Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
vUu] oL=] fuokjk ;kizek.ks dE;qfuds”ku gh ek.klkph ewyHkwr xjt cuyh vkgs- iwohZP;k
dkGh vkx] /ot] <ksy ;kapk okij flXufyax vkf.k dE;qfuds”ku djhrk gksr gksrk-
ikoj flLVhee/;s ikoj ykbupk mi;ksx dE;qfuds”ku flXuy okgwu us.;kdjrk dsysyk vkgs-
ikoj ykbuOnkjs gks.kkjs dE;qfuds”ku vFkkZr ih-,y-lh-lh- ikoj flLVhepk d.kk letys tkrs- fofo/k
oht fufeZrh dsanzs] ohtmidsanzs] yksM fMLiWp lsaVje/;s Lihp dE;qfuds”ku] VsfyfeVjhax] VsfyizksVsD”ku
yfeVjha
djhrk ih-,y-lh-lh- pk okij gksrks-
dE;qfuds”ku djhrk ikoj ykbu okij.;kps Qk;ns %&
ikoj ykbuph daMDVj ph LV LVªªsaXFk pkaxyh vlY;kus ykbu rqV.;kph “kD;rk deh vlrs-
ikoj daMDVj o vFkZe/;s bUlqy”s ku pkaxys vlY;kus flaXuy lkBh ikoj deh Eg.kts 10 rs 20 oWV
brdh ykxrs- Eg.kwu bysDVVªªhd
hd ikoj cjkscjp dWfjvj flXuy okgwu us.;kdjhrk ikoj ykbupk
mi;ksx dsysyk vkgs-
ikoj ykbuph gh nqgsjh Hkwfedk y{kkr ?ksrkuk dkgh vMp.khapk fopkj djkok ykxrks-
1½ b-,p-Ogh- ykbu ¼400 dsOgh] 220 dsOgh] 132 dsOgh
gh½½ ojhy gk; gksYVst dE;qfuds”ku bDohiesaV
djhrk /kksdknk;d vlrs-
2½ lcLVs”kue/khy ikoj VªkUlQkW
kUlQkWeZjpk yks bafiMUl-
3½ ikoj djaVps gkeksZfuDl] ltZ OgksYVst] djksuk bR;knh-
;k o brj loZ vMp.kh difyax dWisflVj ¼lh-lh-
lh-lh-½½ Ogso VªWi] ykbu eWphax ;qfuV
¼,y-,e-;q-½] ,p-,Q- dscy vkfn bDohiesaVl oki#u nwj dsysys vkgsr-
laiw.kZ lsVvi
ih-,y-lh-lh- VehZuy@iWuy ¼ mnk- ,-ch-ch-@ch-ih-,y- daiuhps flaxy fdaok fV~ou pWuy
iWuYl
Yl½½
Mh-lh- fMLV
fMLVªªhC;q
hC;q”ku cksMZ ¼Mh-lh-Mh-ch-
Mh-lh-Mh-ch-½½
,-lh- fMLV
fMLVªªhC;q
hC;q”ku cksMZ ¼,-lh-Mh-ch-
,-lh-Mh-ch-½½
ih-,y-lh-lh- vFkhZax
ih-,y-lh-lh- bDohiesaVlps vkmV Mksvj o bu Mksvj bDohiesaV vls nksu izdkjkr oxhZdj.k
dsysys vkgs
Ogso VªWi] lh-lh-] ,y-,e-;q-] ,p-,Q- dscy gh vkmV Mksvj bDohiesaVl vkgsr-
ih-,y-lh-lh- VehZuy@iWuy@dWchusV] izksVsD”ku diyj] MkVk eksMse] VsfyQksu] VsfyQksu
,Dlpsat] 48 OgksYV Mh-lh- cWVjh o cWVjh pktZj gh bu Mksvj bDohiesaVl vkgsr-
ih-,y-lh-lh-@ lqfuynRr olarjko dqyd.khZ @lgk¸;d vfHk;ark @nqjlapkj mifoHkkx ijGh
Page 3 of 20
vkd`rh & ykbu VªWi vkd`rh & ykbu VªWi esu dkWEiksuUVl
2½ difyax dWisflVj gk ykbuP;k iWjyye/;s tksMysyk vlrks- R;kpk mi;ksx ikoj ykbu
%&
o dWjhvjph midj.ks ;kaP;k vk;lksy”s ku djhrk gksrks- lh-lh- ikoj fQzDosUlhyk dWjhvj
bDohiesaVdMs tk.;klkBh izfrca/k eTtko djrs rj dWjhvj fQzDosUlhyk ijokuxh nsrs- lh-lh- ps
ojhy Vksd gk; OgksYVst ikoj ykbuyk rj [kkyhy Vksd ,y-,e-;q- Onkjs vFkZyk tksMysys vlrs-
3½ ,y-,e-;q- %&
cWyfUlax VªkUlQkW
kUlQkWeZj Qst fLIyVhax o OgksYVst vk;lksy”s ku djhrk okijrkr- eWphax
VªkUlQkeZ
kUlQkeZj bafiMUl eWp dj.;kdjhrk okijrkr- fQYVj vkf.k difyax dWisflVj feGwu cWaM ikl
fQYVj r;kj gksrs-
,y-,e-;q- P;k laj{k.kkdjhrk Fkzh ,fyesaV izksVsD”ku fMOgkblpk okij gksrks- ;ke/;s Mªsust
dkWbZy ]ykbVfuax vWjsLVj] vFkZ Lohp vls rhu ,fyesaV vlrkr-
difyax dWisflVje/kwu fydst gks.kkjk djaV Mªsust dkWbZye/kwu vFkZ gksrks-
ikoj ykbuojhy gk; OgksYVst LikbDliklwu ,y-,e-;q-ps laj{k.k dj.;kdjhrk ykbVfuax
vWjsLVj ¼ ,y-,
,y-,½½ okijrkr-
vFkZ Lohppk mi;ksx ,y-,e-;q- P;k ns[kHkkyhP;k dkekP;kosGh gksrks- ,y-,e-;q- oj dke
djrkuk gs Lohp can dsys tkrs- ,Úgoh rs vksiu vlrs-
4-,p-,Q- dscy
gs ih-,y-lh-lh- #ee/khy VfeZuy Lohp;kMkZe/khy ,y-,e-;q-yk tksM.;klkBh okijrkr-
dWjhvj flXuyps ukWbZtiklwu j{k.k dj.;kdjhrk gk; fQzDosUlh@dksvWDlhvy dscypk
mi;ksx djrkr-
;k dscypk bEihMUl 75 vksge brdk vlrks-
difyax LdhEl
ikoj ykbu o ih-,y-lh-lh- bfDoiesaV lh-lh] Ogso VªWi] ,y-,e-;q- ph tksM.kh fofo/k izdkjs djrk
;srs-
4-eksM 1 difyax e/;s frUgh Qst daMDVjyk ih-,y-lh-lh- bfDoiesaV tksMysys vlrkr- gh
Ldhe egkxMh vlwu ijQkWeZUlP;k n`’Vhus lokZr pkaxyh vkgs-
ofdZax fizUlhiy
VfeZuye/;s ekWM;qy”s ku djhrk ykx.kkjh gk; QhDosUlh vkWlqysVj iklwu feGoyh tkrs-
VªkkUlfeV
UlfeV ikFk %&
& Lihp] MkVk] izksVsD”ku flXuy vkf.k dWjhvj flXuy ;kaps vk;-,Q-ekWM;qysVje/;s vk;-,Q-
flXuye/;s #ikarj gksrs-
& vi duOgVZj oki#u vk;-,Q- ps #ikarj ,p-,Q- flXuye/;s gksrs-
& ,p-,Q-flXuy vWEIyhQk;jOnkjs vWEIyhQk; d#u gk;czhM ekWM;qye/kwu ,p-,Q- dscy Onkjs Lohp
;kMkZr ,y-,e-;q- dMs o rsFkwu lh-lh- Onkjss ikoj ykbuoj ikBoY;k tkrks- ikoj ykbuo#u gk
flXuy fjeksV ,.Myk tkrks-
fjlhOg ikFk %&
& fjeksV ,.M dMwu vkysY;k ,p-,Q-flXuy gk;czhM ekWM;qye/kwu Mkmu duOgVZjyk fnyk tkrks-
& Mkmu duOgVZj ,p-,Q- flXuyps #ikarj vk;-,Q- flXuye/;s djrs-
& vk;-,Q- fMekWM;qysVj vk;-,Q- ps #ikarj ,-,Q- e/;s djrs-
& ,-,Q- flXuy e/kwu Lihp] MkVk] izksVsD”ku flXuy fQYVjOnkjs osxosxGs dsys tkrkr-
ih-,y-lh-lh- fQzDosUlh
1-gk; fQzDosUlh 50 rs 500 fdyksgVZ>
2-OgkbZl fQzDosUlh 0-8 rs 1 fdyksgVZ>
3-MkVk fQzDosUlh 1 rs 4 fdyksgVZ>
4-ik;yV fQzDosUlh 2-5 rs 4 fdyksgVZ>
5-vk;-,Q- fQzDosUlh 24 rs 28 fdyksgVZ>
6-cW.MfoMFk~ 4 fdaok 8 fdyksgVZ>
VsfyQksu %&
1-VªkUlfeVj
kUlfeVj fdaok ek;dzksQksu
2-fjlhOgj fdaok Lihdj
3-gqd Lohp
4-Mk;fyax esdWfu>e dh iWM
VªkkUlfeVj
UlfeVj lkmaM Ogsops #ikarj bysDVhd djaVe/;s djrs-
fjlhOgj bysDVhd djaVps #ikarj iqUgk lkmaMe/;s djrs-
Mk;fyax esdWfu>e pk mi;ksx iYl fdaok nksu Mk;fyaxe/;s izR;sd dh lkBh fof
fof””k’B Vksu fdaok
iYlsl tujsV dj.;klkBh gksrks-
VsfyQksu ,Dlpsat
Mk;fyax dE;qfuds”kUl
,Dlizsl dE;qfuds”ku
gs ikWbZaV Vw ikWbZaV dE;qfuds”kudjhrk okijrkr- ;ke/;s VsfyQksu ,Dlpsat okijys tkr ukgh-
nksu toGph lcLVs”ku fyQV vW.M VkWd fdaok iq”k Vw dkWy VsfyQksu Onkjs tksMyh tkrkr-
;kr ,Dlizsl fdaok gkWV ykbu Qksu gk iWuyyk tksMysyk vlrks-
biWDLOnkjs tksMyk tk.kkjk 2 ok;j VsfyQksu] gkWV ykbu fdaok 4 ok;j ,Dlizsl Qksu ;kaph
ekfgrh vki.k ?ksryh-
ih-,y-lh-lh- VfeZuyP;k VsLVhaxP;k osGh fdaok bejtUlhe/;s tWd VsfyQksu Onkjs gh vki.k
iWuy Vw iWuy dE;qfuds”ku d# “kdrks-
izksVsD”ku diyj
ih-,y-lh-lh- pk okij QDr Lihp fdaok MkVk ikBo.;kbrdk e;kZnhr ulwu izksVsD”ku
flXuy ikBo.;kdjhrk gh dsyk tkrks- vki.k loZ 400 ds-Ogh- QhMj] 220 ds-Ogh- QhMj vkf.k dkgh
132 ds-Ogh- QhMjlkBh dWjhvj ,MsM izksVsD”ku Ldhe lfOgZle/;s ?ksrysY;k vkgsr-
izksVsD”ku diyj gs VfeZuye/;sp cloysys vlrs- ykbZu QkWYVP;k osGh izksVsD”ku diyj
fVªªi fQDosUlh VfeZuye/kwu ikoj ykbuoj ikBors fdaok fjeksV ,.M uh ikBoysyh fV
fV fVªªi fQDosUlh
fjlhOg gksrs-
izksVsD”ku fjys izksVsD”ku dscyOnkjs diyj o ih-,y-lh-lh- VfeZuyyk tksMysyk vlrks- dWjhvj ,MsM
izksVsD”ku LdheeqGs QkWYV yodj fDyvj gksrks- rlsp yksdy o fjeksV ,.Mpk lfdZV czsdj ,dkp
osGh fV
fVªªi gksrks R;keqGs vWVks fjDyksftax gh “kD; gksrs-
Mh-lh- fMLVªhC;q
hC;q”ku cksMZ
48 OgksYV Mh-lh- fMLV
fMLVªªhC;q
hC;q”ku cksMZ oj izR;sd ih-,y-lh-lh- iWuydjhrk ,d Lora= Lohp vlrs-
,-lh- lIyk;pk
,-lh lIyk;pk mi;ksx
� iWuye/;s bY;qfefu
efu””ksulkBh
Mh-ch- Eg.ktsp Mslhcy gs ;qfuV ikoj] OgksYVst fdaok djaVP;k fjysVhOg ysOgy ekst.;kdjhrk
okijrkr-
MslhcsyP;k vxksnjps & gs fpUg ykWl n”kZfors-
ih-,y-lh-lh- vfFkZax
ih-,y-lh-lh- vfFkZax Lora= vkf.k ifj.kkedkjd vlkoh-
ih-,y-lh-lh- vfFkZax gh Lohp ;kMZ vfFkZaxyk tksMw u;s- vls dsY;kl QkWYVP;k osGh xzkmaM
iksVsfUU””kvy ok<wu bfDoiesaV [kjkc gks.;kph “kD;rk vlrs-