^=T...

1"
o

i^=
D-

^m
1

1
fW
L
j u— i 1

jj rr~ 1

^^=^=r-R *
-'

r >

'
M
<**,

~'r-->'
 y
1111, sas.
E p
(Krijtberg S. J.

s AMSTELAEDAM.
; *«&&
•jRAtfSï

X
 Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
University of Ottawa

http://www.archive.org/details/theologiaecursus17mign
 ELENCHUS
AUCTORUM ET OPERUM
QUI IN HOCCE V0LUM1NE CONTLNENTUR.

COLLET.
De Gensuris.

IDEM.
De Irregularitatibus.

SUAREZ.
De Simoniâ.

IDEM.
De Oratione in communi. — De Oratione mentali ac Devotione.
De Oratione vocali privatâ.

NATALIS ALEXANDEIl.
De Oratione Dominicâ

INDEX RERUM.

(Pmibebat SSKtgm
1/1 via dicta d'Amboise, hors la barrière d'Enfer.
 THEOLOGIE
CURSUS COMPLETUS,
ex tractatïbus omnium perfectissimis ubique habitis, et a magna

parte episcoporum necnon theologorum

eirop.i; catholh: ,

un1vers1m. ad hoc interrogatorum , designatis

unicè conflatus,

Plurimis annotantibus presbyteris

ad docendos levitas pascendosve populos allé posilis.

V.NNOTAVÏT VERO SIMUL ET EDIDIT

J.-P. M".

TOMÏÎS DECIXtïUS-SEPTIMUS.

DE CENSURIS. — DE 1RREGULARITATIBUS. — DE SIMON1A.

DE ORATIONE.

PARISIIS,
APUD ED1TOREM,
IN VIA GALLICÈ DICTA:

RUE d'aMBOISE, BARRIERE d'eNEER.

1840.
«

I
SEP 2 7 m\
e =»

COLLET VITA.
Collet (Pctms), prfsbyter è congrégations Missiouis, doetor simul et professor theologux; , Ternaci in
Vilidocinensi Iraclu natus est die seplembris 6 anni 1093. Cberrimos fœtus protulit feracis ingenii auclor,

singulari inter iheologos famâ laudeque pradicandus, omniumque piorum pro bonis ac religiosis moribus exi-
stimationem demeruit. Multa inter opéra, quse sive Gallico , sive Latino idiomate scripla edidil, b:i:c tai.tîun
appellabimus 1° Vie de S. Vincent de Paul, typis récusa anno 4818, 4 vol. in-8"; 2° Vie de M. Boudon, 2 vol.
:

ïn-12, 1753, abbreviata verô, 1 vol. in-12, 1762; 3° Vie de S. Jean-de-la-Croix, 1 vol. in-12, 1760; 4° Traité
des Dispenses en général et en particulier, 3 vol. in-12, 1753, quod opus, activante D. Conipans, auctum emen-
dalumque typis recusum est anno 1788, 2 vol. in-8°; 5° Traité des Indulgences et du Jubilé, 2 vol. in-12,
1770; — de l'Office divin, 1 vol. in-12, 1763; — des saints Mystères, 2 vol. in-12, 1768, pûmes prelo manda-

luni; — des Exorcistnes de l'Eglise, 1 vol. in-12, 1770; 6° Abrégé du Dictionnaire des cas de conscience de
Ponlas, 2 vol. in-4°, 1761 1770; 7° Lettres critiques, sub mutuato nomme Prioris de S. Edme; 8° Devoirs des

Pasteurs, 1 vol. in-12 , 1709; — Devoirs de la vie religieuse, 2 vol. in-12, 1765 ;
— Devoirs des gens du monde ,

1 vol. in-12, 1763; — Devoirs des écoliers, 1 vol. in-12; — Instructions pour domestiques, les 1 vol. in-12,

4703 ; — Instructions à l'usage des gens de la campagne, in-12, 1770 — 9° Sermons Discours
; et ecclésiastiques,

2 vol. in-12, 1764. Ob styli prasertim munditiam prelio haud levi habentur ilke conciones. Latine verô se-
quentia Collet elucubravit :
1° Theologiammoralemuniversam, 17vol. in-8"; 2° Institutions theologicas, ad uvtm
seminariorum, 7 vol. in-12, 1744 et seq. ;De Deo ejusque divinis atlributis, 3 vol. in-8", 4768.

Obiit virclarissimus die 6 octobris,ânno 1770.

DE CENSURIS.
uff9ft@Çf&tr-

Tanla est illius, quem nunc aggredimur, tractatùs sit censura; à quo, et in quem ferri possit; quai in eâ
militas, ut sine uberi ejus nolitià , nec episcopi diffi- ferendà servandœ sint formalitates; quis eam tollere

cillimam sui muneris partent , nec confessarii potis- possit, etc. ( Ad tit. 39, lib. 5, Décrétai. )

simas ministerii sui vices tutô obire possint ; id ta-

men, quisquis vel rudem rerum, ut se habent , expe- CAPUT PRIMUM.

rientiam comparaverit spontè inecum fatebitur, vix QUID ET QUOTUPLEX CENSURA.

ullam esse theologiœ parlem quai magis à pluribus

Censurae nomen sumilur : 1° pro quovis judicio,
ignorelur. Quae prima sit lanti mali labes et origo de-
quo notatur quid in aliquà re dignum sit Iaude vel vi-
linire non ausim; nequeenim hàc nostrà œtaledesunt
tuperio ,
juxta id Ovidii Fast. 6 : Sic agitur censura ,
libri cù'ra latinà, tùrn vernaculà linguâ conscripti, è
et sic exempta parantur; 2° pro dignitale censoris, seu
qnibus penilior materke bujus cognitio bauriri possit.
magistratùs illius qui populi Romani moribus praeerat,
Habet quidem argumentum hoc diflîcultates suas; sed
eorumque delicta emendare et ploctere debebat. Hoc
neque graviores multô , neque fiequenliores quàm
sensu ait Plinius, 1. 14, c. 4, Catonem triumpho et cen-
quai in reliquis theologke partibus occurrunt. Utut
sura insignem fuisse ;
3° pro ipsà censoris hujus sen-
est, nostrum bunc lahorem, qui prolixiores inter et
tenliâ, quâ reos coercebat , ad quod alludit Juvenalis
breviores de Censuris tractatùs penè médius incedit
salyr. 2:
junioribus candidatis utilem, si Deus volet, futurum
Dat ( Juno ) veniam corvis , vexât censura columbas.
esse confidimus ;
qui verô aquikc sunt , aut esse se
De censura ultimo hoc sensu sumptà, quatenùs si-
putant, ad eos recurreirt fontes quos passim indica-
gnificat correctionem quâ Ecclesia filios suos delin-
nms. Neque enim crebne quihus turgol opus nostrum
quentes castigat,agimus in pnesenti. Unde:
citationes , alio instituts sunt fine ,
quàm ut qui in
Censura definiri potest : Pœna spiritalis quà homihi
seminariis aliorum magistri esse incipiunt, pleniùs et
baptizato , delinquenli ac contumaci ,
quorumdam spi-
abundantiùs apud scbolae duces inveniant ,
quod à
ritualium bonorum usus auferlur ab Ecclesia , donec à
nobis compendiosiori via expediri necessum fuit. Duse
conlumacià recédât.
crunt bujus tractatùs partes ; prior aget de Censuris
Dicilur 1° pœna, quia est magni boni privalio, und^
in génère ,
posterior de iisdem in specie consideralis
nonnisi propter culpam inlligi potest. Censura ut
disputabit.
pœna distinguitur ab irregularitatc , qua3 ex ratione
suà genericà non est pœna supponens culpam , cùm
^5ar$ prima.
s:< pè orintur ex involunlario corporis vel animae de-
DE CENSURIS IN GENERE. fectu. 2° Pœna spiritalis, quiainanimam cadit perse -

Expendemus in hâc prima parte, qilid et quotuplex non in corpus; unde dilîcrl à pœnis exterioribus quas
TH. XVH. 1
 il DE CENSURIS. 12
dccernit civilis potcstas. 5° Quà homini baptixato ; eum jam antea, ob peccatum mortale, hujusmodi bo-
censura cnim in eos solùm ferri poiest, qui Ecclesias nis communibus privatum sallem ex parte bunc , ;

subdili sunt, non autein in eos qui ad Ecclesiam non lamen per se ipsam iisdem spoliare nequit unde si- :

pertinent, -i" -JDelinquenti et coniumaci; unde pœnas cut impedire non potest quominùs excommunicati
quas aliquando ab episcopis in malos sacerdoles , sed charitatem récupèrent ope contrilionis sic nec impe- ,

non contumaces decernuntur, non sunt veri nominis dire potes* quin interioris communionis Sanctorum
censurai. 5° Ab Ecclesia, seu perpoteslatem Ecclesias, participes facti, bona ex eâ profluentia percipiant.
quas sola spirilales pœnas decernere potest. Censura, Quapropter Ecclesia eos solùm privât publicis illis

ut pœnaab Ecclesia procédons , distinguitur à peecato externisque bonis quorum applicalio ex speciali ejus
mortali, quod privât quidem usu bonorum spiritalium, intentione pendet, et quae cum ipsiusnomine vel ap-
v. g., Sacraraentoruni ; sed ut culpa , non ut pœna ; plicentur, ut sacrificium et suffragia, vel conferanlur,
ex rei naturà vel lege Dei, non ex Ecclesi;c potestate. ut Sacramenta , bénéficia , spiritualis jurisdictio iis
,

6* Auferiur usus ; censura enirn suspendit ac iinpedit solùm applicari aut conferri possunt, quibus applicari
usum rei, donec delinquens à contumacià recédât, vel conferri permiserit Ecclesia.
sed rem ipsam, v. g., titulum beneficii non tollit; in Ad 2 : Ingressus ecclesiae , sepulturà ecclesiastica ,

quo differt à depositionc et degradatione ,

quai de se et similia, sunt quid eo sensu spirituale, quôd ad spi-
in perpetuum privant vel re ipsà, vel cjus usu , v. g., rituale animae bonum ordinantur unde cùm iis privât :

exercilio sacrarum funelionum ; et ideô dicuntur, Ecclesia, verè privât boi.o spiriluali. Adde quôd Ec-
quantum est de se , tollere facultatem eas exercendi. clesia primarib privare possit bonis spiritualibus , et
7° Quorumdam bonorum spiritualium; bôna enim spi- secundari'o bonis quibusdam temporaneis , v. g., fru-
ritualia , alia sunt propria , ut fides ; alia sunt omni- ctibus beneficii, et socieiate fideliurn etiam in civilibus;
bus communia et externa ,
quorum dispensatio Ec- at baeeprivatiosemper tendit ad spirituale contumacis
clesia: crédita est, ut suffragia publica ; hase ab Ec- bonum , ut nempe promptiùs resipiscat.
clesia auferri possunt non illa , ut paulô post latiùs Ad 3 : Regulariter loquendo tenetur judex non
expendam. 8° Donec à conlumacià recédât; id enim in ferre censuram excommunicationis quam scit ( si ta-
censuris spectat Ecclesia ut per eas frangat contu-
,
men potest id fieri ) reo profuturam non esse, ut do-
maciam rebellium , eosque ad obsequium cogat; unde Thomas exigere tamen aliquando possunt
cet S. ;

censura dicitur medicinalis , adeôque perpétua non

circumstantias , ul ipsi etiam induratissimi censura
est cùm conturcax statimac resipuit, absolvidebeat;
ferianlur in 4, dist. 18, q. ult., art. 2 1° quia cen-
( ),
et sic adhuc distinguitur censura à depositione et de-
suras, licèt de se ad emendaiionem ordinentur, sunt
gradatione quae de se perpétuas sunt. C. 1, de Sent,
(
tamen pœnae , et ideô per accidens ad solam punilio-
excom. in 6.
possunt; 2° quia eaedem censurae ad
) nem ordinari
Nostra hase definitio hinc iutelligitur aecurata esse, hoc saltem inserviunt ut alii terreantur, et ab excom-
quôd génère constat et differeutià. Genus est pœna municatis lam facile infici non possint. Hinc patet
spiritualis, per quam censura convenit cumaliispoenis cur medicina, quae pœnas rationem non habet, haud
ecclesiaslicis, depositione, v. g., et degradatione; in-
porrigalur xgro desperato, possit verô censura adver-
fligi verô coniumaci donec à contumacià recédât, locum
,
sùs hominempenè desperatum ferri.
tenet differentias.
Pro solutione quartae difficuUalis ,
quaeritur quot
Objicitur 1° quôd Ecclesia non sit domina boni admitti debeant censurae. Alii septem admittunt, ex-
spiritualis fideliurn , adeôque non possit eos bono illo commuuicalionem scilicet, suspensionem , interdi-
privare 2° quod Ecclesia fidèles non solùm privet
;
ctum, cessalionem à divinis, deposilionem, degrada-
bonis spiritualibus sed etiam corporeis, v. g., in- Ledesma
,
lionem, et irregularitalem ex deliclo. lta
gressu ecclesias, sepulturà eeclesiasticà, convictu Corduba, etc. Alii ex hoc numéro delent deposilio-
cum aliis; 5° quôd censura Jeratur in eos etiam de nem et degradationem , et sic quinque adinitlunt cen-
quorum conversione desperatur; unde falsum est eam suras; ita Sotus, Bannes, etc.; quorum omnium hase
imponi per modum pœnas medicinalis, ad contumacis est ratio, quôd definitio censurae mox allata bis omni-
resipiscentiam frustra enim ei porrigitur medicina Idem post Mori-
;
, bus ecclesiaslicis poenis convenial.
J
de cujus vitâ desperalur -i quôd allata definitio con- quem
;
num, ib. 6, de Pœnit., cap. 5, n° 12, citât,
veniat irregularilaii, quae lamen censura non est. Sed sentire videtur Van-Espen, loin. 2, p. 5, lit. 11, c. 2,
hase quatuor non nocenl. Unde ubi censuras definitionem nunc communiter à schola-
Ad 1 : Ecclesia non est quidem domina bonorum sticis admissam per undecim secula ecclesiaslicis
,

spiritualium , sed quorumdam est dispensatrix ;

quod auctoribus ignoiam fuisse conlendil. Hoc quidem ita

sufficit ut contumaces iis privare possit. Privât au- esse poiest, sed nib.il inde concludendum est sive
tem ut dixi non iis bonis quae propria sunt et nuperos Canonislas, qui jus novum utpoie
, ,
contra ,

privata ut fides spes

, , , gratia , virtutum actus , et quod sol uni nunc sit in usu, explicant; sive contra
ebaritas; imô nec iis bonis, quae licèt communia sint, pontifices qui jus illud condendo auctorilate sibi à
,

résultant ex interna illà cognatione quae

reperitur in- Chrislo concessà usi sunt. Neque enim detern:inavit
terhomines eàdem fide et charitate conjunclos licèt onmes et formas quibus contumaces
; Chiislus îuodos
enim Ecclesia cùm aliquem censuris ferit supponat sed id delerminandum reliquit Eccle-
, uiiniri onortuit,
 CAP. QU1D ET QKJ'Il H.LX CCNSURA.
il PAI\6 I. I.
U
sise suai rectoribus, qui idcircô poenas olim usurpa- ease possunt, aut etiam cacelebrare, sicutet alii,
tas, ex toto vel ex parle abrogare, et novas induccro ergo cessatfp a divjnU», licèt accédai ad iiHerdicluin

potuerunt. Haud lamen inulilis est obseryalio Morini; locale, ab ipso tamen dUinguitur e ss< niialùer. Vide. (

impedit enim ne malè credamus excommunieaiio- Snaivm de Crn-iiris, djsP- 3'J ; Collai. àndegftV.,
nem , de quà ssepiùs in antiquis canonibus aut Pa- ton). 2 edit. an. 1733, p. .i,s.

inini monumentis agitur, semper accipicndam es 9, Idem dépique dicendum de imgulanlale etiam ex
prout nunc aceipilur; quod et pncmonendum esse delicto. Nain 1° invgul..r ;a omnis
primariô consli- l ,

credidi. Nunc ad dubiuin propositum, luitur ut indecentia et'inbabiliias, prpul alibi ilicam
;

Dico : Très tanlhm sunt, censura; species , excommu censura aulem primariô ppnslituilur ui pœna, 2° cen-
nicatio scilicet , suspemio et interdiction. sura primariô etiam decernitur ad corrigendos lideles,
Prob. 1° ex lus Innocent» lit verbis, e. 20, De ver non item irrcgiilaritas , in quà qwis modo peccalorum
bor. Signifie. Qua'renti t/uid per censurant ecctesiasli- suorum pœnilenliam agal, et absolulioncm consequa-
j

cam debeat intelligi, cùni rjusmodi clausulam in litteris lur, buinililer pernianere posset ; imô , ut notai Gi-
twstris apponimus , respondomus qubd per cam non so- bert in Opère cui tilulus , ]}sageti de l'Eglise Gallicane,
liun interdicti , sed suspens'nmis et excommunicationis concernant les censures ,
pag. -332, edit. Paris., dispen-
$en(entia valent intelligi; alqui, si alise essent censuras salio irregularilalis ei etiam denegari polest qui cul-

species prailer très modo rcccnsilas, jam inanca fo- pani suam expiavit ;
3° censurai per absolutionem,
ir-
ret et mutila Innocenlii III responsio; ejusque respon- regularilates per dispensationem tolluntur; 4" is est
sioni similis ,
qui consultus quid nomine sacramenli Romaine Curiae stylus , ut cui conceditur facultas ab-
intellîgatur in jure , responderet ce intelligi Bapli- solTendis à censuri, ei non censeaturconcessa facultas
sniuni, Pœnitentiani et Ordincm ,
quai sanè responsio dispensant}; ab irregularitaiibus, prout docent N'avar-
incongrua foret et insufficiens. rus, Avila, Haberl et alii melioris nota; doclores;
ergo
Confirmatur 1° quia Innocentii responsio dogmalica cùm stylus Curiae jus facial , ut colligunt Canonislae ex
est et doctrinalis; atqui propositio dogmalica et do- cap. G, deCrimiue fulsi, consequens estirregularilalem
ctrinalis in jure posita xquivalct universali; ergo cùm disiingui à censura; 5° qui censura ligalus ordinis
1res censurai species reeensel Innocenlius , idem est sacri funcliones ex officio exercet, irregularilatem
ac si diceret : Omnis censura his tribus conlinetur ; contrahit, quam non easdem exercet contrahit qui
2° quiaeadem responsio ponitur in Decreto sub ti- cùm jam est irregularis. Slet itaque censuram dividi
|

tulo De verborum Siynificalione; atqui in hoc titulo

: 1° in excommunicationem suspensionem et interdi- ,

sumuntur verba secundùm totani suam significationem ctum.

et amplitudinem , ut notât Avila , 1 part. , dub. 5 ; Dividilur 2° in eam quœ est ab homine , et eam quai
5° quia argumentum negativum , etsi in metapbysicis est à jure. enim censura omnis sit ab homine,
Etsi
non valet , valet tamen in moralibus et in jure, pra> hoc sensu quôd omnis sit ab bumanâ potesl;.te elsi
;

serlim cùm niliil résistif ; atqui nihil resistil in casu pariter censura omnis sit à jure, eo sensu quod
cen-
prœsenli, ubi adliuc urgent rationes mox allât». sura omnis importe! legem aliquam vel praceplum
;
8
Prob. 2 : Censura? non feruntur nisi in contuma- celebris tamen est haie divisio, eique similis, quai
ces, ut ad Ecclesiœ obsequium revertantur, unde de fieri solet in graliam gratum facientem et gratis da-
se non sunt perpétuai; atqui depositio et degradalio lam ,
tametsi gralia omnis sit gratis data. Censura à
feruntur in perpetuum, neque auferuntur per resipi- jure ea est quai per legem ferlur generaliter in omnes
scentiam ;
quapropter depositio temporanea non est qui legem illam fuerint transgressi; talis est quai de-
vera depositio , sed suspensio ; ergo depositio et de- cernitur in can. Omnis utriusque sexûs , adversùs eos
gradalio totam censurae definitionem non suscipiunt omnes qui paschali officio funcli non fuerint. Nomine
nec proinde sunt censurai. juris, aut legis hic intelliguntur etiam diœcesana sta-
Idem dicendam de cessatione à divinis; ea enim tuta, quae de se perpétua sunt, et verae territorii Ieges.
velnon est formaliter pœna, vel saltem non est peena Censura ab homine ea est quai fertur à judice per sen-
ad modum censura: pœna enim primariô decernilur ; mandatum seu praeceptum transitorium et
lentiam aut
ad puniendos sonles ; contra verô cessalio à divinis temporaneiim et hœc duplex est, alia generalis, quœ
;

primariô decernitur ad manifeslandum Ecclcsiai dolo- generatim fertur in omnes alicujus prajeepti trans-
rem ; et licèt Ecclesia tune intendat ut reus exteriori gressores, v. g., in clericos qui labernam frequenla-
boc doloris apparatu commolus resipiscat, reipsà ta- verinl ; alia specialis, quai fertur ex causa et faclo par-
men nullam in eum exercet vindictam , neque eum ticulari in certain ac delerminatam personam, sive haeç
singulariter ferit. Hinc grande esl discrimen cessatio- judici cognita sit, ut cùm nominatim excommunicalur
ncm inter et interdictum etiam locale ; boc enim sem- Pelrus, nisi intra mensem restituai; sive sit incognita,
per directe et specialiler afficit personas quai interdi- ut cùm dicilur : Excommunicatus esto qui in tait incen-

cio causam dederunt , ideôque illas ubique arcet à di- dio quidpiam furlini abstulit , nisi id reddal intra tri-
vinis, unde et pro illis privilégia non valent. At verô duum ; vel qui talem incendiarium cognovit , nisi posl

cessatio à divinis cadit solùm in loca, et non ligat spe- ullimam monilorii promulgations m, eumdeui d claret.
cialiler eos qui ipsi causam dederunt ; unde lii, niai |
Censura generalis ab homine non distinguitur à
aliquà txcomraunîcatione ligentur, alibi divinis per intentioncm legislaloris
inter- '
; c rà à jure ,
nisi , oui
 DE CENSUIUS. 16

cùm legem perpetuam ferre vult, vult quoque censu- y cum aliis docet Cabassut. Ratio est quia superior cen-

. rrc à jure. Si verô legem ferre noHl perpetuam, suram ab homine feri non ut legislator, sed ut judex;
50 vel mortuo, suspendendam aut porro judicis aucloritas codem niorluo vcl amoto au-
;

p (

,
censetur rerre censuram ab hoinine; haec fertur.

autem inlentio facii dignosci nequil. Conjici tamen Differunt 3" quôd censura ab homine, specialis ni-
! legislatoris intentionem esse, ut legem perpe- mirùm, semper reservata sit, non autem quai e>l à

tuam Ferai, adeôque décernât censuram à jure ,

quo- jure, nisi reservalio exprimalur, de quo infra.
ties su us suis absolutionem réservât si verô
;
Differunt 4° quôd censura à jure, cùm couliuealur
eam sfaiuti speciem ferat, quam mandatum appellet,
in generalibus Ecclesia; aut diœccsis conslilu;ionibus
nsuram ab bomine tulisse, quia lune
vel slatulis facile ignorari possit; quoti enim Kccle-
,

intendit duntaxaf decernere mandatum transitorium

sia; canones nesciunl? censura verô ab homine vix
eos laie crimen admitierent. Sed non mul-
ignorari possit ab eo qui eam incurrit; tune enim so-
tùm bodiè laborandum est in investigandis characteri-
Iùm ineurritur, cùm quis vel nominalun percutitur
biis quibus dignoscalur censura generalis ab homine,
censura, vel non ievelal aut non restituil, consequen.
à censura à jure ,
quia censura1 générales ab bomine
ter ad monitorium aut aliquid a;quivalens ,
;
qui autem
non solîim rara; sunt, sed prorsùs extra usum. Qua-r
v non révélât, aul non obseqmlur praeceplo ad
propler quae passim in tractatùs decursu dieentur de !

nominalim
...
,
,

vel quasi
_.
nominalim directo
.. .
,
...
hoc vix ac
se vel

censura ab homine, de speciali semper erunt intelli-

ne vix quidem ignorare potest.
genda , nisi aliud exprimalur
Differunt 5° quôd censura à jure eos etiam ligare
Censura ab homine et à jure in eo conveniunt, quôd
„.„/•. ,.~v* a. t j~ . possit
F qui legislatori subjecti non erant, quo tempore
utraque cum semel contracta fuit, lanuhu durât, do-
i
. . . .

censura primùm lata est censura verô ab homine eos ;

nec per absolutionem relaxetur ; sed diffenuit, 1° quia
solùm afliciat qui legislatori subjecti erant quo in-
censura à jure fertur pro futuro, leges euim fulura
stanti censuram tulit; quia censura ab homine fertur
it; undti suspensiones quai aliquando decer- 1

per mrdum hnperii , imperium autem ad présentes

r pro peccatis praeterilis in quibus non perseve-
solùm dirigitur. Aliud essel de censura generali ab
. non sunt veri nominis censurai : censura verô
homine , ut docet Layman ,
quia ha^c accedil ad na-
specialis ab bomine spectal pra'leritum et prœsens ;
turam slatuli. Layman, t. 1, tract. 5, p. 1, c. 2.
d cernitur enim pro crimine prseterito , et pro actuali

in illo perseverantià, seu contumaciâ; ideoenim, v. Dividitur 5° censura in eam quae est latœ, et eam
cxeonimunicatur qui monilorio parère noluit, quia quae est ferendœ sententiœ. Prior ea est qua? contrahi-
g.,
tur ipso facto seu solâ criminis admissione absque
spenùt superioris mandatum , et in eo contemptu , ,

alià judicis sententià; unde secum executionem trahit,

scions el vulens persévérât.
Nec dicas cum Giberto, p. 16, posse episcopum }
ut dicitur, cap. 53, de Appellat. Posterior ,
quœ etiam

duabus tribusvc personis sub excommunicationis pœnà i

dicitur comminatoria , ea est quam superior commma-
probibere, ne se invicem fréquentent, quia aliquid in- tur infligendam , sed qu:e non ipso facto incurrilur

ter eas mali suspicatur quo in casu et censura est ab nisi nova accedènle judicis sententià.
;

homine, cùm feratur pro casu singulari, singularesque ! Signa censuras latœ sententiœ sunt, l'particulseislœ
personas respiciat; et tamen spécial ad fulurum. Talis vel similcs , ipso facto , ipso jure , eo ipso , staiim , inox,

enim censura reipsà feriur ob aliquid prœsens, nempe illico , latœ sententiœ; 2° verba praesentis aut prailerili

objustam gravis mali suspicionem ; ncque ferri posset \

lemporis, v. g., excommunicatur suspenditur, suspen- ,

si abesset haec suspicio ,

quia talem censuram ferre dimus, suspensus est, noverit se excommunicatum
sine causa vel delicio actu existenle , seu pro merè 5° verba temporis imperativi, ut, excommunications
j

futuro, prohibitum est c. 5, de Sent, excommunie, in 6, I subjaceat , suspendatur ; nisi mandalum hoc ad inferio-

his verbis : Caveant (

pradali ) ne taies senteniias ex- rem judicem dirigatur cui commitlalur officium ali- ,

communîcationis, sive speciatiter, sive generaliler in uli- quem censura percutiendi. In dubio an verbum sit
quos pro culpis solùm futuris videlicet si quid taie fe- imperativi vel opiativi modi habendum est pro impe- ,

cerint... prœferre prœsumant... nisi... culpa seu offensa ralivo, quia ex jure lex imperat, non optât; unde hxc
prœcesserit ; quae verba pertinent ad solas censuras ab forma, anathema sit , videlur esse latae sententi;e. Ne-
bomine, ut cum aliis docet et probat Pirhing., 1. 5, ad gat id quidem Navar. in Manual., c. 27. n. 12, eique
lit. 39, n. 160, tom. ult., p. 489, edit. an. 1722. consentit auctor Collât. Andeg. ; sed contraria opinio
Differunt 2° quôd censura à jure semper liget trans- ut communior , sic et probabilior videlur ; hjec enim
gressons donec lex illam decernens abrogetur; cen- formula , anathema sit , in conciliis , ac pra'sertim in
sura verô ab hoinine eos quos uecdùm ligavit, ligare Tridentino tam frequens , usurpari solet contra hsere-
jam non possit, slatim ac superior qui eam tulit mor- , ticos quorum errores ipso facto censura subjici voluit
tuus est, aut potestate suâ volens, vel nolens spolia- Ecclesia. Et verô celebris canon : Si quis suadente
tus e*t unde
excommunicatas sit sub condi-
; si quis diabolo, solùm fert, ut si quis clericum perçussent,
tione, nisiintra mensem restituent, aut nisi inlra sex anathematis vinculo subjaceat ; et tamen fatentur omnes
dies revelaverk, et judex ante terminum elapsum mo- contra Glossam, exconununicationem hanc ipso facto
rialur, non incurrit censuram etsi non restituât, ut || incurri. Certum tamen est in his spectandura esse
 47 PARS I. CAP. I. QUID ETQUOTUPLEX CENSURA. 18
usuni et intentionem lcgislatoris , ut nolat Sayrus, lib. » nas canonum incurrit, et irregularis efpcitur, ut com-
l,c. 7. munis omnium consensus teslatur , nec de Me re dubium
Censura fercndœ est sentenliœ, 1° cùm exprimitur esse potest. Et verô id expresse docuerunt antiqui Pa-
verbis fulurum indicanlibus , v. g. , excommunie abitur ,
tres. S. Gregorius Magnus, boni. 26 in Evang. : /s,
noverit se suspensionis sentenliam incursurum , nisi ad- inquit, qui sub manu Pastoris est . ligari tirheat , vel in-

dilum fuerit, ipso jure, \c\ ipso facto ;T cùm legisla- juste. Primerai S. Urbanus I , bis verbis : Valdè enim
tor bac ulilur formula, sub inlerminatione analliematis timenda est sentenlia episcopi , licèt injuste liget ali-
5° cùm alicui pracipi videlur ut censuram ferat, bis quem quod tamen summoperè prœvidere débet ; unde
,

aut similibus verbis ,

jubemus, volumus suspendi. In manavit hoc juris axioma eau. 1 9, q. ', Sent ntia , , .

dubio judicandum est censuram non esse nisi ferendœ pastoris , sive justa , sive injusta fuerit , timenda est.

scntcnliie, quia ex Reg. 49, in 6, in pœnis benignior Qtiapropter Wecflonis archiepiscopi Moguntini, eos
interprelatio faciendu est; undc infert Donacina q. 1 ,
qui injuste exconimunicati erant, absque réconcilia-

punct. 1 , n. 6, formam banc : Noveris teexcommuni- lione prseviâ recipi posse contendentis , opinio pro-
cationem incursurum , ferendae , non latae, esse sen- scripta est in concilio Quintilineburgensi , an. 1085,
tentix. bis verbis, can. 1, apud Labb., ton». 10, p. 405 : Sta-
Dividitur 4° censura in juslam et injustam ; validam tutum est ut quicumque ab episcopo suo , nec officio née
1

et invalidam, seu nullam. Hxc divisio respicit solùm communione privatu , excommunicatus essel, elsi inju-
censuras ab bomine (Eveillon , p. 102, edit. 1651); I
slè , nuUatenùs tamen reciperetv.r ad communionem,
omnis enim censura à jure seu à canone, semper ju-
1

nisi absolutus ecclesiastico more. Unde Hostiensis lib. ,

sta est, ulpole quai sil vera Iex; unde rccepium est 5, de Sent, excom. : Quuntùmcumque inquit, injusta ,

istud : A pœnâ juris non appellatur ; sed non ila est |

sit sententia, diim tamen non sitnulla , tenenda est et ti-

de censura ab bomine, quai (et hoc cautè pensandum \

menda.
est, mulii enim lue allucinantur) , aliquando justa esse 2* Censura injusta d<
%
fectu causai sufficientis ex
potest, et tameu nulla (idem ibid.); aliquando injusta parte exeommunicati , quœ sic injusta est, ut verè sit

esse , et tamen valida , ut ex légitima terminorum ex- nulla, aut est evidenter nulla, S. Ronav.,lib. 4, pari.

posilione apparebit. 2, dub. 1, ut quando lata e^t post appellationem le~

Censura justa , ea est quai undequàque légitimé lata gitimam, continelve errorem intolerabilem , ut si dicere-
est, ita ut nibil ei qui ipsam tulit exprobrari possit Ta- . tur : Excommunico te quia credis in Deum ; cl in bis
lis est censura omnis lata, 1° ab babente potesiatem; duobus casibus, censura nec coram Deo ligat , ut evi-
2° in hominem subditum ;
3° ex causa sufficienter pro dens est, nec coram bominibus, quia nullitas ojusà
batà; 4° servato juris ordine substantiali et acciden- nemine in dubium revocari potest, ulpole vel jam de-
tali. Talis censura semper valida est in foro exteriori, monstrata ab accusato, vel aliunde noloria ; unde tune
sed aliquando potest nulla et invalida esse coram nulla absolutione opusest, ut docet Eveillon, et auctor
Deo , ut si feratur adversùs eum qui juridicè convi- Collât. Andeg., juxta idGelasii, c. 46, 11, q. 3 : Apnd
clus fuit de crimine quod reipsà non admisit. Deum et Ecclesiam cjus neminem potest iuiqua gravare
Censura injusta ea est quai non est ex omni parte sententia. Ita ergo eà se non absolvi desideret ,
quâ se

légitimé lata , seu cui deest aliqua ex quatuor condi- nuUatenùs perspicit obligation. Vel haec censura licèt à
tionibus mox enumeratis; et hœc duplex est, injusta parte rei nulla, non est tamen evidenter nulla, et tune
valida, et injusta invalida. Injusta valida ea est cui is in quem lata fuit, tenetur sub peccaio quaïrere alia

deest aliquid accidenlale, nibil verè eorum quai es- juris remédia, id est, aut appellare, aut ad superio-

senlialiter requiruntur : talis ea est quai fertur ab ba- rem recurrere; alias peccat, non praecisè qui? non pa-
bente potesiatem , ob sufficientem causam , sed ex ret sentenliae invalidai, sed quia non pare! Ecclesiae,
malo motivo , aut ncgleclo juris ordine accidentali, quai praicipit ut sic censuralus utatur remediis jure
ut si non praicesserit trina monitio canonica , vel una praiscriptis ; ita Sayrus ibid., n. 19.
pro tribus, aut si senlcntia scriptolata non fuerit. In- Quôd si remédia invenire non possîl, quia juridicè
justa et simul nulla ea est cui deest aliquid essentiale; probatur nocens, tune débet 1° huiniliter sustinen
sive ex parte judicis qui careat jurisdiclione , eamve censuram, ut humilitatis meritum compense! excommu-
babeat impedilam seu censura , seu privilegio rei , aut nicalionis damnum, ut ait S. Tbom , cavendumque ne
cjus légitima appellaiione ; sive ex parte subjecti , cu- tumidè insurgat in superiores, quia non est subditorum
jus culpa vel evidenter nulla sit, vel sufficienter pro- discutere senlentias majorum ; et si contemminl ctiam.
baia ; sive ex parte juris , cujus ordo substanlialis ne- injustas, graviter peccant, ul ait ibid. S. Bouaventura;
glectus fuerit , ut si nulla praimissa sit monitio. atque (ieri potest ut justa mereantur, ob contemptum
Circa divisionem banc , hxc in praxi tenenda. P suum , censura percelli ,
qui injuste nonmnquàm li
rMti
1° Censura simpliciter injusta, seu, ut loquilur S. prout fusé ostendit Nicolaus in Epist. 10.
erant ,
I,

Thomas in 4, dist. 18, art. 1 , injusta ex parte excom- Débet 2° in foro exteriori abslinere ab iis omnibus
mumeantis, qui, v. g., ex ira vel odio excommunient, quai verè excommunicalis probibita sunt ,
quia alio-
aut formalilates accidentales omittit, nihilominùs habet qui , ut docet Cabassul.. Mb. 5, Tbeor., cap. 10, n.
effectuai suum, et verè ligat; unde, ait Sayrus, lib. 1 12, verè ac juste puniri posset eiiam apud Deum, pro-
, ,

c. 17, n. 5 , edit. 1621 , qui in tali statu célébrât, pœ- j

vter vecvaium scandait quod palàm exhiberet resistendo
 10
DE CENSUR1S. 20

superioribus, quorum sententia vel babetur pro justà, concesserit Ecclesia;, et quibus cjusdem membris.
vel nondùm iniquitatis juridici convicta est. Concllsio prima. — Christus nullam per se censurant

An autem possit hujusmodi homo contra quem cen- instiluit, unde nulla est censura de jure divino. Est com-
sura materialiter injusta lata est, privatim, vel corani niiinis.

iis qui innocentiain ejus perspectambabcnt,et secluso Prob. 1* : Instituere censuras est prœscribere in

scandalo functiones suas obire, niissam celebrare, particulari modum talis peenœ, id est, delerminare
atque adbibitâ eâdem eautione exciperc confessiones, quando et quibus bonis spoliari debeant hi aut illi

si pastor sit , non cerlù inter auctores graves constat. peccatores; atqui Cbristus nihil unquàm taie determi-

Negant apud Sayruin, ibid. n. 7, Canonisia; undecim, navit; neque assignari potest Scripturœ locus quieum {

iisipie ibidem favenl theologi quinque non minimi id prœslilisse dicat. Prob. 2° ,
quia in censuris nihil

uominis quibuscum sentire videlur D. Dupin , de est quod per Ecclesia; potestatem mutari non possit,

anliq. Koles.Discipl., p. 501, juxla quem per senten- unde multa olim fuerunt in usu quœ nunc non sunt,
tiam injustam privatur homo Sacramcntis, precibus, et et vicissim ; sed quœ jure divino constituta sunt vel

aliis ojficiis quibus Cliristiminm defungi par esl; unde prorsùs mutari nequeunt, vel nonnisi rarô, et in casu

fit, iuquil, adducens S. Leonem, ut anima ejus veluÛ aliquo admodùm singulari ; ergo.

sauciata et inermit quodammodb exutaque omni muni*

,
Obj. 1° : Cbristus excommunicationem instituit his

mine, diabolicis incttrsibus .... objecta sit; ex quo sequi verbis, Matlh. 18 : Si Ecclesiam non audierit, sit tibi

videtur bominem hune irregularem evasurum si cele- sicut etlinicus. Hic enim virtualiterpraecipit ut pastores
bret, quod eliam docet P. Antoine. Ecclesia;, contumaces foras abigant, et à lidelium

Verior tamen ut et communior est opinio contra- conmiunione excludant. — R. neg. ant. : Nam 1°, si

ria, quam tenent Suares, disp. -4, n. 13, Sayrus, Ca- Cbristus eô loci veram excommunicationem instituis-

bassut. , etc. Ratio est ,

1° quia talis condemnatus set, omnes prorsùs qui Ecclesiœ prrcceptis rebelles

verè et coram Deo innocens est; ergo in eodem est sunt, essent jure divino excommunicati , quod quàm
coram Deo non fuisset ab hominibus per absurdum sit nemo non videt 2° non magis liceret
statu , ac si , ;

malitiam aut errorem notatus; 2° quia non magis te- cum peccatoribus qui Ecclesiam spernunt, communi-
nctur bomo ille sententia contra se latâ, quàm tenea- care in divinis, quàm cum ethnicis, quia lex à Christo

tur quis ad solvendam alteri pecuniam ,

quam ipsi in inslituta abrogari nequit ab hominibus ; atqui tamen
rei verilate non débet, licèt ad solutionem banc in ju- licitum est communicare etiam cum excommunicatis ,

dicio ex falsorum testium depositione condemnatus modo denunliati non sint , ut alibi dicemus ;
3" addit

fuerit'; atqui is non lenetur; ergo nec ille. Et verô ibidem Christus : Quœcurnque alligaveritis super ter-
fieri potest ut bomo nequidem obsequi possit tait rant, etc. His autem verbis innuit Christus se potiùs
censura;. Sic qui sub censura jubetur babitare cum dare facultatem censuras instituendi ,
quàm eas à se
mulierequa; invictè probatur esse uxor ejus, licèt non institui : unde prœcipit non in particulari , sed in ge-
sit, nec débet, nec potest obedire. Cabàssut. ibid. : lta- nerali solùm, lit qui Ecclesiam non audierint,vitentur
que lolà ex occasione talis censura? exurgens conscieniiœ ab aliis juxta gradum et modum separationis ab Ec-
oblujatio, versatur per accidetis in fugà scandait et con- clesia facienda; ; ergo ipse separationem hanc in tali

templas Ecclesiœ ,
putiibilis à Deo et Iwmhiibus; unde gradu et modo perse non facit; ergo nec instituit cen-
tamen per se non exurgunt canonicœ pœnœ , v. g. , irre- suras in specie.
gularilas, quia deest secundùm rei veritatem cammicum Obj. 2° hœc Pauli verba ad Tit., c. 3: Hœreticum
fundamentum, nimirùm justa censurœ causa. Iliuc infè- hominem post unam et secundam correptionem devitu ;

res per banc excommunicationem non privari bomi- hœc item S. Joannis, 2 Epist.: Si quis venit ad vos , et

nem communibus Ecclesiœ suffrages : tum quia non liane doctrinam non eum recipere in domum,
affert, nolite

est verisimile potestalem banc qirëe in destructio- nec Ave et dixerilis, veram continent excoinmuincntio-
nem esset, à Deo Ecclesiœ fuisse concessam ; tum quia nem ; atqui talis excommunicatio , utpole ab Aposlo-
hoc rêvera non intendit Ecclesia, cum nec ad bonum lis dimanans, juris est divini. — R. 1* : Neg. maj.; ci-

commune, nec ad bonum illius qui condemnatur, tati enim textus iutelligi possunt de obligatione natu-
utile sit. rali vitandi eosqui nobis damui causa esse possunt,
Dividitur denique censura in reservatam, et non quales sunt prœserlim hœrelici, quorum sermo ut •

reservalam; gravem, et minus gravem, de quibus cancer serpit, 2 Cor. 2. Hinc Paulus ,1 Cor. 5 non ,

infra. minus acriter prœcipit ut videtur Christianusquisquis

CAPUT II. est fomicator, aut avants, aut idolis serviens, aut male-
dicus, aut ebriosus , et cum ejusmodi nec cibunt stimere
DE CAUSA EFFICIENTE CENSURARUM.
permittit; atqui tamen nemo dixerit peccatores penè
Causa efticiens censurarum,vel eas instiluit, vel eas
omnes à S. Paulo excommunicatos fuisse. Idem est
fert, seu decernit. De utràque dicemus.
sensus verborum Joannis, ut patet ex iis quœ se-
ARTICULES PRIMDS. Qui enim dicit Ave, communical operibus
quuntur :
illi :

Quis instituent, aut instituera possit censuras. ejus malignis ;

quia vel iis consentire videtur, vel qui

Duo hic inquiruntur :

!* an Cbristus per se censu- malè scntiunl, in errore suo confirmât.— R. 2* : Neg.

min., quia quod est inMitutionis aposlolicœ, non

2" an ideô
i •-.;
s instituent ; casdem instiluendi facultatem I
 DE CAUSA EFFICIENTE CENSURARUM 31
21 PARS I. CAP. II.

Apostoli enimmulta fecerur.t Jpsa, inquil, quœ damnatio nominaiur..., quà pœnà in
est institutionis divinx ;

etspeciatim in Ecclesià nulla major est, potest, si Deus voluerit , in

ut prœlaii et judices, quae Christus per se
Paulus, ad Timoth. 3, bi- correptionem saluberrimam cedere, etc. Ergo certum
non instituerai. Sic. S. 1

non quia irregularitaiem est censuras ab Ecclesi* nascentis eiordio semper in

gamos vult esse irrcgulares,
sedquia cjus instituendae usu fuisse. Hinc canon 30 inter Apostolicos, quo Si-
banc instituerit Christus,
moniaci excommunicantur, notât Simonem Magum bis
facultalem AposloMs concesserit.
Concli'SIO II. — Est in Ecclesià poteslas instiluendi et Pétri verbis excornmunicatum fuisse, Act.8, 21 Non :

est con- est tibi par» in sermone isto. Hinc S. Paulus, 1 Cor. 5,
ferendi censuras. Conclusio qu;c est de fide,
incestum Corinthium Hymena:umque et Alexan-
Albanenses Wiclef., Hus, Luiherum, juxlàquem,
,
tra
quas drum, Tim. verè excommunicavit cùm eos
ut constat ex propositione ejus 18, inter eas 1 ,
1 ,

damnavit LcoX, an. 1522, excomtnunicationes sunt tradidit Satanae.

pœnœ nec privant hominem communi- Prob. 3° ratione jam tactà : Respublica christiana
tmitùm exténue ,

eam habet potestatem quoe civili etiam reipublicae

bus spiritualibus Ecclcsiœ orationibus, etc. ,

Prob. 1° ex bis Christi vertus, Mattb. 1G : Quod- non deest atqui potestas privandi subditos bonis rei-
;

cumque liqaveris super terrain, erit ligatum et in cœlis, publicae communibus, nulli politicae reipublicae deest ;

promiltitur Apostolis poteslas ergo nec Ecclesiae jam verô talis potestas per censu-
quibus ad minimum li- ;

gandi. Idem liabetur Mattb. 18 : Amen dico vobis, quœ- ras exercetur.

cumque alliejaveritis, etc., et v. 17 : Si Ecclesiam non Obj. 1° : Ecclesià eam non habet potestatem qua
Eam non ad aedificationem atqui
audierit , sit tibi sicut etlinicus , etc. Unde sic : ad destructionem est , ;

potestatem quam ipsi Christus con- potestas ferendi censuras quœ consistant in priva-
babet Ecclesià
atqui Christus Ecclesiae concessit potestatem tionebonorum spiritualium , est in destructionem;
cessit ;

ferendi censuras. Nam censurae pœnae quaedam sic enim anima diabolicis incursibus aperta foret ;

spiri- 2° ut rectè arguit S. Chrysostomus serm. de Ana-

sunt quae decernunlur in foro exteriori, et ,

atqui Christus Ecclesiae potesta- them., aut anuihematisus viventem , aut mortuum ; si
tualiter ligant;

taies ferendi pœnas. Ut enim taies ferendi mortuum, tmpiè agis quia jam sub jure humano non
tem dédit ,

existit sed Domino suo stat aut cadit ; si vivum impie

pœnas potestalem Ecclesià acceperit à Christo, satîs , ,

pœnis de etiam agis, nam eum qui ad bonum converti potest, ab-
est ut in textibus citalis agatur et de , et

pœnis fori conlentiosi , et de pœnis quai animam li- scindis ;

3° in spiritualibus bonis, nemo laeditur nisi à

gent; atqui haec omnia constant. Nam 1* agitur de seipso ; ergo iis per Ecclesiam privari non potest.
pœnis ; agitur enim de vinculo quo quis ligatur ;
— R. ad 1 : Neg. min.; hoec enim potestas , neque est
2" agitur de pœnis in exteriori foro decernendis; de in destructionem fidelium, cùm ab iis, ut notât S. Am-
iis enim agitur pœnis quae sequuntur dcnuntiaiionem brosius, sequestretur graviter lapsus, ne modicum
Ecclesiae factam, et quae ita publicae sunt, ut qui eas fermentum totam massam corrumpat , neque in de-

incurrit, habendus sit ut elhnkus et publicanus; structionem ipsius excommunicati, quia punitur ad
animam ligant pœnœ enim quae
5° agitur de pœnisquae ;
coercendam ejus contumaciam , et ut spiritus salvus

animam non ligarent essent merè exieriores nec , , fiât ; sic segro subtrahitur panis , ut febris expellatur;

proinde in cœlo ligarent ; atqui pœnae de quibus agi- sic pœnitenti adhuc fluctuanti negatur absolutio , ut

tur in citatis locis, ligant in cœlis ; ergo ibi agitur non gratiae impedimenta removeat. Ad S. Chrysost. dist. :

de pœnis merè exterioribus, sed de pœnis reipsà spi- Impie agit qui praescindit, vel sine potestate , vel non
ritualibus ; hinc S. Augustinus, Epist. 75 : Spiritualis satis expectans ad pœnitenliam , ut tune passim fie-

pœna, inquit, quà fit quod scriptum est: < Quœcum- bat, concedo; impie agit qui id facit eum debitis con-

i que ligaverilis in terra, i etc. ditionibus , nego : cùm enim débité fertur censura,

Et certè verba ha?c Christi : Quœcumque ligaveritis, jam non est homo qui ligat , sed ipse Christus, ut ait

utpote generalia, ad ea omnia exlendi debent, ad S. doctor.

quae rationabiliter extendi possunt, ad ea nempe Ad 3, dist. : Nemo laeditur nisi à seipso , hoc est

omnia quae bono Ecclesiae regimini necessaria nisi voluntariè causam dederit , concedo ; id est , ne

sunt ; atqui poteslas coerciliva bono Ecclesiae regi- is quidem qui justam excommunicationi causam
mini necessaria est; hinc Apostolus, 1. Cor. 5: dédit, privari potest bonis spiritualibus, subdist. :

Jamjudicavi.... eum qui sic operatus est... tradere Sa- Bonis quae ab ipso penitùs pendent, et pure interna

tanœ in intertium carnis ; ergo.

'

sunt, ut fides, concedo; bonis exterioribus, nego.

Prob. 2* ex Pa tribus Tertullianus, Apolog.,cap. 59,
:
Vide supra, cap. 1, in responsionc ad primam objec-

postquàm in convenlibus Christianorum esse dixit tionem contra censurae definitionem.

censurant divinam : Summum inquit futuri judicii Conclusio m.— Poteslas instiluendi censuras residet

prœjudicium est , si quis ita detiquerit

,

,
,

ut à communi- in S. Pontifice et in concilio générait. — Est communis

''
calione orationis, et convcniûs, et omnis sancti commer- omnium Uoclorum, ait Mag. Grandin, hic, p. 8.

ça relegetur. S. Chrysostomus , hom. A, in Epist. ad Prob. 1° : Censura; sunt veluti générales quidam
Hebr. : J\emo contcmnal vincula ecclesiastica : non enim Ecclesiae univers.e ri lus, quibus 6inguli pastores con-
homo est qui ligat , sed Christus qui nobis liane potes- tra contumaces subditos uti debent (Vid. Suar., disp.
,

Vitem fecit.%. Augustinus, lib. de Corr.et Grat., c. 15 : 2, sect. 2); atqui ritus tam générales non abalioquàm
 23 DE CENSURIS. 24

à Romano Pontiflce, aut eoncilio generali institui habetur lit. De Officio judicis ordhiarii. Porrô, ut epi-

possunt ; sicut leges quœ in toto regno obligent , à scopus censuras ferai, satis est, ut electus sit, et à

solo rcge condi possunt. Prob. 2°, quia in Ecclesiâ Papa conhrmatus, quia ferre censuras actus est juris-

Dei, quai est caslrorum ucies ordinata, nulla esse débet diciionis, qui à simplici clerico exerceri potest. Idem
confusio : quanta verô foret , si singuli Pastores no- dicendum de vicario generali et de abbate, qui licèt

vas pro nutu et arbitrio censuras instituere possent? necdîmi sint in sacris, censuras decernere possunt.
Quo ex jure earum cognilio haberi posset ? Quid certi El lucc quideirt vera sunt de jure communi, quia spe-
de iis posset statui. cialibus locorum statutis probiberi potest, ne simples
Prob. 3°: Quia si jus instituendi censuras unicuiquc clericus sit abbas, aut vicarius generalis.
4° In vicario episcopi, quia unum est episcopi et
episcopo competeret, dubio procul eorum aliquis ipso
usus fuisset; unde non très solùm, ut nunc sunt, sed vicarii tribunal ; unde ex c. 2 de Consuet. in G, cau-

innumerae fermé essent censurarura species. tum est, ne ab officiali episcopi, idem die de vicario,
ad eumdem episcopum valeat appcllari ; ne ab eodem ad
Articulus H.
seipsum.... appcllatio interposita videatur. (Coll. An-
Quis possit ferre censuras. deg., p. 14). Porrô vicarii générales cùm censuras

.. Nota. Potestas ligandi et solvendi, à quà profluit ferunt, non agunt ut dclegati, sed ut judices ordinarii.

potestas fercndae censurœ, duplex est : alia ortlinis, 5° In vicariis aut o(]ïciulibus capituli, cùm sedes va-

alia jurisdictionis. Potestas ordin is, est potestas respi- cat, aut captivus delinelur episcopus ; et brce quidem
ciens Sacramenta conficienda vel ministranda ; et pro potestas in instrumento eorumdem nominationis spe-

pra>scnti, est potestas remittendi peccata, quse sacer- cialiter exprimi débet.
cùm ordinatur, confertur incomplète et in actu 6° In prœlalis Religionum (ibid., p. 47), ut sunt ub-
doti,

primo ; incomplète, inquam, quia cui confertur ordo, bales, provinciales, priores, guardiani, redores ; sed

non statim semper conferuntur subditi, in quos po- hoc procedit de jure communi ; de facto enim, atten-
testalem quam in ordinatione accepit, exerceat. Po- denda est religionum consuetudo, videndumque quid
testas jurisdiciionis est potestas respicîens judicia, ferant specialia monasterii staluta.
7° In conciliis generalibus erga totam Ecclesiam
qme actu et de facto exerceri potest in aliquos qui , et

actu et de facto subditi sunt. provincialibus erga provinciam suam.

alia fort interni, 8° In iis qui jura habent episcopalia, ut cardinales in

Potestas jurisdiotionis duplex est :

quse primai iô versatur circa solvenda vel retineuda propriis suis iilulis. Ratio est, tum quia jura bis omni-
quoad culpain peccata; alia fori externi, quai vel ver- bus permittunt ut censuras ferant tum quia postulat
;

satur circa libérales concessiones, dispensaliones, eorum munus et dignitas, ut subdilos suos adigere

possint ad ea quai officii sui sunt adimplenda, quod

absolutiones, rehabilitationes, in integrum restitutio-
nes, collationes, ac beneficiorum provisiones, et vo-
aliquando sine censuris fieri non potest.
Quœres an parochus possit de jure communi censuras
catur, gratiosa seu voluntaria (Cabass. 1. 4, c. 1.) ;
vel exercetur in invitos, aut inter partes
contradicen- ferre. — R. négative cum SS. Thomâ , Ronaven-
contradictorio, et voca- lurâ, etc. Ratio est quia censuras ferre pertinet ad
tes, seu, ut aiunt, in judicio
quœ alicui jurisdictionem fori contentiosi,cùm non ferantur sine
tur contentiosa. Utraque vel est ordinaria,
ratione oflicii ipsius competit, et ab eo exercetur no- cognitione causae, et ferantur etiam in invitum, unde

talis est jurisdictio papae, legati, epi- et adeasferendas requiritur strepitus judicialis porrô
mine proprio: ;

scopi, aut vicarii generalis, qui una est cum episcopo simplices curali forum contentiosum de jure communi
persona ; vol delegata, quse confertur alicui abbabente non habent.
ordiiiariam ; vel subdelegata, quae committitur alicui An autem aliquando potestatem hanc habuerint cu-

ab habenle delegatam cum jure subdelegandi. Deni- rati, disputatur. Affirmant aliqui, et inter eos auclor

que jurisdictio sive ordinaria, sive delegata, vel est Theor. et Praxis Sacram., c. 2, idque eruit ex cap.

in aliquo de lege communi, scilicet

secundùm quod Nemo Episcopus, 11, causa 2, q. 1, et cap. 3 de Offic.

fier» solet et expedit ; vel de lege speciali, secundùm judic. ordin., ubi loquitur Alexander III de sententià

spéciale privilegium.etabsolutamEcclesise vel suinmi excommunicationis vel interdicli ,

quam Plebanus
Pontificis potestalem. His positis, sit sancti P. in clericos vellaicos parœcianos suos rationa-

Co.nclus'O prima. — Potestas ordinaria ferendi cen- biliter ferre potuit. Verùm censent alii nihil ex his

suras, de jure communi residet 4° in summo Pontifice, textibus colligi posse, quia in iis agitur de plebanis,

quia ordinarius est super omnes mundi Christianos, qui vel non uni solùm , ut parochi, sed mollis ali-

C. 17, 11, q. 3, etcuncta per tnundum novit Ecclesiâ, quando prœerant Ecclesiis, ideôque plus habere pote-

qn'od sacro sancta Romana Ecclesiâ fas de omnibus ha- rant auctoritatis quàm simplices curati ; vel ex spe-

beat judicandi, ul ail Gelasius. cialiconcessione jus ferendi censuras adepti erant.
2* In legatisin ma provinciâ, cap. 2, de Offic. le- Utut est, fatetur citatus auctor, parochos ab eà cen-
gati, in 6; sed videndum quid ferat locorum con- suras ferendi potestate (si quam olim habuerint) exci-
suetudo. disse.
3* In episcopis, quo nomine intelliguntur archiepi Conci-USio II. — Ut quis de lege communi potestatem
•copi et patriareb.» (Sayrus, 1. 1, cap. 5). lia passim il ferendœ censurée ordinariam aut delegatam habeat, su/- —
25 PARS I. CAP. III. DE CO.NDITIOMBCS AD CENSURAM REQU1SITIS. 26

ficit et requiritur ut sit rationis compos, viator ,

et reipsà tune émanât à S. Pontifice vel Ecclesià, quse

clericus.
permiftit ut qui diù censuras tulit, aut easdem ferre

Prob. quia ferre censuras, est aclus jurisdiclionis consuevil , in boc usu perseverct , ut firina et cerla

spiritualis , et quidem fori exierni ; atqui ut talis sit jurisdiclio ecclesiaslica. (Vid. Suarem, disp. 2,

aetus exerceri légitimé possit, sufficitint et requirantur sect. 2.)

1res prsedlctse conditiones; quilibet enim clericus ca- Quseres 4" an possit quis finilà suà delegalionc ferre

pax est jurisdiclionis eeclesiasticuj, quae forte AposlO- censuram, item an dclcgatio expiret morte deUgunlis. —
lis, Maltli. 18, concessa est ,
quo tempore nondùm R. ad 1 : Non valet censura ab eo lala ad quem per-

erant sacerdotes. (Sayrus, c. 5, n. 7.)

venit delegationis susc revocatio, quiajam caret juris-

Quieres 1° an laico commilii seu delegari possit facili- dictione. Quôd si censuram ferai anlequàm révoca-
tas ferendœ censura?. — R. Facultas bsec de lege spe- tions notiliam babere poluerit, valebit censura , nisi

ciali potest laico à Papa concedi. Ratio est quia fa- delegans expresse contrarium intendat; quod, ait

cilitas illa jure solùm pontilicio requirit clericalum ;

Avila, nisi apertè constet, nunquàm pra'sumi débet.
atqui Papa dispensais potest in eo jure. Minor patet, — R. ad 2, delegationem finiri per morlcm naluralcm

tum quia jus canonicum est verè jus bumaniim ; tuin aut civilem delegantis, qualis est ejus caplivitas, nisi

quia Papain in eo dispensais posse , expresse docet rcs sit ineboata , saltem per citalionem legilimam.

ln.iiocenliiisIII,liisverbis,c.4.deConecss. prseb.,etc. : Cseterùm delegalus alium delegare non potest, nisi id

Secundùm plenitudinem potestatis, de jure possumus sibi à deleganle concessum sit, vel generali privilcgio,

supra jus dispensare. Prob. ilaque major : Siquid prê- quale concessum est omnibus S. Pontificis delegatis,

ter statum laici requireretur ad ferendas censuras, ! c. 3, de Ofpc. delegati, vel speciali concessione.

vel clericatus, vel sacerdotium atqui neutrum requi-

;
CAPUT III.
ritorjure divino: non clericatus, quem à Christo nec
DE CONDITIONIBUS AD CENSURAM REQWS1TIS.
;

instilutum, nec proinde requisilum fuisse constat ;

non sacerdotium, cùm ubique etiam à non sacerdoli- Ex bis condilionibus aliie requiruntur ut censura
licita sit, alise, ut valida. Rursùs verô aliae tenent ex
bus feranlur censura? ergo. ;

Dixi,-à Papa, quia episcopi juri canonico cui sunt parte ferentis censuram ; alise ex parte tum causa?,

subjecli derogare non possunt; unde episcopi laicum tum illius in quem fertur ; alise ex parte formalitalum

in vicarium assumere prohibentur c. 22, 16, q. 7 quse in censura ferendà servari debenl. De iis omni-
(Pontas, v. Excommunier, cas 11); idque inGallià viget, ,
bus sigillatim agendum est.

ut patet ex articulo 45 edicli Rlesensis. ARTICULUS PRIMUS.

Quseres 2° an eadem facultas monialibus aut abbaticis
De condilionibus ex parte ferentis censuram.
communicari possit. — R. Quidquid sit de jure extra-
ordinario quod quidam abbatissse Fontis-Ebraldi à Dico 1° : Ut quis licite et convenienter censuram
Clémente Yllconcessum fuisse existiinant, respondeo, ferat, quatuor requiruntur :
1° ut ab omni pravo af-
inquam, neque conveniens neque decens esse, ut cen- fectu liber sit; injusta enim est censura, quse odii
surarum dispositio feminis committalur. aut vindictse animo, potiùs quàm disciplinse intuitu

Quseres 5° quot modis facultas censuras ferendi, ac- decernitur, ut supra dictum est; 2° ut immunissitab
quiri possit. — R. acquiri posse 1* prscscriplione, ab ]
iis impedimentisquse licèt censuram non irritent, ef-

iis scilicet qui aliis aliquà ratione praesunt, ut populis ficiunt tamen ut licite non feratur. Sic excommunica-
paroebi, canonicisprsepositi(Sayr., 1. 1, c. 6, n. 30). tus occultus, penès quem est ut absolvatur , sed qui
Porrô qui facullatem excommunicandi prxscripsisset, absolutionem negligit, illicite fert censuram etmorta-
non ideô alias censuras ferre posset, quia in prsescri- liter peccat, nisi forte eam ferai in favorem subditi,

ptione non valet argumentum à simili. Ad hanc verô qui jure postulat ut aliquis alius excommunicelur,
pra'scriptionem requiritur tempus 40 annorum cura niodô tamen Iaboret ad obtinendamexcommunicationis
titulo colorato, ut patet ex cap. 15 deprœscript. ;sine quà ipse ligatur, absolutionem; ita Valentia, disp. 7,

litulo autem tempus immémoriale, juxta cap. 1, boc ]

q. 17, punct. 5; 3° ut servet formalitates, quse licèt

lit., in 6. essentiales non sint, jure tamen prsescribuntur, et de

2" Eadem facultas eliam consuetudine acquiri po- quibus infra ;
4° ut peccato non ita gravi graviorem

test, quia consuetudine acquiritur jurisdiclio ; unde censuram non irroget : mulla enim in rigore licent.

olim arebidiaconi quidam perse aut per officialcs suos quse tamen non expediunt; neque semper damnandi
censuras ferebant, ut patet ex cap. 5 et 6 de Sent, sunt morte, qui absolulè eâ plecli possunt.
excom. in 6. Dico 2° Ut quis censuram validé ferat, quatuor
:

3° Demùm acquiritur et privilcgio. quale olim cano- prsccipuè desiderantur primo ut jurisdictionem lia-
:

nicis Carnolcnsibus concessum erat ut nemini lice- beat, eamque minime impeditam. Impeditur autem et
ret eos quos excommumcalione vel interdiclo feriis- ligatur jurisdietio, 1° appellatione légitima, de quà
j

scnl,absque prscmissàab iisdem congruâ satisfaclionc infra ;

2° voluntatc superioris : unde in locis Inquisi-

absolvere ; de quo vid. c. 23, de verb. Signifie. Csele- tioni obnoxiis, Inquisitores in episcopos censuram
rùm nemini mirum 3° capti-
accidere débet, quôd bisce modis ferre nequeunt, ex cap. 16 de hœreticis, in 6 ;

comparetur potestas decernendi censiu-as ; hxc enim I vilate episcopi ab liostibus detenti ;
tune enira non ar-
57 CE CÊNSIIRIS. ?8
chiepiscopus, sed capitulum, ac si sedes per mortem va- m et in foro conscicnii.r, possit idem esse superior et in

caret, jurisdictioncm habent, ex cap. 3 de supplendâ ferior, seu subditus suî ipsius.

Neglig. Prœlat., in 6; 4* excommunicatione majori Ex his colligunt thcologi, 1° episcopum qui contra
ejusdem, (minor enim jurisdictionem non toilit, ut fures censuram tuleril, ei tamen obnoxium non fore,
notât Sayrus c. 5, n. 36), et tune nullac eliam sunt si furetur; 2° eum tamen bine censurae obnoxium fore,

censuras delegati ejus aut subdelegati ; ii enim, nisi si eam ipse non ferai, sed à proprio suo superiore la-
res jam cœpta sit, jurisdictione spoliantur, unà cum tam denuntiet, quia tune non propriam, sed superio-
co à quo illam acceperant. ris sui legem transgredilur; 5° aequalcm ab aequali, et

An ut quis excidat à jurisdictione, sufficiat excom- multô minus superiorem ab inferiori, ligari non pos-
municatio occulta, aut tolerala, expendam2 p., c. \, se; quia duo, v. g., vicarii générales, alter in alterum

sect. 6. jurisdictionem non habent; posset tamen acqualis

Secundo, ad censura; validilatem requiritur per- vel inferior superiorem excommunicare, si accepis-
sonarum distinctio, unde nec capitulum se tolum, set polestalem ab aliquo qui superioris sui superior
nec episcopus , aut alius quilibet seipsum censura esset.

ligare potest, ut senliunt doctores omnes. Ratio Tertio, ad censurae validitatem necessum est ut non
est quia potestas censuras ferendi , nonnisi in subdi- solùm non feratur in propriam personam, sed nequi-

tum, et quidem per modum seutenliae coactivae, exer- dem in propriâ causa, cap. 27, 23, q. 4 : Ratio est,
1° quia in sacris regulis prohibetur;''!" quia nultus unquàm
ceri potest; atqui nemo sibi propriè subditus est,
aut in se jurisdictionem habet praesertim coacti- potest accusator simul esse et judexvel testis, ex cap.«l,

vam. 4, q. 4, idem tamen esset haec simul omnia, si in pro

Objiciuntur tria :
1° quôd Papa, utpote qui alioqui pria causa judicium ferre posset. Et verô magna hic

devrions esset conditionis quàm caeteri fidèles, possit

esset inaequalitas, magnaque aliis inureretur injuria,

tamen sine jurisdi- si quis pro se contra alterum statueret quidquid vel
Indulgentias applicare, quae
<

sibi

applicantur; 2° quôd praelalus communi- let. Addit tamen Suares, disp. 2, sect. 4, n. 8, et alii
ctione non
cans cum eo quem excommunicavit, incurrat mino- cum eo, licitum esse propriâ in causa censuris uti,

rem excommunicalionem, acproindequôd semelipsum l°siidfiat non per modum judicii, sed per modum de-
liget; 3* quôd non minus potest quis alterum com-
fensionis in eum qui violentiam infert, quia vim vi
repellere licet 2° ubi causa tam publica est ac ma-
miltereutse excommunicet, quàm potest confessarium ;

eligerc ut se absolval; porrô ipsePapa eligit hominem nifesta, ut nec negari possit, nec ullo examine indi-
geat.
sibi necessariô inferiorem à quo absolvatur. Sed haec
non nocent : unde Quarto, requiritur intenlio ferendi censuram; cen-

Ad 1, vel Papa sibi non applicat Indulgentias per sura enim vel est lex, vel mandatum, aut sententia ;

viam jurisdictionis, sed solùm suffragii, sicut et eas haec autem non obligant , nisi legislator, mandansve
applicat defunclis, qui tamen ei subjecli non sunt ; vel auljudex obligare velint; ad discrimen Sacramento-

Deus ipsi eas immédiate applicat, cum eadem fa- rum, in quibus verba, juxta non paucos, absque inten-

cit quae ab aliis fidelibus lieri imperat ; neulrum lione interna operantur. Hic autem duo nolanda (Suar.
autem jurisdictionem praesertim coaclivam postu- ibid.), 1" eum qui usus est verhis, quae salis expresse

lat. j
censurae imposilionem dénotant, praesumi sufficienlem

Ad 2, prœlatus cum homine à se excommunicato habuisse intentionem, nisi exmaterià aliisve conjectu-

communicans , incurrit quidem excommunicalionem ris prudenter judicelur, eum terrere solùm eteommi-
nari voluisse 2" specieni banc fictionis quà utuntur
minorem; sed à jure, non ab homine ;
quia jure com- ;

mun! sancitum est ut qui cum excommunicato denun- praelali quidam qui terrere volunt, non autem censu-
tiato communicat, excommunicationem minorem con- ras ferre, omninô in praxi esse rejicicndam ;
quia fieri

trahat. Eâdem de causa episcopus qui rem sacram facit potest ut eà occasione simpliciorcs aliqui ex conscien-

in loco à se interdicto, irregularis evadit, ut post Hu- tià erroneâ graviter peccent; alii verô qui perspica-

golinum notât Suares, quia jus commune sub irregu- ciores sibi videntur, interdùm veras censuras conlem-

laritatis pœnâ prohibet ne quis celebret in Ecclesiâ nant.

quovis modo interdiclâ porr6 tiiliil mirum est si epi-

;
Quacres an censura ex metu lata valeat. Sermo est de

scopus quijuri communi subditus est, pœnas ipso prae- metu gravi ; levis enim vel nihil, vel non satis liberta-

scriptas incurrat. tem minuit. Rursùs sermo est de metu non ila gravi

Ad 3, dicendum cum S.Thomâ, in Addit., q. 2, a. 4, ut libertalem physicam lollat, cùm ea libertas ad ac-

qubd absolutio et ligalio in foro confessionis, est quoad tionem humanam necessaria sit. — R. censuram hanc
Deum tantùm, apud quem superior reddilur inferior valere. Ratio est quia actus ex metu gravi factus, jure

alteri Unquàm ministro Dei, per peccalum ; sed excom- nalurali validus est ulpole qui simpliciter voluntarius

municatio est in judicio exteriori, in quo aliquis non sit; ergo validus manct, nisi jure positivo irritelur;

amittit superiorilalem ex hoc qubd peccat ; unde non est atqui nullum est jus positivum quôd irritet censuras à

ratio similis de utroque foro. Addunt alii (Salmant., c. judice per metum coaclo lalas. Si enim censurae sic

1, n. 48), quôd quando agitur de jurisdictione volun lataejure aliquo irritarentur, maxime cap. unie, de his

arià, qualis ea est quae exercetur in dispensationibus ;I quœ vi et metu, etc., in 6, ubi absolutio per vim et
 29 PARS I. CAP. III. DE CONDITIONIBUS AD CENSURA M REQUIS1TIS. 30
me tum extorla non valet, ac proinde et ipsa^ censura! benter admisero, modo concedatur actum exteriorcm
sic latre, cùm jura ligandi et solvendî sint paria, ex qui clericum leviler tangit, posse tamen esse in rationo

cap. SI, de Pœnii., dist. 1 ; at<jui haec ratio quà solà injuria? gravem , et sic censuram mereri, prout docet
nitunlur Sayrus, I. 1, c. 1G, et alii quidam; nulliusest Pontas, v. Excommunication
, cas 3, de quo infra.
moménli, 1° quia liabuit Ecclesia raliones irrilandi Objiciuntur duo: 1° Excommunicatio minor gravissi-

absolutioncs, non aulein censuras ex melu prodcun- mum est malum, cùm cxcludat à Sacramentorum
tes; sive quia sxpiùs vis inferlur ad obtincndam cen- participatione ;
atqui tamen ea incurritur ob peccatum
sura) absolulionem, quàm ad ejus irrogationem ; sive veniale ;
2* si pro levi culpà non posset gravis de- '

quia inilalio absolulionis ex melu dalac, vergit in fa- cerni censura , peccarent pradati qui rem levem aut
vorem ecclesiastica; potesialis, cujus vis cnervatur, si etiam indifferentem, v. g., ne quis comam nutriat, aut

judex censuram quam juste tulit, pcr vim auferre co- labernam ingredialur , sub excommunicationis pœnà
gatur ; non autem enervatur ecclesiastica poteslas ex probibent ; alque adeô nihil illi prohibere possent
eo quôd judcx, supposità causai gravilate, cogatur nisiquod jam jure divino aut naturali prohibitum est,
ferre censuras, sed magis roboratur ;
2° quia quamvis sicque falsum esset qua?dam ideô esse mala, «juia jure

per se paria sint ligandi et solvendî jura, possunt ta- humano probibila sunt atqui hœc omnia prorsûs ;

men à se separan, cum valida; urgent rationes, qua- absurda sunt ergo dicendum est quôd quolies prav
;

les ex surit quas modo proposui. Sic cap. Tua nos, latus aliquid etiam levé sub pœnà gravis censura; ve-
19, de Sent, excomm., incendiarius potest ab episcopo tat, eo ipso prœceptum ejus obligat sub mortali ; unde
nominatim excommtmicari , et tamen sic nominatim insuper sequitur rem levem sub gravi pœnà prohiberi

excommunicalus à solo Papa absolvi potest. Ita Sua- posse.

rez, disp. 2, sed. 5, etc. R. ad 1 , excommunicationem minorem pro pœnà levi

haberi ,
quia facile , et ab omni sacerdote, etiam pro
Articulus II.
solis venialibus approbato, si quis sit , auferri potest ;
Quant ob causant ferri vossit censura.
2° quia pœna admodùm rara et contractu difficilis,

Censurae causa malerialis duplex distinguitur à ve- pro minore babelur ;

porrô excommunicatio minor
teribus : proxima, quae est peccatum propter quod rarô admodùm contrabitur, et in uno solùm casu, cum
'

ferlur censura ; et remota ,

quam hodiè subjectum di- nempe quis communicat cum excommunicato denun-
cimus, et quoe ipsa est persona qua; subjacet censurœ. tiato, Gibert., p. 58.

De hàc dicemus postea , nunc de priori , circa quam Ad 2, dico non posse superiores rem quœ tum in

quatuor quœriinlur, 1° an, et quàm grave ad censuram se , tum inspeclis omnibus circumstantiis levis est

requiratur peccatum ;
2° an debeat esse exlerius; prœcipere aut prohibere sub gravi censura ; secùs si

5° an consummatum ;
4° an proprium. Sit rcs ea licèt alioqui in se levis gravis fiât ob cir-
,

Conclusio puima. — Ad censurant prœrequiritur pecca- cumslanlias, v. g., ratione scandali,aut periculi ne
tum, grave quidem ad gravent , veniale verb ad leviorem. culpa levis viam sternat ad culpam graviorem. Sic
Prob. I
"
pars : Censura est pœna ecclesiastica ;
comestio sanguinis el suflbeaiorum , licèl de se indif-
alqui talis pœna, ut justa sit, supponit culpam ; ergo. ferens, graviter tamen ab Aposlolis probiberi potuit,
a
Prob. 2 pars : Censura pœna est et medicina ; nunc verô non posset, quia tune suberat, quod nunc
ntqui pœna culpœ, et medicina morboproportionari de- vix subesse potest, periculum scandali et otTensionis.
bent; postulat enim cequitas, et utpro delicto sitpla- Item dicendum de comestione pomi, qu?e sub pœnà
garum modus , et ut dil'ficiliora remédia gravioribus mortis Ada; interdicta est. Mac de causa nulrire comam,
tanlùm morbis adhibeantur. Unde Can. 41, 11, q. 5, popinam ingredi.et similia de se indifferenlia, ab epi-

dicitur Quia anathema est œternœ niortis damnatio ,

: scopis sub gravi probibenlur ,
quia lise multùm con-
nonnihi pro mortali débet imponi crimine , et Mi qui ducunt ad sanetiorem cleri disciplinant ,
qui finis est
aliter non poluerit corrigi. Quapropter etiam synodus ab episcopis in (en tus ; dil'lieiliùs enim ad peccatum tra-

Trident., sess. 25, c. 3, docet, excontntunicalionis gla- buntur ,

quos ipsa babitûs sui conditio à peccato re-

dium, sobriè magnâque circuntspectione exerendum esse. movet : faciliùs verô ,

qui vcl laici exlerius apparent
Ilinc colliges cum Suare, disp. 8, sect. 4, Tolet., 1. vel ea loca fréquentant ,
quœ , ut tabernae ,
peccati

1, c. 4i, Bonacin., disp. 1, q. 1, punct. 3, Collât. An- peccatorumque sedes esse soient.

deg., t. 1, p. 526, invalidant esse excommunicationcm quibus sequitur, quoties à lege vcl ab homine
Ex
majorem, suspensioncm majorem, v. g., ab officio et aliquid vetatur aut pra>cipitur sub gravioris censura;
beneficio ad longum lempus ; item inlerdiclum grave, pœnà, banc legislatoris aut superiorisesse intenlionem
si pro culpà solùm veniali , v. g. ,
pro niendacio ut transgressorem obliget ad mortale, etiamsi alias res
joeo.-o, pro verbo otioso pure et simpliciler sumptis de se mortalîler mala non sit. Balio est quia qui vult /

feranlur; quia culpa venialis jure naturali tanUepœna; aliquid, et illud velle cen?elur sine quo fieri non potest/
incapax est. Unde insuper deducit Bonacina, cum qui id quod vult. Unde peccat morlaliter qui facit aliquid|
ex odio intendit graviter clericum percutere ,
quem probibitum sub pœnà censura;, sive hxc ipso fado
reipsà nonnisi leviter tangit , non subjacere excom- incuiTcnda sit, sive ha;c licèt solùm comminatoria
munication! ; quia actus ille exterior qui solus censura banc conlincat clausulam : Ut àJudice applicari possit
puniri potest, non sufficil ad mortale ; auod salis lu- absaue utlà vovâ momtione. Pœna enim gravis quam
 DE CENSURIS. 33
31
promereri potest, faciat, censurai etiam gravi subjiciendus videtur.
quis actionesuâ solitariè siimptà
gravera supponit culpain; alqui gravis censura, gravis Conclusion. — Probabilius est peccatum internum ut

tune merelur bomo singulari quod taie, non esse censurœ materiam. lia Sayrus, Avila, et
est pœna; et eam
conlra legem facil peccato , cùm ea ipsi possit infligi alii communiùs contra Medinam et alios quosdam.
quae suppo- Prob. 1° Ea tantùm peccata censuris subjici pos-
absque novo peccalo contra inonitionem,
:

sunt, de quibus Ecclesia judicare potest; atqui de

nitiir non esse necessaria.
Quôd si censura sic exprimatur, ut infligi non possit inlernis judicare non potest Ecclesia. Nobis, ait Inno-

absque praivià monitione, ccnsi'l Avila, 2 p., disp. 1, centais III, c. 54, de Simoniâ, datum est de manifeslis
mortali ante mo- lantummodb judicare ; de internis verô judicat quiscru-
c. 5, dub. 3, eam non obligare sub

nitionem, quia, inquit, levitas maleriai, et novae mo- Atque hinc,

tator est cordium, et cognitor secrelorum.

legislalorcm nolle ut notât Suares, disp. 4, sect. 2, fluxerunt ha?c juris

nitionis nécessitas, salis ostendunl

sub gravi obligare , donec praecesserit monilio. Milii axiomata : Non habent latentia peccata vindictam, cap.

tamen opinio opposita et lutior videtur, et probabilior, 23, 32, q. 5, etc. : Cogitationis pœnam nemo paiitur,
j

vel saltem aequè probabilis, adeôque in praxi tenenda ;

cap. 14, dist. 1, de Pœnit.

tum quia ,
quod dicunt, legislatoris intenlionem tune Prob. 2° : Pœna exlerioris fori, pro crimine solùm
esse ut leviter obliget , mera est imaginatio, solido j
exleriori decemi polest ; atqui censura est pœna este-

fundamento deslituta ; tum quia illud grave censeri rions fori.

débet quod legislator ad bonum commune graviter Prob. 3° : Censura ad eum débet modumferri quem
,

conducere judicat : quis autem pulet legislatorem pro indicavilChristus, cùm ipsius ferenda? potestatem Ec-

re quam ad bonum commune quasi indiflerentem clesia) concessit ; atqui indicavit Cliristus censuram
gravem censuram comminari?Necnocet quod
judicat, pro exleriori solùm culpâ ferri debere; pro culpà

monitionem prœrequirat tum quia ea aliquando : nempe qua? Ecclesia? delata fuisset, aut saltem deferri

pnerequiritur in culpis eliam gravissimis, ut patetex posset, quamque qui ejus reus esset, detestari nolens,

sess.24 concilii Trid., c. 8 de Reform., ubi imponilur ut ethnicus et publicanus baberetur; ergo.

excommunicatio comminatoria adversùs concubinarios Obj. 1° : Si Ecclesia non posset actus interiores per
qui ter ab episcopo moniti, non se separavennt ; tum censuras punire, excommunicari non possent qui
quia potest superior monitionem praeviam indicere, hîcreticè sentiunt de aliquo fidei articulo , atqui ex-

ut suaviùs et minus periculosè aniraos ad obsequium communicari possunt, et de facto variis in conciliis

d.spouat. excommunicati sunt. Nam in concilio Gangrensi, circa

Quaeres 1° an mulli qui vineam colteclis ex eà racemis an. 324, sic habelur : Si quis jejunia Ecclesiœ pula-

dévastassent , ita ul tamen eorum nemo tôt abslidissel veril esse contemnenda, perfectam in suâ conscientiàju-

quot ad peccatum mortalc suflicerent ,

subjaceic possint dicans esse rationem, analhema sit. In concilio Tole-

graviori censurœ , contra eos qui non restituèrent lalœ. tano I an. 400, in confessione fidei : Si quis dixerit,

— R. eossubjici posse censura? graviori, 1° si uno vel credideril Christum innascibilem esse, anathema sit ;

consiiio vineam depopulati fuerint, quia lune singuli ubi actus interior credendi, contra exteriorem ex-

mortaliter peccârunt, cùm scienler fuerin totalis |

presse disiinguitur, et utrique decernitur anathema.

causa damni notabilis ;

2° etiamsi non uno consiiio, In concilio Constanliensi an. 1414, sess. 45, traditur

sed independenter à se invicem ,

grave illud damnum forma juxta quam examinari debent bœretici an cre-

inlulerinl, modo gravitatis ejus notitiam habeant. dani hoc vel illud, ut si id confessi fuerint, puniantur;

Ratio est quia Ecclesia id sub gravi prsecipere poiest ergo ha?resis etiam pure interior ab Ecclesia punilur.
sine quo grave proximi damnum reparari non potest; Vel enim Ecclesia hominem hune punit, quôd malè
alqui et singuli venialiter peccaverint, uvas furando, credat, vel quôd conliteatur ore quod mente tenet,

verum tamen est grave illatum fuisse damnum proximo, prout pra)cipiunt superiores ; atqui non punitur bomo,
quod qu'idem reparari nequit, nisi singuli restituant. quia ad superioris prœceptum sincère fatetur se hoc

Ita Mag. Grandin. vel illud credere ; ergo punitur ob interiorem hceresira
Quicres 2°, an Tilius qui acum abstulit sartori qui quam gerit animo. Unde concilium Basil, an. 1452,

indè grave damnum passus est, incidat in censuram con- sess. 58, prohibet sub excommunicationis pœnâ ne
tra fures latam. — R. In liâc malerià , in quâ termini quis libellum cerlum légat, sive quovis modo assen-
rigide sumuntur, aliud est fur, aliud iniquus damnifi- tire aut credere ausit.— R. ad 1 : Neg. min., haeresis

cator ; unde si censura solùm lata sil in fures , Tilius enim, contcmplus, aut cogitatioqua)vis pure interior,
cujus furtum non est nisi veniale, gravi censura? non vindictam non habent, nec subjacent anatbemali, ul

subjacebit ; eui profectô subjacerct, si in damnificalores patet ex prima nostrà probatione. Nec nocent qua? op-

iniquos lata esset, quia gravis est et iniquus danmifi- ponuntur ex conciliis. Nam 1°, in concilio Gangrensi

cator. Ita Suares, disp. 4, sect. 6, n. 12, Navarrus, c. non agitur de existimatione pure interiori, quam nun-
17, n. 4,Bonacina, ibid., n. 11, qui indè concludit usu- quàm cognovisset Ecclesia, sed de eâ prout in actura
rarium eidem pœna? contra fures lata?obnoxium non exteriorem prodibat. Ibi nempe sermo est de Eusta-
fieri. iEgrè tamen ei consenserim : fur enim ille est thianisha3reticis,quijejuniisab Ecclesia imperatis certa
qui rem alterius injuste apprehendit et aufert; alqui quoedam à se inventa jejunia praferebant ;
quod sine
J
usurarius hoc facit ; ergo , si id in magnà quaittitate •|l actu exleriori non liebat, Patet illud ex alià eàque
33 PARS I. CAP. III. DE CONDITIONIBUS AD CENSURAM REQtlSITW. 54
1° Itaque censuras incurrit, qui exteriùs, licet occulté,
probatâ magis ejusdem canonis leclione qua? sic ha-
bet Sic quis
: tradita in commune jejunia, etab Ec- crimen aliquod sub censura prohibitum committit,
clcsiâ custodita, superbiendo dissolvit, stimulo suœ co- clam legendo libros prohibitos hoc enim pec-
v. g., ;

gitations impulsus, anathema sit ; ergo ibi sermo esi catum nonnisi per accidens occultum est, atque ex
nondemeroconlemptu,seddecontemplucumfraetione se et ex naturà sua habet quôd manifestum fieri pos-
Ad concilia Toleianumet Basileense,
jejuniiconjuncto. sit; 2°
easdem censuras non incurrit qui ponit actum
l°dici potest particulamw;/, sumi pro conjunctivà araue, quidem exteriùs malum, sed tamen eà carentem ma-
quce in aliis ejusdem Toletani consilii anathemati- litià qua; sub censura probibelur. Unde qui ex neces-

smis legitur in hune modum : Si quis dixerit, atque cre- sitale laborat die festà, quod velitumest in eo loco sub
dideril Deum Patrem esse Paracletum, anathema sit. censura, 5 censura liber est; sic quoque qui exteriùs,

Ratio est quia ut quis anathema incurrat, sicut non sive melu, sive aliter profert hseresim,quam corde non
salis est ut dicat, nisi credendo dicat, ità non salis est tenet, non subjacet censura? contra hœrelicos lata?; me-
ut interiùs credat, nisi aliquo modo credulitatem relur tamen eapercelli, et eam reipsà incurrit, silala

ostendai ;
2° dici potest hic damnari non eos solùm fuerit contra eos qui hcereticè loquuntur, Ponlas.,Ea;
qui verbis, sed et eos etiam qui faclis docentet ritibus ;
comm.jC.IO; 3° nec incurritur censura si actus exterior

hoc enim est credere in foro et facie Ecclesia:. Eo ab aclu interiori malo procédât, modôeum non plenè,
sensu ibi damuantur qui astrologiœ existimanl esse cre- sed ambiguë significel. Hinc qui manducat carnes die
dendum. Et hiec responsio sufficit ad solvendam difù- Veneris, quia hoereticè judicat abstinentiam ab Ecclesia

cultatem è concilio Constanliensi petitam ; elsi enim praecipi non potuisse, non subjacet censura? contra
non menlitur qui quod mente tenet, profert orc, hae- hxreticos lata?, nisi aliunde errorem suum manifestet
;

reticus tamen est, etiam exteriùs, qui cordis errorem, comestio enim carnis in die jejunii non est sufficiens
confessione hâc proiitetur. hsereseos signum, ut per se patet ;
4* demùm nec
Obj. 2° : Omissio pura est actus interior ; atqui qua> incurretur censura, si ponatur actus qui interiorem
dam sunt omissiones quas sub pœnâ censura? prohibet animi malitiam manifestât, sed imperfectè ; unde qui
Ecclesia. Sic qui non révélât fulminalo monitorio, animo hominem occidendi, eum percutit, sed non
anathemati subjacel ; ut et qui clericum à percussione lethaliter, non contraint censuram contra homicidas
non défendit, cùm potest et débet, putà Judex, quia, latam, eliamsi hominem hune mori contingat, sed

ait lunoceuiius III, c. 47, de Sentent, excomm., fa- non ex vulnere. Ita Suares, Sayr., etc.
cientes et consentientes pari pœnâ plectendos Catholica Conclusio III. — Ad incurrendam censuram requiri-

condemnat auctoriias ; ergo. — R. in omissione actùs tur e/fectus completus quem legislator intendit prohi-
debiti duo reperiri , nempe actum interiorem qui bera
omissionis causa est, et ipsam omissionem quai ex- Prob. lum quia lex non ligat , nec operalur ultra
teriùs manifestatur. 'Omissio in sesunipla non punitur, intentionem legislaloris, de quà ex verbis constare so-
sed prout exteriùs innotescit; unde si quis omiitere let; tum quia odia reslringi decel. Hinc 1°, si lala sit

vellet, et tamen non omitteret de facio, nullam pro censura contra homicidas, qui homicidium altentavit,
malà bac voluntate censuram incurrerel ; sicut ex- sed non perfecit ob impedimentum aliquod, seu na-
coimmiiiicationem latam in Clément. Multorum., de turale, seu miraculosum, censuram non incurrit: Sayr.,
Itœret., adversùs inquisilores qui ex amore \el odio lib. 1, cap. H, n. 18. Hinc 2° censura sub conditione
agunt, non incurrit inquisitor qui ex odio contra réuni lata, v. g., in eos qui Titii domum depra?dati sunt,

agens, legitimam in omnibus procedendi formant nisi restituant intra mensem , nonnisi finilo termino
serrât. incurritur; incurretur tamen hoc tempore, etiamsi
Obj. 5° : Ideô non posset Ecclesia contra actus mère reus forum mulet, quia per judicis sententiam pra?-
interiios censuram decernere, quia in ipsos nullam venlus est. Hinc 5°, si non solùm actio, sed et cona-
habet jurisdiclionem; alqui hoc ad minus dubiumest, lus ejus sub censura prohibealur, incurretur censura,
ut patet ex bis qua? dicuntur in tract de Legibus. quia actio jam compléta est quantum lex requint. Sic
— R.: Dist. min. : Ecclesia habet jurisdictionem di- in diœcesi Paris, reservata est non modo sodomia et

rectivam in actus interiores, concedo, jurisdiclionem bestialilas consummala, sed et aclu perse ad id ducente
coactivam, nego; actus enim interiores suni exlra tentata ; unde etiam ex Conslilutione Clementis VIII ,

objeclum potestatis vindicavita?, qua; cùm à Christo et slatuto cleri Gallicani ,

qui ad duellum provocant,
socielati sensibili tradita fuerit, non videlur alio illudve acceptant, sunt ipso facio excommunicati
quàm sensibili modo exerceri posse, adeôque in res etiamsi non sequalur conflictus. Hinc 4° non omnis
pure insensibiles cadere nequit. Addo heri posse ut censura ob quodlibet volunlarium eliam ad mortale
peccatum mentale absolutè loquendo esset materia sufûciens incurrilur ;
plus enim requiritur volunlarii

censura?, absque eo quôd unquàm de facto fuerit, aut cùm lex ait : Qui temerè hoc fecerit, qui hoc ausus fue-
futurum sit censuris obnoxium, cùm Ecclesia decla- rit, qui scienter, vel ex conlemptu hoc egerit , anathe-
rans se non inlendere ut quis cogitationis pœnam mate obstrictusesto, quàm cùm lex iis verbis non utitur.

patialur, ostendat se nolle censuris actus merè inter- Suares, Avila, Bonac, ibid. punct. 4, n. 18.
nos plectere. Conclusio IV. — Ad excommunicationem majorem
Ex bis priacipiis .quidam possunt casus resolvi ; I requiritur peccatum proprlum; vd committendum , n
 3$ \>i: ciasiws 56
censura sit à jure ; tel jam commissum , g( /ws. n /.;;(<>., Prob. 2* pars , quia Ecclesia non judical de iis ijui

si censura sit ab homine. furissunt, 1 Cor. 5; sed qui nccdùm sunt bapii/ali
Prob. 1* pars, quia excoininunicalio est pœna ad- loris sunt; est enim baptumus janua per quam solam
niudùm gravis, et quidcin de se inedieinalis ; ergo in in Kcclcsiam ingredi liect, ut doeet Trïd. sess. 14,
innocentem et benè valentem ferri non potest. Unde cap. 2. Hinc catechumeni excommunicari non pos-
prohibet Innocenlius IV, c. 5", de Sentent, excom., in sunt ; et multù minus Juda;i et infidèles; possunt v«iô
t>, in universitatem vel collegium proferri excommunica- ba-retici, quia ratione characteris in baptisino accepta,
tionis sentenliam, propter delictum alicujus ex illis,ne subsunt Ecclesia; jurisdictioni.
j

continuai innoxios hujusmodi senlentiâ irretiri. Suspen- Prob. 5* pars, quia is solùm censunc subjici potest,
sio vei'6 et interdicluin, quae pœn:e sunt excommuni- qui capax est dclicti et obligations ;
atqui talis est so-
catione longé minores, etiam insontes afficere possunt, lus et omnis adultus doli capax. Atque bine sequitur,
non tamen personaliter, sed modo quodam gencrali adultum etiam impuberem validé ligaiï posse censu-
nec tàm ut innocenlium pœna, quàm ut pœna delin- ris, tum à jure, tuin ab homine. De censuris à jure vix
quenliuin ,
qui ad meliorem frugem reducanlur, vi- quisquam dubilat, et fusé probalComilolus, I. G Resp.
dentes etiam innoxios propter se gravari , eo ferè moral., q. 19 :
1° quia si Dcus impuberum peccata
modo quo in bello justo etiam innocentes occidi con- queedam fiammis ulciscitur sempiternis quidni pos-
,

tingit. et aliquando debeat Ecclesia illos ipsos

sit ,
, cùm in
Prob. 2* pars, quia, ut jam alibi dictum est, lex certo génère peccant, "justis suis legibus ulcisci , et
futura dirigit ; ergo censura à jure fertur pro pecca- censuris mulctare? 2° quia de facto agnoscit Grego-
lis quae in posterum committi pussent, ut caveanlur. rius XI, pueros qui ante pubertatem clericos percus-
Prob. 3" pars, quia censura ab bbmine nunquàm serunt, censuram incurrisse. Ibi tamen canonis rigo-
ferri potest , nisi in coulumaeem ; atqui non est con- rem, propter defectum œtatis in quà commissus fuit
tumax, nisi qui in peccato persévérât, id est, qui pra> excessus, tempérât, pcrmiltendo ut episcopus diœcesa-
ceptum sibi à superiore factum , ut vel damnum nus absolulionis ,
quœ alioqui S. Sedi reservata erat
reparet , vel cesset à malo, contemnil ; unde, ut dice- benelicium possit impertiri ; o° quia constat impuberem
mus infra , hujusmodi censura sine prœvià monitione interdicto ligari cùm inlerdicitur populus.
decerni non potest. Hinc qui officio Paschali defuit, Major est difficultas de censuris ab homine, quibus
excommunicari non potest , nisi culpa ejus tractum impubères subdi non posse aliqui consent ,
quia ad
habeat successivum ,
putà nisi vel se emendare , vd illas requiritur ut in judicio compareant, ut citati de-
condiguam adhibere satisfactionem recuset. Excipit fendant se, ac proinde ut ordinem judicialem cogno-
Sayrus, 1. 1 , c. 9, n. 27, casum hune unum , in quo scant, quod in illâ asiate rarô invenitur. Verius tamen
quis coram judice ecclesiastico promittit se intra men- videtur impubères hujusmodi censuris validé affici

sem Peiro soluturum id quod ipsi débet, consentitque posse; tum quia nullum est jus quo talis contra eos
ut nisi tempore condiclo promissis slel, ipso facto sentenlia irritelur ; tum quia ab aliis instrui possunt
excommunicationem incurrat : tune enim praedictum de processu judiciali, aut saltem per lutorem aut pro-
tempus accipit ut monitionem, adeôque censura quam curatorem respondere. Quia tamen hœc plena essent
incurrit nonnisi in contumacem cadit. difficultatum, quas pia mater Ecclesia removet quan-
Articulus III. tum potest, cap. 2, de Delict. puer., et aliunde in pue-
De subjecto censuras. ris retinqui solet inultum ( id est, non codem modo
Ctrlum est apud omnes solum hominem censuris ultum , ut explicant interprètes ), quod in aliis prove-

obnoxium esse ,
quia censura? finis est à contumaciâ clioris œtatis... severiùs puniendum est, ideô eorum opi-

retrahere , à quà nonnisi homo retrahi potest. Hinc nionem teneri posse puto, qui docent impubères, id

inlerdietum locale, non tan) in ipsu.n locum materia- est, puellas minores annis 12, aut mares annis 14 mi-
lem cadit, quàm in homines ejusdem loei; bine etiam nores, de fuclo non subjici censuris ab homine adeô- ,

animalia qua; fructus dévastant, non excommuniean- que non excommunicari , si consequenler ad moniio-
tur propriè , sed Ecclesia; precibus abiguntur. Quia rium non révèlent. lia censent Suares, disp. 5, sect. 1,

verô non onmis homo ab omni homine censura affici n. 19, Coninch, et plures alii ad quos accedere vide-
potest, ideô specialiùs agendura est de censura? subje- tur Ponlas in fine casûs 54, v. Excommunication. Si
cto. Circa quod sit tamen constarct aliam esse superioris intentioncm, ad
Conclusio prima. — Ut quis stibjiciatur censuris dé- hune recurrendum erit. In bac diœcesi Paris, nullum
bet esse viator, bapthatus, et doli capax. est peccatum reservalum ,
quando à pueris aut puellis

|
Prob. 1" pars ,
quia ille solùm censuris aiïici po- commitiitur ante pubcrlatis annos.
test, in quem Ecclesia jurisdiclionem habet, et queni Obj. 1° contra primam partem. Constat ex Conci-
à contumaciâ retrahere potest; atqui talis est solus lio V, sess. 5, generali mortuos excommunicari posse;
Viator : mortui enim nec secundùni animai)) subsunt ibi enim fusé oslensum est voile EccJesiam ut hasre-
Ecclesia; foro , nec secundùm corpus capaces sunt lici, et episcopi qui hœrilicis suas facultates reliquerint,

emendationis. Hinc qui tuandavit Tilio ut clericuin etiam post morlem anulhemati subjicianlur. Et verô par
occideret, non subjacet censuras si clericus ille non est jus ligandi et solvendi : atqui Ecclesia mortuos
nisi post mandantis morlem occisus sit. i absolverc potest, unde Innocentius 111, c. 28, de Seul.
57 PARS I. CAP. 111. DE CONDITION! BtJS AD CENSURAM REQU1S1TIS. S*

excomm., ait Ecelcsiam certis in casibus ligàsse mortuos lem, sententiam ab bomine decernoret : ea tamen in-

et suivisse ;quin et absolutionis tune usurpante forma valida non esset; tum quia subjeelum absolutè capax
et ritus in Rituali Romano pnescribuntur. Plura de est, et ante amentiam contumax erat, ut supponimus;
hàc re videris apud auetorem Collât. Andegav. tum quia nulfibi irrilatar in jure.

lom. 1 , q- 4. — R. dist. : Mortui excommunicari Conclusio II. — Illesolùm censuras incurrere potest,

possunt impropriè et indirecte, concedo ;

propriè et qui est subjectus ei à quo illœ ferunlur.

directe , nego. Excommunicatio propriè sumpta.ea Prob. quia ubi non est subjeclio, ibi nec jurisdictio

est qiuc hominein Christianuin per se afficit, et inte- esse potest ; cùm jurisdictio et subjeclio sint duo cor-
riori atque exteriori Ecclesia; communione privât ;
relata : atqui censura sine jurisdiclione ferri nequit ;

simipta verô impropriè et indirecte, ea est quse non ergo nec incurri sine subjectione, proul expresse do-

tam aliquem afficit in se quàm aliquid aliis circa ipsum cet ClcmensIII, c. 21 de Sent, excom. Hinc qui exem-
pnescribat. Itaque mortui indirecte et impropriè ex- pli sunt ab ordinarii jurisdictionc per privilegium sibi

communicari possunt, quia potest Ecclesia viventibns à Papa concessum, qualcs esse soient reges, regina?,

pr;rcipere ut pro mortuis non orent, aut ut iis eccle- eorumque lilii, ut docent Sayrus, Avila, et alii passim,

siaslieam sepulturam denegent; sive quia comperit ejusdem ordinarii censuris non subjacent. Idem di-

Ecclesia eos dùm viverent, propter haeresim aliudve cendum de religiosis exemptis, qui in iis casibus in

delietum cui annexa erat censura ,

jam à fidelium quibusexemptisunt, non contrabunt censuras, etiamsi
communione fuisse seclusos ;
quo sensu Ecclesia non superior qui eorum privilégia nescit, eos ferire inten-

decernit excommunicationem, sed eam quœ contracta dat; in aliis verô casibus non minus quàm caeteri cen-
erat, denuntiat ; sive quia atrocia quœ,quis dùm in vi- suris obnoxii sunt, de quibus videconc. Trid. sess. 6,

vis erat commisit crimina, etsi censurani annexam de Reform. c. 5, sess. 7, de Reform. c. Ii, sess. 21,

non haberent, merentur ut homo ille bonore cœteris de Reform. c. 8, et sess. 25, de Monialib. c. 14; unde
fidelibus concesso privetur. Eo 1ère modo quo respu- certum est regulares, si absque episcopi licentià prse-
blica civilis sancire potest ut igné comburantur, aut dicare, secularium confessiones excipere, absolvere à

ignominiosè per vias trahantur corpora eorum qui casibus reservatis pra;sumant, etc., censuris episcopi
sibi necem inlulère, licèt fieri aliquando possit, ut in obnoxios esse.
exlremo vitœ balitu lanti sceleris veniam pœnitendo Quaeres an superioris sui censura ligetur subditus, qui
conseculi fuerint ; in hoc autem casu animai quae in Locum
alieno in territorio, vel in loco exempto versutur.

Purgatorio languerent, ob suffragiorura privationem exemptum conjungimus cum territorio, quia quantum
diuiiùs ibi detinerentur : verùm luec censura directe ad jurisdiclionem cadem est utriusque ratio; unde lo-
cl propriè in ipsos morluos non cadit ; cùm ii nec eus exemptus est in territorio, id est, diœcesi aut pro-
Ecclesia; foro subsint, nec in eo sint statu in quo vincià, materialiter solùra, ut aiunt; non autem for-

censura iis medicinalis esse possit. Hinc patet abso- maliter, et in ratione loci subjecli. — R. 1°: Subditus
luiionem non concedi mortuis nisi indirecte, quate- qui in proprio episcopi sui territorio deliquit, censuris

mis sinit Ecclesia, ut ii de quorum poenitentiâ con- ejusdem ligatur, eliamsi in alienum lerritorium fuge-
stat, fidelium precibus juventur, prout patet ex cit. rit. Ratio est quia si homo ille plecli non posset in

cap. 28 de Sent, excom. Cœlerùm monet ibid. Inno- territorio in quo peccavit, crimen ejus manerel impu-
centius III, ut illius mortui absolulio à Sede Apostolicâ nitum ; cùm plecti non possit in alieno territorio ad
requiratur, qui cùm viveret , ab eâ fuerat absolvendus. quod confugit, et ubi nihil admisit quod censura pu-
\"id. Suar. disp. 5, sect. I. niri possit, ut nunc supponimus; sicque jurisdictio

Obj. 2" contra terliam partem : Amentes, furiosi et ecclesiastica sœpiùs contemneretur, et defraudare-
ebrii possunt censuras contrahere ; et tamen non sunt tur. Ergo homo ille etiam in alieno territorio puniri

rationis compotes; ergo. — R. amentes et alios lune j

potest, sive per censuram ab bomine (quo in casu ju-
£altem rationis participes fuisse, cùm admiserunt cri- i dex loci in quo delictum commissum est, requirere

men propter quod censura ligantur. Porrô ad censu- débet à judice loci in quem delinquens fugît, ut vel

rani non requiritur, ut quis actu compos sit rationis : cum cilet ipso, vel remiltat, adeô Ht tune demùm ple-

unde qui clericum interfici jussit, et in amenliam in- i

clalur si comparere nolit) sive per censuram à jure ;

cidit quo tempore is interficitur, censuris subjacet; !

unde si Parisiis ipso facto incurreretur excommunica-
sicul et ille qui dormit aut culpabiliter ebrius est, dùm tio ab homicide, qui vulnus lelhale infligeret Titio, et

celebratur Missa cui sub pœnâ censura? assistendnm stalim in diœccsim Carnolensem avolarel, censuram
est, censuram incurrit eo instanli quo jam oflicio hoc contraheret, quoinslanli mors ex vulnere sequeretur.
fungi non potest. AdditSuares, ibid. n. 21, huic cen- Sed si lelbaliter vulneratus Parisiis in aliam trans-

surai obnoxium fore eum etiam qui in amentiam per- feralur diœccsim, ibique moriatur ex vulnere, quid
petuam incidissel; docet tamen homini huic conce- juris? — R. adbuc incurri censuram, quia homici
dendam esse absolutionem ex Ecclesia; bcnignilale, dium, non quidem quoad effectum, sed quoad actio-
eliamsi nulla pœnitentiœ signa dedisset ,
quia quôd nem exlernainconsummslum e>t in loco ubi sub cen-
censura ligatus manerel, nullius esset ulilitalis, abso- sura probibilum erat ;
vrium quidem est quôd ad cen-
lutus autem juvari posset Ecclesia; suffra<*iis. Inde se- j
suram requiratur effccius, sed quôd effeclus hte vel

quitur peccaturum judicem ,

qui in perpetuo amen- » illic ponatur, plané accidenlarium est. Eâdem de causa
50 DE CEiVSLRIS. .
40

qui Petrtim letbaliter vulneravit in Ecclesià, incurrit Haec nostra secunda responsio non impedit 1° que^
J

ccnsnram latain contra eos qui occidunt in ecclesià minus religiosi, ubicumque contra superiorum suo-
etiamsi Petrus in domo sua mortuus sit. lia Suares, rum statuta deliquerinl, censuras ab iis lalas contra-

disp. 5, sect. 4. n. 10, Bonacin. disp. 1, q. 1, punct. liant, quia religiosi, quoad missionem limites
licèt

Il, n. 12. Ex quo inferunt cuin qui in ecclesià posilus

habeant, non habent tamen quoad jurisdictionem, cùm
j

borainem extra ipsain explosa catapulta interimit, non munduin habeant pro territorio; aut saltem jurisdi-
incurrere censuram contra eos latain qui in ecclesià ;
ctionem non exerceant ratione loci, sed ratione per-
occidunt, quam iucurreret si extra ecclesiam positus sonarum quas ideircô quoeumque insequi possunt.
U
euin occideret qui erat in ecclesià. Ratio est quia de- 2 Nec impedit quominùs qui in beneficio non résident,
lietum prioris consuinmalur extra ecclesiam, posterio- aut qui ab episcopo ad synodum vocati interesse re-

ns verô intra. Eàdein de causa immunis erit à cen- nuunt, et intérim alio in territorio degunt, censuris

sura, qui ex hâc diœcesi ubi exustio templorum prohi- contra absentes latis ligentur; quia in proprio suo

bent sub excominunicatione ipso facto , face injecta territorio sunt fictione juris, secundùm quam censetur
templum alterius dicecesis comburit. quis peccare eo in loco ubi non facit id quod ibidem

Sed quid juris iterùm , si quis crimen inchoet in facere debuit, ut constat ex leg. 121, ff. de Reg. juris.
loco ubi taie crimen subjacet censura , et illud con- Pari de causa censuram contrarièrent qui contra legi-

summet extra eumdem locum , ubi non sunjacet cen- timum episcopi stalutum, cum propriae diœcesis prae-

surai : ut si Maevius virginem rapiat Yersaliis , et eâ judicio celebrarent in aliéna diœcesi ;-aut in istam,

non abutalur, nisi postquàm exiit è diœcesi Parisiensi. vel quod idem est, in locum exemplum, triticum ex-
Divisi sunt theologi : alii, ut Sayrus L 1, c. 6, n. 4, portarent ;
quia deportatio haec, quatenùs proprio
hominem hune censuram incurrere contendunt; alii territorio periculosa, in eodem perficitur saltem fi-

negant, ex hi posilis principiis feliciùs stare videntur. ctione juris. Unde etiam censuram contraheret qui
Ratio est quia talis censura non ferlur contra eos qui contra praelati legem accederet ad monasteria exempta,

utcumque delinquunt , tactibus,v. g., osculis; sed quia accessio fit et consummatur in proprio territorio,

contra eos qui verum sluprum committunt; atqui stu- Avila, etc. Quôd si censura solùm lata esset in eos
prum verè commissum non fuit, nisi extra terrilorium qui loquerentur cum monialibus, à censura liber esset

Parisiense; ergopoterit quidem stuprator ab arehi- qui cum ipsis in proprio eorum monasterio loqueretur.

episcopo Paris, plecti secundùm gradum delicti quod

3* Nec impedit quin homo ligetur censura conditio-

in ejus territorio commisit , sed non subjacebit cen- nali propter delictum praeteritum latà; unde si ex-
surai quee contra solo stupratores lata fuerit. Hinc communicentur qui bona alicujus furati sunt, nisi

R. 2°, subditos qui extra territorium episcopi sui restituant intra mensem excommunicabuntur de
, fa-

delinquunt, censuris per ejus statuta latis non sub- cto, etiamsi ante elapsum terminum exierint è terri-

jacere. torio.

Prob. ex c.2, de Constitua in 6, ubi sic nodum sol- Major est difficultas, an censura per modum sen-

vît Bonifacius VIII : Staluto episcopi, quo in omnes lentiae lata in aliquem subditum, v. g. : Petrus ex-

qui futurum commiserint , excommunicationis sentenlia communicatus eslo, si furetur, si comam nutriat, liget
vromulgutur, subdili ejus furtum extra ipsius diœcesim eum qui in alieno territorio delinquit. Jam notavi ve-
committentes minime ligari noscuntur, cùm extra terri- titum esse ne hujusmodi sententiae pro culpis solùm

lorium jus dicenti non pareatur impunè, id est, cùm futuris ferantur : quia tamen multa prohibentur fieri,

maneat impunitus qui non paret, seuqui legem trans- quae facla tenent, videndum an talis censura vere li-

greditur, etc. ; ergo etiamsi episcopus eos è diœcesanis get absentem. Affirmât prima opinio quam tenent
suis qui in alio territorio taie crimen commiserint, per Suares, disp. 5, sect. 5, Sayrus, 1. 1, c. 7, etc.; quo-
statuta sua ligare intendat, rêvera non ligabunlur de- rum ratio iota haec est 1° quôd slatutum respicit ter-

fectu subjectionis. Et verù idem non polest bis puniri ! ritorium, ut scilicet pax et ordo in eo servenlur, unde
in idipsum; atqui si homo ille obnoxius esset episcopi non ligat personas, nisi ratione lerritorii subditae sint,
sui censurœ, posset bis in idipsum puniri, cap. 20, et proinde in eo versenlur; sentenlia verô respicit
de Foro compet. adhuc enim puniri posset ab episcopo
; privalum pcrsonae bonum, adeôque vim habere po-
in cujus territorio deliquit quia rcgulariter forum test independenter à territorio ;
2° quôd subditus à
,

quis sortilur ratione delicti, ut infra probabimus. superiore suo censura percelli potest ; atqui talis ma-
At, inquies : Episcopus Boloniensis non desinit esse !
net personaliter subdilus; ergo.
pastor illius qui in diœcesi vicinà peccavit, unde et Probabilior tamen est opinio contraria, quam tuen-
eum ibi absolvere posset ;
quidni ergo et cum ibi pu- lur Coninch, disp. 13, n. 61, Avila, 2 p., cap. 5, disp.

nire queat? — R. absolutionem dari in foro conscien- 2, dub. 2; Grandin, p. 27. Prob. ex cit. cap. 2, de
tiae ; jus autem ovem alibi ad tempus commorantem Constit., ubi cùm dixit pontifex statuto episcopi fures

non subtrahit Pastori pro conscientiae foro : at verô excommunicantis non ligari eos qui extra diœcesim
censura perlinet etiam ad forum exterius ; "us autem furaniur, non reddidit rationem quôd statutum re-
sancit, ut qui alibi delinquit, ibidem in exteriori foro |
spiciat territorium, non autem personas, benè verô

n
plectatur. Quôd si absolutio in exteriori foro danda quôd extra territorium jus dicenti non paretur impunè;
esset ea in alieno territorio dari non posset atqui sive episcopus stalutum ferat aut sententiam

«fi

;
UeRARY):
 41 PARS. I. CAP. III. DE CO.NDITIONIBUS AD CENSURAM REQUISITIS. 42
conlra cum qui extra dioecesiin suam existii, îbique _ vesceretur; ergo stalulum illud per se obligat, adeô-
peccat, jam vere jus dicit extra tcrnioniun ; ergo. que si huic annexa sil censura, eam à transgnssori-

Confirm. quia is solùm in alieno lerritorio ligari bus incurri necessum erit.

potcst à proprio suo paslorc, qui fictions juris pec- Si tamen cerlô constaret nolle superiorcm ni exlra-
carc ccnsetur in proprio terrilorio ; sed qui peccalum nei qui in lerritorio suo versantur, sine animo ibidem
proprio suo lerritorio indifférons comniitlit, non ccn- per sex aut ampliùs menses commorandi, censuris à
sclur in eo peccare fictionc juris ; ergo ibi quidem se latis subjaccant (
quoi! quidem de iis constare \ i-

ligari poicst ab episcopo loci; non autem à proprio detur qui opinioncm nostrac contrariam scientes et
cpiscopo. Si lamcn, ait Conincli, cleiïeus nomineepi- appiobantes in Seminariis suis doceri permillunt ),

scopi aliquà fuugeretur legationc, posset ctiain in ex- lune dieendum esse exlraneos bisce censuris mm sub-
iraneo legationis suae loco ligari à proprio cpiscopo; jaccre, quia censursc non operantur ultra ferenlis in-
quia, inquit, esset tune ex specialiter ac personaliter tenlionem.
subditus, cique specialem malâ sud atjendi ratione inju- R. 3* : Censura, si feratur per modum senlentia?,
riant inureret. Sod ncqtie id vocal à diflîcullale. v. g.: Excommunicatus sit ipso facto, qui notiliam liabet

Qua?rcs 2° an extraneus qui in alieno lerritorio deli- talis f'irti, nisi revelet, non ligat eos qui territorium

quit, ibidem possit censuras iucurrere. — R. 1* : Ex- nondùm ingressi erant, quo lenqtore lala est. Co-
Iraneus in alieno terrilorio delinquens conlra jus na- nincli., n. 50, et alii. Ratio aflerri solet, quia talis

lurale aut commune, potest subjici censura;, nisi sa- senlentia fertur per modum pnecepti transeuntis ; al-

tisfecerit. Estcommunis et certissima, ait Avila. Ratio qui pr«ceptum transiens non cadit nisi in eos qui acta

est, quia ex cit. cap. ult. de Foro compet., sortitur présentes sunt. Unde docent Canonista; sentenliam
forum ratione delicti ; ergo quamdiù in illà diœcesi vires sumere in continenti, hoc est, simul et semel im-
remanet, légitimé citari potest ab episcopo ejusdem ponere quidquid potest obligationis; ergo, inquiunt,
loci, et compelli ad satisfaciendum parti la;sae, et si qui postquàm talis senlentia lala est, ingrediuntur
eoniumax sit, etiam excommunicari. Si tamen extra- territorium, etiam cum animo ibidem commorandi,
neus ille è lerritorio exierit antequàm citalione pra> censura; per eam imposita; non subjacent. Opinio
venirelur, censent Avila, 2 p., c. 3, disp. 2, dub. 3, haec, quidquid sit de soliditate probationis quâ innili-

el cum eo alii plures cum jam censura; subjici non tur, in praxi tenenda est, quia usque adeô recopia est,

posse. lllud enini, inquiunt, est discrimen inter sub- ut credendum sit episcopos, si forte possint exlraneos

dilua] ralione domicilii, et sabdilum ralione dilecti, de quibus loquimur, per sententiam ligare, nullam
quod prior, ulpoie absolulè subditus, ubicumque com- tamen babere eos sic ligandi intentionem.

morelur à paslore suo puniri possit; posterior verô, Quod spécial ad exlraneos qui jarn in diœcesi es-
ulpoie subditus solùm secundùm quid, non possit pu- sent, cùm talis fertur senlentia, alii eos à censura
niri, nisi cùin remanet in ipso delicti loco; nisi judex immunes putant, nisi hùc accesserint animo ibidem
locï in quem discessit, eum ad preces judicis loci de- per aliquod tempus commorandi. Alii insinuant eos,
licti citaverit, aut remiserit,utfacere lenetur. — R. 2*: si sat diù ibidem morentur ut commode revelare pos-
Extranci, vagi etiam el errantes ligari possunt censura sint, ad revelandum teneri ; Gibert, p. 589. Et hoc
per stalulum latà, quamvis diœcesim ingressi non Iubens admisero, modo non intelligatur de ils qui
sint, nisi post tempus quo lala est censura; ila multi quasi cursim Iranseunt, quia répugnât communis opi-
conlra multos. Ratio est, 1° quia tutior videlur et pro- nio, à quâ sine gravibus causis recedendum non est.
babilior opinio quam supra docuimus, exlraneos teneri Quoeres 3° an subditus ligari possit censuris prœlati

legibus locorum in quibus vivant; si enim res ita sit, sui extra diœcesim existeniis. Non agimus de censura
jam dieendum videlur eosobnoxios esse censuris quae per statutum latà; ha;c enim sicut post inleritum pne-
liarumce legum violalioni annexa; sunt, licet ob ea- lali, sic et cùm versatur extra territorium, ligat; ne-
rumdem ignorantiam faciliùs quàm loci incoke, à cen- que etiam quœrimus an episcopus Parisiis existens,
sura immunes judicari possint;2* quia lex, vel, quod ibi statuta condere possit, qua; cùm in diœcesi suà
idem est, stalulum et constilulio primo et per se da- promulgata erunt, etiam absente episcopo, vim logis
ti-.r pro ipso terrilorio, utnempe qui in eo versantur, habeanl; hoc enim frequens experientia docet. Tota
tali modo et ordine se gérant; atqui taie siatutum
1

igitur qua;slio est de censura per sententiam, circa

ipsos etiam peregrinanles ligare débet ; nisi enim li- !

quam,
garet, jam ii non tenerentur se conformare ca;leris, sic- R. Sacris canonibus esse interdiction, ne quis Episco-
que pax et ordo territorii plurimùm turbarentur unde ; pus jurisdictionem in diœcesi exerceat aliéna. Clément.
quod huic statuto subditi sint, non oritur ex delicto, de Foro compet. Ratio est quia ad ferendam censurai
sed précisé ex acluali existentià et conversalione in !
sententiam requirilur causa; cognilio; atqui haec ha-
tali lerritorio, etexnaturali obligalionequam contra- berî non potest sine tribunal] : nemo autem extra ter-
int qui in aliquo loco versatur, ut ejusdem loci mori- ritorium suum pro tribunal! sedere potesl ; jurisdiclio
bus se conformet, quamdiù ibidem remanet ;
5° quia enim cohaeret loco, ita ut judex extra locum, ratione
stalulum illud cui annexa non esset censura, baud jurisdictionis conlenliosa; redigalur ad instar privali,
'tamen violari posset sine peccalo; ulique enim pec- ut habetur leg. final, cod. de Offic.
car< t qui in spcciali loci alicujus jejunio, carnibus 1 Limitatur haec responsio, 1" nisi consentiat episco-
TH. XVII.
43 DE CENSURIS. 44

pus territorii alicni ; tune emm episeopus qui m ejus solùm interfici fecerit, sed etiam mandatent, quanquàm

pro tribunali sedere potest, el mors ex hoc forsitan non sequatur.

terriioriô versatur,

sententiam ferre, modo tamen partes consentianl ;

Jliuc colliges immunem esse à censura, 1° eum qui

partes enim invitas extra torrilorium propr.ium trahi

ruandalum revocavit, modo sufûcienter revocaverit, et

non possunt ;
2° nisi episcopus è lerrilorio suo expul- revocalio innotuerit raandatario : si enim non inno-
sus sit, tune enim sententiam ferre potest in civitaii- luerit,communior opinio tenet mandantem ligari cen-
bus, vel locis insignibus suœ ecclesiœ vicinioribus ;
pe- sura; 2" eum qui bono animo consuluil aliquid mali,

tamen inprimis, licel non obtentà ordinariorum ut alium retralieret ab inferendo majori malo, pula
tità

prout habetur cit. cap.; 5° nisi agatur qui volenli clericum occidere, suasit ut solùm. pereu-
loci licentià ,

de delicto notorio, quia noioria cognilionem causa;

teret; talis enim non influit cuîpabililer in effectuai

non exigunt sed haec limitalio non videtur babere

:
sub censura prohibitum. Contra verô censura' obno-

locum in Gallia, ubi pro bis non valet nolorietas xius eril consulens qui malo suo consilio in effeelum

facti.
iniluxerit, ad quod sufficit ut hominis jam ad crimen

Qua>res 4* an qui mandant aut consulunt crimen, determinati, volunlatem auxerit, eumque inipulerit,

subjiciantur censurée latœ contra ejusdem criminis exe-

ut eitiùs, ardentiùs et immobiliùs crimen exequere-

cutores.— R. 1° eos non subjiei huic censurai, nisi tur. Et hoc quidem cognosci potest, tu m ex confesso

explicité vel implicite in lege contineantur. Prob.

1° illius qui consilium accepit, si tamen dignus sit fide;

à priori, quia in pœnalibus, ut sunt censurée, stricta tum ex conjecluris, ut si criminis palrator jam omnia
nec ab uno ad aliud valet il- ad delictum necessaria paràsset, nec ejus esset indolis
débet interpretatio fieri; 1

latio ; ergo cùm is qui aliquid lieri mandat aut cousu- ut verbis rneis moveretur. Quid faciendum sit in dubio

lit, non dicatur stricte et propriè illud exequi, ut pa- an consulens in effectum iniluxerit, alibi indicare co-

tet ex cap. 8, dist. 50, ubi facere et mandare pro di- nabimur; vid. infra, tract, de Irregul.; 5* nec revo-

versis habentur pœna in unum lata, non statim ad calio consilii ei etiam cognita qui consilium accepit,
, ;

alium extendenda est. Prob. 2° à posteriori, quia jus libérât à censura.

de mandantibus loquitur, cùm eosdem censuris sub- Qiueres 5° an, et quatenùs idem fwmo possit pluribus

jicere vult ergo cùm de iisdem non loquitur, eos exi-

;
j

censuris liqari. — R. 1° posse eumdem pluribus subja-

mere censetur. Dixi, nisi.... implicite contineantur ; si- cere censuris, sive ejusdem, sive divers» speciei. Ra-

enim censura bis aut similibus feratur verbis : Qui- tio est quia incurritur censura cùm violatur lex cujus
j

clinique fuerit causa talis delicli, qui médiate vel immé- transgression! annexa est censura ; sed qui jam cen-

diate, qui per se vel per alium fecerit, si excommunica- sura irretitus est, potest vel earndem, vel diversam
tus; tune niandans et consulens satis exprimuntur, ut transgredi legem cujus violationi alia et alia annexa

censurant contraxissc judicentur. sii censura ; ergo potest plures incurrere censuras.

At, inquies, facere dicimur, quod per alios facimus : Unde si constet Titium ob duplicem causam excommu-
atqui mandans et consulens per alium faciunt; ergo nicalum fuisse, et expressisse lariiùm ùnam in litleris

facere dicendi sunt, adeôque obnoxii sunt censur;o, quas super absolutione sua impetravit, semper haben-

juxta id cap. 47 de Sent, excomm. : Facientes et con- dus est pro excommunicato, donec secundam ab al-

sèhtientes pari pœnâ plectendi sunt. — R. ad censuras téra censura absolulionem oblinuerit. Ita lnnocen-

necessum esse ut quis propriè et stricte faciat. Porrô lius III, c. 27 de Sent, excom. — R. 2° mulliplicari
impropriè solùm id facere dicimur, quod facimus per ;
censuras, prout moraliter niulliplicanlur numericè aut

alios. Et verô quis dicat me indulgenliam iis qui jeju- ! speeificè transgressiones. Ratio est quia unicuique

nant concessam lucrari, ex eo quod alii piwcipiam : transgressioni compléta) sua alligatur censura; ergo

consulamve ut jejunet? Fateor eos qui mandant, pi- cùm multiplicantur transgressiones, multiplicanlur

rem ac ii qui faciunt poenam mereri : sed qurestio est, censuras; jam verô transgressiones alise multiplican-
an ei de facto subjaceant cùm non exprimuntur, et lur quoad numerum, alias quoad speciem ergo. :

Hinc 1° qui clericum saepiùs perculit sine inlerru-

boc negandum est; alioqui, si consenlirem ut quis
excommunicatus in sacello meo celebraret, eîque ve- plione morali, unicam incurrit censuram; quia per-

stes sacras et vasa porrigerem, incurrerem, sicut et cussio, ut et furtum, cùm certam et indelinitam ex-

ipse incurrit, irregularilatem, quod tamen nemo dixe- lensionem non babeat, non censetur moraliter perfici

rit. — R. 2° Mandantes etiam in lege contenli, non in- uno aul altero actu, sed tamdiù eadem numéro repu-
currunt censuram cùm in effeelum non influunt, nisi latur, donec moraliler discontinuetur. Contra vero qui
censura feratur adversùs. mandantes, independenterab sa'piùs, etiam sine interruptione, fornicarelur eum
effectu. Ratio est quia non mcurrït censuram, nisi qui eadem, plures contraheret censuras, quia fornicalio
'

est causa operis prohibiti sub censura : sed mandans terminum habet delinitum in quo consuminalur, et
qui in effeelum non influit, non est causa ope ris prohi- qui proinde pluries poni nequit, quin plura numéro
biti sub censura, ut patel ex terminis; ergo non incurrit peccala ponantur. Hinc 2° qui uno iclu très occidit

censuram, nisi hrec lata sit primario contra mandan- clericos, très incurrit censuras ; duas verô qui fura-
tes, ita ut ei vel solo mandato obnoxii fiant, quemad- lur in ecclesiâ, si censura lata sit in fures el in sacri-

modùm cap. 1 de llomic. in 6 excommunicatur ipso legos. Ratio est quia in occisione trium, triplex nu-
fucto qui auemviam Cliristianorum per assassinos non ! mero peccatum ; in furto autem rei sacne duplex spe-
 45 PARS. I. CAP. III. DE C0ND1TI0MBUS AD CENSURAM REQUIS1TIS. 46
ciecrimen occurrit, prout alibi diximus. Hinc 3" ver- j
ex quibus peccala vel spécifiée, vel numericè disiin-
berans sacerdotern, (|iii utii|iie unà subdiaconus est guunlur: hxcaulem fuudamcnta alibi explicuimus.
e
et diaconus, haud (amen plures censuras incunït ; Quasres 6 an persona in quam censura fertur , esse
qui verô eum percutit qui situ u 1 monachus est et debeat determinata. Censura d uplici 1er ferri potes! inde-
saceruos, dnabus irretilur. Ratio est quia sacerdotis terminatè :
1* si quis dicat Excommunico è duobus :

percussor unum fbrmaliter peccalum admittit contra unum; 2° si loia communilas, collegium aut civilas
reverentiam statui clericali débitant, quod peccatum indistincte censura fèrianlur.—R. 1°: Censura quasvïs
licet sil niajus in percussore sacerdotis, non lamen priori sensu indelerminala , slulla est et invalida,
divers;e est speciei, Suar., disp. 5, seot. 3, quia ordi- c. 5 de Sent, excom. in G, quia censura incerta et in-
nes omnes concurrunt per modum unius, et solùm definila nullum pariteffectum; sicut consecratio hostiae
aggravant in eàdeni specie, quatenùs lex spécial sla- unius ex duodecim, si baie indeterminata sit, nihïî
tuin clericalem, non verô ordincm quo quis iniiiatus operalur. R. 2° : Censura gravis , qualis est excom-
est. Qui verô monachum, eumdemque sinuil clericum municatio, in universitalem vel collegium proferri non
perculit, duplicem contraint censuram, quiaduas vio- polesi ;
id enim veluitlnnocenlius IV, quia nonnunquàm
lât loges, aliam qoidem quà praecipilur reverentia dé- contingeret innoxios hàc sentenliâ irreliri. Quùd si obji-
bita statui clericali, aliam quà praecipilur reverentia cias communilalem totam ob alicujus delictum suspendi
statui religioso débita; ratio enini religiosi à ratione aut interdici posse, ergo etiam et excommunicari re-
;

clerici'planè diversa est, cùm alia clerici, alia sit re- spondet S.Thomas, in Addit., q. 22, art. 3, ad 2, quod
ligiosi consecratio. suspensio non lanta pœna est quanta excommunicalio
, ,

R. 5° : Qui facit actum vel ab codem, vel à pluribus quia suspensi non fraudantur Ecclesiœ suffragiis, sicut
superioribus eanidem habentibus potestatem pluries exconimunicali : unde etiam aliquis sine peccato proprio
prohibitum, non incurrit pluies censuras. IlaSayrus, snspenditur, sicut et lotum regnum punitur sub inierdicto
1. 1, c. 10, n. 11 ; Suares, et alii communiter. lîatio pro peccato régis; et idebnon est simile de excommuni-
est quia censur» non multiplicanlur, nisi mulliplice- catione et suspensione. An autem et quatenùs, licita aut
tur conluruacia : conlumacia verô non niultiplicatur, valida esse possil excommunicalio in communilatem
nisi niultiplicenturvel actus, vel leges; leges verô non ab bomine lata, de quâ solà hic agitur, fusiùs expen-
multiplicanlur, nisi nova imponanlur jura ;
porrô idem dunt Avila, 2 part., c. 4, dub. 5 et seq.; Bonac, disp.
superior, aut plures ejusdem ordinis superiorcs nova 1, q. 1, punct. 4, n. II, et nos paucis infrà.
non impoiiunt jura, sedunam eamdemque legem con-
Articulus IV.
stilnere censenlur; ergo.

Hinc qui peccat contra legem saspiùs ab eodem aut De forma censurœ.

diversispontilicibusrenovatam, putà ferendo arma ad Per formam censuras hic intellîgimuS ritus quosdam
j

infidèles , unicam incurrit excommunicationem, quia ,

essentiales aut accidentales qui in ferendâ censura
eorum prsecepta , licet materialiter diversa, forma li ter !
sërvari debent. Ex iis verô abi praxedunt censuram,
lamen unum sunt, quatenùs suntmoraliter una eadem- !
ut monitiones; aliicomitanlur, ut signa qua: censuram
que auctorilas. Hinc à contrario qui violât legem à l
exprimunt; alii subsequuntur, ut denuntiatio. De iis

diversa; potestatis superioribus constilutam, tôt incur- !

seorsim agendum.
rere potest censuras, quot sunt diversi ordinis et Sectio prima. — An ad censuras prœrequiratur monitio.
gradûs superiores. Ratio est quia multiplicanlur cen- Monilio est deelaratio et intimatio à superiOre faela,
suras cùm mulliplicatur conlumacia ; atqui niultiplica- quôd qui tali legi vel senténlias non obedierir, lalem
tur contumacia cùm resistilur diversis superioribus ,
poenam incurrat vel incurrere mercatur. Si superior
qui singuli rem eamdem auclorilale sibi propriâ et moneat per ipsam legem , monilio vocatur solemnis;
diversa pnecipiunt aut vêtant; unde qui facit aliquidà si verô moneat per sentënliam , vel nominatim, vel
Papa ab episcopo prohibitum sub censura, dupliccm
et non expresso nomine , ut fit in monitoriis, tune vel
incurret censuram, si episcopus novuni jus cendere, omnes serval juris formalitates , et monilïo vocatùV
novamque censuram ferre intenderit; quod tamen canonica; vel easdem non servat, et monilio vocatur
verum non esset , si episcopus prohibitionem banc non canonica.
non ut suam , sed ut S. Pontificis legem pronnilgàsset, Certum est in censuris quas ipso facto à jure vel
ut vulgô contingit. Grandin. statuto decernuntur pro peccalis fuluris', sémpër re-
At, inquies, qui unum commitlit peccalum, unicam periii idoneam monilionem. Ratio est quia jus ipsum
incurrit censuram ; sed qui plura ctiam à diversis satis admonet; unde qui talem censuram incurrit, sc-
superioribus violai prascepta, quas eamdem materiam, se admonitum non fuisse conqueri neqnit , quia lex .

et sub eodem motivo atlingunt, non nisi unum com- semper loquilur , semper clamât. In bis ergo casibus
mitlit peccalum. — R.: Neg. maj. ; censuras enim non nulla monitio ab ipsà lege distincla requirituf, nisi lex
desumunt unilatem ab unitate peccati, sed ab uniiaic novam monitionem prasscribat, ut inClein.unic.de
conlumaciie : alqui multiplex est conlumacia in casu Statu monuch., excommunicantur ipso facto qui visita-
pressenti; ergo et multiplex incurri débet
censura. Eae liones impedire prassumunt , nisi niouiti fesipiscanf.
lamen contumacias unum
in coalescunt peccatum, Tota ergo quas hic nioveturdifficultas,adduoredu-
juxta S. Thomas doctrinam ;
quia carent fundamenlis eilur capita : priniuin est , an censura quas fertur per
47 DE CENSU1US.
modum sententice pro deliclo prceterito, dccerni possit « censura spem absolutionis aufert, slatimque ut homo
ipso facto mcnrrenda sine praeviâ admonilione; v. g., censura perculsus verè rcsipuit, absolvi débet, ut col-

an valeat baec sententia : Excommunicamus eos qui ligilur ex cap. Quâ fronte, 25, de Appellal., et meliùs

furati sunt, qui habitum sexûs sui mutaverunt; an verô ex unanimi doctorum consensu ; Snar. disp. 4, sed. 5, ,

dicen«iuiii >ii : Excommunicamus prœdiclos, nisi resti- n. 10. Atqui si valerel censura sine monitione, jam

tuant, nisi condignè satisfaciant , haec quccslio, ut pa- non esset pœna niedicinalis eo quo exposuimus sensu,
let, eadem est cum istà, an censura ut tatis infligi pos- sed esset pœna ut alise pœnec; imù primariô esset in

sit contra non contumacem ; vel cum istà, an censura vindictam , et per accidens solùm tenderet ad cruen-
ferri possit pro crimine praterito sine ordine ad dum bominem è statu suo; quanduquidem validé de-
futurum. Secundum caput est , an cum lex censurant ,
cerneretur contra eum qui jam resipuisset, neque jam
ipso facto non infligit, sed conmiinatur, possit cen- esset conlumax ; ergo.

sura ferri sine nova monitione. Sit Prob. 2' pars : Monitio canonica ea est qnce fit tri-

Conclusio prima. — Ad censuras quœ pro delictis bus vicibus distinclis , vel unà saltem, sed e\pre>so
prœteritis ferunlur, essentialiter requiritur tnonitio, non quod pro Iribus valitura sit, etc.; atqui lalis monilio
tamen canonica. lia caeleri contra Cajelan. et Cordu- necessaria qnidem est, ut censura juste et licite fera-

bam, ad quos novissiuiè accessit D. Gibert, p. 24o. lur, non aulem ut validé; unde censura quœ aliter

Duce sunt partes. fertur, sapiùs dicitur injusta, nultibi verô invalida.

Prob. 1* pars : Ille ritus in ferendis censuris servari Nec in specie, nec in génère, ait Innocentius IV, cap. 5,

débet, quem preecipiunt aut graviter insinuant Scri- de Seul, excom., pro culpis et o/fensis prœteritis excom-
pturce sacra?; atqui lalis est monitionurii usus. Nam, municationum sententias absque competenti monitione
Malth. 18, aitChristus : Si Ecclesiam non audieril, sit prœmissà promulijenl ; el si contra prœsumpserint , in-

tibi sicul ethnicus et publicanus.; et e. 3 Epist. ad Ti- justas noverint illas esse. Mon dicit, nullas, ut hic pon-
tum ait S. Paulus : Hœrelicum hominem post unam et dérant communiter canonisiez ;
porrô monitio compe-

secundam correptionem devita; atqui ii tc\lus clarè in- tens idem est cum canonica, canonica verô est trina

sinuant, eos solùni sicut elbnicos haberiatque devi- monilio , ut ex jure notât Suares , disp. 5, sect. 12,

tari deberc ,
qui ab Ecclesia monili , cidem parère n. 5. Alibi quidem, cap. 48, eod. lit., lalis senienlia

detrectant ; hnô hic praeceplum verum saltem aliquo dicilur justa, sed prout juslam importât eequalilatem

sensu agnovit antiqûilas, ut palet ex concilio Hoiho- peence cum culpà, et opponitur invalido , non aulem
magensi, cujus ha»c verba refert Gralianus, c. 5, 16, prout opponitur illicilo. Unde in codem cap. judex

q. 7 : Statuimus ut qui décimas dare récusant, secun- qui excommunicatJio/i prœmissà illà competenti admo-
dum Domiui noslri prœceplum admoneantur seine/, se- nilione, scire dcbel ingressum ecclesiœ per mensem sibi

cundo, et tertio ;
qui si non emendaverint , anathematis interdictum esse; ex cujus pœna) gravitate merilô in-

vinculo [erianlur. férant Solo et Navarrus judicem hune mortaliler pec-

Prob. 2° ratione fundamentali, quam prcebet conci- care; idque verum est, etiamsi reus cederet jure ca-

lium Meldense bis verbis, c. -il , 11, q. 5: Anathema nonicae monitionis ;

jus enim illud institulum est in

est œternœ mortis damna tio; et non nisi pro mortali dé- favorem publicum , non in privatum duntaxat, ex c.

bet imponi crimine, et ilti qui aliter non potuerit corrigi. 4", eod. tit., porrô juri puhlico, pactis privalorum dc-

Unde sic : Ut quis censura feriatur, neces.se est ut sil rogari nequit, 1. 38, ff. de Pactis.

conlumax, et ila contuinax ut aliter non possit corrigi ;

. Posset tamen invalida esse censura defectu cano-

atqui seelusà inonilionc nenio polest ccuseri ita con- nise monitionis , si ita jure constitution esset. Sic ex

tuniax et ineraendabilis. Ille enim solùm, omninô con- decreio Bonifacii MU, cap. 45, eod. tit., in 6, milice

tumax el aliter inemendabilis judicari potest, cujus sunt cxcommunicaiioiiis majoris, suspensionis et in-

ad sanalionem Ecclesia omnia qiue penès se habet lerdicti senlenlice latee contra participantes excommu-

remédia adbibuit; quiqueila Ecclesia: elaves spern t, nicatis eu participation ,

quœ solum minorem excom-
ut ipsi obedire renuat; atqui cùm Ecclesia nondùm municationem inducit, si decernantur monitione cano-

aliquem admonuit , nec omnia adbibuit remédia quœ nica non prœmissà. Verùm exceplio bac, quee in qui-

penès se habet, nec ille ila Ecclesiam contemnit , ut busdam solùm casibus jure expressis locum habet,
eam audire renuat ; unde sperari adhuc , et reipsà regulam generalem confirmât.
fieri potest ut suaviler ac forliter admonilus ad obse- Hic duo obiter addenda :
1" excommunicalionem
quium revcrlatur, sicul tôt aliis contingit ; ergo. Quod ab uno episcopo sine canonica monitione lalam con-
hic dictum est de monitione anathemali pramiltendà, tra eos qui communicàssent cum excommunicato ab
valet pro aliis censuris ; nam c. 26 de Appellat., requi- alio episcopo, non fore invalidam, quia decretum In-
ritur monitio eliam ad suspensionem ; ad inlcrdiclum nocenlil IV, c. Statuimus, 3, eod. tit. in 6, quod inno-
verô eadem prceçipitur c. 15 de Sent, e.rcom., in 6. vavit Bonifacius VIII, non preccipit monilionem cano-t
Coniirmatur bœc ratio : Censura est peena medici- nicam, nisi cidem judici à quo excommunicati sunl
nalis per se directa ad cruendum hominem è statu illi quibuscum alii participando ,
minorem excommu-
peccati ; unde essentialiter discrepat à pœnis puris nicalionem incurrerunt; 2° invalidam fore excommu-
quee vindicte* rationem habent, et ideô iis eliam infli- nicationem à delegalo lalam sine monitione canonica,
guntur quos peccati sui pœnitet; quapropter nulla si delegans eamdem monitioneni fie*H imperâsset, quia
 49 PARS. I. CAP. III. DE COMUTIONIBUS AI) CENSURAM REQUISIT1S. 50
delegatus nihil potest ultra intenlionem delegantis. ad imperatorem Anasiasium cap. 50, dist. 96 Pleri- :

Ohj. contra primam parteni :

1° Si ad censura va- que potiti/iïum âlii reges, alii imperatores excommunica-
liditatem requiralur monitio, vel jure divino, \ ri ec- verunt... lt. Innocentius Papa Arcadium imperatorem,
clesiasiico ; atqui neutrum dici potest : non primum : quia consentit ut S. Joannet à suà
tede pelleretur , <>x~
stando oniin juri divino , non magis requirilur una cowmi'nicarlt ; 11. etiam Ambrosiut
Tlieodosium
monitio quàm trina; atqui irina non requiritur jure magnum eaxommunicatu ab ecclesia excluait. Unde sic :

divino. Minor constat ex concessis ; prob. maj. : Si I

ïcommunicalio de quà lue loquitur Gelasius, erat
|

aliqua moniliojure divino requiralur, ea cerlè quam excomraunicatio major et propriê dicta, cùm ex eà
praescripsit Christus Matih. 18 ; atqui ibi trina monitio supremam Ecclesia: in principes potestatem com-
non prxscribitur; orgo. Non secuDdum,l°quia suffra- ndet Gelasius; atqui exco unicatio haec lata fuit
gia Ecclesia: applicantur Gdelibus ex speciali Ecclcs'ue sinepra-vià monilione; 5 U Sylvcrius in exilium missus
disposilione ;
ergo, si quem iis privari volet Ecclesia, à Guilisario , eumdem collectis episcopis excommuni-
is illico privalus crit; 2° censura, qusedam est Eccle- cavit sine monilione ullà.
siae pœna; atqui pœnse inferri possunt sine monilione, R.: Neg. ant. ; ad 1 ,
quod petitur ex agendi ratione
neque pro injusiis babendae sunt, modo culpam non S. Pauli : I" Grrccorum penè omnium opinio est nihil
excédant. Porrô multse sunt, culpic.qiue etiamsi sine aliud eo in Ioco significari, nisi quôd incestUS ab
monitionum conleinptu admissae sint, longé tamen Apostolo traditus fuerit Satansc, creduliter in corpore
graviores sunt, ut sodomia et beslialitas, quàm aliae vexandus , idque probant ex iis pra;cipuè verbis , in
culpse quibus annexa est contumacia, pula quàm nu- interilum carnis. Unie exposilioni favent Ambrosius,
ganlis alicujus clcrici percussio; et cerlè in gravibus Pacianus, Primasius, et inter alios Haimo, de quo
, bujusmodi casibus non deest omnis admonitio ; satis vide Estium hîc. II" Posito quôd textus Pauli intclli-
'

enim réuni admonet ipsa sceleris sui atrocitas. gatur , ut vulgô et meliùs , de excommunicatione, du-
T

j
H. ad 1 : > eg. min.; ad 2, neg. maj., et dico mo- plex afferri 4° enim dici potest
potest responsio :

•
niliouem divino et ecclesiastico jure requiri ,
quia quôd Apostolus non excommunicet incestum. (Estius,
utroque requiritur contumacia ; haud tamen requiri Fromond., Menoch.), sed per alios excommunicandum
monitionem trinani ,
quia trinam non expressit Chri- décernât, posilà ejus contumacia ,
quœ colligilur, tum
stus ut essentialem, quod salis palet ex Ecclesia; ex bis verbis , ila ut uxorem patris sui aliquis habeat,
interpretatione. Sic prœcepit Christus ut Cbrisliani seu relineat; tum ex islis, ut spiritus salvus sit in die
[Eucharistie aliquando reûcercntur, non tamen sub Domini : si enim jam à peccato recessisset per peeni-
|
ulràquc specie ; etsi enim eam ipse sub ulrâque spe- tenliam, salvus fuisse! in spe, juxta id Isaiœ 50 : Cùm
cie dédit Aposlolis, non pnvseripsit tamen ut eàdem convenus ingemùeris, salvus eris. Porrô Apostoli verba
forma aliis omnibus distribueretur. facile hoc sensu intelligi possunt : Ego, inquft, jam
Ad id quod additur, dico Ecclesiam disponere qui- judicavi, id est, jam statui, jam decrevi , ut prœsens,
dem de suffragiis publicis, sed juxta formam à Cbri- eum qui sic operatus est.... tradere Satanœ. Hoc autem
sto, à Iradilione et à canonibus praescriptam , unde fit ita statuit et decrevit Apostolus, ut non voluerit omitii
ut iis privare non possit, nisi in casibus sibi concessis ; moniliones, sed supposuerit ex Christi constiiulo fa-
porrô non concessum est Ecclesiae ut quemquam iis ciendas ; harum verô mentionem non fecit, quia ne-
bonis privet, nisi conlumacem ; unde censura est qui- cesse non erat, ut rei gerendoc ordinem aliunde salis
'dem puma, sed contra contumaces; est item medi- ;
cognitum i rsescriberel ; neque magis ex ejus silentio
cina, sed extremse, ut ilà dicam, necessilatis, et tune concludi potest moniliones omissas fuisse, quàm ex
lantùm adbibenda cùm alia remédia proficere ne- eo quôd non dixerit excommunicationem banc à sa-
queunt. Ex bis corruit Iota instantia. cerdolibus ferendam esse, colligi possit cum Calvi-
j- Obj. 2° : Constat ex innumeris hisloriœ seu sacra? nianis, eam à lolà multitudine latain fuisse ;
2° si quis
seu ecclcsiasticae capitibus, excommunicationcm pro absolutè contendat incestum ab ipso Paulo excommu-
preelerilis peccalis absque praevià monilione infliclam îucatum fuisse, dici potesl sum admonitum fuisse, si
fuisse. Naml° S. Paulusincestum Corinlbium, 1 Cor. non ab Ecclesia Corinthi, quse in hàc parle negligen-
5, ab Ecclesiae communione ejecit ;
quem tamen qui tior fuit, sallem à piis quibusdam fidelibus, qui mo- /

priùs admonitum fuisse dicunl , divinando dicunt ; nendi jus habebant; vel etiam, ait Estius, ab ipso
2* S. Cyprianus excommunicavit Victorem mortuum, S. Paulo vi canonis bujus quem in aliâ quae periit
eu quôd Faustinum presbyterum lutorcm testamento Epistolà inseruerat : Scripsi vobis in Epistolà ne com-
suo declaràsset; atqui nullum est, ait Gibertus, vesti- misceamini fornicariis. Et iterùm, ibid. : Scripsi vobis

gium legis praicedentis ,

qua; sub excommunicationis non commisceri, si is qui {rater nominatur , est fornica-

ipso facto incurrenda; pœnà vetaret ne quis presby- tor, oui avants, aut idolis serviens... cum ejusmodi nec
leros oneraret tulelis ;
5° in conciliis generalibus Y cibum sumere. Qnx postrema Estii responsio necessa-
et YI latum est anatbema adversùs Origenem et
, ria non est.

. Honorium, propter errores quibus ulruinque perlina- Ad faclum S. Cypriani constat ex solà lectione
eiter et ex animo adhrcsisse probari nequit , imô qui Epislolae ejus 65, ep. I, edit. Pearsoji-i !»• 169, statu-
nondùm ab Ecclcsià damnati erant cùm Origencs et tum fuisse in Africano comilio ne quis de clericis et

Honorius eos tuiti sunt ;

4* ex Epistolà Gelasii Papa; // Dci minislris, lutorcm vel curatorem testamento suo cou-
 51 DE CENSUlilS. 52

stilueret...ac si quis, contra (ecisset,non otferretur pro ]

coercitus disciplina sic agit pœnitenlium, ut pro illo

eo, nec Sacriluium pro dormitione ejus cclebruretur. popnlus orans flerct.

Apud Lombert. (.:>, |). 122. JNïIiil ergo mirum est si Confirm. : Duplex eo tompore dislingaebatur ex-
vetucrit Cyprianus, ne pro dormitione Yictoris oblalio communicatio, ut videre est apud Âugnstinum, serin.

fieret, aut deprecalio aliqua nomine ejus in Ecclesià fre- 351, n. 10, ahàs Hom. 50, mortalis, per quam homo,
quentaretur. ut mine, ah Ecclesià penilùs abscindebalur; et medi-
Ad id quod objicitur de Origene et Honorio, dicen- cjnalis ,
per quam homo publiese pœniieniije addictus

dum niliil inde colligi posse tum quia inortui directe

, erat ; atqui neutre perculsus fuit Theodosius. Non
et propriè excommunicari non possunt, nos autem de mortali ; alioqui non stetisset principes suis Ambro-
excoinmuuicalionc proprià loquimur ; tum quia mirum sius. Juxla euin eniin, 1. 2 de Olïic. , c. 27, cum dolore
non esset eos sine inonitione exconununicari, qui mo- amputatur etiam quœ pulruit pars corporis , et diù tra-
nitionis incapaces sunt; tum dcniqne quia Origenis et ;
ctatur , si sanari potest; si non potest, tune demum à
Honorii personae non respectu sui , sed respectu scri- medico bono abscinditur ; atqui sanari aliter poterat
ptorum utn'usque dainnatne sunt; hic autem agitur de Theodosius quam excommunicationis mucrone, cùm
censuris qu* cadant in personas, non in scripta, quai lubens , humiliter et absque morà pœnilenliam am-
cùm per se mala sunt aut scandalosa, seraper in seipsis I
plcclerelur. Et cerlè ab iis qui mortaliter excommu-
danuiari possunt. i nicaii erant, abhorrebant fidèles, eosque velut ethnicos
Ad id quod additur de excomniunicatione ab Inno- |
habebant ; atqui post S. Ambrosii sentenliam, nemo
centio contra Arcadium latà, dico eain lotam fundari i abhorruit à Theodosio ; ergo cerlum videtur eum per-
in Epistolis Innocenta ad Arcadium, in'quibus sic lo- culsum non fuisse excomniunicatione mortali. Sed
I

qui perhibetur Iunocentius : Ego minimus et peccator... neque medicinali subjectus fuit ; medicinalis enim
j

segrego te et illam Endoxiam à perceplione mgsteriorum i erat ipsa publica pœnitentia ex Canonum prascripto
Christi. Porrô eoe liUeiu>, quarum primus meminit decurrenda ;
porrô Thc-odosius caedis Thessalonicensis
Georgius Alexandrinus, seculi septimi scriptor , vir !reus, pœnilcnliae pro tanto lamque multiplici homi-
futilissimus et mendacissimus, ut notatum est à Pho- cidio impositae Iabores non subiil, neque cum cxleris
lio,postea autem à Blondello et Petavio, spurice nunc pœnitentibus stetit ad ecclesià; fores; sed Sacramen-
judicantur ab omnibus, tum quia earum non memi- lis et ecclesiue ingressu, aliquo tempore privatus est,
nêre scnptores coievi, Palladius, Socrates, Sozomenus, quod non rarô tune temporis pro culpis minoribus in
Theodorelus, e'c. tum quia si littera? eae verae suni,
; ;
usu erat. En tota Theodosii exeommunicalio ,
qua: ab
mors Eudoxiae, quam hic ut viventem, et paulo post eu de qua nunc tractamus, esscnlialiter discrepat.
infeliciter moriluram exeommunieat Iunocentius, ad Ad factum Sylverii, resp. 1° eum non tam excom-
an. 407 differenda esset, ut à Baronio dilata est, adeô- ! municationis sentenliam tulisse ,
quam déclarasse ex-
que Latini Grajcique scriplores in foedum triennii pro-
'

communicationem quam incurrerant inimici sui, ob

chronismum inciderunt, cùm ii omnes Eudoxiie obi- injectas in R. Pontificem violentas inanus. — Resp.
tum consulatui Honorii et Arisjenaeti, hoc est, an. 404, 2° Guilisarium fuisse contumacem , et indubiè saepiùs
alligent. Nec minus supposilitioo judicantur al) eru- monitum. Me, inquit Sylverius , in exilium miser uni,
ditis binse Arcadii ad Innocentium Epistolœ quas è in (juo sustentor pane tribulationis , et aquà angustiœ ;
,

Glycà et MSS. Bibliolheca; Yaticanœ desumpsit Baro- perseverabat ergo adhuc Guilisarii scu Belisarii cri-
nius (1). iiiiii. Quis autem putet eum à Sylverio non fuisse mo-
Quod spectat ad S. Ambrosium, respondeo 1* ex nitum ut à tanto scelere abstinerel?
ejus erga Theodosium agendi ratione nihil posse col- Ohj. 5° célèbre caput Il preltensibilis, 26, deAppel-
ligi, quandoquidem quôd sacrificium présente Tlieo- lat., ubi Alcxander 111 statuit ut nec prarlati, nisi cano-
dosio offerre noluit, eumque à sacris abegit mysleriis, nicâ monitione prœmissâ, suspensionis vel excommuni-
hoc Deo divinilùs admonente fecit , ut ipse lestatur cationis sentenliam proférant in sidjeclos, nisi forlè talis

Epist. 51. Deus autem in legibus et humanis et divinis sit culpa ,

quœ ipso suo génère suspensionis , vel excom-
posilivis dispensare potest. pœnam inducal. Unde sic Dantur culpa;
municationis :

B. 2" Theodosium non subjacuisse excommunica- qusedam, qu* ipso suo génère indicunt pœnam excom-
prout nunc sumilur, sedpartiali cuidam,cui ob-
tioni, municationis, absque praevià monitione; ergo monilio
noxii erant publici poenitentes ( et huic quidem nec non est semper necessaria.
omninô gubdHus fuit). Voluil Dcus, ait S. Augustinus, R. hujus canonis dilïicultatera consistere in liis ver-
serm. 592, ut Theodosius ageret pœnitentiam publicam bis admodùmohscuris : Nisi talis sit culpa qu;e ipso suo

in conspectu populi; et 1. 5 de Civ., c. 26 : Ecclesiasticà génère pœnam inducat ,

qua; varié à variis inldligun-
tur. Alii has voces ipso suo génère, idem esse volunt ac
(1) VidePagi ad an.
40-4, n. 28, et 407,n. 7; Basnag. ipso faclo; et tune sensus est non posse pralatiun sine
adeumdeman. 21; P. Constant, tom. l.EpistoI.Rom.
n.
monitipne quemquam excominunicare, nisi cùm ex-
Pontifie., pag. 105. Adde eam Epistoloe Gelasii par-
tem in quà senno est de Arcadii et Theodosii excom- communicatio ipso faclo incurrilur, quo in casu moni-
municatione, non baberi in genuinâ ejusdem Gelasii lio necessaria non est. ijaec expqsUiQ novani parit
Epistolà qualis habetûr tom. 4, Concil. Labb.,
p. 1181. difficultalem, quam altingemus conclusione sequenli.
53 PARS. 1. CAP. III. DE CONMTIOMBUS AD CENSURAM REQUISITIS. 54

Alii zi ipso suo génère, idem esse putant ac ex naturu censura non tolliiur nisi per absolutionem : pœna au-

iuà; cl tune sensns est quasdam esse culpas lam énor- lem de quà loqnilurS. Gregorius, solo temporis prae-

excommunicatio propter eas de- Gniii lapsu lolli debebat.

mes ex nuturà suâ, ut

cerni possit absque praviâ monitione. Haec posierior

Mac occasione notandum , magnum esse discrimen

expositio, licel in speeicm lextui maxime congrua, no- excommunicalionem intérêt alias censuris; exeom-
bfe lamen rejieienda videtur, V quiaeâ posiià de'cre- muaicalio enim nunquàm ferri potest, nisi ut censura,

tum concilii Laieranensis ex quo sumptum est caput seuutpœna medicinalis , adeoque semper supponit

li<irehen$ibilis , répugnât constanli Ecclesiae praxi contumaciara ; at vero suspensio et interdictum ali-

qu;e semper habuil censuras pro pœuis medieinalibus, quando ferunlur per modum poenae purs; lune aulem

nonnisi in contumaces decernendis, ut ex probationi-

non requiniiii contumaciam, quia pœna simples non
2° quai permiseril eoncilium tara ordinalur ad resipiscenliam peccaloris quiun ad
bus nostris constat ; si ,

excommunicatio- punilionem peccali, unde et infligitur pro peccato ab-

Lateranense , ul epîscopi senlentias
solutè praterito, ut palet in judiciis humanis. Ratio
nis décernèrent propter enormiaquaedara criminarqux
discriminis sumitur ex gravilate excommunicationis,
pœnain hanc ipso suo génère inducunt, id est, meren-
iur,nt explieat Gibert, non potuit mederi malo cui quas ullimura est quo Ecclesia uti possit remedium
occurrere volebat eùm enim eoncilium non défi niât adeoque non nisi in contumaces adhiberi potest.

qu;e eulpœ ita graves

;

sint, ut censuras stalim et sine

Conclusio H. — Probabiliùs videtur monitionem

monitione infligendas inducant, tôt, ut fieri solet, cir-

non esse necessariam,utde facto feratur censura contra
eum qui transgressus est legem censurœ comminatoriam.
ca talem culpa; gravitatem fuissent sensus, quot capi-
Prob. Ibi non requiritur nova monitio, ubi sufficiens
la ; alii in certo casu omissâ monitione excommuni-
reperituradinonilio ex parte judicis, et sufficiens con-
càssent; alii suspendissent lantùm ; alii neulrum fieri
tumacia ex parte delinquenlis ; atqui ubi pracedit lex
posse credidissent, quia culpa quœ aliis gravis visa
quse censuram comminalur, 1° reperilur monilio
esseï, ab aliis longé levior fuisset a'Stimala , adeoque
sufficiens ex parte superioris, tum quia sufficien-
cofitinuàsset malam de quo querebantur Patres Late-
ter admonitus est qui legem et pœnam lege sta-
ranenses, et quod auferre decrelo suo conati sunt.
tutam cognoscit tum quia secunda monitio nibil ope-
;
At, inquiunt, citalus canon siquem liabet sensum,
rari potest quod non abundè pra.stitcril prima et con-
hune ceriè necessariô ;
praelati proferre possunt cen-
tinua legis comm'matoria; monilio. Quid enim efûeiet
suras sine monitione , si forte talk sit culpa quœ ipso
legislalor per novara admonitionem ? declarabit se pu-
suo génère, etc. Quo aulem pacto profèrent pi-elati
censurais, si admittatur expositio nostra? — R. 1° nilurum esse iransgressorem, si sibi visum fuerit ; at-

cannncm qui hoc jam satis déclara verat per legem à se consli-
sine violenlià ad hune sensum posse fle-
cli; semper praemittent monitiones censuris lulam ; 2°reperitur sufficiens conlumacia ; salis enim
praelati

quas per senleiitiam contumax est, qui à lege conlinuô monitus, eidem non
et ab homine décernent ; si verô
contra graves culpas censuram ipso facto incurrendam
obtempérât.
Objicitur itcrùm caput Reprehens'tbilis ex quo, in-
decreverint , tune nullà opus erit monitione. — R. 2° quiunt, sequitur canonicam
,

monitionem requiri ad
Si quis voeem proférant, urgere velil, hune esse posse
omnem censuram quas non incurrilur ipso facto , sed
sensum canonis; si quis talem fecerit culpam ob quam
à judice per sententiam infligitur : atqui censura de
ipso facto incurratur excommunicatio, poterit praelalus
quà nunc loquimur, non incurritur ipso facto, cùm sit
eum declarare excommunicatum absque monitione
|
ferendse senlentise ; ergo ad eam requiritur monitio.
canonicà; monitio enim non requiritur cùm jam ali-
R.: Dist.maj.: Requiritur ad omnem censuram mo-
quis à jure excommunicatus est, sed sufficil eitatio
nitio, nec lamen necessariô requiritur ut ha?c monilio
partis. lia locum hune inlelligit Covarruvias. Vid. concedo requi-
à monitione ipsius legis dislincta sit, ;

Vasq. adcalcem., tom. 4, in 3, p. S. Thom., p. 337.

ritur monitio necessariô distincta à monitione legis,
Inslal Gibert, p. 245 Exceplio sumi dcbel ad sen-
nego. Non nego requiri monitionem nego requiri no-
:

sum régula? circa quam fit exceptio; atqui in régula

vam ab homine unde tola opposilio quœ inter duas
;

nomen excommunicationis sumitur non pro declara- canonis parles existit, inde desumenda est,
objecti
tione aut denuntiatione, sed pro ipsâ, ut Ceri solet, prima canonis parie, ut feratur censura in
quod in
excommunicatione. — R. exceptionera ad sensum ré- eum qui gravein admisit culpam sub censura priùs
gule sumendam esse, cùm id fieri potest sine mani- non probibilam, requiratur monilio ab homine, quà
festa aliorum canonum impugnalione ;
porrô cilatus contempla sit aliquis coniumax; et hanc quidera mo-
canon ad sensum Giberli explicari nequit , quin aliis nitionem non rarô praetermiilebant episoûpi lempore
canonibus repugnare inlelligalur. Quis aulem ex ca- concilii Laieranensis, in quo deereluui hoc conditum
none obscurissiino contra evidentia juris principia ar- est ;secundà verô canonis parle indicatur sufiicere
in

gumentari présumât? monitionem quie lit per legem ipsam, ita ut non re-
Obj. 4° cap. 24, dist. 86, ubi quis pro crimine quiratur nova monitio ab homine; sed suflieiat eom-
praterito duos menses excommunicatus manere de- missio culpa; qux sub excommunicationis coramina-
bel. — R. bic non agi de censura proprié dicta, tum tione prohibila fuerat : lalis eniin culpa dici potest

quia h;ec nunquàm decernitur pro lempore definilo, censuram inducerc , sieut in judicio seculari crimen
sed simpliciier donec sontes resipiscanl ; tum quia dicitur inducere pœnam morlis, non quasi cam ipso
85 DE Œ.NSURIS. «6

sed quod reum in co conslituit slalu di ratio suavior est et charilati consentanea magis
facto inducat, |] ,

in quo potest judex adversùs eum ferre moitit, suu- Ila Avila, 2 p., c. 5, d. 1, dub. 5, et alii.

tiuiliain. Not. 2° quôd licet monitio possit lune absoluté

omilli, necessaria tamen sit personae delinquentis
Obj. 2" :Censura 'quam lex minatur, de facto non
lege sed ab hominc ergo débet pra*viara
citatio , cui eliam aliquid lemporis concedendum
ferlur à , ;

est ut se defendere possit neque enim puniri po-

Jiabere monitionem ab bomine. Prob. conseq. Non ;

test, nisi qui crimen confessus est, aut conûteri

potest qnis à loge excommunicari ipso facto, nisi ob
renuens , convictus fuit ita colligitur ex cap. 12,
spretam logis monitionem , unde oriatur contumacia :

caus. 2, q. 1, et cap. 2, 15, q. 5, et id ade6

conlra legem; ergo nec potest qnis excommunicari I

ob spretam hominis monitionem, un-

verum est , ut qui excommunicalionem incurrit ipso
ab homine, nisi

de oriatur contumacia conlra hominem. — II. neg. facto, non possit excommunicalus à judice declarari
nisi post citationem alioqui declaratio, juxla multos
ulramque conseq. ; sicut enim sprelâ lege quœ censu- ;

doctores, nulla foret. Censet quidem Avila citationem

ram ipso facto meurrendam déclarât, salis spernitur
hanc non requiri cùm de delicto notorio agilur sed
legislalor, neque nova opus est monilione, ut quis
:

ckm rmilta dicantur notoria quœ non sunt, ideircô in

contra eum contumax esse intelligatur ; ila sprelâ lege ,

Galiis qua;cumque sit facli notorietas, citatio non est

quae censuram comminatur, satis spernitur persona
omitteuda. Quôd si reus prascripto sibi tempore non
illius qui legem tulit.
comparuerit; damnari potest ut contumax, c. 14, de
Obj. 3° : Censura ferri non potest ob crimen pra>
Appellat.; Gibert, pag. G9, Coll. Andeg., t. 1, p. 122.
terilum et emendatum ; atqui si judex censuram fe-
Not. 3° quôd licet judex omittat citationem , non
rendie senlentia; exequeretur contra reum absque
tamen subjaceat pœnisimpositis contra eos qui cano-
monilione , (ieri posset ut ea ferrelur propler crimen
nicam monitionem omiltunt ,
quia pœnae non sunt
prajteritum et emendatum. Quid enim si reum culpce
ampliandie.
pœniteat, ita ut pro eâ satisfacere paratus sit? An tune
Not. 4* necessitatem prnemiltendi monitiones cen-
excommunicari poterit qui si antea censuram incur-
,
suris pro pncterilo delicto etiam locum habere
risset, ab eà poliùs absolvi deberet? — R. i° huic in-
1° non solùrn in prad.ilis
,

religiosis erga inleriores

commodo obviam iri per cilaiioncm , quse , ut mox
suos ; sed etiam in episcopis ,
qui nonnisi in sut de-
dicetur, fieri débet, si potest.— R. 2° : Si valeat ob-
fensionem censuram ferrent; et id verum est etiamsi
nunquàm excommunicari poterit qui monilorio
jectio,
censura de novo ob eamdem culpam infligenda sit , in
non paret quia semper timendum erit ne quo in-
,
eum, v. g., qui jam absolutus est, sed malè; sive ab-
stanti pronuntiatur excommunicalio preeviis tribus
soluiio concessa sit absoluté ,
puta quia deceptus su-
monitionibus comminata , reus paulô anle conlrilus
perior credidit eum pœnitere criminis, qui persevera-
sit. Itaque dicendum, vel hanc esse Ecclesia; volun-
bat in criiuine , sive conditionatè tantùm data fuerit,
tatem, ut qui non obtemperavit le<ji, et aclu persé-
v. g., sub pœnâ reincidentise. Ratio est, quia nullum
vérât in rebellione sua, censurai subjaceat; secùs si
est decrelum quod superiorem in bis casibus eximat
pœnitenlià motus , resipuerit antequàm fulminaretur
ab obligatione monitionum. In tertio aulem casu si
excommunicalio ; vel hominem hune satis esse con-
absolulio censurai fuerit absolula , nova requiritur
lumacem ut censura feriatur ; censura enim non fer-
monitio, quia nova decernenda est censura; si aulem
tur ob perseveranliam in contumacia usque ad mo-
conditionalis fuerit , lune ipsa conditionis implendœ,
mentum quo ipsa sententia feriur ; sed ob continua
vel subeundai de novo censura; nécessitas, est per-
ciam consummatam eo tempore quo quis monitus erat
pétua quaedara monitio. Si lamen contingat ut supe-
ut superiori se proesentaret, et sese praesentare noluit.
rior denuô censurai subjicïat eum quem absoluté
Et verô licet homo ille coram Deo resipuisse suppo-
absolvent , necessarium non est ut admonitio fiât
natur, non resipuit tamen coram Ecclesia , donec se
persenaliler, sed satis est si fiai at domum excommu-
superiori prasentaverit, et ostenderit se paratum esse
nicandi quod ex novis Rot;e decisionibus colligit
ad exbibendam satisfactionem ; ergo si antequàm hoc ,

Gibalinus.p. 188.
faeiat, ligetur à superiore, ligatus manebit donec ab-
2* Necessaria eliam est monitio , cùm reus coram
solvatur. Ikec poslerior opinio, ait Suares, disp. 4,
ipso judice antequàm moneretur, declaravit se nun-
,
sect, 11, n. 8, in praxi sequenda est, licet res spécu-
quàm esse obediturum tum quia seclusâ monitione, :

lative dubia videatur. Et verô communiler admitlilur

esset quidem talis reus contra superiorem contumax ,
eum qui lapidem projecit in clericum, et anle per-
non contra censuram ; tum quia prœsumi débet reum
cussionem de hoc dolet , incurrere tamen censuram ;
si competenler admonitus fuerit, tandem oblempera-
idem ergo dicendum in casu proposito.
turum esse : utilis saltem erit talis monilio , ut jam
Circa bas conclusiones quaedam animadvertenda
,
appareat censuram ferri in verè contumacem.
suni ad uberiorem rei intelligentiam. Uaque
3° Nec ileratio censura; à monilione excusât. Hinc
Not. 1° quod etsi, quando pra'cessit lex qua; ex-
quia jam excommunicalus est à jure propler elerici
communicatione minatur, possit licite judex eam de- percussionem , non potest iterùm propter idem seelus
crenere sine monilione prœvià, satius lamen sit ut ab homine censura plecli, nisi antè fuerit monitus.
monitionem saltem unam prsemittat; heee enim agen-
Duplex enim pœna duplicem requint culpam,et duplici
57 PARS. I. CAP. III. DE CONDITIONIBUS AD CENSURAM REQUISITIS. 58

censura duplex respondere débet contomacia ;

atqui i» apud nos , ut moniliones fiant in ecclesiâ parocbiali

in casu proposito mulliplicalur pœna; ergo et culpa m praconio , vel , ut aiunl, Pronao , à paroebis peragi

mulliplicari débet; proindeque cùm velus conlumacia solito. Si verô sonlia persona judici cognila sit> lune
salis per censuram à jure punila fuerit , ut nova monitio personàliter facienda est; etsi aulem condi-
accédât ab bouline censura, novam accedere oportel tionem banc nullo j. re expressam esse dicai Gibali-
conlumaciam. lia Gibalin. p. 187, contra quosdam qui nus, p. 182, imô eam esse velit limitationem juris
pro se citant caput Reprehensibilis, in quo cùm declaret communis in quo légitima cilatio ea agnos< itur quas
,

ponlifex licitum esse monitionibus praviis non ut i, fit ad domuin illius qui citatur, conveniunt tamen do-

cùm lalis est culpa ut ipso suo génère pœnam excom- ctores, c. 5, de Dolo et continu., monitionem perso-
municaiionis inducat, supponere videlur eum qui talem nalem esse debere , ne in re gravissimâ innocens pro

admiltendo culpam jam censura à jure percussus est, sonte, vel non conlumax pro contumaci puuialur ; fieri

posse non declaraloriâ modo, sed et verè condemna- enim posset ut monitio doinicilio facla , ad aures no-
torià senlentià ab bomine , omissis etiam monitioni- centis non deveniret. Favet Clémentina 3, de Election.

bus, percelli. Verùmlicet hœc capitis bujus tant vexati Ab bàc régula excipiunlur sequenles casus :
1° si

explicalio, salis obvia sit, et probabilem Facial opi- reus ut personalem monitionem fugiat, dolo latitet;

nionem nostra oppositam; quia tamen idem caput quia tamen non prasumitur dolus nisi probetur, res

alium in sensum probabiliter exposuimus, necesse non Iota seriô à judice perpendi débet ;
2° si reus jam se-

est ut ab opinione nostrâ recedamus, mel nominatim citatus fuerit; 5° si monitio ?.d domum
Ut intelliganlur csetera quœ hue referuntur, facta , ab eo cognila fuerit; i* si denuô subjiciatur
Qnaeres 1° quomodb fieri debeat monitjo. R. Patet — censurai ,
quia malé absolutus est ;
5° si propter appel-

ex diclis , ut sit canonica , debere tribus vicibus lati , aut suorum melum, vel potentiam, intimatio fieri

vel unà sallèm vice pro tribus (ieri ; expresso quod i

nequeat ; lune enim ex càdem Clementinâ 5, de Elect.,

baie pro tribus valitura sit. Sic Epbesini PP. tom. 3, salis est ut monitio fiât in loco publico, vel ecclesiâ

Conc Labb., p. 457, ut nihil ex lits omnibus quœ ad unde ad appellati, seu procuraloris ejus notiliam possit

ecclesiaslicum ordinem pertinent ,

pramilterent , tribus verisimililer pervenire.

distinctis vicibus Nestorium vocaverunt. Eodem modo Quscres 5° an etiam exprimi debeat persona tuperio-
citatus est à concilio Chalccdonensi , ibid., t. 4, Dio- ris , et pœna ab eo decernenda ; et nomen illius contra

scorus secundùm consequenliam sanctorum Canonum quemacjilur. — R. 1° monitionem fieri debere nomine
inquiebat Francion episcopus Pbilippopolitanus. Dixi, judicis tum quia non censetur quis inobedienset con-
:

vel unà sallèm vice pro tribus; nam cap. Constitutio- nisi cognoscat imperium superioris
tumax ,
et supe- ,

nem , 9 de Sent, excom. in 6, sic babetur : Slatuimus, riorem cui parendum est tum quia licet monitio et ;

ut inter moniliones quas , utcanonicè promulgetur ex- citatio différant, quatenùs monitio fit ut subdilus cen-

communicationis senlentià , statuunt jura prœmitti ,

ju- suram evitet , cilatio verô , ut qui citatur, certior fiât

diecs sive monitionibus tribus utanlur, sive unà pro omni- de eo quod judex faclurus est , reipsa tamen monitio
bus, observent aliquorum dierum compclentia intervalla, qùoddam est citationis geuus; citatio aulem nullius est

nisi facti nécessitas aliter ea suaserit moderanda. Etsi momenti, nisi fi.it nomine judicis. Si monitio fiât in

verô existimant aliqui morlaliter peccaturum judicem, alicujus privati bonum , ut vulgô contingit in monito-

qui unà nionitione pro tribus absque urgentissimâ riis , fieri quoque débet ad bujus privati instantiam ; si

causa uterelur, contrarium probabilius censent Na- verô fi;it propter bonum commune , lune ut ex officio
varrus , et Avila ; alque id jam usu receptum est suo procedit superior seu judex, sic nomine suo et

etiam Rom*, ut notât Fevretus , de Abusu, lib. 7, monere et cilare potest. R. 2° exprimi debere saltem
cap. 2, n. 5i, et favet mox citatum caput Constilu- in génère censuram , neque enim alioqui foret vera
tionem , in quo canonica monitio exprimitur per 1res contra censuram conlumacia ; alque id suadet consue-
moniliones , aut unam pro tribus. Coll. Andeg., t. i, tudo ,
quac optima est legum interpres. Quapropter
p. 113. satis non fuerit si solùm citetur reus , et moneatur ut
Ex ..odern capite patet aliquot , adeoque duorum salisfaciat parti besae, utve ab opère velito désistât
saîlem dierum intervalle-, moniliones censuram pro> sed adjungenda ent censurai comminatio. Non tamen
cedere debere. Sic in monitoriis, quœ veraî sunt in:>- necesse est ut monitio banc vel banc in specie censu-
niliones, non profertur excommunicalio , nisi aliquot ram exprimai ; cùm is sufficienler sit conlumax ,
qui
ab ultimà promulgalione dies effluxerint ; haec tamen non paret post indictam sibi in génère censuram ; tum
pendent à circumstantiis ; ticri enim polest nonnun- deinde judicis crit eam decernerc qua? conlumacia;
quàm , ut periculum sit in morâ etiam breviore, puta reprimendse idonea magis videbitur. lia Coll. And., t.

si clericus ad supplicium raperelur; vel excitatse in 1, p. monentur nominatim exprimi

H9.R.5"eos qui
Ecclesiâ turba; stalim coerceri deberent. debere, ex cap. 9, de Sent, excom., in G; nominatim verô
Qu;tres 2', ulrùm monitio debeat esse personalis. — monctur, cujus vel proprium nomen vel certi unde ,

R. Vel persona cui parantur censura , cognila e>t, vel i

larè se agnoscere queat , characteres exprimuntur. Si
non : si cognila non sit, ut contingii in liticiis monito- agalurde universilate quœ tota excommunicari nequit,
rialibus, salis est si monitio bat in loco publico, unde sin^iili nominatim moneri debcnl ex Glossâ in caput
addelinquenliumnotitiam pervenire possit; moris est * mox citatum. lu interdicto, quod propter noxam uniuf
59 DE CENSURIS. ft«

in univcrsitatem totam cadere potest, satis est ut ii II roi, ut non possit per nulus, Scripturam , et alia id

monoaniur qui sunt contumaces, et inlerdictocausam seuils suppleri ; unde et mutum jurisdictione pollen-

prtebuêre. iini, censuras ferre posse puto, si solùm aitendatur

Qureres 4° an monitio in scri/ttis , an cum teslibus, et jus natupale ; cùm nutus, et Scriptura potissimùm,
per quos fteri il beat. — R. ad I, Scripturam ad moni- mentis cogitationes tam clarè exprimere possint quàrn

liones necessariam non esse, quia hoc nullà loge ro- verba ; ha c , inquam , suppono ,
quia vera videntur,

quiritur, ul notait Suar., disp. 5, sect. 11, n. 2. Con- nec aliunde tanli sunt utpole speculativa , quœ fu-

trarium sentit auctor Collât. Andeg., t. 1, p. HO, ubi sion indigeant probatione. Hic ergo investigandum

prose adduçit cap. 1 de Sent, excomm., in 6; at in quid exigant sacri Ecclesiaï canones , ut légitimé fe-

eo ne verbnm quidem est de monitionibus ; sed ibi

ratur censura ab bomine; in censuris enim à jure vel

solùm agitur de proltrcndà in scriptis sententiâ cx- à statuto ea solùm necessaria est solemnitas qua; ad
communicalionis , quœ duo vajdè differunt. R. ad 2, legem requiritur.
monilionem fieri debore personis prœsentibus idoneis, Dico 1° : Jus non requirit verba detorminata quibus
per qnas, si necesse fuerit, possit probari monitio c. 48 ferantur censur.e. Patet id ,
quia forma verborum
,
]

de Sentent, excomm. ; idqne sub peenà interdicli ab in- delerminata nullibi pnïscribilur ; unde sive dicas :

gressu ecclcsiœ per tnensemunum. Eisi antem existimat Excommunico te , sive : Separo te à communione , cen-
Tabiena , non requiri testes cùm monitio fit scripto,
sura valida est.

quia tune monitio per Scripturam probari potest inde- Dico 2° : In censuris lalae sententiâ; pro pnesenti,

pendenler à teslibus ; s'ilius tamen est,.imô et neces-

aut pro fuluro requiruntur verba qu» delerminalè ex-

sarium prout notât Suarez

ut monitio fiât coràm ,
plicent inlenlionem superioris. Ratio est quia verba
,

testibus,tum quia monitio efficaciter alià via probari hoc posteriori sensu indolerminata, nibil faciunt de-

non potest tum quia jus id sine exceptione requiri

;
terminati ; atqui censura qua; de facto incurritur,

R. ad 3, bunc esse apnd nos usum, ut monitiones esse débet delerminata ; nosse enim débet qui ligalus

partlbus monendis intimenlur per apparitorem re-

est, an omnimodè , an partialiler tantùm ligalus sit;

gium ,
qui monilionis exemplar iisdem tradat. Ali- ergo censura hoc modo indoterrainata, invalida foret,

quando etiam monitiones episcopi nomine sicut invalida foret lex principis qua; nibil pra;ciperet
et mandato
fiunt ab ecclesiasticis; ii porrô partem monitam inter- distincti et détermina tî.
pellare debent ut chirographum apponat suum Valida tamen est excommunicatio major his verbis
,
; qua
si renuat, denegationis hujus facient menlionem ; tum lala : Excommunico le, quia licet excommunicalionis
omnibus in acta relalis, suàque et testium apposità nomen majori etminori commune sit, ex jure tamen
subscriplione rei tolius excmplum ei quem monilum cl usu, juxla quem analogum simpliciler dictum pro
,

venêre, committent. prxcipuo analogato suniilur, cùm decernilur excom-

Hkrduo annotanda :
1° harumee formulitalum defe- municatio simpliciler dicta , major semper decemi
ctu sententiam non fore invalidam tum quia nullibi intelligitur.
;

irritatur in jure; tum quia cit. c. 48 de Sent, excom., Limilavi proposilionem ad censuras quee de facto

supponitur valida; 2* episcopos qui eas omilterent, incurrunlur, quia jam dictum est posse superiorem

non ideô inlerdicto obnoxios fore ,

quia c. 4 de Sent, censuras comminari non exprimendo quas de facto
excom., in G, statutum est , ut episcopi in nul!o cusu illaturus sit.

interdicli vel suspensionis pœnam incurvant ipso facto... Ex dictis colliges 1" non posse aliquem censeri ex-
nisi de ipsis expressa mentio habeatur. Vid. Gibert communicatum pra;cisè quia episcopus aut ipse Ro-
p. 48. manus Ponlifoxab ejus se consortio séparai; sicut nec
absolutus censeri posset, eo quôd superior cum ipso
Sect. h. — De iis quœ censurant comilantur.
communicaret, ex cap. Cùm detideret, 15. de Sent,

Suppono ex naturâ rei et independenter à quoeum- excom. Ratio est quia signa hœc, vitatio scilicel vel

que jure posilivo aliquam in ferendis censuris foi ma m non vilatio consorlii , higna sunt nimis aequivoeà , nec
requiri; putà signum aliquod externum et sensib.le salis superioris animum explicant, cl aliis possunt du
per quod superior volunlatem suam significet, et ad causis usurpari quàm ad innodandum censuris, aut ab

minus in génère exprimat velle se .ut qui eam non im- iis absolvendum. 2° Coiliges non excommunicari ali-

pleveiint, in pœnas juris vel incidant de facto, vel quem per hœc verba, quibus tamen nonnulli utuntur,
iisdoiii possint subjici. Ratio est, quia censura, si qua et malè : Denuntiamus et declaramus talem esse excom-
forot merè interior , nemini prodesse possot : non ei munie tttum; mandamus talem denuntiari suspensum, etc.;

contra quem decerneretur, qui cùm eam nesciret, non h;ec enim verba declaraloriam tantùm sententiam,
teneretur abstinere ab iis aclionibus quibus per cen- meramque denuntialionem significanl adoôque ne- ,

suram privantur alii; non cateris fidelibus, qui pra; mincm per se ligare possunt; nam per denunliatio-
censura ignorantiâ, cùm bomine menlalitor excom- vem.... non ligatur homo ex cap. 53 de Appellation. ,

mnnicato, eadem in polilicis et in spiriîualibus ac ante, Ita EveilloB post S. Raimund. Collât. Andeg. p.

foverent commercia. 120; et Avila, 2p.,c. 2, qui q'uasdam liiuiiationes

Suppono etiam, quod tamen aliqui nogant , signum afferl.

hoc sensibile non ita in verbis consistere ex naturà \
ExistimaliamenGibert, p. 70, verba h?cc : Teexcom-
 6) PARS. F. CAP. III. DE C0NDIT10N1BUS AD CENSURAM REQUISITIS. 6-2

municatum scias ; habcas tê pro suspenso ,

sufficerc ad |
nere solùm, sed et in specie scrihenda est; unde satis
induecndam Iata v
sentenli c censaram, eam eliam quae non fuerit si dical jndex : Excommunico Petrunt ob
fertur àjiidiec : quidni enim , inquil, tain à judicc contumaciam , \el ralionubili causa motus; sed delicti
usurpari possipt, dùm senlealiam decernit , quam à species singulariier exprimi débet in hune modum :

législature cùm statutum vel legem condit?Nec referl Excommuniée Joqnneni quia recusavit hoc facere , licet

quod iis verbis ta m denuntiari possjui censura quàm légitimé monitus. lia Gibalin. Pirbing. ad lit. ô'J, lib.

ferri , unde et acquivoca esse videnlur; nam aequivo- 5, n. 1-2.

caiio usée omninù lollitur per monitiones qu^o ccnsu- Dico 4° : Qui formalitales in citato capite Cùm
rani lion aulem denuntiatiouem pracedunt. Haecverô |
ntedicinalis, expressas non serval, mortaliter peccat,
voi lia : I iniuras indignationcm Dei, Pétri et Pauli, aut et pœnis ibidem expressis subjacet, nisi .sit episcopus,
nostram; Ikpc item : Fero in te censurant, nullas ob aut legitiinam habeat aliter agendi causam. Bonac,
indelerminalionem suam infcruni censuras, , ex Gi- disp. 1, q. 1, p. 8.

lialino, p. 177, quem militer consides. Prob. 1° : Peccat mortaliter qui legem Ecelesiae
Dico 3° : Quisquis excommunient , excommunicatio- quae est in materiâ gravi , et justissimè sancila , non
nem in scriplis projetât, et causant exeommunicationis serval ; sed qui praescriptas citato capite formalitales
expresse conscribat ,
propter quam excommunicatio pro- non serval, omillit legem quai est in materiâ gravi,

feratur. Exemptant ver'o, scu , utaiunt, copiam hujus- qua;que justissimè sancita est, tum propter réuni qui
modi scripturw teneatur excommunicato tradere infra faciliùs novit quam debeat culpam emendare vel qui
mensem, si fuerit requisitus.... et Itœc eadem in suspen- faciliùs tueri se poicst , si innocens sit ; tum propter
sionis el interdicti sentenliis volumus observari,a\i Innoc. judicem , ut nempe caulior sit in ferendâ senlentià
IV, c. Cùm ntedicinalis, l, de Sent, exconi. in 6, in cujus rationem scripto reddilurus est, quoique omnium
concilie» Lugdun. oculis subjici poterit.
Circa quod, tria sunt noianda 1° non requin ut Prob. 2° Deccrnitur in eodem cap.
:
: pœna gratis
Scripiura luec omninù authentica sil, id est, tum fide j
contra judicem qui Itujusmodi constitution temerarius
publici notarii , tum eliam testibus et sigillo authen- extiteril violator, nempe suspensio per mensem unum
tico niunita, quia hoc jus non requirit. Censenl tamen ab ingressu Ecelesiœ , et divinis ojficiis ; quam suspen-
Suares , Gibalinus, etc., unum ex bis requiri, quia sionem qui non servavei int , irregularitatem non effu-
alioqui judex juridiçè probare non posset se senlen- gient, ut ibidem additur. Insuper et
ille judex ad cx-

tiam lulisse, quod tamen intendit citatus canon. pensas,et omne intéresse reo sarciendum, damn.iri
2° Doclores aliquos ex lus verbis excomtnunicationem débet à superiore adquem recurret qui condemnalus
proférât, concludere, ipsummet judicem leneri senten- est,atquipœna lam gravis tamque multiplex probat
tiam ex scripto légère, non committere noiario , aut peccatum transgressons fuisse gravissimum ergo. ;

alteri legendam ; verùm rigidior est bsec interpretatio, Has tamen pœnas non incurreret l' episcopus legis
quam et salis usu communi reprobalam esse constat. praidicta: violator, cùm, ut dixi, episcopi non subja-
Et verù dicitur judex proferre , sive per se, s-lve per ceanl liisce paenis, nisi quando de ipsis expressa men-
alium proférai; deinde qui sic senliunt, episcopos ho- tio habetur. (Incurreret verô quilibet alius, v<l uni-
noris causa eximunt; quidni alios eximant? 5° et id cam è praedictis conditionem omittendo. ) llem est
nolaudum est, exemptant sententiae à judice si requisi- turn de iis qui solùm denunliarent alicujus censuram,
tus fuerit, intra mensem tradi debere reo, quod locum quia ci ta tum caput non loquitur de denunliatione;
habet etiam in censura generali ; unde si quis sub eâ tum de iis quibus pro conditione temporis et rerum,
compreliendi poluerit , et exemplum petat , dandtim pradictas formalitales servare non liceret, pulà si in-
omninù erit, ut notant Suares et Gibalinus, pag. 73, staret periculum, nisi censura slatim ferretur absque
quia citata legis verba generalia sunt. Si verù judex scripto.
requisitus non fuerit, non tenetur exemplum hoc trade- 2° Non incurrunt prailati rcligionum, quibus licen-
re ; si requisitus fuerit intra mensem à die sententiae el tia ferendi censuras sine scripto concessa est speciali
non tradat, incurrit pœnas à ponliflee latas, de qui- privilegio, Romani nempe pontificis, qui solus injure
bus mox erit sermo; si post mensem , dare adhuc communi dispensare potest; quale privilegium pracla-
debebit sicut calera causai instrumenta ; non tamen, lis minorum indultum fuisse à Leone X, scribil Villa-

sideneget, pontifiai liujus decreli pœnas incurret, lobos, tract. 26, diftic. 1, n. 2. jncurrerent verù alii

quia non feruntur nisi in eum qui infra mensem requi- regulares praelati, quia caput Cùm ntedicinalis absoluiè
situs ut exemplum traderet, tradere denegavit. Sunt loquitur; nec aliunde debent regulares temerè, el
qui mensem de quo loquitur cilatum caput, compu- quasi ad libitum graves ferre censuras. Incurrerent
tent à die requisilionis, alii veiô à die sententiae; utra- eliam ii omnes, ut probabilior fert opinio, qui senten-
que expositio simul admitii potest, ita ut neque li un etiam invalidant ferrent, quia ut violelur pne-
teneatur superior sub pœnis in hoc capile expressis scriptus ordo, non requirilur, sed imperlincnler se
hoc exemplar dare , nisi intra mensem à die latae habet censurai validitas non enim citato capite puni- ;

sententiae fuerit requisitus; neque nisi intra idem tur per se et primariù prolatio censurae invalida', sed
spatium postquàm fuei
, il requisitus. omissio modi prasçripti. Sic licèl invalidé quis cum
Caeterùm causa ob quam fertur censura, non in ge- consanguiiieâ matrimonium conlrabat, non desinit s«b
 C3 DE CENSURIS. 61

jacere pœnis jure sancilis, quia lex aliquando affec- ;

quo aliquis infaniatur; adeoque non audito eo qui in-
tuui non effectuai punire intendit. famandus est, ferri non débet; 2° quia censura quai
Sed qiiid de iis, qui l>«)iiâ ûde et sinedolo oensuram ipsofacto incurritur, trahit quidem secum exccuiionem
sine scripto ferrent? Censet Suares eos à praedictis pro iisquae pertinent ad forum inlerius, quatenùs spin-

pœnis iiuniunes fore; quia in citato capite sermo est lualibus bonis coram Deo privât, sed non ita opéra tur

de violaiore temerario, qualis non est qui bonà tide quoadexlorioreseffectus; neque enim qui censurant in-

agit. Alii tanien eum Sayro, c. 13, n. 10, contrarium currit, statim ab Ecclesiàejicipotcst, et post mortem
sentiunt, quia ignorantia ejus quod ad propriura ofli- christianâ privari sepulturà; ergo ut censura eos ha-

eium perlinet, non excusât ; et licet temerarius dica- beat effectus, requiritur aliquid unde ipsa omnibus
Hur in jure qui ex dolo agit, temerarius quoque dici nota Bat, id est, denuntiatio,quse ut légitima sit, reum
pot est, qui prœcipitanler agit, nec sciens, nec salis ci tari, audiri, et criminis consciumdeclarari necesse est.

scire volensquo debeat modo procedere. Opinio lioce Circa denuuiiationem bac prsecipuè quaeruntur, 1°

secunda tulior est, nec minus probabilis quàm oppo- an necessario facienda sit; 2° à quo fieri debeat; 3°
siia si tamen ea hic occurreret bona (ides quœ pec-
:
quinam in eâ facienda ritus debeant usurpari.

catum mortale tolleret, non incurrerentur exdèm Certum est nunc majorera esse quàm olim luerit de-

pœnse, quee cùm graves sini, non nisi ob grave pec- nuntiationis necessilalem, cura post Bullam Ad vilanda

catum incurri possunt. scandala, nemo praeserlim in Gallià excomnuinicatum

Dico 5° : Censura sine praedictis Scripturae, vel ex- vilare tenealur, nisi is nominalim fuerit denuntialus.

presse causai formalitatibus lata, non esset invalida; Convenit quoque conimuniler inter theologos, quos-

ita communiter Canonistœ. Alque id certum videtur dam esse casus in quibus suspensionis et interdicti

ex codem capite, in quo sic loquitur Innoc. IV : Su- denuntiatio fieri debeat. SicCleraens V locorum ordi-

perior verb ad quem recurritur, sententiam ipsmn sine uariis injungit ut non différant publicare sententiam

alqui, ut notât Glossa quàm penè suspensionis contra eos qui Clericos capiunt, Clément.
difficultate relaxet ;

omues hic sequunlur, relaxationi locus non esset, si 2, de Pœnis, captosque, donec sua resignent bénéficia,

censura valida non esset ergo. ausu detinere sncrilego non verentur. Clément. 3, de
;

Dices : Cap. finali de Sent, et Re judicatà, in 6, prœ- Ccnsib. Idem alibi pracipit, ut qui ab ecclesiasticis

cipit Bonifacius VIII ut sententia quae sine scriplo pro- res suas aliô deferentibus pedagia exigunt, excommu-
fertur, nulla sit ; ergo. — R. 1° Decernit quoque il)id. nicati et interdicti publicentur ; unde prœcipua difii-

Bonifacius, ut sententia quam scriplam à judice ipso cullas est de casibus in jure non expressis, prœserlira
litigatoribus non recitari contingit, excepte solo episco- verô relative ad excommunicationem. Sit

po, nnllius penitus sit momenti ; quod tanien ex com- Conclusio prima. — Judex aliquando tenetur ad

muni usu loeum non liabet, ut ex Suare notât Gran- denuntialionem censuras.

din, p. 30. R. 2*Quod si generaliler in: aliis senlen- Prob. 1° ex cap. 20, 11, q. 5, cujus haec sunt verba :

liis defihitivis requiratur Seriptura, non tamen in cen- Cura' sit omnibus episcopis, excommunicalorum omninb
suris, forte ut magis timeanttir ; exceptio aulem bac nomina, tam episcopis vicinis, quàm suis parochianis,

expresse habelur in capite Cùm medicinalis. Ita Suar, pariter indicare, caque in celcbri loco posila prœ foribus

disp. 5, sect. 13, n. 9. ecclesiœ, cunctis convenientibus inculcare; quatenùs in

utrâque diligentià, excommunicatis ùbique ecclesiasti-

Sect. hi. — De Denuntiutione. cus aditus excludatur,
et

et excusationis causa omnibus au-

Censuram sequilur denunliatio, bec est, publicalio feratur; et demùm, proul alibi dicitur, eb major sit

censurai quà aliquis ligatus est, sive per sententiam excomraunicati confusio, quo sua fuerit culpa paten-

judicis, sive à jure; Suar., disp. 3, sect. 15, n. 20. Sed tior. Clément. 1, de Pœnis. Et si porrô verba hœc
hic cautè notandum est cum omnibus, ante denunlia- Curœ sit, non inducant rigorosam denunliationis obli-

tionem juridicam censura à jure lalae, pracederc de- gaiionem, ut patel tum ex ipso loquendi modo Curœ
bere sententiam declaratoriam criminis, per quam ju- sit ; tum ex vulgari interprelum expositione; tune sal-

* dex non irifert censuram, sed solùm juridicé déclarai tem eam induci debere patet, cùm necessaria est de-
aliquem csselalis criminis reum, undeiit ut contraxe- nuntiatio, ut quis per confusionem retrabatur à con-

rit censuram ex eo tempore quo crinien admisit. tumacià; ut per segregalionem à fidelibus, desinat es-
Ut autem feratur declaratoria bac sententia, necesse se iisdem petra scandali; ut danraum vel ecclesiie,

est ut reus ciletur et audiatur; sententia enim contra vel privatis illatum resarciat ; atqui occurrunt bujus-

eum lata qui nullo modo citatus fuit, nulla est ipso ju- modi casus complures ; ergo tune tenebitur praelatus,
re ; Cabassut., 1. 5, c. 10, n. 19; idque in crimine sive in gratiam publici conimodi, sive ad instantiam

ctiam notorio locuin babet ; forlè enim qui criminis panis laesae, procedere ad denunliationem.
postulalur, factura negabil ; forte si crinien non negat, Atque hœc denuntiatio locum liabet non solùm
negabit se cum malà fide, aut advertentià, aut sine ne- contra eum qui censuram incurril à jure , cùm ejus

cessitate vel lieentià operatum esse; ita Galli noslri. consortium nemo fugere leneatur, nisi post superioris
Vide Eveillon, p. 382, Ponlas, v. Excommunier, cas 9, éoclesiastici judiciura , ut jam dictum est; sed etiam
etc. Fundamentuni hujus rei duplex potissiraùra :
1° in censuris ab homine : neque enim satis est ut judex
I

quia sententia hujusmodi declaratoria, judicium est * pro tribunali suo publiée ccram partibus sententiam
 <•*
PARS. I. CAP. III. DE CONDITIONIBUS AD CENS1 RAM REQEIS1T1S. 66
lulerit, sed seutcntinni liane vel locis publicis affigi, contra propriam scienliam teneri judicare secundùm
Tel coraiu frequenti populo in publico cœlu secundùm allcgala et probata, ctiam dam damnandus est ille
locorum consueludinem promulgari neeesse esi, m queni insontem esse novit : tain enim in spirilualibus

notât aueior Collât. Andeg., tom. 2, p. 17 i, qui post excqui licet sententiam quœ damnum facile reparabile
A vilam, 2 p., c. G, disp. 2, dub. 3; et Eveillon, inducit, quàm liceat in criminalibus sequi sententiam
addit cénsere doclores non paucos paroebum qui c\ quà irreparabile dclrimentum nonnunquàra consc-
accepil cbarlam alicujus excommunicati denunliato- ijuiiur. Il.rc S. Thomac opinio à nobis iropugnabitur,
riam , ut eam promulget, non teneri eum vitare ante ubi de Obligation, judicum.

denunliationem. Probant 2' quia casum bunc solvisse videtur Inno-

Comclusiq ii. — Judexnon tenetur souper ad denun- cenlius III liis verbis, e. 28, de Offic. jud. delcg. :

tialionem faciendam ; imb lenetur aliquando ad non Quia sa'pè contingit qubd executio sententiœ ordinario
faciendam. demandatur (juwsivisti an si ipsam injustam esse cogno-
,

Prob. Prima pars, quia eapul Curœsit, undc desuini verit, debeal oxecutioni mandare? an sit ci potiùs sub-
posseï obligalio denuntiationis, non importât slriclum sislendum? Allendenles itaque, qubd non cognilio, sed
praecepti genus; et aliunde lieri potest ut ex variis executio lanlitm demandatur eidem respondcmusqnbd...
;

circumslanliis judicetur, plus è denunliatione secutu- etsi sciai sententiam illam injustam , exeqni niliilominùs
rura mali, quant utililalis. tenetur eamdem, nisi apud eum efficere possit, ut ab hoc
Prob. Secundo pars, quia non liceret judici ad de- oncre ipsuin absolvat.
nuntiaiionein procedere, si reirs congruam offerret Probant 5' quia judici justiii;e ordinem servanti, et
saiisfactioneni : lune eniin infamia ejus augcrclur consequenler juste imperanli , omnino parendum est :

contra Eeclesiae intenlionem, quai est salus delin- alioqui occurrerct bellum ex ulrâque parte justum ;

quentis, et salisfaclio condigna ; non aulein ut ipse judex enim delcgattim juste cogeret ut sententiam
dùm eliam resipuit, abundanliori irisiitià absorbealur. excqueretur, dclegatus verô juste eliam parère recu-
Quaeres an parochus vel quilibel alius accepto à supe- saret; atqui lune servalus est, ut supponitur, ordojus-
rioribus mandata de jaciendà alicujus excommunicatio- undc et justum
tiliaî, est superioris imperium ; ergo.
ns denunliatione ,
posait eam omit 1ère omninb , aul Dices contra lerliam probalionem : judex qui per
saltem differre. Qucestionem banc ,
quam gravis esse sententiam juridicè latam, et, ut aiunt, formalitcr
momenli apud omnes constat, fusé disculit Suares, justam ,
cogit hominem ut babilet eum feminà non
disp. 3, sect. 15, et post eum Eveillon , p. 392, Col- suà, juste imperat; atqui lamen ille qui sic habitare
lât. Andeg., p. 177, atque ii unanimiter staluunt quai jubetur, et cerlissimè scit feminam banc non esse
sequuntur, quoique sapieutiorum judicio plané subjici conjugem suam putà quia
aliâ contraxit, quod
, eum
velim. probare non polest, non peccal non parendo judici
1° Executor seu dclegatus qui cerlô scit senlentiam imô ex cap. 44 de Sentent, excomm. : Débet poiiiis
manifesté injustam esse, Coll. Andeg., ibid., eamdem excommunicationis sententiam humililer sustinere quam
,

nec potest nec débet execulioni mandare. Ita Clossa per camale commercium peccalum operari morlalc; ergo
in cap. 1 de Oflic.deleg., et alii qui id confirmant l°ex
T
à pari in proposito. — R. dist. maj. : judex juste
cap. 2 de Crimine falsi , ubi Lutins III laudat \ igo- imperat, sed imperium ejus versatur eirca aclum
riensem episcopuin , eb qubd sententiam auctorilate priva lum ,
qui consequenter priva ta conjuguni scien-
lillerarum latum nolnerat execulioni mandare; quia, iià régi débet, concedo el versatur ejus
; imperium
inquit Suares, lalis sententia nulla erat (inel ùs forte eirca aclum publicum qualis esl denunlialio
, , nego.
dixisset, erat ficta, et ad nutum fabricata, ut ex série Actus porrô officii publici non privala, sed publica
capitis conjici potest ; undc an caput illud sit ad rein nolitià regendus est alioqui quoi indé
, ; sequerentur
ulcumque ambiguum est); 2° quia lalis sententia ut- incommoda, dum unusquisque privalam prxtexeret
pote evidenter falsa , ob violatum ordinem qui servari scienliam, ut ab exequendis superiorum jussionibus
çssentialiter débet, non posset denuntiari sine menda- abslineret? Objectiones alise solvuntur ad 2-2, loco
cio et injuria gravi, per quam non excommunicatus jam cilaio.
pro excommunicato , et insons pro soute babere- 5° Si sententia sit formaliter injusla
, id est, lala
lur; 5° quia superior non conqueri, sed potiùs gralias contra ordinem subslanlialem juris, et id ignorel ille
agere débet ob negatam sententia; boc modo iniquse cui ejus exequendae provincia demandatur, vel eliam
denunliationem. de eo dubitet; tune in ulroque casu quanlùmvis no-
2° Si execulori constet sententiam
, licet in rei ve- verit privatà scieniià sententiam materialiter injustam
.ritale injustam , eô quùd, v. g., lala sit contra eum esse, judici parère debel, juxta laudatos supra tbeo-
queni privala scieniià insontem esse novit, secundùm logos. Probant id 1° ex citalis verbis Innoccntii III :

allegata tamen et probata juslam esse ,

potest, in- Attendentes qubd non cognilio , scd executio demanda-
Quiunt , et débet idem executor superiori parère , el tur eidem ; quœ indicant delegati non esse ut acta
eam denuntiare. processus examinet, scd ut exequatur imperium
Probant 1" ex S. Thomas opinione 2-2, q. 67 superioris; 2° quia inferior quolies ci certô non
art. 2, cui favent jurisperili et Glossa in cap.
, Pas- constat mandatum superioris injustum esse, in
toral. ,
mox citandum quieque définit judicem eliam ejusdem superioris favorem judicare débet atqui
,
j ;
 67 DE CENStIRIS. 68
tune nec certo constat, nec certô constarc potest, cilii , ut ab illius loci prœlato excommunicentur, nec
mandatum superioris iniquum esse. anle e.v parœciâ Ulà, id et, i\\œct!s\,exeant, quàm digne
Notant lamen iidem doctores, 1" delcgatum hune quœ perpelràrunl , cmendenl : quorum excommunicatià
posse , iniù, ut loquilur Eveillon, p. 31)4, debere ad proprio episcopo signifteanda est , ne eos recipiat , ante-
superiorein recurrere , ul ei rei loliws verilalem indi- quùm.... omnia plaie entendent. Via. Pirhing., lib. 5,

cet, aut saltem ut à demintiationis onere per einn lit. 17, n. 33, etc.
eximaiur. Unde , inquit, plurimùni culpandi sunt Denuntiatio vel generalibus terminis exprimitur,
officiâtes et alii qui invehuntur in paroebos, quasi haud expresso personarum nomine, ut fit in sententiis

minus reverenter agant dùin non festinant ipsorum quœ ad monitoriorum executionem promulgantur et ;

promulgare censuras, quas quidem parochi qui saepe hxc denuntiatio licet prohrbere neqûeal quominùs fidè-
propioribus oculis rcs inluentur, per fraudem et ca- les cum excommunicato communfcënt, quia tune latel

lumniam in faelis, exlortas à deceptis judicibus esse quis excommunicatus sit,eflicit tamen ut noverit qui
nôrunt. Longé sequior ac sanctior fuit Alexandri III reus esi, se in excommunicalionem incidisse, adeôque
agendi ratio, ut palet ex cap. o de Rescriptis, monel ut quàm primùm poterît, ad beneficium abso-
quod aureuni capilulum vocal Zabarelïa: Patienter lnlionis confugiat. Altéra verô denuntiationis species,
susiinebimus, ait suminus ille Poniifex ad Ravennâterii qua3 fit designatis nomine proprio , aut distinclivis
archiepiscopum , si non feceris quod pravà nobis fuerit characteribus personis , ei'ficit et ut vilentur excom-
,

insinuatione subjectum. municati, et Ut cogi possint ad abslinendum rébus sibi

2° Euindcm delcgatum si sufficienter noverit sen- inlerdictis neulra auiem denuntialio ab alio
; fieri po-
tentiam secundùm alïegata et probala esse injustam test quàm à superiore habente juVisdictionem circa
putà quia condemnatur ut nocëns qui rêvera in pro- denuntiandum , aut ab ejusdem superioris delegato,
cessu litis non probatur nocens, tune nec posse nec quaniùmvis notorium supponalur dénunliandi homi-
debere eamdem sententiam exequi. Ratio sumitur à minis crimen ; ut enim in cîvilîbus non lieei unicuiiiue

contrario : ideo enim supra dictum est delcgatum reum eliam notorium punire, sic nec in spiritualibus;
posse exequi sententiam contra innocentent ,
quia hxc denuntiatio auiem qusedam est pa'ua infamans.
vel cognoscitur, vel saltem prsesu'mitur esse justa se- Conclusio îv. — Yarii olim fuêre solemnis denuntia-
cundùm alïegata et probata : âtqui in prasenli casu tionis modi qui nunc omilti possunt : unde denuntiatio
sentenlia non modo in jus ta est, sed injusta esse cog- ex ordinariorum prœscripto , aut locorum consuetudine,
noscitur per scientiam publicam ,
qua3 ex ipso processu nisi forte superstilionis aliquid irrepserit , est facienda,
et probationibus desumitur ; ergo. Et certè, si , ut iis Prob. 1* pars ex cap. 106,1 1 , q. 3 : Debent duodecim
placet qui oppositam opinioném tuentur, delcgati no- ;
sacerdotes episcopum circumstare , et lucern'as ardentes
litia non à probationibus sumeretur, quia delegati non iti manibus tenere, quas in conclusione anathematrs vel
est acta processus examinare, sed à publicâ tanlùm 1

excommunicationis projicere debent in terrant , et con-

sententià, quàm exeeutor justam esse prœsumcre culcare pèdibùs : deinde epîstola per parochias mittatur,
débet, jam innumera iride sequerentur absurda : se- : conlinens excommunicatorùm nomina, et causant excorn-
queretur, v. g., nihil peccàsse carnifices qui marty- municationis. Si verô excommunicet ipse Romanus
res etmartyrum caput Christum Dominum neci de- Pontifex solenmiler, habel adslantes duodecim epi-
dêre; nihil peccare milites qui ad belluin quod pu- scopos. Quin et aliquando usurpali fuisse dicuntur alii

bliée injustum nôrunt ,

proficiscuntur ; nihil demùm ritus terribiles ; sic sententiam anatbematis conira
peccare famulos dùm parent heris ini(]ua prœcipicn- Pirrhum Monothelilam , ipso Chrisli sanguine exara-
tibus, modo sentenlia aut imperium contra mai lyres, lam fuisse scribit Theophanes; eodem ritu contra
aut hostes aut alios quoscumque direeta, null'am in Photium usa est synodus VIII ex Nice ta.
ipsis verbis, seu externâ actùs specic iniquilatem pvœ Prob. 2* pars ex receplo nunc usu, juxf a quem habetur
se ferrent ;
putà si juberet princeps hune occidi quis pro dcnuiuiato , cùm lala adversùs eum senten-
quia turhas et motus excitai, quia hoc vel illud admi- lia, in ecclesià coram frequenti populo promulgata est,
sit crimen ,
quod tamen nec admisit, nec admisisse ]
aut ad eeclesi» valvas, pro locorum more affixa. Ap-
probari potest ; atqui hœc plané inlolerabilia sûnt;
positè tamen monetGibert, p 219, excommunicati
ergo. nomeri, et excommunicationis causam ad loca vicina
Conclusio rii. — Si censura sit ab homine, denun- mit Lî debere, prout habetur citato inox cap. Debent,
tialio perlinet ad judicem qui sententiam tulit, nisi ipse
quoties periculum est ne excommunicatus in ea se
commitiut alieri curam ejusdem denuntiationis faciendœ loea transferens, denuntiationem suo frustre! effectu.
Prob. quia judex jus hahet sententiam suain , vel Atque hsec.erat S. Caroli Rorromaei praxis, ut liquet
per se , vel per alium excquendi. Idem dicendum ex decreto2I concilii II Mediolanensis, ubi praécipitûr
quando contracta est excommunicalio ex violalione quod si quis très merises excommunicationis vinculo irre-
siaïuli episcopalis. Si auiem ; -il à jure conimuni, tune titus permanserit , i//tuis nomen cl cognomen episcopus,
denuniiaiiu vel ab ipso ordinario fieri polesi , si nimi- tum reliquis ejusdem provinciœ episcopis, htm illis prœ-
rùm reus in ejus territorio deliquerii ; vel ;ib ordinario tere'a denuntiet ac s'ujntficet, quorum diœccses sibi ftni-

loci in quo delictum commissum est. lia coneil. Mel- timœsunt. Sed «in his et locorum usibus, et circumslan-
dense, cap. 1, de Rapiorib, : Placuit, verba sunt con- tiarum exigentiis sedulù serviendum est.
\
 PARS. I. CAP. 1*. DE CALSIS A CENSURA EXCUSANTIBLS. 70
Htcduonolanda: i'cxcommunicatiad meliorem fru- tabler peccare conlra jus naturale aut divinum
, sed
gem reversi abéoiuiionérti publiée esse flénnntiandam immunes sunt à censura. Ralio est quia censura non
ut Ecclesia; bonis et fidelium consortio frai possit. incurritur nisi per contemptum et conturaaciam con-
2" AppelkUionem interpositafn à censura ab boinine lra EcclesiX legem ; atqui ubi invincibililer ignoralur
simplititer et absolutè laia , non obstare quominus lex Ecclesiœ, nec estconiempius, neccontumacia.
il>i

judex ad denuntiationem progredialur ; obstare ve- lia Soto, Avila, Suares, etc. 3° Qui scit rem abqiiam
rù si agatur de censura à jure. Ltrumque probabi- jure ecclesiaslico esse prohibitam v. g. ingressum , ,

mus in fine capitis sequenlis. Vid. Eveillon, c. 50. Cur in monialimn claustra, sed invincibiliter ignorai cen-
aulein appellatio in priori casu denuntiationem non suram qdae conlra delinquenies imponilur, ab eàdem
impediat, hanc afferunt rationem ,
quôd Juxta cap. *>3 censura immunis manet. Ratio est quia censura ut
,

âe Appellat. excnmmunicatio execulionem secuin tra- loties dieium fuit, non incurritur nisi à
contumaci
hât, et exeommuniealus per denunlialionein ampliùs homo non est contumax, eo modo qui ad
atqui talis

non ligelur. Verùm hœc ratio pr;C( isè SUmpta difficilis contrahendas censuras requirilur. Ul enim quis con-
est, quia etiam excominunicalio à jure, i la opéra tur tumax sit hoc modo, non sufficit ut qualitercumque
cùm scinei contracta est, ut qui eani indirrit non am- legem Ecclesiœ iransgredialur, sed cam débet trans-
pliùs ligetur per denuntiationem. Forte igitur addi gredi cùm monitus est de pœnà per eam infligendâ ;
|

potest, emn qui ab bomine nominalim Cîcommunicatus ad censuram requirilur monilio sed qui pœ-
et ideircô ;

est anlè citalum fuisse, aiiditum, de crimine convî- nam lege latam ignorât invincibililer, monitus non fuit
ctum, et reperlum contumacem; unde nibil est causai !
nec nocet quôd ex reg. 13 juris in 6, ignoranlia facli
cur non denuntietur, cùm id ex proprio quasi judit i<
I
excusât , non autan juris; hoc enim verum esse polest
et ore nierealur: qui verô à jure vel siatuto exeom- in foro exteriori , ubi non facile prœsumitur ignoran-

munieatus est, nondùm hoc modo contumax apparel, tia juris, prœsertim communis; at non idem est in

adeôque potest tergiversari , et à sentenlia déclamo- foro conscientiae. An idem habeat locum in irregulari-

ns appellare, sive recusando judicem, utsibi infen- tatibus expendam suo loeo.

sum ; sive suara legis ignorantiam allegando, etc. R. 2° : Ignoranlia vincibilis quae à peccalo morlali
non excusât, non excusât etiam à censura. Est contra
CAPLT IV.
Sanchpm, lib. 1 Decal., c. lo", et alios quosdam qui ,

DE CALSIS AB INCURRENDA CENSURA EXCl'S VNTIBIS. ignorantiam précise vincibilem distinguunt à crassa
Ignorantia , melus , nécessitas, impotentia, dubium vel supina; quia, inquiunt, ignorantia crassa, est ea
tum juris , tum facli , censurai invaliditas. consensus quà quis desidiosus ac tepescens ex lalâ negligentia
laesa; partis, appellatio, tolidem sunt causa' de quibus non curai id addiscere quod débet crassa dicilur à ;

qua:ritur an censuram impediant. De invaliditatc dixi- metaphorà hominum pinguium , qui quantum abun-
mas suprà ; de reliquis liïc dicendum. dant adipe, tanlùm spirilu , solerlià ac sollicitudine
Quaeres ilaque i' an ignoranlia ab ihcurrendâ censura carent. Supina ea est, quà quis variis distraetus ne-

excuset. Quid et quotuplex sit ignoranlia, repetendum goliis, id assequi negligit quod sibi sciendum erat ; et

estexlractatu de Aclibusbumanis. — R. 1°: Ignoranlia supina dicilur à similitudine hominis pigri ,

qui supi-

invineibilis, sive facli, sive juris communis aut privati nus jacens in lecto, non magis sua curât negolia quam
excusai à censura; unde si quis invincibililer ignoret si ad alium pertinerent ; atqui , addunt iidem , dari
abslinentiam à carnibus sub pœnà censura» esse tali potest, et de facto datur ignoranlia vincibilis et mor-
die prohibitam , immunis est à censura , etiamsi car- \
tabler culpabilis, quae neque crassa est, ncque supina,

nes comedat ; à quà etiam immunis est, etiamsi legem ut cùm quis nonnihil cura3 ac diligentiai adhibet , ut
(

cognoscat, si inculpabilitcr ignoret id quod sibi mini- capiat notitiam rei ad quam tenelur, et tamen graviter
stratur carnem esse, aut ex carne. Ratio est, tum quia ab hàc diligenlià déficit ; ergo. Atqtie bine colligunt
jus ijrsum non vult ignorantes tiejari eensuiis, nisi eo- ignorantiam moraliler vincibilem quae non est crassa
rum ignorantia crassa fûerit, aut supina; cap. 2 de Con- aut supina, excusare à censuris, quia Bonifacius VIII,
sul, in 6; tum quia ad censuram requirilurconlumacia, cit. c. 2 De constit. ignorantes eximit à censura ,

et peecalum morlale ; atqui ubi est ignorantia invin- modo e<>rum ignorantia crassa non fuerit aut supina ,

çibilis, saltem alterulrum deest. aut affectata, quae caeteris pejor est.
Ilinc 1* qui ignorantiam haberent culpabilem, sed Verior tamen ut et tutior est asserlio nostra, quam
solùm vf nialiler, uti iis conlingere potesl qui non pa- tenent Suares disp. 4, sect. 10, n. 10; Vasquez, de
rùm adhibent diligence ut eorum quye scire tenentur, l'xcomm., dub. 15, etc. Ratio est, 1° quia ignorantia

notïtiam comparent, sed lamen in hàc ipsà indagatione verè vincibilis, non immérité vocatur crassa et supina,

nonnihil venialis negligenliœ afferunt ; ii , inquam, quia semper annexam habet gravera in re maximi mo-
censuram non incurrerent. Ratio est, quia censura menti negligentiam, et aliunde negligentia supina non
gravis non incurritur sine peccalo mortali; atqui ubi onmem prorsus diligentiam exchidit ; unde supina la-

negligentia solùm venialis est, deest peccatum mortale. borare dicilur ignoranlia qui nullam, vel qui parvam
2° Qui sciunt aliquid, v. adh'ibendae scienliae diligentiam impesdil 2* quia vil
g., pereussioiieni clerici,jure :

divino prohibitum esse, sed invincibililer ignorant alioqui in praxi discerni possel quis ad ineurrendam

idem prohibitum esse jure ccelcaiastico, possunt mor- " censuram requiraïur ignorantia; gradus; 3" quia ia-
Ï1 DE CENSURIS. 71

crédibile videtur, Ecclesiam nunquàm voluisse eam aut saltem ne clericum occideret ; conlra verô qui
censuiïs suis plectere negligentiam, quam Deus œtcr- Joannem clericum percutit , ralus se Pclrum pariter

nis pœnis punire cognoscilur. clericum percutere, censurain contraint, quia ibioc-
Addit Suares, ibid. n. 3, ci nos cum ipso, ignoran- i unit et intentio clericum percutiendi , et actualis

tiam aû'ectalara non excusare à censura contra eos ijus percussio. lia Avila, 2 p., c. 5, disp. 5, dub. G,
latâ qui scienler aliquid fecerint, vel temcrè, vel consul- Suares, disp. i , sect. o, et disp. 22 , sect. i, n. 54 ,

ta, vcl qui prœsumpserint, qui contempserint ,

qui teme- etc.; 3° et cum quoque qui in ebrietate percussit cle-
rarii violatores extilerint. ttalio est, tum quia ignoran- ricuni à censura eximit Grandin , p. 44 , si anlequàm
lia afl'ectala pro scicntià habciur, eique moraliler inebriarelur, non cogilavit de vilandâ ebrietate : scd
sequivalet ; tum quia ille mcritô dicitur temerarius laxior est haec opinio, unde censure subjacet qui ad-
legis violator, qui quasi demisso capite l'acil id quod verlil aut advertere potuit ex actione suâ secuturam
suspicalur per legem prohiberi sub gravi pœnâ , non ebrielatem, et ex ebrietate percussionem. Mon en t ta-

curans, scd potiùs id ignorare volens, ut liberiùs quqd men Toletus, lib. i, cap. 29, clSayrus, lib. G, cap. 17,

cerebro suo sapit, exequatur ; alqui li;cc est conditio n. 35, ebrium non incursurum censurain, si anlequàm
hominis ex ignorantiâ afl'ectala agentis ; crgo tutiùs vapores usum ralionis ademissent, pericub in <piod se

sentiunt qui cum à censura non excusant. conjecisset conscius sufficientem adbibuisset diligen-

Idem dicendum de iis quiagunt ex ignorantiâ non tiani ad vitandam percussionem ,

pu ta arma proji-
quidem afl'ectala, sed itacrassâ ut affectatse aîquipol- ciendo , curando se sub sera includi ;
quia tune per-

leat Grandin, p. 44. Qui verô agunt ex ignorantiâ sim- cussio ccnseiida esset involuntaria. Idem dicendum de
pliciter erassà , ab hujusmodi censuris excusari so- somnambulis, qui comperiunt se in somno arma ca-
ient. Ratio est, quia lex conlra temerarios violatores pere, iisque contra alios uti ; ii enim à censura et ir-

lata requirit contumaciam quœ ex certà scienliâ pro- regularilale liberi erunt , si omni ope conentur lucc

ikiscatur : hœc autem iis déesse videtur, qui legem ,

mala prœvenire.
licèt non sine gravi suâ culpâ, penitùs ignorant. Ibec At , inquies , is quem projecti in clericum lapidis

decisio ob eommunein theologofum sensum in praxi peenitet ante percussionem, nihilominùs censurain
leneri potest. Ex hoc principio deducunt Panormita- incurrit ; ergo et eam incurret ebrius in casu propo-

nus et S. Anloninus , eum qui ex crassâ aut sup'mâ sito. — R. neg. conseq. ; nam effectus lapidis semel
ignorantiâ clericum percutit, non incurrere excom- projecti impediri non potest; efleclus verô ebrietatis

municationem canonis Si quis suadenle diabolo ,

quia mulliplici via cobiberi valet, ut si ebrius se recludat,

verba hsec temeritalem require videntur. Sed h&c |

si aliis seriô imperet ne se exire pcrmitlant. An et

opinio probabililate caret : qui enim clericum ex odio J quomodô quirei illicitae vacat, pumas juris incurrat,

vel malilià percutit, percutit suadente diabolo : unde I vel non , dicam int'ra, ubi de Irrcgularilate.

voces suadente diabolo, non bîc appositae suntutscien- |j

Ca;lcrùm extra dubium est eum qui laicum percu-

tiam formalem , aut dolum exprimant bene verô ut ;

S tit, credens lmic percussioni annexam esse censurant,

ostendant, eum qui in defensionem suî clericum feril,

|
eamdem non incurrere, tum quia erronca conscientia
baud censeri agere suadente diabolo , ideôque immu- j non inducit censurain sed superior legilimus tum , ;

nem esse à censura. quia actus propter quem inducitur censura non est ,

R. 5° : Ignorantiâ concomilans si verè invincibilis f sacrilegium mentale, scd externum conlra clerici per-

sit, excusât à censura ; unde qui clericum occidit, ra- sonam consummatum in bàc autem percussione oc- ;

tus se laicum interficere , licet lubentiùs clericum oc- curritquidem sacrilegium internum non autem ex- ,

cidisset, non subjacet censurre. Ratio est quia ad in- ternum.

currendam censurain requiritur actus qui includat Quaires 2° an qui ag it in dubio incurrat censurain.

malitiam probibilam sub censura ; alqui actus exter- — H. Si dubitas an actioni quam faciendam meditaris
nus ex ignorantiâ concomitante et invincibili factus, annexa sit censura, eam cerlô incurris si reipsà b?ec

non habet eam malitiam quse probibetur sub cen- ei annexa sit; et verè peccas, et satis conlumax cen-
sura. Actus enim ille non procedit ab acluali inten- seri debes, ut qui id facias quod forte probibitum est

tione clericum occidendi ; habitualis autem dispositio sub censura. Si verô dubium versetur circa actionem
in eum reverà non influii, quia influxus voluntatis sup- jam peractam, debes te gerere quasi censuram incur-
ponil notiliam quse lune nec adest nec adesse. potest. reris, ut infra dicam agendo de excommunicalione

Hinc à censura eximi solet, 1° qui eum quem invin- minori.

cibiliter crédit feram esse vel laicum , licet clericus Quœres 3° an metus excuset à censura. Nola : melus
sit, occidere paratus, diceret : Ulinam hic clericus es- vel est levis, isque nec à peccato nec à censura excu-
tet , ut eum occiderem ! aut : Quàm lubens occiderem sât; vel gravis, et hic vel incutilur in contemptum
clericum milii inimicum, sicut hune occido ! ( Secùs si Ecclesiae, vel non : quibus posilis, — R. 1' : Si res

diceret : Volo hune occidere, sive laicus sit , sive cleri- quae ex metu gravi agilur, prohibita sit solùm jure
cus quia tune occisio clerici satis volunlaria est) ;
2° ccclesiaslico, qui eam facit non incurrit censuram,
,

qui inlendens occidere Joannem clericum, occidit aut nisi metus incutiatur in contemptum potestatis Eccle-

ferit Cainm pariter clericum illâc transcunlem , modo siastiese.

tamen sufficientem adhibuerit diligentiani , ne alium ,

Prob. 1" pars. Ubi non est peccalum, ibi nec in-
 PARS I. CAP. IV. DE CAUSIS A CENSURA EXCUSANTIRUS. 74
curri potest censura; atqui ubi qiiis legem merè hu- quàm faciendi prœter obligations censura audiendo
manam omittit ex metu gravi, puta amillendi vitam, Sacrum, celebrando, etc.

famam, fortunas, ibi non est peccatum , eùm leges Hœc

doctrina sic inlelligi débet, 1° ut qui actu est

humaine cum tanto inrommodo obligare non soleant, in statu peccati morlalis, et nullum
vcl valde dubium
nt alibi fusiùs dictant est. Prob. 2" pars à contrario, de co dolorem sentit, potiùs omnia pati debeat quàm
quia qui legem Ecclesiœ in ejusdem Ecclesiœ contem- in tali statu celebrare ;
2" exigunt aliqui ut homo in
ptum transgreditur, etiam ex metu gravi, non ideô hoc statu positus, recurrat, si possit, ad confessa-
immunis est à gravi peccato; ergo nec immunis est à rium, etiam pro reservatis non approbatum, à quo

censura contra hoc peccatum laià. permitlit tune Ecclesia ut saltem ad tempus absolva-

Confirm. ex cap. 5 De his quœ vi, etc., ubi postquàm lur aut dispensetur, cum onere adeundi superiorem. lta

Innocentiùs III negaviteos quicoacti sunt comrriunicare Habert, de Pœnit. , c. 7, q. 6.

excommunicatis, censuram contrabere, quia magis pati Contrarium docet Ethica amor. Proinde, inquit,
quàm agere convincuntur , déclarât lamcn illos qui tom. 5, lib. 5, n. 2730, si parochus casum habens re-
idem ex metu faciunt, ligari censura, quia licet metus servatum, fcslo die celebrare debeat, ut populus sacrum

attenuet culpam, non impedit tamen quominùs culpa audiat, necid absque gravi scandalo omiltere queat, nec

h;icc morlalis remancat ; ubi manifesté loquitur Ponti- fi

vicarium substitucre, aut adiré superiorem, perinde se
fcx de metu iu rcligionis aut ecclesiaslicœ potestatis gerere débet ac si confessarii copiant non haberel, licet

contemptum cùmapudomnes conslct com-

incusso, liabeat copiam confessarii approbati pro casibus non re-
municalionem banc cum excommunicato prœciso servatis, utpote qui ipsum ne quidem à non reservatis
,

contemptu esse culpam solùm venialem^ imo nuliam absolvere potest ob eorum conjunctionem cum reservatis

si liât ex gravi metu ; docet ergo censuras conlrabi ab à quibus absolvere non potest. Hœc ultima opinio pro
praesenti mihi verior apparet
tum quia ex oppositâ
iis qui ex contemptu leges pure ecclesiasticas violant. ;

203, l°pec- sequi videtur sacerdotem metu scandali celebrare

Hinc colligunt Salmanticenses, c. 1, n.

care mortaliter, et censuram, si hœc imposita sit, in-

coactum, recurrere posse ad sacerdotem, etiam nul-

eurrére eum qui in ccclesià loquitur, ad id adactus

latenùs approbatum ; tum quia reservatio nonj cessât,
metu in irrisionem pœnœ ecclesiasticœ incusso; dé- nisi in arliculo mortis. Idem docent Sylvius, 3 p., q.
bet enim potiùs mori quàm loqui 2° excommunica- 10, art. 2, et Pontas, Cas réservé, cas. 21, tune verô
;

tum vitandum lieri irregularem, si ex metu etiam gravi dubium non estquin homo illeet veram in se contri-

aliquem extra casum necessitatis absolvat. ( De casu tionem pro virili excitare, et quamprimùm confiteri te-

necessitatis dicam infra. Ratio est, quia talis caret nealur, prout docet synodus Trid. sess.13, c. 7,etc. 11.
)

jurisdictione, adeôque inhabilis est ad absolvendum. R. 2* : Si res quse lit ex metu, non ecclesiastico so-
lùm, sed divino et naturali jure vetita sit, probabilius
Non fieret tamen irregularis idem homo, si ex gravi
metu ministraret in sacris quia censura aufert qui- est incurri censuram. Est contra Suarem, disp. 4, sect.
;

5, n. \&, et alios plures.

dem usum ordinis, ad eum verô inhabilem non facit.
Prob. 1° Ideô qui legem merè ecclesiasticam ex
UndeinfcrtNavarrus, Manual., c. 27, n. 259, homici- :

dam post debitam contrilionem et confessionem

gravi metu violât, non subjacet censura 1
,
quia immu-
,

etiam nondùm obtentâ dispensatione, posse sacrum nis est à peccatoquod censurai prsesupponitur; (ideô

facere, si probabililer timeat se bonsicidii bu jus su- autem à peccato immunis est, quia non intendit Ec-

spectum fore nisi celebret. Idem dicit tum de excom- clesia ut filii sui hasce leges cum tanto discrimine ser-

in simili periculo infamiœ constitu- vent; atqui Inec ratio jam locum non habet, cùm res
municato occulto
to;lum de moniali quœ occultissimè in censuram quœ agitur ex metu, per se mala est, et juri naturali

reservatam incidisset ea enim, inquit, ante moram contraria; ergo.

;

petendœ absolulionis posset choro interesse, et com- Prob. 2° : Ut in hoc casu incurratur censura duo
sufficiunt 1° ut Ecclesia possit; 2° utmeritô prsesu-
municare cùm alise ad id tenentnr, si ab iis abstinendo :

fama ejus et monasterii periclitarelur. Idem cum aliis matur velle prohibere sub censura rem juri naturali

docent Sayrus, disp. 1, q. 2, punct. 5; Bonacina, au- contrariam, eliamsi fiât ex metu; atqui Ecclesia 1* id

clor Collât. Andeg., t. 2, p. 14G; Sayr.,1. 1 , e. 18, n. 41; potest. Quidni enim possit Ecclesia sub pœnà censu-
unde etiam colligunt excommunicatum occultum posse ra; prohibere id quod Deus prohibet sub pœnà ignis
sine peccato et irregularitatis metu, audire sacrum, aeterni? 2° Ecclesia meritù prsesumitur id velle : tum
quia cùm Ecclesia indistincte loquitur, verba ejus
celcbrarc, absolvere, etc., ad vitandum grave scan-
infamiam, vcl detractionem, vel grave sine dislinctione intelligi debent tum quia Ecclesia}
dalum, vel ;

proxiini periculum et necessitatem nominc autem censuras decernentis scopus est, ut bomincs poten-
;

scandali, ait Suares, non inlelligo admirationcm bo- tiùs et efficaciùs rclrahat ab iis quœ jam divino aul

minum cum frequenti sermocinatione de câ re, sed naturali jure probibita sunt; ergo tam latè obligare

occasioncm peccati, ut detraclionis et judicii leme- débet Ecclesiœ censura, quàm Dei vel natarœ Iex :

rarii. Ratio decisionis bujus prœcipua est, quôd ubi mule Cùm Iex illa etiam in casu gravis metùs obligare

occurrunt prœcepla duo quœ simul observari nc- non desinat, non etiam ligare desinet Ecclesiœ censura.

queunt, tune gravius et majus observari débet : ma- Prob. 5°, quia hœc nostra 'opinio tutior est quàm
jus autem est praecplum non cx'bibendi scandalu.m, oppositâ, nec minus est probabilis; ergo.
TH. XVII.
75 i)E CENSUMS. 76

Hinccolligcs verum esse quod alibi diximus post id quod sonant ; unde cùm sonent debitores Tilii in-

Sylvium, eos è Christianis qui in Turcanun trimni- currere censuram post duos menses, nisi restituant,
videntur iidem tune temporis subjici censura; 2° quôd
bus metu mortis remigant contra Christianos non esse ;

à censura immunes. Et verô bar te&Hgafiti tam ad suspendere censuram sit aclus jurisdictionis; creditor

minus inala est, deterioresque parit efl'eclus, quart autem jurisdictionem non babet. Verùm ha;c non ob-
actio episcopuraautcardinalnn vevberandi ;
atqni fa- slant. Nain 1° veiba censura; non operanlur nisi se-

tentur adversarii verberationem episcopi autcardina- cundùm intenlioneiii superioris; superior auttsin non
lis, licet non fiât ex metu in contemptum Eceleske in- intendit ligarc debitores, nisi juxla volunlatem illius

cusso, inducereeensuram, quia, inquiunt,resestgra- in cujus favorem censuram decernit ;

2° etsi suspen-

vissima; ergo. dere censuram directe, et, ut aiunt, potestalivè, sit

Quoeres i° an impotentia fuciendi id quod prœcipitur aclus jurisdictionis, at eam suspendere per nialeiia',

sub censutà, ab eâ exeuset. — R. affirmai. Kalio est, sublractionem ad tempus, non magis esl aclus juris-
\° quia impossibilhtm nulla est oblù/atio, 1. 185, IT. de dictionis, quàm eam tollere in perpeluuni, per plcnam
Reg. jur. ;
2° quia quod excusât à peccato, excusai et à debiti remissionein.

censura ; atqni impotentia excusât à peccato. Hinc Hinc duo notanda :

1° nemini dubium esse quin ela-
non subjacet censura; contra rei aliéna; detentores pso lermino quem prorogaverat creditor, incurratur

lata;, qui vel absolutè restituere nequit, vel id non censura, quia terminus non ad finiendain, sed ad sol-
potest sine gravi incommodo, v. g., sine damno longé licilandam obligaiioneni praeûxus est ;
2° haec duo
majori, autsinèdetrimentobonorum ordînis superioris. qiuesita, nullius essemoinenli in Galliis, ubi debitores
Major est difficultas, an cui certum tempus, v. g., ad solutionem per censuras non coguntur; sed quod
mensis, consiitutum est ad solvendum, sub pœnâ cen- de debito, exempli gralià diclum est, adsimiles casus
sura;, eam incurrat, si initio mensis solvere poluit, et trahi facile polesl.

prœvidit se reliquo tempore solvendo imparem fore. Qua;res 6° un appellatio excuset ab incurrendù censura.
Affirmant Suarcs et alii communiter, quia talis resti- Not. 1° : Appellatio, juxla Canonistas ad lit. 28,
luendi omissio verè est culpabilis, adeôque censura lib. 2 Décrétai., est provocatio ab inferiore judice ad
plecti potest. El verô quis à peccato excuset eum qui superiorem facla, ralione gravaminis illali vel infe-

manè missam audire potuit, et non audiit, prajvidens rendi; unde appellatio, species est qua;dam defensio-
futurum ut deinceps audire non posset? atque hoc nis qua; innocent! injuste oppresso concedilur. Yid.

extendunt iidem contra alios, etiamsi homo ille ante Valions., Corvin., Ferrière, Pirhing.

elapsumterminumdcculpâ suà doleat; quia, inquiunt, Àppellalio duplex : judicialis, et exlrajudicialis. Ap-
ut incurratur censura, non requiritur reatus aclualis, pellatio judicialis, ea est quâ appellalur ab actions
sed satis est ut positus sit in causa, cujus effeetus judicialibus ; unde de iis est qua; in judicium veniunt,

pryescitus fuerit ; hoc enim suflicit ad conlumaciam. vel circa illud accidunt; eaque tripliciler intcrpoùi

Monel tamen Suares, disp. 20, sect. 2, n. 16, cum potest, 1" ante litis contestaiionem, ut si quis appellet
Bonac, disp. 1 q. 2, p. 3, quôd si ad judicem tempore
,
quia cilatus est ad locum non tutum, aut quia brevior

congrue recurratur, eique sufficienter probetur im- terminus sibi prœfixus esl, etc. ;
2° post litis conlesta-

potentia, possit is et debeat oblatâ sibi salisfaclione, tionem, sed ante senlenliani delinitivain, ut si quis

aut pmestilà cautione, suspendere censuram; sicut appellet à sententià interloculorià, seu qiucstionis in-

potest et débet absolutionem censura; jam contracta; cidentis ;

3° post sententiam definitivani, ut si quis
impendere digne petenti. Nota obiter cum Avilà, 2 appellet ab cà ne mandetur execulioni. Appellatio
p., c. 7, disp. 3 ; Coninch, n. 205, etc., eum ad resli- exlrajudicialis, ea est qua; fit ob gravamen, «piod exlra
tutionem parti besa; faciendam teneri qui absolvil de- judicium ab aliquo infertur, aul probabiliter inferen-
bitorem )!on pelilà ab eo satisfaclione, vel reali, cùm dum timelur, ut si quis appellet eô quôd beneficium in

id fieri potuit, vel fulejussoriâ aut pignoratitià, cùm ejus prxjudicium alteri concessum fuerit ; vel ne talis

realis pra;stari Requit. hominis electio aul postulatio fiât. Ha;c appellatio non

Qua;res 5° an consensus illius in cujus favorem lata est vera et propriè dicta appellatio, 1° quia in appella-

est censura conditimialis, possit eam suspendere. — R. af- tione propriè dicta judicium débet esse incœptum,
firmative, 1° quia si quis absolulè remittat creditori- cùm ea sit provocalio à judice inferiore ad superio-
bus suis debiturn quod sub pœnà censura; duos intra rem ; appellatio autem exlrajudicialis, polest causam
menses solvere tenebantur, cessabit censura ob sub- seu litem inchoare, et ideo magis propriè dicitur pro-
tractionem materiœ, ut concedunt adversarii ; ergo vocatio ad causam; 2° quia appellatio propriè dicta
etiam suspendetur, si creditor terminum proroge t ;
requirit judicem à quo et ad quem ; exlrajudicialis verù
2° quia debitores ante elapsum terminum non sunt non fit necessariô à judice, sed ab eo onmi qui inique
propriè debitores, neque sunt in morâ ;
3" quia censura gravât, etiamsi judex non sit.

in alicujus gratiam concessa, videlur hanc importare Not. 2° : Appellationis légitima; duplex est effeetus :

conditionem, nisi ipse consenserit in dilationem solu- nam 1° devolvit causam ad tribunal superius ;
2° sus-

tionis. Ita Suares, disp. 5, sect. 6, n. 8, contra Navar. pendit effectum sententià; judicis inferioris. Verùm
et Sayr., lib. 1, c. 11. appellatio posteriorcin hune effectum non semper pa-
Objiciuntur duo :
1° quôd verba censura; operentur | rit, idquc prxserlhn constat in censuris; qui enim à
 77 PARS I. CAP. V. QUiS ABSOLVERE POSS1T A CENSURIS 78

s nientià cxcommunicationis contra se lai;'i appeHat, T (-um contra quem ial< m Btintontiana lulit. lia babetur,

eonqueritur quidem de bac seuientià, sed non idèo cil. c. §3 de AppeHat. Ë l pit Suares, disp. 3, sect. 15',

il ligari, sicque tamdiù ligalus manel, doncc is n. 18, judicem delegalum, qui cùni semel appellatio-
ad quem appellalum est, agnilà senlenlie injustilia !i in adinisit, jani ampbÙS ad denuntialionem pio-
i txpd «i rescidetit. greéi non potest. Doeenf tàmen Covarruvias, Angélus,
Nut. 3' : Censura dupliciter Ici ri potest, vflJ pW Xavarriss, et alii quos citant Suares et Bonacina
et absolulè, ut ni m quis exconimunicalur, quia GO*l tum ëssé appeUare li senténtiâ merè déclarai
tumax est , vel condilionatè, ut eùni quis excominiini- Quapropter si declarare a lit judex aliquem réuni
ealur, nisi intra nien-eni satislacial. llis posilis, criminis cui annexa est in jure censura, poterit i-, in-

R. 1 : Appellalio légitima excusai à censura condi- terposiià appellations deelarationem banc, et denun-
tionali, modo appellalio bat ante lapsum leflaporis ad tiationem quœ eam ronsequerelur, inipedirc ; unde si

implendani conditionem concessi. Habetur expreséè judex hegtectâ appellaiione ulteriùs procédai ad de-
cap. l'rœterea, 40, de Appelle*. Ratio est quia app 1-
claialionem et denuntiationein, non îdeô vilandus erit
lalio devolvit eausam ad alinm judicem, et priorls al publiée excommunicatus illc conîra quem sic ac-
judicis jurisdictioneni su-peui'u ; ergo judex Hlcrja-m lum fucrit.

ampliùs censurant valide ferre non potest : undecùni R.4° : Ut légitima sit appellalio, plura requiruntur :

prior ejus senlentia conditionalis, nili il operata sit 1" causa sùffieiens et probabilis; appeHattonis enim me-

ante conditionem expletam, et jurisdictio ejus per ap- médium non est ad defensionem miqûitatis, sed ad prae-
pellalionem suspendatiir, jam appellantem ligare non sidium iiinnoeeiitue institutum, exe. 61 , de Ap\
potest. (xcterùm appellalio baec non solùm suspendit 2' non oportet ad compares judiecs appellalioncs ref.rri,

ce;isuram, sed eliam obligalionem exequendi id quod sed à mincri judicio in majus tribunal ascendere, c. 2,
pnecipihir sub censura : ideo enim appeilatur à cen- q. (i, cap. 28. Unde non valet appellalio .

sura, quiaappellaïur à praccepto, parùmque uiilis essi ad Kcelesiam. 5° Appcllatio fieri débet I bi!o.

appellalio, si ;i pœnà excusaret et non à culpà, ut benè Jure ;t : Li pio intra decem dies appeMandum erat, nûac
Suar., disp. 3, sect. G. Hinc citatus à judice ad cotn- intra quadragiuta ait post Gonzaleni Gibert in novo
parendum mtra niensem sub prenâ censura1 eensti- , re .loris. Dies illi quadragiuta eomputantnr i\ pu-
ram incurrit, si post legitimam appellalioneni noi! 1 bïiêotione sentènli», atque id locum habet in

compareat. ) ui docetCabasSij lib. 5, c. 12, quem cl alios q

R. 2" : Appellalio légitima à censura jam Krtà, eam lavi cettsiriat qui pleniorem mateiie appellationum
,

non suspendit; idem dicendum de censura eondilio- notittam babere volet.

nali, post conditionis evenlum. !tà stntnit hinot
CAPUT V.
Hl, c. PastoraH*, 33, de Appeihtt. Ratio est quia cen- 1

DE ACS0LVJT1ONE A CRNSUBIS.
sura absolutè lata executionem scitm trahi!, et snom
sorlilur e!Tecl!iin ; ergo tamdiù Kgat dénec Kgaiws In hvc;,p;le multa, eaque niagni momeiiii discu-
absolvalur ; absoliilio aulem non inbuilur per appel - tii.'i:;ia veiii:i..l :
1° itaque videndum quis absolvere ;

lalionem, ni palet ; unde communia GnaotttSteiHnH vox 2''

quis absolvi possit ;
3" quœ forma, quisve sit abso-
est, ap;>el!atione:ii tune devohilivam essê, non veiô i i\ :iis rilus.

suspensivam. (Vid. Ediet. an. 1693, arl. 17.)

ARTICULUS PRIML'S.
Duas Iiuie régulée limilaliones aflert Pirliing cii.
Quis absolvere possit à censuris.
t., n. i7 : 1
'
enim vull eam locum babere dunlaxat in

suspensions vel iiiterdieloab oflicio divino, et ingress i

Cerliiin est 1" censuram tolli posse per absolulio-
!'.(•( iesi.e, et aiiis spiritualibtis, qua: aniniam ligant ;
ncm. Ratio est, 1° quia Christus Matlb. 18, sol

non aulem in interdieto aut suspensione à tenmorali- simul et ligandi poteslatem Apostoliseonces.il ; 2

lius. Unde si quis inlerdieatur à pereeptionc rci lem- quia poteslale bac semper usa est Ecclesia; 5' quia

poralis, imô cti m à percipiendis beneficii fruclibus, Ecclesiaj jurisdictio in destruclionem magis '.

item à voce activa aut passivâ, vel etiani ab usii pnllii ret quàm in adilicalionem, nisi par esset in eà so!-
episcopalis, aut pontificalibus, poterit is senlenliam vendi ae ligandi potesias.
banc per legitimam appellationem suspendere iia ;
Cerlmn est 2" censuram propiiè diclam nonnisi pw
eliam Avila, 3 p., d. 3, dub. 4. 2". Vull quoque SUS- absolutionem tolli. Ratio est, quia triplex tanlùin ex-
pensionem qu;ie non est censura, sed ut mera pœna tra absolulionem concipi potest censuiic tollendae nu^-
infligiiur, per appellationem subsequentem suspendi dus; 1° per mortem ejus qui censura ligatus e.-: ;

À ;

quud negat Suares, disp. 28, sect. 5, n. 5; Bonac, 2' per cessationcm ipsius contumaciae; 5" per m; i

disp. 1, q. 2, puncl. 2, Sed bece quee diflieullale non t(>ni superioris ; atqoî nulliim ex bis mediissuflicit.N'oH

earent, et à canonistis fusiùs tractantur, profandiùs primum: morluus enim née in l.ieo sacro sepeliri po-
êxpendere non vacat. test, nec pro eo oflerri posswK sidlVagia; quia quam-

R. 3° : Per appellationem interpositam à censura vis absolntus apud Ih-um fui •> credatu» fer eootrilio-

ab ii '.mine, non solùm ea non suspcndilur, sed n ncm , uondum tamen habvmku est apud Ecclesiam
ejus denuntîâtio impedilur; unde non obstante appel- absolutus, c. 28 de Senlent. <xco;i!m. Non secuu-
latione potest episcoous excommunicatum deiiunliare d'un quia ut rebellio ctii>uiam pr«BteriÙI ,
neque
,
 79 DE CENSURIS. 80
tamen eam pcr se et indepcndcnter à superioris au- tos à reservatis absolvere... quia communis opinio vide-
ctoritale induxit, sic rebellionis emendalio procparat tur ilta, quod taies cxcommunicati non id possint etiam
ad absolutionein, ncc tamen eam prœstal per se. Non in hoc casu necessilatis. Quod ibidem i onhrmatur au-
tcrlium, tum quia pœna légitimé imposita transit in ctoritalc celebrium tredecim scriptorum, qualcs sunt

rem judicatam, judicium autem persévérât, etiam S. Thomas, 3 p., (]. 82, art. 7 ; et in 4, dist. 10, q. 1,

post judicismortem nisi ab alio revocetur tum

, ; art. 2, Durandus, card. à Turrcorematâ, Alexand. de
quia quod per voluntatem imponitur, per eamdem Haies, S. Anloninus, qui, ut alios omitlam, sic loqui-
tolli débet. tur 5 p. lit. 14, c. 19 , § 15 : In articulo necessilatis
Jlinc 1°, si suspcnsio pro uno mense imponatur, co quilibet sacerdos, modo non prœcisus, potest absolvere à

quidem transacto desinet, sed non eril veri nominis quîdibet sentenlià, et à quolibet peccato. Et his qui-
censura : vera enim censura spectat comprimendam dem llieologis, ait Pontas, addi possunt S. Raymun-
conlumaciam , ejusque durationi commensuratur; dus, Covarruvias, Médina, auetor Collât. Condom.,
unde semper durai si semper duret contumacia; tolli tom. 2, coll. 12, sect. 1, p. 506, et alii plures cum
verô protinùs débet, c. 56, de Offic. deleg., statim ac Cabassutio, lib. 5, c. 14, n. 8, qui tamen, pace Pon-
tollitur contumacia. Hinc 2°, si censura bis feratur tasii dictum sit, hoc ibi non dicil, et contrarium ex-
verbis : Sis excommunicalus donec salisfeceris, ea sem- presse docet eod. lib. c. II, n. 2.

per tollitur per absolutionein, sive bœc de novo im- Prob. 2°, quia si aîicubi concederelur sacerdoli
pemîi debeat, sive non ;
quia in boc ullimo casu, ipsa pneciso jurisdiclio in articulo mortis, maxime his Tri-

sentenliai forma continet absobtlionem sub condi- dentini verbis : Verùmtamen pie admodùm , ne hâc
tionc, idemque est ac si diceret jude\ : Ego te ex- ipsà oceasione , casuum scilicet reservatorum, aliquis
communia), et simul absolvo , non pro nunc, scd pro pereat, in câdem Ecclesiâ semper cuslodilum fuit, ut

tempore quo satisfeceris. Quœritur ergo quis absolu- nulla sit reservalio in arliculo mortis ; alque ideb omnes

tionein illam tribuere possit; quod ut melbodicè et sacerdotes, etc. ; atqui , ait Fagnan , verba bacc nibil

gradalim resolvamus ,
quœstionem quœ in se gene- probant pro sacerdotibus praecisis : nam legenti to-j

ralior est, in plures alias parliemur. tum capitis contexlum evidens est hune omninô ejus
R. In arlkulo morlis omnes sacer dotes quoslibel pœni- sensum esse , eumque triparti tum, 1° nullius momenli
lentes à quibusvis peccatis, aut censuris absolvere pos- absolutionein eam esse debere, eum quam sacerdos in

sunt, ne scilicel quis pereat. Ita Trident, sess. 14, c. pro fart in quem ordinariam aut sub delegatam non ha- ]

bet jurisdictionem 2° magno.perè expedire ut sacerdo-

7. Ratio est quia in illo casu omnes sacerdotes juris- ;

diclionem babent, sive à jure divino, ut consent ali- tiini'jurisdietio restringatur per casuum reservatio-

qui, seu ab Ecclesiâ ipsà delegatam (ut veriùs lenent nem; ita utgraviora qucvdam crimina, non à quibusvis,'

alii longé pluies apud Suarem, disp. 20 de Pœnit. sed à summis duntaxat sacerdotibus , Papa et episcopis

absolvi possint 5° hanc tamen differentiam qusc est

sect. -4), et ici abundèpatet ex conslanti Ecclesiauisu. ;

Hinc colliges contra quosdam, laicum et clericum summos intérêt infimos sacerdotes quoad casus re-

qui sacerdos non sit, à censuris in arliculo mortis servatos, non subsistere in articulo mortis, quia sem-\

absolvere non posse ; tum quia concilium Tridenti- per in Ecclesiâ cuslodilum fuit, ut nulla sit reservalio

mim non loquitur nisi de sacerdotibus tum quia po- ; in arliculo mortis, ne forte hâc oceasione aliquis pereat. I

testas absolvcndi à censuris in periculo mortis, non Ex quibus sic arguit: 1° Sacerdotes qui absolvere
datur, nisi ut quis etiam à peccatis absolvi possit, so- possunt à reservatis in mortis periculo, ii ipsi sunt
lus autem sacerdos à peccatis absolvere polest; tum qui extra mortis periculum non possunt absolvere à
quia usu receptum est , ut solus sacerdos in boc reservatis, possunt verô à non reservatis ; atqui sa-

etiam mortis discrimine absolulionem à censuris im- cerdotes proccisi extra mortis periculum ncc à reser-
pendal , non autem clericus , nisi is forte ccnsurain vatis nec à non reservatis absolvere possunt; ergo
tulerit, eamque idcircù relaxare valeat. sacerdotes qui in mortis periculo absolvere possunt,
Ha?c satis recepta sunt : verùm hic multœ, eoeque non sunt sacerdotes praccisi; 2° sacerdotes qui ab-

graves occurrunt difficultates sigillalim expendemhc. solvere possunt in articulo mortis, ii sunt qui extra

Prima est, an facultas in articulo morlis absolvendi eumdem articulum absolvere probibentur vi reserva-

ita ad omnes prorsùs sacerdotes extendalur, ut ipsis tionis, ut patet ex ipso capitis titulo qui est de Casibus

quoque prœcisis , seu excommunicatis denunliatis reservatis ; atqui sacerdotes prœcisi non vi reservalio-

competat. Duplex est eà de re opinio. Prima negans, nis, sed vi pnecisionis suaî absolvere probibentur ;

quam fusé luelur Fagnan., tom. 3, in cap. Non est 5° sacerdotes quibus concilium absolvendi in articulo

vobis, li de Sponsalib. et Matrim., Pontas, v. Absolu- mortis facultatcm concessit, ii ipsi sunt quibus ex

tion, cas. 55, vet. edit. (qui tamen in nova edit, cas. continua Ecclesiac consuetudine permissum fuit ut in
54, ab eà utcumque recessit, cùm oppositam in praxi eo extremitatis casu absolverent atqui soli sacerdotes ;

tutam essedoceat) et alii mox citandi. non praxisi ii sunt quibus id conveniat; cùm com-
Probant autem 1° ex decisione sacras Congrega- munitercrediderint nobiliores theologi ante concilium
tionis cardinalium concilii Tridentini inlerpretum Tridentinum, sacerdotes praxisos, ne quidem in casu
qua? dcclaravit sacerdolem excommunicatum denun- necessilatis absolvere posse, ut etiam notavit S. Con-
tiatum non vosse vœnitentes in articulo mortis constilu- gregatio. v, ..... .
81 PARS 1. CAP. V. QUIS ABSOLVERE POSS1T A CENSURIS. 82

5°, quia mirura esset

Prob. 5 si Tridcntina synodus qui non pcrraiscrit ut in casu necessitatis aliter quàm
|
quai: fhomae doctrinam tanti scniper fccit,
S. Thomae ab eà in aquâ conferretur Baplismus, aut ut in codera casu

in bâc parte reccssisset; mirumsi contra morcm suum laici à peccatis absolvercnt. Ex bis itaque verisimili-

quaestionem inler Catbolicos baclenùs libéré agitatam tudinibus Sacraraentorum Bubstantia sumi non polest.

definiisset; mirura si Joannes Moronus cardinalis Habuit utique suas sic agendi raiioncs Ecclesia, ne-

episcopus Praenestinus (Palestine) ,

qui concilio Tri- i|ue aliter eara egisse probat, qui sine canonum au-
dentino nomine Pii IV praeerat cjusquc mcntem asse- cloritaie dicit.eam aliter agere debuisse. Adde, ca um
quebatur, permisisset ut S. Congregatio cui pracside- in quo non occurrat, nisi sacerdos prawisusqui mo-
bat , decretum concilio contrarium cmitteret ; rairum rientem absolvat, tam rarum esse, ut vix semel in
si Gregorius XIII, qui synodo Tridentinae interfuerat uno seculo contingat pro iis autem quae tam arù
; î

cjusdem decreti promulgationem permisisset , et non accidunt ,

jura non constituuntur ex lege 4, if. deLegib.
rcclamàsset contra banc, si vera non fuisset, Triden- Ad 5, negant iterùmmaj.; Tridenlinum enim, \-

tini concilii interpretationem. Hactenùs et ita ferè pressè conlirmat id quod antea in Ecclesia custodilum

Fagnan. crat; atqui antea in usu erat, ut quilibet sacerdos,

Secunda opinio ,
quae nunc saltcm longé commu- modo non priecisus, absolveret in pcriculo mortis, ut

nior est, sacerdotibus etiam praecisis copiam facit in patet ex c. Presbyter , 14, 26, q. C, quod desumptum
articulo mortis absolvcndi, 1° quia in textu Triden- est è concilio Carthaginensi III. Ad 4 , major sane est

lino vox omnes sacerdotes , tam latè patet quàm vox aucloritas eorum quos pro prima opinioue citavimus
ista, omnes seu quoslibct pœnilentes; atqui vox quos- quàm Cani et Soto.

libet, ipsos etiam excommunicatos dénuntiatos com- Haec sunt utriusque partis raomenla quae multis
,

prehendit; ergo à pari. Et certè, ubi Canon non ex- tam gravia videntur, ut vix aliam prae alià eligere pos-
cipit, ncc nos excipere debemus, ait Glossa in cap. 15, sinl. Prima rem intùs inspicicnli fundatior videtur
;

dist. 55. 2° Nisi vox omnes sacerdotes, ad ipsos etiam suavior altéra, et ut longé receptior, in praxi per-
pnecisos sacerdotes extenderetur, jam Ecclesia duré missa ; sive quia in extremis dubià jurisdiciione ut et
ageret, non utpia mater, imô nec assequeretur finem dubià materià uti licilum est; sive quia crror tam
suum, qui est ut nemo pereat; quandoquidem ii pé- commuais jurisdictionem tribuit. Certé jam cessavit
rirent quibus à praeciso succurri non possct. 3° Quia ratio cui innililur supra S. Congregatio , quôd uempe
decretum Tridenlinum, prout explicatur à Fagnano, coinmunis esset opinio, quae omnem sacerdotibus prae-
probaret eos qui ante casum necessitatis approbati cisis jurisdictionem abnegat ; altéra enim nunc longé
non erant ad absolvendum, saltem à non reservatis, communior est.
non posse absolvere in casu necessitatis, ut patet at-
Notant tamen doctores, ^uôd si quaerendo absolu-
tendenti ad primam parlera secundae probationis ;
tionem ab haeretico etiam non denuntiato periculum
tamen hoc nemo 4° Quia ,
atqui dixerit. Melchior
esset seductionis, tune ab eo recusari deberet, sicut
Canus, et Dominicus Soto, qui concilio Trid. inter-
et recusari posset in detestationem haereseos. (JUeriùs
fuerant, apertè docent validara esse absolutionem à
progreditur Paludanus, juxta quera in 4, dist. Il», q.
sacerdote praeciso concessam in praesenti casu ; hoc
5,conc. 6, metius est non confiteri, quàm hœretico con~
autem non docuissent contra mentem concilii quae
fiteri; et sanctius est' mon sine communione, quàm de
eos latere non poluit.
manu hœretici communicare. Quod ulliraum expresse
Respondent asseclae Fagnani ad 1 : Neg. raaj., quia
répugnât instruction! pro confessariis in fœderalo Bel-
nihil est sive in concilio Trid. , sive in decrelis quae
gio degentibus à nunlio Apostolico datae an. 1711,
ante vel post emissa sunt , unde colligi possit aliquos
quam retuli ad calcem quint* raeac adversùs eos qui
esse pœnilentes ad quos concilii verba non extendan-
Incommunicantes dicunlur, Epistolae.
tur; contra vero in theologis concilio anterioribus,
item in ipsis concilii verbis, ac demùm in decreto S.
Secunda difficultas est, an sacerdos non approba
Congregationis est, unde colligatur verba Tridenlini tus possit in articulo mortis absolvere , cùm jpraeseni
est proprius sacerdos, aut aller approbalus, vel cùm
ad presbyleros praecisos non extendi. Ad 2 : Si dura
idcircô sit Ecclesiae agendi ratio , ergo etiam dura est absolutio à censuris per litteras obtineri à superiora

cura prohibe! ne homini absenti , v. g. . in carcere polest. Affirmant aliqui ,

quos sequitur Henricus à S,
incluso , concedalur absolutionis benelicium : haec Ignatio, tom.5, lib. 5, c. 227. Verùra opposita opinw
enim absolutio ex naturà rei nec invalida est , ncc tutior est in praxi ,
prout fatetur citatus ipse Henri-
forte illicita, ut docet Morinus, 1. 8, de Pœn., c. 25,
cus. Et verô Rituale Pauli V sic habet : Si periculum
cura aliis benè multis ; dura item cùm invalidant facit mortis immineat , approbatusque desit ,
quitibet sacerdo$

absolutionem ab excommunicato denuntiato conces- poterit à quibuscumque censuris et peccatis absolvere.

sam ei qui ex errore privato etiam invincibili, eidera Adde quôd synodus Tridentina in decreto cilato con-
confitetur dura quoque cùm non permitlit clerico
;
firmât solùra consuetudinem in Ecclesia semper cu-
vel forte etiam laico ut excommunicatum , absente
,
stoditara ; atqui consuetudo anliqua non permisit un-
sacerdote, à censuris absolvant, quod fieri posse qui- quàm cuilibet presbytero ut iri articulo mortis ;i!>sol-

dam, ut Ecclesiae pietatera commendarent, teraerè veret, nisi cùm aberat superior aut sacerdos appro-
asseruerunt; dura etiam Christi ipsius agendi ratio, batus, ut colligitur ex cit. cap. 14, 26, q. 6 : Présenter
 83 DE CENSURIS, 84

ineonsulto episcopo non reconciliet pœnitentem , niai, tait' ncgligal cura convaluerit; 2" siDecretalisBonifaeii

absente episcopo, ullima nécessitas cogat. rcceplà Sîl <à in diœcesi in quâ absolxiiur, ut re-

In his porrô gradatim procedendum est juxta Bona- Cepta est, ait Uabert, ibid., q. \7>, in dicceesi Remcnsi
cinam, disp. 1 , q. 5, punct. 3, n. 7, hoc modo : è\ Virâuhéitsl (âti itl Parisiens! , dubitari potest ob
•1° Sacerdos approbatus, otiamsi pro reservatis ap- h;ic eituli mandai verba: Si absolutus fuit nwiibun-

probatus non sit, pneferri débet ci qui nullatenùs dus à censura aliquà reservatà , omnin'o necesse est , ut

approbatus est : quod extendit Suares ad eum etiam

-

ubi convaluit , ad superiorcm accédât, denubjue at -a

qui in alià, non autein in ipsiiïs pœnitentis diœccsi absolulioneni censurée recipiat). Aliud est de casil>;!->:

approbatus est; hune enim jure potiorem esse con- reservatis sine censura, quia, ut notât Bonacina,
tenait; 2" non approbatus, excommunicato etiam nullibi pneceptum est injure, ut qui in mortis peri-
loleralo et afpprobato; is enim se spontè ad Sacra culo à reservatis absolutus est, superiori se sis!::!.

mcniorum adininistrationem mgerèrë nequit; 5°sus- Inde card. Noallius ibid.,non pra:cipit , sed solùiu

petisÏÏs vel întèrdîctûs , aut irregularis , excommuni- suailct, ut qui ab ii s In mortis articulo absolutus est
calo vitaudo , etc. eum adeat , à quo aliàs fuisset absolvendus , cur.ns re-

Quod si confessio non approbato fieri cœperit , et servatos etsi remissos ei declaraturus , ut ab eo consi-
superveniat approbatus, poterit prior continuarc , et lia et monita salutis accipiat ;
3° detnùm si cujus cen-
absolulioneni largiri. lia Sanchez , Bonacina, Pâliras sura publiée denuntiata sit, eum ad superiorcm re-
à Lugd. de Pœnit., pag. 58G. Ratio est, 1° quia gra- eurrere necessum erit, non modo ut snlulis monita
tia illimitalè eoncessa, restiingi non débet ; atqui et pjiiitentiam reeipiat, sed ut ab eo in foro exte-
Tridentinum permiltens ut quilibet sacerdos in peri- riori absolvatur; si tamen is antè moriatnr quàm pu-
culo mortis absolvat , non restringit, facultalem liane bliée absolutus fuerit , non debent ei cœmeterium , et

usque ad adventum superioris, alleriusve Sacerdotis alia Ecclesiœ suffracjia denegari ,

quia ad hoc sufficit
approbati ;
2" quia jurisdictio delegala eontinualur re absolutio sacramentalis quam recepit. Ita ferlur c. 14,

non intégra , nisi revocetur : porrù sacerdos approba- de Sepultur., ut notai et doccl Collator. Andeg., ibid.
tus , aut superior jurisdictionemab Ecclesià ipsà con- An verôexcomniunicotus demmlialus, qui in casu

cessam revocare non potest; 5° idipsum et rdiquid necessitatis sacramentaliter absolutus est , adhuc vi-

ampliùs probant luec card. Noallii verba in Màridato tari debeat, si cùm potest , legilimo superiori se non
de casibus reservatis, an. 4709 , n. G: Siadcst, aut présente! , controvertitur. Aflirmat Bonacina , tuni

liaberi facile potest qui facultatem habeat absolvendi à quia ex cil. cap. Kosqui, in eamdem rciucidil senlen-

casibus reservatis , abstinere à confessione audiendà dé- tiam; (uni quia jus non intendil ei patrocinari qui rc-

bet is qui facultalem liane non habet ; nisi tamen prit- nuit id exequi qnod jure ipso prrescriplum est; alii

denier judicaveril nriturum hinc scandalum , ut mori- nova judieis sententiâ quoad forum exterius opus esse
bundum id oegre nimis laturum. Hic notât Bonacina censent ,
quibus favet Dueasse , 1 p., e. i2, sect. I,

si obtentâ absolutione recordelur infirmus alicujns num. 5.

peccali, confessionem sacerdoti approbato qui super- Quarta difiicultas est, an simplex sacerdos possit

venit, esse faciendam quia haec nova est confessio ,

in articulo mortis onines prorsùs censuras relaxare.
,

respectu eujus res est intégra. An idem dicendum si Aflirmat prima opinio, quia Tridentinum indefinitè

peccatum ol)litum gravis qunedam esset circumslan- loqui videtur ; negat secunda ,
qua: tutior esl nec mi-
,

tia criminis alicujus jam confessi, definiant doctiorcs. nus probabilis. Ratio est quia concilium ideù solùm
Tertia difficultas est quomodb agere debeat confes- facuHalein alisolvendi in articulo mortis concedit, ne

sarius eum eo quem in articulo mortis à censuris ab- quis pereat ; atqui ut aliquis non pereat, satis est ut

sokit. — R. 1° cl'ficienduni esse ut pœnitens actu sa- absolvatur ab iis censuris quarum ooeasione gratiam
tisfaciat si potest; 2° ut saltem cautionem , vel etiam Dei consequi non posset, quales sunt excommunicalio,

juramenlum prœstet de satisfaciendo, aut hœredes et interdictum personale. Ex quo patet a contrario,

suos ad damni quod ipse intulit reparationcm instru- ,

necessum non esseutei relaxetur irregularitas, suspen-

mento quantum ; cri poterit authentico cogat; 3° jure sio ab ordine,officio,velbeneficio. ita Bonacina, ibid.,

coinmuiii obligandus est poenitens ut sublato inlpedi- Sanchez, etc.

mento propier qtfod ab eo qui aliunde incapax èrat, Ouinta difficultas est, quid intelligatur per articulum

absolutus fuit, quamprimùm commode poterit, se moriis. Distinguunt aliqui inter articulum et pericu-

futet superiori , qui de jure extra illud periculum lum mortis. Articulum dicunt ,
quando mors proximè
ahsolvere poterat ; alioqui in eamdeni senlentiam reci- instat, eslque moraliter certa et ferè inevitabilis ;
pe-

(U-ret ipso jure, proiït staluit Bonifacîtis VIII, cap. 2-2, riculum verô, cùm est probabile dubium mortis, ut si

3e Sentent, exconim. quis in eâ sit occasione in quâ fréquenter mors acci-

Verùm h;cc disciplina non ubique in Galliis vîgel, dere solet, ut cùm quis prœlium inire débet, aut cogi-
"
ut monet Habert, c. 7, de Pœnit. Coll. Andeg. 3, i, p. lur navigatiouem periculosam, vel iter prajdonibus
I 2-49 unde qui in mortis periculo absolutus fuit, ira
; infeslum aggredi item ; cùm mulier proxima est partui,
;"
•
munis rcmanchït à censura, prœterquàm tribus in et noudùm peperit, vel si peperit , experta est se pu -

casibus :
1' si non sit absolutus nisi hâc eondirronc rere eum periculo moriis. Censent ergo ii auctores
ut in <
ensiu-ani reiifc&iïât . et se superiori représen- sacerdotem cpù i»otest absolvere in articulo mortis,
85 PARS I. CAP. V. UU1S ABSOLVERE POSSIT A CENSURIS. *6

non possc in niortispericulo.Suar.,dePœnit.,disp. legislator sibi non reservavit, ab omni Itcttttote ad

id
audiendas confessiones approbato relaxari pniest. Ra-
20, sert. 4; Coll. Amie-., t. 1.

est, et verior apparet opinio tio est, quia conditor canonis eo ipso quo en iu;e hu-
Sed longé coimnunior
<

jus absolutionem siln specialitcr nonrclinuit, concessisse

eorum qui eamdem arliculietpericuli mortisrationem
volunt. Coll. Coud. ibid.,^. 505. videtur facultatem aliis rclaxandi, ait Innocentais III,
in preesenti esse
J

1° Quia periculum et articulus raortis promiscuè ac- c. lS uper, 29, de Sent, excomm. Addunl aliqui, aliàs

cipiunlur in jure, ut palet ex eap. 29 , 18 , q. 4 , et inutilia fore hac verba, quae absolutioni à peccalis

excomm. in quibus eadeni censura pramittunt confessarii : Absolvo te ab omni vinculo ex-
ci|i. 5, de Sent, ,

mine extra p.MkuIiuit, ihuh* extra articulum morlis re- communicationis , suspensioms , etc.

servata dicitujr; et exe. 22, de Sent, excomm., in 6,ubi Haec régula locum non habet, l°cùni episcopus cen-

perieuhini et arliculus niortis perinde excipiuntur à suras qua; jure communi reservata non sunt, sibi spe-

reservatione ;
2° quia periculum morale in malis.sicut cialiter reservavit ; aut cùm consuetudine receptum

evenlus ipso caveri débet : unde ha;c statui posset ré- est in certis diœcesibus, ut simplex saceixios ab iis

gula, cuiii à quovis sacerdole absolvi possc qui hic et non absolvat. 2° Cùm censura* etiam non réservât»;

mine jure divtno ad confessionem tenetur. ad forum contentiosum traducta sunt. Negat id quidem
Quseres 2° quis extra ca&um necessitatis à censuris ab- Gibert, cons. 20 dePcenit. , t. 4; sed privatani banc pau-

sblvere possit. corum opinioflem,muItisHitualibus contrariant), eatc-

"
vel relaxantur in foro interiori, rorum judicio praeferrenon ausim inconsultoloei epi-
Nota 1 : Censura
vel in foro exteriori 2° vel sunt ab homine, vel à jure scopo. Intérim si reus sese purgaverit falsis etiam asse-
; ;

"Y vel sunt reservata;, vel non ;

4° vel sunt in perpe- verationibus,autprobaiiouibus, jam censura <;uam in-

luum,vel ad tempus,ut aliqua: suspensiones, quse non currerat, non magis reservata erit quàm ante illatam

tant >uul censura;, quàm pœnse. His positis, ei accusationem ;

quia crimen sine effectu ad judices

R. I
e
: In foro conscientia; solus s:icerdos à censuris deductum, censetur occultum, cùm probatum non fue-

absolvere potest. Habert, 7 457 et alii. Ratio rit. Ita declaravit sacra Congregatio; idque docent
t. , p. ,

est quia nemo prater saeerdoiem judex est in foro Cabassut., 1. 5, c. 14, et Ducasse, 1 p., c. 10, sect. 4,

conscientia;. Sed «otandum banc absolutionem non qui crimen deductum ad forum contentiosum bis qu»
valere nisi coram Deo unde non impedit quominùs
;
ponderari merentur définit verbis : Une instance est

qui sic absolutus est, coram judice in externo foro pendante en quelque tribunal contentieux , non par la

eonvenirepossit, et omnibus excommun icatorum pœnis seule plainte , ni même par les informations qui ont été

subjacere declaretur. —R. 2°: In foro exteriori seu con- faites .par le juge en conséquence de celle plainte, mais

tentioso à censuris etiam non reservatis absolvere po- par le adonné contre l'accusé; idem
décret que le juge

test, solus et omnis 1° qui censuram tulit,2* successor docet Collât. Andeg., pag. 525 de Irreguiar. 5° Cùm

ejus, 5° cjus delegalus, 4° et ejus superior. Ita om- censura fertur ab homine per sententiam specialem ;

nes. Coll.Andeg., 1. 1, p. 190. Ratio est quia ii omnes hac enim, ut mox dicam, semper reservata est.
et soli , vel ordinariam , vel delegatam habent in illo An pradicta régula locum habeat in aliis prater ex-
foro jurisdielionem. communicationem censuris, controvertitur. Negat Ha-
Sed nota in Galliis absolutionem à metropolitano bert, et contendit suspensionem etiam à jure semper

non diri eertô, nisi in casu appellationis; lune vero si esse reservatam, eliamsi réservations mentio non
mciropoliianus suffraganei sui censuram aafuan judi- fiât. Ideôenim, inquit, excommunicatio quam legis-

< cl, absolutionem ad eum remittere débet; sin eeusu- lator sibi non reservavit, à quoeumque sacerdote re-
ram judicel iniquam , appellantem absolvat; si verô laxari potest, quia id permissum est canone Nuper*,
dubium sitjustane sit,i»n non, censura, absolutionem supra citato; atqui jus nullibi idem dicil de suspen-
vel pncslare per se, vel ad episcopum remittere po- sione; ergo suspensio semper reservata est. Neque
test, quod uliiniuin masris decet. Yid. Giberl , p. 105 ;
tamen, ait idem theologus, illusoria est bac quam sa-
N. Alexand., t. 1, p. 685. cerdotes in absolutione adhibent formula : Absolvo te

Etsi verô extra appellationis casum non possintme- ab omni vinculo... suspensioms ; ea enim inservit, <it si

Iropolilani lalas àsuiïraganeis suis censuras reiaxare, quis invincibiliter ignoret suspensionem quam forte

valet tainen absolutio ab episcopo data iis quus inl'e- incurrerit, ab eà per Ecclesia concessioneni absol-

riores pralali, ut aliquaudo abbales, archidiaconi, vatur.

archipresbyteri censura irretissent (nisi forte ii, si ve Contrarium sentit Babin, juxta quem ea soliun sus-
per consueludmem légitimé prascriptam, siveper pri- pensio reservata est, vel qua imponitur ad lempus, -

vilegiùm, ab episcopo independentes cssenl); eadem vel qua; est ab homine, vel quam expresse reservavit )

lamen absolulio si absque causa detur, îllicita crit, legislator. Coll. And. t. 1, p. 356» 564. Ratio est, »

at palet ex cap. 5 de Offic. jud. ordin. Et verô cxigil 1° quia hœc doctrina mine longe < on muni ior est; unde

ordo et ipsa episcoporum utililas, ut inferiores prse- qui suspensionem non reseï -vatam incurrerunt, ab OT-
latos prolegant, neque quod ab iis consulté facture dinariis suis confessariis sine scrupulo absolvuntur;
fuerit, tereerè rescindant, Cib.ibid., Melch. Pastor.,1. 2°qoiacertum videtur Innoeentium III ex occasione
regulam
5, fit. 37, n. 8. caste particularis super quo consultus fuerat,
générale» statuis&e, utsa'pè soient Romani
R- 3° Excommunii aûo Pontifices;
: a jure aut slatulo, quam
87 DE CENSURIS 8S

atque id ab Haberto ipso est admittendum. ïs eiiim mart, quai nullius sunt momenli, sed proul ex biblio-

excomniunicalionem majorem, quoties reser- \ thecâ cardinalis Bellarmini desumptae dicuntur, et

fatetur
vata non est, à quolibet sacerdote posse relaxari ;
at- Lugduni impressai an. 1633; non intelliguntur autem
episcopi locorum in quibus concilium Tridentinum
qui caput Nuper non loquitur de excommunicatione
majori, sed solùm de minore, quam quis incurritcom- receplum non fuit, ut benè probat Suares ibid.

2° Censent non pauci ex iisdem theologis, ad hoc

municando cum excommunicato nominatira, non in

crimine criminoso, sed in oratione vel osculo ; ergo ut verba hxc, in diœcesi suà, verificentur, suflicere et

requiri ut vel episcopus sitin diœcesi suà, etsi ille qui

necessum est ut ipsi verba Innocenlii latiùs interpre-
subjectâ raaterià. Alioqui dicam ego absolvendus est sit extra ejus dioeecsim vel ut subdi-
tentur, quàm pro ;

quoque excommunicationem majorem non posse à tus sit in diœcesi, etsi episcopus sit extra eam. Yerum

shnplici sacerdote relaxari, cùm de eà non loquatur quidem est quôd episcopus extra diœcesim suam exi-
Innocentius III, addamque pariter hax verba Ab :
stens possit subditum suum secum ibi existenlem,

omni vinculo excommunicationis, solùm apponi in gra- modo non in foro contentioso, absolvere ; sed nolue-

tiam eorum qui eam quâ ligarentur excommunicatio- runl PP. Tridentini id locum habere in censuris papœ
nem majorem invincibiliter ignorarent.
reservatis, prœsertim cùm subdilus ille ab episcopo
loci in quo commoratur, facile absolvi possit, de quo
Hsec doctrina generaliter loquendo tuta mibi vide-
tur : ut tamen omne invalidée absolutionis periculum vide Suarem, ibid., n. 10 et 11.

effugiam, hœc in praxi sequi conabor :

1° si alicubi
3° Docent verba haec, in foro conscieniiœ, non idem

docent aut doceri permittunt episcopi, suspensionem esse ac in foro pœnitentiœ, quia forum conscienliae

omnem contra contumaces latam, semper reservatam non solùm est intra, sed et extra confessionem, modo
esse etiam non expressà réserva tione, ut in diœcesi- res occulté fiât, non autem in foro contentioso (vide

infrà, art. 2, q. 4). Et verô si prœcepisset concilium

bus Agathensi et Catalaunensi, tune non absolvam,
2° ubi ut episcopus ab iis casibus in foro solùm sacramentali
nisi pro reservatis censuiïs approbatus sim ;

quasdam suspensiones sibi reservant, quas- absolveret, pcrperàm apposuisset vocem hanc, in diœ^
episcopi
cesisuâ, quia satis clarum erat subditum extra diœ-
dam non, pnesumam eas non esse reservatas, quarum
aliud obstet; 3° in
cesim existenlem non posse ab episcopo manenle iij
reservatio non exprimitur, si nihil
diœcesi suà, sacramentaliter absolvi. Ita Bonacina,
locis ubi res dubia apparet, consulam superiores, aut
disp. 1, q. 3, punct. 2, n. 1, et sexdecim theologi quos
id sequar quod timorati et peritiores lacère consue-
quam citât Barbosa, 2 part, de Officio et Potest. episcopi,
verunt; 4° in suspensione incurrit quis falsum,

aut collusorium titulum exhibendo, non ausim ab- allegat. 39, n. 8,pag. mihi420, ubi tamen oppositum
ipse tenet ob plures quas intervenisse ait eà de re sa-
solvere.
R. 4° : Possunt episcopi censuras Apostolicse Sedi crie congregationis decisiones.

reservatas duobus in casibus remiltere, 1° cùm ece

4* Addunt non posse semper episcopum vi Triden-

linae concessionis dispensare in casibus occultis, quia

occultœ sunt, 2° cùm etsi occultae non sint, qui in eas

inciderunt, Romam adiré non possunt. casus verè occulti, puta duobus tantùm testibus cogni-

Prima pars patet ex his concilii Tridentini verbis, ti, possunt ab iis deduci ad forum contenliosum, et

sess. 24, c. 6, de Reform. : Liceat episcopis in irregu- tune negat Tridentinum eosdem casus ab episcopo

laritutibus omnibus, et suspensionibtis, ex delicto occulto relaxari posse. A contrario fleri poterit ut episcopus

frovenienlibus, excepta eâ quœ oritur ex homicidio vo- relaxet censuram ob crimen quadamtenùs publicum
luntario, et exceptis aliis deductis ad forum contenliosum contractam, quia non omne quod à pluribus cognitum

dispensare; et in quibuscumque casibus occultis, etiam est, censetur in prœsenti casu verè et simpliciter no-

Sedi Apostolicœ reservatis (ac proinde annexam haben- torium. Quod ut intelligatur,
tibus excommunicationem ; cùm et ratione hujus sô- Notandum est duplex distingui notorium : aliud

leant reservari et qui dicit, quibuscumque, nihil exci- uotorium notorietate facli, aliud notorium notorietate
;

piat), delinquentes quoscumque sibi subditos, in diœcesi juris. Primum illud est quod ita publicum est et famo-

sua per se ipsos, aut vicarium ad id specialiter deputan- sum, ut nullà possit tergiversatione celari in lotà vi-
dum, in foro conscientiœ, gratis absolvere, imposilà sa- ciniâ, vel in majori vicinioe parle, ad quod non requi-

lulari pœnilenliâ. ritur scientia populi magni, vel omnium pagi alicujus

Circa hoc decretum multa tradunt theologi extra- incolarum, aut majoré partis ejusdem pagi ; sed juxta

nei (vid. Suar., disp. 41, sect. 2 ; Avila, p. 7, disp. 8; probabiliorem senlentiam suflicit certa cognitio decem
Bonac, ubi infrà) quœ paucis refero, non ut certa hominum; decem enim homines faciunt populum,
;

omninô, sed ut à nostratibus discutienda. multitudinem, parochiam, ex cap. Unio, 10, q. 3, et

4° Itaque juxta eos, in citato decreto episcopi no- communi Canonistarum sensu. Ita Solier. in Pastor.,

mine intelliguntur tum capitulum, sede vacante, quod 1. 3, tit. 57; Ducasse, 1 p., cap. 10, sect. 4. Collât.

facile credam, quia capitulum succedit in jurisdictio' Andeg. De irregul. sub fin. et Fagnan. in cap. Veslra,

nem tum abbates aliique praelati

ordùiariam episcopi 7, de Cohabil. Cleric. ;
qui tamen addit, alios et forte
;

jurisdictionem quasi episcopalem habentes, quod ul- meliùs censere, discretum judicem ex variis circum-
tinium negat Suares, repugnatque declarationibus stantiis et qualilate actûs, loci et temporis arbilraii
j

cardinalium, non solùm proul habentur apud Galle- I

debere factum esse notorium, vel non, cùm hoc non
89 PARS I. CAP. V. QUIS ABSOLVERE TOSSIT A CENSURIS. 90

reperiatur à jure dcfînilum. Si tamen, ait idem doclor, Pri iverat Gamacbaeus, in 3 p., q. 79, cap. 2, his

in parochià non sint docem hoininos, non potest arbi- verbis : In majoribus locis ad evidentiam facti notorii ,

Irari judex ibicsse nolorium, quia expressum est in testes saltem duodecim aut quindecim necessarii sunl

jure, ut ex minori aumero quàm decem non consti- tuneque sacerdos polius mori débet, quàm Eucharistiam
tuatur parochià. Rursùs si major pars populi ant viei- peceatori sic notorio administret ,
quia non de hu-

nicc ultra decem personas exurgentis, factum aliquod mano, sed divino jure agitur.

rescierit, non poterit factum illud haberi pro non no- Quia tamen pronum e>i principiis sanioribus abuti

lorio. Secuudum, id est, notorium notorietate juris, et multa à viris praecipitalione , scrupulo aut maligni-
illud est quod constat vel exconfessionerei iujudicio, tatc laborantibus, pro ûotoriis babentur, quoe aliquà
vei ex judicis sententiâ. tergiversatione celari possunt, ideirco duo hic addo

multù plus apud exlraneos inservit allé anîmis inligenda 1° facti notoriclatcm ordinariè
ll.ee distinclio :

quàm in Callià, ubi commune est effalum, facti nolo loquendo, non esse lutam agendi rcgulam, ut expresse
rielalem locum non habere ; unde hic nemo tenelur aiunt DD. Lamet et Fromageau, v. Communion , cas.

fugere excommunicatum, etiam nolorium clcrici per- 4 ;

2° ubicumque dubium oecurret, statim et semper
cussorem, nisi is ante denunlialus fuerit ; nemo quo- inlerrogandum esse episcopum, ejusvo vicarios géné-
que privalus potest peceatori etiam publico, v. g., rales, qui plenioreui juris, disciplinaeque , et ejus quai

concubinario uolorio, et in obduratione sua morluo tune servanda est, agendi rationis notitiam habere de-
sepulturam ecclesiasticam denegare, nisi praecesserit bent. Digressioncm banc boni consulat lector, quam
judicis ecclesiasiu i sententiâ, quà morluus ille decla- utilem fore contido.
ralus fuerit publicus peccator, et sine quà hujusmqdi Sccunda pars, nempe quôd possint episcopi à casi-
ecelesiaslicaj pœnae non incurruntur. Absit tamen ut bus Papse reservalis, etiam nonoccultis, quameumque
cadem distinclio apud nos omninô inutilis ceuseatur. censuram annexam habeant, eos absolvere, qui immi.
Pontas, v. Pécheur public, cas. 2. nente mortis articulo, vel paupertate, aut infirmitale,
1° Enim in ipsà quam nunc expendimus materià , tnimicitià, puerili vel senili œtate, fragilitate sexùs, vel

niulta? sunl diœeeses quac casum solà facti notorietate alio impedimento canonico , Romam recurrrere non
publicum Papœ reservant. Quid enim aliud sibi volunt possunt; hœc, inquam, secunda pars , expresse habe-
verba haec mandali Parisiensis de casibus reservalis ? lur cap. 26 et 58. de Sent, excomm. Idem docet cita-

Acasibus reservalis S. Pontifia, si sint occulti, absol- tum loties Parisiense mandatum his verbis : Ab iisdem
vere possunt ii quibus nomine D. archiepiscopi hœc fa- casibus, etiamsi occulti non sint ( non addit, et deducti
cilitas concessa fuerit. Occultum aulem hic opponilur sint ad forum contentiosum, ut neque id addit auctor
illi publico ,
quod vel injudicio probatum est , en noto- Coll. Andeg., p. 210) absolvere pariter potest D. archi-
rieias juris, vel nullà tergiversatione in totà vicinià ce- episcopus monachos ac regulares ( etiam exemptos, de
tari potest, en facti notorietas. Idem de irregularitati- licenlià tamen superiorum imô et sine eà, si
, injuste

bus docet Ducasse, ubi sup., et D. Babin auctor Coll. denegetur , aiunt Carmélite Salmanlicenses c. 2
Andeg. qui et hoc mihi olim per lilleras testatus est. n. 52) moniales, conjuqalas, juniores viduas puellas, ,

2° Notorietas facti aliquando ex usu transit in quam- pauperes, senes, valetudinarios, ac denique omnes quibus
dam noiorielalem juris; sic aperlè mortui in duello salvà vilà, liber late, et rébus suis Romam adiré non

ecclesiasticâ sepullurà privanlur ;

quà etiam sicul et licet.

Sacramentis (nisi resipiscant) privantur comœdi, abs- Ubi notandum est eos qui ob citala impedimenta
que nova judicis declaratione. 5' Quantum ad peenas Romam ire non possunt, ut Papa? se présentent, nul-
jure, ut ita dicam, divino latas, nulla est humana lex latenùs teneri Romam miltere ut hinc absolulionem
qua; ab iis dispensare possit, unde pro iis aliquando oblineant, prout solide probat auctor Coll. Andeg.
suflicere potest notorietas facti. Ecquis sacerdotum Ibid. veruin quidem est quôd Gregorius IX , cilalo

homini qui fraternà caede sese mox in omnium oculis cajiile 58, jubealconfessarios injungere lis qui lempo-

polluit, Eucharistiam concedere ausit, hoc practextu rali impedimento laboranl , exceptis tamen pucris ( sive

quod crimen ejus nondùm notorium sit notorietate ju- ante sive post pubertalem postulent absolvi, cap. GO,

ris ? Hinc Pontas , vir disciplina; noslrae gnarus , sic eod. tit. ) m/ eodem impedimento cessante, ad Apostoli
palàin loquitur : Un curé qui refuserait publiquement cam Sedem accédant,mandatum ipsius humiliter sus

la communion à un usurier public, sur la seule notoriété cepluri. Quin et eos qui hoc omiserint, in eamdem sen-

de fait, et sans qu'une sentence décluratoire eût précédé tentiam recidere ipso jure decernit Bonifacius VIII. Sed
s'exposerait à être blâmé, et même à être condamné par neutrum per se in usu est apud nos; pnevaluit enim
le juge Cependant nous sommes persuadés que ce consuetudo Apostolieis Sanctionibus, uti notât Cabas-
curé ne pourrait, sans manquer à son devoir, ad- sulius his verbis, 1. 5, c. U, n. 5 Uhobligatio proti- :

mettre un tel homme à la sainte communion, non plus ciscendiRomam, aut mittendi ad Papam vel legatum
que tout autre pécheur public, encore que son péché ne sub pœnà reicidentiae, cessât in absolutis per confessa-
fût notoire que d'une notoriété de fait. La raison est que rios, quibus ipse Papa vel legatus, censurarum Papcc
la jurisprudence civile ne peut rien changer en ce qui est reservatarum absolulionem indulserat; sed et cadem
défendu par le droit divin..., ainsi que le portait la célè- obligatio multis in locis à supremà Sede remotis, plenè
bre décision signée par trente docteurs de Sorbonne, etc. çessavit, ut in Callià, Hoc lainco paulô generaliùs di-
91 DE CENSURIS 92

c'tum est; nam ex Rituaïibùs diœceseon Virdunensis ,

j
Regulares sunt ordinarii respecta suorum subditorum.

Meiensis, ce, patet banc in iis ïoeis esse praxim , ut Sdlet etiam regulnribirs lune temporis à Papa per-

qui cessante impedimento proplcr quod absoluti fuc- I mïtti, ut eliganl confessarium ab ordinario approba-

rant à censuris Papa; reservatis, Romam non adeunt, tum,cui ante .Tnbilœum non potuissent confiteri.

pront uotat Gibert ad 2" pwnitentiœ quia sacerdos

in easdeni incidant censuras, Dixi , In foro , pote-
mim. 5, cap. 14 Thcoriœ et Praxis Cabassulii. Monet state sibi perlîullam Jubihci coneessa uti non polest
etiamPontas, y. Excommnnication, cas. 65, sicubî prse- nisi in ordine ad absolulionem sacramentalem , ut
ceperit superior ut moribundns , vol alins qui in casu contra quosdam docet auctor Collât. Andeg., qui mé-
necessitatis absolutns fuit à censura aliquà, nln cotiva- rité addit absolulionem eliam Jubibci tempore collatam
luit, ad superiorem accédât , dennoque ab eo absolutio- ei qui publiée denuntiatus fuisset censurai!) incurrisse,

nem, vel potiùs prœcedentis absolulionis ratificatio- ei quidem prodesse ut sacramenta sécréta recipiat

nem recipiat, ut Parisiis ex parte prœceptum est , hoc non autem ut publiée se gerat quasi absolutum ; unde
onininô faciendum esse , etiamsi confessarins pr* necessum est ut in exleriori foro absolvi se curet.

oblivionC vel ignoranliâ, id pœnitenli non injunxerit. Circa hœenota 1°, eum qui Jubilœi gratiam lucra-

Ex supra dictis colliges cura Cabassutio et Ponias tu$ est, si post transactum Jubilœi tempus recordetur

moniales quœ inciderunt inexcommunicationem Papa; peccati eum censura, cujus oblitus fuerat in suâ Jubilœi

reservatam, ob violentam manuuni sive in moniales tempore factâ confessione sacerdoti ad id approbalo ,

alias, sive in clericos aut monacbos injectioncm, posse posse deinde à quovis sacerdote absolutionem suscipere

ab episcopo absolvi etiamsi crimen earum non sit

, quia per priorem generaletn censurarum absolulionem .,

occullum. Idem dicendum de monialibus qHse eamdem ornnis reservatio fuit ablata. Et id locum habet, quo-

censirram ineurrerunt clausuram violando , -sire ex- lies qui sacerdoti pro reservatis approbato qua-dain

emulo extra monaslerium , sive in illud viros aut fe- peccala reservata confiteri oblitus est: lune enim prima
minas admillendo; lieet eniffl censura hxc Apostoli- absolulio reservalionem tollit ; unde peecatum illud

eic Sedi reservala sit per Huilas Pii V et GregoriiXIll, deinceps à quovis sacerdote relaxari potest.
longo tamen usu receptiim est in regno Galliav, ut mo- Nota 2°, eum qui Jubilœi tempore confessionem ex

niales etiam exempta; ab en lamelsi publicâ et noto- merà suà culpâ nullam emisit non fuisse à reserva- ,

riâ per episcopos absolvi possint. Alque ideô est tis absolutam, unde ad sacerdotem pro reservatis ap-

a>quius, quôd coucilium Trid.j sess. 25, c. 5, de Re- probatum recurrere débet. Idem dicit Pontas de eo
qular., confert episcopis plcnam cirea clausuras mo- qui bomini vi solius Jubihei approbato coufessus fuis-

nasleriorum eliam exemptorumjurisdiclionem.Docent set sine intentione Jubikeum lucrandi.

etiam DD. Lamet et Fromageau , eum qui monialium An autem sublata sit reservatio ei qui sine malâ suâ

a-des inlroeunde excommunicationem incurrit, eam- fide erat animo incapax ud absolutionem et gratiam sa-

(jue incuirisse denuntiatus est ab officiali , recurrere cramenti ,

ac proinde an possit ab alio quoeumque ,

quidem debere ad Papam ut dispensetur ab irregula- etiam pro reservatis non approbato , absolvi , repe-
ritalc quam publiée celebrando contraxit, sed quan- titâ confessione, discutit Cabasut. , 1. 3, c. 12, etaf-

tum ad censuram absolvi posse ab episcopo sine re- hrmalivam leiïet post S. Antoninum, Cajetan. et alios

cursu ad Papam. Verùm decisio ha»c pro secundà par- plures, 1° quia lalis ptrnilens satisfecit reservationis

te diHîcilis est, et secluso speciali locorum usu pariun fini ,

qui est ut pœnitens superiori se prxsenlem
tuta videtur. Consule qua; diximus supra. sistal, ut ab eo meliùs dirigalur; hoc autem fecit, et

Nota : ex eo quôd episcopi à censuris Papa; reser- quid'in bonà fide;2°quia absolvons inlendit hune
vatis absolvere possint eosqui propter impedimenlum absolvere quantum polest , secuudùm pra'senlem con-
ainonicum Romani recurrere non possunt, non statim iilenlis dispositionem , (\n;v quidem incapax est abso-
sequitur eosdem in irregularitalibus dispensare posse lulionis à |H(v,to, sed e;ipax est absolulionis à reser-

nun iis qui iisdem impedimentis tenentur. Prinium vatione ;

5° quia cùm lam multi atque adeô graves
eonredi potuit, et secundum negari , de quo vide ca- auclores hoc asseranl. nec ullatenùs conlradicant Ec-
put ultimum tractatûs nostri de Irregular., reg. 7, elesia; Praîlali , censentur eonsentire.
infra. l\. 6° : A censuris superiori reservatis per ejus sla-
Tempore jubilœi possunt sacerdotes omnes
R. 5° : luta , is solinn absolvere potest ,
qui ab iisdem cùrn

modo tamen ab ordinariis approbati sint, absolvere ad forum eonienliosum deducl;c sunl , absolvere po-
m foro pœnilentîse à censuris Papa; reservatis. Dixi test, nempe qui slaintmn fecit, superior ejus , succes-
1° : Modo approbati sint; id enim expresse feront Bull* sor, aut ab eo delegalus. Ratio est quia reservatio cé-
Jubilaeorum , et aliunde usu receptum est ; aiiquando leris potestatem banc aufert; iis verô quos citavi

tamen désignant episcopi quosdam jubihei pœnilen- aul'erre non potest.

tiarios, quibus solis potestatem tribuunt absoivendi à Dix! 1°, qtii statnlum fecit; et is tamen ab bâe po-
casibus sibi vel etiam Apostolicae Sedi reservatis , ut tesl:ile excidit,l° si denuntietur excomuiunieatus
patet ex mandata card. Noallii die 12febr., an 1702, suspensusve ab officio el bcnch'cio, aut interdictus

n. 8 et 22. Censentur autem ab ordinario ad Jubilai ef- quia sic [ii'ivalnr jurisdictione; 2° si appellatum sit

teclum erga fratres suos approbati, qui à supertoribus ad Papam qui censuram confirmaverit; tune enim
suis approbati sunt ; q«ia , ut ait Sylvins , supa-iores absolulio Papa' lanquàm ullimo jndiei reservatur, ut
 03 PARS I. CAP. V. QUIS ABSOLVERE POSSIT A CENSURIS. 9*
ciocct Coilator Andeg. Varii extant casusapud Eveil- Prob. autem 1°, ex concilio Illiberilano, quod, can.
Ion, c. 32, art. I, éttlonmcîi.dîsp. 1 », n- 256, pag. milii 33, lià-c Iiabel : Placuit ut ab to è/tà»»p& quis rccipial

608, in quibus qui Censurâm lulit, eani rclaxare non commniiuu.in, àqlto abstenais in, seu pro mminr ali-
polcsl; sed ab iis referendis abslineo; quia, ut notai auo fitrrii. Quin! :i afiqais episC&pito prœsianpscrit cum

idem Coll. Andeg. de iis interse non conveniunt ca- atfmittere; illo àdhuc minime contenttentetètichMeà'àuo
nonistae Galli. fueratcommunioneprivatuè,tdm sehnju amorti cannas in-
Dixi 2°, cjusve successor aul tupêrior ; quia par in ter fratres ëSSBCUm Matûs si ipniculo pnrstaturum. Idem
parem jus non babet , ac multô minus in superiorem, sialuil concilium Mil .i-num, can. 3.
unde neulrius nianus ligarc potest; sed revoea quod Prob. 2", quiaalio([ui pessûm iret ecclesîastfca di-
dicluin est, censuras à suflïaganco latas non relaxari sciplina, jurisdicliomun et judicionim oido subverlc-

luiô in Gallià à mclropolilano, nîsi in casu appclla- retur, alrocia quœqûe nimina pœhatti saltem sibi pa-

tionis; pendènie autem appellationè potest adluic cen- rem effugerent, neque ad amussim satisfieret supe-
sura- lator eâm relaxare, quia appëÏÏatio ligai manus, ne riori et partibus la-sls , ad quarum cxigenliam ccu-
contra appellantem quid (iat. non ut pro eoaliquid fiai. sura lata est : si enim pœniiens ipse ul pturimôra

Dixi 5", mit delegatus. Circa delegatum nota lon- ignorel quid dcbeal.quantô inagis uhicscicnt confes-

guni in prœsenli malerià esse discrimen inter delega- sarii plures, aliunde sa-piùs parum accurati?
tum à Papa et ab episcopo : nain 1°, delegatus à Papa Prob. 5°, quia tulior, cominunior cl sanioribus ibco-
ad absolvendum à casibus ei reservatis , semper habet logis probata est Iitc nostra assertio, quani lenent
potestatem absolvendi à censuris ,
quia nullus est ca- Suarcs, disp. 7, sect. 2, num.20; Vasquez, Talentla,
sus Pap.ie reservatus qui non babeat annexam censu- Conincb, Avila, quos citât cl seqùitur Bonacina,
râm ; secùs de delegato ab episcopis ,
qui cùm ad ab- disp. 1, q. 5, p. 1, CabasMit., 1. 3, c. 12, n. 2, Coll.
solvendum à casibus reservatis approbalur, non ideô Condôm., p. ti6, Andeg., p. 193, Habert, etc., èam-
approbatur ad absolvendum àcensuris, quia episcopi que ift praxi sequi debent Regulares, quibus expresse
multos sibi reservant casus, quos non- reservant sub probibet concilium Lateranensc sub Leone X, sess. 1 1

censura; £", delegatus ab episcopo ad ferendam cen- ne laicos vel clericos à sentenliis ab homine latis ull*-

surâm , non ideô censetur delegatus ad absolvendum teniis absolvcre possint.

ab eâ, nisi id expresserit superior; secùs in Galliis de Sed hic cautè uotandum, excommunicaiioncm qiiae
delegato à Papa ,
qui censetur agens potestaté oràina- fertur contra eos qui monilorio parère renuunt, licet
rià , nec ullam ferre potest censurâm ,
quin ab eâ ab- generalis videatur ob generàfia quibus concipilur ver-
solvere possit ; unde clausula in contrarium âpposita, ba , reipsà tamen esse censurâm ab bomine, eamque
Gallican i s libertalibus adversa judicarelur ,
quaicnùs specialem, quia, ut bene notai Suares ibid., (juùd per-
régis subdilos extra régnum traberet, Romœ scilicet sona confuse, vel
in particulari éxprihïatur, vel quùd
absolvendos. Nota insuper facultalein absolvendi à delinquens ûnus aut plures, non variât moduin
sit
j

censuris ab hoinine, non comprehendi in generali fa- (

ferendi censurâm ab bomine per senlenliam parli-
cultale absolvendi à quibuslibet censuris , ab episcopo cularem.
vel à Româno Pontifice eonce>sà. Nota denique epi- Ex bis colliges cum Jacobo EVeillon, cap. 32. art. 'i,

- Galba: , cùm à censuris occullïs, Papce alioqui iîaberto, ubi supra, Gibcrto, consultât. 41 lomi 3 de
reservatis absolvunt , non se babere pro delegalis ,
Pœnil., el aliis passim, eum qni Liigdùni excommun i-
sed ut agentes poteslate ordinarià ; unde vicarii géné- calusest, sive nominatim , sive quia monitorio non
rales potestatem banc iis quibus volunt, simplicibus paruit, nec ab episcopo diœcésîs allei'ius in quà do-
confessariiscommunicare soient. nucilium poslea fixit, nec à superiore religionis quant
Quod dictum est de censuris à jure vel slatuto di- , ingredilur, absolvi pôssé : unde vel ad eum rcinitli
cendum de censuris ab bomine per sententiam gene- débet, cujus senïenïïâ innodatusesl, vel ab eo per lit-
'

ralem, si quas sic ferri contingeret; quia eie ab illis leras aut aliter petenda est absolvendi illius facultas.
non differrent, nisi quod priores de se perpétua: sinl, Rursùs qui in aliéna dioecesi, spécial! censura ob ali-
posteriores verô non ita. Ouapropter censura; istae ab quod delïclum ligaius fuissel, ad sua reversus à pro-
omni confessario lolli possënt, si non essent reser- prio episcopo absolvi non pos et, nisi de ficentià epi-
vatae , secùs si reservarentur. lîa-c opinio, licet non scopi excommunicantis. Ratio patet, (uni ex dictis
; ;
'

p.uu olim reclamaverint, est pracïicè certa; et jam tum quia ex axiomale
i
irilo ,
prcSvenlus àjiulicr, forum
cominunis; ail Conincb, d. ï, n'.'â57. I^a Collai. Con- ipsius in eà causa declinare non potest. Imô, ut notât
dom., loin. l,p. H,',. Ilabcil, de Draine sub finem sc- Gibert ibid., si episcopus Carnotensis permisîssct ut
'. und.e partis, pag. 441. concessum à vicino episcopo mOnitorium promulga-
R. 7° : A censuris ab bomine stricte suinptis, qu;e retur in dioeces! suà, non possel ïlle diœcesànos suos,
scilicet feruntur per sententiam particularem , ncn:o si parère renuissent, absolvcre, nisi de licenlià vicini
abïolvere potest, nisi ad id specialiler approbatus sit, bujus episcopi. Addit Eveillon, ibid., pag. 460, eum
ab episcopo qui easdem censuras Lui it qui eie sern- qui censura particulari percussus est ad instantiam
;

l'-m reservatae suit, etiamsi reservationis men- partis, i; n p sse etiam posi prsestitam ei salisfactio-,
tio non fiai. Ila-c conclusio inagni est niomenli quàm
. et in 1 nem, el de e] is consensu ab alio absolvi à su-
praxi omnino leuenda. periore. vel de speciali ejus licentîâ. El lucc omnia à
 05 DE CENSURIS. OC

regularibus ipsis cautè pensari debent; cùm ii, quid- per siatutum reservata, non autem reservata Carnuti,

quid potestatis liaboani à Papa, niliil possint in cen- non possit Carnuti à sacerdote pro censuris reservatis
suras ab homine; quas ne ipsa quidem Aposloliça Se- non approbato absolvi, respondent id ita esse, quia
des per se rehuai, ul à viro experlo didiei. Vide Eveil- censura in pœnitentem directe cadil. Verùm bcec ratio

Ion, pag. 438, edit. in-4°. admodùm infirma est; nain in censura reservata duo
Aliud est cùm «juis alicubi, v. g., Parisiis censurain sunt, censura nempe, et reservatio. Censura quidem
aliquam per siatutum arehiepiscopo Parisiensi reser- directe cadit in pœnitentem , unde nonnisi absolu-
vatam incurrit; is enim si bonà fide in aliéna diœcesi tione tolli potest : sed si, ut communiter supponitur,
conhtealur, poterit absolvi ab episcopo loci illius, vel reservatio in confessariuin cadat, quidni rémanente
à sacerdote quovis, saltem si (quam restrictionem censura, lollatur reservatio iis in locis, ubi censura
slatim expendam) pro censuris reservalis approbatus haec vel lata non est, vel saltem non fuit reservata ?

sit. Ita Cabassut., lib. 5, cap. 12, etPontas, v. Sus- Quidni ergo eadem censura à quoeumque sacerdote
pense, cas. 51. Ratio est 1° quia id videtur usu re- relaxari possit? haec profeclô inagis secum congi liè-

ceptuin , usus autem et consueludo jurisdielionein rent; et ità docet Coninch., ibid., n. 238; idem, ut
tribuit; 2° quia haec agendi ratio et immunis est ab quid indubii lenebat D. Gibert, prout mibi eà de re
incommodis quae sequerentur absolulionem à censura ancipili, vivà voce teslalus est.

ab homine ubicumque concessam et ferè necessaria ;

Confirm. Ideù censent Cabassut. et Pontas supra
est, cùm salis facile sit inçurrere censuras à jure, relati, cum qui Parisiis peccatum reservatum admisit,
rarô autem incidal quis in censuras ab homine, per posse alibi à quoeumque sacerdote etiam pro reser-
sententiam specialem ;
5° quia, ut notât Bonacina, vatis no» approbato absolvi, si casus ille ibi reser-
disp. 1, q. 5, puncl. 2, n. 6, particula etiam, quà vatus non sit, 1° quia confessarius quilibet non potest
utitur Tridentinum, cùm ait : Liceat episcopis absol- adstringi ad sciendum omneset singulos casus reservatos
vere à casibus etiam Scdi Aposlolicœ reservalis, hune, in diœcesibus eorum qui ad se confessionis causa con-

cùm adversativa sit , sensuin habere débet : Liceat fluunt; 2° quia ex constanti régula, reus judicari débet

episcopis absolvere à casibus non solùm qui reservati secundùm jura loci in quo judicatur : atqui duplex ea
sunt aliis prselalis, sed et ah iis etiam qui Papse re- ratio invictè oslendit censurain à statuto Parisiis re-

servati essent. Sed pondéra Bonacinam hic solùm lo- servatam, non autem Carnuti, ibi à quoeumque con-
qui de censuris, non autem de irregularilatibus, quas fessario remitti posse. An enim tenetur confessarius
ab extraneo episcopo relaxari posse negat, disp. 7, Carnolensis ad sciendum onmes et singulos casus re-
q. 5, punct. 1, prop. 2. servatos cum censura in aliis diœcesibus? An non
Quœres obiter, à quo Titius qui in casum Parisiis judicabit secundùm jura loci sui, si absque approba-
reservatum sine censura incidil, absolvi possit.- — II. cum tione pro censuris reservatis, eam relaxet censurain,
Gibert, ibid., t. 1, p. 61, 1° : Titius in diœcesi Pari- quae in diœcesi suâ reservata non est?
siensi non potest absolvi nisi à confessario pro casibus Quaeres an et quot sint censurœ episcopis reservalœ.
reservatis approbato ; res per se patet. —R. 2°: Sicasus — Respondet Gibert, 1° in toto juris corpore, junctà
ille etiam in aliâ diœcesi ad quam se transtulit Titius, synodo Tridentinâ, unam esse haereseos censuram
reservatus sit, ejus quoque absolutio ab eo petenda quae ita episcopis reservata sit, ut eis solis in foro

erit qui pro reservatis approbatus sit, idemque ubique conscientiœ tantùm, non eorum vicariis, ab eà absolvere
erit, si casus ille ubique reservatus sit. — R. 3* : Si sit permissum. Quin et hanc ab haeresi absolvendi fa-

casus ille non sit reservatus in illà aliâ diœcesi, tune cul tatem à variis qui post Tridentinum vixère ponti-
à confessario etiam pro reservalis non approbato di- ficibus revocalam fuisse, censent plures quos citât

mitti poterit. — R.4': Si casus Parisiis non reservatus, Bauny, disp. 3, tract. 2, q. 22, de Censuris. Sed quid-
reservatus sit in alià diœcesi, v. g., Carnuti, in quà quid sit de hâc revocatione, quam alii fictitiam esse

commoratur Titius, tune etsi Parisiis commissus sit, putant, certum est episcopos Galliae absolvere ab hae-
nonnisi à sacerdote pro reservalis approbato absolvi resi, etiam publicâ, non per se solùm aut vicarios
poterit. Pariler si hodie cùm peccat Titius, peccatum suos, sed per eos omnes quos ad hoc delegare volunt,
ejus reservatum non sit, cras verô novo slatulo re- sive pro interiori, sive pro exleriori foro. Pontas,
servetur, habenda jam erit absolutio ab approbato Cas réservé, c. 4, Collât. Andeg. infra.
pro reservatis. Ratio decisionis hujus praccipua est, Respondet 2°, censuras omnes quas cùm publicae

quia reservatio, utpote quae sit limitatio potestatis sunt reservantur Papae, reservari episcopo cùm
ordinariae vel delegatae, per se et primariô cadit in occullae sunt ; idem dicit de censuris etiam publicis
Confessariuin (prout ab Eugenio IY, delinitum est, cùm quiligali sunt
iis ad Apostolicam Sedem re-
,

uti post Cajetanum notât Nat. Alexander, Theolog. currere non possunt; utrumque sequilur ex supra

dogm., t. 1, p. G02, in-i'ol .•) ; ergo confessarius ille dictis.

non potest absolvere Tilium, eliamsi is peccaverit in Respondet 5°, excommunicalionem quai ralione so-

loco vel tempore ubi nulla erat reservatio. lius publicitatis reservata est Papse, pro reservata tune
Sed hinc nascitur difflcultas contra decisionem Bo- solùm habendam esse, cùm publica est publicitate ju-

nacinae, Cabassutii et aliorum superiùs relatam ; si ris; et id quidem

non mibi tantùm , sed et pluribus
enim ab eorum plerisque inquiras cur censura Parisiis Gallioc episcopis ad minus dubium Yidetur,
97 PARS I. CAP. V. QU1S ABSOLVERE POSSÏT A CENSURIS. 98
Respondct 4°, très esse in Decretalibus , excommu- administrare Sacramenta Unclionis extremœ et Eu-
nicationes quarum absolutio episcopis reservala sit charistiœ , Malrimoniumve celebrare, seu absolvere

sed curaquâdam limilatione. Vid. c. 17, 19, 22, de excommunicatos à canone, prœlerquam in casibus
Sentent, excomm. Prima eaest qoam incurrunt elcri- qui cis concessi sunt, vel à scntcnliis per staluta pro-

corum percussores secunda quam incurrunt inccn- ; ,

vincialia aut synodalia promulgatis, Clem. 1 de Privil.
diarii tertia quam incurrunt qui cum effractione
; ,
— Décima quarta. Contra prohibentes ne excommunicali
spoliant ecclesias. Ab bis de jure absolvere possunt denuntiati ab Ecclesià exeant tanpore Missœ et divini

episcopi , sivc per se, sivc'per delegatos; sed, ut Ofjidi, Clem. 2 de Sent, excomm. — Décima quinta.
dixi , cum rcstrictione ; nam qui clcricum percussit Contra excommunicatos et interdictos inobcdienles à ce-
atrociter. a solo Papa absolvi potest, si pcrcussor ad lebranlibusmonitos, ut ab Ecclesià exeant, ibid. —Déci-
eum recurrcre possit inccndiarius verù : , et ccclesia- ma sexta. Contra dominos temporales cogcnlcs eele-
rum cum effractione spoliator, ab episcopo absolvi non brare in Ecclesià interdictà, ibid. — Décima septima.
possunt, si sint denuntiati. Contra religiosos et clericos qui aliquan inducunt ad
Quod spectat ad alias censuras quœ episcopis per vovendum , ut sepulluram apud eorum ecclesias eli-

corum staluta reservantur, considère debent confcs- gant, etc. Clem. o'de Pœnis. Ilœ ex Clementinis ;reli-

sarii libres riluales diœccsis in quâ versantur. quœsunt ex Extrav. commun. —Décima octava. Contra
Quœres itcrùm quœ , et quoi sint censurœ Roinano Scde imposita c. 3
violantes interdicta ab Apostolicà ,

Pontifici reservatœ. —R. Alii plures, alii pauciores nu- de —

Pœn. Décima nona. Contra conspirantes in perso-
merant. Filliucius recenset 49 , Gibert 2o, nos nam Romani Pontifias, ibid. Vigesima. Contra asse- —
29: rentes esse hœreticum qui dkit.... R. Virginem esse
Prima est contra cos qui suadente diabolo in clcri- conceptam sine peccato , et vice versa, c. 2 de Reliq. et

cum vel monachum violentas manus injecerint , c. Si Ven. SS. — Vigesima prima. Contra Religiosos mendi-
quis., 17, q. 4. Hœcsola habetur in decreto; quœenim canles transeuntes ad alium ordinem non mendicantem
c. Nulli fas, 5, dist. 19 , fertur in eos qui Apostolicœ sine licentià Papœ, excepto Carthusiensium ordine, c. I

Sedis décréta temerant, ferendœest sententiœ, ut notât de Regular. —Vigesima secunda. Contra absolventes sine

Filliucius. — Secunda. Contra excommunicatos à dele- licentià ab excommunicationne Papœ reservatâ, c. 5 de

gato Papœ, qui per annumin excommunicalione réma- Pœn. et Remiss. — Vigesima tertia. Contra committentes
nent , nec absolutionem obtinere satagunt , c. 26 de simoniam, et eorum mediatores, c.2 de Simon. —Vige-
Offic. deleg. — Tertia. Contra falsarios litterarumpon- sima quarta. Contra eos qui aliquid dantvel promitlunt
tificalium qui per se vel per alios vilium falsitatis exer- ad oblinenda à S. Sede rescripla graliœ vel jmtitiœ, aut
,

cent, c. 7 de Crim. falsi. — Quarta. Contra non resi- qui Us sic obtentiswfwnfur, c. i de Sent, excomm. —Vi-
gnantes , vel non de struentes hasce litteras falsas intra gesima quinta. Contra ferentes censuras in subditos qui

viginti dics, ibid., c.4, in parte dec. — Quinta. Contra Sedem Apostolicam pro suis negoliis prosequendis

incendiarios, ex quo sunt per Ecclesiœ sentenliam pu- adeunt, cap. "5 de Privil.— Vigesima sexta. Contra défé-
blicali, c. 19 de Sent, excomm. — Sexta. Contra eos qui rentes arma, equos, viclualia, et alia qiuecumque merci-
cum effractione spoliant ecclesias, si sint denuntiati, c. monia in Alexandriam et alia toca Saracenorum terrœ
22, ibid. — Septima. Contra clericos qui scienter et sponte jEgypti, c. 1 de Judœis. —Vigesima septima. Contra
participaverunt excommunicatis à Papa , et eos in offr- exigentes, et eliam dantes pastus, pecunias, vel jocalia

ais receperunt, c. 18, ibid. Hœ babentur in Decreta- pro Religionis ingressu, c. 1 de Simon. — Vigesima oc-
libus. —Oclava. Contra eligentesin senatorem Rom. ali- tava. Contra religiosos qui sine licentià superioris
quem imperaiorem, regem, comitem, aut alium dignitate transferunt se ad partes transmarinas ; item contra su-
prœcellenlem , aul fratrem , aut filios ejus, c. 17 de periores ,
qui aliis quam viris litteratis, providis et

Elect. in G. —Nona. Contra liantes licentiam capiendi, expertis licentiam illùc eundi concedunt. — Vigesima
interficiendi, autvexandi personas aulicorum, aut eorum nona. Est contra reos criminum hœresis. Alise passim
facilitâtes, aut suorum, eb quod tulerinl excommunica- iisdem in libris decernuntur excommunicationes,
tionis , suspensionis aut interdicti sentenliam in proce- quœ referunturad citalum caputSi quis suadente, 17,

res , et quoscumque alios , et eorum ministres , cil de q. 4.

Sent, excom. in G. — Décima. Contra insequentes, per- Ex his casibus quatuor, sex , vel octo plus minusve

sequentes, vel capientes hostiliter cardinalem, vel auxi- variis in ritualibus exscribuntur sub nomine casuum

lium et favorem dantes ad illud exequendum c. 5 de Papœ reservatorum ;

quia tamen monent aliqui prse-
,

Pœn. in 6. Hce, ut palet, babentur in sexto. — Unde- sules ,

precter eos quos recensent casus , alios esse

quos omiltunt quia rariiis in his

cima. Contra cum qui quemvis Pontificem injtiriosè Papœ reservatos, ,

vel temerè perçussent regionibus accidunt ideircù confessarii ad episcopum

, aut ceperit , aut banniverit , vel
,

liœc mandaient aut facla ab recurrcre debent, si forte quosdam in pœniienlibus

ficri , aliis rata habitait,
Clem. 1 de Pœn. — Duodecima. Contra Inquisilorcs suis detegant casus iis similes quos modo enumeravi.
qui odii ,
graliœ , vel amoris , lucri aut commodi tem- Intérim revocandum in montem quod dicimus su-
poralis obtenlu, in ofïicio négligentes fuerint aut injust. pVa, nimirum bœresim in Gallià non esse reservatam
— Décima tertia. Contra religiosos qui non habita Papœ. (Imô notât Babin., tom. 1 in Decalog., p. 104,
super his parçeçialis presbijteri licentià ,
prœsumunl aliàs 114, mullas esse diœceses, ubi hœreseos absc-
 9jj
DE CENSURIS. 100
lutin mm réserva tur episcopis, nisi. cùm lueresis quun- dobel judieari ab aliis absolutus, ni.si judex. id expi »-
dam publicitatis graduni habet.) di'i l.iret, aut aliunde oonjici possit eum sine restri-
Klein est pluribus in locis de percussione clerici ctione absolvere intendisse, quod nimquàm pnesu-
nijus reservatio sic exprimitur Parisiis : lieservatur mere débet qui ex dolo aliquas quibus tenebaïur, cen-
Pupœ ocàsio etium non cruenta , mutilatio niembri suras cela vit ; neque enim pnesumendum est judicem
vel uttox percussio cujuscumque in sciais ordinibus con- dolo et malili.e j)atrocinari voluisse. In Satramenlo
stituti, tunsuram et vestem autan cleriçalem nul religio- Pœnitenliai sacerdos iulendit absolvere quantum licite
suin, ijestantis, polest, et indigel pœnitens; unde lollit eas eliam

Articulus II. censuras quai è pœnitenfcLs sni niciuorià exudwranl.

Quapropter si coufessarius à censuris rçservatis ab-
Quis absolvi possit à censuris ?•
solvere potuit saltem indirecte, tenebilur quidem pœ-
Con&tat 1" eum qui absolvendus est debere subdi- nitens peccata oblita clavibus subjiccre, non autan
luni esse ci à quo absolvendus est; unde absolutus denuô à censuris absolvi ; ex quo sequitur eum absolvi
débet esse persona ab absolvente distincta; 2° absolu- posse à quoeumque confessario. Dotent lamen Avila,
tionem validé et licite conferri posse abseuli , quem Conincb, Bonacina, et alii mulli, eum qui in confes-
superior ut ligare , sic et à censura absolvere potest; sione oblitus esset censurai alicujus, à quà absolvi
5° absolulionem esse tribuendam qui eamlinmilitor
ci non polerat,nisi praun'ssà satisfactione partis, non
petit, seque à conlumacià recessisseprobat. Hàçocca- rcmanere absolulum, etiamsi generalem à sacerdote
sioue ad boc approbato absolutionem obtinueril; quia pro-
Qua^res \" quo inslanti opcrelur absolutio à censuris babile non est confessarium impendissc absolutionem,
absenù data. — R. cam si absolutè et sine conditione quam si validé dare potuit, non potuit lamen sine mor-
data sit operari statiin ac concessa est, elianisi nun- talipeccaloconcederc.Anautem et quando valida siiaut
tius vel epistola nondiim perveuerint ad absolulum. licita absolutio censurai collala pœnilenti antequàm par
Ratio est, tum quia absolutio vim trahit ab inlentione ti la's;e satisfecerit , expendit Bonac. disp. 1, q. 3,
superioris; tum quia si censura slatim ae prolata est puncto 9.
absentem liget, quidni et absolutio statim solvat? Qtueres i* an absolutio à censuris d :ri possit, non
Quaeres 2° an absolvi possit invitus. — R. vel quis data absolulione a peccatis. — Not. triplex forum bic
est invitus, quia non vult à conlumacià recedere ; vel distinguituraSanche,àvilà,2 p., c. 7, disp. 3, dub.lo.
quia licet recesserit à conlumacià, non vult absolutio- Bonac. ibid., punct. 6, ele. : forum conlcntiosum, fo-
nem petere. Si secundum, valide absolvi potest, quia rum conseient'ue, et forum pœnitenliai. Forum con-
censura non est culpa, sed peena, et sic à nolente au- tentiosuui, seu, ut aiunt, forum fori, est. illud in quo
ferri potest. Excipe, si pœnitens absolveretur vi BulLo res cxteriùs discussoc judicantur secundum ler:uinos
vel privilegiii.il ipsius pcenilenlis favoreai Goncessi, quia juris. Forum pœnitenliai est ipsum pœnitentice tribu-
usas privikgii pendet à voluntale ilbus in cujusgra- nal, in quo major gçgui ac boni babelur ratio quàm
tiam concessum est. Si primum, vel peccatum in qup rigoris legum. Forum conscientiai, est illud in quo res
quis conlumaciler persévérât, uno actu jiqn conticitur, expLiliuutm' absque judieiali strepilu, et sacranie-ilali
sed trac tuai kabet, successivum, ul bieresis, et alieni coafessioae. Hinc, ait M. Paulus Léo, pari. 1 , ç. 5,
boni detentio; vel peccatum illud ipse facto coniple- n. 118, for us consclcnliœ est quid médium inter forum
tur, ut fornicatio et blasphemia. In priori casu non pœnitentiidem, et forum fori. Uis posilis,
potest tolli ceasura, rémanente contumacià, nisi lex R. 1° eum qui habet poli-slalem ordiuariam, posse à
saltem suspendatur, quia lex perseverans perpetuam censurisabsolvere extra conlV-sioneni, idque v,ej in foro
operare'tur censuram : unde tune is solùm à censura forj , vel in foro eonscientiai. Palet id ex usu. R. 2° eum
absolvere potest, qui polest legem loUere. lu secuudo qui poteslatem habet delegalam seu ad abs,olven,dum
casu, habens ordiuariam absolvendi poteslatem , ab- à censuris, seu ad dispeusandum à voto vel similibus in
solvere potest ctiam invitum, elsi legem lollere non foro conseienth', posse dispensare absque eo quôii
possit : nam et jurisdiclionem habet, et actio cj us-non audiat illius quicumdispensandum est, confessionem ;

irritatur per resistentiam ejus quem absolvit, cùm ab- secùs si delcgelur ad dispeusandum in foro pœnîlèn-
solutio ab ejus voluntale non pendeat ; et aliunde lex lia.'. Latio est, quia ex dictis, et usu Cùrîde Roman»,
novam continué censuram non infert, ut in priori quem videris apud auctores cilalos, aliud est forum
casu. Csclerùm, elsi censurai praesertim ab bomine conscie!itia\aliud forum pœmlent'ue; vide Navar.,Iib. 5,
magis aggravandae sint in contumaces, quàm auferen- Consil. tons. 2, de Pi'ivil.; unde, ait Bonacina, paro-
dai , sunt lamen casus in quibus licite possint supe- cho npndùm sacerddti iribui potest facullas subditos
rior absolvere invitum, si quando id saluti ejus plus suos in conseienli;e foro à censuris absolvendi, licet

expedire judicet, vide Suar., disp. 7, sect. et n. 7. eoruni confessioncs excipere nequcal. ILrc farnen a!i-

Quaires '5°
An una censura auferri possit rémanente solutio, sicut et dispensationes in lali foro éOnçess»
alià. — 11. aitirm., quia nulla est inler censuras con- valent quidem ad securilalem consdenlilï , sed pro
nexio ; unde ut una ante aliani ferri, sic una anle exleiiori foro valcre probibentur, nisi fôflê aliud exi-
aliam auferri polest. Hinc qui absolutionem pelendo gat aiquilas, et pi-ccniissa sit satisfaclio, ut (Jocét P.
extra confessionem, unam expressit censuram, non Léo ibid., n. U7. — R. 3"Censcnl non pauci sacerdo-
101 PARS I. CAP. V. QUIS AUSOLYEUE POSSIT A CENSURIS. 1(1-2

tem pro censuris rcservatis apprnktium, p.>sse jam De iis (jiur n. Si nulus vel à Deo, vol a causa naturali

incœptà confessione, nondum aulcm linilà, àcensuris infeiretur, valerel absolutio, ul valet votum ex eodem
absolvcrc pœnitentem, uim ni oxigit ratio sullieiens, metu l'action.

pnlà ul intersil miss» vel t»i(iciis qui iiMlem im Dixi 4°, ad obtinendam absolulionem ; unde si quis

solebat, nec sine :tli.iualî bcandalo ab iisdem recelé ab hoste pressus excoinmunicalum absolvat , ul bàe

pntest. Ita milii declara\il oelcbris Canonisla, Ciberl ;

ralione ipsum ad sui liberalioncm invitel , valebit ab-

alque itl l'actuiu seio àconl'es>,ariis lier imperitis, nec !

solulio, modo ImsUS absolulionem banc exlorquere
via laxmri inerdentibus; qui lamen nioritù existima- non inlenderil. Iliuc colliges eum qui excommuni-
bant taloin absolutioneni iis solùm eoncedendam esse, catus est sub conditiojie ut intra menscm satisfacerct,

93 quorum dispositionibus moraliter tonju itur eus sed anle elapsum tcrininuin , vi vel niclu sentenliam

absolulà tandem confessione, dignos fore qui à pecca- banc revoeari curavit , adhuc iucurrere censuram ,

lis absolvantur. Contrarkim louent, inin Suares, disi». quia talis revocatio invalida est , et nibil operatur.

7, seet. o, n. ôG, saltem de absolutione quai datur Ita Sayrus, iib. 2, c. 21, n. 51, cl alii qui notant hajc

t.inporc Jubilœi; tuni alii quidam <pios eliam consu- omnia procedere , sive censura juslè vel inique lala

kui qui, inquiunt, non licel extra easum necessilalis fuerit; nisi lamen iuii|uitas ejus omninù evidens esset.

Mi iurisdietione diibià ; dubiiun aulera est an sim- Suar. ibid., disp. 7, sect. 61, n. 12.
J

ples saeerdos rensuram rolaxare possit nonabsolvendo R. 2 : Absolutio cxlorla per dolum circa causam

à peccatis. llàe de causa judieab uil iidem tutius esse finalem scu priucipalein , non valet. Ilatio est, quia
nt hoc non faeiant nisi ii qui quasi specialiter appro- superior non intendit absolvere , nisi subsistent
bati plus potestatis receperuut quàm alii ;
quales ii causa linali sil>i proposilà : unde qui l'alsô dicit se
\identur quibus episcopus, amiciliie et liducia; laisœ parti lecisse salis , aut se eidem salisfacere non

gratià, id oinne quod potest, jurisdictioiiis communi- posse ; item qui fingit se ab haeresi conversum , cùm
cat ; aut qui eà de re specialiter episcopuin consulue- non sit , non absolvitur. Si verù error et dolus non
runt, quod ab omni erroris periculo magisest remotum. sint in re substantiali , sed solùm impulsivà, valebit
a
Onagres 5 cm cui ex privilégia permissum est ut absolutio; ut si absolvendus causas aliquas aceidenta-
confessurium approbatum eiigat, possit eligere confes- les fingat, quo magis alliciat Judicis aniimsm. Bonac,
surium ab altevius diiecesis ordinario approbatum. — disp. l,q. 3, p. 8; Avila,2p., c. 7, disp. 2, 2, dub. 4.

II. neg., quia talis non censetur hic approbatus, ut Quseres 7°, quoi modis dari possit absolutio. —
J
declaravit Congregatio Cardinalium. Addo eum qui R. qualuor modi-s : 1" absolutè, ut per se palet; 2
non eligeret confessarium pro censuris, aut casibus sub tonditione, vel de prseterito aut pnesenii, ut : Ab~
reservatis approbatum, non posse ab hisper eum ab- solvo te, si satisfecisti, si indiges ; vel de futuro libero ,

solvi. ut : Absolva te , si intra hune mensem satisfeeeris. Et

u
Quœres G an vateat absolutio censuras per vim, me- haec absolvendi ratio , licet rare licita , haud lamen
tum, dolum aut errorem extorta. R. 1' Absolutio — invalida est : quia ut valeat absolutio à censuris, suf-
data per vim aut metum gravem injuriosum, à quo- ficit voluntas habentis absolvendi potestatem , exte-
cumque incussum ad obtinendam absolulionem, in- riùs expressa; secùs de absolutione à peccatis , cujus
valida estetiamsi de minore solùm excommunicatione effectus cùm in Sacramento ex opère operalo produ-
J
agatar. Ratio est, 1 quia ha:c absolutio prorsus irri- catur, nequesuspendi,nequemodifleari potest, ut alibi
tatur cap. unie. De Us quœ vi, in G ;
2° quia non decet docent theologi ;
3° ad cautelam ;
4° ad reincidentiam.

ut qui Ecclesiio injuriam facit, ab eà ideircô beneti- Absolutio ad cautelam datur 1° ei qui dubilat uirùin
cium reportot. excommunicationcm incurrerit, c. Solet, de Sentent. ;

Dixi 1° : Per metum gravem , tum quia in jure non excomm. ; dandaque est petenti, quumvis in hoc ex-
habetur ratio metùs levis ; tum quia legenti citatum communicalor , vel udversarius se opponat, nisi eum e.r-

caput De Us quœ vi, etc., palàm est in eo solùm agi de conimunicalum pro manifesta dicat offensa; in quo casu
metu gravi, ul bene probal Suares, disp. 23, sect. 4 ,
terminus octo dierum indulijebitur sic dieenti , ut si pre-
n. il, contra Navar. etCajetan. baverit quod opponit, non relaxetur sentenlia , nisi prii.s
Dixi 2°, injuriosum ; non enim propriè dicitur vis et sulficiens prœstelur entendu, vel eompetens cautio de pu-
metus, nisi injuste incutialur. Hinccoliigit Coninch, rendo juri , si offensa dubia proponalur ;
2" dari solet
disp. 14, n. 225, eum validé absolvi qui obtinet abso- absolutio ad cautelam cuilibet pœnitenti antequàm a!>-

lulionem minando pœnam quam juste inferre polesl ;

solvatur à peccatis, ut lollalur recipiendi Sacramenti
quod quidem ego aliquando verum , sœpiùs vero fal- impediinentum si quod forte subest; 5° eadem abso-
sum autvaldè dubium puto. Qui enim alium juste in- luiio non excommunicato solùm, sed et ci etiam tribui
iamare potest in negolio quod eum censura juste in- potest qui ab ordine , officio vel beneficio suspensus
flicta commune babet, si non in boniment ut
nibil est, aut qui personaliter interdictus fuerit. Vid. cap.
homoest, sallem in bominem utjudex est et légitime 12, de Sent, excomm. Glossam in cap. 10, eod. lit.

censuram tulil, injuriosus videtur. in li; Sayr. Iib. 2, c. 17; Ducasse, i p., cap. 12,
Dixi 5°, à quoeumque mare vd feminà, fideli v 1 in- sect. 1 ; Collât. Andeg., loin. 2.
fideli incussum. Imô fidelis qui>quis illeest qui metum Absolutio eum r, ineidenlià ea est , quà homo veré
juuic incutit, subjacetexconimunicalioni ex eod. cap. absolvitur ab excommunicatione valida, sed eum bac
Il
405 DE CENSURIS. 104

limitalione, ut nisi aliquid egcril intra certum tempus, prœcedat quod absolutioném satis detefriiinet , ne-
•
camdem ccnsuram.
reincidat in Absolntio haec jure cesse non est , ut absolvens exprimat censuram

commuai datur cùm quis vol in articulo mortis , vcl undè petenli absolutioném ab unà vel pluribus cen-
ob inipcdimentum justum absolvilur ab eo à quo aliàs suris, salis est si dicatur : Absolvo te :hœc enim forma
do jure absolvi non poterat unde absolutio sic : sufficit ad absolvendum à peccalis, quia satis detcrmi-

dari potes t de jure communi à quoeumque sacer- nalur per prœviam peccatorum confessionem ; ergo

dote, ut post Navarrum, Man. c. 27, n. 113, notât et sufficicl pro censuris. Si verô nihil procédât unde

Sayrus. Hoc tamen non ubique observatur in Gallià , talis determinatio moralitcr fieri possit, ut cùm ab-

ut supra dixi ; sanè observari débet ubi particulari lo- solvitur aliquis à censura, qui absolutioném banc non
corum slatuto proecipitur : an autem à simplici con- petit ,
pulà si absolvitur invitus aut nihil de censuris

fessario observari possit, ubi per slatuta nec prœcipi- cogitans , ut quolidie contingit confitenti, qui antè à

tur , nec probibetur , dubitari potest. Videtur per- censuris absolvitur, quàm à peccatis ; tune longé tu-
missum tum quia supponitur non prohiber! tum
; ; lius est, imô et probabilius, requiri ut absolutio de-

quia favet jus commune aliunde tamen videtur illici- : tcrminclur ad censuras : verbum enim absolvo , ut-

tum, quia sic nova queedam censura inducitur et fer- pote de se indifferens ad multa, non plus circa censu-

tur, quod à simplici sacerdote fieri non potest. Et hoc ras quàm circa alia vincula operarctur; imo magis
tenendum in praxi : unde si confessarius vi Bullae vel caderet in peccata quœ clavibus subjecta sunt, quàm
privilegii absolvat me ad reincidentiam, non reinci- in censuras de quibus pœnitcns loculus non est.

dam, nisi Bulla id ipsi expresse concédât Navar. ibid. Qureres 2° an in absolutione exprimenda sit causa

n. 277; Avila, ibid. d. 5, dub. 14 Eveillon,

; c. 55, art. 4. propter quam quis censuram incurrit. — R. Id ad ab-

Dubilant hîc theologi an absolutus sub reincidentià, solulionis validitatem non esse necessarium, nisi cùm
sine nova culpâ in censuram reincidere possit. Quœ- quis pluribus censuris ligatus est, et absolutioném
Elio non est de absolutione ad certos quosdam effeclus petit ab eo qui ab omnibus absolvere valens, non
data, v. g., ut excommunicatus capax fiât benefi- intendit tamen ab omnibus absolvere ; Suar. disp. 7,

cii, etc. ; hœc enim absolutio quœ in Bullis ponlificiis Tune autem exprimitur causa, non quasi
secl 9, n. G.

prœmitli solet, non est vera absolutio, sed poliùs dis- expressio hœc ad absolutionis formam necessaria sit,
pensatio quà conceditur ut nonobstante censura , sed ut sciatur quam vel quas censuras relaxare velit

quœ quoad omnes alios suos effectus subsistit ,

possit superior. Quod si absolutio petatur ab eo qui ab unâ

aliquis frui gratià cujus aliàs incapax foret. Lis itaque lantùm potest absolvere ; vel qui intendit ab omnibus
tota est de absolutione data eâ lege , ut quis nisi cer- à quibus potest absolvere, et ab omnibus omninô ab-
tain quee sibi prœscribitur conditionem impleat , rein- solvere potest ; vel qui déterminât à quà absolvere

cidat in censuram ;
quà de re, velit, nulla requiritur causa? expressio, quia absolu-

R. novam in hoc casu culpam requiri. Ratio est, tio salis determinata est ex parte ministri, cujus
quia nemo nova ligari potest censura , nisi ob novam potentia vel limitata est, et ideô non cadit nisi in

culpam : sed qui reincidit, nova ligatur censura, sive objectum ad quod limitata est; vel ad omnes censuras
hœc iinponatur auctoritate juris, sive judicis ipsius. se extendit,, aut ad aliquas lantùm, sed ab ipso su-

Prior enim censura verè sublata fuit, non duntaxat periore determinatas.
suspensa ; hoc enim nunquàm conlingit secundùm jus Cseterùm cùm absolutio à censuris datur in foro

ordinarium, nisi in quibusdam casibus , et ad certum inleriori ab habente iàcultatem, sufficit forma com-
quemdam effectum, tuneque censura in se et absolutè munis in absolutione sacramentali usurpari solita. Si

subsislit ; ergo. autem delur in foro exteriori, tune vel in mandalo

Articulis III. quo sacerdoli commis9a est absolvendi facilitas, certa

De forma et ritu absolulionis. forma preescribitur, et illa omninb servanda est ; vel in

Ut censura3 solo voluntatis nutu non feruntur , sic mandato seu commissione dicitur : In forma Ecclesiœ

nec codem auferri possunt, nisi accédant verba vel consuetâ absolvat, Rit. Rom. ; et sequendum est id

signa quee absolvenlis intentionem salis exprimant ;

quod in Rituali uniuscujusque diœcesis prœcipitur.

neque enim sulïiciunt signa ambigua : unde, Clem. 4, Prccscribit Rituale Romanum, ut si quis ab excom-
de Sent, excomm. : Si summus pontifex scienter ctiam municalione ob grave crimen contracta absolvat, pœ-
excommunicato participet lilteris, verbo, vel osculo , seu nitentem ceram se utroque genu flexo, in humero (si vir

alio quovis modo, ipsum per hoc absolvere nullà ralione fuerit) tisque ad camisiam exclusive denudato virqà aut

censetur. Parker ut nulla in jure determinanlur verba funicidis, sedens leviler perculiat. Idem anliquis multis

quœ essenlialitcr ad censura valorem necessaria sint, Ritualibus preescribitur, imô et Rituali Burdigalensi

salisque est ut menlem suam declarel legislator , sic an. 1707.Monet tamen Collator Andeg. 1. 1, p. 214,
et in absolutione. Hœc apud omnes recepta sunt ; ut hasce cœremonias in desueludinem penè ubique in
autem clucidcntur quœ dubium parère possent. regno abiisse (quod ex variis Ritualibus facile probari
Quseres 1" an in absolutione à censura exprimi debeat posseï), imô et ex iis aliquas esse ex quibus olim tan-

censura à quà quis absolvitur, vel in génère , ut si dica- quàm ab abusu provocatum fuit.

tur : t Absolvo le à censuris ; > vel in specie, ul si dica- Circa solemnitates ab episcopis in absolutione à
tur : i Absolvo te ab excommunicalione. » — R. si quid censuris adhibendas , adi Pontificale Romanum cap,
105 PARS II. CAP. I. DE EXCOMMUNICATIONE. )O0
cui titulus : Ordo excommunicandi et absolvendi. Cœ- cramentorum et suffragiorum qure Ecclesia' Domine
remonke absolulionis non sunt de essenlià illius, imô applicantur.
sine peccalo saltem mortairomilti possunt, etiam in Exconiinunicatio quaienùs privai communion* bo-
l'oro externo, ut docet Avila, 2 p., c. 7, d. 3, dub. 2, norum , scu bonis prout inler fidèles communi bus,
posl Cajetanum. Excipio salisfactioncni , vel débitant distingiiitur à suspensione et ïnterdicto ,
quai lieèl bo-
de eâ pncstandà cautionem, quam Ronacina inler mineni quibusdam Ecclesia: bonis privent, non tamen
prœvias absolulionis solemnitates reponit, quxquc privant iis prout comniunibus : suspeisio enim privât
neccssariô cxigi débet, cùm agilnr de tollendà cen- aliquo ministerio sacro , vel benelicio , aut bcneficii
snrà cum alterius delrimento contracta, ut docet idem usu non tamen prout bac communionem cum aliis
,

Bonacina, disp. 1, q. 3, punct. ult. lidelibus important (unde suspensio per se à fideliuiu

convictu non cxcludil) , sed prout propria sunt aut

^ajrô éecunba. potesiatis ordinis à quâ dimanant , aul personne à quâ
possidentur. Pariter inlerdiclum privât usu rci sacra?,
DE CENSURIS IN SPECIE.
ut sacra est, non ut aliis comnumis est; excommuni-
Tria erunt hujus partis capila : primum de excom- catio verô eâdem privât, sed ut communis esi aliis
monicatione disscret, secundum de suspensione, ler- ûdelibus, non ut^acra est.
tium de iutcrdiclo. 4* Ex toto vel ex parle; quia qu;edam excommuni-
CAPUT PRIMUM. calio privât bonis omnibus quibus privare polest Ec-
clesia, qua?dam aliquibus tanlùm , ut ex dicendis pa-
DE EXCOMMUNICATIONE. ,

tebit.

Solitam seculi nietbodum expendemus excommu- Cùm excommunicatio idem sit, ut indicat ipsum
nicationis naturam, divisionem, causas, eft'ectiis, spe- nomen , ac privatio communionis , seu extra conimu-
cies prœcipuas, etc. nionem positio , totuplex distingui posset excommuni-
catio, quot sunt bona quibus aliquis partialiler privari
ARTICULLS PRIMUS.
potest. Nunc excommunicatio sou m dividitur in ma-
Quid et quotuplex excommunicatio. jorent et minorem major ea est quœ comniunibus
:

Ecclesice bonis privât ex loto et quantum polest; ,

Excommunicatio definiri po est, censura ecclesiasti-

minor verô ea est quœ non ex toto, sed aliquibus lan-
ca privans baptizatura communione bonorum Eccle-
tùm Ecclesiœ bonis privât , nempe passivà Sacramen-
si.e , vel ex loto , vel ex parte.
torum receptione , et clectione passivà ad ber.eficium
Est 1° censura ecclesiaslica ; quœ voces generis locum
de quo infra.
habent, quatenùs per eas excommunicatio cum caete-
ris censuris convenit; 2° Privons baptizatutn, ut osten- Obj. contra primam definitionem : Si excemmuni-
datur subjectum excommunicalionis; infidelis enim calio major omnibus privaret bonis quibus privare
nullius censura? subjectum esse polest ,
quia extra Ec- potest Ecclesia , Ecclesia nullam pœnam eà majorem
clesiam ejici non polest qui nuaquàrn in eam admis- infligerc posset; atqui falsum consequens; analliema

sus fuit; 3° Communione bonorum Ecclcsiœ, id est, enim pœna est ipsà excommunicatione longé gravior,
parlicipatione eorum bonorum quorum applicalio ex ut palet ex c. 10, de Judiciis, ubi jubel Cœleslinus 11L

clericum bomicidam ab ecclesiastico judice deponi

speciali Ecclesia: voluulale pendet, ut sunt tum con-
versalio exlerior, quâ Fidèles conveniunt ad oratio- eumque si depositus incorriijibilis fuerit , excommuni-
nem, aut simul loquelà, cibo, et salutatione conver- cari... deinde contumacià crescente , anallicmalis witt-

sanlur; tum Sacramenla quœ abus confort, aliussusci- crone feriri. Idem colligitur ex c. final. 1 11 , q. 4, ubi

pit; tum suffragia, quœ, ut infra repetam, quaienùs dicitur Engeltrudam non solùm excommunicatione quo?
ab Ecclesia à fruternà societate séparât , sed etiam
anatliemate quod
dépendent, ab eà possunl iissublrahi,
quibus ipsa sublrahi volet : unde obiter colliges eos ab ipso Christi corpore ,
quod est Ecclesia , recidit , cre~

errare qui excommunicationem reponunt in priva- bro esse percussam ; ergo anathema est simplici ex-

lione
,

communionis Sanclorum excommunicatio enim ;

communicatione longé gravius. — R.ad 1, neg. min.;

nec per se privât cliaritate quœ Sanctos coadunat, damnulio enim quam facil episcopalejudkium, ml pœna
sed eam communiter supponit jamdeperditam peccato quâ in Ecclesia nulla major est. lia Augustinus, lib. de

morlali nec onminô incompatibilis est cum cliari- Corr. ctGrai.,c 15. Ad 2, dist. : Anathema est pœna
;

tate quœ per contrilionem recuperari polest ab co gravior ratione cœremoniarum et publier <ici:uuiiaiio-
,

qui nondùm ab eà censura solulus est. Quapropter I nis, quœ plus tenoris et borroris mentit, concedo
cùm cliaritas fnndamenlum sit communionis Sancto- ratione ipsius ab Ecclesia separationis et in se, nego
itiin, eamque nec«ssariô pariât; rursùs cùm ubi est Aiiatbema nomen est ab Ilebrœis derivutum, ut nota
comniuaio Sanclorum , ibi produci debeant ejusdem S. Hieronymus ad Gai. 1 sumiiurque nunc in bo«
, ;

communionis fructus, juxta id Psalmi 118 : Partkcps nam partem pro dono omni quod specialiter Dco ex
,

egotum omnium limenlium te consequens est excom- , volo consecralur, et templis suspendi so!et nunc, ut ;

municaUun frui posse communilius quibusdam Eccle- ferè semper in novo Testament in malam partem, > ,

siae bonis , et aliquo cliam sensu Sanctorum com- pro re execrabili , et ideô exscindendâ*; bine excom-
paumone, nisi hœc reponalur in parlicipatione Sa- ; municali ,
prœsertim ob hœresim et nefaria quœdam
TH. XVII. 4
j 07 DE CENSCKIS. 108

Sûrlwa analhematizati dkuntur. S;epè lamen ana- jR torili - feratur, illicilam fore. Ita statuit Innoecntius III,

their.atis nomen iis inditum fuil excommujçûcationibus < t i|uii!ciu salis providc, ail S. Thomas in 4, dist. 18,

qn.r cum lerribili quodam apparalu, et lugubri S0- ij. 2, necollecliszizaniissimuleradicclur tlliiticum ;elne

lemi.itale denunliabanlur , de quo vid. Çï»p. Qfbent, insonles cum sontibus ph-cianiur. R. 2° si cqnslaret

1 1 , (|. 15. Verùai eae solcranitates sunt quid acciden- de criraincel conlmnacià omnium el singuloruin ( 0111-

tée excommunieationi , nec faciunt ut inagis anjraam munilalb membrorum ,

excominiinicalionem jam non
iiget ;
quaravis inservire poss'mt ut ea difiiciliùs solva- fore iilicitam, si l'errelur à Romano Ponlifice, quia is

sur, quia ampliori opus est salisfaetione , ubi raajus dispensais potest in jure à pra ilecessoribus suis cou

psi si-andaluin; raajus autem prxextilit scaudaluni sliluto; imù probabile eliani est ea rodera, adhuc lici-

ubi iùciesia ad bas terrons et honoris c;cremonias tamfore, si ferretur à shnplici episcopo; quia lune

J^ei..- A coacla est. Ha-e siiHiciunt ad solulionem ca- nulla esset ratio timendi, ne innocentes eâdem quà no.

[ h: eimi de Judiciis. xii pœnàobruerentur, quod unicè cautum voluit Inno-

spécial locuni in quo Engellruda ccntius III. 11. 3° probabile esse excommunicationem
Quot) »d aliuin
ia i aitie illatum sihi anathema dicilur à fraternâ so- lalara in orania coiumunitatis membra, quorum qme-
cuiaie separala , respondeo bis verbis indicari înulie- dara innoxia sunt, validam esse pro noxiis, licèt pro

rcra banc jain exclu>am fuisse vel à parlicipatione aliis valere non possil. lia Paludanus, Covarruvias,

Sacramentorum omnibus fidelibus comnumi , vel ab j

Sylvius in Supplem., Grandin, p. Gl.Raiiocst quia

exierno fidelium convictu; quod ficri potuit absquc eo censura hsec licèt probibiia sit, nullibi lamen irritalur

qnôd communibus suffragiis privaretur : is enira ex- in jure ; ergo valet quantum valere polest ; ergo cùm
coramunicandi modus qui ad partiale'm excommuni- valere possil quoad eos qui rêvera criminis conscii
usu plerùmque ex- sunt, pro iis valebil, licèt insontem ligarc ncqueat;
cationem pertinel, olim in fuit; et

coramunicati dicebantur tura publici pœnitentes, tum qui lamen, si fides sit Sylvio, deberet in hoc casu se

alii raulti qui non patiebantur id orane quod nunc im- palàm gerere ut excommunicalum, donec innocen-
portai excommunicatio major, et plus patiebanlur liam suam probàssel. R. 4° licilam esse excommuni-

quàm nunc importât excommunicatio mi or. His posi- cationem qua3 pro delictis futuris in hune modum fer-
tis, qu* nihil habent absurdi etvcleri Patrum lo- ,
retur : Si quis ex Communiste blasphçmet, excom-
que loi maxime cougruunt, evidens est priorem En- raunicatus sit. Ratio est quia hic censura ferendae
gelirudye pœnam nova et ampliori pœnà cumulari
,
modus nihil per se habet iniqui; nihil quod injure

puiuisse.
reprobelur.

Obj. conlra secundam definitionera, eam noncom- Quseres 2° an episcopi attaque prœlati Papa inferiores

minori nam et id etiain coniprcliendaiilur in excommunicatione sive per soi Wil-

petere excommunication] soli ;

liam sive per cunonem lauï, cùm expressa eorum mèn-

peccati mortalis proprium est , ut à Sacramentis ex-

cludat. — R. cum Suare 1° peccatum mortale excludi iio non fit. — R. affirmative: Ratio est quia Innocen-

nullum enira est pecca- liusIV, cap. 4 de Sentent, excom., in G., statuit qui-
per genus illius dejinitionis ,

tum quod sit censura ;

2° aliter peccatum , aliter cen- dem ut in nullo casu episcopi suspensiouis vel inter-

surain excludere à Sacramentis; censuram quidem dicli censuram iucurrerent , nisi de ipsis expressa

per inodura pracepli prohibentis ne quis Sacràmenta menlio habeatur ; at non ita eos exemit ab cxconnnuni-

percipiat; peccalum yerô per modum status, in quo ealione; ergoeà, lamelsi nnminati non sint, non mi-

qui consiilutus est , à Sacramentis arecri débet. nus quàm alii irreliunlur, eùm faciunt aliquid sub cx-

Cœtcrùm excommunicationis nomen solilariè sura- comnmnicalionis pœnà probibilum.

ptum ante Gregorii IX tempora ,
quandoque pro rai At, inquies, ideo înnocenlius noluil episcopos sus-
npri excommunicatione sumebalur ; sed ambiguiiali pensionem aul interdiefum incurrere, nisi nominatim
j

inde ortae occurrere volens ille Pontifex , statuit ut exprimanlur, quia pericutosum esset nes»piùsiBa;eca(io-
exeoinnuinicalio simpliciier lala, de raajori solùm iu- nem pontificalis oficii quod fréquentât incumbit, omiltere
teUigi.relur. Cap. 59 de Sentent, excoram. vid. Suar., cogerenliir; aiqui eadem ralio militât pro immuni-

d. 8, secl. 5. Congruenlia esse

;

polest, quia ex- lale ab excommunicatione. R. 1° bine ad summum —

communicationis nomen incluait negalioncm com- sequi, eatndem pro excommunicalione ac pro aliis

iiiimionis; negalio autem sinjpliciter addila lotum censuris exceptionem siabiliri debuisse; at non se-
qurtur eam de faclo stabilitam fuisse; neque id pro-
ilcslruit.
bat argumentum à pari. R. 2° : Neg. min. : etsi enim
ArTICLLCs il.
eXcommunieaiio eosdem quoad pontilicalium execu-
De subjecto et forma excommunicationis mnjoris.
inlerdiclum,
tionem parit effeclus, ac suspensio et

Ex his quœ decensuris in génère dicta sunt, colligi ab his lamen exinii episcopos decuit, non ab illà,
jioiesl qusenam sit efficiens excommunicationis causa, 1° quia plures sunt casus in quibus incurritur suspen-

'ju.e finalis. Superest igitur ut pauca quxdam statua- sio, pauciores in quibùs incurratur excommunicatio;
mus de ej us subjecto el forma. 2° quia hoèc non incurritur nisi propter culpas adeô
Circa primum quœrilur 1° an communitas, v. g., oppbsilas episcoporura statui , ut ab iis adiiiillendis

collegium aut universitas, possit excommunicari. procul abesse meritô prsesumantBr ; conlra verosu-
— R. 1" excommunicationem hanc, si pro delictis pra?- sven innés contrabunlur in materià, ut ita dicam clc-
 409 'PARS H. CAP. I. DE EXCOMMUNICATIONE. HO
rlcali, adeôque quasi episcoporum proprià; undc nrhil i servant valorem quem habent ab Ecclesià cujus nomi-
mirum si in cas frequentiùs inciëerent, adeôque ab ne oflerunlup. In oo aulem conveniunt , r quod pn-
iis debuerinl cxiuii, quolies iisdcin iinm i nali m non icut el publica queindam babent valorem in co
includunlur. iloc privilegiuni ad cpiscopos Qondura, siluin, quôd opéra pia in unitale Ecclesià; l'acta omni-
consecratos extcndit Sayrus, I. I, c. S, n. 36, pos| i
I id lilms indcpciulenlrr ab ullù sive ope-
Glossam. ranlis, sive Ecclesise ipsius intentione, et quasi ex
Circa secundum, excoromunicationis forma consi- nalurâ rri : nain cl in boo ex parle sila est commuuio
Slit linn in envmoniis quibiiscum censura ! re so Sanetorum ;
2* quôd u traque fructmn iusuper parti-
lentnilcr f. ni consuevil, ccque habeniur in jure, et cularena pariunt, qui prodest tum ei qui agit, mm ci
expHaantur à :'.avn>, l- I, c. !*>, twnpraocipuèinverbis pro quo ofici (::! aclio ,
juxla id S. Ambrosii in cap. ."i,

quibus exprimilur excominiuiieatio. Luc : Magnas Dominas qui uliorum mevito i'jnoscit aliis,
Ârtigulos lil. et dùm alios probat , aliis relaxât errata.
De effeciibas excommunicationit majoris. Not. 4° : Duplex est genus exconimunicatoru.m :

Effectua excommunicationis majoris, de quà solà alii sunt tolrraii, alii non. Priores ii sunt qui vio-
agimus in pnvscnti arliciilo, alii snnt pet se ,
quos cx- laià 1 gc oui annexa erat excomm.micaiio , caindcm
coinmuuicalio solilariè smnpta produeit; alii per in-ci- incurr* rurit, sed nondùm publiée pro excommunicatis
dens, (]iii novam in excommunicalo maliliam, cl < on- deiiimliali sunt , etsi forte per judicis sentenliam ex-
,

lumache augmeuluni suppomml: talis est invgularilas commmiicMlionem incurrisse dcclaiali sint. Coll. An-
quam contraint clericus qui exeommunieatinne ligatu , H 2. Pesterions sunl ii qui non modo
--.

célébrât. Eileetus per se adaequatus, est tofalis privatio per judiGis sentenliam nominalimexcommunicati sunt,
communions Ecclesià;; partiales oclo assignantur, sed et ut talcs in l'acic Ecclesiae et palàm denuntiati
sciKcet 1° privatio communium Ecclesià: sufTragiorum ; sunt, Eveilton, p. S2; Gibert, p. 51 G, sive aihxa sit
2° et 3° privatio participationis Sacramcntoruin activa: valvis Rcclesfee senlënlia quae ineoslata est, sive co-
et passive 4° privatio divini olïicii, aliarumque re- ram populo in Ecclesià
; eoHecto lala fuerit ; cujus con-
rinu saciarum, et sépulture; 5° privatio habilitais ditionis defeclu no ïpsi quidem protestantes pro hae-
ad bénéficia, et annullalio iinpelrationis gratiarum ;
îviicisviiamlis babentur in Gallià, Àngliâ, Germaniâ,
6° privatio jnrisdietionis ecclesiastica;, vocisque activa; ut cliam notant Salmanticenses, cap. 5, n. II. His
et pàssivse 7° et 8° privatio communieationis tnin positis, quatuor hic veniunt expeadenda 1°
; : an ex-
civilis, tum forensis et judieialis ciun aliis fidelibus. communicti Ecclesià; sulTragiis privenlur; T an id
Piimi quatuor effectua, re raerè spirituali; sequentes lociim babeat in contrilis; 5° an i;i lol-ralis; 4° au
duo, ré mixtà , seu partira spirituali , parlim tempo- sufl'ragia pro iis non soiùm illicite , sed et invalidé
raneâ : duo ultimi re pure bunianà privant. De bis oHeranfur. Quâ de re, sit :

seorsiin agenduni. Coxclisio prima. — Excomtnunicati privantur com-

Sectio prima. — De privatione suffragiorum. munibus Ecclesiœ su(fragiis. lia omnes.
Nota 1° : Suffragiuin est quodeumque opus bonum Prob. quia ad hoc salis est ut Ecclesià id possit, et

applicalum proximo ad unpcndcndum aniline ejits salu- id velil; alqui 1° Ecclesià id polest, ut palet tum ex
lare auxilium ; vid. Suar. in 5 pari. , loin. 4 , disp. 48 ;
poiesiatc însiitnendi censuras ipsi à Ghristo concessâ,
vel dclinitioncsumptà à posteriori, est anxWum ipsicu tum ex speciali jure quod babet in hsce spirituali»
quodunus fidelis prkbet àlleri, sive auxilium illud pro- bona, quorum dispensatrix ab eodem Christo consti-
sit alteri ex opère operato, quod in solo missa 1 sàcri- luia cl : 2 iii vufl , ut palet ex jure, H, q. 3. et c.
flcio locum habet ; sive ad modum operis opérait, ut 28 cl 18 de Sentent, excomm., ubi vetitum est ne pro
fit in indulgentiis; sive ex opère operanlis, ut in ora- excommunicato orelur, aut ne ad iilum pars ulla bo-
tionibus, jejuniis, etc. uorum Ecclesiœ derivetur ; ergo.
Not. 2° : Sutïragia vel communia sunt, vel priva ta : Objiciunlur duo : 1
'

quôd pro paganis orari possil,

communia sunt auxilia quac ex bonis ministrorum Ec- ut ex mullis lilurgiis constat ; ergo et pro excommuni-
clesià; operibus ,
putà sacrîficiis, oflieiis, orationibus catis; 2° quôd Ecclesià noa probibeat id quod ipsa
in personâ et nomme ejusdem Ecclesiaî factis, fideli- facit ; atqui Ecclesià pro hserclicis qui excommunicati
bus proveniunt; quôetiam pertinet fructus salisfaclio- sunt, oral in officio Parascevcs ;
ergo id non prohibet.
nuni qui ex communi Ecclesise thesauro per indul- — R. ad 1 : Non vetuit Ecclesià ne pro paganis ore-
gentias ab Eeelesi.c prsclatis applicalur. Privata suf- tur ; imô id lieri obsecrat S. Paulus i Tini. 2; al pro-

fragia sunt vel opéra bona, utoraliones privatee, je- hibuit Ecclesià ne pro excommunia atis publiée oretui;
jmiia , eleemosyme, qusc à Cbristianis , non ut Eccle- ;.n le pejor est ex hàc parte horum quàm illorum eon-
sle minislris , sed ut à personâ particulari pro aliis 2! dilio. Et verô non prohibet Eccl i ia uc Cbrisliani cum
offerunlur; vel si mavis, sunt auxilia inde pi paganis civililcr tractent; quœ lamen id prohibe! re-
deuntïa. excommunicalorum denunliatorum quibus .

Not. 3* : Privala et publica snlîragia in quibusdam diciprmiiiii. Ad 2 Ecclc ia probibitionem :

conyeniunt, in quibusdam differunt. Diflcrunt quidem, vel ;

.:• pi
-
i> excommunicatis oretur, suspendit
qualenùs privata valorem siium perdunt ex indigni- die l'arascevcs, uisponsum suum imitetur <pii eâdem
late oITerentis ; non item publica ,
quoe semper eum die pro inimicis suis oravit. Hoc autem facere polest
 11 DE CK NSUBIS. 112

Ecclesia ,.quia pro hœrelicis orare non est per se constilcrit incidisse, eliamsi necdùm sint denuntiati ; et

malum, sed malum quia prohibitum, alioqui nequidcm hyee quidem reslriclio neque quoad publicos clerico-
ticitum essel pro iis privatim orare. ld lanien hic ani- rum percussores, neque quoad alios quoslibet, quos
inadvertunt doctores , usque adeô Ecclesiœ exosum solà facti notorietate excommunicalionem incurrisse
esse nonicn excommunicatorum, ut eos non noniinet, constat, in Galliis viget, ut uno ferè ore docent Gal-

cisi Judacos, paganos et haereticos noniinet; unde S. lici Scriptores.

Bernardus, de Grad. humil., c. 22 : In quanto, inquit, Ilis pramissis , duplex est circa propositam qme-
periculo sunt, pro quibus Ecclesia palàm orare non stionem opinio : prima affirmai excommunicatos, nisi

mulet, quœ fidenter etiam pro Judœis ,

pro hœreticis denuntiali sint , communibus suffrages non privari
pro genlibus oral! cùm etiim in Parasceve nominatim camque tenent Palaus, Enriquez, Coninch, disp. 14,

oretur pro quibuslibet malts , nulla tamen mentio fit de n. 40; Sayrus, 1. 2, c. 4, n. 0"; Navar. Martinon, disp.
excommunicatis. 59, sect. 4, etc.
Iiinc 1° lethalis peccati reus esset, qui preces quœ Probant autem 1° quia Decretalis Ad vitanda per-
li si.i' lioiuine (iunt, funderetpro excommunicatis, niittit communicationern in quibuscumque divinis , lam
quia Ecclesiae prœceptum in materiâ gravi transgrede- intra quàm extra ; atqui bnec clausula de communibus
retur; 2" qui utminister Ecclesiae , vel nomine ejus etiam suflïagiis intelligi débet. Cùm enim sit favora-
oraret pro excommunicalo denuntiato , is , jnxta Na- bilis, tanlùm exlendi débet, quantum salvâ verborum
ï, rura, Bonacinam, Besombez in inoral. Christ., tom. proprietate extendi potest ; atqui palitur imù exigit

5, p. 184 , is, inquam, sive laicus, siveclericus, mi- verborum proprielas , ut bœc commun icandi cum
norem excommunicalionem incurreret : patet tamen excommunicatis facultas ad ipsa suffragia extendatur ;

( x dit lis eura excusatum iri, qui id faceret ex igno- cùm communicare intra et extra in divinis officiis cum
ra;. lia vel gravi inetu, modo non in ecclesiasticœ po- aliquo , et pro eodem publicas orationes offerre, voces
testalis contemptum incusso. sint apud Ecclcsiam synonyme, ut patet ex c. 28 et
Quceres 1° anasseriio nostra ad excommunicatos etiam 58 de Seiit. excomm. Prob. 2° quia slat aliquem verè
toleralos extendalur. — Ratio dubitandi sumilur ex excommunicalum esse , et suffragia publica pro eo
celebri decrelo ,
quod incipil : Ad evitanda scandala offerri, ut patet, tum ex eo quôd antiquo jure suffragia
quodque alii post S. Anloninum atlribuunt concilio et sacrificia pro excommunicatis occullis aliquando
Constantiensi, cujus tamen in actis non reperilur ; alii poiuerint offerri, ut fatetur ipse Suares; tum ex eo
Marlino Y, à quo vel eniitli, vel probari potuit; alii quod eliamnùm ferià sexlà majoris hebdomadae offe-
demùm concilio Basilecnsi, cujus in sessionc 20 legilur rantur public* preces \ ro bsereticis ,
qui non ideô
non sine gravi immutatione, quâcum Pragmalicœ lanien desinunt esse verè excommunicati. Prob. 5°
Sanclioni , et Concord..to Bononiœ Leoncm X inter et quia sepullura ecclesiaslica prsecipuè datur propter
Franciscum I sancito insertum est. En ejus verba, suffragia : alqui excommunicatus toleratus non priva-
a S. Anlonino referunlur : Ad evitanda scandala, tur sepulturâ ecclesiasticà ; ergo neesuffragiis. Prob.
et mulla pericula quœ conscientiis limoratis contingere 4° quia ratio quai movit citalae Decretalis auctores ad
possunt, Chrisii fidciibus misericordiler indulgemus, quod perniillendam communicationern cum excommunicatis
nemo deinccpsà communione alicujus , Sacramentorum toleratis, luec fuit, ut vitarelur animarum discrimen
adminislralione vel receptione, aut aliis qnibuscumque et scandalum ; atqui hsec ratio simililer urgel in pu-
divinis, intus cl extra, prœlexlu cujuscumque sententiœ blicis suffragiis , et missaî sacrificio. Quot enim turbaî
auteensurœ ccclesiaslicœ , à jure vel ab liomine genera- |
et jurgia, si episcopus qui inter miss* solemnia nomi-
liter promulgatœ , teneaiur abslinere, vel aliquem vilare, nari solet , et quem certô constaret excommunicalio-
aut interdictum ecclesiasticum observare , nisi sentenlia nem incurrisse, jam nominari ibidem non posset.
aut censura hujusmodi fuerit lata contra personam , col- Secunda opinio quam tenent Suares, disp. 9, sect. 2,
légien , universitalem , ecclcsiam, communitatem , vel n. 17, Covarruvias in cap. Aima mater, p. 1, § 6,
locum certum, aut certain, ùjudice publicala vel denun- n. 4, Bcllannin., 1. 2 de Missà, c. C; Avila, 2 p., c. G,
j

tiato specialiter et expresse ; constitutionibus apostolicis i

disp. 9, dub. 6, Habert., p. 596, etc., negat suffragia
cl aliis in contrarium facientibus , non obslantibus qui- pro excommunicatis etiam toleratis offerri posse.

buscumque. Salvo si quem pro sacrilegà manuum inje- Prob. 1° ex cilatà decretali, in quà Marlinus Y, vel
ctione in clericum , in sententiam latam à canone , adeb quilibet alius ejusauctor déclarât se non intendere,
notarié constilcrit incidisse ,
quod faclum nultà possit relevare, neque juvare sic excommunicatos, suspensos et

tergiversatione celari, nec aliquo sujfragio excusari; nam interdiclos; adeùque ullum iis favorem proestare ; at-
à communione ilUus, licèt denunliatus non fuerit , volu- qui magnus iis favor pra.'Staretur, si pro iis publica
|

mus abstineri, juxta canonicas sanctiones : per hoc tamen suffragia applicari possent. Sic enim deslrueretur
non intendimus relevare, neque juvare sic excommunica- prœcipua excommunicationis ratio, quœ in eo sila est,
. v.spcnsos , et interdiclos aut prohibilos. ut quis ita excludatur ab Ecclesia , ut jam communi-
Ab bac Constitutione in eo differt Constitulio Basi- bus ejus bonis non fruatur. Prob. 2 : Is unus est
kensis, quod vilari velit non solùm publicos clerico- constilutioiiis cilatœ finis, ut vitenlur scandala, et con-
rum percussores, sed et eos omues quos notoriè etiam scientiis timoralis subvenialur : atqui finis ille obti-
bolà iacii nolorielate in excomtnHnicalionis sententiam neri potuit absque eo quôd concederetur interna cvf*
«3 PARS II. CAP. 1. DE EXCOMMUNICATIONE. m
excommunicatis communicalio. ILcc enim quatenùs Cliristum? et num. 1 : Quœ itidem causa est ut....jair
interior, est invisibilis; quatenùs verô per actus ex- nec nunc oretur pro infidrlibus itnpiisque defunctis. \i

teriores se prodit, pendet ab interiori applicatione ,

que ideircù sanxit concilium Brae.irense, ut prt las
quae sicut sine scandalo et periculo pro solis Ecclesuc qui se interficiunt, nulla oblatio , nullumve suffra
filiis ab câ non praecisis dirigi potest , ità citra scan- fiât; Triburiense verô, ut siquis furtum aut rapinam
dali metum, et sine conscuntiœ remorsu, polest pro exercens, in ipso diabolico actu interficiatiir, nullu

excommunicatis non dirigi , imô vix pro illis publiée eo prœsumat orare, aut eleemosijnnm dore. AI : , patet
et nominatim exteriùs dirigi posset, ut lit in suffragiis solulio ex secundà nosirà probatione. Neque enim
communibus, sine scandalo. scandalum parit qui excommunicati nomen suppriniit ;

Nec nocent momenla. Unde, ad 1,

prioris sententiaa sed qui vult utexcommunicalus, contra Ecclesîx pro-
respondent decretalem banc permiltcre quidem tam hibitionem juvelur, sicut alii fidèles.

intra quàm extra Ecclesiam communicationem cum At, inquiunt, Ecclesia permitlit communiealionem
excommunicatis, sed exlernam, et ex quà non releven- cum excommunicatis, qua; in fidelium commodura
tur, nec juventur excommunicati ; unde licitum est cedere potest, licèt indirecte cedat in utililal

cum iis missam audire , boras canonicas palam rcci- communicalorum ; alqui posse pro illis sacrili-

tare, etc. ; at non ideô permitlitur communicalio in- suffragia offerre, in commodum fidelium i

terior in suflragiis, quà juvarentur ut alii fidèles. Etsi spirituale, ob meritum quod ex eo charitalis actu
ergo communicare cum aliquo in divinis , et pro eo cipiunt; lum temporale, ob stipendia et <>h!u : ;

publiée precari,voces sintsscpiùs synonymie, non ta- quas ab excommunicatis récipient. — R. dalâ majore,
men in prsesenti casu , in quo alioqui le'xtus conlra- neg. min.; plus enim spiritualis commodi
dictoria enunliarct; cum ex unà parte negaret faven- fidèles offerendo sacrificium et suffragia pro iis fj'

dum excommunicatis , ex alià verô eisdem impensè heee certô offerre licet, quàm pro iis quibus ad m
faverct. Addo nihil concludi posse ex lextibus juris dubium est an ea offerri possint. Quod spec!
decrcto Martini Vantiquioribus, quia tune nulla ne- poralia commoda, absit utquaîStûsteniporaMsaviditas
quidem exterior communicalio habebatur cum quibus- quemquam exponat periculo transgrediendi Ecclesise
cumque excommunicatis cognitis sicque exclusio à ; legem, eamque lanti momenti.
suflragiis, et à quàcumque in divinis communicatione, En prœcipua partis utriusque momenta; secunla
eamdem iis temporibus habebat extensionem : at videtur fundatior. Quia tamen suffragiorum dem o

haec disciplina per decretum Martini mutata est ; unde iis qui in excommunicatione vel impietaie no j

nunc licitum est cum quibusdam exteriùs communi- moriuntur, totum aliquando regnmn commovere po-
care, pro quibus publica effundere suffragia non licet. test, cavendtim ne quid fiât inconsulto episcopu :

Ad 2, non quserimus quid jure novo concedi potuerit, erit perpendere an excommunicatus , v. g. , ob per-
quaerimus quid fuerit de facto concessum. Ad 3, ma- cussioncm clerici tam debeat praesumi decessisse im-
jor est difficultas, et ideô hic dividuntur tbeologi. Alii pœnitens quàm excommunicatus ob
,
han'Osim , cui
excomiounicatum toleratum , nisi ante absolutus fue- rarô admodùm renuntiatur.
rit, in loco sacro tumulari posse negant ,
quia id ce- Quxres 2° an non saltem excommunicatus contritut

deret in maximum ipsius excommunicati honorem et partent habeat in suffragiis.

ulilitatem; ita Avila ibid. p. 161. Alii plures quos se- Affirmant Navarrus, Sayrus ibid, Avila et alii. Ratio
quitur auctor Collât. Andeg. contrariura censent; ne- eorum est, 1° quia ideô Ecclesia aliquem privât suis
que tamen ii omnes existimant eumdem excommuni- suffragiis, quia hune pro inimico et contumaci hi.br. :

catum publicis suflragiis juvandum esse quia saepè ,

sed qui verè contritus est, festmatque ad absolutionem,
conceditur sepultura sancta ,
quibus suffragia ne- quam hic et nunc ob suam, v. g., à supcrioie dislan-
ganlur : sic aniiquo jure , clerici qui nec specialiter tiam consequi non polest, neque EcciesiaB inimicus
e
interdicti erant, nec interdicto causam dederant est, neque contumax; 2 quia prsesumi rioquit Eccle-

poterant in loco sacro sepeliri , sed cum silentio ,

siam, quee sponsi sui charitatem semulalur, velle ei
adeôque sine precibus publicis ; sic etiam raptori amiciliam suam denegare, cui ha-c à Clnisto concessa
contrito Viaticum concedebatur, c. 2 de Raptor. ; ita est; denegaret autem , si eum suffragiis potiri noilet

tamen ut nullus clericorum sepulturœ iltius interesset pergeretquc ut ante inter satame membra ceni-

nec ejus eleemosynam praesumeret accipere. Alii dc- putare ;

5° quia qui vivum est Chrisli membrum
mùm forte dicent Ecclesiam orare conditionatè, si et vivum Ecclesiic membrum esse débet, ac proinde

subjectum sit capax ; vel legis suae rigorem moderari eodem vegetari spiritu ac alia membra , sicque non
in hoc casu ;
quod ultimum , ut ingénue loquar, difli- privari suffragiis quibus veri fidèles non privanlur;
cultate non caret. Sanctus enim Augustinus aperlè atqui excommunicatus verè conlritus et per quem ,

negat pro impiis in peccato ntortuis orandum esse; en non quominùs absolvatur, vivum est Christi
stat

ejus verba , lib. 21 de Civ. , c. 24 : Si qui usque ad membrum.

mortem habebunt cor itnpœnitens numquid jam pro Secunda tamen, eaque verior opinio quam tuei::ar

iis,id est, pro talium defunclorum spiritibus orat Ec- Suares, disp. 9, sect. 3, n. 2, Hugolin. lab. 2, cap. 9,
clesia? Quid ita, nisi quia jam in parte diaboli compu- IConinch., etc., negat hisce homùiibus prodesse aut
tatw, qui dùm essel in corpore non est translatif ad applicari posse publica Ecclesi» suffragia.
115 DE CENSURIS. m
Prob. 1° quia censura quœ semper manet smim pëdiri potest qnàm charitas qu;r ejus fundamenlum
semper operatur eflectum; atqui in homine contrito est : atqui hnec conmiunio nihil est aliud quàm com-
semper remanet censura quà ligatus est. Minor palet munîùm su'ffragiorùhl parlicipatio ; ergo. — R. neg.
quia ex dictis censurai non nisi absolulione solà tol- min.; ut enim notant Suarcs, et alii quos saqnùs cita-
luntur. Prob. maj. : Si censura rémanente, tollére- \i , âlià est sanctorum communio qu;u fundatur in

tur ejus effectus, utique per piam Eccles'ue conces- (haritate; alia parlicipatio in suffragiis, quœ Êèfclésfà
sionem, ut contendunt adversarii ; atqui boc dici ne- pro membris suis per suos ministros offert. Vid. S.
quit, 1° quia probari non polest Ecclesiam moderari Thom. in 4, dist. 18, q. 2, a. I. Communio. Sanctorum
magis eflectum censurae pro conlrilis, quoad suffragio- non pendet ex intentione operanlis, sed velut ex na-
ram,quàm quoad Sacramentorum participa tionem;crgo lui a ici producitur inter eos qui eâdem charitate con-
sicut excommunicati quantùmvis per contritionem Dei juncli sunt; inde enim fit , ut quô singula membra
amici evaserint , à Sacramentis arceri debent , sic et meliora sunt, eô totum corpus gratiùs habeatur, et
suffragiis privari ;
2° quia ex jure manifeslum est non conscquenler ut Deus unumquemquc justufn ob suam
minus requiri absolntionem à censuris, ut quis suffra- cum abis coimexionem majori prosequatur benevo-
giorum particeps fiât , quà m ut Sacramenta conferre leniià. Ab hàc itaque communione non excludilur
vel réopère possit. Définit enini Innocentius III, c. 28 homo per censuram, sed per culpam, unde ei reslitui-

de Sent, excom., cxconimunicalum quantacumque'm eo tur slalim ac sublata est culpa , nondùm sublata
elsi

pœnitentiœ signa prœcesserint, si morte prœvenlus abso- sit censura : sed non ità est de suffragiis, qua cùm iis
lutionis non potuerit beneficium oblineré, quamvis abso- solis prodesse possint quibus applicantur ex Ecclesine
lues apud Deum fuisse credatur, nondùm tamen apud consensu, et ex eodem consensu iis non applicentur
Ecclesiam esse absolulum ; unde hune posl mortem
et qui ab eâ per excommimicationem nondùm sublatam
abso'vcndum esse statnit , adeô ut nec, c. 38, ibid. praeisi sunt, nulli prorsùs excommunïcato quanlùm-

oblationes recipiendœ pro eo, nec orationes Domino pqr- libet contrito opilulari possunt.

cum
r'ujendcc sint, nisi defuncto etiam absolulionis Neque tamen lam mala est excommunicati verè
beneficium impensum fuerit. Si aulem statuitPonlifex contrili conditio, quàm hominis mortali peccalo in-
ut pro homine jam mortuo, et ante mortem contrito, fccli : is enim, etsi, quamdiù servat fidem , aliquem
orationes seu suffragia non offerantur, multo minus recipit influxum ex hâc suà cum piis aliis fidelibus

ea pro homine vivo offerri permitlit. Suarcs. cosijimctionc, quatenùs Deus malos fidèles ad pœni-
Prob. 2°, quia multi relërt ad hujus censurai timo- lentiam excitât , iisque aliquando parcit ob eorum
rem , ut ca quoad hune etiam eflectum perse\cret, cum bonis consortium ; minus tamen recipit auxilii

douce per absolntionem tollatur : tum ut fidèles ad quàm cxcomrnuuicalus sincère conversus; quia viva
absolutionis beneficium recurrere feslinent; tum quia Christi membra longé plus membris cbarrlate viven-
facile conlingeret ut excommunicati nondîun absoiuli tibus communicant boni, quàm iis quœ per peccatum
ii
Sacramenta occulté reciperent, aut conficerenl : dire-
j
moi tua sunt.
rent enim se conlritos esse, per se non slare quomi- Co.nclusio II. -~Non solùm illicita,sed etiam invalida

nùs absolvantur; item majus detrimentum ex Sacra- foret suffragiorum applicalio excommunïcato facla.
mentoruin quàm ex suffragiorum privatione sequi ;
Prob. quia Ecclesia, communium suffragiorum di-
adeoque si hœe nondùm absolutis compeiant, et illa spensatrix, applicationem banc annullat; unde non
iisdem compelcre ,
prœsertim cùm jure divine sta- pluris valet quàm valeat donatio à dispensalore facta,
tus gratiae ad Sacramenta sieui et ad Suffragia sufiieiat. et à domino irrilata. Ubi tamen vitandi scandali gratià
Ad argumenta in contrarium, respondeo 1° lurc pa- invalait usus, ut aliquando, v. g., post mortem pro
riter probare excommunicaium contrilum posse Sa- certis quibusdamexcommunicalis offerantur suffragia,
U
cramcnlis restitui. H. 2 ad 1 : Ncg. maj. non em'm videtur hœc iis prodesse posse, si forte in co de-
ideô semper Ecclesia aliquem privât suflVagiis, quia cesserint statu in quo ex iis lucri aliquid perciperc
huncaclu conlumaccm esse putal, sed quia exigit ordo possint.
ut qui ab eà verè ligatus est, ab eâ solvatur. Ad 2, Conclusio III. — Potest tamen sacerdos privatim
amat Ecclesia homincm hune, ut eos amat qui à con- orare, in mémento missœ, pro excommunie atis etiam
tumaciâ resipiscunt, non ut eos qui à vineulo sibi ob denunliatis, modo eos exteriùs non nominel, sive in Ca-
coiilumaciam imposito j;im absoluti fuère. Ad 5, qui none, sive in orat'wnibus publias.
vivum est Christi membium, vivum est etiam EcefeskC Prob. 1° quia Ecclesia id non probibuit; 2° quia is

membrum, hoc sensu quôd ei per charitalem conjun- est fidelium usus; 3° quia id semper consuluerunt pii
cfum fiât, non hoc sensu quôd omnibus ejus bonis quicumque Ecclesiae doctores : Absit, ait S. Bernardus
frui possit; unde ut Sacramentis, sic et suffragiis et ubi supra, ut etiam pro lalibus, etsi palùm non prœsu-
indulgentiis privari débet , donec per absolntionem tnimus, vel in cordibus nostris orare cessemus.
fuerit externe aliorum membrorum communion! re- Obj. : Non potest sacerdos orare pro exconnnuni-
stitutus. catis co modo qui cum ipsis communicalionem indu-
At, inquies, (Idelium communie) qure in charilatc cat : atqui oratio in Mémento facta imporlaret com-
fundatur, i'iîéoquè In Symbnlo vocatur Communio San- municationem cum excommunicatis. Ihec enim verba :

ctorum, non pendet ab Ecclesia, nec magis ab eà im- Pro quibus tibi offerimus, vel qui libi offerunt, etc., ve-
 417 PARS II. CAP. I. DE EV:0.\IMUNICATIONE. 113
rnm important communioationcm inter illos omnesde Sed polcslne celebrare sacerdos, qui nisi cehîbrel,
quidus elfei-unlur; ci'im ii sn!i sacrificium oflferre pos- vel perdet giandem pccuni:e summam quaj in slipeh-
sint (|iii cum Ecclesiâ" cl inier se communicant ntqni ;
dimn daiur ei qui bàc die eclelirat, et non alias ; vel
eSflèffl Haie Verba refehifltur ad illos omnespro quittas causa crit cur populus jaeturam magiiam tcrnporalera

sacerdos (-ravit in Mémento, ut palet ex conlextu Li- palialur. —

K.Supponunt communiter doctoi< meUKQ ,

turgie; cr^o. — W. nd 1 et 2 : Neg. min. ; cùm eniin lanti damni causam esse cur celebrare possit sacer-
saecrlos quanlùmvis publicam gerat personam, non dos. Mihi quidem videtur 1° faciliùs posse colebrari

exitat privalam, et sub liàc solùiu pro excommunieatis ob vitandum populi damnum, quod mulla niurmura
oraveri! in Mémento, evidens est ha>c verba : Pro qui- et peccata secum trahit ;
2° si damnum quod quis ex
tus tibi offerimus, ex rationabili ipsius inlentione ad defectu cclebrationis passurus est taie sit, ut eum
cos tantùm réferri, qui oblationis hujus eapaees sunt, magnas in anguslias conjecturum sit, videtur cele-
cl pro ([iiiluis iu EèclesïSê personà oravit. Quoad alios brare posse post sinceram ad Déum conversioncm si ;

verô luec oralio non est communicalio, saltèm qu;c verô damnum illud elsi grave, satis tamen tolerari po-
prohibila sit, sed nierum opus misericordiac, et elec- test, satiùs, meo quidem judicio, esset abslinere ab

mosyna qimlani spiritualis, quai ex propriis bonis actu celebrandi, qui non nisi ob gravissimas causas
erôgatùr, et non est interdicta. Addunl alii sacriu- tentari débet.

cium .Missai à sacerdote pro excommunieatis nblalum, Concmjsio II. — Peccat, et quidem ex vi censurœ,
non quidem nomine Èccl'èsué , sed nominc ipsius qui Sacramenta confert excommunicato vitando.
Christi, iisdem prodesse posse; de quo' vid. Bonac., Prob. quia violât in re gravi prohibitionem s.nepiùs

iliid., § 3, et Marchini, tract. 5, e. 8, n. 4, qui con- ab Ecclesià faclam, quseque non minus pôsl Martini
trai iam opinionem non malè tuetiir. V decretum subsistit, quàm antea, ne seilieel quis
Sect. n. De privaiione usùs passivi Sacramentorum. cum excommunieatis non toleratis communicet : ergo
Sacramentorum usus duplex : alter passivus, quo peccat mortaliter; nisi forte excuset nécessitas, aut
recipiuntur; aclivus alter, quo administranlur. Circa alia quaîvis jusla causa, ut si excommunicalus sit in
usum passivum quairuntur tria :
1° an peccet excom- mortis periculo, aut legitimam babeat petendi Sacra-
municatus recipiens Sacramenta, et qui lïiëc ipsi con- j
menti rationem, putà si vitandum sit scandalum vel
fert; 2° an ea validé recipiat; 5° quam incurranl pœ- :
infamia ;
quod contingere potest iis in locis ubi cen-
nam recipiens et administrans. sura contra eum lata ignoratur. Non excusatur ta-

Concll'SIO prima. — Regularitcr loquendo pèceâi mor- men Sacramenti minister ob metum à recipiente in-
talitcr in ratione sacrilegii excommunicalus , etiam tole- eussum,quia conferre Sacramenta indigno probibitum
ralus, cùm recipil Sacramenta. est jure naturali ; indignus autem est qui Sacramenta
Prob. 1° : Peccat mortaliter in ratione sacrilegii per metum extorquet : neque etiam excusaretur ob
qui gravem transgredilur Ecclesiâ; probibitionem in |
inadvertentiam, aut ignorantiam pelentis ; quia li-

requœ spectat ad cultum et honorem ici sacrai; alqui

(
cet is petendo non peccet , tamen minister
peccat
excommunicalus etiam toleratus, Sacramenta reci- •
cujus est eum de suo statu admonere. Suares, disp.
piendo, transgreditur gravem Eeclesice probibitionem. 1
10, sect. 2, n. 13 ; Bonacina, disp. 2, q. 2.
Prob. 2°, quia si excommunicali etiam tolerati à Sa- Qui verô excommunicato tolerato Sacramenta mi-
cramentorum participalione abstinere non tencrentur, nislrat non peccat vi censura;, quia decreium Ad rj-

non tencrentur abslinere ab aliis quibus interdicun- tanda scandala, ecclesiaslicam eâ de re pro'iibilionem,
tur quippe quaé ferè bmnîa minoris
excommunicati ,
adeoque et censuram abstulit. Peccare tamen potest
sint momenti quàm Sacramenta sicque excommu- , conira jus naturale et divinum, quai vêlant ne Sacra-
nicatio vanum essetnomen, et illusio mera alqui : menta conféra nlur indigné petenti, nisi petens sit pec-
absurdum consequens. Ilinc colliges exeonuiuiniealum cator occultus, et publiée petat, ut fusiùs alibi expen-
duo ad minus committere peccata cùm Sacramenta dunt tbeologi. Communiter tamen prsesumere potest
quidem contra religioncm, abuiendo
recipit, aliud sacerdos, à censuris absolutum fuisse eum qui Eucha-
rébus sacris; aliud contra expressam censura? obli- ristiam petit, nisi contrarium manifesté cor.stet, aut
gationem. Dixi, regulariter ; quï;\ fatenlur omnes ex- imminat scandali, allcriusve incommodi peiieulum.
comraunicatum excusari posse Pob ignorantiam facti lia etiam Navarrus, c. 27, n. 36, et Suares, ibid.
vel juris; 2° ob inadvertentiam seu oblivionern natu- Conclusio III. — Excommunicalus cœtcra prwter pœ-
ralem qure ignoranlice invincibili seqniparalnr, et ex nttèriliaih Sacramenta validé recipit quoad substati- i

quà fit aliquando ut sacerdos non j<'junus Missâm ce- i

liam.
lebrel sine peccato; 3° ut alibi didum est, ob neces- Prob. 1°, ut Sacramenta validé reeipianlur, sufli-
sitatem vilandi scandali, infamie, aut gravis aliorius eiunt materia, forma et inlentio tum tniiii^ti i, tum
mali; quia, ut ait Suares, vel Eeclesia poiestatein non sns<Mpienlis; atqui haïe omnia repérai possunt in sa-
babet pfxcipiendi cum tanlo ineominodo, vel ea pro cramentis excommunicato collalis; ergo. l'rob. 2*,

sua pietate uti non vuit. El Vêr'Ô iis de catfsis, Hcél ali- quia probibilio Écclesîœ efncil qdlâenl ut Sai ranirnla
quando dimittere quod jure divino pSfcecéptùm est; illicite reeipianlur ab excommunicali:;. . n rflint
sic potestpeccatum in eonfessione retieere, qui cum aulem ni invalide recipiantur ; tum quia mulla profit-
fundamento mortem timet si illud aperiat. bentur fieri ,
quœ tamen facta tenent ; iiiin ,uiia non
 119 DE CENSURIS. \$)
pendet ab Ecclesia ut irritet Sacramenta , quae cum |
rum substantiam pertinent ; et boc in matrimonio
conditionibus à Christo essentialiter prascriplis con- non secùs ac in aliis Sacramentis verum est. Ecclesia
feruntur. enim cùm impedimenta dirimentia constituit, non
Dixi, quoad substantiam ; neque enim excommuni- reddit quemquam immédiate incapacem Sacramenti,
cali, nisi in raris casibus de quibus inodô dictum est, sed médiate, quatenùs eum facit inhabilem ad ineun-
Sacramenti graliam percipiunt ; quia in ipsà Sacra- dmn contractum, qui secundùm se humanae subjacet
menl't rsceptione mortaliter peccant ; alios tamen re- dispositioni, sicut alii contractus civiles, et qui Sa-
cipîum efiéetus, ut ebaracterem in Confirmalionc et cramento matrinionii necessariô prasupponitur.
Online. Non secundùm, tum quia nullo jure probari potest
Dixi itcrùm, prœter pœnitentiam, quia ad pœnitentiae Ecclesiam intendisse auferre cuilibet sacerdoti juris-
valorem requiritur sincerus de peccalis dolor; quem dictionem in eos etiam qui, sincerode peccalis dolore
nonhabclqui, non obstante excoramunicatione, à quà tacli, inculpabibter obliviscerenlur alicujusquâ ligati
absolvi non curai, ad pœnitentiam accedit. fuissent, censura; lex autem tam pœnalis tamque
Sed lue gravis exurgil quneslio, an excommunicatus odiosa sine certo jure induci non potest, tum quia
quà lalis possit aliquando validé Pœnitentiae Sacra- alias sequerelur eum qui omninô oblitus esset incur-
mentum percipere ; quod tripliciter evenire potest : risse se excommunicationem Papae reservatam , nun-
1° excommunicatus ad pœnitentiam accédât non
si
quàm nisi forte in arliculo morlis absolvi posse à Pa-
advertens, aut ignorans invincibiliter se esse excom- store suo quandoquidem bona pœnitentis fides ex-
;

municalum, aut probibitum esse excommunicatis ne cusât quidem à peccato, sed non dat jurisdictionem
Sacranienlum boc recipiant 2° si urgeàt gravis Eu- ;
confessario ut bine patet quôd validé non absolvatur,
;

charistiae recipiendac nécessitas ad vitandam infa- qui unicum quod commisit peccatum reservatum de-
miam, aut quid simile, et confessarius non habeat I ponit apud Sacerdotem pro reservatis non approba
potesunlem absolvendi ab excommunicatione ;
5° si I tum. Ita ferè Coninch et Piselli.
petat absolutionem à censuris et peccato, confessa-
Prob. 2" : Ideô in praesenti casu non valeret sacra-
rius verô ex oblivione, vel malilià eum à peccalis mentum Pœnitentiae, quia implicaret aliquem absolvi
absolvat, non autem à censura à peccato , et non ab excommunicatione; atqui non
Duplex ?>st eà de re opinio. Prima negat Pœniten- implicat, neque ex parte absolvenlis , neque ex parte
tiae Sî-cra nenlum in bis casibus validum esse, eamque absolvendi. Non ex parte absolvenlis : licèt enim pœ-
leaent Syivester, Vasque-, et quidam. Secunda
alii nitens cùm excommunicatur, privelur sua in alios ju-
quaiii mirent Cajetanus, v. Absolutio, Suar. disp. 10, risdictione, non tamen privatur passivà subjeetione ad
sect. 3, n. 9, Sayr. 1. c. n. 2, Avila 2 p., c. G, disp. 5, alioquin poena ejus plus caderet in supe-
superiores ;

dub. 4, et auctor Collât. And. lom. 2, p. 19, verior riores quibus sua adimeretur jurisdiclio, quàm in ip-
nobis apparel pro primo et tertio casu. sosmet excommunicatos. Non ex parte pœnitentis,
Prob. 1° : tune valet Pœnitentiae sacramentum qui non minus à peccalis suis per pœnitentiam absolvi
cùm nibil tollilur eorum quae ad ejus subsiautiam potest , absque eo quôd absolvatur ab excommunica-
pertinent : atqui in casu prasenti nibil tollilur Ad tione quàm ab iisdem, non ab illà, absolvi possit per
,

substantiam enim pœnitentiae sulficiunt materia contritionem ; ergo.

forma, intenlio ministri, et, quod bic pracipuum est, Hinc colliges 1° cum Sayro, Cajetano, Navarro, etc.,
potesias absolvendi ; atqui haec omnia tune concur- eos qui cùm excommunicati essent confessi sunt cum
(
runt. l rob. min. de potestate absolvendi, in quâ tota legitimis disposilionibus peccala sua, non autem ex-
versatur diflicultas : Si sacerdos in hoc casu non ba- communicationem quae prorsùs exciderat èmemorià,
beret absolvendi polestatem, vel quia Ecclesia redde- veré absolulos fuisse, nec teneri ad ilerandam confes-
ret excommunicatum absolutionis incapacem, sicut sionem, sed solùm ad petendam absolutionem censu-
aliquos reddit matrimonii incapaces; vel quia omni- ra, si forte haec in memoriam redierit. Quae doctrina,
bus subtraheret jurisdictionem respectu excommuni- ait Sayrus, viris timoralis consolationis plena est.
cati atqui neutrum dici potest.
:
Colliges 2° eum qui sine sufficienii dolore peccata
Non primura ,
tum quia ut Ecclesia per censuras eonléssus fuisset, oblità excommunicatione, teneri ad
suas, Baplismi ebaracterem auferre nequit, sic nec iterationem confessionis, non praecisè ob excommuni-
per easdem efficcre potest ut is quem Baplismi cha- cationem, sed ob defectum disposilionis.
racler sacramenti capacem reddit, ejusdem fiât inca- Colliges 3* eum qui homini pro reservatis non ap-
pax ; illudque invalidé et infructuosè recipiat, cùm probalo conlitelur ea solùm peccata quae annexam ba-
nec minister, nec subdilus ullum ponunt obicem, quo bent excommunicationem reservalam : sive in eo
vel subslanlia, vel effectus Sacramenti impediantur; peccet, sive non, validé non absolvi, quia nullara of-
tum quia non magis potest Ecclesia quemquam ad Sa- fert confessario materiam in quam habeat jurisdictio-
cranienlum Pœnitentiae inhabilem reddere, quàm ad nem; secùs erit, si peccata qinedam non réserva ta
Sacramentum Ordinis, aut Confirmationis; atqui boc simul confilealur ,
quia lune si bonâ fide agat , et
non potest; ergo nec dlud. Ratio est quia, ut docet aliunde légitimé dispositus sit , ab bis directe absol-
Tridenunum , sess. 22 , c. 2, Ecclesia non potest quid- velur, et ab aliis indirecte. Ita Coninch, disp. 8,
quani immédiate mniare circa ea quae ad sacramento- u. 100, etc.
 121 PARS II. CAP. I. DE EXCOMMUNICATIONE.
122
An autem in casu in quo vitandae infamis causa excommunicatis toleratis ; neque enim iis sua per ex-
celebrandiun est, possit quis confiteri saccrdoti pro communicationem aufertur jurisdiclio, ut palet exci-
censuris non approbato, dispulalur ; nos supra in par- latâ Martini Y conslilutione.
tera negalivam propcndimus; unde pnvsentem con- Dixi, per se, quia fieri polest utpeccet
quis confi-
clusionem pro primo lanlùm et tertio, non autem pro tendo sacerdoli excommunicato; unde lune invalidé
secundo casu admisimus. absolvclur, non quidem defcclu jurisdiclionis in mi-
Quoeres quale commitlat pcccotum qui uliqucm ab ex- nislro, sed legitimec disposilionis in pœnilenle, de quo
communîcatione non absolution , absolvit ù peccatis. — statim.
R. cum peccare mortaliter, quia contra Ecclesiae prohi- Conclusio II. — Sacramenta validé conferuntur ab
bitionem communicat in re sacra et gravissimâ cum excommunicato etiam vitando, prœter sacramentum Pœ-
excommunicato; aut saltem Sacramenla administrât nitcnliœ.
homini cui eorum susceptio graviter interdicta est. Prob. quia ad conferendum validé sacramentum
Sed excusare polest ,
1° inadvertenlia juris et facti; Pœnitentiae, prœter materiam, formam, et ministri
2' nécessitas, ut si mors ità cuipiam immineret, ut intentionem requiritur jurisdiclio; atqui excommuni-
non posset ab excommunicatione priùs absolvi quàm cati vitandi carent jurisdictione ; ergo Pœnilentias sa-
à peccatis. Exislimant tamen Solo et Coninch lucc cramenlum validé non conferunt; licél Sacramenta
verba : Absolvo le, si adsit sufficiens inlentio, à cen- alia qiue jurisdiclionem non requirunt, validé conli-
suris simul et peccatis absolvere posse ;
quauquàm ciani quod an ad matrimonium exlendalur
:
, alibi ex-
consullum sil addcre , à censuris et peccalis, qui boc pendam.
nihil nocere potest. Hinc colliges eum qui scienter aut ignoranter pec-
Conclusio IV. — Circa pœnas quas incurrunt qui cata sua excommunicato vitando confessus
est, ad
excommunicatis Sacramenla conferunt, aut ea in hoc confessionem iterandam teneri. Quod tamen limitatur,
statu recipiunt, hœc tenenda: 1° Nullas incurrunt pœ- si confessio facla sit, vel in articulo mortis; vel in loco
nas, cum non peccant suscipiendo aut conferendo, ubi sacerdos ex communi errore , ac titulo colorato
quia pœna supponit peceatum. 2° Excommunicati qui habetur pro non excommunicato , ut si quis in Gallià
Sacramenta cœtera prœter ordinem recipiunt , nullas in-
excommunicalus , transférât se ad Indos, ibique bene-
currunt pœnas ,
quia nulla in jure contra exeommuni- ficium curatum aut confessiones audiendi licenciai*
,

catos Sacramenla suscipientes expressa est pœna. An obtineat. Ratio est quia in casu erroris communis
autem et quas incurrant qui ordines in hoc statu re- Ecclesia supplet jurisdielionem.
e
cipiunt, dicam inferiùs. 5 Qui excommunicatis toleralis Quod Sacramentorum
tie validitate diclum est , ex-
Sacramenta conferunt, non subjacent pœnisecclesiasticis,
tendi solel ad Sacramentalia, quia Sacramentalia per-
quia non peccant contra jus humanum ;
possunt tamen tinent ad polestatem ordinis, non ad jurisdictionem ;
peccare contra jus divinum , velans ne Sanclum detur unde communis e>t opinio, consecrationes et benedi-
canibus. Cabass., I. 5, c. H, n. 13. 4° Qui excommu- ctiones quas introduxit Ecclesia, ab excommunicato
nicatis vitandis Sacramenla administrant , incurrunt denuntialo validé tieri. Suar., d. H , sect. 2, n. 11.
1" excommunicationem minorent; banc enim incurrunt Conclusio III. — Excommunicatus sive toleratus sive
fidèles qui cum hujusmodi excommunicatis illicite
non , morktliter peccat conferendo Sacramenta extra
communicant; 2° interdictum ab ingressu Ecclesiœ, casum necessitatis. Ralio est quia Ecclesiae praeceptum
ex c. 8, de Privil. in 6. Excipit Bonacina sacerdotem
in re gravissimâ transgreditur.
qui malrimonio assislit quia is non est propriè Sa-
,
Dixi, extra casum necessitatis; in hoc enim casu con-
cramenti hujus minister, de quo alibi 3° Clericus qui
;
cedit Ecclesia ut excommunicalus etiam vilandus con-
scienter et sponte cum excommunicatis à Papa et de- férât Baptismum, sine solemnitate imô qui requisitus ;

nunliatis participât, eosdem ad divina officia recipiendo, Baptismum conferre nollet , peccaret mortaliter, ut
excommunicationem majorem, eamque Papœ reservatam cum aliis docet Navarrus. Man., c. 21 , n. 6. Potest
incurrit,ex c. 18, de Sent, excomm. Vid. Nav., c. 27, quoque pœnitentiam administrare ,
juxta probabilem
n. 94, Bonac, disp, 2, q. 2, punct. 2, §2. sententiamquam alibi exposuimus; peccaret tamen si
Sect. m. — De privatione usùs activi Sacramentorum. non conaretur per contrilionem se se Deo reconci-
Eredem in praesenti sectione expediendse veniunt
liare.
difficullales ,
quas in preecedenti tetigimus. Quaeritur
An autem in urgente mortis periculo possit excom-
ilaque 1° an excommunicati Sacramenta validé confé-
municatus vilandus, Eucharistiam conferre, contro-
rant; 2" an licite; 3° an hœc ab iis recipi possinl; verlitur. Affirmant Solo , Navarrus et Filliucius, quos
4° quas incurrant pœnas qui ministrant aut qui reci- sequitur auctor de Censur., p. 113, Collât. Agath.
piunt, quibus ut salisfiat, sit
Quin et censent Salmanticenses Missam ab eo cele-
Conclusio trima. — Excommunicati tolerali ,
per se brari posse si desit hostia consecrata ; modo tamen ,
validé conferunt quodeumque Sacrumcntum etiam Pœ- ,
inquiunt, si priùs absolvi ab excommunicatione non
nitentiœ.
possit , ad Deum per veram contrilionem se conver-
Prob. quia valet Sacramentum cum adsunt
materia tal , si priùs absolvi non possit.
forma, intentio ministri, et jurisdictiosi
necessaria sit, Aliter senliunt Avila , Sayrus, Grandin, auctor
ut est in Pœnitentià atqui base
omnia reperiuntur in
;
Théorise et Praxis Sacram., et alii , quia Eucharistia
 123 DE CENSUR1S. !2i

impie necessaria est nècessitaïc medii ad oblinendam I) laritaiem inclinant. îta omnes, et id probabilurin ira
Balûtcm ; heque hoc in casu , neccssilatc praecepti ;
clatu de Irregularit., part. 3, cap. A.

cùm ex communi Ecclesiâe sensu prœceptum Eucha- CoNCLDSIO Y. Qui ab excommunicato vitando Sacra-

riSÏÎaî sumendae tune soîùm obligel ,

quando sacra- menta extra casum necessitatis recipit, minorent incurrit

ineiiiiun hoc débité et decenter administrari potest et excommunicationem.

sumi ; unde et apud nos , iis qui extremo supplicio af- Prob. quia hœc Sacramentorum receptio veram im-

ficlendî sunt, denegatur. Hacc opinio videtur utcnmque portât communicationem, quœ minori excoromunica-
alteri prœferenda. Idem et certù eâdem de causa di- tione punitur in jure, ut videre est in cap. Nuper,9b,

eendum de Unctione extremâ ;

quia tamen hase pri- deSent.excomm.,clcap.Statuimusô, eod. lit. in 6. De
mant gratiam produeere potest, et de attrito contritum pœnis eorum qui ordinantur ab excommunicato dicam
facere, juxta sententiam satis communem, ideircè li- in eodem de Irregularitalibus tractatu ,
part. 3, cap. 5,

cite ab excommunicato vitando minislrarétur infirmo concl. 7.

cui conferri non posset Pœnitentia ; sed lnee pendent

Sect. w.—Deprivatione rerum sacrarum.
ex alibi dicendis. Utut est, constat Confirmalionem et
Ordinem, quac non ità necessaria sunt, non posse li- Per res sacras hic inlelligitur Tmissa aliaque divina

cite ab excommunicalis conferri. oflicia, publieœ processiones, etc.; 2° solemnis benc-

diclio procedens ab ordine sacro; 3° consecratio chri-
Circa hœc not. non aliter licitum esse Sacramenta
smatis, benedictio aquœ, palmarum, candelanim,
ab excommunicatis quàm eadam ab toleratis petere,
cinerum; et aliœ similes cœremoniœ, quœ solemniler
improbis ministris petere licitum sit neque enim me- ;

tiunt ex inslilutioneChrisli, velEcclesia*, aut quœpro-

lioris sunt conditionis excommnnicali quàm alii mi- ,

1° In
priœ sunt Ordinis clericalis, ut canlus Epistolœ, etc.;
nislri peccalores : unde in praxi hrec lenenda :

4" sepultura ecclesiastica quibus an et quatenùs pri-

casu necessitatis licet eateclnimeno Bapiismuiii, pœ- ;

ventur excommunicati sigillatim expendam.

nitenti verô Poenitentiam à quoeutnque, etiam ab hœ-
retico postulare. 2" Extra easum necessitatis, si dfesît
CoxcLi'Sio prima. — Excommunicatus quilibet, vi cen-

sura;, ab auditivne Missœ, aliisque omnibus divinis officiis,

sacerdos aller, potest fidelis à pastore suo sacramen-
prout pubiica sunt, prohibent)-.
tuin quodeumque exigere ,
quia tune utilur jure suo ;

Prob. excommunicatus Missœ et officiis interesse non

neque aequum est, ut ob pastoris iniquitatem, priven-
turoves escâ et bono sibi plurimum salutari. Quùd si
potest, quin cum aliis fidelibus communicet ; omnes
enim qui infersunt sacro vel officio , censentur illa Deo
pr.vsto sit dignus minister, graviter peceat qui Saei a-
per niodum unius offerre, communesque ad Palreni
mcrila petit ab indigno, etiam ea conferre parato;
quia sine justà causa cooperatur actioni quam mora-
commimem preees eflundere ratquieommunieatio cum
fidelibus, prœsertim in divinis, prohibila eslexcom-
liler conjieit ab eo impie exereendam ; et qu.im nisi
nimiicalis etiam loleratis; quia constilutio Martini Y,
rogaretur, hîc et bOTfê exteiïùs non exercerel : ca-
nihil prorsùs iis concedere intendit quùd in eorum
vendum quippe peccatum proximi, dum sine dispen-
dio caveri potest ila Navarrus, et alii communiter, ait
duntaxat favorem cedat, ut cederet luee in divinis
;

Henricus à S. Ignalio. 3" Si malus minister non te- communicandi facilitas. HincSuarcs, disp. 12, seel. 1,

neatur ex officio ad Sacramenta conferenda, non licet,

cum aliis, eos qui secùs faeerent peccati ex génère

ait Sylvius, hœc ab eo fêpelere, nisi et ipse miui-

suo mortalis reos esse docel, quia maleria et gravis

strare paratns est, et in re valdè sacra. Lxcipe tamen, si exeuset vel

sit , et âdsil rationabilis pelendi causa;
ignoranlia, vel vilandi scandali nécessitas, ut loties
id est, causa jusla et gravie, ut si quis sit in statu mor-
dixi, vel jusla causa, qualis lnec una esse potest. juxia
talis peccati , nec possil sine gravi sattem incommudo
ad alium recurrere. Quin Suarem, si sacerdos celebrare obligatus, nulkun alium
et magna quœJam militas
sufficil, aitGrandin, liabcus qui sibi Mis-am celebranti inservial, exeom-
p. 72, ut si quis confiteatur ex-
communicato municatum toleralum ad sibi servieudum in\ilet.
tolerato, quia cœleri ministri admodùm
Circa hanc assertionem
indneti sunt. C;vterùm non videtur aqualis esse om-
nium mimstrorum in statu peéCati
Quscres 1° an peccet excommunicatus per hoc qnbd
conslilutorum con-
ciilio : alii enim sunt quos faciliùs prœsumere possu-
Missœ non inlerest die festà. — R.eum,si absolutionem
pravo illo slatu recessisse moraliter obtinere possit, pcccarc, non quidem ratione
ifflft è : alii ad quos diffici-

les pro recipiendis S.icramentis recurrendum prœcisè omissionis Sacri ,

quod in sensu composito
est.

Unde accur.ita videtur hœc rceentis tbeologi doctrina

censura? omitlere tenetur, sed ob negligentiam com-
:

Extra casnm extremœ mit saltcm gravissimœ necessita- parandœ absolulionis. Ratio est quia lex aliquid pra:-

tis , non licet petere nec accipere Sacramentum à mini- cipiens, preecipit etiam média ad illud necessaria,

slro tolerato apertè êfrorem alimiem ab Ecclûsiâ s.Jtem cùm haoc sine gravi incommodo adbiberi pos-
titifît-

natum profttente... iiam alincpi aeureiur sunt : atqui censura», remotio médium est non solùm
sSànàtiitftn ac
periculum penersionis fide'.ium ad officii paschalis, sed etiam ad Missœ auditionem
, et eonciliaretnr auclo-
rilas errori. necessarium ; et quidem ad hoc médium perse, et

secluso quoeumque alio prœcepto tenetur excommu-

Coxci.usio 1\ .
— Excommunicati, suspensi ab ordine, nicatus ; ergo. Magis tamen peceat qui censura* abso-
vel inlerdiai qui Sacramenta illicite ministrant, irregu- \
lutionem sibi non procurât, cùm gravius urget prœ-
 125 PARS II. CAP. I. DE ÉXCÔMMUNICATIONE. f$G

ceptum, quale est Communionis Pasclialis, qnod ex usu aliquo, non onini. Nam 1* iis uti non potest, pront

pâYte divinum esse docent magislri. qûèmdam nàbenl valorem fidelibus ex Ecc.Icsiâ) mcriiis

Quseres 2" an et quomodb leneatur excomnmmcalus applicandum,quia excommunicatus nullam inËcctcsiic

lioras réduire — 1\. l°eum quiad Horàs tehetur fàlîone merilis partem sibi vindicâre potest : unde nec imagi-
profcssiohfs religiosaç, ordinis sac ri, vel beneficii, non nera , cùjus occasione concedunlur indulgeniioe , eo
esse al) iis liberum ob excommunîcàtionem : tum quia fine venerari potest ut indulgentias lucfeiuf, nec
nemoex eonluniacià suà commodum reportarc débet ; aquam berièdîctam suhïére, ut eum pârtîcipetfructum,
liira citiia nullibi in jure ab boc onere eximitur : unde quem, sicut et alia sacramentalia, ex Ecclesià: bene-
non eadem est in pastorè horarum ratio, quoe admi- dictionc baurit. Hoc nixi prirïcipiti Ilugolinus cl Rona-
nistralionis Sacramenlorum; ab bàc enini exevisatur, cina, d. 2, q. 2, p. âquœ bènedicûe usiim3, n. 9,

quia non potest eo quo decel modo sancla Iraciare-; excommunicatis plané interdicunt sed opinio lirec non :

ab iis verô liber non manel ,

quia uliliter orare potest, est aecurala. Dicendum igitur 2"posse excommunica-

cui needinn sancliores ministerii partes obirelicet. tumuti tum îmaginibris, ut eas bonorando boni aliquid
Née dicas excommunieanim aliquando beneficii sui imp'ètrct à Sanctis; tum luslrali aquà, ut Ecclesia3
fruclibus privatum esse ae proinde ci auferendum esse
;
cœremoniamrevcreatur, ut se ad pœnitentiam èxciiët,
omis, utpotè qui commodum non senliat. Namrfam- ut ingéniai quôd nullam in cctmmunibus Ecclesiœ bonis
num quod quis suà culpâ sentit sibi débet, non aliis inipu- partem babere mereatur. Is enim rerum sacrarum
iare, reg. 86, in 6 ;
porrô beneficiarius excommunicatus usus , est quasi personalis, ut loquitur Suares , fjisp,

non nisi cnlpâ suà redituum suorum jncturam sentit. 12, sect. 3, n. 8, nec proinde ullam cum fidelibus

Si tamen eum ipso eliam beneficii tituio privari con- communionem importât.
ringat, jam ab obligalione suà liber efficitur. Qua^res i° quant incurrat pœnam excommunicatus
R. 2° Exeommunieatuseiiam toleratus, neque potest
: qui missœ ,
precessionibus , aliisve officiis interest. — R.
sibi socium adliibere quicum recilet ; neque etiam eum nullam ,
prêter morlale peccatum , pœnam in-
dicere débet : fiominûs vobiscum, sed loco ejus Domine, : currerc ,
quia nulla contra eum imposita est in jure ;

e.raudi oraiionem meam. Ratio est quia ipsi inierdicilur minor enim excommunicatio incurritur quidem ab iis
communieatiocum fiilelibus qux in ejus favorem cedat : qui cum excommunicatis vilandis communicant, sed
atqui eommunicaret eum fidelibus, sive alternis orando non ab excommunicatis qui communicant cum fide-
cum iisdem, sivedieendo :Z)onmucs vobiscum; est enim libus.
ba'C formula : Sacerdolis ad populum salutatio, ut Excipiuntur casus duo primus est si sacerdos ex- :

notât Pelrus Damiaui; quia tamen levis est hœcma- communicatus jubeat, aut aucloritate suâ procuret ut
lerjn, nec mortaliter peccaret, nec irregularilatem missa, vel alia Ecclesiie officia coram se celebrentur ;

incurreret qui recitandi socium sibi adsciscerel, aut quia enim lune moraliter se gerit ac si ipse cétéBrarct,
cilatà orandi formula uterelur ; nisi eà utefètûr in idque fictione juris per se facere censetur quod per
clioro, aut in solemnibus officiis. Ita Collalor Andeg. alium facit; ideircô ex communi Doctorum sensu irre-
Cauerùm non censetur excommuriieatus cum aliis gularitatem incurrit , sicut et èàm incurrit qui ticèt
orare, eo quôd in eodem ac ipsi loco preces fundat: excommunicalus célébrât. Eamdem tamen non incur-
unde non peccat si dùm alii recitant Angélus, et ipse reret pœnam vel excommunicatus qui sacerdos non
seorsim recitet. Sed dispulaCur an peccèt , si oret in esset, vel sacerdos qui excommunicatus esset , et < 6-
ccclesià, seorsùm ab aliis qui ibidem orant, adeô ut ram aliis etiam excommunicatis, sed non coram se,
communes cum ipsis preces non fnndat. Negnnl mùUi, faceret celebrari ,
quia jura Ioquùntû'r de Saccrdote et
quia haec communication» species, est merè mate- quidem excommunicato, qui causa est cur abus coram
i ialis ; neque vera est in re pnvsenti commùnicatio ,
se celebret. Bonac. , ibid., § I, n. 7.
ubi non est commuais oralio. Addunt iidem , eum qui Secundus casus est, si excommunicatus assistées
officii tempore ilâ precaretuT in Ecclesià, ut secundum missoe, monitusque à saccrdote ut ab ecclesià cxènt,
communem hominum sensum, dici non posset oflicio parère noîît ; tmie enim exeoinmunicationem mâjorem
intéresse, nec foras abigendum, nec ullius peccati Papx; reservâtâm contraint
; cui etiam sùbjàcet tum
coîiscium esse. Contrarium tenet Ponias, v. Excom- eàdem bypotbesi; tum ii
iiiterdidus dénunliàtus in
munication, cas. 38, ubi pro se citai S. Raymundum ,
omnes qui impediunl ne excommunicatus vel inter-
Hostiensem, Fagnanum et alios. Ratio esse potest, dictus recédant; de quo vid. Clément. 2, de Sent,
J
i quia bacc opinio tutior est in praxi; 2" quia majo- excomm.
rent eensurarum formidinem inspirât; 3° quia id omnè Quœres -S" quid faciendum si excommunicatus vttàn-
ncgalur excommunicatis, quod iisdem expresse non dus divinis officiis intéresse relit. — R. 1° : Clerici qui
conceditur, c. 55 de Sentent, excomm.; atqui jus in coram excommunicatis non toleralis. missam, aut alia
uno tantùm casu permïltit excommunicatis Èccïesiam dîvina officia célébrant, lieèt irregularilatem non in-
ingredi, nerape ut sacra concioni intersint, quod et eurrant , cum id non sit cxpressùm in jure, cap. IS !

ns enixè suadendum est, si id expedirejudicèlùr; brgo de S ••nient, excomm. in G, peccant tamen mortaliter,
opinio haec est alteri praferehda. quia contra gravem Ecelesi* Iegem communicant cum
Quoeres 3" an excommunicatus privetur usti reliquia- excommunicatis; 2° incurrunt minorem excommuni-
rvm, aquœ benedictœ, sacrarum imàgihum. — R. privari catïonëm, âtque etiam infcrdictùm ab ingressu ecclc-
 127 DE CENSURIS. 12$
sis; ; et si deinceps celebrare pr.-esumunt , antequàm honestatur. 5* Hic non agitur de excommunicaiis to-
absolutionem ab interdicto fuerint consecuti , fiunt leratis, et in hoc cum nostris conveniunt plerique
irregulares, ut docet Cabass., lib. 5, c. 12. Cseleri Uliramontani.
verô assistentes qui ab officiis aut processionibus non Quœres quid pœnœ conlrahant qui exeommunicatum
reccdunt, peccant eliara morlaliter juxta nmltos, et vitandum cum aliis fidelibus sepeliunl , aut funus ejus
juxla oinnes minorem ex bàc communicatione excom- comitantur. — R. 1° eos qui honoris causa, excom-
inunicaiionein reportant. -- R. 2° : Iidem clerici po- municati funus comitantur, ad minus incurrere ex-
tiùs officium publicum omiltere dcbent, aut alibi communicalionem minorem ; buic eliam subjacel qui
recilarc sine cantu, quàm id prosequi corani excom- !
morluis, siculqui viventibus communicat. — R.2° eos
municalo : antè lamen inonendus est is ut exeat; qui ipsi excom municalum in loco sanclo sepeliunl
quin et si parère nolit, vi expellendus est, etiamsi sit 1° excommunicalionis sententiœ subjacere, à quà nulla-
clericus , adhibilo brachii secularis auxilio : neque tenùs absolvuntur, nisi priùs ad arbitrium Diœcesani
bine tinienda; pœnre canonis, quia nianus violenta; in episcopi , eis quibus sic fuerit injuria irrogata , satisfa-
cum, ob solam Ecclesià; defensionem injiciuutur. Si clionem exhibuerint competentem ;
2° si mortuus, ob
verô neque precibus , neque vi foras abigi possit hœrcsim excommunicatus sit, vetat Alexander IV, ne
officium eliam inehoatum diniittendum est, quod ad qui eum sepelierunt, absolutionis benefichtm mereaniur,
ipsam quoque inissam extenditur : nisi lamen jam nisi eum propriis manibus publiée extumulcnt et foras ,

venlum sit ad Canonem, ut sentit Pontas, vel, ut alii projiciant. Porrô per eos qui sepeliunt, probabiliùs in-
volunt, ad brec verba : Qui pridiè quant paleretur; tune telliguntur, non tam ii qui defuncti corpus in lerram
enim assislentes recedere debenl, sacerdos verô, propriis projiciunt, aut cooperiunt humo
manibus
ministro rémanente ,
prosequi débet usque ad com- quique vulgô hommes sunt rustici juris ignari et , ,

plétant sacri sanguinis pcrceptionem ; quia sacrifieii metùs capaces quàm qui id fieri jubent aut procurant
; ;

integrilas, ut pote jure divino proecepta, juri cuilibet quia alioqni vix unquam censura suum sortiretur ef-
ecclesiastico prsevalere débet. Porrô sacerdos relictis fecium, lexque Ecclesià; penè ridicula, ac ferè semper
aliis orationibus et precibus ab altari recedere débet inulilis foret.

in Sacristiam, ibique Postcommunionem et ca±tera per- Sect. v. — De privatione habilitatis ad bénéficia.

ficere. Quôd si aliud in alio altari celebretur sacrum Quœres 1° an valida sit beneficii collatio fada excom*
,

possunt fidèles ei intéresse, si non eidem intersitex- municato. — R. négative, 1° quia id expresse définit

communicatus; haec enim non est vera in divinis of- Innocentius III , c. 7, de Clerico excomm. minist. ;

ficiis communicatio , sed malerialis in eodem loco T quia beneficium datur propter officium , ad quod
assistenlia; qua; licèt excoramunicalo piobibita sil, excommunicalos admitti non decet, licet ex post facto
non tamen aliis fidelibus interdicta est. quandoque tolerentur.

Conclusio II. — Excommunicali vitandi ecclesiaslicà Usée assertio ad ipsos etiam toleratos et occultos
sepulturà post tnorlem privantur, c. Sacris, de Sepult. extenditur, quia eadem est ipsorum ac caeterorum
Prob. quia œquum non est ut ei communicemus couditio in iis qua; favoris sunt. Extendilur eliam ad

morluo, quem dum viverel fugere lenebamur. ea qua; ad collationem prsevia sunt : unde electio, po-

Circa quod ba:c quinque notanda :

1° per sepultu- stulalio, nominalio, impetratio litterarum ad bénéficia
ram ecclesiasticam ea hic intelligitur, qua; concedilur vacatura , ut sunt coadjutorum Rulke ad obtinendum

in Ecclesià , in claustris, in cœmeleriis, uno verbo in prioralum post mortem possidentis, resiguationes

locis omnibus ad fidelium sepulturam ex Episcopi be- item et permutationes , ab eo qui beneficium cùm ex-
nedictione, vel usu communi deputatis. 2° Assertio communicatus esset, accepit, aut in allerius excom-
nostra ad eos eliam extendilur, qui ante mortem de- municali graliam facta;, nulla; sunt, neque per abso-
derunt pœnilentia: signa ;
quo lamen in casu absolvi lutionem postea secutam convalescunt, quia non
debent, ac deinde cum aliis fidelibus sepeliri. Si au- firmalur tractu temporis ,
quod de jure ab inilio non
tem anie absolutionem in loco sanclo sepulti essent subsislit : unde renovari debent obtentâ à superioribus
non deberent exhuraari, sed absolvi ,
petilà priùs ab ! legitimis post absolutionem dispensatione.
iis quorum interest absolutione. 5" Si excommunicatus Excipiuntur ab bâc régula bénéficia à summo Pon-
vitandus, qui nulla doloris signa anle morlem exbi- lifice concessa, sive cognoscat censuram illius cui be-
buerit, in loco sacro sepullus sit, exhumari débet et neficium conl'erl; quia cùm princeps inbabilem ad

foras projici, si cadaver ejus ab aliorum corporibus !

dignitalem assumit, censetur eum habilem facere :

secerni queat : sive autem extrabi queat bine corpus sive censuram banc ignoret; quia in provisionibus

excommunicali, sive non, ecclesià solemnî aspersione ;

apponit clausulam absolutionis à censura, ad effectum
reconcilianda est, quia polluta fuit; pullutumque ideô gratia; consequendum. Hx>c autem pontificia à censu-

cœmeterium eidem conliguum, quia ipsi accessorium ris absolutio nec prodest irregulari , ut notant Solier

est; sed non è contra. 4° Excommunicati non solùm et Ducasse, ibid., nec excommunicatis propter boere-

ecclesiaslicà sepulturà privantur, sed et omni prorsùs sim,quia jus renititur; nec, juxla Pontasium, excom-
j

honore ,
qui fidelibus fato functis exhiberi solet : in- municatis ab homine ,
quod falsum puto ,
quoties , ut
|

decens quippe foret ad sepulturam belluis communem solet, absolvit Pontifex à censuris ab homine. Addo
deferri corpus hominis, eà pompa, quà fidelium funus i ; cum Gibert , ordinarium cui à Papa committitur exa-
 129 PARS II. CAP. I. DE EXCOMMUNICATIONS. 130
men illius qui beneficium Romre obtinuit ,
posse ci cunt. — R. ad 2 : Dividuntur magistri. Alii affirmant :

dem litteras quas Visa vocant, denegare, si animad II tum quia excommunicatus est suspensus ab officio
vertat eum niliil moliri ut à ccnsuris absolvalur. frucius autem dantur propter officium; tum quia ex
Cceterùm non habet simplex episcopus polestatem cap. 53, de Appellat. : Illi proventus ecclesiastici merilb
censura ad eflectum benclicii validé possidcndi, sus- subtrahunlur, cui Ecclesiœ communio denegalur : atqui
pcndendae ; unde is cui ab cpiscopo de bénéficie- pro- verbum subtrahunlur , significat aliquid quod ipso fa-
visumest, novas post obteiitam censurai absobnio- cto tollilur, sicut et Ecclesiœ communio.
nem ,
provisiones ab eodem oblinere débet , si agatur Alii negant et veriùs, 1° quia peena tam gravis non
de beneficio quod à solo episcopo dependeat. Quan- est imponenda, nisi cerlô expressa sit in jure : atqui
quàm salius est in hoc casu reenrrere ad Papam qui , privatio fructuum beneficii nullibi expressa est in
tune conferre potest ,
juri patronorum , aliorumve jure, et nequidem in textu mox citato; tum quia ver-
quorum interest , derogando. Censet tamen Collator bum subtrahunlur, poliùs indicat spoliationem quae fit

Andeg. novam hanc provisionum concessionem ,

quae ab homine, quàm quae ipso jure inducitur, aut saltem
est quaedam dispensationis species, per hoc quod Pa- tam de illà quàm de istâ intelligi potest; tum quia
pac reservata non est ,
posse ab episcopo concedi , et verbum illud intelligi débet secundùm interrogalionem
hoc improbare non ausim. factam Pontifici : haec autem interrogatio erat, an
Quaeres 2° an valida sit collalio beneficii facta ex qui posset judex clericum post ejus appellationem, reddi-
tempore collationis excommunicatus erat, non autem tibus suis privare ; ergo responsio est quôd eum pri-
ipso prœsentationis tempore. — R. i° validam esse prae- vare possit, non quod ipso jure privatus sit; 2° quia
sentationem quam censura nondùm ëxistens irritare consuetudo légitimé inlroducta juri posilivo derogare
non potuit; invalidam verô esse institutionem ut : potest porrô invaluit in hoc Galliae regno usus, ut
:

patet à contrario. —
R. 2° Si quis tempore nomina- : excommunicati cùm resipiscunt, fructuum beneficii
tionis censura irrelitus esset , et ab eà ante institutio- condonalionem non requirant à Papa, ut notât auctor
nem absolutus , invalidam esse tum praesentationem Collât.Andeg. Idem usus viget in Hispania, ut testa-
ut patet , tum institutionem praesentationi huic inni- tur Suarez, ibid , sect. 2.

xam, nisi censuratus sese curaverit rehabililari. An Nec nocent prions sententiae momenta; unde
autem valida sit acceplatio, aut possessionis, ut aiunt, Ad 1 : Excommunicatus quidem ab officio suspen-
apprehensio, facta ab excommunicato, cui ante ex- ditur, sediUud vol ferè omninô per alium, vel ex ma-
communicationem aut suspensionem collatum est be- gnâ parte per seipsum praeslare validé potest, quam-
neficium, seriô controvertitur. Pro affirmati\â citantur diù toleratur: validé enim absolvit, Sacramenta defert,
Covarruvias, Sayr.,Garcias, de Renefic, p. 7, c. 15, temporalia beneficii sui curât, horas persolvit; non
n. 89, Avila, c. 7, d. 5, dub. 6, quia acceptatio nihil ergo mirum si mercedem huic oneri parem recipiat.
est aliud quàm propriae voluntatis explicalio circa Quôd si munia sua non impleat , vel validé non exe-
graliam homini factam, quae explicatio nemini prohi- qualur, putà si officium impie recilct, lenebilur ad
bita videtur. Negativam saltem magnâ ex parte tenet restituendum pro rata parte, at id non orietur pracisè
Suarez, quia reverà sola acceptatio dat jus, ut potè ex censura. An et quatenùs pejor sit conditio corum
quae sola ratam facit collationem. Haec opinio tutior qui à beneficio suspensi sunt, dicam ubi de suspen-
est opposità; nec minus probabilis, quam ideircô in sione. Ad 2, patet solutio ex dictis, addo beneficii
praxi consulerera. frucius non subtrahi excommunicato, sicut eidem ne-
Quaeres 3" an valeaî collatio ei facta qui invincibiliter gaïur communio Ecclesiae; neque is est Pontificis
iqnorat se vel censura ligalum fuisse , vel ab eâ non ab- sensus , sed solùm quôd beneficii fructibus spoliari
solutum. — R. négative cum Avila, Coninch, Bonac, mereatur, qui Ecclcsi;e communione privari meruit.
Gibalin, Suare, ibid., n. 3, et mullù pluribus contra Hic tria annotari velim :
1° Sicubi excommunicatus
Bauny, disp. 7, q. 18, p. mini 28 i, etc. Rati» est in censura obdurescens , beneficii fructibus privatur
quia ignorantia non tollit inhabilitatem prœcedentcm permittere leneram matrem Ecclesiam , ut ex iis de-
in subjecto, sed solùm excusât à culpà. Hinc sequi cerpalur portio ad ejus sustentalionem necessaria, ne
videtur falsum esse quod docet ibid. Baunyus, excom- faîne pereat, aut in cleri dedecus mendicare cogatur;
municatum possessione triennali juvari ; et hoc sponte 2° eumdem si malà fide beneficii possessionem appré-
admittent qui possessionem triennalem inhabilibus hendent, teneri ad omnium fructuum restitutionem ,

suffragari negant. Valet tamen collatio ab excommuni- co modo quo alibi diximus ad eam teneri boni alienî
cato tolerato facta etsi enim is quoad se suspensus sit,
: detentorcs : secùs si bonà fide, putà ob ignoratam quà
non tamen quoad alios. Au invalida sit collalio pensionis ligabatur censuram ; lune enim satis est si beneficio
excommunicato facta, dicam ubi de Suspensione cedat , et id restituât , unde ditior evasit , quodquc
Quaeres 4° an privetur quis per excommunicalionem honesta: ejus suslcntationi superfluum erat; 3° si is

benefteio ante eam légitimé adepto , aut saltem fructibus qui malà fide beneficium possedit, ipsum posieà légi-
ejus. — R. ad 1 négative quia nullum est jus quod timé consequatur, polest, ait post Henriquem Co-
excommunicatum ipso facto beneficiis antea obteiilis ninch, perceptos fructus relinere ,
quia beneficium eo
spoliet; nisi crimen propter quod censura perculsus usque vacavit ; fructus autem beneficii vacantis de-
*
j»et ex his sit quae per se benclicii vacationcm indu- bentur succcssoii Scd.ut id locum habeat, necessiun
131 m u .
i ii;s m
est ut ipse iteiùm per se vel per alinm curaveril of- , !
|
Lui I
>, collatio voiô ubi niliil lioniin Qjçpurril
3° Invalida etiam est Dra?sentatiq ad benefiçium vel
licium oinne benelicio debilinu pru;slari
Sixr. m. — Vc privatiune jurisdictionis. of'ficium ab exeoininunkato f'ucia raiione patronaiûs

Jurisdiclio bil'ariàin sumitur ,

1° proprié et slriclè ,
ecclesia^iici ; lum quia pr&senlatip çomparalur in jure
prout est potestas pra:cipiendi per legps et censuras; electipnj , quaç ciun al) excommiinicalq fit, nulla est
judicandi in loro mm pœiiileuliai, tuai exlcriori , sive ut slaiim dixi , tuni quia excommunicatus ill suspen-
per se sive per alios ; concedendi iiidulgenlias , dispeu- sus esta benelicio, et honoribus beneficii, quos inlcr
saliones , et actus siiniles exercendi ;
2° Iatiùs ,
prout coinpulatur jus cléricale piu'sentandi. Allier sentien-
est poicstas bénéficia conlerendi cligendive, aut eliain duni de laici vilandi pncsenlaliouc, quia ha-c non est

prxscntaiidi ad illa. Quu'i'itur au et (pialenùs ulrâque aclus potcslalis eçclesiaslicsc , sed fruclus quidam pa-
priveutur exconimuuicali, quà de re, sit trimonii ; excoiiuiiunkaïus auicm nec patrimoine nec
Co.xclusio : Excommuniant omnes illicite faciunl quçe juribus ci annexis privalur. lia docent Sayrus, Gar-
sunt jurisdictionis; validé tumen, si sint tolcruli ; secùs si das , et alii vulgù ;
qui etiam addunt prasentalioncm
dcuuntiuti sint. liane posse non adniilli ab eo ad quem perlinel insli-

Prob. prima pars , tum ex c. 8 de Sent, excomm. in G, lutio: quia, inquiunt, nemocum exconiinunii ato etiam
c. 1 de Oftic'w vicarii, in G, et c. 10 de Offic. deleg., tolerato communicare tenetur; quod quidem in Gallià

ibid., Hun quia exconnnunicali umni cum cietoris iide- locum non babet , ut docet Ferriere ijï traclalu cui

Jibus coinmunicalione privanlur; atqui jurisdictionejn tilulus : Des droits de patronage, cap. 5, n. \. A" Nulla
in eos exercere non possunt ,
quin magnam et in re est etiam eleclio, ut suppouitur c. 23, de Appcllat. Id

sununi momenli conmiunioneni cum iis babeant; ergo lumen singujare babet eleclio summi Pontificis , ut

id illicite faciunl : unde peccant iiioraliter, ex omnium valida sit , sive qui eligitur censura ligalus sit ,

confesso, nisi eos excuset vel materia? levilas , ut si sive eàdem ligali sint qui eligunt ,
quod à Clé-
dispensent in re levi; vel nécessitas agendi in alioruin mente Y sanepurh est ,
ut vitentur dissentiones et

favorem , et Unie quidem , ad Deuin per conlritioneni sckjsmala, c. 2 de Élect. in Clément.

aut confessarii ministerium rêver ti tenentur. An aulem valida sit eleclio ad quam excommunica-
Prob. secunda pars contra tbeologos aliquot con- lus vilandus cum aliis coneurrit, dispulatur : quà de re
cilio Conslanliensi antiquiores. 1° Ex communi hodiè certain est 1° eara invalidam esse , si exconimuuicali
doctorum sensu, qui Conslilutiouem Ad vilanda scan- suffragium ila nccessarïrtm esset, ut absque eo eleclio

dala, sic penè semper interpreiaii sunt, ut jurisdictio- fieri non posset ;
2° cam esse validam, si excommuni-
nis aclus à toleratis etiam notoriis exercilos, per eani catus suflïagium lulorit invitis vel ignora ntibus aliis ,

validari crediderint ;
2° quia alioqui magna esset in n:odô lamcn suffragium ejus neccssariuni non esse;
Ecclesià confusio, nec salis aniniaruin discrimini cau- 3° probabilius etiam apparet eleclionem adliuc validam

tum esset, si episcopus toleratus invalidé dispensaret nianere, eliamsi cleeloics scienter admiserint liominis
in votis , approbaret ad excipiendas fidelium confes- excommunicati suffragium, modo istud superiluum sit.

siones , leges et censuras ferret; ergo bajc omnia va- Ratio est quia utile per inutile non vitiatur, nisi aliter

lidé pr.eslat. jure conslilulum sit : atqui nulluni citatur jus quo la-

Prob. lerlia pars : Cui enim non solùm probibetur, lis eleclio aclu infirmctur ;
qua^ enim objiciuntur jura

sed etiam aufertur exercitium jurisdictionis, ille auaç solùm probant eani à superiore posse irritari, aut lo-
jurisdictionis sunt validé exercere nequit ; atqui cx- quuntur de casu In quo excommunicati suffragium
comniunicato vitando non probibelur solùm sed et omninô necessarium fuerit.

aufertur exercitium jurisdictionis ; cùm ideù denun- Quœrés an resiguatio fada ab excommunicalo vitando
tielur, ut bis privalus maneal ; ergo. sit valida. — R. Vél resiguatio luccest simplex, et lune

Conlirm. : Si excommunicatus vilandus non exerceat ex omnium confesso valida est ;

quia niliil est aliud

validé actus jurisdictionis irnproprise, mullô minus quàm cessio beneficii quse fieri polesl, hnô quie ex
validé exercebit actus jurisdictionis propriic : atqui quàdam necessitate fit ab eo qui beneficii munia im-
excommunicatus vilandus ne ipsos quidem jurisdictio- plore nequit ; vel eadeni resiguatio fit in favorem , et

nis impropre aclus validé exercet. Aclus enim juris- tune scindunlur tbeologi : alii eani valcrc put;, ni, quia,
dictionis impropriae praccipui sunt , collatio , eleclio inquiunt; resiguatio in favorem non est aclus jurisdi-
prœsenlatio et instilutio : atqui actus illi cùm ab ex- ctionis ; cùm non sit pnescnlatio, coilalio aut in-
communicato vitando exercentur, omninô sunt in? stilutio , sed solùm cessioni addat eerl;t pcrson;e
validi. 1° Quidem invalida est collatio, ut patel ex c. G, designationcm, qu;e quidem designatio ad juiisdi-
de concess. Prœbcnd., ubi staluitur prœsulem suspen- clioneni non perlinel , sed est aclio omninô pri-

sum non posse conferre bénéficia : porrô excommunia vata , et à p i sonali dominio dependens. lia Ro-
catio suspensionem includit , saltem cùm agilur de nacina, etc.
jurisdiclionc. 2° Invalida quoque est instilutio aut Probabilior tamen ut et tulior videlur opinio con-
confirmatio ab iisdem excommunicatis data, quia idem traria quam post Covanuviam seipiitur Suares, disp.

sunt instilutio et confirmatio, cum collatione; et eo 1 i, sect. 2, n. 3'i, 1° (plia posse beoeficium in allerius
solùm differunt, quôd institutio dicatur ubi proecessi( ;
favorem resiguare, quidam est beneficii usus, et ali-

pïa.'sentatio palroiii ; confirmatio ubi pra;cessit clectio i

quid ipso beneficii fructu prccstanlius ; atqui exconi-
133 PARS II. CAP. I. DE EXCOMMUNICATION E. 134

nuinieatus vitandus cl usu et fïuclibus beneficii pri- ;

Disputant aliqui an etiam valida sint instrumenta à

valiir , ergo; 2° quia cessio in lavorcm partie ip:.t labcllione vitaudo confecta. Probabilior est pars affir-

naturam pncsentalinnis ccclesiaslica', et quà lalis po- nians quam lenct Suares, d. 15, Sect. [>, quia instru-

sitive conçujfrif ad CQllaliqijeni bonelicii, qi|pd ei solum menta b;cc vel nullaiu, si proprie loquaris, vel eccle-

conferri polest, cujus in gial'iain dhnissuin fuit: pono siaslicam jurisdiclionem non supponunl.

pi.rsciilaiiii a clefiço cx< oimnuuicalo i'aela , nullius Co.ncli sio III. — Exeommunicatui vilandus, omni
est momenti, ut dictuni est. actu ad jndicium pertinente, tam in foro civili quàm
ecclesiasiico privalus esl de jure commuai; unde non
Sf.ct. vu. — De privatione communicationis polilicœ ,
potesl esse judex, uctur, udvocuius, leslis, labellio, pro-
et aliis effectibui excommunicuiionis ver açcidens.
curalor

CominuiiH atio politica duplex dislingui polest : alia Probant id exleri ex variis juris lextibus, quos inu-
piiv.itd, (\\iv consislit in commercio civili quod bouli- tile hit congerere, quia de gcneruli réuni consuelndiue,
nes iuler se privalim exercent simul vivendo, mandu- in judiciis rerum temporulium non admiltilur exeeptio
çando, conlraclus ineundo, etc.; alia publiai et [o- excommunicuiionis, ut docent paslor, ;au lor Huilai.

renm, canne sila est in lemporali publien: ni guber- Àndeg. aliique Gallicani jurisconsuiti, (morum bac est
no, et omnibus que buie annexa sunt, ut legos ratio, (piod excommunicalio, ulpule pœna icclc^i.i-

civiles condere, scntenlias et judieia ferre, agere in slica, iis solùm privare pussit qux ab Kccle.-ià dépen-
judicio, icslari, causas dieerc. Qu;critur an utràque dent ;
jurisdiclio autem temporal!* ab keclcsia uou
priveutur excommunie. tli. pendet;atin foro ecclesiastico viget juris communis
Conclisio l'ia.M.v. — Xcc excommuiiicalo vitundo disposilio, quia tune non aufert Ecclesia nisi id cujus
cuni aliis fidelibus, nec aliis ftdclibus cum excommui,i- domimum babet. Licel lamen tam in ecclesiaMieo
çqlo vilando communicare licet. quàm civili foro contra excommunication denunliatiiin
Prob. 1° pars,lum ex cap. 29, de Seul, exeomm., agere ; neque eiiint débet aut potest ei sull'i agai i cen-
ubi probibelur ne quis cum excommunicaio commu- sura quà ligalur.
nicet in oralione, tel osculo , nul orando secum, aut Quajdam lamen in ipso etiam Ecclesioe foro excom-
etiam comedendo; mule manavit id ab omnibus rece- muincatis permissa sunt, ut i° se suamque Lcclcsiam
plum : Os, orare, vale, communio, mensa neyutur, quod tueri ; bau j lamen possunt reconvenire, seu eum accu-
inlVà explieabimiis ; tuni ex ipsà excommunications sare à quo ipsi accusantur; 2° possunt appellare; est
delinilione, ex quà sequilur excommunicalos on.. euim appellalio médium defensiouis ;
ô' apncilalionem

quantum (ieri polest et expedit, conmumioue cum aliis prosequi; 4° uti exceptione; iis enim omnis leijilinui

privari. Lxp.'dit aulem ut commercio eliam civili pii- defensio permissa est, ac proinde exeeptio. Vide lolum
ventur; tuni ut pudore sull'usi ad pœiiiteuliam re- lilulum de Exeeplionib.
deant ; lum ne aliis oiïendiculo sint. Hoc lamen pec- Conclisio IV. — Excommunieati etiam occulti ex
catmn saqùùs inlra lincam venialis manel, ob matei iic parle, sua tciienlur communioncm aliorum quantum
lcvitalem, nisi forte silinlentiosiepiùs communicandi, possunt vilure, tam in ckilibus quàm in divinis.

quod ad morlale peccatum impulari possel, ut docet Prob. quia id inlendit Ecclesia, quaj nusquàm ex-
Suares. communicalis favere aut sulfragari voluit.

Prob. 2" pars ex eod. cap., ubi censura; subjieilur Addo quemlibet lidelem cui cerlo conslat contra-
qui in oralione vcl osculo, etc., cum exconununicatis clam ab aliquo fuisse excommunicalionem, uleumque
communicat; alqui nulla censura sine peccalo incur- teneri naturali jure, eum eliamsi non sit denumiatus,
rilur; ergo. Qu.c autem causa: à culpà et censura ex- privalim vilarc, pra:terquàm in ncce.ssitalis casibus in-
cusent eos qui vilandis communicant, dicam ubi de frà expressis, aliisque in quibus eum si denumialiis
cMiinuiiiiniialiiiiic minori. essel, vilare nou tenerelur. Halio est quia qui se ila

Concllsio II. — Yalidi lamen sunt contractas ab ex- vilari senlit, verecundiœ rubvre su/j'usus, .eap. I i, de
comiuunicato eliam vitaudo facii. Sentent, excomm., p. 2li3, inducilur ad sali^lacien-
Prob. Valeul eontraelus l'a e l i ex consensu qui nullà dum pro excessibus suis; alijui lenciur uniiMiuisque
lege irrilatur ; alqui conlraclus ab boniinc vitaudo .il cooiicrandum quaulùm polest pcenilenlie et con-
facli, liiml ex consensu qui nul, a in ïialur iege, huô j
vcrsi(Hii peccatorum; ergo; îtà expresse Gibert, et alii

cujus valorem loges agnosc uni. Sic \ai, ,v declaranlur pa^im. l'Acipe si vilando proderet aliis oocullutt bu-
l ivccpiii) habilùs rcligiosi, e. 32, de Sent, excvm., jus excommunicali crimen ; bàc enim de causa, ait

quod jure non rcsMenle ad prufossionem cxlendi so- Paludanus, eum qui Darisiis cxconnnuuicalus de..un-
lrt; 2' donatio, c. 8 de Donatien., quainpiàin oblalio- lialus esl, non debeo vilare Dononia' in publieo, sed
ncs cl clecnmsynas ab excomnmuiealu vilando IV.clas lanliim in occullo si ibi nescialur, quia quod bs{ ptkMicum
recipero probibitum sit KcclcMa- minislris, ut docel Varisiis, esl occullum ibi.

\\oCariiOl., episl. 18G;3' à fortiori valent alii eon- Pr.cler bos eifectus, alii sunl qui excomnuinicatui-
traelus vendilionis, en. plionis, mului ; ilcm cl testa; nom sequuntur per aieidens, cb n>>\am cxeoininuni-
menla, nisi lamen liant ab cm ommimicalis propter eali malitiam. Ii verô sunt V irrcgularilas (piam in-
ba:resiiu autpercussionem cardiualis, quaj rcslriclio currit qui olf.cium aiicujus urdinis excicct, de quo
pro prima parle non viget m Galba, 2° s.uspicio de haOTOÛ, in eo qui per an n uni per-
i alibi ;
 in. * ENS1 RIS. 130
135
bac
sistit in censura; .V et in eodem conviclio de mandant aut consulunt clerici percussionem ; item

crimine propter quod excommunicatus est; et juxta

qui non obstant cùm ex officio tenentur obstare; ac

Rebuffum et Navarrum, privatio effectûs absolutionis demùm qui ratam babent percussionem nomine suo
generalis qua; ex Romanae Curiae stylo in Rescriplis factam ; ita si non ex textu citato, saltem ex variis
canonibus colligilur. Supra annotavi eam percussio-
pontificiis prœmitli solet.
nem ficrl suadente diabolo, quae non fil sine peccato
Articulus IV
mortaH.
De prœcipuis excommunicationibus. Quaeres 2° quid clerici nomine intelligatur. — R. in-

Exeommunicatio, ut et censura in génère, alia est telligi eos etiam, qui prima tonsurâ initiati sunt, ii

Iatae, alia ferendae sentent'ue ; alia ab homine, alia à enim Yerè clerici sunt, ex c. H, de Mtate, etc.

jure. Quae à jure est, vel in corpore juris continctur, Sed ab boc canonis privilegio excidunt 1° qui eô

vel in specialibus diœceseon stalutis. Excommunica- quôd tonsuram ac habitum clericalem non déférant,
tiones omnes in jure contentas, quarum prœcipuas probabililer ignorantur esse clerici ; aut qui licèt cle-

alibi retulimus, fusé explicant Suares, disp. 21, Navar. rici esse sciantur, clerici habitum non gerunt, post-

cap. 27, et alii. Nos quibus immensem boc opus ag- quam tribus distinctis vicibusabepiscopomonitifuére,
gredi nec sinunt vires, nec iniqua voluminis spatia, ut eum déferrent ii enim post trinam illam monitio-
;

eas quarum notitia in praxi utilior est, elmagis obvia, nem perdunt privilegium cléricale, ex c. 45 de Sent.
explicare conabimur. excomm. Non perduntautem privilegium illud qui habi-
tum suum non gestant, quia non possunt, ut in A*~
Sectio prima. — De excommunicatione contra vercus- gliâ, modo tamenqui eos percutit sciât aut scire pos-
sores clericorum.
sit eosdem esse clericos. An autem censura? subjaceat,

Habetur hœc exeommunicatio c. 29, 17, q. 4, iis qui in tenebris aliquem percutit quem an clericus sit

verbis : Si quis suadente diabolo hujus sacrilegii reatum videre non potest, disputant theologi. Negat Sayrus,
incurrit ,
quod in clericum vel monachum violentas ma- 1. 3, c. 27, etiainsi percutiens det operam reiillicitoc.

ints injecerit, anathematis vinculo subjaceat, et nullus Mibi statuendum videtur percussorem à censura libe-
episcoporum illum prœsumat absolvere (nisi mortis ur- rum non esse, si animadvertat aut animadvertere queat,
gente periculo) donec apostolico conspectui prœsentetur, se clericum perinde ac laicum percutere posse : tune
et ejus mandatum suspiciat. enim sic affectus esse videtur, ut quemeumque prac

Quaeres 1° quid intelligatur per hanc particulam, Si manibus habet, caedat, sive clericus sit sive non ; unde
QUIS. clerici percussio tune plané involuntaria dici non po-
Respondeo 1° eos omnes intelligi qui censurée capa- test. 2° Qui ter moniti ab episcopo, vel non desinunt à
ces sunt, seu virisint, velfeminae, pubères vel impu- negotiis secularibus, vel contempto clericali habitu
bères; laici vel clerici, aut religiosi. — R. 2 U
nequidem arma ferunt, vel mimicam arlem per annum exercent,
eum excipi qui clericum volentem percutit. Ideô enim cauponemve agunt aut qui tyrannidem exercent, se-
;

is eximerelur à censura, quia eo ipso quo volentem ditionesque et turbas excitant, quo in ultimo casu abs-
perculeret, non censeretur eidem inferre injuriam quae que praeviâ trinà monitione, sine censurae metu per-
volenti non fit, ex trito axiomate : atqui h:ec ratio cuti possunt, sive habitum clericalem gérant sive non.
nulla est; quia tametsi clerico buic, utpote qui jure 3° Clerici bigami, sive duas, sive unam non virginem
suo cedat, personaliler injuriam non faciat, facit ta- duxerint, etiamsi clericaliter vivant; item et simplici-
men injuriam ordini clericali, cùm ille canon non tam terconjugati, si habitum clericalem non gestent. In

in favorem clerici particularis, quàm in favorem ordi- Galliâ, qui uxorem ducit clericatui renunliàsse cense-
nis clericalis, quijuresuononcedit, fueritpromulgatus. tur, etiamsi forte habitu clericali induatur, ut quidam
Quapropter in boc casu mortaliter peccant, et qui cantores soient. 4° Qui dégrada li sunt realiter; secùs
percutit, et qui volens percutilur; praecipitque ibid. si verbaliter tantùm degradati sint : multô minus si

Innocentius III, ut excommunicelur, quibujusmodi per- solùm sint irregulares, suspensive aut excommunicati
cussionibusclero injuriosis se submittit. R. — 3° : eidem etiam vitandi, ii enim non desinunt clerici esse et pro

peence subjacet clericus qui ex iracundià, despera- talibus haberi. Ita Navar., c. 27, n. 76; Ronacina,d.2,

lione, aut taedio semetipsum percutit, mutilât, occidit, q. 4, p. 3 ; Pontas, v. Excommunication, cas. 6.
aut aliam sibimet injuriam irrogat, per actum chari- Quacres 5° quid per iwsxcuosintelligatur. — R. 1°: in-

tati quam quisque sibi débet mortaliter conlrarium. telliguntur non solùm religiosi professi, licèt solùm
Ratio est quia sic verum est quôd violentas in cleri- conversi, verùm eliam novitii. Excipit Ronacina, si

cum manus inférât cum injuria ordinis clericalis. Ita ingressus novitii invalidus sit quâcumque de causa.

Suares, d. 22, sect. 1, n.59, et alii. Aliter dicendum Sicutenim, inquit, qui tonsuram invalidé accepit,
si quis mortificationis causa, aut ob dolorem è morte putaquieam ab alieno praesule sine proprii episcopi

patris vel alterius conceptum se strenuè flagellet, ca- licentià recepit, clericali privilegio non gaudet, sic nec
pillosveevellat. Quin et si quis, proprii peccati dolore eo frui potest novitius invalidé religionem ingressus.
percitus, ab alio flagellari expeteret, maneret is liber 2° Intelliguntur équités Hierosolymitani, seu Meliten-

à censura, quia actio hsec nec personae ulli, nec ulli ses; sunt enim religiosi, propriis volis ligati. 3° Intel-

Statui injurio§a foret. R.-—4°eteos etiam intelligi qui | liguntur moniales professae, vel conversae, acnovitiae,
137 PARS II. CAP. I. DE EXCOMMUNICATIONE. ir.8

modo, aitBonacina, non vivant in domo proprià more seu \il;e, seu honoris soi, aliaiumvc rerum: quia vim

laicorum. 4° Ereraita;, non illi vagi qui ex bono vel |

àrepellere inconlinenti omnes leges omniaque jura per-
malo animi affeclu rcligiosum liabilum induunl; sel miiiunl. Unde qui graviler cxdil Clericum lionoriet

qui reguhe alicui religiosœ iubicrent; lii enim vcl rc- caslilati non verbi olùm sed et fecli i imminenlem, à
ligiosi sunl, vcl conversi, ut benè Suares, d.2-2> sect. 1 censura immunis est. Sed hic servandum inculpalae

n.21. lu te Le moderamen, intra quod sisierccenseturquiid

An idem dicendum do iisqui superiori ecclesiastico solùm l'aeit sine quo aliter s:', aut res suas servare

obtempérant, res est admodùra incerla. Si ox volo, non potëst. Qui i.mieii aliqualilcr justae defensionis mo-
].;u io, ;nit ralione muneris cujusdam spirilualis, loco dumexcederet, non ex proposito sed ex inadvertentiâ,
alicui sacro se tradant cum subjeclione udepiscopum, ci eà commolionc qux in hoc casuinvitis etîam nobis
probabilc videlur eos canonis beneficio poliri ;secùs si irrepit, non incurreret censuram.
ex. solo voluiUalis bcneplacito simul vivant ut fratres, An autem qui clericum invasorem percutere ma-
idqne eô vérins est quôd in loto juriscorpore nullade vuli, quàm fugere, censuram incurrat, agitatur inter
cremilis menlio fiât. théologos. Negat Sayrus post Navarruro , Cajetanum ,

Quares i° quidintelHgaturper manus violentas. — et alios plures, modo tamen fuga hœcsit ignominiosa.
R. Ko nominc significatur 1
"
quaxumque percussio, Haec quidem opinio mihi carnem ac sanguinem sapere
pngnis ctiani et pedibus*, baculo, lapide et similibus; videtur, inanemque mundi gloriam pro régula propo-
2° actio qn:i liÎK't injuriosa , sive in persouam clerici, nere : fatendum tamen est luec ex circumstantiis diju-
sive in res ei aliquo mod adhérentes, ilaulvis ciiri- dicanda esse. An enim lenebitur princeps aut gravis

feratur. Unde qui clcricum pulverc aspergeret aut magislralus usque ad inlerclusionem anima? currere

aqnà, quive eum conspueret, aut vim rébus ei adhsc- ut subducal se insanienti cuipiam clerico, quem uno
rcnlibus inferrel, pulà vestes quas indulas habel la- aui altero iclu repellere polcst? hoc sauê pauci sunl

ccrando, aliquid quod in manibus babet injuriosè ia- qui facile credant.

equum eumve appre- 2° Excusalur à censura, licèt non à culpâ,

piendo, cui insidet vulnerando, ait Co-
hensisfrœnissislendo.excommunicalionemincurreret. nincii ,
qui clericum cum uxore, maire, sororevel filià

Addo cum eodem, in his non tam niodum violontiic proprià lurpiter invention perçu tit; secùs siclericus de-

quàm aflecium, prout tamen exteriùserumpit,pcnsari. prebendalur in stupro vcl adulierio cum eà qua: per-

Quare qui clericum in custodià publicà, aut privatà cussorem tam proximâ consanguinitatis lineâ non con-
domo detinet, cuslodesque appoint ut cumapprehen- tingil ; tune enim non erit à censura immunis.

dant si de do:no exierit, ila ut sine slrepilu cl confu- Ubinota 1° : Eum censeri lurpiter inventum, qui in

sione exirc nequeat, cxcommunicalus cm. Hinccano- osculis et amplexibus, imô qui soins cum sola in loco

nicusqui adalleriuscanonicicapul projecilbreviarium, sussiecio reperitur : modo tamen personne ipsse ratio-
cujus quidem iclum aller oppositâ manu declinavii, nabili de causa pro suspeclis babeantur; 2° eum qui
censura in conlraxil; quiaibi est aciio violenta, qu;e, clericum sic inventum csedit, excusari solùm cùm per-
licèt in génère contractas pbysici levissima sil, mora- cutit inconlinenti; lune enim accr doloris sensus quo
liierlamen in ralione injuria: gravis esi. quis adurilur, aliquid merelur indulgentix.

Ilaud tamen sui'ficit gravis contra Iionorcm 5* Excusalur qui ut pater, herus magister, disci-
cleriei ,

injuria, qualis est in verbis, vcl aliquâ aclione exie- plina: causa clericum ferit, modo notabiliter non ex-
riori, v. g., bracbii ei pugni tensione, fusiis exhibitione cédai. Item qui justâ de causa vim inl'ert clerico, ut

coinminatorià; sed requirilur vis tactu sallem mediato si de superioris soi mandato laicus clericum ca-
consummala, quia alia quoevis injuria violentant ma- piat, Clinique traîial in judicium. Idem die si quis ca>
nuuin injectionem non importât. dendo leviler peccet : unde qui leviler clericum c.< dit,

Kx quibus tria deduco: i°eum qui aclu subdolo ali- ut in rixis aliquando soient infantes , non contraint
quid anfert clcrico, v. g., marsupium, cingulumvequo censuram, eliamsi eliciai sanguinem è naribus, modà
aclu cingitur, eliamsi inlerveniat prxcisiu, non incur- in quaniitate mudicâ. Qui;i tamen quandoque difficile

rcre censuram, 2" nec eam incurrere qui vestes cle- discernitur gradus adverlenliae , vel materix ad mor-
rici dormienlis subripit, aut lacérât; 0° idem dicen- lale peccatum sufficienlis ,
quoties hieverum suberit
dumde coqui clericum metucogit ulà certo loco cx- dubium , pelenda crit absolulio ad majorem caule-
eat, modo metus iuculiatur solùm per verba, aut lam.
aciioncs quxpersonam ipsamnon attingant. Ratio est A" Quandoque eliam immunis est à censura, qui
quia in his casibus (it quidem injuria, sed sine vio- cùm in clerici defuncli corpus cadat, prxsxvit, illudque
lenta manuum injectionc, sallem quœ cadal in rem membralun dilaniat quidquid in contrarium asserat
,

personx adhasrentcm : ila passim Doctores. Si Mo- Felinus. Ratio est, quia is non est verè percussor cle-

nialis miserè corrupla, abortum sihi procurel, non rici.

crit censura: obnoxia, ut qux non sibi sed foelui inju- Quxres 6" ad quem pertinent lu/jus cenmrœ absolu-
riam irroget. tio. — R. Si agaturde jure communi, censuram hanc
Quares 5* an et qui clericorum \ ercussores ab in- Papa; réserva U»m esse, ut palet ex ipso cil ti capilis

currendà censura exeuscnlur. textu ; Papa: autem nominc iiitclliguntur legati ;i la-

R. excusari l°qui perculiunt in jiislam defensionem \ tere, etc. Eodem tamen jure communi polesl episco-
TH. XVII. 5
 r

159 DE C!;.NSl RIS. t40

pus vel ;ilius superior abhàc censura absoîveré in fortuiio casu, et sine la>dendi proposito, non tamen
casibus sequehli carminé expressis : sine negligenliâ , leviteraut mediocrilcr clericum per-
cussit, absolvi potest ab episeopo, sccùs si ehi rmiter
Htijula, mon , sexus, liostis, puer, ojfic'udis,
8°
percusserjt. Veliciosus, nobiles enim cl magnai
BeHwosvs, inops, œgerque, senexque, sodalis,
potentiac viri, qui sine periculo status suos descrere
Janitor, adstriclus, dnbiu* causée, levis ictus,
non possunt; ii ilèm qui itineris bujus laborem susli-
Debilis, absolvi sine sitmmà Sede merentur.
nere non valent baud tenenlur Romani ire, sed ab
\° Ilaquc hecessum non est recurrere ad Papam, si episeopo, qui priùs rei veritatem perpenderit, absolvi
ïcius seu péreussio levis sil et inodica; quo nomine possunt. Antea tamen eorum status et conditio Sedi
non intelligilur pcrcùssio quse venialis sit, cùm ha;c Apostolicse intimari debent, et tune secundùm ejus
icc ml ihorïàle pec'calurii, nec prôinde ad c'ensuram consilium impertienda absolutio, nisi periculum sit

s'dftii iai ; sed quac opponilur enorhii et mediocri. in morà. 9° El inops qui artc vivit Romain recurrere
Enormis pbrrô seu àlrox ca est qùac pervenit ad oc- non débet, nisi sit mendicus qui tam in itinere quàm
cisionem, aut mrililaliohem membri, oeufi ejectionèm, domi, sibi suisque providere possit. 10" Mger, vale-
iltàliOriertî vulneris magni, el à clii'rurgiâ scriô trac- tudinarius, et quisquis sine periculo vel mortis, vel
tandi, vel eiïiisionein nuilti sanguinis aliuride quàm è
j
reincidendi in morbum, iter aggredi non potest, de
naribus eflluèhtis. Levis à contrario eà est, ubi née quo consulendi sunt medici. 11° Scnex, quo nomine
abscinditur hièmbrum, nec dens cvellilur, nec san- intelligilur, qui, judicio viri boni, raiione uelalis Ro-
guinis mullùm eftmiditur ;
qualis salis com'miiniter ea main adiré nequit. Qui seneclutem Iong;evam eliam
esse solet quse fit palniâ, pugno, de. Medi'Ocris levein forlem experilur dispensatus est quia brevis est in
,

inter etehormem média incedit. Fatendum lanien cunj senibus à sanîtate ad morbum et mortem transitas.
Sayro, 1. 5, c. 28, haie omnia ad viri prudentis arbi- 12° Sodales, seu clerici quicommuncm vitam in eàdem
trant! dijudicanda esse ex dreumstantiis personarum, du uni domo, à pereussione, modo non enormi, per
loei, temporis, modi ipsius percussionis. Quod enim episcopuni absolvi possunt : facile enim communio
levé est respecta junioris clerici, ut aîapa ; médiocre discordiam pari t , ait Say rus; unde casus istc merilô
-
aut grave esse potest respecta senis, sûpcrioris, ;
i i

in jure exeeptus est. 13° Janitor qui in exercitio oiïi-

lati. Quod fit occulté non ejusdem est gravitatis quàm cii, etiam injurïandi aninio, ail Sayrus, aliquem modo
quod lit in fréquent! cœtu. Quod fit doini levius est
non euormiler perculit , absolvi ab episeopo polest.
quàm quod in ecelesià minislro sacris jam Vestibus 14° Idem dicendum de iis qui ulpoie allerius poles-
indulo,aut sacra fâciehti inurilur. Moncnt âutem Say- tali adslrïcti, juris sui non sunt, ut servi, et filiifamilias.
ruset alii, in arbitrantlâ lacsibnis gravitale, nec» s uni 15° Dubius, seu ipse dubitet, seu alii de ipso dubilent,
non esse adPapam, sui'ficerc verô si récurralur ad ad cautelam ab episeopo absolvi potest. 1G° Èoclem
Episcopuni ex quo enim ei certis in casibus con< e-
;
absolvi jiossunt modo quos juste causœ ab itincre iin-
ditur absolulio, eidem et conceditur jurisdictio ad vi-
pediuht; tamen
ità ut et injuriam illaiam reparent, et
dendum nom hi vel illi casns ad se pertineant. 2° Re- jurent futur um ut, cessante impedimento, aposlolico
ynla, id est, regularis qui rëgularem ejusdem mouas- seconsp^elui pnesenlent. Quod uliimum in Gallià et
terii vërberât, à pnvialo suo, guardiano, prier* ab- pleristjue aliis locis nimio intervallo Rom à disian-
solvi potest, vel ab alio de ejus consensu ; seeùi si
tibus locum non babere suprà commonui. 17" Eadem
secularem feriat, autalterius elaustri rëgularem: nain est conditio debilium, quales sunt caici, claudi, aliique
in primo casu ab episeopo; in secundo autem , lum à membris desliluli.
proprio suo, tum ab altéreras religionis superioré ab- Mens erat aliquid de jure Gallicodicere, at id faelu
solvi débet. Exeipe in bis omnibus, si endroits sit
impossibile est, quia spcci:dia cujusqùe Dia;ecseos sta-
péreussio; quanquàm lïôdiê reîigiosi ferc omnes ex lula non minus à se invicem quàm à jure commun!
privilegio absolvi possunt à superioribus suis, ne eiè
discrepant.Nam alicubi sublala est reservalio, cùm ii

tribuatur vagandi oeeasio. Quin etnovitius ab iisdem

qui percussi sunt, non sunt in sacris, v. g., in diœce-
absolvi potest, eum onere tamen in camdent reinci-
sibus Parisiensi,Biluricénsi, Andegavensi,66I6nierisi,
dendi sententiam si anle professionem egrediaUrr. eadem abrogatà
,
Ambianensi , etc. Alibi reservalio
u
o Mors, seu in periculo mortis absolvi quis potest à necdùm in sacris posilos, ut
eliam est erga religiosos
quolibet sacerdotc; de quo supra. 4° Sexus, seu mu- Ambianensi, Rupellensi,
indiœeesibus Andegavensi ,

licres, sive fortes aut infirma:, divites, aut egenae, vi-

Grassènsi, etc. ; vid. Giberl., Constdi. canoniq. sur la
duœ vel non, à quacumque per episcopuni absolvi
Pénit. Duo pra^cipuè relinenda , nec levem eliam pu-
possunt pereussione, eliam euormi, quia jus indistin-
blicam, nec occultam etiam enormeni pereussionem
cte loquitur. Idem à fortiori dicendum de monialibus
Papai uriquàm reservari.
supra. 5° Hoslis, seu qui capitales subit inimieilias,
De bur.'si librorumque probibitorum lectione, et
et vilÉB sn'ae timet, ad Papâhi ire non tenëlur; nisi
ulriusque peenis dicam in Traclatu de Fide.
debeaî et possit bisce siraultalibus firièm imponerë.
— De excommunicatione ud ftnem
I

G° Pucri impubères, eliam post adeptam pubertatem :

Sect. il. revjlalionis,

ab episeopo absolvuntur, ex si>u de moniloriis.

dictis supra. 7° Qfficialis,
j

pulà judex vel apparilor alicujus polenlis, qui ex j

In hâc quolidiani usûsmaterià, expendam l*<juid
M PARS II. GAI*. 1. L>E EXCOMMl MCATIONE. U2
Bit moniloiium ;
2° quis eonsequenicr ad illud revc- possil. Monitoria sine judicis secularis intervcnlu con-
lare tenealur ;
5° quo tcmporc revclandum sit, elc. cessa,vocantur exlrajudicialia, etabepiscopo velejuis
vicario generali obliiieri délient, ni notât Gibert; se-
Punctum pkimcm. — Quid sit monilorium-
ins de judicinlibus quae ab ofliciali decerni soient.
Monilorium, seu, ut olim aiebant, monilio, est maii- 5° Apud nos nomine judicis ecelesiaslici non intel-
datum Ecclesirc, quo sub excommunicationis pœnà ligilur arebiepiscopus, ad quem recurri possc docent
pnvcipilur manifeslatio auctormn criminis reipublicœ canonisée esterai, si episcopus monilorium concedere
pernioiosi, vel (laiiini i;ra\ioris proximo illali, ejus-
nolnéril ; in Galliis enim non rceurrilur ad arebiepi-
(ieihtiuë criminis roparatio in favorem quorumdam scopum (nisi vel episcopus ipse sit actor, vel causa
Eeclesiae membrorum. sub arcbiepiscopo pendeat),sed offlciales episcopi ad
Dicitur 1° mnndatum Ecclesiœ seu judicis occlesia- ,
monilorii concessionem coguntiir per bonorum suo-
slici ,
qui solus excommunicalionem comminari aut ni:i; Qbsignatioaem , seu, utclariùs loquitur Gibert in

decemere polesl. Quis vero sit illc judex aperit con- suo juris Vorpore ,
per saisinam sut temporales. Excipe

ciliuhl Trid. Iiis vcrbis, sess. 25, c 5 ,

de Heform. : casum consanguinitatis; nemo enim contra parentes
Excommunicationes Ma' qitœ monitionibus prœmissis ad aut affines usque ad (piarlum inclusive gradum moni-
finem revelationis , ut aiiint , aut pro deperditis seu sub- toria decernerc tenetur ; unde tune officialis abus ad
traclis rébus fwri soient, à tiemhie prorsùm prœlerquàm hoc ab episcopo aut vicario generali consliluilur.
ab episcopo decernantur. Circa decretuni islud quuedam 4* Neqne etiani nomine judicis ecelesiaslici inielli-
sunt aniinaUverlenda. gitur Papa ; etsi enim olim ab eo nonnunquàm pele-
1° Rare concilii Tridentini disciplina, si monitoria ba;ii Galli (quod multis in regnis adliuc viget ) ea
solis opiscopis réservât , in GalliU non vige :

; Parisiis moniloriorum gênera, quaî vocanlur in forma signifi-

enim, v. g., non ab arcbiepiscopo, sed à solo of'liciali ait i:. quia bis ineipiunt verbis, signifteavit nobis dile-
nifinitnria decernnntur. Constat quoque posse apnd ctus films, elc, ea l.imcn nunc in Galliâ pro abusivis
nos monitoria à majoribus episcopi vicariis concedi, ! abentur, quia jurisdiclioni ordinariorum nocent, et
modo id specialiter iis fuerit ab episcopo concessum :
régis subditos, intervenienle appellatione, extra re-

ita tradunt concilia Rhotomagense an. 4581, Rbe- gnum irabunt.

mense, et Turonense anni 1G83, quod ultinmni statuit Dicitur 2°, quo sub excommunicationis pœnà, etc., seu
ut à nemme prœierquàm ab episcopo, vicario generali, aut pœna haèe actu infligalur cùm promulgatur monito-
officiait monitoria decernantur, adeôque supponit ea à ri!m, ut quandoque fit; seu tanlùm declaretur infe-
vicariis generalibus et officialibus decerni pos^e. Et renda , ut nunc melior et communior usus obtinet.
verô monilorium niliil aliud estquàrn niandalumde ta- Imô in locis curia'Divionensi subjectis cautè et sapien-
libus l'actis revelandis, sub excommunicationis pœnà : non fulminelur excommunicatio,
ter institutum est, ut
atqui polest vicarius generalis et mandata decemere, nisipostquàm judex regius permisil partibus ut ful-
et inobedientes plectere censuris; ergo. minationem banc requirant, quam agendi rationem
Dixi, si monitoria solis episcopis réservât ; existimant uti juslissimam laudat Ducasse.

enini aliqui concilium, noinine episcopi, vicarios cl of- Hinc cùm censuris sobriè utendum sit ex Tridenti-
ficiales comprebendisse, ut qui uiiam cum episcopo no, peccant graviter, qui monitoria concedunt , sive
personam officiant, ex cap. 5 de Appellut. in G; cx- cùm danmum aliis modisdetegi potest; sive cùm prœ-
clusissc verô arebipresbyteros et archidiacoiios. t*uid- sumilur monitoria bxc inania fore vel ex futuro po- ,

quid sit, potcslas monitoria deceriir-ndi competit, lum puli conlemptu, vel ex impolenlià eorum qui inabmi
iis quoque qui jurisdiciionera quasi i piscopalem ba- fecêre , nec sunt solvendo pares ; vel ex lestium de-
bent, eamquc per ofiicialem à se designalum exercent feclu, ut si de rébus dudùm perditis agatur, etc.
in foro contenttoso ; lum vicariis capiluli, sede \a-
Dicitur 5°, manifestait) criminis perniciosi , aut gra-
cante, non aulem ipsi per se capilulo, til declaravil vions damni , elc. Excommunicatio enim qiue gravis
S. Congregalio, die 4iaug.,an. i486, et in Galba om- est pœna, non nisi pro rébus magni momenti decerni
ninô leiiendum est. ex Pontas, v. Chapitre, cas. G.
débet; rerum autem gravitas respective dimetienda
2" Neqne eliam m Galliis receplum est quod subin- est. Vetat concilium Avenionense an. 1590, ne decer-
dicat Tridenliinun ibidem, nempe ut monitoria ab nantur monitoria pro rc qiisc nununis aureis viginti
episcopo ihdcpendenter à cojuscutnqne secularis judi- non xstimetur. Concilium Mexicanuin libella.-. 50, re-
cis auctoritaie decernantur. Conirarimn siatutum est quirit. Parisiensis senalns nionitoiium pro 55 libellis

ëdictoquod efflagitant clero Gallicano tulit Ludovi- decretum, abusivum deelaravit an. lo'Oi.

cusXlV, an. 1695. Malè lamcn dicit Habertus, moni- Ex bis colliges 1° mortaliter peccare tum eos ,
qui
toria nunquàm decerni sine secularis judicis licentià ; ul monitoria obtineant , siniiilata pr;etexunt damna ;
qiiôlies enim materia merê est Eccl..ia>iiea , necesse lum judices quia ea levibus de eausis postulari per-
non e>t ut ad judicem secularem recurratur; imô nec mitlunt; tum el ofliciales, qui eadem iis in easibus
ad cum rceurrilur, cùm agitur de rébus |,erdilis , quee decernunt; ii enim pati potiùs debenl bonorum suo-
materia ad forum civile speclat, quia lune ad cum in-
rum saisinam, et ad superiorcm judicem lanquàm de
uiilitcr recurrerctur cùm danmum difficile probari
,
abusu provocare.
443 DE CENSIKIS. iU
Collines 2* monitoria decerni posse
non solùra in m mon funguntur. Nttllœ, inquit concilium I Tolosan.,

scilicel insequilur quis cn- an. 1590, cui pr;civerat concilium IV Mediolanense,
causis civilibus, in quibns
sed ad an. 1573, in excommunieaii, aut perditi sceleslù/ue lio-
men contra se commissum, non ad vindiclam ,
ut aiunt, interesse; verùm eliam in causis miriis gratiam excommunicutiones decernantur : idque
oblinendum,
Neque hic vel judici ecclesiaslico ,
vel meritô cautum erat, quia qui Ecclesiam in spiritualibus
criminalibus.

clericis revelantibus timenda est irregularilas si mis ,

pnecipieutem êderunt, Ecclesiam in lemporaneis ad-

quo vide qu.e dicam in Iractatu jutricem babere non debent. Sed luec reslringitGibert,
morte plcciaiur, île

proutmo- i" ad cxeominunieatos denuntiatos; 2° ad h;erelicos,

sequenli, part. 2,
nuit concilium Senonense
cap. 8. Cavendnm tamen,
ne monitoria decernantur eo sensu quôd non proprio nomine sed lantùm regii
,
,

quorum procuratoris monitoria oblincre possinl 3° quod

nisi forte atrocioribus,
, ;
pro injuria verbatibus ,

relinquatur. Tune porrô spécial ad publicos peccalores, ju^ta luec erga eos
distinctio arbittio officialium
cùm saeerdoti magistrats" severtyas non ampliùs in usu esse videtur; unde iis
injuria censclur alrox ,
,

et infâme palàm sicul aliis, conni vente seculari tribunal! monitoria

mulierive inlaclai famœ, turpe quid
,

infaraatorii pro capitali cri- conceduntur.

objicilur. Libelli quoque

mine liabentur. Punctum — Quinam ad revelandum

ii. teneantur.

Circa Uaec quatuor notala velim :

1' Monitoria de- CoNCLisio prima. — Omnes diœcesani qui subjacent
homini crimen ad-
cerni non posse pro injuriis ([me episcopo monilorium concedenti , lenentur revelare sta-

fuerunt inusl»; aut quaruni reparalio per lim ut monitorii noliliam habent, nisi jure eximantur à
iuillcnli
injuria;
annum neglecta luit; actio enim quà reparalio revelando.
prœscribilur 2° com-
tocalis exigi potest, anno uno ; Prob. quia ii omnes episcopo suo generaliter pra3-
jurisperitorum sentenliam, atqui per monitoria episco-
munem esse Gallicanorum cipienti parère lenentur :

posse
monitoria nonnisi pro mobilibus bonis concedi pus generaliter prsecipit ,
:
et généralement contre tous
obtenlum, abusi-
hinc monilorium pro immobilibus ceux et celles qui savent et ont connaissance des faits
5° ea
vum curia Parisiensis, an. 1530 (1);
declaravil ci-dessus. Verba sunt in liiteris monitorialibus apponi

quae populis levia videntur, reipsà

plerùmque gravia solila.

Hinc quidquid senliat vulgus arbilramur cum

esse. ,
,
lline 1° infidèles, Judxi, ipsimet catceliumeni
eos qui nôrunt columbarum aut garena;
D. Pontas ,
,
ameutes, infantes necdùm usum ralionis adepli, non
cuniculortw occisores, ad revelationem omnino
te-
obliganlur per monitoria; quia vel Eccicsia in eos
monitoriis, personas suspectas nec nomi-
neri; -i" in jurisdiclionem non babet, vel obedientix incapaces
certis designarii indiciis
natim exprimi debere, nec sunt. ls olini fuit Ecclesjac Africaine usus, ul ad tesii-
et capillo-
ex quibus innolescant, pulà stalurà, vullùj monium infra annos lï œtalis sua' pueri non admitlc-
induuntur taie enim monilo-
rum colore, habitu quo :
reniur : verùm alia est Ecclesia; Gallicans disciplina
libello infan.alorio habere-
rium, inquit Ducasse, pro juxta qiiam pueri utriusque sexûs, etsi nondùm pubè-
quœverù sic designaretur, jus haberel impediendi
tur ; res ad depôsitionera admittunlur. An verô, si non
ne ad alias monitorii promulg.Uiones procederetur. révélant, subjaceant excommunicationi , dielum est
Quanquàm censet Gibert, quôd si monilorium pro-
supra, lline 2° monilorium, cùm aclus sit jurisdiclio-
desse non possit nisi person;e ex pra-dictis indiens
,
nis, in eos omnes et solos ferri censelur in quos supe-
designenlur, designatio hsec permitlenda sit.
rior jurisdiclionem liabel : unde qui in parochiâ S.

Dicitur 5° in {avorem quorumdam Ecdesiœ membro- Pétri di'gunt, obedire lenentur monilorio quod in pa-
aliqui quibus monitoria concedi non rochiâ S. Anna' ejusdem diœcesis promulgalur, quid-
rum. Sunt enim
debent : ut l
u
qnicumque belerodoxi, cùm eos ab quid in conlrarium staluere videalur Sambovius,
Ecclesià protegi non deccal, qui Ecclesi:e leges asper- loin. 2, cas. 175. Ralio est quia monitoria non ferun-

nanlur, juxta id juris Privilégia quœ contemplatione

: tur à paroclio qui rêvera inalterius parochianos nihil
observato- qui jurisdiclio-
religionis indutta sunt, catholica tanlùm legis polcsl , sed ab episcopo , aut offlçiali ,

ribus prodesse oporlet. Hinc pseudoreformalis , dùm nem Label in toiam diœcesim.Eàdem de causa revelare

libère religionem exercebant in Gallià , non indulge- lenentur religiosi , etiam exempti qui de niillà sunt

banlur litière moniloriales, nisi sub nomine procura- parochiâ, quia episcopo quoad censuras submiltuntur

loris gcnèralïs ,
qui cas pro haereticis requirebal ;
ila à concilio Trid., sess. 25, de Regul., cap. 12, alquc
Rotliomagi judicatum an. 1G03. ( Exislimat tamen is disciplina Tridentinse arliculus in Galliis viget , ait

Gibert ba'relicorum toleratorum depositiones etiam Gibert, p. 589. Hinc 5° qui de et in aliéna diœcesi

contra Catbolicos recipi posse.)

2° Excommunieaii sunt, jure quidem nalurali non autem vi monitorii ad

etpublici peccalores, ii prœcipuè qui Paschali officio revelationem obligantur. Idem dicit collator Andega-
vensis de iis qui licèl actu sint in territorio episcopi
monilorium decernentis, ejus lamen jurisdiclioni non
Vide Collât. Andeg., tom. 1, pag. '.51 et nota,
(1) ,

subjacent; quales sunt 1° viatores qui per diœeesim

quoi! licèl pro immobilibus monitoria decerni non
pos-
sinl, possi::t tamen Dominicis iliclms generaliter et piano ductu transeimt ; 2° advense qui auco tempore |

absque ullà peisonarum aut bonormn determinatione domicilium nec quasi

in diœcesi commoranles, ibi nec
excommunieaii, qui bona aliéna etiam immobilia re-
domicilium acquisîssent ii enim nec ratione doroici-
et Gibert, p. 3"2.
;
tinenl. Adi
145 PARS II. CAP. I. DE EXCOMMUNICATIONS. na
lii, hoc ralione delicli, cujus participes non esse snp- sertim nondùm execulioui mandata , iilius contra

ponuniur, subdili sunt episcopo; imù elsi siatulis patrem , uxor contra virum et vicissim, revelaro

subjerli essenl , non lamen subjecti forent excommu- debent.

iiieationi per sententiam latœ, qualis ea est quœ ferlur Excepi sceleris auctores mit participes; elsi enim nonc
in monitoriis; judex enim sententiam in eossolùm! passim proraulganlur monitoria cum clausula, nemina
dicere potest qui ab ejus tribunali dépendent, llaeie- dempio (cujus conlrariam , demptâ parle , requirebat
nùs ci ta lus theologus. olim senatus Divionensis ad monitorii validitàtem)

Contrarium sentire videtur Gibert, subindicans eos uoii exisiimant lamen theologi, conscium sceleris in
ullocasu teneri ad sut manifestalionem. Hoc enim na-
qui pro negotiis in aliquo territorio slant, ibiquedice- Il

lura borret boc cùm nemo facial respei in proximi pa-

cesani sunt, pro Sacramentis, abstinenliâ, jejunio et
;

omnia non multùm requirunt teraporis et rentis, nisi.in perraris casibus de quibus statim loculi
feslis (quae

moiw) , ad obsequendum monitorio teneri ;

quia cen- sumus, quanta minus respectu suî?atque id variis,
sura quain importât monitorium privai bonis quibus ut aiunt , arestis conûrmalum fuisse doeet ex Rou-
, |

bouiines illi in hoc lerriiorio fruuntur. Haec opinio chello anclor Collât. Andeg. Fatemur lamen hoini-

principes in boc opère passim positis mire congruit, ;

nem reum teneri ad criininis reparalionem ,
quam per
eamque , ut supra monui, sponlè admiltam, modo ta- alios, prœcipuè vero per confessarium prsestare facile

men non intelligatur de iis qui cursum Iranseunt per potest.

locuin in quo publicatur monitorium , bene verô de Obj. 1° : Tarn potest sceleris conscius lern-ri ad re-
illis qui salis diù commorantur ut commode revelare i

|
velalionem criininis sui ,
quàm ad id obligari possit

possint. Quanquàm si episcopus advenas ligare nolit, cùmjuridicè iuterrogatur ; atqui in hoc posteriori casu
fieri nequit ut reipsà lîgentur. obligatur; ergo et in priori. — R. neg. maj.; nam
Hinc 4" ad rcvclandum vi monitorii tenentur ii qui i° non tradilur quis in custodiam, nisi jam graves
inaliam, ctiam commorandi gratiâ , diœcesim iran- contra eum militent conjecture suspiciones aliave , ,

sierunt , modo nonnisi post inchoalam monitorii pro \ que semirrobalionem faciunt; secùs conlingil in mo-
mulgationemè prima suâ diœccsi exierint. Raiio est 'jl nilorio;2° non iuterrogatur homo ut stipsum infa-

qui.i ubi avptum est semel judicium , ibi et finem acci- met, quem jam constat esse satis infaniatum, sed ut
Jj
père débet, ut palet ex utroque jure : porrô per pri- |||
infamiam eluat et purget si potest; unde scribunlur
main promulgationem inchoatur judicium in foro iilius omnia quœ in sui graliam profert accusa tus : revelans

qni monitorium decrevit. autem vi monitorii, hoc unum ageret ut semetipsuin

infamaret.
Qui vero antea , modo citra fraudem , in aliam tran-
siil diœcesim , licèt de eligendo in eà domicilio non Obj. 2" : S. Gregorius apud Gratianum , c. 2, 5,
cogilet , ad revelandum vi censure non tenelur; quia q. 1 ,
prsecepit sub excommunicationis pœnà, ut qui-
jam non subest jurisdietioni iilius qui monitorium tu- dam infamatorii libelli auclor semetipsuin declararet.

lit. Quôd si homo ille in diœcesim suam revertatur, En S. Ponlificis verba : Quod si non exierit , neque pu-

antequàm efiluxerit ultima dies, imô ultima hora bliée confessas fuerit ex Dei et Domini noslri Jetu

temporis ad incurrendam censurain pra:fixi , lenebitur Christi spiritu definimus, ut sancti ejus corporis et san-

ad revelandum, statim ac rescieril monitorium, quia II

guinis parlicipationc privatus sil Sin autem errorem

sufficicnler stibditus est ei qui revelandi mandalum suum fuerit aperlè confessus , Dominici corporis ac san-

tulit. Ex quo sequitur eum qui à territorio domicilii

jj

guinis parlicipationc non sit privatus; ergo. — R. pr;c-

sui abest totoeo tempore quo durât processus, ila ut ceptum illud positum fuisse ex priesuraplione vel
exierit anie primam monitorii promulgationem, et suppositionc quod médium illud ad ealumniae repara-
non redieril nisi post expiralionem lermini qui in ter- lionem omninù neeessarium esset; neque alio sensu
tiâ promulgatione prafixus est ut censura incurrere- jusium esse potuit; unde si infaraator alià quàcumque
tur , non obligari vi ejnsdem monitorii ad revelandum. via parti laesae satisfaeere poluerit absque sui prodi-

Ratio est quia, ut supra dixi, censura specialis ab lio- tione, dubio procul mansit liber ab ejusdem pnecepli
mine ,
qualis ea e^t de quà nunc agilur, cùm feratur obligatione, et sine censure nlterioris metu Saera-
per inodum imperii , eos solùm ligat qui eo tempore menta recipere potuit. C.elerùm mirum non est quod
quo fertur subsunt jurisdietioni superioris. banc agendi rationem tenuerit S. Gregorius elsi ;

enim nemo perse hquendo ad criminisocculti inani- ,

Conclusio II. — In monitoriis quœ ad reltgionem aut feslationem obligatur si lamen contingat id neeessa-
;

commune regni bonum spectant , nemo liber est à reve- rium esse ut tollatur gravis infamia, aut nocumentum
lando ,
nisi sceleris auctores aut participes. quod insonli imminci, et auferri aliter nequit, cog
Prob. quia nemo est qui bona bec tanta potest homo ad satisfaciendum hoc modo, imô ad
, cuilibet
privato, eiiam suoriun bono, anteponere id jure naturali obligatur. Ita Suarcs, disp. 4, sect. 5,
nondebeat;
unde receptum istud : Salus populi suprema lex esto n. 14.
;

atquc hoc item , contra publicos liostes et majestatis Sed neque in materia civili pars contra quam de-
reos omnis homo miles. Hinc si agatur de lnereseos cernitur monitorium , tenetur ad rcvelalioncm. Con-
disseminalione , proditione regni, régis morte, prec- trariura quidem senserunt GaUicani jurisperiti eom
147 l)E CE.NSIKIS us
poires, ob clansulam , nemine demnto, quœ niultis I
ergo casus ex intentione Joannis ,
prout in sumniâ
Parîsiensfs emïre decretis conurmata est, annis pra»- i
seu contento monitorii explicata est, aut aliunde de eà

èfjpiiè 1038 et 1640. Verinn aliter consent thôologî constat , resolvi débet. Si rationabiliter prasumi pos-
jiixla quos salis est ut mis parti juste eonquerenti I sit Joannem non interidiss'e uxorem, vel filiuni com-
salisfaciat ;
putà ci restituendo inslniineiila, tilu- '
prehenderé, tune n'eque iis restituendi, neqùé testi-

los , etc. bus contra eos deponendi onus incumbit iillum vi

Conclisio III. — In eateris moniloriis non obligan- monitorii , eisi nxor et (ilii jure naturàti obligenlur ad

tur ad revelandum qui revelare non possint, 1° abs- restituendum. Si verô praîsumî possit neminém à
que aliquà suî diffanialione;2° sine gravi détriment©; Joanne exeinplum fuisse, imô, si hoc diibiinn s'il, lune
5° sine secreti mUuralis violalione ; <i° et ex quorum ad restituendum nxor vel filins, ad revelandum verô
revelalionc nulla exoriretur militas ; uuo verbo qui- Mariu> obligarentur ex monilorio, quia notum ac cer-
tus sub mortali pnecipi nequit ut révèlent. lum esset Ecclesiaï mandatuin, ignota verô et dubia

Prob. qnia non intendit Eeelesia ut quis vel infa- Joannis intenlio.
mine nolam inurat sibi; vel alieno bônô per grave Hine II*, regulariter loquendo, donicslici contra
boni proprii dispendium consulat ; vel nalur.e jura berum revelare non tenentur, 1° quia vnlgô et qui-
violet, vel demùm pro peecalo, aut non admisso ,
dem légitimé liment, ne foras indeeorè abigantur, et

aul veniali lantùm gravissimâ cxcommuniealionis pœ- quod talibus in grave de-
debilis priventur stipendiis ;

nà plectatur: atqui lamen hsec mala consequerenlw, trimenlum cedit; 2° quia inde familiarum quies per-
si guis in ({iiatuor casibus mox enumeralis revelare lurbaretur, née pnesumi potest rem ita odiosam exigi
lenerelur; ergo. ab Eeelesia. liùc accedit quôd edicto de eriminalibus
Hine 1° proximi parentes contra coguatos, affines maleriis lato an. 1670 , caulum sit ut interrogentur à

itideni contra affines revelare non lenenlur, 1° quia judicibus testes, nùm domeslici sint, neene; quibus
parentes parentum negolia rébus propïiis a'quiparare verbis salis insinualur accusatos uli posse exceptione,

censentur ;
â° quia infamiu unius in alterius infamiain quôd testis sit domesticus. Hanc opinionem in slatutis

vergii ;
5° quia alioqui iode nascerer.lur domeslicue si- j
synodalibus approbavit card. Le Camus, eamque te-
multates et odia. Unde si noverim supolleetilia Titii ij nent Gibert, Babin , Sambovius, tom. 2, cas. 63.

apud imum è cognalis mois translata fuisse, et ab eo Limitatur 1° , si conquérons domesticos assigne!
celata, ita utcognalus ille reus baberi possit in judi- coram judice; enjus erit perpendere quam dépositio-
cio , revelare non icncor : lenercr verô si nihil inde ns eorum ralionem babere debeal; intérim domesti
periculi imminerel eonsanguineo meo, putà si in- eus juridicè inlerrogatus , vera loqui débet; 2° si

cunctanter probare posset rem innocenter aclam agatur de crimins privilegiato ,

putà de luicresi, vel

esse. palria: prodilionc, vel de criminibus (juorutn notitia

Sed Iiic tria notanda :
1° per affines non iutelligi iu independenler à domeslicis baberi non possit, ut si

procsenli malerià, eos quorum affmitas solîun est spi- maritus uxorem slrenuè perçussent, occideritve ; et

ritualis, prout docet Gibert; 2° privilegiuni non reve- yicissim si uxoraut è domeslicis quispiam id attenta-

landi consanguineis concessum, ad quarlum usque verit. Item si agatur de haTcditalis dilapidatione

gradum extendi in lineà collalerali , in direelà verô supellectiiium , aut bonorum subtraclione externis
3° id locuin babere non mate- ignolà 3° et id qiioque liiiiilandum puto, si cessent
usque in inlinilum ; in ;

rià solùm capitali, seu, ut aiunt, criminali , sed etiam incommoda superiùs expressa, si, v. g., nec stipendii

in eivili. Duo bsee ultima puncta constant ex edicto sui jaeluram, nec gravis eujuscumque alterius mali

an. 1067 , ubi sic : Les parents et les alliés des parties, periculmn subeanl domeslici revelando (quod salis

jusqu'aux enfants des issus de germain inclusivement rarum est, nam domeslici ex alicujus donio egressi,

ne peuvent être témoins en matière civile pour déposer vindictarn exercere prœsumcntur ; nec facile ahos sibi

en leur faveur ou contre eux. Ergo à fortiori , id nc- dominos invenient, gui priorum sécréta révélasse di-

queunt in materià crhninali quœ capitis poriculum im- gnoscentur ). lia Evcillon , cap. 23, art. 2, Pontas,
portât. Consonat edictum citatum juri canonico, ut v. Moratoire, cas. 13, elc.

patel ex can. Si testes 3, h, q. 2. S: tamen , ait Le Mine IIP à revelando dispensatur quisquis grave

Prêtre, cent. 13, cap. 119, agatur de verifieaiione damnum spirituale aut lemporale sibi timet , vel suis,

facti alicujus, quod in doniûs penetralibus geslum sit, putà patri ,uxori ,
genero, (pue forte ad quartum gra-

et non prodierit extra, parentum contra parentes te- dum extendenda suiit ; tune tamen cavendum ne rpiis

stificatio recipitur. formidet ubi non est limor , ef.ieieisdiimque Omgj quà
Si qua^res an Marius qui scil furtum de quo per nw- potest via, ut malum aliis illalum repaielur. Àdde re-

nitoriales litteras conquerilur J pannes , ab uxorc vel fi- velandum esse eùm agilur de bojio public** notabili;

lia Joannis admissum esse, leneatur ad revelalionem ;

huic enim privatum quodeumque conmiodum post-

item utïùm uxorillavel filius teneantur ad resiitutionern haberi débet.

e
vi monitorii, id est, sub excommunicalionis pœnâ , si Hine IV qui légitima nsi eompensatione vel pr;ie-

hœc contra non restituenles Ida sit , respondebo judi- scriplione , bona alterius eomparârunl , non tenen-

cem ccclesiasticum prœsumi Joanni conccderc id quod tur ad Pcslituendum ; et qui hoc hôrûiit non tenen-

Joaunes peliit, nihil verè ultra intentionem ejus : hic

1

tur ad révéla: dmn ; imô si révèlent, peceant juxta

14» PARS II. CAP. I. DE EXCOMMUUCATIONE. \:>Q

multos. Idem ssntiunt plurimi de eo qui à Tilio Il ditoribus prsejudicium expriturum novcril: puià si

eessionem [faillite) bonorum méditante pecuoiam amicum Lune grandem pecunix summam in frauj
sihi debitam pra; aliis creditoribus anterioribus rece- dem creditoruin subiraxisse. Idem esi de eo cui sub
pil, is enim sine gravi snî tncommodo revelare non to dixisset aliquis se nompo suum comiuo :

poB3et ,
qnia pricsumeretut conscius esse fraudis el il icoclori huic, ui bona sua faciliùs subtraheret; tune
doii ii, cicteris An credllor qai prcc aliis se ipso ante- • enim, ulerque ad revelandum obligaretur cum boc ,

rioribus debitnm suum recepit.ad rcslituendum tc- .*

discrimine ,
quôd posterior qu$ quidquid scit didicit ,

neatur, expendi alibi. à priore, non teneretur ad revelandum nisi in defectum

Hinc V" quisquls revelare ncquil nisi seerelum vel prioris; priore enim révélante, inulilis est revelatio

explicité vel implicite promissum prodat, revelare non p steriorîs ,

quia tune non aliam hàbet vim quàm.
polest. Quapropter à revelàndo immunes sunt ,
1° ad- ejusdera prioris revelatio.

voeall, notarii, procuratores, sollicitatores, consulli ;

Hinc VI ',
cùm ad actum inutilem nemo teneatur,
bis enim rêS domesticas nemo aperit nisi cum pacio revelare non lenentur quorum revelatio inanis fo- ii

silentii, qnod nisi servent, jam susdeque vertendœ sini ret : undeà revelàndo immunis est, 1 qui solus novit '

familia*, et claudenda consiliis janua ; 2° medici, pliar- homicidium , v. g., ab alio perpetratum. lia docent
macopolœ, obstetriceS, cbirurgi ,
qui omnes sacra- resoluiioncs pastorales diœcesis Genevensis, tom. 2,
" Collai. Andcg. tom. oô8. Iles lamen
mento secreti scse soient obslfingere; idque ab iis , , 1 , p.

servari publicse rei plurîmùm interest; 5° ii quos ligat non caret diffieultale , ut dieam alibi ubi de icstilms.
tacila secreti promissio; hscc verô prresumilur non Intérim cavendum ne revelationem suam superfluam
qoidem inter amicos simpliciler, sed ços inter quos put t, qui novit jam prœcessise sufficientera reVelan-

tant arcta vincît necessiludo, ut res omninô suas, ser- tium numerum : tum quia probaiionum abundanlia
monesque et consilia sibi communicent, quasi fermé non nocet ; tum quia ssépè fit, ut eludantur probalio-

i:i iinam coalesCcre t ambo personam 4* et ii dé- ; nes qua: videbantur invi< Ue ; tum quia meum esl Ec-
muni quibus aliqnid expresse commissum est sub clesi;ie parère , non verô judicare an sqfficiant lestes

secreto; quia servàre fidem est de jure naturali ; nihit qui pnecesserunt, neene. Vide Ponias, liic cas. 17.

autem prœcipi potest hontini contra id quod est de jure 2" Qui Pauli crimen à Petro solo didicèrat, si Pelrus
naturatf. (Juin et ita areium est juris naturalis prsece- ipse revelaverit ; aut qui per plateas ab ignoljs née
ptum , ut si bonio seereto naturali obslricius ad (ide dignis bominibus audivit crimen à Paulo fuisse

rein reticendam , banc alleri revelâsset imprudenter ,

perpetratum; Iisec enim denuntiatio nullani in judicio

teneretur liic posterior secretum etiam sibi non fldem faceret, ut cum aliis monetHabcrt. 5° Qui novit
imperatum sorvare. Unde non immérité- dqcet Sam- quô se receperit filius bseretici, qui paternà è domo
bovius , doineslicos ,
qui aliquid audiunt ab beris ad fugit ui religionem catfcolicam amplectcrelur, non
revelandum non obslrietis, nec ipsos ad revelandum tenetur aut revelare, aul filium bunc ad palrem remit
obligari. tere; judex enim monitorium decernens eos solùm
Observandum tamen non ideô quempiam à reve- ligare voluit. qui injuste filium contra voluntatem patris

lando dispensatum iri, quia aliquid audiissetab iis qui relinerent; injusiè autem nonretinet, qui in gratiam

cùm essent sceleris participes, v. g., silere debuissent. religionis relinet. Vide Pontas , casu 19, ubi et notât
bùjusmodi recopiai judicem recurrere debere,
1

Imôsi ille contra quein monitorium decernitur, ad- f

;: es ad

verleus se imprudenter locutum esse , adderet se rem I

quieisjuxta regni leges patrocinium suum negare ne-
dixisse sub secreto, non desinerct aller, elsi utcumque qnil. i° Qui pbysicâ, vel etiam morali (quâ seilicet

amicus garruli hnjus , ad revelandum obligari : uim secluso monilorio non peecarel ) reslituendi impoten-

quia plerùmque non acceptai secreti condilionem, qui tiâ laborat et Iaborare cognoscitur, nec reslituere
anteàde secreto serrando postulatus non c-t ; tum quia tenetur, nec ab aliis vi monitprii delegi ; ad impossi-
vix prœsumi potest id sub conditiouc secreti dictum bileenim nenio tenetur et rem quœ culpâ caret in ;

esse, quod <ims prurigine loqeendi evomit, prœsertim damnttm l'ocari non convertit. Ubi nota euni incurrrere
si de mulieribus agatnr , quœ quod tibi sub secreto, excommunicationem si qux lata sit contra non rcsii-

staiini aliis viginti , sub eadem conditione aperient. tuentes ,

qui jam incboalâ , vel praecognilà monitorii

Caeterùm faifentur dôctores ne amiciorcs quidem promulgatione conjiceret se in impdténliam resti-

amieos à revelàndo eximi, 1* cùm agitur de impe- tuendi; secùs de eo qui reslituere non valens, sic
dimenio mairimonii dircmplivo, quia ex malrimonio esset afifectus, lit etiamsi par foret restiluendo, \> sti-

invalida sequrmtur gravisslma niala, profanatio Sacra- luere nollet : eos enim quorum niala esl voluntas ple-

nienii, concubinatus, proies illcgitima alienis fruitura clerenon inlendit Ecclesia, cùm agendo verè seul

bonis ;
2* eùm agitur de consilio contra bonuin publi- imparcs. Sunt qui velint eum qui aclu restituera ne-

cum aut etiam privatum perniciosè formalo, et nec- qùit, debere, ne excommunicationem incurrat, vel

dùni executionl mandato ,

proui alibi docoimus ex S. sponsorem praliere, vel alio modo assere, se, cùm
Thonià. His nixi principiis decidunl Sambqvius et poterit, solulurum esse, ne debitum pereat. Opinio-
Ponias, enm ad revelandum teneri qui velerem ami- ncni liane parùm habere fundamenti pulal Cpllator

cum creditoribus suis (banqueroutier ) decoquentem, Andeg. eo quôd debilori nulla accrescat ex monitorii
in domum suam recepil, posito quôd indc grave cre- promidjationè reslituendi oblieatio. Utui est, qui ad
151 I)E CENSU1US. I5i

pinguiorem reversus forlunam non restitua , statini gravibus negotiisaliô irahitur ;

-1' qui grave ex praeci-

contraint excommunicalioncm uWi qui cum lulit, , piii revelatione delrhncnluin verelur ;
5° qui dubitans

< erit loco. Hsec enim censura cùm ^ii ab homme, an revelare tenealur , antè vult erudilum quempiam
eo cxlinclo cxtinguitur. considère quàm revelcl; 4° qui spcral parles ante

Quaares an ad revelandum leneanlur, i/ui niant mo- excommunicalionis fulminationem , mutuô secuni iu-
. conc ssum fuisse aticui, nullam in rébus de vicem concilialura iri; item qui sperat salubribus se
, agitur partent Itabenli. — K. Supponendum est consiliis et fralernâ cortvetione pnestilurum ul dclin-
eum qui monilorium concessit, ofiicio suo non de- quens parti laesae, quantum opus est facial salis. In his

fuii : unde qui factorum notiliam habent, ad revê- casibus qui revelationem differt , non peccat ,
quia

landum lenenlur, nisi error manifeslus sit, ut esset si ! contra Ecclesiae malris piissimae inlenlionem non agit.

Peirus monilorium oblinuisset pro injuria nonsibised ;

Al verô sublaiis iisdem aut sequivalentibus causis,
Paulo illalà, et de quâ Paulus neutiquàm conquere- |
poccarct qui differret revclaiionem : une si praevidis-

i . Quod si Peirus ad procurandam Paulo repara- |

set futurum ut slatuto tenipore revelare non posset,
lionem injuriac eidem illatae , monilorium oblineret, I ob aliquod superveniens impedimentum , graviler pec-
Paulus qui injuriam banc remilterepotest, et piècon- S câsset non revelando eo lempore quo potuit , et ex-

donare, non lenerelur ad revelandum. Si verô pars

'
communieationem incurreret, cùm posleà fulmina-
publica, son publicus criminum vindex, cujus est |
retur, etsijam eotempore revelare non posset.

gra antia mala cohibere, monitorium oblinuisset, tune 1 Co.ncllsio u. — Qui revelationem suo tempore oinisit

ne ipse quidem Paulus immunis esset. à revelando, S ad eum obligatur quamdiù conjicere potest eam utilem
quia potest quidem juri suo renunliare , non autem [jj
futurum esse.

iis quac ordinantur ad bonuin commune. i

Prob. quia terminus precfigilur ut sollicitetur reve-
PoNCT.ui. — Qao tempore et quo lilulo revelandum , etc. j;
lalio, nonut.eo transaclo, expiret cjusdem revela-

Duo liîe expendenda incumbunl, 1° an qui facti in tionis obligalio ; ergo , etc. Hsec lainen obligalio jam
monitorio conlenli notiliam habent, ad revelationem non urgel vi moniloi ii , si episcopus moriatur, vel loco

quamprimùm faciendam leneanlur; 2° an si huic ofii- cedat : sequitur ex dictis supra.

cio desint, peccent non solùm contra reverenliain Co.ncllsio m. — Ad reslilulionem lenenlur qui conse-
Ecclesiae mandalis exbibendam sed et insuper contra , quenter ad monilorium revelare négligeant.

justitiam proximo debilam. Quà de re, sit: Prob. quia illa opinio in praxi admilti débet, quee

Co.nclusio prima. — Post primam monitionem stricte ut lutior sic et probabilior est ab extrinseco , et ab
tenenturad revelationem omnesqui facti notiliam habent, inlrinseco ; atqui sic se habel opinio quae ad resliluen-

7iisi légitima causa moram permitlat. dum obligat eos qui, cùm revelare pussent, non reve-

Prob. 1° quia tenetur quilibet Ecclesia; in materià lavcrunl. lia Parochos suos doceri et docere voluerunt

prsesertim gravi praecipieuti parère quàm primùm po- S. Carolus Borromaeus, cardinalis Le Camus, in suis

test; atqui Ecclesia per primam monitionem praecipil; slatulis, emin. Noallius in Collalion. de usurâ, loin. 3,

ergo intolcrando laborant errore qui pulanl revelatio- Mb. 6, p. 206 , episcopus Geneveusis in Resol. pastor.,

nem posse differri donec triplex pra cesscrit monitio. tom. 2, p. 3, lit. 6, cap. 5, episcopus Catalauncnsis

Prob. 2° quia peccat ille ex cujus dilatione grave sa> cujus pro diœcesi exarata est theologia Haberli. Idem

piùs sequitur conquerentis damnum; atqui ex dilalione salis apertè iradit Babin, tom. i, pag. 460, et ex-
revelationis sacpiùs sequitur grave conquerentis de- presse Pontas, v. Restitution, cas. 201.

Irimenlum. Nam saepè lit ut conquérons ad graves Confirm. 1° ab inlrinseco : Qui ex justitiâ tenetur

sumptus faciendos tenealur, à quibus abstinuisset, si ad revelandum , is nisi revelet tenetur ad resliluen-

malim ad revelationem venissenl testes ; sa>pè fit ut dum : atqui urgente monitorio ,
qui revelare potest

dùm procraslinatur revelatio , res furto abreplae abs- non ex religione solùm tenetur ad revelandum , sed

condantur, vel aliô transferantur; s;epè lit ut sontes tenetur quoque ex juslilià. Nam tenetur ex justitiâ

fugsc tempus inventant quod non invenissent et ul , ; qui tenetur ex ofiicio : sed tenetur ex officio qui le-

qui prima hebdomadâ pares erant solvendo, post nelur urgente monitorio ; lune enim officium hoc et

lertiam autquartam non sint solvendo, etc.; ergo. omis imponunt ecclesiasticus et secularis judex , ut

Di\i, stricte lenenlur. Nam slricla csl obligalio quac qui damnum allerius avertere potest revelando, aver-

ex religione et ex justitiâ nascilur; atqui lalis est lat; et hoc onus suscipiunl onmes Ecclesia; iilii ; ergo.

obligalio revelandi quamprimùm. 1° Enim nascilur ex Confirm. 2* : Revelare lenenlur ii in quos conquérais

religione ex débita nimirùm superioribus ecclesias-

,
jus acquirit per praecepium Ecclesia: ; sed conquérons

licis reverenliâ 2° nascilur eliam ex justitiâ si enim,

;
: jus acquiril per praeceptum Ecclesiae, ut omnesqui
utstatim dicam, ad damni lolius refusionem tenean- testificando sibi opem ferre possunt, banc rêvera sibi

lur, qui non revelando damni Imjus causa fuerunt ferant. Confirm. 3" ex S. Thomâ, qui sic loquitur2-2,

quis eos non pulet obligari ad resliluendum pro rébus, I q. 62, art. 4, ad 6 : Tenetur quis ad reslitutioncni ejits

quarum dilatio alicujus detrimenti conquerentibus in quo aliquem damni ficavit; sed aliquis damni fiailur du-
causa fueril? pliciter, uno modo quia ei aufertur id quod aclu habe-

Dixi ilerùm , nisi légitima causa excuset Non enim bat....; alio modo si damnificet aliquem impediendo ne
peccat qui differt revelationem \" quia propriis et adipiscatur id quod erat in via habendi ; atqui conque-
153 PARS II. CAP. I. DE EXCOMMUNICATIONS. 151

rejis erat in via babendi ci recuperandi rem suam ,

'
! satisfactionem condignam paratnm esse asseruerit :

nisi obstilissct silentium non rcvelanlis; crgo non haec enim publicationum Buspensio in grave conque-
revelans ad reslilutionem icnelur qualcnùs danmili- rcniis prsejudicium cedere posset, unde et pluribus

cator. Conlirmalur 1" : Qui per dolum impcdit ne arestis prohibita est Vide Ponlas, hic, cas. .">. ">"
Mo-
alius rem suam rccuperci , is ex omnium confesso , nitoria non promulgabil diebus Bolemnioribus , v. g.,
obnoxius e>i restitution] ; sed qui non révélai hoc in Nalivitatis Domini, Epiphanie, Purificalionis,. Pas-
casu, pcrdolum impedit ne alius bonum suum rccu- eboe, Ascensionis , Peniecostes, Corporis Chrisli,
perel. Sicul enim per dolum impedit ne eleemosynam aliisque solemnioribus diebus, nisi episcopus aliter

obtineam , qui dolosè verbis aut nulibus dicit me non censucrit. lia enim post concilium Mediolancnse IV
indigere ; sic et per dolum impedit ne rem meam assc- prreseribunt libri riluales non pauci, docentque tbco-
quar, qui aequivalenter dicit nerninem cognosci qui logi saniores, cl probat ipsa rei natura ; cùm xquum
ad daiimi iiifi reparalionem teneatur ; atqui hoc aequi- non sii sanctam solemniorura dierum laciitiam, pœna-
valenter dicit, qui non révélât, cîim revelare ab rnm quas religio maximas habet , strepilu vel infli-

Ecclesià jubetur; alque id demùm ex. hoc ejus silen- ctione lurbari : mule publicatio Ikcc in subsequenlem

tio colligiinr ; ergo. — Qureres an ad reslilutionem tenea- festam diem unà cum Proeconio, scu Pronao differri

tur, qui revelavit, cùni debebat abslinere àrevelando. débet. 6° Moniiorium leget alla et distincte voce, non
— Rcsp. affirmative; qui enim Iscsit jus alterius, is fesiinauter, «t nemo non audial singulos articulos qui

uliqne ad ejusdem juris réparation ni tenctur; sed monilorii maleriam consliluunt. 7° Cùm excij.iet de -

qui révélai , cùm débet non revelare Ledit jus slrictum posiliones, sedulô cavebit ne quis alia revelet quàm
alterius. Unusquisque enim jus babet ut crimen suum quœ ad moniiorium spectant. 8" Docebit quàm er-

non detegatur ab iis qui ipsum sub silenlio premere rent graviter qui revclationem procrastinant donec

debent; unde qui sic révélant sunt verè prodilores immincat terminus incurrendœ censura; pradixus
proditor aulem ex dolo agit, et est stricte iniquus; prout supra dixi. 9° Exponet per moniiorium ligari

ergo. Confirm. quia révélât in boc casu de que an. auclorem criminis et lestes ; auctorem quidem ut sa-

1711, interrogatus sum , se babet ut judex qui bomi- sub excommunicationis pœnà (qure tamen
lisfaciat

nem reum quidem , sed non secundùm allegata et non ubique contra delicti auctores imponitur), non
probata morti addicit; atqui judex il!e non est à re>li- aulem ut se prodat; testes verô ut eumdem sub
tuendo immuni> ; quando quidem violât jus slrictum excommunicationis pœnà manifestent. 10* Monebit
quod quisque babet ne damnetur contra disposilio- eos qui defectu revelalionis excommunicationcm in-
nem legum ; ergo à pari. Quia tamen qui temerè et clurent, non posse quôcumque se transférant, absolvi

injuste revelavit , vix scire poîcst an requi judicesali- nisi ab episcopo moniiorium decernente, ejusve suc-
quam ejusdem révélation is ,
quam iniquam esse vide- cessore, quia censura hœe est ab homme per senlen-

runt, ralionem babuerinl; item an non is prxcessis- tiam specialem.

set tesiium numerus, qui independenter àproditore, Antequàm buic maleriœ finem imponam, lectorem
rei crimen salis detexerint, idcirçô vix unquàm in monitum volo, me nihil de aggravatione aut reaggra-
praxi ad damni totius refusionem obligari potesi leme- valione quœ in monilorialibus lilteris apponi soient,

rarius revelator ; idque adhuc minus locum haberct, locutum esse ;

quia aggrava tio et reaggravalio nihil
si ex bouâ fuie , aut deceptus ab iis quos consuluit, operari posse videntur, quod nunc excommunicatio
ad revelandum proccssissel. non operelur. Aggravalio olim et reaggravalio novi

quidem erant excommunicationis gradus. Excommu-

Pcnct. iv. — Ad quid teneatur parochus monilorii
nicatio précisé sumpla, solà privahal sacrifiai, sacra-
promulgator.
mentorum, et suffragiorum parlicipalione : crescente
Dicendum cura tbeologoParisiensi, in materiis mo- obduratione addebatur aggravalio, quse insuper à ci-
ralibus versatissimo , et aliis decem prsestanda esse vili fidelium conviclu arcebat ; deinde addebatur
paroclio , cui publicandi monilorii provincia deman- reaggravalio ,
quà Gdelibus aliis velitum erat sub ex-
datur. 1" llaque ex supra recensais excommunicatio- communicationis pœnà, ne quid cum bujusmodi ex-
nis naturà et affeclibus, exponet quàm formidanda sit communicalo commercii haberent. Juxta trilum id

excommunicatio etiam injusla. 2° Insurget adversùs apud canonistas

eos qui vindicte animo, aut levibus de causis moni- ultimus hic est
toria postulant; et qui cùm s;rpè opum diviies sint Alrumnœ cumulus, quod iiudum et frusta rogantem,

terribiliores Ecclesi;c pœnas pro iis extorquent rebus, Nemo eibo, nemo hospitio tecloque juvabit.
quarum jacturam viri etiam pauperes , sed plusculum At cùm excommunicatio bos omnes simul effeclus

ebrisliani, a:quo animo ferunt. 3° Si certô deprehen- hodie nroducat; non salis intclligitur quid eidem su-
dat paroebus moniiorium obreptitiè oblendum- fuisse, peraddant aggravalio cl reaggravalio. (Jndc satiùs

rei totius verilatem indicabilofficiali, cui idmoleslura 8 esset ab iis abslinere, ut jam ab an. IGM optabat
accidere non débet,* secundùm ea qure supra dixi. i Jacobus Eveillon ; aut saltem qurerendum est ab offi-

4° Cavebit ne publicationes auctoritatc propriâ suspen- cilialibus quid effectûs ab aggravatione vel reaggrava-
f
dai, sub co praitextu quôd damni auctorei inconfes- II! tione praslolcntur. Fallor, ait Habert, si mulii ofti-

•sione aperucrit scelus suum, et se ad exhibendam || ciales vim et sensum bujusmodi verborum intelligant.
 155 DE CENSUR1S. 158
AnTicuLUS Y Îjmi verô non peccabit graviter, proqt in tcxtn cilato

De excommunie. tiiune
peccare dicitur cùm eadem reeipil; ergo superest ut
minait.
petcet solùm venialiter, quia obligatio honestalis et
Evcommunicalio niinpr e i conjura privqps liomi- deceiiii.r regularihT non iudiieit grave pccealnm.
MriM receplione Sacranipnlqrum , et voce spij clp- Hic duo animadyertenda , 1° qiiidém excommqnî-
çljone passivà : ujide eliam yopaïur cxcpmmunica^o catos mjnores nullam jncurrere irregularilalem po>-
minor, quia muHô pauciorcs habet effectus quàm namve canom'eam, sjye confçrendp , sive recipièndo
evcommunicalio major. Haud lamcn spernenda esl Sacramenta, quia nulIa est expressa in jure, lia Sav-
pxcommunicalip minor; qui enim ea lgitus rccipii rus, 1. 2, e. 22, Avila, 2, e. 0, d. 12 ;
2" eosdein divi-

Sapramcnta et bénéficia, peccatmorlalilcr; quia facit nïs officiis intéresse posse , sufl'ragiis frui , absolvere
contra Ecclesioc pi'obibtyionem in pialeriq gravi. @rq- a censuris, aelus jufisdicfjpnîs éiéreere, etc. lia idem
viter ctiam ppçcat, t m ut qui excommunicalo minori Sayrus, et alii communiter.
SacraiiKMiia cpnfert, nisi excuse} ignoraniia, aut Ou.eres 2° quas ob émisas incurratur liœc censura.
scainlali alteriusve mali vilandi nécessitas; tum qui — îl. mine in uno tanlùm easu quando nempè
incuiri
enmdem ad ben •licimn sciens et yolens elegit, prae- commlmicalur in rébus probibitis cum exeommuni-
S'Mii t
,
etc., uterque pnim cooperalur illius peccalo, o:ilo majori , èoqiie dcuuniiato. Varias autem iïlîcitoe

yiolatque jus nain. aie prohibons ne Eccjpsiap bona hujus comnumicaiionis species exprimit versieulus
conferaqtur jndignis. istc :

Valida lamcn sunt Sacramenta quop hnjusmodi ex- Os, orare, raie, communie, mensa tiegatur.
eommunicatis conferuniur, excepta Pœnitenliâ, quia Os dénotai quodlibét commcfcium pèrverbà, nu-
suppoi|jtur déesse do|ur de ppepatis, sine quo tùSjlilteras missas, aut recêptàs et alia amicitiie signa,
Pœnj-
teulia? sarramonlnm validé repipi non potest : sppùs si ut siiul amplexus, missio vel acceptalio munerum,
priùs pelai. t censura' absftbilionem auteqm sibi im- ;
non (amen r< tentio éorunfi qua: ante ceusuram rece-
pprtiendam esse sciant, m communiter prœmitti on pta erant. Orare significat externam communication
suevit. Valida item e-leleclio ad beneiicimn, autejus nem in Officiis divinis, Sacramcntis , orationibus
collalio, ut colligilur e\ lus Gregqrii IX verbis : Si eliam privalim faetis cum lali excommunicalo , non
célébrât minori excommuftiçatione ligaîus, liée! gifiviter lamen pro eo, uti suprà exposuimus. Vale significat
peccet, nullius tamen notant irregnlaritalis ineurrit ; née salutalionem honorificanï. Qur.d eo usque exlendit
f

dligenre j>n,itibe(ur, vel m quœ raiioiie jurisdiclionis sili Suarès, d. 15, sect. 1, utnequidem penniltat aperiri
compilai., exe.rc.ere. Si (ume.i sçienter lallselectus fue- caput eliam sinëverbïs, ni resaluletur excominuni-
rit, ejus eleetio est inii.tuln. Si autem s"!ùm est ini- ;
catus. Çomnimiiô dénotât eadem exercilia, contractile,
/«'/(//; ergo jil<:i.jie inila non est. ilà Suares, Tolet. itérant deambnlationem cum alio, quietem in eodem
Avila, llabert et alii penèomncs. léclo, vel cubiculo, per niodum socielalis; secus si id
Qiia'nw |° an peece! c.rcoinmv.n :

c:itus minor, si Sacra-

!

ob dprmiendi nccessitalem fiât , et sine socielale. Per

meiila eoulicuituutndmiiiiRlret. — R. 1° eum miirliliier j
yocem mensa probibclar communicatio cibi potùs ,

pcçpare Missam ceiebret, qniq qui Missam celpbrat,

si et nie::s,e nnde cidem c-.un excommunicalo mensa?
:

communicaredeljet, quod non potest excou.numicalus ; assidpre hOii lice! , elîâmsi non iisdem ferculis vesca-
minor. - R. 2° : Ciiea aiioruni sacranienlorum admiui- ris, etc. !!ee qu* prima Ironie jugum iulolerabile
slralioîiem non conveuiiinl Tlieologi. Alii putanl eum yidentm', no!) parùm emoliiuntur sequenti versiculo ,

peccare mortali^er ; alii ut Bonacjna, dup. 2, q. 3, eum quô indicanlur varii casuS in quibus sine culpa, ac
ne venialiier quidem pepeare peniiunl; alii, quittes proindc sine censura exconununicali fieque|ila|'i
adiiicreo, censent eum peccare venialiter. tlaljp esl possint.
quia cit. cap. Si célébrât, sic pprgil Ûregprîus IX : Utile, lex, huinile, res ignorât a, necesse.
Pi. cent autem confer.udo ècclesiastica Sacrqmputa, $'ed 1° tiaqiie excusai ytile. , id est ulilitas, sive excom-
ab eo coflata virtutis non can-ni cùm non videa-
effectu ; municati, sîve comm'imicantis cum eo, sivealterius
tur à eollatione, sed à participant. ne Saçramenlbrûm
, terlii. lînde licel çasuistam excommunicatuni consu-
quai in solà cùnéistit pèreeptioné, rèmotùi. lere niedicum invisere, et ab eo sive sibi , sive pro
;

Née dicas cum Bonacinà pra'dictum caput inlelli- aliiscmere remédia lilleris cum ordinarià sainte, aut
;

genduin esse de administratione Sacraiiié loium qui- verbis praeisum monere ul resipiscat, eumqup sa!u-
bus annexa est eorumdem receptip, ni lit in eo qui lare, benevolentia: signis cumulare, quibus et dociliÔr
ordines Êonfrrt , et simul celebrare debeî. \am h . e liât, ejiisque c ptelur amicilia. 2* Lex, matrimonii sci-
explicatio àdmodùm dura est •.
qnia in lextu cilato lieet : lieitum enim esl vel uxori cum marito pra-ciso,
clarè disiingnilur Sacramenlorum collalio, ab eorum- vel marito puni uxore précisa communicare \ non In
dem receplione ; àc proindé cùm dicitur hpminem redditione solùm aut pélitione débit! conjugalis, sed
liune peccare eoiifer.-ndo Sacramenta, intèlligéhdiim in lis (iu;e ad domùs et l'aniilia 1 gubetnatiohem spe-
est istnd de collaliorie siniplici, ei sciunelà à. rece- ctant; îmô et in colloquio familiari (niodô tamen non
ptione. Confirmalur, quiaindecens est m quia Sacra omiilatisr correclio Irai: nia , cui si de-it pracserlim
mentor um susceplipne tânquàni indignus probibetùr, maiilus uxoris caput, I> ihaiiler peccabit ex Angclo,
eadem adminislfel; ergo eà adminisirando peccabit : ! Covarrnvià , Avila et aliis ). Ratio est quia vix vitari
 157 PARS II. CAP. I. DE EXCOMMl NÏCATIONE. l.-,8

potest incontincntiœ perieulum cl gravia consciéhlia- pônere se periculo Sacramenlum invalidé recipiendi,

rum laqueus, si Mai arctè conjunetîs interdicalur e! id (amen conîmgerel in hypotbesï prresetHi : is

pradicta eommunieaiio : unde et i.l ampliari 90lcl si enim de quo dubitas ;m excomniunicaïus sit vitandus,
ambo sint exeommunicati. Limilarir lainen si matri- m potest non esse, sic de facto esse potesl vitandus.
moiiium scientcr eonlraxerinl in excommantcatione; — R. 2 f
: l.i altrs easibus, 9i quia dubhel sitnul an aller
qui enim conlra censurant dcliqoernnt, ab ejus onere sil excommunicatus et demmtiattrs , nec potest nec
cxiini non délient : ilem si lala sil censura Ob cai-an, débet eu» «tare, quia exponeret se pei Icdlo ettmdem
quac ad nialrimoniuin spécial, |)iità si ob dtlbitim de juîe sno privaffdi , ekjue injmiam f.n-iendi. Si vero
malrimonii valnre prnbibeaiur cobabilaiio : deuique coins sil de ipsins excommunicatieno, el solùm dubi-
si conjuges divorlio separali sinf .
,""
Excusât humile, h'i nom dciumlialus sil, potest cum vitaie, sed ad Id

seu subjectif) et dependentia militum, v.g.,à ducibus, non tenetur; quia jns pwccipiens m vitentdr excommu-
faniuiorum à doiiiinis , lilioriun à palribns. Censet nicati demmtfati , stricte intelligcndum est de i is ipios

tainen Syhius illicituin esse famnlis mancipare se salis constat esse dcmmtialos : atqui non salis constat

obsequio hominis jam excommunie ali : qUin et soli'mi denunliatum esse eum aequo serio ambigituran de-
permiUit lilio emancipaio, qui qnà lalisjam non sub- nuhlîalus sit; ergo nécessariô Vitandus non est, licét

est patentas potestati, ul patri id impendal i] lod eidem vilari possit, quia nemo, comiiiuuiler loquendo, lene-
jure naturalî dépôt, putà horiorem, reverentiam, salu- lur ad commun'n andum cum cxeoninmnicalo eliam
talionem, et similia. tolerato. Sed notai Comitblus , eum non dubitare sc-
Duo bic nioventur duliia :
1° an ut (ilio codfl [taire, riô, qui ut dubitet renuil ndbibere lidem le«libus ido-

famulis cum hero comnmiiiearc !icet, sic et vicissini neis, et fide dignis, aul ipsimet eveommunicalo de
patri cum fiiio, etc., communicare liceat; 2° an facul- censura suà !esli!icanli : qunpTOpièt in hoc casu du-
tas rnmmunicandi cum exeommunicati-, à subjectione bitatia abjicieuda est quia viliosa , et absitinendum à

orla , babeal eliam locum in divinis. — R. ad 1 : Af- communione hujus hominis.

firmant multi ,
quia ut inferiores superioribns obse- Qiueres -i" en <\ui dubitut an ipiè excommunicatus sit,

quium , sic et superiores inferioribus curam et provi- debeat se gerere ut excommunicaium. — Nota i" : Du-
dentiam debent. Mihi tameu persuasum est, debere bium duplex lue potOSt disiingui : alind juris ;
cùm qui
herum omni quà polerit via procurare ut famulus ab taie commisil delicluni, dubitat an ei annexa sil cen-
Ecclesià prattîsus, resipiscat; sin aulem parère nolii, sura; aliud l'acli, cùm quis scit buic delicto annexam
eum abigere prxserlim , si grave ex cjcclione ejus esse censurant, sed dubitat an taledelictum commise •

jamnum non sequatur. — R. ad X : Aftirmaul Àvila rit, puta an is quem se percussisse meniinil, clciicus
Suarcs, Bonacina et alii : unde, inquiunt ,
qui sont esset an.secularis. Not. 2 : Triplex csl eâ de re opi-
de famulalu alicujus exeommunicati, possunteuni ad nio : alii enim pensent eum qui post adliibilam sufli-

Sacrum eunlem comitari, horas cum bû logera,

illicite eiehtein ditigentiam in dubid persisill , doberë se ge-
ipsique sacra facienti ministrare quqd ullimum non : rere ut excommunicaium , sive dubium juris sil, sive
piacel ,
quia cooperatio luec aclioni saeriiegx tain facti; alii id omninè negant, ul Bonacina; alii id falen-
proxima est, ut et ipsa peceatuni reputari debeat. tur di 1
d;«bio facli, neganl verô si dubium sit juris. lia
addunl iidem llicologi , nunquàm licitum esse iis qui Suares.
sunt in alicujus excommunicali obsequio, vcl ci Sa- Sed prima opinio nobis absnluié lènrêVrtN est cum
cramenta conferre, vel lise ab eodem recipere. Gomitolo, 1° quia expresse babelur cap. o, (/< Clerico
4° Excusai ignoranlia, sicul et inadvertentia, modo excomm. minist. , ubi sic lo(;uilur lnnocei:liiis III:
utraque sil invineibilis. Si enim sit volunlaria, eliam Quia in dubiis via est tutior cUrjenda; eU\ de latù in eum
non alfeclala , tutius est, quod contra Suarem, Co- sententiâ dubitaret, debuerul lumen jiotius se rbstineie,

nincb et alios quosdaiu doeet Bonacina, eam non quàm Sccrinnentu Bicleëittstica perlractare ; Sf quia di-
excusare à censura, cum non excuset à parlicipatione serte sequituc, tum èx ii- qudnis olîm evicioms in
culpabili ; unde pelenda est absolulio sallem ad cau- dubio voli vc.lum imi)le;;dum esse; ium ex iis (ju.e

telam, prout agnoscit ipse Suares, disp. 15, secl. 3, conlra laxioies Probaliilistas ass. ruimus. (|u;c quo-
nuin. 5. ni.ihi in praesi nti mal i ià facile a|'|dicari possiml,
5° Excusât nécessitas, non exlrcma solùm, sed proponimus -.-
et reUsa faciiuus. L'nde b»C in praxi
gravis, sive temporalis sit, sive spiritualis, sive mea, qilcnda :

sive alterius cujus cura mibi ex pracepio vel cousi- 1 Qui ikîii facil id ipiod in se est ad exculienduni
lio incumbat. iN'on enim probabile est v lie Eeclesiam dubium q;m laborat, cognoscepcLimque vetitalem, re-
obligare contra divina aul naluralia consilia, de quo gulariler loquendq , temcic se sacris i.'gcril , ob pe-
vide aucunes passim citatos. riculum, ne cxconimunicalus, vel al à li::alus censura,
Qoxres 5" m qui dubitat num aller excommunicatus Celebrel, àut quid simile facial: ~2 iihpnnlentis-iinè
sit, teneatur eum evitare, et nisi cviiet excommunicutio- igil, qui Etante dnbju non curai sallem ad caiilelam
nem minorent incunat. — R. 1° eum esse vilandum priùsabsolvi, quàm S tera monta conlicereanl ministra-
si imnùueat periculum vel scandali , vel Sacramcnli re attenlet; b ce duo adii.illt Suares, dîip. 1 1. sect. 3,
alicujus, v.g., Pœnilenlia', invalidé suspiciendi, etc.
n. '.) ; 7) il id spootè aîmillcii'ii), t ni aiam de se re-
Ratio est quia non licet extra necessitalis casum
ex- scrvaiam Papa;, eidem non resenari cùm verè dubia
 459 DE CENSlPiIS. ICI

est, quomadmodùm votum perpétua; castitatis, si du- II mentorum usu , v. g. , celcbratione Missae; at id pet
biuni sit, rcscrvalum esse cessât , prout alibi dixi. accidens contingil, quia cùm divina officia celebrar*
Favcl Sayrus , qui dubium clerici percussorem , ab nequeat, quin iis intersit; nec iis intéresse, quin ruât
cpiscopo absolvi posse docct, lib. 3, c.28, n.29. An interdictum, consequens est ut secundariô et inter-
(jnoil lue diclum est de dubio censura', extendaturad dicté activo officiorum usu privelur. [

dubium irregularilatîs, suo loco expediemus. Quœrcs Suspensio ;tlia est medicinalis, quae fertur ut borna
r)°
. quis ab excommunicatione minori ab&olvere possit. — resipiscat ; alia pœnalis, quœ fertur in vindictam crimi-

R. eain Loi li posse ab onmi et solo sacerdote appro- nis praeieriti. Pœnalis alia est lemporalis, quae fertur

balo; vetuii eniin an. 1070, Innocentius XI, ne etiam cum limitalione termini, v. g., ad biennium : alij».

venialium eonfessio fiât simplki sacerdoti, etiam regu- perpétua ; et baec vel est perpétua positive, ut cùm di-
lari, non approbato ab episcopo aut ordinario. eitur : Qui boc fecerit, sit perpétué suspensus, eaquo
magis dicenda videtur deposilio ; alia est perpétua
CAPUT II.
négative , seu indefinilè , cùm nullum ci pradigitui
DE SUSPENSIONE. tempus; et tune inlelligilur duratura donec aliter su-

ARTICULUS PRIMIS. periori visum sit.

Ex bis suspensionibus nulla est prater medicina-

Quid et quotuplex suspensio.
lem, quœ verè sit censura. Suspensio autem medici-
Suspensio est censura quà clerico prohibelur cxerci- nalis, vel est totalis, quae simul privât bonis omnibus
tium alicujus ministerii sacri. quibus privare potest, ordine scilicet, officio et bene-
Dieitur 1° censura, quae vox locum bnbet generis et licio; vel est pariialis, quae non privât simul bis
impedil ne peccatum niortale quod etiam ecclesiasli- omnibus, sed vel uno lantùm vel duobus : potest
eo minisierio privât, sit suspensio prout liîc sumitur: enim sacerdos à Missà celebrandà, non ab aliis Sa-
unde etiam prohibitio celebrandi facta decrepito, non cramenlis, à praedicalione, non à confessione sus-
est vera suspensio, quia non supponit culpam. pendi.
Dieitur 2° , quà probibelur c/erico, etc., ut ostenda-
Articulus II.
lur suspensionem ratione subjecti quod afficit, distin-
De effeclibus suspensionis.
gui ab aliis censuris quai ut clericos sit et seculares
ligare possunt, cùm suspensio nouuisi in clericos ca- Nota i° : Suspensi vel sunt denunliali nominaiim,
e
dat : unde moniales, etsi fruuntur duplici clericorum vel non. Not. 2 Suspensionis effeclus alii simt per se,

privilegio, fori scilicet et canonis, suspensionem ta- nempe officii, vel ordinis, vel beneficii, aut
privatio

men prout est censura incurrere non possunt. horum omnium simul; alii per accidens, et lii vel in
Dieitur 3", quà proliibetur exercilium ministerii sa- suspensum ipsum cadunt, vel in alios occasione ipsius
cri; id est, usus activus functionum et ofGciorum quae Priores lue expendo, posleriorcs articulo seq. Sit
clerico ratione status sui eompetunt ;
quo nomine Coxclusio prima. — Suspensio absolutè et indefinilè

differt suspensio, 1° ab irregularitale, quae per se pri- lala, suspendit ab ordine, officio cl bénéficie

mariô privât ordinura susccplione, eorum verô usu Prob. tum quia nulla est ratio cur suspensio lire ad
nonuisi secundariô et per accidens ;
2" à deposilione unum poliùs quàm ad aliud limitetur; tum quia ut
et degradalione ,
qua; non modo beneficii et officii excommunicatio simplicilcrlata, inlelligilur de majore,
usum suspendunt, sed et ipsam, ut iià loquar, utrius- seu de total! ; sic et suspensio. Mine si superior par-
que subslantiam quantum est de se et radicitùs con- j
i lialiter solùm suspendere velil, necesse est ut clarè
velluut; 3" ab excommunicatione, quœ licet iisdem designet, quo ab officio suspendat : alioqui enim to-

privet bonis ac suspensio, non tamen eodem modo taliter suspendere censebitur.
Excommunicatio enim privai bonis prout important , !
Concll'sio II. — Suspensio ab officio simpliciter et ab-
communicationem cum aliis (idelibus; suspensio verô soluté lala, privât usu ordinis, jurisdictionis, et omnis ec-
privât bonis, prout sunt usus potestalis ecclesiasticœ, clesiaslici ministerii, quod à clerico ut tali exerceri postu-

qua; cuipiam ratione beneficii \el officii convenit, non lat. Inde sic suspensus nec celebrare, nec Sacrameuta
autem prout sunt aliquid aliis (idelibus commune; administrai potest, quia hœc sunt actus ordinis ; item
unde suspensus suam babet parlem in suffragiis Eccle- non potest censuras ferre, concedere indulgetllias, alios

siae, et cum aliis fldelibus communicare potest ;

4° ad confessioneni approbare, quia har pertinent ad juris-
denique ab interdiclo, quod non solùm in clericos, sed diciionem ; denique non potest elir/ere, et similes actus

et in laicos; non solùm in personas, sed et in loea ca- exercere, sivchi in rigore jurisdiclionem ineludanl, sive
dere potest, quodque per se privât usu passivo bono- aliquod jus œquivalens quod clerico ut tali concedatur
rum Ecclesiae, ofliciorum, v. g., quatenùs interdictus ab Ecclesiâ, et ab eâdem auferri possit.
iis interesse non potest; cùm suspensus iis solùm pri- Prob. quia qui prohibel totum, probibel el omnes
vetur quatenùs sunt exercitium et funclio ccclesiaslicae ejus partes; sicut qui genus negat, negat cl speciës :

poleslatis; unde suspensus non privatureo ministerio, atqui suspensio ab officio absolulè prolala, prohibet
quod à laicis vel in sacrilicio Missœ,vel in Sacramento- totum; quia non magis coarclatur ad hanc lolius par-
rum administralione exerceri potest; secùs de eoqui tem, quàm ad illam ; ergo ciim nomine officii eccle-
interdictus est. Non nego interdictum privari Sacra- siastici, intelligatur et usus ordinis, et usus jurisdic-
161 PARS II. CAP. II. QUD E QUOTlPLE\ SLSPENSIO. 161
tionis. et qoae ulrique annexa sunt, proul ex cele- Al, inquies, beneficium datur propler officium :

brioribus canonislis annotai Gibert, si |uilur homincm alqui suspensus ab officio, illud implere non poiest;
ab officio illimilatè suspcnsum, non solùm à juris- neficium retinere. — K.: Dist. min. : Suspen-
dictionîs usu suspendi (ut inalè insinuant Habert, du-, ab officio officium aliquod implere non potest,
p. 426, et Collai. Andeg., loin. -2. p. -2-2(i i, sed etiam illud n mpe à quo suspensus est, concedo; millum
ah usu ordinis. Vi>\ enim officii latè admodùm exten- prorsùs, nego. Nam potesl suspensus et débet horas
dilur et omnia pracler beneficium comprchcndit recitare, imô ex diclis, eas in choro canere; potest
ut cum aliis docel Avila, ."
put., disp. 2, dub. 1, etiam ea gubernare quae ad beneficium speclant; ilem
concl. S. mulla oti'st per alios exequi, quando per se exequi
j

Ad plcniorem nostrsc hujus assertionis inleliigen- ne |uit. An vero m ab officio suspensus servare potest
tiam quatuor sunl distincte el scdulù ponderanda : beneficium quodjam babei, sic et novum acquirere
1° Effectua suspensionis quoad jurisdiclionis ccssa- possit, expendam paulô post.
lionein locum non habent, nisi in ii^ qui nominalim Ex his sequitur, suspensus abunâ parte oflicii, non
denunliati sunt su^pensî. Sequilur ex suspendi ab altéra
p

Lis in ei necessario non connexà : sus-

tolo traclalùs decursu. -2"
lidcm effeclns quoad inca- pendilur lamen ab audiendis confessionibus, qui sus-
pacitalcm oblincndi bénéficia (de quâ inferiùs), lo- pensif esl ab online ; quia lieel potestas confessiones
«iiiit habent antc omnem denunfiationem ; quia con- excipiendi , sit jurisdiclionis, fundalur tamen in po-
slilulio Ad evitanda, non l'a vel excommunicalis, vel lestate ordinis»

suspcnsis. 5° Cum suspensio contra aliquem fertur, (JoNCi.isio. III. — Suspensus simpliciter ab Ordine,
cautè pcnsanda sunt verba legislaloris, ut vidcaturan suspensus esl ab omni online ; suspensus verb ab ordinc
suspensio non rcferatur ad expositionem delicli quod superiori , v. g., presbyleraiu, non ideo suspensus est ab
quis commisit, et inde modificetur. 4° Tametsi suspen- inferiori, putà ab exercitio diaconatùs.
sio ab officio latè extenditur, non privai lamen iis Prob. i" pars, quia nuila est ratio cur su>pensiisab

mimsteriis «jiue clcricoruui propria non sunl ; unde online simpliciter, poliùs ab uno quàm abalio suspen-
suspensus potest Sacra men ta recipere (exceplo la- sus dicatur. Prob. 2* pars, quia quaedara euipa- salis

men Ordinc, quia qui ab officio et exercitio Ordinis sunl graves, ut à supremo ministerio, nimis verô le-
exclusus est, ad susceptionem ejus licite promoveri vés utab infimo arceanl; etidveteri disciplina? con-
ncquit, ul colligitur ex cap. final, de Clerico exconim. gruit, juxta quain subdiaconi è gradu suo ejecti ali-
minist.). Potest item indulgenlias lucrari, celebranti quando, tamen Iectoris et osliarii ofiicium exercerc
Missain inservire, cum aliis in choro horas canere, poterant.
nain et laici id faciunt; non lamen oraliones et capi- ir est difficultas an suspensus ab ordine inferiori
tula canlare ut hebdomadarii soient, quia h ec imieiio m à su peiiore suspensus ; circa quam regulariter
ex usu solis saccrdotibuscoïKpetit; potest etiam Epi- tenenda est pars affirmans , quia cui non lieet quod
slolam canere sine sacris vestibus, imô cum albà el minus est, née ci licere débet quod majus. Exci; e i*
tunicâ sine manipulo; id enim seculares quoquè non si suspendatur quis à funclione inferiori ob colpam in

rare procsiant. ejus exercitio commissam ; sic ex cap. 4, de Tcmp.

Quivrcs an qui ab officio suspensus est, sit consé- ..in (i, qui Itomini diœcesis aliéna 1
, clericalem pr.e-
quente)- à beneficio suo, ejusve fructibus suspensus. — suii.'it confene ton&uram absque episcopi ejus licentiâ,
K. négative, 1
'
quia censura id lanlùm efiieil q;:od per v. .;'.;; an, um à cullalione clericalis tonsurœ dun-
HLrnilie.it, et dividitur in suspensionem ab officio so- taxat susp ;. >us est, m in eo in quo pecaverit puniatur.
lùm, et suspensionem ab officio simul et î; ueficio :
2°, si ordo inferior à quo quis suspensus est,

alqui divisio b;ee inulilis foret, si suspensio ab officio non includatur in superiore ; in hoc enim casu tutum
necessariù involveret eam qux est à : eneficio ;
v
2' quia videtur quod docent non pauci suspensum ab exerci-
in bis quae odium sh e poenam conlin ni, vei '
a stricte tio inferioris, non ideo suspendi ab exercitio superio-
sunl iult rprclanda, nisi aliquid subsitquod conti ai ium ri? : ium quia pœnec reslringi debent cum pos.Miut,
exigat : nibil est porrô quod exigat ut offii ii nomine etpossûnt in proposilo casu ; ium quia licel sacerdo-
beneficium intelligatur ;
3° qui quando legislalor ab tium pro fundamenlo ordinem inferiorem supponat,
officio simul et beneficio suspendere vull, uli non tamen pro fundamenlo supponit omne ordinis
exprimil; 4° id diserte sequitur ex cap. lOde Purgat. inferioris exercitium; tum quia si datur indignitas,
canon.; atipie id merito conslilulum est, ne i leric is quae cum minoribus privai, débet à fortiori privare
vel ad inopiam adigcrcliir, vel arte indécent i vicluin majoribus; datur et alla quaj non meretur plecti pri-

quscrilare cogerclur; unde, ait Suares, s intenlia ha c vai! ne majorum quae graves praerequiril culpas, eisi

est communis et certa, sive agaturde suspcnsii mereatur plecti minorum privalione ad quam levior
jure, sive de eà quse s'il ab homme; sivede ci nUaelà sufficil culpa. El vero saepè lit ut concionandi faeulias
propierlcvem, sive de èà quoe propler gravent culpàm ei nuferalur, cui non aufertur absolvendi vel celebrandi
incurrerelur ; modo culpa lalisnonsil queeex se pri- .i-, Hcèi priore dignior.
vationem benelicii inducal, ut alibi diximus; atque Hin< - o] mn ii sacerdolalibus suspen-
bine confirmalur quod alibi dixi, nerainem per ex- sum, non po><e ordines eonferre, vel consccràre cc-
eomniunieationem privari fructibus benelicii. clesias, qui» lue functiones conlinenlur in sacerdola-
 l)i; CENSUR1S. 164
i65

lihus. Si von» suspensus sit à pontilicalibus , non T solùm, vcl oinnia exprimit; in dubio lamen satius est

éa phéstaré qttfc speclanl ad usum ad episcopum recurrere, ejusque mlenlionem per-

potL-ril qnhlëril

ordinis episeopalis, qualia snnt cliam brdifium eollalio, cunctari.

ecclcMariun ël VirginuniC0nsefcralio; 2t i a exequi po- Dico 2° eum qui à beneficio simpliciter suspensus'est,

cehsuris plecti re, non privai! ipso benelicii tilulo privari lamen fructi-
teril qn:v sunt vcl jurisdielionis ni

fconfcrre bénéficia, clc, vcl ordinis merè sacerdotal^ bus cjns

ut Missamcelebrarc : hàiri ceïcbraiio Miss» non perti- Prob. 1" pars, quia suspensio, ut ex ejus definitione

nct propriè ad pontificalia, eum Missa al» iis oclebre- liquet, ipsam rei substanliam non perimit, alias jam

non sunt pontifices. Potéril etiam confessiones esset depositio.non pœna medicinalis, imposita solùm
tnr qui
aùdire, baptismum àdministraré, ou :. modo lias lun- douce quis resipiscat. Prob. 2' pars, quia alioqui sus-

ciioncs exerceat ni à puris saeerdDtibus exercentur, pensio nibil circa bénéficia operarelur. lia omnes.
eliam occulté suspensus à beneficio, percepit,
]

id est, sine usu tafUrœ , baculi et pallii ,

quae etiâm .
î'inc <pii

pontilicalium nomme iatelliguntur. An autem , et ejusdem fruclus, lenetur in conscienlià ad restitue»'

qnandoobpontificaliuin usiun ineurrat irregularitutem ilum r.cclesiic. Polest lamen si indigeat, eam sibi fru-

qui ab iis snspensus osi, éxpendrt Sayr., I. i, c. 16, cluum partent reservare, qu;e ad moderatam suslen-
2i. Colligcs 2% cuni qui ab ordinc suspensus est, litioncm necessaria est; potest quoque si officiuni
ri.

non ideô suspendi à beneficio : tum quia aliad est suuin impleverit , ea dcirahere, qime substiluto ad in-

ordo, aliud verô beneficium ; tum quia suspensus ab serviendum donanda fuissent. Exeipe , si ex animi

ordinc, beneficii sui mimia, qusedam per se, quaedam obslinatione in suspensione perseveret. Indubiè lamen

per alium exereere potesl ; tum denique quia si sus- ! qui à beneficio suspensi sunl, ofûciujn reci lare, et alias

pensusab ordinc, esset à beneficio suspensus, deberel munerissui parles implere lenentur quôd enim fru- ;

eliam à jurisdictione suspensus esse, cùffl jurisdiclio cius non pereipiant, eorumest culpa, nemmi autem
de via coinmuni tam l'undetur in ordine, vel potiùs in culpasuapalrocinari débet.

prima tonsnrà quàm beneficium ; porrô suspensus ab An autem qui beneficii fruclibus privalur, possit, si

ordine privalur quidein jurisdictione pro foro inle- inlersit otïicio, dislributiones iis qui eidem officio in-

riori, non antem pro foro exteriori. tëx quo ulteriùs lersunt, coucedi soldas perdpere, non una est omnium
infer.\ collationtm benelicii ei l'actain qui ab ordinc opinio. Recliùs senliunt qui id negant de iis dislribu-

sn.-pcnsus esset, illieitam fore, non lames pleno jure tionibusquae danlur beneficii inluitu, et sunt quasi

irrilam. poliones è beneficio excerptœ, ut beneficiariis officio

Co.nclisio IV. — Suspensio à beneficio simpliciter praesentibus applicentur : secùs si sermo sit de iis di-

latn, suspendit tih omnibus bénéficia. stribulionibus qua? ob certas functiones beneficio
Pi-ob. quia bujusmodi suspensio se habcl ad bénéfi- ! miinmè annexas rependerenlur, ul sunt, ait Bonacina,

cia, sicut suspensio abordine simpliciter, se habel ad stipendia Missarum, anniversaria, et similia qu;c ex-

ord'mes : atqui ex ilietis suspensio ab ordine simplici- traordinariè offeruntur à fuîelibus, et beneficio annexa

ter suspendit à quoemnque ordine; ergo à pari. non sunt.

Verùm bîc triplex suboritur difficullas : Prima est Dico 5° : Suspensus à beneficio non pelest de jure
an qui plura possidet diversis in diœcesibus bénéficia. edmmuni beneficium rcsignare in favorem vel permu-
simul ab omnibus suspendatur p r suspensionem à tare, aul temporalia beneficii bona administrais, sedes,
beneficio simpliciler la tam. Secunda est, an qui sus- v. g., locare. Ratio est quia resigna tio iu favorem,

pensus esta beneficio simpliciter, ipso cjus tilulo pri- permulalio, eic. , numeralur in fructibus beneficii.

vetur, an solùm ejusdem fructibtis. Terlia, quousque Dixi de jurecommuni, quia ii suspensionîs elfeclus in

exteridatur Irec fructuum privalio; an, v. g , impe- Galliàlocum non habenl; ibi enim pérmutalio, resi-

quo suspenses résignai e gnatio in favorem-, coutraclus locationis et similia

diat ne quis benelicium à . st, ,

possit, aiil permutare, etc., quœ ut solvaniur, pro foro exteriori à curiis secularibus valida hâben-

eum lur, douce quis ipso beneficii sui tilulo spolialus fuc-
Dieo 1° qui plura variis in diœc< sibus possidet
bénéficia, posse ab omnibus suspi ndi. Ralio est quia rit. Unde si prselatùs in locum paroebi ab omni of-

Mcclbœc orimia bénéficia non subjaceanl uni episcopo, ficio sus; ensi, alium sacerdotem règendae parochiaè

ci tameri subjaeet qui ea omnia possidet, aeproinde praeficiat, débet is ad judicem secularem recurrere, ut

ab omnibus suspendi polest, si id merealur. Si t men sibi adjudicetur congrua pbrlio ex fruclibus beneficii

episcopus quempiam suspendat, nec exprimat se ab cujus onus sustinel. lia Habert, tom. 7, p. -i26.

omnibus suspendere, credi polest, ail auclor Collai Si inquiras an suspensus à beneficio ad aliud validé
Andcg. eutn non ab omnibus , sed ab iis solùm qusc promoveri possit, respondeo : Vcl suspensus est quis

jurisdiclioni sua- subsunt beneficiis suspendere vo- ab iis solùm beneficiis qna3 aclu possidet. vel al» omni
luisse : unde existi :ial Ponlas, v. Suspense, cas. 17, proi sus beneficio. Si primum , validé et licite aliud

suspensionem quse ex siainti alicujus violatione incur- beneficium acceptais potest, cùm id sibi prohibitûm
ritur, ab iis solùm suspendere beneficiis quse sitasuni non fuerit. Si secundum, divisi sunt casuislse. Alii

in loco iu quo obligat siaïuiu.n ilKid ; contra verô eam censent invalidam esse novi beneficii susceplionem :

quœ per sententiam ferlur, mine à quibusdam, nunc ita coîlationes Condomcnses, et Ponlas, qui nitilur

ab omnibus suspendere, prout superior vel quaedam cap. 8(/o CoHsueL,ubielcctioàsHspeH*is etdesuspcnso
m PARS 11. CAP. Il ni ll> 1 T QUOTUPLEX SUSPENSIO. 16G

faela ,
jusiitià exigetite , cassata fuisse dicilur. duin in exlcriori foro absolutus fuerit, provisiones
Sed (juia aliud est cleciioncm plend jure irritant beneficii eidem eollati, invalida' ceiisebunliir donec
esse, aliud eam irritari, ci ce.ssari à judie e , idclfcG absolûlionem publieaiii roceperlt. Ui solvaniur alia
dnceut alii suspensum ait omni beneficio, illicite qui- que bic morain injicerc pos e I ,

dem,sed niliilomiiiùs validé ad beneficium prOBÏotferi ; Quxrcs 1" an censurai eumdem circa pentione» ne
(|iiia, inquiunl, pœna gravis induei non débet; nisi Mil t.rca bénéficia éj/féetum ôperènlût; ne proihâ'e on îniali-
in jure expressa ; nlqut quôii beneflfeli cdllâfrâ pet ii tus dn sit ppitsiô coltala sîve cxcvmnttinicàiîs , Uîw suspensis
nul la sit in pra'sonti casn, gravis esl pœn i, qtia: nul- do tint beneficio : an item leneantuf peftsioniê

libi in jure claie expressa est ; ergo. fruetni resttlûere, i;r,i ii susfehtiohh tenentnr frvetus
Rd liis nlcumqtte sequi vidclnr cteetiohém homi- ben l'icii res ilm re.

nis aboflicinsuspcnsi, anl collalionom ci faciam, non Allinu: ni S'. ai.-, disp. lô, sel. 1 , n. 9 , Sayrus,
esse ipso facto irrilam, sed soliun Irrildndam ; et id liii. 2, cap. 5, !'"h: <• i,;i , cl alii i
;
i : i I > t i s favet Solier
reipsàdoeent Suaves, disp. 2<>, sefet. 3, n.S, Cohittch, in Paslor., lib. ô, lit. 1-2, lin. (;. ,
1" quia pei.sio venit
disp. LS, n. 7 et 1 1. Conlrarium nibiloiniuùs lencnl ribmliiè beneficii laïc 9ttmptO VOCâbulO; ul ail (iigns,

thëologi ci caiibntstx rompîmes, ut A\ila,5 paît., (\. ">T , de t\)!sionil'us ; uialc pehsio iisdem aniittilut

disp. 2,dub. 1, concl. 5, BbnaCirtn, «e'isj». 7>, puiici. 2, tliodis qUibns beneficium; 2" quia i;i reserîptis ponti-

n. 10, iîcbiiffus, Flaminiiis, !il». 3; q. (i, n. 81, Bar- liciis qrnbùs pensiones contedbntur ,
praMiiitii 90îet
bosa, Babinus ipse Goliard, loin. 1, p. 515, et Poil tas, àbsolulio ii cénsutis ttd i
//'. ctuin, etc., quod argumento
ibid., cas. 19. esi iiOmineni prnedictis ceusuris ligatùm, reputari in-

Ego qdideiti neiilrmn casuin ab ihtrinseco evidcnler liabilem ad pensibnes; 5° quia pensio post 1 ium V
resolvi pose opiuor, mule coiifugicndum est ad régu- ésttilulùs et reditûs Vei-è ecclcsiasticus , unde quieà
lait! probabililalis, in bune nvalum in ns tjuœ verè du- fruiiur lenctur ad olficium i! V rginis, atqiii excom-
bia $unt, praclicè lenenda est pars tutiur si pars minus mïmicati , et ii qui à beneficio vel i fficio suspensî
tuta no» nisi œipudem mit penè injntile.n mottnentorum sunt, iobabiles sunt ad acquirendum jus in reddrtus
vint liidniit ; alqui in prav-enli casn lulitis csl, ul qui ab ecclesia tic s, et nonnunquàm ad cos perCipiëh-
oriieio aui à benelicio qoocuinqiie suspensus accepil dos,etsi jam radicem juris et titnlum babeaht, ut sta-
beneliciinn, vel ci renuntiet, vel dispcnsalionem, tio- timdictumestâc ïisqui à betieficiû sunt suspensî; ergo.
vamve collalioiiein pelai; nique lnec ejusobligalio ad COntrurium scritiuut hiurtî ex Gallis scriptoribus,
minus dubia est, cùm et agnoscatur à gravissiinis vi- ut Babin., fbm. 2 ,
pag. 55. Pontâs , v. Suspense, cas.
ris, qui sunt nunicro plures, sttiqile loci iradilionein 21 , Goliard, toin. 2, pag. 51; qurtrunl ratio una Ikcc
et usum exhibent; et nullà satis firnià juris auelori- esl ,
qnôd in odiosis ël pœnalibus ab Uiiô ad aliud (icri

tate possil elidi ; ergo. i;on debeat extensio ; atqui pensio non est veri nomi-
Al. inquics; si suspensus ab ofiicio, validé bencii- nis beiicfii ium ; ergo ex eo quod jus décernât benefi-

cium recipérè hcqueal, non poierit quoque beneficii cium excommunicatis aut quîbu dam sus; e. sis invali-
quoil jam babet IVuetus relinere : atqui hoc falsum dé conferri, non sequilur idem dicendùm de pensibne.
e-t ex dit lis. — 14.: Neg. inaj., tuin quia facil'ms est Verùm Iktc ralio non est omni exccplione major;
aliquem àvcefe abeoquodnondinn babet, quàin ipsnm quandoquidem pensio in mullis eliam pœnalibus , be-
spoliarc ed quod jam babet; tum quia Ecclesia sacpiùs neficii conditionem sequitur, ut hinc palet 1° quÔd
uicumque acceptai et rémunérât servitia quorumdani pensio iisdem exlinguatur modis ae beneficium ,
pula
allaris ministrorum ; (pios, nisi jam res acta foret, ad per matrimonium , et per professionem in quolibet or-
ininisti rhmi non adniilteret. dine, eliam non mendicantium, ait Solier, ibid. contra
Ex dietis facile intetligilur quid in online ad béné- Pastor., n. 22; 2° quod pensio simoniacè acquisita de-
ficia operenturvarire censura;. Excomraunicalio inlia- beat reslilui , tametsiqui eam simoniacè accepil, non
brlein facitad bénéficia : idipsum prfcstat suspensio, incurrerit censuras, prout httiù-, expendilur in tract,
tum à benelicio , tuin ab officio. Exconnnunicatio non de Simonià.
privai fruclibus benclicii jam possessi ; sed nec iisdem Hic ergo ad summum dïci polest cum Cabassulio
privât suspensio ab officio : privât auiein eaqux esià ulramque opinioucin esse probabilem. Sed quia pro-
benelicio, quia vel boc , vel nibii operatur. Si quis babilitas sola , non esl secura aclionum régula , seni-
lamen in foro pœniienii;e à rensuris absolutus fuerit, i
per consulam ut prima opinio tànquàm lulior in praxi
jaitt enniiniiniier loquendo, licite et validé bénéficia teneatur; nisi aliud cerià loci consuetudine firma-
rccîpiet in foro couscientide. tum sit.

Pixi 1°, communiicr loquendo, quia etiam post ac- Quaeres 2° an acta per suspensum valida sint. — II.

ceplam à ecttsuris absolûtionem , ali [uando remanel suspensus vel esl denuntialus, vel non : si primum,
incapacitas ad possessionent benclicii: sic absolutus actus ab eo contra suspensionem facli , si jurisdiciio-
m excoiiiniunieaiioiie propl r simoniam contracta, nem requirunt , sunt invalidi; unde invalida est abso-
manel adliuc ad idem beneficium inhabilis, denec lutio collata ab co qui ab officio suspensus e>t,et
dis^eiisctiir à Papa , vel ab episcopo ad tempus, si nominalim denuntialus ; si vero jurisdiclionem pro-
gravis id exigat ratio. Dixi 2° , în fora conscieniiœ, quia priè diciam non requirant, validisunl; m ordinatio,
Si censura dcmmtiaia uie'ril, cl qui eà ligaïus est, no.,- conGrmatio, consecralio virginum et allarium beue-
 DE CEKSUR1S. 1C3
1G7
Si sccunduin, iidem actus licet prohibiti quitur2* episcopum suspensum à pontificalibus , ir-
diclio.
vitanda scan- regularem fieri si exerceat actus qui necessariô suppo-
suni lamenvalidi, ex conslilulione -\<t

Bonacina, Habert, etc. Sequitur ex diclis. nunt consecrationem episcopalem , putà si conficiat
dala; iia
chrisma, calices consecret , conférai ordines ; sccùs,
Articilus 11.
aiunt Babin. cl Pontas, si conférât so'.ùm lousuram ,

Qhus inclinant pœnas qui suspensionem violant.

qiue et ab alio quàm ab episcopo confenï polcst, et

Apnd omnes constat eos qui suspensionem violant non est stricte ordo; quoi! saltem in pœnalibus ad*

peccare morlaliter, nisi excuset materiae leviias; ut mini possc puto. Quôd si episcopus qui à pontifica-

excusaret, si suspensus ab ingressu ccclesi;e, in eam libus suspensus est, solemniler benedicat per haec

paulisper introeat, quo tempore divina officia reci- verba : Sit nomen Domini benedictum ;' cerliùs rouito

lantur. Difficullas est an et quando suspensionis vio- est cum inde irregularem fieri ,
quia , ait Fagnan.;

la tores irregularilalem conlrabanl. Sit inc. 14, de Temp. Ordin., n. 57, liujusmodi benedictio,

Conclusio umca. — Qui solemniler exercet eaquœtunt quamvis non sit ordo, est tamen actus proprius ordinis
ordinis sacri à quo suspensus est , is et sol;is ex suspen- episcopalis, qui jure ordinario inferioribus presbyteris

sionis violatione irregularitatem incurrit. Quôd mourrai non competit. Idem tenent Sayr. lib. 4, c. 1G, n. 1G,

palet ex cap. 1 de Sent, excomm. in G'; quôd in boc so- et Pontas, ibid.. cas. 14. Sequitur 5" suspensum à ju-

lùmcasu incurrat, patet eliam quia pœna hascnullibi risdiciione aut beneficio, non fieri irregularem, si vel

contra alios cujuscumque suspensionis violatores dé- ea quac jurisdiclionis sunt exerceat, ferendp, v. g.,

créta legitur, ut notai Sayr., lib. 4 cap. 1G, n. 3. j

censuras, absolvendoin foro exteriori, bénéficia con-

Dixi 1", qui solemniler exercet ; si enim non exer- ferendo; vel beneficii fructus recipiat ; autetiam Mis-
ceat solemniler. non incurret irregularitatem ; unde sam celebret, quia non violai suspensionem ab or-
eam non incurrit subdiaconus ab officio suo suspen- dine, cùm cum à jurïsdictione so!à suspensum suppo-

sus, si epislolam canal in Missà sine manipulo, quia nanuis. Klein die deeo qui à presbyleralu suspensus,

non censetur cancre ex officio. lia cum aliisS. Auto , diaconi aut subdiaconi funclioncs facit ; is enim non
nin. 3 p., t. 29, c. i. Aliud esset juxta eunidem, si g
violai suspensionem à presbyleralu, à quo solùm est

idem subdiaconus alios exerceret actus, qui subdia- s suspensus. Sequitur 4" presbyterum et diaconumàdi

conorum proprii sint, puta si sacerdoti vel diacono g! vinisaut etiamàprsedicatione suspensos, liaud tamen

porrigeret ealicem prseparatum ; et id extra dubium 1 irregularcs fieri pr:cdicando ; prout dicam ubi de Irrc

essedocelSayrus, ibid., n. 19. Aliter sentit Pontas, v. !|

gularit., pari 3, cap. 4.

Irrégularité, cas. 84 , ejusque opinio bis in partibus An qui suspensionem ab ordinc ad tempus latam

teneri videtur, ubi clericus subdiaconi vices gerens violai, irrcgularitati obnoxius sit, controvertilur. Negat

sacra quidem vasa non langil, sed seclusà manipuli Babiii. quia, inquit, lalis suspensio non est veri nominis
gesiationc, quidquid ultra subdiaconorum est exercet. I censura; cùm lue non ad tempus iinponatur, sed donec
Dixi 2°, ea qu;e sunt ordinis sacri ,
quia cùm actus I quisresipiscal.ContrariumtenelPontas, nixusopposilo
ordinum minorum jampridem exerceautur tuin à lai- principio, quôd hujusmodi suspensio sit verè censura.
ds, luni à clcricis solà lonsurâ insignilis; qui eorum Sed dicendum est contra Pontas, suspensionem ad
actus etiam solemniler exerceret, quamtumvis suspi n- tempus latam , stricte censura m non esse ; nec tamen
sus esset , non incurreret irregularitatem. lia Sayrus, j
bine inferendum cum Coll. Andeg., ex ejus violatione
ibid., n. 11, S. Anloninus, et alii conira Navarrum et i non incurri irregularilalem. Ratio est quia utincurra-

Suarem. Idem passim docent Galli , et inter alios Ha- i lur irregularilas, suflieit peccatum ciijus commissioni
bert. llinc suspensio secundùm liodiernam Eccle^e I
hsce per ecelesiam alligata fueril , atqui Ecclesia irre-

praxim , ab iis solùm incurritur qui sunt in sacris : gularilalem anneclere poluil viulalioni censuras etiam
unde, ait idem iheologus , cùm in sacramento Pœni- |
latiùs sumptsc. Quùd autem id actu fecerit pat. t ex
tenlia? prxmillilur absolutio à censuris, oniillilur vos, : cap. 1 de Rejudic., in G, et cap. 1 de Sent, excom.,
à vincido suspensionis, nisi pœnilens ad minus sit sub- i in G, et ila senliunt Suarcs, disp. 2G, sect. 2, n. 4, Ri-
diaconus. Si tamen minorum ordiuuin funcliones ali- ;
luale Burdigalense, anni 1707, p. 145 , Gibcrt, p. 78G.
cubi ad votum et menlcm concilii Tridentini resti- IV. riverai S. Anionin.,3 p., lit. 28, cap. ljuxlaquem
tuée essent, iia utostiarii, v. g., et lecloris funcliones, etiam, suspensus sub conditione quod sutisjaciut , si

non nisi à leeloribus et ostiariis exerceri possent, pos- celebret anle absolutionein est irregularis ;
quia in hoc
sent lune qui minoribus solùm iniliali sunt , ab iissus- faclum judicis est necessarium ut kabeatur pro absoluto.
pendi, cl si nilulominùsministrarent, fieri irregularcs. Si quis tamen ordines exerceat conira probibilio-
Ex his principes sequitur 1° suspensum abordine, ncm episcopi , qui id veluerit non ob aliquam ministri
nec peccare nec irregularem fieri si mensam benedi- culpam, sed ob inculpabilem ejus defeclum, puià quia
cat, aut eboro cum aliis intersit; sccùs si juxta Ec- manu conlremiscit, liaud incurretur irregularilas, quia
clcsia; solemnitalem bcnedicâl aquain die Dominicâ, lalis suspensio nec censura est, nec pœna delicli. llinc

auteeras, v. g., in die fesià Purifications, fructus illegilimus qui non obtentà à nalalium defeclu dispen-
item, nuptias, aut muliercm post parlum. Ilcm si saùone, ordinatur et célébrai, peccat quidem, sed mil-
orationes canendo, prscmillat 'Dominus vobiscum, quia lam ex bâc suà celebralione irregularilalem incurrit.
Ii.tc omnia sunt lodidem sacri ordinis funcliones. Sc- Quœres oh pecect qui communicat cum homiue sm«*
169 PARS II." CAP 11. QUID ET QUOTUPLEX SDSPENSIO. 170

penso. — R. vel suspensus est tnleratus , vel est de- cap. 57 et 45 de Simonià, ubi eliam episcopus an» 'iii

nuntiatus. Si prinnim , non peccat sallem contra jus qui pradiclam promissionem exigunt, marient per
eeclesiasticum is qui cum eo communicat ; et id se- iriennium suspensi, ille à collatione, lii verô ab <;x<:-

quitur ex iis quœ supra dixi de participante cum ex- cutione ordinum quos rcccpcrunt; ipse verô ordinatus

communicato. Si secundum peccat mortaliler, sal- ab ordine sic suscepto suspensus est, donec dispensait
,

tem aliquando, qui cum eo participât in iis actions à non super hoc per Sedevi Aposlolicam obtinerc merueril ;

quibus est suspensus. Ratio est, 1° quia gravera infert ità Gregorius IX, cap. 49, de Simonià.
tuni judici à quolalaest; Ccrtius eliam videlur incurri suspensionem, luin
injuriant tum censura; ,

ideô cn'un judex suspensionem denunliat, ut vitclur ab iis qui sine episcopi licentià et participationc ordi-

quis in actibus à quibus suspensus est ; 2° quia , ut nantur ab>que titulo; tum ab iis qni sub fraudulento

multùm suspensus denun- beneficii vel patrimonii titulo ordinantur; quales ii

docet Sayrus, non difîert

tiatus ab exeommunicato denunliato ,

quantum ad ac- sunt qui quasi sufliciens exbibent beneficium, quod

lus in quibus ejus suspensio denuntiata est ; ergo ut reipsà non a:quat laxam diœcesanà loge constilutam;
peccat qui communicat cum excommunicato , sic et aut qui palrimonium impar, aut debitis bypothecariis

qui cum suspenso participât. gravaium alTerunt.Ità Suares, disp. 51, secl. 1, n. 55;

Dixi, qui cum suspenso participât in actibus à qui- Fagnan in cap. 2 Cùm secundum, de Prœbend.; Du-
bus suspensus est ; qui enim in actibus bumanis cum casse, 1 part., cap. 5, sect. 1, n. G; Rabin, de Ordine,

eo communicat, aut non peccat, aut ad summum non p. 530; Ilabert, ibid.; Ponlas, v. Titre, cas. 1; qui
nisi venialiter delinquit ; cùm talis participatio cum omnes adducunt dcclaralionem sacra) Congregat. da-
ipsis excommunicalis vulgô non excédât peccalum lam die 20 nov. 1010, et can. 1 et 2, dist. 70, quibus
venialc, et exeommuniealio eu dislingui debeat à nulle posteriori lege derogalum est, ut bene probant
suspensione, quôd illa, non hœc, quàcum(|ue exleriori Suares et Ducasse. Idem expresse constilutum fuit in

coiumunione privet. variis regni diœcesibus, potissimùm verô in Pari-

Imù censent non pauei, parlicipantcm cum su- siensi, ubi slatuta sic babent : Suspensionem reserva-
spenso denunliato, in iis etiarn actibus à quibus ille tam incurrit qui ordinatur supposito titulo ad ma-
suspensus est, tune solùm mortaliler peccare, 1° cùm jores ordines requisiio. Quod dixit vir cœteroqui pe-
participât in actibus jurisdiclionis, quia actusilli sunt
j
ritus, eos non censeri sub ficto titulo ordinatos, sal-

invalidi ;
"2
" cùm exlra necessitalem eum inducit ad tèm ad eflectum censura1 ,
qui scriplo spondent se

exercendos actus à quibus suspensus est ; unde exi- nibil unquàm exacluros esse ab co qui titulum ipsis
munt à peccalo eum qui sacerdotis à divinis suspensi pra;bet« vel poliùs pnebere videlur ; eô quôd episcopus
dcnuiitiati missam audit, modo nec ei ad altare inser- liber sit ab onere bujusmodi deceptorcs clericos nu-
vîat, nec eumdem inducat ad celebrandum ; sed liax triendi; id, inquam, si quibus, at cerlè paucis plaçait,
opinio, judice Bonacinâ, tula non est. Cocterùm fa- quia Ecclesia titulum non requirit précisé ne gravetur
tentur omnes eum qui cum suspenso participât, eliam episcopus, sed ne clericus ad inopiam vergens men-
in crimine propter quod is suspensus est, nec eensu- dicare aut indecoram arlem exercere cogatur. Et
ram ullam, nec irregularitatem contrabere, quia talis verô non potest gravari episcopus in seconda parte
pœna nullibi expressa est in jure potest tamen ;
quis casûs prinii ; el lamen tune incuriitiir suspensio.

occasione aliéna? suspensionis et ipse suspendi, si, v. Hic quinque notanda :

1° cum qui à suspensione bac

g., recipiat ordines ab episcopo suspenso et denun- absolutus fuisset, non posse sine nova suspensione
liato. ad superiorem ordinem promoveri, nisi secum in ti-

tulo dispensatum esset; quod regulariter à solo epi-

Articulus IV.
scopo iieri potest. 2° lu casu lam claro vix posse
De suspensionibus quœ ipso jure contra liuntur.
allegari ignoranliam, unde suspensus declaratur is

Cùm suspensio et irregularitas specialem babeant de quo agilur cap. 57, de Simonià, ctsi snpponalur

relationem ad bénéficia, summoperè sibi cavere de- non intcllexissc se aliquod agerc itlicitum. Si quis ta-

bent clerici iis providendi aut provisi, ne borainibus men in rei veritale circatituli sui fraudem ignorantià

aliéna bénéficia titulo devoluti captantibus rimam ul- inculpatà laborâsset, hœc ei, non obslantc prasum-

lam aperianl; unde vaiïos nôsse debenteasus in qui- ptionèjuris, in foro conscienliœ suffragaretur, ut do-

bus incurrilur suspensio, ut apostolicas dispensationis cet Suares, ibid. n. 34.

5° Eum qui ex doloso titulo

absolutionis ac rebabililalionis litleras obtineant. obtinet à pnesule suo litteras dimissorias, vi quarum

Pracipuas ergo suspensiones conira clericos jure im- ab alio pnesule ordinatur ,
geminam probabiliter in-

positas summatim recensebo, atque duas in parles currerc suspensionem : aliam quia ex dimissorio sub-

distribuam, quarum prior cas complcctelur qua: Papa? reptiliè oblento, ac proinde reipsà nullo, aliam quia

reservata sunt, pnslerior qua; episcopis.

1
.
sine titulo ordinatur. Idem ibid. n. 56. 4' Eum qui

Suspensionem Papa; reservatam incurrunt 1° qui anie diaconatûs aut sacenlotii susceptionem, verom
cùm titulum non babeant, promittunl aut jurant scu sub quo subdiaconatum recepit, beneficii titulum di-
episcopo à quo sunt ordinandi, seu cuilibet benefi- iniiiit, iucurrere suspensionem; quia ordinatur sine
ciario à quo ad ordines pra;sentanlur, se nibil unquàm titulo. Si vero presbyte* titulum alienet (quod quan-
ab iis ad victura petituros esr,e. lia colligi sojel ex I mm ad titulum patrimonii valide in Gallià lieri nequit
TH. X.Y11, e
 171 DE CENSUKIS 172
ex CQnsUUUl .ic Aurelianensi an 1LG0), peecabitqui- nil itnnu, afrsf/uf dispeusaliont

,;, aviter, sed non erit obnoxius suçpensioni, ut- i Romani pontijiri mmistrare non poleril in ordwe sic

polc uullibi décrets contra presbytcros, qui tilulutn i i

; ex Cap. (i, de Apostat.
5° Qui
aliénant, '.il notai idem ibid. n. 38, et Gibert, Gonsult. post contractai* , liççt non consumwaium
caiion.de online, tom. 1, consult. 81. 5° Lum qui niatriiiioniuiii, aliquem de sacris ordinibus praesuuiunt
solùm promtUeret se extra easum magnse nécessitait acciperc j
atque bax: suspensio ad benoucium etiam et

exaclurum esse ab eo qui tilulum sibi constiluit,

niliil quodeumque officium ecelesiasiicum extenditur. S'

non subjacere suspension!, juxta viros graves eà de tamen qui sic ordines recepit rcligioneni ingrederc
re consullos quia Ëcclesia non exigit lituluin, nisi ut
: tur, posset ab episcopo dioecesano absolu. Quod si

quis in necessitate babeat unde vitam citra cleri de- (piis bunâ fide ordines sacros suseipit, put ans nior-
decus sustenlel. Idem est si testes deelaraverinl pra> tuam esse uxoreni, que La met) vivil , is ab ordiuis sic

dium tanli valere; quod nisi sit, de suo supplementuiB suscepli executiono, non quidem stricte ci per moduni
pnebituri sinl; nisi declaratio haec publicà loci eon- eensune siispensus eril sed solùm probibitus qnandiù ;

vcnlione illusoria sit. uxor vivel, nisi h;ec juri suo cedat, einillens, v. g., vo-
2° Suspensi sunt qui saenier recipiunt orames sacros tum castitatis, etc. Gonfcr quic dicain 3 part, de lire-
ab episcopo qui renuntiavit non solùm loco seu dioecesi gular., cap. 3, concl 8.
U
sua', sed simul et dignitati, id est, oflicio episcopali ; ita 6 Qui eodem die, duobusve diebus conlinuis duos
habelurcap. 1 de Ordinatis ab episcopo, etc. sacros ordines recepit; is enim ab ordinis ultime ie-
J
Dixil qui scienter, hoc est, sine ignorautià qua; à cepti executione suspensus manetex cap. 13 de Temp.
peceato mortali excuset. Qui eiiiin bwnà fide, et ex ord. Sed nullam praesertim in Gallià suspensionem in-
ignora nt iâ probabili, quœ prôinde nec crassa nec su- currunt qui eâdem die minores ordines et subdiaco-
pina fuerit, à Util episcopo ordines recepisset, posset natum recipiunt, quidquid reclanicl Bonacina.
à proprio episcopo, absque ullo ad Ronianuin Pontili- 7° Qui ordines per sinioniani realem recipiunt,
cem recursu, dispensari. Dixi 2° qui recipiunt ordines cap. 2 de Simon., in Extravag. commun.
sacros; tum quia limitationem liane secum important 8° Qui ordines suscipiunt hirlivè, id esl , absque eo
cilali canonis verba lum quia ; nullus est alius in loto quôdab episcopo examina li aut admissi fuerint sive
juris canoniei corpofe lextus qui suspensionis pœnam quia alium ad subeunduiii examen supposueruiit, sive
décernât contra eos qui minores ordines recipiunt ab aliter. Haec tamen suspensio non esl reservala Papa-,
episcopo qui dignitali renuntiavit ; cujus rei haec est nisi cùm episcopus (urlivam liane, ul mullis in diœce-
ratio, quod minores Ordines non secùs ac tonsura à silius fieri solet, ordinum receptionem swb exeoniniu-
non episcopis quandoque c onferuntur, prout docet citato nicalionis pœnà prohibait: aiioqui diini ab episcopo
canonc Alexandcr III. Verùm nihil opus est haec fusiùs relaxari potest. Polesl quûque episcopus à pnediclà
prosequi, quia ordinariè episcopi solùm renuntiant suspensione eos omnes absolvere, (|iii religionem iu-
loco; unde validé et licite ordines conferunl cum gressi, in eà laudabililer funint cmyer&atù Vide titu-
aliorum episcoporum licentià; qui verô dignitati re- luni De eo qui furlivè, etc.
nunliant, ii sunl ut plurimùrn qui propter crimen ali- 9* Quiante Icgilimain atatein ordinanlur; sic emia
quod (leponuntur. Dico, ul plurimùrn; episcopus enim sanxit Pins I!, Bullà suà septimâ ; quani <jni usu con-
qui religionem ingredilur, censetur et loco seu regi- trario revocatam esse volimt, nullà suis linnà ratione
iTiini, et dignitati renunliàsse, unde juxta Laiman et jiiluntur. lia Babin, ubi de Irrcgularit. cui cum Ponta-
Pirliing non potest ponlificalia exercere, sine speciali si'o,'t. Suspense, cas. 8, concinunt Collationes diœce-
Pap;e licenlià. seon Rupellcnsis, Lucionensis et Agathcnsis.
3* Qui excommunicatione ligali, ordines culpabi- 1° suspensionem banc ubi
Hic quatuor notanda :

litcr recipiunt. Ita colligunt omnes ex cap. 32 de Sent, semel coniracla est, per supervenientem legitimam
excomm., cujus decisio, elsi in eos solùm cadere vide- alalciii no i lolli ;
2° eam non incurri ab iis qui bonà
tur, qui exconinumicali sunl ob clerici vel religiosi fide rati se ataiem habere canonicam , sacris initian-
percussionem, extenditur tanicn lum ex ipsis contexlùs lur. Inde si re eompertà abstinuerint ab ordinum
verbis,lum ex unanimi doclorum sensu, ad excom- u-u, poterunt absque ulload superiorem recursu cele-
iminieationcm quàeumque de causa contractant. Mac brare, staiim ut setatem prœscriplam atligerint ;
3" ne-

suspensionc non liganiur juxta Suarem , dist. 31, (|iie cliam eam incurri ab iis qui minores solùm or-
secl. 1, u 58, Avilam , Navarrum, etc. excommuni-
, dines auto debilam setatem recipiunt; aut qui inter
cati qui i tonsuram recipiunt, quia bœc non est ordines eliam sacros pr.escripta ii erslilia non ser-
yerus ordo. An aulem ligenlur qui recipiunt episco- vant, quia pœna haec uullibi expi -sa est in jure,
patum ,
pendet à quœstione an episcopatus sit ordo. quanquàm graviter delinquunt qu in utroque cas'u

Dixi, qui culpabiliter ordines recipiunt, quia hic exe isat Ëcclesiœ legem violant; i" et id ;mel dictum sit r

tum ignorantia iirvincibilis , tum etiam aliquando gra- praedictas sùspensiones ab episco d auferri posse
vis metus, ut docet ibid. Suares, n. 60, et sequitur ex quolies oçcul-kc sunt, ul palet ej ap. , sess. 24 ,

dictispart. i, c. i. conc. Trid , loties citato. Idem esl g i cas etiam quae
4° Monachus qui aliquem sacrum ordinem in aposta- publicae sunt, cùm episcopus le/*' à praescripsit l'a-

w4 recepit. ls enim <fuantùmlibet fuerit réconciliants cultatem ab iisdein absolvciu'

1
m PARS IL CAP. H. QUID ET QUOTUPLEX SUSPENSIO.
9° Ex Trid., sess. 24, de Reformât., cap.
174
Paro-
Suspensionem cpiscopis jure reservalam incur- 1 :

chu* tel aliussacerdos, sive regulmix, s:t .cculmis sit,

runt :

1° Qui pcrsaltum ordir.aiilur, sou qui ordmcm su- qui alicrius parochiœ s; onsot> sine Uiorum .

pcriorcm reoipimit omisso inferiori ; verîim CUffl tali- tiâ, matrimonio conjuntjere cul b.

modo tainon non miuistravcrint in online ic sus- ipso jure pure et simplieiti i
biis :

cepto tfpitcopn <eê têtftltmA tutmâ potes! dispensa ab ordinurio rjus ptcrotM qui mat hnonio intéresse de-

Tridentinum, scss. 23, c. J4, de llefonn. ;.t-i vert) bebat, seu à quo bcnediclïo mecipienda crut,

censet Ponlas, v. Ordres, cas. 18 , non subjacere IImc deeretum in Gall â viget ; unde m Sp m : in ina-

cuin qui ordines recipil non iv- irimonium eonjunoti ak-i ius sin nelur
suspensioni haie ,

cepià tonsurà quia qui tonsuram omillit non omillit sncerdos logis bujus transgresser, ad episcepum cujus
,

ordinom, contrarium tamen à sacra Congregalione :iiiiiiide subditus non est, pro ofbtincnéâ su»pensionis
linjns relaxatione recurrerc.
dclinitum est an. 1588, prout viiloris non mntfû apud
10" Suspens! etiam sunt, vol, ut malunt alii, inter-
Gallcniart, sed et in novis déclaration! >us e bïblio-
etiam do- Jicli al» ingrossu Ecclesise, qui scientes célébrant vtl
thecà card. Bellarmini desnmptis ; atqne id

cent Sayrus , Pirlnng, Lcuren , et Reiffenstnel in lit. juciunt celebran divina... in locis inferdictis; ant qui

deClerico per sait, promoto; tum quia tonsura qu.m- excommunicatoê publiée, vcl tnterdictot, ad divina Offi-

doque vocatur Ordo, ut cap. 11 de jEtat. et QnatU. cia, seu ecclesiaslica Sacramenla, vcl eccksi;:siicam se-

prœfic.; tum quia ex Ecelesia' usu tonsura prilfius est pullurain aâmillunt. Decrotuin hoc lieot à Bonifa-

gradus ad ordines, cornu, que basfs. Quaproplcr in cio VU! prodicril, m Gallià locum babere ex usu tra-

hocce casn episcopos censerem consnlcndos esse. dunt dnciores noslri ; modù taiiion perexcommunicatos
2* Qui absque litlcris dimissoriis proprii episcopi publier, ii intclliganlur qui por senlenliam denuntiali

aut iisdem supposais, ab alio episcopo ordinantur. lia suiit; aliàs enim nec ab ofCciis arcefi, nec ccelesia-
sanxit Pius II , bullà 7, quœ quoad arliculum hune in stieft sepulturâ inconsullis cpiscopis privai i debout, ut

Galliis viget, ut docent Collât. Andeg. et Ponlas, v. supra dixi H;e suspensiones, etiamsi public» sinl, ab
Suspense, cas. 7. episcopis remitti posant.
3° Qui ordinantur abepiscopo exeommunicato, sus- Àli.o extant suspensiones injure, quaj videri possunl

penso, vcl interdicto denunliato; aut à simoniaco apud Cabassutium, sed ab ils referendis abstineo, tum
tali per senlentiam declaralô; ila sancituin cap. 1 et 2, q.ja ruriùs eveniunt, tum quia vel obsolevêre, vol nus-

de Schismaticis ; et can. 108, 1, q. I. quâm in hoc regno receptœ sunt. Taies sunt, ait au-
4° Qui, vacante episcopatu , et nullâ arclante bene- elor Collât. And., p. 349, qu;e feruntur contra cos,
ficii causa, àcapitulo antecomplctum annum dimisso- 1° qui extra tempora sine dispensatione ordinantur;
rias litteras obtinenl , iisque nixi saeros ordines rc- 2" qui sine gravi causa incœplam missam non perfi-
Qui verô ciiinl 3" (|ui missam célébrant, nec in oâ Cbrisli cor-
cipiunt. minoribus solùin in codem casu ,

[)oie et sanguine reficiunlur 4° qui Virginis iin-

donantur, privilegii clericalis privalionc , non aulem ;
I>.

censura ullà puniuntur. Non satis constat an suspensio inaculatam Conceptionem impugnant, etc. LU alia quœ-
ba;c in Galliâ vigeal ; idemque dicendum de proximè datn solvantur,

6equenti. QuLeres 1" an concubinarii, sodomitœ, aliique id gé-

> 5* Qui à proprio etiam episcopo, extra suant diœ- mis sinl ipso jure suspensi. — 11. ila consent pluies quos
cesim, et absque ordinarii locorum licenlià expressâ, citai et sequilur Alterius, disp. 15, de Susp., cap. 2 et

ordinantur; secùs, ait D. Gohard, si agalur de ton- 5; sed duo dicenda, 1° eos qui in hoc misero statu
sura quam episcopus cuilibet è diœcesanis suis , et versantur, immanis saerilcgii reos esse, si sacra célè-
ubilibet conferre potest. brent, à quibus etiam in perpoiuum debereul absti-

G* Qui Ecclesiam suam alienis debilis gravare praj- uore ;

2° eos nullo quod in Galliis vigeal jure o.-^e sus-

6umunt, eamve obligant; ii enini ab adininLstraiione pensos suspensioiie proprié dklâ, cujus tiansgressio
teniporaliuni et spirilualium, donec aliter episcopo irrogiilarilatem inducat. Bulla enini 72 Pii V apud
visum sit, suspenduntur, cap. 2r/e Soluiionibus. nos recopia nonesl, ut dicam ubi de Irregul., pari. 2,
7° Qui usurarios manifestas ad GOOifflunionem ad cap. 6.
mittunl, eorum recipiuntoblationes, ipsosve christia- Quceres 2° an ii quibus exjudicis decreto uidicta est

nœ tradunl sepullura;. H;ec suspensio sicul cl prxce- comportai personalis ad certuin diem (
décret d'ajour-

dens in Gallià viget, juxta auclorem Coll. And., ibid., nement personnel ), sinl illico suspensi. Non loquor de
p. 338. Yeiùm baec secundùni ea qua: superiùs dixi decreto apprebensionis corporalis {décret de piise de
restringenda sunt iueo quod ad sepullurain perlinct. corps ), quod non obstaute etiam appellalione, tuspen-
8° Ab officio et beneficio suspenduntur visilalores, dendi eilcclum babet, ul faleulur omnes, et constat
'

qui in cursu visitationis aliquid ultra id quo ex ait. 40, edicti an. 1G95; unde etiam collatio bene-
bituni est vcl exigunt, vol sponte oblalum recipiuul ;
:

ti ii i li homini facta onuui;ù uulia est. B. auspea- —

suspenduntur, inquam, douée duplum gravalis Ecclc- sioncm hoc in casu non incurri; hioe enim vel cssel
siis restiluerint. Ita Gregorius X, in , vel ab bomine ; atqui neulrum dici potest. Non
nensi, et refertur cap. 2 de Censibus sed vide !
pihniim: enim aallibi iu ju;ooonsti-
in G; |
lalis
''* :
tertium caput ejusdem tiiuli. luia legitur. Verùm quidem e«4 Becular«s "^'tÀm of-
 175 DE CENSURIS. 176

ficiarios ol> solum citationis personalis decretum ab pœnœ latam, modo occulta sit, relaxare iis in casibus

io suo suspendi; at nihil inde contra clericos col- in quibus exigeret ordo, ut ea à Romano Ponlifice

iiest, quia pœnœ proprium casum non excedunt, relaxarelur; et hoc à simili colligi potest ex iis qu;e

quilur Gratianus ; seu, ut ait Clossa, c. 18 de docent Eayman et Coninch de relaxatione inlerdicli

lit., oist. 1, n. 3, depœnis non argnimus ad similia. jure canonico ad tempus impositi, de quo vide caput
secundum : laicus enim judex nullam polcst ferre sequens sub flnem.
uram judex verô ecclesiasticus eamdem non fort,
;
CAPUT III.
n'^i id diserte exprimat ; ergo talc decretum pcr se
DE LNTERDICTO.
nsionem non inducit. Oblinuit tamen consuetudo
mullis in diœcesibus, ac pracipuè in Parisiensi, ut Qua; sit inlerdicli origo et anliquilas non convenit
clerico intimatur decretum personaliter compa- inter eruditos. Alii censuram banc ignolam fuisse

rendi, simul et intimelur suspensio à quàcùmque of- consent ante Alexandrum III, qui an. 1159 creatus est

vel beneficii functione; quam suspensionem si Romanus Pontifes ; alii auctorem ipsius faciunt Gre-
violaverit, irregularitatem non effugiet. Ita Babin , |
gorium VII, qui Aposlolicam Sedem conscendit an.
tom. 2, pag. mine 553, Pontas,v. Suspense, c. 28. Et 1073; alii luculenta inlerdicli monumenta se.Uo Ec-
verô non decet ut sacerdos de crimine praevenlus, sa- clesiae seculo conspicere sibi videnlur, cùm post cruen-

cras ministerii funeliones exerecre pergat, donec de- lam S. Prœtexlali mortem omnes Rothomagensis urbis

cretum, ut aiunt, purgatum sit, et accusatio falsi Ecclesia3 clausoe sunt, ne populus divinis inleresset,

convicta. Idem Tulli Leucorum constituium est bis donec delectus esset Pnctcxtali interfeclor. Utut est,

verbis : Quotquot propter crimen in jus vocati sunt naluram inlerdicli, divisionem, effeclus, etc., pro so-
ex deercto judicis, quo Mis personalis comparitio ad lità metbodo delibare conabimur.
cerlum diem indicta est; Us ab omnibus sacris funclio-
ARTICCLOS PRIML'S.
nibus inlerdictum est, donec ab eodem statu juridicè li-
De esscnlià et divisione interdicti.
bérait sint.

Ouvres 3° qui bus modis tollatur suspensio. — R. Sus- Interdictum definiri potest, censura ecclesiastica pro-
pensio vcl est censura, vcl pura pœna : si suspensio hibais iisum quarumdam rerum divinarum, qnatenùs eœ
sit censura, nulla est circa eam specialis dilficultas; à fidelibus possideri possunt.

sed hic applicanda sunt quœ supra dixi de absolulione Dicilur 1° censura, quà voce convenit inlerdictum
. Si autem suspensio sit pura pœna, tune cum aliis censui is ; distinguilur verô ab iis omnibus
vel imp milur ad cerlum tempus, v. g., ad triennium, quaemerx pœna: sunt, puià à cessalionc à divinis, etc.

juspensus salisfecerit; vel in perpetuum. Dicilur 2° probibens usum quarumdam rcrum, elc;
clapso tempore, aut prsestilâ salisfaetione, neque enim rerum omnium sacrarum usus interdiclo
i suspensio ; sed ante elapsum tempus, eadem prohibitus est, ut ex dicendis palebit. Dicilur 5°, qna-

nsio ab co solùm potest relaxari à quo iaiposila tenùs eœ à fidelibus possideri possunt, ut dislinguatur

fuit ; et ea quidem boc in casu non tollitur per abso- interdictum, tumà suspensione, quaî non privai rébus

lulionem, sed per dispensationem, quia talis pœna ita sacris prout sunt bona fidelium, seu prout sunt usus
est su?pcnsio ut simul speciem habcat irregularitalis, alicujus ministerii ecclesiastici , unde suspensio in

quoe solà dispensalione relaxatur. solos clericos cadit, inlerdictum verô etiam in secula-

Quôd si suspensio in perpetuum imposita sit, tam- res ; tumab excommunicalione, qua: cl pluies parit

diù quoque durât donec vel legis auctor, vel successor effeclus quam inlerdictum; et cum iis privai bonis
oii!-, supcrioivc aut delegatus eam relaxaveril. Ita quibus inlerdictum privai, non tamen eodem modo;
Navarrus et Babin qui bine inferunt suspensionem excommunicatio enim privai rerum sacrarum usu,

I
;
nalem in jure contentam, ab episcopis, utpote qui quatenùs communicationem importât cum aliis fideli-

Papœ juris condilori inferiores sint, dimilti non posse. bus; interdictum verô banc cum aliis communicandi
;ô pœna cujus relaxationem sibi virlualiter re- ralionem non curai, unde privât rébus sacris, quate-
servat superior, ab inferiore condonari non potest: nùs quaedam sunt bona qiue à fidelibus, nisi probi-

atqui legislator qui vel ad tempus, vel in perpetuum beantur, possideri possunt. Quod exprimant aliqui
aliquem suspendit, eo ipso hùjus pœna; relaxationem cum Suare, dicendo interdictum privare rébus divinis
sibimetipsi virtualiter réservât. Idem enim est ac si prout sunt communes; quia tamen bâc rerum commu-
prohiberet ne pœna ba?c toto illo tempore ab inferiori nium voce ssepiùs usi sumus, ut eam indicaremus
lo'.ii possit; quia alioqui nec delicta pro merito puni- speciem bonorum qime communionem inler fidèles im
r, nec satis timercttir pœna quam unusquisque portât, ideircô vitandœ confusionis graliâ, Lie ab câ
relaxare posset. Et luec ratio, ait Suares, tara abstinemus.
efficax milii videtur, ut existimem ne ipsum quidem Ab aliis faciliùs, sed non tam stricte definitur in-
Papam licite pœnam banc relaxai e posse absque gravi terdictum, censura quà certis personis, certisve in locis

et rationabili causa. prohibentur officia divina, Sacramenla quœdam, et se-

Quia tamen licitum est episcopis in casibus alioqui pultura ecclesiastica. Nempc verô interdictum praler
Papae reservatis dispensare cùm occulti sunt, facile divisiones qtias cum censura in génère communes
crederem posse episcopum suspensionem per niodum H habet,
177 PARS H. GAP. Ul DE INTÊR0IC1O. 178

Dividitur primo in personale, locale et mixtum. Intcr- interdicli. Ex quibus colligit Sayrus, interdictum la-
diclum personale est illud quod iinineiliatè aflicit per- tum in omnes civitatis, diœcesisve, imô mundi tniius
sonas, casque ubicumque sint, arcet à divinis. Inler- Ecclesias, adhuc spéciale futurum esse : multiludo
dictum locale immédiate respirit locum, probibetquc enim templorum nihil facit ad interdictum gen i

ne missa in eo celebretur vcl audiatur sive ab incolis, nisi cliam loca quaecumque ejusdera districlùs inter-
sive ab exlraneis ; item ne quis in eo Sacramentis dicantur, quia adhuc ext-a Ecclesias divina peraig

aut sépulture donetur ; bine médiate et indirecte cadit sunt, sive in Oratoriis conslruclis aut construendis,

in personas, unde sub eo respectu vera est censura, sive alibi.

cujus etsi incapax sit locus, ulpote rationis expers, Base differenlia strictiùs ponderanda fuit : lum
capax tamen est persona in ordinc ad locum. Intcrdi- ii quibus ex privilegio concessum i st, ut lem| re ge-
cium mixtum complectitur personale et locale; unde neralisinterdicti possintaudire, pcrcipere<vel< elebrare

si spéciale sit, cadit et in loca quoad onmes personas non possunt tempore interdicli particularis;
divina, id

etiam exlraneas, quœ hic divina facere non possunt ; lum quia quidam sunt casus in quibus interdictum
et in personas quoad omnia loca, quia personœ illae générale non potest sine licentià Romani Pontifias
nullibi divinis frui possunt, ut cùm incolae loci alicu- ferri, cùm ferri possit particulare. Sic prohibe! Boni-

jus, et locus ipse intordicuntur ; aut interdicitnr per- facius VIII, ne ulla provincia, civitas, caslrum, villa,

sona, et locus omnis in quem ca se contulerit, quod locus, lerritorium, vcl districtus auctoritale ordinariâ vel

canonistae vocant interdictum dcambulatorium. delegatâ supponalur ecclesiaslico interdicto, pro pecu-

Dividitur 2° lam locale quàm personale, in générale niario debito, vcl pro cujusvis monelœ, vel pecuniœ quan-
et particulare. Interdictum locale générale, illud est ti tate... nisi id fiât de Apostolicœ Sedis speciali licentià,

quo inlerdicitur locus universalis, seu locus sub quo et expressà per ipsius Sedes patentes lilteras apparente ;

alia loca continentur, ut regnum, diœcesis, civitas, ita habetur cap. 2 de Sent, excomm., inter Exlravag.
parochia tota. Etsi enim parochia respectu civitatis, commun. Circa haec:
et civitas respectu diœcesis aut provincial, sint loca Not. 1° : Si civitas, caslrum, aut villa subjicianlur
quidam particularia, vel potiùs minus generalia, re- Ecclesiaslico interdicto, illorum suburbia et contineniiœ

ipsà tamen suam babent universalitatem, qure cùm seu vicina œdificia eo ipso sunt interdicta. Ita sancitum
tota attingitur ab inlerdicto, interdictum générale cen- est c. 17 de Sent, excomm. in 6. Unde hic locum non
sendum est. habet régula quœ odia restringit ; idque mérité sanci-
Hinc docent Navarrus, c. 27, n. 166, etSuares, disp. tum est ne vilipendi valeat seiitentia interdicli, quod
52, sect. 2, interdictum latum contra totam paroebiam fieret si posset in ipsorum suburbiis, vel continentibus
esse générale ; etsi parochia haec sitasit in civitatequso œdificiis licite crlebrari ut prias. Pari de causa, si sit

parochias alias plures habet : quia objectum hujus in- Ecclesia inlerdicto supposila, nec in capellà cjus cele-
terdieti colleclivum est, ut iia loquar, spectaturque brari, nec in cœmeterià ipsius eidem Ecclesiœ contiaiùs,
\it totum quoddam cui generaliter prohibetur quid- polerit sepeliri ; secùs si ei contigua non existant. Ea
qnid per interdictum probiberi potest. Quôd autem porrô œdificia nobis videnlur continenlia esse, quœ ita
locus ille sit pars civitatis, est quid accidenlarium parùm ab urbe distant ut à civibus adiri commode
interdicto generali , sicut eidem accidentarium est possint, adeôque in quibus si celebrarentur officia,

quôd villa, caslrum, aut civitas, quœ tamen (utapertè parvi penderetur interdictum ; et hoc quidem vel ex
tradil Innocenlius III, c. 17, de verb, Signifie.) inter- circumstantiis, prudenlunwe judicio, deflniendum est,
dicio generali obnoxia sunt, sint pars diœcesis, pro- vel ab ipsojudice decernendum.
vinciae aut regni. Unde accuralum esse videtur quod Ampliatur hœc doctrina, etiamsi suburbia civitatis
docet Sayrus, ad interdictum générale sufficere et re- sint alii episcopo subdita; tune enim vel à jure inter-
quiri ut locus in quem cadit, duo locorum gênera con- dicunlur, vel à vicino Episcopo interdicta supponun-
lineat, scilicet Ecclcsiam seu locum sacrum, et locum tur, ne interdictum suo frustretur effectu. Unde ipsae
profanum ; tune enim prohibetur celebratio non solùm etiam religiosorura exemptorum ecclesia:, licet parti-

intraEcclesiam, ubi fierisolet, sed et extra Ecclesiam, culari interdicto subjici nequeant, subjiciunlur tamen
extra quain in casu necessilatis ficri posset, sive sub generali, quod proinde religiosi servare tenentur; quod
dio, sive in locis ad hoc deputandis. Idem habet Al- tamen limitant aliqui si ecclesia malrix cathedralis,
terius, p. 288, col. 2. aut parocbialis, interdictum servet, et non aliter. An
Interdictum spéciale locale illud est quo interdici- autem interdielà urbe interdicatur cathedralis, non
lur locus aliquis particularis, non autem ea quae ad conveniunt doctores ; meliùs sentiunt qui interdicli
illum ità pertinent, ut neque partes ejus sint, neque '

auctorem consulendum esse docent.

ei accessoria. Hinc particulare est interdictum quod Quod spectat ad cœmeterià, ea dicuntur ecclesia3
fertar in solam Ecclesiam; licet enim eà interdielà esse contigua, quorum extrema ecclesiam immédiate
interdicantur capeline quai intra eam sunt, et cceme- tangunt, ita ut et nullus inter ea mediet locus plenus
terium ei conliguum, quod ut accessorium naturam aut vacuus, et unum moraliler censealur esse pars aut
sequilur principalis, baud tamen interdielà sunt alia accessorium altcrius. Hinc si duo cœmeterià ad duas
loca profana, in quibus proinde quôd quis divina fa- pertinenlia ecclesias, parietem habeanl intermedium,
cere nequeat, oritur ex conditione non ex naturà
loci, interdielà ex bis ecclesiis unà, interdicetur et cœme-
 179 HB CENSURIS. 180.

terium ejus, eidem, ut suppono, contiguum non ta- ; j

omnes qui sunt de popido illo vel universitate, pn
men cœmcterium aliud , quod etsi vcrè conliguum cisè quatenùs sunt ejus pars.

dici possit, non est tamen moraliter aut pars, aul ac- Interdictum personale particulare, illud est q\w4\

cessorium rcspeelu ecclesiœ vcl cœmelerii intordicli, fertur in unam plurcsvc personas particulares quà ta-

sed totum aliquod ab aliis plcnè independens. TJndc si ies sunt : laie aulem est, sive allqui nominatim inter-

duae totales ecclesiœ, et à se prorsùs independenles ,

dicantur, sive etiam generaliter inlcrdicatitur ii omnos
tam contiguœ essent, ut amb;e uno pariele inniieren- qui, v. g., furtum commiserint, etsi, ail Coninch,

tur, interdictâ unà, non censeretur alia inlerdici. -mille sint, et prorsùs ignoti. Ratio est quia interdi-

Cœterùm interdicto cœmeterio non ideô inlerdicitur ctum semper particulare est, nisi cadat in communila
ecclesia contigua etsi enim interdictum tolius cadil tem quatenùs talis est; atqui in casu prsesenti, qui in
;

in partes, non tamen interdictum partis cadit in to- terdicuntur non spectantur ut pars communitatis, sed

tum. singuli immédiate per se ob proprium crimen feriun

Not. 2° interdictum quodcumque locale complecti tur censura, perinde ac si singuli solilariè peceâssent.

personale interdictum eorum qui ci causant dederunt ;

Unde interdictum hoc non est générale unum, sed par-
undc hi ubicumque privantur bonis, quibus privantur ticulare multiplex.

qui personaliter sunt interdicti : seeùs de iis qui cri- Eae dure personalis interdicti species in hoc conve-

minis propter quod latum est interdictum cous niunt, quod sicut qui specialiter interdicti sunt, nulli-

sunt, ii enim extra locum interdictum posswt licite in- bi possunt divinis interesse, aut susciperc Sacramen-

teresse divinis. ta ; sic et qui generaliter interdicti sunt, etiamsi sint

Not. 3° interdictum personale, si particulare sit, innocentes vcl absentes dùm fertur interdictum, quan-

nullum complecli interdictum locale ; ità colligitur ex diù manent et sunt pars communitatis interdictâ*, ubi-
cap. 16 de Sent, excomm. in G. Verùm cojitrovertilur cumque sint, à divinis abstinere tenentur. Diffei unt

an interdictum générale populi lotius in. çivitale aliquâ verô, quôd specialiter interdicti, non nisi per absolu-
existentis, loci ipsius interdictum involvat. Meliùs sen- tionem ab hàc censura redimi possint ; contra verô qui

tiunt qui negant, quia duo haec interdicta omniuô di- generaliter interdicti sunt, modo Causant interdicto
stinctasunt; unde tune extranei in ecclesiis ejusdem non dederiut, slatim ac desinunt esse pars illius corn-

loci officia divina facere possent, ità lamen iit ab iis munilalis qu;c immédiate interdictâ est, pulà quia

abstinendum esset, si interdicti interesse vellent. An alibi domicilium figunt, ab interdicto relevantur;

interdiclis generatim principis alicujus aut domini unde à contrario sen-u non interdicti, hoc ipso quôd
ris, eœ censeantur inlerdici quas in empbyteusim, aul communitatis alieujus interdicta* pars fiunt, subjaccrQ

ut dolem uxoris acceptas possidet, aut quas de noyo incipiimi interdicto. Ratto est quia ad laie interdictum

acquirit, vid.Coninch.disp. 17, n.2J, Avilam, part. 5, requiritur et siifiieit ut quis pars sit et membrum
d. 1, dub. 3, etc. lnijus communitatis ; atqui priores ejusdem commu-
Not. i° interdictum générale loci cùm gravis sit et
]
nitatis membra esse desinunt, incipiunt verô poste-

communis pœna, non nisi ob gravem, eamque qua- riores.

damtenùs communem culpam decerni posse. CuTpa Ergo, inqnies, Ecclesia innocentes punit, quod ju-

aulem communis ea est quam communilas aut slilke et charitati pariter adversum est. — R. neg.

saltèm communitatis capul, ut princeps, guberna- sequel. ; Ecclesia enim non spoliât propriè quem-
tor, magislratus , loparcha commiserit , juxla id quam aliquo jure, seu re quam à se habeat, sed liuic

Concordati, titulo 15 : Staluimus quod nulla civitas ministerium suum subirai) it, negando cidem dispen-

oppidum, castrum, villa aut locus ecclesiastico supponi sationem Sacramentorum, officiorum, et sépulture,
possit interdicto, nisi ex causa seu cutpû ipsorum loco- quatenùs id necessarium et ut Ecclesia indemnem su

rum aul domini seu rectorit, aut officialium. Propter servet, et suum jus tueatur. rhec aulem subtraetio,
,

culpam aulem.... alterius cujuscnmque personœ privu- etsi pœnœ rationera habet respeetu corum qui ei eau-
tœ, hujusmodi loca inlerdici nequaquàm posunt nuctori- sam dederunt, quia in corum ignominiam cedit, baud
tate quàcumquc ordinarià vel delegatâ, iiisi talis penona tamen respeetu innocentium pœnœ rationcm babet.
Sicut enim cùm usu vel pacto constitutum est ut eivilas
vriùi fuerit excommunicata ac denunliata, seu in eccte- !

civitati alii victum et alimenta pnestet, contingilque

tiâ publicata ; aut domini seu redores, vel officiâtes ip-
ut h;cc illam graviter offendat, potest civitas Lésa do-
sorum locorum, auctoritale judicis requhiti, hujusmodi
a hedente satisfactum annonam negare
personam excommunicatam, infra biduum indc cum cf- uée si'oi sit, :

compvlerinl, qua) quidem denegalio, etsi multis innocentibus valde.

f
ctu non ejecerint, aut ad satisfaciendum

à etiam post biduum éjecta recedente, velsatisfacicnlc,

incommoda, non tamen respeetu eorum pœnre ratio-
q
mox divina resumi possint. Idem repetitur in Pragma- ncm liabet, sed defensionis necessariae ; ita à pari in

tieà Caroli VU, lit. 21. interdicto.

Ut cetera hùc spectantia intelligantur nota 1": Si

Interdictum générale personale illud est quod di-
,

com- séntentia interdicti proferatur in clerum, non intelliaitm

recte fertur in aliquam communitatem, prout est
interdictus populus, nisi aliud sit expressum, ex cap. Ifi,
munitas, sou prout certum aliquod corpus conslituit,
populum Mel- Sent, excomm., in 0. Tune ergo populus potest sfifcs
in nrriversitatem B ;
zuntinam, in ch'

densem; el hoc qtrièem mterdtcte comprehendenlur I

accersere sacerdotes qui sibi divina célèbrent, et oon*
*S1 tARS 11. (AP. III. DL LNTERDICTO. 18*

ferani Sacramcnta Pariler Intel '

;
pulo, non I et superiorem. Papa minorem , ligat : u«d* %\ qn

ïhterdîcitur clerus, aut personse reli^ • certain Iaica>. borum in loco interdicto celebret , incurrrt pocnas
waitater contra interdicti v'mlatores constitula*. Ratio liujus
Sed dHïïeuhasestan, Inu rdictoctero, Kfe

dicantur. Negant communiter quia, etsi mine clcri discrimina juxta llabcrtum )r.vc est : nimirùm qobd
vfeniaht rcgutarcshi favorabiHfcus, non tan il odio- pœme in violantes interdictiim locale, sint à jure

9Js; sunt enlm corpoW duo qurc divcrste Vi bus cotnumni, non autem ab domine : jus autem commu-
tntrs regontOT : onrtdes*cut, interdîctis rv. Vsis, ne li-'at omnes juris auctori subdilns; poème vro in
non ccnsentur interdicti clerici secutares; îlà : s nji violantes interdictiim personale , sunl ab hoinine,

Lfc i
lericts; rctigtosi judtcanftrt interdicti. qui in scipsum, :cqualenive aut superiorem, vim eo-

Excipiunt Salmanticenses duos casus :

1° m in: actfcam non habet. Verùm bnec disparitas falsa est,

ctum feratur in petsonas onmes ecetesîastîcas ;

tu- vt insuflicienter expressa; irregularitas enim quam
cnlm regularcs interdicti rensendi sunl ,
qu j aliit qui violât interdictiim personale non est al»

veré* sont personae ecdesiastîcœ , ad ecelesiasticam < .«me, sed à jure commuai. Vera igilur diflerenffae

Kctionem pertinentes; 2° si regularis oastoralum ratio est ,

quoii '.ntu-dictum personale, cùni directe

a simile ofllcînm habeat tailla cîvilalc, is inlerdiçtu cadat in personam, non polest atlingerevel aqualem,
sicui cl secutares ligabîtOr. Non ligabitur verô, juxta vel superiorem; quia nemo se, vel aequalem, vel su-

ni »!U'.- sacerdos etiam secularis, qui in eo loco do- periorem ligare valet : unde cùm nulla sit violalio in-

nt i
,( ioo quidem habet, sed non beneficium; quîque terdicti, ubi nullum est interdictiim , nullaque pœna
iU' 1
Cv< >si;r mancipalus essel, quia umuncum reli- ubi nulla estviolatio; consequens est nec superiorem,

o . ci» rotpus non consiîuieret. nec sequalem , nec ipsum interdicti personalis aucto-
N. •
fc
i . ijiterdictû famittS, interdicî clerîcos ejusdem rem ullam bine peenam incurrere. At verô interdi-

«.iliae, quia familia; nomen tain demis quàm laieis ctum locale verè et per se cadit in locum à legisla

competit : unde si quîs ejùsdem famitiœ, aliô trans- tore interdictiim ; ergo quisquis in eo loco célébrât, is
!

cal, remanebit int rdielus, quia non desinel esse nisi interdielum relaxet aut suspendat, célébrât in
pars familia?, ad discrimen illius qui exit è civitate, loco reipsà iiterdicto; ergo débet incurrere pœnas

tri alibi coininoretur ,

quia is d estait esse civis. An contra eos latas qui in loco interdicto célébrant, nisi

autem qui de familia inlerdiclâ esse iucipil, interdie- pœnas illas lollere aut relaxare possit. Jam verô nul-

luS sit, pendel à. qugeslione an interdielum in fami- lus est Papa minor, qui eas pœnas lollere aut suspen-
fiani lalum, dicî debeat générale; tune enim is inter- I
dere possit, quia sunt à jure communi ergo hujus- :

dicetur, sicul qui populi interdicti pars esse iucipil, modi pœoa3 et ipsum interdicti auctorem et omnes ,

interdicto subjacet. Aliter dicendum, si interdielum qui juri canotiico subjecti sunt, ligare debent. Idip-
hoc spéciale esse dicatur, ut nobis esse videtur cum sum docet Ponlas, v. Interdit, ans. 6.

Sayro.qnia vix ulla est familia qua; vocari possit '

^RTlCl'Lt'S W.
corpus poîîlicum, suis legibus saltem sub ratione
communitatis se gubernans, quod ad interdic-
De effectibm interdicti.
t::< i générale personale requîri videtur. Interdictà
rsîtate qnœ laieis constat, clerieis et regularibus, Effectus per se interdicti triplex, privatio quorum-
omnes interdicti man dam sacramenlorum, divinorum officiorum, sepultutrae
Not. 5° aliquos essi ex omniutn confesse qui ec lesîasticœ , et hi quidem effectus aliquandô à se
interdicto quantùmvis generati non ligantur. Taies invicem separanlur ad nutum tum Papa?, tum episco-
t, l* episcopi, nisi expressa eorum menlio liât, ut pi. Effeclus per aecidens sunt pœnae quas incurrit vio-
;

'
x cap. i de Sent, excomm., in G. 2° Pueri, amen- lator interdicti. Circa primum:
1
-. et quîcumqne dotl incapacessunt, quia neccapaccs ) Qua res l" quihus sacramentis privet interdielum. —
stint prohibitionis per interdielum apposit.c ; ii tamen R. 1° tempore interdicti çonferri potest et recipi sive
- pullurse ecclesiasticaî tradi non possunt, quia sepe- ab infantibus, sive ab adullis, baplisma , idque etiam
iii i non possunt absque ministerio sacerdotum, qui eo in Fj < lesià spécialité! interdictà, et quidem cum con-
]
rr interdielum probibentur. 3° Peregrini, exleri , suetis baptismi solemnitalibus.
îque qui per longum etiam tempus, inter interdic- Prob. Texc. 10 de Sent, cxcojiw- i" '>, ubi in

t' s commorantur: etsi enim liujusmodi homines lo- terdieli tempore pcrmitlilur eliiisinatis eonfeclio in

corum legibus tenentur, non larnen tenentur iis qu;e die Cœn -' Domini, caque reddiliir ratio quod cbiU-
aulciunt persouas singulares.prout sunt pars liujus po- matis uiielio in bapt'iMiio atlliibelur : atqui unclio

puli ,
qu'aliter afficit interdielum générale personale. Ikcc non ad'ubelur nisi in papUsmo ^olemni.

Qui verù duplex haben « t.'cilium, quorum aliud in r quia in poenalibiis illud lieilum est quod,
medio populi interili«ti sili.ii. '.-.. sliud extra, si in priori non est prohjbiUim : atqui nulUM probibîtum est ne_'
j

manent, interdicti sunt, quia -«>;-ieii populi cujus sunl baptïwttus in ecclesià interdictà admiiustrelur ; imè
pars, bubire délient ; si eus si in aj» eommorentur. 4*Si ai! bapïî«mi soleinnitatem faut quôd isfanles ex-
r
interdielum sit personale . générale aut spéciale, non tra parodjùaj suaja non de cranlt'.r baptizandi.

comprehendil eum qui illud 'mit; secùs si sit locale, '>

t tam n baptisma çonferri è miuislro spe-
tunc enim et laiorem inter H.clî cteius œqualem, imô ! cialiter interdicto, nisi in casu necessilalis, tune-
m DB CENSljRIS.
eramenta, <ru» ,ura ministrari permittunt, licitum
184

que absque solemnilate sacramentum hoc ministrare |

esset aliquos consecrare; quia dùm aliquid "concedi-
débet.
tur, ea quoque conceduntur sine quibus illud Oeri non.
R. 2° : Potest etiam eodem interdicti temporc con-
potest.
ferri el recipi confirmatio; ita habetur citato capite.
quoddam baptis- R. 6* Rébus benè pensatis, incertum videtur an
Ratio affertur quod confirmatio
:
sit

solùm est matrimonium interdicti tempore contrahi possit ;

nii complemenlum. Hiec responsio de iis

intclligenda qui generaii personali interdicto ligantur,

unde quia abundantia cautelae non nocet recurrendum.

qui specialiter eodem ligati sunt quia spe- esset ad superiorem.

non de iis ;

Quaeres 2° an et qualenùs interdictum divini$ privet

<
-
et ob eulpam suam interdictus œquiparatur
i ; 1 1 1 1 *
*
r-

o (fiais
excommunicato quantum ad passivam Sacramento-
cap. 8, de Privil. in 6.
Notandum hic , 'nomine divini officii ea omnia mu-
rum receptionem, ex
J
homine, tel à jure pro- nia intelliguntur, quae ex Christi et Ecclesise intenlio-
R. 3 : Tempore interdicti ab
ne, per se à solis clericis fieri debent , ut celebratio
lati, non lantiunmodb morientes, ut olim, sed et viven-
tam sani etiam quàm infirmi, ad pœnitentiam (quœ missœ , benedictio solemnis nuptiarum, fonlis baptis-
tes

ad peccandum summè matis, aquœ, olei, ebrismatis solemnis item recitaiio

propter pronilalem et facilitatem ;

tamen exceptis officiorum, v. g., horarum R. Mariai , officii defun-

necessaria est) licite admittuntur ; iis

ctorum, psalmorum Pœnitentiaî, et aliorum id genus,

qui interdicto causam dedêre, eisve consilium, vel fa-
'

prout à ministris Ecclesiae solemniter fieri soient; aut

vorem prsebuerunt: isti enim ad pœnitentiam admitti
non debent, nisi priùs satisfecerint, vel de. satisfaciendo
etiam à monialibus, quibus per accidens commillitur

idoneam dederint cautionem. Ita habetur celebri cap. id quod per se solis clericis compelit. His posilis,

R. 1° Interdictum quodeumque, seu locale sit, seu

Aima mater, 24, de Sent, excomm. in 6, circa quod nota :

sacramentum Pœnitentiae ab interdictis personaliler personale, à divinis officiis prohibet. Itaomnes, et

simul et specialiter licite contenu non posse : validé colligitur ex c 16 de Sent, excomm. in 6. Unde non
excommunicatus denun- prohibetur eo tempore sacra concio quae non ad re-
tamen conferretur, quia licet ,

non tamen interdi- citandas Dei laudes, sed ad instruendum populum or-
tialus suà spolietur jurisdielione,

denuntiatus; unde indulgentias concedere, dinatur ; item nec oratio mentalis, mensa; benedictio,
ctus is

potest quia recitatio Litaniarum sine solemnilate , etc. R. 2° :

bénéficia conferre, imô alios interdicere :

hiec pendent à jurisdictione, cujusablatio ad nullum

Jure antiquo licitum non erat celebrare missam tem-

do- pore interdicti , nisi ad conficiendam pro infirmis

ex tribus interdicti effectibus revocari potest, ut

Habert, p. 424. Eucharistiam , ut jam dixi. Jure autem novo quod

cent Sayrus, lib. 5, c. 6,

R. 4° : Eucharistia nec interdicti tempore , nec in- continetur cap. Aima mater, mitigata est prislini juris

severitas unde nunc concessum est 1° ut singulis

terdictis etiam infirmis , conferri potest, nisi sint in :

supra exposui. Inter- diebus in ccclesiis et monasteriis missœ celebrenlur , et

mortis periculo, quod quale sit

sacramentum hoc ministrare ne- alia dicanlur officia sicut priùs; submissâ tamen voce, et
dicti specialiter
Cùm januis clausis excommunicatis et interdictis exclusis
queunt , nisi desint à quibus conferri possit. , ,

autem ad infinnos defertur viaticum, usurpari possunt et campanis non pulsatis. Unde etiam tenenlur clerici

solitoe, ita ut pulsetur campanula, et po- interesse missœ feslis diebus; quod enim jure tibi
solemnitales
tempore, interesse concessum est si aliunde id implere tenearis peccas
pulus frequens, ut quolibet alio , ,

possit.Porrô ut Eucharistia débité pro morientibus nisi impleveris. 2°Concessum est, ut in festivitatibus

natalis Domini, Paschœ ac Pentecostes el Assumptio-

consecrari ac renovari queat, licitum est Ecclesiarum ,

non nis Yirginis (nec non et in festo Corporis Clirisii, ac

ministris semel in hebdomadà tempore interdicti,

januis clausis, ex- Conceptionis et utriusque octavà, prout ex variorum

pulsatis campanis, voce submissâ ,
,

pontificum decrelis docet Avila part. 5 disp. 4,

communicatis et interdictis exclusis , missarum solcmnia , ,

cum de sect. 2, dub. 9 contra aliquos quorum alii liane in-

celcbrare; quod Navarrus, c. 27, n. 173, aliis, ,

terdicti suspensionem in festo Conceptionis restrin-

loco etiam specialiter interdicto intelligit, quia peri-
gunt ad solas Hispanias alii eam nolunt locum ha-
culosum et inconveniens essel quôd pastor ex aliéna ;

sacramentum hoc subditis suis morientibus bere nisi in ecclesiis in quibus celebratur officium
parochià ,

petere cogeretur. Conceptionis ordinalum à pronotario quodam, no-

mine Leonardo Nogarolo, cujus missa incipit Egre-

An autem clerici qui interdicti tempore missam au- :

mo- campanœ pulsentur, et januis apertis, altà voce

dire possunt possint, et Eucharistia reiici laicorum diminï),

plurimùm disputatur vide Sayrum, lib. 5 c. 7, n. divina officia solemniter celebrenlur, excommunicatis
re, ; ,

prorsùs exclusis sed interdictis admissis sic tamen

21 ; Avilam, parte 5, disp. 4, sect. i, dub. 5, etc. ,

quod propter quorum excessum interdictum liujus-

R. 5° : Nec Unctio extrema, etiam clericis et reli- illi

gions qui interdictum servàrunt, nec Ordo conferri modi est prolatum, altari nullatenùs appropinquent.

omnes, idque non tam Circa hoc quaedam observanda :

1" concessionem
possunt tempore interdicti. Ità

quàm ex communi capilis Aima non extendi ad interdictum locale spé-

ex textu formali juris infertur,

doctorum sensu. Si tamen infirmo Pœnitentia conferri ciale, sed générale tantùm ;2° licenliam officii singulis

non poluisset posset eidem conferri Unctio extrema.

,
diebus faciendi, non suffragari laicis, sed clericis sub
Pariter si deessent sacerdotes ad ea minislranda sa- quorum nomine veniunt quicumque gaudent privilegio
 485 PARS II. CAP. I! DE INTERDICTO. 186

fori et canonis. Hinc missac privatis inoraloriis inter- bianensis oppidum Monslroliense, suburbia, cl oppidu-
dicii tempore celebrari ncqueunt, quia priva ta ora- ms, interdicto subjecit, prxcepilquc cluudi ecclesias

toi ïa nec snnt ccclesise ncc nionasteria , de quibus omnes secularium aut regularium, capcllas cl oratorio
solùm loquilur Bonifacius VIII. 3" Non salis constare dicta urbis cl suburbiorum, etc., proui fusé refert Gi-
an Pascliatis aul Pentecostes, etc., Domine intelligan- bertus in opère loties cilato p. 562. Fatendum Lam< a
tur très dies qui sinml fesii haberi soient. \" Cerlum iiiin Bonifacio VIII, plus plerùmqueex interdictïi
viileri eos propler quorum excessum inlerdiclum latum ncralibus oriri mali quàm boni ; onde aegré pj

est, excludi ab oblationc faciendà; imo, quidquid in ad remedium illud conlugiendum est, cujus eliam,
contrarium disputel Conincb, ccnscoillos corporaliler liect Pragmaticà et Concordalo confirmatum sit,

ab altari abesse debere, quantum satis'est ut minus summa est boc in regno, summaque erit, Deo juvante,
quàm alii fidèles, privilegii habere censeanlur. De ca> rarilas.

teris vid. Conincb, Suarem,disp. 33.

Articules III.
QiKtres 3' quinam tempore inierdicii generalis ec-

clesiasticâ privenlur sepulturà. — R. omnes prorsùs,

De cœlerisad liane materiam speclantibus.

exceplis solùm mm laicis qui privilegio gaudent ; tum Tria hic paucis disculienda manent 1" quibus in
:

clericis, qui ncc spécialité! inlcrdicti sunt, ncc cau- casibus inlerdiclum incurratur jure communi; 2° cui
sam dederunt interdicto, ncc illud servare omiserunt : obnoxii sint poème qui inlerdiclum violant; 3" quis
bos enim in cœmetcrio ccctesiœ, seu, ut explieari so- interdictum relaxare possii. Quâ de re
lel, in onini loco ad fidelium sepulturam deslinalo, Dico 1° : Inlerdiclum locale in sex prœeipuè casi-
eliam specialiler interdicto, si alius desit, ait Habert, bus incurrilur : I à civitate quàlibet, praeier urbem
sine campanurum pulsatione, cessantibus solemnitatibus Romain, qua: cardinalem hostililer insequenlibus,

omnibus cutn silentio tumulari permittil Innocentiuslll, percutienlibus, etc., consiliumvcl aiixilium dederil, aut
cap. 11 dePœnit. et Remiss. Non excipiuntur infantes, favorem, vel intra menseni sallèm talilcr delinquentes,

neque ii etiam quibus sacramentorum susceptio non duxerit puniendos, cap. 5 de Pœnis, in 6. 2° ab iis

specialiler indulta fuisset, quia aliud est aliquem sa- urbibus quac publicos usurarios recipiunl. 3° ab câ
cramentis, aliud eumdem sepulturà donari posse. eliam quae quemvis Pontificem injuriosè vel temerè per-
Sacramenla enim cùm necessaria sint, aut valdè utilia, çussent, aut ceperit, seu banniverit. 4' Eidem inter-

negari non debent; secùs de sepulturà eeclesiasiicà, dicto obnoxkv suniecclesiieet cœmeteria religiosorum
cujus qui privalionem burnililer acceptât, coram Deo et secularium qui ibidem sepelierunt corpora eorum
merelur; ita Gibert, p. 547. R. 2° in interdicto locali quos induxerunt ad vovendum aut jurandum, aut ali-

speciaH, qui ncc specialiler interdicti sunt, nec causam ter promitlendum, ut apud eorum ecclesias sepulturam

dederunt interdicto, sepeliri possunt in aliolocosacro eligant, vel jam eleclam ulteriùs non immulent. 5° Et
non interdicto : ii enim cùm interdicti non sint, non loca in quibus bœretici sepeliuntur. 6° Ecclesicc in

debent eeclesiasiicà privari sepulturà ;

qui verô per- quibus ad officia admittuntur nominalim inlerdicti.

sonaliter interdicti sunt, et denuntiati, in loco sacro Ilaîc duo colligit Gibert ex c. 5 de Privilegiis ; sed cirea
sepeliri non debent. R. 5° in generali loci inlerdieio bocc notandum est, locale interdictum post conslilu-
sepeliendi sunt mortui in campo aliquo, \el in loco non lionem Ad vilanda scandala, nullum e^-se nisi denun-
benedicto, ab iis quorum interest deputato; unde ces- tietur. Ralio est quia post eam constitulionem , nul-
sante interdicto, cxbumari, et in locum sacrum de- lum est censura: subjectum quod vilari debeal anle
ferri possunt, si ncc specialiler interdicti sint, nec denuntialionem; ergo nec locus inlerdiclus vilari dé-

interdicto causam dederinl. Qui verô culpabiles sunt, bet, nisi inlerdiclus denuntietur. IlàSuares, disp. -7,

non modo in locum sacrum post interdicti finem de- sect. 2, et hœc est, inqtiit, omnium senlentia.

ferri non debent, sed etiam exhumandi, et in loco Dico 2° : Inlerdicuntur ipso facto ab Ecclesiac in-
profano reeludendi sunt, si corpora eortim ab aliis gressu, 1° qui célébrant in loco interdicto". 2" Qui ad
secerni valeant; sccùs de iis qui in culpà non fuère, officia, siicramentave aul ecclesiaslicaro sepulturam

ctsi enim peccaverint qui eos in loco sacro sepelie- nominatim excommunicatos vel inlerdiclos admitlunl,

runt, baud tamen eos exhumari necesse est, quia donec salisfaciant ci cujus sentenliam violàrunt, cap.

nulla lex id jubet, et mulla probibentur fieri qua- facla 8 de Privileg., in 6. 5° Episcopi aut superiores qui

lenent. beneficiariorum, et ecclesiarum vacanlium bona et

Verùm de bis salis bactenùs diclum est, cùm vix in bœreditatem usurpant. 4° Qui prxsuiuunl ferre cen-
Galliis locum babcanl inlerdicla generalia, et jain ab suram non servaià solemnitatc prascriplà, c. 1 i

aiuiis 1350 ci 1359 regiis sanctionibus, pontificke dé- Sent, excom. in 6, aul excommunicare
claration! innixis, cauluni sit ne quis domanium Gal- tionibus; iique eliam à divinis ofliciis per met
licum interdicto subjiciat;unde, an. 1 ï 80, Parisiensis suspenduntur, cap. Sacro, cod. lit. • Episcopi qui in

scnalus officiaient Bisunlinum, qui localis inlerdicti visilationis decursu aliquid recipiunl ultra id quod
censurant luleral, corporaliler apprebendi decrevit, sibi debitum est, nisi intra menscm duplum rcsli-

ut refert Ponlas, v. Interdit, cas 1. luant, cap. Exigit, '1 de Censib. in 6.

Non désuni tamen eliam posteriori :c\o famosa in- Très priores censura' ita referuntur à Giberto, p.
terdicti localis exempta; Am- 545, ut non neget cas boc in regno locum habere,
;
sic an. 1634, episcopus
187 DK CENSURIS. APPENDIX I. DE DEPOSITIONE, eta. 188

duas\em posteriores apud nos vigere doect (ïobard, sit censura, sed pœna, qnœ dispensatione auferenda

quod de prioribus negat. Célèbre interdictum, secun- est. Il;cc antem di prnsatio ab episcopo dari nequit,

dùni quod emnis utriusque sexûs fidelis, qui Paschali si qu ( Mio sil de Intcrdicto à jure communi ad certum
non fungitur olficio, vivais ab ingressu Ecclesiœ arceri, tempus imposïto, <'*
>
;
, ail Layman, et ex ipso Pirhing,
et morien» ckrisHané sepulturà privari débet, non est n. 482, iwterdiclum ;
roveniat ex delicto oceulto, non
lauc sentent!», sed ferenda?, nisi forte ex locorum deducto al forum conlentiosum. 2* Interdictum locale
visuel sensu, Iat;e sentenliae existiinelur. Quam verô aut personne générale, so!à absolutione tolli potest;
formain sequi expédiât adversùs eos qui buic oflicio unde si terra interdicta aUenctuf, adhuc rcmanct in-
desimt, vide apud Ducasse, 1 p., cap. 11, in fine. terdicta; lum qnia res transît cum onere suo; tum
Non refero varios casus quibus annexum est interdi- quia alioqni facile eiiulercniur censurae. Pariter si de-
ctum ab ecclcsiasticâ sepulturà, quia hocc non nega- strualur ecclesia , non licet ante rcconcilialioncm

tur nisi nominatim interdictis, aut sallcm nisi con- arca;, quempiam in ea sepelire, Suares, disp. 30,
sulto priùs episcopo. sect. 1. Atdissolutâ cominuniiate, co ipso expirât in-
Circa secundum, dico 1° : Clericus qui scienter cé- terdiclum, quia qui commimilalis privilegiis privari

lébrât in loco inlerdicto, denuntiato scilicet, irrcgula- incipit.desinendo esse ejus membrum, non ampliàs
rilatftm incurrit, et fit passive et activé ineligibilis ac ejus oneribus prend débet. Hic porrô ii excipiendi

rmpostulabiiis ad dignitates ecclcsiasticas. Qui perso- sunt qui intcrdicto causant dedère. 3° Interdictum

naliter inlerdiclus aut suspenses velab ingressu Eccle- locale, alque e'iam personale générale, ab co solùm

sicc, vel à diviuis, ordinis sacri functionem exercet, tolli potest qui jurisdiclionem babet in exleriori foro.

iisdem suhjacci pœnis. lia colliguut doctores ex cap. Ratio est quia non minor ad auferendum interdictum

18 et 20 de Sent, excomm., in b\ et cap. 1 de Postul. requirilur auctorilas, quam qir.e ad illud decernen-
Dico 2" : Celebrans in loco intcrdicto suspcndiiui* iu- duin neeessaria sit : alqni ad imponendum interdictum
super ab ingressu Ecclesia;, donec ei satis feeetît seu totale seu générale, requirilur jurisdictio in foro

cujus sententiaui violavit. Idem dicendum tum de co exteriori, cùm loeus, et communitas quà communilas,
qui corain exeommunicatis aut interdictis non loi ra- pœnitenli.e foro subjici non possint, ut per se patet.

tis célébrât, vel celebrare facit ; tum de iis qui eosdem Porrô monet Aa Ha nullum esse in jure interdictum

excommunicatos vel interdictos, ad divina officia, seu locale quod Papa sibi reservaverit ; unde Iutc inter-
ecclesiastica sacramenta, vel sepulluram admiltunt ; imô dicti speeies, non quidem à paroclio, sed ab episcopo
qui s'pcliunt excommunicatum vel interdictum. in tolli potest. i° Interdictum personale iisdem legibus

loco sacro, vel non interdictos contra juris pennis- relnxatur ae ali;e censura; : unde si sit ab homme,
sionein in loco interdiclo, excommunicantur. semper reservattim e^t; si sit à jure, reservatum non
Eidem excommunicaiionis censuras subjacent 1* : est, nisi fiât nienlio réserva tionis. 5° Interdictum per-

religîosî etiam exempti qui non servant interdiction sonale ad eautelam relaxari potest, modo et interdi-

quod ecclesia matrix aut parocbialis servat; 2° nobiles ctos culpœ sua; pcenîleat, et expediens sit eos ad eau-

et domiiii temporales, qui vel cogunt aliquos in locis telam absolvi.. Aliter soutiendum de intcrdicto Iocali

interdictis celebrare divina; vel campanx pulsu, aut général!, quia Hud ad eautelam relaxari prohibilum

aliter plebem etiam non intcrdiclam convocant ad au- •

ip, 10 de nm. in 6. An autera locale

dîenda iis in locis officia; vel iropediunt ne nomina- n.'tîe ad eautelam tolli queat, dissentiaht docto-
tim e.xcommunicati aut inlerdieti ,
jussi egrediantur res; affin mis, et alii communias; favet usus

templo; aut demùm qui exconimunicati et inlerdieti Romaine < airi.e, il testatut Fêlions.

nominatim, monili ut ab ecclesia excant, exire no-

lunl; atquc hacc istorum excommunicatio Papœ re- Sïppenbtr prima.
servata est. lia babelur Clem. 2 de Sent, excomm.,
DK 1>!.1>0SIT10NK, DK .IUD.YTIONE, LT CESSATIONE
quâ, ut patet, quatuor puniunlur interdicti violaiiones.
A DIVIMS.
Csetcrùm nemini dubium est quin laici aut clericî
violantes interdiclum morlalitcr peccent, nisi excuscl Deposllio di'linilur, pœna ecclesiitslica, quà clericus,

tenuiias matériau, ut ex toties decanlatis colligi po- in perpcluum et sine spe rcstiUUionis, priralnr omni
test. Plura vide apud Bonac., d. 5, p. 7, et Suar., d. oflicio et bencp.tio, retento lumen privileqio clerieali,

35 et scq. 5eu fori et canonis. llinc depositio, licet au susnen-

Tertiam quœstioncm paucis expediemus, quia penè foncm maxime accédai, ab eà t:\men essentialiler

tota ex iis quae supra dicta sunt, resolula manet ;

iscrepat, <piùd suspensio de se non sil perpétua ;

unde paucula bocc principia proposuisse satis fuerit. eus depositio, qua; ideireô non est veri noniinis

V Interdictum locale et personale, si ad cerlum tem- \ ïïsura. Deposilio aliquandô vocalur degradatio ver-
pus, vel sub certâ condîtione latum fuerit, elapso I

temporc, aut împlela conditione cessât quia censura egradatio simpliciter sumpîa, <\u.v. etiam realis,
,

non ligat ultra conditoris inlentionem. Si quis verô acx 'lis, et solemnis nnneupatur, est pu'iia quâ ekricus
ante elapsum tempus, vel implelam conditionein, in- pri lur in perpetuum et sine spe restitutionis, non
tcrdicli relaxaiioncm qu;erat, petenu ^stnon absolu -
solù i omni officio et beneficio, sed etiam privilegio
lia, sed dispensatio, cûm bujusmodi i» à ""diclum mta olcri, di unde qui clericum iuinc pereuteret, poswt
:
 DE Y10LAT10NE MA
189 DE CENSURIS. APPEND. II. ECCLESI.'E.

quidem pcccarc, sed excommunicalionem nonincur- interdicti; relîgiosi lamen qui cessationem Violant
rerei; îs lamen clericus nec à casiitalis volo, ncc ab excommunicationis sententiœ hoc ipso snbjaccnt , ex
Clément. I., de Sent, excomm.; 4° quia cessatio à dl
horarum rccitationc fieret immunis.

Degradalio verbalis, seu deposilio, avicariogenerali est quid ipso int rdiclo rigorosius : • à enim dm
fieri potest, ex Tridentino, sess.l3,c 4; réalisa solo ncc officia divin. i j>

eoque consecralo, quia est actus or nnquàm ecl rum aulem pritis quo-
episcopo,
Degradationis forma, ritus, et circumstantiœ habcn- tidiè licitum esl per inlerdiclum générale, posl

2 de Pœnis in 6, et in Pontifical! Romano scd quibusdam anni feslivilalîbus. Plura hic coug
tur, c. ;

bis fusiùs evolvendis immorari non vacat, quia in superfluum est, quia cessatio à divinis quâ mulli ab-

desuetudinem abiisse videntur. Duo hic addenda :

ulcbantur, in desuetudinem abiil,, ul nolat Gibert,

1° deposilionem non nisi gravibus culpis înfligi ; , et auclor Coll. And.

•l c;i!ii qui depositus est ad ea onmia inbabilcin

esse, ad quai inbabilis est qui totaliler suspensus Slyycnbir éccunba.

fuit.
DE V!OI.VTIO\K K (M >' I .

Ut suspensioni affinis est deposilio, sic et interdiclû

vicina est cessatio à divinis. Ea verô definiri potest Ecclesia tune pollui seu violirri dicitur cùm in eà

desislenlia légitima à divinis ojficiis et sacramentis qusedam ftunt adeô reverentiae ejus contraria, ut in

eâ non ampliùs liceal officia divina celebrare prius-

certo in loco peragendis.

Dicitur 1° desislenlia légitima; id est, secundùm ju- qoàm reconciliciur. Hœcviolatio nunquàm imponilur
ris praiscriploin, atque legitimam ob causam indicla, ab liominc , sed solùm à jure, idque in qoinque casi-

sive ab liominc, qui eam per sententiam aliquando bus, qui ut raagis explicenlnr, sit :

inagis, aliquando minus generaliter decernere poiesi; Conclcsio prima. — Polluitur Ecclesia per liomicidium
sive à jure, ul cùni ecclesia polluitur, idcôque in eà in eà volunturii et injuriosè factum ; ita habelur cap. 4

cessatur à divinis. Dicitur 2" à divinis officiis, eic, de Consecr. ICcclcsiœ.

circa qiiod notanduni, convenire doctores: 1° illicilum Dixi 1° per ho'mictdium, sive christiani, sive genlî-

esse leinpore cessalionis, ulla prêter unicuin sacrum lis, sive cum, sive absque êffusione sanguinis : unde
In hebdomadà, officia celebrare; 2° posse tuncBaptis- polluitur locus sicer si quis in eo snffocelur, aut sus-

mum, Conlirmalioncm, et Pœuiieuiiaiu ne Euchari- pendatur. Dixi 2" in eà factum, seu factum in eâ quàli-

sliam in morlis periculo administrari ; mule sequilur bet ejus parte qtwc verè sit locus sacer; locus verô

p ssc eliam clnisma confie! ferià quintâ majoris hebdo- sacer dicitur ilrad spatium quod spécial ad interius
n adae, et propter hostiarum renovationem, missam corpus ecclesia 1
à tcclo inleriori usque ad pavimen-
semé] per hebdomadam celebrari posse, jirout suprà tum ,
proul docent Cabassut. 1. o, c. 21 , Ponlas
dixi de inlerdicli Leinpore. Al non ita convenit an tem- v. Eglise, etc. Unde si homicidhim fiât in sacrislià, in

pore cessalionis matrimoiùum celebrari queat, etPœ- campanili, supra tecliim , seu, utmtelligô, supra for-

nitcnli ae sacramentum lis qui infirmi non sunt admi- me m ceci, siée, vel in specu sublerraneo , modo non
ri. Asseril Co'Ialor And., atque id quoad Pceui- ad sepnliuri n ,
vel in cameris ec-

ii à plurimis doctoribus Salmanlicensibus réso- clesia: adh&rentïbus, non violatur ecclesia, quia base
lution esse seribit Conincb, disp. 17, dub. 7. Addit non veniunt nomine loci sacri , cùm non ad officium

idem cum Suare, sepulluram sacram cessalionis tem- divinum , sed alios in usus deputenttrr , v. g., ai ve-

pore, nullo jure prnhibitam esse, nisi forte ba:c probi- slimn saéraruffl cuslodiam. Unde eliam si quis in ex-

l»iiio ex usu quibusdam in locis vigeat; ubi lamen lerioribus ccelesiœ mûris suspendatur , non polluelur
darete.r sepuliura, neganda cs?ct solemniias oflicii à ecclesia ;
pellucrctur lamen eœmcterium , si paries

quo tune lemporis abstinendum est. e. (l.-i.e simul esset cœmeterii nuiras, quia lune

Dicitur 5" in cerio loco; cessatio enim , licet ut in- violarelur locus sacer.

lerdictum in generalem et particulareni dividi queat, Yiolalur quoque ecclesia, si quis in eà recipial le-

non lamen in localem cl personalem distribui potest, i

ti icluin , etiam sine êffusione sanguinis, unde
actio morlis illaliva in loco
quia ni m n >i in loca dccernilur. exila nioriaior, quia

Es liis sponlè colligilur, cessationem et interdielum sacro posita est. Si quis verô ab homine imia ccclc-
in quibusdam convenire, in aliis non. I siam exisieute, lelbalilcr extra eamdem lapide aut lelo

Couveniunt in eoquôd per ulrumque fidèles iisdem , vulneretur, non inde polluitur locus sacer, etiamsi

lalibus bonis privenlur diflerunt verô 1° quôd vulncraïus ceclesiam ingredialur , ibique sanguinem
I
;

literdictuni sit censura, cessatio verô nec censura est, effundat,aut moriatur, ita Cabassut. et Pontas, ibid.,
I

• i; riè pœna, sed simples probibitio divinorum in

'

cas. 7 ; pollueretur verô , si quis foris i si ; :ns , jacu-

m ir.ceroris ab Ecclesia concept], ob injuriam gra- lum aut glandem initiât, eumque, qui in ecclesi;\ esl,

'
in se vel in mînistrorum suorum personà I
occidat, Sylvius in 5 p., q. 83, arl. 3.
Dixi 3° voluntariè; n :que enim polluitur locus
-
_" quia interdielum eliam locale semper ali-

q is ,
i.e cidem causa. n dederunt ; ces- si (puis forluilo casa, putà Irabc corruent
non item 5° quia sus moriatur;
!

a divinis ; nulla cessalionis :

vioîalio irrcguïaritalem inducit, sceùs de violationc I ! dat : seeùs si qui se occidit sit same mentis : non enim
191 DE CENSURIS. APPEND. H. DE ViOLATIONE ECCLESIA. 192

intcrcst an alium an teipsum

périmas : ubi nota eccle- Conclusio IV. — Polluitur ecclesia , cum in eà etiam
pollui scd ignoranler sepelitur excommunicatus denuntialus; I>a-
siam non quàcumque occisione voluntariâ ,

salis voluntariâ sit, ut ad pcccatum betur cap. G. de Consecr. eccles.; in hoc autem casu
cà solùm qiu«
suflîciat. ecclesia non nisi exhumalo cadavere , si ab aliis di-
mortale
Dixi 4° injuriosè, id est, modo qui graviter advcrse- scerni queat, vel collalà à censuris absolutione, si ex-

lur reverentiœ loci sacri : unde non polluitur ecclesia communicatus poenitentise signa dederit , réconciliait

si quis ad sui dcfensioncm et cum justo modcramine potest. Sicubi oblinet usus ut haeretici cum calholicis

alium occidat; polluetur verô, simorsreo inferatur, inhumenlur, ut in Germanià; ecclesia vel cœmeterium
etiam per senlentiam judicis ; item si martyr ob (i- inde non pollucntur. Licèt autem interdicli et excom-

dem occidatur ; elsi cnim sanguis sanctorum ecclesias municati in jure a:quiparcnlur, non violalur tamen

consecret eorum tamen caxlcs

, ex persécutons ,
ecclesia, si interdicli dcnunliali in eà sepeliantur, cùm
disposition, immane est sacrilegium unde tune ee- ;
id nullibi expressum sit.

clesiam poliuit non sanguis effusus, scd injuriosa Conclusio Y. — Ex cap. 27 de Consecr., dist. 1, pol-

effusio.
luitur etiam ecclesia, sipaganus aut infidelis in eâ lu-

CoNCLUSiO II. — Polluitur ecclesia per humant san- mulelur; luneque parietes radi debent, vel dealbari,

guinis ejfusionem injuriosam , sive per minus in eu pec- ut alii explicant. Hàc de causa violatur ecclesia, si in

mortem. lta habetur ciiato fans non baptizalus, extra malris uterum, in cà sepe-
caminosè inflictum citra

Consecr. ccclcsiœ. liatur ; atque hoc extendil Sylvius , eliamsi infans ex

cap. 4, (le

Vox effusio copiam dénotât, aiunt Cabassut. et alii :

utero mortikc matris exlraclus sit, et postmodùm in

unde si modicus sanguis ex injuriosa etiam percussione cà repositus, ut cum eà in loco sacro sepeliri posset.

effusus sit, non polluitur ecclesia ; imô nec polluere- An polltiatur ecclesia ex co quôd per episcopum ex-

tur ob efïusionem copiosam sanguinis è naribus in rixà

commimicatum et denuntiatum consecrelur aut bene-
quod tutum videtur, rixa hsec va- dicatur, magna quacslio. Anle Suarcmasserucrant om-
pucrorum eliciti, si

Non ncs, nullo, ut ipse fatetur, contradicente; negavit ta-

ect à peccato morlali, ut docet Bonacina, ibid.

polluerelur etiam ob percussionem casu factam , vel men ipse gravibus, ut assolet, momentis innixus. Hoc
ab ameute, vel non injuriosam, ut si fiai ex joco ; aut in casu admodùm rarô , consulendus esset , vel epi-

à chirurgo vel ad debitam suî , aut justitiae defensio- scbpus , vel melropolilanus, ut docet Pontas, ibid.,
;

cas. 5.
nem. Si vulnus in ecclesia infligatur, sanguis verù ex-
tra ecclesiam fluat ,
polluitur ecclesia ,
quia per acci- Conclusio Yl. — Ecclesia de novo consecrari débet
dens est quôd sanguis non fiuat in ipsâ ecclesia.
cùm omnes ecclesiae parietes simul renovanlur vel
vel

major eorum pars; secùs si successive. Habetur cap. 6

Ad violationem ecclesia} non sufficit vulnus grave,
de Consecrat.
v. g.,carniumcontusio, fraelioossium absque effusione
Circa b:cc quoedam notanda :
1° Ecclesiam non
sanguinis ; canones cnim loquuntur vel de morte illatà,
pollui per facla occulta qualia ca etiam dicuntur, qune
vel de vulneratione cum effusione sanguinis : in pœ- ,

per duos aut très testes probari possunt; 2° solam facli

nalibus autem non estfacienda extensio. Ita Cabassut.,
nolorietatcm sufficere , ut ecclesia censeatur violata
n. 16, idque supponit Pontas, ibid. , cas. 9. In dubio ;

unde si sacerdote missam coram pluribus célébrante,

an ex vulnere citra sanguinis effusionem illalo mors
quœ non committatur in ecclesia homicidium , dimittenda est
seculura sit ; nec reconcilianda est ecclesia ,

nec tamen con- missa, ut pracipiunt rubricce, nisi jaui canon inc!:oa-
nisi in mortis instanli polluta evadet,
tus sit ita Sylvius et Pontas, cas. 14; 3° cœmeterium
linuanda ibidem officia ob imminenlis mortis pe- ;

riculum. Si tamen judicent medici fulurum ut vulne- ecclesiic conliguum pollui, cùm polluitur ecclesia,

ratus per dies aliquot vitam trabat, non video cur adeôque illud antea reconciliandum esse, quàm in co

abslinendum esset ab officiis in ecclesia quse rcipsà quis sepelialur : haud tamen polluitur ecclesia pollulo
,

nondùm polluta est, nec polluetur, si vulneratum con- cœmeterio; 4° tutius esse ut ecclesia non censeatur

valescere contingat. per supervenicnlcm sacrificii oblationcm reconciliata ;

Conclusio III. — Violalur ecclesia per quameumque 5° morlalis peccali rcum fore ,
qui sine consensu epi-

seminis humant effusionem in eà voluntariè factam, scopi in ecclesia violalà eclebraret , haud tamen irre-

non habetur cap. 10 gularem, quia jus id non decernit. Ita Sylvius.
sive in copulà carnali , sive ; ita ,

de Consecr. ecclesia:. Qiucrcs quomodb fieri debeal ecclesiœ pollutœ recon-

Ilinc illusio in somnis contingens, aut in vigiliâ, sed ciliatio. — R. vel ecclesia hsec consecrata fuerat, vel

coactè, ecclesiam non violât. Imô nec juxta multos, solùm benedicta. Si solùm benedicta , reconciliatio
,

suflicitvel effusio seminis voluntariâ in causa vel di- ejus ab episcopo vel vicario generali committi potest

stillatio mera seminis: sufficit verô copula conjuga- simplici presbytero, atque is uti poterit aquà bene-

torum exercita etiam ad vilandum incontinentise peri- dielâ communi , et , ut aiunt , exorcisatà, eàque sali

culum ut aliquando tempore bclli evenire potest.

,
ut fieri solel, immixtà. Si verô ecclesia per episcopum

Si cnim cura marilus infirmatur, vel pro suis aut consecrata fuerat , censel Sylvius eam ita per episco-

aliorum negoliis diù abest,conjux conlincre débet, pum reconciliari debere , ut id non possit simplex sa-
cur non similiter in praisenti casu propter reverentiam cerdos , nisi de consensu summi Pontificis ; Umcque
loci sacri ? utendum aquà per episcopum benedicta ,
qua; Grego-
195 DE 1RREGULAR. PARS I. CAP. I. DE NAITRA ET DIVISION EJRREGULARITATIS. m
riana dicitur ; atque id expresse praecipit Gregorius IX, III las, cas. 17. De carteris vide Sylviuin et alios passim
c 9, eod. lit. Yerùni lwc conslitutio in pluribus sal- I citatos.

tem Galliae diœcesibus non observalnr , ul nolat Pon- III

DE IRREGULARITATIBUS.
Dicenius primo de irregularilate in universum ;
mo à censuris quœ licèt ordinum susceplionem vel
,

deinde varias irregularilalis species attingemus, bre- usum probibeant, non tamen eodem modo ac irregu-
viler quidem quantum fieri potorit ; sed ilà nihilomi- larilas : nam excommunicatio major ab ordinum su-

dùs , ni id eonipleclamur quod prxcipuum est in ma- sceplione et usu arcet, non praecisè quatenùs sunl or-

leriâ cujns notiliam et elericis junioribus , cl Confes- dincs sed quatenùs sunl bona quœdam quœ important
,

sariis , et iis qui ecelesiasiicà jurisdictionc pollent communicationem cum aliis Ecclesisc membris, ex-
summoperé necessariam confitentur ilicologi omnes. communicato proliibitam. Excommunicatio verô mi-
nor 1° non privât usu ordinum directe, sed tantùm
cùm usus ille adjunctam babet alicujus sacramenti
^>arô prima.
receptionem; 2° non privât susceptione ordinum ut
DE IRREGULARITATIBUS IN GEJSËRE. ordincs sunt , sed prout sunt sacramentum ut sic , et
Circa irregularitatem in geuerc videndum 1° quid quidem aliis hdelibus commune; irregularitas verù
Û
sit et quoluplex; 2 quamam sint ejus causai ;
5° quos arcet ab ordinibus per se et primariô , id est ,
quatenùs
habeat effectus ;
4° qusenam ab câ incurrendâ excu- ordines sunt. Idem ferè est de interdicio, per quod
sent. privatur quidem aliquando clericus usu ordinum , sed
CAPUT PRIMUM. non ut ordines sunt, benè verô ut alicujus officii di-
DE NATURA ET DIYISIONE 1RREGULARITAT1S. vini auditionem vel sacramenti prohibiti collationem
,

Irregulare , secundùm nominis etymologiam , idem important.

est quod sine régula , vel conlra rcgulam. Irregula- Major est difficultas circa suspensionem , eam pra>
rilas definiri potest : Impedimentum canonicum ,
quo sertim"quae[est ab ordine : ab eà tamen multiplici no-
directe impeditur ordinum susceplio , cl secundarib su- mine diflert irregularitas :
1° quia irregularitas
,
quan-
sccplorum usus. tum est de se, hominem inbabilem facit ad ordines ,

Dicitur 1* impedimentum; id est, moralis inhabili- ipsamque tonsuram, ut dicemus cap. 3; suspensio
tas ex aliquâ indeceulià proveniens : non dicitur autem verô tonsuram supponit, cùm non nisi elericis pos-
pœna ,
quia non rarù incurritur irregularitas absrjue sit imponi 2° suspensio directe prohibet ordinum ac-
;

oinni culpà , vel proprià , vcl aliéna ; et sic distinguitur tus seu functiones, irregularitas verô directe prohibet

à censura ,
quai quia culpam supponit, semper est pœ- ordinum receptionem ; actus verô ordinum non pro-
na. Fertur quidem aliquando irregularitas per modum hibet, nisi indirecte et secundariô, quatenùs qui cau-

pœna;, sed secundariô, quatenùs qui cerla qiuedam sant,nempè ordinem, aufert, quantum est de se, eo-
commisit peecata , ex iis contraint maculant quâ ad dem modo effectum ab eâ causa prodeuntem auferre
sacrum minislerium inbabilis efficitur. dicitur : unde quando primarium effeclum ex parle
Dicitur 2° canonieum, id est, per Ecclesiœ canones subjecti habere non potest, putà quia jam ordines
conslilulum ; ut ostendatur 1° nullam stricte loquen- omnes susceperat , tune saltem communiter secunda-
do, esse irregularilatem juris divini, de quo paulô rium babet. Vide Suarem , Avilam, et alios passim ,

posl ;
2° neminem nisi Eeclesia; canonibus subjectum quibuscum nota et pondéra canones qui quempiam in

adeôque baplizatura ,
propriè vocari posse irregula- pœnam culpa: , ordinum usu et functionibus primariô

rem : unde infidelis bigamus , non nisi impropriè , ac privant, suspensionem decernere, non irregulari-
veluli radicaliter irregularis dici polest ,
quatenùs cas latem.
posuit acliones propier quas Ecclesia eurn ab ordi- Differt etiam irregularitas à depositione et dégrada-
nibus arcerc polest cùm baptizatus fuerit; 3° non lione, qua; non solùm hominem arcent ab ordinum re-

omnem inbabililatcm idem esse cum irrcgularitale :

ceptione , ut irregularitas , sed eliam acceptos lollunt
mulicr enim sicul et infidelis non baptizatus ad ordi- quantum humano modo possunt tolli, quod moraliter
nes promoveri non possunt, nec tamen dicuntur irre- magis est contumeliosum quàm ab iisdcm excludere ;

gulares ,
quia eorum inhabililas juris est divini ; unde juxta vulgalum axiorna :

à quibusdam vocalur incapacitas , non simplex inha- Turpius ejicilur, quàm non admittitur Iwspes

bilitas. Dicitur A" et secundarib susceplorum usus ; eui enim

Dicitur 3" quo directe impeditur ordinum susceptio. probibitum esl ne ordincs recipiat , vulgô probibitum

Qu:e voces ponunlur differentioe loco ;

per eas enim c»l ne susceptis utalur : unde se babet irregularilas
distinguitur irregularilas tum à censuris omnibus, lu m comparalè ad ordines jam receptos sicul aftinitas ex ,

eliam à depositione et degradatione. Distinguitur pri- copulà illicilà se babet ad mairimoniuin jam contrac-
 106 DE 1RRKGLEA1UTATH51JS. jyo

timi : sicutenim ista prohibât M iaa*rimûbia ular» Irregularilas teinporalis ,

juxta Gareiani, non c^t,

ne contraheres ; sic veto» verè et stricte dicta irregularilas quia inquit, in

quia prohiberai réintégra ; ,

irregularilas n ortline suscepto fungaris, quia arce- m;;U-ria ieragul uititis pro régula habeudum e.--t , im-

re( te à suscipieudo, nisi jam su ccpisses. i iiiuin quod absque dispensatione ces r<

Cieierùm poslrema ». nostrai yerba inicl- non est essi regularil; lem ; vera enim

ligiinlur moralifer ;
quia irregularilas partialîs, d< !..ritas de se p< r» cluâ e: i , nisi reêaxi

i dicemus, impedit quidcin susceptionem ordiuis ait, deféclus aetalis , filleratUrac, nïorum, non sunl ir-

nondùm recepti , non autem exerçitium illius, qui regularitates stricte sumpta;. Hœc quaestio videlur de

jam rcceplus est ; quod nullum liabel inconveniens ;

nomîne; alii enim quidquid, saltem in aliquù tempo-
cura potueni Ecclesia statuera ut idem defccius i:i miâ ris differenlià non nisi per dispensationem lollitur,
|
persouà induceret irregularilalem simpiieiler, in alià pro verâ irregularitate habenduna consent : porrô qui

verô secuudùm <jnid. a'iaiem canonibus requisitam nundùm habet, saliem

Irregularilas dividiturà quibusdam, 1" in cam <;u;e pro eo lempore dispensatione îndigcl.

juris est divini, et eam quac juris e.->t eeclesiasib i. I

Dividitur 4" in totalein, et partialem. Toialis ca est,

Prima, inquiunt, est inhabililas di viuà ord'mationc red- |

quœ absolulè et tolaliter exclu. lit ab omniordine,

dens personam incapacem ordiuis eccle.-dasiid; taiiâ i ordiuis usu , et beneficio. Partialis est ea <\u.v non
esl del'eeius baptismi , conditio muliebris , carcuiia !
omnes istos effectus parit, sed aliquos soliim ex ip-

scientkc. Socunda est inhabililas ex Ecdesiaî consli- j

sis. Quod ut jam nunc inielligaiur, quinque statue-
tnti) directe impediens ordinum susceptionem , indi- j
mus régulas, quarum aliqiuc commodiùs explicabun-
!

recte verè usum susceptorum. lur cap. 3.

Yerùm divisio Ikcc conimuniler rejicitur, 1° quia Régula I. Danlur irregularilales partiales quoad
inhabililas que juris est divini , eo ipso non est impe- exercitium ordinum , id est, quœ ita excludunl ab excr-

diim-nlum canouicum; seu, ut hic intelligi solct , Ec- cilio unius ordiuis , ut non excludanl ab oinni aliorum

clesiic voluntate constituliun ;

2° quia inhabililas qu;e ordinum exercitio. Sic. c. 12, de Homicidio, permittilCle-

juris est divini , habet se per modum nogatlonis et mens III ut sacerdos quidubilabat an homicida esset,
impoienlia: ; irregularilas verô habet se per modum in minoribus ordinibus, non tamen in sr.cris, minis-

privationis, adeô ut supponat capacilatem in subjecto : tre^ Sic cap. 2, Qui clerici, idem minorum «sus per-
utidesi pasMin à nobis vocclur iucapacitas, hoc fil la- millitur subdiacono qui nuptias contraxerat.

tins smnpio heapacilalis immine. Régula II. Danlur etiam irregularilales partiales res-

Nec obstat quôd in vêler» teslamonlo quidam ob peclu beneficiorum , seu quœ ita excludunl ab uno , ut

cerlos defccius sacerdotio fungi piohibei-entur : ! ujus- von excludant ab atio. Sic cap. 11 , de Filiis presby!. ,

mudi enimleges pure cereneniiles nibil spe< :tanl ad lilius etiam legilimus bénéficia à pâtre possessa , im-
Chrisliaaos , nisi aliquando ab Ecclesia adoptai;? sinl. lè post eum tenere nequit, adeôque ad fixe ,

Nec obstat ilei-ùm quôd Aposioliis î adTimotb.r», liée; non ad alia, irregularis est.

nioset ncophytos areeat ab ordinibus : hinc c. : Régula 111. Irregularilas quam incurrunt laici, stve
lùiii sequinir, institutas ab ipsis apostolis fuisse quas- t.v defeclu, site ex deliclo, semper totalis csl; excepta ta*
dam irrcgularitalis species ; at non ideô staïim dicen- m n eà quœ oritur ex defeclu atulis, vel sciait: œ; qui

dum est cas juris esse divini ; quia Aposloli multa in- enim junior est, aut nimis imperitus ut ad subdiaco-
stitueront, non ut aposloli , sed utordinaiii paslores, nalum promoveaiur, nonideô inhabile est ad lousu-
que lirtn nisi legis eeclesiasticie vim habent : talc fuit, ram, et ordincs minores. Idem est de filio relative ad

v. g., decrelum abslinendi à sufTocalis. Si quis lamcn bénéficia patris.

adiiiiliere velil irregularilales juris divini, non ab- Régula IV. Irregularitas quam incurrunt eleriei,

nuam; lune verô irregularilas non definiclur : Impe- semper lundis est respeclu promotions ad erdines, al
dimentum canonicum, sed impedimentum quodeumque ex non semper toialis est respeclu functionum ordiuis jm
Dà mit Ecclesiœ voluntate arcens ab ordinibus , etc. ;
suscepli : quapropler clerici, qui ad superiores ordi-
quia tamen poslerior h;cc notio in scbolis non vigel, iks ascendere :.on possunt, possunt aliquando vel in

nec usuest, utfemina?, vel ipsi drcmoues, irregaiaces iis quos jam receperunt, vel in connu quibu>d ni mi-
dieantur,idcircôquidquid in hujusee traclalû> decursu nislrare ; ut palet ex cit. cap. 12 de Homiciaio. Q ôJ
dicluri sumus, spcolabit ad irregularilalem proulimpe- si susciperent eum ad quem irregulares sunt, in eo
d:me:;l:]in ..>? c.m »; icuin, u:si co;,tranum moneauuis. minislrare non possent.
:•
1
%" a!> aliis irregularilas, in eam au .• Régula V. Toties irregularilas quam incurrunt clerici,
î
e l

i <\\iv est a jure; sed malèprorsùs, débet censeri totalis, quoad ordines, et quoad ordinum
as omnis sit à jure , ù per Uium, r.nolies eadem irregularilas pure, sinipliii'.er, et

aUir. al suivie annexa est casui in quem iidem clerici inc

pcluam cl temporalqm. runl. Quandonam autem irregularilas pure et si;

. citer pro cerlia casibus conslituia sit, colligendunj et

'
'
'. . \ hn ici li .. ] •
; o;iibis qui eam décernant, et id quidejii in

f
-
:

l aotalùs decursu, quà data occasione delegemus.

'
;
" : ; i «a noiaudum rarô lolalem esse irregulariiatem
 197 PAKS I (
*!• I» M ÈCl I AKITAT1S. 108
quoad bénéficia jam fegitlmé obtenta, ut pntebit ex institotxstmt.ut ex faciendâ omnium induction*
".
dfcendls cap. bit in dcciirsu. Quôd autem poteslas Ma !

Diyiditur 5" irregularilas in eam qu.r c-t ex de- vel papœ conveniat rob. et ap. /.s qui, , | i ls, d.
'•c(ii, él eam qnx csi ex delicto. Hscc incurritur excomm., In G, Obi qui in eccfim4 stmiiuiuis m l h miuis
p. ''ter indeccntiam ppOprià Cutpâ contractant; illa effusione poUulà eetebrâvlt, inajulmitalis Inqueum ROn
oritn. 'v Indecenliâ, quoi licet Inculpabilis sit, vel inciirrissu dicilur, quia id in jure a\ n est;

répugnât, 'iritni Kcclcslœ, vel ejus minlsiros in con- liii'autcm iiomine jwi§ non inlHIigiiur, nisi jus . ;uiu-

lemptum adducere potcsl : imdc sanxit Kcclesia, ut nieun et commune, m faieut ar < ftà jus ca-
ii in tpiibus Imjusinodi defeeius oecurrerenl, ;b ordi- nonicum et commune ab EeelesiA solà , s.lme Papa
nilnis MiM-ipioiidis, aut saltèm, si 'ainsnscepli csscnt, cumli potesl, non à privatis episcopis ; «rge et irrefn-

exercendts arcerentur. laritaies in co sf»lo cOMtnCB^ non nisi ab Eectoùà 9él

hiflcrunt ex du;e irrcgularilatis speoics :
1° in co Pa]>a eonst t m permit.
quôd irrégularités ox delicto sit semper voluntaria, Hinc colliges 1° imllam iinquam essi> iric^idarita-
irregularilas ex defeclti non item; 2* irregularilas ex (em (;iia> ab liomiiic per scntciili.iiu f. rater ; li;ec enim
delicto, si lacli infamîam excipias, solà cHspensatione non essel in jure. BXiM Ojopd nulla qua-ri débet irre-

tollîtur; quae vcrôest ex defeetu, non rart cessât cos- gularilas. An autrui possit PwiCifex irregulai italein
sanie defeetu; 3" irregularitas ex delicto occulto, el aliquam ferre per scnlentiam , quarere inutile est,

excepta (jiuc orilur ex homicidio volunlario, ab epi- quia de facto ii'illam proiMis 11 œe moilo coiislituit.

scopis relaxari pOtest; qiuc aniem est ex defeetu, 2° Omnem irregularilatem ipso facto incurri, quia

communiter Pâp* réserva la est. (Vide ûltimum ca- imponitnr per legem qu;v seiitcnli;e locum gerit, et

put bujusce traetaiùs.) déclarât cum ipii in t.ih fu-ril eam, eo ipso, et absquo
Irregularitatum ex defeetu speeies oelo recensen- ulia judicis declaialioï.c ad s:.cra inliabilcm fieri.

1" 3° Lbi iirc-u!ai:(,is à jure non imp'Onilur, nec eam

tur : natalium ; 2, animi; 5, corpnris; i, a lalis ;

5, libertalis ; 6, fam»; 7, bigamie ; 8, lenitalis. Nui- ab iiomine quopiani inipouendam esse, quia rejicit

lus estexhisdefeclibus qui culpain necessariô snppr>- ÊeclttSia invguiai'ilales onmes in jure non exp:essas :

nat, ne ipse quidem defectus Panne, qui atiipiando inidc si (|iiis grave a bniserit criieen , non erit irregu-

absque culpâ eonirahitur ab iis qui arterti aliquam laritale plectcndus, sed su>p nsionc vel deposilione,
nimis vilem exercucrunt, de quo in Ira pari. S, cap. 15. quaj (ttio.ul efi'cctum irregularitali requivaleiit, qweque
Irregularilatem ex delicto parfont :
1" bomicidium si vioicntiir, irrcgularitaiem indiiccnt.
; j

2° iteratio mata ordinum reccplïo; 4° Nuila:!! esse irregularilatem quae vel peculiari-
baptismalis; 5* ,

4" pravus eoruindem usus; 5° deniùni hasresis; quae bus didH'cscon slatulis, vd ipsa simpliei consuetudine

inferiùs suis in locis traelanda, ut faeiliùs moniorhu ' introducatur. Prima liujus coro'larii pars ab omnibus
iniucreant, iis duxi versibus exprimenda reccpia est, et s qiiiiur ex dictis. Altéra pars quae plus

Qui spurius, juvenisve, animh oui corpore tœsus, défftafcèlatis, [trobatur lamcn, quia licet, ut alibi

Mancipium, bigamus, judex, famàve nolntus. diclum est , coasm ludo possit iuducere jus novum et
Krruits, bis tinqcns, maté qui promotus ad nr<uti, a&tiqmifu oblilierare, id tamen non polc'sl, cùm jus cui
Aut malè qui servit, fralerr.à et cerde cmenttu ;
ip.-a deii) r'at, resisiil, et manct in robore SUO, seu, ut
Quisquis hic est, sacris mme saltem aliuribus ftésff. ahmt, m viiidi ubsavutitiù; atqui jus omnem rejiciens
iircguiariiateni <pi,e in ipso juris corpore non cooti-
CAITT il
neolafi, in robori; suo maiiel, vividumque cl vegelum
DK CAlSiS lRREGl'LAIUTATlS. subsislit; cùm Pa|«\ , episcopi et doclores unanimi
Qiucres 1* qtUSnam sit c.iusn fnitiHn. MM quis finis coiiscusu Bullas agnovcaul irregulariiales praeler cas
irreyuiaritutis. — R. Finis irregularitali- e-l loeutla qitae in jure cominenlur; ergo coiisnetudo nuilaui po-
iiiin majestas, et servanduni rdigioiiis d. ms. ic-i iiovam in-egularilatcin iadttcerc. Si tamen con-
Exigunt enim deciis et bonus retigiotits, ut sacra mi- lro\ersia sit de aiiquà iiregularilaie quee forlassis i on
nisteria decenter et hrrepreîtensibiHler eserceantur; ila ciare exprifiMlUf in jure, quani :u in us

porrô ad hune obtinendum linem necesse onsiic|i!(io coininuiii do( (iiiiiui

;

iV.it ut msti- Stclltf ( SCI1SU a .. J;:,

tuerentur irregularîlales, quarmn ope areeicntur à tune inegidaritas ba'C adniillenda i ri t ; quia

Cliristi mînîslèrio ii qui vel certa admisêre débita, expressum est injure, (juod iu eedera exprimi .! : li-

vel quosdam habent defectus, qui Ecclcsix spiriiui rai doctoruin sensus , ei Ecclesias cou

ad versan lur, aut certam personis etiam iunoxiis inu- opiimi saot canoniiui Interprètes. Et \ lat

runt labein, quae populorom animes efiemlit. qiiominiis consueîudo UocsenSU, id est, j il

Quœrcs 2* quee sit cm -unis, sa< munita, pariai rrregularilalem cerlank

qttis iliam h >sél. !'.
.
;
6° Colliges in ineg'.ilaril;:!;:

gularitalis soll Eccfestae vel Romane Poiuifici campe- leni à simili vel à fortiori. Ralio est quia similis vel

lit; iia omnes. Quôd Ecctcsia vel Pontifes irreguieri- major in> it;iend;e irregularitalis ratio non effieil, ut

laies, inslilucrepossitprobatur.quia abaetu ad possc bac de facto intitula fuerit e! jiui inscrla : uiule malè
légitima est conseculio : aiqni onmes qii.r estant icte- quis dical : Qui baplisinuni itérai, irrcgularis est ; ergo
gularitales, vel à Papa, \ el a gem ralibus conciliis , cl irregularis est qui itérât
conlirmationem, cùm baec
199 DE IRREGELARITATIBUS. 200
non possit magis iterari quàm ille, etc. Malè dicat atieniatum, eodem posito nihil deest ul incurratur ir-

alius : Irregularis est qui duas uxorcs duxit; crgo et regularitas ;

talis enim effectûs in génère suo consura-

qui cum duabus fornicatus est. matus dici potest.

J

Colliges dennnn eum qui irregularitate aliquà eliain Prob. 4

pars, 1° quia Tridentinum, sess. 24, c. 6,

ex delicto innodatus ordines recipit, vel excrcet , no- de Reform., loquitur de irreguluritatibus ex delicto oc-

vam irrcgularitalem non incurrerc, quia id nullibi cullo prOiiaiientibus, ergo supponit quasdam esse irre-
expressum est in jure; et haec est doclorum omnium gularilatcs quœ propler delicla occulta contrahunlur ;

sentcntia, ait Suares, disp. 40, sect. 2, n. 3, G et 7. 2 quia si censurai ob actionem secretam, v. g., secre-

Qu;eres 5° quœnam sit causa materialis irregulurita- tam libri sub excommunicatione probibiti lectionem
tis. Non agilur de causa rcmotâ , seu subjectivà, cùm incurrantur, quidni incurratur irregularitas propter

faleanturomncs irregularitatis subjectum esse , om- occultam alicujus rebaptizationem? 3° quia ubi lex

nem et solum hominem ordinis capacem, et juri com- non dislinguit, nec nos nisi temerè distinguere possu-
muni subjectum undc tam laici quàm clerici tam
; ,
mus : atqui lex cùm loquitur de irregularitatibus ex de-

inferiores quàm superiores prœlati, qui juri pontilicio licto occullo, pure et simpliciter loquitur nec insinuât ;

quoad vim coaclivam subjaccut, irregularitatom incur- se loqui de delicto quod à duabus solùm aut tribus
rerc possunt, non autem infidèles, vel femime, ut jam personis cognoscatur, ideôque non onminù occultum

dixi. Tota igitur quoestio est de causa proximâ ,

quœ sit; ergo.

idem est ac occasio propler quam contrabitur irregu- Obj. contra primam partem : Excommunicatio mi-
laritas. Circa banc autem nor gravior est pœna quàm irregularitas, cùm I132C

R. 1° : Causa irrogularitatis aliquando est defectus solâ ordinum susceptione vel usu , illa sacramentorum
sine peccalo, qualis est defectus natalium ;
aliquando omnium participalione privet: atqui lamen excommu-
actio peccaminosa. Ratio est, quia irregularitas inter- nilio minor ob culpam solùm venialem incurritur ;

ergo à pari 2° suspensio est eliam gravior pœna quàm

dùm est ex solo defectu, interdùm ex delicto; atqui ;

hœc peccatum supnonit, non illa; ergo. R. 2° : Ad ir- irregularitas , et tamen ob peccatum veniale incurri-
regularitalem ex delicto requiritur culpa mortalis, tur. — R. ad 1 : neg. maj. ; omnibus enim inspectis

eaque exlerior, et in génère suo consummata :, sed non irregularitas est gravior pœna quàm excommunicatio
requiritur necessariô culpa publica. minor. 1° quia irregularitas graviter priver ordinum
executione secùs excommunicatio minor 2° quia
Prob. 1" pars : Poena gravis pro levi culpa infligi ; ;

non débet, ex cap. 5, de Pœnis, in 6; atqui irregula- irregularitas de se perpétua est, et difficile dispensa-

ritas quœ obdelictumincurrilur, est pœna gravissima; bilis , cùm excommunicatio minor facile relaxetur; 3°

cùm per se in perpeluum privet rébus maximi mo- quia irregularitas multis in casibus incurritur, excom-

menti, et difficile relaxetur ; ergo. municatio minor in uno solùm porrô gravitas pœna- :

Hinc colliges 1°, irregularitalem ex delicto non in- rum ex omnibus bisce respectibus sestimari débet.
curri, si aclus eam inducere natus, ex aliquà circum- Ad 2 Potest quidem levis suspensio pro levi culpà
:

stanlià excusetur à mortali ;

2° id quod velitum est imponi , non autem suspensio gravis totalis et major :

sub irregularitatis pœnà , eo ipso vetitum esse sub quia pœna non est ulteriùs prolrahenda ,
quàm delictum

mortali, quia aliàs culpa venialis irregularilatem indu- fuerit in excedente repertum, ex cap. 2. De his quœ
ceret. Fatendum lamen irregularilatem induci potuisse fiunt à maj. parte Capitulx.

solùm Obj. contra secundam partem, 1° quod Papa ali-

ob indecentiam fundatam in culpà veniali, sicut

de facto inducta fuit ob indecentias à culpà immunes ;

quando concédât confessariis facultatem dispensandi
sed nuîla talis ullibi instiluta legitur, et aliunde talis in irregularitate pure mentali : atqui facultas haec illu-

irregularitas non esset pœnalis, prout est ea quae nunc soria foret nusquam incurreretur irregularitas ob
, si

delictum interius 2° quôd Ecclesia plerùmque ali-

contrabitur ex delicto. "Vide Suarem, disp. 40, sect. 3. ;

Prob. 2" pars, quia Ecclesia vel non potest, vel quem plectat ratione condilionis inlernœ , ut cùm eos

sallem non vult peccala merè interna pœnis pleclere, censuris ferit qui scienter et prœsumptuosè aliquid fe-

juxta id juris : Non liabent latentia peccata vindictam. cerint : atqui tune ferlur pœna ob aliquid interius ;
ilà

pœna non incurratur 5° si possit

Hinc qui vehemens babuit boslis sui interficiendi de- ut eo déficiente ,
;

siderium, quod excqui non potuit, licet deliquerit gra- Papa ob actum mentalem indulgenlias confédéré ,

viter, baud tamen irregularitalem incurrit. Vide tract. quidni et ob actum menlalcm irregularitaies decernere
valeat?
de Censuris, supra.
1° clausula quà conceditur facultas in ir-
Prob. 3" pars quia lex non ligat ultra legislatoris R. ad 1 :
,

inlenlionem ergo si legislator ad irregularitatem re- regularitate ctiam mentali dispensandi, jampridem
;

non usu ut tradit Suares 2° per irregularita-

quirat opus plenè consummatum , irregularitas ante est in , ;

plenam effectûs executionem non incurretur : quarc si tem mentalem non eam intelligebant Ponlifices quae

irregularitas non nisi prepter homicidium inferalur, culpam inanimo penilùs consummatam supponeret,
non incurret eam qui vel mortem attentaverit , vel sed quee occulta remanserat, neque probari poterat
letbalia vulnera inflixeril, nisi mors de facto sequatur, per testes : porrô certum est irregularilatem , sicut et

etiamsi solo miraculo eam averti contingat. Rursùs si censuras ob delictum penilùs occullum incurri posse,
yerba legis requirant dumtaxat actum ineboalum et j
ut stalim dictum est. Addil Coninch, disp. 18, n. il,
 201 PARS I. CAP. III. DE EKFECTIBUS IRREGULARITATIS. 202
Ponlilicem si rcipsà de irregularilate mentali loculus jl' obnoxiam, aliquando celebrare potest, non quia irre-
esset, id fecisse ad sedandos aliquorum scrupulos, ut gularis non est, sed quia non intendit Ecclesia ut le-

sœpè i'acit. gcs su* cuin tanto detrimeoto observentur.

R. ad 2 : Dist. maj. : Ecclesia plerùmque punit ra- R. ad 3 Neg. maj., 1 quia: in materiis pœnalibus
lione conditionis interna?, sed quœ se habet ut circum- non valet argumentum à pari ;
2° quia Ecclesia nec

stantia actûs exterioris, et in illum moraliter induit, polluitur, nec reconciliatur ralione suî , cùm susce-
?oncedo ; ratione conditionis pure et simpliciler intar- piivanon sil sanctitatis internée; sed ralione fidelium

na^, et quœ nullmn orduaem habeat ad actum exlerio- in eam confluenliura , quorum animis per sensîbilia
rem , nego. Fatemur Ecclesiam posse decernere irre- signa instillandus est reverenliœ sensus ,
qui quidem
gularilatem aliasque similes pœnas, ineum qui actum cùm ignotum est scelus in leraplo commissom, mora-
exteriorem ponit vel omittit sine certis quibusdam liter persévérai; at in nostro casu arcelur quis ab al-
( imimstanliis mentalibus; v. g., qui baptizal sine in- lari, non prœcisé proplcr alios, sed ratione suî, quia

tentione faciendi id quod facit Ecclesia ; imù pœnœ non decet ut qui talia etiam occulte perpetravit sce-
omnes quas eadem Ecclesia infligit, semper suppo- lera , vel ordines suscipiat, vel iisdein defungatur.
nunt actum aliquem interiorem , unde qui occidit Quœres 4° quœ sit formalis causa irregularitatis. —
prorsùs involuntariè , bisce pœnis non subjacet ; sed R. nullam in jure dcterniinari verborum forniam quœ
negamus ensilent pœnas decerni posse, aut saltem de l'erendœ irregularitaii necessaria sit ; unde diversis
facto statulas fuisse ob actus tam pure mentales, ut verbis diversis in juribus imposita est : baud tamen
non sint circumstanlia aclùs exlerni; quandoquidem censetur irregularilas exprimi per verba ambigua ,

ipsà teste Ecclesia , cogilationis sotius pœn'am nemo pa- quceque non minus excommunicationem , suspensio-
titur, c. 1 i, dist. 1 de Pœnit. nem quàm irregularitatem ipsam ex-
et interdictum,
R. ad 5 : Nego sequelam. Disparitatis rcAio est, 1° primant; cùm ex diclis tune solùm incurratur irregu-
quôd concessio indulgentiarum pertineal ad juris- larilas, cùm in jure expressa est, nec expressa dici

dictionem voluntariam : in bàc autem jurisdictione possit cùm jus non eam magis quàm alias canonicas
,

actus puni nicntalis potest vohintariè subjici clavibus, pœnas exprimit. Ea igitur solùm verba irregulariutem
et ab Ecclesiœ minislris praecipi : contra vero irregu- inducunt, quœ vel eam diserte continent, vel effectus
laritates pertinent ad jurisdictionem coactivam, quœ ejus proprios , atque inprimis inhabilitatem ad acci-
in actus pure mentales quos nec cognoscil nec cogno- piendos ordines : bine verba comminatoria quœ signi-
scere potest, exerceri nequit. 2° Jurisdictio ex quà ficant effeclum de futuro , irregularitatis signum esse
dimanant indulgentiœ, non est fori contentiosi, sed ncqueunt quia bujusmodi verba, requiruntsententiam
:

pœnitentialis , aut saltem multùm de illo participât, quœ ab homine sit irregularilas autem, ut
judicis, :

sicque quodam modo de foro Dci ;

porro nibil mirum dixi, ab homine non imponitur; unde hic textus Si quis :

est si actus etiam mentales buic foro subjaceant contra : episcopus per pecuniatn ordinalionem feceril , et.... hoc
verù irregularitales ad forum contentiosum pertinent, attentasse probatus fuerit ,
proprii gradûs periculo sub-
adeôque dirigi debent secundùm naturam bujiis fori, jacebit;de irregularilate iutelligi non potest sed de ,

in quo delicti plané spiritualis pœnam nemo patitur. suspensione , aut de depositione ; lum quia verba hœc
Olij. contra ultimam parlera : i° Guipa exterior qui- proprii gradùs periculo subjacebit, sunt ambigua, nec
dem sed plané occulta, non magis subjacet jurisdietioni depositionem minus quàm irregularitatem exprimunt ;

contentiosœ quàm culpa merè mentalis ,cùm illa non |

tum quia alia hœc verba ,
qui hoc attentasse probatus
magis probari possit quàm ista ;
2° si pœna occulta fuerit , judicium postulant, sine quo pœna codem ra-
subjaceret irregularitati , cogerelur aliquando Sacer- lione lata non incurrilur ; irregularitas verô ipso jure,
dos occultum suum scelus manifestare, abslinendo et absque intervenienle judicio contrahitur.
scilicet à functionibus suis, donec dispensalionem ob-
5°
CAPUT III
tinuisset ; non magis incurrilur irregularitas ex de-
licto penitùs occidto, quàm ex eodem p>olluatur Eccle-
De effeclibus irregularitatis.

sia; atqui hoc non ; ergo nec illud. Certum est nullam esse irregularitatem, quà prive-
R. ad 1 : Neg. maj. ;
qiue enim pure menlalia sunt, tur liomo iis actionibus quœ clericis ac laicis ex œquo
per se sunt extra forum Ecclesice. et proinde ab eo conveniunt : unde irregularis potest sacramenta quœ-
pimiri non possunt; quœ vero externa sunt, non per eumque, prœter ordincin , recipere, ofûciis interesse,
se , sed solùm per accidens sunt occulta adeôque ,
cum aliis communicarc, in loco sacro sepeliri, mino-
puniri possunt, non quidem ab homine, cùm in foro rum ordinum oflicia exercere, quia hœc nunc passim
externo probari non possint, sed à lege; alioqui di- à laieis pcragmilur; potest et oflicia publica cum aliis

cendum homicidam irregularem non esse nisi

esset ,
decantare, modo tamen , ut dicam in Une traetatûs ,

occident coram aliquot personis quœ crimen ejus ad abstineat ab iis quœ ex Ecclesiœ usu sacro sunt or-
forum contentiosum deducere possint, quod tamen ne dini annexa : potest demùm absolvi à quolibet pec-
ipsi quidem adversarii deféndcre audent. cato, atque ab eo etiam propter quod irregularitatem
R. ad 2 : Neg. maj., quia leges Ecclesiœ cum gravi contraxit. Ncque ,
quia irregularitas reservata crit,
diffamationis periculo non obligant, ut alibi
probalum reservatum ideirco ent peccatum propter quod con-
est :
unde qui eommisit culpam occultam
irregularitoli
tracta est; quia absoiutiQ ueeeaii, non habet necessa-
TH. xvii.
205 DE IRKECIJL VRITATIBUS. 204

riant eum irregularttaiis dispensatione connexionem. nisi cùm irregularitas sine culpà contracta fuit. lia

afiectibus, qui quatuor recen- Nav;trrus,cap.27, n.252,Sayr., 1.6, c.2, n.23.Cai-

Difficultas est de aliis

nimirùm exclusio ab ordinum receptione; cias de Benefic., 1. 7, c. 12, n. 19. Sed fundalior
ser! soient,
exercitio; exclu- vidi'tur opinio contraria quamtenenl Suares, disp. 40,
exclusio ab coruni quijam suscepti sunt
sio à beneficiis, ac dcmùm peccali
mortalis v'mculum sect. 2, n. 58. Bonacina ibid., etc. Nain 1°, cùm jus

permittil ut qui ad ofiicium superius irregnlares eva-

quo irretiuntur qui non obstante irrcgularitale ordines
minislrent, non distingnit cos inler
suscipiunt, aut funguniur susceptis. Ut aulem magis
diiiit in infeiiori

paleal an et quousque prœdicti effeclus irregularitali qui vel suâ culpà, ?el sine suà culpâ irregularitatem
banc contraxerunt ;
2° incilato cap. 2 de Clerico non
annexj sint, sit

Concli'Sio prima. — Irregularitas toialis impedit ordin. minislr., sermoest dealiquoqui irregularitateni

susceptionem ordinum, et eorum execulionem. i -ulpabiliter ineurreral ; et is tamen arcelur solùm ab

Probatur utraque pars, tara ex shnplici irregulari-

ordine quem nondùm récupérât, non aulem privalur
omnium usu ordinis jam à se suscepti.
tatis nolione; tum ex unanimi doclorum

suffragio qui id colligunt omnes ,

ex can. 9 ,
et li, An atitem irregularitas quai solùm parlialis est re-
,

dist. 34, et ex cap. 17 de Temp. ordinal. speeta illius quijam ordincm aliquem recepit , sit

Tria porrô lue notamla :

1° irregularitatem non eliain solùm parlialis respecta illius qui necdùm ullo

imptdirequin ordines validé recipiantur aut exer- ordine initialus est ; an v. g., qui ex pollicis defeclu

validé ordinat episcopus, validé conse- inbabilis est ad sacerdolium possit nibilominùs ad
ceantur; unde ,

crat saeerdos, eliamsi ambo supponanlur irregnlares. alios promoveri ordines, si iis necdùm inilialus sit

11" Irregularitatem non arcere solùm ab ordinibus neque notabililer ab eorum funclionibus impediatur ,

prppriè sumptis, sed et ab ipsà cliam lonsurâ. Ratio non convenit inler doctores. Affirmant aliqui ,
quia ,

est r quia id demonstrat totius Ecclesiœ praxis.

,
inquiunt, nulla est ratio cur abstemius, qui à sacerdo-

Nemo enini spurius tonsuram sine dispensatione re- lio arceri débet, quia vinum bibere non poiest quin

cipercausit; 2° quia irregularitas primariô inducta evomat. non possit ad ordines alios admilli, si connu
est , ut arceantur à statu clericali ii quos ad eum functiones piè etdecenter exequi possii. Sed Uitior est

admilli non decet ;

porrô irregularitas eum habere opinio opposita quam lenent Gardas ibid. Tolclus,

effeclum non posscl , nisi etiam excluderet à lonsurâ ; Cabassut. Pontas, v. Irrégularité, cas. 100, Collut.

quia per tonsuram conslituitiir honio in statu cleri- Andeg., p. 47, et meliùs Gibert, p. S8S; 1° quia ità

cali. Hinc mortaliter peccat irregularis tonsuram re- staluitRota, cujus decisionem rel'ert Gardas ibid. ;

conferens quia uterque 2° quia expresse probibitum est, can. 2, ne

cipiens, eamve ipsi scienler ;
dist. 3.1,

Ecclesiœ pr;cceptum transgredilur in materià (pue bigamus in clericum ordinelnr ; et can. 59, dist. 50,
pro levi haberi non potest; cùm non sit quid levé ne corpore vitiali divinis appltcentur miaisimis; alqni,

hominem fieri membrum clefl, privilegiorum o|us par- ait Rota, in confesso est eum qui ad cUrkalem < dmil-

ticipera, habilemquo ad bénéficia. Validé tamen reci- titur tonsuram divinis applicari mviistcriis ; aii qui

pitur tonsura ab irregulari, quia licet tonsura, ut pote bigami , de quibus etiam loquiiur citai i, ad
ab Ecclesiie nutu dépendons , ab cà irrilari possit, tonsuram inhabiles non essenl; ergo lutins est et

non tamen irritala magis est, quàm ordines alii, quo- probabilius eos qui etiam sine suà culpà ad sacerdo-

rum valor et subsianlia ab Ecclesià non pendent. lium irregulares sunt, ne ad tonsuram quidem sine
omnes suos dispensatione admiitendos esse 5° quia ea esi ine-
IIP Penique if reguîaritatem aliquando ;

habere effectus, aliquando quosdam solùm. Omnes gularitatis natura, ut non ab uno lanlùm online, sed
babet, si sit toialis; unde qui simpliciter irregularis à toto clericali slatu separet.

est, nec Missam celebrare, nec communicare sub du- Nec noect quod statim dixi, eum qui reeepiis ordi-

plici specie, nec ex pnesanetificatis communicare se nibus irregularitatem parlialem incuriil, posse mini-

potest, quia lmjusmodi actus, ordinis sacri execulio- strare in iis quos jam recepit; boc enim poiest 1° ob
nem continent. Contra verô qui paftialitcr irregularis expressam Ecdesiaa concessionem ,
quoe noJuU ut

est, solùm arcelur ab usu cujusdam ordinis, vel à ordo jam susceptus, plané inutilis heret ci qui 1 iii-

possessione cujusdam beneficii : sic diaconus qui ctionesejus exercere potest; 2° quia multa lenent, qua2
celebravit, ad sacerdolis offwium probibenlur 5° quia non répugnai ut dcfeclus
missam promoveri tieri ;

non potest, c. 2, de Cleric. non ord. min.; poiest qui non inducit irregularitatem respecta ordinis jan
tamen peractà pœnilenlià, in online diaconalûs ini- suscepti eam inducal respecta ordinis nondùm ob-

nislrare : sic sacerdos qui duos digitos eum medietate tenu, ut jam suprà dictum est.

pa/mœ amisit Missam von permittitur celebrare, c. 2, Quod speclat ad bénéficia , certain est apud omnes
de Cleric. a;grot.; potest tamen cœtcris oflieik sacerdo- quùd irregularitas antecedens etiam occulta, iUicitam
talibas fungi, ao proinde absohitè poiest baptizare facialeorum receplionem. Hinc clerici total iler irre-
solemniter, assistere matrimonio, alia ministrare Sa- quodeumque benefîcium re-
gulares, graviter peccant
cramenta, et ad praebendam diaconalem promoveri, cipiendo secùs si eorum irregularitas parlialis *il
; ;

nisi aliud ferat stylus Curiœ, ait Ronacina, disp. 7, q. tune enim ab co solùm arcenlur benelicio ,
quod exi-
1, punct. 4. git ordinem ad quem sunt irregulares. Porrô nominc
Censent aliqui favorem hune non habere locum, beneficii venit eliain ecclesiaslica dignitas, et pra;la-
205 PARS I. CAP. III. !>!•: EFF ECTIBU6 IRREGULARITATIS. 206
tura regularis : unde graviter pecca! qui hujusmodi i
fundamentum nullum babent, quod
sarii probabiliter
digniiaies mit beneficiura confert irregulari, eujus non elidalw; raiioni enim admodnin eongrita est
irregularltatem cognoscit, vel eulpabiliter ignorai, lia probatio pnecedens quâ potior connu ratio convel-
Suares, disp. 40, scct. 2, n. 34. aliiquc plures. lilur.

Sed gravis file insurgit difliculias, an irrégularités Prob. 3° : Impedimentum quod tan grave injure
Ut illieitam , sic et actu invalidam facial beneficii re- censetup, ut à loto Batu clericali removeal, ab|iis a n-
cept-ionem. Neganl Felinus, et alii non omninô pauci : sequenter areere débet qua; clericorum sunt propria,
quia sicut irregularitas non incurritur, nisi cùm in qualia sunt bénéficia alqui irregularitas esl impedi ;
•

jure expressa est, sic nec ejusdem effectus induci mentura quod tam grave reputatur injure, ut à loto
possont, nisi exprimaniur injure; atqui, inqui statu clericali removeal; ergo et à beneficiis removere

nullibi expressum esl in jure, irritam tsse ipso l'ado I, non probibendo solùm
, sed el eorum ci
beneficii collalionoin irregulari factam ; les tus enim nern irrilando. Atque id satis expresse doeenl
I

quoiquot adduci soient , solùm probant collationem Tridentini concilii verba, sess. 22, de Reform.,
banc illicitam esse ; unde inulti ex iis qui contrarium Nec aliis in posterùm fiât provisio , nisi iis, qui jam
tenent, faientur nulltim esse, tolo in jure lextinn ,
œtatem et cœleras habilitâtes intègre habere dignoscun-
mule erui possit argumentum incluetabile. |
lur ;
aiiter irrita sit provisio : porrô irregulares primum
Contrarium censent praecipuè Covarruvias, Gardas tenent locum inter eos qui ad bénéficia inhabiles
I

ibid., cap. il, Suares ibid., n. 50, Sayrus, 1. 6, c. 2, ,

cùm inter canoiiica impedimenta qua; à clericali statu
Avila 7 p., disp. 2, dub. 6, Cabassut., I. S, c. 19, Hu- :
removent, nullum in jure majus et gravius judicelur,
bert, aucior Coll. Andeg., p. 490, et alii longé com-
1

quàm irregularitas : atque ita censent in praxi tribu-

munias, ut agnoscunt adversarii ; haec opinio ut tutior, nalia (uni ecclesiastica , tum secularia.
sic et probabilior nobis videlur. Sitilaque Prob. 4° : Quod invalidam facit pensionum reee-
Coxclusio II. — Beneficii collalio irregulari facla, .
plionem, à fortiori invalidât receptionem Beneficio-
prorsùs invalida est. rum : atqui irregularitas invalidam facit recepiionem
Prob. 1° ex variis jnris textibus ; cap. Dudùm, 22 p nsionum; ut ex stylo Romance Curia; doceiNavar-
de Election, dicitur irregularem impediri percanonum rus, lib. o Consil., cons. 44, et ex Navarro, Collât.
sanctiones, quominùs possit ad officium prseposilurse Andeg., p. 49o; ergo.
promoveri ; cap. 2 de Clcrico pugnant. in duellu Ex liàc nostrâopinione plura sequunlur magni mo-
dicitur dispensari posse cum clerico irregulari, ut menti corollaria. Sequitur 1° irregularem non faeere
beneficiumpossideat;cap. 7 concilii Trident. ,sess. 14, suos beneficii in irregularilate accepli, fructus, unde
I

de Reform., statuilur, ut bomicida, nullo tempore ad eosdem resliluere débet juxla régulas alibi de p issesso-

sacros ordines promoveri possit, nec illi aliqua ecclesia- I

ribus mal» l'idei pr.escriptas. Quôd si quis cam quà
slica bénéficia , etiamsi curam non habeant animarum lenebatur irregularitatcm invincibiliter ignor;
conferri liceat. Unde sic : Ideô ex iis textibus colligi sufficeret id ab eo restitui quod adhuc retineret, vel
non possel irregulares ad bénéficia validé recipienda id quo factus esset ditior. Débet autem irregularis
inhabiles esse ,
quia iidem textus nimis ambigui sunt, beneficium dimittere, nisi irregularilatis dispen-
nec expresse satis collalionis ipso facto irritai pœnara sationem, et insuper novam collationem oblineat;
continent : alqui haec ratio nulla est. Textus enim neque irregulares juvat clausula in aposlolicis lii-

licèl forte ambigui, légitimé et elficacilcr probant, cùm teris apponi solila ; lue enim absolvit solùm a

flectunlur ad sensum cujus absque vi ullâ capaces suris, non verô dispensât in irregularitatibus. lia

sunt, et ad quem rationabiliter determinari debenl; Garcias, 1. 7, c. 11., n. 54; Navar.,cons. 17, n. 1, <i

atqui sic se babent textus prœcitali :

1° quidem capa- alii plures.
ces sunt sensûs quem iis adscribimus, ut fatentur ad- Sequitur 2" actus eligendi, prsesentandi , bénéficie
versarii, qui solùm negant eos satis expressos esse; conferendi, ipsumve beneficium in irregularitali
2° et ad eum rationabiliter determinari debenl ; textus ceptum administrandi, aliosque similes, invaliu

enim qui cerlo aliquo sensu semper aut penè semper irregulari exerceri. Ratio est quia déficiente fuuda-
inlellecti sunt, eodem inlelligi debent; usus enim et mento, deficiunt omnia quic ipsum pnvsupponunt ;

praxis, legitimi sunt canonum interprètes; etmerilô, alqui actus eligendi, prajsentandi, aliisque similes, in
cùm qui primi sensum ambigui canonis explicucre prsesenti casupro fundamento babent validam bene-
non rarô ejus condilorem per se eonsuluerint, aut ficii possessionem, qualis non est po^sessio irreimla-
mentem illius ex teslibus fide dignis compcrlam ha- rium ; ergo. Quôd si jus prsesentandi, non à bene-
buerint ; atqui adducti canones, aliiquc qui adduci licio oriretur, sed aliunde, v. g , à jure palmnalùs,
poluissent, sic semper aut penè semper intellect] valeret u tique prsesentatio ab irregulari farta,
sunt; cùm opinio nostra iisdcm canonibus innixa , sit mo enim, ait Gibert, p. 015, hactenùs dixii inva-

alia longé communier ei receplior , ui etiam fatentur praesentationem factam à bigamo vel lio-

adversarii ; ergo. micidà.

Prob. 2° quia in iis qua? lanli sunl momcnli , non Sequitur 3* irregularem esse inlialiilem ad reci-
licet à trità via recedere absque gravissimo funda- piendam de novo jiirisdiclionem onhnariam sive iu
mento, quod pr habiliter elidi nequeat; atqui adver- * interiori, sive in extenon foro. Ralio est quia juns
207 DE.1RREGULARITATIBUS, 208

dictio ordinaria non convenit, nisi ratione beneficii R. 1", ex objeclis auctoritatibus solùm sequi be-
|
veldignitatis: adeôque cùm collatio beneficii vel di- f neficiarios ipso facto suis privari beneficiis, quibus*
gnitatis irregulari facla, sil nulla, nulla eiiarn esse de- dam in casibus, non tain vi précisé irregularilatis,
«risdictio quae in bis fundalur , nisi intervenial, quàm vi juris parlicularis, quo sancitum est, ut qui
proul fréquenter, error communis. commisissept enormia qusedam crimina , seu , ut
Aliud estjuxta Suarem de jurisdictionc delegalà, aiunt, delicta qualificata, beneficiis ipso facto pri-

et de eâ omni quae non ex intrinseco lilulo, sed ex varentur, prout docuimus cap. 4 tract, de benefi-
commissione procedil; banc enim et licite et validé ab ciis. Sed quia ex communi jurisperitorum Gallorum
irregulari recipi posse censet pro utroque foro ; ex- senlenlià , cui etiam plurcs ex exleris favent,
tamen jurisdiçtione ad audiendas eonfessiones,
i
bénéficia non vacant ipso facto propter homicidium

quàm putat, illicite quidem ut perse palet, sed va- simplex, sed solùm ob homicidium qualificalum,
lide tamen ab irregulari recipi posse, et exerceri. qualis est occisio patris, fralris, episcopi, saeer-

Idem docere videtur Haberl; idipsum tradit Collator dotisve, aut medilata cardes, seu assassinalus

Andegav., p. 8. Et verù jurisdictio delegata non ideircù,

à b« neûcio, sed solùm à volunlate delegantis R. 2", synodum Tridentinam, cùm talcs pœnas in

et haie quidem volunias nulla lege irritatur quoad ir- homicidam decrevit, diversimodè juxta naturam re-
regulares. rum de quibus sermo est, intelligendam esse; adeùut
Quùd si irregularitas superveniat jurisdictioni or- ordinis privationem ipso facto per irregularitatem in-

dinariœ jam obtentae, tune ejus exerciti'um non inva- duci voluerit, quia privalio hacc principalis est eflé-

lidai, nisi publica sit : porrè irregularitas publica non ctus irregularilatis à quâ separari nequit; secùs de
lit , nisi post denunliationem , aut aliquid denunlia- privatione beneficii, quae ab irregularitate separari

tioni aequivalens ;
quale est, ait Gibert , decretura polest, et ante judicis sententiam non incurrilur, nisi

apprehensionis corporalis à judice ecclesiastico emis- in casibus jure expressis. Ubi nota quùd qui in bis

sum, et debito modo intimatum, satisque promul- casibus versalur, bénéficia à beneficio suo dependen-
gatum. Ratio est quia de irregularitate toleralà disse- tia prsesentare aut conferre nequeat; quia irregulari-
enduin est sicut de censuris loleratis; cùm ralio- tas quie beneficii vacationem inducit, privât juribus
nesquee suam ab excommunicalo toleratojurisdictio- eidem beneficio annexis.
nem exerceri permitlunt, locum babeant in irregulari Ad uberiorem materiae hujus intelligentiam, not. 1°
An aulem irregularitas privet ipso facto beueiiciis quùd licet irregularitas beneficio superveniens, co-
ante eam receptis, nova est difiiculias, hic discutien- dein possessorem ipsius non privet, privât tamen
da : sit omni jure ad rem, quod quis antea babere potuisset,

Conclusio III. — Aliqua irregularitas , sallcm ra- ut sunt Graduatorum nominationes, aliseque gratise

tione criminis eut annexa est, privât clericum beneficiis expectalivse. lia judicanl curiœ secularcs, ut ex Mo-
anlea obtenus ; at non omnes, imb paucœ sunt irregula- linaco et Louelo observât autor Coll. Andeg. pag., 508.
ritates quœ eum effectum operentvr. 2° Quamvis regulariter loquendo, collatio beneficii

Prob. 1* pars ex iis quae diximus agendo de benefi- irregulari facla, pleno jure irrita sil, quatuor tamen
ciorum vacatione. sunt casus in quibus eadem collatio valet. Siquidem
Prob. 2* pars : Si quae irregularitas ipso facto ho ex jure canonico benefieium ad honestam suslenla-
minem beneficiis suis privaret, ea utique quee est ex tionem sufûciens conferri polest, sive subdiacono qui
delicto; atqui non omnis irregularitas ex delicto pri- culpâ suà morti alterius occasionem dédit; sivepre-
vât ipso facto.... Nulla enim culpa ipso facto privât sbylero excujus percussione secula est mors alterius;

h ominem bonis suis, nisi id injure expressum sit ;

sive ci qui faclum aliquod duello probalurus, pugi-
unde lex pœnalis semper intelligitur de pœnâ per lem in sui locum commisit, à quo aller interfeclus est ;
sententiam ferendà, nisi lex aliud exprimat : at- sive demùm diacono, qui missarum celebrationem usur-
qui nullum citari polest jus ecclesiastici ;n quod pare prœsumpsit. Ideù aulem hujusmodi irregulares
generatim et indistincte clericum irregularem ipso à non arcentur, quia cùm à sacerdotio
beneficiis

facto privet beneficiis anteà légitimé obtentis; ergo. ejusve funclionibus in perpetuum arceantur, cùm iis
Confirai. : Irregularitas ex homicidio contracta, misericorditer agendum fuit, ne sustentatione privati ad

omnium l'erè gravissima est, ut patet ex cap. A, dist. seculi negotia reverlerentur , aut quid indecens per-
.jO; atqui tamen haec irregularitas non privât homi- agercnt,nam paupertas cogit ad turpia. 3°Qui postob-
ï>.em beneficiis ante judicis sententiam, ut colligunt lentum benefieium irregulares evadunt, lencnlur be-
omnes ex cap. 10, de Exccssib. prœlatorum. nefieium dimi'tere, si irregularilatis dispensationem
At, inquics, statuit concilium ïrid., sess. li, c. 7, oblinere nolint, vel non possint, (et lune possunt de
ut qui suà voluntate horhicidium perpetravit.... omni beneficio etiam in alterius favorem disponere (I), nisi

ordine, ac beneficio et ofjicio ecclesiastico perpétua obstet beneficii conditio ; aut crimen propter quod
careat: ergo sicut homicidavoluntarius ipso facto pri- irregularitatem conlraxerunt, laie sil, ut ipso facto

vatur ordinis sui usu, sic et ipso facto beneficiis suis

(I) Docet Gibert id haberc locum etiamsi alius
privatur. Idem de hsereticis deceruilur, c. 19 de Hœ- idem benefieium impetraverit (ut impe-
lilulo devoluti
ret. 7 in G,
trari potest omnç bcnelicium honnnk qui çx dclicKj
 209 PARS I. CAP. IV. DE IIS QU/E AB IRREGULARITATE EXCUSANT. 210

beneficii vacationcm indticat). Ratio est quia nenio irregularitatcm qui facit aliquid, homicidium,

potest id retinere unde orilur obligatio quam nun- quod scit quidem jure divino prohibilum esse, sed
tamen nescit prohibiluni esse loge ecclcsiasticâ 2° an
quàm licite implerc potest. Si irregularitas ;

sit solùm ex defectu, puta ex segritudine, benefleia- dem irregularitatem in ;urrat, qui logis quid

riusnec à judiec spoliandus est beneficio, nec eidera siaslica; pTohibitionem novit, sed pœnam irregul

renuntiare lenelnr, quia afficto afflictio non est adden- lis, abeàdem lege contra ipsius Iran latam
da; iiastaluitur, cap. 5, de Cleric.JSgrot., lune tamen omninô ignorât ; ut si quis cognoscat prohibitui

beneficiario coadjuiorem assocïari necesse est, ibid. ne excommunicati célèbrent, nesciat vero boc eis sub

Qui irregularitatis dispcnsationcin prosequitur, ctiam- irregularitatis pœnâ esse interdictum. Quod de igno-
si cam nonoblineat, retinere potest quos dispensa- rantia dictuin fuerit, deoblivione, inadverlentia l in"

tioncm expectando percepit beneficii fructus, modo consideratione, iniclligcnduin est. Ut solvatur ut

me si negligentior in prosequendà dispensatione, difiicultas, incipiendo ii secundâ qu i

'

nec leinerè eam speret, et intérim ex redditibus be- Conclusio prima. — Ignoranlia solius irregul iiaiis

neflcii curet ejusdem beneficii servitium prxstaii. ab eà non excusât eam qui sciem et
•

Hœc omnia pnecipuè militant in beneficiis dupli- gein ecclesiasticam, cujustransgressi mi ami

cibus : undedocet Suares benefieium quod solùm obli- regularitas. Ita Suares, disp. 40, sect. -6, n. 9,

gat adoflicii recitalionneni, autcujus minisleiium per mai), lib. 2, tract. 5, part, i, cap. <*J, Avilâ, p. 7, disp.

aliuin exerceri oinninô potest, ab irregulari quà tali 2, dub .7, CollatoiAiideg. p. 67.
retineri posse ;
quod minus placel : sic enim beneficia- Prob. 1° : Ut ignorantia solius irregularitatis abeà-
rius tranquille morari posset in statu qûem in mini- dem non excuset, tria sufliciunt :
1" ut irregubrilas
stris suis odit et odisse débet Ecclesia. in hoc casu sit pœna mera ;
2° ut gen eralil

Conclusio IV. — Irregularis qui ordines quoscum- sil ignorantiam pœna3, ab eâdem non excusare ;
5° ut

que, imb et tonsuram recipit, peecat mortaliter. id non minus in irregularitate verum sit, quàm in aliis

Prob. 1° quia severam Ecclesiai legem transgredi- pœnis ; atqui haec omnia videntur adaiodùm cerla ;

tur in materià gravi ;

2° quia irregularitas est vincu- 1° quidem irregularitas ex delicto, de quà &olà
lum excominunicalione minori gravius, ut pluries dixi ; cultas cùm imponalur in
movetur, est pœna pura,
atqui tamen letlialiter peecat qui minori solùm excom- vindictam pœna medicinalis, ut csl cen-
delicti, nec sit

municatione ligatus recipit ordines, saltem sacros ; ut sura ; 2°, generaliter verum est neminem ob ignoran-

patet ex cap. 10 de Cteric. excom : ergo graviùs pecca- tiam pœnai ab eâdem pœnâ excusari et id quidem ;

1 lit irregularis, patet in omni crimine ; blasphemus enim, fur, homi-

CÂPUT IV. cida, et alii, de facto obnoxii fiunt pœnis vel à Deo vel
DE ÎIS QU.E AB INCURRENDA IRREGULARITATE EXCUSANT. ab homine sancitis, tametsi eas ignoraverint ;
3° de-

Certum est rbominemab incurrendà irregularitate nuun nulla est specialis ratio curcognitio irregularitatis

ex delicto excusari perea omnia quibus à peccato mor- magis necessaria sit ut haec incurratui ,
quàm neces-

lali excusatur ; unde ignorantiajurisvel faclî, oblivio, saria sit cognitio aliarum pœnarum , ut quis i

inadverlentia, bona fides, materiai levitas, quatenùs obnoxius évadât; ergo.

à culpâ gravi excusant, impediunt ne incurratur irre- Dices : Ignorantia censurai ab eâdem excusât, prout

gularitas ex delicto, quia hœc, ut pote gravis pœna, dictum est part. 1, cap. 4, de Censuris; ergo à pari.

pro culpâ vel nullà vellevi incurrinon potest. Aliud — R. : Neg. conseq.; censura enim est essentialiter
est de irregularitate ex defectu ; hase enim positio pœna medicinalis ,
quai formaliter fertur ut quis à

eliain inculpabililer defectu, sempercontrahitur, nisi contumaciâ recédât, ideôque supponit hominem for-
forte talis sit defectus ille ut irregularitatcm non pa- maliter contumacem, qualis ut sit, debuit antea mo-
riât nisi oriatur ex actu voluntario. Hinc irregularis neri de pœnâ sibi per Ecclesiam infligendà ; at verô
est judex qui latronem débitée morti addicit ; secùssi irregularitas quando est pœna, non fertur ut medici-

eum vel nolens, vel amens, aut inculpabililer ebrius nalis, sed in vindictam delicti ; ergo non minus quàm
occidat. aliai pœnai incurri potest absque praevià ejusdem co-
Certum est 2° ignorantiam verô hic et nunc vinci- gnitione. Adde quod qui certum committi! crimen ,

bilem, qux-cumque ea sit, non excusare ab irregulari- interprétative velit obnoxius esse pœnis, si quae con-

tate, quia non excusât à gravi culpâ. Ita diserte Gre- tra reos sancilœ fucrint.

goriusIX, c. 9, de Cleric. excom. minist., quia, inquit, Probatur 2° : Irregularitas fundatur in indecenliâ ,

lempore suspensionis, bujus ignari celebrâstis divina, vos propter quam certos quosdam bomines ab ord,

reddit ignorantia probabilis excusatos. Cœterùm i

arceri convenit; atqui ignoranlia irregularitatis inde-
si forte
ignorantia, crassa et supina aut erronea
I
centiam banc non tollit ; elsi enim ignora vil
fuerit.... dis-

pensationis gratta egetis.

:
annexam esse crimini suo irregularitatem, utiqo

Sed duplex hic remanet difiicultas :

1* an incurrat men indecensesl, ut qui manus suas humano sanguine
fœdavit , Christi sponsac à sanguine abhorrai lis, mi-
irregularis evasit) modo tamen et in resignatione
nister constituatur ; orgo.
mentio facla fuerit impetrationis quae dat tertio jus
cui derogandum est; et res necdùm définitive judi- Coxclusio II. — Neque etiam ignorantia Ecclesia-
cata fuerit. [Gibert. p. 612.) sticœ legis, excusât reum ab irregularitate.
2ii DE IRRIXII AR1TATIBUS. 212
ô
quia sicut qui irregularilatem ignorando^ violant, non item si iransgrediantur legem solùm ec-
Prob. l

commillit crimen cui eadem annexa est, non desinil clesiasticam quae cùm gravi incommodo obligare non
."

coulrahere indecentiam proplcr quam ab ordinibus solet. Vide tract, de Censuris, part. 1, c. A, quacsi.

eamdcm contraint indecentiam qui per- Gravis hic naovetur qusestio , an in dubio incui i

arceridebei; sic
pétrât crimen, quodabEcclesiâprohibitum esse ignorât.
ritas;qux ut solvalur, nota, dubium aliud c. :

Prob. 2° Ut quis in presenli casu irregularilatem juris, aliud faeli. Dubium jurisest quandolex canon ic»

ineurrat, duo sufflciunt A" ut Ecclesia possit pœnam iià obscura est , ut periliores de sensu ejus ambigaul

decernere pro actu ,

quatenùsest contra legem natura- discordentque in ter se an irregularitas per eam fera lu r,

lem aut divinam, etiamsi non sit forraaliter et volun- neene. Dubium facti esl cùm aliquis ambigit, an cum
tariè contra lcgcm ecclesiasticam ;
L
2" ut id de f.icio et posuerit actum cui Icx irregularilatem expresse anue-

actu fecisse aestimahda sit; alqui ulrumque constare clit; dubium lacti vel concernit homicidium, ul sidu-

videlur. Nain 1° tain potest Ecclesia per ipsam suam biles an occideris in bello justo; vel respieit aliquid

legem gravia quanlam delicta juri naturali vel divino ah boinicidio diversum, ut si dubilcs an rebaptizaveris

contraria, suis punire pœnis quàm possit jud qui baplizatus jam erat.
;
Ieum
culai is eadem crimina per senlentiam suam pl< i
Certum est cum dubitat au irrcgularitaiem incur-

atqui potesl judex secularis punire, etc. 2° meritô c< n- , rerit, leneri expendere dubium priusquàm operetur
selur Ecclesiam aciu et de facto statuisse , ut qui cërta |
quia aliàs exponeret se periculo violandœ irregularila-

conlràjiis naturaïe aut divinum committeret delicta, i lis ,

quam forte pleniori rerum examine à se contra-

cerlis subjaceret pœnis, puià irregularitati. Quotîes , clam deteget ; sed quseritur quid fieri possit, si con-
enim legislator simpliciter decernit pœnam contra ali-
[
sultis doctoribus, aut rébus benè pensalis dubium per-
qnod crimen, niliil aliud expîicans, sed solùm exigens \ severet. Quà de re quid sentiendum triplici conclu-
criminis positionem ad hoc ul subeatùr pœna , toties, us aperieinus, sit itaque

si nihil aliud obstat, qui crimen ponit, incurrit pœnam: Conclusio III. — In dubio juris nemo censcri débet

alqui ut subireturirregularitas, nihil unquàm exegit le- '

iireguUuïs. lia penè omnes theologi et canonistoe.

gislator, nisi commissionem criminis quod quideni : cri- Prob. quia ex cap. 18, de Sent, e.rcom., in C, irre-

men laie est, ut persehàc pœnâ puniri possit, et qua- \ gularitas non incurritur, nisi in casibus in jure ex-

dam tenus debeat ob indecentiam quam invehii; ergo. s pressis ; expressis, inquam, diserte vel probabiliter
Obj. i° cum Bauny Irregularilas ab iis solùm in-
:
I! ut locuin hune interprelantur plerique omnes : atqui

curritur qui legem quà irregularilas nœc lata est, con- us verèdubii, nec diserte, nec probabiliter expressj
Ica
temnunt, et adversùs eam sunt contumaces: dici p'ossunt, ul etiam fatentur iidem, el perse no tum
conte m plus legis et contumacia in eam, supponunt . est. Quod enim lam dubium est, lani ambiguum , ut

notitiain ejus; ergô ubi deest notitia bac, non incur- prudentes quique et rerum periti, suuin de eojudtciura

ritur irregularilas.— R. neg. maj. tum quia sola pœna suspendere cogantur, eo ipso nec diserte, nec proba-
medicinalis, qualishon esl irregularilas, contumaciam ! hiliter expressum dici potest ; vera enim probabilités

liane et corttemptum requiril; tum quia irregularilas importât molivum grave, ex quo licel fallibili mens
fundatur in indecentiàcertiscriminibus annexa : bec Ijudicat hoc potiiis esse quàm illud; ubi autem res
autem indecentia sufficienter reperitur in iis qui legem verè esl diibia , desinit illud motivum, ut ex terminis
nàturalem et divinam aspernati crimina haec per- , palet; ergo extra dubium esl nullam in dubio juris

petràrunt. irregularilatem incurri.

Obj. 2° Clerici de quibus sermo est, cap. 2, disk 82, Sed caiite hotandum quod si res non sil simpliciter

et qui ad liane usque diem impure vixerant, non igno- dubia , sed cadat sub opinionem , quoe à dubio longe

rabant iibidinem tam à naturâ quàm à Reo prohibi- discrepat, lune sequenda eril pars regulae ibidem circa

lam esse : alqui lamen iidem clerici eximentur à pœnâ opiniones pfobabiles constilutse , adeè ut quis pro ir-

dépositions , si ignoraverint Conslitutionem Siricii rcgulari babendus sit, si opinio quœ irregularilatem

Papœ, quà hujusmodi crimina sub pœnà depositionis bac vel illà lege continërl dieit, longé si l probabilior

prohibeniur; ergo ignbrànlia legis ecclesiastic;e eximil opposilà : seeùs si utraque opinio sequê sit probabilis.

à pœnâ. — R. 1° plura requiri ad depositioncm quse Is enim ipse est dubii juris casus, in quo.deliniil irre-

gravissima est pœna, quàm ad irregularilatem; unde gnlarilalis auctor , neminem pro irrcgulari habcnduin
h. ce incurrî potesl in casibus in quibus non incurritur esse. Hinc patet eum qui rébus omnibus mature pen-
allera. Et vero deposilionem prsecedere solel raonitio, satis, ut ante onmia pensari debent, remanet in dubio
irregularilas vero sine monitione incurritur; 2° in juris, necremanere, nec operari in dubio cbnscienlia;;
pénis non valet ratiocinatio à pari , ut loties diximus ;
quia dubium hoc prudenter excutere potesl el débet

ergo ex eo quod ad deposilionem requirerelur contem- judieanilo, ubi verum est juris dubium, conscienliam
plus legis ecclesiaslicae, non fequUur eumdem requiri, nihil dubii pati debere.

ut quis irregularitati obnoxius fiât ; ex quo palet Quirres quid ci faciendutn qui non discusso juris du-

praecedens argumentum non esse in forma ,

quia ex bio in ifùo versabalitr ordines recepti.- — R. eum adbi-

cerlo pœne génère ad aîiud concluait. bilà deinceps di bité diligenlià, et persévérante dultio

il ce conclusio in principiis hostris vera esl de iis juris pOsse ordinis recepti funcliones obirc. Is enim
gem naiuralem I
soKul âiô negligentisc , cui licèt gravi
213 PARS I. CAP. IV. DE IIS QUE AB IRREGULARITATE EXCUSANT. m
ntilla alligata est in jure irregularilas vel censura. facto loquantur, ut agnoscunt adversarii ; ergo."

Unde homini haie haud quidem suffragalur possessio Prob. 2* quia cùm obscura sunt partium jura , reo

sua, qusb ob malam fidem inservire nequit, sed ei patins favendum est quant actori , ni babetur lum reg.

snffragatuf silenliam juris. lia Sancliez in Decal., lib. 1, M, de Reg. juris, in G, tum c. unie, Vt ecclesiast. be- \

Cap. 10 , II. 'iG. nefic., secundùm quod, juris est explorali, qubd actore
CosCLÙSlO IN. — lu dubio facti homicîdium concer- ;/ n probante; reus absolvendus est, etiamsi nihil nr<e-
nants débet qaisljutt pto irregulari se gerere. lia vu\ ô slilerit; id est, etiamsi positive non probaverit Be esse

theologi. à delicto immuncm ; ergo sola negatio probalionis

Prob. ex cap. 1S, de llomicidio volant., ubi slaluit sufiiciens est absolutionis ratio ; atqui quoties rcs ma-
Innocenlius III, qubd si discérninon possil, ex cujut net dubia, manct etiam crinien non probatuin ; ergo
ictu irilerUt fur à pluribus percussus, in hoc dubio tan- lune judicandum est in favorem rei, isque adeô irre-

quâm homicida débet haberi sacetdos, et à succrdolali gularitatis punis judirari débet.
olftcio abstinere, et si forte homicida non sil ; citin in hoc Prob. 5" quia in dubio juris nemo irregularis prœ-
casu cessaresil lutins, (juàm temerè celebrnre pro co qubd Sumi débet; atqui ubi est dubium facti alterius practer

in altero nullum, in relique- verb magnum periculum li- homicidium, i!»i est dubium juris. Ibi enim est dubium
mealur. Idem decernit Clemens III, cap. 12, ibid. Con- juris, ubi jus expresse non decernit irregularilatem
sultus eniui de presbytère- qui volens conigere quem- imô ubi lam ambiguë loquitur, ut omnes penè theo-
dam de familiâ suâ, ému aliqnantuliim vulneraverat tu loginullum in ipso irregulari la tiS vestigium hactenùs
dorso , eo qubd cuilellus de vaginâ quœ çingulo adhœ- sibi deprebendere visi sint ; atqui jus propter alia

rebal, elapsus essel, sic respondet : Quia utrum occa- quàm homicidii facta , irrcgularitatem non- decernit
sione ruinais, an ex alià graviori infirniitate, quœ expresse, etc.
eldcm jam convalcsccnti supervenerat , decesserit, Obj. cum Sayro, lib. 0, c. 2, n. 15, Haberto et aliis

dubium habetur, jiidicamus : qubd, cinn in dubiis semi- quibusdam. Romani Pontifices, etsi pro casu homici-
tam debeamus eligere tutiorem, injiingendum sit presby- dii responderint ,
generali et antiquitùs recepto usi
lero memorato ut in sacris ordinibus non ministret. sunt principio, eam scilicet in dubio tenendum esse
Idipsuftl slalnit llonorius III, ib. c. 21, ex quibus se- partem quse nihil habet periculi , eam verô dimilten-
quitur in dubio boniicidii, sive casnalis, absliiiendiiiii dam qune à periculo non vacat : atqui principium boc
esse ab iis omnibus à quibus abstincre debent irregu- in cujuscumque facti dubio locum habet. Abstinere
lares. Alque id dooel S. Thomas bis verbis : Si aliquis enim à divinis in dubio facli alterius prêter homici-
percussus bello morialur, si ignorctur quis eum percus- dium, riihil habet periculi ; magnum verô csl pericu-
serit, propter dubium quilibet qui in betlo intcrfnil irre- lum si tune celebretur ,
quia ut abesse , sic et adesse
gularis habetur secundùm jura. Excipe , si oceisi sint potest irregularitas.
bostes qui in pagum, aut villam vel monasterium ir- Reponit Suares, argumentum boc plus haberc spe-
ruerini, et qui cum moderamine inculpaïa'tulehr-, non ciei quàm soliditalis. Vel enim cùm dicunt eilati pon-
sine suorum slrage, à viris etiam religiosis repulsi, de tifices nullum esse in non celebrando periculum, esse
quo vide Ponlas, v. Irrégularité, cas. 2 1. verô non minimum in celebrando , vel inquam , lo-

Hinc colliges eum qui alium verberavit, et dubilal quuntur de periculo eulpœ, vel de soJd indeemiLe
num is inde mortuus sit; medicum quoque qui cum periculo. quod ni amoveatur, lege sanoiunt, ne quis

rationabili fundamento suspicatur a^grolum sua mnr- in hoedubii casu cnnslilulus celebret. Yix aulem ion-
lali culpâ interiisse ; eum item qui cum aborlùs causa cipi potest eos locuto-; tinsse de periculo cu!p;equod
s'il, dubilal an fœtus animatus esset ; aut qui dato bo- tune essel in celebrando ; tum quia cùm penès eos es-
niicidii concilio, dubilatan consilium suum in alterius set dispensais, omne eulpa: periculum dispeiisaiione.

mortem efflcaclter influxerit, non posse citra dispen- suâ lollere pnteranl; lum quia non loquuntur ponlili-
sationem ordinari. Idem contra Séchera, ibid., n. 45, ces de eo super quo consulti non libérant : non fue-
et Gibalinum, pag. 129, dieendum de co qui dubital rant aulein consulti , an in dubio cnlpa? licilum sit

hominemne an cervam occiderit. Est enim id dubi- operari ; cùm nemo neget illicilum esse operari in du-
tarc an homicida sis. Cerlè qui dubilal au l'ulnm ani- bio culp;e. Superest igilur ut prœdicti Papa: loculi
matum nrcideril, non est certus de bominis morte, et sint di' periculo indecenlue, et luliorem eam vocave-
tamen communiter babetur pro irregulari. rint parlem quœ pauciora babel bujus indecenlix iu- j

Coxclcsio V. — In dubio facti quod homicidium non \

eommoda ; unde quod hic inuninere dicunt pericu- J

sit, non incurrilur irregularitas. lia Suarcs disp. 40, lum. in eo est quôd contingere posset ut verus homi- !

sect. 6; Avila p. 7, disp. î, dub. 5; Cabassul. lib. g, eida eelebraret aut ordinaivtiir ; cui malo ,
quod!
cap. 20, n. 14; Boudart tem. :>, Becundœ sdit. p. _.'> : mansueto Ecclesise spiritui mullô plus quàm alia qu;e-,

Collât. Andeg. p. 71, et alii longé comiiiiiiiiùs. cumqiieinala conirariuin csl, Ht occurranl el medean-'
lur. Icgcm statuunl quà al» ordinii)US vel recipiendis,
Prob. 1° quia odia reslringi debent, non extendi :
|

atqui irregularitas est qiild odiosi vel excquendis arcciiliir qui mali bujus conscii esse
; ergo reslringi de- |

bet, nisi clarè Ai rit expressa clarê ex-! possmit. His posilis
; àtUéttl
pressa non est pro facto dubio, nisi sit boniicidii:
il. in forma : In dubio tenenda est purs lutior, id est,

cùm quaecumque alleganiur jura, de 90I0 homieidii ' ea pars que inagis removet à culpà, ooneedo ; id est,
215 DE 1RREGI I ARlTATHiUS. 216
eapars quae, magis removet ab indecentià, subd. : S! terpres ; tum quia eàdem ratione dici posset irregula-
Tcncntla est eapars, si lex ipsa non tollat hujus in- rilatem in dubio homicidii à solis presbyteris con-

decentiae periculum, concedo ; secùs, nego. Itaque ut trahi, cùm de iis solùm citata jura loquantur. Colli-

in prœsenti casu possit quis se pro irrcgulari non ha- gunt 2° et bene, in dubio mulilationis neminem debere
ltère, suf/icit ut nullum subsit culpœ vel indecentià; gerere se pro irregulari, quia mutilatio non est verè
periculum; atqui in cseteris facti extra homicidiutn et propriè occisio. Colligunt 5" clcricos in dubio ho
dubiis , nullum est culpae vel indecentià; periculum. micidii quoad ordinum susceptionem autusum irre-
ïotum enim culpae periculum fundaretur in periculo gulares esse, non autem quoad bénéficia, quia jus do
indecentià;; cùm ideô solùm probibcri possit ordi- solis ordinibusloquitur, non autem de beneficiis. Huic
num susceptio vel usus ei qui de irregularitate sua opinioni favet 1° quùd jus quibusdam homicidis béné-
dubitat, quia non decet ordines suscipi vel exerceri ficia indulgeat; 2° quùd in materià pœnali qualis est
ab eo qui irregularis esse potest : atqui nullum est in irregularitas, ab ordinibus ad bénéficia non valeat il-

prajsenti casu periculum indecentià;. Ad boc enim sa- latio. Quia tamen beneficium dalur propler ministe-
lis est ut lex virtualiter dispcnset ab irregularitate rium ecclesiasticum, à quo excluditur dubius homi-
eum omnem qui verè et seriô dubitat an posueril cida, nolim in hoc casu quidpiam fieri inconsulto.
actionem cui annexa estirregularilas, nisi actio illa sit episcopo.
homicidii; atqui lex virtualiter dispensât eum om-
nem... sicut virtualiter dispensât eum qui post seriam
^Jat* «ecunba.
rei inquisilionem, consultosque graves tbeologos, per-

manel in dubio juris imô dubium facti de quo agi-

;
DE IRREGULARITATE EX DEFECTU.

mus, importât dubium juris, ut probatum est ergo. ; Ab irregularitatibus ex defectu , ut qiue notiores
Quod dicunt alii principium pontificise decisionis sint et coinmuniorcs, inilium ducimus : eas verù q;io«
jpsà decisione antiquius esse; niliil babet clari. Ut ordine supra recensuimus , eodem hic sigillatim pro-
enim aliquid probent, necessum est ut ostendant Ro- sequemur.
manos pontiûces consequenter ad istud principium :
CAPUT PRLMUM.
In dubiis tenenda est pais tulior, necessariô sancire DE IRREGULARITATE EX DEFECTU NATALIUM.
debuisse ut quilibet de irregularitate suâ dubitans, se- Defectu natalium laborant illegitimi illegitimorum
;

se gereret pro irregulari : atqui id ne quidem verum verô duplex est penus : alii physicè illegitimi sunt,
est de dubià homicidii irregularitate. An enim tam in- alii illegitimi suut canonicè. Illegitimi physicè et nalu-
sulsè ralionati fuissent Papa; in hune modum : Quo- raliter dicuntur ii qui ex parentibus vcro matrimo-
niam non oportet, ut qui forte innocens est, tam severè nio non conjunctis procreati sunt. Canonicè illegitimi
puniatur, ac certb nocens, sancimus ut qui dubitat an
sunt ii qui suscepli sunt ex vero et legitimo conju-
occident, per aliquot solùm annos à celebrando absli- gio, sed cujus usus evasil illieitus per solemnc casti-
neat? Nihil certè absurdi habet hœc decisio; ergo latis votum , scu in ordinis sacr'i susceptione, seu in
principium quo usi sunt pontiûces est quidem aHer- professione religiosâ légitimé emissum. Vid. Pontas,
num et invariabile quando agitur de culpà ,
quœ in Empêch. de l'Ordre, c. S.
dubio semper vitari débet ; verùm ejusdem principii Varia; sunt species eorum qui reipsa et physicè il-

applicatio quoad nieras irregularitatum indecentias legitimi sunt. Primo enim dividuntur in naturales, et
est absolutè loquendo arbitraria ;
quanquàm decen- apurios. Naturales ii sunt qui orli sunt ex copulâ il 1 1 —

tiùs erat , ut responderent eo modo quo respon- <itâ eorum qui inler se mairimonium contrahere po-
derunt. terant : et quidem si orli sint ex soluto et concubinâ
Et verô tota adversariorum ratiocinatio contra eos domi non retenlâ, vocanlur notlii : si ex soluto et
retorqueii potest pro dubio juris. Quin et is qui certus scorto seu inerelrice, vel aliâ quàvis fornicarià, qiue
de facto, scilicet de crimine suo, solùm est dubius de palàm libidinem exercens quantum facit, vocanlur
jure, minus indulgentiae meretur, quàm qui certus de manzeres; si ex soluto et solutà, domi retenlâ, dicun-
jure, verè dubitat de facto , an nempe nocens sit vel tur simpliciler naturales.
reus. Spurii sunt universaliler alii omnes illegitimi, qui

Si quis tamen nostrâ bac responsione minus paca- eliam dicuntur nali ex damnando coitu, quia scilicet

lur, ei auctor sum ut recurrat ad episcopum, ad quem nali sunt ex copulâ qua; non toleratur legibus huma-
dubiorum hujusmodi decisio nativo quodam jure per- ins ut simplex fornicatio, sed potiùs iisdem damna lur.
tinet; praesertim cùm iis quos res aliqua tangit, multa Spuriorum alii sunt adulterini, qui ex conjugato et
solùm dubia videantur, quae perilioribus videntur pro- «olutâ, vel ex soluto et conjugaiâ, vel ex conjugato et.

babilia. eonjugatâ orlum ducunt; alii incestuosi, nali ex his

Ex his principiis colligunt Salmanlicenses, 1° lai- qui quo tempore peccaverunt , matrimonium contra-
cos ne in ipso quidem dubio facti ad homicidium per- here non potuissent propter aliquod affinitatis vel
tinentis, pro irregularibus habendos esse, quia citata ronsanguinitalis impedimenlum ad irritationem ma-
jura non nisi de clericis loquuntur sed nialè tum
; : trimonîi sufficiens; alii sacrilegi, qui vel ex homine
quia id répugnât D. Thomae, communi doctorum
et in sacris constituto, aut religionem professo, vel ex
Mn»ui,^ui, ex supra dictis, legitimus est canonum in- moniali, vel ex utroque prodierunt; alii demùm nefa-
217 PARS II. CAP. I. DE IRREGULAR1TATE EX DEFECTU NATALIUM. 218

qui ex pâtre et filiâ, aliorumve ascendenlium aut

rit, 1 sationein petendo, apnd ponlificera infamare, ut do-

descendentium copulà procreantur. Ad spurios accé- cent Layman, I. 1, tract, S, p. 5, c. 5, n. 2 ; Gibalin,

dant qui ex slupro, vel rapta originem trahunt. Rœc c. 3, q. 1, n. i, sequiturque ei iis qoœ <lixi supra.

paulô fusiùs exponi oportuit, quia conduccre possunt Quaîres possilne muter madère fdioquem sola illegilu

ad facilîtatem vel difficultatem dispensationis, cùm muni case coguoscit, ut clericatum ingrediatur. — U. posse
prsecipiat Innocentais HI, cap. 10, de Renunt. minier si légitima? vocalionis indicia prae se ferai. Ratio est

nothos, et manzeres, et naturelles et spurios distinguatur. quia mater hoc suadens, nec peccat, nec alienî pec-

Qui tamen criminis unde nati sunt gradum expri- caii causa est, 1* non peccat, cimi ip^a turpitudinera
,

mere volunt, ut exprimera tenentur, circumlocutione suam filio aperire non teneatur, nisi forte id exigant

potiùs i ii.ii m vocibus noihi, v. g, vel manzeris uti de- causae multô graviores; 2° nec causa est cur pecect

bent; eas enim voces varié apud varios intelliguntur lilius; cùm et illud quod ci suadet, per se et suante

alii pernothos, eos intelligunt, qui ex viro conjugato natuià boiiiin; sit, et supponamus eum invincibiliter

eiconcubinà sivedomi rctentâ, sive non, prodicrunt ;

ignorare irregularitatem suam. Quod si quis inculpa-

alii per spurios, infantes ex sacrilegio nalos exprimi biliter ob ignorantiam ad ordines promotus , certè

pniant. Ville Thomassin. Discip.,p. 4, 1. 2, c. 29; comperiat irregularitatem quà ligatur, necesse e^t, ut

Gibert de Irregul., p. 053, Suarem, disp. 50, sect. 2. statim ab ordinuin usu abstineat, donec dispensalio-

Ilis po^itis, sit nem obtinuerit. Ita Bauny, tract. 11, q. 14, ubi ad-

Concll'Sio prima. — Itlegilimi tant plnjsicc quant cano- dit illegitimum, qui sciens et volens, ordinari se per-

nicè, irregulares sunt, sive illegitimitas eorum occulta sit, miltit, nunquàm, aut rare-, nec sine labore maguo
sive pubtica. rebabilitari posse.

Prob. i° pars de illegilimis pliysicè, tum ex c. Quœres iterùm, an filius qui pro legitimo hubetur,
1,

et nlt. de filiis presbyt. tum ex c. 1. ejusd. tituli in 6. teneatur habere fidem patri vel nialri, qui in extremis

Prob. -2.'
pars de illegilimis eanonicè, ex cap. 14 de déclarant eum esseillegilimum. — R. non teneri, nisi ra-

tionibus validis convincalur. Ratio est, 1° quia aile-

Filiis Presbyt. ntraque tenetur ab omnibus.
Ualio cur hanc irregularitatem invexerit Ecclesia, ganti etiam eum juramento suam turpitudinem in

triplex afferri solet. Prima est periculum inconlinen- priejudicium alterius, nulla debelur fides , ut docent

tiai ex imitatione palernâ : nam sœpc solet similis fi- canonistaecumGlossàin cap. 9, dePœnit. et Remiss. ;

lius esse patri, et vitia parentum etiam ad posteras Irans- 2° quia favor matrimonii semper pra:valet, unde re-
ferunlur; et id locum habet prsesertim in spuriis, qui ceptum istud 1. 5, ff. de in jus vocando ; Pater is est

jam à tenerà quem nuptiœ demonstrant 3° quia possessio bonaj fi-

setate graviter neglecti , ut plurimùm ;

esse soient moribus malè temperatis. Secunda est dei eum litulo legilimi matrimonii, non salis eliditur
tum odium paterni criminis, quod Deus ipse in filiis per testimonium matris, quai declarando se adulterii
visitât; tum justa ratio metuendi, ne boe vilio Iabo- capacem fuisse, salis aperit se quoque capacem esse,

rantes, populorum ludibrio et dieteriis mendacii 4° quia accedit praxis senatûs Parisiensis,
exponantur. ;

Tertia est , ut paternœ incontinentice memoria c locis qui, an. 1050, pro legitimo baberi voluit hlium mulic-

Deo consecratis ... longissimè urceatur. Trid. sess. 25., ris cujus marilus impotentem se esse contendebat

cap. 15., de Reform. quod et ab uxore ejus coniirmabatur. Ità Pontas, v.

Prob. tertia pars, de iis etiam quorum illegitimitas Illégitime, cas. 7 et 13, et alii plures.

occulta est, 1° ex unanimi ferè doctorum consensu Aliud esset si illegitimitas validis et quasi inviclis
;

2° quiaubilex generaliler et indistincte loquitur nulla rationibus probaretur, ut si mater demonstraret ma-
adbiberi débet dislinctioseu reslrictio; atqui jura quœ ritum suum toto conceptionis et nativilatis fllii tem-
illegitimos déclarant irregulares, generaliter loquun- pore abfuisse. Quôd si filius matris aucloritale pressus

tur, neque distinguunl inter occultos et notos :

3° quia ci fidem habeal, seque illegitimum putet, tune ctsi

non magis necessaria est notorietas ad inducendam forte legilimus sit, dispensationem petere débet, prius-
irregularitatem ex defectu natalium quàtn necessaria quàm ordines suscipiat iisvcfungatur; alioqui pecca-
,

sit in aliis casibus ; atqui in aliis casibus (inl'amiam cx- retagendo contra conscientiam ,
prout doect Suar.,

cipio) non requiritur notorietas, ut supradictum est disp. 50, sect. 4, n. 7. Si verô dubius permaneat ,
;

ergo nec in casu defectus natalium, qui non parit ir- non tenetur gerere se ut irregularem, quia in dubio

regularitatem ratione infamise, sed ob alias raliones facti extra bomieidium, non subsistil uregularilas,

paulô antè memoratas. Ità Babin, pag. 158, clscquitur ex dictis.

Ilinc si noverit Titius se esse illegitimum, quamvis Quaeres 3° quidjurisde infanlibus expositis. — R. Alii

1" quia nullà lege decla-

alii id ignorent, necessum est utante petat dispensa- eos legitimos esse consent,
tionem ,
quàm ordines vel bcneliciuin recipiat. Aliud rantur illegitimi ; 2° quia generaliter receptum est,

esset si quis urgerctur ad suspiciendos ordines, et dis- ut quinon cognoscilur nec probaturindignus, dignus
pensationem oblinere non posset, absque gravi sui debeat aestimari, idque colligilur ex cap, unie de
diflamatione apud pontifieem vel episcopum ; sic qui Scrutinio; porrô infantes exposili nec coguoscuntur ,

pro régis primogenito habitua 3° quia certum est

, certô sciet se illegiti- nec probari possunt illegitimi;

mum esse, et ut bairedilatem fratri legitimo relinquat, multos quotidiè exponi infantes, non propier paren-
cardinalatum assequi volet, non tenebitur se, dispen - 1 lu m erimen, sed propier inopiam ergo exposai sunt ;
v
2l0 DE IRREGULARITATJBUS. 220

lanlùni in casu dubi:e originis, in quo nemo débet jj!f| continget, ut infans cxpositus ad ordines présente-

pracsumi irregularis 4° quia Gregorius X1Y bullà

;
lur inconsulto episcopo. Porrô qui expositos | ro
confralcrnilatis proexpositis illegitimis baberi volunt, fatentur satis communiter
anni 1591 in gratiam
coueessà, deolaravil easdem habendosesse pro légi- episcopum posse cum iisdem dispensare, ut ftusci-

tima relative ad ordines et bénéficia, ut post alios piant ordines, et in iis bonâ fide susceptis inini-

docel Pontius, lib. 2, de Matr., cap. 6. Hseo opinio le- slrcnt; quia irregularitas quœ non est pénitùs cerla

nelur à muliis quos fuse citât et sequitur Gibalin. ab episcopo relaxari potest. lia Covarruvias, Bona-

ubi supra : pro eâdem stat Ducasse, p. 1, G. 10, sect. cina, Suares, Habert, et alii plures, quorum opinio

1, n. 2. etsi intrinsecô difiicilis, praclicè teneri posse videlur

Alii coiilendmit infantes expositos pro illegitimis quia communie.

baberi debere, 1° quia in obscuris quod vcrisimilius Addunt aliqui ex iisdem tbeologis, licitum esse ex-
est attendilur, ex leg. 114, If. de Div. reg.jurisant. cui posito usum ordinis quem bonâ lide suscepit; cùm
consonat reg. 4a, in (i, qii» sic babet : Inspicimusin in dubio melior sit conditio possidenlis, nec rcquum
obscuris quod est vcrisimilius, vcl quod plcriimque fieri sitaliquem jure jam qux'silo privari. Verùm luecdeci-
coiisiicvit; atqui nuilio \-erisimilius est , infantes ex- sio eorum principes malè congruit : juxta eos enim, qui

positos, csSe illegitiiuos, et longé sir-piùs contingil ut post susceptos ordines cognoscit se in infantiâ expo-

exponantur illegitimi quàin alii, prout agnoscunt qui situm fuisse, non tam dubius est de illegitimilate sua,

majorent hujusce rei nolitiam babent; unde teslalur ;

quàm de eà moraliler certus; unde moraliler ctiam
Hugoliiuis se per annos multos quibus animarum cu- j
certus est, se nullum habere jus ordines exereendi,

ram gessil, nunquàm vidisse expositos qui e\legitimo nisi priùs obtentà dispensatione; ergo saltem ad epi-
niatrimonio procreati essent ; et Garcias p. 7 de Be- scopum recurrere débet. Idem à fortiori dicendum
nelic, cap. 1, n. 10, cerlum esse ait ex centum qui de iis qui celato dolosè statu suo beneficium adepti

expnnuiH'ir, plusquàm 90 esse illegitimos. 2° quia ex essent.

Glossâ illegitimus dicitur qui patrem ostendere non Ex dictis salis quidem intelligitur illegitimos ab or-
potest; vdsi ostendit, verecundum ostendil: porrô exposili dinibus excbidi; sed necdùm intelligitur quid requi-

patrem suum ostendere non possunt. 3° Quia ex praxi ratur aut sufficiat, ut quis relative ad ordines legiii-

Galliae tmllus ad tonsuram adiniliitur, nisi probet se ex mus censeatur. Sit itaque

legilimo niatrimonio orlum esse. Pro hâcsententià Conclusio II. — Legitimi sunt relative ad ordines et

stant Tolet. 1. l, c. 55, Covarruvias, Suares, Habert, bénéficia, 1° qui nali sunt de niatrimonio vero, sive in ra-

Pontas, v. Irrégularité, cas. 119. tione sacramenti verum sit , ut esse solet matrimonium
Necnocent, inqniunt, alterius partis momenta, unde quod contrahunt Fidèles; sive solummodb verum sit in

Ad 1 : Necesse non est, ut infantes exposili, loge ratione contractât civilis, quale est matrimonium infule-

aliquâ illegitimi deelarenltir, snfficit ut ipso facto et lium, quorum filii adliuc essent legitimi, etiamsi eorum
expericntiâ constet nniltô rariùs exponi eos qui legi- parentes in qradibus ab Ecclesià pruhibitis conlraxissent,

timi sont, quàm qui ex crimine ortum trabunt. Ad ut docet Innocenlius III , cap. 15. Qui filii sint legi-

2: Satis probantur indigni , quorum indignilas

illi timi. 2° Qui nati sunt de niatrimonio, nullo quidem et

moraliler cerla est, et talis communias reslimatur : invalido propter aliquod impedhncntum dirimcns, sed
porrô opinio qu?e expositos illegitimis annumerat, est invincibilité)' sâtiterU ab uno contrnhenlium, ignoratum ;

eommunior opposità. Ad 3: Non negamus multos ex- idque verum est, eliainsi impcdimentum postea inno-
poni infantes legilimo niatrimonio procreatos , ut de Werit, et partes per judicis senleniiam à se invicem

Moyse, Semiramide et aliis constat; quiestio est, an séparât» fuerint. lia siatuiiur cap. 2 et 14, eodem lit.,

non multô plures exponnntur illegitimi, quàm legitimi, hocque agnoseimt auctores nostri , et inter alios Coll.

et an propter favorem paucorum qui iioii^cognoscun- Andcg. p. 131, Pontas, v. Illégitime, cas. 2 et 5. Si
lur, à generali régula deflectendum sit. Cerlè in jure tamen parentes aut clandestine conlraxissent, aut ban-
non deducitur eflicax argumentum à paucis exemplis, norum proniulgationes omisissent, non ccnserentur
sed à eonimunilcr contingentibns; quapropter infantes impedimentum quo ligati étant bonâ fide ignorasse;
expositi non sunt in casu originis omninô dubkc, sed unde filii repulareutur illegitimi et irregiilares. 3° Qui
probabiliter viliosre. Non sumus in dubio, sed in claris, licèt ex fornicutimie nati sint, per matrimonium deinccpt
scilicet expositos, ul plurimùni illegitimos esse, ait conlraclum légitimait sunt ; lanta enim est vis matrimo-
Marcbini, tract. 1 de Ord., p. 10, cl. Ad i : Objecta nii, ut qui antea sunt geniti, post contraction matrimo-
Gregorii XIV constitulio, cujus vesligium in Bullario nium legitimi hubeanlur, cap. 6, Qui filii sint legitimi.

reperire non potui, non mullùm probat, Ut fatelur Extendilur h:cc doclrina 1" ad lilios quorum paren-
ipse Gibalinus ;
quia dici potest eam non continere tes nonnisi post intermedias nuptias, matrimonium
jus universale, sed spéciale indultum huit eonfraler- conlraxissent. Quare si Petrus ex Lucià concubinâ
nitati concessum, et dispensationem pro infantibus filium babuerit, deinde Mariam duxerit in uxorem,
ab eâdem nutriendis, unde ex eà poliùs probaretur eâque defunctâ, Lucire nupseri», BliUsLueiae, nonob-
illegitimatio expositorum, quàm legilimitas. Starite inlcrmedioIVlri cum Maria eonjugio, legilimus

En utriusque partis momenta Quœstio, re benè : Hct. lia Pontas, ibid. , cas. 6. Extendilur 2° ad filios

nspectà, non est summi momenti; nunquàm enim !

quorum parentes non nis :
in extremis matrimonium
 221 PARS II. CAP. I. DE 1RREGIEAR1TATE EX DEFKCTU NATAUUM. 2-2-2

contrahunt, etiamsi non consummenl, quia matrimo- renlum alleruter impediraentum dirimens invincibiti-

nium ratura, sivc in extremis, sive in alio statu con- ter ignoràsset, ut si solula abeocognita Fui

traetum, vt'i'um est sacramentum, adeôqne cosdem conjugatum esse prorsùs nesciebat, censent non pau-
i parère effectus, ac alia raatrimonia, nlsi huma- ci quos cilal et sequitur. Marchini, prolem per mi iri-

na iex queedahi obsistat, ut obsisiil In Gallià declara- monium subsequens legilimari; tum quia proli
lio Ludovici Mil, an. 1659, quantum ad eflectus <i\i- ob bonam ûdetn malris haberi non débet ut prorsùs

(es. Pontas ibid., c. 5, et clariùs Gibert, p. 663 I adulterîna tum quia in his circa quœ nihil clari san-
;

Exlendiinr '>"
ad matrimonium omissis etfam sine II cilura esta jure, in eam propenderi débet partem quœ

cansâ denuntiationibds in focie Ëcclesiae celebratumj matrimonio, et proli maris favet. Il ut est, si post

quia sic Mat validum esse, si desint, Ut supponimus, conceplionem prolis, suborliim silinter ejus parentes

Impedimenta dlrimentia. lia Barbosa elalii apud Reif- impedimentum dirimens, non desiuet proies per matri-
fenstuel In tit. 1", lib. 4 , Décrétai, n. 34. Extenditur monium deinceps cum dispensatione contractum legiti-
4° ad matrimonium Invitis etiam illeg'uimis contra- mari, quia veruin est in hoc casu parentes coilûs

ctum; quia matrimonio Ipsî annexus est favor ille, re, matrimonium contrahere pôtuisse. Ita au-

eui proinde n filio renuntiari ncquit; etsi aliud forte ctor Coll. Andeg., p. 134.
e
sit de jurecivill, deqûOvideMolinam, tom.l, tract. 2, Not. 3 lilios legitimos aliquando à beneficiis , iraû

ab ordinibus perindc ac illegitimos arceri. Sic 1°

disp. 17-2, n. 'i, elLeuren, q.274, Qui filii tint legl- el fi-

timi. lins legitimus bénéficia à paire possessa immédiate

Hîc tamen notandum 1° legîtimalionem quœ fit per post eum tenerc nequit, ex cap. 11, de Filiis prësbyl. et

matrimonium subsequens, non sufficcre ut quis pro- hoc in nepotibus relative ad avos locum babet ex Re-
moveri possil ad eardinalatum aut ad beneiicium , butTo, et aliis quibusdâm. Sic 2° hœreltci, receplalorès,

quod ex ftindatione sua non nisi verè Iegitiniis eonferri defensores, et faulores connu, ipsor unique filii, usque
débet; legitimati enim non sunt stricte legitimi, sèd ad secundam lineam paternam, ad priinam verô ma-
solùm ficlionc juris : porrô fundaliones stricte inlelli- ternam, sunt inhabiles ad bénéficia, ex cap. l.*>, de

gonlur. Vitl. Gibert, p. 663, et mcliùs Coll. And., llœrci., in 6, quod m Gallià èrga tuèreticos luleralos

p. 141 usum non babet, ut alibi dicam. Sic 3° filius et nepos

Notandum 2°, ad hoc, ut filii ex illicilà copnlà con- hominis qui cardmalem fuerit hostiliter insecutus, vel

cepti, per matrimonium subsequens legitimehtur, ne- perçussent, aut ceperit, vel socius fuerit facienlis, aut

cessum esse, ut enilus tempore parentes matrimo- ficrl mandàverït, vel faclum ratum habuerit, aut consi-
nium non quidem '.
sed validé côntrâherè potue-
1 il liinu drderit vel favorcm... quovis bénéficia, ipso jure
rint unde; n> vivente uxore suà aliam cognoverit, cl
.si privatus est , ad alia possid :ndà inhabi-
et à fortiori

ex eà prolem susceperit, ticet post morlcm uxoris eam lis, et ab ordinibus ômninô èxclusus, ex cap. 2, de
duxerit, nihitominits spnfras erit filius, prout définit Pœnis, in G. Vid. Gibert, de lrregular., p. 686.
AlexanderlII, cit. cap. 6, Qui filii tint legitimi. Eàdem Qmeres quoi modis tolli possit irrcgularitus ex defe-
de causa, si consanguineus cum consanguineà, vel ctu nalalium. — R. eam tolli quatuor modis :
1° enim
affmis cum affine , in gradibus ab Ecclesiâ prohibitis, tollitur professione religiosè, sed solùm parlialiler, ut
rem habuefît, filii inde concepli, non legitimabuntur constat exe. 1 de Filiispresbijt. Ratio bujus privilegii
per matrimonium deinde conlractum, quia conceplio- est, quod professio religiosa per se removeatab ôeca-
nis tempore, parentes ob impedimenlum consangui- sionibus in quibus filii païenne incontinent!» innta-
nitatis aut affinitatis, validé contrahere non poluissent. tores esse possint : unde sequitur religiosum qui vola
Hinc receptum illud , filios naturales legitimari , non ;
sua cassari curât, nequidem receplis in monasterio
spurios. ordinibus uti posse, multô minus ad alios quos non-
Atque bujus nostrœ responsionis veritas constaret, dùm recepit promoveri, quia professio nulla nullum
1* cliamsi anle prolis nativîtatem, parentes ex dis- parère polest effectum, ac proinde nusquàm extinxc-
pensalionc legilimum matrimonium contraxissent ; ral irregularitatem, sed extinxisseputabatur. lia Diana,
quia semper in hôccasu veru m est prolem formatam Gibalin,cap. 0, q. 5, consect. 2, Gibert, p.G(i-2. Major
fuisse eo tempore quo pareilles contrahere nequibant. est difficullas de iis qui vel ejieiunlur à religione, vel
lia Suares, Avila, p. 7, d. 5, Coll. Andeg. p. 152, et dispensanlur ab emissis volis, quod frequentiùs lit in

Pontas, ibid. c.8; 2° etiamsi matrimonium malà fidein- Socieiale Jesu. Priores ab irregularitate munîmes ma-
validum subinde revalidalum esscl per dispensationem nere docet Gibalin, ut qui non desinanl esse verè re-
solùm concessam ad contrahendum de novo. Iiatio ligiosi. Ilaud tamen eis prodesse poterit li;ee ir-

est quia dispensatio non operalur ultra lerminos ej'us; regularitalis immunitas ; cùm juxla décret uni sa-
ergo cùm termini solùm feront ut matrimonium reva- cne Congregalionis , ejecti à religione perpétué sus
lidari possit, non autem ut proies antè concepta legi- pendantur ab exercitio ordinum, bujusquesuspei
timclur, proies qtis tempore invalidi nialriinoiiii con- rtis laxandœ lacultas ordinarii* tollalnr : qoodquiri ;

cepta est, non legiliniatur per soi.u.i dispensationem non pr i

cisè vi decreti bujus, sed ex naturali sequitate
de novo contrabendi, adeôqne nova opns est dispen- prscslabunt episcopi nosiri.
satione qttoe prolem ipsam legitimèt. Quod spectui ad ejeetoa è Bocietate, negant San-
Si tamen dûm tartans quispiam coneeptus est, pa- chez.Layinan. B ires cos in irregularilaiei»
 223 DE 1RREGULAKITATIBUS 224
reincidere ;
quia, inquiunt, nullum in loto juris con- liinex privilegio Pii V. Quà de re consulatur Bona-
lextu apparet vestigium dispensaiionis irregularilatis Gratia Capucinus, v. Absolutio quoad fratres, n. 14 et
ad reincidentiam , neque ex co quôd rcincidentia lia-c v. Irregularitas, n. 259.
constitui potuerit in casu praisenti, sequitur eam de Secundo tollitur irregularitas ex defectu natalium,
facto fuisse jure canonico conslilutam; quod tamen per legUimalionem : legilimatio autem fit dupliciter
necessum foret, ul ea gravissimi momenti rcs admit- alia fit per inatrimonium, de quà paulô antè dicluia
teretur. Quia tamen, aitGibalin, non apparet quomodô est; alia fit absque malrimonio, eaque vel à Papa
professio religiosa, à quâ omninô liberi manent pra> conceditur, vel à principe. Quai fit à principe, non in.

dicli Jesuitui, ut qui fiant pure secularcs, quidquam servit, nisi ad eflectus civiles ; unde vi ipsius neino
in il lis operetur, consulerem istis, si nullos ordines ad- ad ordines vel bénéficia idoneus efficitur ( exceplis
huc suscepissent, petere dispcnsat'wnem. tamen extrancis, qui, modo nihil aliunde desit , ob-
DixiT, professionerel'ujiosù ; sola enim habitûs su- lentis à principe iis litteris quas Naturalitatis vocant,
sceplio non suflîcit, ut docent cominuniter canonistae beneficiorum in hoc regno possidendorum capaecs
apud Suarem ibid., n. 12. Excipe, si aliud ferant pri- efficiuntur). Quaiverô à Papa conceditur, non inser-
vilégia ordinis, de quo vide Pellizar. tom. 2, c. 3, sect. vit ad effectus, civiles, sed solùm ad ecclesiasticos ;
4, n. 128, ubi refert privilegium à Pio V, anno 15G7, unde sic legitimatus , et ad ordines omnes evehi po-
concessum Palribus Theatinis, ut quicunique ingre- test, et ad quœlibel Bénéficia promoveri, iis , ut jam
diuntur eorum ordinem animo profitendi, in eo ante dixi, solùm exceplis quai à fundatione habent, ut non
professionis emissionem dispensari possint, super irre- nisi legitimis conferri possint, qualia sunt bénéficia
(jularitale ex quoeumque defeclu et impedimento, modo S. Urbani Trecensis, et S. Hilarii Pictaviensis, de quo
non proveniat ex homicidio voluntario. vid. Fevret, lib.3. deAbusu,cap. l.Caïlerùm legilima-
Dixi 2°, solfan partialiter, nempe quoad ordines et tio eô solùm differt à dispensatione ,
quôd hœc gene-
bénéficia simplicia, quia, cit. cap. l,deFiliis presbyt., ralis non sit : unde dispensâtes ad ea solùm habilis
prœcipilur ut illegitimi , etiam professi, Prœlaliones est quaa dispensatione exprimuntur, legitimatus verô,
nullatenùs habeant ; unde etiam inferri solet collatio- ad ordines omnes, et omnia bénéficia ( nisi quid spé-
nem praclaturae cujuslibet, sive secularis, qualis est ciale obslet )
promoveri polest.
episcopatus, abbatia commendata, etc., sive regularis, Tertio, tollitur eadem irregularitas per dispensalio-
qualis est superioritas monastica, dignilas aut perso- nem, circa quam haec «otanda sunt.
natus, Monacbo vel canonico regulari illegitimo fa- 1° Solus Papa dispensât ad ordines majores, vel bé-

clam absque praevià Romani Pontificis dispensalione, néficia enram animarum liabenlia ; episcopi proinde
esse jure communi invalidum. Prior clauslralis, ab- dispensant solùm ad tonsuram , et ordines minores ,

bati qui in monasterio residet, iiludque régit, subje- eaque bénéficia quibus animarum cura non imminet,
ctus, superior item, et noviliorum magisler, non indi- modo bénéficia hœc ordinem sacrum hic et nunc non
gent dispensatione ; quia oflicia haie in rei veritate, exigant ; modo etiam non suit dignitates, vel perso-
nec prselaturœ sunt, nec dignitales, sed funcliones ad nalus, quai non intelliguntur nomine beneficiorum
nutum abbalis, priorisve ainovibiles. simplicium modo denique non sint ex numéro eorum
;

Quod dixi, illegitimos etiam professos, inhabiles super quibus solus Romanus Pontilex dispensare va-
esse ad prailaluras, intelligitur de jure communi; nam let; netiue enim dispensare polest episcopus, ut quis
de privilegio speciali certis ordinibus concesso, fieri beneficium paternum etiam simjilex , immédiate te-

potest, ut qui iis in ordinibus profitentur, eo ipso ad ncat., VideSayr. 1. G, c. 11, n. 10.

omnes religionis prailaluras idonei et habiles efiîcian- 2° Nécessitas recurrendi ad Papam pro dispensa-
lur. Saltem constat apud religiosos ,
prœlatos eorum lione ad ordines sacros, et bénéficia duplicia , locum
posse cum illegitimis dispensare ad pnelaturas quas- habet , eliamsi illegitimitas omninô occulta sit, quia

cumque et dignitates, justà inlerveniente causa ; hoc facultas dispensandi in irregularilatibus ex delicto oc-

enim iis concesserunt Gregorius XIV, an. 1590, Cle- culto, per Tridcntinum episcopis concessa, de iis so-

mens VIII, an. 1597 , et Paulus V, an. 1599. Sed lùm intelligitur quas quis ex proprio delicto incurrit,
quia privilégia religiosorum, corumque conimunica- uli docet lutior et probabilior opinio contra Avilam.
tio, sunt mare magnum, et infinita? discussionis, hic Ubi tamen irregularitas penitùs occulta est, haud ne-
gradum sisto. Qui plura volet, adeal Pellizarium ubi cesse est ut ad Datariam, sed sufficit ut ad Pœniten-
supra, Tambur., de Jure abbat., tom. 1, d. 5, q. 14. liariam recurratur.

Duo soliim hic annotala velim :

1° id quod de viris 5° In hàc dispensalione petendà, omninô exprimen-
religiosis statim dictum est, ad moniales ipsas extendi dum est, an illegilimus sit ex soluto et solutà ; ex so-

solere licèt hoc nullibi extet in jure ), adeô ut quai ex lutà et conjugato ; ex sacerdote an ex laico ;
tum quia
(

j
ipsis illegitimse sunt, ad prailationes sine dispensatione qui ex graviori nati sunt crimine difficiliùs dispensan-

] assumi nequeant, nisi aliud ferant ordinis privilégia. tur, ut jam dictum est; tum quia iidem aliquando du-
2° Praclatos regulares cum subditis suis dispensare plici egent dispensatione sic illegitimus qui in eâdem
;

posse in omnibus illis, in ijuibus possunt episcopi cum Ecclesià in quâ pater suus sacerdos beneficium habet,
vel habuit beneficium adipisci contendit indig«t
suis subjectis; idque parlim ex jure communi, quia ju- , ,

risdictioncm in suos habent quasi Episcopalem, par- dispensatione gemina, quà et ad beneficium ut sic, el
225 PARS II. CAP. II. DE IRREGULARITATE EX DEFECTU ANIMI. 226

Ecclesiâ obtinendum idoneus aliuil de mente S. Pontificis colligalur ex circunislan-'

ad beneficium in tali
tiis. Dispensatus ad diaconatum, censclur quidem et
reddatur. Ita babetur cap. 13 et 16, de Fil. presbyt.
4" Quod potest episcopus respeclu illegitimorum, ad subdiaconatum dispensatus , non vero ad saccr»

hoc potest capitulum Sede vacante, et abbates jujïs- dotium; dispensatus ad unum benuficium non est dis-

dictionen quasi episcopalcm habenles, prout docent pensais ad plura dispensatusad beneficium simples,
;

Barbosa de Potest. episc. alleg. 45, n. 26, Suar., disp. non est dispensatus ad curalum; neqvic ad episcopa-1

50, sect. 5, n. 6, Collât. Andeg., p. 147. Ratio pro lum, qui simplicitcr ad dignitates dispensatus fuit. 2

quod capitulum succédât in jurisdictio-

capilulis est,
Ratio est quia recessus à jure communi odiostis est, <

odia verù restringenda sunt, non amplianda. Vido

nem ordinariam episcopi in iis omnibus quœ jure
non probibentur; atqui facultas dispensandi est ac- Bonac. disp. 7, q. 2, punct. 3, n. 14, et fusiùs Sayr.,

lus non ordinis sed jurisdictionis; unde eam exer- n. 16.

cere potest Episcopus nondùm consecralus; aliunde

CAPCT 11.

potestalis btijus exercilium nullibi in jure probibi-

DE IRREGULAIUTATE EX DEFECTU ANIMI
tum est capilulis; ergo. Ratio pro abbatibus pra?-
dictis est, quùd in nullo pralerquàm in consecra- Dcfectus anima? irregularitatcm inducen tes, très nu-
tione différant ab episcopis nisi jus aut consuetudo merantur, scilicet dcfectus rationis, scientiae, et fldei

résistât. confirmai»?.
e
5 Non convcniunl doctores an episcopus cum ille- Primo quidem irregulares sunt qui totaliler carent

gitimo dispensare possit ad effectum possidendi cano- usu rationis, qualcs sunt pueri et perpeluù ameutes;
nicatûs in ecclesiâ cathedrali. Alii affirmant ,
quia qui proinde nec ad ortlines promoveri, neque eorum
canonicatus illc reipsà est beneficium simples, et po- quos forte suscepissent, actionesexercerepossunt, du-
tesias ordinariorum, ulpote favorabilis, non est absque rante rationis deliquio. Ratio est quia qui ncquidem
gravi fundamento restringenda. Ita Gibert ibid. Pon- more humano agere potesl, mullô minus sacra reli-

tas, y. Dispense d'irrégularité, cas. 28; Deselva Regius gionis officia exercere valet. 2° Ex eodem rationis dc-

in curià Parisicnsi advocalus, quibus ex exlraneis fa- fectu irregulares sunt, non ii solùm qui habitualiteret
vent arebidiaconus , et alii apud Cabassut., I. 2, c. 9. perpetuô, sed et ii quoque qui variis temporum inter-
Alii negant, tum quia ecclesiâ? calbedrales, ecclesiœ vallis à rationis usu excidunt ; ut lunatici, qui lucida
nomine simpliciter expresso non inielliguntur , ex quœdambabent rationis intcrvalla, sedetquasdam ejus
cap. 4 de Prœb. in 6; tum quia proccipit Tridenli- éclipses patiuniur; energumeni, seu arreplitii, qui à
num, sess. 24, cap. 12, ut canonici catbedralium ad malo dœmone vexantur, et idcôsui compotes non sunt;
aliquem è majoribus ordinibus promoveantur. Ita Col- (uriosi, quiirruente furoris accessu, non sunt liberse

lai. Andeg., p. 148, post Rebuflum in Piaxi, part. 2, mentis : sub furiosis non comprchendunlur ii qui in
tit. de Dispensât, circa nalalia,n. 10 el II, ubi pro se febris ardore aliquando ad furorem usque délirant ;

citât Decisiones Rotœ. epileptici, qui morbo comitiali, quod malum caducura
Ulrumque tamen hoc argumcnlum non est cogens. vocant, ita corripiuntur, ut interclusis sensibusstatim
Nam 1°, ex eo quôd canonici catbedralium ad ordines j
cadant quasi exanimes. Horum et similium irregulari-

sacros promoveri aliquando debent , sequitur quidem | tas colligilur, tum ex dignitate minislerii sancii quod
necessarium esse, ut aliquando ad Sedem Apostolicam f ab iis tractari non decet, quosnemundani quidem re-
reeurrant, non sequitur verù eos vi prœcisè canonica- | rum suarum participes esse vcllent tum ex can. 2, ;

lus ad dispensationem hanc oblinendam leneri. Addo | d. 53. ubi qui in furiam aliquando versus insanivit, ab

canonicos catbedralium nonnunquàm per plurcs an- ordinibus excluditur. Vide etiam cap. 3, 4 et 5, ibid.,
nos ab ordinibus sacris suscipiendis abstincre posse ; cap. 2, 7, q. 2, et canonem 13 concilii Tolet. XI.
2° licet ecclesiâ? catbedrales non semper intelligantur Circa bœc quaedam sunt summoporè pensanda :

sub nomine ecclesiarum simpliciter prolalo, sub eo 1° itaque faciliùs lunatici, daemoniaci et alii, ab ordini-

lamen srepiùs inielliguntur, ut in objecto capitc dorei bus arccnlur antequàm susceperint, quàm ab eorum-
Bonifacius VIII ;
quidni ergo in proesenti casu intelli- dem jam susceptorumexercilio: unde qui verè amen tes
gantur, ubi jus absolulè et indistincte loquitur ? Itaquc fucnint, licètonminô in pristinum sanae mentis stalum
Giberti opinio practicè tuta videtur, quamvis ob sen- restituti sint, vix unquàm admitli ad ordinespossuni ;

tenliarum diversilatem , et vilandas lites quse intendi tum quia semper timendum est ne malum idem redea t

possent, auctorsim illegitimis qui ad catbedralium ca- quod priùs; lum quia rare contingil ut hujusmodi
nonicalus nominantur, ut ab Apostolicà Sede dispen- homines sanà peuitùs mente fruantur. Si tamen jusla
sationem obtincre curent. quandoque causa poslulet, ut qui olim insanivit, ad
perili
G" Qui à proprio episcopo dispensationem oblinuit ordines evehatur, anle omnia consulcndierunt
ad effectum possidendi beneficii simpliois, ubique dis- medici, utjudicelur an plané convaluerit; deindejuxia
dispen-
pensatus consetur, adeôque in alià etiam dia;;:esi bc- multô plures contra Gibert, obtinendaei erit

neficiis simplicibus donari potest. Sayr- ibid., n. 12. satio, de quo paulù post.
7° Dispensatio, prout à legilimatione distinguilur, 2° Energumeni, daemoniaci, et alii id genus, etiam

stricte interpretandaest : undc dispensatusad ordines, cùm à daemonis vexationeliberati sunt, dispensaiione
pon intelligilur dispensatus ad ordines sacros, nisi indigent, prout docent Suares, disp. 51, n. 7, Bonac,
ç>tf
DE HlREGUl AlllTATIliUS. 228

il. 24, C.iberl p. 703, imù stando canonibus supra ci- pi lenti tempore probatus fucrit ab episcopo, ut liabe-
laiis, nunquàm ad ordines admittendi sunt, quod lur can. 3, dist. 53. Imô, juxla Molinam et Layma-
m licètde ordinibus etiani minoribus à Toleto niiin ,
poterit episcopus cum co dispensare ut ad
ligatur, restringitur tamen ad majores à Sayro ordines superiores promovealur, quod propler den-

lib. (ï, cap. 9, ii. 14, his verbis : Ad minores facile pote- sissimam materiœ bujus obscurilatem condemnaje
rit promoveri, qui ex judicio perilorum plnjsicoriim, et non ausim. Quamdiù autem durarc debeat praedjela
cpi copi liberatus à dcemone iudicatur, quia caput cle- probatio non conveniunt casuisUe; alii anni unius
rici ijiio maxime nilitur Tolétus, solùm excludit à $à- spalium sufiïccre pulant, prout fertur çanone niox
cro rdjhnine. cilato; alii experientiâ freli, longiorcin probaiionem
Imô censclGibalinus, cap. 3, de Irregul.', q.2, con- exigunt, censentque rem commitlcndam esse examini
soct. 9, dœmoniacos, arrepiitios et energumehos ad perilorum medicorum, qui non permillant iis vexalos
onmcs ordines sine dispensationc, ci'im plané liberali malis, antea lunclionum suarum exercilio restilui,
sunt posse promoveri ; idque vi canonis 78, ex iisqui quàm judicaverint cos perfeclè convaluisse. lia Collât.
apostolici dicuntur, ubi sic : Si quis dœmonem habeat, Andeg. p. 105 edit. secundaj. 5° Qui rarô iis morbis
deviens non cfficïlor.... mundatus verb recipitor. Ver-ùm impetuntur, vel graviter impetuniur, ità ut spumas
texiusillesuflicicnter solviiur, dicendocam Suare, vel jaclent, confusas voces emitiaut, clc, vel impetuntur

legem liane posterioribus canonibus restrictam Tuisse, lcviler. Si primum, adhuc abslinere debent; si secun-
ci'uii multiplicato fulelium grege, cligi potuerunt qui dum , non prohibentur ab offieio Missœ, du:n tamen
nusquàm sub daemonis potesiate vixissent; velcano- liabeant juxla se alium sacerdotem, ut si illi cadant, vel

nem prsediclura sic intellectum fuisse, ut da-moniaci (leficiant, iste suppléât; verba sunl, et decisio S. An-
omninô sanati, ex dispensationc, ob specialia eorum ton ini, p. 5, lit. 28, cap. 5, in fine. Quce lamen ob pe-
mérita ad ordines promoveri polucrint; ergo non csl riculum ne morbus eo tempore ingrual ipio ealix

procedendum sine dispensationc ponlifieià, sallem cùm elevabilur, difficilis videlur Giberlo in cilalum caput
de ordinum majorum susceplionc agitur, seu pro lai- Cabassulii. 4° Dcmùm iisdem morbis obnoxii, non
ds, seu pro clcricis quando quidem Nicolausl, citalo
: ideô privati sunt beneficiis suis, sed vicariis uli de-

cap. Clerici 4, dht. 33, vull ulipsi clerici, qui in ado- bent.

lescenliâ à dœmonibus cognoscuntur obsessi , ad superiorcm Quaeres quid senliendum de iis qui vertigine laborc.nl.

sacri regimbas gradum ascendere nonpossint, utique sine — II. 1° cos stricte irrcgulares
esse, quia eano- non
dispensationc cujus indulgendoc, si quando gravis id ncs nullibi de verliginosis loquunlur. R. 2° Si verti-
exigeret causa, licentiamsuccessoribus suis auferre non gincs lam graviter afliciunt sacerdotem, ut is sine
potuit, licet inferioribus auferre voluisse videatur. iudeconlkc et irrévérence periculo sacra facere non
5° Epileptici verè sunt irrcgulares ex citatis juribus. possit, tune utique à eelebrandà Missà abslinere

Consuètudine tamen receptuni est, ut irrcgularitas débet; si verô nullum vel levé subsil irreverenihe
non inducalur per affeclus epilcplicos qui acciderunt periculum, poterit quidem (débraie; sed omnia prœ-
in infanlià, imô étante pûbërtatis annos;quia, ut videri prœcaverique necessum est, ne quid suboriatuf
doect Hippocraies, epilepsia sa-pè curalur, cl omninô mali, pula eelebrando in loco liumili, cùm altarja ex-

recedit in iis qui pubertalem attingunt. Qui verô post celsa et ad quse per plures gradus aseendilur, verîigi-
pubertatem co inorbo corripiuntur, irrcgulares cen- nem pariant, etc.

seri délient; quod, juxla Navarrum et Sylvcslrum, de Secundus animi defeclus qui irregularitatera parère
iis etiani verum est qui nonnisi semel boc morbo potest, est imperilia seu carenlia scienlke, pro eujus

capti fuissent. Expeclandum igitur est donec vigesi- inlclligentià, not. 1° non eamdem ad omnes, sed ma-
nuim quinturn œtatis annum aitigerint; quienim post jorera ad majores dignioresque ordines scientiam
œlalem liane morbo illo affligi pergunt, vix unquàm requiri, ut palet lum ex antiquis eanoni!)iis, lum prav
ab eo liberantur, ut tradunt post Hippocralem saniores cipuè ex concilio Tridentino, seeundùm quod ad |
ri-

medici. Ilinc colliges eum qui epilepsiie accessus main tonsuram requirilur ut eà iniliandi, sacramentum
post annum 23 cetalis suœ expertus est, nec ordines Con/ïrmationis susccperinl , et fidci rudimeuta edocti

suscipere , nec iisdem sive bonà , sive malâ fide fuerint, legereque et scribere sciant. Ad minores, ni iis
susceptis uli posse, nisi obtentà dispensationc, à Pœ- donandi, sallem latinam linguam, et que ad eosdem

nitenliarià quidem, si res occulta sit, à Dalarià verô, ordines pertinent, intelligent t itP ut nemo iis in'tiarj

si accessus mali palam conligerint. Ilà Sambovius, possit, quem non scientiçç spes majoribus ordinibus di

lom. 2., cas. 4, Collât. Andeg. p. 1G2, et Pontas, gnum ostendat. Ad subdiaeonatum et diaconaliim u! ,

v. Irrégularité, c. 122. ad eas promovendi, litteris et iis quœ ad ordinem exer-

4* De iis qui solùm post acceptos ordines morbis cendum pertinent , iustrucli siitl. Lillera; quibus sub-

modo recensais obnoxii esse incipiunt, lncc nobis diaconos et diaconos imbutos esse praieipil S. syno-
videnlur slatuenda :
1° qui fréquenter bis morbis cor- dus, complectuntur sacramenli ordinis noliliam, et
ripiuntur, ab ordinum exercitio reinoveri debout intelligenliam oHieii divini ad cujus reeitalio!;em
,

ob iiidecentiam et pcriculum casùs. 2" Si quis b.irum tenenlur qui sunt in sacris. Ad presbylcralum, ii so-

Dej misericordià convalueril, permit tunt eanoncs ut lùm promovendi sunt qui idonei sunt ad populum
ordinum funcUou.es çwreere possit, postquàm côm- docendurn ea , quee scire omnibus necessarîum est ad
 229 PARS 1. CAP. II. DE UUlfcGl LARITATE K\ DEFECTU AMMI 2S0
salulem , e/ «d miitistnntda sacramenla. Ad episcopa- exigit Tridenlina synodus , babendus est pro irre-
lum, m eo inslgniendi , que cicteros dignitate, sic et gulari.

scienlià antécédent, iia ut populiim et ipsos populi l'rob. i ,x eap. I.disl. 3U, nbi sic loqiiitur Gela-
conductores, pascere, regere, et instruere possint. sius : lll'ilhnitos
fftll aHqui parlé n>rj>oris viliulos ,
,

Vide Fagnan., ni >i infra. velimminuiM, nullut prammat ad eterieatèt sréinem

Nui. 2° Non conveniunt tlieologi, quis, utitadicam, promwere quia Htleris eurent sacrk non potest esse
; ,

';
requiralur ignoranlise gradua ad inducendam irregula- nplus o/ficiis; de quibiis in hoc onde sic : lllillcrali ,

j
ritalero. diiplîœm nie ignoraniiam distingui de-
Alii canone loquitup Gelasius, verèsunl Irregulares non ,

;
bero pttlant; prima talia est, m ipipediat ne ordinis secùs ac illi qui aliquà corporis pan.; immlnuti sunt ;

suscopti oiTieium eierceri possit, ut si lector psalmos, alqui lllitterati illi non ii solàm sunl ,
qui ita

exon isla exorcismos quibus fugantiir d.cmoiies ; snb- sunt ut nequidem légère sciant, proul fodsè locum
,

dineonua epiaiolam, diaeonus evangelium, légère non bunc interprotatur Giballnui sed et ii etiam qui ;

possinl; seconda impedit quidem ne rilè et decer.ter scienlià compétente el neéeaeariâ eareut, I" quia illit-

obeanlar ordinuDQ munia, non lamen ne eorura fun- lernii q ios Gelasiut ad elerieatas ordlnem promoveri
ctiones simpliciler elsccundùni subsiantiain exercean- velal, ii sont qui ex litterarum defeetu non possunt
tur, nt CÙm aliquis caret eà seienlià qiue ad singulos su ris apti oss ol' <
•
i i s ; atqul non ii solùm qui I

ordines requiritur à concilie- Trid. Ilis positis, docent neseiunt ,

sed et ii etiam qui scienlià compétent! Ga-
ii tlieologi, prima non vero seconda ignoranlise specie rent, sacris ofliciis inepll sunt ut oliam falenlur nd-
irregularitatem loduci. lia inter alios Gibalin. eap. 3, versarii ;cùm concédant laies illitteratoa gravilei
q. 3. n. 3, et alii plures apud ipsum. care, si se ad ordines promoveri permillanl ;
1° illitle-
Alii duplicem seienliam dislinguunt : alia dicitur ratiet ignari quos Gelasius ab ordinibus exciudi) , ii

eminens, alia compelens, quse et niediocris seu sufli- utique sunt quos alii canones prœoipiunl graviter
elens noniiiiari potest, lametsi mediocrem à sufficienti puniri una cum episcopis à quibus ondinali sunt :

distinguit Fagnan. in cap. Cùm incunctis, de Eleclione, atqui ignari illi sunt ii etiam qui scienlià compé-
n. 138. Scienlià eminens ea est quà quis subtiles et tente carent , non ii verù lantùm «jui adeô rudes
difficiles quotiones disculere et definire novit, et in sunt ut légère Resciant. Totuin boc arguroenUim
promptu sine Ubrorum revolutionc respondet, prœser- constat ex solà leclioue eapitia li de .Etale, etc. ;

lim de fide, inoribus et disciplina interroganti. Scien- ergo.

t'.i competens seu mediocris ea est, ait Innoccntius IV Prob. 2° quia ridiculum | si , ut ea solùm ignorantia
in pnnliclum eaput, quâ quis, licet ad omnia in in diacono vel aacerdote irregularitatem inducat, que
promptu respondere nesciat, scit tamen alïquo modo cam in juaiore clcrieo indueil ; atqui si vera sit Giba-
mare negotia, et in libris quœrere veritatem eomm liui opinio , diaeonus vel sacerdos eo solùm scienliae
quee sibi proponuntur ; seu scit solvere et responderc defeetu irregulares erunt, qui in clerico irregularita-
la bis (jii:e admodùm intricata non sunt, in diflicilio- tem indueil ; sicut e: .im clericus i lie non esl irregula-

ribus verô et niagis arduis , libros, vel boniines se ris, juxla Gibajinum ,
nisi cùm lege nescit ; sic nec
periliores consulere; qua? quidem dubitandi facilitas, irregulares eruflt diaçnni ici sacerdotes , nisi cùm eô
longé rarior est et difficilior in quàm sacerdotibus usque iilillerari erunt, ut légère i:cscianl.
sentiant mulli, cùm supponat generalem quamdam Hinc colliges provisioncm beneficii conçessam illit-

omnium tbcologke partium notitiam ; unde rudes leralo scienlià compétente deslilulo , invalidarn
ol imperili nunquàm aut rarô dubitant. Ilis pra> osse. lia docent auclor Collât. Agalb. Coll. 9 , q. è)

missis, p. 277 , Babin. p. 175 , auctor Theor. et Praxis sa-

Dico I" : Qui caret scientià compétente, nec ordi- cram., cap. 2, de Irregul. ; Ilaberl, p. 73i. Ratio est,
nes suscipere sine gravi peccato , nec in susceptis luni quia qui ad clericatuin inbabilis est , ad bénéfi-
minislrare potest. lia tlieologi etiam non rigidi. cia babilis esse nequit ; tum (juia incapacitas ex de-
Prub. V : Peccat qui in nialerià gravi violât jus fe< tu SCienli Ii oi la ,
una est è pi a cillais incapacitali-
naiiiralc , divinum et ecclesiasticum ; sed qui absque luis : porrù collalio beneiieii incajuici facla, jure com-
sufficienti scientià ordincs recipiunt, eosve exercent, muni et Gallico invalida est , ut osleudit Gibert loco
in materià qu;e non nisi ab impiis pro levi baberi inox cilato. I

potest, violant 1° jus naturale ; cùm ipsa natura dictet Objicilur contra secundam banc noslram assertio-j
non admillendos esse ad munusspiriluale, qui mumis nem , 1 Tridenlinum, cùm praeseyibit seienliam ad]
iiludvix aliter quàm mccbanicè exerecre possunl singulos ordines requisilam , nullain facere mentio-
;

2° jus divinum, cùm Deus, etiam ipiam incurranl qui eà scienlià

in antique lege, cu- nem irregularitalis,
jns ministerium quasi carnale erat, eos semper - exigera idem conciUum, ut quitonsura
à suis carent;
altaribus repulerit, qui scientiam repulerant, ut palet iniliaiidus est , lidei rudinieiila edoclus fuerit , nec
ex cap. 4 Osece; 3° jus ecclesiasticum, ut constat tum qui absque bar scienlià ton
tamen irregularem esse ,

ex can. Illiteratos slatim cilando, tum ex jam relatia suram receperit. H. ad I : Necesse non esl m Triden-
concilii Trid. textibus ; ergo. linum irregularitatem décernât in illillcralos , sed
Dico 2° : Qui caret scientià compelenti qualem sul'ficit ut base in antiquis canonibus décréta sit; est
,

[!: autem décréta , ut agnoscunt saniores tlieologi. K

 231 °E 1RREGULARITATIBUS 232
verô îrregulares sunt, juxta plurimos ex adversariis, parocliialia bénéficia promoveantur, qui non nisi
qui légère nesciimt, cùin sintplenè illittcrali, et laraen post annos functiones suas exercere pos-
lot studii

non dicit Tridenlinum, promovendos ad tonsuram, si sunl. Sed quidquid sil de jure communi, melior nunc

légère nesciant, irregnlarcs esse. R. ad 2 : Qui fidei est Gallia; jurisprudenlia, juxta quam nemini nisi
rudimenta ignorant, vix aliter quàm nomine ebristiani jam presbytero polcst commilti paroebia. Jam de
sunt; quidni ergo dicantur irregulares? Deinde dato neopbylis.
quôd isti non sint irregulares , nihil indc colligi potest Neophyti nomen idem est ac nova planta; unde
in gratiam illitteratorum, quorum irregularitas alibi
neopbyti dicuniur qui de novo à priori statu recesse-
continetur. runt, aliumque diversum amplcxi fuêre. Mine multi-
Dico 3° Irregularitas ex illillcralurà aliquando
:
plex dislinguilur genus neopbylorum. Nam neophyti
imiispensabilis est , aliquando ad tempus dispensari sunt; 1° qui recens in Cbrislo per baplismum renali
potest. Ratio primai partis est, quôd ignorantia sunt ;
2° qui nuper ad religionem ebristianam sive à
aliquando tanta essepossit, ut qui eà laborat, benc- Judaismo, sive à Malmmelismo, vel genlililate con-
ficii vel ordinis sui munia sine peccalo neque nunc versi sunt ;
5° qui ab bsercsi , vel à mundanâ vivendi
neque longo post tempore exercere queat; quo in
ratione, ad fidem puram aut pietalis exercitium trans-
casu ignorantia hœc juri naiurali et divino contraria ierunt; 4° et ii olim interneopbytosccnscbanturqui Ba-
est; unde scientiic defectus tune similis est defeclui ptismi receptionem differebant, donec gravi morboar-
corporis qui sacerdotem exponit periculo pretiosum repli decumberent, unde clinici vocabantur. Iiis posilis,

sanguincm eflundendi. Ratio secundo? partis sumilur Dico : Neophyti recens ad [idem conversi , sunt irre-
à contrario. gulares.
Conditiones dispensationis quaî illilteratis concedi- Prob. 1° ex Apost. qui vult non ordinari neophy-
tur, quatuor in jure recensenlur. Prima est ut scien- lum, ne in superbiam clatus, in judicium incidat diaboli.
tiœ defeclus non sit gravis , utque subjeclum quicum 1 Timotb. 5. Et verô vel neophytus ad ordines pro-
dispensatur, scientice quai deesl comparandîe capax sit. moveri ambit, vel non. Si primum, suam ipse super-
Secunda est ut qui dispensatur, pietate polleat , adeù- biam arguit, et ordine optato donatus ad ulteriorem
que spem prœbeat se studio vacaturum ut docet. Terlia properabit; si secundum, facile est, ut qui tam prœ-
ut abstineat à functionibus quœ scienliam quam non- properè evebitur, sese Ecclcsisc necessarium credat,
dùm aftectus est, postulant. Quarla ut non occur- sibique complacens, earndem quam Lucifer è cœlis
rant alii qui absque dispensatione ad idem offlcium dejectus, sorlcm experiatur.
evebi possint ; seu , ut desint viri ejusdem muneris Prob. 2° c>: Conciliis : Nicsenum I sic babetcan. 2 :

capaces. Quod limitarem si brevi fulurum sit ut qui Tempore opus est ci qui catechizatur, et post Baptisma
aelu cœteris inferior est in scientiâ , eosdem longé probalione quàm plurimâ ; manifesta enim est Scriplura
superaturus sit. Apostoli quœ dicit : Non neoplnjlum. Arelatense II, an.
Dispensatio illilteratis à Papa concedi potest ; an 452, cap. 1, expresse slatuit, ordinari ad diaconatûs ac
autem ab episcopo concedi possit , controverlilur. sacerdotii ojficium neophylum non oporlere.
Arbitror , ait Fagnan., ubi supra, 151, hodiè post Prob. 3° ratione multiplici quâ usi sunt SS. Patres,
Tridentini concilii decretum , non procedere quod dicit qu:eque probat neopbylos non à sacris solùm, sed et
Innocenlius, parùm scientes promoveri posse si sint do- ab inferioribus ordinibus arceri debere, proul semper
ciles, id est, apli ad discendum, saltem dispensalivè cl inlcllexit Ecclcsia, légitima canonum interpres. Nempe
ex magnâ causa etenim episcopi contra hoc decretum verô indecens est, ut qui vix discipuli fuêre, magistii
concilii dispensare non possunt , etiam ex rnagnà causa : esse incipiant ; ut qui necdùm salis edocti sunt, et

unde sacra congregatio concilii , etiam in locis ubi in fuie confirmati, alios erudire et confirmarc aggre-
niaxima est sacerdotum inopia, nunquàm censuit ignaros dianlur ; ut qui in nullo gradu, sacerdoti obsecuti sunt,
posse promoveri ad sacros. Addit alibi idem canonista , aliis imperare velint ; ut ad nobilem clericatùs statum
episcopum in casu necessitatis non debere exquircre provebanlur homines quorum constantia in fide adhuc
tam exacte abiis qui nec ad minislranda sacramenla dubia est, et qui pro innatâ sibi lcvilalc ac perfidiâ,
nec ad animarum curain deputati sunt, babilitatem à morumque corruptionc vixdùm emendatâ, ad pristina
Tridentinorequisitam, proul declaravit summus pon- genlis dogmata, vel mores antiquos, lurpi à lide vel

tifex cà de re inlerrogatus. pielate transfugio, sxpissimè transmigrant ; ut qui

Censct tamen Gibert ibid. episcopum cum illilteratis adhuc quasi soûles sub proprii criminis pondère ge-
aliquando dispensare posse : Cùmcnim, inquit, ex munt aut gcnierc debent, aliorum peccalis onerarc se
c. oi de Election., in 6, dispensare possit episcopus ausint, et pro iis gratiam efflagitare, quam necdùm
cum paroebis, ut usque ad seplennium litterarum studio pro semelipsis conseculi sunt. Ecquis quem paulb ante
ntes, promoveri minime teneantur, nisi ad ordi- vidit jacentem, vencretur antistitem ? sanè prœferens...
nem subdiaconatûs duntaxat ; quidni ad paroebiam criminis labem, non habet lucidam sacerdotii dignitalem.

admiUere possit nominem necdùm capaeem salis, , Ihcc niomcnla probant neopbytos cujuscumque sint
quem ad studium obliget? Hscc ralio firma videtur, generis ab ordinibus excludi debere ; et insuper cos

sed facile ad alios casus exlendi non débet : quan- ex ipsis irregulares esse de quibus id in jure conslilu-

auàm meritô monel Ducasse absurdum esse ut ad tmn fucrit, quales sunt neopby'.i m iide.
233 PAUS II. CAP. III. DE IRREGULAR1TATE EX DEFECTU CORPORIS. 254
Ex his colligcs 1" cum P. Bauny, laicos recens ad ad bénéficia simplicia dispensare possum, ut
|

clenim coaptatos, non posse licite ad superiores ordi- Gibert, ibid., p. 722.

nes praeproperè el non servatis inlersliliis promoveri. De Clinicis unum extat caput in toi . i

Unde is qui i < > t injuvenibus eraicat rapide ab ordine bis conceptum verbis : Si quia in œgritudl
in ordinem convolandi ardor vel furor, perpétuas ca- tus [tu rit baptizalus, presbyter ordinari . Non
nonum definilioni, neenon et ipsi Àpostolo adversa- enim fuies illius voluntaria , sed .
; nisi

tur. Sicut enim lempore S. Pauli neophytus dicebalur, forte postea ipsius sludium et fidi ,'/, aut
qui adhuc noviterin sanctœ fidei erat conversatione plaiir huminum raritas exegerit. Verùm hic diuliùs sistere
talus ; sic modo neophytus habendus est, qui adhuc no- udii vacal; quiararum estbodiè utbaplizenlurad dti,
vus est in sanctâ conversatione, uti docet S. Gregorius, rariùs ut non nisi premente morho haptizenlur. Unum
1. 4, epist. 50, et lib. 7, epist. 1 11 ;
plura videris apud hinc colligi polesl cum Giberto, eos qui oh morbum,
Tbomassin., Discipl. eccles., part. 2, 1. 2, c. 24. llu- aut fortunarum jacturam, à vitio ad honesliorem vi-

iusnioili tamen neophyti, cùm stricte et in rigido ca- tam convertuntur, non ante in clerum iptan-
noiuim sensu neophyti non sint, non sunt etiain stricte dos quàm anieà competenti lempore probali fuerint.
irregulares prout observât auctor Theor. et Prax.
,
CAPUT III.
sacram. de Irregul., c. 2, toin. 3.
PE IRREGL'LAIUTATE EX DEFECTU CORPORIS.
Mullô minus irregulares sunt fi lii à Judseis vel infi-

delibus oriundi, si à primis infantise crepundiis bapli- Tria hic nohis sunl perpendenda :
1° an irregulari-
zaïi sint, et exinde christianè vixerint, quia* nou sunt las ex vitio corporis primis Ecclesiœ seculis fueril in
magis neophyti quant alii ebristiani favet c. 7 de usu ;
2* quale vitium corporis juxta prxscntem Ccclc-
;

Rescriptis. Quia tamen, ait Bauny, parentes saepiùs in sia3 praxim irregularitatem inducat; 5° ad quem per-
liberos ingeniiiin moresque transfundunt, et mali corvi lineai hujus irregularitatis dispensatio. Sit

raalum e>t ovum, ideo cacteris paribus si suppetant

j

Coxcu.sio prima. Corppre vitiali per quatuor ad —

alii à chrislianis progenili, qui ad omis cléricale ido- minus secula irregulares non fuêre ne ad episcopatum ,

nei sint, hos illis incunclanter anteferendos crederem quidem, nisi vitium corporis taie foret ut co laborans su-
;

unde Blexicana synodus, an. 1383, Maurorum alio- crarum functionum incapax eficereiur. lia Tbomassin.,
Discip. eccles., c. 1, 1.2, c. 8; Van-Espen, lom.
rumque ejusdem generis inlîdelium lilios, circumspe- !
1, p.

elè admodùm ordinibus initiari proecepit ; imô hos à |

2, tit. 10, c. 3; Collât. Andeg., p. 90; Gibert, p. G57.

beneficiis suis arcet Ecclesia Toletana ; et ah ingressu :

Proh. 1° ex canonibus vulgù Apostolieis , quorum
suo Societas Jesu, teste Bauny, ihid. 70 sic liahet : Si quis vel oculo orbatus, vel femore ob-

Colliges 2° neophytos omnes non ante vel ad cle- lœsus , episcoputu dignus sit , fiât, y on enim corporis

ricatum, vel ad majores clericatûs gradus esse pro-

dàninum eum polluit , sed animœ inquinalio. Et Canon.
movendos quàm sufïiciei.ti lempore probali fuerint. 77 : Qui est surdus et cœcus , ne sit episcopus; non ut

Qualeverô probationi huic sufficial tempus, cùm agi- potlutus, sed ne ecclesiastica impedianlur.

tur de iis qui ab haeresi vel gentilitate ad udem con- Proh. 2° ex Innocentio I, qui epist. h ad Felicem
|

versi sunt, non convcniunl thcologi. Alii annum unuin Nucerianum sic loquitur : Qui partent cujuslibet d'ujiti

satis esse putant, quia miles exacto mililia; anno vetc-

f
sibi volens abscidit , hune ad clerum canones non admit-

ranus dicitur in jure civili; alii biennium requirunt, tunl. Cui ve.-b casu aliquo contigit.... hos canones prœ-

quia novilius non nisi post biennium ah ingressu suo :

cipiunt et clerkos fieri, et si in clero fuerint rep rti, non
ordinari débet ex cap. 6, 19, q. 5; alii decennium exi- abjicit. In illis enim voluntas estjudicata, quœ sibi au sa
gunt. Scd di^endum est cum Covarruvià, Gibalin., fuit ferrum injicere : in islis verb casus veniam menât:
cap. 3, q. 3, (jibert, p. 721, nullum hàc in re cerlum uhi palet irregularitatem desumi nou ex simplici cor-
tempus à jure definiri, idque relmqui episcopi arbi- poris defectu, sed ex temerariâ suî mulilaiione.
|

trio, cujus est perpendere an recenter ad fidem con- Proh. 5°excclebri historià Ammoniianachorelue, qui
versi lantae sint virtutis el Constantin, ut nihil ah illis ne episcopus crearetur aurem sibi abscidit, existimans

ob fiJei novilalem timealur, ipsisque ecclesiaslici or- integri corporis sacerdotem constilui oportere. S >/om.,

dinis gradus committi valeant. Si judicet episcopus 1. G , c. 50. At ne hàc quidem expéditions episcopa-
conversionem esse moraliter ceriam, iià ut limendum tum declinâsset, quia pro certo tune habebatur, /•.'<-

non sit, ne neophytus ad vomitum revertatur, vel in clesiam de cor porc non curare, dummodb sacerdos inte-

superbiam incidat, polerit eum ordinare quia talis ger sit moribus. Unde denub redieruni eum compreken-
;

non est neophylus in sensu canonum : unde episco- suri ; tum ille juraiit se linguam quoque prœcisurum si

pus non dispensât cum eo in irregularitate, scd judi- vimfacere tentassent. Eamdem historiam narrai Palla- |

dius,-Hist. Lausiac, 12, additque episcopum

'

cat irregularitatem ahiisse. Si verô per tempus non c. fuisse

licuerit neopbylum quantum moraliter opus esl pro- !, .

qui divit Ecr{ L 'suim legi veteri in hoc puncto non esse

bare, tune vel ordinandus non est, vel si jusia et II subjectam; seque paratum ordinare lirum bonw vitm
*
urgens ratio eum ordinare cogat, obtinenda esl dispen- eliam naso amputato.

salio Sedis Apostolica?, quia hodiè episcopi cum neo- CONCLCSIO II. — A quint" .ceps,

phytis nec ad primos clericatûs gradus, nec proinde e vitium corporis irregularitatem induxit.

Proh. ex c 4 , 3 et 12, d . i^on

TU. X^il.
235 DE IRREGULARITATIBUS. 236

membrorum damna perpessi, débiles cor- Andcg., p. 97. Si quis verô unguibus in totum careat,
viliati, aliqua |g|

pore, gcneraliter et indistincte à clero

et ordinibus ar- aliquando irrigularis erit, aliquando non. Non erit

secundùm consuetudinem quai jam diù quidem, si nec inde notabills nascatur deformitas, nec
centur, idque
Ut palet es Epistolis Galesii subsit periculum in cclebrando; secùs, si defectus ille
in Ecclesià recepla erat,
ad episcopos Lucaniœ, et ad Palladium, unde
desum- vel inducat magnam deformilalem , vel impediat ne
primus et duodeeimus moxcitali; hostia conlrectari, frangive salis decenler possil, aut
pti sunt canones

ergo ante tcmporaGclasii,qui, anno 492, S. Pétri se-

calix sine effusionis periculo allolli ; unde eliam irre-

dem conscendit, jam in usu erat irregularitas ex de- gulares censendi sunt qui manus iremulas liabcnt. In

fectu corporis, eamquc sal diserte exprimilllilarius(l), dubio recurrendum est ad episcopum, cujus est diju-

Canonc 3, supra, Cùm eos qui aliqua membrorum damna dieare, an, et quando deformitas vel periculum sufli-

perpessi sunt, ordinari velat; hase enim verba lam ciani ad irregularitatem, ut post ïoletum docent Say-

lis conveniunt qui sine ,

quàm iis qui suâ culpâ muli- rus, ibid., Cabassut., 1. 3,c. 19, n. 15, et alii commu-
niter.
lati sunt, ut post alios notât Gibert contra Gralianum.
Eadem irregularitas patet ex toto tilulo de Corp. vitia- 5° Eâdem de causa irregulares sunt muti, seu à na-

tis, 1. 1, tit. 20. turà, seu vi morbi laies sint. Idem die de iis qui tan-

Ratio cur hoc in puncto diseiplinam suam mutave- lam loquendi difticullatem habent, ut risum penè in-

Ecclesià h;cc esse potuit quôd primis Ecclesi;e viiis pariant, aut qui ita balbutiunl, ul nullam distin-
rit , :

seeulis muhi ex fidelibus ob solam fidei defensionem cte et intégré vocem pronuntiare possint : secùs si

corpore vitiati aut débiles efîecti essent ; indignum solùm linguœ sint impeditioris, et licet tardé , verba

autem fuisset eos ab ordinibus ob corporis defectum benô exprimant.

4° Surdi qui prorsùs non audiunl qui verô altéra
arceri ,
quorum dignitas vel hoc ipso defectu eom- , ;

mendabatur. At post redditam et firmalam Ecclesià; tautùm aurc surdi sunt; surdastri item et difficulter

pacem, facium est, quod et hodie contingit, ut corpo- audienles, modo utramque aurem habeant, promoveri

ris defectum non compensaret animi robur, et ut sa- possunt , consulto priùs , si res dubium patitur , epi-

qui forte ad profanum scopo.

cro ministerio applicarentur ,

5° Qui non vident, sive oculi eruti sint aut effossi,

admissi non fuissent; cui malo ut occurrerent Ponti-
fices , vetucrunt ne corpore vitiati clerum ingredercn- sive non. Si sacerdos fiai cœcus, perdit executkmcm or~

tur absque superiorum licenlià.

dinis quantum ad consecrationem Eucharisliœ , ex S.

Conçu sio III. —

Ille solùm corporis defectus Iwmi-
Thomâ. Aliquando lamen dispensai Papa cum cse-

nem facit irregularem, qtio qui laborat vel securè ,

cis ut célèbrent ;
quo in casu necesse est, ut cocco

PHOPTER DEBILîTATEM , Vel SINE SCANDALO , SCH tlOtubili celebranti adsit alius sacerdos aut vir expertus. Mo-
quàdam indecentià quœ m'mislri adebque et ministerii ip- noculus verô, seu qui uno oculo, quisquis ille sit, or-

sius conlemptum pariât propter deformit.ytem fun- batus est, eliam invihis, adhuc irregularis dici débet,
, ,

ctiones suas exercere non potest. Ita babetur cap. 2 de ex can. 1, dist. 55, quia membro privatus est. Sed si

Clerico œgrot. Mullô igitur mugis irregularis est qui uirumque babens oculum , unius solùm visu privatus

ex codem defectu onminô impotens redditurad exequen- sit, non ideô irregularis erit, etiamsi oculus cujus visu

iLim ojficuun pastorale, ut eliam docet cap. 10 de Re- caret, sit oculus sinister, qui etiam oculus canonis di-

v.uai. Ratio est quia ab ordinibus arceri débet qui eos cilur; modo tamen ea sit oculi dextri vis , ut absque

vel tulô , vel sine adslantium horrore exercere non indecenti conversione canon legi possit ; tune enim

potest. cessât ratio irregularitatis , cùm nec desit membrum,

Propter impotenliam vel periculum irregularcs nec adsit deformitas. Ita Sayr., ibid., n.S Sambovius,
u
sunt, l qui manu altéra mutilati sunt, ex c. 6, de loin. 2, c. 5, Cabassut. , n. 13, Coll. Andeg., p. 100.

Corp. vitiat. Nec nocet canon 13, dist. 55, cùm in eo sermo sit de
2* Qui tanthm de digito ad sacras functiones neces- eo cui erutus est oculus, non autem de eo qui oculum
sario perdiderunt, ut sine scandalo solemniler celebrare babens solo oculi visu caret.
non 6° Et ex eodem impotentiœ vel periculi defectu, ab-
possint> c. 1, ibid. Circa quai notât Sayrus , eum
qui caret pollice, jure naturali irregularem esse, imde .siemiijSeuqui vinum bibere non possunt, aut retinere
sequitur , absolutè loijucndo dispensari possc cum eo quin evomant, non (am irregulares sunt quàm jure

qui solo indice earet. Qui verô alios preeter pollicem naturali presbyteratûs incapaces, quia presbyterum

et indicem digilos non baberet, esset irregularis, non celebrare oportet. Neque in hoc dispensare potest Pa-
solùm ob deformilalem et scandalum ut docet Ugolin,
;
pa, juxta communem doctorum sententiam, ait Say-
sed etiam quia aliqui saltem ex bis digitis adhiberi so- rus, c. 8, n. 16, quia facere non potest, ut missa; sa-

ient ut benediclio detur, quod insinuai Sayrus, ibid. crificium solà panis et non vini consecratione per-

Unius lamen digiti , imô nec duorum qui ad sacras agatur.

\

functiones necessarii nonsint, defectus irregularita- Propier nimiam dcformitatem, et quseexeà conse-
tem non parit; de uno digito tradunt Cajetanus, Na- ([uuiitur, horroreni et scandalum, irregulares sunt,

varrus, et Pontas, v. Irrégularité, cas 81 ,deduobus, Coll. (uni ii qui eertam corporis, membrorumvc et faeiei

praîsertim conformalionem habent ,

qua; populos no-
(I) Obiit anno 497. tabiliter offendil; lum ii qui laborant morbis quibus-
 237 PARS II. CAP. III. DE 1RREGULARITATE EX DEFECTU CORPORIS. 238
dam qui eumdem pariunt ciïeclum : undc irregulares , sortiti sunt; hi enim si
sint velusqne adeô gigantes
censenili sunt 1 qui babenl us turpiterdistorlum; la- pignuri, utludibrio sinl, ab ordinibus arcendi sunt.

bia corrosa aut abscissa, adeô ut vix dentés opcrianl 8° Qui carent altère peée, aut qui absque
; baculi
dentés extra os prominentes ,
qui tamen si resecari auxilio functiones aliaris elfeqUi nequeunt, cap. 57,
possint, cessabit unà eum deformilale irregularitas. dist. 1deConsccrat. Idem dkvnduin videlur de eo qui
Ubi nota solam dentium carentiam non sufficere ad licet vero pede non careat, indiget tamen pede ligneo;

irregularitatem, quia nec ordinis usum aufert, neede- hoc enim magnamhabctindecentiam, Sayr., ibid., n.

formilatem insolitam inducit. Sayr., n. 15, Bonac, 27, S. Antonin., 3 p., lit. 27, e. g. Qui verô cruraso
disp. 7, q. 2, punct. 2, n. G. lùm dislorla babent non sunt irregulares, ait ibidem
2" Qui notabilem babent maculam in oculo ex c. 2 Sayrus ,
quia veslitus talc corporis vitium commode
tir Corp. vitiut., quamvis oculussit integer elbcnèper- légère potest. Quia verô,aiebat episcopus quidam
spiciat, Bonac, ibid., post Suarem et Molinam. Item cœnomanensis , vitium hoc non minus legitur talari
slrabones, seu qui oculos distorlos babent, aut ila advocalorum et similium togà , exislimo homines sic
Uppos, ut putridum quid et acre distillent, quod ab malè composilos, sive sint slriclè irregulares , sive
adstanlibus absque subtili inspectione percipi possit; non, ad ordines facile promovendos non esse, nisi
macula enim vel lippitudo quœ facile et quasi primo vitium corporis morum candore et recliludine corn-
non animadvertuntur, non sunt impedimentum
inluitu penselur.

ad ordines , ut eum aliis docet Sayr. , n. 10 et 13. Non convenit an iEtbiops sit irregularis : negant
Qui brevem babent visum seu inluilum, aut sine con- Majolus et Bonacina ;
quia nigri horrorem parère non
spicillis non vident, irregulares non sunt ; sicul nec ii soleant : at id alii multi non admitlent : unde yElhio-
qui oculum unum babent altero grandiorem, nisi no- pem non nisi inter vEthiopes consecrari posse puto
tabilis sit excessus, et sic notabilis deformitas. post Hugolin., c. 50, n. 4.
3* Qui naso carent, cujus privalione personne clari- Quod ad morbos spectat, multos recenset Majolus,

tas valdè obscuratur, ut ait S. Thomas in k, dist. 25, quibus irregularitatem contrahi putat: unde juxta eum
q. 2, a. 1 qui autem nasum solito grandiorera aut irregulares sunt qui fréquenter capitis dolorem pa-
;

breviorem gerunt , episcopi arbilrio , atque pro modo tiuntur; qui chiragrâ et podagrà laborant; qui affi-

deformitalis, irregulares vel non judicabunlur. ciuntur peste, leprâ, eove morbo quem Neapolitnni
i° Qui carent auriculis, id est, externâ illà cartila- gallicum , Galli neapolitanum vocant. Sed quia de iis
ginc qirc organo auditùs adhxTct , irregulares sunt, jura silent , non immérité monet Sayrus principium ,

juxta Navarrum, c. 27, n.225, ob deformilatem quam Majoli generalius esse quàm ut sit exacte verum :qua*
defectus partis adeô conspicuœ inducit. ILec sententia propter recurrendum est ad regulam S. Thomce, in

mihi probatur, ait Bonacina, n. 8 ,

quando qui carent 4, dist. 9, art. 4, q. 3, ad 5, et ubi supra , secundùm
auriculis, vitium hoc capillorum velamine celare non quamille solùm morbusvel promotionem ad ordines,
possunt. Idem docet Coninch. , disp. 18, n. 108, et vel eorum executionem impedit, qui non paiitur eos

apud eum Henriquez et Avila. Hœc decisio confirmari sine periculo indecenliae ex parle minisiri , aut scan-

potest ex iisquee in simili scribit Pontas.v. Irrégula- dali, borrorisve vel conlemptùs ex parle adstantiura.
rité, c. 12, ubi docet eum qui plané oculo caret, sed exerceri ; unde fieri potest, ut légitimé ordinelur qui

vitium hoc celât ope oculiencausli (d'émail), naturam febrem habet solùm quartanam ;
qui levés vel raros
perfectè mentientis, irregularem non esse; sed sequum capitis dolorcs sentit ; imô et, juxta Sayrum, qui mor-
est qnod addit idem Pontas , ut in casibus hujusmodi bo neapolitano afficitur, dummodô absit omnis de-

consulatur episcopus, cujus est de hisce effectibus ar- formitas , et morbus non prodeat ex crimine notorio.
|

bitrari. Haud (amen puto tali morbo infeclos, nisi urgente sa-
6° Qui ventrem gerunt nimis prœlurgidum, vel ila cerdotum penurià in clerum coaptari posse quia ti-
S
,

gibbosi sunt, ut vix erigere se et recto capite stare j

mendum est, ne malum quo tenentur, vel paulalim
possiut ; secùs si deformilas quee ex eo corporis situ !
innolescat, vel aliis communicetur ,
quod sine malo
procedit, notabiliicr oculos non offendat. commercio fieri potest.
0° Monslruosi, qualcs sunt qui duo capita babent, Quœrcs anprivalio membri occulli, quœ nec periculum
quatuorve manus, aul faciem adeô fa tidam, ut hor- in celebrando,ncc horrorem inducit, irregularitatem in-
rorcm vel risum inluentibus facile procréent. Qui ducal ; membrum hic laté sumo prout etiam partem
verô sex digilos babent non juclicanlur irregulares, significat. — R. non inducere per se ; sed tune solùm,
nisi digilus superfluus aliorum usum impediat, uteon- cùm quis vel sibi membrum hoc culpabiliterresecavit,
tingere potest cùm pollex et index per modum unius vel suâ culpâ meruit illud ab aliis resecari : atque
sub ungue communi existunt; tune enim bostia difli- bine nonnulli solvunlur casus. 1* Itaque qui abscidit
cilè contrectari solet.lta Sayr., n.2,ibid., Borne., n. semetipsum, seu sibi virilia amputavit, irregularis est,
11, et alii pintes apud ipsos, qui aikhint digitum su- can. 4, dist. 55, et hoc precedit, etiamsi quis se ab-
perttuum sine periculo irregularitatis abscindi posse, sciderit causa castitalis, et exislimans se obsequium
eliam ab eo qui eum gerit, modo sine periculo v ita: pnestare Deo, can. 5, ibid. A fortiori irregulares sUnt
majorisve deformitatis abscindi possit. qui se abscindunt, vel permiltunt ab aliis abscindi ad
7" Qui altiorem brcviorcmvc staturam à naturâ conservandam vocem. Ratio est quia vix uilus est qui
259 bE 1RREGULARITATIBÙS 340

invincibililer ignorare possit Deum hàcce abscissionc solùm arcent tfcneûciis quorum bominem reddunt in-
Adde virilium resecationem, nedùra capacem. Sic cl<;rico cujus auris obsurduit, ea solùm
graviter oflendi.
médium sit.ad castitatem, majoribus carnis stimulis bénéficia conferri possunt, quœ sine audilu admini-

ut fatentur communiter doctores apud strai

1
! valent; 3° defectus qui promolioncin ad béné-
exponere ,

Bonne, n. 54. ficia antecedunt , impediunl ne eadem bénéficia sine

2° Qui à medicis propter languorem desectus est, aul dispensatione conferri possint bom'mi quiiisdem ut dc-

à barbaris excisus, si aliàs dignissimus invenilur, ad ect defungi nequit; defectus è contra quibus beneficia-

elerum admilti potest, nec tenetur partent abscissam rium affligi contingit, haud permittunt eum suo pri-

ejusve cinerçs secum déferre, ut existimat vulgus. vari beneficio, quia affliclo non est addenda afflictio,

Qui tamen semetipsum obmorbumaliquem, v. g.,

5° sed miseriœ miserendum, ex cap. 5 de Cleric. œgrot.

propter epilepsiam curandam eunuchisavit, secundùm Quaires 4° cujus sit judicare an ordinandi ex defectu

riyorem canonum, nec ad altiorem gradum promoveri, corporisirregulares sint. — R. in dubio slandum esse

necin eoin quo eral ordine ministrare potest, ex Y voue judicio episcopi eorum qui ad ordines promoveri ex-
Carnol., Epist. 251, quod ei non interdiceretur, siesset optant, ut palet tum ex c,2, de Corp. vitiat., tum ex
sectus à medicis. unanimi doctorum consensu : unde colliges prœlatos
4° Et is quoque irregularis estcuiin pœnam delicti, rcligionum non posse per semelipsos dijudicare an

judicis mandato, sive à maritd adultéra ab- subditi sui corpore viliati, irregulares sint, neene;
sive

scissa sunt virilia. ItaNavarrus, Avila, Cabassut. et quia privilegium bocnullo jure iis concessum est, uti

aliiquos sequitur Ponlas, ibid., cas. 107. Opposila docent Avila, Covarruvias, et alii quos sequitur Bonac.
quidem opinio videlur probabilis Suari, quia jura non ibid., n.56. Etsiverôunusquisque episcopus, naluralis

loquunlur expresse de eo qui mutilatur invitus, sed de sit diœcesanorum suorum judex, si tamen episcopus
eo solùm qui seipsum mutilât ex zelo indiscrclo, vel diœcesano suo quem ex corporis vitio irregularem

ex indignatione : quia tamen sententia noslra et ca- esse non judicavit, dimissorias litlcras concesserit,

nonibus salis congruit, et securior est alquemagis re- eœque ad aliquem diriganlur cui idem defectus irre-

cepta, ideircô negat idem Suares ab cârecedendum gularitalem inducere videatur, poierit is, imô et le-

eorum qui se mutilant,

esse. Caeterùm irregularitas nebitur ab eo ordinando abslinere.
arcet tum ab ordinibus, si Quœres 5° quibus viis cesset irregularitas ex defectu
vel culpà suà mulilanlur ,

nondùm recepli sint, tum ab eorum si jam recepti corporis, —'R. eam cessare l"per cessalionem de-

sint executione, ut cum aliis docet Pirhing in 1. 1, fectus, ut si curetur morbus quo quis irregularis effi-

ciebalur 2° per dispcnsalionem et lirce Papse reser-

lit. 20, n. 11. ; ,

Quaeres 2° quid sentiendum de liermaphroditis. -r- vata est, non quidem jure communi (cùm reservatio

R. bermaphroditum, sive in eosexus aller alteri pne- hœc neque ex cap. 59, dist. 50, neque ex cap. 1 et

valeat, sive non, irregularem esse; si enim ulrumque A, de Corpore vitiat., quibus adversarii maximènitun-

sexum œquè participet, quod vix aul poiiùs nunquam tur, salis firme colligi possit ut notât Coll. Andeg.,

evenit, neque vir neque femina propriè dici potest, p. 111), sed ex usu constanti tum eorum qui dispen-
sed aliquod monslri genus, quod aequè femina est ac sationc indigent, quique ad curiam romanam recur-

vir; unde ne tune quidem characterem ordinis reci- rere consuevcruni. ; tumipsius curiae romanœ, quœ
piet, cùm is solùm characteris hujus capax sil qui est dispcnsalionem banc tanlà cum caulione concedit, ut

vir propriè; multô minus ordinis capax erit, si prœ- ejus executionem ipsi locorum episcopo committat,
valeat femineus sexus, quia tune non tam vir erit qui inspecto per seipsum, et considerato diligenter de-

quàm femina. Quôd si pravaleat sexus virilis, validé fectu, de quo agitur, si ttitis non sit, nec ex eo tanta

quidem ordines recipiel, sed illicite, juxla S. Anto- proveniat deformitas, quœ scandalum gêneret in populo,

ninura,5 p., til.29, c. 6.,Navarrum, cap. 27, n. 205, aut divinis impedimentum prœslet, super quo ejusdem

et alios plures, quia tune etiam nondesinit esse quoe- ordinarii conscienlia oneretnr, cum oratore aliàs digno

dam monslri species. Addunt multi androginum nec dispenset. Unde sequitur 1° episcopum non posse

inter viros religionem profiteri posse, nec inter mulie- examen boc alteri demandare, cùm illud ex commis-

VideNavarrum, sione ponlificià per se ipsum lacère (eneatur 2° Pa-

res ob periculum libidinis et scandali. ; i

consil. 47, de Régulai

-
. An autem et quomodù matri- pam inlendere ut non dispenselur cum iis qui ila vi-

monium contrabere possit., vid. Cabassut., lib. 5, liati sunt, ut sine scandalo populorum, vel profana-

cap. 25, n. 17. tions periculo sacra peragere non possint.

Quseres 5° an eadem sit ratio defectuum corporis qui Possunt tamen episcopi dispensare cum eo qui cre-

ordines et bénéficia prœcedunt , ac eorum qui subse- dens se obsequium prœslare Deo, fecil sibi virilia ampu-
quuntur. — R. négative, sed differunt triplicilër :
tari , c. 2, de Corp. vitiat., vel amputavit ipse, aut

1° quia defectus qui prœcedunt ordines, ab oinni or- qui vokmlariè aliquam corporis parlcm sibi abscidit

dine excludunt; qui véfô ordinum receptionem se- vel :ib aliis abscindi culpà suà promeruit : eœ enim
quuntur, ab eorum duntaxat funclionibus removent, irregularilates non sunt ex puro defectu , sed ex de-

quos hujusmodi defectus exerceri non sinunt; 2* de- licto. Porrù liiiliim est episcopis in irregutaritatibus

fectus qui tonsuram prœcedunt, ab omni bénéficie- ex- omnibus... ex delicto occulte- provenientibus, excepta eà

cludunt, qui verô posi tonsuram superveniunt, ab iis J quœ oritur ex liomkidio voluntario , et exceptis aliis rfe-
241 PARS II. CAP. IV. DE 1RREGULARITATE EX DEFECTU ŒTATIS. U2
ductii ad forum contentiosum dispentare. Trid., sess. assentire videtur Solier in citatum Pastoris locum

24 , c. 6 , de Reform. litt. A.
Meliùs, nostro quidem judicio, sentiunt qui docent
CAPIT IV.
minus esse periculi in differendis, quam in conceden-
DE IRREGULARITATE KX. DEFECTD I PATIS. dis prseraaturè tonsura, el minoribus; ethxc videtur
Tii;i lue paucis expendenda sunt :
1° quà aelate pos- esse meus concilii Trid.; vult eoim s. synodus, sess.
sit quis ad ordines vel bénéficia promoveri; 2° an 25, ci, ut prima tonsurâ ii solùm initientur... de
ii i
•
gularis sit, qui nondùm atligil aetatem praescriptam ;
quibus probabilis conjectura sit eus..., ut Deo jidelem
3° quis possit boc in puncto dispensare. Sit cullum prœstent hoc vite genus elegisse; \ult iusuper,
Conçu sio prima. — Varia fuit variis temporibus Ec- ut nullus prima tonsurâ initialus , aut etiam in minori-

'clesiœ disciplina circa œtatem ad ordines requisitam. bus ordinibus conslitutus , ante 14 annum, beneficium
Prob. quia lempore Siricii Papae, pueri ante puber- possit oblinere ; atqui \ i\ unquàm pueri septennes , nu-
tatis aiuws lectores constituebantur ; iidemque ab ob- gis ludoque potiùs quàm Deo devoli, probabilem con-
tenta pubertalis setale usque ad vigesimum œtatis an- jecluram, nostro prxserlim aevo , injiccre possunt, se

num, acolyti 1 1 subdiaconi esse debebant, c. 3, dist. solo Deiim fideliter colendi intuilu, statum clericalem

77. Idem palet exconciliolIToletano, an. 531, secun- amplecli. Adde quod ubi quis tonsurâ initialus est , eo
dùm quod juvenes à primis infanliœ annis cléricales ipso in Gallià capax fiai beneficii , ergo episcopi qui

officio mancipari polerant; 2°lapsu temporum siatuit Tridenlini concilii mentem sequi volunt , tonsuram ,

S. Gregorius Magnus, Epist. 47, 48, ut non jam pueri, nisi graves urgeant causse, et insolitae tonsurandi dis-
sed provectiores œtate ad ordines adinitterentur. Idem positiones, ante annos 14 conferre non debent.alque
antea statuerai Justinianus, Novel. 125, cap. 15, quod id pro dioecesi suâ statueront eard. Le Camus, et card.
lotura, quia liujus temporis disciplinam exhibet, re- Noallius. Minores ordines a;ite 18 setatis annum mul-
ferre juvat : Presbyterum mitwrem 55 annorum fieri tis in diœce:=ib.».s non conferunlur , eique consuetu-
non permittimus; sed neque diaconum aut subdiuçonum dini, ubi viget, tenaciter adbœrendum est : (ametsï
minorent 25 , neque minorent leclorem 18 annorum. possint absolutè episcopi eosdem ordines iis omnibus
Alias ejusdem disciplina? mutationes fusiùs videris conferre in quibus detegunt dotes à Tridentino desi-
apud Gibert, lit. 4, p. 685, et Cullat. Andeg., de Ordi- gnatassess. 23, cap. II.
ne , p. 587 et seq. Conclusio III. — Jus commune et Gallicum nonsem-
Conçu sio II. — Juxta prœsenlcm quœ jam diù viget per conveniunt in assignandâ œtate ad beneficiorum pos-
disciplinam , nullus ad subdiaconalùs ordinem ante vige- sessionem'necessatià ; quod ut probetur , salis erit œta-
simum secundum , ad diuconatùs ante 23 , ad presbyle- tem ad singulas beneficiorum species utroque jure requi-
ratùs ante 25 œtatis suce annum promoveri potest. Ita sitam exhibere.
Trid. , sess. 23, c. 12, cujus praxis articulo 29 edieti 1° Ad episcopatum jure communi requiritur, ut
Blesensis comprobala est. In bis porrô inateriis annus promovendus jam trigesimum œtatis annum exegerit

inceptus habelur pro completo. cap. In cunclis, 7 de Elect. ,

quod desumptum est ex
Quod pertinet ad ordines minores, congregatio con- concilio III Laleranensi sub Alexandro III, an. 1179.
cilii respondit, die20inaii, an. 1592, nullam esse à Tri- Jure Gallico rex Franche unum gravem magistrum in
dentino concilio prœstitutam œtatem toitsurœ et quatuor 27 œtatis suœ anno constitutum nominare potest, Con-
tninoribus ordinibus , sed eam attendendam quœàsacris cord., tit. 5, § 1 unde cùm in 27 œtatis anno consli-
;

canonibus prœscribitur. Ita référant Piaseeius , p. 1 tutus sit qui annum 27 ineboavit merilô judicant ,

c. l,n. 22, ctauctor Collât. Andeg., p. 591. Commu- plerique è nostris ad episcopatum sufficere annos 2G,
niter docent theologi et canohislae , ad tonsuram re- et diem , ut aiunt. Ita Rebuflus, Corrasius, Solier,
quiri cl sufficere septennium complelum. Ita cum aliis Cabassut., Gobard, Tract. deBeneliciis, tom. 1, q. 2,

Gardas, p. 7, c. 4, n. 7, Paslor, I. 5, lit. 25, idque art. 2.

definiit congreijaiio concilii apud Fagnan, in cap. Su- 2" Jure communi bénéficia quœeumque curam ani-
per inordinalà, 55 de Prœbend. ; non conveniunt verô marum annexant habentia, seu sint parochialia, seu
de œtate ad ordines minores requisilà. Alii septen- dignitates sint aut personaïus ,
pnta decanatus , ar-
nium complelum sufficere putant; iique uituntur anti- cbidiaconatus , abbaliae, prioratus conventuales , iis

quis ponlificalibus qurr. in rubricâ de ordinandis sic solùm conferri possunt qui jam vigesimum quintum an-
babent : Prima tonsura et minores ordines non confernn- num œtatis attigerint , ex cilato cap. In cunclis. Exci-
tur , nisi post annum srptimum complelum. Quia verô piuntur ab hàc lege, 1° pœnitenliariae quae annos
rubriea base è ponlificalibus post concilium Tridenti- quadraginta exigunt , in quo tamen dispensât episco-
num sublata est, censent alii attendendum ad œtatem pus, ail Gibert.; 2° abbaliae et prioratus monialium,
sacris canonibus praescriptam ,
prout supra dixit S. ad quorum possessionem ex solùm eligi possunl quœ
congregatio concilii; ei id quidem difficile est, quia I vel annis 40 minores non sint, vel sallem anuum tri-

non una fuit omnibus rctrô seculis circa prsesentem gesimum excesserint.
materiam Ecclcsiae disciplina, ut jam ab initio adver- Ad dignitates autem vel personaïus quibus animarum
\

timus : unde alii minores ordines non nisi post annos cura nulla subest, suffi» il ex Trid., sess. 24, c. 12, ut
puberlatis, alii antè conferri posse putant, quibus qui eliguntur 22 annis minores, non sint*; circa queni
j
245 DE IRREGULARITAT1BUS. 244

textum S. congregatio dcclaravit , cum esse intclli- 1° i ut provisus in tali oetale sit constituais utinfra annum
gendum de anno vigesimo secundo complelo 2° éUm ;
ad ordines requisitos promoveri valeat; et ilà slatuit

exlendi debere cliam addignitates ccclesiarum colle- sacra congregatio apud Fagnan, ibid., n. 05 et 64.

giatanim, tametsi iis dignilatibus îiulla animarum cura Aliud crit si beneficium ex ipso fundationis titulo ali-

annexa sit, Fagnan in cap. Ciim in cunétiê, n. 57 et quem ex sacris ordinibus requirat ; tune enim ei solùm
48. Cicterùm notant etdocent canonisLc, non ea so- conferri potest qui jam ordines illos susceperit ; alio-

lùm bénéficia rcpularidignitates qua' actu jurisdictio- qui in Galliis irrita est collatio , etiam post dispensa-

nem annexam habent, sed et ea quse jufisdictionem lioncmPapœ.YideGohard, tom. 1, p. 202, Coll. An-
habent habitu , ut aiunt, seu quibus annexa ea fuit degav.
ipso institutionis titulo. lia citatus auctor tractalûs de Circa dignilates et personatus quibus nulla anima-

Benefic, tom. 1 q. 1 , sect. 5, n. 5. rum cura incumbit , nihil pra;scribit jus Gallicum
,

Jure Gallico, prout continetur in Concordato, tit. quod juri communi adversetur, ut tenent Gibcrt, ibid.,

3 Monasteriis sufficit et requiritur , ut qui in ab- pag. 460, et Collalor Andeg., ubi deBeneliciis, p. 49;
, § ,

batem priorenive conventualem nominandus est, in qui ambo docent ad prœfatas dignitates et personatus
œtate vigiuli trium annorum ad minus constitutif sit; sufficere, ut quis annum vigesimum secundum îneboa-
quod de abbaliis etiam prioralibusque monialium in- verit, juxta vulgare effatum : Annus incœptus habetur
telligitur : quùd si abbatiœ vel prioratûs convenluali- pro complelo. Quia tamen edicto an. 1606 sancitum

tas jam ab annis 40 deslrucla sit, lune eaidem abba- est, ut ii qui calhedralium dignitates obtinent, ad

tial vel prioratûs non aliam requirunt- œlatem quàin

sacerdotium promoveantur intra annum et diem ab
prioratûs simplices, de quibus statim loquemur. lia exordio pacificœ possessionis, consequens videtur, ut

idem auctor tract, de Benefic. , ibid., n. 4, ubi addit ii quibus ex dignilates conferuntur, annos viginti très

srepiùs evenire ut Papa et rex prœdietœ Concordaii et diem, lempore provisionis atligisse debeant; nisi

sanctioni dérogent, abbaliasque et prioratûs iis con- forte bénéficia ha?c in rei veritate meri sint canonica-

férant qui necdùm annum vigesimum terliura atti- tus, non autem verre dignitates : tune enim non aliam

gerint.
requirunt relaiem ,
quà"m quœ ad puros canonicatus
Quod spectat ad decanatus calhedralium et colle
requiritur, ut docet et probat D. Gobard , ex areslo

aliaque ejusdem senalûs Burdigalensis.

giatarum, arebidiaconatus , generis
bénéficia quibus annexa est cura animarum prarva-
5° Qua: aHas de jure communi requiratur ad ca-
, ,

nonicatus et praîbendas, mnxima est dissensio inter

luerai usus, ut qui inlra annum promoveri ad sacer-
doctores, ait Fagnan, ib.,n. 51.Aliiseptennium sufficere
dolium posset, ut potest quisquis vigesimum tertium
aplatis annum ingressus est, hœc bénéficia recipere et
putant , alii annos 14 requirunt, nisi specialis alicujus

Ecclesia) consuetudopauciores exigat.Sequimur com-

possidere valeret ; imô in Armoricà et Normannià ad
muniter in Galliâ regulam 17 cancellaria: romanaî,
parocbiale beneficium nominabantur, qui inlra duos
ab Innocentio Mil circa annum 1480 conslitutam
annos presbyteri consecraripoterant. Verùmhosabu-
qua; exigit annos 14 completos ad canonicatus calhe-
sus peremil Declaratio regia (1) data Versaliis, die 15
dralium , et decem itidem completos ad canonicatus
januarii, an. 1742, et à Parisiensi senatu verificala die
collegiatarum. Dixi, communiter, quia in majori con-
26 ejusdem mensis.
silio sufficiunt anni decem ad canonicatus calhedra-
Quod ad alia bénéficia ,
quœ curam animarum non
lium, ut tradit Bouchel, Bib'ioth. canonic, tom. 2, v.
habent, sed tamen de jure sacerdotium, diaconatum
aut subdiaconatum exigunt, etiamnùm sufficere puto
Regale, num. 28; qui etiam censetseptenniuni satis esse
si beneficium illud vacet in regaliâ. In regionibus sub-
actis seu ut aiunt conquisitis, catbedralium cano-
(1) Voulons que nul ecclésiastique ne puisse être , , ,

pourvu dorénavant d'une cure ou autre bénéfice à nicatus, annos 21 et diem, collegiatarum verô , annos
charge d*àmes, soit sur la présentation des patrons, 15 et unain quoque diem praerequirunt. Si canonica-
soit en vertu de ses degrés, soit à quelque autre titre
et par quelque eollateur que ce soit, s'il n'est ac-
tui annexa sit paroebia per vicarium gubernari solita,

tuellement constitué dans l'ordre de prêtrise, et s'il eadem sufficit ne tas quie ad canonicatus simplices, quia
n'a atteint l'âge de vingt-cinq ans accomplis, faute de parochia ha;c habetur pro accessorio, quod sequitur
quoi voulons que, sans avoir égard aux provisions
obtenues, qui seront regardées comme nulles cl de
naturam principali.

nul effet soit en jugement ou autrement ladite cure

, ; Ad bénéficia simpliciarequirunlur àTridentino anni
ou ledit bénéfice soient censés vacants et impétrables, 14. Verùm sancta hocc dispositio non viget in Galliis ,

et qu'en conséquence il y soit pourvu librement et de

licet quibusdam in diœcesibus admissa sit , ut dixi :

plein droit d'un sujet capable par ceux à qui la colla-

tion ou institution en appartiennent. Ordonnons, en unde, absolutè loquendo, sufficilapud nos septennium,
outre, que dans les provinces où le droil de déport est quod an completum esse debeat , neene , inter juris-
établi, ceux qui se trouveront pourvus de deux cures,
perilos noslroscontroverlitur. Prioratûs simplices, qui
ou d'une cure et d'un autre bénéfice incompatible,
soient tenus de faire leur option entre lesdits béné- etiam prioratûs simplicis tonsures nominantur, si in

fices dans l'année, à compter de leur prise de posses- commendam conferantur, exigunt annos 14 comple-
sion du dernier desdits bénéfices dont ils auront été
tos, juxta jurisprudentiam senatûsParisiensis; septem
pourvus sans que ladite année puisse être censée
,

n'avoir couru que du jour de l'expiration de l'année vero tanlùm annos, juxta stylum majoris consilii;
du déport. unde vi!aiid;e lilis gratià meliùs sibi consulunt impu-
245 PARS H. CAP. IV. DE IRREGULARITATE EX DEFFCTU iETATIS. 216
beres ,
qui totalis dispensationem à l'apà postulant. est, eux bénéficia et ordines, quai oncra sont vel ipsis
|

4° Ad oblinendas pensi isecclcsiasticas sufficit ea- angelorum homeris formidanda , inicr favorabUia
dciii aelas quae ad tonsuram, ut contra Garciam osten- computentur. Caveant itaque quibus aliquid deest
dit Fagnan, cit. cap., n. 10:2. œtatis à canonibus praescriptae, ne praecipitanter ordi-

Quaeres 1" Unde computetur œtas ad bénéficia vel nari se siniiii.

ordines requisita. — R. eam non computari à tempore Quaeres 5* quoto à tempore annus quem quis alli-

conceptionis , tel baptismi, sed à puncto nativitaiis, gisse débet , ut ordinelur , inchoalus esse debeal. — Rc-
prout resolvit sacra congregatio apud Fagnan, uum. spondentConinch, disp. 20, deOrd., n. 102, et Ronac,
134. unie, punct. 5, n. 12, sufficcre ut annus
disp. 8, q.
Quacrcs 2° an in supputandâ œlatc ordinandorum , ille per unuiii médium diem incœplus sit; sed non
eorumvc qui religionem aliquam profitai debent , enu- video cur non sufûciât (mm per mediam boram aut ,

merandus sit dies bissextus, — R. negant aliquî, qui spathim adhuc brevius ineboatum esse , nisi forte ob
conseqiienlcr docent etun qui die secuudà marlii annos periculum erroris qui in compulando reperiri |>olest;
viginli quinque atlingeret, posse scqucnii auno, prima quod quidem periculum ut lollatur, média dies neces-
ejasdem mensis die presbyterum ordinari , si annus saria non est.
essel bissexlilis ;
quia annus quem loges intendunt An autem annus salis complcatur per dies 5G5, an
cstordinarius, constans diebus 565, unde quôd aliquis non insuper computari debcant hor:o illae circiter sex

annus sit longior, sese babct peraccidens, et attcmli ex quibus quarto quoque anno conficitur annus bissex-
non débet. tilis, controvcrli posset. Pro afflrmativâ faeil, quod
Contrarium tcnent Ronacina , Sanches, etc., 1° quia ece horaî non minus numerandae sint , cùm singulis
annus computari débet juxta ritum et consuetudinem annis flimnl, quam cùm quarto quoque anno diem in-

Ecclesia; ; ergo cùm Ecclesia plurcs in annodies numé- tegram constituunt. Pro negalivà dici potest ,
quôd
ral, plurcs quoque nos debemus nuinerare ;
praeseriim in religione ubi res stricte ponderanlur, tempus de
cùm dies bissextus optimèquibusdam in annis supcrad- momenlo ad momentum ita currat, ut qui habitum
datur, propterboras quae singulis annis supersunt ultra sumpsit die prima marlii horà octavâ , validé eâdem
565 dies quibus constant anni communes; 2" quia si borà ejusdem diei et mensis, uno post anno proliieri
dies bissextus anni in quo quis ordinari débet, altendi censealur. Sed hœc partis negautis ratio infirma est
et computari non deberet, neque etiam compulandi quia incerta , nec incerta solùm , sed et omninô falsa
essent dies alii bissexti qui per totam ejus vitam occur- juxta Fagnan , in cit. cap. Ad nostram , n. 55, ad quin-
rerunt, sed habcndi peraccidens; id auiem absurdum tum, in fine. Unde nibil est absurdum, si basée sex boras
est : alias posset quis natus die prima junii, ordinari computandas esse dicamus , tum quoad professionem

post annos viginti quatuor, die 25 maii , extractis sci- religiosam , tum quoad ordinum susceptionem.
licc-t à computatione diebus sex bissextis, qui anno- Conclusio IV. — Defeclus œtalis irregularitatem in-
rum 24 spatio concurrerunt. ducit quoad ordines, et quoad bénéficia. — Prob.
Quœres 5° an qui die vigesimâ quartâ mardi horà , 1* pars, 1° ex pluribus decrelis quse habentur dist. 77,
quintà vesperlinà annum œtatis vigesimum qninlum
, ubi qui necdùm prœscriptam celatem altigerunl, ordi-
ingressurus est, possit eâdem die, borà decimâ vel nari prohibentur; 2° ex Clementinà ult. dejEtate, ubi
undecimà matutinâ presbyler ordinari. qui certain œtatem habent, ordinandi dicunlur, nisi
Affirmant Lcdesma , Diana, etc., tum quia parùm aliud obstet impedimentum canonicum ergo supponit ;

quod deest, hic ut alibi, pro nibilo reputatur; tum Ponlifex defectum œtatis esse canonicum impedimen-
quia in favorabilibus dies incœptus habetur pro com- tum ;
5° ex communi doctorum consensu ;
4° quia si
plclo; atqui, inquiunt, si is de quo agiturdicm totam cerla quœdam œtas ad munia secularia requiritur,
expleret, posset ordinari; ergo salis est quôd eam in- quanlô magis eadem necessaria erit ut canonicè reci-
choaverit, cùm versemur in materià admodùm favo- piantur ordines, qui plus consilii et maturitatis exi-
rabili. gunt ,
quam mundanoe dignitates.
Sed probabilior ut et tulior videtur scntentia nc- Quia verô , ut supra diximus ,
qui sacris ante legiti-
gans ;
quam quoad novitios religionem jam profcs- mam xtatem initiantur, sunt etiam ab eorumdem or-
suros fusé tuelur Fagnan, in cap. Ad nostram , 8, de Re- dinum usu suspensi , bine si suspensionem violent,
gularib., Sanchez, deMatrim., lib. 2, cap. 24, n, 22, ordinis recepli functiones exercendo , novam irregula-
Lessius, lib. 2 de Juslit. et jure, cap. 41 dub.
,
7; quoad ritalem incurrent, à quà nisi dispensentur , celebrare
ordines verô, Navarrus, lib. 1, Consil., cons. 9, cujus non possunt, etiamsi aetatem requisitam jam atligerint;
hœc est ratio quôd ad saccrdotium, v. g., requiratur ut quia tetas supei venions, nec suspensionem, nec su-
quis annum 25 atligciit, et eo in anno sit conslilulus; spensionis offeelus tollere potest. Si verô non celebra-
atqui in casu proposito , is de quo loqujmur, nondùin verint, possunt. post oblentam, tum suspeusionisquam.
alligit annum 25, cùm nondiun excesserit annum 24; incurrerunt absolutionem , tum xtatem legilimam
ergo. Eslo itaque dies cœpta in favorabilibus pro com- functiones ordinis sui exercere quia cessavit oorum
;

pléta liaboatur, certè nondiun diem primam anni vi- irregularitas per atatis eoniplemeuluin. lia Sayrus,
gesimi quinti iucœpit, qui nondùm excessit ab anno c. 12, n. 15. Quôd si quis bonà lide exislimans se a:ta>
24. Deindc non salis palet, ut piè à Giberto notalum tem canonicam babere, sacris initietur, suspensionem
247 DE UUlKClil AUlTATinUS. 243

aetate, eelebrarc poic- quia vilis persona inanens sacerdotii dignitate fungi
non incurret, adeôque oblcntâ ,

ullo ad superiorem recursu. Collai. Andeg., non potest; tum quia servus est in bonis domini, aliéna

de Irregular., p. 101.
autem bona ab Ecclesià pervadi non debent.
Prob. 2" pars, lum ex cap. 14 de Elect., in 6, ubi i tamen domini petitio aut voluntas accesserît,

eolla'lio parochiaïis ecclesiœ homini légitimant) &talem servus ordinari potest : imô si servus scienle et non
non adepto, viribus omninb carere <\\c\iur ; tum ex aliis contradicente domino, in clero fuerit ordinatus, ex hoc

canonibus supra relatis, qui cîmi certain aïtatem po- ipso... liber et ingéniais crit, liber, inquam, à leinpo-

stulant ad bénéficia, ità semper in l'oro civili et eccle- ralibus officiis, non autem à spirilualibus, c. A, de

siastico intellecti sunt, ut collatio aliter facla, pleno Servis non ordin. Quod si servus ignorante domino,

jure irrita sit. vel scienle et contradicente, ordines susceperit, gra-

Conclusio V. — In defectu œtatis soins nunc Papa viter peceat, et, si adhucin minoribus constitulus sit,

sat , neque omnis ejus dispensalio valet in Gallià. adséquendam servilis conditionis suœ nécessitaient obli-

— Prob. 1' pars, tum ex cap. Nullus, final, de Tem- gari débet ; si autem majoribus ordinibus jain initiatus

porib. ordinal., in G; tum ex unanimi doctorum etiam sit, conseio cjusdem servitulis episcopo, episcopus te-

noslrorum consensu; lum quia is solus, ait Grandin, nelur in duplum domino satisfacere. Si verù episcopus

pag. 118, dispensât ab irregularitate ,

qui eam posuit, ordinati servitutem ignoraverit, tune quibusdam in

nisi extet privilegium ; atqui nullum extal privilegium locis degradabatur et restituebatur domino suo, eadem

quo liceat episcopo cum diœcesanis, aut prselato cuin ipsi ac ante officia prastilurus ; alibi verô non nisi ad
religiosis suis quoad œtatem dispensare quod enim ;
spiriluales opéras applicandus. Vide citatam, dist. 54,

regularibus à Pio V concessum erat hoc à Grego- ,

pertotain; Suarem, disp. 51, sect. 5, Thomassin.,

rio XIH abrogatum est per buîlam in quâ slatuit, ut 1. 2, p. 2, c. 21; Discipl. ceci.; Gibert, lit. 4 de
TrideiHini concilii décréta observuitur, etiam in lis Irreg., p. 671. Sed luec fusiùs non prosequor, quia
qu;« speclant ad regulares. Vide Sayr., 1. G, c. 12, servitus in Gallià locum non babei; quamquàm cerlis

n. 14. in locis extant bomines gallicè dicti , serfs demain

Dixi nunc, quia dispensalio ab setatis defectu, haud morte, qui ad ordines promoveri non debent, nisi vel

semper Romano Pontifici reservala fuit, ut probat dominusconsenseril, vel si dissentiat, illalum ei dam-
Gibert, ibid., et agnoscitauctor Collai. Andeg., p. 192. num compensent.
Prob. 2" pars quia ex constanti Galliae usu non Irregulares quoque eranl jure antiquo curiales, scu
,

potest Papa dispensare in defectu œtatis ad effectuai magislratus, qui populi, cujus obsequio, unà cum fa-

possidendi beneficii quod setatem banc ex ipsà funda- miliâ suà bonisque suis mancipati crant, quasi servi

tione postulat; quod prsesertim verum est in beneficiis esse videbantur. Irregularitalis eorum ratio praesertim

quae laicos pro fundatoribus habent. triplex :

1* ipsa eorum conditio, quae splendida quse-

Nota Papam vix unquàm ad plures quàm ad duos j

dam servitus erat; 2° annexa eorum ofticio nécessitas

annos dispensare, nisi cum principibus, aliisve subli- exbibendi populo voluptates, quas à diabolo inventas

mibus personis. Vide Gobard, p. 255. esse non est dubium, et ludorum vel munerum appara-
Quœres an irregularitas ex defectu œtatis non possit tibus prœsidendi aut assistendi ; curiales enim bellua-
contrahi per minium et decrepitam œtalem. R. néga- — || rum cum belluis aut etiam cum hominibus, praliis

tive; nullibi enim canones pnehxerunt terminum ultra praeesse tenebantur ;

5° demùm dependenlia à prin-

quem illicita sit ordinum susceptio ; et meritô , cùm cipe ; ftepiùs enim curiales ad curiam repetuntur, ait

aetas quo maturior est, eô sit ordinum gravitaii ac- Innocentais I, quem vide epist. 2,4, etc. Adi Tbo-

commodala magis. Si tamen talis sit senectus , ut in mass., p. 1, 1. 2, cil, n. 6. In Gallià curiales et

morbum declinet, eive aequivaleat, ità ut obsiet, ne ôfficiales regii ordinantur, retentis etiam ofiiciis si ea

sacrie fnncliones eo quo par est modo exerecri possint, cum muneribus ecclesiasticis sint compatibilia , ait

tune instar môrbi perpetui pariet irregularitalein ; vcl Pastor, 1. 5, lit. 29.

si mavis, incapacitalem quamdam , in quà utpote qurc Eodem jure communi à statu clericali excluduntur

juris naturalis esse possit, ne ipse quidem Papa di- alieni boni administra tores, quales sunt procurâmes

spensare queat. Ita Suares, ibid., n. 5. ad liles, adores seu aliéna nepolia agentes, executores
seu curalores adullorum vel pupillorum ; iique omnes
CAPUT V.
post deposita onera et reddita ratiocinia, ad
non nisi
DE IKUEGUIARITÀTE EX DEFECTU LIBERTATIS. ordines assumi possunt , cap. Magnum , dist. 54, et

Defectum libertalis relative ad ordines babent tit. de Obligat. ad ratiocinia. Ratio bujus probibi-

tum servi ,lum curiales lum ad reddenda, ratiocinia tionis est, tum quia bujusmodi ôfficiales in reddendis

obligati , lum deniqiie conjugati. ratiouibus, doli redargui, magnisque lilibus vexari

Pe servis stricte et propriè dictis qui etiam mancipia pussent, ([uod in damnum et infamiam EcclesiiC re-
dicuntur ,
gailieè esclaves , b;vc praecipiuntur jure corn- dundarct; tum quia ii ncquidem ad publions honores
xnuni :
1° JSullus episcoporum servum alterius ad cleri- et munia idonei sunt, 1. 6, ff. de Muneribus.

catùs officium promovere débet. Ratio esi tum quia ser- Ab bâc lege excipiuntur 1° administratores bono-
vus, doiiiiui obsequiis mancipatus, ad divina ministe- j
rum Ecclesiai, vel cujuslibet alterius caus;e piœ, seu
publicse, seu privatœ 2° defensores miserorum, or-
ria , sicut clericum decet , expeditus esse nequil ; tum ;
 249 PARS 11. CAP. VI. DE 1RREGULAR1TATE EX DEFECTU FAME. 250
plianorum, v. g., et pauperum, quibus cùm opem |
rilates ex delicto : (|uia lamen non omnis infamia
suam ncgarc non de-beat Eeelesia, net; eos qui cam supponil delà lum ; ideirco de ea hic disputabimus.

Unpendunt ab ordinibus removere débet 5* qui le- ; Infamia opponitur famae : unde cùm fama Bit bona
gitimain proximorum agnatorum lulelam suscepe- exislimatio qua; publiée babetur de alicujus excelleu-

runt, etc. lià, vel, ut aiunt alii, multorum recla opinio cum ru-
An autem heee irregularUas in Gallià vigeat, ne more, consequens est infamiain niliilaliud esse quàm
ipsi quidem Galli consentiunl inlcr se. Negant alii, ut publicam diroinutionem seu amissiuncm boni nominû
videre est apud Gobard, ibid., p. 510. AUiGlossam et reche seslimationis. Quoniam verô bona hu:c ajsti-

seeuti, pro irregula'ribus haberi volunt eos qui ad matio multis modis amitti potest, bine toluplex esse
reddendum administralionis publiera ralionem obli- potest infamia, quoluplex esse potest modus quo quis
gaii sunt ; secùs si solùin administralionis privatœ in aliorum oculis vilis fiât, vel vituperio diguus.
ralionem reddere leneaalur : bos eniin ordinari possc Duplex lamen distingui solet infamia, juris sciliect,

censent, nisi jam ipsis aclio seu lis mota fuerit, aut et facti.

subsit suspicio doli. lia Solier, in Pasior lit». 3 , lit. 29 Infamia juris tribus modis contrahitur :
1* per com-
Pontas, v. Irrégularité, cas 135. Alii vel nullain hic missionem criminis cujus executioni infamia jure seu
esse irregularitalem, vel si qua supersit, ab episcopo civili seu canonico annexa est; 2* per sententiam ju-
relaxari posse sentiuni. ItaGibert, p. 681, eaque dicis; 3" per exercitium officii vel professionis licitee
ultima opinio aliis pnrponcnda videtur ; unde qui ad vel illicitœ, quam qui exercent in jure reputanlur
ordines promoveri optant, si aliéna? rei adminislra- infâmes.
tione et ratione onerati sint, statum sûum aperire Infâmes sunt oberimen 1* homicidœ, malefici, fures,
debent episcopo ,
qui bujusmodi hominibus mantis sacrilegi, raptores, adutteri, incesli, venefici, criminosi,

citô iniponere non débet. Circa conjugalos qui suo perjuri, qui raplum fecerunt, vel falsum testimonium
modo servi sunt, quia corporis sui polestatcm non dixerunt, seu ad sortilegos, divinosque concurrerunt,
babent, haec lenenda 1° conjugati sunt irregulares, belli desertores, et quos videre est cap.
:
alii 9, 5,
et ne ad tonsuram quidem admitti possunl, cap. ult.,
q. 5, et cap. 17, 6, q. 1, à quibus eximit Glossa su-
de Temp. ordin. in 6. 2° Iidem consequenler inhabiles spectes et domesticos, quos iidem canones infamibus
sunt ad bénéficia, cùm nequidem ea retinere possint, annumerare videntur.
quibus ante conjugium donati fucrant, sed iis ipso 2° In duello pugnantes, adjuvantes, spectanles,
facto priventur, ut docent jurisconsulti nostri, et nos Trid. , 19, de Reform. Item bseretici,
sess. 23, c.
alibi. 3° Cum conjugatis dispensari nequit utordinen- sebismalici, simoniaci sodomitse, lenones , rei Lcsai ,

lur, aut religionem ingrediantur, invita uxore; nisi majestatis , usurarii , famosum libellum facientes ,

vir legitimam babeat divortii causam, v. g., ob uxoris consenlientes , et invenientes si non frangant; et alii
adulterium : quia enim tune cessât usus conjugii, et qui jure civili infâmes sunt nam infâmes esse dicimus,
;

maritus ab uxore repeti non potest, non indiget uxoris quos leges seculi infâmes appellant, ait canon 2, 6, q.
consensu. 4° Non potest conjugatus ad minores etiam I, quod tamen aliquam palitur exceptionem, ut notât
ordines promoveri, nisi ab uxore continenliam profitente Gratianus , in cap. 7, 2, q. 3, quae enim intra tempus
fuerit absolûtes, cap. 5, de Convcrs. conjugat. luctùs nubit, jure civili infamis est, non canonico.
An autem sufficiat ut uxor conlinentiae votum emit- 3° JNeque ii solùm jure infâmes sunt quicrimen admi-
tat in secuJo, an non verô religionem profiteri debeal, sêre, sed et aliquando eorum lilii quia parentum ;

distinguendum est. Yel enim ita uxor senex est et ste- scelus nonnunquàm adeô énorme est, ut in filios re-
rilis, seu extra periculum incontinentise posita, qubd dundet. Hinc infâmes sunt tum filii eorum qui de ,

sine suspicione possit esse in seculo, et tune dissimulare crimine lsesaî majestatis damnati sunt , cap. 22, 6,
potest episcopus, ut eà in seculo rémanente et castitatem 1,tum
q. qui ex muliere palàm meretrice , tamelsi
promillente, ad religionem, vel, ut salis communiter à conjugatâ nati sunt. Imô infâmes sunt non filii tanlùm,
quidam paritate ralionis inferunt interprètes, ad sta- sed et nepotes, sive eorum qui in cardinales violentas
tum clericalem transeat vir ipsius : vel haec mulier ju- manus injiciunt, cap. 5 de Pœnis, in 6, sive eorum
venis est, et tune non anlè ordinari débet vir ejus
qui in hseresi publicè decesserunt, cap. lo de Haeretic.
quàm ipsa religionem professa fuerit, ex can. 6, in G sed de bis dicam infra, 3 part., cap. 5.
,

dist. 77. Et verô exigunt alii canones, ut juvenis uxor Infâmes sunt per sententiam judicis, 1° qui, etiam»i
illius qui religionem ingredi exoptat, et ipsa religio- jure inl'amiam im-
non damnentur ob crimina q\ix in
nem ingrediatur; ergo et id magis exigendum est cùm portant, damnantur lamen ad pœnam infamantem,
quis ità ordinari vult, ut in seculo manerc debeal ad trirèmes, vel ad exilium etiam ad tempus;
:
v. g.,
majus enim subesset periculum incontinenli;n, quia
item qui è certô disiriclu vel loco relegantur (quanquàm
clsricus secularis uxorem faciliùs invisere possel quàm ex litlenc quaï vulgù dicuntur de cachet ,
per se non
reguîaris. exercilio inlerdicuntur qui
infamant) ;
qui officii sui ;

CAPUT VI. c;ïsi sunt fustibus, notali Stigmate de la /leur de lis,

DE IBBEGDLABITATE EX DEFECTU FAME. ferreo colhtri ad palum adslricli, mis au carcan, nu-
mellis publicis versati, mis au pilori; iguominiosè tra-
De bac irregularitale tractant aliqui inter irregula-
amende honorable reprehensi à
ducli , obligés à fuire ,
251 DE IRREGULARITATIBUS. 352

Indice , Màmcs , secùs si solùm àdiûoiiti sint ;

item f legibus infamiœ nota. Hœc infamia, ait Gibalin., licet

peeqhiariâ in materiâ crirainali mulctati ipso facto incurratur, non tamen sine juris adminiculo.
qui mulclà
sunt; secùs si solùm in eàdem materiâ propter aliquod Infamia popularis, ea est quae incurrilur ob crimen

pcccaimn damnentur ad eleemosynam. Vid. Dicliona- quod licet infamia non notetur in jure, laie tamen est,

riuin Ferrière, y. Amende, Aumône, Infamie; Goliard

ut ex prudentum et bonorum aestimatione , boni no-

281. 2° Qui à judicc senlentiâ dclinilivà (inter- minis amissionem pariet. Juxta banc dislinelionem,
t. 1, p.
locutoria enim ad infamiam non suflicit) declaranttir qua; clarior etsirictior videlur, loquemur in decursu
capitis. Itaque sit
rei criminis cui annexa est de jure infamia, etiamsi ad

pœnam infamanlem non condcmnenlur. Conclusio prima. — Infamia sallèm aliqua paril irre-

An autem sola rei confessio in legitimo judicio facta gularitatem.

sufficiat ad infainiam, conlrovertitur. Existiniant mulli Prob. 1° ex can. 17 , 6, q. 1 : Infâmes esse eut per-

eam sufficere si crimen confessum sit ex iis quee ex

,
sonas dicimus, quœpro aliquâ culpà notantur infamia...

lçgis prascripto infamiam inferunl; eaque ceria est In omnes ad sacros gradus proveki non debent ; 2* ex

et comnmnis asserlio, aiunl Suares, disp. 48, sect. 1, régula 87 juris in 6 : lnfamibus portœ non paleant

n. 23 et Vallensis, ibidem. Et ratio est quia crimen dignitatum; porrô ordo clericalis est digtiitas et bonor
,

ex cap. 21, dist. 54 5° idem probat ralio quà nitunhir

*ui, ut infamiam pareret, sola deerat publicilas , fit ;

rei confessione notorium. Si verô crimen sitex numéro sacri canones ; valdc enim grave est, ut bit de quo taliu

et tanla narrantur... honorctur; cap. 4 de Accusai, et

eorum quibus infamia per legem non sit imposita ipso
quis honorificabit ex honorant em animam suain? ail Ec-
jwre , sed imponenda; tune ad infamiam non sutticil

juridica confessio anle judicis sententiam. Ratio est

cli., cap. 10. Iliuc cùm de constitùendis diaconis co-

quia infamia est pœna; atqui peena quam lex per se gitaverunt apostoli , id prinium consideravêrc , ut

non infert, non imponitur persolam rei confessionem, cligerentur vîri boni teslimonii , Ad. 6, et Paulus id

sed tune solùw quando à judice iniïigitur : unde tune praesertim in episcopo requiril , ut lestimonium habeat

locuni babel id quod jure civili sancitum est, neminem bonum ab iis etiam qui foris sunt, 1 Timoth. S.

censeri infamem donec condemnatus sit. Fatendum Conclusio II. — Nullum crimen quanthmlibet grave

tamen in Gallià corporis comprehensioncm decretam et énorme , adebque etiamsi ex iis sit quœ in jure famosa
sufficere ad infamiam juridicam unde senalus Pari- ;
seu infqmantiu dicuntur , infamiam et irregularitatem

siensis, die augusti 18, an. 1688, judicavit collationem inducit, quanidiU manct occultum, exceplis paucis. ItàNa-
benelicii factam homini cujus corporis décréta erat varrus.c. 27, n. 248, Garcias, p. 7, c. 8, et alii plures

comprebensio , invalidani esse. quos refert, contra S. Anloninum, p. 3, lit. 28, c. G;

Infâmes sunt obexercitium professionis,l°comœdi, Suarem, disp. 48, sect. 1, n. 17.

mimi, bistriones , et quisquis artis ludicrœ , pronun- Prob. 1° ex cap. 4 deTemporib. ordinal., ubi Ale-

tiandive causa in scenam prodicrit spectaculum , sut prœ- xander III, consultus de clcrico qui tam graviter deli-

biturus, sive in publico privatove, vel in vico quo tamen querat, ut si peccàlum ejus esset publicum, degradaretur
;

loco passim domines speclaculi causa admitlantur , 1. 1 ab ordine quem suscepit, mandat episcopo ut ei condi-

et 2, if. de His qui notantur infamia; et cap. 1, 4, q.

gnam pœnitentiain imponat et suadeat, ut parte pœ-
nitenluv pevactà, ordine susceplo utalur, eoque contentas
1; 2° qui macellariorum aul tabernariorum offieium pu-
bliée et personaliter exercent, et ab eo desjstere nolunl :
existais, ad superiores non ascendat. Yerumtumen , ait

colligitur ex Clémentine. 1 de Yitâ et Ilonesl. clericor. Alexander, quia peccatum occultum est, si pronwveri

Non loquor de lortoribus quos infâmes esse constat voluerit , eum non debes aliquà ralione proliiberc. Idem
,

decernit Grcgorius IX, de saeerdotibus et aliis clericis

et qui insuper ex lenilatis defectu ab ordinibus ar-
qui per reatum adulterii, perjurii , liomicidii, vel falsi
centur.
Infamia facli ea est quam quis contraint ex coni- teslimonii conscientiam suam laeserant : vult enim , ut

si proposita crhninu quac ex jure infamant, ordine ju-

missione delicii quad infâme censetur apud graves
diciario comprobata, vel aliàs noloria non fuerint, non
viros, etsi crimen illud non sit ex eis quae in jure re-
debeant hi clerici (prœter reos homicidii) post pœniten-
putantur infamia. Di\i , apud graves viros; quia per-
tium, in juin susceplis velsuscipiendis ordinibus impediri;
sonse levés et qiue facile inovenlur, non sufliciunl ad
iiifainiam, etiamsi plures sint, argnm. can. ergo, juxta hosce pontifices , delictum quanlùmvis
11, (>, q. 1.
Alii aliter definiunt infamiam cùm juris liim eliam grave irregularitatem non inducit, nisi per facli evul-
,

facti. Infamia juris, inquiuiit, ea est quae contrahilur gationem, aut sententiam deelaratoriam, etc., noto-

seu per sententiam judicis deelaratoriam aul definilr- rium evaserit.

vam, seu per juridicam rei confessionem, prout supra Prob. 2" quia infamia in suà definitione involvit
dixi. Infamia verô facti, ea est quae conlrabitur ipso notitiam publicam : atqui ubi crimen occultum csl,

facto et anle quamlibet sententiam , et bac duplex iniplicat reperiri notitiam publicam ; ergo et implicat
distiugiicnda videtnr; ?.lia C3t !egalis,alia popula- crimen occultum induccre infamiam. Aut saltcm di-
ris. Infamia legalis facti , ea est quae oritur ex solo cenduin est cum Laymano, 1. 1 , tract. 5, p. 5, c. 4,

facto, sed cui annexa est infamia; unde infamia infamiam hanc non contralii , nisi radicalitcr et funda-
kr.c non incuriilur, nisi per exercitium profes- nientaliter per crimen occultum, adeù ut accedento
sioms, aut commissionern criminis cui annexa est à deinceps criminis ejusdem publicatione, infamia veliili
253 PARS II. CAP. VI. DE 1RREGU LARITATE EX DEFECTU FAM^I. 254

formalilcr complealur , el jara cirectus suos, sicquc et judiciario comprobata fucriiit,re/alio modo sint notortu •

ipsara irregularitaiem producat. ergo nihil ampliùs exigere possumus.

Dixi. pautis exceplis ;

quaedamenim sunt crimina Prob. 2' quia mimi, bislrioncs, et alii ejusdcmgc-
quoe ex dispositionc juris pi r m' el ralicne Bui, sine neris, ante judicis sententiam irregulares sunt; ergo

notorietaie el per consequens sine infamiâ formali sola facli publicitas ad inducendam ex infamiâ irre-

irregularitaiem inducunt. Taie est homicidium volun- gularitatem sufficit. Non nego bisce professionibus

tarimn, ci alia de quibus infrà loquemur ubi de irre- annexam fuisse à jure infamiâ! notam.sicut ba;c multis

gularitatibus ex deliçlo; jampridem enim lemperatus criminibus annexa est; sed queestio est an infamiâ

est canonum rigof, secundùm quem infâmes erant bece solà facli notoriclale.elanlc processum juridicum
iiomnesqui chrislianœ legis normam abjiciebant, nior- operelur; operatur autem indubiè quoad eos qui ar

taliter peccando. Quamvis observari etiamnùm debeat, tera infamantem exercent ; ergo qt quoad alios.

ut qui DOtoriê peçcavil mortàîiler, anie peractam Prob. 5° quia ut infamiâ facti legalis irregularita-

tera pariai, duo 1* ut Ecelesia possit eos

pœniientiam ad ordines non admillalur. sufliciunt :

quœ quorum publica est infamiâ, irregularilate plectere

Qu^eres an nefandum sodomiœ crimen ex iis sit ;

ticet occulta, irxegularifatem inducunt. — II. negat. cura

2° ut id velil ; alqui ulrumque constat :1° enim tam
pi tesl Ecelesia criminibus legaliter etpublicèinfaman-
Pontasio, v. Irrégularité^ cas 13. Ratio est quia id
tibus irregularitaiem annectere, vi cujus sic infamati
nullibi expressum est in antiquo jure ; bulla autem "2 .

omnes quoscumque presbytères, et alios

benefîciorum incapaces fiant ,
quàm possit communi-
Pii V, quaî
l

et

regulares cujmcumqire gradùs tas politica cosdem infâmes ab ofûciis suis repcllere :
clericos seculares et et

tain dirum nefas exercentes, omni privilegio

atqui potest politica communitas bosce infâmes ila
dignitatis ,
\

ab officiis suis repellere,ut base iisdcm valide conferri

clericati , omnique officio , d'ujnitate et beneficio privât,

promulgata non est; vel solùm spectai ad nequeant; ergo et idem polest Ecelesia; prxserlim
in Galliis .

forum exterius, ut hinc probat Gibalin., quôd praei- cùm possit ob crimina etiam occulta, v. g., ob homici-
dium secretum, irregularitatem imponere; 2° vult Ec-
piat Pius V clericos pessinù luijus criminis reos de-
gradari et bracbio seculari iradi puniendos. Docet elesia ut publiée infamati irregulares sint , cùm , ut

tanien idem Pontas , eos qui in lioe scelus prolapsi i

jam dixi, gênera tim et indistincte décernât irregula-

sunt, eliamsi pœnilentiam egerint, ab accipiendis ritatem in eos qui palàm borumee criminum reos se

ordinibus abslinere debere quia Ecelesia, ctsi disci- '

constituerint.
;

plinam suam muiat aliquando, eumdem tamen spiri- Prob. 4" quia inGalliâ ut alibi , infâmes facto, mul-
,

tum serval porrô is est Ecclesiee spiritus, ut qui tam tis in punctis, œquiparanlur iis qui sunt juridicè infâ-
; :

fœdè prolapsi sunt , à sacris aliaribus in perpetiium mes unde neutra

: species efficaeiler testatur in judicio,
|

recédant, de quo vide Thomassin., Diseip.eccles., 2 p., i

neulra ad magistratus evehitur, ut docet Ferrière ubi
1. 2, cap. 15 et seq. Haec lamen temperanda pulo, si |
supra, v. Infamie. Unde à fortiori colliges infâmes le-

urgeat Ecclesiae nécessitas, et eximia promovendorum galiter, non minus irregulares esse, quàm qui juridicè
]

emendalio. infâmes sunt.

Co.nclusio III. — Infâmes omnes, seu jure , scu facto

Dixi, probabile est; neque enim desunt viri graves
qui sentiant neminem in Gallià reputari infamem ex
etiam populariter laies sint, ab ordinibus et beneficiis
delicio, quantum ad inducendam irregularitaiem suf-
arceri debent.
ficit, nisi pra:cesserit judicis sententia criminis decla-
Prob. quia viri corrupti, et quileslimonium malura
ratoria, aut modo infamant! condemnatoria , aut
babent, non possunt sine gravi populorum scandalo ,
sallem deerctum comprebensionis corporis. Ralio
et sanctorum offensione ad bonorum apieem promo-
opinionis lmjus est, quôd quantùmcumque leges alicui
veri ac proinde ab eo arceri debent, ul fures et mer-
;
crimini infamiam alligaverint, infamiâ hxc non con-
cenarii. Et verô ut quis ab ordine vel beneficiis arcea-
trabatur , nisi certô et publiée conslet de commissione
lur, necesse non est eum esse stricte irregularem ; sed inquiunt, in Galliis, ubi, in quae
criminis; atqui, ii»
sufficit ut verè indignas sit : atqui indignus est, qui
juris sunt posilivi , îmtorielas facti locum non babet,
nedùm bonum nonien habeat, babet pcssimum,et pro
nibil ceitù el publiée constare potest, nisi per seuten-
infami apud sapientes repulatur; ergo sive canonicc
liam judicis; ergo. Quia tamen principium boc, non
irregularis sit, sive non, ab ecclesiastico ordine arceri
secùs ac alia, exceptiones suas babet, ità ut in ipsà
débet ut canis; quia quamdam babet juris divini irre- fado ecclesiasticà se-
Gallià comeedi et duelliste ipso
gularitaiem in quà à nemine dispensa ri potest: unde momenti ad
pullurà piiventur, ideirco in re tanti
merito docet Sayrus, 1.7, c. 10, n. 10, infamiam facli
episcopi judicium recurrendum esse puto. Imô eleriei
non nisi per facla omninô contraria lolli posse. quàeumque judicis sen-
publiée concybinarii seclusà
ConclusioIV. — Probabile est infâmes, non soliiin tentia aut reorum confessione, sunt irregulares, et
infamiâ juris , sed el facli legalis , verè esse irregulares, aliquando LndispensabiUter, ut ex til. 13 Concordaii
Itacnni exteris plerisque Hubert, Coll. Andeg., p. 245, agendo de seito Decalogi nrscepm, p. 237.
inferara
Ponlas, ibid., cas. 120.
Girca baec nota 1°, si quis dejic^um, de jure infamans
Prob. 1" quia jura quœ infâmes inc-iil tiïtalc pjec- COl am diiobus aut li il'iis tribus cuinmiM'ril, non ideù
lunt, exigunt solùm , ut corum crimina, vel ordine formaliler infamis crû, nisi vel crimen in judicio con-
255 DE 1RREGULARITATIBUS. 256

fessus fuerit , vel accesserit judicis sententia crlminis i 2 de Regul. n. 60, Tamburin. de Jure abbat., t. 2,

declaraloria. Not. 2°, si pendente hâc lilevolueritj disp. 17, q. 7, n. 13,

2° Infamia per sententiam contracta, proulirregu-
idem ordinari, procul repellendus est, neque potest
ab episcopo dispensari, quia non dispensai episcopus laritatem inducit, non tollitur per emendalionem, sed
in delictis ad forum contentiosum deductis; si verô per Ecclesiae dispensationem. Ratio est 1°, quia pœna
rcus probationum defectu absolutus sit, non imligct per sententiam imposita pro lempore indefinito, i.uu-

dispensatione quia liber est ab infamià. Not. 3°, si diù durât donec à superiore relaxetur : porrô infamia
,

innocens ex falsorum testium allegalis ,

pœnà infa- per judicis sententiam imposita est pro lempore indéfi-
mante, damnatus sit, débet is se gerere ut irregula- ni to; 2° quia non inagis emendatio sufficit ad tollen-

rcm, neque vel ordinibus initiât i, vel beneficiis validé dam infamiam ,
quàm ad tollendas alias pœnas , ail

donari potest , nisi dispensationem obtinuerit, aut à ltoniine, vel à jure impositas; atqui pœnitenlià non
superiore judice innocens rcnuntiatus fuerit. Not. 4°, sufficit ad tollendas biijusmodi pœnas, ut palet tum iti
j

infamia quae nascitur ex sententiâ judicis, plures censuris, tum in exilio , aliisque pœnis quae à cutiiî

aliquando habet effectus qttàtn infantia legalis, posilo secitlaribus decernuntur ; ergo necessaria est dispen-
quôd utraqtte irregularitalem inducat; legalis cniin satio.

inbabilem facit ad acquircndimt juridica verô privât lbec aulem dispensalio concedi polest, 1° à Papa\
;

insuper aliquando jam acquisitis, sive obligando réuni quamvis indecens esset eum cttm infami nondùnt bo«
ut bénéficie cedat, sive juxla aliquos eum damnando mini nomen publiée adeplo dispensarc, nisi gravissima

ad pœnas infamantes quœ beneficii vacationem ipso urgeret causa, qune vix fmgi potest. 2* Ab episcopis ,

facto inducunt; quanquàm censent aliq'ui nullas esse s d eum dupiici limitalione, 1° ut
non dispensent in
pœnas, sive exilii perpetui , triremiumve, aut, quod criminibus adultcrio gravioribus; 2" ut non dispen-

pejus est, capitis ipsius, quse quempiam ipso facto sent, ut quis de novo ad ordines vel bénéficia promo-

beneliciis suis privent, nisi scntentia contra reum lala vealur, sed tantùm ut acceplis uti possit. Vid. Inter-

privationem banc expresse décernât. ItaGobard,lom. prètes in cap. 4 de Judiciis. 5° Concedi potest à prin-
cipe seculari, non quiden» directe, ut per se palet, sed
2, p. 191.
Conclusio V. — Infamia mullis modis auferri polest. indirecte, quod tripliciter fieri potest ,
1° si dispenset

1° Enim infamia popularis tollitur emcndalione sce- in lege sua, cujus violatio alioqtti infamiam induceret ;

leri proporlionatâ et pitblicâ. Ratio est, 1" quia res quanquàm lune non tam tollit infamiam ,
quàm im-
pedit ne contrahatur 2" infamia ex facto proprio
per quascumque causas nascitur, per easdem dissol- ; si

vilur; unde id, c. 4, dist. 56 : Ad meliora conversum contracta non fuerit : sic potest princeps ab infamià
nequaquam prior vita commaculat ; et c. 18, ibid. : Son relevare lilios eorum qui commisso kesa: majestatis

ideb débet despici quod fuit, qui jamincipit esse quod non crimine, infamiam sibi prolique suœ contraxerunt ;

fuit ;
2° quia id jure sic constilutum est c. 54 de Tesli 5* etiantsi infamia ex facto proprio prodierit, modo
bus et Attesta et alibi passim. tamen faclum illud non pariai directe infamiam , nisi

Dixi, 1* emendalione, non autem, pœnitenlià; quia vi legis civilis. Sic damnatus ob usuram vel sodo-

pœnitentia solemnis quae describitur c. 64, dist. 50, miam, non potest à principe penitùs reliabililari, quia

nedùm solverel irregularitalem, cam inducebat ê con- crimina liœc infamiam directe pariuhtjurc canonico

tra, et ab infimis eliam offtciis clericorum excludebat sicut et civili; at verô damnatus ob culpam, quae in-

ut patet ex c. 55, 56 et 60, eâd. dist. An aulem ii famiam non pareret directe et specialiter vi juris ca-

quibus id pœnitentia imponitur, ut dum divina per- nonici, sed indirecte tantùm et ob regulam generalem,
solvuntur officia, ad ecclesia? fores consistant, cereum quôd qui jure civili infâmes sunt, sint eliam infâmes

accensum manu gestando, irregulares siut, controver- jure canonico ; is, inquam, à principe reslitui posset,

titur. Negat Bonacina disp. 7, q. 5, punct. 2, quia juxta Sitarcm, disp. 48, sect. 2, n. 10, etab eo restitu-

haec pœnitentia, licet publica, multùm differt à pœni- ais jam apud Ecclesiam infamis non remaneret. Ideô
tenlià solemni quae prioribus Ecclesia: seculis erat in enim soliim apud Ecclesiam infamis erat, quia infamis

usu, et proinde ab istâ ad illam non valet illatio ; cùm censebalur in foro seculari; ergo sublato boc funda-

sacri canoncs deunà non de aliâ loculi sint : utut est, ;

mento, tolletur infamia, etiam in foro Ecclesia:,, et ex

fatetttur omnes pœnitentiam publicam ,

qualis hodiè ;
consequenti tolletur irregularitas.

aliquando fieri potest, parère irregulâritatem si pariai Ibec tamen Suaris opinio difficultate non caret, pra>

infamiam, parère verô inlamiam, praesertim si coacta serlim in casu in quo quis pœnà infamante à principe
|

sit, et ob culpam qus: occulta non manet , imposita ,

vel à ministris cjus condcmnalus esset : unde tutius fo-

sect. 2, n. 4. Dixi 2% proportiona- ret ad Papam recurrere in boc casu, etiamsi jam ces-
Suares disp. 48, \

nimirùm prioris vita: maculas in opi- sâsset pâma, scu lemporis pra:finiti lapsu, seu per gra-
ta, elc, quai
j

nione hominum deterserit, adeô ut deteriori famae tiam principis. Ita, licet timide, Gibertin consulta tio-
t

succedatbonaexistimatioexconlrariisvirtulisoperibus nibus de Ordine, tom. 2, consult. il, ubi etiam docel

sœpè ac diù , repelitis; diù, inquam, quantum mora- eum qui exilio vel triremibus ad certum tempus , no-

liter sufticit, ut prudentum arbilrio bomo verè coït- : vcnnii,.v. g., damnatus esset, non posse per oc tem-

ad quod triennium requirunt Mar- pus à Papa reliabililari, quia baberctur boc tanquam
versus intelligatur ;

chini, Barbosa allegat. 43, n. 23, Navarrus Comment. regia: poteslatts mvasto.
 257 PARS II. CAP. VII. DE 1RREGCLARITATE B1GAMLE. 258
A" Infamia facti legalis solà eliam dispensatione toi- nia con trahit, unum de jure, hoc est, validuni; alind
Iitur in opinione eorum qui irregularitatem ci an de facto, boc est, invalidum.
nexain censent; quia, inquiunt, baec irregularitas est 2° Cùm quis duo contrahit matrimonia de facto , id
vera pœna juris; pœnae autem juris tamdiù durant, estambo invalida, ut si duas ducat consanguineas
donec à juris auctore tollanlur, at patet in censuris. aut quibuscum propter aliquod impedimentum diri-
Duo hic supersuntdubia :
1* an infamia tollatur pcr mens contrahere non poterat; et eum ipsis copulam
baptismum ;
2° an infamis in uno loco, si in alium ubi habeat. Quod addo, quia nusquàra ex matrimonio ju-
ignota est ejus infamia transmigret, desinat esse irre- ris aut facti nascilur bigamia vera vel interpretativa ,

gularis. nisi ad copulam ventum sit : unde qui legitimo ma-

Circa primuro dico 1* : Infamia facti tollitnr per trimonio accipit virginem quam non cognoscit, càque
baptismum ,
quia per baplismum tollitur peccatum mortuà ducit alteram quam cognoscit, non est biga-
quod est infamiae causa. Dico 2° : Infamia pcr senlen- mus ;
sicut née ille qui duceret uxorem alterius , nec
liam imposita non videtor tolli per baptismum : unde ab co, nec ab alio cognitam; quia nec ipse, nec illa

Turca publiée virgis caesus ut fur, posl susceptum carnem suam divisit in plures; cap. 5 de Bigami», etc.
baptisma maneret infamis. Sicut enim perb ptismum 3°, Cùm quis \iduam alterius ab eo cognitam , vel
non tollunlur alise pœnse corporales aut pecuniariae ,
puellam cum alio fornicalam, ducit uxorem et cogno-
ut bine palet quod si Turca ille ad trirèmes damnatus scit, sive sciât eam corruptam fuisse, sive nesciat :

esset, non liberarelur per baptismum , nisi accederet isenim licet reipsà bigamus non sit, bigamus tamen
principis dispensatio; sic nec per baptismum tollitur reputatur ab Ecclesia. Ratio est quia matrimonium
infamia civilis : porrô qui civililer infamis est, eo ipso ejus non babet perfeclam sacramenli matrimonîi signi-
infamis est in foro EcclesLe ; est enim luec generalis ficationem. Matrimonii enim sacramentum signih'cat
régula, quam Ecclesia nuliibi limitavit in gratiam eo- ex S. Paulo spirituale matrimonium , seu conjunc-
rum qui baptismum suscipiunt. tionem Christi eum Ecclesia; atqui matrimonium cum
Circa secundumdico : Infamia facti tollitur per mu- viduà, vel ab alio corruplà banc Christi conjunctio- ,

tationem loci ; sive autem tollatur per eamdem muta- nem perfeclè non repraseutat unio enim Christi ;

tionem infamia juridica, sive non, non tollitur irregu- cum Ecclesia, fuitviri qui aliamnonhabuit sponsam.et
laritas inde contracta. Prob. prima pars, quia implicat sponsajqiue alium non habuit virum;ergo bigamus re-
eum qui alicubi ignotus est, ibidem infamem esse putari débet , sive qui carnem propriam cum multis
prœseriim cùm ex jure, tamdiù debeut quisque prœsumi uxoribus divisit, sive qui duxit uxorem qua3 cum riris
bonus, do.iec cotistet eum esse malum. Prob. secunda pluribus carnem divisit. Quare ergo bigamus non di-
pars, 1* quia irregularitas est impedimentum perso- catur qui cum pluribus fornicatur aut adultérât, infrà
nale, et perpeluum cùm illimitatè ponitur à jure ; at- expediam. 4° Et is quoque bigamus juris fictione cen-
qui impedimentum hujus generis ,
personam ubique setur ob rationem mox laciam, qui unicam et virgi-
comitari débet , donec eâdem tollatur auctoritate quà nem duxit, sed eam posl adulterium ahîpsà commis-
conslitutum est; 2° quia alioqui jus irregularitatem sum, carnaliter cognoscit; is enim jam incipit esse
hanc decernens , facile eluderetur. Vide caput ullimum sponsus illius quœ adullerando carnem suam divisit
bujus tractatùs, reg. o, ante notatum 5. in plures.

Bigamia simulitudinaria est , cùm quis post émis-

CAPUT VII.
sum solemne castilaiis votum, conlrahit, vel potiùs
DE 1RREGULAMTATE BIGAMLE. attentat contrahere matrimonium, sive cum jam co-
Expendemus 1° quid sit bigamia seu digamia; 2° gnità ab alio, sive cum virgine, eamque cognoscit;
quotuplex; 3" an, et quse ejus species irregularitatem is enim bigamus asstimalur, quasi qui duplex contraxe-
inducat ; i expedientur casus quidam in quibus du- rit matrimonium, aliud spirituale, verum; aliud car-
bium est , an contrabatur irregularitas ;
5" vidcndum nale, vulgô nefandissimum. Il is positis, sit
eritquis in eà dispensare possit. Conclusio. Bigami, quoeumque ex assignais modis
Monogamiœ, quae est conjunctio eum uxore unicâ, taies sint , sunt irregularcs.
opponilur bigamia ,
quae est cunjunctio eum duabns Prob. 1° de bigamia reali , ex Apostolo, qui 1 ad
pluribusve uxoribus : unde stricte loquendo ii solùm |
Timoth. 3, et ad Titum 1, eos solùm in episcopos,
bigami dicendi essent, qui duo, vel plura malrimonia presbyteros aut diaconos eligi permitlit qui anius sint
conlraxère. Triplex tamen distinguitur bigamia , vera vxoris viri ; cùm ergo, ut alibi probatum est, qui ad
scilicet seu realis, interpretativa , et similitudinaria. superiores ordines ascendere probibentur, nequidem
Bigamia realis est , cùm quis plures légitimas suc- ad inferiores admilti possint; constat bigamos reaies
cessive duxit et cognovit uxores. à toto cleriealu arefri debere : cl id expressé docent
Interpretativa est, cùm quis fictione seu interpre- lue Innocentii I verba : Ne is qui secundam duxit
tatioi-.c juris censetur plures babuisse uxores, licèt re- uxorem , clericus fiât.
ipsâ plures non liabuerit : id autem contigit, 1" cùm Censent quidem nonnulli, bigamos non ubique et
quis ante uxnris sua; mortem bonà vel malà fide de , semper à subdiaconatu et inferiorihus gradibus ev-
novo contrahit eum alià, eamque carnaliter cogno- clusos fuisse ; sed fatentur simul , consueludinem
scit, seu, ut alii loquuntur, quandoquis duoinatrimo- promovendi bigamos ad subdiaconatum inferioresve.
259 DE IRREGULARITATIBUS. 26Ô

ordines, jure posteriori abrogalam fuisse. Addi posset, | slatim ac incipit esse de Ecclesiœ foro ;
quia baptis-
id nuriquàm permissum fuisse absque episcopi dis- mûs superveiiîeriè , elsi peccata dimittit, baud tamen
pensatione. Vide Collât. Andeg., p. 272, cl Gibert, récupérai indivisionem carnis, vel virginitatem.

p. 718. Dixi, qui duxit duas, etc. ; sola enim sponsalia

Ratio cur bigamia irrcgularitatem invebat , triplex ctiamsi mullipliccnlur, et subsequatur copula , biga-
nffertur in jure. Prima : Miuistri Ecclesiaï non à vi- miam non pariunt : quia non significant conjunctio-
tiis solùm deterrere , sed ad perfectionem fidèles sibi ncm Christi cum Ecclesià per incarnationem. Ita

commissos adhortari debent : Quomodb auletn potest communlter tbcologi 3.

horlator esse virginitatis , aut ipsius vîduitalis ,

quie QikiTes 2 " anquœ matrimonii consummatio requi-
et

novarum nuptiarum statu longé perfeclior est, quiipse ratur ad bigamiam rcalem. R. 1° Ex matrimonio, nisi —
conjugiaj'requentaveril,a\lS. Ambrosius, relatuscap. 3, consummalum sit, non exurgit bigamia realis; unde
dist. 26. Secuuda : Non debent suspeeti esse inconli- si sponsa post ralum matrimonium nec consummatum,

nentiœ , qui divinarum rerum servhio sunt dedicati ;

religionem proliteatur, sponsus qui alteram ducet,
atqui incontinentiae suspeeti sunt qui uxorc prima mi- non est bigamus. Idem est de eo qui vel plures duce-
nime conlenti , ad ulteriores nuptias convolant : unde et cum nullà,
ret uxores, vel unâ tantùm , matri-
bigami aliquando pœnitentiœ publics subditi fuerunt, monium consummaret vel ; ab atio viro duclam , sed

ut patet ex canone 5 concilii Ncocœsaricnsis, et Zo- minime cognilam ducerct. Ralio est quia nec illa , nec
narâ in eumdem canonem. Tertia, caque universalior, ipse in ullo ex proposilis casibus , camcm suam divisit

est defectus sacramenti. Qui cnim,ait Augustinus, lib. in plures, cùm caro non nisi per copulam dividatur;
de Bono conjugii, cap. i8, excessit worum numerum atqui ubi non est divisio carnis, non potest esse de-
singularem , non quidem peccatum a.iquod commisil fectus sacramenti ; conjunclio enim Cbristi cum anima
sed normam qtiamdam sacramenti amisit...'ad ordina- juslà per gratiam et charilatem reprœsentalur quidem
tionis ecclesiasticœ signaculum necessariam ; quia , ut per matrimonium ratum ; al ejusdem conjunclio cum
jam non potest perfectè repnesentare malrimo-
dixi, Ecclesià per carnis assumplionem , non repraesenlatur
nium Christi cum Ecclesià, quod est unie» cum uno, nisi per matrimonium consninmalum ,
quia per solam

et unius cum unicâ eâque incorruptà, cap. o, de commixtionem vir et uxor fiunt unâ caro; ergo ubi
Bigam. deest multiplex corporuin conimixtio , sive ex parte

Prob. 2* de bigamià interpretativâ ex cap. 4, Set viri , sive ex parte uxoris , non potest adesse defectus
7, ibid. sacramenti. — R. 2° matrimonium nonconsummari solà

Prob. 3* de bigamià similitudinariâ , tum ex cap. copulà, nisi accédât seminis emissio, et quidem intra

24, 27, q. 1, ubi juxta lectionem graecam, quotquot vas debilum. Ita vulgô theologi, qui tamen fatentur

virginitatem pollicitam prœvaricati sunt ,

professione eum in exieriori foro censeri matrimonium consum-
contempla, inter bigamos haberi deccrnunlur; tum ex mâsse qui copulam perfecerit.

Quxres 3° circa bigamiam interprelativam an biga-

c. 4, de Bigam., ubi vult Innocentais III, utcumcle- ,

ricis qui, quantum in ipsisfuit, susceplis ordinibus mus sit qui secundum matrimonium invalide contraxil

secundas muliercs sibi matrimonialiler conjunxerunt defectu consensus , ac proinde non ex animo conlra-

tanquàm cum bigamis non liccat dispensait , licct in ve- hendi , sed it'lusoriè et ad extorquendam copulam. —
rilate digami non sinl. Negat prima opinio, quam lenent Avila, disp. 8,dub. I;

Circa varias illas bigamiae species , varias propo- Bonacina, disp. 7, q. 2, punct. 5, quia ex cap. Nuper,

nemus qua;stiones, qua; ad pleniorem rei totius in- 4. de Bigam., ad bigamiam requiritur affectus inten-
telligentiam non parùm conducent. Itaque : tionis cum opère subsecuto ; atqui ubi deest consensus,

Quxres 1°, circa bigamiam rcalem, an bigamus sit deest affectus ille, qui ipse est affectus maritalis;

seu, quod hic idem est, an ex bigamià irregularis lia- ergo. Tulior tamen et probabilior est opinio secunda,
beatur, qui duas duxit uxores , alleram unie baptismum, quam num. 10, et
tuetur Suares, disp. 49, sect. 2,
alleram post, vel utramque ante baptismum. — R. Ne- juxta cum auctorcs melioris notœ, qui ad caput Nuper
gavitid S. Hieronymus c. 1, dist. 26, Grœcorum auc- respondent illud non intelligi de intentione verum
toritate suffultus ; sed fundatior est opinio contraria : efficiendi conjugium , sed de intentione cxteriùs con-
l'quiaeamtenentSS. Augustinus, lib. de Bono conjug., trahendi, qiue intentio nunquàm deest cùm quis exte-

c. 18; Innoc. I, citatâ Epist.; Ambrosius, lib. 1 , Oflic. riores nuptias spontè cl libéré contraint.

cap. ult. , relati apud Gratian.,dist. 26, c. 2, 3 et 4; S. Conlïrm. 1°, quia Cbristianus qui vivente prima uxorc
Thomas et alii complures. 2° Quia irregularilas ex bi- scienter secundas nuptias contraint , fit irregularis, ut

gamià non est exdelicto, sed ex defectu significalio- tenent S. Thomas, et omnes , ait Suaresius, ib., n. 6,
ti»nis raaîrimonii : porrô defectus ille significationis atqui impossibile est, ut cbristianus qui vivente prima
tam reperitur in eo qui plures ante baptismum, quàm uxore secundas nuptias contraint, sinceram habeat in-
qui plures post baptismum uxores duxit :
3" Quia sicut tentionem verum efficiendi matrimonium , eique inlùs

femina, si catecliumena viliaia est , non potest post bap- et ex animo cônsentiat; ergo. Confirm. 2°, quia si vera
tismum inter virgines consecrari , ità non absurde vide- malriinoniiun contrabendi intentio ad banece biga-
tur eum qui ante baptismum duas duxit uxores, vel miam necessaria foret , sacerdos qui ex ignoranlià
çorruptam unam, bigamum verè esse, et irregularem secundas nuptias contraberet, (iercl irregularis, non
261 PARS II. CAP. VU. DE IRREGULAR1TATE BIGAMLE. 262
vcrô si scicnter et ex malitià : atqui absurdum est ||j
casu dividilur caro , etc. Hinc nec bona fides excusât
conseqticns. Confirm. 3°, quia effectua ad contraetum à bigamià, *ec ipsà, ut ita dicam œquilas quare
, :

hune exieriorem opère subsecuto, salis importai in- qui camaliter cognoscil uxorcm suam, quœ, andità
decentiae, ut ex eâ contrahatuf irrcgularitas; ergo marili morte, aller! bonâ fide nupserat,bigamus est
dicendum est eam iucurri , si id patiuntur verba legls ; Hinc ctiam irrcgularis est, qui accedit
cl irrcgularis.

paliunlur autem , ut patet tuui ex ipsis , liun ex nobi- ad uxorcm suam ab aliocognilam per vim vel dolum :

liorum doclorum consensu ; ergo. quia quamvls muller oppressa non sil adultéra , non
ë
Quœrcs i an qui ducit uxorcm repùdiatam sed non est lamcn apta ad reprœsentaridam unioncin Chrisii
coqnitam ab alio , vel eam quœ cum merctricibus commo- cum eà sponsâ qua; virum alium hunqùàm experta est-

ratur, vel fabularum actricem, irrcgularis sit , si ece uni in bis non voluntas inspicialur, sed factum,
personœ sint vîrglnes. — R. cum non esse irregularem et defectus è facto resultans, irrcgularis haberi débet
ex bigamiâ, esse tamen ab ordinibus repellandum, qui ad talem àccesserit. Et verô llcèt vis illala virgini

co quôd infâmes personas ducendo vilis fiât et Infamis, non noceat eidem ut eulpa , nocet tamen ut del'cclus;
cap. 15, dist. 24. unde Vim passa non potest inter virgines consecrari,
Quœres 5* an conjugatus vel sacerdos ,
qui plures ut colligilur ex citato cap. 14.

habent concubiiws , fuinl irregularcs. Yidelur quôd sic; Quaeres 8° clrca bigamiam simili tudinariam, an ut
si enim irrcgularis est qui ducit uxorcm à priori ma- religiosus, sic et qui Deo per castitatis votum in ordinis
rito juste cognitam , à fortiori irrcgularis esse débet sacri susceptione consecratus est, fiât irrcgularis si ma-
qui ipsemet carnem suam divisit in plures; cùm uni- lrimonium conlrahcre et consummare attente!. Ncgant
cuique factum suum plus nocerc debcat, quàm factum alîqui de eo qui cum virginc conlrahcret, et nituntur
altcrius. — R. tamen négative , et id quoad sacerdo- cap. Sanè, 4 de Clericis conjug. Contraria tamen opinio,

les decisum babetur cap. 6 de B'ujam. Quod spécial cui adlucrenlSuares,ibid., sect. 4, n. 6, Sayr., n. 22,

ad difficultatem propositam , dico V, in bis quœ à et alii, vera est et inpraxi lencnda, Pquia ex cap .24,
jure posilivo pendent , non esse à pari nec à fortiori 27, q. 1 : Quotquol virginilatem potlicilam pfœvaricaH
discurrendum. Objcclio proposita oslendit quidem sunt, professione contempla, inler bigamos, id est qui ad
eum qui cum pluribus fornicatus est, potuisse decla- secimdas nuptias transierunt, haberi dcbcnl ; atqui non
rari irregularem , non probat verô eum de facto irre- monachi solùm, sed et clerici in sacris, virginilatem
gularem esse. Dico 2°, eo tempore quo bigamiœ irregu- polliciti sunl; ergo inter bigamos haberi debent si ad
laritas inslituta fuit, impudicitiœ scelus irregularitatem nuptias transire ausint; 2° quia caput Sanè, ncdùm
longé majorem invexisse ,
quàm quœ per bigamiam obsit opinioni nostrœ, eam plurimùm juvat; vull enim
incurrebalur : at temporum lapsu, rébus propter mo- ibi Alexandcrlllutsacerdotes qui nuptias ausu sacri-
rum intemperantiam mutatis , abrogata est irregula- lego allentàrunt, post longam pœnitentiam... officio suo
ritas ex impuritate ob quam plures è clero arcendi reslilui possint, cl ex indulgentiâ episcopi, ejus execu-
fuissent, remanserunt verô res in eodem ac erant tionem habere; ergo non negat, sed poliùs supponit
statu erga irregularitatem bigamie quœ rarior est. eos manere irregularcs, donec peractà pœnilentià ab
Dico 3", crimina impuritatis communiter occulta esse, episcopo dispensenlur.
bigamiam verô communiter esse publicam : unde faci- Quœres 9° an sicut castitalem professus, irrcgularis

liùs bujus quàm illorum irrcgularitas perseverare po- fit, si ducat ctiam secularem ; sic et laicus irrcgularis
tuit. fiât, si ducat monialem quœ castitalem professa sit. —
Quœres 6° an bigamus sil qui puellam non ab alio ,
R. négative : jura enim decernunt quidem ut irrcgu-
sed à seipso prihs violatam ducit. — R. négative cum laris sit qui post emissum à se castilatis solemne vo-
S. Anlonino, 3 p., tit. 29, de Irregul., c. 3, et aliis tum, nuptias conlrahit; non decernunt de eo
at id
mullô pluribus ,
1° quia id nullibi expressum est in qui ab omni voto liber conlrabit cum moniali pro-
jure, cùm lexlus qui requirunt , utquis virginem du- fessa : porrô non incurrilur irrcgularitas, nisi in ca-
cat, ne bigamus sil, sic facile inlelligi possint, ut sibus jure expressis. De pœnis bigamorum legi polcst

non debeat ducere ab alio corruplam ;

2° quia in boc Sayrus,ibid.,cap.5,clSuarcs, sect. 5; superest utex-
casu nec sponsus nec sponsa carnem suam di viser un t plicemus quis in bigamià dispensare possit.
in plures; 3° quia qui à se corruplam ducit, censetur Quœrilur 1" an irrcgularitas ex bigamiâ sit dispensa-
fictione juris quasi virginem ducere : sicut enim relro- bilis. — R. esse; idquc patet l'expenè unanimi doclo-
traliitur malrimonium ad legitimationcin prolis , sic rum consensu; 2° ex praxi antiquà; Lutins enim 111,
et relrolrahi judicatur, ul censeatur factum ante co- cum episcopo Panormilano, qui bigamus erat dispen-
pulam. sa vit, ex Glossà io cap. 18, dis!. 34;3° ideô irrcgu-
Quœres 7° an irregularitatem contrahat qui ad uxo- laritas ex bigamià auferri non posset, quia inslituta rst

rcm adulteratam accedit , sed invitus ,

pulà quia ad id ab apostolo; alqui haœ ratio non valet; cùm consli-
coactus est per censuras, ex co quod adulterium non tutiones apostolorum prxcisè ul taies non iranscen-
salis probari potuerit. — R. aflirm. , cùm enim lucc dantjus humanum, et Ecclesia in bis quœ adjurisdi-
irrcgularitas non ex delicto sed ex defectu proveniat , ;
ctionem spectant, eamdem cum ipso Petro p tcslatem
contrabi débet quoties dividilur caro, nec servatur liabeat.
Significatio perfecta Sacramenli : alqui in proposilo Objiciuntur duo :
1" ex jure : ISon licct contra
 203 DE IRREGULARITATIBUS. 2(54

Apostoliim dispcnsare in digamis Ut àebeant ad sacros episcopis dispensari possc;nisi forte alicubi receptum
||

ordines promoveri, c. 2 de Bigam. 2° Nemo potest effi- sit, et anliquo usu firmatum, ut episcopi hoc in pun-
cere ut quidefectum habet sacram.enti, eumdem amii- nto dispensent. Ita ex noslris Paslor, I. 3, lit. 21, n. 5;
tat; ergo cùm irregularitas ex illo sacramenti defectu Ducasse 1 p. c. 10, sect. 2; Thomassin, tom. 2, lib. 1,
oascatur, illa nonmagis lolli potestquàm iste.Yerùm cap. 85. n. 3; Rabin, p. 288; Gohard, loin. 1, q. 2,
Jia.'c facile solvuntur; unde — R. ad 1 Dist. :Non licet
: art. 4, Haberl, etc.
passira et sine gravissimà causa dispensare cuin bi- Prob. 1° ex cap. 59, dist. 50, ubi prohibet Gela-
gamis veris et propriis de quibus locutus est Aposto- sius, ne quisquam Pontificum, bigamos aut conjugia
lus, concedo; non licet unquàm ex quàcuniquc causa, sorlientes ab aliis derelicta, divinis servi tur os applicare

nego. ItaquTT gravior ad dispensandum cuin bigamis ministeriis confidat ; atqui divinis applicantur minislc-
requiritur causa, quàm qua; in aliis plerisque irregu- riis ii eliam qui tonsurâ et minoribus initiantur ;

laritatibus ex defectu requiratur; at non ideù plané quôd ampliùs palet ex canonis contextu, ubi eadem
impossibilis est lix'c dispensatio, cùm auferri possil
j
est ratio bigamorum ac illileratorum, el corpore vi-

eâdem aucloritate quà constituta est. R. ad 2 : Neg. •tiatorum, qui ab ipsà eliam tonsurà excludunlur, ut
conseq. ; etsi enim sacramenti defectus semper manet, suprà dixi. Prob. 2° ex conciliis Lugduncnsi II et Tri-
non tamen necessariô manet in ratione impedimenti denlino, quorum prius, can. 16 .déclarât bigamos omni
ad ordines quia quôd defectus
;
ille silimpedimentum, privilcgio clericali nudatos , et ipsis sub anatliemate
non babet ex naturâ rei, vel ex jure divino, sed ex prohibet déferre lonsuram, vel habitum clericalem ;

Ecclesiae dispositione, quae quod justâ de causa con- poslerius verô, sess. 23, cap 17, deReform., velat ne
struit, justà de causa auferre polest; sic Ecclcsia, bigami ad ordinum minorum munia applicentur; sed
licet efficere non possil ut qui fuit homicida non ha- qui jam acceptis tonsurâ et minoribus, eorum ministe-
buerit lenilalis defectum, cflicere lamen potest, ut ria exerecrenon possunt, multù minus ad ea possunt
defectus ille ab ordinibus non excludat. promoveri ; ergo bigami ne ad tonsuram quidem dis-
Quseritur2° quis in bigamià dispensare possil. — Ut pensari possunt ab episcopis, qui contra conciliorum
solvalur diflicultas secundùm se totam, dico 1° : Solus generalium slaluta nihil valent, sed solùm à Papa,
Papa in bigamià verâ et interprétative, saltèm quoad qui de jure supra jus, exigentibus causis dispensare

ordines sacros dispensare potest. Ratio est quia haec potest. Prob. 5°tum ex decisione S. Congregationis,
polestas nullibi episcopis conceditur in jure, imù iis- tum ex declaratione Sixli V, de quibus adi Fagnan, in
dem expresse interdicitur, cap. Super eo, 2 de Bitjam ,
cap. Quoniam, de Constitution.

ubi ordinatores, privandi dicuntur potestute et officio Objicil Gibert, l°caput 18, dist. 54; 2° caput 2 de
ordinandi, si quempiam ex bigamis ad sacros ordines pro- Bigam., ubi cùm dicit Lucius illicitum esse dispensare
moverinl; alque ita sentiunt theolugi et canonisée. cum bigamis, ut ad sacros ordines promoveanlur, sup-
Obj. : Permittit Martinus Papa ul Lector si viduam ponit id licilum esse quoad ordines minores ; sed
alterius, uxorem acceperit, aut bigamus fuerit, in lecto- respondeoad primum, hinc ad summum sequi, licilum

raltt permanent, aut si forte nécessitas sit, subdiaconus olim fuisse episcopis dispensare in bigamià, quod ali-

fiât, nihil uulem supra, can. 18, dist. 54 ; ergo con- quipulant fuisse in usu us(jue adlempora S. Thomae ;

cessa est episcopis facullas dispensandi cuin bigamis et id reipsà tradit S. Doclor, in 4, dist. 27, q. 3,
usque ad subdiaconatum inclusive. — R. 1° hune ca- art. 1, quanquàm probabile esteosqui liane episcopis

nonem non esse Martini Papje Romani, sed Martini potestatem concesscrunt, decepios fuisse exislimando
Bracharensis, qui diversos canones collegit, et cujus citalum canonem esse Martini Papœ, cùm tamen sit

fœtus sunt omnes ferè canones qui in decrclo Gra- alterius. Utut est, si potestatem liane aliquando ha-
tiani, sub nomine Papa; Martini leguntur, ut jam- buerint episcopi , jampridem ab eâ excidertmt, ut
pridem observavit Anton. Augustinus, Tarraconensis patet ex cilatis auclorilatibus; ncque id niirum est,

archiepiscopus, in Dialogis de Emendalione Gratiani, cùm ipsi Romani Pontifices timide el in solo aliqualis

1. 1, «liai. 10, p. 108, edit. Raluz. Porrô Martinus necessilalis statu , suâ in hocce puncto polestate
Bracharensis, et parlicularia concilia, è quibus ca- utanlur. R. ad 2 : Neg. sequelam, tum quia in bis

nones suos deprompsit, et quac in hoc puncto à Pon- materiis non valet argumentum à contrario sensu ;

tilicibus Romanis fuisse confirmata probari non potest, unde qui dicit dispensationem ad ordines sacros Pap;c
non potucrunt episcopis tribuere potestatem dispen- reservatam esse, non dicit eamdem quoad ordines
sandi in impedimento consiituto lum ab Aposlolo, minores concessam esse episcopis; tum quia Lucius
lum à Palribus concilii Nicœni, ut dicitur cap. 14, de sacris ordinibus interrogatus fueral, non de aliis ;

càd. dist. 5i. R. 2° in objeclo canone non exprimi ac proindc de illis non de istis respondere debuit.
uis urgente necessilate cum bigamis dispensare pos- Alque hinc colligunlSuarcs, n. 5, et Pirhing, ri. 28,
sit, ut liant subdiaconi ; et quamvis ca polestas epi- contra Navarrum, episcopos nequidem ad usum ml
scopis per eumdem canonem allribula fuisset etiam norum cum bigamis dispensare posse, quia id eliam
à Marlino Papa, potuit lamen revocari, cl de facto nullo jure episcopis concession est, imù salis eisdem
revocata esl ab aliis pontiûcibus, ut constat ex lolo per citât os canones inlerdictum videlur.
lit. de Bigamis. Dico 2° Probabilius est eosdem biga- Hcec assertio limilatur 1° in casu necessitalls gravis,
inos ne ad lonsuram quidenj et minores ordines, ab el cùm ad Papam recurri non potest ; episcopus enim
acs PARS 11. CAP. VIII. LE 1RREGILAR1TATE EX DEFECTU LENITAT1S, Ut
in ampli regione, ut Indià, posilus, si gravis urgerel '
•si ex bigamiâ vel bomicidio vo'untario.Atde immen-
ministrormn penuria, ad sacros etiam ordirws dispen- sis bujusmodi privilegiis non convenilapud omnes; imo
sare posset in l ge vel à Papa, vel à concilio generali docet Tamburinius, ibid., q. 3, in privilegiis semper ex-

prof'ectâ. ha Sancbez, I. 7, disp. 8G, n. 14, Barbosa, cipi bigamiam, nisi contrarium spccialilerexprimatur.
alleg. 49, n. 25; Pirbing, n. 30, conira Fagnan, ibid., An in petendà dispensalione explicare quis deheat

»n. 40. Raiio est quia Ecclesia tacite consentit ut non se tria vel quatuor contraxisse matrimonia,. controver-

[serventur leges quas sine gravi populorum damno titur. Neg.inl Navarrus, Sancbez, Avila, etc.; sed m
jSivaiï non possiuit, et qusc alioqui in destruclionem Uor et probabilior est opinio contraria quai!) lenenl
>
pntiùs qiiàm in andibcatinnem cédèrent. LiiuitalurS* PyrrusGorradus, 1.2 I ru.iisdi.-,pcns.,<-.'i n. 14;Babiu,

al» abquibus in bigamie interprétative consurgente ex. p. 286, etc. Ratio esl quia in supplicatioue ni expri-

delicto occulto, v g., exduobus matrimoniis învalidis. menduin est (piod dispensalionis assecutionem longé

Vorùm limitatio lr.cc meritô rejicilur à Suare et Pi- difficiliorem reddit. Vidimus autem, verba suntCorra-

rbing; quia, etsi post Tridentiuum dispensare possinl di, quanduque fuisse Irigumo, nempe ei, qui cum virgine

episcopi in ipregularitalibus ex deliclo occulio, non

et successive mm l'idud conlraxil, denegulam dispensa-

ideo lanien dispensare possunt in iis quai sunt ex de- tioucm :quidquiddicat Navarrus, cons. 2 de Bigam., n. 4,

fectu; ati|ui irregiilarilas bigamia: semper est ex de- scilicet quod nulliis utiqitàm pontifex maximus curavit

feetu sacramenti, ei propter defectum hune primariô de Irigamià; aliud enim nos docet notoria praxis, licèt

pu- ipti etiam trigamo quandoque detur dicta dipensatio.

instituta est; ergo sive sit ex delicto occulto vel

blieo, non potesl ab episcopo auferri. Limitatur 5° ab

CAPUT VIII.
aliis, ut possit episcopus dispensare cum bigamo ad
DK IRREGL'LABITATE EX DEFECTU I.tMlilb.
religionem transeunle; at limitatio haec nullo juris
ARTICULIS PRIMUS.
texlu probari potesl, ideùque, etsi viris gravibus pla-
cuit, rejicienda est. Staluuntur priticipia generalia.
Dico 3° : Episcopus dispensare potest in bigamiâ Deiectum lenitalis patiuntur, non ii solùm qui in-
simililudinarià, non solùm ut qui eam conlraxerant, juste, sed et ii etiam qui juste occidunt aut mutilant ;

peractà pœnilenlià suis ordinibus utantur, sed etiam Ecclesia enim sponsi sui mansuetudinem imitata, ab
ul ad aitiorem gradum promoveri possint. Ita habelur omni sanguinis elTusione abhorret. Do iis qui injuste
cap. 4 de Clericis conjugal, et cap. 1 Qui Clerici, etc. occidunt vel mutilant, prœcipuè dicemus ubi de irre-
Excipiuntur duo casus :
1° cùm quis post emissiim so- gularitatibus ex delicto ; de cacteris loquemur in capitc
Iemne caslilalis votiini, contraint cum viduà, vel non prcesenli. Sit ilaque
virgine; 2° cùm conlrabit quidera cum virgine, sed Conclusio. — lrregularis esl generatim loquendo, omnis
jam ante ordinum susceplioneni conlraxerat cum alià, et solus baptizatus, qui aclu consummato et voluntariè
post cujus morlem ordines susceperal. Ita onmes ex hominem occidit vel mutilât, aut ad homicidium vel mu-
cap. 4 cl 7 de Bigam. L'triusqiie exceptionis ralio est tilatiotiem proximè concurrit.
quôd in bis easibus jungalur bigamia interpretativa Prob. tum ex unanimi doctorum consensu, tum ex
simililudinarià?- variis juris capitibus.Cap. 1, dist. 51, ab ordinibus ar-
Dico 4° : Praelati regulares, spectato jure communi cenlur milites, qui ducibus suis obediendo, sœva neces-
et seclusis privilegiis, nihil aliud cum subdilis suis
J sari'o prœcepta stmt executi. Idem decernilur, cap. 5 Ne
possunt, quàni quod cum diœcesanis suis possunt epi clerici, etc., de bis qui truncationes membrorum, aut per
sconi; undc cum iis ne ad minores quidem ordines [? se faciunt, aut per alios jubent inferendas. Idem demùm
dispensare possunt in bigamia verà vel interpretativa; 1 diserte colligitur ex Clémentine unicà de Homicidio.
secùs si agatur de simililudinarià. Ratio prima: partis Ratio hujus instituenda; irregularilatis, ex S.Thom.
esl quôd pi lestas dispensandi in bigamia verà vel quôd ordines omnes referanlur
2-2, q. 40. a. 2, ea est
interpretativa nullibi in jure pradatis regularibus con- ad Kucharislia; sacramentum, in quo reprxsentatur
ces-a legalur. Ratio secunda: partis est quôd géné- passio Chrisli, qui in toto vitae decursu mitem se exbi-
rales, provinciales, abbales etprioresexempti, jurisdi- buit, qui à Pâtre ut agnus missus est, qui suos misii
ctionem enasi episcopalem exerceant ; quapropler ipse ut oves in medio luporum, quos palientiâ et man-
dispensare possunt cum suis, sive illi ante professio- sueludine converterent; qui acrem Jacobi el Joannis
nem, sive post, ha. c bigami;c speciem contraxerint. contra Samarilanos zelum redarguit; qui instante te-
Vid. Suarem, seel. 0, n. 18, et Tamburin de Jure nebrarum horà cùm palereturnon comminabalur; qui
abbat., t. 2, disp 17. q. 8. sanguine suo meliùs loquenle quàm Abel, misericor-
Dixi, seclusis privilegiis; que uiiicuique praelato in diam invocahat, non vindictam; qui proinde ministros
religione suà cognita esse debent. Docent Carmelitae suos, proprii sanguinis, non alieni prodigosessevoluit :

Salmanlicenses, cap. 9, n. 42, regulares pnelalos unde sequiltir sacerdolem aut alium quemvis, jusià
dispensare pusse cum suis in qoàcumque bigamia: etiam de causa, bnmicidam.à normàei exeniplo Christi
s.iecie ; tum ex privilegio Sixli IV, quod refertur in delicere, ac proinde mérita constitui irregularem.
Compendio minorum; tum ex atio Pauli III privilegio Dixi 1° •
Generatim loquendo, quia conclusio quas-
ç o iifidem plena indulgetur facullas dispensandi i •
dam patitur exceptiones*, de quibus in decursu. Dixi
ouini promus irregularitate, ne eà quidem excepta qua; 2" . Omnis et solus buvlitatus ; quia jura de eo so-
m. xvu.
267 DE IRKEGUI . rmus. 268

lùm loquuntur qui liomicidii pôst baptismum conscius poil-, oiiialum cl decus non niliil inservit; tum uuia
fu, rit , cap. 8 el 61, dist. :>0. Ita. Navar., n. 209, lia q,ii oeuhirn crutum nabot, indiget dispeusatione, fusé

bert, Babin, etc. Cur autem statuent Ecclesia ut infi- non semper necessaria est ei qui oculum inotilem

dèles homicidae post baptismom hregutares nonsint, babet; erg© inembri delruncaiio graviùs animadverli

sfecûs 'l bigamis, expendlt Suares-, disp. i l, sect; 5, n. poluil quàni simplex ejnsdem debililatio.

3, et ferè ad unam Ecclesiœ volunlalem recurrit. Dixi Ouieres 2" Quid intcUiyatur nomme membvi. — Ut
5* : Qui actu consummato; !cx enim factum requirit, solvatur quxslio, queg magni est momenti, notandum
cap. final. 15, q. 1. Uinc ab irrcgularitatc inmiui.es est, triplex pariinm genus bumano corpori à Ratura
mancni, 1° qui solùra conantur occidere tel nmtilare, ( (ineessum esse; alise non pertinent nisi ad décorera
sed voiuntatem liane exequi non possunt ;
2° qui per- cl ornatura , ut capilli, barba et inanimse in viris;

cutiunt, vulnerant, lacérant, sanguiuera eïVundunt, aliœ non tantùm pertinent ad iniegritatcm individui,
nisi seqtiatur mors aut abscissio nieinbri , directe vel sed eliam proprium habent officium ab aliis parlibus

indirecte ; sive mors per miracuhim ant aliter iin- dislinclum , ut inanus ad l
-alpandum ,
pedes ad ince-
pedialur. Ad banc porrô irregularilatem necessaria dendum , oculi ad videndum , nares ad odorandmn ,

non est effusio sanguinis ; unde qui strangulatione vel luigua ad loquendum ; aliaj demùm pertinent non
veneno honiinem necat , irregnlaris judicari débet. soldai ad ornatum corporis, sed et ad ejus integrita-
Dixi 4° : Qui voluntariè seu scienter cl libère, quia lem ; ilà ut tamen non babeant operationem ab aliis

furiosus , infans, dormiens , ebrius et alii similes , si dislinctam , sed accessoriam et conjunctam cum ali-

occidaut, irregnlares non fiunt ob rationis defectunr. quà parte prsecipuà, laies sunt digiti qui manibus,
Excipilur dormiens qui pnevidet, se, cùm , v. g., dentés qui linguae et ori inserviunt. llis positis ,

inlerdiù iratus est ,

per nocleni aima rapere, et iis R. Partes secundi generis, qua3 scilicet proprium
quoscumque babueiït obvios ferire; is enim, nisi et distinclum ab aliis officium exercent, seu quae sunt
arma sibimelipsi subtraliat, irregnlaris fiel, eliam quasi inlegrum inslrumentum proxinmin alicujus ac-

in soumis occidendo. Idem de ebrio dicendum. tionis, eaj , inquam , sote partes, sunt veii nominis
Dixi 5°: Occidit vel mutilai; bomicidiuui enim et membra , ac proinde ex istarum non item ex aliarum
mulilalio quantum ad incurrendam irregularitatem ampiitatione nascitur irregularilas. Ita conimiiniler
sequiparantur in jure, ut palet ex cilatà Clemenlinà llieoiogi conlra Cajetanum, 2-2, q. 65, art. 1, quein se-
de homicid., quanquàm irregularilas ex mulilalione quuniur Suares, disp. -il, sect. 2, n. 8, et alii quidam.
non omninô sequilur conditionem irregularilatis ex Ratio est 1° quia luec inembri acceptio juri cano-

homicidio; hajc enim Papse reservata est, eliamsi oc- nico salis consentanea est. Nain cap. 6, de Cor pore
culta sit,non illa,prout declaravit S. Congregalio liiiut. , is cui deest manus allera , dieitur simpliciter

apud Suarem, sect. 2, n. 4. Ut autem intelligantur mulilatus ; at veto cap. 2 de clerico œgrol. tmi duos

quœ ad mutilationem sul'liciant, vel non, digilos cum medietale palmœ amisit, non dieitur mem-
Quœres 1° quid sit mulilalio. — R. est meiabri bro truncatus, sed debilitatus et deformis. Consonat
truncalio seu ampulalio. lia omnes cum Glossâ in id Âpostoli Rom. 12 : Omnia membra non ennuient

cilalam Clemenlinam. Favet cap. Sicut urgeri.Al, 1, actum habent : ubi membrum exprimitur per id quod
Si cujus manus esset arida, verum dislinctam operationem liabeat 2° quia in odiosis
q, 1, ubi dieitur : ;

ijuidem esset tnembrum, quamvis sine sanguine. Ex qui- non est extendenda voeu n signilicalio, sed stricte ac-

bus colliges cum Sylvio, Sylvius, v. hreguU nias, 1, et cipienda ; ergo licet digiti, v. g., utcumque vocari
omnibus ferè casuistis eum non esse irregularem (|iii I>ossint membra ,
quia tamen rigorosè membra non
membrum incidit, débilitât, aui aridum raidit. Veiba sunt, non debent intelligi inembri nomine in materià
enim legis non debent extendi ullra id quod signifi- irregularilatis, qua3, ut suo modo pamalis, est odiosa;

cant porrô mutilatio siguilicat separalionem ,

abscis- 5° quia si menibruin dici possel ea pars quai aliis par-
;

sionem , aut diminulionem inembri , non incisioncin libus socia est el adjulrix in earum oflicio ,
pars digiti

meram aut percussionem. Unde rursùs sequilur judi- quae certè manum in oflicio suo adjuvat, membrum
cem absque irregularilatis periculo condemnare sive dici tleberet; sicque qui partem digili amputaict,
ad lorturam, licel luec debilitet membra sive ad , esset irregularis, quod tamen ne ipse quidem Cajeta-
stigmaseu cauterimn lilialuin, sive ad flagella. Quiu nusadmiltit.
et olim episcopi reos aliquos verberibus subjiciebant, Objiciunlur quatuor :
1° Membrum non aliter sumi-

ut palet ex cap. 1, 23, q. 5, de quo vide Ducaase, p. lur in jure quàm in connnuni omnium sermone at-
,
:

2, cap. 12, n. 11. qui communis omnium sermo, inembri nomine intel-
Nec dicas quôd in jure paria siut non esse et inutile ligit partem ex quâ integralur tolum corpus ut sunt ,

esse; lainctsi enim bajc quoad operationem paria digiti et similia; 2° membrum est illud quod pro-

sinb, quia, v. g., non plus operatur paroebus inutilis prium babet et distinctum officium : alqui digiti pro-

quàin si non esset ; baud tamen paria sunt quantum prium illud distinctuiiHiue officium habent; digilis

ad inducendam irreguiarilalcm : unde hsec alligari enim pingimus, scribimus, et instrumenta musica pul-
poluit membrum truncatur elsi non
aclioni quia , samus; 5" in jure parles quai officium babent acces-

fuerii annexa ei quâ idem membrum inutile redditur. sorium, computantur inler membra: ideù enim qui
Coniirm. tum (juia membrum debilitatum ad coi testiculis carent , irregulares, smtl ,
quia membro ca-
\
209 PARS 11. CAP. VIII. UE 1RREGELAR1TATE tX DEFECTl LENITATIS, 270

rcre supponuntur ;
4° non minus qui pollicem aut oculiis officium liabet videndi.

irreguîares esse debent, l»i\i 4° Qui hominem oeeidit aut mutilât bine ir-
indieeni abseindunt alicni ,
: ;

qui abscissionem ill.nn paliiur; imô inagis, re«ularis est (|iii page n \el liaTclirum ant aliuin
quàm is
,

eùiii t-Lil-ia >il in inulilanle, non in mutilalO ; alqui is queinlibel iulerlieil, qnh et ii hommes snnt. lia S.

est irregularis engp et <ini Anlnnin.,3p., lit. 29, de Irregul.,c. 2, cl alii. A cpn-
cui abscindilur polie» , ,

ab.M -iudit. — K. ad 1 : Neg. inaj.; in pœnalibiiseuim iiaiio irregulaiàs non e-t l qui imento cadavere

strieia lit interprelatio quam non curât ncc expeu- inimioi cui mnitem parabat,in ipsumcK'rabiedi
,

dit sermo cnininunis : porro siricla non e>sel iu- vit, ejusque inenibra dilaniat 8t abscindit; 2° qui vi-

qiuc parteni conl'underel cuiu niembro; runi aut mulierem stcrilem reddit ; is enim , licet ut
lerprelalio
inler se piur'unùm dill'erunl cùm quid- homicida leneri délirai ex < ap. -• de Ilomic.,\um t; mi n
hœc enim ;

quideomponit lotuni , sit pars ; id vero tautùm sit uooHcida estguoad efbctuni icr^gulariialis, cùm ne is

un •nibriiiii [iropriè, quod est pars sibi ad proprium quîdem irregularis sit qui brlùs nnndùin vivificati ab-

operaiionem et ab aliis dislinctain sufficieus. R. ad orlum procurât, ut lalè probat Pont as, ihid. casu 53.

enini pingere, propria Pixi 5° Vel concurrit etc., sive concurrat phy-
Nef. min., scribore et :
2 :
,

sinit officia manùs qu;e ad cas functiones digilis sicè et influxureali, ut earnifex ; sive snlùin naorali-

ulilur; aliotiui pars digilorum extreina, quee |.Cwicil- I

ter, idque vel positivé, ut mandant, consiileus, etc.,

geslat, perse solam conslitueret inembruiu, sic-

1
vel negaùvè, ut non obstans qui ex officio et justilià
lum ,

ampulaicl, iierel irregularis, quod, obstare tenetur. Qiue ut ex parte in capite prœsenti
que qui eaui aiteri ;

utdixi, ne ipsi qunbm adversarii concedunt. R. ad sol antur, varhe lue proponendœ simt et solvcndœ
]

3 : Neg. aut. ejusque prubalionem ; non enim qui se ;

qusestiones cirea quadruplex bominum genus ,
qui

abscindit, ideù irregularis est quia membrum resecat, \ sine pc calo , et aliquando meritoriè alios necanl aut

sed quia culpà sua idi'acit, aut ut alii iaciant meretur .mutilant, qunles sunt 1° judiecs et quotquot morti
;

reurum légitimé cooperantur; 2° milites qui in bello

quam culpam jura irregularitale plettere potueru: it. r

ju.-tu prœliaiitur; 3° cliirurgi qui ut toli consulant,

Et vero qui puriem cujuslibel digiti sibi ipsivo'.ens absci- ; ,

dit, c. G, dist. 55, non autem fortuite , hune ad clcrum f

parlem abseindunt ;
4° qui ut vitam servent ,
alienam

canones non admiltunt ; atqui tamen qui parteni digiti i invadunt. Ab ultimis exordium ducain.
sibi abscidit , non abscidit sibi membrum ; ergo irre- ï Articulus II.

gulariUis illa non oiïtur ex mutilalionc membri , sed An irreguîares sint qui occidanl ad de fensionem vitœ, etc.
ex malà voluntate ,
quœ sibi misa fuit ferrum àtjicete,
Conclcsio. — Qui Ut vitam suam ab injusto invaso-
ibid. R. ad 4 : Neg. maj.; irregularitas enim non incur- re lueatur ^ C umdem mutilât vel occidit cum moderamine
rilur, nisi in casibusjure expressis , atqui CW C *- \ inculpatœ tulclœ, non fit irregularis.
suni est in jure, ut qui cerlos babent defectus, Prob. ex Clemcntinâ ùriicà de Homicid., quœ rem
etiam ex aliorum culpà, sint irreguîares, non expresse définit bis verbis : Si furiosus, aut infans ,

autem ut qui borum dei'ectuum causa sunt, et ipsi sem- seu donnions , hominem mutilet vel occidat , nultarn e.x

per irreguîares sint ; unde omninô falsum est quod hoc irregularitatem incurrit; et idem de illo censetnns,
aliqui regulœ instar assumunt , irregularem esse eum qui mortem aliter vitare nonvalens, suum occidit vc! mu-
per quem alter eiïicitur irregularis. Nam irregularis tilât invasorem. An autem ante Clemenlinani banc ir-
non est qui manum alterius debilitavit, et tamen irre- regularis esset qui vitœ defendendœ gralià iniquum
gularis est cujus manus debilitata est et enervata. invasorem interficiébât, disputant Theologi. VideSay-
.Ncque etiam irregularis est qui alium leprosum fecit , i ruill) c< i7 n 9, Collât. And., p.
. 42G
;

qui potione alium in amentiara vertit, qui faciem Dices : Citata démentis V constilutio revocata est
alterius notabililer deformavit, qui filium spurium ge- àTridenlino, sess. 14, c. 7, ut patet ex bis ejus verbis:
nuit, qui ad necessariam vitœ suœ defensionem aliuin Si Iwmicidium non ex proposito, sed casu, vel vim vi

înutilavit; tametsi leprosi , amentes, et alii mox enu- repellendo, ut quis se à morte defenderet , fuisse com-
merati , irreguîares efficiantur. A contrario polest mhsum narretur : quam ob causant etiam ad sacrorum
quis irregularis fieriexaclione quœ alium irregularem ordinum et allaris ministerium, et bénéficia... jure quo-
non reddat, ut patet, ait Habert , in eo qui alii injuste dammodo dispensalio debeatur, commiltatur loci ordi-
membrum virile resecat. nario.... qui non nisi causa cognità dispensare possit .

Ex bis infero contra Suarem, irregularem non fieri ergo nibil ex eà concludi polest. — R. neg. ant. , e
qui alterius auriculam amputât quia auricula seu car-
; dico Tridenlini verba vel intelligenda esse de eo qui
tilago quœ est circa aurem , non est membrum cùm , non servalo moderamine inculpât» tutelœ, suum oc
auditui necessaria quoddam ejus prœsi-
non sit, sed cidit invasoreni prout declaravit S. Congrogalio, die
,

dium et ornamenlum. Idem dicam, tum de eo qui 1 octob., an. 1588 , et docent Xavarrus , Sayrus, Co-
pollicem alterius abscmdit; tum de co qui alii den- mitolus, Babin; vel intelligenda esse de dispensationc
tem evellit, quia nec dens, ncc ipse pollex sunt vera in foro exteriori, cùm dubilatur, dt srepiùs dubitari
membra. Sentio tamen cum eodem Suare eum qui , I potest.an invasus inlra modérât a- defensionis limites
feminae mamillam abscindit, ab irregularitale immu- 1 steterit, et excessisse incusatur; is enim in hoc casu
nem non esse, quia mamilla quœlibet in feminis ofii- I ad majorem cautelam, tolli'iidainque omnem scandali
cium nutriendi hubel per se distinctum , sicut quilibet * propriive scrupuli occasioncm ,
arcendus est ab ovdl-
S7i DE IRREGULARITATIBUS. 57*
nibus vel benefieiis donecres corani loci ordinario dis- viderc potest se injuste ab alio impetendum esse et
cussa fueril; unde lune vel absolutè, vel quodammodo occidendum , nisi ipse eum praveniat : atqui potest
dispensa lione opus esl, ne quid aul in astantibusscan- quis velle facercaliquid unde praeudet Potest
d:ili, n ut in ipsooccisore scrupuli remaneat. enim quis alium quem ad effusionem sanguinis prom-
Dixi 1° : Lit vitamsuam servel; quia Clemensde eo ptum et audacem esse cognovit dicteriis et conviciis ,

solùui loquilurçut mortem aliter vhare non valen s, oc- insequi : sed qui sic provocat et insequitur alium ,

cidit vel mutilai : borum verborum occasione. servat jus in vitam propriam, cùm alter non habeat
Quoeres 1° an qui occidit vel mutilât ad defensionem jus occidendi eum à quo injuriis affleitur; ergo potest
vitce, ssd id f'icit ex odio, irregutaris fiai. — K. néga- quis servare jus ad vitam suam, et tamen esse forma-
tive, si supponatur cum Sayroet aliis , eum non ob- liier bomicida occidendo cum qui injuste provocatus,
slante odio servare just;e defen>ionis limites, quod in injuste tamen vult occidere ; ergo tune erit uterque
praxi difficile videtur. Raiio esl quia etsi peccat qui ex irregularitati obnoxius ; ergo falsum est id quod aliqui

odio agit, non subjacet tamen irregularitati quamdiù principii instar assumunt toties aliquem ab irregula- ,

sislit in ira terminos juris; sed qui servat moderamen ritaie immunera esse quoties vitam suam tuetur ,

incnlpatae lutelai , sistit intra terminos juris : alitinde contra eum à quo injuste invaditur; ergo meliùs dixi-

nullibi decernitur irregularitas vel censura contra ac- mus, ad boc, ut quis irregularitatem ex homicidio non
luin pure interiorem , et qui in aclionem exlernam conirabat, duo concurreredebere, nempe ut servet jus

nullatenùs influât, ut jam dixi supra , agendo de Cen- ad vitam suam , et ut nec prarviderit, nec praevidere
suris ; ergo. potuerit bomicidium ex injustà suà actione secuturum.

Quaeres 2° an irregularis ait qui suâ culpâ constituit Ex his colliges, ad judicandum an quis irregularita-
se in necessitale vel occidendi vel moriendi. Lxemplum tem incurrerit, inspiciendas esse singulas rei circum-

sit in eo qui alium ad duellum provocavit ; aut qui in slantias , ut intelligatur an qui malà aliquâ aclione se
adulterio depiehensus à marito , eumdem occidit implicavit, in eâ lanquàm in causa bomicidium virtua-
alioqui ab eo occidcndus; aut qui bellum injustum liter voluisse censeatur. Sic, v. g., in proposito adul-

scienler amplexus, hosles sibi mortem intentantes in- terii casu, si rébus ad viri prudentis judicium exami-

terfecit; aut qui dicteriis etinjuriis, bilem alteiius natis , appareat adulterum cognovisse periculum occi-
manumque commovit , etc. — R. eum qui in tali ne- dendi cui se exponebat, pulà quia maritus nec aberat,
cessitale se constituit , aliquando esse irregularem , nec ejus erat iudolis ut injuriant tam gravent patienter
aliquando non esse. Non erit quidem irregularis , si ferret, etc., utique pro irregulari habere se débet;
non obstante necessitate in quam se conjecit servet , imô et tutius est ut irregularem se repulet, si dubitet

jus ad vitam suam et occidendi nécessitaient nec ,

an periculum boc adverterit : si è contra nihil taie

proeviderit, nec praividere potuerit ; erit verô irregu- potuerit prudenler suspicari, quod aliquando, licèt ra-

laris, si desil alterutra condilio.Hanc régulant colligo riùs, evenire potest; tune nec bomicida erit, quantum
ex variis auctoribus quos inter vide Suarem disp. 46, ,
salis est, nec proinde irregularis. Pariler si quis alium

iecl. 1, n. 12; Gibalin., c. 4, q. 3. Jam secunda pars, alapâ caidat, pr.evidens eum labis lmjus ullionem in
1°
quai primai partis probationem importât, probatur sanguine percussoris quaesilurum esse, irregularis erit

quia qui occidit quando non babet jus vitam suam cum si eum occidat ne occidalur; quia praividendo bomi-

vit» aliéna; dispendio conservandi , est injustus occi- cidium : voluit illud in causa : secùs si boc praividere

sor; utpote qui occidat eum à quo juste invaditur : non poluerit. ha Sayr., c. 17, n. 19, Suarez ubi suprà.

atqui injustus occisor est irregularis; ergo qui occidit Quaeres 5° an irregularis ait qui iniquum inva&orem
cùm non habet jus vitam suam per alterius occisio- occidit aut mutilât , cùm fugiendo posset sibi considère.

nem conservandi est irregularis unde sequitur eos , : — R. affirmative, quia Clementina citata cum duntaxat
esse irregulares ,
qui ut propriai vitœ consulant , occi- ab irregularilaie eximit ,
qui mortem aliter vitare non
dunl vel bostes in bello injusto, vel satellites à qui- valens, mutilât vel occidit: porrô qui fugà vitac suai

bus , ob crimen à se admissum quairuntur ad mor- consulere polesl, potest aliter quàm occidendo mortem
tem , cùm enim bostes et satellites juste invadant, vitare. Ita plures, ex iis etiam qui censent bominem
et bellum utrinque justum esse nequeat , consequens sic invasum si nobilis sit, et ex fugà dispendium

est , eos qui invaduntur, Iicèt aliter quant occidendo honoris pati debeat,non leneri ad fugiendum ; quia

se tucri non possint , bomicidii reos esse si occidanl semper verum esl quôd non occidat. pro vila,
talis

ac proinde irregulares. Prob. 2" quia qui formaliier sed pro honoris sui tlefensione qui aulem ad hono-
:

bomicida est , irregularitatem incurrit : atqui potest ris defen ionem occidit , nullibi ab irregu arilate im-
quis servare jus ad vitam suam , et tamen esse forma- munis declaralur. Atqne id tenent S. Antonin., 5 p.,

liier bomicida injusti invasoris. Ille enim est forma- lit. 4, c. 5, et lit. 29, cap. 2; Navarrus, cap. 27,

liter bomicida, qui sciens et praevidens vult causam n. 215, etc.

bomicidii atqui fieri potest, ut quis retinens jus ad

: Limitatur hsec responsio in casu quo quis fugiendo,
vitam suam, sciens et praividens velil causam bomi- mortis proprix periculum incurreret, vel quia inimici
cidii. Ut enim quis retinens jus ad vitam suam cen- , i'nstarenl à tergo, vel quia invasor fugientem faeiliùs

percutere posset, etc.; lune enim verum est quôd

causam bomicidii in-
seatur sciens et pra-videns velle
sulticit ut velit facere aliquid unde praevidet aut prai- il vasus non aliter mortem vitare possit, quam oect
Î73 PARS II. CAP. VIII. DE IRREGULARITATE EX DEFECTU LENITATIS. 574
iendo. Quùd si invasor ipse jam arriperct fugam, uli- ergo cùm Clemens V, eum dunlaxat ab hàc lege exe-

c|ue irregularis csscl invasus, ctiam ab co gravilcr merit, qui occidit ad propriae vite defensionom, non

vulneratus, si eum insequcrctur, et occideret vcl mu- argnmentanior à contrario sensu, sed ab exceptione,
tilaret; quia jam non esset defensio licila , scd ultio quae cùm non sit nisi pro ooo <nsu, firmat regolaoi in
privalis per>onis prohibita. Eftdem de causa irregula- aliis omnibus.
ris est qui occidit, cùm sufficerct mutilare, quia non An aulem incurrat quis irregularitatem in casa in

sixtit iotra limites licite et modérât* defensionis. quo non solùm occidere licite pntesl , sed et ad occi-
Qu;vres 4° an irregularis sit ,
qui parantem sibi insi- dendara tenetur jure oatorali vel divino, ut si rex. vel

dias ad inferendam necem ,

prœvenit et occidit. — respublica quae invadunlur, defendi debeanl; non con-

R. insidij' vel taies sunt, ut instet mors, nisi praeve- venil inler priecedenlis responsionis assertores. Negat

niantur : vel aliâ quàm oecisionis via declinari pos- Avila, et l'usé Gibalin c. 4, q. 3, 1° quia si occideni
,

stint. Si primum , irregularis non est qui occidit, quia ad defensionem vite corporalis, ab irregularitate im-

cùm supponatur nullum alind liabere médium salvandi munis sit, à fortiori ab eà iinmunis erit, qui occidit,
vitam, vera est defensio. Si secundum, irregularis est, ne spiritaliter morialor, transgrediendo praeceplum

quia non occidit pro vitâ quant aliter servare polesl. naturale; 2' quia vix credi pntest Ecclesiam aliquem

Covarruvias, Sayrus, n. 13. daninilicare eo quod pr reeplum naturale impleat ;

Quaeres 5° an qui ob honoris vel bonorum defcnsio- 3° quia alioqui multi metu irregularitatis al» execotione

nem, alium occidit , exinde irregularis évadât. — R. af- praxepti naturalis inipedirenlur ;
4° quia cùm virtotes
firmative, 1° quia homicidium et mutilalio semper pa- sibi invicem non adversentur, non potî-st esse de-
riunt irregularitatem prêter quam in casibus jure ex- fectus mansueludinis, ubi est positio virtutis obligaotis

ceptis; atqui in jure non excipitur casus, nisi defèn sub peccalo ,
5° quia homicidium ut inducat irregula-

sionis vite propriae. Qui aulem honorem vel fortune j

ritntem, débet esse volitum, saltem in causa, ut in
bona défendit, non défendit vitam propriam , nisi in judice, qui professionem judicis amplexus est quia
casu ferè metaphysico, quo quis eripere vellet bonum :
volait : atqui taie non est homicidium de quo loqoi-
sine quo vita sustentari non posset ;
2° quia reipsà ,
mur in praesenti ; non est enim oranino voluntarium,
peccat qui alium ob bonoris vel fortunae defensionom ,
sed quasi coactum, id quod sine peccato omitti non
occidit, ut alibi probabilur; ergo est irregularis ex potest.

delicto. Dixi 2° in conclusione, ut quis occidendo vel

Quaeres 6° an irregularis sit qui alium necat , ut ser- tilando irregularitatem évadai, necessum esse ut rem
vet vitam patrit, fratris, alteriusve consanguinei , aut habeal cum injusto invasore. Ratio est quia non licet

proximi innocentis, quam aliter servare nequit. — II. ne- tueri se conlra eum qui jus babet invadendi : unde,
gant mulli, quorum opinio Sayro admodùm probabibs 1

ut paulô anlè monoi, fur qui à justitise ministris inva-

videtur ; opposila tamen, eodem judice, communis est, j

ditur, peccat et irregularis (it, si vit m suam per eorum
tutior, ac in praxi sequenda , ut docent Hugolin. Mo- :
morleni tueri velit. Sed hàc o< casione
lina,Tolet., lib. I, c 80, n. 13, Ponlas, v. Irrégularité, Dubitalur 1" quid senliendum de homme injuste accu-

cas. 32; Coll. Andeg., p. 43i. Ratio est quia citata sato, qui justitiœ minislros à quibus quœritur ad mortem,
toties Clementina eos solùm ab irregularitate eximit, interficil. — R. bominem lui e conimuniter loquendo
qui occidunt cùm aliter mortem propriam vitare non : irregularem esse, quia nec judex qui secnndùm alle-
possunt : atqui fundamentum hoc non habet locum \
gala et probata judicat, nec lictores qui ex bujus ju-
quando quis non ob propriae, sed ob vite alterius de- dicis mandato eum inquirunt, quidquam faciunt iu-

fensionem, alium occidit; ergo. '

justi : ubi autein oulla est injustitia ex parte unius,
Dices 1° ex cap. 6 de Sent, excomm., in G : Licet cui- I
non potest esse licita propdsalio ex parte alterius.
libet, suo vicino vel proximo pro repellendà ipsius injuria Ita Molina, disp. 13, tract. 3, P;lrus Na-ar., Gibalin.,
suum impertiri auxilium ; et c. 3, eodem titulo, cap. 4, n. 29. Aliter, inquiunl, dionduin esset si judex
apud Gregorium IX , eximitur ab excomnnmicaliono ejusque ministri formaliter injusti essent, eumque
qui in Clericum cum uxore, matre, sorore, vel filià pro- cujus innocenti;e cerlô conscii essent, ad mortem in-
quod unquain supponi
''

priâ, turpiter inventum, manus injecerit violentas; ergo sequerentur ;

in praxi vix
in bis casibus non incurritur irregularitas. — R. neg. potest.

conseq. , quae ex citalis texlibus malè deducitur; po- Dub. 2* an irregularis sit fur qui in actione furti 4e-
test enim incurri irregularitas ex defectu , non solùm prehensus, modo occidendus est, nisi occidut. — Respon-
in casibus in quibus non incurrilur excommunicalio, det Gibalin. furem hune, si ablata restituer? , et il!«-

sed in iis etiam in quibus elicitur actio licita. tum à se damnum compensare velit, jam injuste
Dices 2* : In pœnalibus non valet argumer.tum à prorsùs invadi, ac proinde, si, ut vitam suam tueatur,
contrario sensu : atqui argumentum nosirum ex Cle- alium occidat, irregnlarem non esse. Mini, conse-
mentina Si furiosus , non est nisi à contrario sensu. (|uenter ad ca qu;e. supra stabilita sunt. diceodum vi-

— R. neg. min. jure enim antiquo, prout verba sonant,

;

detur, casum hune ex circumstantiis dijodicandum

et ut intellexerunt S. Thomas , 2-2, q. 64, a. 7, ad 5, esse. Si euim fur pra:viderit aut prawidere potuerit,
aliique insignes theologi , statula erat irregularitas in rem habiturum cum Domine ad iram promplo,
se, v. g.,

•os omnes qui alium quâcumque ex causa occiderent ; 1

qui, sive restituere velis , sive non in arma proruat, ,
57Ï DE IRREGULARITATIBUS. Î7-Ï

cl nmrtcin inferre conetiir, tune

uliqnc ambo, si occi- ail Sayr., cap. 1G, n. 7, Gibalin., cap. 4, n. 52. Ratio /

dant, aut rmiluo se iniitilent, erunt irregulares is : est, mm quia lune inlendilur, et directe ac perse]
'

quidem qui ob bona sua occidit ,

quia hoc non licet expetilur vindicla sanguinis ; tum quia Bonifacius
prasertim in proposito casu ; et is quoque qui l'urai i VIII, cap. 2, de liomicid., in G, eos solùm praclatOS

voluit, quia homicida est saltem in causa. aut clericos ab irrcgularilaie excusât, qui de malefa-

Dixi 3° : Cum moderamine inculpativ tulela' ; qnod ctoribus apud judices conquerendo petunt onendam seu
quidem moderamen est evitalio exeessùs in sui suo- salisfaclionem sibi fieri, proiestando expresse quod vin-

rumque d.'fensione, ita ni non liai plus (jkVui secun- diclam seu pœnam sangu'uiis non intendunt ; ergo qui

ilinii re< lain ralionem necesse sit ad propulsa<:dani accusât criminaliter, semper irregularis est, eliainsi

injuriam ; ex quo jarn anlè collegimus ,

eum qui occi- proteslelursc noHcinorlein accusali, quia prolestatio

dit cùm salis est mutilarc, vel qui mutiial sive fugien- facto contraria plané mulilis est; qui vero civiliter,

tem sive cùm ipse fugerc potest, exredere nioduin sou ad boni sui recuperalionem accusai, vital irregu-
,

juslic defensionis , ac proinde irregularcin fiefi. Idem larilalem , si proUMalionem à Bouifacio Mil pi:c-

dicendiim de eo qui occidit anl nuililat ut calunmiam, si ri ;iam cmillal; secùssi omillat, eliam ex obli\ione

delraclionem , minas et similia propulse! ; ista enini vel ignoranlià.

oninia non sunt propriè vis , ut notai Yan-Ranst m An autein sufficiat prolestatio ficla , conlroverlunt

opère cui litulus : Veritas m medio, ac proinde alià via, exlranei. Affirmant non pauci, 1° quia Bonifacius

judicii scilicet, vel sallem patienlkc et mansuetudinis non pnv.dpil ut prolestalio liaec ponatur ex animo ;

repclli debent. Sed hic 2? qui :> eliam lirlè emissa idem oporalur apud judi-
Dubitatur 4° an irregularis sit qui vitam tuendo, ve- cem, ac si ex corde et sincère poneretur. Yerior la-

nialiier solùm excedit moderamen inculpatœ t.tslœ. — men videlur opiuio contraria, ideôque omninô con-

Negant Avila, 7 dub. Bouaoma, sulonda esl in regionibus ubi proieslalio luec est in
p., disp. 5, sect. 5, 1 ;

disp. 7, q. 4, punct. 6, n. 3, 1° quia cap. 7 de l'œnit., usu. Ualio esl (|uia prutestaiio non operaïur in ordine

sacerdotes Graeciqui prœter intentionem, non tamen ad viia :dani irregnlarilaiem, ni i la;s sit qualem eam

sine incuriû. fdios suos m cunis oppresserant, non ju- lex et jura requinint : porro j;<ra seriain non aulem

dieantur irregulares, unde non nisi ad tempus, idquc memiaeem cl .r.-mdiilenlam proiestationem reiiuiriml.
Ità S. Antonin., 3 p., lit. 28, cap. 'i, Sylvester, Yega,
in aliorum terrorem , à célébrations missurum absiinere
Tolelus, l'onlas, v. irrégularité, cas. î>2.
coguntur; 2° quia quoties irrcgularilas incurrilur ex
delicto, non nisi ob grave delictum incurrilur, (uni In Gallia non siibsistui.l innuiut-r* e dillicullates,

lune pœna sit, et quidem gravissima unde à fortiori ;

ipiia in boc ic^no neino fuiein, aliuiuve iii.^eiputur,

sequitur eum non esse irregularem, qui per aecidens nisi civiliter ; nam criminaliter insequi solius esl pro-

et sine dolo excedit debitum moderamen, ut si quis caratoris regii, vel jiiri.>(iiclio!ialis. Si lamen ea esset

solùm vulnerare volens, errante manu inculpabiliter aecusaloris iulenlio, ut malel'aclores morte plectcren-

pœuâ li:r, irregularilalem non elfugeret, ail Nat. Alexander,

occidal; quia tune vacat à culpà, et proinde à
lib. 2deOidin., cap. i, art. 1) ; undedenuntiatores, <]ui
eliam vacare débet.
Quia tamen in re lanti momenii, ubi mens non est judicibns dclegunt ai'.ctnrcin criminis, quod nec sibi

suî facile compos, gravior esse potest excessus qui nec ulli è suis nocivuni fuit, communiler pro irre-

videtur levis ; semper auctor ero ut juxla conciiii Tri- gularibus bidieii debent, (piia solam rei pœnam in-

dentini menlem res hujusmodi ad ordinarium deferatur. lend re videnlur; secùs si eos denunlient qui grave
aliquod nialum meditantur, quia tune mali bujus
Articulus III.
vindictam intendere pru'suniendi
aversionem, non rei
De occidentibus ordine judiciario. sunl, nisi conlrariuin aliunde conslet. Vid.Cull. And.,
a
Nota l : Dupliciter poiest quis ad alterius morlem p. 541.

concurrerein ordine judiciario, primo quidem coope- Dico 2 : Juxla eosdem cxlraneos tbeologos, lestes

rando ad prolationem sententia?, et sic concurrunt ac- in causa sanguinis, seeulâ ilbus cunira quem tc>lan-

cusator, denuntiator, testes, judices, capitalium eau- tur morte vel mutilali<KH\ irregulares >Ui)t, (juia reo-

sarum libellio (le greffier criminel), etc.; secundo, co- rum morii principaliler coopcranlur : nec est quôd

operando ad ejusdem sentenlia; execulioncm, et sic irrcgîdaritatem evadere putenl, emiltendo praHliclaiu

concurrunt carnifex, satellites, vendentes aut confi- proteslationem ;ea enim non in teslium, sed in accu-

dentes supplicii instrumenta, etc. Not. 2° : Circa banc satoris solius favorem inlroducla cst.Excipiunt Suares,

maleriam nec Galli cum exlcris, nec utrique secum disp. 47, et alii, casum in quo teslis ad ferendum le-

invieem , omninô conveniunt; unde quai rccepliora stimonium obligatur, seu jure naturali, ut si aliter in-
sunt tum apud nostros, tutti apud extraneos, hîe refe- nocentis vita conservari nequil; seu prwceplo supe-

renda esse existimo, ut quisquis quod juris sui fuerit, rioris; seumelu in virum constanlem cadenle neque ;

secernere et eligere valeat. enim, inquiuni, credibile est Ecclesiam eos aballaris
Dico itaque 1° : Juxla exlcros, quisquis aliam cri- minislerio arcere qui implent id à quo sine peccato,

minaliter accusât, seu contra eum agit ut puniatur, vel gravi delrimento abstinere non possunt. De hoc
contraint irrcgularitalem, si judex accusato mortem jam supra.
aut mnlilationem inférât, Ita rommuniter doctores, Aliter sentiunt Galli, pncler paucos, ut Solier ; te-
277 PARS II. CAP. VIII. DE IRREGULAR1T ATE EX DEFECTU LENITATIS. 278

Stesqne ah irregularitate eximuni, I" qfcia alioqui ter, nul eum juilici tradnnt. — R. cum Sambovio nul
qui facino- iiiin e\ bis in Gatlià ceuseri irregularom, quia nenio
pcs-iuie consnlluui essel bon.» publie.», si ii

proxima niorlis causa; proxima

rosos cognoscmit, eosdcm, ob inregularHatis meium eo:i!in babeiur ut

en'on lia-c causa, non nisi proenralor regins, et

degetcte non auderenl 2° quia canones quibus nitun-
est,
;

'ltr.in,nnl:i:ii, vel lioo in regno rccepti FHJn SéWt, alii 1res quos slalim indieavi. Si quis tamen furem
tnr l

, I liil probant, "t ostendit Poirtas; 5° quia (estes eomprebeudat. compreb.ndive curet non animo suo
nos, ut proxima, sed solùm ut re- suoiunive bona rrcup^randi, aut avertendi damnum
non babenlur n|)iul
quà inde imminens roipublica:, vel proximo, sed animo
mota niorlis reoruin causa, ac veluli condilio sine
proeiirand e rco niorlis, non dubito quiu contrabat ir-
non.
tempérant doclorcs no rcgularitatcm, sicut eam, teste <Jiherto, conliabunt
Hanê tamen doctrinam sic

M ri. m( cxiM'um ut irrogiilarilateinconlrabi à leslibus, lestrs qui ex alienrc mortis desiderio tcsiantur, et

1° ctïni eos ad le>landum indurit, non boni publ'u i donuntialorcs, qui ex eodem molivo agunt.

étesiderium, sefl moi lis aliénée libido ;

2" eùm testan- Dico 5° : Peccant, nec tamen irregularilalem con-

lur sponte suà, et anlequàni ad lestaiiduiu à judice iraliun! elerici qui reoruni supplicio inter-aml.

eompulsi sint, el condnnnati, ut loquilur Portas ioco Prob. 1' pars ex concilio Lateranensi sub Iunocen-

Sambovium, tom. Sed tio 111, cnjns lise sunt verba Sentenliam sanguinis
moi citalo, posl 3, cas. 112. :

tiullus clericus diclet, aut proférât, sed nec sanguinis

secunda hsec limiiaiio rejiciiur à pluribus è nosiris,
vindictam exerceal, aut ubi extrceatwr inlersit. Quale
qui censent clericum statini ac in lestiinonium voca-
tus fueril à judice. ad parendum teueri. lia inler alios verô s'il
i»
ccalum, feralibus liisce spectaculis pascere
sen'.iunl Babiu, p. 5it>, Gobard, loin. 1, p. 525, quibus oculos, dissentiunt theologi. Alii grare esse putant,

adluereo, cùni lex principis indistincte pi\ecipiat, ut idque bine confirmari poîest, quod concilium Matisco-
qutsquis in lestimoiiiuni voealusl'ucril, seulaicus, sive nensell, eau. 19, g radùs et honoris periculum eleri-
clericus comparere lem alur cis illis comminaium l'uerit. Alii communiter censent

Dico 5° : Exteri tbeologi pro irrégularités habent ! idem peccaium sniùm esse veniale ob materhe levita-

procui alorcin , advocatum et scribam : moventur tem. lia Avila, p. 7, disp. 5, sect. 2, in fine. Idem
iisdein ralionibus ac supra, nempe quod ii omnes in docet auctor Tbeor. et Praxis sacramentorum, nisi,

morieni sontis proxiniè influant, ldi^sunt post Londi- inquit, grave bine oriatur scandalum. Imô Navarrus,
nensem synoduni anni 12-»8 doect quoad advocatos | Avila et alii plures, nullum bïc esse peccaium cen-

sent, cieriei vel sint in sacris, vel Beneiiciari

aucl »r Praxis el Theer. sacram., cap. 6 de Irregular., uU-'i

]u -su ilat. 7. Aliud (omuMiniter senliunt auclores Galli Prob. 2 pars,

a
nempe quôd nulla hinc pertimes-
|
irregularitas 1° quia nemo per smiplicem
de procuraioie el advoealo, nisi ambo vel innocenlis Cèndà ;
s'il :

causai)) uialè del'cndendo, ipsius morlem procuras-] assislenliam, rcormn morti cooperatur; 2° quia îd

seul; vel rettm injuste tuendo, fuissent in causa cur \

decet Glossa communiter receptum. Si tamen clericus

jusliisacnisitirmortem sontidebilam subiisset. Quod huic spectaeu'.o iiilersil non ut simplex sper talor, sed
f.

iis qui nomine ipsius san-

spécial ad scribis, seu capilalium causarum libellio- ;
ut auc toritalem praebehâ

nes, non consenliimt doctores noslri. Alii, ut Nat.

:

- guinis sentenliam ferunl, aut exeqmmtur, tune irregu-

Alexander et Jueidnus, ubi stalim, negant eos esse laritatem conirabet, ut qui in mortem influât. Ita
|

irrgilaies, i
'
quia id non semel in variis hujusce ! cum aliis Avila et predictus auctor Theor. et Praxis
hoc secum facile <;onciliari nequit.
regni curiis judicalu.n est ;
2° quia scrike nec reorum î sacram., qui in

Eximit ei.im scribam ab irregularitate, ut mox

dixi :
moriis causa surit, née eorum sanguinem effundunt.
âtrpiS tamen scriba reorum morti
iulerest, eique non
Alii cosdem irrcgulan s esse putant : qno in dubio ^

el Pehtasius lulius esse, ut httjusthodi boniines > interest ut punis spectator, sed ut sententrje à se
execulionem procurel; ergo ad minus
dispe:,saiionem cbtiiicant ad majorent cutdelam ; a id : conscriplie

sequerer in |iraxi. agnoseore debei cum Pontasio, tulius esse, ut scribae

Dico A" : In Gallià, ut alibi, irregulares sunt 1" pars qui derici lieri volent, dispensationcm obiineant.

criminalis, ut vocant, id est, procurator regius, vel Dico G : Nec extranei, nec Galli inler se consen-
furca-
alius hujusmodi, qui reum mori ! plectendum esse liimt, an irregnlaritati subjaceant funium vel
artifices, qui bec just'iihe ministris ad reorum
concludit ;
2° judices qui sentenliam niorlis feruht; rum
occisionem pr;ebent. Negant alii, ut Salmanticenses,
7)' Bctores ijiii sdiilciii co iilucunt; 4° torte-r qui eum
morle affieil.Gbcrl, ibid.,et alii passim.Ralio eslquia el Gibcrt, pag. 740, etc., quia ii omnes nec proxima
mortem rei. Quôd si sunt causa mortis eorum qui bisce inslrnmentis occi-,
ii omnes proxime influant in

Conlingat reum mort^ aut membri alicujus muiila- duntur ; nec ullo juris textu declarantur irregulares.'

artilices vél fabros irregularitatem incur-

tiono damnatum, ab hisce poenis vel fugà, sive gratià Mii bosce
Princ pis :

immunem fieri, tune judices inegulariiateni me conterïdunt. Mii dèmùm, ut S. Anton'mus, 5 p.,

28, c. 2, distiiiclioneuluntur. Vel

enim quis fecit
lion incurrcnl, ut colligerc est ex S. Tliomà, 1-2, q. lit.

20, a. 'ô, ad i; idem docet Pontas ibid. cas. ;>7, quia scalas, vel fitnes, vel gladium, non ad morlem inferen-
ulitur
lex actioneni consummatam repiirit, m supra dixi. dam, s>'d ad n me* u*us> et casu postea alinitis

Qucercs an irregulares sint qui furent comprehendmt, ipsh ad occisionem ; et tune irregularis non est, quia

vendidit aliauid tum in se, tum in intentione suâ in-

aut in causa sunt clarnore suo ut ab aliis compreheuda- il:
 279 DE IRREGULARITATIBUS. 280
différent quodque forsitan non vendidisset, si futnrum i
|
men suum detegere non tmlt. — R. neminem ex islis

ejus usimi eognovisset : vel hœc instrumenta, sciens irregularem fieri, quia, ut quis incurrat irregularita-

et volons, ad aliorum occisionem vendit, et tune vide- |

lem, necesse est, ut in mortem proximè influât, et
tur irregularis; quia actione suà in mortem alterius
j
libéré ; atqui ii de quibus agitur in qua'stione propo-
tendit : unde faber qui in solos tortorum usus labo- j
sitâ, vel proximè non influunt in niortem, vel salleni
raret, non levem crudelitatisnotam in ore populi sus- non libéré. \° quidem non influunt proximè. Qui
lineret. Idem docet Navar., num. 217, Pontas, ibid., enim fert legem quà certorum criminum deinceps rei,

cas. 55 ; atque id mihi videtur tenendum in praxi. A capite pleclantur, directe et primario tendit in reipu-
forliori irregularis est qui projicit vel defert ligna, ut bliese moderamen, nec in quempiam determinate arii-

vivus quis comburatur ; secùs si solùm ut comburatur madvertit , sed gcneraliter loquitur ; ergo non est
cadaver illius qui jam suffocalus est- causa parlicularis cur hic vel isle morli detur; erge
Dieu 7" : Qui per accidens solùm et prœter inten- nec qui legem banc tulerit, irregularis est, nec qui
tiouem causa est ur reus < ciliùs moriatur, non fit inde eam ferri suaserit aut praeceperit; 2° eliamsi proximè
irr 'gularis; quia effecius per accidens non imputatur influèrent, ut putat Gibalinus influere confessarium
ei qui dat operam rei licitae unde qui à judice impé-
: qui negat ibsolutionem judici , reum secundum leges
trant ut reus per viam consuetam non ducatnr, ne in hic et nunc punire recusanti, quia idem pra;stat ac si
Me utpotè nimium populosâ majorem subeal infa- dicoret : Hune interfice , alioqui non absolveris ; non
tni.irn, vel juxta propriam suam aut matris domum \ tamen influit libéré ; cùm non possil absolutionem
transeat, irregulares non sunt, etsi inde fiât ut reus tribuere judici id ad quod tenetur facere nolenti ;

, er viam brevioiem ducatur, et ciliùs pereat. Neque atqui nunquàm incurritur irregularitas ex homicidio
etiam irregulares sunt qui reuin consolationis gratià secuto ex actione quam quis sine peccato omittere
iMuiiilando dicunt : Eia pergamus; sicut nec confes- non potuit ; alioqui Ecclesia ad peccandum induceret
sarii qui carnificem moueni se suo jam functos esse melu incurrendie irregularitatis.
officie, nibil c.se quod ipsum moretiir. Idem docet At, inquies, non magis confessarius in casu proe-
ibaiin. de iis qui rudem carnificem docenl modum senti immunis est ab irregularitate, quàm judex ; at-
aptandi aut nodandi funis, modo id fiât in génère tan- qui iste non , ex tolies dictis ; ergo nec ille. Prob.
lùiu, et sine o:diue ad hune vel illum reum. maj. : Ideô juxta nos, judex, licet à ferendà mortis
Uixi : ijui per accidens sohtm, etc., non enim ila sententià abstinere non possit sine peccato, contraint
c iiruni est eus ab irregularitate immunes esse, qui nihilominùs irregularitatem quia homicidium eidem
,

clia ii huio et misericordi animo, rei mortem directe saltem in causa voluntarium est, utpotè qui judicis
accélérai l r unde. ait Nai. Alexander, irregularilatis oflicium sponte amplexus fuerit; atqui pariler con-
periculo se exponimt qui carnificem bortantur ut l'ur- fessarius , confessarii oflicium spontè et libéré am-
ciferum citiùs iulerficiat, ne diù vexetur; ut omninô plexus est; ergo. — R. ad 1 : Neg. maj. Ad 2 : Ideô
suffocel euin qui necdùm salis slrangulatus apparel, judex ratione occisionis irregularitalem incurril ,
quia
ne du iùs langueat; ut aura hoc modo frangal, quia occisio malefactorum , officio ejus necessariù et pri-
sic aperiet venam, unde reum ciliùs moriturum esse mario annexa est, ila ut eam in se ut reipublice bo-
conlinget. Clique, pergil idem iheologus, qui ha^c fa- nam velit. At aliter se res habet de confessario , cujus
ciuiil, magme imprudentiae rei sunt, et in dubio à suis ministerium in solà peccatorum reconciliatione con-
fuiiciionibus abstin re, elà summo Pontifice dispen- !
sislit; ex quo fit ut cùm specialiùs in reorum mortem
sationem supplieiter efflagitare debent. Ulleriùs pro- hanc non
! influit, in se et directe velit, sed solam pœ-
greditur auctur Collât. Andegav., docetque sacerdo- I nitenlis salutem, qure pendet ab observatione legum ,

tem qui satagit ut stranguletur homo ferali rotœ impo- I

sive eae mortem rei, seu aliud quid praecipiant.
silu>, ne in desperalionem incidat, irregularem fieri ; Quœres 2* an is quem judex consulil de reo, irregu-
quoil aliquando falsum putavi, posilo quôd proxima \
laris fiai , si respondeal eum esse dignum morte. R. —
iniininerenl desperationis iudicia; lune enim, inquie- 1° consulalur quis in communi
|
: Si , respondealque
bam, jure naturali teneris proximi animae opem ferre : laie delictum ex legum priescripto, mortem mereri,
quod autem jubet lex nature, Ecclesia vetare non po- non crit irregularis , tum quia non magis influit in
te^i aui improbare. Verùm limitatio ha3c viris gravi- mortem alieujus parlicularis, quàm influai qui suad t
bus el peritis non placuit. Principi ut legem ferai, quà qui hoc vel illud crimen
Ut expedianiur aliœ quaedam diflicultates quse ad deinceps commiltent, capite pleclantur; tum quia
banc materiain pertinent. alioqui doctores qui de variis criminum permis voce
Quaeres 1° an irregularitalem incurrat sacerdos qui aut scripto disputassent , irregularitatem contrahe-
grnssantia crimina reprimi intendem, suadet principi ut rent, si qui eos audierunl aut legerunt, deinde ju-
teyem quà qui scelera hœc commiserint , capite
ferai dice» facti, ex ipsornm doctrinà aliquos morte
,
dam-
pleclantur. Item an irregularis fint princept qui legem narent ,
quod nemo bactenùs dixit. R. 2° : Si con-
hanc tuleril ; vel confessarius qui absolutionem denegal, sulatur quis in specie el in particulari, an, v. g., Ti-
seu principi qui hujiumêdi legem ferre non vull , seu lius sacrilegii reus hoc vel illo mortis génère ple-
magistratui ijui ut tonli parcat secundum legem haneju- etendus çit, tune divisi sunt theologi. Alii negant ul-
dicare non mit; seu reo quijuridkè inlerrogatus , cri- lam perliq)escendam esse irregularitatem ei qui or*
281 PARS H. CAP. VIII. DE IRREGILARITATE F.X REKECTU LENITATIS. 281
rotundo et sine circuitn dixorit : llunc laqueo , istum adjuvant, cum iis ccnscanlur una causa moralis homi-
flammis extingue ; quin, inquiunl, irregularilafi decerni- cidii ;i quolibel pcrpcirali, non tamen onines in ttlro-

tur qiiidem in jure contra eos qui morlis sententiam que irregularitatem incurrant; connu enim qui sive
utjudices fenmt, vel exequuntur ut ministri, non au- in bello, sive in rixà, occisioni iniqux cooperaniur,
tem contra eos qui eos docuerint quîd in hoc vel i 1 1 «
»
nemo .il> irregularilaie
est, quia jus eos oni- immunis
casu faciendnni s'il. Alii , ut Avila, disp. îi, secl. 2, nes punire voluit qui concurrunl ad crimen homicidii ;

du!) G, Gibalin., ubi sup., n. 49, non pcrmiltunt ut di- ai non idem est in bello justo; in hoc enim ii solùm
catclericus: Hunciolle, vel: Malumestsi impunitus irregulares à jure conslilnti sunt, qui per se cl propriâ

évadât; sed solùoi ut lus similibusve verbis ulalur : manu OCCidunt, aul mulilanl; quod ntcrilo slatulum
Consulc leges, adi jurisperitos, hoc enim ad me non est, ne ex actione uuius aliquando hominis, tôt alii

pertinet, quia nobis non lîcet interficere quemquam. Hacc canonicum hoc impedimenlum cobtraherenl, <'i sic à

opiuio clericali mansuetudini magis congruit , lutior bellis eliam justis relraherentur; atquc ca csi pro
est in praxi, ci ulcumque confirraari poiest ex cap. 10, utrâque parie communis doctorum opinio, ait Sylvius,
de excetsib. praiai. variar. Resol. , v. lrreguluritas , ô. lia eliam Ponlas,

Articulcs IV. cas. 71, etc. , ex quo patet duces, lubicines, et alios
qui mai lent verbis aut cantu accendunt, el per se non
De militions et ehirurgis,
pugnant, irregulares non esse. Eàdem de causa irre-
Circa milites , eosque qui in bello jusio pugnant gularcs non sunt eliam clerici qui belhim jiislum con-
quseritur 1° an simplex armorum gestutio, hominem sulunt.
militiez adsctiptum constituât irregularem. — R. 1" quid- Aliter sentiendum de iis qui non in génère , sed in
quid sit de jure antiquo ,
quo invectam fuisse liane specie ad liujus vel islius hominis occisionem instiga-
irregulariiatem censeni aliqui eu m Giberto , eamdein rent. lia Bonacina, disp. 7, q. 4, punct. 4, Ponlas, ibid.,
nunc non subsistere , licet bancarii expeditionarii Cu- et alii non pauci conlra Salmanlicenses.
ri;e Rnmana?, iis qui arma geslaverunl, auetores esse Qua?res 5° an aliquando ab irregularitale liberi sint
soleanl, ut dispensitionem postulent. Hesponsio no- qui in bello etiam justo mutilant vel occidunt. — R. ir-
slra ccrla esi, et salis colligilur luin ex cap. 24 de ho- regulares esse eos omîtes qui in bello aggressivo mu-
micidio , ubi sacerdos qui conlra Saracenosdiiiiicavc- tilant vel occidunt, non autem qui in bello defensivo,
rat , eo solùm in casu ab altaris niinisterio abslinere nisi eo venerint animo prœliandi.
jraecipitur si de interfectione cujusquam in illo con- Prob. prima pars, lum ex cit. cap. 24, de Homicid.,
fliciu , sua cum conscienlia remordel; luin ex unanimi tum quia qui in bello justo occidunt, similes iis sunt
casuistarum consensu ,
qui omîtes doceut, neminem qui auctoritale publicâ ntalos tollunt è medio ; atqui
in bello jusio irregularilati subjacere, nisi qui propriâ ii irregulares sunt, ut ostendimus ; ergo. Prob. se-
manu aliuni invaserit ; lum ex constatai regni bujusce cimda pars ,
quia pejor non est condilio eorum qui in
disciplina, secundùm quant qui arma gestarerint, nec bello, quàm qui extra bellum , necessitale compulsi
ad bénéficia inhabiles sunt; nec à benefieiis qu;e inté- occidunt ne occidantur; atqui isti irregularitatem non
rim possident, excidunl, nisi ab episcopo canon ce iitcurrunt; ergo nec illi. L'ndeirregularilalis experles
moniti ut à seculari militiâ absistatil, ouedire récu- sunt qui in bello etiam injuslo posili prœcisè ut milites
sent. Conlra quod tamen ullimum caput inonuit me spiritualiier adjuvent, aut pacem componant, in eas
aliquis nuper à majori consilio judicatum fuisse. R. aliquando angustias veniunt, ut vilam non nisi hosli-
2* , eum qui piignac ac conflictui interfuit, et dubitat lis vitœ dispendio servare incolumen possint. Dixi,
cum fundamciito , an quempiam ittierfecerit , aut qui nisi eo venerint animo prœliandi ; censent enim Sunres
de interfectione suspecius est, leneri dispensalionem disp. 47,scct. 5, Bonacina, ibid., p. 4, et alii plures,
obtinere ; sive ne aliis scandalo sit , sive ne partent eum qui pugnandi animo ad bellum eliam justum pro-
minus tutam in dubio homicidii sequatur. lia Ponlas, cessit , irregularem fieri , si occidat etiam in proprix
ibid., cas 69, et sequilnr ex dictis. vitse defensionem ,
1° quia qui praliandi animo aciem
Dixi : Et dubitat cum fundamenlo; qui enim dubitat ingredilur, saltem in causa vult homicidium , cm se
solimi négative, non est habendus pro irrcgulari; quia expouit : atqui homicidio in se, vel in causa volKo ,

deesl condilio posila, cit. cap. 24, de Homicid. ; non annexa est à jure irregularilas. 2° quia Judex , licet
enim propriè remordel conscientia de alicujus occi- malefaciorem occidere leneatur, non desinitesse irre-
sione, quaudo quis formate non potest probabile ju- gularis, quia sponlc accessit ad officium judicis : ergo
dicium, se aliquem mierfecisse. lia Navarrus, lib. 5 à pari miles qui excubias agit, quique occidendus est
Consil., consil. 21 , Boudart., tom. 6, p. 383. nisi occidat, non vacat ab irregularitate.
Quaeres 2° an irtegularis sit qui in bello justo , non Al, inquit Avila, disp. G, sect. 2, dub. 1 : Si judex
occidit quidem propria manu, sed aliis occidentibus , aut vel carnifex invadatur à reo quem volebat decapitare ,

mulilanlibus opem tvlit; eisve pulverem pyrium et arma poiest eum cilra irregularitalis nietum occidere , ne
olfensiva distribuit, aut eos ad strenuè et acriter pugnan- occidalur; ergo à pari in proposilo. — R.: Nego con-
dum adhortalus est. — R. illud est discriminis eos in- scq.; occisio enim rei in boc casu non est volita in
ter qui pugnant in bello justo, et eos qui in injnslo de- causa, eùm rei in carnifices insurgere non consueve-
certant, quod licet in utroque qui alio» voce et opère rint ; al occisio ex parte illius qui ad bellum proce*-
285 DE IRREGULARITATIRUS 284

sil, In causa volita esl ; cùm is sit hostium usus, qnem f solitum ,
vcl non
habet, pecçat et irregularis esf
;
si

omnes satis prserident, ut in liostos suos irruant, \\

qui in re tanti momenti dubia et incerla certis praipp-

eosque occidant ni>i prcevenianiur. Cseterùm, qui nec nit. Si verù non habcat remedium certum , aut saïUçm

mutilant, nec oècidunt, scd solùm vulnerant, morte aliquod ex iis qu;e in pari casu à medieis perilioribus

vulnerati non sccutâ , irregulares non sunt. usurpari soient, lune videndum est an infirmi sahis

Qnseres 4° an clerîci in sacris qui ex dispensatione desperala sit, neene. Si necdùm desperata sit , adbuc
ponlificià pugnant in bello justo , irregulares sint , si peccal, et ex peccato irregularilatem contraint, quia

propriâ manu occidant. — R. négative, quia Pipa cen- censelur incerlo remedio eum peremissc, quem natura

setur virtualiier dispensare in jure irregularitatem in- sanare potuit, aut qui fortasse vixisset donec certiori

ducente. Scd hic duonotanda :

1" Papam non cehseri remedio reficerelur. Si verô jam desperala sil segro-

eximere laicum ab irregularitaîe.eliamsi cum eo dis- tantis vila , non videlur irregularis si applicel reme-
pensaret ut pugnaret in bello, de quo vide Molinam, dium, de quo dubitat profuturumne sit, an sccùs, quia
toui. I, de Jusiit. tract., 2, disp. 108 et 110, in fine; satius est àliquid de se non malum tentare cum spe
2° neque eliani censcri Papam concedere clericis fa- salmis, quam inertem et otiosum mortis aliéna: spe-
cultatem pugnandi manu propriâ in bello, ex eo quod ctatorem manere; atque bine palet quid senliendum
jjsdem licentiam t; ibuat bello assistendi ; haec enim de chirurgo qui membruin abseindit, dubiussilne ab-
licentia solam munera sacerdotalia exercendi faculta- scindendum.
tem importât. Dico 2° : Clerieus, etiam in sacris, non fit irregu-

Qureres 5° an qui alium korlalur adjundendum pro laris exercendo medicinam aut cbirurgiam secundùm
fuh' sanguinem, irregularis sitsecuià morte. — R. néga- artis régulas , titra jpcisbjnem aut adiisiiuncm. Ratio
tive; non enim causa est cur judex aut lortor impius esl quia id nullibi probibilum est clericis ; unde si mors
mortem inférât, sed cm- ehristianus vividae charitalis |
sequatur, modo non ex eorum incurià et culpâ , irre-

actum eliciat. Idem dicendum de eo qui alium preca- gularitatis expertes sunt. Sicubi tameu medici;, ain aut
tur, ul se eonjiciat influmcn, unde aliquem aquis ab- cbirurgiam exercent sacerdotes, cauté s'unnl el sobriè

reptum extrahat enim non intendit mortem illius

; is gerere se debent; cautè quidem, ne perjclilelur eorum
qui in flumcn se conjicit, quam ctiam probabiliter non castitas cl fama, si l'rcquenliùs cum feminis conver-

praevidel, ut supponimus sed solam qu^rit pereun- ;

sentur, et aliquos curent morbos qui pudicum ocnluin
tis libéra tionem. laedunl ;
sobriè verù, ut pauperuni, non item omnium
Quod spectat ad medicos et cbirurgos, medici e-ïse yjd^anjur, vi t <
j
i : c id non faciar.l quod alii

Dico 1° : Laici qui medicinam aut cbirurgiam exer- istiusprofessionis bomines facere possunl. Dixi 1° : Se-
cent , non sunt irregulares , morte etiam secutà, licèt cundhm artis régulas ,
quia qui cas ignorât , occidendi

membrum absc'mdant , autabscindi prnecipiant, modo i periculosoexponit,ac proindeseeulà morte irregularis

secundùm artis suie régulas operenlur. Ratio est quia lest. Dixi 2" : Citra incisioncm, etc., quia concilium

in medicis aut chirurgicis operationibus, non deest le- Lateran- use ,

suit lunorvniio 111 , expresse prohibe! ne

nitas, sed clucet misericordia : neque enim membrum ullaffl chirurgia' arlem subdiaconus , diiconus, vcl sa-

incidunt aut amputant, in vindictam et poenam, sed cerdos exercent, quœ adustionem vel iucisionem inducil ;

ad totius conservalionem : unde patet quantum eos unde sacerdos , etsi onmem adhibeal dili enliain , et

inter et judices intersil differentitf. Pixi , modo operen- secundùm artis régulas brachium absciiidai, erlt irre-

lur secundhm artis régulas; si enim culpâ vcl imperitiâ gularis mors inde sequalur; quod etiam verum est
si

medici aut chirurgi , mors sequatur, incurrunt irregu- juxla Sylvium, Bonacinam et alios plurcs, si solinn
laritatem ex delicto ;
quia sunt iniqua mortis causa ;
venam aperiat, quia qui venant aperit, propriè dici-

imperitiâ enim in iis qui ut perili operam suam pro- tur inciderc. Si verô idem sacerdos secundùm régulant
mittunt, culpa; annumeratur, 1. 9, ff. Locati. Cùm au- artis applicat emplastrnm molli fu utivum, quo epostema
tèm irregularitas ex delicto , non nisi ob peccatum sese aperit, et mors itufe çequilur sine ejus culpà non ,

mortale contrahatur, evidens est incuriam qurcmedico esl irregularis , (juin mm exerect chirurgiam scindendo

aut chirurgico irregularilatem procurât, debere esse vel urendo; non enim propriè comburit aut incidit qui
mortalem; sed simul iatendum in re tanti momenti, carnem aut turoorem aperit emplastro, ul notai Giba-

in quà de vilâ bominum agitur, minus ad culpam le- lin., cap. i, q. 2, consect. 11, ac proinde ab jrrega-

thalem requiri quàm in alià inaterià. In dubio an me- laritate eximi débet , cùm verba in bisce malcriis

dicus aut chirurgus necessarià usus sit diligenliâ , pro stricte accipi debeant. Idem docet Pontas, ibid., cas. 77.

irregulari habere se débet , ut colligitur ex cap. 18 de Porrô censent Navarrus, Panonnitanus, alijque nec
.

Homicid. A fortiori irregularis est qui ut potionis sibi i

pauci nec ignobilcs, clcricum eliam in minoribus,

cognitœ experimentum facerct, eamdem pro- si bénéficiai us sil, irregularitali de quà loquimur,
non satis

pinavit cegroto qui ex eâ mortuus est. obnoxium esse iisdcm in çasibus in quibus ci subja-

medicus porrigat œgroto medicinam qui sunt in sacris quia pro régula ponunt, id
Sed quid si i L ;

profuluram esse, erilne, sccutâ omne quod interdjefum est clericis i;: sacris, inter-
quam dubitat i 11 ï

aîgroti morte , irregularis? — R. cum Bonacinâ Vcl :

dicluin etiam esse clericis beneficium ad victum suffi-

medicus aliud prœstô habet remedium , aut certum ciens habentibus. Quia tamen hœc régula gratis

affertur, nec ullo juris tcxlu satis confirmari polest,

aut à prudentioribus medicis in eodem casu adbiberi
28o PARS III. CAP. I. DE IRREGl LARITATE EX IlOMICIDIO. 286

idcircô responsio nôslra ad clerii ris omninô aii ocul ilisshno adhibita esset, irregularitati non sub-

l'uni tanda est. ItaGibalin., ibid-, Po las, ças.79i etc. jacent, proul cum aliis docel Cajetan., 2-2 , q. 64,

Circa hânc nôslram asserli» m quœdam riolanda : ;'. 8, etc. Bine irregularis non est qui aliquid infirmo
1° Clericus si lanlùm consulat, imperet, aut opem tradit quod nec cidem v< litum est, nec îpse nocitu-

ferai chirurgo, ni membrum abscindat, irrcgulari- rum suspicari potest, aut qui id Iradrt ex medici pe-

tatis expers manet, eliamsi mors, sequalur, modo non riti prxscripto; aut qui versatel revolyil œgrum in

turex conclu vel jussipnis imprudenliâ, sed ex lecto, ni faciliùs quiclem vel cibum capiat, eliamsi

xi morbi. Ralip est quia laraetsi clericjs sacris veli- ind •

ex aliquâ culpà, non tamen notabili acce-

tum est, ul perse adurant, aut incidant, non ( mien lerelur. lia Bonacina, punct. 7,num. 15, etSylvius.

suadeaqt aul impcrent, si sal perili Qui verô contra medii i pra ceptum, aliquid tradit,
ul id ab alii> fieri

ut id prudenïer suadere valeant. El verô pœna aul tradi consulii infirmo; aut qui, cùm débet, non ob-

iu opérant s impôsita non ligal mai I

i lex stai ne id tradalur, etiamsi id facial ne ftger diutiùs

e primat, prout probalum esl supra. 2° Si subdiaco- il optatocibo, irregul iritaiera incurrit, si infirmus

nus aut alius in sacris, urge il ne ess I le, puià tem- inde pereat, aul r :tur. A fortiori irre-

pore pestis, deficienlibus vel nolentibus cbii gularis esset qui ut doloribus finem imponeret, impo-
membrum incidat vel ampûtel, non erlt îrregularis, i erel el vitaî, i i i cil Amal cites, qui, roganle Saûfc,
ul talé probaj M ilina, tract. 5,disp.75. Ratio est, tum Saûlem confecil, et aliquando faciunt milites iniquâ

quia excusai nécessitas, tum quia fieri potest, in ad ii! in sociossuos miseratione conducti.
obi igelur jure naturali; porrô jniqua foret lêx qusc Quares quis in irregularilateexdefectu lenitalisdispen-

juris naturalis observationem puniret. Nec nocet ca- sare possit. — R. solus Papa vel quibus id ab eo con-
put Tua, 19 de lionne, quia monachus de quo il/. cessmn fuerit, non autem episcopos, quidquid in con-
agitur, mulieris aposiema extra casum necessitatis trarium e\i timent Barbosa, Diana et alii quidam.
aperuerat, ut vulgô docenl Canonistse. 5° Si clericus Ratio est quia per Tridentinum solummodô conceditur
extra casum necessitatis abscindat membrum, ci episcopis, ut dispensent in irreguïaritatibus ex dc-
• non sequatur, peccabit quidem contra Içgem licto, etc.; atqui irregularitas ex lenitatis defectu non
coneilii Lateram -
a relatam ; al non erit irre- est ex delicio. Genscnt Salmanticenses, praclatos reli-
gularis, quia irregularitas ex eà solùm mutilatione gionum dlspensare possein hàc irregularilale, eliamsi

incurrilur, qiuie perse ordinaturad privationem raem- publica sit : quà de re, quisque religionis privilégia
bri, non autein ex • à quae ordinalur ad conservatio- scrulari ci expendere débet ; liaïc enim valent ut so-

nem toti.is, qualis ea est de quâ agit r in preesentî. nant : mule cui permisse esset dispensalio ab irregu-
Sed qui d si mors sequatur, non quidem ex aduslione, lariiate ex homicidio casuali , non ideô licilum esset
sed ex li morbi, vel ex ceqroti cul\ à. qui règimen sili dispensare ab irregularitate ex defeclu lenitatis ; oc-
yrœscriptum sequi noluil. — R. divisi sunt liie iheo- cisio enim quœ defectum lenitatis parit, distinguilur

logi. Alii clericum hune ctiam morte seculâ irregu- abjiomit idio causali.
larem fieri negant quia, inquiunt, eatenùs mors irre-
;

gulafïlatém in chirurgo paril, quatenùs ei atlribui

^avv Zcvtia.
potest ; atqul in praesenti casu mors atlribui non po-
test opération! chirurgien, ut supponimus; ergo nec DE IRREGULARITAT1DUS EX DELICTO.
irregularitatem parère potest. Alii verô, ut Suares,
Quas snpra recensuimus irregularitalis ex deliclc
disp. 47. sect.7, n. 4, Pirhing , ad lil». 5, lit. 1-2,
species quinque, sigillatim expendemus in hàc ultimà
n. 68, conlrarium tenenî, 1° quia c'ualo cap. IU
parte tractalùs noslri, singulasque singulis capitibus
'

guîaris declaralur monachus, qui supponitur peritus, prosequemur. Addemus pro çoronide generalia quai-
el ex cujus culpâ morlna non erat muliercujus tumo-
dam principia, è quibus faciliùs colligant in 'gulares.
rem aperuerat 2° quia in liis c; sibus semper aliquid
;
an et quando ad Papam obtinend.e dispensalionis
ësl dubii, viique conlmgcrè pote>t, ut incisio vel
causa confugerc leneantur.
âdustio prasertîm gravis, moriem non acceleret, quae
ratio ad irregularitatem suffleît, nisi, ul aliqui
CAPOT PRIMI'M.
volunt, sil teviss o tulius esl ul quis DE IRREGULARITATE EX IlOMICIDIO.
in

se gérai ut irregularem, nisi anlea obtinuerit Bomicidium dividitur in necessarium, voluntarium

liam artis lutjus exercendaï. Coll. And., p. 566. etcasuale. Necessarium, quod etiam justum dicitur,
Ex is quid sentiendum sil de ils qui illud est ad quod àliquis quasi obligatur, seu ratione
>he ïn xenodoçhiis, sive alibi curam agent, legitima3 defensionis, ut cùm vitam suani aliier lueri
icio, vel superîorum prsescripto. Communis non poiest; seu ratione ol'fieii vel p i fessîonis, ut cùm
' torum opinro, ail Sayrus, lîb. 7, cap. (i, magistralus servato juris ordine sontem morti addicit,
irregularitatem non contrahere, i aut miles in bello juslo hostem casdit. Hinc palet bo-
6 eorum facto a mors œgroti, ob c i- micidium nondici necessarium, quasi libertalis expers
RofabHem eorum negKgerïîiam
ni aul
; un sit, sed quia oriturex quàdam necessiiate vitam suam
d-!iilamadi:iljeant curam. qualemvir imu- onde etiam mcliùs dici-
t vel justftiam conservandi :

niter adhibere solet, Heel non tur occisio quàm Iiomi. idinm.
287 RITAT1BUS Ï88
Homicidium voluntariurn, quod alii iiijusium appel mortem sequi , id est, ait Tolet.,ex quâin plurimum
lant, illud est quod contra a-qui régulas inlenditur di- mors sequitur.

recte vcl in se, ut cùm alicui collum abscinditur, vel Prob. 2°: In materiâ admodùm pœnali, illud dun-
in causa adeôcum effectu conjunctâ, et ut tali cognità, laxat homicidium pro simplicilcrvoluntariohabendum
ut non possil quis eausam velle, quin effectum ab eâ est, quod ut talc exbibetur à jure et à conciliis : atqui

inseparabilem voluisse censeatur ; ut cùm quis vene- jus et concilia illud dunlaxat homicidium ut volunta-

num maxime morliferum propinat alteri, autei vulnus riurn exhibent, quod directe volitum est, sive in se,

infligilexquomors necessariôsequitur : is enim directe sive in causa cujus volilio cum effectûs nolitione non
vult et vulnus, et mortem ipsam, etiamsi forte de eâ compatitur. Homicidium enim simpliciter volunta-
inferendà non eogilet ; nliud enim est, velle aliquid di- riurn à jure et à conciliis exbibetur ut homicidium
recte, aliud velle illud explicité, ut bene probat Giba- quod quis commisit per industriam, perinsidias,volun-
lin., c. 4, q. 1. tatcsuâ, ex proposilo, non ex casu; atqui taie homici-
Homicidium casuale, illud est quod agensnec in se, dium necessariô importât intentionem directam, volun-
nec in causa cum effectu necessariô conjunctâ voluit, tatem et propositum occidendi ;cùm ibinonsit sermo
quùdtpie ideô hoc sensu est praeter intentionem agen- de alià voluntate vel proposito quàm occidendi ergo. ;

tis. Homicidium casuale duplex est : aliud pure ca- Confirm. : Illud est ex concilio Tridentino discri-
suale, quod etiam inculpatum vocatur ; aliud mixtum men homicidiumcasuale inter et voluntariurn ,
quôd
et culpabile. casuale inducat irregularitatem dispensabilem, volun-
Homicidium pure casuale, est illud quod prrcter in- tariurn verô irregularitatem pariât in quâ vix unquàm
tentionem agcnlis sequitur ex actione ex quâ nec prae- dispensatur; ergo ad homicidium simpliciter volun-
videlur, nec moraliter prsevideri potest esse secutu- tariurn, non sufficit ut sit voluntariurn indirecte, et
rum. Taie est homicidium ab eo factum, qui cùm pui- in causa ex quâ sequi poterat, et ex quâ de facto se-
sard campanas, utsigno dato convenirei popnlus fidelium cutum est prceter intentionem agentis ; sed requiritur
ad divina, cadens tintinnabulum ,
percussit quemdam ut sit directe volitum in se, aut in causa inseparabili,
pucrum, qui ex eo vulnere decessil; taie etiam est ho- et ut tali cognitâ.Prob. consequentia, quia alioqui ho-
micidium cujus causa, vel potiùs occasio fuit juvenis micidium casuale mixtum, quod aliquid habet volunta-
qui cumcoœtaneis suis ludcns, et insequens union ex illis, rii, cùm sit peccatum irregularitatem inducens, esset
lapident post eum non animo lœdendi, sed timorem incu- simpliciter voluntariurn : atqui hoc répugnât; cùm
tiendi projecit : qui licèt ex projecto lapide percussus non homicidium mixtum per Tridentinum distinguatur à
fuerit,ad ulium larnen lapident corruens, etcaput offcn- voluntario; neque iisdem subjaceat pœnis quibus sub-
dens, ob medici imperiliam , et palris incuriam expi^ jacet voluntariurn.
ravit. Prob. 3° : Fieri non potest, ut idem eventus sit di-
Homicidium casuale mixtum, est illud quod quis nec recte simul volitus et directe nolitus , atqui si homi-
intendit, nec praevidit, sed praevidere poluil et debuil, cidium prœter intentionem factum, esset pure et sim-
et eatenùs impedire, sive majorem adhibendo dili- pliciter voluntariurn, jam eventus idem esset directe
gentiam, sive abstinendo ab opère periculoso, in quo volitus, ut supponilur, et simul directe nolitus, quia
satis perilus non erat, aut, ut addunt alii, quod ipsi esset contra directam intentionem agentis, qui non
illicilum erat et interdiclum; quse addilio an légitima solùm non intendit occidere, sed etiam intendit non
sit, infràexpendam. Hinc patelin homicidio casuali occidere, ideôque intendit ila actionem suam regere
mixto mortem partim casualem esse, quia ab agenle ut non occidat; ergo licèt contingat, ut ex actione ejus
non intenditur; partim voluntariam in causa, qua te- sequatur homicidium, non tamen dici potest directe
nus agens libéré voluit aut omiltere diligentiam de- voluntariurn, cùm directe nolitum fuerit, et sequatur
bilam , aut suscipere opus in quo satis peritus non ex facto ex quo nec sequitur necessariô, nec sequitur
erat. Ut bcec magîs constent, sit magni momenli ex proposito agentis.
Conclusio. — Homicidium non est voluntariurn, pro- Qu;eres quidjudicandum sit de homicidio quod com-
ut voluntariurn opponilur casuali mixto, quoties est con- misit quis habensanimumpercutiendi, neque excludendo,
tra intentionem agentis, etiamsi ex tali opère non rarb neque includendo animum occidendi. R. quoties oc- —
sed scepiùs, modo tamen non necessariô et inseparabili- cisor ipse intentionem suam explicare satis etevolvere
ter sequalur. E contrario homicidium erit voluntariurn, non potest, rem ex conjecturis et circumstantiis defi-
si ab agent e intenlum etprœcogitalum fuerit, tamelsirar'o i
niendam esse ; unde si quis ponere voluerit eausam
admodùm ex aliquâ actione sequatur. adeô proximam etefficacem, ut mors ex eâ moraliter
Prob. 1* pars, 1° ex S. Tbomâ, qui, 2-2, q. 64, art. 8, sequi soleat; pulà si quis gladio percutere velit abso-
ubi de homicidio casuali loquilur, sic habel : Qui per- lutc, ubi et quomodô potest, homicidium inde subse-
dait mulierem prœgnantem, dut opérant rei illicitœ; e! quens simpliciter voluntariurn reputari débet; quia
ideosi sequalur mors vel mulieris,vel puerperii animati, talem velle eausam , idem censetur ac moraliter velle

non effugiet homicidii crimen ; prœcipuè cùm ex tali effectum : secùs si directe conatus sit, aut non vulne-
percussione in promptu sit, quod mors sequatur. Ubi rare, aut vulnerare in parte non periculosâ; tune enim
homicidium illud est casuale, nec proindc directe vo- poteritquidem conscius esse subsecutoe morlis, sed
îonterium, quod oritur à causa, «x quà in promptu «6t solùm indirecte. Etsi porrô homicidium quamvw «H"
|
 489 PARS III. CAP. I. DE IRREGULARITATE EX H0MICID10. 590

quando minus casuale, scmper sit casualc, ut notât ff Suares, etiamsi dedcrit vencnum animo ejusdem

ibidem Tolctus, fatendum lamen illud eô gravïus esse efiicaciam experi mli ; vult enim directe mortem,
in ratione peccati quo frequeotiùs orilur ex causa lanquàm effeclum in quo veneui sui vis manifestanda
,

qu* posita fuil ;

quia majorem arguil uegligenliam est.

et minus excludit occidendi intenlionem. An aulem irregulariialem conlrabat is qui talcm

Prob. 2" pars, ncmpe homicidium esse simpliciter applicuit causam, si eum facli sui sincère pœnilcat,

voluntarium, eiiamsi rare admodùm ex actionequae priusquàm eadem causa operelur, disputant tbeologi.
posita est sequalur, modo ab agente intenlum et pra> Negant aliqui et docent eum qui alieri vulnus leibalc

cogitatuin fucril. Probalur, inquam, quia certutn est inflixit, si mortem inde seculuram omnibus quibus
et apud omnes receptum, casuale et volunlarium in potesl modis impedire conctur, irregularem non fieri :

inlentionem praseriim esse refundenda : sicwt ergo qui licet enim, inquiunt, liomo ille physicè in mortem in-

née in se, ncc in causa inseparabili homicidium voluil, fluât, non induit lamen moraliter, neque mors ei

non censetur directe et simpliciter bomicida, ut modo voluntaria est in seipsà, sed solùm in causa, quai

dietum est; sic volunlariè bomicida judican débet, cùm ante cfleclùs productionem relraclata sit , in

qui homicidium intendens, usus est causa qu;e cffectu conscientià et coram Dco ad culpam imputari ne-
suo fruslrari poterat. Unde, ait iterùm Toletus, si quis quit.

Contrarium tenet Suares, 1° quia sicut pœnitentia

campanam puisât eà intentione ut cadens maliens ali-
quem obruat, quem de facto obrui contingat, pulsalor irregularitalem jam contraclam non tollit, sic nec

ex hoc facto, licet parùm communi bomicidii volun- ,

impedire polest quin cadem contrahalur, praecipuè

tarii reus erit. in casu pra*senti, in quo non impedit ne bomoverè

His pr;cmissis,dicemus 1° de bomicidio voluntario et eflicaciter sit bomicida, et dignus pœnà tara ci-

2* de casuali. vili quàm ecclesiaslica, irregularitate prajsertim qua3

faclum potiùs quàm culpam requirit :

2° quia licet ho-
ÀRTICUL0S PR1MUS. micidium hoc praesenli et actuali voluntate volun-

tarium non sit, est lamen volunlarium voluntate

De irregularitate ex homicidio voluntario.
pracedenti, càque efficaci et actu opérante : atqui

Conclisio prima. — Homicidium simpliciter volunta- voluiilati lam seriaB lanniue eflicaci, sua pcena re-
rium gravissimam inducit irregularilatem. spondcre débet ; et Ikcc per meram displicentiam,

Prob. 1° ex cap. 4, dist. 50, ubi sic loquitur Joan- quae nihil extra operalur, retardari non potest ;

nes VII : Miror minus doctam scientiam luam sacerdo- ergo.

tem pulare post perpelratum homicidium posse in sa- Hj'C secunda opinio eô sallem priori prœferenda
cerdolio ministrare Quiscnimtam démens, tamque videlur, quod œquè silprobabilis, et tutior inpraxi ;

pcrversi sensùs, taie quid existimarel, vel post quanlam- imô eam admitiunt alitjui ex iis qui negant in hoc
cumque pœnitenliam concedendum, cumomnin'o sit ca- casu incurri excommunicationem ,
quia ha"C re-

nonicœ disciplina; contrarium? débet ergo sacerdolio pri- quirit conluinaciam quam non requirit irregulari-

vatus lacrymarum fonte flagitium tam immane diluere ; tas. Ità Henriquez apud Avilani, disp. 6, sect. 2,
2* ex bis synodi Tridentinse verbis, sess. 14, c. 7 : dub. 4.
Qui suà voluntate homicidium perpetravcrit, etiamsi cri Qua'res situe homicidii simpliciter voluntarii reus

men id nec ordine judiciario probatum, nec alià ratione qui in rixâ repentinà hominem subito occidit. — R. rem
publicum, sed occultum fuerit, nullo tempore ad sacros ex circumslantiis rcsolvendam esse. Si quis enim
ordines promoveri possit ; nec illi aliqua ecclesiaslica tam subito lanique acriterirà, lumullu, conviciis in se

bénéficia, etiamsi curam 7ion habeant animarum, con- jadis corripiatur, ut vix sui compos, et quasi absque
fcrri liceat, etc. : qui lextus adeù aperti sunt, ut com- reflexione et delibcralione in alium insilial, homi-
mentario m n indigeant. cidium non censubilur voluntarium simpliciler, sed
CoN'CLUSio II.— Homicidii hujus voluntarii, ii omnes casuale mixtum ;
quia qui sic occidit, non occidit ex
rei sunt, qui aclione sive physicà, sive morali, proximi pleno proposilo, deliberatâ voluntate, aul per i du-
mortem directe intendunt et procurant. striam ;
quod lamen requiritur ad homicidium co quo
Prob. tum ex allatâ bomicidii voluntarii definilionc nunc expendimus sensu voluntarium ;
alque id do-
quaeapplicaripoiest iis omnibus de quibus loquitur no- cent Avila el Perez eum pluribus aliis. Si verô rixa
slra hœc conclusio ; tum ex bac juris régula Js dam- : animo relinquat pacis,
salis ut homo alicujus è turhà

num dat, non solùm qui per se agit, sed et qui jubet mortem meditari, eumque à multis seligere, et gla-

dare. dio transfigere possit, lune homicidii pure el simpli-

Hinc homicidx. voluntarii sunt 1° omnes cujuscum- ciler voluntarii conscius videbitur; quia verum esl

que sint dignitalis, qui in duello, in bello clarê iujuslo, quôd libéré, volunlariè. ex proposilo cl ex induslria

in alià quacumque occasione, ex proposilo alium in- mortem alteri intuleril. Vid. Mnlinam, loin. 4, tract. 3,

juste et spontanée necant, sive protinùsetabsquemorà, disp. Tit ; Suarcm, ihiil., sect. I, n. 5.

sive sensim et via, ut ità loquar, longiori ; ut si quis 2° Homicide simpliciter voluntarii sunt mandantes,
alteri pracbeat venenum, quo paulatim et aliquando consuleiites et ;iiii coopérantes; bi enim omnes verce

plures poslmenses cxlinguitur : idque verum esi, ail J, sunt homicidii caïuve : undo, cap. 8, disl. '60, pnecipi-
 «91 DE Ui,) ilATIBUS. 2*>2

tiir, ut quisquis homicidii aul facto ,

aut prœceplo , aul f
Huere in homicîâium, supponi etiam débet nullam bx
consiîio, nul astensione, post bqptismum cohscihs fuerit, ëô cbhlranére irregtnatàtetem. Aliter <li«-:« M hu!i si

à clericatu in perpetuum dejl ïaiùr. Idem pate't ex i an. consulenè ôcci'dëndi voluntatein in alio adangeat ,

'27), de Pœnit., dist. I, ubi responsio nosira traditur ei pulà si six» ëfOciat consiîio ut aller faciliùs, ciliùs,

probatur. Perniciosè , inquit , se decipiunt, qui existi- erndeliùsve aiit aiiinio firmiori hoinicidi:;in coinmil-

munt eos tantùm homictdas esse qui mànîbus nonvtnem lat; lune enim Irregùlaris est, quia jam consilium ali-
occidunt , et non polins eos per quorum consilium .; quid in moïlem operatur.
fraudem , et exhortalionem hommes exlinguuniûr : nain S pârâto aii 6'c'cidCndiirii aut mutilandum suadeas ,

Judœi Dominant nequdquàm propriis manibus occide- ut tantùm pèYcUtiat-, idque suadeas non iutuitu et
runl. d< siderio percus'sionis, seà ut ab homicidio vel muti-
6
Cirea mandanlem hœc notanda : l eum homicïa'àm laïiohe rëtrànàs, irregularitatem non incurris; non
direclum repu tari, elsi homicidium non ëx| iiiiu vérè causa es cur fiai pefcuSsîé, sed euï non
taeitè solùm mandaverit : unde, ait Àvila, si hijuriàtus § flat homicidiam. Aliud esset si péri us^Jonëm ipsam
dicat [Mo, vel fanutlo : Ne redecs domum, douée alïquid Ijj iulendisses, et ex câ, pirater rnenlem luam seque-
uovi de te audiam , censebilur auclor homicidii inde rètur lioiuicidiiim : in hoc enim casu centra l>i poSâet
SubseCuti. 2° Is (jin mandai aliquem eerberari, lieel ex- irregularitas ex b^mifcïtiio eaaiali ; quam à IbrtSèri

presse inhibeat ne occidatur ullatenùs , vel membro aîi contraherët, qui etiam m viiaret nialum majus, mi-
quo niutilelur, irregùlaris ejjîcitur, si mandatarius fines g hôrl eooperaretur, ut sivolenti alitun occidere, opem
mandali excedens , mutilet vel occidaï, cùm mandando 1 fefrët ad secandammanum. Non enim licet positive et

inculpa fuerit, et lioc evenire posse debueril cogttàre, S aljsdlutc facere minus maluin, ut in a!io vilentur
cap. final., de Homie., in G. Sed homicidium hoc in f majora maîa , tametsi licitum sit ci qui ad majora
mandante directe vohmtarium non est, ut bénê hdlàt 8 paialus est, minora consulere, per quai retrahatur à
Avila , et ex principiis supra posilis sequitùr. 5° Qui il majoribus; quia laie consilium non est absolutum ,

mandavit liomicidiunl , et mandatum revoeavil , sive sed dutur hoc sensu conditionali : Si ad id demùm
expresse, sive sequivalenler, jam hec causa est homi- determinatus es, ut homicidium perpelrare velis,
cidii ,
quod in mandaiarii hequiliam toium reiimdi solà mulilalione aliove minori vuluerc eonlentus eslo.
débet , nec proinde «rregularitatem conirabit. Aliud Suares, sec t. 5, n. 3.

c>i communiter de consuleate, etiamsi consilium re- tmmunes etiam suut ab irregularilate ,
qui alicui
vocaverit. 4° Si mandatarius à principio mandatum opus necessarium \ cl licitum consuluht, unde prater
acceptare noluerit, iliudque poslea mùiata vôluntate consulentium intenudnem seiniitur mors consulli, ut
exe.jiiatur, forte etiam contra ipsam mandantis vo- si quis consulat Petro ut se exponat morli pro de-
luutatei!) qui à priori proposilo recéssit, idem mandans fensione fidei, patriae, patris.

aciliuc subjacet irregularitali. Ratio est quia in bàc Quaerilur 2' quà ralionë agno'sci possit an eonsulens
mateiià non c^t sermode mandato quod propriam ju- | influxeril in homicidium. — H. 1" interrogaudum esse
stitie aut allerius pra3cepti obligationem inducat, sed | eum cui consilium datum est,. qui si dicat se consiîio
de mandato quod consistât in pelitione , exhoriatione ^ motum non fuisse, aut voiuntalem suam nullatenùs
acri, minis, et alià simili voïurîtalîs sigmûcationé quâ | C x eo ohfirmalam fuisse in proposilo occidèndi, con-
alierad agendum impellatur; alqui lia:c omnia licet sulens ab irregularilate liber érit; niodô tamen is

ab initio repudiata, semper idonea suut ad moven- qui consilium accepil, talis sit ut (idem mereatur,
dum, vimque suam refînent, semperque mandataTiî pulà si criminissui pœnilentiam egerit, si in sermône
animo exhibent eam esse maiidantis voiuntalem , ut ! verax sit et sincerus, etc., alioqui enim fîërî posset r
uosiis ejus occidatur, donec jpsemet sufficienter de- ut qui homicida esse non meluit, non vereretur :i:en-

claraverit se voiuntalem liane abjecisse ; ergo. idem dax esse, ut amicum à scrupulis solveret; 2° si con-
lenet Sayr., lib. 7, c. 2, n. 15, etc. 5° Si coulingat silii infiuxusab ipso homicida resciri nëqûïl , recurret
nriandatarium ab eo cui morte m intentât, occidi, man- vir prudens ad conjecturas; perpendet, v. g, an
dans ( ii!"in est de eousulente ) irregùlaris eHicilur, cons ulenlis verba , aiiimum homicidx comnïovisse
non quidem irregularilate ex bomicidio voluntarib, , visa sint, an sialim aul paulô post in crimen piorue-
cùm mandatarii mortem non inlenderit; sed irregu- rit : in dubio autem praîsumet consilium influxi.sc
, ,

larilate homicidii casualis quia causa fuit cur aller id ut plurinùnn contingil, ac proiude siabît pro
, j quia
propriae mortis periculo se exponeref vis enim fieri
irregularitale. ItàSayr., 7, cap. n. 2; A\ila,
;
lib. 5,
polest, ut quis sine suî periculo , niurlem allerius tam ibid., dub. 5, concl. 5, cl alii plures.
proximè maebinetur. Suares, ibid., n. 17. Quseritur Z," quomodb (jui alteri consilium àccidendi
Quod spécial ad consulenleui, quœritur 1° an quis- dédit, gerere se debeat ni vitet irregularitatetn. — R.
quis homicidium consulnit, irreguiaritatem contrahat. 1° eum onmi ope ac modo consilium à se dalum re-
- l\. eum ab irregularilate imniiinein esse; si is cui vocarc debere ef quidem potentiùs acefficàciùs quàm
consilium dédit, jam adeô ad homicidium paratus mandans mandatum suum revocare leneatur: in man-
erat, ut nullam ex hnc consiîio delerminationcm re dato enim agilur dt; i
r
psà re mandantis, cujus in gra-
ceperit : etsi enim talis con.-nlens peccet raiione affe- liam agit mandatarius; ac proinde revocàto mandato,
ctùs et inientionis ,
quia lamen supponitur non in- !| tota agendi vis et motivurù auferunlur : at in consiîio
 293 PARS III. CAP I. DE IRULGILARITATE E.\ IIOMICIDIO. 294
agitur de re ipsius consulii, et in ipsius gratiam con- euin dehortetur ab bomicidio ; dissuadet enim verbis,

silium dalur; dnde quamdiù subsistent moiiva animo re tainen Ips5 aninium adjicil, et sic opem pra-stat.
ejus inst;ir veneni maligne instillata, consilium Ipsum 4° Si plures commun! conclKo lèse mutuô couchent
subsistet, eique proin attribuetar quidquid consulius aut invitent adeadem, nemo effugiet ifregularital im,
operabiturmali.QaapTOpter débet consulens tetri(|uod • •liamsi unus lanlùm niutilavcrit ;ml n< viderit. Si au-

mjecti consitii motiva motfvis afiïselidere, et precibus l'iu absque consiflo, in rixà subito cxortA, flho quis

importunis mi, ut hominem à sententià suâ deterreat. lethali vulnere percussus sit à fitio, abattis verô lëvi-
o.k'hI si vérba snanihiloperarianimadvertat, débet oc- ler, soins Tilius de bomicidio lencliilur : in dubio
cidendum, secundum charitatis éi prudentiae régulas, quis lelliale vulnus inflexeril, omnes pro irregul:iribus
seu geueratim, son speciaRùs ad arbitrium vin pfu- habendi sunt; aliàs nemo eorum essel irregularis,
dentis, commonere ut sibi caveat; quo semel per- sicque daretur culpa sine peeuâ quod est absurdum.
acto, liber erit ab irregulaiitate , morte étiam secutà ,
Si certus esses 1 1 lc\ iter solùm percussisse, non esses
quœ in occisi soHus negligentiara refundetur : quôd irregularis, essêul verô caîtefl ob dubium. Si decem
si alimn raonere nequeat , eo mterfeclo irregularis plagia à lotidem liominibus percussus Joànnes extre-
evadei; onde clerieum qui aborlûs consiBum dederat inain clauseril diem, omnes subjacebunt irregularitaii,
conjugal;» 1
, à quo eamdcm postea dimovere non po- si non conslet an ex illo poliùs quàm ex isto vulnere
tuit, frregulârem judicavlt Navarrus, c.27, n. 233, decesserit. Si Tilius lelhalem plagam intulerit Petro ,

etii cOrtcinil Avila, ibid., dob. 4, Sayrus, n. 6, et alii sLatimque Pétri cérvices abstulerit Marcus, is -oins
contra Gibalin., eonsect. 12. irregularilati subjacebit, quia solus reipsà mortem
Sed qoid si consulens revocato consilîo crediderit ailulit. Idem die si Marcus novum inflexeril Petro
cffeclum jam non esse secuturum? Rëspondef Sayr is, vulnus, quo statim exlinclus sit quia tune non à Ti-
si consulens bonà fuie, seu, ut loquitur S. Antdninus, lio, sed à .Marco oecisus est Pelrus; excipe, si vulnus
3, p. , til. 28, c. 2, § 2, firmiter crediderit revocafto- inflictum à Titio causa sit cur Marcus tam citù extin-
nem liane sufficerc, non erit irregularis, quia id omne ctus sit, aul fugàm arripere non potuerit. Si post

praeslilit ad quod ralionabililer credere potuit se esse accepta duo vulnera lelbalia Petrus non statim obierit,
obligatum : sin verô, pergit idem Sayrus , aliciuà ra- atnbo percussores irregularitatem contrabent. lia
lione duliilavit, aut dubitare potuit, non sufficere re- Sayrus, Grandin, p. 130, et alii passim.
vocationem , tenetur indicare ei contra quem daim» Irregulares etiam éssepossuntex bomicidio volunla-

es! consilium , ut sibi caveat , alias secutô boinicidio rio , (|iii ci consentiunt. Quà de re haec lex mibi sla-
irregularis erit. tuenda videtùr, ut lune solùm consensus irregulari-
De cooperanlibus iniqme aut mutilalioni vel occi- tatem p iriat, cùm parit restituendi obligaiionem. Unde
sioni una omnium vox est cos irregularitatem homi- cùm ralibabitio damni quod nomine alicujus illatum
cidii voluniarii contrahere ; onde irregulares liunt, esl ipso nescienle, eumdem restitution] obnoxîum non
1° omnes et singuli milites in bello injusto, etsi non facial, si aliàs in dàmnum non influxerit; sic nec
nisi eorum unus quempiam ex boslibus mutilet ; lise homicidii nomine et intuilu tuo commissi ralibabitio
est communis opinio, ut fatetur Gibalinus. Ratio est seu approbatio subsequens, irregularitati obnoxium
quia ii omnes cùm conjunctis animis et viribus pu- te facit; quod verum est, ètfàmsi addas munera qui-
gnent, sibique mutuô opem ferant, sunt una causa bus bomicidam compenses.
moralis eivdis, adeôipie contrahunt et irregularita- Objiciuntur duo :
1° quôd ralibabitio mandatocom-
tem, et omis restituendi ,
quidquid in conlrarium parelur in jure, ac proinde irfegularilatem non secùs
senliat Lcssius. Eàdem de causa, qui arma, pecunias ac ipsum mandafum parère debeat 2° quôd qui ;

cl simili:», inlentione biijus belli praebent, aut milites percussionem nomine suo factam ratam habet,
clerici ,

conducunt, irregulares judicanlur, quod ad eos etiam excommunicalionem latam à canone incunctanter incurrit,
qui sarcina* cuslodmnt,extendiluràNavarro, n. 2o4, ex càp. 23 de sentent, excom., in G. — R. ad 1° :

etAvilà, ibid., sect. 2', dub. 2, idqueapertè colligiturex ralibabitio comparatur mandato quoad peccalum , imô
cap. G de llomic, § //(' quoqjue. Idem à fortiori loeum et qùoad pâmas in jure non expressas, non autem
habet in duce belli injusti, qui in omnibus militibus suis qubad cas qiue in jure non exprimuntur, pr.iser tiia
pugnat , adeôque tôt incurrit irregulari laies quotifl cùm e;i' ptehœ talcs sunt, ut nunqùam couiraliantur
beflo (iuut bomicidia, ut docet ipse Gibalinus. 2 Qui nisi expfimanlur in jure, qualis est irregularilatis
testifleantur , accusant , judicant injuste, aut injuste pœna ; bine |ialet solutio ad 2, cùm jus diserte ex-
accusatoviam légitima? defensionis pracludunt. Idem primai ex ralîbabitione percussionis clerici incurrl ex-
est de iis qui invaso arma ipsius quibus tueri se pos- communicalioiiem.
set, occultant animo inortis (.'idem procurandse. 3° Qui Quxres un non impediens homicidium quod inipedire
bomicidio adsistunt armati, licetarma noneducant.si pofest , fuit irregularis.

opem occisori ferre parali sont bi enim occisorem ;

.Nota : poiesi quis duj Rci tïtulo ad impediendum ho-
i
pugnam acuunt prxsentiâ suà, eique animos ad-
i
micidium obligari ,
1° ratione charitatis, el hoc modo
dunt, et sic stragi suo modo cooperantur. Hoc exlen- tencnlur i mneS proximum defeudere , < uni possunt
dit Sayrus, n. 11, adeumqui occidere volentem comi- ex cap. 7, 8, et 11, 23, q. 3; 2° ratione juslilûe,
tatur animo ejusdem defeudeudi, lametsi intérim ul iis contingit qui ex oliieio , blipendio , vcl promis-
|
295 DE ÎRREGILARITATIRIS Sy(j

sione stricià ,
proximi damnum averlere tencntur. — il medicus vol angrUm, si convalucrit, vel hsercdcs asgri

R. 1° : qui solùm ex cliaritate bomicidium nnpcdire

'

i
jam fato funcli in laboris sui stipendium convenire.

tenetur,noD fit irregularis non impediendo. Ita Navar., In casu autem posteriori segrotantis impietas, arceri
n. 231 , et alii plures quos refert et sequitur Sayrus, quidem débet si potest; si verô non polcst , obslarc
lib. 7, c. 4, ratio est quia qui solùm violât charitatem , non débet , ne aller id pr&'Stct ad quod praslaiidum
non potcsl esse stricte et verè homicida , cùm homi- lenelur.
cidium cssenlialiter pugnet contra justitiain. llincirrc- Qua;ves«?j non impediens homicidium quod ex justitià
gulares non fiunt, licel gravissiinè peccent, 1° qui impedire tenelur, incurral irregularitatem homicidii ca-
pauperem famé pereuntem non refovent; 2° qui non jj
suatis, an voluntarii. — R. eum incurrere irregulari-
révélant alicui consilium quod ab aliis contra vitam latem homicidii voluntarii , si non impediat ex odio,
ejus iniri audierunt, modo, ut hic semper supponimus, et ex intentione ut abus occidatur; hoc enim est mo-
ad non nisi ex charitate teneantur. ( Aliud esset
id raliter directe altcrius morlcm intendere, et quodam
juxta Comitolum, lib. 4, q. 10, n. 20, si dolosè modo exequi. Si verô non impediat ex timoré humano,
silerent, nempe ut aller interlicercttir. )
3° Qui parato vel negligentià ut sccpiùs contingit, homicidium cen-
ad ferendam alicui opem ne occidatur, malo animo t. sebitur casuale, quia nec directe intentum est, nec di-
consulunt ut non ferat; consulens enim non aliud | rectè manda lu m execulioni. Ita Suares, disp. 45,
admittit crimen quàm ipse consultus; is verô ex hy- sect. 4, n. 9; Ronacina, ibid., punct. 8, n. 41, etc.
pothesi non peccat nisi contra charitatem 4° medici j
Exciperem casum in quo ex negligentià mors indubiè
Ij
qui infirmi ad cujus gerendam curam conducti non secutura est. ut si via; custos non moneat prx'tereun-
sunl, salutem negligunt ; sccùs si vel ab infirmo, vel tes per noctem ut à Irilo tramile recédant, quia alio-

ab oppido pro incolis stipendium accipiant, aut eâ lege qui vel in prsecipitium recens subortum, vel in hostes
admissisint, ut curam omnium gérant ; tune enim qui de novo irruperunt, incident ; est enim hoc, ut
et charitatem et justiliam laedunt. mihi videtur, velle mortem in causa inseparabili.
Sed quid si medicus aut ulius quilibet ad subvenien-
Articulus II.
dutn homini periclitanti , ex solâ charitate paratus, ab
alio per vim vel dolum retrahatur, eritne qui eum re -

De irregularitate ex homicidio casuali.

trahit, irregularis? — Erit utique, quia tune peccal con-
tra justiliam, sicut et contra eam peccat qui per vim Certum est homicidium prorsùs casuale non indu-
vel fraudem impedit ne pauper cleemosynam sibi desli- cere irregularitatem, quia nec ullatenùs voluntarium
natam recipiat ; etsi enim pauper jus strictum non ett, nec culpabilc, imô nec actio est humana : unde
habet in eleemosynam, jus tamen babet ne eâ per vim irregularilatis expertes sunt, tum ameutes et furiosi,

vel dolum privetur. nisi co te m pore occidant quo lucida habent intervalla,
R. 2° Qui ex juslilià ad avertendam proximi cse- in quibus morlaliter peccare possunt; tum ehrii et
dem obliganlur, si muli maneant, et non obstenl quan- dormientes, etiamsi in somnis oeciderint eum erga
tum possunt , irregularitali siibjacent. Ratio est quia quem ex jurgio prsecedenti malè afl'ecii erant, modo
ii proximum re ipsi débita privant; ergo sunt causa casum hune nec praeviderint, nec prarvidere potuerint,
damni ipsius ; ergo ut restitution] sic cl irregularitati v. g., ex consuetudine simile aliquid efliciendi ; tum
subjacent. infantes ralionis usum noudùm adepli ; si enim jam
Hinc irregulares sunt 1° princeps et gubernator qui doli ac proinde mortalis peccati capaces sint, irregu-
innocenlum defensionem negligunt; 2'judexqui in- laritatem contraliunt, ul ex excommunicationem , si

juste mortis sententiœ non obstat ;

3° dominus aut fe- clericos percutiant. In dubio an puer septennio ma
rarum custos, qui non caveret ne animalia, quee do- jor, sufficientem habeat rationis usum, pars tuiioram-
minio vel custodiae sure crédita sunt, obvios quosque plecienda est, ideotpic standum est pro irregularitate,
occidant; 4° pater qui illatam sibi injuriam, à filio suo ex Ronacina, ibid ,
punct. 7, n. 5, aliisque complu-
vindicandara esse cognoscens , eum omnibus quibus ribus.

potest modis non coercet ; et id ad consanguineos, af- Ex lus spontè sequitur, homicidium casuale , ut

fines vel amicos exlendit Comitolus, 1.

4, q. 10, n. 22 ;
irregularitatem pariât , voluntarii quidpiam habere
5° idem est de pâtre qui uxori, aut puellre quam de- debere, non quidem in se, sed in causa per accidens,
cepit, abortum proponenti, non contradicil débet enim ; ex quà tamen secuturum pravideri poluit et pra.'ca-
ex justitià vitam prolis servare ;
6° maritus qui uxori veri. Hoc autem duplici ex capite contingere potest,

aliunde non habenti alimenta denegat ;

7* medici qui 1° si quis, etsi rei licite operam dédit, haud tamen
privalo vel publico stipendio conducti, cegros imperi- sulïicientem adhibuit diligentiam ;
2° si idem salis qui-

tià suà, aut negligentià occidunt ; hi enim meritô vo- dem adhibuerit diligentix, sed rei illicite vacaverit
cantur homicidœ , non secùs ac gubernator qui ne- sive ha;c periculosa sit, sive non. Hinc triplex nobis
glectà navis cura in scopulos impingil. Hoc extendit exurgit solvenda difficultas. Prima est, an qui operam
Sayrus ad eos etiam medicos qui a'grum desererent, dédit rei illicite ex quà sequitur homicidium, irregu-
quia mercedem operse non solvit, aut quia peccata laris sit, si sufficientem adhibuerit diligentiam; se-
confiteri non vult juxta praceptum capitis 13 de Pœ- cunda, an irregularis sit si res eadem illicila quidem
tùt, et Remiss. Ratio est quia in priori casu potest esset, sed de se non periculosa. Terlia denique, quid
297 PARS 111. CAP. I. 1>E 1RREGILARITATE El HOMICIDIO. 298

simul fuerit et pericu-

n homicidio casuali non potest incurri sine peccato :
dicendum si rcs illa illicita
tum tpiia nulla est irregularilas ex delicto, qn.e cul-
losa. Quac ut solvanlur, sit

Concllsio PRIMA. — Qui racid rei (faite, et débitant non sit; tum quia ut homicidium irregularita-
pabilis

adhibet diligenliam ad rilaudum Iwmicidii periculum,

tem banc pariât, débet indirecte voluntarium esse
quod sine peccato non Nec nocet quôd
non contraint irregularitatem, aliatve Iwmicidii pœnas,
fieri potest:

irregularilas aliquando conlrahitur ex homicidio in-

etiamsi ex facto ejus sequatur homicidium.
Prol». Homicidium non inducit irregularitatem, nisi culpabili; ha?c enim irregularilas est ex defeclu, ori-

culpabile atqui homicidium in lurque ex homicidio publicâ auctoritate facto. Sed

voluntarium sit et ;

nec voluntarium est, nec culpabile; aliud est in casu prœsenli , in quo juxta Canones ho-
praesenti casu
micidium non inducit irregularitatem, nisi aliquatenùs
non enim reus est qui faeit aliquid lieiti, undc sequi-
sit voluntarium, ac consequenter culpabile coram
tur aliquid quod nec prœcavcrc nec impedire potuit.
Deo. lia Cajetan., 2-2, q. 64, a. 8, Suarez, disp. 45,
Ilinc irregularis non est, 1" qui ex improvisa equi
obviumque habet iufantem sect. 5, n. 7, et alii.
ferocitate invitus rapitur,

quem equus opprimit, quia nec voluntate, nec uctu R. 2* : Requiritur ad contrahendam banc casualis

homicidium perpétrant, c. 13, de Ilomic. ; secùs si homicidii irregularitatem culpa theologicà, caque mor-

cognovisset vitium equi , eumque freni impatientem talis. Ratio est quia irregularilas ex delicto gravis est

esse, aut frenum nimis tenue esse, ut equum coerce- pœna : sed gravis pœna gravem culpam supponit. Scd

ret, etc. ;
2° qui cùm ad deponendam de campanili hic seriô nolandum, culpam in casu homicidii nun-

campanam subserviret , corruens quoddam lignum, quàm esse levem ratione materia?, cùm vitae jactura

puerum oppressit, si hoc contigerit in loco per quem semper sit aliquid gravissimi ; ha?c itaque culpa non
aliquem transir c non crederet, tel ibidem existere , vel potest esse Ievis, nisi ratione subreptionis et inadver-

cliam illuc de consuetudine venire , vel eliam , si ali- tentia? ,

qua; minuant voluntarium ad culpam morla-

quem hàc transire crederet, anlea clamavit, cap. 15, lem requisilum. Porrô fieri facile potest, ut, cum
eod. tit., junctâ Glossà ;
3° is cujus cultellus lateri negligenlia levi , vel si mavis ,
qua? in aliis plcrisque

appositus, alium in se, recreationis causa proruentem, easibus levis esset , sat reperiatur attenlionis et ad-

vulnerat et occidit, cap. 9, ibid. Dixi, qui vacat rei vertentia? , ut tantùm remaneat voluntarii ,
quantum
licita;, et debitam adliibet diligenliam ; si enim interve- ad peccatum morlale sufficit. Ratio est quia cerise sunt

niat culpa aut vilandi periculi negligenlia, incurri- occasiones adeô periculosœ, ut requirant diligenliam
tur irregularilas, quia homicidium quod vitatum non diligentiâ communi majorem : unde qui gradum hune
fuit, cùm vitari potuit et debuit, meritô reputatur vo- diligentiae omiserit , clsi aliquid in se salis levé omi-
luntarium. Hinc irregularis est magisler qui in disci- serit, gravis tamen peccali reum se constitue! , ut

puli correctione nimiùm excedit, aut eum percutit in notât Gibalin. c. 4, q. 2, n. 3. Unde
capite, si discipulus ex ipsà percussione interiit, vel R. 3° : Ad contrahendam ex homicidio casuali irre-

alium iriftrmitatem inenrrerit, de quà noscitur expirasse, gularitatem, sufficere aliquando potest negligenlia le-

c. 7, eod. tit. Et verô percussio in quà non leviter vis , aut eliam levissima in proccavendis iis ex quibus

exceditur, aut quic fit in capite, parte de se periculosà, homicidium secutum est : idque duobus prseseriim in
imprudens est, periculum involvit, et multùm suppo- easibus contingit, 1° cùm quis mercede, prssertim

nit negligenlia?. insolitâ, conductus est, ut adhiberet diligentiam quam

Notât hic Pirhing, n. 55, vulneratum prœsumi mor- diligentissimi adhibere soient, v. g., in cura infirmi;

tuum ex vulnere, si post dies paucos obierit, post 2° cùm negotium lanli est momenti, totque obnoxium
oclo, v. g., longiusve lempus, modo ex re ipsâ, aut periculis ut diligentiam omnium maximam requirat.

medicorum judicio conslet mortem ex prœcedenli vul- Quoniam verô ii casus rari sunt,
nere subseculam esse. An autem, ul ait ipse post R. 4° Ut quis prsedictam irregularitatem incurral
:

alios, nemo lethaliler vulneratus ultra 40 dies vitam communiter loquendo requiritur gravis negligenlia :

trahere possit; an item qui lethaliler percussus, tan- sequitur ex modo diclis. An autem ea negligenlia re-
dem convaluit, et paulô post ad eumdcm slatum re- quiratur, cùm quis vacat rei illicitse ;
an non lune suf-

versus, animam egit, ex priori vulnere obiisse cen- ticiat levis vel levissima , discutiendum manet. Pro

sendus sit, penès medicos sit lides et judicium. In solutione nota : Res aliqua duabus de causis illicita

dubio prior plaga censelur causa mortis, nisi contra- esse potest, vel omnibus, vel certo personarmn sta-

rium probetur. Scd nota non id onine quod occasio tui :

1° quia periculosà est, seu quia de se ad mortem

est, causam esse, ut benè Sylvius Resolv. var., v. h tendit : sic periculosum est ignem admovere bombar-
rcgularitas, G. da?, eo prœsertim in loco ubi adesl hominuro frequen-

Quasres qualis et quanta ad incurrendam liomicidii tia; torneamenta et 'alia belli simulacra faccre; chi-

casualis irregularitatem requiratur negligenlia et culpa. rurgiam per incisionem aut adustionem exercere;

Culpa? divisio repetenda est ex tractatu de Jusiitià, 2° res aliquando prohibita est, quia iicet de se peri-

p. 2, alias 5, cap. 2, art. 4. — R. 1° : Non sufficit culosà non sit, alicui tamen virluti vel pnecepto

culpa juridica ; culpa enim juridica commitlî potest adversatur : sic prohibetur certis temporibus venatio,

absque ullo peccato , eliam vcniali, quo nomine di- ea etiam qoae sine periculo, putà ne noceatur conce-

Stinguitur à culpa theologicà : atqui irregularilas ex plui, aut aegelibus. His posilis, sil

TH. XVI. 10
 299 DE 1RREGELARITATIBUS. 500
Conclusio II. — Qui dat operam rei illicitœ, sed non rationem responsionis sua; circa particularem casum
periculosce, non nisi ex culpâ lalâ, casualis homicidii non ideô semper définit rationem liane ita esse ne-
irregularilatem incurrit; unde ab eâ immunis est, si cessariam, ut quotics ipsa aliis in casibus defecerit

ad prœcavcndum homicidium eamdem adhibeat dili- de iis necessariô aliter slatuendiim sit. Nam, v. g.,

gentiam quam adldbere communiter soient hommes qui çonsultus Innocentius III de monacho qui ca m pana m
vel similem, vel eamdem actionem licite exercent. deponens, moverat lignum cujus casu puer oppressus
Prob. 1° : Irregularitas non iucurritur nisi in casi- fucrat, respendet eumdem monachum non esse irregu-

bus jure expressis : atqui oullibi expressum est in ju- larem , si rem necessariam agebat et utilem , etc. Quis
re, ut irregularilatem incurrat is ex cujus aetione, il- verô bine, nisi absurde , colligat, eum irregularem
licità quidem , sed non periculosà, subseeutuai est fore qui quempiam occidit vacando rei licitec, sed non
homicidium, quando suflicienU-madhibiiit diligentiam, necessaria; et utili ?

ne taie quid ex aetione sua sequerelùr. Imô eonlra- Conclusio III. — Tenendum est in praxi , eum qui
rium exprimitur c. 48, dist. 50, ubi qui equos furan- vacat rei illicitœ et non pariim periculosœ , secuto liomi-
do, quœ actio sanè illicila est , collisit mulierem quai cidio irregularem fieri, ticet sufficientem ad illud vitan-
abortum fecit, furti solùm damnatur, non auteni irre- dum diligentiam adlùbuerit.

gularitatis aut censurai , quibus , ait canonis auclor, Prob. In dubio an quis culpabiliter sit homicida,
non potest nec débet addici per leges ,
quia voluntas iltius judicari débet eum esse irregularem ; atqui cùm ali-

non agnoscitur perniciosa fuisse, id est, cujuspiam mor- quisrei prohibilœ simul et valdè periculosœ indulgens,

lem intendisse ; ergo. Prob. 2° : Homicidium indu- bominem occidit , ad minus dubium est an sit culpa-
cens irregularilatem débet esse volunlarium, imô eum biliter homicida. Si enim id negent tbeologi graves
voluntarii gradum babere qui ad culpam mortalem gravibus momentis suffulti, ex adverso stanl tbeologi
sufficiat; atqui homicidium quod non lit exculpà latà, forte graviores , rationibus non minus Gratis' innixi.
non est boc modo volunlarium ; est enim vel omninô Ita inter alios S. Thomas, 2-2 , q. b'-i , art. S ; Navar-
involuntarium , vel non satïs volunlarium in ratione rus, cap. 27, n. 221, canonistae plerique omnes, ut fa-

homicidii. Neqùe magis volunlarium e.fficitur ex eo tetur ipse Gibalin. numerosa doctorum phalanx,
et

quôd sequatur ex opère illicilo, quàm si ex licito se- quos dabunt tmnipse Gibalin., tum Sayrus, lib. 7, cap.
queretur in opère enim quod periculosum non est
; 6, n. 11, ad qnosdeinceps accesserunt Fagnani in cap.

ratio voluntarii non ab ipso opère simpliciter, sed ab Ad audienliam, 12, de Homicid.; Cabassut., lib. 5,
opère prout ad effectum relalivo repetenda est ; ergo, cap. 20, n. 11; auctor. Theor. et prax. sacram., cap.
si effectus prœter intentionem et prsevisionem, quanta II; Babin p. 4 45 ; Pontas, v. Irrégularité, cas. 44 et

à prudentibus adhiberi solet , contigerit , non magis 47, qui eliam ultra nos progreditur, etc. Ratio est quia

censeri débet volunlarius in causa illicità ,

quàm in homicidium quod prudenter judicatur volunlarium in

causa permisse ; ergo, si quis occidat in ebrielate cul- causa , parère débet irregularilatem ; Atqui homici-
pabili, non magis irregularis erit, quàm si in ebrielate dium quod ex aetione de se ad mortem tendente, ideô-

inculpabîli occideret , si homicidium hoc nec prsevi- que prohibità quia periculosà, sequitur, prudenter ju-
derit, neepnevidere potuerit ; sicut ndc ci imputabitur dicatur voluntarium in causa : qui enim vult causam

pollutio in quam forte lapsus est, si, v. g., de eâ nibil adeô periculosam, effectus indesequentes vellecense-
unquàm anlea audierit, nec cogilare potuerit eam ex tur; nec prœsumitur sufficientem adhibere diligen-
ebrietate sequi posse. Prob. 3°, quia in opposità opi- tiam, nisi penitùs cesset ab opère. Nulla enim est di-
nione dicendum est eum qui interdicti temporecam- Iigentia et cautio qu?e rerum naturam mulare possit
panas puisât ad convocandum populum , esse irregu- et efficere ut id quod valdè periculosum est , non sit

larem si ex cadendo quempiam mutilent, non autem periculosum, ac proinde ut qui opus periculosum po-
si alio tempore bominem occidant. Item irregularis suil, de effectu inde contingenti non teneatur.
erit qui ciedendo proximi arborcm, omnem adhibuil Dixi : Qui vacat rei non pariim periculosœ ; si enim
diligentiam, ne quis ab eà opprimatur; non erit verù res pariim habeat periculi , ità ut rarô pariât effectus

irregularis, si eum eâdem sollicitudine et cura arbo- mortiferos, censent Avila, Grandin, et alii plures, eum
rem suam caedat. Pariter irregularitalis expers erit qui certus esset se tantâ usum esse diligentià, quanta

laicus, qui venando in suo sallu ex errore invincibili opus erat, non fore irregularciii in foro ponscientiae,

bominem occidit pro fera erit verô si ex eodem erro- ; etsi talis haberetur apud homines. Hoc tamen in easu
re bominem occidat in sallu alieno; atqui luvcomnia tutius est ut ad episcopum recurratur ; res enim est

videnlur absurda esse. magni momenti, in quà qui reus est aut esse potest,

Obj. Romani pontiliees reddenles causam cur ali- I judicem constitui non decet.
qui homicide irregularilatem non incurrissent, banc Ex hàc nostrâ conclusione, multa, Iicèt non eadem
afferuiit causam, quôd ii non vacarent rei illicite; er- ab omnibus, deduci possunt corollaria, sive generali-
go supponunt cosdem luturos fuisse irregulares si rei ter, sive dependenter à eircumstantiis. Hinc itaque
illicite operam dédissent. — R. ncg. coftsëq. Nam irregulares sunt, morte vel mutilalione scruta, 1
"
qui
\° argumentum hujusmedi à contrario sensu non va- mandant alterum percuti, etiamsi expresse prohiboe-
let, pneserlim in materià irregularitalis ,
quie in jure rint ne lethale vulnus infligerelur, ex cap. ult., de Mo-
expressa esse débet; 2° cùm priiyeps aliquam affert mie, in 6; 2° qui chirurgiam adurendo vel ineidendo
501 PARS m. CAP. I. DE IRREGULARITATE EX HOMICIDIO. 302

diximus •">'
juxta Babin, ranii, nec proinde erit ci sic voluntaria ut Irregulari-
exercent , de <[uo supra ;

pag. 149, el Pontas ibid. cas. 44 , clerici qui recrea- latem pariât. — R. ad 1 : Di^t. min.: Mors nullaie-

tionis aut venalionis causa scldpelara explodunt,

ho- nii^ est voluntaria reipsà, transeat. Non est voluntaria

interûciunt. Alia hu- interpretatione legis, nego Patente enun Gibalino po-
forte latitantem
;
mineroque l»»c

de Homicidio. tuit Ecclesia imponerc irrcgularitalcm ci qui prohibi-

jusmodj exempta bccurrunt in lit.

Pœnit.ct Rémiss., ubi sacerdoles tum aliquid et periculosum faceret, quoties inde con-
Obj. cap. 7 de
dormiendo oppresserunt tune, solùm tingeret homicidium, ctiam omniné aut quasi omninô
Gracci qui filios ,

ab alunis perpétua removentur, cùm ipsis procu- casuale : quod autem id statuerit de facto, evincunt
officia

rantibus, vel sludiosè negligenlibus, filii in leclisrepe- aut saltcm admodùm probabile reddunt argumenta

riunlur oppressi ;. atqui studiosa

negligentia, est negli- superiùs adducta. Atque hœc irregularitas erit homi-
non quiaculpa absolutè erit homicidii, sed quia
gentia gravis; ergo eà déficiente non incurriiur
irre- cidii,

nain infantem non nisi eo secuto imponitur; imé homicidium illud

gularitas, etiam ex actionc pcriculdsâ;
periculosa.— quadamlenùs voluntarium erit quia profectum erit à
in eodem secum leclo reponere resesl ,

Argumentum hoc nimis probat; probat scilicet causa specialiter ipsius homicidii intuitu prohibilà.
H. l":

reum homicidii, nisi ex scienlià, con- Ita Suares, n. 17, quem uliliter consules.
neminem esse
silio, et dolo occidat. Nâm studiosa negligentia ;cqui- Articulls 111.

paralur scientise ac doïo, in foro etiam pœnitenliali, ut

An et quis dispenset in irregularilate ex homicidio.
aitFagnan in lioc cap., n. G; atqui hoc non admittent
Duo hic examinanda sunt :
1° an possit Papa di-
adversarii, jùxla quos qui etiani conira Intentionem
spensare in quàlibet irregularitate homicidii 2° quid
aliquem occidit , irregularis est si occisionem suam ;

praccavere polueril ergo vel nimis probant, vel vim in eâdem materiâ possit episcopus.

vocis studiosa ila

;

temperare dcbenl, ut nihil aliud sî- Conclusio I. — PotestPapa dispensare in quàlibet

irregularitate , etiam ex homicidio injusto prodeunle.

gnificet quàm negligentiam cujus eflectus praevideri
potuit, quo sensu nihil inde contra nos. —R. 2° : Non Prob. Potest Papa in iis quee solùm sunt juris po-

quo op- silivi dispensare; atqui irregularitas ex homicidio,

expendit cù loci Clemens 111 in casu qui filios

etiam injusto, juris est solùm posilivi ut palet ex su-

irreguiares, scdconsullus an sacerdoli-
,
priinunt sint

bus Grcecis qui fdios ocçiderunt, imponenda sit pœni- pra dictis. Quoniam verô mulla licentquœ non expe-
studiosa negligentia diunt, rare admodùm dispensât Apostolica Sedes cùm
tentia publica , respondet eos si

filios occidermt, perpétué ab altari removendos esse, homicidis omniné voluntariis, qui de industrià vel per

eisque graviorera imponi debere pœnitentiam quàm insidias ocçiderunt, saltem si necdùm ad ullum ordi-

publicumcrimen.Sed nem promoti fuerint; idque ex mente Tridenlini, quod

laicis , sed non publicam, nisi sit
hujusmodi homicidas ab ornai ordinc ac beneficio,et
quid inde?
R. 3° : Non esse absolutè periculosum quoeumque officio ecclesiastico perpétua excludit , sess. 14 , C 7.

casu infantes in eodem lecto secum reponere, sed

Unde Prosper Fagnan qui omnem penè vitam in tra-
in
ctandis iisce rebus Romce transegit, asserit se non
solùm si angustum sit cubile, aut quis experlus sit se

inquiété dormire, et tune homicidium infantis non tain

meminisse, cum promovendis , in homicidio voluntario

quàm voluntarium Suares usquàm fuisse dispensatum. Sed cum jam promolis, si
erit casuale ; ut ait , disp.
homicidium voluntarium , occultum sit, longe fréquen-
50, sect. 6, n.45 ; ergo ex citato capite nihil coiicludi
sermonem esse de actione tais dispensai 8. Pœnitentiaria, cùm urgens jiistaque ra-
potesl, quia non constat ibi
tio id postulai. Veluli si sacerdos è loco commissi delicti
hic et nunc periculosa. Cœterùm si actio hœc quibus-
discedere nequeat, nec ibi abslinere possit à celebratione
dam in circumstantiis verè periculosa esset, dubio
Missœ, quin scandalum generet et suspicioncm prœbeat
procul incurrerelur irregularitas, quia supponerctur
interesse negligentia, juxta id cap. 20, 11, q. 5 : Si de perpelrato homicidio cujus auclor igrwralur, etc. In

negligentia quàlibet proveniente pueri suffocentur..., ipsi cap. Henricus, de Cleric. pugn. in duel, n., 41 et 57.

parentes homicidii rei invenienlur. Conclusio II. — F.piscopi non possunt dispensare in

Obj. 2° cum Coninch, disp., 18, n. 84 : Canonesnon homicidio voluntario justo vel injusto.-

statuunt irregularitalem de quà loquimur, nisi ob ho- Prob. ex Trid., sess. 21, c. 6, ubi in amplà qua5

micidium aliquo modo voluntarium ; alias furiosi et episcopis datur facultate dispensandi in irregularitati-

occidendo irreguiares essent, quod nemo bus ea excipitur quœ orilur ex homicidio voluntario,
ameutes , ,

dixerit; atqui mors nullatenùs est voluntaria ei qui vel ex defeclu ; ergo episcopi nec in homicidio volun-

in actionc quantùmvis periculosa, tantam adhibet di- tariè injusto, quod Trident. Synodus directe excipit,

nec homicidio justo, qualo illud est quod publica

ligentiam, ut nullo prorsùs modo suspicari possit pc- in

riculum occidendi. Ut enim mors censeatur voluntaria auctoritate fit, dispensare possunt, cùm illud pariai ir-

regularitàtem ex defectu cujus rclaxatio nullo jure

in causa, non sufficit ut causa haec nala sit in génère ,

parère homicidium, sed oportet ut hic et nunc nata episcopis permissa est.
Caeterùm prohibitio episcopis facta ne in homicidio
sit illud parère spectatis omnibus circumstantiis quaî ,

humanités speclari possunt ergo si bis omnibus voluntario etiam occulto dispensent , de se extenditar
;

spectatis non appareat actio hic et nunc periculosa etiam ad exercilium rainorum ordinum, et hpneiicium
murs fortuite secuta nullatenùs imputari poterit ope- simplex, prout doceni Navarrus, e. 87, n. 240 et Fa-
303 DE IllREGULARiTATIBUS. 304

gnan, ibid. n. 45. Potest lamen, episcopus dispensare errante manu duriorem inflixeril plagam , is enim
cum homicida occulto , ut ministret in sacris , si homicida simpliciter voluntarius non videtur.

magna urgeat nécessitas, et ad Papam recurri non Quoeres an bénéficiâmes voluntariè homicida, ipso fa-
cto excidat à beneficiis suis , ob hœc Tridentini concilii
possit.

Sed possuntne ii quibus ex privilégie- concessum est verba, sess. 14, c. 7 : Omni ordineac beneficio perpe-

dispensare in irregularitatibus eâ solùm excepta quœ ,

tnb carrât. — R. négative , nisi homicidium ejus sit

provenit ex homicidio voluntario, possuntne, inquam, qualificatum, ut assassinium, vel parricidium , fratri-

cidium, cœdes episcopi etc. Requiritur ergo ut ho-

ab eà dispensare quœ ex homicidio justo procedit et ,
,

quœ proinde solùm est ex defeetu lenitatis? Affirmant micidac allerius generis, beneficiis suis per senten-

multi cum Suare, disp. 47, sect. 6, n. 13. quia sub ho- liam privenlur. \

micidio voluntario non comprehendilur illud quod

CAPUT H.
juste fit, ut hinc patet quôd judex qui occidit latronem,
hostem reipublicœ non appellantur DE IRREGULARITATE EX 1TERATIONE BAPT1SMI.
vel miles qui occidit ,

homicidœ, ut Augustinus dicit in lib. 1 de libero Arbi-

,
Qiueres 2° an qui rebaplizat et rebaplizantur, ambo
trio, c. 4 et 5, verba sunt S. Thomse, 1-2, q. 88, art.
irregulares sinl. — R. affirmative. De rebaptizatis habe-
6, ad 3. lur expresse, c. 65, dist. 50, non esse unquàm permit-
Contrarium tenent Bonacina, disp. 7, q. 4, in fine, tendum ut ad clericatùs gradum promoveuntur. Idem de
et Toletus apud eum eà ducti ralione quôd occisio
, ,
rebaplizantibus colligitur ex c. 2 de Aposlalis , ubi ju-
justa vocetur in jure canonico homicidium. Yerùm hece nior acolytus qui in fratris sui rebaplizatione , ministe-
tum quia vox utcumque ambi-
ratio satis infirma est, rium in respondendo presbylero rebaplizanti exhibuerat,
gua, in favorabili, stricte et secundùm
materià minus irregularis declaratur ;
quantô ergo magis , inquiunt
usum quem communiter habet, intelligenda est tum ;
j
theologi omnes nemine dempto, irregularis est qui
quia homicidium voluntarium quod semper in privile- per semetipsum rebaplizat? sicut si irregularis est qui
giis excipitur , est homicidium illicitum et in se voli-
occisioni cooperatur, quantô plus qui occidit.
tum , cujus proinde dispensatio cautè admodùm con- Quaeres 2° an qui in infantiâ semel et iter'um bapli-
cedenda est, ideôque primas Sedi reservanda ,
quod in
zalus est, irregularitatem contraxerit. — R. négative,
homicidio justo locum non habet. atque idem dicendum de eo qui rebaptizaret eum
Quaeres an episcopi dispensare possint in irregulari- quem anlè baptizatum fuisse nesciret, aut de cujus
tate, quœ provenil ex mutilatione injustà. — R. posse, priori baptismo légitimé dubitaret : Quia non intelligi-

si mutilatio occulta sit : quia episcopi dispensare pos- turileralum, quod nescilur vel ambigitur esse factum.
sunt in quàlibet irregularitate, modo hœc oriatur ex Adde quôd hœc irregularilas sit ex delicto porrô nul- ;

delicto occulto quod homicidium voluntarium non sit :

lum est in casibus modo assignatis dclictum.Nec dicas
porrô mutilatio non est homicidium. canones ab ordinibus eos arcere qui in quàlibet œtate...

Conclusio 111. — Episcopi dispensare possunt in ir- rebaptizali sunt, c. 10, 1, q. 7, aut qui bis etiam igno-

regularitate contracta ex homicidio casuali occulto. ranter baplizali sunt, can. 117 de Consecrat., dist. 4.

Prob. Ex Tridentino possunt episcopi dispensare Prior enim canon inlelligendus est cumGlossâ, de iis

in omni irregularitate ex delicto occulto, nisi delictuna qui in quàlibet ajtate adullà et doli capace, ac proinde

sit hornicidii voluntarii atqui homicidium casuale

; non sine peccato rebaptizati sunt. Posleriorverô de

mixtum, non est stricte et propriè voluntarium, prout \

iis explicatur, qui bis baptizati sunt ex ignoranlià ab-

expresse supra probatum est; ergo cùm exceplio fir- solutè vincibili, aut qui ignorabantjusecclesiaslicum,

met regulam in casibus non exceplis , dicendum est et pœnas eo sancitas, non autem jus divinum : unde
episcopos dispensare posse in irregularitate ex homi- ibidem immunes judicantur non quidem à pœnitcntiâ
|

cidio casuali. Ità cum nostris Ullramonlani. sacramenlali, quse pro culpà quàlibet mortali subirr

Hinc, ait Bonacina ibid., punct. ult., dispensare pos- débet, sed à pœnitentià solemni et publicâ , cui ob-

sunt episcopi, 1° cum eo qui leviter solùm percutere noxii erant ii solùm qui scienter omninô novo se bap-
intendens , occidit ;
2° cum eo qui mandavit servo ut tismo donari patiebantur.

percuteret, expresse inhibens ne occideret cum eo

;
5° Sed quid si sacerdos vel rnalâ fide, vel temerè veri-

qui det'ensionis proprise causa occidit non servato mo- tus ne perturbata aut imperita obstetrix erraverit

deramine inculpatœ tutela? ;

quod limito, nisi invasus eum quem domi secundùm l'onnam communem bap-
in ipsà conflictûs série conceperit inienlionem occi- tizatum fuisse rescivil, denuô in ecclesiâ sub condi-

dendi adversarii, è cujus manibus sentiebat se aliter lione baptizet; aut baptizet absolutè eum de quo ex

quàm occidendo evadere posse. Yidetur enim hic ho- oblivione non interrogavit, fueritne jam baptizatus ?—
mo ei similis qui ad rixam provocatus, allerius quidem R. in hoc postremo casu non incurri irregularitatem ;

morlem inilio non intendebat, sed eam rixee progressu luec enim iis solùm inuritur qui rebaptizant cum in-
intendit, procurât et efficaciter vult ; atqui iste volun- lentione baptizandi : atqui probabile non est sacerdo-

tario est homicida , ut agnoscit Bonacina ipse cum tem nullo infeclum errore , novum homini jam bapti-

aliis quos citât; 4° cum eo qui prsegnantem perculien- zato baptisma conferre voluisse ; ejus ergo intenlio

do abortum procuravit, si eam gravidam esse proba- légitimé prœsumpla , fuit virtualiter condilionalis, ità

Vditer ignoraverit , aut leviter percutere intendens, ut infantem, si jam tinctus esset , baptizarc noluerit -,
305 PARS III. CAP. III. DE IRREGULARITATE EX MALA ORDINUM RECEPTIONE. 30G

neqae eum de facto baptizaverit , nisi quia judicavit « haec enim non sccùs ac baplisma caraclereni impri-
cum, non esse baptizatum.
ut vulgô contingit, miini. — R. ad 1 : Dist. : l&is confirmât! comparantur

Quod ad casum priorem attinet, major est difficul- rebaptizatis, quoad peccatum, concedo; quoad pec-
tas. Docentenim aliqui eum qui temerè rebaptizat sub caii pœnam, uego. Quôd enim pluries confirmât!, non
conditione, irregularem iieri. Alii verô, ut Avila 7 [t., eidem subjaceant pcenae ac rebaplizati, e.v ipso hue
disp. 7, dub. 5, id negaut :
1° quia iste non rebaptizat capite colligitur : ibi enim de pluries confirmalis pra

reipsà, cum non babeat intentionem baptizandi, si is cipitur ut suli l)eu sub hubitu regulari ici ctericali rdi-

qui sibi praesentatur, jam fuerit baptizatus; haec enim giosè famulentur ; ac proinde ut ordincsjara receptos

verba : Si non es baptizatus , etc. , ctiam menlaliler exercerc pergant, cùm pracipuus clei ici famulalus in

subinlellecta , idem sunt ac ista : Si es baptizatus ordinum exercitio consistât, utbcnè notât Sayrus ibid.
ergo non judicantur irregulares. Idipsumdocct
l

ego te non baptizo , ut benè animadvertit Navarrus ; n. 2'.) ;

2" quia qui cum consanguineà conlraherel sub liàc Gibert pag. 778, et alii complures à quibus malè ré-
conditione, si non sit consanguineà , non subjacerel cessif auclor Theor. él Praxis sacram. pag. llli.

excommunicationi posiia? contra eos qui scienler in R. ad 2 : Disi maj. : Ubi eadem est ratio, eadem
gradibus prohibitiscontrahunt; ergo à pari, idem te- débet esse dispositio, in legibus directivis, quia quae

rni Pontas, v. Irrégularité, cas. 131. Intérim graviter ejusdem sunt condilionis eodem modo definiri debent,
peccaret Sacerdos in casu proposilo, quia non licet concedo; in legibus pœnalibus, nego. lu istisenim,
sub conditione rebaptizare, nisi res sit dubia. Addit ut pluries observavimus, non valet argumentum à pa-
Pontas ibid., cas. 130, eum qui ex merâ suspicione, rilate rationis. R. 2° : Neg. min. : ebi enim irregula-
et absque maluro anteà examine , sese rebaptizari ritas ab uno casu ad alium extendenda foret ob iden-
curaret, irregularem evasurum esse. tilatem rationis, id tamen locum non haberet in casu
Quseres 5° an qui ex metu gravi rebaptizat aul reba- prsesenti ; non enim eadem est aliorum sacramenlo-
ptizatur, sit irregularis. — R. esse, si quantum est de rum ratio, quae baplismi; rebapiizanlcs irregularitate
se veram babeat intentionem ille baptizandi, hic susci- plecti debuerunt, 1° ad reprimendam Donalislarum
piendi baptismum, quia neuter ad hanc intentionem aliorumque rebaptizantium haeresim, qua3 specialiori
metu cogi potuit. Si verô quis absque intenlione et modo circa baptismum, quàm circa alia sacramenta
lictè baptismum receperit, censent plures eum non efferbuit; 2° quia baptismus est vera regeneratio, et

esse irregularem. An idem dicendum sit de ministro configuratio mortis Christi ;

quia verô res eadem
baptismi, qui baplismi ritum senè observât, pendet à semel tantùm generatur, et Christus non nisi semel
celebri quaestione de sufflcientià intentionis exterioris. mortuus est, manifesi.um est hanc baptismi notionem,
Quaeres 4" quis in hàc irregularitate dispenset. ipsius iteratione totam subverti quod in aliis sacra-
;

R. eam si publica sit reservatam esse summo Ponti- mentis non contingit. Adde quôd qui denuô baptiza-
fici ; si verô occulta sit, ab episcopo relaxari posse. tur, ipso actu protestatur se non fuisse hactenùs Ec-
Imô censent Salmanticenses n. 60, et alii quidam clesi?e subditum, quod majorem Ecclesia? injuriam ir-

eam non contrahi, nisi ex publicà et solemni rebapti- rogat, ut ex Cabassulio docet Pontas hic, cas. 152.

zatione, quod non est salis tutum, ut notât Coninch.

CAPUT III.
disp. 18 , n. 33. Yerius videri posset quod docent
DE IRREGULARITATE EX MALA ORDINUM RECEPTIONE.
iidem theologi, irregularilatem rebaptizantis , impe-
diresolùm susceptionem ordinum, non autem usum Non qusecumque culpabilis est ordinum receptio ir-

eorumquijam suscepti fuerint; sed neque hoc tutum regularilatem inducit; sic clsi peccat, et quidem gra-

est in praxi, ut salis probat Sayrusl. 7, c. 8, n. 5. viter juxta multos, qui ordines ante confirmationem

Quceres 5° an irregularitas ex indigna aliquâ bapti- recipit, haud tamen est irregularis; quia id nullibi
smi receptione incurratur. — R. incurri 1° cùm quis al) constitutum est injure. Hic ergo videndum qua;pec-
hajretico declaralo libéré et sine necessitale bapti- cataordinandum faciant irregularem. Ea porrô solùm
smum recipit, can. 18, 1, q. 1 ;
2* cùm quis baptismi expendemus circa qua? dubium esse potest. Sit

receptionem usque ad mortem differt , de quo jam Conclusio prima. — Qui ordines recipiunt furtivè, id

supra. est, qui examen fraudulenter effugerunt , nec t.li.s ap-

Quaeres 6° an iterata alterius prœter baptismum sa- probati aul admissi fuêre, sed per dolum, aut ignorante

cramenli receptio, vel confectio irregularilatem inducat. episcopo, immiscent se ordinandis, finut irregulares. lia

— R. neg., quia id nullibi expressum est injure. Unde Suares disp. 42, sect. 3, n. 5; Bonacina disp. 7, q. 3,

qui bis confirmationem recipit, bis diaconatum con- p. 5, n. 6; Collât. Andeg. de Ordine p. "2,~>i; Gibert
fert, bis eamdem hostiam consecrat, liber est ab irre- ]). 711:2, contra Gibalin. Pirhing I. 5, lit. 50, etc.

gularitate, non tamen à gravi sacrilegio. Prob. ex cap. 1 de eo qui furtivè, etc., ubi qui fur-
Objiciuntur duo :
1° quôd in cap. Dictum, 8 de Con- tivè diaconatum accepit, dicitur ad sacerdotium pro-
secrat. dist. 5, semel et iterùni confirmai rebaptizatis moveri non posse absque dispensatione ; ergo, ait Sua-
comparentur; atqui lii sunt irregulares; ergo etilli. diquod contraxit impedimentum canonicum :

2° Quôd ubi eadem es-t ratio, eadem debeal esse dis- atqui impedimentum hoc non potest aliud esse quàm
positio; atqui ratio qua; vetat ne iterelur baptismus, ! irrégularité; quod enim directe ab ordinum rece-
militât contra iterationem ordinis et con(
nfirmatiOnis; il ptione removet est irregularitas, non autem suspen-
 307 DE IRREGlEAKlTATinrs 308

cujiis effêctùS primarius est prohibilio exercilii id est, jurktictioni et executioni ordinis episcopalis re-
sio, [

ébïumdenoi ordiiium. Ab hâc irregularilate dispensare nunliavit.

potest episcopus, si ipse furtivam liane ordinum rece- Prob. quia de boc casu nullibi sermo < si injure
plionem sub exeommunicationis pœnâ non prohibue- prsetefquàm in cap. \, deordinalis ab episc., quod sic

rii : sed quia passim bodic, juxta Pontificale Rorua- liabet : Quia indignum se fecit, executioncm oljicii non
num, archidiaconus ante ordiriationem tnonet sub liabebit; alqui hœe verba non indicant irregularitatem

exeommunicationis pœnà, hèqUis non descriptus, exa- sed suspensionem, qua3 primariô ordinum executione
minants, approbatus et vominatus, ullo paclo audeat ad privât.

suscipiendos ordines accedere, idèifco luec irregularitas, Nec noect quôd ex codem capile, possit episcopus

si publica sit, semper est Pap;e rèservata, nec ab epi- cum ils qui sic ordinali sunt dispensare, si probabiliter
scopo potest relaxari, nisi sub cdnditionc ut furlivè episcopi ordinatorisrenuntialionem ignoraverint : nam
ordinatus, in aliquo monasterio seu cànoniâ habilum su- vox dispensare, aliquando idem est ac absolvere, ut
scipiat regulurem ; tune enim, ex quo in Mo habitu ali- patet ex Tridentino tum sess. 2i, cap. 0, ubi episco-

quanto tempore fuerit laudabiliter conversatus, poterit pis conceditur quarumdam suspensionum dispensatio,

cum eo episcopus dispensare. lia babetur cit. cap. id est, absoîulio; tum sess. 23, cap. M, ubi iisdem

Aliquando etiam furtivè ordinari dicitur, tum qui sub permjttitur ut cum promotis per saltum dispensent;
ficto tilulo, vel absque veris litteris diinissoriis ordi- et lamen nemo ferè cum Sayro crédit eos esse irre-
nalur; tum qui plurcs eàdem die ordines recipit. Prior, gulares.

ait Suares ibid., non incurrit propriam irregularita- Conclusio. V. — Neque etiam qui excommunicationc

tem, sed suspensionem, prout supcriùs dixi; de po- majori ligatus ordines recipit, sive cum ignorantià af-
steriori sit fectatâ, sive etiam scienter, stricte irregularis judicari

CoNCLUSio II. — Qui minores ordines, et subdiacona-

débet.

tum eàdem die de consensu episcopi recipiunt, non sunt Prob. quia in cap. 32 de Sent, excom., in quo solo

irregulares.
sermo babetur de eoqui excommunicationc ob clerici

percussionem ligatus, ordines recipit, nibil est undc

Prob. ex ipsâ hujus regni praxi. Qui verô id inscio
expresse colligatur irregularitas; praïcipU enim Inno-
episcopoattentaverit, suspensus est ab exercilio sub-
centais III ut clericus secularis qui boc scienter l'ece-
diaconalûs, et ad ordines superiores irregularis, nisi
rit, à susceptis ordinibus deponalur in perpeluum, id
domum religionis intraverit; lune enim, si ila mores
est, sine ullà spe veniaj; si verô ex crassà quâdam
ejus exegerint, abbas in aliis poterit ordinibus dispen-
ignorantià, egerit, nonnisi à Papa dispensari valeat;
sare, cap. 2 de eo qui furtivè. Idem locum habet si quis f

atqui hœc juris dispositio suspensioni magis eonvenit

eâdcm die subdiaeonatum et diaconatum recipiat,
(juàm irregularitati. Quia pœna, qu* ut hic, primariô
praîsertim si episcopus id prohibuerit sub exeommuni-
et directe privai ordinum susceptorum exercilio, sus-
cationis poenâ, cap. 3, ibid. Aliud est si quis tonsuram
pensio judicari débet, non autem irregularilas; cùm
et minores recipiat; id enim nullibi probibitum est
isla primariô privet ordinum susceplione ; indirecte
sub pœnà irregularitatis. Ita Navarrus, Avila, Bona-
autem corum qui jam suscepli sunt funclionibus. Adde
cina, etc.
(juôd vox deponendos, quâ ulitur Innocentius, senlen-
CoNCLUSio III. — Qui per saltum, seu omisso ordine tiam ferendam designet ; nulla autem est irregularitas
inferiori ad superiorem promotus est, non videtur esse nisi latœ sentenliœ.
irregularis. Est contra Sayrum, qui bîc irregularitatem Neque discussio b;cc inutilis est, ut tradit Gibertus :

agnoscit, quam etsi publicam ab episcopo relaxari posse quia si quis, posl receptos in exeommunicationis statu
docet, lib. 7, cap. 10, n. 37. ordines, solùm suspensus sit, valida erit provisio be-

Prob. quia canones duo qui de clerico per saltum neficii eidem à Pontifice Romano concessa, cùm Papa
promoto loquuntur, de suspensione 0|)timè intelligi à quibusvis censuris absolvere soleat ad e/fectum ;

possunt, ut etiam à majori doctorum parte inlelligun- non valebit verô si sit irregularis, cùm in rescriptis

tur, teste Bonacinà, cui concinunt Gibert, p. 790, et pontificiis ad bénéficia spectantibus non concedatur
Pontas bîc cas. 127. dispensatio ab irregularitatibus.

Tria hic notanda, 1° clerieos qui in ordine per sal- Caîterùm qui irregularitatem cilato capite deeerni
tum suscepto ministraverint, jam ob viola lionem su- dorent, docent simul eamnon incurri ab ils qui in ex-

spensionis incurrere irregularitatem Papa? reservatam ;

eommunicationis statu lonsuram recipiunt ; secùs
2* eos qui vel minores, vel sacros ordines recipiunt aiunt iidem communiter, si minores recipiant. lialio

non receptâ tonsurà censeri promotos per saltum ;

5° est quia cilalum caput 52 de Sent, excom. loquilur
eos etiam qui ignoranter ordinem quempiàm recipiunt absolutè et indistincte de iis qui in excommunicationc

per saltum, tamdiu ab ejus usu esse suspensos donec positi, ccclesiasticos ordines accipere non formidant ;

ordinem omissum receperinl, ila Leurenius in til. porrô ordinum nomme intelligunlur etiam minores
de Clerico per sait, promoto, ubi pro se citai Fagnan., ordines, non autem tonsura, saltem in materià pcenali;
Navarrum, etc. nisi aliter sit usu constitulum.
Conclusio IV. — Neque etiam irregularis est, qui Sed et notant iidem liaud neeessum csscutadPapam
ordines sacros recipit ab episcopo qui dignUati sua', recurratur, cùm crimen est oceullum; erit autein oc-
509 PARS III. CAP. IV. DE IRREGUL AR1TATE EX MALO ORDIMJM USU. 510

ciillmn, quandoeliamsi puhlica sit onliiiuni susceplin, CONCLOSIO VII. — Qui seienter ordinatur ab episcopo

ipsa lamen excommunicalio occulta est, prout ob- excommunicalo excommunie atione majori, suspenso, in-
servai slylus Pœniteiiliae , el docet Navarrus cap. 27, terdieto, deposito, vel dégradait), peccut mortaliter, et

». 241, etc. est suspensus ab ordinis sic suscepti executione, et aliquo

On, nés guid dieenditm de e<> qui cùm sit suspensus modo irregularis.

vel interdietus ordines recipit. — R. euni non incurrere Prob. ex can. 4, 9, q. 1, ubi prohibetur ci qui sic

irregularitatem, §altem si aubdiaconatu eoio aut dia- ordinatus est, tum suscepti ordinis usus, donec inipo-

conatu iloiuiiir. Ratio est, i quia irregularitas non sitam ab episcopo pcenilentiain peregerit, tum ad su-

est in jure express contra cum qui iiscc censuris Ii- periores ordines ascensus, nisi nécessitas vel ulililas

y.itus [)i;t'(licios oi'diiu's recipil tum caput32

; cùm ci ta maxima flagitaverit, et ipsius suncta conversalio pro-

de Sent, excom., de iis solùm loquatur qui in excom- nieruerit ; qua: verba suspensionem et irregularita-
municatione posîfci ordines receperunt, et poena? non tem quadanilenùs exprimunt. Vid. Gibert p. 7!t5 et

vint e\i('ii(leiiil;i', iniù nec cilalum caput irregulariiatis 794.

pœnam continere videtur, m modo dictum osl ;
e
2 quia Hœc autem de ordinalo ab excommunicalis, etc.,

ealenùs qui suspensus est, incurrerei irregularitatem r | ii î taies nominatim denuntiati sunt, intclligi debent,

in susceplionc ordinis superioris, quatenùs istum, v. prout rnonet eum in locuni Gratianus, et docet Sayrus,

g., tliacoiiaiiim recipere non posset, quin fungeretur lib. 7, cap. 10, n. 17, quanquàm à peccato excusa iï
ol'licio ordinis inl'erioris, sisteiulo scilicet se inter sub- non polest qui à quoeumque excommunicalo ut tali

diaconos, eorum habitu imluius ; est enim h?ec una cognito, sacramenta sine necessilate recipit, ut alibi

contraria; opinionis ralio ; alqui h;ee ralio non est docent theologi.
sulïieicns; cùm inter subdiaconos censeri, eorumque Co.nclusio VUE — Qui durante matrimonio nondhm
habitu induium esse, non sit subdiaconali officio fcingi. etiam consummato, aliquem de sacris ordinibus prœsu-

Lnde nec irrcgnlaris esse viderelur qui cum loto or- mit accipere... nec in sic suscepto ordine ministrare, nec

dinis sui apparatu adstaret celebranti, nec aliud or- ad superiores ordines provehi potest, soluto etiam ma-
dinis sui oflicium perageret ; ergo. Si qnis lamen or- trimonio. lia Joan. 22, tit. 6, de Voto, etc. Porrô cui
dinalionis lempore diaconi vel subdiaconi functioncs expresse prohibetur ordinis superioris susceptio, verè
snà sponte exerceat canendo Evangeliuni, vel Episto- est irregularis. Sed hic nola quosdam è Gallis seripto-

lam, irregularis erit. ribus exislimare cilatam Extravagantem in hoc regno

Dixi , si exerceat suà sponte ; exislimat enim Suarez non observari. Unde consulendi sunt locorum usus.
disp. 31, sect. 1, eum qui in ordinatione prsBdictas
CAPUT IV.
functiones agit, non fieri irrcgularem, si semetipsiim
DE IRREGULARITATE EX MALO ORD1NLM ISl'.
non ingérât, sed accédât invitatus; quia forte nialam
1°
suî suspicionem moveret, id recusando. Fatetur lamen Polest quis dupliciter peccare in ordinum usu :

idem doclor, satius esse, ut, si moraliler fieri possit, malè exercendo eos quos habet; 2° eos etiam excr-
abslineat is ab eà functione. Imo cùm quisquis vult cendo quos non recepit. Usus is, seu potiùs abusus
causam, effectum velle censealur, vix temerarium irregularitatem aliquando parit; quandonam vèro
hune boniinem ab irregularitate excusare ausim et paucis, expediendum ; undc sit

multù minus si se ad banc funclionem electum

;

iii Conclcsio prima. — Ligatus majori excommunica-

pneviderit. tione, suspensione, vel interdiclo, etiamsi toleralus sit et

An auteni irregularis etiam sit, qui licèt suspensus occultus, [irregularitatem incurrit exercendo solemniter

seu ex actum majoris ordinis, nisi légitima ratio

ordinatur in sacerdotem, controvertitur. Affirmant officio

Avila disp. 7, sect. 2, dub. 0, concl. 4 ; Covarruvias, excuset.

Navarrus et alii quidam; qnia, inquiunt, qui sacerdos Prob. 1" pars ex cap. 7, 11, q. 3, ubi omnis spes

consecratur, eum episcopo concélébrât. Verùm ré- reconciliationis, ac proindc dispensationis denegalur

pugnant Sayr., lib. 4, cap. l(i, n. 25; Gibalin,cap. .'>, ei qui in excommunicatione positus, Ordinis sui fun-
1° ctiones exereuerit. Idem colligituT ex cap. lOde Cleric.
q. 2, n. 10, aljique haud ignobiles theologi, qnia
excom. minist., ubi eùm staluitur eum qui célébrât mi-
alioqtii qui anle aîlateiu presbyter ordinatus esset,
nori excommunicatione ligatus. nullius notant irregula-
adcplàsemel setate non solùm suspensus mancret, sed
ritatis ineiirrere, salis insinualur eum irregularitali
et irregularis, quia cum episcopo celebràsset; atqui id

répugnât stylo Curiae, qiue, ut ibid. teslalur Gibalin, subjacere qui majori excommunicatione perculsus cc-

ïiunquàm in bac irregularitate dispensât, sed lune 0- lebrare audet.

Prob. 2" pars de suspensis ex cap. 1 de Sent, ei Re
lùrn cùm idem deinceps celebravit; 2° quia leste eo-
judic. in 6, ubi qui susp nsione durante, ingerit se di-
dem non fert communis homiuum senSUS ut qui eum
vinis tfelebrandis irregularîtatis laqueo se invoWere di-
episcopo célébrât, primam suam missam celebraredi-
citur. Idem decernitur cap. 1 de
Sent, excom. in 6,
catur 5* (îuia cùm jura eum qui suspensus ordinis sui
;

ubi qui incurrerunt pœnam suspensionis ad mensem

muuia peragit, irregularem decernunt, loquuntur de
tunctionibus ab ipsà ordinatione distinelis, non autem unum, si divina exequantur officia, irregularitali sub-

qua: neiessari.e sinl ejus appendices, (pialis est aclio jiciuntur.

Prob. 5" pars de inlerdiclis ev C. IS et 20 de S«tf.

Ptcsbyteri in ordinatione suà concèlebrantis.
311 DE IRBEGULAR1TAT1BUS. 51t

excom. m 6, <
-\ quorum priori, qui scienter in loco ca- dicit, U'inpla polluta réconciliai, dégradât clericoa,

lcinai interdiclo, nisi super hoc privilégiâtes existai, aut excoromunicatos absolvit, non pure et simpliciter,
à jure sil concessum eidem, irregularilatem incurrit. est enim id solius jurisdictionis, sed cum precibus et

In posteriori autem, eidem subjaect pœnae, qui per- solenmilatibus quae praescribuntur cap. 108, II, q. 3,

sonalitcr âbecclesiae ingressu, ac proinde à divinorum et cap, à nobis, 28 de Sent, excom.; ha:e enim epi-
celebratione interdictus, divinisseingerit,in suu miens scopalem vel sacerdolalem ordinem requirunt. Item
officie- sicut priùs. Hic revocandum in mentent, cum qui qui populo solemniter benedicit per ha*c verba : Sit

suspensus est aut interdictus ab uno ordinevel otticio, nomen Do mini benedictum, de quo supra. Iraô, ait

non semper ab aliis suspen'sum esse vcl interdictum ;

ibid. Suarez, irregularis videtur qui per vias popu-
unde bi eos exercet à quibus suspensus non est, non lum benedicit, quia id ad cpiscopalem characterem
fit irregularis. Aliud est de excommunicatione majori adeô perlinct ut prohibitum sit iis etiam abbatibus,
quae ab omni ordinum actu removet. quibus in ecclesià benedicere concessum est, ut pa-
Dixi 1° Lujutus... suspensione, quae scilicet vera sit let ex cap. Abbates, de PriviL; si tamen id rarô fie-

censura, et propter delictum inflicla. Aliud enim est ret, excusaret levilas materiae, ex eodem theologo.

de suspenso propter defectuin, pu la illegitimitaleni. 5" Quod dictum est de episcopo , intelligendum est

Is enim, ail Avila disp. 9, sect. 2, dub. 5, etsi ordines de abbatibus aut presbyteris qui ex Papae concessione
recipiat, vel ministret in susceplis, irregularilatem episcopalia quaedam munia praestant, pula qui bapti-

non incurrit. Dixi 2" : Etiamsi occultas sit, etc., quia zatos confirmant, etc. ; unde quo in casu episcopus
celebris constilutio Ad vitanda scandala ,
nullum ex- fit irregularis, et in eo irregularis fit simplex sacer-
communicatis licèt occultis privilegium concessil, ut dos ex delegatione pontificià agens.
e
alibi ostensura est. Dixi 3 : Actus majoris ordinis, An episcopus tonsuram aut ordines minores confe-
quia actus minorum ordinum à laicis période ac à rens cùm irrelitus esteertsurâ, irregularilatem contra-

clericis exercentur. Vid. dicta ubi de Censuris. Dixi hat, disputant doctores. Negant Babin et Pontas, quos
4° : Nisi excusetur, v. g., ex ignorantiâ invincibili, supra citavi eorumque sententiam ob materiae pœ-
;

inadvertentià, oblivione, necessitate vitandi scandali, nalitatem teneri posse opinatus sum. Seclusâ tamen

de quibus dictum est supra. Iocorum consuetudine ,

quse iis scriptoribus nota esse

Ex bis principiis colligitur aliquot casuum resolutio. debuit, tulior et verior videretur opinio contraria ;

Hinc itaque irregulares fiunt clerici censura ligaii, 1° quia tonsura licèt ab abbatibus conferri possit, in iis

cùm hebdomadarii officium peragunt in Ecclesià, vel tamen prsesbyteralum necessariô supponil, ut patet
exlra ecclesiam,ut in exercitu; ad hoc autem necesse ex cap. 11 de JEtale et Qualit., etc.; ergo actio eam
est, ut dicatur Dominus vobiscum; qui enim illud omit- conferendi , licèt non sit sacramentalis, est tamen
tit, nihil aliud facit quàm quod facere soient moniales. usus potestatis sacrai , sicut cl actio benedicendi
2° Cùm canunt solemniter Epistolam vel Evangelium, aquam.
id est, cum manipulo et stolâ ; si enim subdiaconus Quaeres an qui post censurant sacramentaliter absol-
sine manipulo, vel diaconus absque stolà Evangelium vit clanculùm , fiât irregularis. — B. affirm., quia ab-

canat, neuter ordinem sacrum, sed lectoris aut can- solulio , etiam occulté data, sacrse functionis usum
tons vices exercere censetur. Ita cum caeteris Bonacina, continet imô nec ullam habet aliam solemnitatem
;

disp. 7, q. 3, punct. 5, n. 4; Babin, p. 483, qui hoc quàm quae in verborum prolatione coiisistit.
extendunt, etiamsi uterque vasa sacra contingat; hoc Haïe doctrina locum habet etiamsi minister cen-
enim et laici aliquando licite faciunt. Cave tamen hinc sura ligalus conférât invalidé sacramentum Pœniten-
inferas ad incurrendam irregularilatem ex malo boc tiœ ;
quod excommunicatis vitandis srepè contingit.
e
ordinum usu semper requiri ut actus ordinis exercea- Batioest, 1 quia tam dicitur minislrare sacramentum,
tur cum solemnitatibus omnibus, quibuscum juxla qui illud invalidé confert, quàm qui absolutionem
Ecclesiae ritum exerceri débet. Si enim episcopus ex- homini malè disposito concedit ;
2° quia alioqui im-

communicatus chrisma sine sacris vestibus conficiat, munis esset ab irregularitate excommunicatus lole-

aul conférât ordines, eosve ordinum actus faciat, qui ratus qui hominem non contrilum absolvit ; 3 quia
in substantià suâsufficienlem includuntsolemnitatem, pejor esset excommunicali tolerati conditio quàm
et qui non nisi à ministro taliter consecrato fieri pos- vitandi; is enim, utpote qui pœnitentiam invalidé
sunt ; item si sacerdos sine caeremonhs solitis conse- conferre soleat, immunis ut plurimùm esset ab irre-

cret, aut infirmum ungat, non ideô desinent esse ir- gularitale ,
quam contraberet aller, qui eam sa'piùs

regulares. 3* Cùm matrimoniiim solemniter benedi- validé confert. Ita Suarez, disp. 11, sect. 5, n. 15, qui

cunt ; aut cùm solemniter baptisant. Haec enim propria tamen ab irregularitate eximit ministrum qui verè
sunt sacri ordinis munia. Aliud esset si privatim et non inlenderet sacramentum conficere. Mibi tamen
sine solemnitaie baptisarent in casu necessitatis ; id ipsa confessionem excipiendi actio , videtur functio ad

enim aliquando praesiant mulieres. 4° Idem dicendum usum clavium pert'mens, adeùque sacra , et sic nala

de episcopo qui censura ligaïus chrisma conficit, ba- parère irregularilatem.

ptizatos confirmât eliam exlra missae solemnia, eccle- Quaeres 1° an cui prohibitum est sub excommunica-
sias, altaria, calices vel patenas consecrat, vestes sa- tione ipso facto incurrendà , ne ordines exerceat, exer-
cro cultui destinatas, abbates item et virgines bene- cendo prima vice fiât irregularis. — B. negat., quia
315 PARS III. CAP. IV. DE 1KREGULARITATE EX MALO ORDINUM USU. 314

prima vice non violât censuras, cùm iis lantùm plané visurn est salis esse ut recurreret ad episcopum, ub
et ad;i*quatè ligari incipiat, quando per ordinis sui ipso dispensandus ad cautelam.

exercitium , saperions praceptum transgressus est. Dixi 4° Quasi ex officio , seu solemniter ; is aulem
lia l'use et eruditè Suareg, disp. 31, sect. 1, n. 70, actum ordinis ex officio seu solemniter exercera dici-

ubi loqoitur quidem de lis quibus sub censura inter- tur, < ujus ai tus lalis est, m non possit talitcr exer-
dicta est ordinum receptio; sed eadem in usu militai ceri ab alio quàm ab eo qui lalem ordinem habet ;

ratio quaein receptione. Et ita docetConinch, disp. 18. unde si quis minisliet eo modo quo à laieis liei i po-

ii. 49. test, pulà si quis etiam in loco sacro moituum sepe-
Qoaeres 2° an qui duplici ligatus censura , ordines liat sine officio (aliud enim esset de eo qui in loco

sacros exercet, gemmam incurrat irregularitatem. — R. etiam profano sepeliret eum ofticio); si quis item
affina., quia duo specie conimiitit delicta quorum Evangelium légat sine slolà, vel epistolam sine niani-

unicuique sua pœna respondet. Aliud esset si unà so- pulo , non erit irregularis : quanqiiam Sayrus, n. 5,

liiui censura ligatus planes celebrisset, prout contra eum duntaxat ab irregalaritate eximit, qui sine dal-
Gibert senliunl Avila, p. 7, disp. 10, dub. 8, Babin maticà Evangelium canlat; quod verum non pulo,

p. 7ôo, Pontas, v. Dispense de l'irrégularité, cas. 19. cùm ex usu commuai laici vel clerici minores
salis ,

CONCLCSIO II.'-— Quisquis seri'o ,

scienler et quasi ex epistolam canant eum [lunicâ qure vix, imù quae in ,

officio , sacrum quem non recepit ordinem exertet , est pluribus ccclesiis niliil à dalmaticà discrepat. Addunt
irregularis. Ita communiler tbeologi , et colligitur ex aliqui quasdam esse ecclesias in quibus ex usu consti-
cap. 1 et 2 de Cleric. non ordin. minist. tutum est ut qui in sacris non sunt, eum manipulo
Dixi 1° -.Quisquis; etsi enim existimant Sayrus', aliari inserviant ; docent proinde iidem tune nullam
cap. 10, n. 6, et alii pluies, laicum qui sacros ordines incurri irregularitatem.

exercet , baptizando solemniter , missam $ cele- Nota, hic non excusât prœtexlus necessitatis : unde
Uwiuk), etc., non esse irregularem, quia jura lo- diaconus, etiam cardinalis, qui in necessitatis casu
quuntur solùm de clericis, ut ex ipso patet titulo ,
qui solemniter baptizaret sine episcopi vel parochi licen-
est de Clerico non ordinato ministrante ; probabilius tiâ, irregularilati subjaceret ; nam necesse quidem
tamen est et tutius, si id ad laicos etiam exlendatur. est ut baptizel, sed nihil opus est ut baptizet solem-
Ratio est quia lex irregularitatem decernens in eum niter. Ita Avila, 7p., disp. 9, dub. 14, Sayr., lib. 7,
qui ministrat in ordine quem non habet , non distin- cap. 10, n. 5, et apud eum Navarrus, et alii novem
gua laicum inter et dericum , sed generaliter et doctores. Idem est si presbyter populum benedicit ut
absolutè loquitur. Si quis baplizaverit, ait Hormisdas, episcopus per hsec verba : SU nomen Domini benedic-
cit. cap. 1, aut aliquod divinum officium exercuerit ,
tum;\e\ diaconus benedicat ut presbyter, seu popu-
nonordinatus, propter temeritatem... nunquàm ordine- lum, seu lustralem aquamde quo vide quse supra dixi. ;

lur. Nec nocet dispositio tituli, lum quia decretalis An autem^laicus extra necessitatem baplizans sine
utpote circa an. 520 emissa, longé antiquior est solemnitate , fiât irregularis , controvertitur. Pars af-
titulo, nec proinde per titulum restringi débet; tum firmativa tutior est , et fundatior videtur, quia citatus

quia in septem manuscriptis codicibus antiquis non canon non limitât ad baptizantem solemniter.
legitur, de Clerico non ordinato , sed indefinitè : De Dixi 5° : Ordinem sacrum ; nam irregularis non fit

non ordinato ministrante prout notât Suarez deBapt. 5 , qui minores exercet, ut pluries dictum fuit; neque
part., sect. 4, et id docent, Navarrus, Valentia ,
etiam qui eas exercet functiones, quse licet à solis sa-
Avila , etc. cerdotibus aut diaconis exerceantur, ab eorum tamen
Dixi 2° : Si seri'o ; quia si id facit représentative , ordine non pendent. Unde laicus qui conciones sacras
ad discendas, v. g., aut docendas missaî cœremo- habet, eo more et modo quo ex officio haberi soient
nias, aut etiain jocosè et per ludum, non erit irregu- non est irregularis ; tum quia id per se ad ordinem
laris, licet peccare aliquando possit. sacrum non pertinet tum quia irregularitas hsec nul-
;

Dixi 3° : Et scienter; cilalus enim canon temerita- jibi in jure constituta est ; tum quia S. Congregatio,
tem et prœsumptionem requirit; unde si quis bonà re diligenler examinatà , censuit munus prœdicationis
fide, et non ex ignoranlià affeclatàin ordine quem non committi posse etiam Clerico qui non sit in sacris
, ,

habet ministraverit, putans se eum habere , aut mi- uti refertFagnan in cap. Rcsponso, 43 de Sent, excom.,
nisterium quod exercet, esse sui ordinis, irregulari- et in Gallià aliquando observatur. Unde nequidem ir-
tatem non contrahet. Ilinc consullus de diacono qui regularis fieret qui suspensus à divinis , aut ab ipso
morienti Unctionem extremam administraverat, ratus etiam prœdicationis officio, concionarctur, prout notât
id sibi imperatum à parocho, neque sciens aut scire Pontas ib. cas. 7, quia pnedicatio licet ad'diaconum
valens id sibi esse proliibitum, quia his materiis aut presbyterum speciaii quàdaiu ratione pertineat,
nusquàm potuerat sludere , cùm needum in scholà non est functio sacra, eo sensu quo hic nomen istud
sua traditae essent ; respondi contra aliquos dubium intelligimus ; et proinde qui praedicat, seu laicus sit,
ad minus mihi videri an is irregularitatem contraxis- sive Clericus in minoribus, ordinis sacri functiones
set.Ecquis hominem hune lelhaliter peccàsse, et si non exercet nec proinde irregularis effici potest.
;

uno post instanti excessisset è vivis, ad inferos de- Quacres an qui non est sacerdos si confessionem al-
,

rudendum certo fuisse pronuntiare ausit ? Mihi ergo terius excipiat, irregularis sit. — R. affirmative sive
 315 de iRKK<;H,\r,iTA'nmjs. •in

absoliitionem proférât, sive non ; baec enîm fnnctio, ffl| 50, tnm qui:» apostatœ à fide , in omnibus répétant
divini o(lkn nomiue salis cxpriniitur, et pcr se ad ûdem, quam hœretici non nisi in uno quodam puncio
usum clavium pertinet, ut constates comnnini Doelo- abjiciiint. Prob. 5" de hœrelicis sinml et eoium fauto-

rum intellfgentià. lia Suarcz, disp. 42, sect. 4, n. 19; ribus ex cap. 2 de Hœret. in G, ubi velat Alexander IV

Navar., e. 27, n. 42, et alii contra Sylvestnnn. ne ulli corum ad ecclesiaslica bénéficia vel ofjicium

Qaaeres 2° an sacerdos qui Eucharistiam Pœnilen- , publicum admiltanlttr ; ordo autem pertinct ad officium
liuni, et alla îd (joints mimstrat nonsubriitis, inde irreifti- publicum, ait Avila, 7 p., disp. 4, dub. 2.

laris èfficiatut. — R. négative cum Avilà, Suare ibid., Circa hœc notant satis eommuniter doctorcs, 1° ut

n. Il, et pluribtis aliis ; quia jus non construit irregu- incurralur irregularilas ex hœresi, necessum non esse
laritatem contra cum qui exercet jurisdictionem quam ut hœrcsis notoria sit , etiam notorielale facli , sed
non habet, sed contra eum qui exercet ordinem quem satis esse si non sit merè interior. Ra Suares ibid. et

non reccpit : porrô in casu prœscnti exercet quis ordi- Lugo de Fidc, disp. 23 , n. 119 , qui tamen opposi-
nem quem reeepit, tanlùmque alienam jurisdictionem tam opinionem censent probabilem esse ;
2° eos
usurpai. Polest tamen is alias juris pœnas incurrere ; qui hœreshn exteriùs professi ex melu , v. g. , vel
sic ipso jure suspensus est quivis sacerdos qui alle- animo assentationis , fidem servant in corde , licet

îiiis saccidolis parocliianos sine bujus licentià matri- graviter peccent, haud tamen irregularitali adversùs

monio conjungere audet, ex Trid., sess. 21, cap. 1 de hœrelieos sanciiœ obnoxios fieri ,
quia reipsà hœrelici
Reform., etc. non sunt; possent tamen irregularitatem ex infamià
Quôd si (piis mancam ordinationem'recepisset, putà incurrere; 5° eos qui exteriùs solùm à fide aposta-
si iii ordinationc sacerdotali Eueharistiœ conliciend;e tant, v. g., idolis sacrilîcando , fieri nihiloniinùs irre-
polestatem accepisset ; ex aliquo autem casu eam non gulares; quia citatum caput 32, dist. 50, in eosomnes
recepisset manuum i.npositionem ,
quà peccali remit- generatim et indistincte cadit qui immolaverunt ;
4°

tendi facilitas concedi supponitur; existimal Suares , eos qui à professione religiosà aposlatanl, ad Clerica-
ibid., n. 13, eum si absolvere présumât, irregularem tùs ofpcium admitti non debere, ex cap. final, dist. 50;
fieri, quia ministral in ordfne, vel si ita loqui fas est unde sequilur eos esse irregulares. Aliud est de cleri-

in parte ordinis quam nondùm habet. Aliter dicen- cis qui ab habita et tonsurà clericali aposlatant ; ii

dum si quid accidentale duntaxat praelermissum esset, j

enim nullibi in jure declaranlur irregulares. Vid. Ugo-
v. g., unctio quœdamaut similia. lia idem ibid., n. 12, lin. et Ronacinam, disp. 7, q. 3, puncl. 7, n. 8.
et alii. Dixi in conclusione ,
jure communi ; quia in Gallià
Quseres 5° quis in hùc irregularitalc dispensarc pos- hserelici, Calvinistœ , v. g., non habentur pro irregu-
sit. — R. in irregnlaritate contracta ob viola tioneni laribus , unde cùm ab errore conversi , absolutionem
censure per ordinis exercitium , soins Papa dispensât receperunt, possunt absque dispensatione ordinari, et
si crimen publicum sit; episcopus verù, si sit occul- bénéficia recipere ; et hoc verum est, eliam post edicli
tum. In eà verô que incurritur per exercitium ordinis Nannetensis revocationem. Vid. Pontas, ibid. cas. 108,
nondùm recepti, dispensât episcopus quoad usum or- Gohard, toni. 1, q. 2, art. 7, n. 6. Qui verù hœreshn
dinis quem quis jam habebat, pitst pœnilcnliam bien- publiée professi ,
publiée etiam sacros ordines exer-
nio loto vel triennio peractam, c. 2 de Cleric. non cucrunt , non video quà ratione ab alio quàin à Papa
ord. min. ; Papa verô quoad ascensum ad ordines su- dispensait possint.
periores , modù lanien crimen publicum sit; si enim Quœres an schismutici sint irregulares. — Non esse
occultum fuerit , episcopus etiam ad ordines supérieu- si pure sint sebismatici, quia id nullibi constitutum
res dispensât. est in jure. Si verô simul sint hœrelici, ut esse soient,
CAPUT V. quia nullum scliisma non aliquum tibi confinait fuvresim,
cap. 2G, 24 , q. 3 , irregulares erunt, non précise ra-
DE IRREGELARITATE EX DELICTO II.ERKS1S.
tione scbismalis, sed ratione hœreseos eidem annexai.
Duo in prœsenli capite investiganda manent : l
8
Conclusio H. — Hœreticorum ftlii, usque adprimum
quid de luereticis, iisve qui ad luereticos pertinent, et secundum gradum per patentant lineam.... per ma-
,

constituât jus commune; 2" quid de iis sentiendum teniam verb ad pnmum duntaxat, sunt irregulares.
juxla regni bujus usum et leges. Habetur cap. 15 de Hœret. in 0. Idem est de iiliis et
Conclusio prima. — Jure commuai irregulares sunt nepotibus credenlis , receptatorts , defensoris et fau.vris
hœretici, apostatœàfidc, eorumque fautores et defensores ; alicujus hœrelici, tumexeod. cap., tum ex cap. 2, ibid.
initie ne quidem post receptam absolutionem ordimiri Exlenditur, ut patet, hœc conclusio ad filios corum
possunt. Est communis, ait Suares, disp. 43, sect. 1. qui alterumparem em habuerint calbolieuni ; imô et
Prob. 1° de hs&relicis, ex cap. 21, 1, q. 7, ubi gratin: ad nepotes etiamsi mater esset Catholica : iià cum
instar conceditur iis qui ab haoresi resipiscunt, ut aliis Reiffenstuel, in lit. 7, lib. 5 Décrétai., n. 209.
udempià sibiomni spe promotionis in ordine jam su- Hœc juris disposilio spécial tantùm
,
filios hœretico-
scepto maneant; ergo hœrelici ad ordines superiores rum qui taies sunt actu, vel taies decessisse probantur;
gradum facere non possunt, imô nec in iis quos su- non autem illorum quos emendatos esse constiterit, et
seeperinl minislrare, nisi ex gralià qiiàdam cldispen-
reincorporatos Ecclesiœ unilati, vel qui ad recipiendam
satione. Prob. 2° de apostatis, lum ex cap.
52, dist. Ji Immiliter pœnitentiam parati fuerint, ibid.
 PARS CAP. VI. DE D1SPENS \TIONF. IRRECrLARITATIS. 518
317 ni.

Eadcm ptena cxlcnditur etiam ml filios illegltimos, ticet sil ex delicto potesl aliquando per solam agendi
,

no plu- liabeat laxuria quàlll eastitas. An autrui ail ralionem contrariant tolli. At eadera régula non com-

eos etiam extebdatur qui antè fiati sunt qoàm paren- prebendit,nt es ipsius lerminis patet, irregularitates

tes connu bœresim lapsi suui, disputatur. Negant

iu «pi ecausam habent permanentem quales sunt ex ,

Navarrus, conail. 27 de bœreticis, et alii quos sequi- Ecclesice judicio cetera' irregularitates prstêr cas

ttirBonacina, R. 40, \iha quia materia pœnalis rc- quas modôreeensui : mule irregularitas biga'mia?, ille-

strin-i débet, quantum potest; tum quia argumenlum giiimitaiis per sùbsequens matfimonlom mm repara-
|

sumi potest acrlmine laesae majestalis ad crimen hae- i;e, defeetûs lenitatis, licet nofl sint ex delicto, semper
j

resia, ex rap. 10, Extra. de Eœrei. ; porro lilii rco- persévérant, nisi à superinre relaxentur. Idem cou-
rmu laess majestatis anle delictum paternum nati, lingil in irregnlaiilatilius e\ delicto, qu e, si infamiam

non subjacent puenis quibus subjacent nati post de- excipias et iiaresiui in Galba, non auferuntur, etiam

lielum. positâ delicli cmendalîone, et hesne partis satMa-

Quserea 1° an irregulares sint qui ex neophytis, paga- ctione : undeelianisi bomo occisus resurgeret, occi-

nis, cmtJudœis descendunt. — R. negat., quia id nulli- sor semper manerct irregularis; quia semper siat

lii iu jare expressom est. Aliud est si ipsi recenter eum posuisse actionem quae pflrit indefcntiam ,
qua;

conversi sint; de quo supra, ubi do neopbytis. juxta Lcclcsiee judicium, solà dispeusaiione relaxari

Quaeres - an hœreticorum fUii in Gallià irrcgulares potest.

sint. — H. négative. Nusquàm enim, sive anle revoca- Régula II. Irregularitas quœlibet ex delicto proprio

lionem edicli Nannetensis au. 1085 factam, sivc post, consurgens, tollitur per Baptismum (vel, ut accuraliùs
rocurrerunt episcopi ad ApostolicamSedem, ul bcere- loquar, nulla irregularitas anle Baptismum incurritur

licorum filios promoverent ad ordiues. lia doceut !

ratione proprii delicti ). Ratio est quia baplismus
Giberl p. 802, cl nieliùs Babin p. 468. Neque verô omnein maculam , ac proinde omnem quai ex eà ma-
ha^c praxis Galliaj propria est, cùm Bonacina ibid. cula sequi posset indecentiam tollit; unde ex consé-
p. '.', et Picklcr ad lit. 7, lib. S Décrétai., post alios quent! aufert omne fundamenlum irregularitalis ex

plures, lidem facianl in aliquibus Germanise locis re- delicto quœ post baptismum suboriri posset. Aliud

ceptum esse, ut ipsimet hseretici, si ad nieliorem fru- est de irregularitale ex defectu, nisi defectus sil leni-

gemredeant, absquedispensationeordinentur; idem- tatis : nam bigami , illegitimi , laborantes aliquo cor-
que inilii de Ilibernis testait siniviri omni exceptione poris vel animi defectu, quo quis ad ordines inbabilis
majores. Quantô magis ergo lilii qui paternum cri- fit, acceplo etiam baptismo, ad clericatum absque
men imitati non fuêre, citra dispensationem ordinari dispensatione promoveri non possunt. Vid. Sayr. 1. 7,

possunt cap. 13, n. 5.

Caîlerum ubi viget cilala juris dispositio, brpretico- Régula III. Duos potissimùm habet effectus professio

rum lilii, non nisi à Papa dispensari possunt, quia in rcligione upprobatâ, secundutn jus commune. 1° Enim
bac irregularitas est ex defectu; ubique verô episco- faciliorem reddit cujuscumque irregularitalis dispen-
pus cùm bœreticis occullis dispensaire potest, ut docet sationem, ut palet ex cap. 1, 2 et 5, de eo qui furlivè ;

de fide disp. 23, n. 124. 2° efficit ut illegitimi ad sacros ordines, licel non ad
pradaturas etiam regulares, possint promoveri, cap.l,
CAPLT VI.
de Viliis Presbyt. An aulem pnclali regulares vi privi-
DE DISPENSATIONE IRBEGDLABITÀTIS.
legiorum, omnes prorsùs irregularitates, bigamiaî
Circa irregularitalis dispensationem quasdam pro- etiam et homicidii cujuscumque voluntarii ,
quae
ponemus régulas, quaruin ope quidquid ad liane spé- omnium dispensalu difficillimoe sunl, relaxare possint,
cial materiam, faciliùs retineri posait; sed et unicui- prout doeent Salmanlicenses , nostrûm non est défi-
que régule, suas, si quas babel, exceptiones adjun- ni re . Salis fueril si moneamus, quôd sicubi religiosus
gemus. palàm irregularis, prseterquàm ex nalalium defectu,
Régulai. Omnis irregularitas ex defectu, quœ causant episcopo ordinandum se sistat potest is eumdem re-
,

habet transitoriam, cessât restante eâdem causa, absque jicere, nisi exbilieal privilegium vi cujus sese dispen-
ullà superiorisdispensatione, lia passim docteres. Hinc sufliceret consueludinis
satum esse contendit ; neque
qui suht irregulares defectu seiatis, scientiae, liberta- allegatio, teste Avilà, part. 7, disp. 10, dub. 3.
lis, corporis, animi, et natajjum, irregulares esse de- Régula IV. Nulla est irregularitas cauouica in quà
j

sinunt adeptâ asiate, stientià, Iibcrlate, aut sublato Papa dispensare non possit; sequitur ex diclis.
seu naluralilcr seu per miraculum defectu corporis et Régula V. Lpiscopis lieilum est in irregularitalibus
animi, vol ob tenta per sùbsequens matrimouium omnibus.... ex delicto occulto provenienlibus, excepta eâ
j

legitimatjone. Ratio est, 1" quôd eae irregularitates quœ orilur ex homicidio voluntario , et < teeptis aliis de-
non in perpetuum eonsliiut.e sint, sed ad tempusquo ductis, ad forum contentio^um dispensare conc. Trid., ,

duratura est talis causa; 2* quôd irrigularitas supponal mate-

24, c. G. Illud porro delictum in praesenti
indecentiam; hajçautem indecenlia, satisex Ec< ria occultum dicitur, non modo quod j>er se occultum
judicio lolliturin praedictis casibus, cùm loJlilur ejus
jj
sed etiam quod licet de se probari possit perte-
causa. stes, quiaàduobus, v. g. , ;.ui tribus peraoni^ eogno-
ihec régula extenditur etiam ad inlamiam f'aeii, quai sciiur, baclenùs tamcu nutorium non evasit, neque
 319 DE IRRLT.IJLARITATIRIJS. PAHS III. CAP. VI. DE DISPENS., etc. 320

per sentenliam, aut saltem decretura judicis, vel rei tionf quod delictum sit publicum alibi ; monet, inquam,

coofessioncm in judicio faclam; ncque per tantam confessarios, ut in bisce casibus nunquàm dispensent,

facti ipsius divulgationem , ul jam îmllà possit tergi- nisi expresse in brevibus seu litteris sacrœPœnitcntiuriœ

versalione celari in nolâ vicinià, àul majori «jus parie, delur cis facilitas in hujusmodi occultis dispensandi.

prout diximus supra. Quia, inquil, Pwnitentiaria non sulct admiltete (id est,

Verùm quaedam hic cautè sunt ponderanda. Ilaquc dispensando relaxare) hoc genus occulti ,
qiwd est pu-
.
Notand. semper censeri occultum id quod certô
i° blicum in alio loco ; quanquàin et tune ssepiùs, sallcm

et indubiè non esl cognilum unde quod solo minore ;

olim, dispensaverit, ut Iradit P. Léo, ibid., n. 67.

publico nilitur, non esl verè publicum neque enim ; Not. 3' non oinne delictum quod ad forum conten-
publicis rumoribus imraorandum est , cum lama verts liosum dedueitur , parère irregularitatem Romano
addere fa/sflgaudcat. Quapropter licet eitati ibid. scri- Pontifici reseivatam. Nam 1° neeesse est, ul reus sal-

ptores ad Aposiolieam Sedem recurri velint, ut obti- uin < iiatus fuerit; à citatione enim judicium ineboa-
neatur dispensatio irregularitatis ex delicto undeeum- tur, ait Piasecius ibid.; unde non suffieeret vel solus

que publico contracta fatentur lamen aut fateri de- ; conquestus apud tribunal Ecclesiasticuin, vel infor-
bent, id salis rarôconlingere; quia rarum est crimen ma tio ab eodem tribunali facta; 2° neeesse est ut reus
quod aliquà tergiversalione celari non possit. Excipe- innocentiam sua m non probaverit ; si enim ex falsis

reni hœresim, nisi eâ cessante cessaret inGalliis ejus- etiam probationibus absolutus fuerit, censetur crimen
dein irregularitas. ejus occultum, quia accusalio sine effectu nihil opera-

Not. 2°, crimen quod publicum est in.ratione cri- lur ;

3° si reus nec absolutus fuerit , nec condemna-
minis, non semper parère irregularilatem publicam. tus , sed composuerit et transegerit cum parte , vel

Sic si notorium sit sacerdotem ex atroci, v. g., sacer- cum curiâ ad quam res deducia erat , delictum boc
dotis allerius percussione incurrisse excommunica- adhuc ab episcopo vi Tridentini relaxari potest, ex

tionem, et certum non sit eum absolutionem non récé- Piasecio ibid.
pissé, ante quàm sacra celebraret, irregularitas non Not. 4° eos qui ab Apostolicâ Sede irregularitatis

erit publica : unde qui publiée excommunicatus ,

non dispensationem oblinere volunt , ad Datariam, ubi

publiée sed clam celebraret ,

publiée irregularis non oraioris nomen et diœcesis exprimenda sunt , recur-
esset prout expresse iradit mandalum Parisiense an- rere debere, si crimen sit publicum ; si verô occultum
ni 1709. Sic eliam si actus qui delictum est, publicus fuerit, satis est ut ad Pœnitentiariam recurrant, ubi
sit.sed occullus in ratione delicti ,
puta si sacerdos nihil horum exprimitur.

occulté excommunicatus palàm celebrel, irregularitas Régula VI. Irregularilates omnes ex defectu, pancis

inde consurgens non erit publica ,

quia peccatum ex exceptis, communiter sunt Romano Pontifici reserva-

quo irregularitas ea procedil, non est publicum forma- tœ. Idem dicendum de irregularitatibus ex delicto pu-

liier, sed materialiter duntaxat. Sic demùm si sacerdos blico. Ratio est quia (
quidquid in contrarium doceat

censura notorià perculsus publiée celebret coram po- Gibert in Institulionibus ecclesiasticis, tom. 1, tit. 65 )

pulo qui sciât id esse malum sed nesciat inde con- ,

dispensatio irregularitatis inlerdicta est Episcopo

irahi irregularitatem, non erit habendus pro publiée quotics eidem non est permissa sive à jure, sive à

irregulari. lia Sambovius, tom. 5, cas. 114, et, qui consuetudine sufficienterprsescriptà; consuetudoenim,

plus movere debent, Tiburt. Navar.,pag. 26, et M. P. etiam sola, ut jurisdictionem dare, sic et auferre po-

Léo, p. 2, cap. l,n. 66, ambo Romanae Pœnitentiariae test, prout notât Sambovius, tom. 2, cas. 64, et alibi

Ministri. nempe de Legib. c. 6, art. 2, cum agmine theologo-

An autem qui Parisiis irregularis est ex delicto pu- rum docuimus atqui pauci sunt casus irregularita-
;

blico, si alio se transférât ubi delictum illud occultum tis ex defectu, in quibus jus vel consuetudo, epis-

est , et taie remansurum meritô conjicitur, an , in- copis dispensationem permitlant. Cum irregulari ex

quam, possit is ab episcopo loci illius dispensari , ma- defectu, ait Cabassutius, lib. 5, cap. 19, n. 5, non

gna est inter jurisperitos dissensio. Negant Navarrus potest episcopus dispensare , nisi in uno aut altero ca-

eons. 45 de Tempor. Ordin., in novis. Sayrus in Flo- su ; scilicet cum illcgitimis et cum bigamis, idque ad

rib. décision, sub eod. tit., decis. 64, Suarez, tom. 4, solos ordines minores, atque ad simplex, non verb ad

beneficium curatum. Sed fallitur vir eruditus quoad

de Pœnit.,disp.30, sect. 2, n. 2. Affirmant verô Pia-
secius p. 1 cap. 1, n. 56, pag. mihi 62 ; Barbosa in
bigamos ; multù enim certius est solum Papam dispen-
,

Collectaneis adConcil. Trid., sess.24, cap.6,n.28,et sare posse in bigamiâ seu verâ, seu interpretalivâ, ut

de Officio et Polestale episc part. 2, allegat.

in tract, supra probavimus. Aliud est de bigamiâ similitudina-
quâ ex cap. 4 de Cleric. conjug. et cap. 1. Qui
39,n.27,elaliiapud ipsum.Ex bac opinionem diver- rià, in

sitate sequi videtur, validant fore dispensationem qusc clcrici, etc., constat episcopum cum reo, qui pœni-

in hoc casu concederetur ab episcopo, quia episcopus tentiam egerit, dispensare posse, ut non solùm in sa-

dispensare potest quotics dubitatur an dispensatio sit cro, quem ante matrimonium susceperat gradu mini-

Papae reservala. Monet tamen Tiburtius Navar. ut slret, sed etiam ut ad superiorem promoveatur. Et

cùm impedimentum pu- lucc quidem doctrina suas habet limitaliones quas
in uno loco occultum, in alio ,

blicum est , et qui eodem tenenlur impedimento ad supra retuli.

Pœnitentiariam solam rescripserunt , non factà men- Quod spectat ad irregularitates ex delicto publico.
321 DE SIMONIA. CAI I DE SIMONIN DEFINIT10NE. 3-22

nulla milii occurrit in quâ commuiiiter dispensant dispens;itii>iiis brève receperit ; ergo in utroque hoc
possit episcopus, praler eam quae riascilur ex sus- casu valet Episcopi dispensatio , licèt in posteriori

ceptione ordinis per sallum ; imô valdè dubium est quàm primùm ad Aposlolicam Sedem recurrendum sit,

an in boc casu incurratur irregularitas , ut dixi su- ut ex Sambovio docet Pontas, v. Dispense de Cirrégu-
prà. larité, cas 15.
Dixi, communiter; quod ut explicem, sit Quaires an irregularitas quant qui» incurrit,.viulandn
Régula VII. Irregularilates cœteroqui Papœ réser- proprii sui episcopi censurant, possit, etiam citm pubtica

vâtes, in duplici casu ab episcopis relaxari possunt. est, ab eodem episcopo relaxari. — Affirmant aliqui
1" Quidem cùm dubiae sunt. Ratio est quia reser- quorum sententiara amplectilur Sambovius tom. 2,

vatio, utpole odiosa, et episcoporum potestali incom- cas. 6i, cuiadhaeret cilatum Parisiense mandàtum ,

moda, restringi débet ad casus certee irregulariialis ;

lus verbis : ad l>. Archiepiscopum pertinet in hit irre-

unde, nt alibi diximus, episcopi in dnbio castita- gularitatibus dispensare, quœ exurgunt è violatà censura

lis voto, dnbià censura , dnbio et incerlo malrimo- aliquâ, neque à jure, neque à conciliis, neque à summo
nii hnpedimento dispensare possunt. ha Gibert, pag. Pontifice, sed ab ipso D. archiepiscopo latà. Re tamen
628 ; Ducasse tom. 1, cap. 10, sect. ">
, n. 7: Go- ut decel inspecta, evidens esl episcopum non magis
bard tom. 1, pag. 308, et vel ipsi Ultramontani, è in irrcgularilale ob propria; censura: viola lionem ( ou-

quibus vide Fagnan in cap. Veniens,de filiis presbyt., trât là , dispensare posse, quàm si bac ex allcrius

n. 7 et 8. Eâdem de causa irregularilates relaxari ab cujuslibet censura; violatione contracta fuerit. Ratio
episcopis possunt, cùm dubium est an Papa; réserva- est quia liect censura, cujus occasione incurrilur irre-

tae sint. gularitas, feratur ab episcopo, ipsa tamen irregularitas

2° Eœdem irregularilates ab episcopo relaxari pos- fertur à jure communi , ac proinde irregularilalis in
sunt vel in perpcluum, vel ad cùm irregu- lempus, génère naturam sequitur ; ergo episcopus ineà dispen-
laris vel nunquàm ad Aposlolicam Sedem recurrere sare non potest, si publica sit, nisi aut censura quam
poterit propler pauperlatem suam ; vel saltent hîc et tulit, sit censura large et impropriè dicta ,
qua; pro-

mine recurrere ncquit ob imminens scandalum. Ratio priè dictam irregularitatem non pariât ; aut ex consue-

est quia reservalio non est in destruclionem ; neque tudine prœscriptà vel privilegio , dispensandi boc in
ea potest esse mens Ponlilicis Romani, ut qui pretium casu facultatem habeat, ut verisimiliter babent archi-
quod ad oblinendas etiam in forma pauperum dispen- episcopi Parisienses.
sationes sohi solet, impendere non poiest, perpétué Unum addam cum Gohardo , videlicet irregularita-

ab ordinibus excludatur, si magnam injiciat spem, tem cui annexa est pleno jure privatio beneficii. tolli

futurura ut de Ecclesià prseclarè et utiliier mereatur . posse à Papa, absque eo quùd quis ad beneficium boc
Item non exigit Papa ut Sacerdos qui ob locorum dis- rehabilitetur ; irregularitas enim et inbabilitas illa

tantiam, non nisi post duos tresve menses, dispensa- dua; sunt pœna omninô dispares, quarum prior, poste-

tionem obtinere potest, paroebiam alio auxilio desti- riori rémanente, auferri potest.
tutam. aut grave scandalum passuram deserat, donec l

DE SIMONIA.
AIXTORE F. SUAREZIO (1]

-088&@3ââ£^-

Superesl dicendum de Simonia ,

qua; vitium est sub buimus, quia non potest non esse copiosior illiuscon-
génère sacrilcgii contenlum , ut diximus , et sub se sideratio. Prias ergo quid Simonia sit, postea quotu-

babet varia membra , ratione quorum copiosiorem lia- plcx sit, etquas causas habeat, ac tandem quaspœnas
bet materiam. Nam quia vitium boc in aliquam homi- vel effectus inférât, declarabimus.

num ulililatem redundarc solet, et interdùm l'ovet

CAPLT PRIMUM.
appetitum diviliarum , interdùm appetitum honoris
Quid simonia sit , et cur hàc voce significetur.
et dignitatis, ideo frequentiùs in Ecclesià committilur

et in magnam ejus perniciem cedit. Maxime quia pro- I. supponendum est hoc nomine simonia;
Prineipio

pler hoc vitium sapiùs bénéficia indignis conferunlur, vitiumquoddam significari quôd committilur, ven- ,

electiones injuslce fiunt, et res sacrae ac divinx in- dendo emendo, aut quoeumque modo conimutando
,

digné iractanlur. Ob bas ergo <;ui>;i^ separatim de rem sacram, seu spirilualem pro lemporali. Nam quôd
hoc vilio tractamus, eique hune inlegrum librum tri- hujusmodi contractus fieri possil et soleal , notius est

quàm ut déclara tione indigeat. Quod vero talis con-

([) Y. Suaresii vilam videre est vol. 1-2 Cursus
Theologiœ, col. 7.J-7U nov. éd. ad tractât, de Legibus.
, ,
tractus cedat in injuriam rei sacra, mine supponalur.
3*3 DE SIMON IA 324
nain infra ex prolesso probandum est in variis spe- gravissimè deliquit, quia ipsammet personam Spiritûs
ciebus simoniae, quia non in omnibus eamdemradi- sancti et dona ejus venalia esse voluit , et consequen-
cera malitiac habet. Ideèque sufficit nunc quaedam t< r voluit Spiritum sanctum sibi suhjccluni et tanquàm
brevisdeclaratio; nain eo ipsoquôd res sacra, ut sa- servum venalem habere, sicut scripsit Tbarasius ad
cra est, pro re temporali ac profana commutalur, Paschasium Papam et habetur in capite Eos , 1 ,
quae-
indigné tractatur , ac profanatur, ergo lalis com mu- Btione 1. Tertia est quia simul emendo et vendendo
ta lio nialiliam sacrilegii involvit. Vel aliter eo ipso Spiritum sanctum, peccavit, saltem affectu , inlen-
quod res spirilualis temporali pretio emilur aut ven- lionc et conalu. Fonnaliter enim emere tentavit po-
dilur, illi a-quiparalur in valore et sestimalione , cjuia testatem dandi Spiritum sanctum, et quia hœc potestas
coniraclus ipse postulat quamdam sequalitatem inter non dalur sine ipso Spiritu sancto , ipsum etiam Spi-
ea <]'i;e commutantur ; at hoc ipsum est contra débi- ritum sanctum emere voluit. Et ita ex loco Aclor. 8
tera a.'stimationem , et dignilatem rei sacrai, ergo ta- probat Chrysost. bomil. 15, in Marc, non solum esse
lis actio viliosa est, meriioque inter sacrilegia connu- malum vendere spirilualia , sed etiam emere. Nam
nieralur. Qnôd denique hoc vitium noinine simoniae Simon Magus, inquit, non quia vendidil , sed quia
significetur , constat ex usu totius Ecclesiae, et ex emere voluit , damnalus est. Nihilominùs addit divus
tilulis de Simonià, in deerctalibus Sext. et Clément, Thomas dicta quaestione 100 , articulo 1 , ad 4, etiam
et ex innumeris decretis , causa 1 ,
per sex primas peccàsse vendendo Spiritum sanctum , saltem affectu
quaestiones , ubi lnec malcria ex Patribus et à docto- et intentione ,
quia ad hoc emere volebat potestatem,
ribus tractatur, et à theologis in 4. d. 25 et 22, quse- ut poslea ipsum Spiritum sanctum venderet, et alle-
stione 100, et ab aliis multis docioribus., qui de hàc gal cap. Salvator , 1 ,
quaestione 5 , ubi Urban. H
materià scripserunt. ait : Simon Magus non Spiritum sanctum propter Spi-
2. Solet autem hic qux-ri quis nomen simoniae buic ritum sanctum ,
quo ipse erat indignus , sed ideb quan-

vitio imposuerit, et quà ratione ila appellation sit. tum in ipso crut, emere voluit, ut ex venditionc signorum

Sed non est res magni momenti. Nam de auciore no- quœ per eumdem fièrent mulliplicalam pecuniam lucra-

minis nihil , ut arbitror, certum dici potest. Chryso- I relur. Sic eliam Epipban. baeres. 21, inquit : Cùm
stom. quidem, bomil. GO ad populum, omnes qui hoc Simon non haberet rectum cor , neque cogilationem re-

vitium committunt simones vocal, dùm probibet ne clam , sed lucro , et studio pecuniarum intentas esset ,

ullus simon communicare audeat; et bomil. 15 in off'erebat pecunias Petro apostolo , ut daret ipsi potesta-

Marc., Simonem proponit tanquàm primum luijus vilii tem dandi Spiritum sanctum per manûs impositionem,

exemplar, quem imitari dicit omnes, qui gratiam ita ratione secum inilà, quà dore vellet multis pro mo-
Chrisli emere student et eodem modo loquuntur Patres
;
dicà pecuniâ, atque sic per exhibilionem Spiritûs multas

illi aequales, vel antiquiores, distincte vero non utun- pecunias cumulareac lucrari. EtCyrillusHierosolymit.

tur voce simoniae pro ipso vitio signiûcando. Greg. cateches. 16 : Non dixit , inquit, date mihi Spiritûs

autem, lib. 7, epist. 110, 113 et 114, simoniacam sancti communionem , sed potestatem , ut aliis venderet

haeresim appellat. Legimus item antiquiores Patres quod non erat vénale ; el similem sententiam habel Au-

menlionem facere cujusdam haeresis, quam simonia- gustin, tract. 10 in Joan. Neque hanepravam Simonis
cam appellant , ut patet apud Nazian. Orat. 44 in Pen- intentionem temerè judicârunt Patres, sed ex verbis
tecosl. ,
propè initium, et Epipban. baeres. 21. Sed el circumstanliis personae et operum ejus prudenter

illa longé alia haeresis lui t à vitio simoniae ; imô fuit cam collegerunt. Expresse enim ipse Simon dixit

infinitarum colleelio b;cresum ; nam ille Simon el ne - Apostolis : Date milii liane potestatem , ut cuicumque
gabatDeum esse creatorem cœli et terrac, seque crea- imposucro manus, accipiai Spiritum sanctum. Gînn
torem angelorum faciebat; et Spiritum sanclum quam- enim aiebat : Date , non liberalem donalionem , sed
dam feminam esse dicebat et sexcenta similia delira- oblationem pretio venditam postulabat ; eodem ergo
menta effuliebat. Imô ait Ircnocus lib. 1 conlr. libres, mododare inlendehat. Underectè August. tract. 10 in

cap. 20, ab illo haeresès omnes sub.-titissc , et secta- Joan. : Puiabat , inquit, mercatores esse Apostolos;

tores ejus vocatos esse Simonianos , ul eliam appellat tidis enim ipse erat , et quod venderet , emere volebat.
Augusl., lib. deHacres., in 1 ,
qui longé diversi sunt à 4. Quarta ratio sumi potest ex eo quôd hoc vitium
simoniacis. Ergo haeresis simoniaca , de quà loquilur in Simone primum per Apostolos damnatum et quasi
Gregor. , non complectilur totam doclrinam falsam anathematizalum est. Unde est illud, quod Gelas.

Simonis sed pro illà speciali quam Simon indicavit,

, ,
Papa epist. 1, cap. 26, de Simoniacis scripsit: Dantem
quando virtutem dandi Spiritum sanclum emere voluit, simul et accipienlem damnatio Simonis, quam sacra le-

vox illa usurpata est à Cregorio , et inde poslea vox clio iesiatur, involvit. Et habetur in c. Quos, 6, 1, q.

incomplexa simoniœ derivata est ad propriura vitium et 1 , et similis sententia potest sumi ex c. Reperiuntur,

sacrilegium significandum. 7. Quinfa ratio sumi potest, quia in Simone non solùm
5. Rationes autem ob quas à Simone hoc vitium ipsum vitium damnatum est, sed e-tiam radix ejus, quai

nomen acceperit ,
plurçs reddûntur. Prima est quia est avaritia, à quà maxime oriri solet. Quod adeô
ille luit primus qui in lege gratiae hoc vitium commi- exaggerat Urbanus Papa in dicto capit. Salvator, ut
sit; an verô ante banc legem alii illud commiserint, dicat': Nec Apostolus emptioncm Spiritûs sancti (quam
inlra videbimus. Secunda est, quia ex parle materiae ||
benè fwi non passe, hoverat) sed ambitionem quœstùs
325 CAP. 1. DE SIMONIN DEF1NIT10NE 326
talis , $t avaritiam, qutv est idolorum servitus, in codent m digne tractare Aliàs omne sacrilegium hœresis esset,
Simone, exfwrruit, et malcdictionis jaculo pereussit; quod verum non est. Dicit divus Thomas, diclo arti-
ubi non iiiiclligit Apostolum non exfaorruisse vitium culo 1, ad 1, simoniam vocari haeresim quoadexter-

ipsum emendi Spirilum sanction ;

nain in tinivcrsum nam professionem, i[uia qui donum Spiritûs sancti
afféetum Muni elborruit, maxime verô talem, qui ad vendit, profileturae esse doniSpiritos sancti dominant.

tiirpcm quaestum ex nimià iitiuiiià ordinabatur. Inde Vel generaliùs loquendo, qui rem spirilualem, et sa-
illi maxime sont rimonlâci, maximèque Iweretieum cram vendit, eam tanquàm venaient se aeslimare si-

illum imiiantur, qui 0b tempéraient quœstum spiritua- gnificat, ac subinde judicare esse rem pretio n-stima-
lia «Minuit, quanivis oniiios ementes et vendentes si- bilem, quod epeculalione judicatum hieresis esset. Ta-
moniaci sint, quacumquo intentione id faciant. Sexta niiii quia potest viliiim couiniitti cum solo judicio

etiam ratio addi solet, quia Simon ex falsâ fide et practied sine illo speculativo, ideô proprié ettèfé h;c-

ex haeresi concepll in vitium illud prolapsus est. Quod resis non est. Et ila Glossa eldoclores in c. ïinnissimè,
ex verbis Pétri non obscure eoiiigilur : Pecunia tua de Haerelic, notant simoniacum vocari baerelicum
tecunt sit in perdilionem quanimn donum Dei existimàsti latè, non propriè ; Portasse etiam ab origine dicta est

pecunid possideri. Ma erg© exislimatio non erat socun- hœc peslis simoniaca haeresis, quia ex h.eresi primiim

dùm fidei purilatem, ut ponderavit Amb., lib. 2, de 01 la est, et qui illam exercet, primum hxresiarcbam
l'dMiit., c. A, c. Petrus i quœst. 1. Fuit ergo aliqua novi Testamenti imitatur. Propter quœ onlnia \itium
hœresis. Ma verô duobus niodis explicari potest : hoc prxsertim fréquenter usHatum, suspicionem hae-
Primo quia reverà non existimabat nec credebai illud resis afferre solet, et pœnas aliquo modo similes mc-
esse donum Dei, sed putabat Apostolos esse magos, reri, ut infra suo loco videbimus.
sicut ipse erat, et volebat ab eis doceri artem illam, 7. Posset ergo simonia juxta dicta breviier defini-
et ad boc pecunias oITerebat. Hoc indicavit Magist. ri esse sacrilegium, quod commiltilur in emplione et
Ilistor. in aetib., cap. 44,dicens exislimâsse Simonem venditione, seu in conlractu quolibet, quo res spiri-

Apostolos quâdam peculiari industrie potesiatem illam talis est, pro temporali commutatur. Quod
lualis, ut

solilos fuisse conferre, poluisseque pecunià compa- enim hoc vitium sub hoc génère conlineatur, supra
rari. Secundo quia existimavit Spiritum sanctum et ostensum est, quia reverà est profanatio quaedam et
dona ejtis venalia esse, et pecunià obtineri posse, ut injuriosa contreclatio rei sacra. Per hoc ergo genus
ait Niceph., lib. 2 Histor., c, 6, et indu at Cyril. Ilie- ab aliis vitiis religioni contrariis, qua: sub hoc génère
rosoly., catech. 6. Ex quo manavit lueresis affirmans non conlinentur, distinguitur. Per alias verô parti-
spirilualia posse pecunià sestimari, quam Armcnis culas explieatur differentia propria constiluliva hujus

tribuit Guido Carmelita, ut refert Castro verb. Simonia. et ita illam déclarant Host. et Abbas in capite
vitii,

5. Alque ex bis obiler intelligilur cur vitium hoc, Xemo, de Simonia. Unde per easdem distinguitur si-
quod sacrilegium esse diximus, simoniaca bseresis à monia ab aliis speciebus sacrilegiorum; nam in aliis
Gregorio appelletur. Estquc in jure canonico valdè non tractantur indigné res sacra, ut talcs sunt, per

usitatus ille modus loquendi, ut palet 1, qusest. 1, volunlariam commutalionem, sed per actiones longé
eapite Presbyter. 3, curn aliquibus sequenlib., c. diversas, ut supra visum est. Qua; differentia tanta

Ckm liqueat, 13, c. Statuimus, 206, et gravissimè in visa est Cajetano, ut crediderit per eam distingui hoc

c. Eos, 21, ubi Macedonii haeresi bsec antefertur; vitium quasi génère ab omnibus aliis vitiis contra re-
nam Macedonius Spiritum sanctum Patris et Filii scr- ligionem hactenùs tractatis. Verùmtamen satis est si

vum faciebat; Simon autem hominum, quem simo- dicamus per illam distingui specie ab omnibus aliis sa-
niaci imitantur. Et in c. Palet, ult. 1, quœst. 7, cum crilegiis. Nam à génère ipso excludi non potest per
magnà cxaggcralione dicitur simoniacos tanquàm pri- illam differentiam; nec enim descriptio proposila ex
mos et proecipuos hcerclicos esse detesîandos. Et quôd repugnanlibus partibus constat. Nam licet emptio sil

loquantar hsec jura de ipso vitio simonia:, patet ex volunlaria aclio, nihilominùs est contra reverentiain
CàpH. Quotirs, extra de Simon., ubi quidam dicitur rei sacra, et ideô differentia illa optimé potest con-
ordinatus per Simoniacam hxresim; unde apertè trabere genus sacrilegii. Quôd autem simonia di-
constat ipsum vitium lucresim appellari. Solet etiam stinguatur specie, etiam morali, cl in génère vitii à
Gregorius hanc roeare Neopbytorum hseresim, ut cseremoniis sacrilegiis, probari potest ex diversà ratione
patet ex dicta epist. 110, et ex 1. 4, epist. 55, et lib. deformilatis in ordine ad rectam rationeni, et ex aliis
5, epist. 107, et c. Quisquis, 1, quœslione 1 ; non quia quœ de distinctione harum specierum ssepè diximus.
ab aliquo homine sic appellato originem iraxerit Et ut abstrahamus à speculativà quaestione, saltem est
(nullum enim talem historié referont), sed quia Si- moraliler ccrlum hanc speciem esse diversam in or-
mon adhuc neophytus, id est, recens baplizatus, illam dine adeonfessionem, quia necessc est in eonfessiono
invenit, ut ibi notât Glossa et alii. explicare simoniae peccatum commiasuro esse. Neque
6. Sed nihilominùs certum est vitium hoc per se salis esset in génère dicerc sacrilegium aliqund
et formaluer non esse contrarium fidei, quia commissum, quod est indnbitatum apud omnes, et
p
non requirit errorem in inlcllectu contrarium fidei. communi consensn lolius Ecclesiîe receptum. Imô
Nam licetquis non malè sentiat de rébus saoris, potest etiam in speciebus simonia: (11c de illarum distin-
tamen ex aliquo pravo aflectu vel inlcnlione cas in- ctione ilcrùm dicere necessc sil), idem cum propor-
327 DE SIMOUIA. 528

t/one observare necessarium erit. Nain inter cas esse I

definitionem explicare, sed per exempla, ut in argum.

solet tanta varietas, ut inodum et maleriam simonia; Sed contra, ait vendere altare, décimas, vel Spiritum

declarare necessarium sit, sive id sit propter rigorosam sanctum, esse simoniam , ex c. Altare , 1 ,
q. 3 , et in

speciflcam distinctionem, sive quia in ordine ad mores solut. ad 6, numerat sacramenta et alia, inquil, liujus-

humanos non potest aliter de illà ferri morale, seu modi. Victor, verô post longam disputationem conclu-
saeramentale judicium. dit in nuner. 6, spirituale in proposilo esse idem,
8. Ex his suflicienter deelaratum videri poterat quid quod donum Spiritùs sancti, juxta illud Act. 8 : Pecu-
sit simonia generatim sumpla ,
quia elarior et distin- nia tua tecum sit in perditionem, quia donum Dei existi-

ctior notilia non est in hoc principio requirenda , ne mâsti pecuniâ possideri. Et sub hoc dono ait eompre-
omnia confundamus. Nihilominùs pralcrmittere non hendi tam gralias gratis datas ,
qua; numerantur 1

possumus communcm et usitatam definitionem sirno- Corinth. 12 ,

quam varia ministeria, seu Ecclesia; di-
nix* , ejusque brevem declarationem , ne illam repre- gi)itatcs,qua;adEphes.4recensentur;Navarrusautem,
liendere aut contemnere videamur. Non est enim ita, dicto capite 25 , numer. 99 , et ad Rubr. de Judic.
sed in re non putamus distingui ab eà quam iradidi- mimer. 24 , inprimis déclarât, debere esse donum su-
mus imô ; in hoc excedit quôd per universaliores ler- pra nalurale ad salutem animarum ordinatum , et
minos , et abstrabenles à parlicularibus opinionibus deinde addit , non oportere ut sit immédiate datum à
datur; nos enim ut insinuaremus consequenliam bu- Deo, sed salis esse quôd sit abEcclesià inslitutum per
jus doctrina; ad traditam in superioribus, et ut suppo- supernaturalem potestatem à Cbristo sibi gratis datam.
neremus omnia qua; dicta sunt in génère de sacrilegio, Et addit ultimô oportere ut sit gratis dandum. Sed hoc
in simoniâ supponenda esse, ideô per genus sacrilegii addere non oportet, quia si res ita sit spirilualis ut sit

illam descripsimus; usitala verô defmilio sic habet : materia simonia?, eo ipso habet ut gratis danda sit, ut

9. Simonia est studiosa voluntas emendi vel vendendi infra dicemus.

atiquid spirituelle, vel spirituali annexion. Hanc ample- 11. Sed , ut dixi , hxc materia non potest hic satis
ctitur D. Th. in d. 23, q. 5, art. 1, et omnes tbeologi explicari, nec ferè unâ definitione describi , sed pau-
in 4 , d. 25, et Altis. lib. 5, tract. 21 ; Alens. 2 p., q. lalim explicanda est in discursu doctrina;, et ideô dico

167, alias 185, memb. 2; Anton., 2 part., lit. 1, cap. 5, breviter cum Richardo, 4, distinct. 25, art. 5, q. 1, et

§ 1 ; Sot. lib. 9 de Just., q. 5, artic. 1 ;

juris canonici aliis theologis ibi, quos alii , et prœsertim sumniista;
interprètes in Rub. de Simon., et Summtsta? eodem; omnes imitantur, spirituale hic non dici ab spiritu
Navar., capite 23, num. 100; Armarcb.,lib. 10, d. q. crealo, sed ab increato, id est, ab Spiritu sanclo, qua-

Arnien., c. 12. Estque supra ex Glossâ in principio tenùs est auctor donorum gratia;, qua; per antonoma-
1-1, verb. Quidam; ubi Turrecr. latè illam tractât et siam spiritualia doua vocantur; sub spirilualibus au-
défendit. Ponitur autem loco generis studiosa voluntas, tem donis hic intelligimus omnes gratias gratis datas,

vel quia generalissimum genus est, de quo non potest et omnia dona Spiritùs sancti et ministeria divinitùs

esse controversia ,
quin sit de ratione cujuscumque ordinaia ad spiritualem salutem animarum , et à for-

peccati et vitii ,
quia sine voluniate eligente peccari tiori instrumenta ejusdem salutis, et quicquid propter
non potest, et lucc dicitur voluntas studiosa ; vel ad illam est à Deo , vel Ecclesià specialiter inslitutum.

denotandum hoc vitium esse oppositum religioni, qua; Hoc non aliter nunc probatur, quàmex verbis Cliristi

est pars justiliœ , et voluntatem habet pro subjecto Malth. 10 : Gratis accepistis, gratis date. Ibi enim, ut
proprio; vel ad indicandum vitium hoc non opère \an- infra declarabo, intrinsecam malitiam simonia; signi-
lùin , sed etiam solo afîeclu deliberato posse com- ficavit, unde etiam indieavit propriam materiam ejus,

mitti, non solùm generali ralione, quâ omne peccatum qua; sunt gratia; gratis data; , el alia supernaturalia

potest solo desiderio ûeri , ut Navar. significat , sed dona, qua; gratis danlur in ordine ad salulem anima;.
eliam alià speciali, quam in simouià mentali infra ex- Item ex verbis Pétri: E.xistimàsti donum Dei pecunià
plicabimus ; vel denique quia prima simonia in Eccle- possideri. Spirituale ergo in dicta definitione ab Spi-

sià commissa, à quo hoc vitium nomen accepit, solà ritu sancto denominatur, seu à salule aninne, qiuc per
studiosa voluntate et conatu commissa est, ut placuit antonomasiam spirituale bonum dicitur, quia est su-

Victoria; in Relect. de Simon., n. 5, cum Armach. su- prema parlicipalio Spiritùs sancti , et maxima perfe-

pra ; et sumpta videtur illa particula ex capite, Qui ctio spiritùs creati, ideôime omnia dona qua; ad hanc

studet, 1, quœstione 1. salutem ordinantur, per se, ac proximè singulari litulo

10. Reliquœ particula; ponunlur loco differenlia;, et spiritualia vocantur. Et hic est communis consensus
l'erè coincidunt cum supra posilis ; tria verô in eis omnium, quia vitium simonia; circa lotam hanc mate-
insinuantur, ex quibus pendet tota cognitio hujus vitii. riam versari potest, et illam non excedit., ut ex se-

Primum est materia simonia?, quae explicatur illis ver- quentibus constabit.

bis, aliquid spirituale , vel spirituali annexum ; ubi sta- 12. Addo verô, bona spiritualia in lantum esse
tim occurrebat inquirendum quid hic signiûcetur posse materiam simonia;, in quantum facto, licet non
nomine spiritualis,et quid per spirituali annexum. Ye- jure, pro materiali pretio a'stimari ac commutari pos-
rumtamcn ad exacte hoc explicandum oportet multa sunt. Quia tamen hœc spiritualia de quibus homines
dubia infra iractanda hic antevertere quod confusio- ,
pravè negoliari possunt non sunt pure iininaterialia
ucm pareret. Et ideô divus Thom. non curavit hoc per |
imô frequentiùs sine corporalibus non subsislunt, ut
529 CAP. II. DE DIV1SI0NE S1MONLE. 330

dicitiir in capite Si quis objecerit, \, q. ~> , idoo in de- if per solam voluntatem. Fateor tanicn potuisse simo-

finîlione adduntur ea qiiae sunt spiritualibus annexa. niam definiri non per voluntatem, sed per actum

Hujusmodi aulem sunt res qusedam quac licol in se rpsum, dicendo esse venditionem rei spiritualis, sicut

materiales sint, cuin .spiritualibus connectuntur, vel definitur furtum esse acceptionem rei aliéna:, etc.

tanquàm materia cum forma , ut calix argenteus cum Et sicut ibi non excluditur furtum mentale quia intel-

consécrations vel tanquàm materiale cum formali, ut ligilur esse acceptionem actu, vel voto, seu desiderio,

ratione sacramenti, vel ut principium

ila dici posset de simonia. At verô etiam è converso
ablulio cum
scu inchoatio ad lerminum , ut jus patronatùs ad be- cùm dicitur : Est voluntas vendendi, etc. , non exclu-

neficium, vel tanquàm effectus ad causam aliquomodù,

ditur aclualis venditio voluntaria et studiosa , seu de-
his qua> liberata, quia actio illa,ut simonia sit, voluntatem
si beneflcium datur propter officium, unde ex

dam dicuntur annexa' antecedenter, alise consequen- illam includit. Unde tola controversia est de modo
ler, alise concomitanter, de quà partitione infra suo loquendi ; nam res satis constat , et vuigata definiiio

loco dicemus. sustineri poterit sine ullà additione. Illa verô, qua m
13. Secundo in illà particule définition! insinuatur nos dedimus per proprium genus vitii, et difiereuiiam

iil in <;uo maxime reâlis simonia consistit , id est, ejus, videtur profecto satis accommodata, et juxta

indebila actio eirca rem sacram, de quà dicitur, utramque tolam banc malcriam prosequemur.
ess •
emptionera vel venditionem ejus ;
quia res 15. Ex dicta ergo essentiali ratione bujus vitii redu-
spirituales et sacra multis modis possunt injuria cere possumus , totam illius materiam et ampliludi-

affici, et non omnes pertinent ad simoniam, sed tan- nem ad quatuor capita , seu quatuor divisiones ,
juxta

lùm ille qui lit per hujusmodi contraclum. Décla- quatuor conditiones ejus, quœ ex dictis definilionibus

rât autem divus Thomas supra , et omnes cum illo colliguntur , scilicet , genus vitii , seu sacrilegii ,

snh nomine emptionis et ven'ditionis comprehendi materia circa quam versatur, qua: est res aliqua

alios contractus œquivalentes vendilioni ,

quales sunt : spiritualis ;
pretium seu res temporalis ,
qua; pro tali

Do, ut facias, vel ut obligeas ad hoc, vel illud, re spiriluali datur ; actio ipsa vendendi seu commu-
et similes. Nam etiam in jure civili solet interdùm tandi , et ad primum ex bis capitibus potest acecni-
venditionis contractus in hâc generalitale sumi, ut modari divisio simonia: in intrinsecè malam , vel

expresse dicitur in leg. sicut § Venditionis , ff. Quibus solùm quia prohibita est. Nam vitium consistit in
modis pignus , etc. Et ibi Glossa refert alia jura. Et deviatione à régula ; constituitur enim per carentiam
latiùs Tiraquel., lib. 1 de Retract., § 1, Glos.2. Tertio conformitalis ad regulam ; régula autem est lex , seu
in eâdem venditionis voce indicatur tertium ,
quod in jus probibens talem actionem ; hoc autem jus expli-
boc peccato intervenu, nimirùm pretium sine quo née catur per illam divisionem ; rectè ergo generi accom-
datio ici spiritualis esset venditio , nec receplio esset modatur. Ad secundum pertinent varias divisiones
einptio, sed esset gratuita donatio et acceptio, quod est simoniae ,
quœ ex par-te materia; dari soient ut quod
contra rationem simonia:, ut declaratum est , et su- simonia alia est circa rem spiritualem ; alia circa rem
miturex cap. 1, etc. Gratta, 1, q. 1, quatcnùs ibi di- annexam rei spirituali ; vel in particulari solet distin-
citur simoniacos non gratis , seu gratuité ordines gui simonia in ordinibus vel in beneficiis, et aliis

accipere , et clariùs ex act. 8 : Existimâsli doniim Dei similibus. Ad tertium pertinet divisio illa simoniœ ex
pecunia possideri. Tanien sicut diximus venditionem parte pretii, scilicet à manu, à linguâ, ab obsequio ex
latè sumi pro acceptione non gratuita, ila pecunia cap. Ordinaliones , 1, q. i, capite Totum , 1, q. 3. Et
vel pretium acclpiendum est pro quâcumquc re équi- hùc spectant alia; qua;stiones de variis rébus ,
qua; in
valente , sou pretio œstimabili ; unde aliqui addunt il 11 commutationem rei spiritualis dari possunt. Ad quar-
definitioni particulam pro re lemporali. Sed non est tum spectat communis etiam divisio simoniœ in men-
necessaria , quia m ipso verbo vendendi satis conti- talem , realem et conventionalem , et hùc etiam spe-
netur, et quia nonnullam patiturdubitationem, de quà ctant omnes modi paclionum et contractuum qui
infra dicelur. sufficiuntad simoniam committendam, ex quorum
15. Addunt aliqui canonislcc huic definitioni aliani cognitione pendet, qui non sufficiunt. In his ergo
particulam, nimirùm , opère subsecuto, quia si per so- quatuor capitibus totam banc materiam, quantum ad
lam voluntatem dcfmiatur conveniet definiiio si- explicandam culpam spécial, comprebendemus, et
monia: mentali, non verô reali, vel conventionali ;
eodem ordine illam prosequemur, quia videtur satis

ila llost. in capite Nemo , de Simon. ; nec répugnât accommodata ad naturam et variclaiem bujus vitii

ibi Abbas. Sed posset contra eos converti ratio, quia j

explicandam ; quà intellectâ , facile erit de obligatio-
addiia illà particulâ , definilur realis simonia, et cx- nibus ,
qua; ex cà resullare possunt , et de pœnis illis

terna ,
non verô mentalis, in quà est essentialis ratio impositis diecre.
peccati; nam actus exterior non addjt essentialem CAPLT II.

malitiam actui. l'iule illi videntur loculi ut juristae SUne aliqua simonia jure divino prohibita. Incipilque
de simonia ,
qua; ad forum Ecclesioc externum per- explicari prima divisio simoniœ in eam quœ est

lincl, et es) capax pœnarum Ecclesia:, qua; sem- prohibita, quia mala , et cum quœ est malu, quia
per requirit aliquod opus subsecutum , etiamsi men- prohibita.
laiis sit. l'amen apud Dcuin polest dari vera simonia Quoniam proccipoa bujus tractatûs intentio est de-
TH. XVII. II
 DE SIMONIA. 332'
331

clarare malitiam sinmiiia: q\ix prr

coi.iparalionein ad ratio procedere videtur de jure divino positivo; nam
t eu praiceptum sumcr.da csl, ex naturâ rei non est intrinsecè nialiun rem gratis
régulant, qua; est JUS, •

est divisio simonia: quae acceptam non gratis dare, nisialiunde resultetmalitia;
ideô primo loco tractanda ,

per comparalioncin ad liane rcgulam sumilur. Aute

sic enim lioiuo gratis à Deo accepit liberlatem natura-
lem, vires ad laborandum, et similia, et lamcn illa
oinnia etgO supponenda est divisio simonia; in cara
qua; est contra jus divinum , et eam qua; tantùm est venderc vel fructus aut usus corum, non est per se

contra ecclesiasticui». Quam divisioaem omnes ferè malura. Videtur ergo D. Thom. velle hoc vitium esse

admitlunt, ut de jurisperitis constat ex Glossâ in contra utrumque -jus divinum.

Capitfi Cum pridem, de Paelis., verb. Illicilœ paclionis; 3. Aliundc verô apparet contra neutrum esse, non

alia Glossa in capitc Ex parte,, 1, de Ofliciis dcleg., quidem contra jus divinum posilivum in lege gratiae,

verb. Dimillerc. Quam jbi Innocent. , Hostions. , Ab- quia liâc lege nullo sont data prœcepla positiva à Chri-

bas et alii approbanl. Idem sentit Glossa in capite slo Domino, pra;ler praecepta fidei, et Sacramentorum ;

Salvator \, q. 5, verb. Et judicem ; Turrcc. in

capite î
circa modum aulem tractandi sacramenla, vel alias res

Latorem, artic. 2, mimer. 5, l,q. 1. Eamdem dislin- sacras niliil peculiare preecepit Cbristus, prajlcr id

ctioriem adiniitunl theologi , uno vel alio exccplo, quod jure naturâ; sequitur ex sanclitale, seu dignilate

potest, pri- uniuscujusque rei sacras. Et confirmatur quia verba

ut inlïa. Et in generali persuaderi facile |

mo ex comuuini ratione saerilegii nam aliquod esse ;

illa : Gratis accepislis, gratis date ,
possunt facile per

potest sacrilegium contra jus divinum, et aliquod con-

modum consilii explicari, tum quia nullum est ver-
tra ecclesiaslicum , ut supra visum est ; ergo eâdem bum quod rigorosum praceptum, ejusque obligalio-
ratione poterit esse simonia utriusque modi.
Patet | nein requirat ; tum quia ibi non tantùm mono! ven-
consequentia, quia simonia sacrilegium quoddam est;
j
ditionem, sed cliam quameumque muncrum oblaiio-
generis non répugnât ei dicta parlitio, 1 nem, ctiam graluilam si in recompensationcm facti
et ila ex vi
beneficii offeratur, ut Jans. in Concord., capite 55,
nec ex proprià ratione potest Obtendi repugnantia. |

parliculari de singulis animadverlit, et tamen hoc non est praeceptum sed

Secundo oslendi polest in j ,

membris. Nam in primis Simon Magus propriam et | consilium, ut constat; tum denique quia slatim sub-
jungitur, quasi in confirma tionem prœcedentis con-
gravissimam shnoniam commisit, ut ex diclis capiti- I

sed ille non peccavit I silii Nolite possidere aurum neque argenlum neque
nus pnteedentibus constat
:
;

quia nec lata lune v>cuniam in zonis veslris; quod tamen consilium est,
contra posilivam legem ecclesiœ , f

ergo peccavit licet sub eâdem forma imperando proponalur.

erat, nec ihe tenebatur illam scire ;

De altero verô membro quôd A. Quôd verô nec contra jus naturale sit hoc vi-
contra divinum jus. ,
j

lium, probari potest, quia duao priores rationes divi

possibile sit probatur ex generali principio quod lex
,

Thomae non videniur hoc convincere non quidem

j

humana potest constituera maieriam aliquam ut ne- ;

'

prima qiuie inde sumebalur, quôd videtur res spiri-

cessariam in aliquâ specie virtulis, quae ex naturâ suâ ,

tualis indigné tractari, dùm per temporale pretiuni

necessaria non erat, et sic polest facere ut aliquid sit
comparalur. At hoc non videtur cogère tum quia sa;-
malum contra talem virtutem, quod scelusâ lege posi-
ut seculare judicium agere in pè ih contrat tibus justitiae fit licite permutalio, vel
tiva, malura non esset;
humanum, quia recompensalio inter rem quas per pecuniam salis re-
locosacro est sacrilegium contra jus
compensari non potest per prelium pecunia; ut fama,
ecclesia id proliibuil in peculiarem reverentiam loci ,

sacri ; sic ergo negoliari , vendendo vel emendo rem vel corporis membrum non potest pecunià recompen-

aliquam annexam rei sacrai , vel permutare bénéficia sari, et tamen qui abslulil famam vel , abscidit mem-
proprià auclorilale ,
potuit ab ecclesia prohiberi brum ,
polest ex conventionc humano arbitrio factâ

tune oppo- injuriam pecunià recompensare tum eliam quia non

ut necessarium ad reverentiam lalis rei, et ;

simonia contra jus Ecclesia;. oportet , ut hoc fiât ex l'alsà œstimalione œqualïtalis
siia actio erit

Quantùmvis aulem 1i;tcc divisio recepla sit, non inier rem temporalem et spiritualem ,
sed ex volun-
2.
desunt circa illam difficnltatcs, nec eliam désuni qui tariâ quâdam paclioii', instituendo , vel designando

in aliquo contradicant, et ideô utrumque membrum cerlum aliquod prelium loco rei an]ualis ,
quod ab eo,
sigillatim traclandum est. Circa primum ergo mem- qui aequale dare non potest, videtur posse postulari

brum de simonia contra jus divinum dubitari potest, an quod potest sine injuria rei dignioris, quam ille acce-

lalis simonia sit contra jus divinum nalurale vel posili- pturus est. Sic enim non possumus nos reddere
vum? Et ratio dubii est quia D. Thom. in d. art. 1 oaquale Deo pro injuria quam illi feeimus et tamen

(quem omnes sequuntur) utrumque conjungere vide- ipse honestissimè à nobis postulai in recompensalio-

tur. Nam priùs probat, simoniam esse malam nem quod facere possumus. Et cohûrmalur, quia
duplici id si

ratione, scilicet quia res spiritualis, et sacra indigné ha2C ratio valida esset , utique proharet nec scienliam

iraclatur, cùm pretio aistimatur, et quia vendit homo naturalem posse vendi , nec sanilatom, quia luec non

rem cujus non est domituis, scilicet rem sacram et possunt pretio ullo sestimari. Respondebit aliquis sani-
spiritualem. Qu;e duae rationfes videniur cà tendere ut latem aut scienliam non vendi , sed actiones aut in-

probent, hoc esse contra jus divinum nalurale. Deinde dusirias quae juvant ad illas acquirendas , <\ux actio-

verô adjungit tertiam rationem sumplam ex verbis nes humance sunt, et pretio sestimabiles. Al enim eo-
Christi Mat th. 10 : Gratis accepisïs, gratis date. Qux j dem modo dicemus non vendi gratiam uikw per sacra-
 533 CAP. II. DE DIVISION! SIMONI/E :
534

inenta , vcrbi gratià , datur, nec virtutem sacramen- ducendus, et quasi cogendus ad sua gratuila dona
1

tonim , nec sanitatcin , verbi gratià ,

quae per graliam prassianda. Vel certè quia dùm haec dona ab homine
gratis datam confertur, scd actiones quasdani huma- emuntur, ipso opère et facto significatur non Deum ,

nas , quae ibi interveniunt, et prelio acstimabilessunt. sed hominem esse principalcm auctorem talium do-
5. Altéra ratio divi Thomas suinitiir ex eo quôd non norum, et ab illius voluntate et effleacià principaliter
sumus domini rerum spiritualium, scd dispensatores; pendere.non ex gratuila voluntate Dei. Ergo talis

nemo aulcni vendere potest nisi id, cujus est dénii- modus acquirendi Vel conferendi haec doua divina ; ex
ons. Quae ratio videtur liabcrc fundamentum in capile naturâ rei est conirarius sanelitati, et propriae con-
Eos, 1, q. 1. Potest autem rcfulari ex objectione pro- dilioni talium donorum, ideôque ex naturâ rei illici-

xime faclà ,
quia licetnon simus domini donorum spi- lus est, et sacrilegus. Et confirrnalur quia lex natu-
ritualium , sumus tamen domini aetionuni quas per ralis dictai sancla esse sanctè Iractanda, etjdeô de
illa doua exerecre possumus ergo possumus [lias ; sacramenlis dicimus quôd licet eorum institutio sit de
vendere. Secundo quia falsum videtur assumplum ; jurcdjvino posilivo, tamen illâ supposilâ institulione,
aliqui eniin censent esse nos dominos gratiae et spiri- contra legem naturalem est sacramenta indigné susci-
tualium virtutum quas in nobis recipimus, ut benefi- pere. fia ergo in praesenti , eo ipso quôd haec dona su-
ciatus est dominus sui benelicii , et sic de aliis. Tertio peruaturalia et divina sont, contra legem naturalem
quia esto non habeamus dominium ,babemus usum ; estea indigné tractare , deduçendo illa ad viles et
usuarius autem potest vendere jus suum etiamsi do-
, temporales conlractus. Unde intelligitiir obiler hoc jus
minus rei non sit; ergo qui prophétise 'vel lingiianun non dici naturale eô quôd per nuduni naturale lumen
donum accepit ,
poterit usu illius , ut concionandi aul diclelur , sed quia ratio fide illustrata naturaliter hoc
interprelandi pretium acciperc. Tandem confirmatur, dictât, ita ut hoc jus sit quasi connaturale ip^i
quia si haec ratio esset valida , sequerelur esse simo- fidei , ut in materià de legibus latiùs exposilum csl.
niacum.rem spiritualem pro alià spiritual! commu- 7. Pneterea rationes D. Thomas oplimaj sunt, et

tari consequens est falsum, ut suppono; ergo. Sequela communiler ab omnibus probantur, imô Ferè illis so-
patet ,
quia qui non est dominus , sed dispensalor , nul- lis uluniur ad veritatem hanc conûrmandam , ut vi-
lam recompensationem potest exigere , nec tempora- dere licet in citatis auctoribus, pneserlim Dur. et
lem , nec spiritualem, quia nullum babet jus, cùm Rich. et in Jans., Malth. 10. Prima autem ratio ut
non sit dominus. Ut qui dispensât eleemosynani altc- efiicacior sit, non est fundanda in solà inasqualitate
rius gratis dandam secundùm voluntalcm cjus non po- inter pretium temporale et rem spiritualem, scd ma-
test exigere à paupere ut aliquam oralionem dicat, xime in improportionc quàdam , ralione cujus res
velmissam, si sit sacerdos imponendo illi obliga- spirilualis indigné tractatur, quando pro temporali
lionem. prelio commulatur, quia tractatur ut subjeela huuiano
6. In bac dubitatione breviter aliqua dicenda sunt. arbitrio et aeslimalipni , et non ut res suo modo di-
Primum est , vitium simoniœ ex génère suo esse pos- vina, et pendons ex liberali largitione Dei. Item tra-
se, imô regulari ter esse contra jus diviuum naturale, ctatur ut res vilis et parvas cestimationis; nam ut re-
Haec est sententia cl mens D. Thomas dicto art. 1 et , cte dixitHormisda Papa de hac eâdein re scribens ad
cxpressiùs in art. 2, quem ibi Cajet. et alii sequun- episcopos Hispanias Quisnon vile putal esse quod ven-
:

lur; Soto lib. 9 de Just. q. 5, art. 1 et 2; "Victor di- ditiir? Et ita cessant objecliones factae. Nam licet in
cta Relect. n. 11 ; Dur. 4, d. 2a, q. 5, n. 7, et ibi bonis merè humanis distingui soleant bona diversorum
Palud. q. 4, art. 2, et idem sentit Richard, art. 5, ordinum , ut divilias, f'ania et vita , inter quas fit in-
q. 1, Adrian. quodlib. 9, ad 5 ; Armach. lib. 10, terdùm commulatio vel compensalio aliqualis et arbi-
capite 9, Et nullum invenio contra dicentem quoad Iraria, esto res non sint omninô commensurabiles ni-
boc membrum , et glossas ac juristas allegati illud tan- hiloroinùs omnia illa bumana sunt inferioris ordinis
quàm indubitatum supponunt; ideôque pars ba.'C om- respectu bonoruro graliae , et inter se in hoc conve-
ninù certa videtur; et convincitur ex verbis Pelri, niunt quôd Oiiinia sunl bona merè temporalia et liu-
Act. 8 : Pecunia tua tecum sit in perditioncm ,
quia do- mana, et ideô possunt sine ullà irreverenlià in com-
num Dei existimàsti pecuniâ possideri; ubi ex ipsà na- mulationem afferri, quia nullum ex illis bonis est
lurà et condilione talis doni arguit Simoneni , non ex sacrum, vel dignum aliquà veneratione. Et simîliler
aliquà positiva prohibitionc ; sentit ergo ex naturâ rei sine injustitiâ possunt ita commutarî, quia permutan-
affectum illum et conatum fuisse iniquum cl sacrile-
, tes possunt ita convenire, et taie jus inter se consti-
gum. Yidetur autem esse vis rationis à Pctro insinua? luere, vel cedere juri suo. Secus verôesl in bonis
tae, quia contra dignitalem et excellcniiam doni, quod gratiae et rébus sacris, quas speciali veneratione rra-
est proprium Dei, et ex cjus gratuité voluntate pen- Ctandae sunt, et ideô non sunt per temporalia prelia
det, est ut per humanum contractum, ac temporale aestimandae, nec ad hos temporales contraetus dedu-
pretium acquiratur ; hoc autem fit per simoniam ; est cendae. Unde non est siurile, quod afferébatur in priori
ergo magnum sacrilegiuni ortum ex ipsà rei naturâ, difficultale de rccompensalione divina offensionîs per 1

quia est contemptus quidam et vilipendium divini do- pœnilcntiam, quia licet ibi non sit aequalitas, est la-
ni. Est ctiam gravis injuria ipsiusmet Dei ,
quia cjus men quxdam proportio et id quod in reeompensatio-
,

dona ita tractantur ac si ipse esset per pecuniam in- nem offertur divinum donum est et non ex humanâ,
, ,
555 DE SIMONIA. 356

sed ex divinâ volunlate taxatur et postulalur. Eodem nés faetac. Ncque etiam videtur sufficere quôd dentur
]

que ferè modo rcspondet D. Thom. supra de glorià propter aliorum utilitatem quia simul dari possunt
I

quse per raerila quodam modo cmitur. In confirma- propter communem utilitatem et privatam; posset

tione autem additâ ad primai» difficultatem, postula- enim quis deservire communitati , utendo, verni gra-
lur an sacra funciiones , saltem ratione matcrialis tia, dono sanitatis, etiamsi propter curationem ali-

operis ac laboris humani possinl vcndi , saltem stando quid acciperet, vel operam suam venderet.
in jure naturae. Sed hoc infïa in particulari tractan- 10. Aliter ergo exponenda est illa ratio : nain in

dum est; nunc dicimus saltem ex naturâ rei non posse bis donis gratiac ad summum potest considerari ali-

vendi, prout saera sunt, quod ad propositum satis quod dominium quoad actus eorum quatenùs ,
illos

est. Nec in hoc scquiparantur eis aliac actiones huma- libéré exercemus , et câ ratione dicimur esse illorum
nx, quia sempcr sunt inferioris ordinis, ut in seq. domini. Tamen hi actus dupliciter considerari possunt,

magis exponemus. uno modo, ut pertinent ad sanctificationem sperantis,

Ad secundam difficultatem, quodattinet ad bé- et illi possunt esse utiles ad meritum; et ut sic con-
S.

néficia ecclesiastica quatenùs aliquid spirituale in illis stat , non esse vendibiles pretio temporali quia non ,

est , eadem ratio est de illis quce de aliis rébus spiri- possunt transferri in dominium aliorum , imô neque
quatenùs verô temporale emolumenlum ha- efficaciter transferri in utilitatem aliorum. Alio ergo
tualibus ;

bènt, infra tractandum est,quomodô subsint dispen- modo considerari possunt, ut possunt per eos conferri

sationi pralatorum Ecclesiœ vel eorum qui illa pos- ,

aliqua spirilualia bona proximis, et ut sic etiam vendi

sident, et quomodô in eis simonia committatur; de

non possunt, quia nos non sumus domini illorum
an contra jus divinum spiritualium bonorum, quae per illos actus conferenda
illà enim non satis constat srt

vel humanum , et ideô necesse nunc non est de illà in sunt aliis, sed pendent ex solà inslitutione, acce-

miscere sermonem. Tamen de aliis bonis ptatione ac voluntale etefficacitate Dei, et ideù si quis
particulari

propriè spiritualibus , ut sunt gratia gratum faciens tentet vendere laies actiones, quatenùs spiritualcs

et gratis data cum omnibus donis quœ ad has redu- fructus aliis affermit, non actiones, sed fructum ipsum

çuntur, probabilius simpliciter est, non cadere sub venderet. Et ita Petrus reprehendit Simonem quôd
humanum dominium, ut hic supponit D. Thom., at- donum ipsum Dei emere tentâsset, quamvis ille ah

que etiam docuit 1-2 q. 75, art. 9 , ad. 2 , et Sot. k Apostolis non postularet, nisi actionem illam per
,

de Just. q. 2 ; et videtur habere fundamentum in Pa- quam conferri posse pulabat taie donum. Adde actio-
schasio Papa, in d. c. Eos qui, 1 , q. 1 ,
quatenùs in nem ipsam spiritualem ut talis est esse donum , ,

hoc maxime lundat iniquitatem simoniae. Dei quod vilesceret si pecunià aestimaretur. De
,

9. Yerun tamen etiamsi demus esse non dominos actione autem ipsâmateriali an inlrinsecèmaneatinven-

aliquomodô donorum gratis quae nobis collata sunt dibilis ex natwrâ rei eo ipso quôd elevata est ad laie

potest ratio subsistere, quam Victoria variis modis esse spirituale, vel ad talem efficaciam supernaturalem

déclarât : primo quia licet noslra sint , data sunt à efficiendam, infra videbimus IractandodeSacramentis

solo Deo; quœ autem sic habentur, non possunt et aliis actionibus corporalibus, ubi efficacia harum ra-

vendi : Nam videtur , inquit ,

jure gentium ,
quod pisces tionum, etintrinseca malitia simoniœ magis constabit.
maris ferè omnibus sint communes ; secundo quia sunt 11. Secundo dicendum est, in lege gratiae non esse
data nobis ad communem utilitatem quac autem talia ;
latum spéciale praeceptum divinum positivum prohi-
sunt, non possunt in utilitatem privatam converti, bensvenditionemrerum spiritualium, sed naluralc esse
illa vendendo ; tertio quia quae gratis et sine operibus à Christo Domino in Evangelioexplicalum. Priorem par-
nostris conferuntur , nobis liberaliter debent distribui, tent ponit expresse Victor, in d. Relect.,n. 11, quem
ut aqua, sol, etc.; sed profecto parùm cogunt, quia posteriores scquuntur propter ralionem supra insinua-

licet aliqua bona sint à Deo solo, et gratis donata tam, quôd in lege nova, nec negativa nec affirmativa

si mini in particulari donata sunt, licitum mihi erit pracepta data sunt à Christo, praeter pracepta fidei et

illa, vel utilitatem , vel usum illorum vcndere, si sacramentorum, ut sumitur cxD. Thomâ, 1-2, q. 108,

oliunde nen répugnât quia dominium dat banc facul- art. 1 , ad 2 , et art. 2 , in corp., ubi ostendit hoeper-
,

tatem, sive à solo Deo, sive à quocumque alio origi- tinere ad libertatem legis gratia?. Confirmarique po-

nem duxerit, parùm enim hoc refert. Nec exempla test hsec pars ex prsecedenli assertione, quia omnis

sunt ad rem quia pisces et fera? tune vendi non pos- simonia qua3 committi potest contra res per se spiii-
,

quando non sunt alicui in particulari ad domi- tuales, vel contra illas res sacras, quae sunt ex ipsius
sunt ,

nium applicatae; at verô faclà applicatione vendi pos- Christi institutione est immédiate vel meditatè contra
immédiate pisces ali- legem naluralem ergo non fuit necessarium addere
sunt ; et si Deus ipse alicui ;

quos aut feras donâsset ,

posset illas vendere ,
sicut specialem legem positivam divinam circa banc prohi-

vidua potuit vendere oleum quod per Eliseum bitionem, licet fuerit conveniens jus ipsum naturale à

Deus miraculosè donaverat. In prasenli autem haec Christo indicari.

dona graliœ non dantur tantùm generi humano 12. Sic ergo procedit altéra pars assertionis ,
quœ
applicata tali probari solel ex Matth. 21 et Joan. 2 ubi Christus
in communi, sed dantur divisa et , ,

ejecit vendentes et ementes de templo inter quos

personae , dividente Spirilu sancto singulis prout vult ;
,

ergo ex hoc capite non procedunt exempla nec ratio- erant vendentes columbas ,
quia columba Spiritum
 337 CAP. H. DE DI\ lSlONi: S1MONLE. 538
sanctum dona ejus représentât, ut exponunt in
et 1 i. Unde nova insurgit conflrmatio ; cùm enini lia;

Maiih. llicronymus et Beda; Ambrosius, Luc. 19; , gratia? et ecclesiastica ministeria ad confirmatiouera
Chrysostonius, benè, hoinil. 13 in Marc, ubi ferèom- et fructiûcationem doctrinx ordinentur, si pretio ven-
nia dicta confirmât. Et de eodein testimonio habentur derentur, corrumperetur Evangelium , id est, inefli-
inulta jura i, q. 3, c. Ex multis, cum sequentibus. cax, et inutile redderelur, tum quia signa ipsa «i
Verùmtamen licet auctoritas Patruin reddat hoc argu- verbum vilescerent, nec sestimarentur lanquàm divina,
mentum eflicax lamen ex testimonio per se spccialo
, sed ut artes vel inventiones humanœ ad lucrandum ;

non sumitur, quia est myslica expositio, à quà non et ministri accipcreiiloccasionem vacandi potiùs quoes-

solct eflicax arguméntum surai. Possumus etiam indc tui quam doctrinal, et auditores minus benevoli red-
argumentai*! quasi à fortiori : nam si Cbrislus tain dercnlur ad verbum Dei suscipiendom. Et hoc ferè
acriler reprehendit ncgotiationein in templo , inullù modo expendit locum illum latè ibi Abul. , q. 65, 62
certè magis damnât negotiationeset venditiones ipsa- et G3. Continent ergo verba illa praeceptum de re
i uni rerum sacrarum ac divinarum. Potissimè verô valdè necessaria ad apostolicuin mînisterium. Nec re-
probanda est hsec pars ex diclisverbis Cbristi : Gratis fert quôd sequentia verba contineant consilium ,
quia
accepislis, gratis date ; in quibus verbis inprhnis pro verba adaptantur malcria: in quam cadunt quamvis ;

certo statuendum est , adverbium illud gratis, in utro- dici possit etiam sequentia verba conlinere verum
que loeo propriè accipi. Quod adverto quia Maldona- ! prseceptum ; ila enim loquitur ibi Hieronymus, sive
tus exposuil, gratis date, id est, largiter ; nain quoe illud fuerit quasi personale prreceptum pro solis Apo-
gratis danlur, largiter dantur. Sed sine dubio illa non stolis, et pro illo tempore datum, ut significat Augu-
est proprietas vocis; nec fundamentum illius transla- stinus, lib. Quasi, nov. et vet. Test., q. 104, et Ambr.,
tionis videtur in universum verum : nam saepè quae lib. 7 in Luc 10, circa illa verba : Non peram, etc.;

gratis dantur, eliamsi gratis accepta sint, cum inagnà et exponit latè Jansen., Matth. 10; sive spiritualiter
moderatione, et mensurà dari soient; nisi contingat intelligendum sit nimiam sollicitudinem lalium rerum
mullum esse liberalem ,
qui donat. Denique quidquid ibi prohiberi ,
quœ solel esse turpis avaritiœ mater,
sit de bàc metaphorâ ,
proprietas vocis priùs tenenda ut ibi latiùs expositores déclarant ; et uno verbo attigit

est, tum propler generalem regulam interpreiandi Ambr., lib. de Joseph., c. 13, dicens : Misit Dominus
Scripturam; tum quia et Patres et Theologi omnes ila discipulos sine auro , etc. , id est, ni meentiva iitis, et

intelligunt, ut gratis sit dare sine pretio ; tum etiam instrument» eriperet nllionis. Et Psalm. 118, oct. 5,
quia luec est significalio aptissima pro maleria?. quali- Ideb dixil Dominus : Nolile possidere aurum vel argen-
tate, et ad mores maxime necessaria, et nullum habet tum , ne vosauri et argenli cupiditas avara possideat.
inconveniens ; tum denique quia in hoc sensu dicitur, 15. Addo verô ulteriùs prieceptum in illis verbis
gratis accepislis , id est , sine pretio et sine merito ex contentum non esse positivum tanlùm, sed ex naturâ
gratuité voluntate dantis ; in eodem ergo sensu subjici- rei, et ex vi talis materix necessarium. Hoc satis de-
tur : Gratis date. claratum est et probalum rationibus factis, quia et
15. Secundo est supponendum verba illa prxceptum finis lalium graliarum , et dignitas earum postulat ut
continere, et necessitatem indicare , non consilium. mercatui non exponantur. Sic ergo dixit Ambr. , lil>. .">

llainrigore postulat imperandi verbum, si aliunde in Luc. 8 : Tarn vili aclione vuli œstimari se Christus, ut
non conslet de alio leniori sensu quod hic constare
, ab omnibus ematur, ne quis pauper deterreatur : « Gratis,
non potest, neque ex materià ,
quia illa capax est talis
i inquit, accepislis, gratis date; t pecuniam non quœrit
prsecepti , ut constat ; neque ex Patrum expositione :
divitiarum altiludo, sed gratiam; ubi utramque ratio-
nam potiùs illi et exposilores communiter ac theologi nem et ex parte finis, et ex dignitate gratice attigit.

intelligunt, ibi prseceptum conlineri ,

quo proliibetur Sic etiam dixit idem Ambrosius, lib. de Dignit. saccnl.,
simonia ; et licet Patres hâc voce non semper ulantur, capile 5 : Si gratia gratis datur, et pretio non co\

sed avariti;e turpis ,

quam dicunt ibi Christum prohi- ratur, à te cur gratia pecuniis comparatur? Ubi obs i
-

buisse, tamen in re in idem redit, quia ideircô avari- vandum occurrit in verbis Cbristi utrumque cum gratis

tia in illa est graviter culpabilis et lurpis ,

quia est eodein rigore et proprietate sumi , eo nimirùm modo
sacrilega et contra dignitatem ac sanctitatem divinse quo gratia divini et supernaturalis ordinis . gratia per

gratia'. Sic Hieronymus ibi , exponens illa verba , in- anlonomasiam appellalur,quia videlicct omninô gratis

quit :Quia semper dona spiritualia , si merces média sit,

datur, ita ut omne debitum excludat, sive meriti per-
viliora fiunt, adjungitur avaritiœ condemnatos : « Gratis fecti, sive imperfecti, sive connaturalis habitadinis
accepis'.is, gratis date. > Sentit ergo damnari illamven- ad ipsam naturam. Quod enim gratis sic accipitur,

ditionem , ut sacrilegam et redundantem in vilipen- gratis etiam et sine pretio commonicari débet, eo
dium spiritualium donorum; unde subjungit : Ego modo quo potest ab uno homme alteri communicari
magister et Dominusabsque pretio hoc vobis tribui, et vos quia si conimunieetur propter pretiuin, agitnr contra
sine pretio date, ne Evangelii gratia corrumpatur ; quod naturam talis gratue et conlra auctorem ejus; nain
oplimè confirmant verba Pétri, 1 Epist. , c. 4 : i'nus- venditur id quod ipse soins potest conferre, et ita
quisque proul accepit gratiam, inallerulrum illam admi- homo opus Dei vendit lanquàm sumn et , id quod
nistrantes sicut boni dispensatores mttltiformis gratiœ vendit vult aestimari ut suum , non ut Dei.
Dei.
339 UE S1M0NIA. 340

CAPUT III. I| morbos vitteit ; utique in cvlensione cl virlute corruin- -

pendi mores. Et ol> tandem causait! in dicto cap.

Qualis et quanta et quàm intrinscca sit malitia simoniœ.
Reperiuntur, 1, q. 1, dicitur cancerosum minus, et

1. Priusquàmadaliudmembrumdivisionisdeclaran- uskalum malum. Tetrum eliam ,

quia magnum noeù-
dum acccdamus, nonnulla dubia quae ex dictis circa meiituni afFert Ecclesiae; nain occasione hùjus vitii

primum membrum oriunlur, expedienda sunt, uthaec indigni eliguntur, et sanctum datur canibus, et res

malitia simoniae, quain intrinsecè malam esse dici- Ecclesiae vilescunt. Katiouc ergo bannn circumslan-
mus , et de quà nunc tantùm agimus, perfeclè intel- tiarum solet exaggerari et praeferri aliis viiiis. Et
ligatur. Ex dictis ergo constat primé hanc raalitiam eodem modo possetexponi Ambr., lib. A in Luc.; et

esse contrariam directe ac proxime virluli religionis, habetur in c. (.iio, 1, q. 1, quatenùs significat graviùs

quatenùs ad religionem pertinel res sacras atque di- fuisse punitum hoc peccatum in Giezi , 4 Reg. 5 qnàm ,

tractare. Uoe enim est quod idololatiiam in Moabilis, Deuter. 23 quia Giezi di-
vinas débita veneratii ,

per simoniam maxime violalur, ut declaratum est; ctum est : Lepra Naaman adhœrebU tibi et semitri tuo

et omnes raliones qua3 Qunl ad declarandam maliliam

usque in sempilernum ; de Moabilis aulem dictum est :

naturalem bujus vitii, ut efficaces sint, cô lendere y on intrabunt in Ecclesiam usque in terliam vel quartam

debent , ut déclarent quomodô per veiiditionem seu generationem (ut legit Ambrosius); esto enim fuisset

temporalem pactionem aut commuta tionem divinis

,
imposita major pœna , non inde inferrelur esse abso-

donis , et consequenter Dec illorum auctoiï gravis lulè majus peccalum ,

quia s»pè in republicà major
irreverentia fiai, quod eliam in superiori capite pro I
œna ponilur ad coercendum peccatum quod majus
viribus explicatum est. nocumentum cominunitali affert, vel quod frequentiùs
2. Et hinc sequitur secundo peccalum hoc ex gé- accidil ,
quia natura esl in illud proclivior , lieet in se

nère suo mortale esse atque gravissimum, quod est non sit simpliciter gravius. Re tamen verâ ex illis locis
cerlissimum dogma, et ab omnibus doctoribus tam non potest sumi dla comparatio , tum quia Moabilae

tbeologis quàm jurisperitis et summistis receptum ,

nonfuerunt puniti propler idololatriam, sed quia twlue-
satisque est declarala haec gravitas à Petro illis verbis : runl Bebrœis oceurrere cum pane , et aquâ in via, quando

lu felle amaritudinis , et obligatione iniqùitalis video le I veniebant ex digypto, ut ibidem dicitur; tum quia non
esse. Et in juretanlâ exaggeralione reprehenditur hoc dicitur usque in terliam et quartam; sed dicitur, eliam

vilium , ul omnibus aliis peccalis mortalibus ex gé- post décimant generationem non intrabunt in Ecclesiam

nère suo praeferri videatur. Nain in capite ull. 1, q. 7, Domini in œlernum; tum denique quia pœna Moabita-
dicitur : Ùmnia crimina ad coniparalionem simoniacœ rum erat in suo génère longé gravier quàm lepra

liœresis quasi pro nihito reputantur; et in capite 1,1, corporalis, scilicet non admitti in Ecclesiam neque

q. 3, dicitur, non es-e dispar à sacrilegio ; et in ca- ad amicitiam cum populo Dei , ut ibidem subjungitur.

pite Reperiuntur, 1, quaest. I, vocatur exeerabile fla- Sunt ergo alia peccala graviora , licet hoc et mortale

giliutim, et i;i cap. Quisquis, eadem dicitur piaculare et gravissimum sit.

flagitium, id est, ut exponit Glossa, quia comparalur 4>. Unde interrogari non immérité potest, an hoc
ei quod morte expiatur; et in capite Siquis episcopus, peccatum possit esse aliquando veniale, nihil enim
eadem ex concil. Calced., capite 2, vocatur lurpissi- invenio ab aucloribus dictum ; et habere potest dubi-
mum It'.crum; et capite Sanè, 13, q. 5, dicitur, ad tationcm ex generali régula, quôd mortale ex génère

instar publici criminis et lesœ majestatis puniendum. (ieri polest veniale ex levitate malerice, ubi maleria

Similia habentur in capite Tauta, de Simon. Quae non lalis est qu?e possit augeri et minui , ut videlur esse in

sunt intelligenda cum tantà proprietate ul omninô cre- pra'scnli; nam et res spiritualis quae venditur, potest

datur hoc peccalum ex génère suo reliqua oinnia su- esse in suo génère levis , ul, verbi graliâ, si vendatur
perare; nam sine dubio majus peccatum est haeresis, parùm aqiuv, bencdict;e , aut cereus agnus , vel quid

et omnia quae directe opponunlur virtulibùs theolo- simile;et pretium potest esse tam parvum , ut pro
gicis majora sunt, ut supra generaliter ostensum est; nihilo repuletur.

et intfa lalitudinem peccatonnn contra religionem 5. Dico nihilominùs in hoc peccalo non dari levem
majus peccalum est idololatria, ul rectô notavit Àlens. materiam , nec lieri posse veniale nisi forte per incon-

dicta q. 107, memb. 2 , § ô. Nam idololatria immé- siderationem, vel ignorantiam habentem admixtam
diate est contra ipsum Deum et majestatem èjtts; negligentiam laotùffl venialem. Priorem partem viden-
simohia verô proximè est contra doua ejiis. Intelligen- lur mihi satis insinuasse doclores loquentes tam abso-
dum ergo est omnia illa esse dicta per exaggerationem lulè et acerbe de gravitale hujus peccali, et nullam
ad explicandum esse hoc acerbissimum et gravissi- faciendo mentionem venialis peccati ex levitate ma-
mum peccatum. fceriae, cùm in aliis sacrilegiis, superstitionibus et simi-

5. Pfaesertim verô ëxaggefàtuY à Patribus ,

quia libus vitiis illam non omittanl , unde in aliis peccalis

esl vilium perniciosissimum Ecelesiœ tum quiaralione dicere soient esse mortalia ex génère ; in hoc verô
avariliae et ambitionis quai cum illo conjunguntur, non addunt limilationem, ex génère, sed simpliciter
nimiùm dilTundilur, et ul cancer serpit , et ideô vo- dicunt esse grave, et gravissimum peccalum. Ralio verô
cari solel simoniaca pestis. Et bàe ralione dicitur in M est quia nec ex parte rei spiritualis , nec ex parle, pre-
capiie Sicut, de Simonià : Simoniaca peslis ai pntest il» diminui hoc peccatum. Primum palet:
541 CAP. 111. DE KàLITlA SIMONIN. 34x

quia nullum donum gratine, quantùmvis parvum videa- Il qnà mine loquimur, nisi ubi fuerit res dubia et sub

tin-, esse potest vendibile sine gravi Irreverentiil Dé opinione construits ; el t ! si quis adbxserit opinioni

et ip iusmel dont, qood licel in bho online sii parvum, probabili, ignoranlia erit probabilis et invincibibs, et
ita excusabitur etiam culpà veniali alioqui verô non
nibilominùs non potest (Diiieinni neqne eonculcarl sine ;i ;

gravi ulpà et eàdem ralioiie née \endi pOteit miio

( ,
excusabitur à mortali : poterit nibilominùs conlingere

culpà', quia per bec gravisfllmd conlemnîlur ,

et tan- Inadvertentiam vel ignorantiam esse aliquomodô cul-

quàra qutd vile tractatur. El quantum est ex parle talis pabilem , sed cmn levi culpà vel ncgligenlià , et tune

actionis, subetrabitur à gratuità donatione Del : nain etiam simonia poterit esse venialis quasi ex surreptione
non repntatur et indeliberatione. Sed lioe tain est aceidentarium et
quod pretio peteil xatimari ac dafi,

lanquàm pendens ex gratuità donatione Dei ; mule rarum, utnon obstet quominùs moralis régula absolutè
sicut laberetur gravissimè qui vel minimum opus i>i<- possit constitui hoc peccatum scmper esse mortale.
,

tatis silii trilmeret, et non gratuità; donationi Dei, 8. Sed objici potest quia sacrilegiom , etiam in ma-
neqne in tali eogitalione potest inveniri levis materia : teriis sacrainenloruin ,
potest esse veniale, et men-
ita graviter pecoat scmper qui donum aliqtrod gratix, dacium in sacramentali confessione potest esse veniale,
etiamsi minimum esse videalur , venditioni exponit. et infidelitas in servando voto potest esse venialis ex
peccatum mortale, vendere unum, levitate materix etgo simonia cùm tantùm sit qux-
Sic existimo esse vel .
;

nirairùm eereum ngnum , vel pro veto pretio imam dam species sacrilegii , eàdem ratione poterit etiam

oraii'inem Angelicam, vel aliud simile spirituale la- esse venialis ex materix levitate. Respondeo negando

cère anl conferre; multôqiie certins est esse peccalum consequentiam : nam subgenere irreligiosilatispossunt

primam tonsuram pretio dare,Jicet in gradu

limitai', esse multa peccala venialia ex levitate materix , et

ordinum videatur quid minimum; idemque est in si- nibilominùs blasphemia ,

que species est irreligiosi-

milihus. talis, non potest esse venialis ex parle materia-, ul

('.. Idem facile ostendi potest ex parle pretii : nam si supra dictum esl. qux merilo lia ergo de Simonia ,

îllud magnum sit, eo ipso apparct gravis deformitas ,

potest cum blasphemia comparari nam facto ipso, ,

quia tune ex iilroqne capile salis magna est materia ut sic dicam, continet quamdam blaspbemiam. Nam

lalis delicli. Iiem, illud est magnum lucrum temporale, qui vendit spirituale donum, facto profitetur esse rem

et est lurpissimum quia per abusum rei spiritualis pretio xstimabilem , et comparabilem industrià hu-
,

acquiritnr ; est ergo grave peccatum. Dices, ralionem manâ , ac subinde non esse supernalurale donum
banc probare solum ex parte vendenlis; nam ille qui gratuitum, quod in omni materia habet gravem defor-

nibillueraUar temporale, sed potiùsjacturampati- mitatem ; in aliis verô maleriis aliorum sacrilegiorum

lur. Rc9pondc i primùm ementem péceare saliem ex hoc non invenitur, ut constat.
priori eapite, quia rei spiritual! injuriam facit, et que 9. Alleriùs verô dubitari potest, an hxc malitia sit

majus pretium dat, eô, ut sic dicam. minus gratis vult adeô intrinseca actui simonix , ut non possit talis ac-

babere illam, atque ita gratiam vult liabere non gratis, tus illà carere et honestari , etiam de potenlià abso-

quod perversum est, ui dicitur in c. Gratin, 1, q. 1, lulâ Dei. Quod esl quxrere an possit Deus nobis dare
etiam in minimo dono gratix; et deinde, cùm emere et licentiam emendi vel vendendi spritualia sine Iabe ,

vendere çorrolativa sint, si venditio est simoniaca, simonix. Qu;e interrogalio partim potest pendere ex
etiam emplia ; et si ima est gravis, etiam altéra, saliem illâ, an prxcepta moralia naluralia sint indispensabi-

per qiiaindam societalem et cooperationem. Si autem lia ;

partim potest aliquid diversum inquirere. Est

pretium s'il vile, cômagisvidelur vilipendiet contemni enim considerandum aliud esse quxrere an stantibus
res spiritualis qux sic venditur ; xquiparatur enim omnibus conditionibus et circumstantiis qux nunc
pretio temporali , et quia in suo ordine parva esse vi- sunt ex parte materia; et objecti simonia' per se pra-
delnr, vin" pretio danda aut comparanda censelur. vx , fieri possit ut actio vendendi et emendi rem s?-
Itaque cujuscumque quan'.italis sit id quod pro re spi- cram ,
purgetur à maliliâ simonix, per divinaïn dis

rituali dater, si rêvera ut pretiiun datur et aceipitur, pensationem immédiate tollentem obligationem legis,
simonia est , et per eam gravis irreverer.tia lit rei sa- et non mutantem materia talis aclionis; aliud verô

. et ideo non potest exeusari à peccato mortali esse quxrere an res spiritualcs possïnt à Deo noois
propter matcrix leviiatem. aliter concedi quàm nunc concedantur, et an factàillà

7. Cùmque baec aclio liât per bumanam conventio- mutatione, inde resultare possit ul res spiritualis ho-
ncm et contractum , eertè non potest ex surreplione ne.-lè vendatur absque simonia.
vel indeliberatione excusari ,
quia contraelus bumani 10. Prior sensus perlinere potesl ad quxstionem de

cum sufiicienii libertatead peccandum mortaliter fieri prxceptis naturalibus an dispensabilta sint; etjuxta
soient. Potest nibilominùs intervenire ignoranlia, vel varias opiniones ,
qux in illà generali quxstione in-

facti, quia vel non adverlit quis rem illam esse s iri- veniimiur, lue erit consequenter loquendum. Ego verô
tualem, aut non pulal illam esse vcndilionem aut pa- soin nuflum prxceptum nalurale ,
quod ex in-

ctionem xquivalentet orantia trinseca materia virtutis vel vilii nascitur, posse ca-

juris, si exislimet in lali mali rià non dari simoniam dere propria m dlspensationcm , quia illa malitia non
probibilam. Verumtamen hxc poslerior rare erit lur e\ vOluntale exlrii ed ex
excusabilis in materia pertinente ad jus divinum de naturà ïntrïnsecà talis materi rri etiam non
 343 DE SIMONIA. 344
creatae, et ipse sit absolutus dominus carum, et ex bàc
potest vcl mutari per solam extrinsecam voluntatcm ,

fiât mutatio parte possit easdare cui voluerit? Et ex parte homi-

ni>i in materià ipsà vel conditionibus ,

nis non est incapacitas cùm possit liabere liberum et

quia voluntas exiiïnscca potest tollcre obligationem
,

illà vel ab inferiori voluntatc provenit, etiainsi

expeditum earum usum. Deinde etiamsi non tribuat
Îquae ab
niateriam intrinsecè non mutet : naturae aulein rerum dominium potest dare facultatem dispensandi illa per
,

mutari, ut constat. Quae ratio locum venditionem vel contractum onerosum in utilitalem
.non possunt ita

naturalibus praccptis, quae dicuntur vel ipsius dispensatoris vel alterius, prout dispensa-
habet tam in ,

esse prima prîncipia, quàm in conclusionibus, sive tor ipse concesserit. Sic enim dispensator , qui non

proximis sive remotis, dummody per evidenlem illa- est dominus potest vendere rem domini
, , si facultas
ab illo concessa ad hoc extenditur. Haec autem facul-
lionem consequantur. Censeo aulem malitiam simo-
niae, de quà mine agimus , intrinsecè sequi ex naturâ tas non est dispensatio in praecepto, sed est mutatio in

actùs vendendi vel emendi, prout versatur circa materià, et est quaedam participatio dominii. Praeter-
taiis

prout nunc sunt vel nobis donantur ea potest Deus aliquod hujusmodi donum cum dicta
res spiriluaies , ;

]ioc enim probant omnia dicta in capile praecedenti largitate concedere, non ut perlinens ad salutem ani-

aliàs non erit simonia mala de jure nalurali; et ideô

mas, vel ad bonum spirituale aliorum , sed solùm ad

censeo per nullam dispensationem fieri posse ut talis commodilatem humanam recipientisvel etiam aliorum;
malus nam non est malus , quia et tune cessare videtur omnis ratio maliliae invenditione
actus non sit , ille

prohibitus , sed de se talis est ut prohiberetur quia illius gratiae quoad effectum ejus, vel etiam quoad ipsam
,

malus ergo quantùmcumque tollatur prohibitio, sem- polestatem, si Deus daretalicuipotestatem transferendi
;

illam in alium ut, verbi gratiâ, posset alicui dare gra-

per erit malus; sed dispensaiio solùm- potest tollere :

prohîbitionem, non mutare naturam ergo non potest tiam sanitatis , ut ex usu ejus viveret , et temporales
;

à tali actu malitia separari per ullam dispensutionem, divitias acquireret , et idem est de prophetià et simi-

quae ratio ex sequenti puncto magis patebit. libus. Neque enim in hoc apparet aliquid per se inde-

il. Duo verô hic objici possunt : unum est quia in cens aut repugnans divinae bonitati.
,

hoc peccato babet locum epiikia , slantibus eisdem 13. Posito autem tali modo donationis , cessaret

circumstantiis intrinsecis objecti et materiae , et so- omnis ratio intrinsecae maliliae quae in simonià nunc
lùm mutalis extrinsecis circumstantiis quae possunt invenitur, quia tune nunc venderelur res aliéna , in-

inducere excusationem ; multô ergo magis poterit ca- vito domino , sed vel propria, vel sic dispensabilis ex
voluntale domini. Nec tune fieret irreverenlia Deo
dere in hune actum divina dispensaiio, quia potentior
est divina voluntas quàm omnis extrinseca circum- quia ipse est contentus , et juxia volunlatem ejus lit.

stantia. Unde régula generalis et vera est , omne prae- Nec fit contra naturam talis materiae seu gratiae ,
quia

ceptum , cujus obligatio potest in particulari cessare non est de inlrinsecâ ratione , et quasi naturali essen-

per epiikiam propriam , multô magis posse non obli- tià ejus , ut gratis detur; haec enim conditio extrin-
gare per divinam dispensationem, ut ex materià de le- seca est, et pendens ex voluntate ejus qui jus habet

gibus suppono; et ita nota est consequentia. Antecedens vel polestatem dandi talem rem; ipse enim uni potest

verô haberi potest ex sententià satis communi quôd ,

gratis dare, alteri non nisi propter opus. Et similiter

in casu necessitatis extremae potest sine peccato emi potest uni gratis dare , et cum dominio vel facultate ,

baptismus; ibi enim non limilatur materia venditio- ut ipse non gratis det, sed prout voluerit. Neque etiam
nis seu emptionis quoad intrinsecas conditiones suas, lune bonum illud Dei baberetur ut sacrum vel religio-

sed solùm accedit nécessitas, quae extrinseca est. Se- sum, quia nec ex se , ne ex intentione dantis ordina-
cundo objici potest quia papa potest dispensare in retur vel ad specialem Dei cultum, vel proximè ad sa- .

simonià quae in vendilione beneficiorum committitur, lutem animae modo quo dona naturalia scien-
, nisi eo
etiamsi juris divinisit, ut multi canonistae docent; ce vel prudentiae ordinantur ad Deum ut ultimum fi-
ergo multô magis poterit Deus dispensare in quàcuni- nem,quia in eumdem referendus est usus eorum et
que simonià juris divini. Sed bae objectiones petunt omnis utilitas ab eis proveniens. Denique nec etiam
tune res spiritualis pecunia aestimaretur ac si non
longas quaestiones infra tractandas, et ideô ne melbo-
dum perturbemus, illas nunc remitto. Et ad primum plus valeret ; hoc enim sine dubio videtur conlinere
nego posse in illo casu emi baplismum ; an verô alio intrinsecam deordinationem, et quasi practicum men-
,

modo possit tune licite pecunia dari quae poslulatur, dacium ; non est lamen id necessarium ad venditio-
nem et quaestum temporalem sed sufficit ut aliquid
infra dicam. Ad secundum dicendum est , vel illam ,

sinioniam esse tantùm de jure positivo, vel pontificem determinaretur humano arbitrio ,
quod licet de se es-

non posse in illà dispensare quid autem horum vé- set inaequale ex conventionc ,
hominum haberelur suf-
;

rins sit, infra dicam. ficiens, posset enim Deus etiam hanc taxandi pole-
12. In alio verô sensu quaestionis probabile videtur statem homini tribuere.
14. Haec praecipuè propono quia deservire pos-
posse Deum ita donare haec spiritualia bona hominibus, ,

ut ex vi talis donationis liceat illis talia bona vendere sunt ad explicandam ampliùs intrinsecam deformita-
tem simoniae qurc de se talis est et proliibita est,
sine ullo sacrilegio vel irreligiositate. Primo enim illius

posset dari homini absolulum et liberum dominium quia mala non è contrario. Quamvis enim fortassè
, et
confert
alium rerum ; cur enim non poterit , cùm sint res haec malitia pendeat ex modo et fine quo Deus
545 CAP. IV. AN IN SIMONIA S1T MÀL1TIA CONTRA JUSTITIAM. 546

homini ha?c bona, qui modus absolulè loquendo peu- f| vendere rem alienam, inviio domino, non solùm est

let ex libéra volunlate Dei; lalis enim est ille

quem contra religionem, sed etiam contra justiliam; sed

explicavit Chrislus cùm tlix.it : Gratis accepislis, gratis simonia est vendilio ici alienx, inviio domino; ergo
dnic, et Petrus cùm dixit: in alicrutruin illam admi- est contra justiliam. Item, quivcpdil pretio, rem non
nistrantes (ulique gratis) sicut boni dispensatores mul- œstimabilem pretio, contra justiliam peccat; sed res

tiformis graliœ Dei ; mbUorninùs non esl malilia illa spirilualis non est pretio aeslimabilis ; ergo. Denique
provenieos ex positiva prohibilione, sel ex ipsâ lege hàc ratione usura est contra justiliam, quia mutuum
naturx quia ille modus accipiendi Iiloc doua à Deo pretio vendilur, <ùm ipsum pretio cestimabile uon »ii ;

tenet se ex parte maleriaeetobjecti hujus obligationis, ergo simililer simonia. Atque ila videtur sentirc Solo,

quoe iuii insecè nascitur ex tali materià sic po isessâ el dicto lib. !), quacstione 5, arliculo -2
; quem aliqui mo-
accepta. Sicut qaando quis reponit apud àlium ve- derni secuti sunt. Non est tamen facile praecipilauda

stera suam solùm in depositumetcustodiam, deposila- senlenlia, quia bine pendetresdhiiiocorumqu3c.de

rius ex justitià tenetur illam non vendere, quseobliga- obligalionc restiluendi sîmoniacè accepta, inlïa ira-

lio naturalis est et intrinseca, licet ex parle materne, clanda sunt.

seu fundamentaliter, ut ila rem explicem, pendeat ex 2. Dislingui ergo débet îrijûstîtia vel respectu Dei,

voluntate tradentis vestem : nam si ille voluisset dare vel respectu bominis cui res spirilualis vendilur. Quod
illam non solùm in custodiam , sed simpliciter ad om- ad Deum ailinet, injustitia contra illum commillilur;

îtes nsiis , cessaret illa obligatio ex justitià. Sic etiam et hoc probal ad summum prima ratio fàcla ,
quia res
obligatio voli est naturalis, licet materia ejus suppo- spirilualis, quam ego vendo, non est hominis cui il-

natur ex arbitra» voventis. lam vendo , sed est Dei, et ideô si aliqua est inju-
15. Addo verô secundo hune modum concedendi stitia in tali venditione, quaienùs est contra voluntatem
hominibus usum supernaturalium douorum adeô esse domini , et ultra faeullatem dispensandi talem rem ab
proportionatum natune illorum , ut mérité diei possit ipso dalam , solùm est respectu Dei. Ibec verô malilia
coimaluralis ipsis , idcôque (
quidquid sit de miraculis non est contra aliam virtutem prêter religionem, quia,
et exlraordinariis providentiis) simpliciter loquendo ut supra oslendimus ,
justilia ad Deum non est nisi

talia dona ex naturali conditione suà secum affermit religio ; nec intra banc virtutem sunt ibi duic risali—

obligationem non vendendi nec procurandi illa per lise: una contra veneralionem et aestimationem debi-

temporales commutationes. Et hoc déclarant rationes lam rébus sacris ; et alia contra Deum, seu dominium
adductae in pmecedenti capite idenique explicatum ejus, quia haeç injustitia non tam est in aliéna lione

intelligimus per Christi verba, ut exposuimus. Alquc vel destruclione rei aliena3, quàm in modo. Ôncfe in-
hoc modo dicere possumus, saltem de polenlià ordi- justitia heee non consistit in damno illato domino rei,

narià et juxta providentiam consentaneam, naturis Deus enim non privatur dominio talis rei nam cui- ;

rerum non posse à venditione talium rerum separari cumque conferalur, semper illius est, et ipse non
nialitiam , idque satis esse ut simpliciter dicatur in- vetuit dare illam alteri , sed tantùm dare tali modo ,

irinsecè mala. venditione scilicet, vel aequivalenti pacto. Et ita loia

JG. Ultime verô addo (esto possit Deus aliter con- hœc injustitia respectu Dei reducitur ad irreveirnliam
ferre homini hxc dona ad diversum finem
, , cum nia- qua; fit Deo, non debito modo utendo tali re , cui

jori polestate, ila ut per mulationem matériau vendilio eliam rei derogatur per eumdein modum concessionis

desinat esse mala ) non in omnibus gratiis habere hoc ejus; el ita tola ibi est una malitia, qua: simul est
aequalem rationcm : nam in bis virtulibus operativis ,
contra Deum et rem sacram , seu contra Deum per
seu gratiis gratis dalis, qua: ad corporales acliones indebitum usum rei sacrœ.
vel lemporalia commoda immédiate dantur, ut est 5. Et bine lit ut hic modus injustitia: tam ex parte
gratia sanitatum, donum linguarum, etsimilia, ininor ementis quàm ex parte veodentis reperialur, licet

indecentia involvilur. Alia verô sunt dona spiritualia, ratio in objectione iacla solùm de vendente in rigore

quoe nonnisi indecentissimè ordinarentur ad quœslum, procédât; nam quipolest rem alicujus domini accipere
ut est poteslas rcmitlendi peccata, concedendi indul- à dispensatore ejus, si gralis illam donc! ,
non facit

genlias , et siruilia ; et in bis licet in rigore non appa- injuriam domino ejusdem rei, si à dispensatore no-
reat implicatio contradictionis , tamen videlur salis lente gratis cam dare, illam emat. Nam poliùs ipSe
alienum à sapienlià et excellentià Providenlia: divinaî, qui émit in hoc potest pati injuriam. sic soient pau-
quôd ad illum finem , et cum tantâ facultale , seu li- peres, quibus testamento legantur census, quandô ha -

béra licenlià homini concedantur. res vel curator anima' negligens est vel iniquus, et
differl solulionem vel tergiversalur, remittere par-
CAPUT IV.
tem, ut aliquid sine diflicultaie accipiant, quœ remis-
An in peccato simoniœ sit tantùm malilia contra retigio-
sio emptio quaedam est , nulli tamen esl injuriosa , el
nem, an etiam contra justifiant. taies esse possunt circumstantisc, ut non sit iniqua ex
i. Ex diclis in duobus capitibus praecedentibus , el parte pauperum , licel sit injusta <'x parie dispcnsalo-
ex rationibus quibus nialitiam simonia? declaravimus ris. At in proposito etiam miens rem sacram injuste
nascitur occasio prsesentis queestionis, el ideô visa esl i agit contra Deum eodem génère injustitiae, quia licet

hoc in loco necessaria. Ratio autem dubitandi e^i quia [non sit contra vol unlatem domini talis rei, ut lalis
547 DE SIMONIA. 548

persona illam accipini et babcal, est tamen contra conjunctum aliquid œslimabile prelio, et rationc illius

cjus voluniatem ut accipiat tali modo, scilicct per poterit vendi ; sicut in niutuo potest aliquid ultra sor-

cum irreverentià él vilipendto rei sa- lein accipi ralione danmi emergentis , vel lucri ces-
emplionem et

tota vefô hœc injustitia, ut dixi, non transcen- sanlis. Solùm est differenlia quôd in mutuo separari id
crœ ;

modo et in tali specle com- potest non solùm ab injustitia, sed ctiam ab onini ma-
ili! rationem sacrilegii tali

responsum est ad primam rationem. liiià, quia seclusâ injustitia, nulla alia malitia in usina
missi. El i(a

4. Secunda verô ratio procedit do injustitia pro- reperitur. In praesenti verô, scelusà injustitia, manere
commutativâ quoe est respectu hominis. Ad potest malitia simonise : putà sine injustitia ad liomi-
pr'à et ,

primis dico malitiam injuslilise non semper

neui potest fieri irreverentià Deo et rei sacra;.
quam in ,

cum maliiià shuoni e. Hoc. patel G. Major difficullas est an ex naturà rei oiniris si-
conjungi seu insolvi
in primis ex parte ementis; ille enim verè ac perfectè monià possit ab injustitia proximi separari ,
quando
tamen nulli hômini facit injuriam proximus aliàs non tenetur ex justitiâ darc rem spiri-
simoniacus est, et

loquor enim ex solà rei naturà , seclusis legibus po- lualem, quam vult venderc: nam ubi pra>cedit obli-
(

sitivis, de quibus infra), et sic videtur res per se

galio ex justitiâ, clarum est aliam exaclionem esse

clara quia vel ille facit injuriam alteri , cum quo con- injuslam , ut si paroebus, qui ex ofiicio tenetur sacra-
,

trahit , vel alicui tertio : boc posterius dici non potest, mcnla minislrare, velit illa vendere; sic id accidenla-

quia non est necessariuni intervenire tertiam perso- rium est, quia non provenit per se ex venditione rei

nam vel damnum ejus, et si id contingat, crit per ac-

sacre ut sic, sed quia agit contra priorem justitiâ;

cidens ad rationem simonise. Primum ctiam non est obligationem. Propria ergo dubilatio est quando ali-

verum quia recipiens ab allero rem spirilualcm tali

quis non tenetur ex justitiâ spirilualem rem conferre,
,

modo non facit il 11 injuriam quia aller voluntariè dat vel actionem efficere. Et ratio dubilandi esse potest,
,

rem illo modo, et est contentus tanto prelio; volcnti quia vel illa venditio est injusta, quia res quœ datur

autem non fit injuria. Et in boc potest considerari non est prelio a:slimabilis , et ideù est invendibilis;

convenienlia et differenlia inter usuram et simoniam ;

vel quia vendens non est dominus talis rei, et voluntas

nam in usurâ qui émit non est injuslus, nec vocatur domini est ut talis res gratis dortelur et non vendatur.

usurarius, nec per se loquendo est iniquus; potest Neutra autem ratio videtur efficax ; ergo. Probatur mi-

enim nihil peccare solvendo usuras; quôd si interdùm nor quoad priorem parlem ,
quia res spiritualis est

peccet cooperando vel inducendo ad mahlm" , erit con- inxslimabilis lemporali pretio, non per defectum, sed

tra charitalem et per accidèns. Al verô in simonià per excessum, quia scilicct plurisrestimanda est quàm
emens non peccat qu'idem contra justltiam respectu pecunia; quando ergo pecunia .TSlimatur, non lit illi

vendenlis ; in quo convenit cum usina; simpliciter injuria cui propler pecuniam datur, quia aliquid majus
tamen et per se peccat proprio peccato simoniae ; unde ci datur quàm sit ejus pecunia ; ergo ex bâc parte

simoniacus verè dicitur. Signum ergo est malitiam in- non est inacqualilas respectu illius, sedpnliùs respectu

justitise non involvi necessariô nec per se cum mali- danlis. Et quoad boe non est simile exemplum de
tià simonise. usurà ; nam usura est iniqua, quia mulalio pecunias

5. Probâlur verô ulteriùs assertio ctiam ex parte est invendibilis per defectum, quia nihil valet, nisi
vendenlis, quia sapé dando rem spirilualem alteri, quantum valet pecunia ;
perse autem nullius aslima-
privai seipsum commodo suo, vel quoad temporalem lionis vel valoris temporalis est. Potest confirmai'! à
utilitalem , vel quoad lionorem et dignitatem, velcerlè simili: nam, ut infra dicitur, scientia acquisita eliani

quoad voluplatem, ornatum, vel quid simile, utpatet theologiic prelio vendi potest sine injustitia , iniô sine

in concessione beneficii, ofiicii et casterorum ; boc au- peccato ; et tamen in illà etiam verum habet quod
tem incommodum proprium est pretio sestimabile bu- Sapiens dixit, Prov. 5, de sapientià, preliosiorem esse
mano modo loquendo ergo ; licet alias causa rcligionis cunctis opibus; quod non obstat quominùs prelio pos-
non liceat recompensationem pecuniae pro illo incom- sit vendi sine injustitia; ergô similiter in prasentià.

modo accipere, si tamen fiât, non peccalur contra jus- Siniiliter potest aliquis vendere famam suam pecunia
titiam, sed contra religionem. Item licet interdùm sine injustitia, quamvis sit longé majoris ;eslimalio-
corporalis res propler annexionem ad spiritnalem fiât nis; et virgo vendendo virginitatem suam , licet sit

invendibilis ex obligatione rcligionis , niliilominùs illa impudica, non est injusta, et sic de aliis ; ergo ex boc
secundùm se suum valorem relinct; ergo qiiamvis capile non apparet injustitia. Neque etiam ex alio,
j

contra prohibitionem rcligionis, secundùm illam va- primo quia illud ad summum videtur procedere
lorem vendalur, non peccalur contra jusliliam, quia quando quis tenetur ex officio dare spiritualia ;
qui
in re datur res malerialis a-quivalens prelio per pae- verôabsolutè non tenetur dare, licet raiione rcligionis

tum ex utrâque parle omninô vobuiariuin. Alque lia; leneatur dare gratis , si dare vult, tamen cùm liber

rationes saltem probant injusiiliam non esse n.ecessa sit ad nolendum, et absqué uîjuslilià possit nolle

riô conjunctam cum venditione simoniacâ ex solà rei d^re talem rem, potesl etiam sine injuslitià non con-
naturà. Neque contra boc procedit secunda ratio du- ( .-re talem rem, vel non exercere talem actionem,
bitandi supra posita, quia licet res spirilualis secun nisi pretio; ut, v. g., licel ego, si eligo, lenear eligere
diim se non sil aestimabdis prelio , ac proinde neque digniorem, tamen si sum liber ad cligendum vel non
vendibilis, niliilominùs ejus alienatio potest babere eligendum, non videtur injustitia ( ex naturà rei lo-
 349 CAP. V. AN S1M0MA IN VETERI SILÏÏT LM NOVA LEGE REPERIATUR. 550

quimur, cl sceluso positivo jure) nulle cligerc nisi m dubîlandi

dubilai in contrarium, caetera enim facilia sunt
pretio accepto ; el proMerea voluntas illa Dei non vi- |
et ideô hœc pro nunc sufnYiant de liàc qiuestinne'
detur obligare ex justitià, quia non id prohibuit in nam in discursu materioe, et maxime tractando de re-
tuilu commodi temporalis proxinii , sed in lui tu reli- sliliilione oiiinia clariora lient.

giouis, et ne res sacrae vilescant; ergo ex îllâ lege,

CAP1 T V.
son contlilione rerum sacrarum, non videlur oriri

obligatio vel materia justitiae. An simonice vitium til proprium temporis legit gratiœ,

7. H?ec pars fil salis apparens hujusmodi discursu; vd etiam in lege veteri committi potuerit.

niliilominùs lamen probabilius videlur non semper 1. QuœStio bar annexa est pnecedenlibus; si enim
vendilionem BiniDniacam esse immunem ab injuslilià, boc peccalum contra jus nalurale exislit, Bequitur in

poiseque generalem regulam constitua, quotiescum- oroni tempore cl sub omni lege esse poluissc, quia

que ratione solius spirilualitatis rei aliquod temporale lex naturalis in omni lempore obligavit. Cousequens
pretium accipilur, injustiliam conuniui : v. g., si autem videtur dubium lam de tempore legis veteris

(juis vendai calicena consecratum plurisquàm valeat quàm nalurae ; et ideù de priori bic traclabimus, de
ilum, opus-, seu enectio, et omnis alia temporalis posteriori in capite sequenti. Quôd ergo in lege veteri

expensa in eo consecrando facta , sed solùm ratione boc vitium non fuerit, ostendi potest quia prophetae
icralionis, venditio non est tantùm simoniaca, munus prophelandi propter pretium exercuisse viden-
sed ciiam injusla quoad illura excessum ; inide quia tur ; talem enim fuisse tune consuetudinem, ex bisto-
parùm aquue vel nullo vel exiguo pretio lestimalur, si riâ 1 Reg. 9, colligi potest,cùm Saùl mterrogavit
(jii!^ illatn aquam benedictam vendai pretio majori, et rhum Dei, et puer respon-
puerura : Quid feremus ad
simoniacus el injustus est ; et juxla brinc regulam , et dit : Ecce inventa est in manu meù quarta pars slaterk
cum preporlione ad hœe exempla judicandum censeo. argentin demus liomini Dei, ut indicet 7iobis viam no-
Ratio autem esi quia ratione solius spirilualitatis res stram ; cl 3 Reg. 14, Jéroboam misit uxorem ad
non est pretio aistimabilis , et consequenter nec est Eliam propbetam cum muneribus, ut sibi indicaret
magis sesiimabibs quàm ratione niateràe valeat , imo quid fulurum esset de filio qui œgrotabat et 4 ;

quodammodô videri posset minus aestimabiUs ,

quia Reg. 8, rex Syrke misit nuntium ad Eliseum cum ma-
ratione spirilualitatis est magis limilala et coarctata gnis muneribus , ut ei prx-diceret an ab infirmilate
quoad usuin, quia solùm ad usus sacros assumi po- sanandus esset, neene. Et licet in bis locis Scriptura
tesl: salis vero esl quôd sallem non crescit in tempo- non dicat propiietas illos récépissé pecuniam, vel
rali valore propter soiam spiritualem, licet crescat in doua, non tamen dicit ipsos illa non récépissé, nec
quàdam veluti dignitate et reverentià. Hoc autem pro- dicit illos reprebendisse ferenies ea, et usus ille vide-
bari potest ex eommuni bominum consensu el œsli- tur ostendere, et tune fuisse frequens, el non fuisse
maiione ex quâ prelia rerum maxime pendent. Con- reputatum illieitum, vel infâme, quale est factum si-

stat enim liane esse eommuuem apprebensionem et moniacum ; alias non fuissent ausi bomines tain facile

aestimalionem Clirislianorum omnium: pnelerquàm invitare sanclos viros el insignes ad simoniam coni-
quôd loges etiam per quas soient prelia rerum vena- miltendam. Daniel eliam postquàm somnium et inter-
liuna taxari, non solùm in tali materià illam non adhi- prelalionem ejus Nabuebodonosor aperuil ,
praefe-
benl , sed oiiininù prohibent talem œsiimationem seu cturà, principatu et magnis muneribus donatus est,

appreliationem licri. quic non repudiavit, sed poliùs magislraUim quem-

H. Secundo est optima illa ratio, quôd res spirilua- dam pro sociis poslulavit, ut constat Daniel, 2. lllud
lis ni sic invendibilis est secundùm temporalem aesli- autem vitium simoniie pertmuisset, si lune maluni
mationem, sive boc proveniat ex dignitate talium esset; cl similiier, cap. 5, magnam retributionem
rerum perse spectàtà, sive adjuncto modo et circum- temporalem accepit Daniel propter alterius somnii
sianliis, ac pracscrlim Une, cum quibus talia bona sunt interprelationem.
c j11 lia bominibus, eteorum usui ac dispensa lionicom- -2. Denique confirmari boc polest, quia in tolà lege

i. l.t ideù parùm refert quôd luec exemptio et veteri uulla mentio prohibilionis simoniie, seu ven-
lit

q -sa-i immunilas lalium rerum ab seslimalione pecunia- dilionis et emptionis spiritualium rerum signum ergo ;

rià >il propter excessum dignitatis nam boc satis esl ; est non fuisse tune prohibitum. Née satis est dicere

ut valor temporalis rei cui spiritualitas adli.cret, non illam fuisse probibitam, quia mala est, ideô non opor-
crescat ratione solius spirilualitatis, ae subinde ut non tuisse legem de illa ferri. Nam in lege veteri illa etiam
possit solo illo titulo, vel exigi pretium, vel augeri. probibebanlur, quie per se mala erant, ut palet ex
Exempla autem quœ in contrarium adducuntur, vel praecepUs Decalogi in eâ scriplis. Id autem duabus ex
siini de rébus quae licet diguiores videantur quàm causis fiebat : prima et praîcipua, quia obscurata ni-
pecunia, niliilominùs secundùm usum et apprehensio- miùm erat naturalis ratio, et oportebat per legem
bominum pecunià taxari ae aestimari p i
illuniinaii el inslrui ; altéra ratio erat ut pœna pro
prudenti arbitrio; vel sunt de rébus qua: in se n verà deliclis iaponeretur ; utraque autem causa in boc
non vendunlur née eniunlur, sed ratione alicujus vitio maxime locum babebal; prima quidem, quia
aciionis pretio aestimabilis, ut infra de scienliàdice malilia bujus vitii minus clara e>t quàm mullorum
)nus. Et per bax salis responsum esl ad orationem aliorum, el ideô facibùs polcrat ignorari , secunda
551 DE SI MON! A. 352

verô quia, ut supra dicebamus, nalura valdè procjivis tu eà suâ est sacrilega, etsanctitati talis materiai con-

est ad hoc viiium, el ideô maxime débet pœnis cocr- traria, crgo talis etiam tune fuisset.
ceri; ergo si illo tcmpore esset prohibitum, debuisset 5. Ad majorera aulern rei claritatem, et quia descr-

in lege explicari el puniri ; hoc atitcm non fit ; crgo viet ad futuram doctrinam, examinanda sunt aliqua
signum est non fuisse prohibitum. exempta quai de hàc simoniâ afferri soient. Primum
7>. Pro resolutionc advertendum est duobus modis et valdè célèbre est de Giezi, qui duo talenta argenti
intelligi posse hominem in aliquo statu hujus vilx à Naaman accepit, postquàm à leprâ sanalus fuit ab
mortalis esse incapacem simonise : primo ex defectu Eliseo, 4 Reg. 5 : nam ibi statim fuit punitus Giezi

materia;, nimirùm quia in tali siatu non habet dona leprâ propter peccatum simoniai ; nam pro spirituali
spiritualia ,
quai possit emere vcl vendere ; nam ubi beneficio temporale pretium accepit. Ita sentit de facto

materia vitii deest, etiam deest possibililas, ideùque Giezi divus Thomas dicto articulo 1, ad 4 ; unde ait

merilo dicetur homo incapax simonise in tali statu. eos qui actu vendunt spiritualia, licet in intentione

Quamvis enim interdùm aliquis per desiderium peccet imitentur Simoncm, in facto imitari Giezi, et ideô
per furtum, verbi gratiâ, vel fornicationem, qui maie- non solùm simoniacos, sed etiam Giezitas dici posse.

riam peccandi non habet, quia neque occurrit aliquid Alensis etiam, dicta quseslione 169, memb. 1, in prin-

quod furari possit, nec cum quâ possit. fornicari, tamen cipio, eamdem sentenliam confirmans, ait ementes
ubi deesset omninô in totà naturâ, vcl in totâ aliquà spiritualia propriè esse simoniacos , vendentes aulem
œtate, vel statu hominum materia alicujus vitii, nec esse propriè Giezitas, licet jam communi usu omnes
cogitatio nec desiderium talis vitii posset moraliter simoniaci dicaniur. Idem sentit Hugo "Victor., 2 de
ascendere in cor hominis, et ideô sknpliciter dici Sacram., p. 10, cap. 2, et in hoc consentiunt cœteri
potest homo incapax talis vitii in tali statu ; secundo scholastici et summistai ac canonistsc. Nam in cap.

modo in statu alicujus legis incapax hujus vitii, si in Sicut pro certo, de Simonià, de vendenlibus spiritua-
illo haberet quidem propriam et veram spirilualem lia dicitur : Omninb damnentur, el cum Simone et Giezi

materiam, quam facto posset emere vel vendere, non condemnentur ; et in capite Eos, 21, 1, q. 1, hàc ra-
tamen esset illi prohibita talis emptio vel venditio. Hic tione dicit Tarasias venditionem hanc et emptionem
ergo non tractamus de priori sensu, quia nondùm egi- in Actibus Apostolorum, et in 4 Regum essedamna-
mus distincte et ex professo de materia hujus vitii, et tam ; et in cap. Citb, 16, eâd. queest., in eodem sensu
ideô sensum illum remiilimus in cap. 8. In secundo dicitur : Citb turpem sequitur lepra mercedem, etc.,
crgo sensu propenilur quaistio; unde quod ad legem ex Ambros., lib. A in Lucam. Sic etiam dixit Cyril.

veterem spectat, supponimus in illà fuisse materiam Hierosol., calèches. 16 : Cùm Eliseus gratis sanâsset
aptain ad simoniam, si prohibitio non deerat; nam lepram Naaman, Giezi pretium e'ms accepit, alieni offt-

erant spiritualia dona, quoe constat esse materiam simo- cii prœnùum intercipiens ; et infra : Vendidisli curatio-

nise, etiam ex lus quai circa definilionem breviter dixi- ném leprosi, et hœredilabis illius lepram. Implevi, in-
mus. Et ita solùm superesl qusestio an fueril etiam pro- quit Eliseus, ego perfectionem illius, qui dicit mihi :

hibitio in illà lege, ut hoc vitium ibi committi potuerit ? e Gratis accepistis, gratis date. » Tu autem vendidisli

4. Dico ergo primo simoniam repugnantem divino hanc gratiam, suscipe ergo et prœmium istius venditio •

juri etiam in lege veteri fuisse prohibitam, et ita hoc nis ; ubi attenté considerandum est quod Cyril, ait,

vitium poluisse illo tempore committi, et de facto jam tune audivisse Eliseum Christi verba, quia licet

fuisse commissum. Ha;c assertio communis est. Pro-' non audivisset ab ipso Christo, rem ipsam audierat
pria verô ejus ratio est quia in lege veteri fuit suffi- per lumen fidei et rectam rationem ab illo deductam.
ciens materia simoniai ; ergo et vitium esse poterat. 6. Ateniin dicet aliquis, licet in facto Giezi statim

Anlecedens jam declaratum est, et constat, lum quia appareat gravissimum peccatum et turpis avaritise et
multse gratia; gratis datai erant tune ejusdem rationis injustitiai, ac plané furli ac latrocinii, non tamen ita

cum his quai sunt in lege gratise, ut prophelia, inter- apparere malitiam simoniai, nec ex Scripturâ colligi

pretatio Scripturarum, etc. ; lum etiam quia pontifi- posse ob talem malitiam esse punitum. Primum qui-

calus,sacerdotium, sacrificium, sacramenta,templum, dem patet quia Giezi nomine Elisei petiit, quod ipse

el similia, licet essent minus perfecta, erant tamen non petebat, nec acceptare voluerat, in quo contra
verë spiritualia, et ad divinum cullum, et ad spirituale Naaman injustitiam, et furtum commisit; nam illum

bonum animarum suo modo ordinabantur. Consequen- decepit, et per deceptioncm ab eo rapuit quod aller

lia verô probatur, quia facile poterant hommes tune dare nolebal illi ; unde rêvera non dédit, neque in
vendere et emere illa spiritualia quai in eà lege erant. illum dominium transtulit, et consequenter nec ipse
Et quamvis daremus nunquàm fuisse taie peccatum Giezi,quod acceperat, juste poterat rctinere unde ;

illo in tempore commissum, vel de illo non satis con- Chrysostomus, enarrat. in 3 cap. Isaise, faclum illud
stare ex Scripturâ, parùm ad causam referret ; salis vocat furtum. Peccavit deinde gravissimè contra Eli-
enim est ut ex hypothesi verum sit quod si talis vendi- seum, nomine illius petendo quod ipse non petebat,
tio aut emptio lune facta est seu fieret, haberet mali- et. quantum in se erat, illum infamando in quse cri-
tiam ejusdem speciei cum eà quam nunc simoniam mina ex lurpissimo avaritiai affectu incident. Et ila

appellamus. Patet ex ratione in principio tactâ, quia Chrysost. hom. in illum locum in fin., primo tomo,
talis venditio et emptio circa talent materiam ex na- ai vocat saepïùs defictum illud perfidiam et mendacium ;
 353 CAP V. AN SIMONIA IN VETERI SICUT IN NOYA LEGE REPERIAT1 U. 354
i perfidia, inquit, attulit pœnam. Al vcrù simonia} macula intenlio, quàm alia prasumitur, et ideo excusatur
laut vcnditio rei spiritualis non ita ibi apparct : nam in- ab omni simonia, non solùm quando Eliseo oblulit
primis gratia jam erat gratis facla, et deinde Giezi pecuniam, sed ctiam quando dédit Giezi, quia et eà-

non petiit aliquid quasi dcbiium, vel quasi pretium dem piâ intentione detlit, et credidit ab Eliseo pie

pro sanilatc restitua, sed petiit ex amicitià et benevo- etiam et bonesté peti ; ita etiam ex parte Giezi poluit
lenlià ; hoc autem modo pelere aliquid ab eo cui factum illud fieri sine intentione simoniacà inhae-
spiriluale beneflcium factum vel donatum est, non est rendo, ut dixi, liberalitali Naaman, quac licet per
vendere gratiam jam factam, ncc est simonia, ut con- occasionem orta sit ex sanitate, non propterea erat
stat ; ergo. Minor supponatur nunc; infra enim tra- mala, nec simoniacà.

ctanda est latè. Sumi verù potest ex capite Quàm pio, 8. Dici ergo inprimis posset spéculative loquendo

etcapite Sieui epîscopum, 1, quaest. 2. Major autem hoc non repugnare; nihilominùs in tali personâ et
ex ipsà bistoriâ colligitur ; nullum enim verbum Giezi cum lalibus circumstantiis meritô prœsumi simonia-
protulit quod exactionem pretii aut rei debiluc indica- cam inlentionem in tali facto, quia quando tempora-
ret. Et confirmatur . nam si Eliseus recepisset illa lis pecunia statim post beneficium datum postulatur

doua à Naaman, quando illa offerebat, in rigore non magna prresumptio est pro illo postulari, et non libe-

committeret simoniam, esto non tam perfeetc et san- raliter peti , sed exigi ut quasi necessitate quàdam al-

ctè agerct, sicut fecit illa respuendo. Probalur ex ter dare compellatur. Et haec prrcsumptio major est

diclis juribus, quia gratia jam erat facta sine ullo quando persona est iniqua , et in facto ipso ostendit

pacto vel umbra illius, et donatio illa erat liberalis immoderatum affectum extorquendi pecuniam quo- ,

gratilndinis, ut oslendunl verba illa •: Obsccro te ut cumque illicito modo possit. Hàc ergo ratione prsesu-
accipias benediclioncm à servo tuo ; unde Chrysost. in mitur simonia in Giezi , et non in Naaman ; et quod
loco proximè citato introducit Naaman dicentem :
ad rem nostram spectat , hoc salis esse posse : nam
Accipe mimera quœ offero ; non enim pretium enrationis saltem supponunt doctores omnes faclum illud etiam
est istud, nec sanitatem perceptam isto munere redimo : illo tempore, et sub illà lege fuisse prohibitum. Addi

quippe cùtn sanilas ista, quant merui, nec pretio poterit verô ulteriùs potest factum illud fuisse reverà simo-
redimi, nec ullo munere inveniri. Ergo nec Giezi postea niacum quia omninô vitandum erat propter speciem
,

commisit propriam simoniam accipiendo, etiamsi alias simoniœ quam prue se ferebat ; propter quam causam
peccaverit. Patet consequentia, quia non aliter petiit probabile est ipsum Eliseum noluisse acceptare illa
quàm veluti acceptando nomme Elisci priorem obla- dona , non solùm ex consilio , sed etiam ex obliga-
lionem sibi factam, et ex nova occasione mutando tione , ne in factum quod prre se ferebat speciem si-

priorem vohmlatem. monia?, consenlirevideretur. Quod signilicavit Jansen.,

7. Hanc quaistionem tractât Abulens, 4 Reg. o, in c. 5o , Concord. evang. , dicens : Non conveniebat
qurest. 29, et tertio. Et in Summâ respondet Giezi gratuita dona accipere, ne pietas converteretur in quœ-
commisisse simoniam, non eonventionalem, ut con- slum et ne gratia Dei vilesceret. Et ita plané senliebat
stat, quia nullum pactum inter eum et Naaman pro- sanctus Hilar. apud Hieron. in vità ejus ,
quando
cessif, sed realem, cum intentione simoniacà, quia Orionus nobilis , à quo ipse legionem da-moniorum

petiit pecuniam pro sanitate divinitùs collatà, et sub expulerat, post nonnullos dies ad ipsum rediil dona offe-

eâdem intentione illam recepit. Nec refert, ait, quùd rens. Cui sanctus : « Non legisli quid Giezi, quid Si-

sanitasjam cssel collata, et non per Giezi, sed per < mon passi sint ,
quorum aller accepit pretium , aller

Eliseum. quia simonia commilli potest sipecunia pela- < obtulit , ut ille venderet gratiam Spiritûs suncti , hic

tur pro spirituali jam dato, etiamsi priùs gratis datum i mercaretur? > Clinique Orionus siens diceret : t Ac-
fuerit ;
quia veluti retraclatur prior liberalis voluntas, « cipe, et da pauperibus, » respondit : c Tu meliiis potes

et in onerosam scu vendibilern commutatur, quantum t tua distribuere ; et subjungit inferiùs : Noli confti-
est ex parle sic pelcntis, quod sulficit ad simoniam t slari, fili; quod facio pro me et pro le facio ; si enim
mentalem et realem, etiamsi conventionalis non pra> t hœc accepero , et ego offendam Deum , et ad te leqio

cesserit. Quod autem Giezi non dederit sanitatem, sed < reverlelur.i

Eliseus, nibil refert, nam petiit nomine Elisei, quod i

9. Sccundum exemplum afferlur de Balaam, qui
période est. Verùmtamen licet doclrina, quantum ad propbetandi munus vendebat, ut ex Num. 22, colligi
jus attinct, s'il vera, supposità illà intentione qu;c Giezi potest; nam mercede conductus ibat ad maledicen-
attribuilur, lamen nec illa intentioprobatur, nec abipso dum Israël; quod notavitHugo de S. Victor., lib. 2,

Giezi fuit expressa, nec ex facto salis colligitur ;

quia de Sacram., p. 10, cap. 2, et Adrian., quodlib. :), art.

etiam potuil Giezi illud postularc solùm quia videbat 2, ubi ait'aliquos doctores ob banc causam vocare si-

Naaman fuisse paratum ad donandum gratis et libera- moniaços Balaamitas. Hoc ctiam exemple otitur Vi-
liter, non tanquàm satisfaetionem et compensationem ctoria dicta Rclect. num. 11, et ad hoc aflferunt verba
pro sanitate offerendà, sed supposito beneficio gratis Pétri, 2 Epist., cap. 2 : Derelinquentes rectum oiam, er-
accepto in significationem animi grati, vel ad subve- raventnt , secuti viam Balaam ex Bosor qui mercedem
niendum gratis necessilatibus Elisei, vel in religio- iniquilalis amavit; et illa Jml.c : Error Balaam merceae
nem et obsequiuin veri Dei, quem ex benelicio re- effusi sunt. Verùmtamen in illo facto et in bis testi-

ceplo cognoverat. Sicut ergo in Naaman hœc poliùs j moniis nullum vesligium simoniie iuvenio : uam Ba-
 DE SIMONIA. S56
555
brabat Israelilas dicens Ejecistis sacerdotes Domini, el
vocatus ut prophela Dei, sed ut ariolus,
:

laam non fuit

fecistis vobis sacerdotes, etc. declarans autem modum,
veritatem aHquaro revelandam, vel gratiam
;
nec ad
addit Quicumque venait, et iniliavait manum suam in
conferendam, sed ad uialedieenduro populo Dei, uten-
:

qui tauro de bobus et in arietibus septetn fit sacerdos eo-

maleficiis et invocatione daeraonurn,
,
dii fialsô ,
tlo

simonjacus quàw nan qui non sunt dii. Hoc ergo exemplum nibil eliam
pulabantur. Ergo non magis fuil

maleliei qui opéras suas probat.

possint nunc simoniaci dici
11. Quartuin,ct certum exemplum sumilur ex 2
ad auguria vel malelîcia facienda tiirpissimc vendunt.
Balaam prseter idololatristm et vitium Macliab. 4, ubi rel'ertur Jasonem ambiisse summum
Fuit ergo in ,

magna cujridilas, et propler sacerdolium, et pro illo obtinendo cum aliis facultali-
ariolandi, auri et argenti
scmel esset correplus à Deo, bus et praerogativis , obtulisse régi Antiocho mulla
liane cupidilalem, licet
talents argenti et deinde additur mulla mala inde
et prohibitus ne ad inaledicendum poçulun)
iret ni- ,
;

evenisse, propter impii el non sacerdolis Jasonis nefa-

hiloininùs iterùm ire leulavil. et Peus iratus contra
Lt foi -tassé liane ejus cu- rium et inauditum scelus; et postea referlur Menclaum
illuin non cuin .re permisit.

pidilatem rex Balae pnenoveral , et ideô quamvis se- quemdam auctà promissione majoris prelii sacerdo-

passus l'uerat, iterùm euna invi- lium obtinuisse , ejeclo Jasone. Illud aulem factum
mel repulsam ab illo

majora dona promillens landeni eum corru-

sine dubio ibi narratur ut pravum el sacrilegum , ac
tavil , et

ergo peeeala ejus Seripturù laie indieanlur Subindé ut habens veram prayitatem simonicc et ab
pil. Mac «
,

notaniur ab August.,qua.-sl. 48, tempore creditur hoc vitium percrebuîsse h. ter Ju-
et reprehendûnlur, et

ab Anast. Ni- dacos, et usque ad Christi tempora durasse; indeque

in Nuiii., et serin. 105 de Tempore , el

ea'ii., quX'Bt. 52. De alio auleni simoniae vitio nuilibi ortum esse ut summum sacerdolium, quod antea per-

rcpreliensum nain verba Pétri et Judo) peluum erat, annale esse incœperit, sicut ex Evange-
invenio illuin :

A mare enim menwUm ùàquitatis, lio colligilur : nam Joan. 11 et 18, Caiphas dieitur
yaldè geueralia simt.
pontifex anni illius, et Luc. 5 dicuntur Aimas et Cai-
de quorumque verè dieitur qui inereede conductus ad
phas principes sacerdotum, quia alterna tim per annos
iniqua perpetranda inducitur; nain de Judà dixit
pontificatum adminisirabant , quem Iargitionibus à
idem Pelrus quôd possedil agrum de mcircde iniquita-
eodein ir.odo optimè dieitur Balaam mercede
tis; el
Bomanis obtinuerant, ut sentit Abul., 4 Beg. 5, q. 59,
non quia spirilualia vendidit, sed quia sum- ubi ait Bomanos ob majorem quaestum fecisse ut sum-
effusus,
niani iniquilaleni et eonalum maledicendi per falsas mum sacerdolium per annos adminislrarelur. Quod
ergo née invenilur simonia, nec re- colligi potestex Joseph., lib. 18, Anliq., c. 5, alias 4.
arlcs vendidiL ibi

prcbensio ejus; nec Abulens, Numcr. 22, 25 aut 24

Quamvis enim ibi non faciat expressam mentionem

illam noiavil ; et alibi,4 Béguin 5, quaestume 55, ait, venditionis ponlificatûs, refert lamen frequenlem nm-
ante Giezi legi, quôd fuerit simoniacus, laiionem factam auctoritate praesidum genlilium,
de imllo alio

sed illum fuisse primum, et ideô fuisse graviter puni- quam verisimile est non fuisse factam sine munerum
lum, eùm taincn praccessissel Balaam ; in illo ergo taie largitione. Unde refert Isidor.Pel., lib. ult., episl. 515,

vitium non agnovit.

Caipbam émisse pontificatum. Illae verô emptiones

10. Terlium exemplum addnci solet ex lib. 5, Beg. non sine magno scelere fiebant, quia erant contrariée

15, ubi de Jéroboam dieitur : Feàl de novissimis po- legi prsecipienti ut summum sacerdolium in liliis Aa-
quicumque volebat, implebal ron permaneret jure perpeluo. Quôd autem illud pec-
puli saccrdoles excelsorum ;

manum suam, et fiebat sacerdos excelsorum, et propler catum esset etiam proprium scelus simonia? , ex lege

kanc causant pcccavit domus Jéroboam , el de'.ela est. naturali probatur; (juomodù aulem ex lege eliam scri-

Et forlassè propter hune locum dixit Tarasius in di- ptà colligi possit, slatim videbimus.

cto cap. Eos, simoniam esse damnatam in 5 Regum ,

12. Ad objectiones ergo in principio sumptas ex

considerandum quèd sa- Seripluris, respondel Gratianus in capite Judiccs, 25,

sicut in 4; estque valdè illi

cerdotes, quos Jéroboam faciebat, non eraut veri sa- 1 ,

quacslione prima, ex Hieronymo, Micheae 5, non
sed sacrilegi el idololatne et lamen sanctos , sed malos prophetas solitos fuisse pretium
cerdotes , falsi , :

apprehensionis conscientiâc pro suo munerc poslulare , illosque valdè reprehendi

ex suppositione falsac el

erroneac, yeqditioillareprehendilur. Sed in lioe exera- lem Scripturâ, ut paulô post dicemus. Ad illud

plo supponitnr Jéroboam vendidisse illa sacerdolia verô dJetuni Saillis et pueri ejus, respondet inprimis
;

Hieronymus, liect inter se ita confabulali fuerint, po--

et videlur eoliigi ex verbis illis : Quis volebat ini} le-

manum Jéroboam implebat stea verô ausos non fuisse aliquid offerre prophetae
/ menum suant, id est,
;

quin poliùs Samuelem liberalilcr illos hospilio exce-

iiià; sicque nuilios sanctos exposuisse , refert
pisse , et non so'.ùm gratis respondisse sed etiam ad
quaestione 41. Ipse verô longe aliuni putat
,
:., ibi,

sermo de manu Jéroboam, coenam invitasse. Deinde addit, etiamsi prophetae da-
sensum, quia non est
tum fuisset taie aliquid quale illi cogitabant , illud
(Je manu sacerdolis , seu ejus qui volebat fleri sa- ,

cerdos dieitur aulem implere manum , non quia pe- non poluisse ut pretium offerri; fuisset enim vile pre-
;

cuniam acciperet , sed quia consecrabat et iniliabat tium, et indignum lanlo prophela; fuisset ergo per
modum pi.e oblalionis pro lemplo, ut Hieronymus ait,
ma:. mu suam applicando illam ad sacriHcia, juxta
j

vel per modum stipendii, seu eleemosyna;, sicul nunc

suos falsos rilus : qui sensus mibi yaldè placet, et vi-
delur aperlè declarari, 2 Parai. 15, ubi Abia e: dalur sacerdoti missani dicenli. Simili modo respon •
557 CAP. VI. AN IN LEGE <ATL iJE DARETUR SIMONIjE VITIUM. 558

det ibi Gratianus sub nomine Hieronyml ad faetuin If mas , primKias et alias oblalkwcs et saerilicia , salis

uxoris Jéroboam, attulissc il!a mimera non in prelium, per hoc pra?cepit <\<, ni sine pretio et mereede Bpiri-

sed per modem eleemosyme ad lustentatianom pro- lualia minislrarenl ; imô virlute illis prohibilam erat

phétie, lire lamen reiponsio in Hieronymo non legi- m nec alia rieque aliter exigerenl quàm per legem in-
v

tur, quia iHe absoluté respendet prophetam

non aece- stitutum erat; et ideô 1
Réf. 2, gravissimè reprehen-

potiùs feminam comprisse; e« (liininr lilii ilili quia venientes ad sacrificandum in

pisse illi mènera, sed | ,

probabiliter conjeetat rllam ex pravà conxuetudine |

temptoeogebantearnem crudan»<dare, vel aliter quàm
deferendi simlHa mènera ad augures et divinos, co- lex disposerai. Et Christus, Maltb. 15, reprehcndit

sanctum prophetam illis ruisse moven- : scribas et pliarisaeos eô quôd munera accipcrenl et
e etimi
dnm ad revelandnm, qaed illa desîderabat. I approbareirt-, por tradUionein boroinum contra legis

i:,. De Danlele nulle «6tdiftle«ltas; nam ex cap. : mandatqm. Deniqae, bac de causa gravissimè repre-
quàm liberum haberet anijnum ab benditur l;oc vitium in illà lege per propbelas Mi-
ntfs eolligitur .

bis muneribus et bonoribus humanis; nain régi Bal- !

cbœx 5, ubi priùs ad principes et duces populi (sub

respondit Munera tua uni quibus eliam sine dubio sacerdoies comprehenduntur)
Lhasar multa offerentl : \

doua domùs tuée alteri da; Scnpturam autm le- dicitur : Qui emederunt çarnem populi mei, <t pellem
liai, et \

rex, interpretaHonem ejus ostendam el ni- I eorum desuper excoriaverunt, tune clamabunt ad Domi-
gant tibi, et ;

jubente rege, post auditam inteiproiaiio- i ><"»'-, et non exaudiet eos, etc. Quibus verbis exaclio-
bilnminiis ,

Daniel purpura, cireumdala est ue* iniqux judicuni et sacerdotum reprebendiinlur.

nem, mdutus est et \

torques aurea collo ejus , et pradicutum est de co qubd \

Quod beriè Ghaldaeus sine figura dixit : Violenter

haberet potestatem tertius in regno suo. Aliud est ergo facultates populi ab co rapientes, et pecunias eorum
)

tollenle». Ut Ribcra noiavit afferens siniilia loca

dena recipere quasi in prelium vel commuiationcm
ibi
\

propheUœ, qnod Daniel non fecit; aliud propter ma- \

Ezecb. M, Jcrem. 23, Zacli. il. Quai de sacerdoti-

gnam persans existimationem el admiraiionem con- j,

bus loquunlur. In bis ergo reprehensionibus à fortiori

et responsis ejus, elevari quasi

simonia coraprehenditur. Et clarissimè in eodem loco
ceptam ex sapientià jj

per potentiam regiam ad excellenlem dignitalis gra- Miclueaj de prophetis addilur. Si quis non dederit in ore
g

dnm com muneribus et bonoribus illi convenient'ibus, eorum quidpiam, sanclificant super tum prœlium; et in-
f

quod Danieli contigit , sicut de Joseph poslca videbi-

fra : Principes ejus in mercede docebant , et Prophetœ
f

mus. Eodem ergo modo accipienda sunt, quœ cap. % \

*/"« <» pecunià divinabant, Ae deniqne Ezecb. 22, pro-

narrantur : ibi enim nulla proinissio donorum ex parte |

pheta] reprebendunlur , eb qubd opes et prelium acee-

regte prœcessit, et ideô nec ex parte Danielis poluit \

}
permit. Salis ergo consiai quàm fuerit detestabile

refulatio illorum prxeedere tainen locutus est ut | lloc vitium in illà lege; et quo minus expresse
; ita in illà

nihil sibi attribueret, et consequenler ut nihil eliam | lege probibcbalur, eô evidcntiùs constat, qpàm lu, rit

sibi appcleret, dicens : Est Deus in cœlo revelans mys- | divino ae nalurali juri contrariura.
teria, qui indicavit tibi , rex ,
quœ Ventura sunt , etc. Et
|
. . r,,^ ...
(

infra : Milii non in sapienlià, quœ est in me plusquàm in

An in leye n turœ habitait eliam locum simoniœ vitium
cunctis viventibus sacramenlum hoc revelatum est, scd ,

fueritque prohibition.
ut interpretutio régi mmri [esta fïcrel; quibus verbis sa-
lis oslendit ad boc sibi fuisse datant illam cognilionem 1. De illo anliquiori tempore potest esse nonnulla

ut eara revelaret, et nihil aliud in eô facto qusesiisse,

major dubitandi ratio , quia in co non videnlur fuisse

1 1 i si divinain voliintalein iniplere. Po6lea verô rex non spiritualia doua, de quibus rein facile possit per lumen

quasi récompensant beneûcium, sed ex coghilione naturale cognosci, illa vendere aut emere, intrinse-

veri Bei concepts et admiratione pers »nae Danielem

,
cam malitiam continere. Unde lue eliam non desunt
BubUmavit aique ditavit; quod sicut non fiebat sine exempla, quee opposilmn suadere videantur. Nam
speciali Dei providentiâ , ita eliam yerisimile e>t vel Abraham sepulluram émit, Gènes. 23 4 qux emptio nunc

fuisse factum à rege cum tanto imperio et polentiâ, simoniaca est, et Jacob à suo fralre Esau sacerdotium

ut Daniel resistere non poluerit, vel certè Danielem émit, Gènes. 25. Emiténim primogenituram, cui tune .

ex ilivinà inspiralione wtellexisse id tune fuisse con- erat sacerdotium adiunctum, ut e>t communis traditio. !

veuiens ad Dei gloriam , et sui populi consolaiioncra Joseph eliam, Gènes, lu, postsomnu mterpretalionem i

.'
et elevaine.i : etex eodem principio existiino orium dixit ad pincernam Pbaraonis : Taniitm même)!:» met

fuisse ut I>;miel ppo tribus sociis apud regem inter- cum tibi benè fuerit. Ubi viderur beneficium temporale]

cesserit ;
quac omnia consona sunt bis (pue I). Iliero- postulasse pro aclu interpretandi ,
qui prophetiens

nyinus ihi contra Porpbyrii calumnias commenta tus erat et spiritualis. El cap. -il ,
prhicipatum ^Egypii.

est. acceptavil Joseph, quem videtur Pliàrao illi dédisse

1 i. Ad ralionem inprimis dicimus vitium boc suf- propter gra lia m interpretandi somnia. Et conOrmatur,
Qcienter fuisse in lege prohibitum, cùm Exod. w
2">, di- quia si in lege nalurx fuisse! hoc vitium , eliam nunc
citur -.
y on accipi'elis munera, (/»« excœcanl eliam inter infidèles esse possel , quia illi tenentur ad totam

prudentes et subvertunt verbajustorum; deindè cùm Deux legem naluralem : consequchs videtur falsum, quia in

in ».«
HU illà *v.j^Vv tam ^U|I1U.T^
lege l.un copiosè |)IUt
providerit
IUUI li ac depuiavcrit
.11^ VILJILil.l > L II 1 UW
ho »«*« non
illis ..v.. ^.....* gratix
sunt q - , née supernaturalia
--| dona , qtio-
|
i

na, ex quibus sacerdotes vivere deberent, ut deci- il modo ergo possunt simoniara committere. Et similo
 DE SIMONIA. 360
argumenlum snmi potcst de liominc ereato in ptiris seu ex hypolhesi , addit divus Thomas , quod quia
,

naturalibus, in quo naluralis ratio suam vim haberet, inter genliles loca sepulcrorum religiosa reputaban-
el iia haberet integram naluralem legem, et tamen in tur, si Epbron intendit accipere pecuniam tanquàm
eo non haberet locum simonia propter eamdem ratio- prelium pro loco sépulture, peccatum commisit, ini-

nem ,
quia non haberet supernaturalia doua. que simonia; , licet Abraham non peccaverit emens
2. Priusquàm respondeamus oportet , in memoriain vel quia non intendebat dare pretium , nisi pro com-
revocare statum legis nature dupliciter accipi , uno immi terra, vel quia redimebat suam vexationem. Sed
modo ut lex nature dicit solam rationem naturalem certè si Epbron peccarct , vix posset excusari Abra-
puram, ut per naturale lumen intellectus diclari po- ham primum ,
quia ibi nulla erat vexatio, poterat enim
tesl , alio ut dicit rationem ipsam ut elevatam per fi- Abraham alium locum querere , ubi suum mortuum
dem , et prout sic elevata potest dictare de agendis vel sepeliret, nec salis erat, emere bonà intcnlione si al-

vitandis per dictamina connaturalia ipsi fidei et lumini ler simoniacè vendebat , non enim licehat coopérai!
supernalurali. Hoc ergo loco statum legis naturalis illi nedùm illum inducere. Dicendum ergo videtur
,

hoc posteriori modo sumimus; nam supponimus ut Abraham rectè egisse cl nullam habuissc rationem ,

clarum in illo fuisse spiritualem materiam , circa presumendi in alio malam intentionem quia solum ,

quam solct versari simonia , nam in illo fuerunt ctiam pelebat pretium quod terra ipsa valebat, nec augebat
gratis gratis datas , ut prophetia , fuit etiam sacerdo- prelium propter solum litulum sépulture. Unde licet

tium, et aliquod sacramentum et sacrificium, oratio et inter gentiles locus sepulcri sacer et religiosus habe-
ali;ie spirituales functioncs. De statu autem legis nature retur, non ideô erat prohibitum vendere locum ipsum
priori modo sumpto, seu puro, paulô' inferiùs pauca matcrialem juslo pretio ,
quia neque id ex nalurâ reî
dicemus. malum est, nec est cur fingatur tune aliquo jure hu-
3. Hoc ergo supposito dicendum , est, vilium simo- mano fuisse prohibitum sed ad summum polerat esse ,

nie committi poluisse in tempore legis nature, prout malum augere pretium ex illo solo titulo quod esset ,

fuit in hominibus fidelibus ante latam legem Moysi, vel locus sepultura, vel pretio vendere usum lalis loci ad
ctiam post illam, in his qui non erant de stirpe Abrahe sepeliendum aliquem. Et hoc significat D. Thomas
per Isaac et Jacob. Nam in illo tempore ut dixi esse contra legem naluralem ,
quod an ita sit , infra

etiam erat raateria spiritualis de se sufficiens ad hoc tractando de materiis simonie videbimus nam in :

vilium , ergo ibi etiam committebatur taie vitium , si casu de quo tractamus , non est talis excessus eom-
vendilio, vel emplio circa talem materiam fiebat, quia missus quantum ex textu Scripture colligi
,
potest.

habebat eamdem maliliam ,

que non positivo juri , sed 5. Aliud frequens cxcmplum est de Esau , qui pri-
divino ac nalurali ex vi luminis fidei contraria est. mogeniluram vendidit fratri suo Jacob, Gènes. 23. Ita

Unde etiam nonnulla exempla simoniaca illius tem- etiam sentit D. Thomas in dicta solut. ad 5, ubi ac-
poris communiter recensentur que breviter expen- ,
cusât Esau tanquàm simoniacum , excusât autem Ja-
denda sunt. cob, quôd suam redemit vexationem; nam jus primo-
i. Primum est de Ephron ,
qui Abrahe vendidit geniture ad ipsum pertinebat donatione divinâ. Non
locum sépulture, Gen. 23. Quod innuit D. Thomas ergo acquisivit aliquod spirituale jus per illam empiio-
dicta q. 110, art. 4, ad 3. Sed de facto nullum ibi fuit nem, sed abstulit impedimentum, quod fraler sibi
vestigium simonie ex parte Abrahe, nec forte ex parte objicere poterat propter antecessionem naiivitatis. Hec
Epbron. Tùm quia non constat, illum agrum fuisse ante ferè divus Thomas que Cajetanus latiùs prosequitur,
,

deputatum ad sepulturam ; imô verisimilius est nemi- et preserlim dubitat quomodô possit excusari Jacob à
nem antea fuisse ibi sepultum , ideô enim Abraham culpâ si Esau simoniam commisit
, quod certè non ,

locum illum elegisse videlur, ut haberet locum sépul- parvam habctdubitationem propter quam idem Cajet.,
ture separalum à sepulcris genlilium , ut ibi notant Gènes. 23, in duhuim vocat totum fundamentum hujus
expositores. Tum etiam quia licet jam ille locus quoad questionis , nimirùm ,
quôd primogenitura tune ha-
speluncam esset ad sepeliendum deslinatus, poterat beret annexum sacerdotium , vel aliquid spirituale. Et

ager vendi condigno pretio habens adjunctam et quasi Oleaster ibi ulteriùs progressus id negare non dubita-
annexam talem speluncam. Tùm etiam quia ipsamet vit , sumilque argumentum ex eo quôd Abel non fuit

spelunca potuisset emi, et vendiprovaloreipsius terra?, primogenitus, et tamen erat sacerdos sacrificium enim ;

nullâ habita ratione illius deputationis, vel quasi con- obtulit. Hoc verô fundamenlum parvi momenti est :

secrationis. Nam ut infrà dicemus, etiam nuneposset tum quia Hieronymus statim citandus significat mo-
vendi , si per jus canonicum prohibitum non esset rem illum, quôd primogenitus esset sacerdos summus,
sicut calix vendi potest ratione materie. Dicit tamen incœpisse post diluvium tum etiam quia non repu- ;

Hieronymus in question. Hebr. in Gen., ad cap. 23, gnabat , secundo genitum esse sacerdotem , sed non

E[)bron ,
postqv.àm victus est pretio , ut sepulcrum ven- summum tum ; denique quia non constat obligationem
deret argento , licet cogente Abraham ,
poslea vocatum Abel fuisse proprium et publicum sacrificium ,
potuii

esse Ephran , significanle scripturà non eum fuisse con- enim esse simples oblatio et privata ,
que à non sacer-

summatœ perfectœque virlutis gui potuerit memorias dote fieri polest.

vendere mortnorum. Sed quidquid de hoc sit, non dicit G. Quapropter non est facile neganda anliqua tra-
Hieron. ibi intervenisse peccatum. De possibili verô, ditio quam refert , eique fidem adhibet Hieronymus,
3Gl CAP. TI. AN IN LEGE NATl It.E DARETUR SIMONIE VITIIM. 592

enist. 12<>, ad Evagri et in Tradit. Elebr. ad cap. 1 i, w et num. 17 et 18, addil munus sacerdotale, referendo

27, et 10 , Gènes. Praesertim cùm eamdem sîgniucet Ilii ronymum et alios. Supponebatur ergo primogeni-

Clemens, lib. 8, Constit., cap. 5, et Augustinus, in lurâ naturalis et civilis, seu burnana , ut sic dicam ,

Psal. 46, quos omnes posteriores doctores secuti

ferè et illi conjungebatur jus sacerdotale, \>\ ex ordina-

sunt, ut divus Thomas, supra, et ad Hebr. 12, Abu!., tione divinâ, vel ex traditione populorum (idelium.
Gènes. 25, et 27, et ibi Lippom. Et benè Benedidus Negari autem non poli st, (juin jus primogenii secun-

Per., (iciics. 25, disp. 8, qui iil conalur probarc ex 19. dum se spectalum, et secluso adjuncto spiritual!, ha-

Exod. , quia ibi dicilur : Saccrdotcs qui accedunt ad I beat humanara aestimationera , secundum quara vénale
Dominum sancHfieentur. Ex quo loco rcctè probalur sit, et commulabile îii-o alio temporali bono : nain

fuisse sacerdoles in populo Dei aille institutum Lcvi- totum illud commodum primogenitura , licet in natu-

ticum sacerdotium , sed non probalur illos fuisse pri- rali prioritate nativitalis fundatum sit, transferri po-
mogenilos. Poiuerunt enim aliter esse electi à populo tcst in alium, (|uia non est necessariô conjunctum na-
vol designali per Moysen ut ex cap. 24. Exodi potcst ,
turali illà prioritate. Ilem est pretio œstimabilc, quia

conjcctari. Et (quod caput est) inde non babetur illos simpliciter est icinporale bonuin , ergo est vendibile
fuisse summos sacerdotes, sed communes. Nain sum- sine injuslitiâ, vel aliâ intrinsecâ iniquilate, ut latè

nms sacerdos lune rêvera erat Moyses , ut ex cap 24, eliam ostendit Tiraquel., supra , q. 28 et 29.

et aliis locis salis constat. Apparentiùs id probat idem 9. Igilur licet primogenitura: fuerit annexum saccr-
auctor ex Paulo, de quo stalim dicetur. dotium ,
poterat vendi sine simonià, stando in jure
7. Hoc ergo fundamento posilo, opinio D. Thomœ nalurali ratione materialis per se spectati, non babendo
proposila salis recepla est, et confîrmari maxime solet rationcm ad spirituale in computatione , vel xstima-
ex Paulo ad Hebraeos 12, qui appellal Esaû profanum, lione prelii. Quod facilliniè intelligetur in vendilione

qui profiter imam escam vendidit primitiva sua. Nain Esaù, nam pretium fuit tara vile, ut nec ad maleriale
profanus idem est ,
quod irreligiosus , et res sacras solvcndum per se sufûceret, ut stalim attingam. Prior
non curans, cl ideô in scripturâ profanus sancto con- illatio infra est generaliter tractandanunc breviter ,

traponitur. Levit. 10 : II liabeatis scientiam discernendi palet, tum ralione, quia materiale non amittil valo-
inler sanctum et profanum, inter pollutiun et mundum. rem suœ commodilalis , et ulililalis temporalis propler
Vocans ergo Paulus profanum Esaù , in lioc satis indi- j
spirituale adjunctum , tum exemplis ,
quia boc modo
cat sacram rem violasse , vendendo primogenituram , sine simonia venditur calix ralione materia: , et ven-
ac subinde simoniacum fuisse. Et favet ibi Cbrys., ditur villa , seu fundus, cui adhaeret jus patronalùs, et
boinil. 51. Nam Esaïi vocal mundanum vendentem spi- non proplerea venditur ipsum jus patronalùs , licet

ritualia; idemque indicavit Aug. in dicta enarral. cum fundo iransferalur , nec per se vendi possit. lia
Psalm. ili, dicens quùd Esaû per gulam perdidil pri- j
ergo reelè intelligitur venditio primogenitura; sine
mogenitu sua; nain plus amavit quod corpuraliler con- vendilione juris spiritualis. El hoc exemplo illam dé-
cupierat quant quod spiritualité)- prias nascendo merue- clarât Lippoman., Gen. 25, et consequenler illara à
rat. Si enim primogeuilura tantùin esset quid naturale labe simonie excusât. Idemque habe:;t archid. Bug. et
cl temporale , ralione illius non posset dici Esaù ali- Laur. in diclo c. Quàm periculosum. Et cerlè Glossa
quid spiritualiter meruisse nascendo; dùm ergo Augu- idem sentit (quidquid ibi dicat Turrecr., art. 5); nam,
stinus dicit spiritualiter, signilicat rem iJlam fuisse licet referai Gandulfoi dicenlem Esaù fuisse simonia-

spiritualem , et consequenler vendilionem ejus fuisse cum ; ipse subdit , Sed est contra eum caput. Qui slu-
simoniam. det 1, q. 1, ubi Giezi dicitur fuisse primus simoniacus.
8. Sed licèt lucc sententia probabilis sit , tamen Ad quod non respondet , sed transit , unde videhir
quia hic non tara est agenduni de accusalione vcl ex- objeclioni succumbere , et à Gandulfo recedere.
cusatione personne , quàm de ipso facto et jure illius 10. Nec cap. Qui sfudet, contemuendum est; nam licet

secundum se , sic non caret illa sententia difticullale Turrecr. respondeat Giezi fuisse prîmum simoniacum in
in explicando quomodô ex vi legis naturalis venditio velerilege, sed in naturali Esaù fuisse primum; Nazianz.
illa siraoniaca fuerit , eliamsi eo lempore primogeni- lamen in diclo cap. non agi tdeveterilege tanlùm, sed de.
lurâ; esset conjunctum summum sacerdoliuiu. Et ratio loto veleri Tesiamenlo. lie tamen verà non dicit Giezi
difGcultalis est quia negari non polest, quio primoge- fuisse primum, sed solùra probando malitiam simonia;
uilura secundum se sit tanlùm proprietas quœdam na- ex utroque Tesiamenlo adducil exemplum Giezi, et Si-

turalis, seu naturalis dignilas, ut eam vocal Chryso- monis; et iia ex illo textu ad summum collai potest
sionius, homil. 51, in Gènes, cui conjunctoe erant per argumenlum negalivum. Quod autem dicti canonîslx
raliocinalionem bumanam , et quasi ex jure gentium negant Esaû vendidisse jus spirituale, non ideô est quia
limita; commoditates seu prorogative et lionores, ac negent fuisse conjunctum cum primogenilurâ (ut Tur-
militâtes humaine cl temporales; plures, vel pauciores recr. ois imponere videlur); contrarîum enim ex illis

juxta varias consueludincs, vel leges bumanas, ut in- constat, et ex aliis mullis quos supra Tiraquel. refert;
dicavit (.lossa in cap. Quàm periculosum, 7, quacst. \. M'd negant annexionem illius juris cum primogenilurâ
El latè Tiraq., de Jur. primogen., in prafatione. Ubi sufficere ut vendilà primogenilur; itur vendi
specialitcrà num. 12, tractât de Primogenitorum pra> tum spirituale jus, ad quod Turrecr. non respondet,
rogativis in illis anliquis Palribus, et inter Jud;cos neque ad rationem factam : el sic videtur dixisse Chry.
TH. XVII. 12
565 DE SIMONIA 564
soslom. supra, Esaù vendidisse dignilalem quam à peccalo ;
nam Jacob ulebatur jure sno, et maliih alte-
nalurà habebal. Ai sacerdotium non erat à naturâ, rius erat per accidens. Sicut etiara facile excusatur
ncque illius meminil Cbrysost., non quia non esset, Jacob vel ab injustilià, quôd lam vili pretio rem tan-
5c(l quia in vendilione non venit. tam emere voluerii, vel à crudelitate, non subveniendo
11. Juxta hune ergo dicendi nioduni prObabiliùs gratis fralri in tanlâ necessilate consliluto ; nam ille

quidem videtur in illo facto secundùm se speelato, et utebalur jure suo, et rem sibi debitam postulabat, et
in illo tempore quandojure tanlùm naturali regulan- ut nue injuslitià illam peteret pro vili pretio, satis
« 1 11 1 11 est, et non positivo, per se et inlrinsecc in tali erat quôd sihi de jure suo constaret, etiamsi alius
faclo non fuisse sinioniam; alque hoc modo facillimè ignorarct. Et eâdem ratione non lenebalur dare gra-
defenditur quomodô Jacob non peccaverit pelendo à tis pulnientuni, maxime quia Esaù non erat in verâ
fratre ut primogenituram venderet, quod alias, ni Caje- necessilate, sed in inlemperanlissimâ cupiditale.
tanus dixit,Gen. 23, difficile esset, si venditio illa inlrin- 13. Quôd verôspectat ad peccatum Esaii, milii cu-
secc simoniaca fuisset, quia nunquàm licel petere an rai non est de illo excusando; poluil enim ex pravà
alio quod ipse sine peccato prxstare non polcst, nec ta- inlentione esse simoniacus, volcns vendere etiam
lis petilio potest honeslari, quando is à quo petitur ven- ipsum spirituale jus, et hoc satis est ut inlelligalur
ditio, moraliternon potest excusare sinioniam, si faciat etiam in illo tempore potuisse aliquam sinioniam
quod postulalur. Respondet tamenGajetanus,in 2-2, q. commilti. Contendo tamen pactum illud bonà inlen-
100, art. 4, licel verba Jacob sonarent vendilionem, la- tione facluin potuisse e?se non simoiiiacum, et ideù
mensensum non fuisse pelendivera m vendilionem, ^e(l potuisse à Jacob simpliciter peti ; et quod ad géné-
iradilionem rei, qiuc sua erat, offerendo aliqnid ad rale jus pertinet, contendo vendilionem temporalis
inducendam voluntatem Esaù ,
quia aliter ab illo rei non fieri simoniacam jure nalurœ, eu quôd sit an-
recuperare non poterat : quam doctrinam ait Eajeta- tecedenter annexa ad jirs aliquod spirituale, si pretium
nus exteiuli ad omnein redemptionem vexationis in est commensuralum rei lemporali, et oro illà taniùm
hàc materiâ. Sed de hoc videbimus postea ; nunc so- detur. Addo cliam niliil esse quod in rigore cogat di-
lùni assero mihi non satisfacere pro praesenii casu, cere Esaù commisisse propriam simoniam. Peccavit
quia Esaù pro tune non inferebat injuste vexationcm, quidem per excessum guise, ut onmes sancti tradunt,
nam habebat naluraiem titulum et possessionem pri- et maxime Greg., 5.Moral., cap. v
27 ; Aug., 1G de Civil.,
inogenitura? cum consensu et voluntate palris; mule c. 5, ubi ait excessisse per immoderanliam cupiditatis,
illi non constabat illam pertinere ad Jacob, et se fuisse et in dicto Psal. 46, ait per gulam perdidisse primo-
obligatum ex justitià ad transferendam et quasi resti- genila. Idem Chrysost., boni. 31, in Epist. adllebr., et
tuendam illam ; et ideô in tali occasione et cum lali- ibi Theophil.; et divus Thomas ibi etiam exponit,
bus circumslantiis Jacob petebat ab Esaù rem quam profanum, id est, gulosum, non lam proprietatem vo-
sine peccato facere non poierat, quia per modum re- cis quàm causam venditionis considerans. PrsPlerea

stitutionis, seu cessionis débita- primogenituram relin- peccavit Esaù ut prodigus, et vilis pro re vilissimà
quere non poierat; ergo cogebatur illam formaliter ac nobilissimuni nalur.e do; um et valdè honorifieum,
propriissimè vendere: ergo inducebatur ad malum viclus cupiditale, commutans, ut reclènotavit Lippom.,
quod vitare non poterat. adducens alios in Caleu. Gènes.

12. Sed ait Cajel. quod lieet Esaù scivisset divinam 14. Tandem propter proprietalem vocis profanus,
ordinalionem, non ce>sissct, sed in sua detenlione quâ ulitur Paulus, fatemur peccàsse etiam Esaii lan-

persévérasse!. At hoc divinare est, et parùm refert, quàm profanum, carenlem religionis spiritu etaffectu,

quia illa condilionalis de fuluro nihil poiiit nunc in et conlemnentcm jus primogenilurx. Ilaque licel illud

esse, née reddit hic et nunc culpabilem Esaù in non non vendidisset, prout spirituale erat, sicut cxplieui-

restituendo; ergo nec reddit inculpabilem Jacob in mus, conlempsit tamen, et pro nihilo habuit, et ideù
petendâ vendilione, non priùs inslruendo fratrem de profanus fuit. Quamvis enim jus illud tantùm esset

jure suo ; ut si nunc aliquis bonà !ide haberet meura annexum primogenituram, tamen ratione tant se digni-
beneficium, non liceret stalim offerre illi prelium, ut tatis (lieet non debueril aestimari ut res digna lempo-
restituât, quomodô
sed oporteret priùs illi oslendere rali pretio), debuit haberi in majori œstimalione spi-

beneficium non sit suum, sed petentis, eô vel maxime riluali, ttconsequenler non ita contemni; merilô erg)
quôd non constat Jacob eo tempore hahuisse jam jus profanus dicilur, qui ita illud conlempsit. Quôd en'tn

in re, sed ad rem nam Deus laniùm dixerat Major; : illam coiuenipserit, ex verbis Gènes, apertè colligitur,

servict minori, quœ cral promissio de futuro, quse non dùm ita concludilùr : Abiit parvi pendais quod pritno-
dabat jus in re, donec translatio majoralûs cum effe- (jaùia vendidisset, ubi Lippom., idest, vili pendit pri-

ctu (ierei; redemplio autem vexationis non habet lo- mogenituram, juxta Septuaginta et Chaldaicum; et. in

cum, donec sit jus in re acquisilum, imô fbrlassènec hoc ait exaggerari peccatum Esaii, quod primogenila ni'

anle possessionem adeptam, de quo poslea. At verô hil faciebat; et Theophil. : llœc, inquit, est profanalio

si illa venditio non erat simoniaca intrinsecè, cessât contemplas divinarum rerum; et de Esaù ait : Est hel-
facile omnis difficullas, sive Jacob praeviderit non luo, vorax, mundanus, spiriluatia profanons et con-
fuisse faciendam ab Esaù, sine gravi peccato, sive culcans; et hoc modo tacite inlerpretatur verbum ven-
non; nam satis erat quo fieri posset moraliter sine I
dens, quo Chrvsost. usus fueratjet ita etiam rectO
 565 CAP. VII. AN DETUR ALIQUA SIMONIÀ SOLO JURE ECCLESIASTICO PROHrMTA. 360

intclligilur, quod Àagust. dixit, plus amasse corpora- autem in eo facto egit Joseph. In alio verô loco evi-

lem cibum quàm spiritualia. Ex bis denique etiam dentiùs est Joseph nihil temporale postulasse, sed
praesumi potest omnia qua? cura primogenilura con- regem ipsum Pharaonein propi ià sponlc dixisse : Xum
juncia erant, vendere voluisse, nec inter spiritualia ei invenire peterbmu totem virumi etc., et elegisse illum
lemperalia seu naturalia differentiam fccissc, qnod esl ad illiul munns non propter acceptam gratiam, sed
propriissimè fuisse profanum; ci iia facile possunt propter hominis virtutem et sapientiaai. Heritô ergp

concordari opiniones, quantum atlinel ad personale potuil Joseph (lignitatcm acceptare, imô et debuil,

factura, duramodô pro régula non sumatur omnem quia non ignorabal illam fuisse Pci voluntatcin. Ad ulli-

vendilionem similis materia? necessariô esse simonia- ni.iiii eoiilinnalioncm de hoinine in puris naturalibus

(III) ex \i naturalis juris. jam responsum est.

! 15. Kx liis ergo satis constat in lcge nature; poluisse CAPUT VII.
siraoniam coramitti, quando res spirituales directe et
Situe aliqua simonia solo humuno seu ecclesiaslicc jure
secundùm se vendebantur, vel pro temporalibus com-
prohibita.
mutabantur. Hinc verô ulteriùs supercrat dicendum
de lege naturali purâ, iil est, vel qualis esset in ho- 1. Omnia qu;c hactenùs diximus pertinent ad prius

mîne creato in puris naturalibus, vel qualis nunc in- membrum divisionis propositx>, quod erat simonia
telligi potest in republieà humaiià invincibiliter iguo- contra jus iialurale ; nunc de altero membro simo-
rante totum ordinem gratia?, et colente aliquo modo nia? contra jus posilivum dicendum est; non enim

Deura. Sed hocc qmestio pendet ex majori declaratione deest circa illud controversia :nam Durand., in 4, d.

objecti seu materia: circa quam versaluV simonia : nain 25, q, 5, numéro 9, conlendit nullam esse simouiam
hypotheticè, seu sub conditione dicere possumus, soli juri posilivo conlrariam. Probat primùm quia id
quôd si in illo statu inveniri poterat materia simonia? quod est lantùm contra pra?ceplum posilivum, solùm
merè naturalis, ut sic dicam, eliam vilium inveniri habet malitiam inobedientia?, quia in talibus tola ra-
posset aliquo modo, quia naturalis ratio haberet suam lio malilîa? est prœccplum, cui sola inobedientia op-

vim probibendi negotiationem rerum sacrarum. Si ponilur; ergo, si vendilio vel emplio solùm est mala
autem è converso verum est, ut multi volunt, in illo quia prohibita, erit lantùm inobedientia, non simonia.
statu non inveniri materiam simonia?, etiam est cla- Majorem videlur divus Thom. docere, 2-2, q. 104,
rum neque taie vitium poluisse in illo statu locum arl. 2, ad 1, ubi ait quidam esse qua? ad nullam
habere. Quid autem de tali materia sentiendum sit, aliam virtutem nisi obedienlia? pertinent, ut palet in
meliùs in cap. 8 defmiemus. bis qua? ideô sunt mala quia prohibita; et eamdem
16. Denique ex dictis solula? ferè sunt rationes du- probal Durand, exemplis, quia qui in die jejunii plu-
bitandi in principio posita? : negamus enim in lege ries comedit, solùm conira obedienliam peccat, et sic
naturali, proul fuit iu hominibus fidelibus inventa non de aliis; secundo argumentalur quia vel res qu c vendi
esse supernaluralia dona, qua? possent esse materia !
prohibelur est sacra, vel non est sacra; si est sacra,
simonia?; nam, ut dixi, tune etiam erant supernalura- non solùm erit simonia prohibita , sed ex naturà rei
lia dona gratia: et ministeria de quibus dubitari non j
talis erit, quia omnes rationes facta? ad probandum
potest (juin sint sufficiens materia simonia:. Ad exem- I dari simoniam conira jus naturale, prol)abunl idem
pla autem de Abraham cl Jacob salis jam responsum de tali simonia ; si verô res non est sacra, eliamsi jure
est : Joseph autem sine causa adducilur in exemplum ; humano vendi prohibealur, vendilio ejus non erit vera
nain quando peliit misericordiam à pincernà Phareo- simonia, quia prohibilio illa non mutât rerum pâtu-
nis, nulluin contractum cum illo fecit, nec aliquid per ras, et ila nec facil ut sit res sacra, qua? non erat, nec
modum debili exegil, sed gratis omninô somniuin in- ut simonia vera in alià materia versetur quàm in re

Icrprelatus est; deinde verô pium opus ab ipso mise- sacra. Ne autem videatur glossis ei docirinis canoni-
ricordiler et bénévole efflagitavit. Et ita notai ibi Abu- starum contradicere, exponit solere hujusmocli con-
lens., nihil pro interpreialione postulasse Joseph ; sed tractus prohibilos per ecclesiam quando, licel alias de
SOlùm quasi eleemosynam postulasse, sicut illam po- -5
se mali non sint, nihiloniinùs sub pu::;is simonias pro
stulare posset, eliamsi nullum beneficium ah. 'ri cou- | bibentur, simonias appellari largo modo, et in or-
tulisscl. Ille ergo, Abul., non exigebat debilum, \ dine ad poenas, non quia reveram pravilatem simonia?
ait

quamvis pincernà lenerelur ex gralitudine beneficium conlmeanl.

beneiicio compensare. \u_'u-i. verô sermon. 80 de 2. Nihiloniinùs dicendum est non tantùin illo mela-
Tempore, indicat, non nihil defecisse Joseph à lirmà phorico modo, sed vere ac propriè dari posse simo-
in Dciun spe, petendo auxilium ab hoinine impio, in niam, etiamsi contra jus lantùm ecclesiaslicum et
o*"> illum à culpâ veniali non excusai; de vestigio posilivum sit. lia senliunt Glossa? etcanonislae relaii
autem simonia? illum non accusât, quod nobis salis capiteâ, qui hoc defendunt, specialiier contra Duran-
est. Credo tamen nec per diffidentiam venialiter pee- dum.Palud. 4,dist. 25, q. 4, art. 2; Sot., lib. 9 Jusc,
càssc, quia non est conira débita m el perfectam fidu- ([. 5, art. 2; qui auctores solùm quibusdam exemplis
ciam in Deura uti mediis humanis moraliter occurren- déclarant, ubi, quando el quomodô lia'c simonia lan-
lilms et
accommodalis ad propriam miseriam suble- tùm positiva inveniatur. Sed exempta non sufficiunt,
vandam, seu ad vim et injuriam propulsandam ; hoc tumquia ter. omnia posstnH esse dubia, et saliem Du-
S«7 DE SIMONIA. 'M
randus dicet in multis illoruni esse simoniam quoad 11 est contra jus naturale, licet ipsa conseeratio non si

pœnam, non quoad culpani, luin etiain quia oporlct |

de jure nalurali. Tandem in ipsis sacramentis simile
assignare regulara ad cognoscendam matériau) hujus quid invenitur; nam institulio eorum est de jure di-
simonia 1
, et prohibitionis ; natu ex tali régula judican- vino posilivo; sacrilegium autem, quod committitur
duin est de exemplis, et sine illà doclrina est ineom- indigne illa sumendo vel conculcando, vel (quod idem
pleta et insufficiens ad parliculares quseslioncs defi- est) vendendo, est contra jus divinum naturale. Ergo
niendas. Ut ergo rcs breviter declaretur, et solvantur non reclè cxplicalur membrum dicto modo, nisi de
objeeliones Durandi, adverto duobus modis posse in- nomine, ul dixi, sil contentio ; cl dicatur esse de jure
telligi aliquain simoniam esse de jure Immano, primo posilivo in radiée, quod fortassè non negàsset Duran-
quia res spiritualis, quoe venditur, licet verè sacra et dus, quamvis in hoc ctiam salis diminutè loquatur.
spiritualis sit, lamen totam spiritualitatem suam ha- Verùmtamen nec modus ille loquendi probandus est,
bet ex jure Immano, et Ecclesice inslitutione, ut sa- quia rêvera non déclarai rem, et illa appellatio tantùm
cramentalia oinnia sunt spirîtualia de jure Immano. in illo sensu deelarala nihil ad moralein quscslioncm
Secundo, quia immédiate ipsa venditio lalis rei, vel confert, ut in sequentibus videbimus.
commutatio pro alià ex pacto et obligatione mutuâ de 4. Dicendum ergo est tune simoniam aliquam esse
se non est mala, jure tamen humano prohibita est in- de jure posilivo, quando immédiate habet talcm ma-
tuitu religionis; ut, verni gratiâ, officium œcononri litiamex vi prohibitionis Ecclesk« vetantis venditio
(quod graiiâ tantùm exempli dictum sit) Ecclesiœ, ncm aut pactum onerosum circa talem rem, intuilu
per se spectalum non est res sacra, et ideô vendere religionis, seu reverenliie débita; rebus sacris, ita Ht
illud non est de se simoniacum ; si autem Ecclesia il- lalis actio illam malitiam non haberet, seclusâ Eccle-
lud vendere probibuit intuilu revercntiie rerum sacra- siam prohibitione, ctiamsi res lam spiritualis vel sacra

rum, erit venditio simoniaea jure posilivo Ecclesine, esset, sicut nunc est. Probalur quia rêvera hoc est
et non divino. Mulli ergo doclores videnlur priori necessarium, ut actio aliqua dicatur esse mala in ali-

modo inlerpretari banc simoniam juris humant. lia quâ specie vilii ex vi solius prohibitionis Ecclesiœ.
docet salis apertè Major, in 4, distinct. 25, q. 5, ad 47, Quod inprimis declaratur exemplo, sumplo ex concil.
et supra Palud., ad 2 Durandi, quem imilatur Turrecr., Trid., sess. 24, c. 18, de Reform., ubi de examinalo-

et ita explicare videnlur sentenliam suam GIos., licet ribus ad bénéficia, dicit : Caveant ne quidquam prorsùs,
non satis clarè in dicto capite Ex parte. Idemque si- occasione hujus examinis, nec ante nec post accip'uint.

gnilicanl ibi Félin,, num. 1, Dec. num. 7, et alii tùm Quam prohibitioneni constat esse posilivam, et ctiam

ibi tùm in dicto cap. Latorem, 1, q. 1, et in capite 1 subjungit : Alioqui Simonis vitium làm ipsi quàm alii

de Simon. danles inclinant; quse verba non possunt nisi n'unis

5. Hic verô modus explicandi banc simoniam pro- violenter de solà pœnà explicari, praserlim cùm poslea
bari non polest, si propriè loquamur, et vis non fiât
j
pœnam subjiciat. A simili etiam polest hoc confir-
in verbis, ut rectè notavit Victor, in Relect. de Si- maii, quia nunc conlrahere matrimonium cum con-
monià, num. 12 et seq. ; nam primo pluris vendere sanguineo in tertio gradu, vel quarto, est sacrilegium
aquam benedictam ratiooe benedielionis, simonia est contra jus naturale, fornicari autem cum illo est in-

contra jus divinmn ; et idem est in similibus rébus ceslus conlra jus positivum. Ratio autem discriminis
sacris, ut infra videbimus. Et tamen res ips.e sacrue est quia matrimonium cum consanguinco non tan-
facl e sunt per institulionem posilivam Ecclesia ;
tùm est illicitum, quia immédiate est conlra legem

secundo haec duo, videlicel benedicere aauam ad taies Ecclesine prohibentem illud, sed etiam est sacrilegium

effeelus spirituales, et prohibere ne vendalur, valdè contra legem divinam naturalem vetantem facere sa-

dislincla sunt, ut per se nolum videtur. Ponamus cramenta irrita, quae obligatio ex nature rei sequitur,

ergo Ecclesiam inslituisse benedictionem aqua;, ut eo ipso quôd personœ factae sunt inhabiles ad con-

fecit, et non prohibasse in parliculari venditionem trabendum, etiamsi hacc inhabilitas jure humano in-

ejus, nec comprehendisse venditionem sub aliquâ ge- troducla sit. Alverè copula illicita cum consanguineâ
nerali lege suâ ; hoc posiio,nihilominùs venditio illa accipit specialcin circumstantiam incestùs ex lege

simoniaea erit, si, ul aqua benedicla est, vendatur, probibente immédiate, quia per illam legem immé-
id est, majori prelio ratione benedielionis, quàm per diate constituitur lalis circumstantia ut necessaria ad

se vendi possit; igilur lalis simonia non est de jure debitam honeslatem inter personas in tali gradu con-

Immano, sed ex ipsà rei naturà. Non est enim tune junctas. Ita ergo inlelligi polest et débet in malerià

mala, quia prohibita jure humano; ponimus enim praisenli : nam si actus liât simoniacus ex instilulione

nullum esse laie jus probibens ; est ergo prohibita Ecclesise, solùm médiate quatcnùs res sacratur, vel
quia mala, ac subinde jure natura; prohibita. Tertio spiritualis fit ex instilulione Ecelesiae, et inde ex na-

ostendimus traclando de sacrilegio et de immunitale turà rei résultat ralio simonia;, tune simonia non est

templorum, sacrilegium([Uod committitur ulendo pro- mala quia prohibita, sed prohibita quia mala et contra

fane vasis sacris, esse contra legem naturse, et simili- jus naturae; at verô si conlingat immédiate ex solà

ter profanationem templi, et similia, licet lalium re- probibitione resullare simoniam, non aliter mulalà
rum sanctitas sit de jure humano; ergo similiter malerià in raiione rei sacra; vel annexai rei sacra;,
simonia quee necessariô sequitur ex rei consecralione, quàm per prohibitioneni, illa erit propria simonia de
369 CAP. VII. AN DETUR ALIQUA S1M0NIA SOLO JURE ECCLESIASÏICO PROHIB1TA. 370
jure posîlivo. ijuùd autem hic modus possibilis sit,
|
tatemcum emptione wt vendilion*, et consequenter
ostenditur ratione supra insinuatâ, quia lex positiva 1

magnam speciem, seu apparentiam ejus, et ideù ex-

prsecipiens aliqucm actum in aliquâ malcrià virlulis, pedit prohiberi admajorem puritatem religionis, et ad
intuilu lioncstatis illius virlulis, liabel vim consti- lollendam omnera occasionem el suspicionem simo-
tuendi materiam illam ni nccessariam ad honeslatem niaî. Tune ergo aclio sic probibita erit Bimonia posi-
lalis virlulis, et è converso lex prohibens aliquid tiva, quia Hcel res circa quam versatur sit verè sacra,
iiiiuitn alicujus viiimis, co ipso consiiinii actum pro- nihilominùs ipsa de se non erat mala ; t;ilis lamea
hibilum in specie vitii contrarii illi virtuti, quia habet cral ut potuerit prohiberi inluitu religionis, el (ut ita

vim consliluendi médium, ci quasi laxandi illud in rem explieem) ad majorem immunilatem rei sacrai ah
materiâ virlulis, unde lii ut actus prohibili intuilu omni labe simonia', ideôque talis prohibilio constiluit
ejusdem virtutis excédant vol deficiant à medio ne- illam materiam in specie talis vitii, quod est simonia.

cessario talis virtutis, et consequenter babeant niali- Excmplum s'il, si Ecclesia prohibeat ut in actuali ad-
tiain tali virtuti contrariam. minislratione alicujus sacramenti nihil recipiatur etiam

5. Hoc autem prîneipium supponitur ut-manifeslum spontè oblatum, agerc contra illam prohibilionem
ex malcrià de legibus ; et fundamentum ejus est quia esset simonia positiva, quia illa acceptio de se non
qui liabel potestatem legislativam, babet etiam po- erat propria venditio, tamen ah Ecclesia ita prohibe-
lestalcm dirigendi actus subditorum in unaquâque lur ac si esset venditio. Item beneficiorum permutatio

materiâ virlulis juxia exigentiam ejus, quod maxime proprià aucloritate facta, fortassè non est propria
est universaliter verum in potestale divinà, et suo vendilio sufûciens ad simoniam ex nalurà roi; Eccle-
modo in potestate ecclesiasiicà, qucé immédiate ad sia; tamen prohibilio facit illam simoniacam; item
internam anima; salutem ordinatur, et ideô generaliùs compositio litis heneficialis per solam convenlionem
poiest praecipere in omni materiâ virtutis quàm lex partium, el alia similia exempla peti possunl ex cap.
civilis. Sic ergo in malerià rcligionis potest lex eccle- Quàm pio, cap. Quœsilum, et cap. Cùm olim, de rer.
siasiicà aliquani aclionem emendi aut vendendi rem Permut., Cum pridem, c. Cùm clerici, de Pactis,
et c.

sacram aut annexam rei sacrec de se non malam pro- et c. Constituais, cum aliis de Transact. de quibus ;

liibere intuilu religionis lanlùm, et ob reverenliam i

infra ex professo dicemus, nunc enim solùm ut pro-
rerumsacrarum, ac subinde constituere immunilatem habilia exempla heee ponimus ad rem explicandam,
à tali contraclu ut necessariam ad servandum debi- quidquid sit de eorum veritate; generaliter autem ma-
lum médium in honcstale religionis, el cullum debi- nifestum videtur hune modum prohibitionis et simo-
tum rei sacrai; tune ergo aclio illa erit immédiate niae esse possibilem.

mala ex prohibilione Eccleske, el illa malitia erit in 7. Secundus modus alio modo fieri poiest, ut ven-
specie simonia?, quia prohibilio fit in malcrià capaci ditio quse prohibelur, vera et propria sit, res aulem
illius malitia?, et intuilu sacri cullùs cui malitia simo- circa quam prohibelur, non sit ita sacra ut ex nalurà
niae, opponilur. Sicut in supeiïoribus dicebamus, im- rei sit irreligiosa ejus venditio, et nihilominùs Eccle-
munilatem loci sacri à negoliationibus et forensibus sia illam prohibeat, non instituendo circa rem lalem
judiciis, et à violenta exiractione delinquentium qui novam aliquam consecrationein aut benedictionem,
ejus cuslodioe se commiltunt, licet ex jure ecclesia- sed immédiate faciendo talem prohibilionem intuilu
stico sit facere, ut aclus contrarii sint sacrilegia lalis solius religionis, et ob majorem immunilatem rerum
speciei contra locum sacrum, iia ergo in prtesenti sacrarum ab omni labe simoniae tune enim etiam illa
;

prohibilio facit ut lalis vendilio sit sacrilegium taie, materiâ conslituetur ex vi legis ecclesiastieœ in ma-
quod est simonia. teriâ religionis, quantum ad abstinenliam ab illà
G. Dices : Quomodô potest fieri lalis prohibilio quae aclione, et consequenter conlrarius actus consti-
poii'meat ad materiam simonia;, nisi supponatur fieri tuelur in materiâ simoniae. Hic autem modus non po-
circa rem sacram? Si autem res supponatur sacra, test contingerc circa rem
verè sacram, ut ratio in se
jam supponitur vendilio ejus ex se simoniaca absque supra facta probat, potest tamen contingerc in re an-
Bupperadditâ prohibitione positiva ; nunquàm ergo nexa aliquomodo rei sacrae potest enim esse tant ;

potest haee malitia immedialè oriri ex prohibitione remola annexio, ut sic dicam, ut ex nature rei non
positiva. Respondco tripliciter posse id intclligi, juxta sufliciai ad materiam simoniae, et nihilominùs sufli-
tria qua; in simoniâ intercedunt, sciliect res vendila, ciat, ut per legem positivant compleatur, sicut de
preiium, et contraelus. Polcst ergo hacc simonia in- incestu supra dicebamus, quôd licet conjunclio san-
telligi, primo ex parle actionis vendendi vel emendi, guinis in tertio gradu ex solà rei naturâ non sufficiat
etiam. i circa rem verè et propriè sacra sit; secundo ad inceslum, vel ad irritandum matrimonium, est
ex parle rei qua? vendi proliibetur; tertio ex parie sufûciens fundamentum, ut per legem humanam pos-
pretii. Quando fit primo modo, oportel ut contraelus sit prohiberi intuilu caslitatis, seu honeslalis inter
vel datio cl acceptio rei, qua1 prohibelur, non consanguineos ita ergo in prajsenli cum
. sit , proportione.
propria emptio el vendilio, et ideo ex solo jure na- Exemplum autem esse poiest in officio œconomi aut
ture non sit probibita etiam circa rem sacram, et thesaurarii rerum ecclesiaslicarum; habent enim ali-
nihilominùs lex positiva illam prohibeat intuilu reli- quam connexionem et affinitatem ad res sacras, non
gionis, qwia est paciio aliqua babens
magnam afliui- verô tanuim ut ex nalurà rei sit simonia vendere taie
371 DE SIMONIA. 372

:iii -iuni ;
acccdenle autem Ecclesige prohibitione, erit m nala praeter obedientiara, se<l supponit esse honesi

simonià juxta cap. Salvalor, 1, q. 3. d luit necessaria.

8. Tertio modo ut pro re spirituali non

: detur 10. Quare possemus interpretari D. Thomam cùm
îemporale pretium, sed spirituaîe, nihilominùs per- ait ad nullam virlulem talia pertinere, intelligere non
mutatio prohibeatur sub liàc speeie, ut cum dicio perlinere quoad obligationem et necessitatem non la-

excinplode permutalione beneliciorum, et ex discursu men excludere quin possint pertinere quoad honesla-

mateiwe eonstabit. Nain discurrcndo per singula ma- tem; et forlassè Cajet. non aliud voluit. Adde verô
hanc veluti
terias vel actioncs simoniae applicabimus ulleriùs interdùm posse praicipi id quod seçundùm se

reguiam ad explicandum quis modus simoniœ in una- ad nullam virtutem pertinet, et per pra;ceptum con-
quâque reperiatur. Nunc brcvis ratio rcgulie reddi stilui non solùm in necessilate virtutis, sed etiam in

polest, quia in simonià, quai per se talisest, illa tria honestate virtutis; ut Ecclesia prohibet, verbigralià,
requiruntur, scilicet materia, quai est rcs sacra, jejunium in die Dominico, el tamen abslincre à jeju-
pretium temporale, et pactio, seu vendilio, qu;e est nio in illo die seçundùm se non perlinebat ad virlu-

aclio sacrilega; crgo, ut actio quae ex nalurâ sua talis lem , sed erat quid indifferens ; et hoc salis est ad

non est, per prohibitioncra talis fiât, oportet ut servet legem humanam ,
potest enim actum de se indifferen-
proporlionem vel in materià, vel in prelio, vel in tem prxcipere. Et licet semper prœcipiat illum pro-
pacto, ad aliam quse per se talis est ut in lui lu ejus- pter honeslum finem , non lamen cadit sub pra;-
dem relSgiosse honeslatis prohiber) possit, et de facto ceptum finis legislatoris, sed tantùm actus prœce-

prohibeatur; omnibus autem modis explicatis polest ptus. El ila non répugnai aliquem transgressorem
servari proporlio in prohibitione, si illo intuilu liât ,
alicujus legis humanse habere tantùm malitiam ino-
crgo in ordine ad rectam ralionem inducit taie prae- bedicniiaî, (juando scilicet materia ejus ad nullam
eeptum honeslatem ejusdem rationis intra latitudinem aliam specialem virlulem pertinet prêter obedien-
illius virtutis. tiam, quod fortassè voluit indicare D. Tbom. Al verô
9. Ex bis facile est respondere ad fundamenta Du- quando malcria praicepti pertinet ad specialem vir-

randi : Ad primum dicitur falsum esse assumptum :

tutem, vel ex vi pnecepti in illâ collocatur tanquàm

nam transgressio legis positivai non est tantùm in- necessaria ad honeslatem illius virtutis, tune transgres-

obedientia, imô nec est formaliter inobedientia, nisi sio habet specialem maliliam contrariam illi virluti , et

liât ex formali intentione et contemptu praecepti aut non tantùm obedienlije : et ita est in prœsenli , ut de-

legislaloris ; alioqui solùin generali ratione, et quasi claratum est.

malerialiter inobedientia est ; formaliter verô et spé- 11. Ad secundum argumentum Durandi jam est r«-

cifiée est taie vitium, qualis est materia legis, et sponsum quôd polest esse res sacra et actio non simo-
modiis prohibitionis ejus. Quod cisdem exemplis, quai riiacâ ex solà rei nalurâ , et fieri simeniaca ex vi

Durandus adducit, probamus : nam comedere carnes prohibitionis ;

potest item esse res annexa rei sacrae ,

in die prohibito intemperantià est, et non tantùm in- sed non tam arcto vinculo, ut sufliciat ad naturalem

obedientia, elsimiliter comedere pluries in die jejunii, simoniam, per prohibilionein autem possit fieri. Cùm
violare etiam immunilatem Ecclesioe aliquem violenter verô Durandus ait legem non posse mutare rerum
extrahendo, sacrilegium est, et non tantùm inobe- naturas; respondemus verum esse non mulare illas

dientia, et sic de aliis. Ad divum Tbom. autem ibi in esse pbysico seu reali, nihilominùs tamen mutare

citatum respondet Cajet. in eodem loco, quando D. illas quoad esse quodtlam morale , et quoad necessita-
Tbom. dicit ea quai sûnt mala solùm quia prohibita, tem vel médium virtutis. Sic enim lex justitiic taxans

talia esse, ut ad nullam virtutem pertineant prieler prelia rerum , mutai valorem earum, et mutât mé-

obedienliam,intelligendum esse cum addilo seçundùm dium earum commutalione servandum et

juslitiœ in ;

mulla cadunt sub humanum prœce- sic etiam potest praiscribere lempus et locum et
se. Sic enim, ait, , ,

phtm, quœ secundum se ad nullam spectant virlulem. modum necessariô servandum in operatione ul stu- ,

Sed bocetiam non videtur veruiw, quia aliud est non diosè fiai etiam in proprio génère virtutis ; et talis

mùtatïo est quai in praïsenli Neque satisfaeit Du-

perlihère ad virlulem, aliud non cadere sub obligatio- fil.

nem virtutis, ut ex D. Tho'mâ in eodem loco constat, randus intentioni juriumet canonistarum, cùm aclio-

omnia opéra virlutum cadere sub pra?- nes sic prohibitas simoniacas appellant, tum quia vi-
ubi dicit non
tium non est simile alteri in ratione, neque in no-
ceptuni, ac subinde multa pertinere ad virlulem, et

crgo que sunl mala mine propter similiiudinem pœhàB, ut patet de homi-
non ad obligationem virtutis. Illa

eorum opposita seçundùm cidio et adulterio; et in pra?senti alienatio rerum

quia prohibita, talia sunt ut
ecclesiasticarum solet puniri eisdem pœnis quibus
se non sint de necessilate et obligalione alicujus vir-
nihilominùs etiam seçundùm simonià et tamen simonia non est ; tum etiam quia
tutis, ut per se constat ;
,

se possiïnt pertinere ad virtutem aliquani, ut jeju- in ordine ad conl'essionem multùm interesl unovel alio

nare ad temperantiam perlincl, etiam quando non modo loqui de tali aclu. Nam si sentenlia Durandi

non oporteret in confessione exprimere

pracipitur, el audire missam, et similia. Imô videlur esset vera ,

simoniam prohibitam ab Ecclesia, sed sufliceret di-

hoc necessariô esse pr;esupponendum ad legem hu-
manam, quia non polest pracipere nisi honesta, nec cere fuisse quamdam inobedieniiam in materià gravi
quia adjectio pœnarum, vel sola denominalio analoga
praicipiendo l'acit honesta in speeie virtutis determi- I
 373 CAP. VIII. AN DKTUli AUQUA SIMON! V IN MATER1A MERE NATURALL 371
ob similitudinem pœnarum non sufûcit ad obligalio- ralionem pretii. Ouid autrui necessarium sit, ut ali-

nem confessionis , ut constat. Atcertumcst talem quiddeturul prelium, \<1 quando aliter dari inielli-

simoniam esse confilendam in specio el ni simoniam ,

galur, in leriià divisione prirtcipali expfacaiidum est.

nt constat ex consensu, et praxi totius Ecclesiae. Est Hoc supposilo, cùm materià siraouhe variis modis
ergo illa simonia non solùm quoad culpam, sed etiam dividi possit ah nniversaliorilms incipiendo, proposita
quoad pcenam. divisio anio omnia cxaminandfi est] ci quoniam ex
1
w
2. Alqui liinc constat simoniam liane, quam posi- diclis supra Circa definitionera simoniaî, nianifestum
livam appellare possumus, propriam esse temporis esl dari aliquam materiam sapernittiralem simonia',

legia gratis! ; nam in stalu logis naturac non constat lola praesens quaestio hùc revocaturj an possii dari
iihIms luiâ^c Imjusmodi probibilionem positivant», licel aliqua simonia quae in materià pure nalurali veroetnr?

illam fuisse non répugnaverit* quia non deeral pDte- Voco autem pure naturalem materiam illam quae po-
sias logislativa , et prohibilio noterai esse conveniens. tesl esse in homme ex vi luminis ac ralionis nalura-
Minus autem crat lune necessaria ,
quia non erant lot lis , ejusque nalurali arbitrio subjacet. Haec autem
spirilualia doua , nec eliara toi res temporales spiri- duplex esse potesl , una merè corporalis et lmmana ,

tualibus annexae, etila ibi sufûcere poteralipsa naiu- ut sunt bona corporis et fortunce , alia spirilualis ali-

ralis logis direclio. Imô etiam in legescriplâ non inve- quo modo, ul.scientia et res sacra; ad naturalem Dei

niinus de hoc spéciale pracceptum , sed taulùm sub cnltum pertinentes. De priorihus rébus nulla est quae-

communi voce muncrum , et magis ad judices quàm slio; nolum est non esse materiam simonia;, el à for-

ad sacerdotes : licet à fortiori omoes comprehenderit, tiori palebit ex dicendis. Circa res ergo posterions
maxime quia sacerdotes lune eliam erant judices in generis est nonnulla duhilatio.
multis et praecipuis rébus. Illa lamen prohibilio pure 2. Primo quidem propier scienlias naturalcs ,
qnas
moralis videtur fuisse, et naluralc jus proponens ac homo malerialitcr acquirere potest et aliis eommuni-
déclarons. Quare eliam in illà lege nulla videlur fuisse care, illas enim prétio vendere videtur iniquum, quia
propria simonia positiva. raliones factee de simonia ad talem vonditionem pos-
13. Tandem colligilur ex dictishoc peccatum sinio- sunt applicari. Nain eliam de his scieiiliisdici potest,
ni;e, etiam quando est contra legem positivam.morlale quod desapientiâ dicilur Prov. 3 : Pretiosior est cunclis
esse ex vi suae speciei et materise ; nam rêvera ejus- opibus , et omnia quœ desideràntur, liuic non valent corn-
dem speeiei est cum simonia contra legem naturalem, parari. Ergo etiam haec scientia non potest pretio
quia diversilas praeceptorum quoad efficientes causas aeslimari ; ergo iniquum est illam pretio vendere
eorum non variai speciem peccati, quando in materià babetque ex hoc capile eanidem malitiam quam si-

ejusdem ralionis vorsanlur, et eanidem virlutis hone- monia. Et ideo Sapiens, Prov. 23, goneraliter monet :

stalem respiciunt, quia species lam praecepli quàm Noli vendere sapientiam, et doclrinam, et inlelligcmiam.
virlutis ex objeclo et motivo sumitur, et consequenter Potesl hoc conflrmari ,
primo quia omnis veritatis
species vitii sumenda est per recessum ab his, seu cognitio, atque adeo omnis scientia est à Spiritu
per carentiam honeslatis debitae ,
quac eadem est, sanclo.etsi naturalis sit, teste August., lib. deMagist.,
etiamsi ex diversis praeceptis debeatur. Est ergo haec c. 12, alias 13 ; ergo id satis est ut
sit materià simo-

simonia ejusdem speciei cum simonia nalurali jure niae. Confirmatur secundo, quia scientia naturalis ex-
prohibita , ac subinde ejusdem esl gravilalis substan- lenditur ad cognoscendum verum Deum ; ergo saltem
lialis. Ac denique in illam conveniunt omnia qu;ie de illa cognilio naturalis Dei est invendibilis ; nam con-
hàc gravitate diximus incapite 5, hisexceptisquaj per- tra reverenliam Deo debitam est vendere verilaiem
tincnl ad iutrinsecam connexionem maliti;e cum tali ejus. Aliàs simplices et idiotae, qui per se non pos-
maierià , vol actione secundum se spectatà ; illa
j
sunt naturalem cognitionem Deiassequi, cogi posseiit
enim in hàc simonia non reperitur, ut salis declaratum ad illam emendam , el qui prelium non bahe-
est. Et hactenùs de hàc prima divisione simonia-. rent , cogerentur illà cognitione carere , sin.î quà
jjl

CAPUT VIII.
beali esse non possunl, quod absurdum est. Unde tan-
dem confirmatur quia aliàs posset homo beaiiiudi-
,
.\n dirirfi possit simonia in eam c/uœ in materià natu-
ncm suam naturalem pretio comparare, quod per se
rali vel supcrnaturali versalur, et consequenter, an
slaiim apparet absurdum. Sequela verô palet quia
tlelur aliqua simonia in materià merè nalurali ?
,

beatitudo illa naturalis per industriam hominis potest

1. Post explicalum jus prohibons simoniam, dicen- obtineri, slando in purà naturâ, ut nunc loquimur.
(luin sequiiur de materià ej us; nam inde lanquàm ex 3. Secundo ac principaliter est difiieultas, quia in
objecto habet ralionem suam ; et quoniam haec materià purà naturâ esse posset et deberet cultus Dei rellgio-
multiplex est, per partes explicanda esl, et in singu- sus, unde posset eliam esse sacrificium, et conse-
lis declarabimus quo jure prohibeatur emptio et ven- quenter eliam sacerdotium, cseremonias religioase,
ditio circa talem materiam. Est autem hic pro tolâ quae suo modo ad beaiiindineni naturalem consequeh-
hàc parte supponendum ,
quando dieimus aliquam dain , vel ad Dei favorem impelrandum d servirent.
esse materiam simoiiiae. non slaiim iraprobare om- Ergo in bis omnibus essel lune efOeiens materià simo-
nem modum recipiendi aliquid temporale occasione nia?, cùm lamen lola illa maleria naturalis sit, ut
illius materiae, sed solùm prelium, vel quod habet P constat. Probatur
consequentifl i
«l" i; < t»no etlàm po-
 DE S1MONIA. 57G

sità hiimanâ inslilutione circa Iwecomnia, iniquum quitur Alens., part. 2, q. 167,niemb. 4,dub. 2, et D.

i ntra Dei reverentiam essel sacerdotia , vel saeri- Tbom. 4, disl. 25, q. 3, art. 2, q. 2, incorp., et ad 8,
ficia vendere , et sic de caeteris. Et confimiatur quia quodlib. 8, art. 11, ubi sic illam explicat, quia docens

circa talem materiam naturalera verum sacrilegium scientiam, vel arlemhumanam, lieetpossit locarc ope-

«outra naturalem legem commit li posset per alias i ras suas, si intendat veritatem ipsam vendere, simo-

ai noues quibus res illae sacrae conculcarenlur, aut ad niacus esLElidernscquilur, Sylvest. verb. Simonia, q.

communes usus transferrenlur et indigné tractaren- 20, et verb. Doctoi, q. 9 ; ex canonistis citaïur pro bàc
tur. Nain sacrilegium religioni ex naturâ rei opponi- senlenlià Glossa in cap. Non licel, 11, q. 3, et sine du-
tur, ideôque ubi est vera religio, eliam verura sacri- bio multùm favet, quatenùs ait advocalum veljurisperi-
legium esse potcst. Ergo eliam esset sacrilegium tiun posse (|uidem pecuniam accipere pro consilio vel
commulare illas res sacras pro temporali prelio, nain patrocinio, quando in eo laborat ; lamen si sine speciali
per l.oc indigne tractarenlur ; boc aulem sacrilegium studio et labore possit illud dare, leneri gratis dare;
siinoniam vocamus, ut diximus ; ergo. non dicit tamen esse simoniam, si aliter faciat. Ilefe-

4. In boe puncio supponendum est lantùm duplicia runtur etiam Hostiens. et alii in cap. Quia nonnullis ,

doua spiritualia et naturalia in bomine inlclligi posse, de Magist. Sed illi non loquuntur de simoniâ , sed di-
intellcctûs, scilicet, et voluntatis; ad \\xc enim om- sputant ,
quando magister juste vel injuste aliquid
nia reducuntur qiue excogitari possunl; et in eis est exigat ab audiloribus. Unde non video cur Soto dixe-
considerandum spiritualia dona quœ in bomine sunt, rit banc esse opinionem communem Juristarum. Qui-
non posse à possidente secundùm suam substanliam dam verô banc sententiam limitant dicentes , vendi-
vendi, non solùm jure, sed neque eliam facto, ita tionem talium rerum esse simoniam lato modo , non
scilicet ut in alium transeant pbysicè, ut per se illum proprio. Sicut Glossa in capite 1 , de Magist. , verb.
perficiant ,
quia non possunt ab uno ad alium trans- Consuetudinis ,
quasi simoniacum vocal vendere licen-
J'erri. Sicut enim non possum alteri donare mcam tiam docendi. Et Richar. , 4, distinct. 25, art. 3, q. 2,
propriam animam, nec întelleclum aut volunlatem, quasi simoniam appellat prelhim doctrinal exigere
ita nec babilus vel aclus qui in bis polentiis sunt. So- quando quis alias recipit juslum stipendium pro le-

lùm ergo potest in bis intelligi vendilio, quantum ad gendi munere. Cilatur etiam pro bàc scntenlià Anton.
usum lalium donorum , id est ,
quantum ad externa Sed reverà illam non docet , licet in abis non distin-
opéra, quae ab illis procedunt, et in alterius utilitalem guât simoniam à turpi lucro, 2-2 part. , lit. 1 , capite
vel commodum fieri possunt. Potest autem bœc ven- 5 , § 17 , not. G.
dilio, intelligi quantum ad factum spécial, vel lan- G. Secunda opinio est extrême contraria , nimirùm
tùm vendendo ipsa opéra talium donorum , vel quo- nullum genus simonise posse versari in materià merè
dammodù vendendo fontem illorum; ad cum modum naturali , ac subinde in bomine in puris naturalibus
quo venditur bomo quando venditur libellas ejus. conslitulo non posse boc genus vitii reperiri. Et con-
lia enim posset artifex vel pbilosopbus vendere alteri sequenter neque in bomine, qui nunc colit Deum
suam artem, non ut illum doceat, nec etiam ul suam ductus solà ratione naturali sine ullà fidei, vel rerum
perfectionem intelleclualem pbysicè in alium transfé- supernaturalium cognitione : ba?c enim omnia sese
rât; sed ut civile dominiuin ejus alteri tribuat, ita ut h! consequuntur , ut constat. Ratio verô omnium est
qui vendit lenealur uti arle vel scientiâ ad nutum vel | quia maleria simonise est res spirilualis , et denomi-
volunlatem alterius, et illi lantùm pro
illis fructificare I nàlur à spiritu increato, et non à creato ut supra ,

et lucrifacerc. In quo est etiam

considerandum du- ffidictum est circa definilionem : bujusmodi aulem res
plices effectus, seu duplicia opéra provenire ex vir- ï\ spiritualis supernaluralis est et pertinens ad ordinem ,

tutibus intellectûs. Qusedam enim sunt ncerè corpo- | graiise. Cujus rei fundamentum ex Scripturâ sumplum
ralia, sive transeuntia, ut cantus, pulsatio cilbarae et est , in quà solùm de donis Spiritûs sancti et gratiis

similia; sive permanenlia, ut pictura, etc.; alia di- gratis datis, vel ministeriis spiritualibus sermoest,
cuntur spiritualia , non quia per corpus non fiant ubi hujus vitii fundamenlum et malitia indicalur, ut

(
quia inter hommes non posset esse communicatio patelex Maltb. 10, Act. 8; ergo. Etconfirmatur,nam
talium donorum, nisi medio corpore), sed quia pro- malitia simonise in hoc consislit, quod non gratis
ximè per se ordinantur ad inslruendam menlem
et dalur id ,
quod gratis acceptum est , vel quia venditur
alterius vel volunlatem movendam aut dirigendam. id quod non est proprium, aut id quod vendibile non
De prioribus ergo nulla est quseslio, lum quia, ut dixi, est ; nihil aulem eorum convenit in naturalia opéra
non computantur inter spiritualia eliam naturalia ;
quantùmvis spiritualia seu intellectualia ,
quia illa

lum etiam quia per senotum est vendi posse, etjuslo gratisnon accipiunlur, sunt enim ualurse débita. Et
prelio seslimari. Solùm ergo de posterioribus est non- quamvis ipsa nalura gratis accipiatur ab ejus auctore,
nulla sententiarum diversitas. tamen ipsa non venditur, sed aliquis usus ejus, qui
5. Prima opinio docet, nec voluntatis dona , neque suppositâ natunc inslilutione debitus illi est : unde
intellectûs vendi posse licite , et sic eum qui vendit quidquid bujusmodi est, proprium est ipsius bominis,
scientiam naturalem simoniam committere. Quam nam iiroprià industriâ et viribus illud acquirit, suoque
senterliam ex theologis antiquis tenuit Altissiodo- iK' arbitrio subjacet; denique licel laie bonum secundùm
rensis, lib. SSummaî, tract. 27, cap. 3, quœst.2;se- Jlpbysicam proportionem non habeat comparationem
377 CAP. VIII. AN DETUR ALIQIA SIMOMA IN MATERIA MERE NATURALI. 578

cum maleriali pretio, ' ' tamen secundùm moralem aesli- j esse materiara religidnis, nec vilii eontrarii, scilicct

malioncm, et in online ad usus humanos potest îllam sacrilegii , et consequentcr uec simonia?.
baberc, clvendilioni exponi, vel pecunià comparari, 9. Dico secundo : Vendere liu:c boua intelleclualia

nec in hoc fict alicui injuria , nec aliunde apparet in- eu modo quo vendi possunt de facto, pur he loquendo
decenlia , aut deordinalio in tali actione; ergo. Atque nullam maiitiam moralem continet, et -J conlingat
banc sentenliara tenel Solo, si attenté legalur, dicta illam habere, simonia non erit. Probalur prima pars,

quaeslione 5, art. I. quia nenio poiest vendere baec bona, proul illa in se
Pro resolulione adverte
7. aliud esse quaerere an , babet, ut transférât in alterum. quia boc slultum
vendere hœc spiritualia doua naturalia sit simonia vel eabcl , cùm sil impossibile, et ila hoc non polCSt esse
generaliùs quaerere an sitbonum velmalum; possci justum , neque injustum, nec moraliter consideratur.
enira esse malum quamvis simonia non
,
esset. Dis- De facto ergo potest honio vendere illam opérant et
lingui eliana prœterea possunt baec bona in 1res classes. laborem quem ponit in docendo , sive lanlùm unum
Quaedam onim sunt nicrè intcllectualia , cl lalia voco actum vendat, sive locclsuam ad multum
operaiu
oiiinia illa qùse perficiunt intellectum, sive speculali- tempus, sive quodammodô vendat tolam suam arlem
vnm , sive practicum, et per se non ordinantur ad concedendo alteri lotum usum, et fructum ejus in per-
honeslatem moralem. In secundo ordine pono bona petuum, seu obligando se in pcrpctuuui ad utendum
quse perflciunt tam intellectum quàm voluntatem in vel lucrandum cum illa ad arbilrium alterius. In loto
ordine ad honestos mores virtiitum moraliiuu , ut ergo boc facto non invenitur iniquitas per se loquendo,
praecisè versanlur circa objecta cl personas creatas. quia nec est contra religionem , ut declaralum est,
In tertio specialilcr constituo ea quac spectaut ad nec est contra jusiitiam , quia illa onmia possunt ar-
naturalcm cultum et religioncm Dei , ut naturaliter bitriohominum juslo pretio aeslimari, ut constat ex
cognosci potest, et coli. usu et communi hominum aesiimatione, à qua pretia
8. Dico primo : Spiritualia dona naturali more in- rerum temporalium corporalium el humanarum ac- ,

telleclualia , sive speculativa sive practica eo modo cipi soient. Et juxta banc considerationem solet res
quo de facto ab boinine vendi possunt, nec sunt, nec nalurâ suà nobilior minori pretio aestimari , ut acquits

esse possunt materia simonia). Hanc assertionem sumo quàm servus ,

quia in ordine ad humanos usus ulilior

ex divo Thomâ, 2-2, quaeslione 71, arliculo -4, ad 2, rcpulatur. Ilem ille labor docendi, sive ulendi arte
et quaeslione 100, arliculo 3, ad 5; Cajelano, dicio aut liberali aut mechanicà corporalis est, licet per in-
artic. 3, cl in Sum., verb. Simonia; camdem docenl tellectum dirigatur, est ergo pretio aesiimalis , ergo si

in i, dicta 25, Richar., arliculo 3 , qusestione 2; j us to pretio- vendatur, nulla erit injusiitia. Suppono
Palud., quaeslione o; Durand., quaeslione 3; Angcl., enim ex parte contrahentium concurrerc alias condi-

Simon., l,in principio; Armacli., lib. 10, capile 8; tiones necessarias ad jusiitiam, ut facile fieri poiest,
Adrian., quodlib. 9 Navarrus, Victor., Soto, elmoderni
; quôd si interdùm non concurrant, erit peraccideus,
omnes. Et probalur sufficienler ex fundamento secun- hic autem per se loquimur. Et eâdem raiione nihil

dae senlentiae, quia simonia est peccatum contra reli- ineâdem venditione per se comniiltilur contra chari-
gioncm, in tali aulem vendilione nibil agi potest contra talem quia nemo tenelur per se loquendo laborem
,

religioncm, sive infusant, merè acquisitam et

sive suum et operam pro alio gratis impendere, quod aulem
naturalcm, ergo. Major supponilur tum ex diclis, lum i interdùm possit teneri propler neces^italem , est per

ex conccplu omnium loquenlium de simonia; lum !

accidens ad praesentem considerationem. Sic enim
eliam quia nisi in boc conveniamus , non poiest esse !
etiam potest in hoc peccari contra religionem , ul si

hrnia.ct, ut ita dicam, univocadispulalio; alias enim j

quis habens votum gratis docendi, pretium accipcrct,

omne vitium commissum in rerum vendilione poleril !

quod, ut constat, exlrinsecum est.

quis vocare simoniam. Minor aulem etiam videturper 10. Atqui hinc facile probalur altéra pars, quam
se nola, quia vendilio ilia nullo modo est contra reli- j
probat Soto simul cum prima assertione, quia si ven-

gioncm vel cultum Dei ,

quia materia ejus non babet dere doctrinam naluralem esset simonia, etiam ven-
Deum pro objecto quod vel cui , ut patet de omnibus dere laborem et operam adjunctam, esset simonia, si-

artibus bumanis, et de scientiâ juris huniani, maihc- eut de sacramentis înfra dicemus. Sed responderent
maticis, pbilosopbià naturali, etc. Et licet conlingal alii, vel non vendi laborem, sed locari pro stipendio,

scientiam babere Deum pro objecto, ut metaphysicam, quod eliam in spirilualibus licet, vel exnaluràrei
non refert ,
quia non respicit illum ul colendum, sed non esse simoniacum vendere materiale sine formali.
ui spéculative cognoscendum. Es; ergo manifestum in Sed profectô eliam vendere formale non est simonia,
liai: actione non intervenire irrcligiosilaleni aliquam, ul slatini dicam. Propria tamen ratio bujus partis est

ac subinde nec simoniam. Quod ampliùs explico; nam eadem qua? primae conclusionis. Quia materia illius

si per impossibile posset quis scientiam alterius dc- aclûs non est materia religionis ; ergo, licet circa il-

struere , vel per maleficium memoriam ejus prorsùs lam peccelur, erit injusiitia vel immiscricordia, ut

anferre, peccaret contra jusiitiam , non verô contra sic dicam, non simonia, vel si raiione voti materia

religionem raiione nocumenti , sed solùm ratione ma- fiât religiosa, esse polerit infidelitas in Dtnm, quod
leliciï, quando intervenerit, quod est per accident , el est vitium longé diversum à simonia. Meliùs tamen

est viiium alterius generis; ergo signum est illam non 11 bacc pars inteUigelur per aliquas illaliones, quibus
 170 DE SIMOMA. )S0

possunt ex hoc principio aliqui morales casus défi- '» landa est. ni esl ut ille velil expresse se obligare ad ve«
riiatem docendam, cilioc modo directe inlendatveram
II. Ex dictis ergo sequitur prima non esse s nto- docirinara et solidam, non fucatam, vanamet falsam;
niacum illum qui vendit doctrinani, etiarosi intendat al lioc bonnm est.

directe vendere ipsam veritatem naturalem. Probatur 13. Secundo inl'ero non peccare aliquem, eliamsi
quia illa veritas nec per se supernaturalis est, ut sup- augeat pretium suas doclrinœ, vel propter doctrinae

ponitur, nec est res sacra aut perse ordinata et instituta , nobilitatem, vel propter eximiam periliam personx
ad cultum Dei ; ergo non est in materià simoniao, etiamsi labor corporalis major non sit, iniô licet sit

ergo liect intenlio directe feratur ad illius vendilio- rainor, vel nullus. Hoc altigit Solo argumenlando con-
dcid, non facit actionem simoniacam. Alque lioc si- tra primam sententiam, bine à singulo benè colligens,
Thomas in dicto arliculo
gniticavit divus mutando .*>, banc esse maleriam simonke. Nam in materià simo-
loquendi modum, quem in quodlibet is lenuerat, ubi niae licet coutingal rem înaterialem subjeclam spiri-

vendiiionem veritatis naluralis vocat simoniam. In ! luali esse ajstimabilem prelio, non potest tamen pre-
dicto lamcn arliculo 5, solùm dicit graviter pec- tium augeri propter id quod est spirituale in tali ma-
care qui sic vendit veritatem, et eodem modo loqui- terià ; al hic licet augerc pretium laboris et operis
tur in A. propter dignitatem scientiœ et doctrinae. Hoc aulem
12. Sed qureres cur illud sit grave peccatum, et ita esse constat ex communi usu omnium universila-
qu'île sit. Hespondeo juxta ea qu« S. Thomas signi- lum : nam, c&leris paribus, majori stipendio condu-
ficat, tune aliquem propriè vendere veritatem, quando cunlur magistri nobiliorum scientiarum vel artium et
ultra condignum pretium sui laboris, vel operis, excellentiores ac famosiores in unaquâque arte cariùs
quod ponit in docendo, aliquod spéciale pretium soient vendere suam doctrinani, quàm inferiores in

pro veritate ipsà exigit ; tune enim injustitiam com- eàdem. Ratio aulem esl quia doctrinâ ipsa ex objecto
mittit, quia vel bis vendit idem, vel vendit rem non redditur dignior, et consequenter prout vendibilis est,
suam ; veritas enim considerari potest duobus vel redditur ctiam majoris a^stimationis et valoris. Et si-

tribus modis. Primo ut est in mente docenlis ; et militer ex parle personse docenlis plurimura augetur

sic non venditur, quia ul sic non dalur alteri, unde doctrinae seslimatio Àmbr. dixil Prituus
; nam, ut :

pro illà, ut sic, pretium accipere, clara esset ihjusti- discendi ardor nobilitas esl Unde etiam ad magistri.

tia. Secundo consideratur, ut est in signo, in ver- omnem humanum usuni doctrihcQ multùm valet aesti-
bis vel scriplurà docentis, vel quod idem est, ut in il- matio, quie ex auctoritale docenlis nascitur. Ergo to-

lis verbis estobjectivè respeclu addiscentis. Et ut sic Uim hoc considerari juste potest ad pretiiaequalilatem,
nondistinguilur ab ipsà doctrine, unde licet maxime ac subinde potest juste augeri pretium ex bis capiti-

vendibilis esset, non posset vendi prelio distincto ab ip- bus. Quare non benè dixil Glossa supra cilata, teneri

sà doclrinà ,
quia qui tenelur docere, tenetur veritatem Doctorem ad dandum gratis consilium, quando sine
docere. Ergo vendere hoc modo veritatem dislinclo studio et labore illud dat. Est enim hoc falsum, quia
pretioabipsâ doctrinà,est idem vendere bis. Hoc au- ilia actio non solùm ex labore, sed ex se et ex aliis

tem fit, quoties ultra justuni pretium pro laborc do- circumstanliis habel suum valorem. E6 vel maxime
cendi aliquid accipitur propter ipsam veritatem, qu:e quod in compensando tali opère, non esllantùm con-
dicto modo est in doctrinâ, quia in prima obligations sideranda facilitas quam nunc babet operans in illo

ad docendum inclùditur ObligaliO vei'à doCendi, unde praestando sed pensandae sunl omnes prseteriUie ex-
idem bis venditur. Tertio poteit veritas considerari, pensse ac labores quibus facilitas illa comparata est ;

ut incipit esse subjective in mérite discehtis ; et ut sic nam Dm nia illa nunc impluunt in lioc opus , reddunl-
jam non computalur inter bona docenlis , sed addi- que illud majori valore et prelio signum.
scentis, quod bonum ipse sibi àcqûisivit suo labore et 14. Addo denique quôd licet illa scienlia naluralis
industrià : ergo non potest Doclor pro illà veritate esset sine ullo labore parla, vel à Deo per accidens
sic spectatâ peculiare seu majus pretiuhl postulare, infusa, non esset injustum, neque illicitum perse lo-

quia non potest vendere rem non suam : et pro au- quendo illius usum seu doctrinani vendere juxta con-
xiiio, quod ipse tribuit discipulo ai acquirendam ve- dignam sestimâlionem lâlis operis sccundùin se spe-
ritatem illam, jam accepit condignum pretium in suo ciali, quia opusejusdem rationis est, et ejusdem valoris
opère et labore, nam illa industrià non est quid dis- et œstimationis , eliamsi principium ejus miraculosè
tinctum ab opère et labore. Sic ergo potest committi collalum fuerit, quia etiam tune principium ipsum na-
peccatum injusîiliae invendilione veritatis. Non est ta- luiale manet. Sicut si Deus miraculosè alicui resti-

men simonia propter ralionem dictam, quia illa ma- tuainianum aridam,non minus potest vendere opéra
terià et inaèquàlitas est allerius ordinis. Si verô pona- ejusquàm si è nativitale illam haberet. Denique valôr
mùs , màgistrùm nec velle, nec accipere pretium rci non semper allenditur ex modo quo comparata
excédëns valorem sui operis et laboris, licet directe est, nec ex prelio magno, aut parvo, aut nullo ,
quo
intendat vendere veritatem ipsam, non video in illà constilit, sed ex intrinsecâ nalurà et valore ejus, juxta
intentione gravem maliliam,vel iniquilaiem, sed igno- communem aestimaliortem.
rantiam, quia ille nesçit adaplare intentionem aclioni 15. Unde obiter constat quàm sit inPmnuin argu-
justaè, qîiam facit ; vel certè intenlio illa ita interorc- menlum Allissiodorensis probanlis scientiam non
 381 CAP. VIII. AN DETUR ALIQUA SIMONIA IN MATERIA MERE NATURALi. -,s-2

j)osse vendi ,
quia omnis scienlia < si gratis à Spiritu nam de sacra doctrinû niliil hactenùs diximus, nec
sancto; nullius enim valorises) consecutio, lum quia etiam de spéculative, seu Bcholasticâ iheÔlbgiâ, quant
naturalis scientia est à Spirilu saint" gratis, ul ab in toià doctrinâ hujus capilis non comprebendimus,
auctore naturx, non ut auctore gratisc; ille autem quia specialem difficultatem habere potes., éo quôd
respeclus non reddit rem invendibilem ; aliàs niliil supernaturalis sit, et ideô illam reservamus consîdc-
vendi possel ; tu m etiam quia , licel esst i data supra randam cum aliis supernaturalibus donis. fgiture
ordinem naturx, atque adeô quodammodô magis gra- sus ille factus à magislro conduclo pro talibus scien-
tis, quàm naluralia dona, nihiiominùs opéra, quœ ex tiis, contra juslitiam quidem est, ut ex dictis salis
illa nascunlur, utdoctrina, artificia,el similia sunt palet, non est tamen simonia, quia malcria non est
opéra naluralia oninino , ei cjusdem valoris et aesti- eapax, ut dixi. Neque ille peccat contra religionem
mationis cùm his, quseoriuntur à principio naturaliter magis, quàm si esset pneceptor conductus à seculari
conseculo. Dixi autem, per seloquendo, id e^t, ex vi- republicà, seu potcslatc, et similem excessum com-
talisoperis, el ex solà rei nature, quia si lions infun- mit) Tel. Solùm posset circa hoc dubitari quando Ec-
deret lalem scientiam per modum gratis; gratis dalae clesia vel episcopus coniulit alicui beneficiuni cum
in ordine ad lidei confirmationem, ei ad communem onere docendi, lune enim videtur doclrina esse an-
utilitatem spiritualein Ecclcsix, et ad hune Gnem da- nexa rei spiriluali. Sed de hoc dicemus infra.
retur specialis gratia actualis in ipso usu lalis scien- 18. Quarto infero non esse simoniam si pneceptor
li.r, luncjam reputaretur ut gratia simpliciter super- nolit vacare à Iegendo, nisi prelio acceplo à diseipu
naturalis , et aliter esset judicandum de iilà juxta lis, sive id facial in die festo, sive in non feslo. Quod ^
dicenda inferiùs de gratiis gratis daiis;-ei ita sensii adverto quia D. Thom., dicto art. 3, ad 3, dicit eum
Navar., cap. 23, n. 99; dicit enim ad propriam simo- qui habet ab Eeelesià stipendium ut doceat, non posse
niam. non salis esse dqnum esse supernaluraliter da- licite aliquid recipere, ut aliqua [esta facial, vel prœter-
tum, nisi sit dalum ad salutem animarum; idemque miltat, ubi non ait hoc facere esse simoniam, sed tan-
sentit Sot.,d. q. 5, verb. Colligamus ergo, posl secun- tùm non licere. Alii verodicunt esse simoniam, sivo-
dam conclusionem. catio à lectione ôrdinelur ad festumcolendum vel non
16. Tertio inferlurex dictis, si quis vendat doclri- colendum , cl propler illam aliquid accipîatur ; sccùs
nam auam cariùs quàm par est , vel duplicalum pre- si tantùm recrealionis gratia. Ita Sylvcsler, supra, et

lium accipiat, forequidem injustum,non tamen simo- Angélus, verb. Magister, num.'li. Sed dico banc non
niacum. Exemplum vulgare est de magislro qui cùm esse materiam simonia; simpliciter loquendo : nain si

babeat ab Eeelesià condignum stipendium, ut publiée dies sil feslus ex prxcepto Ecclesiœ , non perlinet ad
oinnes advenientes doceat à sîngulis discipulis aliquid debitam observantiam jus docere, vel nondocere;
exigit : de quo punclo videri possunt doctores eano- nam si quis doceat illo die, non violât feslum, et si

nistse, in c. ideMagist.,etSummislac, verb., Doctor; non doceat, non proplcrea meliùs colit illud , sed hoc
qui inprimis dubitant an illud liceat, neene; deinde, pendebit ex intentione et voluntate vacantium. Ergo
si non liceat, quale peccalum sit. Sed primum ad nos sicul recipere pretium pro lectione illius diei non est
non spectat, et breviter placel quod Panormitanus simonia , ila nec recipere pro vacalione à lcclione
ail spcclandum esse modum pacti et conductionis, et est simonia, quia illa materia eliam illo die non est

leges pacti esse servandas. Nain si conductus est ul religiosa, sed indifferens. Quôd aulem illa vacalioà
gratis oinnes doceat sive diviies, sive pauperes, sive lcclione ordineturà discipulis vel magislro ad meliùs

incolas, sive exlrancos, à nnllo potest aliquid licite vacandum Deo, extriiisecum est, nec mulat naturam
exigere, quia agit contra obligationem. Si verà solùm operis nec *inm privata auctoritas aut intentïo ad
;

prû pauperibus docendis conductus sit, ut videturesse hoc sulficil. Unde à fortiori seijuitur idem dicendum
casus illius capilis primi (licet possit habere alium esse quando vacatio concedilur in die profesto, quia

Bensum), tune polerit accipere aliquid à divilibus, et tune etiam id quodvenditur non est religiosum.Quôd
sic de aliis, semperque supponendum est quôd stipen- autem alii velînt illa vacalione uti ad cultuin religio-
dium sit sufficieiis;nanï si sit inaequale, alia erit ratio. sum, non satis est, aliàs non licerel venderecandclam
Item hoc procedit quando magister exigit; si verô et vinum, etc., quando eniitur ad cultum tantùm reli-

sponte offeratur, non peccat accipiendo. Quôd si de giosum. An verô illud liceat neene, ex obligaiionema-

modo eonvenlionis et pacti non constet, tune consue- gislri pensandum est : nam si ille ex ofticio et slipen-
ludini standuni erit, ut Panorm. concludit. dio lenetur docere tali die, vel eliamsi vacare tenelur,

17. At verô ((juod ad secundum punclum, quod ad non licel illi pretio vendere vacationcm,elin hoccasu
nos spectat) quando lioe illicite fit, aliqui doctores VO- loquitur D. Thomas, el tune peccabit contra jusiitiam,

cant illud simoniam, ut Angel., verb. Magister, n. il, vel obedientiam pro ratione obligalionis. Si verô res
cilana Hoslicnsein, Archidiaconum cl alios. Alii vo- voluntaria sit, non est per se iniquum vendere priva-
cant quasi simoniam, ul Richard, supra; sed D. Tho- tionem operis , seu obligationem ad non operandum
mas solùm dix.it non licere ; et reverà non est nisi in- aliquid, quod posset sine injuria alteiius facere.

justilia, uec habet commercium ullum cum simonia. 19. Ultime inferri potesl quid dicendum sit de licen-
Loquitnur enim semper de doctore conduclo ad do- tià docendi, de quâ tractai Glossa in dicto cap. 1 de
cendas tantùm naturales scientias, seu libérales aries; Magist., et vocal <piasi simoniam. Et idem sequilur
583 DE SIMONIA. 584

ibiPanormilanus dicens esse simoniam largo modo, illa? qua? ad proximum seu ad communem socictatem
non stricto. Yerùralamen si illa licenlia non pendeat hominum ordinanlur. Constat autem ba?c bona, ni suni

ex poteslate spiriluali , non est unde actio illa sii si- liabilus mentis, in seipsis vendi non possc nec jura

monia, utdoccnt Hostiens, ibi, et Angel., verb. Mmji- nec facto, quia non polest unus bomo suos prudenlia?

ster, uum. la, et alii, quia illa non est maleria simo velvirtulis habilus in alium transferre, neque alium

nije; si cniin aciio ipsa docendi non est maleria Uabitum illi infundere. Solùm ergo potest in his bonis

simonia?, cur eril talis licenlia? Adde dislinclionem intercedere vendiiio ralione operalionis lalium virtu-

illam de largàet siriciâ simoniâ nullmn liabere funda- iiiin moralium, quatenùs ab uno fiunt in connnoduin

mentum in rem obscuriorcm reddere,

praesenti , et alterius ;el talis vendiiio nec est perse mala.quia illa?

quia non explicatur modo, an peccatum illnd sit

illo operaliones sunt corporales et humana?,etprelioa?sli-

contra rèligionem neene ;et ideù simpliciler negandum maii possunt, et earum bomo estdominus. .Nec eliam

esl esse simoniam, quia reverànon est contra rèligio- esse possunt materia simonia', etiainsi aliàs inique

nem. Erit autem contra jnstitiam,quando prœlalus vcl vendantur propter rationem declaralam. Atque ba?c

magistratus quilibct tenelur ex officio illam Iicenliam conclusio ex sequentibus illationibus notior fiet.

dare , ut, v. g. ,
quando persona est idonea , et nulla 21. Ex bac ergo assertione sequitur primo, non esse

ratio boni communis occurrit ,

propter quam liceal simoniam pretium accipere pro dandoconsiliomorali,
illam impedire à lali muncre. Et in eo easu tenelur quatenùs ex principiis lumine natura? notis pendet,
qui pretium reeepit illud reddere ei qui dédit, quia vel à jure aliquo bumano scriplo, eliamsi delur in or-

illc injuriam passus est. At verô quando persona non dine ad conscienliam naturalem, ut sic dicam , seu ad

est idonea, et superior posset et deberel negare lalem operandum et faciendum bonestum, et vilandura pra-
Iicenliam, tune respeclu dantis non esset injustitia ne- vum. Palet quia tola ba?c materia est merè naluralis,

gare illi licentiam, et ideô nec est propria injustitia et nullo modo sacra. Sed qua?res an taie consilium
respeclu illius, si ei delur propter pretium , sed est vendere turpe sit. Respondeo per se loquendo non
turpe lucrum, tum quia est contra jus ecclesiaslicum esse intrinsecè nialum, quia non est injuslum; est enim

in toto ferè lit. de Magist. ; tum quia esl contra jus talis aciio prelio œstimabilis , non solùm propter stu-

naturale ralione ol'ficii debili ; et ex bac parte videtur dium et laborem, sed eliam propter dignitalem quam
esse contra juslitiam debitam communitati ratione of- in illo génère babet. Neque etiam est contra ebarita-
ficii. Et inde videtur probabile salis, quod aitAngelus, lem, misericordiam vel aliam similem virtutem per se
tune restituendum esse pretium non ei qui dédit, quia loquendo ,
quia nulla est ratio talis contrarietatis vel

non est illi facta injuria, sed rcipublica?, cui facta est. deordinalionis. Atque ila de consilio humano seu mo-
fictaulemilli restitutiodando illud pauperibus. Dixi au- rali in génère docenl omnes doctores, ut videre licet

tem : Si licentia non pendeat à potestate spiriluali, uli- in Yictor., Soto, el aliis supra. Deelarando (amen il-

que tanquàm actus ejus, quia si sit aclus polestatis lud consilium magis loquuntur de consilio politico, ut

spirilualis, censeri potest propria simonia illam ven- sic dicam, id est, ordinato adaclionem et jura civilia,
dere, ut ex poslea dicendis constabit. et ad vincendas lites, et similia.quàm de consilio dato
20. Dico tertio :Naturalia bona moralia, id est, qua? solùm ad dirigendam operationem quoad honestatem
inter bomines tanlùm versanlur, non sunt materia si- moralem ejus. Ad primum autem genus consilii per-

monia?, neque illa vendere est per seloquendo aliquod tinet patrocinium advocati , et consilium jurisconsulte
peccatum; interdùm verô esse poterit contra charila- de quo manifestum est posse vendi juxia sententiam
lem et justitiam, nunquàm tamen erit vera simonia. Augustini, epist. 54, ad Macedon., capite ultimo, 14,

Hanc conclusionem inlendunt eliam docuires supra quœstione 5, capile Non licet, H,qurestione 3, et tra-

citati, maxime quia absolulè negant, bona merè natu- ctai D. Tbom., 2-2, qua?st. 71, articulo 4, et ibi Sot.

ralia, quantùmvis illo ordinespiritualia.cssemateriam et alii, et Anton. , 5 part. , lit. , capite 2 , § 4, ubi
simonia?. Nam ha?c de quibus tractât hœc assertio meritô rejicit limitationem Glossse in dicto capile Non
merè naturalia sunt. Et ratio constat ex dietis, licet, scilicet , id intelligi, quando non sine operà, et

quia lue actiones et iota materia in quà versanlur, labore laie consilium datur; non est enim necessaria

non solùm naturales sunt, sed etiain ad rèligionem limitatio , ut supra de doclr'mà dixi ; nam est eadem

non pertinent; ergô nullo modo pertinent ad mate- ratio. Et ita simpliciler docentArchidiac.et omnes ibi,
riam simonia?. Consequentia palet ex dietis, et anle- Félin., referens Hostiens., et Immol. in capile Per tuas,

cedens ex terminis ipsius assertionis constat; ideô l,de Simon., numéro 5, lalè ;Tiraquel.. referens plu-

enim loculi in eâ sumus de bonis merè bumanis, ut res de Nobilit., cap. 29, n. 30 et sequentibus; Rebuf-

excluderemus qua? ad Dei cultum dicata sunt, de qui- fus, in tract, de Privil. scol., privil. 45.

bus statim dicemus. Deniquc declarari boc polest 22. Isliverôauctores non déclarant an hoc procédât

eodem modo quo pra?cedens crnclusio , servatâ pro- etiam quando consilium datur in foro conscientia? tan-

portione ; nam ba?c bona moralia spiritualia , esse lùm. Dico tamen eamdem esse rationem, quando con-
possunl aut prudenlia inlellectùs, sub quâ compre- silium est merè naturale, ut nunc loquimur, elin or-
hendo omnem scientiam moralem practicam quate- dine ad conscienliam naturalem, ut sic dicam, id esl,
,

nùs judicare et consulere potest quid agere liceat vel ad naturalem honeslalem. Quia etiam totum illud est

non liceat, aut virtutes morales voluntalis praesertim bonum naturale tam in se quam ex parte principii à quo
,
 385 CAP. VIII. AN DETUK ALIQUA SIMONIA IN MATERIA MERE NATURALI. 386
procedit, quant etiam ex parle termini ad qucm lendit. » el prout lit per corpus , habet suam xstimationem
Diccs: Eliam honestas naturalis nonpotestvendi, quia humanam.
non potest prelio xstimari nec comparari cum tempora- 2i. Tertio sequitur, nullo modo perlinerc ad simo-
libus bonis. Resp. Licol lioncstas secundùm se vendi
:
niam , vendere opéra miscricordia; aut similia , nec
non possil, tamen induslria etauxilium adcognoscen- per se vitiosum esse, nisiubi ratio justiiià; aut chari-

duin ci operandum boneslura vendi potest. Iiem licct laiis seu misericordix aliud postulct. Hoc constat
opus lioneslum non possit prelio xquari, potest la- quoad priorem partent eàdem ralione proximè factà.

inen qualenùs laboriosum est et deleclabile, vel aliàs Quoad omnes verô deelaratur exemplis, nain in sin-

utile, liumanam aestimationem recipere, utmox vide- gulis ralio siaiim apparebit. Nam servire infirmis,

bimus ; ergo et consilium ,

quod de illo dalur, poicsi opus misericordix est, et sine dubio emi et vendi po-

simili ter xstimari. Unde colligitur, si in tali venditio- test. hices : Polest vendi ralione materialis aetionis,

ne seu prelio excedatur, injustiliam corn milli, non si- non quatenùs miscricordia est. Rcspondco : Omni
monia. Quandôverô et quoraodô in hoc peccare pos- modo quo potest cogilari taie opus vendibile de facto,

sint, veladvocali vel similes consulentes, tractatur in posset etiam jure vendi perse loquendo, quia nulla

malerià de Justiiià, dielà q. 71, 2-2. El ex jurisperilis ratio alicujus virtutis obstal. Unde in contractum de-

videri possunt citati auctores et moderni, qui pluies duci posset cum omnibus condilionibus externis ne-

référant, Didacus Ter., lib. 2 Ordin., Caslel., tit. 19, cessariis ad virtutem et boneslatem talis operis. Nain

leg.2; Azeved., ad leg. novae recopil. ejusdem regni cur non De honestate verô, qux pendet ex interiori
?

lib. 2, lit. 15, leg. 18, 21, et laïc Tiraquel., supra. iutentione secundùm se spectatâ non posset (icri ,

23. Secundo sequitur non esse sknoniam , stando pactum, quia illa sicut non cadit in cognilionem bu-
in purà nalurâ , accipere prelium pro cxhorlalionc manam, ita nec venit in bumanum eommercium ;

aliquâ ad virtutem moralera , et ad vilanda pecca- niliil tamen vetat ,

quin unus bomo possit obligari al-
ta conlra nalurx legem, sive in publicà oralionc, et teri ad operandum tali iutentione, vendendo inten*

quasi concione lieret, sivc in privatâ admonitione, tionem non secundùm se, sed ut causam talis operis

vel curreelione. Ut si comnuinitas aliqua induceret sicut potest inlerdùm per legem humanam proliiberi

pbilosopbum aliquem , vel eloquentcm oralorem , ut intenlio , seu interior affeelus , ut influens in opus ex-
populuin ad virtutem excitaret. Non enim excedit hoc lernum. Multô verô magis posset in pactum deduci
munus limitalionem ralionis naturalis, et foriassein- ut habeatur intenlio simpliciter necessaria ad opus
ter geuliles vel alios infidèles est in usu. Diciimis exlernum tali modo exteriori factum ut contraria in-

ergo hujusmodi homines posse vendere et locare suas tenlio exlcriùs non extendaiur.
opéras, non solùin per moduin suslenlalionis, ut nunc 25. Prxterea, si judex venderet justiliam , sive bc-

fit et poslea videbimus, sed simpliciter per moduin nè sive malè aliàs faceret , non committeret simoniam
contraclùs venditionis vel xquivalenlis illi, compen- in naturalibus, vel politicis, ut D. Tliom. et omnes
sando non tantùm laborem corporalem, sed eliam scholaslici suprà allegati et Summislx docent. Et
dignitatem actionis , et majorent industriam , et alias Glos. in cap. Vendenles, 1, q. 3, verbo Justiliam, Tur-
qualitales actionis et personne. Quia loia illa aciio est recr. etalii ibi sequuntur. Idcmque omnes hi auctores

merè naturalis , ut sic enim de illà loquimur, et non dicunt de teslimonio ferendo, nam licct pecunia
speclat per se ad religionem, sed ad bonam politiam, recipiatur pro vcrilaie dicendà , non erit simonia.
vel, ad summum, ad moralem gubernalionem reipu- In his verô casibus poterit commilti aliquod pecca-
blieœ. Et confirmatur quia in republicà romanâ, verbi tum , vel contra charilatem ( si quis in casu in <juo
gratià,patronus alicujus caus;e orans publiée in senatu tenetur ex miscricordia gratis juvare proximum, >cl
exbortandojudices ad faciendamjustitiamvelgratiam, consolari vel corripere, aut aliud simile beneficium
polerat vendere suum palrocinium sine ullà umbrâ facere, nolit, nisi prelio facere, quod potcsl coniin-
simonia;, imô sine ullà injustitià vel lurpitudine, si gere in gravi neccssitale et pauperlate); vel conlra
pro justiiià pugnaret. Et idem inlclligi possetin bello justiliam ratione ofiicii obliganlis ad laie opus lacicn-
in oratore eflicaci ad exhortandos milites ad strenuè dum sine novo prrwmio ,
quia ipsum oflicium suum
pugnandum ;
posset enim suam aclioncm et suam in- affert sufliciens stipendium , sicut suprà de doclore
'

dustriam vendere. Idem ergo est inprxscnli, quia diclum est. Yel quia vendilur speciali prelio id quod
perinde est provocare ad justiliam vel forlitudinem ,
non est dignum prelio ut conlingit in mutuo, nam
et ad alias virlutes morales. Unde à fortiori constat, muluare sine dubio est opus misericordix si quis
idem babere locum in privatâ correclione vel admo- tamen pro lali opère exigerct spéciale prelium, dis-
nitione, ut si pater conducerct aliquem qui liliuni linctum à capilali , injustiliam committeret ; illa la-
corrigeret, admoneret, et monita bonestatis daret, men malilia usura esset, non simonia. Vel denique
quia in liis omnibus et similibus procedit eadem ralio potest esse illicilum propicr legem prohibentem, ut
saepè repelila ,
quia iota illa aciio , licct procédât à de judicibus et testibus suntmulli canoncs, 1, q. 1, c.
principio bono nioralitcr et spirituali suo modo, et Jubemus , cum sequentibus, cap. Non licet, II, q. 3,
lendal ad similem lerminum , non habet propriam c. Nonsanè, 11, q. 5. El leges civiles , lumjuris com-
rationem actionis sacne, nec excedit nalurx limites, munia authent. , ut judices sine quoquo suffrag. (i.;

tum hujus regni lib. 5 ordin., tit. 59 ; lum etiam Cas-

 >87 DE SFM0X1A. 388
tellae, lib. 5 novae Recopil., lit. 5. Sed li;rc adalia loca nature suà irritus est. Semper igitur sacerdolium in-
spectant. ler idololatras luit Gctum et nullum , ideôque inter
26. Quarto à fortiori colligiiur, non esse simoniam idololatras non poluit esse simonia ex objeeto vero
dare alteri pecuniam , ulomillalaliquod bonuin opus, sedsolùm existimala ex conscieniià erroneâ.
vel ne alteri benefaeiat; nain haec et similia esse po- 28. (Jpoiïcl ergo loqui non de idololatris, sed de

terunt contra charitateni , vel justiliain, ad siinoniam cultoribus veri Dei per puram ralionem naturalem.
aulem nibil speelant. Et eâdem raiione,è converso, Sic ergo probalur assertio, quia in purâ naturâ es e

si aliquis accipial pretiuni pro caveiido peccalo , ut posset verum sacerdotium , ergo vendilio illius fuisset

ne alteri inalefaeial, vel ne inebrielur, aulludat, et lune contra ralionem naluralem,et contra religionem;
similia, nulla est simonia. Nain lieet illse priva lionès ergo illud peccatum esset simonia naturalis. Anlece-
videantur esse quiiklani spirilualc, quatenus hone- dens supponilur ut cerlum ex supra diclis , quia sa-
statem aliquam habenl, (amen omnia continentur in crificium el sacerdotium sunt suo modo de lege na-

latiiudine materiâ) naturalis et merè lunnaïue. Po- ture , sicul el religio et cnllus exlcrnus Dei, ergo
lerit lanien illa esse injiistilia , si euni violenta coa- secluso ordine fldei et gratiai esset pole.-tas in com-
ctione taie pretiuni exigalur. Alioqui obligatio illa ,
munitate bumanâ creandi sacerdotes , et constituendi

et quasi privatio liberlalis proprix œslimabilis preiio lolum ordinem rerum saeraru.u , non minus quàm
est, et sine injustilià vendi polest, imô taies possent principatum politicum , et omnia quoe ad illuin perli-

esse cireuinslantix' , ul sine ullà inalilià fieret ; etper lient , ut ex materiâ de Legibus et de Hierarcbià cc-
lucc de aliis similibus judieari polest. clesiasticà suppono , et tractât benè Victor, in Re-
27. Dico quarto : Non est imprpbabile, in materiâ lect. de Polest. Eccles. Prima verô consequenlia pro-
religionis naturalis posse cari maliliam naturalis si- balur, quia vendilio sacerdolii veri ex jure natune est

nionicc , et boc modo posse intelligi peccatuin simo- mala, et religioni contraria. Nunc enim non ideô est
ni* in boinine eliam in piirisnaluralil.nis, vel mine inter pravum vendere sacerdolium ,
quia à Deo inslitulum

genliles, vel paganos, quatenus niera ralionc naturali esl , sed quia est inslitulum ad Dei cultum , et ex boc
ulunlur. Esset tanien illa simonia dislincta specie ab habet sulficientem diguitalem , secundùm rectam
ut

eà quae nunccommillilur. lia tenet expresse Victor., in ralionem vendi non possit, ergo idem baberet cum

dicta Relcet.,num. 20 cl 21. Eamdem necessariô sup- proportione sacerdotium naturalis ordinis, ut sic dicam,
ponunt illi auctores qui pulant Jéroboam commisisse quia est eadem proporlionalis ratio. Non enim obsla-

simoniam saltem ?x inlentione et conscientiâ erroneâ èl, quôd illa dignitas inter bona naluralia compula-
(ut sentiunt Adrian., diclo quolib. 9, art. 2, et Pa- relur, quia nibilominùs esset dignitas sacra propter

lud. 4, dist., 25, q. 4,num. 26; et ibi Durand.), quia liabitudinem ad Deum, et boc salis esset, ut in ma-
sciliect vendebat falsa sacerdolia, et ab ipso inventa, jori rest'unatione babenda esset, quàm res, quœ tem-
tanien, quia ipse credebat esse sacerdotia , simoniam poraliler venduntur et emuntur. Nibil ergo répugnât,

committebal . At Jéroboam non exislimabat illud quod inter naluralia bona sit aliquod invendibile in-

esse sacerdotium supernaturale nec à Deo institu- luitu Dei, ut colendus est religiosè ex vi luminis natu-

era] ; benè enim sciebat se illud invenisse , unde ralis.

nibil supernaturale in tolà illà materiâ cogitabat : 29. Dcclaratur proelerea quia vendere sacerdotium

6i ergo simoniam commiltebat, signum est non esse est res valdè contraria divino cullui , eliam stando in

necessariam materiam supernaturalem omninô ad purà lege naturali, tùm quia eo ipso vilipenderelur ta-

simoniam nain si illa esset necessaria profecto lis dignitas, tùm eliam quia per illam occasionem da-
; ,

esset necessaria aut vera, aut saltem pulala ; ibi au- rctur indignis, quod eliam est contra ralionem natura-

tem neutro modo inventa est : imo addit Victoria lem , et contra debilum cultum Dei; tùmpneterea quia

apud idololatras esse veram simoniam non solùm ex consequenler ad illam vendilionem omnia perlinentia
conscieniià erroneâ, sed eliam ex objeeto. Quod se- ad culium Dei esscnl venalia , et omiïes actus illius

muneris, ul oblalio sacrificii,et similia sacra, si quoe

quilur Valent., 3 tom., disp. 6, qusest. 16, punct. 2,
addit verô id procedere de idololatris, qui essent in tali statu instilula ; ergo ipsa ratio naturalis
dub. 1 ;

ante Cbrislum i'uère, non verô poslea, quia per Cbri- dictât faela tali instilutionc non esse vemmi exponen-

stum omne sacerdotium abrogatum est. Ego verô exi- da ,

quia vilescerel lolus cultus Dei, ergo malilia talis
aetionis contra religionem est, el germs quoddam si-
stimo nunquam inter idololatras, ul taies sunt, vera
sacerdotia esse potuisse. Quia sieut idololatras, ut taies monia). Potesl eliam boc exponi per comparationem
ad alia officia reipublicsd quorum vendilio valdè pro-
sunt, veram religionem non habent, ita nec veruni ,

sacerdotium, nec aliquid verè sacrum. Nec salis est, bibitaest, quia est multùm nociva reipublicœ, uteon-
quod in illis bominibus qui sunt idololalr.e , sit vera slatex litul. ad leg. lui., de Ambit. oflic; el ex aliis
,

potestas naturalis eligendi veros sacerdotes (qusc ra- juribus; ergo multô magis vendilio sacerdolii stando

tio movit Victoriam , sed non sufiieit), quia illa pote- in lumine nalurae essel deleslabilis el iniqua. Sed est
stas solùm est adeligendum sacerdotem pro cultu veri differenlia, quôd vendilio aliorum officiorum tempo-

ab ralium r ul magistratuum, judicum, etc., non est simo-

Dei. Unde omnis crealio sacerdolis falsi Dei , licet

bominibus fiât non est ex illà , naturali potestale, sed nia, sed injuslitia, vel contra commulativam, vel saltem

ex usurpatàper pravamvoluntatcm,el idée talis actus contra legalem jusiitiam: auia uiateria illa, cùm sit
 >89 CAP. VIII. AN DETUR ALIQLA SIMONIA IN MATERIA MERE NATURALI. r,oo

nierè lemporalis clhumana, non est materia simonise, cendùm in purâ nalurà esse posse simoniam. As-
ut omnes docent cum Glossà. verb. l'A judicem, in cap. sumptum declaratur quia illa prohibitio baberet vim
Salvaior, 1, q. 3, ex infrà dicendis de ofliciis tempo- constituendi materiam illam nt necessariam in mate-

ralibus Ecclesiae à fortiori patebit. Atvcrô sacerdo- ria religionis; nam quoad hoc camdeni ellieaeilalem
tium etiam nalurale sacra rcs esset , et ideô posset baberet polestas legislaliva ,
quuj esset in repiiblicâ
esse materia simonise. humanà in purà nalurà institula ; ergo posilà lali lege
30. Diees : Venditio officiorum temporalium reipu- prohibenle, venditio illa esset contra religionem , ac
blicae non est intrinsecè mala, licet maie sonet, et (li- subinde simonia.
gna sit proliibcri, ut sentit D. Thom. ad ducissam ."-J. Addidi verô in fine quart* asserlionis, simoniam
Braban., opusc. 21 , et videri potest apud Cajet., in illam fore specie distinctam ah eâ qua? nunc commit*
Sum., verb. Venalitas, Sot. lib. 3, de Just, qusesl. 6 ,
litur, quia quantum differunt religio infusa, et acqui-
art. 4; Govar. lib. 3, Var., cap. 19 , in fine Jul. Clar. siia, lantum differret illa simonia contra puram legem
lil). 5, § Simonia , num. A, et Jurisp. communiter in naturà; ah eà qua: nunc coinmillilur contra religio-
leg. Eurbarius, fi. de OÎRc. Praelor. et in leg. unicà, ff. nem infusam et contra supernaturalem Dei cultum,
ad leg. Jul. de Ambit. Qui omnes fatentur, hoc qui- |
quia privatio accipit specicm ab habilu cui opponitur,
dem esse malum; quia probibitum non de se et intrin- ul constat. Unde fortasse etiam verum est simoniam

secè , ideôque posse licere vel supremo principi , vel nunc esse magis intrinsecè malam, magisqne contra na-
exjuslà ejus dispensalione. Ergo idem dici posset et turamsupernaluralium donorum, quàm esse posset in
deberel de sacerdotio , slando in purà lege naturali purâ naturà, atquc ita possunt facile inlelligi auctores
nam in eà fortasse non censerelur, -sacerdolium di- '
qui neganl in purà nalurà esse posse simoniam; loquun-
gnius quàm lemporalis magistratus, ut alibi tractatum tur enim de simonia qualis nunc est. Et sic etiam
est. Et hoc ostenditnobis jus civile, nam in L. Si quis, definimus supra simoniam , illique pro materia spiri-
II, ff. de Pollicit. sacerdolium in ordine ad vendi- tualem rem ordinis supernaturalis assignavimus, eo-
tionem sequiparatur magislratui civili, et supponitur demque modo de illa in sequentibus loquemur. Et ita

ulrumque vendi posse, dùm dicilur : Si quis ob hono- i per banc partem satisfit secundae senlentise, et funda-
rent» vet sacerdolium, pecuniam promiserit , et anlequàm mento ejus. Nam in venditione sacerdotii, et rerum
honorent vel magistratum incat , decedal , non oportere sacrarum , etiamsi in purâ naturà essenl instiluta,

hœredes cju$ conveniri. Supponitur enim ibi quôd si cernitur indecenlia, et irreverenlia in ordine ad cul-

conditio fuisset implela, possent hœredes conveniri tum Dei. Et hoc etiam suadet secunda ratio dubitandi

atque adeù sacerdolium poluisse vendi sallem princi- in principio posita.

pis auctoritale. 55. Ad primam verô difficultalem, quatenùs favet

31. Respondeo inprimis negando consequentiam ,
priori opinioni, et procedit contra priores conclusiones

quia sacerdotiurn est res sacra ,

quod non babent alia noslras respondendum esl; et primùm, ad locum
lemporalia officia. Unde deformitas qu;c consideratur Proverb. 5 dicilur scienliam naturalcm esse prclio-
in venditione officiorum temporalium non est ex ipsâ- siorcm pecuniâ, quia simpliciter et in se nobilior est,

înct materia intrinsecè, sed ex nocumentis, quai inde etnonpolestpecunià obtineri; nam si quis non valeat
possunt reipubliese provenire, qua: non sunl adeô in- ingenio, licet multas pecunias prseceptori conférât,
tiinseca ,
quin separari possint per principis provi- non obtinebit illam. Quomodô dixit idem Sapiens,
dontiam , et ideô non est in illis tam intrinseca prohi- Proverb. 17 : Quid prodesl stulto habere diviiius, cùm
bitio ,
quia per legem humanam debeat consummari. sapientiam cmere non possit ? Et niliilominùs ipsa
At deformitas quai cernitur in venditione sacerdolii scienlia vel ars in ordine ad usus humanos polest ha-
naluralis, in ipsâmet materia inlrinsecum habet fun- bere aeslimationem suam, et industria seu cooperatio
damentum, et in Deo ipso, adeujus cullum proximè ad illam addiscendam etiam potest pecuniâ aestimari,
talc munus ordinatur, et ideô salis probabile est illam ut dictum est. Quod autem ex 25 cap. adducitur, re-
venditionem etiam lune fuluram fuisse intrinsecè ma- lorqueri potest ; nam ibidem praemittiiur : Veritatem
lam. Nec les civilis débet movere; nam jurisconsultus ente. Ergo hoc simoniacum non est per se loquendo.
ille idololalra erat, etveram religionem Dei veri non Sensus ergo duplex esl : Ente veritatem, hoc est, sa-
cognoseebat, et ita non babebat condignam aestima- pieniiam, doctrinam et intelligentiam, utique non par-
lionem sacerdotii veri et naluralis. Genliles enim ido- cendo sumplihus, ut illam acquiras, qnacrendo ].r e-
lolaine, licet haberent suum religionis et sacerdotii ceplorcs, vel quidquid aliud fuerit neeessarium, et
modum, politicè illud ncgolium tractabanl, et tolum pecuniâ polueril obtineri ; veritatem verô et sapien-
religionis cultum ad politicam uiililaiem commodi-
et tiam jam comparatam Iiberaliter communica ; in quo
latem reipublica; referehant , et ideô mirum non est sensu neutrum pra?ceptum est, sed consilium, et ita

quod codem modo de sacerdotio et de aliis magislra- non damnalur ibi venditio, cùm non damnelur emplio,
tibus censerenl in ordine ad venditionem. Dico verô sed inter licitas venditiones et emptiones emptio pi\e-
ulteriùs quôd licet daremus venditionem sacerdolii fertur, et consulilur potiùs quàm venditio. Aller sen-
naluralis non esse malam intrinsecè , sed quia prohi- sus est ut non sit sermo de venditione el cmplione
bila esset niliilominùs illa venditio sic prohibita esset propriè, sed per meta phoram, sicut Isai. 55 dicilur:
simonia saltem quia prohibita, quod salis esset ad di- Venile. enàte absque argenlo. El Cbrislus, Matth. 13,
501
DE SI.MOMA. 51)2

de mercatore qui incurrit, margaritam regni cœlo- relationem ad spirilualem effeclum nimirùm quia sunl

niui, et dédit omnia sua, et comparavit eam. lia ergo causa; bonorumspiritualiumel supernaluralium prioris

Sapiens admonet quaîrendara esse verilatem, eiiam

modi, et sic sacramenla sunl spirilualia bona causali-

emendo, si oporlueril, id est, coutemnendo divilias et ter, quia sunt causa? gratia?, etc. El ad h;cc reducunlur

orania temporalia propler sapientiam. Sicut eliaro sacramentalia omnia, et similia. Alia denique dicuntur

ilixit Sapiens; Sap. 7, sapientiam non esse venden- supernaturalia et spirilualia ex parte effeclûs, seu per

dain, id est, propter nullum esse oblivioni tradendam relationem ad spirilualem causam supernaluralem à

aut conteranendam, vel pro nibilo habendam. Ad pi-i- quâ proximè et principaliter oriuntur, vel efiieienier

mam confirmationem jam responsum est, scientiam vel eliam finaliler. Sic actus prophetandi spiritualis

naturalem esse à Spiritn saneto ut auctore et guber- est, quia et nasciturex causa spirituali, et ad salulem

natorc natura?, quod non obsiat quominùs naturalia vel lidem Ecclesià; ordinatur, et sic de aliis. Si quis

bona vendibilia sint; alias nihil esset vendibile. Ad autem rcciè consideret, sxpèhxc omnia possunt in

secundam conlirmationem jam dieium est non vendi eamdem rem convenire; irnô ferè semper conjun-
propriè verilatem, sed juvamen ad intelligendam ve- gunlur. Nam gralia et in se est spiritualis, et est causa

rilatem. Et quod hoc vendalur, eliam in cognoscendis muliorum bonorum spiritualium, et est effeclûs pro-

virtutibus ad Deum pertinentibus, vel ad bonos mo- prius Spirilûs sancti supernaliter operanlis, qu;e est

res, nulla est irreverenlia Dei, ncque indecentia, quia causa maxime spiritualis. Ilem sacramenta ipsa non

etiam industria humana in hisveritatibus addiscendis solùm sunt gralia?, sed eliam effeclûs meriiorum Cbristi

ac docendis est pretio sestimabilis, ut dictum est. Ali- et inslilutionis à Christo facta? qua? spirituale quid

quando verô esset contra dileclionem pro.ximo debi- bona qusedam spirilualia et est; et in se etiam sunt

lam ha?c gratis non doccre, eliam stando in purâ à sancta, ut palei maxime de Eucharistià, et in cicteris

nalurà, quando scilicet proximus indigeret maxime suo modo, scilicet quatenùs in se aliquo modo conti-

illà cognitione ad honestam viiam instiluendam ,

nent Cliristi gratiam, ut concilium Trident, définit

et non baberet pretium quo doctorem seu magi- sess. 7; et ita D. Thomas, art. 1, ad 6, sacramenla
slrum qua?reret. Ad ullimam conGrmalioncm s'uni- ,
!

ponit inler en quœ sunt spirilualia secundhm se. Actus

liter dicitur beatiludinem naturalem in seipsa non eliam prophelia? sicut à causa procedit, iia in se su-

esse comparabilem pecunià ; consislit enim in opéra- pernaturale quid e.4; et verè spirituale, saltem prout

tions propriâ ipsius bominis, quam ipsemet débet est in mente prophetae, et spirilualem effeclum habet,

eflîcere, non ab alio emere ; nibilominùs aliqua hu- nimirùm lidem seu cognitionem quam in aliis générât.

mana subsidia ad banc beatiludinem acquirendam Iiaque distinctio illa accipienda erit sano modo et ad

possent pecunià comparari, neque in hoc est aliqua docirinam accommodato, quatenùs unumquodque il-

absurditas. lorum membrorum denominatur abeo quod in ipso

3i. Aique ex decisione hujusquaeslionis posset bre- prœcipuum esse videtur. Hic ergo de primo membro
viier alia resolvi, qua? hic tractari solet, an simonia specialiter dicendum est.

possit esse m infidelibus? Sed ne debitum ordinem 2. Posset autem inprimis quaeri an gralia unionis,
invertamus, inlïa traclando generaliler de personis quœ maxime spiritualis et supernaturalis est, possit
qine possunt simoniam commiltere meliùs deûnielur. ,
esse materia simonia?? Et ratio dubitandi esse potest
CAPUT IX. quia potest esse maleria venditionis et einptionis hu-

dona actus ejus possint maine, et pro pretio temporali dari. Sic enim Judas,
An gralia sanclificans, vel et

simoniœ? vendendo Clirisium, vendidit gratiam unionis; et idem

esse materia
dici polerit de illo qui venderet Eucharistiam ;
lali

i. Potest ulleriùs simonia, prout mine in Ecclesià enim venditioni convenit iota delinilio simonia? ;

commiititur, dividi ex parte materiae, in eam qua?

nam ibi huervenit studiosa volunias vendendi rem
circa propria bona spirilualia supernaturalia versatur,
maxime spiritualem ; ergo illa gralia est materia si-
et alia:n qua? cadit in res spiritualibus annexas, de
monia?. Conlirmalur quia ob banc causain Judas inter
quibus membris sigillalim et per paries dicendum est.
| simoniacos eonnumerari solet. Sic enim videtur Ta-
Soient antem priora spirilualia bona in Iria membra Eos qui, 1, qu.-esiionc i Ut
rasius relatus in eapile :

dividi, ut videri potest in omnibus summistis, verb. Judœis Clirisium

j
veriùs dicam, Judœ eomparantur, qui
Simonia, prxsertim Sylvcst. etAngel., n. 1 Tabicn.,
;

vendidit; loquiiur autem de siraoniacis. Expressiùs

n. 1 et 7 ; Anton., 2 pari., lit. I,cap. 5; Paludano et

disk 25, Glos. in Sum. i, qua?stione 1, et ibi

j| ^^^ Mdcm rehtus capile Qui sludet, priùs dieit,
aliis 4,
muliorum exemplis se velle oslendere quam detesta-
aliis doctoribus, et in Ruhr, de Simon, et in eapile Con-
bile vilium sit simonia, et postea inler exempla ponit
sidère, eod. quamvis ibi Panormitanus cum Joanne
;
Judam, quiChristum omnium Redemptorem vendidit.
Andréa plura membra distinguât, qua? ad ha?c facile
Ilem Cyrillus Jerosolym., calechesi 16, loquens cum
reducuntur. Qua?dam ergo dicuntur spirilualia in se,
Simone Mago, ait Aller tu Judas anjento te gratiam
:

seu per essenliam, ut gralia et virtutes infusa?, et existimas. Sentit ergo Judam
Spirilûs sancli emplurum
dona Spirilûs sancli, et hùc eliam speclant gralia?
Simonem illum
priùs simile vilium eommisisse, et
gratis data?, quasi in babilu considérât», et cbaracler,
imitalum fuisse. Insinuai etiam Dasilius epist. 170,
Cl similia. Alia dicuntur spirilualia ex parte causa? per
 595 CAP. IX. AN GRATIA SANCTIFICANS POSSIT ESSE MATERIA SIMONIN. 394

ubi ad Simoniacos ait : Ne velilis Judam sectmtes i vendilio praecisè (il île re materiali, quœ cognoscitur
(jttœslùs gratta secundo illum prodere. et in alium iransfertur. Potest laraen hic adjungi alia

Nihilominùs dicendum est gratiam unionis non

3. ratio sumpta ex diclis ubi de irreligiositate et sacrU
posse esse maieriam simonia:, Dec Judam fuisse verè i
legio, quod injuria? factac in Christi personam sunt
'
ac propriè simoniaciim. Uanc posleriorcm parlein alterius speciei el malilix quasi alterius ordinis, quàm
j

Suppoount oiunes coinnninilcr, dùm Simonem po- |

sint sacrilegia, quœ Qunt contra personas et res acras

nunt ut prinuiin simoniaciim novi Testamenti, nisi j

pure crealas; quia sunt contra excellcnliam alterius

forte Judas numereiur inter homioes veteris Testa- ordinis, et conira adorationem alterius rationis illi
J

menti ,
quia ante Christi mortem el peccavit et mor- debitam. Sic ergo licet venditio Christi habuerit ma-
j

luus est. Sed quidquidde hoc sil, nobiscum sensisse liliam contra religionem , et reverentiam debitam

videtur Sot., d. q.;i,arl. 1, in lin. prima) cône.; et ratio- tanlac personae, illa tamen malilia longe allions or •

nem indicat, quia Judas, licel Christian auctorem graliœ dinis fuit quàm simonia. Et ha»c ratio probat in uni-

vendideril, non tamen vendidil tanquàm donum ementibus versum priorem partem conclusions ,
quod gratia
utile, sed ut morte perimendum ; et ideb non est ab Mo unionis non possit esse materia simoni;e ,
quia illa

nomen liujus sacritegii tractum ; ub\ non apertè negat gratia est allcrius ordinis ab omni re supernaturali

Judam eommisissc hoc crimen, sed non esse ab illo pure créa ta, contra quam versatur propria simonia.

nomen vitii desumplum. Ratio eliam non videtur mul- Item applicari potest prior ratio, quia impossibile vi-
lùmellicax; nain quod vendilio lial-ad peremplionem, detur ut aliquis cognoscens gratiam unionis, seu,

non veram ralionem venditionis, necobstaret pra-

tollit quod idem est, cognoscens aliquem homincm esse
vitati simonia:, si alias materia esset capax. Qui enim veram personam divinam, tentet illum vendere lem-
nunc venderet infideli oleumsanctum, utsanctum est, porali pretio; non polest ergo talis venditio contingere

id est, inajori pretio quàm ut oleum valeat simoniacus

, nisi ralione inalerialis nature, quac ad propriam si-

esset, licel illud venderet ut fieret pabulum ignis, ubi moniam non suflicit.

perimilur. Et ratio est quia hic finis est cxlrinsecus, 5. Neque obstant in conlrarium objecta : ad ralio-
et potest addere npvaui maliliam, non verô tollit nem enim jam responsum est negando assumptum ;

illam qme ex malerià sumi potest. Unde qui venderet non est enim illa gratia talis res quœ vendi possit
Judieo Eucharistiam, qui illam igni traditurus est, non eliam facto, et licet posset, non est ex rébus creatis,
solùm esset cooperator ad malelicium, scu sacrilegium et ideô nec venditionis nec propria? simonia: materia
Judœi, sed eliam verè simoniacus, si sacrum illum esse potest. Ad verba Tarasii dico probare conlra-
pancm cariùs venderet eu quod sacer est. Alii reddunt rium : nain ibi eliam comparât peccalura Simonis cum
ralionem eur venditio Juda) non fueril simoniaca, peccato blasphemanlium Cbrislum, et tamen constat

quia respeclu Christi non fuit commulatio voluntaria, esse diversse speciei, et eodem modo statim adjungit

sed injuriosa et coacta actio; sed non placet quia si- comparatiohem cum peccato Juda', tanquàm cum re
monia nunquùm est voluntaria actio respeclu materiœ diverse, habenle lamen quamdara anal >giam sou pro-

in quam cadit, seu ex parle rei venditœ, sed respeclu portionem ad illam. Et idem dicendum est ad Na-
altcrius cum quo fit contraclus, quod habuit eliam illa zian/.; comparât enim in effeclu et peenà, non in

Christi vendilio. Quod autem fueril simul Chrislo in- specie maliliœ; maxime quia icxlus iile inNazianzeno
volunlaria, non tollit aliam maliliam, sed auget; est non invenilur, sed videtur desumplus paucis mulalis
enim illa circumstanlia quasi per accidens, quatenùs ex Epislolà Tarasii, ut in deercto Gregoriâno notatur,
illa materia vendita ralionalis eratet capax voluntarii et ideô in eumdem sensum trahendus est. Cyrillus
et involuntarii, ut statim aliis exemplis palebit. autem et Basilius aperliùs loquuntur metaphoricè , et
i. Propria ergo ratio, quod ad Judam speclat, esse secundùm quamdam imitalionem gravions peccati.

videtur, <juia illo non vendidil Cbrislum, cogitans ali- 6. Superest ergo qusestio, an idem dicendum sil de
quid de spiritualîtate quse in Chrislo crat, nec co li- gratia sanctifîcanle, quod nimirùin sil invendibilis non
tulo aliquod pretium sumens, sed solùm ralione hu- solùm jure, sed eliam facto, et ideô non possil esse
manec natura) quse erat in Christo quasi res corporalis materia simonia?. liaenim mulli doclores senlire vi-
annexa rei spiriluali ; in simili autem vendilione non dentur, quia, ut supra dicebamus nemo potest gra- ,

coiilinclur inlrinsecè simonia, quando pretium non tiamquam in se babet in alterum liansferre; quo-
exlcndilur ad ici spiritualitatem, sed précise dalur modô ergo potest illam vendere eliam facto? Panor-

propter materiale illud quod est in re cujus sestima- mitanus igilurincapiteConsu/ere, num. 5, distinguens

lionem pretium non excedit. Dices, quamvis demus, spiritualia per esscnliam in incorporalia el corporalia,

neque Judam, neque Pharisa:os aliquid cogitasse de dicit priora ut sunt gratia et «loua Spirilûs sancli,
personà verâ qme sub illà humanitaie latebat, tamen vendi non posse, nec jure, nec fado, el ila non
culpabililer illam ignorasse, et ideô ejus injuriara :
materiam sîmonîœ. Citât Clos, in cap. 1. I, qua -t. 1.

nibil minus imputari quàm si illam cognovissent. Re- quœ reverà id non dicit. Idem verô asseruit Angel. de
spondeo, imputari quidem quoad rationcm injuslitiae et Simon. I, numéro 1, elTabien., numéro 7; idemqne
irrcvercntiic altcrius rationis, non verô quoad mali- senti) Sot. dieto Mb. 9, q. •'. art. I, et alii quos refert
liam propriam simon'ue, quia luec pendel inlrinsecè Qg ilin. statim àllegandus; el sumi potest ex c. Salva-

ex cognitione spiritualitalis rei quœ venditur; alioqui * îqr, 1, q. 3, ibi : Nec Apostotus emptioncm Spirilûs

TH. XVH. 15
395 DE S1M0NIA. 596

sancli (tjtiam benè fieri non posse noverat), sed ambitio- quia tune venditur illa persona majori pretio quam va-

nna et avaritiatii, etc., in Simone exhorruit. Et similc li ;it, et solùm raiione spirilualis gratte, vel lidei, vel

habetur in c. Judiees, verb. Poterat, 1, q. i- characteris quem in se liabet; bac enim omnia nunc
7. Sed nihilominùs dicendutn est hanc etiam gra- comprehendo sub babiluali gratia. Nam si vendens
liain posso esse maleriam simoniac. Ilacc assertio calicem, augens prelium raiione solius consecrationis,
sumi polcst ex divo Thomà, ai t. 2, qualenùs ait gra- est siiuoniacus, cur non magis qui vendit chrislianum,
tiain sacramentorum non posse vendi sine simonia, augens pretium solùm quia ebristianns est? Simili

supponéns illam esse materiam simonia 1

;
gratia au- modo si quis venderel sacerdolcm in mancipium, si

trui sacramentorum res est spirilualis pêr essentiam. id laciat inluitu sacerdotii, simoniacus est, quia ven-
Palud. c'iam 4, dist. 25, quaest. 5, n. 15, apertè dixit dit characterem ipsum sacerdotalem. Dico autem
spiritualia per essentiam esse materiam simoniac. intuitu sacerdotii ,
quia si venderet hominem illum eo
Eamdem opinioncm ampieclitur Ogolin. de Simon, modo quo soient servi vendi in ordine tanlùm ad cor-

tabula 1, cap. 55; non reelè autrui illam défen- poralem usum, et juxta sestimationcm communem
dit acpcfsuadct. Fatetùf enini hujusmodi gipatiam de servorum, tune non esset simonia, quia merè mate-
facto vendi non posse, et nihïtômthùs posse esse ma- rialiter se liabet ita character (sicut paulù ante de

teriam simoniac, quia ad simoniam suflicil artimus et venditione Cbristi dicebamus), sed esset et injuslitia

volunias seu desiderium vendendi rem spiritualem. et sacrilcgium contra canonem : Si quis suadente. At

At enim, quia si de facto nunquàm posèel talis gratia verô si specialiter aeslimaret illum raiione sacerdotii,

abhominibus vendi vcl emi, née super illam âcquiren- augerét illo titulo pretium ejus, vel si iota ralio pre-

dam vel dandam possent fieri conventtôries humaine tii esset illa dignitas, tune dico vendi intuitu sacerdo-

sub prelio lemporali, profeclô nullus peccaret per so- tii, el cômmitti simoniam, ut ratio facia probat, quia
lam voluntatem vel affectùm vendendi vel èmendi venditur consecratio talis persona? , et consequenter

circa talein materiam. Ergo dicendum potiùs esset, forma ipsa et character per quem consecratur. Simili

illam non esse materiam simonîae; nam circa mate- modo existimo fore simoniacum si quis habens ser- ,

riam simplicker impossibilem homini non versalur vum juslum ctsancium, illum venderet cariori pre-
sludiosa voluntas, esto possit intelligi afféclùs simples lio quàm valeat, ut servus est, solùm quia factus est,

vel conditionata voluntas vendendi, vel èmeridi talem et in gratia esse ac vivere creditur. Dices inierdùm

graliam, si esset possibile; hoc enim salis non est ut fieri posse ut raiione bonitalis moralis servus s'il fide-

dicàmus illam esse materiam simoniae. Quis enim di- lior et aptior ad serviendum , et hoc titulo illum ma-
cat angelum esse materiam simoniae, quia potest jori pretio aestimare, nec simoniacum esse , nec in-
liomo liabere affectùm vendendi angelum , si posset. justum. Respondeo verum hoc esse, nec de hoc titulo

Itaque licet malitia simonia: menlalis possit cômmitti nos loqui, sed de puro titulo spiritualis sanctitatis,

per solam voluntatem, tamen simonia propiié est quamvis illum non reddat aptiorem ad muntis ser-
peccatum quod exteriori aclione consummalur, et vïendi, sed solùm quia creditur Deo magis gratus;
ideo maleria illius non dicilur nisi illa circa quam nam hoc titulo illum cariùs vendere, sine dubio con-

possunt exteriores acliones vendendi, et emendi inler tra rationem et contra digniiatem gratiae est, et tune
liomines fieri. dicimus vendi gratiam ; sicut quando dixit Cbristus :

8. ÏJi ergo probelur assertio, oslendendum est Qui recipit prophetam in nomine prophelœ, ibi iutellexit

ipsammel graliam posse vendi et emi. Probari autem venerari propheliacdomim; qui ergo venderet sanctuin

lioc potest tum de habitibus gratiae sanctificanlis, lum j»rophelam propler exeellenliam sanctilatis et prophe-

de aclibus. Primo ergo ul gratia babilualis proprié liae, ingens pretium pro illo postulans, spiritualem

vendi dicatur, non est necesse ut vendatur in abstrà 1 illam digniiatem plané venderet, et simoniam com-
cto sumpla, ut sic dicam, sed salis cstquôd vendatur niiiteret; sunt ergo, vel de se possunt esse h'séc mate-
in concreto, id est, ut vendatur homo gratus, quà ria simon'uc. Posset etiam hoc ex aclibus gratiae con-

grains est, sicut venditur arlificiosa figura, qnando ven- firmari, quia illi aclus eliam sunl in essentiâ spirilua-

deur artefâctum quod raiione figurœ et artis prelio- les et supernaturales. Sed de illis infra dicéndUm est.
,

sum et sestimabile est, et sïeut venduntur res aliae 9. Alio item modo explicari ac probari poiest

qualenùs per quaedam accidentia vel assertio, respondendo simul ad diflicullalem in prin-
subsislentes,
prelio digna, vel cerlè majori pretio digna reddunlur. cipio positam, quia non solùm venditur res quam ali-

Sed gratia vendi potest ab homine hoc modo ;

ergo quis jam possidet et in alium iransferre potest ut illum

ul sit propria materia simoniac et cùm afficiat, vel ab illo possideatur (est enim hic certus
id salis est ;

gratia sit accidens, ut materia venditionis esse di- quidam venditionis modus, quem falemur non babere
caïur, satis est ut sit maleria illius per modum acci- locum in hisdonis abstràclè consideralis). Illc lamen
modus nec est necessarius nec unicus, et ideô conse-
denlis, scilicet qualenùs afficit subjeelum, quia acci-
non sunt, ila nec sunl aliter ven- culio valida non est, tum quia jam ostensum est quo-
dentia, sicut aliter
Jibilia. Probalur ergo minor, quia si christianus modô possit vendi gralia cum suo subjecto, et cum
caplivus, v. g. , cariùs redimatur solùm quia christia- illolransl'eiri in possessionem allerius, quasi redigen-

nus est, profecto ex parte vendenlis illa est simonia, do illam in servitulem alterius, quantum est ex parte

u» benè notavil Ugoliu. supra c. 50, n. 5; et ratio est vendenlis; tum maxime quia non tanlùm solet vendi
397 CAP. X. AN SACRAMENTA ECCEESl.E SINT MATERIA SIMON!. K.

res qusc possidctur, transferendo in emenlem, sed 12. Ad doctores autem qui oppositutn sentire vi-

etiam polest re« de novo fleri el tradi alteri; qwôd si denter, duo dici possunl : unum est illos lolum fuisse
lioc liât, propter pretium re* illa vendi dicitur et emi: locutos de donis habkualibus, vel quae per modum
ut pictor vendit imagiRem quam facit, et idée si fm- lialiitùs permanenlis danlur, el de illis tantùm vo-
vvreinus posse pictorem darc alieui pulchritudinem, docere non po se de facto vendi ut nudè spe-

pingenéo vel coloribus afliciendo faciena ojus, si id ctala, et secundùm ?e, quod verum est, quia semper
faeérel propter pretium, verè dieeretu- vendere illi venduntur ut conjuncta vel subjecto aliquà ex parle

pulchritudinem; et qui pingil domum alicujus pretio, maleriali, ul home, v< 1 conjuncta alicui aclioni, per
vendit illi nonquàm fu«rii illarura
figuras illas, lieet quam fiant, qua; ordin.-.riè etiam est rualei ialis, et ho-
dominus, sed tantùm aciionis per quam illas fecit. mini sensibili accommodata ; vel sceundo dici potest

Sic ergovendi etiam potesl gralia quatenùs perunom illos nihîl aliud voluisse i iî - i quod insinuatur in juri-

hominem in alio fieri polest, ut sacefdos vendens ab- bus (|ua' allegaut. Dicunl autem illa décréta Spiritum
solulionem, verè diectur vendere gratiara , et ordi- sanetnm nec vendi posse necemi, non quia bomo non
nans alium propter peeunias vendit illi cliaracl nos it de facto gratiam ejus vendere, eùm possit pre-

ordinis et graliam sacrameidalem, quantum est ex se; tio illam offerre,et cum effectu dare, nonobstanté pre-
nain illam eonfert pro pretio, si alius non ponat obi- tio si actioncm rilè exerceat, et ex parte reoipientia
cem, quod polest eontingere quando ipse ignora», et non sit obex , sed quia tune etiam non datur Spirilus
bonà lidc aceedil. sanctus ex vi venditionis vel emptionis, nec ex vi vo-
10. Et hoc modo vendilur ipsa gratis non eum luntatis pravoc quâ vendKur, sed ex vi sure promissio-
subjeclo, sed secundùm se ,
quamvis non vendatur ns et inslitulionis. El hoc modo vocalur ibi lalis ven-
nisi ut terminus actionis quœ est aliquo modo in po- ditio poliùs simulata quàm vera, scilicet quoad effica-

testate et dominio vendentis. Nihîl tamen obstat quo- ciam, et dominium vendentis, quamvis quoad externam
minùs simul cum ipsà actions vendatur effectus ejus, convenlionem et pravam inientionem vera sine du-
,

imô ille principaliler, quia propter quod ununujuodqus bio sit.

taie, el illud magis. Tune autem iota a'Stimatio et va- CAPUT X.

lor lalis aciionis ab effectu sumiiur ; ergo effectus ipse
Ulriun sacramentel omnia Ecclesiœ suit propria malaria
est qui lune maxime pretio aestimalur. Et hoc modo
simoniœ.
dicunt sœpè sancii Simonem Magum voluisse ipsum
Spiritum sanclum et gratiam ejus vendere, el idée 1 Post sanclilicantem graliam proximum locum inler
voluisse donuin ejus, id est, potestatem conferendi spiritual ia, qiue s;mt materia simoniœ, censentur ha-
graliam emere; peccavit ergo volens emere gratiam bere sacramenta, subquibus sacrifieium comprebi ndi
quasi gratis datam, seu propriam polestatem ministe- <
débet (eliamsi de illo expressa mentio non semper
rialem, el volens vendere graliam sanclificaïuem. Imô fiât, ut patet in D. Thomâ , d. q. 100, art. 8), Mm
Sotus, dicta qurestione , art. 1, in principio, dixit |
quia et in sacrificio consistit eullus divinus loi maliùs
voluisse emere ipsum Spiritum sanclum et gratiam ac principaliùs qUàm in cseleris actionibus, ut dixit

ejus gratum facienlcm ;

propriùs autem id dicitur de
'

D. ïhom. i-2, q. 101, art. 4, et in 5 tomo de Sacrant.

voluntale vendendi, quamvis merè potestatem dandi latè diximns ;
luni etiam quia in lege nova sacrifi-

graliam quodammodô etiam sit illam emere. Hic

,
eium, et potissimum sacramentorum in eamdem rem
autem modus venditionis non lam propriè babetlo- coincidunt; nam saeramenlum Eueharistia: sacrifi-

eum in actibus gratis praserlim internis et spirilua- cando confïcitur, et res oblata in illo sacrificio est

libus, quia non c^t in hominibus poleslas ila efficax ipsum sacramentum consummatum, et, ut voeant, in
horum aetuum in alio, sieut gratis liabilualis vel cha- facto esse. De bis ergo sacramenlis breviter expli-

raeteris permanentis. Potest Laroen esse aliero è duo- candura est, quomodo sint materia simonise.
bus moilis : primo, si ego venderem meum superna- 2. Ul autem posait uniformis et generalis esse do*
turalt m aetuin. qualenùs polest alteri afferre aliquam ctrina, séparerons Eucbaristiam, ut est propriè sacra-

utiliiateni spirilualera vel meriti de congruo, vel im- mentum, habens esse suum permanens, à caeterls

jietr.'itiouis vel satisfactionis. Nam ila possunt vendi sacramentis omnibus quorum ess% esl traii6iens : con-
opéra , etiam si ipsatoet realiter non transeant in sistit enim in aclione quadam, vel passione, sieut

alium ut ab illo possideantur, sed satis est quôd gratià etiam consecratio ipsius Eucbaristix esl actîo saera-

illius liant, vel ad arbilpiuia ejus; nam hoc ipsum a>sii- mentalis transiens, seu sacrificalio, ut «lixi. El usus

mabile pretio esset, si qualitas et dignitas operis non ejiisdem Eucharislia? , idest, sacramenlalis conimu-

repugnarent cum pretio. Alio modo potesl id intelligi nio, sub bis iranseuntibus sacramentis eomprehendi-
qualeiiùs unus hnino polest cooperari ad linein, et si- lur , nam esi dispensalio actualis cujusdam sacra-
miles aetus altérais, salti'in planta ndo el rigando; menti. Illa ergo omnia sacramenta, qu e consistunl in
nam qui liane cooperationem vendit, raeritô censetur aclione transeunte, sieut habeut majorem quamdàm
alteri vendere fidem, quam COncipil, vel siniile aetus, convenienliam , el similitudinem inter s-, ita etiam
-«a illa cooperalio non censetur œstimari illo pretio, faciliùs possunl generalibus regulis comprehendi ; et
nisi ratione illius termini, seu cffectùs, sieut in aclione ideo opéra' pretium visiiin est priùs de ÎJicharislià ,

Uingendi expl'navinius. I ut est saeramenlum permanens, wram cl dlarâm do-

399 DE SIMONIA. 400

ctrinam supponcre, et postea de cœteris dicere. panis et vinum, qurc sunt res vénales. Et licel petan-

3. Fgitur de Eucharistiâ cerlissimum est, non solùin lur ad confleiendum ex illis saeramentum, non pro-
esse propriam, sed eiiam supremam et maximam plcrea gratis necessariô dandae sunt, quia propter illam

raateriam simoniœ, nisi forte venditio ipsius dicenda ordinationern exlrinseeam petenlis non efûciuntur res

sit detestabilius vilium, quàm simonia. Probatur, sacra , ut de aliis sacramentis inox dicemus. Et bine

quia boc saeramentum est Chrislus ipse sub sacra- colligit Ugolinus, traclalu primo, capile 39, num. 7,
mentalibus speciebus contenlus, et ut est panis vivus pro expensis factis in conliciendis hostiis, etc., vel illis

sacramentalis, vcl sont species consecralœ, ut realiter emendis (publiée enim vendi soient) posse aliquid
continentes ipsuni Christum ( nain quod ad prasens exigi. Addit tamen illud esse peccatum ratione scan-
atiinel, parùm refert uno vel alio modo loqui) ; ergo dali; quod habet locum si talis compensatio statim
non potest vendi boc saeramentum ,
quin Christus peteretur à communicantibus. Imo tune vix posset c

ipse vendatur, ergo lalis venditio magnam irreligio- simonia excusari ,

quia magis videtur saeramentum
sitalem intrinsecè continel. Ac proplcrea dixi vider vendi, quàm parva il ta materiâ. Al si separalim à
possc peccatum boc majus, quàm simoniam, quia \i- communitate , et non à singulis communicantibus,
delur simile vendilioni Judsé, de qnà diximus fuisse petanlur hujusmodi expensa?, non est per se seanda-
peccatum alterius rationis et gravions. Aul fortassè losuni, nec iniquum ; erit verô injustum , si vel eas

verius est uiramquc malitiam comprehendere , nain petat, qui ex olficio et beneficio obligatur ad illas, ut

quatenùs est venditio sacramenti sensibilis et ad usus parochuSjVel si ultra sequitatem pelât. A t verô si
bumanos accommodât! , est propria simonia, et somma loquamur de materiâ proximâ, illa nihil aliud est,
ex génère suo ; ut verù transit in gravissimam irre- quàm ipsœmet species consecratee de quibus jam ,

verentiam personne Cbristi, est irreligiosilas gravions dictum est vendi non posse. Imô etiam si quis velil ad

rationis juxta dicta de sacrilegio , superiori libr., valorem prioris panis respectum babere, poslquàm
c. 5. Imù ut versalur circa ipsum saeramentum , ut species consecralae sunt, non retinenl illum valorem,

taie est, potest inlerdùm duplicem malitiam contra sicut non continent antiquam substantiam. Nec ba-
religionem participarc, quia duobus modis possuni bere possunt proprium antiquum usum merè mate-
vendi sacra? illœ species : primo ad usum propriiim rialem, sed novum et spirilualem ; nam licel corpora-

sacramentalem , scilicet ad cominunicandum , et tune liter sumendae sint, non lamen ad naturalem usum,
in veudiiione illà propriissimè simonia commiltilur, sed ad spirilualem. El licet corporaliter nutriant,
de quà loquitur textus in capile Ni' Uns episcopus 100, poslquàm sumplx sunt, boc veluti per accidens esse

4, qiucstione 1, et pro ratione redditur ibi, quia lune debel ad debitum usum illius cœlestis panis, el illud
gratia Spiritûs sancli vendilur. Et addi possunt alise ipsum sine interventu supernaturalis operis non fit

raliones ,
quia res maxime sacra temporali pretio nam oportet , Deum ibi itcrùm materiam panis re-
commensuratur, et ita tractatur, ac si essel sub do- creare; et ideô quidquid in illo sancto sacramento
minio vendentis, qu;e sunt raliones malitiae simonia?. est, extra humanam œstimalionein et supra omne
Nec ibi iuvenilur alia malitia per se, nam quôd ibi pretium est.

conjungalur, vel indigna sumptio, vcl indigna dispen- 5. Venio ad caetera sacramenla in quibus loqui pos-
satio Eucharistie, est per accidens, et in rigore potest sumus vel de ipso sacramento, ul includit ioluni quod
separari interveniente ignorantiâ ex parle recipienlis. est de ratione sacramenti, vel de materiâ ipsius. Voco
Hic verô occurrebat quacstio an inlerdùm liceatemere aulem nunc materiam lotum illud signum sensibilc ,

Eucharistiam propter vitandam majorem injuriam quantum ad rem toiam ,

quae substerniti.tr significa-
ut, verbi gratià , ad vindicandam illam de polesiate lioni , sive sit elemenlum, sive verbum. Quod ergo.
lKcreiici, aut Judœi, vel Ldololatra, qui illam rapuit, attinet ad saeramentum ipsum , régula gcueralis et
et quasi caplivam retinet ? sed de hoc inl'ra dicam in certa est, sacranenta ut sic esse propriissimam ma-
generali quaestione de bac re. Secundo modo vendi teriam simonia? juri nalurali contraria?. ILec est sen-
potest Eucharistiâ ad pravos et magicos usus, ita enim tenlia communis omnium quos referemus. Et vix
solet à maleficis irreverenter Iractari , et tune duo indiget probatione, quia licèt sacramenla in actionibus
peccala intelligo commilli ex parle vendentis : ununi quibusdam vcl passionibus circa res materiales con-
sinion'ue, quod jam explicatum est ; .aliud borrendi sistant, nihilominus ut sacramenla sunt divina et su-
sacrilegii, quatenùs rem adeô sacram ad profanos usus pernaluralia doua sunt gratis collala nobis à Christo
convertit : la!e enim sacrilegium commilterel, si ad eorum auclore , et per respectum ad graliam quam
eumdem usum gratis illam daret; quamvis ergo ven- conferunt spiritualia sunt. ImôD. Thom., art. i, ad 6,
dat, non excusatur ab illo, nec in aliud iliud commu- illa vocal secundùm se spiritualia ; Cajelan. verô
tât, s d utrumque committit. verbô simonia, ea voeat composita ex materiali et
Et heee videtur sufficere de hoc sacramento
4.
spirituali, in quibus spirituale praîcipuum est et quasi
quia in eo nulla occurrit alia difûcullas. Nec etiam bie Nam
formale, et ideo spiritualium retinenl naluram.
habet difficultatem quseslio de materiâ hujus sacra-
rêvera supernaturalia sunt et propter spirituale sunt
menti, an vendi possit. Nam si sit sermo de materiâ instituta. Ergo co ipso quod sunt talia , contra reve-
reniolâ, quae in hoc sacramento transiens
appellatur, rentiain illis debitam, cl contra religionem, et contra
clarum est vendi posse'. Quia nihil aliud est
quàm verbum Chrlsfi : Gratis accepistis, gratis date, est illa
401 CAP. X. AN SACRAMENTA ECCLESIiE SIM MATERIA SIMONIN. 402

vendere; est ergo simonia ex naturà suà mala, et ideô T pro illà refert cliam llostiens. In Sum., tit. de Sa-
probibita. Habetur autem h. ce generalis proliibilio in cram. non iter., § Tertio divisio. Et eamdem seqoitor

C. Cùm in Eccle&iœ, de Simon., ibi, seu pro aliis sucra- t

%
:ns. a, p., q. 1G9, niim. 4, art.
Alcns. 1, dub. 1, in fine.

mentis aliud exigatur. Quod vitium ilti appellalur hor- 8. Nibilominùs certum est non esse talem'^cep-
ribile, quo verbo salis significalur esse contra divinum lionera admillendam. Nam secondùm (idem c^.oli-
jus. Comparalur enïm cum^pcccato Giezi , quod fuit camr matrimonium est verum sacramentum nova? legis,

contia legem naturalem, ut vidiraus. Ac denique dici- et gratiam ex opère operato confert, ut in concilie
lur, contra banc prohibitionem nullam posse praeva- Trid., sess. 7, gênera tim, et sess. 2i, can. 4, in spe-

lere consueludinem ,
quod est cliam signum intrin- cie de matrimonio deûnitum est. Unde cooseqnenter
secae deformitalis. Praeter liane verà gêneraient probi- sequitur matrimonium , quatenùs sacramentum est
biliouem suut aliae partictdares de Ordinationibus, de vendi non posse. lia docet D. Thom. d. q. 100, art. 6,
Confirmatione et Bapiïsmo, et c. 1, q. 1, c. 2, 4, et ad 2, cujus tempore non erat iia certum, matrimo-
multissequeniib., et in cap. Baptizandis, 99, cum mul- nium esse verum sacramentum , et dare gratiam, et

tis sequentibus in parliculari prohibetùr simonia circa ideù solum dicit contrariant sententiam non esse us-

Baptismam, Conlirinaiioneni, Ordinem, etCommu- quequàquc veram : jam verô sicut de (ide est, matri-

nionera ; de Pœnitentià habetur in cap. Nenw presbij- monium dare gratiam , ita etiam est omninô certum
lerorum, de Simon, et de Oleo sanclo, id est, Extremà esse maieriam simoniae, ut sacramentum est, ne-
unetione, c. ult., 1, q. 5. que posse ut sic sine simonia vendi. Et iia docent
6. Addo praeterea, propter maliliam simonia; posse omnes theologi cum D. Thom. supra, et in 4, d. 25.
facile inveniri in sacramentorum vendilione maliliam Et juris inlerpreles super cit. jur. et omnes summis-
contra cbaritatem. Primo quidem quia cum tali aclu Fundamentum aulem illarum Glossarum erro-
tae.

regulariter est conjuncta malilia scandali , maxime j

neum est, ut dixi et nunc luereticum. Et praeterea
,

quando sacramenta communi populo ministrantur. malé inferunt, quia ut matrimonium non possil vendi,
Secundo quia per hune abusum arceri facile possunt salis est, quôd sit sacramentum, (ut ipsa; fatentur

paupercs à percepiione sacramentorum. Et ulramque imôelesse maximum sacramentum, ut dicit Glos. in

rationem leligit Gelasius papa in cap. Baptizandis, d. c. Honorantur) eliamsi gratiam non daret. Sed
99, 1, q. 1, dicens : Et ideb nihil à prœdictis promis forlassè Glossae non intellexerunl, esse sacramentum
exigere moliantur ,
quo vel paupertate cogente deterriti propriè inslitutum à Chrislo, sed lato modo, sicut fuit
iti indignatione revocaii, redemptionis suœ causas adiré in statu innocentiae, tesle Paulo ad Ephes. 3. Et in
despiciant Et notavit Glos. in c. Relation, 10, q. 5, et Omni modo sacramentum, quia signifi-
lege fuit aliquo

Panorm., in c. Cùm sit, de Simon. Addo cliam, iuter- cavit conjunclionem Cbristi cum Ecclesià; et nibilo-
dùm esse posse injustitiam, quando sciliect ,
qui pre- minùs vendi polerat. Sed licèt in hoc sensu illalio

tium exigit, tenelur ex oflicio, et juslilià gratis mini- posset sustineri , tamen in anlecedenle, duplex error
strare. Quod indicavit Gregoi iu> pap:i, in d. cap. Re- includerelùr, scilicet et quoi matrimonium non sit sa-

tatum, 10, q. 5, admonens aniinarum redores, ne per cramentum spéciale nova? legis, et quùd gratiam non
bas exacliones graves sint subditis suis : est enim gra- conférai. Et sanè Glos. in d. c. Quidquid, poiiùs vide-

vamen illud plané injustum. tur senlire, actiones sacras qua; gratiam non confe-
7. Neque circa generalem banc regulam invenio runt , posse sine simonia vendi ; nam ex negalione

difficullalum, aut opinionum diversilatem ,

praeter iliius effeciùs, tanquàm ex negatione causai adaequa-
quamdam exceptionem ,
quam nonnulli canonisée fe- lae infert, non esse simoniam vendere matrimonii
cerunt. Dixerunl enim aliqui excipiendum esse matri- sacramentum. Eté converso de benedielione nuptiali,

monium , nam illud vendere licet, et ita non est ma- quae à sacerdoie datur, ait dare gratiam , et ideù esse

teria simoniae. lia sensitGlos., in cap. Cùm in Ecclesià, maieriam simoniae, senlieus illud esse necessarium

de Simonia, quae fatetur quidem matrimonium esse fundamentum simoniae. Quae assertio etiam erronea

sacramenitim, et nibilominùs dicil posse vendi, quia est, quoniam cerlissimum est, alias actiones spiritua-

in eo, ait, gratin non conferlur, juxla cap. Connubta, lesquae non dant gratiam esse maieriam simoniae, ut
32, q. 2, et c. Nuptiarum, 27, q. 1. Idem tenet Glos. infra videbimus. El de benedielione sacerdotis impro-
in Summâet in cap. Quidquid, 201, 1, q. 1, et in cap. babile est dare gratiam ex opère operato, cùm non
Vendentes, 1, q. 3; quae Glossae allegant, d. c. Quid- sit forma sacramenti, sed sacramentale quoddam ut
quid, forlassè quia in eo dicitur pro bis aclibus in suppono, ut eadem Glossa plané fatetur.
quibus gratiye consolatio invenilur, non posse prelium 9. Neque alia jura, quae illae Glossae allegant, sunt

recipi, vel forlassè quia ibi numerantur aclus qui sunt ad rem. Nain in cap. Quidquid, generalis régula poni-

niatcria simonia', et inicr illos non ponitur matrimo- tur de omnibus sacramentis, sub quibus matrimonium
nium. Allegant etiam cap. Honorantur, 32, q. 2, so- comprehcndiiur etiamsi non uominetur in particu-
,

lùm quia ibi dicit Aniliros. : Honorantur parentes Re- i lari, quia nec ibi numerantur omnia, neccrat neces-
beccœ muneribus. Inde eniin infert etiam ibi Glos.: sarium. El ita ibi etiam non excluduulur aliœ actiones
Ergo pro matrinwnio contruhendo potest exiiji pecunia. quTe gratiam non conférant, etiamsi illarum mentio
Et infra eamdem rationem erroneam repelit. Et ab eà non liât. In cap. aillent Nuptiarum, nihil habetur ad

sententiâ non discordât Durandus, 4, d. 20, q. 3; ubi présentent causant perlinens. Capitul. autem Connu-
403 DE SIMONIA 404
ha, non loquilur ife sacramento," aut vinculo inairi- sacramentum simul esse contractum Imma-
vis sit ,

uiouii, 90d de nsii cl actu quo corisuininatiir. Et deinde num, in quo commulalio materialis, ul sic dicam, id
(|ini(l ilji dicilur, non adesse in illo aciu pnisenliam est, rei corporalis pro corporali manifesté intervenit.
Spltilûs sancii, si iriteliigatutdepraesenïiâ perefficien- Nam in matrimonio conjuges invicem tradunt et ac-

tiani gratis; ex opéré operato, clàruirt est, si verù ceptant COfpôra sua, onde uniis tradil se alteri, <piia

intÉligaltir fle prasentià Spirilus saricti auxillahtis, aller iradil se illi, cl c conlrario. Igitur ex parte hu-
ut honesiè, et sine pcccalo liât, vcl etiam rcmuneran- jus contractas nihil répugnai, quod in matrimonio
tis per graliai augnienlum, si légitima intentioiio , ac aliquod pretium iniervcniat, quando ad asquitatem
débita purltate liai (quod magis videtur significare contractùs necessarium visum fuci il. Et tune non emi-
OrigeiR'S, qui est auctor illius textes); non est id uni- lur, aut vendilur sacramentum, nec aliquid spiriluale,
versaliter vertnn, iiam srcpè polesl lieri ille actus sed venditurvel malerialis conlraclus, vcl potiùs quo-
saiulr et meriloriè; qnod non lit
1

sine auxilio, cl prse- dammodù emitur quasi parlialitcr corpus ipsum ma-
sentià Spirilûs sancti. Sed quia hoc ràruni est eliam tcriale ,
quod est materia sacramenti. Nihil enim ré-
in justis conjiigatis , ideô itâ locutus est Origenes. pugnât, corpus humanum emi ad usum matriihotlii,
Cap. auteiii Honorantur, nihil ad rem faeil ; tùm quia sicut emitur ad servitutem. Nam sicut corpus unius
in eo est sermo de conjugio Rebecca;, quod fatemur conjiigis pro corpore alterius eommutalur, ita si non
non fuisse sacramentum tum etiam quia
, illa donatio sinttnoraliler a'qualia, potest eommutàri corpus Unius,
non fuit pretium, ut cadem Glossa ibidem faletur, di- pro corpore et pecunià alterius, hoc enim necconki'a
cens : Tuiis donalio potiks dicitur lionor, qnàm pretium, jusliliam est, nec cum simoniâ habet commercium.
fuit enim quidem actus voluntatis, et graliludinis et 12. Potest hoc etiam aliter declarari, quia pcr hu-

nmicilia\ non pretium. jusmodî pecuniam semper compensatur aliqua condi-

10. Sed adhuc superest difficullas circa usum Ec- tio temporalis , in quà alter conlrahentium alterum
clcsia\ Videmus enim, in matrimoniis pecuniam sem- excedit, et ita semper fit cwnmutalio temporalis pro
per dari, el multa pacla intervenirc pi'iusi|uàm liant. temporali, non pro spirituali. Ul, v. g., quando aller
In que diflicultatc responsio eommunis est, hoc non contrahenliuin est nobilis el alter dives, sicut corpus
esse pretium matrimonii, sed dolem necessariam ad pro corpore commutatur, ita nobilitas pro divitiis

onera matrimonii sustentanda. lia comnumiter juris- et si unus est senex dives, alter juvenis pauper, gra-
periticilatis locis, pmeserlim in d. c. don in Ecclesiœ, vamen illud et periculum quod suscipit juvenis pecu-
ubi Panorm. n. 2, et Thom. de Argen. in 4, d. 25, nià compensatur. Et sic de aliis conditionibus pulchri-

qii&sti 1, aitic. 4, di:b. 2, ad 1 ; Anlon. 2 p., lit. 1, tiidinis, aut deformitalis, hebetudinis, vel facilitalis

cap. 5, § 1G; Sylve.-t., Tabien. et aîii. Et sumilur ex ingenii , et similibus judicandum est. Et hoc lolum
cap. Pcr vestras, de Donat. inter vif; et uxor. et leg. videtur comprehendissc D. Thom. d. art. 2, ad 6, di-

Pro oncribus, C. de jur. dot- Quai responsio optimè cens , matrimonhim non solùtn esse sacramenlum , sed
satisfacit quantum ad dolem spécial, nam et Ecclesia, etiam nalurà officium , et ideo ticet pro sacramento non
quai rcs sacra est, sine dote consecrari non débet, possit pecunia dari, pro matrimonio, ul est officium na-

juxta cap. Cùm sicut, de Consecrat. Eccles., et cap. 1, turœ, iicilum esse pecuniam dare. Nam sub illà ratione
prima, q. 2, et e. Nemo, de Consecr., d. 1. Imô nec officii naturae includuntur omnia quai ad a-qualitatem
aedificari, utibi notant Glos., Panor. et aîii. Sed dif- contractùs ; ut talis est , necessaria videbuntur, ut
ficullas semper. superest de aliis contraclibus, qui eifea benè explicavit Richard. 4, d. 2o, art. 3, qua?st. 1,
malrimonium , fréquenter llunt, qui non videnlur ad 4'. Et idem sentit Panorm. in cap. Cùm in Ecde-
posse excusari à venditione et emptionc matrimonii. siœ, de Simon., num. 5, citans Baril in 1. Si ita stipu-

Soletenim, quando personce non sunl sequales in no- lais, §2, et in 1. Si divortio , ff. de Ver. oblig. Et
bililale, vel alià similitudinc, inaqualilas illa ad quam- idem Guilliel. Redoan. tract, de Simon., p. 1 4
c. 11,
dam a?qua!itatem reduei per pecuniam, ut constat ex n. 4. Qui tamen in eo cavendus est, quôd non vide-
usu. Tune non potestdici, id fieri ad suslinenda onera tur rectè sentire de matrimonio, ul sacramentum est,

matrimonii; nam ad hoc sufliceret conlpetens dos, sed in opinionem Glossarum damnalam inclinare sine
tune verô fit haie additio ultra suflicienlem et abun- ullà necessitate ad praisentem resolulionem. Quia licet

daniem dotem. Et interdùm fit sub condilione , ut si malrimonium sit perfectissimum sacramenlum, non
ronlingat mori sine filiis conjugem minus nobilem abstulit ralionem contractas, neque alia quai ad aiqui-
alter superstes sit necessarius hx'rcs laniai pfecunise, latem ejus et ad officium naturse necessaria sunt. Et
vel lalium bonorum. El confirmatur ex c. De Mis, de hinc etiam est, ut in contrahendo matrimonio lieitum
Condit. appos., ubi dicilur, validum esse contractum sit pecuniâ procurare consensum alterius, et daré ali-

hune : Ducam te in uxorem, si rem talem mihi dona- quid vel parentibus pue-llse ut consentiant, vel inter-
veris, ibi aulem intervenit paeluin aequivalens vendi- nunciis ut illud procurent, quia haie omnia immédiate
tiorti : nam ille sic contrahens vendit malrimonium ex ad contractum et officium naturse ordinanlur.
parte suà pro re quam postulat. Nec ibi habet locum CAPUT XI.
excusaiio de dote, quia conditio ponilur de absolu ta Utrum materiœ sacramentorum seaindùm se spectatœ

donatione praeter dolem. vendi possint, vel sint materia simoniœ.

11. Videtur ergo dicendum inairinmmum, quam- 1 . Hœc difficullas nacitur ex bis quai proxiraè dixi-
 10 CAP. XI. AN MATERIA SACRAMENTOKUM VENDI POSS1T. 400
mussupcriori capite de Matrimonio. Vidclur cniin ex| venil;inliir. lia docet aperté D. Tbom., d. q. 100,
di< lis sequi, quando fii sacçaraentum licilum esse ali- > an. 2, praeserUm in solut. argum. uhiCajetan. Sot. et
quid per modum preth exigere prq re illà, quae esl omnes id doeent. Anton., 2 |..,iit. 1, ( -. g, § 16; Du-
malri ia sai raincnli, S6U qu a- suhsternilur illi ralioni rand. benô4, d. l'>, q. 5; Palud. q. "»; Richard., Ar-
Bpiriluali, quae est in san-ameuto; scilieetsacraeaigni- gent., Angel., Tabien., Sylvest,, Caj«(. et alii sum-
licationi, et virluli causandi graliam, licet secundùm mislse verbo Simonin. El communiler canonisla; in
ligne l'ornialeni ralioneni non possit vendi, nec pivlio cap. Cmhi in Ecclesiœ, de Simon., ex quo textu id su-
a sliinari. Probatur autem sequda, quia in nialriino- iniiur, et ex omnibus quse de bàc materià babentur,
nio corpora coptrahentium, et coulractus esl materia 1, q. 1, t. Baptizandis, ubi Glossa, et ex similibus.
sai rameuti ; et pra-serlim conlracliis tpse est illnd Nam non solùni dicuntesse simoniam vcndere sa-
illa

nialt'riale sensibile . (|UOcl ad saeram sij:nilicalioneiil cramenla sed eliam vcndere actiones sacramento-
,

et efleciionem eleyalur; et nihilomiuùs vendi potest rum; vel in iiniversuin sacra minisleria, quai constat

luec materia, non vendito sacrapiento, ergo idem po- consistere in ipsis materialibus et corporalibus aclio-

lerit in maleriis alioi uni sarrameniorum, nam etiam nibus sic iustitulis. Nec hujusmodi venditio probibetur
suiit en lia malerialia naturâ suà aestimabllia pretio ;
in jure canonieo, ut per talem probibilionem illicita

possunt ergo per sesc speelari, et ut sic aestimarjet liai, sed poliùs reprobatur, el punilur tanquàm per se
vendi, \el emi non vendendo saeranientuni. Quod vi- mala et contraria verbi Cbristi : Gratis accepistis,
dclur fieri quolies non pluris venditnr illud inateriale, gratis date. Item baec est communis Ecclesiœ tradilio,
eu (piod sit illi adjuncla ratio sacramenti, qnàm per et sensus. Unde contra banc probibilionem nulla
se vendi juste posset. Et conlîrmatur, quia res aliœ consuetudo praevalere potest, ut dicitur in eodem c.
saenc, nt ealix , et similia possunt hoc modo vendi Cumin Ecclesiœ. Est ergo id contra jus divinum. De-
quoad materiam, ut in Ira videbimus, ergo idem dieen- nique ab incommodo argumentalur Durandus, quia si

dum videtur de maleriis saeramenlorum. actiones ipsas vendere liceret, ridiculum esset et inu-
2, in boc puneto adverleudum est, materiam sa- tile probibere vendilionem saeramenlorum, quia non
cramenli duplieem esse, scilicet remotam et proxi- aliter possunt vendi, quàm vendendo actiones. Sed ad
mam; rcmola solet esse clenicnluni aliquod, vel ali- hoc responderi posset, longe aliter vendi, si actiones
quid proporlionale, ut aqua, oleum, clnisma, vinuin, ipsa; cariùs vendant» propter rationem sacramenti.
panis, etc. ;
proxima est aclio aliqua, ut Iotio, unctio, Sed nihilominùs moraliter rem spectando, ratio est
et quoad formas, verboruin prolatio (jani enim dixi- urgens : tum quia saltem hoc tilulo posset colorari
nius sub boc materiali formas eliam in bàc disputa lione omnis lalis simonia ; tum maxime quia actiones illae

comprebendi). Quod ergo altiuet ad materiam remo- per se speclata; exiguœ œstimationis sunt, unde non
tam nulla esl qu*eslio, nain illa, ut antecedit aclionem possent moraliter vendi sine respectu ad sanctitatem
sacram, et ut esl res qmedain permanens, sine dubio quam liabent.

vendi potest, ut supra eliam dixi, quia est res nierè 4. Ratio verô à priori bujus veritatis esl, quia tota
materialis. Solàm adverlo, banc materiam interdùm illa actio, vel passio, qua; est materiale sacramenti
esse cousecratani, aut benediciani, ut est ebrisma, et est aclus ministerii, et potestatis spiritualis, et super-

oleum sanctum, et solet eliam in baplismo esse aqua naluralis, et ideô ipsamet materialis actio gratis eliam

benedicla : et tune eadem est ratio de lali materià, ut conferenda est. Ul, v. g., cùm Ciirislus dixit : Eunlcs
benedicta seu sacrata est, quœ de aliis rébus perma- docete omnes génies, baplizantes eos in nomme Pa-
nenlibus consecratis, de quibns dicturi sumus c. 15. tris, etc., simul et eodem modo prœcepit Aposlolis, ut
Vcndere autem illas ratione solius materia;, non est circa baptismum actiones illas corporales, et sensibi-
simonia jure natune; ubi autem fuerit probibitio spe- les baptizandi, et proferendi lormam cum invocatione
cialis Ecclesi.T, servanda est. Trinilatis facerent super credentes, et ut illas face-
5. In materià verô proximà, qua3 semper consistit rent ad salutem eorum et ad lavandas eorum animas,
in aliqua bominisaclione, duo spectari possunt, unum seu (quod idem est) ut cas facerent cum intcnlione
est aclio ipsa corporalis, in quà ratio sacramenti fun- faciendi sacfamentum. Totum ergo illud ad quoddam
dalur. ut esl ablulio, signalio, prolatio verboruin et esse divinum, et supernalurale elevalum est , et ita

similes ; aliud est labor, quem esse conlingit in hujiis- super lotum illud caditpraeceptum alibi Jatura : (iratis

modi actionc, ut del'aligatio confessons in audiendà accepistis, gratis date. El hœc ratio locum babetin om-
confessione, vel in missà dicendâ, et sic de aliis, et nibus saeramenlorum matèriis seu actionibus. Et ideô
bùc eliam spectant aliqua incommoda lemporalia, fortassè dixit D. Thom., dicto art. 1, ad 6. Quod si-
qua- iatrinsecè comitantur talem occupationem , ut en! anima vivit secumlùm se ipsam, corpus vero se-
temporis jactura , et cessatio ab aliis lucris et operi- eimdîmi aniniani, ita (jii a-dam sunl spiritualia secun-
bus, et similia. Mac posterior consideralio coromunis dùm se ipsa , inter quae principaliter punit Sacra-
est ad omnes actiones sacras qiuc per corpus excr- incnla , distinguons illa ab aliis, que sunl spiritualia
' entnr, et ideo de omnibus simul conimodiiis lmc tra- quasi éxirinsecè, seu ut adbxrent spiritualibus :nam
etabitur in cap. 15. Solùni ergo hic superest dicenduin licet actiones saçramentorum realiter et pbysicé ma-
de actibus ipsis. Dequibus indubitauter dicenduin est, leriales sint, tamen secundùm suum esse materiale
esse materiam simonie, quae plauè committitur, si éleva lae sunt ad supernaturalem ordinem; nam ipsa;-
 407 DE si moisi a. 40o

met sunt minisleria sacra, et signa, et causse gratis, «r aliutu finem nisi cseremoniae sacras et causa? gratiae,
et ideô jara sic institut», et elcvatx perinde repulan propter quod fieri rite non polest nisi ex supernatu-
tur et ajstimantur, ac si in suis enlitatibus essQBt spi- rali poteslatc, et ideô in eâ non est separabile mate-

rituales et supernaturales. Et confirmatur, quia ille- riale à spirituali, nec secundùm se vendibile manct.
met actus sacramenti ,
qui in suo esse , materialis et Et ita ad alteram partem argument!, nego bas actio-

naturalis esse videtur, faclus ad sacramentum confi- nes sacramentorum esse a?stu»abiles pretio secundùm

ciendum supernaturalis est, et spiritualis ex principio se , tum quia onminô sunt ex institutione divinâ et

et fine, quia proceditàquâdamsupermlurali poteslatc supernaturali, tum etiam quia rêvera non habent alium
à Chrislo data, neque aliter fieri potest, et lendit ad usum humanum propter quem possint pretio œsti-

dandam spiritualem salulem alteri , ergo impossibile mari. Et similiter ad confirmationem sumptam ex
est costimarc illura actum sic faclum, ut merè mate- aliis rébus sacris permanentibus, ncgalur consequen-

rialem, ergo nullo modo vendi potest. Tandem con- tia ; nam est longé diversa ratio, quia in eis materialc

firmatur, quia istœ actiones sacramentales, prout in est valdè extrinsecum , et habet semper suum valo-

Sacramentis fiunt, non habent ulilitalem humanara, rem et œstimationem, ut postea videbimus.
seu naturalem et materialem, sed solùm spiritualem
CAPUT XII.
et religiosum cullum Dei; et si hoc non haberent, es-
Utriim in necessitate possil sacramentum emi ab eo qui
sent vanœ ac inutiles superstitiones ; ergo non pos-
non vult illud tiisi propter pretium ministrare.
suntjam a?stimari pretio, ut temporales smit. llndein

illis habet locum, quod Paschalis papa, in c. Si quis, i . Ha;c quaestio de omnibus ferè rébus sacris tractari

7, 1, qtmest. 5, significavit, cùm in liis materiale sine potest ; solet autem specialiter disputari de baptismo ,

spiritual) nihil proficiat : Quisquis horum alterum ven- quia in eo major nécessitas inveniri polest ,
quàm in

dit, sine quo nec alterum provenit, neutrum invenditum aliis ; nos autem illam extendimus ad omnia sacra-

derelinquit. menta, quia, ut videbimus, etiam in aliis potest locum

5. Ad instantiam verô de sacramento matrimonii habere, et ex resolulione data in omnibus sacramen-

j

responderi potest facile ex supra dictis, nec sacra- tis facile polerit doctrina applicari ad similes casus in

mentum, nec contractum vendi propriè, cùm aliquid aliis actionibus vel rébus sacris occurrentibus. Sunt

temporale in matrimonio accipitur. Nam si illud tem- autem in hoc puncto variai sententise : prima simpli-

porale sit dos, nuliam habet ralionem prelii, sed sub- ciler negat licitum esse in eo casu dare pecuniam sub

side ad onera matrimonii sustentanda. Si verô sitper uJlo colore vel lilulo, ut sacramentum obtineatur pro
modum reeompensaiionis , sic datur vel pro malei ià quacumque necessitate, etiamsi sit spiritualis et om-
remolâ sacramenti matrimonii, id est, pro côrpore al-
ninô ex tréma, qualis est in infante morli proximo, qui

terius eontrahentis lanquàm partiale pretium ejus, non polest nisi per baptismum salvari. Ponitur ergo

corpora enim conlralienlium sunt nialeria remota il-

casus, in quo sola mater adest, qu;ie vel non scit ba-

lius sacramenti, et nullum est inconveniens, ut mate- ptizare, vel tritnea est manibus, vel aquam non habet,

ria remota sacramenti ematur, sicut diximus. Vel nec potest petere baptismum pro (ilio, nisi ab unico
cerlè nec corpus ipsum propriè emitur, sed aliqua ejus ministre, qui solùm aquam habet, et illam vendere

conditio, ut nubilitas, peritia in aliquà arte, vel quid non vult, nec baptizare parvulum nisi prelio accepto.

simile , vel è converso recompensalur nocumenium ,

Ait ergo luec sententia etiam in simili eventu non li-

vel incommoditas qu;e alteri contrahentium ex aliquo cere dare pecuniam petenti ut baptizet. Ita sentit D.

defeclu alterius provenit. Tboin., d. q. 100, art. 2, ad 1 , et 4, d. 5, qusest. 2,

6.Addo etiam differentiam notandam inter hoc sa- art. 2, qmest. 2, ad 2, eld. 25, quœst. 3, art. 2, quxst.

cramentum et alia, quôd in matrimonio totum id quod 2, ad 5. Idem Alens., 2 p., qusest. 169, memb. 3, art.

est materia proxima illius sacramenti, est inerc natu- I, dub. 2, Richard., dicta dist. 25, art. 3, quaest. 2,

rale habens suum finem proximum et ulilitalem mo- ad S. Potest lamen non immeritô referri pro contra-

ralem, scilicet mutuam obligationem conjugum et ,

ria senlenlià sallcm in casu pueri, quia licèt priùs di-

morale vinculum ordinatum ad honestum lincm na- cat non liccre tune dare pecuniam, poslea refert sen-

turae, sccundùm quam ralionem, et à potestate nalu- lentiam contrariai» , et sensum ejus déclarai , et non

rali progredilur, et ad finem materialem et naturalem reprobat. Expressiùs idem tenet Palud. 4, d. 5, q. 3,

tendit, liane aulem maleriam Chris tus integram reli- n. 17; Anton, verô, 2 p., tit. 1, cap. 5, § 16, eodem
quit. nec illi addidit cœremoniam aliquam essentialem modo quo Richard, loquilur. Turrecrem. etiam in cap.

illi sacramenlo, sed solùm signilicaiionem sacrarnen- Gralia 1 , q. 1 , idem ,

quod D. Tliom. asseril; tenet

talem et causalitatem gratiae; et ideô illa materia et Sylvcst. verb. Simonia, quaest. 8. Allegatur etiam pro

œstimationem habet bac parte Glossa ultima in c. Baptizandis, 1, q. 1, li-

conlraclus eamdem ulilitalem et

quam aniea habebat. Quapropler nullum inconve- cèt etiam pro sententià contraria soleat adduci , nec

niens est quôd sccundùm se maneat vendibilis, nulle immeritô, quia rêvera contradictoria dicit; priùs enim
habita ralione ad esse sacramenti secundùm quod in- absolutè negat posse licite fieri, el postea subdit : Sed

vendibilis est. In aliis verô sacramentis iota malcria- ego facerem , el benè , licèt non deberem facere. Quod

lis aclio sut ramenti supernaturalis est sccundùm in- valdè inconstanter et imprudenter dictum est.
stitutionem suam , et non habet aliain ulilitalem nec 2. Fundamentum hujus opinionis ex duobus principiis
 409 CAP. XII. AN POSSIT SACRAMENTUM EMl IN NECESSITATE. MO
sumiiur : unum est esse intrinsecè malum, emere sa- ter ipsam redemptionem vexationis ad tollendam il-

cramentum, etidco propier nullum Ûncm, vel ncces- lam ; consequens autem non admitlitur eliam àdictis
sitaleni licere possc. Quae illalio manifesta csi ex illo aucloribus, ergo.

Roman, Non 3 : sunt facienda mata ut vide ventant bo- 3. Secunda sentenlia distinguit inler extremam ne-
na. Assumptum verô probalur, quia supra ostensura cessitatem simpliciter in online ad vitandara xternam
est, simoniam contra jus dîvinura esse naturà suà pro- damnationem, et necessitatem gravem, non tamen ab-
bibilam, ae subinde inlrinsecè malam; sed simonia solutam et extremam. Prior invenilur in infante in ca-
haec quae in sacramenlis committitur, est contra jus su proposilo, poslerior invenirelur in adulto in simili

divinum, ut ostensum est; ergo. Et confirmatur, quia casu ; ille enim non est in absoluta necessilate salutis,

vendilio sacrameuti est inlrinsecè mala ; ergo et em- quia per contritionem et baptismum flaminis salvari
ptio; Dam ha-c correlativa sunt, et non possunl sépa- potesl. In boc ergo posteriori casu de adulto convertit
ra ri, nec polest reddi major ratio de unà quàm de alià. haec sentenlia cum procèdent i, non licere tune dare
Aliud principium est, non posse ineo casu dari peeu- pecuniam ullo modo nul colore, cl à fortiori pro ob-
niain petenti illam, ut baptizet, nisi cniendo bapli- linendis aliis sacramenlis nunquàm esse licitum dare
snium. Probalur primo ,
quia si posset alio lilulo dari pecuniam ministris petenlibus, quia in aliis sacramen-
maxime ad redimendam vexationem ; at luec in eo ca- lis nunquàm est lanta nécessitas, quia alia pneter pœ-
su non excludit emptionem ; ergo non excluait simo- nitentiam non sunt média necessai ia ad saîutem ;
pœ-
niam, nec bonestari potest. Minor probalur, quia illa nitentiae autem sacramentum, cùm non detur, nisi
vexatio consistit tantùm in negalione iniquà baplismi, adullis, semper potest quoad illam necessitatem sup-
ergo ablatio vexationis nihil aliud est quàm collatio pleri et recipi in voto per contritionem, quod ad vi-
baplismi ; ergo redimere vexationem nihil aliud est landam damnationem salis esl. At verô in casu de par-
quàm emere baptismum , ut cesset vexatio. Sicut si vulo dissenlit haec opinio à praecedenti, aflirmatque
episcopus nollet dare alicui beneficium ,
quod ex ju- in eo posse dari pecuniam petenti, ne parvulus pereat.
stilià distributivâ dare tenetur (quia suppono, solùm lia docuitGlos. in d. c.Baptizandis, et idem sentiunt
ilbim esse dignum), vexationem il li faceret, et nihilo- ibi Archid. et Domin. Idem tenet Panorm. in d. c.

minùs si ille daret episcopo pecuniam ad redimendam Cùm inEcclesiœ, nuiri. 5, quem ibi alii sequunlur, et
vexationem suam ,
plané emeret beneficium, quia ibi Guillelm. Redoan., tract, de Simon., p. l,c. 6, n. 8
non tollitur vexatio, nisi dando beneficium. lia ergo in et 3 p., c. 5, n. 16; et ex theologis docuit boc Cajet.
prœsenti. Unde suraitur confirmatio argumenli ab in- d. q. 100, art. 2. Citari possunt pro bàc sentenlia Al-
commodo, quia alias sequitur, quoties simili modo fil tissiod. lib. 3 Su:n., tract. 27, c. 2, quaest. 3, etBona-
vexatio in spiritualibus , negando id quod ex juslilià vent. i, d. o, art. 2, q. 1, ad uit. ubi dicit hoc magis
dobelur, posse dari pecuniam , ut reddatur taie debi- consonare pietati et rationi. Illum videlur sequi Mar-
tum. quia redimilur vexatio, quod tamen falsum est, s'il. 4, q. 4, art. 4, dub. 14 : nam priùs ponit priorem
et viam aperit simoniis, ut infra videbimus. Et ideôin opinioncm, quani dicit esse Ilolkot, etpostea subjun-
materià de beneficiis est régula communis non licere gil Bonaventuram docuisse coniravium, et perlransit.
ante acquisitum jus in re redimere vexationem ad ob- In bis autem aucloribus adverlo expresse doceri par-
tinendum illud ab eo qui illud collalurus est, etiamsi tem aflirmativam hujus opinionis, nimirùm quando
supponatur jus ad rem, sed ad summum, licitum esse baptizandus est infans, licitum esse dare pecuniam in
removere eum qui potest obesse, ut cesset ab impe- illo casu ; de parte autem negalivà in adulto non ila

diendo , ul ad boc propositum notavit Palud. supra. lnquuntur, sed vel lacent, vel poliùs insinuant se in-
At in dicto casu licèt infans babeat jus ad baptismum, differenterl«qui, et maxime Bonaventura,queniMarsil.
non tamen babet jus in rc , et non agilur de tollendo sequitur; el idem sentit Major in 4, d. 5, qusesl. unie,
impedimento , sed de oblinendo ipso baptismo ab eo ad 3, ubi de parvulo expresse affirmât licere ; de adul-
qui collaturus est ; ergo non est licita redemplio vexa- to verô solùm dicit. Su/ficit ci sua bona voluntns, quà
tionis, quia rêvera est emplio rei spirilualis, pcrqinm baplizari vult; non tamen dicit aliud esse illi prohibi-
emptionem per se et directe vexalio tollitur, et non j
tum. Possunt etiam referri prohâc opinione Richard.
alio modo. Denique confirmatur, quia alias non solùm et Anton., ul supra notavi. Ex summisliseam sequi-
in illà extremà necessilate liceret vexationem redime- tur Angcl. Simonia, 2, n. 12; Tabien., 29; et idem
re, sed eliam quotiescumque alicui injuste negarelur sentit Navar. d. cap. 23, n. 102, in fin. ; licèt s- leat
sacramentum. Palet sequela, quia quotiescumque milii in conlrarium referri, quia ita incipit : Idem dicendum
negatur injuste sacramentum, vexalio silmibi, eteon- est, etc.; et si relaiivmn idem ad proxiraé praeceden-
sequenter ego babco jus expcllcndi illam vexationem, lem clausulam referalur, plané affirmât in eo casu
si possum ; ergo dando pecuniam possum licite illam commiltî simoniam dando pecuniam. Tamen sine du-
eipellere, etiamsi non occurrat alia nécessitas reci- bio est référendum ad inilium totius § indecimo, in
piendi sacramentum, sed sola spirilualis militas, vel quo incipit agere de casibus in quibus non committi-
certè licèt nécessitas non sit extrema, sed gravis. Pro- tur simonia apud Deum, licèt exteriùs pecunia detur,
balur haec ultima consequentia, quia non emitur sa- et quôd bie sit -eus, s ; consl it quia allegat et sequitur
cramentum ; si autem non emitur sacramentum, licita Panorrailan., et quia pro ratione affert (juiul in neces-
«rit datio pecuniœ eliam extra necessitatem aliam prœ- tiiate, etiam ab hx-reùco licel baptismum postulare.
 411 DE SIMONIA. 412

4. Hoïc sententia, cùm duas habeat partes, unam moraliter magnum est, quod in re tanii momenti sul-

pegantem de adulto, alteram affirmantem de parvulo, ficiens esse débet, ut propter illud vitandum possit

priorem non tam probat quàm supponit ex eo solùm eliam eonleinni exlerior illa apparentia simonia:. Et

quùd adulius non est in extremà nécessita te. Unde accedit quùd licet habeat quis contritionem , tamen
totani raliojiem altérais partis sumunt auctores lmjus moraliter loquendo integram reniissionem culpa; et

sententia.' ex privilegiis extremse necessitatis , ut lato pçenœ ion assequelur, nec volabil slatim ad cœlum ,

prosequîtur Rcdoan. supra, non tamen mu-ltùm ad quùd gravissimum nocumentum reputari débet; ergo
causam, quia ferè omnia quae adducit in exemplum, pro illo vilando habet jus utendi illâ cautelâ, seu redi-

sunt ex bis qua; sunt mala quia prohibita, et non pro- mendi vexaiionem suam. llùc accedunt mullae ex ra
hibita, quia mala, de quibus facile inielligitur ordina- tionibus factis pro prima sententia, quai plané viden
riè licere in extremà necessitate. Unde illa ferè eodem tur probare quôd si in illo casu de parvulo non corn
modo proeedunt in necessitate adulli sicut parvuli, ut mlttilur simonia, quia reverà non est emplio rei spi

palet in exemple quo usus est Navar., quùd liceat in rilualis, eàdem ratione non erit emptio in nécessitai'

necessitate sumere baptismum ab lueretieo; nain hoc adulli, si intentione simili, et ad cuindem lincm tol-

eliam adulto licet, secluso periculo deceptionis. Ta- lendi impedimentum detur pecunia, ac subinde etiam
men rêvera exempta nec de adulto, nec de parvulo in eo casu non esse peccatum illam dare.
proeedunt, quia sumus in malcrià per se et inlrinseeè G. Quapropler Solo lib. 9 de Just., quaest. G, arti-

malâ, quaî vel nullo modo, vel difïiciliùs cessai pro- cul. 1, licet cum praicedenli secundà opinione in ulrà-

pler solam necessitatem eliam extremam. Unde duo que parte, et affirmante de parvulo, et negante de
exponere oportet in bac sententia : 111111111 est, quo- adulto conveniat, tamen longé aliam rationem reddit

modô malitia simonke cesset ,

quando nécessitas est in casu de parvulo, juxta quam, et tertiam et novam
exlrema, ut in parvulo; aliud est, cur non cesset quan- '

opinionem ronstituit, et novam rationem dillerentiae

do non est tànta, licèl sii gravissima, ut est in adulto. inler utrumque casum reddere potest. Ait ergo, ideù

Primum non aliter probalur nisi quia curator parvuli licere in eo casu de parvulo pecuniam dare, quia licet

potest dare illam pecuniam non animo emendi, sed tune sacramentum emere, quae emplio nunquàm licet,

tanlùm tollendi impedimentum , e| satiandi avariliam nisi in extremà necessilale. Priorem parlem probat
allerius, ut remoto isto inipedimenlo, ille velit mini- primo argumentis supra factis pro prima opinione,
slrare; el ita non emilur baplismus, et cessât simo- quia redemplio vexalionis in prresenti casu esse non
nia. Ut aulem pecunia possit lune dari isto modo, né- potest sine emplione sacramenli, nam médium uni-
cessitas exlrema praebet facullatem, seu nalurale jus cum ad redimendam vexaiionem, est emptio sacra-
vilandi damnationem pueri ,
quando sine hoc modo menli, lune aulem non eslmala emptio, quia non pro-
inevitabilis esset. Et declaratur hue ratio, quia quan- pter se fit, nec propter teniporalem finem, sed pro-
do datio pecuni;e potest babere bonum fineni necessa- pter spiritualem gravissimam et extremam necessita-
rium perse, et dislinctum ab emplionerei spirilualis, lein. Quùd si objicias quia actio inlrinseeè mala ex
licèt pecunia propter illum (inem detur, non commit- objeeto non potest unquàm honestari ex bonà intentio-
titur simonia expressa, nec inlerprelativa; itaverôesl ne finis. Rcspondet consequenter emptionem sacra-
in praesenli ; ergo. Major patet quia inlenlio formalis nienti non esse intrinsecè malam. Et in boc consli-
non est emendi, ut supponitur ; et ita non est simonia ttiit dilferentiani inler emptionem et venditionem sa-
expressa ; nécessitas aulem excusai ab interpretativâ ,
cramenli, quùd venditio est intrinsecè mala, non
quia non lenelur quis cum lanto damno proximi vila- emplio; cujus nullam rationem reddil, sed déclarât
re illam externam apparentiam simoniae, quando rê- tanlùm exemplo usur;e, in quà vendere malrimoniuni,
vera et in animo talis non est. Minor aulem jam salis intrinseoiè malum est, non verù emere. Deinde verù
patet exdictis, quia dare pecuniam illi avaro, ut non subjungit exemplum non esse sumendum in omnibus,
tam graviter noceat proximo , vel ut désistât ab illa nain solvere usuras licilum est etiam extra exlreinam
pravà voluntate non baplizandi, oplinius finis est. Ne- necessitalem, in gravi, emere aulem sacramentum, non
que obstabit quùd alius accipiendo peccet, quia qui licel nisi in extremà necessitate. Et ideù, inquit , non
dat, non cooperatur peccato iliius, nec petit aliquid licet adulto in illo casu dare pecuniam. Cujus aliam
,

quod sine peccato ipse lacère non possit, sed permittii non reddit rationem, nisi quia in spiritualibus niultù
malitiam ejus , iliaque benè utitur, sicut de solvenle major est adliibenda cautio, et ideù solùm in extremà
usuras constat. necessilale perinittitur emplio, ne, si minor sit néces-
Yerùmtamen licèt hic discursus probabiliter pro-
5. sitas, videalur quis, dando pecuniam, allerius iniqui-
cédât quoad hancparlem affirmantem, videtur lamen tati consentire.
destruere alleram neganlem de adulto. Cur enim non 7. Sed haec non videnlur dicta cum fundamento so-
poterit adullus eliam illâ intentione dare pecuniam, et lido, nec cum consequenlià doctrinue. Primùin enim
ita non cominiltere simoniam expressam? Cur ctiam assertio illa, quùd emptio saeramenti non sit intrin-

non excusabitur coram Deo à simonia prasumptâ, seu secè mala, expresse est contra P.Thoin. et omnes theo-

interpretativâ, cùm etiam sit in gravissima necessitate? logos, et jurislas, ut constat ex omnibus allegalis in

Quia difficillimum est babere contritionem, et ila li- utrâque opiuione, et in aliis quos iufra rel'eremus.

cèl non sit tam certum periculum damnationis, tamen Unde Bonavent., 4, dist. 25, dub. 5, circa Iitter. ubi
413 CAP. XII. AN POSSIT SAUHAB N:ïI»A1 1 : M I IN NEGESSITATE. 414

Magisler ait : l trique eàdem sententià pereelluntur, sci- vito domino, el ita etiam emere. Ileni >icut (Si contra
ticet, ententes et yendentes, ipse Bonavent. addit : dignilalcm rei prelio uisusiimabilii illain vendere, ila

Quantum ad genut peccati est uni foi mitas, quia ulerque etiam emere, quia per utramque partent peeunlas ajqui-

gratiœ Spiritùs sancti [uat injuriam. Deindc Sotonul- paratur. Item qui ab aliquo emil rem, facto ipso pro-

lani affert rationem, cur venditio sacramenli sît in- testatur, illam esse vendentis, et esse maieriam aptam
trinsecè mala, et non emplio, nam exemplum de usn- ad talein contraelum, el similes raliones pogsunt fa-

râ niliil probat, quia in usurâ non orilur malilia ex ali- cilè multiplicari, ut in sequentibus etiam direums.
quâ excellentià ipsius tputui, sed potiùs ex eo qnôd !) Prxterea non loquttur Soto consequenter; nam
duIUus pretii est, et consequenter tola malitia ejus si emptio sacramenli non est iulrinsecè mala , ergo

consisiii in injustilià, quia vendilur res, quœ non est in rigore est de se indifferens ; quia si non est inlrin-

(ligna prelio, quae injustilià solùm est ex parte venden- secè mala, de se non habet maliiiam, mule cùm nec
tis, non ex parte ementis, seu petenlis muluum, quia bonilalem habeat ul constat, erit indifferens, et ad
ille non polest sibi lacère injuriam, sed potest cedere summum erit vel malè sonans, vel ad malum urgens,
juri suo. Inde etiam absque gravi necessitale, cùm nisialiunde honestelur. Ergo non solùm in extrema

communi petat mutuum à paraio, non peccat. Imô licèt necessilate parvuli, sed etiam in gravissimà necessi-

sine ullà rationabili causa pelatj vcl etiamsi inducat tale aduiti poterit licere. Nam ea quae non sunt in-

non paratuin, elsi peccet ratione duclionis et coopera- trinsecè mala,niultù faciliùs et frequentiùs boneslari

lionis ad inaluin alterins, nunquàm propriè peccat in soient ex oplimis et gravissimis, ac moraliter neces-

eo quôd est eniere mutuum, quia, ul dixi, cedit juri sariis causis, etiamsi extrema nécessitas non intercé-
suo, nec potest sibi lacère injuriam. At- malilia siniO- dât.Quod autem respondet Soto, in spiritualibus esse
îviac oriiur ex excellentià rei spiritualis, cui gravis lit majorcm caulionem adliibendam, ne videatur quis al-
irre ver en tia et injuria, dùm prelio lemporali compa- terius simoniae consentirc, si extra necessitatem ex-

ratur, lisec autera œqug lit emendo ac vendendo, ne- tremam prelium tribuat, valdè frivolum apparet, quia

que emens potest cedere ut sic dicam, juri rei spiritua- non agimus hic de specie culpse coram hÔmiriibus,
lis, magis quàm vendens. Est ergo in ulrâque parte sed de existenlià illius coram Deo, apud quem si in-

acquè intrinseca malitia. tcnlio sit sana, et médium non sil malum, actio non
8. Praelérea hoc déclara tur ex facto Simonis, cujus erit suspecta, nec habebit ullam rationem coopératio-
factum ut perse rnalum, etgravlssimumPetrus repre- ns ad malitiam alterius, quia ille se offert, et non so-
hendit; et lamen ille emere ianlùm tentavit. Respon- lùm est paratus, sed cogit. Ergo tractando de veritale,

det Soto illuni volùisse emere ad vendendùm. Sed con- et non suspicione, nullo modo ille videri potesl pec-
tra, nam licèt hoc verisimile sit, tainen hoc neque est cato allerius consentire, quisuam tantàm quaent salu-
ncquè certain, cùm ex Scripturà non colligatur apertè. tem, et utitur illo medio ab alio coactus, solùm ne se
Neque à Pelro reddilum est piro causa, sed lantùm in grave periculum damuationis conjicial, de suà con-
dixil : Quoniam donum bel existimâsti pécuhiâ possideri. tritione et dispositione non satis conûdens.
Ergo hoc sufficicbal ad deliclum, quidquid sit de aliâ 10. Adde quôd nec etiam apud homines potest ibi
inlentione; nec indubilalum deliclum soli intentioni esse suspicio collusionis, vel consensus in peccatum
occulta- tribuendum es.t. Ende Chrysostomus homil. allerius ; ha^c enim suspicio mérité prsesumitur, quando
loin Marc, pondéral Ciirislum non lantùm ejecisse quis per illud spirituale quod data pecunia obtinet,
de leriiplo veiidenles, sed etiam émeutes (quo facto aliquod emolumentum temporale consequi potest, ut
signilii -alos esse simoniàcos ex senlenlià Patruni supra contingitin siinoniâ, in ordine, in beneficio, in absolu-
oslcndiniiis ) : Quia non solùm inquit, vendere, malum j
tione à censuris, et similibus; at, ubi solùm spirituale
est, sed etiam e»ure;etsubjungit : Denique Simon Magus propier se queri potest cessât omnis suspicio, ita verô
non quia vendidit, sed quia emere voïuit, damnatus est. est in proesenti, nam desiderium baptismi, et prseser-
Infelîx est qui vendit, infelix est qui émit, gratia enim lim iii articulo mortis, non potesl esse propter tempo-
Chrisli tturo et argento non potest comparari. Sic etiam rale lucrum, sed lantùm propter spirilualem saluiem,
Taras, in epist. Adrian., in cap. Eos</«f, 21, I, q. 1, ei ideô sacfi canonés faciliùs përmillunt dare aliquid
dicit, peccarc ilium qui vendit SpirilUm sanclum, quia sponlê, et àccipère sic oblalum i;: baplismo, quàm in

vult illumhabéretanquàmservum. Similiier (subd'.t) et online, ut infra vide-bimus. Ergoexhàc parte huila esl
qui émit, dominas ejus vblehs essetjUod emeril, perpretium suspicio in emptione baptié'mi, si aliàs ipsa per se
pecuniœ illud aequirit ; ubi non ponil ralioit.em culpœ mala non est, et nécessitas iriortis urge'tiri adulto.Quce
in hoc quôd Spirilus sanctus eniilnr, ni vendatur, enim irreverentia lune fit sacramento? aul enim per
sed in intîinsecâ ratione empiionis , ipi.e per se emptionenl, et non juxta dictam sententiam, qui hoû
infert injuriant S. j > î i ï 1 1 1 i sancto, quia ita tractatur, ac est per se mala, et lil propter alliorem linein, et ur-
si ejus dominium pér temporale prelium posset obti- gentissimnm càlisam ; aul vendit ione, et ii.ee non im-
neri. F.i potest lioc confirmari ex mullis aliis décretis pulatur emèhti, ad quod salis est ut propter gravissi-
in totâ illà quncslione I, in (|uibus utraque pars iiiani causam et necessitatem emat etiamsi non sit ex-
aviif damnàtur. Item in defihîtione simonidR. idqiie trema. Nain cur non, cùm ulalur jure suo, et medio
ponitar, qtièd sit volunias cmendi aul Vcnde:idi. Iieni I de se non malo? Ouin potiiis addo, e\ illà opinione
sicut esl intriiisccc malum venderc rem aliellam, in- \
S„ti; ul alj ipso iraditur, set]ui in minoribus nécessita-
 415 DE SIM0N1A. 41G

tibus licitum esse emcre spirilualia, quia si actio de l|< sicut malilia (uni cessât in eitremà necessitale, non
.se ikiii est. roala intrinsecë, mullo faciliùs honestali verôinalià.

potest coram Deo, secluso scandale et suspicione malà 6 12. Sed neque isto modo censeo illam sententiam

I apud lieinines ! suslinendam esse quoad priorem parlera, nec satisfa-

41 Aliter verè posset hacc Soti opinio déclara n,

|
cere quoad posteriorem. Primum patet, quia non po-
confiirndo ( ul plané videtur necessarium ) simoniam, I lest emplio sacramenli separari ab emplione graliàe,
'

quae est in emptione sacramenli, esse intrinsecë ma- quia propler illam emitur, et propterquodunumquod-;
|
'
lam; et addendo nihilominùs in extreraà necessitale g que laie, etc., ut supra etiam dictura est ; emplio au- |

desiuere esse malam, non quia actio intrinsecë mala j> tem gralke nunquàm potest separari ab emplione Spi-
solùm propter finem bonurn possit licite fieri (hoc nlûs sancli, ut dixit Tarasius, quia et ab illo, et ciiiu
|

enira répugnai verbîs Pauli supra induclis, et rationi, I illo infundi débet, ucc dari potest gratia nisi etiam
quia répugnât esse malum et licere), sed quiapositâ
j
ipse Spiritus sanctus deiur, emplio autera Spiritôs
extrême necessitale mutanlur conditiones ex parte 1 sancli intrinsecam continet injuriam ejus. Dndè nun-
materise necessaria? ad illam malitiam. Sicut furlum quàm. proisumilur Chrislus dédisse nobis sacramenia
intrisecè malum est, et nihilominùs in extremâ neces- ! cura jure emendi illa, si aliter habere uou possimus,
sitate licitum est accipcrc alienum, invilo domino, •
quia non vuli nos illa recipere cum Spiritus sancli con-
quia tune non est ralionabililcr invilus, vel quia tune templu el injuria. Aecedit, quôd reverà nunquàm est

non tam res aliéna, quàm eommunis accipitur. Sic necessaria emplio magis quàm vendilio, nisi fortassè
jj

etiam dicebamus supra, posse Deum ita dare alicui

|
in casu illo quem finxit Soto, in quoeogalurquis jura-
spirilualem graliam, ul det illi licentiam vendendi il-
||
rare se dare pecuniam ut pretium sacramenli, in quo
lam, el lune cessare malitiam simoniœ in illà actione, infraostendemus, esse omninôpravum illam dare. Extra
j

non quia lalis venditio nunc non si t intrinsecë mala,

g
illuin verè non esse necessarium sacramenlum eme-
sedquia jam non esset similis venditio, nec cum eisdem j|
re etiam in extremâ necessitale probalur, quia potest
conditionibus. Ita ergo in prxsenti dici polesi, mali- aliter dari pecunia, quàm emendo, ut secunda opinio

tiam banc simoniœ, licet intrinseca sit, nihilominùs suflicienter déclarai, et respondendo ad argumenta
ex parte materiae multùm pendere ex voluntate illius ampliùs exponelur; ergo nulla est ratio pnesumendi,
qui dixit : Gratis accepistis, gratis date, Ilinc ergo fit ut Christum in hoc negoiio aliquid spéciale concessisse
ha:c prohibitio mnquàîr. cessare possit ex parte dai.tis pro necessitale extremâ. Et bine facile probatur altéra
sacramenlum, si ver.dendr -lare velit, quia nunquàm pars, quia jam nulla superesl differentia quoad hoc
polest hoc facer x "roesumptâ voluntate domini, inter parvulum ctadultum. Adde quôd si iila prasum-
quia nunquàm potes*. Dccurrere causa, vel nécessitas, ptio et mutatio ex parle haberet locum in casu de
qu;c talem praesumptienetr. inducat, nec firigi potest parvulo. nulla sufliciens ratio reddi posset cur non
casus, in quo douiinus ipse talem licentiam dédisse deberet extendi ad adultum, quia Christus non solùm
credalur. Quia collatic sacramenli semper pendet ex extremis, sed etiam gràvibus necessitatibus subveniri
libéra voluntate dantis, et semper polest libéré dare, voluit, prxserlim spiritualibus, et eum tanto periculo
et ideô semper volunlariè irrogat injuriam sacramenlo, alerna' mollis. Inde eliam nceessilas illa adulli po-

si vendat, neque potest habere ralionem pnesumendi lest dici extremâ, quia est nécessitas mortis cum gra-
dominum gratiœ de lali vendilione esse conlentura. vissimo periculo aelernae salulis, licèt non sil nécessitas
Al verô ex parte ejus qui receplurus csl sacramenlum, lamdesperata (uisicdicam) sicut est nécessitas parvuli.
non semper est in voluntate ejus habere sacramentum 13. Est igilur quarta sentenlia, qiue cum secundâ
gratis, et alioqui potest esse in extremâ necessilate convenit in asserendo licitum esse in eo casu dare pe-
gratia". Tune ergo meriiô proesumitur dominus dé- cuniam non ut pretium sacramenli, sed ut removen-
disse illi facultatem, ut habcat sacramentum, quo- tem impedimentum pravoe voluntatis, et avarilhe ;

modù poluerit, etiam emendo, si aliter non potest; differt lamen, quia non solùm in parvulo, sed eliam
nam propler hoc maxime inslituit sacramenia, ut in- in adulto affirmât hoc licere. Ilanc opinionem habet
digentes gratià illam recipiant per sacramenia, etcu- expresse Albert. "lag A , d. 5 , art. 1 , ad fin.: ubi

pit maxime necessitalibus indigentium providere. Et ulrumque casum expresse dislinguit, et dicilin ulro-

ila ex parte voluntatis ejus meri ù creditur tune non que posse aliquem redimere vexationem vel pro se,
lîeri contra illam ; el ex parle gralise, vel sacramenli si ipse indigcl, vel pro parvulo, si filium , vel alium

etiam cessât irreverentia, quantum spectat ad cmen- habet, quem vult baplizari. Eamdem sententiam te-
tem, quia non émit ex irreverenlià, nec ex vili gratis nel supplemenlum Gabr. in 4, d. 25, q. 2, art. 7,
aeslimalione, sed solùm ex necessitale, ut non prive- prop. 7, docet latè et optimè Adrian., quodlib. 9,
tur tanto bono. El hoc modo fil mutatio in eo casu art. 5, ad 2 coniirm. tertii argum. El solct referri

ex parle maicrine, quia pro illo censelur datum ex Major, sed in loco citato non id affirmât de adulto,

parte Dei sacramenlum cum liât amplitudine, el ita * licèt neque neget; in dist. autem 25, quarli, q. 5, ad

cessai malilia. Et consequenier polest hoc modo red- 5, videtur magis favere, «juia licèt affirmando de par-
di apparens differentia inter necessitatem extremam vulo, laceai de adulto, tamen ratio quam àffcrl, et
el minorera, quia illa praesumptio et mutatio materiœ consequentia doctrinœ videtur ulrumque poslutare.
habet locum in exlremà necessitale, et non in minori, § Et codent modo allegari possunl pro hàc parle Bona-
417 CAP. XII. AN POSSIT SACRAMENTILM KM! IN ITATE. 418

vent, et Mars, utdixi. Quin polios addit Adrian., in ptionc; siautem scparalur, jam non e»l simonia, et
eo casu tcneri adultum baplismum oblinere, eliam ideo aciio lit i a.

oblala pccunià ,
quia tcnctur curam sure salutis i">. Sed quid si improbus hoino non solum pecu-
rere , et baplismum recipere, si potestillum oblinere niam pelai, sed eliam pelai utdctur sibi in pretium?
sine cmplione illius, removendo avariiiam ailerius Respondeo, si non ampliùs urgeat, non cogi ei |tii

data pecunià ; et in liane, partem inclinai U] olin.Tab. dat pecuniam, dare juxta intentionem pelentis, sed

1, c. U, u. T. Coulinet ergo htcc senlenlia duas parles: possedare in sustentationem vel eleemosynam, vel
una est dare pecuniam iniquo ministro sacramenti ad tollendum impedimentum, vel certé si sil p< rsoi a

petcnii illam el nolenti aliter sacramenlum minisirare, ignorans, salis est si inlcnditeo modo dare quo licite

non semper esse empiionem sacramenti, sed posse potesl , et non juxta pravam inlenlionem petentisi

intenlione danlis habentisque ad hoc jus ex ne Ullcriùs verô reslringi potest casus, in quo iniquus
taie urgente, separari. El in hoc convenil haec senlen- homo velil, ul dans dicat ac profiteatur, et juret se

tia cum seconda. Et est valdè pium, potestque sine !

dare pecuniam illam in pretium sacramenti, cl non in

magnâ difûcultate sustineri, quamvis prior opinio, pretium aquae aut laboris, nec lantùin ad redimendam
qux l»i\i Thomas fuisse videtur, probabilitate non ca- vexationem, aut alio simili modo. Et in hoc casu, si

reat. Tamen, omnibus pensatis, haec pars eligcnda ille id facial in injuriam vel irrisionem sacramenti,
est, quia nulla raiio suffîciens occurrit cur illud non v< I religionis Chrislianx, etiam Solo fatetur non possc
sit in bomiiiispolestate, vel coraciosexlernosdatiouis fiéri, sed poliùs esse relinquendum parvulura mori
pecunise impuiari bomini debeal apud Deum tanquàm sii.e baplismo, quàm ita dare pecuniam, quia lune
emptio conlra inlenlionem suam cùm aliàs habeat lam ihseparabilis est à tali datione pecunise injuria reli-
gravem tamque bonestam causa m sicoperandi,ei per- giosis ; lalis autem injuria est inlrinsecè mala ; unde
millendi malitiam ailerius. El hoc aperliùs conslabit (ieri non polest eliam pro salule spirituali proximi,
ex snlutionibus raiionura prions senlenlix. vel proprià. Tune autem si agatur de salule adulli,
1-i. Altéra pars hujus sententiœ est, boenontan- salvari poterit per conlritionem, etsperare potest sibi

tùm habere locum in exlremâ iufanlis necessitate, non defuluram ex auxilio Dei necessario ad resislen-
sed etiam in gravissimâ adulli ; in quà differt haec sen- dum illi tenta lioni et priva ndam se illo remedio , ne
tentia à seconda, et mibi videtur muilô magis con- Deum offendat.
sequenter loqui : tum quia nulla snfiieiens ratio diffe- 16. Al verô si intentio pelentis non sit lam prava ,

rentia; redditur, ut supra ostensum est : tum etiam sed solius avaritia; , vel odii privali , m facial aliom
quia illa datio pecuniae potest per intentionem dantis
j
consortem, el participem sui crimiuîs ; lune ait Solo
denudari onminô à ralione emptionis, ergo etiam in licitum esse dare pecuniam in pretium, et aflir-
adulto indigente baplismo, et in extremis posito, po- mare cumjuramento hàe intenlione dari : et loquilur
lerit denudari. Et lune est hor.estissima ralio sicope- consequenter. Tamen est judicio meo improbabilis
randi, née intervenit ulla irreverentia sacramenti, nec assertioet horrenda, quia sinedubio illa professio est
ibi fitaliquid, conlra rationem graliae, vel dignitatem valdè injuriosa rébus divinis et sacra mentis , nec est
ejus, nec contra absolutum dominium Dei in omnibus ;
lalis injuria separabilis, eliam si ab iniquo exactore
hujusmodi donis, ergo non minus tune licet quàm in ,J
furmaliter intfendatur. Item fundamenlum etiam est
casu parvuli. Accedit quùd major est obligatio unius- I
omninô falsum, scilicet quùd emptio sacramenti non
cujusque ad subveniendum sibi in spirilualibos, quàm sil inlrinsecè mala. In illo ergo casu omittendum est
proximo; si ergo licet uti hoc medio ad subvenien- sacramenlum, et hoc sallem convincunt argumenta
dum proximo extrême indigenti, cur non iicebit uni- primas sententia-, quia non sont iacienda mala, ul eve-
cuique pro se ipso ? Potest quidem responderi quôd niani bona. Et ita etiam supponunt omnes auclores
non est a:qualis nécessitas. Sed dico in primis excès-
'

secundœ i quartx saitentix : omnes enim ante om-

sum necessitalis in paryulo compensari ex majori nia supponunt removendam esse intentionem eraendi.
obligatione et inclinatione charitatis ad curandum Quùd si intentio haberî non potest, etiam non polest
de proprià salute spirituali; et ideo merilo eon-|| exteriùs lingi, nara si cum juramento liai, erit perju-
cedi ut possit adultus pro se lacère qood potesl pro rium , si absque juramento, erit mendacium pernicio-
alio, eliamsi nécessitas propria minor aliquanlulùm sum, et sacrilegium conlra reverentiam debilam sa-
sit. Addo deinde necessilatem esse salis magna t cramento. ï'a ita in specie sic urgendo casum illum
suo modo extremam , et periculum esse gravissimum doeuit Major, i, distinct. S , ad ">, et ex modérais
in re magni momenti, et hoc salis esse , licèt non sit Ugolin., Tab. i, capile G, numer. 5 et 8. Qui addit
aeqoalitas omnimoda. Et declaratur, quia illa n< posSe qu tmpiam in eo ca u verbis ampbibologicis oti
tas pecca loris adulli tanta est, et moraliter Deo aesti- :h commodando illa ad suam mentem , et non ad men-
maïur, ut leneamur ex charilate subvenire proximo tem pelentis, et ita intelligil Solum. Sed ille longé ali-

sic indigenli, etiam adulto cum periculo vitsc corpo- li rst nsit, ut explicoi, cùm etiam inlenlionem emendi
ralis, ut alibi dictumest; ergosignum es!, necesska- a] probel. Tamen remotâ bâc intenlione, si verba pos-
tem illam spiritualcm reputari moraliter extremam ; ; sunl proferri in sensu xquivoco, posset ille eliam à
I
ergo illa suuïcit, ul juste separari possit per
;r mien
intentio
tic- 1 malilià excusari. Casus autem urgelur quando quis
nem datio pecunise ob abos fines bonesios
is, ab (Mn- ï cogilur expresse jurare et aflirmare, se dare tali in-
410 DE SIYIONIA. 420

lentione emendi et tradendi pretium, et lune non est |

non baptizati; quod ergo diclum est de baptismo re-
dubium qùin res sit intrinsecè main. Et opinio Soli lu adulli, dicendum est de pœnilcnlià in illo casu.

singularis est, ideôque in re tam gravi non potest cen- El ila in specie nolavit Ugol., dicto capite 6, nu-
seri probabilis. Yalenlia verô, puncl. 3, negare vide- méro 7, capile 40, § 1 ; ubi addit ad nullum aliud
lur bunc casum esse possibileni, sed non video quà sacramentum hoc esse exiendendum, quia non sunt
ratione id posse negari. lantae necessitatis. Sed licet for tassé hoc ila sit per se
17. Tandem queeri potest quid sit dicendum, si ille loquendo, taroen in casu posset esse sequalis necessi-
qui baptismum in eo casu dare non vult, non petat |
tas in ordine ad salutem œternam, cl lune idem erit

pecuniam, neque id faciat ex affectu avaritiae, sed ex judicanduin. Ul, verbi gratiâ, si conlingeret bominem
odio, vel ex alio pravo affectu : numquid licebit in- subito amiitere loquelam et sensum et non posse reci-

vitare illum pécuniis ad vincendam duriliam ejus ? pere sacramentum pœnitentise, posse lamen recipere
\idelur enim nullo modo licerc, quia illud est indu- extremam unelionem, sacerdos aulem nollet illam

cere ad malum ; nam ille inprimis non est paratus ad dare, nisi à circumslanlibus, vel habenlibus curam
danduin sacramentum propter pecuniam, ut in casu inlirmi pétunia delur; tune dico eàdem probabilitale

supponitur, quandoquidem illam non petit nec expres- dici posse licite dari, non ul pretium, sed vel ut bo-
se nec lacilè, ut prxsupponcndum est; ergo lune qui nestum stipendium, vel ad removendum impedimen-
petit non ulitur malilià ejus, sed illum inducit. Deinde luin. Idem necessitatis modus posset in Eucharislià
ille non potest licite dare sacramentum accepta pecu- accidere, pncsertini si nullus esset sacerdos, sed tan-

niâ, ergo peiitur ab eo id quod sine peccalo prœstare lùm diaconus, et ille nollet eam déferre iniinno, non
non potest, ergo est inductio ad malum formaliter. priùs accepta pecunià : est enim eadem ratio neecs-

Hoc altigil excilatis auctoribus Adrianus, et intrépide silatis, quia per quodlibet sacramentum polesl homo
respondet posse fieri, quia ex parle petentis non com- fieri ex attrilo conlritus si bonà fide illud reeipiat, et

millelur simonia, quia, ut supponimus, non offert pe- ideô in magno periculo constiluitur si in bis easibus

cuniam animo emendi, sed tanlùm auferendi impedi- sacramentis privetur : ad quse etiam jus habet, et ideô

mcnlum, et redimendi vexalionem. Nec etinm indu- potest facile vitari emptio sacramenli, quà sub-.

cit ad malum , sed ad minus malum, quia minus latâ, nulla relinquitur probabilis ratio, cur non possit

malum est , accepta pecunià , baplizàre extrême hoc fieri in tali necessitate.

indigentem, quàm illum sine remedio necessario ad 19. Quin potiùs non sine causa verli potest in du-

salulem rclhquere. Inde ille qui sic offert pecuniam bium, an nécessitas recipiendi Eucharisliam ul viati-

non simpliciler petit ab alio, ut accepta pecunià cum sit ad hoc sufliciens ratio, etiamsi homo sit jam
baplizet, sed quasi subconditione tacha vel expresse, confessus, vel non habeat conscientiam peccati mor-
sinon vult aliter desistere à gravissimo peecato et lalis. Quia probabile est, Euehaiisiiani esse neces-
nocumenlo non baptizandi. Confirmai hoc Adrianus, sariam ad salutem necessilate medii quod débet

quia possumus licite minis et incusso juste timoré in re adhiberi, (juando commode potest procurari

talem bominem compellere ut baplizet, quoniam alias sine proprià culpâ , lune autem potest procurari

deferclur ad judicem et pœnas lucl ; ergo ctiam pos- sine emptione sacramenli ulendo débita inlentione,
sumus blanditiis, et beneficiis illum inducere, et con- ul explicalum est. Et causa illa videlur honestissima

sequenter etiam data pecunià, quia non est major ra- et sufliciens a<l ulendum illo medio et intentione, nam
tio, cur liceat inducere per timorem, quam per con- malitia alterius non débet me privare tanto bono,

cupiscentiam, cùm snpponatur ulraque inductio esse quando ego habeo jus etpossum uti bene malilià illius

ad bon uni finem et ad majus malum vitandum. Potest sine ullà cooperatione cum illo. Polestque ila expli-

etiam confirmari ; nam qui offert pecuniam in illo ca- cari : nam vel Eucbaristia est jam consecrata , et in

su, petit ut propter pecuniam remitlaloffensionem, aut ecclesià servala pro iufirmis, vel est consecranda de
odium, vel vindicîa; appetitum, quod per se bonum novo. In priori casu iila hostia consecrata, ex dono
est, et pecunià redimi potest; indc autem consequenter Dei estmea quoad usum, maxime pro illo articulo
speratur, ut ille deposito furore , baplizet. Undc non magis quàm panis communis sit meus in extremâ ne-
obstante acceplione pecunià; ex alio litulo, posset sa- cessilate eliamsi aliàs esset sub dominio altcrius. Ergo
cramentum gratis minislrarc, etita non pelilurab illo sicul in extremà necessilate possum acciperc panem
aliquid, quod sine peccalo facere non possit. Alque alterius, etiam per vim repellendo vim, si alius obsli-

Ikec sentenlia milii videlur pia et valdè probabilis, lerit, ila hic possum exigere ad memn usum per mo-
nec invenio novam rationem quà possit solide refutari. dum viatici consecralum panem et removere omnem
18. Atque ex dictis sequitur id quod diclum est de vexationem et vim, quoeumque modo possim, sive

baptismo extendi posse et deberc ad sacramentum per vim, sive per pecuniam, quia habeo jus in illà re,

pœnitcnli.c si lromo sit in extremis constituais, et et tanquàm mcam ad illum usum mihi eam vendico.

conscienliam habeat peccali morlalis ; nam si unicus In posterioriautem casu non tam clarè apparet jus in
adesset sacerdos, et ille nollet audire confessionem re, est tamen aliquod ul in solulionibus argumento-
vel absolvere, nisi accepta pecunià, posset illi dari, rum dicam et ita possum etiam mlimere vexationem;
;

quia hoc sacramentum est tantie necessitatis respeclu vel certè (quod facilius est) possum invilare sacerdo-

peccatoris baptizati, sicut baptismus respeclu adulli tem ad missam oblatà pecomâ ex parte meà per mo-
m CAP. XIII. AN OMNES ACTIJS POTËSTATIS ORDINIS SINT MATERIA SIMONI/E.

duin cleemosynae, vel sustentationis , non curando non imputatur, quidquid indc sequitaf. Dices : Quan-

quà intentionc ipsc illain accipiat : nain egoàd illim tùmvis de proximé et immédiate ad redîmendam ve-
intenlionem non coopérer, nec teneur illain vitare xationem, vel ad lollendum avariliœ impedimentum

Luiii tanto inco commodo. Videtur ergo li<><- etiam pn>- saliando illam, semper hoc lotnra ordinatur ad hoc ut

Daliilc, sedquianulliis aurtor expfressè i<l asseruit, alite ille ministret sacramentum, et ita per pecuniam in-

jmlii imn remitto ; tanien si allenlè legantur quœ lenditur sacramentum saltem mediaiè , et hoc est

Adrian. et Albert, in priori pnneto scripserunt, non emere. Resp. : Etiam quando ego do sltpendtam vel

invenienlur alieni ab hâc senlenlia nain rationcs ; eleemosynam sacerdoli, intendo quîdem immédiate

quibus utiinUir, lue habenl eanidrin vim quia si evi- suslentationem ejus, illam lamcn non intenderem ,

tciiir emptio sacrammii, ut facile polest, sicutdccla- nisi etiam intenderem ut ille faceret sacrum , et ita

raium est, huila ratio intrinsecx nialitiv superesl ; aliquo modo per pecuniam intendo sacrum, et lamen
(|iiùd silKecnon oltstat, niiiil videtur esse quod obstare nonideôèmo, nec intendo emere etiam médiate,
possh in lain gravi neeessilate, quominùs quis ulatur quia nunquàm intendo dare pecuniam ut pretium sa-

jure!;uô ; item quia tune posset sacerdos per hones- crificii; ita ergo est in prasenti. Et ratio est quia, ut

tam coaclionem vel communicationcm cogi ail dandain sit emptio non salis esl ut delur pecunia , sed oportet

Eucharistiam , cur ergo non per allam induclionem ut per se ordinetur ad obtenlionem rei sarra lanquàm
non inlrinsecô malain? prelium ejus. Hic autem nec per se ordinatur, sed per
20. Addo denique aliimi easum quo omnia dicta accidens, in quantum ordinatur ad removendum pro-
eonfirmantur, niinirùin si sacrosancimn Eucharisliœ hibais, nec datur ut pretium sacramenti , sed vel ni

sacramentuin quasi caplivum teneatur â tyranno , vel extinguat àvariliam, vel etiam dari posset ut prelium

hsérëtico, vel Judsco, qui velit illud conculcare aut pro deposilionc odii , ira aut appetitùs vindicte, si

comburere, nec possit aliter ab illa injuria vindicari inde i asecretur illa renitentia in dando sacramento.
nisi prelio dato. Assero enim lune posse dari pecu- 22. El ita patet solulio ad formam argumenli pri-

niam, si lyrannus illam pelât, et spontè offerri, etiamsi mi, quia tollere vexalionem hic non esl tôlière im-
non petat, ut cessel ab injuriis, et sacramentuin fide- médiate carentiam seu negationem sacramenti, sed
libus restituât. Probatur quia tune non emitur sacra- est lollere illum affectum pravum ex quo sequebatur
mentuin, nec qui dat pecuniam, hoc intendit, sed rc- denegalio lalis sacramenti. Quando autem et quomodô
dimitur vexatio ,
quae sit sacramenlo ipsi et Cbristo ;
luec redemplio vexationis habeat locum in heneficiis,

nain quilibet homo polcst redimere vexalionem quae et quid in hoc sit de jure natura, quid vero de jure
lit proximo suo ; ergo multô magis illam quœ fit Chri- positive, infra dicelur Unde ad primam confirmalio-
sto v Redimilur etiam vexatio quae fit Ecclesise, qua: nem de jure acquisîto vel acquirendo, respondelur in
sola habet jus relinendi, conservandi et utendi Eucha- ordine ad sacramenta obtineuda, praserlim quse ne-
rislià. Item redimitur, ut ita dicam, ipse tyrannus à cessaria sont ad salutem, fidèles habere jusacquisilum
malitià quam cominittit ; licitum enim est dare alicui tx Chrisli institulione et donatione ; deinde unum-
pecuniam, ut à peccando désistai; et ex omnium sen- quemque habërc jus acquisitum ne injuste opprima-

tenliâ licitum est dare pecuniam alicui ne simoniam lur, arg. c. Dilcclus, de Sim. ; et maxime liabet jus

commillatquam facerc volebat, ulinfravidebimus. Er- unusquisqnC ne damnari cogatur. Ad ult. confirm. re-
go licitum est illi tyranno dare pecuniam ut cesset in- spondeo in exlrcmà et quasi extremà necessilate con-
juriam irrogare sacramento, et consequenter ut illud cedi banc facultatem redimendi vexationem propler
restituât fidelibus; nam quamdiù apud se retincl, in salutem anim;e perpetuam, non exlendi tamen ad
hoc ipso gravissimè delinquit. Denique consimili ra- alios casus ordinarios , lum quia non censetur esse
tione licilum est reliquias sanclorum prelio redimere tune propria vexatio; lum quia potest aliis modis vi-
ah hœrelicis, et infidelibus indigné illas traclantihus ,
lari, cl habenda est ralio sacramenti, quia facile hoc
licet alioqui simonia sit illas vendere vel emere, ut modo daretur occasio irreverenter illud traetandi et
paulô post dicemus; ergo illa redemplio non est simoniam commillenili , si hsec licentia extenderetur.
emplio rei sacra, et consequenter nec in Eucliaiïslià CAPUT XIII.
erit. Antccedens videtur conslare ex usu omnium Vtritm omîtes aclvs potestatis ordinis sinl materia
piorum; fundari autem débet eisdem rationibus, et in simuniœ.
specie asseruit Ugolin., cap. 58, n. 5; et sumilur ex i. Posl sacramenta occurrebat statim disputatio de
Anton., d. c. 5, § 13. sacramentalibus ; quia vero sacramentalia vel in ali-
Ad fundamenlum ergo primœ sentenliœ respon-
21. quibus aclihus ordinum consistunt, vel per illos con-
demus in îllo casu separari dationcm pecunise ah em- (iciuntur, oporlet priiis hoc fiindanientiun pramiltcrc.
ptione sacramenti, quia si sit sermo de emptione for- Régula igilur genevalis sit : Omnes aetos proeedenies
înali, ha c pendet ex intenlione operantis, qua libéra
i 1
à potestate ordinis, in quoeomque ejus gradu, seu or-
est; unde si non habealur lalis intentio , non erit for- dine , materia sunt simonia', ita ut emere aut
illos

mais emptio. Si vero sit sermo de emptione imputa- vendere simoniacnm sit. Est certa et commuais sen-
tà moraliter, seu interprétative, hsec nullà sufiieienti lentia, quam tradit divus Thomas, d. q. I0ft, a. 5, ubi
ralione probatur vel convincilur. Nain ego ulor jure dicil, vendere aut emere id auod spirituate est, in lus

meo dando illam pecuniam alià inlentionc, et ita milii aclibus case simoniam; in quo roquenfli modo insinuât
425 DE SIMOMA. AU
aliquid esse spirituale, quod vendere non licct, et ali- sticum pertinere. Et in cap. Cùm in Eccletiœ, 9, et in

<|uiil niiiicriale, soi temporale, quod vendere liecl; cap. Suum, 29, cod., in particulari est sermo de be-
cteodem modo loquilur Solus, d. q. 6, arl. 5, conc. 2, nediclionibus nubenlium et mortuorum exequiis, vel
quod postea videtur explicare, quamdam constituons suffragiis, qua; sunt functiones ordinum. El similia
diûereiiiiaoa îiiler actus ministrandi saeramenla, cl jura sont frequenlia in illo lilulo, et 1, q. 1, cum se-
alios sacri minislerii , de quâ postea dicemus. Nunc quentibus; et de aliquibus aclibus in particulari aliqua
loquendo précisé de aclibus potestatis ordinis , ut ab Slalim afferemus.
illà sunt , simpliciier dicendum e->t, non posse eini, 3. Advertendum est autem hanc simoniarn licet

ant vendi, etiam quoad substauliam lalium.actuum jure canonico prohibeatur, non esse malam quia pro-
id est, quoad totum illud ministerium ,
quod per lios bibila est, sed è converso prohibitam quia mala est,
actus exhibetur sensîbilitèr ac visibililer. Loquorau- quia materia ejus verè est sacra, spiritualis et super-
lem nunc de ipsis aclibus, non de labore ; nain de hoc raluralis, et ideô ex naturà suà habet ut vendi non
postea dicam. Et ita exposita asserlio est communis possit, in eàque procedunt rationes omnes que de si-

in £ , d. 25, ubi maxime Durand., Palud., Richard. moiiià contra nalurale jus supra adductae sunt; et
Argent, et Major question ibus sa'pè citatis ; item ideô de simonià etiam in hâc materia dicitur in dicto
Alens.jAItis., Sylvest. etiam verbo Sinionia, q. 9; An- cap. Cùm in Ecclcshv, non posse per consuetudinem
gel. Simonia , 1, in principio. Et communiter juris honeslari lalem vendilionem, quia nimirùm consue-
:anon ici interprètes in cap. Considère, de Simon., et tudo non praevalet contra jus naturse, quod etiam ad-
aliis locis supra citatis , in quibus dislinguunt tria
j|
j vertit Soto dicto art. 2; denique in hâc simonià, etiam
membra spirilualia rerum, qua: sunt materia simonia; j
i prout est contra jus nalurale, locum habet régula cap.
et uûum vocanl quoad ellectum, ut supra exposui, et ;
Si quis obieril , 1, q. 5 Qui unum vendit ,
quod sine
sub hoccollocântmiuisteria ordinum, quœ vocanl spiri- t altero subsislere nequaquàm potest, nihil iiiTenditum

lualia quoad effectuai, quia procedunt à potentià spi- I derelinquit; hâc enim rationc simonia committitur, et

riluali el supernaturali , et ideô simpliciier dicunt esse II ! contra jus divinum est non solùm vendere cariùs hos
spirituale el materiam simonia; ; imô addil i). Thom. i
i
actus, quia spirituales sunt, quàm materialiier sumpti
(quod et nos supra nolaviinus cap. 9, in principio), , I vend; aut œstimari possent, sedeliam simpliciier ipsos
haec ministeria etiam esse spiriluilia quoad causam , jj
aclus vendere quoeumque vero pretio, quia supposità
quia dispoiiunt aliquo modo ad spiritualem fructuni inslitulione ac modo quo fiunt taies actus, omuinù
vel salulem , vel çonferunt aliquam consecrationem, efliciuntur divini ordinis, et secundùm id totum quod
vel sanctificationem, quai suo modo spiritualis est, ut
|
sunt , ab spiiituali potestate procedunt , et ut sunt

videbimus. Addo deniipic etiam hos actus censeri nec ulililalem habent, nec lestinialionem , nisi in or-
posse in se spirituales, non quia physicè immaleriales dine ad spiritualem lînem, et ideo omninù invendrbi-
sint, sic enim etiam sacramenla spirilualia non sunt, les sunt. Qure omnia inter doctores sine controversiâ
sed quia habent quoddam esse morale ex inslitulione recepla sunt.
Spiriiùs sancli,aut immédiate, aut mediante Ecclesiâ, •i. Superestvcro ut declaremus, quomodù Iuxîc ré-
secundùm quod esse ad snpernaturalem ordinem per- gula ad singulos aclus ordinum ecclesiaslicorum ap-
tinent, et hoc totum hic spirituale vocalur, ut supra plicanda sit ; et quinam sint isti aclus, vel quomodù
diclum est. Et bine hahent ut ad super naluralem Dei lieri debeant, ut sint materia simoniai, si cmantur
cultum et religionem infusam per se pertineant, et ut aut vcndanlur. Ad quod breviter explicandum adverto
simpliciier procédant à potestate quâdam spiiituali et quosdam esse actus lam intrinsecè et essenlialiter

supernaturali, qualis est character ordinis. postulant s potestalem ordinis , ut sine illà nec reclè
2. Atquc hinc constat ratio conclusionis; nam lotus seu religiosè, nec rilè ac validé lieri possint. Alii Terù

hic ordo acluum supernaturalis est, el ad salulem sunt qui licel ut liant ex oflicio, et quasi ex intrinsecà
animœ per se et proximè ordinalus; est ergo materia potestate ordinem aliquo modo requirant, tamen alio

simonia 1
. Et eadem ratio concludil lotam aclionem modo inagis privato fieri possunt sine ordine vel sine
necessariam ad hoc ministerium , eliamsi in suo e^se tali ordine. Praeterea piiores actus subdislingui pos-
materialis videatur, seu corporca, invendibilem esse sunt, sunt enim duplices : quidam qui ex divino jure
lam|uàm moral i 1er, ut sic dicam , spiritualem, quia cerlum ordinem requinmt, et aliter rite lieri non
lola illa tali rilu facla est ex supernaturali et spiiituali possunt et hujusmodi lantùm esse videnlur sacra-
;

inslitulione , el est à potentià supernaturali, et ita mentorum functiones, et aclio sacrilicandi ;

nam heee

quoad hoc, servatâ proportionc , nulla est differentia tantùm habent divinam instilulionem. El hujusmodi
inler hos actus et actus sacramentorum , nisi quod in sunt in sacerdote consecrare, absolverc, exlremam
sacramenlis gravier est simonia ,
quia illa sacratiora Unclionem dare , et inler Deum et populum sacrifi-

suut; in reliquis vero rationes facta; de sacramenlis cium oiïerendo inlercedere i.n ipso sacrilicio vel extra

de cscleris Junctionibus ordinum procedunt ; et ita lo- illud pro loto populo, et vice ac nomine ejusorationes
quuntur jura canonica , nam c. Ad iioslram, de Sim., publicas fundendo. Quamvis in aliis etiam constitui
absolulè loquilur de ministerio ecclesiasùco, cl prohibet possint minislri ad publicas oralioncs fundeudas, qui
pro illo pecuniam accipere; manilestum autem esti j
,
sacerdoles non sint, ni constat ex usu Ecclesiie , eS

omnes functiones ordinum ad ministerium ecclesiâ- Il infra de horis cauonicis dicemus; nibilominùs aliquid
425 CAP. XIII. AN OMNES ACTES POTESTATIS ORD1NIS SINT MATEK1A SIMONLE. 42e

peciniare in hoc habct sacerdos ;

nain est principalis excipitur id quod dalur pro procuralione, de quà quid
minister in hoc munerc ,
praeserlim quando preces sit, etquomodô intelligalur, infra suo loco dicelur.
conjunguniur cum sacrilicio et oblatione ,
teste Paulo De consecratione altarium, cap. ult. 1, q. 5; et de
ad Hebr. 5 et 8 ; et ita Isidorns inter sacerdotales benedielionibus nubentium in capite Cùm in Ecelesiâ,

functiones ponit orationem ad Deum , capite 1

et cap. Suam de Simon. Et ex bis intelligendae sunt

dist. -2>. Aliaeliam duo sacramenta, sciliect confir- omnes similes, etiamsi in jure non expresse ponan-

mationis et ordinis, essentialiter requirunt potestatem iur. Atque ita sumitur ex divo Tbomâ , dicta q. 100,

ordinis; nain jure ordinario pertinent ad episcopum art. % et ibi Solo in lib. 9 de Just. q. G , art. 1 ; An-
(cujus conseerationem, ordinem esse supponimns ,
ton. 2 pari., tit. I, cap. :>, § 16; Sylvest.q. 9, Tabien.

sive sit distinctes ordo à sacerdolio, sive quoddam num. 33; Navarr. dicto cap. 23, num. 99, Gloss. et
iiiius arguinentiim, tpiod ad prsesens non refert); per doctores in dicto cap. ult. 1, q. 3; item Gloss. in Clé-

pontificem verô possunt aliquândo committi simplici ment, ult. de Slal. mon., veib. Benedici ; Panormi-

sacerdoli, non verô inferioribus clericis. Et ita baie lanus ctalii super dicta jura de bimonià. Neque in bis

eliam duo ministeria essentialiter sunt à potestate esse potest ulla ratio dubitandi , cùm omnes rationes

ordinis, vel ponlificalisperse.velsacerdolaliseïcom- facta: in bis maxime procédant, l'arum enim refert

mbsione summi pontilieis. Reliqua verô duo sacra- quôd baec sint de institulione Ecclesia.- , nain illa suf-

menta quoad substanliam suam non requirunt ordi- (icit ui bac omnia sinl veré. sacra et spirituaiia. Item

nem, tamen ralionesui sempersunt materia simoniae, non obslat quôd eliam ex Ecclesiae ordinatione sint

à quoeumque ministrentur, ut supra dictam est. Spe- lue functiones annexai bis ordinibus ; nain satis eliam

verô baptismus, quando solemniterministratur,

cialiter est quôd de facto sint actus sonus polestalis ordinis ,

proprium munus est sacerdotis etiam quoad accidenta- eô vel maxime quôd licet Chrislus non inslituit in par-

les cœremonias ejus; sicut etiam dicendum inferiùs liculari bas actiones ; tamen in generali dédit Ecclesiaî

est de benedielionibus nubentium nam substantia sa- potestatem instiluendi illas, et ex illarum instilutione
;

cramenti matrimonii nunquàm potest à sacerdote fieri quasi naturali, ac divino jure sequitur ut earum effe-

propriè loquendo. De bis funclionibus manifestum est ctio ad ministros sacros et non profanos pertineat. Ac
esse niateriain simoniae quasi duplici litulo, scilicet, subinde, eo ipso quôd Christus Dominus episcopos el

et quia sacramenta sunt , et quia aclus sunt omninô sacerdotes inslituit, eisque supremas consecrationes

propiïi potestatis ordinis in gradu perfecto, qualis est commisit respective, consequenter eodem divino jure

sacerdotalis vel pontilïcalis ; neque de illis occurrit eos fecit idoneos , ut eis tanquàm propriis ministris
aliquid addendum. Quibus autem titulis aut modis ali- committendse essent reliquai benedictiones vel conse-

quid in lus funclionibus seu pro illis dari possit aut crationes quae per Ecclesiam instituerentur, quamvis

recipi ut pro rnissà ,

pro ordinalionc , etc., dicemus peculiarem modum assignandi ministros lalium aclio-

generaliter circa terliam divisionem simoniae, ubi de num ipsi etiam Ecclesiai commiserit, exceplis maleriis

prclio, et quid ail illud requiratur, agendum est. sacramentorum ,

quae ab ipsomel Chrislo peculiariter

o. Praeter lias verô sunt quœdam alise functiones institutai sunt, ut alibi tractatum ergo omnes
est. Sic

sacrai, habenles immediatam institutionem suam ab istae functiones dici possunt propriè horum ordinum
Ecclesià, et non à divino jure, ut sunt multarum re- aliquo modo ex divino jure ; sunt ergo omnes materia

ruin consecrationes, calicis, altaris, templi, chrisma- simoniae.

tis et agnorum Dei. Item etiam aliœ simpliciores be- 6. Praeter lias verô dantur functiones inferiorum

nedictiones, ut aquoe benedictae , vestimentorum , sa- ordinum, quai omnes videnlur adeô sacra: , nec sem-

crorum corporalium. Et ha: omnes functiones ex in- per ordinem requirere , et ideô aliquam majorem de-

stituto Ecclesiae à nullo fieri possunt infra sacerdotem, clarationemvel limitationem postulant. Inter lias ergo

ei quaedam illarum sunt ita propriae episcoporum, ut primum locum tenent functiones diaconi, quai
actiones

aliis inferioribus non communicenlur, ut sunt calicis, sunt maxime sacrae proprium enim munus diaconi
;

ara: et templi conset ratio, et similes. Aliœ verô sunt est episcopo vel sacerdoli sacra solemniter facienti

quac licet jure ordinario perlineant ad episcopos , ta- ministrare, et in illà rnissà Evangelium cantare; quai
nicn ex privilegio conceduntur inlerdùm aliquibus in- munera valdè sacra sunt et spirituaiia , et ad illa spe-

ferioribus pra'latis, ut benedictio corporalium et ve- cialiler diaconus ordinatur, et ideô non est dubium
stimentorum, etc. Alise denique sunt qu:ie jure proprio quin totum illud ministerium sit materia siinouiai ,

sacerdotibus etiam competunt, ut sunt benedicliones vendique non possit neque enh. Interdùm etiam com-
nubentium, benedictio aquae et salis destinati ad sa- mitlilur diaconodivinœ Eucharistie dispensalio in ab-

usus, incensi , cerei paschalis, candelarum pro senliâ sacerdotis et necessitale urgente, et olim

die puriûcationis, cinerum pro die primo quadragesi- quando sub ulràque specie dabatur sacra communio ,
îii.:'. El de bis omnibus aclionibus est eliam res mani- diaconus sanguinem dispensabat. Et hoc etiam conve-
festa quôd sint materia simonise ; et constat ex multis nu illi ralione lalis ordinis, perlinetque ad sacramen-
decretis ,
quai in specie de liis loquuntur, praeter gé- torum ministerium, unde non est dubium quin sit ma-
mi. lia supra adducla,utde benedielionibus abbatum, teria simoniae. Denique interdùm
etiam committitur

c. Sicut pro certo, de Simon. de consecratione eccle- diacono sacra concio in absenùà sacerdotis, sed de hoc
;

gise, c. i, i, q. l,c. Cùm sit Romana, de Simon., ubi 1 actu infra specialiler dicendum est quomodô sil nia.-

•JU. XVJ1, i*
427 DE SIMO.MA. 428

teiïa simoniae ; euim maxime proprium episcopi, et

est clesia' custodire , et dùm agunlur sacra , excludere
post illiiiu saeerdolis. Simili modo judicandum est de eus qui adesse proliibentur, juxta cap. 1, d. 21, ci.

funetionibus subdiaconi : nam habet etiam ex vi sui cap. l,d. 25. Niliilominùs apud Dcum ministerium
ordinis in solemni missà suiim peculiare ministerium ,
hoc sacrum repulaluret sanctuni; uiuieMalach. 1, ait

et sacra: Epistoke lectionem, qua: à non ordinatocumeâ Dominus : Qais est in vobis qui clandut ost'ntm , et in-

solemnitale et ex flicio dici non poiest ; aliàs fierct roidat altare meurn graluito? Quœ inlerrogatio intelligi

irregularis. Est autem in hâc aetione advertendum poiest, vel quasi repreliensioncm continens, quôd le-

quôd licet solenmiter fieri non possit , nisi ex potes- vila: b;ec ministcria lune venderent, vel, uti lliero-

lale ordinis, tamen extra naissain lit interdùm à non iivmus indicat, continci querimouiam Dei de ingratitu-

ordiualo, utsolet cantari Epislola in choro ab aliquo dine sacerdolum ellevilaruni; nam cùm nec minimum
laico. Et tune poiest dubitari an illa actio sit materia ministerium gratis agerent , id est, pro quo non acci-
simonke; quod atligitllgolin. Tabien. 1, cap. 43, § 5, perent à Deo condignum slipendium decimarum et

n. 4; sed dico in primis, non comprebendi sub ré- aliorum spiritualium provenluum , niliilominùs res

gula quam tractamus quia reverà ille non est aclus divinas et Dei cultum indigné tractabant. In ulroque
,

ordinis, ut constat cùm sine ordine légitimé fiât ut

,
autem sensu supponitur ministerium illud spirituale

usus Ecclesia? probat. Niliilominùs addo probabile esse esse. Igitur ministerium illud, quatenùs in Ecclesia

non posse lalem aclionem vendi sine simonià ,

quia nunc fieri potest poleslate et auctoritate ordinis spi-

estvaldè spiritualis, et aliquo modo est sacrum mi- rituale est, ac proindè materia simoniae. Si verô aliter

nisterium , et quasi pars celebrationis missse ; est er- liât, prout laico committi potest, non videtur de se

go ex naturâ rei invendibilis actio Hla, quia ut sacra materia simoniae.

et spiritualis tractari débet. Et licet ex naïuià rei 8. Ex boc ergo discursu non solùm constat actus
esse posset aliqua dubilatio, ex jure ecclesiaslieonon omnium ordinum ,
prout ab illis procedunt et cum
videtur dubitandum , tuni propter communes) sensum habitudine ad illos fiunt, materiam esse simoniae , sed
et usum Ecclesia?, et propter generalcm prohibitio- etiam eosdem actus spectatos, quatenùs aliquando fieri

nem vendendi sacra ministcria tum quia Ecclesia pro-

;
possunl à laico per Ecclesia? commissionem , regula-
hibet vendere officium œconomi et similia qua: mi-
, riter esse ita spiriluales, ut vendi non possint, sed
nus annexa sunt spiritualibus; ergo àforlioii boc pro- sint materia simonke ex divino ac naturali jure. Dico

bibet. autem rcgulariter, quia interdùm potest esse actus

7. Major est dubitatio de aclibus quatuor inl'erio- lani malerialis secundùm se, ut nisi accédât proliibitio
rum ordinum, quia non sunt admodùm spiriluales, et Ecclesia? , non sit materia simonke , si non ut actus

sa?pè per laicos fiunt ferè eodem exteriori modo. Sed ordinis, sed prout à laico fieri potest, exerceatur, ut

inler bos actus exorcisandi videtur esse maxime spi- dictum est de officio ostiarii , maxime quatenùs ad
ritualis et supernaturalis , et in divinà virtute nili or- cum snectat res mobiles ecclesia? custodire. De ofiicio
dinatique ad salutem spiritualem energumeni ; unde item cantoris idem dici potest, sed illud non est pro-
non est dubium quin sit materia simonke , non minus prium alicujus ordinis, ut in Ira videbimus; de prima
quàm actus gratis; gratis datse.eui ille simillimus est. veré tonsura nihil dicere necesse est, quia illa nec est
De actu verô seu ministerio acolylhi si fiât ex of-
, , ordo juxta veriorem senlenliam, nec habet proprium
ficio, et cum solemnitale quà fieri solet, etiam cons- munus aetivuni , sed solùm est quasi potentia passiva,
tat esse materiam simonise, quia etiam est sacrum mi-, seu dispositio qua? ad ordines vel bénéficia, vel aliqua
nislerium, et valdè conjunctum cum divino sacrificio. ecclesiastica minisleria proximè idoneilalem confert.
De laico verô ministranle missa? , privato et ordinario Hoc tamen salis est ut ipsa tonsura spirituale aliquid
modo quo à pueris , et communibus laicis iieri solet sit, ac subinde materia simoniae; nain reverà per col-
non immérité dubitari poiest, quia minister ille non lationem ejus aliquomodé sanctificatur persona,et
exercet actum ordinis , nec lenetur illud exliibere specialiterDeodicatur, et in sortem ininistrorum Dei,
gratis, cùm ex officio ad id vocatus non sit, nec spe- seu cleri annumerari incipit, et ita ejus collatioquoad
cialiter gratiam ad id receperit. Sed niliilominùs eo hoc comprebenditur sub prohibitione quà ordinatio-
ipso quôd voluntariè cooperatur tali ministerio sacro, nes emi et vendi proliibentur, argum. cap. Cùm con-
et suani aclionem cum illo conjungit qui sacramen- linqal de iEtat. et Qualit., ubi tonsura ordo appclla-
lum efficit, débet illam cum débita revereutià exliibere, tur in latà et favorabili significatione. Denique quoad
et consequenler gratis, et non venali modo, licet pro boc eadem est ratio de bàc tonsura, quaadealiis sa-
obligatione, vel susteulatione, vel aliis tilulis posait cramentalibus, qua? vendi non possunt, ut videbimus.
aliquid accipere , ut posteà generaliler trademus.
CAPUT XIV.
Idemque cum proportione dicendum censeo de func-
An omnia sacramentalia tam in activité quàm in termino
tione lectoris , qua? est sacram lectionem veteris et
sint propria materia simoniœ ?
novi Testament! in ecclesia légère, ut in malutino, in
capitulis borarum , etc.; et magis constabit ex bis 1. Sacramentalium nomine significari soient vel

qua? de divino ofiicio et concione inlYa in parlicnlari caeremonia? quaedam instituts? ab Ecclesia ad orna-
dicemus. Denique ostiarii munus minus sacrum esse tum sacramentorum , vel generaliùs omnes caeremo-
videtur; ad illum enim solum pertinet res et fores ec- nia?etbenedictiones sacra? qua? in ecclesia fiunt. Potest
429 CAP. XIV. AN SACRAMENTALI A S!.M MATER1A SIMONIN. 430
autem distingui duplex sacramenlalis actio : iina, qua: hujusraodj actiones et beuedictiooeç neb sunt ac-
non liabet permaneniem effectum per consecralionein tus ordinum , nec soin) possuot nisi à sacerdotibus
alicujus rei, ut benediclio nuptialis, exorcismus, etc.; fieri ; comprelieoduntur ergo sub régula generali in
alia ,
qua; liabet lalcm effectum, nt benediclio aquaa , principio cap. superioris coosiitutà. Item suit actos
olei , calicis consecratio , etc. Quam divisionem atiigil propriè spirituals ; aam ci ;i poiesiale si pernalurali
Cajel. 2-2, 88, art. 11, et ex illo Navar. in comment. procedunt , et ad spirilualem linciu ordinanlilr. I nde
de Spoliât. § 18, n. 9 et 10; et liane posleriorem vo- constat siinoniaiu ciica les hujusiiindi rs^o contra di-

cant beuedielionem constilutivani utique rei sacroe; vinuni et nalurale jus ; licèt cliam continealur injure
prîorem auteminvocativam, qua; si privatim fiât, non Canonîco, vel sub generali prohibitions vendendi sa-
f-t sacramentale quid, sed quando lit ex publicà au- cra ininisteria, vel sub specialihus prohibilionibus
ctorltate etinslitutione Ecclesià', ulinfra constabit.iNos bcnedielionum nuplialium et similium.
verô utramque benedictionem coinprehendinnis sub 3. Secundo dicendum est, sacramentalia omnia
aclionc sacramcntali ,
quod vocare possumus sacra- permanentia, seu res specialiter ab Ecclesià conse-
mentale transiens; rein autem sacram ,
quac inlenluia cratae, ut laies sunt, nialeria sunt simonia; qu;e eom-
per benedictionem conslituitur, appcllaro possumus sa- miltitur etiam contra jusdivinum, quoties res hnjus-
cramcntale permanens ; et licet hic prœcipuè agamus modi, ut laies sunt, venduntur. Ihee f£t i liam com-
de actionibus, simul dicemus de terminis , tuin prop- miiiiis assertio, ut patet ex theologis et sunmiistis
ler connexionem , tum quia per mutuam collationcm locis cilalis, et ex doctorihus canonis. in cap. Cùm
meliùs singula intelligentur; tum quia hoc modo ferè in Eccleniœ, de Simon. Ex quo textu conclusio proba-
toiam materiam religiosi cullûs comprehendemus ,
tur, qua tenus ibi prohibelur venditio sépulture, qn:e
juxla doctrinam D. Thomae , 1-2, q. 101, art. 4. censelur esse ex bis rébus hoc modo sacris. Et me-
Primo ergo dicendum est sacramentalia omnia, liùs ex cap. Si quis objecerit, 1 q. 3, ubi gcneraliter
etiam qua; sunt in fieri , seu transeuntia , ut appella- statuitur, res quae ex consecratione proveniunt, vé-
vimus, esse materiam simoniae. Hoc potest explicari nales non esse, el exemplum ponitur in ecclesià seu
inprimis benedictionibus solemnibus Ecclesià;, qiue templo, et additur aut laie aliquid, etc., et aliastatiin
sub sacramentalibus comprehenduntur; proceditquc adducemus. Ratio aulem e>t, quia ha; res sunt verè
inprimis in benediclionibus conslitulivis ,
qua; ut sunt sacra; , ideùque si ut talcs vendanlur, irreverentia
in fieri , transeuntes sunt, et de illis salis constat ex magna committitur, quao. ad sinioniam spécial. Item
dictis vendi non posse sine simonià ,
quia sunt ordi- illud esse quod habenl qualenùs sacra- sunt, quale-
nuni funcliones, ut patet de consecratione cccle>ia' ,
eamque illud sit, sivo plivsieiiin, sive morale, super-

calicis, benediclione aquae, vestimenti , etc. Idemque nalurale est elspiriluale; nain ex supernalmali insti-
dicendum est de benediclionibus invocalivis , eliamsi tulione et poteslate prot rdii, et ad spirilualem finem

permaneniem effectum ciica rei consecralionein non ac supernaturalem proximè oïdinatnr, ergo res illae,

reliiiquant, ut patet de benediclionibus nupliarum et qnatcnùs taies sunt, spiritualcs sunt , et maleiia si-
similibus. Advertendum verô est benedieliones lias mouise. Unde fit, si cariùs vendanlur ralione conse-
invocalivas scepè esse merè privalas ,
qua; à laicis crationis aut benediclionis , quam anlea valcbant
etiam conven'ienter iiiint , ut benediclio mensae , be- ratione suae maleria; vel ariis. sinioniam committi,
nediclio paterna , quam pater dat filio vel senex ju- quia luncjam venduntur quatenùs spirituales sunt.
veni, et poiest etiam dari à presbytère; et haï hic non Et sequitur hoc consequonter ex dictis; nain bene-
considerantur, quia per se non sunt actus ordinum ,
diclio el consecratio taliuinrerinn vendihilis non est,
nec ad sacrau*>ntalia pertinent sed ad oralionem po- nec prelio ;estinial>ilis, MgQ nec pretiuni rei angeri
ints privatam de qua *« vendi possil( hlfra alti|1 .
, ,
potest ratione soliusconsecralionis quasi pcrmaucnlis
gemus. Ali;e verù sunl benediclione , a ,
j;c
ij
c£ t rem in illà. Nain actio el terminus ejus forinalis, ul sic
propriè non consecrent, nec séparent illam a u. dicam, quasi correlaliva sunl, et proporlionem ser-
muuibus et profanis usibus, nihilominùs fiunt spe- >al """ '
'^rjuinus esset pretio a-siimaliilis, eliani
ciali ritu à minisii is Kcclesiœ, et ex speciali ejus insli- acliopossct prénom. ,. . tècoavmoBiactio
BOn
saltem per potest asUmari pret.0, nec te,.
ut habeant specialem effectum,
.
lutione ,
§
modum impetralionis in nomine tolius Ecclesiae et ut sic non esset pretio aestimabile, pi..
'<e. lue
,

actio artificis a'slimanda esset, nunc vero quia ...'.

ideô incrilô inter sacramentalia numerantur; et laies
aitilieis prelio a'Stimatur,
etiam artefact. un erescit in
sunl benedictiones nupliaium , ut constat, ilem be-
forma- arliliciat.c. In |..;es.nli ergo
nediclio navis, vel domûs, aut aliquorum ciborum valoir ratione
prelio dlgna, nec rem esse
proui in missali vel ponlilicali babenlur. Item ad hav cùm consecratio non sit

illà ergo ratione

6acramentalia alia transeuntia pertinent caercinonir consecratam auget valorem ejus,

quee in sacramentis solemniter conferendis fiunt, ut vendi non potest.

reodi
exorcismus et catechismus in baplismo , et alia simi- Sed difliculiasesi an ista: res eonseeratae
4.
inateri;e, non obslante consecratione,
lia qua; in specie notàrunl Solo, q. G, art. 1, cl Na- possinl ralione
possenl Mite consecrationem.
var., cap. 25, n. 99, et optimè Guillel. Redoan. de eo pretio quo vendi
Simon. 3 part., cap. 17, n. 18 cl 19. l>e bis ergo om- Primùmenimvidetur vendi non posse, etiam ratione
objecerit, et ex régula
nibus prooedit conclusio ; et ratio est eadem ,
quia materne exdicto cap. Si ^«i

-
 431 DE SIMONIA. 432
"'

cjus, quia qui vendit id quod sine alio subsistere non bas res semel consecratas, quamdiù consecrationem

potest neutrum invenditum relinquit ; sed consecralio retinent, vendi non posse, sed si quae sunt, quoe con-

ill:i esse non potest sine tali re materiali, necres illa tractas, aut scissa; amittere possunt consecrationem,

semel consecrata potest jam subsistere sine conse- priùsesse frangendas, et postea illam materiam vendi

cratione, quia îiianenle re, non potest auferri conse- posse. Unde inferunt distinguendum esse inter res

(i alio, etiam per ponlificem, ut notavilCajetanus, 2-2,

hujusinodi. Qusedam enim consecrationem recipiunt

quaest. 88, art. 11, et sequitur Navar., in tract, de sub certà forma artiliciali, à quâ tanquàm à subjeclo
Spol., § 18; orgo non potest vendi unum sine alio; vel necessarià disposilionesubjeclipendet consecralio,

ergo nec res ipsa malerialis. Et ita videtur concludi et de bis aitint materiam esse invendibilem quamdiù
in dicto cap. ; imô hoc esse videtur inlentumejus, cum formant et consecrationem relinet, si lamen illà pri-

sic inciioat : Si quis objecerit non consccralionem emi, veturjam vendi posse, nec esse materiam simoniaî.

sed res ipsas quœ ex consecratione proveniunt, pcnitiis Alix verô sunt materiœ, quae sine respectu adartifi-
desïpereprobalur. Secundo, in aclionibus ipsis conse- cialemformam, quasi in suâ substantiâ consecrantur,
crandi, ministrandi et conficiendi sacramentum, in- ut chrisma, oleum, aqua, panis, et similia, et de his
venilur etiam materiale et formale, nam locutio illa aiunt, ampliùs vendi non posse etiam ralione niateriae.

vel motio manûs, aut pedis, et siniiles, quce in bis Quia in bis consecralio ita inest materioe per confu-

ministeriis, etiam sacramenlorum interveniunt, ma- sionem (ut ipsi loquuntur) seu inseparabiliter, ut am-
terialessunt, ut constat, possentque fieri sine sacra pliùs non sit illa materia convertibilis ad humanos

institutione, et ut sic baberent valorem suum tempo- usus, ideôque vendibilis jam non esl. El hœc senten-

ralem, formale verô est illud esse quod recipiunt ex tia videtur suaderi ralionibus à nobis pro dubitalione

institutione et ex habitudine ad polestatem et finem propositis. lllamque indicat Glossa in d. capite Pla-

spiritualem. Et nihilominùs postquàm materiale fil ut c!(j/,102; Gloss. etiam, in cap. Ea quœ, c. Nonsatis,

conjunclum formalivendi non potest, nec pretio œsti- cap. In tantum, de Simon.; ubi Doct. qui ex eisdem

mari, ut supra dictum est, ergo idem dicendumest de juribusid colligunt, quatenùs in eis prohibetur accipi

rébus sacris permanentibus. Tertio, postquàm res ma- prelium pro chrismate ,
quod etiam sumitur ex cap.
terialis bencdicta est et consecrata, jam non potest Quidquid, 101, et sequenlibus 1, quœst. 1. In his ta-

transferriad communes usus talium rerum; agimus mcnjuribusadverlendum est, in nonnullisillorum ser-

cnimde benedictione constitutive, qu;e in hoc differt monem esse de collalione chrismalis, quœ fit per

à pure invocalivà, quod transfert rem sic conslitutam usum ejus in solemnitate baptismi, vel in sacramento

in alium ordinem, et ad aliosusus tanlùm sacros, ergo conlirmationis, aut in aliis ejus sacris usibus, de qui-

jam non potest res illa etiam malerialiter sumpta pre- busintilul. de sacra unctione. Et sic nibil probatur

tio icstimari. Probalur consequenlia, quia hoc res ma- ex illis texlibus, quia solùm inde habetur, propter il-

terialesnon aeslimantur temporali pretio, nisi pro- lam actionem ungendi vel chrismandi non esse acci-
pter tcmporalem et communem usum. Et haec ratio piendum pretium, quod fundatur in hoc, quôd illa aclio

saltem videtur probarc rem illam non esse dignam est sacramentalis, de quà est alia ratio, ut supra
lanio pretio sicut anlea, quia saltem non valet ad lo- dictum est. Aliqua verô ex illis juribus loquuntur de

tum usum communem, et propler usum sacrum a>sti- ipsâ materia olei, vel chrismalis manifesté; et illa vi-

mari pretio non potest. Unde licet materia illa (ut dentur banc sententiam suadere. Et ita sensit Panor-
calicis, v. g.) post confractum calicem ad humanos mit. cum aliis in dicto cap. Ea quœ, referturque

usus possit transferri, saltem calix ut vasquoddam est Astens. in Sum., lib. 6, titul. 55, a. 9, et idem sentire
artefactum, non poterit pretio vendi, etiamsi pondus videtur Angel., Simonia, 2. m»»er. 23 et 24; nam
ct differentiam constiluit inter
illud argenti possit pretio sestimari. Quarto denique, cum Panormit. seni'*<
" l ^Quorem balsami. Et Tabien., numer.
vel omnes istae res vendi possunt ralione materia}, vasa s»>»-
enronn»— o vJ, 40 et 45. Nec ab hàc sentenlià discordât divus
vel aliquse tantùm ; neutrum dici potest;
.. ,,
posse vendi
,. r
n . . pars,
r _ ' scilicet Thomas dicta quaestionc 100, articulo 4, ad I, ubi
dicendum est, nullas ,

non posse omnes vend-.

\. ...nur ex d. c. Cum m Ec- non aliter putat posse vendi calicem, nisi priùs con-
1
-*urà id negatur, et ex d. c. Si quis fringatur, quia postea, inquit,
1
. .
non inlelligitur esse
' uoi id negatur de Ecclesiâ. item exe. Pla-
,
vas sacrum, sed purum metallum.
Mï", 102, cap. Dictum est, 105, 1, q. 1, ubi pro chri-
6. Alii nihilominùs indifferenter aiunt, bas res sa-
smalc, et pro balsamo aliquid exigi prohibetur; ubi cras vendi posse ralione materiœ, sive sint res artifi-
per chrisma inlelligitur sine dtibio sacramentum con- ciales, ut vasa, sive nalurales, ut oleum, vel simplex,
firmalionis, per balsamum autem materia ejus, quam vel mistum balsamo quod chrisma dicitur. lia tenet
oportet esse consecratam , et ideù vendi prohibetur, Solo, dicta q. 6, art. 1, ubi multa incunclanter appro-
etiam ralione maleriic. Idem ergo crit de oleosancto, bat, quae non parvà indigent consideratione, ut quôd
et de aquàbenediclâ. Unde facile probalur altéra pars, possit calix locari, nam locatio illa, inquit, longe ante-
quia nulla ratio sufficiens reddi potest, cur ex his ré-
cedil ad sacramentum. Item quôd possit unus chrisma
bus quiedam vendi possint, et non ergo de om-
aliae; emereinuno loco, et vendere in alio; et quôd una
nibus negandum est. ecclesiâ possit alteri vendere oleum sanctum pro ju-
. o. luhàç re communia $ententja canonislarum est slo valoreolei. Addittamen pro illàparticulà olei ve|
 433 CAP. XIV. AN SACRAMENTALIA SINT MATERIA SIMONIN. 434

chrismatis, quse in sacra unctionc consumitur, non 8. Duccvcrôlimitationes adhancgeneralemregulam

posse pretium postulari, eliamsi aliàs esset tali rei colligi possunt ex Cajetano. In dicta régula 3, verbo

proportionatum. Nain priores contractas sunt antécé- Simonin, prima est. Nisi alicujus talis rei vcndilio per

dentes ad sacramentum, et ita ad illud accidenlaliter Ecclesiam sil prohibita, qua: quidein ex suppositione

sehabcnt, illud autem oleum quod consumitur in vera est in suo sensu. Nos tamen hic non agimus de

lipsà unctionc sacramenti vclsacramentali, est de in- simonia, quia prohibita, sed exnaturà lalis ni ; illa

i
trinsccà ratione ejus, et ideô non est similis ratio. Et
verô tune esset solùm quia prohibita. Deinde Cajet.

quôd hx res vendi possint, videtur esse

h;cc opinio, non déclarât, an de facto sit aliqua talis prohibitio;

communia nam illam indicat divas Thomas, dicto

:
non enim adducit exempla de rébus sacris, sed de
articulo4, ad 1, 2 et 3, si attenté legatur, et clariùs ofliciis quibusdam, qua: vendi prohibentur, de quibus
in 4 distinct. 25,quœstione 3, articulo2,qua:stione3; est longé diversa ratio, ut infra videbinius. Quidam
ubi tain de rébus mobilibus, quàm de immobilibus autem existimant ad hanc exccpiionem perlinere
sacris dicit, non posse vendi ut sacra; sunt, (amen chrisma seu balsamum; nam ob specialem prohibitio-

posse vendi ratione materia:; et de calice ait, quôd nem Ecclesià? in juribus citatis putant vendi non
etiam integer potest vendi alleri ecclesiic. Interdùm posse. lia sentit Ugolin. Tabien., 1, capite 37, §3;
verô addit limitationem aliquam qua: non pertinet ad sentit tamen illam prohibitionem esse in foro fori,

vitandam simoniam, sed ad debitummodumalienandi seuexterno, non in foro poli, seu conscient'ue. Ye-
res sacras, ita ut nec alienentur ab Ecclesià sine rùmtamcn ex illis capitibus non colligitur universalis

causa, nec ad usus profanos convertantur. Consen- prohibitio , et ea qua; colligitur, sine dubio in foro

tiunt ibi Durand., Palud., Richard., et idem Richard., conscientia: obligal, imô fortassè est fuudala in jure

quodlib. 2, quœslione 24; Navarrus, dicto capite 25, naturali, supposais aliis institutionibus Ecclesise, ut

numer. 108; Anton., 2 parte, lit. 1, cap. 5, §23; infra exponetur. Aliud exemplum esse potest de se-

Sylvest., verbo Simonia, quœst. 12; Cajet., verbo pulturà, de quâ infra dicetur.

Simonia, régula 1 , et favet in tertià ,

quamvis hsec 9. Altéra limilatio ex Cajet., in 2 regul., est: Nisi
rem magis reddat dubiam, ut dicemus ; Guillelm. in tali re corn posità ex materiali et spiriluali minus
Rodean., 3 parte, c. 16, in princ, et c. 17, n. 6 et principale sit id quod se tenet ex parte materia: : nam
sequentibus. tune id quod praecipuum est trahit ad se quod minus
7. Hi verô auctores ferè omnes Ioquuntur de vasis, est. Duabus itaque regulis omnes casus in hàc mate-
aut vestibus sacris, non verô de liquoribus, oleo, rià occurrenles voluit concludere Cajetanus. Una est,
chrismate; tamen indifferenter Ioquuntur, nullamdif- quando materiale in re sacra praecipuum est, tune
ferentiam assignantes inter hujusmodi res, et in hoc rem sacram vendi posse ratione materia ut calicem, 1
,

favent huic parti. Item in hoc quod pro generali ré- templum, etc. Quando verô materiale est minus prin-
gula constituunt, hax omnia, quae sunt antecedenter cipale, tune non posse vendi etiam ratione materia;.
annexa spiritualibus, id est, qua: secundùm se ante- Sed in primis si rectè res expendantur, nunquam in
cedunt spiritualitatem , vendi posse secundùm se re composità ex materiali et spiriluali videtur esse
spectata : nam taie est oleum, balsamum, aqua, etc.; principaliùs materiale quàm spirituale : nam semper
ergo in illis ctiam procedit régula. Item quia dicunt, spiritualeest allions ordinis, et insestimabile pretio

unam ecclesiam posse alteri vendere sacras vestes, et temporali; cujus etiam signum esse potest, quia
vasa intégra etiamsi ad usum sacrum vendantur : quantùmvis temporale sit magna; aistimalionis, sem-
ergo eàdem ratione poterit vendere oleum sanctum per per spirituale transfertur ad ahiorem dignitatem,
absque simonia. Item specialiùs favent dicentes posse et abstrahituràcommunibususibushumanis. Secundo,
emi aquam benedictam, seu consecratam ad bapti- dilficiliusest habere regulam addiscemendum, quando
zandum, dummodô non bencdictio, sed elementum in tali re principale sit materiale vel spirituale.
cmalur. Ita Archid. in capite Bapiïzandis, 1, qu«- Unde enim talis comparatio metienda est? non enim
stionel, et sequitur Guillelm. Rcdoan., 5 parte, ca- ex valore materia; secundùm se ; aliàs in calice aureo
pite o,num. 20, et Tabien., Baptismns, 6, num. 4. materiale esset prœcipuum, et in stagneoesset minus
Est autem eadem ratio de aquâ et de oleo, quia etiam principale. Et in aquà benedictâ aqua esset minus
in illo non pendet consecratio ex aliquà figura. Ratio principalis, et vendi non posset, in chrismate verô
denique pro hàc sententià esse débet, quia res illa materiale esset pra;cipuum, et ideô vendi posset; qua;
ratione sua: substantiae et naluralis conditionis est constat dici non posse. Quôd si ex qualitate, vel va-
œstimabilis pretio , et non amiltit valorem ratione lore materia; secundùm se illa diffcrenlia sumi non
consecrationis, licèt novum nonacquirat. Quôd autem possit, non apparet unde sumenda sit. Tertio, etiam
posità consecratione non possit converti ad profanos illà divisione admissà, non apparet, cur non semper
usus, est accidentarium, pertinetque ad reverentiam possit res sacra materialis vendi ratione materia*, eo
rei sacrœ, non tamen propterea res ipsa amittit valo- modoquo ibi reperitur, scilicèt, vel simpliciter si prin-
rem suum. Ac denique (quod maxime urget) multa cipaliter ibi fuerit, vel secundùm quid,si minus prin-
sunt in hoc génère usu recepta, quae non possuntali- ! cipaliter. Unde Cajet., in 2 régula, nunquàm dixit,

ter honestari, ut solvendo argumenta dicetur meliùs, :

quando materiale est minus pracipuum, rem non
simulquc ampliùs hoc confirraabitur. posse ullo modo vendi. sed non posse vendi absolutè,
 435 DE SIMONIA. 436
itl est, tractandoabsolutè detali re, quando venditur, n ergo licèt postea sigillatlm distrahantur, poterk prc
quia sic inlelligeretur (racla ri de rc sacra , ni sacra rata aliquid pro singulis exigi, quia in bis eade i: esif
est. l'nutH'juodifue enim (ail Cajclanu*) ciiin afaolutè ratio lotius, et partis, servatà prnporiione. Nam uhi
tractatur cl jiulkalitr ,
censetur trncluri , seeunditm id est eadem ratio toliuset partis, qua; de lolo dicunlur,
quod in eu principale est. Al ponamus, cùiii talis res de parte dicta intelliguntur, ut sensit jurisconsultus in
venditur, non simplicité!* de illà trac tari, sed cum leg. Quœ de lotâ, (T. de Rei vendit. Solùm ergo potest
loiiiiiioue de inaterià illius en modo qtia ibi est; illa consideratio maleria; deservire ad pra'sumendum
curergo sic non poteril vendi ? (une enim non proee- in rébus exigui momenti , si vendantur, communiter
dil dieta ratio. ( 'onunilli simoniam, quia cariùs venduntur ralione
consecrationis. Quod quidem si ita sit, el talis sit in-
10. Aliter alii distinguunt ,
quia vel maleria rei sa-
tenlio vendentis, clara erit simonia. Si aulem non sit
l 'r.e est moralitcrmagni valoris, cl prudenter ita acsli-
ha;c vendenlis intentio, sed solùm vendero cariùs
mabilis, aut est res exigua, qua: moraliiér quasi pro
nialeriam illarn quia abus est afleclusad illam, vel quia
l'ihilo repntalur. Quando csi prioris gèrieris , dicunl
polesi i 11 iim decipere, erit quidem sic vendens inju-
vendi posse ratione maleria;, non verô quando est po-
stus : sed de simoniâ dubitari potesl ,
quia ille rêvera
sterions rationis, quia tune moraliler censcrelur vendi
non intendit vendere cariùs rem ralione spirilualilatis.
ratione consecrationis. lia sentit Valent., 5 loin., disp.
Niliilominùs tanien non videtur excusandus : tum quia
6, qûaestionë 16, p. 2, dub. 5. Et quoad pfirhum mem-
de se prabet spécimen simonia!, quod vilandum est,
brum ponit exempla de sacris imaginihus , veslibus ,
quia est contra reverenliam rei sacrai, etiam illo modo
calice, etc. De oleo sancto . aut balsamo nihil dicit,
illam inique vendere. Loquendo ergo de bis rébus ex
quoad secundum verô membruin ponil exempla in jure
solo jure nalurali, et seclusâ Ecclesiae probibilione
palronatùs, jure prceseniahdl , et similibus, et quà)
non oportet dislinctionibus uti , nec limitationem ad-
cerlè non sunt exigua. rièc parviê aesiimatidnis , sed
bibere , sed simpliciter dicere , has res vendi posse ra-
deillis nunc non agimus, quia non pertinent ad sacra-
lione maleria; secundum se spectatie , el nullà habita
menlalia, nec ad eflectus eoriun , seu res consecratas
ralione consecrationis. Quia quod aliqua; vendi possint
per aeliones sacramenlales ; in Ira verô videbimus an
tam ex bis qua; requirunt certam formam artificialem,
illa sfiîl invendibilia nalurà sua. vel ex proliibilione
quàm ex bis quai illam non requirunt, dubilari non
Eeclesia?. Addit verô alia exempla iu illo secundo
potest , et nulla conveniens ratio diflerenliae inter has
membre de aquâ benedictà el agnis Dei, quas res
et alias ex solà rei naturà reddi potest. Et rationes
dicit non posse vendi sine simoniâ. Sed de aquâ bene-
etiam facta; pro secundà opinione hoc confirmant, et
dicta contrarium communiter docetur, nt vidimus,
ex solutionibus arguinentorum res magis elucescet, et
agni eliam Dei ratione matci hv sine scrupulo à v iris
etiam dicemus an ex jure posilivo aliqua exceptio
linioratis venduntur, M soepè vidimus, eliam Romae, el
ilii

facienda sit.
viri eliam docti cl timorati illos emunt, neque hoc ba-
12. Ad 1, ergo ex cap. Si quis objecerit, Bonavent.
bel mullam difficr.llatem ex nalurà rei , de jure autem
in 4, distinct. 25, dub. 5, circa litteram dupliciter ex-
posilivo vide! i possel hoc prohibitum per cohslïïuiiô-
ponil lextum illum quem ibiMagisler summatim relu-
nem secundam Gregorii XIII, qu;v încipit : Omni certè
lit; nunc verô secundam expositionem omittimus
studio ; nbi proliibet , agnum Dei depinqi , mihiari mit
quam ini'ra resumemus, quia prima sufficit, et maxime
tendi. Sed illà conslilutione directe videtur prohibilà
servit inlentioni nostrae , si possit textui accommodari.
depiclio agnorum , et vendilio illorum depictorum qua;
Ait ergo aliud esse loqui de lemporali cui annexum
oc asionc pictural fieri solebat. Et ita est intellecta
est spirituale, el aliud de temporali quod est annexum
communiter illa conslitulio, el consueludo illa inier-
spirituali priori modo jus palronatùs est annexum
prelata est , nam agni albi postea vendi consueverunl,
;

fundo, posteriori modo prxbenda est annexa spirituali

non ut sacri , sed ratione materiae , vel potiùs Iaboris,
muneri. In his ergo posterioribus dicit procedere re-
ut paulô post dicemus
gulam, ut non possit temporale vendi, quin spiritualo

11. Praiterea distinclio non videtur in re fundata ,

vendatur, quia cùm ibi temporale sit quasi consequens

'sed in prassumplione; bic autem non de pra'sumplioue ad spirituale, el aliter translèrri in alium non possit,
agimus , sed de verbale coram Deo. Al verô hoc modo non potest eliam vendi ,
quin spirituale vendatur. lu
si servetur proportio , eadem est ratio de re magni I
prioribus autem non tenet régula ,
quia fuudus vendi
vel exigui valoris temporalis; nam licèt ulraque con- potest, non vendito jure palronatùs ,
quh fundus se-
siMielur, n traque vendi poteril ada;quato pretio; illa cundum se est prius. Qua; doctrina verissima est , ut

niagno, ha;c exiguo. Ut, verbi gratiâ , aqua exigua ad infra tractando de spiritualibus annexis videbimus , et

communem usum bibendi ,

juste interdùm venditur ad nostrum propositum oplimè servit, quia bai res
exiguo pretio, asse, verbi gratiâ , vel dipondio. Cur materiales, de quibus traclamus, non sunt propriè
ergo erit simonia tanli vendere aquam benediclam annexa; spiritualibus, sed potiùs spiritualia anneetuu-
ejusdera quantilatts ? hem licèt unus agnus Dei parvus tur eis; nam pra;supponunt illas, et eis quasi adja-
videatur babere materiam exiguam, tamen ecnlum, cent , et ideô lemporalia semper possuni secundum se
vel mille liabent astimabilem materiam, ergo ita simul vendi, licèt cum illis transeant spiritualia sine ullo
sumpii poteruui vendi pretio proporiirtnato nts-terw .
pretio. Et in idem redit quod eommuniur dicitur, iu
437 CAP. XIV. AN SACRAMENTALIA SINT MATERIA SIMONIjë. 438

bis rébus temporale esse annexum spirituali anicce- cum illo, nt toium fiât quasi intimé, et secundùm se

denter, et ideo vendi posse. spirituale. In bis verô rébus permauenlibus materiale
13. Accomraodalio verô hujus doctrin» ad textura supponilur ut subjeetiun, oui peeifta annectitur spiri-
illiim babet difûcultatem ,
quia inde infert Pascbas. tuale. lileniin si quando spirituale anleredit, H hal>el

I eclesiam non posse vendi, t verô Ecclesia est res aniii -Mini et oonaequeus id «jutxl temporale est, hoc

sacra, in quà spirituale annectitur teraporali, et non temporale vendi non pole&t, quia viilute venderetur
è contra. Haec verô objectio facile excludilur jux ta \e- illud quod supponilur; eur non inagis id dieemus de
rani lectiouera illius lextùs, quœ ex originali integro temporaii intimé in suo lieri et case permislo spiritua-

adducitur in Gregoriano decreto. Ubi enim Gralianus li ? Quodtamen non babet locum in rébus sacris, ({Use

sic liabet : San} cùm corporalis ecclesia, uni episcopus, secundùm suiuu esse naturale, vel artifteiale aw ppo

mit abbas , aut taie aliquid sine rébus corporalibus in nuntur, et non babent tanlam permistionein , vel <ini-

nullo proficial ; legendum potiùs est : Cùm corporalis nexionemeum spiritualilale. Et hancdifferenlianih.di-
Ecclesiœ episcopus, vel abbas sine rébus , etc. lit >;* càvil D.Thom., d. q.100, art. i, ad 6,cùnisacrainciiia

cessai objeclio, nam ibi non agitur de materiali Eccle- i Yocavil spiritualia secundùm se ipsa ; eadeni enim retio

an possit vendi neene, sed de dignilaie episcopi , . I de sacramentalibus quoad aetionet Ipeas. Magis
vel abbalis, eteadem est ratio de officiis eeclesiaslicis verô hoc milii explicuil Bonavent. in diclo dub. .'>, in

spirilualibus ,
qme licèt spiritualia sint , cùm sint ad secundà exposilione quam supra biie remisi Dicit

gubernandam corporalem et visibilem Ecelesiam, indi- enim tune materiale non posse vendi quin vendalur
genl coi poralibus ut sibi annexis, et ideô in hisverurn spirituale (juando ita esl conjuiielum cum sjûri lu.ili ,

esl , quod qui vendit corporale annexum , nibil inven- nt ipsummet materiale leneat locum spiritualis, non
ditum reïinquiu Etila quadrat optimè expositio Bo- verô quando res malerialis suam temporal itatem reti-
nav. à quà non diss<nlit D. Tliom., d. q. 100, art. 1, net, cliamsi illi sil annexa aliqua spiritualitas , sieut

ad n'. [nteliigit enim illum lexlum de his lemporali- coutingit in l'undo et jure patronatùs. Ita ergo m f»r;c-
bus ,
qu;e censentur spiritualia, quia spirilualibus an- senti assero funeliones sacras , licèt organis corpora-
nexa sunt. Lit claiïùs in i, d. 2j, circa lit. Mag. dicit: libus fiant , ita esse elevatas per inslitutionem , ut

flot debere intelligi de illis quorum unum quod vcndilur, locum spirilualium leneant,el ips;ie moraliter consi-
ordinalur ad allerum quod *ub pretio cadere non potest, dérai* intimé sint spirituales, nam ipsaemetmaleriales
sicut bénéficia ecclesiastica sunt ordinala ad ministrorum actiones continent intrinsecum cullum Dei , et impe-
eéclesiœ sustentalionem , et ide'o (ail) non potest instari trationem ac spiritualem valorem apud Deum, et ideô

de jure patrortatûs , etc. Eadeni autem ratio est de si- fiunl omninô invendibiles. Al verô iu bis rébus sacns
milibus. El sine dubio dicla leclio illius texlùs est lé- materia semper manet secundùm se lemporalis , et
gitima , et consentanea discursui pontificis, et illis ideô non ita fit invendibilis, quin secundùm se speelata
vernis quae in objectione pununtur : Si quis objecerit suam relineat lemporalem uslimalioiiem.
non bonsecraiionetn vendi , sed res ipsas ,
quœ ex con- lo. Ad terlium dico primis ,
propter illud videri posse
sccrat'ionc proveniunl. Loquitur ergo de rébus tempo- non improb.iliilem opinionem canonislarum ,
quatenùs
ralibus, quai consequunlur ad consecrationem , etilli I ait vasa sacra (ut calicem, verbi gratià) vendi non posse
sunt annexae, non de liis quae supponùntur absoluiè. intégra pernianenlia, et conseeralionem retinentia.
Nomine auteni consecralionis intelligit, vel ordinaiio- Quod si verum esset, eliam inler ipsas eccle^ias vel
îit'in sacram, ni Glossa exponit, vel cujusvis spiritua- personas eeelesiasticas asserendum esset, quia eliam
lis dignilalis colla tionem , ut episcopatûs , abbaliae, ut inler illas non potesl calix deservire, nisi ad usus sa-
n exenq lis déclarât. Si quis autem v lit adhaercre eros , el ideô si vendalur , videtur vendi ut sacer, et
liftèrae Gratiani, die, a ibi esse sermonem formalem de j
consequenter simonia commilti. Hoc auteni est conlra
ecclesia ut sicul est sermo de episcopo ut coniniunioreni sentenliam, ac 1ère omnium, cl contra
opo, it de abbatc ulabbate, quomodô vendi non communem consuctudinem , ita enim pasMl lit sine
potest, quia utrumque includit, spirituale scilicet et scrupule Et merilo, (piia ibi non venditur consecratio,
matei iale. cùm ratione illius vas illud non cariùs vendatur, nec
I i. Ad 2 negatur consequenlia , posselque hic pro venditur usus, quia hic est valdè remolus, et qui ca-
ratione applicari dislinctio Cajelani , quia in aeiibus licem émit , ex vi emptionis non obligatur ad illum
ipsis sacris spirituale est id quod praecipuum esl, in bsum ; solùni ergo venditur illud ,
quod est materiale
bis verô sacramentalibus permanenlibus materiale est in calice, aut alià re simili. Quando autem calix ven-
praecipuum ideù in prioribus malerialis aclio in-
, et ditur laico, dixerunt multi, priùs debere frangi. M
vendibilis est, in posterioribus autem materiale sub~ tune jain non vendi calicem, sed argentum. lia admo-
im est vendibile secundùm se. Sed in hoc non nent divus Thomas supra, Argent., i, dist. 2o, et alti
quiesco propter objectiones supra factas quia sunt supra
,
rclati propter senlentiam A4iibrosii in t ap. Au-
membra valdè obscura , et praebent occasionem aliis rum , 12, q. 2. Et habelur etiam in capite Eu enim,
difflcultatibus et obscuritaiibus. Meliùs posset explicari Hoc jus,
§ 10, <|ii;ebl. 2. Sed adveileiiduiiie>t liuc non
haec doctrîna ex proximè dictis ad primiun, in actio- esse necessaiiuin ad vilajidam sinioniain, s.-d ad vi-
nibus qisis materiale non esse antecedens ad spirituale,
tanda sacrii m saer.e .ui usus prolanos irans-
sed concomiians, et quasi ita intrinsecè permistum
ferantur contra regulam juris Semel dicalum , etc. Et
 439 DE SIMONIA 440
contra canones decernentes ut sacra a laicis non con- se spcclatpc ; nam hic non consideratur nisi secundùm
trcctenlur in cap. In sanctâ, cap. Vestimenta, cum communem ici sestimationem , considerando vel ex-
similibus de Consecr., distinct, 1. Unde si nullum sit pensas quaïin tali re lieri soient, vel communem
lalis sacrilcgii periculum, etconstct laicum cmere ca- scsiimationcm quant habel postquàm sic confecta est.
licem , ut pcr saccrdotent in suâ capellà , vcl oratorio, Non potest tamen negari, quin malcria sacrala, quando
illo ad rem sacrant ulalur, etiam poterit illi inlegcr ampliùs jain non est converlibilis ad humanos ustis
vcndi ,
quia id nec per se malum est , cùm oinne peri- minus sesiimclur in suo valore materiali quant antea,
culum abusûs cessct, nec invenitur injure proliibitum. cùm erat omninô libéra, ut sic dicam; et eâdcnt
Et ila docent Palud.,Redoan.ct alii. ratione quando rei consecralio pendet ex figura et ar-
16. Addo uheriùs propler ea qiuc in argumento tificio quo confecta est, parvam inde habet sestima-
tangunlur, tune calicem vendi posse non solùm juxta tionem , sed hoc lolum pendet ex usu et communî
argenli , v. g., pondus et valorem , sed etiam juxla sestimatione : res autem ipsa secundùm se pretio
communem operis seu artificii sestimationem ,
quod sestîmabilis est.
obiter altigit Ugolinus Tabien. 1, cap. 44, § 2, num. 17. Ad quarlum, jam diclum est, gêneraient statuen-
10. Alii verô auclores licèt expresse non tradant, non dam esse régulant, nec admilicndam esse exceptio-
tamen id excludunt, sed potiùs virtute affirmant, dùm nent, nisi quse ex jure ecclesiastico constiterit. Unde
asserunt, posse vendi juxta sestimationem ipsius rei ad primant instantiam de sepulturà respondetur bre-
secundùm se , et prout supponitur consecrationi , so- viter idem esse de illà dicendum ex naturâ rei, servalà
lùmquc cavent ne propler consecrationem augeatur proportione. Printô enim vendere terrant communem
pretium atligura et opus soient commùniter conferre
: ad sepulluram, seu ut ibi sepulcrum conslituatur, non
ad valorem et distinguuntur à consecralione , et ad
, est simonia , ut supra, cap. 6, taclum est, et tradit
illam supponuntur ; ergo. Item in vestibus sacris hoc D. Thomas, dicta q. 100, art. 4, ad 5; Glossa, Pa-
maxime necessarium est, quia suum valorem proeci- norm. et alii in capite Abolendœ, de Sepult.; Antonin.
puum ssepè habent magis ex opère et artificio quàm ex supra , § 22, et omnes summistae verb. Simonia , et
materià tamen constat vendi etiam postquàm be-
; et verb. Sepulturà. Guillelm. Redoan. lalè, 5 p., cap. 16,
nedictse sunt , secundùm valorem, quem habent opère num. 14 et sequenlibus, ubi alios refert. Identque
computato. Item in imaginibus, quatenùs res sacrse apertè supponit Ambr. in cap. Aurum, 12, q. 2. Ratio
sunt id manifestum est ; nam si opusexcludas, parùm
, verô clara est, quia etiam ad sacramenta conficienda
valoris habent , et tamen secundùm condignum valo- licet vendere materias remotas , ut supra visum est ;

rem picturse et perfectionis ejus venduntur, cum ta- ergo multô magis ad sepulluram ; item quia terra illa

men etiam in illis observandum sit ut sanctitas non de se pretio sestimabilis est , et res merè tcmporalis ;

vendatur. Non enim cariùs vendi potest imago, eu quôd quôd autem entens velil illam ad illum usum, est per
sit sacra quàm profana, id est, eô quôd sit personse accidens. Unde etiam ad ecclesiam sedificandam po-
sanclse potiùs quàm alterius nec imago Virginis ca- ;
test fundus pretio vendi, ut etiam supponit Ambr., in
riùs vendi potest quàm S. Francisci propter majorent d. c. Aurum, et Greg., in c. Comperimus, 14, q. 6, et
personse rcprsesenlatoe sanctitatem , hoc enim esset clariùs constat ex lib. 7, epist. 54, ad Fanlinunt.
vendere id quod est sacrum in imagine , et ita in si- 18. Secundo, postquàm terra aliqua vel cœmele-
moniam vergere. Perfectionem autem figurai et artis rium ad sepulturam fidelium benediclum vel publiée
vendere licet; idem ergo est in aliis rébus sacris arle- dicatum est, cerlum est non posse vendi respectu ha-
factis. Quin potiùs, quod supra dicebamus, agnos Dei bito ad benediclionem. Hoc etiam docent omnes , et
vendi solere non tant ratione ntaterise quàm operis , constat ex dictis quia illa bénédictin est etiam con-
,

justificari potest : ntaleria enim illa cerse licet secun- stitutiva, et locus ille sacra res habetur in Ecclesià ;

dùm se vendibilis sit , tamen prout est in ecclesià ergo in illà etiam habet locum régula posila ; et hoc
non credilur vendi posse, quia pontifex, cùm agnos etiam docent omnes auclores supra cilati. Tertio, si

Dei consecrat, totam illam ntateriam suis expensis quis habet sepulcrum proprium suis suntptibus ent-
facit, quant postea gratis donat, et consequenler vir- ptunt vel sedificatum pro se vel suis , non est ntaleria

tute vult gratis dari. Quando ergo venduntur, solùm simonise, si vendatur quoad proprietalem juxla valo-
est ratione alicujus laboris et operis quod in relicien- rem fundi, et respectu habito ad solas expensas in eo
dis seu conficiendis agnis postea ponilur, et ideô ca- sedificando factas. Hoc constat ex dictis de aliis rébus
vere debent qui illos vendunt , ne ultra banc sestima- sacris; nam eadem ralio, quia ibi non vendi-
procedit
tionem pretium augeant , aliàs à simonià excusari non lur benedictio nec proprium jus sepulturse, sed ma-
poterunt. Opus autem et industria vendi possunl; idem leriale illud, ad quod alia sequuntur. Et ita sentit

ergo est in omnibus similibus arlefactis. Ratio deni- Sylvest., verb. Simonia, q. 12, verb. Tertio ; et afifert

que eadent est de opère quse de materià ipsâ ; nam D. Thom. dicenlem in d. art. 4, ad 3, terrant ubi

ista est seslimabilis pretio, et ita supponitur ad bene- fuit ecclesià posse in necessitale vendi sicut polest
dictionem seu consecrationem. Neque contra hoc ob- vendi calix. Unde similia loca jure hsereditario trans-
stat ratio facta ,
quia quôd res sacra ,
quamdiù in illo ferri soient à parentibus ad filios ratione tcmporali-

esse permauct, non posset nisi ad sacrum assumi tatis quse in eis est; nam in spiritualibus non poterat
accidenlarium est ad valorem rei materialis secundùm esse per se successio ; ergo eodera modo possunt per
 m CAP. XIV. AN SACRAMENTALIA SINT MATER1A SIMONLE.
'
U2
yenditionem in alium uansferri, quaienùs temporalia pro Iiecnlià sepeliendi ibi aliquein exlrancum, nec iu
sunt. Neque hoc invenio specialiter ab Ecclesiâ prohi- eo apparet tam cîara simonia ex uaturâ reij nam vi-
Ijitiiin, ni statim dicam. Quod etiam sensit Ugolinus delur illa esse quasi Locatio quaedam ipsius terra, quai
capile i l, § -2, iiuiii. 10. non videtur per se mala. là illa specie dubitari pol
19. Quarlô, quando locus aliquissacercommunisest an probibitio Ecclesiae ad illura casum extendalur.
pro sepuliuris fidelium, prohibitum est ab Ecclesiâ Existimo tamen faclam esse cum bâc exlensione, pra;
sepulluram ibi alicui vendere, vcl sine cerlo prelio sertim m d. cap. In ecclt siasiico nam verba ejusgcne-
;

aliquem ilii non admiltere ad sepeliendum. Hoc con- ralissima sunt : interdielum %it omninb Chrislianis, etc.;

slal expresse ex il. c. Abolendœ, de Sepull.; ibi etiam faciuntque ad hoc confirmandum , qusc notât Abb. in
sic narralur talis consuetudo : Aon prius permitlalur c. Qumiio, de Juil., mini. H), ubi ail laicum babentem
effodi sepuliura quàm pro terrA in quâ sepeliendi sunt, jus sepultura in loco sacro, non habere dominium nec
certutn prelium ecclesiœ persolvatur; et statira non so- propriam possessionem, sed quamdam loi rantiam ex
iùm pro benedb tione, sed etiam pro lerrà id fieri pro- benignitatc el bonestatc Ecclcsiio. Sed hoc alibi ex i-

hibelur. Klein habetur in cap. Quœsta est, cum tribus rainandum est; nam e>i inci rtum, ut constat exGlos.
sequenlibus, 13, q. 2; et idem sumilur ex capite Au- etlnnoc. ibi; et videri potest Félin, in c. Ad audien-
divimus, de Simon. Inde non est dubium quùl hoc tiam, 2, de Rescrip., n. 9. Sed ad rem prasenlem non
sit malum quia prohibitum (
quidquid dicat 'Fabien., refert : nam etiamsi illud jus sii verum ac Qrmum ,

verb. 'Simonin , nom. 85), quiahaec jura sine dubio estannexum rei spiriluali et , ideô non licet vendere
loquuntur de exactione aliquà prosepullurà in illà I usum ejus, seu faculialcm per illud dalam, ni aliquis

terra absolutè et simpliciter, sive exigatur pro terra, j

ibi sepelialur, hoc enim mérita prohibitum est.

sive pro benedictione terne, nibil enim in hoc distin- |

22. El bine à fortiori coliigilur esse simoniam ali-
guunt , nec alio modo salis impedirent abusum quem quid accipere pro honoraliori loco sepulturce, ut quod
vilare inlendunt. sit intra ecclesiam , et non in cœmetcrio, vel, ut in-
20. Deinde non dubito quin peccalum contra illam tra ecclesiam sit propinquior aliari , etc. lia sentiunt
prohibilionem sit simonia, saltem quia proliihila , in i Anton, supra, § 22, et Sylvest., quœst. 11 ; et est res
quo, meâ senlentià, non loquilur consequenter Ugol. j
clara, quia ibi tota ratio jtretii est sanctitas loci , vel
supra , dicens prohiberi propter avaritiam vel inhu- quidam respectus ad majorem sanctitatem , etiamsi
manilatcm, et ideô peccalum illud non essesimoniam; forlassè motivum îemotum, sit honor humanus. -Non
nam in primis illa possunt esse motiva exlrinseca pra- désuni tamen theologi qui dicant hoc es.sc licilura .

cepti, tamen maleria lit religiosa, et probibitio directe quia solùm ibi vcndilur honor quidam humanus, qu
lit intuitu religionis, ne locus sacer negoliaiioni ex- non est spirilualis, sed tanlùm in hominuin appre-
poni videatur. Ende in dicto cap. Abolendœ , absolutè ! bensione consislit; ut si quis emat sedere in hono-
lil probibitio, et opposilum appellatur perversitas con- ratiore loco ;
vel quid simile. Sed non est admiltenda
suetudinis, qu;i: exaggeratio magis simoniie convenit, sentenlia, quia, ut dixi, licèt forlassè hoc sit motivum
quàm aliis viliis. El in dicto c. Audivitnus, sub lit. de èmenlis, tamen quod venditur sacrum est, el ille honor
simonia, et cum aliis simonia; viliis hoc numeralur est veluli quid annexum consequenter ad talem rem
idemque fit in dicto c. Cùm in Ecclesiœ; clariùs in spiritualem, ^icut est honor humanus annexus digni-
cap. Eaqaœ, eod., ibi : Quia verb hoc simoniacum esse lati aut beneficio. Nam cliamsi quis propter illum bo-
cognoscitur, etc.;el in cap. In ecclesiasiico, 15, qusest. norem moveatur ad cmendum beneficium, simoniacus
2, in confirmationein adducilur illud : Gratis accepisiis, e i, iia ergo est in praesenti. Unde cùm fundamentum
yrafis date, lgilur probibitio illa est intuilu religionis, hujus honoris sit major sanctitas loci ex majori pro-
et ita maleria illa maleria simoniae effecla est. pinquilate ad allai*: majus, vel ad Domini corpus, vi-
21. Potest autem haec probibitio esse vcl respectu detur etiam ex naturà rei simoniacum esse vendere
clericorum in ordine ad loca sacra communi depu-
in locum propter illum respectum; cerlius vero est es i

lala ad sepulluram fidelium ; el hoc modo loquuntur comprebensum in ecclesiasticâ prohibilione. Se< ùs
jura frequeutiùs , et sic videtur simoniae ratio habere vero <'rit si quis velit oncrare ecclesiam , el ita possi-
magnum fundamentum, etiam ex naturà rei, quia cle- dere in illà jus sepulturse in aliquo cerlo loco illius,
rici non sunl domini illius loci, etiam ut quaedam ut non possit alius ibi sepeliri. Tune enim videtur
terra est , unde non habent jus vendendi illam, et illa obhgalio «'\ parte clericorum po'sse vendi saltem
ideô cùrn usum sépulture vendunt, solùm id (mod spi- aûctoritate praelatorum Ecclesiâ:, eùm circa bec non
rituale est, vendere censentur, unde D. Thomas, i, invenialur fada probibitio , nec conliuealur in supe-
disl. 25, q. 3, art. 2, q. 5, ad 2, dixit, sepulluram non jj riori, quia aliud est vend, re sepulluram, quod ibi pro
posse vendi ratione consecrationïs, ut scilicet aliquis pro bibelur, aliud vendere obligationem non si peliendi ibi

pecuniâ ibi sepeliatur. Intelligit ergo esse simoniam , alium , ut per si- constat. Unde ucque lune vendilur
quod inagis certum est, lactà ab Ecclesiâ prohibilione, aliquid spiriluale nec spiriluali per se annexum illa ;

Quando verô locus dcpulalus pro sepulturà non est enim obligatio est onus accidenlarium, :
i
•
slima-
commuais, sed proprius alicujus, ut certa capella cum bile pecuniâ est, ul geni raliter infra videbin s.

lolo loco sublerraneo, tune ex naturà rei non vide- 2">. Aliud excmplum eral de templo seu ecclesiâ,
balur probibilum palrono, ne posset aliquid accipere ^ ex dicto cap. Si nuis objecerit, sed jam ad boc respon-
m DE SIMONIA. 444

sum est malè lextum illum allegari, quia niciulosè !e- Quando verô conlingit ipsas reliquias esse ernatas

gitur apud Gralianuni , vcl certè intelligendum esse argento et auro, et ita donantur, clarum est absque
deecclesià, ut benedictionem ineludit. Mihi tamen simonia vendi tolum illud ornamentum, quia illud ina-

priof responsio eligenda videtur, quia nitilnr verilati, teriale est, et extrinsecum valdé ipéls reHquiis, et ni-

et alia videri posset aliquantulùm coacta litlerà illà hilominùs cum proporlione observare oportet, ne ca-

retentâ. Tertium exeinplum erat de balsamo , in quo riés illud labernaculum vendaïur propier habitudinem
breviler supponimus illud per se spcclatum , ut ante- ad rem quart) conlinel. Sicut non liceret venderc ca-
cedit confeclioiicm ebrismalis vendi posse, cliamsi ad riùs rosariuin eu quùd per contraclum ad varias reli-

i 1 1 11 1 ii finem einatur; hoc enim satis constat ex dielis. quias videalur quodammodù sanclificalum ,
quia per
Deinde chrisma jam confeclum solct ab episeopo dis- hos omnes respectus vendilur ,
quod spiriluale est.

tfibui pro suis ecclesiis , seu parochiis , etlocis reli- Denique in hoc ordine poni possunt librievangeliorum,
giosis. Et sic ex naturâ rei non esset simonia expen- aniipboiiarum , et similes res, quse sacrse censentur,
sas fadas circa materiam ebrismalis siinul dislribuere, quatenùs depulatsë sunt specialiter divino cultui ; nam
et se indemnem servarê , nec fortassè ex naturâ rei malerialiter vendi possunt , ut per se conslat, nun-

esset injustum ; banc tamen exaclionem specialiter quàm tamen augendo pretium propier spiritualem
prohibent jura canonica, et factâ prohibitione , credo respeelum, ut saepè diclum est.

esse simoniam jure prohibilam , et siinul credo esse 25. Denique propter ea quse ex Soto reluli, non
injusliliam ,
quia jam episcopi tenenlur gratis et suis omittam adverlere , banc licentiam vendendi bas res
expensis de illa materià suis ecclesiis providerè» Con- sacras ralione maierie , non esse extendendani ad
stat, autem ex d. capite Placuit ,
prohibilionem esse profanas negotiationes ,
quse sanclilali talium reruin
factam intuitu religionis, et ad vilandum spécimen injuriosœ sint, nam cum lnec sit prseeipua raiio simo-

vel periculum vendiiionis rei sacrao. El ideù non du - ni;e, non poteril ab illius labe lalis excessu s exensari.

bito quin illa sit respectu episcopi simonia ,

quia pro- Hinc moraliler loquendo, censco non esse licilum,
bibita. Denique potest considerari illa quantilas olei, bas res sacras locare, quamvis non inveniatur prolii-
vel balsami, aut ebrismalis, quse expendilur in ipsà- bilum speciali jure positivo ,
quia per se loquendo

niel unctione sacrameniali, et b«c videtur esse inven- magnam habetindecentiam, et aliqualemsimililudinem
diiùlis jure divino, et non ex naturâ rei, quod etiam babet prohihilio vendendi sepulturam in loco sacro ;

sentil Solo, quia ut sic est pars sacranienti, ei materia nain illa videtur esse quasi localio qusedam talis loci
proxima ejus. Quùd si quis dicat anlecedenter posse. ad illum usum. Item alias posset parochus aliquid exi-
peli à lidelibus ut emant res necessarias ad bujusmodi gerc, ut penuiltal aliquem facere sacrum in sua paro-
malerias conliciendas ( nam hoc simoniacum non esl), chiâ quasi locando illam ad eum usum : id auleni

respondetur jam hoc salis esse provisum per décimas lurpe profeclo essel. Similiter indecentissiiiunn est

et primitias, aliosque ecclesiaslicos provenlus , et iia locare calicem pro prelio ad sacrum facieiidum, quia
sublatam esse oinnein occasioiiem palliandi talem si- hoc est virlute vendere usum sacrum illius calicis.

moniam. Nam localio vendilioni comparalur, quia in ea licot

24. Per hoc ergo salisfactum est diflicullalibus om- non vendaïur res , vendi tamen censetur usus rei : si

nibus, et ex dielis facile est judicare de aliis rébus ergo locatur res sacra, cùm non possit locari nisi ad

sacris, quse sine speciali benedictione , aut consécra- usum sacrum, venditur sacer usus. Alque ita sentit

tions ccclesise sanclse esse censentur , et inler spiri- etiam Ugolin., Tab. 1 , cap. 44, § 1 , num. 5, v. ilio

lualia numerantur. Ilujusmodi sont imagines, de qui- Quoud 1 casum. Addit verù limitationcm dicens, lia-

bus aliquid teligimus. Item reliquue sanctorum quse bito respectu ud ipsam materiam quœ nsu consumitur,
etiam sunt res sacrye et invendibiles, ut à fortiori con- posse aliquid exigi, quod ad summum esset verum po-
stat ex cap. uliimo de Ilcliq. et Yencr. sanclor., et ibi tiùs per modum reparalionis damni provenienlis
notant Glos., Abbas, et alii, et Sylvester, verbo, licli- quart per modum localionis. Ut ergo id locum babeat,
quiœ. Probibelur enim ibi, ne rclii/iiui' c.ipoiiantur ve- oportet, ut rêvera per talem actum res ipsa maierialis

ntiles, ubi non solùm probibelur . ne pretio transfe- quse sacra est deteriorcliir, et aliquantulùm consum-
ranlur in alterum , sed etiam ne cum illis liât venalis matur, alioqui falsus esset titulus exactionis et uVlus.
qu.estus, ostendendo illas propter pretium, respectu Moraliler aulem non cont'mgil taie delrimentum pro-

habite ad ipsas reliquias (quia mine non agimus de pter usum calicis, etiam s;opiùs repetitum , in aliis au-

labore, postea enim de illo generaliter traclabimus ). lem veslibus sacris posset conlingere si frequens usus;

In reliquianim autem vendilione non potest moraliler pro uno autem vel alio actu considerabile non est.

dislingiù maleriale à formali, lu m quia maleriale non 26. Item non censco approbandum ,
quùd sacristse

est a'slimabilc pretio secundùm se spcclatum , nec seu thesaurarii aliquid exigant, ut preliosiora , vel

per relationem ad sanctam animam sestimari potest; mundiora veslimenta vel calices incliores pnebeant ad
Uni! etiam quia sictit supra dicebamus de aclibus sa- sacrilicandum, si illud exigant per modum pretii usu
ci amentalibus, ila ipsso reliquise non possunt diei an- rerum sacrarum, secùs si pro labore non débit©, vel

lecedenter annex:e rébus spirilualibus, sed secundiim xpensis, quas in lavandis lineis veslibus faciunt
se. esse suo modo spirituales ,
quia partes sunt sancti id pelant; et adhuc islo modo procurandum est, ut

hominis ,
qui fuit templum vivum Spiritùs sancti. viletur, qaia semper habel speriem inali. Et similiter
4;5 CAP. XV AN D1VINA OFHU V bl.M MATERIA SIMÔNLE. 44b
easti eenseo contra sanctitatom taliban rerum, ex illis in processionibus publiefs , et abis orati'onibus com-
iiegolialinuem lacère, emendo. V.f., ait unà MClssii munibus. Conlirinalur SCI uialo; nain oraiiones pri\ala-
vestes sai Tas, ut alio cas portaudo cariùs vendantur, vendi possunl, ni videlur es-e in usn, datur enini ali-

et sintilia , qua; lit et non sint apertè siinoniara , non quid lioiiiiui paupei i, anl dSVOtO, ni HOC vd illud PÔ i-

possunl oniuino oxcu-ari ,

qualenùs illo modo tes sa- iei ,
ergo in oratîonibus publicis idem fieri potest.
cra' profanantur, et dalur moralisoecasio ad simonias Conflmatur i ;rliô, quia alias pro nullo acta virtutis,
conimiltendas. S.cpe eliam in lus actionibus poterit aut misericordiœ exercendo posaet pretimu exigi, quia
comniilli sacrilegium alterius ralionis, eliantsi propriè non esi major de hoc opère miseriecrdta spiritualis,
simonia non sil. Il si fur siirripit ait ecclesià cbrisma, qnae est oratio, et de corporali opère sepeliendi mor-
vel oleuui saiicluin et illud vendit prctio proportionato tiiuni, qnàm de omnibus aliis misericordiae operibus.
ipsi (ilco, non cril siinoniacus, ci il auli'in sacrile»us, (auisi'quens autem est diirissimum, et contra conmtii-

quia ad lioc suflicit injuste vendere rem sacrant maie nent usum Ecclesiae, et conlra ralioiiem, nemo enim
rialiler, liect non vendalur, ut sacra est, quod propriè cogilur gratis exltiliere lienelieiuin. Conlirinatur quar-
ad sinioniaiii speelat. to, quia alias née pro aetionibus docendi, concionandi,
ei similibus lieimm essel preiium accipere sed om-
CAPUT XV. ,

nia lia-e essent materia simonia;; quod est valdè rigo-

Utritm divina officia sint propria materia timoiiiœ. Ubi
rosum , et contra supcriùs dicta , cap. 8 , si bic cum
de aliis virlulum operibus.
proportions applicentur.
\. Divina officia, ut latiùs explicavi in 5 lomo, 5 p., 3. Nihilominùs dicendum gencraliler est officia di-
disl. 54, sect. 5, in generali significalione actus sunt vina, prout in ecclesià liunt ex ejus Institutions , et
spiriluales et ecclesiastici , cl coniprebcndere possunl per ministres ecclesiaslicos, maleriam propriam esse
actus pr&cipuos polostatis ordinis, ut sacramenla , et simonia), ita ut illa vendere , vel emerc simonia sit
maxime missam. Hic vero solùni loqui uttendimus de contra divinum et naturale jus. Ha'C est senlenlia
actibus publica: orationis, quqe in ecclesià fit, vel in comniunis omnium doclorum in locis s;epè ciiaiis. et
horis canonicis, vel in exequiis mortuorum, vel in pu- praeserlim D. Thofliae dicto arlic. 3. Et coHigHnr elinn
blieis processionibus, lilaniis, et si qui sont alii simi- ex generalibus probibitionibus juris canonici, cap. Ad
ks actus. Agimus autem de illis separalim ,
quia lieèt nostram, de Simon., ubi pro minislerio ccclesiaslico
b ce officia à clericis propriè fiant, tamen non sunt aliquid recipi probibetur; constat autem , Ii.t-c divina
propriè actus ordinum , nam sine ordinibus fieri pos- officia ecelesiaslica ministeria esse; ergo. Et similes
sunt, imo et sub obligaiionem cadere, sicut moniales, probibitioncs sumi possunl ex cap. Cum in Ecclesiœ ,

religiosi nondinn ordinati , et bénéficiât! ad horas ca- cap. Non sntis , eod., et aiias spéciales stalim aîlère-
nonicas recitandas obliganlur, et in eboro sa pè assi- i

mus, ex quibus eliam polest universalis colligi , lùm

stunt, qui clerici non sunt. El ita de bis possunt esse quia non major ratio de quibusdam ,
quàm de aliis ,

spéciales dubilandi j-aliones et difficultales ,

quas bic tum eliam quia non probibentur, verbi gratià, exequia
cxplieaic nceessarium est. mortuorum, quia talia sunt, sed propter spirilualila-
2. Videri ergo polest , divina officia non perlinere tem quam babent ,
qu;e omnibus divinis ofliciis com-
ad sinionia: maleriam. Primo, quia hsec officia niltil munis est. Ratio ergo generalis est, quia haec officia
sunt ,
qnàm orationes qusedam ad Dcum : lia; aillent sunt quid spiiiluale, ferè omnibus modis, quibus spï-
oraiiones nalurà 9Uâ vendibHes sunt ; ergo non sunt rilualitas |totesl in materia simoni;e rtperifi , nam in
maleria siinonkv'. Major supponilur ex facto ipso, et printis fiunt ex principio, ac poteslate spiriluali super-
ex ilielis in malerià de interdicl(t, in d. disp. 3i; nam naturali , nain fiunt noinine ÉtCleSWe per polesiaiem
secbisis ltriinlietiHiiiliu» ennsiitulivis , seu consecra- niinislerialent ab eà concossant , et fiuasi delegatam ,

tionibtit rerum sacrai uni, reliqua sive liant per expies- et ex suo génère requirunt lidem, et graliam Spiritùs
sas pditiones, si\e per inoduin bencdieiinnum, omnia saneti, ut rectè fiant. Unde eliam possunt talia opéra
]ierliiient ad invocationein Dei , vcl ad ejus laudein et dici in se spiritualia; nam, lieèl Sensibïïi voce \e|
graliarum aelionem, qiue omnia ad orationem redu- geslu fiant, informantur lide ac religione, et verum ac
cunlur. Minor autem palet, quia oratio tantùm est supernaliiralem ltei cullum in se continent , el inde
(piidam aelus bunianus , cujtis bomo est dominus, et babent suant estknationen) * i valorem, non tempera-
in quo ponit suum laborem et operan» ; ergo naturà lem, sed aliioris ordinis. Denique eliam sunt sno modo
sua est aelus pretio a^slimabilis sicut alii actus bu- causa; spiriluales, quia ordinanlur ad «atisfaeiendum
inani. Et conlirmatiir primo ,
quia suffragia morluo- Deo pro peeealis liominum et impelrandam ab eo gnt-
îuin. e( funeralia pertinent ad li.vc officia et oraiiones tiam, el alia bénéficia , el n<l exettandos ac disponen-
publicas, et lamen pro illis dari soient certa prelia dos animes fidelium ad virlulem. Esl ergo luec maleria
sic enini el tcslanien'.o rclinqui solet quanlilas BGCU- valde spiritualis, ac subinde nalurA sua inveiidibilis ,1

nie sub mère faeiendi bac vel illa officia, et cuin re- et boc est esse maleriam stmenise. «

l'igtasia Puni pacia, ut eant ad limera pro lanlà vel 4. ilre<' aut -m veiiia- maL;is elucescet descendendo
tanlà qnmiilal-, el semper (iunt couvciiliones , el ad parliculari i
,
quod fiel diseiirrendo per ea qu e in
«\:i< -tiones non minus, qnàm inter emptorem et vendi- ratiouibus dubilandi langunlur. Ad principalenî ergo
torem . locatorem et conductorem , et idem fieri solet I j
ratinnem icsooudeinus , illam communem esse et sa-
 447 DE SIMONIA. 448

cramentis et sacramentalibus ,
quatenùs in actionibus ]
Alii verô clerici adventitii seu voluntarii, licet pretium
bumanis consislunt. Nihil ergo obstat quôd actus hu- exigere non possint, stipendium tamen vel congruen-
main, si spirituales siiit et opéra vel instrumenta di- tem suslentalionem petere possunt, nec peccant illam
vinae gratla?, inœsliroabiles pretio sint, quia elevantur petendo antequàm ministrent , nec fortassè de illà pa-
ad supernaturalem ordinem, et principaliler sunt ab ciscendo, ut infra dicetur ; hœc enim doctrina de om-
Spiritu sanclo, et ad spiritualem effecium ordinantur. nibus his ministris generalis est.
Quod verô in illà ratioue tangitur de Iabore et operà, 7. Denique in funeribus distinguere oportet varios
in cap. 21 expendelur. actus, quia non omnes spirituales sunt ; et pro his qui
5. Ad 1 confirmationem dicendum est, etiam suf- spirituales non fuerint licitum erit pretium exigere
fragia raortuorum esse oflieia divina et ecclesiastica, ut, verbi gratiâ, déferre corpus defuncti, non pertinet
et in eis babere locmn generalem regulain proposi- ad ecclesiasticum officium , nec ad spiriluale ministc-
tain, iiuô bocexemplo illam optiinè confirmai!.. Nam rium. Item corpus ipsum sepultune tradere, coope-
hyee suffragia vendi, vel pro eis preliuin dari, maxime rire, et similia corporalia sunt potiùs quàm spiritualia ;

prohibitum est in c. Ad apostolicam , et c. Suant , de Hue etiam spe-

h;ec igitur pretio aestimari possunt.
Simon. Et colligilur ex cap. penull. de Simon, cum ctant onmia quaj ad pompam funeris merè bumanam
Clos , ibi, et doctoribus communiter tnm ibi, lum in ordinantur ul tumulum facere et ornare
, munda- ,

d. cap. Ad apostolicam, S. Tliom., dicta, q. 100, ad 5 ;

re, etc. Spiritualia verô sunt omnia quoe ad orationes
Anton., d. cap. 5, §22; Sot., d. q. 6, art. 2, Sylvesl., vel ecclesiasticum officium pertinent , et quai suffra-
Tabien., etc., verbe- Simonia, Redoan., p. 1 , c. 50, giorumecclesiasticorum nomine comprehenduntur, ut
num. G , et 5 p., c 1G, num. 54, cap. S S , à princip. sunt psalmodia , litaniae , lectiones et antiphonse ac
Ratio est eadem, quia baec suffragia spirilualia sunt, orationes, etc. Item hùc pertinere videntur omnia,
et ecclesiastica officia. Oportet tanuen adverlere, quod quu; spectant ad pompam (ut ila dicam ) spiritualem
in principio cap. 8 admonuimus, nos mine solùm defi- ul est processio clericorum , quse fieri solel à domo
nire boc officium esse materiam simoniie, ila ut pretio defuncti ad ecclesiam , cùm iota illa sit per modum
illud aestimare simoniacum sil. At verô aliquid in illo sulfragii et spirilualis auxilii; et ideô etiam clerici et
vel pro illo accipere houeslo modo et titulo, per se religiosi non possunt per modum prelii aliquid acci-

inalum non est. El boc modo inlelligenda sunt fieri, pere, secùs per modum slipendii , aut etiam pro ex-
qiue in objectione proponunlur. Et si aliter liant, non traordinario Iabore juxta ea qiue dicemus cap. 21. Et

licent, vel quia simoniaca sunt nalurà suà , si ratio idem cum proportione censeo dicendum de confrater-
prelii pro orandi officio inlerveniat, vel quia esse pos- nitalibus qme comilari soient corpus defuncti; nam
suni alias prohibita, vel injusta. licel persouse earum laicœ sinl, tamen ad spiritualem
6 Unde etiam distingiiere necesse est inter slipcn- aclionem ibi concurrunt, et ad auxilium anima; potiùs
dium et pretium; nain illud licet, boc non licet, ul in- quàm ad honorem humanum , et ideô quicquid reci-
fra suo loco explicabitur. Item distinguendum est inter piunl spirituali modo debent recipere per modum
id quod ex consueludinc oiïercndum est, \el quod congruie s usten talion is vel eleemosynae , non per mo-
ultra consueludinem poslulalur. Spontanese enim obla- dum prelii. Juxta haie ergo moderanda sunt qua3 in
tiones non prohibentur, sed iniquae exactiones Con- secundà confirmatione objiciebantur ; aliàs licita non
sueludines etiam piaî observari pra'cipiuntur in diclo erunt.
capite Ad apostolicam. Modus autem petendi oblalio- 8. Alque idem dicendum est de aliis ecclesiasticis

nes etiam consuetas prascribitur, ut ab omni specie processionibus ,

qua; publicè fieri soient , vel ad vene-

maii abstineatur- De quibus oblalionibus, et de modo raiionein festorum aut sanclo rum, vel ad impetranda à
illas petendi supra tract. 2, lib. 1 , diclimi est. Item Deo auxilia pro communibus necessitatibus ,
prout
distingiiere oportet inter parochos, seu clericos «mi- fiunl, vel in ordinariis diebus lilaniarum, vel interdùm
nes, qui ex oflicio vel ratione beneficii tenentur fune- extraordinaire, juxta occurrenles nécessitâtes. Omnes
ralia defuncto exhibere , cl alios adventitios, qui enim ilke processiones habent rationem ecclesiasliei
vocantur, cùm aliàs ibi inservire non teneanlur. Prio- olfieii, et ideô ministri earum suas spirituales actiones

ribus enim non solùm est prohibitum pretium poslu- vendere non possunt, nec aliquid exigere, si ex officio

lare, sed etiam noviiin stipendium, vel sustenta tionem, ad id tenentur ; si verô non tenentur, possunt quidem
prseler consuetas oblaliones debilo tempore et modo. ex aliari edere, non tamen aliquid lanquàm pretium
Inde si aliquid aliud exigant, graviter peccant, et si- accipere, propter eamdem causam, quia tota illa aclio

rooniam conmiiilcre prsesumunlur, quia non babent spirilualis est; idemque dicendum est de omnibus qui
ralioncm petendi, et ideô mercedem propriam viden- aliquem concursum ad illas actiones babent , sive de-

tur postulare , et quamvis non intendant formaliter ferendo crucem, sive thronum in quo reliquiae vel
pretium , à malilià shnoniae non excusanlur propter imagines sanctorum ponuntur, et mullô magis si ipsum
irreverentiam quam per illammet exactionem faciunt corpus Dominicum deferalur ,
quia omnia hrec spiri-
divinis ofliciis, et quia exterius spécimen simoniae in- tualiler fiunl el ad finem spiritualem vel excitandi
,

dcbilè pr.i-bent, ac denique quia jura luec prohibent fidèles addevotionem, vel honorandi Deum et san-
lanquàm simoniaca. Et praeterea peccant contra justi- clos , el auxilium ab eis impelrandum ordinan-
liam ,
quia injustum stipendium ab invitis exigunt. tur.
|
 449 CAP. XVI. AN ACTUS SPIR1TUALES SOLI OPERANTI UTILES SINT MÀTERIA SIMON. A50
9. In secundâ confirmalione petebatur an oraliones quœ ullimâ confirmalione languntur, inf™, cap. 18,
in '

privatœ sintmateriasimoni;e. Ad quod breviterdicen- tractabunlur.

dum est, si oratioconsidcrelur, ut est vcl impeiratoria,
CAPUT XVI.
vel salisfactoria , vel meriloria de congruo pro co
Ulrùm aclus spirilualcs soli operanli utiles , ut sic
,
pro quo funditur, esse materiam simoni;c, ita ut si sub
possint esse maleria simoniœ.
'

eà ratione vendatur aut prelio cmalur, commit la tur

simonia. Haec est sententia D. Tliom;c art. 3, ad 2, Qucesiio est valdè controversa inter doctores, an sit
quam omnes rccipiunt ; etprobatur quia sub illà con- licitum dare alicui pecuniam vcl quid siniile, ut fiât
sideratione est res merè spiritualis; nam et à divinà ebristianus vel religiosus, vel ut sacramenta frequen-
gratià procedit, et in suà utilitale et efficacià in illà tet, etsimilia. In quà quœstione varié loquunlur cano-
omninô nititur, etad eflectum spiriiualem pcrtinenlem nistrc, utunlurquc variis distinclionibus. Hosliensis in
ad bonum animx ordinalur. Ilabet ergo omnia quas in cap. Dilectus, 2, de Simon., num. 1 et 2, dislinguit
niaterià simonioe omiiinù proprià dcsiderari possuut ;
inter necessaria ad salutem, ut est bapiismus, et alia
Unde quoad boc eadem ratio est de bis orationibus non necessaria, ut religio; et in prioribus dicit posse
qune de publicis. Nain licèt jura canonica de his ora- aliquid dari, etiam subconditioneelpactoutrecipiatur
tionibus privalis quoad hanc pariem nullam faciant baptismus, in posterioribus negat. Ralionem autem dif-
mentionem velproliibitionem, quia non erat tu neces-
î ferentiœ non reddit, nec videlur posse dari ,quia non mi-
saria , sicut in publicis ministeriis ecelesiasticis, nihi- nus est spiritualis et supernaturalis actus ad salutem ne-
lominùs quod spécial ad jus divinum et nalurale, idem cessariusquàm non necessarius, seu qui est in consilio;
omninô in utrisque invenitur, ut ralio fada probat. si ergo per illam dalionem emitur vel venditur talis
Unde ad illam confirmationem dicendum est illam actus, in utroqueeritsequè malum; si verô non emitur
consuetudinem, ut honesta sit, ita esse intelligendam nec venditur, in neutro erit malum; aliter distinguit
ut id quod datur non sit per modum pretii, scd per Abbas in d. cap. Cùm in Ecclesice , num. 7; nam si

modum eleemosynœ quai ad suslentationem oranlis pecunia detur vel promiltatur solùm ad removendum
aliquid juvet, vel eliam per niodum stipendii, maxime obstaculum conversionis, licite datur vel promitlitur;
si oralio diuturna sit. si verô detur ut illud sit motivum operandi vel veniendi
10. Simili modo expediendum est quod in tertià ad fidem, id non licet. Et hoc sequitur Guillelm. Re-
confirmalione pctitur, an virlutum actus vendi possint, doan. 5 p., c. 5, num. 23.
quatenùs ab uno in allerius utililalem fiunt. Duobus 2. Declaratur prius membrum nam ; interdùm in-

cnim modis possunt actus virlutum fieri in alterius fidelis non suscipit baptismum ,
quia timet pauperta-
ulililatem, scilicet vèl in utililalem spiriiualem vel tem ut si derelicturus sit patriam, vel quia est Jud:cuj
corporalem; quaj duplex considcratio non habet locum oneratus usuris, et timet reslitutionem. In his ergo
in oratione , et ideô non fuit in illà necessaria. Nam casibus , ait Abbas licitum esse vel remitlere usuras ,

licèt oratio possit ordinari ad obtinendam à Deo ali- si quis habeat ad hoc poteslalem, vel offerre necessaria

quam lemporalem vel corporalem utililalem , nibilo- ad vitam , eliamsi patriam relinquat, vel auferre pe-

ininùs ipsa oratio non confert ad obtinendum illuin cunias quibus solvat débita, et sic de aliis impedi-
eflectum , nisi spiritualiler et ut donum gratuitum , et mentis; quie opinio quoad hanc partem mihi valdè
ideù nec dicilur corporalitcr juvare, nec sub illà ratione placet , dummodô non fiât paclum , ut staiim dicam;
pretio seslimari potest. Al verô per opéra misericor- nam in reliquo illud csl opus magna3 charilatis, et non
dije possumus juvare proximum corporalitcr, non habet umbram simoniae, quia nulla est ralio prelii ibi

impetrando , sed praestando illi beneficium seu servi- considerala, sed tantùm tollunlur impedimenta. Nec
liuni corporale; per eadem verô opéra, ut sunt apud eliam est ibi periculum fictae conversionis , nam sup-
Deumaliquomodôineritoria, et per opéra tempérance, ponitur quis affeclus et dispositus ad conversionom ,

ut jejunii vel per alia opéra pœnitentùe, ut salisfacto- sed impeditus ab executione propter taie impedimen-
ria sunt, possumus spiritualiler proximo prodesse. tum ; vel cerlè licet non supponatur, prœvideri poiest

Priori ergo consideratione possunt talia opéra pretio illam occasioncm el timorem humanum impedire di-

aistimari, ut per se nolum est, et constat ex usu et sposilioncm; licitum est ergo timorem illum auforre;
ratione, quia sunt bona corporalia et temporalia ; aliàs nam eo ipso quôd datur aliquid ad tollendum obstacu-
nullœ acliones humanœ prelio essent œstimabiles. Item lum, satis declaratur illam non esse futuram rationem
talia opéra ut sic per vires naturae fiunt, et per casdem conversionis, sed aliam alliorem. Quoad hanc ergo
conferunl ulilitalem ob quam prelio X'Stimanlur, unde pariem verissima est sententia Abbalis, et eam se-

nec ex parle principii , nec ex parle lermiui , nec in quuntur ibi Felinus <'i Archidiaconus, Turrec. in d. c.
suo esse habent spiritualitatem. Quod verô contingat Quàm pio, Angel. Sylv. et omnes citandi. At verô divi-
ab opérante fieri in gratià, et ex gratià , ac modo su- sio Abbatis quoad aliud membrum nec est adeequala,

pernalurali ex parle aetiïs interni, est per accidens, nec ralio ejus pertinel per se ad simoniam, ut patebit.
nec immutat corporalis operis naturam. Posteriori 3. Dico ergo duobus modis possi> aliquid dari alteri
autem modo talia opéra crunt maleria simonisc , si intuitu conversionis ejus, vel ut aliquid pertinens ad
vendantur, quia ut sic sunt spiritualia, et in eis omni- suam spiriiualem salutem facîat : primo dando illud

flô procedit eodem modo ratio de oratione facla. Alia, [

cum pacto expresso, vel subinlcllecto : Do ut facuis,
45 i i».. âiMUSM 452

ita ut qui recipit, promiltat et se ohligel ex vi mune- ||

spondendi dubilabat. Tandem ver») hujusmodi pacia
ris; secundo dando simpliciter, vel eleemosynam improbat, dicilque se nunquàm legisse aposiolos lioc

faciendo, aut signo amicitiye ostendendo, ut aller pau- modo invitasse homine> ad (idem ac religio-ieni. Quod
l.iiiin bonum faciendum
benè affeçtus reddatur, et ad secundo roboralur ex generalibus regulis Jui is ,
quùd
l'aciliùs inducaiureiinclinetur. Quando fltdonatio hoc oiuiiia pacta et exaelioncs sou convcnliones in inalerià

posteriori modo, licituin est allicere animum proximi spiriluali reprobata; sunl, cap. ullimo de Palis, ca-

ad convorsionein vel ad quodcumque exercilium vir- pile Quwsitum, de rer. Permut. , clin eodem cap.
lutis , donis ac benehciis; et hoc expresse docucrunl Quàm pio. Constat autem materiam hujus promissio-
Glossa in d. cap. Quàm pio, et in cap. Débit, 23, q. 4, nis aut largitionis spirilualem esse, qualis est receptio

et in dicto c. Dilectus, 2, de Simon.; quibus in Ions baptismi vel ingressus religionis, et eadem ralio esl de
consenliunl doclores et alii supra citali , et D. Tboin., c eleris operibus virlutum, solùm ca speclando quate-
2 2, q. 100, art. 3, ad 4, et ibi Solo cl alii ; et Med., c. nùs spirilualia sunl el ad salulem prolicua, ita enim
de Kest q. 27, ad 4, et alii infra refercndi. Kl hoc. pro- in easu proposilo spectanlur. Quùd aulcm einantiir in

bauljura in dicto c. Débet, uh\ ait Aug. unuinquemquc utilitalein operantis \ei alterius, non videlur referre,

(libère proximum ad Dei cultum adduci tc non solùm quia semper manent œquè spirilualia. Unde pontilex in

doclrinàet disciplina, sedeliambenclicenlia:eonsolatio- dicto cap. Quàm pio , sic in virlute argumentatur :

ne, i. e. , doniset bcneliciis. Idomque sumitui' sallem à si- ïalis actus est donum desceudens à Pâtre luminum ;

mili ex C.rcg.inc. Quisincera,i\. 43, et exaliis infra refe- ergo qui pro illo munus accipit, donum Spirilùs sancti

rcinlis. Halio verù esl quia hoc non polesl esse simonia- vendil; qui verù largitur munus, donum émit. In qua

cum.quia ibinon inlervenit paetuai nec ratio prolii vel ralione etiam supponit ibi iiilervenire verum et pro-

cmptionis , sed libcralis donatio et acceplio ; illa verù prium paclum, et palet quia est promissio vel largilio

inlenlio dandi ul aller invitetur faciliiis ad virlulem ,

oncrosa , et sub condilionc : Dabo si [eccris , vel : Do
onlima est; nulla ergo maiilia per se loi[iie!iilo bîc ul facias.

intervenil. 6. Terliù, si liccret hoc modo temporale donum ali-

4. Solùm est eavendum ne tanins sit cxt -csmis in cui dare ul \ élit baplizari , eâdem ralione liccret darc

hujusmodi muncribus , ut lacilè videatur aller ita nin- ut vellet baptfzare , et ita posset omnis paclio simo-

veri utprincipaliler irahatur ad fideiu velconfessionem niaca bonestari. Sequela patet quialam spirituals opus

propter respectum bumanum, aut ne videatur ingratus est suscipere baplismum sicutdare. Unde si quis dicat

benofactori suo, vel ne careat itlà commodilate; jam in noslro casu illarn non esse eniplionem, sed libéra-
enim lune per exeessuni posset in hoc peccari. Sic ient donationcm laelam sub cà conditione non ad
enim licituin est precihus aliquem atlrabere ad ba- emendum baplisnium, sed ad inducendam voluiitalcm

ptismum, pœnitentiam vel religionem; lamen non et invilandam , ut velil baplizari , ita in adminislra-

dehent esse preecs adeô importuna; ut moralem \im lione activa sacramenti dicam me non emere saera-

cogendi habere videantur, quia tune exponitur aller, mcntiim , sed douane sub conditione boni operis,

qui rogatur, periculo lictionis aut inconslantke, et inclinando voluntatem alterius ad illud faciendum ;

tune posset esse actio peecaminosa, etiam si propriè atque haaç promissio posset fieri eleclori , si eligat

non esset simoniaca. Atque hinc etiam lit ut licèl is Petrum, quem ego existimo esse digniorem, et electo,

cui talia muncra donanlur, intelligal quo (ineelquà ,

ut acccplet, si ego cxislimo praestalufùm obsequium

spe denlur ab alio, non peccet, nec lit simouiacus ,

Deo acceptando.et sic de aliis innumeris. Quarto, si

illa recipiendo ,
quia non accipit ut prelium, sed ut hic contraclus esset licilus, liccret etiam religion! cum
libérale donum, licèt cum eà spe daium ; nain etiam aliquo pacisci quùd si religionem ingredialur, dabit
illa spes simoniaca non esl, ul benè uotavit supra illi talia subsidia vel taies honores, quod videlur
Medin., et simililer si ille qui recopil doinim, postea expresse danmalum in d. c. Quàm pio, el pr;c se fert

operetur aclum virtulis cum respectu ad donum, ut sit magnain inordinalionem conlra spiriluali tatem illius

alteri gratus , vel ut ei ohscqualur, vel ccrlè cum spe status. Simililer posset episcopus promitlere alicui

si illud nondùm recepit, nec est simoniacus ob

doni, beneficium si ordinari se permilteret, et similia ; (pue

eamdem rationem nec peccat si non exckulat pro-

, , plané simoniaca reputanltir. Sequela verù patet quia
priiun motivum virlutis, sed solùm alio juvetur. in bis omnibus dici polesl dationem esse libéraient.
'

3. At verù quando fit donalio vel promissio priori ad inclinandum aninunn alterius ad opuc virtulis , nor
modo cum pacto vel conditione expressà, esl major ad emendum illud.

dilficultas et controversia. Nain taie paclum nunquàm 7. In contrariuin esse videlur auctoritas ipsiusmel Dei
licere tradit Bonif. in d. cap. Quàm pio , ubi priùs paciscentis cum hominibus se daturum lemporalia
pnsità qu:eslione simili, anxium se etdubium oslendil, bona, si servaverint pracepta, taies enim sunt mfinilse
nec videlur ironicè loqui, ut Glossa dicil, sed scriù, promissioncs in veteri testamento. El honorantibus
ni patet ex Mis verbis : Deum teslificor, clc, quia hoc parentes longyevam yilam promitiit Exod. 12 : Ut sis

jiiramenti genus non benè cadit super loculionem iro- longœvus ,

quam esse promissionem etiam vitie prae-
nieam. Verè ergo affirmabat se esse anxium, forlassè serttis explicuit Paul., 1 Tim. 4, significans illam pro-

tanien non propter magnitudinem quajslionis , sed missionem etiam nunc durare. Secundo lit idem
quia limehat illos contrisiare , et ideô de modo rc- argumenlum ex comminationibus poenarunt etiam
453 CAP. XVI. AN actus spiriti.au;s SOU OPERANTI UTILES SINT MATERIA SIMON. 454
lemporalimn, per quas Dons inducit lioinines ad opéra lùm profioil; ergo non potest diei datioonerosa. Item
virtulis ; nain pœna et pncmiiun aquiparanlur, et a général! ratione liheralitatis i«l colligi potest, nam
teniporalis pœna eeslimari pote9t. Unde bac eadem libei aliter lit, quod gratià allerius quis l'acit, et non
argumenta f i<-i i pessunt es rébus humanis; nain liei- gralià sui ; sed ita est in pnesenli, llcèl promissio fiât
iiiin est parent! lilium punira, si siudiosè non vivat , sub conditione, quia conditio ipsa est gratià alterins ,

et illum per flagella, el minaa Indueere, uteperetur non sui , ergo.

virlulcm ; ergO <iiam donis kinporalibus et promis- 9. In boc punctojuxta contrarias ration.- pro utrà-
sionibua eorum id lacera licet. Imb nilnl videtur lïe- que parte positas ita divers* sunl opinioms. Prima
quentius in bonis parentibua, qui suavUer student siinpln iler negat licere dare aliqnid vel aeolpere hoc
indueere lilios ad opéra virlutis ; promiltunt euim illis modo per viam pacti : Do ut larias.u-l promklosnb
dona, et interdùm meliorem ha-redilalis partem, si tali conditione ut lias religiosus, el non aliter, etc.

obedientes sintvel honesti, etc. Sic etiam interdùm Ita lenetdivus Thoin. , dicto arllo. S , ad 4 ; ubi Cajet.

doininus proniillil servo libellaient, si velil converti ad laeendo consentira videtur , sicut et Soi. et Aragon.
fidem, et non reprehenditur, sed laudalur. Imoauelo- Valen. veio clariùs adha'rere videtur (ttcèl in geue-
ritate publicâ interdùm proiniltitur mal ïaclori Infldeli rali), disp. 6, qusest. 10, punclo 2, dub. 5, idem I).

vita, si baptizari velit; liunc cniin usum relerl.el Th., 2-2. q. 18!), art. 9. Tenet boc etiam expresse
approbat Med. loeo infra eitando. Sic etiam fldolis Panorm. cum aliis, quos rel'ert in c. DilecUu 2, de Sim.
potest promiltere inlideli , ducturum se illam in ma- n. 7; ubi idem sentit Félin., u. 2, referenfl Ai ton., el
trimonium si eonvertalur ad fidem , (jua' conditio idem lenet Ancliar. etalii ibi, Arcliid. et Turrec. in
approbari videtur in eapile Non oporlet 28, quâe t. !. dicto G. Quàm pio , Anton., 2 p. lit. 1 , c. 5 , S ' x ,

Item Gregor. in cap. ult. 23, quast. G, ait servum el tit. 12, cap. 2 , § 1 ; Angel., Simonin, 5 , nuin. 2o ;

inlidelem et ohduralum onerandum esse laboribus , Sylvcsl., qux'St. 8, dicto 5; Tabien., num. 28 cl Gl.

ut vexalio det illi intelleclum ; ergo etiam poleril allici Armil., num. 50 et n. 50. hem Sylvest., verbo licli-

muneribus ac promissionibus. gio 2, q. 2. Et liane partem aniplexus est Bar. , ifflô

8. Tertio, argumentai i possumus à priori, quia in tanquam certain tupponil in leg. Titia, lï. de Ycrb.
hujusmodi paelo et promissione non est malilia Simo- obligat. n. 12; ubi alii legiske idem |equuntur. Mé-
nne, nec alia eum fundamento affirmari polest ; ergo. dina etiam in c. de Kest. ,
qusest. 27 , in fine (licet

Minor, licet ad pnesentem eausam non référât, ut moveri videalur aliquibus ralionibus ex liis quas
manifesta Buppanatur, quia intentio sic promittentis secundo loeo posuimus ) , non audet contra liane

vel donanlis bona est, ut constat; médium etiam non opinionem proferre senlcntiam , sed concludil :

BStmahim, quia ex objecto saltem est indifférons , el Sed quia hœc alterius negolii sunl , et ad materiom de
ex line lit bonum ,
quia ad illum est utile , el non est Simonin pertinent, cumins quœ communiler dicunlur
perniciosum ; et per illud non inducilur alius, vel ni transeamus.
ficlè opi'reiur bonum , vel ut principaliter id facial 10. Contrariant sentenliam indicat Clos., in dicio

prupler temporale commodum , neque ut bocaccipiat I cap. Quàm pio , verb. Intervenlu 1 ,
queest. 2; clariùs
lanquàm preliuin \irlulis , sed solùm ut bine aliquo in capite Débet, 23, q. 4; ubi concludil: Licite fit

modo allicialur, et excilelurad virlulem operandam, pnclio,ubi agitur de conversione alicujus ad fidem;
pront débet. I'robatur ergo major, quia ibi ex parte indicat lamen in ingressu Religionis non licere ,
quia
•laniis, vel promittentis non est emptio, quia il!e nihil religio non est necessitatis , sicut baptisions vel fuies

ah alio recipit et nemo émit, nisi qui recipit aliqnid à per hocenim respondet ad c. Quàm pio. Idem sentit

vendenle, el eâdein ratione non est vendilio ex parle quantum ad conversionem ad fidem Glossa 1 , in d.

reripientis, quia nihil tradit danti , sed ipse sibi ope- c. Dilcclus , 2, de Simon. , et non negat de religione
ralur. Et in boc sensu videtur dixisse Sylvester non et aliis aclibus. Idem sentit Adrian. quodtib. !», ail. .">,

esse hic periculuin simoniœ ,

quia qui promitlit non ad 5, principale, saltem de baplismo; de aliis verô
accipit Iidem, sed inlidelis,et eamdera ralionem lalè aclibus obscure loquilur ; tandem verô idem senlire
prosequilur Med., cl Cardin, etiam illà ulitur. Aliter videtur, cil tique cardin. Alex, in c. 2,d.4. Ilem
potest explicari hœc ratio, quia promissio vel donatio Cardin, iud.c. Dilectus, 2, num. 3; siniiliter S_\lve>t.

facta alteri sub conditione quae in solana ulilitatem et verbo Cabella, S, qiucst. 2, pro conversione ad Ii-
favorem recipienlis cedit , non censetur onerosa , sed dem admisil fieri possc pactiouem. Id autem relia

merè gratuite et liberalis, et consequenter non polest classe videtur in verbo Simonin, ubi eodem modo
esse occasiosimoniœ, lia'ccninisineconlractu oneroso loquilur de fidei el statua religiosi suaceptiene. Refer-
non cnmniillilur , ut dietinn est. Anteredens com- lur etiam pro bàc senlentià Navar in c. lnicr verba ,

mune axioma est Juri-laruin, ut videre licet perTira- concl.5, illat. i, num. 20. Sed ibi in editione ut

quellum , et quos ipse refert in leg. Si unquàm , in latinâ nibil babet de pa< io, sed de sinqdici dalione ut
Clos. Donntione largilns , nuin. I 15 ; llippolvt. in § 1 eonvertalur ad fidem. Refertur etiam Angel., in 2 p.,

lnst. de Douai. , nuin. 494; Menoeh. Cons. 151, in malcrià de Resl. q. Qui» taiâotur rest. art. 2, quis
mnn. 7. Kt ratio sinnitur ex procèdent!, quia quando à reslit. sit liber, dilï. 15, ubi ait sicut precibus ita et

comlilio tota cedit in ulililalein allerius, cui sitpro- prelioaliquem ad bonuin allicere licitum esse, sed
missio, proniiucns nibil recipit, et recipiens sibi lan- nibil de pacto; et nomen pretii impropriè videlur
455 DE SIMONIA. 45G

sumplum pro quocumquc doiio temporali ;

apertè enim \1. Dico ergo l": Donare aliquid de prxscnti proximo

tractât de liberali donatione. Eamdem opinionem vide- pelendo ab illo, ut abquid spirituale faciat in bonum
lui sequi Molina, tract. "2, de Just. , disp. 95, concl. 4, animae suac, sive vilando peccata, sive praecepta exe-

ubi expresse approbat inductionem per donationem quendo, siye opus consiiii vel supercrogationis fa-

vel promissionem etiam sub expresse condilione Si : ciendo, non est nialuin, sed est sançtum et bonestum,

hoc feceris, etc. Si tamen attenté legatur, non recedil quando dçnalio lit absolutè; ila ut, licèt ille qui do-

à communi sententià , ut stalim declarabo. Uanc item nuin, vel pecuniam recepit, siatim rem ipsam acquirat,

sententiam laie et sin&distinctione iiilâ défendit San- non stalim maneat simpliciter obligatus ad religionem

cius, lib. 1, de Sponsal., disp. 59, el Léonard. Lessi., suscipieudam , vel aliud simile opus spirituale facien-

lib. 55, dub. 12, tracta ns specialiter de ingressu

2, c.
dum : eril autem talis donalio ex lune valida ,
quia,

religionis, dicit non esse simoniam aliquem inducere

licèt apponatur condilio, non est propriè condilio, sed

pecuniis ad religionem, etiam si intendant obligare il- modus, et talis modus qui non inducat obligationem,

lum ; dicil tamen esse illicilum, quia scandalosiun, et eliamsi non impleatur. lia explicat suam sententiam
j

propter periculuin inconstantue, et maxime propter Molina, ut patel ex ultimis verbis illius disput. Et in co

Quàm pio.
casu est conclusio clarissima, et procedit optimè juxta
cap. j

11. In lanlà varielale difficile est ferre judicium, et

illam secunda sententià , et non est contra piimam ,

tam gravi durum videlur à com- quia tune reverà non est paelum. Atque ila potest hic
milti quidcm in re
applicari ratio facta superiùs quùd aclio illa non est
muni recedere sententià, quam praecipui doclorcs ,

mala ex objecto, quia est donatio cujusdam

théologie canonum et legum seculi sunt D. Thom.,
liberalis
,
;

sectatoribus, praesertim doni de se indifférents nec ex fine mala est, imô est
Panor. et Bârt. cuin mullis ;

cumin d. c. Quàm pio, et in aliis juribus magnum ha- bona, cùm sit honestus linis, nec ex modo esl mala
beat fundamentum , adeè utD. Thom. ( sicut notalur quia donum illud non dalurut prelium, cùm pactum
suam et obligalio mulua non interveniat ergo non habet
iu décret. Gregor. )solà iUiuscapitis aucicrilate
:

sententiam constituent, et nisi illa sententià D. undesit mala, vel simoniaca. Et ad boc juvare possunt

sensu verum babeat, vix credo posse rationes secundac sentenliac, et multa exexemplisqu;e
Thomae in aliquo

lextuirespondcri. Aliundè verô insolentissimum I ibi adducuntur.

illi

damnare quai ex communi. praxi 13. Hocenim modo exislimo dari filio à maire mu-
esset omnia facta ,

et habent quamdam bujus pacti imagi- nuscula quaedam aut vestes , etc. petendo ab illo ut
afferuntur ,
,

conliteatur, vel missamaut concionem audiat, etc. Et

nem, vel speciem, et à piis fidelibus, doctis et indoclis

sine scrupUlo fiunt. Praesertim cùm multa ex illis vel licèt interdum dicat se dare cum tali condilione, non

acquipollenlia inveniantur in jure probata , ut in sc- întendit apponere propriam conditionem, sed modum,
velpotiùs imein suum intentionem explicare. Et
cuudâ parte argumenlorum propositum est. Mea ergo
et

eodem sensu licita erit talis donalio si ordinelur ad

rcolulio est licitum quidem per se loquendo esse dare
invitandam Gliam ad religionis ingressum, vel ad invi-
aliquid temporale alleri, ut aliquod bonum efliciat ad
suam spiritualem salutem , sive sit opus necessitalis tandum infidelem ad fidem, dummodô aliundè vitelur

dummodô talis elargilio non includat ve- periculum, ne aliquid borum fiât ab alio , vel nimis
sive consiiii,
mutui et onerosi, ut inlerdùm po- involuutariè , ob reverentiam donantis, velanimo ficto
ram ralionem paeti,

illicita et in malerià praesenli simoniaca aut non salis religiOSO. Dixi autem , ita ut non maneat
test ; nain tune
simpliciter, id esl, determinatè obligatus ad religionem,
crit pactio. Ilanc resolutiooem aliquibus proposiiioni-
faciliùs intelligentur, dislinguendo quia non videlur inconveniens, ut maneat obligalus
bus explicabo, quse
inter largitionem de praesenli sub condilione faciendi sub disjunelione , vel ad implendam conditionem, vel

in futurum, et promissionem postea dandi,

si priùs lu ad reddendum (piod accepit, si donator ila suam
feceris boc, vel illud. Nec distinguo inleropus consi- volunlatem explicuerit. Nam boc videlur clarè colligi

iii vel necessitatis ,

quia, ut dixi, lnec distinctio nul- ex c. 2 de Condit. appositis, quod paulô post traclabi-

lum fundamentum habet praesertim in ordine ad mus, et ralionem redderousin puncto sequenti. Poiest

simoniam. Imô (si ila loqui licel) bonestiùs fil hoc ex tamen praclico casu explicari, quia licitum est alere

in opère consiiii quàm in opère pauperem in studio ad hune linem , ut ad religionem

parte recipienlis ,

ingredialur, etiam declarando conditionem non

necessario lanquàm medio vel praecepto, quia in opère
illi ,

tamen absolulam imponendo obligationem. At sub

consiiii magis liber est bomo à debito operandi et ,

ideô plus videlur de suo conferre, quando vel se obli- condilione seu disjunelione licitum erit obligare illum,
ut vel ingredialur religionem vel expensas restituât.
gat ad faciendum, vel se inclinât et ideô videlur ha- ,
,

bere bonestiorem causam recipiendi. Quamvis ex parte Quamvis enim Med. supra videatur iu boc dubitare,
mibi tamen non videlur dubium quia ibi nulla est
danlis v'uleatur magis ex misericordià moveri, quando
,

minus cogère illum simonia neque coactio, sed libéralités limitala pro
nécessitas proximi major est, et ,

arbilrio donantis non inique nec injuste sed caulè;

quando jam supponilur obligatus ad opus. Sed, ut , ,

quod facere poiest ut inagis patebit ex puncto se-

dixi, QDBCparùm referunt ad committendam vel vitan-
,

dam simoniam, imô nec ad aliud genus peccali com- quenti.

U
et magis ex seuuenti- 14. Dico 2 : Promitlere aliquid sub conditione cx-
mitieudum, ut supra tactum est,

pressà, silidem susceperis, vel si fueris felJgiontnn

bus patebit.
 I :,7 CAP. XVI. AN ACTUS SPIRITUALES SOLl OPERANT1 l ÏILES SLYI MATERIA SIMON. 458
ingressus, aut si quidpiam similc spiriluale feccris, i
j
debebatur, cùm essent addicli servituti. Q'iotl verô

intcndendo spiriluale bonum operantis, et intendendo illis non fiât major gratia, nec detur simpliciter liber-

seobligaread Implendam promissionem , adimplelâ las, non esl \i-> nec injuria , ni constat. Praelerea nec
condilione , et non aliter, licitura est, nallamque ba- simonise umbra ibi intervenil . quia nulla venditio fit,

bel labem simonise, quando ex parte ejus, cui lit pro- nec paclum, quod inducat obligationem ingrediendi
missio , nulla oritui obligatio ad ingressum religionis, religionem ; lam liber enim manet ille ad ni n ingre-

vel quidpiam siinile. In hoc etiain approbamus secun- diendum, sicut anlea erai ; unde non datur liberlas in

tl.im sententiam, et extendimus illam ad opéra super- pretium professionis religionis, sed esl quiedam libera-
crogationis, el ut locum babeat , non solùm quando lis concessio libertatis ad illum finem bonum . et non
fil promissio illo modo ad lollenda impedimenta, quod ad alium, vel sub eà condilione, et non absolulè.l
magis indubilatum est, sed eliam quando fit perse ad Sicut si conditio à domino posila fuisset : .S; ego in-
'

iuducendam voluntalem; nec putamuslioc esse contra gressus f'uero religionem, dono tibi libertatem. optima''

I
riniani sententiam, quia ibi rêvera non interccdit esset conditio; idem ergo est de alià, nain solùm
paclum , ut explicabimus. Ratio ergo assertionis est différant quod una conditio pendet ex volnntatc ejus-

quia lola illa promissio sic fada non excedit donatio- dem servi, alia non ;
qua? differenlia non referl , imô
iicbq liberalem ordinatam ad inclinandam voluntalem 1 juvat ut prior manumissio conditionata libéral ior sit,

allerius ad taie opus virtutis; ostensum est autem ta- et magis posila in poleslate servi.

lem donalionem esse licitam ; crgo. Probalur major, 16. Aique idem judicium est de nliis casibus supra

primo quia supra ostensum est , licilum esse aliquid insinuatis, ut quando damnalo ad morteni conceditur
donare bàc formali intentione conciliandi affectum vila, si velit religiosus licri, non cogitur ad religionem,

allerius , ut ila possit faciliùs inclinari ad spirituale nec venditur religio, sed oplio illi datur ut inter illa

opus amplectendum quod ab illo desideratur; ergo duo eligat; in quo lit illi gralia, quia minus nialiuu
ctiam est lieitum banc intentionera verbis aperire hoc est quàm cogi ad moriendum. Mullô verô laciiior
,

quia per boc non muiatur ratio, vel modus donationis, est alius casus de contrahendo malrimonio cuin inli-

sed hoc solùm fit per illam promissionem illo modo deli si converlalur. Nam ibi etiam datur infideli libéra

explicalam, ut constat ; ergo. Secundo ostensum etiam oplio eligendi vel manere in inlidelilaie sine tali eon-
est quod, licet donatarius intelligat intenlioncm dan- jugio , vel ad fi dem venire et matrimonio copulari , et

lis , et spem ejus, quam verbis non exprimit, nihilo- qui sic promillit babet jus et obligationem non aliter

minùs licite accipit, nec ideù simoniam mentalem consentiendi in laie malrimonium. Postulat ergo j us—

commitlit ; ergo licet verbis exprimatur, tit in casu lam conditionem et quasi idoneitatem persoiue neecs-,

posit;e conclusionis lit, non erit simonia id accipere ;

sariam ; nulla ergo est ibi umbra simonia?. Sicut etiam
crgo nec dare. Tertio multa exempla ex adduclis si juvenis inerudilus religionem postulet, reclè polest
boc confirmant et illud maxime quia juxta
; verio- ab eo poslulari ut se disponat per doctrinam et slu-

rem et commuoiorem sententiam validum et licilum deal , et sic recipietur, ut dixit Anton, supra , et alii ;

est legalum sub proprià condilione : Si Peints fuerit sic ergo licilum est viro vel fémince fidei ab infideli

religiosus, lego illi cenlum aureos quotannis in alimen- petere ut se per baptismum disponat; nam sic cum
lum , vel pro libris, aut quid simile. Idem optimè con- illo conlrahet, et non aliter. Simili modo justum est,
firmatur ex c. 2deCondit. apposit., ubi manumissio el sine simonia? specic ,
quod supra ex Gregorio refe-

servorum facla sub liàc condilione : Do cis libertatem, rebamus , oneribus affligere servum infidelem , ut
dummodb monachi fiant et in monasterio persévèrent, et vexatio det illi intelleclum ; intelligendum enim id

non aliter , valida esse declaratur , et servari pmeci- est de oneribus juslis , et tune dominus utitur jure
piiur. Al libellas res icmporalis est, et prelio suo, el quasi optionem iribuit servo,ul si vult favorem

a,'Slimabilis ; ergolicita est similis promissio sub con- sentire, suscipiat fidem, non emendo illam, sed e!i-

dilione, etiam ad bunc finem ut aller religionem in- gendo id quod sibi commodius est. Et ita salis constat

gredialur. priora argumenia in principio proposita non procédera

15. Quarto est optima ratio, quia ibi nec est simo- contra bas duas assertiones.

nia , nec coactio aut obligatio ingrediendi religionem, 17. Dico 5° dare vel promiltere temporale sub pa-

vel quid simile, sed est quxdam oplio, quœ bomini clo et condilione ut aller obligalus maneat dclermi-
gratuilà offerlur, ut hoc vel illud eligat pro suo arbi- natè ad fidem vel religionem, vel sacramentum ali

irio, ut in proxirao casu de mancipiis , sub illà condi- quod suscipiendum , vel quidpiam simile, licilum non
lione liberlatc donalis, cis datur oplio ut vel religiosi est, et simonia; vitio non caret. In boc sensu intelligo

vel servi manere debeant, el inter Ikcc eligant. In quo priorem sententiam, et sie illam verarm esse existimo;

nulla eis lit injuria, quia servi jam erant , imô fit gra- et videtur suffi cien 1er probari argumenlis in principio
lia , cùm bonesia via evadendi servitulem illis propo- factis , et magis declarabilur el persuadebilur osten-
uilur, si religionem eligerc velint. Et ita eliam nulla eis iendo posteriora argumenta non babere vim contra
iufertur vis, quia servilus jam inerat , et in eoruni banc conclusionem ; el inprimis argumentum à pro-
eleclione manet lam religio et libellas quàm servilus. missionibus Dei nullum est, lum quia , ut significavit

Quod autem ad illa duo membra restringalur electio, D. Thom.,2-2 qusest. 1-2-2, ait. 5, ad î, promissiones
non est vis , sed gralia ,
quia neque talis electio illis Dei temporales semper habent spiritualera conditio-
TH. XVII. 15
45U DE SIMONIA. 460

nem adjunotam, si lemporalia bona ad spiritualem dat pro re spirituali , licet id l'aciat in allerius com-
saliitcin futura snnt utilia ;
sic enim cadunt etiara sub moditatem.
mcrilum;lum etiam quia Deus non iniponit obliga- I!). Undead alteram ejusdem rationis déclara lionem

tionem ratione promissionis , sed per se polest impo- in boc axiomate fundalam ,
quoq promissio sub côn-
ncre obligationem prsecepli, cl liberaliter adjungit dilione apposità intuitu ejus cui lit dônatio vel pro-

promissionem. Kl idem est suo modo de commina- missio, non est onerosa , sed lihcralis , respondeo hoc
tione ; nain obligalio quœ est in praxepto non nascitur esse veruni qnando oplio relinquilur libéra ci cui (il

ex comm'niationc,sed supponilur, et alia lantùm est promissio; si aulem inducat absolulam et delcrinina-

quœdam induçtio ad vitandum malum ; et quoad boc tam obligationem ad aliquid difficile et arduum ,

idem est dccoinminationibus vel pœnis huroanis. Prœ- etiamsi illi proficuum et utile sit , et licet hacc militas

terquàm quod illa est quaodam oplio quœ dalur hoinini intendalur , nibilominùs conlractus e'rit onerosus,et
proponenilo illi ignem ci. aquam ut ad quod volueril polerit esse vera commnlalio spiritualis pro tempo-

porrigat manum. Alia yerô exempla omnia ibi adducia ral!, atque adeù emplio et venditio. Et licet verum sit

yrocedunt juxia prsecedentem conclusibnem ;

in nullo eùm qui sic ôbligat altérum ad spirituale aliquid fa-

lamcn eorum intercedit proprium pactum inducens ciendum soli operanli utile, quoad hoc ullimum in-

definilam obligationem, ut explicalum est. lendere boiium allerius spirituale, ex bàc parle facere

i8. Terlia verô ratio principalis, quain nmlli magni bpus fïberàlitatis et purœ bencvolentiaj spiritualis,

faciunl, meà sentenlicà non est ciïieax : nain inprimis nibilominùs, qtiatenùs dat temporale pracmîum, illum
j

si elïïcax esset, probaret spiritualem. aetionem pro- cog nJo cl obligando ad taie opus, reverà non facit

priani vel r.ccptionem sacranienti soli operanli vel ddnatidiieln lemporalem Iiheralcm , sed onerosam, et

recipienti utilem , esse posse materiam simoniœ res- ideô id non obstat quominùs illa sit vera simonia. Ex
peclu allerius qui illam ficri vult pretio dalo ;
consc- quihus raliorifem éoncludo, quia in eo génère conven-

quens est falsum ; ergo. Séquoia palet quia in illo casu indigne tràclâlur rcs spiritualis, dùm per pre-

senq;er proeedit illa ratio quod dans temporale nihil tium lit ni lalis res spiritualis in rerum naturâ fiât

spirituale recipit. Minor aulem palet tum ex ipsismet ( ila enini me deefero ), ergo non polest honeslari illa

auctonbus secundœ opinionis, iia enim approbant pactio ex eo quôd in hujus vel allerius propriâm vel

condilioncin illam, ut semper excipiant , diimmodô alienam utilitatem spii'ïïnaïem talis convenlio fiai. Si

temporale non detur in pretium ; ergo supponunt ilti enim dato lemporaïï pretio pôssuni alium ooligarc ad
esse possc venditionein et emplioncm. Item omnes orandum in suam ulilitalen»', cir non in meam ? Nam
supponunt ingressum religionis possc emi ex parle si illa commulatio secundùm se non est maïa, ordi-
religionis vel alicujus lerlii, et vendi ex parle ingre- nale illam ad proprium spiriluale commodum non mil
dientis ,
quamvis ingrediendo nihil spirituale alleri malum , imô céleris paribus inagis videtur unicuiqué

donet, sed recipiat. llcni si fraler minor nain à pri- concessum suam spiritualem ulililatcm quoerere quajn
mogenito pretio emai ni religiosus Hat, eo iine ut ipse alienam.

in hœredita,te t mporali succédai, sine dubio esset 20. Dices tune non dari pretium pro re spirituali
|

simoniaçus, etverè emeret rem spiritualem, licet il am sed pro oblîgatione ad actum spiritualem ; obligatio

non recipiat, sed tanlùm lemporalem. Dico ergo ad aulem vendi potesl sine simonia, licet actus spiritualis

emptipnem non esc necessarium ni emens aliquid vendi non possit. Respondeo , hic non esse separabi-
recipiat ah alio quasi materialiler, sed salis esse quôd lcm obligationem ab aclu quoad emplioncm cl vendi-

eniat ah alio vokintaicm ejus, ut sic dicam , et iilius lionem, quia illa obligalio ad nihil aliud tendit nisi ut

eiîectum , id esl , ut facial quod emens vult, sive illtid aclas fiai, nec alià ratione est pretio a^siimahilis, nec

inaneat in agente , sive (ranseat in alium, ci sive sit inducit alia incommoda vol onera lemporalia et acci-
utile eincnti, sive alleri. l'os uns ergo propriè emere dentatia, ratione quorum possit pretio a'slimari nam ;

commodum allerius, ut patet respecta lerlii ; nam solùm in lali eventu potesl obligalio ad spiritualia

possum tertio emere paptismum ,

et cru simoniaçus, vendi , ut infcriùs dicetur. Deniquè per sese satis nè-

licet in me nihil spirituale recipiam. lia ergo possum tum esse videtur, esse inordinalum et contra sanctila-

emere baptismum ipsimet recipienti, et ab ipso, qua- tem religiosi slalùs obligare aliquem pretio, ut le-

tcnùs ab illo pendel; nam quôd ego intendam meam neatur religionem ingredi, et idem est de baptismo ri

utilitatem , vel allerius , vel ipsius vendenlis , exlrin- similibus ; et potesl reiorqueri argumentuni ,
quia si

secum esl ad rationcm emplionjs. El càdem ratione boc licerel quia non emitur aclus.sed obligalio, cliam

eliam ipsemet qui recipit spirituale vêndere polest possei emens in propriâm utilitatem id emerc ut rc- ,

illud, si pretio l'aciat, quia vendit suum çonsensum cl ligio posset emerc religiosum vel pralalmn si la uli-
eiiTimn iilius, cl hoc spiriluale quid est. Addo pra> lem, quia diceret se non emere actum, sed obligatio-
terea quçd sicut est simonia veudere spirituale pro nem consequens aulem est evprcssè contra cap.
;

temporaii, ila est simonia emerc temporale per spiri- Qnàm pio, et alias aperilur janua ad omnem simoniam;
tuale; iUe aulem qui recipit, verbi gratià, temporale est ergo inanis hic prsutexlus.

donum pro suo ingressu in religionem, quasi émit

temporale donum, commulando pro illo ingressum re-
ligionis ; aller aulem vendit temporale donum ,
quod i
401 CAP. Wll. AN INGRESSUS RELIGIONIS S1T MATERIA slMnM.i .
402

cAi-rr wii. aliud monasterium ajbsque simoniâ poterat aliquam

recompensatîônem ôstûlare, non veridendô spiriiuafé
I trimi ingretsus religi&nis ad habilum vel «</ proffissionetti
[

ministerium vel àlîa doria spirîtualia lalis jïérsonsè,

sit mBleri& aimonitr.
sed aut ejus humanam iriduslrîam ; vel cerlè potiùs
\. Quaesiio haie annexa csi pracedenti, quoniam se indemnem conserva ndd. Nihilommus certuin est
uilmvsmi> religionis bpus est virtutis, ri valdè spiri- in il lo casu commîtti claram simoiiiam, si permodum
luaje, ri ad perfeclionem ipsiusmel pérsonae operanlis pacti aliquid temporale delur pro fmpetrandà personâ
principalïter qrdihalum, et ideô solet hoc loco tra- ad praclatîonem Ëcclesiœ, sivC ipsi âetu'r sive alteri.
çtari; à nobis autem bréviter expedïetur, quoniam Quia in eo casu procédant omnià dkita in line sape-
alibj de illà disseruiraus. In hoc ergo pinicto d'usé rions capilisi liera quia qui sic vendit vel locat suam
quoestiones (iistinguendœ sunt : una est, compârando personam ad taie ministerium, plané vendit ininNle-
ingressuni religionis ad monasterhim ni ad vend.ii>, riuin ipsum, ul cap. 20 laliùs dieemus; at vendeTC
et ad ingredieptem ut ad ementem slatum illum; alia ministerium sprrituàle, simenîa est. Alia verô consi-
est, compârando ingressuni ad monasterhim ut ad dérait de recompensatione damnôrum est per acci-
emens talem personam nt sic dieam ad ipsam vero
, , i dens, et haberet quidem lo, uni , si detrimëntùm esset
persdnam ut ad vehdehlem se ipsam ad talem slatum. onininô temporale, et nullo modo proveniens ex con-
Ad taùnc postëriorera sensum videtur pértinere quaestio eoniilanlià, seu annexione ad spirituale. De quà re
proposila Bonifacio Papae in cap. Quant pio, et ila partim in c. 20, partira tractando de beneficiis el pr.e-
communiter eiiatnr, quia rèverà doctrîna Pontifieis
;
làtionibus dieemus.
ad hune etiam casum dirigi videtur. Propria verô 3. Simili ergo modo sentit pontil'ex in illo textu,
quaeslio illins lexlùs alia fuisse videtur,quam ibi esse illieitum et shnoniacum in alio casu (de quo nunc
Glossa in hune modum proponit ; cùm quoddam mo- tràctamus) de ingressu religionis, aliquem ad rèligio-
nasterium pr.rlato careret, et ex alio monasterio illum sum slatum attrahere per temporalia mimera. Sed in-

postularet, aïïud monasterium nolehat illum conce- telligenda estresponsio juxla resoluta in prœced. cap.
dere, nisi facià sîbi aliquà recompensatione. El qui- Nam si munera dentur simpliciter et absoluiè, vel sub
dem ex textu benè colligitur traclari de vocandà et conditionc laittùm invitante (ut sic dicani) vel facili-
Irahendà persona ad prselatiam seu regimen monaste- tante condilionem religiosi status, sic lieita est dona-
rii ; an verô illa persona vocaretur simul ad slatum lio vel promissio. Si autem sil cum mutuo paclo et
rèligiosum ex Ecelesià aliquà seculari vel ex alio mo- obligatione , sic est simoniaca. Et hsec est decisio il-

nasterio, ubl jam erat religiosus et pralatus, non lius texlûs, et in eâ ferè onmes doctores conveniunt.
constat ex textu, neque an ipsemet peleret subsidîum Prœserlhn D. Thomas, d. art. 3, ad 4; et quodlib. 4,
pro se vel pro Ecelesià suâ. Sed hoc non niultùni vi- art. 23, in fine corporis, et ad 17. Turrecr. in d. cap.
detur referre ad quaestionis decisionem. Clarkatis ta- Quùm pio, Panormit. et alii relati cap. prœcedenti pro
men gratià distingui possunt duse qua?stiones ; una prima opinione. Auclores etiam prœcipui secund e
est de prœlatione ecclesiasticâ , alia de statu ipso re- opinionis ibidem relata-, licet de baplismo aliter loqui
ligionis. Inler quas est similitudo in hoc quùd sicut videanltir, de statu religionis non ausi sunt id conce-
in unà inqniritur de venditione seu emptione personne dere. Nec rel'ert, quôd hic status ordinelur ad ulilita-
ad slatum rèligiosum, ila ibi agebatur quasi de em- lem recipienlis ; tum quia in bac ipsà utililate spiri,
ptione personne ad pra lationein spiritualem seu abba- tuali potest intercedere emptio et venditio ut supra
,

tiam. Aliunde verô polest dilTerenlia eonsiderari, quôd declaravi; tum etiam quia sœpè persona qua-riuir, et
monasterium postulans alium in abbatein, non vocati, attrahitur muneribus propler raonasleiii eoimuodila-
sed suam ulilitalem et coniinnditalcm quserébat, dimi tem vel spiritualem vel temporalem, vel propter hono^
autem persona vocatur ad slatum rèligiosum, ipsius rem, elc. Et ideô in hoc negolio, elian: sine pradiclo
vocati militas quseri solet. paclo, munera sunt valdè periculosa, et vilanda pro-
2. Hinc poterat esse nonnulla minor ratio dubi- pter cavendum scandalum, fictionem et inconslantiam,
landi in casu illius texlûs, quia cùm illa persona po- el quia illa média non sunt per se accommodala ad
slularetur ad prajlalionem rcligiosam et in utililatem slatum tain arduum, et spiritualem, licet non sint in-
spiritualem poslulanlium, slaliin apparere poterat in- Irinsecè mala.
trinseca malitia simonise, quia emere propriam spiri- 4. Hic ergo pracipuè tràctamus quaeslionem in
tualem ulilitalem temporali minière, seu pecunià, si- priori sensu. In quo est iilleriùs aiheitenduni , dupli-
moniacum plané est. Aliunde videri poterat lieita illa cem esse ingressuni religionis , unum per s'iseoptio-
donalio, quia forlassè altéra Ecelesià, à quâ praelatus m
iii habitas ad probalionem, alium per professioneiu
postidabalur , ex carentiâ ejus magnum delrinientum seu vota per qiue verus stalus religionis eousiituitur.
paliebatur, el s«pè coniingit ul hoc detrinienlum sit Qui duoingressus licet in mullis dilferanl , ut infra
ciiam in leniporalibus quia unus praelatus solet esse tomo 5 videbimus
, quod ad prqcseatem qiues-
,

in his rchus utiliOT monasterio quàm alius, vel pro- lionein allinet tampiàin idem lepiilanlur lùin quia ,

pter majoreni industriani, vel propter majorem aucto- ubi est unum propler aliud , ibi est uniiin Um-
ritatein seu benevolentiam erga populuin r.dione
ipii |
linn; ingressus autem priori..!,, ,
., proptti
illius largiorcs elecmosvnas monasterio eonfei ErflO il eunduin tum
t. ,
,
tu etiam quia receptio .d liabuum soluw
463 DE SIMONIA. 464
ncm ingredilur temporale aliquod subsidium secum
propter professionem potest haberc aliquam œsti-
,

mationem; et ideô si propter receplionem ad ha- afferat ,

quo ad ipsum sustentandum religio juvelur.

aliquid recipitur, propter professionem ac- Sic ctiain Ecclesia licet pro sacramento ordinis nîliil
biliini

tum etiam quia uterque ingressus ordinatur recipi permittat, nibilominùs pruîcipit, ul neino ordi-
cipitur ;

ad salutem animse et perfectionem charitatis et Dei netur, qui beneûcium non habeat, aul aliunde babeat

cultum, et per potestatcni spirilualem fit, ideô- lemporalia bona ad suam sustentalionem clericatui de-
que uterque est quid spiriluale ; tum denique quia centem sufficientia ,
quœ poslea alienare non possit,
sicut pracsentatio et collatio ad be- donec beneûcium ecclesiasticiim sit adeptus , ut patet
îlla duo se habent,
bac materiâ de ulro- ex concilio Tridenlin. sessione 21 capite 2 de Re-
neûcium, et simile. Unde jura in , ,

form. Sic ergo licet status religiosus vendi non pos-

que ingressu indifferenter loquunlur, ut rcclè uolavit
Navar. Consil. 86, de Simon. ; et palet ex capile Nul- sit , congruam sustentalionem à personâ requirerc

Non salis, et capile De non est per se malum.

tus, I, quatst. 2, et in cap.

regularibus et capile Venions, et capite Quoniam ,

et 7. Ex bis autem duabus parlibus prior, quam de
,

Exlravag. de jure divino esse dixiums jure etiam canonico roho-l

capile Audivimus , de Simon. Et in 1 ,
,

'

rata est el aucla ut constat ex juribus supra citalis.

Simon. Inler communes , cl in omnibus bis locis pro- ,

receptio ex parte monasterii ex pacto.

Circa alteram verô partem ,
quam dixiinus non esse
hibetur lalis

aliud esse prohibi tam jure divino, dubitari solet, an sit prolii-
In boc verô puncto considerandum est ,

bila jure ecclesiastico. In quo dubio commuais sen-

loqui ex solà rei naturâ, aliud de jure positivo; et ad
tentia est non esse simpliciter probibilam jure eccle-
utrumque expendendum consideranda simt duo in in-
,

unum est beneûcium spiriluale siastico. Ita sentit divus Thomas , diclo arliculo 3 , ad
gressu religionis :

consecratur Deo per professio- 4, nain dicit simpliciter boc esse licitum quod non
quod fil rcligioso, dùm ,

aliud esi omis quod mona- dicerct, si crederet jure positivo esse proliibitum ali-
nem ad quam recipitur;
suscipit alendi et sustentandi religiosum.
quid recipere a!) ingrediente ad sustentationem. Quôd
stenum
5- Igitur ex naturâ rei et ex vi juris divini simonia si tempore D. Thomœ non eral talis prohibilio, neque
vendendo re- nunc est : nain jura qu;ie videri possunt hoc prohibere,
esset recipere aliquein in religiosum, illi

modo status seu ingressus jam eo tempore lala erant, ut benè adverlil Navarins,
ligiosum stalum. Et boc
infra citandus. Idem divus Thomas expressiùs in 4,
religionis vera ac propria materia s'unonise existit,
dicta 25, qusesiione 5, arliculo 5, quaestion. I, ad ar-
quod est indubi'alum apud omiics, ac ferè per se no-
gument., ubi Palud. idem sequitur quaost. 5, num. 20,
tum, quia res illa maxime spiritualis est, tam ex parte
et Gajetan. in diclo arliculo 5, cl in Sum., verbo Ex-
principii ,
quod sine dubio est Spirilus sanctus, quàin

qui est cultus Dei per-

communicatio, capile 73; Anton., 2 part., titul. I, ca-
ex fine proximo , et per se ,

pite 5, § 18 ; Sylvest., verbo Simonin quivslione 15

feclus et spiritualis profectus ingre
,
ntis. ;

Angel., verbo Simonia, 4, per tolum Tabien., num. 63,

Nibilominùs tamen ad sustenlanda oncra lem-
;
6.

poralia quic religio in se suscipit cum tali personâ

cum sequentib. ; Sot., lib. 6, de Justit., qmest. 6, ar-
,

malum, aliquid tic. 2. Idem sentiunt Gloss* in c. Non salis, et in c.

non est ex naturâ rei simoniacum, aul
Thomas supra et se- Quoniam, de Simon., quas ibi abbas, et alii frequenliùs
recipere , ut apertè docet divus ,

sequunlur; cl Turrecrem. I q. 2, in principio, et ibi-

quuntur omnes, quos slatim referam. Et constat,
quia ibi non accipilur temporale pro spiriluali sed ,
dem aller Cardin. Alex., qui plures antiquiores refert.

constat ex diclis supra in simili de Idem Anania, in Rubr. de Simon. Allegatur etiam
pro temporali ul. ,

Sicut enim matrimonium et est Rartol. in lege Titio ccnlum, § I, fl'. de Condit. et de-
malrimonio carnali.
humanus conlraclus, cl sub bâc po- monslrat. Sed ibi Bart. potiùs videtur senlire contra-
sacramentum, et
rium, et ibi in quodam sebolio varia loca ejus inter se
steriori ralione babet annexa oncra lemporalia et in-

commoda, quic non possunt sine temporaliljus bonis contraria referuntur, et auctor scholii, in liane par-

sustentari cl ideô licitum c 3 t uterque conjugum ali- tem inclinât, quôd nimirùin boc liceat quando niona-
,

quid ad boc conférai; iia professio religiosa et est Sterium indiget, eliam cum pacto, ut infra dicam ; Na-

status quidam spiritualis, et oblalio quse fil Dco, et var. tandem idem approbat , licet dieat , oppositum

quoddam genus consecrationis talis personne ad cul- esse melius in tract, de Redit, ecclesiast., q. I, Monit.

tum Dei et pra>terea est contractus quidam huma-

;
ult., num. 2.

nus inter religionem et religiosum nain religiosus se ;

8. Fundamentum bujus senlcnlioc est , vel quia

tradit religioni, se tolum in illam transferendo, et re- million est decreluni ,

quod talem prohibilionem
ligio acccplando illum se obligat ad sustenlandum il- generalem suflîcienter ostendat, quod an ila sit sta-

lum, et ita in se suscipit omnia onera lemporalia, quœ lim expendemus ; vel si est , contraria consuelu-

ad sustentalionem lalis personœ necessaria suiit. Licet dine derogatum est ; nam cùm esset merè huniana
ergo ille status priori rationc speclatus spiritualis sit prohibilio ,
poluit contraria consuetudine derogari ;

non possit, nec temporali pretio com- constat autem de faclo esse et servari talem con-
et ideô vendi ,

pensari, tamen sub posteriori ralione onus illud prelio suetudinem ut expcrimenlo constat, prx'serlim in

teslimabile est, vel (ut castiùs Io<juamur) indiget tem- monialibus. Addi etiam polesl conjectura ,
quia mo-
porali subsidio et adjutorio; et ideô non est contra- raliter fieri non polesl, ut plures personœ in religioni-
rium, nec alienum à ralione nalurali , ut qui rcligio- bus recipiantur, nisi possit ab cis recipi undc susten-
46S CAP. XVII. AN INGRESSUS RELICIOMS SIT MATERIA SIMONIN. 466

tentur, sed non csi verisimile voluis.se Ecclesiam prae tibus consecrationem ex institutione Ecclesia^, et in-

cluderc viara toi personis ad statum perfectionis; crgo ! fra dicemus de beneliciis ccclesiasticis. lia enim hic

non est verisimile bocprohibuisse,scdsolùmidqnod con- de institutione Ecclesiae est quôd religiosibabeant jus,
tra spiritualemralionemillius status commitli potest. ut (le bonis monasterii gratis sustententur, quod jus

9. Molli autera ex auctoribus hujus sententiœ spiriluale est. Et licet in bis qui jam sont religiosi,

quasdam moderationes adhibent, <nif attenté suntex- sit jus in re ( ut sic dicam ), in bis qui volunt ingredi

légitimé, est aliqua participalio illius jnris quasi ad

pendendae. Prima est, ut reverà monasterium egeat,
iia ut non habeat reddilus sufficientes ad sustentan-
rem, seu est proxima capacitas acquirendi illud gratis.

quàm Hanc conditionem Ergo petere ab eis aliquid intuitu sustentalionis est
dum pluresreligiosos habeat. ,

supponit apertè D. Thom., cùm dicii : licet recipere vendere illis jus quod ingrediendo monasterium ac-

aliquid pro sustentatione personœ quœ recipitur ,

si ad quirere possunt et debent ad suam sustentationem ex
hoc non sufficiant monaslerii opes. Idem tenet, et décla- bonis Ecclesiae; hoc autcm est vera simoniâ non so-

rât Cajelan. ibi, et ferè alii doctores citati in hoc con- lùm quia prohibita, sed per se et ex naturâ rei : sicut

veniunt. Soins Sot., quacst.6, art. 2, negat apertè banc si episcopus nollet ordinare babentem beneficium ad

conditionem esse necessariam, du lus eâ ratione quôd tilulum cjus, sed ad titulum palrimonii, cogendo illum
ad applicandos fructus beneficii, vel palrimonii ad
ca qu;e recipiunlur ad sustenlalionem recipi possunt
nunquàm recipiuntur ut pre- alia opéra pia, vel ad sustentandos alios clericos, sine
eliam à divitibus, quia
tiuin rei spiritualis , ut patet in clericis divitibus, qui dubio simoniam committeret. lia ergo est in proesen-

nibilominùs sine simoniâ, vel injusiitià de altari su-

ti : nam qui vult ingredi monasterium opulenlum
habet quasi beneficium ab Ecclesià, ut ad titulum di-
stentaniur. Et inclinai in eamdem sentcntiam Sylvest.,
monasterium dives,esse vitiarum monasterii consecrari debeat religiosus ergo
num. 15; ait enim, si sit ;

simoniam praesumptivè tantùm quoad forum exter- exigere ab illo palrimonium , ut bona monasterii ad
débita inlentione in alios usus applicentur, vel certc ut ipsamet bona pa-
num, non verô in conscienlià , si

sustentationem recipiatur. Sed baec opinio Soli nullo trimonii in alios usus expendanlur, et lune qui illa

tomo dédit, alalur ex bonis monaslerii, simoniâ est et in-

modo probanda est , ut lalè dixi «>, de Cens., ubi
ad hoc probandum sententias canonum, et dicta do- jusiitià. Haec crgo conditio nobis valdè probatur, et

ctorum ponderavi. Et rationein à priori declaravi si consuetudo illi contraria est, et non potest aliquo
maxime supposilà institutione Ecclesia;. Nam bona justo tilulo reduci ad veram indigentiam monasterii
monasterii reditus ecclesiastici sont , ideôque ex- probanda non est ,
quia non est consuetudo rationa-

pendi debent gratis in bis operibus ad qua; sont bilis r sed corruplela reprobata in ipsis juribus, ut vi-

ab Ecclesià deslinala ; Ecclesia autcm vult , ut debimus. Quomodô autem possit hoc salvari ex vero

talia bona in religiosis alendis liberaliter consuman- titulo necessitatis, non obstanle opulentià monasterii,
tur, et pnecipit etiam , ut qiuelibet persona idonea ad in citalo loco salis explicui.

taie inslitulum, et ad illud à Deo vocata ex eisdem 11. Alia condilio, quam dicti auctores, nonomnes,
bonis gratis alenda sit, si ad id sufficiant, non ob- sed aliqui prœsertim juriste, adhibent, est ut paclum

stante religiosorum numéro praexistente , crgo tune non intercédai. Ita Glossa in dicto capite Non salis,

aliquid ad sustentationem exigere est vendere ,

quod ! quam ibi Abbas, Mari., Soci. et alii sequuntur. Dicit

gratis dandum est. tamen, posse prselatum monasterii protestari se para-

10. Dici verô potest, inde solùm concludi, illamesse !
tum esse ad recipiendum gratis petentem habilum,
injustitiam, non verô esse simoniam. Respondelur 1"
;
lamen non habere unde illum alat; et ideô si velit in-

fortassè ex naturâ rei ita esse, et lune ad summum i

gredi, oportere ut secum afferat, unde vivat, et lune

habere locum, quod Sylvest. dicit de simoniâ prsesum. !

illum recipiet gratis, et sine ullo pacto. Idem ferè ha-

ptà, lamen supposilà prohibitione Ecclesice , etiam bet Glossa in dicto cap. Quoniam, ibi eliam ab inter-
esse veram simoniam ;
quia Ecclesia prohibuit illam pretibus probata. Verùmtamen Cajetanus , Navarrus,
receptionem non tantùm ratione injustiikc, sed maxi- Solo, ac ferè alii lalem conditionem non admittunt
|

me intuitu religionis, et ne status ille adeô spiritualis |

nec divus Thomas illam posuit. Et plané videtur de-

et sanctus venundari videretur , nam lex ecclesiastica -, struere positioncm ipsam; nam inprimis stando in

prohibendo pr;esumptam simoniam intuitu religionis ,

jure nal'irali, non est illicitum deducere in pactum,
facit illam esse veram, ut supra dictum est. Et ita in- quod licilum est ita petere, ut nisi delur, opus non
lelligunt mulli decisionem textùs in capite Tua nos, fuit, ut rectè sensit Cajetanus, qnem alii sequuntur,

de Simoniâ ,
prœsertim (pioad illa verba : Si clerici et infra eliam cap. 20, et de sustentatione clericorum
qui Muni in fralrem admittunt non essent eum, nisi com- dicetur. Et ratio est ,
quia si petitio ci acceptio pro

mode temporulia perciperent, admissuri. Exponuntenim sustentatione non est simoniaca, pactum cadens supra

Raimund., Cardinal, cl alii, illam decretaiem loqui talem rem ut subsidium sustenlationis non ;i<lit in . «

quando Ecclesia, seu monasterium abundat, et tune materiam simonise; ergo non babet, unde ex naturâ
dicit commiui simoniam. Addo etiam posse optimè rei sit probibitum, cùm aliàs constel cs>e justum. At

sustineri, ex naturâ ici banc esse veram simoniam ,

verô in prasenli illimel auctores supponunt, jus ca-

etiamsi supponataliquamecclesiasticam institutionemj nonicum non probibere pelitionem sustenlationis ne-

sicut supra dicebamus de calice et aliis rebus haben- cessariae, quam jus nalurae non prohibe t; ergo nec
 467 DE SIMONIA. 468

pactum prohibel.it, ncc est, our prohibeat. auctoritates miiltce reperiantur expresse ,
qu;e non siinl

12. !iuo vkleiur impossihile çoncedere l'actum co nisi illa: (pue habentiir, 1, q. 1, ut ibi Glossa notât;
modo quo moraliter lieri polest, et prohibera pactum. in illis aillent prsecipuè damnatùr simonia, qua: mala
Quid oiiim est qiiod dicitur non esse prohibilum jure est de se, non vero lit specialis prohibilio circa hune
canonico? Aut enim non prohibctur recipere id ingressum de re qua; de se mala .non sit. Et codent
quod merè voluntariè et sponlè offertur à yolenté in- Modo iiilelligilur optimé caput Uuecius, 2, eod. l'bi

gredi , etianisi religio paratam se ostendat ad recipien- autem simonia damnatùr. In cap. autem Audivimus,
dum illinn, etianisi nihil temporale sccum afferal; eod., prohiberi videntur omîtes hujusmodi exaeliones,
cl hoc nihil profectô est, quia nemini unquàm ye- non solùm qua; yere sunt mala:, et contra jus divi-

nit in inentein hoc esse prohibilum vel prohiberi niim, sed illa; qua; habent speciem mali. Sed ibi non
posse ; tjui.i hoc esset projjibere opéra virlulis et agilurde dote quœ pôstulatur lantùm ad suslenlalio-
cle.cmosvnu', et privare rcligionem piis et honestissi- nêm eju's qui ingredilurj sed de pitantiis son popiitis,

niis subsidiis siue causa. Unde tanlinn abesl ul hoc (pue soient exigi pro singulis religiosis, et non vide-

prohibealur ut expresse approbelur in dicta Exlravag. tur damnàri tatri contribution quant modus exigendi,

de Simon., et sumitur ex cap. Tua 7ios, et cap. Dile- quia dimcultates (inquif Pontifex) ingérant et malihas,

clus, 2, de Simon., et cap. Si quis, in fine, 1, ques- donec aliquid munèris inanus contingat eorum. Qui mo-
tion. 2. Aut jus canonicum non prohibet quin religio d is exaclionis valdè reprobatus est, ut supra dispu-

possit denegare receptionem ad habituni, nisi aliquid te; ilo de oblalionibus diximus et infra attingonuis.
temporale detur sufficicns pro suslenlatione personse 1 ï. Magis movere potest caput Quoniam eod. Quo-

recipienda: ,
quod plané videntur coneedere dicta; niarii ibi specialiter de monialibus fil pronibitiô , ne

Glossa;, eliam in illo modo quo explicant liane dotem pecunia pro earum ingressu cxigiilur, etiam pauperta-
esse petendam. At vero illud est pactum plus quant tis prœtextu. Sed ut ibi Glossa indicavit, et in dtclo

împlieitum et ferè explicituni quid enim aliud lit in loco de Ccnsur. nolavi, lune dicitur aliquid verè ac
;
.... . ,

petendà dote pro matrimonio carnali? Item ex illo proprie exigi pratexlu paupertatis, quando monaste-

modo pelendisequitur apertè illumqui datne-n sponlè rium rêvera pauper non est, et nihilominùs illo titulo

darc, sed ex quàdam necessitate, quia aliàs non re- ctcolore aliquid exigit. Et sic ad summum colligitur

cipietur, unde si non slatint dat, saltem obligatur ad ex illo tcxlu, quod supra conlra Sot. dicebamus, ibi

dandum, eliam civiliteret per publicum instrumentant, esse prohibitûnj monasterhs opulenlis rie sub eo co-
et religio hâeratione suscipit laleonus; est ergo vera lore aliquid recipere vàleârit. Vel certè polest rectè

pactio. Si ergo taie factum Ucet, eliam pactio non est intelligi ibi prohiberi veudilionem ipsius ingressùs ,

prohibila ; est ergo supervacanea illa conditio. «pue pra;textu paupertatis (ici i potest à ntonasteriis

13. Propter banc vero causant alii doc.lpres faten- eliam vorè pauperibus. Nam sub specie recipiendi

tur, esse prohibitam lalem exaclionein saltem de jure aliquid ad suslcnt alionetn, mullo plus cxiguut ratioue

ecclesiastico ,
quia puiant esse prohibitam omnem ipsius ingressùs. Et ita intelligitur eliam hoc modo
paclionem in ingressu religionis pro sustentalione ibi esse prohibitum aliquid, quod ex nnturà rei rijà-

necessariâ, etiam in paupere tnonasterio. Pro hâc lnniesl. Nam ut reclè dixit Navar. supra, ex pàctO

senlentià citatur Innoc. in cap. Tua nos, de Simon. nihil polest recipi, nisi quod alemla- uni persoiuc est

Sed ille licèt referai opinionem, non videtur in illà necessarium, quodque monasterium ob paupectatém
lirmari ; nam subjungil : Alii dicunt, quod tulis exce- non possit Iriluiere, etsi aliquid ultra pelalur, illicite
ptio est simoniaca, argum. cap. Si quis, 1, q. 2. El fit, quod eliam ego.dixerant Lu citait» loco de cen:-uiis

transit nfltilque ampliiis dicit. Illam vero senlentiam num. 12. Nain, quando plus exigitur quant quod ad imam
probat Archid. 1, q. 2, in principio, et laliùs eam personam sustenlandain cOJttmodè juxla exigenliam
sequilur Ugolin. Tab. 1 , capile -i, § 1, mmi. 16, (|iii lalis status suffteit, nonapparet, (pià ratione aultLtulo

etiam addit prohibilioncm illam nunc esse in suo vi- honeslaii possit. N;un etianisi liai |:ralexlu pauper-

gore et non esse consuetud'me derpgatam. Prohibilio tatis, tilulus est coloralus, et non verus. Et hoe vide-
autem affertur 1, ex cap. N'h//«.s, 1, q. -2, sed ibi non tur reprobatunt in dicto capile Quoiiium.
aliter prohibetur pretio vendi, cl cum pacto ingres- 15. Ultime liœc prohibilio sole! prob.iri ex dielis

sus religionis quàm ordinalio et similia. Inde sulfi- Ëxtravag. prima: de siinon. l'bi Urhanns Papa SQ\e-
cienler intelligitur ibi prohiberi id quod jure divino rissimè prohibet sub exçpntmunieatipnc ipso faclo
prohibilum est, scilicet vendilionem ipsiusmet rei iiieurrendà et Papa; reservatà, ne ab bis qui ad reli-

spirilualis. Et similis omninô prohibilio est qua; ha- gionem reeipiuntur, exigalur aliquid, vel pelatur aut

belur in cap. N on
t
salis, de Sim., et qua- accipi potest exigatur directe vel indirecle, nec recipialur quid-

ex capite Cùm in Ecclesiœ, et ex capile Veniens, eod. qttam preeter id quod persona: ipse jniré et sponlè et

Et clariùs habetur in capile De regularibus , eod. in plenâ liberidilate, mimique paetione e.ssuute, dure, vel

quo supponilur ingressum fuisse simonia! uni, et de ofj'erre voluerint. El addit : Sed eus potins cum bmhi-
pœnâ tractalur: non explicalur autem, in quo sinio- modù pietate recipiant ac in viclu et vestitu sicut alias

nia posita sit, inlelligendum ergo est consistere in personas suarum Ecçlesiarum, morwsterioruni, pr'wru-
yendilione ipsius ingres-ùs. l'iule ibidem dicitur : I
tuuni, et locarum sineerà eharilate perlnntcrA. Ex qni-
Cùm super hoc, id est, super deteslationem simonia?, I bus verbis colligi videtur voluntatem pontincis misse,
 469 CAP. Wl«. A.\ LNGRESSUS RELIGIONS S1T MATERÎA SI.MoM.K. m
ut eliam ad suâteritationeni gratis adrrilttanlur, et Navar. in dielo înonito idt., deliniens esse lieiluni

consequenler ut cliam lilulo su lenlationis niiiil ab reeiperv eui:i Compétente dole aliqiiam in moniale
illis exigi possit Et in principio illius lextûs repro- ultra nnnieniiii, qiii ex redditibus suslentari potest,
haïur oinnis lalis coiiaueludq illi prohibilioni con- ait, lamjus antiquum quàm novum expbneridum
traria , et corruptela yocalurj unde irratioiiabili ne pluies recipiantur indotalae, ciim doltbus tamen
signili: alur. recipi possint, ila ut non gravètur tnonasieriurn.
16. Mis vero non obstantibus, exislirao non i s i
18. Concludo igitur cum communi senti rttlà non
il i fâctarrï lalem probibilionera, snpposita bonditiône prohibitum jure < anpnico i" vero casil ti

versé pauperïatis et indigenliae ex parle monaslerii. lalis aliquid recipere, et de illo pacisci, explicatjdo

Quod apertè teriet Navar. supra, et in Manual. cap. 27, illud esse ad necessariam sustenlaiionem. El licclboc

nuin. 106. allcgansCajct., et idem sentit Sot. et nuilli ess t prohibitum jure canonico, cerlè consueludo fuis-
alii ex aliénais. Et ultra ca quae in d. tomo 5 de illo set siifficiëhs ad derogaudum illi, quia" illa eSs'cl pro-

textu dixi, iiiiue expendo nullam novani prohibitio- hibiiio inerc bumanaj ïjflifi per consuetudinem dero-
nem il>i lieri, sed tantùm renovari anliquam et addi gatur. Neque lalis consuetudo polesl dici corruptela

censiuain. Uncciiim expresse declaralur in ipso textu, aut irrationabilis, quam servandani esse dixit c. Ad
Mm inprïhcipio; cùm proponitur faettnn ulii dicitur :
upostolicam, de Sim. Estautem laudabilis, quia n

Dete'stabiiis et à cànonibus reprobata servatur abusio. sitati animarum et monasteriorum egenlium per illam
Proponit ergo puniendain rein jain antea per canones subvenilur;aiiàs vel haec mouasteria gravanda esseqt,
rcprobaiani ; tuin inferiùs cùni Ponlifex ait : Nos vel niultec virgines priva ndae essenl remedio et n:U-

irfitur liuic morbo pestifero cupientes congruam adlii- gioso stalu ; et ideô pra^lali IJelesi e videnles et la-

bere medelam, et ahis pœuis in lalia prœsumtntcs injii- ie: les illani consueludineni approbant lampiàm con-
c/i.s a jure in suo roborc dnriduris, pcnunn adjicer.e venienleni et moraliter necessariam, et niliil coiilra

yraviovem. Non ergo aliquid de novo prohibe! aut pu- jus divinum obtinenlemelinterprcianlem polius quàsn

nit, quod anlea non essel prohibitum, et punilum, deroganlem ecclesiasticum jus, ut benè sensit Félin.
sed ici prohibiLe censuram adjungit. Inde iiifèriùs in dicto cap. Quoniam, nuin. 12. Hsccautem qu;e di-

iterùrh per parenlhcsim interponit (quamvis èil à jure ximusnon ita facile applicantur ad prandia, dislrjbu
inliibitunu; osiensum est autem, aniiquiora jura non tioiies, seu popinas, et alia dona qure à monialjbus
prohibere sustentaiioneni recipere, vel dare, quando cxigunlur, et quasi vi exlorqucntur ; nam ha c vide.'i-

monasterium verè est pauper, ergo nec in illà extra- tur valdè reprobata in illis juribus, praesertim in cap

vag. bue prohibetur. L)einde ex verbis quibus i'acluni Audjvimns, cap. Quoniam, c. Tua nos, et maxime fn

referlur et damnalur, magna Conjectura Ot, non esse cl. Exlravag. Quapropter in hismoderatio adhibenda
sennonem de necessariâ suslentalione, nam illius esset, ul saltemsi propler consuetudinem recip'mntur,
receplio, nec per seadeô dclcstabilis apparet, nec in non negarenlur spiritualia, nisi illa darentur, sed ser-
sacris cànonibus reprobata. Igitur ibi solùm probi- varelur modus pelendi illà pr;escriptus in d. c. Ad
benlur exactiones illae quae sine verà necessilale fiunt, upostolicam. Sed si qui excessusin hoc commiltuntur,

et onerosum reddunt, et moraliter valdè diflicilein non sunt contra jus divinum, et consuetudine lolerari

religionis ingressum, et occasiones sunt multoruiii possunl, praesertim quia ppssunt aliquoinodoad neces-
scandalorum ;
quae onmia in veram ac necessariam sariam sustentatioii'-'m reduci, ut in cit. loco tomi-jdixi.

sustenlaiionem non conveniunt. Ilunc aulem sensum 19. Denique potest lucc nqstra sentenlia coniinnari
plané indieant illa verba : Quoscumque pastus , seu ex concil. Trident., sess. 25, cap. 1G, de Regular. ;

prandia, pecunias (utique per modiini distribution uni) ubi tria circa bona ingredienlium religionem •lisiio-

jocalia, aut res ulitis, et'unn ad usutn ccclesiasticum, seu nii. Primum est ul non fiai eorum renuntiato nisi ex
qiumvis pinrn usumdepultda, vel deputanda, ete, id est, licentià episcopi, et duobus mensibus ante professio-
iminuscuia et dona qir.e pro sacristie» valetudinario, neni, el aliter facta non valent. Secunduni , ul pro
vel aliis similibus usibus cxlorqueri soient. Haec ènim auiio prolialionis possit religio suscipere de bonis no-

et sin: . non pertinent ad persone sustenlaiionem ;

vitii necessariâ ad viclum et veslit'!in ejus. Terlimn,
li.i c ergo si necessariâ sit, ibi non est prohibita. ut ante professionem nibil amplius de bis bonis detur

I". Sed objicilur pr.eUrea quia jura prohibent ne monaslerio. Déprima igitur et 3 p, hujus decrelî

îvcipianlur in mpnaslerio pluies personne quàm ex ius infra traçtando de statu religioso. Nuni
l'eddilibus monaslerii DOSSiilt SUSJLcnlari, ut palet ex cunda est, quae ad nostrum proposilum speciat. lu
cap. unie, § I, de Slat. regul., in 0, et in concil. quâ concibum permittil aliquid rei ipere pro suslen-
Trid., sess. 2o, c. 3, de Ueform. regular., ergo sup- talione novitii pro lempore probalionis. Verum est

ponunt b;ee jura nibil posse recipi pro sustenlatione ( oncilium non loaui de pacto n c de modo recipiendj,

iitftredientiSjSed deberi ex redditibusraonasteriisuslen- id est, au possit monasterium ita illam sustenlaiionem

tari. Se.l ad hoc respondbnus in d. 3 i. Conc.Trid. vel re, lit sine illà nolil recipere novilium? Tamen
ampliàsse vel déclarasse illani legera, dùm addidit, vel cùm hoc conciiiqm non proliib it, per ralioiiem ria-

ex rcddiiibus propriis vel ex consuelis eleenïosynis,

4
, nam iralem et alia jura id regulanduiri esl; at ex vi ra-
sub lus eleemosynis comprebendi possunl doles quas tionisidnon est inalum. nec per alia jura est prohi-
secum alTerunt moniales, cùm recîpiunlur. Unde:i bitum, saltem quando monasterium èget, ergo éiiarii
 471 D1C SIM0N1A 472
illo modo licita est exactio. Quod si pro sustentatione nere ;
et boc ultimum in sequeniibus ampliùs explica-
in novitiatu id liccat, eàdem ratione licebit pro sus- bitur , reliqua enim nullam difûcultatem, vel obscuri-
teotalione lolius vitœ, si ex parle monasterii eadem latcm babeni.
esl cum proporlione indigentia. Et ita ibidem in 3 p. 5. Praesens ergo quaestio maxime proponitur pro-
propositâ satis insinuai conciiium possemonaslerium à pter doctrinam ibeologià; quam addiscimus in scholia
lempore profession is bona religiosi accipere et possi- deducendo conclusiones et veritates ejus ex principiis
dere; quod ego intelligo, vel ipso libère douante, fidei, noslrâ industriâ, ingénie el labore discurrendo,
quando monasterium divcs esl, vel monaslerio exi- et post illam comparalam eàdem utimur ad doeendos
gcnte sallem necessaria ad sustentationem ,
quando alios. In bàc ergo doclrinâ quatuor, gênera funclionum
verè indiget. dislinguere possumus : unum est tbeologiam docere

CAPUT XVIII. ad insiruendas mentes audientium in illà doctrina

<pue funclio ni sic: non ordinalur ad probilalem ino-
An functiones supernaturalis doctrines sinl maleria
rum ipsorum audientium, sed solùmad illuminanduin
simoniœ? intellectum modo bumano;quo modo tola illa aciio
1. Doctrina supernaturalis boc loco dici potesl in- veluti speculativa dici polest. Et compleclitur tam
primis ipsa fides ad quam reducuniur gratine omnes scbolasticam doctrinam quàm posilivam , quatenùs
etiani gratis datas, quse vel ad (idem propagandam, vel sislil in verà Scripturce sacrai intelligentià tradendà.
ad illamslabiliendam eteonfirmandam ordinentur sub ; Alia functio est dare consilia ad forum conscientiic
quibns comprehendimus omnia dona spirilualia ,
quœ pertinentia ,
quic ordinatur ad instruendam mentem
conferre solet Deus, vel ad inlelligendam Scripiuram eorum quibus consilia dantur in ordine ad satisfa-
spcciali modo, ut habucrunt Apostoli , vel ad non er- ciendum conscientiœ sua» , vel servando praicepta
randum in doclrinâ fidei , ut eisdem datum esl , et in vel à malis abstinendo , et ita ha2C actio magis pra-
surnmo Ponlifice, ut talis est, persévérât. Deinde dici ctica est quàm prœcedens. Tertia functio est concio-
potest sacra et supernaluralis doctrina scientia tbeo- nari et verbum Dei proponere sive fideli populo vel
logine, sive positivai, sive scbolasticie, vel spéculative, ad confirmandum illum in fide , vel excitandum eum
vel moralis. ad Dei timorem el amorem , sive infideli populo ad
2. Circa primum membruni nulla est di-fficultas, persuadendam illi fidem et ebristianae religionis
nam fides, qualenùs est habitus, vendi non potest, nt verilalem ac pietatem. Quarta functio addi polest ( li-

constat. Ut verô est aclus inlernns credenlis dnpliciter cet posset ad terliam reduci )
, videlicet docere rudi-

considerari potest ,
primo ut est perfeclio ipsiusmel menta fidei populo ebristiano, vel cateebizare eos qui
Iiabcnlis, et ut sic magis babet ralionem disciplinai jam babent credendi voluntatem, et baptizari deside-

quàm doctrince ; nam qui crédit, audit à Pâtre, et dis- rant. De quibus omnibus sigillatim ac breviter dice-

cit, ut dicit Cbristus Joan. 6. Sic aulem consîat esse mus.

donum supernaturale insestimabile prelio, ac subinde 4. Circa primam ergo functionem duplex est opi-

jure invendibilc ; vix autem potest etiani facto vendi ;

nio : una non posse pro docendâ ibeologià prelium
si verô aliquo modo vendatur, maleria est simonise. recipi sine simoniâ, ac subinde doctrinam tbeologiae,
Potest autem intelligi dnpliciter vendi de facto : primo quantum ad banc functionem esse maleriam simoniai.
si is qui crediturus est, pretium accipiat, ut credat, liane opinioneni à fortiori tenent omnes qui de natu-
juxta dicta c. 16 , et tune venditur potiùs ut disciplina ralibus scientiis ita opinanlur, quos supra retulimus
quàm ut doctrina, ut si quis in opinione, vel fuie lui - cap. 8. De ibeologià verô specialiter id docuitPalud. 4,
manâ venderet alicui quôd ejus opinioneni teneret ac disl. 25, q. 5, n. 20, quem sequilur Anton., diclo
defenderet , vel quôd ejus diclis (idem daret. Secundo cap. 5, § 7, notab. G, in fine; idem Sylvest., verb.
potest is qui fidem alleri tradil scu docel, vendere li- Simonia, qua?st. 10, cum dujdici limilalione : una ,

dem, vondendo doctrinam fidei, qualenùs supernalu- quôd quis doceat tbeologiani tanquàm ex officio ut

ralis formai ter est

i ; censebilur autem vendi formai! ter magister; alia quôd doceat ex paclo; sed ba?c poste-
qualenùs supernaturalis est, altero è duobus modis, rior conditio perlinel ad aclum simoniai, non ad ma-
primo si vendatur quatenùs ex supernaturali dono leriam ejus, de quà nunc agimus, et ita etiam suppo-
specialiter procedit, ut si Pontifex venderet resolu- nimus sermonem esse de bàc maleria in ordine ad
tionem in aliquo puncto fidei tanquàm infallibilem vendilionem vel œquivaleiitem contraclum. Prier au-
vel si scriptor canonicus venderet scripturam suam tem condilio videtur conlinere peculiarem rationem et
eô quôd infallibilis veritatis sit, vel si propbela ven- fundamentum bujus sententiic, ul mox explicabimus.
deret occultorum revelationem , vel si praedicator ba- El banc sentenliam videtur sequi Hosliens. in cap.

bens vim faciendi miracula ad confirmandam fidem ,

Quia îionmdlis, de Magislris, licet obscure salis lo-

prelio venderet talcm fidei confirmalionem , et sic de qualur.

aliis ; et ratio est clara ,
quia omnes iskc funcliones 5. Fundari potest haïe sentenlia primo ac praecipuè
suni divin;e et spirituales, ut constat ex supra diclis. quia doctrina Ibeologià supernaturalis est tum ex
Secundo modo potest vendi doctrina fidei , ut spiri- parle principii, tum ex parte termini proximi ad quem
tualis seu supernaturalis, si parliculari prelio
' r r ._ aestime
„ r „ se ordinalur; ergo
per _. est propriè
r ._ r spiritualis
r
, prout
, r ,

lur propter excellenliam fidei, quam babet in alio ge- JH ad materiam simoniae requiritur. Consequentia tenet
473 CAP. XVIII. AN FUNCTIONES S13PERNATURALIS DOCTRINyE SIM MATER1A SIMONLE. 47 i

ex superiùs dîclis circa definilioncm siinoniœ. Ante- in Scbolis. Main dm l Adrian., quodlib. !),arl. I, isi

cedens autem quoad primam pariem declaraïur; nain fine, Cajet., d. art. 3,Vict., de Relcct.,n. C.Sot., lib. ti,

doctrina theologlse proceditex fldc lanquam à proprio de Just., q. 5, art. 1 , elq. G, art. 2, ad 2. Tcnuit

principio; fides àulem supernaluralis est. Dices illud etiam Gloss. in C. Vendenles, i, q.3, verb. Débitant,

esse remotè, seu médiate, proximè verô procedere à in parliculari loquens de iheologo doclore ; naingene-
soientià acquisità. Scd contra, nam ctiam theologia raliùs de omnibus id affirmât in capile Qui siude/ , î

vera et perfecla esi in se, et in suo esse supernalura- q. 1 , verb. Sanilath, et in c. De quibusdam, 57, verb.

lis, et ab illà saltem procedit theologica doctrina; ergo. Magisiri; et ita etiam loquuntur Durand, et imilti ex

Major latins probatur in principio prima: partis, et in docloribus ,

qui ila sentiunl de scientiis naluralibus,

maleriàdefide, mine declaraïur breviter, quia ccrli- iuler quas solimt llicologiam compularc. Probari so-

tudo theologica (juxta veriorem I). Thom. opinio- le i

primo, quia non minus theologia? Icctoribus sua sa-
neni ) certior est qûàm naturalis scienliac, undc cerli- laria assîgnantur quàm docloribus aliarum lacull i-

mdo ejns supernaluralis esi; scd talem cerliludinem tinn , et inierdùm beneficium confertur propler do-
necesse est procedere ex supernalurali molivo; ergo cendam llicologiam, ut constat e\ cap. 1, 2, i, «'i

consequenier necessarium esi ut actus scientiœ théo- ull. de Magis t., et ex Trident., sess. 23, cap. 18, de 1!':-

logies habeat supernaluralem speciem ab illo molivo Ibrm. Sed b?ec probalio non cogil, quia dici polcst h:cc

supernalurali ; est ergo talis scienlia supernaluralis in dari in congruam sustcniationem, non in prelium.Sic
se, et ab illà proximè procedit doctrina theologia' etiam pro olfieio pra'dicandi designatur pracbenda , cl

ergo est supernaluralis ex parle principii proximi, cl inierdùm salarium certum, quod non est prclium, sed
ita est supernaturalis quoad ellectum , non minus slipendium suslcnlalionis.
quàm actus credendi vel proplieiaudi. Altéra verô 8. Secundo possumus argumcniari c\ Vicl. et Solo
pars de lermino palet, quia illa doctrina lendit proxi-
:

à posteriori ,
quia dare alicui beneficium ,
quod non
mè ad generandam in discipulo scientiam ejusdem ra- habel adjuncium omis docendi , cum pacto et obliga-

lionis cum cà quec est in magislro; sed ostensum est tione docendi ilieologiam essci simonia, ergo signum
illam esse supernaturalem et spiritualem ; ergo ordi- csl docere llicologiam esse quid temporale et pretio

natur proximè ad supernaturalem lerminum. seslimabile; nain ideo collatio illa beneficii siinoniaca

6. Confirmatur primo, quia officium docloris theo- est, ul dicti auclores lanquam certum siimimt, et do-
logi non est tanlùm deducere conclusioncm ex princi- ceni etiam Navar. in Man., c. 25, n. 58, et Tab. , verb.
piis creditis, sed etiam ipsa principia fidei roborare, Magister, n. 9. Verùmlamen neque lioc cogit, nam
illustrare, eteredibilia facere, et ab hoslibus fidei de- dicetur illam paciionein esse simoniacam , non quia
fendere, ut sumitur ex August., 14 de Trinil., cap. 1 ;
beneficium delur pro lemporaii , scd quia in daiione

at omnia supernaluralia sunl, et de se ad fmem

luec beneficiorum omnis pactio probibita est ; sicul esset

valdè spiritualem ordinata; imô aliqui volunl lalia simoniacum dare bcticfioinin cum onerc audiend: con-
esse ni nonnisi per auxilium spéciale datum propler fessionem ,
quando beneficium de se simplex est, et

Chrisli meritum lîeri possint ; ergo sunl materia si- non habet taie omis annexum. Sicul autem possunt
monioe, si pretio vendantur. Confirmatur secundo, alia onera annecti beneficiis vacanlibus, ila etiam mu-
quia inter minislros ecclesiasticos numéral Paulus nus docendi, ut jura prias adducia probant, et nsus

pastores el doclores, 1 Corinib. 12, et Epbes. 4; ai babet, unde videlur poliùs sumi argumentum quod hoc
verô supra oslcndimus esse simoniam vendere eccle- omis spirituale sit. Tertio argumentatur Vicl. quia si

siastica mir.isteria ; ergo et in universum vendere sa- non liceret vendere doclrinam theologia?, neque etiam
crant doclrinam . quàcumque raiione tradaïur, simo- licerel vendere laborcs in docendo banc scientiam,
nia est. Confirmatur tertio ,
quia non possumus satis quia ubi actio vendi non polcst, nec ctiam labor ejus,
probabili ratione dislinguere inter unum et alium mo- ut inl'ra videbimus. Ai illud admiltere durum esl : cur
dum tradendi banc doclrinam , ut unum asseramus enim si caulor Ecclesi;c , eliamsi in pùblicà oralione
esse vendibilem, alium negemus; affirmare autem caniet, potest vendere laborem suum, et advocatus
omnes vendi posse, improbabile est, ut de concione similiier eliam in spirituali causa , ei iheologns non
slaiim dicemus ergo tulius est omnes in universum
; vendet suum laborem . eliamsi annexus su spirituali
negare vendi posse. Tandem accedunt rationes Palud. doctrina'? Sed idem argumenlum fieri poteriide con-
ci Sylvest. ; ille enim sic colligit : Vendere licentiam cionatore. Uesponderi ergo poterit canlarccsse aclio-
docendi thcologiam simoniacum est, cap. 1 cl 8, de nem maxime corporalem , el laborem illum esse acci-
Magisi. ; ergo multô magis vendere ipsam doclrinam. dentarium ad orationcm, pairocinium advocali esse
Sylvest. autem argumentatur ,
quia gradus magisterii merè temporale, licet materia rémois, ul sic dicam ,

in theologia spirituale quid est; ergo docere in vir- sit spirilualis: ai verô hic ipsam aclionem docendi
lule illius est etiam spirilu.le, atque adeo maieria si- esse merè spiritualem et supernaluralem, ut priora ar-
monia:. Alii argumenianlur ,
quia omis docendi tlieo- gumenta probare videntur, n ideô mirum non esse
logiam inierdùm annecîitur ecclesiastico beueficio; quôd lahor illi intrinsecus vendi non possil, neque indc
ergo signum csi esse spirituale muniis, ac snbindc sequi aliquod incomuiodimi ,
quia per slipendium su-
vendi non posse. sieulalionis saii>fii sufficienier lam justilirc titiilo
~. Contraria sententia est bodiè coinmunis recopia quàm necessilali docentis.
 475 DE SIMO.M\. 470

9. Untle fateor senlenliam priorcm posse et facile et mpdtis a^sciiticiidi ex voluntate pendet, sicut assciisus

piô sn-.liiieii , et liabere congruilaleni in hoc, quôd de fidei ,

quia illa major ccrlitudo non est ex vi ac ne-
docli'iiià sacra dcccnliùs lioc modo loqu'unur. INiliilo- (cssitate solius disciirsûs, sed ex voluntate captivante

ininùs in rigore vera est lucc posterior sentcntia. Fun- inlellccluiu in obsequium fidei. Unde lalis asscnlicndi
damenlum autem ejus esse débet, quia licet doctrina modus quoad conclusionçs tbeologicas non est neces-

ipsa theologia?, in se supernatiiralis sit, nilnlominùs sarius ad docendani llieologiam , neque ad discendam
actiones niagisiri illam doccnlis nattiralcs sunt, cl nu - illani ; imô ticc baberi potest ex vi doctrina: theo-
turali modo cooperantur ad lioc ut auditores discant, logi;e ,
quia , ut dicebam , docens llieologiam non ex-
sive in cis gencreUir naluralis assciisus, sive supcrna- citât voluntatem, sed instruit intcllectum in vi solius

turalis ,
quia non vcnditur ipso assciisus , sed solùm discursûs, suppositis principiis fidei; ideôque ex vi

labor et opus quod in alio juvando cl illuminando po- doctriiKC tbeologiam non generatur in discipulo assen-
nitur. Sic ergo actus docendi ihcologiain non est pro- sus supernaturalis , sed solùm assensus naturalis,
priè supernaturalis ex parte priucipii ;
unde D. Tliom., quantum baberi potest in vi discursûs.
quodlibeto 5, art 9, dixit ad docendam eliain theolo- 12. Secundo niliiloniinùs addo proprium assensum

giam sine periculo spirituali sufiieere perUiain, de quà llieologicuni ,

qualis in viro catbolico esse potest ac

homo certus esse potes t , eliainsi non ha beat chaiila- délit 't ,
per se pendere ab assensu supernaturali prin-
tem. Unde signifient sufficere periliam iialuialcin; ci|iiorum fidei ,
quia lalis assensus débet esse certus
non est ergo illa aclio per se loqueudo supernaturalis et infaljibilis ex viobjecli; lioc autem habere non po-
ex parle principii ; nec etiain est propriè superiiaiu- test, nisi fuiidelur in principiis fide catbolicà ciedilis,

ralis ex parle termini , liim quia illa actio docendi per qpia qui in principiis nutat, in conclusionilr.is eliain

se non ordinatur ad spiritualenl salulem aùdienlis forniidare necesse est. Unde impossibile est ut liarc-

sed solùm ad inanuducendum intelligeiitiam, sine quà ticus liabeal assensum tbeologicum ita lirmum ex se
potest esse salus, et cum quà potestesse earentia sa- cl cerluni, sicut babet catliolicus , de quo alibi laliùs.

lulis ; lum etiam quia illa doelrina per se non lîioyet Hoc tamen non obslat quoniinùs ille actus Iheologia;
voluntatem ad aliquem ad'eetuni supernaturalem ( sine certus sit lantùm certitudine naluralij et simpliciter

quo aflectu niliil supernaturale in discipulo gQnerari nalnralis , et eonscqiienter in ordine ad niateriam si-

potest) , sed solùm dirigit discursum inlellectùs, qua- moniae eadem sit de illo ratio qu;e de aliis scientiis

tenùs ab illo naturaliter fieri potest, et per artem vel naturalibus. Neque etiam obstabit quôd supponat
per industriam bominis juvari potest. Ergo munus fidem et ab lum quia non procedit su-
illa procédât :

lioc docendi tbeologiam , sive scbolasticam , sive in- prrnalurali modo, sed solùm cooperando discursui
terpretationem Scriptural, non est ex illis functionibus nalurali, et ita non procedit à fide ut supernaturalis

spiritualibus et supcrnaturalibus quœ sunt materià si- est , sed solùm ut est assensus certè absolutè, vel

moniae. Et hoc magis conslabit respondendo ad argu- (quod in idem redit) , non est ab illà secundùm se, sed

menta. ut niodificatà per principium naturale, et sequendo

10. Ad primuin multi negant actus theologia; , vel utaiunt, debili.orem partem. Et potest hoc confirmari
habitnm qui ex illis generatur, esse supernaturales ,
quia si quis habeal donum linguarum infusum , et per
vel perse dependentes à principiis fidei, ut ciedilis per illud doceat alios linguarum periliam, non erit simo-
yerain fidein infusam. Nam possunl manere in luere- tiiacus , si doclrhiani illam vendat ,
quia in illo opère
tico quoad ca omnia qiue 6U3e haeresi non répugnant; virlute natune operatur, et donum infusum non aliter

Quo posilo iota arguinentalio mit, quia licet doctrina ibi concurrit quàm si esset naturale.

theologia; quasi objective sumpta supernaturalis sit 13. Ad priniani eonliruialionem, dicittir vera esse

quia nisi per revelalionem baberi non poterit , lamcn illa omnia quqs de iheologià dieuntur; tamen omnia
supposilà revelatione, negotiatio mentis, ut sic di- per se loquendo per naluralem discursum fieri pos-
cain , circa illam potest esse merè naluralis et inde- sunl, et fiunl, supposilà fide. Unde quoad dependen-
pendens perse ab auxiliis gralià: supernaturalis, ac liam ab auxilio graliie sequuntur regulam aliarum do-
stibinde quoad inateriam simon'un manet in eodem or- clrinarum naluralium ; nam ad efliciendos illos actus

dine cum aliis scientiis naluralibus; et in hoc sensu singulps sine errore et deceplione ultra auxilium ad
\idclur dixisse Victoria doctrinam theologia; non ma- cicdcndum non requiritur novuin spéciale auxilium

gis esse doniim Dei quàm pbilosopliieas disciplinas ,

lîral'ue, tamen. ad colleclionemtotius muneris, idest,
cl i Icô non magis esse niateriam simonke. Si.lo verô ad non errandum in aliquo illorum actuum ; et adas-
dixit quôd licet fides et areanoruni revelatio donuni sequendum perfeelè totum id quod in illo negotio

Uei sit, scientia tamen theologiao butnano sudore con- inlervenit , necessarium est auxilium grali;e spéciale ,

qiliiitur. ut ex proprià materià suppono. Hoc autem non obstat

1 1 . Addo verô ulteriùs duo : ununi est, perfectum quoniinùs doctrina tbeologiie vendi possit, sicut et
asseiisuni tbeologicum esse po.^se vetc siipernaluralem, philosophia' ac mclaphysica! , de quibus idem cum
propter argitnientuin racluni ,
quod polest psse cçrtior proportione verum est. Et ratio est quia doctor ratio-
oiniii a^scnsi; naluiali , ttl in piiinipio piiin.e partis nc pretii non ohligatur ad operandum ex bàc gralià
tractari solet; et nos in materià de Gralià , et de Fide speeiali, nec ad procurandum illam , ut reclè doceat,

diximus. Sed hoc ad proesens non rel'ert, lum quia illc sed ad studendum et laborandum ut ea doceat qu;e
 \" CAP. XVIII. AN FUNCTIONES SEPEUNATURAUS DOCTRINE SIM MATKRIA SIMON! !.. 4TS

fidei principiis consentanca sunt ; aliunde. verô ad vi- commitlerctur si pretium pfo illà dispèùsaiîone darc-

tanda pericuJa errorum tencbiiur homo jiuxilium grà- lur,el nihilominùs aispeiisalus potesl accipere pre-

Ijse procurare, quamvis ex vi pretiiad bpç non le- tium pro sud pàtrôciriio vel curalîone. lia ergo in

ncatur. Ad secundani conlirmalioncm respondelur praesenti.

Paulura in illis loois eesdem inteilexisse per pastores lu. lu ratione Sylvesln postula tur an ratione ma-
cl doctores; iiam in primo ad Çprinlhios suliiin docto- gisterii in lheolog$ doctrina ejus liât specialîtcr spi

res nominal in Kpislolà aulem ad Ephesios siimil ritualis et invëndibilis? I là priùs quacri poiest au
;

conjunxit pasteurs et doctores ; nain pastores snnl qui ipsummel magisterium spiriluàle ^ii , el msum ven-

curam liahcnl Dominici gregis, quo , diaiu Paulus ap- dere, sit simonja? Hoc lract.it Anton. , T. paît., lilulo

pcllal doctores, ait divus Thomas, nt oslcndat ad 5, capite 2, $ G, et ex illo Tabien., verb. nàmsièr

pastores Ecclesia; pcriinere doeirinà populmn Dei num. 1 1 , et varia refcruni, claram aulem resolutio-
pascere juxta illud Jcremi c tertio : Dabo uobis po- iii'in non iradunt. Gradus ergo magisier il in ihcologia
,

stures secniidiiin cor me Uni , et pasaenl eus seieniiù et yideri potest spirilualis, quia per polesîàTem spiiilùa-

doeirinà. lb.c ergo doctrina pastoralis ad minislerium icm instituais est. Item cojlatio èjus spirilualis ètiàm

eeelesiastienin pertinet , et illa pertinet ad inatei iam actus videtur ,

quia auciorjlale pohtmçîâ conTèrliir.

simonia;, si vendalur, nt de coneionc slalim dieelur: Aliunde verô non videtur res proprîe spirilualis , lùm
at verô seienlia merè doctrinalis non spécial propriè quia ad aclum docendi. qui spirilualis non cslj ut

ad spiritualia el ecclesiaslica ministeria, quae ibi Pau- dixi , ordinalur , lum etiam quia aliàs etiam doctora-
lus dislinguit. Quae sitaulem diilerentia jnter ol'licium lus in jure canoniço spiriluàle quid esset «niia èliam
concionandi et docendi ,
quod in teiïii confirai, peli- pertinet ad ecclesiaslicam instiluiioncm, et aucun itaie

lur, paulô inferiùs declarabilur. ponlilicià confertur ; constat auteni non ita esse, cùm
14. In ratione Paludani petitur an vendere lieenliain laicis el uxoralis conferalur. Prâctércà isti gradus non
ad ducendam theologiam, sjmoniacum sit ? In quo sine prelio tempbrali conferunlur, ut constat ex usu.

breviter dicimus , licentiam docendi , si non sit actus Sed dici potesl illi, quais in sùscèplfône hujus gradus
jurisdictionis spiriluabs (de quibus aclibus iniïa diee- tribuuntur, non. esse prelium gradus, sed stipendia
jnus), non esse niateriam simonue, nec vendere taleni assistenlium pro labore; uiliilominùs ego probabilins
licentiam esse simoniam ex nalurà rei, et atlentojure céhseo Iiujusmodi gradus in quàcumque dentur facul-

divine. Hoc patet quia per calbedram maxime datur tate, non esse prqpfiè niateriam simonia*, nec esse
alicui licentia , imô el obligatio docendi , et tamen res spiriliiales, quia solùm sunl publicoe approbationes
vendere cathedrara etiam ihcologiae non est simonia- ad ofiiciuin docendi , consulendi , curandi, et similia,

cum ; aliàs vendere supra suflïagiuin in opposilione ad cum aliquibus privilegiis , ac facullalibus , et commo-
calbedram tlicologia: esset simoniacuni ,
quod nullus ijitaiilnis, vel bonoribus onininô temporalibus. Qua-
haçtenùs dixit , sed ad summum esset injustum. Ilein propter Iota illa moralis qualitas, seu hôribrilicùs litu-
si patronus vel rex ad quem pertinet conferre calbe- lus el quasi jus , vel proxima habilitas ad docendum ,

dram , illam daret sub onere aliquo à se imposito tali qiiaé nomine gradus seu magistèrn significatur , ;esti-

personce, quidquid sit de injustilià, non esset simo- mabilis pretioest, nec in eà invenitur aliipiid magis
niacus , licet id faceret in cathedra theologiae, ut con- spiriluàle quairi in ij^à doeirinà, in quà fumlaïur vel

stat etiam ex usu et ex communi consensu omnium. ad quani ordinatur, ideùque jura ,
quae prOmbere so-
Pari ergo ratione licet rex vel reelor ,
qui jurisdictio- ient exaeliones et contribuliones pro recipiéridis per-

nem habet temporalem, pro licentia docendi etiam sonis ad sedes vel munera ecclesiaslica, ut in cap.
Ibeologiam sine publicà cathedra, vel salario, aliquid Cùm in Ecclesiœ , de Simon., cum siniilibus , de bis
exigeret, licet esset turpe lucrum, non esset simonia, gradibus etiam in tbeologià nullam mentionem faeiunt
quia nec actus , ad quem datur , neque ppteslas ex vel prombilionem. Inde etiam probabilius videtur ea
quà datur, spiritualia sont. El ila sentiunl Innocent., quae solvuntur in talibus gradibus, hanëré modum
Panorm. et alii in capite secundo de Magist. , Anton., prelii vel conlraclùs onerosi ,
qui non posset non esse
dicto cap. 5, nuin. 17 , not. 8 , cum Richard, et aliis , simoniacus, si màleria càpàxéssëî, quia mtilta in eis

quos refert , idemque habet loco infra citando. Idem exiguiitur, <pia: non possunt reduci ad stipendium
Tabien., verb. Magisier. n. 10. Prohibitif) ergo, qua: siislèntationis êsselqùé iiiniius excéssus ',
si solùm hic
habelur in d., cap. 1 et 2 de Magisl., facil action dandi tittiiu^ sheclàrelùr. Nec referiquôd collaiio vël InsJi-

lieenliain esse illieituiu et injustum , non vérè essé lutio hujus gradus ponlilicià sit , quia etiam poiest
simoniacum ; nisi in quantum esse potest, ut dixi Poniilex àliquâ terhporaliâ iristitûerè, et confeuv ai)

actus jurisdictionis spirilualis; et tune idem crit splendorérii vei utrlilâtem reruni spiritualium, <|u.<-

eliamsi licentia sit ad legendam phllosophiam , vel non co ipso sunt ita annexa spiiilualibus, ut sinl ma-
aliam similemdoctrinam,et iia ihdè ihférri hbii potesl lérià sîrnoniae \ \\W\ speciàti jure sii pronibituîn illa

de doeirinà theologicà quod ipsa sit maU lia simoniae : vendere, quod in lus gradibus non invériiliir.
(pua illa licentia' non est shnoniaca propter doclririam 1G. Atque bine tandem concluditur pârâin fcfisrre
ad quam datur, sed propter abusuin spirilualis juris- ad quansliohem quam (raciamus; qiiôd lector theolo-
dictionis; sicul dispensatio cum' ciericô, ut iitàliir gi c niagislër sit neene, iii pro doeirinà (ioésil pretium
oflicio inedici vcladvocali, materia est simonia:, qua: accipere quandoipiidein magisterium etiam ipsuni
,
479 DE SIMONIA. 480

temporale quid i-^t. Imô liceiesset aliquo modo spiri- illam exactionem lanquàm extortam pro re annexa rei

tualc |>'T modum actûs seu effeclûs jurisdictionis, si- spiritual] lali modo per Ecclesiam et ex prseceplo

cut di- licenlià dicebainus, nihilominùs non mutarel ejus, sicut inlia in aliis annexis declarabimus. .Non
naturam actûs docendi propler quem datur, quia sem- constat autem mihi factam esse talem prohibilionem
per maneret temporale ut nalurale. Nec magisterium neque ullam aliam prseleream (mie ex naturâ rei se-

est per se principium illius, sed tantùm habet vim cu- quilureî lege justitise, et ideô veriùs censeo illam non
'

jusdam publicse approbations. Uudo parùm etiam re- esse simoniam , ut alii auclores frequenliùs docent.
fert quùd is qui Iheologiam docet sit laicus vel clericus 18. Sed jam sequitur declarandum, an idem dicen-
secularis aut religiosus ,
quia per lias circumstantias dum sit de secundo aclu consulendi, quem supra

non mutatur natura talis actûs. Tandem ad ullimam proposuimus; et quidem si actus consulendi solùm

rationem aliorum ,
quôd officium docendi iheologiam concernât forum externum et justitiam in ordinead

potest esse annexum beneficio ecclesiastico , respon- illud, non est dubium quin idem sit de illo dicendum ;

deo , etiam officium docendi , canones imô et gram- |

non est enim materia simonise, sed vendi potest,
maticam posse esse beneficio annexa, ut constat ex etiamsi à theologo delur, quia ille actus est merè na-

loto litulo de magistris. Imô et officium œconomi et turalis, et conditio vel scienlia personne accidentaria

tbesaurarii, etsimiliaonera etiam ad temporales actus est, usus autem doctrinae thcologire in his aclibus
vel sollicitudines ,
possunt esse annexa beneficiis ec- merè naturalibus , et qui tantùm sunt ad instructio-
clesiasticis, quando annexio fit per eum qui habet po- nem inlellectûs vel temporalem utililatem, prelioœs-
teslalem, quia tune nulla est ratio simonise, quia fru- timari potest, ut diximus. At verô quando consilium
ctus prscbendae possunt applicari ut slipendium non datur ad pacandam conscientiam, et in illius foro

solùm operis spiritualis ministerii , sed etiam tempo- aliqui dicunt esse materiam spiritualem et sufficien-

ralis oneris et laboris; et suppositâ annexione talis tem ad simoniam, si taie consilium prelio vendatur.

oneris ad beneficium poslea beneficium gratis et li- Ratio est quia ille actus tendit directe ad salutem ani-
,

beralitér datur cum suo onere, ma;; est ergo spiritualis. Item ille actus tendit ad im-

17. Sed quseres an suppositâ obligalione ad do- mutandum affectum unde videlur esse eadem , ratio

cendam Iheologiam ratione beneficii, sit simonia petere de illo quœ de actu concionandi de quo statim , dice-

aliquid pro ipsâ doctrinà. llostiens. enim in c. penult. rniis esse materiam spiritualem. El hanc sententiam

de Magist. dicit illam exactionem esse simoniacam. insinuai \ict., d. Relecl. , dicens pro theologià posse

Imô addit quôd licet ille pro extraordinaiià lectione accipi pretium, si intentio solùm feratur ad Iradendam

adquamex vi beneficii non lenetur, pretium aceipiat, doclrinam, et non per modum consilii spiritualis. Et hoc
simoniam commitlil. Sed hoc posterius prohabile non sequuntur aliqui moderni.

est, quia id nullo jure prohibetur, nec est ulla ratio 19. Nihilominùs assero , si consilium sistat in purâ

cur malum sit. Nam inprimis non est injustum ,

quia instructione intellectûs, non esse materiam simonise ,

ille non tenetur ex oflicio ad extraordinariam lectio- etiamsi ab interroganle petatur ad pacandam con-
nem ; ergo ratione illius potest juste slipendium pos- scientiam suam, vel ad dirigendam illam; secùsverô

tulare; deinde non est simoniacum, quia actus pro est si fiât per modum exhorlationis, ita ut sequivaleat

quo pretium accipitur, materia simonia: non est , ut I veluti privatse concioni ; nam lune eadem erit ralio

oslendimus ; nam quôd illa eadem persona sit obligala de illo quœ de concione de quà , statim ,
quia eadem
ratione beneficii ad similem actum, quid refert? non ratio est publicse vel privatse concionis, sicul eadem
enim hoc immolât naturam alterius actûs, neque ille ratio est de concione, quam 1res audiunt, vel quse

est aliquo modo annexus ipsi beneficio ; non est ergo coram copioso populo fit. Et hoc genus consilii vo-

dubium quin illud liceat. Circa primum autem dictum cari potest spirituale ; aliud verô , de quo prior pars
si quis exigat pretium pro opère quod ex offieio tene- nostrse assertionis loquitur, vocari potest consilium

tur gratis facere pro communi omnium utililate, non doctrinale. De illo ergo probatur assertio ,
primo ex
est dubium quin sit injustus, nisi consueludine vel I). Tliom., d. art. 5, ad 3, dicente : Licite potest pre-

aliis liuilis ju^tis excusetur, ut supra cap. 9, dictum tium suœ doc '.ri ne , seu consilii accipere , ubi sicut gc-

gcneraliter est ; nam hic procedil eadem ratio ; at verô neraliter loquitur de doctrinà, et à Cajet. et aliis
J
de simonià non immérité dubilari potest; et quidem intelligitur etiam de doctrinà thcologise, ita etiam lo-

ex naturâ rei non dubito quin illa simonia non sit, quia quitur de consilio ; unde loquentes de vénditione
semper accipitur temporale pro lemporali functione, tbeologicse doctrinse solùm excipiunt concionem, seu
etiamsi illa functio ex justitiâ débita sit propler eeelc- prsedicationem , ut patet ex Cajet. et Sot.; Navar.

siasticum slipendium. Item quoad hoc non est major etiam cap. 23, num. 100, eodem modo quo D. Tho-
ralio de doctrinà theologise quàm juris canon ici , vel mas dicit doctores posse accipere pretium pro suà

grammalicse, siquselibet illarum beneficio annexa sit, scienlia et consilio, ubi nec de doctore, nec de consilio
quia , ut supponitur, nulla illarum ex naturâ rei est quidquam dislinguit.

materia simonise, et obligatio adjuncta ratione bene- 20. Tertio probatur ratione ,
quia consilium doctri-

ficii non magis mutât unius naturam quàm alterius. nale immédiate ordinalur solùm ad inslruclionem in-

Nihilominùs tamen fateor jure ecclesiastico poluisse tellectûs in illà maieriâ morali ; sed illa instruclio

hoc probiberi lanquàm simoniacum , prohibendo non est minus naturalis quàm si darelur in materia
 481 CAP. Wlll. AN FUNCTIONES SUPERNATUR ALIS DOCTRINE SINT MATERJA SIMONLE. 482
spécula t'rvà ; nam si consideretur scientia à quà ilhul ritûs sancti peculiaribus ,
quàm ex solà doctrina et
consiliuin procedit, est parla labore bumano, et meïè studio bumano, quod benè Vict. vocavit spirituale

acquisita si verô consideretur modus iradendi illam cousilium. Bujusmodi est consilium, quod pertinetad
;

cognitionem particiriarem , est etiam per modum hu- discrelionem spiriluum, utcùmdaturad judicandum
mani magisterii, seu doctrina*. Quôd si spectemus ad de aliquà vocatione, an sit a Deo neene ; vel de re-
proximum effectuai , et quasi intrinsecum ftnem illius velatione aliquà , an sit à bonovel pravo spirilu , vel
consilii, solùm est formare intellectum alterius in de modo orandi et raeditandi , an sit ulilis, vel expe-
cognilione lalis veritatis. Quod verô ab ipsodiscente diens tali persona;, vel de modo vincendi aliquam
ordioelur ail paeandara suain conscientiam , vel ad lentalionem , et similibus , quse magis pendent ex
alios Gnes, extrinsecum est, et non mutât naturam peculiari directione , et illuminalione divine et ex
aclionis, ni est ab ipso doctore. Confirmatur 1°, quia quàdam spiriluali experientià, quàm ex doctrina,
saepè posset talc responsum dari ex vi solius philoso- quamvis b;ec etiam juvet. Hoec enim consilia vcl om-
plii;e moràlis et pure acquisita!. Confirmatur 2°, quia ninô vel principaliler spiritualia sunt, et ad gralias
saepé similia responsa dantûr à juris canonici peritis, gratis datas suo modo pertinent; vel etiam dici pos-
qui eodem modo prelium accipiunt, quo pro aliis sunt fruetus graliic sanclificanlis, et ideo de illis ve-
consiliis sine ullo scrupulo injustilise vel simon'uv. ;
nus quôd sunt materia simonicc et vendi non
est ,

ergo idem est, licet delur cousilium à iheologo ; nam possunt; et bunc sensum confirmât usus Ecclesiaî;
actus est ejusdem rationis. Conlirmalur 3°, quia si nam pro bis spiritualibus consiliis nullus timoratus
ouis iuterroget à llieologo an lalis conlraclus sit usu- audet temporalem relributionem recipere ; de doclri-
rarius, solùm ut in eo casu doclior fiât, et sit inslruc- nalibus aulem non ita esse videtur.

tus ad confessiones audiendas, vel consulenduni aliis, 22. Tertio loco dicendum est de concionandi actu ;

poiest tlieologus sine simonià suum responsum illi et de hoc omnes doctores tam tbeologi quàm canonista;
vendere ,
quia illud solùm habet rationem cujusdam fatentur esse maleriam simoniie , et sine illius labe
privatae doctrinal ; ergo idem est etiam , si qui inler- vendi non posse. Ita D. Thomas diclo articulo 5,
rogat inlendat illo modo consulere conscientiae sure. ad 2; Cajetanus, Soto , Victor supra; idem divus
Probatur consequentia , lum quia intentio interrogan- Thomas, quodlib. 2, art. 12, et in 4, d.2o, qua;st. 5,
lis non mutât naturam actionis; nec enim tlieologus art. 2, q. 2, ad 4 et
5, et ibi Palud. q. 5 Richard. ;

respondens plus ex suà parte operatur cum uiio quàm Dur. et Argent., Sylvest. q. 0; Angel. Simonia,
3,
cumalio; tum etiam quia respondens non lenetur num. 9; Tab. n. 8; Astens. in Sum. lib G, lit. 3;
eonformare se intention] alterius; sed potest solùm Anton, supra. Ratio vero est 1° quia verbuni praxlica-
inlendere doeere illum veritatem, quà ipse poterit in tionis e>t verbuni Dei, et prœdicatorest veluti legatus

bonum eonscien'ice suœ, uli si voluerit. Confirmatur 4°, à Deo missus ad illud munus exereendum ,
juxta illud
quia Iimc eadem doctrina, quœ in parliculari eonsilio Mat th. ult. et Marc. ult. : Eunles ergo prœdicate, etc. ;

dalur, publiée etiam docelur vel voce vel scripto, nec et illud Romanorum
Quonwdb prœdicabunt, nisi 10 :

plus aliquid confert ad pacandam conscienliam ,

quan- mittantur? Verbuni autem Dei est maxime spirituale,
tum est ex parte docenli>, data per privatum cousi- et prsedicatio illius est proprium ac principale opus
lium ,
quàm per librum vel publicam lectionem ; sed ipsius Dei , cujus homo est inslrumentum ; ergo est
data in publicà leclione vel libro, vendi potest; ergo materia simoniie ; ergo vendentes illud simoniacisunt,
et in privalo eonsilio. Dcnique in tradendo hujusmodi sicut adultérantes illud sacrilegi sunt. 2° Quia per
eonsilio de se pure doclrinali non operatur tlieologus, saeram concionem quod proximè et principaliler
ut peculiare inslrumentum gratis Dei, sed solùm ut intendilur, est inflammare voluntales bominum ad
magister bumanus ; neque operatur rêvera ad moven- amorcni Dei et pœnitenliam ; hoc autem est maxime
dum affeetum consulenlis, sed tanlùm ad lollendam opus Spirilùs sancti, quia neque qui plantât est ali-
ignorantiam ejus in re practicâ et morali. Imô qui quid, neque qui rigat, nisi Spiritus sanclus dei fru-
interrogat, saepè soliim intendit scire opinioiiem ejus clum ; ergo actus concionandi maxime spiritual i> est
qut'in eonsulit, vel ab illo scire quid alii doctores sen- et supernaluralis; perlinet enim ad graliani excilan-
tiant, ut opinionem probabilem in operando sequalur ; lem, et ita tola illius verbi sestimalio pendet ab
nibil ergo apparet in tali responso cur non possil Spirilu sancto , et sumitur ex illo proprio eireclu ad
recompensatio condigna operis et laboris ejus, vcl quem ordinatur; ergo.
studii tune vel anlea circa illum casum adbibili, jio- 23.3° Mattb. lOdicitur Chrislus Dominus misisse
stulari. Neque est eadem ratio de boc eonsilio et de Aposlolos dicens eis : Euntes prœdicate dicentes, quia
concione, ut ex proximè dictis facile inteliigi potest, appropinquavit regnum cœlorum ; in/irmos curate,
et magis ex puncto sequenli. morluos suscilate , leprosos mundate , dœmones ejicite ,

21. Prior ergo opinio, ut probabilis sit, non de gratis accepislis, gratis date ; ex quoeonlextu manifes-
eonsilio merè doclrinali inlelligenda est, sed de eonsi- tiini videtur verba illa ullinia, gratis date, lam cadere
lio exliortativo dicam, quod ad animœ refor-
ut sic
, in illa : Euntes / rœdicale, sicut in caetera omnia opéra
mationem vel correctionem ordinatur proximè, et graliarum, quae ad confirmandam divinam prsedica-
ex intentione et modo consulendi. enim probabililaie
Vel etiam potest lionem gratis danlur : sine ullà
inteliigi de eonsilio , quod magis pendet ex donis Spi- 1 exciperelur ipsa pradicatio , cùm codem tenorc de
 483 DE SIMONIA. 484
omnibus Chrislus loquatur et imô ; non sit minor, modum etralionem concionis, et ideô eadem est ratio
quodammodô major ratio de pr;edicalione ipsà, quia de illâ quae de concione. At verô si labor docendi

ex parte finis proximi est magis spiritualis, quia im- doctrinam solùm assumalur ad juvandam memoriam
mediatiùs ad salutem animaruni ordinalur, et Oseteri alterius, et exercendam illam , in rigore non videtur
actus graliarum sunt propter ipsum Dei verbum , ut esse materia simonise , nec esse simoniam opus illud
efficacius et credibilius fiât. 4° Hoc conlirmalur op- et labortm pretio aestimare. Parocbus autem qui ex
limè ex verbis Aug. lib. de Fastor. c. 2, q'uœ referun- officio tenetur lnmc laborem sumere, non potest li-

tur etiam in Gloss., ord. I Tim. 5, et à P. Tliomà ,

cite pretium pro illo exigere, ut constat.
supra : Unde vivitur, necessilatis est aceipere , cliarita-
CAPUT XIX.
tis est prœbere, non lanquàm vénale sit Evangeliinn, vt
Utrum actus pertinentes ad jurisdiclionem interni fori
istud sit pretium ejusqttod sumunt qui annuntiant, unde ,

seu ad animaruni curam, sint materia simoniœ?

vivant; si enim sic vendant, maijnam rem vili pretio ven-

dant. Aeripiant sastentatiuncin nécessitées à populo ,

1. Diximus in superioribus de actibus qui procedunt
tnercedem dispensationis à Domino ; ubi et tangit ralio- à potestate ordinis, quorum occasione de aliis acti-

nem à priori, cur praedicatio vendi non possit, quia bus spiritualibus virlutum propter affinitatem , et si-

scilicet pretiosior res est <j i£i n i ut possit vili pretio militudinem sermonem interposuimus ; nunc super-

œslimari, et respondet tacha; objectioni quomodù est ut de actibus jurisdictionis spiritualis dicamus ;
,

tencantur prsedicatores gratis pnedieare , cùni susten- nam bi eliam inter ea spiritualia numerantur, quai ab

tatione indigeant : nain suslenlationcm reeipèÊe lieet effectu , seu ex parte elTectûs denominantur. Duplex
c. Cvm voluntate § Prœdicatorcs, de Sent, excom.
autem est spiritualis jurisdictio : una pertinens ad
( , ),

prelium non licel. Quomodù autem hàèé duo distin- forum internum et anima; ; alia spectat ad exteriorem
guanlur, et an liccatsustentalionem iupactum deduce- Ecclesiœ gubernationem ; de priori hic breviter di-
rect taxare, dicemus m quarlà divisione. An verô pro cemus, de altéra in sequente capite. Sub priori ergo
labore aliquid reci| ère liceat, in cap. 20 explicabi- jurisdictione comprehendimus hoc loco totam illam
mit*. curam pastoralem ,
qua; in propriis parochis et pasto-

2i. Girca ultimum punclum de fidei rudimentis ribus veluli proximis animaruni necessaria est; ha-

tradendis populo ebristiano , docendo nimirùm pue- bent enim peculiarem jurisdiclionem ad minislrandum
suis ovibus omnia sacramenla et Dei verbum et suam
ros vel ignorantes doctrinam chrislianam, quidam sim- ,

pliciter affirmant banc esse maleriam simonia;, ita ut parochiam in bis spiritualibus gubernandam. Quam-

vendi non possit. Sic sentit Lessius lib. 2, c. 55, vis enim spiritualis jurisdictio non in omnibus sacra-
mentis sit ad eorum valorem necessaria, sed in solà
dub. 15, dùm ait exigere pretium pro simplici cate-
chismo , seu docirinà l'ulei tradendà esse simoniam pœnilenliâ, tamen ut rectè ministrentur, jurisdictio
, ,

necessaria est, vel aliqua ejus participatio. De usu

quia hocc doctrina non œsthriàtur nisi ut disponit ad
verô hujus jurisdictionis pauca nobis dicenda super-
salutem. Conlrarium simpliciter docet Ugolin. tab. 1,
c. 10, § 5, n. 5, idque ex eo solùm videlur colligere, sunt : nain cùm ille usus ferè tolus consistai in mi-
nislerio sacramentoruin saeiificiorum aliorumipie
quùd docere tbcologiam ob prelium non
,
est materia
officiorum divinorum et verbi divini , constat omnia
simonia? ; ergo nec docere ebrislianam doctrinam ;

dicta de bis actibus secundùm se speclatis, à fortiori

potestque boc conlirmari quia hsce aciio docendi do-
dicenda esse de eisdem prout à parocho , verbi gra-
ctrinam, non videlur supernaluralis vel spiritualis ,

propriè tant uni enim ordinatur ad intellectum in- tiâ , ex officio et jure proprio exerceri possunt. Om-
;

nes ergo dicti actus hujus jurisdictionis materia sunt

slruendum, vel poliùs ad memoriam juvandam et ex-
colendam non ad ipsam fidem generandam. Quocirca simoniie; maxime verô hoc verum habet, et aliqua
,

distinctione aiïqiia videlur brec res deilnienda. Nam majori explicatione indiget in usu hujus jurisdictionis

in primis si catechisnms fiât soleinni ritu , et tanquàm in sacramento pœnitentia;; namibi usus jurisdictionis
et est actus ordinis, et est de substantià illius sacra-
actus ordinis, sicut fit in baptisino , lune certum est
non posse vendi quia est miuislerium mère eccle- menti ; est enim actus constitulivus sacramenli Pœ-
,

siasticum, et ordinis, quod etiam notavit Soto, nitenlice : unde non magis vendi poiest quhm sacra-
deinde doclrina ebristiana mcnlum vel aclus Ordinis. Et ita in hoc conveniunt
q. G, art. \, in fin.; , si

doccatur modo persuasivo , vel per modum conèionis, onmes cum divo Thomâ , dicta quœslione 100, arli-

iii;:m erit materia simonia' , sicut de concione dictum culo 2, ad 3, et sumitur ex cap. Nemo , de Simon ;

ubi omnes interpreies, Sylvester verbo Simonia,

est. Priori modo polest cK-.ceri cbris'.iana doclrina in-

fideli proponendo illi vcrilatcm fidei , et ostendendo qua?slione8, et alii summistœ. Guillelm. liedoan. 1
parte, cap. 7, n. 1, et 5 parte, cap. G, num. G; An-
credibililatem ejus in lnmc iincm , ut persuadeatur,

et credat et îunc sine dubio est opus maxime spiri- ton., dicto cap. 5, § 1G; Soto, Victoria, Navanus.
;

2. Occurril verô adnolandum, variis

modis posse
luale eujus fiueius ab Spiritu sancloexpeciandus est,
prelium
et ideô vendi non potest. Posteriori modo solet doceri peccari in usu hujus jurisdictionis. Primo si
confessione, ut con-
ebrisliana doctrina îidelibus, ita exercendo memoriam, acçipialur absolulè pro audiendà

stat quia inde inchoatur sacramentum ,

tum eliam
ut sit etiam excitatio ad confirmandos eos in fide , et ;

seicnùe,
ad operandum secundùm illam ; et tune etiam habet quia ipsum audire confessionem per clavem
 485 CAP. XIX. AN ACTES JtUISD. INTERM FOK! SINT MATERIA S1MONLE. E86

clinlaliforo, est aclus jiirisdiclionis supcrnaturalis. Se- justa, tune verê el proprié est actus clavium, et pn>-

cundo coinniittolnr simoiiia, si post auditam cônfcssio- ced i ratio la* i» ; si vci-o est injusta, de lacio <! au
nem pro absolutione conferendà pècunia extorqioeatar, • •si ai lus i la\ii;ni, quia verè «Inu-traltir saernmeiilaii-

sive pœnilcns sit dignus, stvé indignas àbsornïionc. remissio peccatorum, et pœoilenc illà ratione inanci
Unde dicitur in diéto capile : Neiho nec quemqnam obligalus :nl iterùm confitenda peecala. Huile eltaio
pœnitentem, vel minus digne pœnitentem, gratta vel fa- bic vcuili videtur ipsa potestas spirilualis clavium ad
vorc ad reconcilialionem adducat. Dîces, qoando absol- S usum faciendi poenitenli magnatti injuriais, él mas*
viiur indignus, absoluiio valida nàn est, ergo non rendi illi grava nocumentum; est ergo ci injusta el

est sacramèntalis , ergo pro illà pretiùm àccipere non turpissima simonia. An yerô sit simonia accipen: pc-
estsimonia. Etéspondeo, Hcet illa absolutio apud Deum cuniam pro non mintstràndo alicui loto sa< ramcnio
non valent, quoad effectum saeramcnii , Portasse va pœnitcnlia', infra videbimus; nain quoad boc gênera lis

1ère ad sacraméntum conficiendum , ut nmlti existi- est materia.

mant. Deinde licet corantDeo etiam non valcal ad sacra- 4. Quarto posset simili modo comaiilli simonia in

ment un conslituèndum , nilulominùs est quidam usus, USU istius jurisdiclioiiis quoad lerliani parlera sacra-
vel potiùs abusus jurisdictionis spirilualis. Et ila dici menti pœniieniicR, nimirùm rnipiendo pretium jiro

polest quôd licet illequi talem actura vendit, non vendat levi j œailenlià impoiiciaià , vel cliain pro augciidà
vernni acliini spirituaiem, quodam modo vendit ipsam illà , ut facile poie.61 ex aliis inlelligi ac de» larari. In
potestatem spirîtuaïem, quia, quantum est ex se, illà boc àulem adverio qoutingore interdùm, ut confessor
nti conatur propter pretium, ad àbsolvendum indi- imponat pœnitcnti in s: lislaiiiom in aliquas elecmo-
gnum , salis ergo est quôd quantum est ex se, absol- syn.is pro pauperibus, vt I pro missis dicendis eo
j

vat. Sed quïd , si recipiat pecuniam solùm propter animo ut ipse accipiat talem eleemosynam vel sim-
verba absolutionis exteriùs proferendasine intenlione plioiter, vel ni slipendium miss3j ,
juxta intentio-
absolvendi? Respondeo in primis, si sacerdos contra- iar.il (!;.nlis. Et boc diiplicitér ficri potest à sacer-
bat cum pœniicnie de dandâ verâ absolutione sacra- dete, l°cogendo pœnilentem , ut sibi iribuat elee-
mentali pro prelio, licet dolosè mentialur sacerdos, mosynam ; et boc est sine dubio sinioniaeum ,
quia
secum cogitans proferre verba sine intentione, non illa coactio et obligalio est aîSlimabilis prelio. Secundo
excusât peccatum simonia; , lum quia aller reverà potest impoiii talis pcenitentia generaliter., spe;ando

émit sacramentum, quantum in se est, et ila simonia - tamen j

œnilentcm dalurum esse eleemosynas sacer-
cus est , cum quo operatur sacerdos ; lum eliam quia doli, vel ut missas dieal , vel quia novit, ipsimi esse

ipse commillit simoniam conventionalem circa ven- pauperem ; et tune lit et boc inluilu pœnitentia injun-
dilionem sacramentalis absolutionis , ctiamsi aniino gatur, non est simonia, quia reverà nulla ratio pretii

ficto ex parte suà facta sit convenlio. Quinetiain addo, sibi inlervcnit, nec intentio aut spes ejus, sed tantùm
quôd licet à principio convenerint sacerdos et pûeni- eteemosynae, quod non facit aciionem simoniacam ,

tens tantùm de externâ absolutione conferendà, ita ut etiam menlaliler, ut infra generatim dicemus. Imù
ab aliis videri , seu audiri possil ad eorum salisfac- licet suam necessitatem, vel desiderium dicendi mis-

tionem, nihilominùs si id pretio fiât, lurpe esse lu- sas, posl datam absolutionem ostenderet , non esset
crum, licet non videatur esse tam propria simonia, simonia propter eamdem rationem. Cavendum autem
quia non vendilur reverà aliquid spirituale. Patet quia est scandalum, et nimius appelilus lucri et avariiùe,

illa pactio non fit sine tanti muneris injuria, nain quo- et ideô lalisusus regulariter vitandus est, meritôque
J

dammodô vilescit et vénale fit, dùm vendilur sallem I

in aliquibus episcopalibus et religionibus proliibetur.
ad palliandam absolutionem ,
quœ malitia videtur S. Quinte potest in boc génère commjlli simonia
pusse ad simoniam reduci ,
quamvis perfecta non sit. per délegalionem bujus jurisdictionis , sive ex parle
3. Tertio committitur in hâc materià simonia , si confessons , sive ex parle pœnilenlis liai. lit aulein

post audilam confessionem ,

propter pecuniam (qusc ex parte confessons, quando paroebus verbi gratià ,

dari posset à tertià personà ) absolulio denegelur, committit alicui vices suas pro audiendis confessioni-
quod in dicto c. significatur his verbis : Vel qnocum- biis suorum subditorum, et lune si pro bàc conunis-
que livore , digne pœnitentem à confessionc removeat. sione, vel ab ipso sacerdote , vel à suis subdilis ali

Quod videtur perlinerè ad quxstioncm infra tractan- quod prelium accipial, sine dubi •> simoniam commiilii,
dam an omissio actuum spiritualium possit esse
,
quia illamet conimissio actus spirilualis est, ejusdem-

materia simoniœ sed ibi dicemus quœ generalia sunl

; ;
ipie spirilualis jurisdiclionis. Ilem poteslas qua 1
per
bic verù certum videtur tam esse actum clavium in ,
illam dalur, spirilualis jurisdiclio est, ergo si venda-
lioc foro pœnitenlem ligare, sicut solvere juxla illud : lur, materia est simoniie ; vendilur autem per illum
Quorum remiseritis peccata, remittunlur eis , et quorum niodiim, ut conslat. Imo addo quôd licet parOCJQus non
retinueritis retenta sunt, Joan. 20. Et ideô lied retkiere commitlat jurisdiclionem., sed laniiun dej lieentiain
non videatur actus positivus, nec conslitulivus sacra- audiendi confi ssiones in suà ecclesjâ nligio-o, y. g.,
menti , tamen quia est actus clavium ,
quo pœnitcns qui jam habel jurisjjlifltioneoi à Papa vl gpisjppo, si

virtualiter declaralur indignus absolutione , ideô ven- illam lieentiain \> n.ial pivlio, simoniam < ommitlet,
ditio illius simonia est. Unde boc babet locum, sive quia etiam illa LicenAiaquid spirituale esi, ej à pote-
justa sit negatio absolutionis, sive injusta. Nain si sit slale spiriluali procedii , el ad ^pii ilualem IVik tuin
w DE SIMONIA.
lam concédât aut peccatori ne illam petere possit,
488

proximè ordi&atur, quod c. scq. cà generali doctrinâ , ,

Ex parte aulem poenhenlis de- concedit posse aliquid dari ad redimendam vexalio-
inagis confirmabitur.
legatur bœc jurisdiclio, quando illi datur licenlia eli- nem. Et hoc poslerius extra controversiam est. Ratio

etiam est maleria simoniœ, aulem resolutionis est, quia lune redimere
gendi confessorem. Et hœc
prioris

quia in cà procedunt eaedem rationes : lum quia il- vexalionem nihil aliud est, quàm absolutionem emere.
lamet Licentia est acius potestatis spiritualis ,
et ad Item quia redemptio vexationis solùm habet locum,

spirilualcm ûnem ; tum etiam quia tandem resolvitur ubi quis habet acquisilum jus in re, juxla cap. Dile-
jj

spiritualis jurisdictionis ctus 1, de Simon, et in cap. Quœsilum 1, qiucslione 3.

in eamdem delegalionem ;

nain cùm pœnitens eligit confessorem ,

illi delegatur In illo aulem casu non habet hoino jus acquisilum
j

jurisdiclio ex vi illius facultalis, ergo lit delcgalio ex anle absolutionem obtentam, quia semper manet pri-

Addo denique etiam in ipso pœnitente ha- valus divinis rationc censurae. Et banc senlenliam
vi prelii.
simoniam, indistincte sequitur Ugolin., lab. 1, de Simonia, cap.
bente facultatem eligendi confessorem esse
pretium hune potiùs quàm illum eligal et 4i, § num. 5, et cap. 50, num. 7, ubi pro illà refert
si propter ,

si prelio dalo procuret etiam Zabarel. in diclo capite Ad aures.

in sacerdote esse simoniam .

cmat esse con- 8. Atverù Joan. Andr. et Panorm. in eodem cap.

esse electum, ut, v. g., si quis prelio jj

fessorem régis , simoniacus est ,

quia émit ,
ut sibi Ad aures, dislinelione uluntur. Nam si ex carentiâ

quam incipit habere absolution^ iinmineal bomini aliquod aliud grave

delegetur jurisdiclio confessons,
post electionem régis ex vi facultalis pontificiae,
quam delrimenlum, ut quôd non polerit eligi, vel eligere;

tune dicunt posse dare pecuniam ad vilandum ilhid

rex habet ad eligendum confessorem. Quod lola do-
ctrinâ commuais est, ut videre licet in Anton.,
d. incommodum ; si verô non imminet periculum, et

verbo Simonia; potest adiré superiorem, vel alium qui absolvat, tune
c. 5, §10; Summislis communiter
nullo modo esse dandam pecuniam quia cùm vera
Redoan., 1 parte, cap. 7, num. 2 et 5 parte, cap. G, ,

per lotum. nécessitas non instet , nec sequatur aliud incommo-

num 8. Ugolin., lab. I, c. 5G, §
[

Sexto potest ad banc jurisdiclionem reduci pole-

dum pra'ler carenliam , seu dilalionem absolulionis,
G.
nihil est ibi quod rediiuatur. nisi ipsamel privatio ab-
stasabsolvcndiàcensuris, quatenùs luec absolulio ante
solet. et sa?pè necessaria est,
solulionis, et hoc est illam emere. Al Glossa, in d. c.
sacramentalem praemitti
Nam licet Dileclus, et in cap. Ad aures, et in cap. Quœsitum, 1,
et ad spiritualem animee utililatem pertinet.
con- q. 5, absolu tè censet licitum esse tune redimere vexa-
censuras ferre et lollere ad jurisdiclionem fori

ut suo loco diximus, lamen quate- tionem quam sequitur Anton., in cap. Dileclus, de
tentiosi perlineat
,
,

absolvendi à censuris à jure lalis et Simonia, Redoan. 5 parte, de Simon., cap. 21, num. G.
nùs potestas ,

animarum Quia intentio danlis non est de emendà absolutione,

non reservatis communi jure concessa est
sed solùm de lollendo pravo appetitu vel affectu qui
pastoribus, et aliarum etiam absolulio saepè solet con-
impedit alium, ne gratis velit juslitiam facere. Et ha.'C
cedi vel ex delegatione speciali, vel quatenùs
ad salu-
opinio in rigore juris et rationis videtur mihi vera,
tem animai omn'mô necessaria est, ideô cum hâc ju-
de proprià simonia loquamur; quia verô omnis
risdictione in foro intérim illam conjungimus. Dicimus
si

jurisdictionis bujus, id est absolu- species mali vitandaest, securius est sequi distin-
ergo etiam usum
,
,

quia est ctionem Panormitani quae non solùm in cxlremâ

lionem à censura esse maieriam simonia: ,

proce- necessilaie locum habet, sed etiam in gravi juxla

actus valdè spiritualis tum ex parte principii
,
,

tum ex parle superiùs dicta cap. 12, quai magnâ ex parte hic pos-
dit enim à potestale merè spiriluali ;
finis ;

sunt accommodari.
nam ad salutem animœ per se ordinalur. El ita vendi
9. Septimô ad actus bujus jurisdictionis reduco
prohiuelur omninô in c. Nullus, 121, 1, q. 1 ubi est ;

nunc indulgentiarum concessionem, quam esse aclum

sermo de episcopo, et de absolutionc à suspensione
spiritualis jurisdictionis suppono, ex bis quae dixi in
vel inlerdicto, sed est eadem ratio de aliis. De
abso-
tom. A, d. 49, sect. 3, et tomo 5, dist. 14, sect. 1.
lulione verô ab excommunicalionc est texlus expies-
Et licet illa jurisdiclio superioris rationis sit et ponti-
sus in c. Ad aures, de Simon. Ilcm sumilur ex gene-
Pro ecclesiaslko ficia simpliciter, vel episcopalis, seu quasi episcopalis
rali régula c. Ad nostram eod., ibi :

notant Glossa?, et do- quoad aliquam partem vel delegalionem, nihilominùs

tninisterio, elc. Quibus locis id
actus cjus est valdè spiritualis, et ad inlcrnam con-
ttores, eslque res extra controversiam.
scientiaî mundalionem spectat quatenùs reatus pœ-
7. Solùm possetbîctraclari an cùmquis vexalur per
,

injustam censuram, et sacerdos non vult illum absol- narum temporalium coram Deo remiltit, et ita ad
vere, nisi accepta pecuniâ, possit alius illam dare ad
ingressum ccelorum praeparat, et à purgatorio libérât,
et ideô ad spiritualem, et internam jurisdiclionem
il-
redimendam vexalionem et non inlenlione emendi
,

lum reduciinus. Eô vel maxime quôd licet indulgenlise

absolutionem. Et idem cum proportione quacri posset
de sacramenlali absolutione, si confessor illam injuste à Pontifice concedanlur, sœpè soient per confessorem

neget post auditam confessionem. Quidam simpliciter applicari ; est etiam res facilis, et ideô hic potest bre-

Innoc, in d. c. Ad aures, viter expediri; dicendum est enim, etiam huncactum

negant id esse licitum. lia
esse materiam simoniic neque ullà ralione emi aut
de Simon., ubi ait, nunquàm licere aliquid dare pro ,

spiriluali pœnitenliâ redimenda ab eo qui illam datu- vendi posse. Hoc pro comperto supponunt onmes. Et

rus est, alteri verô qui vim infert , aut clerico, ne il- palet primo quia est actus supremœ cujusdam spiri-

:
 489 CAP. XX. AN ACTUS JURISD. ECOLES EXTERXI FOni SINT MATERIA SMONliE. 490
tualis cl supernaluralis potestalis à Christo conccssa?, fi
nisterio ccclcsiastico comprcbendanlur, proplcr quod
et finis cjus maxime spiritualis. Secundo quia est ad- recipit ab Ecclcsia conveniens slipendium et susten-
(ministralio quxdam spiritualis, sou ecclesiaslicum ta tionem.

ministerium; et ila continetur sub gcncrali prohibi- 1-2. Undc etiam polest obiter definiri dubium,
'tioue, c. Ad nostram, et cap. Nemo presbylerorum quod eirca sacramentum matrimonii nunc exeitnri po-

[de Sim. Tertio quia venderc indulgcnlias, esset ven- lest. Nnni cùm prsesenlia parochi necessaria nunc sit

derc satisfactionem Cliristi et sanciorum ,

qux per ad valorem matrimonii, dubitari potest, an ille arius
indulgentias applicatur. Quarto quia priva ta persona sit nunc materia simonix
assislendi parochi ila ut ,

non polest alleri venderc suam impetrationcm, vel veram simoniam commiliat,si nolit assisterc, nisi
satisfactionem spiritualem , ut supra ostensum est pretio accepto. Yideri enim polest non esse, quia ille

licet videatur suo modo habere dominium cjus; non est aclus jurisdiclionis, cl ideô validusesl, eti im i

mullô ergô minus poteril Ecclesice prxlalus, qui so- ab excommunieato fiai, ut alibi dixi, sed est aclus
lùm est dispensator tlicsauri Cliristi et Ecclcske , spi- cujusdam testimonii publici et auibentici ,
quod primo
riluales cjus divilias venderc. Neque obslat quôd sa;pè et per se requiritur ad valorem contractas, et conse-
ad lucrandam indulgenliam exigatur contribulio ali- qucnler ad valorem eliam Sacramenti ; ergo non vide-
qua temporalis ; nain iila non est prelium indulgen- tur actus spiritualis, nec materia simonix, sicul etiam

tiîc , sed est quoddam opus pictalis, quod poslulalur, requirunlur alii duo lestes ,
qui si prelium exigant pro
ut disposilio et proxima ratio concedendi indulgen- illûassistcnlià, non erunt simoniaei. Nihilominùs in

liam. Et ideô non solet talis pecunia applicari conce- parocho videtur mibi talis aclus maleria simonia;
deiili indulgenliam , sed ad eleemosynas, vel ad alia nam licet non sit aclus jurisdiclionis, est lamen aclus
publica opéra pictalis imperari. sui muneris cl officii spiritualis , et aclus ilic , ut ab
10. Alquc bine consequcnler constat non licere illo exigilur, est spiritualis, sallem ut annexus saera-
pecuniam accipere pro quâcumque gralià vel actibus menlo , ex necessitale, supposito Ecclesia; prxcepto.
qui in ordine ad indulgenliam oblinendam soient in Unde per se primo requirilur ad matrimonium ,
qua-
iubilxis à ponlificibus concedi , ut per confessores tenùs sacramentum est. El in hoc est magna difleren-
liant, scu applicenlur. Ut, verbi gralià, pro commula- lia inlcr paroebum et alios testes, nam in aliis testi-
tionc, scu dispensatione in votis. Sicul enim Pontifex monium connu propriè requirilur ralione conlraclùs,
gratis liane facultalem concedit et concedere débet, ut de illo constet , et ideô ad summum lenenturila
ila mullô magis, cui facullas illa delegatur, gratis illà se gerere , sicut alii lestes in causis ccclesiaslicis, de
uti débet ; cl si aliquid directe vel indirecte, extor- quibus an leneantur gratis ferre testimonium , vel
qucat, simoniain commiltit. Itenique est de absolu illud etiam sit materia simonias, infra dicemus. Atvcrô
tione à peccalis reservalis, quee item solet concedi parochi pra;sentia propria et speciali ralione poslulala
cum indulgcntiis, et est actus maxime spiritualis, et videtur pi oplcr sanctilalem illius contraclûs, scu pro-
de illà procedunt ,
quai de absolutione à peccalis et plcr ralioncm sacramenti, ci ita ille ibi adest, ut mi-
à censura dixîmus. Nain supposilà ablatione reserva- nister ccclcsiasticus. Quapropter non immérité illud
tionis quai per illara concessioncm fit , tenetur ex of- polest mmeupari ecclesiaslicum ministerium , ac sub-
ficio confessor absolutionem simpliciter pnebere. Et inde comprehendi subgenerali régula cap. .-M audien-
câdem ralione constat nec grana benedicta, nec ima- tiam, sa;pè citati, et cap. Considère, codem, quôd
gines, cruces , et similia vendi po^sc ratione indul- pro nuîlà ecclesiasticâ admînistralione licet prelium
gence illis per benediclionem concessx ,
quia hoc accipere. Denique, cùm suflicere possit ad matrimo-
esset venderc indulgentiain ipsam, ut constat. Tune au- nium abus sacerdos de licenliâ parochi , manifeslum
tem censerenlur haie vendi ralione indulgentia*, quan- videtur non posse paroebum , vel episcopum illam
do eo nomine cariùs venderentur nain si sint pretio ; lieenliam vendere , ut ex diclïs constat , et ex dicendis
ajstiinabiles ralione materix , vel expensarura , non cap. sequent., magis paicbit, ergo neque si ipse assi-
erit simonia ,
quantum ad cam parlem illa vende- stât, polest pro illà assisleniià prelium accipere, quia si

re, quamvis babenda sit ratio vilandi scandalum, assistendo per alium non potest aelum sùum venderc
et onino. malum, vel turpis lucri spécimen. .
nec perse poteril. Pro nullo ergo aeiu hujus pasio-
1 1. Ullimô revocari possunt ad banc jurisdtclionem ralis curx, prelium accipere licitum est.
inlernain omnes licenlix, vel quasi dispeusationes
quas paroebi dare possunt suis subditis in ordine ad CAPUT XX.
prxceptorum observationem , vel excusationem , ut,
Ulrùm aclus ecclesiaglicce jurisdiclionis perliiientis ad
verbi gralià, laborandi in die festo propter occurren-
exlernum forum, sinl materia simoniœ?
tem neeessilatem , vel comedendi cibum probibitum in
aliquodie, et similia; sive haoc fiant per proprium i.Debâcjurisdictione solet generalis régula consti-
aelum jurisdiclionis, sive per autbcnLicam approbatio- t ii
ï
, niillum illius actum posse sine simonia vendi aut
nem ( ut sic dicam ) causa; excusantis ; nain quomodo- emi , ac subinde semper esse maleriam simoniœ. Ha c
cumque fiant, sunt aclus spirilualcs pastoralis oflicii, régula sumi polest ex 1>. Thom., q. 100, arliculo 5,
et ideô nullo modo vendi possunt. Maxime cùm ad prxserlini ad 5 , et in i , d. 25, q. T> , art. 2, q. 2,
illos paroebus ex suo officio lencatnr, et iia sub mi- '
pi'.iscriim ad 0, et ex aliis ibeologis ibi. cl Anton.,
TO. XVII. if,
491 DE SIMONIA. 492
S\hesl. cl aliisThomislis loris s.i pè ciiatis. Juris , j| et lia liunt, volonté illo eum quo cxerccntur, ut sunl
cliam interprètes idem senlire videnlur i;i c. Yidcntes, dispcnsationes, privilégia, facultalum concessiones

i , (|. 3, «uni Glos. il»i , Cardinal. Alex. ,

num. 7, cl legilimationcs, et similcs; alii dicuiilur jurisdietîonis

sauct, Sixt., num. 6. Ilem in c. Qui reclê, I! , <|. 5. conlenliosa;, ulquî ad judicia ecclesiastica spectaut;

Yerùmlameu Ikcc uni versai is régula, licel ferlasse cl inter lins quidam pcrlinenl ad censuras imponendas,
vcra sil, non est aequè cerla in omnibus aciibus hujus vel tollendas, qui plus babent de commodo animarum,
jurisdictionis, quia licct omnes ,
qualcnùs ab illà et minus de sirepilus judicii externi, ideôque magis

sunl , siul aligne modo spiriluales ex parle principii spiriluales videntur; alii verô sunl magis externi et

non lamen omnes sunl œquè spiriluales, vcl in se polilici , ul aclus omninô foreuses liiiuni civilium vcl
spcclati, vel in oïdinc ad proximmn finem, ad quem criminaliiim personaruni ccclcsiasticarum. Dcniquc in

K Iciuiilur, quidam enim videnlur esse salis malcriales, bis aciibus considerarc possumus , vcl jurisdiclioncm

etimnmdiatè ordinali ad finem politicum inlerpcrsonas ipsam , aut facullatem , à quâ ipsi aclus procedunt
occlesiaslicas, ul lilcs civiles, vel criminales inter cas (quam spiritualem esse supponimus) vel aclus ab illà

dirimere, licentiam dare ad aliqucm attirai merè lem- j

«irocedentes ,
priùs ergo dicemus de aciibus quibus
poralem , cl simiha, ideôque non polcst esse de omni- ipsa jurisdiclio communicatur, vcl coiuparalur, quia
bus bis eadem certitude. Propter hoc ergo opéra; pre- etiam lu aclus ad jurisdiclioncm pcrlinenl ,
postea de
tium duco magis in parliculari de bis aciibus loqui ca-lcris aciibus.

eoniiii variclatem dislir.gucndo. 4. Dico ergo primo: Aclus communicandi jurisdi-

2. Primé ergo dislinguerc possumus aclus quibus clioncm spiritualem nalurâ suàsunt maleria simonia;,
ipsa jurisdiclio conferlur, ab aciibus quibus eadem ila ut illos vendere aut emere simonia sil juri divîno
jurisdiclio administrât"!*. Aclus enim ,
quo jurisdiclio contraria. Ikcc assertio cerla cl communis est, et

ccclcsiaslica alicui conferlur, rêvera esl aclus juris- meliùs palebil descciidendo ad aliquos actus in parli-

diclionis. Duobus enim modis conferlur haeC juris- culari. llatio verô gencralis est, quia, si bujusmodi
diclio, scilicet, vel ut ordinaria , vel ut delegata; et actus vendanlurvel emantur, vendilur ipsa spirilualis

cùm conferlur ul ordinaria, semper dalur ab aliquo jurisdiclio , al vendere jurisdiclioncm ccclesiaslicam
superiori aliiorcm jurisdictionem babenle , in virtute '

manifesté est simonia, nam et ipsa est supernaluralis

cujuspotcsi aliis dignilalcm confcrre, cui lalis juris- et supernalm aliter data, et ad spiritualem ac snpcr-
diclio conj'incta est. Sic enim à summo Pontilice naluralcm (idem per se primo ordinata , ut constat ex

inanal Ikcc jurisdiclio ad episcopos , vcl alios prae- proprià maleria | ergo. Major per se nota est, quia

lalos illam participantes, et inlerdùm ab episcopo vendere actum quo res iraditur, niliil aliud est ,
quàm
potest alicui inferiori communicari. Potcslas autem vendere rem tradilam , et è converso non aliter ven-
dclegala ab ce conccdilur qui ordiuariam babet, et dilur aliqua res ,
quàm vendendo elargitionem ejus.
in virluie illius comniillilur, cl ila illa commissio ac- Ilem aclus quo res Iraditur non alià ralione xslimatur,
lus ordinaria; jurisdictionis , merilo dici polcst ,
juxla nisi quia res ipsa œslimabilis est ; unde si unum pretio

1. lmperium, 11', de jurisdiclione omnium Judicum. scslimalur ac vendilur, etiam aliud. Declaratur pr;c-

Solùm polcst à priori membro excipi jurisdiclio summi terea ex duplici modo supra posito coinmuuicaïuii ju-

Pontilicis, qua; maxime ordinaria est et non confer- risdictionem liane, ul ordiuariam et utdclegatam. Nam
lur ab alio homme h abenle jurisdiclioncm ordiuariam, priori modo non datur, nisi conferendo aliquam digni-

sed immédiate à Deo ipso, lhcc aulem exceptio nihil ialcm ccclesiaslicam talcm jurisdiclioncm babentem ,

«dtslal gencralilali doclriiuc, tum quia loquimur de vcl si lanlùm sil cura pastoralis, datur conferendo
jî.risdicltone, quoe per boulines dari potcsl; bomines beneficium ecclcsiaslicum curalum babens talem ju-
enim sont qui siinoniam committerc possunt, non risdiclioncm , seu curam, cl solliciludinem , sed ven-
lV:is; liun etiam quia in illà dignilale, ejusque juris- dere bas dignitates ac bénéficia simonia est, ut paulo
diclione eleclores Ponlilicis subeunl \iccm ejus, qui inferiùs dicemus gcncraliter de omnibus benefieiiseccle-
jurisdi» tionem confort , et ita ex parte illorum polcst siaslicis. Nam quoad banc parlcm, Iota doclrina de
illa jurisdiclio esse maleria simonia*. , ul dicemus. simonia in ecclesiaslicis bcncliciis niajorcm rationem
5. Aclus verô quibus Ikcc jurisdiclio adminislra- habet in bcncliciis babentibus curam animarum et
tur, sunl illi qui ab illà prodeunt cl per quos exerce- !
ccclesiaslicam jurisdictionem, quàm in simplicibus

lur, ac veluli execuiioui mandaiur, versanlurque circa ul per se constat, ergo. Posteriori ilem modo, scili-

cxlernam gubernalioncm ccclcsiaslica m. l'nde dislin- cel ,

per dclegalioncm immédiate communicatur ipsa
gui possunt in aclus pertinentes ad dircelionem , et jurisdiclio non cum aliquà dignilale aut beneficio, sed
aclus perîimcnlcs ad execulioiicm ; sub prioribus con- proxime cl in se, ergo sicul jurisdiclio illa a*stima-

lincnlur maxime pnvecplorum, scu legum laliones in bilis prelio non est , ila ncquô illius commissio. Et
ccclesiaslico l'oro ; sub p:islcriorib:is conlineulur om- iitraquc pars hujus ralionis expresse Iraditur in cap. 1,
l

nés aclus judicioium ccelcsjaslicerum., sive civilium , 2 ci 5. Ne prœlali vices suas, ubi Glos. , et doctorcs

sive criminalium , et e.rlerorum qui ad illos redu- \ ,

omnes în bis conveniunl , cl in cap. Ad nostram , de
nmiur. l'r.de etiam dupliees ::elus bujus jurbdiclionis [1 Sinmn., cl in cap. Licct, de Pu'iïis. Et Summist.
disli«gni sol< ni , quidam xoi aniur jurisdictionis voltm- [1 v>-rb. Sinwitia, Sylvest., q. 14, Tabien., n. 44; Angel.,
tarii' , (juia in eis non intcrcedil coaclio , bed ;:i;(l':a, l| Sinu.uin. 2, mun. 27. N'avar. ,
d. c. 23, n. 111.
183 CAP. XX. AN ACTUS JURISD. ECCIB8. BXTERNI I OI\I SINT MATERIA SIMONNE. 49i

S. Atque liînc colligilur primo, non posse episcopi |

cl lato jus In se Bpîriluole est , et conferre illud , aclus

vicm 'mm preUo ooftslilui , ncc aliqucm spiriuialem esl jnrisdicllonie spiriiu dis ; esl ergo malcria si m
judicem sivc delcgatum, sivo onlinarium loco epi-
,
Kt confirmaiirr quia iota ratio aslimaiionis in hoc
SCOpi nul capitu'.i, vacante scdc , providcri, née vica- jure est dignilas illa scu bénéficiant ad quod ordina-

rium alieujus cccleskc, eliam ad nutum amovihilem , lur eleeiio , collalio vel inslilulio ; ergo si laie jus

ncc capellanum.cui parocliialis cura dclegatur, prclio vendilur, est propler actum, cl aclus propler efleclnin

constiliii sivc preliiim dctur ex parle cjns qui olïi-

,
qui spirilualis est; ergo vendilur id quod spiriiu; le est.

cium, seu jurisdiciioncm accipil, sivc ex parte cjus Deniqne dcclaralur in singulis : nain de eleclione id ba-

qui illani communicat, quia quocumqiie modo id fiât, beturexc. Mattliœus, de Simon. ; et ibi notai Abbas,
jurisdiclio spirilualis emilur ac vciidilur, ideôquc si- n. 3. l\aiione eliam palet, quia per electionem confertnr
raouia rominiiiilnr , ui probant allegata Jura, et spiriluale jus, «ibabctur ex c. ullimo do Translat. opi-
rationes farta' osiendunt. Et spceialiter probnlur ex scopi, ubidicilurvinculum spiriluale, quod esl inler epi-

cap. Ad uostrmu, de Simon. , ibi , scu pro vicariis assi- scopum et ejus Ecclcsiam, in eleclione inilium sumere,
awwdis, etc. Est aulem semper sermo de prelio et quia nimirùm cleclus incipit slalim baberc aliquod jus.
de voi'.diiione ; nam stipendium sustrniationis nun- Quod qnidem esse jus in re sensit Glos. in c. Quanta,
quàm cxrlndilur , ut in principio pnvinisimus, cl d.G3; quam sequilur Abbas in c. Sacrosancla,i\c ElCCt.,
constat ex USD , et notant Glos. et doclorcs in c. 1 cl num. 4, et in cap. Quanto, de Judic.n. G, cl inoap
2. Ne pradaii vices suas, et infra circa lerliam divi- bis, de Jure palrim.,num. 4. Alii autem volinil solùm
sionem latins dicluri sumus. acquirere jus ad rem non in re , de quo videri possunt
G. liic verô occurrebat difficultas ex' «su Romance milita apud Félin., in c. Cùm Rertoldus, de Seul, cl Rc
Ecclesiuî , in quà vidimus vendi clcricaturn Camcnc judie., n. 2 et 3 : nam ad pnrscns parùm refert : quia

cl audilorialum Camcr:^, qtinc sunt munia consliliila qualccnmque sit illud jus, spiriluale est, et hoc suf-
ad ceclesiasticam jurisdiciioncm exercendam \ice licit ut jus eligendi spiriluale sil. Id pnclereà evi-
Poniificis. Kespondeo duo in illis rmincribus esse dens est in jure confirmandi ; nam per confirmaiio-
dislinguenda , unmn est jurisdictio quœ
spirilualis nem ccr'.issimum cslacquiri jusin re; unde in d. cap.
auditori vcl clerico conferlur, aliud est cmolumenlum ult.de Translat. episcopi , dicitur per conftrmatio-

temporale ,
quod ex adminislralionc illius jurisdiclio- nem fore ralum spiriluale conjugium episcopi cuin
«is eis provenirc solet. Primum eliam ab ipso Ponli- Ecclesiâ , et ideô (ut Glos. cl Ahb. loris allegalis
iiee vendi non potest sine simoniâ ,
quia esl contra dicunl )
jam tune non solùm liabet jus qiiasi in
jus diviiumi : scciindum aulem perse, ac nudè spec- habitu , sed baberc eliam potest in usu et exercilio ,

lalum vendibile est, ut conslal , quia quid temporale juxla caput Trausmissam , de eleclione, cl ideô con-
est, et sumilur ex capil. tilt. Ne pradali vices suas. firmalio actûs est jurisdicliouis spirilualis, et valdé
foi Abbas, et in capite 1, eodem, num. 2, et ibi alii proprius pra^lalorum ecclcsiaslicorum; idemque ma-
et Angel. Simonin, %, nuuicro 25. Dico aulem per se nifestum est de jure con("erendi vcl instiiuendi; nam
ne nudè speclation ,
quia ut ee.njunelum spirituali juri h?cc eliam sunt propria munera pnclalorum tkelc-
ne jurisdiciioni lanquàm eonsequens ex illà vendi non sia^, ncc possunt excrecri sine propriissin.â spii iluali

potest ,
quia sic eliam ipsum spiriluale antecedens jurisdidione ; ergo jus ad hujusmodi acliones proprîè
vcnderclur, juxta capul Si fjuis objeceril ,
prima qua> spiriluale est, cl malcria simoni.c. An verô idem sit

slionc, dist. leriià. Hoc aulem posterius verum est de de jure pnesentandi , dieemus infra traclando de jure
jure e clesiasiieo, non de divino jure sallem respeclu patronales ; nam babel spccialem ralionem qu;e ad
,

ejus qui poiest illa disjungere , et unum sine allero illud jus perlinet.
dare. Talis RtftcTtl est summus Ponlifex, qui ex juslà 8. Dico secundo : Omnes nctus jurisdicttonis volun-
causa poiest se ab aliquâ humanâ probibilionc exi lari;c quatenùs ad efTeelum spirilualem ordinanlur
,
,

merc et poiest dare jus

, spiriluale reservando sibi materia sunt simoni;e. Assciiio est communiler re-
emolumenlum temporale , vcl partem cjus. Hoc ergo cepla qiue ila in gencrali proposila sufl'u -ienler pro-
,

in illis offieiis fecisse crediinus. Nam quia emolumen- baïur ex cap. Ad iwstrmn , cl cap. Cûtisntere , et cap.
lum temporale magnum crat ,
parîcm ejus sibi reser- Nom presbyterorum , de Simoniâ. Meliùs lamen os-
vavil , eamquc simul à principio redimi voluil, et ilrt lendeiur quasi indnciione, descendendo ad particuia-
tine simoniâ, aul vendilionc jurixlictionis spirilualis rcs aclus bujus jurisdicliouis, ijuales sunl di
illud emolumenlum eidgil in pnvdirtis olïiriis cmife- nés votorum, rclaxaliones juramenloni:;i, et dispensa^
rendiS. rnfurtofrt VCTÔ pr.elati non habent lanlam liones in legibus ccc'csiasticis, irregularilale , impe-
p >iestalom , et ideô non cxlendilur h;cc licenlia , ul dimcnlis malrimonii et simililitis ; de qoîbus constat
fh sequoniibns latins dicemus. apud Omnes esse maieriim simonie : 1>. Thomas
7. Secundo scquitnrcx dicta asserlione, non possc cum aliis in i, d. 25; idem D. Thom., d. q. 100, art.
vendi jus elfgrmd! ad dignilales aul ceci, siustiea béné- ad 3
5 , ,
cl ibi C.ijel. ci alii ; Sot. q. G , art. 2, ad 5 ,

ficia , neque jus conlirmandi cleclionem aul oonfe- Anton, d. c. 5 Angel. Simoniâ, "-. Y S.
,
, § 17; n. ; I-

rendi talia bénéficia, aul instiliicndi Hoc

in illis. vesi.,n. 9; Redoan.,1parl , eap.î1,n.l2,ctcap,29,
certum est apud oinnes quia hoc jus aliquo modo n. 1G, § Item pr<> usu: notant alii doclorcs,
,
in
spécial ad poleslatem j'iiïsdklionis spirilualis, tmde y-uw. 2 de Sim >n., et cap. C.u.r ab omntj d Vit. cl
495 DE SIMONIA 496
Honest. cleric; sumiturque ex eisdem juribus et ex dicendum sit de licenliis vel facullalibus , quœ, liect

aliis srrpù eitalis: et cap. Ad uostram, de Simon.; vcl per spirilualem polestatcin dentur , in materià merè
propicr gcneralem prohibilionena accipiendi aliquid polilicà versanlur, paulô infcriùs declarabo.

pro ecclesiasticis functionibus , interquas omnes isue 10. Contra banc lanicn asscrlioncra objici solcl si y-

dispensationes merilô computantur; vcl à simili et à lus Romance Curiae et legatorum Pontificis, qui habet

fortiori, quia si pro sententiis, absolutionibus etsimi- ut ad obtinendas dispensationes necessarium s'il ali-

Iibus non est pretium accipiendum , mullô minus pro quam pecuniam persolvere. Dicunt aliqui , bujusraodi
bis dispensationibus. Denique in concilio Tridentino pecuniam non dari pro dispensatione , sed pro rc-
sessione 24, cap. 5, de Reform., de dispensationibus scriptis et testimoniis tanquàra necessaria stipendia
in ma trimoniis ,
gratis esse dandas dicitur ; idem de oflicialiura qui in bis laborant. At boc non boncslat
dispensationibus in legibus ecclesiasticis dicitur ses- actioncm, tum quia conslat ex usu.praeter omnia
sione 25, cap. 18. de Reform. Ratio verô est quia bec stipendia oflicialiura , majorera lucri parlcm cederc
dispensationes sunt aclus supernaturabs polestalis in utililatem dispensants , tum eliam quia etiam pro
jurisdictionis , ut constat ; nam actus dispensandi ac- ebartis, lestiraonialibus litleris , et sigillo probibitura

lus est jurisdictionis, ut in tractalu de Legibus osten- est aliquid accipere eliam ipsis notariis et ofûcialibus,

dimus, et in traclatu de Yoto; et cùm ejusdem jurisdi- in cap. 1, de Simon. , et in cap. Sicul episcopum, 1

clionis sit dispensare et logera ferre, sicut potcsias le- quasi. 2, et in Tridentino , sessione 21 , cap. 1, de
gislaliva ecclesiastica supernaturabs est, itaetiain po- Reformationc. Ende Navarrus, cons. 2, de Simon.,
teslas dispensandi in lalibus legibus. El idem à for- reprobat in bàc parte siniilem consueludinera Roraa-
tiori est de potestate dispensandi in bis quse altingunt nam accipiendi uirara aureum pro subscriptione vcl

aliquo modo jus divinum, ut in votis, juramentis, etc. registraiione datarii vel pro suspensione sigilli. Et li-

Ergo omnes bi actus supernalurales sunt ex parte cel dicta jura atque etiam Navarr. loquantur de litleris

principii , nec minus spiriluales sunt ex parte finis ,

lestiraonialibus , aul bullis in collatione ordinura aut

quia tollunt vincula quac conscienliam ligant et sol- bcneficiorum, tamen eadem ratio esse videtur de dis-
vunt , non solùm in terra, sed eliam in cœlis, ac de- pensationibus ,
qua; non minus gratis conferemhc
nique ad spirilualem salutem de se , et quasi intrin- sunt, quàmordines aut bénéficia. Auget prœterea dif-

secè ordinantur. Ergo in hos actus optimè cadit ficultalera, quia quo diflîcibor est dispensatio, eu major
sentenlia Cbrisli : Gratis accepistis, gratis date. pecuniac quanlitas pro eà poslulalur, ut pro dispensatio-

9. Accedit a'ia ratio ,

quia in dispensationibus ser- ne in secundo gradu raalriinonii.quàra in quarto, et sic

vanda est icquitas jusliliic distributivae, ut pro ratione de aliis, cura tamen rescripta in testimonium taliuni

causa; detur vel negetur dispensatio , quâ aequitale su- dispensalionum tradenda ejusdem sinl laboris et ono-
biaià, enervalur et corrumpitur ecclesiastica discipli- ris, ergo videtur augeri pretium solùm propter re-

nait si dispensationes vendanlur ,

justam distribu- spectum ad rera spirilualem, quod Siraoniacum est.

lionem non servari morali consecutione necessarium 11. Ad boc respondetur primo quôd licet exigerc

est : nam co ipso quod per dispensationera lucrura pretium pro dispensatione sit simonia contra divinura

quaeritur , ille dispensatur, qui plus confort ille au- ; jus, in quo non po'.est Ponlifex dispensare, tamen
tem,qui pauper est, indispensatus recedit, eliainsi \
exigere aliquid in suslentaiioncm , et ad sustinenda

œqualem, vel forlassè majorera dispensationis causam j

onera status dispensants non est contra jus divinura

babeat. Undc confirmatur, quia vel dispensait peti- •ut infra generaliter dicetur, neque in prx'senti materià

tur ex causa légitima , et tune suo jure débita est ; et i

dispensalionum invenitur esse contra jus ecclcsiasli-
vel non babel legili- cuni. Nara in bàc specie nulla talis probibitio in illo
ita immérité pretium poslulalur ;

darctur probibitio suraraus

mam causam, et sic turpiter et injuste venditur; sed reperilur ; et licet talis ,

lise rationes procedunl eliam in legibus civilibus ea- Pontil'cx, qui est supra taie jus, posset ca quae ad suuin
statum pertinent ordinare, proul sibi videbilur expe-
rumque dispensationibus. At ibi solùm oslendunt ta- !

lem abusum esse contra justiliam legalem vel dislri- dirc. Ita ergo si in curià aliquid in dispensalionum

bulivam, non verô esse simoniam, ut ex supra diclis !

expeditione pro ipso Pontifice poslulalur, non est ven-
sed sustenlalio personne, vcl onerura
1

il-
constat. In prasenli verô materià , cùm alioqui sit dilio gratiae ,

apta ad simoniam, ut ostensum est , optimè déclarant ! bus status. Secundo dicimus, mérité potuisse Ponlifi-
gravilatem sacrilegii in lali materià, quia cum gravis- ces imponcre boc omis, et quasi tributum ad suam

guberna- sustenlationem necessarium potiùs in dispensationi-

simo delrimenlo animarura et ccclesiastic;r:

tionis conjunctuin est. Atque bine etiam constat idem bus quàm in aliis graliis, quia dispensationes odiosoc

dicendum essedcquàcuraque liccnlià in materià spi- sunt, et oportet cas oncrosas reddere petentibus, ne

riiuali, ut sunt litlerce dirais soriae, pro quibus sine I facilitas obtinendi , majorera licentiam tribuateas im-

portuné petendi fiunl autem illis onerosae, si absque

dubio pretium accipere non licol , ut palet ex concilio ;

Tridentino, sessione 21, cap. 1, de Reformationc, ubi sumptibus et pecuniâ illas obtinere nonpossint; et

eliam sponlè oblata accipere probibet; idemque est bàc ratione fieri eliam potuil ut quo dillicibor esldis-
pensaiio, ut rarior etiam sit, niajus pecunix onus lia-
1

de privilcgiis cl similibus favori bus cl grains, quae

vei dipensationes quoedam sunt, vcl illas virlute con- bcat annexum.
lineni , vel camdcm ralionem Itabcitl. An verô idem 1-?.. Tertio, 8£cpc id quod solvi proccipilur, non ap«
497 CAP. XX. AN ACTCS JURISD. ECCLES. EXTERNI FOR1 S1NT MATERIA SIMOM.E. 498

plicatur Ponlifiei, vel ejus officialibus, sed ad aliquod Arobant autem, rjnia id est prohibilum jure eommuni,
pium opns; et tune ralio imposilionis esse polest, qualcnùs spiritualia pure, cl sinepaclo et modo dari

quia non dalur absolula dispensalio, sed commutalio prxcipiunlur . cap. ult. de Part., cum similibus, et
uniusoperis in aliud;quod maxime babet locum in
j
quia non polest cum onerc dari quod es jure eom- ,

volorum dispensalionc. Item aliquando il imponifnr muni gratis dandum est; cui juri eommuni ecçlcsia-
in pœnam alicujns prioris dclicli , ut si dispensalio stieo ornnes episcopi subjiciuntur , Pontifice solo

est in irregularilale contracta ex dcticlo , commulalur cxccplo. Qux prim ipia et j'.ua latè Navar. urgi t.

in aliam pœnam pecuniariam . quam polest etiam Ponderari verô potest decrelum concilii Trident., sess,
Pontifex suce camerx applicare. Et sic etiam in dis- 25, cap. 18, de Reform., ubi generalilcr agens de
pensalionibus , in affinilalibus vel impedimentis con- dispensationibus ccclesiasticis interalia disponit, ut

iraciis per illicitam copulam. Quarto etiam pro ofli- gratis ad quoscumque dispensalio pertinebil , prxste-
cialibuH et expensis connu, et iaboribus in scribendo, tur, aliterque facla dispensalio subreptilia censcalur.

expediendo, etc. ,
potest licite aliquid exigi, quia lioc Nam, Ut dicebam, illud (jralis non videtur tantùm ex-
non est per se malum, ut constat, neque in hàc spe- cludere prelium , sed eliam omis et gravamen pecu-
cie invenilur prohibilum : nam jura, qux loquunlur niœ ,
quoeumque litulo fiât. Hoc autem maxime ve-
de ordinibus, et beneficiis non videntur exlendenda rum babet, quando laie onus imponilur ut cédai in

ad hece omnia, lum quia non est in omnibus illis ca- utilitatem dispensantes litulo suslentalionis ; nam boc
dem ratio; lum etiam <|uia illa jura sunt potiùs odiosa prxcipuè videtur voluisse probibere concilium ; et csl

quam favorabilia; prxtcrquàm quôd liect esset talis valdè necessarium, ne illo litulo delur occasio mulli-
prohibilio canonica per consuetudinem Romanam, vi- plicandi injustas dispensalioncs, quod maxime vide-
denlc et consenlientc Pontifice , esset derogaïa. Undc tur voluisse vilare concilium , ut ex principio illins

eliam in concessione indalgenliarum ,

qux spirilua- capitis constat. Ilein hoc prxcipuèhabet locum quando
liorest, ut sic dicam, non ccnsciur esse prohibilum of- episcopi babent aliunde suflicienles reddilus ad suum
iicialibus pro suo labore in instrumcnlis conlicicndis statum, et ejus onera suslcntanda, u! sunt maxime in
aliquid accipere. Ilispaniâ, et regulariter in aliis Ecclesix provinciis.
13. Dubilari ergonon débet quin talis consueludo 15. Et ob casdem causas non facile permilli débet
per tôt Pontificcs non solùin et timoralos, sed serpe ! ut pro salariis aut stipendiis officialium lalia onera
etiam sanclissimos, et dociissimos tolerala, et appro- imponantur, quia episcopi tenentur suos babere offi-

bata libéra sil ab omni labe simonix et ab omni cri- ciales, et illis ex suis reddilibus convenientia stipen-
mine, ut laie continuât, plura ad hoc allegans, Redoa- dia tribuere, ut sentit Solo, dicta q. 6, art. 1 : nam
nus 1 p. d« Simon., cap. 21, n. 4 et sequentibus; et j
cum hi praelati ratione muneris leneanlur ad bos
animadverti potest concilîum Trident, in allegatis Io- !
aclus prxstandos, tenentur etiam ad omnia qux mo-
cis , et prxserlim in sessione 22, c. 5, de Reform. ,
raliter ad illos necessaria sunt, unde propler illa

ubi agens de dispensationibus , qux in Romanâ Curiâ omnia reddilus convenienles recipiunt; undc si ali-
conccdunlur, ait : Ea verb quee gratiosè conceduntur; qnod lucrum ex dispensationibus illis Iribuanl ofii-
suum non soi tiantur effedum , nisi priùs ab eisdem (id cialibus, ipsi virlutc accipiunt in suum commodum,
est, ab episcopis) tanquàm deloja.is apostolicis summa- cl incommoda quai concilium vitare voluit non évitant.
riè tunlùm, et extrajudiciali'.er cognoscantur. In quibus In hoc lamen existimo mullùm posse valere consue-
verbis supponit alias e-sc dispensalioncs qux non tudinem, prxseriim cùm in hoc speciali casu nihil si

gratiosè conceduntur, quasnon solùm tacite approbat. in jure, stalutum, ut dixi. Addo prxterca quôd, licet
sed etiam permiltit ut suum slatim sorlianlur effe- Itxc vera sint, non est prohibilum episcopis quin per
1
1 un. Dicuntur autem non gralioscc, non quia vendan- modum commutationis possinl dispensando omis ali-
lur, absil, sed quia non sine onerc aliquo , vel in cujus eleemosynx imponere, maxime quando dispen-
commutationetn , vel in pomam, vel in subsidium su- sant in vais, et in observatione fesii, ci similibus,
sienlalionis conceduntur. Alice verô.,qux sine ullo lali quia non tenentur puram dispensationcm dare, - i

oni iv conccdunlur (qux sunt etiam quam plurimx) possunt commutationem miscere, et câdem ratione si

dicuntur gratiosx. Et fortassè quando in aliquibus dispensalio supponat culpam, possunt illam punire
aliis locis citalis dispouit concilium, ut aliqux dispen- prxcipiendo eleemosynam, ni lamen ab omni simo-
salioncs gratis conccdanlur, de boc modo gratioso lo- nix labe, et i E lins specie abstineant, non sibi, sed
quilur, qui non lantùm proprium prelium , sed etiam piis operihus la!em pecuniam applicare délient, et
hoc gep.us oncris cxcludal ; nam prohibilio prelii tam optime facienl si eorum lihcram dispositionem eisdem
u.iiv» rsalis est , lamque divina, ut ejns particularis cum quibus dispensant, vel si necesse sit aliis fidcli-
admoniiio non videretur necessaria. bus ministris commiltant.
I i. Quapropter verissimam existimo illorum aucto- 16. Dico 5 : Actns jurisdictionis ecclesiasticx,
rum sentcniiam,qui docenl non posse episcopos eliam etiam conlentiosx, et involuntarix, materia sunl si-
prxdiclis lilulis aliquid exigere in dispensand in bis monix, ad quam vilandam
i
gratis ex peeri dcbenl. lia
casibus qui ad ipsos pertinent; quod lenet Navarr. docenl onmes auclorcs allegali in prxced. assert.
cons. IN de Pœnil et Remis.; ïabien. f verb. Simonin, Inumcrantque primo aclus visitandi juxta cap. 1 el
num. 19, Ugolin., lab. 1, cap. 52, num. 5, in fin. 2. de Censib., in G, 1
1 concil. Trid., ses?. 21, cap. 5,
 409 DE SIMONIA. r>ou

Je Reform. Quibus lotis victualia sou consueia: jui'isdictionem tempo ralem, ut luibcl Ponlif«>x in sup
procurationes ad Buslenlalioncm permillunlur, de tcmporali lerrilorio, ei regno, et babc:.t mulii episcopi
quibus eliani slalutum rst in cap. Cùm venerabitis, et in aliquibus locis, qu;e jurisdiclio, nic^l in illis, polcst
(.<p. Procurationes, de Ccnsibus. Secundo numeralur denoniinaii ecclesiaslica, sieiii lemporalia bona Eccle-
actus ccclcsiaslici judicii usquo ad st-ii it-n lî.i* prola- siac spiriuiulia vocanlur. Niliilominùs tamen certum
lionera. lia sumilur ex divo Tboinà in locis citatis est aeius jjlius jurisdiclionis, etiam ut exercenlur
eu m Tbcologis in cisdem loris, praeserlira Richardo per judicem ecclcsiasticum, non esse maicriam simo-
. ià q. 25, art. 2, quxsiione 3, ad î>; Anton., nia', quia semper manent meri temporales; et ila

dicto S 1"; Sylvestro, q. IOj Angcl., Simonin, 3, num. d cci.i communiler canonisée in cap. 2, Ne pra-lati

28; Tabicn.,num. 47; Navarro in comment, de Dat. vices suas. Debcnl ergo ass< rliones posilœ intelligi de
et Accept., scu in exlravag. Ab ipso, not. 0, num. 19; actibus procedentibus ab ecclcsiastica poteslate pro-
Vlossis et doetoribus i.i capite Vendentcs, 1, qua'stione prià cl spirituali. Deinde bi actus s rpè versantur in

3; idem Hoslicns. etAbbas, in cap. Tua nos, de Simon maleria pure spirituali, ut palet quoad priores actus
ubi ctiam Felinus, num. A, referens ctiain Abb. in c. in dispensaliouibus volorumcl legum ecclcsiaslicarum
Cùm ab omni, de Vit. et llonest. Clcricormu ; Re- et slmilibiis ; et in poslcrioribus actibus in censuris
doanus, 2 part., ea;>ite 50, num. 13, et sec; ; et sumi- ferendis cl lolleiidis, in beneficialibus causis ci mai; i*

litr ex diclo cap. (hua ab omni, ut ibi latè per Panoi m. monialibus, vçl in bis quçc ad (idem pertinent et
et ex d. c. Vendent c$, ibi : Vendenles in lemplo suni, similibus; et in bis nulbini est dubium, quia actus
qui lice quod qvibu&dam jure competif, ad prœmium sunt omn'mô spiriluales lani ex parle principii quàm
larghintur, et ex c.Xemo prcsltijtcrvrum, de Simon., ex parle maleri;e et Unis.
ubi dicitur, simoniam esse aliquem rcconci iure, vol 18. Possunt aulem per spiritualem potcslatcm exer-
lestimonium reconciliationis ei (tare non gratis, et ex ceri quidam actus qui videnlur merè poliliei et lut -

c. Ad aures, eodem, ubi est sermo de absolu tionc à mani, quia proximè versantur in malcrià tcmporali cl

censura, quae pars est judicii. Denique ex gênerai! bumanà; ut in aclibus jurisdiclionis volunlaria: esse
probibitione c. Ad audientiam; nam judicia ccclcs. videtur licentia studendi , vel bumanis lilteris , et

l'acerc inlcr ecclcsiastica ministeria compuiatiir; non pbilosoplmc, vel eliam juri canonieo aul tbcologia*,
ergo licet illa vendere; licebit tamen stipendium su- quia boc sludium actus naluralis et vendibilis est, et
siêntalionis accipere, <pio lit. bonestari soient aliquac proximè ordinalur taniùm ad eommodilalcm huma-
eonlribuliones qu;c darî soient ecclesiaticis judicibus, nam. Idemque censcri potest de licentia docendi.
et sporlukc vocanlur, de quibus videri potest Panorm. Item legilimatio, verbi graiià, solùm spectala qnalenys
in d. cap. Cùm ab omni, n. 9 et 10. Addunt verô pra> per eam tollitur quadam iiibabililas ad temporales
dicti doclores ferè omnes non tantùm judicem, sed bouores et commoda, et sïmilia. In aclibus verô juris-
etiam teslem simoniam commiuere vendendo t< siimo diclionis non volunlaric videnlur bujusinodi esse
nium suum in spirituali judicio. Sed boc examinab:- causa; merè civiles inlcr ciericos de bonis tenq orali-
mus i:: fia Iraclando de bis qui simoniam commil- bus, vel de criminibus aut injuriis. De bis ergo a< li-

lunt. Terlius actus est censura ligare, vol absolvcre, bus consent aliqui, nalurà suà non e.-se maicriam
ipianqiiàm lucc eliam sub judiciis comprebendunlur ; simonia', quia merè lmmani et poliliei sunt; nec suf-
et de absolulione jam supra diclum est capiie . liccre putanl quod à jurisdietione ecclcsiastica pro-
I
r;cccd., de censura verô id colligitur ex cap, 2 de cédant, quia licet lr.ee polcstas in se spirilualis sil,

Simon., et ibi à doetoribus notalur, in universum li- simul esl em'menler politica, el lemporalis, et ideù
gare aliquem per potcslatcm ccclesiasticam, vol puni- quando sub bac tantùm ralionc operatur, non e>t ex
prelio liât, simoniam commilli. Ad quod eli m nalurà ici simonia vendere actus cjus; sed poloril
l'aeîl p. cap. Nemo presbyterorum. Ratio denique uni- esse simonia, quia ab Ecclcsià probibila. El bitic sen-
J

versalis est, omnibus aclibus excredur

quia in bis :
tentia: favet limoe in cap. 2 de Magisl. ipiatenùà dicit
i

supernaturalis polcsias à Deo gratis data ad guber- non esse simoniam, sed turpe lucrum vendere lieen-
nandani Ecclcsiam suam, ac proinde gratis exerceri tiam studendi, quo seipiilur Angel. verb. Mugister,
débet ex vi sua: instilulionis et nalurà;; ergo si prelio n. [',>.

vendatur, simonia commitlilur;'crgo in omnibus bis 19. Sed nibilominùs probabilius videtur, omnes
a; lilsus in.enitur simoiii;e maleria. ITudc non videtur bos actus, qualcnùs à polcslale spirituali proccduul,
Iure simonia tantùm esse quia probibila (licet rêvera esse veram materiam simonia: ex vi jtuis diviiu ;
quod
p< ! Ecclcsiam probibila sil), sed eliam nalurà suà et sentit Glossa prima in cap. 2, A'e pradati vices suas,
ex \i talis watcriai, dicens, ubicuiiKpie episcopus gratis facerc aliquid
17. Sed circa banc et pncccdenlcm asserlionem débet ralione sui oflicii, simoniam commiltere, si ali-

rest dubium, an locum babeanl etiam quando quid exigat, maxime, iuquil, cùm jurisdiclio sit spirt-

actus juridictionis, licet ab ecclcsiastica potcstalc Uialis, ubi per illam parliculani maxime, non potesl
procédant, circa materiam polilicam, et iticrè bu- fieri coraparalin ad acius qui procedunt à jurisdietione
manam versantur. la quo inprjmis suppono sermoncm tcmporali, cùm in cis slrnonia locum non babcal. ut

esse de polcsiate ccelesia 3 iicâ formalilor; contingit diclum est proximè, et l.itiùs supra, capite >S. Sensus
enim prajlalos Ecclcsiic haberc prppriam, fit directam ]| CPgO essg videtur, vel ob bauç maxime causant ibi
SOI CAP. XXI. AN LABOR CORPORALJS IN SP1R1T1AI.IRIS SIT MATF.RIA SIMONLE. 502

inlerveiilrc simoniam, quùd jurisdiclio, a q»a illi «uni proporliQUe qua-liu Imv venlilari, et ideô in

aclus proeedimt, est spiritualis; vel lune maxime Il Une loriiiu il!. mi iVMTVa\iiuus. El ila generaliiu

commiiti simoniam, quaudo aclus ex vl objecti eC raa- opiniones et auclorcs cefçrçmus, etiamsi ip i
inl< rdum
terise est spiritualis. Uroquc aulem modo inferlur in parliculari de sacramentis vej diviius. ofGc'iis, aliis-

assertïo posila : nain si polissima ratio simonia? in vc similibus operibus loquaniur.

lali materiara est habitudo ad lalem jurisdiclionem, 2. Prima ergo scnleplia esl pro lniju-anodi labore
omnes aclus ab illà procedenles erunt materia siino- licitum esse preliiun accipere., eliamsj aclio, «ni ad-

niae, quia in omnibus illa polissima ralio invçnitur; jungiiiir, sit intimé occcssai la ad sacrum minisierium,
si verô. aclus spirituales ex objecte- div uniur maxime lia tenet Adrian. quodlil). 9, art. 1, in résolut, lit. 0.
esse materla bujus ^-i un >i iKi», eliam alii aclus ejusdem Refert Altissiod. 3 p., q, pcnult. de Simon.; alii re-

muneris et potestaUs, lit et non babeant materiam ferunt libro lerlio, tractaiu21, eapile 2; in Codtce
ita spirilualera, erunt materia simonia', et>i non Lam aulem Parisiensi salis anliquo, quo ulor, IractalUS. de

gravis nec tain prajcipua; et boc posteriori modo in- Simonia esl "27, cl in eo non invenio boc expresse
lelligunt illic Glossam Abb., Arelin. et alii, qui consç- asscrtiini ; potest aulem sumi à simili CJ eapile 3,

qucnteriubancsentenliamdcscendunl. El eamdemçup- quacslionc -, qualenùs Uii ail pro doclrinà non posse
ponere videntur Joann., Andr., Anani. et Cardin, in ca- [nelium accipi, pusse tamen pro iaborr, cl addil coni-
pile secundo de Magist., et Turrecr. etPra'posit. in cap. paralionem ad alia spiriiualia. Lt ila yidetur aUegari
De quibusdam, 37 distinciione, dicentes esse simoniam ab Adrian. et eodem modo posset rçferri Alcns,
aliquid exigere pro licentià sludeudi; nambsec licenlia 2 part., quaestione 107, n. i, art. 1, qmr>i. i, in fine

piuxiniè non versalur circa materiam spirilualem. cùqi idem dixissetde scicnlià, subdit : Atque idem est

20. Ratio verô generalis est, qui usus jurisdiclionis pro celebralione missarum, et similibus. Exprcssiùs id

spiritualis formaliter ac per se spiritualis est ; nec tradit Major, ibi, quaeslione prima, in Une, § llacleniis.

refert quôd inlerdùm materia proxima aclûs videalur Inclinât ci parte Ricbard., art. 3, quu:sl. 2, ad 1 et 8,
polilica aut icmporalis, quia consideranda est, prout licet non de sacramentis, sed de consccralionc cccb:
çadit sub talem spiritualem polestatera; sic enini sue, et celebralione missarum loqualur, senliens, in

non cadil nisi ut ordinata ad spirilualem flnem et ad quaist. 3, contrarium de Sacramentis quie vix possuiit
illura aliquomodô conducens, et ut sic jam c>L spiri- conciliari. Pro câdem seulenlià referlur Armacli., lib.

tualis, et ila aclus spiritualis efficilur, non solùm ex 10, cap. 10 ; ex juris eliam perltis inulti banc seulen-
parle principii, sed eliam ex parte finis. Atque bâc ;
liam docuerunt, Glos. in eapile Significatum, de Pracb.,
ratione quodlibet judicium inier clericos spirituale verb. 1 taque; item Gios. 1, in eapile Suam, de Si-
censendum est, quia licci sil de crimine communi mon., quai solùm dieil, posse cçlebrantem missain
laicis el clericis, vel de bonis teinporalibus, semper accipere aliquid in sustenlationem, vel posse locare
causa illa Iranclanda est modo ecclcsiastico, in quo opéras suas ; nec plus Yidetur prior Glossa mien-
somper babelur ralio clericalis decenliaj ac dignitalis ;
dere, licet dicat posse recipi aliquid pro labore. Et
ubi obiler nolandum est bece judicia semper esse à idem ferè babet Gloss. in cap. ull. 21, q, 2, et se-
poieslaie ecclesiasticà formaliler, licet convenianl quitur Panorm., dicto.c. Significatum, num. 8, et ibi

clericis ratione siue immunilalis, quia hacc immunitas alii, el Prseposit. in cap. Jud'ues, 1, q. 1, Jul. Ciar.

non est ex poleslale civili, ut barelici volunt, vel dicens esse communem, verb. Simonia, n. 2; Ai. gel.
eorum faulores, sed est ex ecclesiasticà polestate, et verb. Simonia, 2, num. G, et refert pro illà Innoc.
à divino jure ducit originem, et ideô semper illi el Ilo^liens. in eapile Quoniam, ne Prœlali vices suas.

aclus sunt à supcrnaturali poleslale elicilivè, ut sic 5. Ralio l'uiidamcnlalis bujus senlcntix esse débet
dicam, et ex relalione ad fmcm spiritualis boni totius quia aclio illa secundiun se, et labor corporalis qqi
EcclesÛB, et maxime ccclesiaslici status, semper sunt ex illà nascilur, vel incommoditas eundi et redeundi
aclus spirituales, ac subinde materia simonia?. vel ibi assistendi cura morâ lemporis necessariù, et
moraliler et pbysicè est prelio scstimabUis, et non
CAPUT XXL
amitlit suum valorem propter conjunctionem cutq re
itr'uin labor et defaligatio corporalis in operibus spiri-
seu conditionc spirituali lali operi adjunctà; ergo illa
tualibus, sit materia simonia, aut vendi possit licite;
ut sic speclata non est malcria simoniœ, ac subinde
idemque de obligatione ad talia opéra interrogalur.
veiulere illam prxcisè secundùm illum valorem nullo
1 . Quxstio baee Iractari solet maxime de actibus modo augendo prelium intuilu spirilualilalis, nullani
sacramentorum, babet tamen camdem rationem in babet ralionem simonia'. Secundo quia illi labori ex
omnibus actibus exlernis, qui licet ex fine et principio naturà rci debetur siipendium, seu menés, mule in
spirituales sint, nibilominùs eorum spiritualiias, ut concilio Agalhen., eapile 36, dicilur clericis reddenda
sic dicam , adluerel operi corporali, quod Label an- esse stipendia : Sanclis laboribus débita tecundum
nexum vel laborcm et defatigalionem corporis, vel vitii sui debitum, cap. ult. 21, qusest, 2. Non debetur
ali|uam incommoditalcm, qualenùs bomo pro illo aulem stipendiura ratione spiritualis minislerii ut spi-
lempore quo spiritualibus occupalur aclionibus, non rituale est, sed ul in eo corpus faboral et occupalur^
potest suis lucris velcorporalibus connnodisinlendcre. ergo luec duo reeie dislingui possuul in lali opère in
De omnibus ergo operibus bactenùs tractalis poiest i ordine ad recompensationem ergo etiam in online
;
 ;o3 DE SIMONIA. r»04
:nl prclium, et mercedem. Rcsponderi potest, illud li dixerit vendere quod est spirituale in his actibu8,siinoniam
stipendium, de quo concilium loquilur, non darï nt esse, nihilominus in codem sensu videtur loculus,
nain
pretium operis, scd in sustentationem debilam, juxta sub illo spirituali comprehendit lotum actum prout ,

illiul Lucœ 10 : Edentes et bibentes quœapud illossunt. in re ipsâ spirilualis est, et ideù solùm excepit id quod
dignus est enirn operarius mercede suâ. datur per modum suslcntalionis. Atque ita intelli-
A. Scd conlra lioc argumcnlor tertio. Quia hoc gunt, cl sequuntur Cajetanus ibi; Solus lib. 9, quacsl.
stipendium suslentationis nihil differt à pretio operis (i, arliculo 1. Latè idem disputant, et docent Durand.
et Iaboris materialitcr speclati ; unde in Scripturà ita •i, d. 23, q. 3, n. 10, etPalud. q.
5, quamvis Paludano
appcllatur, ut palet ex cisdem verbisLucscallegalis, non placcant rationes Durandi, de quo slatim. Tenet
el I Timot. 5, dignus est operarius mercede suâ. Nain etiam Gabr. Lect. 28, in Canon, lilt. C. et Abulens.3,
merces propriè significat pretium operis. Malt. 20: Reg. 14, qucesl. 9. Sylvest. verbo Simonia, qua>st. 9,
Voca operarios, et redde illis mercedem. Unde Paul. 1 ibi Reg. 5 ; "Victor., supra num. 29. El earn sequuntur
Corinlh. 9, comparât illud stipendio militis, quod Innoc. et Hoslicns. in capite 3, A
T
t> prœlati vices suas.
reverà pretium est. Denique numéro 18, expresse Idem Ilostiens. et Anehard., in dicto cap. Significatum.
Voca tu r pretium pro ministerio in sanctuario. El à signo Idem tenuit Abb. emendans, vel declarans priorcm
confirmari potest, quia in eo attenditur proportio et sententiam in c. Suam, num. 4, et in capile Cum sit

commcnsuralio operis ac Iaboris cum stipendio. Nain Romana, num. 2, de Sim. , ubi Zabarel. , Anton.,
ideircô non datur lantum stipendium recitanli missam Joan., Andr. et alii.

vel ofticium mortuorum , sicut canenti , nec audienli G. Probat Durandus hanc sententiam ,
quia labor
imam confessioncm, sicut audienli per lotum diem operis etiam in cerporalibus aclionibus non vendilur,
nec sicut concionanti ; ergo signum est seslimari labo- nec emitur, nec est dignus a!ià seslimatione, quàm
rem et corporalc opus, et cum proporlione relribui; ipsum opus, sed in his ministeriis spirilualibus opéra
boc autem est esse pretium , vel explicetur in quo hsce ipsa non possunt vendi, nec pretio seslimari, ergo nec
distinguantur. Quarto licitum est simplici saeerdoli labor illis annexus. Major palet, lum quia ex parle
loearc opéras suas pro ministerio spiritual] , sed in vendentis opéras suas, parùm refert labor ad valorem
localioné id quod datur pro opère, habet veram ra- operis ; nam œquè potest illud vendere , tum quia est
lionem prelii, ut ex nalurâ iliius conlraclûs constat, sequè utile ementi , sive cum laborc illud faciat, sive
et ex lege 2, ff.Locali, et Institut. Codicc in principio; sine illo. Sicut supra dicebamus , advocatum posse
ergo licitum cA vendere talcs opéras materialitcr reciperc pretium pro consilio, sive illud cum laborc
spêetatas. Major constat ex usu communi Ecclesise, det , sive magnà cum facilitate. Tum etiam quia ex
et ita iii ipso Evangclio dislinguitur mercenarius à parle cmentis labor eliam non addit seslimalionem
pastore, dicitur autem mercenarius qui mercede con- quia illi nullam utilitatem affert, si opus ab ipso em-
ducilur. Unde in dicto capile ult. 21, quscslione2, ptum aiqualiler fiât ,
parùm enim mcâ inlerest, quùd
isti clerici mercenarii conduclilii appellantur. Diees scriptor laboret in scribendo , vel summâ bicililate
in illo contracta non accipi pretium pro operibus , sed prsescriptum opus perliciat. Minor autem supponitur
pro obligationé serviendi. Sed hoc non satisfacit, lum ut clara ex supra diclis, quia si opéra possent vendi
quia ha. c obligalio in omni pretio pro opère interve-
i

cliam sacramcnla vendi possent. Iboc tamen ratio in

nu , solumqué differt, quod sit ad longum , vel brève superficie spectala videtur falsum assumere quia
;

tempus, vel ad unum aut plures aclus ,

qux differentia corporalis labor sine dubio videtur pretio icsiimabilis,
v«ddè accidentaria est; tum cliam quia ipsa obligalio nam est aliquid temporale , cujus dominium esl in
veluti babet speciem à lermino, unde non est digna laborante. Item quia alias nec pro labore accidenlario
pretio, quattnùs ordinalur ad ministerium spirituale, ad ministerium sacramentorum licerel pretium acci-
ut spirituale esl; sic eniin posset ultra omne pretium pere; consequens autem est conlra omnes auctores,
seslimari, ergo speelatur solùm ut obligalio ad opus cliam secunda; sententia;, ut videbimus. Scd forlassè
labôriosum et corporale ; ergo eliam ipsum opus potest Durandus non hune sensum intendit, sed alium ,
qui
immédiate boc modo spectari et seslimari condigno explicandus esl, quia ad punetuin qusestionis intelli-

pretio. gendum confert.

S. Secunda sententia in hoc puncto est laborcm 7. Dislinguendum ergo est de labore operis , nam
inlrinsecè adjunclum sacro ministerio , vel spirituali quidam est ex parle ipsius operis secundùm se speclati
niuneri, non posse pretio œsihnari, ncque Ycndi,secùs quasi ex objeolo, alius est lanlùm ex parte subjecti
verô esse de accidenlario laborc de quo nulla est con- nam idem opus laboriosius est personae debili , vel non
iroversia, ut iufra videbimus. Pro bàc sententia assueta:quàm ,
forli et excreitaLc, ul palet in itinera-
videlur esse D. Thom., in i, distint. 25, q. 5, art. 2, tionc , fossione terra; , et similibus. Labor ergo ,
qui
<;'.:• t. 2, in corpore, et ad i et o. Et quodlib. 8, artic. merè nascitur ex parte subjecti , non auget valorem ,

11, quai, nus his locis ait absolulc non licerc vendere vel seslimalionem operis, et hoc ad summum probat
hos acius, née lôcare taies opéras, quamvis liceat discursus Durandi. Sicut è converso facilitas operandi
sustentationem accipere. Et quamvis in 2 2, q. 100, provenions ex perfectione subjecti non minuit valorem
art. 2, solùm dixerit crimen simonitc esse accipere operis, eseteris paribus. lmù cliam apud Deunj non
pecuniam pro spirituali sacramentomm qratià, et art. 3, mimtU merituin, nec salisfaetionem, cœlciis eliam
m CAP. XXI. AN LABOR CORPORALIS IN spiurruAi.iiiEs sit matf.ria simoni.e. r;0(ï

paribus, ut ex propriâ materià constat. Item rocrecs minus aslimabile. Si autein opus sit extra ordinem

i.ou pOSSunl cariùs vendi per se loquendo, SOlùm (|uia rerum prelio xstiraabilium labor etiam illi per se ,

vendons cariùs Mas émit quàm alius, nisi per se spe- COnjunclUS non poleril illud reddere magis vel mint'is

ciat.etalem babeant xslimalionein. Idem ergo est de xslimabile, et consequenler nec labor ipse per se
labore adjunclo, sohïm ex condilione operantis. Et poleril prelio xslimari, quia per se non babil valo-

ila faleimir Imne laborem in prxscnli materià non rem. Quôd si Durand, in hoc sensu dixit laborem non

posse vcmli. Alverù quando labor operis per se illi vendi nec emi, scilicel per se et separatim ab opère

adjungitur oaturâ suà ,

quabi ex \ i objecti et intrinseco laborioso, rectè dixit , dummodû non neget, laborem
modo ,
qui atlendi débet per comparationem ad or- intrinsecum esce conditionem ex qui magnâ ex parte
ilinariam bominum conditionem , et dispositiouem , j
sumilur valor corporalîs operis. Sicut propriétés et
lune labor îmillùm l'aeil ail operis xslimationem ; et virlus aliciijus lapidis, aut berbx reddit illam rem
ideô in operibus corporalibus perse loquendo vendi dignam lanlo va'.ore, licet non possil per se xslimari
censelur, ut ex communi liominum xstimalionc, et dislineto prelio ab ipso lapide, vel alio subjeclo, cui

vulgari loquendi modo constat. Sic enim idem esse iuhxret. Unde si contingeret esse lapidem, qui ralione
censetur veudere opéras, et vendere laborem. Item sux substantix esset inxslimabPIs pretio, licet baberet

in hoc labore comprebendilur diuturnitas operis et talcm virtutem et proprietalcm sibi naluraliler con-
moleslia , et delatigalio ,
quam secum aflert; allia: junctam , non posset pretio xslimari, quia impossibilc
condiliones conducunt ad xslimationem operis, licet est, xstimare virtutem sine lapide. lia ergo est de
no'n sint adxquala ratio illius. Neque contra hoc pro- opère et labore illi per se conjuncto. Esl autein in

bant aliquid consideraliones Durandi, nam si conside- superioribus ostensum opus ipsum sacrum , eliamsi
relur labor ex parle locanlium opéras suas, ipsi pbvsieè videaiur babere aliquid materiale, totiini esse
maxime inlendunl vendere laborem Simm, quia sine invendibilc ,
quia lolum reverà spiriluale, cl à princi-
dubio est pretio dignus, quando opus ipsum perse pio spirituali procedit, etadfinem spirilualem tendit ;

illud requirit. Qaùd si interdùm minualur hic labor ergo idem dicendum est de labore lalis operis.

ex indus tria vol extraordinariâ dispositione laborantis, 9. Quapropter qui dislinguunt in operibus sacris
illud est peraccidens, et ideô non tenetur operans inter opus et laborem, et faienlur opus esse invendi-
minuere prelium ,
quia non minuilur valor operis ;
bilc, laborem aulem vendibilem , repugnantia diennt
nam liic valor pensatur ex communi xslimationc qux quia labor non esl vendibilis, nisi cum opère seu ralione
atiendiiur secuudùm id quod per se ac regularitcr operis, nec opus fit vendibile ralione laboris si ralione
conlingit; sicut cliam è contrario non augetur pre- . sux substantix (ut sic dicam) invendibilc sit. El hoc
lium, eliamsi labor ] er aecidens crescat ex defeelu videtur voluisse Durandus, quôd mihi maxime proba-
oiierantis. Ex parte aulem ememis inprimis parîim lur, et idem inlendit Cajetanus, cùm ait laborem qui
referl quôd labor ut sicnon afïeral illi speeialcm uti- in concione, celebralione et similibus aelionibus sa-
lilatcm ; salis enim (;st quod opus oui labor per se cris per se intervenit, parlcm esse ipsiusmel aclionis,
adjungilur, in ejusulililalein cedat, nam preiium dalur el ideô non magis posse vendi quàm ipsam aclionem.
pro opère quod xslimatur, ut perse habet lalem con- El Solo similiier dixit hune laborem es ;
e de substaniià

dilionem. Deinde salis est quod ille labor de se est sacramenti, verbi graliâ, vel similis operis, et ideô in-
prelio ajslin.abilis, et quod operans non vult illum vendibilem esse. Quoad banc ergo principalem parlent
assumere nisi pro pretio, cl quod ila paciscilur cum verissima est secunda senlenlia, el prxdieto modo
emenle , nain liée est salis, ut cmens lenealur solverc sufficienicr probalur. Estque optima confîrmalio
prelium, sive indercporlet ulililatem, sive non, quod Durandi ab incommode Nam si labor bie spirilualis
etiam in omni opère verum est; et idcômulta opéra ministerii vendi posset, profeelô et ipsum ministerium
juste vendunlur à laborantibus, qux non sunt utilia vendi posset, el ila posset honestari omnis simonia in
einenlibus , sed propler alios fines illa emunt. bis aelionibus; tain vendibilia qux ferè essent hxc
8. Ex bàe verô gcnerali doctrinà morali, qux sine opéra sacra, sicut quxlibct alia corporalia; omnia
dubio vera est, concludit oplimè ratio quam Durandus enim sunt vendibilia maxime ralione laboris. Et sicut
inlendit. Nain ex discursu l'acio concludilur, opus, et in bis vendi non pofest spirilualis militas, ila neque
laborem dieluni non esse xslimabilia duplici pretio, in aliis ministeriis vendi polesl specialis militas , qux
sed uno et eodem , vel nullo. Unde consequenler lit vel ex industrie conducenlis operarios, vel aliundo
in prxscnli materià non esse dislinguendum interopus illi provenil , sed solùm materiale opus, prout com-
quo lit sacramenlum , et laborem perse < i inlrinsccè muniter xslimatur. Deuiquc hic locum habet régula
illi adjunclum; nam bac duo eliani in opi ribus pro- Urbani, in çapile Si quis objecml I; quxst. 7, Qui .

fanis iit • 1 1 sunt xslimabilia dislinclis preliis, sed lolum hornm allerum vendiderit sine quo nec alterum provenit,
ilhul est iinuiii opus lalibus condilionibus afïcctum neulrum invendilum derclinquil. Quam rcgulam oslcn-j
quôd omnibus speclatis lali prelio communiler xsli- dimus supra haberc loi-utn in bis qux vel ita connexa
matur. Inde lit quod si opus non sil prelio xslimabile, sunt, ul vel corparalc per se sequatur ex spirituali
nec labor liic per se iili adjunclus sit xslimabilis pre- illudque supponat, vel ila sint concomitanlcr se ha-
tio; nam labor non xslimatur perse, sed in ipso bentia , ul unuin sit intimé adjunclum alleri in suo
opère, ul sic dicam, qualenùs reddit illud magis vel ] esse, origine el Hue; ila verô se habet bic labor intrin.
 507 Oh SIMONIA m
scçnsad li;oc opéra et ministcria sacra, ni declaralum modatur ratio prelii; quod significat Abul. ibi, q. 30
esl. Kl ila iiulini possunt omnia jura quihus pro bis et 31. Alia verù, qua; in eàdem et quarlà ralione
minisleriis prciiuin accipi prohibelur, omnia cniin petuhlur, pertinent ad labores vel conditiones acci-
frustra essenl , si pra:diclum laborem venderc liceret. denlarias sacris minisleriis , de quibus dicendum su-
Quocirça cùm liac rationcs cl jura univcrsalia sint, perest.
non possunt probabili aliquà ralione, vel considera- il. Quod ergo speclat ad alleram partem de labore
(iono liiniiari ad sacra men la (quod Richard fecit diclà accidcniario, falenlur auclores posterions senlentia-,
q. 3), quia licel sacramenla sint sacraliora, et in cis illum non esse malcriam simonia; , sed posse prelio
connnissa siinonia gravior iit, nihilominùs alia cliam seslimarî. Imù mulii exislimant, et verisimililer credi
ministeria sacra simpliciler sunt spirilualia, cl in hoc potest, auctorcs prima: senlenliie nibil aliud inlendisse.
aqualia, quùd simpliciler invcndibilia sunt, et ideù Et aulem verus sensus, et ratio bujus partis intelliga-
de omnibus quoad banc pariem eodem modo est lo- lur, adverto aliter sumi ab bis auctoribus laborem per
quendum, accidens quam à nobis sumptus fuerit in alia simili
10. Ncque conlra banc parlcm urgent argumenta dislinclione pramiissà. Vocant enim laborem per acci-
prnuc senlcnlia;. Nam primùm de œslimatione cor- dens, non laborem ,
qui ex parte subjecti seu persona;
poralis laboris eequè procedit de ipsomet opère operanlis conjungilur cum ipsomet inirinseco opère
ac de
ejus labore, de ipso aulem opère dici non potest sacramenli sed laborem qui nascilur ex alio opère
vendi ,

posse a ut prelio œslimari, ut supra ostensum cst.Dieo qui per accidens conjungitur cum opère sacramenti.
ergo tolum illud opus «:um tolo suo inirinseco labore Qui duo labores aceidenlarii adeù distinguuntur, meà
et condilionibus omnibus, quas per se senlenlia, ut pro priori non magis liceat accipere
babet adjun-
cias, factum esse imeslimabile prelio per prelium quàm pro ipso opère sacramenli pro poste-
clcvaiionem ;

ad spiriiualem ordinem , et intimai» conjunclioncm riori aulem liceat. Declaraïur exemplis ; nam si sacer-
eum ralione sacramenti aut allerius sacri minislerii. dos propler tarditalem suam vel sencctulem nimiùm
l'nde cousequenler dieitur, sacros ministres, coipso fatigatur dicendo missam aut ministrando sacramen-
quùd sese lalibus minisleriis dicârunl, assumpsisse lum , labor lalis persona; accidenlarius plané est tali

omis niinislrandi gratis, et non vendendi laies opéras minislerio, ut constat , et nihilominùs non potest pro
aut laboros. Neque propterea deierioris condilionis illoexigcie prelium, quia in nullo opère lalis labor est
liunl, luin quia divino cullui dicanlur, et
Deo conse- dignus prelio dislinclo ab opère ipso, ut oslensum est.

crant opéras suas; tum etiam quia non privantur Si ergo propler opus ipsum non polest exigi pretium,
mercede suà, qiue non sit prelium laboris, scdslipcn- cliam nec propter laborem bujusmodi accipi poleril ;

dium persona;, ul benè ibidem ac secundùm ralioncm iiarn si considerctur ille labor ut est à lali o|iere, mm
ivsponsiim est. In terlià verù ralione pelilur diff rentia esl magis vendibilis quàm ipsum opus; si verù specle-
iuler pretium , et slipendium, de quâ infra circa quar- tur ul est ex dispositione operanlis, sic est per acci-
lam divisionem dicluri sumus ex professo. Nunc dens respeclu petenlis opui, et ideù non polest alius
salis
sit diccre quùd prelium spcclalur per
commensura- cogi ad emendum vel solvendum illum ,
quia non est
tipucni id valorem, cl a.'slimaiionem operis, causa illius. At verù si saeerdos cogatur agere iler
scu labo-
ris, quod répugnât sanciilaii operis ac minislerii unius leuca;, vel expectare duas boras , ul sacrum fa-
sacri; slipendium aulem susientationis consideratur cial, ille labor esl accidenlarius ministerio sacro, non
in ordiue ad personam, quatenùs suslcnlaiioueindi- est conjuuctus illi ex parle operanlis, sed ralione alle-
gei, quam acquircre non potest, dùm aliis in spiri- rius operis, vel occupationis, aut olii quod per accidens
liialibus inservil, et ideù ab /-lis ex juslitia debetur adjungilur ad ministerium sacrum ex parte petenlis
siisîenlalio ralione lalis minislerii, saltem ut condi- sacrum ministerium ; el tune manilcsltim est pro tali

lionis nécessaire ad lalem obligalioncm et in hoc ;

labore posse prelium poslulari ,
quia rêvera accipitur
sensu vocalur boc slipendium merces in teslimoniis pro opère dislinclo à minislerio sacro , et ila in uni-
ibi allegalis secundùm quamdam xquiparationeni, vel vers.-.m verum esl in lanlum accipi posse pretium
}

analpgium, vel celle quia nomen mercedis abslrabil pro hoc labore accidentario, in quanlum accipi etiam
|

à propria ralione prelii lemporalis, et de quolibet potest pro illo opère accidentario cui per se con-
promue ex juslilià debilo dieilur, quomodù vita aelerna jungitur.
merces appellalur. El ideù boc slipendium inlerdùm 12. Sed adbuc superesl à nobis cxplicandum quis
in Evangelio vocalur cibus, quia datur in sustentalio- labor sit per se adjunclus ministerio sacro , ut omnis
neni, inlerdùm merces, quia debetur ex juslilià. alius, qui prajtet' illum adbibelur, accidenlarius judi-
Prelium aulem non appellalur in novo Teslamento; candus sit. Aliqui enim videntur exponere laborem
in illp aulem loco iNumerorum aliqui
pillant legendum per se lanlùm esse illum qui inlrinsecé conjungilur
esse inereedeni, non prelium, el ila verlunl Septua- operi sacro, ut esl in sacramenlis, quoad substanliam
ginla, el seqtiuntur Sancl. Pag. cl Oleasler. El eorum, prolatio form;e cum lotione, unelione vel alia
ila
possel exponi nomen prelii. Vel cliam die; potest, sacramcnlo, quoad reliqua
simili aclione inlrinsecâ
ibi sennoneni esse de levilis, quorum minisleriun» sacramenlalia, vel sacra ministeria cum proporliom*.
et al mère corporule, ut exeubias lacère, cuslodire Omnia verù alia opéra anlecedenlia vel conséquent!»'
el déterre labernaculum el ideù cis magiS accom-
,
ad hocC inlimseca putant esse per accidens , et vendi
 m CAP. XXI. AN EAROR CORPORALIS IN RPmiTDALIfJÏ SIT HATERfA SIMONIN. 510
posse ac prelio :vsiimari , cliainsi alioqui moraliter ol '
ita possent justificari omnla doua et praunia lempo-
liùmaho mo.to loquendo, neoessaria sint ad laie mi- j
ralla, quaa isti judieea acoiperant, Similiter visitatores

nislerium, ni, vcrbi gratta, ad eonoionandura opus est !

opiscoper pro labore itincris possent pretium acci-
ut anteccdat studium ; non est tamen Intrinsccum père, et pro labore slndendi vel logendi ,
quem s;epe
concîoni , dieunt ergo posse prelio sesilmari. Item post adhiberc necessarium est. El ita de aliis, quai sunt
I borem concionis sequilur ta nia corporis lassiludo, aliéna ab usu Ecclesla ; n in pro bis minisleriis con-
ui per niulias lieras laborari non pos-.il in aliis rébus cedit Ecclesia stipendium sustentationsconvcniensel
el commodis humanis; est ergo ilhid accidenlarium proportionalum, pensatis omnibus aeccssariis operibus
incommodum prelio aîstimabile. Iniô cùm exhorta'lio !
ad taie ininisl-aiiim pretium autem pro aelionibus
;

ipsa spirilualis, quae per concionem lit, posait lentà necessariis postularo, alienumest ab usu Ecclesia»; et
aclione et feré sine laborc iîeri , lotus ille labor ratio à priori est , lum quia illa omnia qnatenus per
,

et fa tigalio corporis, quas adhibetur in fervorc con- se nece-saria sunt ad laie minislerium, veluii compo
cionis cum magna vocis contenlione, dîcetur etiam nunl unum opus morale ,
quod totum sacrum est , cl
per accidens, et ideô posse in paclum deduci : sicut ut laie est tractandum ; lum etiam quia omnes illrc
cai. tores ecclcsix vendunl suos labores, quia illa vo- atliones, prout fiunt in Eeclesià, non babent xsli-
cum contenu), et harmonia non crat per se necessa- malionem nec utilitalem , nisi ralione operis spiri-
lia ad divina officia, sed per accidens adjungilur. lualis, seu minislerii ccclesiastici ad quod ordinan*
15. In conlrarium autem est, quia si liane regulam lur, et ideô si illa pretio lièrent, minislerium ipsum
ampleclamur, nmlta pacta in liis mîqlsleriis spiri- venderelur.
tualibus approbanda erunt, quaa contra usum Ecclesix 15. Illi ergo labores censendi sunt per accidens ad-
et contra boi:os mores esse videntur; nain apcriiur juneli bis miuisteriis sacris, qui non ex vi minislerii

via ad vendenda mollis inodis Ikcc sacra minisleiia. per se ac moraliter expetuntur ; sed lanlùm in casu ,

Nain inprimis poterit sacerdos qui missam canil ralione circunislaiitiarum.pcrsonarumaut locoruin.Lt

prêter stipendium sustenlalionis debitum ralione mis- in bis lanlùm pommt exempta Cajet., Sot. et aiii

s;c, suuni laborem el fatigationtm vendere, quia etiam |

auctores, ul sunt agere iter unius lcucx ad dicendum
ille labor est per accidens ad illud ininislcrium sa- sacrum ,
quando id non esl conjunctum oflieio , aut
crum , sine illo eniin fierct. Pr;ctcrea poterit etiam bénéficie expeclare (|uoiidiè per boram, vel aliud

prelium exiyi pro labore cundi ad ecclesiam, vcrbi tem[ius ad celcbrandum, vel dicere missam stalis

gralià, quia ille antecedit, el non est per se conjunctus boris, vel in cerlis lotis, cl ad hoc obligera, Cl similia.

cum aclione sacra ;

pro re autem corporali secundùm Ilujusnio.li ergo exlraordinarii labores vendi pos-
se prelio xslimabili, <\ux anleccdilad rem spirilualcm, sunt, scu locari , et de illis inlelligenda est Sccunda
cliainsi ad illam niuraiiler TiCcessaria sit ,
jusluni pars posterions sentenlix, quam sequimur et explica-

prelium accipi potest , ut supra de rebus sacratis mus. Al verô sludere pro concione non ccuseo esse
diçtiim esl. Et ila quando illud iter est longum , om- laborem accidenlarium nec vendibilem, nisi <;uis pro-
ncs concedunt posse prelio compensari ; idem ergo milteret exlraordinarium studium, vel quid simile ;

brève, quia licet necessarium, non est per studium autem débita; pra'parationis ad concionandum
:

eril, licelsil

se connexum cum sacro ministerio. Nec refert quôd ! lam sacrum repiilandum esl, sicut ipsa concio; lolum
brève illud iler parvx xstimalionis sit, tuni quia hic ;
enim ordinaïur ul boino liataplum Spiritùs saneli in-

loquimurin rigorc, et servatà proportionc; lum etiam slrurjcntum ad munus illud. El majori ralione labor
quia licet in uno actu sit parvx xslimationis, in mullis qui adhibetur in ipso aetu concionis, licet magnus vi-

eril magna:, et ila pro mullis repetilis actionibus , ut deatur, quia est per se eoujunctus cum ip.^â aclione
missis, ele., poterit aliquod prelium eomideralione sacra, prout moraliter lit, nec mutât ejus iialuiain ,

digniim postulari ; atque adhuncinodum possunt mullx quôd in unà per.-ona sit major vel minor juxla di-
circumstantix anleccdenles vel conseqneulesad opus versos modos concionandi ; nam boc accidenlai iuni

sacrum consldcrari ,
qux secundùm se sunt xsiima- est ex parte operanlis, non allerius, cl ideô non po-
hil spretio, et non sunt intrinseex ipsi ministerio, test in mora'cm consideralionem aut acsiimalhinem
liect alioqui ex aliis rationibus humanis nécessaire adduci. Et eàdem ra-ione non censeo sacerdolem
sint ad taie opus. canentem missam posse aliquid vendere de labore
14. Quapropler dicendum videtur non sidas opéras illius missx, sive s'il ralione eanlûs, sive ralione

ci labores quibus inlrinsecc quasi componitur aclus lemporïs aut morx, quia Iota illa actio proyl i a

ip>e spirilualis, sed etiam qux per se necessarix sunt lit, est sacra, el lolus ille labor esl quasi pars illius.

ad talc minislerium sacrum, proulab hominibiis mo- Aliàs diacono el subdiacono ex oflieio miuislranli

ral '.1er exerecri polcst , non debere nec posse prelio semper licerel vendere suas opéras, quia illud mini-

xstimari. Hoc mild probant posicriores rationes, (pue slerium moraliter non lil sine canlu et ahis simjlibus

pnssunl ampl'.ùs confirmari, quia aliàs licet judex ec- laboribus. Née in hoc xquiparandi sunt lii sacri mini- i

< :1c iasticus non posscl pro scnlcnliâ vel aetu judiciali >lri caiiloribus coiuluclis ad ornandiini divinuitl oJÏÏ-

prelium sumere posset pro Studio, pro labore vi- eiiiin suis vocibus aut aliis musicis iietrunionlis. Nam
,

de, di processum, audiendi parles extra judicium , ci illi rêvera per se non exercent aclionem spiritiialcni,

shnilia imdia. aux ad illud munus necessaria sunt; ci neqtio in riajoré ofjicium divinum (récitant ex vi illius
5ii DE SIMONIA. Lii2

ininisterii, et ideo non solùm pro labore, scd pro lolâ !

solâ spirilualilatc, quod esi simoniacum, ut saepè di-

illà action»! pretium acoipere possunt. Secùs verô clum esl. Neque conlia boc procedit prima ratio

est declericis in ecclcsià pncbcndatis ad ministerium dubitandi, quia obligalio ut pragoise respicit spiri-

chori; nain illi pro suo cantii et opéra non possunt tuale, est illi annexa , et ab illo accipil ajslimalionem

pretium accipere ,
quia spirilualia exercent , qux suam, et ideù nt sic vendi non potest, scd alio altiori

inlrinsecè illain operam et laborem requirunt. Et ideô modo rependi débet , scilicet per subsidium sustenta-
licet forlassè teneantur muliùm vigilare, vel medià tionis, ut in secundà parte asserlionis dicilur, quuj

uoetesurgere, etc., non possint ho.s labores vendere, nova probatione non eget.
licet stipendia sua possunt accipere. In liis ergo omnibus 18. Ullima verô pars de accidenlariis oneribus rectè

laboribus, eliamsi niagni et corporales esse videanlur, probalur ex usu cl exemplo mutui, et ex dielis in su-
habet Iocum stipendium siistenlalionis, non pretium. perioribus. Nam sicul labores, ila et incommoda, «t

1(5. Tandem pelitur in ullimâ ratione pro priori onera accidenlaria pretio aestimari possunt, in bis

sententià factà , an pro obligatione ad haec spirilualia autem obligationibus inlervcniunt multa bujusmodi
facienda pos.il pretium accipi? Cominunitcr enim onera, ut perpetuô manendi in lali loco , exspeelare
dici videtur hoc esse licilum ,
quia obligalio quid lalem vel talem boram ,
privari aliis commodis et oc-

distinclum est ab actu spirituali ad quem fit, et eupationibus, ut possit quis esse paratus semper ad

per accidens se babet ad ilium ; estque irslimabi- talc ministerium ; obligalio ergo per quam similia one-

lis pretio , eliamsi aclus ad quem ordinatur non ra inducuntur, compensari potest juslo pretio inluitu

sit pretio a'Stimabilis ; ergo potest vendi, nec pro- illorum , licet non possit pretium augeri , eô quod ad
pterea vendilur aclus sphïtualis. Conlirmatur l"excm- spirituale ministerium haec omnia ordinentur. Sed si

plo usure ; nam licet pro muluo nihil accipi possit, quid ampliùs necessarium sit , recipiendum esl titulo

pro obligatione ad muluandum potest aliquid exigi suslentationis , non prelii. Et ila existimo anniversa-
quia est pretio sûslimabilis , et per accidens ad ipsum ria, cl similes dotaliones perpétuas multô meliùs lio-

muluum. Conlirmatur 2° ex usu ; nam sacerdos local nestari boc titulo suslentationis quam locationum
opéras suas ad minislrandum sacramenta et alia spi- operum , etiam pro accidenlalibus oneribus quye sunt
rilualia inaliquâ ecclcsià, per quam locationem obli- per accidens ; in re autem perpétua magis çonside-
gatur, cl ratione illius obligations aliquid recipit per randum est id quod est per se , ut est sustenlatio ,

proprium pactum. Localio autem vendilioni acquivalet, ut in dicto cap. 38 dicemus.

Insiit. de Locat. 1. 2 ff. Local. Et boc taniummodù

,
CAPUT XXII.
videnlur lionestari legala et anniversaria per qiuc ob-
Utrùm omissio spiritualium actuum sit materia
ïigantur capitula , scu conventus ecclesiaruni ad certa
simoniœ.
officia vel sacrificia singulis annis facienda pro certo

pretio, ut infra, capite 38, videbimus. I. Ratio dubitandi est quia omissio non est aliquid
•17. Sed niliilominùs dicendum est, pro obligatione supernalurale, nec per potes talem spirilualem fit,

ad spirilualia, ut lalia sunl, non posse accipi pretium, sed per meram voluntatem unde , dici non potest spi-
licet possil accipi subsidium suslentationis ;
pro obli- ritualis ratione principii, et consequenter nec ratione
gatione autem ad spirilualia, proul includunt aliqua finis, quia omissio per se non confert ad spirilualem

corporalia onera, qiue sunt per accidens ad ipsa saluleni. Secundo Chris tus Dominus solùin dixil : Gra-
spirilualia secundùm se spectala ,
posse accipi pro- tis accepislis, gratis date; per qme verba, ut supra le-

prium pretium. Haec videtur esse mens omnium au- ligi , in rigore non praecepildarc, sed sub condilione,

ctorum in liàc malerià, ut apcrlc explicuit Abbas in si delur, ut gratis delur; ergo qui non dat, quoeum-
capite Signification, de Praebend., num. 8, et Cajela- que modo non det, sive gratis, sive pretio, non facit

mis, verb. Simonia, régula 5, ubi ait non esse licilum contra illud praeccplum ; ergo neque qui omitlit pro-
locai e opéras spirituales secundùm se, licere lamen pier pretium simoniam commitlet, nam ille solùm non
ratione corporalium quoe per accidens adjungunlur ;
dat. El conlirmatur quia praeccplum illud Chrisli re-

nam idem est locare opéras, quod obligare se ad taies solvitur in negalivum : Ne vendatis ca quœ gratis

opéras propier cerlum pretium ; et eodem modo lo- accepislis ; sed per solam omissionem non peccatur
quilur Innoc. in d. c. Signijicatum, et in c. 3, Ne conlra pranceplum negalivum; nam omissio oppouitur
prœlati vices suas; et prima pars declaratur ex ra- tanlùm affirmalivo praecepto; ergo per omissionem
tione supra factà , adjunctà doclrinâ, D. Thoni. in |
non peccatur conlra illud verbum Chrisli , et conse-
d. q. 100, art. -i, ad 1, ubi ait temporalia annecti quenter nec simonia comniitlilur. Tertio si vendere
spiritualibua tanquàm fini , cl ideô quamvis liccat omissionem actùs spiritualis esset simonia semper
vendere temporalia, ordo ,
inquil, ad spirilualia, s d mala, sive aetus pro cujus omissionc pecunia dalur,
vendi tione cadere non débet. Ergo obligalio spectala fuiurus esset juslus, sive injustus. Conscquens est

solùm secundùm ordinem ad spirituale ministerium falsum; ergo. Sequela patct,tum quia simonia est
vendi non potest. llem quia si illa obligalio sic spe- [ntrinsecè mala , et ila semper est mala ; lum etiam
ctala venderelur, spirituale ministerium venderetur, quia vendere aclum spirilualem semper est simonia-
vel ut res vendita , vel ut ralio venditionis , neutro cum , cl malum, sive aclus sit malus, sive bonus ,
ut

autem modo vendi potest , alias appretiaretur res es in jusià vel injustâ absolulione vel eleclionc, etc.;
 513 CAP. XXII. AN 0M1SSI0 SP1RITUALÏUM ACTUUM SIT MATER1A SIMON1>E. :;i i

ergo idem cssct in omissione, si illa etiam cssct ma- i

Quôd si ille l<\\tus non COgit, non est cur dicamus in

, teria simonia;. Minor aulem , scu falsilas consequcnlis solà omissione propriam simoniam commilti.
palet ,
quia ci qui indignum eleelurus esi , licilum est, 4. Secunda sentenlia est omissionem esse posse

dare pecuniam, al ab eleclione abslineat, et ci qui propriam simonise materiam. Tenet divns Thomas, 2-2,
simoniacè ordinaturus est, neordinet, ut communi- quœst. loo, art. 3, ad 3, et in 4, dist. 25, qusest. 3,

ler doclorcs in cap. Cumin Ecclesiâ, de Simon.; ergo. art. 2, qua'St. 2, ad (i ; Palud. ibi, (|. 5. Supplcnh ;

2. In contrarium verôest, quia in jure expresse Gab. q. 2, art. 1, not. 4; Sylvest., VCrb. Simonin, q.
dicilur commilti sîmoniam omittendo, sicut commit- 9, dicto 5 et 9; Tabien.,n. 46; Angel. Simonin, 3,
lendo , c. Nemo presbyterorum , de Simonia ,
uni pro- niini. 42; Anton., dicto cap. ."i,
§ 17; et indicat etiam
hibetur ne pœnilenlia detur vel negelur prelio , et sub- Solo, d. q. 6, art. 2, ad 5; et in banc parlent magis

ditnr Utrumque enim simoniacum est. Dicunt aliqui

:
inclinât Glos. in d. cap. Mémo, verb. Cèlent, et verb.
ibi laïc accipi nomen simoni:e. Scd contra, quia non Chimique. Idem I'anorniit. ibi n. G. Signilicat Félin,

esl verisimile aequè proferri eamdem vocem de duo- et ibifrequcnliùsaliidoclores. Sequilur Ugolin., tabu-

bus in eodem juris contextu , et uni proprié alteri la 1 , cap. 40, § 3; et videlur b;cc fuisse sentenlia
lanlùm per metaphoram adaptari; nara determinatio Gratian.,§ Qui aulem, posi. cap. Nullus epiteopus,

cadens in plura xqualitw ca déterminât, argum. I. 124, 1, q. 1, ubi Glos. ila exponit et sequilur. Quam
Jam hoc jure , ff. de Vulg. et Pupill.; praserlim cùm ibi approbanl Arcbid., Prœposit. ctTurrccr. Qui etiam
verba legis tain absolutè prolata ctun proprietate sint id confirmant ex cap. Sunl quidam; nam licet solùm
inlelligenda ; alioqui eodem modo posset quis suo ar- dicat Paschalis Papa cos qui sic delinquunt, esse sn-
bitrait! interpretari omnia décréta, quœ aclionesali- crileaos judicandos , tamen cùm boc sacrilegium in

quas ut simoniacas damnant; secundo, nanti supra di- commutalione lemporalis rei pro spiriluali consistât,
ctum est, juslam ac debitam absolulioncm sacramen- non potest aliud esse quàm simonia; posteaque adducit
lalem negare prelio acceplo, simoniacum esse, quia ibi Gralian., per quinque capita usque ad ûnem quae-
negare absolulioncm est actus clavium ,
qualcnùs cla- slionis, varias leges civiles, in quibus œquali pœnà
vis est potestas remittendi et relinendi peccata , clau- puniuntur similia crimina in judicibus vel aliis m'uii-
dendi et aperiendi ; non enim polest aliter claudere slris secularibus quando in juslitià administrandà cor-
vel retinere quàm non absolvendo ergo idem ; erit de rumpunlur , sive agendo, sive omillendo délinquant;
negàlione absolutionis à censuris et eàdcm , ratione sumens inde argumentum delictum esse ejusdem qua-
de c;cteris similibus omissionibus. Tertio licet omissio litatis etralionis in materia temporali , et consequen-
physicè non sit aliquid reale , tamen est vera privalio ter idem esse dicendum in materia spiriluali ; muliùm-
rcalis, quae proinde ad actioncm reducitur, ut sentit que potest ad boc conlirmandum juvare régula juris
divus Thom., 1-2, q. 71 , art. G,explicans definiiio- civilis IG4 , ff. de Regul. jur. : Qui non fncit quœ facere
nem peccali , et potest habere eosdem eflectus mora- débet, videtur facere advenus en quœ non {mit; signi-
les quos babctaclio; sic enim non minus injustus est fleat enim, omissionem rei débita; œquiparari com-
qui non défendit eum qui occidilur, si ex oflicio te- mission! ,
quôd etiam habetur in L. In fraudent , 1T.

neatur, quàm illum occidendo, ut senlil idem divus Quœ in fraudem cred. , et in mullis aliis ,
quœ ibi no-
Tliom., 1-2, q 72, art. 6, et ideo omissio polest esse tât Acurs. ; nec enim refert quôd physicè différant
causa irregularilatis, sicut commissio; ergo câdem tanquàm aclio, et carenlia. Nam ea quœ physicè di-
ratione poterit moraliler spiritualis reputari aliqua slincta sunt, possunt moraliler œquipollere , et boc
omissio, cl esse simoniœ materia. est, quod ad raiionem peccati per se spécial.
3. Circa boc varias sunl opiniones : prima absolutè 5. In boc puncto hœc posterior sentenlia mibi sim-
negat circa solam omissiouem posse commilti veram pliciter vera videtur, quia non affirmât quamcumqiie
simoniam. lia tenent Adrian., dicio quodlib. G , art. 2, omissionem aclùs spiritualis esse materiam simonkc,
inprincipio; Innoc, dicto cap. Nemo, exponit simo- sed solùm indefinitè et gencralim in solà omissione
uiucus, id est, per modum simoniaci puniendus ; lo- posse inlerdùm reperiri sufficientem materiam simo-
quilur aulem lanlùm de illo qui pro pecunià celât de- niœ. Prior verô opinio ,
quia id absolutè et in iiniver-
licium allerius. Et idem sequilur Hostiensis ibi. Fun- sum negare videlur, admillenda non est, licet veniin
dari potesl haec sentenlia rationibus priori loco posilis, sit mulias esse omissiones spiritualium actuum, qwE
ci addi polest aliipia poni in dicto capite Nemo, quœ licet vendantur, propria simonia non commitlelur.
non possunt censeri materia propria simoniœ, ut ce- Ut ergo explicemus quando hœc sit vel non sit sufli-

lare episcopo pcccalum allerius proplcr pecuniam , vel ciens materia simoni;c, dislinguamus inprimis aliud
propier respectum consanguinilalis mit familiaritalis. esse prelium duc , ne actus spiritualis indigne fiai ;

Item reconciliare indignum gralià vel favorc; item aliud esse dare ne fiât, ctiainsi juste et sanctè fa-
propter livorcm à reconciliatione dignum removere. ciendus sit. Item de actionc etiam digne faciendà dî-
llxc enim omnia non videnlur esse proprix simoniae, stinguere oportet; nam inlerdùm non est débita , et
vel ex defeclu materiœ , ut in celando delictum, vel ideô licet omitiatur, nullum committetur peccatum
ex defectu prelii, ut in gralià, favore, livorc, cl rc- per se loqiiendo, licet forlassè vendere aut emere la-
speclu consanguinilalis; ergo necessariô illo tcxlus Iem omissionem , inordinatum sit. Alîquando verô
exponendus est de simoniâ impropric ar Inlc sumptù. aclio non solùm licila, sed etiam débita est, cojns
 m DE SIMONIA. sic

proindo omissiunoin omorc aut vcndere esl peccatum. versalis; quld enim si aceipiat pecuniam non pro vi-

Praierea intcr oiiiissicncs lias potcst considerari alia landâ aclione simoniacà , sed pro vitandà olcclione
injusiâ indigni absolulionc, vel peccatoris
variclas; nain qua'dam sunl mcrè privalioncs aliquo- iudispositi

ruin usuum virlulum , , vel poleslatum; qua'dam verù el public! î tune enim poicsl abstinerc ab uno sacrilc-

simt morales quidani usas alicujus polcslalis spiriiua- gio, et niliilominùs aliunde simoniain cominittere.
Excmpla priorum omissionum suut non orarc,
lis.
Imô cliam in priori casu non ropug-iat velle unam
non aiulirc niUsam el siiniles poslerionmi verô , ;
simoniain vilarc, et aliam cominittere. Si quis enim

cxempla sunt non absolvcrc pccnitcnlcin digne con- pretium aceipiat, ne simoniacè al teri beneficium con-

l'essuin, non absolvcrc à censura cura qui juste abso- férât, niliilominùs simoniain commillit, et dùm putal
hiiionom petit | cl similes. Intcr quas hoc poicst di- unam vilarc, in aliam relabilur , cô vel maxime, quo-
scrinicn considerari quod in prioribus non résultai niam ad simoniain commiltcndain non est necessarium
,

ex illis cfleclus nioralis prêter ipsam omissionem , in

haberc formalein inienlioncm ejus, sed salis est vo-
po^terioribus auteni resullat aliquis cfleclus, qualis lunlariè faeere coatraclum in materiâ simoniacà.

est perseverantia censura;, vol daninatio nlicujus, scu 8. In hoc ergo puncto duo arbitrer esse dislinguen-
retenlio peccat rum. Quôd si quis reclè considerct da ex parte recipientis pecuniam : Uuum est si pro
solùm in aclibus potostatis jurisdietionis spiritualis
I
pecunià abstincat lantùm à malitià illà quam cogita-
scu in privalionibuseorum, iiivenilur hoegenus omis- !
bat , non verô ab aclione ipsà , eni conjungenda cral
sionum ; et ratio est quia poteslas jurisdietionis data malilia, ut indignum cral cleclurus, poicst ob pe-
si

est ad solvcndum cl ligandum; potestas autem ordi- cuniam vilarc iilam pravam circumslanliam non la- ,

iiis de se tauitim dalur ad operandum ; cessalio autem men omitlere eleclionem. Vel si in peccalo crat cele-

ab operc non est propriè ab ipsà, sed à solà volun- braturus, potcst pecunià indue! , ut priùs conlilealur,

late: sicut virius vcl auxilium gratia? dalur ad aeium cl sic abstincat à sacrilegiu ,
quamvis celebralionem
supernaturalem , vcl spirilualcni ; omissio autem talis
non omillat. In hoc ergo casu formaliter loqulmur , et

acliïs non esl à gratià , sed h sola voluntate ; al dicimus non commilli simoniain cliam ex parte reei-
pientis, quidquid sil de injuslilià , vel lui pi lucro de
respeclu jurisdietionis ipsa negalio actûs esse potcst ,

ab ipsà jurisdiclione. Item possumus hîe distin- quo alias. Probatur quia lune non vendit usum alicu-

guerc intcr sinioniam de jure divino vcl humano; jus spiritualis doni , sed usum lantùm suie libertatis.

nain forlassè interdùm esse poicst unius modi in liâc Item quia in aliis casibus, et universalitcr loquendo,

materiâ, aliquando verô allcrius. reciperc pecuniam pro aliquo peccalo vilando non est

G. Diro ergo primo : Non est simonia darc alicui simonia, ut perse constat. Aliunde verô esse potcst, si

pecuniam , ut abstincat ab aclu spiriluali quem inju- propter pecuniam à lolà aclione spiriluali, cl non solùm à
,

ste vcl sacrilège aut simoniacè faclurus est. In bâc pravà ejus circumslanlià désistai, lune enim de illà omis-

eonclusionc videntur omnes convenire ; et ratio est sionc judicandum critjuxla sequentes proposilioncs.

quia hoc nec ]irobil)ilum inrenitur , nec est per se 9. Dico secundo : In usu negalivo spiritualis jurisdi-

malum. Prior pars palet, quia in dicto capile Xano clionis per sola m ommissioncm potcst simonia com-
non esl sermo de hisomissionibus, sed de illis qme
milli, si talis omlssio moraliler censeatur provenire

sunt contra honestalem cl obligaticnem , ul legenli à lali jurisdiclione, et babere ciïectus morales illi pro-
laeilè constal»it ; et ex capile Sunt quidam, i2.!>, 1
porlionatos. Quoad banc sallem parlem censeo veris-
,

qmrstinne prima. N'equc iiivenilur abus canon , qui simam sccundain scnlenliam, et benc probari ex ca-
de hnc materiâ traelet , ul ibi Glossa nolavil in § an- pile Nemo, cl ex rationibus faclis. Et dcclaralur ulle-

técédent. Altéra verù pars constat, quia qui dat pc- riùs. Nain inprimis quôd aliquee omissiones possint

eimiam, in eo casu non inlendit emere aliquid spiri- esse quasi ellcilac moraliler à potcslate jurisdietionis,
tuale, sed solùm impedirc ne pccoalum injustice, videlur manifesté probari ex jurisdiclione fori interni

sacrilegii vcl sin.onhe liât; at perse non esl malum, in ncgalionc absolulionis in illo foro, cl per auclori-

imô lionuin, impedirc peeealum, cliam mcdianlc pecu. latemjudiciariam. El simile inlelligi poicst in juris-

nia, sicut precibus velminis; item quia licilum est pe- diclione fori conlcnliosi in indigna ncgalionc absolu-

eimià data iuvilaread bonum, ul supra diclum est; ergo lionis à censura et similibus. Dites Quomodô Omis-
:

etiani licol per pecuniam inducerc ad non peccaudum. sio poicsl esse aclus jurisdietionis, cùm aclus non sil,
7. Pieunl autem doclores canonisée in eo casu non imô silnihil,etensralionis; ftcspondco, inlcfrogartdô,
commilli quidem simoniain ex parte danlis, de quo quomodô omissio possit esse inlinila Dcî ofl'ensio, et'
procedil ratio fada; commilli autem ex parle red- dignapœnà aternà, cùm nihil sil, et ens ralionis?Si-
picnlis. I a refert et sequitur Abbas in cap. Cum in lu- I cul ergo ad hoc re>pondenduin est illam omissionem
r.Ysw» , de Simon. , n. 8, et sequitur Hedoan-, 1 paît ,
esse veram cl realem piivaiinncmactùs liberi dehiti in

cap. 8, n. 9. Coiitrariuni verô cliam de reeipienle esse, cl ul sic esse quemdam moralem us::m volunta-

tradit Ugolin., tabula 1 , capile 42, ngens in parlicu- lis Iibei\e oiîcnsîViim l>ei ratione solîuS carentia', quia
laiï de illo qui accipit pecuniam , ut non cligat vel or- per liOC opponîtUT pra'Ceplo ejus. lia in pra-s 'iiti re
j

dinct simoniacè. El ratio ejus est quia i!le non inlendil spondendum esl, omissionem illam non esse formali-
simoniain coiumillcre , sed pot iiis vilarc ,
quainlo pre- ter cn.s ralionis, nul ficluin, sed esse privalionem rea-
j

tium a« cipit pro illù viluudà. Sed ratio non esl uni- I lem ae moralem ,
qnaj ralione jiiiisdielionis, enjus
817 CAP. XXII. AN OMISSIO SPIIUTUàLIUM ACTLL'M SIT MATERIA SI.MONLE. 518
aiictorilatc talis actus donogrUur, babet moralom vim '
romiiiiliniH simoniam. El ralio est, quia illa omissio
ad plures clïeclus morales, quod salit 061, ni dicatur mm esi aiiu; potestatisordini$,sedsoRu»nfbUrii mule
acius jurisdiclienis. Nomme BCtûs cOhiprelicndo M- ibi non venditur aliquid spiriluale , sed naluralis usus
leiiliam aelùs juxla inorcin pliilosophnnun. A< 1*1 liberlalis. Imo intenlùm hoc posset Bînè p'-rralo fieri,

ctiam potest, liane omissionein non excrccfl 96 bo si saeerdos vel episropus non pecearet, non eelebrando,
mine sine aliqno aotu p»sili vo, quo eCClcslaStiCuî ju vel non ordinanilo aliiun, et oecumni finis, VôloCCâ-
dex déclarai 6e nolle absolveiv , vel judieare buni sio hOnestâitt lalem omissionem.'Secundô possunt
non esse dignum al»solnlione, quia mnraliler non da • rt
•
xempla alTerri ex aclibus virtulum, qui ad potCStatehl
lur pura omissio, et pra'Serlim in nsu jurisdiclionis ordinis non pertinent, ut si delur alirui |>e< unia, ut
qn;c inier homines cxcrcctur, el ideô no:i InnotesClt, missam omiltal vel orationem, au! (piid simile. Nain
nisi per aliquem aelinn. Ven'nnlamen tiCCt CÔhlingefCl de Illà omissione Ct simililnis inullo magis procedit
lalem usum fier; persolam cessaiionem hl) n€lu, niliil ratio facla. El praieivà
dare pecuniam alirui, ul ali-
referret, et snfliceret responsio dala, ut magis ex se- quod piTCalum eommitlat, non est sinmiiia, ut constat,
quentibiis conslabil. Et pravterca quaiuio inlervenil eiL'o ni(> date pe iKiiam ut ( omiltal acinm virlulis.
actus, ratio Simonin non conflit in maleriali nom H ee veto ratio o-ieialil, banc parlem non solùm pro-
posîtifo, sed lola sumilurex oniissione, qu;e e-l rçtiïls. • (Nleie. quando aelus nOAêSl debitus, el omissio po-
ohjectUin illius posilivi nclùS, clveliili oxlerior aelus, lr-t viîie jteecaio balx ri, sed eliam si dcbïllrt lit, et

ejus. l't qnando volo non nbsolvere, omissio esterio- omissio sil \>< eca.niinosa. I'robalur, quia semper omis-
ns absolulionis est olijectum illius voluniatis, et quasi sio illa (>>l usus vel abii-ns pure voluniatis , et non
hnpcralus actus ejus, et ille est qui per se venditur alienjus polesiali-, aulgialia» spii iluilis , el quando
et ralionc cnjiis illa voluntas est nialeria simonia'. Kl aelus estdebilns, solum additnr omi-sioni ralio pee-
idem est de quolibet aetu positivo simili, qui in bujus- eaii, qilSBOOn fa-itomissionein es^e magis s[iirilualem,

modi omissiono possil intervenire. sed solùm esse pejorcm, quod non referl ad ralionem

10. Hoc ergo mododicimus, omissioncm liane esse simoniie. Alquc ita dare alirui p •cuniam, ne ingredia-
maleriam simon'ur, manelque probalum ex ipsa de- tur rcligionem, vel illam aeripere sub lali promis>ionc
rlaralione, quia reverà est quidam usus, et exercitium non est simonia, quia nibil spiriluale ibi inlervcnit.

spiritualis poteslatis, quod non magis potest rcstimari Quod verum est, eliamsi qui vendit negalio.icmingivs-
quàm ipsa absolutio, quia tequè perlinet ad superna- sùs, baberel ex Volo obligalionem ingrediendi ; nam
turalem ordinem , et est quiedam parlicipalio divini licet in eo a'iàs gravi ssimè pêOCct, non (amen est

indieii supernalnralis, maxime in foro pœnitenli*, in simoniaens, propier ralionem dieiam.

quo luec senlenlia videlur muliô magis indubilala. Et 12. Sedquid, si aelus sit debilus ex ofiirio spiii-

eonlirmatur, quia qui vendit illam oinissionem, viilulo luali, ul si paroebns, qui ex. oflieio lei.elur missam
vendit ipsam jurisdielionem spiritualcm ,
quia illa dicere, prepler prelium illam omiliai? Iiem si nolit

omissio non babet rcslimalioncm nisi qualcnùs est conressionem snbdili audire quando lenelur: nam tue.c

aliquomodo ab illa jurisdielione, et abillà moralem eliam videlur suà jnrisdietione. el oflieio abuti. Cur
quamdam efficaeiam babet, ergotola ralio illius pretii enim negare pro]>ier prelium absolulionem in sacra

sumilur ex jurisdictione spiriluali, el ila illa est quœ menlo debitam, esl simonia et vendilio spiritualis ju-
venditur. Confirmalur secundo, quia, illa venditionnn risdietionis, et vendere negalionem totius eonfessionis.
est sine magna irreverentiâ sacramenti pœnilenlisc et absolutionis, nou est simonia, cùin ilke omissiones

vel ecelesiaslici judicii. Undé ex bàe cliam parle illa ejusdem speeiei esse videaniur? BtVtqiM enim est in-

estsimonia, quia venditur ibi spirituals judicium. N;im justiiia quidam conira obligalionem ralionc oflicii.

virluie sallem fcrlur ibi senlenlia eondcmnatoiia per hem si negare oflieium debilum , non c.-l Simonie
spirilualem polesialem : et in foro pnmilenti e IjWï» materia ,
quomodô verum esl, (|nod in diolo capile

dammodo fil vénale sacramenlum, qualenùs illud ju- y mm dieilur propier pecuniam non denunliare publi-

dicium et aria illius venaiia fiunt, praVè ulcndojuris- cum pcoealorem ^É0B)TAOAtain?t(aai illa negalionon
diciionc illà. Dicos : Ergo si quis propier pecuniam est aclns jurisdietioni-, sed omissio enjusdam aelùs

no!ii omnisio eonfessioncm alicnjus audire, erit BhAO* ilbili ex ebarilale, Vel ad summum ex obedicnlià, vd
niacus. llcspiindfo negando eonsequcntiam, quia illa jnstilia legali. Ilem si paroebns prelio eorriiplus ne-
omissio non est aclns jurisdiclionis, HCC poiestatis gal subdilo audilionem < onfessioiiis, aul aliud sacra-

Spiritualis, ut jam explicabo. menlum, non C61 simoniaens; | rgo eliam negando illi

11. IHeo tertio: Omissio nrlùs spiritualis, Bi non lieenliameligendi aliiun confessorem prOfMci prelium,
s'il BfiMisjurisdicliOnis spiliiuolis, non est malcria si- non erit simoniaens ; minus enim videtur esse boe
moni;e, nisi inluitu alienjus spiritualis boni rendu tuf, quàm illud. (lonseqiiens aittem non consonalbis »|ii.e

aut prelio , vel tnajnri prelio Tslimetur. I'rior pars di'.imus; nam illa negalio liceuli.e aclusjurisdieliouis

procedit, quando laite omissio solùm se< undùin se ,-si !»enique evamiualores 0< l \< siasli. i, COUSUtUli ;.d

speclalur, polestque in primis exemplis declarari in examinaiulas peTMHM in oiduie ad benrlîcia, onli-

nnibus.qui sunl à mcràpoteslale ord'mi$,Ulsi clerico ni's, ele., vel connu usus, si prelio corrupti non ap-

dclur peeuhia ne inissam facial, vel episcopo ordi- probcnl dignum.suul siumuiaei, et lanien non uluiilur
ll<S

nel aliquem. Tune enim née saeerdos , née epi-copiis jurisdieliune, sed sulum quia non cxcreeul smi itualcm
 519 DE SIMONIA 520
actum ex officio debitum, crgo non est nniversaliter hune sensum non probat quia non est major ratio de
vera dicla propositio. Et ita obscurum manet ,
quac prioribus casibus, quàm de posterioribus. Unde ad ra-
certa régula possit in boc assignari. lionem faclam respondet illud utrumque referri ad
13. Uespondeo ad primant intcrrogalioncm , illam ulramquepartcmtexiùs, nam casas singularumpartinin
omissioncin in rigore non videri maleriam simonise, tanquàm unus repulantur propter simililudinem. Sed
quia non est aclus jurisdiclionis, nec ex se liabet ali- certèduo casas posili in posteriori parte in sespeelati
quem effectuai iTioralem ad jurisdictioncm pertinen- sunt adeô dissimiles ut de reconcilialionc poenitentis
tcin, sed solùni est voluntarius non usus jurisdictio- non sitdubiura, quin sit materia simonise, et de alio
nis. Unde licet ilke omissiones in ratione injustiliac casu, scilicet negalione reconciliationis magnum sit
conveniant, parùni id refert ad ralionem simonise, dubium ; sine causa ergo dicitur, tanquàm «num repu-
quia vendere injuriosam aciionem vel omissiouem, taripropter simililudinem. Neque ergo signum utrum-
non est per se materia simonise, sed tune solùm quando que ad illas duas partes textùs meliùs refertur, nec est
illa injuria fit in viet auetorilate spirilualis jurisdiclio- verum, non esse majorem ralionem in bis casibus

nis, cl per actum vel negalioncin aclûs quasi impera- posterions partis, quàm prions, quia bi posteriores
tain, vel elicitam à poteslatc jurisdiclionis ; tune enim sunt aclus jurisdiclionis, non vero priores. Et certè
per relationcm ad taie principium actus est spiritualis Innoc, quando dixit, in co textu prohibera simoniam
et materia simoniae. Et sub bac ratione omissiones similitudinariam, de priori parle lexlùs loquilnr, scu

illsc différant specie morali tanquàm aclus jurisdiclio- de omissione denunlialionis débita;. Ita enim conclu-
nis, et aclus privatus ad jurisdictionemnonperlinens. ait : y'on enim dicitur propriè simoniacus qui celât per

Sed objicit Ugolin., dicto § 2 et 5 : Ubi opposition vi- grattant crimen aller ius. Deult. verô parte lexlùs nibil

detur univcrsalilcr lencre, quia qui propter pecuniam dieit. Etllostiens. eliam licet vocem, utrumque, réfé-

desinituti suo spirituali munere, vel poteslate, com- rât ad lotumtexium, tamen improprielatem Simonise
mutât spiriluale pro lemporali, quia pro temporal! spi- ponit in casu non denunliandi. Unde si quis instet :

rituale negatur. Respondelurboc non esse commulare Si vitium probibitum in prima parte texlùs non est
spiriluale pro lemporali, quia negalio aclùs spiritua- simonià, cur ibi ponilur sub lilulo de Simonià ; re-
lis, si alioqui non sil aclus jurisdiclionis, nec valorem spondebitur non omnia prohibita sub illo lilulo esse
suum accipiat ex spirituali (de quo statim dicemus) propriè simoniaca, sed quaedam obiler adjungi pro-
non eslaliquid spiriluale, sed est voluntarius quidam pter analogiam aliquam, ut mullis aliis exemplis
ususnaturalis libertatis. ostendi poicst, quai in sequenlibus altingemus.
li. Igiturad alieram inlerrogalionem de aclu non 13. Nihilomioùs GIos. Panormit. et alii , ui dixi,
denunliandi publicum peccatorem , concedo illam cùm particulam utrumque ad lolum lexlum rcferunl
omissioncin per se spectatam non esse materiam si- videntur cognoscere propriam simoniam in ilià omis-
monise, eliamsi sit contra obligationem charilalis, vel sione denunlialionis débit* ; cl idem sentit divus Tho-
obedientiac, aut contra legalem justitiam ,
quatenùs mas supra , cl apertè Anton., Syivest. cum Paludano
esse potest contra bonum commune, quia per boc non locis cilatis. El bine Ugolinus dicto cap. 24, §5,
liabet quôd sit in se aliquid spiriluale, nec quod ex concludit esse simoniacum paroebum ,
qui pro pecu-
aliquà spirituali potestate nascatur, auttitulo ejus fiai, nià , non denunliat episcopo subditum suum ,
qui

scu quasi bat, sed solùm ex pravâ voluntate. Ad cap. tempore Quadragesimse et Paschalis, sacramema non
autem Nemo , negari potest facile ibi affirmari illam suscipit. Neque aliam ralionem affert , nisi quia pro-

esse simoniam. Duas enim babet partes lexlus ille, pter pecuniam desinit exerecre oflicium suum , hœc
unam àpiïncipio usque ad versiculum, Necquemquam, tamen ratio non est sufficiens , ut es dictis consl t.

exclusive ; aliam in tolo illo versiculo usque ad finem. Possctergo aliter exponi lexlus ille, ut eliam in priori

El in priori probibelur presbyteris, ne accipiant aliquid parte loquatur de presbytero qui exercendo aliqu >

temporale propter celandum publicum peccatorem modo suam jurisdiciionem scu pastoralem curam
episcopo, vel ministris ejus. In illà autem prima parle delictum subdili celât episcopo. Non enim il i dicitur

millum de simonià verbum est; probibelur crgo illud universaliter omnem bominem, qui debitam denuntia-

tanquàm conlrarium bonis moribus et officio c'.erico- lioncm omitlit propler pecuniam e?s ! simoniacum ;

rum, non tanquàm conlrarium religioni, neque ut si- sed specialiter est sermo de presbyteris : inlelligen-

monià. In seconda autem probibenlur clerici reconci- dum est ergo de presbyleris, ad quos ex officio per-
liare quempiam, vel reconcilialionem alicui negare lioet delicla Iisgc corrigere vel déferre ad episcopum
propter pretium, et de bis ratio reddilur, quia simo- ut emendentur; ipsi vero abuluntur officio suo, ad
niacum est utrumque, quae verba non referunlur ad prio- celandos subditos peccatores , verbi graliâ , in casu

rem parlemcapilis, sed tanlùm ad banc posteriorem :

illo de non suscipienle Eucharisiiam in Pascbate, si

nam vox illa utrumque tantùm duas partes complecli- parochus inler eos qui eommunicàrunt, seribat cum
tur, quac debenl esse proximè précédentes, ergo non qui non communicavit, ut ab episcopo illum occultet,

cadil in eas quse remotè pra-» essorant; aliàs si ponti- et période est , si scribendo eos qui non eommunicà-
fex voluisset omnia pnecedenlia complecti, cùm illa runt , ut episcopo eos dcnunliet , illum omillal qui

sint plus quàm duo nondeberet d\ccrc, quia utrumque, pecuniam dédit , nam tune abulilur suo munere, et

sed quia omnia hœc simoniaca sunt. Sed Panorm. ibi i auasi jurisdiclione, et quantum in se est, in pœnilcn-
521 CAP. XXII. AN OMISSIO SIMRITl ALIIM ACTUUM S1T MATERIA 5IMONLE. 529
tem absolvit, el à censura libérât per talom abusum V de examinante ad usura ordinum susceptorum, vel ad
proptn- pecuniam. Qux doctrina in se e>i valdè veri- bénéficia. Et in illo vendenle approbationem esl pecu-
similis el probabilis , el licet ex priori parle lextûs liaris ratio, quia cooperatur ad actum spirilualem com-
non salis colligatur, tamcn in posteriori virtute con- plendum per prxlalum, et parât viam ad illum, vel
linetur. Juxta [illam intelligi débet D. Tbom. supra poliùs ad illum disponit vice episi opi , ideôque simo-
dicta solut. ad tertium, cura ait simoniacum esse pa- niam ctiam ex hoc capite 101111101111. Sic ergo è" con-
Storera qui pecuniam accipit, ut subditum corrigat vel trario dicendum est juxta régulant dictO capile Nemo,

à corrigendo désistât. Nimirùra in utroipie utendo ali- examinatorcs bujusmodi repellendo «li^no>, mi:, qu ni
quo modo sui muneris auctoritale, et cura, seu juris- idem est, non approbando illos propler prelium, simo-
dictione. niam committerc, quia illa omissio est.auclorilaliva
16. In lertià inslanliâ petebaluran negare licentiara (ut sic dicam) et à jurisdictione, seu munere ecclesi 1-

subdilo juste pelenti illam ut alteri confileatur sit ma- |

stico procedit, liabetque vim declarandi examinalum
teria simoniae, itaut si negetur propler prelium, simo- ut indignum , etiamsi per solam omissionem Gcri vi-
nia commillalur. Videlur enim posse illam esse me- deatur.

ram negaiionem usûs soi muneris, et iia non magis 18. Ex

bis ergo salis probala et explicita manet

esse matcriam simonix ,

quàm negaiionem celebra- assertio quoad generalero régulant pertinenlem ad
tionis vel aliara similcm. Nibilominùs probabilius vi- spirilualem acluum omissionem, qua: ab Spiriluali po-
detur illam esse raaieriam simonix, quod sentit L'go- testate non procedit; addila verô est exceplio, seu
linus, tit. 1, cap. ,~>6, § 3, mini. G ; solùm verô probat, conditio limitans regubun quant explicarc nec -• est.

quia est simonia accipere prelium pro spiriluali non Dixinius enim banc omissionem non esse maleriam
adminislrando. S.d quia hoc universè suinplum,vt simoniae, nisi inluilu alicujus boni spiritualis prelio
prxcisè speclalura non eslverum, ut dixi; oporict xstimetur. Cujus limitalionis ratio clara esl ex diclis,
addere, in illo casu ita non adminisirari jurisdictionem quia res spiritualis non solùm vendi non potest lan-
in uno actu, ut illamet negaliositususjurisdictionis, et quàra proxima materia venditionis (ut sic dicam), ve-
ab illà auctorilalem accipiat, etvim quamdam liabeat rùm etiam nec ut ratio xstimalionis alicujus rei pro
ligandi subdilum , ne possit actmn excereere quem prelio temporali, quia time etiam res spiritualis est,
légitimé postulat. 11 ce ergo esl pro régula suscipiendà, quai prelio oestimalur, imô illa maxime, quia propler
quia de singulis casibusin parliculari diccre extra do- quùd unumqoodque taie, etc. Quod posset aliis exem-
ciriiiani est, prudenterque discernendum est ex effectu plis comprobari de calice consecralo, si ratione conse-
negalionis an per eam exercealur moraliter jurisdiclio crationis pluris vendatur, et de labore etiam acciden-
spiritualis , vel solùm sit niera negalio ,
qualis esse tario, qui ad minislerium spirituale adbibetur, et in
potest, quando paroclms omitlit actionem soi muneris, universum de omnibus rébus lemporalibus, si specia-
vel ut venationi inlendal, aut ludat, vel dormiat. liter propler ordinem ad s liritualia vendanlur, ul dixi t
Nain in hoc posteriori casu non est simonia vendere divus Thomas, d. quxst. 100, art. 4, ad 1. Sed de-
negaiionem aclùs, etiamsi forlassè aetus omissus ex- claratur ulleriùs propriis exemplis. Nam, si in oppo-
cellentior et spiritualior sit; in priori autem casu si- silione ad beneficium pecunia detur alicui , ut non
monia commitlîtur; cognoscelur autem ex effectu, ut opponatur, co inluilu, alterius electio certior vel pro-
si judex ccclesiastirus pecuniâ corruptûs nihil agendo babilior sit , simonia commitlilur, argument, capile
lacitè condonat deliclum, vel pracipit, ut contra cri- Matihœus, de Simonia. Ex quo potest aliud exemplum
minosum non procedatur , aut injuslam dilationem sumi, si quis ante oblentum beneficium d et pecuniam
perraitlit in damnum alterius , si negat liccnliam ex alicui, ut non conlradical, de quibus plura dicemus
justiiiâ débitant , et ita virtute ligat subdilum , ne jus infra agentes de beneli iis. El videri poiest Mayol.,
suum vel remedium quxrere possil. In bis enim cl si- lib. .'), de Irregular., capile 45, num. 3. Aliud exem-
milibus casibus non esl lanlùm negalio usùs, sed est plum est, si quis propler prelium missani omillat,
moralis usus jurisdiclionis spiritualis, et ideô raateria quant audire solet , xslimaus pretio temporali spiri-

est simonix. tuale lucrum, quod il!i cessât ex illà omiss one 1 "que
17. In ullimâ verô inslanlià de examînatoribus ee- titulo cariùs vendens illam omissionem : tune enim
clesiaslicis in ordine ad funcliones ecclesiasticas ratio omissio illa sievendita mihi videlur materia simonix,
dubilandi specialis est an exaininaiores diccndi sint quia dùm cessalio lucri spiritualis pretio xstin .dur,
uli polcslate jurisdiclionis. Sed breviler dicendum est, ipsum etiam spirituale lucrum pretio xstimatur; tan-
quod licet propriara et rigorosam jurisdiclioncm non lùmdem enim xstimarî solet cessalio keri, quantum
babeanl, participant nibilominùs aliquo modo pote- essel et xslimarelur ipsum lucrum si fieret. lu lune
s la tem ejus, qui vices suas illi> commisit. Unde sine ad illam xstimalionem oplimè applicantur verbaChri-
dubio ininisterium illud , prout ab illis exercelur, ce- sti : Gratis accepistis, gratis date. Nam etiam missam,
clesiasticum esl et spirituale. Quaproptcr si pro dandà quam alîquîs potest audire , à Deo gratis accepit ; et
approbalione examinalor prelium recipiat, simoniam licet illam suam suâ voluntale non audiat, nibilominùs
commitiit,utaperlèsensit Glossa in capile i.deSim., ex parle Dei jam illam accepit, et siraililer accepit lu-

verbo Minisler, loquens juxta lexium de examina- crum, quod posset inde reporiare, si vcllet. Cura ergo
tore ad ordines suscipiendos ; est autem eadem ratio propter pecuniam illud omitlit, rem spirilualem gratis.

m. xvn. 17
 Irlo tili SIMON! A. 52 i

à ivo datam pretio vendit , illà se privando propter tt altero ex illis duobus tilulis sunt materia simonia?,
prelium, et illam quodammodô alteri dàt, non in eitffi
ii | scilici ! . quia vel sunt aclus spiritualis poleslalis, vel
illam transfererido , sed propler eum jacturanî illius sub respeelu spiriluali snmuntur, semper sunt talis

faciendo. Hoc ergo simohiacum esl. Nam si conlingat materia. et reddiiut actura emendi etvendendi iia pcr
hominem honeslâ ratione se privare uno spirituali se inaluin, ut semper malus sit. Alia: verô omissiones,
opère, ût alteri inserviai, licét suum servitium ven- (|ii y non siini bujusmodi , per se non sunt materia
dere nossii ,
quia temporale est (ut suppono), et con- simonia 1
, et ideô conlingerc poterit, ut vendilio earum
sequenter eliam possit veridere malerial im ( m sic di- non solùm simonia mm sit, sed eliam nec viliosa aclio ;

cam) omissionem illam, quatenùs in illà obsequitur nam proxima materia ejus indifférons est, potestque
volunlaii alterius, jacluram aulem spiritualem vendere ex fine honestari Addo denique, licet omissio spiritua-
non polest, sed gratis, ac ex charitale eam pati ; lune lis actionis hoc posteriori modo sumpla per se non sit

enim non temporal! pretio, sed alio œquivalenti , vel materia simonia:, nibiloniimis per jus positivum possc
majori fruclu compehsabilur. fieri materiam simonia:. Ut,v. g., si jus positivum
19. Atque ex bis facile esl respondere argumenlis absolulè prohibeat parocho, ut prelium non accipiat
prima: senlenliœ, quatenùs conlra nostram procedere pro omittendis actionibus sui muneris, cujuscumque
possunl. Ad primum enim jam declaratum est, quo- generis sint, idque eo inluitu, ne munus iliud, et aciio-

modô omissio, quando ex auciorilate ecclesiasticâ nes ejus vileseant et indigné tractari censeanlur; lune
exercelur, babeat ralionem aclûs moralis jurisdiclio- reverà omnis talis vendilio esset vera simonia, et in
nis, et ideô possil esse materia simomœ. Item decla- multis omissionibus possetesse mala, quia probibila,
ratum est, quomodô eliam illa omissio, quœ non est et non è converso. Et fortassè posset eliam hoc modo
aclus jurisdiclionis , si ralione spiritualis jaclurœ pre- exponi cap. Nemo supra tractatum ,
prœsertim quoad
tio œslimelur, sit materia simonia:, quia non vendilur priorem partem. Non enim magis répugnai, dari simo-
spirituale bonum tantummodô iliud propriè dando al •
niam de jure Immanoin bâc materia quàm in aliis, de
lei'i propter prelium , sed etiam compensando jaclu- quibus infra dicemus. Imô facile inlelligitur, inveniri
ram ejus pretio. Ad secundum eliam declaratum est, proporlionem ,
quia omissio spiritualis actùs , licel

quomodô qui omillit, possit dici dire, quia vel dat aliquando per se, et in se spiritualis non sil , lamen
usum quemdam jurisdiclionis exercere enim jurisdi- ; reduciturquodammodô ad spiritualem ralione babiui-
ctionem est quasi dare illam ; nam per actum positi- dinis, el ob eamdem causam venditio illius polcst
vum non aliter dalur, vel dare dici putes!, qiij se pri- babere indecenliam, vel periculum, el speciem quam
vai lut ro propler allerum ; unde si lucrum sit spiri- dam turpitudinis, et ideô meritô posset probiberj in-
tuale, et cessatioejus preiio œslimelur, lucrum ipsinn luitu tantùm religionis ; per bujusmodi aulem probibi-
spirituale non gratis, sed pretio dalur. Ad coniirma- tionem conslituitur aliqua materia simoniœ de jure
tionem dicitur primùm interdùm peccari per omissio- positivo.
nem contra prœceplum negativum, ut non rcsiituendo 21. Ad argumenta secundo: senlenliœ respondere
peccat alii|uis conlra prœceplum non furandi. Verum non esl necesse, quia probant omissionem in casibus
est , tune semper supponi aliquid afflrmativum ,
quod à nobis declaratis posse esse materiam simoniœ. Non
est relenlio rei aliéna:, son alteri débita:, quod in bis tanien probant omnem omissionem spiritualis actionis
omissionibus spiritualibus aîiquo modo considerari absque alià consideratione esse materiam simonia?,
pote.st, nain qui non absolvit, quasi relinel absolulio- ut facile consideranti palebil.
nem alteri debilam , et sic de aliis. Yerùmtamen cla-
œquivocationem
CAPUT XXIII.
riùs dicitur esse in illo argumento;
nam, licet in prœsenti materia simonia: sit omissio, An id quod spirituelle non est , )iisi quia est annéxurti

lamen peccatum simonia', quod circa illam commitii- spiriluali, sit materia simoniœ?

lur, non est omissio, se;! commissio, sçilicet vendilio 1. Haclenùs dictum est de illà materia simonia 1

omissionis, et ila polest oplimèessc conlra prœceptum quœin se spiritualis estaliquo modo, sive dicalurper
negativum Chrisli. Sicut si quis ab uno acciperet pre- essenliam spiritualis, sive per causam, sive per effe-
lium pro non mutuando alteri, injuslus esset , et con- ctum ; nunc superest dicendum de materia spiriluali

lra prœceplum negativum non furandi peccaret, et per connexionem, id est , de rebus ,
quse censenlur
peccatum iliud ad usuram pert'meret. Ad lerlium de- materia simoniœ, quia licel in se spirituales non sint,

nique jam constat ex diclis, quando dalur alicui pe- sunt annexai spiritualibus rebus. Nam licel obiter

cunia ne indigné eligal, vel simoniacè ordinet, non nmlta de bis rebus in superioribus atligerimus, ut de
dari pecuniam , ut omittat actionem spiritualem , sed materia sacrorum vasorum el locorum ,
de corporali-
ut abstineat à viiiosà circumslantià ejus, et ila cessât busoperibus, laboribuset similibus, quia sine illis non
objectio. poierant benè explicari omnia que ad spirilualém
20. Addimus »*erô, non omnes omissiones spirilua- materiam explicandam necesseria erant, nibilominùs
liuai acluum esse ejusdem modi et ralionis , et ideô materia b;ee propriam et probxam disputationem po-
non oporlere, ut omnes a il materia simo- stulai, prœseriim quoad ea quœ dicuntur annexa spi-

nia;, quia vel non œquè spirituales sunt, vel non ac- ritualibus, quia spiritualia prajsuppominl etab eis pen-
ciniuntur sub spiriluali respeelu. Omissiones ergo quœ dent, quœ maxime sunt ecclcsiastica bénéficia , de
 52!î CAP. XXIII. AN ANNEXA SPIIUTIALI SI NT MATERIA SIMONIN. 526

quibus hactenùs nihil dixunus. Ut autem pion;» notitia dinantur, ut et religiosiùs liât, et faciliùs suum conse-
habeatur hujus materiae, quae annexa spiritualibus quatur efiecium, ablalis impedimenlis ,
qiiod insinuât

dicilur, e! ifinni quas sub se comprehendit , adverto Navar., ç. 23, n. 99, ubi omnia sacramentalia et omnia
inprimis anncxioqem banc consislerc in vinculo ali- jura, vei nuiiiia ab Ëcclesia iii-liluta inbT h i-c an-
(|iki, qnod mi t rein unam quae annectitur, et altcram nexa spiritualibus poqit. Quia omnia $unt, inqnit, ad-

cui annectitur, jn^ercedit , qt vox ipsa prae se fcrt. dita humanitùs spiritualibus d<i\is divinitùs ; el i'deô re-

Hoc autem vinçulum opfimè reducitur ad aliquod cau- Ctê illis annexa dicuntur. Sed hoc mibi non placet,

saliialis genus, quia connexio dicil aliquam nccessa- nam muliaex bis spirilualia sunt, et non propriè spi-

riam adhaesionem , vel çonsccutionem ,

quae sine ali- ritualibus annexa, ûl slatini dicam. Sub allero autem
quq causalïtatis modo inveniri non solet: et ita esse membro pommi divus Thomas et omnes ecclesia-

potesi una resconnexa alteri, yel quia ad illauo ordi- slica bénéficia, quae sunt annexa spiritualibus officiis

natnr aliquo modo, ve| quia in ilià est, sicuj in mate- tànquàm dependenlia ab illis, el tanquàm proptei 1
illa

ri.'i, vel quia ab illà pcndet, sicul à causa efficiente. insiiluta, quia beneficium datur propter officium : item

2. Alque hiuc dislingui solcwt tria gênera ann< xo- quia beneficium sUpponit aliquem ordinem , et î 11 ï

runi rébus spiritualibus , scilicet , anlecedenter, çon- (|iiasi annectitur. Addit verô Sylvesl ad baie annexa
sequenter, et concomilanier, quia interdùm id qnod pertinere f îliones, verbi gratià, sacerdolii, ut cele-

dicilur annexum, consideratur ni causa ejus cui brare; nam pendent ex online, cui propterea annex e

dicitur annexum et lune dicilur esse anlecedenter

;
sunt. Sed hoc non propriè dicitur, et confusionem pa-
annexum, quia causa anlecedit effeclum. Interdùm rère potest in hàc malerià.

consideratur ut effectus qui se habet consequenter ad 4. Et ideô advertendum est connexionem illam cau-

causam; interdùm ut conjunctum inlrinseçè, et quasi saient, quam explicuimus, non solùm inveniri inler

unilum ad componendum unum tolum, et lune dicitur materialeet spintuale, sed etiam inter spiritualia in-
esse annexum concomilanier. Aliqui verô hoc lerlium ler se , ut officium canonicum rectè dicitur annexum
membrum rejiciunt, et divus Thomas illud omisit, ordini sâcro, et consecralio corporis Domini ordini sa-

ideôquc postea de illo dicemus. Prima verô duo mem- cerdotàli tanquàm pendens ab illo. Et è contrario
bra ab omnibus admiiiuulur, ut videre licet in divo oblalio panis et vini qua» in missà fit ante consecralio-
thomà, q. 100, art. 4, Anton. 2 part., lit. 1 , c. 3, nein, dici potest annexa anlecedenter consécration!
§ 21 , Sot. q. 7, art. 1 ; Nayar. c. 23, n. 99 ; Sylvest. tanquàm ad illam prseparans et ordinata. Propriè er-
verbo Simonia, q. 1 ; Ange], n. i. et aliis infra refe- go annexa spiritualibus dicuntur secundùm quamdam
rendis. Ex quibus soins Navar. illa duo membra ila exclusiônem, seu praccisionem, ila ut illa dieantur ta-
déclarât, ut ea dieantur anlecedenter spiritualibus an- lia, quœcùm in se materialia sint, et non perse spi-
nexa, quae iu habenle illa nihil aliud requirunt nisi ritualia, ratiorte solius connexionis cum illis, spiritua-
christianismum, ut jus patronatûs, ait, jus sepulturce, lia censenlur, et materia sunt simonia' nam .
alia qua:
et calix; illa verô dicuntur esse lalia consequenter, in se spiritualia sunt, licet sint connexa cum aliis spi-
quae in habenle requirunt aliquem ordinem, velcon- ritualibus, simpliciler spirilualia dicuntur, non spiri-
sccraiio;:cm praeier baptismum ut bénéficia eeclesia- tualibus annexa. Aliàs sola polestas ordinis, et juris-

slica et officia. Sed bis lenninis non explicatur ratio dictionis, et habitûs gratiae, dicenda essent spiritualia;

connexionis, nec in calice, et similibus apparet quo- nam reliqua omnia spirilualia illis annexa sunt aliquo
modô supponunt tantùm christianismum; nam in modo. Unde fit ut nec functiones ordinum, nec sacra-
utenle saepè requirunt plus quàm christianismum; in mentalia omnia sint numeranda inler haec annexa, quia
ipsa verô materià nihil taie requirunt. Aliqua etiam mulla ex illis in se spiritualia sunt, et ex spiritualibus
sunl officia ecclesiaslica, quae non requirunt plus quàm principes manant, et ad spiritualem finem ordinantur.
christianismum in habenle, ut infra videbimus. Et ila videnlurexponere luec annexa communiter juris
3. Propriè igitur explicantur illa duo per habiludi- interprètes in c. Considère, de Simon., praesertim Joan.
nem causa;, ut dixi. Et D. Thomas signifient illa dïci Andr. el Abb. et in c. Quanio , deJudic, ubi etiam
talia anlecedenter, quae sccundùm se lempore possunt Anton, de Brut, et Arcbid. in c. I, q. 1.

praecedere ad spirilualia , illa verô consequenter quae 5. Et ex eodem principio sequitur non omnia spi-
omninô supponunt spiritnalia quibus annectuntur. Ita- ritualia, quae sunt ex solà inslitulionc Ecclesiae , esse
que sub primo membro ponit D. Thom.,d. q. 100, art. ex bis annexis, quia multae benedicliones el< m ;ecra-
i, jus patronatûs, et yasa sacra. Sed de jure pairona- liones sunt e\ inslitulionc Ecclesiae , el lamen non
lûs infra dieturi sumus; habet enim qu;estionem an sit suni maleria simonia- tanquàm annexa spiritualibus,
spiritnale, vel lantiim spiritualibus annexum, et liect sed tanquàm runctiones in se verè spiriluales , ni
sit annexum, an sit tantùm antecedenler , vel etiam pra visimi est ; imô ad hoc , ul dixi, parùm refer»,
aliis modis sub vasis autem sacris comprehendit
; D. quôd actio >ii insiiluta ab Ecclesiâ . vel à Chrislo im •

1 homas omnia quae ordinantur ad sacrorum usum et médiate, dummodô per institulioncm veram spiritua<
ad divina officia, ut leropla , vestes sacras , etc. \d- iilalem consequatur. Nam ecclesiaslica inslitulio mé-
dunt etiam aliqui ad liane speciem pertinere sacra- diate sallem ad divinam reducilur, qu , er po-
mentalia, utsuut catechismus, exorcismus et similia testatem divinitùs datam lit, ut prima tonsura,et
que precedere soient ad sacramenlum, et ad illud or- cojlalio ejus ex Ècclesian inslitulionc est , cl nihilomi^
 DE SIMONIA. S2S
&n
art. 5, et in Summ., verb. Simonia, b;ec vocal compo-
nùsmateriaest simoniae lanquàm spiritualc quid, et »

ni annexum, in quo aequiparatur collationi siia ex spiri tuali et materiali cur ergo illud maleriale
«on solùm ;

ordinum, licet secundùm magis et minus intra illum non potestdici annexum illi spirituali concomilanter?

différât. Idemque dicendum est deactionibus sacris, At verô divus Thomas hoc membrum omisit, quia de

quai in baptismo, verbigralià, Qunl lanquàm acciden- lolo illo opère judicandum est in online ad simoniam

tâtes cseremoniae, et sacramentalia illius, nam sont per tanquàm de re simpliciter et secundùm se spirituali.

hocquidem optimè dicitur de actionibus ipsis, in

se et propriè maieria spiritualis simoniœ, et non tan-
Ki

tùm ratione connexionis ad baptismum , licet illam quibus spiriluales functiones consistunt, el de eorura

connexionem habeant in ratione dispositionis quasi labore intrinsecojuxta eaqusede illis supra diximus;

ejusdem ordinis.
sive sint functiones sacramentorum , sive sacramen-
hœc annexa nuine- talium, benedictionum et consecralionum sive divi-
G. Undecùmvasa sacra inler ,

rantur, non est intelligendum de ipsis vasis , ut sacra noruni officiorum ; in omnibus enim actio ipsa mate-
|

rialis eslveluii essenlialis pars ipsius functionis spiri-

sunt, quainvis etiam, ut talia sunt, rêvera sinl annexa
sed est intelligendum tualis, et ideô non tain propriè dicitur annexa rei
sacramentis, seu sacris usibus ,

ipsis vasis ratione materix quo3 subesl consécratio- spirituali quàra spiritualis. Sed non oporlel de voce
de
ns Nam vas ipsmn ut sacrum quid spiritualc est, cl non contendere, cùm de re conslet. Possunt verô inlelligi

quoedam alia accidentaliter concurrença concomilan-

tantùm annexum, maleriale autem ipsum solùm per
Cujus etiam argu- ter, ui est , verbi graiià , labor cantorum in clioro ca-
annexionem sacrum factum est.
j

nentium quorum opéra et labor non est spiritualis,

menlum est ,
quia vas ratione materise rectè dicitur > ,

videlur lamen esse spiritualibus annexus. Sed hacc

antecedenter annexum, quia supponitur consecralioni,
non numeraulur propriè inler annexa, prout hic divi-
vas autem consecratum non lanlùm antecedenter, sed
duntur hic enim traclamus de his qu;e aliquo modo
ut talc est, jamest in se quid spirituale; dici posset
;

per se sunt annexa saltem communi jure; illa verô

consequenter annexum ,
quia est effeclus spiritualis
functionis et poiesiaiis. Denique estclarum argumen- quœ sunt per accidens, non consideranlur ; sive enim
annexa anlccedcnter antecedant, sive sequantur, sive comitentur, simplici-
tum, quia divus Thom. ait h;ec
verum de materiâ ter temporalia sunt et reputantur, el ut lalia œstimari
posse interdùm vendi ,
quod est

Interdùm verô h;c possunt, ut supra diclum est.

non de vase , ut consecratum est.

benediclaï aut consecratye, 8. Ex bac ergo terminorum declaratione colligitur

res non sunt specialiler
propositœ quœstionis resolulio; quae in quatuor asser-
sed deputatse tantùm ad cullum Dei, et inde tantùm
et lune magis propriè videnlur inter lionibus consistit : prima est annexum spirituali, qua-
sacrœ censentur,
solùm ratione connexionis spiri- tenùs laie est, id est, ralione connexionis quam habet ad
ea computari ,
quœ j

cùm beneficium spirituale vendi non polest. Hacc est divi Thomas dicto
tualitalem habere censentur. Sic etiam
spiritualibus, in- art. 4, ad primum , et omnium ; et ralio constat ex
dicitur esse annexum consequenter
supra dielis, quia spirituale vendi non potesl nec ut
telligendum est de beneficio ralione prœbendœ, qiue
,

non verô ratione res vendila, nec ut ralio venditionis, quia eo ipso pre-
respieil temporalia emolumenta ,

annexa pnebenda nain illud spirituale tio œstimarelur. Secunda proposilio est annexum spi-
officii , cui est ;

interdùm ex inslitutione Ecclcsiœ,

i
\
rituali concomilanter (admisso ilio membro) nullo mo-
est in se; licet s'il

Consideranda est ergoan- do vcl respeetu , aut ralione vendi posse. H.ec salis
et annexum spiritualiordini. j
|

probata est in superioribus, quia illud non lam est

nexio, non inter spirilualia inler se, sed inter maleriale,
ex inslitutione Ec- annexum quàm verè spirituale tanquàm intrinseca
et spirituale, sive illud spirituale sit
ab ipso pars spiritualis functionis ut deçlaratum est. Terlia
clesi.e, sive ex divinâ, el sive connexio illa sil ,

ut fréquen- proposilio est, annexum antecedenter perse spectatum

Deo immédiate sive per Ecclesiam
;
sil facta;

qu;e tantùm anteceden- vendi posse, etiam supposità annexione , licel non ra-
ter i'acla esse videlur in liis

tione illius. Ikec etiam proposilio satis in superioribus

ter, et consequenter annexa sont spiritualibus, ut pa-
membris.ct ex bis quœ 1 probata est. Solùm circa illam occurrcbal dicendum
ex exemplis adductis
1

tet in illis
de jure palronatûs, et de jure sepùlturœ, et de jure
in particulari de multis dicemus, ampliùs conslabit.
sedendi in certo loco ecclesiœ quod Supplem. Gabr.
7. Et ex bis constat quid de tertio membro horum
,

nam divus Tho- in 4, dist. 25, q. 2, in fin., vocal jus stabli, juxla mo-
annexorum senliendum sit; licet

scholastici illud dum loquendi juris in capite Cùm inter, de Uenuntia-

mas et multi illud non posuerint, alii
lione. Sed de his dicemus infra cominodiori in loco.
posuerunt, ut Richard, in 4, dicta, q. 25, art. 3, q. 5,
q. 2, art. 1, nolab. 1
Quarla proposilio est Ea quaa sunt annexa spirituali-
et ibi Supplemcntum Gabr
in, ,
:

q. 3, n. 10, ctRedoan., part. 1, c 7, bus consequenter, vendi non posse sine simoniac quia
sme; Durandus, j

totum et c. 29, n. 2. Née videlur venderetur necessariô illud spirituale quod ad illa ,
in lin., e. 27, per ,

prœsupponitur ut dicitur in capite Si quis objecerit,

omninô improbandum hoc membrum quia spirilualia ! ,
j

1° q. 5; et banc differenliam notant divus Thomas et

munera peracliones malerialcs fiunt,quœ acliones, j

spirilua- omnes thcologi inler terliam et quarlam assertionem,

licet supposità inslitutione sacra, simpliciter
!

secundùm se spectatœ materiales seu inter annexa antecedenter vcl consequenter ;

les sint, nihilominùs I

lAJiii/Uiiiiiaiiii/t opin- quôd baec posleriora magis invendibilia sunt quàm

sunt, et connectunlur intime
II; et concomilanter
Ul spiri- il h i <j

quia ea quœ sunt annexa consequenter, sunidc-

tualibus rationibus.Unde cli ainCajelanus dicta q. 100. |M priera,
ï>29 CAP. XXIV. AN BENEF. ECCLES. SINT MATER. SIMON. EX DIV1NO, VII, ÈCCLES JURE. ,30

pendentia ab spirilualibus , et illa pracsupponunt, nec ecclesiastici tribuunlur. Et ita distinguuntur bénéficia

aliter conferri possunt, et ideô si venderenlur, neces- in simplicia et administralionem habentia; item qua>
sario venderelur illud spirituale, quod praesupponunt. dam habenl jurisdielionem spiritualem, alia non ha-
At verô illa (juu> sunt annexa antecedenter, de .se sunt bent; item quaedam jurisdielionem liabent in foro
priora, et ideô, ut talia sunt, vendi possunt. Denique etiam conlenlioso, ni episcopatus el superiores omnes
quando temporalia antecedunt, magis videntur spiri- usque ad summi Ponlilicis dignitatem, et nonnullaa

tuali.i annexa , et adhserentia lemporalibus , quàmè etiam dignitates inferiores, ut abbatis, prioris, archi
converso; alia verô temporalia, quae se babent conse- diaconi, el similiura ; alia verô jurisdielionem tantùm
quenterad spiritualia, propriissimè illis connectuntur, habent in foro inleriori eum pastorali cura animarum,
et comparantur ad illa, sieui accessorium ad principa- qune bénéficia parochialia dicunlur, seu curara ; alia

le, et ideô magis imitantur naturam illius. Quod magis verô sunt quae jurisdielionem uullara babent, sed ad-
e\ sequenlibus elucidabitur. Nain lia-c sola ultima ministrationem aliquam rerum ecclesiasticarum ; alia

assertio nobis declaranda superest ;

postulat verô co- denique solùm ad serviendura in divinis officiis insti

piosain niateriain de simoniâ circa bénéficia, quam tula sunt ; de quibus omnibus in jure canonico mentio
fusiùs prosequi necessarium est. babelur, ut in cap. Omîtes, 22, diclo capite Nullus, î),

qusestione 2, et capite 1,13, qusestione 1, et toto ti-

CAPUT XXIV. tulo de Prsebend., lib. 3, etc.
An bénéficia ccclesiasiicn sinl materia simon'uv ex divino, 3. Ex (quod ad materiam praesen-
bis ergo constat

vel ecclesiastico jure? tem necessarium est) titulum beneficii semper esse
Quamvis nomen spiritualem, capite Dilecto, de Praeben., et iude ma-
i. beneficii in primscvâ significa-
tionc doiuim vel opus in alterius commodum bénévo- xime seslimandum esse, quia illud est primum ac
le factnm significet , in jure tamen canonico accom- principale in ipso. Et inde etiam est ut beneficium

modatum est ad significandos titulos , seu jura semper sit annexum alicui ordini, seu gradui clericali

ecclesiastica ordinala ad praestanda mimera spiritualia (ut primam lonsuram comprehendamus) ex parte per-

eum jure recipiendi eo titulo fructus annuos de eccle- sonse, cui conferendum est. Nain cùm sit propriè spi-
siasticis bonis ; et ita sumitur in eoneil. Moguntino, rituale, non nisi clerico conferri potest, ut coiligitur

ineapite primo de Ecclcsiis aedific; nec invenitur illa

ex capite Clerici, l, quaestione 2, et capite Quantum
vox in illà signîficatinne in anliquiori canone ; res
sit grave, de Decim., et cap. Causam, quœ de Praescr.,

aulem antiquior est, ut constat ex Dion., in e. 1, 13, etaliis quae traclando de decimis adduximus. At verô
q. 1, et ex c. primo, dist. 22. et ex Urban. I, in c. Vi- praebenda seuredditus ecclesiastici m se spectati tem-

dentes, 12, qmrsiione prima cuin similibus, in quibus porales sunt, quatcnùs verô tali titulo aimexi sunt,
horum tilulorum cum suis provenlibus lit mentio in
et solùm ratione illius dantur, ac deberi possunt,

particnlarî, vocaturque ant episcopatus, aut abbalise, quamdam spiritualitatem participant, propler quam
1

prioratus , dignitates, parochiac, vel ecclesiae, aut al solet praebenda interdùm vocari spirituale jus, ut no-
taria; quae quae discursu lem- j tavit Panormit. per textum ibi in capite Dilecto, de
omnîa cum mullis aliis,

poris instituta sunt, bénéficia appellanlur. Duo autem I Prsebend. Et ita etiam dixit Innocent, in capite Cum
in bis beneficiis distinguere necesse est, scilicet, jus majorions , de Prœbend. ,
praebendam esse nomen
ministrandi spiritualia emolumenta
et jus percipiendi juris, quia non significat solam temporalitatem, sed
temporalia, quorum primum propriè vocalur officium, illam ut annexam spirituali juri, et ut sic ce .setur

secunduni autem dicitur praebenda , vel beneficium, quid spirituale, quia quœ religiosis adhaerent religiosa

quod propter officium datur, ut dicitur in cap. ult. censentur, ut dixit jurisconsultus in 1. Quœ religio-

de Reseript. in G, quamvis jam communi usu toliim sis, iï. de rei Vend.; solet'verô etiam nomen praeben-
illud quod ex utroque jure résultat, et est quasi mo- d;e accipi pro ipso emolumento lemporali secundùm
raliter unum , dici solcat ecclesiasticum beneficium. se speclato, et sic sine dubio temporale quid e?t. ut
2. Et ita per modum unius describi potest benefi- i
constat, el notavit Glossa in capite Cum majoribus de

cium, esse jus perpeluum ministrandi in Ecclesiâ, et Constilut., et Panorinilanus, in diclo capite Majori-

pro ministerio recipiendi fructus annuos ex ecclesiâ- I bus, de Prsebend.

stiris bonis. Primum autem horum multiplex e>t, et i. Ilis ergo positis duo mibi videntur certa : primum
juxta il!ius varietatem bénéficia etiam ecclesiastica est, bénéficia quoad ipsum spirituale ejus quod inclu-
distingui soient, ut videre licet in Rebuftb in Praxi, v
durit et in quo fundantur, esse niateriain simonisejuri

tit. Quoluplex sit beneficium, et Seha, de Rcnef., in divino contrariac. In boe. nulla controversia esl inter
princ; Azor, in 2 tom., !il>. 3, cap. 2 : non enim di-
'

auctores, satisque in sup irioribus probalum est, dùm

stinguuntur bénéficia ex qualilate, quanlitate aut
1

! oslendimus jura spiritualia, quae consistunt in pote-

modo reddituum, nec ex eo quôd sinl ex decimis, vel state aliqUâ spirituali vendi non posse. Nain litulus

ex oblationibus, vel ex praediis aut aliis ecclesiaslicis il beneficii ecclesiastici jus quoddara spirituale est, ut
bonis : baec enim variétas quoi m ilcrialis esl et acci '
dixitnus ; ergo neque ipsum, ncque beneficium ratione
'

dentaria ad ralionem beneficii, el esl in re accessoriâ ipsius vendi potest. .Ncque oporlel in hoc distinguere
et minus principali, et ideù non inde sumitur benefi- I inter beneficium simplex el habens jurisdictionera, ut
ciorum distinctio, sed ex titulis propter quos redditus j| uuinam lentârunt, quia etiamsi beneficium curatum
 DE S1MONIA. 532
551
habeat, sempcr fundalur 7. Mis ergo suppositis, quœstio gravis est, an ven-
«on sit, nec jiirisdictionein
tlttilb per qUëîri bfdinatiir, vel ad aliquam ilerc bénéficia tantum intuitu et œstimatione tempo-
in spirituaii
ut ad missas celebrahdas, vel ralis conunodi <piod in eis est, vel incommodi quod
éxecutionciii ordinîs
alicui provenit; spoliarido se suo beneficio, sit simouia
divlnri officia miilistraridà vel recilanda,
([ni liiulus
ad
contra jus divinum, vel lantùm contra ecclesiasticum.
sbirhualis est; nec potest dari proprium ecclesiasti-
iiiijusmodi jure in quo lu qiio puhétd varia: sunl senlenti;e : prima simplici-
ciihi bèneflcium sine aliquo
conliiigat alîciii dari jus ad aliqùos ter affirmât esse contra jus divinum naturale, ac sub-
furidétur. Quôd si

ex ccclesiasticis bonis, separatuœ ab inde esse adeô inlrinsècè malum, ut non cadat in
àriniios redditus
titnlo, illud non compiitàbitur ihter illud dispensait, nec ah ipso Papa sine crimine simo-
oinni spirituaii
bénéficia; ut nnnc supponimus, et ex uia! vendi possit benëflclunï, etiam ratione temporalis
ecclesiasticà
delinilione data conslal. An verô ali([uid liujusmodi emolumenti. H;ec senlenlia sumi ootest ex D. Thomà,

diccndùrà in sequëiilibùs d. qmest. 100, art. 4 ubi negat illud temporale,

deliir, ël quid de iilo sit, ;

tractabitur.
quod est annexum beneficio, vendi posse, et pro ra-

vend re bèneflcium qiiôad tione reddit non solùm Ecclesiie prohibitionem, sed
5. Atque liinc colligitur,

malum, ut neque ipsi Pon- quia non potest vendi quin spirituale vendatur. In 4
hoc jus ita esse inlrinsècè
etiam, dist. 25, q. 5, art. 2, q. 3, ad 4, id significat.
tifici, neque alicui ex dispensatione ejus licere valeat.
Et palet, Sed rêvera ex 1). Tlioih. nihil darè habemus iu lioc
lia sentiunt omnes doctores infra citandi.
puncto. Duraiidtis autem ibi, quaest. 5, ex professo
quia Ponlifex juri divino subjectus est, neque illud
dispensare potest. Neque obslat banc senlenliam défendit. Sequitur ibi Palud., qu.esl.
inimutare aut in illo
4, a iiinn. 24, dicens esse veriorem et lutiorem sen-
si quis objiciat beneficiorum ecclesiaslicorum inslitu-
lionera ac litUlorum divisionem ësse èx Ecelesiœ insti-
lenliam ; et idem sentit Richard., art. 5, q. 3, dùm ait

jus percipiendi fructus beneficii vendi non posse,

tutione,ut constat ex juribus supra allegatis, et est per
licet possint vendi ipsi proventus et idem sentit
Pontificem autem inutare posse ea qiue
;
se nolum ;

Major ibi, q. 3, ad 4, et Bonavenlur., in Exposilione

institula sunt ab Ecclesiâ, et in eis dispensare. Ue-
iillcrac, dub, 3, ubi ita eliam Magistrum exponit.
spondemus enim primo quôd licel aliquid sit spirituale
Idem lenel Adiian. licet soleat in contiarium re-
ex Ecelesiœ instilutione, nihilominùs postquàm taie (

ferri), quodl. 9, ad 3, princip. ubi in concordiam

est, jure divino prohibitum est illud vendere, ut sup.,
om- redigitutramqueopinionem. Idem Alens.,2p.,q. 107,
c. 8, ostendimuSj ut constat de sacranientalibus
nibus, vasis sacris, uttalia sunlet similibus ;
itaergo memh. 3, art. 2, Antonin., d. c. 5, § 21, Sylvest.,
U
Addo verô 2 id quod est spi- quaest. 12, Cajetan., tom. 2, Opusc, tract. 9, q. l,Sot.,
in picscnli dici potest.
q. 7, art. 1, Victor., d. Relecl., n. 4i, Covarruv.,
rituale in beneficiis ccclesiasticis secundùm se, et
in Régula Peccatum, p. 2, § 8, n. 8, sub fin. Citatur
quoad substantiam suain, ut sic dicam, esse de jure
etiam Navar., d. c. 23, num. 108. Sed licel in dicto
divino, quia vel est jurisdiclio ecclesiasticà, vel cura
administrait et fun- 6 et 7 videalur in favorem hujus sententiee loqui, sta-
animarum, vel spiritualis allqua
lim in 9 constanlissiniè contrariant sententiam de-
clio; poleslas enim ad luec oinnia ab ipso Ghristo
manavil. Unde lieèt soli Ponliiici immédiate ab ipso lendit, ut palebit. Pro câdem sententià ret'erri potest

nihilominùs inslitulio benefieio- Panorm. ut infra dicam ; cl pluies referl Félin, c. I

Christo çonferatur,
de Simon illosquc sequitur, licet alibi contiarium
rum ecclesiasticorum quoad spirituale, quod in eis ,

non est aliud quàm comrnunicalio qu.cdam illius dixerit.

est,
8. Fimdamenlum hujus senteritiae sic explico, quia
poteslatis à Christo datas; nain per beneûcium quœ-
dam participalio ejus confertur. Oslensum est autem vel venduntur fructus beneficii separati à beneficio

supra polesialem illam vendi non posse, nec parlici- et lilulo ecclesiaslico, vel ut percipiendi ex titulo

pationein, vel communicationcm, aut delegationem ecclesiastico. Sivendantur priori modo, verum est

ejus, quod verum est eliam respeclu Ponlificis ;

ergo. illudnon esse per se et inlrinsècè simoniacum imô ;

ibi in rigore neque simoniain contra

jus positivum
6. Secundo cerlum est nunc de facto non posse
intervenire. Tune aulem non venditur bèneflcium
vendi aut enii bénéficia ecclesiasticà, eliam respeclu
sed iu
habito ad temporale emolumentum quod est in ipsis, quia bèneflcium non consislit in proventibus,
jure percipiendi illos, imô nec aliquid annexum rei
sine vilio simoni.c, ac subinde bénéficia ecclesiasticà, ;|

ma- spirituaii lune venditur; nain eo ipso

quôd fructus
etiam sic spectata, esse materiam simbniae. iloe
nifeslum est ex innumeris legibus canonicis prohiben- separanlur à jure, et lilulo beneficii, non sunt annexi

tibus omnes onerosos conlractus in ecclesiasticis be-

mirum non est quôd vendi
alicui rei spirituaii, el ideô

ut puiè et simpliciter possint. Unde hoc modo non solùm fructus linius
neficiis, et pra'cipienlihus

concedantur, c. ult. de Pactis, c. Super co, de Tran- aniii, sed pluriuin vendi possent (semolâ prohibitione

sact., c. Quereïam, cap. Tua nos, cum similibus de Ecclesise), et consequenter polcst transferri in aliuni
dimin. et aliquod jus colligenditaies proventus per singulos
Simon., et cap. un. ut ceci, benefic. sin. \,

annos, non ex titulo ecclesiaslici muneris , sed ex

<j. 5, ferè per lotam. Pro intégra ergo hujus asscrlio-
purô lilulo emplionis, ita ut jus acquisitum temporale
nis prohatione sul'ficit jus canonicum, nain de ratiorie
non spiriluale, siculin decimis latins exposuhnus.
et origine hujus prohibitionis in sequeriti piinctb di- s'il,

cenduni Tola ei-o ba?c paclio et commutalio extra materiam

est.
533 CAP. XXI.AN BENEF. ECCL. SINT MAT. SIM. EX DIV., VEL ECCL. JURE.
simoniœ est, et extra ponctura eliam prsesenlis quœ- tanicn erit simonia ,
quia jus illud quid temporale
stionis, quia illa non est venditio neque ëmptîd berie- est.

ficii \cl prsebendse ecclesiasticse, vel rei annexœcon- 10. Meliùs ergo urgetur ratio facta ex Cajet. supra,
sequenler rei spirituali, ut déclara lum est. Ai verô si quia ibi non sunt duo jura, imuin ad spiritualem lùn-
fructus beneflcii vendantur posteriori modo, scilicet ctionem, aliud ad emolumentum temporale, sed est
ut percipiendi titulo beneflcii, sic impossibile est ven- îinuin et idem, quod ad Dnum lerminatur, ifiediante
dere emolumentum illud temporale, non vendilo ipso alio, seu ratione alterius. "Nain proximum fundamen-

jure spirituali, quia non potesi beneflcium transiërri ;

lum illius jinis ail emolumenta temporalia est functio

iu alium, uisi trahsferâlur officium, ut colligilur ex ipsa spirilualis, ratione cujus dispendiutn suslentatio-

rcg. 1 de Reg. jur. in 6; et est commune principium nis debetur, sub quâ rati •
provenlus bëneficii con-
receptum à doctoribus in principio materne de prac- ferunlur; ergo jus illud tolum hoc includit, scilicet

bendis et beneficiis, ut yiderc licet per Rcbuflum in quod sit ad taies proventus ratione talis muneris ; ergo
Praxi, c. Quid sit beneflcium, el Hoged., de Benef. in- immédiate versatur circa spirituale, et per illud tran-

cotnp., in Pr.cfat., n. 2; ergo simililer vendi non potest si] ad temporale ; ergo impossibile est vendere jus ad
de facto beneflcium, ni>i vendilo spirituali muncre emolumenta temporalia, non vendendo jus spirituale,
cui adbxret; ergo tain intrinsecè malum est benefi- lum quia est unum et idem lum quia primariô est ad ;

ciiun vendere , sicut vendere ipsum jus spirituale. spirituale, ad temporale verô tanqùàm ad accessorium
Probatur consequentia, quia quaudo venditur benefi- quod ex illo sequitur; tùm eliam quia illudmet tem-
cium, rêvera non venduntur (anlùm temporales red- porale semper respicitur, ut comparandum titulo spi-

ditus, sed venditur jus ad illos, et 'non aliud jus nisi rituali, ul sic autem quid spirituale est, ut appellatur
quod est in elèrico, ut clericus est ; ergo neeessariô in dicto capite Mecto, ex quo texlu poiest toia baec
venditur id quod spirituale est. ratio, et instantia conflrmari. Ac denique declarari
9. Responderi autem potest cum beneficio duo jura potestexemplo philosophico quia impossibile est ,

eonferri, unum ad ministerimn ecclesiasticum, quod vendere relationem resultantem ex fundamcnlo, nisi
compelit ratione beneflcii, aliud ad reddilus tempora- vendendo fundamentum, quia cùm neeessariô sequa-
les, primum esse spirituale, secundum verô tem-
et tur, posito fundamento (suppohihius enim jam esse
porale nain unumquodque est proportionalum illi
; (erminum) et sine eodem fundamento sequi non pos-
rei ad quam dator. Quamvis autem haeejurasinl con- sit, non potest aliter dari quam dando fundamenlum,
juncta, et simul incedant, nihilominùs distincla ma- et consequenter nec vendi potest, nisi fundamento
nent ; ergo polesl unum gratis dari, et aliud pretio vendito. Non potest enim aliquis vendere mihi simi-
neslimari. Sicul in calice ita sunt conjunctà vas et con- litudinem imaginis meic, nisi vendendo figuram illam
secratio, ut non possit unum sine alio transférai, et arte faciam, in qui illa relatio similitudinis fundalur.

nihilominùs quia semper sunt distincta, potest vendi lia ergo dico in prœsenlijusad provenlus temporales,
unum et non aliud. Idem ergo posset fieri in beneficio esse veluli relationem quamdam quae fundalur in

ex naturâ rei, nisi Ecclesia prohibuissët ; sicut è con- officio spirituali, nec posse coinpetere, nisi ralione

trario posset Ecclesia prohibere vendere calicem etiam illius, et ideô et spiritualem esse, sicut est ipsum
ratione maleriae, et tune essenl insepàrabilia illa duo officium, et vendi non posse, nisi vendito officio,
in venditione. Contra boc verô replicari potest ex sicut nec gratis dari potest, nisi gratis etiam collato

Durando, quia ex illis diiobus qu:e sunt in beneficio, spirituali mu'nere, seu jure ad illud.
scilicet spirituale officium et emolumentum temporale, 11. Alquc boc modo polesl conflrmari salis proha-
primum datur à pralalo Ecclesia secundum verô 1
,
biliter lnec opinio ex régula capit. Si quis objecerit 1°,

non donatur à praelalo, sed consequenter debetur ex q. 5 : Qui horum alterum vendit, sine quo alterum non
dono Qdeliura Tel fundatorum, qui provenlus illos Ob- provenit, nihil invenditum derelinquit. Inde inferl, non
lulcruni pro suslentatione talis mini lerii ; ergo ;
r posse vendi ecclesiam, vel prabendam, non propter
lalus vendendo beneflcium, non jus temporale vendit, Ecclesiae prohibitionem, sed propter inseparabilitatem,

sed spirituale, quod ipsedare polesl. Hacc verô repla- el in capite Salvator, ead. Urbanus Papa ex verbis
ça Durandi parùm urget, lum quia hic non agimus de ('luisii: Gratis accepistis, etc.', colligit res ecctesiasticas

solo pnelato, sed de quoedmque vendenle beneflcium, vendi non posse, per res aulem ecclesiaslicas plané
unde non considerainus facullatcm quam vendons intelligit beneficiorum proventus, ut taies sunt : nam
liabet ex parte sua, sed quatîtatem ipsius maieriac, pro ralione subdit : Quœ (scilicet res ecclesiasticse)

et sic vidriur illud jus vendibile esse, quia temporale doua Dei siint, quoniam à Deo (idelibus, et à /idelibus

est, turii etiam quia licet lii reddilus beneficiorum Deo donantur, quœ ab eodem gratis accipiuntur, et ideb

originem Iraxerint à fldelibùs, vel per décimas, vel gratis daridebent. Et statim idem confirmât ex régula
per alias donationes et legàta pia, jam est acquisition Pasclialis proximé relata, quam ipse etiam refert. Si-

jus Ecclesiae, et de hoc quaerimus an temporale sit; milia habet Alexand. ~2. in capite Exmultis, et Urban,

nam si est temporale, rx parte illius non repugnabit in. c. lies Kcclesiœ, ci 6regor. iu capite Pervertit, et

vendi; et illo qui fuerit dominus beneflcii vel illius i

Innoc. in capite ult. ejusdem quaest. Item ex capite
jliris, poleril illud vendere, et si aliquis non dominus Prcsbyler. 5, l,q. 1, ubi in hoc a-quiparanlur vendere
j

illud vendiderit , erit injustitia ex naturâ rei. non i attare, décimas, et Sviritum tanctum. Favet etiam capot
555 DE SIMONIA. 530

Ex diligeuti, de Simon. Nain loquens de hujusmodi <

posiiâ autem distinctione etiamsi siuiul deniur, et ,

coutractibus in beneficiis ait : Cmhi haie divinis, a lm- separari non possint quoad translalionem unîus sine

manis legibus contraire noscantur. :ilio, nihil velat quorainùs unum sine alio vendatur*

12. Nihilominùs est secunda principalis sentenlia Ex bis enim duobus princîpiis optimè inferlur, non
dieens, banc simoniam tantùm esse contra jus liuma- cbsu inlrinsccè malum, vendere jus ad temporale, si

iiinu, ideôque vel à Ponlifice, vel ab alio ;•>. dispen- ponaraus, sûliim illud vendi sine alio; nam possibili
salione ejus posse vendi beneûcium sine simoniâ, posito in esse, nihil sequilur impossibile. Probatur
dummodô non intuilu spirilualis juris, quod in ipso ergo prima pars, primo ex ter min is proximis. Nain
est, sed intuilu lemporalilatis vendatur. lhec est unum jus immédiate ordinalur ad spiritualem functio«
communis sentenlia Canonislarum, quos refert, cl se- ncin ;
aliud proximè ad commoduin temporale. Se-
quilur Felinus cum Decio, et aliis in cap. Ex parle, S|[ çundô ex origine quia jus spirituale est aliquo modo
4, de Offic. delegat. et Anani. cum Cardin, in cap. 1, t ex jure divino positivo, vel formaliter, vel radicaliter;
de Simon, et Cardin. Alex, in c. Latorem, 1 quaest. 1, g
nam provenil à Cbristo, vel immédiate ut in Ponlifice;

à ninii. 29. Eamdem habet Decius eonsi. 436, n. 10, I vel medianle Ponlifice, et aliis pradalis seu pastoribus
et Jul. Clar., lib. 5, § Simonin, num. 5, dicens, esse ^
per poteslatem illis à Cliristo datam, aliud autem
magis communem sententiam. Quam eliam sequitur ijj:
jus parlim fundatur in ratione naturali conséquente ad
Kavar., c. 23, n. 108, § Nono, nam licet in septimo |
primumjus, quatenùs dignus est operarius cibo suo,
dixissetcum theologis, bénéficia non posse vendi, in S parlim est ex instilutione Eecleske, supposità largi-
nono subjungit, illud intelligendum esse quoad partem I lioue fidelium, vel volunlarià vel praeceptâ. Tertio
spiritualem, quam habent, nam quoad temporalem spirituale jus poliùs est omis, quàin commodum tem-
vendi possunt, quod multis rationibus probat, pra> porale, aliud verù jus solum est temporale commodum.
sertim contra Cajelanum, quein ait nimis metaphysicè Unde in aliquibus beneficiis praesertim simplicibus il-

probare priorem sententiam, et multa sumere qiue lud prius non lam videtur esse jus, quàm obligalio ad

non probat. Eamdem opinionem tenel Ugolin. lab. 1, aliquid spirituale faciendum, ut ad assislendum in
c. 5, § 5. Qui lamen loquitur semper de jure perci- Jj choro, vel ad officiuin divinum recitandum : aliud

piendi fruclus, ut distincto à jure minislrandi spin- t verô temporale non est obligatio, sed quasi praemium
tualiter, et separabili ab illo; et de illo ut sie separato obligalionis, et facultas moralis percipiendi taies fru-

dicit posse vendi, quod, ut dixi, extra conlroversiam clus. Neque buic distinctioni videtur obslare, quod
est, sed non atligit punctuni quœstionis. unum jus fundetur in alio; quin poliùs hinc colligitur

13. Potest etiam pro bàc sentenlia referri Maj., 4, aliqua distinclio, <|uia idem non fundaïur in se ipso.

(1. 25, q. 2, ad 2, dùm ait, non esse simoniam (utique Neque eliam benè colligitur esse unum , ex eo quôd
contra jus divinum) si episcopus det beneficium alicui I jus ad provenlus non est nisi ratione officii ; nam inde
cum oncre insumendi cerlam partem fructuum in ali- so'.um habetur quùd jus ad fruclus oriatur ex tilulo

quod pium opus per aliquot annos, et eonsequenter spirituali; unde poliùs inferlur distingui. Quia in aliis

posse eliam sine simonià computare simul illos fru- eliam rébus jus in re aliquà, et titulus diversa sunt,

ctus, et valorem illorum petere ab eo cui conferlur jus enim cnI dominium aliquod, v. g.; titulus autem
beneficium, libéré beneficium jnestando (scilicet est ratio fundans illud dominium. Sie ergo hic fale-

quoad spiritualia et reliquos fruclus), et ait se ita sen- mur titulum spiritualem esse, nihilominùs lamen di-

lire per consultationem habitam cum viris sapientibus : cimus, iu illo posse fundari jus temporale, quod est
addil lamen, non esse faciendum propler speciem quid distinctum, licel cum illo conjunelum.
mali, el propler periculum quoi recipiens benelieium 15. Allerura verù principium, scilicet, posse haïe
moriatur, antequàm summam illam ex fructibus be- separari in venditione, licol non separenlur in tradi-
neficii percipiat. At si hoc verum est, multô magis lione, concessione et acceplione, probatur ,
primo
polerit summus Ponlifex bénéficia vendere, ratione j
quia intentio dantis et aceipientis potest facile illa di

habita ad so'a lemporalia. Referri etiam potest Thom. scernere, dummodô temporale secundùm se sestime-
de Argent., ibidem, art. 4, in 2 p. illius, quatenùs ré- tur, et non augeatur ejus pretium ratione liluli spiri-

gulant generalem constiluit, vendendo annexum spi- tuali-, cui adjungitur : sic enim potest titulus spiri-

riluali non commilli simoniam , nisi vendatur quate-

j
j
tualis ex inlentione ulriusque partis gratis dari, et ac

niis annexum est. Explicat autem tuhc vendi ut an- cipi, et nihilominùs pro temporali paeisci, cur enim
nexnm,quapdo invenditione habetur respeclus ad spi- hoc répugnât ex solà rci naltirà, et seclusà prohibi-

rituale, et propler hujusmodi annexioncm cariùs ven- tion e positiva? Confirmalur hoc exemplo juris patro-
ditur ipsum temporale. Si ergo id quod est temporale nalûs,nam secundùm se vendi non potcsl el tamen
in beneficio, non vendatur hoc modo, sed secundùm cum fundo, seu cum universitate vendità transire po-
id quod per se spectaium valet, non vendelur ut an- test, et tune etiam non censetur ipsum jus vendi. nam.

nexum nec erit simonia. ut infra dicam, etiam illud aliquomodô sprituale est,
I

14. Haec sentenlia fundari potest primo in hoc, i

el venditio illius, ut taie est, inirinseeè mala est, sed
quod jus ad emoluinentum temporale beneficii est lamen quia semper est quid distinctum à fundo, licet

diversum, et distinct* rationis à jure spirituali, quan- illi inseparabililer adh;vreat, et cum illo iranscat, non
tum coniuncta siut, cl unum ab alio pendeat. Sup- i
censetur vendi, vendilo fundo, quando ex eo capiio
 537 CAP. XXIV. AN BENEF. ECCL. S1NT. MAT. SIM | \ |,[y., MX ECCE. JUltE. f.58

fundus non plmis aestimatur, ergo ex nalurâ rei idem ,

temporale esl accessorium ad spiritual.', ideô vendilo
csset in beneficiis, nisi Ecclesia prohibuisset, eslenhn accessorio, nonconsetur vendi principale, sed in sua
eadsm ratio. Diceiur jus palronalùs esse annexum nalurâ relinqui, ut gratis donetur. Si. ut polluto co -
spirilualibus anlecedenter, beneficium verô «
• ^^ <
. an- meterio, non cen6etur ecclesia pollula, quia est acces-
nexum officio coosequenler. Sed contra primo, quia sorium. Unde poliùs, vendito calice, videri posset
licct jus patronatùs sit antecedens respeclu beuelicii vendita secratio, lanquàm accessorium cum prin-
conferendi per pracsentaiionem faclamin vi talisjuris, cipal!, tamen reverà non venditur, vel quia principa-
respeclu fundi esl tanquàni cousequens, nam cura illo lior est, vel certè (quod caput esl) quia intenlio con-
transit, et ratione illius coraparatur, ergo in boc esl trabenlium, modus contrabendi
et potest separare
similitudo rationis. Imù quodammodô major, mm in acci ssOrium à principali, el principale ab accessorio;
jure palronalùs id quod est spirituale quasi nascitur si. ut vendendo arlificiatum, possum seslimare ariem,
ex leraporali, in beneficio aulem temporale nascitur gratis donando n ateriam; vcl è converso gratis dare
ex spirituali ; faciliùs aulem videtur vendere fructum, arlificium el maleriam vendere, sive talc sit artefa
non vendita radice, quàm vendere radicem, quœ se- cium, ut in eoopus superet maleriam, sive è contra-
eum porlel fructum, el non vendere fructum. Si ergo ij
rio, semper enim rcs pendet ex voluntate et a-siiina-
hoc non obstat, quominùs vendilo fundo non venda- lionc conlrabenlium.
tur jus prscsenlandi, multô minus obsiabil, quominùs 18. Unde landem concludilor ratio alio modo for-
vendito temporal! fructu, non vendatur spiiitualis ti- mata, licet in idem redeat, quia, licet consideremus
tulus, qnt antecedit. to'tum beneficium utquid unum constans ex spirituali
lb\ Ultra hoc eliam videtur parùm referre, quôd et materiali, posset illud vendi a-slimando solam ma-
annexum temporale sit consequenter, vel antécéden- terialem parlem, et non spiritualem, ergo hoc non
tes dummodô inseparabilitas, el translalio unius cum esset inlrinsecè malura nisi esset pro' ibilum. Antece-
alio interveniat, sicut invenitur eliam in calice conse- dens palet, quia illud pendet ex intenlio ne et modo
crato. Nain magis conjuncla sunt in calice materiule sestimationis , ut ostensum est; eslque bac rcs non
et spirituale quàm in beneficio. Nam ibi, manenle vase valdè metaphysica, sed moralis : nam id quod est
inlegro, non potest per Ecclesiam fieri separatio, hic spirituale in beneficio, si non baberet temporale com-
autem in rigore posset, et nihilominùs in calice sepa- raoduro, difficiliùs acciperelur gratis, quàm darctur,
rantur quoad venditionem, et separatio solùm fit in- ordinariè enim cupiunt homines exonerare se illo

tentionequoadmentem, et sestimatione materix quoad onere, volunt lamen se in lemporali commodo vel iu-
contractum, id est, ut ratione spirilualilalis non pluris commodo indemnes servare : el ideô optimè possunt
vendatur; ergo ex nalurâ rei idem esse posset in be- velle gratis dare, quod spirituale est, vendere aulem,
neficiis. Ham quôd in uno temporale sit antecedens, quod csi temporale. Recipiens verô licet videalur ita

in alio censequens, non videtur referre, quin poliùs recipere omis spirituale, ul sine lemporali commodo
quando antecedit, videtur habere ralionem causae, et non esset receplurus, nihilominùs illa tanlùm estquae-
seemn trahere id quod spirituale est, et ideô magis dam conditio sine quà non'; non verô accepil pro lem-
quodammodô vendi elfectus in causa, seu cum iilà, el porali, lanquàm pro pretio. Iiic ergo modus vendendi
nihilominùs intenlio et œstimatio ea séparât, ergo eliam unum lotum ratione unius partis, et non ratione al-
in lemporali, quod se habet ut consequens, et ut el- lerius, nec spéculative, nec practicè répugnât. Couse •

fectus, faciliùs polerit fieri separatio. quenlia verô, seilicet si hoc modo liât, non invenirl
17. Dicunt verô aliqui, in beneficio temporale esse inlrinsecè malitiam, patel, quia tune non fit injuria
accessorium, et minus principale, in calice verô ma- rei spirituali, quia nec aslimalur pretio , nec est ra-
teriam esse principalem, et consecralioneni quasi ac- lio vendilionis aut sestimationis rei vendit», et con-
cessorium, etadjacens, in omnibus autem mislis ai. sequenter nullo modo venditur.
tendendum esse id quod est prsecipuum, accessorium- 19. Et confirmatur nam in Ecclesia usitatum est,
:

que sequi ad principale, et non è converso; et ideô ut bénéficia cum onere alicujus pensionis ab uno in
posse consecralioneni transire cum calice, non verô alium transferanlur, quod nunc fieri videmus aueto-
oflicium cum beneficio. Atque ita quando beneficium rilate Ponlificis, et olimvidetur poluisse Deri ab epi-
vendilur non transit officium cum lemporali vendito, j scopis, ul colligitur ex capite Constitutus, de II ligios.

ergo venditur ipsum, el cum ipso transit temporale. S d .loin. Et si episcopis non esset probibilum, non ap-
in primis (ut in superioribus nolavi) non reclè dici parel cur in suis episcopalibus id non esset .is li.i-

videtur etiam in calice consecrationem esse niinùs luni; ergo eàdem ratione si probibilio non essel, pos-
principalem, sicut enim in arlilicialihus s:epè opus su- sei unusquisque privatus beneficium suum cum simili
perat maleriam, ita in bis saciis semper consecralio onere al ter i Iradere, licet institutio csset ab episcopo
superat maleriam, cui adhacret, neque ideô non ven- facienda; illa autem esl quaedam virlualis vendilio
ditur consecralio, vendito calice, quia minus princi- cum
ernolumenli le.mporalis beneficii, quia est datio
palisest, sed poliùs quia diguior est, magisque in.e- |n, in oneroso, eô vel maxime quôd ea pensio postea
stimabilis pretio, ac denique quia de facto non ;.sti- polesl pretio redimi; ergo etian» à principio potiùsset
matur. Deinde concesso loto eo quod assuraitiir, inde comp nsaii, m dicebat Major. Denique supra diximus,
nos inferimus contrario modo nam quia in beneficio,; iia lacère nunc Poniilicem in auditoralu cl clcricatu
 539 DE SIMONIA. r,m

caméra?, et ila dicitur simplicité* h'aëc officia vendere, !'

lëriam simonise contra jus divinum, eliam secundùm
primam sententiam supra relatam. Cùm ergo Panor-
1

qùamvisquoad principale spiritualia si;;!, el temporale

sit anncxum illis spiritualibus fùnclionibus et juri |
mit. banc solam exccplionem faciidt , èl exceplio lirmet
illarum, non anlecedënter, sed conseq'ùentef ; ef- regulam in coritrarium, plânè nullam distinctionem
go, elc. facil irilef alia bénéficia ,
qua 1
litulo èlëticâll danlur,
80. Tertia sentenlià média et disliuciioae ut. mis re- quantùmvis simplicia sint, et solùm obligent ad offi-

ferri solcl ex Pànorhi. in cap. Bxlirpandœ, in Répit. cium àliquod cléricale; sed omnia illa spiritual ia esse

§ Qui verb, de Puaobénd. num. 53 et sequentibus, vi- intellexit, el ad miriisterium allaris përtinere. l'iule
deiicet vendere beneficium simplex non esse simouiam idem Panorniit. in c. Consulere, deSîmoniâ, absolutè
contra jus divinum; vëridere autem beneficium cur-a- di\ii simoniam commilli in spirituàli beiieficio obti-
luin, vel majorem babens jurisdietionëm , esse contra èi infra ait qùidqjuïd competitclerico ratione or-
jus diviiiuin. lia refèrl sententiam Panbrmitanî Navar. dinis, esse ila arine mu spirUdalî, ut vendi non possit.
supra, d. c. 23, tiiim. 408, in fine, et i golin., d. £ 5, Non oporlet ergo lue lertiam opinioncm distin-
22.
num. 1, et Covarruv., d. régula Peccatum, 2 pari., § 8, guere; nam Panormitàri. plané sentit cum prima sen-
num. 8; et pro èâdem refert Maj., i, disl. 25, quresl. 3; tenliâ. Et illa distirtetio de beneficio simpliei vel cu-
Sylvester., verbo Simonia, qiuest. 3, et alios juristes. rato, cujuscumque fuerit , in prresenli probabilis non
Refertùr ëtiam Paul. Bùrgens., tract, de Irreguiar. et est, quia in ulroque est jus spiriluale et temporale
Dispensât., lil.dèSimoniâ,n.23;vefùmlamenPanorm. emolumenlum et priori ratione neuirum vendi potesl,
,

illâ disiinctione non utilur, nec Major a.-it Sylve Ler parùmque refert quod illud jus sit altius, màjus et no-
illam refenral, nec estvcrisimilis, si sermo sit de pro bilius in uiio benelicio q-uàm in alio. Nam eiiamsi sit

prio beheOcio, ut inox oslendemus. Cajelamis ergo in i

ihimUtn spiriluale, maleria est simonia) juri divino
3. opusc. aliier refert sententiam Abbatis, neque ail contrariai. Si autem habeatùr respectas ad lemporali-
t'alsimi dixisse, se<l fuisse diminulum, quiu i: t< r bé- taterri , de ulroque est eadem ratio. Pr&bëridà aùlëih
néficia ihvendibilia posuit illa, qua: habent ordinis vel annexa tëmporali immeri non est benelicium ,
propriè
clavium executionem , et omisil i a qua; ratione al eu- loquendo, ul ex diclis in principio cap. constat, et in-

jus officiî cleriealis conferuntur, cùm lamen illa eliam feriùs eliam dicetur, et ideo loquendo de beneliciis non
sint annexa rei spiritual] ; nam officium cléricale non oportet aliquâ disiinctione uli. Solùm igitur supere-t
spiritual] annexutn, sed spiriluale est, ut supra osien- ut duas senlenlias relatas conferamus. Inler éa's au-
sum esi , et docet divas Tî;omas dicta quaest. 100, tem , licet magna sit in verbis contrarielas , fortassè
art. 3 el i ; et quia hoc beneficium solùm dalur ad i
in re tanta non est quanlâ apparet. Cl tamen rem ex-
officium cléricale, et non ad usum ordinis vel clavium,
|
pîicemusj et ex ilià colligi possit proprius loquendi
simplex vocalur, et ideô Portasse priores auctores niodus , dicennis priùs quid in hoc génère fieri possit
attribuerunl Panorniit. qùôd dixeril, bénéficia sini- à sùmmo Pontifice sine vitio simonia;, et cpio litulo ac
plicià solùm ex probibilione Ecclesiœ vendi non modo; deinde qùid posait fieri ab inl'erioribus vel mine
bosse. dispeiisatis à Pontifice, vel ex nalurà rei, ablalà pro-
21. Sed ego in verbis Panorniit. neque illum defë- bibilione positiva.'
ctum aut excessum invenio. Cùm eriim lalè probâsset 23. Primo ergo polest summus Pontil'ex fruelus be-
sententiam theologorum supra traclalam, quôd bene- nelicii seu prsebendam , ut temporale quid est , à litulo
ficium vendi non potesl, quia est annexuin potestati clericali el spirituàli officio separare, et sic eam ven-
ordinis ad clavium , subdit inferius hac verba : Et dere sinesimohià, sicut potesl illam donare laico, eliam
prœdtcta puto prbeedere, qnando execulio béneficii vel licite, si justam causam et rationem babeat, ul omnes
o/ficii concerna divina ; qu;e verba sine dubio compre- falcntur, et constat ex diciis. Et si quis attenté consi-
liendunt lotuin officium cléricale; nam illud sine dubio den t i alloues cpias Navarrus adduçit, plures earum
concernit divina. Addit eliam : Ul puta alitais admini- solùm boc probant, scilicet posse Papa m sine simoniâ
strationem vel clavium executionem ; at verô sub allai is vendere prœbendam sepàrando illam à canonicà vel
adminisîralione comprehendit sine dubio lotum cléri- simili liiulo; sed boc reverà non est vendere benefir
cale officium, quia lotum ad allaris minislerium ordi- cium, ul ex diclis constat. Uiidë etiam infero posse
naïur âliqiio modo, unde statim declarans quid exci- Pontificem vendere benelicium quod spiriluale bacle-
piat , inquil : Secks autem si concerneret tantiun admira uùs fuii exlirtguendo spiriluale officium vel obligaiio-
stndionem temporalem, ut e$l vtdere In liospitali. Solùm nem illiùs, quia tune nibil spiriluale vendit ,
quia in
ergo excipit quando prsebenda vel redditus essent an- clnplorem nibil spiriluale transit, sed merè temporale.
nexi alicui ol'ficio mère tëmporali, ul ésse possunl; Si ila spéculative id distinguendo, considerare possu-
tune autem sine dubio extiitur pràràcnda ouini spiri- nius priùs ibi separari pramendam à titulo spirituàli
tualilate , et ideo laico dari potesl, ut dixil Glos. in c. exlinguendo illum, et deinde vendi pnebendam, ac
Cm»i majoribui , de Conslit., verb. Receperunl , et de- subinde p.ôn vendi beneficium.
claravit idem Panorm. in c. Majoribus, de Pra?.b. n. i
; 24. Secundo, potest Pontife? dare beneficium alicui
et itn ëtiam àmiëetl potesl prceben la m meri pure ti m- c: m oncre s Ive idi quotannis sibi vel alieri parlera

porali, dt. v. g., leciioni grammaiiex, qii'am laicùs àliquiim l'rûctuum iieiieiicii. Hoc eliam indubilattim est,

légère possit. Tune ergo clartim est illam non esse ma- \
et constat ex usu Kcclesiaî. Et ratio est quia Pontife*
 541 CAP. XXIV. AN BENEF. ECCL. SINT MAT. SIM. EX DIV., VEL ECCL. JURE. 512
esl snprcmus dispensator tcmporaliuin boiionim Ecole- T cain redimat totumque valorem simul conférât con-
,
,
J
si;c, et ita potest frutlus ,
qui ex humanâ instltulione _
Iractum omninô onerosum ri aliénant a!» omni aclu
eranl aimcxi lilulo lalis beneflcii ,
al> illo separare ,
et I dispensandi bona ecclesiastica , esse videtur. Et decla-
sub alio vel sine litùlo spiriluali confei rë ,
el hoc fâcit \ ratur : I » in< ommodo qtiod Major tetiglt ; nam ille qui
quando illo modo confert beneflcium; qiiare hcque
j
sic recipil beneficium, cogilur exponi periculo për-
tunc veridilur beneficium ,
quia illa pars rruclurim non j dendi pecuniam quam prxbcl si priùs morialur quim ,

babel ralionent pretii quandoquiilcm •

erat ejns ni e\ frunihus li-nc'icii iliam récupère! ergo illud
, «
j onus ;

benelicium conferlur, neque ab ipso pensio illa ex bonis '

esl pretio xstimabile, beneflcium revèrf datur pro
ejus exigitur, sed ex bonis Ecclesix vel benefic i va- |
aliquo prelio. Denique constat juxla eomniunem usum
canlis alteri assigna lur. Tamen quia non separatur in et sensum Citrix Romahx, clericatum camerx et au-
petpeluum à beneficio , sed ad lempus seu ad vilain |
ditoratum vendî à Ponlifice, el tamen supra diceba-
pensionarii, imponitur beneficialo onus solvendi illam. I nuis non aliter vendî à Ponliflce quant reservàndo sibi

Unde quoad illam partem ille solùm lit, tahquàm ad- j

partem proventuum illorum ofRciorurii, éi valorem
minislrator cuiri tali onere solvendi illam pensionàrio. i
illias computando, el simul exigendoj ergosi quidpiam
Quod toium non fit à Papa , ut à domino illorum ho- I simile fiât m beneficio, re vera vehdetirr.
noriim , et ideô non hahet umhrain vendi lionis , sed ]
2S. Respondeo hoc ipsum exefflplùih cogère nos ut
lit ut à supremo dispehsalore. Et si applicat sibi pèn- f
dicamus hune modum dandi bénéficia crihi onere ali-

sionem, non accipit pretium, sed partem sux congr ix cujus pecunix non esse ihtrlhsecê malum, sive appel-
sustentalionis ex bonis Ecclesix, et suh eâdem ratione lelùr vendilio beneflcii , sive quolibet alio modo. Pro-
applieat alteri. ' batur, quia, licet camerx Apostolicaî non
illa officia

25. Tertio probabile mihi est possc Pontiflcem, s dicàutur bénéficia , quîa fortassè emolumenta eorum
quando prxbèt beneficium cum pènsione, xstimare j non suntex propriisecclcsiaslicisredditibus,exqhibus
simul lemporalèm valorem illius pensionis, et illnrn ( irislituta suht bénéficiai sed ex aliis slipendiis vel sa-
simul recipere pro se vel pro al o àb eo cui beneficium [
lâriis à pontificibus designatis, nihilominfis in duobus
confert. Hoc dixil de episcopo Major supra; sed de I qux ad rem prxsëhtëhi maxime speelanl, cuni benefi-
Ponlifice nuiltô esl id verisimilius , ut apertè déclarât -j eonvëniunt; Un uni esl, quod fundamentuin
eiis illorum
Adrian. dicta solut. ad noiium, diceiis , Sicul auctori- I ofliciorum spiritûale est, nimirùm jurisdictio ecclesia-
late Papx potest pnùs dari beneflcium pro pènsione, sticë, qux pro illà eommunicalur unde functiones ;
J
et poslea redimi pensio, ita ejus auctorilate posse à s illorum munerum spiriluàlès suht utpote actusjuris- ',

principio intervènire pecuniam. Imô ibidem ail eâdem \ dicliohis ecclèsiasticx eliam spiritualis; nam excom-

Papaj auctoritate posse permuiari beneficium pro of- j

nnmicani , absolvant, etc., unde eliam sunt invehdi-
flcio temporali ecclesiaSlico , ut notariatus, non unum S biles J
Ut supra dictum est. Aliud , in quo eonvëniunt
pro alio commutando, sed utrumque in se suscipiendo, \
cuni beneflciis , est quôd emolumenta temporalia illo—

ni siedicam, et dispensatorià providentiâ dislribuentio. I rùm officiorum sunt spirituaiibus annexa consequenter,
lllud eliam de pènsione el re lemptione ejus simul factà S quia darilur propter officium , sicut de beneficio dicilur
admillilSoto, d.q.7,art. % ad fin. corp.,el licet Cajel., j c. ult. de Rescr. in 6, id esl, propter spirituales fun-
opusc. 17, respons. 10, videalur conlradiecre, fortassè I clioncs oflieii naseuntur; ergo illi proventus ex tilulo

non intelligit in ordine ad Ponlilieis potestatem ahso- S et actioh'e spiriluali; ergo sunt illis annexi consequen-
_
lulam. j
ter, seu dependenter ah illis. Si ergo in illis ofliciis non
2(i. Ratio denique est quia illa pensio beneficio im- est per se malum, nec contrarium juri divino illa Ira-
J
'*

posila vel imponenda, alil est mère lemporalis, quia derc pro pecuniâ illo modo, profeclù nec in beneflciis
sine tilulo spiriluali alicui applicalur, et illa polest jj esl contra jus divinum.
redimi ratione tehiporàlitatis ijuam liabet , ut inTra di- i 20. Ne que ego inrenio quid possit huie parilali ra-
cemus; ergo polesi à principio et imponi et redimi, l tionis resporideri.Nani quôd temporales prbvcnlUsèint
quod lit per dictum modum conferendi suh tali onere :

\
ex reddiliblis ccclesiasticis , vel ex aliis slipendiis nihil

parùm enim refért quod illa duo formaliter interce- rel'eri ,

q:da ratio simonix non oritur ex qunlilale ho-
J

dant, vel virilité, vel quod tcmporihus dislinctis aut % riorum temporalium , sed ex hoc quôd detur pretium
simul uaiit, qiiandoquidém moraliter rem speclandb, \
pro tilulo vei offlcio spiriluali ; si enim hoc fiai in

in idem redit. Et confirmât ur, quia ihi non potest dici I u troque oltlcio aut beneficio, simonia eril ; si aulem
vendi beneflcium, quia id quod postulaluret accipitur \ in illis ofliciis separalur venditio emoluthëhti tempo-
à beneficialo, non petilur ut pretium beneflcii , nec rails, à vendkione spiritualis lituli non ohsianie an-
\

quoad parleni spiritualem, née eliam quoad partem nexione cons qui n!e, profeclù eliam in benefiël* se-
\

pr.iheiidie qiix ad illam perlinet, sol pro parte fru- i parabilis eril Quôd iseparelur, jàm non eril sitriônfe,
cluum, qux m pensionem imponi censelur, et virlute eliamsi tempoi-ile illud emolumentum ex reddiiihus
\

imponitur. ccle iasiieis resultet, ni perse noium est. F.-i ergo

27. Sed contra, quia hic modus conferendi henefi- \

xquiparatioevidi ns.bisi forte illà muhera aiiquid aliud

ciuin non videtur prius à venditione illius, quia licet \

lemp raie CO ;
inctum babcant non perse, née eonse-

p \p imponi et voluntate redimi possit, tamen eo- quenler, sed per accidens éi coiicorhitantei annexum
j

gi ie leneliciatum, ut et pensionem acceptet, et simul \ cum munere spiriluali, ratione cujus vendi possinl. Ut
543 DE SIMONIA. 544
si foiiassè habent etiam lempôralem jurisdictioncm [Il spectando, nonsecundùm veramel moralem reipro-
adjunciam in ditione Papae vol aliquid simile, de quo , |r prietatem. Hoc tamen exemplum déclarât quôd, licet

milii non constat , et ideô pro cerlo habeo, slando j

in hoc modo dandi bénéficia exigendo pretium modo
praccisé in rationc posità, et in tiiulo exigendi pre- explicalo in hâc teriià assertione non sit in rigore si-

lium, sou pecuniam, actionem non esse simoniacam monia, meritô Pontifices nunquàm illum usurpârunt in

contra jus divinum. beneficiorum provisione, quia habet magnam speciem

30. Ad objcclionem ergo resjiondco illam non esse venditionis, qua?, licet in une vel alio officio quasi pio-

propriam vendilionem beneûcii, sed esse impositionem prio ipsius Ponlificis possit permitli sine simonià vel

cujusdam oneris Lemporalis, quam Pontife x in béné- gravi incommodo, in beneficiis generaret magnum
fice facere potest, simul cum redemptione ejus anté- scandalum, et viam ad inûnila mala aperiret, ideôque
cédente, quae redemplio, licet vendilio sit, non est licet in rigore non sit illa simonia contra divinum jus,
vendilio rei spiritualis, ut constat, nec est vendilio rei omninô vilanda est, et hoc forlassè docere voluit Ca-
lemporalis annexa; rei spirituali ,
quia illud onus non jet. supra, et Solo, acMaj. id non negant.
est per se annexion lilulo beneûcii , iinù per imposi- 32. Quarto hinc concludo, média formali vel virtuali

tioneni lalis oneris separarelur pars reddituum à lilulo separatione praebendœ seu frucluum quoad aliquam
beneûcii , ut etiam per se notum est. Neque eliam saltem eorum partem posse Ponlificem cum exactione
obstaret ,
quùd Papa nollet dare bénéficia , nisi volenli alicujus pecuniœ dare beneficium, nullà verô faclà se-
statim redimcre pensionem ,
quia cùm ibi sinl duo ,
paratione non posse , et ita absolutè loquendo non
datio et acceptio beneûcii , et virlualis impositio ac posse vendere beneficium. Sic conciliantur opiniones
redemplio pensionis , unum non niiscetHr cum alio supra relata; juxta Adria. Navar. et alios. Nam prior

eliamsi simul fiant; et prior datio graluila inanet procedit juxla banc posteriorem partem, altéra verô
cliamsi Papa nollet illam gratiam facere, nisi volenli juxià primam partem assertionis. Et si Cajetanus at-

acceptare redemptionem pensionis. Sicut si Petrus tenté legalurin d. q. 100, art. 4, plané admiltit prio-
nolit mutuare Paulo pecuniam, nisi Paulus velit sibi rcm partem hujus assertionis. Qua; quidem salis pro-
vendere trilicum, non est usurarius , dummodô non bata et declarata est ex dictis. Nam de separatione
exigat obligationem in fulurum, sed lantùm actum formali procedunt prima et secunda assertio, virtualis

pr;esentis venditionis pro justo et adxqualo pretio autem separatio declarata est in ter lia. Et potest etiam
lune enim non exigit pro niuluo aliquid pretio sestima- aliis exemplis declarari ; nam si pingue beneficium pro
bile , quia vendere rem justo pretio non est res assli- tenui commutetur, potest Pontifex concedere, ut pen-
mabilis novo et speciali pretio magis quàm muluum sione aliquâ impositâ super beneficium pingue, excès-
sed solùm est concomitantia duornm contractuum , vel sus temporalis compensetur, illius lantùm ratione ha-
actiunum ,
quas potest quis velle simul facere, et non bita, ul quolidiè fit; ergo etiam polest concedere, ut
unarn sine alià. Sicut potest quis velle mutuari triti- data à principio cerlà pecunise sumnià pensioni 1110-

cum alleri , si ipse mutuel vinum , et non aliàs , et sic raliter sequivalenti commutatio fiai ,
quia sicut potest
dealiis, juxtadoctrinam D. Th., 2-2, q. 78, art. 2, ad A. poslca concedere, redemptionem pensionis, ita potest
Ita ergo in praesenli, licet officium non detur sine rc- uno actu utrumque concedere, et tune dicimus fieri

demptione lemporalis oneris , non ideo venditur offi- virlualem separationem, quod lenent Solo, alii supra
cium , sed gratis dalur, simulque venditur temporale allegati , et quos infra traetando de permutalionibus
emoluinentnm jam quodam modo separatum ab illo beneficiorum afferemus , ubi hoc punctum latiùs dc-
officio ex voluntate Ponlificis, qui polest illa separare, clarabimus. Denique banc partem probant omnia ad-

et onus imponere. ducta pro secunda senlentià.

31. Ad confirmationem autem sumptam ex incom- 33. Et ratio est, quia Papa est supremus dispensa-
modo respondetur, illud perlinere ad juslam compen- lor bonorum Ecclesia;, et ideo sicut reipsà potest se-

sationem faciendam inter commodum et periculum, p:irare reddilus ab spirituali lilulo, ita mente et inten-

ut exactio nimia non sit, quod in omni redemptione tione et voluntate potest separare temporale ab spiri-

pensionis, vel oneris vitalitii servandum est; servalà tuali, et ita compensare temporale cum temporali, et

autem œquilate, iode non redundat aliquod onus re- spirilualia, vel gratis vel pro spiritualibus couferre.

specta spiritualis officii, quominùs gratis conferatur. Aliqui etiam hoc déclarant, quia Papa potest separare

Ad ullinium comequenter censeo dicendum propiïè et in re ipsa temporales redditus ab spirituali tiiulo , et

simpliciter loquendo reverà non vendi illa oflicia, sed dare spiritualem tilulum sine jure adtemporalia, ergo
ipsa gratis conferri cum diminutione emolumenli re- quando datalicui spiritualem tilulum potest ab illoexi-

spectu accipientium. Quam diminulionem Poniifex gere summam pecunix, utrelinquat illos reddilus an-
posset facere, vel minuendo stipendia, velparlem sibi nexos illi lilulo, et non illos separet, vel ut separalos

reservando, ne autem illa diminulio fiât, pretio redi- uniat. Sed ego non tam facile hoc admitlerem , tum
milur ab accipientibus talia officia; illud autem ven- quia cùm illa compelant Ponlifici per supremam pote-
dibile est, et Pontifex jus habet r.d illud vendendum, statem spiritualem , illud plané cssel vendere usum
quia supponimus posse juste illam partem emolumen- sua» polestalis, quod est contra divinum jus ; tum etiam
torum sibi reservare. Quod si vulgô illa officia vendi quia emere à Papa, ut fructus maneant uniti benefi-
dicuntur, est etiam vulgari modo et uiaterialiter rem cio, est emere, ut semper liceat acquirere jus ad illos
;tt5 CAP. X\l\. A.N BENEF. SIM MAI SIM. EX Dl\ , VEL ECOLES. JURE. :,itj

fruclas mediante spirituali ministerio, hoc autem < !Sl

| 35. Qiiiiili'x'x lus à fortiori constat inférions pra-
* latos non
vendere ministerium ipsum, ut statim dicemus. Deni- solùm non possevendere bénéficia ecclesia-
quc ipsamet annexio lai uni fructuura ad spiritualcm Sj
stica sine simonie contra divinumjus, verùm etiam
tiiiihiin , spiriluale quid est, lam quoad potestatcm ;i ^ nec posse aliis modis, vel titulis explicalis pecuniam
quà manat, quàmquoad terminum spiritualem, qui il>i I exigere pro beneficio, etiam intoilu lemporalis incom-

necessariô involvitur, quàm eliam quoad finem, qui est I mndi. lia docenl ferè omnes, et pain breviter prior
ni spirilualia conservari possint, ut dicitur in d. c. Si k pars, quia ostensum esl beneficium ut sic, idest, ut
qnisobjecerit, 1 , q. T., eigo pro conscrvandâ anncxio- :

j.
annexum spirituali lilulo non posse vendi sine simo-
ne frucluum vol resliluendâ aut denuo faciendâ, non i nia etiam à Papa, ergo multô minus ab inferioribus.
potest prelium duri vel accipi etiam à Papa. Solùm Ratio verô alterius partis est, quia episcopus non po-
orgo potesl temporale ipsum separari , et ut sic com- tesl disjungere fruelus beneficii a beneficio, et conse-
pensari, et pretio redimi aucloritate Ponlificis. quenter non potesl de illis, ut de merè temporalilms
5i. Jam verô probatur altéra pars conclusions. El disponere, nec facere, m jus ad illos acquiralur, nisi
in priinîs in i!!à procedunt raliones omnes |iro com- mediojure, et ministerio spirituali, ergo non potest
muni senteniià ibeologorum adductae. Et deinde ex- prœbendam \ el parlem ejus vendere nisi vendendo spi-
plicanOir in hune modum, quia si beneficium non se- rituale. Consequentia patel ex dictis, cl antecedens
paralur ali officio spirituali, quando venditur benefi- probatur, quia jure communi statutum est, ut benefi*
cium, pretio cinitur facilitas oblinendi illos reddilus ,
cia sine diminulione conferanlur, in proprio lilulo, et
et jus ad illos mediante spirituali ministerio ; ergo emi- in c. Prohibemus, de Censib. prohibenlur episcopi ,

lur et venditur ipsum spiriluale ministerium, saltem, ut parles reddituum beneficiorum suis usibus applicare,
médium necessarium ad temporalia acquirenda. De- aut ecelesiis nova.onera imponere. Idem sumilur ex c.
claratur primùm in bunc modum, quia anie exhibitum ull.I,q. 3, c. Majoribus, etc. Vacante, de Prs?b, L>t
spiriluale ministerium non est acquisilum jus ad tem- aulem haec probibitio de jure positivo, ut constat. Un-
porales redditus veluli directe et immédiate in ipsis de illà seclusâ possenl episcopi in suis dicecesibus se-
sed lantùm virlute in ministerio spirituali, qua tenus is parationem facere, et ita eliam possent sine simoniâ

qui possidet beneficium babet jus ministrandi , et per sibi , vel alleri ex juslâ causa applicare temporale
spiriluale ministerium consequendi proprium et for- emolumentmn, et consequenter illud per se spcciatum
mate jus ad temporales redditus , ergo vendere illnd vendere. Sed hoc merilô prohibitum est, quia esset
jus ad redditus quasi radicale, est vendere ipsum mi- in magnam Ecclesiae perniciem , ut in praedictis juri-
nisterium spiriluale. Alque in hoc cernitur magna dif- bus salis significalur.

feremia inter lucc temporalia, ut annexa consequen- 56. Solùm poiest interrogari an nunc, etiam non
ter vel anlecedenler, et solvuntur ferè omniaquss pro obstanlibus bis probibitionibus juris positivi, iicere
prima opinione adducta sunt, si conlra banc objician- possit episcopo ali(|iiod omis pecunise imponere cu-
tur. Deniquc declaratur, quia si Papa non scpnrct fru- pienti beneficium obtinere, eo modo quo id affirmai
clus beneficii ab ipso beneficio , sed velit semper ut Major supra relatus? Videtur enim id posse fieri ali-

sint stipendium sustentationis débita? pro spirituali quando licite : nam miiltorum canonistarum opinio
munere, si banc ipsammel suslentalionem vendat, con- est, posse episcopum imponere temporalem pensio-
vincitur vendere ipsum spiriluale munus, etiamsiipse nem illi personae cui confert beneficium, ut lenet Gi-
dicat, se id non intendere. Nam vendit rem annexant gas, q. 6, de Pension, cum Innoc, Imol., Félin. An-
spirituali muneri, ut annexa est, id est, ut est susten- char. Oldrado, Decio, Anton, et aliis quos citât. Quod
taiio débita ratione lalis ministerii spirilualis, ergo eliam lenet et lâtè prohat Gambar. de Officio et potc-
necessc est ut venditio aliquo modo allingat rem ip- st;ite legati , lib. 6, e. 77, el videtur posse probari ex
sam spiritualem, cl in illam cadat. El hoc etiam benè c. Gonstitutum, de Relig. domib. etc. Cian venisset, de
confirmai c. Siquis objecerît, quod aliqui inter| retan- Heslit. spoliât, el c. Veniens, c. De artero, de iran-
tur de annexis lantùm concomilanter; sed apertè lo- sact. Illud ergo omis personne impositum in collatione

quitur etiam de beneliciis, ut supra vidimus. Alii verô, beneficii temporale quid est et pretio aestimabile. Di-
ut Ugolin. et indicat Navar., exponunl regulam illam, ces non esse per modum pretii, nec ex bonis recipien-
qui unum vendit, aliud invenditum non relinquit, in- tis beneficium, sed esse per applicationem alicujus
telligi secundùm prsesumptioncm juris, nonsecundùm partis fructuum beneficii ad aliquod pium opus. Sed
veritatem. Sed non place! quia secundùm ici verila- esto, hoc ita sit, sequiiur ulleriùs, posse episcopum
tem et rigorem loqui videtur Papa, cùm dical penitùs computato valore illius amure pensionis simnl in prin-
desipei'e, qui illud negat, et cùm exemplum adducat, cipio collationis valorem illum exigere àrecipionle be-
de corpore, quod sine anima \ivere non potest, quod neficium, ut Major concedit.
non ex prsesumptione dicilur, sed ex verilate rei. Lo- 57. Respondeo inprimis hoc non videri contra jus di-
quilur ergo de lemporali ita annexo, ut non 1 1
i
-i per vinum, nec continere veram simoniam, si pure fiai,
spiriluale comparari possit, nam qui laie temporale el sanà intentione justàque ex causa, cum sufficienle
vendit manente annexione, non potesl non aliquo mo- poiestate, m de Ponlifice diximus, eslquceadem ratio
do vendere ipsum spiriluale, secùs verô est quando I i de episcopo in suâ diœcesi in casibus sibi à jure con-
fit formalisvel virlualisseparatio, ut declaratum csi. » 1 cessis, ut de transactionibus infra dicemus. Secundo
 517 DE SIMONIA. M8
hic non tractamus nunc an cpiscopi possint imponere ei locentur fruclus, annexi manent beneficio, et ad

pensiones in benefiçiis attenio jure ecclesiastico? sup- illum per se primo pertinent, ijiii titulum liabei bene-

ponimus lamen ordinariè non posse propriam pensio fii ii,conductorveràlanlùm vice illius colligit fructus, et

nem super ipsis benefiçiis imponere, (pua non possunt ila ex viconlractûs illius, soli fruclus yendunlur in or-
benelicia diminuere, clita non possunt dividere bene.- dinead illum stalum quem habent postquàm sunt rc-

ficium, et pensionem quasi adhserenlera illi imponere cepti el su'.) privato dominio beneficiati.

ila m durci, quamdiù pensionarius vixerit, etiamsi be- 40. Quocirca si durante tempore pro quo fruclus
neficiatus morialur. Hoc enini est prohibitum episco- sunl locati, prior beneûciarius morialur, et alius suc-

pis jure coimnuni, ul palet ex deerclis allegatis, e| ex cédât, fruclus sequenlis temporis ad successorein
c. Nisi, de l'r;el)., in lin. Possunt tamen, quando Ec- pertinebunt, et illi lenepitur conductor solvere pre-

clesiam sui juris à sua dignitale séparant, aliquid in lium, el noiniiic ac vice illius colligit fru tus; ideo-

recognilionem anliqui juris et superiorilalis suse sedi que falsum esse existimo quod in allero casu suppo-
réserva re, qui est casiis dieiieapit. Constituais, ul ibi nimus; nam eliam slando in jure divino non polest
coinmuniler exponilur, et ila ad pra'senlem casum ni- privatus possessor beneficii locare seu vendere fruclus

hil refcrl Aiiquando etiani licet episcopis imponere sui beneficii futuros per multos annos, vel pro toto
pensionem pcrsonalem, ut sic dicam in casibus in jure tempore vitne suœ, accipiendo simul prelium omnium
concessisacdeclaratis, ut maxime videntur esse trans- illorum fructuum, ila ut ex vi hujus contractas proe-
actioneset concordiœ lUuni; nam in his casibus lo- judicet successori, privando illum tali parte fructuum
quuniur ferè jura cilata. Et interdùm fortassè possunt pro lolo illa tempore, etiamsi libéraliser dimittat he-
reservare pensionem ad vilam renunlianlis propter neflcium post priorem vendilionem, quia privatus
senium, post diuturnum Ecclesioe servilium; de quo possessor beneficii ex ipsà nalurâ lalis rei nullam ha-
aliquid in sequeniibus altingemus bet poteslalem aut jus ad talem vendilionem l'acicn-

38. Sexto, ex liis facile constat, qnid dicendum sit dani. Probalur, quia ipse ex vi beneficii solùm habet
de privatis personis possidentibus bénéficia : clarum jus percipiendi fructus raiione spiritualis minislerii;
enini est ex vi juris divini esse illis prohibitum bene ergo solùm medianle hoc titulo et minislerio conse-
ficia vendere, etiamsi sua esse videantur, quia sunt quitur fructus ; ergo non polest fruclus vendere pro
sua, vcl secundùm quid, sciliect quoad ministerium, et illo tempore pro quo non est habilurus titulum vel
usum fructuum, vel sallem eum bàc Iimitalione rébus ministerium spirit'iale, quia nullum jus habet in illos

spirilualibus intrinsecà, utvendi non possint, secl gra- .uclus, nec benelieium illud confert, quia solùm dat
tis danda, si ca possidens illa conferre velit. Undead- jus ad fructus, mediante tali t.lulo seu minislerio.
derc possumus, in his privatis personis ila esse ma- Et confirmatur, quia illa pnebenda intégra est per
lam vendilionem proprii beneficii, ut licet jura cano- Ecclesiam députa ta, ut sit slipendium sustenlaiionis
nica eam non prohibèrent , illicitum eis esset vendere ejus qui laie beneficium hahuerit; ergo non polest
beneficium , seu prsebendam , aut partem ejus etiani privatus diminuere illud slipendium pro tempore futuro
inluitu solius teinporalitatis. Quia in privatà personâ et pro suo successore.

nulla est potestas faciendi separalionem unius ab alio, il. L'nde tandem concludo in privatà personà sem-
nec formaliter, nec virtule, ncque ullo modo; dictum per esse simoniam hoc colore vel titulo aliquid postu-

autem est, non factà separalione, non habere locum lait' ab eocui beneficium conferre vult. Ilaque yendere
vendilionem sine simonià ; ergo. alicui futuros fructus illo modo, accepto simul pretio

39. Diccs : Bénéficia rius polest locare fructus sui eum anime relinquendi beneficium, si per se liât,

beneficii ad aliquos annos, et secl uso jure humano pro- id e>t , non dando beneficium emplori , non est

hibenle, posset locare ad vilam suam, sed Iocatio est simonia, sed injustilia, quia non venditur spirituale,
yquivalenter qusedam vendilio prœbendœ pro illis an- sed temporale, ad quod nullum jus seu dominium ha-
nis, ergo jam licet illis aliquo modo vendere prœben- bet. Et ila l'acit injuriam vel emplori, si decipiat

dam. Inde ulleriùs posset bénéficiants , slando in di- | illum, vel successori et Ecclesiœ, si per vim facial ut
vinojure, vendere partem fructuum soi beneficii pro jj
successor beneficii illis fruçtibus privetnr. At verô si

toto tempore viLc sua;, accepte siniul pretio, et valore I benelieium delur alicui, accipiendo pecuniam ab illo

illius, et postea dare benelieium altericum solà altéra g sub eo colore quôd vendit fructus futuros, vel quôd
parle fructuum, el consequenler eliam posset ab eo- ï posset vendere et non facit, tune simonia commiltitur

dem, cui confert beneficium, priùs exigere, ut emerel I contra divinum jus. Probalur, quia vendit fructus, ut
partem fruciuum lotius viiai suse, et ila virtule vende- 3 postea obtineantur à tali personâ titulo beneficii; ergo

ret beneficium uuoad temporalitatem cjus. Hespondeo ;

vendit titulum beneficii, ut supra ostensum est. Nec
non posse privatum beneficiarium, eliam slando in di- \ excusabilur à verà simonià , etiamsi dtcal se non in-

vino jure, lia locare fructus beneficii, ut illos sépares ]

tendere vendere titulum, sed meros fructus ; nam de
à titulo beneficii, quia ad hanc separalionem nullam facto vult vendere fruclus ul percipiendos spiriluali

habet pôles ta tem, nam cùm annexio facla sit auctori- litulo, nec ipse potest eos separare aut aliter trans-

tate Ecclesiae, contra divinum jusest, et contra ralio- ferre; ergo, velit nolil, convincitur vendere spiiitua-

nent naturalem, ut à privatà personà possint scp.uari lem titulum ; est ergo semper ba-c simonia propria, et

sine auctoritatc publicà , et gubernalivà. Quanlùmvis contra jus divinum in privatis personis.
î>49 CAP. XXV. AN PU/ESTIMONiA SIM MAII.lWA SIMONIiE. 550

42. Dices : Beneficiarius privatas, cm m se privai II est; neque Bpiritualibus annexa, quia licet fortassè

benefieio, «t altcri Iribuat, tacontmodum e1 panl

jacturai " illi
il reddilus inlcrdùm fuerint annexi spirilualibus,
patitur in tcmporalibus ; ergo ^:il:<ni poteril ah aliquo jara in bis separati sunt ab omni spirituali titulo ;

exigere aliquid ratione illms hrcommodi quod paiitur ; ergo illa vendere non est simonia contra jus divinum,
nam illud pretio aestimabile est; nantesl quoddam m per se etiam patel ; neque etiam contra eccle-
temporale delrinientuiii. Respondeo, rtipposito jure siasticuin, quia in generali probibilione vendendi
positivo, lioc non babere loctim, quia lue omnia sunt spirilualia, vel cis annexa, vel bénéficia, non conti-

probibita, ni constat, raeritôqae ordinatum est, ut si nentor, ut ex ratione faciâ colligilur, nec de \\\\> in

quis voit banc jaiïurani non pati, suum beiielkium parlieulari speciatis probibitio invenitur. In çontrarium
reiineat;vel si ralionabilem cansain babet renun- verô est commuuis usus cl sensus Eccleshc; nunquàm
tiandi, et non potest sine lemporali ineommodo, à enim b ec vendi consueverunt.
pra-lato liabente poieslatem remedium postule!, quia 2. De bis prrcstimoniis controversia est an sint pro-

aliàs aperirctur via innumeris fraudions et simoniis. pria bénéficia neene? Quidam enim negaut, ul Joannes
At verô slando in solo divino jure, probabile est Ainlr. in cap. un. de rerum Permut. iu G, eum aliis,

illnd non esse intrinsecè inalinn propler rationem fa- quos int'ia leferain tracl. sequenl , lib. 4 de Oralionc,
clain. Et conlinnalur alio simili exemple : nain p.iro- cap. -21 ; alii affirmant simpliciler esse bénéficia. Quod
chiiSj verra" grâtià, non potest suam jiirisdiclionera tenel Hosliens. in cap. Postulait, de Rcscript. num.
pro pretio delegare, nec licentiam quara dat alteri 9 et 10, et Oldia., cons. 81, et alios referam citalo
clerico ad administranda sacramenla in suâ Ecclesiâ ; loco. Nonnulli verô distincUone uluniur; nam que-
sitamen ipse inde jaeturam patiatur, et privetur multis dam dicunt esse prœslimonia quae solis clericis et

provenlibus, poierit se indemnem servare, et condi- cum aliquo spirituali titulo et onere danlur, et per-
lionem apponere, per ([nam proventus sibi reservel, pétua sont ; alia verô quee danlur etiam laicis solùm
vel jnstam eoruni parlem, «juia lune non vendit spi- ad siudium vel militiam, et de prioribus fatenlur esse
ritualc , sed rediiuil damnnni temporale* ut benè bénéficia, quod est clarum, de posterioribus neganl.
docuit cnm Yervec. Sylvester, verb. Simonin, quiesl. 8, !
Ita Hogeda, 2 part, de Beneficiis incompatib., cap. 8,
vers. Seeundmi; L'gol., lab. 1, c. 36, § 5, n. 4, ergo n. 12, ubi alios refert pro bis omnibus opinionibus.
similiter, été. : nihilominùs in beneficiis probabilius Ego verô, ne dislinctio hsce confusionem pariai, cen-
videtur ex nature rei boc etiam non licere, quia in seo non esse vocanda prsestimonia illa, quœ laicis

benefieio sunt omis et commodum ; et cômmodumex danlur mero titulo temporali : nam bœc non soient
instilutione Ecclesi.e est tam annexum oneri ut ab communi usu loquendi prseatimonia, sed potiùs pen-
illo disjmigi non possit, nec jus ad illud acquiri, qua- siônes appellari ; nam propria prœslimonia saltem
lenùs temporale est, nisi médian te onerc spirituali. primam tonsuram postulant ul persona sil illorum
Ergo qui titrumque volunlariè dimiitit non potest pro capax, utomnes fatenlur, et usus probat. Item pne-
temporali ineommodo aliquid exigere, cùm illa jactura stimonia non sunt personalia aut vital lia, sed perpé- i

stifiieienter recompensetur cnm oneris et obligationis tua quando enim vacant per mortem babenlium,
;

carentià, ciimque ex illâ recompcnsalione sequalur non extinguuntur, sed conferri possunt et debent
necessariô diminutie in susientaiione pro ministerio . aliis per ecclesiasticum prxlatum ; boc autem non
beneficii ab Ecclesiâ désignât!. Quare ex natnrâ rei |
opinor inveniri in pensionibus quœ laicis concedunlur
videtur necessarium ut illa recompensalio fiât ipsius ad militiam vel studium, et ideô non possunt dici
Ecclesiâ: auclorilate : nec est simile in altero exem- prœslimonia, sed pensiones; de illis ergo dicemus in

pta de parocho; nam parochns nanqoàm dimiitit puncto sequenti. Hic ergo taniùm vocamus pries timo-
suum et ideô sem-
tituluin, licet alteri del licenliam, nia illa quœ sunt perpétua et clericorum propria. Et
per in illo manel fundamentam illornm proventuum de illis adhuc res dubia fuit olim an sint bénéficia

sen cnieluiiicnioriim, et ideô mérité potest se in- neenc, quia ad rationem beneficii non sufliciunjt

demnem servare; qui autem benefieio renuntiat, nul- illae proprietates quas atligimus, nisi delur al ali-

lum titulum reiiuel ut possit illam recompensationem quam spiritualem functionem : non constat autem boc
accipere. de bis pneslimoniis , ut in cilato loco latins dicam.

3. Aiiqui verô in proposîlo ccnsent, ooipsoquôd

CAPL'T XXV.
prseslimonium solis clericis dari potesl esse raateriam
Virùm prœslimonia sint maleria simoniœ contra jus
simonia?, nec vendi ullà ratione posse, sive sit pro-
divînum vel kumanum.
prium beneficium, sive non, id est, sive -il inslitu-

i. Ratio diibitandi esse potest, quia hsee non sunt lum propter spiritualem functionem, sive solùm ad
ccclesiastica bénéficia ; quamvis enim per illa confe- alendos pauperes clericos in studio, ul postea possint
ratur aliqnodjus ad portionem aliquam ecclesiaslico- iservire. Ratio est quia jam sunt annexa
rnrn reddiluum, non tamen pro spirituali titulo; illa bona alicui rei spirituali. scilicetordini clericali,

non sunt bénéficia; nam, ut diximus, de ratione be- :

rimae tonsurœ quas etiam spiritualis est; et
neficii ecclesiastici est spirilualis titulus; ergo non . favere 1>. Thomas dielo art. i : nam con-
sunt baec materia siraoniae. Probatur conséquent!;!, uexionem liane explical per hoc quod atiquid non
quia neque sunt spirilualia in se, ut per se noliun com]»'tit, msî lutbt'iiti ofiàum cléricale; eieodem uiodgj
851
DE SIMONIA. 552'

tom. 2, Opusc, vel funclioncs.Ita sumitur ex Gloss. incapite Quamvis,

Ioquifur Cajelanus in dicto tract 9,
prœstimonia nullum haberent 1, de Praibend. in G, verb. In pensione; qualenùs ibi
q. 1; sed reverà si liacc

annexum alium spirilualem titulum, illud non suffi- ait pensionem posse laico conferri, et sine litulo dari.

sent ad materiam simoniœ constituendam, sallem ex Unde in illo texlu à beneficio distinguilur, quod eliam

vijuris divini, quia taie praestimomum reverà

non notai Glossa per textum ibi, in capite Ad audienliam ,

cssct verum beneticium propter illa.ni solam condilio- 31, extra de Rescript. ; quîbus loeis videri possunt in-

nem, quia licel tonsura csset necessaria ad laies fru- terprètes ; nam in banc partem inclinant ,
praesertim

ctus percipiendos ex Ecclesiae ordinatione, nihilomi- Abb. et Félin, in d. capite Ad audienliam; Anton, de
nùs fructus non darentur ratione lonsurae, sed ratlo- But. et Zabarel. in Clem. un. de Supplen. neglig.
Gigan., q. 28 de
ne sludii, verbi gratià, vel ad studendum; unde ex quos viderelicet
prœlat. ; et alii ,
in

solo capile non polest propriè d'ici temporale esse :

Pensi. in princip. ; Ludovic. Gomez in Begul. de An-
illo

annexum spirituali cônsequenter, quia illi fructus non nal, pos. , q. 21, et régula de Infirmis, q. 10 ; Rebuff.

debenlur, sed de Pacif. posses., n. 152, 155; Covarr. c. Cumin of/i-

sequuntur ex lonsurà, nec ratione illius

de Testam., n. 6;Sarmien.,deReddil. eccles., 2

solùm se babet tonsura tanquàm conditio, quam jus
ciis,

prœrequirit ut subjeclum sit aplum ad recipiendum p., c. 8, n.l5; Hogded., deBenef. incompat. in ]»rx-

ad propriam fat. n. 5 Salzed., in Pract. c. b2, nuni. 10; idemque

illud temporale, quod non videtur satis
;

quis inslilueret cerlas por- sentit Sylvest., verb. llora, q. 2, dicto 8, qualenùs ne-
connexionem : sieut si
studio, et non gat pensionem etiam datam clerico obligare ad reci-
liones ad alendos clericos paupercs in
alios, ideo dicerentur illa bona annexa spirilua-
non I tandum canonicum officium. Consentit etiam Sot., lib.

libus, si niliil aliud spirituale ab eis exigeret. Adden- de Just., q. G, art. 2, in duh. peniilt.
15 Ex quà sententià videtur apertè sequi pensiones
dumergo est haec prœstimonia reverà habere titulum 2.

spirilualem, cui lemporalia illa annexa sunt; nam « non esse materiam simoniae, sed vendi posse et emi
saltem obliganl ad officium cajionicum, quod salis est I saltem stando in divino jure quia sunt meiè tempo- ,

cléricale officium, et i raies, cl liect ex spirilualibus manaverinl tair.en per

ex omnium senlenlià nam ; est ,

clericalem tonsuram, coiicessionem ab eis separauc sunt unde jam non

ideô I). Thom. nondixit, habenii
,
|!

sed habenti cléricale officium, et ita etîam exposuit |j

sunt spiritualibus annexa: ; ergo nullo modo sunt ma-

cl licel olim fueril dubium de illà ob- teria simoniae. Atque ita sentiunt mnlti ex dictis, licel
benè Cajetan.;
ligationc, bodiè dubilari non potest, ut cilato loco non omnes , ni dicam. Idemque absolutè tradit Caje-

lanus, tom. 2, Opusc., tract, ult., respons. 10. El usus

oslendam.
4. Sit ergo certa'resolulio, prœstimonia, si propriè comprobare videtur ; nam quolidiè ha: pensiones re-

secundùm communera usum illius vocis loquamur, dimunlur. Et quod id fieri licite possit, etiam sine li-
et

esse materiam simonix, et vendi non possc eodem ceniiâ papse, doect Tolet. in sua Sum. , lib. 5, ca-

pite 92.
modo quo caetera bénéficia, lia docetllostiens. supra -
|

cum aliis relatis, et Sot., lib. 9 de Just., q. 7, art. 1 ,

5. Sed boc non obstanle , multiplie dislinclionc in
!

probalur primo, quia sunt bénéficia ecclesiaslica bac maleriâ utendum est, quia illa generalis régula
et

licel simplicissima ; oslcnsum autem supra est quoad non potest ad omnes pensiones applicari, maxime
boc esse eamdem rationem de beneficiis simplicibus post Motum proprium Pii V. Ex proximo, qui e.sl 158,

etcaeteris; secundo ex consuetudine sumitur efhcax

edilusque est anno 1571. Ex quo decrelo prima divisio

argumentum, quia cùm magna sit cupiditas obtinendi pensionuni sumenda est ; nam queedam conferuntur

bénéficia, et praesertim ea quœ simpliciora sunt, nemo omnibus , quaedam verô clericis, ut clerici sunt, ita

audet prœstimonia vendere aut emere, née Ecclesia !

enim ibi Pontifex dislinguit. Priores sunt, ilhe quœ
id toleraret; tertio ex modo quo conferri soient, con- vel laicis conferuntur , vel indiflerenter sine cx-

stat collalionem corum spirilualem esse, et vendi non pressione, vel posiulatione lalis couditionis, vel qnae

posse ; solùm enim à prœlatis ecclesiasticis, et cum dantur propter rationem aliquam de se lemporalem et
solemnitale quà caetera bénéficia, hœc conferuntur ;
humanam, vel corporalem.Utsi ceria pensio assigna-
signum ergo est repulari spiritualia, ac subinde eorum ta sit pro thesaurario, seu sacrisià, aut pro pulsandis

fructus esse spirilualibus annexos ; et ita plane decla- campanis, vel curandis infirmis. Posleriores autem sunt
ravil Tius V in Motu proprio quem cap. sequenti quando assignanlur pro clericis, ut clerici sunt, quod
referemus, et illum infra, tractandode horiscanoni- fieri inlelligitur, vel quando illa conditio expresse po-

cis, explicabimus. stulatur, vel ex modo et ratione concessionis supponi

inlelligitur, et in universum, quando propter munus ali-

CAPUT XXVI. quod spirituale conferuntur.

4. Primo igilur de priori génère pensionnai procc-'

Utrùtn pensiones ecclesiaslicœ sint tnateria simoniœ. '

dit maxime senlentia relata, ut declaravitSolus, lib. 9,

1. Antiqua opinio canonistarum fuisse videtur, j
de Just., qucesl. 7, art. 2, ad finem; Victor., dicta re-
pensionem absolutè et indistincte noii esse rem spiri- lecl., Hum . 51. Verùmtamen Bebuff., loco cilato,
tualem, quia polest dari laico, et solùm est portio quai- nom. 5i, absolutè negal, etiam bas pensiones vendi
dam ex redditibus ecclesiasticis assignata, non cum possc. Probat quia pensio est annexa beneficio eccle-
ftpiriluali litulo aut onei e , sed propter alias causas li siasiico, ergo vendi non polest. Palet consequentia»
 CAP. XX\l. AN PENSIONES ECCLESIASTICiE SIN'J MAÏERIA SIMONME. 5S4-

mm ex rcgulâ generali, lum exemple) juris patronalûs, I divino. Ex quo sequitur etiam jure antiquo fuisse «in-

lum quia qui adhxret Ecclesia?, débet régi jure Ecele- nés bas pensiones clericorum invendibiles. Et hoc vi-

si;r, capile Ditnuiutus, de Siim. Trin. Denique ail in delur soutire Navar., Cons. 59, 60,61, <>"2 et 63, de

tali vcndilione magnum esse pcriculum delinquendi, Simoniâ, el in Manuali, cap. 25, n. 111, et quod ma-
et ideôab tllâ esse abstinendum. P'go vcrù censeo dis- gis est, dicit omnes ila sentîre.

tinguendum. Nam aut loquimur de liàc pensione ex 7. Sed rêvera stando in jure antiquo, cl in solà na-

vi solius juris divini et naluralis, quod résultat ex hoc turà talis pensionis, contrarium est communiter rece-
praecisè, quod talis pensio ex bonis ecclesiasticis, vcl ptum, el est verius, neque oppositum potesl sufficien-

super beneficium ecclesiaslicum assignala sit, vel lo- ter fundari. Quia illa pensio in solà illà ratione spe-

quîraur ex jure posilivo addito ultra liane institutio- clala non datur propter spiritualem titulum, sed
neni seu consigna tionem. pnecisè ad sustentationem ; clericatus aulem solùm
5. Dicocrgo pensionem hujusmodi priori modospe- requirilur ul conditio, vel dispositio ex parle subjecli.

ciatam non esse materiam siroonise, et sine ulla um- Sicul eleemosyna qu.e lit clerico peculiari respectu,

lirà îllius vendi posse, ut docent cilati auctores, et quia clorions csi, et quasi in bonorem clericalûs, non
communis senlentia, quia est quid merè temporale ideà fit spiritualis, vel annexa rei spirituali. Et decla-
Nec obstat ratio Rebuffl, quia falsum assumit. Talis ratur ,
quia tune reddilus temporalis dicitnr propriè
enim pensio non est annexa rei vel lilulo spirituali ;
annexus lilulo spirituali, quando jus spirituale laie est,

nain ut argumentabar, quod fructus pensionis sint as- ut secum afferat jus ad temporale; at prima lonsura
sumpti (ut sic dicam) vel consignai ex fructibus bene- non affert secum hanc pensionem; non habetergo il-
fieii, non sullieit ad annexionem, quin potiùs illapor- lam sibi annexam consequenter, sed immédiate datur
tio eo ipso separala est à lilulo illius beneficii, quantum personœ , nova liberali donalione lemporali, licèt in

ad illum eui confertur; unde nisi in illo alius sit spiri- illà requirat lalem conditionem spirilualem. Aliud vero

lualis litulus, nulla est annexio illius temporalis ad spi- esset, si in aliquo episcopatu esset aliquod certum
rituale. Sicul tertiœ decimarum regiconcessa? tempora- emolumenlum ita annexum slatui clericali, vel prima:

les sine dubio suni, et vendi possunt, ut quotidiè lit; lonsura?, ut ci statim esset debitum ex vi ordina-
quia illud jus datum régi eirca ecclesiastica bona non lionis ; illud enim dicerctur propriè annexum conse-
est jus spirituale, sed merè temporale. Eo vel maxime quenter ordini, et vendi non posset. Sicut mine privi-

quôd interdùm polesl jus merè temporale ex spirituali légia clericorum annexa sunt ordini, et vendi non
manare sine annexione ad spirituale, ut patet de fru- possunt, eliamsi aliqua secundinn sespecialasinllem-

ctibus decimarum, quandojam sunt subdominu» pro- poralia et pretio œstimabilia. .Non invenietur aulem
prio clericorum. Unde non est simile de jure patrona- in Ecclesià talis modus annexionis pensionum ad or-
lûs, nam illud vel est spirituale, vel eertè proximum dinem ut sic, et ideô ex hoc solo capitc non fil pensio
spirituali, illique valdè annexum : nam ordinatur ad spirilualis, quod clerico, ut clericus est, conferatur.

collationem beneficii spirilualis média pra?senlalione, 8. Addimus verô secundùm jus novum Pii V lias

qua2 spirilualis est ratione lermini , ut infra dicetur. pensiones spirituales esse et invendibiles. Probatur,

Pensio aulem haec < st jus ad rem merè temporalem, quia danlur cum obligatione alicujus spiritualis, ac
nullo medianlc spirituali lilulo, maleria aulem remota, clericalis muneris ; ergo jam sunt annexa? clericali,
ut sic dicam, ex quà sumpti sunt illi provenles, el officio , et non tantùm requirunt statum clerici, ut
causa cfleeliva donans pensionem , licèt id fecerit per condilionem, sed etiam posiulant minislerium spiri-
potestatem spirilualem, non feeil rem esse spiritualem, tuale, ratione cujus taies reddilus fiant debiti, et ac-

vel annexam illi. Sicut quando Papa facit cleemosynam quiralur jus ad illos. Antecedens patet, quia Pins V
ex bonis Kcclesue, cl per potestatem spirilualem, elee- imposuil bis pensionariis obligationem recitandi ofû-
mosyna facla merè temporalis manct, el sine ulla an- cium beatissim;e Yirginis, ut in sequenli tractalu,
nexione. Quid verô dicendum sit de jure posilivo paulô Iib. 4, videbimus. Supponimusque , ut ibidicemus,
infi'riùs dicam. illam legem obligare, et non esse per contrariant con-
C. Secundo dicendum est de pensionibus clericorum suetudinem abrogalam, saltem in Hispaniâ, quia nec
ut clerici sunt. Et bas possumus in varia membra dis- de tali consucludine constat, nec de tacito consensu
linguerc, juxta varios modos imponendi lias pensioncs; Pontilicis in eà lolerandà; illà ergo loge suppositâ ,

nam de singulis oportet in particulari dicere. Inter- jam illi fructus sunt annoxi moneri spirituali. Nam li-

dùm ergo datur haec pensio clerico simpliei, sive in

|
cèt adhuc pensioncs hse non sint bénéficia in rigore,
majori, sive in minori ordine conslitulo absolulè et quia non sunt perpétua; nihilominùs sunt quidpiam
simpliei ter ad suam sustentationem, sine respectu ad spirituale conslans ex illà obligatione spirituali, et
aliquod beneficium vel spirituale minislerium, ali- jure ad lemporalia sibi annexa. El quoad hoc procedit
quando vero cum aliquo speciali respeclu aul lilulo. optimè opinio Navarri, et stante hoc jure, mihi vide-
De prioribus pensionibus, ut c. pra?eed. letigi, aliqui tur certa. \.i inlelligo banc simoniam esse contra jus
exislimant pensionem, eo ipso quôd requirit in personâ divinum, quia licèt supponat instilutionem Ecclesiae
clericalum, seu primam lonsuram, eliamsi nullum spi- quoad talem annexionem temporalis ad spirituale, illà

rituale onus secum all'erat, fieri spirituali annexam ,

suppositâ, res fit naturâ suà invendibilis, sicul de b -

ac subindc simoniie materiam, et invendibilein jure

Hl ncflciis explicuimus,
TH. XVII. 18
555 DE SIM0N1A. 556

9. etiamsi pensionarius liabeat |j Navar. ; negatur enim consequentia, quia quando id

Atque lune infero ,

licenliam à Papa transferendi in aliiun suaiii pensio- quod destruitur, tantùm est favor privais personne,
illam translationem seu illa potest cedere juri suo sic enim privilegium non
nem, non posse sine sinionià :

renuntiationem pensionis in alium facere pro aliquo potcsl haberi sine auctoritate superioris; poiesi autriv

prelio, ut sensit Navar., Constitut. 06 et 95 de sinio- destrui voluntate privât à privilégiât! renuntiantis. Et

nià. Qui loqui videtur ex naturà talis pensionis et se- patet, quia pensio potest gratis remitti, et sic désuni
Y imposità. Sed in priori sine auctoritate Papa:, ut ipse Navarrus adniillil, et
Elusà obligatione per Piuin
statu credo idem esse dicendum de venditione transla- tradil Ludov. Gomez , in Hegulà de Infirm., q. lli,

tionis quod de venditione pensionis nam si pensio

,
;
cum Praeposit. in c.Agathosa, 65 dist. ; ergo quidquid

vendi possit, mullô magis translatio cjus, quia non sit de sequaiitate ratiouis quoad alia , sallem ex hoc

alià ratione potestesse malum, translationem

vendere, capite non répugnai redimi. Secunda ilem ratio nihil

nisi quia eo ipso pensio venditur. Et ita tradil latè probat, quia et falsuin sumil, et malè colligit, ut

Gigas de Pensionibus, quceslione99. Secùs verô est de oslendi. De tertià verô dieam stalini.

pensione quae jam nunc spiritualis est; nam lieet trans- 1 1 Ex his ergo videtur inferri, eliam nunc non esse

ferri possit, gratis est transferenda, quia aliàs vende-

inlrinsecè malum, pensiones lias redimi. Et <|iiidem

retur aliquid spirituale. Et eâdem ratione non poiest

quôd non sit simouia conlra jus divinum , videtur

transférai in alium reservatis fructibus ipsi trans- posse probari suflîcienter, quia ex licentiâ Pontificis

fèrent*! vel aliquà parte illornm , ut dixit Navarrus fit, et cerlum est rite et rectè fieri. Dici verô potest,
,

ibi constitulione 65. Et exislimo esse ver.um in eodem Ponlilicemlunc non dispensais, sed mulareinateriain,

sensu. Si tamen is qui habet licenliam transferendi in et ideô jam non esse simonia, qux aniea erat, etiamsi

alterum totam pensionem, vellet transferre partem, antea esset conlra jus naturale, quia mulatà materià,
[

et aliam sibi retinere , retento in se litulo spirituali mutalur etiam, vel poliùs cessât obligalio juris natu-

posset id facere, quia potest uti licentiâ in parte, et ralis. Sed inquiro que sit ha:c materiai muiatio; certc

non in totum, et quia tune gratis dat id quod dat, et nulla est alia, nisi quôd per redemptionem non irans-

quia pensio non est indivisibilis, sicutbenelîcium, sed ferlur in redimeniem jus aliquod spirituale , sed tan-

dividi potest. Tune autem teneretur aller, in quem tùm cessât temporale commodum, et exlinguitur spi-

translata fuit dimidia pensio ad explendam obligatio- rituale onus, quod potest lieri optimè auctoritate

nem à Pio V impositam, quia esset verè pensiona- Pontificis. Atverô lioc ipsum potest lieri sine aucto-

rius, ut clericus. Credo eliam posse per se loquendo ritate Ponlificis ex naturà rei loquendo; nam si ex

in alium transferre omnes fruclus pensionis pro tolà solà coi.venlionc parlium pensio redimalur, nullum

vitâ suà, retinendo in se titulum et obligationem pen- jus spirituale acquiritur alicui parti ; nam qui solvebat

sionis, quia hoc non est transferre pensionem, sed so- pensionem, jam babebat totum jus spirituale beneficii,

los fructus. Unde per mortem iransferentis pensio etredimendo pensionem, nibil spirituale acquirit, sed

lune extingueretur, ut constat. liberalur ab onere temporali , in alio verô exlinguitur

10. Sed talis pensio sallem redimibilis est. Navar. spiritualis obligalio, exlinclà pensione.

supra, et in Manuali, cap. 23, n. 11 i, pro constanti 12. Sed nibilominùs veriùs censeo, supposito jure
habet non posse redimi sine auctoritate Papa:, Imô Pii V, liane redemptionem esse prohibilam sine aucto-

idem docet contra Cajet. etiain ante annexionem fa- ritate Pontificis ex naturà rei. Quod ita explico , quia

ctam à Pio V. Et probat primo quia pensio non po- supposito illo jure, ex vi illius imponitur pensionario

test constilui sine auclorilate Ponlificis, ergo nec de- omis spirituale auclorilate Pontificis, et vult Pontifex

strui seu lolli :namoppositorumseucorrelaiivonim, ut ipsum non habere fruclum pensionis, nisi ratione ofti-

ipse ait, eadem est ralio, et quia eadem concurrere de- cii divini m 11 ï injuncti, ita ut jam liabeat locuni in his

bent ad destructionem ,
quœ ad conslructionem , ca- j
pensioinbus illud axioma cap. ult. de Rescript. Bene-
pite 2 , de Regul. jur. Secundo quia pensio emi non ficium datur propter officium, nam licèt pensio non sit

poiest, utdictum esi : ergo nec redimi : nam conira- beneficium stricte sumptum, est tamen latè quaienùs
riorum.ait, eadem est disciplina. Tertio nunc saltem est benevola subventio, seu commodum, gaudimn tri-
videtur hoc probari illà ratione, quôd pensio est quid buens copienti, ni dixit Abbas in cap. Ad audientiam,

annexum spirituali ; ergo sicut emi non poiest, ita nec 2, de Rescript., in principio. Quod commodum juxta

redimi. Sed in hoc dico aliud esse loqui de jure divi- inslilutionem Ponlificis ratione officii datur, id est,

no, aliud de positivo, ilem aliud ante Pium V, aliud ratione aclualis recitationis ; in hoc ergo convenu cum

modo. Igitur ante Pium non erat contra jus divinum [

rigorosis beneliciis enim inlelligenda estscnicntia
; ita

has pensionesredimere. In hoc assentior Cajelano, et illa dicticapil. ult., ut supra dietumest. Ergo non po-

Tolelo cum Anton, de Butr. et aliis supra citalis. El test pensionarius suà auctoritate se eximere bàc obli-

tune non erat pen- gatione, et tolum commodum pensionis reci père, quod
patet à fortiori ex dictis, quia
sio invendibilis naturà suà. Addo quôd licèt vendi facit, quando aller illam rediniit, quôd si ipse redem-

non posset, posset redimi. Proboquia quando redinii- ptionem acceplare non potest, profeelô neque alius il-

lur pensio, non commulalur spirituale pro temporali. lam facere potesi. l'nd • hoc stante jure effieaciter vi-

sed exlinguitur quid temporale : nulla est ergo ibi detur applicari prima ratio Navarri, quia quod au-
tnalitia simoniae. Nec contra hoc procedit prima ralio ctoriiate proelati conslitutum est , non potest per
557 CAP. XXVI. AN PENSIONES ECCLESIASTJC/E SINT MATERIA SIMONIN. 558
voluntalcm privalam destrui , illud aulein jus spiri- j
solùm ad has spirituales pensiones, sed etiam ad tem-
tuale, quod est in pensione, âuetoritatc Ponlificis porales, mibi non satis constat. Yerisimilius tamen
conslilulum est, et per eamdem est appliealum buic est illum stylum et probibitionem cadere in pensiones
pensionario cum lali coramodo temporali; ergo non clericorum, ut clerici sunt, vel quac sunt annexa? ali-
potest ipse suo arbitrio illud destruere, accipiendo per qi iodo ofliciis ccclesiasticis, qiuc vendi prohiben-
redemptiorteoi pensionis totum commodum temporale. tur; nam ali;e pensiones omninô temporales ntiïlo
11. Dices, hàc ralione benè probari illud non licite modo videntur jam ad ordinem rerum spiritualium vcl
fieri, quia est injustum accipere illud temporale com- ecclesiaslîearum periinere.
niodum, exonerando se ab oflieio per qnod esset-com- 17. Secundo infero, si pensio spiritualis non ita re-
papaodum ; non tamen probatur illud esse simonia- dimatur ut omninù exlinguatur titulus spiritualis in
Clini, quia nibil spirituale ibi <latur vcl accipitur. pensionario, sed ita ut maneat ipse semper obligalus
Respondeo primo prnhahilc esse etiam ibi intervenire ad pensum spirituale solvendum, cl quasi in se reii-
simoniani, saltem in hoc quôd propler pretium aliquis nens litulum talis pensionis, talem redernptionem non
vendit spiritualem lilulum, non dando illum alleri, sed esse simoniacam, imô nec videri prohibilam, quia illa

exlinguendo illum; nain hoc modo soient inlerdùm reverà non est redemptio pensionis, sed quasi looatio
emi res temporales, non ut transferantur in empto- frucluum, seu anticipala vendi tio frucluum. Unde in
rem, sed ut exlinguantur, ut si quis det pretium alleri eo casu cessai ratio supra facla, quia tune non destrui-
ul scripturam combural; at boc etiam est contra cxcel- tur quod Papaconslruxit, nec vcndilur ullo modo illud
lenliam rei spiritualis. Item qui acceptât redernptio- spirituale, quod est in tali pensione; quia retinetur
nem pensionis vendit ; nnups fructus qui sunl stipen- semper codem modo, quod antea erat. Nec invenitur
dia spiritualis muneris, atque ita vendit rem annexant probibitum pensionariis, quominùs possinl fructus lo-
per Ponlilicem muneri spirituali ; ergo de se vendit carc ad totam vitam per anticipatam solutionem, nisi
rem spiritualem et ipsum litulum, etiamsi in alium non forlassè slylus Curiœ ad hoc etiam extendatur, ne
transférai illum. Secundo addo, ut tollatur omne du- pauperes clerici aliènent fructus suœ sustenlationis,
bium, stylum curiie baberc ut babeanlur ac punianlnr quod non facile credo, nisi forte in pensionibus qnaï
ul simoniaca, ut Navarrus supra rcferl dicto cons. 63; dantur loco alimentorum, vel ad quarum lilulum ali-
stylus autem Curi;« vel déclarât naturalem maliliam, qui ordinantur. Sic etiam dixit Navar. diclo cous. 62,
vel Ecclesiae proliibilionem ; habet enim vim obligandi quôd si per redernptionem non liberelur benefieium
ut servelur, ut ibidem ait Navar. ex cap. Ex lilteris, ab onere pensionis, sed tantùm persona tenens bene-
de Constitut., et ibi notatis. fieium, licita erit redemptio, quia non est redemptio
lo. Sed quaeres, si pensio sit injuste imposila, an pensionis, sed oneris personalis, quod est merè tem-
liceat illam redimere? Respondeo, si ita sit injusta, porale, et signum est, quia licèt moriatur redemptor
seu illicite imposila ul niliilominùs valida, ut facile pensionis, successor tenebitur solvere pensionem, quia
esse potest, redimi non posse, ut ex dietis constat; benefieium transit cum onere suo. Intelligo tamen nunc
nam injusiitia dispensantis non facit venalem rem spi- ita hoc licere, utpen6ionarius, non obslante redemptio-
ritualem, quse reverà collata est. Si tamen lanla fuit ne, semper teneatur ad spirituale onus pensionis, quia
injusiitia ut etiam pensio fuerit invalida, lune licitum licèt acceperit simul œstimationem fructuum pensio-
erit solvenli illam eam redimere, quia non pensionem nis pro tempore vit» beneficiati, ut supponiiur, nihi-

veram, sed vexationem suam redimit; aller verô qui lominùs totum illum cumulum accepit ut stipendium
pretium recipit, vel erit simoniacus ex conscientià sustentaiionis pro offîcio, singulis diebus, et toto illo

erroneà, si putet pensionem esse validam, vel erit in- tempore praestando. Quin potiùs addo quôd licèt con-
juslus accipiendo pretium, si cognoscat fuisse invali- venant inter se partes sine Papa et redernptionem fa*
da», ut per se constat. ciant absolutam, niliilominùs in conscientià pensiona-

16. Unde infero primo, si hic slylus Curiae est an- rius non liberatur ab onere spirituali, quod ralione
tiquiorqiiàm conslilulio Pii V, etiam anlc non licuisse i pensionis tenetur explere, non quidem in pœnam si*

absqne auctoritale Ponlificis pensiones bas redimere, moniae, de quâ nondùm agimus, sed ex naturà rei,
et à fortiori nec vendere, et coutrarium fuisse simo- tum quia non potest quis privatà suà vohmlate se li-

niani, sallem quia proliibilum, etiamsi non esset con- berare et eximere ab onere per ponlilicem imposito,
tra jus divinum, quia ad hoc, ut dixi , sufficit slylus reportato eodem stipendie; tum etiam quia ex justitiâ
Crois sive ratione consuetudinis, sive, qnod magis tenetur ad officium qui accepit fructus benefieiï, sive
credo, quia sufficienler déclarai et proponit pontifi- anlicipalos illos accipiat, sive annuatim, ut constat ;

cum volunlatem et probibitionem. Et eàdem ratione iia verô se habet in eo casu pensionarius ille, ut ex
si stylos hoc habuit et habet non solùm in bis spiri- dietis nolum est.

tualibus pensionibus, sed etiam in temporalibus, in 18. Dices : Ergo nunc non potest clericus etiam li-

eis etiam procedet opinio Rebufli, quod sine simom'à berè et gratis renuntiare pensioni, ita ul à spirituali

vendi non possunt, saltem ralione juris posilivi ; et onere liber maneat ; sicut non polesl benefieiarius re-
ita respoudemus ad hoc dubium, de illis pensionibus rtuntiare beneficio sine auctontate superioris. Proba-
supra lu'ic remissum. Quàm verô sit antiquus hic sly- tur consequentia, quia illud onus per Pontificem im-
lus Gurne, et an modo talis sit ut extendatur non positum fuit; ergo licèt possit quis renuntiare corn-
W9 DE SIMONIA 860
modo suo temporali, quia polest donare fructus paulô antea dicebamus, et ideô dixi sententiam Soti
pensionis, non lanien potcst suâ voluntate cxui illo formaliier veram esse de pensione ut annexa muncri;
onere. Consequens aulem videlur durissimum et prae- nam materialiler ipsa pensio quoad fructus vendi po-
ler niorein, quia reverà non est verisimile fuisse tcsl, quod annuatim accipiendum est pro aliquà sum-
liane intenlioncm Ponlifieis, lutn quia illani non ex- inà pecunise simul accepta, quia lune soli fructus per

pressit, et non sequitur necessariô ex eoquôd ad re- se separalim et sine illà annexione ad spirituale mi-
citandum Virginis offlcium pensionarios obligaverit; nisterium vendunlur. Oporiet lamen ut haec non mi-
lui» eliam quia illud esset contra conunoduni benefi- sceantur : nam si episcopus, verbi graliâ, velit alicui
ciorum, et libcrtatem pensionariorum. Respondeo dare inunus cui est pensio annexa, cogentlo illum à
igilur negando sequelam : nain est valdè dissimilis principio ut secum de lolà pensione paciscatur, et re-
ratio, quia aliud est renuntiare oflicio, renuntiando demptionem pensionis acceplet, simoniam coininiltit,
ctiam commodo illius; aliud est vellc accipere tem- saltem jure ccclesiaslico prohibilam, quia munus illud

porale commodum, et per illud prelium acceptum li- «uni pensione illi annexa conse(pienter per moduni
berari ab spirituali debito. Hoc poslerius est per se unius confertur, et ideô débet pure et simpliciter dari
inordinatum, et boc diximus esse malum et prohibi- absque pacto; lune autem inlervenit pactum; item
tum : Primum verô lit quando gratis omninô renun- quia episcopus nullum babet omninô jus ad cogeiulum
lialur pensio, et ideô illud sine dubio licet. Nequc boc allerum ut stiam pensionem redimat vel locet, et ideô

est contra inslitutioncm Pontificis, quia ille non prae- dùm non vull dare spirituale sine boc onere, simo-
cepil, ut pensiouarius semper relinerct pensionem, niam commitlit.
neque ut semper recilaret absolulè, sed ut rceitaret 21. Alio autem modo polest intelligi haec pensio
quaimliù acciperet pensionem ; censetur aulem sem- slipendiaria, ut sit lanlùm personalis, quia non est

per accipere, quando valorem pensionis pro loto ali- episcopatui, v. g., iniposila, sed episcopo, vel potiùs

quo lempore anticipatè recipit, et ila semper durai ipse episcopus illam sibi iinponit, assignando illam suo

vis illius pnecepti; quando autem libère renunlialur »

vicario, visilatori, aul alteri simili ministranli inspiri-

pensio, tune tollilur maleria illias obligationis, et tualibus pro salario, seu congruà sustenlalione ; et in

contra nullum prœceptum fit. bis pensionibus vix babet lociun qua'Slio, quia ccrlum
19. Superest dicendum de aliispensionibus elerico- est absque simonià talem pensionem postul.iri et exigi

rum, quae aliis specialibus titulis seu ralionibus dan- ex parte ministri qui ecclesiaslicum minislerium as-

tur, qua; mulliplicos sunt, possunlque iterùm subdi- sumit, quia non ut prelium, sed in sustenlationem
stingui ; nam quaedam dari soient pro aliquo munere illam postulat, et codem modo licite promitlitur, juxla

spirituali, ut stipendium sustcniaiionis pro lali minière, caput primum ctini similibus, ne prœlali vices suas.

alise verô dantur ratione alicujus beneficii. Piïoris ge- Polest eliam praelalus de bâc pensione pacisci, et eam
neris est pensio quai solet dari litulari episcopo, ut sil minuere quoad possit aut velit, inlra lalitudinem con-
adjutor proprii episcopi in ponlificialibus muneribus; grui, seu jusli stipendii. Si aulem olïicium baberet

polest eliam dari vicario episcopi, visitalori, etc.; et jam taxatum slipendium, vel certa emolumenta, par-
banc possumus vocare stipendiariam pensionem spi- tem illorum exigere, vel aliquid loco illius, sinionia

ritualem, de quà Solo, diclo lib. 9, quœst. 7, art. 2, esset in inferioribus pra lalis, saltem ex probibitione
generatim et indistincte definivit talem pensionem juris, ut benè notât Ugolinus lab. 1, cap. AS, § G. Com-
nec vendi nec redimi posse, quod formaliier ac propriè niitteret item simoniam episcopus, si aliquid acciperet

loquendo verum esse exislimo; potcsl lamen aliquod à Pelro, v. g., ut ipsum poliùs in vicarium acciperet
dubium continere. quàm Paulum; tune enim jam pecuniam acciperet pro
20. Ut ergo boc explicelur, adverlo dupliciter posse suâ poteslate delegandâ. El càdeni ratione si Petrus
îianc pensionem intelligi : primo ni sit propria pensio offerret pecuniam alicui munus illud
tertio, ut sibi

imposita } super episcopatum, verbi graliâ, vel aliud oblineret, non minus simoniam commilteret quàm si
simile beneficium, ut pro Pelro, ut si l vicarius epi- pro benelicio obtinendo id l'aceret. Idemque est quo-
scopi, vel ut pro illo concionctur, qu.e pensio semper ties istac pensiones ila vendunlur ut ipsa minisleria

durabit, quamdiù Petrus vixerit, etiamsi episcopus conscquenlcr vendantur. Is aulem qui jam babet nii-

moriatur. Vel eliam posset esse perpeluô imposila cl nisterium, rectè polest pensionem sibi debitam ven-
dicala pro lali funclione, licèl non pro cerlâ personâ, dere, lanquàm de re pure materiali disponendo. Re-
ut si super beneficium alicujus parochiœ esset impo- demptio aulem in bis e.iam quoad faclutn locum non
sita pensio certa ad suslentandum concionalorcm in habet, si relinquendum sit minislerium, quia eo ipso
Quadragesimâ, vel aliquid simile. In bis ergo et simi- cessât pensio sine alià redemptione.
libus evidens est non posse vendi, quia venderetur spi- 22. Sed qiutri polest circa boc an simoniam com-
rituale minislerium cui sunt annexa?, nec eliam posse millat is qui cùm lenealur dare certum stipendium
redimi, quia obligalio ad taie munus non polest extin- alicui sacerdoli pro multis missis dicendis, prelium
gui. Unde si pensionarius retenti» munere ci obliga- accipit ab aliquo sacerdotc, ut iili quàm alteri
potiùs
tione illius, vellel pacisci de tolâ pensionc pro vilà stipendia Iribuat, vel, quod in idem redit, si cum illo
episcopi, verbi graliâ, et illam yendere, lune non es- ! conveniat ut majori parte stipendii contentus sit, et

set redemptio pensionis, sed localio frueluum, ut j|| aliquam sibi relinquat. Videlur enim illa esse simo-
 561 CAF, XXVI. AN PENSIONES ECCLESIASTICE SINT MATEKIA SIMONIjE. >62

nia, quia illa eleemosyna pro missà est quasi pensio resiguato, et à fortiori est idem dicendum de reliquis,

stipendiaria pro ministerio spirituali; ergo illain ven- quia esl cadem vel major ratio, ul dicemus. Sed Ca-
derc, obligando ad ministerium, est vendere ministe- jetanus toquitur juxta antiquum jus, in quo eadem
rium'; ergo esi simonia. Al in illo oasu venditur pen- videtur ratio de bi^ pensionibus ac de illis quae sim-

sio et eleemosyna illa quae oblinenda est per ministe- pliciter dantur clericis auctoritate Papae ex beneficiis
rium spirituale; ergo commiltitur simonia. Nihilomi- vacantibus, quia etiam in bis non dabaiilur fiuetus
nùs dico ibi posse quidem commitli injustitiam, si ille pensionis ob functionera spiritualem. Nec refert quôd

nullum babeat jus ad illam extorsionem faciendam, pensio reservetur inluitu prioris beneficii, vel pracce-
simoniara autem non commitli, quia eo modo quo po- dentium spiritualium ministeriorum ,
quia non datur
test ûeri pàctum de stipendio missarum sine simonia, tanquàm slipendiuin illorum, neque Ul illis annexa,
ut infra dicemus, polest etiam qui conducit clericum sed immédiate datur personae tanquàm eleemosyna
procurare ut parvo stipendio contentus sit absque si- quxdam ex bonis lalis beneficii auclorilate Pontificis

monia ;
quôd si in hoc excédât, cogatque clericum facta. Quae eleemosyna postquàm fada est , et quasi

pauperem ut propter necessilatem in scquali stipendio separala à beneficio , temporale quid est, licèt moti-
contentus sit, erit injustus, non aulem simoniacus, vum ad illam faciendam spirituale fuerit. Sicut si fru-

quia niliil spirituale émit, aut vendit, sed tanlùm de ctus cerise possessions Ecclesiaî ad vitam paroebi
stipendio sustentationis eonventionem facit; hoc au- senis separarctur (quoad usum fructuum) à beneficio,

tem tanlùm fuit in praedicto casu, ut constat; ergo ibi et applicaretur ad sustentationcm ejus.
non est simonia ex naturâ rei ; nec etiam ex probibi- 25. Alii verô existimant lias pensiones vendi non
lione juris, quia nulla de bis privatis muneribus vel posse, nec potuisse unquàm , vel quia dantur ut an-
stipendiis prohibilio facta est. nexa; ordini clericali , et inluitu illius cujus signum
est, quia si contingat, pensionarium quoeumque ex
23. Yenio ad pensiones qua; pro beneficio danlur,
bis modis relinquere omninô slalum clericalem du-
in quo génère distingui solet duplex pensio, una, quai
cendo uxorcm , eo ipso pensio vacaret , et ille fieret
datur in lilulum beneiicii, alia, qua; pro beneficio da-
inbabilis ad talem pensionem; vel secundo, quia lalis
tur. lia sumitur ex Panormitano in capite Conque-
pensio subrogatur loco beneficii , et ideô ita consti-
rente, de Cleric. non résident., et ex Cardin, et aliis,
tuitur, ut sapial naturam beneficii, et spirilualis fiât
quos refert et sequitur Gigas dicta quaestione 54, et in
aliquoniodo, saltem per annexionem. Et ita sentiunt
67, et Gomez etiam locis citatis. Verùmtamen illa
Caccilupus, de Pension., quœstione 30, et Gigas, quae-
pensio, qua: in litulum beneiicii erecla est, ad prae-
stione 54. Quamvisde boc formaliter ibi non Iraclent,
sentem consideralionern non spectat ; est enim verum
sed de alio puncto, scilicet an hae pensiones per ma-
beneficium, sive sit ad serviendum et juvandum paro-
trimonium vacent; affirmant enim vacare; et Gigas
chum in oflïeio parochiali, qua; solet capellania vocari,
ait ila observare Curiam. Videlur autem inde sequi
sive sit ad serviendum tanlùm in eboro vel ofiiciis di-
has pensiones reputarï valdè spiritualibus annexas,
vinis, sive sit beneficium simplex aut proprium prasli-
quamvis in rigore possent alià ratione vacare , scili-
monium omnia enim bac
: sunt propria bénéficia, ut de
cet, quia inientio Pontificis fuit eam dare clerico,
praeslimoniis diximus, et de aliis à fortiori constat, quia
ut clerico, et non ut laico, et ita est praesumendum ,
ineis invenilur litulus spirilualis cum perpeluitate, in-
nisi aliud ex concessione constet, quia cl recta ratio et
slilulionc canonicâ, et aliis condilionibus necessariis.
ordinarium jus id postulat; de quo aliàs. Pra>terea
Pensio ergo sic instilula in titulum beneficii, licèt reli-
Victor, in dicta Relect., num. 49, in tertio casu de
nuerjl hoc nomen, quia redditus ejus super beneficium
paroebo sene , inclinât in parlera , negantem talem
aliquod impositi fucrunl, lame» post talem institutioncm
pensionem esse vendibilem , licet oppositum non om-
jam non est pensio, prout nunc de illa loquimur. Pen- I

ninô abjiciat. Et idem sentit Soto, dicta qmcslione 7,

sio aulem pro beneficio imposila est propria pensio,
! arliculo2 licet sub particulà Forsilan. Qui tamen
,
et non beneficium. Tribus aulem modis videlur. posse
•
non codera modo statim loquitur de aliis duobu. gene-
imponi. Primo pro beneficio, cui aliquis renuntiat, eùi»
'

ribus pensionum, quas redimi et vendi posse censet.

illud pacificè possideret, el commode posset illi in-
I Quod mibi non videtur consequenter dici. Nam polios
servire. Secundo, quando pro beneficio liligioso per
in ultimo casu, quando pensio dalur veluli in remu-
transactionem et arbitriura judicis, uni datur benefi-
;

! nerationem practeriti servitii, vel in puram sustcnlalio-

cium, alleri verô pensio super illud. Tertio quando
! nem paroebi senis, videlur militare ratio, ob quam
'
parochus senex, qui per plures annos Ecclesiaî inser-
illa pensio sit merè temporalis. Quia jam non dalur
vivit, dimittit beneficium, et ei datur pensio ad suam
propter spirituale ministerium, per quod redditus illi
sustenlalionem.
comparandi sint, et quôd praecedat servitium spiri-
-24. De bis ergo omnibus aliqui sentiunt Hem Major, 4, dist. 25,
pensiones ;
tuale, non refert, utdeclaravi.
bas esse temporales omninô, et posse vendi et re- , quaestione 5, ad 4, agens in parliculari de peusione
dirai, lia sentit Cajetan. dielà respons. 10. Nam licél imposità ad componendam litem, censet, esse spiri-
de redemptione directe respondeat, tamen ratio ejus tualem, ita ut naturà suà possit cum beneficio com-
sequè de venditione procedit, loipiitur autem specia- mutari. Et consequenter ait, inducere obligaiionera
liter de prima pensione, quae réserva lu r pro beneficio spiritualem, saltem orandi pro illis qui beneficium
563 l>E SIMONIA. «54

illud institucrunt , aut dotàrunt , aut décimas sol-

|
plicantur; et istae commenda; soient esse perpétua!

vunl, etc. Et interdùm ap|)licantur cum spirituali onerc adini-

20. Mihi breviter videtur, secundùm jus antiquum nistralionis aut reginiinis, interdùm verô ad l'nnctiones

eamdcm esse rationem de his pensionibus qiue de laicas et temporales, ut ad niilitiam, et similia.

aliis merè simplicibus, ut sic dieam, seu quse sine ali- 2. Ex quibus colligere possumus duas dislinctiones
quo ex his respectibus ad prœceder.s beneficium vel commendarum ,
quaedam enim sunt temporales, alia:

minislerium dantur, quia non video rationem dissi- perpeliux;. Priori modo commendatur Ecclesia vacans

militudinis. Et ideô ex naturâ rci non erant invendi- vel auctoritale Papa;, si sit cathedralis, ut in c. pe-

biles nec irrediniibiles. Sed consulcndus erat slylus nult. elult. 21, q. 1, ubi Greg. hujusmodi commen-
Curia, et si ex illo de prohibilionc conslaret , tune datarium vocal cardinalem sacerdolem : vel, si Eccle-

essent materia simonia; ,

quia prohibita ; secùs verô sia parochialis sit , auclorilaie episeopi , in quo casu
dicendum esset, ubi de tali stylo non conslaret. Nunc maxime babet locum dictum cap. Ncmo, et de illo

autem exislimo lias omnes comprehensas fuisse à disponit Trid., ses. 24, c. 18, de Rcform.; obi eam
Pio Y, sub pensionibus clericorum, ut clerici snnt ; vicariam virlulc vocat nam commendatariiun appel-
:

omnes enim ad duo membra reduxit et non est

illa ; lat vicarium cum congruà frucluum portione qui ,

verisimile, bas pensiones comprebendi sub pensioni- onera lalis Ecclesi.c susiineat , donec de redore illi

bus laicorum ,
quia reverà dantur intuilu clericatùs. providealur. Eademque ratio est , licèt Ecclesia non
Quare non dubito, quin nunc sint spirituaîibus an- vacet , si liabeal reclorem impeditiun vel absen-
nexa;, obligant enim omnes ad aliquod spirituale tein, etc.; tune enim Ecclesia commendaïur alieri tan-

oflicium, ut diximus. Et ita de illis judiçandum cen- quàm vicario, ut expresse nominalur in cap. Cùm ex
seo , nisi ex bullà concessionis aliud de voluntate eo (ubi de hoc casu mentio fil), de Elect. in G. Alia;

PontUicis constet. verô sunt commenda; perpétua;, quas fiunt quando

CAPUT XXYII. Ecclesia1 in perpeluam âdministrationem dantur, licet

Utrhm commendtv , coadjutoriœ vel hospitaiia sint ma- proprius lilulus beneficii non conl'eratur, juxla c. Du-
teria simoniœ ? dion., 51, de Elect., et c. Qui plures, 21 ,
q*. 1 , ubi

1. ILcc quastio et similes magis pendent ex intel- Clos, notât commehdatariuni non fieri pra-latum , vel

ligentià facti, quàm ex novo jure, pra-serlinr si de proprium Ecclesia; reclorem , sed quasi procuralo-

jure divino loquamur; nam de ecclesiastico poterit rem, vel gubernaterem, quod etiam affirmât Sylvest.,
esse specialis aliqua ratio : utrumque ergo breviter verbo Commenda, et alii statim referendi. Alia divisio

De commendis ergo explicandum priùs

explicabiinus. est, quia commenda interdùm datur cum spirituali

est quid hâc voce significetur. Commcnda enim à administralione, cui temporales fructus anneclunlur,

verbo commendandi dicta est; interdùm enim Ecclesia ut in omnibus exemplis adductis, interdùm verô so-
aliqua vel beneficium ejus non confertur alicui in luin datur ad temporale ministeiium, vel alio litulo

tilulum, sed commendatur seu cominittitur il lï cura ,

!
merè laico, ut maxime cernitur in commendis milila-

vel administrait ejus, et ob banc commendalionem i

ribus. Priorés ergo ut breviter loqui possimus , voca-

fructus beneficii, vel pars eorum illi assignatur, et i

binitis spiriluaies, seu cléricales; posterioivs verô mi-

illa commissio seu cura cum tali emolumento com- litàres.

menda Unde
dicilur. juxta propriam et antiquam ra- 5. Primo de commendis cleriealibus, seu spirilua-

tionem commenda: inlroductie sunt in favorem et ! libtis, sive temporales, sive perpétua 1
sint, manifeslum
utilitalcm Ecclesia* quai commendatur. Imô in cap- e i essë malcriam simonia; juri divino contrariai.

Neino , de Elect. in 6 , dicitur, non esse l'aciendas ,

Probatur quia principale in eis esl spirituale ministe-

nisi ex evidenli Ecclesia; commendata: neeessitate vel rium , cui temporale commodum consequentef an-

utilitate. Quia videlicel si non commendarelur, ma- hexUrh est ; ergo sunt propriissima materia simonia*.

neret pro aliquo tempore sine ministerio ac guherna- Consequcntia patet ex discursu pracedenlium capi-
lione necessariis. Et ita ibi pracipitur, ut istse com- tum. El anleccdens ex declaratione vocis et ici, quae

menda: temporales sint, imù sex mensium tempus illis illi subest, clarum etiam est. Conlirmatur, quia vel
pnvligitur. Sed ut notât Sylvest., verbo Commenda ,
commenda bac conceditiir ad lempus, vel perpetuô.

illud maxime locum babet in commendis ecclcsiarum In priori dclegatur spirilualis jurisdictio, ut loquilur

parochialium, de quibus textus expresse loquilur. So- Greg. in cap. Obitum, 1G, diclo seu commiltilur, ut
ient autem commendari etiam ecclesia; cuiala? vel ,
I
loquilur Innoc. 111, in cap. Cùm nobis, m fine, de
episcopales in favorem eorum quibus commendatur Elect.; ergo vendere talem commendam, est vendere

per modum cujusdam dispensaiionis, et in ordine ad jurisdfctiônem spirilualem seu delegalioncm ejus. At

titulum postea obtinendum cujus aliqua exempla vendere delegalionem, jurisdictronem vel administra-
,

infra ponemus. Denique soient etiam commendari ;

tionem spirilualem, simonia esl jure divino proliibita,

ecclesia; non curatœ , magis in subventionem eorum |

ut supra visum est. Unde in capile Non salis , de Si-
quibus commendantur, quàm ipsarum ecclesiarum mon., expresse prohibelur acceptio prelii pro com-

quomodô sunt nunc commendata mulla nionasleria et I mittendâ jurisdielione ; et in capite Ad nostram, pro

abbatia:, quarum fruclus ad suslcntationem persona- .

vicariâ , idemque constat ex cap. 1 et 2, Ne prœlati

runi oeelesiastienrum, ut cnnl'malium, vel aliorum ap- l vires suas, et est res indubitata. Si autem commenda
 mi> CAP. XXVII. AN COMMENT, etc., SINT MATERIA SIMONLE. 5R6
est perpétua, muliù major ratio est, quia pcr illam 1; est ergo quid spirituale. Et pneterea , quod in illa
datur cura, \cl jurisdictio ordinaiïa, aut quasi ordi- maxime xstimari solet, est jus illud fulurae suceessio-

naria. Unde vel est ecclcsiasiieum beneficium, aut illi nis, quod directe spirituale est.Denique infra in materià

aequipai alur, ut lato Iraclat Ludov. Gomez., in Re de Oratione ostendemus , bujiismodi coadjulorem te-
gui. de Tiïennali possessore, quast. S ;
QliinUl. Man- neri ad ofûcium canonicum persolvendum. Et ergo
dos., in Rcgul. de Yerisim , not., quasi. 5. El latè eadem ratio de illà, quae de ecclesiaslico beneficio.

probal Rebuff. de Pacifici. possossor., nuiu. 35, et G. Secundo loco dicendum est commendas milila-
sequenlibus. Et Hogeda, de Benef. incoinpai., \ parle, res reverà laniùm esse temporalia subsidia , vel sti-
eap. 14. L'bi de bis commendis copiosè disputât. pendia |>n» munèribus temporalibos, et ideô pcr se
4. Solùm posset quis inlerrogare ,
quando com- spéciales non essë materiam simonke ,
quia non sunt
menda datur in Tavorem commendatarii , et non ut aliqùid spirituale , vel spiritnali annexum. Ita de illis

per se illi inserviat, sed ut bonis ejus fruatur ser- senliunt Viel. in d. Relect. , n. 45, et Aragon., d. q.

viendo per vicarium, an sit simonia, vendere com- 100, art. 4, et communiter viri docli tam regni Ga-
mendam dumniodô , vicarius gratis provideatur. In- sielke quàm Lusiianke, in quibus regnis lire commen
lerdùm enim Ecclesia commendalur puero , donec die frequentiores sunt. Monique probal usus, nam
habeat ajtatem competentem ad titulum recipiendum. dantur pro tempoialibus servitiis, et illarum dispen-
qui tolo illo tempore nullam jurisdktionem, vel spiri- satio et adminislralio laicis principibus commissa est.

tualem adminislrationem per se habiturus est, sed Nonnulla verô objici possunt : prinium, quia lise com-
necessarium est de vieario providere Ecclesia: pro illo \
menda non dantur nisi religiosis professis, unde vi-
tempore; cur ergo non liccbit commendam illaiu ven- dentur quasi annexa; stalui religioni ,
qui spirilualis

dere? Videlur enim res merè temporalis, quia tantùm est. Nec refert nunc tractare quajstionem an isli roi-

est jus ad redditus sine ullà spirituali obligations Et liles sint verè ac propriè religiosi? infra enim suo in

in illam videtur convenire, quod Sylvest. alias dixit, loco discutietur; satis nunc est quôd, eo modo quo
illam poliùs videri comedendam, quàm commendam. sunt religiosi, spirituale aliquid babeani et ihvendibile,
Vel eertè videtur commenda de solo tilulo lemporali, cui videntur annexai ist;e commenda;; secundum est
nam commenda spirilualis necessariô esse débet in quia licèt isli milites non obligentur ad oflicium cano-
vieario, qui pro illo tempore providelur. Dico lamen nicum , obligantur saliem ad aliquod pensum oratio-
illam esse invendibilem naturâ suà, supposità institu- num, qui tilulus etiam spiritualis est; tertio, quia ba-
tione. Primo, quia sic commendatiis est quasi praesen- bent jus pr;esentandi in ecclesiis sibi commendatis
tatus ad Ecclesiam, vel plus quàm praesenlaïus, quia regularcm ali(]uem clericum sui ordinis, ut bencliciiim,
ex vi ejusdem provisionis oblinebit titulum , expleto s; ii tilulum beneficii in tali ecclesia oblincat cum
& ta lis tempore, vel alià condilione, sub quà provisio oiiefè soivendi décimas commendatario, relcntà solà
facla est, impletâ. Unde merilô dici polest ex lune congruà portione sibi assignalâ ,
quod totum valdè
acquirere jus saliem ad rem, ad Ecclesiam illam in spirituale esse videtur; quarto, quia licèt commendœ
proprietale obtinendam ; lioc autem jus spirituale est, dentur lus militibus in stipendium militiee , tamen
et illi juri surit ex lune annexi fruclus beneficii. Se- niilitia in illis est opus spirituale et religionis, quia ex
cundo quia reverà ex vi illius commendationis , ad voto et professione ad illam obligantur; et ila etiam
taleni |
ersonam per se loquendo perlinerct admini- ex hâc parle videntur stipendia annexa muneri spiri-
slralio spirilualium in tali Ecclesia si valeret ; et tuali.

vicarius censetur loco illius ministrare ; ergo in se 7. Sed llàfeè omnia non déclarant veram annexio-
liabet aliquam spiritualem causant, cui sunt annexi illi ncm harum commendarum ad tilulum spiritualem.
fructus; ergo simpliciler vendi non polest. Imô vix Ad primum enim dicimus professionem religionis non
potest juste concedi cliam gratis, quia est valdè exor- esse titulum ratione cujus debeantur commenda;, sed
bilans à ratione, et à jure in dicto capile Cùm ex eo, éSsë taniùm conditionem sine quâ non, et quasi dis-
de Klect. in G. Et ideô licèt aliquando taies commenda' positioncm necessariam ex parte personec , ut sit ca-
fuerint in usu, ut Hogeda supra refert, jam nulhte- pax illius commodi temporalis, juxta volunlatem Pon-
nùs conduntur. tilieis; ut si Ponlifex prsecipèret talia bona temporalia
5. El hinc à fortiori constat quid dicendum sil de distribui inler solos religiosos , non ideô essent an-
coadjuloriis, qu;e nunC magis sunt in usu; dicendum nexa tilulo spirituali, vel, sicut supra dicebamus,
enim sine dubio est, esse materiam valdè spiritualem pensiones non fieri spirituales, eô quôd supponant
neque vendi posse. Probatur, quia coadjutor vel est primam tonsuram , si nullam secum aflerant spiritua-
quasi vicarius cui committit propriclarius vices suas, lem obligationem. Ad secundum respondeo , illam
vel à superiore illi eominittunlur, et sic proceduntde precum obligationem non oriri ex commenda , sed ex
illo qu;e dicla sunt de commendis temporancis , vel professione el régula, sicut laici aliquarum religionum
e~t dalus eum jure succedendi, et cuni congrue suslen- obligantur ad privatas quasdam orationes; unde fru-
Mloifo; et sic polest comparari cum commenda, qiue clus commenda: reverà non sunt stipendia pro tali di-
ad tinipus datur in ordine ad obtinendam postea pro- vino officio. Neque Ecclesia eonsuevit baec stipendia
prietalem Ecclesia;. Item per illam coadjuloi iam datur | designare pro privatis oralionibus , sed pro onere ad
jus ministrandi, vel celcbrandi bénéficia loco alterius; aliquod oflïcium divinum de se publicum, et quod suo
S67 DE SIM0N1A. 568
modo Domine loiius Ecçlesise fiât. Ad tertiura non ]
stitià disiributiva debitis. Deinde mulio minus pos-
constat omnes commendas babere illud jus annexura. sunt lia-c vendere parliculares commendalarii , quia
Sed esto babeant , respondeo illud se habere ad mo- non sunt absoluti domini ipsarum , sed quasi usufru-
dum juris patronatùs, quod antecedenler est annexum ctuarii, solùmque ad vitam illas reeipiunt.
beneficio talis ccclcsia;, et quasi inest conmienda? 10. Dixi autein non posse directe ac formaliler
tcmporali lanquàm fundamento. Unde concedo illud j
vendi ,
quia dari possunl cum onere et ohligationc ad
jus vendi non possc , transit lamen cuin ipsà coin- aliquid temporale , ut ad eundum in Africain vel in

mendâ , et licèt illa venderelur, non venderelur jus Indiam, quae virtualis venditioesl; tamen non est illi

illud, sicut in aliis juribus patronatùs constat. cila ,

quia non est contra finem inslitulionis, nec
8. Ad quartum respondetur primo lias commendas contra juslam distribulioncm, atque adeo non excedit
non tam solere dari in stipendium ex justitià coininu- poteslatem dispensaloris , seu conferenlis. Item dari
tativâ comparandum per labores mililiic ,
quàm in potest commendà uni cum omrc solvcndi pensionem
prsemium prsecedentium meritorum nam prœter com- ; alteri, quod per se non est illicitum, si in assignaiione

mendarum expeelativam , soient bi milites accipere pensionis habeatur ratio justae distributionis seu finis

propria stipendia suoruin munerum benè autein po- ; talium praebendarum. Item, interveniente juslà causa,
test aliquid temporale dari boc modo in gratiludi- posset vendi commendà applicando pretium ad nia- ,

nem prœcedentium , laborum eliam spiritualium. jus bonum commune ejusdem mililia;; sed ad boc
Secundo dicitur labores mililiœ eliam in bis cru- auctoritas Papae necessaria erit, sive specialiter obli-
ciferis simpliciter esse temporales et pretio aistima- neatur, sive in generali facultate, magislro ordinis
biles, quia ipsi non vovent directe militare, sed concessà , comprebensa intelligalur ,
quod pendit ex
taniùm obedire juxia suam regulam ; et optime fieri illius verbis ,
quai consideranda sunt ab bis ad quos
polesl ut opéra quai injunguntur per regulam, corpo- haec dispensatio perlinet. Denique per pecuniam pro-
ralia lanlùm sint, ut in religiosis Iaicis aliarum reli- curare obtentionem commendà; , non directe emendo
gionum videre licet. Nec refert quôd ex voto et insti- illam , sed favorem , vel intercessionem procurando
tulione religionis omnia ordinenlur ad cuItumDei; simonia non est , cùm non sit pro re spiriluali acqui-
nam ille est finis remotus ; opéra autein ipsa secun- rendà ; ex alio autem capite poterit actio esse mala ,

dùni suam naturam et proximum objeclum sestimanda de quo aliàs.

sunt. Unde ulteriùs dicitur quôd licèt bi milites vove- il. Ultime, ex dictis liabcri potes quid sit dicendum
renl militi.-e opéra , non vovent illa facere gratis , vel de hospitalibus , de quibus canonistae tractare soient
suis expensis, vel sine justà relribulione eliam tcm- an sint bénéficia vel nomine beneficiorum veniant, et
porali ; neque per boc solùm quôd opus fiât ex voto, eàdem ratione quaeri polest an sint materia simoniae.
lit ita non possit secundùm se
spirituale ut vendi Nomine autem hospilalis intelligitur rectoria , seu of-
speelatum, juxta suam lemporalem x'stimalionem ficiuin regendi el gubernandi bospitalc. Oporlet au-
dummodù non sestimelur pailicularis ille respectus lem supponere sermonein esse de hospitalibus quai
faciendi opus ex voto ; ille enim œstimabilis prelio non religiosa seu ccclesiastica dicunlur non enim omnia ;

est, nec in praesenti commendà datur propler illum talia censentur, sed illa lanlùm quai aucloritate epi-
respeclum, sed simpliciter propler militiae laborem. scopi instituta sunt, et sub cjus cura exislunt, juxta
9. Sed quœres an saltem jure bumano probibilum cap. Ad hœc , de Relig. domi. Nam c;etera, quai pri-

sit bas commendas vendere? Aliqui enim ita affir- vaiâ volunlate criguntur, non censentur ccclesiastica,
mant, et Victor, supra solùm dicit posse vendi aucto- licèt pia loca dici possint, ut latè per Tiraquel. , do
rilate Ponlificis, ubi insinuât esse probibilum illas Privileg. piai causai, in Praefat., n. 4, 5 et G; et ideo

vendere inferiori aucloritate. Sed mihi non constat de de bis hospitalibus Iaicis, quai per laicum et privatà

lali prœcept© posilivo probibenie vendilionem com- voluntate retineri ac gubernari possunl , nulla est

mendarum , vel simpliciter vel inluitu religionis et difûcullas quin ad materiam de simonià non perti-
rerum spiritualium , et ideo non crtdo esse banc si- neant : nam eorum gubernalio merè temporalis est ;

moniam eliam contra jus ecclesiasticum. Addo tamen el licèt ex charilate et misericordià suscipi possit. de
ex ipsà rei naturà, consideratà insiitutione talium se pretio seslimabilis est , ut constat. De religiosis er-

praebendarum, esse illicitum et injustum illas vendere go hospitalibus adhiberi solet dislinctio similis illi
formaliter et directe, ut sic dicam. Probalur quia in- quamde commendis tradidimus; babere enim pos-
primis non possunl cas vendere magistri ordinum, vel sunl spiritualem administrationem , vel lanlùm lem-
reges quibus commissa est distiïbulio barum prx- poralem perlinentem ad gubernationem infirmorum.
bendarum, tum quia non sunt domini , sed dispensa- Quando sunt prioris generis , clarum est esse mate-
tores, et non supremi, sed sub Pontifice, qui illis de- riam simoniai ,
quod eodem discursu facile probari
dit illam facullatem, non ad vendendum, sed ad juste potesl ; nain interdùm talis rectoria hospilalis perpé-
distribuendum, propler quod fortassè addidil Victoria tua est, et lilulum babet spiritualem fixum et perma-
illam Iimitationem ; tum eliam quia si vendantur, da- nenlem, et conferendum aucloritate prailali ecclcsia-

buutur indignis, et fruslrabilur finis bujus institutio- slici , et lune inter bénéficia reputalur, ut tradunt
ns, et prolitenies banc militiam privabuntur prenais latiùs Silva , de Denef., p. 1, q. 3, num. 3, 4 et 28,
iil>i publicà aucloritate constitulis , ac proinde ex ju- et p. 2,q. H, num. 14; Hoged., de Henef. incom. in
 >69 C*P. XXV1IL AN JUS PATRONATUS SIT MATERIA SIMON] t 570
Praefat., nuit». 4; Rcbuff., in Practic, lit. de Devolut., CAPUT XXVIII.
num. 77). Sicut crgo bénéficiera est materia simnniae,
Utritmjus patronales sit materia simoniae, \d>i dt jure
ita et hoc liospitale. Interdùm verô possunt baec ho-
sepeliendi, el similibut?
spitalia babere peclorem cum administratione spiri-

luali siraul cum lemporali sinetitulo, et ad iiutum 1. Jus palronalùs, quoddam civile est, aliud cano-
amovibilem , et tune bénéficia quidem non sont pro- nievm. Civile est, quodjure <i\ili fuit inlroductum,
pter carentiam tituli et perpeluitatis ; niiiilominùs ta- etconvcnii palrono respectu liiierti seu bonorum ejus.

men invendibilia sunt, proptér spiritualem admini- Canonicum autem ab Ecclesia fuit institutum in

strationem ,
quae licèt sit tantùm delegala , seu per quamdam ostensionem gratitudinis et rémunération i.s
niodum vicariae , id satis est ut ncque taie oflicium ,
ejus qui aliquam ecclesiam fundavit, construit, vel
nec stipendium illi annexum vendi possit, juxta prin- dotavit; ille enim patronus talis ecclesisc dicitur lan-
eipia sœpiùs repetita et probata. quàm ejus pater, quia illain dotavit vel quasi genuit,

12. Alverù quando oflicium gnbornandi liospitale et ideô ponlifices aliquod jus in illam ecclesiam illi

non habet funciionem ullain spiritualem , sed tantùm concesserunt, quod jus patronatûs appellatur. Compe-
temporale regimen cum totà sollicitudine pertinente lunt autem palrono ex vi isiins juris milita quae in

ad débitant curam infirmorum, tune dubitari potest jure canonico declarantur, propler quae Iionorificum
,

an taie officium sit materia simonise; in quo, senten- utile et onerosum dicitur. Ilonorilicum quidem , quia
tia communis esse videtur, illnd non esse materiam palrono convenienlia obsequia prastari délient, et

simoniae, sive taie oflicium ad tempus committatur pniescrtim illi conceditur bonorificus locus in suà ec-
6ive perpétué. lia tenet Abbas in cap. Exlirpandœ, clesia. Dicitur eliam onerosum quia patronus , licite

§ Quia verb , in Repet., n. 5o de Pneb., et cap. 1 de potest defenderc suam ecclesiam, ne bona ejus dila-
Sim. , n. 7, ubi Félin.; et ratio est quia taie officium pidenlur, modo pi.escriplo in cap. Filiis , 16, q. 7.
merè temporale est, ut colligitur ex Cleiu. Quia con- Dicitur praHerea jus mile, quia si patronus ad egesta-
tiiujii , § 1 , de religiosis Domibus; et patet, quia, ut j
leni deveniat, ecclesia débet ei subvenire majori cura
supponilur, ad nullam spiritualem funciionem ordina- i
et obligatione quàm aliis pauperibus, cap. Quicumque,
tur; quae ratio rectè quidem proceditex vijuris divini :

cum sequentibus; et notât ibi Glossa in c. Piœ mentis,

ac naluralis, et ita verissimum censeo liospitale bu- j
et communiter doctores ibi in Rubr. de jur. pair., et
jusmodi non esse materiam talis simoniae juris divino in cap. Nobis. Atque ha?c omnia, quatenùs declarata
contrariae. sunt, veluli ex nature rei, seu ex naturali graliludine
13. Dubitari autem potest an shVmaicria simoniae videntur consequi ex benelicio quod patronus eccle-
quia prohibita; et mihi quidem breviter videtur esse sia contulit , unde hoc jus quoad baec tria sic decla-
simoniam vendere bacc officia , comprebensam sub i ratum , non lam videtur ex gratià donatum quàm de-
generali probibilione concilii Clialcedoncnsis rclalam bitum, ut signilicavil Innocent, in cap. Prœterea, 2,
et confirmalam per Urbanum papam in cap. Salvator, de Jur. patron.
1 , q. 5, de quâ probibilione infra specialiter dicturi 2. Ob banc ergo fortassè causam , ut Ecclesia ina-
sumus. Nuiie breviter applicalur ad prx'sentem mate- gis alliceret fidèles ad bsec opéra pielatis , majorent
j

riam : nain ibi prohibetur vendi oflicium procuratoris quamdam et specialem graliam voluit patronis con-
et defensoris ; et Urbanus explicat nomine procurato- ferre, concedendo illis jus prsesentandi personas ad
ris intelligi quemlibei ecclesiaslicarum rerum admini- bénéficia sua; ecclesice. Sic enim nomine gratiœ hoc
stratorem, ul, verbi grulià, prœpositum , œconomum, vi- jus appellavit concilium Arausicanum I, cap. 10, et
cedominum. ILtcc autem bospitalia religiosa, de quibus ex Nicolao papa refert Gratian., in cap. 1, 16, q. 5.
loquimur, et eoruin bona, ecclesiasiica sunt, ut con- Ilinc dixit Glossa in dicto cap. Piœ mentis , jure anti-
stat ex jure citalo , et ex omnium sententià ; ergo of- quo non fuisse hoc jus concessum patronis ; niovelur
licium rectoris , gubernatoris , aul quovis a!io nomine autem ex illo lexlu, et ex cap. Filiis, eàd. quasi., et
appelletur, conlinelur in illà lege sub nomine procu- capite Noverint, 10, qmestione 1. Sed rêvera in illis

raloris , scu adminislraloris rerum ecclesiasticamm. decretis non negalur hoc jus palrono, sed sob'un de-
Ergo vendere taie liospitale est simonia, quia prohi- ncgalur laie jus in bona Ecclesia*, ut illa usurpare,
bila. Confirmalur, quia sicut templum , seu ecclesia vel administrare pra'sumat. De proprio autem jure
est res qunedam spirilualis, ita et liospitale religiosum prx'sentandi nihil ibi dicitur : bine verô tolligi non
ex pecuiiari inslilutione Ecclesia; , et dedicalione ad potest, eo lempore non fuisse hoc jus institutum. Quin
cultum Dei; ergo administratio illius meriio dici po- poliùs verbum illud Prœter processionis additum in
:
,

test aliquid spirilualibus annexum, maxime accedente dicto capite Piœ mentis, de hoc jure intelligi potest,
ecclesiasticà lege; ergo est materia simonise, saltem ui eadem Glossa declaravit. Item in capite Quoniam
inlervcnienle ecclesiasticà lege. Contra lioc autem de Jur. patron., loquens COUCil. Lateran de hoc jure,
sentire videtur Anton., 3 p., lit. 11 , cap. 2, § ult. vocal illud potestutem , in quâ Ecclesia hùc rs uepa-
Sedquod dix'mius, prius iste docuit, 2 p., lit. 1, cap. tronos susiinuit. Quibus verbis signilicat , bec jus an-
5, et idem sentiunt Victor, et Solo , et videtur con- liquissimum esse. Et cerlè concilium Arausican. suis
vinci rationibus factis. antiquum est, et diclo capite Decemimus, cum sequen-
i
tibus salis anliqua etiam sunt, et hujus jurik menlio-
57 { DE SIM0N1A. 57Ï

et in nullo lit mentio de illo lanquàm dilionem , ut ex jure constat , et statim probabitur
nera faciunt , ,

de re mue primùm insiitutà , unde initium illius , ut ergo simpliciler est quid temporale. Quarto illud jus
solùm esse viilelur quidam humanus lionor, quia nui-
opiner, ignoratur, quod est signum antiquissima? ira-
dïtionis. Quidquîd verô sit de inilio ejus, cerlissimiim £ lum spiritualem fruelum, vel efi'ectum habet. Nam si

aliquemhaberel, maxime pnesentalionem ad remspi-

est, et jusiissimè htstilutUm esse, et patronis couve- |
rilnalem ut ad benelicium ; al boc nihil spirituale est,
nire secimdîim cohditionem et modura in jure cano- g
aueloribus hoc jus ad hono- quia per illam pra'sentationem nullum jus spirituale
nico expressum, unde ait
lilulum censetur perlinerc ut videre licet in confertur : sed solùm quasi applicalnr materia , circa
riliiiiin ,

J-anne Andr., Panormitano, et aliis locis supra eilatis. quam pnclalus Ecclesia; operclur, quod valdè remottun
est ad actionem vel elTeelum spiritualem.
3. Quœstio ergo proposita maxime procedil de jure
5. Nihilominùs dicendum est primo, jus palrona-
pr.tronalûs ratione hujus attirai favoris et actûsejus,
per se non ba- tùs, quatenùs est jus pryeseniandi ad ecelesiastica
nam reliqui magis temporales BUtlt, et

bcnt annexionem eum re spirituali, nam licèt ex actu bénéficia, esse maleriam simonie, ac subinde pecca-

re'.igiouis seu pietalis, qualis est œdiflcarc vel dotare ec- tum simonia; esse illud vendere. Hoc est ecrlum, sal-

clesiam, résultent illa, non est annexio ad spirituale, tem de jure ecclesiasiieo, ul onmes doetores faleniur,

et patet ex capite Quia clerici, ubi advocalia; vendi

nec répugnât ex spirituali resultare aliquid mcrè tem-
porale, sicut ex jure decimarum résultat in parocho prohibentur, ut aulem Glos. ibi, Joan. Andneas, et

dommium decimarum, quod semcl acquisilum merè |

alii exponunt, advocalia ibi idem signifient quod jus
temporale est , et ideô décima jam possess;e vendi patronatûs, et quamvis rationem vocis non reddanl,

possunt. lia ergô jus palronatùs quoad lionorem hu- j

ex ratione lextûs eolligitur : juxta quam interpréta-

manvim. et quoad defensionem et ulilitatem tempora- tionem non immeritô posset sub nominc Defenscr'u
lem ex benelieio l'ado Ecelesiœ, quasi jure nalurali et Advotati comprehendi palronus in capite Salvator,

gratitudinis nascilur, etiamsi jure canonico slabilitum l,qu;«stione 3, et ila ibidem eamdem probibilionem
contineri. enim refertur caput concilii Chalcedo-
sit, et majori fartasse obligalione Ecclesiœ imposi-
Ibi

lum. Nihilominùs lamen secundùm illes respeclus nens. in quo probibelur vendi oificium Defensoris; et

lanlùm temporale manet quia jus etiam canonicum,

Urbanus papa déclarât De(ensorem[ ( inler alios) esse
advocaltmi.
potesi aliquid temporale pnveipere, et bcèt id prœci-
piat ex motivo spirituali, seu in ordine ad spiritualia, Si ergo jus patronatûs advocalia appellalur, reelè

id non suflîcit ad connexionem de quà traclamus, ut dicimus patronum esse advocalum ,

quia etiam est

constat. Quia jus patronatûs secundùm illos respectus, defensor, eùm ad illu/n pertincat jus defensionis , ut

non est maleria simonia; , ut sentiunt omues auctores diximus. Unde etiam in capile Prœlerea, 2, de Jure

statim referendi, et eolligitur etiam ex juribus allegan- patron., nomme advocali Glossa palroiium intelligit,

dis. Quamvis alià ratione etiam secundùm illos re- el in eodem textu videtur statim ita explieari. Nain Bas

spectus invendibile videatur, quia non est transferi- voces, advocali, patroni , vicedomini , etc., tanquàm
bile ad alios, nisi jure sanguinis, et quasi intrinseco synonvma poni videntur. Quando ergo jus palronalùs

hœreditario jure, ut notatur et eolligitur ex capitc vocatur advocatio, licèt idem jus significetnr, non ta-

Nobis, de Jure patron., junelis capite Quicumque, et men sub eodem actu, sed advocalia dieilurà jure de-

capite Filiis, 16, quxstione 7. Et ratio est, quia illud fendendi suam Ecclesiam. Sed non refert ,
quia non

debitum gratitudinis, est quasi personale, et ideô respicitur unde vox sumpta sit , sed quid signilicet

vendi non potest extraneis; consanguineis autem eôtii- nam hoc jus licèt plus habeat aetus, idem est et indi-

miinicalur, seu ad illos redundat qui sunt aliquo modo visibile. Eadern prohibitio babetur expresse in capite

uuum cum fundatore, per vineulum naturale consan- De jure, eodem et in dieto capite Prci'lerca. Ratio,
gninUatis. At verô jus palronatùs sub ultiino respeclu, qildé in diclo capite De jure redditur, est quia jus pa-

transferri potest etiam ad cxlraneos, ut jura conce- tronalùs est spiritualibus annexinn, simonia autem
dunt, quia cùm Ecclesia eam faeultatem patronis con- commitiilur etiam circa spiritualibus annexa, capile
cesserit quasi ex abundantià gratitudinis ultra naturale Quœsitum , de Rerum permulationc , capite primo de
debitum, voluit illam concedere cum majori amplitu- Transaction., capite Querelam, de Simonia.
dinc et liberalilate, ut palebit. G. Ad explicandam verô magis liane falionem
ki lïinc ergo intelligi potest dubilandi ratio, quia quœri potest, an simonia, qiue iii vendilibne jnris pa-
lieèl boc jus ab Ecclesia manaverit, tamen in sèmera tronatûs conimitiilur, sit non solùm conlra jus eccle-
temporale esse videtur, ac subinde non esse materia siaslicuin , sed elianl conlra divinum. Nam ex dicta
simonke, sed vendi posse. Assuinplum patel primo], ratione videtur sequi , solùm esse contra proliibîïio-

quia est jus de se commune laids ,

qui non sunt ca- nem Ecclesia 1 , quia vendere ea qu;t spiritualibus sunt
paces spiritualium jurium. Secundo, quia transfertur annexa solùm anleccdentcr, non est per se, el inlrin-

ad lr.eredcs jure sanguinis, sieul diclum est de eodem secè malum, ut sup. diclum est, sed jus palronalùs
jure, quoad alios respeclus; at spiritualia non trans- solùm anlecedenler est annexum benelieio, ul con-
eunt jure b.vredilaiio, alias in bencliciis etiam posset stat ; ergo si solùm ratione annexionis bujiis invendi-

esse li ereditas. Terliô etiam ad extraneos transire bile est, non naturâ sua, sed solà prômoilforïc esi
i>otcst. non 6olùm per donationem, sed etiam per ven- invendibile; ac subinde simonia ibi non est conlra jus
873 CAP. XXYII1. AN JUS PATRON \Tl S SIT MATERIA SIMONIN. 574
divinum, sëd solùm ébiliri humanum. El conlirmalur riluale lioe jus; ipiia in laicis tanquàm in subjecto

primo, narti jus paimnatùs solûm es! éx Ëccîcsïoc Irt- éxtranéo, et ;

r.eier regulam communem lalium ju-
stllulione, et non cotislstil ir. aliquâ consecratione, lium ex speciali graiià El •< ilestac (ut loquuniur jura
vel benedictione, perquarii rés li;>i sacra aut spiritua- supra ciiata) invenilur. El codem modo transit ad
lis; ergo non habet, undesit malcria simonlae contra haredes, non Formaliter, ut sic dicam, id est, ex vi

divinum jus. Gonfirmalur secundo, quia divus Tho- Lemporaliâ juris hœreditaril, sed ex graiià èttata Ec-

mas, 2-2, quae9lidhe 100, art. i.jus palronatûs ponit clesiae, qux voluit illum favorem cliam personis per
inter oa qucc aliquomodô vfendi pOSSUnl ,
non aulem paiionum vocalis , aut illum reprœsenlantibus , com-
in quantum snHi spirilnalibus annexa; ergo sccluso niunicare.

juro positivo, prisse! vendi jus palronatûs secundùm 8. H;cc ergo sentenlia mibi valdè placet; nihil

se spectatum, licèt formaliter non possei vendi pro- enim video in ipso jure palronatûs, quod meritô dici

pter anhexlonem ad beneficium. Conn'rniaïur tertio, possit temporale propriè, et in se, mulla aulem video
quia jus sépulture, el jus habendî in Ecclesiâ bono- propter qu?e debeai simpliciier et inlrinsecè, ac in se
rilicum Ioetim, Seu slallum (ut alii loquuntiir) vendi judicari spirituale. Priniùm enim ab eâdem spiritual!

possunt, scclusâ prohibitione Ecclesi»; ergo et jus poicstale ecelesiasticx jurisdictionis, quà bénéficia ec-

prxsenlandi. Atque ita videntur sentîre ilieologi in h, I

clesiasiica instilula, et modus conferendi illa, cl ali;e

d. 2.N, D. Thom., q. 3, ait. 2, q. 5, ad .". Kl ibid. Pa- coiiditioncs ab illà rcquisila: ordinat;e sunt; ab eâdem
liul., Richard., Durand., et Maj., Anton. 2 p., lit !, hoc jus invenlum et creatum est, ergo ab origine spi-
e. .">,
S 2; Sylvesl., verbo Simonia, q. 12, et ibi alii rituale est. Deinde terminus, ad quem tendit, spiritua-
Bummistx; Soto, lib. 9, q. 7, artic. 1'; Navar., diclo !
lis est, Ut consiat, nam est beneficium ecclesiasticum,
cap. 23, num. 99 et 108. et poteslas jurisdictionis, vel adminisirationis eccle-

7. Niliilominùs dieo secundo. Posl factam ab Ec- jsiastica;, quae per illud conferri solet. Actus etiam
clesià institutioném juris palronatûs, ipsum ex naturà hujus juris spirilualis est, nam est prxsentalio ad be-
rei, et ex divino naturali jure invendibile est, et ma- neficium spirituale. Per quam prxsentationem non
teria propriissinue simonia\ juxia islam conclusionein '

utcumque applicatur materia seusubjectum, sed etiam

intelligcnoi sunt dicti auctures ; illam enim non ne- I
quodammodô sit proximè capax inslilutionis ad bene-
gant : et quainvis distincte illam non explicent, ni- ficium, adeô ut si persona sit idonea et digna, neces-
liilomiuùs illam inagis significant, qui dicunt jus pa- sariô instiluenda sit ,
juxta caput Significàsli , cap.
lronatûs secundùm se nen esse vendibile , licèt j
Suggestum, cum similibus de Jur. patron. Et, si insti-

possit transire cum universitatc , de quo statim dice- tutiosine prxviâ prœsentalione fiât, irrita fit, juxta
tur. Alverô doctores canonisLe divisi valdè videntur ! cap. Illud, eodem. Ergo prxsentatio, licèt non confe-
circa banc asserlionem ;
quidam enim simplieiter di- f

rat proprium jus , ut juriste volunt in cap. Quunto,

cunt, jus patronalûs secundùm se spectatum merè per eumdem texlum, 63 distinct., et alii apud Gomez,
temporale esse, etsolùm propter annexionem repulari in Regul. de Trienn. possess., qua^stione 55; niliilo-

lanquàm spirituale, quibus favent jura, quoo vocant minùs confert quasi proximam moralem capacitatem,
hoc jus annexum spiritualibus, ut diclum c. De jure ,
qu£, ut lalis est, spiritualis est, nam ad formam spi-
cum similib. Ita Abb., Deci. et alii in Rub., et in cap. rilualem, el ex spiriluali Ecclesiae poicstale ordinata
Quanta, de Judic, et in d. cap. De jure, quos multi et pnerequisita est.

sequuntur, ut latt tractât Selva, 1 par. de Renef., 9. Denique ex bis concluditur, etiam jus ipsum pa-
c. 7, n. 78 et seq. Alii vocant parlim temporale, lronatûs |n se. spiriluale quid esset ,
quia est veluti
partim spirituale, ut Glos. in c. l'iœ mentis, Iti, q. 7. polentia moralis ad aliquid agendum, potenlia aulem
Alii tencnl esse simplieiter, el secundùm se spirituale; ab objecio, el actu sumit suam speciem, et conditio-
et isli niullùm lavent noslra; assertioni. Tradidit au- ncm, cùm ergo illa jtolenlia ad objectum spiriluale
tem id Anton., de Rutr. et Andr. Rarb., in d. cap. per actum spiritualem tendat, ut ostensum est, ipsa
Quanto, et in Rub. de Jud. El tiadil Glos. ull. in cap. cliam in se spiritualis judicanda est. Nam licèt non sit

Prœterea, 1, de Transact. là idem plané saisisse potentia physica, sed moralis, et pertineat ad jura
videtur altéra Glos. ciiata ; non enim vocal partim quae incorporalia vocaniur, etiam in illo ordine dari po-
spiriluale ,
parlim temporale hoc jus. quia parti m el lest jus spiriluale, ut palet in ipsà spiriluali jurisdi-

partem babeal, nam îndiviMbile est , sed ( ut eadem clione, vel in jure eligendi ad bénéficia, cui proximè
henè explicat) quia secundùm diverses habiludines accedil ju> prxsenlandi. Lnde confirmaïur ratio; nam
videtur cum temporalibus, et spiritualibus rébus, aut jus eligendi ad pr.clalionem ecclesiaslicam , t lianisi

juribus convenire. De temporalitale ergo solùm illi coiilingat esse in laico, ut olim forlassè permissiini est
attribuit, quod laicis convenire polest* et quod transit juxta ea quae referunlur in Pendis, d. G3, spiriluale
ad lucredes; spiritualilatcm autein solùm inde colli- est, quia illud jus ex origine, objecto et actu spiriluale
gil, quod vendi non polest , inique perse, et nalurà esl . ci non mutât naturam propter subjectum, quia
snà ; et aiiàs non benè inferret. III. e auteoi dux condi- cùm sit quid morale, polest etiam moraliter ines^
Immms non Indicant esse lioc ju> testy orale, sed solùm laico et dispensalione el concessione Ecclesix , ergo
in aliquo convenue cum illo. Quin poliùs Anton, et idem eril de jure praesentandi. Nec refert quùd eliain
Barbai, supra ex priori condilione colligunt esse spi- <.ii« a lui- annexum rci spiriluali, non enim répugnai, id
 575 DE SIMONIA S7G
quod unâ ratione spirituale est, si sit omninô respe- cedentem assertionem) actum istiusjuris,
j|) seilicet
ciivum, et ordinatum ad aliud spirituale, quod praeci-
;
praesentalionem ab beneficium, materiam esse simo-
puum est, diei illi annexum;
enim vasa sacra sic , niai contraria; juri divino. Patet, quia, et
estaelusspi-
eliain ut sacra sunt, dicuutur esse annexa spirituali, rilualis ,
ut ostendi, et per illum aliquid spirituale con-
seilicet, saerificio et sacramenlis, ut D. Thomas et alii ferlur, ut etiam declaravi , et à supernalurali quodara
loquunlur ;
quod non obstat, quoininùs vasa, ut conse- jure sei poteslate procedit, ut etiam salis probalum
crala, sint in se quid spirituale, ut supra declaratum est; ergo. Confirmalur 1" quia si prxsentalio esset
est. lia ergo jus palronatùs est quidem in se quid spi- prelio vendibilis, profectô jus praesentandi, saltem hoc
riluale, tanien quia toluin suuin esse est in ordine ad tilulo, esset prelio aislimabile, propler commoditatem
beneficium, ideô per suammet spiriiualitatem est an- i lemporalem ,
quam secum afferret. Confirmalur 2°
nexuin alteri spirituali principaliori. quia si pr esentalio esset vendibilis, facile pra-senta-
10. Ex hoc ergo principio optimè probatur secunda renlur indigni, et infmila incommoda scquerenlur ; et
assertio posita. Nain id quod est secundùm se spiri- ita declaratur in cap. Prœlerea, 1, de Transacl., ubi
tuale et supernaturale, naturà suà est invendibile , et laie Abb. et alii quos refert et sequitur Hedoan., p. 3,
consequenler est materia simonix- juri divino contra- cap. 13, num. 22 el sequentibus, et cap. 14, per totum,
riai, ut sicpè in superioribus ostensum est; sed jus ubi in num. 7 boc ampliat, ut procédai ubi sunt plu-
palronatùs secundùm se spectatuni est quid spirituale, res palroni , et unius tantùm vox emitur, etiam si con-
ut ostendiinus; ergo est materia propriissimè simo- lingat illam non esse necessariam, ul fiai pnesentatio;
niai. Nec refert quùd ille jus sit ab Ecclesià invenlum quod mihi verum videtur, quia illud est accidenta-
et institutum ; nam etiam prima lonsura est ab Eccle- rium , el quod ibi emilur et venditur semper est quid
sià institula, et calieis consecratio, et siniilia, et niliilo- spirituale. El in electione videtur id apertè definitum
minùs sunt materia propriae simonix; quia si illud quod in cap. Matiliœus, de Simonià : est autem eadem ratio
insliluilur est spirituale, inde habetquùd sit materia si- de pncsenlalione, ut ibi etiam doctores adnotant, et
monise, parùmque refert quôd sit à Deo immédiate, alii quos Redoan. refert.
vel ab homine institutum, maxime cùm homo in hàc 12. Dico tertio: Licèt jus palronatùs vendi non
institulione, poteslate divinà sibi concessà ulatur, et possit, transire potest cum re vendità, dummodô ra-
ila institutio semper ad Deum ut supernaturalium tione illius res illa non cariùs vendalur. lia docet D.
el spiritualium principalem auclorem rcferalur. Nec Tbora., d. art. 4, ad 3, et caiteri theologi allegati, et
etiam refert quôd boc jus possideatur à laico ,
quia juristsc omnes, ut palcbit ; babelurque expresse in eap.
non ideô mutât naluram suam ; cbaracler enim ba- Ex litteris, cap. Cum scrulum, de Jur. pair. ; ex qui-
plismi etiam est in laico, a iiibilominùs est naturà bus juribus sumitur ratio ,
quia sicut jus canonieum
sua invendibile , et jus eligendi ad bénéficia , etiamsi poluit conferre laico patrono hoc jus pnesentandi, ita
laico communicaretur , invendibile permaneret. Et potuit dare illud , non solùm pro personâ ejus, sed
conlirmatur, quia magis invendibile est boc jus, quàm etiam pro suis ha-redibus vel successoribus ; vel po-
calix, utcalix, vel saltem non minus ; sed calix, utca- tuit illud dare cum facultate transferendi, sicut inter-
lix , est naturà suà invendibilis, et de jure divino; dùm datur pensio ; vel potuit concedere ut boc jus ita

ergo et boc jus. L'nde etiam confirmalur ,

quia sieul conneciatur vel quasi affigatur alicui rei temporali, ut
calix non potest vendi cariùs ratione consecrationis si hœc vendatur, cum illà transeat. Nam haec omnia
ita nec fundus, cui est annexum jus patronatùs, ra- non repugnanl spiritualitati illius juris, ut ex ipsà de-
tione illius, ut omnes fatenlur, quia jam venderetur claratione et exemplis salis constat. Vendito enim ca-
ipsum jus, sicutin priori casu venderetur consecratio; lice, non venditur consecratio, etiamsi cumillotrans-
ergo est par utriusque ratio. Atque hinc etiam sumitur feratur ,
quia supponimus, calicem in venditione non
optima ratio, quia jus boc non habet œslimationem fuisse pluris x'stimatum ratione consecrationis ; idem
ullam vel valorem, nisi ratione beneficii ad quod re- ergo in prx-senli dicendum est.
fertur, ut per se constat; ergo, si, ut taie est, venda- 13. Atque ila nota etiam est ultima pars assertionis,
lur, bénéficia virtute venduntur, saltem ut dantia ex quà obiler colliges in nullo bumano contraclu vel
valorem juri palronatùs , boc autem est contra divi- solulione aut compensalione rei temporalis haberi
numjus, ut supra ostensum est; ergo. Quô tandem fit posse rationem juris patronatùs ; nam eo ipso yende-
ut, licètbocjusvocelur annexum beneficio, nihilominùs retur ; ut non licet bomini habenli jus patronatùs il-

sil ex divino jure invendibile, quia illam annexionem lud in solulionem temporalis debiti dare, etiamsi alia
habet inlrinsecam , et naluralem et inseparabilem à temporalia bona non habeat, quia jam venderet illud.

tali jure, quia totum suum esse habet in ordine ad be- Nec polest unus hxres alteri jus palronatùs cedere in
neficium , et inde accipit totam suam oestimationem compensalionem majoris portionis quam accipit, nec
et drgnitalem; el licèt Ecclesià possit efficere vel de- polest dari in feudum , vel alio simili modo in oncro-
struere taie jus, tamen quôd sit et non sit annexum lt sum contractum deduci, ut latè Abb. in cap. Querimo-
beneficio , fieri non esl niam, et cap. Ex litteris, 1
per Ecclesiam non potest de Jur. pair., el alligit
;
,

ergo vendibile, secundùm lalem annexionem ven- 1 Innoc. ibi, et c. Cùm seculum, codem plura 'Fabien.,
nisi .

datur; at hoc contra divinum jus est; ergo. v rb. Jus patronatùs num. 7 et sequentibus. ,

11. Atque hinc sequitur (quod etiam confirmât pra> il 14- Hinc verô ulteriùs inlulit Ugolin.,tab. 1, c.49,
577 CAP. XXVTII. AN JUS PATRONATUS SiT MATERIA SIMUNLL.
casu prxsentare Bcopi; ut autem liât quibuscumque aliis necessarium
§ 2, n. 5, simoniam esse in liligioso, [

aliquem ad beneftciura sul» conditione ut suis expensis esseepiscopi consensum. Et prima quidem pars ex-
presse babetur in cap. Unie, de Jur, patron., in 6, ila
litiget, et piobei jus prœsentandi perlinere ad pra sen-
explicanle et confirmante caput Illud, extra, cod.,
tantem ; quia tune praesentalio venditur pro UUs expen-
12 de Simon., ubi contra Glos. ibi, ut notant Innoc. et Uostiens. ibi , et
sis; refertque Navarrum, Const.
Navar. videtur magis id supponere quàra asserere. in cap. Cura, cod. Altéra verù pars non est lam elara,

Itaquc in pani videtur id verum quia illa eonditio consensus episcopiad valorem hujus
illà specie onerosi
quia plus cxigitur sub obligatione à prsesenlato, quàm donationis, in dicto cap. Cura non postulatur. Née

ipse facere teneatur. At verù si eonditio lanlùm sit, ego invenio jus aliquod expressum in quo poslulelur.

tempusàjure slatutum suam Nain jura, ad boc alleganlur, scilicel caput Quod au-
ut nisi piwsentatus inlra
proeseniaiioncni prosequatur, praesentans jure etiam
tem, caput Nullus , caput Cùm laici, de Jur. patron. ;

suo utl possit ad pnvsentaiiduni aliuni, vel agerequod cap. Nemini, 16, quaestione 7; bac, inquai», jura non
loquuntur de ipsomet jure patronalùs , sed de ipsis
sibi fuerit opportununi, nulla conimilteretur siinonia ;

et hic est casus quem Navar. tractât; et ratio est quia ecclesiis seu beneûciis quœ sine aucloritate episcopi

patroni dare non possunt, non solùm aliis priva lis per
tune millum omis nullave obligatio imponitur prsesen-
qua? jure inest, unde non cogitur sonis, verùm nec locis religiosis, ut expresse in eis-
talo ,
praeter eam li-

tigare absoluiè, sed sub conditione, si velit suam prse- demjuribus dicitur. Quùd autem ad donandum ipsuni

jus palronatùs alleri personae privai*, sit necessarius

sentationcm Grmam rctinere, nec obligatur ad pro-
bandum jus prx'sentantis, nec ad ligitandum pro illo, consensus episcopi , nullibi invenio expresse requisi-

sed pro se, et pro jure suo, si volueril iHud oblinerc. lum; tamen quia in diclo capile Illud, ex diclo capile
Quôd verô inde possit indirecte commodum rednndare Unie., lanquàm spéciale conceditur locis religiosis, ut
donatio juris palronatùs illis facta sine assensu epi-
in prœsentanlem.si prsesenlatus volens prosequi pra>
sentalionem litem vincat, non facit pnesentationem scopi râla sit, ideù si aliis fiât, censelur invalida; et

esse simoniacam , cùm id non obstet gratuite proe- ila est supponendum ex communi canonistarum sen-
sentationi, ut constat. teniià in eisdem locis.

15. Tandem ex dicta assertione et cjus probatione 17. Tertius modus transferendi jus patronalùs est

inferri potest, jus palronatùs non posse à patrono in cum re vendità, juxla cap. Ex iateris, cap. Cùm secu-

aliuni transferri, nisi modo et in casibus à jure ex- lum , Je Jur. patronalùs. Ut autem tam hic modus
pressis; quod nolavit Menoeb. referens alios cons. 90, ( qui ad rem présentera maxime spécial) quàm prio-
n. 79; et sumilur ex generali régula, quùd laici in rcs magis declarenlur, advertere necessarium est du-

spiritualibus non possunt nisi quod eis concessum est pliciter posse alicui laico jus patronalùs coin cuire,
à canonieo jure, juxla Glos. in c. ult., Innoe. cl Abb. scilicet vel ratione alicujus rei quam possidet ,
cui

in c. Quanto , de Consuetud. Ratio etiam elara est, veluti coh;erel jus palronatùs, vel immédiate ratione

quia haec potestas transferendi non competit ex na- suoe persome, quia ipse fundavii ecclesiam ,
vel est

turâ rei, quasi separata à jure lum quia in bis rébus successor cjus qui illam fundavit , et jus in ipsum
;

non est alia nalura, nisi quam jus canonicum eis tri- transtulit aliquo ex duobus prioribus modis. Et pri-

buit; tum etiam quia poliùs ordinaria et quasi natu- mùm vocare possumus jus patronalùs reale, secundum
ralis eonditio borum jurium spirilualium est ut privatà personale ut brevibus lerminis utamur. Quando ergo
,

aucloritate non transferantur , sed cum dignilatibus jus patronalùs inest fundoaut villae in quâ est ecclesia,

ecclesiasticis vel à prxlatisecelesiajconferantur. Ergo tune rectè inlelligilur, vendilà terra aut villa, cui est

conjunclum jus palronatùs, cum illà transire sine ven-

solùm convenit ba?c facullas patrono ex speciali gralià
servatâ lerliâ asscriione à nobis
et concessione juris positivi. Urgo non potest excedere ditionc lalis juris ,

ipsius juris disposilionein. Oporietautem breviler hos posilà. Et in boc casu plane loquuntur jura in dicto
capile Ex lilteris, el capile Cùm scculum; clin
eodem
modos exponere, quia ad perfectam intelligenliam
sensu dixil divus Thomas: Jus patronalùs per se
non
tertia,' assertionis necessarium est. Tribus ergo modis
venditur, sed transit cum villa qua' venditur vel conce-
seu in tribus casibus luec facilitas pairono conceditur,
ponderanda sunt duo verba, quia si per
ut notât Glos. in cap. Cùm scculum, de Jur. patron. ditur; ubi illa

ementem jus pa-

I'rimus est jure b;creditario, et extentlilur non solùm venditionem vilhc potest transire ad
tronalùs sine assensu episcopi, -"1 ex vi juris, à for-
ad lucredes necessarios, sed etiam ad voluntarios, non
solùm consanguineos , sed etiam extraneos quia jus tiori poieril transire si villa libère donetur ; el ila li-
,

quod secundo modo diclum est de

absolutè loquilur, et nibil dislinguit, ut notalGlos. per mitandum est in

consensu episcopi requisito; inlelligilur enim,

quando
text. inClemeii. H, de Jur. patron., et Joan. Andr. in \

secùs verù
dielocap. Cum scculum; et idem codera modo sumilur jus patronalùs solùm et per se donalor,
ex cap. Considerandum , capile Si plures, 10, i|ua:st. 7. est, si transeal cum donalione villae. Nam quod ven-

concediiur mullù magis liberali donationi

46. Secundus modus est per liberalera donationem, ilitioni ,

quia unusquisque potest in aliura Iransferre jus quod concesî im esse credendura est : cum hsce multù ma-

ab omni apparentià simonix, et alioqui

babet, ut dicitur in capile Circa , de Jur. patron. Di- gis alienae sit

majori favori digna Poteslque colligî ex diclo

cunt autem juriste donationem banc làclani loco i cli sit.

& caoile Cum scculum, ibi: Cum ratione feudorum cm-

gioso validam esse, etiamsi liât sine aucloritate cjii-
879 DE SIMONIA. £80
ptorum, alitcrve acquisUorum , etc. Italie- autem gène- ;» 2 p., q. 5, princ. art. 14, n. 20, et art. 15, n. 8 et

ralis est, quia accessôrium sequitur principale cui ad 13. Et ratio est quia si jus patronatûs non concret rei

luerct; tune autem jus palronatûs se habet sicut ac- vendita*, non iransfertur ex vi venditionis illius, quia
cessôrium ad villam, quia est quasi accidens illi inhae- quando res non surit inler se connexa:, non est, uude

rens; et optimè quoad hoc comparatur cum calicis ;

una secum ferat aliam ex vi translationis uniiis tan-

consecratione. tum. Sicut in motibus pbysicis una res movelur ad

18. Quia verô necessarium est, uldiximus, ut villa ! motum alterius, nisi propter aliquam unioncm inler
vel fundus co titulo non veudatur carias, soient juris- |
illas; et in moralibus per donationem unius roi non
Ue interrogare an sit veudilio simoniaca , quando in j
censetur consequenler alia donala qu;e cum priori

venditione exprmiitur ipsum jus patronatûs. Quidam |

connexa non est; idem in legatis est nianil'esluui,

enïm affirmant, eo ipso judicandam esse venditionem !

idem ergo est in venditione. Si ergo jus paironalùs

simoniacam; alii simpliciter negant; alii distinctione non cohaeret universilati, ctiamsi haec vendatur, non
|

in verbis utuntur : nam si dicatur vendi villa et jus transferetur in emptorem ex vi alterius rei vendilai ;

patronatûs, simonia est ; si verô dicatur vendi villa ergo si transferctur, esset quia repularetur tanquàm
cum jure patronatûs, non est simonia. Verùmtamen, pars universitatis, et per se vendita parlialiier, sicut

ut benè dixit Sylvest. dicta quœstione 2, ad forum aliœ partes, quod esset shnoniacum, ut constat.

conscienlia? hoc parùm refert, quia si bonafuit inten- 20. Dices : llâc ratione probareiur etiam non trans-
tio, et pretium nonexcessit valorem villoe per se spéc- ire hoc jus cum luereditaie, quia est personale et non
iale, parùm refert, quôd his vel illis verbis fuerit reale, quia cùm non colnereat hxredilati, etiamsi illa
contractus conceptus; existimoque etiam in foro ex- relinquatur hœredi, ex vi illius non transibit jus pa-
teriori prasumendum esse contraclum licitum , si ex tronatûs. Respondetur negando primam consequen-
aliis circumstantiis aliud non colligatiir verisimiliter. tiam, quia licet non transeat ex vi bonorum quse hae-
Nam illa expressio ulroque illorum modorum facta redi relinquuntur, transit ex vi juris, et ratione illius

polest habere sensum qui culpam excuset, et ideô exvi hœreditatis, ut talis est : nam jus canonicum ita

lalis sensus semper prœsumendus est, cœteris pari- disposuit in luerede, non autem in emptorc. Neque ab
bus. Et ad hoc valent multa principia juris et conje- uno ad aliud potest fieri extensio, seuillalio. Tum quia
eturaquasin simili adducit Navar., cons. 12, de Simo- sunt valdè diversa ; hieres enimrepraisentat personam
nia ;
polestque non immérité aliquando exprimi jus |
defuncti, non autem emptor ; et propterea h;eressolet
patronatûs in illà venditione, timi ut de illo conslct ;
uccedere in omnibus juribuset honoribus, non autem
tum ut non pulelur reservatum aut separatum à villa. emptor», ut de jure sepulturae colligitur ex lege Quia
Optima autem forma exprimendi illud accipi potest perinde, 42, ad Trebellian.et de Jure patronatûs, liber-

ex diclo capile Ex lilteris ; ibi : Si vobis constiterit tos ex lege Si Patron. 55, eodem ut stalim dicemus.

quod prwfato milili prœscripta villa fuerit , non excepta Adde quôd lucres regulariter esse solet sanguine con-

jure palronatûs , ad formam concessa. Negativa ergo junctus; et hoc titulo dignus est ut Ecclesia illi fece-

forma opiima erit , vendi villam , non exceplo jure rit banc gratiam ;
quando verô instituitur extraneus,

patronatûs; quamvis enim eo ipso quod non excipilur, indicat in lestatore amicitiam erga illum, qmc œqui-
intelligatur translatum, juxta illum lexlum, et juxta valere possit sanguini, et ideô illi etiam voluit Ecclesia

vulgarem regulam, quôd accessôrium sequitur princi- favere; in emptore verô non procedit ulla similis ratio,

pale, nihil tamen nocere potest, quôd in illà forma ut constat, et ita, nisi res ipsa vendita quasi necessi-

exprimalur, quia non plus exigilur, quàm jure con- tate quâdam secum ferat jus palronatûs tanquàm ac-
cedalur. cessôrium, in favorem emptoris nunquàm hocconces-
19. At verô quando jus patronatûs non cohœret sum est. Accedit tandem, quôd in instilutione lueredis

iundo aut villoe, sed persona;, meritô dubitari potest j

tota donatioest merè gratuila, et ideô extendi optimè

an venditis bonis, cum illis transeat jus patronatûs? potuit ad jus palronatûs, etiamsi necessarium esset,

Et quidem si patronus solùm vendat unam vel alte- per se, et directe ex speciali volunlale tesiatoris

ram partem suorum bonorum, ut domum aut vineam, transferri. Sicut verô est in venditione bonorum, quia
certum est non transire ex vi venditionis, quia nulla voluntas vendendi non potest licite cadere in jus pa-

est connexio nec ratio translationis. Atverô si vendi- tronatûs per se spectatum, ideôque si ex vi connexion

tio fiât omnium bonorum, tune multi juriste censent, nis cum re ipsà non transferaïur, ex vi voluntatis ven-

transferri etiam in emptorem jus palronatûs. Sic enim dentis transferri non potest. Quôd si dicas, posse

dicere soient, transire jus patronatûs cum universi- vendentem habere voluntatem transferendi gratis hoc
latc, inique bonorum, si veudatur. Ita tenent commu- jus, licèt alia bona pro pretio vendat. Respondeo pri-

niter canonista; in d. c. Ex lilteris, de jure pair, in c. mùm id non prsesumi in venditore, et ideô non opor-
Quanto, de Judic. Et multi alii, quos refert Covar., lib. tuisse ut jus l'averet liuic volunlali. Deinde quando

2, Variar., c. 18, n. 6 et sequent. Sed non video in vendilor bonorum habuerit hanc voluntatem erga em-
jure canonico sufficiens fundamenium hujus senten- ptorem, lune per accidens, et concomitanler conjun-
ti>e, et ideô contrariam opinionem veriorem censeo, gentur veudilio unius et donalio alterius; ideôque,
quam ibidem refert Covar., ex multis auctoribus quos sicut jus palronatûs donari non potest alicui sine ap-
etiam refert et sequitur Lamberti., de Jure pair., lib. 1 probations episeopi, ita nec tune fieri poterit, nisilo-
581 CAP. XXIX. AN TEMP0RAL1A OFFICIA ECCLESLE SFNT MATE A SIMONLE. o82
cu»»religiosu6 sit. Et tune oporleret certo conslare benl, unde si sub
ratione spectentur, onus suc-
liac

conlraclus non niisecri, ila ut unus liai prunier aliuin, currendi Ecclesie tempore opportuno, est quasi ac-

sed jus patronalùs omninô gratis donari, et ila tune cessorium respectu lalitun bonortim sic spectalonim.
non translerelur in emptorem ut sic, sed in donata- Eo vel maxime quod consecutio illa et inseparabililas

rium. l»o •uni talion à tali jure patronalùs non est ex na-
21. Sed qua>rct tandem aliquis, quid dieenduin sit turà rei, sed ex voluntaie instituenlis. Et ideô. ad ra-
quando jus patronatûs, et noua Ratent inter se con- tionein simonie parùm refert illa ratio accessorii vel

nexionem, non tamen jus patronalùs coheret bonis, principal», orla ex inlentione instituenlis ; sed respi-
sed poliùs bona cohérent juri patronalùs. Ft, verbi eiendum est, an in vendilione possit unum ab alio se-

gralià, quia patronus instiluil ac vuluit ut qui esset pa- parari, quod bie opliniè lit, eliamsi connexio sub illo

tronus semper possideret lalia bona, non lam in gratiani, respeela l'acta fuerii.

eteommodumejus, quàmiii Ecclesie ulililatein, scilieet 23. Kationes omiiks dubitaudi proposite num. 4 et
ut cùm ecelesia , in quà est jus patronalùs, indignent, 6, ixplicando et probando noslram senlculiam, so-
possif.acdebeal patronus ex lalibus bonis Ecclesie suc- lut.e sunt, nec de illis addere quippiam necesse est,

curnere. Dicunt enim aliqui, lune venditis bonis non |ni lerqùàm de ultinià confirniaiione posita , num. 0,
transire cum illis jus patronalùs, quia tune jus patronatûs in quo duo petuiiiur. Unum est de jure sépulture, an
nonestaccessoriumadbona, utsequatur illa,sedpolius liceat illud vendere, vel prelio cmere, de quo videri
bona sunlaccessoria ad jus patronalùs, quia sunl gra- possunt supra dicta cap. 14, ibi enim occasione sépul-

lià illius, Argument, legis, Et si non sunt, il. de Aur. ture de jure ad illam, diximus, qualenùs laicis con-
et Argent, légal. Sed boc difficile crcdilu est, nam venire potcsl. Nam alitid est jus sépulture, quod Ec
inde nerct talia bona temporalia esse prorsùs inven- clesie ipsi seu ejus clerieis couipelit, quod dicitur jus

dibilia es vi talis institutions, quia nec vendi possunt, fimerandi, seu sepeliendi. Et primum dicipotestquasi
transferendo jus patronalùs, quia cominitleretur si- passivum quia est jus, ut quis sepelialur secundum ;

monia. nec etiam separari possentab illo, quia fieret verô activum, quia est ad sepeliendutn alium, vel ce-
contra volunlalem testatoris.Consequens autem falsum lebrandum officium, de quo constat esse magis spiri-
videlur et incredibile. Quia nec inslitulio patron! tuale et invendibile, quia convenit raiione ecclesiastice

obligat expresse ad nunquàm vendendum illa bona, adminislrationis et potestalis ; et officium ejus spiri-
sed gratis donandum, ut supponimus, nec id necessa- tuale est, de quo etiam supra diximus. Et plura de bis
rio sequitur ex tait inslitutione, cùm possit voluntas juribus videri possunt in Sylvest, verbo Scjmllura,
paironi iinpleri, transferendo utrumque simul in alte- Freder., de Sen., cons. 246, Lapo, traclat. de canon,
rum, eliamsi bona ipsa justo prelio vendaniur. Nec port., n. 72 et 73;Redoan., p. 1, c. 30, num. I,usque
Lenique ibi inlervenit ratio sinioni*, quia supponi- ad 6, etSupplem. Cabr., 4, à. 25, q. 2, dub. 10, us-
mus bona non pluris vendi propter conjunctionem ad (jue ad finem quest. ; ubi etiam traclat de alio jure,
jus patronalùs, imô fortassè minori pretio vendi quod in illà confirniaiione altingebatur, scilicet dejure
propter onus quod habentadjunctum subveniendi ali- stalli, seu sedendiaut standi in ecelesia in certo loco;
quando Ecclesie, in quà est jus patronatûs. definitque non posse vendi. Sed de hoc non invenio
22. Quocirca distinctione ulendum puto ; nam vel jus positivum aliquid staluens, vel probibens, judi-
illa bona ita sunt annexa juri patronalùs, ut omnes candum ergo e>t ex nalurà rei, spectatà autem naturà
fructus eorum ex necessitate, et obligat ione conver- locisacri, et usu ejus, ut talis est, profectô vendi non
tendi sint in usus Ecclesie, el quasi spirituale servi- potest ; omis autem et obligatio accidentaria clerico-
liumjuris patronalùs, et tune credo vendi non posse rum vendi possel, juxla supra dicta ;
qiiamvis etiaui
transferendo cum illis jus patronatûs, quia lune mora- illud vilandum sit, quia non caret specie avarilie et
liler loquendo non habent a'Stimalionem ratione suo- turpis lucri.
rum proventuum temporalium, cùm omnes ad Eccle-
siam perlineant ; solùm ergo possunt estimari pro- CAPUT XXIX.
pter bonorem juris patronalùs et hoc titulo eslimari
Utritm temporalia officia Ecclesiœ vel actus eorum sint
prelio non possunt, alias ipsum jus patronalùs ven-
materia simoniœ.
deretur. Aut illa bona ita comilantur jus patronatûs,
ut ordinariè cédant in temporalem commodilatem ha- I. lbec sola nobis superest qiKvstio ciroa materiam
bentis taie -jus patronatûs, licèt per occasionem né- simonie. Duo auiem videnlur circa illam certa. I'iï-

cessitais Ecclesie, debeat aliquando ei providere; mum est, bec officia vel acliones eorum ex nalurà rei,

et lune dico esse pretio estimabilia et vendi posse, et slando in solo divino jure naturali non esse male-

non obstante connexione cum jure patronalùs, quia riam simonie, lia doceut communiier tbeologi in 4,

suum temporalem usum et commodilatem, ob quant d. 25, Durand., q. 5; Palud., q. 4; Cajet. et omnes
pretio estimentur. Ncque propterea vendilur jus pa- Smiimisl;e, verbo Simonia, Soto, d. lib. 9, q. 5, art. 2;
tronatûs, cùm inluitu illius pretium non augeatur. Victor., d.Relect., an. 12. Idem sentiunt communiier
Neque refert, quôd lune bona temporalia sint acecs- Juriste cum CJos. in cap. Satvator, 1. q. 3, verbo. Fa
soria, quia non sunt omninô accessoria, sed per se judicem ; ubi Caïd, ulerque et Arcbid. in cap. 1, eàb.
etiam suam considerationem et commoditalem ha- causa, cl quest. Innoc., Abb. et alii in c. 1 et 2, ft'c
 5K DE SMION1A. K84

prœlatt vices suas. Katio alitera claraest, quiahaec mu gis aclus dominii quàm jurisdictionis, (amen quando

nia vel officia non babentin se aliquid spiritualis, ne res Dcstimabilispretio, non est sub proprio cl privato

queordînanturad spirituales actioncs, sed lanlùrn ad dominio, sed sub cômmuni, vel si est sub proprio, est

temporales, ut sunt custodire, vel administra™ res tantùm sub conditione, utalteri necessariô conferenda
I
Ecclcsiaî, et similia, ut videbimus. Dices hase officia sit, tune potest actus vendendi res communes, profi-

ordînari ad spiritualia, ut officium sacristie ad cultum cisci. Sic enim vendere in necessitaie vasa sacra, vel

templi ; officium syndici ad defensionem bonorum Ec- res Ecclesiae potest esse actus jurisdictionis, seu ad-

clesi;c, etc. Ergo hoc satis est, ut vendi non possint minislrationis competentis ex poiestatc spirituali, et

ex se, quia sunt annexa spirilualibus. Respondeo ordi- nibilomjnùs per iilum actum potest res vendi pro va-

nari quidem ad tanquàm ad linem rerao-

spiritualia lore quem secundùm se habet.
tuin proximè verô versari circa opéra merè corpora-
;
5. Secundùm principium ccrlum est* haec officia

lia, cl niaterialia, et sub eà ratione speclari, quando vendi non posse sine gravi peceato propter Ecclcsiaî

dicunlur temporalia, et ex se vendibilia, quia non est prohibitioneni. In hàceiiaui asserlione viderilur eon-

necessc vendi secundùm illum respeclum, neque id venire doetores : sumilur enim ex concil. Chalced.,

liccret, sicut de omnibus actibus bonis dixit divus canon, secundo. Et refertur in capile Si quis episco-

Thomas dicto articulo quarto ad 1. Unde est apertura pus, 8, i, qusestione 1. Et confirmaïur ab Urbano
discrimen inter haec officia et ecclcsiastiea spiritualia. Papa in capile Salvator, 1, qusestione 3. Ibi enim vendi
Nam luec habent pro materiâ proximà functiones spi- prohibentur multa oflicia ecclesiasiica, ctiam tempo-
rituales, et ideô non tantùm ex fine exlrinseeo, sed ex ralia, ut œconomi, etc., idemque habelur in capile

proprià materià spiritualia sunt, ac subinde naturà suâ Considère, de Simon.Unde non est dubium quin lucc
invendibi'iia; illa verô sunt ex objecto et materià merè oflicia vendere malum sit, saltem quia prohibilum.

temporalia, ordinatio verô ad spirilualem fmem ex- Verùmtamen Glossa in diclo capite Salvator, verb.
trinseca est, et ideô secundùm se non sunt materià Et judicem, ullimo loco refert et sequilur opinionem

simoniaj. dicentem non esse hoc illicilum : nain licèt soliun di-

2. Dices : Licèt officium ipsum temporale sit, ta- cat expresse non esse simoniacum, tamen dùm ait

men conferre illud est aclus spiritualis jurisdictionis; illam opinionem inhsererc consuetudini gênerai i,

diclum estautem supra non posse vendi actum juris- plané sentit, sicut id non est simoniacum, ila non
dictionis spiritualis, eliamsi circa temporales causas esse illicitum, quia vel prohibitum non est, vel con-

versetur; ergo eliam hic non poterit vendi collalio ta- suetudo poluil probibilioni derogare. Maxime verô di-

lis oflicii, etiamsi circa officium materiale versetur, citur esse luec consueludo in Curià Roinanâ, ut re-

ergo nec officium ipsum. Dicet fortasse aliquis con- j

ferl. Jason. in leg. Illud, c. de Collai., clcuni illa

ferre illud officium, non esse actum jurisdictionis, sed Glossa sentit ibi Pncposit., num. G, 9, referons Cardin.

esse actum cujusdam eminentis poteslatis admini- Ravin. etSumniam confessor; etidem approbal Anton.,

strandi res temporales Eecles'uc, quae est in prœlalo, 3 part., titulo 11, capile secundo, § ullimo; sed

cujus participationem comnumicat ministro, quando ninilominùs censeo eliam nunc durare prohibitioneni

illud officium temporale illi tribuit. Est autem diflfe- et vendilionem illam esse illicitam, quia de prohibi-
renlia, quia in praelato est illa potesias eminenliori tione constat, de contraria verô consuetudine non
modo per ipsammet potestalem spirilualem quae emi- constat. Imô contrarium videtur servari communi
nenter extendilur ad temporalia, in ordine ad spiri- consuetudine, saltem extra Romanam Curiam. Dicit

tualia ; ministro autem solùm datur temporalis quai- tamen Sylvester, qusestione 13, in fine, quôd ubi re-
dam facilitas adminislrandi res ecclesiaslicas quoad verà ftierit contraria consuetudo, prohibitio cessât,

id quod materiale, et (ut ila dicam) niechanicum in argum. capile Conqueslus, 11, qusestione 3. Alverô
eis est. Potesias enim spiritualis et eminenlior potest Guillelmus quem refert Prœposit., dixit talem consue-
instituèrent donare aliquid merè temporale, ut su- ludinem corruplclam esse, nec posse proevalcrc con-
pra diclum est. Sed non videtur hoc omninô evacuare tra legem, quia esl irraliouabilis consueludo contra
diffieultatem, quia semper ille aclus distribuendi Ikcc commune bouum bonosque Ecclesise mores. Quod
oflicia est immédiate à potestaie spirituali, et reverà maxime videri potest probabile in inferioribus prala-
dici potest actus jurisdictionis ccelesiasticie, vel «qui- i tis infra Pontificem, quia illi non suntdomini neesu-
paraturilli, et ila semper videtur esse de utroque ea- premi dispensalores, et ideô non possunt de rébus ec-
Jj

dem ratio* Dico ergo actiohem illam distribuendi non clesiaslicis disponerc, nisi juxta modum à jure

vendi, nec esse vendibilem, sed terminum cjus, ut sic concessum, vel saltem non possunt modo prohibilo,

dicam id est, officium ipsum, quatenùs in facto esse quia non aliter illis data est potesias ad illa vemienda,
;

consideralum, est pretio sestimabile, ut habet tempo- imô est ablala per prohibitioneni ; ergo non possunt

ralem commbdilatem non annexant functionibus spi- perpravani consueludincm contra banc prohibitioneni
rilualibus, sed lemporalibus. Etitacùm illud officium pr.evalere. De Romanâ autem Curià mihi non constat

vendiiurnou actus jurisdictionis venditur, sed résilia de facto esse ibi talem consueludinem generalem,scd

qine per jurisdiclionem èùic vel illi applicatur, nam solùm de certis ofliciis, de quibus supra diclum est;

sicul jurisdiclio est ad distribuendum, ita inlelligi po- de aliis autem vel non est, vel si esl, perlinetad su-

premam Pontilicis polesiatcm, qui potuil pro se vel

test esse ad vendenduui. Nam licèt vendere sit ma-
 585 CAP. XXIX. AN TEMPORALÏÀ OFFICI ECCLESEE SINT MATERIA S1MONLE. 586
Curià suà in prohibitione positiva dispensare, de quo connexionem suflîcientcm naturà suà ad materiam sî-
infralaliùs diccinus. moniae, potest per legem positivant impleri, faciendo
•
4. Difficultas verù superest, an peccatum contra annexionem sulficienlem ad materiam simonia?. ndc I

liane probibitionèra commissum simonia sit, vel aliud quoad hoc fieri poiest scquiparatio inler materiam et
genusvilii? Multi enim canonislx negant esse pro- contraotuni : nain lex oedesiastica polcsl facere per
priam et veram shnoniam. lia doect Innocenlius in prohibitioncm ut paclum sil simoniacum quod aliàs ,

capîte primo Ne prœlat. vires suas, et Arcbid. in ca- non crat; ergopolesl facere ut officium sii annexum
pilo i, 1, quaestione 5, et idem sequitur Turrecr. in rei spiriluali, quod aliàs non crat. Sic etiam argumen-
dicto capile Salvator, nom. M, et ibi Praposit. Ratio tatur Victoria , quia consecratii ml cis non facit ma
eorum esse potest ,
quia per prohibilionem non liunt leriam invcndibilcm oraninô, et tamen si lex Ecclesia
banc officia spiritnalia, nec spiritualibus annexa ; ergo prohiberet inluitu religionis ne vcndaïur calix etiain ,

per prohibilionem non magis fiant materia simonisc quoad materiale vas, esset simonia illud vendere; ergo
quàm antea crant ergo licèt illa vendere sit tnrpe lu—
; simililer potuit hoc facere in bis officiis. Tandem de-
cnim non tamen est simonia. Alii dislinctione uiun-
, claraïur, quia si Ecclesia suà lege facial rein aliquam
tnr nam si hœc oflieia consueverunt dari laicis vel
: , immunem à venditione solùm intuiiu religionis, talis
solis, vel nunc clcrieis , mine laicis, vendere illa non lex ad viriutem religionis pertinel, et constiluit mate-
est simonia ,
quia nullo modo sunt annexa spirituali- riam illam ut necessariam inlra talem virlulem, et
bus, et licèt interdùm dentur clerico, non tamen ra- consequenter transgressio talis legis contra religio-
tionc clericalùs. At verù si solis clcrieis dentur, tune nem est, cl non in alio génère vilii irreligiosi , nisi si-
vendi non possunt sine simonia , et ita sunt annexa monia?; sed potuit hoc modo vetare vendilionem ho-
clericatui. lia refert Turrecrem. supra, num.il; et rum officiorum; ergo. Probalur minor, quia in bis
sequitur Sylvesler , verb. Simonia, quœstione 13, et officiis est tanta afliniias ad divinum culluni, ut ven-
Vgolin., lab. 1, cap. 48, § 7, num. 5, et fundari vi- dilio illorum possit facile redundare in diminulioncm
dentur quoad banc partem ,
quia jam tune illud offi- divini cultûs; ergo optimè potest talis vendilio prohi-
cium est annexum rei spiriluali, sciliect clericatui. beri inluitu religionis et cultûs Dei et rcrum sacia-
5. Probabilius verù dicilur malitiam illius peccati rum ;
ergo absolulè possibile fuit in rébus bis hoc
esse veram simoniam, supposilà prohibitione. lia sen- genus simonia', quia proliibita.
tiunt theologi cilali, praserlim Cajelan., verb. Simo- 0. Quod aulem hoc modo fuerit ab Ecclesia facta
nia , régula 5, in fine , Soto , libro 9 ,
quœstione 5, prohibitio, probatur ex tribus decretis supra adductis :

art. 2, verb. Scd interrogando urgebis; paulù aulem in- nam concilium Chalced. in dicto capile Si quis episcopus,
feriùs ante solulioneni argumentorum videlur diccre eodem tenore , eisdem verbis et sub ratione ejusdem
banc non esse propriam simoniam, scd quùd simonia; turpiludinis ac deformilalis prohihcl horum officiorum
pœna vindicatur, in quo reincidit in opinionem Du- venditionem, ac vendilionem ordinum, scu clericalùs
;

randi ,
quam impugnat. Fortassè tamen solùm dicere ergotola illa prohibitio fil inluitu religionis, licèt appli-
voluit in ullimis verbis banc non esse lam propriam cata quibusdam rébus supponatiiiillissufficienteuima-
simoniam quoad culpam quàm quoad pœnam ,
quia leriam simonia?, in aliis verô faciat; et œquè extendit
non est ita de se mala vendilio sacrisliae , sicut bene- prohibilionem et pœnam etiam adintervenlores. Unde
ficii ; de bis enim ibi loquitur. Sed meliùs loquilur et Urban. in d. cap. Salvator, sic colligit : Car sancla
rem banc déclarât Viclor.,diclà Relect., num. 16. In synodus Chatcedonensis defensorem procuraiorem vel
eàdem sentenliâ sunt Abbas, et Anani., et Félin, in ca- Ecclesiœ, adeb per pecuniam ordinari profàbet, ut in-
pile Considère, de Simon., Hosliens. in capite Tuanos, tervenlores quoque tanti sceleris analhematizet, nisi quba
eodem, Ant., 2 parle, lilulo 1, capile 5, § 2. Probalur eosdem simoniacos jndicel? Et stalim allegat senten-
aulem in hune modum,quia vellicec non est propria si- tiara Paschalis Papce in cap. Si quis objecerit , eâd.

monia, quia essenon potest propter solam Ecclesiac pro- quaest. , ubi de propriâ simonia sermoest; idemque
hibilionem, vel quia non est ila proliibila aiiquo jure; stalim aucloritate Augustini confirmât, vendere Spiri-
neutrum dici potest ; ergo. Probalur minor quoad prio- lum sanctum, qui lucc officia vendit; qua-. omnia certè
rcni parlem, quia supra probalum est contra Durandum non possunt exponi de simonia quoad pœnam, ut
possc dari propriam simoniam ,
quia prohibila. Dicc- Durandus exponit quia potiùs expresse idem Ponti-
,

tnr fortassè possc quidem dari lalera simoniam, si sup- fex ex acerbitate pœnee colligit malitiam culpae, et
ponalur malcria spiritualis prohibendo paclum circa verbis ntitiir quœ manifesté definiunt culpam, ut ven-
illain quod de se non crat malum, nec jure natura dere Spirilum sanctum. Neque aliam quameumque
prohibilum ; non posse autem id lieri circa materiam impropriam interpretaiionem admittunt, utmox di-
non spiritualem quia deest quasi primum fundamen-
, cam. Aliàs nullam propriam simoniam possnmus ex
tum simonia;. Sed contra quia licèt lucc officia de se , jure col ligere, prxserlim in il!à quac talis est, quia
non sint spiritnalia, non est tamen dubium quin sint prohibita, el eluderct Durandus
ita illo modo facile
valdè conjuncta spiritualibus; nam per illa res sacra omnia argumenta ex jure desumpta «nuira suam sen-
conlrcclanlur, valdè propinquè cl familiarilcr , ut sic lentia'm. Confirmantur etiam dicta jura in dicto cap.
dicam ;
vel ccclesiaslica bona per illa adminislrantur. Consulere, de Simon. . ubi de eisdem officiis loqnens,
Ergo quamvisde se non habeanl spiritualilatcm vel ait : Tamemcnlcs ouàm vendenles cum Simone percel-
tu, x * II.
19
 C87 &E SIMOMA. m
luntur. Certé non poîuil elarius noc phrasi magis «si- S. son rerum canonicorum. Potcslquc hocoolligi ex cap.

Ifttâ in rt 1 1 ! i •
1
1 1 i s dooxlis, doelarare spociem illius do- Quia, ibid; clTrid. conc, sess. 24, rap. 10, de Hc-

licti. Plané eliainex liis locis relligilur, ]ir<>!iil)itioiicni fonn., œconomum vocal, <jui rerum crelcsiaslioanim
esse l'ariam inluilu religionis ,
sicut inluilu rcligionis cl provcntnum curain gerit. Et sumitur ctiam ex Icg.

damnalus csl Simon , et damnantur ornues qui Spiri- Jubcmiis uulli, c. de Sacrosanct. cccles. Hcctè ergo

tum sanclum vol dona ejus vcnduiil ; lucc cnim ratio griicralilir eoniprohondunlur sub bac voce onincs re-
talis prohibitionis in eisdeni juril>us rcddilur. Igilur rum ccclesiasticarum admiuistrulorcs , qui vice prae-

sicut prohibilioecclesiaslica facit ut negoliatioin tcm- lali aut cleri ad ecclcsiastica bona administranda po-

]ilo Mt verum ac proprium sacrilegium, quia Ecclcsia testalem accipiunl. Advcrlunt autem Pi;eposit. et

voluil in talis lori rcverenliam illi cône odere immunita- Tmrccr. in diclo capite Salvator, cum llugone, quod

tem abillàaclionc, etabslmcnliamab illà in tali locopo- si episcopus aut clcrus conccderel alictii reddilus suos,

suil ni maleriam ncoossariam eullûs debiti tali loco, ila vel alieujus loci pro cerlà suinmà pcctiifuc sitigulis l

prohibilio Ecclcsia" faeil ut vcndilioaulncgotialiocirea annis pr.eslandà, non esset sinionia ,

quia il'a non est

talem materiam sit vera ac propria simonia ,

quia Lc- venilitio ofiicii , sed localio lalium bonorum ; el hoc
clcsw conoedcre voluil bis oflkiis immunitalemà taline- sine dubio esl consuclum cl licitum , <piia non vendi-
goliatione circa illa, et abslincnliam ab illà posait ut ma- tur ofiicium, sed reddilus.

leriam ncccssariam ad debitum cultum rerum sacrarum 9. Probibel pnclerea diclnm cap. Si quis episcopus,
circa quas talia muncra versantur. Quod dcscendendo ad pretio conslituere ecclesiae defensorcm. Quis autem
aliqua particularia , slalim magis explicabilur. hic sit exponit l'rbanus, defensoris nominc intelligi

Et ex bis rationibus ac probationibus colligilur

7. advocaltun, sire castaldum, aut judicem. Supra verù

non esse neccssariain nequc opportunam dislinctionem diximus tam nominc defensoris (iiiàm nomine advo-
de ol'lieiis, qua: elcricis vel laieis committunlur, primo cali posse intelligi patronum Ecclcsia, niliilquc vclat.

quidem quia de ccclesiaslicis ofiiciis tractamus; officia Tamen communiler à docloribus inlelligitur in vulgari

autem ecclcsiastica non debent laieis de jurecommilii, significalionc ,

prout significat procuratorem, quem
cum Inde si Kcclesia consiiluil ad causas suas Inondas; quod
iuxta cap. lndicatum
terdùm commilluniur
est,

laieis, sive
aliis.
....
89, dist.
per injuriam, sivc per
in-

|
(
tclligo quando ox cum speciali potcsiatc ab
ofiicio et
in-

occasionem neeessariam atit consuctudincm tolera- , Ecclcsia recopia ad id munus constiluilur. Advocalus
lam ant privilegium, non mutât naturam ofh'cii, ncque aulcm, qui absque mamlalo ad patrocinandum assu-
desinit propieroa sub probibitinne comprebendi. Se- niitur, allegando de jure , non perlinet propriè ad of-

cundo quia, ut supra dixi,qiiôd in persenà requiralur ficia ce» lesiaslica , de quibus hic sermo est ; sed ille

clericalùs lonsura ad aliqu;>d munus vel ad pensio- tantiim qui sj»eoiale habet ab Ecclcsia vel episcopo

nem, non sul'licit ad eonnexioncm , nisi aliundc liât, mandalum , seu ftotostatem , alio nominc solcl vocari

vel ratione ministerii, vel ralionc canonis; ergo hxc syndicus , de quo est tiUiIus in Décrétai, de Syndico,
officia non ideô sunt materia simonia;, quia per clericos ei ex ejus cap. unie, colligilur, iilum esse cui ge-
minislranda sunt, quia boenon sufficercl ad simoniam, neraliler Ecclosi.« negotiu commcndanlur. Idem-
si non facta esset probibitio ; ergo ratio simoniae est que significalur nomine cuslaldi ; quaimis hœc vox
])rohibitio ; sed baie habet locum , etiamsi bac officia (ni ex Calepino con.slal) oliam soieal œconomum , el

laieis conferanlur ; ergo ctiam respeetu illorum sunt rerum adminislralorcm significarc ; neutro autem
j

materia simonia"', ut scilicel illis vendi non possint. modo significat officium ab aliis distinctum.
8. Elteriùs autem dubitari potest qmtnam officia 10. Nomine autem judicis, quod in codem capite

ecclcsiastica sinl luec temporalia, qux sub bac prohi- addilur, claré significalur munus dislinctum, niniirùin
bilione comprohendunlur ; in dictis cnim capilibus adminislrand;c jin-isdictionis loco episcopi. Verùmla-
variis nominibus appellanlur, de quibus exponere men si jurisdictio sit spirilualis jam supra est oslen- ,

oporlet quid propriè in hàc materia signilîccnt , et an sum non posse delogari, seu connnitli pro pretio abs-
ad alia cxlendantnr? Primé ergodictum capul Si quis que simonià contra jus divinum ; vidolur ergo ibi esse

episcopus ,
probibet per pecuni;im promoverc dispen- sermo de judice tcmporali quem polesl conslituere ,

sutorcm, seu procuratorem, ut verlit L'rban. in c. Sal- episcopus ubi habet temporalem jurisdictioncm
, ,

vator, et exponit, per cum intelligi quemtibet ecelesia- juxla caput ultim, A'e cler. vel monach. , in 6. Et ita

siicarum rerum administrutorem ; et, v. g., proposition, videtur intellexisse Glos. in dicto cap. Salvator, et
œconomum, vicedominum ; cl idem 1ère habetur in d. ibidem prxposit. Nec mirum est quôd ba^c cliam judi-
cap. Considère ; hx autem voecs foré idem signilirant, ntura vendi ab ccclesiaslicis probibealur sub dicto
ut intelligi potest ex aliquibus deerctis, 89 dist. .Nam rigorc ,
quia licèt non perlineat ad usum spirilualis

in c. Yolumus , ait Gregor. : Volumus ut [rater itoster jurisdictioui^ ,

porlinet ad rerum ecclcsiaslicarum ad-
Puschasim et ricedominiim sibi ordinet , el majorent do- niinislralionom, el per quamdam annexiononi est ali-

rmis; ubiGlos. cum Ilugor.e exprmil \ i<w(i<(!Hiiium , id quo modo spirilualis respeclivî% etob illum rcspeclum
est, œconomum rerum episcopalium ,
qui rébus epi- vendi prohiboliir. AddilJir denique in d. c;ip. Si quis

scopalibus el hospilibus supervenienlibus providoal. episcopus , nomen Memùonmii , quod in cap. Salvator,

Colligilur ex cap. Diaconus , eàd. d. ;

]>er majorent 1 km exponitur , nec refertur; nequc eliam à Glos. vel
aulem dMÉiB inlelligitaryuoHitmi meusa: capilularis, I exposilonbus in d. cap. Si quis episcopus. Noqiw in
589 CAP. XXIX. AN TEMPOKALIA OH-'iCIA ECC1.ESI.E SIM MATERIA SIMONKE. 1)90

diciionaiïis laiinis hoc notnon declaratur ,

quia lat'f bilo ,
quin sub dicta prohibil'innc coniprcliendalur

Diiin non est. Soliiii) crgo invenio in Coil. Tbcodo- iiuù ci reduci posaet ad genernlem régulant capitis

siano , in I.. 21 de Decurion ,

fieii BJCnlionCBl praifc- Ad nostram, de sim.ui., ubi usine ininislei ium ec< I
-

di iiKiiisionuiii , Portasse crgo simile ecclekiasUeum sioalii iiiu vendi prohibelur, hoc enim ministeriiun ibc-

munus nnininc mausionarii significalur, qui prajficilur ritù dici polesl rccIc.M.islicum, nain ad ecclesiasliçam

nd cicricorum vel çanonicorum manaionoa UUirUuifiii- disciplinant Qt ircoiioiniain (piauidam magis spiriiua-

das , quando eccleeiasticx sunt el de domibus tede- 1cm perlinel. Ilico auteni posse reduci , sallcrn po-

sia: conferuntur, vcl cui cura lalium donioruni, vel sià alià prohibitione E< clesia' ,
quia in rigorc ill.e

i. ansionuiu conimillilur , cl ila hoc munus ad quam- acliones non sont spiriluales nec propria maleria

dam parlent œconoinlac perlinebit. limonis ex vi divin! jmis, ut ex diciis salis con-
II. Dnliil.iri aiitom put-st an ofiicium sacrifia', vel stat.

the-aurarii BCU CUSlodis renun sacrai nui sub hàc ma- 15. Sed adhuc polest de Lis muneribus dubilari ;:n

Icriâ comprclicudalur- Etralio dubitandi cs.se polest, sicut e.st simonia prohihila, vendere lalia officia, ila

quia su)) Mis nominibus non comprchendilur, et pro eliam s'il simonia similis vendere funcliones, vel

hîbilio exlcndçnda non csl ullra verborum rigorcm. opéra connu? Vidclnr enim esse par ratio, vel ma-
Nihilominùs omnes ferc primo loco ponunt ofiicium jor ,
quia magis propinque vidcnlur acliones annexa:
hoc inlcr ca quac vendi probibenlur, ul palet ex Solo, spirilualihus rébus ,
qiiàm munia. Si ergO poleslas ,

di< là q. 8, arlie. 2, ubi ail, ah l'ibano proliibilum el jus ad lalia nnmia aliquo modo l'acta est per Ecelc-

esse , ne vendalur ofiicium sacrisla: , idem signilical siam spirilualis, boc ipso, nnmia i lia cl'iici nlur spi-
nom ne Sacrorum
i /Edilui, in qiucsl. 7, arlic. I. Idem rilualia, vcl spirilualibus annexa , ut vemii non pos-
latins Ugolin,, diclo § 7, in principio. Quinimô lue sint. Nihilominùs dicendum est, opéra illa non esse
signilical, e^se simoniam contra jus divinum, hoc ofli- malcriam simonia: , sed possc in loto rigore juslo
cium vendere, quia csl ofiicium, quod circa spirilua- prelio o?slimari , et vendi seu loeaii. Prnbatur, quia
lia versatur, ut sunl custodire et conlrcclare vasa |
sunl nicrè corporalia, ul dielum est ; crgo ex vi juris

sacra, et vestes, allaria pneparare , el necessaria ad divini non sunt maleria simonia:. Nec eliam vendi
sacrilicium, luminaria accendere, et sigmun ad eecle- probibenlur aliquo ccelesiaslico jure; nain prrçlcr

siasliea oflicia dare juxla ca qua: tradit Isidor. in cap. supra iraclala nulltim est quod de bàc malerià lo-

1, disi. 33, in fine, el quai habcnlur extra in lit. de quatur. El ex illis nihil colligitur: nain loqiiimtur

oflicio Sacristie, et de oflicio cuslodis. Ex quitus eliam de ipsis of'liciis qmesunlex instiltilione ecclesiaslicâ,

colligilur munus hoc solis clericis esse commilten- el per poleslaleni e< elesi a$lM -.v jurisdielimiis conferun-

dinu. Sed non exislimo esse liane malcriam simonie tur, cl in quihus oporiel co'.isliluere persouas juxla
COlUra jus divinum, quia lit è t funcliones lmjus imi- eonim idoncitalem , et non propler preliuni. .Mul-

neris ba'ucanl pro maleria res sacras; lamcn omnes lùm eliam refert, quod h. ce mimera gratis eonferuii-

sislunt in malcriali parle earum , et ila omnes sont lur, ul ex cmplioiie illoruui non sumalur poslea oc-
acliones merè corporales. Nihilominùs lamen non d;i- I casio \exandi ccclcsias , et bona illarum rapiendi.

bilo quin subdielà prohibition* Ecclesia: cumpr. In n- Qua: raliones non habeisl locum in adi«;:nl>iis taliuiu

danlur, vcl quia munus sacrisla: perlinel rêvera ad ! ofiieiorum, pro quihus sUpeieliiini d> heiiu'. poieslqiic

ecclcsiaslicarum rerum adinitiislraltoucm ,

quam ge- i aceipi non soiùm pçrmodum sibieniaiionis, gedctti-

iierditeriomprcbendit L'rhanus; uude sacrisla mcii- js digmv, rccompens::lionis. (Juia prohiliilio non e>! ex-

lù dici polesl quidam parlicularis ecconomus, vel quia lendcnda ad diversa, maxime ubi lanla ralionis dusi-
eliam eoinprehendi polest sub bis qui ralione sui mililudo inlervenit.
offlcii rcguhe ccclesiastie.e siihjiriuntur : nara sa- Ii. Ullimo dubilari polest an in imiser>um ven-
crisla debel esse suhjcetus ar ebidiacono , ul dicilur dere bona Ecciesi;e, vel quascumque res eeclcsiaili-
in cap. unie, de of'ieio Sacrisla: ,
onmes aulem ofli- cas, sit simonia, quia prohihila, sallem (juando ven-

ciales ccdesiaslici qui ralione niuneris suhji< iunlur dilk) illa iniqua Cbl cl injuria ; simulque sidvenda e>t

régula: seu corrcclioni ccclesiaslicae, prelio eonslilui (ihjeclio, ipce cintra dicta Sttftli polOfl ex d. c. Sul-

piohibenlur, ut expresse dixit Cbakcd, eoncilium. valor ; nain iu eo jîeeeraliler'dieilur, vendere aztenias-
\2. Idem censendum est de oflicio priniieerii, de ticam rem simoniMum <
^''. I'.i ratio sttbjaagitur : Quia
quo lit menlio in d. c. L, d. 2o, cl extra in proprio donum I>ci tti r« ip*'< &ulesie obUaa. I bî aperlc vi-

lit. de oflicio eius; cujus ofiicium magis ad BpiriluaU delur es>e sérum de ipsiébouiâ ieniiioialihus Ecq]
aeicdil; perlinel enim adillum gubernatio eliori, mule nam omnia illa simt res a QdelibiU oblaUe EccleatSC,

el niagisler diori dicilur; mule aliqui cen>cnt haberc el druide pofil addneliim in exein|'liiin facluin Simo-

aliquau jurisdiclionena ccelesiasticam.quod si mura ns, Cl Pétri damnalio.-.ein , sic concludiliir : Qulsquh

CSSCl, natiiià suà ftSBCt invenJihilc ,

propriè verù non iijimr m ticlrùaslicua, qv* d&m Oé MWMi iju^niam à
babei, u| iln uoial ranorm. sed solùm (piamdam ma Uw fui- Mut si à /''!' fibui D< s denautw, qr.tr <//> eoégm
grslii tcapiuHtur et uteo gruliê dari debenl propter
gislerii aueloiilatein ad minores clerieos iiislruendos, , ,

ad ohorum dirigendimi, quod perse non \idclur mi- mm liicru vendit , i\7 emit, cum codent Simone donum
liciens, ul ex jure divine Bit maleria sjmmusB, magis D,i aoêêlderi pteunià tiitiunat. El in reliquâ parle ea-

quam oHiciuin eauloris. Nihilominùs lamen non du- piiis bot ipstUI uinis lalionibiis el leslinioniis cuiilir-
391 DE SIMONIA. 592

maiiir. Potestquc etiam suaderi ex definilione sîmonise surdum esset, omnia hxc jura interprétai*] de imita-

supra posilà ; nain illa est venditio ici sacra; , oinnia tione. Simonis quoad avaritiam , non quoad pravitalcm
cniin bona Ecclesise inicr res sacras computantur, et simoni;e, non licet decisioncm Urbani sic exponere,

est sacrilega venditio, suppono enim esse injustam , cùm non aliter, nec minus expresse loquatur. Eu
ergo est sacrilegium coniinissum per aclionem volim- vel maxime quùd in canonibus etiam solet dislingui

lariani, in quo ratio simonia; consnmmatur. In eon- simonia à sordidà avarilià , ut specialitcr observari

irarium verô est ,

quia contra communeni sensum potest in Trid. sess., 24, c. 14, de Reform., ibi :

auetorum est, dicere commitli verani simoniam, ven- lngrcssus eos qui simoniacœ labis aut sordidœ ava-
'

dendo possessioncm Ecclesise , vel ejus triticum , aut ritiœ suspicionem habent, etc. L'rbanus autem, in d. c.,

vestes, eliamsi injuste id fiât, quia res illa, quai ven- non loquitur tanlùm de sordidà avarilià , sed de illà

ditur, merè materialis est, et licèt habeaî aliquem or- qua; in execrabile simonia! vitium liomincm pnecipi- 1

dinem ad spiritualia, non sub eà ralione vendilur ;

nec lat ,
quam vocavit execrabilem avaritiœ ardorem, In- '

ille ordo est vera connexio ,

qua; faciat rem aliquo noc. II, in d. cap. ult. ejusdem q. Tcrliô omnia qu;e
modo spirilualcm , sed est tantùin ordo ad finem, qui allegat l'rbanus, in d. cap. Salvator, de verà simonia

non facit rem invendibilem , ut dixit D. Thom., d. loquunlur, et alia etiam jura ,
quee cum illo concor-

art. 4. ad 1. Item si talcs res propter juslam causam dant, ut supra oslensum est ; ergo.

vendantur ab eo qui potestatem habet , certum est 16. Aliqui ergo ex canonislis, qui de verà simonia

licite vendi, ut constat ex loto tilulode Rébus Eccles. tanlùm intelligunt , fatentur esse simoniam verani
alien. vel non, etc.; et ex cap. Apostolicos , 1, q. 2. vendere iniqua; qu:tcumque bona Ecclesice, dicunt ta-

Quibus locis etiam forma vendendi praseribitur; ergo men, non esse ex nalurâ rci, sed ex alio jure probi-

siguum est res illas non esse materiam simonia; ;

nain bente, et ideô non exiendi ultra probibiiionem, et ob

siessent, nec propter bonum finem vendi possent. hanc causam vendilioncm juslam temporalium bono-
Denique rapere bona Eeclesia?, comburerc , vel aliter rum ecclesiasticorum non esse simoniam, quia prolii-

consumere. licèt sit sacrilegium, non est simonia, ergo bila non est. Et ila facile solvunt rationes supra in

nec injuste vendere ; nam illa quredam rapina est vel contrariurn objectas lia tenct ibi Prœposit., n. 3, cum
sacrilegum ftirlum. Archid. ibidem, quem in boc sequilur Rebuff. Com- in

15. Propter haec quidam fatentur Urbanum in co pend. aliénât, rer. Eccles., num. 113. Yerùmtamen
texlu loqui de omnibus rébus, scu bonis Ecelesia;, non bœc sentenlia singularis videlur et aliéna à coimnuni

tamen loqui de simonia verà et proprià , nec quoad mente doctorum. Nam communiter injure sacrilegium

banc maliliam conferre venditionem illam cum facto spécifiée sumplum, et simonia lanquàm diversa vilia

Simonis, sed solùin <|iioad originem ejus, quai est ava- poinmlur, injusla aulcin venditio rcrum ecclesiasli-

rilià; nam banc radicem babuit in Simone , ut ibidem carum, sacrilegium dicitur in jure, non simonia , ut

l'rbanus dicit, et babetnr etiam in c. scq. et srcpè in patet ex cap. Omnes, cum aliis, 17, q. 4; ergo. Item

jure. Quod autem luiec fuerit Urbani mens, palet, quia fur qui accepit res Ecclesicc, et poslea illas vendit,
j

ad boc déclarât ,Simonem per ambitionem qiujestûs non commitlit peccalum specie distinctum ab co quod
et avaritiam deliquisse tum etiam quia solum dam-
;
commisit furando, sed illud repetit ;
primum autem non
nât eos qui res Ecclcsiae ad propria lucra vendunt. fuit simonia, sed furtum sacrilegum, cap. Quid ergo,

Ha;c verô inlerpretalio probari nullo modo potest. 23, quaîstione 4 ; ergo.

Primo quia est contra proprietaiem verborum juris ,

17. Alii ergo limitant textum illum ad res consc-

gt oslendimus. Secundo quia si licenlia pennillatur, cralas, scu ila sacras, ut non possint converti ad usiis

fjinquàm poleril probari ex jure aliquam esse pro- profanos ; de quibus videri potest Navarrus in Com-
îpriain simoniam , maxime quando in ipsomel jure ment, de Spoliis ad caput Non liceat, 12, quacst. 2,

dicitur taie vitium propter avaritiam execrabile, quod § 18, num. 7 et 8, ubi inlcr alia refert Glossam in

frequenlissimè fit, ult. in eut ejusdem q. puniunlur, capite Altare, 1, quacst. 3, qu;c dixil res oblatas ad
c-ui prœbendas et similia vendunt : Intervenienle exe- altare non posse vendi ,
quia pulavit esse ex rébus ita

«rabili ardore avaritiœ ; et subditur infra : Quoniam sacris ut non possint postca profanari. Quod quidem
benc Navarrus docel) verum non quoad exem-
'

simoniacum est. Quis autem dicat illud vocari simo- (ut est

niacum, quia imilatur faclum Simonis in radice , non plum, tamen ex illà veluti exceptione rectè colligilur,

in maliliâ simonia; ? At codem modo loquitur Urbanus. res sic sacras vendi non posse, alias verô res Ecclc -

Similc argumentum sumilur ex cap. Ex mullis, ibi- siœ, quae laliori modo vocanlur sacrœ, esse vendi-

dem nam ad damnandam simoniam pramiltit ibi

; ,
biles. De prioribus ergo rébus sacris intollcxcrunt

Alexan. Ex iniquâ concupiscenliâ fieri concupisceus, etc. textum illum antiqui expositores, ut ibi refert Glossa,

Item ex c. Quidquid , 101, q. 1, ibi: Pro hujmmodi verb. Ecctesiaslkum. Et videlur sensisse Gralianus

ambilionc. Meliùs ex c. 20, eâdem causa, et q. ubi sic qui in fine illius capilis ait : Nec circavenditores reruni

aitGreg.: Cum omnis avaritia idobrum sit servitus, quis- sacrarum sufjiciant. Glossa enim ibi verba illa dicit

qu'u hanc, et maxime in dandis ecclesiaslicis honorilms non esse de texlu ;

quod si de texlu sunl, ut fortassè
vigilanler non prœcavet, infidelitati subjicitur. Infideli- est vérins, magis probarent, et ila etiam sentit Archi-
talem vocat simoniacam harcsim , ut ipse loqui solel. diaconus, ibi. Sed contra boc est, quia etiam lucres pro

Et similia sunt mulla in lit. de Simonia. Quod si ab- ||i maleriali possunl vendi sine simonia; item quod illa
 >93 CAP. XXX. AN S1M0NM1 PRET1UM SI ÎMPER DEBEAT ESSE TEMPORALE. 594
cxposiiio non habet fundamentum in tevtu. decisionc sinral cum ipso paclo meliùs explicabilur.

18. Pico ergo vendcre bona Ecclesisc raobilia , vcl Hic soltim supponimus, ad rationem prelii non salis
immobilia , etiara sacra , si non vcndantur ut sacra ,
esse, quôd pecunia pro actione spirituali deturquoeum-

nec rationc spirilualitalis, quam habent, non esse si- quemodo, etiamsi alias non esset danda: multis enim
nioniain, eliain jure ccclesiastico probibHam, ni Pro- inoilis polest licilè dari, et accipi , ut videbimus.
liant omnia adducta, et supra, do hoc satis diclum est. Oportet ergo . ut delur in commulalionem , et quasi
Consequenler igitur asscro Urbanum in illo lextu apprelialionem rei, que pro pecuniâ dalur, cl banc
non loqui de lus rébus secundùin se spectalis, sed \ini habet parlicula pro, quando dicitur, simoniam
«le ccclesiaslicis administra lionibus , et consequenler commilli, quando spirituale pro temporali dalur. Quo
de his bonis, quatenùs possunt esse niateria alicujus modo loquitur divus Thomas diclâquxst. 100, art. 1,
ccclosiastici oflicii seu ministerii. De bis enim ofliciis cl 2, cl ibi Solo, cl alii, et benè Navarrus, cap. 23,
ii>i praccipuè agit, et juxla inlenlioneni suam loquitur mini. 100, ver. I. Imo et jura ila loquuntur, cap. Cùm
de ccclesiaslicis reluis. Nain qui vendit, verbigialià, in Ecclesiâ, cap. Son salis, cap. Sicut, 2, de Simon.,
Œcoiiomium Ecclesicc , vendit rem ecclesiaslicam ,
cap. Placuil, cum aliis 1, q. 2. Ubi videri possunt
nain illud officium ccclesiaslicum qnid est, et conse- Arcbid. in cap. Ordinationes , num. 8. Prxposit.,

quenler vendit aliquo modo res illas qiue illi admini- num. 5 ,
qui in re idem dicunt. Hoc ergo posilo , in
stration! subjiciuntur ,
quatenùs pro pretio alicujus prscsenli solùra tractamus de rc ,
qu;e ad simoniam
potcslali et regimini illas conunitlit. Et sic etiam suflicit, si pro illà in omni propriclate, et rigore spi-

Glossa ibi textusn exponit de ecclesiasticà administra- rilualis res delur.

lionc , et Glossa in capite Si quis objecerit , câdcni 2. Ut ergo ab univcrsalioribus procedamus, viden-
qu&st.El boc magis probant Arcbid. Praeposit. et alii; dum inpriinis est , an res spiritualis possit habere

soliun nos addimus, Urbanum ila fuisse locutum ge- rationem lalis pretii ? Sumilur aulem bic res spiri-
ncralî modo de rébus Ecclesisc, et de rébus oblalis à tualis codem modo ,
quo in defmilionc simonicc , et
Gdelibus ,
quia qui adminislralionem ecclesiaslicam distinguitur ab omni re temporali ,
quic vel est pecu-
vendit , omnia boni; Ecclcsiœ quodamniodô vendit. nia , vel illa aestimari potest, quia et naturaliler, vel
Non ergo tractai de vendilione bonorum temporalimn civiliier habclur, et ad usus
, et commoditates luima-

Ecclesiœ ,
quae per modum dispensalionis ficri polest nas ordiualur, et ulililalem babet. Et ila idem est
ab habenlibus potestaicm : nain luvc non est absolulè quserere, an spirituale possit esse prelium in simonia,
prohibita, et licèl modus licitus sit à jure prxscriptus, quod qu?ercre , an commulalio spiritualis pro spiri-
transgressio ejus non perlinct ad simoniam , sed ad tuali simoniacà sit ? Quod polest tractari vel ex na-
indebitam administralionein per injustiliam, et sacri- turà rei vel ex jure ccclesiastico. De hoc sensu pos-
,

legium. Nec etiam tractât de vendilione lalium rerum teriori dicemusin cap. sequcnli; hic in priori loquimur.
per iniquam carum occupa lioncm, quœ ad sacrilegum 3. Circa boc igitur aliqui dixerunt, simoniam esse,
furtum perlinct, et per se magis est violenta conlre- dare spirituale pro spirituali, si ex vero , et proprio
claiio rei alienx, quàm voluntaria negotiaiio. Sed lo- pacto oneroso fiât. lia tenet Richard, ini, distinct. 23,
quitur de vendilione lalium rerum in ordine ad ea- art. 3, quœsiione prima ad primum, ubi duas ratio-
rum adminislralionem , et gubernalionem ,
quae so- nés adducit. Prior est quia emitur (ail) res à non do-
ltuii lit , vendendo ecclesiasticà officia, ut diclum est. mino , supra aulem ostendimus , unam ex radicibus
simonia; esse, quia homo non est dominus rerum spi-
CAPUT XXX.
ritualium ,
qua; ratio œquè videlur procedere etiam ,

An prelium ad simoniam necessarium s'il temporale , vel f

si pro re spirituali illam conférât. Posterior ralio est,
possit esse spirituelle ? et conséquente)-, an commutare quia est conlra rationem graliae, ul vendatur pro
spiriluale pro spirituali sit simonia ex naturà rei ?
quoeumque pretio, etiam spirituali ,
quia eo ipso non
1. Diximus de materià simonise, dicendumestjam de erit gralia. Addit etiam , omnem pactionem in his esse
pretio : nam cùm simonia connnillaturperconlractum prohibitam injure, capite Tua nos , de Simonia. Sed
onerosum, consistenlcm in commulalione reispiritua- hoc in rigore non probat de jure divino, de jure au-
lis per modum vendilionis , vcl œquivalentis contrac- lem ccclesiastico sequcnli cap. dicetur. Idem tenet
tùs, necesse est ut ibi prelium intcrvcnial. Elquoniam expresse Palud., ibidem, quujstione secundà, num. 15,
boc multiplex esse potest, cl in jure dislinguisolel in supplem. Gab., quaeslion. secundà, art. tertio dubio ,

varias specics, priùsquam ad illas descendamus , ne- quarto, in fin., Adiianus, quodlib. 9, circa linem ad 4,
cesse est ut genus ipsum cxplicemus. Duo aulem in conûr. 2,argum., et ad 3; quia magnain vim facit in
boc prelio considerari possunt. Uninn est res illa ma- verbo Domini : Gratis accepislis, gratis date. Citantur
terialis, quae in commulalionem rei spiritualis dalur : etiam pro hâc sentenlià aliqui cano.nisUe ; sed illi lo-
aliud est respeelus , sub quo danda est, ut babeat ra- quunlur forlassè de jure positivo, de quo inferiùs.
lionem pretii, quam possumus formate prelii appellare. Potest ha'C sententia ulteriùs suaderi. Quia si licfil de
Ibec igitur deelaranda sunt, quoniam bine peiidel pra?senli commutare unam rem spirilualem pro alià
mullorum dubiorumdc simonia decisio; tamen quia spirituali, licebit etiam in prxsenli dare, verbi gralia,
formale pretii intelligi non potest sine ordine ad pac- niissaui.dumniodo aller obligelur ad dieendumaliamin
tum, in quo ipsa simonia consumnialur, ideoin quartà fulurum; oonsequena est l'alsum, quia illa obligatio in
 595 DE SIMONIA. iiîib

laiurum , eu prctio a-siimahili* : ergo. Etatique lice- 33, dicilUl' : 1 eniie, emite ab.sqne tirgenlu? l'uspomleo,

bit nticuî tlhrC preliosa vasa sacra , ut mihi conterai ibi jiolius .>i^inlicaii, il'am non esstî \enilitionem, nec
Miiini beneliciuni, Inquendoex naluràrei scclusà pro- emplioncin humanam , seil aliud genus acqui>ilioni.s,

hibillonc positiva : conséquent est lalsiini : ergo. Se- ;

in (]uà, licèl ab hoiiiin o aliipiid poslulalur, non est

quéla pal6t,Qufa iln <*oi nmulatni" spi fi tua lt" pro s{>iriLiia - fera empli» limuana. L'ode roclè ibi lliorouynius p i
-

li. MiliOf aiileni palet ,

quia in lali coninmlalione Inde pulal (Jieliim esse: IJuile ahstjUO arqentu , :.c

ncccssariô miscelur a\-liinalio rei spirilnalis, non prêtai uceipiie , adducens dicta verba Cbrisli : gratis
L
soh'iin r-'ltoiie; Hj>iiitualit:itis, scdolintn rat'umo maleri.c. accepistis ; cl Pauli : (initia salvali estis, Epiies. 2. lu

{. Nihiloininùs diccmbim Ml primo, pretiuni simo- coiiclmlil : Minuit in mndinn emuill aqudS ulisijite pe-
imc, stando in solo divino JUF8 , debere esse aliquid eunià- lgilnr ubi peeunià non in!er\enil , vel aliquid

temporale, nec spirituale sulïieere. II;ec as^ertio est I acquivalons, non est emplio: nec ergo csi simonia.

commun"* dôclôfllffl, qu >s slalim refcrain. Kl sumiiur Umle argiimenlor 3", nam per laleni comimilali nein
1. ex Aclor. 8 : Pccûniû tua tecum s'il in perditioncm non lit injuria, vel irreveieulia rei spiriluali . s;c;il

quoniam diniun Uei existimàsti peeunià possideri. L'bi non lil injuria grali.e, quod pro gralià diiur ,
juxla
sinioniie inalilia poniiur in eominulalieiie rei spirilna- illud Joau. 1 : Cro.liain p.o gnai.'i. Kl i:a expeiblur obi-
lis pro peeunià ; su!> peeunià aulem a mprehendilur, ler soounda ratio Richardi, quia non » si contra nuio-
quidquid peeunià aslimalur, ni e\ Arist. 3. Polit, do- nem gralia!, qiiùd pro gralià delur. Bicut eliam non
CuitdiVUS Tllôftlffft, dielà qmeslion. 100, articule 2 el est contra cxcellentiam spiriluftlis proœmii, quôd pro
5. Idemquc coIXgi polesl ex verbis Cbrisli,.Mailli. 10, spiriluali merilo delur; sic ergo nulla fil injuria rei,
ubi post(|uàm Gbl'iSlUt dïxll : Cru!) s acccpistis qrat'is vel aelioai sacr;e , si pro alià simili comumletur. De-
,

date, subjiingil : M (dite pbstUtei'ë auriiin, n<".jue arqen- nique usus Ecclesias, cl piorum hoc confirmât , nain
ttnh, etc., tacite déclarant, gralui;am dalionem exelu- spiriluales salisfacliones , vel deprecaiiones inler se
dere pretiuni auri, et argenli. Elila oxposnii expresse Commutant, ci curnius postulat à vieino curaio , ut
Hieronymus ibi; el C.hrysostomus, liomil. 33. in Mallh. pro se uno , \el alio die parochke su;e inserviat, re-
lia illa eonjunxit : NiMl possideatis, gratis accepistis ,
pensurus a!io die servi li uni pro iilo in ejus Ecclesià,
gratte date. Et divus Thomas ibi exponil : Gratis dite, Et similes coniniulaLoiies in sacrilîciis , in audiendis
id cal, non propter ulinuid temporale, Et quia passent Confossionibus, quotidio Muni.
dieere (inquil) : Vnde ergo vivenuts, subdit : NolilC pos (i. Xeqiie olisl.il ,
qtiôd non sumus doniini spirilua-
sidère, etc. Et coiicm modo expomiol c rteri Paires. lium rerum , qutti e:at prima ralio Ilicliardi : luin
Prœlcrca probari polesl b;ee assortie ex eapiie Ad quia non est lue compléta ralio per se sufliciens ad
quesliones de rerum permutai, L'bi ail Ecelesiam possc sinioiiiam, ni>.i res spirilnalis. ut lempoialis iKstimo-
pro Ecclesià pcrmuiatf, et temporalcm ; ossessiunom lur. Tum eli;iin quia revei à babemus aliquod domi-
ju-o temporali possessions, dummodo contraclus non iiiuin (ut c. 2,dicebainns) salleui ral'one operuin libe-
misceaniur. lànis ralio non est alia, nisiquia quando rorum, qum in hisspirilUiilibuscxorcânius, veiraliunc
Ecclesià prô Ecclesià daiur, non pro re lemporali, da- maleii.e, oui spirilu alitas adiùerel, ut babere polesl
lur, sed pro spiriluali, quao non babel raliouein prelii : liomo doniiiiium calicis, rosarii benedicli aut imagi-
,

suppoiiii ergo, preiiuiii debere esse rem lemporalem. nis. Inde quoad opeja spirilualia, lii et non possit
Ratio denique reddi polosl, quia indcceiUia, et inali- bonio babere raiionem soi lahoris , vel operls , cl do-
lia in eominulalione simuniacà na cilur ex impropor- minii ejus , ut illud vendat prctio ,
quia non est sepa-
tione inler malerialem rem, clspiriiuaEm, ut constat rabilc in vendilionc ab spiritualitate , lanion ul illud
ex diclis supra, hoc libr., c. 1 et ±. conmnitel pro opère spiriluali, polesl babere raiionem
5. Dieo secundo : Commuions rem vorè spiiitualem soi doininii coinmulando opus pro opère, el spirilua-
pro reverè spiriluali, non est simonia ex vi jmis di- litalcm pro spiritualilale : in hoc enim non lil permi-
vini , etiamsi cum omni proprie ta 10, et paclo una rcs stio , sed loium pro toio eommulalur, 9ervalà lamen
spirilnalis pro alià delur. [la sentit D. Thomas in loeo proporlione. Simililorquo in rébus sacris polest iia

cit. ex Malih. 10, el in 4 , distinct. £3, qu.nslion. 3, fieri coiiimiitaiio, ut habcalur ralio ad spirituale, qnod
ai tic 3, ad 8, cl Durandus ibi, qmesiionc 3, num. 9, in eis est : in quo diil'erl talis comniutalio à vendiliono
Major, qua»6l., b\ Argent., arliculo 4, ad 3 Solo lib. î), talis rei; nain in veiulilione non polesl haberi respec-
qua-siion. 3, arliculo 2, Victoria supra, num. 17. Licèt tus ad benediciioiicm , in conimulatione verù tmiiis
enim in mimer. 8 , confuse loqualiir, cx|)0nendus vi- grani benedicli pro alio polesl haberi hic rcspcclus,
detur j'.ixla ea, qUîd poslea expresse dieit. Idem sentit, quia possuin intendere dare boc spirituale pro illa

Govarr., lib. 1, Var. capit. 3, numéro 4. Et scquilur spiriluali, et pro grano non beuedicto non darcm. De-
apertô ex pr;vee;!enli asscrlione. Primo quia talis nique cslo, non sinms doniini, sumus dispeusalores
conimulalio non est probibila per Cbrisli verba Gra- : bornai bonoruni, pru'serliiu eorimi, qjiae ab unoquo-
tis date, ut ex Patruin exposiliene constat ; ergo si- que privatim p.ossidi ntur, quorum babemus libérant
gnum non esse contra jus divinutn naturale. Se-
est, adininUralionem in bis omnibus, qu;e vel eo.runi re-
cundo quia, nui non est pretiuni j non est venditio. vereutiie, vel saperiorum Iegibus non n p .:gnaul. Kl
noqoc emplio; sed quando dalur spirituale pro spiri- iia possuiïtUS ea libéré donare , quantum Càt ex Imc
luali, nullum dalur prelium conumilare
; ergo. Dices : Nonne, kai capite. Ita ergo possuums illa inler se ,
 N97 CAP. XXX. AN SIMONLË IT.KTH'M SE MI'FK DEBEAT F.SSF. TEMPORALE. m
quiabœccommutaitohoram bonomm qrcedam dispen- \ «'inl.it'. Oportêt etiam servare pr«porlionem , quia

sait illorum est , et quando spirituale pro spiriluali temporale potest esse annexum spiriluali anteeeden 1er,

comrautalur, tailla est îndecentia , nec prohibitio ex et conseqiicnier, et quando temporale se liabel antece-

lege divinâ, et ideô nisi intercédât les humant! ,

milla denter, semper csl per se vendibilc, non veroqwandose
cl raiio simonie. habet cousequenter, ut supra dictum est. lime ergo 4

i 7. Ad fundamcniuin Adriani jam responsum csl: lii , ui sacrum pro sacro , si in ntroque temporale est

Ad prim. verô conflrmatiOBem à nobis additam rc- annexum anlecedcntcr, opltmè eommtitctur, ut ealix

&pondetur, tribus modis possc lieri hanc commuta- pro calice; et lune si in malerià s.t inavpialitas, po-

lionem. Prima si întercedat imiliia obligatio ad aliquid lesl (ieri pecunia reoomponsalio quia iota malerià

spiriluale pro alio faciendum, ci tune spiriluale dator vendi posset; si verô in spiriluali si L inxqualilas (sicut

pro spiriluali , et obligatio pro obllgalione, cl sic scr- de indulgcnliis dicebamus) nulla potest inlcndî rc-

valur proporlio. Secundo , si lanlùm intercédât rc- compensatio, sed gratis condonandus est excessus.

ciproca traditio de pr;esenti rei sacra: pro sacra, scu Ai verôsi commutarentur spirilualia, qua; habent lem-

actionis spirilualis proaclionc. Tertio si unus stallm poralia annexa conséquente! 1

( etiam seclusà probi-

dal, vcl l'acil, ut aller postea recompenset : cl tune bilionc Ecclesiœ ) licèt in temporalibus esset iiuequa-

dicunt aliqui commutalioncm fieri inter res spirilua- liias; non posset temporal] prelio compensari, quia
los, obligalionem aulein ejus, qui stalini rem non necessariô emerelur spiriluale, à quo pendent juxta

cxbibet non esse preliiun ici spirilualis, quain accipit, SUperiÙS dicta, qua; etiam laliùs sequeuti capite dice-

sed neccssai iam quamdam conditioner)!, quai ex dila- inus. Atque bine fit , ut spiriluale, cui anlecedcntcr

lionc solulionis nascilur. Sed insiari polcst ex maie- est annexum temporale, commutari non possit, etiam

rià de usina ; nain sequilur, possc exigi ab alio pro- ex naturâ rei pro spiriluali, cui sunt annexa leinpo-

ptermutuum, ut scobligctad muluanduni in fulurum. ralia consequenlcr, ut calix pro bénéficie Quia quan-

Scqucla palet quiacliam îbidicam muluum prescris do temporale antcccdentcr se babet, id, quod primo,
,
,

non dari nisi pro nuiluo l'uluro obligalionem aulcm cl quasi fuiulamcnlaliler dalur, est temporale ,
quod
;

non esse prelium niului, sed necessariam cor.diiio- etiam in tali re csl vendibilc , in alià verô re, in qua

neni qu;c ex dilaiione allerius niului sequilur. Ad- temporale csl consequens ad spiriluale ,
quod primo,
,

cl per se datur, est spiritual»; et ila lune cincrelur

dendum ergo esl in pracscnli malerià, illain obligalio-
spiriluale unius pro lemporali allerius. Oportct ergo
iicni etiam repulari quid spiriluale, et proplcrea non
esse prelio scalimabilcm per se Ioquendo, quia lanquàm servare proporlionem, ila ut vel spiritualia, qua; coni-

oinninô unum cuin rc spiriliiali tradendà, vel faciendà mutaiimr, pura sinl, vel si babcant temporale an-

compulalur. Sicul quando quis ex mutuo manet obli- nexum, in utroque sit anlccedenler, vcl in ulroquo

galusad solvendum, non csl obligatio aostimabilis di- consequenlcr, et uinonmisceaturcompcnsalio tempe-

slincto prelio ab ipso capilali. Quia ergo liîc prelium ralis pro spiriluali.

spiriluale (ut sic dieam) postea solvendum spiriluale 9. Tandem ex diclis intelligi potest, vanam esse

est : ideô etiam obligatio ,

quai ex commulalione qnaeslionem , an possil cum Deo ipso simonia coni-

inlrinsccè nascilur, lanquàm spiriluale quid rcpulanda milli , ofïerendo il II aliquod temporale opus ad
emendum ab ipso sua doua vcl mirabilia opéra, ut
csl, ut in superioribus dixi.L'ndc in pnedi&o casu non ,

posset prelio redimi , aut vendi sine simoniâ. Quôd sanilalem extraordinario modo reslitulam propter

aulem intcrdùm possit esse tcmporaliier onerosa, ac- eleemosynam , vcl aliquid liujusmodi. Ccrlum est

cidenlarium est : semperque inlclligendum est , obli - cuim in bis promissionibus, et quasi paccis seu volis

gare sine gravi incommodo. conditionalis cum Dco, vel sanclis nullam esse possc

8. Ad uliimam conurmationcm do conimutatione simoniam. Tùm quia id, quod offerlur, semper est

benciieii pro calice prelioso respondeo, negando se- spiriluale obsequium; nam, licèl opus promissum,

quclam; est cniin lalis commulalio simoniaca ex na- vel bona materialia, et lemporalia videanlur, ofl'e-

lurà rei, quia rêvera non spiriluale pro spiriliiali, sed runlur semper ut spiritualia obsequia; et ita semper
temporale pro spiriluali dalur. U:.de oportol in bàc spiriluale pro spiriluali commnlalur. Tùm cliam, quia
conimutatione maxime observarc, an cominutalio fiât nec ibi esse potest simonia realis, vel convenlionalis

inter res inerè spirituales , vcl inler res mixtes sccundùm rem, cùm Deus sit dominus omnium, et
ex spiriluali , et lemporali : nam in prioribus millum possil de omnibus disponere, prout voluerit, nec

est periculum simonia! ex parte materiae, quia, li- etiam ex parle bominis potest esse menlalis , vcl

unam esse digniorem semper sunt attcntaia simonia; sicut fuil in Simone Mago, quia
ect conlingat alià, '
j

ejusdem ordinis ut si duo sacerdotes conveniant :

cliam petit ab omnium Domino, et cum eo negolialur,
,

Ego tibi pœnitcnliam minlstrabo, tu da mihi Eucba- et doua ab ipso accepta, non ut inalcrialia
rili Offert ,

rîsliam, et sic de similibus. In aliis verô niixlis aliquid prelia, Bcd Ut spirilualia obsequia; vel cliam potest

potest esse periculi, ne forlassè excessus in re tem- offerre ut mérita, vel ut Salisiaciiones, aut de eon-

poral! per spirilualem compensetur, ut si quis rosa- gruo, aut de condlgno, et obligalionem ad iila etiam
rium benedictum pretiosœ materiac Iribnat pro vili, offerre potest ut specialem cnJlum religiosum. Nec

qua potest quis esse tant fttoiidus (ni>i sii iniidclis valdc
liabct majores indulgcntias, non carebit labe si-

nion'uc nam censcrelur enicre sp'nituale et aller rtisliew) qui pttUH :»'iior posse à Deo cnii ejus bene-
; ,
 5U9 DE SIMON! \. coo
licia , ii l illi ofleral pecuniam, vel aliquid sequivalens ex divo Tliom., dicta qu. 100, arlic. 1, ad 3. ici, et
in prelinm. Quapropter nullà dislinciione hic opus est Palud. 4, disi. 23, q. 3. Et idem sentiunl Major, Hi-
nec majori discussione. Nec opposiium dixit Innoc. cliard., Argent, et alii, solo Durando exccplo. Solo,
qui eilari solet in c. Scriplurâ do vol» : nara licèt dicta quxst. 3, artic. 2, Victor., diclo num. 17. Qui
prias in contrarium arguinenlelur, postca veritatem omnes 1ère in beneficiis loquuntur, et ab illis sumi
slaluit, quam ibi Abbas, et alii sequuntur. Et ferlasse potest générale argumeulmn. Nain beneficium eccle-
in scqucnli volumine, agenles de vo:o, plura de hoc siaslicum simpliciîer esl quid spirilualc, et ideù com-
nuticlo dicemus. mulalio unius pro alio si pure liai, id est, sine adje-
clione, vel reservatione alicujus lemporalitalis, sed
CAPUT XXX!.
simpliciter unum pro alio conferendo, ex vi solius
Utrîim ht spiritualium commutalione, prœserlim bene-
juris divini, simonia non est. juxla dicla in cap.
liciorum, possit vera simoniu committi, saltem contra
prieecd. Et nihilominùs per Ecclcsiam facla est
ecclesiaslicum jus.
simoniaea, si absque auelorilatc pradati per solam pa-
1. Videri polcst, no» esse possibilem talis siraoniac ctionem privatorum beneficiatorum flat, ut mine sup-
modum, quia non polcst esse simonia, nisi verura ponimus, et in sequenti asscrlione oslendcmus; ergo.
prelium interveniat; sed per jus positivuin fieri non 4. Sed forlassè aliquis dubitabit in hoc cxcmplo,
polesl, nt res spiritualis habeatveram rationera pretii; quia permutatio beneliciorum privalâ auctorilale non
ergo nec polesl fieri, ut talis conimulatio sit simoniaea. taiilùin ecclesiaslico jure prohibita est, sed eliam
Major palet ex dictis, quia sine prelio non est vendi- divino , supposilâ lali beneliciorum msiilulione, quia
ii<>, nec sine venditione simonia. Minor eliam palet, beneficium ex naturâ suâ, quam liabct à lali inslilu-

quia de ralione pretii est, ut sit res temporalis, et lione, postulat auclorilalem superioris, ut âlteri con-
inaterialis, ;it eliam oslensum est. El declaratur, (juin ferri possit. Sed boc non obslat nam aliud est consi-

si res illa, proquâ altéra spiritualis dalur, in se non derarc impossibililaiem, ut sic dicam , translalionis
est pretio xslimabilis, jam non acslimal:;r pretio res benelicii in alium , et receplioncm beneficii altcrius
altéra, quœ pro illà dalur, et consequenler ibi non privalà auctorilale; aliud verô est considerarc pac-
inlervenit deforniitas simonia'. Al Ecclcsia per suam lioncm, et permutalionem privatorum inler se. Nam
proliibilionem non polcst facere, ni res spiritualis prior aclio, vel poliùs conatus per se, et naturâ suâ
temporalis liai, vel prelio sestimabilisj ergo nec po- illicitus esl, et sacrilegus. Tùm quia ilio spirilualia
îi's! facere, ut eoinnuitaliororum spiritualium inlcr se indigné Iraclantur, et usurpanlur, ac conferunlur,
eum proporlione facla sit simonia. Aique liane par- toiumque faclum irritum est naturâ suâ. Tune eliam
tem défendit Durandus ; cum quo, capile 8, disputa- j
quia est injuslitia usurpaUc jurisdiclionis; nam bene-
Sun; est. liciorum collatio, et institulio ad soluin Prœlalum ra-
2. Aliundc vero apparct ex jure ecclesiaslico fac- tione jurisdiclioais sua; perlinct. Tamcn in co, ut sic,

tum esse, ni ornnis commulalio rei spiritualis pro alià non esl simonia, quia ibi non consideratur ratio ven-

etiam spirituali simoniaea sit. Probaïur, qua: in jure dilionis, vel permulalionis, sed iniqiue intrusionis. Est

omnis paetio in dislributione, seu tradilioie spiritua- ergo illud sacrilegiiim alterius ralionis contra divinum
lium rcrum prohibelur; ergo eliam paclio de dando jus, supposilâ institulione, quam suo jure postulat
spirituali pro spirituali prohibita est, quia jus non beneliciorum Unis, et nalura. Al verô sine hoc sacri-
dislingnil, neque nos distinguere debemus. Antece- legio possel intelligi commulalio unius beneficii pro
dens constat ex cap. ult. de Pactis, et ex c. Prœlerea, alio ex couvenlionc parlium inler se, oblinendo poslea
2 de'ïransac.j cap. Tua nos, de Simon, cum similibus ; | collationem, et iristilutionem à Pradaio, nec scicnle,
in qnihus omnis paclio in spiritualibus absolulè, cl neque approbante conlractum permulalionis inler

simpliciîer improbatur. Atquc banc scntenliam docuc- ipsos faclum ; et in hoc dicimus, non inveniri simo-
runt aliqui canonistœ in diclo capile ultimo de Pac- niam contra jus divinum; et fatenlur omnes doclores
lis, ut Cardinal. ïmol. Anton. Tribui eliam solet Na- cilali, cl alii quos referemus, et probant adducta su-
varro, diclo cap. 23, num. 100, ver. 2. Sed reverà perioii c. Et solet confirmait, quia si illa permutatio
illam non docel, ut videbimus. esset de se mala, eliam nunc (ieri non possel auclori-
3. Dico ergo 1° : Non répugnât, commulaiionem laie Pr&lali, quod falsum esse constat. Sed quantam
spiritualis pro spirituali aliter sanciam, quàm legibus viin hoc babeai stalim dicemus. Sic ergo excnipluin
ecclesiasticis permissa sit, verè ac propriè esse simo- illud reclè probat conclusionem.
niacam. solùm quia contra Ecclesiic proliibitionem 5. Sed ulleriùs considerari potest in boc exemplo,
sil. Hanc asserlionem Iradidimus suprà , cap. 8, in et similibus, in quibus tcmporalia sunl spiritualibus
generali; hic vero ad particularcsmateriasapplicanda connexa, specialem rationcm inveniri, ob quam in eis

est. Illam ergo docet Navar., diclo ver. 2, refertquc merilô fieri possit prohibilio, qu.e. non invenitur in

pro il!à Sylvestrum, verb. Simonia, qu. 13, ver. 4; aliis spiritualibus rébus, unde inferri posse videtur,
Ange!. Simonin?}, numér. 3. Idem lenet Sylvest., verb. non esse asserlionem cxlcndendam ad malerias pure
Permutatio, 2, q. 4. El in beneficiis id docent commu- spiriluales. Declaratur, quia in beneficiis, licèt titulus
niier canonistœin capit. Quœsitum, de Ilerum permut. sil spiritualis, provenlus sunl temporales, et sunl ila
cl in capjt. Ex pane \, de Oflicio delegat. Et sumilur i
spiritualibus lunctionibus annexi, ut ex illis necessitate
001 CAP. XXXI. AN IN SPIRITUAL1UM COMMI TATIONi: DETUR SIMONIA POSITIVA. 603

quadam dominent, undé facile fleri poierit, ni incom- pile oclavo, rectè diceretur; lamen praeter illum ei-

tanliirpi'ohàe sentent ià Solo, libro9,dcJust. qu;esl. 7,

mulationibus lalium spiritualium reram major ratio
temporalium,qaàm spiritualium !i;il)e:itiir. Quod aliquo artic. 2, elCovarruvias, librol, Var., cap. 5, numéro

modo dcrogat spiritualium dignitati, et convenienli

ci .1. Sed neuter ibi tractai de bac rc, sed de renuu-
tiatione beneficii sub conditione, et quia putant non
adminislrationi, et saltem babet speciem mali, quœ
ab omnibus chrislianis cavenda est dicenle Paulo,
esse siraoniacam, putant etiam non esse illicitam,

2 Thcssal. 5 : Ab onini specie mali abstinete vos, nec probibilam, ut infrà videbimus. Nemincm ergo
maxime verô lioc servandum est ecclesiasticis per- invenio liane opinionem tenentem prxter Durandum,
ci vix potest defendi nisi juxta illius sentenliam.
sonis, et in perlractândis spiritualibus reluis. Alque ,

ideô meritô poluil Ecelesia illam permulationem pro- Nihilominùs aliqui viri docii dixerunt, licèt possit

biberc întuitu rcligionis ad cavendam illam mali dari simonia de jure posilivo , non lamen in hàc

speciem, ni dixit Pontifex in cap. Audivimus, IdeSim. mateiià permulalionis beneficiorum, quia in eà non

Ii aliis autem maieriis pure spiritualibus non habet datur temporale pro spirituali. Sed ad hoc jam à nobis

Incum lucc ratio, neque ex parle unius ici, pro quà responsum est, habere temporale admixtum, cl ralione

altéra datur, polest aliquid temporale considerari, illius posse esse fundamentum simonia: prohibita'.

ralione cujus fiai probibilio, praiserlim in ordine ad Contra hoc verô instatur, quia in beneficio, temporale

vitandam simoniam, vcl periculum, aut speciem ejus. est accessorium, spiriluale principale; at in rébus, vel

Et ita in pcrmutalione earum non videtur baberc actionibus accessorium in considerationem non venit,

pisse locum simonia, quia prohibita. Ad hoc autem sed sequitur principale, Icg. 1, ff. de Auctor. lulor. ;

facile possemus concedere tolum, quod inferlur. Ideô ergo. Et confirmalur ,

quia si h;ec permuta lio esset

enim in assertioiic indeûnilè locuti sumus, solùmque simoniaca, non posset auctorilatc episcopi fieri, quia

dixiuuis, non repugnare; nam ad hoc salis csi, quôd non potest ille dispensare injure communi, quod est

in aliqnâ materià spirituali possit habere locuni lalis jus superioris; al polc^-t licite fieri episcopi auclori-

simonia, nec est necessarium, ut adomnem materiam tate : ergo non est simonia, quia prohibita.

extendatur. Addo verô poteslatcm ceclcsiaslieam ad 8. Nihilominùs contraria scnlentia communis csf,

probibenda pacta, et eonimuiationes inter spirilualia et omninô vera. Illam enim tenent ex tbcologis Palu-
de se un'.versalcm esse, et in quàcumque mateiià posse danus, Ricbardus, Major, Argent. Sot. et Victor.,

illis probibere, si suffleiens ratio ocenrrit ad prohibi- locis citatis in prima asserlione : et summistae omnes,
lionem faciendam; sine, tali enim ralione, nec opera- etcanonistoc ibidem allcgati, et Anton.,2. part., lit. I,

lur illa potcsias ,

quia les debel esse raiionabilis, cap. 5, § 8. ; Rebuff. in Pracl. 3, part, lilulo de Per-
nec polestas data est in deslruclioncm, sed in a.'dilî- mulalione, num. 52.,Ugolin. lab. l,cap. 27., Redoan.,

cationem. At verô si abusus aliquis iulroducerclur lit. de Simon., p. 5, cap. 3 el 13. Probaturque primo
per commutationem aliquarum funclionum pure spiri- ex capit. Cùm olim, de Rerum permut. el clericus in

tualium, ut absolulioncm pro absolulione prx'Stando, c. Quœsitum eod. ibi, prœsertim paclione prœmissâ,

vel quidpiam simile, meritô posset Ecelesia lalem quœ circa spirilualia, vel connexa spiritualibus, labem
commutationem probibere, ut per se constat, Et for- semper continet simoniœ. Rcspondenl aliqui illud esse
tassè lalis probibitionis transgressio ad simoniam verum ,
quando permulalio sil paclione prsemissa.
etiam pertincret, ut paulô infcriùs dicani. Sed inlerrogo, de quà paclione sit sermo, an de pac-
G. Pico secundo : Permulalio imius ici spiritualis lione dandi aliquid temporale ultra beneficiuin, vel de

pro a'.ià spirituali in beneficiis ecclesiasticis , et in paclione, et conventione dandi unum beneficiuin pro

lus, quœ illa concernunt, prohibita csl per Ecclesiani, alio. Primum dici non polesl juxta nientem Ponlificis

si proprià aucloritate fiât, cl sic faela, veram simo- in illo lexlu, quia nec de hoc crat qusesitum, sed so-
niam conlinct, quia prohibita. Prima pars salis ex lùm, an cûmmutationes fieri valeant prœbendarum ; nec
jure constat, et ita iu illà nulla est controversia ;
pro ralione dubitandi all'ercbalur, quôd dandùm cral

capit. Qiucsitum citm olim, de rerum permut., cap. aliquid temporale, sed solùm quôd in concilioTuron.,

Uajoribus, de Pnebcnd. Ibi de so!à permulalione capite M ajoribus r de Praibend, lanlùm inter digniia-

dignitalum sermoest, vcrumtamen in aliis juribus de- tes videbalur prohibita permulalio. Inde etiam intcl-

claratur, seu extenditur ad omnia bénéficia. Et ita ligilur, solùm ibi de permulalione malà, quia prohi-
etiam intclligilur generalis régula in c. ullim. de bita, fuisse interrogalum Ponlificem. Debel autem re-

Paclis, quôd in bis spiritualibus oinnis pactio prohibita sponsio c^se inlerrogilioni proportionata. Non ergo
est, permulalio enim quoedam paelio csl, ut con- agiluribidealio paclo, iii quo temporale delur pro spi-
stat. rituali; nam lucc simonia conlrajtisdivinuin est.undc

7. Difficullas verô csl in posteriori parte asserlio- nullum verbum ibi reperilur, quo laie paclum signifi-

nis , an talis permulalio beneficiorum simpliciter ectur. Ergo pactio illa non est, uW\ de purà commu-
l'ai (a, et sine hllcrvcnlu pecunia:, vel altcrius lempo- lalione unius beneficii pro alio ;
ergo illa est simoniaca

ralis scquivalenlis sil vera simonia ralione ecclcsia- juxla illum textum.

slicre probibitionis. Quidam enim conlendunl ,

quod 9. Diccs: Quid ergo vult Pontifex ibi, cuni ail:

licèt sit mala, quia prohibita, non lamcn c^l simonia. Generaliier leneas, quod commutaiiones prœbendarum
yuod juxta opmionera Durandj supra traclatam, ca- de jure fieri non possunl, prœsertim paçtione prœmissâ ?
 00-, I». SIMONIA. 604

nain si pacllu laniùm est do purâ pcrniutaiiono, su- maliiia contra divinum jus ; lola ergo malitia consi-

pcrfluô addilur illud, pia'sciliiH ClC;Ct., quia impossi- stit in pacto probibilo pcrccclesiaslica jura. Jam ergo
bilc est ficri permuta lion cm sine pactlone, quia per- probalur conscquenlia, quia simonia non est aliud ,

miitalio, co .trnelus quidam est, et omnis contractas quàm irreligiosilas circa res sacras, et spiriluales, scu
est paclio. Respondeo forlassè illud verbutti solùm sacrilcgiuii' connnissum per iniquam negoliationem
fuisse addilum ad csplicandum, in quo consistai de- circa illas. Et discurrendo per alias speeies irrcligio-

formilas illius permulationis fachc sine auctori'.ate sitalis facile conslahil in nulla alià siiecie vilii Cûlltrn
episcopi, quia lit in vi paell, vel ccrlâ dici potest ,
religionem posse coilocari. Et proplereà mibi va!dè

permulationcmduplieilcr posse lieri, primo solo facto, probabile est, quôd si de facto essel probibila per
(la; do et recipiendo sine alià paclione, vel quôd ctiam Ëcclesiam paclio, et conmuitatio inler aliqua merè
liai paclio per niiiîuam ObligallOncm in ftilurum; cl spirilualia, ila ut illa esset niala , quia probibila, 11c-
ni raque pcrmulalio e->t illicita et siniouiaea , sed po- ? ccssariôcsset qu:edam simonia, quia esset pecealuin
stericr est inagis elara, et (Iclcrîor quia plures obliga- contra religionem , el conlia debittim inodum con-
lioncs ineliidit. Que distinctio potest mlelligl ex lege ireclandi res sacras , et non per furtum , née per
/•.'.<•
planta, codicc du tterum pcrmutatlone, ubi priùs alias acliones sacriîcgas, sed per negoliationem pro-
dicilur, ex placito pcrnnitandi, re 110:1 scculà, actio- hibitam circa illas, ut spir.ilualcs sunl. Unde boc exi-
ncfti non compûlcre. Etsubdituf : Nisi slipulalio sub- stimo in riyore sufficerc posse ad ralionem simonia»,
jecla ex vcrûontm obligutione qtuvsieril parlibus c.ctioncm. salleni de possibili. Ideôque cuit) communiler dicilur
Si ergo potest esse pcrmulalio sine p:\cto , et cuni sinioniam non intervenire, nisi cùm dalur temporale
illo. pro spiriliiali, inlelligitiir ex natura rei, cl slando in

10. Posset item persuaderi asscrlio cxdiclis sup^a divino jure absolutè, verù exiendi potest ad omnem
contra Durandum, si pro fund&iticnlo sunicrel con- COmmulationem de re spiriluali ,
qu;e in rcvcrenliam
traria senlenlia, nullam daii sinioniam Contra jus ejus fieri probibeaiur.
posilivum, si autem admillalur alîqua simonia conlra 12. Sed quidquid de hoc sit (quod magis potest esso
jus posilivum, non video quo modo possil negafi, in dubium) longé cerlius idesl, quando coinmutatio e^t

lioe facto prohihito rej eriri. Nanti si pro benelieio, vel probibila ad vilandam speeiem. et occasioncm simo-
aliàrc spiriliiali detur res merè teniporalis, jain si nia», qiuc esse potest in tali nialerià ratione lempora-

monia non esset contra jus Iiumanum sed contra ,

litalis ,
quam involvil , ul paulô anleà declaravi. Et
divinum. Quando ergo in nialerià boueficiali potest ampliùs suaderi polesl, quia ex parte malcria) simo-

esse simonia, quia prohibila? Rcspondcnl, quando id, nia;, non solùm est sufficiens materia simonia: res in
quod dalur, est merè temporale, sed modus dandi se verè spirilualis.sedeliam res teniporalis anncxa.sj.i~
non esset sufficiens ad sinioniam , nisi prohiberelur. riluali, quando per legem ccclesiaslicam consliluia est,

Sed bine suino argunienlum salis effieax. Nain si lex ul sic dicam, in illo ordinc per prohibilioneni , et

facit niodiim suflieienlem ad sinioniam, qui de se non quasi anuexioncin posilivam. Ergo el è contrario res
crai , cur non poicril ctiam lacère ut res, qme de se spirilualis babens annexani lemporalcm ,
polesl ra-
non erat sufficiens ad pretium ex naiura rei, ex pro- tione illius probiberi in cominulalionem allerius rei

hihiiione, et quasi laxatione legis s'il sufficiens ad similis adduci, el consequenler conslilui lanquàm suf-

commutalioncm simoniacam ? Ccrlè non potest reddi liciens prelium ad sinioniam consiituendam. Alque
ratio, qiiae saiisl'aciat. ila faelum est in bencticiis, ul declaravi. Neque obest
11. Sed prxtcrca ostendo ex principiis supra po- quôd temporale in benelieio sit accessorimn, quia
silis in lue nialerià, cl in lise àclionc non dislingui licet ex nalurâ rei accessorimn sequalur principale,
illicilum, quia proliibilum cl simon'acum ex eodem si ordo non pervertatur, boulines lamen saqiè ab-
capile. Kl argumentor in bunc niodiim : il*a pcrmula- ulili.tur bis rébus, el mngis amant accessorium, quàm
lio et paclio est illicita in nialerià spiriliiali contra principale, cl ideô morale periculuui esl, nequando
religio.iem, solùm ratione voluntâriœ paclionis , et videnlur principale pro principali permulare, poliùs
c.oininutaiioi.is; ergo est simonia. Antccedcns suppo- pro aceessorio permutent. Meritô ergo lex ecclesia-

nilur ex dic.is conlra Durandum, quia illa transgres- slica potuil lmic malo providere, et ila prohibere illan;

sio non est formaliler contra obedienliam, nec contra pcl •mulaiionem, ac si spirilualia, qu;c ibi sunl priu-

jusliliam, sed sumit speeiem ex maleriâ, unde neces- cipalia, proleinporalibus, quae sunl accessoria, daren-
sariô est contra religionem. Quôd aulem deordinalio tur. El ila in generali loquendo de simonia de faclo
non aliundc quàm ex prohibito pacto
,
oriatur, per se probibila divino jure, vel bumano, dicendnm esl ,

evidens est et ex dictis juribus, et ex cap. Cttm uni- prelium, vel quasi prelium, quod in illà intervenit

ver&orum de Rer. permut. Conscquenlia verô proba- esse rem lemporalem, vel nudam, vel conjunclam rei

tur, quia illa est qusedam irreligiosilas , et non potest sp'rituali, si per Ëcclesiam probibila sit, in Latent

ad aliam speeiem vhiorum contra religionem perli- commutalioncm adduci.

nere. Suppono enira , resignalîoncm beneficiorum 13. El per luuc satisfactum est principali molivo
fieri in mauibus Pradaii, et ab ipso eonlerri, la-men allerius scntciili;e. Contirmalio aulem nullain babet
ex pactione précédente, de quâ nulla menlio facta diiliciiltatcm, quia ipsa lex prohibons permulatioiies
ési ; ibi ergo non intervenu injuria , neque aliqua lias privalim faclas , concedil ut auclorilalc episcopi
nos CAP. XXXI. AN IN SP1UITI Al.ll'M COMVlTATiOM DETUR SIMONIA POSITIVA. «or,

lieri possinl, Ht videbimus rapile sequenli. Et idcô ipiia b abcnl camdrni rationeni , idomqiio fiuidaiinii-

dùni i(:i lit perinntalio, non dispensai episcopus in lo- tum simonia', si pCf respectiim ad lemporalia coiiiinii-

ge ponlilicià prohibenle periniilalioneni, <|iti;i le* non 1

len'.iir.

prohibuit talCM pennutalioneni. Denique nt dispUlA- 10. Tertio In fero, etiam esse simoniam problbltam
LÎO !\rc non dCSOlû modo loqtiemlo, nCC in Sûlâ SpC- pcrmulnrc bcneflclum pro jure quasi ineboato ad aliud
ciilaiionc sistere vMeatur, quod ad pmim aliinct non beneficium, slve per pracscnialionem , sive per aoml-
parùm referre polcst, ut infra agentld de pœnis vi- nalionem cmuparatuin Bit, ul si quis det uni benefi-

debimus. El idcô vertus censco in foro ealtem cccîc- cium, Ut cedat pra-senlaiioni ,
quam ad aliud benefi-

sinStlCO, (aient permiilationem cnin paciione OCCllllà cium babet , vel simile. Hoc etiam \idelur clarum
tanquhm veram sîmoninm jure ccnseri. lia ehim lo- propter easdem rationcs, quia tune beneficium non

quuntur jura, et outilla p intificia rcscrlpta, et docto- conforiur pure, nec sine pacio : lum etiam quia slcut

rcg eommuhlier, à quibus nsus vocum in proprià artc praesentallo activa non potesl pro beneficio permu-

snmendus est. Ki eonsequcntcr ctinm in ordinc ad tari, quia est annexa benefieio, ita née prasenlalio

forum p&nitcntirc lapsus hic (anquàm BÎmoniacus rc- passiva, quia etiam est suo modo connexa, cl ab illo

pnlandus CSt Nflitl si simonia cirea bénéficia essct habet :cslimatioiit'in, quam liaberc potesl. AtqtiC ita

rcscrvata, sine ilubio haec etiam comprebendcrctur sensit Franc. In c. 1, de Rcr. per , in 0, ibidem Joan.

sub lali rescrvalione, et sic de aliis ;id Illud forum Andr. Sylvesi , ver. Pettnutalio., q. 15, Na\ar. in cous.

perlinentibus. Ac denique in conlessionc hnjus pec- 43, de Simon., quia aliam rationem adducunt, de quâ
cali clarum esi, no:i pdsse aliter, quam Ut simoniam, slalim dieelur. Conlrarium vero bujus illaliouis sentit

in COiifcssiOflfl declarari, cl lia credo-esse in usu Glos. inc. Ad audiêntiam 2, de Hcscr., ci ibi Panor-
omnium. miianus, numéro sexio. Loquunturquc in eo Cnsu, in
14. El 6X lliS Collîgitut, esse simoniam saltein con- ([iio aliquis renunlial liileris apostolicis de obtinendo

tra jus posilivum couimiilaliones facere in actioui- benefieio, cum paclo suscipiendi beneficium. Kl fun-

bus pcrtincnlihns âd provisiunes beneliciorum, qiuB à danlur in boe, ([uôd per taies Miteras imllum acqulri-

polcstaïC, vel jure Etliquo spiriluali proccdunl , al, lur spiriluale jus. S.'d illud esset vermn, quando per
verbi gralià, cùm duo electoi'es iia paciscuniur : Tu illud pactun. .îihil aliud exprimeictur, quàm ijuod cy
elUje Lune, et ego elujatn illum ; vel elcctor cinn con- vi lillcrarum fier! deberet. Alloqui si novum paetnm
firmatore, vel eiiam si eleclb, vel eonlirmatio pro liai de re, qiue in ipsis liileris non incrat, quod di\i-

collalidne alicnjns benofléil vel promissîone lllias fiai mns verius est , ci magls reeepium, nt ibi lue refert
juxla capnl De hoe, de Simon. Imô etiam si paîror.a- Kclinus.. Nec negari potesl, quin liltera 1 ilhe aliquid

Ins pia'senlationcm oserai, si aller sibi renuncicl conférant , sive vocclur jus ad rem , sive actio, sive

beneficium. lia scnliunt doclores cilali. Et cnlligilur commodum, nain sine dubio e^l spiriluale ,
per an-

a perlé ex dietiS juribus, et ex aliis, qtlffi in universum nexionem, originemctproximamliabiludincin. Alias uo

prObibent pacla in liis maleriis, capit. Citm pridem , vendi possel pro icmporali prelio, quod absurdum est
et capit. ullim. de Paetis cum similibus. Ratio verô dicere. Et hulc parti itiaglS favel lexlus ille, si rcclè

csl, quia liccl liic videalur spirilualis fiincllo pro spi- expendalur.
rituali commutai!, lamen mdraïîter loqnondu, et prie- 17. Quarto, conscqucnler infertur esse simoniam
sumplione, Ut sic dicam, non ;vstimalur Ut qnid spi- ejusdem ordinis ,
permulaie inter se similia jnra ad

rituale, sed ttt via, cl médium ad Iiienmi temporale, bénéficia , ut si unus ccdal sua3 pracsenlalioni , ut

et idcômerîiô talos commutaliones ab Kcclesià pro- alius sibi conférai aliam exspectalionem, quam à Pon-
liibiUs sunt. Item jura prohibent simili;» pacla inlraca, lifice babet, vel quidpiam simile. Hoc sumilur ex
qiim connexa sont spii'ilualibns, sed bac omnia sunt Panonniianô ex capit. Cùm olbn. de Rerum pei muia-
beneficiis aurtexa, nain ad illa ordinanlur, etabeis taiîonc, numéro quarto, et doccnl Joann. Àndr.,
aslliualioncm babent, est ergo lr.ee commutatio pro- Franc, cl Freder. Scnen., capile |
riinoJe Rerum per-
liibiia, cl eonsequcntcr est Simonin, quia prolribilâ t mutalioac; laïc Fclinus referons alios in cap.Ad au-
quia ex ma'.eriâ siaiim résultat baie inalilia , qnod co- \dientiam% de RésCripl., numéro undecimo; Sylvest.,
dem modo deelarandum, et probandum est, sicul de verb. permutation, (jikxîsI. 7, et quot. !">, conclusiono
beneliciis dtximus. ! nona ; et Navarrus suprà , qui alios allegant. Ralio
\i>. Secundo infeio, doclrinam banc extendi ad om- eorum est, quia pcrmulatio solùm esl conces a inter

nia spirilualia, qua: babent lemporalia annexa con- bénéficia, cl qusc sunt proprià pcrmutantiuni , nt pa-

scqucnler, etiamsi propriè cl in rigorc bénéficia non let ex dielo capite primo de Rerum permutai , in G ,

siut, ut quia non sunt perpétua, ni, veibi gralià, si ibi, Secwiduin foniitun juiis sua bénéficia yermuture
beneficium provicariâ cliam amovibili ad untum per- volontés : nam illa parlicula sua, rcquii il jus acq^'isi-

mutelur, vel quid s'imita. Probalur primo, quia est lumin benefieiis pcrniutnndis ,
qui aulem liabcl lan-
cadem ratio malititc, (i proliibilionis, ul constat. Se* li'mi pia-senlalionem , vel exspcctalivam ,
non ba-
cundô quia in diclo cap. Qnœshum dicitur, esse pro- bel beneficium, ni constat, cl sumilur ex capile
b bila pacla Omuiu iù bis cliam, que spirilualibus i
Si iibi ttbseilli , de Prabend. in G. Krgo inter illa

annexa sunl, qnôd maxime inlelligcndum est, ul sla- jura, qua; lanlùm sunt ad rem , n n liabel lu uni per-
tiin dicam, in bis, quscSunl anr.cxa consequenter ,
[|-rautatio. Probari solet liac lllatlo ;
quia pcriuulalio
 007 DE SI MON! A. OOK
illorum jurium non est pcrmissa : est crgo probibila , I
tiet exspectalioni , quam habet à Papa ad unum bene-
in capil. Quàm pio ,
quœstione secundù ; sed ibi non '

Gcium, dummodô ad aliud praesentelur, ut dictum

csi sernio de commutalionc spirilualium inter se , scd [

est, cl idem auclorcs docent : ergo ratio ejus simoniau,

spiritualis pro lemporali. Jura autem, de quibus agi- non pendet ex impolentià transferendi talc jus in

nius, spirilualia sunt, non cryo comprehendiintur sub !

alium, scd ex probibitione paciscendi in beneficialibus

illo jure, ncc sub aliis quac generalim lo<[iiuiUur ,

sumenda est. Unde ctiam concludo , hoc intelligen-
j

quia, ut stalim dicani ,

générales proliibitioncs paei- ;
dum esse de perinutalione proprià auctoritalc factà;

scendi in spiritualibus, intelliguntur ,

quando de coin- nain in manibus Pralati licri posset , ut opinor, si

mulando spiriluali pro lemporali agilur, nisi ubi csl J

aliàs habentibus talia jura data esset facilitas transfe-

senno specialis de beneficiis. Unde posset relorqucri rendi in alios, abco, qui potest cam darc. Yerumla-
argumenlum quia permutalio spiritualis pro spiri-
,
men licèt Pontifes faciat facultatem transferendi in
tuali ,
quac non Cbt probibila, non est simoniaca , scd alium cxspcclalivam , nisi expresse concédât faculta-
poliùs licila per se Ioquendo , sed permutalio liorum tem cominutandi , non posset licri permulalio pro-
jurium non ebt probibila, crgo. Probatur minor argu- prià auctoritalc; sed translalio facienda esset libera-

mcnio aliorum, quia permutantes jura, non permutant lilcr, ut de pension ibus diximus, accendente autem
bénéficia, quia habere jus non est baberc bencûcium, Praelali auctoritalc; si commutatio fiai inter jura spi-

et ideô ex vi talis permulationis non permulantur ritualia, non videlur probibilum, ut capile sequeuti
bénéficia. Quamvis autem ille ,
qui habetjusad benc- videbimus.
ficium , non sit dominus benelicii , nibilominùs suo 20. Dico tertio : Permularc spiriluale pro spiriluali

modo est dominus illius juris, quod' in se babet, extra beneficiorum materiam non est specialiter pro-

qualccumque illud sit, cur crgo non poterit illud per- bibilum jure positivo. lia sentit Glos. in cap. Quàm
mularc? pio, 1, q. 2, verb. Puclio, quatenùs déclarât, perilla

18. Propter hoc forlassè addunt Panormilanus, cl verba generalia : Dummod'o cesset omnis pactio, pro-
cacteri aliam ralionem , videlicet quia liacc jura suni hiberi inhonestas pactiones, non lamen bonestas ;
per
merè personalia, quai non possuut in alium trans- inhonestas autem videlur iulclligere illis ; quai sunt
l'erri. Qiue ratio oplima est ad probandum, haec jura inter spirilualem , et lemporalem rem ;
per bonestas
non sulùm non posse jure permutari; verùin cliam verù, (\ux inter spirilualia versari possunt, cl ita cx-
ncc facto, ita ut sit valida, et rata permutalio quod ponit , ac sequitur ibi Pracposit. n. 2, refcrtque plures
est manifeslum in pracsenlationibus , exspectalivis.ct antiquos pro eâdcm sententia, et inter cos Innoc.
eleelionibus; sunt enim hacc personalia lanlùm, con- et Panormit. Et idem sentit Turrecr. Item Glos., iu
diiio enim , scu qualitas , vel industria personne in eis capil. ull. de Paclion.,vcrb. Cessare. Ubi Abbas, Car-
clecta est. Et ideô talcs concessioncs non excedunt din, et alii, et in c. 2, et c. Super eo de Transacl. ;

casum expressum capit. Cui de non sacerdotali, de idemque supponunt onmes allegali in prima conclus.
Piabcidis, in sexto. Atquc ita h?ec ratio non solùm Ratio verô est ,
quia nulla lalis prohibilio in jure in-
probat, lalein permulationem fieri non posse auclo- vcnilur. Diccs, salis contineri in generalibus probi-
rilate privalà , sed ncque ctiam in manibus episcopi, biiionibus, quae habentur iu dicto capite. Quàm pio, et

nam solùm concedilur inter sua bénéficia. Hoc autem in dicto capile Super eo, et capile Ciim pridem, et cap.
modo explicala ratio non probat banc permulationem j
ult. dePacl. Sed contra, quia bxcjura generalim lo-
non posse fieri propter vilandam simoniam , sed quia quunlur de paclis iu quibus temporale pro spiriluali
simpliciter b;cc jura non sunt pcrmulabilia ,
quia datur, ul patel in dicto capile Quàm pio, et in d. capit.

sunt lanlùm personalia, ut notavit Guilielmus Re- ull. de Pacto cl aliis, quac ita loquuntur, ul improbent
doan.j tcrlià parle de Simonià , capile duodecimo, in pacta , in quibus aliquid datur pro spiritualibus obli-
fine. Quocirca si aliunde ponamus , bacc jura esse nendis, dùm enim id ,
quod datur, ab spiritualibus
transferibilia in alium, ex illo capile non apparet si- dislinguunt, salis signiûcant, loqui de lemporali inu-
monià in tait cambio. Ut si présenta lus oblineal à nere dalo pro spiriluali. Imô ctiam mulla jura in ma-
pairono licentiam transferendi nominalionem in alium, lcria bénéficiait de simili paclione loquuntur, ut in

et babens cxspcclalivam à Papa , similcni facultatem cap. Tua nos, de Simon., capile Super eo de Transacl.
ab co oblinerct, et inter se posleà commutaient, non Eloplimè in capile ull. de Rcrum permut. cumGlos.,
posset hoc improbari dicta rationc , ncc ex dicto ca- ibi., verb. Temporalia Alia verô quae specialiùs lo-
pile imico ut ostensum est. quuntur damnando pacta in spiritualibus, semper lo-

iî). Probandum crgo videlur ralionibus supra insi- quuntur in particulari de beneficiis, aul juribus, quai
nuatis ,
quia in probibitione permuiandi bénéficia, cl illa concernunl , non verô de aliis materiis spiritua-
illis annexa probibilum est, haec jura inter se com- j
libus.
mutarc ,
quia , et sunt beneficiis annexa , et ab illis 21. Unde explicatur hnec assertîo, nam spirilualia

ha!>e:.t suam aeslimalionem , unde virtute ibi permu- hacc, de quibus in bàc assertione loqui possuinus, du-
tatilur bénéficia. Et confirmantur ; nam licèt hoc jus plicia sunt. Quxdam pure spirilualia , sub quibus
ad beneficium non possil in alium Iransferri, potest comprebendimus functiones omnes sacras, quibus
renuntiari ad arbilrium habentis , et lamen si id fiercl si quid csl maierialc anncxum.cst concomitanler, et

cuin simili pacto, simoniacum esset, ut si quis renun- ita intimé, ut spiriluale simpliciter , scu moraliler re-
609 CAP. XXXII. AN PILELAT1 AUCTORITAS NECESSARIA SIT AD PERMIT. REXEF. 610

putclnr. Alia vcrô sunt spirilualia niixla, quac kabent illis suppoiiinms, non ila esse probibitam corum per-
aliquid corporale anteccdenicr annexum ,
ut vasa sa- mutalioncm, quin aliquando fieri possitsinc simonià.
cra, vestes, clsimilia. De prioribus, inter se commu- Id enim clarè supponilur in capite Inter cœtcra , de
tandis , vel non commulandis nunquàm lit in jure Prccbend., et in cap. unie, de lier. pcrmut.,in 9. Et

mentio, sed solùm cavelur, ne prelio vendantur, capite sumi potest ex cap. Quœrenti, et capite Cùm ofim, et

Ad nostram, cap. A'oh salis; capite Cùm in Ecclesiœ, cap. Ad quœsliones, extra eod. et in prxced. eliam
de Simonià, cum aliis supra allegalis. De posleriori- capite taclumest. Et ergo discerni valcat permutalio

bus eliam nullom invenilur jus prohibens permula- simoniaca à non simoniacà, oporlet exponerc condi-
iionem uuius pro alio ejusdem ordinis. Imô in capite tiones necessarias ad puritalem ejus, et indc consc-

Ad quœsliones, de Rcrum pcrmulatione approbatur quenter constabit, cùm malum sit ex quoeumque
permuta tio unius Ecclesiœ pro alià pure facta : ubi defeclu, quibus modis possit in hoc simonià commilli.

Glossa reddil rationem ,

quia spirituale pro spirituali Prima aulem , et pracipua est auctoritas Pnclali , et

coninnilalur. Verum est, Glossam illam poslulare ideô in hoc capile de ilià dicemus, et posleà do rc-
auctoritatem superioris ; sed hoc ideô ibi verum est liquis.

vel quia simul permutalio beneficiorum, vel quia cc- 2. Sit igilur gencralis régula, ut permutalio li<iù

clcsia parocbialis non potesl alicui convenlu&li de fiai, necessarium esse, ut auctorilate superioris fiât.

novo uniri sine Prsclali auctorilate. Al vcrô si rcs Hcc assenio expresse habetur in proximè citalis ju-
spirituales sint omninô sub libéra potestate, et di- ribus , cl oplimè in capile Cùm universorum , de lier,

spensatione commulanlium , non erit talis auctoritas permut., ibi. Licèt ipsi perse de jure non possint cc-

necessaria. lesiastica bénéficia commutare. Et ralio clara est ,

quia
22. Contra hanc vcrô asserlionem referri soient Ri- talis permutalio potest esse necessaria , vel ulilis, aui

ebardus, Adrianus, et Paludanus locis supra citalis, Ecclesia;, aut ipsis beneficialis , et ideô non debuit
et ex canonistis Gofrcd., quem Prœposil. réfert. indicto omninô prohiberi ; fuit autem expediens, ut proprio
capite Quàm pio. Item Imol. et Anloni., capite ultimo arbitrio privalorum non fieret; ideôquc mérita supe-
de Pactis. Verùmlamen Paludanus, Riehardus, et rioris auctoritas poslulata esl.

Adrian. non loquuntur de simonià ex probibilione 5. Ad explicandum aulem magis sensum Iiujus

Ecclesia;, sed de jure divino, et ideô corum senlcnlia concessionis , ejusque rationem , dubitant canonislœ,
ad praesenlem assertionem non spécial, sed in supe- an in tali casu fiai permutalio beneficiorum, vel tau-
riori capite Iractala est. Alii vcrô auclorcs videnlur lùm personarum mutua translalio. Sunt enim luec
praecipuè loculi in materià beneficiali , de quû non- duo diversa ; nain permutalio directe cadit in res
nulla remanet qiueslio, an inlerdùm liccai pactum quae permutantur, et fit per quemdam coniracium , in

inter spirilualia saltein per modum transaclionis , de quo unusquisque contrahenlium ,

quantum in se est,

quà quxslione înfrà dicemus : nunc enim solùm de confert aliquid alleri propriâ volunlatc, et consensu,

propriâ permulalionc loculi sunnis. Quôd si illi auclo- ut vicissim aliquid ab alio recipiat, ut constat ex jure,

rcs plus dicere voluerunt, ostendere non possunl, ta- lit. de Rcrum periuul. etdocloribus , ibi in Ruhr, cl

1cm prohibilionem ta m univcrsalem esse ab Ecclesia summislis, verb.Pcr>«M/aZ/o. Translalio autem non res,
factam , nec fortassè moralilcr expedirei. Dcnique sed personam ,
personas immédiate respicit, est

( ut supra argumentabar ) usus ipse Ecclesia: salis enim translalio in piu'senli materià personne ab uno
doect, non esse factam. Nequc hic supcresl nova dif- beneficio in aliud , aut ab unà Ecclesia ad aliam mu-
licullas. taiio lcgiCimè facta aucloritnte superioris à cujus vo-

CAPl'T XXXII. lunlale , et auctorilate maxime vires accipit, ut con-

stat ex lit. de Translal. Pnvlat. el capile Scias, frater,

An prwlati auctoritas necessaria si/, ut spiritualium per-
7, quaest. 1. Dixerunt ergo aliqui, pcrmutaiioncm be-
mutalio i>i beneficiis absque simonià fiai?
neficiorum numquàm licerc etiam Prsclati auctorilate,
!. Cùm Ii.tc simonià solùm sit mala, quia probi- sed solùm translationcm personarum ab unà digni-

bita, solùm habcl locum ( ut diximus) in ecclcsiasticis latc, vel Ecclesia , scu eccksiasticà obligationc, et
beneliciis, sub beneficiis comprebendo omnia jura sollicitudinc in aliam, ulrumque enim videlurdici in

illis annexa ,
qutc ad illa revocantur juxta dicta in diclo capite Quœrenti, de Rcrum permulationc. Nam
precced. capite. Nam in aliis malcriis spiritualibus priùs in illo pro generali régula dalur : Permutatione,
ubi nec commutalio probibila est, nec perse mala, beneficiorum de jure fieri non possunt. Et posleà iii

nulla conditio positiva (ut sic dicam ) necessaria est ,

fine subdilur : Si autem epicopus causant mspexcri
ut in eis non commiltalur simonià per earum inter se necessariam, liritè poterit ab uno loco adalium trausferre
pcrmutaiioncm , sed solùm negaliva , sciliect, ut non personas. \

misecatur prava inlenlio, nec alia mala circumstantia, 4. Nihilomiuùs lamcn ccrlumcsl, permulationcm
qti;v deslruat puritalem contractas ; nain tune jam non beneficiorum propriè sumptam , el ut dislinguitur à

spirituale pro spirituali , sed pro lemporali, vel om- iranslatione personarum , esse jure concessam auclo

ninô, vel aliquâ ex parte darclur, ut in cap. T>0 ex- rilale Pradali. Nain quôd illa duo distinguante, con-
plicatuin est. Et ideô alias rcs spirituales missas stat ex diclis in principio, et ex diversis lilulis, qu;e

J'acimus, solùmque de beneliciis tractamus. Alquc de de illis liabculur in jure , el ex principes , et causis
Gll DE SlMOiMA. G12

quia translàlu) non est contractus nec sit est evidens, quia prohibera traclalum, moialilcr lo-
carum, ,
j

jic- niodum conlrnçlûs , undc per se non rçquirit, quendo, esset prohiberc perinulalionem, quia non
quôd fiât tnlof iluos , el per se rcspiclt ulililalcm Ec- potesl ad illam aliâ via pcrvciiiri. Dices posse fierj ex

closlui,non Iranslalorum, unde orlgincm ducit à pro- licenlia pralaii. Al hoc valdè onerosum est, inUnlùui
vidcnliâ Pra-lali, non à volunlale translati idcôque , enim superior longe distal. Item nisi priùs sit aliqna

sine llflus consensu fleri potest, et inimlùm cum spes concordix superflus esset pcljlio1
,
talis lieenliic.

hifljofi onerc, et ininori lemporali eoiiunotlo, et sccpfl Denique quod capul est , nullibi est hoc pi\rccpluni.
'

lil clrcfl imuni tanlùm ad benefieium vaeans. Poniiu- llli ergo canonisLc videntur loculi juxta aliquem anli-

lallo autem reverà fit per niodum contractas, et ideo quum rigorem, quando non tain benefieiorum pcrmu-
j

per se postulat , Ut fiai inler duos, et ex consensu co- 1 latio ,

quàm translaiio personarum fichai ex oflicio

rum , tcndllquc proximè ad connu commodum sine pralati, et non ad pelilioncm privatorum, nunc autem
EccIcs'lc inconimodo , ac denique in eâ dalur unum cùm pcrmutalioncs propriè liceant de petilione benc-

pro alio in rccompensalionem. Totum ergo hoc per- lieiatorum , non potcsi negari quin possit preecedere

miltilur in beneficiis cum auctorilate prœlati, et ideô inler eos traclatus.

lioc modo non solùm translaiio personarum , sed 6. Dixerunt aulem alii esse quidem licilum tractarc

eliam permutalio bencficionim in rigore sumpla , li- priùs de permulaiionc, sed non concludere , aut se

cita est cum dicta condilione. Et ita scnliunt omnes muliiù obligare, quia hoc esset paeisci, quod non licct

doclores, et apertè divus Thomas diclo 01 lie. 1, ad sine consensu prajlali. Ita signiticat Panormilanus in

5, priùs eiiim dieit, lias pcrmutalioncs ficri non posse diclo capile Quœsituni, circa lincm dicens, posse par-

privalini, subdit verô slatim : Potest tamen pnvlatus tes inler se tractarc, non tamen concludere perinula-
pennutationes hujusmodi [accre. Et probalur suffieien- I
lionem, et adducit Glossam, et Joan. Andr., in capite

1er ex dictis juribus, et ex Clcm. unie, de Rerum per- ;

unico codem, et sequitur Cardin., in codem capile

mut. In diclo autem capile Quœreuii , Pontifes illum ;

Quœsitum, num. 14. El eodem modo loquilur idem
niodum loquendî tenuit, ut significarct duo unum : |
Panormilanus, in diclo capile Ciim universorum , iinù

est, bénéficia sccundùm jus non posse permulari ibi difliciliùs se explicat dicens, quod clerici dieunliir

privalà auctorilate et consensu pcrmulantium ita , ;

permulare, quando inter se délibérant de pcrmulando

enim omnes illam primam gencralem regulam inlclli- ,

cum deliberalo consensu , et ideo malè facere , lieèt

gunt. Aliud est banc pcrmutalionem non esse facien-

,
postca vadant ad snperiorem ; et hoc pulat esse re-

dam ab episcopo sine n speclu ad commune bonum prehensum in illo texlu. El hoc videlur sequi Anton.,
Ecclcsiarum, et quia hoc ex personismaxime pendet, 2 parle, tilulo primo, capile 5. Sed meliùs banc sen-
ideo poliùs per translalioncm personarum, quàm per I
lenliam exposuit Sylvcsler., verbo Permutalio 2, quas-
beneficiorum pcrmutalionem cam Pontilex deelaravit. slione o.

Porté etiam olim major rigor in hoc observabalur, ul 7. Diccndum ergo csl, licilum esse volentibus, per-

non per modum permutalionis, sed tanlùm per nio- mulare et Iraclare de negotio, et concludere, quantum
dum translalionis hoc liercl, postca verô major faeul- Cst ex se, prajbendo suiini uuiluum consensum in or-

las concessa est, ul constat ex superioribus juribus dine ad consensum pra:lali,boc enim etiam est mora-

et in sequenti punclo ampliùs exponetur. liier necessarium, et aperlè colligilur ex dicto cap.
5. Secundo enim dubilari potest circa banc asser- unico de Rerum permut., in (3, ibi : Sua bénéficia per-

lioncm , cslo non liceat pcrmutalionem consummare mutare volentes. Et similia veiba habenlur in Clément.
sine nolitià el consensu pradali. An saltem liceat par- unica, codem , ubi Glossa indc colligit, posse pr;rcc-

lihus inler se priùs negotium Iraclare , et de permu- dere tractalum ulique usque ad consensum , nain hoc

ta lione faciendà lali, vel lali modo convenire cum signiticat verbum volentis. Et ila sentit ibi Cardinal.

ordine ad scienliam, el consensum pralaii? Aliqui Zabarel. cilans Paul., num. 7, el Cardin., in diclo ca-

enim canonisée scrupulosè in hoc loculi sunt, negan- pite Quœsitum, qinesiione 59, num. 23. Ralio etiam
les hoc licere. Quod senlit Glos. in cap. Cùm univer- j
eadem est ,
quia hoc est médium necessarium mora-
tèrum , de Rcr. per m. , verbo Tractarc ,
qiiani ibi se- liier ad tineni permutalionis, concesso autem fine,

([uilur Aft Char., et idem docet Innoc, in diclo cap. concedunlur média ;
pr.eserlim adeo inlrinscca cl ne
Quœsilum , cod. , quem ibi scquuntur aliqui , et llos- cessaria. Denique hoc etiam nullibi invcnilur ^voliibi

licns. dixit esse lulius. Sed non habenl fundamentuin, I

lum. Addo verô ulleriùs , eliam posse partes ila cou
quia hoc nullibi est prohibitiim, nam solùm prohibelur soutire , ul se obligent ad slandum convention'! inte.

permularc velpacisci ; Iraclare autem nculium illorum se faclaî , non simpliciler et absolulè , sed sub condi
csl, quia non dieit actum consunimalum , sed praepa* lione, si prxlalus conscnscril. Ita hoc deelaravit Syl-
ralioncm ad illum, ut constat ex vi ipsius vocis, alquc vesl. Et probat optiniè ,
quia hoc eliam non est pro-

etiam ex jure colligi potest, capitc I de Reb. Eccles. bibitum , sed sola permutalio prœsertim pactione prœ-
non alien. tlndc oppo&ila senlenlia colligi polest ex I mis$â t ut dicitur in diclo capile Quœsitum. Paclio
capile (Utm univenarum, de Hermii permut.; ubi cùm |
autem lantùm condilionala, si pr&lalus eonsenscrit,
de Iraclalu cl permulatione farta fuisset menlio, Ira- nec est permutalio , nec simplieiter paclio de permu-
biatus non im probalur , sed solùm dixit Pontifex , ex
j
latione , cùm conditionalis suspendat pcrmutalionem,
parie per se non posse permularc. Ratio clîam nu rails '
et subjieiat juri voluntates contiahcnliuin. Item hoc
 613 CAP. XN.XU. AN PRjÊLATI AUCT0JUTA8 NBCESSARIA SIT AD PERMET. BÈNEF. 014

genus ohlignlionis est eliam moralilcr nccessarium, j

cl Habilitâtes) in concordià faclà ; hoc aulem bonuin
j

ne contingal frustra poMulari superioris consensum, j j

est, eùm eoncordia l>ona et scciindùm jura esse snp-
si.illo piwslilo, pussent parles rolromloro pin ma ponalur.

arliiliio. Ondfl in pra\i videiur lia servari ,

nain po.sl- 9. Tertio dubilari polcsl circa camdcm condilio-
quan prœtatHa ronsoniii, non esi in potollata purmo- J
nein , qnis sil superinr, cujus auclorilale facienda est
lanlium, vol resignanliuni retrooodere, ni tradil Inno- pernmlalio, ul absque simonià liai? Kesponileo, mine

cent, in capile lntrr ca-tera , de PfB bond, Quamvis sernionem esse de ponnulMliune, qu.e simplicitcr lit
enini permulanlcs non ac<|nirant bénéficia usquo ad inler henelicia sine adjoetionc oneris vol pensioni-, ex

eollalionem, ni Irarlat RebulV. supra, al Cardinal. altéra parte(de hoc enim infra dicemus); cl sic di-
Zabar., in dicta Clément. nnic.de Rcrum pcrinnt ,
cimus superiorem ad quom pertinel aucioi ilas faciendi
numéro 19, nihilominùs interposilà auclorilale pra-lati pennutalioneui , esse episcopum. lia colligitur mani-
per ennsensnm perfecta csl resignniio, et ita non pos- feste ex diclo cap. Quœsilnm , ibi, Si autrui Kpisro-
snnt parles rclroeederc , ergo signnm csl, anlea con- pus, clc, cl idem siiniilur ex diclo c. unie, de Rcrum
sensissc, cl se obligàssc sub illà condilionc. N'ec vide- permut., in (i, ibi. In mmiibus luis ipaa résignant, Ex
lur Panormilan. dissenlire : nain in capile Qnœsilum, quibus juribus et ex ipsà rei nalurà constat , hoc esse
solinn dicit, non possc inter se concliulcrc permutaiio- intelligendum reapeclivi de duo quoquo episcopo pro
«:•/«, inique absolutè, in alio aulem capile Ciun uni- s .à diœcesj , et cun) proportioM loquendum esse de
versorum, obscuriiis loqnitur. Scd débet inldligi jnxla ipsis episcopis respectu sui superioris , ul laïc tra-
lexlnm ; in ciijns casu ( si attente legalur )
parles ila I clanldoclores, pneseilini Zabar. et IlehulT. slalim re-
inler se Iraclaveranl de pcrinulationc, ul quoad illani ferendi.

consensurn pradali non requirerent pro résignai ionc 10. Duo vero siqiersunl exponenda , scilieet, quid
faeieudà in favorcm lerlii. Inde enim orluin habuit noniine episcopi inlelligcnduni sit, et conséquente*
deeeptio , in qui fundalur ille lexlus, quod aller resi- an pralali episcopis inferiorcs inlordiim hoc possint?
gnavil sunm beneficium in consanguineum allerius, Mulli enim simjdiciler negant infeiioribus banc po-
cl aller poslea rc>ignare nolebal. II sec aulem deeeptio leslalem, et id colligunl ex dicto capile Quœsilnm,
locum non lubuisset , si eonvenlio pennutandi epis- quatcniis ibi priùs ponilur generalis régula ,
quod bac
co|>o innotuissel. In boc ergo sensu ait Parnomilanum permu'aliones jure non licenl, et poslea addiiur quasi

dclibcralioncin inler parles esse pcecaininosam cliamsi cxcepiio , nisi episeopus inter voncrit ; ergo Grmalur
ad episcopum pro rcsignalione accédant , et ila eliam ! régula in conlrarium ,
quôd lieèt fiant auclorilale
inlellcxil Sylvcster, et benè Rcbuff. in I'rai l. , lit. de eujuscumque inft rioris prsclaii , non lici aut. lia lenet

Pcrinnt., nnm. 52 cl 55. Glossà in Clément, unie, de U< rum peiniui. quam sc-
8. Scd dubitabit aliquis an liceat , sese niuliio obli- quilur Par.ormilanus, diclo cajùlc Quœsitum, dicens
garc ad perseverandum in convenlione faclà , et ad esse communem scnlenliam, quam eliam leuent Ir.no-
non revocandam illani, douce prscsenletur superiori, cenlius Iloslien. Cardin., et Frédéric, in Traetat. de
et ipse sunm consensurn neget. Aliqui enim boc ne- Benef. permut., qiucslione 19 cl ïl ; Rebuff. in Pra-
garc videnlur. Fndc Rebuff. in Pract., tilnl. de Per- clilâ, 'f raclât, de Permul., numer. 2 et sequentibus.

inui., minier. 4, ait post conventionem faetam inter Déclarant aulem hi auctorcs, quid intelligant Domine
volontés permularc, et data procuralione, quando est episcopi, et quidd excludant, cùni dicuut, ad solum

res intégra ,
possc revocari , licèt non possil revocari illum hoc jus pertinere.
ab allcrà parle ,
postquàm a!ia suum beneficium rcsi- il. Primo igilur nomlne episcopi inlelligunt ciun,

guavit. Et polest suaderi, quia illa ninliia obligalio qui hahcljurisdiclionemepiscopalem, cliamsi dignila-
eau illo rigore faela non est necessaria ad pcrnuila- tem cpiscopalcm non habcat, ut est capiiuhun , sede
lioncm , unde non ecnseliir concessa co ij>so , quôd vacante, ut notavilGlos., in d. Clément, unie, veibo
penuutalio concedilnr; ergo censelur probibita per Concedantur, cl ibi Zabar., qiuest. 11. Cl idem sentit.
geucmlem prohibilionem faciendi pacla , et conven- Hot., decis.lilel 5P2, aliàs in tit. de Hcrum permut.,
tions super l>cnelicia. Nihilominùs probabilius vide- dccis.5 et G, in novis. Ilem si sil inferior prajlatin, ut

iur, quod licèt lanla obiigalio non orialur ex muluo abbas exercens in aliis omnibus jurisdii lioncm ejùsi o-

ennsensu permulandi, ui>i cxprimalur (

quod fortassè jialem ut ex eodem Clos, sumiiur ; expreseiùs Panor.,
voluitdiccre Rebufl'us), nibilominùs si liât, non com- supra. Imo eliam salis erit quod habcat prxscrjplam
milli simoniani, imo validam es-e, et inducere ouliga- jurisdictioncm in hoc aclu dandi auctorilattm permu-
lionem in conscienliù. lia lenet Frédéric. Scncns., in lationibus, ut in pnrticulari noUnit RebuITus, quia per

'i racial, de Permutai, benef., qiucslione 38, numer. G* prsescri|ilionem acquirilur jurisdielio. Ratio hujus
1
1
i>:», cl idem sentit Cardin., supra, neccoctcri conlra- partis csl, quia fundamentum hujus aclionis est epis-

lîinuii. Halio vero est, quia eliam boc pactum non est ( op.dis jurisdielio, unde si pnelalus banc habeat, suf-
|or se malum, ut constat, nec eliam est probibitum, licil, et ila D. Thont. non fecil nier.lionem episcopi in
luiu quia ntin est de permutationc benen'eiorum, nisi particulari , sed dixii : Patest aulem prœlalui cj- ojftcio

juxta juris concessioncm, ta!c aulem paclum non pro- sno, etc. Quod verô in d. c. Quaretui, nominclur epis-
Inlu'lur, tiloslcndiiuus; luin eliam quia lola illa pactio eopus, non ref.-rl; UHB quia donoininalio golel suini
ronsislil in IjaaMaaifMK inuluà CÏrCû |er.o\cr.:nliaii! ab co, quod csl logiilare, cl ordinal ium, per quod no.
 61! DE S1M0NIA. GIG
cxcliiJuniliir, inio comprehenduntur on qnœ suni ejus- spectanlia permulare volenles, clc. ; exponendo elenim
dcm raiionis, ut latissimè confirmât Tiraquel., lib. 1 parliculam illam, Ad tuam collationem spectanlia. Quia

dtf Relract., § 20, à n. 4, usque ad 10. Tum cliam per cam indicanlur permutaliones beneficiorum non
quia episcopus uno modo, et quia formalitcr dicitur pertinenlium ad collationem episcopi, ad cum non
ratione jurisdiclionis episcopalis, id est, quoad oi'fi- spectaiv. Et Hcèt Glossa ibi dicat, verba illa non esse
'

timn et curam, lîcèt non sit talis quoad dignilatem et juris, sed narrationis facii, non satisfacit, tum qui > id

consecrationem. Unde quando aelus, de quo estsermo, non polest salis ex lexlu colligi, cùm omnia illa

pertinet pure ad officium etjurisdictionem ordinariani, verba sint Bonifacii condenlis jus. Tum eliam quia
eliamsi nomiuelur episcopus, intelligitur ratione ju- licèl demus, sumpta fuisse ex propositionc facli , seu
risdiclionis. Nain character vel dignilas niliil ad lalem qu;eslionis, niliilominùs reclè ex cis colligimus, cl
actum operatur. Sccus verù est, ubi jurisdiclio com- episcopum interrogantem intellexisse ad se non per-
miltitur episcopis ex spcciàli delegatione Papx , ut in linerc beneficiorum permutationem, nisi quorum col-
multis decrelis conc. Trid. Tune enim non exlenditur lationem liabct, et Ponlificem tacite illum sensum
ad [hferiores, ut constat ; et videri polest per Dccium approbàsse. Ratione polest haie sentenlia suaderi
in cap. Quoniam abbas , de Oflic. delegat. , n. 15. In quia in permutatione ideô requirilur superioris au-
pracscntl autem constat jurisdictionem esse ordina- ctoritas , quia nec unius beneficii renunlialio polest
riam , non delegalam , et ideô de hàc parte nulla est esse valida sine preelati consensu , nec polest novum
conlroversia. beneficium obtiueri sine prsclati collationc : ergo si ad
12. Qui autem excludanlur, cùm dicitur, nulluin aliquem inferiorem pradatura pertinet resignalio, et
pncler episcopum posse permutationem approbare, collatio talium beneficiorum, illiusauclorilas suflîcict
declaratur. Quia non id dicitur propler inferiores, qui ad concludendam, et exsequendam permutationem, nec
non liabent potestatem conferendi bénéficia , nam de episcopus poterit tune se intromitterc, cùm ad illum
i II is constat et per se notum est non posse permuta- non perlineat inslitutio, aut deslilulio talium benefi-
tionem probare ; sed dicitur propler aliquos inferiores ciorum. El confirmalur, quia jam ille inferior praelatus
pnelatos, qui inlerdùm possunl bénéficia conferre, de babel jurisdictionem episcopalem, saltem quoad pro-
quibus dicti auclores et ferè omnes dicunt non habere visionem (alium beneficiorum ( nam talis polestas or-
potestatem dandi auctoritatem permulationibus bene- dinariè propria est episcoporum, c. Omnes basilicœ,
ficiorum , ac subinde non excusari simoniam , si tan- 19, q. 7 ) : ergo quoad laies aelus reclè comprebendi
lùm coram illo pradalo, episcopo pnetermisso , per- polest nomine episcopi. Et ita solvitur fundamenlum
mutatio fiât. Quia illc prœlatus non est episcopus, contrariée senlenlhe , et ampliatur jus in rc favorabili.
neque quoad dignilatem, nec quoad jurisdictionem, Nam frustra, ut inquiunt , fit per plura ,
quod polest
et ideo nullo modo comprebenditur in dicto capile fieri per pauciora ; cùm ergo collalorum consensus
Quœrenti. Adverlunt lamcn bi auclores, quôd licèl necessarius sit, et ibi episcopus niliil ferè cooperetur,
approbatio permulaiionis perlineat ad episcopum , si ad quid sunt onera, et gravamina multiplicanda?
collatio ad alium perlineat, ejus consensum esse ne- li. Hoc poslerior sentenlia, si vim raiionis specle-

cessarium, et idem de electore, palrono cl similibtis; mus, videlur milii valdè vei isiniilis, quia tamen diffi-

quod est clarum, quia per dicta décréta non privanlnr cile est in re morali à recepiissimà senienliâ recedere,
alii jure suo, neque cum prsejudicio corum sunt exse- luliùs censco admonere , ut in praxi illà servetur, ubi
quenda. consuctudo prxscripta aliud non habuerit. Nam ubi

f
io. Conlrariam niliilominùs senlentiam in boc prxlalus , ad quem pertinet collatio , liabet consuetu-

punclo tenet Angel., verbo Permutatio, n. 5 ; Sylvest., dinem approbandi permutationem beneficiorum, com-
cod. 2, q. 2, dicenssuperiorem sufficientem ad permu- munis cliam sentenlia faletur saltem tilulo pi\TScri-

tationem, non esse solùm episcopum respectu suorum plionis posse id facere rationc jurisdiclionis episcopalis
inferiorum, si ad illum alium beneficiorum collatio non pnvscriplione comparais: ad illum effectum. Ebi
perlineat, sed esse posse inferiorem, si ad illum col- autem non fuerit laie jus prccscriplione acquisilum
latio vel inslitutio spectet. El hoc vidclur senlire Solo, ex vi juris communis defendi oplimè j)olcst, approba-
d. lib 9, q. 5, art. 2, et q. 7, art. 2, qui sub disjun- tionem permulaiionis ad episcopum perlincrc rationc
cliono loquilur de episcopo vel co ad quem collatio jurisdiclionis episcopalis. Quod ita polest declarari,

spectat, ipse aulem boc non disputai, sed snpponit ;

distinguendo duo qua; in boc negolio interveniunt.
Sylvest. verô solùm probat ex cap. Ad liœc, § ult. de Unum est approbare permutaiionem et convenlioncm
Oflic. Arcbid.,ct c. Super eo, § ull.de Ofiic. deleg. parlium, seu consensibus partium auctoritatem dare,
Verùmlamen illa jura ad summum probant , tune non et quasi complcrecondilionem, ut paclio condilionala
esse usurpandam collalioriem beneficiorum ab epi- trànseat in absolulam ; aliud est exsequi permutatio-

scopo, sineconsensu corum ad quos pertinet, ut cliam nem acceptando resignalionem, etnovam collationem
lalelur prior communis sentenlia, non tamen probant, Aiciendo. Primum ergo pertinet ad episcopum, d. cap.
quôd sine auctorilatc episcopi possit fieri permu- Quœrentis, et non ad inferiorem collatorem , nisi ju-

tatio. Apparonliùs indtici posscl cap. unie, de Rcr. risdiclionein episcopalem eliam babeat. Secundùm
permut., in 6 : lllos lumen qui secundùm formant juris autem perlinebit ad inferiores, quando beneficiorum
ma bénéficia in eâderii diœcesi ad tuam collationem collatio ad illos , et non ad episcopum pertinet, cl
 C17 CAP. XXXIII. AN BENEFICIAI CUM PENSIONE POSSIT PEUMUlAlU ABSQUE SIMONIA. 018

ita fieii non potcrit ab episcopo, nisi deconsensu Angel., verbo Permutalio, n.i; Tabien., verb. lienefi-

illorum. (Qoïd autem facere possit cpiscopus , si ipsi cium. 3 nom. 15. Et fundamentum est, quia prohibi-

nolint consentira, traclant allegali doctores, in qui- lio juris , generalis est, et absque ul\b exceptione ;

bus vidcri polest ,

quia ncque ad nos perlinct , nequc quomodô ergo possumus nosillam admittere? Maxime
ad eipUcandara simoniain ncccssarium est. ) Lt quia quia nullo modo polest opinio Innocen. convenienter
•
in d. cap. unie, sernio est de permutalione quoad intelligi, aut explicari. Quia si sermo sit de beneficiis
ulriimque, et prœserlim quoad execulionem , ut palet quoad lilulum, manifeslum est non posse unquàm fieri

ex verbis illis : El in manibus tuis ipsa résignent. Ideô perniulalionem illorum, proprià aucloritate permutan-
in particulari exprimunlur bénéficia ad coliationem lium ,
quia nullus polest se ipsum suo titulo privare,

episeopi pertinenlia. Ratio aulem reddi polest quia nisi conscnlienle praelato remintialioni ejus, nec cliam

permutalio beneficiorum , licel in rigore sit dislincta poiesl novum benelicium alicui conferri sine pnulati

à translalione personarum , lamen regulariter non lit collaiione, ut est notum in jure , lit. de Reuunliat. et
sine illà, s;vpè quoad loca, et ferè seinpcr quoad lim- de Inslilut. el de Kegul. juris, in 1. Et ita omnis hu-
itera et officia ; tianslalio autem personarum ,
quia jusmodi permutalio non solùm de jure , sed etiam de
înuliùiii inlercst Ecclesià? , adepiscopum spectat, ut faclo impossibilis est stanle nalurà et modoinstiiutio-

sumitur ex cap. Mutationes, 7, quacst. I, et nolatur ab nis benefîciorura ecclesiasticorum. Si autem aliquod
allegalis doctoribus , et ab Innocent, et aliis, in cap. pactumsecreiè fiai, et postea executio procuretur, non
Ni» dan pridem , de Renunt. Et ratio est ,
quia ad declarato paclo, erit simonia contra jus positivum, ut

episcopum ex suo rounere perlinet curaui habere uni- declaralum est.

versalis boni totius diœeesis. Mérita ergo permutalio 17. Si verô sit sermo de pra'bendis ut annexis suis

quatenùs translationcm includil, ad episeopi approba- litulis, impossibile etiam est, inter illas fieri perniuta-

lionem pertinet, quia intcresl Ecclesije, et diœcesi, ut tionem aucloritate privatâ, quia non possunt à titulis

ciun ejus uiilitale, vel saltem sinedispendio, et incom- separari aucloritate privatorum. Quod in hune modum
modo illius fiât. Lxccutio verô, ad quem spectat colla- declaro, quia unus canonicus non habet jus ad fruclus
lio, remiltenda est, quia non débet cum illius proejudi- prrebendae , nisi medio spirituali ofncio, ad quod tene-
cio, permutalio fieri. Etbancrationem tetigitZabarel. lur ratione sui tituli , sed semper retinet eumdem
in d. Clcm. unie, q. 8, qui videri polest cum aliis qui lilulum , ergo ad idem officium tenetur ; ergo ralionc
ibi aUegantur. illius nunquàm poterit consequialiam prxbendam, vel
15. Quarlô inquiri potest circa camdcm assertionem alios fruclus, nisi illosqui sunt annexi tali titulo, quia
an illa generalis régula patialur aliquam exceplionem,
l
sempersunt illi annexi, et non alleri, ergo impossi-
ita ut aliquando possit licilè fieri aliquarum pra?ben- bilis est etiam de facto talis permutalio prx-bendarum.
darum permulatio ex privatorum mutuo consensu sine Accedit quôd eliam permulatio bonorum annexorum
inlerveiilu superioris. Hatio autem dubilandi est, quia |
proprià auctoritalc facta, est in jure prohibita, et ideô
Innoc. in d. cap. Quœsitum, docet, regulam proce- de illis eliam ut talia sunt, privatâ facere pacta esset

dere primo in pramendis ,

qnac in diversis Ecclesiis simoniaciim. Tertio verô modo posset inielligi duos
sunt ; secundo in Ira eamdem Ecclesiam in prabendis, canonicos commulare inter se fructus présentes, vel
quac diverso jure censeniur, quia habentdiversa onera, futuros pntbendarum suarum , vel si habeant certas
vel munera. At verô si sintprxbendae ejusdem Eccle- possessiones suis pnebendis annexas, posse illas com-
ske, et ejusdem rationis, dicit posse sine simoniâ pri- mutare inter se quoad usus tanlùm , vel usumfru-
vatim pernmtari : Benè potest , inquit , unus canonicus ctum personalem et tcmporalem, qui ad eos perlinere
unatn prœbendam cum alio permutare. Subjungit verô i
polest. Et boc sine dubio fieri potest licite, quia in eo
banc limitalionem : Dummodb collalio prabendœ non coniraclu, non prsebenda, sed fruclus praebenda; com-
pertinent ad investituram alicujus, quia tune videtur, quod mulanlur, qui eliam vendi possent, vel loe.iri, quia ut

ejus debeat requiri consensus. Sequitur Glossa ibi sic merè temporales sunt. Tamen si boc lantùm voluis-
verbo Episeopus, et pro rationc allegal caput San- sent Innoc. aut Cardin., non oporteret dislinguere de

ctorum , d. 70, quia ibi dicilur deberc clericum per- prxbendis ejusdem, vel divers»; rationis, imô nec iu

peiuô manerc in Ecclesià, ad cujus lilulum ordina- eàdem, vel diversis Ecclesiis, quia fruclus sicut pro

tus est , significans ,

quando in permuiaiione non arbilrio dominorum pos'sunt vendi , vel dispensari ,

lit translatio à loco, vel à munere , lune fieri posse ila el permutari, sive diverso, sive simili titulo compa-

privatâ auctoritalc. Consenliunt in eamdem senien- renlur , et sive in eàdem Ecclesià , sive in diversis.

riam Cardin, el Imol., ibidem , sed ita exponunt, ut IKtc autem non est limilatio ncque exceptio à generali

prsebendarum possit fieri permulatio, non lilulorum probibilionc , ut constat , et ideô nullam bîc adhibera
,

nam praebendae per se spécial* , lemporales sunt , et necesse est.

ita in earura cambio noncommiltilursimonia, nec etiam CAPUT XXXIII.

fit alienalio earum, quia in eàdem Ecclesià manent.
An benefichtm eccUnasticum possit absque simoniâ cum
Ki. Dicendum nihilominùs est , nullam esse exce-
pensionc permutari?
plionem admittendam in régula posilâ. Ita docent
Hosliens. Panorm. eialii communiter in d. cap. Quœ- 1. ILxcquoestiopropriam di ficultatem habet, et ideô

sitmn. Zabar. , dicta Clcm. unie, num. 8. Sequitur in particulari cam iraclamus. Supponimus autem, non
ni. xvn. 20
Cil) DE SIMONIA G20
posse absque simonià (icri talem permutationem per cium , et pensioneni Petro solvat. Quia in illâ permu-
solam voluntatern permulantium sine auctoritate prae- tatione inlercedit resignatio beneficii in favorem
hni competentis; hoc cnini evidens est ex ilictis in teriii, et ex hac parte non potest approbari ah epi-

c. 31 et 32. Difficultés ergo est an saltem in manibus scopo, deinde inlercedit Iranslatio pensionis in alium,
pradali posait fieri talis permutation etquis illépraela- quam non potest episcopus concedere; ergo ex utro-
tus esse debeat? Et hoc modo tractàrunt banc quœ- (jue capitc excedit poteslatem episcopi, non verô Papas
stionem canonista', cf 1 1 ï dubitant, et de eapacitatc qui utr unique potest concedere, ut constat, et in su-
materiae , an scilicet illa duo sint permutabilia , cùm peridribus diclum est. Dices : Ponamus Papam dédisse
pensio temporale quid sil , bèneficium autem spiri- pensioneni Petro super bèneficium Pauli cum pote-
tuale . et ennsequenter etiani de potestale prœlatorum stale tiansferendi in quemeumque voluerit, ergo lune
Ecclesia; ad talem permutationem faciendam , etiam potiierunt înter se dicto modo commutare in manibus
de sumnio Pontifice, quia videturesse contra divinum episcopi, quia licel Paulus resignet bèneficium in fa-
jus, ut viderc licel in Paulo Rom. Tractât, de Pen- vorem Pétri non renuntiat simpliciter, sed causa per-
sion., cap. 7, § Venio, etc. Gigant., eotlem Tractatu, mutationis; liacc autem resignatio causa permutationis
qufe'st. 53, Caccialup., cod. tract. ; Feder., de Scn., acceplari potest ab episcopo ex jure communi, ut
traciat.de Permut. bencf., q.9;Bellam., eod. tract., patet ex cap. Quœsilum, c. unie. Clcm. unie, de Rer.
q. Il , ii. 4. Qui reforuiu antiquiores. Sed breviter permut. Respondeo probabile forlassè boc esse , pra>
supponeuda est distinetio de pensione nierè temporàli, sertiiri si cohsuéludo ita habeat; mihi tamen videtur
et de spirituali, quam supra explicavi. Item disiingui- non posse fieri de rigore juris, quia illa non est pro-
lui à pradiclis canonislis in eam quie insliluilur , et pria permulalio beneficiorum, qu;e sola conceditur
exigitur in litulum beneficii , vel est nierè temporalis, episcopo , ut constat ex d. c. Quœrenti , et statim ité-
nec agnoscunl aliquam mediam. Sed nos diximus su- rait) dieam. Addo etiam, facullatem transferendî pen-
pra, illam pensioneni ,
quaî exigitur in liluluni be- sioneni intelligi puràm , et sine pacto, et ideô non
neficii ,
prseslimonium potiùs dicondarn esse quàm extendi ad translalionem faciendam ex pacto reci-
pensioneni. Et illam quoe relinct esse pensionis, ut piendi aliquid, etiam spirituale. Quia eliain hoc pa-
siedicam, si clcricalis sit, esse nune spiiitualem ctum est jure communi prohibilum, et approbalio illius

siverô sit laica, esse temporalem, ita ergo nune lo- non est commissa episcopo Unde facile con- in jure.
quimur. stat, assertionem procedere de quàcumque pensione
2. Dico ergo 1° : Si pensio in litulum beneficii spirituali super quodeumque bèneficium imposità,
erecta sit, permulari potest cum beneficio etiam in quia quando illa pro beneficio permuta tur, commuta-
manibus episcopi, et juxta jus commune. Ita t^net tur spirituale pro spirituali, ergo non est proliibila jure
Joan. Andr., c. unic.de lier. perni.,in (!,et îbi Colle- divino talis commulalio; ergo si fiât auctoritate Papa?.
ctait, quem refert Bellam. Idem tenet Feder. Senens. nulla est simonia. Et idem erit, si Papa det licentiam,
in Tract, de Benef. permut., q. ii. Et sumitur ex quia jam tune fit auctoritate illius, nec dare illam
Cardinal, in Clément, unie, de Pi\eben.,q. 12. Et ra- licentiam , est per se malum, quia seniper conceditur
tio est clâra , quia talis pensio rêvera est bèneficium ,
cum online ad approbalionem alicujus praelati, vel cle-
sicut de pra'sliinoniis supra diximus. Contra hoc verè rici, cui Papa commillal vices suas.
senlire videtnr Bellarm. supra cilans Guillel. Sed lo- 4. De secundà verô parte asserlionis est nonnulla
quilur ,
quando pensio non est inslituta verè in bène- conlroversia an episcopus possit banc permutationem
ficium, sed Iode beneficii data , de quâ mox dicemus. jure ordinario facere et probare. Aliqui enim affir-
Clariùs conlradieit Paul. Rom. supra dieens, jure mant, quia pensio spiritualis licet in rigore bèneficium
comihuni non posse fieri talem permutationem, refe- non sit, venit lamen nomme beneficii latè loquendo,
rons Zabarel. et Iniol. qui apertè loquuritur de pen- et in ordine ad favores, argum. c. Postulâsli, ubi is

sione,qu;e non data est in veium litulum beneficii. INec qui habel ab Ecclesià congruentem sustentationem ex
video probabilem rationem pro illà senlentià ut titulô spirituali, scilicet vicariae perpétua?., censetur
contraria assertioni positœ , et magis patebit ex di- haberé bèneficium ecclesiasticum ; ergo idem dici po-
cendis. test de pensione, ergo sub potestate, quam habet epi-
5. Dico 2°: Pro spirituali pensione permulari potest bè- scopus ad approbandani permutationem, comprehendi
neficium auctoritate papa;, non verô inferibrum praèlà- potest ha>c permulalio beneficii cum pensione. Sed
torum. De hàcconclusione pauca dicunt audlores, quia nihilominùs probabiliorem existimo parlem proposi-
vix faciuntmentioiiem talis pensionis, sed omnem pen- tani, quam inlendil Bellam.. supra , el eamdein tenet
sioneni , (pue non datur in tiiubun beneficii, tanquàm Paul. Rom. supra referens multos. Affert autem mili-
temporalem judicanl. Supposità lamen verilate talis tas raliones ,
quarum aliquie procedunt de pensione
pensionis, ejusque spiritualité supra explicatâ, vide- nierè temporàli ; alise taies sunt, ut etiam pensiones
tur clara prior pars asserlionis , licel posteripr videri datas in litulum beneficii coniprebenderc videanlur;
posset dubia. Utraquc Verô simul ostendiïur 1° in aliœ videntur eô lendere, ut etiam Ponlifici hgec po-
pensione posiiâ super idem bèneficium , ut si Petrus testas negelur contra priorem parlem nostrse asserlio-
habeat bèneficium , de quo suivit pensioneni Joanni, nis, aedenique nonnulla? ex illis rationibus magis ad
posset fieri permulalio, ulJoannes accipiat beneii- nomen permutationis, quàm ad rem pertinere viden-
 621 CAP. XXXIII. AN BElWICIUM CUM PENSIOXE POSSIT PERMUTAR1 ABSQUE SIMOMA. 022
lur, ut in sequcntibus atlingant. Ratio ergo unica bu- potest subsislere inler res specie diversas, ut tradit

jus partis est, quia licet pensio naec spiritualis sit, non Decius in lcgc2, ff. Sicerlum petatur, laïc Pinel., Coq.
tamen esl beneficium, uec esl perpétua, nec natura de Rescin. vendi. in Rub., parle 2, cap. 2, num. 9. Et
sua transferlur in aliura, nec per canonicam institu- in praescnli, ut lalis permulalio vera et licila sit, sine
tionein confertur, inferioribus autem prselalis lanlùm dubio sufficit, ul utraque res spiritualis sit, et vicissim
concessum esl, ut permutationes beneficiorum facere, conferatur auetoritate superioris babcnlis potes atem,
eltractatus, seu convenliones permutare volentium sive detur per instilutionem, seu collationem canoni-

approbare valeant, eisque auctoritalera dare ; ergo non cam, sive alio modo, el si\e sil perpétua, sive lempo-
possumus jura extenderc ad permulalionem beneficii ralis , dummodo in altcrum transferri possit, sallem
cuni peusioue. ex concessione praelali approbanlis permulalionem.
o. Scd contra priorem partera objici potest ex Ro- 7. Contra al leram partemeliara objicitur, quia per-
mano supra, quia Papa non potest mutare naturam mulalio beneficiorum favorabilis censelur, ut tradit
pensioniset perinulalionis ; scd natura pensionis est, Fcder. de Sen., diclo tract., q. 18, cum Clos, in capile
ul co ip.->o quùd pensionarius illi renunliat, exiingua- unie, de lier. Perraut., in G, Glos. 2, et sequentibus
turtt nlliilsit; ad permulandum autem necesse est usque ad 6. Ergo debemus verba juriùm, quoe ad if am
renunliarc pensioni , quai co ipso niliil est; ergo non pertinent, ample interprelari, facullas igitur quai cop-
potest eura illà perlici permulalio ;
nain permulalio cedilur episcopo approbandi permutationem beneficio-
débet esse cuiu re aliquâ, non cum nibilo. Et licol rum, ample est inlelligenda ; ergo compreliendel eliam
Papa possii renunlianti bcnciicium aliam pensionem pensionem spiritualem, quac largo modo sub benelicio
eonfene, non verô illammet numéro, quaî ahtea erat, comprelienditur. Ilespondeo inprimis (quidquid sit

et Ua non lit permulalio. Confirmai bauc ralionem ex de antecedenti) negando consequcnliam : tum ipiia

aliis inulii> condilionibus perinulalionis (pue non pos- atnpla signifkatio ad summum extendi débet iulra
sunl in pensionem eonvenire , ul quod sit inler rcs pioprielalem verborum ; beneficium autem in propriâ
ejusdem speciei, et in praescnli, quod liât per recipro- signilicaiione sua non comprehendit talem pensionem,
cnn". reiiunliationeni , el eollalionein , elsiinilia; ergo quia nec definilio , nec proprietates beneficii illi con-
ex nalurà laîiuin reruin répugnât esse inler cas veram veniunl, ul constat, tum etiam quia si quis consideret
pi'.'inuiaiionein, el ideù niirum non est, quùd etiani verba capitis Quwrenli ( in quo texlu maxime conec-
per Papam lier'' non possit. dilur luvc polcslas episcopis) facile intelliget, sermo-
G. Sed lix'C apud me parùm urgent , facile enim nem esse de propriis beneficiis, quai ad Ecclesiarum
possuni expediri, quatenùs ad rem speclant, el de no- ulililalem , vel necessilatem instituia sunl, pensiones
minibus non esl contendendum. Possunt ergo duo autem hujusmodi non sunt. Et similiter in d. c.unico,
volenies sic permutare, ila eonvenire et consentira sermo esl de beneficiis quse per propria-m collationem
inler se, ul si Papa velit facere , ul beneficium uuius episeoporum dari possunt. El eonfirmalur, quia aliàs
transféra lur in allerum, el pensio liujus in illum , ipsi posset eliam episcopus approbare permutationes, pen-
conscnliaul, el hoc modo reiiunliabunt juribus suis, sionum inler se, si pensio in bis juribus veniret nomine
et non aliter. In hoc enim nulla esl siinonia, cum lo- beneficii; consequens autem commuiiiter non adnsit-
tum referalùr ad consensum Po;.iilicis, et lolum ver- lilur, quia cum pensionum collalio, seu eoiisignatio
setur in malerià spirituali. Ccrlum ileui esl, posse ad episcopum non perlineat, neque illarum commu-
Pontilicem illas renunlialiones illo modo admiltere, et lalio ad illum perlinel; sed solus Papa, <|ui potest illas
eflectunt pneslare ,
quod iJ le auclor non videtur ne- prreslare et licentiam ad illas transferendas iribuere,
gare; et videlur ex se evidens, quia ulraque pus per potest etiam commulaliones approbare. Et quamvis
se spectata subjacel poiesiaii Ponlificis, et in conjun-
det licentiam simplieiter transferendi pensiones, non
' ciioue earum nibil esl contra jus divinnm , cum iota censetur dare licentiam commulandi, quia hoc est
matciïa spiritualis sit ex ulràque parte. J.nn ergo di- commune,
contra jus et ideù si coininutatio fuit, cum
sputaiio est de nomine, negando, ibi fieri permutatiq- illius approbatione facienda est.
i
nem. Addo verô niliil ibi necessario immutari de 8. Deinde addo propier antécédent assiimptum
proprielate perinulalionis. Quia falsum est pensionem
materiam permulationura beneficiorum non videri
extingui per illam renunlialionem quia non eslab.>o-
, mini simplieiter favoiabilem , sed potiùs odiosam, et
lula, sed cum lali conditione, (puni in allerum transfe- idée extendendam non esse. GLossa cilata oppoakum
ratur, et ita si cond'uio impletur, non cxiinguiiur, el dicit, non loquilur enim de permotatione simplieiter,
si non impletur, permancl, sit ul anlea. Falsum item et per se spectata sed rëspëctu expeclativarum
, , et
est pensionem translatant in aliam personam, non esse sic dicit esse favorabilem respecta expectative, ipiod
eamdem numéro, quia pensio, ut siedicam, non accipil per se pertiuebal ad lextum illum, qui peculiariler
suam individuationein à personà cui sofvenda est, scd
condilus fuit, ut effectua permutationum propier cx-
à benelicio cui inhaeret ex vi lalis impositionis, el quasi spectalivas non inqicdiretur, majorent favorem pra-bens
divisionis juins factœ in lali praibendà. El licet prier peiinuiaiionibiis, qiiàm exspeétativis. El mérité lum
imposita fuerit pro viià lalis pensionarii, et poslea quia permutantes habeat proprium quoddam, et quasi
prolongelur, vel in aliam vitam transferatur,
non est , iniiinsccumju>. exspectantes vero valdè cxtiinsecum
alia pensio, sed eadem.Deniquevera permuta tioetiam
1 et diminutum, tum etiam quia exspectatme sunt s'un-
m DE SIMON! A. «24
pliciter odiosœ, et ideô per concil. Trid., scss. 24, |ï tes, quia non possunt rêvera dare imam rem proaliâ,
c. 19, de Reform., sulilaue sunt, permutaiiones verô sed tanlùm se consliluere in manu Pontificis decla- ,

tolerantur, et non habent tôt incommoda, et interdùm I

rando desiderium suum, et nécessita tem. Quare tune
possunt esse Ecclcsiis utiles. Simpliciter verô et ex non videtur renuntialio facienda su h illà clausulà :

suo génère (ut sic dicam) non sunt favorabiles, undc Non aliter, nec alio modo, sed simpliciter totum ne-
non sunt valdè antiqux, et ita continent relaxationem gotium constituendo in providentiâ Pontificis; alioqui

quamdam antiqui rigoris, et quasi dispensalionem non video, quoniodô possil permutalio à labe simo-
communis juris de vilandis paclionibus in spirituali- niac purgari ; quia necessariô includeret paclum com-
bus, et ideô non est facile admittenda ianta ampliatio mulandi spiriluale pro temporal i. Possct aulein dici,
jurium, quaïdeillis loquuntur, sed salis est quod ad quôd per intentionem posset simonia separari; quia
oninia illa quai in proprietate et rigore verborum con- non intendo pcr temporale enieie spiriluale, vel è
linentur, extendanlur. contrario, sed lantùm me indemnem servare et neces-
9. Dieo tertio : Pensio merè temporalis non potest silati mese providere, inluendo ad lemporalia tanlùm,
cum beneficio permutari absque siinonià contra divi- 3
qu;e in u Ira que parle inveniunlur, et illa inter se com-
num jus, unde nec à suinnio Pontifice lieri potest per mulando ex consensu Pontificis, etnullo modo dando
modum permutationis, licet alio modo possit Ponlifex temporale pro spiritual!, licèt illud quasi concomitan-
eumdcm efTectum efficcre. Prima pars communis est (er coinparelur. El fortassè potest boc probabiliter
omnium doelorum, quos retuli , et aliorum plurium defendi , ut supra cliam tact u m est. Tamen piiorem
quos ipsi allegant. Prsesertim Imoi. in Clément. 1, modum judico securiorcm et servandum, et ila in eo
§ eadem, de Supplen. neglig. Praelat., et ibi Zabar.,q. 8 nulla est diflicullas. Quia Papa potest ex officio suo
Ratio verô unica est, quia in lali pcrmutalione vendi- nolle dare beneficium uni, nisi renuntiet pensioni,
tur beneficium pro re temporali, sed boc est contra non quia det pro pensionc , sed quia non vult illum
jus divinum, ut supra vidimus, ergo. Major palet, quia habere toi reddilus ex bonis Ecclesiae, qund juslissimè
talis pensio, ut supponilur, merè temporalis est, unde facere poiest, quôd si ille relinqual pensionem, etiam

quantum est ex se , est pretio seslimabilis et vendibi- poicst Papa illam conferre alleri, ni liabeat unde vi-

lis; ergo liabet propriam rationem pretii , si pro be- || vat. Et lune haberet locum ratio supra facia, quôd
neficio permutelur. Ali;e raliones adduntur, videlicet, illa non sit permutalio, quia prior pensio exlinguitur,
|

quôd pensio est tanlùm ad vilain pensionarii, undè si |j

et altéra de novo creatur auclorilale Pontificis. Et ila

pro beneficio permutarelûr, posset contingere eum 3 permutantes inter se niliil sibi invieem donant. Et
qui beneficium dat, el pensionem accipit, privari om- consequenter omnis ralio, et fundamentum simoniaï
nibus reddilibus , si aller priùs moreretur. Sed haec tollilur.

ratio non cogit, lum quia Papa potest facere, ut pensio 1 1. Et juxta bcec similis queestio de commeiidà de-
transferalur ad vilain permutantes, lum etiam quia finienda est , an possit pro beneficio commulari, quam
inde non colligilur simonia, sed qusedam imcqualilas tractât Victor, dicta Relecl., num. 46. Et défendit non
perlinens ad summum ad injusiiiiam, quae lollerctur, posse. Et idem dicit de officio temporali, ut nota-
si permulans sciens, et volens se exponeret lali peri- riatu, etc. Reprebenditque sententiam Adriani, qui in
eulo. El similes sunt alirc raliones quas propierea d. Quodlib. 9, ad 5, dixil auctorilate Ponlificis lieri

omilto , et quia proposila sufiieit. Et eadem probat posse, quia Ponlifex potest separare fructus pra>
secundam partein ,
quia non poiest Papa contra jus jj bendse à jure spirituals, et ita concedere commulalio-
divinum agere, nec in eo dispensare. Et liane partem nein inter illos et conimendaiii. Conlra quod objicit

lalissimè prosequiiur Romanus supra, sed ut d.xi, alise Victor, quia est falsa liclio, nain rêvera ille cui da-
viae quibus illam probare conalur, mibi non saiisfa- tur praebenda, non per ci pi t fructus, nisi in vi spiritua-
ciunt, et nimiùm probarent, si essent efficaces. lis juris. Cujus signum est, quia si non reeilet, non
10. Ullima pars explicanda el probanda est eodem facict fructus suos ; et graviter peccaret ratione bene-
modo, quo supra diximus, et declarav'unus, quoniodô ficii etiamsi ordinem sacrum non habeat. Qu;ie ratio

possil Pontifex facere, ut rclinquens beneficium ali- judicio meo benè probat, non posse fieri propriam
quam pecuniam accipiat, non dando unum pro alio, commutalionem eliam à Papa, unius rei pro alià, non
sed relinquendo beneficium in manibus Pontificis, pe- verô probat, quominùs Papa, ut superior prselalus et'
tendo ab illo, ut sua po lesta le, et pro suo munere, ac |
dispensalor, conferre possit beneficium cum onere
pastorali cura ipsi provideat de aliquo suslenlationis dandi alleri suslentationem, vel aliqiiid loco ejus, quodj
subsidio. Hoc ergo modo lieri poicst in prascnli lantô | potest esse vel comnienda, vel aliquod oflicium eccle-
faciliùs, quanta reddilus pensionum ex bonis ecclesia- ; siaslicum. Nec eliam probat, non posse Papam in se

sticis solvunlur, quorum liabet Ponlifex supremam susciperc renuntiationem , et provisionem illarum re-
|

dispensationem. Potest ergo et uni dare beneficium rum, el postea illas distribuere ,
prout sibi videbitur

alterius, et pensionem ,
quam aller babebat, etiamsi 1
1 expedire : in boc enim nulla emptio, aut venditio m
temporalis sit , transferre in alierum , non tanquam ter partes inlewenit.

$relium beneficii, sed tanquam alimentum, quod fpse

confert suà potestate. Et ila eliam inlelligitur, ibi
non intervenire propriam permutationera inter par- 1|
Ô2S CAP. XXXIV. DE PERMIT. IN.£QUAL. BENEFIC. CUM RECOMPENSATIONE, ktc ttifi

|fj temporali saltem ex parte. Cnde talis simonia jain

CAPCT XXXIV.
non esset contra jus posilivum, sed divinum, juxta
(ieri pussit,
•

Vtrùm permutât}» inœqualium beneficiorum superiùs dicta de beneficiis quatenùs sunt niateria
,

factù temporali recompensatione, absque simonià?

El '

simonix. El ita boc est indubilatum apud omnes

concluduntur condiiione» necessariœ ad puram per- quos slatim referam. Unde benè intulit Sylvest. in
mutationem. cum Arcbidiacono
verbo Permutalio, -, quxstione (>,

l.Suppono, oiunia illa bénéficia, quœ propriè laiia cii.un cum auctoritate |
rxlali id non posse fieri, quia

sunt, posse inler se simpliciler permulari in manibus cum sit contra jus divinura ,
parùra prodesse potest

superioris sine simonià, si\e simplex pro curato, sive prxlali auctoritas. Hinc verô colligunt aliqui ,
quoiies

curalum pro dignilate, vel canonicatu , sive tenue pro beneficium dignius et lenuius pro pinguiori et minus

pingui, sive è contrario, et sive unum pro uno, sive digno commutatur, simoniara commit! , quia excessus
pro nuillis permutelur. Jura onini in lioc niliil distin- dignilaliscum excessu fructuum compensateur. Sed
guunt, et idée nec nos distinguera debemus cùni nulla boc ad prxsumplionem lantùm pertinere poiest, non
cogal ratio, neque ex nalurà ici unum sit magis in- nëcessariô ad veritatem. Nam si recta intentionefiat,

Irinsecè malum , aut magis nocivum Ecclesix quàm polerunt lalia bénéficia simpliciler, unum pro alio

aliud. Et iia in boc conveniunt doctores allegali c. commutari , sine respectu ad prelium temporale pro

prxeed. Panorm. Deci. ctalii in c. Cum venerabilis, de re spirituali ; et ita nec in foro exteriori prxsumelur
Exception. Zabar. cura Paulo in d. Clem. unie., q. 2, simonia, si nudè et pure liât permutatio in manibus
mini. 10. Idem Rebuff. in Pract., lit. de Permut., prxlati, quia ibi per se non est malum aliquod , et

num. 40 et 49. Fedcr. Senen. in tracta tu de Benef. ideô poliùs prxsumitur benè factura ,
quod non pro-
permut., quxsl. 12, num. 2. Qui reclè adverlit liane balur malum. Imù eliam in foro interiori licet quis

regulam inlelligi ,
quantum est ex vi permulalionis : sumat occasioncm permulalionis ex temporali com-
nam si aliunde requiralur dispensatio ad plura béné- modo et ab illo ita moveatur ad volendum permu-
,

ficia obtinenda , licet qui ea tenet , sit dispensais, tare, ut sine illo non esscl permutalurus, non ideô est

non poterit permutando utruraque dare alleri non coram Deo simoniacus , quia nibilominùs non iniendit
dispensato, quia non potest dispensalionem in alium emere rem spirilualem hxc enim duo non répu- ,

transferre, sed necessariumerit ut supponatur in alio gnant, ut in quarlà decisione laliùs dicemus.
dispensatio ,
quod per se satis clarura est. Ut latins 4. Punctum ergo dil'ticul lalis solùm est, quando bé-
prosequitur /Egidius de Bellam. in tract, de Perm. be- néficia sunt inxqualia in fruclibus temporalibus, an

nef., 3 parte, quxst. 10, a num. 7. liceal per numeratam pecuniam illam inxqualitatem
2. Ex bac ergo régula colligilur bénéficia, inter qux reficere , nullo modo intendendo dare prelium pro

fit permutalio , interdirai esse posse xqualia in om- spirituali tilulo, sive dignior sit , sive «on sit? In quo
nibus , scilicet tam in dignitate et litulo spirituali ,
puncto fuilmullorum opinio, boc non esse inlrinsecé
quàm in munere, et in pr.ebendà et redditibus, in- malum , neque probibilum , si interveniente auctori-

terdùm verô esse inxqualia, quod potest accidere va- tate prxlati fiât , et ideô tune non esse simoniam. lia
riis mo lis. Frimô ut unum superet aliud in omnibus tenet Cajelanus, dicta quxstione 100, art. 1 ; Panor-
,

scilicet in spiritualibus et temporalibus. Secundo ut mitanus pro eàdem senteniiâ referlur in capite Ad
se habeant, sicul excedens, etexcessum, quia scilicet quœstiones, de Rerum permutalione num. , 3, quem
unum in spirituali, aliud in lemporali superat. Tertio sequilur Sylvest. , verbo Permutatio, secundo, qux-
quod sint inxqualia in spiritualibus , et xqualia in stione 6; Angel., eodem numéro 6 Tabien., Benefi- ;

temporalibus. Quarto è contrario ut in spiritualibus cium 3, num. 15. Ralio corum solùm est, quôd lieet
xqualia sint. sed in temporalibus aliud sit dignius. ibi sint conjuncla spirituale et temporale, inlentionc

Quaudo ergo bénéficia sunt omni ex parte xqualia ,

dislingui possunt , et cum proporlionc spirituale pro
nulla est difieultas , quia lune per se loquendo sim- spirituali, et temporale pro temporali permulari, lieet

pliciter , et simi ullà adjunctioue e\ alterulrà parte uno aetu , et contracta utrumque simul fiât ; ergo si-

commutari debent , nam id ratio aequitatis postulat militer poiest per inlenlionem reclam lieri, ni pecunia

pr.eter rcligionis ac siinonia: raioiiem, de quà slatim delur pro temporali , cl non pro spirituali. Conlirma-

dicetur, et ita \idetur in ip.«,o facto usa servari. Qux- tur primo ex dicto capite Ad quœstiones, ubi Ponlifex
dam verô difficultas, qux bic excilari posset , ii;fe- dicit, posse ecclesiara proecclesià permutari, et pos-

riùs expedictur cominodiùs. sessiones unius ecclesix pro possessionibus allçrius

3- At verô quando bénéficia sunt inxqualia non- addilà pecuuiâ pro supplendà inxqualilate posses-
,

nulla dubia oriuntur. Unum est an lieeat ioxqualila- sionum , dummodô coniractus non misceantur. Se-
tem compensare . data pecuniâ, vel aliquo dono lem- cundô confirraari potest ex dicto capile Quœsitum,
porali xquivaleute. Aliud est an saltem hoc liceal eodem. Ubi priùs dicitur, permulaliones beneficio-
imponendo pensionem super a Item m ex beneficiis. rum ,
praeserlim pactione inlervenienle, jure esse
C ;
rca primum , unum est certum , videliect , quando probibitas; poslea verô dicitur, auctoritate episcopi

excessus est in spirituali , non licere illum supplere posse Ceri , ergo licel paclio intercédât dandi pecu-
dando pecuniam vel aliquid xquivalens temporale. niam ad supplendum temporale, non eril probibita,

Ratio est clara, quia tune venderetur spirituale pro j si auctoritate superioris liât.
lï-27 bE SIMON! A.
,">. Alia sera sentcntia simplicitor negat , hoc esse de pecunià numeratà ; nam argumentum cui respon-

liciliim. Hanc tenet Adrian., quodlib. 9, artic. îiilim., dcl . de pensionibus procéderai, quia diverso mo<!o

ad .">. Ubi de Angelo dicit , et graviter errasse et Pa- de his loculus fuerat , et quia non est verisimile in
norniiiano f'alsum imposnisse. Et in hoc secundo ,
eodem articulo docuisse contraria.

\idetnr nicliùs inlellexisse Panormitanum. Nain verba 7. Fundamentum bujus senlentise est ,
primo quia
ejus sunt: Nota quod Ecclesia pinguior non potest per- non poiesi talis compensatio per pecuniam fieri, quin
mutai i cum Ecclesià tenui, interveniente pecunià simpli- vendalur id quod est spiriluale in beneficio, ergo non

cité)- ex eu parie , quia videretur pecunia data pro red- potest id fieri sine simoniâ contra jus divinum. Con-

ditibus spiritualibus , vel pro re spirituali obtinendà. sequentia palet ex supra dklis; et antecedens pro-

Ubi ponderanda est ultima causalis propositio, in quà baïur, quia ille eontractus partim permutationis est,
duo distinguii Panormitan., sciliect reddilus spiriiua- parliin emplionis et venditionis. Quamvis enim juri-

les , et rem spirilualem : ubi non potest reddilus spi- stœ disputent , an eontractus similis sit vendilio vel
rilualcs voeare, nisi reddilus benelieiales , ut sic di- permutatio , ut videre licet in Panormitano, diclo c.
carii, qui spiriluales vocanlur, quia litulo spiritual] Ad quœstiones, num. 4 , tamen ut lollalur qtuestio de
eomparanlur, et illi distinguuntur ah ipso litulo tan- nomme , et explieelur res in ordine ad forum con-
quàm à re spiritu li , nec potest intelligi ,
quo alio scienliae, rectè dicemus , ibi esse contraction mistum.
modo illa duo distinguantur. Et tamen de utroque ne- Nam qua tenus spiriluale pro spirituali, et fructus in-
gat Panormitan. posse pecunià redimi vel compen- tegri beneficii tennis cum parle aequali frueluum pin-
sari , et ita intelligii textum illum. Unde subjungit : guioris beneficii dalur, permutatio fit, quatcnùs verô
Debel servari cautela quam tradit hte textns , ut pecu- datur cerla pecunîse somma pro reliquoexcessu fruc-
nià suppleatur, non propter reddilus spiriluales ( id est, tuum, est emplio illius partis fructuum , ergo ex illà

benelieiales, ut declaravi ), sed propter complures red- parte necesse est e-.ni spiritualem titulum. Probatur
dilus temporales allerius Ecclesiœ : id est ,
propter red- consequentia, quia illa pars fructuum non emitur nisi

dilus aliaruni possessionum Eeclesia; ,

qua; patrimo- ut annexa spirituali tiluîo , et comparanda per spiri-

niales dicuntur, quarum reddilus non sunt annexi tualia munera, quia hane hahet annexionem , nec po-
spirituali offieio aut litulo , sed sunt temporalia bona testàpermutantibus separari, ergo illà parle vendità
Eeclesia; ad sustenlanda ejus onera , et in easu illius necesse est , titulum spiritualem vendi ,
juxta eaput

textùs ad mouasteria illa quaepermutationes faeiebant, Si quis objeccrit, 1, q. 3, et omnia supra dicta de an-

perlinebant. nexis consequenter ad spirilualia.

6. El ita declaratus ille texlus nihil facit pro priori 8. Secundo est opiima ratio, qi'.ia aliàs etiam liceret

opinione. Imô favet posteriori, pro quà subinde me- dare alteri beneficium , non causa permutationis, sed
ritô potest Panormilanus aliegari. Et ita etiam idem simplicis renuniiaiionis, dando illi gratis titulum spi-

sensit in capile Ad quœstiones , de Rerum permutât., ritualem , et recipiendo ab illo reeompensationem

num. 5 et in capile Cum venerabilis., de Exception, no- fructuum in pecunià numeratà , sallem quatcnùs ex-
tai)., quarto, n. 4, eodem modo exponens textum il- cédèrent congruam sustenlalionem ; al hoc essetven-
lum , ibi : Theodosius episcopus cum suorum saoerdo- dere beneficium , etiam quoad spiriluale, solùni pro-
um assensu prœdictam Ecclesîam saneti Viliproquibus- pter connexionem; ergoi dem est si pro parte fiât simi-

dam Ecclesiis , et rébus aliis in cambium veslro duxit lis emplio. Et eâdem ratione si unum beneficium
monaslerio concedendam. Nain si illa; rcs alia; tempo- nullos baberet fructus, et aliud haberet, possent com-
rales tueront, ait Panorm., data; sunt non pro bonis mutari, dando sequivalèftlem pecuniam pro fruclibus

allerius Ecclesia; ,
qua; habebantur in titulum , sed omnibus allerius beneficii. Quam sequclam conalur

pro aliquibus, quœ habebantur in proprieiatem : nam Cajetanus negarè assignàhdo differentiam inter partem
priùs dictum fuerat , monasteriuin illud prétendisse et integros fructus. Quia quando utrumque beneficium

illam Ecclesiam in spiritualibus , et lemporalibus ad (ait) habet fructus, potest lieri inler eos commulatio;
se pertinere. Atque hoc modo hanc etiam senlentiam el compensalio excessûs est quasi quid consequens ,

tenent Cardin. Imol. et Anchar. Item Navar., d. cap. et aceessorium, quando verôallerum beneficium non
23, num. 100, verbo Tertio ; «t»i eamdem interpreta- habet fructus , non potest fieri permutatio fructuum,

tionem cap. Ad quœstiones , indieat. Idem Gregor. Lo- sed veiulitio. Al certè hoc nihil ad causain refert, quia

pez inLeg. 2, litulo 6, partit. 5; Covarr., lihr. 1; Ya- si venditio frueluum ( etiamsi mente, et intentionc

riar., capite 5, num. 8 et 9, licet malèalkget Panor- per se spectentur ) est illicita , etiam permutatio eo-

mitanum in conlrarium. Et idem videtur tencre Sot., rum cum adjunclà vendilione parlialiest illicila. Pro-

qmvst. 5, arlic. 2, el qurcst. 7, artic. 2, batur. quia si vendilio est illicita, ideô est ,
quia fruc-
dic-to lib. 9 ,

quamvis varia dicere videatur. Priùs euim apertè di- lus illi in re ipsà venduntur, ut annexi litulo spirituali

ideoque nec per consequenter ad illum et ideô necessario etiam ven-

cit hoc esse conlra jus divinum
, ,
,

dispensationem Papa; posse licere. Et tamen in po- dilur ipse tîtulus, sed Iktc eadem ratio habet locum

steriori loc» in fine respondendo ad argumenta , vide- in permutationé, qua; habet admistam parlem prétii
imô exten- utevidenter probàtur in diclo cap. Ad quœstiones, et
tur plané approbare opinionem Cajetani ,

dere illam, ut infra videbimus. Posset autem in hoc ratio convincit, quia illa est qmedam paiïialis emplio,
ultimo loeo exponi , ut loquatur de pensionibus , non ut déclara tùm ësf, ergo. Endc c contrario si fructus
629 CAP. XXXIV. DE 1'ERMTT. IN.'EQUAL. BEMEFIC. CUM RECOMPENSATIONE , etc. 030

permutantur possunl menle separari, ut tan- Et milUbi invcniiur nuicessa lacultas episcopis
cùm ita

res merè temporales traclentur, et in tcmpo- admillendi permtilalio-

vcl alii-. pra-latis agendi vel
qnàm ,

ralem reeompensalionem irahanlur proleclo cliamsi 1 nés contra banc aposlolicam probibitioaem, ergo non

integri considerenlur, poleiunl eodem modo separari, SI polest per episcopOS in hoc dispensa» ; nani inleiior

ac subiude vendi. Hoc aulem faJeri videiur valdè ab- non dispensai bn Icge superioris in casibua sibi non
surdum quia sic licite Bel beneliciorum vendilio ,
coincssis, capite < u>u iuftrior, de Major, et obed.
,

ergo. Ultime- pra-ler jus divinum quod rationes faèlae Neque est veiiun, quod in diCtO cap. <Ju<rsilum delur
episcopo lura quia ut supra osteudi, in
OStendcre videnlur, videtur illfl contraclus onmiiiù lalis l'acultas ,

illo texiu non esi sermo de permutatione spiritualis

prohibons per générale» régulant juras ecclesiaatici
et cap. pro temporali, sed de purà beneficiorum permuta,tione;
in cap. Citm pridcm, et cap. ait. de Pactis ,

Quàm pio, 1, q. "2, cl c. Ciimolim, et cap. Cum univcr- lum eliam quia poliùs ibi videtur limilala poleslas

uni similibus, in quibus episcopi ad tran-lerendas personas ab uno loco ad

sorum, de Kcruni peiniul., l

pacliones de temporalibus pro spiritualibus , vcl spi- aliura propter neeessariam vel utilem causam, nullo

ritualibus annexis prohibentur. autem modo propter pecuniam. Ergo ad summum po-
9. Inter bas senlenlias Ikvc posterior simpliciter ac test extendi ejus l'acultas ad permutaiionem puram
[

moraliler loquendo vera est , et omninô lenenda ;

beneliciorum, seu spiritualium inter se, ut supra ex-

prior verô uno casu exlraordinario posset

solùm iu
plicuimus. Ratio autem bujus partis inagis palcbit,

aliquo modo locum bal)ere. Ad hoc ergo cxplicandum probando secundam.

dico primo : Permuiare pingue bcneficium pro tenui 11. Quod ergo lune simonia sit contra jus divinum

cum pecunia qnocuinque modo , et inlentione fiai probaudum est ex dictis supra de malerià simonia?
,

sine auclorilaie superioris , simonia est non solùm quoad bénéficia, quia episcopus non potest disjungere
contra jus positivum , sed eliam contra divinum. Hoc fructus annexes olïicio à titulo beneficii : imô nec po-
probant clarè rationes factœ pro secundà senlentiâ ; et test beneficium cum d'uni nulione conferre, ut slalim

quoad primam parlem non negalur ab auctoribus pri- dicetur. Ergo non potest facere, quin pecunia, qua?

ma? senlenlia? quoad postremam verô pendet ex di- datur in compensationem excessûs fructuum delur
;

Clis supra de nialeria simonia! contra jus divinum , sub pro illis ut annexis spirituali titulo, ergo non potest

quà oslendimus comprehendi ecclçsiaslica bénéficia, ei'ficere, quin detur pro ipso titulo, juxla regulam lex-

ex quoprineipio apertè dedueitur b;ec pars, ut osten- lûs in capite Si qu.is objecerit, 1, q. 2, qvôdubi est ta-

sum est. In hoc orgo ditferl Ikvc simonia, seu permu- lis connexio, qui unum vendit, nihil invenditum re-

talio, ab illà quse simpliciter fieri potest privatim in- linquil. Quod maxime ac necessariô procedit in his

ter bénéficia pura, illa enim non est simonia contra lemporalibus, qua? conse(|uenter ac dependenter sunt

jus divinum , sed contra humanum , ut dictum est, annexa spiritualibus. At verô dare pecunias pro spiri-

ha?c autem eliam contra divinum. tuali titulo, est contra jus divinum, ergo licel fiât ex
Dico secundo : Permutalio beneficiorum inœqua- auctoritate episcopi, eamdem malitiam retinet.
lium in fructibus cum adjectione pecunia: ex parte 42. Dico tertio . Nihilominùs probabile est hoc pos-
tenuioris, etiamsi fiât in manibus cujuscumque pne- se fieri absque simonia auctoritate Papa?, non permo-
lati inferioris summo Pontifice , simoniaca est , et dum propria? permutationis, nec per propriam dispen-

contra legem Ecclesia', et contra divinam. Haïe asser- sationem, qua? in jus divinum non cadit, sed permuta-*
tio de propriâ pern.utaiione intelligenda est , nam de tionem factam ex parte materia?, et quasi novura jus
transactione infra dicetur; babet enim specialem ra- ex parte ipsarum rerum, instituendo. lia videtur ex-

tionem. Hsec aulem conelusio quoad primam parlem plicare mentem suam Cajet., ut patel ex secundà ob-
de jure posilivo non videtur negari à priori opinione, jeclione, quam facit cum responsione; snpponit enim

pra'sertim à Cajelano, nt siaihn dicam ; alii enim sum- debere intervenire Papa' auctorilatem. Idem snpponit
mista' niliil déclarant, sed absôlntc loquuntur. Hanc in secundà responsione ad primam objectionem, ubi
etiam parlem expresse docûit Glos. ibi communiter loquitur de illo casu in quo benefieum duUos babens
probala in dicto c. Cum pridcm, de Pact. Prohalnrque reddilus, pro benelicio illos babenle permutatur, re-

sufficienter bit. argumente facto pro secundà senlen- compensalione l'aelà per pecuniam ; eensej t-niiii, fieri

tiâ, quia eommutilio spiritualis rei pro materiali , et posse ex plenitudine polt;slalis Pafffi, el non aliàs.

maxime pro pecunia , ila est in jure prohibita , ut Unde idem sentit eliam quand) récompensai!

nullius superioris auctoritate henestari possit, ut pro parle fructuum, aliàs illo modo son Batisiacerel ob-

apertè colligitur ex capite oit. de Rerum permut. jectioni. Pntterea hoc lenet apertè Clos, in dicto cap.
;

ubi paclio fada judicum aibitrorum auctoritate illi- Cum pridem, et omnes canonisla-, qui pulant simo-

cita judicatur propter intervenlum rei pecuniariae; et iiiaui in vendiiioue beneticiOFum solùm esse contra

in capite Cum prid,-m , de Pact., pactio rei spiritualis jus positivum. Nos autem eo modo quo supra diximus,

pro materiali adeô turpis judicatur, ut nec Papa ipse li, et veudere b.uieliei foinialiler sit rouira jus di-

illam soleat tolerare, aut admitlcre. Denique probi- vinum, nec Papa possit in eo dispensare, nihilominùs
bilio similis pacti valdè absoluta est in jure, ut prae- posse per Papam fieri, ut pecunia intercédai sine em-
(

ter eitata jura) babetur in capite Ntnàrd, 19, q. 7, ubi ptione, ita lue dicimus, fieri non posse, Ut spiriluale

dicitur : Nembii refjum nui cuiquam homhmm Hceat, etc. pro temporali pennnleiur. ne |ue in hoc cadere di-
«31 DE S1MON1A. (i5i

spensationem, et nihilomiuùs posse inutare niaiûriam prohibe!

|f prohibe ne compensatio, qu* dalur pro temporal!,

illam, saparando à pinguiori beu«licio par loin fpu- I

i extendialur ad spirilualia, nec etiam aliquid ampliùs

tiiiuin, «'. applicando illos in *ust«niaiiommi alieriug detur bue titulo; lune enim propriè misctronlur con-
qui tenue boneficium recipit, ulconcedendo, utfruclus Iractus, el hic nulla est in illo levtu difficultas. Doca-
sic separaù peounià compum»entur. Vol «liaui potest pitulo autajp Quœrenii, jam salis diximus.
penniiiere, ut aller qui benelicium pingue recipit, dut li. Haliones aulem senlentiie posterions probant
aliquid alieri, non in compensationem vol permuta- primas duas asserliones nostras el non procedunl
tioneiu pro fructibus spirilualibus, sed in congruara contra lerliam, quia falemur, juxia illam non ficri

sufcicniaiioncm cjus, qui leiuiius beneficiuni recipit. permutalionem lemporalis pro spiriluali, vel annexo
Esi enim in potosiaie Pontifias dispensalio et appli- spiritual], sed aul fieri pro rcdemplione lemporalis
caiio lalium fructuum, cl ad eiun perlinet providerè oneris jam separati à titulo spiriluali, vel applicari

inodum r[iio ulerquc rclincat eongrueniem suslcnla- per Ponlificem aliquid temporale ad suslenlalionem
tioneui, vc: stipcndiuni proporlionatum, ci ideô potesi et stipcndiuni habentis tenue beneficiuni , eamquc
denudare lalcin pecuniam à raiione pretii, et illam ad- mer i lu exigi ab co, qui beneficiuni pingue ab Ec-
inillcrc loco siipendii sustentaiionis. Quod jure con- elesià recipit. El ila cessant alia incommoda, quai
Sliluio per Por.nliccin, si pura sit inlcnlio, cessât si- ibi inferunlur. 111a enim simplicitcr non licenl ; inter-

monia, quia cessai vendilio. Quia tanicn hoc pericu- vcnienle aulem ponlilicià auctoritatc, et faclà modo
losum est, cl malain speciem habet, ideùnon consuc- debilo et non per medum vendilionis, aul proprke
verunt pontiliccs ordinariè hoc penniiiere, ut supra commutaiionis, possunt sine inconvenicnli ficri, ut
dixi, cl ex juribus proxime cilalis constat. expîicaium csi, cl ex sequentibus illationibus majjis
13. Halio ergo prioris sciilcnliai soliun habel lo- consiabil.
cuni, supposilà hujusmodi coucessione ei mulatione an permu-
15. Ex dictis ergo facile intelligi potest
faclà per I\.ntilicem; illâ verô scelusâ, non valet solà imponendo pensionem alieri co-
tatio bencliciorum,
intci lione purgare simoniam, quia non potest niutarc Dicendum enim primo pro-
nnu, simoniaca sit? est si

naiuram talis mai eria1 , nec dissolvere annexionem fru-

esse aperlam simoniam, etiam
prià aucioritaie fiai, si
ctuun: ad lalcin spiritualem titulum, nec novam lacère.
ad perniulanda benelicia pnelali aucioriias interve-
Caput auleni Ad quœsiiones, vcl non est ad rein, vcl
niat, qui de pensionc nihil novit. Hoc est ccrlum
poliùsprobatconirarium. lbienira non agebatur de per-
apud omnes, quia ibi inlcrvenil pactio cvidenler pro-
muta tionibusbeneficior uni, sed Ecclesiaruin, quxeranl
hibila in jure, ut visum est. linde iulerunt aliqui ta-
uniue duobus monaslcriis , cl consequenler ab cis
lem simoniam esse de jure positivo, ut sentit Sol.
possidebantur, non titulum beneficii, sed in proprie-
Credo tamen esse conlrà jus divinnm, quia cvidenler
tatem ad suorum conventuum sustentationem, ut Co-
dalur spirituale pro Lcmporali, talis enim pensio pro-
var. et antiquiorcs supra citati advertunt. Et in uni-
priâ aucloiilatc imposita nicrè lemporalis est, et pre-
versum dicunt jurista*, bénéficia perpetuù uniia mo-
tio sestimabilis.
nasterio jain non reputari ut bénéficia, sed ut bona
16. Secundo est idem dicendum, ctiamsi lalispernm-
propria monasterii cui unita sunt, ut videre liect in
tatio et pactio fiai cum auctorilaie pralaii inferioris
Ludov. Goinez in Regul. de Fnflrmis, quacstione 15,
Papœ, quia illi concessmr. non est, ut possil permuta*
elMand., qmest. 10, et aliis in Cleinen. unie de Ile-
lioneni faccre, nisi pure el simplicitcr, ut paulôanlea
script., et in Clément, unie, de Séquestrât, posses.
probatum est. Et '.radilQuinlil. Mandos., deSignaiur.
Quia verô Ccclesia: licèt unit* nabent duplicia bona
grat. tract, de Permut. in fine, el Sot., dicta q tues t. 5,
qua'dani perlinenlia ad jus decimarum, quod semper
arlic. 2, el qua-st. 7, art. 2, el colligitur ex capilo
gpirituale est, et propriè perlinet ad Ecclesiam ut ta-

lis est, alia perlinenlia ad possessiones, qua; siniplici- unie, de Herum permul., in G, ibi, Libéré et sine fraude.

ter sunl bona temporalia immobilia, et per se non El ratio est quia episcopus non pclcst faccre divisio-
'
nem in benefieio juxta lit. il bénéficia sine diminulio-
liabent annexionem aliam ad titulum spiritualem, sed
fiolùm suntsubdominiolemporali Ecclesue, ideodixit |
ne conferanlur. El caput : Msi essenl, de Prab., ibi

Ne forte circa provenait aliqua videatur facta sectio

ibi Ponlifex, ecclesiam pro ecclesià esse simplicitcr
conmmiandam, in quo nostrre sentenlia; favet, et in- prioratûs. Unde fil argumentum; nain vel pensio

ler possessiones, si permuteniur, posse fieri recom- imponilur bcnelicio, el hoc ordinario jure non ca-
pecunià, inœquales sint, quia iHu; dit sub episcopi potestatem, ut probant dicta ju-
pensationem in si

merè sunt temporales, quod nihil facit conlra ca qua3 ra, et csl communior sentenlia, cl praxis, ac slilus

diximus. Imù addil Pontit'ex ita esse illam duplicein Curia; : vel imponilur persoiuc bcncliciali, et sic csl

permutalionem faciendam, ut conlractus non mi- onus merè temporale, quod imponi non polesliu com-
sceantur, ubi non prohibet, quin possint simul fieri, mutalione beneficii ut osiensum est. Sed objiciunt
el unus non sine alio, quia non proplerea miscentur, aliqui ex diclo capite Ad quœsiiones, de Rerum per-

contrahenti- mutât. Nain illud de pensionc intelligit Solo, et tamen

licèt concomitanter liant, et liberum s'il

Papa non conslituit pensionem, sed approbat ab

bus non facere unum sine alio; nec prohibet quin ibi

episcopo imposiiam. Sed icxtus ille non inducilur ad

possint fieri per nioduni unius virlutecoulinentis plu-
ra partialia, quia hoc non perlinet ad simoniam, sed il rem ; lum quia, ni dixi, non est in eo sermo de per-
633 CAP. XXXIV. DE PERMUT. INyEQUAL. RENEFIC. CUM RECOMPENSATIONE, etc. 634

nuilaiione beneliciorum; luiu cliain quia inilla mcntio dignius, non videtur exigera pensionem, nisi ad coiu-

(il de iuiposilione pensionis, sed de compensandà per penaationem sui beneficii, unde cùm illo excessus spi-

pecuniam inaequalitalepossessionuin; tura eliam (]uia ritualis sit, spirituale pro lemporali commutatur, (|Uod

si agerelur do peosioac, non oporteret distinguera iia est contra ju-> divinum, ut \>c\ potestatem Papai

contractas et res permutâtes, sicut Pontifex ibi mo- bonestari non possit. Neque ibi babel locum mulatio

nuit. Patet quia pensio auctorilate superioris posset materix, quia nec illa major dignilas spiritualis potest

super Ecclesiam et super spiritualia jura imponi, ut separari al> uno beneficio, el alteri conjungi, nec
staiini diceinus. Quocirca illa compensatio pecunia- lemporaUs pensio, quanlùmvis spiritualis fiai, censé-

ria, qux ibi probalur, non perlihet ad potestatera im- lur compensare illiim excessum, nisi ralione sua: lem*

ponendi pensionem in beneficio, sed ad polestalem poralis commoditatis. Aliunde eliam videtur esse illa

alienandi possessionem lemporalem Ecclesix in ulili- quxdam indebila dislribulio ecclesiasticorum reddi-

talem ejus. luum, quia major dignilas ex se postulai pil guiores

17. Tertio, dicendum est permutaiionem beneficio- fructus, ut modo coiivenienti sustentelur, et cum dé-

rum inxqualium iu lemporalibus provenlibus factam core ; ergo contra rationem est dare alteri beneficium
cum onere pensionis in pinguiori beneficio, si auctori- dignius, et illi pensionem imponcre solùm propter
late Pontifias liai, nuliam liabere labem simonix. Hoc majorem dignitatem. Sed nihilominùs boc non appa-
etiani certuni est ex senlenlià omnium. Et constat ex ret intrinsecè malum, nec semper damnandum. Nam

usu quolidiano. Et ratio est quia si altendamus jusca- inprimis si dignius beneficium est etiam pingnius,
nonicuin, Pontifex potest seeuni dispensais, vel certè non erit absurdum moderatam pensionem illi adjicere,
non obligatur illo, liac maxime in parte, quia prohi- dummodô pro qualilaie dignitatis el oneris sufiicienles
bilioncs lalx in hàc parle ad inferiores prœlatos re- redditus beneficio relinquantur ; luncenim succurrere
ferri videnlur, ut colligitur ex capite Prohibemus, de potest Pontifex incommodo lemporali allerius sine

Censibus. Si verô altendamus jus divinum, bic non in- respeclu ad digniorem qualitalem beneficii. Deinde
lervenit respeclu Pontilicis, vel quia pensio ab eo im- licèt in quaniitate reddituum non excédai, si aliunde

posila causa pernuitaiionis, spiritualis censenda est, honesla causa intercédât, qux possit niovere Pontifi-

quia dalur cum spirilualî onere etraiione illius, et ita cem, prxler excessum in qualitate spirituali beneficii,

seniper commutatur spirituale pro spiriluali. Yel ceriè ut quod persona, qux illud dimiltit, magis indiget,

quia, esto imponalillam simpliciter ul temporale quid, vel quod aliàs est dignior, et magis de Ecclesiâ benè
polest illam separare à beneficio pinguiori, cl illam mérita, vel eliam quod beneficium aliud non solùm
conferre ut merè temporale commodum ejus, qui re- minus dignum est, sed etiani magis. laboriosum et
nuntiat pinguiori beneficio; non tanquàm pretium re- onerosum, tune fieri potest ut non solùm simonia noa
nunlialionis, sed dispensaloriè illam conferendo in vitx intercédât, verùm etiam nec sit injusla distribulio vel

subsidium. El ita nuliam babel rationem prelii, quia non illicita dispensatio, quia vilium simonix purgatur eo
ex permutantium commutatione, sed ex provideniiàsu- ipso, quod pensio non datur inluitu compensandi spi-

premi pastoris confertur. Et in boc est magna differen- ritualem dignitatem, et pensio fit jusla ex causa bo-

tia infer Papam et inferiores episcopos : nam inferio- nestà.

rcs non possunt ita dispensare ecclesiaslicos reddilus 19. Atque ex dictis in boc et prxcedenlibus capi-
ad suum arbitrium etiam prudens, sed solùm juxta tibus voncludere possumus conditiones necessarias,
concessiones cauonura, cl ideô quando Los limites ut permutationes in materiâ beneficiorum pure et
transgrediimlur, nibil faciunt. El consequenter admit- absque simoniâ fiant. Possunt enim ad quatuor brevis-
tendo illicita pacta, non solùm peccanl contra jus bu- simas revocari : prima est ut res ips;ie permuiapiies
manum, sed etiam contra divinum. Sicut dispensando sint naturà sua, et quod jure ecclesiaslico probibitx
in volo castitalis, non solùm contra jus bumanum, non sint per muta ri, et bùc spécial quod ulraque
ged eliam contra divinum peccant, quia usurpant ju- sit spiritualis et Iransfcribilis in alium, etc.; secunda
risdiclionem, quam nonbabent : Pontifex aulemutendo est, ut pcrmutaiio fiai auctoritate superioris prxlali,
sua potestale, potest tollere materiam simonix, vel ad quem de jure id spécial; lerlia, ul sine aiicioritale
anneciendo temporal ia spiritualibus, vel illa separan- Pontilicis nullum omis iraponatur, neque aliqua exa-
do, et alio juslo litulo ea conferendo; quà mutatione ctio liât; quarla, ut nulïum paclum inter parles pri-
fada, i;ec contra bumanum, nec contra divinum jus valim fiât, nisi in ordine ad consensum Pontilicis vel
peccat. Aique ex bac assertione constat, nibil peccare prxlali, qui possit illi auctorilaiem dare; et bùc spé-
permutantes, si inter se priùs tractent, et conveniant cial ut non fianl pacla quôd unus solval omnes «pen-
de pensionc imponendâ cum ordine ad consensum sas, vel expédiai suis sumptibus Rullas ad ulrumque
Pontilicis, ul palet ex diclis in capite superiori, quaj permutantium pertinentes, et similia, qme simo-
bic possunt applicari cum eisdem auctoribus. niaca sont, nisi Pontifici deelarentur, et ipse consen-
18. Sed quid, si unum beneficium sit dignius alio tiat. VideNavarrum, lib. 5, cons. tii. de Simon., cons.
in spiritualibus; poleritne Pontifex acceptare permu- 50 et .M. I>e aliis verô condiliomlnis, qu;e ad inju-
taiionem, imponendo pensionem super dignius bene- stiiiam \tl bonestatem integram talis permutalionis
licium ? Respondeo, faclum boc magnam pruc se ferre neoessarix sunt, ut quod liai volunlariè, sine vi et

speciem simonix, quia qui prxbct alteri beneficium fraude, cl ex juxtà causii, et similibus, bic non agimus,
685 DK SIMON1A. 636

<|iii:i bie non tractamus pér se de beneficiis, et eorum ; dignsê personne et propler honesinm finem, sine Ec-
pWmiilatione, sed solùin quatenùs in eâ cavcndâ sii clesion offensione Vèl proximorurti. Renique si ipso

siiiKinia ; reliqua in propriufti locum remiltimus. renuntians per se posset spoliare se benelicio, et trans-

CAPUT XXXV. ferre illud in IYtnim dignum , non malè faeerel

volen !o illud daic Petro, et non alteri ; nunc aulem
An retfuntiaho beneftcii in favorem terlii simoniam
quia née per se pote>t se spoliare beneficio sine au-
continent '.'

ctoritate prœlati, juxta caput Niti cum pridem, cum

l.Sieut proximè de permalationedicebamus, ita in
àliîâ, de Rcnunliât., nec potest conferre benelieium De
ppaesenti non est à nobis traclanda iota materia de
modo
Iro nir-i per prœlatum, ideù renunliationem illo
resignatione, seu renuntiaiione beneficiorum, sed so-
facit in manibus praJali ; nibil ergo peccat ex naturâ
lùin quatenùs itihujusmodi actionesimoniaintervenire
rei loquendo.
potest. Dicitur ergo renunlialio beneftcii abdicalio
5. De jure autem ecclesiastico commnniler dicitur
volnnlaria, (jnà qnis se libéré spoliât benelicio sno,
hoc éssé prohibilum, et ita hanc numerant in ter si-
illudw diniiitii ; a;_:in)us enim de expresse renuntia-
monias de jure positivo, Glos. in cap. Ex parte, l,de
tione ; nam tacila ad pruesentem maieriam nihilreferl.
Dimittere, quam sequilur Ab-
Oftic. de leg., verb. ibi
Hujusmodi aulem renunlialio interdùm lit causa per- num. Idem Glos.
bas, 4, et alii. 1, in capite Dilecto,
mutationis, de quâ in superioribus capilibus dictura
de Pnvbend. Idem sentit Panormilanus in cap. Non
est; aliqnando verô per sese gratià suî, nt siedicam,
satis de Simon. ; Arcbid. in cap. Quicumque, 1, q. 1 ;

solelque dici renunlialio simples, de cujus ratione

Pnvposit. in capite Ordinationcs , num. 53, itaexpo-
ut valida esse possit, eliamcst, ut in manibus pra?laLi nensGhssam ibi, et eodem modo lo.juitur Angel.,
fi-.it, qui eain aceeplet, juxta c. Admonel, et c. Quod in
verb. Simoma, 3, num. 59, et Sylvest., verb. Permuta*
dubiis, de Rcmint. Quatuor aulem inodis potest luvc cap. 23, et p. 2, cap.
tio, q. 6, dub. 2; Redoan., 1 p.,
renunlialio fieri in manibus pralali primo pure et 2
10, nbi aliosrefert Anton., p., titul. l,cap. 5, § 11;
:

absolntè, id est, sine onere pensionis, et sine désigna-

Navar., cap. 25, num. 107, Addecimum; RebulTus in
tions personse cui conferatur; secundo pure et non de Renunt. condit., num. 1; Ugolin., tab.
Pract. tit.
absolutè, sed sub eondiiione ut delur Pelro benefi-
1, cap. 28, § 2. Potest autem probari illa probibilio
cium tertio nec absolutè, ut detur tali cum tali pen-
;
ex generalibus regulis juris, quôd in bis spiritualibus
sione ; quarto absolutè, et non pure, sed cum pen- non débet intervenire pactio, modus, vel condilio.
sione De primo modo nulla est difflcultas, quia nec
Negari enim non polest, quin in lali renuntiaiione in-
per se malus nec probibitus. El potest fieri non so- terveniat eonditio; nam sub illà fit, ut detur buic, et
lùm in manibus Papae, sed etiani iuferiorum pralato- f
non aliàs, et consequenler inlervenit pactum : Fado
rum, exceptis episcopalibus vel simiUbus; et licèt ut facias, scilicel, renuntio, lit nepoti conféras. Prae-
Pius V interdùm suspenderit omneshas resigoaliones, ! lerea ad hoec inducitur texlus in cap. unie, de rer.
et sibi reservaverit Const. sua 45, in cap. Officiant , Permut.. in G, ibi : Secunditm formant jims; indicat
postea abslulit suspensionein cum cerlis limilationi- enim, illam esse quamdam juris permissioncm, quœ
bus, ut infra videbimus. Itaque Iisec renunlialio nibil probibitionem supponit. Item ibi : jEquilatem prœfe-
ad simoniam périme t ; nisi l'ortasjsè quaienùs pro illà
rentes in liàc parle rigori quibus vertus signilicalur
,

taciendà pecunia inlervcnire potest; sic enim materia in rigore juris resignationem factam sub illà conditione
est shnonuc ut supià dielum est. posse acceplari ab episcopo rejectâ conditione tan-
|

De secundo modo renunliationis sub conditione,

2. quàm inutili et contra jus ; et licèt ibi sit sermo de re-
certum existimo, non continere simoniam contra jus signatione factâ ad permutationem, eadem ratio est
divinum. lia supposuit Solo tanquàm clarum in bâc de simplici renuntiaiione, tum quia ratio illius textûs
malaria, in d. q. 7, art. 2, in principio, Covar. laie, est, quia renuntians non esset suum beneficium re-
lib. 1, c. 5, nam. 5 et 5, Sylvest., verb. Renuntiatîo, signalurus, nisi gratià talis permulationis ; hrec autem
q. 6, et verb. Simonin, qusest. 15, dicl. ; Anton. 2 patio locum etiam babet in eo, qui non esset renun-
p., lit. 1, cap. 5, § 11. Ratio verô est, quia in illà ro- personœ; tum quia non
liàlurus, nisi in graliam talis
nuntiatione sub conditione non dalur spiiituale pro est digna majori favore renunlialio propter permuta-
temporali, imà pro nullà re dalur sed gratis offerlur, tionem faeta, qnàm faeta propler liberalem benefi-
non tamen cuilibel, sed solùm buic cert;e personne, in centiam. Favet eliani Clem. , unie. eod. ibi : Ne cen-
cujus lavnrem resignatur. Hoc aulem non est contra cessione juris utentibus, ubi Glossa sentit esse jus no-
nec prêter verba Cbrisli : Gratis accepistis. gratis date; vum mitigans antiquum rigorem. AITertur etiam pro
nec enim dixit : Date omnibus, nec prohibait dare bàcsententià cap. IHlec to, de Pra'bend., ibi : Libérait ter
buic poliùs quàra illi, sed solùm injunxit ut cui dare- rcsignavit, seilicet, in manibus archiepiscopi intenden-
tur, gratis darelur. in illà aulem renunlialione dona- tis nepoli renuntiantis providere, ubi ex parte episcopi
tio graluita est; tamen renuniians, quantum in se est, supponitur intenlio, cui renuntians ponit se confor-
non vull dare nisi buic, nec vult spoliari, nisi in gra- mare. Videlur autem tanquàm necessarium supponi
tiam ejus. Talis ergo renunlialio ex vi juris divini si- quôd liberaliter renuntiavit. Accedit moralis ratio non
nioniaca non est, imô nec per se niala , si alias cir- contemnenda, quia lire renuntiationes iu favorem ter-
cumstantias honestas habeal , ut quùd fiât in favore i lii expositne sunt muHw fraudibus et deceptionibus,
 637 CAP.XXXY. AN RENUNT1AT10 BENEPH3I1 IN FAVOREM TERTII CONTINEAT SIMON1AM. 63S
unde pra.'snmuntur BÎmoniacse ex alio capile, nimirùm apponit inotlum servandum in provisionc beneficii
quia non prxsumitur aliquis spontè îvimntiare, juxta posl ractam renuntiationem, qui potest intelligi adili-

cap. Super hoc, de Renunt. et multa, quae congerit tus, vel tanquàn: necessariUS, et Bub obligation!', vel
Tiraquel. in leg. Si unquàm, verb. Donatione, num. 20(> solùm ut inductivus pradati ad illum modum servan-
et sëquenlibus. Unde prsesumitur non gratis faeere, duin, quantum renuntians, possit inducere.

sed cum nliquà pactidne illicite, et ideô ad vitanda 6. Dico ergo inprimis, renuntiationem sub condi-
li;rc pericula merilô poluit Ecclesia talent renunlia- tione rigorosâ, et suspensivâ, ut declaravi, fieri non
tionem in universum prohibere. Accedft quod in bis posso, nisi in manibus Papse, ab inl'eiioribus aulem
PenUnlialionrbus solet esse qusedam imago hacreditarix praelatis admittendam non esse. Hoc videtur esse
suceessionis à patmis ad ncpotos, quam jura maxime contra Sotum, et ex parte contra Covar. ; est tamen
odcnint. juxta communem senlentiam. Potest verô probari
•i. Ilec verô jura non vidcnlur satis ostendcrc uni- primo ex generali probibiiione paciscendi in bis rébus
versalem prohii>itioncin scriptam ; nain generalis pro- sacris, quia illa conditio in tanto rigore sumpta, vide*
bibitio pactionum non extendilur ad hanc renuntiatio- lui pactum inducere. Sed bx-c probatio non est uni-

nem, quia in illà per se loquendo, non solet inlerve- versalis, quia reverà potest fieri sine pacto, quia cum
nire pactum, sed sola declaralio et limitalio volunta- eo, in cujus favorcm lit rcsignalio, nulla paetio pro-
lis rcsignanlis qua: cùm sit libéra ,
potest limitato cedit, ut supponimu8 ; agimus enim de purà et simplici

modo velle resignationem quam gratis et sine ullo renunliâlione. Nec etiam cum epis,copo, quia potest
pacto faeit, ut dixi. In cap. auteni Unie, de rer. Per- ille n >n consentire, et absque ullà conventione pro-
mut., in 6, non est sermo de renunliâlione simplici, cedere. Secundo ergo probaïur ex perpétua Ecclesiaî
sed de permuiatione, quse magis odiosa videlur, et de
j
tradilione et consueludine, quam onmes dicli aucto-
illâ dicitur secundiim formant jtiris, non permiltcntis, res referunt, qu;c babet ut ii.foriores pryelati laies re-

sed ponentis conditiones in permuta lione servandas, nuntialiones non admit tant, vel eis non obligentur,
juxta cap. Quœrènti, quod ibi Glossa adducit. Illa au- Ut etiam Covar. fatelur; quse consuetudo déclarât
teni ver ba, œquitatem prœferentes rigori, non prnpler Ponlificem sibi réservasse bas renuntialiones propler
renuntiationem accepiandam, sed propler excluden- earum periculum. Unde sicut votum castilatis, v. g.,
das exspectalivas, posita sunt ; de illà enim re in illo e^t reservalum Pap;e quoad dispensationem ex usu
capitc agebatur. Similiier etiam in d. Clem. unie, non non scriplo, iia dicere possumus bas renuntialiones
est sermo de eoncessione juris ad renantiandum sim- esse Papai reservatas, et consequenter non posse ab
pliciter ; nullibi enim lalis concessio in jure reperilur, inferioribus exerceri. Tertio ita boc declaro, quia se-
ut dixi. Est ergo sermo de eoncessione permutalio- cundùm commune jus non potest benelicium aliquod
num, quscin jure expresse fada est, et illa forlassè conferri alicui de novo, nisi priùs vacet, sicut in per-
est juris novi contra antiquum rigorem, inde verô inutalionibus videmus juxta cap. Unie, et Clem. unie,
nullum probabile argumentum sumiturad prsesentem de rer. Permut.; at in eo casu non vacat beneficium,
causam. In dicto aulem cap. Dilecta, in verbis allega- donec alleri designajlo benelicium couferatur, quia
tis solùm narralur factum, et fortasse per illam vocem, non priùs impletur condilio, ut benè intellexit Re-
tiberuliler, non excludilur conditio scu designatio per- buffus supra; ergo non potest fieri sine aucloritatc
sonae, sed pactum onerosum, quod certum est esse quas est convenienlissima Ecclesiae hœc prohitio,
prohibitum, ut dicemus. Ex jure ergo scriplo nibil lia- !
Papse. Denique conjecturée, supra adductœ, propter
bemus; quin potiùs diclis juribus opponi posset cap. suadent, non defuisse Ecclosiœ banc providenliam, et
Cùm universorum, de rer. Permut , ubi ab uno clerico idem videtur supponerc Pius V, in Molu sialim ci-
facta in favorcm nepoiis alterius, et non improbatur, lando.
qui tamen texius etiam nibil probat in contrarium, 7. Sed qnreres an illud peccalum contra lalemprolu-
quia licèt factum referatur, non approbatur nec exa- bitionem commissum, sit simonia, quia probibita. Res-
minalur, quia non peilincbat ad causam. pondeo 1 : Si prsecedat pactum cum episcopo, v. g.
5. Ut ergo banc rem declarem, suppono duplicem quod ipse acceptabit renuntiationem et conférai bene-
sensum babere posse conditiunem illi rcnuniiaiioiii Qcium personae designatx, sine dubio est simoniaca
oppositam. Unus est, ut retineat rigorosam naturam renunliatio; et in boc casu videntur posse inlerpretari
conditionis, qui: est sùspendere actum, ideôque p >s- Angel., Sylvci. el inulii ex aliis aueloribus ; nain so-
sumus illam voeare eôndilioncm suspensivam renun- lùm damnant banc reiiunliationem laclam cum pa-
tiationis, quia qui sic reniinliat, nùn absolut:; reiiun- cto. Quod verô boc sit simonia, saltem quia probibita,
liat, nec rcnunliatio consequitur effectuer), douce con- sufficienler probaïur ex juribus probibenlibus pacla
ditio implealur. hein lalis conditio de se inducit obli- illicila in bàc materiâ. Item illa obligatin ex parle
gationein pradaio in cujus manibus lit renunliatio, ut episcopi videtur esse quasi quoddam omis , vel obse-
non possitdare bciielieiuni alicui, nisi implendo con- quium pretio xslimabile, et ex bac parte censeri po-
ditionem, quia alias renunliatio non babet cll'ectum test illa simonia contra jus divinum, supposila insli-

ideôque non potest renuatians privari beneficio suo : tulione biimanà circa provisionem beneficioruin. At
abus sensus est, ut conditio sit lantùm modus qui non verô si paelum non prxccdat, sed resignans lemerè
suspendit efferlwn actionis, scu renunlialionis , sed intenlel lalem renunlialionis modum, licèt malè faciat,
 G39 DE SIMONIA. 040
dob videtur propriè simoniacus ut probat ratio Suti , per se novam aimoniain operalur, quia nîhil spirituale

et Covarr. quia ibi non est commulatio unius pro

,
confert propler temporale, nec ex aliquo oneroso
alio, nec realis, nec menlalis, nec expressa, nec ta- conlraclu. Nihilominùs tamen existimo non benè
ciia ; siiaonia autem solùm in voluntariis commula- agere , ul ex secundo palebil.
tiunibus, qui; nul vendiliones sint, vel imaginem 10. Circa secundum ergo Covar. supra mulla dicit :

earuin habeanl , invenilur. Item ibi nullus est contra- primo posse prxlatum licite, et validé, ac firmilér,
ctes onerosus, sine quo non est vera simonia. Assum- et sine periculo irrilationis, dare beneficium persona;
ptnm palet, quia ibi laniùm est voluntas donaudi désignât»; à renuntianle, si alias idonea et digna sit,
litnitata ad talem personam , et non est onerosa epi- quia nullojure boc illi est proliibitum, sed solùm ut
scopo, quia potest illam non acceplare, si voluerit. non det beneficium lanquàm obligalus ex conditione
8. Diees : linô ibi etiain videtur esse omis pretio resignanlis, vel ex alio pacto. Si autem aliàs judica-
aeelimabîle, quia obligatur episcopus ad non dandum veril talem provisionem beneficii e-,se congruam et
alteri beneficium, sed tantùm huic. Respondeo sim- juslam, nullojure probibetur, illam non facere; nam
plfciler non obligari , cùni possit non acceptare rc- eam faceret honestè, si renunlians non enàsset in
nuntiationem ; si autem illam acceptet, quando potest, modo renunlialionis, eur ergo débet vel ipse privari
licèt eoarctetur ejus potestas ad istuui, id non est ex libertale sua propter errorem alterius ; vel persona
obligaiione illi iinposità, sed solùm ex naturâ et modo illa terlia puniri in eo quùd non deliquit , maxime si

talis resignationis, et ex conditione illi adjunctâ. Nain j

delicto renunlianlis cooperata non est? Secundo dicit
aute renuniiationem nulli poterat dare taie beneficium, po-se praelalum, si velit, rejicere conditionem , et ac-
[

invito possessore, et ideô quod ex voluntate ejus ceptare renuntialionem , ut absoluiam et puram, et
possit dare illud huic, et non alteri , non est oi'.us, nec dare beneficium alteri digno , collalionemque futuram
obligalio illi imposita , sed solùm limitatio consensus esse validam. Probat., quia ipse non tenetur acceptare
ex parle habentis beneficium. Unde etiam in Papa bon '

conditionem. Adde quùd luec condilio babetur pro

locum babet, tamen nulla obliga-
ut slatim dicitur, ei non adjectà, ut Boer. dixit in iract. de Dignilate lega-
tio vel onus Papa: imponilur. Adde toinm id non esse torum , q. 2; qui potest pro bac senientià referri,
pretio sestimabile ex parte praelali, si persona desi- pro quà etiam Covar. refert Joan. Slaphilxum de
gnata sildigna, quia solùm est usus quidam legi- Lilter. grat. et just. Tertio addit licèt talis collatio
limus spiritualis poteslatis. Diees In hoc est ille : alteri facla ex rigore juris rescindi non possit, ex
simoniacus, quia vult disponere de suo beneficio, ac xquitate rescindendam fore à Papa vel judicibus ab eo
si esset ejus absolûtes dominus. Item ille peccat con- designatis, juxta Clem. unie, de rerum Permutât.,
tra religionem, et non alio gencre irreligiosilalis. et cap. Inter cœtcra, de Prcebendis.
Respondeo, probabiliter posse boc defendi tamen in ; 11. Nihilominùs in boc puncto probabiliùs videtur
rigore magis videtur illud peccatum genus quoddam non posse prxlatum inleriorem sine licenliâ Papx ac-
injustit'ue in materià religion is, quse sacrilegiam in- ceplare licite talem renuniiationem , et dare benefi-
cludit, quia ille vult usurpare jurisdiclionem et potes- cium juxta conditionem apposilam à renunliante,
_

tatem dispensandi bénéficia ecclesiaslica contra dispo- etiamsi id non facial ex vi illius, sed suo arbilrio. lia
silionem juris. Quamvis enim non vclii ille conferre ! videnlur supponere omnes doctores, qui damnant ut
beneficium sine aucloritale pralali , vult tamen re- illicilas bas renuntiationes , maxime cùm illas dam-
stringere etlimitare polestatem ejus, et sibi successo- i nent ut simon iacas ; nam actes simoniacus est invali-
rem designare contra reverenliam debitam rébus j
dus, unde in virtute illius nibil lieri potest. Deinde
sacris, et contra prselati jurisdictionem. Magis ergo | esto non sit in rigore sunoniaca renuntiaiio , est ab
videtur illa quxdam irreligiositas cum attentalà inju Ecclesiâ prohibita , ne liât in manibus prxlali Papa;
stitià, quàin propria simonia. Accedit quôdinnullo inferioris sine ejusdem Papa; concessionc. Unde con-
canone bxc vocatur simonia De pœnis autem simo- sequenter provisio beneficii secundum talem renun-
nix, an illas lune incurrat, infra videbimus. liationcm, est Pape reservata ; ergo malè facit epi-
9. Sed quxres an possit episcopus renuniiationem scopus usurpando illam. Prœterea illa renunliatio
illam acceptare absque simonia , item quid facere et ex vi probibilionis est nulla ; ila enim communi
possit vel debeat si illam acceptet? Cirea primum usu et sensu doctorum illa prohibilio intelleda est, et
Covar. supra cum Solo ait quùd lieèt prxlatus illam ex vi conditionis suspendit eflectiim , ila ul benefi-
acceptet, nulluin aderit vitium sallem simonia). Imô cium non vacet, douce cum afi'cclu alteri couferatur ;

addit nihil agere contra juris prohibitionem , eam ergo non potest episcopus conferre taie bei.eficium ,

acceptando., dummodô conditionem non approbet. Ego quasi implendo conditionem, ut beneficium vacet et
verô existimo quidem non fore simoniacum pratalum, conferri possit; nam boc excedit potestatem ejus, ut
etiamsi acceptet renuniiationem , et conférât benefi- dictum est; et quanlùmvis dicatur non operari ex
cium person;e nnminatx à renuntianle, dummodô id conditione apposilâ renunlialionis, negari non potest
faciat non ex obligaiione aul pacto , sed merà ac libéra quin in efi'eclu id faciat (quidqnid sit de intcnlione
voluntate. Probalur ex dictis, quia si renunlians non ejus), ut magis ex seqnenti asserlione palebit , et
est simoniacus, nec prxlatus erit consenliens illi quia sentiunt auclores in eà cilandi.
senti
, I

nec consentit simoni.ie , nec cooperatur illi, nec etiam II 12 Secundo ergo assero non posse episcopum ac-
€41 CAP. XXXV. AN RENUNTIATIO BENEFICH IN FAVOREM TERTII CONTINEAT S1MONIAM. 6*9
ceptare renuntiationem illam lanquàm absolu tam, T ergo episcopus conlra illum procedere, et punire,
rejeetà condilionc , et consequenler nec posse licite, vel si judicaverit deliclum dignum privationc benelicii,
aut validé dare beneficium alleri. Italenel contra Boer. lune etiam poterit illam pœnam imponere, m Navar.
Rebuf., in Pract. lit. de Résignât, condit., num. 7 et ail, et consequenler poieril providere beneficium
jaro
Beqnenlib. El probalur primo ex d. Clein. unie, quia vacans per privationem pœnalera, non lamen ex vi
sicut iu perniotaiioiie non valet acius, nisi bénéficia renuntialionîs ; et rorlassè ita intelligendum est quod
conferanlur permutanlibus, ita in resignatione condi- referlFlamin.lib.l de Résignât., q. 3, u. 63, esseàRotâ
tionali non valet, nisi impleatur condilio; secundo decisum, ul si renunlians non ignore!, suam resigna-
quia aclus facius cum aliquâ qualilaie et adjectione, lionem esse contra slilum Curix, ac subinde invali-
non poicst acceptari quoad unam parlcm , et non dai]! , possit acci piari ab episcopo , rejeelà condilionc.
quoad aliain, quia si dividatur, omninô mutatur, quod De quo mihi non constat : lamen si ita est, intelligi
ibi lalè probat ab auclorilate. In prsesenli auiem lit débet in pœnam, ci consequenler servalo ordine et
renuntiationon simpliciter, sed cum aliquâ adjectione cognitâ causa. Alias ceriè non poicst episcopus talem
per modum unius, ut constat. Falsumque est illam renuntiationem acceptare licite, ut in priori punclo
condilionem haberi pronon adjecta, quia boc uullo dicebam, quia vel acccpiarct illam ut absolulam, et
jure.probalur, imù quia osi adjeela , reprobatur talis ad daudum beneficium cui voluerit; et boc excedit
renunciatio. potestatem ejus, csique contra juslitiam , ut ostensum
13. Undeaddit ulleriùs ipso Rebuf., n. 16, neque est; vel acceplabit illam ut condilionatam , et ad con-
Papam ipsum posse id efficere; nam poiest quidem dilionem implendam , cl boc esl conlra concessionem ;

resigna lionem rejicere, et non acceptare; lamen si ergô omninô débet illam refutare , et prout expedire
illam acceptet, non poicst juste dare beneGcium, nisi judicaverit, sic renuntianlem punire.
ei , in cujus favorem facta est resignatio; aliàs pri- 15. Ultime dico : In boc punclo si condilio addaïur
varct renuntianlem inviium suo beneficio sine justâ non in vi rigorosx et suspensive condilionis, sed lan-
causa quai ex lali actu resullet, cùm sic renunlians in quàm modus quasi poslerior et conjunclus renuntia-
manibns Pontificis niliil peccat, quandoquidem Pon- lioni absolutè facfce juxia cxplicalionem supra datam,
tifex valet et solet illam renuntiationem acceptare. lune longé aliter esse de tali renuntialione judican-
Nullâ ergo justâ rationc potest Papa lune privare suo dum. Nam inprimis renuntialio illa, si ab episcopo
beneficio inviium et innocentem , cùm debeat agere acceptetur, siatim valida est, et babet effectum. Palet,
ut fidelis dispensator, non ut domiuus; quae senten- quia absoluta est, el quia modus non suspendit cfle-
tia ifiihi valdè placel, licet conlrarium doeeat Re- ctum, ut est notum. Inde lit ut episcopus possit
doan. 2 p. deSim., num. 8 et seq., sequens Boer. de lalem rcnunlialionem acceptare sine ullâ culpà , et
Potest. legati, q. 2, qui idem afiinuavit de legato animo, vel utendi modo, si judicaverit expedire , vel
Papa?. Sed esl etiam falsum et sine fundamento , ut non utendi si non fuerit convenions.
,
, In boc enim
lalè Rebuf., supra; nec oporlel dislinguere , an lega- nulla apparct deformilas ex natmà rei, nec inveniiur
tusbabeai potestatem acceptandi talem renuntiationem aliquojure probibitum. Deinde in eo casu existimo,
neene; non est enim dubium quin possit Papa illam posse renuntianlem nihil peccare in illo modo renun-
facultatem committere, licèt ordinariè non facial; vel tiandi , stando in jure communi. Dico autem posse
ergo legatus babet talem potestatem, et lune si acce- quia si adjiciendo modum illum , velit obligare epi-
ptet illam , débet conferre beneficium personse desi- scopum , ut omninô leneatur dare beneficium , cui
gnatee ,
quia si Papa ipse non potest aliud juste fa- ipse vult, et stuhè errât, et consequenler peccat ten-
cere, neque ipse polerit vice Papa:. Si vero non babet tando imponere obligationem quam non potest, et
,

talem potestatem, non magis id poicst quàm episco- in re niliil faeil: sicut qui relinquit legalura ^\ » ]

modo
pus vel quilibet alins, ut constat. ad cujus execulionem obligare non potest, eliamsi
ii. Tertio, bine colligo propriam rationem cur id intenderet obligare, nihil faceret.
non possit facere episcopus, esse quia illud benefi- 16. Ai verô si lantùm intendat indue, re episco-
cium i»er lalem renuntiationem non vacat anle imple- pum ut lali personne beneficium conférai, per se !o-
tam condilionem quia volunlas renuntiantis fuit
, quendo nihil peccat; suppono enim personam quam
suspensa et non fuit volunlas simpliciter, sed secun-
, offert esse dignam ; ergo ex naturà rei non e>l renun-
dùm qnid, et ita non potuit babere effectum. Quo ergo tianli probibitum illum animum oslendere.cl pracla-
jure potest episcopus spoliare renuntianlem beneficio luni inclinare, quantum honeslè potest. Nec etiam est
suo contra Yoluntaiem ejus? Dices, fartasse posse id jure communi probibitum; nam inier scripta décréta,
facere in pœnam et temeri talem sux renunliationis etjuri inserta nullum laie reperilur; nec consueludo
malè factae. Sed contra ,
quia inprimis nullo jure ca- adhocobligat : nam communior et verior seulcnlia
vetor ut sic renunlians privelur beneficio. Deinde habet posse renuntianlem . factà renuntiatione purâ et
innliù magis alienum à jure est, ut statim, ipso facio, absoluta, ri gare prselatum ut det beneficium tali per-
et sine examinationc causa?, absque sentenlià contra sonaî, ut palel ex Navar., d. num. !u7, Redoan., d.
eum lalà , benev.cio privetur, cùm niilluin b-it jus lalem c. 25, qui alios allegant. Imù addunf non peccare,
ferens sententiam contra sic peccanlcm , ut expresse eliamsi à principio illâ spe renunliet , dummodô pa-
j

docuit Navar. dicto cap. 23, n. 105, in fine. Polerit clumnon faciat,'nec rigorosam condilionem adbibeat,
j
 645 DE SIMON 1
644
n intentionem habeat, ut Navar.,
sed solam interiorem || omnibus illis verbis relalis, non dirigere sermonem
d. u. 107, et in cap Si çbawdo , de Rescrip. except. 4, ;
directe ad resignantes, sed ad praelatos, sic enim ba-
docet contra Abbat. Dëcium , et nonnullos aMos in bel : Caveant episcopi, etc. Illi autem non possunt
dicto capite Ex parle, 1, de Officiis dolegaiornm ; ubi cavere ab intentione resignantis merè interna, ergo
Glossa et doclores frequenliùs opinionem Nuvar. do- non loquitur de illà. Item ponderanda sunt illa verba :

cent. Item Glossa in dicto cap. Ordinaliones, estque Aut de his assumendis promissio inter eos, aut intentio
verior sententia, ut in piinclo sècjuenti laliùs dicarri. qûaliscunïque intercédât. Ex quibus simile coneluditur
Ergo ctiam si in ipsàmel renunliatione inférai aliqua argumenlum : nain promissio rneré interna non potest
verha , qua; hune animum oslendant, dummodù non esse inter eos; loquitur ergo de intentione quoe a ï i ( j uo

sint talia qua; conditionem siispensivaril déclarent modo cxteriùs proditur, et tacilam petitionem offert}

(
qualia siint illa usitala , cl non aliter, nec alio modo), liane ergo solùni vohiit prohibere Ponlifex , ut feré in
non apparet in co facto grave peccatum , nequë ullum simili intellexit Navarrus dicto capite 25, mini. 110,
per se loquendo. verbo Sexto. Neque in intentione vel spe meré interna
17. Ultime dicendum est in eo casu posse episco- malitia âliqua per se invenitur in tali faeto, cùm liei-

pum libéré conlerre bcneficiuin , accèptalà rePuntia- tum sil interiùs desiderare quod ab alio licite fieri

tione, quia jam vacat, ut dixi , et credo posse sine potest, etiamsi aliquando non lieeat peter e : neque
peccato dareilli qui reuuntian té postula tur dicto modo, eliam est cur lex bumana pra'sumat malitiam in tali

quia cùm ille non peccel, neque ep'iscopus malefaciat intentione; quando exteriùs nullo signo prohibitd ma-
connivendo , si aliàs collalio in tali personà facta per nifestatur.

se jusla est. Nihilominùs tamen ad lioc non tenebittfr, 19. Ex quibus à fortiori infertur, remmtiationes
et potest dare alteri , et in rigorc collalio valebit, quia reciprocas non habere locum coram ordmariis lilulo
aller ( ut supponitur ) absolùtam fecit renuntiationem, et colore pernmlationis, ut quôd ego remintiem in
et non potuit obligare episcopum , nec est ullum jus iavorem lui nepoiis vel amici, el tu in favorcm mei.
unde obligetur. Licèt enim li;ec videatur esse qusedam pennutalio,
18. Ikcc autem dicta sunt juxta commune anliqnum tamen non est pura , sed mista cum resignatione in
jus : extat enim iiovum jus PU V, in Motu proprio 58, favorem terlii. Et ideô non intelligilur injure nomine
incipiente : Quanta Ecclesiœ Dei , etc ; ubi abstulit permulâtionis ; èpiscopis autem non est permissa po-

suspènsionem quam ànteâ fecerat , et ponit casus et lestas, nisi ad puras pérmutationes approbandas, ut
causas ob quas possunl bénéficia simpliciter renun- ^upra oslensum est. Et ideô cum additur illa duplex
tiari in manibus inferiorium pnclalorum, et subjungît resigrtalio in favorem terlii , cxcedil pcteslatem ordi-
hœc verba : Caveant autem episcopi, et alii prœdicti, nariorum , sert quôrunicumque inferiorum pradato-
itemque otnnes clectorcs , préséntatores et palroni lam rum. Iiem ibi iiitercedit paclio renuntiandi in favo-
ecclesiastici ,
quant laici ,
qnicumque sint, ne verbo qui- rem terlii pro alià simili; injure autem omnis paclio
dem aul nutu futuri in hujusnwdi bénéficiais m officiis velila est , etiam in online ad superioris approbatio-
successores ab ipsis resignanlibûs aul aliis eorum signi- ncm, pra-ter bolam permutationem puram, et in ordine
ficatione vel Iwrlatu designentur, aut de liis àssûmendis ad ipsos permutantes. Unde à fortiori idem dicendum
prommio inter eos, aul intentio qûaliscunïque intercédai. est dé renunliationibus, quse inter très fieri soient, ut
Et statim prœcipit atque interdicit ne collatores lalinni si Pelrus habet canonicatum , Paulus benelicium cu-
beneficiorum ea conférant suis aut resignanlium con- ratutn, cl Joanncs simplex : Pelrus renuntiat canoiù-
sanguineis , affinibus aut familiaribus. Et quidquid éàtum in favorem Pauli : Paulus curalum in favorem
contra hoc fuerit allentatiun , irritum deceniilur et Joannis; et JoannëS himplex in favorem Pelri. Ila-c
inane. IKtc ergô instilutio nunc servanda est, juxta enim nisi in ordine ad ponlilicem, fieri non possunl,
quam constat jam esse de jure scriplo, quod antea neque ab alio possunt approbari. Nam illœ très resi-
non inveniebatur scriplum, sed traditione quàdam ha- g-aationes reducuntur ad duas permulalioncs quoad
bebatur. Solùnique indiget declaratione verbum illud, elfectum : nain idem sequeretur, si priùs Pelrus cum
aut intentio. Videlur enim ibi approbari, vel denuô ;
Paulo, et postea eûm Jeanne perinuiarct. Tandem
;

stabiliri opinio Abbatisct Decii supra citata, nimirùm modus est longé diversus.et magis prohibitus, el plura

peccare rériûntiantem , si resignet beneficium spe et paeta reqnirit, (jiue permissa non sunt cum ordine ad
intentione , ut Petro dettir, etiamsi dignus sit. Nam solom inferiorem praelalUrii. Iniù eliam illa; dua: per-
Pius V prohibel ne intentio talis intercédât. Neque |[
mutationes, licèt sigilkYlim, eldivisim fieri possint, si
obslabit ,
quôd intentio sit actus interior, quam lex tamen cum colligalione earum inter se, et acci-
liant

bumana prohibere non solet : nam, licet hoc verum piendo unum benelicium primi permulanlis solùm ad
sit directe, tamen intcrdùm prohibel exteriorem aclum permutandum cum alio tertio, et pi-vmissâ pactione
hâc vel illà intentione factum , ut ex amore, vel odio, cum ulroque non parùm augel dilliculialem paclio-
,

Clem. de Iheret. Ergô sïmilïter potest prohiberi

1, num, el lortassè excedit facullatcm ordinarii tolam
rcsignationem fieri lali intentione idque videlur lo- , negotiationem approbare, quamvis, quia in rigore
tisse Pius V. Dico tamen per illa verba neque dictam non excedit rationem permulâtionis, et non invenilur
opinioncm approbari , nec lalem prohibitionem ferri. prohihilum episcopo ,
probabile sit non excedere fa •

Quod facile intelligetur considerando Poutificem in cultatem ejus.

 CAP. XXXY. AN RENUNTIATIO BENEF1C1I IN FAVOREM TERTU CONT1NEAT S1MONIAM. 646
20. Secundo, ex bis potest expediri dubium, quod dant potestatem Pontificis , ut per se constat. Lo-
attigil HebulTus, in Pract., lit. de Permul., tilul. 14 et quendo vero de renuntiatione simpliciter fada cum
15. An liceat permulalionem fingcre , ut renunliatio reservatione pensionis, certum esi non esse pei se
beneficii, quod aller in mei gratiam cupit resignare, inalani, si liai eor.ini babente auctoritatem ad impo-
ab episcopo accepteiur, tanquàm facta causa permu- nendam pensionem Bîmul cum potestaie acceptandi
tations, et non simpliciter. Fictio autem erit, .si quis renunliationem. Et quoniam jam dictum est, non
dicat renuntiare se alieri beneûcio, quod revcrà non ha- lanlùm Papam , sed eliam inferiores prxlatos habere
bet : nan» HebulTus supra docet, renunliationem et col- ; potestatem acceptandi bas renunlialiones juxta secuu-
lalionem lalem esse validain, licet is qui renunlia\il ve-
j
dum Motuni Pii V supra citalum ; Bolùm pendet luec
robenelicio, posteapossilagere, utvclpermuiatiocom- quaestio ex alià: Quis possit imponere pensiones?
pleatur, vcl sibi suum benefieiuin reslilualur. Quôd si que in superioribus tacta est, et illius exacta tractatio
relit gratis consentirc, tune nullani patietur injuriam. ad praesentem materiam non spécial. Suppono ergo
Alii dictuil, quôd si renunlians vero beneûcio, nescivit juxta (auones, et juxia stilum Curiac episcopum rc-
fraudem, et boni lide renunliavit, fuit valida renun- gulariter non posse bas pensiones imponere, quia
tialio, et collalio propter bonam lidein , si vero scivit non potest bénéficia dividere , Papam autem posse
fraudem, non valere renuntiationein , neque collaiio- contraria ralione. Addit verô Rebufius, d. lit. de
nem, quia facta est per errorem cuni inalà lide. Résignai, condit., n. 1-2, eliam legalum Papa- posse
2i. Dico tamen ulramque senlenliam falsam esse, banc pensionem imponere, sed existimo, hoc pendere
et totam iiiam aclionem esse iniquam et nullani. Pro- ex faclo, et ex commissions illi faclà : nam quod jure
batur primo : Quando is qui babel benelicium, veroani- ordinario boc babel, mibi non constat. Quando ergo
moetbonâ fide suo benelicio renuntiat, pulans se illud illam habueril, sub Papa comprebendilur, quia ipse
permulare, tune enim graviter deeipitur, quod e-l in- opéra lur, quando commitlendo specialiter vices suas,
juslum ; item per errorem renuntiat ; ergo involunta- per alium operatur.
rius est : ergo non est valida renunliatio, et conse- 23. llinc ergo dicendum est primo simomam coin-
quenter neque collatio. Secundo probalur quando ex I
milti , si lenuntialio beneficii fiât cum reservatione
cerlà scienlià ulriusque fictio lit, quia hcèl lune neuter pensionis in manibus soliusepiscopi,etiamsi ipse illam
palialur injuriam ab allero, Ecclesia tamen patilur approbet, nam in boc eliam simoniacus erit. Itadocent
injuriam ab ulroque : nam volunt contra canones omnes, et res esl per se clara ex principes posilis,

et ordinationes Ecclesia; per deceptionem, et appa- et à fortiori sequitur ex diclis de permuiaiione cum
renlem permutationem , facere veram et validain ,
onero pensionis. Unde licèt Solo supra dieal, banc
odiosam renunlialionem simpliecm in favorem terlii, simoniam esse contra jus posilivum, nibilominùs con-
est ergo illud perniciosum mëndaehtm. Atque bine sequenler loquendo dicendum est, esse contra jus di-
fit Ut ex parte pnclali acceptatio renunliationis sit vinum. Quia illa cousislit in expressà et clarâ com-
per gravem, et subslantialem errorem, pulat enim se mulationc lemporalis pro spirituali , nam pensio illa

acceptare renuntiatiuncmgralià permuiaiionis faclam, pure lemporalis esl, quia solùm est quoddam pecu-
et reverà acceptât simplicem in favorem terlii ; ergo niarium omis absque tilulo spirituali , imô facto potiùs
ex defectu consensus in praelato est illa renunliatio iniquo, quàm jure imposilum. Ilem si illud omis fuis-
invalida, et consequenler eliam colialio, qme valorem set numeratx pecunioc, simonia esset contra jus divi-
resignationis supponil, et ab eo pendet, el quia illa j
num , ul Solo falclur; ergo idem dicendum est de
eliam esl simpliciter involunlaria ; est ergo lola illa pensione, quae nihil aliud est, quàm pecunia nume-
actio subreptitia et nulla. randa cum obligatione solvendi illam, quie prelio
22. Tertio, ex bis qme de purà renuntiatione dixi- eliam seslimabilis est.

mus, facile expediri potest , quod de renuntiatione 24. Secundo, nibilominùs dicendum est hune mo-
factacum oncre pensionis desiderari potest et idem , dum renunliationis cum condilione pensionis bonestè
intelligcndum cum proporlione de alio quovis onere et licite fieri in manibus Ponlificis. Hoc eliam d<>ccnt
regressùs, ve! reservatiouis, vel (ut dici solei) dequâ omnes, ut palet per Félin., in c. Ad audientiam, 2 de
Clinique renuntiatione qualiûcatâ , seu oncrosà. Potest Reserip.;Redoan.,d. 1 p., cap. 25, et 2 p., cap. 12ctse-
igitur omis, seu pensio adjungi vel renunliationi factse quentibus;Navar., d. c. 15, n. 108, Si/l.,d. qua-st. .5;

in favorem terlii, vel renunliationi absblulè. Si de Adrian., dicto quoblib. !), el alii theologi in 4, d. 25.

priori sermo sit, dif;icullas additur difficultati; unde Qui omnes consequenler asserunt, vilari iu boc, et
cùm constel ex diclis talem renuntialionem purain similibus casibus labem simonia; inter paciscenles,
non posse fieri, nisi in manibus Ponlilieis, à fortiori si oinnia référant ad consensuro Pontificis, et poslea
non poteril, si illi addatur conditio pensionis. Est in pelilione omn-ia intégré narrent : nam hk iraetaluf
ergo haec reservata Pontifici. Ab illo verô eoneedi po- inter eos neeessarius est, ut supra diximus, et relalus
test, qnia ipse potesi imponere pensionem, ut staiim ad consensum Papae, nihil per eos lit, sed proponitur
dicam; et polest resignalionem in favorem terlii ac- |
auclorilate Papa? faciendum. Ratio autem, cur per
ceptare, ul eliam dielum esl : ergo licèt illa; due Papam fieri possit, facilis est ex diclis; nam etiam
conditiones simul conjungantur, et ideô reddant dif- E pu
potest pensiom m imponere sub titulo spirituali. Et
ficiliorem acceptationem, tamen non est unde exce- Il ita iota conunulalio fiel inter spiritualia. Et po-
 647 DE SIMON! A. 648

test Papa auctoritale suâ laie omis imponore bcne- hoc, de Renunt.) posset exigere expensas ab «o, in

Jicio piiùs, quàin illild conférât, ot illiul sic oueralum cujus favorem illud renunlial; consequens est apertè

dare pcrsonsc, in cujus favorem racla est renuntiatio, falsum , ut ex eodem c. Super hoc , constat ; ergo.

vel cui volucrit, si renuntiatio simpliciter facia est. Sequela patet, quia valdè cxlr'msccum , et accidenta-
Nequc in hoc occurril nova difficultas : solùm est ca- rium est, quod expensœ sint fa (Le in lite vwl in ili~

vendum ne privatim adjiciantur oncra, quœ non sunt neribus . anil aliis actionibus.
inclusa in pcnsione, nec approbantur à Pontifice, ut 27. Atque ex bis inferlur clarè non posse lalcm pa-
si ex pacto anlecedenle obîigclur is qui acceplurus ctionem per quemeumque episcopum seu inferiorem
est beneficium, ail dandam cautionem laicam de pcn- pra'latuin apprnbari, hoc enim ex gênera li régula su-
sione solvendà , vel ad dandam aliquam anlicipatam pra tradilâ constat . quia episcopis non est eoncessum,
solulionem : bsec enim et similia sunt pacta prohibila nisi ut puram permulationem beneficioruni approbare
et ad minus indicant simoniam contra jus Imniainnn ,
possint, et non alia pacla. Maxime verô approbare nou
nisi Papa illa approbet. Et existimo non posse appro- possunt illa , in quibus temporale pro spiriluali datur,
bari ab alio, etiarasi aliunde babeat commissioncm ut in illo casu conlingit, etquoliès nullus alius justus

imponendi pensionem, nisi alind in ipsâ commissione titulus exigendi temporale allegari potest. De suinmoau-
spocialilcr exprimatur. lem Pontifice dubitari potest : nam cerlè rat ion es facla?
25. Unde facile expediri potest dubium liic inci- etiain de illo videnlur probarc, quia talis simonia vi-
tions, an is qui beneficium habuil liligiosum et niultas delur esse contra jus divinum; et quia cogère aliquem
facit expensas litigando, et tandem pacifiée illud ob- ad solvendas illas expensas factas in utilitaiem alterius

tinet, possit illud rcnnntiare sub condition e et paeto, elquarum ipse non fuit causa, est contra jusiiliam. Et
ut provisus in illo sibi solval expensas? Quibusdam ila ego exislimo boc tilulo non posse licri cliam
enim videlur, id fieri posse, quia dans beneficium, Pontifice; si tamen cà occasione indigeret is qui bene-
non petit lucrum, sed solùm se conservai indemnem, ficio renunlial, posset Ponlifiex aliquo ex modis suprà
et beneficium gratis tribuit. Dico tamen paclionem posilis separarc pensionem de beneficio in favorem
illam esse simoniacam , nisi à superiori compétente ejus , vel permi Itère ut aliquid ei in suslentaiionem
approbetur. Ita dixit Flaminius , libro 14, q. 7, dalur eo modo quo posset id facere, ctianisi expensœ
n. 1. Ralio est quia omnis biijusmodi paeiio reprobala non pracessissent.
est in jure, ut sapé allegatum est ; et illa videlur esse
CAPUT XXXYI.
contra jus divinbm, quia illud omis solvendi taies

expensas non est annexum beneficio, sed est extrin- Quando temporale donum censcatur haberc ralionem

non impor.itur, prelii rei spiritualis.

secum et accidentarium , et illud nisi

quia datur beneficium ; ergo exigitur pro beneficio. 1 llactenùs explicuimus, quale debeat, vel possit esse
Dices : Sicut omis illud per accidens est ad beneficium, donum, quod per niodum prelii in simonia inlervenit,
ita expensœ ips;e fuertmt per accidens facla% et ita vel ex nalurà rei , vel supposità ecclesiaslicà lege.
illud omis non exigitur pro beneficio, nec pro aliquo Nunc superesl declarandum , quando id quod dalur
beneficio annexo sed pro Iaborevel damno accidenla- liabeai vel babere censeatur ralionem prelii? Et ratio
rio, pro quo licilè pecunia exigitur, ut supra dicliim est. dubitandi est, quia non sufficit quod aliquid detur ci
2G. Sed contra : Nam lune liect pro accidentario qui spirilualia tribuit, nec ctiam salis esl, quôd do-
labore exigere aliquid ,
quando labor ille adjungitur iiiiiii sit temporale vel ex se , vel ex juris a'stimatione ;

per accidens illi operi spiriluali ,

quod pro alio fil, ut ergo necesse est ut aliquo peculiari modo , vel sub
missa , vel officio divino, etc., ut supra declaratum aliquâ babiludine detur, quai ad simoniam suffieiat;

est. Al verô expensae de quibus traciamus, non fiunt illa ergo crit formalitas prelii , ut sic loquamur, et

iii renuntiahdo, vel conferendo beneficio ei cui dalur, illam inquirimus. Ut aulem illam explicare possi-
sed fada fucruut in litigando, unde nullo modo, nec mus, prx'inittcrc oporlet, quibus modis possit dari
per accidens, nec per se conjungitur spiriluali bene- temporale donum ei qui praebet spirituale , absque
ficio, vel çollationi ejus, quœ mine prasiatur; ergo simonia ; sunt enim varii modi , sed omnes reducun-
non potest exigi ab eo cui spirituale dalur. Et expli- tur ad duos.
caïur ampfius :nam illa expensœ facla; fuerunt in 2. Primus est : Quoties temporale donum gratis da-

utilitaiem et comroodum ejus qui lune liligabat el tur, non babet locum simonia saltem ex nalurà rei.

babebat beneficium, et ille cui postea beneficium con- Hoc constat ex cap. Quàm pio , 1, q. 2, in fine, et
fertur non fuit causa talium expensarum; ergo nullo clariùs in cap. Sicut episcopus, ead. In quibus juribus
jure possunt ab illo exigi ; ergo si petuntur, est ralione dicilur non esse simoniam recipere aliquid gratis obla-

beneficii. Item si lis fuisset de possessione rei lempo- tum ,

quando gralia seu spirituale ofliciimi aut donum
ralis, verbi graliâ , domo, non posset postea venili j
jam gratis collalum est. Verùmlamen licet donum
domus illa exigendo expensas lilis ultra jusium valo- I antçcedat, si gratis detur et pure, coram Dco non erit

rem domùs ergo in prœsenli nibil potest propter

; I simonia , ut colîigilur apertè ex cap. Et si quœslianes,
expensas peli ,"
cl ideô si petuntur, pro beneficio pe- i
de Simonia ; ubi quando donum priùs datum gralui-
tuntur. Denique alràs ,
qui absque lite multis labori- tum praisumilur ex occurrentibus circumslanliis , et
bus, et expensis beneficium obtinuit (juxta c. Super [1 conjecturis , nibil nocere dicilur. Item etiamsi in ipso
G49 CAP. XXXVI. QUANDO TEMPORALE DONUM CENSEÀTI R SP1RITUALE. 680

actu simul cum Bpiriluali temporale offcralur graiis, ciorum et personarum onera. Et côdem pertinent

riecipi pos&e dicitur in cap. Placuil, 2; alias 105, 1. justoc legcs ecclesiastica: , quœ pro certis muneribua

qureslionc I, ci in cap. Dilcclus 2, eod., indilïerenler aliquid dari disponant, ut infra videbimu» : omnia
dicitur : Illud gratanter reâpi poleril ,
quod fuerit sine enim illa ad stipendia sustentationis pertinent. Denique

tamtione gratis oblalum. Idem in capile Tua nos, eod;, polesl aliquid dari per niotlum prelii pro aliquo i o-

ubi Clos, et doctores et in capile Cum M. de Gonslit., mitante donum spiriluale, et non esse pretium rei

ubi Innoc. cl Panorm., num. 26; Félin., num. 10, qui spiritualis, quia non pro illà , sed pro labore extraor-

alios referont. Ratio verô est quia si temporale graiis dinario, vel damnq accidentario aut obligalione tem-

donatur, non csl prelium rei spiritualis : nam pretium poraliter onerosâ daim- juxla superiùs dicta. Idem leti-

et gratuilom donum conlradictorias involvunt condi- gimus supra, cl inferiùs dicelur de eo, quod datur a I

liones; ergo non lit simonia saltem ex naturà rci. redimendam vexalionem.
Quid verù dicendura sit de jure posilivo, infra dicam. 4. Cùm ergo lot motlis posait temporale donum in-

Item si temporale donum gratis dalur, ergo et spiri- tervenire , et non baberc ralioncm prelii respeetu rei

tuale eliara gratis datur, quia non venditur nec dalur spiritualis, necessarium est, ut per aliouem peculia-

per onerosum conlraclum ;

ergo. Unde colliges in Ibro remrespeclum constiluaturin ratione prelii. Respeclus
conscicntiac non referre quod temporale donum ante- aulem bic non est alius , nisi ul detur pro ipsâ rc spi-

cedat , vel sequalur, si rêvera inlentio sit pura , et riluali, et in commulationem ejus. lia sentit Navar. in

gratis fiât donalio sine ullo paclo, vel taeilà illius in- c. 23, n 100, verbo Quarto, cum Arcliid. in c. Judices,

tcltigcnlià. Est lamen mala preesumptio, quando lem- etc. Ordinationes, l,q. 1, nbietiamPraîposït., num. .">,

poralia munera proccedunt, et ideô mâximè cavenda referais eumdem Arcbid. in cap. Agatlio , di^t. 03. Et
sunt ,
prsesertim quando juslitia distribuliva vel com- ita censent lii auclorcs intelligcnda esse jura canonica

mutativa exercenda est quia soient pnecedcniia mu- utentia illà parliculà ,
pro, ad explicandam labem
,

nera mullùm inclinare animum vel corrumperc. Et simonia?, ut in capile Placuil, 102, cl sequent. 1

ideô in Scriplurà beatus dicitur qui exculit nianus ab quoestione. 1, capite Non salis, ibi : Pro earum com-
onini munere, Isa. 55, quia munera exerecant oculos missione nullum pretium exigatur, capile Cum in Eccle-

judicum et prudentum, ut dicitur, Exod. 55, et Ee- s/(C, ibi : Pro Episcopis, etc. , et capile Sicut luis, ibi :

cles. 20. Scd nilùloniinùs si recta intentio servetur, Pro facto hujusmodi aliqua pecunia offerretur, de Si-
non crit simonia. Et eàdem ratione Iicct poslea spiri- mon. Nccesse csl enim ul in lus et similibus locis

luale detur ex gratiludine, non crit simonia: quia particula illa in eâ proprielate accipiatur. Tum quia

gratitudo non respicil prelium, scd bcne'icium, nec illam prai se fert in omnibus commulalionibus et legi-

solvit debilum jusliliœ , sed antidorale scu morale, bus, nisi aliunde dislrabalur ex circumstantiis. Tum
quo non excluditur, quin simpliciler gratis detur, eliam quia per illam explicalur irreverentia ,
quoe fit

idcôque ad simoniam non sufficit. Ut benô notavit rei sacrai per simoniam : consislit enim in commuta-
Navar. diclo cap. 23, n. 106, Ad quartum, Covar. lione quo: inter illam el rem temporalem fit; tum eliam
lib. 1 Variai-, cap. 20, num. A, cl infra laliùs dice- quia per illam parliculam ,
pro , indicalur talis habi-

lur. tudo, quse omninù excludat graluilam donalioncm rei

3. Secundo polest dari temporale ex obligations spiritualis, et inducat onerosum contractum respeetu
cl non ut prelium , si non detur in commulationem rei, illius; non explical aulem banc condilioncm largilio-

sed in sustenlalionem personne, tanquàm stipenditim nis, nisi in illà proprielate accipiatur. Unde confir-

ex jusliliâ debilum operario. Hoc ccrlum est ex verbis '

matur asserlio ex definilione simonia:, quai per em-
Elirisli , Mallli. 10 ; Ubi simul dixit : Gratis accepislis ,
plionem clvenditioncm iradilurad declarandumdebere
gratis date , et : Diijnus est operarius cibo suo : Et esse talem commulationem , quse gralise opponatur, ut
idem doccl, ac probat Paul, ad Roman. 15, 1 Corinl. sumilur eliam ex cap. Gratin, cap. Grntiam, cap. Pla-
9, I Timot. 5. Et habetur in capile Charilalem , 12; cm», cum similibus, 1, q. 1. Etdeclaravit divus Thomas
quacsl. 2, cap. Cùm secundum , de Prabend. Tradit. D. dicta qusest. 100, arlic. 1. Vendilio aulem et emplio
'J'Iiom. , dicta qusest. 100, arlic. 2, cl omnes, et usus in proprielate rigorosà dicit commulationem alicujus

Ecclcsise id salis confirmai. Ratio verù est clara , !

rci pro pretio; extendilur aulem, ul dixit D. Thomas,
quia ibi non lit commulalio nec compens.ilio rei ad ad omnem commulationem rei spiritualis pro aiiâ

rem , et iia spiriluale non pretio seslimalur-, sed gratis qiuc subcat locura prelii ; ergo constituitur in ratione
datur : obligalio verù nascitur ex naturà ici ad per- prelii per habitudinem talem ad rein spiritualem, ut

sonam . quia illa indiget sustenlalionc : unde ratio pro commulelur. Denique conflrmalur, quia dfs-
illà

postulai, ut detur ab eo , in cujus ulililate laborat cl currendo per alias habitudines, non sufliciunt ad ra-
occupalur, cliamsi labor et fruclus ejus spiritua- lionem pretii spiritualis rei, quia directe respiciunt
lis sit. An verù liccal, boc slipendium sustenta- alium terminum, et fundanlur in alià proporlione.
lionis laxare , vel de illo pacisci , infra circa quarlam 5. Diees : Ergo lola ratio simoiiiœ redui ituradsolam
divisioncm dicemus. El ad liocgenns revocantur omnes interiorem intcnlionem , nam si quis non inicndat dare
pi% oblaliones , cliamsi jam ex pià consuetudine de- i. mporale pro spiritual! illo modo, eleumeâ proprielate
beaniur, quia omnia sic oblala pertinent ad stipendia, el rigorc , non commiltel simoniam, cliamsi lemporalia
et subsidia clericis data ad sustenlanda suorum ol'ii- Iribualci qiûdaturuscslspiritualia. Consequens babet
T1I XVII. 21
651 DE SiMOMA (&}
mullaineommodn; ergo. Séquoia patet, quia sinepreiio «; alià, aul emendi cl vendendi . scd sufficcre judicat
non fit simonia, et iot:i ratio formalis preiii pendetex virtuaiem inclusam in inlentione oblinendi spirilualia
inlentione daniis , ci maierialis res non sul'ficit, m per hoc médium , vel dandi illa solùm inluilu illorum.

ostensum est. Minor autera palet; tiun quia aperilur Dixi aulem necessarium esse, ut in re ipsà non inier-
via ad acquîrendas res spiriUiales per temporales, \i- veniat alia liouesla causa dandi vel reeipiendi tempo-
Lando simoniam non inlendendo dare pecuniam ut ralia, aut eerlè quod ab opérante non inlemlatur, quia
pretium , sed solùm ad conciliandam benevolenliam seclusà islà condilione, ex illa condilione negalivà,
vel siniilem excusationem illius pnetendendo. Lnde quôd sine cominodo temporali non esset quis daturus
nenm polcril ralionabiliter judicari simoniacus, eliainsi spirilualem rem , non colligilur sufficienter virlualis

temporalia iribuat, quia de iuleniionc judicium ferre intentio simonia; ; nam sacerdos ila appiicat missam
non lieet. pro illo qui slipendium dédit, vel daturus est, ut non
esset sic oblaturus nisi acceplurus csd slipendium,
(5. Respondeo : Aut loquimur in foro interiori, et
et nibilominùs non cl simoniacus, quia ballet honc-
conscience, aut in foro exlernoEcelcsice. Quoad prins
slam causant inlcndendi slipendium ut condilionem
fatemur propriam simonia; malitiam niajori ex parle
necessariam, sine quà missam non diceret, vel illam
pendere ex inlentione operantis, ut ratio probat, et
lali personœ non applicarct. Alvero si clericus tenea-
oplimè confirmât textus in eapile Tua nos de Simon.,
,

tur missam pro populo dicere ralione beneficii et nihilo-

ibi. Si lumen is qui îalem donationem facit, eà inlen-
minùs novum slipendium ab illo exigat, ut pro illo
tione ducatur, etc. Et fortassè ideô definila est simonia,
dirai, alias non dielurus, virtualiler vull missam ven-
ut sit studiosa voluntas, quia ex intcnlîone volunlatis
dere ,
quia ciim non liabeat jus pelendi slipendium,
niaxitnepcndelejusnialilia.il .ecauteminlen lioduplici-
moraliler convincitur exigerc ut pretium, seu in corn-
ter haberi poiest : unomodo formaliler, utquando quis
niulalioncm ici spirilualis. Ut notavit divus Tlionias
directe intendit dare liane rem lemporalcm pro ilià
dicta q. 100, ail. o, adô.Quotics ergo nec ralio sti-
spiriluali , verbi gralià, pecuniam pro benèficio , id
pendii loeuiii babet, nec ralio vcxalionis sufficienlis
est, ut loco illius, et propler xslimationem ejus velit
ad honestam redcmplionem ejus, nec alia; extrinseca;
beneficium obtinere, et lune estformalissima simonia.
ralioncs accidenlarii laboris, aut obligalionis, aut pie-
Nec enim necesse est, ut formaliler inlendat h.inc rem
latis, vel bonestaî amicitice et urbanilatis, et niliilo-
esse pretium illius quasi in aclu signato, quia nec ad
niinîis temporalia dantur solo inluilu oblincndi spiri-
contractum onerosum , nec ad injuriant faciendam rei
lualia, vel è contrario spirilualia dantur solo inluilu
sacrai necessarium est; salis ergo formaliler intendît
reeipiendi temporalia, illa intentio sul'ficit ut illud tem-
pretium ,
qui habei intenlionem consiilulivain preiii
porale liabeat veram ralionein preiii rei spirilualis.
ut sic dicam ; nam per illam intenlionem sufficienter
Quod in soquenlibus , deseendendo ad parlicularia,
résultat in lali re babiludo moralis supra explicata,
magis deelarabitur.
per quam consliluilur in ralione preiii.
8. Al vero in ordine ad forum cxlernum primum
7. Secundo modo potest haberi hacc inlcnlio vir- omnium considérai! dum est, an datio et acceptio lali

tualiler, et secundùm moralem impulalionem suiïi- modo et in lali materià sit probibita inluilu religionis
cientem ,
per solam voluutateni dandi rem tempora- et in reverentiam rerum sacrarum. Nam lune qui
lem proximè et immédiate ad obliuendam spirilualcm, contra prohi'oitionem legis volunlariè recipit tempo-
sine inlervenlu al ter i us niolhi veri et liones'.i, pro- ralia, niinistrando vel dando spirilualia, simoniam
pter quod temporale delur. Probatur hoc inprimis ex commillil, sallem in ecclesiaslico foro, inquo jam non
generali principio ,
quod ad pecealum , et malitiam spectaïur alia intentio ejus, scd sola voluntas aeei-
sufficit voluntas operis cui esi adjuncta dcformilas piendi temporale pro spiriluali contra probibitioneni ;

eliainsi dcformilas , vel ratio ejus formaliler non i:i- pr;csumilurque ibi inlervenire commulalionem unius
tcndalur, nam ila contiugit in pruisenli, quia per ta- pro alio eo ipso quôd contra legem fit. Nam lex ipsa
lem voiuntalem dandi et aeeipiendi la'.cm rem, acce prohibai lalem largilionem propler prxsumplioncm et
plalur objeelum lali modo, ut illi în^it dcformilas occasionem simonia 1

; ideôque ex vi lalis prohibilio-

simonia; , eliainsi formaliler non inlendalur. Dcciara- nis aelio illi contraria simoniaca censelur. An verô in

lur precterea ex d. cap. Tua nos, ubiioquens de co re illud sit scinper simonia , si intentio danlis cl ac-
qui donans bona Ecclcsia: su.e rogans admilli ad ca- cipientis non sit qualis praesumilur , infra videbimus.
nomam , et permilli habere sua pro pr&bendà , et de Deiiule si largilio non sit specialiter conlra legem hu-
can nieis ilium admillcnlibus, ait Ponlifcx : Si lumen mauam , consideraiidum est an paclum inlerccsscrîl
is <jui idem donationem facit , eà inlentione ducatur, nam quando inlercedit paclum, major est pncsumplio
ut per temporulia bona , spirilualia valent adipkci , et simonia;quàm cùm siinpliciler (it largilio quia jura ,

clerieî qui eum in fralrem admhtunl non essenl eum, nisi mullùm delestantur pacta in liujusmodi negolio. Ni-
commoda temporalia perciperént, admissnri, sine dubio hilominùs tamen non sufficit paclum ut stalim dam-
lam isli quàin il le apud districtum judicem culpubiles netur aclio, quia possunt esse pacta bonesla , ut ad
judicanlur. In quibus verbis de verà eulpâ simonia) redimendam vexalionem , et ad compensandum acci-
eoram Deo sermo est, et ad illam non requint ponli- denlalem laborcm , cl ad securilalem stipendii , ut in-
le\ (ormalem intenlionem commuiaiidi uuam rein pro [ fra dicemus. Sieut etiam c contrarié liect non appa-
6o3 CAP. XXXY1. QUANDO TEMPORALE DONUM CENSEATUR SPIRITUALE.
real paclum expressum, ex ciicumsianliis polest pr.c- 1 père pfa sumpiionem libcfhlilaii »Mrtra*tom, il

siimi tacituni. lavorabilem, aliquajido dubiam eu neulfaui. !

gencris sunt inprimis pactio nam si Iisbc iulci

9. llleiiùs ergo oporlel considerarc an in lali facto : i

quœ pnssunt et so- cl de iila COMBlOt, non poleril pi Kinii Uni

possil intervenire aliqua ex caasis
;
I

ient lionesUre largitionom tcmpûralium; nam si pos- lia, imn propier jura prolubentia paclion -

sil, non débet pi\csumi simonià , nisi alke circum- poralibus in largilionc Bpiritualiom lum , i

coganl; autem non pactio inducil obligalionem repugnanteni gratuit éo-

slanlia: et conjectura? inoraliler si \

possil, pncsumiiur. Probntur prior pars, quia lenc- naiioni, ut infra oirca quariam divisioncm lai

meliorem parlem plicabo. Deinde si intercédai laxatio lemporalis rci

mur interprétai'! faclum proximi in

et inioniiuiimi, si est capax ejus, juxla regulam se- liibucndaj, iudicium esl onerosi < ntrw Los, |uxl

cundam, exlra. cie Rcgul. jur. , cl cap. ult. de Pra> pui Dileclus, de Simon, ibi :
Q tod fucrii line ( tariêiie

suni|ii. in uliimis verbis ejus, cl juxla communcm gratis oblaluni , ubi Glossa iiQlal lioi quia
,

docirinani lltoologorum cum divo Thomà, -2-2, q. 60 j laxatio virlualis quidam paclio cl ven ; iiur,

art. 4 , cl Jurislarum in cilalis locis ; et in leg. Meriio, maxime quia non polCSl illa lav.l.o i, liifuâ

If. l'ro socio. là ratio est quia unusquis(|uc babetjus conventione, qusc universè probibila csl capu

ad l'amamsiium cl bonam op'mionein, quaiïldiù laclinn nos, cod.; ilcm si donum lumporaic non sil sponlè
oblaluni, sed cx.u aliqua iiilcn c •< ril, mai. m: pc-
ejus nialmn non oslendilur. Sed quando largitio ici lio :

lemporalis poiesl liabere honcsiam causam cialienam ciem Iiabcl , ci iudicium est non gratuit,.: donalionis,

a simonià , ex faelo ipso non potest sufiicienler colligi ut significalur in Exlravag. I, de Simon. ,iulcr c m-
inlcnlio simoniaca ; ergo, si alio modo non nianife- muncs, qualenùs prohibet pe/ere cl exigerc, el péri illit

Slatur, pr.csumi non débet. E converso autem proba- pelere et sponlè oblaliimrecipere, quia pciilio, ci maxime,
inr altéra pars, quia quando laïc esi faclum, ut non si aiileccdat, multùm derogarc solct sponiaue.e u u..-

sil capax allcrius causa? honestae, tune ex ipso faelo lioni, el ideô centra iilam eliam videlur esse juii;

salis colligilur prava inlcnlio, nisi aliunde iguoranlia prxsumpiioac probibilio-. Usée igilur videnlur <'ssc po-

cl hona lidcs probclur. lissima indicia largilionis non gratuite. Quod optiraè

10. Dcniquc quando faclum polcsi in ulramque par- polest confirmari ex cap. de Fsilvyns, 18 dist.

Icni inlciprclaii, quia esl capax borne ac mal.c inten- 12. Alvcrô quando nulla sunt lalia indicia, ulendum
lionis , cl quia poluil intervenire paclum , cl esse oc- est iiisiruciioiic juris, «pi e liabclur in d. c. Et si

cultum, lune conjeeluris utenduin csl, non soliun ad (juœstioncs , ubi tria speclandd esse dicuuiur, scilicet

judicandum in foro cxlcrno, sed cliain ad scdandas personœ danlis, d accipieutis ({ualitas, quantilm mune~
conscientiaSj juxla cap. Et si qnœstïones, de Simonià. ris cl lempus, seu oecasio largilionis. Nam ad bas cir-
Lt ideô de lus conjecturas pauca breviter i.oianda |i cumstaniias possunl reduci omnes quse ab l.omme ibi

sunl : cl inprimis dislinclione uli oporlel inl.er dues cognosci cl pondevari possunlj nam locus valdè es-
modes boncsiandi et juslificandi largilionem, suprà iriiiseca civcumsUmlia csl, ut in pracscnli possil db
posilos : Unus erat ex ralione graluiLc donalionis, îllà conjcciurà sumi ; vcl si aliqnando (piidpiani con-
alius ex aliquo lilulo justilia: vcl obligations €x lege g fort , cum tempore conjungilur, ut explieabhnus pro-

vcl consueludine, etc. Quando ergo inlcrvcnil proba- pter (juid e.-t valdè interna, cl potiùs de il!à .si! ( n-
bilis titulus honcblus, inducens obligalionem, lune jectura.; et simililcr invesligatur circumslantia , quo-
j

facilisest pnrsumplio quod ex lali causa dalum sil modo, id est, n.odus r.ciionis, qualcnùg ab interna
donum temporale, cl non pro spiriluali opère aut bc- eliam intentionc pendetj scilkel afl fucril ; raftui a ào-
ncficio, et ita videlur judicandum in foro interne cl nalio neenc ? Alius autem modus de qe > i \

exl<rno, nisi opposilum plané conslct, projiter ratio- test conslare, jam supponilur, sciliccl qiK I

nes supra adduclas. Dico aulem eliam in inicrno, quia clionc, paclionc* obligationc, aul alio simili ;

liccl respeclu uniuscujusque opcranlis in illo foro non dalio cl receplio racla sil. Ucliqux autem circun
agaïur eoujccluris, uoe atlendalur praesumptio, sed lise in diclis tribus eomprebciidui lur Namsub] i

rei vcrilas, niliileminùs , quia in boe ncgolio dalio et i ompreiiendilui- tpiis et cirai (/hou ; el in ol

acceplio sunt rcciproc;v, el ideô polest accipiens du- siderandum ( ut dicilur in alio lexlu i an ^ ;
'

bilarc de iulcnlione danlis, et è converso, hoc modo pauper; nam quanliUls donalionis éx liabiludi
dieimus utique liccre in foro conscienUsc hâc régula personam pcodel, quia non solù n esl sp iclanda
uli. Simililcr acciderc polest in simonià ut sine culpà lit .s absolnta, sal eliam r sp ;cliva ;
-
|Ui d
recipienlis bcncûcium fuerit collatio invalida propter parùme l respeclu divilis , osl mullîim respeclu paa*
culpam à lerlio commissara, ut infra vidcbjmus; i»,
ris , ui p r se notum esl. I nde i
;

ni i

qnando ergo aliquis incipit dubitarc de suà obligaiionc bilii s |

ei îoiMc i la csl : nain . ui dicit
propter l'a» lum allcrius, polcrit eàdem régula uli pro- cap. I, u.- Dont t. , nom sibi (ptodomniodb ;

pjcr eamdem ralioncm, ci idem est observandum in i/rm iinponil, m di t. re se, (pu d spontè tribuit, i a isthnei ;

similibus. ci nisi in ben Un se prœstoi

11. Si veio iiullus lalis titulus obligationis interve- unde respeclu ad lalem persftuatfi quantiias doni ma-
dubium de gratuilà donalione, tune
niat, et soliun sil xime augemr \A minuitui'. eaelcris paribus, cl ipsa
conjefuris ulendum est, qu,c intcrdùm possunl indu- nobililas per so csl in licium gratuHx donalionis, de
 655 ...... DE SIMOMA. - * - - '
65G
qtio vidcrï potest'Tiraquel. de Nobilit. cap. 29, n. 57. tis, ut in diclis juribus indicalur, et optîmè confirmât

Ponderari ctiam potest vinculum personarum inlcr se : concilium Elibcrlinum , in cap. Emendari, 104, 1 ,

nani si aliàs intercédât inter eos magna amicitia vel qusest. 1. Probibel enim ne in baplismo munus in con-
consanguinitas, faciliùs praesumitur liberalis donatio cham mittatur, ne sacerdos ,
quod gratis accepit, pretio

inter ipsas facla, argumenlo cap. Requisisti, de Testa- dure videalur ; et idem sumitur ex cap. Sicut episcopus,
ment. Denique etiam est observanda virtus et integri- i , q. 2; et notant bis locis Glossa, Arcbid. et alii.

tas personne; nani si est honestis moribus, limorat;c Non est autem hœc pnesuniplio per se sufficiens, nisi

conscience , et prseserlim si est liberalis vel divilia- probibilio ccclcsiaslica interveniat, quia in quolibet
rum contemplrix, multum auget bonam prasumplio- leinpore potest inlenlio esse para, et donatio graluita,
nem. È contrario verù ex conlrariis qualitaiibus per- quod soliun voluerunt Glossa, Abb. cl alii in cap. Tua
sonne, contraria prœsumplio sumitur ; nam conlrario- nos, de Simon., lnnoc. et alii in capile Chm major, de
rura eadem est ratio. Conslit. qui volunl, solam illam circumstanliam tem-
13. Deinde spectanda dicitur circumslantia quan- poris non esse salis ut pra'sumalur faclum simonia-
tum, quœ solet etiam dici circa quod; nam donum est cum. Non potest lamen negari quin aliquid juvet, et

maleriacirca qnam haec actio versalur, et ideô illius ideùexpendenda cura aliis sit, ad judicaudum vel eon-
qualilas consideranda proponitur in diclo texlu ;
quod jeclandum an munus datum pretîi ralioncm babuerit.
inprimis intelligendnm est de quantitale absolulà;
nam si nimis magna sit, non proesumitur liberalitas, CAPUT XXXVII.
quia nemo prasumitur bona sua prodigére, ut signi- il» sufficienter dividatur pretium simoniœ in munus à
ficalur in cap. Super hoc, de Renunt. , et tractât latè
manu, ab obsequio.
à linguâ et
Tiraquel in leg. Si unquam, verb. Donatione, à n. 205.
Si verô res sit nimis exigua et vilis, sine alià consi- l.IIoccdivisiofrequens est in jure, elideô à nobisest

deralione quasi nibil reputalur, quia non est verisi- boc loco explicanda ,
quod fecit divus Tbomas dicto

mile dari pro re tam excellenti, ut est res spiritualis,

art. 5, et faciunt dociores omnes in bàc materià. Ha-
née ad movendum animum ejus , à quo spiriluale ali- betur ergo illa divisio in c. Sunt nonnulli, 114, 1, q. 1,

quid desideratur. Quando autem quantilas absolulè ubi Greg. Papa accommodans ad \\xc spiritualia illud

speclata mediocris est et dubia, tune est consideranda Isaiie 55, ubi de viro juslo dicitur: Excutit manus
quantilas respediva ex rclatione ad utramque perso- suas ab omni munere , subjungil Gregorius dixisse ab

nam, ut dictum est. Et praelerea addo etiam posse omni, quia aliud est munus ab obsequio, aliitd munus à
speclari ex comparalione ad rem spirilualem ; nam manu, aliud munus à linguâ; et hœc definiens subdil :

quo illa fuerit dignior et excellenlior, et quantilas Munus ab obsequio estindebitœ servitutis, munus à manu
doni temporalis minor , eô magis poterit conjectari pecunia est, munus à linguâ favor ; eadcmque dislinclio

unum non esse datum in commutalionem alterius. babelur in cap. Ordinationes , et cap. De ordinationi-

Malcria insuper temporalis doni conferre ad boc po- bus, eod., et in cap. Salvator, 1, q. 5; et ila bâcpar-
test : nam si res donata sit numerata pecunia malam ,
titione omnes auctores utuntur.

secum aiïert speciem, etiamsi in parvà quanlilate sit; 2. Circa banc verô partitionem duce dubitationes
alverô si res sit pertinens ad cibum vel potum , et in occurrunt : prima est, quia non apparet quomodô mu-
parvà quanlilate, quasi nibil rcstimari solet, ut in eod. nus à linguâ et ab obsequio sinl vera prelia simoni;e,

capite Et si quœstioncs , significalur; et sumitur etiam quia preecs non babenl rationem prelii; nam quod
ex cap. Statututn, § Insuper de Rescript, in 6 ;
quando propter preecs datur, gratis datur; et ita nibil fre-

verô sunl res medinc qualitatis, ex earum cestimalione quentius est in Ecclesià qnàm postulari spiritualia , et

pensandrc sunt. propter preces dari , et lamen pièces sunl munus à

14. Tandem dicitur considerandum lempus, in quo linguâ. Similes est difficullas de obsequiis; nam quo-
( ut ibidem significalur) polissimè contemplanda cen- tidiè videmus proclatos dare bénéficia obsequenlibus

sclur occasio, scilicet quia prselatus ecclcsiasticus hic sibi, et reges pnesentare ad bénéficia et episcopatus
et nunc indigebat, et aliter sibi providere non poleral; in remunerationcm serviliorum. Scd lue difiieullates

tune enim censetur esse subventio necessilatis, non expedientur mcliùs in tribus capilibus, sequentibus

emplio spiritualis actionis aut beneheii. Ad banc item tractando cl declarando singula divisionis membra.
circumstanliam perlinet considerarc , an munus delur Nunc satis sit dicere obsequium et preces in lanlum
ante receplam rem spirilualem , vel in ipsâ receptio- posse babere ralioncm prelii, in quantum aiiquo modo
ne , vel post ipsam. Nam si temporalia donenlur post sequivalent muncri à manu, seu pecunia;. Quando au-
recepîionem spiritualium, et prœsertim si inlcrvallum tem lalia sint, po s lea dicetur. Et ideô in lilulo bujus
temporis intercessit, tune faciliùs prœsumitur esse capitis solùm proposui dicere de siifficientià divisionis.

mera liberalitas et graliludo, ut supponilur in c. Quam 5. Est ergo difficullas, quia non videtur illa divisio

pio, in fine ; et sumitur ex c. Siait episcopus, 1, q. 2. omnia comprebendere, primo quia consanguinitas, si
Alverù si in continent] detur, majorem babet speciem sit ratio dandi benclicium, est sufficiens ad simoniam,
recompensationis; si autem prœccssit, videtur indu- juxla cap. Nemo, de Simon.; et lamen non continelur
cerequamdam necessilalem, vel posse mutare ani- in illà divisione. Et auget difficultatem cap. Si quis
mum, et ideômultùm minuitur praesumplio libcralita- ncqne, 115, 1 , q- \, ubi idem Gregorius repclens illa
C57 CAP. XXXVII. AN SUFFICIENTËR MV1DATUR PRETIUM SIM. IN MUNUS A MANU, etc. G.W

addit quartum verbis; Injuste conlis de consanguinitate. Dequa fuit aliquorom sententia,
membra, liis

maxime solct cssc cssc simoniamdare alicui beneficium, v. g., solo litulo
amore, id csi, carnali affecta, qui
ad bu- consanguinitalis. Hanc opinionem tenuit Cantor Pari-
ad consanguineos : eadem vero ratio erit si s'a

Secundo quia siens. ut refert Altissiodor. , cui ctiam solet lijnc

manos amicos, ot Glossa significat. ,
ilji

tribus, et opinio tribui sine causa. Refertur eliam Bona vent., 4,

Umorest quidpiam distinclum ab illis la-

propler d. 25 dub. G, circa lilteram sed ipse fatelur, non

polest esse sufficiens causa simoniïe,
,
si
men ,

malum quod limelur, spiriluale esse simoniam propriè, sed gcncrali cl sequivoeà si-
vitandura temporale
sciititmt doclores. Tertio gnificatione qualenùs simonia dici potest omnis
aliqaid detur, ul communiler ,

est quicl distinclum ab illis tri- indigna provisio, vclacccptio personarum in spiriluali-
hunumus honor eliam
omnibus illis, et lamcn si bus. Eamdera opinionem indicat Clos, referons Lau-
bus, nam est qoid nobilius
ren. inc. unie, ul ecclesiastica bénéficia, etc., verbo
quis darct altori beneficium propler honorem ab co
Carnalitatem. Qircallegat d. c. Siquis ncque ubiGlos.
exbibeiuluni , simoniam eommiileret. Quarto objici ;

in prima expositionc boc sequitur, licèt sialim aliani

bumana gratia, praîserlim ad
ctiam potest favor, vol
subjungat. Çilat eliam, c. Nemo, cap. Veniens;c. Tua,
temporalia bénéficia nam aperlè distinguitur à mu-
,

de Simon. Garnis verô et fusiùs défendit banc scnien-

nerc à manu et ab obsequio uec cum precibus con-
,
,

liam Major, 4, distinct. 23, q. 3, ad 1, et fateturcon-

voi lilur, nain longé diversum est aliquid facere ad
comparandum favorcm bumanum, aliud fieeii preci- trariam esse communem ibcologorum , eliam Altissio-

bus , et iamen dare beneficium propler humannm fa- dor. Unde aperlè loquitur de proprià simonia. Raiioncs

vorem obtinendum videtnr esse simonia, juxla cap. verô quas adducit , omnes procedunt ex fundamento
Nemo de Simon., ibi : Gratin vel favore, ergo. Quiniô malè intellecto, quôd solœ preces ad simoniam semper
polest in génère aliquid temporale pro spiriluali of- sufficiant. De quo infra videbimus. Fundamentum er-

ferri, non determinando, quid vol qualc illud futurtim go esse videtur, quia non minus est temporale bonum
sit, et ita videtur esse posse simonia ex vi solius gene- consanguinitas.quàm favor bumanus, sed dare propter
ris, non descendendo ad aliquam ex illis speciebus, favorem bumanum, spirituale beneficium, est simonia;
cùm lamen hacc sub illis non conlinealur; ergo. ergo. Confirmatur, quia dare beneficium alicui cum
onere alendi consanguineum simonia est, ergo
4. Nibilominùs dicendum est, nullum esse prelium ,

multô magis dare beneficium ipsum eonsangui-

ad simoniam sufficiens, quod ad illa membra conve- erit

nienler non referatur, et boc modo partitionem esse neo, solùm quia consanguineus est. Denique confirma-

suflîcienlcm. Assumptum declaratur quia omnia bona tur, qui.aillo modo traclatur rcs spiritualis ut haeredi-

bumana cl lemporalia ., quco bomincs inter sese com- laria et carnalis, seu lemporalis, in quoralio simoniam

municare, seu dare, vel acciperc possunt, reducunlur maxime consistil.Unde addifficultatem positamfateba-

bona fortunée tur Canlor. divisionem esse insufiieientem et adden-

vel ad et exierna, quai noniine divilia- ,

rum significanlur, vel sinit opéra et actiones humaine dum esse illi hoc membrum simul cum alio ;
de quo

qua? per membra eorporis exbibcntur, vel sunt favo- infra.

rcs, intercessioncs , et similia qux per verba fieri 6. Dicendum verô est, illam non esse simoniam
,

soient. Neque facile polerit excogilari aliquod bonum et ita membrum iliud non fuisse necessarium. lia re-

bumanuin cl temporale, quod unus bomo possit alteri spondet D. Tbom. dicta q. 100, art. 3. Docuit Altis-
conferre quod ad lucc non revocelur. Loquor autem siodor., lib. 3 Sum., tract. 27, c. in princip. Adrian.,

semper de bono communicabili inter hommes, quia quodlib. 6, ad 5; Victor, de Releet., num. 16; Solo
unde ad 2; Covar., lib. 1 Var., c. 5, num. 4,
taie oporlet esse prelium : salus, vila, scientia et q. 7, art. 3,

alla similia bona non possunt secundùm se subirc ra- ubi alios refert. Ralio est quia vel liacc est simonia

lionem prelii ,
per actiones autem suas et labores ac conlra jus divinum, vel contra bumanum : nculrum
vtgilias suo modo possunt; jam verô sub illà ratione dici potest ; ergo. Minor quoad priorem partem pro-
ad obsequia, vel muncra linguac pertinent. Ad luee batur, quia qui dat consangûlneo beneficium, non dat
eliam iriacapita pertinent promissiones , cl obligalio- spirituale pro temporali ; nihil enim temporale àeon-
nés connu . lum quia promissio et obligalio non variai sangu'meo recipit, ergo nulla est iln simonia coulra

prelium, sed modum solutionis ,

quasi differendo il- jus divinum. Item talis simonia non committitur sine
lam; lum eliam quia talis promissio includit contra- paclo, ibi autem nullum inlervenit paclum, ut constat.
quia consanguineus
'

ctum onerosum, cl dat jus ad talem rem, quod jus ad Item donum datum consanguineo,
bona ejusdem ordinis perlinct. Kl ideô in jure cequè est, gratuitum nibilominùs est , si dans nihil à con-
probibenlur Ikcc doua promissa pro spirilualibus rc- sanguineo recipiat, vel expectel, quia consanguinitas
bus, ac de prxsenti donala, ut constat. Denique ad non datur, nec recipilur propter laie donum, sed sup-
ba?c eliam tria gênera bonorum reducunlur mala cou- '
ponitur ad illud, nihil ergo impedit liberalem dona-
traria, vel onera illis repugnantia, quu: aliquis volun- ;
lionem. Aliàs non posset quis e>so liberalis cum suis
tarie patilur, aut in se suscipit ratione alierius, quia cousanguineis, quod plané absurdum est. Item offerre
eodem modo sunt moraliter seslimabilia, ul in particu- orationes mcas, vel satisfactiones pro consanguineo,
lari meliùs deelarabitur. quia consanguineus est , non est simonia, imo perse
5. Magisverôconstabit sufficienlia biijus divisionis, est bonum opus, et secundùm ordinem ebaritatis; cr-
respondçndo ad diflicullates propositas. Prima erat gô idem est de quoeumque dono spiriluali. Denique
659 DE SI.MONIV, C00

jcquivocalio e t niagila in pàrtieuïà pro, son piap'cr. * li, nec umbra, aul spccimen cjus; oi ita no» est ibi

Nam dare spivilualo consangùuico proplcr consangui- i

fundamentum simoniac, eliara quia probibita;.

nilatcra, 00:1 est dure pro prelio, vel propter commu- S. Tandem liinc colligit CovSrruvfeis, supra, daro

lationem aliquaw, sed est dare pïopter inferiorem beneficium consanguinco, alioquî digno simplicité»', [

quetndaro Imem, et molivum; quod ad simoniam non vel eliam c»ftiparatione aliorum, non esse pcoeatum]

spécial Et idem dicenduna est de motivo amicilice lui- ulluni, oliatnsi iliiun praefcral raiione sol lus cou-an- I

iiK'.iKi; ci do motivo favoris anleccdcnlis ad collatio- guiailalis, quia iUa neque est sinionia, ut osiensum
iifin, ut poslea explicabimus; EU ila responsum est i est.ncccsl injusliiiajUUupponUur,quiaiiuHusdignior
ad rationem in eoniiaiium. Prima verô confiraiatîo ï propierea praut rraiuitur, nec eliara est ex iromode»
iion benè colligit, quia quando datur oncre beneliciuw î rato affectu carnali, quantum ex vi illius aciùs, quia
cym onere solvendo consanguiueo, jain daliirspiii- f nullam liabct inordinationem, quac indicet imniodera-
tuale pro tcmporali, quod non lit, quando simplicité!' s lum a (rectum. Quœ sententia vera est, per scloquen-
ibUur consanguineo. Seconda verô conlirmalio u^ie.i- l do. Sed uibilomiuùs cavendum est scandaluin alio-

dit, possc esse illud illicitum, non verô simoniam. | nui), quod saraè nascitur ex bujusmodi provisionibus
7. Altéra verô pars de jure posilivo probalur, quia | consanguineorum, et ideù oportet, ut non orania be-
nulla invenilur in jure prohibitio, quod facile paiebit, \ neûcia illis conferanlur, nec frequcntiùs ; et ul de
rrendo per jura ,
quee allegaulur. Primum cral | corum sufiicicnljâ et dignitatc publiée eonstet , si

exlrav. Ut ecclesiastica bénéficia, etc. ibi verô solùm S provisio publica est. Cavere eliara debent pnelati
dicitur, reprehensibilem fuisse episcopum, quia benc- \ scandaluin proprium, ut siedicam , facile enim duci
m conluleral ex carnalitaie. Et ratio culpa? expli- j
p >ssunl nimio affectu, uldignum, vel digniorem judi-
catiir bis verbis : Quia non- ex affectu carnali, ssd dis- { cent consanguineum qui rêvera non est, et possunt
,

i
judicio (Icl'uisii ecçlesiqslkum officium , et beneft- \ in boc peccare ex culpabili ignoranlià, erit tamen taie

ciiu.n in personà magis idoneâ dispensant Guipa ergo \

pcçcatum contra jusliliam distribulivam, vel lcgalem,
acceplionis personarum, non siuioniçc iila fuit. Quod ! non verô contra religionem, nec simoniam,
verô Maj. dicit omnem eleelioneni digni ad bondi- ! 9- In secundà objeclione taugitur dillieulias de ti-

cium ecclosiaslicum, prœlermissoldiguiori, essesimo- i raorc, Aliqui enim existimant, hoc membium busse
niacam, vauum est et improbabile, nam est confun- l addendum illi divisioni, quia sufficit ad simoniam, lia

dere vilia ci virilités. Secundo inducebalur dicta \

dixil Cantor Parisiensis, ut referl supra Ahissiodor.,
, Siquisneque. Niliil verô ad rem facit, quia ibi et sequitur Maj. loco cilalo, dicens : Sun $olùm sun-

çonjungunlur omnes modi quacrendi cl oblinendj be- gnis, sed timor incussus à Ujranno, et ceelçra id genus,

ia |
eccaminosi, et licei aliqui ad simoniam per- quœcumque fuerint , causam simoniam. Nec de Ulà di-

: int, non tamen omnes : et ila in illo lexlu nulla visione trimembri curandunt est nam plura sunl alia
;

'.

> fil sîmoui n . s :d conçluditur ému qui aliquo membra. ILec ille. Iinù divus Thomas càdeni distill-
es Ibi:, modïs ecclesiasiicum beneficium accipit, fore |
ctione -2"i, q. ô, art. 3, ad i, idem expresse ducet et

damnandum, nisi verè pœuileat. Accedit, quôd illud \

reducil hoc molivum ad procès quas armalas vocat,
verbum, injusto cordis amore, non intelligitur ad cou- et ita tacite suivit difficullatcm à nobis pqsitam. Et
|
lincos, sed ad seipsum, ut ex texlu constat, et f
sequitur ibi Durandus, q. -5, nam. G'; cilalur eliam Bo-
Glossa nolavit. Inde possumus relorquere argumen- navent. in diclo dubio G, circa iitier. Sed ille gênera
|

lum, quia sequitur, esse simoniacum illum, qui cùm l liùsloquilur, et in rigorc potiùs lenel contrarium, lo-
ius sit, ex nimio suî amore benclicium recipil queudo de propriâ simonià. Eamdcm verô senlenliam
etiamsi gratis pelât, et accipiat, quod est ridiculum. lenel Adriau. diclo quodlib. 9, art. 2, dubio ultimo

Sequeia verô est evidens, quia etiam illud molivum illius. Fundanlur quia dans beneficium ex meiu teiu-

est humanum el carnale. Ex juribus verô qua: alle- poralis nocumcnli, dat propter vilandum illud nialum,

gantUrsub lit. de Simon., cap. Yeniens, cl cap. Tua, sed vitare illud malum est quidpiam prelio asiima-
liibil omiiinô ad causai!) façiunt, cl ila nibil ad ea rc- bile; ergo subit rationem prelii lalis Ijiuor; ergo
spondere necesse est. Cap. au te m Netao videtur ba- suflicil ad simoniam. Probatur minor (ea'leia enim
bere aliquam difficullatem. Nam priùs dicilur, non lum quia vitare malum temporale
clara videnlur) est

esse crimen proximi episcopb oeçuliandum pro] 1er quoddam temporale bon um, sub tdi enim rationç ai>-

respectumconsanguinitalis, et in fine ila concbulilur; pelilur, lirai eliam quia scepè îcdimitur temporali

dnïa simoniacum est utrumque, Sed jam supra, cap. i-2, prelio eum a'qualiîaie rci ad rem, ila ul ex Ijàç parle

dimus hxcullima verba illius lextiis non referri I]

non conimiltalur injuslilia ; ergo signuin est, ipsum
ad priôrem partem èjus, ubi illud de respeclu consan- esse quoddam commoduin prelio xsliniabilc.

guinitatis conlinclur. Imô Ilosliens., cl alii qui verba 10. Alii verô distinclionibus utuniur, ul videre Iicet

iila ullima referont ad lotum lexlum, conseqiicntcr in Victor., supra, à num. 22, et Solo <j. 7, art. 2,

il iila non intelligi de propriâ simonià , sed de quas non jiulico necessarias, ul ex d'.scursu paiebit.

similituilinarià et improprià. Unde addo fieri non El ideô illis omiss'ts dico primo : Dare benefteiura, vel

poss^ per probibilionem Ecclesias ut talis actio slmo- facere aliquid spirituale ex metu iramincnlis lua'i, n in

niaca sit, licèt alio modo possit ficri illiclta, quia ibi eslsimonia per se et ex vi lalis molivj, nisi quando

nec est vera commulatio rci spirituals pro tempora- I melus inducit ad dandum aliquid spiriluale pro mu-
 6CI CAP. XXXVII. AN SUFFICIENTER DIVIDATUR PRETIUM SIM. IN MINI IS A MANU. etc. G62
nere abobsequîo, vel simili. Ra»c limitatio mfra dc- deponat odium cl voluntatera inferendi malum , est
elarablinr. lia lenet Victor, supra, <|ui refert Cajeta- simonia; al hue solùm intendilur es vi nietùs; ergo.
niim in Suni . . verbo Simonin, apud quem expresse Primum anleoedens commune est, et pain ex dictis

non invcnio, licèl sumi possit ex declaralione istitis msanguinilale ; procédant enîm in vinculo ami-
Irimembris divisionis, qoara in fine Hlius verbi Iradit. ciliae rationes omnes quae de consanguinilale faetae
Idem sentit Angel., verbo Simonin 7>, num. 58 (licèl simt, ut ibidem adnolavimus. Prima verô consequentia
Victor, illiini in contrarium allegel); tenet etîam Solo palet, lum ipiia cjusdem raiionis est conservare vel
q. 7, art. .">.
El idem sentil Bonavent. ul dixi. Proba- fovere amiciliam et gcnera're illam, tum etiam quia
lur autem quia ibi née est simonia de jure natorali, illa amicitia non intendilur ul pretium , nec ibi inter-

nec Je jure posilivo; ergo. Prior pars probatur pri- venil pactum nec intentio ejus; sed solùm efleclus,
mo, quia opcrari ex mein non est opéra ri pro prelio; qui veluli ex naiurà rei sequi solel ex bcneficenliâ

i
rgo ex illosolo moiivo non potest esse simonia, quia qui est benevolentia etamor; onde bœc Intentio etiam

de rafione simonie csl pretium . ul srrpè diximus, cl in muneribus etobsequiis liaberi potest, uicap.se-
maxime liabct verum ex vi Jnris naluralis. Auleee- quenti videhimus, el ita reliquat consequentise perse
(1 ns probatur ex dîetis i;i prœccdcniî punclo ,
quia nol;c sunt.

aliud estoperari proplor uliquod motivum, aliud pro 13. Probatur jam altéra pars de jure posilivo, quia
aliqnâ re, *j imsï in eommutalionem ejus. Qui aulem nullum laie jus invenilur, quod inler prelia simonia?

d il rem spirilualem propter metum, quamvis illomo- metum Imo inde sumi potest argumentum ad
ponat.
livo inducalur, non dal pro aliqnâ rc quso liabet ra- confirmandam ulramque partem; nam si lalis uclio
lioucm prelii, cum quâcommulare intendat rem spi- est simoniaca de se, aliquando probiberetur in lolo

ritualem. Dices : Vilatio damni est ibi intenta et illa jure canonico ; ita enim delcstaïur, jus hoc vitium, ut
pote i habere rationem pretii. Sed contra : nain ex vi ;
I nullum modum commiltendi illud absque probibitione
nietùs non iia intendilur, sed solùm intenditur remo- pratermittere videalur, si aulem aclio illa esset si-
tio causa;, quse potest inferre laie nialuin ; hoc aulem moniaca quia probibita, mullô magis deberet expresse
licite inlendi polest per se loquendo per spiri- prohibera Confirmatur, quia jura canonica ,
quoeat-
luale médium , cliamsi malum vilandum si t tein- j
tingunt similcs actiones vel collaliones rerum spiri-
porale. tualium faclas ex melu, non improbant illas ut simo-
11. Confirmatur primo, quia inducere ad spiritualc niacas, sed poliùs lavent, et defendunt eos qui ex in-

opos faciendnm per comminalionem mali temporalis, juslo melu sic operari coacli sunt. Assumptum palet
non esl simonia, nec malum; iinocsl à Deo, Ecelcsià [|
ex capite Ad audienliam , de iis qu;e vi , etc. ; uhi In-
et legitimis potcslatibos usilatum ; ergo è eonverso nocentius III déclarai resignationem benclicii faclam
opus spiritualc faccre ad vilandum eomminalum ma- ex gravissimo melu à rege immisso , et cadente in
lum, non esl simonia. Quod si hoc verum esl in malis j
conslantcm virum, irritari debere, et benelieium re-
comminatis per legem, idem e: il in malis comminalis signanii reslitui ,
quod no:; prœcepissct , si aetionem
per Itominem, sive juste, sive iujuslè; ilem idem erit, illam resignandi reputâsset simoniacam, idcôque lalis

sive malum eomminalum sit vile, corporis , famœ vel criminis nuila ibi mentio lit. Similiter in capite Ad
honoris, sive sit m bonis fortunre : nam ratio facia atires, eodem, Clemens III dicit renuniiaiioncm ele-
eodem modo proccdil, et comminaliones legum de bis j
ctionis melu faclam non obstarc quominùselectus jus
omnibus fier! soient, et huila sufficiens ratio différent j
i
suum oblinorc debeat. Idem respondet \lcxand. in 5,
t'uereddi polcsl : nam quod quidam dicunl, vilain et | cap. Abbas, eodem, de reminlialionc benclicii faclà
lamam esse bona superioris ordinis , el inaeslimabilia melu amiltendi palrimonium; unde constat verè di-
prclio, inferiora verô prelio a?slimari, parùm ad rem clum esse non solùm hoc non esse simoniacam in ti-
facit, lum quia in prasenli huila bona ex illis i:itc:i- moré vihe aut infamiac, sed etiam in melu amiltendi
duntar ut pretium, at discursus l'acti generaliler pro- bona fortunce seu externa.
bant; lum etiam quia falsum assumilur ; nam bomo 11. Sed superest difficultas : Nam sequiiur esse li-
'

œsiîmalur pretîo, ot lama p rtcsl vendi aut emi de fa- ciium dare benelieium inimico, si se obliget ad non
cto.ct si hic inicnderetur ul pretium, tsset vera simo- gerondam inimicitiam mecum, nec malum inferen-
nia. utmox dicemus. Alque eûdem ratione idem esl diim; consequens est falsum; ergo. Minor patet, quia
silimorsilde damno émergente in bonis possessis ibi directe inchidilur pactum : Do ul faciat, vel, ut
sive de earcnliâ lueri denuù comparandi, el sive in- '
non fncias, quod est maxime in spiritualibus prohibi-
justum sil damnum , sive non ,
quia in nullo istorum lum. Probatur aulem scquela, quia période est, eom-
nr operans ex metu intendere aliquid ut pretium, minanli mortem : Xisi beneficium dederis, illud dare
ul ex discursu facto constat , et iiloo dixi dlsiinetiones ad evilandam mortem, ac obligare malefactorem uo
bas vel similcs non esse necessarias. mi'ii noceat, dato beneficio ; quia sicut in hoc secundo
1-2. Kt confirmatur secundo, quia dare aliquid spi- intervenil pactum, ita in illo primo ; nam do spîritnale
rilunle ex motlvo amicitia, quœ jam habelur, non osl cum paclo el sub condilione ne mihi noceàs. Hespon-
simonia ergo nec dare illud ex moiivo acquirendi
; deo inprimis aliud esso loqui de obligatione non iufe-
amicitiam vel benevolentiam alterlus, esl simonia ; i rendi malum, aliud de solâ cessa tione in prseaentî ab
ergo née dare id ad placandam iram alicujus, el ut
l actu imminent! , id est , ab alicujus nocumenli illa-
«g:» DE SIMONIA. cr,4

Uone. Nam quae haclenùs diximus ,

procédant in sententia : et de jure posilivo videlur res clara, prae-

posteriori sensu, scilicet quando sine alio pacio et serlim in materià beneficiorum, in quà omnes pactio-

obligalionc dalur res spiritualis malefaclori, vcl oora- nes prohibitac sunt ; sed ad hoc dici posset prohibilio-

ininanli malum, eâ intenlione ulcesset, et benevolus nem illam, ut positiva est, non obligare, urgente metu
reddatur; elquidemsi hoc fiât solà intenlione inier- cadente in çonstantem virum, argument, d. c. Ad au-
nâ, res est clarissima ex diclis, quia tune nec est si- dientiam , cum similibus. Sed contra hoc instari pp-

nionia conventionalis, ut supponilur, nec cliam est lest, quia licet lalis melus excuse! in bis qiue neces-

mentalis, quia illa intenlio non est de prelio, sed de sarià sunt ad evitandum malum quod imminet , non
benevolentiâ conciliandâ illo medio, ut declnralum verô in his quai necessarià non sunt, obligatio aulein
est. lmù hoc per se non est malum, nisi alias res spi- in futur um non est necessarià, nec paetum aliud prê-
rilualis, ut sacramentum aut beneficium , detur indi- ter aeiualcm cessa tionem à malo inferendo ; ergouon
gno, et lune erit aliud genus sacrilegii vel injuslilise, ! obstante metu , obligal prohibilio ccclesiasliea de pa-

non verô simonia. Addo verô quôd licet luec intenlio ctione in spiritualibus faeiendà. Unde eliam polest

verbis exprimatur, si alioque justa sit, non erit simo- idem probari, slando in jure divino, quia obligatio illa

nia. Poieslautem duohus modis verbis exprimi, primo aestimabilis est pretio; ilem quia ibi non lanlùm in-

incipiendo, ut sic dicam , ab ipso hosle, scu malefa- lenditur vitatio mali preesentis , sed eliam quoedam
ctore, ut quando comminalur morlem , nisi beneficio securitas in futurum per obligationem allerius ; illa

renuntiaveris, vel illud dederis, de. ; et tune res eliam aulem securilas est temporale bonum prelio œstima-

est clara ex diclis , et ex juribus allegalis, et ex simi- bile ; ergo. Dices : Eliam quando in praesenti dalur

libus comminationibus ,
quse interdùm juste fiunt ;
spirituale ne malum inferatur, inlercedit ibi quiedam
mulua obligatio. Respondeo 1° negando assumpluiu
item quia evasio mali non inlenditur ut prclium, sed ,

ut cifectus consequens ex mco actu spiriluali tanquàm sed inlercedit quoedam reciproca aclio , seu omissio

eà necessarià conditione, vel ad implendum pra'cc- actionis per se débita , et non œstimabilis prelio ;

plum, vel ad cor allerius moliendum , et henevolum , | 2°dicilur, quando exactio est prsesenlanea, non a'sti-
ac mansuetum reddendum ; item quando eomminalio mari obligationem ut quid dislinetum ab actu ; seeùs

est injusla , diieelè immissa ad exlorquendum spiri- quando est in futurum , ut constat in muluo ; licet

tuale inuinis vel opus, est bona ratio, quia lune aller enim non mutuare unam rem, nisi mulues aliani ; non
non lam moraliler donat, quàm permitiil ab alio sub- lamen licet mutuumdare exigendo obligationem mu-
ripi, nec censelur aliquid lune recipere, quia licet non tuandi in futurum, ut tradil divus Thomas, 2-2, q. 73,

pati malum sit bonum, lamen non est bomim collalum art. 2, ad 4. lia ergo in praesenti.
ab eo qui cessai injuriam inferre, nec acstimabile pre- 17. Alque ex his expediunlur nonnulli casus in

lio respeclu illius. parliculari, ex quibus doctrina data magis claresçet :

15. Alio modo potest verbis exprimi illa intenlio, unus est de episcopo qui dat beneficium alicui ad peli-

incipiendo ab co qui patitur melum, ila ut ipse invitet tionem principis, ne illum offendal, et idtô non possit
alium, et olïerat aliquid spirituale, rogando illum ut ascendere ad pinguiorem episcopatum : nam Solo ab-

cesset , et lune nonnulla major est dubitandi ratio, solulè damnât illam colla tionem ut simoniacam ; imô
lum quia videlur illa esse inductto ad malum ; tum indicat timorem damni cmergentis non indueere si-
eliam quia videtur ibi esse expressior pactio. Sed ni- moniam timorem aulem solius lucri cessantes sem-
,

hiloniinùs si malum injuste inleralur, et paetum pro- per illam indueere quia lune non est timor de malo
,

prium non intercédât dandi unam rem pro alià , sed sed de non acquirendo lucro, quod perinde csl ac
solùm fiât Iargilio rei spiritualis, rogando, ut cesset ab operari pro lucro temporal}. Victoria verô licet priùs
injuria inferendà , et in amiciliam reconciiietur, in dicat se lioccredcre, statim subdit, non esse cerlum,
rigore non est simonia, sed est quoedam ablalio vexa- maxime si isle finis sit mediatus. Existimo igilur lo-
tionis lemporalis per médium spirituale , quœ non fit tum hoc pendere ex modo el ex intenlione nam si :

vendendo rem spirilualem, sed gratis illam dando et

'

paetum inlervenit, quo abus obligelur, ut lucrum al-

©fierendo, vel prômitlendo ut aller ila inducatur ami- teri non cessel, clara est simonia, neque tune provenit
cabiUfer ad cessandum à vexalione. Inde nec per se propriè ex metu , sed ex promissione lucri ,
quœ ibi

malum hoc videlur, eliam alio génère maliliœ, si alias involvitur; si verô nullum inlervenial paelum , et in-

spiritualia non denlur indignis, aut profanoinodo tra- tentio non sil de oblinendo lucro pro hàe re spiriluali,

clenlur, qtùa non est malum uti spiritualibus ad lem- sed immédiate tanlùm de vilandà offensioue vel indi-
poralia mala averlcnda ,
quando aliundc malilia non gnatione lalis personac à quà spero vel lemporalja

miscetur, sicut utimur orationibus et saerificiis ad commoda , vel augnicntum dignitalis, non erit simo-

i'amem vel ad pestem avertendam. nia, sed poteril esse aliud peccalum, vel nullum, juxta
1G. Al verô si in bis casibus homo non lanlùm ope- circumslantias varias quaepossunt esse in fcali aclioiip.

retur, sed eliam paelum faciat cum alio, obligando il- Et utrumque tacilè probari polest ex diclis, et videlur,

lum in futurum, et novo modo ex vi pacli ad non in- lvoc intendisse Victor. Quare inter damnum imminens
ferendum malum , et ea ralione beneficium conférât et lucrum cessans b;rc ^ola differenlia nolari potest,

simoniam eommiltet. Ita sentit Victor. supra , conclu- quôd cessalio damni injusti expresse poslulari polest, -

sione 3, num. 2ô et hoc modo posset cxplUaiï prier I et in praesenti sub conditione peti , tpiia nihil peiitur
;
 665 CAP. XXXVIII. Onn PER Ml'MS A MANU INTEI.I.If.ATl'R. 666
pretio œstimabile , ncc quod aller faeerc non tenelur pactum vel promissio rei spiritualis sub lali condi-
j

ex jnstitià ; at verô non potest postulari hoc modo ni tione; nam illa condilio acslimabilis est prelio, et sa;pè
lucrum non cesset, quia hoc est postulare ut detur, et vendi solet, Iicet inique, et ila ibi venditur pro re spi-
ila pelilur aliquid pr< tio acstimabile, et quod aller la- riluali, vel c converso per illam emilur rcs spiritualis.
cère non tenctur. El qnoad hoc procedit quod Solo it ni si (pus daret credilori beneficium sub conditione
docuit. ut non pelât debilum, clara est simonia; ergo simili-
1S. Aller casus est, si episeopus beneficium con- 1er qui datjudici vel prxlato, ut pœnam débitant non
férai debitori ex timoré amiltendi débita ; aliqui enim exigat. Atvcrô si tanlùm mente concipialur intenlio ,

damnant hoc m simoniacum, quia resolvilur In lucrum magis potest esse dubium de simonia mcnlali : nam
temporale comparandi pecuniam sibi debitam, hoc potest quis înlenderc solùm amiciliara allerius, ordi-
enim pretio seslimabile est. Angel. verô supra negat nando illam ad iniquam actionem. Et tune licèt actio

liane esse simoniam , argtimonto sumplo ex c. 1 île esset sacrilcga, non videtur fore simonia. Alquc ex
Vsnr., ulii dicitur non esse usuram mutuore sub con- bi< omnibus salis deelarala manet asscrlio, cl Limita-

dilione, ut alias débita solvanlur. Sed argumcnlum lio in il!à posila, scilieet quôd inclus inlcrdùm inducit
snmptum à simili ab usurà in bâc materiâ non est ad actionem simoniacam : lune aulem non niclnm
semper elficax, ut capile seq. dicam. Igitur média ipsum habere ralionem pretii, sed obsequium aliquod
scnlenlia vera est, quia in noslro casu si nullum pa- vel obligalionem , ut explicalum est , et ideô ex hoc
clum intercédât eum nova obligationc in futurum, non capile non oporluit spéciale membrum addere in dicta

erit simonia, quia taliscpiscopns non intendit lucrum i divisione :nam illa tria membra conferri possuntlam
sed quod siuiin e>l : ergo illa intenlio non obslatquo- ex rnetu, quàm ex concupisccntià, ut benc Bonavent.
minùs gratisdet, et alioqui non imponit novamobli- supra nolavit.
gationem; ergo. Item ponamus debitorem non esse 21. Alia tria in principio objecta difûcultatem non
solvendo proplcr pauperlatem, et episcopum dare illi habent. Nam honor humanus qu;e tertio
et favor ,
et

beneficium ut babeal unde vivat et solval débita sua, quarto loco proponebanlur, ad munus ab obsequio et

ccrlè mdla est simonia, ut cons'abit ap >rlè, si pona- à Iinguâ pertinent vel reducunlur, ut in capilibus se-
mus, non ipsum episcopum, sed alios esse credilores; quenlibus exponemus. Quintum verô de gencrali pro-
ergo idem erit, liect ipse sit credilor, quia non débet missione petit inprimis , an id sufficiat ad simoniam,
esse pejoris conditions. Atvcrô si beneficium dareiur ipiod benè atligit Ugolin. labul. 1, c. oi, § 1. Et me-
cuin novo pacto et obligationc solvcndi, esset simonia rilô affirmai suffieerc quia est verô contractas onero-
ad minimum contra jus ecclesiaslicum et contra divi- sus de lemporali dando pro spiriluali, et hoc salis est
niini, si nova aliqua obligatiovel securitasin fuluruin ad simoniam, cliamsi delerminalio rei lemporalis sol-
adderctur; nain illud est omis a?slimabilc pretio; et vend e rclinquatur arbilrio allerius contrabenlis. Quia
qnoad boe non procedit omninô exemplum de usurà , hoc licel l'orlassè in ordinc ad ci\ile forum ,
seu jus,

tum quia ibi non est prohibilio positiva, tum quia pu- lollat rigorosam ralionem emptionis et venditionis
rior esse débet spiritualis donalio, quàm muluum, ut juxla L. Quod sœpè, § l , ff, de Conlrahend. empt.,
capile sequenli dicam. (amen negari non potest illum esse aliquem contra-
19. Quapropler etiam de pra;scnli non npprobarem ctiim onerosum, quod ad pnesens sufficit, quia etiam

hune nioduni dandi beneficium debitori sub conditione illo modo spiritualis rcs non gratis dalur, et vili pretio

ut priùs, \cl slalim solvat debilum quia videtur ali- , œslimalur. Ad difficultatem vero posilam responde-

qua irreverenlia utidono spiriluali ad recuperandum tur sub illo confuso prelio disjunclim conlincri illa

temporale, etiam proprium. Posset tamen excusari si tria membra, et ideô non augeri parlilioncm, sed e\-

aller faceret vim , vel claram injusliliam non sol- plicari qucmdam peculiarcm modum paciscendi de

vendo et differendosolutionem; esset cvidcnspericulum iliis pretiis, sicut eliam posset promilti , vel pecunia,

cjusdem vexalionis; nam tune posset dari spiriluale vel laie obsequium. Dici etiam potest, per illa confusa

non proprelio, sed ad inducendum illum ad bonum verba : Aliquid (ibi dubo, regulariler solere intclligi ali-

et ad justiliam faciendam, et ita vexalionem lollcn- quod munus à manu.

dim.
CAPUT XXXVIII.
-2o. Tandem proponi potest casus ,
quando limor
Quid per munus à manu inlcU'njatur.
non est ex violentià vel injuria, sed ex justà pnnilione

qux imminet, an sit simonia dare spiriluale, ut, v. I. Non inquirimus, quando munus à manu inducat

prœscnlare ad beneficium filium judicis, ut reum ralionem pretii, hoc enim ex dictis in cap. 36, pclen-
g.,
1

absolvat, vel mitigel pœnam plusquàm juste potest ;

dum est; sed quid vel qualc esse oporleat, ut si pro
'
de quo facto non est dubium quin sit iuiquum , et inju- spiriluali reddatur, possil habere ralionem prelii ad

stum, et sacrilegnm, quia inducil alium ad injusliliam simoniam sufficicnlis. Primnm ergo locum inter mu-
inlcrvcnlu rei spiritualis ; sed an sit simonia? Vide- nera à manu t net pecunia nam ipsa est, qu:e in rm-
:

I
tur enim possa excusari illo pralcxlu qnôd non dalur plionc propriissimè ralionem pretii habet, jnxta 5

tcmporali Item preliîtm, ln^iit. de empt. et vend.; ubi prctïnhi

spiriluale pro illà omissione vel action:
tanquàm pro pretio, sed solùm ad captandam benevo- in pecunia numérale consislere dicitur, non tamen

lentiam, etc.; sed dico esse simoniam si intcrvenial 1 semper requiritur numerala, quia promissa et condi
 667 DE S1M0NIA. 668

cta in rigoro suflîcit, § 1 , Institut, cod. Sic ergo in tione dalum, prxscriim quando aliœ eircumsianti.e
praosenti materia pecunia est primum, ut ita dicam, ci non juvant ad pncsuinpiionein ; loquitur ergo quoad

delestabilius munus à manu ,

quod in simoniâ inler- prasumplionem in foroexicrno; hic verô de veritate
venire potest, juxla verbum Pétri : Pecunia tua tecum et de foro conscientisc iractamus, et iia notàrunlGlossae
[

sit in perditionem , et cap. Si quis pmbendas, i, q. 3, allegatœ. E

et cap. 2, cum similibus de Simon. Ncc requirilur 3. Tertio, dicendum est sub hoc minière à manu
semper numerala, sed promissa suflîcit juxla c. y obis comprehendi omnes res temporales pretio xslimabiles,

(ulibi omnes notant), de Simon., et cap. De hoc, cap. cujuscumque gencris sint, id est, sûre sint hona mo-
Cinn essent , cap. Tua nos, et similibus; ubi oinnis bilia inaiiiiiiata, sive se movcnlia, sive immobilia cor-
paciio, et condilio pecunia;, ad simoniam suflicere di- poralia, sive iucorporalia jura, seu census. Tolum hoc
citur, et csl res per se clara; an verô pecunia nume- constat ex jure: nain in cap. Tolum, 0, 1, quaestione
rala sit necessaria ad rcalem simoniam infra dicetur. prima , sic ait Auguslinus Tolum quidquid hommes
:
,

2. Secundo addendum est pecuniam in quâcumque pos&idenl in terra , omnia quorum domini sunl pecunia ,

quantitale, eliam minimà suflicere ad rationem prelii vocatur , servussit, vus , «ger , arbor ,
pecus ,
quidquid
simoniaci, si pro re spirituali delur. Hoc supra etiam horum est, pecunia dicitur. Idcmquc supponitur in va-
diximus agenles de gravitale peccali simoniâ? , ubi riis decrelisde Sim. cap. l'A si quœstiones, capite Tua
o lendimus , non solùm non impediri maliliam simo- nos, capite lu tanlum, ubi de cquo, de vaccà , deque
niâ'; vetùni eliam ncque desincre esse gravent, cl omnibus bonis sermo est; et in usurà constat, si ali-

moralem propler prelii parvilatem. Quam senlentiara quid hujusmodi ultra sortem exigalur, ut dixil Ambros.
docuit expresse Major ï, dist. 23, q. 3, concl. 7, cl libre de ïobià , et habetur in cap. penult. 14, q. 3.
ibi Durandus q. -i, n. 6; Palud. q. 3, n. 23, GIoss. I Ratio verô est sccundùm moralem rcslimatio-
quia
ull. in cap. Plerique, ii, q. 3. Item Gloss., in cap. Ex nein eadem deordinalio est in commutandà re spiri-
tua, de Simon., ubi eliam Panorm., Félin, cl alii, et tuali pro re temporali pecunià xstimabili ,
qu;t est in
Anton, secundà parle, lit. primo, cap. o. Idem sentit rigorosâ vendilione pro pecunià. Dices, quando bene-
Navai". in Manual. c. 23, n. 101 , et concil. 32, de ficium, verni gratià, daiur pro fundo, vineà, aut re
Simon. Quainvii enirh inlerdùm dubitare videalur, an aliâ immobili , cur magis res lemporalis est preuum
hoc peccatiim sil veniale ex parvilaie prelii, lamen rei spiritualis, quàm è converso?Iloc enimt
contrariai!) parlcm aperlè probat et dislinclio quâ ibi utitur imperalor in illo § hem pretium insiit. de em-
ulitur quoad excommunicalionemhabcrepnssellocum, if plione et vendilione, ut probel permuialionem unius
quando aliquis per ignoranliam invincibilem pularet, :
rei proalià, non esse veuditionem, quia nihil ibi inlcr-

non esse mortale peccalum, sed veniale parvamquan- {

venit, quod habeat rationem prelii , aliàs ulraque res
tilalem dare; lune enini posselper ignoranliam excu- esset alterius pretium ,
quod ibi repulalur absurdum.
sari à cul|)à mortali, lamen verè, et secmidùm s >
qua> Sed hoc, quantum ad piu sens speelat, v
nihil refert ad
libet quanlilas suflîcit ad gravera simoniam. Quod I mores, et ad qua?stioncm de nomme pertipere potest.
non parùm confirmât diclutn capul, Extuâ, ubi cleri Parùm enim referl, sivedic.iiur res spiritualis dari pro
eus, qui sex laniùm solidos pro sua pncscntalione ad re temporali lanquàm pro prelio, sive è contrario dari
ordines dédit perpeluô deponendus ah online, cl in rem spiritualem ni pretium ad emendam rem icmpo-
monaslerium rccludêridura dicitur; qua; quanlilas sa- ralem, nain in idem redit, cl maliliam ejusdein ralio-
tis parva videtur, ni exposiiorcs ibi notant. Facit etiam nis continet. Et simililer nihil inlerest; sive contra-
capite Plaçait, 102, 1, qusestione prima ibi: Quia sin- dus ille veudilio el emplio appellelur, sive permuia-
guli tremissem exigere soient. Item facit exemplum ex tio, nam moraliter clin re ipsà eamdem deordinationem
facto Esaiï : nain omnes suppouunt lanquàm certum, habent, et conlraclus eliam inler res temporales eam-
ex parte prelii fuisse sufliciens ad gravera simoniam, dem vini habent, si parles consentant: nain ul dici-
cùm lamen salis vile fuerit. Idem supponit Hierony- tur in leg. Prelii, c. de Rescind. vend.: Prelii causa
mus Malacli. 13 (et habetur in capite Judices, quœ- 1 non pecunià numerala , sed pro eà pceoribus in solutum
stione prima) de quarlà parle sicli inventa in manu
,
consentien'.i dutis, contractas non constiluilur irritus.

pueri Saillis, quod i lia fuerit spfiiciens quanlilas ad Quia iiimiiiim in idem rcvolvilur.
simoniam commitlendam, ci ideo Sainuclem défendit, •i. Quariô, bine à fortiori constat, ad munus à manu
quod vel illam non acceperit, vel non ul pretium, sed perlinere, si quis pro re spirituali obliuenda debilum
ut oblalionem sanctnaiii. Ratio verô est quam supra rem i liai, aut se remissurum promillat. Nain sine du-
teligîmuSjCt Iradil Navarrus ,
quia licèt pecunia sit bio id sufiieilad simoniam, ni clarè supponitur in cap.
parva, irrcverenlia e^t magna; nain res spiritualis ve- Venicns, 10, de Testib., et ibi notant Glossa, Panorm.
nalis çfficilur, imù quô minori prelio dalur, eô viiiùs ',

et alii doclores. Idemque sumitur ex cap. Tulia, 8,

oeslimalur Objici verô coutra hoc solei cap'.-t , Et si q. 5, ubi id notât eliam Glossa. El ratio est clara quia
quœstiones , de Simoniâ. Sed illud supra est à nobis qui reinillil debilum, moraliler donat rem vel pecu-
explicalum. Non enim dicitur ibi ,
parvam pecuniam niam debitam, et cui rerailtilur accipit ut dicitur in

non suflicere ad simoniam, si pro prelio delur sed di- ; leg. 2, ff. de Galumniator. et in leg. Si mulier, If. de
citur, qaaudo dqlur parvum munus , cl non constat Gondiciion. caus. dal. Item maniïesium est euni qui
daiitm esse pro pret'm, tune .non pnesudi lali inlen- dat propter remissionem debili , non darc gratis , sed
 Cf,9 CAP. XXXVIII. QUID PER MUNUS A MANU INTFI I.If.ATl R. CTO

ex oncroso contraclq, cl cômmulando rem spirilua- 1| enim doclores dicuiit, prelinm necessarium ad simo-

lcin cum tcmporali ; ergo. Inde non solùm qnando ;

main, esse pecuniam aul aliqnid pccuniS seslimabile,

âliquis remillil rem jamsibidebilam, sed etiam quando ut palet ex D. Thomâ, d. q. 100, an. 2 el 5, et ibi

illara remillil priùs quàra debealur, vel promiltil rc- Solo, etaliis, ctsnmmislis communîler verbo Simonia;
mitlerc pro eo lempore in quo possci deberi ,
quia ai qui muluum lautùm petit pro re spiriluali, non pe-

censetur moralilcr illom dure, vel promiitere ;

unde cuniam pelil pro re spiriluali, sed pro acquali pecunià,

totum id sub munere à manu coniiuctur, talis enim quam postea solulurus est; solam ergo mulualioncm
pelil qua: non esl aliqilid astimahile peruuià; ergo
est casus in d. cap. Veniens, nuper cilàlo. Kl est casus ;

, expressusin cap. pënultim. de Simon., ubi qui ordinal non suHieit ad simoniam. El confirmaïur, quia mu-

vel ad ordinem praisenlat aliquem ,

promissionem ah luum non suflicit ad usuram , nam qui non vult mn-
ab co poslulabit, ntique in tuare pecuniam, nisi sub condilionc accipiendi umiua-
illo recipiens, quôd nihil

debitam susterilalionem, tanquàm simoniacus suspen- lum iriticum, per se loquendo non committit usuram,

dilur, lam ordinans et prœsenlans, quàm ordinalus, ut supra ex D. Thoma relulî. Et ratio csl quia nihil

utiipie propier simoniam commissam in rémission •

prciiô xslimabilc ultra sortem petit; ergo similiter

faluri debiti ex tune promissâ. Quale autem sit hoc in pnescnli id non est sufficiens prelium ad simo-

debitum in episcopo ordinante , vel in présentante, niam.

non est hujus loci exponcre, sed supponendum est 7. Nihilominùs dicendum est , muluum ex se esse

episcopum si aliquem ordinet sine lîlulo, tencri ad alen- sufficiens munus à manu ad eoniniilleiidani simoniam
dum illum, cap. Ciim secundum, de Prœb. Pr.i sentans dando spiriluale principaliter pro illo, seu in recom-

verù ibidem dicilur, qui ordinando lilulum consliluit, pcnsalionèm et commuialionem ejus.

vel consentit ordinari ad titulum alicujus beneficii, IIuîc videlur esse communis doclorum senlenlia,

juxla cap. Per tuas, 3, de Simon. Et in liis casibus quam magis vidcnlur ul notam supponerc, quàm dis-

promissio nihil petendi simoniaca est juxla illa jura. putare. Illam plané sppponit Navarrus in d. cap. 23,

5. Et idem est, quolies aliquis ex suis donisalleri num. 101, in fine, dùm ait, non incurrere simoniam,
consliluit titulum ad quem ordinclur, ab illo recipiens qui episcopo indigenli pecuniam niutuat principaliter,
promissionem, quôd nihil poslulabit; non en ni lune ut ci subveniat, eumque benevolum habc:V, liccl mc-
solum commiltitur peccatum indebitx ordinalionis per diatè el remotè sperct se postea aliquod spiriluale
falsum titulum, sed etiam simonia, quia illa estprà- beneficium ab eo esse acceplurum : quod es~et verura,
sentaiio ad ordinem, et consequenler spiriluali annexa etiamsi omninô donâsset eadem intcnlione, ul ipse ibi

non minus quàm jus patronalùs ; ideôqire illa paclio docet, el- constat ex diclis supra capitc 30 , et in sc-

simoniaca est, sieut esset in palrono prascntalio ad quenlibus cliam dicemus. Supponit erga Navar. ut

beneficium sub promissione non petendi reddilus. El ;

indubilalum, quôd si ille muluum darel principaliter
ita sentit Navar. cap. 27, num. 158, el dixi in 5 lomo, pro re spiriluali, et cum paclo, vel laeilâ promissione

disp. 51, sect. i, à num. 25, eldisp. G5, seel. 4, i:i ejus, esset simoniacus. El idem repetit Navar- cong.

principio. Pnclerca est simile, si quis prœtendens 1 1, num. G, de Simon, el in cons. 23, num. 2 ; ubi
cligi in canonicum, proniitlcrel canonicis eleeloribus, etiam addit non esse simoniam, pelerc muluum ab eo
se remissurum dimidiam partem pr.cbciuKc, aul si cum qno benefichm permnlalur, ad expediendas hui-

volens fieri parochus, proniitlcrel se remissurum dé- las, qnando nulluni paclum preccessit sed gratis po- ,

cimas nominantibus ipsum, vel procuranlibus , ele. stai fil, senliens fore simoniam, si de mutuo paclum

Nam totum hoc est quaodam virlualis donaiio cl iniqua pr.rcessissct. Idem sentit Ugolin. lab. 1, cap. 9, § 5,

p.'.clio. Imô non solùm qui propria débita, sed cliam num. 2, et clariùs affirmai Léonard. Lessius lih. 2,

qui débita Ecelesioc , vel raphias remitlere promiltil, cap. 20, dub. G. Et quidem stando in jure ecclcsiasiico,

si fiât cpisenpus, simoniacus est : hic enim est casus est rcs (Lia, quia est probibila omnis pactio in per-

d.cap. Talia et est manifestum, quia ibictiam eslillicila mulalionc rerum spiritualium pro temporalibus ; non
pactio dandi rem lemporalcm pro spiriluali. El liccl potest autem negari quin muluum pecunicc vèl rei

lune non videatur quis sua condonare, sed aliéna, la- scquivalciUis sit quoddam temporale commodam,
men virtule censetur illa rapere ad donandum , el ita etiamsi prelio aistîmabilc non sit. Et bine sumilur ra-

niunus à manu confort, licèt de re aliéna. Polest aulem tio, eliam stando in jure naturali, quia non miiior in-

hic qurcri an solùm concedere dilalioncm insolulionc juria (il rei saera\ cômmulando illam cum re maleriali

debiti, ad simoniam sufficial? Item an dare spiriluali 1

prelio non acstimabili, quàm cum aistimabîli, imô quo-
pro recuperandà pecunià alias débita, vel, ut antici- dammodô major, ut supra dicebam de vilï prelio, quia

pclur ejus solulio, sit sufficiens munus à manu pro qnô res daturpro alià minoris, vel nullius œstimalio-
criininc simonia; ? Sed in his videlur eadem ratio quœ nis, eo vilior repulari videlur. Et confirmatur, nam
in mutuo, et ideô simul expedienlnr. quoddatur cum pacto vel sub condilione mutuî, non
G. Quîuiô, ad munus à manu perlinet mntuare pecu- gratis omninô datur, sed ex paclo oncroso ; ergo id

niam pro accipiendo beneficio, vel simili re spiriluali, salis esl ad raiioncm simonia
1
. Anlcccdens vid :tur per

vel è converse- dare beneficium sub condilionc pecu- se manifestum, quia onus mutuandi temporale est, et
nia; miituand.c tautom. In quo puncto Vidèri polesl ,
inlcrdùm reputatur grave. Potcstque bocoplimècon-
dubium , an hoc suffleiat ad simoniam; comimmiier l firmari ex lege Quisquis, c. Si tertem pciatur ; ubi qui
C 7i DE SIMONIA. ,. / C72
mutuat judici, cxilio punitur, quasi emptor legum atque quœ niuliùm solet movere hommes , eliamsi spociali

provincice. ltaque propter solum mutuum emploi* rc- prelio restimabilis non sil per se loqucndo. Si veiù non

puiatur; ergo multômagis in prccsenti. El imlc sumi- sit anticipalio, sed rigorosa solutio rei debiLc pro

inr alia ralio oplima, quia inuiuum taie reputalur ino- lempore, in quo jam ex obligalionc justilia; solvenda
raliier, ut sufficiat ad corrumpendum judicis aniimun ;
est, vel quia est restitulio rei injuste sublaUe, qu;e

in hoc enim lex illa fundalur, ul ibi notai Bald. et in statim solvenda est, ibi certè ininor ralio simoniie in-

I. 1, il', de Calomniât., rationem reddit, quia illa esl tervenit, ut cum Angelo dixi cap. praxed.; quia ibi

ulililas temporalis ; sic ergo in prsesenti liect mutuum nec res pelilur, nec mutualio ejus formalis, vel vir-
non sii aestimabile pecunia, tainen est moraliter, cl tualis, sed solùm cessatio ab injuria inferendâ, el ila

humano modo inuliîun appelibile propter uiiliiatcm non imponilur nova obligaiio, sed ca quae inerat,

tçmporalcm; ergo id salis est, ut in materiâ simoniaî quod sappè licitum est, ut infra dicemus; in illo cigo

habcal rationem prelii, nain et sufficit ad corrumpen- casu servanda sunt ,

quse superiori cap. diximus.

dos animes eorum qui spirilualia dispensant, cires 10. Sexto, perlinet ad munus à manu pensio impo-

spiritualis vilescit , cùm pro ulilitale lemporali coio- sita ci cui dalur beneficium, vel collalori, piu-sentanti,

mulalur. renuntianti, vel aliter procuranti solvenda, sive ex

8. Ad rationem ergo dubilandi respondetur, quôd ipso beneficio, sive aliundè, quia illa est pecunia a;sii-

lieèl in niuluo pecunia delur, inlegrè poslea solvenda, mabilis , imô est promissio cerise pecuniaî solvendœ
cl iia illa ul sic non delur gratis, quia rêvera non do- quœ est manifesta simoniâ. El ad banc specicm spécial
natur, nihilominùs utililas illa, quic esl in prasenli casus ,
quando episcopus dat beneiicium , reservans
usu pecunia;, aliquid est lemporaliier utile, et illud si sibi vel consanguinco, etc., pensionem, seu parlcm
specielur ul prelium rei spiritualis , sufficit ad s'nno- frucluum, exigens prius consensum et aeceplationem
niatn, licèt id non sitpeculiari pretio ;csiimabile, sed ab co cui beneiicium pra:bet. De quo videri polest
codent quo ipsa pecunia ,
quia ad inordinationem texlus in c. unie. Ut bénéficia Eccles. , ubi pontifex

simoniâ; sufficit, ut dixi , illa çommulatio ulililalis distingilit an episcopus, qui dat beneiicium, fruclus
temporalis cum rc spiriluali. Nec in omnibus coinpa- ejus anie donaiioncm percipiat, vel non; et si anlea

randa esl usina cum simoniâ : nam multsc conventio- non pereipiebat, cl dando beneficium pro condilione
nes et pcrmutaliones licent in usina, quoe non licent ponil, ut sibi donentur fruclus : y on est dubium , in-

in simoniâ, quia non lanta purilas et gralia requirilur quit, intercédera simoniacam pravitatem. Et hoc mem-
in mutuo procslando quanta in spiritualibus dispen-
,
brum spécial ad piu-senlemcasum. Addilverô ibi, quôd
sandis, quia in muluo non attenditur aliqua specialis si episcopus pereipiebat provenius beneficii, anlcquàm
dignilas vel sanelilas lalis operis, sed solùm quod non illud donaret ,
poteril quidem id licite facere , uiendo
est dignum peculiari prelio œstimabili pecunia ullra sua potestate, sine ullà paclione, consliiuendo ad lem-
sorlem , et ideo si nihil exigaïur aestimabile prelio ,
pas pensionem, vel reservando fruclus ad lenipus pro
eliamsi alia commoda ejusdem ordinis et prelio non causa jusia et necessarià, cl lune conferre beneiicium
aestimabilia pelanlur ,
non esl usina , ut aperlè colli- sic oneralum sine ullo paelo ; non licere lamcn ex
gilur ex cap. 1, de usur. In largitione aulem spiri- convcnlione cum eo qui acccplurus esl beneficium, vel
Uialiuui rerura consideratur pi\ccipuè dignilas doni cum aliquo mediatore illam iinposilioncm vel rescr-

spiritualis, quod est supra omnem lemporalem cesli- valioncm facere. Quia cùm consensus ejus, cui danduin
malionem , cl ideù cum nullo commodo lemporali cA beneiicium, nihil po^sil ad legilimain rcservalio-
permutari potest, sive illud aestimabile sit pretio, nem operari procsumilur inlercedcre iniqua pactio
,

sive non. quando poslulalur, ut Glossa ibi el doctores senliunt.

0. Atque bine facile esl respondere ad alias inlerro- ïiaque aliud est, reservare fruclus benelicii vacantis,
gaiiones supra faclas. Ad 1 dico non liccre pacto pe- vel partem eorum, aliud cum alio pacisci, ut pensionem
lere dilationem soluiionis debili pro re spiriluali, solvat, solùm pro colla lione benelicii. El hoc poslerius
nnmus à manu. Probatur,
illudquç reduci ad quia illud dicimus peilinere ad munus à manu; prius aulem
est quoddam muluum suppono enim me ; , leneri ad nullo modo, supposilà légitima polesiate reservandi

solvendum hodiè debilum el ratione spiritualis bc- , fruclus, quam, ul supra diximus ,reguiariler solus Papa
neficii milii concedi, ul non lenear solvere perannum, habet , interdùm verô licere episcopis ad lenipus in

ergo ex vi illius contraclûs milii muluô daiur illa illo cap. definitum et ibi conimuniler traditur, et
; iif

pecunia pro illo lempore. lient illa concessio dilationis cap. Si propter, de Rescript, in G, ubi Gloss., verb. Con-

quoddam temporale conimodum est, etdescsufliciens ceditui-j el in Clément. 2, de Reb. Eccles. non alien.,
ad corrumpendum debilorcm si sit judex ergo suf- , ; ubi Glossa, verb. Defensor. Ad hune eliam simoniie

licil ad simoniam. Ad aliam veiù inlérrogationem modinn pertinent varii casus, quos Iraclal Navar-
de recupuando debito, medià donalione aliquà rus in variis consiliis de simoniâ , ul in 47, de illo

spiriluali , disiingucndum est. ÎNam si delur spirituaie beneficii pnetensore, qui cum aliquo curiali convenit,

pro anticipalà solulione debili , sine dubio procedil ut sibi auxilium ferai ad beneficium oblinemluin sub

eadem ralio, quia illa anlicipatio vel est quœdam condit'.one solvendi illi pensionem; et in ol , de alio

virtualis inulualio , vel illi aujuivalel , et in eà pro- qui cum aulico paciscitur , ut sibi de vacanlibus
cédant rationes factae quia est uiilitas temporalis, cl beneliciis slaliiu noliliam priebeat, promillens se con-
,
673 CAP. XXXIX. Ql'ID SL'B MUNERE AB OHSEQUIO COMI'REIirNDATUB. 074
sensurum pensioni imponendx in favorem cjus. Nam quin taie obsequium possit veram ralionem prelii sub-
tune pensio illa,vel quod perinde est, obligalio ad ire, si pro re spiriluali oblinendâ per se fiai, el oflera-
illam , est prelium , cl licèt videalur dari pro quodam tur, vel e converso poierit habere ralionem rei vendilac

temporali obsequio, lamen quatenùs per illud paratur pro re spiriluali subeunte rationem prelii si pro obli-
via ad beneficium, pro ipso beneficio dari censetur. Et hendo lali obsequio res spiritualis Iradalur. Nam lu:
similes casus legi possuut in eodein. Cous. *i!) et se- denominationes prelii el mercis inler resqux permu-
quenlibus , et in Manuali , cap. 23, nura. 107, § Ad lantur, quando propria pecunia non intervenit, reci-
seplimum. proca: esse possunt, m dix! , ci ex intentionc contra-
11. riiimù addere possumus sub muncre à manu lienlium penderc polcst unius vel alierius applicalio

contineri omnedonum, quod jure posilivo probibilum ad rem unam poliùs quàm ad aliam. Unde eliam du-
est, dari pro re spiriluali, eonsistens in jure aliquo bium non est quin dare spiriluale donum proplcr
babenle cinolunicntum temporale ,
quod dici potcsl obsequium temporale sub bac formalilale speelatum
munus temporale seslimatione juris , etiamsi in se sil simonia, quia boc clamant omnia jura supra aile-

aliquid spiriluale sit babens temporale annexum. Ut gala , el ralio naluralis quai ex dictis orilur , id con-
est beneficium dalura pro aliero beneficio et similia. vincit, supposilis principiis slalulis de malilià simonia;,
Iloe salis constat ex dictis in superioribus de permu- nam illa est vera vendilio, seu condictio,scu coiiiinu-

tationibus prohibilis rerum spiritualium ; nam in eis talio rei temporalis pro spiriluali. De lioc ergo nulla
intervertit eliam aliquid per inodum prelii ,
quod non est conlrovcrsia, sed propter usum et casus moi airs
consislit in obsequio vel offieio linguoe, ut constat. Ergo oporlet exponcre, quando et quomodo po-sinl obsequia
si velimus in bàc parlilione compreliendere omnera bocefieriet spiritualiaobsequentibus praslari sine labc
simoniam, etiam de jure posilivo, rectè revocabimus simonicc.
boc prelium ad munus à manu. Et confirmalur ; nam 3. Secundo, de obsequio spiriluali est eliam certuni
illa bona servant proporlionem cum externis bonis illud secundum se speelalum , et ex naturâ sua non
forlunae, seu lemporalibus, prœserlim cum juribus, possc esse prelium rei spiritualis ad simoniam sulfi-
quoe incorporalia dicuntur, qme propriè sub munerc à ciens, quia supra oslensum est, in commuiatione rei
manu comprebendunlur. spiritualis pro alià spiriluali non commilli simoniam ,

ac subinde rem spirilualem dalam pro allcrâ spiriluali,

CAPUT XXXIX. ut sic ex se non esse prelium simoniacum. Obsequium
Quid sub munere ab obsequio comprehendatur ? autem spiriluale eamdem conditioncm et dignitatem
quoad boe babet, quà alise res spiriluales, cl ideô na-
1. Duplex obsequium distingui solet in prœscnli turâ suà non est xslimabiic prelio , idcôque supra
puncto, temporale scilicet et spiriluale, nccimmcrilô, dielum est, sine simonia veudi non posse pro re lem-
quoniam diversam babent naluram et ocstimalionem, porali. Ergo è converso in pracsenli ,
quamvis pro
et ideô eliam in praesenti puncto diversum esse débet alià re spiriluali fiât, vel aliquod spiriluale donetur,
de illis judieium. Obsequium enim temporale dicilur ut laie obsequium liai, et pro illo, eliam sub expresse
omne opus bominis, quod ad usus et commoditales condilione cl paclo , non esl simonia ex nalurà rei ;

bominis, sive corporis, siveanimi in sua lanlùm na- ergo nec laie obsequium ex se liaberc polest ralionem
lurali perfectionc speclali, ordinatur. Spiriluale autem prelii simoniaci resneclu al ter us i rei spiritualis. El in
obsequium est omnis functio spiritualis, prout à nobis boc eliam nulla est controvcrsia. Quia verù jure ecclc-
explicata est inler malcriam simonia! pcrlraclandam. siaslico multa; commulalioiies inler spirilualia probi-
Iuler qu:e duo gênera lanta est difTerenlia, ut primum bitœ sunl ut simoniaesc, ideô necessarium csl expo-
pretio sit ;eslimabile , et vendi possit pro peciinià sine ncre quando et quomodo commilli possit simonia
,

ullâ malilià : secundum auicm omninô invendibile

sil propter obsequium spiriluale imposilum vel solulum
et inaslimabile pretio ; ulrumque enim borum ex per relributionem aliquam spirilualem : nam lune illud
dictis de materià simonie salis probalum relinquilur. obsequium babebit ralionem prelii ad simoniam suf-
\ 2. llinc ergo manifestum csl primo obsequium lem- ficienlis sallem ex jure posilivo. Ibec ergo duo à nobis
porale, quantum est ex se suffit iens prelium simonia; exponenda sunl.
esseposse, si in modo faciendi illud pro re spiriluali, •4. Lltcriùs verù advertendum csl duobus modis
vel è converso, si in modo dandi rein spirilualem pro posse beneficium (de hoc enim semper loquimur ,
quia
lali obsequio formalis babiludo prelii supra explicata frequenliùs accidit, cum proportionc verù idem esl de
salvelur. Palet quia sicul omnis res permanens pecu- reliquis spirilualibus donis) dari proplcr obsequia :

nià œsiimabilis ex se est sulficiens ad prelium justa primo proplcr praccdenlia obsequia: secundo proplcr
dicta cap. pracedenli, ila omnis aclio prelio reslima- sequenlia , seu imponendo omis alicujus obsequii in
bilis, si pro re alià tribualur et secundum condjgnam fiiiurum. Potcstque rursùs laïc opus adjungi ipsi be-
icstimalionem cum illà conimuleliir, Iiabebil rationcm neficio, vel poliùs beneficium annecti oneri lanquàm
prelii ,
sicul è contrario si hujusmodi aclioncs pro pe- offieio propter quod dalur, ul proplcr Icgcndam gram-
cunià vcndanlur, babent ralionem merciuin et ila per maticain , vel ibeologiam, vel ad concionandum. Vel
locationem et conduclionem suo modo vendunlur cl polesl impuni ipsi personac, dando illi beneficium cum
cinunlur, m supra dictum est. Sic ergo dubium non est onerc, cl obligatione faciendi laie oVsequium, ad quod
 675 DE SIMCMA. G76

ipsum officium non obiïgal, ut ad docendum vol cou -

: gralui(;e donalionis. Unde clîam iufero, non oporlcre
cionandum, elc. j
hic disthigucre de lurpi vel bonesto obsequio, vel lu

5. Dico jam primo : Darc cl accipcrc beneficium privalam vel publicam ulilitalcin, aut in corporaie
spiritualc proplcr obscquia cl bénéficia tcmporalia jam vel spiritual.' i onini idum. lia docet expresse Solo, d.

racla in corum recompensalionem, el quasi soluiioncm q. 9, url. 5, cl seiuil Viclor., nnni. 36, 57, el Cajet.,
dcbili, et obligalionis ex jusliiià ad condignam mer- |
d. ait. .'). Alii verô auctores interdùm bis dislinclioni-
cedem Iribuendam , simonia est ; moveri autem ex bus ulunlur, ut palet ex D.TIioniâ, dictd art. 5, ad 1,

liujusmodi serviliis ad danduni beneficium gratis, cl et Anton., 2 part., lit. 1, capile i, § 5, ci c. .'i, ;<
5, d
ultra omne debitum, non est simonia. Est communis Glossis, ci canonistis cilalis, Sylvcst., verb. Sinwiiià,
et clara ex D. Tbom., d. q. 100, art. 5; Solo lib. 9, qu:vsl. 10, § Quartum, Tabicn., nura. 12. Sed rêvera
q. 7, art. 3. Vict. supra, mini. 50, Àdrian., d. quodlib- si loquamur de simonià proprià, non refcrl quùd ob-
9, art. 2, et aliis tbeologis, i de 2 o ; Glos. in cap. sequium sil ad bonum vel mal uni, finem justum vel
CUm essent, de Simon, quani ibi Panorm. et alii appro- injuslum; nam si respiciatur in ralione prelii, semper
bant. Item Glos. in cap. Sunl nonnulli, 11 i, 1, q. 1, facit simoniam, ut in superiori punclo dixi. Si verù
ibidem probata ab aliis. Palelquc prima pars, quia non sit prelium, sed tanlùm moveat dicto modo ex
(une datur beneficium in soliilionem cujusdam dcbili quàdani gratiludine licèt bumana, cl indiscrets, non
temporalis ; diximus autem praced. capile, esse simo- f.icict propriam simoniam, quia n;m obstat quominûs
niam dare beneficium pro remissionc dcbili pecuniarii; beneficium gratis Iriboaiiir. Poierit autem illa disiin-

ergo idem est in prrcsenli, parùm enim refert, quùd taie clio çonferre, ut provisio sit jusla vel injusla, et per-

debilum resuliet ex obsequio; nam tandem in pecu- sonarum acceplio, aut infidelis dispenshlio, autlurpis
niarium resolvilur. Unde colligilur obiler niliil reforre etiam carnalis afTeclio, juxla varias enim circumslan-
quùd tnlia obscquia fuerinl boucsla vel turpia; sed pen- tias possunt varia vilia eommilti; et hoc inlendunt
sandum an ex illis orta fuerit vera
, obligatio justi- dicli auctores, et lalè uluiïtùr nomme Simonia? pro quà-
ti;e ad condignam compensaiionem lemporâlem cuinquc indigna cl carnali prbvisione beneficii, maxime
quia tune proximè datur beneficium ail ëxlinguendum quia prœsumptîo esse poiesl de illo qui sic confort,
temporale debilum , et ideù impertinens est ,
quùd ex quùd éliam sinioniacè conférât.
boneslà, vel lurpi radiée duxerit originem. Unde obi- 7. Sed contra, quia freqùcns est consueludo, quùd
ler addo idem esse dicendum, licèt obsequium, à quo mu'li preestaut varia obscquia et cpmitatus Ecclesiasli-
orla est obligatio, fuerit spiritualc, si debilum iode ré- cis Piwlalis sine ullà niercede vel recompensatione
sultais est de dando competenti slipendio sustenta - temporali, sed tanlùm spe beneficii alicujus vel favo-
ttonis ; ut, v. g., episcopus habetvicariumad spiritualis ris ad illud oblinendum, et postca prxlatus conferendo
jurisdiclionis usum , cui tenelur dare singulis aniiis beneficium salisfacilsuxobligalioni sine ullo scrupulo
competens salarium , nibil tamen confcrl per aliquot simoniac ; ergo non semper est necessarium ad viian-
annos , el poslea dando illi beneficium , vult libcrari dam simoniam, ut obscquia condigno slipendio tem-
onini debito. Plané simoniam commiiiit, quia debitum porali prscmienlur. Iuiù temporales principes habenles
illud , licct ortum fuerit ex minislcrio spiriluali ,
jam jus prsesentandi, soient habere magnam familiam ser-
est merè lemporale, et pro illius remissionc datur vienlium, ferè pronihilo, cl praesentandb ad bénéficia
beneficium. rémunérant servilia absque alià temporali saiisfa-

G. Secunda verù pars probalur ex dictis cr.pilc 50, clione. Respondco duplicilcr fieri posse illa obsc-
de consanguinilale : nain tune obscquia non babont quia, vel servilia ex parte obsequenlium ;
primo sine
ralionem prelii sed solùm conciliant bcncvolenliam, ,
ullo pacloexpresso, vel lacilo inier prxlatum seu prin-
à quà procedit graluita beneficii collalio; ergo. De- cipem, et scrvicntem scu obsequentem, ita ut ex ob-
( laralur : Nam episcopus conferens lioe modo benefi- |
sequio nulla obligatio justifia? orialur m pralalo ad
cium famulo nibil recipit ab ipso pro beneficio, si |
tribuendam suslenlationem, vel mereedem ; et lune

enim aliquid rociperet, maxime obsequium, sed boc ex ulrâque parle polest fieri obsequium et beneficii

non, quia ul supponilur, vel niliil ralione illius debel collalio, vel prœscntalio, aul procuralio sine srmoniâf,

famulo, quia illi convenientem suslenlationem el sli- quia utrumque fil sfmpliciler gratis, licèt cum alrquoj

pendium dédit, vel si aliquid débet,

— - — --, non intendit
-« V..V..V li-
..
j
respeclu gratitudinis. Quod etiam in inunere à manu
'

bérai i ab illo debilo per dlationem beneficii,

coll; alioqui locum babet, nam çonferre antecedenter aliqua mu-
non intenderet gratis, et c:x benevolentià dare, ui in î
nera sine ullo paclo solùm ad conciliandam benevo-
casn supponilur. Qoapropier ut hic modus conferendi leniiam, licèt liai sp.^ gratitudinis, simoniacum non
beneScium proplcr obscquia, locum babcat, moraliler esf, ut capile 50 diximus, et consequenter dare bene-
loquendo necessarium est, ut talis famulus babeat à ficium ex inlcnlione gratitudinis sine alio respeclu

patrono justam recompensalionem lemporâlem suo prelii, simonia non est, ul infra dicam ; idem ergo
servilk) proportionalam ; tune enim sine ullo scrupulo est in prœdictîs obsequiis. Alio verù modo conlingit

simoniae dalur beneficium famulo, quia datur ultra servire prir.cipi aul prœlato in officio, vel servilio ne-
omne debilum justifia?, ac subinde gratis; nam licct cessario, ubi neeesse est intercédât pactum saltem
gratitude aliqua vel amicitia scu bencvolenlia ex scr- implicilum; nam taies lamul-i ex officio s