Abbas Sayar _ Ylk At

BR iftin tutana olanca gcyle kt: -Dooovaah, diye bard. Dovaah domuzun kzleri... Avaraya vereceimi anladnz da keyfinizden aslrsnz boyundurua... Elindeki vendereyi topraa saplad. kzlerin nne geti, boyunduruk kayn zd. kzler, boyundurukla kye doru yrdler. ssn olu, gkyzne krpk gzlerle bakt. Sonra bolua doru sylenmeye balad: -Duyduk, rzgr efendi duyduk. K geliyor diyorsun. Hogeldi, sefalar getirdi. Gkten ne yad da yer kabul etmedi? Sen yle delico esip durma. leme fakirin cierine... Harmanda isteriz, nazl geline dnersin. Duyduk, ite k geliyor. Sen sylemeden aalar syledi onUf Baksana dere boyundaki kavaklara, bir ularnda kald yaprak. Sen bilir misin ne der o yapraklar. K geliyor der. Hem de zorlusundan...Allahteala bilir gayrk karn kalkmasn. Mart m der, Nisan m der? Sen ecik yava gel insann stne... dk ite, donduk ite. Hal kalmad ift demirini skmeye... Sonra, iftin ucundaki burun demirine doru yrd. Sesi daha duyulur bir hal ald: -Ulan gvur bu millet, dinsiz bu millet... Yiit isen el kadar ift demirini brak u yazda. n mi syler, cin mi syler,rz krklara? Gelirler, skp, alp giderler. ster bir sen, bir Allah ol, km topran yedi kat altna. Bok bcei kesilirler, delerler, deerler, bulurlar. Gvur bu millet, dinsiz, imansz bu millet... Hani, gvurluklarna gre onsalar bari... Ne gezer... Hepsi srnyor. Hepsinin bir ipliini eksen, krk yamas birden der. layk bu millet zuluma. lyk her bir ktle, her bir muhanete... Brak srnsnler. Bir ift demirine dirlik vermeyenlere hayr dua m edeceim. ift demirini skt, heybeye att ve kzlere yetiti. Harman yerine gelince kzler ose zerindeki pnara saptlar. Oluktan taan su, ince bir izgi halinde aa kayyor, gne da prl prl parlyordu. Lleden akan su bollamt. Ussn brahim bu kez de acsn emeden kartt: -Akmam diyesice, dedi. Hi luzumun olmaynca kirazhdere gibi alaman tutar. Yazn da ab- hayat kesilirsin bamza. Kar kz, oluk ocuk birbirini yer banda. stelik lrsn, gn yemi kelee dnersin. Bir de nazn tutar. ne iplik kesilirsin... Ulaaan, yeter gvurun mallan. Yolunuz Kerbeldan geecek gibi sokuldunuz suya... Yeniden hayvanlar nne katt. kzler, boyunduruk altnda aralan ak, tembel, gailesiz yola dtler. Kyn harman yeri yeilden 6arya geen daireler halindeydi. Ce yerlerinde kalan budaylar son bahar yamurlarndan ilemi, hafif yeil ular brakmlard. Bu yeilliklerin kylarnda saman tozlarnn sarlklar eri br halkalar meydana getirmilerdi. ssnolu kendi harman yerine gz att. Kendisinin, cmle ev halknn srtndan geen bir yl anlad. -Niden, dedi, niden? Bizimki de mi dirlik? Buna it dirlii derler. aldn abaladn, koca bir yl srtndan geti. Kaldrdn zahra (zahire) yeygi ile tohuma yetmez. Ydn saman, at, eei bahara

kartmaz. Beynine iki kurt girdi birden. Bir can hayallemek istiyordu. Bir can Doruksrak'a taklmt. Saman der demez, aklna Ksrak geldi, arpa geldi, yetmez geldi. Sonra konumaa balad: -Doru, sen biyol dur. k imdilik aklmdan. Eve varnca bir meveret edeyim oluunan. Sonra hakkndaki hkm tebli ederim. Bir mahkemede hemen. Ne keif, ne ahit, ne ehli vukuf, zabt katibi de gerekmez. Hele mbair mi? Hi yaramaz bana... Bir karar veririm ki, temizsiz, itirazsz... Sen dur bir kerre, k bakalm, te git bakalm aklmdan... Gz, hl harman yerindeydi. Yeile kark sar daireyi kendince biraz daha bytt. te, dedi, u harmann oturumunca ekinin ylacak. Altun gibi, pirin denesi gibi buday... br tarafta bir adam oturacak, bu yandan gzkmeyecek. Bir alem, yedi dvel, "maallah" diyecekler. "Prova ssnolu-na... Bir zahra kard, koca bir memleketi doyurur. Artar bile... Gavuruna da gnder, Urusuna da... Prova u Ussn rbaama..." On dene araban olacak. Poyralarndan ziller gibi sesler kartacak. Bir saatlik yerden duyulacak. "Eeeyy" diyecekler, ulan bak Ussn olunun araba kervan km yola..." Bir atlar koacaksn ki arabalara, gren parman sracak. "Vallaha" diyecek, "ok diyarlar dolatm, grmedim Ussn braamn atlar gibi. At deil ejder her biri. At deil ceylan her biri. Allah kem gzden esirgesin. Allah braama da ok versin. Sayesinde kuu da doyuyor, kurdu da... yi adam... Allah, ok versin braama..." Gn kalkacak kazaya. Ba arabada sen. Varacaksn ofisin nne. Siktiret ofisi... Eneliz mi ne bir halt kartryorlar, krk uvala hortum daldryorlar. Memurun burnu bir kar. Sanan ki, kapsna uak geldin... Sonra bir bokton anlar gibi alt st ediyor buday. "Yzde bilmem ka kark. Krk iki kuru yirmi santim..." Ulan sen helle krk de. Kim verir budayn sana... Krk be desen kim verir? O eski ssnollu ld. O cbrlk devriymi... Gz kr olsun yokluun. Yokluk bel krar, adam insanlktan cda eder. Kalp paraya evirir. Bunun burasna yokluk denmi. Allah beni kurtard, cmlesini kurtarsn. Bunlar, nimet azgn, bunlar, gvur. Gvurdan da kt. Allah bunlar alkla terbiye etsin. arklar ayaklarn sksn, tabanlar yark yark olsun. Olum rbaam, "it kapdan zabn gerek" demi bykler. Sen bunlara bir frsat verirsen alimallah derini yzp iine saman doldururlar. Bak, bir ift demirini tarlada brakazsn deyyuslarn yznden. Kmsem, solucan olup topran altna girerler. Bulmadan geri kmazlar. unlara m acyacaksn? Sen, Cenab- rabblaleminden daha m iyi bilirsin? O, ne yaparsa gzel yapar. Siktiret kerhanecileri, brak srnsnler... Ulan beynimi kartryor bu kyl. Haa, vermem ofise. "ekin lan" derim "arabalar Duran efendinin maazasnn nne" ay var, gayfesi var, buyur'u var. "Buyur braam efendi" der. ay syletir, kede yer gsterir. Btn pavlikeler herifioluna bal. Dnya tmyle buday olsa hepiciini alr. Arkasnda koca koca pavlikatrler var. Yklr m bu adam? Bei, onu arar m bu adam? Sksndan pazarla tutuursun. "Senin hatrn iin Ofise vermedim" dersin. Eek deil ya, anlar kendine itibar ettiimi. "Teklif yok" der."Krk sekiz olsun." Deste deste paralar yerletirirsin czdana.Daha birinci sefer bu. Allah bilir, on sefer mi olur, otuz sefer mi?.. Diyeceim, bir yanda arlnca para. Al alabildiini... Elinde olmakszn dere ile ose arasnda uzayp giden tarlalara bakt. - ar Zeynelin smaili. "Ne istersin u tarlana?" "Satmam." "Vay aklsz vay. Ulan arlnca para var ortada. Be yerine on iste,destele gaymalar cebine. Dilediin yerden bakasn al. Alacaklna ver. Borcuna bir "of" ek. Syle ne istersin? "ki binden zrnk aa vermem." "Yok,smail ben i st

emmedim. ki bin mi dedin? Az dedin. Al u iki bin be yz', yaa ver, bala ver, kaymaa ver kardam." Sen ne dersin Zorbarn-olu; bin mi? Yook sen de u bin be yz al... ot Duruk, sen hi azn ama. Al u paray k dam bana... Pancar gani. Sen icik direnirsin. Direnirsin emme, bunun buras para. Para ahine benzer. Gkten alimallah turnay indirir. stediin kadar zora ek. Olum, parann amad kap grdn m hi? Gvurluun tutar, onluk mala yz istersin. stersin de ne olur? Ben de veririm. Sen tapuya gel hele... Sonra, ko on adet pulluu.Her atn boynuna tak zilleri. Bir alem dn yapyor sansn... Devir, topra derinden.Bir daha aktar...Aam,ssn rbaam efendi, ne ekeceksin? Her bir eyi...Bakla ek, pancar ek, bostan ek... Ayr bir yann yoncaya. Bir senin hakkn m var sanrsn? Bunca at var, it var. Hepsinin rzk bu gne bu gn senden sorulur.Yesinler, kinesinler. Bir kineme tutturdu mu onu yirmisi, kyn uykusu alaburu olur. Olsun uyutma bu deyyuslar...Bu deyyuslar ki, bir burun demirine tenezzl ederler, yedi kat yerin altna kmsen, remil attrr, cinlerle bir olur bulurlar. Bu kerhaneciler her bir zulume layk... Sabaha dek kinesin atlar, uyutmasn rz krklar... Sonra efendime syleyim, gozel bir konak yaptr. st katndan Erciyes grnsn. Kfl kfl yel yalasn her bir ynn. Emme, byle gavur bir yel deil, dinsiz bir yel deil. Bad-i saba, limonata gibi bir yel... Bir iki azap fr dnsnler misafirlere... Yola bir adam brak, " Hemerilerim, bu ge saat nereye yayan yapldak? " "Kye yetieceim." "Ayp ettin emmi, ibraam efendi ineyip geilir mi? Ne gne yaptrd bu kona? Kaymakam ineyip gemez, hakimi ineyip gemez. Nahiye mdr orda konaklar onbas orda... Sofrann kalkt grlmemi braam efendinin konanda. Dn hemerim. Ye, i yat. Bir dnya yz gr. Sabahnan da Allah selamet versin..." kzler dereye gelince yeniden durdular, suya eildiler. Dalgn brahim kzlerden birine toslaynca hayallemeden el etek ekti. - Gavurun mallar,dedi, on dakika olmad su ieli. u hallerine baknca sanarsn ki Austosun onbei... Voohaa rz krklar... 10 K Pis avludan alelacele geti. Evin sofasna girer girmez kendisini ar bir duman karlad. Kars, oca tututurmak iin olanca soluu ile atei flyordu. Ocaktaki erp yat. brahim ocan bir yanna iliti. Hafiften titriyordu. Birden grledi: -Gvurun evinde bir kucak kuru bulunmaz. Hepinize yular takp ahra ekmeli. Eeklerin yanma, kzlerin yanna balamal. Tezek akta slanr. Damn altna ekmek hi birinizin aklndan gemez. Sonra bir kede donuk donuk bakan kzna dnd: -Sen de titre, eek kz, titre buy... Ne anan eksin tezei damn altna, ne sen. Sizi gren bu evde misafir sanar. Bakma alk alk yzme. Git, icik kesmik getir. Alaf tutsun u ate. Kz kotu. abucak dnd. Kesmik , atei sar aleve boyad. brahimin keyfi stne geldi. Aln hissetti: - abuk kaynatn bulguru, dedi. On altsna yeni basm oluna dnd: 11

- Bu gn aklm Doruksrak'a takld.ifte gittim geldim, onu dndm. Darda k geldim diyor. Ahrdaki saman belli. Sak belli. Ben kzlerin, tay'n arpasna ortak edemem. O bu yl bann aresine bakacak. O, bu yl "ylklk..." Dada ot kalmad, p kalmad. Kyn sr be gn yaylma ya kar ya kmaz. Nerde ise imdi sr dner. Harman yerinde yolunu kesersin, ksra evirirsin. Burnunu daa doru dnderirsin. Srersin tepeye kadar. Varsn bann aresine baksn. Bahara sa salim elimize geerse ne l... Yook bir dereyi doldurursa, o da onun bilecei bir i... Bundan sonra onu ne ifte koabilirsin, ne dvene... Tay' inallah baharn Krat'a e olur. Ylkdan sa salim dnerse helbet ona da bir vazife buluruz. Kalk imdi sen. Kk kardan da al, sr karla... ocuklar frladlar. Derede ceplerini talarla doldurdular. Sr, geride byke bir toz bulutu brakarak, sakin, gailesiz ilerliyordu. Zayflndan beklenmeyen bir zindelik vard stnde. Mustafa'nn yanna yaklamasn hi yadrgamad. Mustafa, olmazsa kk Hasan, ok zaman kendisini evirir, zor g zerine atlar, eve gelirdi. Ksrak Mustafa'nn binmesi iin durdu. Mustafa binmedi. Hayvanlarn gemesini bekledi. Hepsi getiler. oban, onlar grdyse de ilgilenmedi. Mallar toparlayarak uzaklat. Mustafa Ksrak'a atlad. At yrd. Fakat, Mustafa elindeki deyne atm boynuna vuruyor, geri evirmeye alyordu. At, kye doru yrd. Denek darbeleriyle yar sola dnd ve yrd. Bir ey anlamyordu olanlardan. Yirmi otuz metre bylece gitti. Vurular kesilmiti. Birden geriye ky ynne 12 dnd. Yeniden boynuna darbeler indi. Bir teslimiyet edasna brnd. Tepeye doru yol ald. Aabeysinin peinden gelen Hasan yalvaryordu : -Bir daha Doru'yu ya grrm ya gremem. Aam, aam icicikte ben bineyim. br at bindirmez ki beni srtna... Mus ta fa duymazlktan geldi. Bir ka yz metre gittiler byle. At yavalamt. Bir yorgunluk kmt stne bird en. Beli biraz daha kt, boynu biraz daha uzad, aa doru dt. Mustafa gerilerine bakt. Kydeki toz azalyor, rzgrla birlikte batya doru kayp gidiyordu. Gne, uzak, ok uzak dalara yaslanm, bym, bym, bir dnya olmutu. Bir acma hissi doldu Mustafa'nn yreine. Babas gznde mercimek kadar kld. Gemi yllar anlad. imdi altnda bitkin yryen atm emekleri gznn nne gelir gibi oldu. Birden aa atlad. At olduu yerde brakt: - Haydi, dedi kardeine, ko... Tepeden aa uar gibi indiler. Dereye yaklanca dnp ata baktlar. Doru, ar admlarla pelerinden geliyordu. Mustafa Hasan'a: - Sen bekle. Gelince taa tut. Ben seni Topal'm bahede beklerim, dedi. Yrd... Hasan ksra yar yolda karlad. rktmeye alt. At, hi oral olmad. Hasan'a donuk donuk bakt. Durmadan deen talara aldrmad bile... Hasan kzmt. Bana bir ta vurdu. Ksrak ahlanmak istedi. Ayaklar kalkmyordu. Hafifekinedi. Tepeyedoru dnd ve yrd. Sakamm stnden szan kan gz kysndan burun ene boluu arasna indi... Hasan birka ta daha att peinden. Sonra iini saran rpertinin etkisiyle aabeysinin yanna kotu. Doru ba nnde bir sre gitti. Yola gelmiti. Yolun ortasnda durdu.

13 i ;. Kimsecikler kalmamt ortalarda. Gne de ban alp gitmi, ufukta uzunca bir kzllk eridi brakmt. Bir yne gitmek istemiyordu can Ksrak'n. Ayaklan hafiften titriyordu.Souktylerinidiken diken etmiti. Beli biraz daha aa doru bkld. Kylan apaklanm kirpikleri ortasnda siyah gzleri bir noktaya ivilenip kalmt. Byle ne kadar kaldn kendi de bilmedi. Bir sre sonra ba kye doru evrildi. Bir ka k batt gzne. Kulana ok iyi tand kpeklerin sesleri arpyordu. Belini ykseltti. Arka ayaklarn ne doru ekti, ban ve boynunu yukar kaldrd. Gvdesiyle kye doru dnd ve yrd. Kye girdi. Aralklarla bir ka kpek hrlad. Doru ksrr gibi bir ses kartt onlara... Sanki her yn aydnlk gibi rahata ilerleyerek evin nne geldi. Ba e kapy itti. Her zaman byle yapard zaten. Ama bu kez kap almad.Daha kuvvetlice yasland kapya bayla. Yine bir sonu alamad. n sa ayann diz kapa ileyeniden dayand. Hayr, kap almyordu. Bir kk kpek geiyordu gerisinden. Bir tekme att. Kpek ac ac eniledi. Doru hafiften kinedi. Bu akamimam tekbana yats namazn klm, hemen evine dnmt. Sokaklarda kimseler grnmez olmu, her bir yn kpeklere, bir de Ksrak'a kalmt. Doru, kapy yeniden itti. Yok, kavak tahtasndan yaplm eri br kap, kale kapsna dnmt... Hzn arttran yel yamuk yamuk sokaktaki gbreli tozlar kaldryordu. Sokak, souu hortum gibi ekiyordu. Gemi yllarn srtna hediye ettii yanr yerlerinin szladn hissetti. Gznn st ceviz 14 gibi imiti. Yarann acsn duymuyordu. Kararsz yrd. Bir baka sokaa geti. Bir evin otluunun altndaki bolua girdi.Yel tutmuyordu buras... Gece yarsna dek bir heykel donukluu ve sessizliiyle ayakta durdu.Karn iyisinden at. Ba stnden biteviye ot kokusu geliyordu. Boynunu uzatt, olanca gcyle ban kaldrd. Mertekler arasndan sarkan tektk otlar kopartt. Btn abasna ramen bir avurt dolusu ot toplayabilmiti. be kpek yannda oynatlar ve gittiler. Saatler ilerledike gc azalyordu. Yklr gibi n ayaklarnn stne kt. Arka ayaklarn sola doru uzatt "of" der gibi geni bir soluk ald, boaltt ve hareketsiz kald. Dirliksiz, dzensiz bir akam indi brahimin evine. brahim ocan fersiz alevleri karsnda sigarann birini bitirmeden brn saryordu. Burnundan soluyor, suratndan den bin para oluyordu. Bak,tokat tokat, yumruk yumruk, tekme tekme gibiydi. Kars korkudan az aamyordu. Gl gzkmek iin iler uyduruyordu kendine. Kz korkuyordu. Hasan korkuyordu. Mustafa babasna kar duyduu krpe fkesini korkulu bir bakn gerisinde gizliyordu. 'Kadn yeniden teyi beriyi toplad. Yalandan... Hayvanlarn altna bakmak, yem vermek iin kaarcasna, kurtulurcasna avluya kt. Biraz nce sigarasn hrsla ezip ocaa atan kocas gznde kl ufak oldu. Bir umursamazlk dmt yreine. "Gavurun bir teki" dedi. "Zalim babas" dedi. "Dorum'a hayr yok da bize var m ?" dedi.

15 te yanda birbirine omuz vererek bir keye bzlm iki olundan, sus pus kzndan nce brahim kalkt. Iksz odasna yneldi. ocuklar da peykedeki yer yatana srt srta vererek uzandlar.Kz fersiz alafn, umutlu lamba nn altnda bzlerek anasn bekledi. Mustafa, Hasan ayr ayn dnyalar iindeydiler. Mustafa syleyeceini sylemi bir kii rahatl iinde hemen uykuya dald. Hasan uyku ile uyanklk arasnda Doru ksrakla urap durdu. On, onbir yan verdii aklla olanlara alk tuttu. Gavur aabey si gnn birinde bindirmemiti ata.."Oh" dedi ve uyuya kald. Ryasnda biteviye cebine ta dolduruyordu. Talar kum paralan olarak cebinden topraa akyordu. Bir ta eline geti cebinden. Doruksrak'a frlatt. Sonra tan peinden kotu. Ta, ata varmadan yetiti. Ta tuttu. Kye, kendi evlerine doru att. Ksrak boyun uzunluunda geriye dnd. Hasan' grd. "Gel" der gibi gz krpyordu. Hasan kotu. Boyuna pouna bakmadan atn srtna srad. Gemsiz at, az sonra gemlendi. Hasan' ald uurdu. Binlerce at kt Hasan'm karsna. Yerde ot yoktu, p yoktu. Ta yiyordu atlar. "Vay anaam" diye bararak uyand.. Kadn ahrn kapsn aralad. Bezir lambasn yakt. Gecenin karanlna alk hayvanlar musullarndan balarn ektiler. Hafiften kprdatlar. Al tay, yularn gerdi. Huysuz bir kineme brakt. Anas yoktu ite. ift ubuk ayrl deildi bu. Bir i vard iin iinde. Gcnn bir yanma bak vurmulard. "Kuvvaf' kesilmiti. Sol yanndaki anas boluun ara tesinden Krata bakyordu, ou kez. Arada bir ban anasndan alan musul boluuna doru gtryor, musul aras tahtaya burnu ile"kt, kt" vuruyordu. 16 Kadn samanlktan dnd, fici atn torbalarna doldurduu saman stne evden"guane" ile getirdii arpay paylatrd. Arpay elinin yumuakl iinde samanla kartrd. Ve atlarn bana takt. "Gavur" dedi, "dinsiz" dedi, kocasna... sonra br hayvanlara yneldi. ki at, balarndaki torbalan huysuz huysuz salladlar. Ksran musul boluuna torbalarnn yarmlna uzanm az ve burunlarn huysuzlukla vurdular. Blme tahtalarndan ksa aralkl iki "kt" sesi dald ahra... Tan yeri aarrken kalkt. Evin nne geldi. Ba ile rkek rkek kapya dayand. Kap,yine almyordu. Kyde sabana kar bir curcuna balar. Gece boyu rmekten usanmayan kpekler btn* makaralarn brakrlar. Horozlar telatan tlerini yenilerler. Her hayvan sesinin en itahlsn seferber edip koroya karr. Sonra birden byk bir sessizlik btn ky kaplar. Sanarsm in cin kalmam, terkedilmi bir yerdir ky... ok gemeden bacann birinden bir ttn tter. Bir kapnn ald, yasz menteelerin gcrtl sesler kard duyulur. Az sonra ky btn ile uyanr. Dumanlar yara tutuurlar. Sahtekr kpekler kaplardan kanlara srtnmeye balarlar. Gz kr olsun aln... Hepsi birka lokma iindir yaptklarnn... brahim'in kars ahr boaltt. Avluda birka dakika duran hayvanlar kapnn almasn beklediler. Kadn, be alt ba hayvan aralayarak kapya geldi. Arkadaki aa srgy ekti. Zaten ieri doru meyilli kap gcrt ile geriye yasland. Zeliha Doruksrak' karsnda buldu. Atn bitkin haline acd: - Kele anam u kadersizin haline bak... Fazla konuamad.Kocasnn sesi peinden yetimiti: - Gz, demek namussuz Doru buralarda. Koyma.

17 ieri, girmesin haa... Hayvanlar itie kaka kapdan ktlar. Ksrakla yllar yl kader yolculuu yapan Krat, Doru'yu grnce hemen yanma gitti. Ban boynuna yaklatrd, koklad ve yrd. Ksrak, peine dt. Gecenin dondurduu, aln bitirdii at sanki bu deildi... Kratn peini brakmad. Birlikte ky ktlar, dier atlarn arasna kartlar. ssnolu, srn ardn almaya alan oban evirdi: - Tombak Emmi, dedi. Bizim doru ksrak bu yl ylklk... Ben sana syleyim, sen de iyi iit. Dn yolunda geri evir, ayr mallardan. Yldr. Baksn bann aresine... - Olur, olur dedi, Tombak Emmi. Bu sabah bulutsuz pl pl mavi bir gk vard srn stnde. Yel biraz hafiflemi, souk kesilmiti. Gne doar domaz Ksrak'm srtna yapt. Bir ho oldu at. Sanki yreine krek, krek hayat atyorlar, dirilik atyorlard...Bir kineme doldurdu iini. Dayanamad, kinedi. Atlar durup ona baktlar.oban, "Doru'nun zabnhna aldanyor rbaam. Daha bu ksrak on yl atlk eder adama" diye sylendi. Ksrak, nne ne gelirse kknden kavryor,ban hzla bir yana atyor, skp karyordu. Yemiyordu, sanki her bir eyi yutuyordu. nlerde idi. Bazan srdan ok ilerilere gidiyor, Krat'n peinden geldiini grerek keyifleniyordu. le zeri durgunlat ve srn dnne kadar belirli bir ey yapmad. Sekiz on atla dolat durdu. Ortala ilk pus der dmez dn saatini sezmi gibi ky ynne geti ve bekledi. Btn hayvanlar Tombak'm dn iaretini bilirlerdi. 18 O saatte Tombak, mallarn nne geer, deneine dayanarak bir sre durur, sonra gr bir sesle "voohaa" der, denei ndeki hayvanlar syrrcasna atard... lk iaretle Doruksrak yrd. Hzl admlar aray at. ose ile arampol arasndaki tmsekte birden durdu. Karsnda yine Mustafa ile Hasan belirmi-Ierdi.Yalnz, bakt ve bekledi. Mustafa sylenerek yaklat, srtna atlad. Yol boyu bir sre gitti. Hayvanlar, geride ar bir toz brakarak kye doru szldler. Bu gn tepeye dek. Gerekirse tepe gerisine dek... Bu gn yolun kapal Doru... Hasan'a seslendi: - Sen geri dn. Ben, geceye kalrm belki de... Ve at srd. At, hi kar koymad. Uysal, ar admlarla tepeye doru yol ald. Gne abucak gitti. Koyu bir morluk sard her bir yn. Souk artt. Btn dnya sszlat,sessizleti. Bir, Doru'nun toprakta brakt dii ayak sesi, bir de Mustafa'nn dncesi... Yok dnmyor, duygulanyordu. Duygulan atla ilgili anlarla karyordu. Yarm yarm kesiliyordu duygular. Yarm yarm blnyordu anlar... "Heey sen ne idin genliinde garip Doru... Vay, ne kaardn, vay, nasl gererdin yan kaylarn...Nasl boyun verirdin hamuta... Benim aam da gavur, benim aam da dinsiz..."

Bf duygular iinde birbirini inciltmeden tepeye dek geldiler. Dar, kk bir vadi kt karlarna. Mustafa indi: - Hst, hst diye bard.At oral olmad. Birka ta att yalandan. Doru, yine yerinden kprdamad. Mustafa " Bu garibe intik bile vurmam" diye sylendi ve ky yolunu tuttu. yisinden kederli idi. Ksrak karanln, byk sessiz boluun ortasn19 da ban topraa uzatt. Azna deen kuru ot paralarndan bir kan kopard. Dileri stnde dolatrd. Sonra azn at. Islanm otlar dt. Huysuzlar gibi oldu. Geri dnd tepeye geldi. Bir ey anlamyordu olanlardan... Kyn durgun, fersiz klarna kar pei peine kinedi. Yel sesini diline dolad, ald, kyn zerinde gezindirdi ve kar tepelerdeki topraklara brakt. Ksrak ban edi, kaldrd. Boynunu dikti ve yrd... Yola gelince durdu. Kpek sesleri bann stnde dolayordu. Kulaklarn dikti, bir sre sesleri dinledi, klara bakt. Sonra hzla yrd, kye girdi. Sokaklar birden tketti. arparcasna evin kapsna ban vurdu. Bir"kt" sesi yayld her bir yne. Bir daha, bir daha vurdu. Almyordu yine kap. Yan dnd. Ba ve boynu ile itti. Yine olmad. n ayaklarnn diz kapa ve trnakburnu ile tekmeledi. Yine olmad. Kn evirdi. Zorlusundan bir ka ifte att. Kavak tahtalarndan biri mhlar brakarak ve krlarak avluya dt. Fakatyine kap almad. Durdu. Kulana hi de ho olmayan bir ses geliyordu. brahim don gmlek kapya frlamt: - Seni gemii knalnn mal...Yedii boka bak namussuzun... Kapy krp da ieri girecek aklnca...Hst, hst... Duvar dibinde duran meses'i karanlkta kolayca buldu.Kapya geldi. Krlan tahta ayana takld. Dmedi. Yalnz: -I abuk getirin, diye bard. I beklemeden kapnn srgsn ekti. At kapy kendisine amlar gibi boynunu ieri uzatt, yrd. brahim karsna geti ve meses'i aln ortasna indirdi. Ksrak arka ayaklan stne ker gibi oldu. Ban gvdesine doru evirdi. Kendini toparlayarak geri dnd. Bir ka adm att ve durdu. 20 Bu kez de kna, arka ayaklarna, inciklerine sopalar inip kalkyordu. nciklerine gl bir vuru oldu. Can iyisinden yand.Uzun, acele birka ifte frlatt ve hzla yrd, ama ssnolu peini brakmad. Ky kncaya dek Doruyu kovalad: - Bir daha geleyim de. O zaman iyisinden alrsn boyunun lsn...Hst, hst gavurun mal... Sylene sylene eve dnd. ocuklarnn beceriksizliinden kendi kendine dert yand: "Yarn dan bir yanna rklesinler," dedi. Bu fikri kendi de beenmedi. "Donar monar. Babal kalr boynumda. Donmasa da souk cierine iler, iflah etmez. Gn deil ya, bir de bir kurdun gzne arparsa? Kurbanlk koyun gibi eli aya bal teslim etmi oluruz canavara...Ah,satsa... Kim para verir ona... Bedava desen bir alc kmaz. Ammaan bire ssnolu, sende bo yere tatl cann zyorsun, ince eleyip sk dokuyorsun..." Derenin kuytusunda bir sre duran Ksrak yeniden kye yneldi. Ba, yere deecek gibi gidiyordu. Arada bir duruyor,bir eyler kokluyor, kuru yaprak paralarn topluyordu. Aklna bir eyler gelmi gibi admlarn sklatrd. Doruca dn geceledii ot ynnn altna geldi. Ban yine olanca gcyle yukar kaldrd. Mertek aralarndan sarkan tekTtk otu zorlukla koparabildi. Sokaktan geen be kpek yine hrladlar. Ksrak hi oral olmad. Bklen, bitkin ayaklar zerine yld. Byle de fazla

kalamad. Zorlukla, yeniden ayaa kalkt. Ot kokusu iini gcklyordu. Ama, birka ot kl bile koparamyordu... lk aydnlkta evin nne geldi. Kapya, kapda alm aralktan kederli gzlerle avluya bakt. 21 Grnrlerde kimsecikler yoktu. Ar ar ban evirdi ve yrd. Dereye indi. Kuytulara birikmi yapraklardan yedi, su iti, tepenin yolunu tuttu... Gzne ilien ot kklerinin sska kntlarn kopara kopara tepeye geldi.Kye doru dnd,ylece kald. Srn grnne sevinir gibi oldu. Sonra ynn batya doru uzayp giden tepeciklere evirdi ve dald. Bir eyler anlamak isteyen bir hali vard. imdi tayn grse hemen tanr, yaklar,koklar,sonra ac ac kinerdi. Ama, anasn, gemiini hi hatrlamyordu. Bir uzun komak,birka atla hrsla yarmak hissi dolat iinde... Bu gn kyde kime sorarsanz "On, on iki yl nce Doruksrak' tutan bir at yoktu bu blgede" diyeceklerdir.Doru'nun babas "ite u" diye kimse gsteremezdi. brahim, on be yl nce Doruksrak'n anasyla kasabaya gitmiti.Bir mays gnyd.Kyller atlarn, eeklerini birka gence brakp, ileri iin pazara gitmilerdi. brahim, ksran anasn bir kaza balam, bol samanl torbay boynuna takmt. At zayf, ama boylu, gsterili idi. Birden nereden geldikleri belli olmayan ba bo iki at kt ortaya. Doru ve gl kuvvetli olan Ksrak'a yaklat. Ban ksran gerisine uzatt. Ksrak huysuzlat.Pei peine ifte atmaa balad. Erkek o kadar yaklamt ki, ksran pei peine att ifteler gsne o kadar deiyorsa da etkisiz kalyordu. At, be kez hamle etti. Fakat, ksrak dirlik vermiyordu.Genler ayaklandlar.Biri: -Ula, dedi brlerine.Ksran huysuzluuna bakmayn. O da bu ie tav. Gelin bir hayr i edelim, unlarn gnlleri ho olsun... Frladlar. Biri, Ksrak'n yularn azna gem yapt.br,bir baka yular getirip arka ayaklarn 22 23 prangaya ald. Zaten itahl erkei daha da tahrik ettiler. Olanlar olmutu. Erkek, Ksrak'n gerisinde bir sre soluduktan sonra ar ar uzaklat. Genler Ksrak'n belini odular, hafiften gezindirdiler. Sonra yerine baladlar. brahim olanlardan habersizdi. Pazardan dnnde hi bir ey sylemediler. Yalnz, onu bir baka ata bindirdiler. Ksrak da onikilik bir ocuun altnda uysal uysal kye dnd. Aradan bir hafta gemeden ibrahim Ksrak' dlletmek iin at beenmeye koyuldu. Genler,olanlar brahim'e anlattlar. brahim biraz kzd.Sonra, "Hayrls" dedi. te Doruksrak byle bir servenin eseridir. Doru, daha bir yana basmadan kendisini gsterdi. nce, uzuna kaan ayaklan, orantl gvdesi, uzun boynu ve geni kalasyla gze batmaya balad. Kyller : -Ula, ssnolu, diyorlard, bunun belirsiz babas Allahalem Arabat ya da ngiliz. Dorusunu sylemek gerekirse, brahim taya evlatlar gibi bakt. Dier hayvanlarn rzkn ksaltt, ona yedirdi...

Tay, yana deince dillere destan oldu. Genti o zaman brahim. Saatlerce tayla ilgilenir, "aman, beli incinir, boy atmaz" diye binmezdi.Sonra kilosu hafif gen ocuklar bindirdi. Kendi nde yrd ve yava yava arla altrd. Tehlike korkusu kalmaynca kendi atlad stne.Attan anlayan herkesin szn dinliyor,yormadan, incitmeden at kouya hazrlyordu... Doru, kyn btn taylar ile,btn atlar ile kapt. Hepsini tozunda bodu. brahim'in sevinci sonsuzdu. ifte ubua yaknlarn gnderiyor, tayn yanndan ayrlmay istemiyor ve ayrlmyordu. 24 Tay, buuk yana basmt. Bir bahar gnyd. Zelvelinin Murat olunu evlendiriyordu. Varlkl idi, rflyd. Yakn uzak kylerden davet etmedii kalmamtr. Hatta, kasabada tellal barttrm, gre ve yar yaplacan duyurtmu,dller vadetmiti. brahim'in bekledii gn gelmiti. Gnlerce at hazrlad. Dnn ikinci gn idi. Gre ve yar o gn yaplacakt. Ky iki misli kalabalkt. Sadan soldan at getirenler vard. Trl yata, trl cinste atlar boy gsteriyordu ortada... brahim hi birini umursamad. Atlar k yerine doru yrdler. Bir alem Dorutay'a maallah ald. brahim gururland. Dnyalar kendisinin oldu.Tay hafiften koturdu. Doru, iaret verilir verilmez frlad. Daha bir yz metre gitmeden ne geti. Aray atka at. Elli metre farkla bitirdi kouyu. Elli lira dl ald. iyi parayd elli lira o zaman. ki koyun alnrd, bir kz alnrd, dnyalar alnrd. Dne gelen yabanclar arasnda Dorutay'a talipler kt. Yzelli lira,ikiyz lira verenler oldu. -lmedim ya, dedi brahim. Zrnaa kul kle olsam yine satmam.Dorutay evimin uuru, umut direi.Herkesin paras koynunda. Doru benim ahrmda. Orda dodu, orda lecek... "Geberecek" demeye dili varmyordu. Tm bir Anadolu kyls hayvanlar iin "Geberdi" deyimini kullanrd. Ama, rbaam diyemiyordu ite. Irazlk gsteremiyordu yrei... Yz yl yaamalyd Doru... U yzyl yaamalyd...Dnya geniti. Evi yoktu buca yoktu. Allah rzkna kefildi, cmle yaratn. Kuu da geiniyordu, kurdu da... Ortada bir Dorutay m kalyordu. te Doruksrak'n genlii byle balad. Kaza yarlarna girdi. ou kez birincilik ikincilik 25 ald. Beyler gibi beslendi. Bir dedii iki olmad. Bu altn a be yl srd. Doru, bu sre iinde her biri sln gibi iki tay verdi. Araba yz grmedi. Dven, ift yz grmedi. Zaten evin tek at idi. Anas gp gitmiti. Sekiz yama basnca gnlerin trks deiti. Artk, koamyordu. Kosa da derece alamyordu. Birinde ayrda iken inat yznden yara sokulmu, ncl alm, yar sonu sanclar ekmi, formunu iyiden yitirmiti. Zaten ondan sonra da koamad. - Eeeeee, Doruksrak, beylik, paalk devri bu kadar... Bundan byle koum takm seni bilsin, sen koum takmn bil... O yl, ssnolu krd ulad, doruya e ald. Be on gnlk talim sonunda her ikisi de arabay, ifti, ubuu rendiler. Bir at arabaya koulmaya grsn. Kredisi be paralk oldu demektir. Artk o at deil,sra maldr. Hani var ki, biraz daha gl, biraz daha ayana tez bir hayvan...

Gzel gnler tez unutulur. O, bir evin zerinde titredii Dorutay abucak unutulmu, sanki eve yeni bir koum hayvan alnmt. Doru, yeni hayata kolayca uydu. Gl, kuvvetli idi. Yanndaki erkek at umursamyor, btn gc ile hamuta ve yan kaylarna ykleniyor, gerisinde araba, pulluk yokmu gibi rahata gidip geliyordu: - Ulan Doru, ne de olsa cinsin pak. Pi mi derler ya, halt etmiler. Senin baban atlarn ah imi. Siktiret anan. Boyu pou vard ya, dalgacnn biri idi. Sen, askeriyenin elinde olacaktn. Binbalara ilyk attn sen. yle bir spanyol eeri vuracaklard srtna. stnde Binban. Decektin bir taburun nne... Arada hop kalkp hop oturacaktn. Bir lem 2& maallah alacakt sana. Kaderin buymu yavrum. Bir kyl parasna dtn. Yine sen iyi gnler grdn. Kim grd bu kyde senin gibi gn? Ye, i kret haline. Yine de bir baka gzle bakar ssnolu sana... ltimas eder ara sra... Bir avu arpa fazla atar yemliine, bir kam eksik vurur... Doru on iki yanda son dln verdi. Ceylan gibi bir al tay. Zalim yokluk Ksrak'n ilk iki tayn seneler nce yok pahasna sattrmt. Ama bu son dl satmayacakt. O da anas gibi kendi ahrnda domu, kendi ahrnda lecekti. Anasnn btn belirtilerini onda gryordu. Bir "tecelli" idi bu. Biri biterken biri balyordu. "Allann sevgili kuluyum" diyordu. Beni "darda bunda" brakmyor. Anas bittiyse Altay umut direi... ok yar alr bu tay. braam da sayesinde ok gn grr. Ksrak arkada ile evin ykne ortak oldu. iftten arabaya, arabadan dvene, tarlaya, deirmene, kazaya... Btn bir bahar, bir yaz, bir gz srtndan geiniyordu. Yllar bylece birbirine devredildi. Ya ilerliyor/vcut kuvvetten dyor, fakat, yk bir trl eksilmiyordu. Geen bahara bitkin ulat. yisinden gzden dmt. Kayrlmak yle dursun, hakk olan arpann bete biri dmyordu kursana... Bahar hergi balar balamaz yine ifte kouldu. Gemiti herey ondan. Birka kez ykld. Dayak yedi zorlusundan. Dayak, g m verirdi, kuvvet mi verirdi Doru'ya? ayra braktlar sonunda. "Biraz kendine gelsin, hi yoksa harmanda ie yarasn" diye... Dedikleri gibi ayr Ksrak'a iyi geldi. Harmann balangcnda gemi gnlerini aratmaz gibi oldu. Ama bu sre uzun srmedi. Yar yolda yine oyun 27 bozdu. Dvende itahsz, ar, bitkin dnp durdu. K, arka ayak incikleri ok krba yedi. Mor izgiler belirdi krba yerlerinde... - Senden geti Doruksrak, senden geti. kz olsan kasaplktn. yi ki kz deilsin. Deilsin eme, emmesi var ite... 28 U Gne, yine srtndan yreine girdi. Bir ho oldu ii. Dnp, yaklamakta olan hayvanlara bakt. Ksrak' tayn arad. Tozdan hi birini seemedi. Ban nne evirdi, yine dald... Krat, yaklap boynunu ve burun srtlarn koklaymcaya kadar hareketsiz durdu. Krat ile gz gze geldiler. Birden huysuzlat. Ba ile Krat'n ban itti. Sreli, ac ac kinedi. Dnd, yrd, dieri

peini brakmad... Tay grlmyordu yine. Anasna g olur, peine taklp eve gelir diye brakmyorlard. le gneinin geici scakl Ksrak' yeniden canlandrd. Durgun, dnceli hali sona erdi. Ba istekle yere eildi. Dudaklar, yar yarya topraa bata bata kuru 29 ince, blk ot paralarn toplad. Otun byle kl ucu olduu gnlerde sr otlakiye ve ekin kk kalm tarlalarda bir geni gidi, dn izgisi izer. Bir hayvan topluluu sreli yry iinde grlr. Bahar ve yaz aylarnn dinlendirici obanl yoktur. Artk, sk sk obann "oohaa, , hsstt" sesleri hayvanlarn kulaklarn yara eder. Yzlerce hayvan bann bir eilip kalktn, istei tkenmi ayak inciklerinin birbirine arpa arpa yol aldn grrsnz... Hayvanlarn balan bir sre toprak stnde kald. obanlarn sesi bu kez onlan ilgilendirmiyordu. - Nereye? diyordu oban. Nereye Kaifinolu? - Devrik kyne Tombak Emmi. Bir alacak iim var da... Tombak ii alaya ald: -Yaa, dedi, herif de ka gndr para gaylesinde idi. Hazrland, senin varman bekliyor. Belki de kyn kehinde karlar seni... ifte tavuk kesmi erefine... Koyun yourdu aldrm... Kaba minderler serdirmi... Sonra ciddileti: - Git, gitmiye emme, nerde borcunu bilen? Elini versen, kolunu alamazsn bu milletin elinden... Hepsi dinsiz, hepsi imansz. Var gr alacan iste... Herifiolu seni bir de borlu karsn da gr... Nerde hak bilen? Hele Devrildiler mi? Tm bir alem bilir hakszlklarn... Allah zulmlarndan mmeti Muhammedi esirgesin... Git, git bakalm... kmayan canda umut var hani... Gz elinde olmakszn Doruksrak'a takld: -Ula, dedi. Kaifinolu, senin iin rast gidecek. Ne yava yapldak tepersin o yolu? Bin ssnolu'nun Ksrak'a. Git gidebildiin yere kadar...Cannn istedii yerde brak...Doru, bu yl trbaamn zekatl... Vay dini krk drz, vay kerhaneci braam, bir zamanlar Dorunun trnaklarn yalyordu. Namssz adam eden bu ksrak... imdi kuun kurdun yemi...Vay olmam diyesice zalim, vay 30 rz krk vay... Kaifinolu, Tombak'n szlerini tasdikledi: - Yapar dedi yapar. Her bir ktlk g-elir elinden... Kimin pii ki gavur? Sonra Doru'ya yaklat. At hi oral olmad. Atlayp zerine biniine ses karmad. Beli hafiften eildi. Tombak Emmi'ye eyvallah kertip Kaifinolu yola dt. At, boynu eik, gaylesiz gidiyordu. Yry fena saylmazd. Bir sre tozlu da yolunda gittiler. Kk bir tepeyi anca Devrik ky grnd. nce atla kye dek gitmek geti aklndan. Sonra kendi kendine gld: - Adama glerler adama... Gemsiz, yularsz,eersiz, mindersiz atnan yola km deyi. Aa atlad. Ksrak'n ban tepe ynne evirdi. Kna eliyle yalandan vurdu:

- Hst, dedi. Hsst, hsst... Konumaya balad yeniden: - Doruksrak'n genliinde bu braam rafazsna varp da "braam aa u atn tyn okaym deseydik," "Ulan siktir deyyus" derdi, zengisine bastrmazd kimsenin... Eee, gr gel.... Tanrya havale etmeli her ii. Doru be on adm gitti, ban topraa edi. Bir ka ot kkn koklad. Koparmaktan vazgeti, tepeye doru yrd. Tepenin ufka alan yerinde durdu. Gne ban alp gitmi, bolukta son klar kalmh.'Iklar iplik iplik gzlerine doldular. Ban dikletirdi, bolua uzun bir kineme brakt. Sesler klarla oynatlar. Bu akam geen gnlerin tersine hava lkt. Bulutlar gkyzne bada kurmu gibi idiler, gidecee benzemiyorlard. Doru bir heykel donukluuna brnd. Ve yamur teklemeden dnceye dek kprdamad. 31 ok gemeden bulutlar sicim sicim zlmeye baladlar. Doru kulaklarn dikti. Gnn gznde oynaan son klarndan arta kalan birka kvlcm karanla iplikler halinde uzand. Yeniden kinedi. Koarcasna yola dt. Gitmiyordu. Gtryorlard... Yamur aralksz iniyordu. Bir boy sland. Yz kere suya batrlma dnd... Gvde yzeyinden deli karanla grnmez bir buhar dalyordu.oseye geldiini anlad. Hzn azaltt ve sonra durdu. Kyn fersiz klarna tiksinti ile kark bir istekle bakt.Gznden yine bir iki kvlcm frlad. Yolun slanm talarnda nalsz trnaklarnn sesleri duyuldu. Kouyordu... Kyn hemen altndan geen deredeki sular hrt ile yard. Hz azalacana artt. Kye girdi, evin kapsna ba ile vurdu. Ev, kendisinindi. brahim kadar, kars, oluu, ocuu, kzler, inekler, keiler, tavuklar kadar Doruksrak'nd bu ev. Bu kap brahim'den nce kendisine almalyd. Ban geri ekti.Kap srglyd. Kn dnd, stste birka ifte frlatt. Yine bir tahtas krld kapnn. Almad. Zaten o da kapnn almasn beklemeden yrd. Hrsla kineyerek bir arala sapt. Kpek sesi bile duyulmayan ky sokaklarnda bir sre Doru'nun sesi dolat. Uyuyanlar homurtularla uyartt. Uyumayanlar hemen konumaya baladlar. Fadiinolu : -braam'n Doru, dedi. Jandarma Ahmet avu'un kars: - Sefil ortalarda, dedi. -Gavura kurban olsun, dedi Molla Mustafa'nn Bekir... Kars : - Merhameti var m gavurun, dedi... 32 Bekir : - Bu murtatta zrn yok, dedi. nce'nin Osman: - braam, bu ata zulm eder, ahir Allah ektirir bu drzye, dedi... Kardei : - Ona ne phe, dedi. Biri: - br tarafta eker, dedi...

-Azsz dilsiz hayvan, oluuna, ocuuna merhameti var m, nankr drz. Doru yar kazannca trnaklarnn altn yalard... Doru adam etti ssn braam', babas ne boktu sanki? Kurttan kurt doar... -Ulan u at ieri alsak m? -Senin nene gerek aam. O kerhaneciden her ktlk umulur. Atm ald diye feryat brakr alimallah. -Umulur kerhaneciden. -Umulur. Bir sre konuuldu byle. Doruksrak kyde fazla durmad. Bir boy sokaklar dolat. Sonra ky kt. Geldii ynde doruldu. Yamur olanca hzyla yayordu. Ksrak oral olmad. Dere kysna geldi. Yarm saat nce bir rpda getii su, gznde byd. Kydan aa doru yrd. Bir sre gitti byle. Yine gaylesizlik sard iini. nne bir ba evi kt. Yel tutmaz ynne geti. Gvdesinin yars yamurdan kurtuldu. ' Gece yarsna doru yamur dindi. Bulutlar douya doru kayp gittiler. Koyu bir mavi, parlak bir ay kt ortaya. Gkyz iyice ykanm, tozdan topraktan arnmt sanki... Ik, Doru'yu isteklendirdi. Balar arasnda dolat.Topraa yapk, amurlam yapraklardan yedi. Sonra balar kt.Geen gnlerin aksine ters yama tepelere dnd.Bilmiyordu nereye gideceini... 33 Gidiyordu yalnz... Zor yol alyordu. Trna btn ile topraa gmlyordu. ncikleri aryordu. Hayr armyor, ac ac szlyordu. lk aydnla dek byle gitti. Ky, sa aasnda kalmt. Grnmyordu artk. Ama, Doru da hi mi hi grmek istemiyordu. Ne ky, ne insanlarn... Hele ssnolu mu? eytanlar greydi yzn... te, sersefildi yaz yabanda. Bir karsna kmaya greydi. Bir ssnolu mu? Yok, kim karsa karsna... Ortalk iyice aydnland. Gne kzartsn gsterdi. Ardndan kendi kt. Doru, gnee kar dnd. Soluu buhar buhard. Bak kar tepelere kayd. Kyn sr ar ar ilerliyordu. Hayvanlara tiksinti ile bakt. Sonra kn dnd, yrd. Onlar da kendisini brakmlard. Birbirine boyun vermi tepecikler ortasnda yapayalnzd. Biteviye sola kayyordu. Bir sre sonra gneye yneldi. Dze vurdu yolu. Bir g onu be saat tedeki ovaya ekiyordu. Akam, bir tepeciin eteinde karsna kt. Sesini karmadan teslim oldu karanla... Allahtan rzgr tutmuyordu bulunduu yer...Fazla souk hissetmiyordu. Yorgundu, bitkindi. Bir sre hareketsiz kald. ok gemeden ar bir alk, ac bir i yanmas yerinden kprdatt. Sarkk n duda, slak, souk topraa dee dee ot arad. Bulduklarn yutarcasina yiyordu. Bazen burun altn, st dudan keven otlarnn dikenleri dalyor, yreine bak bak ac dalyordu. Durdu, yrd, sabah buldu, saa sola gz att. Kimsecikler yoktu. Otsuz, aasz kel kel tepeler.K,ortas,irisi...Hep birbirine benzeyen souk yzl tepecikler. Gne bir mzrak gibi ykselmeden bulutlara tutsak oldu.Bu kez bulutlar doudan,gney batya doru kayyorlard. Sanki ba stnden gidiyorlard. 34

Hava snmyor, s tersine biteviye dyordu. Ac acdeiyorduyel. Kesintili esiyordu, hzl arpyordu. Doru korku, tiksinti ve yalnzln verdii rperti ile kinedi. Bir karlk ald kinemesine. Kulaklarn dikti. Gznn siyah parlad. Sana soluna bakt. Bir ey gremedi. Yeniden kinedi. Yine karlk ald. Sesin geldii yne yneldi. Kk bir tepeyi istekle trmand. Aralklarla kiniyor, hepsine karlk geliyordu. Ses yaklayordu gittike. Tepeyi aaca srada kar ynden hrsl admlarla gelen bir at grd. Admlar birden kilitlendi. Yar saa dnd, bolua bycek bir kineme brakt. Bir, bir daha kinedi. ilkr bir at soluk solua Ksrak'a yaklat. Ksrak, grmemezlikten geldi. Boynunu biraz daha uzatt. Umut ve yaama istei dolu bir kineme brakt. ilkr, nce Doru'nun boynunu koklad. Burun deliklerine yaklat. Ksrak nce ses karmad. Sonra huysuzlat. Kn dnd, yalandan bir ifte att, yrd. Be on adm sonra durdu. Bu kez de ilkr kinedi. Yeniden Ksrak'a yaklat. Gerisini koklad, kinedi. Ksrak yine ifte att, yrd. Yorgunluunu ve aln unutmu gibi idi. Bir yaama sevinci dolmutu yreine. Gzleri klanm, noktal baklar dalmt. Bir sre pe pee gittiler. Sonra ilkr Doru'nun boyun hizasna yaklat, arabaya koulu atlar gibi bir boy ilerliyorlard. Fakat, imdi gerilerdeki araba k, alk vetolum tehlikesiydi. Is biraz daha dt.Birbirlerine yaprcasna sokuldular. Hrsl, beyaz bulutlar,dercesine topraa doru yaklayorlard. Ufuk silinmiti. Ovann burnu dibindeki tepecikler, bir batp, bir kyorlard. Yel, domuzuna esiyor, her bir eye bak bak deiyor-du. Dn gece yaan kar tutunamam, topra rten slaklk parlamt. Don balyordu. 35 " Gayrk geri tepeleri, yaylalar Tanrm bilir. Kar, birka kar tutunmutur belkim... Kurt, ku donakalmtr yaz yabanda. Allah, fakire fukaraya acsn... als rps, tezei olmayana acsn... Vay mbarek kar vay... Bir dnce kalkmak aklna gelmez. Mecali mi yok, yoksam pek mi irahat bulur bu topra? Bir bulut gese stnden, daveti ba kesilir. Yl babam yl... Ne yol brakr ne bel... Sanarsn bir dnya dz ayak olmu... Ky, bir byk mapusane... Bol bol hazinin olacak. Da gibi yacaksn tezei... Ard arkas kesilmeyecek sar alafn. Her bir yn hamam. Bol yal bulgur pilav, irisinden soan, koyu tarafndan ilykl bir alkama... al babam ka. stne gzelinden bir uyku... Gel keyfim gel..." 37 DRT Islaklk gittike parlyordu ovada. Topran yzeyi geriniyordu sanki... Ac yel, donuk sap tellerini oynatamyordu. Her bir eyin yreine inat dmt. Gl, hrsl bir at kinemesi ovann drt bir ynne dald. Dank dzen otlayan sekiz on at balarn kaldrdlar ve kulaklarn diktiler. Demirkr bir at, koarcasna yaklat, atlarn ekil-siz snrn dolat. Atlar, bir araya geldiler. Demirkr'dan emir bekler bir halleri vard. Demirkr, turunu tamamlaynca gneydeki yakn tepelere doru yrd. tekiler peine dtler. lerinde gl, kuvvetlileri vard. Genleri, yallar vard. Kimi, kahra uram zavall, kimi ylknn al... ki trl ylk at olur. Hatta trl. ki trls 38

can yongas, bir trls gzden km, hesaptan dlm, defterden silinmii... At vardr, yaz olsun, k olsun isiz gnnde yazya braklr. Bu gibiler, ky snr iinde ba bo dolarlar. Akamn ilk loluunda kye ve eve dnerler. Torbalarna bir kalbur saman, bir avu arpa atlr. Bu ltuf onlara yeter artar bile... Bunlarn geceleri belleri snd iin gevek olurlar. Zuluma, evre, kahre dayanklklar yoktur. Tanr bunlar canavarn errinden korusun. Baa kamaz, bir ukuru doldururlar. Bir his tedbirli etmitir. Fazla almaz, kyn koku snrn amazlar. Ve belay tedbirle balarndan uzaklatrrlar. Bir ikinci ylk at vardr. Bu ikinci, bir bana deildir. betir. Be ondur. Bunlar ahr bilmezler. Ama, ky bilirler. Sahiplerini bilirler. ou gen, orta yaldr. Srm gibi her biri. Gl, kuvvetlidir. Bunlara dnya vz gelir. Ne soua pabu brakrlar, ne canavara. Dmann stne yrrler. ouncas her bahar ksmetleri alr. Sahipleri alclarla onlar bir kede kstrr: - te u, harkn kysnda duran. Daha drdne basmad. Bir bana dnyay srkler. Arabaya ko, dvene ko, ifte ko... Onun orasn iin bilir, keyfin bilir... Pazarlk uyarsa azgn at drt bir yandan sktrlr, yakalanr. Kolayna gem almaz, yular sala/n olmazsa krp kaar. iftesinden Tanr kulunu esirgesin. Ama, bu iler yllar yl snangldr. Minarenin klf hazrdr. Her bir tedbir alnmtr. Ayaklarna iki atall tokmak balanr. Bir sre yeni arkadalar olan ev hayvanlar arasnda byle dolar. Azgn at on yirmi gn sonra uysallam, iri gc ile ie sarlmtr. Ylk atnn nc trls bizim Doruksrak ve kader arkadalardr. Gl Demirkr'n toparlad 39 ve gneydeki tepelere doru gtrd atlar arasnda ikinci ve nc trn atlar vard. Genler, orta yallar ounluktayd. Birka da ilk snanlar... Aygr Demirkr alt yedisinde grnyordu. Ortann ksas bir boyu vard. Boynu da ksaya alyordu. Diri ayaklar, dar beli, geni sars ile gc temsil ediyordu. Boylusu boslusu bile kinemesine kulak dikiyor, hareketlerini izliyor, sonra peine dyorlard. Aygr, atlar tepenin eteine getirdi. Hi onlarla ilgilenmez gibi bir keven otu ile oyalanmaa balad. Dierleri bir sre hareketlerini izlediler. Sonra birbirini kokladlar, esnediler, kark dzende hareketsiz kaldlar. Doymua benziyorlard. Ovaya burun veren son tepenin eteinde Doruksrak ve arkadan gece yakalad. Kar izlerini geride brakmlard. Srtlarna yapan, sonra eriyen karlarn brakt slaklk gittike azalyordu. Fakat, Doru yordu. Souk, sanki yreine oturmutu. Duramyor, biteviye dolayordu. ilkr Ksrak'a uymutu. be adm gerisinden gidiyordu. Sayg duyar gibi idi. Her halinden holanyor, kendinden daha tecrbeli bir at grnyordu. ilkr, zulml bir hayat geirmiti. Dinsiz imansz bir sahibi vard. Eeklerden de kt muamele grd. ift, dven, araba... Sonra da eeklere den ileri yapt. Gururu krld. Kendini aalk grd. Srda bile tek bana dolar, hep en geriden gider gelirdi. Arpann eklini unutal yllar olmutu. Geen bahar gten dm, hi bir ie yaramaz olmu, ky hayvanlar ile mevsim da bayr dneleyip durmutu. K kapda grnnce karar kendisine tebli edildi: 40 YILKILIK... Karara hi bir itirazda bulunmad. Doru gibi bir gn srn kye dnnde nne getiler. Dn geri

ettiler, yalandan kovahdlar. O da gerisine dnp bakmad. Ferman Naar'n Ali'nin ise, dalar kendisinindi... Be on gndr tek bana dolayordu. Kyden kndan daha iyi hissediyordu kendisini. Gecenin zulmne almt. Yolu, yorgunluu mr boyu srtna yapr grmt zaten... Geride arayaca, zlemini ekecei bir ey kalmamt. Doruksrak'la karlanca dnyalar onun oldu. Yalnzln zaman uzunluundan kurtuldu. stelik, arkada dii idi. Geceyi biraz daha gneye kaymakla geirdiler. oktan ovaya dmlerdi. Ekin kk bollamt. Karnlarn iyice doyurdular. Tokluk, hayat dndrr. Toklukla birlikte, hayatla olan balar artar, kavileir. Tokluk bir gvur eydir. yi bir gvurluktur tokluk. Kini azaltr, ho grrl arttrr. Doru, doyunca duyguland. mesi kesildi. Gzlerindeki koyu siyahla bir holuk indi. Yaamaya drt elle sarld. ssnolu'nu balad kendince. imdi ahrn scaklnda mutluluk duyup gevi getiren hayvanlara gpta duymad. Aksine, onlar kk, zavall gryordu. Tayna acyordu. Hem de iyisinden acyordu. Bir kalbur saman, bir avu arpann kul klesi olacakt mr boyu... "Anann hatr var" demeyecekti ona... Yaa, dorusu anasnn da iyi, saygdeer bir hatr vard. Byle bir hatr olduu iin ihtiyarlnda yaz yabana braklmt. Srtnda buz oturuyordu. Yel kafir kafir yalyordu karn boluunu... Duygulanda direndi. "Bylesi bin kerre, yz bin kerre daha iyi. Ah, imdi taym yanmda olsa..." Yeni, taze bir kineme brakt ovann boluuna... 41 Doruksrak ve ilkr' ovaya srkleyen g, bir alaca aydnlkta Aygr'la tantrd. ileli bir tanma oldu bu. Demirkr, gney tepelerinin duldalarna (yel tutmaz yerlerine) ektii atlar gece yarsna doru yeniden ovaya ekti. Atlar ovaya yayldlar. Tekleme, iftleme, ayrk dzende dolatlar. Ne bulsalar ona raz olan ikayetsiz bir halleri vard... Aygr' gzden uzak tutmuyord. Karnlar kadar, reisleri de onlar ilgilendiriyordu. Aygr alaca aydnlkta bir kineme duydu. Dii bir kinemeydi bu... Diilik dolu bir sesleniti bu... Sesin geldii yne yneldi. Admlarn sklatrd. Kineyen at gremiyordu. Ama, yn iyi biliyordu. Admlarna hrs oturdu. Bu hrs kineme olarak ovaya yayld. Dier atlar otlamay brakp balarn ileri uzattlar, kulaklarn diktiler. Aygr, ovann yalnzln unutturan birka kineme daha brakt. ok telerden kpek sesleri geldi. Uzakta bir kyn er sabah klar doru, Demirkr'n gzlerine...O yne dnp yeniden kinedi. Sonra diinin sesine doru yeniden yrd. Karlkl tepelerden birinin kuzey yamacnda iki at grd. Admlarn at ve hrsla yaklat. Yanyana duran iki at heyecanla gelen ata bakyorlard. Aygr, gelir gelmez ksra koklamaya balad. Burun deliklerinden kan soluk ses sesti. ilkr birden huysuzlat. Kskanlk atei dmt damarna. Kinedi ve Aygr'a doru yrd. ahland. Bu hal sava iln idi. Dengesiz kuvvetler savann... Aygr, Doru'yu koklamay brakt. Gsne gelen ayaklan itti.Kinedi ve ahland. Gelen yumruk skyd. Ve ilkr' hemen savunmaya geirecek arlktayd. Karlkl kinemeler drt bir yne dald. Sesleri duyan atlar bsbtn kulak kesildiler. 42 in iinde bir i vard. Birka vuru ilkr'n yenilmesine yetti. Kayordu. Aygr; peini brakmad. Yetiti, hrsla yandan saldrd. Boyun uzunluunu aralkl srd. Kan grnd birden. ilkr sreli deri ii yanmasnn acsn duydu. Kinemeler yeniden artt. Hrs, imdat, yenilgi, zafer, gurur dolu kinemeler...

ilkr'n ikinci kar koymas bir sonu vermedi. Yalnz, yedii dayan lsn arttrd. Kineme tonu snma ile doluydu. Demirkr Aygr biraz sonra ilkr' brakt. Donuk, bak eklini yitirmi ksran yanna geldi. Bir uzun kineme brakt. Koklad ve yrd. Yn, ovadaki at topluluuna doruydu. Ksrak, yaknnda hareketsiz duran ilkr'a bakt. Sonra Aygr'n peinden yrd. Aygr'n yrynde belli bir gurur doluydu. Doru'yu oktan unutmutu. Zaten Doruksrak nesineydi...Onun iin dii mi yoktu? erp olmu, beli dm, her yan kemik kemik grnen Doru'ya m kalmt?.. Ksrak peinde idi. Ba nne eik ilerliyordu. Durdu, gerisine bakt. ilkr donmu gibi duruyordu. Gznden dmt. Acma hissi duyuyordu, ilkr'a... "Gel" der gibi ban sallad. ilkr, dnp bakmyordu bile... Yreine ac bir keder oturmutu, ilkr'n... Alamakl idi. Bir anda yapayalnz kalm, umutlu dnya altndan kayp gitmiti. Yalnzln unutturan, yaama gc veren Ksrak'm yzne bakacak hali yoktu. Utanyordu sanki... Kederden yaralarnn acsn unuttu. Boynu eik, slak gzleri topraa takl kald. Bu haraket yllar y,h ektiklerine tuz biber olmutu. Gcnn tmn yitirmi, sanarsn yaaytan el ayak ekmiti. u anda bir kurt ksa kprdamaz; "Gel beni yk, ye tket" diye seslenirdi. 43 Ovadaki atlar Aygr'n peinden gelen at bir zaman seyrettiler. Sonra hi oral deilmiler gibi otlamaya koyuldular. Doruksrak kalabalk iinde kendini rahat hissetti. Aval aval bakt biraz. Yeniden kendi dnyasna dnd. ilkr'n yokluunu anlamad. Akam, ac bir soukla indi ovaya. Aygr, yine atlar duldaya ekti. Atlar birbirlerinin deri scaklna sokuldular. Gecenin zulm, ilkr'n stndeydi. Kardan grd at topluluuna gn boyu yanamaktan ekinmiti. Aygr'dan korkuyor, Ksrak'tan utanyordu. stelik her bir yn aryor, boynu damla damla szlyordu. Her eye ramen bir igd onu atlara doru yaklatryordu. Geceyi topluluun bir ka yz adm yaknnda geirdi. d. dke dneleyip durdu. Bir uzun kineme atlarn hazrlkta olan kulaklarn dikti. Atlar zaten ihtiyatl idiler. Hemence toplandlar. Soluklan ses sesti. Aygr'n kinemesinden daha ufak kinemeler duyuldu. Atlar, nce kuzey ynne doru tek saf dzeninde durdular. lerde at bekliyorlard. Aygr nde idi. Biraz ardnda gl iki at kulaklar dikik, n ayaklar sert ve hazrlkl duruyorlard. Kar ya ovaya inmiti. Ufuk kesilmi ve grnr dnya, yz, iki yz adma dmt. Gnlerdir bu bekleniyordu zaten. En yakn tepeler bir batp bir kyordu. Bulutlar, korkusuz, gailesiz aalara iniyorlar, ovaya soukluu serpip yeniden ykseliyorlard. Her taraf buz, ayaz kesiliyordu. Bu gn beyazn adaleti ovay tepelere, dalara benzetecekti. Gkyz alabildiine sargnd. Ufuk yitmiti. Kar, dzen iinde sakin sakin yaacaa benzemiyordu. Yel, hafiften ulumaa balamt. ok gemeden ortalk kart. Tozlar halindeki 44 kar, bir o yana bir bu yana kouyor, yeredek iniyor, yeniden havalanyordu. Yerde kar tozuyordu. Toprak, takr takr donmutu. Yel tutmaz yerlerde beyaz benekler belirmiti. Hava tutkundu, sargnd. Tanr bilirdi artk ovaya dirlik dzenin dnmesini... Bir boy giderdi bu hava... Aygr ac ac kinedi. Dier atlar bsbtn dikkat kesildiler. Boyunlarn bolua biraz daha uzattlar. Btn kulaklar dikikti. Kulaklarda frtnann sl gerisinden bir ses dolat. Canavar uluyordu. Bir

miydi, be miydi says? Oras bilinmiyordu. Azgn yel, sesi bir uzatyordu. Aygr yeniden kinedi. Gerisindeki iki at da zorlusundan birer kineme braktlar. Hrsl bir yryleri vard. Bu, bir sava yryyd. Yaklamakta olan canavarlara meydan okuyutu. Gerideki atlar ise tehlikeyi sezmiler, birbirlerine biraz daha sokulmulard. Doruksrak ortalardayd. gd frtna ile birlikte ilkr' toplulua yaklatrmt. Utan iindeydi. Ksrak'a yaklamay ii ekmedi. Grnmek bile istemiyordu. Sol kanattaki atlarn en sonunda durdu, kulaklarn dikti ve bekledi. Doruksrak olanlar anlamyordu. Kn bylesini, frtnann bylesini bilmiyordu. Souklarla birlikte hayat ahrn scaklna braklrd. Scaktan gvdesi gever, bir ho olurdu. nne bol saman dklr, zerine arpa atlrd. Bir ktrt balard ahrda^. Sanarsn deirmenler buday kryor. Suyu bile ayana gelirdi ok zaman. imdi yle miydi ya? Doru, nasl dayanacakt bu zulme. Karn alt boluu ok yordu. Sanki buz balamt, bykesinden... mesini yenmek iin yerinde sayyordu biteviye... Bir aralk Aygr ve dier iki at frtnadan gzkmez oldular. Geridekilere dalga dalga kinemeleri ulayordu. Aralarnda bir kaynama oldu. Kinemeleri brakan be at da hzla ileri frladlar. Geride, Doru 45 ilkr'la birlikte alt at kalmt. Hepsi saman dman, ot, arpa dman gzden dkler. Hepsi bu yl balarnn aresine bakacak alt at. Bu yln ylklklar... akn akn baktlar, Sonra birbirine sokuldular. ilkr, Doruksrak'la gz gze geldi. Ban ne edi, Ksrak' grmez yne geti. Alt at ar ar ilerliyordu. leri frlayanlar sanki grnmez bir iple geride kalanlar ekiyorlard. Yel uluyordu. Kar tozuyordu. Gk, un eliyor, yel onu keyfine gre oynatyordu. Gavuruna arpyordu kar. plik iplik giriyordu atlarn gzlerine. ne ine batyordu. Gzleri krpk krpkt hepsinin. Ovaya kark bir kineme yayld. Ardndan uzun ulumalar duyuldu. Demirkr Aygr kouyordu. Yiitleri peinden geliyorlard. Cenge byle itahl komak byle cesur, gailesiz komak az grlrd. Boyun dikilerinde, ayak atlarnda byk bir gurur oturuyordu. Kinemeleri mertlik doluydu. Kar tozuntusu ardnda canavar grdler. boz kurt, iri, korkusuz kurt duruyordu karlarnda. Canavarlarn baklar endiesizdi. Atlara bakyorlard. Kurtlardan biri burnunu gk boluuna uzatt, uludu. Dierleri peinden sa ve sol bolua doru uludular. Sonra atlar beklediler. Aygr frtna gibi hzl idi. Kurtlara elli metre yaklanca kurtlar da olanca hzlaryla frladlar. Hepsi hedeflerini semilerdi. Kineme, enileme, uluma arasnda birbirlerine hzla arpan iki hayvann pat kt aras arpma sesi duyuldu. Bir yn kemik, bir yn et yrek gc ve fke birbirlerine arpmlard. Zorlu fler birbirine girmiti. Kurt, Aygr'n gs oluuna bindirdi. Gl, yaman bir vurutu du. ahlanm at kinemelerle birlikte n ayaklan ve az ile kurda saldrd. Zorlu vurular yapt. Kurt eniledi ve geriledi. Aygr bir daha saldrd, kurt yana kayd. evik at hemen ifte at aralna geti.Kala gz ara46 s dnd ve korkun bir ifte frlatt. Kurt eniledi ve ykld. flahsz bir ifte idi bu. Ondurmaz bir ifteydi bu. Kurt enesinden yemiti ifteyi. ene kemikleri kl ufak olmutu. Dileri birbirine karmt. Sol gz yukar frlamt. Azndan kan boanyordu. Aygr, saniye lsnde iini

bitirdiini anlad. Dier atlarla bouan kurtlara doru frlad. Her zaman gvendii, her savata peinde yer alan iki at ayr ayr kurtlara saldrmlard. Yaman bir bouma oluyordu. Atlarn kinemeleri, kurtlarn enilemeli ulumalar ovay titretiyordu. Sesler yelin ac sln yeniyor, bir oraya bir buraya tozan karlarn arasndan ova boluuna yaylyordu. ok gemeden sesler evre kylere ulat. Saysz kpek kulaklarn diktiler, ses gelen yne sreli bir havlay braktlar. Kylerde konumalar oldu : - Ylklklar canavarla kaptlar. Allah zabnna acsn. Ne gavur ki canavar. Bir perian ykmadan geri dner mi hi? Yok, yle olmuyordu. Bouan iki kurt atlarla baa kamad. Aygr savaa katlr katlmaz kurtlardan bir dngeri etti. Bu yenilgiyi sezmi gibi dier kurt da boumay brakt ve kaan kurdun peine dt. Atlar bir sre kurtlar kovaladlar. Sonra gururlu admlarla alelacele dier atlarn yanna dndler. Her biri kendine gre bir kineme tutturdu. Frtna vz geliyordu cmlesine.Aygr hrsla atlara srtnd.Sonra ovann ortasndaki rmaa doru yrd.Dierleri peine takldlar.Uzaklardan yine kurt ulumalar geliyor,ama atlar hi oral olmuyorlard. Ksrak'ta bile yeni bir gurur,yaama hrs, sava gc belirmiti.Boynu dikilmi,srt yukar kalkm,ayaklarndaki geveklik tkenmiti. Atlar arasnda itahla yryordu. Aygr, rman kysnda durdu. Peindekileri bek47 ledi. Yaklaan atlar karsnda dank dzende durdular. Irmak durduklar yere gre be-sekiz metre aada idi. Ky ile arasnda sekiz-on metre boluk vard. Bir diklikten aa inmek gerekiyordu. Demirkr, ban geriye evirdi. Ve "Bana bakn, benim gibi yapn" der gibi atlara bakt. Gece ile frtnann boumasnda atlar bu deyii sanki grm, sanki anlamlard. Aygr, kendisini diklikten aa brakt. Kayar gibi iniyordu. Kvrla kvrla aaya indi. Kk bir kineme brakt. Sonra hi bir ey yokmu gibi ynn rmaa evirdi, durdu. Atlar birbiri peine dtler. Duldalkta ylm kar yara yara, tozuta tozuta aaya indiler. Tipi stlerinde uulduyor, ama yarn dibine inemiyordu. Kyda tozuan kar zerrecikleri yarn dikliine ylyordu. Irmak, buulanyordu. Atlar birbirlerine iyice sokuldular. Gvde yzeylerine kan scakln bir yarm d erecesini boa vermek istemiyorlard. Gece ile, frtna ile bouan yaral kurttu. Ba diye bir ey kalmamt. Dank azndan biteviye kan geliyordu. Gzleri grmyordu. Glkle ayaa kalkt. Yeniden ykld. Hrlt dolu soluu frtnann slklarna karyor, be adm tede yitip gidiyordu. Bedeninin hi bir paras kendine itaat etmiyordu. Bylesi hi bana gelmemiti. Gelmeyecekti de... Nice kpeklerle boumu,nice srlere dalmt. Eli, hi mi hi bo dnmemiti.Boduu davar, yldrd kpek sayszd.At da devirmiti. ki, yl nce bir Ylklk'a dereyi doldurtmutu. Attan brakt artk,tilkere,akbabalara gnler boyu yiyecek olmutu.Gln bir paylama yks balamt. Atn leini nce tilkiler buldular. Akbabalar tepelerde olduklar iin bir iki gn rahatlk iinde ziyafet sofrasna oturdular.Havann bulankl geince 48 olduka yksekten uan akbabalar hayli uzakta bir le olduunu sezdiler. Reislerinin kanat rpmas durdu. Ve tatl bir meyille der gibi lein bulunduu yne kendini brakt. Peindeki akbabalar onu izlediler. Bu yle bir d, yle bir initi ki tilkiler yldrmla arplma dndler. Viyaklar gibi garip sesler ve lklar brakarak saa sola frladlar.

Kurt, sol yama tepede artnn tilkiler tarafndan kemirildiini haz ve gururla seyrediyordu. Olayda birlikte kendi ynne gelen, grnce arp geen bir tilkiye glerek bakt. Tilkilerin perim perian kalar cann skmt. Birden frlad. Akbabalar henz ilk lokmalarn yutmamlard. Kurdun geliiyle birlikte uutular. Ama, bu uu ka deil, sava iin tedbir alt. Lein ve kurdun sekiz on metre stnde dnr gibi bir sre dolatlar. Kurt, arka ayaklar stne oturmu, ban yukar dikmiti. Akbabalardan beklemedik bir saldr oldu.Kurt neye uradn bilemedi. Ulumal bir enileme ile atlar gibi ahland. Yar kanat, yar gvde arpan akbabalar ykselmiler, yeniden saldrmlard. niler ve vurular o kadar abuk, o kadar hzl oluyordu ki, kurdun svmaktan baka aresi kalmad.Yenilgiye uramann kederi iinde oradan uzaklat. Ve gnlerce o yne uramad. Tilkiler de gkyznn ak olduu gnlerde ihtiyatla lee sokuldular. Le, akbabalarla, tilkiler arasnda kuvvetin, ansn adaleti iinde paylald. At ykan kurt,imdi gl bir atn iftesiyle hikayesini kapyordu. rpntl bir aba ile ayaa kalkt. Ayakta duracak gc vard. Ama,n ayaklarnn biri bir yne ,dieri baka bir yne gidiyordu. Denge diye bir ey kalmamt. Birka adm att ve yld kald. Bir daha da can kalkmak istemedi. Gece,aya 49 nn kesiyle bana basyordu. Dank az aralndan bak gibi ac bir yel giriyor, nefes borusuna dalyor, cierini patlatr gibi iiriyordu. Toplanan, alan ayaklar birden hareketsiz kald. Ban srtna doru att. Heykelleti ve ylece kald. Tozu an kar, nce gs ve srt boluunu doldurdu. Sabahn alaca karanlnda karlara gmlen gvdesinden be ekil izgisi kalmt... 50 ' BE Frtna sargnd. Hrsn kolay kolay yenecee benzemiyordu. Her ky byk bir hapishane, her ev kaps kilitli koua benziyordu. Ac yel bacalardan dilini ocaklara uzatyor, alevi sndryor, duman yer yemez gzleri kapal ksre ksre kap ynne frlyordu. Dirlik dilik kalmyordu... -Kapy an, aralayn kapy... Bu gavur yel iimizi dmza kartacak... u atei karaltsak n'olur? Soua kurban olaym... -Ne biim laf herif? ocuklar m buyduracaksm. Bulguru nerde kaynatrm ben?.. -Cehennemin dibinde... Bizi dumana m boduracaksn?.. -Ters yel dner, imdi alaf alr yangn... yle oluyordu. Yel, dilini bacadan ekiyor, duman ykseliyor, ardndan san mavi karm bir alev odaya yeniden umut dolduruyordu. Yeniden dnyaya gelmi 51 L HALK KTPHANES gibi oluyordu herkes... ssnolu'nun evinde de durum bu idi. ibrahim dumana kar homurdanp duruyordu. Karsnn !U HALK KTPHANES

aklna Doruksrak taklmt.: - Vay garip Doru'm vay, dedi. Kimbilir nerde, ne halde imdi? Allah Doru'ma acsn. Bu tipi iflah brakmaz zavallda... Bu tipi ykar yavrumu... Scak ahrdan yaz yabana... Vay kadersiz Doru'm vay. - Dumandan gzleri yanan ibrahim acsn karsndan ald. - Her boka karrsnz. Her pazarda ipliimiz olsun dersiniz. Sizin hangi boka aklnz erer? Arpay sen mi inikledin? Sen mi attn saman samanla? Bir merhamet sende mi var sanarsn? kide bir "Yazk ettik Doru'ya" diyen olunda m? Ben sizden mi akl alacam? Sizin aklnzla kenefe gitmem. Bir ben mi ylkya at braktm? Gidin bakn... Yaz yaban, ylklklarla dolu. Ben mi icat ettim bu usul? Biz bizi bileli bu byle. Aamn devrinde de buydu, dedemin devrinde de bu... Usl bu... Dnyann br ucuna git, yine bu... Nasibi tkendi ise, nne arpa krmas doldursan, altna ku ty yatak sersen, yine geberip gider. Yook nasibi varsa, deil ylk, krk yl a, sefil braksan kl kprdamaz... Ne bilirsiniz siz? Neye aklnz erer? Emme, her ie burun sokmaktan geri durmazsnz... Kadn mrldanp sustu. Mustafa hi oral gzkmedi. O gn ky odasna gelebilen be sekiz kii de sz evirip evirip ssnolu'nun ylklna getirdiler. - Zabn Doru'yu ykar bu tipi... - iflah brakmaz garipte... - Tipi ile baa ksa, canavar ile baa kamaz...Ne gavur canavarlar var yaz yabanda. Hep byle gn beklerler. Bir zavally ykmadan geri dnerler mi hi... 52 Canavar bir yana brak. Beli yumuak ahr hayvanna bu souk yeter. Srtndan girer cierine iler, iflah vermez. Ne gnah vard Ksrak'n? Ulan kerhaneci, ulan rafz, ulan deyyus yedirecein bir eten kuru saman iin yln yl yzn aartm at nasl ylkya brakrsn?.. -Brakr o drz... Her bir ktlk gelir elinden... -E, Allah da ahir sorar ondan... Bir yandan kar bunun acs... -Olan olur ya zavall Doru'ya. Garip ksrak bir ukuru doldurur ya... Allah da rbaamdan ahr sorarm... Doru'ya faydas ne bunun? Allah ac bir tokat olmal. Her kim kt bir amel peinde, indirmeli amar... -Ulan Kmnolu, eyi vaaz hocas olurmu-sun. Nedeyi alt yz inie iman tutturdun bize?.. Odadakiler gltler, konu deiti... fc, HALK KTJ-HANM 53 ALTI Azgn tipi ylklklar bir yerde durdurmuyordu. Bir kuytudan dierine telal bir yolculuk balad. Yry, souun etkisini azaltyor, bir dakikalk duru souu iliklere iletiyordu. Sabaha dek balarn nlerine eip bir ot art kopartmadlar. Kuytu boyu gittiler geldiler. Bazan yel tutan dzle kmak zorunda kaldlar. Gvde gvde, srtnyorlar, dikik kulakl balarn biteviye yukar

kaldryorlard. Yeleleri bir o yana, bir bu yana iplik iplik tozuuyordu. Zayf ylklklar sanki bir g at topluluunun ortalarna srklemiti. Doru da, ilkr da ortalarda idi. ilkr yine Ksrak'a yanamaktan kanr gibiydi. Bir aralk gvde yzeyleri srtnd.ilkr yine bir ho oldu. Alnd,kendini yine yakn buldu Doru'ya... 54 Daha da srtnd. Ksrak, aldrmad, oral olmad. ilkr yan gzle bakt, hafiften kinedi... Dnyas snmt. Demek, Ksrak kendisine, ne krgnd, ne ksknd, ne de Aygr'a yenilgisinden dolay kk gryordu. Sevindi. Frtnann iddetini zerinde duymaz oldu. Gvdesi Ksrak'a srtne srtne ba bana deercesine bir sre gitti... Souk artyordu. Her yer donmu, buza kesmiti. Dzlk at ayazd. Byle havalarda, tepeler daha lk olurdu. Kanak, yeli hortum gibi eker, souk tepelerden daha ar basard... Aygr kinedi. Karn aklnda atlar baklarn Aygr'a evirdiler. Kulaklar dikik beklediler. Demirkr, hzl admlarla tepelere doru yrd. Dierleri onu izlediler. Tepelerin duldalarnda dolaa dolaa sabahn ilk aydnln buldular... O gn nemli bir olay olmad. Frtna azgn -lndan pek az bir eyler yitirmiti. Kar tanecikleri oradan oraya savruluyor, daha ok ukurlara, yel tutmaz kuytulara ylyordu. Ylklklar akama dek ovada yine biteviye dolatlar. Balar sk sk ekin kklerine inip kalkt. Tarla snrlarndaki otlar, keven otu, trl diken art doymalarna yetiyordu. Diken ularnn burun ularna, dudaklarna ac ac batmasna almlard birden. Ya da frtnann, souun byk acs diken bat aGilarm hite brakyordu. Aygr'a, Aygr'n kaderine uramlara her ey vz geliyordu. Ne frtnaya, ne ayaza, ne de dikenlerin dalamasna aldryorlard. Btn bunlar onlar iin olaan eylerdi. Ama, Doruksrak ve ayn kaderin emberine dmler iin, bu. olanlara boyun emek, razlk gstermek kolay deildi. Scak ahrdan at ayaza... Buna dayanacak diz gerekirdi, yrek gerekirdi, sabr gerekirdi... Neylersin ki isteseler de, istemeseler de . 55

olu buydu. Tek anslar, tabiatn varlklarnda gizledii intibak kabiliyeti idi. Gece, ayn arlkla zerlerine indi. Tekleme kurt ulumalar yeniden duyulmaya balad. Ulumay duyan atlar, her seferinde kulaklarn dikiyor, balarn havaya kaldryorlard. Sava sonunun vurdum duymazl yreklerinden uup gitmiti. Bir Aygr aldrmyordu kurt seslerine. Alkanln serinkanll iin de atlar yine tepelerin kuytularna ekiyordu... Hi bir ey olmad btn gece. Kurtlar uzaklarda uluyup durdular. Yalnz frtna biraz daha yavalad.. Bir aralk bulutlar gkten aralklar verdiler. Gn koyu parlak maviliinde yldzlar gzktler. Tepsi gibi bir ay be kez grnp kayboldu. Karn aklnda yeryz gndze dnd. Yere ine dse grlrd. Ova, ay nda bym bym bir dnya olmutu. Kar tepeler, dalar prl prld. Ay grld srelerde atlara gndzn oburluu dt. Bulduklarn yutar gibi yediler. Yalnz Doruksrak ban pek fazla yere emiyor, ou kez durgun gzlerle arkadalarna bakyordu. zerlerine yava yava dayanlmaz bir yorgunluk kt. n ve arka ayaklar kala boluklarna dek ac ac szlyordu. Adm attka ar sz artyordu. Birden burun deliklerinden sular akmaya balad. plik iplik sular krlmadan topraa iniyor, ay nda ince teller gibi parlyordu. Sabahn alaca karanlnda bitkinlii artt. Gzleri iyisinden suland. Drt dizi stne yklmak

istiyordu. Ama, her bir yn buz gibi ldayan karlarla rtlyd. Bir g engel oluyordu oturmasna. Ardan gidiyordu. Yeniden ovaya inen atlarla aray amamaya alyordu... Ckr bile farknda deildi bana gelenlerin. O da dank dzen ilerleyen atlarn arasnda ovaya 56 kayyordu... Ylk atlar ya ok souk, ya da tehlike karsnda birbirlerine sokulurlar. Hava ld m, tehlike kalkt m dank dzene geerler. Bulduklarn midelerine atmaa alrlar. Karnlar doyunca da, ayakta durgunlarlar. Kprdamazlar, gz kapaklan aa der,soluk allar yavalar. Yarm bir uykudur bu... Dinlendirici bir haldir bu... Atlarn ou ovaya inilerinde ayakta durgunlatlar. ki gnn uykusuzluu onlar uyumaa zorluyordu. Hava yumuamt. Ama yine de keskin bir ayaz vard. Doru, rman kysna geldi. Gzlerinden sular akyor, burun delikleri alp kapanyordu. Ar ar, saa sola dnerek brlerine bakyordu.n ayaklarn bir tmsee koymu, beden arl arkaya kaymt. Ba nne dkt. Salyalar, biteviye iplik iplik akyordu. Tyleri diken dikendi. Kendinde deildi artk... Ne k, ne bora, ne ylk atlar... Hi bir ey onu ilgilendirmiyordu. Seziini yitirmiti. Gzleri, l gzleri gibi canszlamt... ilkr, Doru'nun yokluunu nice sonra sezinledi. Yanndaki atlar arasnda gremedi. Baklar drt bir yne kayd.Irman kysndaki heykele doru yrd. Ksrak'a yaklat, boynunu koklad. Yannda bir sre kprdamadan durdu. Yeniden bakt, yeniden eindi ve ac ac kinedi. Saa sola baknd, ikinci kez hareketsiz kald. Ksrak'm durgunluu bir trl bitmiyordu. Bekledi, fakat bir ey deimedi. leye doru atlar hem uykularn almlar hem de doymulard. Aygr'n kinemesi duyuldu. Yeniden tepelere yneldiler. Aygr'n kinemesi, ilkr' telaa drd. Yerinde duramaz oldu. Doru'ya "Haydi yr" der gibi bakt. Ksrak hi oral deildi. Fazla duramad, tepeye 57 ynelen atlarn peinden yrd... Doru yine hi oral gzkmedi. kindi olmutu. Hafiften oynad. Sonra birka adm att. n ayaklan rmak kysnn tatl iniine kaymt. Arka ayaklar peinden geldiler. Kayar gibi aa indi. Durdu, durgunlat. Batya kayan gne, alaca bulutlu gkyznde kula atyordu. Fersiz klar dyordu Ksrak'n gzne... Bir sre sonra gerisindeki rman ky dikliine ve suya bakt. Arlam gz kapaklarn kaldrd. Kendinde olmadan rman suyunda birka adm att. Su, scak geldi ayaklarna. ncik boyu batyordu. Glk ekmeden kar kyya geti, hafif diklii at. Ovann br geesindeki dzle kmt. Bitkinliine ramen durmak istemiyordu. Hi bir ey hatrlamyordu. Arkadalarndan ayrldn, tam ters yola dtn sezinlemedi bile... Ar ar yrd. Ba nne eik, zar zor gidiyordu. Birden gzne araba tekerleklerinin kar zerindeki izleri arpt. Kulaklarn dikti, gzleri kland, ban yukar kaldrd ve admlarn sklatrd. Bir g gelmiti stne. Kendini bir arabada koulu grd. Sandaki Krat' grr gibi oluyordu. Yan kaylarn iyice geriyor, gsn hamuta iyisinden veriyordu. Araba hafif geliyordu. Boa benziyordu. iftten mi, harmandan m, kazadan m dnyorlard bilemiyordu? Boyunlarmdaki ziller tatl tatl sesler karyordu... Poyralar in in tyordu. Gemleri gevek brakmt brahim. Yalandan da olsa kam bile vurmuyordu. Hafif meyilli yoku bitti. nii iniyorlard. Yan kaylar gevemi, ok kaylar, gemler

hafiften gerilmiti. Doru ban dikti. Bu kez de gerisine binen arabay tutuyor, frenliyordu. Hafiften bir krba vuruldu kna. Krat'la birlikte trsa getiler. Poyralarn in cinleri artt. Ziller daha sk, daha ahenkli sesler karmaya baladlar. 58 Doru, iyisinden keyiflenmiti... Bir dnemeten sonra karda ky grnd. Tek tk, snk klar arpt gzne. Trs bozmadan kye girdiler. brahim'in evinin nne gelmilerdi. Ksrak durdu. Bak avlu kapsna doruydu. brahim'in arabadan inmesini, ok kaylarn, yan kaylarn zmesini bekledi. Ama arabadan kimse inmiyordu. Kprdamadan duruyordu. Ba dikti, gzleri kapya ivilenmiti. Bylece bir eyrek saat geti. brahim bir trl arabadan inmedi. Ban evirip yanndaki Krat'a bakt, gremedi. Hrltl bir kineme att. Kinemesi bitmeden orta yapl bir kpein zerine saldrdn grd. Kpek, btn azgnl ile kprdamadan atn arka butlarndan birini srd. Biteviye havlyordu. Sreli havlay dier kpeklere geti. Kyller: - Zahar kye bir yabanc geldi, dediler. Ard arkas kesilmeyen kpek sesleri Doru'yu kendine getirdi. Glkle nndeki kapya bayla vurdu. Kapnn almasn bekledi. Nafile... Her bir ynn yabancsyd. Ik grnen bir arala yneldi. Ayaklan artk kendisini tamyordu. Yerler ksmen kar, ksmen buzdu. Nalsz trnaklar hi bir ses kartmyordu. Bir otluk arpt gzne. Alt kuruydu. Gnler ncesi kynde geceledii otluk gibiydi. Otluun altna girdi. Birden n dizleri ve boynu stne ykld. Arka ayaklan yklna uydular.'Sa brn souk topraa dayad ve ylece kald. Ba sa yanna dt, nerdeyse yere deecekti. Tek ans vard. O da, havann yeniden yumuamas idi. Hava lodosa evirmiti. Is birden yksedi. Bir yumuaklk, bir lklk balad. Ksrak, gece boyu kprdamad, kprdayamad. Yavalayan soluk alnda hafif hrlt duyuluyordu. Alaca bulutlu tan yerinde aarma balad. Bulutlar 59 II pembe pembe gerindiler. Kyn sokaklar bombotu. Birden bir fino kpei kt ortaya. Ksrak'a doru hrlad, sonra havlad. be kpek kouarak geldiler. akadan dalatlar. Biri Doru'ya yaklat. Karn boluunu koklad. br kpekler birden zerine tler. Kavgaya tutumulard. Grltlerine birka oban kpei kotu. ri kpeklerin zerlerine geldiini gren finolar enileyerek saa sola katlar. Bu kez ata yaklaan bir oban kpeine dierleri hrlad. Sonra zerine saldrdlar. imdi de onlar birbirlerine girmilerdi. amata ve grltleri ocuklar dar frlatt. Be on ocuk sesin geldii yne kotular. Eline ta geiren kpeklere frlatyordu. Kanaralar, ocuk talarna boyun ediler ve birbirlerine hrlayarak daldlar. Meydan ocuklara kalmt... ouncas sekiz on yanda grnyorlard. Heyecanla Doruksrak'a yaklatlar. Biri: - Gebermi, dedi. Bir dieri atlad : - Ne gebermesi, soluunu grmyon mu? Atn burun deliklerine baktlar. Biteviye salya szyor,aralklarla sigara duman kadar bir buhar kyordu. Sevindiler...

At, hi oral deildi. Arlam gz kapaklar aa dmt.. Bir cesetti sanki... Bir ocuk Doru'nun karn boluuna oturdu. ki ocuk ata biner gibi yana yatm srtna bindiler. At srer gibi sesler karyorlard, keyifleniyorlard. Bir kyl geiyordu sokaktan. Atla oynaan ocuklar grnce sinirlendi ve bard: -Ulan edepsizler, ulan eek spalar, ne istiyorsunuz az dili olmayan zavall hayvandan. Daln, siktirin oradan... ocuklar daldlar. Adam ata bir gz att. "Ha 60 61 gitmi ha gidecek" diye sylendi ve yrd. Yabanc bir atn bir otluk altnda yar cansz yattn duyan kyller umursamaz admlarla otluun yanna geldiler. sizlikte be laf kmt hepsine: - flah olmaz derde dm... - Satlcana tutulmu... - Dnyada kalkmaz bu at... - Bir deyyusun gzden kard zabn... - Duran avu'un misafiri. Leini srklemek avu'a dt... Otluk onun... -Derisini ita yapar. -Duran avu srklemezse ben srkler, derisini ben,alrm. - Vayy bu kyl milleti. Hi iyi olsun iflah olsun diyen olmaz. Hep davulun tersini vururlar. Bir iki sz eden sapyor, yerine bir iki yenisi geliyordu: -Denin dostu olmaz, hele bir yol d de gr... -Bu dnyada gavur ok, dinsiz, imansz ok. Merhametsiz ok... -Bu dnyada sap saman olmayan da ok. K yar bir kalbur saman kalmayan da ok... -Yiyecei bir eten saman, iecei derenin suyu. Beli gevek hayvan ylkya brakmak, lrsen uurlar olsun demektir. -Uurlar olsun... -en ne dersin Hdr Emmi? -inizde bu at ahrna ekip bakacak yok mu? derim.

Hi bir ses kmad. Hdr Emmi: - bize dt, dedi. Bunca zengin, bunca varlkl arasnda i bize dt. Sonra bir gence seslendi: -Bizim Yasin'i sesle. Evden bir yular alsn, Haydar' bulsun, sen de gel... Bu szler kylleri datt. Birka kii kald 62 Ksrak'n banda... Ksrak'n topraa yaslanm bana yular geirdiler. Yeniden be sekiz kii olmulard. - Allahn seven tutsun... Kimi Ksrak'n kulandan, kimi kuyruundan, kimi kndan, kimi karn altndan tuttu. Biri de olanca fc ile yular yukar doru ekti. Glkle at aldrdlar. Yklmamas iin drt tuttular. Bir para kendisine gelmesini beklediler. bir ynnden

Ksrak binbir glkle Hdr Emmi'nin ahrna sokuldu. Hdr Emmi yal gzkyordu. Ama dinti. Atn ahra getiriliinde en ok g harcayan o oldu. Ahh, Ksrak bir iyi olsayd, yeniden ylkya dnseydi. "Hdr Emmi bir baka adam" diyeceklerdi. "Allah rzas iin elin umutsuz atna bakt. Eledi, beledi, kt yeygisini yedirdi. At iyi etti. Yeniden geldii yere gnderdi." Bu szleri duymak istiyordu. Bir de Allah indinde iyi ameldi bu i...Sevap melaikesi sevap hanesine neler yazacakt... Ksrak' ahrn scak kesine getirmilerdi. Ya yere yatmasn istemiyordu Hdr. Ksrak' yklmamas iin tutuyorlard. Saman art atarak yeri kurulayan oluna : - abuk, dedi. Gnlsz kpein davara gittii gibi i grme... Yer hazrland. At braktlar. Ksrak yine pers olur gibi ykld. Sa yanna yatt. Ayaklarn ve ban uzatt. Ban kaldrp altna samandan bir yastk yaptlar. Hdr Emmi seslendi : - abuk saman kaynatn... Eski psk bir eyler getirin srtna... Evden yer rts olan, eski yamal kilimi, bir araba parasn getirdiler. Srtna iyice baladlar. Bir at torbas bulundu kyden. Saman kaynatld. Sca scana torbaya dolduruldu. Ve bir ceset gibi 63 uzanm atn bana geirildi. Scak buhar, Doru'nun nefes borusundan tatl tatl cierlerine doluyordu. Hdr Emmi : - El bizden, sebep Allahtan, deyip ahrdan ayrld. Kaynam samann sk sk deitirilmesi

gerektiini oluna bildirdi. Kyde bir gevezelik balad: -Hdr Emmi'ninki de gsteri... Sanki hayr, sevap bir ona kald. -O da biliyor, ksran gebereceini. Gz derisinde... -mamlk istiyor, imamlk. Gz dolduracak, iyi dedirtecek kendine... -Bu kyl herkesin altndaki cc bilir... 64 YED Yazn aban al, kn ister al, ister alma derler. Bunun buras k... Krk biime girer. Bir bakarsn, karayelden, yldzlamadan poyrazdan esen yel, lodosa evirir. nsana kar gibi, kara kor gibi deer. Tm bir beyaz dnya bir gnde tm bir siyah kesilir. Lodos gn srd. Ovada kar namna zrnk kalmad. Ekin kkleri btnyle ortaya ktlar. Gzlk ekinlerin topra rtemeyen ak yeil yapraklan iplik iplik dikeldi. Drdnc gn hava eski trksn mrldanmaa balad. nce soudu. Kar sularndan vck vck olmu ovada sular buz tutmaya balad. Yel, yeniden poyraza dnd. Mavinin en gzeliyle prl prl ldayan gkyznn tad kat. Ufukta boz bulutlar boy gster65 diler. le zeri gne bulutlara tutsak oldu. Bir daha da gzkmedi. Gkyzndeki bozluk przleti, hafiften pus balad. Poyraz biteviye hzn artt-ryordu. Frtna, tipi geliyordu. Dalar oktan kaybolmutu. Sra tepeciklere geldi. Her bir yn sargnd. Kar ovaya doru homurdana homurdana iniyordu. Ylklklar dank dzenden toplu dzene getiler. Kulaklar bir sre dimdik kald. Yukar kalkk balar birbirine srtnd. Yeleleri rzgr rzgr uutu. Kar inmiti ovaya... Yel, slk almaya balamt. Aygr kinedi. n sa ayan sertlemi topraa hrsl hrsl vurdu. Sonra tepelere doru hzl admlarla yrd. Atlar peine takldlar. Bir tepenin kuytusuna geldiler. Yel yine de kuytuya dalyor, tepeden srkledii karlar atlarn zerinde tozutuyordu. Her yne ileli bir akam indi. Frtnann azgnl arttka artt. Yer gk bir olmutu. Gkyz zulm kusuyordu. ok gemeden yel sln ulumaya evirdi. At ounluunda aknlk artt. Aygr kinedike yelelerini oynatyorlar, kulaklarn dikiyorlard. En sonunda kurtlarn ulumalar da duyuldu. Gecenin pheleri artyordu. Bu gece tekin bir gece deildi. Aygr da, atlar da bunu sezinlemilerdi. Yerlerinde duramyorlad. Kurt ulumalar artt. Sesler yaklayordu. Bu, bir meydan savann ilk belirtileri idi. Aygr, bir sava sezinliyordu. Kurtlarsa henz atlardan habersiz idiler. Tepelerden aalara iniyorlard. Macera aryorlard. nlerine at km, it km,bu nemli deildi. Kudurgan bir halleri vard. Kar, frtna vz geliyordu hepsine... Be sekizi bir arada idiler. 66

Aygr sreli, gl bir kineme brakt. Sonra tepenin dzlne doru yrd. Vadinin elverisiz arazisinde savaa tutumak istemiyordu. ni yoku hareket yeteneklerini ksar, dengeyi kurtlarn lehine evirirdi. Atlar Aygr'n peine dtler. Dzlk kzlca kyametti. Tipiye btnyle akt. Kar zerrecikleri alabora oluyor, bir inip bir kalkyor, gz atrmaz ediyordu. st tepelerdeki kurtlar alt tepe dzlne kan atlar kar beyazlnn alaca aydnlnda grdler. Burunlarn kaldrdlar. Havay kokladlar. Sonra eitli tonda bir uluma tutturdular, dillerini yaladlar. Kurt ulumalarna, gl ylklklar karlk verdiler. Aygr hemen zayflarn drt bir ynn doland. Onlar toplad. ki cengaver ile biraz ileride saf dzeninde durdu. st tepelerde bir sre hareketsiz duran kurtlar, grnmez bir gten komut almlar gibi birdenbire frladlar. Uar gibiydiler. Bir genin iki kesinden bir noktaya ulamak ister halleri vard. Hi sesleri kmyordu. Yalnz, hzlar artyordu. Yine hedeflerini semie benziyorlard. Ortadakiler saf dzeninde duran at setiler. Dierleri ise geride halkalaan atlara yneldiler. Aygr ve iki at da hedeflerini semi gibi zerlerine gelen kurtlara doru hzla atldlar. " Kyasya, kran krana bir cenk balamt. Saldrgan, hrsl gler, kendini korumak kaygusunun verdii tedbir, saldrgana kar duyulan fke, nefret. Btn bunlar uluma, kineme, koma, ifte atma gibi hareketlerle beliriyordu. Artk frtna unutulmutu. Aygr ve cengaverlerine saldran kurtlar hedeflerinin demir lokma olduunu anladlar. Amansz 67 bir bouma oldu. Kurtlarn kudurganlklar para etmedi. Boua boua geri ekiliyorlard. Ama, yiitleri gerideki ou gsz ylklklar faydadan yoksun brakyorlard. Yz metre tesi ana baba gnyd. Frtnann ulumasn hite brakan at kinemeleri, kurtlarn rme uluma aras hrsl sesleri tepeyi titretiyordu. Sanki iki ortaa ordusu birbirine girmiti. Saf dzeni yiit at bir hayli sa ve sol yanlarndan hzla geen be kurt, balarn bir araya toplam ve arka ayaklar snrnda halka yapm sekiz ata btn gleri ile saldrdlar. nce her biri bir ok gibi nne gelen atn gerisine bindirdi. Yaman bir bindiriti bu... Atlarn balar birbirine vurdu. Boyunlar hzl hzl srtnd. Fakat, dalmadlar. Vuruu biten kurt, ksa yarm bir kavis yapyor, saldrma hzlanma akl kazanyor ve derhal hcuma geiyordu.. Bu saldrlar o kadar sk oluyordu ki atlar durmakszn ifte atmak zorunda kalyorlard. Hrs, kurtlarn iliklerine ilemiti. Sanki hepsi kudurmutu. lm hie sayan, ne olursa olsun der bir halleri vard. Atlar hkl kinemeler brakyor, kurtlarn hrsl soluklar ses ses dalyor, kar hzla alabora oluyor, durmadan tozuyor, yere iniyor, yeniden havalanyordu. Vuruma balayal birka dakika olmutu. Kurtlar biteviye halkay datmaya alyorlard. Sonunda bu ii baardlar. Azgn kurtlardan biri ifte gc tkenmi bir ylkln budunu snmay becerince at halkay bozdu. Dngeri ederek vadiye doru kamaya balad. Bu hal atlarn yenilgisinin balangc oldu. Halkadaki atlarn her biri bir yere daldlar. Halkadaki gl iki at be kurttan ikisini oyaladysa

da bota kalan kurt, zayf ylkln pelerine dtler. 68 Aygr uarcasna gerideki atlarn yardmna kotu. Ama ge kalmt. Kurtlar halkay datmlard. Korkun kinemeler frlatyordu. Kar tozlar arasnda hzla koarak kurtlar, atlar aryordu. zayf ylkln peine den kurttan biri ilkr'm peinde idi. Ve iyice terletmie benziyordu. ilkr birdenbire dik inie vurmad. Tepeyi yandan ve hzla iniyordu. Can kaygusu dipdiri etmiti. Bu kadar hzl, gl kotuu hayat boyu grlmlerden deildi. Ama, peindeki azgn, kendisinden gemi bir ac hrs, bir ac gt. ilkr'n arka ayaklarnn frlatt kar tozlan bir sre birka adm aral gitmeye zorlad. Savrulan tozlar kurdun gzlerine geliyor, yanamay gletiriyordu. On yirmi admlk kar tutmaz bir yer dengeyi birdenbire bozdu. Kurdun gzleri rahatlaynca hzn arttrd. evik ve kurnaz bir saldrla ilkr'n kuyruunu yakalad. At, ileri gcn arttrd. Kurt, geriye doru direndi. Ve sonra birdenbire kuyruunu brakt. Kuyruu braklan ilkr, ini aa kapaklanverdi. Mthi bir yklt bu. Ayaklarn alelacele yana ekip dorulmak isterken, kurt kinli dileriyle hayasna yapt. Her ey altst olmutu artk. hkl mthi bir kineme ile her yn doldu. DebeFeniyordu. Ayaklar havaya kalkyor, yana dnyordu. Kurt dilerini atn derisine iyice geirmiti. Kudurgan bir ses kartt ve btn gcyle deriyi karn boluuna doru ekti. Deri yrtlm, karn boluuna doru bir st kabuu gibi kavlamt. Kala gz aras bu kez de dilerini ilkr'n nefes borusuna geirdi. Soluu ses ses kyordu. Atn debe69 70 lenmesi sona erinceye, ayaklarn yana drnceye dek boazn skt. Kesik bir hrlt duyuldu. Sava bitmiti. Atn boazndan el eken kurt, kanl dudaklarn yalad. Dikleti, boynunu uzatt, ban bolua kaldrd. Uzun uzun uludu. Ve ilkr'n ba topraa dt. Tozuyan kar zerreciklerinden ilkr'a dokunanlar, deri yzeyinin son scaklnda eridiler. Gecenin byk sava ilkr'n lmyle sona erdi. Dier kurtlar, ylklklarn ve Aygr'n gc ve abas karsnda fazla diretemediler. Her biri bir yandan dn geri ederek svrcasna geldikleri yne doru uzaklatlar. Aygr hrsl kinemelerle, drt nala tepenin dzln dolat. Ylklklar bir bir peine takt. Hepsini toplad. Sayar gibi bakt. Eksiklik seziyordu. Doruksrak'n yitinde de byle bir duygu onu ke bucak bir hayli uratrmt. Tek bana bir daha drt bir yn dolat. ana kinemeler att. Hi bir karlk alamad. Yeniden atlarn yanna geldi. Ac ac kinedi. Vadiye doru yrd. Atlar peine takldlar. Yine srtlarndan ileli bir gece geti. Bir aa bir yukar dolap durdular. Frtna azgnln arttrdka arttrd. Sabaha dek yel uludu, kar oradan oraya tozup durdu. Yel tutan yerlerde saatlerce oynaan kar tozlar ancak vadinin kuytularnda rahata eriiyorlar, dereleri yn yn donduruyorlard.

lk afakta, ilk aydnlkta Aygr, ylklklar ovaya ekti. Topluluk karn ksmen az olduu yamatan aa kayyordu. Aygr nde idi. Birden duruverdi. Yanma yaklaan atlar da duruverdiler. Biraz telerin71 deki lei grdler. ilkr'm leiydi bu... Rahata, korkusuzca uyuyor gibiydi. Ayaz, bacaklarn, boynunu germiti. Karda benek benek kan izleri grnyordu. Aygr ac, alamakl bir kineme brakt. n sa aya ile hrsla eindi. Sonra durgunlat, ba nne dt. Alyordu. Dier atlar aknlklar geince prsy verdiler. Hepsi birden sayg duruuna gemilerdi sanki... mark yel ve ac souk Demirkr'a "yr" dedi. Matemli topluluk aygrn peinde dzle indi. Irmaa feldiler, sularn itiler. Yeniden ovaya dndler, irbirlerine bir boyun aralkl dolap durdular. 72 SEKZ Hdr Emmi ve olu gn boyu ve gece yarsna dek ksra sk sk yokladlar. Kaynam saman souduka deitirdiler. Kepek kavurup orba yaptlar. Leenle nne koydular. irtmeye altlar. Doru imedi. Kzarm gzleri yar yarya alyor, sonra kapanyordu. Kprdamay can istemiyordu. Ertesi sabah Hdr Emmi ahra dald. Kendi hayvanlarna gz atmadan Ksrak'n yanna geldi. At, yine yatyordu. Elindeki idare lambasn bana yaklatrd. Yzn aydnlatt. Soluk al biraz olsun canlanmt. Sreli buhar, nefes borularn ksmen olsun am, soluk al kolaylamt. Sevindi. - Cansz yumurtaya can veren Rabbim, dedi. Senden umut kesen kafir. Hastalk iki gnde Doru'yu temelli deri kemik etmiti. Yanaklar, gz kylarnn derileri syrlm, 73 krmz krmz yaralar kmt ortaya... -Bir iyi ol kadersiz, bir iyi ol... Bir haftada ceylana dnersin sen... Eskiler ne demi? At yedi gnde, it yedii gnde... Kuluk vakti kepek orbasn stp yeniden getirdiler. Atn ban kaldrdlar. Doru, orbay nce koklad.Sonra yalar gibi dilini orba iinde birka kere oynatt. Baba, oul sevindiler. - Doru paasn ecelin elinden kurtard, dediler. Her iin karsz olan gzeldir. Huzur ve hakl mutluluk karszlktan doar. Hdr Emmi'nin sevinci peinden gelen mutluluk da bu yzdendi. Ksrak iki gn yatt. Her geen saat iyileme belirtileri artyordu. nc gn n ayaklarn karnna doru ekti. Oturma dzenine geti. Ban kaldrd. Birka kez kalkmaya abalad. Kalkamad. Ama, nne konan kepek orbasn iti... - Eeee, dedi, Hdr Emmi. Bununla gemi olsun kadersiz yilklk, zavall Doru. Hdr da sayende Allah indinde makbul bir i yapt. Gnl ferahlad. Daha misafirliin bitmedi haaa.... Dipdiri olsan da bu gnlerde yine brakmam seni... Grmyor musun havay? Yine poyraza dnd yel, yine gavur gibi ciere ilemee balad. Tipi ha geldim, ha geliyorum der. Bu havada yaz yaban senin iin deil. Bu i, da gibi ylkln ii, srt pek atn ii...

Doruksrak drdnc gn nne konan otu, arpa krmasn yedi. Soluu derinlemi, scaklamt. Gzlerindeki kzart gemi, gz ak yeniden grnmt. Ba dikti. Gvdesindeki gszlk sona ermiti. le zeri birden silkindi.. Rahatlkla ayaa kalkt. Tylerine yapan saman paralarn temizle-mek ister gibi stste silkindi. Ban musula uzatt. Yiyecek bir 74 eyler aryordu. Hafiften debelendi. Sandaki kzlere, inee, merkebe bir gz att. Yavatan kinedi. kindiye dek ahra gelen olmad. Darda yine kar attrmaya balamt. Ac yel kap altndan ahra girdi. Az sonra da kabaday slklar duyuldu. Hdr Emmi Doru'yu ayakta grnce yeniden ocuklar gibi sevindi. Ban okad. Eliyle gvdesini temizledi. Musula saman koydu., lk su getirdi. Ksrak, istekle suyu iti. Yeniden silkindi, ban musula soktu. Hdr Emmi, atn yiyiini seyretti. - Ben sana tipi ha geldi, ha geliyor demedim mi? Bakma Emmi'nin bu perian haline... Emmin de at grd, meydan grd... Emmi kendi hanesinde deil... Kuvay- Milliyede, harpte. Svariydi Emmin. yi ata biner, iyi silah kullanrd. Bir al at vard beylik... Yavrusu gibi bakard. Byk Taaruz'da o atnan bindirdi Yunan'a...zmir'e dek o atnan kovalad Yunan'... Terhiste nasl ptm yavrumu, nasl kucakladm al'm... Bak gzmn nne geldi cmle olanlar... Sonra dndk kye. Aam lm, dam umu. Bir gz arkl ana, bir kar, bir yedi sekizinde ocukla kaldm ortalarda... Aha, u ahr sekisinde kladk bu yl... Derdin ne, arn ne diye soran olmad. ok ekti Hdr Emmin kadersiz ksrak. Bir dnya yz grmedi. stedim bir atm olsun. Olmad. Krk yldr ucu ucuna denk getiremedim. Oul, uak oald. Bir karnmznan baa kamadk. At almak nerde? Zabn kzlere kul kle olduk. Eek kotuk dvene. u kze bak u kze.. u deriye, u kemie can gelecek de Hdr bahar hergine kacak... Ee, Allahtan umut kesilmez. Bahar bulsun da gerisi kolay. Bldr ektiimizi bu yl da ekeriz, olur biter. Tanr ahiretimizi kara yazmasn. Hdr Emmi tmar eder gibi eliyle ksra srekli 75 okad. Kendi kendine bir zaman konutu. Sonra hayvanlarn yemine bakt, altlarn temizledi. Akamla birlikte azgn frtna ky sard. Dumanlar yine odalara dald. Evlerin dirlii kat. Er saatte ocaklarn sndrenler yorganlarn balarna ektiler. Yel sabaha dek slk ald, uludu. Karlar kuytu buldulklar sokak balarna dalar gibi yldlar. Frtna hzn kesmeden iki gn devam etti. Herkes sanki evinde hapis olmutu. Su iin zor bela dar klyordu. Bu iki gn Ksrak'm kendisine gelmesine yetti. Karn doymu ingene gibi gz yoldayd. Yabanc bir yerde olduunun farkna vard. Deinmeye, kinemeye balad. Huysuzlat. Ahr kaps alr almaz kapya bakyor, kiniyor, yular geriyordu. - Kzm, yavrum, anlad Hdr Emmin.. yiletin.. Gayrik gzn yolda olur. Kinemen, huysuzlaman bu yzden... Emme darlar senin bildiin gibi deil... K, kyamet... Her ynde yer gk bir oldu. akal uluyup durur. Allah bilir oyadaki ylklklarn haln... Bir kurban vermedilerse iyi... Canavarlar azgn, canavarlar zalim... Hava amadka yolun kapal. Bir uval inciri berbatlayamam, bunca emeimi yele sele veremem. Sen keyfine bak. Bu hava byle srp gid ecek deil ya... Kara yelin de

alm bozulur. Rzgar dner, hava lr... Bir bakarsn gllk glstanlk her bir yn... O vakit sen sa, ben selamet... Rabbim sana da bahar buldurur. Merhametsiz sahibin seni arar. Yeniden dnersin kyne. Gcn kadar ie sarlrsn. Seneye Allah kerim. Yine bu yanlara gelirsen Hdr Emmini unutma... Doruksrak gndr ahr dirliinin altn stne getirmiti. Huysuzluu her geen gn artmt. Yular krmak istiyordu. Debeleniyor, kiniyor, ahrdan 76 kmak iin sanki feryat ediyordu. Geceler boyu Hdr Emmi'yi uyutmad. Ev halk tedirgin oldu. Hepsi homurdand. "Defolsayd" dediler, "cehennemin dibine" dediler. Ama bu duygularn Hdr Emmi'ye sylemekten ekindiler. - Ksrak gitmek ister. Yabanc yerdeyim, der. Beni brakn, der. Tm bir atlar byledir... Yabanc yerde olduunu sezince bir dnyay ayaa kaldrrlar. Benim Kuvay- Milliyedeki al var ya, o da byleydi. Vay, u bizim kyl, u garip ksrak kadar her bir eyi anlasa... Doru'nun kyden ayrl trenli oldu. Azgn frtna nc gn initi. Yel, ulumasn kesti, sonra ortadan kayboldu. Drt bir yn ald. Araland. Tepeler, dalar ortaya ktlar. Gne her sabah iekda ile Aygar'n tepesine altndan birer ta gibi iniyor, sonra tepelerden aa sar k halinde akyordu. Istc k ile beyaza bulanm dnyaya bir umut dyordu. Dnya, umudu insanlarn yreklerine aktaryor, keder pilisini prtsn raflara kaldryordu. Havann initii, gne nn karda prl prl yanslar yapt bir gnn kuluu idi. siz gsz ky erkekleri, gne vurmu duvar diplerine er beer melmiler, gevezelie tutumulard. Hdr Emmi, ksran kyden ayrlmasn kyllerin grmesini istiyordu, "insaniyet byle olur" dedirtecekti aklnca kylye..Atn geecei sokaa bir gz att. Laflaan kylleri grd. Tam srasyd. Oluna seslendi. Birlikte Doru'yu ahrdan kardlar. Ksrak prl prld, tertemizdi. Bir hafta nceki otluk altna yklm at deildi. G, iyisinden yreine yerlemiti. Boynu dik, bacaklar gergindi. At, acele ediyor, kesik kesik kiniyordu. Sokaa knca Hdr Emmi yular dibinden tuttu. 77 Bu halde at biraz huysuzlar, caka yapar, kiiliini gsterirdi. Ar ar yrd Hdr Emmi. Yar yerinde at gezdirir gibiydi. - Kyller Ksrak'n almn grnce ardlar. - Pravo Hdr Emmi, dediler. Sana bin pravo... Sen olmasan, bu at oktan dereyi doldururdu. oktan iskeleti ktyd. Hdr Emmi "ya yle" dercesine ban sallad. Her kyl topluluu Emmi'yi vd. Bir ka : - Hava iyi, harman yerine dek biz de gidelim dediler. Hep birlikte harman yerine geldiler.Hdr Emmi yular kard. - Haydi yavrum, dedi. Allah yolunu ak etsin, canavarn errinden korusun... Sonra kna hafife vurdu. Ksrak bir iki saniye ihtiyara bakt, sana soluna gz att. Geldii yne giden yolu grd. Kinedi, hafiften oynat, trsa kalkarcasna yrd. Ba arabada koulu gibi ine

kalka yol ald. Araba tekerleklerinin izleri oalm yola gelince trs arttrd. Hafif meyilli yokuu ap gzden kayboluncaya dek kyller at izlediler. Sonra Hdr Emmi nde kye dndler. Hdr Emmi kylnn vmelerini sessizce dinleyerek yrd. "Tanr bilsin " diyordu iinden. "Bu kyl, davulun iki tarafna da vurmay bilir." Ksrak yokuu anca ovay, ovann ortasnda kvrla kvrla akan rma, rman br gecesinde dank dzende dolaan atlar grd. Heyecanland. Uzun gl bir kineme tutturdu. Atlar balarn sesin geldii yne evirdiler. Doru kendini hzla rmaa vurdu. Bu kez su at gslyordu. Aldrmad, yrd. Suyu yara yara kar kyya geti. Hi durmadan rmak kys dikliini at. Birka yz metre tedeki ylklklara doru 78 kineyerek ilerledi. Atlar da kinedi. Ksrak' yar yolda Aygr karlad. Kineyerek yanna sokuldu. Boynunu sreli koklad, yrd. Ylklklar, gurbetten kardeleri dnmcesine sevindiler. Doru'yu kinemelerle selamladlar, karlk aldlar. Ksrak'n baklar uzun sre atlarn zerinde dolat. Sonra telal bir hal ald. Hzla ve kineyerek gezinmeye balad. Her atn yannda durdu. Bir at iyice szdkten sonra dierinin yanna geliyor, at szyor, hrslanyor, kiniyor, bir dierinin yanna gidiyordu. Bylece turunu tamamlad. Bir eyler aryordu besbelli. Aradan da bulamamt. Son kinemesini tepelere doru brakt. Ba nne dt, durgunlat. Epey sre kprdamad. ilkr yoktu. Doru'nun ei yoktu. At kalabalnda yapayalnzd imdi... 79 DOKUZ Ovadaki ylklklar iin btn i, ubatn ortalarn bulmaktr. Ondan gerisi kolaydr. K, bir, bir buuk ay ovada alm sattktan sonra st tepelere, dalara doru ekilir. Kar yasa da ouncas tutunamaz. Ve yine ouncas bulutlar da ynlerine kar olup inerken, ovaya yamur olarak.derler. Gne ekinlere scak scak deer. U be gnlk gn ekin yeilini bollatrr. Ekin tarlalarndaki siyahlklar kaybolur. Kyller ubata "gdk ubat" derler, "tez geer" derler. Aydan saymazlar. Son tembellik aydr. Martla birlikte talim borusu alar kyde. baa der, kanlar kaynar. Ylklklarn da ileri kolaylar. Srtlar az da olsa gne yz grr, tatl tatl gerinirler... Kurt, ku kaygusu yreklerinden silinir. Bir vurdum duymazlk 80 ker stlerine... Ksrak'n ylklklarn yanma dnnden bir buuk ay sonra mart ovaya indi. Geride kalan, szn etmediimiz krk be gn iinde zerinde durulacak nemli bir olay olmad. Atlar, gn boyu ovada dolayor, akamn serinlii ile birlikte ekiliyorlard. Her geen gn bir dierinin aa yukar tpksyd.

Hava yine bir iniiyor, bir sertleiyordu. Sz atmz azgn frtnalar olmad. Yel esti, kar yad. Yel sustu, tersine dnd. Kar eridi. Bir ay boyu mevzi deitirdi. Yukar tepelerden arada bir kurt ulumalar duyuldu. Ama kurtlar aa inrnediler. ilkr'n lei, nce tilkilere, sonra akbabalara k geimi oldu. ubat sonlarna doru iskeleti kald iin o semte urayan grlmedi. Atlar, lm gn sabahndan sonra bir daha ilkr'n leini gremediler. Zira, Aygr hi bir gn atlar o vadiye yanatrmad. Bu yzden Doruksrak sevgili einin cesedini gremedi. Bylesi daha iyi oldu. Bir daha grecei umudunu yreinden skp atmad. Martn gelii pek ho oldu. Gne istekli ile topraa yapt. Toprak gerindi. Ova, ekini ile, aac ile, otu ile, p ile uyand. Kck, kuru derelerin alamalar tuttu. Daa taa hayat indi. hsanlar ortalarda grnr oldular. Aygr ve gz ars yiit ylklklarn sahibi atla bir kez ovada grnd. Ylklklarn yoklad. Hepsini birer ceylan gibi dipdiri, itahl, gl grd. " Satnz yaklat" diye sylendi kendi kendine... Atlar sahiplerini tandlar ve peinden kinediler. Nisan yaklarken atlarn terhis emirleri geldi. lk nce ie tccar ylklk balad. nce de sz ettiimiz gibi be alt att bunlar. Tccar iiydi, kr 81 iiydi. Vaktinde pazarlardan ucuza alnr, ylkya braklr, arpasz, samansz, bedavadan bir sonraki yl bulurdu. Glenirler, keleleirler, sahiplerine iyi iyi paralar kazandrrlard. Bu byle srer giderdi. Ylk at ovadan eksik olmazd. Damana tat deen birka kii vard ova kylerinde, srt st yatarlar, ylklklar bunlar gl gibi geindirirdi. Can alc bir ho gnde ovada atl iki yaya grnd. Biri satc, ikisi alc, ikisi yardmc be kii...Ylklklara yaklatlar. Can yongas ile mr trps atlar bir bakta seiliyordu. Aygr ve arkadalarnn srtlarna su dksen dururdu. Her biri bir da gibiydi. - Hangisini beenmezseniz o benim, dedi Ac' l elebi Aa... Alclar Aygr' bir de sava yolda Doruat gsterdiler. Bu iki ata alc ktlar. Pazarlk sk oldu, uzun srd. Allahm dorusu alclar atlarn deerini verdiler sonunda... - Hayrn grn, dedi elebi Aa... Yularlar, gemler hazrd. Her atl da ylklk tutmakta becerikli idiler. Uzun bir sicim getirildi. Atlar sicime doru srldler. Gerekmeyen at gevek sicimden geiyor, tutulacak at iin sicim geriliyordu. Yarm saate yakn uramadan sonra iki atn bana yularlar, ebe gemler geirildi. ki ylkln hop oturup hop kalkmalar para etmedi. Biteviye kinemelerine kulak asan olmad. Gemleri sk skya tutan adamlarn peinde, ndeki atn arkasnda Aygr ve Doruat yola dtler. Ama, biteviye gerilerine bakmak istiyorlar, huysuzlap sreli ve ac ac kiniyorlard. Dier ylklklar olanlar karsnda nce ahklatlar. Kovalama balaynca kineyerek saa 82 sola daldlar. Aygr ve Doruat yakalanp yola dnce yeniden toplandlar. Feryat dolu kinemeler braktlar. Kinemeleri kar tepelere ulat, geri dnd ve kulaklarna doldu.

STANBUL L HALK KTPHANES DN VLRML CLM Kayt No. Tasnif No.: 83 ON Nisan, pek ho iner Orta Anadolu'ya... Zaten koskoca blgenin gn gsteren, umut datan, yreklere huzur aktaran, gama gasavete "git te" diyen iki ay vardr. Nisan, mays... ounluk arzal arazide bahar nisanla birlikte "ben geldim" der. Kara topraktaki kl boyu yeile zenti der. Alr Vurur her bir yn. idemin ardndan koyungz (papatya) da ta st beyazs renk olup ucunu gsterir. Dere kylarndaki ismini bilemediimiz bin bir eit, bin bir renk, iek dada, bayrda kel tepeciklerde urun urun salnrlar. Bademde, kaysda domurcuk nar krmzs renk olup vcunu gsterir. Dere kylarndaki kavak, st aalarna tela der. Pembeye, beyaza zenti, iek iek dallanamaya balar. Ardndan yeil dallarda glmser. 84 Her bir eyin, her bir yaratn cezbe andr. Huzur umutla yar eder, dal yaprakla... Koyun srleri adm bana bir kuzu brakrlar, keiler birer olak... Akam zerleri be on gencin kucanda be on kuzu, olak birer kye... Ky kadnlarnn gzleri genlerin kucaklarndaki yavrucaklardadr : - Seni yaratan Allaha kurban olaym... Anadolu kylsnn tahayyl snr bu aylarda tm bir dnyay kucaklar. Ekinler bire yirmi verir. Meyveler dallarn krar, her zm ktnden bir kalbur zm kar. ki inek drt olur, on koyun yirmi... -Eee, kz da olan da iki yldr beklerler. Baharn az iyi geldi. Tiftikte dn... Olmazsa? Olmazsa harmann kalkmma... Bu yl Allaha kr her bir ey bereketli... Son sz maysn drdnc haftas syleyecektir. On beine kadar yamur yamazsa, ilk kuruntu balar. Tahayyllere tedsir sahip kar. Ama, kapnn biri aktr: Maysn son haftas... O hafta da gk mavi mavi ldarsa umutlar suya der. Tahayyln snr sfrn kysna yaklar. Herkes hayallemesinin utancna ve pimanlna snr. Son teselli aranr: -Eee, ne yapalm? Takdir byle imi. Kadere razlk gstermek gerek. Nimet kesiklii bu... Kazanda olsa kepede kard. Allah bunu ilayk grm. Nasip, ksme-t buymu... Mbarek rahmet dmedi. Bire iki, verse de yeygilik, tohumluk ksa... Evet, bir ho nisan indi drt bir yne... Nisann ilk gnleri ile gle birlikte ssn brahim Efendinin aklna Doruksrak dt. Gitti gideli bir haber alamamt. Ova ynnde ileri olmazd. Ky yolu da kylerinin altndan, tepeleri dolaarak yukardan kasabaya inerdi. Bu yzden ova kylerinin yabancs idiler. brahim Ksrak'n sonundan umutlu 85 deildi. Kn ilk ay pek gavur gitti. Yer gk bir oldu. Doru canavara yakasn vermezse, soua satlcana verir. Satlcana vermezse canavara... Bir ukuru doldurmutur. Gayrisi mmkn deil.Ben

de dinsizim. O beli yumuak zabn ylkya braktm iin. Emme, kim dinsiz deil? Kim imansz deil? Herkesin yapt bu... Ben icat etmedim ya... Akam evde sz Ksrak'a getirdi. -Mustafa, dedi oluna. Ksrak'dan bir haber dedi mi kulana? Yok... -Bunlar, ylklklar dalarda barnamazlar, ovaya inerler. Bizimki de ovaya inmitir. Ova tarafn bir kolaan etmek gerek... brahim'in mkilini ertesi gn bir kyls zd. Hasibenin Murat er akam eve geldi : -Mjdemi ver, dedi. Pein ver mjdemi. Sonra konuaym... -De, de. Anladm bizim Ksrak'tan haber vereceksin... yisinden bir tavuk sana... -Tavuk az olmaz m? -Ulan, kaz olsa, culluk(hindi) olsa onlardan verirdim. Kyl milletinin ikram, ackana yumurta, mjdeciye tavuk. imdi elin olu kurbana horoz adyor. -Ben takldm sana. Lafn gelimi istedim mjdeyi... Ylklklar ovada. Kabakl kynde bir tan vard, oraya gitmitim. Dnte yolum ovadan geti. Senin ksrak aralarnda. yisinden geliatlam. O psrk, zabn doru olmaktan km. Sanarsn be sekiz yanda... -Murat, babam, yavrum. Ne diye tutup, alp getirmedin? O zaman mjden tam tamna baa geerdi, -Ya, ylklklar da" gel beni tut, al sahibime gtr" diyor. Sen nerden laf aan rbaam Aa? Benim gibi yayan yaplda yle dursun, herifiolu kurun gibi 86 seirten atla yakalayamyor onlar... Grdn ylkln her biri bir ceylan olmu. Hepsi rkek, hepsi ayaklarna tez. Daha insan kardan grnce pheleniyorlar, kiniyorlar, tedirgin oluyorlar. Uzaklayorlar, kayorlar insandan... - Anlald Muradm. Sen hele bir cuvara sar... Akam yemeine kal bizde. Yarn akam da bir ura yine. Sana ahrda Ksrak' bal gstereyim de a kal... Birde tavuklu pilav ye... Karnn bayram yapsn. Akam brahim sz yeniden Doru'ya getirdi: - Mustafa, Ksrak paasn kurtarm. Hasibenin Murat ovada grm Doru'yu. Ulan u hayvan milleti insandan akll. Seni, beni tek bana yabanda, kta koysalar alimallah perianlmz diz boyuna kar. Bir peykede donar kalrz. u ata bak una... Be saatlik yolu elin ile yapmn gibi, git, da ta a, ovay bul, arkada edin. Canavarn, kn errinden yakan kurtar, bahar bul... Bunu Allah yapar olum. Her mahluka o sahip kyor. Kulunki tela... Ben demedim mi hepinize. Doru'nun nasibi kesilmemise deil ylk, krk yl a braksan kl bile kprdamaz, diye... Nasip ii bu... Allann takdiri bu, aln yazs bu... Ksrak gelip de bir ie sarlsn da gr. O zaman, aann her bir ii bildiini anlarsn... Er sabah yol grnd bize. Er sabah ne? lk horozda. Bir tay hazrla sen. Birimiz yaya deceiz yola... Dnte her ikimiz de atl. ikimizin atl gitmesi olmaz. Ksrak peten gelmez. Zorluk karr. Yrmez, yular geer, kamak ister. Tay dii keklie benzer ylkln. Onu grnce

dayanamaz. Tezinden yaklar, gafil avlanr. Yakay hemencecik ele verir. Var git yat sen. Er horozda her bir eyi hazr et. Yular al, gem al, minderi ifte sar tayn stne... - Aa her ey hazr, dedi er horozda Mustafa... 87 - Kalktm, kalktm, hemen geldim say... Evden ktlar. rkek, heyecanl taya brahim bindi. Yola dtler. Da yollarndan biteviye aaya kayyorlard. Konumuyorlard. Dnya alaca aydnlk oldu. brahim taydan indi, olunu bindirdi. Tayn ayak seslerinden tede t yoktu her bir ynde. Dnya bir burcu kesilmiti. Toprak kokuyordu, ekin kokuyordu, ot kokuyordu, iek kokuyordu. Baba oul duygulandlar. brahim bir dua mrldand kendince. Olu attan aa atlad : - Aa sen bin, dedi. Nisan gnei kzll yararak kt. Toprak ilk k, ilk scak karsnda sersemledi. brahim : - Seni tastiklemeyen, tanrm kafir olur, diye sylendi. Tepecikler atn, brahimin, olunun ayaklarnda tkendiler. Ortasnda delico olmu, kvrm kvrm dneliyen rmakl ova ortaya kt. Son tepenin amnda ova sofra gibi nlerine ald. Ovadaki bir iki ky grnd, pssz dzlk grnd, ylklklar grnd. brahim sevindi: - Tam stne bastk. imiz rast gidecek. Elimizle koymu gibi bulduk. Baba, olun gzleri ylklklar arasnda Doruksrak' aradlar. Benzettiler, buldular, birbirine karan barntl seslerle haykrdlar : - Soldan nc, be atn ortasndaki... brahim eersiz tayn karn boluuna ayaklarn zengi gibi vurdu.Gdklanan tay comua benziyordu. nce trsa, sonra drt nala kalkt. -Anan da byleydi al tay, bir dokunmaya greydin karnna... Ceylan kesilirdi, rzgrndan insan zor dururdu stnde. Ne de olsa asln pak. Doru'mun taysn, ksramn dlsn. 88 Atlara bir iki yz metre aralkta zor eledi tay... -Hep byle koarsan ok yar alrsn. Seni arabaya komak akl kr deil, dedi. ndi, gemi kst, alnn kad, biraz dolatrd. Gerilerde kalan olunun gelmesini bekledi. Baba oul birleince bir meveret tutturdular. Ad meveretti bunun. Aslnda brahim oluna talimat veriyordu: -Olum, aygr ksrakla avlanr.Ylklk atlar da en tezinden yavrularyla... Sen gelinceye dek ksraa

baktm. Ksrak dalgn. K yaram, kemikleri kaybolmu. Bakma o ty uzamasna. Bir ahra girsin, be tmar olsun, eski haline dner. Evcil olur... Yine ie gce sarlr. Yaplacak i u: Tayn gemini kart, anasnn yanma... Birbirini tanrlar hemencecik. Koklarlar, kinerler. Tm bir dnyay unuturlar. O zaman yanap yular ksran bana atarz. Gerisi kolay. Ve yle yaptlar. Tay plattlar. " Hst, hst" diye ylklklara doru kovaladlar. Tay pheli birka admdan sonra kinedi ve drt nala geti. Ylklklara yaklanca anasn grd, heyecanland, durdu. Sreli bir kineme brakt. Doru da tayn tanmt. Ana oul koarcasna birbirine yaklatlar. Ksrak nce taynn burun deliklerini koklad. Sonra ksk kinemelerle boynunu hafif hafif srd. Tay da aynn yapyordu. Seviiyorlard. ssn brahim ve olu tayn peinden yrdler. Btn tedbirleriyle yanatlar. Ana oul sevimeye tutuunca brahim : -Tamam, dedi. Ksran gerisinden yava yava yaklap yular boynuna geir. Sk tut. ahlanmasna pabu brakma. Olu yrd, peinden de brahim. Ksrak lgnca yavrusunu seviyor, dnyay gz grmyordu. Mustafa usulcack yanat. Karn hizasna geldi 89 atn. Elindeki yular ipini boynuna att, ipin iki ucunu birletirdi. Her ey oldu bitti sandlar. Ksrak, hrsl bir kineme att, ahland. ocuk havaya uar gibi oldu. At birden dnd. Yulardan kurtulmutu. brahim ile gz gze geldiler. Hrsl, fkeli seslerle brahimin zerine yrd. brahim yana sapt. At, o hzla ovada komaa balad, ynn tepelere evirdi. lkla kinemelerle tay peinden geliyordu. Tayn peinde olduunu sezinleyince yeni bir hz, yeni bir g geldi. Yar gnlerini anlad. yle komalyd. Peinden bir tay yetimeliydi. tepeyi, be tepeyi ayaklarnn gcnde arkada brakmalyd. Ve yle yapt, yel gibi gidiyordu. lk tepenin yokuu vz geldi. Taynn soluunu sarsnda duydu, itahland. Tepenin dzlnde nalsz trnaklarnn ahenkli seslerini duydular. Tikitak sesleri holarna gitti. Pelerinden atlar geliyormu gibi bir duygu vard ilerinde. Aray amak iin hzlandlar.Birinci tepenin dzlne boyun veren ikinci tepenin dzlne geldiler. Dzlk yeniden hzlarn arttrd. Uar gibiydiler. Dzlkte brahim olanlara arp kald. Ksrak stne yrynce korktu. "Hst, hst" diye feryat etti. Atlarn balarn alp gidiine alk alk bakt : - Fesbhanallah, grmediimiz geldi bamza... Sonra kendini toparlad : -Ko, dedi, oluna. Seirt pelerinden. Tepeye dururlar. Gerilerinden varp ynlerini bu yana evir. Aa inmelerine zorla. Mustafa frlad. Tepeye yakn dzl koarak tketti. Hzl admlarla tepeyi trmand, dzle kt. Drt bir yne gz att. Hi birey grmedi. "Umut tepenin ardnda" diye sylendi.Tepenin ard psszd. kinci tepeye trmand. Saa sola bakt. n cin yoktu. Ter iindeydi, ifte soluyordu. 90 Aa yukar bir saatten beri kouyordu. Umudu kesildi. Aasndan korkuyordu. Bo dnd diye azn aarsa yedi slalesini dolard. Bolua bard :

-Yoklar, yer yarld altna girdiler... Barrsa barsn, sarsa ssn... Hrsla dnd geriye. Birinci tepenin dzlne inince babasnn bu yana geldiini grd. Yaklat. -Bir dnyay dolatm, ne tay var, ne ksrak... Yer yarld da altna girdiler, zahar... brahim oturdu. Sigara sard. fkeliydi, hrslyd, dnceliydi. Birden parlad : -Eek spas, gzelce attn yularn sicimini boynuna. Ne diye ahlanmasna papu braktn? Arkandaydm, peindeydim. Tutup elinden alacaktm yular... Hadi, k iin iinden, aykla pirincin tan. Dn, dola gnlerce da bayr... Su sende deil. Aklsz, fikirsiz babanda. oluun ocuun eline yular brakrsan olaca bu... Mustafa sesini karmad. brahim sigarasn yeniledi. Aln kr krt. Besbelli bir eyler dnyordu. Konutu : -Hava ld. Ksrak gittii yerden geri dnmez. Bu, bir... Aadakilere alk. Gn boyu da bayr dolar, akam ovaya iner. Bu, iki... Gittii yerden dnmezse, yayan yapldak baa klmaz. Yook, ovaya inerse i kolay. Bu kere kurtulamaz elimden... Nisan lesinin tatl sca dolayordu stlerinde. Mevsim umut dolduruyordu yreklerine... -brahim birden kalkt, ardndan olu. Tepe aa iniyorlard. brahim durdu: - imdi sen kye seirt. Er akamda kye varrsn. lk horozda krata atla, dn bu yne... Ben u kar kye misafir olurum. Kye gel, odaya ura. Bu gavuratlar ovaya inmezlerse her bir yn kolaan etmem gerek. Altmda at gerek... Haydi, sen yr... Yreine hrs, atlara kar kin dolmu Mustafa 91 yrd. brahim ar ar dzle indi. Umut bir trl yreini brakmyordu. Dolap dnp gelecekti atlar... Ovadaki ylklklara sevgi dolu gzlerle bakt... Son are onlarda, Ksrak'm ylklklara duyduu sevgide, ballkta kalmt... "Aylar boyu bir aradalar. Birbirlerine sndlar. Kylerine dalsalar ararlar arkadalarn... imdi Ksrak'm aklna der bunlar, dn geri eder, olup olaca bu..." ikindi sonuna dek baklaryla kolaan etti ovay... Bir garip kii geti sadece. Baka ne gelen oldu ne giden. Sonunda "kye ge kalmayaym" diye yola dt. lk akamda kye, kyn odasna vard. Selam kertti. K boyu tekleme misafirden honut olan ev sahibi brahim'e gerekten konukseverlik gsterdi. Er saatte "iyi geceler" diledi. brahim uyku boyu atlarla ilintili ryalar grd. Ksrak' yakalad. Tay yakalad. Ksraktan ok taya kzyordu. Ahra iyisinden balad. ald krbac... Tayn kinemesi, iftesi arttka o da daya arttrd. Sonunda al tay ykld, atlayp ld. Karn imeye balad. ikinlik biteviye byyor, ahrn her ynn kaplamaya balyordu. nce inek, sonra iki kz, sonra Krat ahr telala terkettiler. Biraz sonra Ksrak hepsini nne katp yeniden ve zorla ahra soktu. Hepsi birden brahim'in zerine yrdler. brahim bitiikteki samanla kat. Samanlarn arasna kendini gizledi. Ksrak lkl

kinemelerle samanla girdi. Samanlar deti, ibrahim'in ceketinin eteklerini toplad. Ald, havaya kaldrd. brahim karanlk bir boluk grd altnda. Doru, bu dibi grnmez bolua brahim'i brakt...' Karanlklara doru hzlca iniyordu... Uyand, "ah oh" etti. Kalbi, gs boslu- una aparcasna vuruyordu. Bir besmele ekti, doruldu... Oday, misafirli92 ini, yata hatrlad: - Of, dedi, ok kr, dedi. Yalan yanl bildii bir ayeti okudu. Biraz rahatlad. Ama, karanlk phesini stnde gezdiriyordu. Kalkt, lambay yakt, sigara sard. Bir daha da uyuyamad. Kesik, yarm ayetler okudu sabaha dek... -Eferim Mustafa, ne de olsa babayn olusun. rbaamn belinden dtn. Her bir ii evelallah kl ufak edersin... Gn ile birlikte Mustafa babasnn konuk olduu kye gelmi, oday bulmutu. Eerli Krat, kapda, emirde idi. brahim, oda sahibine : -Allah odan, sofran daim etsin, diyerek veda etti. Ata atlad, gemi ekti, ayaklarn gerdi. Atn yannda emir bekleyen oluna seslendi : -Sen dorucak kye dn. Yarn ifti ko, Kurt inindeki tarlay devir. Sonra Garipler tepesine ge. Oradaki krac herk et. Benim dnm belli olmaz. gn srer, be gn srer. Bulmadan dnmemek gerek. Tosya'ya giderken evdeki bulgurdan olduk. Ksrak'a geri dn derken ocak umudu tay gitti elimizden. Sen hi gam yeme, anan da kederlenmesin. Ahir biri altmda, biri yedeimde dnerim kye... Mustafa : :Gle gle aam, dedi. Ve yrd... brahim de at zengiledi. Ho bir nisan sabahyd yine. Gne, kepe kepe umut datyordu. Bir hafta on gn arayp taramak yle dursun, ilk admda, ovada Ksrak', tay bulacan sand. Birden atngemini ekti : -Eee, sen de ki, ksrak, tay ovada... Dn geri edip geldiler. Tay, "buyur efendim" dedi... Demez ya... Peki, Ksrak' kim tutacak? Yz burutu. " nallah ovaya inmediler" dediiinden. Ky ky arayacakt. Bir kede kstra93 akt, bir ahrda bulacakt : - Be on lira veririm bir ikisine, atlatrm stlerine, srdrrm kye dek... Dzlkte dolaan ylklklara hrsl fakat umutsuz gzlerle bakt. Dnk ilk kalabalkta bir deiiklik yoktu. stelik ksrak bir yana, tay benzeri bir at grmedi. Hrs artt. Atn ban tepeye evirdi. K Krat'n da itaat duygusunu bozmutu. Gnlsz dnd, gnlsz yrd. brahim erkez eeri takmnn keskin azl zengisini atn karn boluuna hzla vurdu. Umudunu kesmiti tepeciklerden. Yine de sa solu kolaan ederek ilk tepeleri tketti.

Dnyann at iti oalmt. Adm bana bir canl dolayordu tepelerde... Bir yolcu, bir koyun srs, bir tarla sren... Tmyle dolmutu dnya... Bu btn doluluk iinde al tay yoktu. Ksrak m? " Allah onu yok etsin. Bir kurun skmadn da alnna... Sonunda bamzn belas oldu. Bir ktnn yedi mahalleye zarar var. Geberesice tay da azdrd, peine drd." Tepeye srt vermi ilk kye urad. Sordu, soruturdu. Hi bir haber alamad. " Ku oldular, kanat taknd deyyuslar" diye sylendi. Da, bayr taraya taraya ikinci kye geldi. Orada da kulaa ho gelir bir ses duymad. Bir evden ekmek istedi. Bir para kelek ile iki bazlama verdiler. Akar su banda karnn doyurdu. Yeniden yola dt. Ky srlarna bakt. Kiminle karlatysa yitiklerini sordu. Herkes "Bilmiyorum grmedim" der gibi dudak bkyordu. nc kyde geceledi. Er sabah yine yol grnd. Umut yava yava yreini brakyordu. Ka atld, yznde izgiler oald. Sesi alamakl oldu. Deil insanlara, laf anlasalar karlat her hayvana atlarn soracakt. Aslsn yitirmi yank 94 Kerem'e dnmt. Evinin umut direi tay seviyordu. Krat'a e edecek, kz belasndan yeniden yakasn kurtaracakt. Gavur ksrak her bir eyi alt st etmiti. Bolua bard : -Bir elime ge ksrak, bir elime ge. Sana bir dnyann zulmn yapmazsam, ya da alnna bir kurun skp kyn deresine ykmazsam bana da ssn oulluu haram olsun. Allah murtat defterine yazsn... brahim btn da kylerini dolat. nmedii dere, kmad tepe kalmad. Aygr dann meeliklerini tarad. Be gn a susuz, uykusuz tketti. Cierinin ba yanyordu ; -Hemerim, drt yal, al tay olan bir Doru ksrak grdn m? -Gzme byle iki at arpmad... Bu karl alnca eli aya buz oluyor, her seferinde bir kez lyordu. Akl yeniden ovaya takld. Son umut dzlkte idi. Atlar yle tepe bayr dolap dzle inebilirlerdi. Atn ban inie vurdu. le sonu ovaya geldi. Daha ova gzkr gzkmez nevri dnd, surat asld. Kala kala iki at kalmt dzlkte. Renkleri de ne doru ne al. Burnundan hzla soludu. zengileri iddetle atn karnna vurdu. Kye dnyordu artk. Hem de gerisine bakmadan... Yrei eziliyordu. ekillendiremedii duygular iini cas cas yakyordu. Dnyas yklmt. lm gz'ne kld, zrnk oldu. Ev halkna ne yzle bakacakt? Kylye hangi yzle bakacakt? Kyl defin hem altna hem stne vuracakt. "Oh" diyeceklerdi. "ok bir l olmu. ok bir ilykl olmu. Allah ahi yerde brakr m? Hem de azsz, dilsiz hayvann hakkn... Eden bulur. Ahir evdeki bulgurdan da oldu. Oh oldu. Etti, buldu." Ulan kerhaneciler, ulan rafazlar, oh demeyinen knz m souyacak? Elinize kna yakn 95 drzler. Zil takp oynayn... Bayram yapn. lk akamda kye girdi. Hi kimse grmesin istiyordu. Tersine be sekiz kyl ile ayr ayr karlat.

Hepsinin sorularna ayr ayr karlk verme zorunda kald. - Tuh, yazk oldu, ok zldm. Emme er ge karlar ortaya. Gam yenecek i deil. Cann sa ya, sen ona bak, diyordu her biri... lerinden de ks ks glyorlard. Eve donuk bir yzle girdi. Dokunsalar patlayacakt. Ev halk sezmiti her bir eyi... Sesini kartan olmad. Kars : - Ho geldin, dedi. Alelacele bir eyler hazrlayp nne getirdi. brahim itahsz birka lokma aldktan sonra siniyi itti. Yatann hazrlanmasn istedi. Hemencecik yataa gmld. Yz glmez olan brahim'in bahar boyu, yaz boyu kulaklar atlardan bir haber bekledi. Gzleri yaz yabana takld kald. Ne bir haber, ne gelen ne giden... Ayda bir ata atlayp be gn da ta dolat. Sordu da sordu. Yok, yok, yok... Karakola bavurdu. "Atlarm alnd" dedi. Bir kula da karakoldan gelecek bir habere takld. Oradan da bir ses kmad. Gz oldu. Umut bir trl yreini brakmamt. K bekledi. "Souklarla birlikte ovaya inerler" diye... K da geliverdi. Ovann yolunu tuttu. Ovada sekiz on at arpti gzne... lerinde ne Doruksrak ne al tay... Atn ban ky ynne evirdi : " Ulan namussuz Doru, ulan nankr tay, bir daha isminizi anann, arayann, sorann, aklndan geirenin anasn avradn slalesini..." diye bard. Hrsla zengileri vurdu. Krat, 96 rirf nala Konu No. Kayt No. STANBUL L HAL I'7PHAf'rSf Dr: YL.2M2 LLE Kayt No . j 1923te Yozgat'ta doan Abbas Sayar, birbirinden gzel yaptlaryla Trk Edebiyatndaki yerini alm bir yazardr. "Ylk At" roman TRT Roman dln alm; TRT Kurumu'nca filmi yaplm, eitli yabanc dillere evrilmi ve okuyucunun ilgisini ekmi bir yapttr. Yaynevimiz, yazarn uzun yllardan beri aranan tm yaptlarn okuyucuya sunmaktan kvan duymaktadr. . ISBN 975-7902-05-5

www.kitapsevenler.com Merhabalar Buraya Yklediim e-kitaplar Aada Ad Geen Kanuna stinaden Grme zrller in Hazrlanmtr Ekran Okuyucu, Braille 'n Speak Sayesinde Bu Kitaplar Dinliyoruz Amacm Yayn Evlerine Zarar Vermek Deildir Bu e-kitaplar Normal Kitaplarn Yerini Tutmayacandan Kitaplar Beyenipte Engelli Olmayan Arkadalar Sadece Kitap Hakknda Fikir Sahibi Olduunda Aada Ad Geen Yayn Evi, Sahaflar, Ktphane, ve Kitaplardan Temin Edebilirler Bu Kitaplarda Hi Bir Maddi karm Yoktur Byle Bir eyide Dnmem Bu e-kitaplar Kanunen Hi Bir ekilde Ticari Amal Kullanlamaz Bilgi Paylatka oalr Yaar Mutlu Not: 5846 Sayl Kanunun "altnc Blm-eitli Hkmler " blmnde yeralan "EK MADDE 11. Ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisi veya nc bir kii tek nsha olarak ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri 87matlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinler alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz. Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin bulundurulmas ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur." maddesine istinaden web sitesinde deneme yaynna geilmitir. T.C.Kltr ve Turizm Bakanl Bilgi lem ve Otomasyon Dairesi Bakanl Ankara Bu kitaplar hazrlanrken verilen emeye harcanan zamana sayd duyarak Ltfen Yukardaki ve Aadaki Aklamalar Silmeyin Tarayan Yaar Mutlu web sitesi www.yasarmutlu.com

www.kitapsevenler.com e-posta yasarmutlu@kitapsevenler.com yasarmutlu@yasarmutlu.com mutlukitap@hotmail.com kitapsevenler@gmail.com Abbas Sayar _ Ylk At