អដុ លហ្៍ ហុី ែ ទ្ រ

Adolf Hitler
អដុលហ្៍ ហុីែទ្រ ជវ ិចិ ្តករវ ័យេក្ងែដលបនក្យខ្ួនេទជអ្កកន់លទ្ិផ្ច់ ករដ៏ គួរឲ្ភ័យខ្ចម្ក់ ។

គត់ បនដឹកនំ ្បេទសអល្ឺម៉ង់ទំងមូលេអយធ្ក់ ចូលេទក្ុងស្ង្មបង្ូរឈម េដយបនេធ្ើឲ្មនុ ស្ស្ប់

រប់លននក់ ។

ហុីែទ្រ បនេឡើងកន់ អំណចក្ុង្បេទសអល្ឺម៉ង់កុ ងអំ

្ ឡុងឆ្ំ១៩៣០ ។ គត់ គឺជអ្កដុ តបេញ្ះស្ង្ម

េលកេលើកទី២ (១៩៣៩-១៩៤៥) ែដលេធ្ើឲ្្បេទសេនបណ្ ទ្ីបអឺរប

ុ ៉ ពក់ កណ្ ល្តូ វទទួ លរងនូ វករខូចខត

យ៉ ងដំណំ ។

កុ មរភព របស់ អុី ែ ទ្ រ

ហុីែទ្រ េកើតេនឆ្ំ ១៨៨៩ ។ គត់ បនេកើតេចញពី្គួ សរកសិករមធ្មមួយក្ុង្បេទសអូ ្ទីស-ហុង្គី ។

ឪពុករបស់គត់គឺជម្ន្ីកុ ងជួ
្ ររដ្ភិ បលដ៏សំខន់ ម្ក់ ។ បន្ប់ពីឪពុកស្ប់ េទ ហុីែទ្របនឈប់ េរៀនេនថ្ក់ ទី៩

។ គត់សេ្មចចិត្េធ្ើជវ ិចិ ្តករ ប៉ុ ែន្មុខងរេនះពិតជលំបកក្ុងកររកករងរេធ្ើណស់ ។

ស្ង្ មេលកេលើ ក ទី ១
ហុីែទ្រ បនស្័្គចិ តេ្ ធ្ើជកងទ័ពអល្ឺម៉ង់កុងស្ង
្ ្ មេលកេលើកទី១ (១៩១៤-១៩១៨) េហើយបនចូល

្បឡូកក្ុងករ្បយុទ្កុងស្ង
្ ្ មេដយផ្ល់ ។ េពលេនះ អល្ឺម៉ង់បនចញ់ស្ង្មេហើយ្បេទសបនធ្ក់ េទ

ក្ុងភពវ ឹកវរយ៉ ងខ្ំង ។ ជនជតិ អល្ឺម៉ង់ជេ្ចើននក់បនធ្ក់ខួន្ក

្ និង គ្នករងរេធ្ើ ។ ពលរដ្ទំងេនះចង់

បនអ្កដឹកនំម្ក់ ែដលរ ឹងមំេដើម្ីនំពួកេគេទកន់ ភពរុងេរឿងសរជថ្ីម្ងេទៀត ។ ហុីែទ្រ ពិ តជចង់ េធ្ើមនុស្

ែដលពលរដ្សង្ឹមេនះខ្ំងណស់ ។

ករេឡើ ង កន់ អំ ណច
បន្ប់ ពីស្ង្មេទ ហុីែទ្របនចូលរួមជមួ យគណបក្កម្ករសង្មនិយមជតិអល្ឺម៉ង់ (National German

Socialists Workers’ Party) ។ ពលរដ្ភគេ្ចើនបនេហគណបក្េនះេដយខ្ីៗ ថ ណសុី (Nazi) ។ ហុីែទ្រ គឺ ជ

វគ្ិនដ៏បុិន្បសព្ម្ក់ ។ គត់ បនេធ្ើករនិ យយអំពីេមទនភពៃនពូជអំ បូរដ៏រង

ុ េរឿងៃនជនជតិអល្ឺម៉ង់ ។ េនះ គឺ

ជគំនិតមួយែដលគត់ យល់ថ ្បជជតិ មួយ្តូវែត្បេសើរជង្បជជតិមួយេផ្ងេទៀត ។ គត់ បនបេន្សេទ

នឹង្បជជតិ ដៃទ ជពិ េសសពួកជ្ីហ្ (Jews) ែដលជដង្ូវរូងសច់ ៃនជតិ អល្ឺម៉ង់ ។ សម្ីរបស់គត់បនទក់ទញ

មនុស្រប់ ពន់អ្កែដលគិតថ ហុីែទ្រគឺជេមដឹ កនំដ៏អស្រ្ស្មប់ពួកេគ ។ គណបក្ ណសុី បនរ ីកចេ្មើន

យ៉ ងឆប់ រហ័សបំ ផុត ។

ហុីែទ្រ បនចត់ ែចង្គប់ ្គងករ ិយល័យនេយបយក្ុង្បេទសអល្ឺម៉ង់ទំងមូល ្ពមទំង្តូវបនជប់

េឆ្តេនឆ្ំ ១៩៣០ ។ ៣ឆ្ំេ្កយមក ក្ុងែខ មករ ១៩៣៣ ហុីែទ្រ បនក្យេទជ អធិករបតី ែដលមនឋនៈ

្បហក់្បែហលេទនឹងនយករដ្ម្ន្ីែដរ ។ គត់បនេចញច្ប់អនុម័តយ៉ ងរហ័សេដើម្ីឲ្ខ្ួនគត់ មនអំណច

េពញេលញក្ុងៃដ ។ ភ្មៗ េនះ ហុីែទ្រ បនក្យជអ្កដឹកនំផ្ច់ករម្ក់ ។ គត់បន្គប់ ្គងរដ្ភិបល

ែ្បស្មួលេដយ៖ េសៀ ពិសី

Microsoft ® Encarta
អល្ឺម៉ង់យ៉ងេពញេលញ។

ហុីែទ្រ បនអនុ ម័តច្ប់ឲ្ដក់ េទសេទេលើ្បជជនែដលគត់សប

្ ់េខ្ើម ។ ពួ កេគទំងេនះរួមមនស្តូវ

នេយបយរបស់គត់ និ ង ជនជតិ អល្ឺម៉ង់ណែដលអសមត្ភពឬ បណ្ ពួ កជ្ីហ្ ។ ភគេ្ចើនៃន្បជជនទំង

េនះ្តូវបនេគបញូ្ នខ្ួនេទជំ រ ធ
ំ ំៗ ែដលជកែន្ងែដលេគេរៀបចំស្មប់ដក់ អក
្ េទស ។ ្បជជនជេ្ចើននក់

្តូវបនេគសម្ប់ យ៉ងរង្លេនទីេនះ ។
ស្ង្ មេលកេលើ ក ទី ២
ហុីែទ្រ ក៏ បនបេង្ើតផងែដរនូ វេយធអល្ឺម៉ង់ដ៏ខ្ំងក្មួយ ។ គត់ចង់បននូវកងទ័ ពែដលខ្ំង េដើម្ីអច

ច្ំងជមួយ្បេទសដៃទបន ជពិ េសស គឺ វតទី េទេលើពិភពេលកទំងមូល ។ គត់ បនចប់េផ្ើម្បកសផ្ច់

ចំណងសម្័នភ
្ ពជមួយ្បេទសអូ្ទីស ។ បន្ប់មកគត់ក៏បញ្ េអយទហនអល្ឺម៉ង់ វយលុកេលើ្បេទស

េឆកូសូវ៉
្ គី (Czechoslovakia) ។ េនេពលកងទ័ពហុីែទ្រ កន់ កប់បន្បេទសប៉ូឡូញ (Poland) ក្ុងឆ្ំ ១៩៣៩

ច្កភពអង់េគ្ស និ ង បរំងក៏បន្បកសស្ង្មជមួយអល្ឺម៉ង់ ។ ស្ង្មេលកេលើកទី ២ ក៏បនចប់េផ្ើម

េឡើង ។

អល្ឺម៉ង់ពិេសសរបស់អល្ឺម៉ង់ ក៏ចប់ េផ្ើមេធ្ើស្ង្មជមួយបរំងភ្មៗេហើយចប់េផ្ើមទម្ក់្គប់ែបក

េទេលើ្បេទសអង់ េគ្ស ។ ក្ុងឆ្ំ១៩៤១ ទហនហុីែទ្រក៏បនេធ្ើករឈ្នពនេទេលើសធរណរដ្សង្មនិយម

សូេវៀត (The Union of Soviet Socialist Republics) ែដល្តូវបនេគស្ល់ថជ្បេទសរុស្ុីសព្ៃថ្ ។ ្ពឹតិ្ករណ៍

េនះគឺ កំហុសដ៏ ធំមួយរបស់ហុីែទ្រ េ្ពះថ អល្ឺម៉ង់កំពុងជប់ៃដ្បយុទ្ជមួយ្បេទសេ្ចើនក្ុងេពលែតមួ យ ។

មហន្ រ យៃនស្ង្ ម
ទហនរបស់ហុីែទ្រ បនបង្ំជនជតិជីហ
្ ្ រប់មុឺននក់ ឲ្េធ្ើដំេណើរេទ្បេទសប៉ូឡូញេដយដក់េនក្ុង

ទី្កុងតូចមួយេឈ្ះថ ហ្ីតូស (Ghettos) ។ ពួ កជ្ីស ្តូ វបនេគបង្ត់អហរេហើយពួកេគភគេ្ចើន្តូវបនស្ប់

េដយករេ្សកឃ្ន ។ ទហនហុីែទ្រ ក៏បនបញូ ្ នជនជតិជីហ

្ ្រប់ លននក់េចញពី ្បេទសអល្ឺម៉ង់ និង

្បេទសេផ្ងៗេទៀតែដលេនេ្កមករ្គប់្គងរបស់ខួនឲ្ទុ
្ កមួយដុំកុ ងជំ
្ រ ំែតមួយ ។ េនទី េនះ ្បជជន

ជេ្ចើន្តូវបនេគសម្ប់ ។ ករស្ប់ ៃនមនុស្រប់ លននក់កុ ងរបបហុ

្ ីែទ្រេនះេហើយគឺជមហន្រយដ៏ធំបំផុតៃន

ពិភពេលក ។ ្បែហល ១ ភគ ៣ ៃនជនជតិ ជីហ

្ ្ ក្ុងចំ េណមជនជតិជីហ
្ ្ ១៨លននក់េលើពិភពេលកបន

ស្ប់ កុងមហន្
្ រយេនះ ។ េនះ ជេសកនដកម្ ដ៏ ធំបំផុតក្ុង្បវត្ិស្ស្ពិភពេលក ។
ករសម្ ប់ ខ្ួ នរបស់ ហុី ែ ទ្ រ
សហរដ្អេមរ ិកបន្បឡូកចូលក្ុងស្ង្មេលកេលើកទី ២ ក្ុងែខ ធ្ូ ឆ្ំ ១៩៤១ ។ ជបន្បន្ប់

អល្ឺម៉ង់ចប់េផ្ើមចញ់ស្ង្ម ។ អេមរ ិក និង សម្័ន្មិត្បនវយលុកចូលភគខងលិចៃនបណ្ ្បេទសអឺរប

ុ ៉ េន

ៃថ្ទី ៦ ែខមិថុន ឆ្ំ ១៩៤៤ ។ ពួកសម្័ន្មិតប

្ នវយយកបនផ្ូវចូល្បេទសបរំង េហើយវយេឆ្ះេទអល្ឺម៉ង់

ក្ុងឆ្ំ ១៩៤៥ ។ ្បឈមមុខនឹ ងបរជ័យេនះ ហុីែទ្រ ក៏បនសម្ប់ខួនឯង

្ ។ យុគសម័ យដ៏គួរេអយតក់ សុតរបស់
្

គត់ ទីបំផុត្តូវបនបញ្ប់ ។

ែ្បស្មួលេដយ៖ េសៀ ពិសី

Microsoft ® Encarta
ែ្បស្មួលេដយ៖ េសៀ ពិសី
Microsoft ® Encarta
ែ្បស្មួលេដយ៖ េសៀ ពិសី
Microsoft ® Encarta