1

CHUYEÄN ÑÔØI TÖÏ KEÅ

Nhöõng vò baùc só ñaùng kính böôùc vaøo phoøng thaêm beänh nhaân. Caû caên phoøng ñoät
nhieân im aéng, im aéng ñeán ñoä coù theå nghe roõ caû tieáng maùy trôï thôû cho ñöùa con trai 12 tuoåi
cuûa toâi.
- Cô hoäi soáng raát mong manh. - Moät vò baùc só tieán veà phía toâi kheõ noùi. - Caäu beù ñaõ
bò lieät naõo töø nhieàu ngaøy tröôùc roài chò ạï.
- Nhöng vaãn coøn hy voïng chöù baùc só? – Gioïng toâi khaån khoaûn.
- Ñieàu ñoù raát khoù. Haàu nhö chaúng coøn chuùt hy voïng naøo.
“Baùc só chaån ñoaùn sai roài!”- Toâi töï nhuû. - “Chuùng ta luoân luoân coøn hy voïng maø, duø
mong manh nhaát”.
- Chò coù theå töø bieät vôùi caäu aáy töø baây giôø. Moät giôø saùng, chuùng toâi seõ ñoùng maùy trôï
thôû vaø chuyeån caäu aáy xuoáng nhaø xaùc cuûa beänh vieän. - Coâ baùc só leân tieáng
Tieáng böôùc chaân cuûa hoï xa daàn vaø tieáng troø chuyeän cuõng ngöng baët. Toâi khoâng
coøn söï löïa choïn naøo khaùc. Toâi laúng laëng böôùc sang nhaø nguyeän cuøng choàng cuõ vaø con gaùi.
Caàm cuoán Kinh thaùnh trong tay, toâi thaàm nghó mình seõ ñoïc moät trang baát kyø naøo ñoù vaø xem
ñoù nhö moät daáu hieäu raèng sinh meänh cuûa con trai toâi coù cô hoäi soáng soùt hay khoâng. Ñaây laø
ñieàu tröôùc nay toâi thöôøng laøm moãi khi maát heát hy voïng. Khi yeáu ñuoái vaø tuyeät voïng, ngöôøi
ta thöôøng tìm ñeán nieàm tin toân giaùo. Trang saùch môû ra tröôùc maét toâi. Toâi laåm nhaåm ñoïc. Ñoù
laø caâu chuyeän Chuùa ñaõ mang Lazarus töø coõi cheát trôû veà. Ngay caû khi toâi khoâng thöøa nhaän
ñieàu naøy, toâi vaãn cho raèng ñoù laø moät daáu hieäu. Nhöng daáu hieäu aáy coù yù nghóa gì thì toâi
khoâng lyù giaûi ñöôïc.
Toâi trôû laïi phoøng chaêm soùc ñaëc bieät. Moïi ngöôøi ñang laàn löôït vaøo ñeå nhìn thaèng beù
laàn cuoái. Sau khi taát caû moïi ngöôøi ñaõ noùi lôøi vónh bieät vôùi Shane, toâi oâm con trai vaøo loøng.
Thaân theå con trai toâi ñaày nhöõng noát kim tieâm vaø caùc oáng truyeàn dòch, trôï thôû. Coâ y taù laëng
leõ ñoùng maùy trôï thôû. Tieáng maùy chaïy ñeàu ñeàu boãng im baët. Moät tieáng thôû haét ra. Ñoù laø hôi
thôû cuoái cuøng cuûa Shane. Toâi cheát laëng. Moät baøn tay nheï nhaøng ñaët leân vai toâi - “Coù leõ
phaûi raát laâu sau chò môùi quen ñöôïc vôùi chuyeän naøy. Ít nhaát cuõng phaûi taùm naêm sau”. Ñoù laø
gioïng noùi nhoû vaø traàm cuûa ngöôøi y taù. “Thaät khoù vöôït qua chuyeän naøy, chò aï. Toâi hieåu caûm
giaùc ñoù, vì con gaùi toâi cuõng ñaõ maát ôû tuoåi leân chín”.
Luùc aáy toâi chæ muoán heùt leân vôùi coâ aáy raèng: “Toâi khoâng muoán phaûi maát con nhö
coâ! Toâi khoâng muoán phaûi vöôït qua chuyeän naøy. Chaéc chaén baùc só ñaõ nhaàm laãn gì ñoù”.
Maõi sau naøy toâi môùi hieåu heát yù nghóa cuûa nhöõng lôøi ñoäng vieân aáy vaø nhaän ra raèng
mình chæ laø moät trong soá raát nhieàu phuï nöõ chòu maát maùt, ñau khoå trong cuoäc soáng.
Sau khi con trai qua ñôøi, toâi thöôøng ngoài moät mình, chìm ñaém trong moät khoâng
gian rieâng vôùi nhöõng cuoán saùch vieát veà noãi buoàn, maát maùt. Moät vaøi cuoán trong soá ñoù do
nhöõng ngöôøi baïn taëng toâi vôùi mong muoán toâi coù theå vöôït qua noãi ñau. Nhöõng cuoán khaùc do
toâi töï mua. Toâi laëng leõ ñoïc töøng cuoán. Ñoïc xong toâi khoâng xeáp chuùng leân keä maø quaêng lung
tung trong phoøng. Khoâng phaûi bôûi chuùng khoâng hay. Raát nhieàu cuoán trong soá ñoù cuûa caùc taùc
giaû noåi tieáng. Chaúng qua vì toâi thaáy chuùng chaúng giuùp ñöôïc gì cho toâi luùc naøy. Chöa cuoán
naøo khieán toâi tin raèng giai ñoaïn khoù khaên naøy chæ laø moät giai ñoaïn chuyeån tieáp. Nhöõng
cuoán saùch aáy cuõng khoâng cho toâi moät lôøi an uûi ñoäng vieân raèng moãi phuùt giaây toâi ñang soáng

2
laø giaây phuùt ñeïp nhaát. Ñoù môùi chính laø ñieàu toâi thaät söï muoán ñöôïc nghe, raèng khoaûng thôøi
gian ñoái dieän vôùi söï ñau khoå laø khoaûng thôøi gian raát quan troïng trong cuoäc ñôøi moãi ngöôøi.
Nhöng, duø sao thì cuõng coù hai ñieàu giuùp toâi nguoâi ngoai phaàn naøo noãi ñau. Tröôùc
heát, vieäc ñoïc nhöõng cuoán saùch noùi veà cuoäc soáng sau caùi cheát ñem laïi cho toâi caûm giaùc raèng
con trai toâi vaãn ñang beân caïnh toâi vaø vaãn bình an. Thöù nöõa laø vieäc ñoïc nhöõng caâu chuyeän
coù thaät veà caûm xuùc cuûa nhöõng ngöôøi töøng maát ñi ngöôøi thaân, caùch hoï vöôït qua giai ñoaïn
khoù khaên aáy nhö theá naøo, vaø ñieàu gì ñaõ tieáp theâm söùc maïnh cho hoï ñaõ khieán toâi thay ñoåi
caùch nghó. Toâi töï höùa vôùi mình raèng toâi phaûi ñi ñeán nôi coù aùnh saùng ôû cuoái ñöôøng haàm, toâi
seõ vieát moät cuoán saùch noùi veà noãi ñau cuûa con ngöôøi.
Hôn 15 naêm keå töø khi con trai toâi maát, toâi môùi vieát ñöôïc cuoán saùch naøy. Vaø cuõng
chæ ñeán luùc ñoù, toâi môùi tìm ra nhöõng ñieàu thöïc söï coù yù nghóa ñeå laøm thay vì ngoài than khoùc
moät mình.
Cuoán saùch naøy taäp hôïp nhöõng caâu chuyeän coù thaät veà nhöõng ñau thöông, maát maùt
maø nhieàu ngöôøi töøng traûi qua. Sau khi cuoán saùch ra ñôøi, toâi thöïc söï haïnh phuùc khi bieát noù
nhaän ñöôïc söï höôûng öùng cuûa ñoâng ñaûo baïn ñoïc. Tröôùc ñaây, toâi töøng cho raèng söï ñau khoå
naèm trong moät goùc khuaát naøo ñoù nôi ñaùy saâu taâm hoàn, ngöôøi ngoaøi khoù coù theå chaïm vaøo.
Nhöng roài toâi nhaän ra raèng neáu cöù giöõ loái suy nghó aáy, toâi seõ chaúng bao giôø thoaùt ra khoûi söï
ñôn ñoäc vaø baát haïnh cuûa chính mình. Moãi ngöôøi ñeàu caàn ñöôïc chia seû, caûm thoâng cuõng nhö
bieát laéng nghe taâm söï cuûa ngöôøi khaùc, nhaát laø nhöõng ngöôøi cuøng caûnh ngoä.
Vôùi toâi, noãi ñau gioáng nhö moät giai ñoaïn chuyeån tieáp trong cuoäc ñôøi con ngöôøi. Nhieàu
ngöôøi goïi toâi laø moät chuyeân gia trong lónh vöïc naøy. Khoâng, toâi chæ laø moät ngöôøi töøng traûi
qua ñau khoå vaø giôø ñaây toâi coù cô hoäi nhìn laïi chaëng ñöôøng mình töøng böôùc qua. Toâi cuõng
khoâng coù tham voïng raèng seõ vaïch ra cho baïn höôùng giaûi quyeát maø chæ hy voïng cuoán saùch
coù theå mang laïi cho baïn moät chuùt gì ñoù an uûi, seû chia ñoái vôùi nhöõng maát maùt baïn gaëp phaûi.
Ñoàng thôøi qua ñoù toâi hy voïng raèng baïn seõ tìm thaáy söï töï tin vaø bieát mình neân laøm gì trong
hoaøn caûnh hieän taïi.
Trong soá 13 cuoán saùch toâi ñaõ vieát, ñaây laø cuoán saùch coù noäi dung buoàn nhaát, nhöng
laïi laø cuoán saùch mang ñeán cho toâi nhieàu nieàm vui nhaát. Caùc nhaân vaät, caâu chuyeän, nhöõng
maûnh ñôøi ñau khoå ñaõ daïy cho toâi nhieàu ñieàu.
Tröôùc khi ñeán vôùi töøng noäi dung cuï theå, toâi muoán chia seû vôùi baïn moät trong nhöõng
caâu chuyeän yeâu thích nhaát cuûa toâi.
Chuyeän keå raèng ngaøy xöa, coù moät coâ gaùi khaùt khao ñi tìm tri thöùc. Coâ löu laïc ñeán
vuøng nuùi ôû moät mieàn ñaát xa laï, ôû ñoù coâ gaëp moät vò giaùo só coù taàm hieåu bieát noåi tieáng khaép
vuøng. Coâ ñaõ nhôø vò giaùo só naøy daïy doã:
- Con muoán coù ñöôïc moïi tri thöùc trong cuoäc ñôøi. Xin ngaøi haõy chæ daãn cho con! - Coâ
noùi vôùi vò giaùo só. - Con seõ khoâng ñi khoûi ñaây cho ñeán khi naøo hoïc ñöôïc taát caû nhöõng ñieàu aáy.
Vò giaùo só daãn coâ gaùi ñeán moät hang ñoäng roài ñeå coâ laïi vôùi moät ñoáng saùch vôû. Moãi
ngaøy sau ñoù, oâng ñeàu quay trôû laïi vaø kieåm tra xem coâ gaùi ñaõ ñoïc ñeán ñaâu. Vôùi caây gaäy trong
tay, oâng böôùc khaäp khieãng vaøo trong hang vaø hoûi:
- Con ñaõ hoïc ñöôïc taát caû nhöõng gì con muoán bieát chöa?
- Daï, chöa! - Coâ gaùi traû lôøi.
Moãi laàn nghe coâ traû lôøi nhö vaäy, vò giaùo só lieàn giô chieác gaäy leân vaø ñaùnh vaøo ñaàu
coâ. Vieäc naøy laëp ñi laëp laïi trong nhieàu naêm sau ñoù. Roài moät ngaøy kia, vò giaùo só böôùc vaøo
hang, laëp laïi caâu hoûi vaø laïi nghe caâu traû lôøi nhö tröôùc. Nhöng laàn naøy, khi vò giaùo só vöøa giô

3
caây gaäy leân, coâ gaùi ñaõ naém laáy caây gaäy. Coâ ñaõ bieát choáng cöï laïi. Trong ñaàu coâ thoaùng qua yù
nghó raèng mình seõ bò thaày maéng. Nhöng laï thay, coâ raát ngaïc nhieân khi thaáy vò giaùo só mæm
cöôøi vaø noùi:
- Chuùc möøng con, con ñaõ hoïc xong roài ñaáy. Con ñaõ coù ñöôïc taát caû nhöõng ñieàu con
caàn bieát. Con ñaõ hoïc ñöôïc taát caû nhöõng ñieàu con muoán bieát vaø cuõng hoïc caû caùch thöùc ñeå
khoâng phaûi chòu ñau nöõa.
Coù theå noùi, caâu chuyeän naøy bao quaùt chuû ñeà cuûa caû quyeån saùch: Khoâng coøn phuï
thuoäc laãn nhau nöõa – ngöøng kieåm soaùt ngöôøi khaùc vaø baét ñaàu chaêm soùc baûn thaân.
Caøng veà sau naøy toâi caøng nhaän thöùc roõ hôn raèng vieäc coá kìm neùn noãi ñau, phuû
nhaän maát maùt khoâng phaûi laø caùch ñeå ta haøn gaén veát thöông, maø chính ñieàu ñoù laïi khieán ta
luoân bò söï ñau khoå daèn vaët, ñeo baùm vaø ñaåy ta ra khoûi nhöõng ngöôøi thaân yeâu. Vì vaäy, cuoán
saùch naøy ñöôïc vieát ra ñeå daønh taëng cho nhöõng ngöôøi ñang coá gaéng ñöùng daäy sau noãi ñau vaø
nhöõng ngöôøi vaãn ñang hoang mang, chöa tìm laïi ñöôïc söùc maïnh cuûa mình sau nhöõng toån
thöông. Toâi muoán giuùp nhöõng con ngöôøi ñau khoå naøy ñoái dieän vôùi maát maùt vaø laáy laïi nieàm
tin yeâu cuoäc soáng, quyù troïng chính baûn thaân mình.
Toâi xin ñöôïc keát thuùc phaàn giôùi thieäu naøy baèng moät dò baûn xuaát phaùt töø caâu
chuyeän moät ngöôøi phuï nöõ ñeán gaëp ñöùc Phaät ñeå caàu xin söï giuùp ñôõ. Khoâng gioáng coâ gaùi ñi
tìm tri thöùc, ngöôøi phuï nöõ naøy xin Ñöùc Phaät giuùp baø vöôït qua noãi ñau khoå maø baø ñang phaûi
gaùnh chòu.
- Con trai cuûa con ñaõ maát. Xin Ngaøi haõy mang thaèng beù trôû veà vôùi con! - Ngöôøi ñaøn
baø noùi.
- Ñöôïc roài! - Ñöùc Phaät ñaùp. - Nhöng vôùi moät ñieàu kieän, con haõy mang ñeán cho ta ba
vieân ñaù. Moãi vieân phaûi do moät ngöôøi hoaëc moät gia ñình naøo ñoù chöa bao giôø phaûi chòu ñau
khoå maøi giuõa neân.
Ngöôøi ñaøn baø voäi vaõ leân ñöôøng tìm kieám. Nghó ñeán vieäc con trai mình seõ trôû veà, noãi
ñau khoå trong baø baét ñaàu tan bieán. Thôøi gian troâi qua, baø trôû neân giaø nua vaø qua ñôøi. Khi
quay trôû laïi gaëp ñöùc Phaät, baø vaãn chæ coù hai baøn tay traéng.
- Con khoâng theå tìm ñöôïc ngöôøi coù theå cho con nhöõng vieân ñaù nhö vaäy! - Ngöôøi ñaøn
baø noùi vôùi Ñöùc Phaät.
- Taïi sao laïi theá? - Ñöùc Phaät hoûi.
- Bôûi vì hình nhö treân ñôøi, chaúng coù ai laïi khoâng phaûi chòu maát maùt vaø ñau khoå caû,
thöa Ngaøi!
Ñöùc Phaät mæm cöôøi. Luùc naøy göông maët ngöôøi ñaøn kia cuõng thaáp thoaùng moät söï
thanh thaûn, bình an.
Sau moãi noãi ñau, haønh trình cuoäc soáng laïi tieáp tuïc. Chaúng ai trong chuùng ta traùnh
ñöôïc toån thöông – caû theå xaùc laãn tinh thaàn. Chuùng ta vöøa laø caùi duy nhaát vöøa laø caùi chung –
khoâng quaù khaùc bieät vôùi moïi ngöôøi. Neáu chæ boù mình trong caùi toâi coâ ñôn, ta seõ khoâng nhaän
ra mình laø ai. Nhöng khi bieát seû chia vôùi nhöõng ngöôøi cuøng caûnh ngoä, ta seõ coù cho mình
nhöõng taám göông ñeå soi vaøo. Chuùng ta seõ tìm thaáy chính mình khi nhìn vaøo ngöôøi khaùc.
Daàn daàn ta seõ hoïc ñöôïc caùch chaáp nhaän baûn thaân, bieát mình laø ai vaø mình neân soáng theá
naøo. Vaø ngay baûn thaân chuùng ta cuõng seõ trôû thaønh taám göông giuùp ngöôøi khaùc soi vaøo. Hoï
seõ bieát chaáp nhaän baûn thaân cuõng nhö chuùng ta töøng chaáp nhaän.
Hy voïng raèng cuoán saùch naøy seõ ñöa ñeán cho baïn moät caùch nhìn ñôøi, nhìn ngöôøi
tích cöïc hôn.

4
- Melody Beattie

5
 1

KHI MAÁT ÑI NGÖÔØI THAÂN

Ngöôøi ñaøn oâng ngoài taïi phoøng ñôïi cuûa baùc só ñeå chôø ñeán löôït khaùm. Göông maët
oâng ñaày ñau khoå, maét daùn xuoáng saøn nhaø. Thöôøng thì toâi khoâng coù thoùi quen baét chuyeän
vôùi ngöôøi laï, theá nhöng veû tuyeät voïng ôû ngöôøi ñaøn oâng naøy thoâi thuùc toâi tieán veà phía oâng.
Toâi nheï nhaøng ngoài xuoáng beân caïnh vaø leân tieáng:
- Teân oâng laø gì? OÂng bò beänh gì vaäy?
- Toâi bò chöùng ñau nöûa ñaàu. – Ngöôøi ñaøn oâng ñaùp. - Ñau döõ doäi. Nhöng ñieàu ñoù
chaúng thaám vaøo ñaâu so vôùi noãi ñau toâi môùi phaûi chòu. Con gaùi toâi qua ñôøi roài!
Ñoät nhieân oâng aáy baät khoùc.“Vaán ñeà chính laø ôû ñaáy”- Toâi thaàm nghó. Toâi nhôù caùc
giaùo só Taây Taïng töøng noùi raèng, coù raát nhieàu ngoâi ñeàn aån giaáu trong caùc thaønh phoá treân theá
giôùi. Nhöõng ngoâi ñeàn naøy naèm ôû nhöõng nôi deã thaáy nhaát nhöng chæ nhöõng ngöôøi ñeå yù môùi
thaáy ñöôïc. Moãi ngöôøi trong chuùng ta ñeàu che giaáu trong mình moät ngoâi ñeàn rieâng. Vaø vôùi
ngöôøi ñaøn oâng ñang ngoài caïnh toâi luùc naøy, ñoù laø Ngoâi ñeàn cuûa söï ñau khoå.
Toâi ñaët tay mình leân vai oâng aáy, kheõ noùi: “Toâi khoâng bieát caûm giaùc cuûa oâng hieän
giôø ra sao, nhöng toâi hieåu caûm giaùc cuûa chính mình khi ñöùa con trai 12 tuoåi cuûa toâi qua ñôøi.
Ñoù laø söï huït haãng vaø ñau ñôùn”.
Laàn ñaàu tieân trong suoát cuoäc troø chuyeän, oâng aáy ngöôùc maët leân nhìn toâi. “Baø cuõng
töøng traûi qua hoaøn caûnh teä haïi naøy roài sao?” - Gioïng oâng meàm ñi. Toâi hieåu oâng aáy ñang
nghó gì luùc naøy - moät nieàm an uûi khi oâng gaëp ñöôïc moät ngöôøi cuøng caûnh ngoä maát con nhö
mình.
Toâi hoûi thaêm veà coâ con gaùi cuûa oâng aáy, raèng chuyeän gì ñaõ xaûy ra vôùi coâ beù, roài coâ
aáy bao nhieâu tuoåi, vaø coâ beù ñaõ maát ñöôïc bao laâu. Toâi bieát, vôùi nhöõng ngöôøi töøng chöùng kieán
caùi cheát cuûa ñöùa con thaân yeâu thì duø chuyeän aáy ñaõ xaûy ra möôøi naêm tröôùc chaêng nöõa, noù coù
theå vaãn nhöùc nhoái nhö vöøa môùi hoâm qua ñaây thoâi. Tuy nhieân, ôû moãi giai ñoaïn, noãi ñau aáy
laïi coù söï khaùc bieät. Naêm ñaàu tieân, hoï söõng sôø, cheát laëng vaø hoaøi nghi. Hoï khoâng muoán ñoái
dieän vôùi khoâng gian trong nhaø – nôi töøng coù söï hieän dieän cuûa con. Naêm thöù hai – thaät teä.
Hoï ít khi muoán ôû laïi trong nhaø. Naêm thöù ba, tö vaø naêm – hoï vaãn khoâng muoán ôû ñaáy, duø
raèng ñaõ tænh taùo hôn ñoâi chuùt. Töø naêm thöù naêm ñeán naêm thöù möôøi – hoï daàn daàn nguoâi ngoai
hôn. Hoï baét ñaàu hieåu ra raèng hoï vaãn phaûi soáng cho duø noãi nhôù con coù luùc khieán hoï nhö
muoán noå tung. Roài veát thöông laønh daàn. Hoï hy voïng moät ngaøy naøo ñoù coù theå gaëp laïi ñöùa
con yeâu daáu. Hoï nhaän ra mình vaãn coøn may maén hôn raát nhieàu ngöôøi khaùc. Ñoù cuõng laø luùc
trong hoï coù söïï thay ñoåi lôùn. Moät caûm giaùc thaûnh thôi trôû laïi sau khi noãi ñau ñi qua. Hoï
khoâng coøn muoán níu keùo quaù khöù, maø muoán soáng cho hieän taïi vaø nghó raèng theá laø ñuû. Ñieàu
ñoù khieán hoï yeân loøng. Moät ngaû reõ môùi môû ra cho cuoäc ñôøi hoï.
Ngöôøi ñaøn oâng toâi gaëp trong phoøng ñôïi keå vôùi toâi raèng con gaùi oâng aáy ñaõ maát
trong moät tai naïn xe hôi caùch ñoù moät naêm, khi coâ aáy môùi 21 tuoåi. OÂng laáy ví ra vaø ñöa aûnh
cuûa con gaùi cho toâi xem. Ñoù laø moät coâ gaùi raát xinh. Toâi tieáp tuïc laéng nghe nhöõng lôøi taâm söï
cuûa oâng. Nhöõng ngöôøi chöa töøng traûi qua noãi ñau naøy luoân e ngaïi khi chuùng ta noùi vôùi hoï
raèng chuùng ta maát con. Hoï thöôøng coá laùi sang ñeà taøi khaùc vì hoï sôï chaïm vaøo noãi ñau cuûa

6
chuùng ta, hôn nöõa hoï cuõng khoâng muoán nghe veà chuû ñeà ñoù. Hoï khoâng bieát raèng chuùng ta
caàn chia seû, ngay caû khi chuùng ta ñaõ keå caâu chuyeän aáy haøng traêm laàn roài. Ñoù laø moät nhu
caàu thöïc teá, noù khieán ta caûm thaáy nguoâi ngoai hôn. Maát ñi ngöôøi mình thöông yeâu, chuùng ta
nhö maát ñi moät phaàn cô theå cuûa chính mình.
- Toâi caûm thaáy teä laém. - Ngöôøi ñaøn oâng noùi. - Ñoù laø ñieàu khoù khaên nhaát treân ñôøi
maø toâi ñaõ traûi qua. Caûm giaùc maát maùt ñoù toàn taïi raát laâu. Coù phaûi caûm giaùc quaù ñau ñôùn ôû toâi
laø bình thöôøng chaêng?
***
Toâi ñaõ traûi qua caûm giaùc maát ñi moät ñieàu gì ñoù khaù nhieàu laàn – khi toâi toát nghieäp
trung hoïc, khi toâi phaûi traûi qua ñôït hoùa trò, khi toâi ly hoân. Nhöng chöa bao giôø toâi laïi caûm
thaáy tim mình ñau ñôùn nhö trong thôøi gian ñoù.
Khi aáy, toâi vaø caùc con ñi du lòch vaø nghæ taïi moät khaùch saïn ôû trung taâm St. Paul,
Minnesota. Ñoù cuõng laø dòp sinh nhaät con trai toâi. Vaø ñoù cuõng chính laø khoaûng thôøi gian ñònh
meänh khi con trai toâi ra ñi maõi maõi.
Khoaûng hôn moät thaùng tröôùc khi Shane bò tai naïn, Nichole töø tröôøng veà nhaø vaø hoûi
toâi: “Meï coù tin raèng tröôùc khi heát naêm nay seõ coù moät ngöôøi maø chuùng ta bieát qua ñôøi hay
khoâng?”.
Toâi chöa bao giôø nghó ñeán ñieàu ñoù, cuõng khoâng bao giôø ngôø raèng ngöôøi thaân aáy laïi
chính laø con trai mình.
Hoaëc cuõng coù theå toâi töøng linh caûm moät ñieàu gì ñoù töông töï, nhöng roài laïi löôùt qua.
Toâi cho raèng ñoâi khi coù moät phaàn naøo ñoù trong chuùng ta caûm nhaän tröôùc ñöôïc ñieàu saép xaûy
ñeán vôùi mình.
Toâi luoân coù caûm giaùc lo laéng veà caäu con trai cuûa mình keå töø khi noù chaøo ñôøi. Naêm
Shane moät tuoåi, toâi beá noù suoát. Toâi chaúng yeân taâm giao noù cho ai caû maëc duø noù laø moät ñöùa
treû ngoan. Roài noù baét ñaàu taäp ñi. Noù böôùng bænh vaø luoân laøm theo yù mình.
Toâi thaáy laïi hình aûnh cuûa mình khi ñöùng beân leà ñöôøng, maét höôùng leân maùi nhaø,
caên nhaø naèm keá Ñaïi loä Pleasant ôû Minneapolis, Minnesota.
- OÂi Chuùa ôi, Shane ôi, caån thaän naøo con! - Toâi heùt leân. - Laøm sao noù coù theå treøo
leân maùi nhaø nhö theá chöù? - Toâi hoûi con gaùi luùc ñoù ñang ñöùng beân caïnh vaø cuõng hoài hoäp
khoâng keùm.
- Noù treøo leân caây saùt nhaø mình vaø men theo caùi nhaùnh caây to kia! - Nichole giaûi
thích cho toâi. - Noù baûo vôùi con raèng noù coù theå laøm nhö vaäy vì noù thaáy ngöôøi ta laøm treân ti-vi
roài.
- Shane, ñöùng yeân naøo. Ñöøng treøo nöõa con! - Gioïng toâi thaûng thoát. - Haõy nhìn meï
naøy. Lính cöùu hoûa seõ mang xe caåu ñöa con xuoáng ngay thoâi!
Nhöng thaèng beù chaúng coù veû gì laø sôï seät caû. Ñoái vôùi noù, vieäc naøy cuõng gioáng nhö
moät cuoäc khaùm phaù haáp daãn. Toâi cheát laëng. Chæ khi ngöôøi ta ñöa noù xuoáng an toaøn, toâi môùi
thôû phaøo nheï nhoõm.
- Meï ôi, chuùng ta coù theå laøm moät caùi hoà bôi ôû sau nhaø khoâng meï – moät caùi nho
nhoû thoâi aï? - Con gaùi toâi naøi næ.
Moät caûm giaùc ôùn laïnh chaïy doïc soáng löng khi toâi nghe ñieàu ñoù.
- Khoâng ñöôïc. Ñieàu ñoù quaù nguy hieåm cho em trai con. Meï sôï coù ñieàu gì xaáu xaûy
ra.
- Meï ôi, taïi sao meï laïi khoâng uûng hoä con? - Shane naèn nì.

7
 - Vì con chaúng caån thaän gì caû! - Toâi noùi. – Bieát ñaâu con seõ ñaïp xe men theo thaønh
hoà hoaëc laøm gì ñoù baát caån vaø bò thöông thì sao? Caâu traû lôøi cuûa meï laø khoâng!
Vaøo moät chieàu chuû nhaät, chuùng toâi ñi xem phim. Shane gaùc chaân leân chieác gheá
tröôùc maët noù. Toâi ñònh la noù, nhöng roài laïi thoâi. “Phaûi bieát traân troïng töøng phuùt giaây beân
nhau” - döôøng nhö coù ai ñoù thì thaàm vaøo tai toâi.
Chuùng toâi toå chöùc sinh nhaät 12 tuoåi cho Shane trong moät nhaø haøng. Baøn tieäc cuûa
chuùng toâi goàm coù Shane, Nichole, toâi vaø moät vaøi ngöôøi baïn cuûa chuùng. Toâi naâng ly cuûa
mình leân vaø noùi: “Naêm sau chuùng ta seõ laïi toå chöùc ôû ñaây nheù. Chuùc con ñaït ñöôïc moïi ñieàu
con mong muoán”. Chuùng toâi naâng coác. Nichole hoûi em trai:
- Chò khoâng coù tieàn ñeå mua cho em moät moùn quaø, nhöng thay vaøo ñoù, em muoán ñi
tröôït tuyeát cuoái tuaàn naøy vôùi chò vaø caùc anh chò ôû ñaây khoâng naøo?
Maét Shane saùng leân, noù reo to:
- Em thích laém! Thaät tuyeät vôøi!
- Haõy höùa vôùi meï raèng, - toâi noùi vôùi caû hai ñöùa, - duø chuùng ta coù ôû ñaâu trong ngaøy
sinh nhaät cuûa mình, chuùng ta cuõng phaûi luoân luoân döï cuøng nhau nheù!
Nichole ñoàng yù ngay. Shane ngaàn ngöø moät laùt roài cuõng ñoàng yù.
Hai ngaøy sau, vaøo moät buoåi saùng thöù baûy, Shane, Nichole vaø baïn noù laø Joey cuøng
ñi tröôït tuyeát. Chò cuûa Joey laø Chrissie laùi xe ñöa caû boïn ñi, coøn meï cuûa Joey seõ ñoùn chuùng
veà vaøo buoåi chieàu.
- Meï yeâu caùc con. Haõy caån thaän nheù. Haõy veà nhaø vaøo luùc 6 giôø chieàu nheù con! -
Toâi daën doø boïn treû.
- Con cuõng yeâu meï. Heïn gaëp laïi! - Shane ñaùp.
Vaøo 8 giôø toái hoâm ñoù, ñieän thoaïi reo vang. Ñaàu daây beân kia, moät ngöôøi naøo ñoù
baùo cho toâi bieát raèng Shane ñang bò thöông.
Toái ñoù, toâi thöùc traéng trong beänh vieän. Gia ñình toâi vaø baïn beø noù cuõng ñeán. Chieác
maùy nhoû lieân tuïc bôm khí vaøo phoåi cho Shane, nhöng ñaõ quaù muoän. Con trai toâi ñaõ khoâng
qua khoûi. Noù maát thaêng baèng khi tröôït phaûi moät maûng tuyeát daøy vaø loän nhaøo, ñaäp maïnh
ñaàu xuoáng ñaát vaø bò chaán thöông naëng.
Nichole vaø toâi ôû laïi trong moät khaùch saïn nhoû ôû trung taâm St. Paul. Toâi khoâng theå
trôû veà nhaø luùc naøy, toâi khoâng muoán nhìn thaáy caên phoøng troáng roãng, laïnh leõo cuûa Shane. Ñi
doïc haønh lang khaùch saïn, maét toâi thaát thaàn nhìn chuøm chìa khoùa treân tay. Toâi khoâng theå tìm
ra phoøng cuûa mình. Nhöõng con soá cöù môø ñi. Toâi böôùc ñi voâ hoàn. Nhöõng oå khoùa toâi thöû ñeàu
khoâng khôùp vôùi chieác chìa treân tay. Toâi ngoài beät xuoáng saøn. Maát maùt ö? Toâi chöa bao giôø
traûi qua söï maát maùt kinh khuûng nhö theá naøy.
Chuùng toâi töøng laäp keá hoaïch cho töông lai cuûa moãi thaønh vieân trong gia ñình. Ñeâm
tröôùc khi Shane bò tai naïn, toâi ñaõ thoûa thuaän xong hôïp ñoàng ñeå mua moät ngoâi nhaø môùi.
Chuùng toâi seõ chuyeån ñeán moät khu bieät thöï ñeå möøng cho nhöõng naêm qua chuùng toâi ñöôïc
soáng aám aùp beân nhau. Toâi seõ laøm vieäc caät löïc, seõ nghieân cöùu, vieát saùch. Caùc con toâi seõ hoïc
ñaïi hoïc, laäp gia ñình vaø coù con.
Sau khi Shane maát, toâi khoâng theå laøm vieäc, khoâng theå vieát gì trong suoát nhieàu naêm
sau ñoù. Laøm sao coù theå vieát khi trong ñaàu toâi chaúng coù gì caû. “Caûm ôn baø raát nhieàu vì
nhöõng taùc phaåm cuûa baø!”- Moät ñoäc giaû ñaõ vieát nhö theá cho toâi. “Nhöõng quyeån saùch cuûa baø
ñaõ giuùp toâi raát nhieàu. Cuoái cuøng thì toâi ñaõ coù theå vui soáng sau nhieàu naêm ñau khoå”. Toâi

8
thaáy möøng vì baø aáy haïnh phuùc. Coøn toâi thì khoâng. Taïi sao con caùi cuûa nhöõng ngöôøi khaùc
vaãn soáng trong khi Shane cuûa toâi laïi ra ñi? Toâi caûm thaáy cuoäc ñôøi thaät baát coâng vôùi mình.
Moïi ngöôøi ñeàu raát toát vôùi toâi, nhöng hoï khoâng phaûi traûi qua nhöõng gì toâi ñang traûi
qua, vaø hoï khoâng coøn ñuû kieân nhaãn ñeå chôø toâi trôû laïi laø chính mình. Moät laàn tình côø, toâi gaëp
moät ngöôøi baïn trong luùc ñi daïo, khoaûng moät tuaàn tröôùc Giaùng sinh naêm Shane maát. Anh aáy
hoûi thaêm toâi. “Shane maát roài” - Toâi noùi. Anh ta chôït luøi laïi vaø hoûi toâi: “Theá chò ñaõ bình taâm
laïi chöa?”. Toâi caûm thaáy ñieân tieát khi anh ta hoûi nhö vaäy. Taïi sao toâi laïi noåi khuøng vôùi anh
ta nhö theá nhæ? Toâi ñaõ töï hoûi mình nhieàu laàn.
“Haõy kieân nhaãn vôùi chính baûn thaân mình!” - Moät ngöôøi baïn khuyeân toâi. “Con trai
cuûa caäu maát ñi. Caäu ñang raát ñau khoå. Caäu khoâng chæ maát con trai cuûa mình, thaèng beù coøn
mang ñi nhieàu thöù khaùc nöõa”.
“Ñuùng vaäy.”- Toâi nghó. “Khaû naêng vieát laùch cuûa mình; nieàm vui soáng; nieàm tin
vaøo cuoäc ñôøi vaø vaøo chính baûn thaân. Shane ôi, khi con ra ñi, con ñaõ mang theo taát caû!”.
Chaáp nhaän maát maùt khieán chuùng ta caûm thaáy ñau ñôùn, nhöng phuû nhaän noù, ta coøn
ñau ñôùn hôn nhieàu. Bôûi vaäy, khoâng neân phöùc taïp hoùa söï ñau khoå. Ñau khoå chaúng coù gì laø
baát bình thöôøng caû. Ñoù cuõng chính laø caùch ñeå chuùng ta vöôït qua noù. Vieäc hieåu ñöôïc caûm
xuùc cuûa baûn thaân seõ giuùp moãi ngöôøi bieát töï trung hoøa xuùc caûm cuûa mình. Coù nhöõng noãi ñau
khoâng bao giôø nguoâi, noù luoân aùm aûnh taâm trí baïn, nhöng baïn vaãn phaûi tieáp tuïc soáng. Cuøng
vôùi thôøi gian, moät luùc naøo ñoù, noãi ñau aáy seõ taïm laéng xuoáng vaø thay theá baèng nhöõng caûm
xuùc khaùc.
Moät ñieàu quan troïng khaùc laø haõy ñeå cuoäc soáng troâi ñi nhö voán dó noù vaãn theá. Haõy
laø chính mình. Ñöøng troâng chôø vaøo pheùp laï. Con ngöôøi coù theå cheát trong chính ngoâi nhaø cuûa
mình khi ñang böôùc xuoáng caàu thang vaø tröôït ngaõ. Baát cöù thöù gì chuùng ta khoâng coøn naém
giöõ, khoâng coù nghóa laø chuùng ñaõ maát ñi. Moãi phuùt giaây ta ñang soáng laø moät giaây phuùt haïnh
phuùc.
Nichole vaø toâi doïn ñi ngay vaøo buoåi toái ngaøy con beù toát nghieäp trung hoïc. Toâi caàn
aùnh maët trôøi vaø muoán ñöôïc nghe tieáng soùng voã cuûa bieån khôi. ÔÛ Minnesota, moïi thöù ñeàu
gôïi nhôù ñeán Shane. Toâi caûm thaáy ngoät ngaït vaø khoâng thoaûi maùi. Chuùng toâi doïn ñeán moät
ngoâi nhaø caïnh bôø bieån. Soùng bieån laø aâm thanh duy nhaát coù theå aùt ñi nhöõng yù nghó trong ñaàu
toâi. Soùng bieån khoâng bao giôø ngöøng nghæ, nhöng ñoâi khi ta khoâng nghe ñöôïc thanh aâm cuûa
noù. Cuõng gioáng nhö tieáng soùng cuûa söï ñau khoå. Chaúng coù tieáng soùng naøo gioáng tieáng soùng
naøo. Coù luùc noù aàm aøo, xoâ ñaåy, luùc laïi laëng leõ, dòu eâm. Moãi ñôït soùng xoâ bôø laïi mang ñi moät
ít muoän phieàn.
Marge – moät ngöôøi baïn cuûa toâi cho raèng nhöõng bieán coá trong cuoäc ñôøi moãi chuùng
ta chæ laø “söï thay ñoåi ban ñaàu”. Söï thay ñoåi naøy chính laø ñieàu kieän tieân quyeát ñeå moïi ngöôøi
tìm ñeán hoøa nhaäp vaø seû chia vôùi nhöõng ngöôøi ñoàng caûnh ngoä. Ñoù cuõng chính laø ngaû reõ quan
troïng. Thoaït ñaàu, chuùng ta thöôøng caùch ly vôùi beân ngoaøi, caûm thaáy cay ñaéng. Daàn daàn,
chuùng ta môùi coù theå môû loøng ra. Saùch Taân Öôùc coù cheùp raèng, taïi Gethsemane – khu vöôøn
thoáng khoå, Chuùa Jesus ñau buoàn, saàu naõo. Ngaøi ñaõ caàu nguyeän vaø moà hoâi toaùt ra nhö nhöõng
gioït maùu nhoû xuoáng ñaát. Chuùng ta cuõng vaäy, moãi ngöôøi ñeàu phaûi böôùc ñi treân con ñöôøng
phieàn muoän, vaø phaûi mang theo beân mình moät gaùnh naëng. Moät soá ngöôøi coù theå gaït gaùnh
naëng aáy sang moät beân, nhöng nhìn chung thì haàu heát moïi ngöôøi ñeàu phaûi mang gaùnh naëng
aáy trong suoát cuoäc ñôøi mình. Khi maát ñi ai ñoù hoaëc ñieàu gì ñoù quan troïng, ta seõ bieát yeâu

9
thöông ngöôøi khaùc hôn, vaø traân troïng nhöõng gì mình ñang coù. Ta seõ hoïc ñöôïc caùch soáng
thanh thaûn töø söï maát maùt cuûa chính mình.
Trong cuoán Söï thay ñoåi ban ñaàu (Initiation), Elisabeth Haich vieát raát nhieàu veà ñieàu
naøy. Trong ñoù baø coù noùi raèng taát caû nhöõng traûi nghieäm vaø caêng thaúng treân seõ ñöa chuùng ta
trôû laïi vôùi baûn ngaõ cuûa chính mình. Moãi ngöôøi ñeàu coù moät phaàn thaùnh thieän. Noãi ñau vaø
maát maùt seõ laøm chuùng ta tin töôûng hôn vaøo nhöõng ñieàu thieâng lieâng.
Caùi cheát thöïc chaát chæ laø söï chaám döùt söï hieän höõu cuûa moät ngöôøi naøo ñoù maø thoâi.
Maëc duø khoâng theå nhìn thaáy hoï nhöng coù theå hoï vaãn hieän dieän ñaâu ñoù - ôû moät theá giôùi
khaùc. Susan Apollon, taùc giaû cuûa quyeån Chaïm vaøo nhöõng ñieàu laï thöôøng (Touched by the
Extraordinary) ñaõ noùi raèng coù raát nhieàu caùch khaùc nhau ñeå chuùng ta lieân heä vôùi nhöõng
ngöôøi mình thöông yeâu - baèng ngoaïi caûm, trong aûo moäng cuõng nhö trong giaác mô. Ñoâi khi
chuùng ta caûm thaáy nhö hoï ñang hieän höõu. AÙnh saùng lung linh hay muøi höông quen thuoäc töø
moät nôi naøo ñoù coù theå thay cho lôøi chaøo. Maëc duø coù nhieàu ngöôøi caûm nhaän ñöôïc khaû naêng
lieân laïc naøy, nhöng hoï laïi khoâng laøm. Hoï thích nhöõng gì laø hieän höõu vaø thöïc teá. Vôùi toâi, baát
cöù khi naøo caûm thaáy nhôù Shane, toâi ñeàu daønh thôøi gian troø chuyeän cuøng con trai, khi thöùc
cuõng nhö trong giaác mô cuûa mình.

Toâi ñang ñöùng tröôùc cöûa cuûa maùy bay. Huaán luyeän vieân baét ñaàu ñeám. Saün saøng.
Nhaûy xuoáng töø treân khoâng. Toâi nhìn duïng cuï ño ñoä cao treân tay. Khi ôû ñoä cao 1.500 meùt, toâi
seõ thaû duø ra. OÀ! Toâi thöïc söï thích aâm thanh naøy! Toâi nhaän ra raèng neáu toâi khoâng ngöøng tieác
thöông quaù khöù, toâi seõ boû qua quaõng ñôøi coøn laïi cuûa cuoäc ñôøi mình. Vieäc nhaûy ra khoûi maùy
bay giuùp toâi nhaän ra raèng hieän giôø toâi ñang lô löûng treân khoâng vôùi nhöõng ngoïn gioù luøa
maïnh meõ beân tai. Vaãn coøn nhieàu ñieàu toát ñeïp vaø thuù vò khaùc seõ ñeán vôùi toâi duø raèng Shane
khoâng coøn nöõa.
Toâi ñang treøo leân ngoïn nuùi ôû moät ngoâi laøng noï taän Trung Quoác, töøng böôùc moät.
Treân ñænh nuùi laø moät ngoâi ñeàn. Chaúng coù gì laø maõi maõi. Moïi thöù ñeán roài ñi. Moïi thöù luoân
thay ñoåi. Thoaït ñaàu, ñieàu ñoù coù theå laøm ta ñau loøng. Sau ñoù, noù laïi laøm ta caûm thaáy töï do.
Ñieàu naøy ñöa chuùng ta ñi heát cuoäc ñôøi. Cuoäc ñôøi dieãn ra moät caùch töï nhieân hôn laø chuùng ta
nghó veà noù.
Treân ñöôøng töø California trôû veà Minnesota, caûnh vaät laøm toâi söõng sôø. Toâi döøng xe
beân veä ñöôøng ñeå ngaém nhìn. Thaáy loøng vui trôû laïi. Moãi phuùt giaây vaø caûm xuùc ôû thôøi ñieåm
hieän taïi roài seõ trôû thaønh quaù khöù. Cuõng chaúng coù nhieàu khaùc bieät laém giöõa vieäc caûm thaáy
haïnh phuùc vaø buoàn baõ. Ñoù chæ laø nhöõng caûm xuùc nhaát thôøi, laø nhöõng khoaûnh khaéc trong ñôøi.
***
Taïi phoøng ñôïi, coâ y taù goïi ñeán teân ngöôøi ñaøn oâng noï. Ñaõ ñeán löôït oâng aáy vaøo
khaùm beänh.
- Theá thì caûm giaùc ñau ñôùn khi maát con cuõng chæ laø bình thöôøng thoâi sao? - Ngöôøi
ñaøn oâng aáy hoûi toâi.
Roõ raøng nhöõng gì toâi noùi ñaõ aûnh höôûng ñeán oâng aáy raát nhieàu. Toâi coù theå nhaän thaáy
oâng aáy muoán noùi chuyeän luùc naøy bôûi oâng vöøa tìm ñöôïc moät ngöôøi ñoàng caûm saâu saéc vaø
töøng traûi qua maát maùt nhö oâng.
- Thaät bình thöôøng khi chuùng ta caûm thaáy maát maùt! - Toâi noùi. - OÂng khoâng caàn ñeå
yù xem noù bình thöôøng nhö theá naøo ñaâu. Moät ngöôøi baïn cuûa toâi ñaõ noùi vôùi toâi raèng khi chuùng

10
ta maát maùt nhieàu nhaát laø khi chuùng ta caàn chia seû nhaát. Ñöøng lo laéng neáu oâng khoâng bieát
mình seõ laøm gì tieáp theo. OÂng seõ tìm ñöôïc loái ñi cho mình thoâi!

11
 2

ÑOÁI DIEÄN VÔÙI CAÊN BEÄNH MAÁT TRÍ NHÔÙ

Hai vôï choàng khaù lôùn tuoåi böôùc ra khoûi saân bay. Ñoät nhieân, ngöôøi vôï quay sang
ñaùnh choàng. Baø ta nguyeàn ruûa oâng vaø goïi oâng baèng nhieàu caùi teân teä haïi. Trong khi ñoù,
ngöôøi choàng kieân nhaãn chôø cho ñeán luùc vôï mình ngöøng laïi. Haønh ñoäng duy nhaát cuûa oâng laø
ñöa tay leân che maët, traùnh nhöõng cuù ñaùnh tôùi taáp cuûa baø. Khi baø aáy dòu xuoáng, oâng nhìn
quanh xem coù ai ñeå yù mình khoâng. Ñaõ ba naêm troâi qua keå töø khi vôï oâng maéc beänh maát trí
nhôù (Alzheimer’s Disease - AD), beänh tình cuûa baø ngaøy caøng traàm troïng. Thaät khoù khaên
khi baø aáy noåi giaän ôû nhaø, vaø caøng boái roái hôn khi ôû beân ngoaøi. OÂng khoâng coù ñuû tieàn ñeå
thueâ ngöôøi chaêm soùc rieâng cho baø. Moãi khi coù vieäc caàn ra ngoaøi, hoaëc oâng seõ ñöa vôï theo,
hoaëc oâng phaûi göûi baø taïi nhaø y taù. Vì vaäy, oâng luoân ngaàn ngaïi vaø trì hoaõn khi phaûi ñi ñaâu
ñoù.
Moät laàn vôï oâng la heùt trong moät nhaø haøng khieán ngöôøi phuïc vuï töôûng raèng oâng haønh
haï baø. OÂng phaûi giaûi thích raèng vôï mình maéc chöùng maát trí nhôù, roài oâng nhanh choùng traû
tieàn vaø ñi ra. OÂng nghó raèng ñöa vôï ñi aên beân ngoaøi nhö theá seõ thay ñoåi khoâng khí vaø toát
hôn cho baø, nhöng moïi vieäc laïi dieãn ra khoâng nhö mong muoán.
***
Bieåu hieän cuûa caên beänh maát trí nhôù raát deã nhaàm laãn vôùi nhöõng caên beänh khaùc nhö u
naõo, suy nhöôïc cô theå, nhöõng caên beänh veà thaàn kinh, thieáu dinh döôõng, taùc duïng phuï cuûa
thuoác, hay nhöõng caên beänh tuyeán giaùp.
YÙ thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc hoã trôï nhöõng beänh nhaân maéc phaûi caên beänh
naøy, Tieán só Faith Heinemann ñaõ khôûi xöôùng nhoùm hoã trôï beänh nhaân maát trí nhôù. Baûn thaân
baø cuõng coù choàng maéc phaûi caên beänh naøy. Vôùi baø, nhöõng naêm thaùng tröôùc khi choàng maát laø
nhöõng thaùng ngaøy töôi ñeïp nhöng cuõng ñaày bi kòch. Ñoù laø luùc cuoäc ñôøi ñaõ daïy baø bieát yeâu
thöông voâ ñieàu kieän laø theá naøo.
Tieán só Faith vaø Claudia gaëp nhau khi hoï ñang ñi daïo treân bôø bieån. Tröôùc ñoù, hai
ngöôøi thöôøng ñi daïo moät mình, nhöng giôø ñaây hoï hay vui veû cuøng nhau ñi doïc bôø bieån chôø
ngaém maët trôøi moïc. Caû hai ñeàu thích nghe thanh aâm töø nhöõng con soùng xoâ bôø, thích ngaém
nhìn nhöõng chuù chim bieån, nhöõng chuù caù heo thaân thieän, vaø töøng ñaøn caù bôi loäi tung taêng.
Taát caû nhö nhöõng maøn trình dieãn kyø thuù!
Ngay töø laàn ñaàu tieân gaëp tieán só Faith, Claudia ñaõ tìm thaáy moät söï an uûi raát lôùn. Chæ
vaøi ngaøy tröôùc ñoù thoâi, coâ coøn coá bieän baïch raèng meï coâ chæ hay queân maø khoâng thöøa nhaän
raèng baø aáy bò beänh vaø caên beänh maát trí nhôù ñang gaëm nhaám daàn trí oùc baø.
Tieán só Faith laø ngöôøi ñaõ chaøo ñoùn Claudia ñeán caâu laïc boä Khi ngöôøi thaân maéc
chöùng maát trí nhôù. Khi meï cuûa Claudia ñöôïc chaån ñoaùn bò maéc chöùng beänh Alzheimer,
Claudia caûm thaáy thaät ñôn ñoäc. Roài moïi thöù thay ñoåi khi coâ gaëp raát nhieàu ngöôøi trong trong
caâu laïc boä cuõng coù ngöôøi thaân maéc beänh maát trí nhôù. Lieäu caên beänh naøy coù di truyeàn
khoâng?
Baø Faith ñöa cho Claudia baûn sao moät quyeån saùch baø vieát vaø môøi Claudia tham gia
nhoùm hoã trôï beänh nhaân Alzheimer. Ban ñaàu, Claudia töø choái. Coâ thích giöõ nhöõng chuyeän

12
rieâng tö trong nhaø mình hôn. Coâ töï hoûi nhoùm ñoù coù theå giuùp ñöôïc gì cho coâ, trong khi coâ
coøn bao nhieâu vieäc phaûi laøm. Coâ cho raèng ngoài nghe ai ñoù phaøn naøn veà beänh taät chaúng laøm
thay ñoåi ñieàu gì caû vaø duø coâ coù tham gia vaøo nhoùm ñoù chaêng nöõa, meï coâ vaãn bò beänh.
Haàu heát moïi ngöôøi chæ soáng trung bình khoaûng taùm naêm sau khi bò phaùt hieän maéc
chöùng beänh naøy, ngoaïi tröø moät vaøi tröôøng hôïp coù theå soáng ñeán hai möôi naêm sau. Ñaây laø
caên beänh raát khoù chöõa döùt, duø coù ñaày ñuû thuoác thang, kyõ thuaät vaø nhöõng chaát dinh döôõng boå
sung ñeå laøm chaäm tieán trình cuûa beänh vaø laøm dòu bôùt caùc côn ñau.
Bieåu hieän ban ñaàu cuûa caên beänh maát trí nhôù laø tính hay queân, maát phöông höôùng,
tính tình thay ñoåi, maát khaû naêng laøm nhöõng vieäc thöôøng ngaøy (nhö ñaùnh raêng hoaëc mua
haøng). Ngöôøi maéc beänh naøy coù theå laëp ñi laëp laïi moät caâu hoûi maø khoâng yù thöùc ñöôïc raèng
mình ñaõ hoûi vaø ñaõ ñöôïc traû lôøi. Hoaëc hoï coù theå keå cho chuùng ta nghe moät caâu chuyeän haøng
traêm laàn maø vaãn ngôõ laø laàn ñaàu tieân. Trieäu chöùng beänh ngaøy caøng toài teä hôn. Hoï coù theå
khoâng nhaän ra nhöõng ngöôøi thaân yeâu nhaát cuûa mình vaø cuõng khoâng nhôù noåi teân mình. Hoï
maát khaû naêng laùi xe, naáu nöôùng, töï chaêm soùc baûn thaân. Vì vaäy khoâng theå naøo an taâm khi ñeå
hoï ôû moät mình. Hoï coù theå gaây chaùy, ñi laïc, laøm ai ñoù bò thöông hoaëc töï gaây tai naïn ñoái vôùi
baûn thaân. Hoï khoâng nhaän ra mình trong göông nöõa. Thaäm chí, ñeán moät luùc naøo ñoù hoï coøn
khoâng nhôù ra caùch nhai vaø nuoát nhö theá naøo. Chaëng cuoái cuûa beänh nhaân Alzheimer laø caùi
cheát. Coù nhöõng daïng maát trí nhôù coù theå hoài phuïc, nhöng maát trí nhôù do caên beänh Alzheimer
thì khoâng theå cöùu vaõn.
“Ñoù laø caên beänh aûnh höôûng ñeán nhöõng ngöôøi thaân hôn laø chính beänh nhaân.” - Tieán
só Faith noùi. Ngöôøi maéc beänh Alzheimer khoâng yù thöùc ñöôïc ñieàu toài teä ñang xaûy ra vôùi
mình. Kyù öùc môø nhaït daàn khieán hoï queân ñi cuoäc soáng dieãn ra nhö theá naøo vaø tröôùc khi bò
beänh, hoï töøng soáng ra sao.
“Toâi laø moät trong soá nhöõng ngöôøi may maén” - Claudia ke.å - “Meï toâi khoâng giaän doãi
hay trôû neân hung döõ. Chaêm soùc baø cuõng deã daøng hôn. Baø aáy nhö moät ñöùa treû vaäy”.
Tröôùc khi nhaän ñöôïc tin veà caùi cheát cuûa John - anh trai cuûa Claudia - meï coâ khoâng
coù bieåu hieän gì cuûa caên beänh naøy. John bò tai naïn xe maùy. Chieác muõ baûo hieåm khoâng theå
cöùu ñöôïc sinh maïng cuûa John, duø anh chæ laùi xe vôùi toác ñoä 30 km/giôø. John maát ñi khieán meï
coâ voâ cuøng ñau ñôùn. Ñöùa con trai duy nhaát cuûa baø ñaõ maát. Meï coâ raát ñau khoå vaø roài suy suïp
raát nhanh vì caên beänh Alzheimer.
“Beänh tình cuûa meï toâi trôû neân traàm troïng sau khi anh toâi maát” - Claudia chia seû.
“Meï toâi xuoáng söùc raát nhanh. Coøn toâi phaûi traûi qua nhöõng giôø phuùt kinh khuûng. Toâi cuõng raát
thöông vaø nhôù anh aáy. Baây giôø vaãn vaäy. Toâi khoâng nhôù noåi mình ñaõ khoùc bao nhieâu laàn keå
töø khi anh aáy qua ñôøi. Ñieàu toâi saép noùi ñaây nghe coù veû nghòch lyù, nhöng töø sau khi anh toâi
qua ñôøi, toâi laïi caûm thaáy bieát ôn vì meï toâi maéc beänh maát trí nhôù.” - Claudia laïi tieáp tuïc caâu
chuyeän. “Thaät may laø meï toâi khoâng coøn nhôù ra laø anh toâi ñaõ maát. Baø cuõng khoâng coøn
thöôøng xuyeân noùi veà anh aáy nöõa, chæ thænh thoaûng nhaéc ñeán teân anh aáy nhö: “Meï khoâng
thaáy John ñaâu caû”, hay “Con coù bieát tin gì cuûa anh con khoâng?”. Nhöõng luùc aáy, toâi thöôøng
noùi vôùi meï raèng toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi John vaø anh aáy vaãn khoûe. Duø sao thì meï toâi cuõng
khoâng phaûi khoùc thöông cho anh toâi trong suoát quaõng ñôøi coøn laïi”.
“Toâi raát gheùt nhöõng ngöôøi luoân than vaõn veà baûn thaân vaø cuoäc soáng duø hoï chöa phaûi
traûi qua moät bieán coá naøo ñoù trong cuoäc ñôøi” - Claudia noùi tieáp. - “Hoï chöa bao giôø bieát ñeán
maát maùt, neân cuõng chaúng hieåu noãi ñau thaät söï laø nhö theá naøo. Toâi thaáy möøng cho hoï, nhöng

13
toâi cuõng muoán nhaéc hoï raèng trong cuoäc soáng chaúng ai noùi tröôùc ñöôïc ñieàu gì. Ñau khoå vaø
baát haïnh chaúng chöøa moät ai, noù laø moät phaàn trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta”.
Claudia khoâng chæ maát anh trai vì caùi cheát vaø maát meï vì caên beänh Alzheimer, maø coâ
coøn maát luoân caû söï laïc quan cuûa chính mình khi nhìn ñôøi, nhìn ngöôøi. Coù moät ñöôøng haàm
taêm toái maø nhieàu ngöôøi phaûi ñi qua khi chæ thaáy maët traùi cuûa cuoäc soáng maø khoâng thaáy phaàn
töôi saùng coøn laïi cuûa noù. Cuõng töø ñoù maø hoï coù theå bò maát nieàm tin, trôû neân yeám theá, baát
maõn vôùi cuoäc ñôøi vaø ngaøy caøng trôû neân cöïc ñoan.
Töø khi baét ñaàu thoùi quen ñi daïo treân bôø bieån vôùi baø Faith, Claudia daàn ñöôïc giaûi toûa
vaø coù theå hoøa nhaäp vôùi nhoùm hoã trôï cuûa coâ. Nhöõng ngöôøi coù ngöôøi thaân maéc beänh
Alzheimer vaãn thöôøng xuyeân trao ñoåi nhöõng thoâng tin caàn thieát. Nhoùm cuûa coâ giuùp moïi
ngöôøi trong töøng tröôøng hôïp cuï theå. Caùc thaønh vieân hoïc hoûi laãn nhau. Nhieàu ngöôøi vaãn cho
raèng vieäc noùi veà caûm xuùc cuûa baûn thaân seõ chaúng theå thay ñoåi ñöôïc ñieàu gì, nhöng thöïc teá
cho thaáy chia seû caûm xuùc laø lieàu thuoác tinh thaàn voâ cuøng ñaùng quyù. Truùt ñi nhöõng gaùnh
naëng trong loøng laø moät trong nhöõng caùch coå ñieån nhaát ñeå con ngöôøi caûm thaáy ñöôïc thoaûi
maùi. Chia seû hoaøn caûnh cuûa mình vôùi moïi ngöôøi seõ giuùp ta nheï nhoõm hôn. Khi ñöôïc chia seû,
ta seõ tìm thaáy söï ñoàng caûm vaø daàn laáy laïi caân baèng trong cuoäc soáng. Daàn daàn, ta seõ khoâng
coøn hoang mang vaø bieát mình caàn phaûi laøm gì. Caùc nhoùm hoaït ñoäng nhö theá naøy seõ giuùp
moïi ngöôøi ñoái dieän vôùi cuoäc soáng thöïc teá.
Baø Faith baét ñaàu tham gia nhoùm khi baø phaûi chaêm soùc ngöôøi choàng bò beänh. Choàng
baø baét ñaàu coù caùc trieäu chöùng beänh Alzheimer vaøo naêm 1993. Ñeán naêm 1995, oâng ñöôïc baùc
só chaån ñoaùn laø ñaõ maéc beänh. Baø Faith troâng nom choàng suoát thôøi gian oâng beänh cho tôùi khi
oâng qua ñôøi, duø oâng khoâng coøn nhaän ra baø laø ai. Laø moät baùc só trò lieäu coù tieáng ôû Los
Angeles, ngöôøi phuï nöõ naøy sau ñoù vaãn tình nguyeän tham gia nhoùm duø raèng baø khoâng coøn
phaûi chung soáng vôùi caên beänh Alzheimer cuûa choàng nöõa. Baø noùi raèng giuùp ñôõ ngöôøi khaùc
mang laïi cho baø caûm giaùc bình an trong taâm hoàn.
Nhôù laïi nhöõng ngaøy oâng coøn coøn soáng, baø Faith noùi raèng kyû nieäm ñaùng nhôù nhaát laø
luùc baø ñeå oâng ôû nhaø ñeå ra ngoaøi mua vaøi thöù laët vaët. Sau khi baø ñi, maëc duø coù y taù troâng
nom nhöng choàng baø vaãn tìm caùch troán khoûi phoøng ñeå ñeán ga-ra. OÂng nhaát ñònh ôû ñoù ñôïi baø
laùi xe veà, khieán ngöôøi y taù cuõng phaûi ôû laïi ga-ra cuøng vôùi oâng. Khi baø vöøa nhaán nuùt môû cöûa
ga-ra, oâng lieàn chaïy voït ra ngoaøi vaø nhaán nuùt ñoùng cöûa ga-ra laïi ñeå nhoát ngöôøi y taù phía
sau. Baø Faith laïi baám nuùt môû cöûa ga-ra. OÂng laäp töùc nhaán nuùt ñoùng laïi. Caùnh cöûa ga-ra vì
theá cöù ñoùng, môû, ñoùng, môû lieân tuïc. Cuoái cuøng, baø Faith chòu thua vaø ñöa oâng aáy vaøo nhaø.
Luùc naøy caû ba ngöôøi – baø Faith, choàng baø vaø ngöôøi y taù ñeàu meät nhöng hoï cuøng cöôøi vang
veà troø ngoä nghónh vöøa roài cuûa oâng.
“Ñieàu caàn thieát laø chuùng ta vaãn luoân vui veû” - baø noùi vôùi moïi ngöôøi. “Baïn caàn nhìn
vaøo maët tích cöïc trong moïi vieäc. Chuùng ta haõy vui cöôøi ñeå tieáp tuïc soáng”.
Veà maët khoa hoïc thì khi chuùng ta cöôøi - duø cöôøi mæm hay cöôøi to, cô theå ñeàu sinh ra
nhöõng phaûn öùng tích cöïc. Caùc baùc só cho raèng tieáng cöôøi laøm laønh veát thöông. Ñöøng nghó
raèng chaúng coù gì ñaùng cöôøi hay beänh taät cuûa chuùng ta quaù naëng neân chaúng muoán cöôøi.
Trong moïi tröôøng hôïp, tieáng cöôøi luoân laø lieàu thuoác tinh thaàn cöïc kyø höõu hieäu.
Claudia cuõng chia seû tin vui. Trong suoát thôøi gian keå töø khi maéc beänh ñeán nay, haàu
nhö meï coâ khoâng coøn nhôù coâ laø ai nöõa, nhöng cuoái tuaàn vöøa roài baø ñaõ ñaët tay leân maù coâ vaø
noùi: “OÀ, toâi bieát coâ laø ai roài! Coâ laø coâ beù Claudia xinh ñeïp cuûa toâi ñaây maø!”. Khoaûnh khaéc
trí nhôù trôû veà thaät laø ñaùng quyù, bôûi vì hieám khi ñieàu naøy xaûy ra.

14
 Beänh Alzheimer khieán cho ngöôøi thaân cuûa beänh nhaân coù moät caûm giaùc maát maùt mô
hoà, taêng daàn theo thôøi gian nhöng khoâng ñònh hình ñöôïc. Moät maët hoï vöøa phaûi giuùp ngöôøi
beänh coá gaéng chöõa trò, maët khaùc hoï thaáy mình ñang maát daàn ngöôøi thaân vaø khoâng bieát khi
naøo seõ maát ñi vónh vieãn. Baèng caùch traân troïng töøng phuùt giaây ñang soáng, chuùng ta seõ bieát
mình phaûi laøm gì ñeå chaêm soùc cho ngöôøi khaùc vaø cho chính baûn thaân mình.

15
 3
KHI BAÏN CAÛM THAÁY
KHOÂNG ÑÖÔÏC CHÔÛ CHE

- Mình thöôøng caûm thaáy ñöôïc che chôû khi coù moät ñieàu gì ñoù toát ñeïp xaûy ra, khi Chuùa
vöôn tay vaø chaïm vaøo cuoäc soáng cuûa mình baèng caùch maø mình coù theå nhìn thaáy vaø caûm
nhaän ñöôïc! - Toâi noùi vôùi moät ngöôøi baïn. – Luùc naøy ñaây, mình thaáy mình thaät may maén khi
chöa gaëp phaûi chuyeän gì quaù teä!
- Mình bieát caäu muoán noùi gì. – Bạn toâi noùi. - Mình cuõng nhôù ñeán nhöõng thaùng ngaøy
may maén aáy khi caûm nhaän ñöôïc Chuùa ôû beân caïnh chuùng ta!
Chuùng toâi nhôù laïi khoaûng thôøi gian bình yeân – ñoù laø khoaûng thôøi gian maø moãi ngöôøi
ñeàu ñöôïc ñoùn nhaän trong cuoäc ñôøi. Söï may maén töïa nhö doøng nöôùc vaäy, coù nhöõng doøng
chaûy eâm ñeàm, lôø löõng, laïi cuõng coù nhöõng doøng xoái xaû, maïnh meõ. Ñoâi khi ñieàu kyø dieäu tình
côø ñeán vôùi moãi ngöôøi chuùng ra vaø roài moät luùc naøo ñoù noù laïi ñoät nhieân bieán maát.

Trong caûm nhaän cuûa toâi, hình aûnh veà moät ñaáng toaøn naêng luoân coù söï thay ñoåi raát ñaëc
bieät. Tröôùc khi leân naêm tuoåi, toâi nghó raèng Chuùa laø vó ñaïi nhaát. Baûy naêm sau ñoù toâi laïi nghó
khaùc. Nhöõng bieán coá doàn daäp ñeán vôùi gia ñình toâi. Cha toâi boû ñi. Ngöôøi anh trai vaø chò
Jeanne cuõng ra ñi. Meï phaûi naëng gaùnh vì toâi. Toâi caûm thaáy raát buoàn vì meï luoân ñaùnh toâi
baèng roi da moãi khi baø aáy muoán ñöôïc töï do. Coù quaù nhieàu ñieàu ñau loøng xaûy ra ñoái vôùi caùc
thaønh vieân trong gia ñình toâi. Toâi phaûi nghæ hoïc ôû nhaø hai naêm, khoâng baïn beø, khoâng anh
chò, khoâng gia ñình. Chæ coù nhöõng quyeån saùch vaø ti-vi laøm baïn cuøng toâi. Naêm toâi khoaûng 12
tuoåi, moät buoåi saùng Chuû nhaät khi böôùc chaân vaøo nhaø thôø, toâi chôït nghó: “Moïi ngöôøi ñeàu laøm
daáu thaùnh giaù vaø tin raèng Chuùa laø tình yeâu.. Neáu Chuùa thaät söï laø tình yeâu, sao chaúng coøn
chuùt yeâu thöông naøo daønh cho mình?”.
Töø ñoù trôû ñi, thay vì ñi leã nhaø thôø vaøo saùng Chuû nhaät, toâi tìm caùch troán vaøo moät goùc
naøo ñoù vaø huùt thuoác. Khi veà nhaø, toâi luoân bòa ra moät lyù do naøo ñoù cho nhöõng caâu hoûi cuûa
meï.
Toâi ñinh ninh raèng toâi coù theå töï laøm cho cuoäc ñôøi mình toát hôn. Möôøi hai naêm troâi
qua thaät nhanh. Khi 24 tuoåi, toâi trôû thaønh moät keû nghieän ngaäp. Toâi ñaõ troäm ma tuùy ôû cöûa
haøng trong suoát saùu thaùng ñeå coù theå huùt chích cuøng baïn trai cuûa mình. Caû hai chuùng toâi ñeàu
phaûi traû giaù. Anh aáy ñaõ ngoài tuø. Nhöõng naêm cuûa thaäp nieân 60 noåi coäm ba vaán ñeà laø sex, ma
tuùy vaø nhaïc rock cuûa the Rolling Stones. Nhieàu ngöôøi maûi meâ chaïy theo chuùng. Sang thaäp
nieân 70, vaán naïn lôùn cuûa xaõ hoäi laø nghieän röôïu hoaëc ma tuùy. Vaø toâi laø moät trong soá ñoù.
Thöïc ra, neáu ñöôïc giuùp ñôõ, toâi vaãn coù theå laøm nhöõng ñieàu maø nhieàu ngöôøi bình thöôøng khaùc
khoâng laøm ñöôïc nhö giuùp ñôõ nhöõng con nghieän khaùc chaúng haïn. Luùc naøy, trong toâi luoân
maëc caûm veà toäi loãi vaø khao khaùt xoùa boû quaù khöù loãi laàm cuûa mình. Toâi baét ñaàu coù nieàm tin
vaøo con ngöôøi, vaøo cuoäc ñôøi. Döôøng nhö moät côn soùng döõ vöøa ñi qua cuoäc ñôøi toâi.
Moät vò thaåm phaùn nhaân haäu vaø töøng traûi ñaõ cho toâi löïa choïn: hoaëc vaøo tuø hoaëc ñi cai
nghieän. Toâi ñaõ choïn cai nghieän. Nhöng chæ sau vaøi thaùng ôû traïi, toâi laïi taùi nghieän. Toâi

16
khoâng bieát phaûi laøm gì ñeå caét ñöùt nhöõng côn nghieän ñoù. Vaøo moät saùng, ngöôøi quaûn lyù ñeán
thaêm toâi. Anh ta ñaõ giuùp toâi traûi qua moät ñôït ñieàu trò khoâng deã daøng gì.
Toâi vaø ngöôøi quaûn lyù ñaõ troø chuyeän vôùi nhau raát laâu. Anh aáy ñoäng vieân toâi raát nhieàu.
Toâi vöôït qua ñöôïc nhöõng côn nghieän nhöng khoâng caûm thaáy mình ñöôïc giaûi thoaùt. Toâi chæ
thaáy toäi loãi vaø sôï haõi. Ñoù cuõng laø caûm giaùc maø raát laâu roài toâi môùi coù laïi ñöôïc. Toâi cuõng
khoâng hieåu caûm giaùc aáy töø ñaâu ñeán. Sau khi anh ta ñi, toâi ngoài treân giöôøng vaø nhìn leân traàn
nhaø, laàm baàm: “Chuùa ôi, con khoâng bieát Ngöôøi coù ôû ñoù khoâng vaø coù quan taâm ñeán con
khoâng, nhöng neáu Ngöôøi ôû ñoù vaø coøn quan taâm ñeán con, vaø neáu coù caùch naøo ñoù coù theå giuùp
con cai nghieän, xin Ngöôøi haõy giuùp con”.
Taát caû vaãn laëng im. Vaøi ngaøy sau, toâi ngoài treân saøn beänh vieän vaø huùt thuoác. Roài toâi
naèm ra ñaát vaø nhìn leân baàu trôøi. Treân aáy laø nhöõng ñaùm maây, vaø moät ñieàu kyø laï ñaõ xaûy ra.
Baàu trôøi vaø nhöõng ñaùm maây boãng nhieân chuyeån sang maøu ñoû nhaït, roài ñaäm daàn. Moät linh
caûm chôït naûy sinh trong toâi. Toâi hieåu raèng ñaõ ñeán luùc toâi khoâng coù quyeàn söû duïng ma tuùy
nöõa. Toâi khoâng cho pheùp mình laøm ñieàu ñoù. Cuõng töø giaây phuùt aáy toâi ñaët toaøn boä quyeát
taâm cuûa mình vaøo cuoäc chieán ñaáu vôùi baûn thaân vaø laøm moïi caùch ñeå cai nghieän.
Laàn naøy, toâi caûm nhaän roõ coù moät söï thay ñoåi töø beân trong con ngöôøi mình. Toâi baét
ñaàu thay ñoåi vaø taäp thích nghi daàn. Toâi caûm thaáy mình ñang trôû thaønh moät con ngöôøi hoaøn
toaøn khaùc vôùi con ngöôøi cuûa toâi tröôùc ñaây. Toâi vaãn tin raèng Chuùa hieän höõu vaø nghe thaáu lôøi
caàu xin cuûa toâi. Nhieàu naêm sau ñoù, toâi vaãn chöa keå cho ai nghe caâu chuyeän cuûa mình. Toâi
vaãn coøn ôû trong traïi vaø neáu toâi keå cho ai ñoù nghe caâu chuyeän veà baàu trôøi vaø nhöõng aùng maây
ñoåi maøu, hay vieäc toâi ñaõ troø chuyeän vôùi Chuùa ra sao, coù leõ toâi seõ chaúng bao giôø ñöôïc ra traïi
nöõa. Nhöng caûm giaùc mình vaãn coøn ñöôïc quan taâm ñaõ ôû cuøng toâi suoát möôøi taùm naêm sau
ñoù. Beân caïnh nieàm tin vaøo ñaáng toái cao, baûn thaân toâi ñaõ noã löïc thöïc söï ñeå töï cöùu mình. Vaø
sau ñoù Shane maát.
Toâi nghó raát nhieàu. Neáu baïn töøng bò maát ngöôøi thaân, toâi nghó baïn cuõng seõ caûm nhaän
ñöôïc nhöõng ñieàu nhö toâi caûm nhaän maø thoâi. Ngöôøi ta vaãn noùi raèng maát con laø noãi ñau lôùn
nhaát. Toâi cuõng caûm thaáy nhö vaäy, vaø moät laàn nöõa toâi laïi ñaùnh maát nieàm tin vaøo Thieân
Chuùa.
Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu muoán mình laø ngöôøi ñaëc bieät cuûa ai ñoù. Toâi thì chöa bao giôø
coù ñöôïc ñieàu naøy cho ñeán khi toâi ñöôïc ñieàu trò vaøo naêm 1973.
“Chuùa khoâng mang Shane cuûa chò ñi ñaâu” - nhieàu ngöôøi ñaõ an uûi toâi khi toâi chia seû
caûm xuùc cuûa mình. “Coù leõ Chuùa khoâng laøm theá thaät, nhöng Ngaøi coù theå ngöøng tai naïn cuûa
Shane laïi neáu Ngaøi muoán, taïi sao Ngaøi khoâng laøm ñieàu ñoù?”. Chaúng ai coù theå thay ñoåi suy
nghó naøy cuûa toâi.
Toâi maát caûm giaùc raèng mình ñöôïc che chôû nöõa. Vôùi toâi, ngöôøi ñöôïc che chôû laø ngöôøi
duø ñoái dieän vôùi caùi cheát nhöng vaãn thoaùt cheát, hoaëc duø laâm troïng beänh,nhöng vaãn coù theå
hoài phuïc. Chæ coù nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy môùi ñuùng vôùi caûm giaùc ñöôïc che chôû laø nhö theá
naøo.

Isaac vaø toâi soáng trong cuøng moät khu nhaø. Toâi ôû caên beân traùi, coøn Isaac ôû caên phía
caàu thang beân döôùi. Gia ñình Isaac ñeán töø Israel. Isaac chuyeån ñeán soáng ôû ñaây khi anh aáy
19 tuoåi. Anh aáy ñaõ laäp gia ñình vaø ly hoân hai laàn. Anh aáy laøm ngheà kinh doanh vaø coâng
vieäc kinh doanh cuûa anh aáy khaù phaùt ñaït. Giôø thì anh aáy ñaõ lôùn tuoåi vaø thích cuoäc soáng beân
bieån nhö hieän taïi.

17
 Cuõng nhö Isaac, ñöôïc soáng gaàn bieån luoân laø nieàm yeâu thích cuûa toâi. Nhieàu naêm lieàn,
toâi thöôøng laùi xe doïc theo con ñöôøng bôø bieån, thaàm nghó ñaây chính laø nôi toâi mô öôùc. Toâi
bieát mình chaúng coù ñuû tieàn ñeå mua nhaø neân cuõng khoâng maáy baän taâm. Roài moät ngaøy, moät
ngöôøi phuï nöõ xuaát hieän vaø baø ta muoán baùn caên hoä cuûa mình. Baø aáy caàn tieàn gaáp, caên hoä laïi
naèm ngay treân con ñöôøng maø toâi vaãn ao öôùc ñöôïc soáng ôû ñoù. “Chaéc heát caùch roài” - toâi noùi
khi nghe ñeán giaù cuûa caên hoä - “ñieàu ñoù thaät khoù trôû thaønh hieän thöïc”. Nhöng roài toâi cuõng coá
gaéng mua ñöôïc caên hoä ñoù. Sau khi coù noù, cuoäc soáng quaù chaät vaät khieán toâi phaûi nghó ñeán
chuyeän baùn noù ñi. “Caäu khoâng muoán ôû ñoù sao?”- moät ngöôøi baïn hoûi toâi. “Caên hoä naøy ñeán
vôùi toâi nhö moät moùn quaø cuûa Thöôïng ñeá”, nghó ñeán ñoù, toâi töø boû yù ñònh baùn noù; vaø giôø ñaây
noù trôû thaønh nôi truù nguï eâm ñeàm cuûa toâi.
Vaøo toái hoâm tröôùc khi Shane maát, toâi ñaõ gaàn nhö thoûa thuaän xong vieäc mua moät caên
hoä môùi. Nhöng roài Shane maát ñi, nhieàu naêm sau ñoù toâi khoâng coøn nghó ñeán chuyeän naøy nöõa.
Toâi trôû thaønh keû ôû troï. Thaâm taâm toâi muoán mua moät caên nhaø coù lieân heä ñeán caùi cheát cuûa
con trai mình. Maõi ñeán khi kyù tôø hôïp ñoàng mua caên hoä beân bôø bieån, tay toâi boãng nhieân run
leân, maét toâi nhoøa nöôùc - “Chuyeän gì vaäy nhæ?” - Toâi thaàm nghó. Vaø roài toâi nhaän ra raèng toâi
töøng sôï, khoâng daùm mua caên nhaø naøy trong nhieàu naêm chæ vì toâi nghó raèng toâi seõ laïi maát ñi
ai ñoù nöõa.
Toâi treo moät caùi tuùi may maén cuûa ngöôøi Do Thaùi leân cöûa khi chuyeån ñeán caên hoä
môùi. Toâi khoâng phaûi ngöôøi Do Thaùi, nhöng toâi caàn ñeán söï may maén. Moät ngöôøi ñaøn oâng
cao lôùn, maûnh khaûnh maëc ñoà bôi ñi ngang qua vaø chaøo toâi.
- Toâi laø Isaac. - OÂng aáy môû lôøi tröôùc. - Toâi soáng ôû caïnh ñaây. Toâi raát vui vì baø cuõng
soáng ôû ñaây. Chaøo möøng baø ñeán khu nhaø naøy!
Isaac vaø toâi ñi daïo moät laùt. Roài toâi ngoài vaøo maøn hình maùy tính, coá gaéng baét tay vaøo
vieát moät ñieàu gì ñoù. Isaac ñi ngang qua vaø nhìn vaøo cöûa soå nhaø toâi. “Baø ñang baän aø?” - OÂng
aáy gaàn nhö heùt leân qua cöûa kính. “Vaâng” - Toâi noùi. “Toâi caàn noùi chuyeän” - oâng aáy naøi næ.
Roài oâng aáy ñöùng tröôùc cöûa chính vaø ñôïi cho ñeán khi toâi môû cöûa. Chuùng toâi trôû thaønh nhöõng
ngöôøi baïn laùng gieàng. Chæ coù ba chuùng toâi soáng trong khu nhaø naøy, vì theá chuùng toâi coù moái
quan heä khaù thaân thieát. Isaac thöôøng ñöa ra moïi chuyeän, vaø hoûi yù kieán toâi. Neáu ñoù laø moät
vieäc khoâng lieân quan gì ñeán toâi, toâi thöôøng ñoàng yù vôùi oâng aáy.
Moät ngaøy noï, khi ngöôøi quaûn gia vaø toâi ñang lau doïn ga-ra, chuùng toâi tìm thaáy moät
thuøng saùch Nhöõng baøi hoïc cuûa Tình yeâu, quyeån saùch ñaàu tieân toâi vieát sau caùi cheát cuûa con
trai toâi. Toâi ñaõ mua chuùng töø nhaø xuaát baûn. Ñoù laø moät quyeån saùch khoù vieát, caøng khoù ñeå
ñoïc. Noù khieán ngöôøi ñoïc phaûi khoùc. Toâi ñaõ noùi vôùi phía nhaø xuaát baûn “Chaúng coù ai muoán
ñoïc quyeån saùch veà caùi cheát cuûa moät ñöùa treû caû”. Nhöng hoï ñoäng vieân toâi raèng: “Haõy vieát
ñi”.
- Chuùng ta laøm gì vôùi nhöõng quyeån saùch naøy ñaây? - Ngöôøi quaûn gia hoûi toâi.
- Laøm baát cöù ñieàu gì chò muoán! - Toâi noùi. - Noù laø cuûa chò ñaáy!

Isaac keå raèng naêm oâng aáy ñöôïc chaån ñoaùn bò ung thö vaø ngöôøi vôï sau ly dò vôùi oâng
thaät kinh khuûng. Ñoù laø nhöõng bieán coá chaúng deã gì vöôït qua. Ñaàu tieân, oâng nhaän ñöôïc baûn
xeùt nghieäm raèng oâng bò ung thö gan vaø caàn phaûi gheùp gan. Cuoäc phaãu thuaät gheùp taïng voâ
cuøng phöùc taïp. Khaép ngöôøi oâng ñaày caùc oáng daãn. Sau cuoäc phaãu thuaät, oâng bò vieâm phoåi.
Loaïi thuoác hoï ñöa oâng uoáng ñeå chöõa beänh phoåi laïi khieán oâng bò ñieác. OÂng phaûi maát khoaûng
moät naêm ñeå hoïc caùch ñoïc yù nghóa töø hình daùng maáp maùy cuûa moâi. Nhöõng ñieàu oâng aáy laøm

18
ñöôïc baây giôø gioáng nhö moät pheùp maøu, duø raèng chæ laø nhöõng vieäc nho nhoû nhö vieäc coù theå
duøng nhaø veä sinh thay vì phaûi ñeo moät caùi tuùi beân mình. Baùc só noùi raèng hoï phaûi phaãu thuaät
laàn nöõa ñeå traùnh chöùng traøo ngöôïc thöïc phaåm töø daï daøy cuûa oâng. Nhöng phaãu thuaät nöõa
cuõng coù nghóa laø oâng laïi phaûi ôû beänh vieän vaø phaûi maát moät thôøi gian daøi môùi coù theå hoài
phuïc. Isaac ñaõ quaù ñuoái söùc sau ca gheùp gan, oâng khoâng muoán phaûi moå nöõa. Laàn naøy thì
oâng thöïc söï thaáy hoang mang vaø lo laéng.

Roài Isaac phaûi naèm treân giöôøng caû ngaøy. Laàn naøy, baùc só ñaët moät thieát bò vaøo tai oâng
ñeå oâng coù theå nghe nhöõng aâm thanh caên baûn nhaát. OÂng gaàn nhö coù theå nghe tieáng soùng voã
vaøo bôø. Vôùi kyù öùc veà tieáng soùng bieån, aâm thanh yeáu ôùt maø oâng nghe ñöôïc gioáng nhö moät
khuùc nhaïc môû ñaàu. Quaõng thôøi gian ñieàu trò ôû beänh vieän, oâng baét ñaàu laøm thô. OÂng vieát
nhöõng baøi thô baøy toû söï bieát ôn gia ñình, roài thô veà cuoäc ñôøi mình. OÂng töï xem mình chæ
nhö moät phaàn cuûa tröôùc kia, nhöng vaãn nghó mình laø moät ngöôøi may maén. “Ñoâi khi toâi queân
raèng mình ñang soáng baèng laù gan cuûa ai ñoù” - oâng taâm söï. “Thænh thoaûng toâi cuõng queân
luoân caùc oáng daãn loøng thoøng naøy vaø cuõng queân raèng mình bò ñieác”. Isaac ñaõ tìm laïi ñöôïc
moät phaàn con ngöôøi cuûa oâng aáy tröôùc ñaây, moät phaàn maø chuùng ta khoâng theå ñaùnh maát.
Isaac ñaõ phaûi chieán ñaáu vôùi baûn thaân ñeå tieáp tuïc soáng. Con caùi cuûa oâng ñeàu ñaõ
tröôûng thaønh vaø luoân muoán coù oâng beân caïnh. Baûn tính cuûa Isaac voán khoâng bao giôø chòu
ñaàu haøng soá phaän. Suoát cuoäc ñôøi mình, ngay töø khi coøn laø moät ñöùa treû ôû Israel, Isaac luoân laø
moät ngöôøi duõng caûm. Vaø sau naøy cuõng vaäy, oâng aáy luoân laøm taát caû ñeå hoài phuïc, ñeå ñöôïc ñi
daïo duø chæ laø moät quaõng ñöôøng ngaén thoâi. OÂng aáy caûm thaáy vui khi coù theå ngoài daäy vaø ñi
khaép nhaø.
Ngöôøi quaûn gia nhaø oâng ñöa cho oâng moät quyeån saùch. Baø aáy coù noù töø ngöôøi quaûn
gia cuûa gia ñình beân caïnh. OÂng aáy ñaõ ñoïc xong quyeån saùch ngay trong ngaøy hoâm aáy. OÂng
ñaõ coá nguû, nhöng khoâng theå khoâng nghó veà cuoán saùch ñoù. OÂng ñaõ traûi qua raát nhieàu thöû
thaùch, vaø luùc naøy ñaây boãng nhieân oâng caûm thaáy mình ñöôïc che chôû.

Toâi phaûi naèm lieät giöôøng haøng thaùng trôøi. Löng toâi ñau buoát. Toâi ñöôïc ñöa ñi phaãu
thuaät taän Ñöùc ñeå caùc baùc só ñöa vaøo ngöôøi toâi hai ñóa ñeäm ôû xöông soáng. Nhöõng caùi ñóa
ñeäm nhaân taïo naøy laø cô hoäi duy nhaát ñeå toâi duy trì moät cuoäc soáng bình thöôøng. Toâi chôït
nghó ñeán Isaac - ngöôøi haøng xoùm cuûa toâi vaø nhöõng ñieàu oâng aáy phaûi traûi qua: gheùp gan,
soáng gaàn moät naêm trong beänh vieän vôùi nhöõng oáng daãn, tuùi ñeo khaép ngöôøi. Vaø bi kòch nhaát
laø oâng aáy khoâng coøn nghe ñöôïc nöõa. Toâi ngöôõng moä yù chí vaø söï quyeát taâm giaønh laïi söï
soáng cuûa oâng aáy. Toâi ñeán thaêm Isaac khi oâng aáy töø beänh vieän veà. OÂng aáy khoe vôùi toâi
nhöõng baøi thô oâng ñaõ vieát trong suoát thôøi gian ôû ñoù. Ñieàu aáy khieán toâi khoâng khoûi ngaïc
nhieân. Toâi ñoïc thô cuûa oâng - nhöõng baøi thô traøn ñaày caûm xuùc ñöôïc vieát töø nhöõng gì raát thöïc,
raát thaám thía. Isaac noùi raèng moät ngaøy naøo ñoù, oâng laïi coù theå ñi daïo. Toâi thì khoâng chaéc
laém veà ñieàu naøy. Vaøo dòp leã Giaùng sinh vôùi toâi, vaø leã Hanukkah vôùi oâng aáy, toâi göûi cho oâng
aáy moät taám thieäp vôùi lôøi nhaén: “OÂng chính laø nguoàn ñoäng vieân lôùn lao maø toâi coù ñöôïc. Caûm
ôn vì oâng ñaõ mang ñeán cho toâi nieàm tin vaø söï can ñaûm”.
Isaac thaät söï haïnh phuùc vì oâng aáy laïi ñöôïc soáng.
Baát cöù khi naøo toâi caûm thaáy thöông caûm cho chính mình, nhöõng yù nghó veà Isaac laïi
hieän veà vaø tieáp theâm söùc maïnh cho toâi. Nhöng luùc naøy ñaây coù leõ ñieàu aáy khoâng coøn giuùp

19
ñöôïc gì cho toâi nöõa. Toaøn thaân toâi nhöùc nhoái. Beänh taät haønh haï toâi töø nhieàu thaùng nay. Duø
ñaõ tìm ñeán nhöõng baùc só gioûi nhaát, nhöng chaúng ai trong soá hoï coù theå laøm dòu bôùt côn ñau
cuûa toâi. Chaúng ích gì. Ñoù cuõng laø khoaûng thôøi gian teä nhaát trong naêm, gaén lieàn vôùi sinh nhaät
vaø ngaøy maát cuûa Shane. Moät söï truøng hôïp kyø laï. Beänh taät vaø noãi nhôù Shane khieán toâi caøng
theâm ñau ñôùn. Toâi caûm thaáy con trai mình chæ môùi ra ñi thoâi, trong khi thöïc teá maát maùt aáy
xaûy ra caùch ñaây ñaõ möôøi boán naêm.
Toâi ngoài treân chieác gheá daøi, laëng ngaém nhöõng taám hình cuûa Shane. Coù taám, con trai
toâi quyø goái, maëc chieác aùo theå thao maøu xanh vôùi quaû boùng trong tay. Taïi sao toâi ñaõ khoâng
ñi xem thaèng beù thi ñaáu nhieàu hôn nhæ? Chaéc chaén toâi seõ laøm theá neáu toâi bieát raèng con trai
mình saép ñi xa maõi maõi. Coøn ñaây laø taám hình thaèng beù ñaõ taëng toâi trong Ngaøy cuûa Meï cuoái
cuøng cuûa noù. Baïn beø noù laáy ñaây laø taám hình ñeå töôûng nhôù noù. Toâi ñoát nhöõng caây neán xung
quanh moät voøng hoa töôi, xem ñaây nhö moät caùch ñeå töôûng nhôù ñeán ngaøy sinh vaø ngaøy maát
cuûa con trai. Hai söï kieän lieàn keà nhau khieán toâi quaù ñoãi ñau loøng. Toâi bieát laø Shane khoâng
thích thaáy toâi khoùc. Thaèng beù luoân muoán toâi ñöôïc vui veû vaø haïnh phuùc.
Sau khi Shane maát, noãi ñau cuûa toâi nhö caøng choàng chaát khi nhöõng tin xaáu khaùc cöù
doàn daäp ñeán. Ñaàu tieân laø toâi bieát tin mình bò nhieãm vieâm gan sieâu vi C. Phaûi maát hai naêm
sau toâi môùi laáy laïi ñöôïc thaêng baèng vaø quyeát ñònh chung soáng vôùi noù. Khi cuoäc soáng cuûa toâi
daàn trôû laïi bình thöôøng thì löng toâi laïi coù vaán ñeà. Toâi thaät söï suy suïp. “Neáu cuoäc ñôøi muoán
huûy hoaïi toâi thì noù ñaõ laøm ñöôïc roài ñaáy” – Toâi thaàm nghó.
Ñoâi luùc toâi caûm thaáy giaän Chuùa, bôûi nhöõng gì toâi phaûi chòu khoâng chæ laø noãi ñau maát
maùt maø coøn laø caûm giaùc coâ ñoäc giöõa caùi theá giôùi roäng lôùn naøy. Toâi ñaõ phaûi naèm treân chieác
gheá naøy quaù laâu do nhöõng côn ñau haønh haï. Trong toâi laø caûm giaùc laïc loõng, chaúng coøn thaáy
moät ai thaân quen beân caïnh. Tính khí toâi trôû neân thaát thöôøng…
Coác, coác, coác.
Coù tieáng goõ cöûa. Luùc naøy maét toâi söng ñoû vì khoùc, göông maët toâi nhoøa nöôùc maét.
Toâi chaúng muoán ai nhìn thaáy mình luùc naøy caû. Toâi laáy tay aùo queät nöôùc maét.
Tieáng goõ cöûa laïi vang leân. Toâi ra môû cöûa. Isaac - ñuùng laø oâng aáy. OÂng aáy ñang ñöùng
tröôùc cöûa nhaø toâi, treân ngöôøi ñaày nhöõng tuùi vaø daây nhôï lænh kænh. “OÂng ñi ñöôïc roài ö?” - Toâi
reo leân tröôùc maët oâng aáy vaø oâng coù theå ñoaùn ñöôïc toâi ñang noùi gì. “Toát quaù!” - Toâi laïi noùi
tieáp.
Isaac cuõng caûm thaáy töï haøo veà chính mình. OÂng noùi vôùi toâi raèng oâng ñaõ coù theå ñi laïi
ñöôïc. Toâi daãn oâng vaøo phoøng khaùch. Toâi chaúng bieát phaûi laøm gì cho oâng vaø môù daây doïc
ngang treân ngöôøi oâng.
- Coù phaûi ñaây laø laàn ñaàu tieân oâng ñi laïi ñöôïc khoâng? OÂng thaáy oån chöù?
OÂng aáy noùi raát to, nhö caùch nhöõng ngöôøi ñieác thöôøng laøm vì hoï khoâng theå nghe
gioïng noùi cuûa chính hoï:
- Ngöôøi quaûn gia ñöa cho toâi moät quyeån saùch. Quaûn gia cuûa baø ñaõ ñöa noù cho baø aáy.
Toâi vöøa ñoïc xong vaø khoâng theå chôïp maét. Toâi khoâng bieát raèng baø ñaõ maát ñöùa con trai. Toâi
xin loãi veà söï voâ taâm cuûa mình
OÂng Isaac ñöùng ñoù, loaïng choaïng, nöôùc maét chaûy daøi treân maù.
- Toâi ñaõ traûi qua raát nhieàu noãi ñau nhöng noãi ñau maát con thì chöa bao giôø! Caùc con
toâi vaãn soáng khoûe maïnh. Toâi khoâng theå nguû ñöôïc. Toâi phaûi sang ñaây ñeå gaëp baø vaø muoán
trao cho baø moät caùi oâm ñoàng caûm. – OÂng giaûi thích.

20
 Vôùi môù daây daét díu treân ngöôøi, oâng ñöa caùnh tay gaày yeáu leân vaø oâm toâi thaät nheï.
Toâi caûm thaáy moät ñieàu gì ñoù thaät kyø dieäu khi chaïm vaøo caùnh tay oâng! “Neáu oâng aáy coù theå
hoài phuïc vaø ñi laïi ñöôïc thì taïi sao toâi laïi khoâng maïnh meõ leân ñeå choáng choïi vôùi caên beänh cuûa
mình?” – Toâi töï hoûi. Chuùng toâi xöùng ñaùng ñöôïc höôûng moät cuoäc soáng bình yeân, cho duø
chuùng toâi phaûi traûi qua chuyeän gì ñi nöõa.

21
 4

KHI BAÏN BÒ BEÄNH TAÄT

Beänh taät khoâng chæ laøm baïn ñau ñôùn veà theå xaùc maø coøn khieán baïn deã rôi vaøo caûm
giaùc coâ ñôn. Nhieàu khi cuoäc ñôøi ñöa ñaåy baïn ñeán nhöõng nghòch caûnh maø tröôùc ñoù chöa bao
giôø baïn nghó raèng noù seõ xaûy ñeán vôùi mình. Nhöõng baát haïnh lieân tieáp khieán baïn thaát voïng,
tuûi thaân, caûm thaáy mình nhö ñang bò moät ñaáng voâ hình naøo ñoù tröøng phaït. Nhöng, chính luùc
phaûi chòu ñau ñôùn laø luùc baïn thöïc söï ñoái maët vôùi cuoäc ñôøi. Moät luùc naøo ñoù, moät gioïng noùi
beân trong con ngöôøi baïn leân tieáng raèng haõy vöõng tin vaøo cuoäc soáng. Chính tieáng noùi aáy seõ
daãn ñöôøng chæ loái cho baïn, giuùp baïn coù theâm nghò löïc vaø loøng can ñaûm ñeå vöôït qua nhöõng
thöû thaùch töôûng nhö khoâng theå.
Tröôùc nhöõng noãi ñau maát maùt phaûi chòu, khoâng ít ngöôøi trôû neân nghi ngôø vaø maát
nieàm tin vaøo cuoäc soáng. Nhöng, beân caïnh ñoù cuõng coù khoâng ít ngöôøi ñaõ bieán noãi ñau thaønh
ñoäng löïc giuùp ñôõ ngöôøi khaùc. Vôùi toâi, sau khi maát con trai, toâi nhìn moïi ngöôøi baèng traùi tim
roäng môû hôn vaø thaáy ñöôïc söï quyù giaù cuûa nhöõng giaây phuùt cha meï vaø con caùi ñöôïc soáng
beân nhau. Toâi cuõng luoân coá gaéng giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi maát phöông höôùng trong cuoäc soáng,
ñoäng vieân vaø ñoàng haønh cuøng hoï. Thöôøng thì cuoäc ñôøi chaúng bao giôø traûi thaûm saün cho
chuùng ta ñi. Coù ôû trong noãi ñau, con ngöôøi môùi thöïc söï hieåu, caûm thoâng vaø bieát chia vôùi noãi
ñau cuûa ngöôøi khaùc. Ñaây cuõng chính laø thoâng ñieäp maø caâu chuyeän sau muoán nhaén göûi.

Mark Mintzer laø ngöôøi yeâu thích moân nhaûy duø, ngoaøi ra anh coøn laø vaän ñoäng vieân
boùng roå, tennis, boùng chuyeàn vaø boùng ñaù. Laø giaùm ñoác moät Trung taâm tö vaán tin hoïc, möùc
thu nhaäp cuûa Mark raát khaù, ñuû ñeå vôï anh - Diane chæ caàn ôû nhaø chaêm soùc con caùi trong suoát
möôøi taùm naêm. Mark khoâng chæ töôi cöôøi moãi khi anh nhaûy duø thaønh coâng maø anh coøn luoân
vui veû vì ñaõ coù moät ngöôøi vôï ñaùng yeâu, ba ñöùa con tuyeät vôøi vaø coù theå taän höôûng cuoäc soáng
moät caùch ñaày ñuû nhaát.
Vaøi naêm tröôùc, Mark thöôøng chôi boùng roå vaøo saùng Chuû nhaät vaø chôi tennis vaøo
chieàu thöù ba. Nhöng sau ñoù ít laâu, anh khoâng thöôøng xuyeân chôi theå thao ñöôïc nöõa. Anh
ñeán gaëp baùc só vaø ñoùn nhaän tin xaáu. Hai ñóa ñeäm ôû coät soáng cuûa anh bò phoàng leân, baùc só
yeâu caàu anh phaûi ngöøng ngay vieäc chôi theå thao.
Nhöõng gì Mark caûm nhaän sau ñoù laø moät cuoäc soáng tuø tuùng. Khoâng ñöôïc chôi theå
thao, vôùi anh, chaúng khaùc naøo vieäc maát cô hoäi coù ñöôïc caûm giaùc töï do vaø saûng khoaùi. Roài
Mark haønh ñoäng nhö baát kyø ngöôøi ñam meâ nhaûy duø, leo nuùi, boùng ñaù vaø boùng roå naøo khaùc
vaãn laøm, ñoù laø khoâng tin lôøi baùc só. Anh tìm ñeán moät baùc só khaùc - moät baùc só phaãu thuaät
chænh hình, ngöôøi thöôøng ñi nhaûy duø vôùi anh. “Anh phaûi ngöøng baát cöù moân theå thao naøo,
neáu khoâng thì ñóa ñeäm ôû löng anh seõ chòu aûnh höôûng raát xaáu” - baùc só phaãu thuaät chænh hình
cho bieát. “Haõy soáng cuoäc soáng cuûa mình, nhöng caàn soáng sao cho khoân ngoan. Neáu vieäc
anh ñang laøm khieán coät soáng cuûa anh trôû neân teä hôn thì haõy döøng laïi. Haõy choïn nhöõng vieäc
vöøa söùc vaø vui soáng. Chaúng ai trong chuùng ta bieát ñöôïc roài cuoäc ñôøi seõ mang laïi nhöõng gì,
vaäy thì haõy vui soáng ñi”.

22
 Nhöõng moân theå thao ñoøi hoûi di chuyeån nhieàu nhö boùng chuyeàn vaø boùng roå laøm Mark
ñau, vì vaäy anh taïm gaùc chuùng sang moät beân. Trong möôøi naêm sau ñoù, Mark hoïc caùch soáng
khoân ngoan hôn cho tôùi ngaøy anh phaûi nhaäp vieän vì tai naïn xe hôi. “Chæ laø tai naïn nhoû
thoâi”, anh nghó thaàm. Anh caûm thaáy löng mình raát ñau vì phaûi traûi qua hai cuoäc phaãu thuaät
sau ñoù. Vôùi Mark, ngaøy 19/8/1997 laø ngaøy khoâng bao giôø anh queân ñöôïc. Ñoù laø ngaøy anh bò
tai naïn vaø tai naïn naøy ñaõ laøm thay ñoåi toaøn boä cuoäc ñôøi coøn laïi cuûa anh.
Sau khi tai naïn xaûy ra, Mark khoâng theå ñeán coâng ty ñöôïc nöõa. Vôï anh - Diane phaûi
ñi laøm sau khi hoaøn taát khoùa hoïc laøm y taù. Nhieàu naêm sau, Mark tìm thaáy moät laù thö maø
Diane vieát cho coâ con gaùi möôøi saùu tuoåi cuûa hoï, nhôø theá anh hieåu ñöôïc ngöôøi vôï can ñaûm
cuûa mình ñaõ caûm thaáy theá naøo trong suoát thôøi gian ñoù. Coâ aáy ñaõ quaù söùc chòu ñöïng vaø
khoâng bieát mình coøn phaûi soáng nhö theá naøy trong bao laâu nöõa. Mark hieåu raèng khoâng chæ
mình anh chòu ñau ñôùn maø caû gia ñình anh cuõng phaûi chòu ñöïng nghòch caûnh naøy. Diane
vieát.
“Meï caûm thaáy meät moûi vaø quaù söùc con aï. Thaät khoâng deã daøng gì khi phaûi chaêm soùc
caùc beänh nhaân trong beänh vieän suoát möôøi hai giôø ñoàng hoà, sau ñoù laïi voäi vaõ trôû veà nhaø – nôi
cuõng coù moät ngöôøi ñau oám ñang chôø ñôïi. Meï mong con haõy luoân ôû beân caïnh cha. Haõy baøy toû
loøng yeâu thöông vaø kính troïng ñoái vôùi cha, con nheù. Cha cuõng raát yeâu con. Cha muoán daïy
con laùi xe nöõa ñaáy. Chuùng ta caàn coù moät taøi xeá khaùc roài. Meï khoâng bieát phaûi maát bao laâu nöõa
cha con môùi coù theå laùi xe ñöôïc. (Ñöøng noùi vôùi cha keûo cha buoàn con aï). Cha vaãn giöõ trong
loøng giaác mô ñöôïc ñaù boùng, nhöng meï nghó neáu may maén thì cha chæ coù theå ñi laïi ñöôïc thoâi…
Meï xin loãi vì meï ñaõ meät moûi vaø caùu gaét, nhöng ñoù laø caûm giaùc thöïc söï cuûa meï luùc naøy. Coâng
vieäc ôû beänh vieän ñaày aùp löïc. Meï phaûi taát baät lo cho söùc khoûe vaø tính maïng cuûa nhieàu ngöôøi
khaùc. Con coù theå töôûng töôïng ñöôïc caûm giaùc cuûa cha khi cha nghó raèng mình khoâng coøn giuùp
gì ñöôïc cho gia ñình khoâng? Khi meï nhaän ra raèng cha con khoâng theå ñi laøm trôû laïi nöõa, meï
caûm thaáy voâ cuøng lo sôï. Ai seõ giuùp chuùng ta ñaây? Lieäu coù ai ñoàng yù nhaän meï vaøo laøm khoâng?
Lieäu meï coù coøn ñuû naêng löïc ñeå laøm moät y taù khoâng? Meï ñaõ hoïc hoûi vaø vöôït qua taát caû nhöõng
ñieàu ñoù. Ngay caû baây giôø neáu cha con coù theå ñi laøm laïi ñöôïc, meï cuõng seõ tieáp tuïc coâng vieäc
cuûa mình. Meï khoâng muoán laïi phaûi traûi qua caûm giaùc mình khoâng theå nuoâi noåi baûn thaân nöõa.
Meï ñaõ cho con tình yeâu, söï ñoäng vieân trong suoát nhöõng naêm qua vaø thaät nhieàu kyû nieäm ñeïp
cuøng gia ñình ta… Giôø laø luùc meï caàn ñeán tình yeâu vaø söï ñoäng vieân cuûa con ñaáy, con yeâu”.
Hai cuoäc phaãu thuaät ôû chaân khieán Mark caûm thaáy khoûe hôn, nhöng löng anh thì ngaøy
caøng ñau. Moät baùc só töø choái phaãu thuaät löng cho anh vì oâng aáy cho raèng khaû naêng thaønh
coâng chæ ôû möùc 50/50. Moät baùc só khaùc laïi ñaûm baûo vôùi Mark tyû leä thaønh coâng ñeán 90% vaø
chaéc chaén anh seõ khoâng phaûi chòu ñau ñôùn nöõa. Mark keå chuyeän naøy cho ngöôøi thôï vaãn söûa
oáng nöôùc cho gia ñình anh nghe, raèng cuoái cuøng anh ñaõ tìm thaáy baùc só coù theå cöùu chöõa cho
mình. Ngöôøi thôï hoûi teân cuûa vò baùc só noï. Khi Mark vöøa noùi teân cuûa oâng ta, ngöôøi thôï laäp
töùc phaûn öùng ngay: “Haén laø teân bòp bôïm ñaáy. Chính haén ñaõ laøm beänh ñau löng cuûa vôï toâi
trôû neân traàm troïng hôn”.
Vieäc naøy khieán Mark nhaän ra moät ñieàu quan troïng. Tröôùc giôø, anh luoân nghó baùc só
laø nhöõng ngöôøi bieát taát caû vaø hoï seõ noùi cho anh chính xaùc moïi khaû naêng chöõa trò. Nhöng giôø
thì anh nhaän ra, anh khoâng theå trao cuoäc soáng cuûa baûn thaân cho ngöôøi khaùc. Anh caàn coù
traùch nhieäm vaø hieåu bieát veà caên beänh cuûa chính mình. Anh coù theå nhôø caùc baùc só tö vaán,
nhöng söùc khoûe cuûa anh laø do anh löïa choïn. Ñieàu caàn thieát luùc naøy laø anh phaûi coù ñöôïc

23
thoâng tin ñaày ñuû, chính xaùc veà caên beänh mình maéc phaûi ñeå bieát ñöôïc ñaâu laø quyeát ñònh toát
nhaát cho baûn thaân.
Anh baét ñaàu tìm kieám caùc phöông phaùp chöõa trò treân maïng. Taïi moät dieãn ñaøn söùc
khoûe, anh gaëp ñöôïc nhöõng ngöôøi cuøng caûnh ngoä. Hoï trao ñoåi veà vieäc neân ñeán baùc só naøo vaø
traùnh ñeán baùc só naøo ñeå khaùm, roài thoâng tin veà nhöõng coâng ngheä tieân tieán nhaát coù lieân quan
ñeán caên beänh cuûa hoï, nhöõng bieán chöùng coù theå xaûy ra. Ñieàu quan troïng nhaát laø coäng ñoàng
nhöõng ngöôøi maéc beänh coät soáng treân maïng hieåu veà caên beänh cuûa anh roõ hôn ai heát. ÔÛ ñoù
Mark ñöôïc chaøo ñoùn vaø bieát theâm nhieàu thoâng tin quan troïng.
Ñaàu tieân, Mark noùi chuyeän vôùi caùc chuyeân gia treân maïng. Roài anh trôû thaønh moät
ngöôøi trong soá ñoù. Maëc duø anh chöa nhaän ra ñieàu naøy nhöng thöïc chaát anh ñang aâm thaàm
chuaån bò cho moät coâng vieäc môùi – ñoàng haønh cuøng nhöõng ngöôøi cuøng caûnh ngoä. Mark nghe
noùi ñeán moät phöông phaùp phaãu thuaät môùi goïi laø phöông phaùp ADR (thay theá ñóa ñeäm nhaân
taïo). Caùc ñóa ñeäm bò thoaùi hoùa ôû löng seõ ñöôïc thay baèng ñóa ñeäm nhaân taïo. Öu ñieåm cuûa
caùc ñóa ñeäm nhaân taïo naøy laø giuùp beänh nhaân laáy laïi söï linh hoaït cho vuøng löng moät caùch
nhanh choùng. Noù cuõng töông töï nhö phöông phaùp thay khôùp goái nhaân taïo. Maëc duø hieäu quaû
laâu daøi vaãn coøn phaûi chôø phaûn hoài töø caùc beänh nhaân, song phöông phaùp naøy coù tính naêng öu
vieät hôn caùc phöông phaùp cuõ. Caùc baùc só ñaõ coâng boá phöông phaùp ADR naøy töø naêm 1989 taïi
Ñöùc. Ñeán naêm 2002, keát quaû vaãn ñang ñöôïc nghieân cöùu taïi Hoa Kyø vaø ñang chôø ñeå ñöôïc
FDA coâng nhaän chính thöùc.
Mark töøng nghe noùi veà phöông phaùp phaãu thuaät ADR naøy töø hai naêm tröôùc - khi anh
ñang phaûi traûi qua cuoäc phaãu thuaät. Do thieáu thoâng tin, ban ñaàu Mark töø choái ñöôïc chöõa trò
theo phöông phaùp naøy vì moät ngöôøi phuï nöõ noùi vôùi anh raèng, muoán chöõa trò baèng ADR
beänh nhaân phaûi sang taän Ñöùc ñeå ñaët caùc ñóa ñeäm vaøo löng, sau ñoù ñeå gôõ ra, hoï phaûi sang
taän Phaùp. Khi Mark hoûi ngoaøi lyù do ñoù ra, coøn lyù do naøo khaùc khieán phöông phaùp naøy
khoâng phaûi laø löïa choïn toái öu hay khoâng thì ngöôøi phuï nöõ noï khoâng traû lôøi ñöôïc. Khi Mark
tìm hieåu caën keõ phöông phaùp ADR, keát quaû tìm ñöôïc khieán anh voâ cuøng phaán khích. Moïi
thöù hoaøn toaøn ngöôïc haún vôùi nhöõng gì ngöôøi phuï nöõ ñoù noùi. Caùc baùc só ñaõ ñaët ñóa ñeäm nhaân
taïo vaøo löng beänh nhaân ñang ñieàu trò taïi Ñöùc, nhôø ñoù coù nhieàu beänh nhaân tröôùc kia phaûi
ngoài xe laên ñaõ coù theå ñi laïi ñöôïc, ít nhaát laø ñi töø phoøng moå sang phoøng hoài söùc, vaøi ngöôøi
trong soá hoï cho bieát ñaây laø laàn ñaàu tieân hoï coù theå ñi laïi ñöôïc sau raát nhieàu naêm chæ ngoài
hoaëc naèm moät choã. Mark hoïc ñöôïc baøi hoïc thöù hai: caàn phaân bieät roõ tin ñoàn vaø söï thaät.
Khi thu thaäp thoâng tin treân maïng, baïn caàn phaûi bieát choïn loïc ñaâu laø nguoàn tin ñaùng
tin caäy. Haõy hoûi caùc beänh nhaân xem hoï laø ai, ôû ñaâu, beänh tình nhö theá naøo, vaø taïi sao hoï laïi
tham gia ñieàu trò baèng phöông phaùp naøy, roài kieåm tra tính xaùc thöïc trong caùc caâu traû lôøi cuûa
hoï. Thoâng thöôøng khi khoâng roõ nguoàn goác cuûa thoâng tin, hoï seõ noùi raèng hoï khoâng bieát hoaëc
hoï nghe thoâng tin naøy töø ai ñoù, vaø ngöôøi naøy laïi nghe ñöôïc töø moät ngöôøi khaùc nöõa. Tin ñoàn
deã lan ra nhöng khoâng neân tin vaøo noù hoaøn toaøn.
Mark muoán bieát moïi khaû naêng chöõa trò caên beänh cuûa mình ñeán ñaâu, phaãu thuaät ra
sao, ñóa ñeäm ñöôïc ñöa vaøo theá naøo, ñaâu laø ñieàu neân laøm vaø khoâng neân laøm… Anh göûi email
cho ngöôøi phuï traùch nhoùm phaãu thuaät ADR quoác teá. Sau khi loaïi tröø caùc moái nguy hieåm
cuõng nhö taùc duïng phuï töø vieäc phaãu thuaät, Mark quyeát ñònh seõ theo ñuoåi vieäc chöõa trò theo
phöông phaùp naøy. Do FDA chæ cho pheùp tieán haønh taïi Myõ caùc cuoäc phaãu thuaät thay moät ñóa
ñeäm, trong khi Mark caàn ñeán hai caùi, theá laø Mark vaø Diane quyeát ñònh bay sang Ñöùc. Vì
baûo hieåm khoâng thanh toaùn trong tröôøng hôïp naøy neân Mark phaûi theá chaáp caên nhaø ôû

24
California ñeå trang traûi chi phí cho cuoäc phaãu thuaät. Vaøo thaùng 9/2002 taïi Munich, caùc baùc
só ñaõ tieán haønh ñaët hai caùi ñóa ñeäm nhaân taïo vaøo löng Mark. Cuoäc phaãu thuaät dieãn ra thaønh
coâng, nhöng Mark khoâng thuoäc nhoùm ngöôøi coù theå ñi ngay töø phoøng moå ñeán phoøng hoài söùc.
Anh phaûi maát moät thôøi gian daøi môùi coù theå hoài phuïc.
Roài saùu tuaàn troâi qua, laàn ñaàu tieân sau ba naêm bò beänh taät haønh haï, Mark khoâng coøn
bò ñau nöõa. Ba tuaàn tieáp sau ñoù, anh duøng lieàu thuoác choáng suy nhöôïc cuoái cuøng. Côn ñau
döùt haún. “Toâi caûm thaáy moät cuoäc ñôøi môùi ñang ñeán vôùi toâi”- Mark noùi.
Vaøi thaùng sau, Mark baét ñaàu laøm ñöôïc nhieàu ñieàu hôn caû vieäc chôi boùng ñaù trôû laïi.
Anh baét ñaàu moät cuoäc ñôøi môùi. Cuøng vôùi vieäc khoûe maïnh trôû laïi, anh coøn trôû thaønh minh
chöùng ñieån hình trong moät hoäi nghò veà beänh coät soáng. Thay vì dieãn giaûi döïa treân soá lieäu
maøn hình maùy chieáu, anh laø moät nhaân chöùng soáng coù theå ñi laïi, chuyeän troø, tröôït tuyeát, ñaù
boùng sau khi traûi qua cuoäc phaãu thuaät theo phöông phaùp ADR. Moät Mark Mintzer thöïc söï
ñöôïc hoài sinh. Caùc ñóa ñeäm nhaân taïo coù taùc duïng toát. Caùc baùc só muoán nghe nhöõng ñieàu anh
noùi. Vaø nhöõng ngöôøi maéc beänh nhö anh tröôùc kia cuõng muoán nghe.
Taïi dieãn ñaøn treân maïng, Mark gaëp Melanie soáng ôû Canada. Sau naêm laàn phaãu thuaät
thaát baïi vaø möôøi chín naêm soáng trong noãi ñau beänh taät, coâ ñöôïc phaãu thuaät laàn nöõa nhöng
keát quaû chaúng thay ñoåi ñöôïc gì. Caùc baùc só khuyeân coâ haõy veà nhaø, duøng thuoác vaø coá gaéng
choáng choïi vôùi caên beänh. Vieäc ñi laïi cuûa Melanie heát söùc khoù khaên, thaäm chí coâ khoâng theå
töï ñi veä sinh ñöôïc. Caùc côn ñau khoâng heà thuyeân giaûm. Caùc baùc só cho raèng hoï khoâng theå
laøm gì hôn.
Bieát chuyeän cuûa Melaine, Mark muoán giuùp ñôõ coâ, anh khuyeân coâ khoâng neân töø boû
deã daøng nhö vaäy. Mark baét ñaàu hoûi han khaép nôi giuùp Melanie. Thoaït ñaàu caùc baùc só veà coät
soáng taïi Myõ khoâng muoán gaëp coâ aáy, nhöng vôùi söï kieân trì cuûa Mark, Melanie ñaõ coù moät
cuoäc heïn ñeå kieåm tra laïi beänh. Keát quaû laø coâ vaãn coøn hy voïng, tröôøng hôïp cuûa coâ coù theå
ñieàu trò ñöôïc.
Ñaây quaû laø söï ngaïc nhieân ñoái vôùi Melanie cuõng nhö vôùi caû giôùi y hoïc. Melanie trôû
thaønh khaùch haøng ñaàu tieân cuûa Mark. Möôøi taùm thaùng sau khi gaëp Mark, cuoái cuøng
Melanie ñaõ ñöôïc ñieàu trò theo phöông phaùp ADR. Thay vì phaûi gaén cuoäc ñôøi mình vôùi chieác
xe laên, giôø ñaây coâ ñaõ coù moät cuoäc soáng môùi. Coâ khoâng phaûi uoáng thuoác nöõa, coù theå ñi laøm,
chaïy nhaûy, khom löng, thaäm chí laø khieâu vuõ. Coâ aáy caûm ôn vì cuoäc phaãu thuaät nhö moät
pheùp maøu mang laïi cho coâ ñieàu kyø dieäu vaø cuõng caûm ôn vì söï giuùp ñôõ taän tình cuûa Mark.
Vieäc giuùp ñôõ caùc beänh nhaân coät soáng maát raát nhieàu thôøi gian, vì vaäy Mark phaûi tìm
caùch khaùc ñeå sinh soáng vaø tieáp tuïc coâng vieäc ñoù. Naêm 2004, Mark thaønh laäp Maïng löôùi
beänh nhaân toaøn caàu (Global Patient Network) taïi thung luõng Fountain, California. Töø ñoù ñeán
nay, anh ñaõ giuùp ñöôïc khoaûng 250 beänh nhaân coät soáng. Anh caøi ñaët caùc döõ lieäu y hoïc lieân
quan ñeán caên beänh naøy treân moät trang web taïi ñòa chæ www.globalpatientnetwork.com. Ñaây
cuõng laø nôi giuùp moïi ngöôøi coù theå lieân heä vôùi caùc baùc só trong vaø ngoaøi nöôùc vôùi möùc chi
phí raát thaáp.
“Moãi ngaøy toâi laïi lieân heä vôùi nhöõng ngöôøi ñang hoang mang vaø sôï haõi” - Mark cho
bieát. “Nhieàu ngöôøi trong soá hoï khoâng hieåu hoï ñang phaûi ñoái dieän vôùi ñieàu gì. Hoï cuõng
khoâng theå laøm vieäc. Cuoäc soáng tình duïc cuûa hoï haàu nhö khoâng coøn. Baïn beø, gia ñình, ñoàng
nghieäp vaø caû caùc baùc só khoâng hieåu ñöôïc hoï ñang phaûi traûi qua nhöõng gì. Hoï coù nhieàu
nguoàn thoâng tin ñoâi khi maâu thuaãn nhau töø caùc baùc só khaùc nhau. Ñoâi khi hoï khoâng ñöôïc

25
höôùng daãn ñaày ñuû veà nhöõng khaû naêng chöõa beänh hoaëc thoâng tin hoï nhaän ñöôïc laø thieáu
chính xaùc”.
Mark ñaõ giuùp nhieàu ngöôøi tìm ra ñöôïc phöông phaùp chöõa beänh phuø hôïp vaø coù quyeát
ñònh ñuùng ñaén. Anh saép xeáp nhöõng buoåi noùi chuyeän chuyeân ñeà veà coät soáng ñeå beänh nhaân
coù theå hoûi ñaùp tröïc tieáp vôùi baùc só. Mark coù moái quan heä roäng raõi vôùi caùc nhaø phaãu thuaät
coät soáng haøng ñaàu treân theá giôùi. Ñoâi khi anh ñi cuøng hoï ñeán caùc buoåi heïn phaãu thuaät, ñaëc
bieät laø nhöõng ca phaûi ñieàu trò ôû nöôùc ngoaøi, nhôø ñoù maø beänh nhaân khoâng phaûi ñi moät mình.
Coù nhöõng laàn, sau khi noùi chuyeän vôùi moät beänh nhaân coät soáng naøo ñoù, Mark gaùc
maùy vaø khoùc vì anh bieát raèng hoï khoâng coù nhieàu löïa choïn, trong khi nhöõng côn ñau thì
khoâng ngöøng haønh haï hoï. Khoâng ít laàn anh ñöôïc nhaän nhöõng lôøi caûm ôn töø caùc beänh nhaân
ñaõ ñöôïc chöõa khoûi nhö “Caûm ôn anh raát nhieàu. Giôø ñaây toâi ñaõ coù theå beá caùc chaùu cuûa mình
roài”, hoaëc “Caùm ôn anh. Toâi vöøa ñi thuyeàn cuøng choàng mình laàn ñaàu tieân sau nhieàu naêm”,
hoaëc ñôn giaûn laø “Giôø ñaây, toâi ñaõ coù theå töï buoäc daây giaøy”, hay “Ñaây laø laàn ñaàu tieân toâi
khoâng phaûi duøng thuoác nöõa sau möôøi chín naêm”.
Ñoù khoâng chæ laø chuyeän buoäc daây giaøy - caùc hoaït ñoäng maø beänh nhaân giôø ñaây coù theå
töï laøm moät mình hay noãi ñau ñaõ qua khieán anh thöïc söï xuùc ñoäng. Söï khaùc bieät giöõa vieäc coù
moät cuoäc ñôøi môùi vaø töôûng chöøng khoâng coøn cô hoäi soáng laø ñieàu maø chæ coù nhöõng ai ñaõ traûi
qua môùi coù theå hieåu heát.
Pheùp maøu khoâng ôû ñaâu xa laï maø noù naèm ngay trong chính cuoäc soáng cuûa chuùng ta.
Chæ caàn baïn coù ñöôïc nieàm tin vöõng vaøng, moïi khoù khaên ñeàu coù theå vöôït qua. Vaø ñaùng quyù
hôn nöõa khi chuùng ta bieát trao taëng ngöôøi khaùc ngoïn löûa tin yeâu cuoäc soáng cuûa chính mình.
Ñieàu mang laïi söùc maïnh hôn caû laø khi coù ai ñoù nhìn thaúng vaøo maét baïn vaø noùi raèng chuùng
ta coù theå laøm ñieàu ñoù vaø chuùng ta seõ oån, bôûi leõ hoï cuõng ñaõ töøng rôi vaøo hoaøn caûnh nhö
chuùng ta baây giôø. Ñaõ coù quaù nhieàu tai hoïa vaø noãi ñau treân theá giôùi naøy. Haõy goùp phaàn laøm
giaûm noù ñi. Haõy taëng cho ngöôøi khaùc nieàm tin vaøo cuoäc soáng.

26
 5

KHI NGÖÔØI THAÂN TÖÏ TÖÛ

Laïi moät ngaøy nöõa troâi qua trong cuoäc ñôøi cuûa Terri. Chín giôø laøm vieäc lieân tuïc taïi
Ñaøi truyeàn hình, roài ñi laáy ñoà giaët uûi, taäp theå duïc, traûi qua 45 phuùt keït xe taïi Los Angeles,
gheù mua moùn goûi gaø kieåu Trung Hoa, veà nhaø nuoát voäi böõa toái, söûa laïi baûn thaûo haøng traêm
laàn theo nhöõng daáu khoanh troøn cuûa boä phaän bieân taäp, email cho coäng söï, roài leâ taám thaân
meät moûi ñi taém. Coâ ñang chòu söùc eùp naëng neà töø coâng vieäc. Coâ phaûi chöùng toû naêng löïc baûn
thaân cho moïi ngöôøi thaáy, neáu khoâng coâ coù theå bò sa thaûi baát cöù luùc naøo gioáng nhö nhieàu
ngöôøi tröôùc coâ. Ñeå coù ñöôïc vò trí nhö ngaøy hoâm nay, coâ ñaõ phaûi maát nhieàu naêm, chaáp nhaän
laøm moïi vieäc, keå caû nhöõng vieäc vôùi möùc löông raát thaáp ñeå coù theå toàn taïi vaø ñöùng vöõng ñöôïc
ôû thaønh phoá naøy. Hieän taïi, Terri ñang laøm vieäc taïi moät tröôøng quay, nhöng coâ khoâng muoán
maõi ôû vò trí laø moät trôï lyù kòch baûn. Coâ phaûi trôû thaønh moät nhaø bieân kòch thöïc thuï. Moät ngaøy
naøo ñoù coâ seõ coù nhöõng vôû dieãn cuûa rieâng mình. Cô hoäi ñoù ñang ñeán gaàn vaø coâ caàn laøm vieäc
caät löïc ñeå naém chaéc cô hoäi ñoù.
Terri vaën voøi nöôùc aám, vaø ñeå cho nhöõng tia nöôùc voã veà quanh mình. Coâ caûm thaáy töï
haøo veà cô theå mình. Troâng coâ khoâng quaù oám yeáu nhö nhieàu ngöôøi ôû ñaây, tuy maûnh deû
nhöng coâ vaãn ñaày ñaën. Naêm phuùt sau, Terri ñaõ ôû treân giöôøng. Chieác di ñoäng cuûa coâ nhaáp
nhaùy baùo coù tin nhaén. “Terri, xin haõy goïi cho anh ngay toái nay nheù. Terri, anh caàn em.” - laïi
laø tin nhaén cuûa Brian. Ñaõ 11 giôø khuya, trong khi coâ phaûi daäy vaøo 7 giôø saùng hoâm sau. Coâ
khoâng bieát phaûi laøm gì ñeå Brian caûm thaáy oån hôn. “Mình seõ goïi cho anh aáy vaøo saùng mai
vaäy”, Terri nhuû thaàm. “Hoaëc vaøo giôø nghæ tröa”. Coâ taét ñeøn vaø thieáp ñi ngay vì quaù meät.

Caùch ñoù moät traêm daëm, Brian ñang ñi ñi laïi laïi trong caên hoä cuûa mình. Khaåu suùng
ñaõ ñöôïc naïp ñaïn saün ñang ñeå treân ñaàu tuû. Anh vöøa ñi loanh quanh vöøa gaàm göø nhö moät con
hoå. Brian khoâng bieát mình neân noùi chuyeän vôùi ai, vôùi cuoäc ñôøi naøy, vôùi moät ngöôøi voâ hình
naøo ñoù hay vôùi ngöôøi quen naøo. Ñieàu ñoù chaúng quan troïng nöõa. Duø sao cuõng chaúng coù ai
muoán nghe anh noùi caû. Ñaõ laâu roài anh khoâng theå taâm söï cuøng ai.
Brian ngoài xuoáng. Anh muoán vieát moät ñieàu gì ñoù, neáu sau naøy coù ngöôøi tình côø tìm
ra vaø ñoïc ñöôïc, hoï seõ hieåu. Brian khoâng theøm ñoå whiskey ra ly nöõa. Anh vöøa ñöa chai leân
tu, vöøa vieát.
Anh caûm thaáy mình bò toån thöông naëng neà vaø chaúng moät ai quan taâm ñeán ñieàu ñoù
caû, tröø Jason.
Coù leõ Jason laø ngöôøi duy nhaát treân ñôøi quan taâm ñeán anh. Jason raát quan taâm ñeán
Brian khi hoï coøn yeâu nhau. Jason luoân quan taâm moãi khi Brian beänh. Hoï chöa bao giôø
ngöøng yeâu nhau caû, duø sau ñoù moái quan heä cuûa hoï ñaõ thay ñoåi vaø hoï trôû thaønh nhöõng ngöôøi
baïn cuûa nhau thay vì laø ngöôøi yeâu. Nhöng Jason khoâng coøn ôû treân ñôøi nöõa. Keå töø khi Jason
maát, Brian hoaøn toaøn coâ ñoäc. Brian töøng chòu nhieàu maát maùt trong suoát cuoäc ñôøi mình,
nhöng coù leõ ñeán khi Jason ra ñi, anh môùi hieåu theá naøo laø taän cuøng noãi ñau maát maùt. Anh
khoâng bieát lieäu con ngöôøi coù theå toàn taïi chæ vôùi moät ít hy voïng vaø quaù nhieàu buoàn ñau?

27
Nhieàu luùc Brian nghó raèng noãi ñau khoå taän cuøng coù theå huûy hoaïi anh, noù seõ laøm tim anh
ngöøng ñaäp, hoaëc gaây ra moät ñieàu gì ñoù töông töï. Nhöng roài anh ngaïc nhieân vaø noåi ñieân leân
moãi khi thöùc daäy vaø nhaän ra mình coøn soáng.
Brian kyù teân mình ôû cuoái böùc thö, neùt chöõ ngueäch ngoaïc thaät khoù ñoïc, thaäm chí anh
coøn laøm raùch moät loã treân tôø giaáy do aán caây vieát quaù maïnh. Brian khoâng bieát chöõ mình khoù
coi nhö vaäy laø do say röôïu hay do giaän döõ.
Anh nhaán 911.
- Xin haõy ñöa ñeán ñaây moät xe caáp cöùu. - Brian noùi vôùi ngöôøi tröïc toång ñaøi. Anh ñoïc
ñòa chæ. - Toâi caàn mang moät caùi xaùc ra khoûi ñaây.
- Laø xaùc ai theá? - Ngöôøi kia hoûi laïi. - Chuyeän gì ñaõ xaûy ra? Anh coù chaéc laø ngöôøi ñoù
ñaõ cheát khoâng?
- Caùi xaùc ñoù laø cuûa toâi! - Brian theàu thaøo. - Vaø taát nhieân. Toâi chaéc raèng toâi seõ cheát.
Toâi seõ töï saùt ngay sau khi gaùc ñieän thoaïi.
- OÀ, khoan ñaõ! - Ngöôøi phuï nöõ noùi nhanh. - Anh khoâng theå laøm theá vôùi toâi ñöôïc,
ñuùng khoâng naøo? Luùc naøy toâi saép heát ca tröïc roài. Toâi ñaõ phaûi traûi qua moät ngaøy daøi meät
moûi. Neáu anh töï saùt, toâi seõ phaûi ôû ñaây suoát ñeâm ñeå ñieàn vaøo caùc giaáy tôø caàn thieát. Nhaø toâi
chæ caùch ñaây naêm phuùt thoâi.
Coâ ñaõ söû duïng caùch naøy vaøi laàn vaø noù khaù hieäu quaû. Taát caû nhöõng gì coâ caàn laøm luùc
naøy laø giöõ anh ta noùi chuyeän caøng laâu caøng toát, cho ñeán khi coâ cöû ai ñoù ñeán nhaø anh ta.
- Haõy ñöa xe cöùu thöông ñeán ngay! - Brian gaèn gioïng. - Toâi khoâng muoán caùi xaùc
mình naèm ñaây vaø boác muøi khaép nhaø. Toâi khoâng muoán ai ñoù tình côø ñi ngang qua vaø phaùt
hieän ra noù.
- Anh khoâng muoán laøm theá vôùi toâi phaûi khoâng naøo? - Gioïng ngöôøi phuï nöõ trôû neân
van naøi. - Toâi meät quaù. Toâi ñaõ phaûi laøm vieäc vaát vaû caû ngaøy hoâm nay roài. Haõy noùi chuyeän
moät chuùt ñi.
Brian gaùc ñieän thoaïi. Anh tieán ñeán ñaàu tuû vaø loâi khaåu suùng xuoáng trong taâm traïng
hoaûng loaïn. Brian ñeán tröôùc göông vaø dí suùng vaøo ñaàu, maét nhaém laïi…

Thoaït ñaàu, Terri nghó tieáng oàn ñoù laø do chuoâng baùo thöùc, raèng trôøi ñaõ saùng vaø ñaõ
ñeán luùc phaûi daäy. Sau ñoù, coâ nhaän ra tieáng chuoâng ñieän thoaïi. Coâ nhìn ñoàng hoà. Chæ môùi ba
giôø saùng. Ai goïi luùc naøy nhæ? Coâ ueå oaûi caàm laáy oáng nghe.
- Aloâ?
Gioïng moät ngöôøi ñaøn oâng vang leân trong ñieän thoaïi. OÂng ta töï giôùi thieäu mình laø
nhaân vieân ñieàu tra vaø baét ñaàu noùi veà caùi cheát cuûa Brian. Chuyeän naøy nghe coù veû kyø quaùi.
Coù phaûi hoï ñang noùi veà anh trai cuûa coâ khoâng? Coâ bieát Brian ñang traûi qua moät giai ñoaïn
khoù khaên. Nhöng töï töû ö? Khoâng. Khoâng theå naøo nhö theá.
“Anh aáy coù göûi cho coâ moät laù thö”- vieân caûnh saùt noùi. Terri laéng nghe laù thö, trong
ñoù laø nhöõng lôøi phaøn naøn veà meï coâ vaø coâng kích cha coâ. Roài vieân caûnh saùt ñoïc tôùi moät ñoaïn
maø Terri khoâng bao giôø queân ñöôïc. Töøng lôøi leõ trong thö haèn saâu vaøo taâm trí coâ nhö moät
con daáu ñoû töôi. “(…)Vaø em, em gaùi quyù meán, em luoân luoân vaéng maët moãi khi anh caàn. Cha
meï khoâng coù ôû ñaây thì anh coøn hieåu ñöôïc. Anh chaúng coøn troâng mong gì vaøo hoï nöõa. Nhöng
em thì sao? Anh ñaõ traûi qua nhöõng thôøi ñieåm teä haïi nhaát trong ñôøi mình, coøn em thì quaù baän
roän ñeán noãi khoâng coù thôøi gian ñeå goïi laïi cho anh sao? Anh ñaõ nghó raèng em thöông anh,
nhöng ngay caû vieäc nhaác ñieän thoaïi leân em cuõng khoâng theøm laøm. Neáu khoâng muoán caûm thaáy

28
coù loãi trong vieäc naøy, xin haõy laøm moät vieäc nhoû giuùp anh, vaø anh hy voïng noù cuõng khoâng quaù
laøm phieàn em: Haõy ñeå tro coát cuûa anh beân caïnh tro cuûa Jason. Anh muoán ôû beân caïnh anh aáy.
Ñoù laø ngöôøi duy nhaát quan taâm ñeán anh”.
Terri thaát thaàn. Coâ noùi vôùi vieân caûnh saùt raèng coâ seõ goïi baùo tin cho nhöõng ngöôøi coøn
laïi trong gia ñình. Coâ noùi coâ seõ ñeán nhaän dieän xaùc cheát vaøo ñaàu giôø chieàu hoâm ñoù. Coâ gaùc
maùy, hít moät hôi thaät saâu vaø goïi cho meï coâ.
Terri chöa töøng nghe moät aâm thanh gì khuûng khieáp nhö tieáng ruù cuûa meï coâ luùc ñoù.
Noù töïa nhö tieáng moät con thuù bò thöông. Tieáng ruù cuûa meï ñaõ aùm aûnh Terri trong suoát nhöõng
naêm sau ñoù. Ñoù laø caûm xuùc duy nhaát maø Terri thaáy meï coâ boäc loä tröôùc caùi cheát cuûa con trai.

Nhaø xaùc laø moät nôi laïnh leõo vaø voâ truøng. Terri lieân tuïc ñoåi chaân truï khi vieân caûnh
saùt noùi chuyeän vôùi cha coâ.
- Toâi ñaõ coá chænh caùi ñaàu cuûa anh ta cho ñeïp tröôùc khi ñöa vaøo quan taøi. - Vieân caûnh
saùt noùi.
- Anh mua ñoâi giaøy naøy maát bao nhieâu? - Cha cuûa Brian caét ngang vaø chæ vaøo ñoâi
giaøy cuûa vieân caûnh saùt.
- AØ vaâng. - Vieân caûnh saùt noùi. - Nhö ñaõ noùi, toâi ñaõ coá gaéng chænh ñeå caùi ñaàu cuûa anh
ta ñöôïc ñeïp…
- Anh mua ñoâi giaøy naøy ôû ñaâu? - Cha cuûa Brian hoûi laïi, tay vaãn chæ xuoáng saøn. - Toâi
ñaõ tìm mua ñoâi giaøy töông töï töø nhieàu naêm nay roài.
- ÔÛ Nordstrom thì phaûi, toâi cho laø theá. - Vieân caûnh saùt ñaùp. Anh ta laëp ñi laëp laïi veà
nhöõng noã löïc cuûa mình ñeå caùi xaùc troâng khoâng quaù khuûng khieáp. Khi cha Brian caét lôøi vieân
caûnh saùt naøy laàn thöù ba, anh môùi thoâi khoâng nhaéc ñeán vieäc ñoù nöõa. “Döôøng nhö caùi cheát
cuûa con trai oâng ta chaúng coù aûnh höôûng gì vôùi oâng ta caû” – vieân caûnh saùt thaàm nghó. Anh ñaõ
chöùng kieán raát nhieàu phaûn öùng khaùc thöôøng trong caên phoøng naøy khi moïi ngöôøi ñeán nhaän
dieän töû thi. Coù ngöôøi keâu thaát thanh, ngaát ñi, khoùc nhö ñieân daïi, cheát laëng ñi, coù ngöôøi laïi
caàu Chuùa che chôû cho ngöôøi thaân cuûa hoï. Theá nhöng, trong nhieàu naêm laøm vieäc, coù leõ ñaây
laø laàn ñaàu tieân coù ngöôøi noùi ñeán chuyeän giaøy deùp trong giôø phuùt naøy.
“Brian töï töû coù phaûi vì anh aáy nhieãm AIDS khoâng nhæ?”, Terri töï hoûi. Nhöng khaùm
nghieäm töû thi cho thaáy Brian hoaøn toaøn khoûe maïnh. Khi Terri doïn deïp caên hoä cuûa Brian, coâ
tìm thaáy cuoán soå ghi nhaät kyù. Trong maét moïi ngöôøi, Brian laø moät ngöôøi tính tình thoaûi maùi,
laïc quan. Anh raát thích choïc cöôøi moïi ngöôøi. Baûn thaân anh aáy luoân côûi môû, vui veû chaáp
nhaän cuoäc soáng cuûa moät ngöôøi ñoàng tính. Ñoù laø ñieàu Brian ñaõ noùi vôùi coâ. Nhöng ñoïc nhaät
kyù cuûa anh, Terri nhaän thaáy moät con ngöôøi hoaøn toaøn khaùc. “Trang nhaät kyù naøy anh aáy vieát
veà ai vaäy nhæ?”, Terri nghó. “Leõ naøo anh aáy ñang vieát veà chính mình?”.
Mình vöøa ñi nghæ ôû mieàn ñoâng veà. Meï laïi coá gaéng laøm mai laøm moái cho mình
vôùi moät coâ gaùi xinh xaén. Khi naøo thì hoï môùi chòu chaáp nhaän thöïc teá raèng mình laø moät
ngöôøi ñoàng tính? Hoï vaãn troâng chôø mình seõ heïn hoø vôùi moät ngöôøi phuï nöõ naøo ñoù,
cöôùi coâ ta vaø sinh con. Meï vaãn nhaéc ñi nhaéc laïi haøng traêm laàn. Ñieàu naøy laøm mình
phaùt ñieân. Mình khoâng töï löïa choïn cho mình laø moät ngöôøi ñoàng tính. Mình cuõng muoán
coù con. Nhöng laøm ngöôøi ñoàng tính thì sao chöù? Taïi sao mình laïi phaûi laøm nhöõng
ñieàu maø mình khoâng muoán? Mình yeâu Jason. Phaûi chaêng vì yeâu Jason neân mình laø
ngöôøi ñoàng tính? Taïi sao mình khoâng theå laø moät ngöôøi bình thöôøng vaø coù quyeàn löïa
choïn ai ñeå yeâu chöù?

29
 Mình ñaõ noùi vôùi Terri raèng ñöøng baän taâm ñeán nhöõng gì cha meï nghó. Mình ñaõ
noùi vôùi noù raèng noù coù nhöõng moái quan heä toát, vaäy neáu noù yeâu moät coâ gaùi naøo ñoù thì
coù sao khoâng nhæ? Mình caûm thaáy nhö theå ñang laø moät ai ñoù khaùc. Mình caûm thaáy baát
an vì mình laø moät ngöôøi ñoàng tính. Mình noùi raèng vieäc cha meï coù taùn ñoàng hay khoâng
khoâng quan troïng vì söï thaät hieån nhieân ñaõ laø nhö vaäy. Nhöng mình muoán hoï noùi vôùi
mình laø hoï töï haøo veà mình vaø hoï cuõng thöông yeâu mình. Mình muoán hoï chaáp nhaän con
ngöôøi mình. Hoï coù bieát raèng mình caàn hoï bieát bao hay khoâng? Hoï nhìn mình vaø hoï
khoâng nhìn thaáy moät ñöùa con trai maø hoï yeâu thöông. Hoï chæ nhìn thaáy moät keû kyø quaëc.
Brian chöa bao giôø noùi veà ai veà vieäc ñöôïc cha meï chaáp nhaän mình laø ngöôøi ñoàng
tính quan troïng nhö theá naøo. Anh thöôøng cöôøi ñeå queân ñi moïi chuyeän. Terri nghó raèng Brian
suy suïp chæ vì Jason maát, nhöng ñoïc nhaät kyù cuûa anh trai mình, coâ môùi nhaän ra raèng haàu nhö
luùc naøo Brian cuõng buoàn baõ trong suoát quaõng ñôøi ñaõ qua.
Chaúng coù nôi naøo daønh cho mình treân theá giôùi naøy. Mình khoâng phuø hôïp vôùi
noù. Mình chöa bao giôø phuø hôïp vôùi noù. Döôøng nhö ôû mình coù khieám khuyeát gì ñoù maø
moïi ngöôøi khoù coù theå chaáp nhaän… Ngaøy mình coøn nhoû, meï töøng noùi: “Troâng con thaät
ñeïp trai trong boä quaàn aùo naøy, con trai aï. Meï raát töï haøo veà con”. Vaäy taïi sao baây giôø
meï khoâng coøn töï haøo veà mình nöõa? Chaúng leõ chæ vì mình muoán ñöôïc laø chính mình
hay sao?
Nhöõng thaùng sau khi Jason cheát, Brian goïi ñieän thoaïi cho Terri thöôøng xuyeân hôn,
thaäm chí ngay trong giôø laøm vieäc chæ ñeå ruû coâ ra ngoaøi moät laùt, laøm nhöõng vieäc laët vaët.
Nhöng anh aáy thaät khoù coù theå xen vaøo thôøi gian bieåu daøy ñaëc cuûa coâ. Khoaûng moät tuaàn
tröôùc, Terri vaø baïn coâ aên tröa cuøng Brian. Hoï duøng böõa tröa taïi moät nhaø haøng ôû Los
Angeles, Terri noùi veà nhöõng kòch baûn cuûa coâ, coá gaéng thuyeát phuïc Brian chuyeån ñeán soáng
taïi Los Angeles. “Anh em mình coù theå gaëp nhau thöôøng xuyeân hôn” - coâ noùi. “Anh Jason
ñaõ maát roài, sao anh cöù phaûi soáng moät mình maõi trong caên hoä ñoù nhö vaäy?”. Giöõa nhaø haøng
ñoâng ngöôøi, Brian baét ñaàu thuùt thít. Roài anh aáy khoùc lôùn hôn nhö ñeå thu huùt söï chuù yù cuûa
moïi ngöôøi. Baïn cuûa Terri keùo gheá ngoài caïnh Brian. Coâ aáy choaøng tay qua vai anh, an uûi
anh vaø noùi raèng “Anh seõ oån thoâi maø”. Terri caûm thaáy lo sôï. Terri khoâng theå kieåm soaùt caûm
xuùc cuûa mình luùc naøy, coâ caûm thaáy lo sôï vaø baát an. Phaûi chaêng ñoù laø daáu hieäu cuûa söï yeáu
ñuoái. Baïn thöôøng khoâng kieåm soaùt chuùng maø tìm caùch lôø chuùng ñi. “Laøm sao coâ aáy coù theå
oâm anh aáy vaø ñeå anh aáy khoùc nhö vaäy chöù?” - Terri töï hoûi, “Taïi sao mình khoâng laøm ñöôïc
nhö theá? Coù chuyeän gì vôùi mình vaäy? Chaúng leõ ñeán vieäc an uûi anh trai mình cuõng khoâng theå
laøm ñöôïc sao?”.
Luùc naøy Brian caàn tình caûm gia ñình hôn bao giôø heát, trong khi Terri laïi chaúng theå
giuùp gì cho anh trai mình. Coâ khoâng bieát phaûi ôû beân caïnh anh aáy luùc naøo, khoâng bieát phaûi
an uûi anh aáy ra sao. Vieäc phaûi an uûi, voã veà ai ñoù ñoái vôùi coâ cuõng khoù nhö vieäc phaûi noùi moät
thöù tieáng khaùc vaäy. Terri nghó veà tin nhaén cuoái cuøng cuûa Brian, tin nhaén maø coâ ñaõ khoâng traû
lôøi, “Terri, xin haõy goïi laïi cho anh vaøo toái nay nheù. Terri, anh caàn em”.
Terri nhôù laïi nhöõng ngaøy coøn ñi hoïc. Coâ töøng raát lo sôï khi baét ñaàu hoïc trung hoïc cô
sôû. Luùc ñoù Brian ñaõ hoïc trung hoïc phoå thoâng. Moãi ngaøy vaøo giôø aên tröa, anh ñeàu taït ngang
qua chæ ñeå xem em gaùi mình coù oån khoâng. Brian raát thöông em gaùi. Anh laø moät ngöôøi anh
lôùn, ngöôøi luoân baûo veä coâ, ngöôøi luoân beân caïnh coâ khi coâ caàn. Nhöõng ngaøy coøn soáng cuøng
cha meï, Brian luoân laø “trung taâm gaây cöôøi” cho caû nhaø. Khi cha meï traùch maéng coâ vaø laøm
coâ bò toån thöông, anh aáy luoân kieám chuyeän gì ñoù khieán coâ vui trôû laïi. Anh aáy thöôøng khen

30
raèng coâ thaät xinh, coù taøi vaø thoâng minh nöõa. Khi coâ möôøi taùm tuoåi, Brian chuyeån ñeán soáng
ôû New York. Anh aáy ñöa coâ ñeán ôû cuøng khoâng moät chuùt ñaén ño. Anh giuùp coâ tìm höôùng ñi
thích hôïp vaø coù ñuû can ñaûm ñeå chuyeån ñeán soáng ôû Los Angeles moät mình.
“Anh Brian noùi ñuùng” - Terri nghó. “Luùc anh aáy caàn mình nhaát thì mình laïi khoâng ôû
beân caïnh. Anh aáy cheát laø do loãi cuûa mình”- Terri ñau ñôùn töï nhuû.
Terri nhìn meï vieát caùo phoù cho Brian, trong ñoù khoâng heà nhaéc tôùi Jason - tình yeâu
thöïc söï vaø duy nhaát trong caû cuoäc ñôøi anh trai coâ. Coâ laéng nghe meï goïi ñieän cho nhöõng
ngöôøi hoï haøng vaø baïn beø ñeå baùo tin veà caùi cheát cuûa con trai. “Vaâng, ñuùng laø bi kòch khuûng
khieáp. Noù bò phình maïch khi töø phoøng taäp trôû veà vaø ñoät töû. Chuyeän ñoù xaûy ra khi noù ra
ngoaøi laøm vieäc. Theá neân ai coù theå nghi ngôø gì cô chöù? Noù khoûe maïnh, treû trung, vaø ra ñi ñoät
ngoät quaù”. Chaúng chuùt caûm xuùc, chaúng chuùt e ngaïi, chaúng chuùt laån traùnh hay moät gioït nöôùc
maét. Terri bieát meï coâ ñang noùi doái vôùi moïi ngöôøi veà caùi cheát cuûa anh trai coâ.
Coù caùi gì ñoù raïn vôõ trong Terri khi coâ nhìn caùch meï coâ thu xeáp vuï töï töû cuûa Brian.
Meï coâ chaúng bieåu loä caûm xuùc gì, nhö theå baø ñaõ chuaån bò tinh thaàn saün saøng cho vieäc naøy.
Meï chaúng ñaû ñoäng gì ñeán vuï töï töû vôùi Terri hay vôùi baát kyø ai khaùc. Luùc ñaàu, Terri nghó meï
coâ ñang bò soác vaø baø phaûi coá laùi caâu chuyeän sang moät höôùng khaùc ñeå ñôõ caûm thaáy ñau loøng.
Nhöng roài Terri phaùt hieän ra raèng meï coâ chaúng chuùt ñau loøng naøo caû. Nhöõng haønh ñoäng nhö
choái boû vuï töï töû, nhöõng lôøi noùi doái, thieáu caûm xuùc, söï thoaûi maùi cuûa baø – laø keát quaû cuûa
nhöõng gì baø ñaõ hoïc hoûi ñöôïc.
“Ñoù laø lyù do taïi sao gia ñình luoân töø choái keå veà caùi cheát cuûa oâng ngoaïi”- Terri nghó.
“OÂng ngoaïi cuõng ñaõ töï töû. Meï ñaõ chöùng kieán baø ngoaïi laøm nhö theá. Vì vaäy meï bieát ngay
caàn phaûi laøm gì”.
Brian ñöôïc hoûa taùng. Meï coâ ñem tro cuûa anh aáy veà nhaø. Baø ñaët huõ tro aáy trong moät
ngaên keùo ôû taàng haàm cuûa nhaø thôø. Brian ñaõ noùi roõ anh aáy muoán ñaët tro coát cuûa mình ôû ñaâu,
vaø meï coâ cuõng bieát ñieàu ñoù. Anh aáy muoán moïi ngöôøi troän tro coát cuûa mình vôùi tro cuûa
Jason. Tro cuûa Jason ñöôïc ñaët trong moät caùi huõ ôû caên hoä cuûa Brian, vaø giôø thì huõ tro aáy
ñang ñöôïc ñaët ôû nhaø Terri. “Lieäu caên phoøng nôi taàng haàm trong nhaø thôø coù phaûi laø nôi
ngöôøi ta ñaët tro cuûa nhöõng ngöôøi ñoàng tính töï töû khoâng nhæ?” - Terri töï hoûi. Nhöng coâ chæ im
laëng. Vaø cuõng chaúng coù ai noùi gì vôùi meï coâ caû. Meï coâ luoân muoán moïi vieäc phaûi theo yù
mình.
Sau khi cha meï coâ rôøi khoûi thò traán, Terri ñi daïo coâng vieân vôùi moät ngöôøi baïn vaø hai
ñöùa con cuûa coâ aáy. Cuoäc soáng thaät naëng neà. Terri caàn ra ngoaøi vaø coâ ngaém nhìn luõ treû con
chôi ñuøa ñeå loøng thanh thaûn hôn. Terri khoâng khoùc; coâ chæ caûm thaáy nhöõng tình caûm laï laãm
trong tim mình. Nhìn luõ treû chôi ñuøa, coâ cuõng muoán chôi vôùi chuùng. Coâ thích thuù tröôït caàu
tröôït vaø luaân phieân tham gia vôùi luõ treû. Terri treøo leân moät caùi voøng xoay quay voøng troøn.
Chaúng coù ñöùa treû naøo chôi troø naøy caû. Terri xoay caøng luùc caøng nhanh, cho ñeán khi coâ
choùng maët vaø moïi vaät cöù xoay troøn tröôùc maët. Roài chaúng kòp ñôïi cho ñeán khi voøng xoay
ngöøng haún, Terri treøo ra ngoaøi. Khi rôi xuoáng ñaát, Terri thaáy chaân mình ñau buoát.
Keát quaû laø coâ bò gaõy chaân. Khi naèm trong beänh vieän, chaân phaûi boù boät, di ñoäng cuûa
coâ nhaáp nhaùy baùo tin nhaén. Kòch baûn truyeàn hình cuûa coâ ñaõ ñöôïc chaáp thuaän. Vaäy laø Terri
ñaõ boû lôõ cô hoäi ñaàu tieân.
Phaûi maát moät thôøi gian sau, Terri môùi nhaän ra raèng caû hai ñeàu laø nhöõng veát nöùt may
maén. Caùi chaân gaõy ñaõ buoäc coâ phaûi ôû yeân moät choã nhaám nhaùp noãi ñau khoå cuûa mình vaø
nhaän ra moät caùch soáng môùi.

31
 “Gia ñình mình chaúng coù chuùt tình caûm naøo caû, chaúng ai nhoû moät gioït nöôùc maét cho
anh Brian. Caùi chaân gaõy laøm mình phaûi naèm treân giöôøng trong suoát saùu tuaàn. Mình khoâng
theå laøm vieäc, khoâng theå ñi ra ngoaøi chôi, ngay caû nhöõng vieäc vaët cuõng khoâng theå laøm ñöôïc.
Mình khoâng theå choái boû caûm xuùc cuûa mình. Neáu mình khoâng gaõy chaân, coù leõ mình seõ tieáp tuïc
truyeàn thoáng cuûa gia ñình maát. Mình nhaát ñònh seõ khoâng bao giôø ñeå traùi tim ñoùng baêng nhö
hoï nöõa”.
Terri coù moät quyeát ñònh quan troïng. Coâ cho pheùp mình caûm nhaän moïi ñieàu coâ muoán
veà vuï töï töû cuûa anh coâ, bao laâu tuøy thích. Coâ ñaõ khoâng bieát ôû beân Brian khi anh aáy caàn.
Nhöng coâ seõ thay ñoåi. Giôø ñaây, coâ bieát phaûi ôû beân caïnh chính mình nhö theá naøo roài.
Terri thaønh thaät vôùi noãi ñau cuûa mình.
Tröø moät vaøi ngöôøi ra thì noùi chung haàu heát moïi ngöôøi ñeàu khoâng thích caûm nhaän noãi
ñau. Coù moät ñieåm döøng maø ta seõ vôùi tôùi sau moät maát maùt. Chuùng ta khoâng theå bieát tröôùc
nhöõng gì seõ xaûy ra cho chính mình, nhöng chuùng ta coù theå töï haøo raèng chuùng ta ñaõ caûm
nhaän veà nhöõng gì xaûy ra cho mình nhö theá naøo. Thöøa nhaän noãi ñau khoå cuûa baûn thaân khoâng
coù nghóa laø chuùng ta choïn cuoäc soáng ngaäp chìm trong nöôùc maét; maø thöïc chaát laø chuùng ta
ñang töï laøm laønh veát thöông trong tim mình baèng caùch ñoái dieän thay vì neù traùnh noù.
Terri - ngöôøi phuï nöõ cöùng coûi, laïnh luøng, hieám khi rung caûm tröôùc kia, giôø baét ñaàu
khoùc. Coâ khoùc nöùc nôû, nhöõng gioït nöôùc maét töôûng nhö khoâng theå ngöøng laïi. Coâ naèm treân
giöôøng vaø khoùc suoát nhieàu tuaàn. Cha meï khoâng heà troâng nom, an uûi coâ. “Haõy mang cho
mình moät ly nöôùc nheù!” - Terri nhôø ñeán coâ baïn thaân saùu tuaàn sau khi Brian maát. Gioïng coâ
baïn dòu daøng: “Mình nghó ñaõ ñeán luùc caäu coù theå ñöùng daäy vaø töï laáy cho mình ñöôïc roài!”.
Terri böôùc khoûi giöôøng. Coâ ñaõ thoaùt khoûi caùi voû boïc cuûa mình. Coâ ñi laøm trôû laïi.
Moãi ngaøy coâ thöùc daäy, thay quaàn aùo, laùi xe ñi laøm vaø khoùc suoát quaõng ñöôøng töø nhaø ñeán cô
quan. Coâ laøm vieäc caû ngaøy, laùi xe veà nhaø, vaø roài laïi khoùc treân suoát quaõng ñöôøng veà nhaø.
Terri baét ñaàu ñeå yù ñeán nhöõng ñieàu coâ chöa töøng thaáy tröôùc ñaây, raèng cuõng coù raát nhieàu
ngöôøi taïi Los Angeles naøy khoùc khi ñang laùi xe nhö coâ.
Ban ñaàu, söï ñau khoå traøn ngaäp loøng coâ. Noù nhö nhöõng con soùng traøn bôø khoâng theå
kieåm soaùt. Roài Terri tham gia vaøo nhoùm Nhöõng ngöôøi thoaùt cheát sau caùc vuï töï töû. Coâ laéng
nghe moïi ngöôøi keå veà caûm xuùc cuûa mình. ÔÛ ñoù hoï coù theå thoaûi maùi trao ñoåi quan ñieåm cuûa
baûn thaân. Sau nhieàu thaùng, Terri laïi caûm thaáy ngaïc nhieân veà chính mình. Terri – ngöôøi phuï
nöõ laïnh luøng tröôùc kia giôø ñaây ñaày nhieät tình tham gia vaøo hoaït ñoäng cuûa nhoùm. Vaø döôøng
nhö vieäc giuùp ngöôøi khaùc ñöông ñaàu vôùi noãi ñau khoå cuûa hoï cuõng laø giuùp cho chính baûn
thaân coâ.
Terri keå laïi: “Moät toái noï, khi toâi ñang ngoài trong beáp, nghe ñi nghe laïi ñóa nhaïc maø
Brian vaãn yeâu thích, boãng toâi ñoå quî treân saøn, khoùc nöùc nôû, vaø roài coù moät ñieàu gì ñoù khieán
toâi böøng tænh. Tröôùc ñoù, toâi luoân cho raèng töø choái caûm xuùc seõ giuùp mình trôû neân maïnh meõ.
Nhöng luùc naøy, khi soáng thaät vôùi caûm xuùc cuûa chính mình, toâi môùi nhaän thaáy mình thöïc söï
maïnh meõ hôn bao giôø heát”.
Terri nhö trôû thaønh moät con ngöôøi môùi. Coâ taâm söï: “Toâi nhö trôû thaønh moät con ngöôøi
khaùc. Toâi giaøu rung caûm hôn, caûm nhaän ñöôïc theá giôùi xung quanh vaø nhaän thöùc ñöôïc noù.
Toâi coù theå nhìn vaø hieåu ngöôøi khaùc muoán gì. Trong caùi thaønh phoá roäng lôùn naøy, thaät deã ñeå
noùi nhöõng caâu nhö “Tôù seõ goïi”, hoaëc “Haõy ñi cuøng nhau naøo, nhöng laïi chaúng laøm gì caû.
Vaø ñoù chính laø con ngöôøi cuûa toâi tröôùc kia, khoâng phaûi laø baây giôø. Chaúng caàn phaûi coá gaéng

32
nhieàu ñeå yeâu thöông, quan taâm, töû teá. Giôø ñaây, khi coù ai ñoù tìm toâi, toâi seõ tôùi. Vaø neáu hoï
khoâng tìm ra toâi nhöng toâi bieát hoï ñang toån thöông, toâi seõ tìm tôùi hoï”.
Terri thích con ngöôøi môùi cuûa coâ. Coâ gaët haùi ñöôïc nhieàu thaønh coâng vaø tieáng taêm
trong lónh vöïc ñieän aûnh. Nhöng coâ khoâng maáy khi söû duïng ñeán danh tieáng aáy. Coâ saün saøng
xöû lyù nhöõng vaán ñeà khoù khaên maø tröôùc ñaây coâ thöôøng traùnh neù. Coâ laøm moïi vieäc baèng taát
caû nhieät huyeát. Ñoù cuõng laø caùch coâ muoán taëng cho ngöôøi anh trai quaù coá cuûa mình vaø ôû beân
caïnh anh aáy.
“Ñieàu trôù treâu laø maõi ñeán khi anh aáy maát, toâi môùi trôû thaønh con ngöôøi maø anh aáy
caàn ñeán. Toâi khoâng noùi quaù raèng, neáu anh toâi coøn soáng vaø tìm ñeán toâi trong nhöõng luùc ñau
khoå, chaéc chaén toâi seõ giuùp ñöôïc anh aáy. Toâi thaät söï tin raèng toâi coù theå ngaên anh aáy töï töû.
Neáu toâi laø con ngöôøi nhö toâi baây giôø, anh trai toâi ñaõ soáng. Caùi cheát cuûa anh aáy ñaõ daïy toâi
nhieàu ñieàu”.

Terri ngoài treân gheá ñoái dieän vôùi George Anderson – ngöôøi coù khaû naêng noùi chuyeän
vôùi ngöôøi ñaõ khuaát. Tröôùc giôø Terri vaãn nghi ngôø khaû naêng naøy. Nhöng cuõng gioáng nhö
nhöõng ngöôøi töøng maát ngöôøi thaân, coâ ñaõ nghe noùi nhieàu veà khaû naêng cuûa George. Coâ khoâng
bieát chính xaùc coâ coù tin vaøo kieáp sau hay khoâng, nhöng coâ saün saøng tìm hieåu.
“George vieát ngueäch ngoaïc nhö theå anh ta ñang caàm moät caây buùt chì trong tay trong
khi noùi. Anh ta baét ñaàu noùi nhöõng caâu khoâng ñaàu khoâng cuoái. Roài anh ta noùi cho toâi bieát teân
anh trai toâi. Anh ta noùi ñuùng. Chaúng coù caùch naøo anh ta bieát ñieàu ñoù caû” - Terri keå laïi.
“George moâ taû moät caùch chính xaùc nhöõng chi tieát veà caùi cheát cuûa Brian”.
George noùi Brian ñaõ muoán noùi veà chuyeän gì ñoù.
- Anh aáy noùi anh aáy xin loãi veà laù thö - George noùi. - Anh aáy khoâng ñònh noùi theá. Anh
aáy bieát coâ raát thöông anh aáy. Anh aáy noùi anh aáy ñaõ giaän döõ, uoáng röôïu vaø tuyeät voïng. Anh
aáy mong coâ tha thöù cho nhöõng ñieàu anh aáy ñaõ vieát trong thö. Anh aáy noùi raèng coâ luoân laø
aùnh saùng trong cuoäc ñôøi anh aáy.
- Tha thöù cho anh aáy ö? Brian muoán toâi tha thöù cho anh aáy? Leõ ra toâi môùi laø ngöôøi
caàn ñöôïc anh aáy tha thöù. – Terri ñaùp laïi.
- Terri, ñoù khoâng phaûi laø loãi cuûa em. - Brian noùi thoâng qua George. - Anh ñaõ choïn
caùch keát thuùc ñôøi mình nhö theá.
Trong nhieàu tröôøng hôïp, töï töû gioáng nhö moät tai naïn hôn laø moät haønh ñoäng coù chuaån
bò tröôùc - George giaûi thích. Brian thaät söï khoâng muoán cheát. Anh aáy chæ ñònh keát thuùc noãi
ñau khoå vaø anh aáy khoâng theå nghó ra caùch naøo khaùc ñeå laøm caû.
Coù nhieàu ngöôøi muoán lieân laïc vôùi ngöôøi thaân ñaõ quaù coá. Nhöõng ngöôøi khaùc muoán
keát thuùc moïi chuyeän. Nhöõng ngöôøi khaùc nöõa muoán bieát raèng ngöôøi thaân cuûa hoï vaãn oån, duø
laø ñang ôû moät theá giôùi khaùc. Caùc nhaø trò lieäu noùi raèng söï lieân laïc naøy coù khi seõ giuùp cho
nhöõng ngöôøi coøn soáng coù caûm giaùc thanh thaûn hôn.
Coøn moät ñieàu nöõa maø Terri muoán laøm. Coâ vaø baïn coâ mua veù bay veà nhaø. Terri coù
moät keá hoaïch.
- Meï, con nhôù anh Brian quaù. Meï haõy ñöa con tôùi nhaø thôø, laáy moät ít tro cuûa anh aáy
mang veà nhaø ñi meï. Ñieàu ñoù seõ giuùp con raát nhieàu. Được khoâng mẹ? - Terri naøi næ.
Cuoái cuøng, meï coâ cuõng ñoàng yù.
ÔÛ moät goùc cuûa caên phoøng nôi taàng haàm laø moät haøng daøi nhöõng caùi hoäp döïa löng vaøo
vaùch töôøng. Terri tìm caùi hoäp coù ghi teân Brian. Coâ laáy moät caùi vít nhoû töø trong ví ra vaø môû

33
khoùa. Naép huõ tro baät ra. Terri ra ngoaøi mua moät caùi huõ nöõa. Terri troän tro cuûa Brian vaø
Jason laïi vôùi nhau. Coâ ñeå moät nöûa tro cuûa Brian vaø Jason vaøo caùi huõ trong nhaø thôø. Roài coâ
mang moät nöûa tro coøn laïi veà nhaø. Giôø ñaây thì tro cuûa hoï ñaõ hoøa laïi thaønh moät, ngay caû khi
tro coát cuûa hoï bò chia ra ôû hai nôi.
- Ñieàu meï khoâng bieát seõ khoâng laøm meï bò toån thöông. - Terri noùi.
Coâ caûm thaáy vui vì ñaõ thöïc hieän ñöôïc öôùc nguyeän cuoái cuøng cuûa anh coâ.
Terri tha thöù cho anh coâ vì ñaõ töï vaãn vaø vieát ra laù thö kinh khuûng ñoù. Coâ tha thöù cho
meï mình veà caùch meï ñaõ thu xeáp cho caùi cheát cuûa Brian. “Toâi baét ñaàu nhaän ra raèng moïi
ngöôøi chæ coá gaéng laøm nhöõng vieäc toát nhaát hoï coù theå laøm.” - Terri noùi. - “Duø raèng ñieàu hoï
cho laø toát nhaát chöa haún ñaõ laø nhö vaäy”.

34
35