Sei sulla pagina 1di 5

¡Gracias por utilizar el diccionario aulex!

Este vocabulario fue actualizado el 24-X-2006.


Los diccionarios son actualizados frecuentemente,
asegúrate de tener la última versión.
http://aulex.ohui.net/

Este vocabulario fue compilado por Manuel Rodríguez


Villegas

a: a
abeja: komeela
abejorro: viko
acostar: teeka
agua: vaa’am
aguas: vaa’am
aire: jeeka
alacrán: machul
almeja: aul
amarillo: sawal
araña: juvaje
árbol: juya, ju
ardilla: teku
arena: see’e
arpa: aapa
asno: buuru
aura: tekoe
ave: wiikit
avispa: jomneela
Bachoco: Vaachoko (Lugar de agua salada)
baile: yiiwa
barbilla: chao
barriga: toma
beber: je’e
bisonte: visi
blanco: tosal
boca: teeni
borrego: vwala
borrego cimarrón: joveso
bosque: juya wia
brazo: koomim
brea: choix
bueno: tu’i
buey: voes
búfalo: visi
búho: muu’u
burro: buuru
caballo: kava’i
cabello: choonim
cabeza: kova
cabra: kavaa
cachete: jopem
caliente: tata
camarón: va’a kotchi
¡caminale!: wée’e
caminar: a’avo, weye
camino: voo’o
campamocha: kuta makia
cangrejo: achakari
caña: vaka
cardenal (ave): wicha laakas
carne: waakas
carne humana: tekwa
carrizo: vaka
carro: káaro
casa: joa
castellano: yoi, kastiiyoi
Castilla: Kastiiya
ceniza: naposa
chachalaca: cháuwe
chapulín: waka oochi
chico: ilitchi
chivo: kabaa
Choix: Choix (Lugar de brea)
chumbera: na’avo
chupamirto: semaluluk
chuparrosa: semaluluk
cielo: teeka
ciempiés: eye’ekoi, masiwe
ciervo: maaso
cigarra: vaikumarewi
cinco: mamni
cocodrilo: kamaa
cola: vwasia
colibrí: semaluluk
comer: vwa’e
conejo: taavu
conocer: ta’a
conocer gente: ju’unea
corazón: jiapsi
corcel: kava’i
correcaminos: taruk
corteza: chuktiria
coyote: wo’i
cuatro: naiki
cuello: kutanaa
cuerno: aawa
cuerpo humano: tekwa
cuervo: kooni
cuidar: suua
culebra: bakot
danza: yiiwa
dar: maka
de este lado: na’avo
decir: tewa
dedo de la mano: mampusiam
del del pie: wookipusiam
diente: tami
dormir: koche
dos: wooi
entonces: véa
escorpión: machul
ese: junuu’u
espalda: joo’o
España: Kastiiya
español: yoi, kastiiyoi
este: inii’i
estómago: toma
estrella: choki
flor: saawa
frío: seve
fuego: taji
fumar: yena
gallina: totoi jamut
gallo: totoi oowia
ganado: waka
garra: sutu
gato: miisi
gavilán: taawe
gente: yoeme
golondrina: woko vavasela
gorrión: vaso mooel
grande: vwe’u
grasa: ochoko
grasa corporal: awiraa
grillo: kichul
grulla: korowe
guacamaya: varo
guajolote: chiiwi
gusano: vwichia
halcón: juchaji
hembra: jamut
herida: sa’awa
hígado: jeema
higuera chumba: na’avo
hispano: yoi, kastiiyoi
hoja: sawa
hombre (varón): oowia
hombre: yoeme
hombre blanco: yoi
hormiga: esuuki
humano: takaa, yoeme
hueso: ota
huevo: kava
iguana: wikui
ir: aman weye
jabalí: tosikoa
jaguar: yooko
jicote: viko
lago: vaakum
largo: tve
lechuza: vawis
lengua: nini
lento: laauti
león: oosei
llaga: sa’awa
lleno (objeto): tapuni
lleno: jovoi
lluvia: yuku
lobo: kwewu
lombriz: oochu
lombriz de tierra: vwia oochi
luciérnaga: kupis
luna: meecha
macho: oowia, takaa
mapache: choparao
mano: mam
manteca: awiraa
mañana: yooko
mariposa: moovel
matar: me’a , sua
mayate: maaivel
me: inepo
mejilla: jopem
mentón: chao
mezquite: ju’upa
mi: inepo
mofeta: jupa
montaña: kawi
monte: juya
morder: ke’e
morir: muuke
mosca: sevoi
mosca de agua: va’a seboi
mosco: woo’o
mosquito: woo’o
mucho: bu’u
mujer: jamut, juubi
murciélago: sochik
nadar: vajume
nariz: yeka
Navojoa: Na’avojoa (En la casa de los nopales o casa de chumberas)
negro: chukul
niño: uusi
no: e’e
noche: tukaa
nombre: tea
nopal: na’avo
nos: itepo
nosotros: itepo
nube: naamu
nuestro: itepo
nuevo: vemela
oído: nakam
oír: jikaja
ojo: puusi
oreja: nakam
oso: hooso
ostión: kooyo
otros: waate
oveja: vwala
pájaro: wiikit
pájaro carpintero: cho’oloi
paloma torcaz: wokkoi aaki
pararse: kikte
pasto: vaso
pata de mula: muura woki
pato: vawokkoi
pavo: chiiwi
pecho: pipi
pelo: choonim
pequeño: ili
persona: yoeme
perro: chuu’u
pescado: kuchu
pez: kuchu
picaflor: semaluluk
pie: woki
piedra: teta
piel: veea
pinacate: juvchinai
piojo: ete
pitahaya: aaki
pluma: voa
presa: vaakum
puerco: kochi
puerco espín: wichakame
pulga: teput
puma: oosei
qué: jitaa
quelite: wee’e
quemar: taya
quién: javee
quiere: waata
raíz: naawa
rana: vatat
rápido: lauti
ratón: chikul
recordar: waate
redondo: koelai
rodilla: tono
rojo: sikil
saber: ta’a
Sahuaripa: Sawaripa (Lugar de sahuaros o cactos gigantes)
sahuaro (cacto): sawari
saltamontes: waka oochi
sangre: ojvo
sanguijuela: natochi
sapo: voovok, kuareepa
sause: wata
seco: wakia
semilla: vachia
seno: tawi
sentarse: yejte
ser humano: takaa
serpiente: vaakot
sol: taa’a
Sonora: Xunuta (Lugar de maíz)
tarántula: masiooka
tecolote: muu’u
terodáctilo: yoowa
tierra: vwia
tigre: yooko
todo: si’ime
topo: poota
toro: waka
tres: vaji
tu: empo
un: seenu
una: seenu
uno: wepulai, seenu
uña: sutum
vaca: waka jamut
varón: takaa, oowia
vaso: vaaso
venado: maaso
venir: a’avo weye
ver: vicha
verde: sial
verdura: wee’e
víbora: vaakot
viejo: yo’owe
viento: jeeka
volar: ne’e
yaqui: jia’aki, yoeme jia’aki
yegua: kava’i jamut
yo: inepo
zancudo: woo’o
zapato: vocha
zopilote: tekoe
zorra: kawis jamut
zorrillo: jupa
zorro: kawis

Potrebbero piacerti anche