Sei sulla pagina 1di 21
CHUONG I VECTO g1. CAC BINH NGHIA A. TOM TAT GIAO KHOA Vecto 1a doan thing cé huéng, nghfa 14 trong hai diém mit cia doan thing a chi rd diém nao la diém dau, diém nao la diém cui. S Vecto cé diém dau A va diém cudi B duge ki higu 1 7B. D6 dai ciia vecto 1a khoang cach gitta diém dau va diém cudi cia vecto dé. D6 dai cia vecto AB duge ki , nh vay nN Hinhi1 — \AB| = AB. Néu khéng néi r6 diém dau va diém cudi cia vecto ta cdn ki higu vecto la : a, b,x... Hai vector goi 1 cig phuong néu ching nim trén hai duéng thing song song, hodc cing nim trén mt dudng thang. (h.1.2) Nguéi ta cén néi hai vecto cing phurong néu gid ciia ching song song hoc tring nhau. A B 5 a E ——_—_—— ¢ o aoe a) i b Hinh 12 Chuong I. Vecto v] —Hai vecto AB va CD 1a hai vecto cing huéng. (hl.2a) —Haivecto EF va GH lahai vecto ngugc huéng. (h.1.2b). Hai vecto bing nhau néu chting cing hudng va cing d6 dai. Khihai vecto @ va 5 bang nhau ta viét a = 5. Tacé: AB=CD = AC=BD 8 (do tinh chat cia hinh binh hanh ABDC). | Vecto-khéng 1a vecto co diém dau va diém cuéi trang nhau, ki higu la 0. Hinh 13 Nhu vay vecto-khéng cé dé dai bing 0 va cling phuong, cing huéng véi moi vecto. Cho truée diém A va vecto a thi ta dung duoc diém B duy nhit sao cho AB = @. GIALTOAN Vi dy 1: Cho hai diém phan biét 4 va B. Héi co bao nhiéu doan thing va bao nhiéu vecto khdc nhau ? GIAI M6t doan thing duy nhat 4B hodc BA. Hai vecto khéc nhaula AB va BA. Vi dy 2 : Cho hai vecto 4B va AC cing phuong. Két luan gi vé ba diém A,B,C? GIAI Hai vecto 4B va AC cing phuong va cé diém A chung nén ching cing nam trén mot dudng thing, Vay ba diém A,B,C thing hang. Vi dy 3 : Cho tam giéc ABC can tai A. Goi Ma trung diém cia BC va NA trung diém cita AC. a)Tacé AB = AC dung hay sai? Céc dinh nghto b) Cac vecto nao cing huéng voi AB ? Cae vecto nio nguge huéng voi BC ? c) Cac vecto nao bang nhau ? GIAI a) Hai vecto AB va AC khéng cing phuong A nén ching khéng bing nhau. b) MN 1a doan néi trung diém hai canh BC va AC nén MN va AB song song nhau. Vay NM va AB 1a hai vecto cing hudng. N Ba diém B, C, M thang hang nén cdc vecto ngugc huéng voi BC 1a: CB, CM , MB. c) Ta 6 : BM =MC vi hai vecto nay cing huéng va cé dO dai bing nhau. Ta cting c6 : CM =MB va AN =NC , CN =NA. Hinh 1.4 Vi du 4 : Cho hinh binh hanh ABCD. Lay diém M trén doan AB va diém N trén doan CD sao cho AM = CN. Chimg minh AN = MC va MD=BN. B M o GIAI Ta cé AM = CN ( theo gt) va AM // CN (vi AB//CD). A M B Do do tir giéc AMCN Ia hinh binh hanh, Vay AN=MC. Tuong ty ti giac BMDN 1a hinh binh hanh. Vay MD = BN .(h.1.5) Hinh 1.5 Vi du 5 : Cho hinh binh hanh ABCD. Goi M va N lin lugt la trung diém cia AB va DC. AN va CM lan lugt cét BD tai E va F. Chimg minh, DE = EF =FB. Chuong I. Vects 11. 1.2. 1.3. 14, 1.5. GIAI Ta c6 AM=NC nén AMCN 1a hinh binh hanh, do 46 AN // MC. Suy ra MF 1a A M dudng trung binh cia A AEB va NE 1a dudng trung binh cia A DFC, tir dé ta 6 F 1a trung diém cia £B va E 18 trung diém cia DF. Vay DE=EF=FB. $ N c (h.1.6) Hinh 1.6 BAI TAP REN LUYEN Cho hai diém phan biét A va B. Cau nao sau day ding ? a) C6 mot doan AB hay BA ; b) Cé hai vecto khac nhau AB va BA ; °) |48|=[Bal = 4B ; d) Ca cau a, b va c déu ding. Cho diém A. Tim tap hop cdc diém M sao cho : a) |ama| =4em ; b) AM cing phuong véi a # 0 cho trude. Cho hinh binh hanh ABCD va E la diém déi ximg cia C qua D. Chimg t6 AE =BD. Cho nita luc giée déu ABCD nGi tiép trong dudng tron tim O dudng kinh AD. Chita céc vecto bing véi BC. Cho tam giae ABC va diém M 6 trong tam gide.Goi A’, B’,C’ lin lugt la trung diém cia BC, CA, AB vaN, P, Q lan lugt la diém déi_ximg cia M qua A’BYC’. a) Chimg t6: AO=CN ; AM =PC ; b) Chimg td ba dudng thing AN, BP, CQ déng quy. Chuong I. Vecto Tuong ty ttt giéc MBNC 1a hinh binh hanh nén CN = MB (3) Tir (1) va (3) taco: AO=CN. Do dé tir gide ACNO la hinh binh hanh, Vay hai dudng chéo AN va CQ giao | nhau tai trung diém / Hah 19 Mat khéc tir giéc AMCP la hinh binh hanh nen AM=PC (4) b) Tir (2) va (4) tacé OB = PC. Do dé tir gide BCPQ 1a hinh binh hanh nén hai dudng chéo BP va CQ giao nhau tai trung diém I. Vay AN, BP va CQ déng quy tai / §2. TONG VA HIEU CUA HAI VECTO TOM TAT GIAO KHOA Dinh nghia tdng cita ede vecto : Cho hai vecto a va b.Tir mot diém A tay ¥ vé AB =a, rai tir digm B vé BC =5 thi vecto AC duge goi la téng cla hai vecto a va b. Kihigu : AC =a+5. (h.1.10) Hinh 1.10 Nhu vay ta c6 : WB +BC = AC voi a, B,C tuy y (goi la quy tac ba diém). ABCD lahinh binh hanh nén @ = AB=DC va 6=BC= 4D. Nhu vay AB+AD=AC (goi la quy tde hinh binh hanh). (b.1.11) Téng vO higy cio hol vecto 4. oy oy ° Hinh 1.11 Tinh chit : a) Tinh giao hoan: a+5=b+a b)Tinhkéthop :(a+b)+e=a+(b+c) c) Véimoi a tacé:a +0 =a ¢) la+dl =- ol B M AB+AC = AD va AD = 2AM. Vay [AB + AC| =|AD|= aD = 24M = 2a. : A€|=|CB|= BC= 2a, Hinh 119 => oo 2 D 1.8.a) Tacd NA+AD=ND. Tit gide MBND 1a hinh binh hanh nén : MB = DN =-ND. B N c Hinh 1.20 Vay AD+MB+NA=0. b) Tacé CD-CA= AD ma AD=-CB. Vay CD-CA+CB=0. (h.1.20) 1.9. a) Tirdiém A ké AB=a va BC =5 thitacé [ac] 3 By + | a+b=AC. Dodo |a+3]=[e|+ hay AC = AB + BC. Digu nay xay ra khi 4, B, C thing hang theo thir te nay. Vay hai vecto @ va. B cing huéng. b) Tirdigm 4 ké AB=a va AD=b khid6 ABCD la hinh binh hanh. Theo quy tic hinh binh hanh taco: a+5= AC. Theo quy tic vé higu vecto tacé: a—b=DB. Dods [a+d |a—2| = [AC |DB| hay Ac= BD. Téng vd higu >. Vay d6 dai (AB+ BH ) bing AH = ae b) Tacé AB- AC = CB. 8 A co Vay d6 dai (AB - AC) bing BC = a. Hinh 1.21 c) Vé hinh binh hanh ABDC thi ta cé AB+AC=AD. Ma AD = 24AH= V3. Vay a6 dai (AB + AC) bing AD = V3. (h.1.21) 1.11. Tam gide ABC cn tai A. 1.12. a) Tacé AC - AB = BC. Vay d6 dai (AC- 4B) bing BC= a. a D b) Taco AB+AD=AC. Vay 46 dai (AB + AD) bing AC = aV2 c) Tacé AB+BC = AC. ¥ ‘. Vay a6 dai (AB + BC ) bing AC = aV2. (h.1.22) Hinh 1.22 1.13. Vecto hop luc 1a tang ciia hai vecto F , F. F, A F\ vuéng géc vi F; nén vecto téng 1a dudng chéo cia hinh chit nhat OF\RF Ta cé F+F=OR. Hinh 123 i 17 2.GT&CHTNHH 10 - A, Chitong I. Vecto Ma OR = F\F2 = 60° +80" =10i0. Vay cudng 46 luc ting hop OR bing 10Vi0N. §3. TICH CUA MOT VECTO VOI MOT SO A. TOM TAT GIAO KHOA 1, Dinh nghia : Tich cia vecto 20 voi sé thyc k #0 1a mét vecto, ki higu la ka, cing huéng voi a néu k > 0, nguge huéng voi a néu k <0 va 06 a6 dai bing [4 |. B = — {___» CD =24B | oP Cc D ~<—____> 5 eS e EF =-£CD a 3 Hinh 1.24 Ta quy uéc 0.a = 0 va kO=0. 2. Tinh chft : Véi moi vecto a, 6 va moi sé thy k, / ta co: a) k(a+b)=ka+kb ; k(a—b)=ka-kb b)(k+/). @=katla o) Kla)=(k.) a dla=a;(-lha=-a;ka=0 & k=Ohose a=6. 3. Diéu kign dé hai vecto cing phuong Diéu kién can va di dé hai vecto a va b (b # 6) cing phuong 1a co mét sé thyc kdé a=kb. 2.GT&CHTNHH 10 - B Tich ca mot vecto voi mot sé 4, Didu kign dé ba diém thing hang Diéu kién can va du dé ba diém 4, B, C thang hang 18 cé sé thyc & # 0 sao cho AB=kAC. 5. Biéu thj (phn tich) mt vecto theo hai vecto khdng cig phuong Cho hai vecto @ va 6 khéng cing phuong. Néu ¢ = ma+nb véim,neR thi ta néi vecto ¢ biéu thi dugc qua hai vecto a va B; hay vecto ¢ duge phan tich theo hai vecto @ va b. B. GIA] TOAN > Vi du 1 : Goi /1a trung diém cita dogn AB. Chimg minh ring véi moi diém M taludn cé ; MA+ MB =2M1. GIAI Theo quy tic ba diém taco: MA=MI+7A va Ma-Mi+TB. a Do dé: Md+ MB =2Mi+7A+1B. Ma 7A+7B=0 vila trung diém cua AB. Vay MA + MB =2M1. (h.1.25) A T B Hinh 1.25 Vi dy 2: Cho tam gidc ABC cé wong tim G. Chimg minh ring MA+MB+ MC =3MG_ v6i moi diém M tay y. GIAI Theo quy tac ba diém thi véi moi diém M A am taco: MA=MG+GA 5 MB = MG +GB ; MC =MG+GC. Vay MA+MB+MC =3MG+GA+GB+GC=3MG 5 7 (vi theo vi dy 4.§2 tacé GA+GB+GC =). (h.1.26) Hinh 1.26 Chuong I. Vecto > 20 Vi du 3 : Cho tam gidc ABC. Lan luot lay cdc diém M, N, P trén cdc doan AB, BC va CA sao cho AM = AB; BN= 5BC; CP= ica Chimg minh: AN + BP+CM =0. GIAI Taco: A BN-1BC @ AN-2B-13E (1) 3 3 M P=3TA ° WBC FCA 2) P aM =14B e CM-Ti=375 3) ® w : Céng theo vé (1), (2), (3) ta duge : Hinh 1.27 AN + BP Chi -(AB-+ BC+ Ca = 2(4B+BC+TA). Ma AB+BC+CA=0. Vay AN+BP+CM =0. +53 wot man (302 Vi du 4: Cho bavecto a,b,c thod main | ao 2 Chimg minh @ va 5 cing phuong véi ¢. GIAI Céng theo vé hai ding thir trén ta duge : 3a+5e=0 @a=-22. Vay a cing phuong véi c. Ti (1) suyra: 6 =-a—c = é. Vay 5 cing phuong véi ¢. Vi dy 5 : Cho hinh binh hanh ABCD. Goi / 1a trung diém cia CD. Lay diém M trén doan BI sao cho BM = 2MI. Chimg minh ba diém 4,M,C thing hang. Tich cla mot vecto voi mot sé. GIAI A D Theo gid thiét taco: BM =2M/. Do 46, theo quy tic higu vecto ta 06 : AM ~ AB =2(Al- AM). Suyra 3AM =2A1+ 4B. Hinh 1.28 Tla trung diém cia CD nén theo vi du 1. tacé: 2A = AC+ AD. Vay 3AM =AC+ AD+AB=24C. Hé6 thitc nay chimg td 4, M, C thing hang. (h.1.28) * Vi dy 6, Cho tam giée ABC n6i tiép trong dung tron tam O va H la trye tam. Goi D 1a diém déi ximg ca A qua O. a) Chimg minh tir giae BHCD a hinh binh hanh, Suy ra: HA+HB+HC =2HO ; b) Chimg minh O4+OB+OC=OH ; c) Ching minh ba diém O, G, H thing hang voi G 1a trong tam cia tam gide ABC. GIAI a) Ta cé: BH 1 AC (vi H la true tam) DC 1 AC (vi AD 1a dudng kinh). Do d6 BH // DC ( vi cling vudng géc voi AC) Tuong ty CH // BD (vi cing vudng géc voi AB). Vay tir gide BHCD 1a hinh binh hanh. Theo quy tic hinh binh hanh ta cé : HB+HC = AD. BC va HD li hai duéng chéo cia hinh binh hanh nén giao nhau tai trung diém M. Hinh 129 Trong tam giéc AHD, O la trung diém ciia AD nén ta co: HA+HD=2HO0. Vay HA+HB+HC = HA+HD =2HO. 21 Chuong I. Vecto 22 b) Theo quy tic ba diém ta cé : OA= OH +HA ; OB = OH +HB ; OC = OH +HC. Vay 04+0B+0C =30H +2HO=OH (dy c) Gla trong tam ctia tam gic ABC nén ta c6 : OA+OB+OC =30G (2) So sanh (1) va (2) ta c6 : OH =30G. Vay ba diém O, G, H thing hang (Dudng thing di qua tim dung tron ngoai tiép, tryc tam, trong tam cila tam gidc duge goi la dudng thing O-le). *Vi dy 7 : Cho tam giéc ABC va I la trung diém cia BC. Tim tap hgp cae diém M thod man : pmal = [B+ GIAI A Ta trung diém cita BC nén ta cé : M MB + MC =2M1. Do ds [2ial = [18 + MC] <> [2a = [2027] B T Cc CB+BA=2CB <> BA=CB. Do do B la trung diém cua AC. Tacé: MN = MA-2MB <> MN = MC +CA-2(MC+CB)=-MC vi C4-20B=0. Vay M, N, C thang hang. Suy ra duong thing MN qua diém cé dinh C. Tich cla mot vecto voi mot sé v| *Vi dy 9 : Cho tam giée ABC. Goi D la diém dinh boi BD = 23¢ val trung diém ciia AD. Goi M 1a diém thod min AM = xAC véi x la sé thuc. a) Tinh BI theo BA va BC ; b) Tinh BM theo BA va BC ; c) Tinh x dé ba diém B, J, M thing hang. GIAI A a) 71a trung diém ctta AD nén ta cé : Slee oe 1 toe I Ine M Bi =—(BA+ BD) =—(BA+=BC)= —BA+—BC. 2 2 3 2 3 b) Taco: AM=xdC <> BM-BA=x(BC-BA). D Cc Do dé: BM =(1-x)BA+xBC. Hinh 1.31 c) Ba diém B, J, M thing hang khi cé m@t sd k # 0 sao cho : BM = Bi <> (\-x)Bd+xBC=£BA+25C. Do dé : 2(1 —x) = 3x. Vay x= wln Cc. BAITAP REN LUYEN 1.14. Cho hinh binh hinh ABCD tam O va goi G la trong tém tam giéc ABC. a) Chimg minh ring: AB+AC=34G va AB+AC+AD=440 ; -b) Cho M Ia diém tuy y, chimg minh ; MA+MB+MC+MD = 4MO. 1.15, Cho tir gidc ABCD. Goi M va N lin hugt la trung diém cla AC va BD. Chimg minh ring : 4B+CD =2MN . 1.16. Goi G va G’ lan lugt la trong tam ciia hai tam gid ABC va A’B’C’. Chimg minh : A4'+ BB'+CC'=3GG". 23 Chuong I. Vecto 1.17. Cho tam giac ABC trong tam G. Goi / la trung diém ctia AG. Chimg minh : AB+AC+6GI/ =0. *1.18. Cho tam giée ABC c6 AB = 3 va AC = 4. Goi AD 1a phan gic trong cia g6c A. Tinh AD theo AB va AC. *1.19. Cho tam gide ABC ndi tiép trong dudng tron tam O va diém H dinh bi : OA+0B+0C =0H . Chimg minh rang # la true tam ctia tam giac ABC. (Huéng dan : Chimg minh 4H =20M véi M1a trung diém cia BC). 1.20. Cho tam giae ABC trong tam G. Tinh 4B theo GB va GC. 1.21. Cho tam gic ABC trong tam G va / la trung diém cia AG. doan AC. Tinh AK theo AC dé ba diém B, J, K thing hang. y diém K trén *1,22. Cho tam gidc ABC. a) Xéc dinh diém D thoa min DA+3DB =0 ; b) Tim tap hgp cac diém M thod man [aa + 3B =8. *1,23. Cho tam gide ABC. Xéc dinh diém D thod man DB-3DC=0. Cho Mla diém bat ki va MN = MB-3MC. Chimg minh dudng thing MN di qua diém cé dinh. HUONG DAN - DAP SO AB+ AC =24E 1.14. a) Goi £ la trung diém cua BC ta c ma AE=246 vay AB+AC =34G. Theo quy tac hinh binh hanh ta cé : AB+AD=AC. ee ee Do dé AB+ AD+ AC =2AC = 4A0. (h.1.32) Hinh 1.32 24 Tich cia mot vecto vGi Mot sé 1.15, Nla trung diém cia BD nén ta cd: AB+ AD =24N. D M la trung diém cia AC nén ta c6 : AC =24M . Bs Do d6 AB+AD-AC =2(AN- AM). Cc <= AB+CD=2MN. (b.1.33) Hinh 1.33 1.16 Theo quy tic vé higu vecto ta c6 : Ad! = GA\~GA ; BB’ = GB'- GB ; CC'=GC'-GC. Do dé; Ad'+ BB'+CC' = GA'+ GB'+ GC'-(GA+GB+GC). Ma G 1a trong tam tam gide ABC nén Gd+GB+GC =0 va G’ 1a trong tam tam gidc A ‘B’C’ nén theo vi dy 2. ta cd: GA'+ GB'+GC'=36G". Vay Ad'+ BB'+CC'=3GG". A 1.17, Tacé AB+ AC =24M =34G (1 la trang diém cia BC). 11a trung diém cha AG nén AG = -2G1 . Vay AB+AC+6GI =0. (h.1.34) e “ c *1.18. Theo tinh chat during phan gidc trong cia géc A trong tam gide ABC ta c6 : DB_ AB 3 b Dc AC 4° Do dé 3DC = 4DB ma hai vecto DB, DC nguge hudng nén ta cé : 3DC =-4DB <> 3(AC - AD) = -4(AB— AD) Hinh 1.35 > 7AD=44B+3AC © WD = 5B +376. (h.139) Chuong I. Vecto *1.19. Xem vi du 6 trong phan gidi ton. 1.20. G 1a trong tam tam gidc ABC nén ta c6 : GA+GB+GC=0 < GB+GC=-GA. Vay AB=GB-GA=GB+GB+GC =2GB+GC. 1.21. / 1 trung diém ctia AG nén A BA+BG = 231 r 2 25 = Bis 54 +BC) eo B=2B4+1R. 3 6 ny c Dat AK =xAC thitacd: Hinh 1.36 BK -BA=x(BC-BA) <> BK =(1-x)BA+xBC. Vay B, I, K thing hang khi c6 mét s6 k#0 sao cho BK = kBI © 30-1 =6@ © 6r=3 oxel. 2 5 *1.22.a)Tacé: DA+3DB=0 <> DA=-3DB. Vay D chia doan AB theo ti sé -3. b) Tacé: |[MA+3MBl-8 © WD +DA+3(MD+ DB <2 |MD|=8 @ DM=2, Vay tap hop cdc diém M 1a dudng tron tm D ban kinh bing 2. * 1.23. Taco: DB-3DC =0 DB=3DC. Vay diém D chia doan BC theo ti s6 3. Tacé: MN=MB-3MC <> MN =MD+DB-3(MD+DC) © MN =-2MD. Vay duong thing MN di qua diém D cé dinh. 26

Potrebbero piacerti anche