil ul i'aciant vel exequanlur eliam auctorilale consanguinco , mulicr nolit postea illà uti , scd aliam

aposlolicâ ; ad hoc, ut ipsi ordinarii, lanquam majori impetret dispensalionem ad contrahcndum cum alio

suirulli auctorilale , majori cura efficaciâ hujusmodi consanguinco ; ac propterea crédit in uiroque casu nwi
rescripla exeqnanlur, ob facuilalem sibi eliam apo- esse necessariam meniionem prioris dispensaiionis ,

slolicâ auclorilalc delcgalam ; vel si aliqua verba cùm hujusmodi dispensaliones sint super divcrsis ma-
sequipollenlia in rescriplo adjicianlur ,
per quœ eam- trimoniis, cl una non habeal cum altéra connexioncm,
dem potcslatcm cis Iradila fuisse appareat ,
puta si et ita non semel ab Urbe rescriplum fuisse scimus.
rescriplo ejnsdem jurisdiclionis excilalorio aliquid Cœlerùm autem cura ex prœdiclis prœsertim per , ,

œ(piipollcns illius formai addalur, ul per hoc videaiur illud Ycrbum dispenses salis constcl id mandalum
, ,

posse ordinarius, laiiquàm dclcgalus Papoc procedere. conliiiere ex quo in diversis mundi parlibus vigorc ,

Dispenses. — Numquid auiem,si delcgatus, prceler lantùm hujusmodi mandati, absquealiquâ narralorum
narrala in lilleris alqucverificata, repèrent oralriccm verificalione et decreti interposilione, oralorcs matri-
aille aliam dispetisalioncm impelràsse ad conlrahen- monium conlraxerunt ;
propterea mandalum de dis-

dum cum alio jam defuiiclo consanguLneo , debeat pensando à Sede Aposlolicâ oblincnles ,
sciant nullo

rcquircrc in bàc posteriori dispensatione nienlionem modo cum eis censeri dispcnsatum , nisi vcrificaiis

de prima? Et vidclur affirmative respondendum,per narratis, ac per judicera delcgatum interposilo decrclo.
ca qucc nos aliàs alibi diximus,nimirùm,quôd quando Unde nonnulli episcopi in synodo diœcesaiiâ , ad hos
dispensalio additur dispensalioni, ut poslerior valcal, errorcs vitandos , mandare soient ut cùm parochi de
débet ficri menlio de prima ;
quod quidem fnndatur prohibilis matrimoniis ad populiim verba faciuul, id
ralione text. , in c. 2, de Fil. prcsb. , in 6 ; ubi salis diligcnler doceanl et caulè dcmonslrenl; ac pntcipuè
aperiè habetur, ut subrepîitia censcatur dispensalio ut in supplicaiionibus curent verum exprimi ;
quod-
ad ordiiics cl bénéficia, si priùs pro cxeculione hujus- qiic , si laie judicium non expcclaverinl ,
nullaicnùs

modi dispeiiialiunis ,
quis fueril ad unum beneficium polcrit eis dispensalio snffragari :

dispensalus ,
poslmodùm vcrô in sccundà dispcnsa- DiSTANTIAM VERÔ TERTII GP.ADLS PR.EKATI EIS NON
lioiie adaliud bciie(icinm,non fcceril de priori dispen- OBSTARE DECLARES. Ihvc vcrba conlincnl — lilleras

satione meniionem. Ratio enim est, quod si Papa sciai declaratorias cxpressas in conslilulione fel. record.

aliàs oralorcm ad aliud beneficium fuisse dispensa- Pii qninli ,

per illa verba : Oblentis postea lilleris de-

tum , verisimililer banc posleriorem dispensalionem claratoriis super proximiori gradu ; et sic periude est

non concessissel , vel sailem difficiliùs conccssisset ; ac si idem Plus slaluissct unicà cxpcdilione remotio-

et benc valet argunientum à malrimonio carnali ad rem et proximiorem gradus esse exprimcndos ,
nisi

spiritualc, c. Inlcr corporalia, de Transi. Epis., et c. forsan in expedilionc fuerit oraissa expressio proxi-
scq.,posl priiicip.,ubioiitimcsummus Ponlircx arguit mioris gradùs ;
qui lune débet expodiri nova gratiii

à coiijuiiclioiic maliimoniali ad coiijunclioiiem e;;!- in {ovmà , Pcrinde valere, quà revalidaiilur priores

Êcupi cum Eccicbià , c, Quoniam fréquenter, § Porrb, liller;.c dispensaiionis, pcrindc ac si in iilis l'uissel fada
 , ,,

625 MAXIS DISPENSATION L.M APOSTOLICARUM. 624

meiuio dicli propinquioris gradûs ; et huic casui po- nariis faciendis ,

gradus remotior attendalur , Irahalque

liùs .-iplai'i possc videntur illa vcrba : ObleiUis postca sccum prophiquiorcm, ac ob id sufficiat remotiorcm tan-
liltcris dccUiratoriis, ctsi uliidsque gradùs cxpressio liim gradum exprimere, oblcnlis lamen poslea super
rcgiilariler fiai hodiè in eisdem lilleris dispensalionis, propinquiore lilleris declaraloriis jnxta Gregorii , et

ut diciuin est. Clcmcntis prœdcccssoris liujusmodi consliluliones , quas

I/icèt ciiiin Pius quartus suâ constitulione , seii rc- quoad hoc innovavit , el inviolabililer observari man-
giilA, slatuerit lit in dispcnsatioiiibus matrimonialibus daiit ; dispensationesque , seu dispensandi commis-
}in|:cirandis cxprinicrciilur propinquiorcs et rcnio- sioncs,ad desuper connectas litleras, et processus ha-

tiorcs gradus , tajMjiiàm omnes œquè principaliter bitos per casdcm, dispensalis , seu liis cumquibus dis-

impedimenta ad conlraliendum et pro- pensari mandalur propler pro.vimioris gradûs liujusmodi

siafuontes ,

plena prceceperil quùd in quibuscumqnc dispcnsa- non expressionem , de surreplionis vel obreptiouis vitio

seu intentionis dcfcctu notari non passe, sed in omnibus

lioiiibiis quas pro malrimonio scienter vel ignoraiilcr
contracto, vel conlrabcndo in quibusvis probil)ilis et per omnia sufj'ragari, perinde ac si in lilteris seu iii
,

consaiigiiinilalis aiil aflinitatis, seu niixlis gradibus, commissionibus liujusmodi de proximiore , seu ulroque
,

abeàdeiu Sanclitatc suà.vel quovisRomano Ponlilice gradu, specialis et expressa mentio facla fuisset ; sicquc

sncccssore suo pro tempore existentc impelrari , vel per quoscumque judiccs commissarios , eliam S. R. E.

allas etiam molu proprio concedi contigerit com- cardinales , sublutù eis quarts aliter judicandi el inler-
, ;

pretandi facullale,judicari et definiri deberc,ac quidquid

niissionibusqne desupcr eliam ordinariis locorum fa-
ciemlis ac lilteris quibusvis indc conficicndis non seciis super liis à quocumque quàvis auctoritate scienter
, ,

vel ignoranler atlcntari contigerit irritum el inane decre-

solùiii de remoîioii , sed eliam de proximiori , aut
pro\iinioribusgradibus,quicumqueillifuerint,eorum- vit , constitulione PU prœdecessoris liujusinodi , cœteris-

que conlrariis non obstantibus quibuscumque.

qnedistantia specialis et expressa mentio fieri debeal;
alioquin dispensationes, declaraliones ac inde con- Yideamus mode an hujus distanlioc proxiniioris
,

bujusmodi, processusquehabendiper gradûs expressio sit adeô necessaria , ut eâ omissâ

fici.'udai liticrae

non vitielur dispensalio adeô ut nialrimonium inde con-

casdcm , nullius essent loboris, vel raonienti , et ;

pro confeclis haberentur. traclum sil nulluni.

Supervenienie tamen Pio V, diclam constilutionem

Et videtur quùd non ; nam licètea verba : Obtenlis

ad juris communis dispositionem ac slylum Romanae tamen poslea lilleris declaraloriis super propinquiori, cùm
cùm sint posita in ablativo absoluto propterea videantur
Ciiri;e reduxil, sequeiili suà conslitulione, qua;, ,

non condilionem importare , 1. Si debitor § 1 , ff. Quib.

sil in viridi obscrvanlià et quolidiè praclicetur ,
,

abre visura fuilillius lenoremhicinserere,quiialisesl. mud. pign. vel liypot. solut. ; Bart. , in 1. 1 , in 3 q.
de Cond. et Démon. ac propterea debeat ip;a
Sanclisshniis in Clirislo pater, et dominus nosler dominus ff. ,

adimpleri in forma specificâ Qui hœred., et 1.

atlendens per quamdam
1.
Pins divinà providentiel Papa V, ,

constilutionem duditni per record. Pitint Papum 1 V Micvius, eod. iit.,nibilomii)ùsbic non imporlant con-
fel.
dilionem cùm bic ablativus supponat actum jam per-
Sanctitalis suœ prœdecessorem éditant, quâ cavclur qnbd ;

pro divemis con- l'eclum et gesta virtute priorum liltcrarum dispei,-

in dispcnsalionibus matrimonialibus ,
; ,

sationis super remotiori, fuisse valida, ob idque, cum

sanguinitatis seu affinilalis ex eodem stipite provenienti-

conjunclus non remolioris soliim pront eod. Sanch. num. 28 et per rationes ibi
, loc. cit. , ,
bus rjrcidibus , ,

graduum per cum adductas, dicimus, quùd ad boc tanlùm ipsai

olim ficri solcbat , scd etiam propinquioris
alioquin dispensationes ac liltcraî declaralorice super propinquiori gradu requi-
expressa mentio ficri debeat ,

momenti, runlur, ut cavealur scandalum ; ne forlè aliqui viden-

desuper confectœ litterœ yiullius sint roboris vel

prout in dicta constitulione pleniiis continetur à disposi- tes oratores fuisse dispensatos in gradu remotiori

tione juris communis et laudabili ac antiquo liom.Ctiriœ existiment matrimonium esse nullum, si nonsitdecla-

s!ylo, nimiian re cedi , ac favorem matrimonii debilwn ratum non obslare distantiam propinquioris gradùs ;

reslringi volensque propterea juri et stylo prœdiclis et propterea nialrimonium contractum virlute dis-
,
;

necnon piœ mem. Crcgorii XI et démentis VI, Rom. pensalionis super remotiori gradu imllà faclà mentio-

Pont. , eliam Sanditatis suœ prœdecessorum , vesticjiis ne propinquioris adbuc valere absque lilleris déclara^
înliœrendo, sacramcnto et Uberlati matrimonii, quanliim, loriis ;
quamvis ordinarius in foro externo, cxequendo
aanDeopotcst (avère, slatuil et ordinavit qubd de cœlero lilloras dispensalionis, non debeal dispensare,nisiex-
bibilis lilleris declaraloriis super dicto propinquiori ;
in quibuscumque dispcnsalionibus quas pro matrimoniis
oratores
contractis aut conlrahendis inler vîros cl muUeres in- quùd si posl contractum nialrimonium sciai
, ,

vicem diversis proliibitis consanguiuilatis, seu affmitalis, { aliquo tamen denunlianie) non expressisse gradum
debercl illos separare doncc dictas
cul mixtis ex commuiii , seu ab eodcm slipilc surgenlibus, propinquiorcm ,
,

declaralorias exbibaoriut at verù si ob

quicumque illi sint , dummodo primum quoquomodo Hueras ;

nullum scanda-
non attinganl , cicni in eo Sundilas sua nunquàm dis- omissionem expressionis bujusmodi
deducia esset ad forum exle-
pensare intendut ,
gradibus conjunclos, ab càdem San- lum immiiicat, nec res
nialrimonium sine bujusmodi lilteris de-
clilùtesuâ, et pro t.mpore existentc Rom. Pont, aut Sedc rins, valebil

claraloriis, quai deserviunl tanlùm pro foro externo

Apostolicâ impelrari , vel aliàs concedi contigerit , ac
Sancb. loco citalo, tau
I^Ufris commissionibusque desuper etiam locorum ordi- Cl pro scandalo vitando, id. ,
625 LIB. VIT. DE DI?PENS. SCPER M.VTUIM OONTRAnEND. IN CRADIDUS PROHIR. 6ÎÔ

toque niagis possnnt liiijiismodi lillonc cxequi , si iii ; Qnbd impcdimcntis tcrtii ex uno et qnarli ex ullero
eis fiieril cxprossimi, qiiôd oralores eraiit, vcrbi gra- slipitibus proveuienlibus, consauguiriilalis liujusmodi, vr,i

li:^, in lerlio, cl quarto, à comiiimii stipilc |)rovenicn- ohsldtilibus, matrimonhiin inter se, elc. Dislauliam vt> j
j

libiis, Ci)n-angiiiiiilalis vcl alliniialis, gradibus, ciiiii (iltcrius Urtii respecta (juarli gradûs prœfati cis non ob-
rcverà fuerinl quarto lanlùm graihi conjuncli; nam slare dcclarare. Si in tertio et quarto à conununi sli-

cùin dispciisaiio fuerit pcliia , et concessa siiper pile provenicntibus afiinilalis ac quarto consanguinila-

quarto gradii pra'dicto, parùm refort qtiôd fucril con- lis gradibus invicem se altincnt et sunt conjuncli :

cessa dcclaralio, non obstantuo terlii gradùs, lanquàni Qmd impcdiinentis quarli afftuitalis et quarli consaurjui-

proxiniioris, ciini ille rêvera non exlet; et ita vidi phi- nitalis (jradnum liujusmodi mn obstanlibus, etc. Dinlan-

rics in diversis tribunalibus ecclcsiasticis ab iiujiis- tiam verb lertii respectti quarli affinilalis gradùs prœfali
niodi dispensalionuni cxecutoribiis observatnm, jer eis non obstare, etc. Si in lerlio et quarto à communi
rationes alias adduelas in casu qiio exprcssis duobiis stipile provenicntibus afiinilalis ac dnplici quarto con-
inipedimeiitis nnmn tantumniodô vcridcatnr, etc. sanguinitalis gradibus invicem se allinonl et sunt con-

Ihcc aulein salis desumunlur ex dicta consiiUitione juncli : Qtibd impedimenlis quarli affiiiilalis ac duplicit
Pii Y qui in casu executre dispensalionis in quâ bonâ quarli consanguinilatis graduum liujusmodi non obslan-
fide fuit oniissa expressio propinqnioris gradûs, non libus, etc. Dislantiam vero lerlii gradùs prœfali eis non
invalidai diclain disiiensalioncni ;
quia si delegalus obstare, etc. Si in secundo et lerlio ex uno ac lerlio
igiioraverit adesse eliani dicliim propinqiiioreni gra- et quarto ex allero, conununibus slipitibus provenien-
duni, sufficit jani dispensasse super reinoliorc tanlùni tibus, afiinilalis gradibus invicem se allinenl : Qubd
expresse in lilteris dispensalionis, nec propiereà un- impedimenlis tertii ex uno et quarli ex allero slipitibus
qnàm visum fuit conlrariiim praclioari, aut pcli banc provcnientibus, affinitatis graduum liujiismodi non ob-
doelaraloriam post niatrinioniuni contracluni; qu.ii slantibus, etc. Dislantiam verb secundi, respeclu iDiius
lune tanliuninodù onininô pelenda est in forma, Per- terlii, ac alterius tertii, respeclu quarli graduum prœfa-
indè valere, quandù ipsi delcgato anîc excculionem lortim eis non obstare , etc. Si in lerlio et quarto
lillerarum dispensalionis consiilerit adesse ctiam gra- consanguinilatis ac lerlio et quarto affinilalis gra-
dum propinqniorem; quo casu, si nibilominùs dispen- dibus à communibus slipitibus provenicntibus invi-
saveril, ctiam secluso seandalo, peccabit mortaliter, cem sunt conjuncli et se allinenl : Qubd impedimen-
quia conlravenit consiitulioni ponlificice, etc. ; ac pro- lis quarli consanguinilatis et quarli affinilalis graduum
piereà per banc raiionem abslinerc omninô débet ab Imjusmodi non obstanlibus, elc. Dislantiam lerb viiius
executione dictarum lillerarum, donec fuerint inipe- tertii respeclu quarli consanguinilatis , necnon ait. rius
IraUc lillcra; declaralorioe proximioris gradùs. tertii respeclu quarli afftnitalis graduum liujusmcdi cis

Sanè banc remotioris nec non proximioris gradûs non obstare , etc. Si in .duplicibus tertio et quarto à
distantia; expressionem ideô in bujusmodi dispen- duobus communibus [et quarto ex reliquo slipitibus
sationibus , dolo et fraude cessantibus ,
necessariam provenicntibus consanguinilatis gradibus invicem
agiiovimus , ut eliam ubi plura adsint impedimenta sunt conjuncli Qubd impedimenlis triplicis quarli
: con-
ad coMlrahcndum , ex mulliplici consanguinilale, sive sanguinilatis graduum Inijusmodi non obstanlibus, elc.
aflinitale, provonicntia, ubi oralores ab coruni slipi- Dislantiam verb duplicis lertii gradùs prœfali eis non ob-
libus inxqualiler descendant, omnes distantia; bujus- stare, elc. Si in duplici tcrlio à duobus ac tertio et
modi proximiorum graduum , rcspeclu remoliornm , quarto ex reliquo communi slipitibus provenienti!)U3
venianl seorsim explicanda) , ul sic prœdicUx; consli- consanguinilatis gradibus invicem sunt conjurcli :

tulionis Pii V eorumdem remotiorum graduum

super Qubd impedimenlis duplicis tertii à duobus ac quarti ex
exprcssione, ca;lerorumque sacrorum canonum prœ- reliquo slipitibus provcnientibus , conscmguinitutis gra-
scripla forma servetur ; ne forlassè ipsorum dispen- duum liujusmodi non obstanlibus, elc. Distcmtiam verb
salionum litlera; , nullitalis, sive potiùs subreptionis alterius terlii respeclu quarti gradùs pra'fati cis non ob-
aut olircplionis , viiio queant ob coiifusam inordi- stare, etc. Si in secundo, in lineâ a'quali ex nno ac
natamqnc , sive erroneam pncmissorum omnium tertio ex allero affinilalis, necnon lerlio et quarto ù
expressionem , nolari ;
quod qtiidem non semel eve- communibus slipitibus provenicntibus consanguinila-

nisse scimus ;
quare baud ab liâc nostrà praxi de- tis gradibus invicem se allinenl et sunt conjuncli .

vium cxistimavimus , si aliqua ejusdem expressionis Qubd impedimenlis secundi in lineâ œquali , ex uno et

oxempla ,
pro junioribus , Romanaypie Curiii; tyro- lerlii exaltera slipitibus provcnientibus, affwitalis, ac
liilius , in médium affercmiis ,
qualenùs supplices ad quarti consanguinilatis graduum Imjusmodi non obiljn-
lib( llos ipsi reclè componant. Pra-missà igilur ratio- tibus, elc. Dislantiam verb terlii respeclu quarli grcidùs

nc quà distantia tertii gradùs respeclu quarli im- prœfati cis non obstare, elc. Si in secundo cl tertio ex
podientis supra expressa est , sic ca;ter;c vcniuiit uno ac tertio cl quarto ex allero consansuinilalis, nec
respective exprimenda;. Si etenim oralores fuerinl , non lerlio et quarto ex reliquo coninuniibus slipiti-

nimirùm in tertio ex uno ac tertio et quarto ex al- bus provcnientibus, affinilalis gradibus invicem sunt
tcro communibus stipi|ii)us provenicntibus , consan- conjuncli, seuse allinenl : Qubd impedimenlis lertii ex
guiuilalis gradibus invicem conjuncli , il;i veniunl uno, et quarli ex allero slipitibus provcnientibus, consan-
remolior et proximior gradùs explicandi , vidcticci : qu'inuatis ac auarli affinilalis graduum Inijusmodi non
 C57 PRAXIS DISPENSATIONL'M APOSTOLICARUM. 628
cbstaulibtis, de. Distantiam vcrb sccundi respecta tcrlii, B pcnsalio, super lertio aulcni dantur liUer«i dedaralo-
ac unius terlii, rcspcctu quarli consaïujidnitaliSf uecnon ri:i', quod iiimirum ipsa dislanlia proxiniioris gradus
alleritis tertii respectu quarli affinitalis (jraduum liujus- non obstet, ut dicluni est, et infra dicelur.

viodi eis non obslore, de. Si iii teilio cl quarto ex Quibus clianiadde quôJ pcr oniissioneni expressio-
rino conununi , cl duplici quarlo c.v aliis slijjilibus nis alicujiis ex liis propinquioribus gradibus frauda-
provenieiUibus, affinilaiis ne quarlo consanguinilatis rentUi- olliciales ejusdcm Curi;», qui emerunt eorum
gradibns iiivicein se alliuenl cl snnl conjuacl' Qu'od oflicia pro cxpedilionibus baruni dispensalionuni ; et
impedimcnlis Iriplicis quarli affinilaiis, ac quarli con- ob cxprcssioncm diani proxiinioris gradùs solvitur
sanguinilalis (jraduum hujusmodi non obslanlibus, de. major coniposiiio d augelur taxa iiUeraruni in can-
,

Distanliamverb lerlii ijrudùs prœfaii eis non obslare, etc.

'

cellarià AposloUcà : unde cuin super bis sit officiali-

Si in tertio et quarlo ex uiio coinmuni , et quarto ex '
bus pricdidis jus quicsitum, illud nunquàni Papa tôl-
altero consanguinilatis, nccnon duplicibus tertio et ière inlendit, c. Super eo, de Off. deleg. Ac proplcr-
j

quarlo à eomniunibus slipilibus provenienlibus, afti- ea cxeculionibus baruni lilleraruni, ubi l'iicril dislan-
nilalis gradibns inviccni sunl conjuneli cl se atlinenl :
\
lia proxiniioiis gradùs d iilius expressio omissa, ab
Qubd inipcdunenlis duplicis quarli consan(jninilalis , ac illaruni execulione convcnil abslinere, nisi super lioc
duplicis quarli affinilaiis gradumn hujusmodi non ob- \
sibi fuerinl procscntalœ lillcrœ declaraloriœ per gra-
stanlibus, etc. Dislantiam vcrb tcrlii consanfjuinilalis ac tiam, Pt'rJH(/(? l'fl/crc, quaieiuis prœdida propinquio-
duplicis tcrlii, affinilaiis (jraduum hujusmodi eis non ob- ;
ris gradùs expressio fueril dulosè d fraudulenler
slare. etc. Si in lerlio cl quarlo consanguinitalis, ac omissa ; aliàs dolo d fraude cessanlibus, ac habiiâ no-
secundo et quarlo ex uiio , cl lerlio cl quarlo ex al- tiiià (.Udi propinquioris gradùs posl nialrimoiiiuni
tcro conimunibus slipilibus provenienlibus, affuiiia- contracUini, nisi inde oriaUir scandaluni, potorit cxc-
tis gradibus inviccm sunl conjuneli d se aUinenl : cntor acquiescerc per ea quic dicta sunt; aUàs enini
Qubd impedimcnlis quarli consun(juinitalis, ac duplicis oralores renianebunl obnoxii solulioni cl resliuuioni
tjiiarli affinilaiis (jraduum hujusmodi non obst(mli- eniolunienlorum diclis oflicialibus propierea debilo-
bus, etc. Distanliam vcrb terlii consanguinitalis, ac se- rum cum jus suum nemini sil auferenduin , 1. /(/
,

cundi respectu iinius quarli, uecnon tertii, respectu alterius quod nostrum. iï. de Jur. reg. Id lamen limita non
(juarli affinilaiis graduiim hujusmodi eis non obslare, etc. :
proeedere in pctendà dispensalione super iinpodiiiiento
Al verù, ubi nulia eadil dislanlia proxiniioris gra- publiciic lionestalis juslitia;, provenienle ex nialrimonie
dùs, videlicct , eùni oralores a^qualiicr ab coruni sli- ralo non consunimalo ; b;ec enim, licèl inipediat
pilibus distant, lune ex quo unusqnisque gradus, sive usque ad quartum graduni inclusive , sicul ipsa con-
duplicalus, sive mullipliealus, consliluit impedinien- sanguinilas cl aflinitas nibiloniinùs,
, si oralores
lum, cessai proleciô lalis dislaniioe expressio. Pona- ina'qualilcr distenl à slipile, non erit propierea ne-
inus igitur casum ,
quôd oralores siiit in lerlio con- cesse exprimere propin(iuiorem graduni, quia ad hoc
sanguinilatis ac quarto aninitaiis; cùm hic nuîla adsit non obligat consiilulio prœdicla Pii quinli, quaî procc-
proxiniioris gradùs dislanlia dicendum quideni crit
, :
dil solùm in gradibus consanguinilatis vel alfinilalis;
Qubd impedimcnlis terlii cons(m(jîiinilatis ac quarli a ffini' '

d sic valebil dispcnsalio super renioliori gradu hujus

latis graduiim hujusmodi 7ion obslanlibus, etc.; cl sic de publica) boneslalis, omissa cxpressione propinquioris ;

singulis.
cùm enim aliud non dixerit, profeclô nec nos dicere
Ad hccc hujus expressionis ratio diani est, ut sic debemus; vulg. 1, Si servum, § Non dixil pr(ctor., ff.

exprimendo gradus renioliores ac proxirnioros à coni- Dcacquir. hœred., Dec., cons. 298, n. -4; quôd si vo-
niuni slipile provenienles intelligal suninius Ponliicx luissd, uliquo dixissel; c. ad Audienliam , de Deciiii.;
nn superno, seu duobus aul pluribus impedimentis, c. I nier cor poralia, de Trans. prail.; et ila phuies in fact
sil concedenda dispcnsalio, ex quo liodiè non servalur 1! conlingcnliàvidinius in canccllariàAposlolicà observa'
consiilulio fel. record. Pii IV, quit; onininù rcquircbal lum; cujuscjuideniobservaiiliabeiiè déclarai ipsius Pon.
nlriusque gra^-Iùs expressioneni sub pœnà nullilalis tilicis nienlem ; c. Porrccla, do Confirm. ulili, vel inut.
liispensalionis, ut infra dicelur; sed allenditur infra Hujus expressionis raiio adhuc cessai, cùm pclilur
srripta consiilulio Pii V, per qiiam fit rcddilus ad jus dispcnsalio super primo d secundo gradibus , vel in
commune, quo cavclur ul remolior tanlùm gradus duplicibus primo d secundo, ul palet exeadem con-
exprimalur; lexlus est c. Fide consa7ig. et affin., ubi slilulioni", pro cujiis observaiilià, quando pdunlur si-
remotior lanlùm gradus ini.pcdinienliini prœslal et sic miles dispciisationes , non dicilur in eis qubd impedi-
trahit ille ad se proi)inquiorem ; ac propierea ejusdcm mcnto sccundi, distanliam verb primi , etc.; sed cùm
remolioris lanlùm habenda est ratio in dispensalione ulcrque gradus consliluat inijjedimeuluni , dicilur'.

malrinioniali, ut inter ccderos docel Sanch., lib. 8, tune quod impedimentis primi cl sccundi consanguinila-
disp. 2i, num. 24; licct secundo diclus Pins requiral tis seu affinilaiis (jraduum hujusmodi non obstanli^

JiUeras declaralorias ipsius proxiniioris gradùs; ac bus, etc., ut ex verbis ejusdcm conslilulionis, ibi :

proindc dislingnilur in supplicalione inipedimenlum Duiumodb primum quo(iuomodb non altingat ; ciim in
remolioris gradùs à dislanlia proxiniioris, quando vi- eo Sanclitas sua nunquàm dispcnscirc inlcndal. Ad illud
delicet lerlius d quarlus gradus proveniunl ab uno aulcni quod id. Sancli., disuul. 2i, n. 5, ail, nempè
eodemque slipile ; lune enim super quarlo dalur dis- quoi qiiando pelilnr dispcnsalio in solo foro conscien-
 Ci9 un. YII. DE DISPKNS. SUPcU MATiilM. CO.NTllAilKND. IX GRADfHUS l'ROîIIH. 030

lise super afliiiitate occtilîà i)r()\oniL'iilo ex aclii Ibr- Al vero buic sentcnliie non video quomodô sit

nicario, valeal qnaiiivis !j;railù,s pidpiminioris nienùo ac(|uiesceudum in llieoricà aut praxi, quando quidem
non noc erunt salis aperlc palet id esse contra nienlcni l'onlificis ac
facta non fiicril, dniniiioilo sit priniiis,

nccessarioe liUcra; dcclaralorioe; addilin- cliam quôd scnsum datari?c aposlolicoc; nam quando impeiralur
liodiè, omni liacsilationc poslposilA ,
per nova jura dispensalio cum narralivà reniolioris gradùs, ubi con-

ooncil. TridonL, sess. 24, c. à, ac consliluliono ejus- eurrit eliam propinquior eo modo qtio dicliunest, ae

(ItMn ['ii V, non liahol locinn declaraloria proxiniio- in verificaliouc pnT-diclâ ab ipso dclegato compcrtum
ris gr.idùs aflînilalis ex eopnlà illiiiilà , quia uleniue lueril oraiores essenon in quarto lanlùm, sed in ler-
gradus onininù impedit, cl idem inlclligilur de dispen- lio elquarto, ut supra, esse conjundos, et nihilomi-

sai ione cliam in nlroqne foro cum eâdcm copnià. nùs ipse delegalus nullà liabilà ralionepnedicli proxi-
Quùd oraloresseallincnl secundo et lerlioaflinitalis mioris gradùs, scil. terlii, procedit ad
si 1
carunidem
ex eodem aclu fornicario, lanlô niiniis cadil exiiressio liKerannn exccutionem, quarum vigore malrimonium
pi'opinquioris gradùs, scilicel seciuidi; quia licètso- conlrabitur, profcclo disp!"n?alio eril nulla, proul
,
in
cùs dicendum cssel si iinpedimenlum secundi gradùs facliconlingentià pluries obscrvaviinus, quia laliler

ex nno slipile provenirel , el lerlii ex allero ;

quia contrahenlcs, ceitiores reddiii de nullitale prcedict»

tnnc sublalu lerlio ex uno, reniancl sccundum ex al- ,

cxeculionis, nec non malrimonii indc nulliler conlracti,

lero; nam concilium Tridentinuni ac coiislilulio Fii Y tencntur petere novam disponsalionem in forma Per-
lial)enl locum ,
quando priuuis el secundus gradus pro- iitde valere, super expressione pr.X'dicli propinqiiioris
veniunt ex uno eodemque slipile , sicul eliam docci gradùs, scilicct terlii, cum illius declaratoriàin forma
super hoc communis praxis, et supra diximus, uhi solilà ;
et in liâc novàgraliâ, Papa déclarai copulani
exempla reniolioris el proximioris giaduum adiluxi- intérim liabilam esse incesluosam, filiosquc suscc-
nius. ll.ec aulem omnia quoad gradus romoliorcs ita plos illegilimos, ipsosqne conlralienles esse proinde
inlelligas, duuiniodo aller qui est in gradu remotiori, excommunicatos vigore Clem., Eos, de Cons. et Afiîn.,
sil inlra quarlum graduui ; nam exlra iilum nulla erii quia rcspectupraedicti terlii gradùs contraxeruntscien-
necessaria dispensalio, quia cùm duo consangiKuei ler in gradu prohibilo, ut infra dicelur. Qjiare, ut om-
ina^qualilcr distant à slipile, si unus eorum dislct ultra nis ambiguitas bic loUalur, et quid senliendum sit

quarliungraduin, nempc sil inquinlo gradu, polerunt circa banc praxim, forinulani litferarum uo\x dispen-
jiiliiloniinùs nialrinionium contrahere, cîun quinlus sationis in forma Perindc valere hic duximus subae

gradus liic allendalur lanquàm remolior, et nullura ctendam, tenoris, ut infra, videlicet :

conslilual inipedimenlum , ut aliàs diximus; naju Innocentius episcopiis, servus senorum Dei, venera
quanivis unus lanlùm sit in quinlo gradu, profeciô bili fralri nostro episcopo N. saliitem et apostolicam be

omnes censeulur esse in eodem gradu, ex rcgulà d. nediclioneni. Aiiàs pro parle dilecli filiiJoaimis Falconii

c. i\on débet, de Consang. et Aflin. laid, el dileclœ in Cliristo ftliœ, Annœ Sabiuœ, imilieris

Ilie verô circa praediclam reniolioris gradùs expres- Ascidan. diœcesis, uobis exposiluin fuit prœdiclam An-

sionem omillenduni minime duximus quod non scmel nam dotem liabcre miniis compclentcm, juxla status sui
m praxi evcnire observavinuis, nempè : Si lilleraî dis- condilionem, cum quà virum sibi non cousanguineum,
pensalionis l'uerint expedil;c, exempli gralià , super vel affinem paris condilionis, cid niibere possct, i)ivenire

quarto gradu, et in illarum verilicatione consiet de- nequiret, et dictiim Joanncm illam cum dicta mims
legato oraiores esse non lanlùm quarto, sed lerlio et competenti dote in nxorcm ducere , intendcre; sed quia

quarto à commun! slipile provenienlibns consaiigui- quarto consanquinitalis yradu inviccm crant conjuncti,
nitalis seu allinilalis gradibus esse conjunclos, vcl desiderium eorum eà in parte adimplere non posse abs-
se aiiinere, vel si fuerint in quibuscumque aliis gra- que Sedis Apostolicœ dispensalione. Quarc prc parle
dibus propinquioribus et rcmotioribus ex eàdem sli- eorumdem J oannis et Annœ nobis humiliter supplicatum,

pile provenienlibus eonjuncli, sive se allinentes; an qualeniis eis in prœmissis de opportunœ dispensationis
ipse delegalus possit ipsas btteras execulioni deman- gratiù providere de beniynilute aposlolicù dujnarcmur.
dare, non expresso tertio gradu laïuiuinn remoliore, x\ûs liujusmodi suppHcalionibus inclinali, dilecto filio

aut iitteris declaraloriis pncdiclis, non oblentis ? vicario venerabilis fralris noslri episcopi Asculan. per

Et quidem ait Sanch., de Malriin., lib. 8, dis- alias nostras litteras dedimus in mandatis, quateniis, ^
pul. 2i, num. 39, exccutionem pnvdictam esse vali- prece^ veritate nili reperirel, cum eisdem Jeanne el An-
d.\m, ac malrimonium exinde legilimè conlracluni na, qubd impedimcnto quarli consancjuinitutis gradùs
virtule dispi.'nsationis, solo gradu remoliore expresso, liujusinodi non obstunte, mairimonium intcr se publiée

r.i diclunr est, eliam non oblentis proidiclis litleris servatà forma concilii Tridenlini contrahere, illudqucin
declaraloriis, quamvis ordinarius in foro fori rcclè faae Ecclesiœ solemnizare, cl in co postmodian rema-

procedetiâ non debeat dispensare doncc pra;diclaj nere libéré et licite valercnt, cuctoritate nostrù dispcn-
,

lillcnx; dec'aratoria; aiTeiaulur ; sed quôd posl con- suret; prolem suscipicndam exinde Lgilimam nuntiundo,
tractum malrimonium juridicc , aliquo denuulianle proul in diclis Ultcrib conlinetur. Ciini autcm sicui ^xlii

non esse cxpressuni gradum propinquiorem nec alla- bila nobis nuper pro parle diclorum Joannis et Annœ
tas lilleras declaralorias , deberel sic conjundos sc- petitio çontimbat, Hllcris prœdictis diclo vicario prw-

parare, doncc procdiclas lilleras afferani, s:'ntatis. idem vicarius contenta m eii verificari mnnHave-
 ,

631 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 632

rtt, et qttainvis in verificalione ipsà ei com-taret ipsos I. non alialis pranliclis littoiis declaratoriis, oùm tamen
Jocmiiem et Annam secundo et tertio consanguinitiitis ex aclis constaret esse ibi graduni iiropinquiurem et
(jradibus iiiviccin esse conjuticlos, nihiluniiuiis cuindiclis renioliorem vel si deceptus à contralienlibus falsô
Joiiniie et Anna super impedimenlo lnijusmodi, licèl nul- |)r()banlibus esse sohnn gradum reniotioren» dispen-
iiter cl de facto dispensavit, cujus quideni dispensationis sarel, crédit valere niatrinionium, quia ea dispensaiio

prœlcxlHS ipsi Joaunes et Anna matrimonium inler se per '.

valida fui' ; nec nialitia ordinarii nialè exetjucnlis,

vcrbu de prœscnti piiblicc, servatà forma concitii prœdi- aul partis falsô probantis , toUit ejus valorem, sub-
cti, ntilloque détecta, neque denuntiuto impedimenta con- dens etiam quôd ille ablalivus absolutus, Obtentis ta-
traxenint, illudque in facie Ecclesiœ solemnizàrnnt , et men lilteris declaratoriis, non potest conditionem
carnali coputà consummârunt, proindequeiidem J cannes iniportare, quia supponit actum jam pcrfectum et
et Anna in liujusniodi matrimonium rémunère non pos- gesla virlule priorum litlerarum fuisse valida. At vcrô
iint, absqne Sedis Apos'.oUcœ dispensalione, et sidivor- ab bac praxi non esse recedendum onincs practici cu-
tium inler eos fteret, gravia exinde scandala possint ve- riales latentur, quia ex illii satis elicilur lioc modo
risimiliter exoriri ,
qitare pro parte eorumdem Joannis et fuisse matrimonium scicnler in gradu probibito con-
Annœ nobis denu'o fuit humiliter supplicatum ,
quateniis traclum ; ac propterea in suniplà formula litlerarum
eis, ne dictarum lilterarum frustrenlur effeclu, in prw- adjicit dataria apostolica omnes dausulas qua; adji-
missis opportune providere de simili benignitate digna- ciuntur in lilteris dispensationum apostolicarum
remur. i\'os igilur eosdem Joannem et Annam, ac eorum quando oratores falentur matrimonium scienter in
quemlibet amplioris gratiœ {avore prosequi voientes, et gradu probibito contraxisse, ut dicam infra, 1. 8,
à quibusvis, etc. ; censentes, posterioribus supplicationi- c. 5, per toi., ubi etiam babes formulam supplicalionis
bus liujusmodi etiam inclinati, fratcrnitati tuœ pw apo- de scienter contracte, n. 7.

atolica scripta tnandamus quateniis negotium fmjusmodi Ratio enim est, quia, non servalà constit. Pii V,
reassumcns, litlcrasque prœdictas valere dccernens , ma- circa praedictas lilteras declaralorias, intrat praece-
uilo prœdicto vicnrio, ul à similibus in posterum omninb dcns conslit. Pii IV, qui voluit dispensationem peli
abstincal, ac imposità dictis Joanni et Annœ proptcr in- debere œquè principaliter, làm super remotiore quàm
cestuni linjusmodi arbitrio tuo pœnitentiâ salutari ; et proximiore gradu , cum pœnâ nuUitalis dispensatio-
quateniis contra ipsos causa super prœmissis injudicium nis ; et quateniis ipse Plus Y dicit obtentis poslea lilte-

quoquo modo deducta fuerit, parito judicato , eosdem ris, etc. ilbid verbum, poslea, ut opinalur Sancb. loc.

Joannem et Annam, si hoc à le humiliter petierint, à cit., non refertur ad matrimonium poslea contraclusi,
generali excommunicationis scntenliâ ,
quant proptcr sed intelligendum est quôd aniea peiaïur dispensatio
prœmissa incurrerunt, incestùs realu , et excessibus hu- super gradu remoiiore, et postea, etiam unico con-
jusmodi in utroque foro, dicta auctoritate absolvas in textu, in eâdem supplicatione iisdemque lilteris pe-
forma Ecclesiœ consuetâ ; ac cum eisdem Jeanne et tatur declaratoria super non obstantià propinquioris
Anna, qu'od impedimenlo quarli consanguinilatis gradûs gradûs ; et hic est inveteratus usus datariai et cancel-

hujusmodi non obstante, matrimonium inler se de 7iovo lariae Apostolic;c etiam ad praîscriptuni pricdictre

publiée, servatà forma ejusdem concilii, contrahcre, il- constit. Pii V,ut videlicel dicatur : Quod impedimenlo
ludque m facie Ecclesiœ solemnizare, et in eo postmo- quarli, etc., et postea sequalur : Distanlia verb ler-

diim remancre libéré et licite valeant, eâdem auctoritate lii, etc., ut est germanus sensus praediciorum verbo-
dispenses ; dislantiam verb lerlii gradûs prœfuti eis non rum, obtentis poslea, elc; licèt ubi proxiniioris gradûs
obstare déclares; prolemque susceplam, si quasit,el expressio fuerit sine culpà omissa, possit ante con-
tuscipiendam exinde legilimam décernas, ac ad earum- iractum matrimonium suppleri per viam novx' gralise,
dem lilterarum executionem, servalà aliàs carum forma, in forma Perinde valere ; quare in bis cerlum est su-

de novo procédas, in omnibus et per omnia; perinde ac pra dicta verba , obtentis poslea , importare conditio-
siin itlis Joannon et Annam prœdiclos non quarto, sed nem ; illisque insuper addilur alla diclio lumen ,
quce
tertio et quarto à communi slipile provenienlibus con- cliani de suî nalurà iniporlat modum et conditionem .

sanguinilatis gradibus esse conjunclos, expressum, ac Marins Antonin., var. resol., lib. i, resol. 51, u. 4;

cum eisdem desuper dispcnsari, et declarari mandanim, Barbos., dict. 547, n. 3, de dict.
prœmissaque secula minime fuissent , non obstanlibus PrOLF.M SISCIPIE.NDAM EXINDE LEGITIMAM NLNTIANDO.
prœmifsis ac omnibus illis quœ in dictis lilteris volui- — jHaïc clausula videtur bîc apposila potiiis ad exnbe-
vms non obslare , cœterisque contrariis quibuscumque, rantiam, omnemque scrupubim subniovt.ndum, (\ui\n\
Datuni Ilomœ, etc. ex necessitaie nam etiamsi non csset apposita, pro-
;

Coiisiinilcin formiilam afferl Barbos., in Praxi exi- ies esset nibilominùs légitima quoad onuiia in utro-

gon. peiis., lib. 4, vot. 5. Et liujusmoiJi litlene niin- que foro contracto, Sancb., 1. 8, disp. ôo, n. 23.

quàiii fcrè diriguiitiir eidem vicario, qui siià delega- Quod lotum intelligas, dumniodô littera; di>pon'>:ilio-

lione abusas est, neque ipsiordinario, ut siiprà patet, |

nis fuerint per supradictum vicarium dclogaloui îegi
sed metropalilano aul episcopo viciniori. Unde stanti- lime exécuta; ;
quia si non pr;ïcesserit Informa lio
bus praîuiissis, b:cc praxis ex diametro adversalur siiper narralis in dictis litleris, et decrelum dispcn-
iis qu »î mun. 30, dicens quôd
iradit Sancb., loc. cit., II sationis, ipsa proies non crit légitima, quia ipsi ora-
quamvis ordinarius suo munere abulens dispensarcl, Ifii tores non babcbant boiiam fidem, et sciebant, veJ
 633 LIB. VU. niSPENS. SUPER MATRIM CONTRAIIEND. IN CRADIBUS PROIIIB. G.>4
scire debebant , inler ipsos adesse impcdimcntum. addi, et minui in sopplicalione, anleqnàm à Pap.'i si-
I
Quid auiein diccndiiiii sit circa legiliinalioiieiu I
gnetur;posli|uàm verù signala fueril.solisoflicialibus
prolis il) dispciisatioiic super alii|uo iiiipodiiiicdlo id perniillilnr , non aulem parti, vel corum sollicila-
ciim copulâ seciilà ; vol iiialriinoiiio in gradu pro- tori , (piibiis nequc in eà punclum adderc vel delcre
hibilo absqiie disponsalioiie conlraclo , iiifra suo Joco sub airocissimis el gravissiniis pœnis interdicium est.
>idobiimis. Secùs aiiamen cancellari* Apostolicjc usnm scrvare
Yoi.LMtS AU TEM QUOI) SI SPUF.TA MOMTIONE NOSTRA novinius, quandoquidem , si delegatus ipse illius

m Ji sMODi , etc. ; vide qiuc supra dixiiiius , vers. De- praxiin onniinù non ignorct, hciet uliipic in (juibus-
posiln per le oiniii spe, elc. cuinque liiieris aposloiicis antequàni ilhead plumlumi
D.MiM RoM.E , etc. — De dalà aiiàs suflicienlcr ab ips'i cancellarià Iransniillantur, niulla posse abradi
.lixiiiiiis in Une doclaralionis liltcrarum dispensalio- etinimuiari,quac lainen concessx' gratis; subsianiialcni
nis siipor bigainià. mutalioneni non inducanl; quod quideni dupiici modo
Jani vcrô, bis liiieris Exccutori prœsenlalis, ac oinni- contingcre posse videmus : uno scilicet vigoie clau-
J)us i;i ois conleiilis vcrilicalis, ad illaruin lolalcm sularuni in supplicalione signala cxislentium, in qui-
execuiioiiem , ac decretum dispensalionis, ul infra bus dicitur quod major et vcrior specilicatio et ex-
devcniel, nisi forle anlea lilleras, sicut caîlera re- pressio fieri possit in liiieris, scilicet in bullà qum
;

scripla, aliciijus subreplionis aut obrepiionis vilio sub- quideni verba facultatem partibus iribuunt seniper
jacerc conipcreril; ex quosa(is liquet posse judicoin faciendi in illis inajorem et veriorem expressionem ,

cognoscerc de subreplione dispensalionis malrimo- dùm lillera; ipsa; in dicta cancellarià expediunlur. Al-
nialis ; Bald., cens. 97, volum. 2 : advertil lanieu tero aulem modo, cùm ipsa cancellarià, cjusque do-
Gcnucns., in suà Praxi, capii. 20, nunier. 15, quôd, mini abbreviatores, qui baruin lillerarum cipedilio-
cùin delegaliis nomine summi Ponlilicis dispensaveril nibus pra-sunt, aliquà in ipsis liiieris sccundùm régu-
Ciun causa; cognitione , non polest ordiiiarius se in- las et instrucliones quas ab ipso Papa babent,
tro;niliere, nisi subreplio fueritevidens ex confessione immulant, addunt, et .delenl; cùm proinde dicta
par.is, vel ex tenore bulbi;;quare inteiligcnda est cancellarià dicatur organum mentis et vocis Papa;,
praxis, ut cognoscat episcopus de subreplione dis- leste Cassad., decis. 5, n. 3, de Réservât, et decis. 2,
pensalionis niiilrinioniaUs ,
quando ei procscnlaUn- num. 7, de Union. ; quandoquidem, sicut per verbo-
dispensalio, et ipse débet adiiibcre caustc cognilio- rum cancellaiioncm quce (il ab oflicialibus dalaria; in
nein : secùs quando alius commissarius dispensaveril supplicalionibus, declaratur mens Papaî nolenlis ca
norninc Ponlidcis cam causœ cogniiione, licèt aliàs qua; cancellantur, concedere, ita etiam servaiur ifi

isla subreplionis cognilio ipsi ei)iscopo probibila non ipsis liiieris, ad not. per Barl. in 1. Si quis priore, num.
sil, quando ipse cognoscit de nullilatc malrinionii', si 5, ff. Ad Trebell. , 1. Tribunus, ff. de Milil. tcslam.;
partes producunt dispensalionem Papce ;
quia lune in- quinimo, licèt pro conscribondis ipsis liiieris apostu-
cidcnler cognoscerc polest de subreplione dictce dis- licis, constitula sint particularia coUegia tam scriplo-
pensalionis, licèt nonfuerit illi direcla ;ila notai Bald., rum aposlolicorum, quàm minorisgraiiLC nuncnpalo-
cons. 97, d. vol.2; faciunl eliam quùc nolat Abb., rum ac proinde nullus pruiler eos, dictas lilleras
; ,

in c. Ciiin venissent, de Judic. conscriberc possit, niliiloniinùs, si in ipsà cancell.i-

Nec tanien ad lilleras ipsaseodcm modo de l'alsilale rià , tempore expeditionls non possit liaberi copia
aliquà redarguendas delegatus ipse se débet exbibcre proprii scriptoris qui conscripsit lilleras , qui bus
proclivein, ut nimirùm ex levi suspicione lilleras oas- oportet aliquid aplari , seu immulari aut deleri, ut
dt'ni dcbilaï execulioni doniandare recuset ;
quod qui- diclum est, quilibet alius ex ipsis scriptoribus poicst

deni ad id illnnî niovere posscl, si lilleras in aliquà defeclum illum supplere ;

quinimù, cliam alius, qui

parle vilialas arbilrelur, vcluli si in eis rasura aliquà non sit propriè eorumdem collegiorum scriptor, dum-
appareal, qiiic ipsum ad luijusniodi ralsitatcni suspi- niodù gallicum cliaraclerem sciai formare, supplebit ;

candam inducal, quanivis in infra scriplo decreto dis- quod quidem admitlitiir in ipsà cancellarià sine aliquà
pensalionis dicatur lilleras non esse vilialas, vel conlradiclioiie ;
i»roindèque non niirabilur forlasso
canccllalas, aut abrasas ; id enini inlelligiiur de iis barum lillerarum cxecutor, si in eis inspicial aliqita

qiur; susp^ioneni falsilalis non inducunt, licèt quoad eliam aliéna manu ac diverse forsan alramcnio im-
hoc aliter diccndum esse nos doceat datari;t aposlolic.c inutala sive anlala ; licèt eniin scriptura régulai iler,
iisus, ut nimirùm non admillal cas snpplicationescum de falso reddalur suspecta ex diversilale alramenli
qumilmnvis niinimà rasurà cliam unius lillera;; cinu in locis alleralis, prout dixil Ancliar., coiis. 4r«l,

apud Uotam pro indubilalo liabeatnr supplicalioncm iHim. 5 ; Ciirt. jim., cous. îil, in lin. ; Abb., cons. lu,
in qiià appareal abrasio liltcrannn, non rarere siispi- cul. 2, 1. 1 ; Alex., cons. -il, col. 1, vol. 1, rcblos
cionc fraudisac dolo ; cad. Uola, decisoil. num. li, pi-r Capulaquen., decis. 3, part. 2, n. ii, ailamen id

p. 5, divers. ; sive rasura conlingal anlc sive posl si- jaindiù in ipsà canceli.irià pcrinillitur ob iiigenlom
gnalani supplicalionem ; inio poliiis loloranlur plurcs niimerum iicgoliorum. Quod quidem cliam in liiieris

cassalnras etiani per ipsas parles, sive per illuni qui bcneficialibns saîpcnumerô accidil, in qiiibus non una
confecil snp|)licationcm, kxcUv, quàni qu;evis niininia l;iiilùm pcriodus aut clausula, sed quandoque tciiia
rasura ; nam omnibus noluin est posse uiulta cassari, il fcie illarmn pars, islà suadcnle causa abraditur et
 , ,

PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 63C

inuiiulatur; qiiôJ si forlè quoiî ilclotiiiii est, pcr in- Credo le magis crrare quitm in mciMam incidisse, c. de
1 icj^iaiii vorboniin quanlilalein sequè siippleri minime bis qui sibi ad scrib. in leslam. ; Dec. cons. 175, n. 7 ;

posso, cvcniat, lune, ne iineam sive illius parlcm, a( proplcrea data possibililalc erroris , non sequitiir

{
vaciiam remancrc contingat, loliim ici quod decst, de nccessilale falsilas, ead. Rot. d. decis. 155 ad
siii)i>lel)it scriptor, sive aliiis por quœdam conncxa cujus corroboratioïKMii adducit Iheoricam Cyn. coin-

sï'^ww, qiiit;, calciiam vocanl, simililiuiincm quamdam munitcr rcre|)tain iu 1. .Si rfc/Hî.s nj q. 5, n. 3, c. de
lialionloMi cumipsis galJicis cliaraclcriijiis niliil lamcn Nupl. , ubi ,
quôd si uxor quaî à marito sine judicio
coaiiH'iilem ;
quidqiiid dical Icxt., in c. fin. de Crim. Ecclcsiic expulsa ivil ad lupanar, proecssu leniporis,

luis. , ujji l'alsilalcm tanlùm cxcludit proplcr rasuram ibi pepeiit, partus judicabitur legitimus; cl ibi rcddit

paucarumliUorarum, qiioc neqiiaqiiàm sapienlis ani- rationem ,

quia possibiie est , naium esse ex matnmo-
'

muni in dul)ilationcm vcrlere deljncrunt; nam cliam pro jiio , cxquoinaritus quoque polerai ire ad lupanar,
pIiiril)Ms cl magnis rasuris, ncqiie del)Cl i'.dsilas, aiit et iixorem canialilcr cognoscerc, siibdeiis ibi, partum
deliclnm pr;ïsumi, nisi probelur, ad vulg. 1. Merito, quamdiù possibiie est nasci ex nialrimonio, legilimuin

ff. Pro socio quaproptcr in liis cl similil)iis casibus esse , el ex eo nalum pra^sumi , nisi conlrarium pro-
;

poliîis facicnda csl inlerprclalio.qnodfalsuni non fue- belur; ac proinde in cujuscuinque alleralionc scrl-

rit coinmissinn, qwàm è conlra ; cl qiiotics alia pno- plunx; magis pncsuiiiilur eiror, Uinquàni contingijiilis,

ftimiplio smni potest, illa rccipienda csl poliùs quàm [i licètsitde raro coiitingeiitibus (juàm malitia cl falsi-

lalsilas pra'Siimalur; id. Caputaq., d. decis. 5, per las, ni4 ex aliquibus circumslantiis vel judiciis

loi. Zéro!, in Praxi cpiscop., verb. Falsnrii, vers. aliud apparcal ;

per ea qux Iradil Bart. in 1. Quolics,
j|

Quarlb falsilaa, \\h\ ait quod falsilas nnillis circiim- § 1 , iiuni. 5 , fi', de Ilarcd. iiislit. ,
quo casu
|

staiiliis (l('l)el probari , el scmper poliùs nogaùva k polerit liujus rei veritas facillimo ncgolio i>erscru-

qnàni afiirmaliva pmcsumi delicl. lari, cùm , sive in Curià sive extra eam , possit ba-
|
Diximiis qiiidem pra'missa scrvari anleqiiàm liUer;TC I beri rccursus ad regislra earuuidem lillcrarum , sive
ad plumlnnn iransmillanliir , ex quo, sicut supplica- sub plumbo, sive sub annuUo Piscaloris expcdilarum ,
|

lioiii regisliala! ; non est ampliùs locus in câ addendi k quibus, cùm sint puljlica , et omnibus palcanl, tidcs

vel miniiendi , ul aliàs diximus, ita lilloris pliimbalis !>

adbil>eri débet, proul docct notorius usus in casibus

nec qnidcm linea , aut piinclus , sub falsilalis aliisqiie

^|
siinilibus.

airocissimis pœnlsaddi, :ml es eis detralii polesl. :|

CalCiùm, nd dignûscendum quoi modis liliera) ipsae

llc.c clcnim casu licite de falso argui possunl, nisi aposlolicro reddi possunt de falso suspectLC, videndus
|

con'cctaî appareant , aucloritate I). canccllariic Apo- |!

est tcxt. in c. Dura, c. Quàm gravi, c. Accedens , et c.

slolica! regonlis, qui in illarum capile supjriori ila îj» fin. de Crim. fais., quos in d. c. Licèl, Glossa ad sex

dical : Corrige in rujistro proul jacet , N. Regeus ; in ^||

reducit, bis vcrsibus, scilicct :

inleriori verô parle , ac in illarum plicâ versus dexle- Forma , slijkis, filiim, membrana, Ulura, sigillnm :

rem i)artcm, ita pariter dicalnr, scilicct: Corrccta per Ilœc scx falsala, danl scripta valcre pusilliim ;

itu. iV., rcgistrimagistrum. Proul docel notorius slylus. de quibus laliùs dixi 1. 2, c. 5.

Porrô abrasio hijoc frequeiilior fil in l-:is dispensatio- Nec lamcn ad bos tanlùm falsandi modos hujiismodi
nibus nialrimonialibus, cnjusnumerus infinitus ferè in casus rcstringunlur, quin alii etiam possit conlingere .,

ip'^â canccllavià noscilur. llinccsl quod liccl in Fran- ni per Gloss. in d. c. Licèl, verbo Falsilalis.

tià aliisqiie ullramoiilaiiis iiailibus talcs lilterce cum Prœmissis denique in dictis lilleris conlenlis vcrifi-

aliqnâ ininimà rasurâ , non ita facile admiltanlur, ob catis , dcvenitur ad dccrcium dispcnsatioids ,
quod se-

limorcm falsilalis , in partibus tamen llispaniarum ,

quenti formula concipi polerit , videiicet :

quù magis lillenc illsc apparent liabere rasuras, cô Alexander Lucianus, Y. 1. D. prolonotariiis apo-

cxislimaiilur bciic correcUc. Quibus quidein usu cl sloiicus, anineniissimi et rcverendissimi domini Francisci
praxi sic stanlibus , supcrfluum profeclù existiinabit S. R. E. cardinnlis Uoncompagni , archicpiscopi Nea-
dclcgalus ij)se, earumdem lillorarum cursum impe- polilani , in spiriltuilibus cl temporalibus vicarius , et

dirt' , e'.iamsi altcralio ,

quai majorem falsilalis suspi- officiatis gencratis , cl ad infra scripla per sanctissimum
cioneni iiiducere posset, facta apparcal in data ipsa- D. N. D. Urbamim Pupum YIII ,
judex , et execnlor

riiiii lillcrarum ;
quod quidem supcrioris auctorilalc depulalus.
coiitingere posse nemo est qui ambigat, aut cliam à Universis et singiitis présentes Ulleras inspectnris
ccmniuiiiler accidcnlibus in initio millcsimi novi notum facimus et atteslamur, qualiler nuper coram
cniîis loco inlerdùm pcr crrorcm seribitur millesinms 7wbis pro parte Slepltani N. el Catharinoi N. Neapolit.

velus ut coiisideravit Rot. , dccis. 155, anle n. 1, diœcesis exhibilœ ,

productœ , et prœsentatœ fuerimt

p. 2, divers. , ubi ait quèd causa liujus erroris , est lillcrœ prœdicli sanctissimi D. N. Papœ ptumbeo pen-
fr(!([iii'ntia scribeiidi niillcsimum vetcrem , ex quâ denle sigiilo ad cordulam fUi canapis , more Romanœ
iiuhiciUu- (pucdam assuclactio manûs in scribciido Curiœ expcditœ , sanœ , intégrai, non vitialœ , non can-
causans (piandoquc crrorem , scribcndo niillcsimum cellariœ , non abrasœ , nec in aliquâ ipsarum parte
vclerem pro. novo. El.rcgulaiiler poliùs prassuinitur suipcclœ ; scd omni prorsiis vilio el suspicione carcnles ,

crior ([uàm malitia, sive lalsilas ; Félin, in c. Ex lillc- quus nos cum onuii quà dccnit rcvcreniià , recepimus ,

f'Sj II. r>, do Fid. inst.uin , I. peiiult., in fine, ibi : iciioris sequenlis, videiicet : Urbanus, etc. j
inseriUir
 , ,

637 LIB. VII. DISPENS. SUPER MATRIM. CONTRAIIEXD. IN GRADIDIS PROIIIB. 038
tolus Icnor diclaruin liticraruni , cl proscquilur : loge servatur, dict. c. Quàm gradus. L'nde dicit Man-
. Post qnarum qiiidcm prainseyliiruni lilleiarum nposlo- des. ,
rcgul. 27, q. 6, n. 5 , in bu. in casu probalionis
licarum prœscuUitionem et rcccplioiicm ,
fu'imus pro liticraruni aposiolicaruni quùd si adduccrcnlur mille
;

parte dicli Slepluiuï el Culltariiiœ , (Ubilà cum iiislaiilid doclorcs primarii de parlibus, et mille notarii lam
rerinisili ,
qualemis ad excculionem eammdem littera- Romani, quàm forenscs ,
qui cancellariaî Romanœ
ruin procédure dcbcremns; nos , aiilem , allentà illurum sinl ignoli, vix pcrcipicnt lillcrarumaliquarum icno-
forma, viandcivinnis de exposilts in cisdem , capi dili- rem et clausulas ,
poslqnàm illas ileratis vicibus lege-
(jenlcm et sunwutrimn iitforinalioiiein, per quant reperi- rint; salis cnim apcrtuni est quôd lam stylus quàm
vins ,
prœdiclos Sleplianum cl Catliarinam tertio et praxis consistil in facto; et proplerea, non possunl ab
quarto à communi slipite provenientibits , cousauguini- omnibus, cliam perilissimis hominibus sciri, Gard, m
talis gradibus inviceni esse conjunctos ; dictantque Ca- Clcni. 1 , q. 18, de suppl. ncgl. , luide dicilur qiiod
,

tliarinam ,
proplcr hoc raptam non fuisse; omniaquc facta, prudcnlissimos homincs fallimt, 1. Krror , iï.

in cisdem litlcris aposlolicis contcnla ,

fuisse et esse vera de Jur. et lad. ignor., siciil cliam, quoad qii:cslio-
ne veritiite frlciri. Proplerea cum pyœdiclis Stepliano et nem facli, non polest jurisconsullus resp;)ndorc,
Cutliarinâ, ut niatrinioiiium i)il.r se publiée servatà cùm facile possit decipi , 1. Eum qui tenore, § flu.
forma concilii Tridoitini coutralicre ; illudque in facie de Jud.
Ecclesiœ solemnizare , cl in eo postmodittn remanere Sed cùm , ul aliàs diximus, proplcr frequenliam
licite possint , apostoUcà aucloritute nobis commissà el hujusniodi dispcnsalionum malrimonialium, socpè con-
quà funginmr in lu'ic parle , dlspensandum duximus tingal, nonnullas carum lilteras, seubullas varils mo-
proiU pra'seuliuin tenore dispeiisanius ; iinpediniento dis aniitli; ubi cniui , ut vulgô diciliir, mulliludo ,

quarli consauguinilatis gradus liujusmodi , ac constilu- ibi confusio; videamus pro coronide Imjus praxis qiiid
tionibus , el ovdinaliuuibus aposlolicis cœlerisquc con- agenduin in boc casu,clquomod6succurratur imlom-
Irariis ncquaquàm obslanlibus ; dislanlium verb terlii oralorum, ne execulio gratiae retardelur, ob do-
nitail

gradùs prœdiclis cis non obstare, déclarantes ; prolem- fectum probalionis illius.
que exinde suscipicndam legilimam mintiundo. In quo- Et dicendum est quôd sceundiim stylum dictai

rum fideni ,
prœsentes , manu noslvà signalas, et pcr Guriai omnibus notum ,
qua;libel gralia à Papa cou-
infra scriptum nolarium curiœ arcliiepicopalis subscri- cessa, pluribus modis polesl probari, quorum
plas fieri jussimus. Dut. Neapoli, die, etc. Primus esl cùm sigiialam supplicaiionem, anlequàm
Alexaiidcr Lucianus, vicarius gcneralis, registrclur , amitti contingit , et lune lactâ fide câ
jiulex dc'egalus. per probos viros qui iHain signalam viderinl, D.
Quoîiiam vcro post laliiin decretiiin dis])crisalionis datario, vcl aliis , aliam consimilem supplicaiionem
pcr jiuliccni delegatum, polesl slaliin coiitiahi nialri- signaudam porrigereoporlel, in quà, si ila qualilas
nioiiiiim, non est leviier nolandmii, hoc sibi locnm materiocsuaderet, possetapponi eadem data, quœ erat
vindicare, elianisi ipsi coîitraliciilcs non liahucrinl in prima supplicatione, si de eà similis fides facta fue-
noliliam supra dicli decreli, de qr.o non Cslaliquo modo lit, vel idem D. datarius memorià id reiinercl, cl su-

duLilanduin ; (plia, ul Rola resolvil corani Juslo, 5 per bcàc nova suppUcationc signaudâ, polerunl litlcra;

dcccinbris 1007, sulïicit, qiiôd niairiinonium sil con- cxpediri,

traclum posl dispcnsalioncm, licèl verisimililer non Secundus modus est quando supplicatio est amissa
polucrit liabcri nolilia faclc dispoiisalionis : Rola, post registrum , cl lune , et ul possint lilleraî cxpe-
dccis. 280 , n. 5 , rccenl. p. 5, qjiia de jure non esl diri, sumitur illius sumptum autlieulicum ex regisiro
nccessaria nolilia saltcm veri^iniilis concosstc dispen- supplicationum ,
quod datur cum suscriplionibus of-
salionis , imô conlrariiiin poliùs vidclur probari posse ficialium ad id dcputalorum , et cum consuelo sigillo;

cxemplis ; naiu eligenles qui cranl exconimunicali, nec alio modo prodcrit hujusniodi sumptum sive ,

S! clignnt post absohilioncni quani igiiorabal, valet in Curià, sive extra eam (dico extra cam si lorlè in
,

c'eclio, ex Arcbid. in c. Quanta, in fin. 2, q. 4. ipsà supplicatione fucril dausula, quod sola illius

Sic ilaquc in boc casu valet niatrinionium , eliamsi signatura suflicial,el in judicio et extra fidem facial ),
conjugcs nondimi scivcrint sentenliani exécutons, sicut tcstatur Rom. cous. 55C, num. 5, vers. Cœ-
qiiia babcbaut iiitentioncm conlrabendi ,
qualenùs leriim, ncc sufficit adhibere rescripti Irausumplum ;

cssjl consocMla gralia dispcusalionis ,

post ciijuscon- quia, si non probal ipsa origiiialis supplicatio signala,
cessioiiom conjiiges statini facii lueninl nialcria Ic- quic requiril ex|)editioiicm lillcranim , miillô miiiùs
giliina ad coiilrahcndinn, Gare, de Bener., p. 7, c. 2, probabil sumptum illius extra diclam Curiam.
liunj. 40, vers. Quarto oppugnabattir , cl vers. scq. ïerliiis modus est, quando biilla dcperdila est,
iii (lu. anlequàm registrclur quo casu, super câdem suppli-;

]usui)0.r repclinnis bicopiiuium esse cxocutoreni, catione poleril alla bulla cxpediri, el sub càdem dalà;
hujusniodi el siniiliinn liileraruni, babere aliquam cl Unie, quia oKlcialibus pro cxpeditione deputalis,
cognitioncm rerum Ronian;« Curiic ; nan» licèl aUàs semé! fuit intégré sallsfactum parùm pro hàc nova
,

pcrilissimus, inniquàm ipsas h'tlcras rcclè cxcqui po- cxpeditione crogabitur ;

prout cliam fit quando lillera%
icril, ul supra dixinnis, quia niulla in illis obscrvanda posl plurium ofricialium manuum appositioiiem, àI)D.
61HU, lanquam ex slylo d. Curiac procedcnlia, qui pro
)| abbrcvialoribus majoris prajsidenlice, ob aliquam sub
 , , ,

059 PRAXIS DISPENSATIONUM APOSTOLICARUM. 640

stantialem causarn, laceranlur cl rescribimandanlur; 1. ac clausulas in eis conlenlas ac propterea dcbent :

nam, cliain lune, pro nova inaimuin aiiposilioiie, sol- esse nimis in cancellariâ Apostolicii versali, ut eorura
capclbuo oflicialium diclis adliibealur plena fides prout adbibcrelur ipsis
viliir l:»iiliiru jiiliiis uiius ciiilibcl ,

ad id dopulalormn. lilleris ita deperdilis, per lexl. in 1. Sicut iniquum , et

Qiiaiiii^ modiis ost quando bulla dcperdita est, ibi Gloss. Bart. et alii , c. de Fid. inslrum. , I. Te-
postqiiàm fiieril regislrata cl lune sumenduin eril sum- siium/m fin., c. de Test.; Bald. in I. 1, ff. si ccrl. pet.

pliini à rcfîislro buHarum ,

qiiod pleiic probal ubique Alex, cous 196, num. 9 et seq., vol. 2; Mandos., ré-

sicut ipsa bulla originalis; Outr., cous. 2, nuni. 3 gula 27, q. 6, per toi.

IJis non obstantibus ,

quod lainen intelligas , sullicere Seplimus dcnique modus, qui prœserlim ad rem no-
in ipsâ RomaiiàCurià; nam exlra cani non probal, slram facil, et in praxi salis frequens esl, ul in lilleris
cl lioc idem diccndum esl de ipsâ s»i|iplicalione, dalo dispensationis in totumexpediiis, ac poslea deperdilis

quôd ipsa probel in casu quo probarc solet ; ac pro- exlralialur illarum sumpium ex registro bullarum ;

plcrea non sunl in boc casu audiendi diccnles ,

quôd, quod dalur clausum et sigillalum, et sic extracluEi

probalâ amissione litlerarum ,

gralia summi Ponlifi- proesenlabitur domino audiiori camerae Aposlolicoe ,

cis probari possil per testes ; bi sunl Abb. in cap. seu alicui ex ejus notariis sumptum ipsum ape-
,
qui
Ex diUrjcnii, in ult. nol., numéro 5 , de Simon. ; Fé- riet, ac juxla illius lenorem expediet quasdam Hue-
lin., in rubr. de Co.-islit., col. ull., post. num. 6, ras, qure de stylo Curiiie appellalur, in forma vidiuius ;

vers. Tertius casns, Alascard., de Probal., conol. 745, in quibus apponitur per exlensum lolus ténor lillera-
numéro 24 cl seq. ,
quod tanien probari poiesl, ul rum deperditarum ; et si quas clausulas cceteraïas in
infra , in sexto modo dicelur. eo notarius repereril, illas ,
juxla slylum canccllaii;c

Quippe omnibus curialibus notimi esl conlrarium in Apostolicae extendet , ita ut nihil prorsùs desit soliife

Rolâ servari ; nam , etiam probatà amissione littcra- formrc lillerarum graliiie oblcntœ , cl lire lilterix; suiTi-

rum, non admiltitur probatio per lestes teste Bel- , ciunl, perinde , ac si ipscc liller.c originales execulori

lenc., deCharit. subsid. q. 110, num. 9, et non ,

prsesentarentur. Et idem diccndum est de quibuscum-
solùm in ipsà Rolà , sed iii quocumque Iribunali ejus- que lilleris aposlolicis sive deperdilis, sive non ; nam
dem Curicc; Paris., de Rcsign. bencf., 1. 8, q. 2, ad illarum probalionem, sufficitomninôtransumpium,
n. 2 ,
quia in palaiio aposlolico adsunt duo registra ,
sive etiam processus fulminalus , in quo ipse liltera;

unum videlicet supplicalionuni omnium cxpcdilarum, sunl inserl3C, dummodô poslea conslet deoriginalibus

allerum verù lillerarum : unde poieril quisque inve- parte opponente ; Gare., de Benef., p. 6, c. 2 , n. 12.

nire suamgraiiam, et exlraberesumplnm supplicatio- Ulque modus et forma praedictarum lillerarum ejus-
nuni , vel lillerarum ,
quod «juiàein facile inveniri dera Domini audiloris camerco, unicuique innolescanl,
potest, etiamsi praccisè non memineril anni, propter illarum lenorem de more subjiciamus, qui lalis est

peritiam, et melbodum oflicialium ibi cxistentium ,

videlicet :

et bic esl slylus vulgaiissimus. In nomine sunclissimœ et individuœ Trinitatis, Palrix,

Quinlus moJus esl, quando non solùm lillerœ sunl et Filii,el Spiritns sancli,Amen.!Soverintuniversiet$in-

deperdila;, sed cliam deperdilum illarum regislrum gulijioc prœsens pubUcum transumplum inspecturijtjubd
scu liber in quo illae lilierac crant regislratcc ; et lune, JSos Mardis Anlonius Franciottus prolonotarius apo-
si rcperiatur supplicalio super quâ ipsaî lilierac fue- stoUcus, utriusque signaturœ S. D. N. Papœ refercnda-
runl cxpedike , expcdiri poieril nlia bulla, eo modo riiis , me non curiœ causarum camerœ Apostoiicœ gene-
quo supra diclum esl; si verù supplicalio non adsil, ralis auditor, inspeximus lilieras aposlolicas, sub plumbo,

sumilur transumplum ex registre siipplicalionum ut moris est, expedilas, ac omni suspicione carenlcs ; quo-

super quo dictx liiterae expedientur. rum quidem lillerarum lenor talis est, ul infra, videlicet :

Sextus modus esl quando omnia perierunt , nempe Urbanus, elc.|(Apponunlur aulem omnia per exlensum,
bulla expcdila , liber, scu folium, vel (luiulernum re- ut supra diclum esl) loco* phnnbipindenlis. Quibus qui-

gislri bullarum illius temporis, ac supplicalio origina- dem lilleris diligcnler inspeclis, ad requisilioncm perillii-

lis, et liber ipse supplicalioimm illius anni scu men- slris,domini Pétri Falconelli, per infra scriplum Curiœ

sis ;
quod lamen rare evcnicl, ita ul nullum procmisso- nostrœ notarium ipsas exemplari mandavimus , et tran-

rum rcperiatur; et lune, eliam absque derogaiione sumi, et in pnblicam formant redirji. Decernenles et vo-

régulai de non judicando juxla formant supplicutio- Icntes ut liuic noslro prœsenli IranHumpto publico , sive

nis, etc., ad illarum probalioncm,' possuiit admilli exemplo, plena fidcs dcinccps adliibealur ubilibet , om-

ifslos, et secundùm illos jndicari, si lamen deponanl nibus in locis, ubi fuerit opportumtm; ipsumque tran-
sumplum fidem illique slelur, acsi originales
bullam bullarumque regislrum , supplicalionem sup- facial,

plicalioiiumque regislrum, deperdila esse, pula lem- ipsœ lillerœ apparcrent. Quibus omnibus et sinçiulis au-
et decre-
[ore excidii urbis , vel propler incendium aul alios clorilalem noslram ordinariam inlerponimus ,

smisiros cvenlus ,
quo casu testes bnjusmodi debent lum, Dat. Romœ, ex œdibus noslris, etc., anno, etc., in-

doponere concludeuier de lolâ subslanlià grali;e, cum dictione, etc., die vcro, etc., ponlifwatùs, ele.

suis qualil:»tibus; ncc ad boc dobel qiiilibel leslis ad- Duminicus Burallus, nolarius.
miili ; sed oporlel ul siul boniiues valdè experli cl C. Melcius locumtenens.
pracîici circa ea qua; couccrnunl lilieras aposlolicn:. (L. Sigilli.) A. C. :
 ,

641 LIB. Vi I. DE DISPENSAI lOMUUS MATRlMOMALinUS. 642

De Imjus vorô transiimpii valiililaie, nuUo mod« parèrent, veliili, quia siinl dcpcrdilrc ;
probari profeclù

est dubilandiim ,
quia csi auilicntioiiin : iiiserla; lit- potorunl per lestes ;
quod qnidcm polissiinum locum
ière suiit coll;\lionat:e ; et sic de vcrbo ad verbiiin est sibi vendicarc digiioscimusin bencficialibus undeexpo-

légitimé facla exemplificalio, qiiod approbatum est sitio aliàsS. cong.concilii quid juris, de iilis qui prrc-

per univcMsum orbcm . et approbat Jas. in Aiilb. Si scnlali et inslituli fueriuil , sed non liabcnt bnllas,

quis in atiquo, c. do yEdem. , n. 1 , vers. Qttœdum ; et eadem S. congirgalio respoiulet quôd suflicit , si

illud probat ac si originale dictarum litlcrarum fiiis- aliundc Icgilimè conslet de taii inslilulione, nisi insli-

sel prasenlatnm; per Gl. in 1. Clnjrograplius, in verbo tuli, obiigali fuissent expedire bulias aposloiicas, lune

Tutores , nbi Barl. , (T. de Adniin. lutor. ; idcmque enimobslal bulla Julii ill , adversùs eos (pii benefieio-

Bart. in l- l , § Sed si duobus ^ in fin. bon. pos. et rum possessionem adipiscunlur, non acceplis lilleris

est conimunis opinio, test. Mascard., de Prob., con- aposlolicis; ila Zerol. in Praxi verb. L'u//., vers, ad 2.

clus. 711 , n. 17 , et iia servatur. Licèl quandoque per sedem Aposlolicarn conceda-
Unde, cùni quidam vicarius delegalus recusarct si- turoratori indultum super lilleris ordinarii deperdilis,

niiles lilteras , ila iransumplas exequi , fuit sibi re- exempli gralia susceplionis ordinis , nimirùm, cùm
scriplum ab ipso D. audilorc camerai per lilteras quis licèt ab ordinario suo clericali cbaractcre insigni-

privaias , ne si eodem iransuniplo appareret de vo- lus fucril, lillerasque testimoniales dcsupcr obtinue-

luiilale ipsius, priBvio instrumenlo in forma prsedictà rlt, nibilominùs ilUe sunl deperditx», illarunique regi-
auderet dictas lilteras impugnare quod quidem ;
procce- strum nullibi reperilur , et episcopus promolor vilà

pil verbis salis minacibus. Quare ipse delegalus , omni funclus est , ila ul nuUa ipsa oralori sit ampliùs spes
inorà postposiià dictas lilteras in eodem inslrumenio relicla de insignilione suà hujusmodi aliàs (luàm por
inserlas, fuit executus. Sicqne nalio modo débet bujus- suam asserlioncm ac proprium juramcnlum fidem fa-

modi litierarum executio denegari seu retardari cùm ;

ciendi. El cùm proplerea dubitet, quoad promotionis
salis eiiam de jure conslet quôd laie inslrumentum su.ne usuni ac bénéficia ccclesiasiica consequenda,
dicilur probatio probala, et probat illud quod cantal, priïjudiciura sibi in poslcruni generari, seque desupcr

ut per Baid., in 1. Inlcrcst, n. 2, c. de Solut.; Caputaq., tempore procedcnle , molesiari posse , supplicat pro-

detMs. 421, n. 1, p. 2, ac facit claram ,

promplam, plerea, quatenùs eidem oralori, ut poslquàm coram
nianifestam , realem, liquidam, patentera, notoriam ,
moderno suo ordinario, quôd ipse diclo cbaractere

et indubitaiam ac definilam rem Gonzal. ad regul. 8, insignitus fuerit, mcdio juramenlo deposuerit, ex tune
cancell. Gi, num. 4 et 5. deinceps, susceplionem clericalis characleris bujus-
Pnemissa lamen omnia procedunt in gratiis per sum. raodi, non aliàs, quàm per eamdem deposilioncm pro-
muni Ponlificem tantiirii factis ; cùm aliud dicendum sit bare , aut de illo fidem facere lenealur , nec ad id

quoad gratias ordinarii ; si enim eorum lilterae non ap- compelli possit. Papa concédai. Non obstantibus, elc

LIBER OCTAVUS.
PRAXIS DISPENSATIONUM MATRIMOMALIUM, CUM COPULA SCIENTER ET
IGNORANTER, NEGNON DE SCIENTER ET IGNORANTER CONTRACTO.
CAPLT PKIMUM. est, ncnipe bujusmodi dispensaiionem subrepliliani
et invalidam exislere , si in illius impctratione , non
Praxis dispjnsuliomDn malninoiuttlinm , cum copnlà
fiât mcntio supra dicl;e copuLe ; iit inter ca^lcros Ira-
sciciitcr.
dil Geniicns. in Praxi arcliiepisc. Neapol. cl alii,

Posiiiuàm egimus de dispcnsalionibus malrimonia- quorum opinioncm , tanqiiàm pluribus fidtam fiiiida-

libus cum causis consuetis , nccnon sine causa Im- mentis videmus etiam in praxi recepta.m. Salis
pelrandis, cùm inter contrahere volenles, ultra impe- etiam claram est ince>tuosos, cum propriis consaii-
dimenlum dirimcns inlerveniat aliquando copula guineis, prubibori mntrinionium contraliere, lext. est
carnalis, quic ni ipsa praxis docel, etiam pro causa ad in c. Si quis viduam, ."2, q. 7, c. Qui propiuquam , c.

dispensalionen» oblincndam, allcgatur, opérai prelium de luceslis, 55, q. 5.

esse duximus de bujusmodi dispcnsalionibus sic Quibus sic staiilibus, cnvendum omninù est à co'i-

impetrandis agere , ac proplerea praîmiitendum est, Irarium scntieiilil)ns pneserliin vero à Zerol., in Pirxî
topulam inter oralores scciilam , necessariù expri- episcop. verbo, Dispcnsntio, vers. Ad sc.vlum, part. !,

niendain. quia non modo ipse ibi confnndil terminos, nulliuii

Licèl enim aliqui opinaii fuerint, dispensaiionem consiiluendo discrimen inter niatrimoiiiiim et spiins.!-

adliùc valere, absque eo quôd copula secuta expri- lia, dùm per simplicem copulam intelligit malriiiO-
malur, cùm id jura minime pnccipiant, sicul nec de i
nium consunimatuni, ab^ipie eo qisùd illud sit coi:-
alio crimine faticnda est menlio , ut per Navar., de tractuni, verùm etiam ibi coiichulit qnùd nondùm ton-
I

cons. 8 et 9, Consang. et Afiin., quem referont et se- fectis lilleris dispcnsalionis, valet dispensalio, solà
q'uip.tur alii doctores, contraria tamen opinio verior supplicalioiic expodità; ex quo lempore datx- suppii-
G 43 PRAXIS DISPENSAT10NU.M APOSTOLICARUM. cU
cniionis incipit cucrerc gratin, cap. Si eo tempore , ti de Resign. benef., 1. 8, q. 2, num. i5, promdcquc;

il)i r.loss. in verbo Cm»» tempore, de Ilescript., in G, cl secundùm islas raliones, aliaj regulcc cancellariae, lit-

siibdil ibi, quôd valet dispensatio in foro extcriori, lerarum expedilionem conccrnentes, regulanuir, sic-

etiain qiiando adest prajudicium terlii nenipeof(icia- que opinio supra dicli Zcrol. contrariam sciitentiam
lium Curisc, si quis vellol solâ supplicalione uli, et lenentis, tanquàm suis desiiluta fundamenlis, onmiiiô

non expedire litteras per jura ibi per eum ibi allegata; reprobalur; nisi tamen essennis in casibus in quibus
ac proinde subdit, quôd si vicarius capiens informa- non agitur de gralià canonizandà : quia tune régula
tioneni de conlentis in lilteris dispensalionis, reperi- non babet locum, ut alibi. dixiiuus.

rel niatrinionium fuisse consumniaium (debebat di- Secundo, id. Zerol. adbuc contra stylum et praxini

cere copulam simpliciter fuisse secutani) post tempus Romanaî Curiaj loquitur, cùm per infra scriplas decla-

datae valebit dispensatio ; ac propierca sufficit se in- rationes sacra; congregationis concilii Tridenlini,
formare de requisilis in lilteris, et quôd bac ratione conslet mentioncm incesiuosa; copukc esse omninô
delegatus, ultra sibi delogalam auctoritatem, non po- bic faciendam ,
quoties illa regulariler cveniat anle
lest se exlendere, c. Ciim dilecta, de Rescripl., sed decretum dispensalionis à delegato faciendum, ut ex
Papa comniitiit ut se inforniet de conlenlis in lilteris, eisdem declaralionibus palet.
in quibus nulla fit mentio de diclâ consummatione, Ut aulem clariùs videamus quonam modo reducan-
cùni non pra}cosserit, sed subsecula est supplicatio- lur hujusmodi dispensaliones ad praxim, et quoniodô
neni; ergo poierit dispcnsare juxta sericm litteraruin, liiiera; expedianiur, et quse in eâ neccssariô expri-
ex d. c. Citm dilecta, de Rescripl. menila crunl, barum litlerarum formulam hic sub-
Jpse tamen Zéro!., loco cit., circa ulrumque errât, nectere , illarumque clausulas explicare placuit ;

primo, dùm dicit valere dispensalionera ex vi solius earum igitur ténor erit talis, videlicet :

supplicaiionis signalce ; circa quod dicendum est, id Alexaxder episcopus, servns servormn Dei, dilecta
luillo modo admiiii possc, praeserlim stanle régula filio vicario venerabilis fralris nostri arcliiepiscopi Nea-
cancellarirc, quod dispensatio non valent 7iisi litteris ex- politani in spiritualilms generali, salulem, et Apostoli-
pediiis ; allas euiiu fruslratoria essel dicta régula; ne- cam benediclioneni. Oblatam nobis nuper pro parte di-
que scire poiest execulor tenorera litlerarum, super lecti filii Laurentii N. N. laici, et dileciœ in CImsto fi-
ipsâ supplicalione expediendarum proplerea enim liœ Joannœ N. mulieris NeapoUlanœ pelitio continebal
;

consliluli suiit officialcs in cancellarià Aposlolicâ , ut qnhd ipsis aliàs scientibns se tertio affinitatis yradu in-
clausulas supplicilionis aliter in litteris extendant, viccm atlinere, Laurentius prœfatws, non quidem pec-
vel restringant ; ac proinde supplicatio non videtur candi data opcrâ, ut crimine admisso, liœc causa foret
claram ccrlitudinem grali* concessse continere; unde Nos, et sedem Apostolicam ad misericordiam et graiiam
benè totum iiispici poiest ex formula lilterarum dicLe ercja ipsos faciliores reddendi, sed solimi vcsciuà Hbidinc
dispensalionis, quaî niullas continet clausulas, quas l'ictus, prœdictam Joannam cognovit. Ciim autem, sicut
profectô non liabet ipsa supplicatio; et nisi sic essct, eadem petilio subjungcbat, nisi matrimoninm inter di-
summus Ponlifex frustra in diclâ cancellarià toi consii- ctos Laurenlium et Joannam contrahatur, dicta Joanna
earumdem litlerarum expediiio-
tuisset officiales, quce i
diffamula et innupla rcmancrel, graviaque exinde sca)i-

nibus prxsunt quibus dédit formam per suas régulas,

; dala possent verisimililcr exoriri. cupiunt Laurentius et

expediendi ipsas litteras, per quas omne dubium tol- Joanna prœdicli invicem matrimonialiler copnlari; sed
lilur, et gratia digesta habet totaliler perfeciionem stantibus impedimenlis Inijusmodi, dcsiderium eorum in

suam, cura sola supplicatio adhùc in utero reiincat lu'ic parte adimplere non possunt absque Scdis prœdiclœ
graliam, donec per expedilionem lilterarum, in niun- dispcnsationc ; quare idem Laurentius et Joannc , Nobis
dum producatur, ut dixit Bald. in 1. Contractus, c. de liumililer suppUcari fecerunt, quatcnits eis in prœmissis,
Fid. instruni., quemrefert Sarnen. in reg. de non Jud. de absoiuliouis bcncficio et opporlunœ dispensalionis
juxta form., etc., ubi plura in proposilo adducit; ac gralià providere de benignilate aposlolicâ dignaremnr.
proplerea dicta régula babet decretum irriians, lum Nos igitur, qui salulem quœrimus singulorum et scan-
eliam quia indicla est favore officialiiim ipsius cnncel- dulis quibuslibit, ne eveniunt, quantiim cum Dco possn-
laricC, quialiàs senlient dcirimentum; Rot., decis 277, mus, libeuter obviamus, eosdem Laurenlium cl Joannam,
n. 1, p. 1, divers., et subdit id. Sarr.en., quôd Papa et eorum qiiemlibet à quibusvis excommunicationis, sus-
propter duas causas condidit istam regulam quae simi- pensionis et inlerdicti, aliisque ecclesiasticis sentenliis,
lis est regulœ de non Judic., etc. Prima videlicel ut censuris etpœnis, à jure, vel ab liomine quâvis occa-
falsilates viienlur, quae in supplicatioiiibus faciliùs sione, vel causa lalis, si quibus quomodolibet innodati
committunlur quàm in buUis, propter apposilionem existunt, ad e/J'ectum prœsentium duntaxat, consequen-
nianuum plurimorum officialium, ut docet tcxt. in 1. dum, karum série absolventes, et ubsolutos fore censen-
fin., c. de Codicill. Secunda quia si sola supplicatio, les, ac ctrtam de prœmissis notiliam non habcntes, hu-
absque litlerarum cxi)editione sufliceret, inferrcUir jusmodi supplicationibus inclinati , Discrelioni tuœ , de
pra'judicium officialibus Romansc curia; ,
qui ob eam quA in fus specialem in Domino, fiduciam oblinemus,
causam, bonâ fide eoruni officia ab Apostolicâ sedc per apostolicâ scripta mandamus, quatenùs depositù per
enierunt, ut ex eorum manuum appositionc, aliquod le omni spe tnjuscumque miincris aut prœmii, etiam
emylmucnlum rccipiaul; id. Sarnen., loco cil.; Paris., sponlè oblali , à quo le omninb abslinere debere mono-
tlrè Lin. VIII. DE DISrENSATlONIBLS ilATUlMONIALIBL'S. GiG
mus, te de prœinissis dil'ujenler informes, et si per iiifor- oratorinn sciut impcdimcntum, proplerea, pio ma-
malionem eumdem, preces rerilale uili repercris, super jori cautclàexplicalur titnimquc scivisse, el ila docol
(juo litam coiiseienliam oneraimis ; tune eosdein Lauren- nolorius Stylus Curiic, qui |)ro loge servaliu-; Crescent.,
liuiu el Joanmm ab iitcestûs rciilu cl excessibus liujiis- dccis. 1. n. 4, do lU'.h. non aiicn.; Capiil;i(i., dccis.

tiiodi, imposilù eis priiis propler incesntin Itujusmodi ur- 331, num. 2, p. 3; Mandos., de commiss., ^2 Cuniniis-

bitrio tuo, pœuitenlià salulari; el reeeplo ab eis jnra- sio in vcrbo Sanctilali veslrœ.
menlo, qu'od sub spe (ucHVus habendœ dispensatioiiis hu- Se tertio AFFiNrPATis. — Quod dicitur de consan-
jusmodi, iitcestitin liioïc non eommiseriiil, liàc vice diin- guiniiatc cl affinilate, dicendnm est eliam de impedi-

laxul in forma Kccicsiœ coiisuctà, in ulroque fora, c.u- menlo cognalionis sitirilualis, ac eliam pnblica; iio-

cloritale nostrù (ibsolcas; cl (lualciiits contra ipsos, causa ncslalis justiliic, pcr Icxt., in c. 2, de co qui cogn.

super prœmissis in indicium, quo qiiomodo inducta fue- consang. ux. su. c. Duo pueri, de Despons. impub. ;

ril, parilo judicalo ; ac cum eisdem Laurenlïo cl Joanuà, Gullier., Canon, q. 1. 1, c. 23, num. 15; Menocli., de

dummodb ipsu propler hoc rapla non fneril, quod im- Arbil., lit. Z, casu 502, ubi dicit, quôd inceslns com-
pedimenta tertiiaijinilalis gradits liujusmodi , ac consli- millilur non solùm, cum consanguincis cl aflinibus,

tulionibus, el ordinalionibus aposlolicis , cœlerisque con- verùm eliam cum cognalis cognalione spirituali, et

trariis nequaqiùnn obslanlibus, malrimonium inler se pu- publicâ honestate ; et ila videmus scrvare Romanaj
hlicè servalâ forma co)icilii Tridcnlini, conlraliere,illud- Curia^ styium, qui docet hanc expressionem iiiccsiùs

que in facie ecclesiœ solcmnizare, et in eo postmodiun non solùm esse neccssariam in foro fori , sed eliam
remauere, libéré el licilc valcant dicta auctorilale dispen- in foro conscienti;c , taiilimi prout servari omnes
ses, prolem susceptani , si qua sil, el suscipiendam, sciunt in sacra pœiiilenliariâ. ÎS'ec refert sacrani

cxinde Icfjilimam decernendo. Voiumus aulcm, quod si congregaiionem concilii locutam fuisse de consan-
sprelà moniliune noslrà Intjusmodi, aii<juid nnoieris, nul guinilale el affinilate lantùm; nam plurics, eliam
prwmii, occasio)ie pra'missorum exiqcre, aul obtalum declaravil hujusmodi copula^ menlioncm esse fr.cien-

recipere, temerc pra'sumpscris , excommunicationis (alœ dam in quocumque alio impedimcnlo, ut infra di-
senlenlict pœnam incurras. Dal. Romœ, elc. cetur.

Ex quâ quidem formula sic posilà, ultra alias dau- Non QUIDEM PECC AND! DATA OPERA, clc. — Si cnini for-

sulas, quas supra declaraviiinis iu alla formula litlc- lassè oratores liabuissent inler se copulam sub spe faci-

rarum dispensaiionis, cum causa propler angusliam ,

liùsconsequendic dispensaiionis; id quidem cssetneces-
veniunt CiTeter.e declaraiidu; sccundùm pncsentcm ma- sariô exprimendum; nam vis bujus clausulco est reddere
Icriam ;
quae eliam cadunl iu quibuscumque aliis lille- Papam faciliorem ad concedendam dispensationem ;

ris dispensaiionis, qi:ibusdam quandoque exceplis, qui fuisset diflicilior, si eà intenlione, ut faciliùs dis-

quandoijuc verô add;-!is, ul iufra, pro qualilato nia- pensationem impetrarent, se oratores carnaliler cog-
Icria; fusiiis démons! rabimus ; iniù nec iucongruum novissent, Gare, de Ben cf. , p. 7, c. 2, mim. 40,
videalur ac supeifluum , si juxta inaleriœ qualila- vers. Neque ista negaliva; sic enim, aul non dalur
tcm, uua cademquc res saîpiùs rcpclalur, juxla dispensalio aut dilïiciliùs conccdilur; cùm dalaria

illud : Apostolica cosjndicet indignos dispensalione ; ne fa-

Decies repciita plucebnnl ;

cilitas venia: incentivum tribuat dclinquenli, pcr toxl.

§ Supradiciis ilaque, c. de Emend. cod. jusl., el palcl. in c. Ksi injusla, 23, q. i, c. Vt clericorum, de Vil.
in I. Tiiia, ff. de Ann. leg. et in 1. Siiclius, § Tiiia, ff. et Honest. cler., el cap. Sunè, de Pœnit., disl. 3, et

de Aliment, leg. Ad harum igitur dcelaraliones clau- c. lin., § Citm in eo, de Immun. Eccles.; ibi : Ciun in
sularum deveniendo, dicamus : co, in quo dcUnquit puniri qnis dcbeat, et frustra lc(jis,

Alexander, etc.; Oblat.e, etc., ut aliàs supra auxilium invocet qui commillil in leqcm , mandamus
diximus. quatenus publiée mmtietis talcs non debere gnudere im-
Qlod ipse alias scientibus, etc. — Supponilur quod miinilalis privilerjio, quia faciunt se indignos, quia ex
ulerque oralor conscius sit inipcdimenti ad j
con- facililaleconsc(ii;cndigraliam,bominesfaciliùs incilan-

Iraliendutn; ac proplcrea non refert, quod ignoranlirt, turaddelinquci!dum,ut ailBoss.,deRemed.justitia^ex

qiiœ l'orlè in uno est \ii